The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ

Mateo 1

1 Ri Jesú s ri Cristo kan riy-rumam kan ri rey David, y kan riy-rumam kan chuqa' ri Abraham. 2 Ri Abraham jari' ri xalk'ualan ri Isaac, ri Isaac xralk'ualaj ri Jacob, ri Jacob xralk'ualaj ri Judá y ch'aqa' chik rach'alal. 3 Ri Judá y ri Tamar xekalk'ualaj ri Fares y ri Zeráh, y ri Fares xralk'ualaj ri Hesrón, y ri Hesrón xralk'ualaj ri Aram. 4 Y re Aram re' xralk'ualaj ri Aminadab, ri Aminadab xralk'ualaj ri Nahasón, y ri Nahasón xralk'ualaj ri Salmón. 5 Y ri Salmón y ri Rahab xkalk'ualaj ri Booz, ri Booz y ri Rut xkalk'ualaj ri Obed, y ri Obed xralk'ualaj ri Isaí. 6 Y re Isaí re' xralk'ualaj ri rey David. Ri rey David xralk'ualaj ri Salomón rik'in ri Betsabé ri rixjayil. Ri Betsabé ri', ja ri rixjayil kan ri Urías. 7 Jak'a ri Salomón xralk'ualaj ri Roboam, ri Roboam xralk'ualaj ri Abías, y ri Abías xralk'ualaj ri Asá. 8 Y re Asá re' xralk'ualaj ri Josafat, ri Josafat xralk'ualaj ri Joram, y ri Joram xralk'ualaj ri Ozías. 9 Y re Ozías re' xralk'ualaj ri Jotam, ri Jotam xralk'ualaj ri Acaz, y ri Acaz xralk'ualaj ri Ezequías. 10 Y re Ezequías re' xralk'ualaj ri Manasés, ri Manasés xralk'ualaj ri Amón, y ri Amón xralk'ualaj ri Josías. 11 Y re Josías re' xralk'ualaj ri Jeconías y ch'aqa' chik rach'alal. Y jari' toq ri winaqi' judío xe'uk'u'ex-el pa ruwach'ulew Babilonia. 12 Y toq ek'o chik chiri' pa Babilonia, ri Jeconías xralk'ualaj ri Salatiel. Y ri Salatiel xralk'ualaj ri Zorobabel. 13 Y re Zorobabel re' xralk'ualaj ri Abihud, ri Abihud xralk'ualaj ri Eliaquim, y ri Eliaquim xralk'ualaj ri Azor. 14 Y re Azor re' xralk'ualaj ri Sadoc, ri Sadoc xralk'ualaj ri Aquim, y ri Aquim xralk'ualaj ri Eliud. 15 Y re Eliud re' xralk'ualaj ri Eleazar; ri Eleazar xralk'ualaj ri Matán, ri Matán xralk'ualaj ri jun chik ri xubini'aj Jacob. 16 Y re Jacob re' xralk'ualaj k'a ri José ri xok rachijil ri María. Y re María re' jare' ri rute' ri Jesús ri Cristo. 17 Kajlajuj k'a sol winaqi' xek'oje-pe, ri nitiker-pe rik'in ri Abraham k'a rik'in ri rey David. Kajlajuj sol winaqi' xek'oje-pe, ri nitiker-pe rik'in ri rey David k'a chupan ri ruq'ijul toq ri qawinaq xebe pa ximonri'il pa Babilonia.Y kajlajuj sol winaqi' ri nitiker-pe rik'in ri q'ij toq ri qawinaq xebe pa ximonri'il k'a ri q'ij toq xalex ri Cristo. 18 Kere' k'a xbanatej toq xo'alex-qa ri Jesús ri Cristo: Ri María ri xok rute', jun xten ri k'utun chik roma ri José. Y xk'uluwachitej k'a chi toq k'a man jani kik'uan ta ki', xnabetej chi ri María yawa' chik richin alanik, roma xqaqa ri Loq'olej Espíritu pa ruwi'. 19 Jak'a ri José ri nibe'ok rachijil ri María, kan jun chojmilej wineq wi; y man xrajo' ta xuya' ruk'ix ri María chikiwech ri winaqi', roma ri' xuch'ob chi nuya' kan choj keri' y man nutaluj ta na rutzijol. 20 Nich'oboch'ot k'a pa ruwi' ri' toq jun ángel richin ri ajaw xuk'ut ri' chuwech pa ruwaran, y xubij chire: José, rat ri at riy-rumam kan ri rey David, man k'a taxibij-awi' chi yak'ule' rik'in ri María ri ak'utun richin nok awixjayil, roma ja ri Loq'olej Espíritu ri xqaqa pa ruwi' rija' y wakami peteneq alanik chirij. 21 Ri ak'ual ri xtralaj, ti ala', y Jesús ri rubi' ri xtaya'. Keri' xtubini'aj roma ja rija' xtikolon kichin ri awinaq chupan ri kimak, xcha'. 22 Ronojel k'a re' xbanatej richin nitz'aqet ri xuq'alajirisaj ri Dios chuwech ri q'alajirisey ruch'abel ri xk'oje' ojer kan toq xubij: 23 Jun xten xtipe alanik chirij. Y xtibe'alex jun ti ral. Y Emanuel ri rubi' ri xtuya', nicha'. Ri Emanuel nel chi tzij: Ja ri Dios Qik'in. 24 Toq xk'astej k'a ri José, kan xuben k'a ri xbix chire roma ri ángel. Rija' kan xuk'en k'a ri María richin xok rixjayil. 25 Jak'a man xk'oje' ta rik'in, k'a toq xalex na ri nabey ti ral ri María. Y toq xalex ri ak'ual, ri José xuya' rubi', y Jesús ri rubi' xuya'.

Mateo 2

1 Ri Jesús xalex k'a ri pa tinamit rubini'an Belén, ri k'o pa Judea, pa ruq'ijul ri Herodes ri Nim, ri rey pa ruwi' ri ruwach'ulew ri'. Y toq q'axineq chik juba' q'ij, jari' toq ka'i-oxi' achi'a' etamanela' chikij ri ch'umila', e peteneq pa relebel-q'ij xe'oqaqa pa Jerusalem. 2 Rije' xkik'utula' k'a y xkibij: ¿Akuchi k'o-wi ri ak'ual ri xalex, ri kan jari' xtok i-rey rix judío? Roma roj kan k'a ja ri kela' pa relebel-q'ij qatz'eton-pe ri ch'umil ri niya'on rutzijol, y roma ri' xojpe chuya'ik ruq'ij, xecha'. 3 Toq ri rey Herodes xrak'axaj ri xkibij ri etamanela', xsach ruk'u'x. Y kan keri' chuqa' konojel ri winaqi' ri chiri' pa Jerusalem. 4 Roma ri' xerumol k'a konojel ri e aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote y ri etamanela' chirij ri pixa'. Y xuk'utuj chike ri akuchi k'o chi nalex-wi ri Cristo. 5 Ri achi'a' ri' xkibij chire: Ri Cristo k'o chi nalex pa Belén wawe' pa Judea. Roma kan keri' rutz'iban kan jun chike ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri xk'oje' ojer kan, toq xubij: 6 Kan xtipe k'a jun q'atoy-tzij pa Belén richin ri Judá. Stape' ri tinamit ri' maneq ok rejqalen chikiwech konojel ri tinamit richin Judá, jak'a kan kik'in rije' xtel-wi-pe re q'atoy-tzij re'. Y ja rija' k'a xtiyuqen kichin ri nuwinaq judío, nicha'. 7 K'ari' ri Herodes xeroyoj k'a ri etamanela' ri' pa ruyonil y xuk'utula' k'a chike ri jampe' kitz'eton-pe ri ch'umil ri'. 8 Chirij ri' xeruteq-el pa Belén y xubij-el chike: Kixbiyin chupan ri tinamit ri', tikanoj ri ak'ual, y toq iwilon chik kan, titaqa-pe rutzijol chuwe, richin chi yin yibe chuqa' chuya'ik ruq'ij, xcha'. 9 Y toq ri etamanela' ri' kak'axan chik ri ch'abel ri xerubij-el ri rey chike, kan xkichop chik el bey. Y ri ch'umil ri kitz'eton-pe ri k'a akuchi kepe-wi, kan ruk'uan k'a el kibey. Y toq xe'apon pa Belén, re ch'umil re' xpa'e' pa ruwi' ri akuchi k'o-wi ri ak'ual. 10 Toq rije' xkitz'et chi ri ch'umil ri' xpa'e', kan xnoj ri kánima chi kikoten. 11 Kan xe'ok k'a apo pa jay y xkitz'et ri ak'ual y ri María ri rute', y kan jari' xkiqasaj-qa-ki' k'a pan ulew richin xkiya' ruq'ij ri ak'ual. Y chuqa' kan xekijaqala-qa ri kiyakonabal y xkisipala' k'a q'anapueq, pom y mirra chire. 12 Jak'a re achi'a' re' kan xq'alajirisex k'a chikiwech ri pa kachik', chi man chik ketzolin pa kibey richin nibekiya' kan rutzijol chire ri Herodes. Y kan keri' wi xkiben, roma toq xetzolin-el pa kiruwach'ulew, xa jun wi chik ri kibey xkik'uaj-el. 13 Toq ri etamanela' xetzolej yan el pa kiruwach'ulew, kan jari' jun ángel richin ri Dios xuk'ut-ri' chuwech ri José, pa rachik'. Y xubij chire: Tak'uaj-el ri ak'ual rachibilan ri rute' y kixanimej-el wawe'. Kixbiyin k'a pan Egipto y kixk'oje' chiri', k'a toq xtinya' na rutzijol chawe toq utz chik yixtzolin-pe. Roma ri rey kan xtuteq rukanoxik re ak'ual richin chi nukamisaj, xcha' ri ángel. 14 Y ri José kan jari' xuna' ruwech, y xuk'uaj-el ri ak'ual y ri te'ej. Y kan chupan k'a ri aq'a' ri' xkichop-el bey richin xebe k'a pan Egipto. 15 Kan k'a pan Egipto k'a xek'oje-wi y xetzolin pan Israel k'a toq kamineq na chik ri rey Herodes. Richin keri' kan xtz'aqet k'a ri ruq'alajirisan kan ri Dios chuwech ri rusamajel ri xk'oje' ojer kan toq xubij: Kan k'a pan Egipto k'a xinwoyoj-wi ri nuk'ajol, nicha'. 16 Jak'a ri Herodes toq xunabej chi ri etamanela' xa man xkiben ta achi'el ri rubin-el chike, kan xyakatej janila royowal. Roma ri' xuteq kikamisaxik konojel ri taq alaboni' ri k'o ka'i' kijuna' pa xulan, ri ek'o chiri' pa Belén, y chuqa' ri ek'o pa taq tinamit ri ek'o-pe chunaqaj. Ri Herodes xuben k'a achi'el ri ruq'ijul ri xq'ax kan chuwech, ri janipe' kitz'eton-pe ri ch'umil, ri etamanela'. 17 Keri' kan xtz'aqet k'a ri rutz'iban kan ri Jeremías, toq xubij: 18 Jak'a re wakami, nak'axatej k'a jun ch'abel pa tinamit Ramá. K'o k'a jun ri noq' roma nojineq q'axo'n pa ránima. Ja ri Raquel noq' koma ri ral y man nrajo' ta richin nibochi'ix, roma ri ral kan xeken yan el, nicha'. 19 Y toq kamineq chik el ri rey Herodes, jari' toq jun ángel xuk'ut chik ri' chuwech ri José pa rachik', ri chiri' pan Egipto. 20 Y xubij chire: Kayakatej y tak'uaj-el ri ak'ual rachibilan ri rute' y kixtzolin pa ruwach'ulew Israel. Roma ri xe'ajowan chi xkikamisaj ta ri ak'ual, xa xeken yan el, xcha'. 21 Y ri José kan xuben-wi k'a achi'el ri xbix chire pa rachik'. Xuk'uaj-el ri ak'ual y ri te'ej, y xetzolin pa ruwach'ulew Israel. 22 Jak'a toq xrak'axaj chi ja ri Arquelao ri ruk'ajol kan ri rey Herodes, ri niq'aton-tzij pa Judea, jari' toq xuxibij-ri' chi yek'oje-qa ri chiri'. Y xq'alajirisex chik k'a chuwech pa jun achik', ri ruk'amon chi nuben, y roma ri' kan k'a pa Galilea xebe-wi. 23 Y xe'apon k'a ri pa tinamit Nazaret y chiri' xek'oje-wi-qa, richin keri' kan xbanatej achi'el ri kibin ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios, chi ri Cristo k'o chi jun aj-Nazaret.

Mateo 3

1 Toq q'axineq chik k'a juba' juna', k'o k'a jun achin ri rubini'an Juan ri xuchop ruq'alajirisaxik ri ruch'abel ri Dios, ri chiri' pa tz'iran ruwach'ulew richin ri Judea. 2 Y rija' nubij k'a chike ri winaqi' ri xe'apon rik'in: Kan titzolej k'a pe ik'u'x rik'in ri Dios, roma xa kan naqaj chik k'o-wi-pe ri q'ij richin ri aj-chikajil ajawaren, nicha' chike. 3 Chirij k'a ri Juan ch'owineq-wi kan ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri rubini'an Isaías toq xubij: K'o k'a jun q'ij k'o jun ri xtipe chupan ri tz'iran ruwach'ulew, y kan janila kow xtich'on y xtubij: Tichojmirisaj k'a jun bey richin ri Jehová. Tibana' jun chojilej bey richin ri qa-Dios, nicha'. 4 Ri rutziaq ri Juan banon rik'in rusumal camello, y jun tz'um ri ximibel-rupan. Y ri ruway ja ri sak' y ri kab ri richin pa juyu'. 5 Y e janila k'a chi winaqi' ri ye'apon rik'in ri chiri' pa raqen-ya' Jordán. Ek'o k'a ri aj pa Jerusalem, winaqi' richin chijun ruwach'ulew Judea; chuqa' kan xe'apon k'a ri winaqi' ri ek'o ke taq ri' naqaj. 6 Y ri winaqi' ri ye'apon rik'in nuqasaj ya' pa kiwi', y rije' kan nikiq'alajirisala' k'a ri kimak chuwech ri Juan. 7 Y toq rija' xutz'et chi kan e k'iy k'a chike ri achi'a' fariseo y saduceo ri xe'apon chuqa' rik'in, xubij k'a chike: Rix xa ix kijatzul ri q'olonela' taq winaqi'. ¿Achike k'a xbin chiwe richin k'o chi yixaminej chuwech ri ruk'ayewal ri peteneq? 8 Wi kan qitzij chi rix nitzolej-pe ik'u'x rik'in ri Dios, kan tiq'alajin k'a chupan ri ik'aslen. 9 Man k'a tich'ob-qa rix chi kan xaxe roma ix riy-rumam kan ri Abraham, xkixkolotej. Roma kan ta ri Dios nrajo' xa kan nuben ta chuqa' chike re abej re' chi ye'ok rijatzul ri Abraham. 10 Y pa ruwi' ri' nich'on-wi ri tzij: Ri ikej e naban chik chuxe' ronojel ri che' ri man nikiya' ta kiwech, richin yechoy. Y ronojel k'a ri che' ri xkechoy, xkek'aq pa q'aq', nicha'. 11 Yin, xaxe k'a ya' ninqasaj pa kiwi' ri winaqi' toq nitzolej-pe kik'u'x rik'in ri Dios. Jak'a re chiqawech-apo xtipe jun ri xtuqasaj ri Loq'olej Espíritu rachibilan q'aq' pa kiwi' ri winaqi'. Ri' kan man achi'el ta ok yin. Roma yin kan man ruk'amon ta ni richin nink'uaj ri ruxajab. Ri jun ri' nim ruq'ij y nim ruchuq'a'. 12 Rija' kan xtuben k'a achi'el jun achin toq nujosq'ij ri ru-trigo, ri nukusaj jun pielca richin nuk'eq chuwa-kaq'iq' ri trigo ch'ayon chik. Ri runaq' ri trigo xtuk'ol richin nuyek kan, jak'a ri páxa xa xtuk'eq kan pa q'aq', jun q'aq' ri man jun bey xtichup, xcha'. 13 Y jari' toq ri Jesús xapon rik'in ri Juan ri chiri' chuchi' ri raqen-ya' Jordán. Kan k'a pa Galilea peteneq-wi richin niqasex ya' pa ruwi' roma ri Juan. 14 Jak'a ri Juan man xrajo' ta, y xubij k'a chire: Ja ta yin ri ruk'amon chi naqasaj ya' pa nuwi' y mani xa kan ja rat ri xatoqaqa wik'in yin, xcha' ri Juan. 15 Jak'a ri Jesús xubij chire: Rat kan tabana' ri k'atzinel richin naben roma kan k'o k'a chi niqaben ronojel ri nubij ri Dios chiqe, xcha'. Keri' ri Juan xuqasaj ya' pa ruwi' ri Jesús. 16 Y toq ri Jesús qasan chik ya' pa ruwi', xbe'el-pe chupan ri raqen-ya'. Y xutz'et k'a chi ri kaj xjaqatej, y ri Loq'olej Espíritu richin ri Dios ruchapon-pe qajen pa ruwi' achi'el jun paloma. Y kan choj xopa'e' pa ruwi' rija'. 17 Chirij ri' xpe k'a jun ch'abel chila' chikaj y xubij: Jare' ri nuk'ajol yin ri kan janila ninwajo' y yikikot rik'in, kan tiwak'axaj k'a ri nubij, xcha' ri ch'abel ri'.

Mateo 4

1 Ri Jesús xban k'a chire roma ri Loq'olej Espíritu chi xbe pa tz'iran ruwach'ulew, richin chi nitejtobex roma ri Itzel-Wineq. 2 Xmewayin k'a kawineq q'ij y kawineq aq'a', y toq q'axineq chik ri q'ij ri' k'ari' xpe ruwayjal. 3 Y jari' toq ri Itzel-Wineq xjel-apo rik'in richin nutejtobej, y xubij chire: Wi kan qitzij chi at ruk'ajol ri Dios, tabana' chike re abej re' chi ye'ok kaxlan-wey, xcha'. 4 Jak'a ri Jesús xubij chire ri Itzel-Wineq: Tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios, chi man xaxe ta rik'in wey yojk'ase-wi, xa kan rik'in chuqa' ri ruch'abel ri Dios, xcha'. 5 Chirij ri' ri Itzel-Wineq xuk'uaj ri Jesús k'a pa tinamit Jerusalem, y k'a ja ri pa ruwi' ri nimalej rachoch ri Dios xberuya-wi. 6 Y xubij chire: Wi kan qitzij at ruk'ajol ri Dios tak'aqa-qa-awi', roma chupan ri ruch'abel ri Dios nubij: Ri Dios kan xkeruteq k'a pe ri ru-ángel chiqanaqaj. Xqojkili'ej k'a pa kiq'a'. Keri' roj man xtiqapajk'ij ta ri qaqen, nubij, xcha' ri Itzel-Wineq. 7 Jak'a ri Jesús xubij: Kan tz'ibatel kan chuqa', chi man ruk'amon ta chi niqatejtobej ri Jehová ri qa-Dios, xcha'. 8 Ri Itzel-Wineq xuk'uaj chik ri Jesús, k'a pa ruwi' jun juyu' ri janila nej jotol chikaj y xuk'ut chuwech ronojel ri ajawaren richin ri ruwach'ulew y ri kik'ojlemal. 9 Y k'ari' xubij chire: Kan ronojel k'a re xink'ut chawech xtinya' chawe, wi yaxuke' chinuwech y naya' nuq'ij, xcha' ri Itzel-Wineq. 10 Jari' toq ri Jesús xubij chire: Kabiyin kela' rat, Itzel-Wineq. Roma chupan ri ruch'abel ri Dios nubij: Kan tiya' k'a ruq'ij ri Jehová ri qa-Dios y kan tisamajij xaxe rija', nicha', xcha' ri Jesús chire. 11 Jari' toq ri Itzel-Wineq xuya' kan ri Jesús. Y kan jari' xe'oqaqa ángel rik'in richin xkilij. 12 Toq ri Jesús xrak'axaj chi ri Juan xchap yan y ya'on chik pa cárcel, jari' toq xtzolin chik pa Galilea. 13 Xq'ax-el pa Nazaret, y xbek'oje' pa tinamit Capernaum; jun tinamit ri k'o chuchi' ri choy chukojol ri kulew ri e kiy-kimam kan ri Zabulón y ri Neftalí. 14 Ri Jesús xapon k'a chiri', richin chi nibanatej ri tz'ibatel kan roma ri Isaías toq xubij: 15 Ri ruwach'ulew kichin ri e riy-rumam kan ri Zabulón y ri Neftalí; ri k'o chuchi' ri palou ri k'o-apo juk'an chire ri raqen-ya' Jordán. Ruwach'ulew Galilea, akuchi ek'o-wi winaqi' ri man e qawinaq ta. 16 Kik'in ri winaqi' ri kan q'equmatajineq ri kik'aslen, kan xapon ri Nimalej Saqil. Ri winaqi' ri kan pa rumujal chik ri kamik ek'o-wi, kan xapon k'a kik'in ri nisaqirisan kichin, nicha'. 17 Kan ja ri chiri' toq ri Jesús xuchop-pe rutzijoxik ri ruch'abel ri Dios, y nubij k'a chike ri winaqi': Kan titzolej k'a pe ik'u'x rik'in ri Dios, roma xa kan naqaj chik k'o-wi-pe ri q'ij richin ri aj-chikajil ajawaren, nicha' chike. 18 Y k'o k'a jun q'ij toq ri Jesús beneq chuchi' ri choy ri k'o pa Galilea, xerutz'et e ka'i' achi'a'. Ri achi'a' ri', ja ri Simón ri nibix chuqa' Pedro chire, rachibilan ri Andrés ri rach'alal. Rije' yekiya-qa ri kiya'l chapbel-ker chupan ri ya', roma rije' kan e chapoy taq ker. 19 Jari' toq ri Jesús xch'on k'a kik'in y xubij chike: Kiniwojqaj yin y xtinben chiwe richin yixok chapoy taq winaqi' richin yinkitzeqelibej, xcha'. 20 Rije', kan jari' xkiya' kan ri kiya'l chapbel-ker y xkitzeqelibej ri Jesús. 21 K'a juba' k'a kebiyin, toq ri Jesús xerutz'et chik e ka'i' achi'a' ri kach'alal chuqa' ki'. Y ri achi'a' ri', ja ri Jacobo y ri Juan, e ruk'ajol ri jun achin rubini'an Zebedeo. Rije' yesamej k'a rik'in ri kitata' chupan ri barco, nikichojmirisaj ri kiya'l chapbel-ker richin nikik'eq-qa chupan ri ya'. Jari' toq ri Jesús xeroyoj k'a richin nikitzeqelibej. 22 Ri Jacobo y ri Juan, kan jari' xkiya' kan ri barco y ri kitata' richin xkitzeqelibej-el ri Jesús. 23 Ri Jesús kan pa ronojel k'a tinamit richin ri Galilea xapowiyaj-wi, yerutijoj k'a ri winaqi' rik'in ri ruch'abel ri Dios ri pa taq jay richin molojri'il, akuchi nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Y chuqa' nutzijoj ri utzilej ruch'abel ri Dios ri nich'on chirij ri ajawaren. Yeruk'achojirisala' k'a yawa'i' ri jalajoj chi yabilal y q'axo'n nok chike. 24 Ri rutzijol ri Jesús xapon k'a pa ronojel tinamit richin ri ruwach'ulew Siria. Y kan xek'amalox-pe chuwech, yawa'i' ri man junan ta ruwech yabil nok chike. Ek'o ri kan q'axo'n richin ri ch'akulaj kik'uan, ek'o ri xa itzel taq espíritu ri e okineq kik'in. Ek'o k'a ri e ch'uja' y ek'o k'a chuqa' ri e sikirineq. Y kan konojel k'a re yawa'i' re' xeruk'achojirisaj-el. 25 Ri Jesús kan xtzeqelibex k'a koma janila chi winaqi' ri aj chiri' pa taq tinamit richin Galilea, chuqa' ri yepe pa taq tinamit ri ek'o pa Decápolis, ri yepe pa Jerusalem y ri aj pa ch'aqa' chik tinamit ri chiri' pa Judea. Y keri' chuqa' ri winaqi' ri yepe juk'an chik ruchi' raqen-ya' Jordán.

Mateo 5

1 Y toq ri Jesús xerutz'et chi e janila chi winaqi' ri kimolon-ki' chiri', rija' xjote-el pa ruwi' ri juyu', y xtz'uye' k'a qa. Y k'ari' xkimol-apo-ki' ri rutijoxela' rik'in. 2 Y jari' toq ri Jesús xch'on k'a richin yerutijoj, y xubij: 3 Jebel ruwa-kiq'ij ri noqaqa chikik'u'x chi kan nik'atzin ri Dios chupan ri kik'aslen, roma rije' kan ye'ok-wi chupan ri aj-chikajil ajawaren. 4 Jebel ruwa-kiq'ij ri ye'oq' wakami, roma rije' kan xtibekuqubex kik'u'x. 5 Jebel ruwa-kiq'ij ri kiqasan-ki', roma rije' xke'ichinan ri ruwach'ulew pa ruq'a' ri Dios. 6 Jebel ruwa-kiq'ij ri kan nik'at kánima chirij ri ruchojmilal; ri Dios xtuben chike chi xtich'uch'u' ri kánima. 7 Jebel ruwa-kiq'ij ri kan nikijoyowaj kiwech ch'aqa' chik, roma rije' kan xtijoyowex chuqa' kiwech. 8 Jebel ruwa-kiq'ij ri ch'ajch'oj kánima, roma rije' kan xtikitz'et ruwech ri Dios. 9 Jebel ruwa-kiq'ij ri yeqasan ruwi' oyowal, roma rije' xtibix chike chi e ralk'ual ri Dios. 10 Jebel ruwa-kiq'ij ri nikik'owisaj tijoj-poqonal, roma choj ri kik'aslen chuwech ri Dios, roma rije' kan xke'ok chupan ri aj-chikajil ajawaren. 11 Jebel ruwa-iq'ij rix, toq xkixyoq', xkixtzeqelibex y xtitz'uk-tzij chiwij woma yin. 12 Kan titze'en k'a iwech y kixkikot janila, roma nim rajel-ruk'exel ri xtik'ul chila' chikaj. Ri xtik'owisaj rix, kan keri' chuqa' xkik'owisaj ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri xek'oje' ojer kan. 13 Ja rix ri ix achi'el atz'an chikikojol ri winaqi'. Jak'a wi ta ri atz'an nik'is ta el ri ratz'amil, xa kan man jun chik k'a banel richin ta natz'amin. Xa man jun chik k'a nik'atzin-wi; xa kan xaxe chik k'a nik'atzin chi nik'aq-el y yeq'ax ri winaqi' pa ruwi'. 14 Rix kan ix achi'el saqil chuwech re ruwach'ulew, achi'el jun tinamit ri k'o pa ruwi' jun juyu' ri man tikirel ta richin nrewaj-ri'. 15 Roma rix man jun bey k'a nitzij ta jun q'aq' richin nisaqirisan y nijupuba' ta kan jun bojo'y pa ruwi'. Ri q'aq' ri nitzij kan richin k'a nisaqirisan; roma ri' nikanoj jun k'ojelibel ri nitz'uyuba-wi, richin keri' kan yerusaqirisaj konojel ri ek'o pa jay. 16 Kan keri' ta k'a xtisaqirisan ri ik'aslen rix chikiwech ri winaqi'; Richin keri' toq xtikitz'et k'a ri utzilej taq ibanobal, ri winaqi' kan xtikiya' k'a ruq'ij-ruk'ojlen ri aj-chikajil qatata'. 17 Man k'a tich'ob chi yin xipe chuyojik ri pixa' ri ruya'on kan ri Moisés, y ri wuj ri kitz'iban kan ri ojer taq q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Yin xipe richin ninben ronojel ri kibin kan rije'. 18 Roma kan qitzij ninbij chiwe, chi ronojel ri tz'ibatel kan chupan ri pixa', kan xkebanatej-wi. Re ruwach'ulew y re kaj xa xkek'is k'a. Jak'a ri e tz'ibatel kan chupan ri pixa' kan xkebanatej-wi, y man jun xtik'oje' kan chaq keri'. 19 Xabachike wineq ri nuq'ej ruwi' jun chike ri nubij chupan ri pixa', stape' ta jun tzij ri achi'el xa ta man jun rejqalen niq'alajin; y kan keri' chuqa' yerutijoj-wi ri ch'aqa' chik winaqi'; ri nibanon keri', xa man jun k'a ok ruq'ij xtik'oje' chikikojol ri ek'o chupan ri aj-chikajil ajawaren. Jak'a ri wineq ri nibanon ronojel ri tz'ibatel chupan ri pixa' y kan keri' chuqa' yerutijoj-wi ri ch'aqa' chik winaqi', ri nibanon keri' kan xtik'oje' k'a ruq'ij chikikojol ri ek'o chupan ri ajawaren ri'. 20 Roma ri', rix ri niwajo' yixok chupan ri aj-chikajil ajawaren, kan nik'atzin k'a chi ri ik'aslen más ta choj chuwech ri kik'aslen ri achi'a' etamanela' chirij ri pixa' y chuwech ri kik'aslen ri fariseo. 21 Rix kan iwak'axan k'a ri xbix chike ri qawinaq ojer kan chi man kekamisan. Y xabachike k'a wineq ri nikamisan, kan aj-mak-wi y k'o chi niq'at-tzij pa ruwi'. 22 Jak'a yin ninbij chi wi k'o ta jun ri, stape' ta xaxe royowal ri nipe chire jun wineq, kan nimakun-wi y kan k'o chi tiq'at-tzij pa ruwi'. Chuqa' ri nibin chire jun chik wineq chi maneq runa'oj; ri nibin keri', kan aj-mak chuqa', roma ri' kan ruk'amon chi nuk'uex chikiwech ri achi'a' ri pa komon yeq'aton-tzij richin chi niq'at-tzij pa ruwi'. Y xabachike k'a ri nibin nakanik chire jun chik wineq, ri' xa kan oyoben chik roma ri q'aq'. 23 Roma ri' wi rat kan atk'o chik apo rik'in ri porobel richin chi naya' jun sipanik chire ri Dios y jari' toq noqaqa chi'ak'u'x chi ri awach'alal royowal chawe, 24 kan taya' k'a kan ri sipanik chiri' akuchi k'o-wi ri porobel, y jari' kabiyin rik'in ri wineq ri'. Tabechojmirisaj kan ri banatajineq chi'ikojol. Y toq achojmirisan chik kan y junan chik iwech, k'ari' katzolin y tasuju' ri sipanik chire ri Dios. 25 Wi k'o ta oyowalen chi'ikojol, kan tachojmirisaj chi'anin rik'in ri etzelanel awichin, rokik xa k'a ri' ichapon-el bey pa q'atbel-tzij, roma wi xa man keri' ta xtaben, ri sujunel chawij xkarujech pa ruq'a' ri q'atoy-tzij, y re q'atoy-tzij re' xkarujech-el pa ruq'a' ri chajiy cárcel, y rija' xkaberutz'apej kan. 26 Y kan qitzij wi ninbij chire ri keri' nik'uluwachin, chi xa kan man xtel ta k'a pe ri chiri' pa cárcel, k'a toq rutojon chik na kan ronojel ri kan k'o chi nutoj. 27 Rix kan jebel iwetaman ri xbix kan ojer chi jun wineq ri k'ulan, man tukanoj jun chik richin nimakun rik'in. 28 Jak'a yin ninbij chi xabachike wineq ri nuya' ruwech chirij jun chik, ri nibanon keri', pa ránima xa kan xmakun yan. 29 Xa roma ri' wi jun runaq'-awech nibanon chawe chi yamakun, más utz tawelesaj y tatorij-el. Roma más utz chi xaxe jun chike ri runaq'-awech nibe kan y mani kan chijun ri ach'akul ri nibe kan pa q'aq'. 30 Chuqa' wi xa jun chike ri aq'a' nibanon chawe chi yamakun, más utz chi tachoyo' y tatorij-el. Roma más utz chi xaxe jun chike ri aq'a' nibe kan y mani chi kan chijun ri ach'akul ri nibe kan pa q'aq'. 31 Y chuqa' iwetaman chi ri ojer kan xbix chi wi jun achin ri man nrajo' ta chik ri rixjayil y nujech-ri' rik'in; tubana' jun wuj ri richin jachojri'il y tuya' chire ri ixoq. 32 Jak'a yin ninbij chiwe chi ri achin ri nujech-ri' rik'in ri rixjayil y xa man roma ta chi ri ixoq xukanoj ta chik jun achin; ri achijlonel ri' kan nuben-wi k'a chire ri rixjayil chi nimakun. Y wi k'o ta chik jun achin ri nik'ule' rik'in ri ixoq ri rujachon ri', ri achin ri' kan nimakun-wi. 33 Y chuqa' rix kan jebel iwetaman ri xbix chike ri qawinaq ojer kan, chi man tikiq'ej ruwi' ri ya'on-tzij ri nikiben. Xa kan tikibana' k'a ri xkiya' kitzij chire richin nikiben chuwech ri ajaw. 34 Jak'a yin ninbij chiwe chi man jun bey tiben jun ya'on-tzij pa rubi' ri kaj, roma kan ja ri chila' chikaj k'o-wi ri rajawaren ri Dios. 35 Ni man tiya' itzij pa rubi' ri ruwach'ulew, roma ja re' ri rupalibal ri Dios, ni man chuqa' tikusaj ri rubi' ri Jerusalem, roma re tinamit re' kan richin ri nimalej rey. 36 Ni man tiben jun ya'on-tzij y ninataj ri rusumal-iwi' roma rix xa kan man xkixtikir ta xtiben chi jun rusumal-iwi' xtok ta seq o q'eq. 37 Ronojel k'a ri ich'owen kan xaxe k'a ri qitzij; wi ja' kan jari' k'a, y wi ni kan ni k'ari'. Roma wi xa xtiben jun ya'on-tzij xa kan niq'alajin chi k'o itzel pan iwánima. 38 Y rix kan jebel iwetaman ri xbix chike ri qawinaq ri ojer kan, chi ri nelesan jun runaq'-ruwech jun wineq, kan keri' k'a chuqa' tiban chire ri xbanon. Ri niq'ajo-el rey jun wineq, kan keri' k'a chuqa' tiban chire ri xbanon. 39 Jak'a yin ninbij chiwe chi man tipaba-iwi' chuwech ri nibanon etzelal chiwe. Wi xa k'o k'a jun ri nupaq'ij ri ipalej, xa kan utz k'a niya-iwi' pa ruq'a' jun bey chik. 40 Y wi k'o jun wineq ri kan yixruchop chi oyowal roma nrajo' nrelesaj kan ri itziaq chiwij, kan man k'a tipoqonaj niya' kan chire; y pa ruwi' ri', kan tiya' k'a kan chuqa' ri iq'u' chire. 41 Wi jun aj-labal nibanon chiwe chi tik'uaj-el ri rejqa'n, xa kan rik'in k'a kikoten tik'uaj ri ejqa'n ri', y chuqa' man tipoqonaj nisuj-iwi' richin nik'uaj más nej. 42 Y wi k'o jun ri k'o nuk'utuj chiwe, kan tiya' k'a chire. Y wi k'o chuqa' nuk'utuj pa qajik chiwe, man tipoqonaj niya-el chire. 43 Rix kan jebel iwetaman ri xbix ojer kan chi kan ruk'amon-wi chi kan ke'iwajo' ri iwachpochel. Jak'a ri ye'etzelan iwichin, kan ke'iwetzelaj. 44 Jak'a yin ninbij chi kan ke'iwajo' k'a ri ye'etzelan iwichin; tiya' urtisanik pa kiwi' ri ye'etzelan iwichin; utz tibana' kik'in ri xa man utz ta kina'oj iwik'in rix y tik'utuj ri rutzil ri Dios pa kiwi' ri ye'oqotan y ri yeyoq'on iwichin. 45 Richin keri' kan niq'alajin-wi chi rix ix ralk'ual ri aj-chikajil qatata'. Roma rija' kan utz wi k'a pa qawi' qonojel. Kan k'a chila' chikaj nuben-pe chi k'o ri rusaqil ri q'ij pa kiwi' ri winaqi' e utz y pa kiwi' ri winaqi' e itzel; kan k'a chila' k'a chuqa' nuben-pe chi k'o job pa kiwi' ri winaqi' e choj y ri man e choj ta. 46 Wi rix ye'iwajo' xaxe ri ye'ajowan iwichin, xa man jun rajel-ruk'exel xtik'ul, roma ri keri' xa kan kibanobal chuqa' ri e itzel taq moloy méro ri k'o chi nitoj chire ri rey aj-Roma. 47 Y wi rix xaxe ri iwach'alal ri ye'iq'ejela', ¿achike ta chik k'a ri más utz ri yixtajin chubanik? Man jun. Roma xa keri' chuqa' nikiben ri winaqi' ri man ketaman ta ruwech ri Dios. 48 Rix kan kixok k'a tz'aqet rik'in ri ibanobal achi'el ri aj-chikajil qatata' ri kan tz'aqet rik'in ri rubanobal.

Mateo 6

1 Kan tichajij k'a iwi' jebel chi man tibananej chikiwech ri winaqi' chi kan yixtajin chubanik ri nrajo' ri Dios, xaxe richin yixtz'et; roma wi xa keri' xtiben, kan man jun k'a ruk'exel xtik'ul rik'in ri aj-chikajil qatata'. 2 Toq rix nito' ri kan k'o nik'atzin chire, man k'a tiq'ajan ri trompeta richin niwelesaj rutzijol, achi'el nikiben ri winaqi' ka'i' kipalej ri kan nikelesaj rutzijol pa taq bey y pa taq jay richin molojri'il, akuchi nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios, richin chi tetamex ri utz ri ye'ajin chubanik y kan tiya'ox kiq'ij. Kan qitzij wi ninbij chi ri winaqi' ri yebanon keri' xa kan xkik'ul yan ri rajel ruk'exel ri kibanobal. 3 Jak'a toq rix k'o niya' chire jun ri kan k'o nik'atzin chire, man k'a titzijoj chire jun chik. Kan man k'a tretamaj ri iwijkiq'a' ri nuben ri iwajxokon. 4 Richin keri' ri niya', kan pan ewel k'a. Jak'a ri aj-chikajil qatata' ri kan xutz'et ri xiya' pan ewel, kan xtuya' k'a rajel ruk'exel chiwe chikiwech ri winaqi'. 5 Toq rix yixch'on rik'in ri Dios, man k'a tiben achi'el ri nikiben ri winaqi' ri ka'i' kipalej. Roma ri winaqi' ri' kan ja ri pa taq jay richin molojri'il, y ri akuchi nikik'ul-ki' ri bey, chiri' yepa'e-wi richin yech'on rik'in ri Dios, xaxe richin ketz'etetej koma ri winaqi'. Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi ri winaqi' ri yebanon keri' xa kan xkik'ul yan k'a rajel ruk'exel ri kibanobal. 6 Roma ri', toq k'o jun chiwe rix nich'on rik'in ri Dios, kan utz k'a tok pa jay y tutz'apej-pe ri ruchi' ri jay, y k'ari' tich'on pan ewel rik'in ri qatata' ri nak'axan richin. Ri nak'axan-pe richin pan ewel, kan xtutz'et-wi y xtuya' rajel ruk'exel chikiwech ri winaqi'. 7 Rix kan man k'a ke'ibila' ch'abel ri xa maneq kejqalen, achi'el nikiben ri winaqi' ri man ketaman ta ruwech ri Dios. Roma rije' xaxe roma nikich'ob chi yekibila' janila chi ch'abel, roma ri' kan ye'ak'axex-pe. 8 Rix kan man k'a tiben achi'el nikiben rije'. Roma ri aj-chikajil qatata' kan retaman chik ri achike nik'atzin chiqe, toq k'a man jani niqak'utuj ta chire. 9 Roma ri' toq rix yixch'on rik'in ri Dios kere' k'a tibij: Qatata' Dios ri atk'o chila' chikaj, kan jantape' ta k'a xtinimirisex ri loq'olej abi' rat. 10 Ri awajawaren rat ja ta ri' ri xtik'oje' qik'in. Kan nibanatej ta k'a ri nawajo' rat richin nibanatej wawe' chuwech re ruwach'ulew achi'el nikiben ri ek'o awik'in ri chila' chikaj. 11 Tabana' utzil taya' chuqa' ri qaway ri nik'atzin chiqe ronojel q'ij. 12 Xtakuy ta k'a ronojel ri man utz ta ri yeqaben chawech, achi'el roj yeqakuy ri winaqi' ri k'o nikiben chiqe. 13 Man k'a taya' q'ij richin yojtzaq pa mak, xa kan qoj akolo' k'a chuwech. [K'o awuchuq'a', y k'o aq'ij-ak'ojlen richin jantape', kan keri' wi.] Kere' k'a tibij. 14 Roma ri' wi rix ye'ikuy ri winaqi' ri k'o etzelal nikiben chiwe, ri aj-chikajil qatata' kan xkixrukuy chuqa' rix. 15 Jak'a wi rix xa man ye'ikuy ta ri winaqi' ri k'o etzelal nikiben chiwe, chuqa' ri aj-chikajil qatata' man xtukuy ta ri imak ri ye'ibanala' chuwech. 16 Toq rix yixmewayin richin yixch'on rik'in ri Dios, man k'a tiben achi'el nikiben ri winaqi' ri ka'i' kipalej; ri kan yebison ri yetzu'un; kan e jalatajineq k'a ri yetzu'un, xaxe richin tiq'alajin chikiwech ri winaqi' chi kan yemewayin. Kan qitzij ninbij chiwe chi ri yebanon keri' xa kan xkik'ul yan k'a ri rajel ruk'exel. 17 Jak'a toq rix yixmewayin, xa kan jebel tich'aja' ipalej, tiya' juba' jubulej aq'om chiwij y jebel tijika' ri rusumal-iwi'. 18 Richin keri', man nik'ut ta chikiwech ri winaqi' chi kan yixmewayin richin yixch'on rik'in ri Dios, xaxe ta k'a ri aj-chikajil qatata' ri man tz'etel ta ri netaman. Roma ri' rija' kan xtuya' k'a rajel ruk'exel chiwe chikiwech ri winaqi'. 19 Man k'a nimol ruchi' ri ibeyomel chuwech re ruwach'ulew, roma xa k'o nichikopirisan y k'o chuqa' ri pus ri nik'iso richin, y roma chuqa' xa ek'o eleq'oma' y nikileq'aj-el. 20 Xa kan tibana' k'a ibeyomel chila' chikaj ri akuchi man jun nichikopirisan, chuqa' ri pus man nuk'is ta y man jun chuqa' eleq'om ri nelesan richin nreleq'aj-el. 21 Roma akuchi k'o-wi ri ibeyomel xa kan chiri' chuqa' k'o-wi ri iwánima. 22 Ri runaq'-iwech kan yek'atzin k'a, achi'el nik'atzin jun q'aq' richin saqil; y wi ri runaq'-iwech e utz, rix ixk'o pa jun saqil. 23 Jak'a wi ri runaq'-iwech man e utz ta, rix xa ixk'o pa jun q'equ'm. Roma wi xa nijalatej ri saqil ri ruya'on ri Dios pan iwánima y xa kan nok q'equ'm; wi keri', kan más chik k'a nim ri q'equ'm. 24 Man jun k'a loq'on samajel ri nitikir ta ri yerusamajij e ka'i' rajaw. Roma wi nrajo' ri jun, nretzelaj ri jun chik. Y wi kan janila nunimaj rutzij ri jun, man nunimaj ta rutzij ri jun chik. Keri' kan man xkixtikir ta k'a chi xtisamajij ri Dios y ri beyomel. 25 Roma ri' toq yin ninbij chiwe chi man tich'ujerisaj-iwi' chuch'obik ri achike nik'atzin chiwe q'ij-q'ij, ri akuchi xtiwil ri iway-iwuk'ya' y ri akuchi xtik'en-wi ri itziaq. Roma wi ri Dios kan xuya-pe ik'aslen chuwech re ruwach'ulew, xa kan xtuya-pe ri iway-iwuk'ya' y ri itziaq. 26 Ke'itz'eta' ri aj-xik' taq chikopi'; rije' man yetikonej ta, y chuqa' maneq kitiko'n nikelesaj jun juna', ni maneq chuqa' kik'ujay richin kiyakon ta kijal. Man rik'in ri' rije' yewa', roma ja ri aj-chikajil qatata' ri niya'on kiway. ¿Man más ta k'a iwejqalen rix ke chikiwech ri aj-xik' taq chikopi' ri'? 27 ¿K'o ta kami k'a jun chiwe rix ri nik'iy chik juba' xaxe roma kan janila niququt? 28 ¿Y achike k'a roma toq kan nich'ujirisaj-iwi' richin niwil itziaq? Xaxe na pe ke'itzu' toq yek'iy-pe ri kotz'i'j lirio ri ek'o pa taq juyu'. Rije' man yesamej ta, ni man yebatz'in ta richin yekibanala' ta kitziaq jebel ok. 29 Y rix iwetaman achike xuben ri Salomón ri ojer kan. Rija' kan xuwiq k'a ri' rik'in jebelej taq tzieq, jak'a kan man jun bey xk'oje' ta jun rutziaq jebel achi'el titzu'un ri kotz'i'j lirio. 30 Wi ri Dios yeruwiq jebel ri kotz'i'j y ri q'ayis ri ek'o pa taq juyu', y ri chua'q xa yek'aq pa q'aq', ¿achike k'a roma rix man ikuquban ta ik'u'x rik'in ri Dios chi kan nuya-wi ri itziaq? Roma rix kan más iwejqalen chikiwech rije'. 31 Roma ri' rix man tich'ujerisaj-iwi' chukanoxik iway-iwuk'ya' y ri itziaq. 32 Ri winaqi' ri man ketaman ta ruwech ri Dios xa nikiben ronojel re'. Jak'a roj k'o ri qatata' chila' chikaj ri kan retaman chik chi jare' ri nik'atzin chiqe. 33 Roma ri' rix kan tiya' k'a pa nabey ri rajawaren ri Dios y kan tibana' k'a ri ruchojmilal; y rija' kan xtuya' k'a pe chiwe ronojel ri k'atzinel. 34 Rix kan man nik'atzin ta k'a chi nich'ujirisaj-iwi' chuch'obik ri achike xtuk'en-pe chiwe ri q'ij chua'q. Roma ri richin ri chua'q kan richin wi k'a ri chua'q ri'. Roma ri' tiya' kan richin ri chua'q ri ruk'ayewal ri kan richin ri chua'q.

Mateo 7

1 Man ke'itzu' ri winaqi' xaxe richin nibij chike ri itzel ri xkiben, richin keri' man xtikibij ta keri' chiwij rix. 2 Kan achi'el wi k'a rubanik ri niben rix chike ri winaqi', keri' chuqa' xtiban chiwe rix. Janipe' chi ch'owen ri xtiben chikij, ja chuqa' ri' ri xtiban chiwij rix. 3 ¿Achike roma ja ri ti q'ayis ri k'o pa runaq'-ruwech ri awach'alal ri natzu'? Y man natzu' ta ri che' ri q'atel pa runaq' awech rat. 4 ¿Achi'el ta k'a toq nabij chire ri jun chik: Taya' q'ij chuwe richin ninwelesaj ri ti q'ayis q'atel pa runaq'-awech, y rat xa kan jun che' ri q'atel pa runaq' awech? 5 Xa ka'i' apalej. Nabey k'o chi nawelesaj ri che' pa runaq'-awech rat richin chi natz'et jebel ri ti q'ayis ri k'o pa runaq'-ruwech ri jun chik. 6 Ronojel ri e jachon chik chuwech ri Dios, man ke'iya' chike ri tz'i', roma rije' xa xkepe chiwij rix. Y man tiya' chike ri aq, ri k'o janila rejqalen, roma xa xtikibech chi'aqen. 7 Tik'utuj k'a ri nik'atzin chiwe, y ri Dios kan xtuya' k'a pe. Tikanoj, y xtiwil ri niwajo'. Kixoyon, y kan xkixak'axex k'a pe. 8 Roma xabachike ri nik'utuj, kan xtik'ul k'a; ri kan nikanoj, kan xtiwil-wi. Y wi rix xkixoyon-apo, kan xtijaq-wi-pe ri ruchi-jay chiwech. 9 ¿Achike ta k'a achin ri nitikir nuya' jun abej pa ruq'a' ri ralk'ual, toq ri ak'ual xa jun ruway ri nuk'utuj chire? 10 ¿Nuya' ta kami jun itzel kumetz pa ruq'a', toq ri ak'ual xa jun ker nrajo'? 11 Wi rix stape' kan janila ix mal, man yixtikir ta niben keri' chike ri iwalk'ual, k'a ta la' k'a ri aj-chikajil qatata' chi man ta nuya-pe chiwe ri nik'utuj chire. Y ronojel ri nuya-pe rija' kan e utz wi. 12 Keri', ronojel k'a ri niwajo' rix chi nikiben ta ri winaqi' iwik'in, kan keri' k'a chuqa' tibana' rix nabey kik'in rije'. Keri' ri xutz'ibaj kan ri Moisés y ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri xek'oje' ojer. 13 Kixok k'a chupan ri okibel richin ri bey ri janila latz'. Roma xa kan nim ruwech ri okibel ri rubey ri itzel k'aslen, y ri bey ri nik'amon-pe ri kamik janila nim ruwech; y e janila k'a winaqi' ri ye'ok ri chiri'. 14 Jak'a kan janila ok latz' ri okibel y ko'ol ok ruwech ri bey ri nik'amon-pe ri k'aslen, y man e k'iy ta ri ye'ilo richin. 15 Kan nik'atzin k'a chi nichajij-iwi' chikiwech ri man e qitzij ta q'alajirisanela'. Roma toq k'ari' ye'apon iwik'in, ri k'aslen ri nikik'ut, kan janila jebel, achi'el kibanik ri taq karne'l. Jak'a toq nikik'ut-pe ri etzelal ri k'o pa taq kánima, xa kan e achi'el chik ri itzel taq utiwa'. 16 Rix kan xtiwetamaj k'a kiwech ri winaqi' roma ri kibanobal, achi'el niwetamaj ruwech jun che', xaxe rik'in nitz'et rubanik ri ruwech ri nuya'. Toq niwachin jun q'ayis ri janila ruk'ixal kan man xtuya' ta pe uva o wíkix. 17 Keri' chuqa' rix iwetaman chi jun utzilej che' nuya' utzilej taq ruwech, jak'a ri man utzilej ta, ri ruwech ri nuya' xa itzel chuqa'. 18 Man jun utzilej che' ri xtuya' ta pe itzel taq ruwech, ni man jun chuqa' che' ri man utz ta, ri xtuya' ta pe utzilej taq ruwech. 19 Y ronojel k'a che' ri man nikiya' ta utzilej taq kiwech, yeqasex y k'ari' yek'aq pa q'aq'. 20 Roma ri' rix kan xtiwetamaj k'a kiwech ri winaqi' ri ye'apon iwik'in, xaxe rik'in nitz'et ri rubanikil ri kik'aslen. 21 Man konojel ta k'a ri winaqi' ri yebin chuwe ¡Wajaw! ¡Wajaw! ri xke'ok chupan ri aj-chikajil ajawaren. Roma xa kan xaxe ri winaqi', ri rik'in ronojel kánima nikiben ri rurayibel ri nata' ri k'o chila' chikaj, ri xke'ok chupan ri ajawaren ri'. 22 Y chupan k'a ri q'ij toq xtiq'at-tzij pa kiwi' ri winaqi', e k'iy k'a ri xkebin chuwe: ¡Wajaw! Wajaw, roj kan pan abi' rat xqaq'alajirisaj ri ruch'abel ri Dios, pan abi' rat xeqakol k'iy winaqi' ri ek'o itzel taq espíritu kik'in y pan abi' chuqa' rat xeqabanala' janila k'iy meyel taq banobel, xkecha'. 23 Jari' toq yin xtinq'alajirisaj chike: Yin kan man jun bey k'a xinwetamaj iwech. Kixel-el re wawe', rix xa ix banoy taq etzelal, xkicha' chike. 24 Y xabachike k'a wineq ri nak'axan y nuben ri ch'abel ri ninbij, yin xtinjunamaj k'a rik'in jun nowineq achin ri xupaba' jun rachoch pa ruwi' abej. 25 Xqaqa k'a job, xepe raqen taq ya' y kaq'iq' chirij ri jun jay ri', jak'a ri jay man xtzaq ta, roma ri ruxe' kan chupan ri abej tikil-wi. 26 Jak'a xabachike wineq ri nak'axan ri ch'abel ri ninbij yin, y xa man nuben ta ri ninbij chire, kan ninjunamaj k'a rik'in jun nakanik achin ri xupaba' jun rachoch pa ruwi' sanayi'. 27 Xqaqa k'a job, xpe k'a raqen taq ya' y ri kaq'iq' xberupaxij-ri' chirij ri jay; y ri jay ri' xa xtzaq; y xwuluwu' jumul roma xa man jikil ta ri ruxe', xcha' ri Jesús. 28 Y toq ri Jesús xtane' chubixik re ch'abel re', ri winaqi' janila xkimey-qa ri tijonik ri xkak'axaj. 29 Roma ri rubanik ri rutijonik ri', kan jun tijonik richin jun ri k'o uchuq'a' pa ruq'a', y man achi'el ta ok ri kitijonik ri etamanela' chirij ri pixa'.

Mateo 8

1 Y toq ri Jesús qajineq chik k'a pe pa ruwi' ri juyu', kan janila k'a chi winaqi' ri e tzeqelibeyon-pe richin. 2 Y k'o k'a jun achin ri k'o yabil ri nutaluj-ri' chirij; ri achin ri' xapon chuwech ri Jesús y xuqasaj k'a ri' pan ulew y xubij chire: Ajaw, wi nawajo', yatikir yinak'achojirisaj chire re yabil re', xcha' chire. 3 Y ri Jesús kan jari' xuya-apo ri ruq'a' y xuchop-apo ri achin ri' y xubij chire: Ninwajo' chi yak'achoj. Tik'is k'a el re yabil re' chawij, xcha' chire. Y kan chupan k'a ri ramaj ri' rija' xch'ajch'ojir kan chire ri yabil. 4 K'ari' ri Jesús xubij chire: Ninchilabej chawe chi man jun achoq chire tatzijoj-wi, xa choj kabiyin pa rachoch ri Dios richin nabek'utu-awi' chuwech ri sacerdote. Tasuju' ri sipanik ri nubij chupan ri wuj ri rutz'iban kan ri Moisés richin naq'alajirisaj chikiwech ri winaqi' chi at ch'ajch'oj chik, xcha-el chire. 5 Toq ri Jesús xapon pa tinamit Capernaum, xapon k'a jun achin aj-Roma uk'uey kichin ri aj-labal. Y xuk'utuj k'a jun utzil chire. 6 Y xubij: Wajaw, jun chike ri nusamajela', k'o pa ruch'at pa wachoch y sikirineq. Y janila nutej poqon, xcha'. 7 Ri Jesús xubij k'a chire: Kan xkibe k'a richin xtink'achojirisaj ri yawa', xcha'. 8 Ri uk'uey kichin ri aj-labal xubij chik k'a: Wajaw, yin xa in jun achin aj-mak y roma ri' man ruk'amon ta richin yatok pa wachoch. Xaxe k'a tabij chi nik'achoj, y kan xtik'achoj ri nusamajel. 9 Roma yin ink'o chuqa' chuxe' rutzij jun chik y chuqa' ek'o achi'a' e ya'on pa nuq'a'. Toq yin ninbij chire jun chi tibe, kan nibe-wi; y wi ninbij chuqa' chire chi tipe, kan nipe-wi chuqa'. Y toq ninbij chire ri nusamajel chi tubana' jun samaj, kan nuben-wi, xcha' ri achin. 10 Toq ri Jesús xrak'axaj re' kan xumey k'a qa y xubij chike ri e tzeqelibeyon richin: Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi kan man jun bey k'a wilon ta jun kuqubabel-k'u'x achi'el re', ni ta chupan chijun ri ruwach'ulew Israel. 11 Kan ninbij-wi k'a chiwe chi xtoqaqa k'a q'ij toq janila k'a chi winaqi' ri xkepe kere' pa relebel-q'ij y kere' pa qajibel-q'ij. Rije' xketz'uye' k'a rik'in ri Abraham, ri Isaac y ri Jacob chupan ri aj-chikajil rajawaren ri Dios. 12 Jak'a ri winaqi' ri kan e richin ta ri ajawaren, xa xke'elesex kan y xkek'aq chupan ri q'equ'm ri akuchi k'o-wi oq'ej y qach'ach'en eyaj, xcha'. 13 K'ari' ri Jesús xubij-el chire ri uk'uey kichin ri aj-labal: Katzolin pan awachoch, y roma kan xanimaj chi yin yitikir yik'achojirisan, kan tibanatej k'a ri arayibel, xcha-el chire. Y ri samajel ri', kan chupan k'a ri ramaj ri' xk'achoj-el. 14 Ri Jesús xapon pa rachoch ri Pedro ri rutijoxel, jari' toq xutz'et chi ri rujite' ri Pedro kotz'ol pa ch'at y k'o jun nimalej k'aten chirij. 15 Ri Jesús xuchop k'a ri ruq'a' ri yawa' y kan jari' toq xk'is-el ri nimalej k'aten chirij. Kan jari' ri ixoq ri' xyakatej k'a pe pa ruch'at, y xuchop nrilij ri Jesús. 16 Toq xokoq'a' k'a qa ri q'ij ri', e k'iy k'a ri k'o itzel taq espíritu kik'in y ch'aqa' chik yawa'i' ri xe'uk'uex-apo chuwech ri Jesús. Y rija' rik'in k'a ri ruch'abel xerelesaj-el ri itzel taq espíritu y xeruk'achojirisaj chuqa' el konojel ri e yawa'i'. 17 Richin keri' kan nibanatej k'a ri rubin kan ri Isaías, q'alajirisey ruch'abel ri Dios, toq xubij: Kan ja rija' ri xejqalen ri qayabil y xuk'uaj ronojel q'axomal, chayineq kan. 18 Ri Jesús kan e janila k'a winaqi' ri nikimol-apo-ki' rik'in. Y roma ri' toq rija' xubij chike ri rutijoxela': Qojq'ax k'a ri juk'an chik ruchi' ri choy richin Galilea, xcha'. 19 Jari' toq jun aj-tz'ib xapon rik'in y xubij chire: Tijonel, yin ninwajo' yatintzeqelibej xabakuchi xkabe-wi, xcha' chire. 20 Jak'a ri Jesús xubij k'a chire: Ri utiwa' kan k'o-wi kijul akuchi yek'oje-wi; y keri' chuqa' ri aj-xik' taq chikopi', kan k'o chuqa' kisok. Jak'a yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan man jun k'a akuchi ta yinuxlan-wi juba', xcha' chire. 21 Jak'a chuqa' ri' toq jun chik chike ri rutijoxela' xubij k'a apo chire: Wajaw, yin kan janila ninwajo' chi yibe chawij. Jak'a taya' na q'ij chuwe richin ninmuq na kan ri nata', k'ari' xkibe chawij, xcha'. 22 Ri Jesús xubij k'a chire ri tijoxel ri': Rat kinatzeqelibej. Xa taya' k'a kan chi ri kaminaqi' yekimuq ri kikaminaq, xcha' ri Jesús. 23 Jari' toq ri Jesús xok k'a el pa barco; y ri rutijoxela' kan xebe chuqa' chirij. 24 Y chirij ri' xbetiker-pe jun nimalej kaq'iq' pa ruwi' ri choy y ri ya' kan nibolqo't. Jak'a ri Jesús ruchapon-qa waran. 25 K'ari' ri rutijoxela' xkik'asoj k'a ri Jesús y xkibij chire: ¡Qajaw! ¡Qajaw! Qojakolo'. Wakami yojken, xecha' chire. 26 Jak'a ri Jesús xubij chike: ¿Achike roma xik'en rukiy rix? Rix xa ti juba' ok ri kuqubabel-k'u'x ri k'o iwik'in, xcha' chike. K'ari' xbeyakatej-pe y xuch'olij ri kaq'iq' y ri choy, y ronojel xsiliso-qa. 27 Ri e beneq rik'in kan janila xkimey-qa ri xuben ri Jesús y nikibila' k'a: ¿Achike k'a chi achin re'? Roma ri kaq'iq' y ri ya' kan nikinimaj rutzij, yecha'. 28 Y toq ri Jesús y ri rutijoxela' ek'o chik ri juk'an ruchi' ri choy richin ye'apon pa ruwach'ulew Gadara, ek'o k'a ka'i' winaqi' xe'apon rik'in. Y rije' ek'o itzel taq espíritu kik'in y akuchi e muqun-wi ri kaminaqi', chiri' yek'oje-wi. Kan man jun k'a wineq ri nitikir ta niq'ax keri', roma re ka'i' winaqi' re', kan janila ri ketzelal. 29 Y rije' kan rik'in k'a kuchuq'a' xech'on-apo rik'in ri Jesús y xkibij: Rat Jesús ri at ruk'ajol ri Dios, ¿achike nawajo' chiqe? ¿Achike roma yojaya' pa tijoj-poqonal, toq xa man jani napon ruq'ijul?, xecha'. 30 Y k'a kela' k'a apo juba' chire ri akuchi ek'o-wi rije', yeyuq'ux janila e k'iy aq. 31 Y ri itzel taq espíritu ri ek'o kik'in ri ka'i' winaqi' ri', xkik'utuj utzil chire ri Jesús. Y xkibij chire: Wi yojawelesaj-el wawe' kik'in re winaqi' re', taya' q'ij chiqe richin yojok kik'in la q'ataj aq la ek'o chila', xecha'. 32 Ri Jesús xubij k'a chike: Kixbiyin k'a, xcha'. Y ri itzel taq espíritu xe'el-el y xebe'ok kik'in ri aq. Y konojel ri aq ri' xkichop anin pa xulan, chuwech jun juyu' pa'el-pa'el, y choj xebetzaq chupan ri choy y konojel k'a ri aq ri' xeken. 33 Jak'a ri yeyuq'un kichin, kan xaxe k'a xkitz'et kan ri xbanatej, xe'animej. Xebe pa tinamit, y xbekitaluj rutzijol ri xbanatej kik'in ri e ka'i' winaqi' ri k'o itzel taq espíritu kik'in. 34 Y jari' toq jubama konojel winaqi' richin ri tinamit xepe k'a rik'in ri Jesús, chutz'etik y chuqa' richin xkik'utuj utzil chire chi tel-el ri chiri', roma rije' man nikajo' ta chi nik'oje-qa chikinaqaj.

Mateo 9

1 K'ari' ri Jesús y ri e tzeqelibeyon richin, xe'ok chik el pa barco, y xebe ri juk'an chik ruchi' ri choy, y xe'apon pa tinamit ri kan tik'oje-wi rija'. 2 Y jari' toq xuk'uex-apo chuwech, jun achin sikirineq li'an-el chuwa-ruwarabel. Y toq ri Jesús xutz'et ri kuqubabel-k'u'x ri k'o kik'in ri e uk'uayon-apo, jari' toq xubij chire ri achin ri': Tatija' aq'ij, roma ronojel ri amak xekuyutej, xcha' chire. 3 Y kan ek'o k'a jujun chike ri etamanela' chirij ri pixa' ri chiri'. Rije' xkibij-qa pa taq kánima chi ri Jesús kan nujunamaj-ri' rik'in ri Dios. 4 Jak'a ri Jesús kan xunabej k'a ri kich'obonik ri tz'ibanela' ri', y xubij k'a chike: ¿Achike k'a roma xpe itzel taq ch'obonik pa taq iwánima? 5 Roma wi yin yitikir ninben chire re jun sikirineq richin nibiyin-el, ¿man yitikir ta kami chuqa' ninbij chire chi ninkuy rumak? 6 Wakami k'a, richin chi rix niwetamaj chi yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan k'o uchuq'a' pa nuq'a' richin ninkuy mak, titz'eta' k'a, xcha'. Y jari' toq ri Jesús xubij chire ri sikirineq: Kayakatej, tak'uaj-el la awarabel y kabiyin chi'awachoch, xcha' chire. 7 Y kan jari' k'a toq ri achin xyakatej-el y xbe chirachoch. 8 Ri winaqi' ri kimolon-apo-ki' ri chiri', kan janila k'a xkimey y xkiya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios roma ruya'on-pe jun nimalej uchuq'a' chikikojol ri winaqi'. 9 Toq ri Jesús xel-el ri chiri', xutz'et k'a jun achin rubini'an Mateo. Ri achin ri' tz'uyul k'a chiri' akuchi nik'ul-wi ri k'o chi nitoj kan chike ri aj-Roma. Ri Jesús xubij k'a chire ri Mateo chi tutzeqelibej. Y rija' kan xutzeqelibej k'a el. 10 Jak'a toq ri Jesús y ri rutijoxela' e raq'el-apo chuchi' ri mesa ri chiri' pa jay, ek'o chuqa' e k'iy k'a chike ri moloy taq méro ri nitoj chike ri aj-Roma y ch'aqa' chik winaqi' ri man nikitzeqelibej ta ri pixa'. 11 Chiri' ek'o chuqa' fariseo ri xkitz'et ri', y xkibij k'a chike ri rutijoxela' ri Jesús: ¿Achike roma toq ri Jesús, ri itijonel, niwa' kik'in la e moloy taq méro y kik'in ri ch'aqa' chik winaqi' ri man nikitzeqelibej ta ri pixa'?, xecha'. 12 Toq ri Jesús xrak'axaj-pe ri keri', xubij k'a chike chi ri man e yawa'i' ta man nik'atzin ta aq'omanela' chike. Jak'a ri e yawa'i', ri' kan k'atzinel-wi ri aq'omanel chike. 13 K'ari' xubij chik: Yin man xipe ta chikikanoxik ri winaqi' ri choj kik'aslen. Yin xipe chikikanoxik ri man choj ta kik'aslen richin nitzolej-pe kik'u'x. Kixbiyin k'a chukanoxik chupan ri pixa' y chi retamaxik ri achike nik'ulun-wi ri nubij ri Dios: Yin ninwajo' chi rix kan ta rik'in ronojel iwánima yiniwajo' y man ja ta ri kamelabel ri nisujula-pe chinuwech, nicha' ri pixa', xcha'. 14 Ri rutijoxela' ri Juan q'alajirisey ruch'abel ri Dios xejel-apo rik'in ri Jesús, y xkik'utuj chire: ¿Achike roma ri atijoxela' rat man yemewayin ta? Roj y ri fariseo kan k'o q'ij toq yojmewayin, xecha'. 15 Ri Jesús xubij k'a: ¿Achike nibij rix, ruk'amon kami chi rik'in bis yek'oje' ri e oyon pa jun k'ulubik y yemewayin toq xa k'a k'o na ri ala' ri k'a ruk'ulubik kik'in? Man ruk'amon ta. Jak'a kan xtapon na wi ri q'ij toq ri achijlonel xtelesex-el. Jari' k'a toq xkemewayin. 16 Y man ruk'amon ta chi nukusaj jun k'ojobel k'ak'a' chire jun tzieq ri xa tzia'q chik, roma jun k'ojobel k'ak'a' nuk'ol-ri' y nujik' ri tzieq k'ojon; y ri tzieq ri' más nretzetej. 17 Y keri' chuqa' man ruk'amon ta chi niya'ox k'ak'a' vino chupan jun k'ojelibel ri banon rik'in tz'um ri xa tzia'q chik. Roma ri tz'um ri' xa man nikoch'on ta chik y nik'is-el ri vino chupan. Jak'a chupan jun k'ak'a' tz'um niyake' kan k'ak'a' vino richin man nibojbo' ta, xcha' ri Jesús. 18 Rokik ri Jesús najin k'a chutzijoxik ronojel ri', k'o k'a jun achin ri kan janila ruq'ij xapon rik'in y xuqasaj-ri' k'a pan ulew chuwech y xubij: Ri ti numi'al xken yan qa; tabana' utzil tabeya' ri aq'a' pa ruwi' richin keri' xtik'ase' kan, xcha'. 19 K'ari' ri Jesús xyakatej-el e rachibilan ri rutijoxela' y xkitzeqelibej-el ri achin ri'. 20 Jak'a k'o jun ixoq yawa', ri k'o yan chik kablajuj juna' nibiyin rukik'el y man tanel ta. Rija' xjel k'a apo rik'in ri Jesús ri chirij, y xberuchapa' k'a kan juba' ri ruchi-rutziaq, 21 roma ri ixoq ri' kan rubin k'a pe pa ránima chi xa rik'in ta nuchop-el juba' ruchi-rutziaq ri Jesús, kan xtik'achoj. 22 Jak'a ri Jesús chi'anin k'a xtzu'un chirij, y xutzu' ri ixoq ri' y xubij k'a chire: Nána, man taxibij-awi'; roma xakuquba' ak'u'x wik'in, xakolotej, xcha' chire. Y ri ixoq ri', kan jari' k'a xk'achoj chire ri yabil chupan ri ramaj ri'. 23 Y toq ri Jesús xapon pa rachoch ri achin janila ruq'ij, xutz'et chi ek'o chik ri yexupun xul, y ri winaqi' janila yech'ujlan. 24 Y k'ari' xubij k'a chike chi ke'el-el roma ri xten xa man kamineq ta; rija' xa nuxlan. Jak'a rije' xa xetze'en chirij ri Jesús, roma kan ketaman chi ri ti xten ri' kan kamineq chik. 25 Y toq e eleneq chik pe ri winaqi' ri pa jay, ri Jesús xok-apo chupan ri jay, xuchop ruq'a' ri ti xten, y xbeyakatej-pe. 26 Ri xbanatej chiri', kan xel k'a rutzijol ri pa taq tinamit richin chijun ri ruwach'ulew ri'. 27 Toq ri Jesús xel-pe ri chiri', ek'o k'a e ka'i' moyi' xetzeqeliben-pe richin. Y rik'in kuchuq'a' nikibila' chire: ¡Rat riy-rumam kan ri rey David, tajoyowaj qawech roj!, yecha'. 28 Jak'a toq ri Jesús xapon pa jay, ri ka'i' moyi' xe'apon chuqa' rik'in. Y ri Jesús xuk'utuj k'a chike wi kan qitzij nikinimaj chi rija' nitikir yeruk'achojirisaj. Rije' xkibij chire: Ja', qajaw, kan yatqanimaj, xecha' chire. 29 K'ari' ri Jesús xuchop ri runaq'-kiwech chi e ka'i' y xubij chike chi roma ri kikuqubabel-k'u'x, kan xketzu'un. 30 Kan jari' toq ri runaq'-kiwech xejaqatej. Jak'a ri Jesús janila xuchilabej chike, chi ri xbanatej kik'in, man jun ta xtetaman. 31 Jak'a rije' xa man keri' ta xkiben, roma toq e eleneq chik pe rik'in ri Jesús, rije' xa xkichop k'a rutzijoxik chupan ri chijun ri ruwach'ulew ri'. 32 Y toq xe'el k'a pe ri e ka'i' achi'a' ri xjaq-el runaq'-kiwech, jari' k'a toq ek'o ri xe'ok kan rik'in ri Jesús, kik'uan-apo jun achin ri memurneq roma k'o jun itzel espíritu rik'in. 33 Toq ri Jesús relesan chik ri itzel espíritu rik'in ri achin, ri achin ri' xuchop xch'on. Y ri winaqi' ri xetz'eton kan janila k'a xkimey y nikibij: Man jun bey k'a tz'eton chi kere' ta banatajineq wawe' pa ruwach'ulew Israel, yecha'. 34 Jak'a ri fariseo xa nikibij chirij ri Jesús: Pa rubi' ri Itzel-Wineq yerelesaj ri itzel taq espíritu, yecha'. 35 Y ri Jesús kan pa ronojel k'a nima'q y kokoj taq tinamit napon-wi, y yerutijoj k'a ri winaqi' rik'in ri ruch'abel ri Dios. Y jak'a ri pa taq jay ri akuchi nikimol-ki' ri winaqi' richin nikak'axaj ruch'abel ri Dios, ri chiri' napon-wi richin yerutijoj y kan nutzijoj k'a ri utzilej ruch'abel ri Dios. Xch'on chirij toq ri winaqi' ye'ok pa rajawaren ri Dios. Yeruk'achojirisala' chuqa' yawa'i' y yerukol ri winaqi' chuwech ronojel ruwech q'axomal. 36 Y toq xerutz'et ri janila chi winaqi', kan xujoyowaj k'a kiwech, roma kan kiyon ek'o y kitalun-ki'; achi'el nikiben ri karne'l toq xa maneq ri niyuq'un kichin. 37 Jari' k'a toq ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': Kan qitzij wi chi ri tiko'n janila k'iy; jak'a ri samajela' man e k'iy ta. 38 Roma ri' tik'utuj k'a chire ri rajaw ri samaj chi kerutaqa-pe ch'aqa' chik samajela' richin nikik'ol ri tiko'n, xcha' chike.

Mateo 10

1 Ri Jesús xeroyoj k'a ri e kablajuj rutijoxela' y xuya' uchuq'a' chike richin chi yetikir yekelesaj ri itzel taq espíritu, y richin chuqa' yekik'achojirisala' ri winaqi' chire ri jalajoj q'axomal y yabil. 2 Jak'a kibi' re' ri e kablajuj ri e taqon roma ri Cristo: Ri nabey ja ri Simón ri nibix chuqa' Pedro chire; k'ari' ri Andrés ri rach'alal ri Simón; ri Jacobo y ri Juan ri e ruk'ajol ri Zebedeo; 3 ri Felipe, ri Bartolomé, ri Tomás, ri Mateo ri moloy méro, ri Jacobo ruk'ajol ri Alfeo, ri Lebeo ri nibix chuqa' Tadeo chire; 4 ri jun chik Simón jun aj-labal ri yeruto' ri ruwinaq, y ri Judas Iscariote ri xk'ayin richin ri Jesús. 5 Jak'a e kablajuj achi'a' re' ri xeruteq-el ri Jesús chubanik ri samaj. Xerupixabala' k'a el y xubij-el chike: Man kixok kik'in ri winaqi' ri man e judío ta. Chuqa' man kixok ri pa taq tinamit chiri' pa Samaria. 6 Xa kan nabey k'a kixbiyin kik'in ri qawinaq judío ri man ek'o ta apo rik'in ri Dios. Roma rije' kibanon kan, achi'el nikiben ri karne'l toq nikisech kan ki'. 7 Rokik k'a ichapon bey, kan titzijoj k'a chi naqaj chik k'o-pe ri q'ij richin ri aj-chikajil ajawaren. 8 Ke'ik'achojirisaj k'a yawa'i', ke'ik'achojirisaj ri k'o yabil ri nutaluj-ri' chikij, ke'ik'asola' ri e kaminaqi' chik y ke'iwelesaj k'a chuqa' ri k'o itzel taq espíritu kik'in. Ronojel k'a ri uchuq'a' re' xa sipan k'a chiwe rix, roma ri' kan keri' chuqa' tibana' rix. 9 Man jun k'a ruwech méro tik'uaj chupan ri ximibel-ipan. 10 Toq xkixbe man jun k'a tik'uaj-el; man k'a tik'uaj-el peqes; man tik'uaj-el jun chik itziaq; xa kan xaxe ri ikusan-el. Man tik'uaj chik jun k'ulaj ixajab, ni man tik'uaj chuqa' ich'ame'y, roma ri samajel, xabakuchi napon-wi, kan ruk'amon richin nuk'ul ri nik'atzin chire. 11 Toq yixapon k'a pa jun tinamit o pa jun ti ko'ol tinamit, nabey na tiwetamaj achike wineq ri ruk'amon richin yixapon pa rachoch. Y kan chiri' k'a kixk'oje-wi-qa, k'a ja toq xkixel na el chupan ri tinamit ri'. 12 Y toq k'ari' yixok-apo chupan ri jay ri yixbek'oje-wi kan, kixq'ejelon k'a. 13 Tibij k'a chike: Ja ta k'a ri uxlanen richin ri Dios tik'oje' pan iwi', xkixcha'. Y wi kan ruk'amon-wi chi yixk'oje-qa chupan ri jay ri', ri uxlanen richin ri Dios kan xtiqaqa-wi k'a pa kiwi'. Ja wi xa man ruk'amon ta chi yixk'oje-qa chiri', ri uxlanen richin ri Dios kan man xtiqaqa ta pe pa kiwi'. 14 Jak'a wi ek'o ri kan man yixkik'ul ta, y man nikajo' ta chuqa' nikak'axaj ri nibij, kan kixel k'a el chiri' kik'in pa kachoch o ja ri pa kitinamit. Y titotala' kan ri poqolaj ri k'o pa taq iwaqen retal chi rix xe'imalij kan ri winaqi' ri'. 15 Roma kan qitzij wi ri ninbij chiwe chi chupan ri q'ij toq xtibanatej ri q'atoj-tzij, ri ruk'ayewal xtiqaqa pa kiwi' ri winaqi' ri man xkixkik'ul ta. Kan xtik'o k'a ruwi' más ke chuwech ri xqaqa pa kiwi' ri winaqi' aj-Sodoma y ri aj-Gomorra. 16 Wakami yin yixinteq-el, achi'el taq karne'l ri yixbeqaqa chikikojol ri winaqi' ri e achi'el utiwa'. Jak'a rix xa kan kixok k'a nowineq achi'el nuben ri kumetz. Kan man tich'upu ik'u'x. Xa tibana' achi'el jun paloma ri kan man jun etzelal ri k'o ta rik'in. 17 Kan tichajij k'a iwi', roma ek'o ri xkixkijech pa kiq'a' ri achi'a' ri pa komon yeq'aton-tzij. Y chuqa' ek'o ri xkixkich'ey ri pa taq jay richin molojri'il akuchi niya'ox-wi ruq'ij ri Dios. 18 Chuqa' ri winaqi' kan xkixkik'uaj k'a chikiwech q'atoy taq tzij; y chikiwech ri e rey. Y xa woma k'a yin keri' xtik'uluwachij, y kan xkiniq'alajirisaj chikiwech rije' y chikiwech ri winaqi' man e qawinaq ta. 19 Jak'a toq ri winaqi' xkixkijech pa kiq'a' ri q'atoy taq tzij, man k'a tich'ob ri achike ri xtibij y achike rubanik xtiben richin yixch'on chikiwech. Roma chupan ri ramaj ri', ri Dios xtuya' k'a pe chiwe ri ruk'amon chi nibij. 20 Roma xa man ja ta rix ri xkixbech'on, xa kan ja k'a ri Loq'olej Espíritu richin ri Dios ri xtich'on-pe pan iwánima y ri achike chi ch'abel ri k'o chi xtibij. 21 Xtapon k'a ri q'ij, chi wi ek'o ta e ka'i' kach'alal-ki'; jun chike rije' xtiyakatej y xtujech ri rach'alal pa kamik. Chuqa' ek'o tata'aj ri xkeyakatej chikij ri kalk'ual. Y ri alk'ualaxela' xkeyakatej chuqa' chikij ri kite-kitata' y xkekijech pa kamik. 22 Jak'a rix kan konojel k'a xke'etzelan iwichin roma ikuquban ik'u'x wik'in. Jak'a ri kan xtutej ruq'ij chi nipa'e' kow y xtukoch' k'a pa ruk'isibel chire ronojel re', kan xtikolotej-wi. 23 Y toq ri winaqi' chupan jun tinamit nikichop yixkiya' pa tijoj-poqonal, xa kan utz yixanimej-el, y yixbe pa jun chik tinamit. Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi k'a man jani kixapon pa ronojel tinamit ri ek'o wawe' pan Israel richin nitzijoj ri nuch'abel, toq yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xkipe chik jun bey iwik'in. 24 Rix kan xtik'owisaj-wi k'a tijoj-poqonal achi'el ri xtink'owisaj-el yin ri in tijonel. Roma man jun k'a tijoxel ri más ta ruq'ij ke chuwech ri rutijonel. Chuqa' man jun samajel ri más ta ruq'ij ke chuwech ri rajaw ri samaj. 25 Tiwak'axaj k'a: Ri tijoxel kan achi'el ri rutijonel y ri samajel kan achi'el ri rajaw. Roma chuwe yin ri in tata'aj xkibij Beelzebú chuwe, k'a ta la' chik chiwe rix ri ix aj pa wachoch chi man ta xtibix janila chi ch'abel chiwij. 26 Jak'a man xtixibij ta chik iwi' chikiwech ri xkebanon keri' chiwe, roma xa kan nik'atzin chi iwoma rix niq'alajirisex ri man jun bey q'alajirisan-pe. Kan nik'atzin k'a chi netamex ri ewan-pe. 27 Ronojel ri ninbij chiwe pan ewel xa achi'el pa q'equ'm k'o-wi; jak'a rix xa kan tiwelesaj rutzijol chuwa-saqil. Ri ninbij k'a chiwe pa taq ixikin man tiwewaj-qa, xa kixjote' ka pa ruk'isibel wiq chire ri iwachoch y chiri' tiya-wi ri rutzijol. 28 Man k'a tixibij-iwi' chikiwech ri xaxe ok ri ch'akulaj ri yetikir nikikamisaj, jak'a chire ri iwánima xa kan man jun yetikir nikiben. Jak'a kan ruk'amon-wi chi tik'oje' rukiy ri Dios chiwech roma kan nitikir nuya' pa tijoj-poqonal ri iwánima y ri ich'akul chupan ri q'aq' richin jantape'. 29 Rix kan jebel k'a iwetaman chi ka'i' taq aj-xik' chikopi' xaxe ok jun ti méro kajel. Y man rik'in chi maneq ok kajel, man jun chike rije' ri xtitzaq ta pan ulew wi man nuya' ta q'ij ri aj-chikajil qatata'. 30 Keri' chuqa' rix, kan ronojel k'a ri rusumal taq iwi' ajlan roma ri Dios. 31 Roma ri' man tixibij-iwi' chikiwech ri winaqi', roma rix kan más iwejqalen chikiwech ri taq chikopi' ri'. 32 Y xabachike k'a wineq ri nuq'alajirisaj-ri' chikiwech ch'aqa' chik, chi rija' kan wichin chik yin, yin chuqa' xtinq'alajirisaj chuwech ri nata' ri k'o chila' chikaj chi wichin yin. 33 Jak'a ri wineq ri xa nrewaj chi rija' wichin chik yin, yin chuqa' kan man xtinq'alajirisaj ta apo ri rubi' chuwech ri nata' ri k'o chila' chikaj. 34 Man k'a tich'ob chi yin xipe chuwech re ruwach'ulew richin nonchupu' ri oyowal. Man keri' ta; pa ruk'exel ri', xa oyowalen nonya' chikikojol ri winaqi'. 35 Roma yin xipe richin nitz'ukutej oyowalen chikikojol ri winaqi'. Ri ala' xtiyakatej chirij ri rutata', ri xten xtiyakatej k'a chirij ri rute'. Y kan keri' chuqa' ri alibetz xtiyakatej chirij ri ralite'. 36 Keri' k'a ri etzelanel richin jun wineq xa kan ja ri e aj pa rachoch. 37 Ri wineq ri kan más yerajo' ri rute-rutata' ke chinuwech yin, xa kan man ruk'amon ta richin yinkitzeqelibej yin. Ri te'ej-tata'aj ri kan más yekajo' ri kalk'ual chinuwech yin, kan man ruk'amon ta chi yinkitzeqelibej. 38 Jun wineq ri xa man nuya' ta ri' richin nuk'owisaj tijoj-poqonal woma yin, xa kan man ruk'amon ta richin yirutzeqelibej. 39 Ri wineq ri xa ja ri k'aslen richin chuwach'ulew ri más nrajo', re' xa man xtik'oje' ta jun qitzij ruk'aslen. Jak'a ri man nupoqonaj ta ri' xtipe y napon pa kamik woma yin, kan xtril wi k'a ri qitzij ruk'aslen. 40 Ri jun k'a ri kan yixruk'ul rix, kan jak'a chuqa' yin ri yiruk'ul; y ri nik'ulu k'a wichin yin, kan nuk'ul k'a chuqa' ri taqayon-pe wichin. 41 Ri wineq ri kan nuk'ul ri nuch'abalij ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios, xtuk'ul k'a rajel ruk'exel achi'el nuk'ul ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Keri' chuqa' ri xtik'ulu richin jun ri choj ruk'aslen, kan junan k'a rajel ruk'exel xtuk'ul rik'in ri choj ruk'aslen. 42 Xabachike k'a wineq ri xa stape' juba' ruya' nusipaj chire ri más ruqasan-ri' chike ri nutijoxela' yin, kan qitzij k'a ninbij chiwe chi kan k'o-wi rajel ruk'exel ri xtuk'ul, xcha' ri Jesús.

Mateo 11

1 Y toq ri Jesús xk'achoj chubixik chike ri kablajuj rutijoxela' ri achike chi samaj ri nibekibana', rija' kan xbe k'a chuqa' ruyon ri pa ch'aqa' tinamit ri ek'o ri chiri' pan Israel, chuk'utik y chutzijoxik ri ruch'abel ri Dios. 2 Jak'a ri Juan ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios k'o pa cárcel. Jari' toq xrak'axaj ri samaj ri nuben ri Jesús ri Cristo, rija' xeruteq k'a el ka'i' rutijoxela' k'a rik'in ri Jesús 3 richin nikik'utuj chire wi kan qitzij chi ja rija' ri k'o chi nipe o k'a nikoyobej chik na jun. 4 Y ri Jesús xubij k'a chike: Wakami kixtzolin y titzijoj chire ri Juan ri xitz'et y ri xiwak'axaj-el: 5 Chi ri moyi' yetikir chik yetzu'un; ri winaqi' ri man kan ta yetikir yebiyin roma e jetz', yebiyin jebel; ri e yawa'i' rik'in ri yabil ri nutaluj-ri', kan xech'ajch'ojir-el; ri man ye'ak'ex ta xek'achoj; ri kaminaqi' xek'astej; y ri winaqi' ri meba' kánima chuwech ri Dios, kan nitzijox k'a ri utzilej ch'abel richin kolotajik chike. 6 Y kan jebel k'a ruwa-ruq'ij ri wineq ri kan ruqukuban ruk'u'x wik'in y man in jun ta pajk'ibel chire, xcha-el ri Jesús chike. 7 Y toq ri e ka'i' rutijoxela' ri' xebe, jari' toq ri Jesús xuchop ch'owen pa ruwi' ri Juan chikiwech ri winaqi' ri ek'o chiri', y xubij: ¿Ri xibetz'eta' rix ri pa tz'iran ruwach'ulew xa kan jun achi'el aj, ri nibe-kela' nibe-kela' roma ri kaq'iq'? 8 Ri xibetz'eta' rix xa jun achin ri xa man jebelej ta taq tzieq ri e rukusan, roma ri achi'a' ri e kikusalon jebelej taq tzieq, kan pa taq kachoch ri e rey ek'o-wi. 9 Y ¿achike k'a ri xibetz'eta' rix ri chiri' pa tz'iran ruwach'ulew? ¿Man xibetz'eta' ta kami jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios? Ja' kan keri' wi. Rija' kan k'o-wi ruq'ij más chuwech jun chik q'alajirisey ruch'abel ri Dios. 10 Roma kan chirij k'a ri Juan nich'on-wi ri Dios chupan ri ruch'abel ri tz'ibatel kan, toq xubij: Yin xtinteq k'a jun uk'uey rutzijol nabey chawech rat richin xtujeq jun bey ri xkatapon-wi rat. Keri' ri tz'ibatel kan. 11 Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi chikikojol ri janipe' ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios kan man jun k'a ri más ta nim ruq'ij chuwech ri Juan. Man rik'in ri' chupan ri aj-chikajil ajawaren, ri más ti ko'ol ruq'ij xa kan más nim ruq'ij chuwech ri Juan. 12 Kan ja toq ri Juan xuchop nuq'alajirisaj k'a re q'ij re' ek'o winaqi' ri nikik'owisaj janila ruk'ayewal chirij ri aj-chikajil ajawaren. Y rije' kan nikitej kiq'ij richin ye'apon chupan. 13 Y konojel k'a ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios y ri pixa' kan kiq'alajirisan-pe pa nabey chirij ri aj-chikajil ajawaren k'a ja toq xpe ri Juan. 14 Ri tz'ibatel kan nubij chi k'o chi nipe na ri Elías, y xa chirij k'a ri Juan nich'on-wi, wi rix niwajo' ninimaj re'. 15 ¡Rix ri k'o iwak'axabal, kan tiwak'axaj k'a ri xinbij! 16 ¿Jak'a achoq ik'in ta yixinjunamaj-wi rix winaqi' ri ixk'o wakami? Ix junan k'a kik'in ri alaboni' ri yek'oje' ri pa nima'q ruwech bey y rik'in kuchuq'a' yech'on chi kachibil-ki', 17 y nikibij: Xojq'ojoman rik'in xul ri ruk'amon-pe kikoten, jak'a man xiwajo' ta xixxajo'. Xqabixaj bix richin bis chiwech y man xixoq' ta, yecha'. Y xa ix keri' k'a rix ri ixk'o wakami; kan man jun k'a niqa' chiwech. 18 Roma toq xok'ulun ri Juan, rija' man xwa-xuk'ya' ta, y roma ri' xibij chi rija' k'o itzel espíritu rik'in. 19 Jak'a yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, toq yiwa-yinuk'ya' kan nibij k'a chuwe chi in jun achin aj-wa'il, qumuy vino, kachibil ri e moloy taq méro ri nitoj chike ri aj-Roma, chuqa' ri winaqi' ri man nikitzeqelibej ta ri pixa'. Jak'a yin ninbij chi ri etamabel richin ri Dios kan niq'alajin k'a rik'in banobel, xcha' ri Jesús. 20 Ri Jesús xch'on k'a pa kiwi' ri tinamit ri akuchi xeruben-wi janila k'iy meyel taq banobel y man rik'in ri' ri winaqi' aj chiri' man xtzolin ta pe kik'u'x rik'in ri Dios. Roma ri' xubij k'a: 21 Kan toq'ex k'a iwech rix aj-Corazín; kan toq'ex k'a iwech rix ri aj-Betsaida, roma xa ja ta ri pa taq tinamit Tiro y Sidón xebanatej-wi ri meyel taq banobel ri', ri winaqi' aj chiri' kan xtzolej yan ta pe kik'u'x y kikusalon ta chik kitziaq richin bis, y kiyalon ta chik chaj chikij, richin nikik'ut ri bis. 22 Roma ri' ninbij chi toq xtapon ri q'ij richin nibanatej ri q'atoj-tzij, ri ruk'ayewal ri xtapon pan iwi' rix kan xtik'o k'a ruwi' ke chuwech ri xtiqaqa pa kiwi' ri aj-Tiro y ri aj-Sidón. 23 Y rix aj-Capernaum, ri kan ix beneq pa jotol roma janila inimirisan iq'ij, man rik'in ri' xa xtiqasex k'a iq'ij y xa k'a pa jul akuchi k'o ri tijoj-poqonal xkixbeqaqa-wi. Roma xa ta ronojel ri meyel taq banobel ri xbanatej iwik'in ja ta ri' ri xbanatej chikiwech ri aj-Sodoma, rije' xa kan xkinimaj ta y man ta xek'is rachibilan ri kitinamit. Y xa k'a ek'o ta na re q'ij re'. 24 Roma ri' ninbij chi toq xtapon ri q'ij chi nibanatej ri q'atoj-tzij, kan más k'a xtik'o ruwi' ri ruk'ayewal ri xtiqaqa pan iwi' rix ke chuwech ri ruk'ayewal ri xtiqaqa pa kiwi' ri aj-Sodoma, xcha'. 25 Chupan k'a ri q'ij ri' ri Jesús xch'on-q'anej rik'in ri tata'ixel y xubij: Ninya' aq'ij nata', rat ri rajaw ri kaj y re ruwach'ulew, roma man xaq'alajirisaj ta ri utzilej ach'abel chikiwech ri winaqi' ri e aj-na'oj y ri etamanela'. Y xa chikiwech ri winaqi' ri maneq más ketamabal ri xaq'alajirisaj-wi re utzilej ach'abel re'. 26 Kan keri' wi k'a nata', roma jari' ri arayibel rat, xcha' ri Jesús. 27 Y k'ari' ri Jesús xubij chike ri winaqi': Ri nata', kan ronojel k'a ruya'on-pe pa nuq'a'. Y man jun chik k'a etamayon in achike yin, xaxe ri nata' etamayon. Y man jun chuqa' etamayon achike ri' ri nata', xaxe yin ri ruk'ajol. Jak'a yin xtink'ut ri nata' ri achoq chuwech ninwajo' nink'ut-wi. 28 Roma ri' kixanpe wik'in chi'iwonojel rix ri janila ralal ri ejqa'n qajineq chiwij, roma yin xtinya' uxlanen chiwe. 29 Tik'uaj k'a ri ejqa'n ri ninsuj chiwe yin, y tiwetamaj nik'uaj, roma yin in jun wineq ch'uch'uj y nuqasan-wi'. Y wi xkinitzeqelibej keri', kan xtiwil k'a uxlanen pa taq iwánima, 30 roma ri ejqa'n ri ninya' yin man al ta, y man k'ayew ta richin nik'uaj, xcha' ri Jesús.

Mateo 12

1 Chupan k'a ri ruq'ijul ri', pa jun uxlanibel-q'ij, ri Jesús y ri rutijoxela' e beneq k'a pa jun ulew ri tikon ruwech rik'in trigo. Y ri tijoxela' xpe k'a kiwayjal y roma ri' xekich'up-el ri ruwi' trigo y xkitej. 2 Jak'a ri fariseo xkitz'et ri xkiben y xkibij k'a chire ri Jesús: La atijoxela' kan xkiben k'a ri kan man ruk'amon ta chi nibanatej chupan jun uxlanibel-q'ij, xecha'. 3 Jak'a ri Jesús xubij chike: ¿Man itz'eton ta k'a rix ri tz'ibatel kan chirij ri xkiben ri David y ri e rachibil ri ojer kan, toq janila xenum? 4 Rija' xbe chukanoxik wey chiri' pa rachoch ri Dios, y kan ja ri kaxlan-wey ri sujun chuwech ri Dios ri xkitej. Y re' xa kan man ruk'amon ta chi xutej rija' ni ri e rachibil, xaxe ri sacerdote ri kan k'o kiq'a' chire richin nikitej. 5 ¿Man iwetaman ta k'a ri nubij chupan ri pixa', chi ri sacerdote kan yesamej-wi pa rachoch ri Dios chupan ri uxlanibel-q'ij, y rije' man mak ta ri nikiben? 6 Jak'a re wakami kan ninbij k'a chiwe chi kan ink'o k'a chi'ikojol, y más nim nuq'ij chuwech ri rachoch ri Dios. 7 Rix man ta xixtikir xibij chi man utz ta ri yetajin chubanik ri nutijoxela', xa ta kan iwetaman achike nik'ulun-wi chi tzij ri nubij: Ninwajo' chi rix kan ta rik'in ronojel iwánima yiniwajo' y man ja ta ri kamelabel ri nisujula-pe chinuwech, keri' ri tz'ibatel kan. 8 Roma ri' ninbij chiwe, kan jak'a yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, ri in rajaw ri uxlanibel-q'ij, xcha' ri Jesús. 9 Toq ri Jesús y ri rutijoxela' xe'apon pa tinamit, xebe chupan ri jay richin molojri'il akuchi nik'akaxaj ri ruch'abel ri Dios. 10 Y ri chiri' chikikojol ri winaqi' ri kimolon-ki', k'o k'a jun achin ri ruwonon-ri' ri jun ruq'a'. Xepe k'a ri winaqi' ri ek'o chiri', y xkik'utuj chire ri Jesús: ¿Ruk'amon kami chi nik'achojirisex jun yawa' pa jun uxlanibel-q'ij?, xecha'. Keri' xkik'utuj roma nikajo' yeyakatej chirij y nikisujuj. 11 Ri Jesús xubij chike: ¿K'o ta kami jun chiwe rix ri k'o ta jun rukarne'l y nitzaq ta pa jun jul chupan jun uxlanibel-q'ij, y nuya' ta kan chiri' y man ta nrelesaj? 12 K'a ta la' chik k'a jun achin chi man ta nikol, toq xa kan más wi ruq'ij ke chuwech jun karne'l. Xa roma ri' toq kan ruk'amon-wi chi niban ri utzil pa jun uxlanibel-q'ij, xcha'. 13 K'ari' ri Jesús xubij chire ri achin ri': Tayuqu' la aq'a', xcha' chire. Y ri achin kan xuyuq ri ruq'a'; kan jari' xk'achoj y junan xuben kan ri chi e ka'i' ruq'a'. 14 Roma ri' ri fariseo kan xaxe xkitz'et kan ri', xebe y xbekimolo-ki' richin nikich'ob rubanik richin nikikamisaj ri Jesús. 15 Toq ri Jesús xunabej chi k'o nikich'ob chirij, xel k'a el ri chiri' y kan e janila k'a ri winaqi' xetzeqeliben-el richin. Rija' kan yeruk'achojirisala' k'a konojel ri e yawa'i'. 16 Y kan janila k'a nuchilabej-el chike chi man tikitaluj rutzijol chi rija' xeruk'achojirisaj chire ri kiyabil, 17 richin keri' kan nibanatej na k'a ri ruq'alajirisan kan ri Isaías ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios, toq xubij: 18 Jare' ri nusamajel, ja rija' ri xincha', ri kan janila ninwajo' y kan janila nikikot ri wánima rik'in. Kan xtinya' ri nu-espíritu pa ruwi', richin chi pa ruchojmilal xtuben kik'in ri winaqi' richin ri ruwach'ulew. 19 Rija' kan man xtisik'in ta pa taq bey, ni man xtak'axatej ta chi kow nich'on. 20 Man xtuq'ej ta jumul ri aj ri kan q'ajineq kan juba'. Ni man xtuchup ta ri candil ri nibuqulin sib chire. Rija' jantape' xtuben pa ruchojmilal. 21 Y ri winaqi' ri man e judío ta, rik'in k'a rija' xtikoyobej-wi ri kolotajik, nicha' ri Isaías, xcha' ri Jesús. 22 Chirij ri' xuk'uex k'a apo chuwech ri Jesús jun achin ri k'o itzel espíritu rik'in y roma ri' okineq mem y moy. Ri Jesús kan xrelesaj k'a ri itzel espíritu ri' rik'in, y xuben chire chi xtzu'un y xch'on. 23 Y roma ri' konojel ri winaqi' kan janila xkimey, y nikibila': ¿Man ja ta kami re' ri riy-rumam kan ri David ri rusujun kan ri Dios?, yecha'. 24 Jak'a ri fariseo, toq xkak'axaj ri nikibij ri winaqi' chirij ri Jesús, xkibij k'a: Ri Jesús yerelesaj itzel taq espíritu pa rubi' ri Beelzebú, ri kajaw ri itzel taq espíritu, xecha'. 25 Jak'a ri Jesús kan retaman k'a ri nikinojila' ri fariseo, roma ri' xubij chike: Ronojel ajawaren ri xa ruyon rija' nuch'er-ri', xa kan xtitole' kan. Y keri' chuqa' ronojel tinamit y ronojel jay, winaqi' ri xa nijalajo' chikiwech y yech'aratej, man xkepa'e' ta kan. 26 Wi ri Itzel-Wineq yerelesaj-el ri kan e rusamajela', kan nik'ulun k'a chi tzij chi ruyon rija' nroqotaj-el-ri'. Y wi keri' nuben, ruyon nik'oje' kan y chi'anin nitzaq. 27 Wi yin pa rubi' ri Beelzebú yenwelesaj ri itzel taq espíritu, ¿achoq pa rubi' k'a nikelesaj-wi ri iwalk'ual? ¿Kan ja wi k'a ri iwalk'ual ri yeq'alajirisan chi xa man utz ta ri nibij rix. 28 Yin kan yenwelesaj k'a ri itzel taq espíritu roma kan ja ri ru-Espíritu ri Dios ri k'o wik'in. Y roma ri' ninbij chiwe chi kan xoqaqa yan ri q'ij chi ri rajawaren ri Dios xpe yan pan iwi'. 29 Ri nrajo' neleq'-el pa rachoch jun achin ri kan janila ruchuq'a', k'o chi tuxima' nabey ri rajaw jay, y k'ari' k'a tukanoj-el ronojel ri nrajo' yeruk'uaj. 30 Wi rix man ixk'o ta wik'in, xa ix yakatajineq chuwij. Y achike ri man nito'on ta wichin richin nink'ol ri tiko'n, xa jari' ri nitalun ronojel. 31 Roma ri' ninbij chiwe: Ri mak y ri yoq'onik, yekuyutej-wi. Jak'a ri yoq'bel richin ri Loq'olej Espíritu, kan man xkekuyutej ta. 32 Y xabachike k'a wineq ri nibin ch'abel chuwij yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan k'a nikuyutej na rumak. Jak'a ri nibin ch'abel chirij ri Loq'olej Espíritu, kan man xtikuyutej ta rumak re wakami, ni ri chiqawech apo. 33 Wi natik-qa jun che' utz, kan utz k'a ri ruwech ri xtuya-pe; jak'a wi man utz ta ri che', kan man utz ta chuqa' ri ruwech ri xtuya-pe. Rik'in k'a ri ruwech ri yeruya', netamex ruwech jun che'. 34 Roma ri' ja rix ri ix q'olonela', y chuqa' ix kijatzul kan ri itzel taq q'olonela'. ¿Kan yixtikir kami nibij ri utz, toq xa ja ri etzelal k'o iwik'in? Roma jun wineq kan jak'a ri k'o pa ránima ri nubij. 35 Jun utzilej wineq kan chukojol k'a ri utzilej beyomel ri k'o pa ránima yerelesaj-pe ri yerubij. Jak'a ri wineq ri man utz ta, kan chukojol k'a ri itzel ri k'o pa ránima yerelesaj-pe ri yerubij. 36 Y chupan ri q'ij toq xtibanatej ri q'atoj-tzij, ri winaqi' ri xebin ch'abel ri xa man jun xek'atzin-wi, kan xtiq'at k'a tzij pa kiwi', roma ronojel ri ch'abel ri xekibila'. 37 Roma k'a ri utzilej taq ch'abel ri nikibij ri winaqi', xtiq'alajin k'a chi man jun kimak chuwech ri Dios. Jak'a ri man utz taq ch'abel ta ri nibij rix, kan nuk'ut k'a chi xtiqaqa ruk'ayewal pan iwi', xcha' ri Jesús. 38 Y ek'o k'a chike ri etamanela' chirij ri pixa' y ri fariseo xech'on-apo chire ri Jesús, y xkibij: Rat ri kan at jun tijonel, niqak'utuj chawe chi tabana' jun meyel banobel chiqawech, xecha'. 39 Ri Jesús xubij k'a chike: Rix ix jun sol winaqi' ri janila ix itzel y man ninimaj ta ri Dios. Kan niwajo' k'a chi yin ninben na jun meyel banobel chiwech richin yininimaj. Jak'a xa man xtink'ut ta chiwech ri niwajo', roma xa kan xaxe ri xbanatej rik'in ri Jonás, ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios, xaxe ri' ri retal chuqa' ri xtinya' chiwe rix. 40 Achi'el k'a ri Jonás xk'oje' pa rupan ri jun nimalej chikop richin ya', oxi' q'ij y oxi' aq'a', kan keri' chuqa' ri retal ninya' yin chiwe. Yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, chuqa' xkik'oje' k'a pa ruk'u'x re ulew, oxi' q'ij y oxi' aq'a'. 41 Y toq xtapon k'a ri q'ij richin xtiq'at-tzij, ri winaqi' aj-Nínive xtikibij k'a chi man utz ta xiben rix, chi man xinimaj ta. Roma ri aj-Nínive kan xaxe xkak'axaj ri ruch'abel ri Dios ri xutzijoj ri Jonás chike, kan jari' xtzolin-pe kik'u'x rik'in ri Dios. Jak'a wakami kan ja yin ri más nuq'ij chuwech ri Jonás. 42 Chuqa' toq xtapon k'a ri q'ij richin xtiq'at-tzij pan iwi', ri reina richin ri ruwach'ulew Sabá xtubij k'a chi man utz ta xiben, chi man xinimaj ta. Roma toq xk'ase' rija', janila nej xbiyin-pe richin xorak'axaj ri etamabel ri xk'oje' rik'in ri rey Salomón. Y wakami ink'o yin ri más wetamabal chuwech ri rey ri', jak'a xa man yininimaj ta, xcha' ri Jesús. 43 Toq jun itzel espíritu nel-el pa ránima jun wineq, kan niberukanoj k'a uxlanen k'a akuchi tolan-tolan, jak'a xa kan man nril ta ri uxlanen ri nukanoj. 44 Roma ri' toq nubij-qa: Más utz yitzolin chik pa ránima ri wineq ri xinel-wi-pe, nicha-qa. Y toq nitzolin chik apo pa ránima ri wineq, nril k'a ri ránima ri wineq ri' achi'el jun jay ri man jun k'o chupan, meson y chojmirisan kan jebel. 45 Y k'ari' re itzel espíritu re' yeruk'en k'a pe e wuqu' chik rachibil ri más e itzel, y konojel re' ye'ok pa ránima ri wineq ri'. Y ri wineq achoq ik'in yek'oje-wi, kan más k'ayew nuben ri ruk'aslen ke chuwech ri rubanon-pe nabey. Y kan keri' xtik'uluwachij rix ri man utz ta ik'aslen, xcha'. 46 Rokik ri Jesús k'a nich'on na kik'in ri winaqi', jari' toq xapon ri rute' y ri e rach'alal koyoben-apo ri chuwa-jay. Y rije' nikajo' yech'on k'a rik'in. 47 Y k'o k'a jun ri xbin-apo chire: Ri ate' y ri e awach'alal at koyoben chuwa-jay. Rije' nikajo' yech'on awik'in, xcha' chire. 48 Jak'a ri Jesús xubij chire ri xbin-apo keri': ¿Achike k'a ri nte' y e achike k'a ri wach'alal?, xcha'. 49 Jari' toq ri Jesús xeruk'ut k'a ri yetzeqeliben richin y xubij: Jare' k'a ri e okineq nte' y e okineq wach'alal yin. 50 Roma kan konojel k'a ri yebanon ri rurayibel ri nata' ri k'o chila' chikaj, jari' ri nte', wana' y ri wach'alal, xcha' ri Jesús.

Mateo 13

1 Chupan k'a ri q'ij ri' ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xel-el pa jay y xbetz'uye' chuchi' ri choy richin Galilea. 2 Y e janila k'a chi winaqi' ri xkimol-apo-ki' rik'in. Roma ri' rija' xok-apo pa jun barco y xtz'uye-qa chiri', y konojel k'a ri winaqi' e pa'el chuchi' ri choy nikak'axaj-apo ri Jesús. 3 Rija' k'iy k'a ri xubij chike y ruyon rik'in k'ambel taq tzij. Y jun k'a chike ri k'ambel-tzij ri xukusaj, jare': K'o k'a jun achin ri xbe pa jopin ija'tz. 4 Y toq ri achin ri' k'o chik pa rusamaj, nijopin ija'tz, juba' k'a chire ri' pa bey xqaqa-wi. Y xepe k'a ri aj-xik' taq chikopi' xkitej-el. 5 Juba' chik k'a chire ri ija'tz kojol abej xqaqa-wi, y chiri' xa man k'iy ta ulew k'o. Y kan chi'anin k'a xe'el-pe. 6 Xa jak'a toq xpe ruwech ri q'ij, xemayamo-qa y xechaqi'j-qa, roma xa man nej ta beneq-qa ri kixe'. 7 Y juba' chik chire ri ija'tz xqaqa kojol q'ayis ri k'o kik'ixal. Y toq xe'el-pe, kan junan xek'iy-q'anej kik'in ri k'ix. Jak'a roma ri k'ix janila xek'iy, ri tiko'n xa xejiq' kan. 8 Jak'a ri ch'aqa' chik ija'tz xqaqa pa jun utzilej ulew, y ri tiko'n jebel xek'iy y xewachin jebel. Roma ri' k'o ija'tz ri xkiyala' juwineq lajuj kiwech, k'o xkiyala' oxk'al y k'o xkiyala' wok'al kiwech. 9 Ri k'o rak'axabal, kan trak'axaj k'a ri xinbij, xcha' ri Jesús. 10 K'ari' ri tijoxela' xejel-apo rik'in ri Jesús y xkik'utuj chire: ¿Achike k'a roma toq richin yach'on chikiwech ri winaqi' ye'akusaj k'ambel taq tzij?, xecha' chire. 11 Ri Jesús xubij k'a chike: Chiwe rix kan ya'on k'a q'ij chi niwetamaj ronojel ri e ewatel chupan ri aj-chikajil ajawaren, jak'a chike re winaqi' re' man keri' ta. 12 Roma ri kan k'o rik'in kan xtiya'ox más chire y keri' k'iy xtik'oje' rik'in. Jak'a ri xa man k'iy ta k'o rik'in, stape' ri ti juba', xa kan xtelesex k'a chire. 13 Xa roma ri' toq yin yenkusaj k'ambel taq tzij richin yich'on kik'in. Roma xa kan man niq'ax ta chikiwech, stape' kan nikitzu' y nikak'axaj. 14 Richin xtiq'alajin kik'in rije' ri xubij ri Isaías ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios: Stape' janila k'iy bey xtiwak'axaj ri nuch'abel, xa kan man jun xtiq'ax chiwech. Stape' janila k'iy bey xtitz'et ri nubanobal, xa kan man xtiq'ax ta chiwech ri nitz'et. 15 Roma re winaqi' re' kan xkikowirisaj ri kánima. Kan tabana' chike richin xketokonir. Chuqa' kan xkemoyir richin man xtikitz'et ta chik. Roma, man ninwajo' ta chi rije' xtikitz'et ri nubanobal, y chuqa' xtikak'axaj ri nuch'abel, y xkinkitzeqelibej ta chik. Y man ninwajo' ta chi xkenk'achojirisaj, nicha' ri Isaías. 16 Jak'a rix nutijoxela', kan jebel wi ruwa-iq'ij, roma ri runaq'-iwech kan yetzu'un-wi jebel. Ri ixikin kan ye'ak'axan-wi. 17 Roma kan qitzij wi ninbij chiwe chi e k'iy k'a chike ri winaqi' ri kan choj ri kik'aslen y ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios, ri janila xkajo' ta xkitz'et ri nitz'et rix wakami, jak'a xa man xkitz'et ta el. Kan janila chuqa' xkajo' xkak'axaj ta ri niwak'axaj rix wakami, jak'a xa man xkak'axaj ta el chuqa', xcha'. 18 Y ri Jesús xubij k'a chike: Tiwak'axaj k'a achike nik'ulun-wi ri k'ambel-tzij, nich'on chirij ri achin ri xbe pa jopin ija'tz. 19 Ri ija'tz ri xqaqa kan pa bey, nich'on chikij ri winaqi' ri ye'ak'axan ri ruch'abel ri Dios. Jak'a ri ye'ak'axan xa man niq'ax ta chikiwech y jak'a ri' toq nipe ri itzel richin norelesaj-el ri ch'abel ri tikon-qa, ri xqaqa kan chuchi' ri bey. 20 Ri ija'tz ri xqaqa kan kojol taq abej, kan nich'on-wi k'a chikij ri winaqi' ri nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Ri winaqi' ri' kan janila k'a yekikot toq nikik'ul ri ruch'abel ri Dios pa kánima. 21 Jak'a roma kan man nuk'en ta qa ruxe' jebel ri ruch'abel ri Dios pa kánima, kan man niyaloj ta k'a ri kikoten kik'in. Y toq yepe k'a tijoj-poqonal y ye'etzelex roma kiniman ri ruch'abel ri Dios, xa yetzaq kan chi'anin. 22 Y ri ija'tz ri xqaqa kan kojol taq q'ayis ri k'o ruk'ixal, kan nich'on-wi k'a chikij ch'aqa' chik winaqi' ri nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Jak'a ri winaqi' ri' roma xa janila poqonal nikiq'axaj, xa nijiq' k'a ri ruch'abel ri Dios ri k'o kik'in. Y chuqa' roma janila nikich'ob rij ri kibeyomel, xa yejiq'. Y ri winaqi' ri' kan man jun bey k'a xtiwachin jebel ri ruch'abel ri Dios pa kik'aslen. 23 Jak'a ri ija'tz ri xqaqa pa jun utzilej ulew, kan nich'on-wi k'a chikij ri winaqi' ri nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios, y kan nuk'en-wi-qa ruxe' ri ruch'abel ri Dios kik'in y ri kik'aslen niwachin jebel. Kan niwachin k'a achi'el nikiben ri ija'tz. Roma k'o ija'tz nikiya' k'a juwineq lajuj kiwech; ek'o nikiya' oxk'al kiwech y ek'o kan wok'al ri nikiya'. Kan keri' k'a nuben ruk'aslen ri wineq ri nuk'en-qa ri ruch'abel ri Dios pa ránima, xcha' ri Jesús. 24 Ri Jesús xuya' chik k'a jun k'ambel-tzij y xubij: Toq ri winaqi' ye'ok chupan ri aj-chikajil ajawaren, kan achi'el toq jun achin xberutika' kan ri utzilej ija'tz ri pa rulew. 25 Jak'a chupan ri aq'a', toq kan konojel k'a winaqi' yewer, xpe k'a ri etzelanel richin ri rajaw ri ulew, y xberutika' kan ija'tz richin ri pach'un-q'os; chukojol ri trigo tikon chik kan. Y xaxe xberubana' kan ri', xbe. 26 Jak'a toq xebek'iy-pe ri tiko'n y xebe'el-pe ruwi', kan jari' xbeq'alajin-pe ri pach'un-q'os. 27 Y jari' toq ri e samajela' richin ri rajaw ri ulew xe'apon k'a rik'in y xkibij chire: Ri ija'tz ri xatik-qa pan awulew kan utz wi. Jak'a xa k'o pach'un-q'os chukojol. ¿Akuchi kami k'a xpe-wi ri ija'tz richin ri pach'un-q'os?, xecha'. 28 Y ri achin xubij chike chi jun rusamaj jun ri etzelanel richin. Y ri e rusamajela' xkibij k'a chire: ¿Nawajo' k'a chi yojbe chuk'uqik?, xecha' chire. 29 Jak'a ri rajaw xubij: Ni, man yixbe ta chuk'uqik, roma man xa chuk'uqik ri pach'un-q'os kek'uqutej chuqa' el ri trigo. 30 Xa tiya' na k'a q'ij chi ri pach'un-q'os junan nik'iy-q'anej rik'in ri trigo, k'a xtapon na ri q'ij richin q'atoj. Roma toq xtapon ri q'ij ri' xtinbij k'a chike ri q'atonela' chi nabey tikimolo' ri pach'un-q'os y tikibana' pa taq boraj richin chi yeporox; y k'ari' k'a tikiq'ata' ri trigo richin chi nibekiyaka' kan, xcha' ri achin. Keri' xubij ri Jesús. 31 Y ri Jesús xuya' chik k'a jun k'ambel-tzij chikiwech, y xubij: Ri aj-chikajil ajawaren kan jubama k'a junan rik'in jun ti ija'tz richin mostaza ri niberutika' kan jun achin ri pa rulew. 32 Roma stape' ja ija'tz ri' ri más ti ko'ol ok, jak'a toq nel-pe, janila nik'iy y ja rija' ri más nim nel chikiwech ri ch'aqa' chik ichaj. Ri mostaza xa kan achi'el che' nuben toq nik'iy. Roma ri' ri aj-xik' taq chikopi' ye'apon chiri' y nikiben kisok ri pa taq ruq'a', xcha' ri Jesús. 33 Ri Jesús xuya' chik k'a jun k'ambel-tzij chikiwech, y xubij: Ri aj-chikajil ajawaren kan nibiyin k'a achi'el ri ch'amilej-q'or ri niberuk'ama-pe jun ixoq y nuxol chupan oxi' etabel k'ej, ri nuch'amirisaj ronojel, xcha' ri Jesús. 34 Y ronojel k'a ri xubij ri Jesús chike ri winaqi' ri', ronojel rik'in k'ambel-tzij xubij-wi. Kan man jun k'a ri xubij chike ri man ta xukusaj k'ambel-tzij richin xuya' chikiwech, 35 richin keri' kan nibanatej na k'a ri rubin kan ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios, toq xubij: Kan xkich'on k'a rik'in k'ambel-tzij, richin xtinbenq'alajirisaj ri kan ewatel-pe ojer. 36 Toq ri Jesús xeruteq k'a kan ri winaqi' chi taq kachoch, rija' xtzolin k'a pa jay e rachibilan-el ri rutijoxela'. Rije' xejel-apo rik'in y xkibij k'a chire: Roj niqajo' chi rat nabij ta chiqe achike nel chi tzij ri k'ambel-tzij chirij ri trigo y ri pach'un-q'os ri xetik kan pa jun ulew, xecha'. 37 Y ri Jesús kan xuq'alajirisaj k'a chikiwech ri k'ambel-tzij ri', y xubij k'a: Ri tikonel richin ri utzilej ija'tz, ja yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol. 38 Ri ulew ri xban-wi ri tikoj, kan ja re ruwach'ulew. Ri utzilej ija'tz jak'a ri ek'o pa rajawaren ri Dios. Y ri pach'un-q'os jak'a ri kan e richin wi ri etzelal. 39 Ri etzelanel ri xbetikon kan ri pach'un-q'os, kan jak'a ri Itzel-Wineq. Ri q'atoj, jak'a ri xtibanatej pa ruk'isibel chire ri ruk'isibel taq q'ij; y ri q'atonela', jak'a ri ángel. 40 Roma ri' kan achi'el k'a niban rik'in ri pach'un-q'os chi ye'elesex-el y yeporox pa q'aq', kan keri' chuqa' xtibanatej. 41 Toq xtapon k'a ri q'ij ri', yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xkenteq k'a ri nu-ángel chikimolik konojel ri yebanon etzelal y nikiben chike ch'aqa' chik chi yetzaq. 42 Y konojel k'a ri xkemol-el, xkebek'aq kan chupan ri nimalej q'aq'; chiri' akuchi k'o-wi ri oq'ej y ri qach'ach'en eyaj. 43 Jak'a ri winaqi' ri choj chik kik'aslen, kan xkech'ich'an achi'el ri q'ij. Kan xkeq'alajin k'a chi ek'o pa rajawaren ri aj-chikajil qatata'. Ri k'o k'a rak'axabal, kan trak'axaj k'a ri xinbij, xcha'. 44 Ri Jesús xubij chik: Keri' chuqa' ri aj-chikajil ajawaren janila rejqalen, kan achi'el jun beyomel ri muqul kan pa jun ulew y xilitej roma jun achin. Ri achin ri xilo xaxe xutz'et xumuq chik kan ri beyomel ri' y nikikot ránima xtzolin. Xuchop ruk'ayixik ronojel ri k'o rik'in, y k'ari' xuloq' ri ulew ri akuchi muqul-wi ri beyomel ri kan k'o janila rejqalen. 45 Ri aj-chikajil ajawaren kan janila rejqalen, achi'el jun loq'onel y k'ayinel kichin ri jebelej taq abej ri janila jotol kajel. 46 Toq ri achin ri' nril kan jun chike ri taq abej ri' richin nik'ayix, kan junanin k'a nitzolin y nuk'ayij ronojel ri k'o rik'in. K'ari' k'a nibe chuloq'ik ri ti jebelej abej ri' ri kan k'o janila rejqalen. 47 Keri' chuqa', chupan ri aj-chikajil ajawaren ek'o jalajoj kiwech winaqi', achi'el toq ya'on-qa pa ya' jun ya'l chapbel-ker y yeberuk'ama-pe ronojel kiwech ker. 48 Y toq nojineq chik k'a ri ya'l rik'in ker, nikik'uaj-el k'a chuchi' ri ya'. Y k'ari' yetz'uye' k'a chucha'ik. Ri utzilej taq ker yekiya' k'a kan pa chakech, jak'a ri ker ri xa man e utz ta, xa yekelesaj kan. 49 Keri' k'a xtik'uluwachitej pa ruk'isibel taq q'ij. Ri ángel xkepe k'a chikicha'ik ri winaqi'. Juk'an xkekiya-wi ri choj chik kik'aslen, y xkekelesaj k'a kan ri man e utz ta. 50 Ri winaqi' ri man e utz ta, xkebekik'aqa' k'a kan chupan ri nimalej q'aq', chiri' akuchi k'o oq'ej y qach'ach'en eyaj, xcha'. 51 Y ri Jesús xubij k'a chike ri rutijoxela': ¿Xq'ax chiwech ronojel ri xinbij?, xcha' chike. Y ri tijoxela' xkibij chi ja', kan xq'ax-wi chikiwech. 52 Rija' xubij chik k'a: Jun aj-tz'ib ri janila retamabal chirij ri aj-chikajil rajawaren ri Dios kan achi'el jun tata'aj pa jun jay ri yeberelesala-pe ri rubeyomel ri ojer e yakel kan, y yeberelesala-pe chuqa' ri rubeyomel ri k'a juba' ek'o-pe rik'in, xcha' ri Jesús. 53 Toq ri Jesús xtane' k'a chubixik ri k'ambel-tzij ri', xel k'a el chiri' y xbe. 54 Jak'a toq xapon ri pa Nazaret, rija' xuk'ut k'a ri ruch'abel ri Dios ri chiri' pa jay richin molojri'il akuchi nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Y roma k'a ri ch'abel ri yerubij, ri winaqi' ri' kan janila k'a xkimey-qa y nikibij: ¿Achike k'a roma toq re achin re' janila etamabel k'o rik'in y nitikir yeruben meyel taq banobel? 55 Rija' xa ja ri ruk'ajol ri ajanel; re' xa jare' ral ri María y ri e rach'alal ja ri Jacob o, ri José, ri Simón y ri Judas. 56 Ri rana' xa jeri' ri ek'o chiqakojol roj. ¿Akuchi ta k'a xretamaj-wi ri retaman y akuchi ta k'a peteneq-wi ri ruchuq'a' richin yerubanala' meyel taq banobel?, yecha' chikiwech. 57 Y kan man nikinimaj ta ri yeruben ri Jesús. Jak'a rija' xubij chike ri winaqi' ri': Konojel k'a ri yeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios, kan man jun kiq'ij chikiwech ri winaqi' aj pa kitinamit y chikiwech ri aj pa kachoch, xcha' chike. 58 Roma ri' ri Jesús man xuben ta k'a k'iy meyel taq banobel ri chiri' chupan ri rutinamit, roma ri ruwinaq xa man xkinimaj ta.

Mateo 14

1 Chupan k'a ri q'ij ri', ri Herodes Antipas, rey richin Galilea, xrak'axaj k'a chi ri Jesús janila rutzijol chikikojol ri winaqi'. 2 Y rija' xubij k'a chike ri aj-raqen: Ri winaqi' nikibij chi ri Jesús xa jari' ri Juan ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri xk'astej-pe chikikojol ri kaminaqi'. Roma ri' toq k'o uchuq'a' pa ruq'a' richin k'iy nitikir yerubanala', xcha' ri Herodes. 3 y k'o yan k'a k'iy q'ij q'axineq kan chi ri rey Herodes xubij chi tibechap-pe ri Juan. Kan xuxim-wi k'a pa cadena y xuya' pa cárcel. Keri' xuben chire roma ri Herodías ri k'o qa rik'in ri Herodes xa rixjayil ri Felipe ri rach'alal. 4 Ri Juan tz'apen roma nubij chire ri Herodes chi man utz ta rubanon chi ruk'amon-qa ri Herodías. 5 Y roma ri' ri Herodes kan rajowan k'a rukamisan ta ri Juan, jak'a man rubanon ta roma kan nuxibij-ri' chikiwech ri winaqi', roma ri winaqi' kibanon chire ri Juan chi kan jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios. 6 Jak'a chupan ri q'ij toq ri Herodes xutz'aqatisaj jun chik rujuna', xban k'a jun nimaq'ij, y chupan k'a ri nimaq'ij ri' ri xten ral ri Herodías xxajo' k'a chikiwech ri ek'o rik'in ri Herodes. Y ri Herodes kan janila xqa' chuwech ri xajoj ri xuben. 7 Y roma ri' ri Herodes kan xuya' k'a rutzij chire ri xten ri' chi xabachike k'a ri nrajo', kan xtuya-wi chire. 8 Jak'a toq ri xten kan ruk'ulun chik runa'oj rik'in ri rute', kan xubij k'a chire: Yin ninwajo' chi naya-pe chinuwech re wawe' pa jun leq, ri rujolon ri Juan, xcha'. 9 Ri Herodes xpe bis pa ránima roma ri', jak'a kan ruya'on chik rutzij chire ri xten y roma chuqa' kan chikiwech ri e rachibilan chiri' xubij-wi. Rija' xubij k'a chi tik'an-pe ri rujolon ri Juan chire ri xten ri'. 10 Roma ri' xuteq k'a rutzak'ixik ruqul ri Juan ri chiri' pa cárcel. 11 Ri rujolon ri Juan xk'amer k'a pe pa jun leq chire ri xten, y ri xten xberujacha' pa ruq'a' ri rute'. 12 Chirij ri' ri e rutijoxela' ri Juan xe'apon k'a chuk'amik ri ruch'akul y xbekimuqu' kan. Y rije' xbekibij k'a chuqa' chire ri Jesús ronojel ri xbanatej. 13 Ri Jesús kan xaxe k'a xrak'axaj-el ronojel ri banatajineq, xok-el pa jun barco e rachibilan-el ri rutijoxela', y xq'ax juk'an ruchi' ri choy richin Galilea, roma rija' nrajo' nik'oje' ruyon. Jak'a toq ri winaqi' xkak'axaj-el, chikaqen k'a xebe ri pa taq tinamit richin xe'apon k'a akuchi k'o chi napon-wi ri Jesús. 14 Y toq ri Jesús nel k'a kan chupan ri barco ri chiri' juk'an ruchi' ri choy, xutz'et k'a chi e janila chik e k'iy winaqi' ri e oyobeyon richin, y rija' janila k'a xujoyowaj kiwech ri winaqi' ri'. Roma ri' kan xeruk'achojirisaj-wi k'a ri yawa'i' ri ek'o chikikojol. 15 Y toq xqaq'ij-qa chupan ri jun q'ij ri', ri rutijoxela' xe'apon rik'in y xkibij chire: Re wawe' xa nej k'o kan chire ri tinamit. Chuqa' janila xqaq'ij yan. Ke'ataqa' k'a el re winaqi' re' richin chi yebe pa taq kokoj tinamit ri ek'o-pe naqaj y tikiloq'o' kiway chiri', xecha'. 16 Jak'a ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': Man nik'atzin ta k'a richin yebe y k'a ta ri' nikil kiway; xa tiya' kiway rix, xcha' chike. 17 Jak'a ri rutijoxela' xkibij chi xaxe ok wo'o' kaxlan-wey y ka'i' ker k'o kik'in. 18 K'ari' ri Jesús xubij k'a chike: Tik'ama-pe wawe' wik'in yin, xcha'. 19 Y jari' chuqa' toq xubij chi ketz'uye' k'a konojel ri winaqi' pa ruwi' ri rex q'ayis. Y k'ari' rija' xeruli'ej pa ruq'a' ri wo'o' kaxlan-wey y ri ka'i' ker, xtzu'un chikaj y xumatioxij chire ri Dios. Rija' xeruper k'a el ri ker y ri kaxlan-wey, y xuya-el chike ri rutijoxela'; y rije' xbekijacha' kan chikiwech ri winaqi'. 20 Kan konojel k'a jebel xnoj kipan. Y man jun k'a ri man ta jebel xwa'. Y k'a k'o na k'a kablajuj chakech ri xnoj kan rik'in ri wey y ri ker ri xmolotej kan, ri xa man xk'is ta. 21 Janila chi winaqi' ri xewa'. Ek'o la'eq e 5,000 xaxe ri achi'a', y man xe'ajlex ta ri ixoqi' y ri ak'uala'. 22 Xbanatej k'a chi ri Jesús xerukusaj-el ri rutijoxela' chupan ri barco y xubij chike chi kebe k'a ri juk'an chik ruchi' ri choy; y chuqa' xubij chike chi kan kenabeyej-el chuwech, roma rija' k'a yerutaqala' na kan ri winaqi' chi taq kachoch. 23 Jak'a toq e rutaqon chik el ri winaqi' chi taq kachoch, ri Jesús ruyon k'a xjote-el pa ruwi' jun juyu' richin nich'on rik'in ri Dios. Y kan k'a chiri' k'a k'o-wi ruyon toq kan okineq chik ri aq'a'. 24 Jak'a ri barco ri e beneq-wi ri tijoxela' kan xapon yan k'a pa runik'ajal ri choy, y ri ya' nibolqo't ruwi', y man nuya' ta q'ij chi nibiyin ri barco roma nupaxij-ri' ri kaq'iq' chuwech. 25 Y toq niseqer yan pe y jubama niq'ax yan ri aq'a' ri', ri Jesús peteneq k'a chiraqen pa ruwi' ri ya', richin napon kik'in. 26 Y toq ri rutijoxela' xkitz'et chi k'o jun peteneq chiraqen pa ruwi' ri ya', rije' xkik'en rukiy y nikibij: ¡La' jun xibinel!, yecha'. Y kan rik'in kuchuq'a' xkibila' keri' roma kixibinri'il. 27 Jak'a ri Jesús chi'anin xch'on-pe chike, y xubij: Man tixibij-iwi', xa tikuquba' ik'u'x. Ja yin ri Jesús, xcha' chike. 28 Y ri Pedro kan jari' k'a xch'on-apo chire ri Jesús ri k'a peteneq na pa ruwi' ri ya', y xubij: Wajaw, wi ja rat ri', tabana' k'a chuwe chi yibiyin pa ruwi' ri ya', richin yibe-apo awik'in, xcha'. 29 Y ri ajaw xubij-pe chire chi tipe k'a. Ri Pedro kan jari' xqaqa-el ri pa barco y xuchop k'a nibiyin pa ruwi' ri ya' richin nibe-apo k'a rik'in ri Jesús. 30 Xa jak'a toq xutz'et ri nuben ri nimalej kaq'iq', xpe chik xibinri'il rik'in. Y toq xuna' chi nibe-qa chuxe' ri ya', rik'in k'a uchuq'a' xubij: ¡Ajaw, kinakolo'!, xcha'. 31 Y ri Jesús kan jari' xuchop chi'anin chi ruq'a' y xubij chire: ¿Achike k'a roma juba' ok xakuquba' ak'u'x wik'in?, xcha' chire. 32 Toq rije' e jotol chik k'a el ri pa barco, ri kaq'iq' xtane-el. 33 Y kan jari' toq konojel ri e beneq ri chiri' xkiya' k'a ruq'ij ri Jesús y xkibij chire: Wakami kan xqatz'et k'a chi kan qitzij ja wi rat ri at ruk'ajol ri Dios, xecha' chire. 34 Y rije' xeq'ax k'a pa ruwi' ri ya' ri', y xe'apon k'a pa ruwach'ulew Genesaret. 35 Toq xetamex ruwech ri Jesús chiri' koma ri winaqi', rije' xkitaluj k'a rutzijol chi'anin ri pa taq tinamit ri ek'o-pe chunaqaj ri kitinamit rije', y ri winaqi' xekik'amala' k'a pe ri yawa'i'. 36 Y re yawa'i' re' kan nikik'utula' k'a utzil chire ri Jesús chi tuya' q'ij chike chi stape' xaxe ta ri ruchi-rutziaq nikichop richin yek'achoj. Y kan keri' wi k'a ri xbanatej. Konojel ri xechapo ri ruchi-rutziaq ri Jesús xek'achoj chire ri kiyabil.

Mateo 15

1 Chirij ri' ek'o k'a ka'i-oxi' etamanela' chirij ri pixa' y ri fariseo ri xepe pa Jerusalem richin xech'on rik'in ri Jesús y xkibij chire: 2 ¿Achike roma toq ri atijoxela' nikiq'ej ruwi' ri bin kan koma ri qati't-qamama'? Roma ri atijoxela' kan man nikich'ej ta ri kiq'a' toq nikitej kiway, achi'el ri ruchojmilal ri ya'on kan, xecha'. 3 Jak'a ri Jesús xubij chike: Y rix, ¿achike k'a roma toq xa rik'in ri kibin kan ri iwati't-imama', rik'in ri' niq'ej-wi ruwi' ri rupixa' ri Dios? 4 Ri rupixa' ri Dios nubij k'a chi tiqaya' kiq'ij ri ite-itata'. Y ri nibanon itzel chike rute-rutata', kan tikamisex k'a; keri' ri rubin kan ri Dios. 5 Jak'a rix xa nich'ob chi rik'in nibij chike ri ite-itata' chi man yixtikir ta ye'ito' roma xa xisuj yan chire ri Dios ri k'o ta chi niya' chike rije', rik'in ri' yixel chuwech ri k'atzinel richin niben. 6 Y rik'in ri ibanobal keri' niq'alajin chi rix kan man niya' ta kiq'ij ri ite-itata' y kan iq'ajon ruwi' ri rupixa' ri Dios. 7 Rix xa ka'i' ipalej. Xa kan jebel k'a rubixik rubanon kan ri Isaías chiwij, toq xubij: 8 Rix xaxe rik'in ri ich'abel niya' nuq'ij; jak'a ri iwánima xa kan k'o janila nej chuwe yin. 9 Y toq niya' nuq'ij, xaxe nikamuluj pixa' ri e banon koma winaqi'. Keri' ri rutz'iban kan ri Isaías chiwij, xcha'. 10 Chirij ri' ri Jesús xch'on kik'in ri janila chi winaqi' ri kimolon-ki' chiri', y xubij k'a chike: Tiwak'axaj k'a re xtinbij chiwe y tiq'ax-el chiwech. 11 Ri nitz'ilobisan richin ri wineq man ja ta k'a ri nutej-qa nibanon. Ri nitz'ilobisan xa ja ri itzel taq ch'abel ri yepe rik'in ri wineq, xcha' ri Jesús. 12 Jari' toq ri tijoxela' xejel-apo rik'in, y xkibij chire: ¿Man xatz'et ta chi ri fariseo xpe koyowal toq xkak'axaj ri ch'abel ri xabij?, xecha' chire. 13 Jak'a rija' xubij chike: Ronojel tiko'n ri man ja ta ri aj-chikajil nata' banayon-qa, xa kan xtik'uq-el. 14 Xa ke'iya' kan la winaqi' la', roma rije' xa kan e moyirineq rik'in ri etamabel ri k'o kik'in, y yekiyuqej ch'aqa' chik ri xa e moyi' chuqa'. Y wi ri e moyi' yekiyuqej ri ch'aqa' chik moyi', xa kan junan k'a xketzaq pa taq jul, xcha' ri Jesús. 15 Jak'a ri Pedro xubij chire ri Jesús: Taq'alajirisaj chiqawech ri nibek'ulun-wi ri k'ambel-tzij ri xakusaj, xcha'. 16 Roma ri' ri Jesús xubij: ¿Chuqa' rix kan man niq'ax ta chiwech ri ninbij? 17 ¿Kan man niq'ax ta k'a chiwech chi ri nutej-qa ri wineq xa choj pa rupan nibe-wi y k'ari' nel-el? 18 Ri nuben chi jun wineq man ch'ajch'oj ta, ja ri ch'abel y ri nojibel ri ye'el-pe pa ránima. 19 Roma xa pa kánima k'a ri winaqi' yepe-wi ri itzel taq ch'obonik. Chiri' nipe-wi ri ch'obonik toq yekamisan. Chiri' chuqa' nipe-wi ri ch'obonik toq ri winaqi' ri e k'ulan y ri man e k'ulan ta nikikanola-ki' richin yemakun; chuqa' chiri' nipe-wi toq ye'eleq', toq yetz'uku tzij, y chuqa' toq yeyoq'on. 20 Y ronojel k'a ri banobel ke taq ri' jari' ri nibanon chire jun wineq chi nok man ch'ajch'oj ta. Jak'a ri nuben ri wineq chi man ruch'ajon ta ruq'a' nutej-qa ruway, achi'el nikibij rije'; ri' man nuben ta chi rija' nok man ch'ajch'oj ta, xcha' ri Jesús. 21 Chirij ri' ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xel k'a el ri chiri', y xbe k'a pa ruwach'ulew akuchi ek'o-wi ri tinamit Tiro y Sidón. 22 Y chiri' k'o k'a jun ixoq aj-Canaán ri xpe rik'in ri Jesús. Rija' roma bis, kan nuk'utula' utzil chire, y nubila' k'a rik'in ruchuq'a': Wajaw, rat riy-rumam kan ri rey David. Tajoyowaj nuwech y kinato', roma ri wal xten k'o jun itzel espíritu rik'in, y k'ayew rubanon pa ruq'a', xcha'. 23 Jak'a ri Jesús kan man jun ch'abel xubij chire ri ixoq. Jari' toq ri tijoxela' xejel-apo rik'in ri Jesús y xkik'utuj utzil chire chi tubana' chi nik'oje' kan re ixoq re', roma tzeqetel-pe chikij y ri ruch'abel kan k'anej nak'axex-wi. 24 Y ri Jesús xubij: Yin xitaq-pe xaxe chikikanoxik ri qawinaq judío ri man ek'o ta pa rajawaren ri Dios, xcha'. 25 Kan jari' xpe ri ixoq, xoxuke' chuwech ri Jesús, y xubij chire: Wajaw, tabana' utzil kan kinato', xcha'. 26 Jak'a ri Jesús xubij chire: Ri rutzil ri Dios man utz ta chi chire xabachike ninya-wi. Achi'el ri kiway ri alk'ualaxela' ri man ruk'amon ta chi nelesex chike rije' richin niya'ox chikiwech ri tz'i', xcha' ri Jesús. 27 Jak'a ri ixoq xubij: Wajaw, kan qitzij ri nabij. Jak'a kan yojtikir k'a chuqa' niqak'ul-apo juba' chire ri utzil ri'. Achi'el nikiben ri taq tz'i' ri yekimolola' ri ruk'aj wey ri yekitzeq-qa ri kajaw ri yewa' pa mesa, xcha'. 28 Roma ri' ri Jesús xubij chire ri ixoq: Kan janila nim ri nimabel k'u'x ri k'o awik'in; roma ri' kan tibanatej k'a awik'in ri achi'el ri nawajo', xcha' ri Jesús. Keri' k'a ri xten ri', kan chupan k'a ri ramaj ri' xel-el ri itzel espíritu rik'in. 29 Ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xel-pe chupan ri tinamit Tiro y Sidón, y xapon k'a chunaqaj ri choy richin ri Galilea. Y rija' xjote-q'anej pa ruwi' jun juyu' y xbetz'uye' chiri'. 30 Y kan janila k'a chi winaqi' ri xe'apon rik'in, y e kik'uan-apo yawa'i'. Chike ri yawa'i' ek'o ri man choj ta yebiyin roma e jetz', ek'o e moyi', ek'o mema', ek'o ri man utz ta ri kiq'a', y ek'o ch'aqa' chik ri jalajoj ruwech yabil nok chike. Ri winaqi' ri' yekiya' k'a apo ri yawa'i' chuwech ri Jesús, y rija' xeruk'achojirisaj. 31 Kan roma k'a ri xuben ri Jesús kik'in ri yawa'i', ri winaqi' kan janila k'a xkimey. Xkitz'et k'a chi ri mema' rubanon kan, wakami yech'on chik. Ri man utz ta ri kiq'a', xek'achoj. Ri e jetz', choj chik yebiyin. Ri moyi', yetzu'un chik. Roma ri' ri winaqi' kan xkiya' k'a ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. 32 Chirij ri' ri Jesús xeroyoj ri rutijoxela', y xubij chike: Yin janila ninjoyowaj kiwech re winaqi' re', roma k'o yan oxi' q'ij ek'o-pe wik'in y kan man jun kiway richin nikitej. Y yenteq ta k'a el chi taq kachoch choj keri' man jun nikitej-el, man utz ta; man xa kebetzaq pa taq bey roma wayjal, xcha' rija'. 33 Kan jari' k'a xech'on-apo ri tijoxela' chire ri Jesús y xkibij: Re akuchi ojk'o-wi-qa xa e maneq winaqi'. ¿Akuchi ta k'a nibeqila-pe wey richin yeqatzuq re janila chi winaqi' re'?, xecha'. 34 Ri Jesús xuk'utuj chike chi janipe' kaxlan-wey k'o kik'in. Y rije' xkibij: Roj xaxe ok wuqu' kaxlan-wey k'o qik'in y chuqa' ka'i-oxi' taq ker, xecha' chire. 35 Jari' toq ri Jesús xubij chi ketz'uye-qa konojel ri winaqi'. 36 K'ari' rija' xeruli'ej ri wuqu' kaxlan-wey y ri ker pa ruq'a' y xumatioxij chire ri Dios. Y k'ari' xeruperela-el y xuyala-el chike ri rutijoxela'. Y rije' xkitaluj chikiwech ri janila chi winaqi' ri ek'o apo chiri'. 37 Kan konojel k'a jebel xkitej kiway y kan man jun ri man ta jebel xwa'. Man rik'in ri' k'a k'o na ri man xk'is ta; xmol kan ronojel y xuben wuqu' chakech ri xnoj kan rik'in ri kaxlan-wey y ker ri man xk'is ta. 38 Janila chi winaqi' ri xewa'. Ek'o la'eq e 4,000 achi'a'. Jak'a ri ixoqi' y ri ak'uala' ri xkitej kiway, man xe'ajlex ta. 39 Chirij ri' ri Jesús xerutaqala-el ri winaqi' chi taq kachoch, jak'a rija' e rachibilan ri rutijoxela' xok-el pa barco, y xebe k'a pa ruwach'ulew Magadán.

Mateo 16

1 Ek'o k'a fariseo y ek'o chuqa' saduceo ri xe'apon rik'in ri Jesús xaxe richin nikitejtobej, y xkibij k'a chire chi tubana' jun meyel banobel ri nipe chila' chikaj. 2 Jak'a ri Jesús xubij chike: Rix, toq nokoq'a-qa y nitz'et chi keq kibanon ri sutz' chikaj, jari' toq nibij chi utz q'ij xtiberubana'. 3 Y chuqa' ri pa taq nimaq'a', toq rix nitz'et chi ri kaj keq y muqul rubanon, jari' toq nibij chi nipe kaq'iq'-job. Rix xa ka'i' ipalej, roma jebel iwetaman nitzu' ri kaj; iwetaman wi utz o man utz ta ri q'ij niberubana'. Jak'a ri retal ri kan nitz'etetej-wi ri nubij re jun ruq'ijul re', ri' xa man niq'ax ta chiwech. 4 Rix ix jun sol winaqi' ri janila ix itzel y man ninimaj ta ri Dios. Kan niwajo' k'a chi yin ninben ta chi k'o ta jun meyel banobel ri nik'uluwachitej chupan ri kaj richin yininimaj. Jak'a man ja ta ri niwajo' rix ri xtik'uluwachitej. Roma xa kan xaxe ri xk'uluwachitej rik'in ri Jonás ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios, jari' ri retal chiwe, xcha' ri Jesús. Chirij ri' rija' xeruya' kan kiyon ri achi'a' ri'. Xbe y e rachibilan-el ri e rutijoxela'. 5 Ri Jesús y ri rutijoxela' xe'apon k'a ri juk'an ruchi' ri choy richin Galilea, jak'a ri tijoxela' xkinabej k'a chi maneq kaxlan-wey kik'uan-el. 6 Roma ri' ri Jesús xubij k'a chike: Tichajij-iwi' chuwech ri ch'amilej-q'or ri kik'uan ri fariseo y ri saduceo, xcha'. 7 Ri tijoxela' xkibij k'a qa chikiwech chi ri Jesús keri' xubij roma man xkik'uaj ta ri kaxlan-wey. 8 Jak'a ri Jesús xretamaj k'a ri kich'obonik rije' y roma ri' xubij: ¿Achike roma nisach ik'u'x roma maneq ikaxlan-way? Rix ix achi'a' ri xa ti juba' ok kuqubabel-k'u'x k'o iwik'in. 9 ¿Kan man jani k'a niq'ax chiwech y man noqaqa ta chi'ik'u'x toq xentzuq ri 5,000 winaqi' rik'in ri wo'o' kaxlan-wey y k'a k'iy na chakech e nojineq ri xe'imol kan? 10 ¿Chuqa' kan man noqaqa ta chi'ik'u'x toq xentzuq ri 4,000 winaqi' rik'in ri wuqu' kaxlan-wey? Chuqa' chiri' k'iy chakech e nojineq ri xe'imol kan. 11 ¿Achike k'a roma toq man niq'ax ta chiwech chi yin man pa ruwi' ta kaxlan-wey xich'on-wi, toq xinbij chi tichajij-iwi' chuwech ri ch'amilej-q'or ri k'o kik'in ri fariseo y ri saduceo?, xcha' ri Jesús. 12 K'ari' xq'ax chikiwech ri tijoxela' chi man pa ruwi' ta ch'amilej-q'or richin kaxlan-wey xch'on-wi ri Jesús; xa pa ruwi' k'a ri kitijonik ri fariseo y ri saduceo. 13 Ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xapon chunaqaj ri tinamit Cesarea richin Filipo. Chiri' rija' xuk'utuj k'a chike: ¿Achike nikich'ob ri winaqi' chirij ri xtiqaqa-pe achi'el wineq chiqakojol?, xcha'. 14 Rije' xkibij k'a chi ek'o ri xkibij chi ja rija' ri Juan ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Ek'o nikibij chi rija' ja ri Elías, y ek'o nikibij chi rija' ja ri Jeremías o jun chike ri ch'aqa' chik e q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri xek'oje' ojer kan. 15 K'ari' ri Jesús xuk'utuj k'a chike: ¿Achike nich'ob rix chuwij yin?, xcha'. 16 Y ri Simón Pedro kan jari' k'a xubij chire ri Jesús: Ja rat ri Cristo, ri ruk'ajol ri k'aslik Dios, xcha' chire. 17 K'ari' ri Jesús xubij: Utz ruwa-aq'ij rat Simón Pedro ruk'ajol ri Jonás. Ri xabij, man wineq ta k'a ri xq'alajirisan chawech, xa kan jak'a ri nata' Dios ri k'o chila' chikaj. 18 Yin ninbij k'a chawe chi rat abini'an Pedro. Y ninbij chuqa' chawe chi pa ruwi' k'a re abej re' xtinpaba-wi jun molaj winaqi' ri yetzeqeliben wichin. Y man jun k'a xtinaqo kichin, ni ri kamik. 19 Kan chawe wi k'a rat xtinya-wi ri uchuq'a' richin jaqbel richin ri aj-chikajil ajawaren. Ronojel k'a ri xtaya' q'ij rat ri niban wawe' chuwech re ruwach'ulew, chuqa' ri Dios xtuya' q'ij richin niban; y ronojel k'a ri man xtaya' ta q'ij rat, chuqa' ri Dios man xtuya' ta q'ij chi niban, xcha'. 20 K'ari' ri Jesús xubij chike ri rutijoxela' chi man jun tikibij-wi. 21 Kan jak'a chuqa' ri' toq ri Jesús xuchop ruq'alajirisaxik chikiwech ri rutijoxela', chi nik'atzin k'a chi nibe pa Jerusalem y chiri' k'a xtuk'owisaj-wi tijoj-poqonal pa kiq'a' ri achi'a' ri k'o kiq'ij, ri aj-raqen pa kiwi' ri e sacerdote y ri etamanela' chirij ri pixa'. Chuqa' xtapon k'a pa kamik, jak'a ri pa rox q'ij xtik'astej chik el. 22 Jak'a ri Pedro kan xaxe xrak'axaj ri xubij ri Jesús, xbech'on rik'in pa ruyonil richin ta nuq'et y xubij chire: Man ta nrajo' ri Dios chi nibanatej achi'el ri xabij rat wajaw, xcha' ri Pedro. 23 Jak'a ri Jesús xubij chire: Katel-el chinuwech, rat Itzel-Wineq, roma rat xa xatok pajk'ibel chupan ri nubey. Roma ri ach'obonik rat xa kan junan rik'in ri nikich'ob ri winaqi', y man nach'ob ta juba' achike k'a ri nrajo' ri Dios, xcha'. 24 K'ari' xubij k'a chike konojel ri rutijoxela': Wi k'o jun nrajo' nitzeqeliben wichin, tuqasaj-ri', man tupoqonaj-ri' richin nuk'owisaj tijoj-poqonal y kirutzeqelibej. 25 Ri wineq ri xa ja ri k'aslen richin chuwach'ulew ri más nrajo', re' xa man xtik'oje' ta jun qitzij ruk'aslen. Jak'a ri man nupoqonaj ta ri', xtipe y napon pa kamik woma yin, kan xtril wi k'a ri qitzij ruk'aslen. 26 ¿Roma achike ta k'a nuk'en-pe chire ri wineq, wi nik'oje' ta ri beyomel richin ronojel re ruwach'ulew rik'in y toq xa man kolotajineq ta? Roma ri wineq ri' man xtitikir ta xtuloq' chik ri ruk'aslen. 27 Yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan xkipe chik k'a jun bey, y junan chik k'a nuq'ij-nuk'ojlen rik'in ri Tata'ixel y e wachibilan-pe ri nu-ángel. Y jari' toq xtinya' ruk'exel chike konojel winaqi' achi'el ri kibanobal. 28 Y kan qitzij k'a ninbij chiwe: Kan ek'o k'a chiwe re ixk'o wawe' ri man xkixken ta k'a toq in itz'eton chik yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, toq xkipe richin nonq'ata-tzij, xcha'.

Mateo 17

1 Toq ik'owineq chik k'a waqi' q'ij, ri Jesús xucha' k'a ri Pedro, ri Jacobo y ri Juan ri kach'alal-ki', richin xeruk'uaj k'a pa ruwi' jun juyu'. 2 Chiri' ri Jesús xjalatej k'a ruwech chikiwech ri e oxi' rutijoxela'. Xok k'a achi'el nitzu'un ri q'ij toq jebel niyik'lun. Y ri rutziaq kan xok achi'el ri saqil. 3 Xkitz'et k'a chi xbek'ulun-pe ri Moisés y ri Elías, y yetzijon-apo rik'in. 4 K'ari' ri Pedro xubij-apo chire ri Jesús: Wajaw, wawe' kan ruk'amon richin yojk'oje-qa. Wi ta nawajo', niqaben oxi' taq jay rik'in ruq'a' taq che'; jun awichin rat, jun richin ri Moisés y jun richin ri Elías, xcha'. 5 Rokik k'a nich'on na ri Pedro, jari' toq xkitz'et jun sutz' richin saqil xqaqa-pe pa kiwi'. Y chupan k'a ri sutz' ri' k'o jun ri xch'on-pe y xubij: Jare' ri nuk'ajol yin ri kan janila ninwajo' y yikikot rik'in, kan tiwak'axaj k'a ri nubij, xcha' ri ch'abel ri'. 6 Y toq ri tijoxela' xkak'axaj ri', xkiqasaj-qa-ki' k'a pan ulew. Y janila k'a xkik'en rukiy. 7 K'ari' ri Jesús xjel k'a apo kik'in, xeruchop-qa y xubij k'a chike: Kixyakatej, man tik'en rukiy, xcha' chike. 8 Toq rije' xetzu'un-q'anej, xkitz'et k'a chi ruyon chik ri Jesús k'o kan. 9 Y toq e xulan k'a pe chuwech ri juyu', ri Jesús xuchilabej chike: Man jun titzijoj-wi ri xitz'et k'a toq yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xkik'astej-el, xcha'. 10 Ri tijoxela' ri' kan jari' xkibij chire ri Jesús: ¿Achike k'a roma toq ri etamanela' chirij ri pixa' nikibij chi k'o chi nipe ri Elías pa nabey chire ri Cristo?, xecha'. 11 Y ri Jesús xubij k'a chike: Kan qitzij wi chi ri Elías nipe nabey y nuben k'a ruchojmilal ronojel ri k'o. 12 Jak'a yin ninbij chiwe chi ri jun achi'el Elías xa xpe yan, y ri winaqi' man xkinabej ta achike rija'. Xa janila xkiben-el chire, achi'el ri xkajo' rije'. Y kan keri' chuqa' xtikiben chuwe yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xcha' ri Jesús. 13 K'ari' ri tijoxela' xq'ax chikiwech chi ri Jesús chirij ri Juan xch'on-wi. 14 Toq ri Jesús y ri e oxi' rutijoxela' xe'apon-qa akuchi kimolon-wi-ki' janila e k'iy winaqi', k'o k'a jun achin xoqaqa rik'in ri Jesús y xoxuke' chuwech y xubij k'a chire: 15 Wajaw, tajoyowaj ruwech ri nuk'ajol, roma rija' xa xch'ujer, y roma ri' janila k'a bey tzaqineq pa q'aq' y chupan ri ya'. 16 Xink'en k'a pe chikiwech re atijoxela' richin nikik'achojirisaj, jak'a man e tikirineq ta, xcha' ri achin ri'. 17 Y ri Jesús xubij k'a chi ri winaqi' ri ek'o chiri' jun sol winaqi' ri xa man kuqul ta kik'u'x. Rija' xa man jantape' ta xtik'oje' kik'in y man nukoch' ta nutz'et chi keri' nikiben. K'ari' xubij chi tikik'ama-pe ri ala' chuwech. 18 Ri Jesús xch'olin chirij ri itzel espíritu richin chi tel-el chiri' rik'in ri ala'. Y ri ala' ri' kan chupan ri ramaj ri' xk'achoj chire ri yabil. 19 Y toq kiyon chik k'a ek'o kan ri tijoxela' rik'in ri Jesús, xkik'utuj k'a chire: ¿Achike k'a roma roj man xojtikir ta xqelesaj-el ri itzel espíritu?, xecha' chire. 20 Roma ri' ri Jesús xubij chike: Man xixtikir ta xiwelesaj roma ri ikuqubabel-k'u'x rik'in ri Dios xa ti juba' ok. Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi xa ta k'o kuqubabel k'u'x iwik'in, stape' achi'el ta ti rubanik jun ti ija'tz richin mostaza, xa rik'in ri', yixtikir ta niben chire re jun juyu' re' chi tel-el wawe' y tiq'ax kela', y kan man ta k'ayew nuben chiwech, 21 [jak'a re jun etzelal re', nel xaxe toq rix yixmewayin richin yixch'on rik'in ri Dios,] xcha'. 22 Toq ri Jesús y ri rutijoxela' ek'o pa ruwach'ulew Galilea, ri Jesús xubij chik k'a chike: Yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan xkijach-wi pa kiq'a' ri winaqi'. 23 Xkikamisex k'a; jak'a pa rox q'ij xkik'astej-pe, xcha'. Y toq ri tijoxela' xkak'axaj ri xubij, rije' kan janila k'a xebison. 24 Toq ri Jesús y ri rutijoxela' xe'apon ri pa Capernaum, ri yemolo ruchi' ri méro ri k'o chi nimol pa rachoch ri Dios, kan xe'apon k'a rik'in ri Pedro y xkik'utuj chire: ¿Ri itijonel nuya' ri méro ri k'o chi nutoj rija' richin pa rachoch ri Dios?, xecha'. 25 Y ri Pedro xubij chi ja', nuya'. Toq rija' xapon ri pa jay, kan jari' toq xbech'on-pe ri Jesús nabey, y xubij: ¿Achike nach'ob rat Simón? Ri nima'q taq q'atoy-tzij chuwech re ruwach'ulew, nikik'utuj ri k'o chi nitoj chike. ¿Chike kami ri kiwinaq rije' nikik'utuj-qa o chike ri ch'aqa' chik ri xa man e kiwinaq ta?, xcha' ri Jesús. 26 Y ri Pedro xubij k'a chike ri man e kiwinaq ta. Y ri Jesús xubij chik: Ri kiwinaq man jun nikitoj. 27 Man rik'in ri', richin chi utz yojk'ulun chikiwech ri yemolo ri méro, kabiyin k'a qa chuchi' ri choy richin yabekarun. Y ri nabey ker ri xtachop, tajaqa' k'a pa ruchi' y chiri' xtawil-wi jun méro. Tak'uaj-el y tatojo' kan ri awichin rat y ri wichin yin, xcha'.

Mateo 18

1 Y k'o k'a jun q'ij ri tijoxela' xejel-apo rik'in ri Jesús y xkik'utuj chire: ¿Achike k'a ri k'o más nim ruq'ij chupan ri aj-chikajil ajawaren?, xecha'. 2 Ri Jesús kan xroyoj k'a jun ti ak'ual, y xuya' ri chiri' pa kinik'ajal. 3 Y xubij chike: Kan qitzij k'a ninbij chiwe, chi wi rix man nijel ta ri ich'obonik, y man yixok ta achi'el re ti ak'ual re', man xkixok ta pan ajawaren. 4 Xaxe k'a ri nuqasaj-ri' achi'el re jun ti ak'ual re', jari' ri más nim ruq'ij chupan ri aj-chikajil ajawaren. 5 Xabachike k'a chiwe rix ri xtuk'ul jun ak'ual pa nubi' yin, kan achi'el ja ta yin ri xkiruk'ul, xcha' ri Jesús. 6 Xabachike k'a wineq ri xtibanon chi nimakun ri más ruqasan-ri' chike ri yetzeqeliben wichin, ri nibanon ri etzelal ri', más ta utz xa nixim-el chuqul jun nimalej abej richin ke'en, y keri' nik'aq chupan ri palou. 7 Toq'ex kiwech ri winaqi' ri ek'o chuwech re ruwach'ulew roma kan ek'o ri yebanon chike rije' chi yetzaq pa mak. Chuwech re ruwach'ulew kan ek'o-wi pikbel. Jak'a kan toq'ex ruwech ri wineq ri nibanon chire jun chik chi nitzaq pa mak. 8 Xa roma ri' wi jun aq'a' o jun awaqen ri nibanon chawe chi yamakun, más ta utz nachoy-el y natorij-el. Roma más ta utz chi xaxe jun aq'a' o jun awaqen k'o y yatok chupan ri k'aslen ri man k'isel ta, ke chuwech ka'i' aq'a' y ka'i' awaqen k'o y xa chi tz'aqet yabetorix kan chupan ri q'aq' ri man jun bey xtichup. 9 Y wi xa ta jun chike ri runaq'-awech nibanon chawe chi yamakun, más ta utz nawelesaj y natorij-el. Roma más ta utz chi xaxe jun runaq'-awech k'o y yatok chupan ri k'aslen ri man k'isel ta, ke chuwech ka'i' runaq'-awech k'o y xa chi tz'aqet yabetorix kan chupan ri q'aq'. 10 Man k'a tiwetzelaj ri más ruqasan-ri' chike ri nutijoxela', roma rije' kan e chajin-pe koma ángel ri ek'o rik'in ri nata'. 11 [Roma yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan xipe k'a chikikanoxik y chikikolik ri ek'o pa mak.] 12 ¿Achike ta nich'ob rix pa ruwi' jun achin ri ek'o wok'al rukarne'l y nisach ta kan jun? ¿Man kami yeruya' ta kan ri ch'aqa' chik pa kisoq'olbal, y nibe chukanoxik ri jun sachineq kan? 13 Wi xa ta nril-pe, rija' kan más nikikot ránima rik'in ri jun rukarne'l ri sachineq, ke chuwech nikikot kik'in ri kan ek'o kan. 14 Kan keri' chuqa' ri nibanatej rik'in ri aj-chikajil qatata'; man nrajo' ta k'a chi nisach ta kan ri más ruqasan-ri' chike ri nutijoxela'. 15 Wi k'o k'a jun awach'alal nimakun chawech, kabiyin ayon rik'in y pa ruyonil tabij chire. Y wi ri awach'alal ri' nrak'axaj ri xabij chire, kan xakol k'a. 16 Jak'a wi man yarak'axaj ta, xa ke'ak'uaj k'a jun o e ka'i' chik, richin chi chikiwech rije' nabij chire ri awach'alal chi man utz ta rubanon chawe. Richin keri' kan chikiwech k'a rije' nibanatej ronojel ri'. 17 Y wi ri awach'alal kan man nrak'axaj ta, y man yerak'axaj ta chuqa' rije', kan tabesujuj k'a chikiwech ri molaj awach'alal. Y toq rat abin chik chike y man rik'in ri' man niniman ta richin chi tuna' chi man utz ta ri xuben, tibana' k'a chire chi man iwach'alal ta chik. 18 Y kan qitzij wi k'a chi ronojel k'a ri xtiya' q'ij ri niban, chuqa' ri Dios xtuya' q'ij richin niban; y ronojel k'a ri man xtiya' ta q'ij, chuqa' ri Dios man xtuya' ta q'ij chi niban. 19 Chuqa' ninbij chiwe: Wi chuwech re ruwach'ulew ek'o e ka'i' chiwe rix ri junan kiwech richin chi nikiben xabachike k'utunik chire ri Dios, ri nata' Dios ri k'o chila' chikaj kan xtuben k'a ri nik'utux chire koma ri e ka'i' winaqi' ri'. 20 Roma xabakuchi k'a ri kimolon-ki' ka'i-oxi', wi kan pa nubi' yin kimolon-wi-ki', kan ink'o k'a pa kinik'ajal, xcha' ri Jesús. 21 Y kan jari' xjel-apo ri Pedro rik'in ri Jesús y xubij chire: Wajaw, ¿k'a janipe' k'a bey ruk'amon chi ninkuy rumak jun wach'alal, wi jantape' k'o itzel nuben chuwe? ¿Jun kami wuqu' bey ruk'amon chi ninkuy rumak?, xcha'. 22 Jak'a ri Jesús xubij: Yin man ninbij ta k'a chawe chi wuqu' ok bey, xa kan ruk'amon chi nakuy rumak ri awach'alal ri janipe' bey nimakun. 23 Roma ri' ri Jesús xubij chi ri aj-chikajil ajawaren kan achi'el k'a xuben jun rey ri xrajo' k'a nuchojmirisaj janipe' kik'as chikijujunal ri rusamajela'. 24 Y xretamaj chi k'o jun rusamajel ri k'o ruk'as rik'in ri kan janila nim ri kan man nitikir ta nutoj. Y rija' xbepabex-pe chuwech ri rey. 25 Roma ri samajel ri' man nitikir ta nutoj ri ruk'as, roma ri' ri rey xubij chi tik'ayix ri samajel ri', rachibilan ri rixjayil y ri e ralk'ual; y chuqa' kan xtik'ayix ronojel ri k'o rik'in, richin chi nitojtej ri ruk'as. 26 K'ari' ri samajel xuqasaj-ri' k'a pan ulew chuwech ri rey, y janila k'a nuk'utuj utzil chire y nubila' k'a: Wajaw, tabana' utzil kinawoyobej chik juba'. Yin kan xtintoj k'a ronojel ri nuk'as chawe, xcha'. 27 Roma ri' ri rey kan janila xujoyowaj ruwech, y xukuy ri ruk'as y xrisq'opej-el. 28 Jak'a ri samajel ri', toq xberuk'ulu' k'a pe jun chik samajel, ri ruqajon xaxe ti juba' méro rik'in, stape' xa kan ti juba' ok ruk'as, rija' xa kan xuchop chuqul y xubij chire chi tutojo' ronojel ri ruqajon chire. 29 Y ri achin ri ti juba' ok ruk'as, jari' k'a xxuke-qa chuwech y janila k'a nuk'utuj utzil chire y xubij: Tabana' utzil kinawoyobej chik juba'. Yin kan xtintoj k'a ronojel ri nuk'as chawe, xcha'. 30 Jak'a rija' man xqa' ta chuwech ri xbix chire, y roma ri' xbe pa q'atbel-tzij y xberuya' kan pa cárcel, k'a toq xtutoj na ri ruk'as. 31 Y ri ch'aqa' chik kachibil pa samaj toq xkitz'et ronojel ri xbanatej, xebison janila y xbekitzijoj ronojel chire ri rey. 32 Y ri rey, kan jari' xuteq royoxik ri samajel ri rukuyun-el ruk'as y xubij chire: Rat, xa at jun ajk'a itzel samajel. Yin xinkuy ronojel ak'as, roma kan xak'utuj utzil chuwe. 33 ¿Man ruk'amon ta kami chuqa' chi keri' ta xaben rat rik'in ri awachibil? Achi'el xinjoyowaj awech yin, rat xajoyowaj ta ruwech ri achin ri', xcha' chire. 34 Y kan jari' ri rey xyakatej royowal, xujech k'a el ri itzel rusamajel pa kiq'a' ri achi'a' ri yebetz'apen kan pa cárcel, y chiri' xtiban chire chi nuk'owisaj tijoj-poqonal k'a toq xtitojtej na ronojel ri ruk'as. 35 Kan keri' k'a xtuben iwik'in rix ri nata' ri k'o chila' chikaj, wi man rik'in ta ronojel iwánima nikuy kimak ri iwach'alal toq k'o itzel nikiben chiwe, xcha' ri Jesús.

Mateo 19

1 Y toq ri Jesús xtane' chubixik ri ch'abel ri', xuya' kan ri ruwach'ulew Galilea. Y xbe pa ruwach'ulew Judea, ri k'o juk'an apo chire ri raqen-ya' Jordán. 2 Kan janila k'a e k'iy winaqi' ri xetzeqeliben richin, y ek'o k'a ri xeruk'achojirisaj ri chiri'. 3 Y ek'o k'a fariseo ri xe'apon rik'in, richin chi nikitejtobej, y xkik'utuj chire wi ruk'amon chi jun achin nujech-ri' rik'in ri rixjayil roma xabachike ok ri nibanatej. 4 Jak'a rija' xubij chike ri achi'a' ri': ¿Man itz'eton ta k'a rix chupan ri ruch'abel ri Dios ri nubij-wi chi rija' kan ja ri pa rutikeribel xuben ri achin y ri ixoq? 5 Roma ri' xubij: Xa roma ri' ri achin nuch'er-pe-ri' kik'in ri rute-rutata', y rik'in chik ri rixjayil xtuk'uaj-wi-ri', richin chi kan xtikich'akulaj-ki' chi e ka'i'. Keri' nubij ri ruch'abel ri Dios. 6 Roma ri' toq kik'uan chik ki', man chik e ka'i' ta, xa jun chik k'a ri kibanon. Roma ri' ri kan e tunun chik roma ri Dios, man yeruch'er ta ri wineq, xcha' ri Jesús. 7 Y ri fariseo xkik'utuj k'a chire: ¿Achike k'a roma toq ri Moisés xubij chi jun achin, xaxe tubana' jun wuj richin jachojri'il chire ri rixjayil y tuya' kan?, xecha'. 8 Ri Jesús xubij: Kan achi'el k'a kowirineq ri iwánima rix, kan keri' chuqa' xk'uluwachitej ojer kan, ri pa ruq'ijul ri Moisés. Xa roma ri' toq rija' xuya' q'ij chi tiban ri jachojri'il rik'in ri ixjayilonel, jak'a ri pa rutikeribel-pe, man keri' ta. 9 Yin ninbij chiwe chi xabachike achin ri nujech-ri' rik'in ri rixjayil y xa man roma ta chi ri ixoq xukanoj ta chik jun achin; ri achijlonel ri' kan nuben-wi k'a chire ri rixjayil chi nimakun, xcha' ri Jesús. 10 Ri tijoxela' xkibij k'a chire ri Jesús: Wi xa keri' ri rubanik, más ta utz chire ri achin chi man ta k'o rixjayil, xecha' rije'. 11 K'ari' ri Jesús xubij: Man konojel ta k'a ri jebel ruk'ulik nikiben chire ri ch'abel ri xinbij, xa kan xaxe k'a ri nikajo' ri nikik'ul. 12 Kan ek'o na wi achi'a' ri kan k'a pa kalaxik-pe rik'in ri kite', kan kik'amon-pe chi man xtikikanoj ta ixoq. Ek'o chuqa' achi'a' xa roma ri banon chike koma aq'omanela'. Y ek'o chuqa' achi'a' ri e keri', xa kik'in rije' xpe-wi chi man nikikanoj ta ixoq, richin chi yesamej jebel pa rusamaj ri Dios. Ri jun ri kan nuna' chi nitikir nik'oje' ruyon, kan man k'a tik'ule', xcha'. 13 Y ek'o k'a ak'uala' ri xe'uk'uex-apo chuwech ri Jesús, richin chi rija' tuya' ruq'a' pa kiwi' y tich'on rik'in ri Dios pa kiwi'. Jak'a ri tijoxela' xa xekich'olij-el ri xe'uk'uan-apo ri ak'uala'. 14 K'ari' ri Jesús xubij chike: Tiya' q'ij chi ri ak'uala' yepe wik'in yin y man ke'q'et. Roma ri xke'ok chupan ri aj-chikajil ajawaren, xaxe ri e achi'el ri ak'uala', xcha'. 15 Toq ri Jesús xuya' kan urtisanik pa kiwi' ri ak'uala' ri', xel k'a el ri chiri'. 16 K'o k'a jun ala' ri xapon rik'in ri Jesús y xubij chire: Rat ri utzilej tijonel tabij k'a chuwe: ¿Achike k'a utzilej banobel ri ruk'amon chi ninben yin richin nik'oje' nuk'aslen richin q'asen?, xcha'. 17 Rija' xubij chire: ¿Achike k'a roma toq nabij utz chuwe yin? Roma man jun wineq ri utz ta, xa kan xaxe k'a ri Dios ri utz. Jak'a wi rat kan nawajo' yatapon chupan ri k'aslen richin q'asen, kan ke'ataqej k'a ri pixa', xcha' chire. 18 Ri ala' ri' xuk'utuj k'a chire ri Jesús achike chi pixa' ri'. Y ri Jesús xubij: Man kakamisan; wi k'o awixjayil, man takanoj jun chik ixoq; man kateleq'; man tatz'uk-tzij. 19 Chuqa' taya' kiq'ij ri ate-atata'. Keri' chuqa' kan ke'awajo' ri awach'alal achi'el nawajo-qa awi' rat, xcha' ri Jesús. 20 Ri ala' ri' xubij chi kan k'a ko'ol toq rubanon-pe ronojel ri', y achike ta k'a ri k'o chi nuben. 21 Y ri Jesús xubij k'a chire chi wi rija' nrajo' ruk'aslen tz'aqet, tiberuk'ayij kan ronojel ri k'o rik'in, y ri rajel tutaluj chikiwech ri winaqi' ri man jun k'o kik'in, richin keri' nik'oje' rubeyomel chila' chikaj. Y k'ari' tutzeqelibej ri Jesús. 22 Jak'a toq ri ala' xrak'axaj ri xubij ri Jesús, xtzolin k'a rik'in janila bis, roma rija' janila beyomel k'o rik'in. 23 Kan jari' toq ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': Kan qitzij wi k'a ninbij chiwe chi kan janila k'ayew nok jun beyom chupan ri aj-chikajil ajawaren. 24 Ninbij k'a jun bey chik chiwe chi más la'eq man k'ayew ta niq'ax jun camello pa ti rujulil jun baq, ke chuwech jun beyom nok ta pa rajawaren ri Dios, xcha'. 25 Y ri rutijoxela' toq xkak'axaj ri ch'abel ri', kan achike la xkak'axaj y xkibij k'a chikiwech, chi xa man jun k'a xtikolotej ri'. 26 Jari' toq ri Jesús xerutzu-apo y xubij chike: Man tich'ob keri'. Ri janila k'ayew chikiwech ri winaqi', chuwech ri Dios xa man jun k'ayew, xcha'. 27 Jari' toq ri Pedro xubij k'a chire ri Jesús: Roj qaya'on kan ronojel ri k'o qik'in, richin keri' at qatzeqeliben. ¿Y achike k'a ri xtiqak'ul roj roma ri'?, xcha'. 28 Ri Jesús xubij: Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi toq xtapon ri ruq'ijul toq ronojel k'ak'a' chik rubanik, y toq yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, k'o chik nuq'ij-nuk'ojlen y xkitz'uye' pa nutz'uyubal richin q'atoy-tzij, jari' toq rix ri xixtzeqeliben wichin, chi'ijujunal xkixtz'uye' pa tz'uyubel richin niq'et-tzij pa kiwi' ri kablajuj tzobaj richin ri qawinaq judío. 29 Xabachike wineq ri woma yin ruya'on kan rachoch, rach'alal, rute-rutata', [rixjayil], ralk'ual o rulew, ri xtibanon keri' kan xtuk'ul pa ruk'iyal ri urtisanik y kan xtik'oje' ruk'aslen richin q'asen. 30 Wakami e k'iy k'a ri janila kiq'ij, jak'a xa kan xtapon ri q'ij toq xa maneq chik kiq'ij xtiban chike. Chuqa' e k'iy ri xa maneq ok kiq'ij, y kan xtapon ri q'ij toq ja rije' ri xtiya'ox kiq'ij, xcha'.

Mateo 20

1 Ri Jesús xubij re k'ambel-tzij re': Ri aj-chikajil ajawaren xa kan nijunamex rik'in jun achin rajaw jun ulew, ri xel-el nimaq'a' chikikanoxik samajela' richin yeruteq pa rulew ri rutikon uva chuwech. 2 Rija' xeril k'a ri rusamajela', y xubij chike chi yerutoj achi'el ri k'o chi nikich'ek jun q'ij; k'ari' k'a xeruteq pa rusamaj. 3 Jak'a ri pa beleje' hora chire ri nimaq'a' ri', rija' xel chik el jun bey y xerutz'et k'a ri chiri' pa k'ayibel chi ek'o samajela' ri man jani kilon ta kisamaj. 4 Rija' xapon kik'in y xubij chike chi kebesamej chuqa' rije' pa rulew ri rutikon uva chuwech, y rija' xtuya' k'a chike ri ruk'amon chi nikich'ek. Y ri samajela' ri' kan xebe k'a. 5 Ri rajaw ri ulew ri', kan keri' chuqa' ri xubanala' kik'in ri ch'aqa' chik samajela' ri xeril toq xel-el pa nik'aj-q'ij y ri pa rox hora chire ri tiqaq'ij. 6 Y ri pa ro' hora chire ri tiqaq'ij, rija' xel chik el jun bey, y xeberila' k'a pe ch'aqa' chik samajela'. Y xubij chike: ¿Achike k'a roma ixk'o wawe' jun q'ij y man jun niben?, xcha' chike. 7 Y ri samajela' ri' xkibij chi man jun xya'on kisamaj. Jari' toq ri rajaw ri ulew xubij k'a chuqa' chike rije' chi kebe pa rusamaj, y xkerutoj ri ruk'amon. 8 Jak'a toq xqaqa-qa ri q'ij, ri rajaw ri ulew xubij k'a chire ri k'o pa kiwi' ri samajela': Ke'awoyoj-pe konojel ri samajela' y ke'atojo-el. Nabey ye'atoj-el ri xe'oqaqa pa ruk'isibel y xkeruk'isibej kan ri xe'oqaqa pa nabey, xcha'. 9 K'ari' ri samajela' ri xe'ok pa samaj ri pa ro' hora chire ri tiqaq'ij, xbekik'ulu-pe rajel jun kiq'ij. 10 Y toq xe'apon k'a ri samajela' ri xe'ok pa samaj nabey, xkich'ob chi rije' más k'iy kajel xtikik'ul, jak'a toq xkik'ul ri kajel, xkitz'et chi xaxe rajel jun kiq'ij ri xya'ox chike. 11 Roma ri' xkichop k'a yech'ojin rik'in ri rajaw ri ulew, 12 y xkibij chire: Ri ruk'isibel taq samajela' ri xe'ok pa samaj, ri xa jun hora ok xesamej, kan junan xaben chike qik'in roj, toq roj jun q'ij xojsamej y xojk'at chuwa-q'ij, xecha'. 13 Ri rajaw ri samaj xubij k'a chire jun chike ri samajela' ri': Rik'in ri junan xentoj ri ch'aqa' chik samajela' man jun itzel xinben chawe rat. Roma awik'in rat xa kan oj kanajineq kan chi ja ri nach'ek jun q'ij ri ninya' chawe. 14 Wakami rat xaxe k'a tak'uaj la awajel y utz yabe. Y jak'a chike ri samajela' ri k'a pa ruk'isibel xe'ok pa samaj, kan pa wánima k'a yin xpe-wi toq xinya-el ri kajel achi'el ri awajel rat. 15 Roma ronojel ri k'o wik'in yin, kan pa nuq'a' k'a yin k'o-wi richin ninben achike ri ninwajo' ninben rik'in. Rat xa itzel nana' chike rije' toq yin xa ja ri utz ninben, xcha'. 16 Wakami e k'iy k'a ri janila kiq'ij, jak'a xa kan xtapon ri q'ij toq xa maneq chik kiq'ij xtiban chike. Chuqa' e k'iy ri xa maneq ok kiq'ij, y kan xtapon ri q'ij toq ja rije' ri xtiya'ox kiq'ij. Roma kan e k'iy ri xe'oyox, jak'a xa e juba' ok ri xkecha'ox kan, xcha'. 17 Toq ri Jesús ruchapon-el bey richin nibe-q'anej pa Jerusalem, jari' toq xeruch'er-el e kablajuj rutijoxela' y xubij chike: 18 Rix iwetaman chi pa Jerusalem qachapon-wi-el bey, y ja ri chiri' ri xkijach-wi-el yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol. Xkijach-el pa kiq'a' ri aj-raqen kichin ri sacerdote y pa kiq'a' ri etamanela' chirij ri pixa'. Rije' xtikibij k'a chi tiqaqa ri kamik pa nuwi'. 19 Y chuqa' xkinkijech-el pa kiq'a' winaqi' ri xa man e judío ta richin xkinkitze'ej, xkinkich'ey y k'ari' xkinkibajij chuwech jun cruz richin yiken. Jak'a pa rox q'ij xkik'astej-pe, xcha'. 20 K'o k'a jun ixoq kite' ri e ka'i' tijoxela' ri e ruk'ajol ri Zebedeo; e rachibilan chi ka'i' ral xejel-apo rik'in ri Jesús, y xxuke' k'a qa chuwech richin chi nuk'utuj jun utzil chire. 21 Ri Jesús xubij k'a chire ri te'ej ri' chi achike nubij ri ránima. Y ri ixoq xubij k'a chire ri Jesús: Yin ninwajo' k'a chi ri chila' pan ajawaren tabana' chi re ka'i' wal re' xketz'uye' ta apo awik'in; jun ta k'a ri pan awijkiq'a' y ri jun ta pan awajxokon, xcha' ri ixoq. 22 Jari' k'a toq ri Jesús xubij chike ri ka'i' alk'ualaxela' ri': Rix man iwetaman ta k'a ri nik'utuj. Roma ¿nikoch' kami chuqa' jun tijoj-poqonal achi'el ri xtiqaqa pa nuwi' yin¿, xcha'. Y rije' xkibij chi ja', yetikir nikikoch'. 23 Ri Jesús xubij chik k'a chike: Kan qitzij wi k'a chi rix xtikoch' na wi achi'el ri xtiban chuwe yin; jak'a ri nibij, chi rix niwajo' chi jun nitz'uye' pa wijkiq'a' y jun ri pa wajxokon, ri' man pa nuq'a' ta k'a yin k'o-wi richin chi ninya' chiwe. Roma ri nik'utuj rix, ri' xa pa ruq'a' chik ri nata' k'o-wi, xcha' ri Jesús. 24 Jak'a toq ri lajuj chik tijoxela' xkak'axaj ri xbitej, xpe k'a koyowal chike ri e ka'i' tijoxela' ri kach'alal-ki'. 25 K'ari' ri Jesús xeroyoj k'a konojel y xubij chike: Rix jebel iwetaman chi re chuwech re ruwach'ulew ri q'atoy taq tzij kan ek'o-wi pa kiwi' ri winaqi'; roma ri' kan nikina' chi ja rije' k'o kiq'ij y nikiben ri nikajo'. 26 Jak'a ri chi'ikojol rix man keri' ta. Roma ri nrajo' k'a nik'oje' ruq'ij, k'o chi nuqasaj-ri' chubanik xabachike samaj. 27 Wi k'o k'a chiwe rix kan nrajo' chi ja rija' ri nabey y k'o ta ruq'ij, kan tuqasaj k'a ri' richin nok jun ilinel. 28 Yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, man ninpoqonaj ta yisamej koma ri ch'aqa' chik, roma xa kan richin ri' toq xipe. Jak'a yin ri yiya'on ri nuk'aslen richin keri' e k'iy ri yekolotej, xcha' ri Jesús. 29 K'o k'a jun q'ij toq ri Jesús y ri rutijoxela' xe'el-pe pa tinamit Jericó; kan janila k'a chi winaqi' ri xetzeqeliben-pe kichin. 30 Ek'o k'a e ka'i' moyi' e tz'uyul chuchi' bey toq xkak'axaj chi ri Jesús niq'ax-el keri'. Y rije' rik'in kuchuq'a' yech'on y nikibij: Qajaw, ri at riy-rumam kan ri rey David, tajoyowaj qawech, yecha'. 31 Jak'a ri winaqi' xekich'olij k'a richin man chik kech'on. Jak'a rije' xa rik'in más kuchuq'a' yech'on y nikibij: Qajaw, ri at riy-rumam kan ri rey David, tajoyowaj qawech, yecha'. 32 Jari' toq ri Jesús xpa'e-qa y xeroyoj. Y xubij chike: ¿Achike k'a niwajo' richin ninben iwik'in?, xcha' chike. 33 Rije' xkibij: Qajaw, roj niqajo' k'a yojtzu'un, xecha'. 34 Roma ri' ri Jesús xujoyowaj kiwech ri ka'i' achi'a' moyi' ri'. Jari' toq xuchop ri runaq'-kiwech, y xetzu'un. Y rije' xetzeqe-el chuqa' chirij ri Jesús.

Mateo 21

1 Ri Jesús y ri rutijoxela' naqaj chik k'a ek'o-wi-apo chire ri Jerusalem. Y xe'apon k'a pa Betfagé, ri k'o-apo chuwech ri juyu' richin Olivo. Y ri Jesús xeruteq k'a el e ka'i' chike ri rutijoxela'. 2 Rija' xubij k'a el chike: Kixbiyin-apo la pa ko'ol tinamit, y kan xaxe xkixok-apo, jari' xtiwil jun ixoq bur rachibilan ti ral. Tisolo-pe ri te'ej y ke'ik'ama-pe chi e ka'i' chuwe. 3 Wi k'o ta jun ri xtibin chiwe chi achike nik'atzin-wi chi ye'ik'en-pe, tibij k'a chire: Nik'atzin chire ri qajaw, jak'a kan xke'orutzolij yan kan, kixcha' kan, xcha' ri Jesús. 4 Ronojel k'a re xbanatej, kan tz'ibatajineq kan roma jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios, toq xubij: 5 Tibij chike ri aj-Sión chi jari' xoqaqa ri ki-rey, Jak'a kan jun achin ri kan yalan ch'uch'uj. Rija' ch'okol-pe chirij jun alaj bur. 6 Ri ka'i' tijoxela' xebe k'a, y xkiben achi'el ri xbix-el chike roma ri Jesús. 7 Xkik'en k'a pe chire ri Jesús ri ti alaj bur rachibilan ri rute'. K'ari' ri tijoxela' xkirip-el ri kiq'u' chikij ri ka'i' chikopi' ri', richin chi ri Jesús nich'oke-el chirij ri ti alaj bur. 8 Janila chi winaqi' ri e beneq chirij ri Jesús. Y jubama konojel chike rije' ri xkirik'ila' ri kiq'u' pa rubey. Ch'aqa' chik winaqi' xebekik'amala-pe ruq'a' taq che' richin wiqobel, richin chi xkirik' pa rubey y keri' k'a nikibanala' e beneq. 9 Ri winaqi' ri e nabey chuwech ri Jesús y ri ek'o kan chirij, kan rik'in k'a ronojel kuchuq'a' nikibij: ¡Nimalej ruq'ij ri riy-rumam kan ri rey David ! ¡Kan utz wi ri ruq'ij ri peteneq pa rubi' ri qajaw Dios! ¡Kan nimalej ruq'ij chila' chikaj! ¡Matiox chire ri Dios!, yecha' k'a. 10 Jak'a toq ri Jesús nok-apo ri pa Jerusalem, xepe k'a ri winaqi' y xkimol-ki' chi'anin chutz'etik y nikibila' ri achike rija'. 11 Ek'o k'a ri yebin: Jare' ri Jesús, ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Rija' aj-Nazaret, tinamit ri k'o pa Galilea, yecha'. 12 K'ari' ri Jesús xapon k'a pa rachoch ri Dios; y ri chiri' chuwa-jay xeberelesaj-pe ri k'ayinela' y ri loq'onela', xeroqotaj k'a pe konojel ri jaloy-ruwech méro, xerutek'mayila' k'a ri ki-mesa. Y keri' chuqa' xuben kan chike ri kich'akat ri k'ayil taq paloma. 13 Jari' toq ri Jesús xubij k'a chike ri winaqi' ri': Chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, nubij chi ri wachoch kan xtubini'aj: Jay richin molojri'il. Jak'a rix xa achi'el kijul eleq'oma' ibanon chire, xcha' chike. 14 Ri chiri' chupan ri rachoch ri Dios, ek'o k'a e moyi' y jetz' ri xe'apon rik'in ri Jesús. Y rija' kan xeruk'achojirisaj-el. 15 Jak'a ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote y ri etamanela' chirij ri pixa' xpe koyowal roma k'iy meyel taq banobel ri yerubanala', y roma chuqa' ri alaboni' rik'in k'a kuchuq'a' nikibila': Nimalej ruq'ij ri riy-rumam kan ri David, yecha'. Y jari' ri xyako koyowal. 16 Ri aj-raqen xkibij chire ri Jesús: ¿Nawak'axaj k'a ri ye'ajin chubixik ri ak'uala'?, xecha'. Ri Jesús xubij chike: Ja', ninwak'axaj. Y rix, ¿man itz'eton ta k'a chupan ri ruch'abel ri Dios ri nubij chi ri taq ak'uala' y ri k'a yetz'uman na, nikibixaj k'a ri ruk'ojlen ri Dios?, xcha'. 17 Ri Jesús xeruya' k'a kan chiri' ri achi'a' ri'. Xel-el ri pa Jerusalem y xbe k'a pa tinamit Betania, y chiri' xuk'owisaj-wi ri aq'a' ri'. 18 Nimaq'a' ruka'n q'ij, toq kichapon bey richin yetzolin pa Jerusalem, ri Jesús xpe ruwayjal. 19 Toq e beneq, rija' xutz'et k'a jun che' wíkix tikil chuchi' bey. Xbe-apo chukanoxik ruwech, jak'a xa man jun ti ruwech k'o, xa ruyon ruxaq. Jari' k'a toq ri Jesús xch'on rik'in ri che' y xubij k'a: Man jun bey chik k'a xkawachin, xcha'. Y ri wíkix ri' kan jari' xchaqi'j-qa. 20 Toq ri rutijoxela' ri Jesús xkitz'et chi chaqi'j chik ri wíkix, kan xkimey y yekibila' chikiwech: ¿Achike k'a roma kan chi'anin xchaqi'j-qa re wíkix re'?, yecha'. 21 Ri Jesús xubij k'a chike: Kan qitzij ninbij chiwe chi wi ta rix kan nikuquba' ik'u'x, y man nipe ta pan iwánima chi xa man nibanatej ta ri nik'utuj; wi ta keri', man xaxe ta chire re wíkix ri yixtikir niben kere'. Xa kan nibanatej k'a chuqa' wi ta nibij chire jun juyu' chi tel-el ri akuchi k'o-wi y tiq'ax chupan ri palou, y kan keri' nibanatej. 22 Kan ronojel wi k'a ri nik'utuj chire ri Dios kan xtik'ul-wi, wi nikuquba' ik'u'x chi keri', xcha'. 23 Toq ri Jesús k'o chik pa rachoch ri Dios y yerutijoj chik ri winaqi' chire ri ruch'abel ri Dios, jari' toq ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote y ri achi'a' ri k'o janila kiq'ij, xe'apon-apo rik'in y xkik'utuj k'a chire: ¿Achike xya'on re q'atbel-tzij pan aq'a'? ¿Achike chuqa' yoyon q'ij chawe richin chi k'iy ri ye'abanala' chikikojol ri winaqi'?, xecha' chire. 24 K'ari' ri Jesús xubij chike: Yin k'o k'a chuqa' jun ri ninwajo' nink'utuj chiwe. Rik'in k'a xtibij chuwe re', yin chuqa' xtinbij chiwe achike yoyon uchuq'a' pa nuq'a' richin yenbanala' re banobel re'. 25 Tibij chuwe chi ri niqasex ya' pa kiwi' ri winaqi', ri xuben ri Juan, ¿ja ri Dios xbin chire o ja ri winaqi' ri xebin chire?, xcha'. Jak'a ri aj-raqen kichin ri sacerdote y ri achi'a' ri' xkibila' k'a chikiwech: ¿Achike k'a xtiqabij chire ri Jesús wakami? Roma wi niqabij chi ri Juan ja ri Dios ri taqayon-pe richin, rija' xtubij k'a chiqe chi achike k'a roma toq man xqanimaj ta. 26 Y wi niqabij chi xa winaqi' xebin chire ri Juan chi tubana' keri', k'ayew chiqe roj, roma ri winaqi' yeyakatej chiqij. Roma konojel winaqi' kan q'axineq chikiwech chi ri Juan jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios, yecha' k'a qa chikiwech. 27 K'ari' xkibij-apo chire ri Jesús chi man ketaman ta. Y rija' xubij k'a chike: Roma rix man xibij ta chuwe, keri' k'a chuqa' yin man xtinbij ta chiwe achike yoyon q'ij chuwe richin yenbanala' ronojel re', xcha'. 28 K'ari' ri Jesús xubij chik k'a chike ri achi'a' ri' chi achike nikich'ob pa ruwi' re jun k'ambel-tzij re': K'o jun achin ek'o ka'i' ruk'ajol, y re tata'aj re' xapon k'a rik'in ri nabey ruk'ajol y xubij chire: Wakami, kabiyin pa samaj, ri akuchi qatikon-wi uva, xcha' chire. 29 Jak'a ri k'ajolaxel ri' xubij chire ri rutata' chi man nibe ta. Jak'a xa xutzolij-ri' chire ri ruch'abel ri xubij y xbe pa samaj. 30 Ri tata'aj xapon k'a chuqa' rik'in ri jun chik ruk'ajol, y xubij chire chi tibe pa samaj. Y ri k'ajolaxel ri' xubij chire ri rutata' chi kan nibe-wi. Jak'a xa man xbe ta. 31 ¿Achike chike ri ka'i' ri xbanon ri rurayibel ri rutata'?, xcha'. Y ri achi'a' ri' xkibij chi ja ri nabey. Ri Jesús xubij k'a chike: Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi ri winaqi' e moloy méro ri k'o chi nitoj chire ri q'atbel-tzij y ri ixoqi' ri man utz ta kik'aslen, xa ja chik k'a rije' ri xkenabiyej chiwech richin ye'ok pa rajawaren ri Dios. 32 Roma ri Juan toq xpe, jun chojmilej bey k'a ri xuk'ut chiwech, jak'a rix man xinimaj ta. Xaxe k'a ri winaqi' ri e moloy ri k'o chi nitoj chire ri q'atbel-tzij y ri ixoqi' ri man utz ta kik'aslen, xaxe rije' ri xeniman. Jak'a rix, man rik'in chi xitz'et ri keri', kan man xtzolej ta pe ik'u'x rik'in ri Dios y chuqa' kan man xinimaj ta ri xubij ri Juan. 33 Ri Jesús xch'on chik kik'in ri winaqi' y xubij: Kan tiwak'axaj na pe jun chik k'ambel-tzij. Xk'oje' k'a jun achin ri kan tata'aj chik. Rija' xutik k'a ruwech ri rulew rik'in uva y xuk'ojoj rij ri rulew. Xuben chuqa' jun yitz'bel-uva chuxe' ulew, y xuben chuqa' jun ti jay richin ri chajinel. K'ari' xuya' kan pa qajik chike ka'i-oxi' samajela', y rija' xbe nej. 34 Toq xapon yan ruq'ijul richin niban ri wuxuj-uva, ri rajaw ri ulew xeruteq k'a rusamajela' kik'in ri qajoy ulew richin ta chi xbekik'ulu-pe ri ruwech ri uva qajibel richin ri ulew. 35 Jak'a ri qajoy taq ulew, xa man xekik'ul ta jebel ri achi'a', ri e taqon-el roma ri rajaw ri ulew. Xa ek'o xekich'ey, ek'o xekik'eq chi abej y ek'o xekikamisaj. 36 K'ari' ri rajaw ri ulew xerutaqala' k'a ch'aqa' chik rusamajela'. Kan más wi k'a e k'iy ri xerutaqala-el re bey re'. Jak'a ri qajoy taq ulew junan ri xkibanala-pe chike. 37 Y pa ruk'isibel, xuteq-el ri ruk'ajol y xuch'ob-qa chi ri qajoy-ulew kan xkeniman-wi k'a toq xtikitz'et chi kan ja ri k'ajolaxel ri xapon. 38 Jak'a ri e qajayon ri ulew, kan xaxe xkitz'et chi ja ri ruk'ajol ri rajaw ri ulew ri xapon, xkibila-qa chikiwech: Jare' ri xtichinan kan ronojel re ulew re qaqajon. ¿Achike roma man niqakamisaj? Richin keri' pa qaq'a' roj nik'oje-wi kan re ulew, xecha' k'a. 39 Kan keri' wi k'a ri xkiben. Xkichop y k'ari' xkelesaj-pe ri k'ajolaxel ri chiri' chupan ri rulew y xkikamisaj. 40 Toq xtipe ri rajaw ri ulew ri tikil uva chuwech, ¿achike kami xtuben chike ri qajoy taq ulew, nich'ob rix?, xcha' ri Jesús. 41 Ri winaqi' xkibij k'a: Ri rajaw ri ulew man k'a xtujoyowaj ta kiwech ri itzel taq qajoy-ulew y xkeruk'is; y k'ari' ri rulew xtuya' chik kan pa qajik chike ch'aqa' chik qajoy taq ulew, ri kan xtikiya-wi ri uva qajibel richin, toq napon ri ruq'ijul, xecha'. 42 K'ari' ri Jesús xubij chik chike: ¿Kan man jun bey k'a itz'eton ri jun tzij tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios? Toq nubij: K'o k'a jun abej ri man xqa' ta chikiwech ri banoy taq jay. Jak'a re wakami kan más k'atzinel chire ri jay richin chi kow xpa'e' kan. Ronojel re' kan ja ri Dios xbanon, y chiqawech roj kan jun k'a nimalej banobel. Keri' nubij ri ruch'abel ri Dios. 43 Y roma k'a ri e banatajineq, xa xtelesex ri rajawaren ri Dios chiwe y xtiya'ox chire jun chik tinamit ri kan xtiwachin ruk'aslen. 44 [Ri wineq k'a ri xtitzaq chuwech ri abej ri xukusex chire ri jay, kan xtuwulaj-ri' chuwech. Y ri wineq ri xtiqaqa ri abej ri' chirij, kan xtuke'ej k'a, xcha' ri Jesús.] 45 Toq ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote y ri fariseo xkak'axaj ri xubij ri Jesús, kan xq'ax chikiwech chi chikij rije' xch'on-wi-qa. 46 Jari' toq rije' xkajo' k'a xkichop yan el ri Jesús. Jak'a man xkiben ta roma xa nikixibij-ki' chikiwech ri winaqi'; roma chikiwech ri winaqi', ri Jesús kan q'alajirisey-wi ruch'abel ri Dios.

Mateo 22

1 Chirij ri' ri Jesús xuchop chik k'a nich'on kik'in ri winaqi' rik'in k'ambel taq tzij. Y xuchop k'a rubixik: 2 Ri aj-chikajil ajawaren kan jubama junan rik'in ri xuben jun rey toq xk'ule' ri ruk'ajol. 3 Ri rey ri' kan ek'o-wi e royon richin ye'apon chupan ri jun k'ulubik ri', y roma ri' xeruteq k'a ri rusamajela' chikoyoxik ri winaqi' ri'. Jak'a ri e oyon xa man xkajo' ta xebe. 4 K'ari' ri rey xeruteq chik el ch'aqa' rusamajela' y xubij-el chike: Tibij chike konojel ri e woyon chupan re jun nimaq'ij re' chi ronojel k'o chik richin niqaben ri wa'in. Ri achij taq nuwákix y ri ch'aqa' chik chikopi' ri jebel e ti'oj ri yek'atzin chupan re q'ij re', xechojmirisex yan y k'o chik richin yetij. Kan kepe k'a chupan re jun k'ulubik re', xcha-el ri rey chike. 5 Jak'a ri xe'oyox, man xeniman ta pe rik'in ri xbebix chik jun bey chike y xebe k'a pa taq kisamaj; ch'aqa' xebe pa juyu' y ek'o xa xebe pa taq kik'ayij. 6 Jak'a ri ch'aqa' chik xekichop ri samajela' e rutaqon-el ri rey, xekich'ey y xekikamisaj. 7 Jari' toq xapon rutzijol rik'in ri rey, y rija' xyakatej royowal, y xeruteq aj-labal chikij richin chi xek'is k'a ri e kamisanela' kichin ri e rusamajel, y chuqa' xuteq ruporoxik ri kitinamit. 8 K'ari' k'a ri rey xch'on chik kik'in ri rusamajela' jun bey y xubij k'a chike: Kan qitzij wi chi ronojel ri nik'atzin k'o chik; xa jak'a ri xenwoyoj pa nabey, xa man ruk'amon ta chi xe'oqaqa. 9 Wakami k'a, kixbiyin chupan ri nima'q taq ruwech bey y ke'iwoyoj-pe konojel ri ye'iwil-pe richin yepe chupan re k'ulubik, xcha' ri rey chike. 10 Ri samajela' kan xebe na wi ri pa taq bey, y xekoyoj y xekimol-pe ronojel kiwech winaqi'; utz y man utz ta kik'aslen. Y ri akuchi xban-wi ri k'ulubik, kan xnoj k'a. 11 K'ari' ri rey xok k'a apo chikitz'etik konojel ri xeroyoj. Y rija' xutz'et k'a chi k'o k'a jun achin ri chiri' ri man rukusan ta el ri rutziaq ri nik'atzin chupan ri jun k'ulubik ri'. 12 Ri rey xch'on k'a rik'in ri achin ri', y xuk'utuj k'a chire: ¿Achike k'a xaben richin xatikir xatok-pe wawe', toq xa man akusan ta pe ri tzieq ri nik'atzin chupan re jun k'ulubik re'?, xcha' ri rey chire. Y ri achin man jun ch'abel xubij. 13 Roma ri' ri rey xubij chike ri rusamajela': Tixima-el ruq'a-raqen re jun achin re' y tibek'aqa' kan k'a kela' pa q'equ'm ri akuchi xaxe oq'ej y qach'ach'en eyaj k'o, xcha'. 14 Roma kan e k'iy ri xe'oyox, jak'a xa e juba' ok ri xkecha'ox kan, xcha' ri Jesús. 15 Jari' toq ri fariseo xebe richin xbekiya' chikiwech richin achike ta jun nikiben richin chi ri Jesús nitzaq ta pa kiq'a' rik'in ri nubij. 16 Jari' k'a toq rije' xekiteq ri kitijoxela' e kachibilan-el e ka'i-oxi' ruwinaq ri rey Herodes. Xekiteq k'a el rik'in ri Jesús; y rije' xbekibij k'a chire: Rat ri at jun tijonel, roj kan qetaman k'a chi xaxe ri kan qitzij ri niqa' chawech. Kan nak'ut-wi ri ruch'abel ri Dios pa rubeyal. Y man naxibij ta awi' chuwech jun wineq, stape' kan janila ta ruq'ij. 17 Tabij k'a chiqe: ¿Ruk'amon kami chi niqatoj ri nubij ri rey César ri k'o chi niqatoj o xa man ruk'amon ta?, xecha'. 18 Jak'a ri Jesús kan retaman-wi k'a ri nikinojij chirij. Roma ri' rija' xubij k'a chike: Rix xa ka'i' ipalej. ¿Achike k'a roma yinitejtobej? 19 Tik'utu' k'a pe ri méro ri nukusex richin niya' chire ri rey César, xcha' chike. Y rije' kan jari' xkik'ut-apo ri méro chuwech. 20 K'ari' xuk'utuj chike: ¿Achoq wachibel k'a la'? ¿Y achoq bi'aj chuqa' la k'o chuwech la méro?, xcha'. 21 Rije' xkibij k'a chire chi richin ri rey César. Y ri Jesús xubij: Titojo' k'a chire ri César rik'in ri méro ri ruk'amon chi niya' chire rija'. Jak'a tiya' chire ri Dios, ronojel ri ruk'amon chi niya' chire, xcha'. 22 Toq ri achi'a' ri' xkak'axaj ri xubij ri Jesús, kan janila xkimey. Y rije' xkiya' k'a kan ri Jesús y xebe. 23 Chupan ri q'ij ri' ri saduceo xe'apon rik'in ri Jesús. Rije' man nikinimaj ta chi ri kaminaqi' xkek'astej chik pe. Roma ri' xkik'utuj k'a chire. 24 y xkibij: Rat ri at jun tijonel, roj k'o k'a jun ri niqajo' niqak'utuj chawe. Ri Moisés kan rutz'iban-wi kan chiqe chi wi k'o k'a jun achin niken-el y man jun ralk'ual nik'oje' kan, jun chike ri rach'alal k'o chi nik'ule' rik'in ri malka'n-ixoq, richin keri' yek'oje' ralk'ual rik'in. Keri' nuyek-q'anej ri rijatzul ri ánima rach'alal. 25 Keri' k'a xek'oje' e wuqu' achi'a' kach'alal-ki'. Ri nabey xk'ule'. Jak'a ri achin ri' xken-el y man jun ralk'ual xk'oje' ta kan. Ri rixjayil ri achin kamineq chik el xk'oje' k'a kan chire ri rach'alal. 26 Ri ruka'n achin kan keri' chuqa' ri xuk'uluwachij-el; rija' xken-el y man jun ralk'ual xk'oje' kan. Ri rox achin kan keri' chuqa' ri xuk'uluwachij-el, achi'el ri ka'i' nabey taq rach'alal, y ri ixoq k'a xk'oje' na kan. Keri' k'a ri xkik'uluwachila-el, k'a rik'in ri ruk'isibel chike ri e wuqu' kach'alal-ki'. 27 Y toq kan e kamineq chik k'a el ri wuqu' kach'alal-ki' chuwech ri ixoq ri', chuqa' ri ixoq xken k'a el. 28 Toq xtapon k'a ri q'ij richin chi ri kaminaqi' xkek'astej-pe, ¿achoq ixjayil k'a xtok re ixoq re'? Roma chi e wuqu' achi'a' kach'alal-ki' xek'oje' rik'in, xecha'. 29 Kan jari' toq ri Jesús xubij chike: Rix xa ix sachineq rik'in ri xibij. Roma man iwetaman ta achike nubij ri ruch'abel ri Dios. Y kan man iwetaman ta k'a chuqa' chi ri ruchuq'a' ri Dios janila nim. 30 Roma toq xtapon ri q'ij chi ri kaminaqi' xkek'astej-el, man xkek'ule' ta chik, ni man xkeyatej ta el kimi'al-kik'ajol richin yek'ule'. Rije' xa xke'ok k'a achi'el ri ru-ángel ri Dios. 31 Jak'a pa ruwi' ri k'astajibel kichin ri kaminaqi', ¿man itz'eton ta k'a ri ruch'abel ri Dios ri ya'on kan pan iq'a'? 32 Roma nubij: Jak'a yin ri in Dios ri xkiya' ruq'ij ri Abraham, ri Isaac y ri Jacob, nicha'. Y kan qetaman chuqa' chi ri Dios xaxe ki-Dios ri k'o kik'aslen, y xa man kichin ta ri kaminaqi', xcha' ri Jesús. 33 Toq ri winaqi' xkak'axaj ri tijonik ri xuya' ri Jesús, kan janila xkimey roma ri tijonik ri xkik'ul. 34 Ri fariseo, toq xkak'axaj chi ri Jesús kan xutz'apej-wi k'a kichi' ri saduceo rik'in ri xubij, kan chi'anin k'a xkimol-ki' chuch'obik achike ri xtikiben. 35 Xpe k'a jun chike rije', ri kan etamanel richin ri pixa', xaxe k'a richin nutejtobej ri Jesús, y xuk'utuj k'a chire: 36 Rat ri kan at tijonel-wi, tabij k'a chuwe, ¿achike k'a chike ri pixa' ri k'o más rejqalen?, xcha'. 37 Y ri Jesús xubij chire: Ri pixa' ri' ja ri tawajo' k'a ri Dios ri ajaw. Tawajo' rik'in ronojel awánima. Tawajo' rik'in chijun ak'aslen y rik'in ri anojibal. 38 Kan jari' k'a ri nabey y nimalej pixa' ri k'o. 39 K'o k'a chuqa' jun ruka'n pixa' ri k'o rejqalen y jubama junan rik'in ri nabey. Y ri pixa' ri' nubij: Kan achi'el nawajo-qa-awi' rat, kan keri' chuqa' ke'awajo' ri awachpochel. Keri' nubij ri pixa' ri'. 40 Roma ri ka'i' pixa' ri' kan qitzij wi, roma ri' ri ch'aqa' chik pixa' y ronojel k'a ri kibin kan ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios, chuqa' kan e qitzij wi, xcha' ri Jesús. 41 Roma kimolon-ki' ri fariseo, ri Jesús kan k'o k'a ri xuk'utuj chike, 42 y xubij: ¿Achike k'a nich'ob rix chirij ri Cristo? Toq rija' xtipe, ¿achoq ijatzul kami rija'?, xcha'. Ri fariseo xkibij chi rija' rijatzul ri rey David. 43 Ri Jesús xubij k'a chike: ¿Achike k'a roma toq ri rey David xubij wajaw chire ri xa rijatzul rija'? Xa roma kan xq'alajirisex chire roma ri Loq'olej Espíritu; y roma ri' kan xubij k'a: 44 Ri Dios xubij chire ri wajaw: Katz'uye-pe re pa wijkiq'a' y xkenya' pan aq'a' ri ye'etzelan awichin, nicha'. 45 Wi ri rey David, Wajaw nicha' chire ri Cristo, ¿achike k'a roma toq nibix chi ri Cristo xa rijatzul kan ri rey David ?, xcha' ri Jesús. 46 Y man jun k'a ri xbin ta apo jun ch'abel chire ri Jesús. Y ja q'ij ri' toq xuchop-el chi man jun chik ri k'o ta ri nuk'utuj chire ri Jesús.

Mateo 23

1 K'ari' ri Jesús xch'on chikiwech ri winaqi' y chuqa' xch'on kik'in ri rutijoxela' y xubij: 2 Pa rubi' ri Moisés, e tz'uyul ri etamanela' chirij ri pixa' y ri fariseo richin nikich'ob rij ri pixa'. 3 Roma ri' rix kan tinimaj kitzij. Kan ronojel k'a ri nikibij chiwe, tibana' y tichajij-iwi'. Jak'a man tiben achi'el ri nikiben rije'. Roma rije' xa man nikiben ta ri nikibij chi tiban. 4 Rije' nimalej taq ejqa'n nikiya' chiwij, ejqa'n ri kan k'o kalal y k'ayew kik'uaxik. Y rije' man nikisiloj ta jun ti ruwi-kiq'a' richin yixkito'. 5 Rije' nikibanala' k'a ri utz, jak'a man richin ta chi utz nikiben chuwech ri Dios. Rije' xaxe richin chi ketz'et y kenimex koma ri winaqi'. Y tikitz'eta' k'a ri retal ri kik'uan chirij ri kiq'a' y ri nik'aj-kiwech, ri ek'o mokaj ruch'abel ri Dios chupan. Y chuqa' más nima'q raqen nikibanala' chire ri retz'aba'l ruchi' taq kitziaq retal chi kan kijachon-ki' pa ruq'a' ri Dios. 6 Kan ja chuqa' ri nabey taq ch'okolibel ri yekajo' ri pa nima'q taq wa'in richin nikina' chi k'o kiq'ij. Chuqa' yekikanoj ri tz'uyubel akuchi yetz'uye-wi ri winaqi' ri kan k'o kiq'ij, ri pa rachoch ri Dios akuchi nikak'axaj ri ruch'abel. 7 Kan janila niqa' chikiwech ri yeq'ejelox ri pa taq nima'q ruwech bey, y chiri' nibix kan chike koma ri winaqi': Tijonel, tijonel. 8 Jak'a rix man tiwajo' nibix tijonel chiwe, roma xa kan xaxe chire jun ri ruk'amon chi nibix tijonel, y ri' ja ri Cristo. Rix chi'iwonojel, xa iwach'alal-iwi'. 9 Man tibij qatata' chire jun wineq ri k'o ruq'ij re wawe' chuwech re ruwach'ulew. Roma xa kan xaxe jun qatata' ri k'o chila' chikaj. 10 Kan man tiwajo' k'a chi nibix ajaw chiwe, roma xaxe jun ajaw k'o, y ri' ja ri Cristo. 11 Ri más nim ruq'ij chiwe rix, kan ruk'amon chi nok jun ilinel iwichin. 12 Roma ri nikinimirisaj-ki', xa xtiqasex kiq'ij. Jak'a ri nikiqasaj-ki', kan xtinimirisex kiq'ij. 13 ¡Toq'ex iwech rix etamanela' chirij ri pixa' y rix fariseo ri xa ka'i' ipalej! Roma xa kan iq'aton kibey ri winaqi' richin man ye'ok ta chupan ri aj-chikajil ajawaren. Kan man utz ta k'a ri ibanon, roma man niya' ta q'ij chike ri winaqi' richin ye'ok, y ni chuqa' rix man yixok ta. 14 [¡Toq'ex k'a iwech rix etamanela' chirij ri pixa' y rix fariseo ri xa ka'i' ipalej! Roma rix xa niweleq'aj ronojel ri k'o kik'in ri malkani' taq ixoqi', kan jajun ri kachoch. K'ari' niben nima'q ta ch'owen rik'in ri Dios xaxe chi kixtz'et koma ri winaqi'. Y roma ri' xtiqaqa jun nimalej ruk'ayewal pan iwi'.] 15 ¡Toq'ex k'a iwech rix etamanela' chirij ri pixa' y rix fariseo ri xa ka'i' ipalej! Roma rix kan nik'owisala' palou y ruwach'ulew chukanoxik jun k'ak'a' tzeqelibey iwichin. Xa jak'a toq iwilon chik ri achike xtitzeqeliben iwichin, rix xa k'ayew tijonik ri xtiya' chire, y re' nuben chi xtok más itzel chiwech rix. 16 Chuqa' kan toq'ex k'a iwech rix ri yixbin chi ix uk'uey-bey y xa ix moyi'. Rix nibij chi toq niya' itzij y ninataj ri rachoch ri Dios, man kan ta k'atzinel chi niben. Jak'a toq ninataj ri q'anapueq ri k'o pa rachoch ri Dios, jari' toq kan k'atzinel chi niben. 17 Rix xa kan ix nakaneq y chuqa' ix moyi', roma ¿achike k'a ri k'o más ruq'ij; ri q'anapueq ri k'o pa rachoch ri Dios o ja ri rachoch ri Dios, ri niya'on rejqalen ri q'anapueq? 18 Rix nibij chi toq niya' itzij y ninataj ri porobel, man kan ta k'atzinel chi niben. Jak'a toq ninataj ri sipanik ri k'o chuwech ri porobel, jari' toq kan k'atzinel chi niben. 19 Kan ix nakaneq y ix moyi', roma ¿achike k'a ri k'o más ruq'ij; ri sipanik ri nisuj pa ruwi' ri porobel o xa ja ri porobel, ri niya'on rejqalen ri sipanik? 20 Roma ri niya'on rutzij pa rubi' ri porobel, xa kan chuqa' nuya' rutzij pa ruwi' ri sipanik ri k'o pa ruwi' ri porobel. 21 Ri niya'on rutzij pa rubi' ri rachoch ri Dios, xa kan nunataj chuqa' rubi' ri Dios ri k'o chiri'. 22 Ri niya'on rutzij pa rubi' ri kaj, xa kan nuya' chuqa' rutzij pa rubi' ri tz'uyubel ri k'o chiri', y keri' chuqa' nuya' rutzij pa rubi' ri Dios ri tz'uyul chiri'. 23 ¡Xa kan toq'ex k'a iwech rix etamanela' chirij ri pixa' y rix fariseo ri xa ka'i' ipalej! Roma rix kan niya' ri lajujteq chire ronojel ri man kan ta janila rejqalen, achi'el ri q'ayis menta, ri anís y ri comino. Jak'a xa iya'on kan rubanik ri más rejqalen achi'el nubij chupan ri pixa' chi choj tibana' kik'in ri winaqi', chi tik'oje' joyowanik iwik'in y qitzij chi kuqurineq ta ik'u'x rik'in ri Dios. Jare' ri nabey ta ruk'amon ibanon, y k'a ta ri' niben ri yixajin chubanik. 24 Rix ri yixbin chi ix uk'uey-bey, jak'a xa ix moyi', rix xaxe ok ri más taq kokoj pixa' ri yixtajin chubanik y ri más e nima'q xa man ibanon ta, achi'el nuben jun wineq toq nuk'ya', y nulatz'uj kan ri nuqum richin man nubeq' ta qa jun ti us, jak'a xa nubeq' qa jun camello. 25 ¡Kan toq'ex k'a iwech rix etamanela' chirij ri pixa' y rix fariseo ri xa ka'i' ipalej! Nik'ut k'a chikiwech ri winaqi' chi utz ri ibanobal, jak'a ri pa taq iwánima man keri' ta, xa nojineq rik'in eleq', y nojineq rik'in itzel rayinik. Xa ix achi'el leq ri ch'ajch'oj rij jak'a ri rupan xa tz'il-tz'il. 26 Rix fariseo ri ix moyi', tich'ajch'ojirisaj k'a nabey rupan ri leq, k'ari' xtich'ajch'ojir kan ri rij. 27 ¡Toq'ex k'a iwech rix etamanela' chirij ri pixa' y rix fariseo ri xa ka'i' ipalej! Roma xa ix junan rik'in jun tz'aq ri akuchi ya'on-wi jun kamineq; ri rij seq y ch'ajch'oj, jak'a ri rupan man keri' ta, roma xa ruyon baq kichin kaminaqi' k'o chupan. 28 Kan ix keri' wi k'a rix; yixq'alajin k'a chi choj ri ik'aslen chikiwech ri winaqi', jak'a ri pan iwánima xa man keri' ta, xa nojineq rik'in etzelal. Chuqa' xa ka'i' ipalej. 29 ¡Toq'ex k'a iwech rix etamanela' chirij ri pixa' y rix fariseo ri xa ka'i' ipalej! Roma jebel ye'ichojmirisala' ri tz'aq akuchi e muqul-wi ri e q'alajirisey ri ruch'abel ri Dios ojer kan. Rix kan jebel wi niwiq akuchi e muqul-wi ri choj kik'aslen. 30 Y nibij: Xa ta roj xojk'oje' pa kiq'ijul ri qati't-qamama'; man ta xojok kachibil rije' toq xekikamisaj ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios, yixcha'. 31 Jak'a xa kan ja rix ri yixq'alajirisan-qa chiwij chi ix kiy-kimam kan ri xekamisan kichin ri xeq'alajirisan ruch'abel ri Dios. 32 Kixbiyin k'a rix richin nibek'isa' rubanik ri xkitikeriba' kan rubanik rije'. 33 Rix ix q'olonela', y chuqa' ix kijatzul kan ri q'olonela'. ¿Kan k'o ta kami k'a jun rubanik richin man ta yixbe pa q'aq'? 34 Roma ri' yin jare' ink'o chik richin yenteq-el chi'ikojol: Ri yeq'alajirisan ruch'abel ri Dios, winaqi' ri k'o janila kina'oj y chuqa' tijonela'. Jak'a rix ek'o k'a chike rije' ri xke'ibajij chuwech cruz, y ek'o ri xke'ikamisaj. Ek'o k'a la' xke'ich'ey ri chiri' pa taq jay richin molojri'il, akuchi nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Chuqa' jujun chike rije' xke'iwoqotaj y xke'itzeqelibej-el pa taq tinamit. 35 Y ronojel re' kan xtuben k'a chiwe chi ja rix yixejqalen ri kikamik konojel ri choj kik'aslen: Ri xtiker-pe rik'in ri rukamik ri Abel, k'a rik'in ri rukamik ri Zacarías, ri ruk'ajol ri Bereqúias; ri xkikamisaj ri iwati't-imama' ri chiri' chunaqaj ri porobel ri k'o pa rachoch ri Dios. 36 Kan qitzij k'a ninbij chi ri ruk'ayewal roma ronojel ri kamik ri' kan xtiqaqa pan iwi' rix ri ixk'o chupan re q'ij re', xcha' ri Jesús. 37 K'ari' ri Jesús xch'on pa ruwi' ri Jerusalem y xubij: Aj-Jerusalem, aj-Jerusalem, ¿achike k'a roma toq ye'ikamisala' ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios? ¿Achike k'a roma toq ye'ikamisala' chi abej ri yeruteq-pe ri Dios chi'ikojol? Yin, kan janila k'a bey ri xinwajo' chi xixinmol ta wik'in, achi'el nuben ri kite-ek' kik'in ri taq ral, yerumol chuxe' ri ruxik'. Jak'a rix xa man xiwajo' ta. 38 Wakami k'a, ri iwachoch chi'ijujunal rix kan xtitole' kan, achi'el jun tz'iran ruwach'ulew. 39 Wakami k'a ninbij chiwe, jare' ri ruk'isibel mul ri yinitz'et-el k'a ja toq xtibij na pa nuwi': Utz ruwa-ruq'ij ri peteneq pa rubi' ri ajaw Dios, xkixcha', xcha' ri Jesús.

Mateo 24

1 K'ari' ri Jesús xel k'a pe ri chiri' pa rachoch ri Dios richin chi nibe, y ri rutijoxela' xejel k'a apo rik'in richin chi xkik'ut chuwech ri jebelej taq jay richin ri rachoch ri Dios. 2 Jak'a toq rija' xch'on-apo chike, xubij: Ja' yalan e jebel. Jak'a yin kan qitzij ninbij chiwe, chi xtapon k'a jun q'ij toq xa kan xkewulex re nimalej taq abej re e ukusan chike re jay re'; xketzaq k'a pe y kan man jun k'a abej ri xtik'oje' kan, xcha'. 3 Rije' xe'apon k'a pa ruwi' ri juyu' richin Olivo. Y toq ri Jesús tz'uyul chiri', jari' toq ri rutijoxela' xejel-apo rik'in y xkik'utuj chire: Tabij k'a chiqe, ¿jampe' k'a xtik'uluwachitej ri xabij yan qa? ¿Achike k'a retal richin keri' niqanabej ri ruka'n apetebal? ¿Y achike chuqa' retal richin keri' ninabex chi napon yan ri ruk'isibel q'ij?, xecha' rije'. 4 Y ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': Kan jebel k'a tichajij-iwi' richin man jun xkixq'olo. 5 Roma e k'iy ri xkepe y xtikibij: Ja yin ri Cristo, xkecha'. Y janila k'a e k'iy ri xkeq'olotej pa kiq'a'. 6 Xtiwak'axala' k'a chi ek'o ruwach'ulew k'o oyowal najin chikikojol. Jak'a man tisach ik'u'x, roma ronojel ri' xa kan k'o k'a chi yebanatej na. Jak'a man ja ta ri' ri ruk'isibel taq q'ij richin re ruwach'ulew. 7 Roma jun ajawaren xtiyakatej k'a el chirij jun chik ajawaren. Ek'o chuqa' rey xkeyakatej-el chikij ch'aqa' chik rey. Xkepe k'a yabilal, wayjal y chuqa' xtuben silonel xabakuchi chire re ruwach'ulew. 8 Jak'a ri' ri nabey taq q'axomal, y k'ari' xkepe chik ch'aqa' kiwech tijoj-poqonal. 9 Xkixyalox k'a pa taq tijoj-poqonal, y ek'o k'a chiwe rix ri kan xkekamisex. Xa kan xkixetzelex-wi k'a koma konojel kiwech winaqi' ri ek'o chuwech re ruwach'ulew, roma ri nubi' yin. 10 E k'iy k'a ri kan xketzaq chik kan, ek'o chuqa' xtikisujula-ki' y ek'o ri xtiketzelaj-ki'. 11 Y xkebek'ulun-pe chuqa' janila e k'iy ri xkebin chi rije' e q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Y roma kan keri' ri nikibij, kan e k'iy wi k'a winaqi' ri xkeq'olotej pa kiq'a'. 12 Chuqa' chupan ri q'ij ri' roma kan janila chik biyineq rubanik ri etzelal, e k'iy k'a ri xa xtikimalij kan ri rajowabal ri Dios. 13 Jak'a ri man xtutzolij ta ri' chirij y xtukoch' k'a ri pa ruk'isibel chire ronojel, kan xtikolotej-wi k'a ri'. 14 Jak'a kan k'a k'o chi nitzijox ri utzilej ruch'abel ri Dios ri nich'on chirij toq ri winaqi' ye'ok pa rajawaren ri Dios, richin keri' konojel kan tiketamaj k'a. Y jari' toq xtapon ri ruk'isibel q'ij. 15 Chuqa' kan xtapon-wi ri q'ij toq xkebanatej ri itzel taq banobel ri achoq chirij xch'on-wi kan ri Daniel. Y ri etzelal ri' xtiban chupan ri loq'olej jay akuchi man jun nok-apo, chupan ri rachoch ri Dios. Ri nitz'eton ri tz'ibatel kan wawe', kan tiq'ax k'a chuwech ri nutz'et. 16 Toq xtibanatej ri', ri winaqi' ri ek'o pa Judea xa kan ke'animej k'a el y xtibekewaj-ki' pa taq juyu'. 17 Ri xa nuxlan k'a pa ruk'isibel wiq chire ri rachoch, xa tiqaqa-pe richin niberewaj-ri', y man tok chik apo pa rachoch richin chi k'o na ri niberuk'ama-pe. 18 Ri nisamej k'a pa juyu', man chik tibe na pa rachoch chuk'amik ruq'u'. Xa choj chuqa' keri' tanimej-el. 19 Chupan ri q'ij ri', toq'ex k'a kiwech ri ixoqi' ri koyoben alanik, y ri ixoqi' ri xa k'a nikiya' na kitz'um taq kal. 20 Roma ri' xa tik'utuj chire ri Dios chi ri wululen ri' man ta nibanatej chupan ri q'ij richin job, y chuqa' kan tik'utuj k'a chi man pa jun uxlanibel-q'ij tibanatej ronojel ri'. 21 Kan jari' toq xtik'o ruwi' ri tijoj-poqonal ri xtipe; jun tijoj-poqonal ri man jun bey k'uluwachitajineq ta pa ruwi' re ruwach'ulew, k'a re wakami chupan re qaq'ijul roj. Y chuqa' man jun bey chik xtik'uluwachitej. 22 Ri Dios xtuqasaj juba' ri q'ij richin ri tijoj-poqonal ri'. Jak'a wi man ta xtuqasaj ri q'ij ri', kan man jun ta xtikolotej kan. Jak'a roma ri rutzil ri Dios pa kiwi' ri e rucha'on chik, kan xtuqasaj k'a ri q'ij ri'. 23 Chupan ri q'ij ri', wi ek'o k'a ri yebin chiwe chi titzu', ja Cristo ri k'o wawe', o ja Cristo ri k'o kela', jak'a rix man tinimaj ri nikibij chiwe. 24 Roma kan ek'o k'a ri xkebek'ulun-pe y xtikibila' k'a chi ja rija' ri Cristo, o ja rija' jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Jak'a man ke'inimaj; roma xa e q'olonela'. Y xkekibanala' k'a nima'q taq retal y nima'q meyel taq banobel, y rik'in ri' yekiq'ol ri winaqi'. Y rik'in juba' xkekiq'ol ri e cha'on chik roma ri Dios. 25 Kan ja yan k'a re' xinbij kan chiwe ri xkebanatej-apo. 26 Roma ri' wi xa kan nibix k'a chiwe chi ri Cristo xpe yan y k'o pa tz'iran ruwach'ulew, rix man k'a kixbe chutz'etik. Y wi nibix chiwe chi ri Cristo k'o chik y wakami k'o chupan ri jun jay ri', man k'a ke'inimaj. 27 Roma toq yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol xkipe chik jun bey, man xtinteq ta rutzijol chiwe. Xa xtinben achi'el nuben ri koyopa' toq nisaqirisan kela' pa relebel-q'ij y napon k'a pa qajibel-q'ij. 28 Roma ri' k'o jun tzij ri nubij: Akuchi k'o-wi jun kamineq, chiri' nikimol-wi-ki' ri k'ucha'. 29 Kan e q'axineq chik k'a ronojel ri tijoj-poqonal ri q'ij ri', kan xtibanatej-wi k'a chi ri q'ij xtiq'equmatej, y ri ik' chuqa' man xtisaqirisan ta chik. Ri ch'umila' xketzaq k'a el ri akuchi ek'o-wi. Kan ronojel k'a ri nimalej taq uchuq'a' ri e richin ri chikaj xkesilon roma ri ruchuq'a' ri Dios. 30 Jari' toq ri chikaj xtitz'etetej ri wetal yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, y k'ari' ri winaqi' xke'oq'. Jari' toq konojel k'a kiwech winaqi' ri ek'o chuwech re ruwach'ulew, xkinkitz'et chi ja yin ri yiqaqa-pe pa sutz' ri chila' chikaj, rik'in chik nimalej uchuq'a' y rik'in nimalej nuk'ojlemal. 31 Y jak'a chuqa' ri' toq ri trompeta xtiq'ajan, y yin xkenteq k'a ri nu-ángel chikimolik ri e nucha'on chik. Kan xkekimol-wi k'a pe re kere' pa relebel-q'ij y pa qajibel-q'ij, pa xokon y pa xaman. Kan xkekimol-wi k'a pe ri akuchi nitiker-pe ri jun rutza'n re kaj, k'a la jun chik rutza'n. 32 Kan tik'ama' k'a ina'oj rik'in ri wíkix. Toq nuchop nijotayin, etaman chik chi naqaj chik k'o-pe ri job. 33 Y keri' k'a toq rix itz'eton chik ronojel ri xinbij yan qa, tiwetamaj k'a chi noqaqa yan ri q'ij. Xa kan naqaj chik k'a k'o-wi-pe. 34 Tiwak'axaj k'a jebel re xtinbij chiwe re wakami: Ronojel re' xtik'uluwachitej toq re jun sol winaqi' re' man jani kek'is-el chuwech re ruwach'ulew. 35 Re ruwach'ulew y ri kaj kan richin-wi yek'is. Jak'a ri nuch'abel man xtik'is ta choj keri'. 36 Jak'a ri q'ij y ri hora toq yin xkipe chik, man jun etamayon, ni ri ángel ri ek'o chila' chikaj man ketaman ta jampe'. Xa kan xaxe k'a ri nata' Dios ri etamayon ri'. 37 Xa kan achi'el k'a ri xbanatej ri pa ruq'ijul ri Noé, xa kan keri' k'a chuqa' xtik'uluwachitej, toq yin xkipe chik. 38 Roma ri pa ruq'ijul ri Noé, kan k'a man jani tiqaqa ri ya' ri xmuqu richin ri ruwach'ulew, ri winaqi' xa beneq k'a kánima rik'in ri wa'in y rik'in ri achike yekiqumula'. Xa kan beneq k'a kánima rik'in ri kik'ulubik y rik'in ri yeyatej-el kimi'al-kik'ajol richin yek'ule'. Y kan keri' na ye'ajin chubanik chupan ri q'ij toq ri Noé y ri e aj pa rachoch xe'ok chupan ri nimalej barco. 39 Y man jun bey k'a xq'ax ta chikiwech ri xq'alajirisex chike, xa kan k'a ja toq xoqaqa na ri ya' ri xmuqu richin ri ruwach'ulew ri xuk'uan kichin konojel. Y kan keri' chuqa' xtibanatej toq xtapon ri nupetebal yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol. 40 Jari' k'a toq xtibanatej chi e ka'i' achi'a' ri junan ta yesamej pa juyu', ri jun xtuk'uex-el y ri jun chik xtik'oje' kan. 41 Y wi ek'o ta e ka'i' ixoqi' ri junan yeke'en, ri jun xtuk'uex-el y ri jun chik xtik'oje' kan. 42 Roma ri' kan kiniwoyobej-apo, roma xa man xtiwetamaj ta jampe' toq xkinoqaqa yin, ri iwajaw. 43 Roma rix kan iwetaman-wi k'a, chi wi ta ri rajaw jun jay nretamaj jampe' napon ri eleq'om pa rachoch, ri rajaw ri jay ri' nik'ase' ta chuchajixik ri rachoch, y man ta nuya' q'ij chire richin nujeq-apo ri rachoch richin neleq'-el. 44 Xa roma ri' toq rix ruk'amon chi kan jantape' kiniwoyobej-apo, roma rik'in juba' man ja ta ri' yixtajin chuch'obik, toq xkinoqaqa yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol. 45 Chupan ri q'ij ri' kan xtibanatej k'a achi'el ri nibanatej rik'in jun rajaw-jay ri ruya'on kan jun rusamajel pa kiwi' ri rusamajela' ri ek'o pa rachoch richin chi yerilij-apo y kan nuben k'a ri ruk'amon richin nuben. 46 Kan utz k'a ruwa-ruq'ij ri samajel ri' roma kan najin chubanik ri samaj toq noqaqa ri rajaw. 47 Kan qitzij wi k'a ninbij chiwe chi ri rajaw ri samajel ri' xtuya' k'a pa ruwi' ronojel ri k'o rik'in. 48 Jak'a rik'in juba' ri samajel ri' xa itzel ta, y nuch'ob ta qa pa ránima chi ri rajaw xa k'a man jani noqaqa. 49 Rija' nuchop ta k'a kich'ayik ri ch'aqa' chik samajela', y chuqa' kan xaxe ta wa'in y tijoj-ya' nuben kik'in ri q'abarela'. 50 Jak'a ri q'ij ni ri hora toq man jun nuch'ob chi noqaqa ta ri rajaw, jari' toq noqaqa. 51 Rija', kan xtuya-wi ruk'ayewal pa ruwi' ri samajel ri', y xtuya' kik'in ri ch'aqa' chik ri xa ka'i' kipalej. Y ri chiri' xa kan xaxe k'a oq'ej y qach'ach'en eyaj k'o.

Mateo 25

1 Chupan ri q'ij ri' ri aj-chikajil ajawaren xa kan xtijunamex k'a kik'in e lajuj xtani' ri kik'uan-el ki-lámpara richin xebe chiroyobexik jun ala' ri xtik'ule'. 2 E wo'o' k'a chike ri xtani' ri' kan e nowineq. Jak'a ri e wo'o' chik xa kan e nakaneq wi, 3 roma rije' xebe k'a chiroyobexik ri ala' ri xtik'ule', jak'a xa man xkik'uaj ta ch'aqa' chik aceite richin ri kiq'aq'; xa kan xaxe ri k'o-el chupan. 4 Jak'a ri wo'o' chik xtani' ri kan e nowineq, xkik'uaj k'a el ki-lámpara, y kik'uan chuqa' el taq k'ojelibel nojineq-el rik'in aceite. 5 Roma ri ala' janila xyaloj yan y man noqaqa ta, ri lajuj xtani' ri e oyobeyon richin, xa xpe k'a ruchuq'a' ri waran chike, y xa xewer-qa. 6 Jak'a ri pa nik'aj-aq'a' xak'axatej k'a ruch'abel jun ri kan rik'in janila ruchuq'a' nich'on y nubij: Jari' peteneq ri ala' ri xtik'ule'. Kan kixel k'a pe chuk'ulik, xcha'. 7 Y jari' toq ri lajuj xtani' ri', junanin k'a xeyakatej, y xkibanala' rutzil ri ki-lámpara. 8 Jak'a ri wo'o' xtani' ri e nakaneq xkibij k'a chike ri wo'o' chik xtani' ri e nowineq y xkibij: Re qaq'aq' xa kan xkebechup k'a roma xa man k'iy ta chik aceite kik'uan. Tiya' k'a juba' qa-aceite rix, xecha'. 9 Jak'a ri wo'o' chik xtani' e nowineq xkibij: Man ruk'amon ta chi niqaya' chiwe, roma wi roj niqaya' chiwe, rik'in juba' k'a k'o na ri nik'atzin chiqe, y keri' chuqa' rix. Más utz kixbiyin chuloq'ik, xecha'. 10 Jak'a toq ri wo'o' xtani' ri' e beneq chuloq'ik aceite, jari' toq xok'ulun ri ala' ri xtik'ule'. Ri wo'o' xtani' ri kan ek'o-wi-apo koyoben ri ala', xe'ok k'a pa jay akuchi niban ri k'ulubik, y xtz'apex k'a kan ri ruchi' ri jay. 11 Y jari' k'a toq xe'apon ri wo'o' chik xtani' ri xebe kan chuloq'ik aceite, y xech'on k'a apo chire ri rajaw ri k'ulubik ri' y xkibila': Tajaqa' ri ruchi-jay chiqawech, xecha'. 12 Jak'a rija' xubij k'a pe chike: Yin kan qitzij ri ninbij chiwe chi man wetaman ta iwech, xcha'. 13 Roma ri' rix kan man kixmestan, kan kiniwoyobej-apo, roma xa man iwetaman ta achike q'ij, y achike hora toq yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol xkipe chik jun bey. 14 Chupan ri q'ij ri' ri aj-chikajil ajawaren xa kan achi'el xuben jun achin toq xbe nej. Rija' xeroyola' k'a ri rusamajela' y xuya' k'a kan ri rubeyomel pa kiq'a'. 15 Pa ruq'a' k'a jun rusamajel xuya' kan wo'o' k'ojelibel rik'in q'anapueq, pa ruq'a' jun chik xuya' k'a kan ka'i', y pa ruq'a' ri jun chik xuya' k'a kan jun. Keri' xuyala' k'a kan chike ri janipe' ri xutz'et rija' chi yetikir nikisamajij chikijujunal. Y ri achin kan xaxe k'a xuben kan ri', xbe nej. 16 Y ri samajel ri xk'ulun kan wo'o' k'ojelibel rik'in q'anapueq, kan xuben na wi ri bin kan chire. Rija' kan xusamajij k'a ri q'anapueq ri' y xuch'ek chik k'a jun keri'. 17 Y keri' chuqa' xuben ri jun chik samajel ri xuk'ul kan ka'i' k'ojelibel rik'in q'anapueq; rija' kan xuch'ek k'a ka'i' chik. 18 Jak'a ri rox samajel ri xuk'ul kan jun k'ojelibel rik'in q'anapueq, xa xberuk'oto' k'a jun jul pan ulew y chiri' xumuq-wi kan ri ya'on kan pa ruq'a'. 19 Y toq q'axineq chik k'iy q'ij, k'ari' xtzolin-pe ri kajaw ri samajela' ri'. Y rija' xuk'utuj k'a chike achike xkiben rik'in ri q'anapueq ri xuya' kan chike. 20 Toq xapon k'a ri samajel ri ya'on kan wo'o' k'ojelibel rik'in q'anapueq pa ruq'a', xa kan ruk'uan-apo jun chik wo'o', y xubij k'a chire ri rajaw: Rat wo'o' k'a k'ojelibel rik'in q'anapueq ri xaya' kan pa nuq'a'; y rik'in ri' xinch'ek chik wo'o'. Y jare' ek'o, xcha' ri samajel ri'. 21 Y ri rajaw xubij chire: Rat, at utzilej nusamajel ri kan naben ri nibix chawe. Stape' xa ti juba' ok xaben ri xinbij chawe, kan k'iy k'a xtak'ul. Roma re' katanpe k'a, katok y kakikot k'a wik'in, xcha'. 22 Toq xapon chuqa' ri samajel ri ya'on kan ka'i' k'ojelibel rik'in q'anapueq pa ruq'a', rija' xubij k'a chire ri rajaw: Rat ka'i' k'a k'ojelibel rik'in q'anapueq ri xaya' kan pa nuq'a'; y rik'in ri' xinch'ek chik ka'i'. Y jare' ek'o, xcha' ri samajel ri'. 23 Ri rajaw ri samajel ri' xubij k'a chire: Rat, at jun k'a utzilej nusamajel ri kan naben ri nibix chawe. Stape' xa ti juba' ok xaben ri xinbij chawe, kan k'iy k'a xtak'ul. Roma re' katanpe k'a, katok y kakikot k'a wik'in, xcha'. 24 Jak'a toq xapon chuqa' ri samajel ri xaxe jun k'ojelibel rik'in q'anapueq ri ya'on kan pa ruq'a', rija' xubij k'a chire ri rajaw: Yin kan wetaman-wi k'a awech, y roma ri' wetaman chi janila at k'a'el. Xa kan nawajo-wi k'a yach'akon. Rat nawajo' nak'ul ri nel-pe chuwech ri tiko'n ri xa man rat ta xatiko-qa. Nawajo' nayek ri trigo ri xa man rat ta xach'ayo. 25 Y roma ri' yin xinxibij-wi' xinsamajij ri xaya' kan pa nuq'a'. Yin toq xink'ul k'a el ri q'anapueq, xa kan xink'ot-qa jun jul y chiri' xinmuq-wi kan. Y jare' k'a nonjacha' kan chawe achi'el ri aya'on kan chuwe, xcha'. 26 Y ri rajaw ri samajel ri' xubij k'a: Man utz ta ri xaben. Roma rat at jun itzel samajel y janila at q'or. Kan awetaman chi yin kan in k'a'el-wi, chi yin ninwajo' nink'ul ri nel-pe chuwech ri tiko'n ri xa man yin ta xitiko-qa, y ninwajo' ninyek ri trigo ri xa man yin ta xich'ayo. 27 Wi awetaman chi yin in k'a'el, más utz xaya' ta pa qajik, y toq xinoqaqa yin, xink'ul ta k'a ri q'anapueq ri kan wichin yin y xink'ul ta chuqa' ri ral. 28 Wakami nink'en kan chawe y tiya'ox pa ruq'a' ri nusamajel ri chapayon ri lajuj k'ojelibel rik'in q'anapueq. 29 Roma ri kan k'o-wi k'o rik'in, xtuk'ul k'a más y k'iy xtuben-qa rik'in. Jak'a ri juba' ok k'o rik'in, janipe' ok ri k'o rik'in kan nelesex k'a el chire. 30 Y rat samajel ri man jun yak'atzin-wi, xkak'aq k'a el chupan ri q'equ'm, ri akuchi ruyon oq'ej y qach'ach'en eyaj k'o, xcha'. 31 Y toq yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol xkipe chik k'a, kan rik'in chik k'a nuq'ij-nuk'ojlen; y chuqa' kan konojel k'a ri ángel xkepe wik'in. Y jari' k'a toq yin xkitz'uye' pa nutz'uyubal richin ri nuruwaq'ijaj. 32 Kan xkemol-wi k'a apo chinuwech ri winaqi' richin konojel ri ruwach'ulew. Kan xkench'er-wi-el konojel, achi'el nuben jun yuq'unel kik'in ri taq rawej toq yeruch'er ri taq karne'l y ri taq tzuntzun. 33 Ri winaqi' ri e achi'el taq karne'l, xkenya' k'a pa wijkiq'a'. Jak'a ri winaqi' achi'el taq tzuntzun, xkenya' pa wajxokon. 34 Y jari' k'a toq yin ri in rey xtinbij chike ri ek'o pa wijkiq'a': Kixanpe k'a rix, ri ik'ulun chik ri rutzil ri nata' Dios; kixk'oje' k'a pan ajawaren ri kan iwichin wi rix toq rubanon pa rutikeribel richin re ruwach'ulew. 35 Roma toq yin xiwayjan, rix xiya' nuway. Toq yin xchaqi'j nuchi', rix xiya' nuya'. Toq xk'atzin akuchi ta xik'oje-wi, rix kan xiya' q'ij chuwe. 36 Toq maneq nutziaq chuwij, rix xinikuch. Toq yin xiqaqa pa ruq'a' yabil, xixapon k'a chinutz'etik. Toq xitz'ape' pa cárcel, xixapon k'a chinuq'ejeloxik, xkicha' chike ri choj kik'aslen. 37 Jak'a ri winaqi' choj kik'aslen xtikibij chuwe: Qajaw, ¿jampe' k'ari' toq xawayjan, y roj xqaya' away? ¿Jampe' k'ari' toq xchaqi'j achi' y roj xqaya' aya'? 38 ¿Y jampe' k'ari' toq rat xk'atzin akuchi ta xak'oje-wi, y xqaya' q'ij chawe richin xak'oje' kan qik'in? ¿Jampe' k'ari' toq xatqakuch roma maneq atziaq chawij? 39 ¿Jampe' k'ari' toq xojapon chi'atz'etik roma xayawej? ¿Y jampe' chuqa' ri' toq xojapon chi'aq'ejeloxik roma xak'oje' pa cárcel?, xkecha'. 40 Y yin ri in rey xtinbij k'a: Kan qitzij wi k'a ri ninbij chiwe chi roma keri' xiben kik'in ri wach'alal ri maneq kiq'ij, xa kan chuwe k'a yin xiben-wi ri utzil xiben chike, xkicha'. 41 Y jari' chuqa' toq yin xtinbij chike ri ek'o pa wajxokon: Rix xa ruk'ayewal ri iwoyoben chi niqaqa pan iwi'. Kixel k'a el chinuwech y kixbiyin pa q'aq' ri man jun bey xtichup, ri banon richin ri Itzel-Wineq y ri e ru-ángel. 42 Roma yin kan xiwayjan y man jun xiya' chuwe richin xintej. Janila k'a xchaqi'j nuchi', y man jun xiya' chuwe richin xinqum. 43 Roma yin xk'atzin akuchi ta xik'oje-wi, y man xiya' ta chuwe. Toq man xk'oje' ta nutziaq chuwij, man xinikuch ta. Toq xiqaqa pa ruq'a' yabil, rix man k'a xinibetz'eta' ta. Toq xik'oje' pa cárcel, man xixapon ta chinuq'ejeloxik, xkixcha' chike. 44 Y jari' k'a toq rije' chuqa' xtikibij chuwe: Qajaw, roj man jun bey xatqatz'et chi natej ta wayjal, nichaqi'j ta achi'; chuqa' man xqatz'et ta chi nik'atzin akuchi ta xak'oje-wi, o maneq ta atziaq chawij, at yawa' ta, atk'o ta pa cárcel. Roj man jun bey xatqatz'et chi keri' ta ak'uluwachin; roma ri' kan man jun wi k'a utzil xqaben chawe, xkecha'. 45 Jari' toq yin xtinbij chike: Kan qitzij wi k'a ri ninbij chiwe chi roma man jun utzil xiben chike ri man jun kiq'ij, xa kan man jun k'a chuqa' utzil xiben chuwe yin. 46 Y ri winaqi' ri' kan xkebe-wi k'a pa tijoj-poqonal richin jantape'. Jak'a ri chojmilej taq winaqi' xtikil k'a jun k'aslen ri man k'isel ta. Keri' k'a ri ch'abel ri xubij ri Jesús.

Mateo 26

1 Toq ri Jesús rubin chik k'a qa ronojel ri', rija' xch'on k'a kik'in ri rutijoxela' y xubij: 2 Rix kan iwetaman-wi chi pa ka'i' apo q'ij niqanataj toq ri Jehová xuya' ri Solbelri'il. Chupan k'a ri q'ij ri' toq yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol kan xkijach-wi-el richin chi yibajix chuwech cruz richin chi xkiken, xcha' chike. 3 Y kan ja ri pa ruq'ijul ri', ri aj-raqen kichin ri sacerdote, ri etamanela' chirij ri pixa' y chuqa' ri achi'a' ri k'o kiq'ij, kan kimolon-wi k'a ki' chuwa-rachoch ri nimalej sacerdote Caifás. 4 Rije' xkiya' k'a chikiwech achike chi q'oloj xkekikusaj richin chi niqaqa ri Jesús pa kiq'a', y k'ari' nikikamisaj. 5 Jak'a rije' xkibij-qa chikiwech: Man tiqachop chupan re nimaq'ij re', richin chi man keyakatej-pe ri winaqi' chiqij, xecha'. 6 Y ri Jesús k'o k'a ri chiri' pa tinamit Betania, pa rachoch ri Simón ri xuk'achojirisaj chire ri yabil ri nutaluj-ri'. 7 Y toq raq'el-apo chiri' chuchi' ri mesa y niwa', jari' toq xapon jun ixoq rik'in ri Jesús, ruk'uan-apo jun k'ojelibel ri banon rik'in ri abej alabastro, y k'o-el jun jubulej aq'om chupan, ri kan janila jotol rajel. Y jari' ri xberuq'eja' pa rujolon. 8 Jak'a toq ri tijoxela' xkitz'et ri xuben ri ixoq, xpe koyowal y xkibila': ¿Achike nik'atzin-wi chi choj keri' xutix la jubulej aq'om la'? 9 Roma xa xk'ayix ta; y ri rajel xa xtalux ta chikiwech ri man jun k'o kik'in, xecha'. 10 Jak'a ri Jesús xq'ax chuwech ri nikibila' ri rutijoxela', roma ri' rija' xubij k'a chike: ¿Achike k'a roma toq rix man yixtane' ta qa chi tzij chirij re ixoq re'? Xa tiya' kan. Rija' kan jun utzilej banobel k'a ri xuben wik'in. 11 Ri winaqi' ri man jun k'o kik'in xa kan jantape' k'a ek'o chi'ikojol. Jak'a yin man jantape' ta xkik'oje' iwik'in. 12 Roma toq re ixoq re' xuq'ej chuwij re jun jubulej aq'om re', xuben yan k'a wik'in achi'el niban chike ri kaminaqi' toq yemuq. 13 Tiwak'axaj na pe jebel re xtinbij chiwe, chi xabakuchi k'a ri xtitzijox-wi ri utzilej ch'abel richin kolotajik, chiri' chuqa' xtitzijox-wi re xuben re jun ixoq re'. Kan ronojel k'a ruwach'ulew xtitzijox-wi, y man jun bey k'a xtimestex, xcha' ri Jesús. 14 Chirij k'a ronojel re' kere' xbanatej; ri Judas Iscariote, jun chike ri kablajuj tijoxela', rija' xapon k'a kik'in ri aj-raqen kichin ri sacerdote. 15 Y xberubij k'a chike: ¿Achike ta niya' chuwe, wi yin ninjech ri Jesús pan iq'a'?, xcha' chike. Y rije' xkibij chi nikiya' juwineq lajuj méro banon rik'in saqipueq chire. 16 Y jari' k'a toq ri Judas xuchop ruch'obik achike rubanik richin keri' nujech ri Jesús pa kiq'a' ri achi'a' ri'. 17 Y chupan k'a ri nabey q'ij richin ri nimaq'ij toq nitij kaxlan-wey ri maneq ch'amilej-q'or rik'in, ri tijoxela' xe'apon rik'in ri Jesús, y xkik'utuj k'a chire: ¿Akuchi k'a nawajo' naben-wi ri wa'in richin niqanataj ri Solbelri'il; richin nibeqabana' kan rutzil ronojel ri nik'atzin?, xecha'. 18 Ri Jesús xunataj rubi' jun wineq y xubij: Kixbiyin pa Jerusalem, pa rachoch rija', y tibij chire: Ri qatijonel rubin k'a pe chi ri q'ij xa naqaj chik k'a k'o-wi-pe. Ja ri pan awachoch rat nrajo' nuben-wi ri wa'in, e rachibilan ri rutijoxela', xcha' ri Jesús. 19 Ri tijoxela' kan xkiben-wi k'a achi'el ri bin-el chike roma ri Jesús, y kan xkiben-wi k'a rutzil ronojel ri nik'atzin richin ri wa'in ri'. 20 Y toq xq'equmer-pe chupan ri q'ij ri', ri Jesús y ri e kablajuj rutijoxela' xeberaq'e' k'a chuchi' ri mesa. 21 Toq ye'ajin k'a chi wa'in, ri Jesús xubij: Kan qitzij k'a ninbij chiwe, chi jun chiwe rix ri xtiyakatej chuwij, xcha' ri Jesús. 22 Jak'a ri tijoxela' janila bis xpe pa kánima toq xkak'axaj ri xubij ri Jesús chike. K'ari' k'a chikijujunal xech'on-apo chire y nikik'utula' k'a: Wajaw, ¿man ja ta kami yin ri xkibanon keri'?, yecha'. 23 Ri Jesús xubij chike: Jun k'a chiwe rix ri numuba-pe ruway wik'in pa leq, jari' ri xtijacho-el wichin. 24 Kan qitzij wi chi yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan xkibe-wi k'a pa kamik. Kan xtibanatej achi'el ri tz'ibatel kan. Jak'a toq'ex k'a ruwech ri xtijacho-el wichin yin; utz ta chi man ta xalex, xcha' ri Jesús. 25 Jari' toq xch'on-apo ri Judas, ri xtijacho richin ri Jesús, y xubij: Nutijonel, ¿man ja ta kami yin ri xkijacho-el awichin?, xcha'. Y ri Jesús xubij: Rat ri yabin, xcha'. 26 Toq kan k'a ye'ajin na k'a chi wa'in, ri Jesús xuk'en-apo jun kaxlan-wey y xumatioxij chire ri Dios. K'ari' xuper ri kaxlan-wey ri' y xuya' chike ri rutijoxela'. Rija' xubij k'a chike: Tik'ama' y titija' re kaxlan-wey re'. Roma jare' ri nuch'akul, xcha'. 27 Ri Jesús xuk'en k'a chuqa' apo ri qumbel, y toq rumatioxin chik chire ri Dios, xuya' k'a chike ri rutijoxela'. Y xubij: Tiqumu' k'a kan chi'iwonojel ri vino ri k'o chupan re qumbel re'. 28 Re vino re ninq'ej wakami, nuk'exewachuj ri k'ak'a' jikibel-tzij, y re' nijikibex rik'in ri nukik'el ri niq'ejq'o'. Y ri nukik'el xtibiyin iwoma rix, richin nikuyutej ri imak. 29 Kan ninbij-wi k'a chiwe chi ja ruk'isibel bey re' xinqum-el ri vino k'a toq xtinqum chik jun bey k'ak'a' vino, chupan chik ri rajawaren ri nata'. Y chiri' kan junan chik k'a xtinqum iwik'in rix, xcha' ri Jesús chike. 30 Y toq kibixan chik k'a ri bix richin nikiya' ruq'ij ri Dios, ri Jesús y ri rutijoxela' xe'el-el ri chiri' pa jay y xebe ri pa juyu' richin Olivo. 31 Y toq e beneq k'a, ri Jesús xubij chike: Chi'iwonojel rix xtitaluj-el-iwi' y xkiniya' k'a kan nuyon chupan re aq'a' re'. Roma kan tz'ibatel-wi kan toq nubij: Yin xtinya' q'ij chi nikamisex ri yuq'unel, y ri rukarne'l xa xtikitaluj-ki'; keri' ri tz'ibatel kan. 32 Jak'a yin ri yuq'unel man k'a xkiken ta el richin jantape', xa xkik'astej-pe. Y ja yin ri xkinoyoben iwichin ri chila' pa Galilea, xcha' ri Jesús. 33 Ri Pedro kan jari' k'a xch'on-apo rik'in ri Jesús y xubij: Stape' ri ch'aqa' chik yatkiya' kan ayon, jak'a yin kan man jun bey xkatinya' kan, xcha' rija'. 34 Jak'a ri Jesús xubij chire: Yin kan qitzij k'a ninbij chawe, chi chupan re aq'a' re', xa k'a man jani tisik'in-pe ri mama' toq rat oxi' yan bey tabij chike ri yek'utun chawe, chi man awetaman ta nuwech, xcha' ri Jesús. 35 Jak'a ri Pedro xubij chire: Stape' ta kan k'o chi yiken awik'in, kan man xkitikir ta xtinbij chi man wetaman ta awech, xcha'. Y kan konojel k'a ri tijoxela' keri' chuqa' xkibij. 36 Jari' toq ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xe'apon k'a ri chiri' pa qejoj richin ri Getsemaní. Rija' xubij k'a chike: Kixtz'uye' na k'a kan juba' wawe'; yin xa yibe chik k'a apo juba' keri' richin yibech'on rik'in ri Dios, xcha' chike. 37 Rija' xaxe k'a ri Pedro y ri e ka'i' ruk'ajol ri Zebedeo ri xeruk'uaj-el. Jari' k'a toq rija' janila xuna' yan ri xtiberuk'uluwachij. Kan jun bis k'a janila nim ri xpe pa ránima. 38 Jari' k'a toq rija' xubij chike ri e oxi' rutijoxela': Ri bis k'o pa wánima janila nim. Y yirukamisaj ninna' yin. Kixk'oje' pe wik'in, kixk'ase' y man kixwer-qa, xcha' chike. 39 Rija' xbiyin chik apo juba' y chiri' xxuke-wi-qa. Kan xuqasaj qa ri' k'a pan ulew, xch'on rik'in ri Dios. Y xubij: Nata' yin, wi kan tikirel, tabana' k'a chi man ta nink'owisaj re jun tijoj-poqonal re', jak'a man taben ri ninrayij yin. Xa kan tabana' ri arayibel rat, nicha'. 40 Toq rija' xk'achoj chire ri ch'owen rik'in ri Dios, xpe kik'in ri e oxi' rutijoxela', jak'a toq xoqaqa kik'in, rije' xa jebel yewer. K'ari' rija' xubij chire ri Pedro: ¿Kan man juba' xixtikir xixk'ase' jun ti hora wik'in? 41 Man k'a kixwer-qa, xkich'on rik'in ri Dios richin chi toq yixtejtobex, man kixtzaq pa mak. Kan wetaman-wi chi ri rurayibel ri iwánima ja ri niben ri nrajo' ri Dios. Jak'a iyon xa kan man yixtikir ta, xcha' chike. 42 Ri Jesús xbe chik apo richin xbech'on chik ruka'n bey rik'in ri Dios y xubij: Nata' yin, wi kan k'o chi nink'owisaj ri tijoj-poqonal ri', kan tibanatej k'a ri arayibel rat. 43 Toq rija' xpe chik jun bey kik'in ri e oxi' rutijoxela', yewer chik k'a jun bey ri xeril, roma ri tijoxela' ri' al-al k'a runaq' taq kiwech roma ri kiwaran. 44 Ri Jesús xeruya' chik k'a kan jun bey y xbe chik chi ch'owen rik'in ri Dios. Oxi' yan bey ri' ri tuben keri'. Rija' xukamuluj chik rubixik ri ch'owen rik'in ri Dios achi'el ri k'a juba' tuben-qa. 45 Y k'ari' ri Jesús xpe kik'in ri e oxi' rutijoxela', y xubij chike: Kixuxlan y kixwer, yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol kan jare' xoqaqa ri hora richin xkijach-el pa kiq'a' ri aj-maki'. 46 Chi'anin, kixyakatej. Jala' peteneq ri xkijacho-el, xcha' ri Jesús. 47 Y ri Jesús kan k'a nich'on na kik'in, toq ja yan ri' xoqaqa ri Judas, ri jun chike ri kablajuj rutijoxela', y e ruk'uan k'a apo e k'iy winaqi' ri e kik'ualon che' y espada. Konojel re' e taqon el koma ri aj-raqen kichin ri sacerdote y koma chuqa' ri achi'a' ri k'o kiq'ij chikikojol ri winaqi'. 48 Ri Judas ri nijacho-el richin ri Jesús kan rubin chik k'a pe chike ri e peteneq rik'in, ri achike rubanik xtuben richin nuk'ut ri Jesús chikiwech. Rija' kan rubin pe chike: Ja ri xkijel-apo rik'in richin xtintz'ubaj, jari' ri Jesús, y tichapa', xcha'. 49 Y ri Judas kan jari' xjel-apo rik'in ri Jesús y xubij: Rat ri nutijonel, ninya' rutzil awech, xcha'; y xutz'ubaj kan. 50 Jak'a ri Jesús xubij chire ri Judas: Tabana' ri achike no'abana', xcha' chire. Y kan jari' toq xejel-apo ri winaqi' ri e beneq chapoy richin ri Jesús y xkichop. 51 Jun k'a chike ri ek'o rik'in ri Jesús, kan jari' xrelesaj ri ru-espada y xuchoy ruxikin jun rusamajel ri nimalej sacerdote. 52 Ri Jesús jari' toq xubij chire ri xbanon keri': Tayaka' la espada. Roma achike k'a ri yeyakatej rik'in espada, kan chi espada k'a chuqa' yekamisex-wi. 53 ¿Rat nach'ob chi yin man yitikir ta ninwoyoj ri nata' y rija' yiruto'? Rija' nitikir yeruteq-pe kablajuj tzobaj ángel chinuto'ik. 54 Jak'a kan jare' nibanatej ri e tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios, roma ri' toq man nik'atzin ta chi yepe ta ri ángel chinuto'ik, xcha' rija'. 55 Y chupan k'a chuqa' ri ramaj ri' ri Jesús xubij chike ri winaqi': ¿Xich'ob chi yixpe chuchapik jun eleq'om, y roma ri' ik'amon-pe che' y espada? Kan q'ij-q'ij k'a ri xitz'uye' iwik'in chiri' pa rachoch ri Dios, toq xink'ut ri ruch'abel chiwech y man jun bey xinichop. 56 Jak'a ronojel re nibanatej wakami, xa kan richin k'a chi nibanatej ri tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios koma ri xeq'alajirisan ruch'abel, xcha'. Y kan jari' k'a toq ri e rutijoxela' ri Jesús xkiya' kan ruyon y xe'animej. 57 Ri xebechapo-pe richin ri Jesús chiri' pa Getsemaní, xkik'uaj k'a pa rachoch ri Caifás, ri nimalej sacerdote. Y chuqa' chiri' ek'o-wi ri etamanela' chirij ri pixa' y achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij. 58 Jak'a ri Pedro k'a nej k'a k'o-wi kan, e rutzeqeliben-el. Y xok chuqa' apo ri chiri' chuwa-rachoch ri nimalej sacerdote. Toq rija' k'o chik chiri', xtz'uye-apo chikikojol ri aj-labal, richin chi nutz'et achike ri xtuk'uluwachij ri Jesús. 59 Ri aj-raqen kichin ri sacerdote, ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij, y konojel k'a ri achi'a' ri kan pa komon nikiq'et-tzij, nikikanola' k'a chi ek'o ta ri itzel taq banobel ri ye'ilitej chirij ri Jesús, richin keri' kan nikiteq pa kamik. 60 Stape' kan e k'iy ri xe'apon ri xkitz'uk-tzij, ja kan man jun xilitej ta chirij. Xa k'a ja ri pa ruk'isibel xe'apon e ka'i' ri kan junan wi ri nikibij. 61 Rije' xkibij: Re achin re' rubin: Yin yitikir ninwulaj ri rachoch ri Dios y pan oxi' q'ij ninpaba' chik jun bey chayineq, xubij rija', xecha'. 62 Jari' toq ri Caifás xbepa'e' k'a pe y xubij chire ri Jesús: ¿Qitzij kami ri xkibij-qa chawij re e ka'i' re'? ¿Achike nabij wakami?, xcha'. 63 Jak'a ri Jesús man jun ch'abel xubij. Y ri Caifás xubij chire: Kan chuwech k'a ri k'aslik Dios tabij chiqe wi ja rat ri Cristo ri ruk'ajol, xcha'. 64 Jak'a ri Jesús xubij chire: Ja', rat ri yabin. Y chuqa' kan ninbij-wi k'a chiwe chi re chiqawech-apo kan xkinitz'et-wi yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, in tz'uyul pa rijkiq'a' ri Dios ri nitikir nuben ronojel. Y xkinitz'et toq xkiqaqa-pe pa sutz' ri chila' chikaj, xcha' ri Jesús. 65 Kan jari' ri Caifás xuretz-qa ri rutziaq chirij roma itzel xrak'axaj, y xubij: Man nik'atzin ta chi noqaqa chik jun richin norubij chiqe chi re Jesús kan aj-mak-wi. Rix, k'ari' niwak'axaj-qa chi'iwonojel chi xuyoq' rubi' ri Dios. 66 ¿Achike k'a nibij rix wakami chi niqaben chire?, xcha'. Y xkibij: Ruk'amon chi tikamisex, xecha'. 67 Xkichubala' k'a kan rupalej ri Jesús, y xkich'ey rik'in k'olon-q'a'. Chuqa' xkitz'apej ruwech y xkipaq'ila' ri rupalej. 68 K'ari' nikibila' chire: Rat, wi kan qitzij chi at Cristo, taq'alajirisaj chiqawech achike ri yech'ayo awichin, yecha'. 69 Rokik ri' ri Pedro tz'uyul k'a ri chuwa-jay. Jari' k'a toq k'o jun xten samajel ri chiri' pa rachoch ri Caifás, ri xapon-apo rik'in ri Pedro y xubij chire: Rat at rachibil ri Jesús ri aj-Galilea, xcha' chire. 70 Jak'a rija' xa kan chikiwech k'a konojel xrewaj, y xubij: Man niq'ax ta chinuwech achoq chirij yach'on-wi, xcha' chire. 71 K'ari' rija' xbe-apo akuchi k'o-wi ri okibel. Y chiri' k'o chik k'a jun xten samajel ri xtz'eton richin y xubij k'a chike ri ek'o-apo chiri': Re jun achin re' kan rachibil ri Jesús ri nipe pa Nazaret, xcha' chike. 72 Jak'a ri Pedro xa xrewaj chik k'a jun bey. Rija' xubij: Kan ninya' nutzij chuwech ri Dios; ninbij chi yin man wetaman ta ruwech la jun achin la', xcha'. 73 Y chirij ri', ri ek'o chiri' xejel-apo rik'in ri Pedro y xkibij chire: Jik, rat at jun chike rije'. Xaxe rik'in ri rubanik ri ach'abel niq'alajin chi keri', xecha' chire. 74 Kan jari' k'a ri Pedro xuchop nroyoj itzel pa ruwi-qa rija', y nuya' rutzij chuwech ri Dios chi rija' man nretaman ta ruwech ri Jesús. Y jari' k'a toq xbesik'in-pe jun mama'. 75 Jari' toq ri Pedro xoqaqa chuk'u'x ri ch'abel ri e rubin kan ri Jesús chire, chi k'a man jani tisik'in-pe ri mama' toq ri Pedro oxi' yan bey tubij chike ri yek'utun chire chi man retaman ta ruwech. Y rija' xel k'a el ri chiri' y xujiq' oq'ej rik'in janila bis.

Mateo 27

1 Y toq xseqer-pe, konojel k'a ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote y ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij, xkimol-ki' richin chi nikich'ob achike nikiben richin nikiteq ri Jesús pa kamik. 2 Ri Jesús kan ximon-wi-el toq xkik'uaj, y xbekijacha' pa ruq'a' ri Poncio Pilato, ri q'atoy-tzij aj-Roma. 3 Jak'a toq ri Judas xutz'et chi ri Jesús nitaq pa kamik, jari' toq rija' xpe q'axo'n rik'in y xberutzolij kan ri juwineq lajuj méro banon rik'in saqipueq. Xberutzolij kan chike ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote y ri achi'a' ri k'o kiq'ij. 4 Rija' xubij kan chike: Yin kan ximakun richin xinjech pan iq'a' ri jun ri xa maneq rumak, xcha' chike. Jak'a rije' xkibij-pe chire: Re' man nik'atzin ta chiqe roj. Ri' amak rat, xecha' chire. 5 K'ari' rija' xutorij kan ri méro ri chiri' pa rachoch ri Dios, y xel-pe chiri' richin xberujitz'aj-ri'. 6 Y ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote xkik'ol el ri méro ri' y xkibij: Re méro re' man ruk'amon ta chi niqayek-qa chupan ri yakonabel, roma re méro re' xa rajel jun achin ri nibiyin ri rukik'el, xecha'. 7 Jak'a toq kan kiya'on chik chikiwech achike nikiben rik'in ri méro ri', rije' xkiloq' k'a ri rulew jun banoy bojo'y. Ri ulew ri' kan xtik'atzin k'a richin chi chiri' yemuq-wi ri kaminaqi' ri man e judío ta. 8 Y roma ri' ri jun ulew ri' k'a re wakami nibix na Ulew richin Kik' chire. 9 Rik'in k'a ri' kan xbanatej-wi ri rubin kan ri Jeremías, ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios, toq xubij: Xkik'en k'a el ri juwineq lajuj méro ri banon rik'in saqipueq, rajel ri rusamajel ri Dios, ri xkiya' ri judío. 10 Y rik'in ri méro ri' xkiloq'bej-wi ri ulew ri richin ri banoy bojo'y. Kan achi'el wi rubin ri ajaw chuwe, chayineq kan. 11 Ri Jesús kan pa'el apo chuwech ri Pilato. Y ri q'atoy-tzij ri' xuk'utuj chire: ¿Ja rat ri ki-rey ri judío?, xcha' chire. Ri Jesús xubij: Ja rat ri yabin, xcha'. 12 Ri Jesús kan janila k'a ri nibix-apo chirij koma ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote y koma ri achi'a' ri k'o kiq'ij, jak'a rija' kan man jun k'a ri nubij. 13 K'ari' ri Pilato xubij chire: ¿Kan man nawak'axaj ta k'a ri nikibij ri winaqi' chawij?, xcha'. 14 Jak'a ri Jesús kan man jun ch'abel ri xubij ta chire ri Pilato. Y roma ri' ri q'atoy-tzij ri' kan janila xumey. 15 Ronojel k'a juna' pa nimaq'ij toq nikinataj toq ri Dios xerukol ri judío, ri Pilato kan nukol-wi k'a el jun chike ri ek'o pa cárcel. Rija' nukol k'a el jun ri nikajo' ri winaqi' chi nel-el. 16 Chupan k'a ri q'ij ri', k'o k'a jun achin rubini'an Barrabás, ri kan etaman ruwech chi janila itzel. 17 Chike ri winaqi' ri xbekimolo-ki' chiri', ri Pilato xubij-pe: ¿Achike k'a ri niwajo' chi yin ninkol-el? ¿Niwajo' chi ninkol-el ri Barrabás o ja ri Jesús ri nibix chuqa' Cristo chire?, xcha' rija'. 18 Ri Pilato kan keri' wi k'a ri xubij-pe, roma rija' kan retaman-wi chi ri winaqi' ri' kiya'on ri Jesús pa ruq'a' roma nich'upu kik'u'x chirij. 19 K'ari' ri Pilato xtz'uye' k'a ri akuchi nuq'et-wi tzij, y jari' toq xapon rutzijol rik'in ri rubin-el ri rixjayil. Y kere' ri rubin-el: Ri Jesús jun achin choj; roma ri' rat, man jun taben chire. Roma yin xinben jun itzel achik' roma ri Jesús. Keri' ri rubixikil ri rubin-el. 20 Jak'a ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote y ri achi'a' ri k'o kiq'ij, xekitaqchi'ij ri winaqi' richin tikik'utuj chi ja ri Barrabás ri tikol-el y ri Jesús tikamisex. 21 Jak'a toq ri Pilato xuk'utuj chik jun bey chike ri winaqi' chi achike k'a chike chi e ka'i' ri xtukol-el, ri winaqi' kan jari' k'a xkibij: Ja ri Barrabás takolo-el, xecha'. 22 K'ari' ri Pilato xuk'utuj k'a chike ri winaqi': ¿Achike k'a ri nibij rix chi yin ninben ta rik'in ri Jesús, ri nibix chuqa' Cristo chire?, xcha'. Kan jari' k'a toq konojel xech'on-apo y nikibij: Tikamisex chuwech cruz, yecha'. 23 K'ari' ri Pilato xubij chike ri winaqi': ¿Achike rumak rubanon chiwech?, xcha'. Jak'a ri winaqi' man yetane' ta qa. Xa rik'in más uchuq'a' xech'on-apo y nikibij: Xa tikamisex chuwech cruz, yecha'. 24 Toq ri Pilato xutz'et chi xa man jun chik nitikir nuben y ri winaqi' xa xkichop janila nikiben, k'ari' rija' xberuk'ama-pe juba' ruya' y xuch'ej ruq'a' chikiwech konojel ri winaqi' ri ek'o chiri' y xubij: Yin man jun numak chire ri rukamik re jun chojmilej achin re'. Ri' xa jak'a rix, xcha' chike. 25 K'ari' konojel ri winaqi' nikibij: Xa pa qawi' k'a roj y pa kiwi' ri e qami'al-qak'ajol, xtiqaqa-wi ri rukamik, yecha'. 26 Jari' k'a toq ri Pilato xukol-el ri Barrabás, jak'a ri Jesús xa xuteq ruch'ayik. Y k'ari' xujech-el richin chi tikamisex chuwech cruz. 27 Ri aj-labal aj-Roma xkik'uaj k'a apo ri Jesús chupan ri kachoch. K'ari' xekoyoj konojel ri ch'aqa' chik aj-labal, ri e kachibil. Xekimol k'a apo chirij ri Jesús. 28 Ri achi'a' ri' xkelesaj k'a el ch'aqa' rutziaq ri Jesús; k'ari' xkiya' k'a jun tzieq q'eQ'oj keq chirij achi'el yekikusala' ri rey. 29 Rije' xkipach'uj chuqa' jun q'ayis ri janila ruk'ixal richin xkiben jun corona chire, y k'ari' xkiya' pa rujolon. Y xkiben chuqa' chire ri Jesús chi xuchop jun aj ri pa rijkiq'a'. Nikiyojobej k'a, yexuke' chuwech y nikibila': Kan nim aq'ij rat ri ki-rey ri judío, yecha' chire. 30 Kan nikichubala' k'a chuqa' ri Jesús, y rik'in ri aj nikiboj pa rujolon. 31 Toq rije' xetane' chi nikiyojobej, xkelesaj-el ri tzieq ri kiya'on-qa chirij. K'ari' xkiya-el ri rutziaq, y xkik'uaj el richin chi nibekibajij chuwech cruz. 32 Jak'a toq kichapon-el elen chupan ri tinamit, xkik'ul jun achin aj-Cirene ri rubini'an Simón. Ri aj-labal kan xkiben chire ri achin ri' chi tuk'uaj-el ri cruz. 33 Y xe'apon k'a chupan ri jun juyu' rubini'an Gólgota. Re ch'abel re' nel chi tzij Akuchi k'o-wi ri Baq Richin Jolomaj. 34 Toq ek'o chik chiri', xkiya' k'a chire ri Jesús jun vino xolon rik'in jun k'ayilej aq'om. Jak'a toq xuna' ri xkiya' chire, man xrajo' ta. 35 Toq ri aj-labal kibajin chik ri Jesús chuwech ri cruz, xkiya' pan etz'anen ri rutziaq richin xkitz'et achike chi tzieq ri nikik'uala-el chikijujunal. Y rik'in ri' kan nibanatej k'a ri bin kan roma ri jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios. 36 K'ari' ri aj-labal e tz'uyul chiri' kichajin-apo ri Jesús. 37 Y chutza'n q'anej ri cruz, xkiya' jun tz'alem ri tz'iban-el chuwech ri achike rumak ri Jesús, y nubij: Ri Jesús jari' ri ki-rey ri judío. 38 Jak'a chuqa' ri' toq ek'o e ka'i' eleq'oma' ri yekamisex chuwech cruz. Jun xk'oje' pa rijkiq'a' y ri jun chik pa rajxokon. 39 Ri winaqi' k'a ri yeq'ax-el y ye'apon rik'in ri Jesús, nikisilola' ri kijolon. Y k'o chuqa' itzel taq ch'abel ri yekibila' kan chire: 40 Ja rat ri yabin chi nawulaj ri rachoch ri Dios, y pan oxi' q'ij naben chik jun bey, takolo' k'a awi' ayon. Wi ja rat ri ruk'ajol ri Dios, kaqaqa-pe chuwech la a-cruz, yecha' kan chire. 41 Chuqa' ja ch'abel ri' ri nikibila' ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote, ri etamanela' chirij ri pixa', ri fariseo y ri achi'a' ri kan k'o kiq'ij. Chuqa' nikitze'ej ri Jesús y nikibila' chikiwech: 42 Rija' kan e k'iy k'a xerukol, jak'a ruyon man nitikir ta nukol-ri'. Wi kan jak'a rija' ri qa-rey roj judío, tiqaqa k'a pe chuwech la cruz y roj kan xtiqanimaj. 43 Rija' kan xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Dios, y rubin kan chi ruk'ajol ri Dios. Wi keri' ja ri Dios tikolo richin, xecha' ri achi'a' ri'. 44 Y ri eleq'oma' ri e bajin chuwech cruz kachibilan ri Jesús, kan jari' k'a chuqa' nikiben, achi'el ri ch'aqa' chik. 45 Toq xnik'ajer pe ri jun q'ij ri', jari' xq'equmer chijun ruwach'ulew. Y ri q'equ'm ri' xk'is k'a el k'a toq xnik'ajer-el ri tiqaq'ij. 46 Jari' toq ri Jesús xch'on-pe rik'in ronojel ruchuq'a' y xubij: Elí, Elí, ¿lemá sabactani?, xcha'. Y ri ch'abel ri' nubij: Nu-Dios yin, nu-Dios yin, ¿achike k'a roma toq xinamalij kan? 47 Ek'o ri ek'o-apo chiri' chunaqaj ri Jesús, toq xkak'axaj ri xubij, xkibila' k'a qa: Rija' ja ri Elías ri nroyoj, xecha'. 48 Kan ja wi k'a ri' toq k'o k'a jun ri junanin xberuk'ama-pe jun achi'el bo'j ri xumuba' pa jun ch'amilej vino. K'ari' xuya' ri bo'j ri' chutza'n jun aj, richin xutz'ub ri Jesús. 49 Jak'a ri ch'aqa' ri ek'o-apo chiri' rik'in xkibij: Taya' kan, xa tiqoyobej na q'alaj ri' wi nipe ri Elías chukolik, xecha'. 50 Jak'a ri Jesús xch'on chik rik'in ronojel ruchuq'a', y xujech ri ránima pa ruq'a' ri Dios, y xken. 51 Jari' k'a toq ri tzieq ri achoq ik'in ch'aron-wi ri rupan ri rachoch ri Dios xel pa ka'i'. Xuchop-pe pa jotol k'a pa xulan-qa. Chuqa' ri ruwach'ulew kan xsilon-wi y ri abej xerajro'. 52 Ri jul ri e muqun-wi ri kaminaqi' xejaqatej. Y e k'iy k'a ri e ralk'ual ri Dios ri kan e uxlawineq chik el, xek'astej, 53 y toq k'astajineq chik pe ri Jesús, xebe-el k'a pe y xe'apon k'a ri pa Jerusalem. Y kan chikiwech k'a e k'iy ri xkik'utula-wi-ki'. 54 Ri aj-labal aj-Roma y ri aj-raqen pa kiwi', toq xkitz'et ri xuben ri silonel, y kitz'eton chuqa' ri ch'aqa' chik ri xebanatej, rije' kan janila k'a xkixibij-ki' y xkibila': Kan qitzij na wi chi re jun achin re' ruk'ajol ri Dios, xecha'. 55 E k'iy ixoqi' ri kan kitzeqeliben-pe ri Jesús toq xel-pe ri chiri' pa Galilea richin xkilij; rije' yetzu'un k'a apo, jak'a xa nej ek'o-wi-el. 56 Y chikikojol ri ixoqi' ri', k'o k'a ri María aj-Magdala, ri María ri kite' ri Jacobo y ri José, y chuqa' ri kite' ri Jacobo y ri Juan. 57 K'o k'a jun tzeqelibey richin ri Jesús, jun beyom aj pa tinamit Arimatea, rubini'an José. Y toq xqaq'ij yan qa, 58 rija' xbe k'a rik'in ri Pilato richin xberuk'utuj ri ruch'akul ri Jesús richin numuq. Ri Pilato xubij chi tijach-pe ri ruch'akul ri Jesús chire ri José. 59 Y rija' xberuk'ama' k'a pe ri ruch'akul ri Jesús y xubir-el pa jun ch'ajch'ojilej tzieq. 60 K'ari' xberuya' k'a kan ri ruch'akul ri Jesús pa jun k'ak'a' jul, jun jul ri ruk'oton rija' chuwech jun juyu' abej. Rija' xusurij-apo jun nimalej setesik abej y rik'in ri' xutz'apej kan ruchi' ri jul. K'ari' xtzolin. 61 Ri María aj-Magdala y ri jun chik María kan xetz'uye-wi k'a ri chuwech ri jul toq xmuq kan. 62 Ri q'ij toq xmuq ri Jesús, ja q'ij chuqa' ri' toq ri winaqi' nikibanala' chik rutzil ronojel ri xtik'atzin chike ri ruka'n q'ij, roma jari' ri uxlanibel-q'ij. Pa ruka'n q'ij, toq ek'o chik chupan ri uxlanibel-q'ij, jari' toq ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote y ri fariseo xkiben k'a chi xbekik'ulu-ki' chuwech ri Pilato. 63 Xbekibij chire: Roj xoqaqa chiqak'u'x chi ri Jesús ri tz'ukuy-tzij, toq k'a k'es na, xubij chi xtik'astej-pe pa rox q'ij. 64 Roj niqabij chi ke'aya' chajinela' chiri' k'a toq nitz'aqet na ri oxi' q'ij, richin k'a chi man kepe ri rutijoxela' y tikeleq'aj-el ri ruch'akul ri Jesús re aq'a' re', y k'ari' nikibij chike ri winaqi' chi kan xk'astej-wi-el chikikojol ri kaminaqi'. Y wi man xtiqaben ta keri' y nisach-el ri ruch'akul, k'ari' k'a más nim ri tz'ukun-tzij ri' ke chuwech ri nabey, xecha'. 65 Y ri Pilato xubij k'a chike ri achi'a' ri': Kixbiyin k'a y ke'ik'uaj-el jun tzobaj chajinela'. Rix xa kan iwetaman chik jebel achike rubanik ri k'o chi niben kan chire, xcha'. 66 Ri achi'a' ri' kan jari' xebe akuchi muqun-wi kan ri Jesús, y nibekichojmirisaj kan chi tichajix jebel. Xkitz'apej jebel ruchi' ri jul richin man yetikir ta nikijeq ri jul, y xekiya' chuqa' kan chajinela' ri chiri'.

Mateo 28

1 Toq kan q'axineq chik ri uxlanibel-q'ij, nimaq'a' yan chire ri nabey q'ij richin ri semana, ri María aj-Magdala y ri jun chik María xebe chuchi' jul ri akuchi muqun-wi kan ri Jesús. 2 Jari' toq xuben jun nimalej silonel roma jun ángel richin ri Dios ri peteneq chila' chikaj, xqaqa-pe y xusiloj ri abej, ri tz'apebel ruchi' ri jul. 3 Ri rusaqil ri ángel ri' xa kan junan k'a rik'in ri saqil nuya' jun koyopa'. Y ri rusaqil ri rutziaq kan junan k'a rik'in ri rusaqil ri tew ri niqaqa. 4 Y ri chajinela' roma kan janila xkixibij-ki' chuwech ri ángel ri', kan xebaybot-wi k'a, y kan xeken roma xibinri'il. 5 Jak'a ri ángel xubij chike ri ixoqi': Rix man tixibij-iwi'. Roma yin kan wetaman-wi chi rix ja ri ruch'akul ri Jesús ri xkamisex chuwa ri cruz ri nikanoj. 6 Rija' xa maneq chik wawe', roma xk'astej yan el, achi'el rubin kan chiwe. Kixanpe y titzu' na pe ri akuchi xk'oje-wi ri ajaw. 7 Y k'ari' kixtzolin chi'anin kik'in ri rutijoxela', richin nibebij chike chi rija' xk'astej yan k'a el chikikojol ri kaminaqi'. Rija' kan ninabeyej k'a el chiwech, richin chi nik'ul-iwi' chila' pa Galilea. Y chiri' xtitz'et-wi, achi'el rubin kan chiwe, xcha'. 8 Ri ka'i' ixoqi' ri' kan jari' xe'el-el ri chiri' chuchi' ri jul. Y stape' kan kixibin-ki', xa kan yekikot chuqa' janila. Rije' kan junanin xebe richin chi nibekiya' rutzijol chike ri rutijoxela' ri Jesús. 9 Jari' k'a toq xbek'ulun-pe chikiwech ri pa bey y xubij chike: Ninya' rutzil iwech, xcha'. Y ri ka'i' ixoqi' ri' kan jari' xexuke-qa chiraqen ri Jesús, xkiq'etej ri raqen y xkiya' ruq'ij. 10 Rija' kan jari' toq xubij chike: Man tixibij-iwi'. Wakami kixbiyin y tibeya' rutzijol chike ri wach'alal richin chi kebiyin k'a pa Galilea. Y chila' k'a xkinkitz'et-wi, xcha' chike. 11 Rokik ri ixoqi' ri' kichapon bey, ek'o chike ri chajinela' ri chiri' chuchi' jul xebe k'a pa Jerusalem. Rije' xbekiya' rutzijol chike ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote, ronojel ri xbanatej ri chiri' akuchi xmuq-wi ri Jesús. 12 Ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote xkimol k'a ki' kik'in ri achi'a' ri kan k'o kiq'ij, y xkiya-wi k'a chikiwech chi nikiya' janila kiméro ri achi'a' ri xechajin. 13 Xkibij chike ri chajinela': Rix xaxe k'a tibij chi ja toq yixwer, jari' toq xe'apon ri rutijoxela' ri Jesús pa q'equ'm y xkeleq'aj-el ri ruch'akul. 14 Y wi ta ri Pilato nretamaj, roj xqojbech'on k'a rik'in y xqojrunimaj. Keri' xkixqakol pa ruq'a', xecha'. 15 Ri achi'a' ri xechajin ri ruchi' jul xkik'ul k'a el ri méro, y achi'el ri xbix-el chike, kan ja wi k'a ri' xkiben. Ronojel k'a re' xa kan xbiyin yan rutzijol, y jare' ri etaman koma ri winaqi' judío k'a chupan re q'ij re'. 16 Jak'a ri julajuj tijoxela', xebe k'a pa Galilea. Xebe k'a pa ruwi' ri juyu' ri bin kan chike roma ri Jesús. 17 Y toq xkitz'et ruwech ri Jesús, rije' kan xkiya' ruq'ij. Stape' xa kan k'a ek'o na k'a ri man jani nikinimaj ta chi ri Jesús jari' ri k'o kik'in. 18 Ri Jesús kan xjel k'a apo kik'in richin nitzijon, y xubij: Ronojel kan pa nuq'a' k'a yin jachon-wi, kan keri' chila' chikaj y keri' chuqa' wawe' chuwech re ruwach'ulew. 19 Roma ri' re wakami kan ninbij-wi chiwe chi kixbiyin k'a ronojel ruwach'ulew y tibana' chi ri winaqi' ye'ok ta tzeqelibey wichin. Tiqasaj ya' pa kiwi' pa rubi' ri Dios Tata'ixel, pa nubi' yin ri K'ajolaxel y pa rubi' ri Loq'olej Espíritu. 20 Y tik'utu' chikiwech chi tikitaqej ronojel ri nubin kan. Y yin kan q'ij-q'ij k'a xkik'oje' iwik'in; k'a toq re ruwach'ulew xtapon chupan ri ruk'isibel q'ij, xcha'. Kan keri' ta k'a.

Marcos 1

1 Chupan k'a re jun wuj re' tz'ibatel-wi kan ri rutikeribel ri utzilej ch'abel richin kolotajik ri nuk'en-pe ri Jesucristo ri ruk'ajol ri Dios. 2 Kan xbanatej k'a achi'el ri rutz'iban kan ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri xk'oje' ojer kan ri xubini'aj Isaías, toq xubij: Xtinteq k'a jun ya'ol rutzijol, richin chi ja rija' ri xtijaqo ri bey chuwech. Rija' xtiberuchojmirisaj-apo akuchi k'o chi xtapon-wi. 3 K'o k'a jun q'ij k'o jun ri xtipe chupan ri tz'iran ruwach'ulew, y kan janila kow xtich'on y xtubij: Tichojmirisaj k'a jun bey richin ri Jehová. Tibana' jun choj laj bey richin ri qa-Dios, nicha', xcha' ri Isaías. 4 Ri ya'ol rutzijol ri', ja ri Juan q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Rija' k'o k'a pa tz'iran ruwach'ulew, y nubij chike ri winaqi' chi titzolej-pe kik'u'x rik'in ri Dios y tiqasex ya' pa kiwi' richin nikik'ut chi xjalatej ri kik'aslen, y keri' ri Dios nukuy kimak. 5 Y janila chi winaqi' ri xe'apon rik'in chiri' chuchi' ri raqen-ya' Jordán, winaqi' ri ek'o pa tinamit Jerusalem y chuqa' richin chijun ri ruwach'ulew Judea. Rije' kan yekiq'alajirisala-wi k'a ri kimak chuwech ri Juan, y rija' xuqasaj ya' pa kiwi'. 6 Ri rutziaq banon rik'in rusumal camello, y ri ximibel-rupan banon rik'in tz'um. Ri ruway, ja ri sak' y kab ri nikiya' taq chikopi' pa taq juyu'. 7 Rija' nuq'alajirisaj chi k'o jun ri xtipe ri más nim ruq'ij ke chuwech rija', y chi man ruk'amon ta richin niluke-qa richin nusol ri ruximibal ri ruxajab. 8 Ri Juan nubij k'a chi rija' xaxe ya' ri nuqasaj pa kiwi' ri winaqi'. Jak'a ri jun ri xtipe, ri' kan xtuqasaj ri Loq'olej Espíritu pa kiwi'. 9 Ja q'ij k'a ri' toq ri Jesús eleneq-pe pa tinamit Nazaret ri k'o pa ruwach'ulew Galilea. Y xoqaqa rik'in ri Juan chupan ri raqen-ya' Jordán y xqasex ya' pa ruwi'. 10 Toq ri Jesús qasan chik ya' pa ruwi', xbe'el-pe chupan ri raqen-ya'. Xutz'et k'a chi ri kaj xjaqatej, y ri Loq'olej Espíritu richin ri Dios ruchapon-pe qajen pa ruwi' achi'el jun paloma. Y kan choj xopa'e' pa ruwi' rija'. 11 Chirij ri' xpe k'a jun ch'abel chila' chikaj y xubij: Ja rat ri nuk'ajol yin ri kan janila yatinwajo' y yikikot awik'in, xcha' ri ch'abel ri'. 12 Kan jari' toq ri Jesús xban chire roma ri Loq'olej Espíritu chi xbe pa tz'iran ruwach'ulew. 13 Y xk'oje' k'a chiri' kawineq q'ij chikikojol k'uxunela' taq chikopi'. Jak'a ri ángel kan xkisamajij ri Jesús. Jari' k'a toq ri Itzel-Wineq xutejtobej ri Jesús. 14 Toq ri Juan ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios xya'ox yan pa cárcel, jari' toq ri Jesús xtzolej pa Galilea. Y nutzijoj k'a ri utzilej ruch'abel ri Dios ri nich'on chirij toq ri winaqi' ye'ok pa rajawaren, 15 y xubij: Ri q'ij ri rubin-pe ri Dios kan xtz'aqet yan, y xa naqaj chik k'o-wi-pe ri q'ij richin ri rajawaren ri Dios. Roma ri' titzolej k'a pe ik'u'x rik'in ri Dios y tinimaj ri utzilej ruch'abel richin kolotajik, xcha'. 16 K'o k'a jun q'ij toq ri Jesús beneq chuchi' ri choy ri k'o pa Galilea, xerutz'et e ka'i' achi'a'. Ri achi'a' ri', ja ri Simón ri nibix chuqa' Pedro chire, rachibilan ri Andrés ri rach'alal. Rije' yekiya-qa ri kiya'l chapbel-ker chupan ri ya', roma rije' kan e chapoy taq ker. 17 Jari' toq ri Jesús xch'on kik'in y xubij chike: Kiniwojqaj yin y xtinben chiwe richin yixok chapoy taq winaqi' richin yinkitzeqelibej, xcha'. 18 Rije', kan jari' xkiya' kan ri kiya'l chapbel-ker y xkitzeqelibej ri Jesús. 19 K'a juba' k'a kebiyin, toq ri Jesús xerutz'et chik e ka'i' achi'a' ri kach'alal chuqa' ki'. Y ri achi'a' ri', ja ri Jacobo y ri Juan, e ruk'ajol ri jun achin rubini'an Zebedeo. Rije' yesamej k'a chupan ri barco, nikichojmirisaj ri kiya'l chapbel-ker richin nikik'eq-qa chupan ri ya'. Jari' toq ri Jesús xeroyoj richin nikitzeqelibej. Rije' ek'o k'a chupan ri barco nikik'ojoj ri kiya'l chapbel-ker. 20 Xeroyoj chik k'a ri ka'i' achi'a' ri' richin nikitzeqelibej. Rije' kan chi'anin k'a xebe chirij y xkiya' kan ri kitata' kik'in ri kisamajela' chupan ri barco. 21 Chirij ri' ri Jesús y ri e beneq rik'in, xe'apon k'a pa tinamit Capernaum. Chupan ri q'ij richin uxlanen, ri Jesús xbe pa jay richin molojri'il, akuchi nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios, y xuchop k'a yerutijoj ri winaqi'. 22 Ri xe'ak'axan richin, kan nikimey k'a ri rutijonik, roma kan jun tijonik richin jun ri k'o uchuq'a' pa ruq'a' y man achi'el ta ok ri kitijonik ri e etamanela' chirij ri pixa'. 23 Ri chiri' chupan ri jay ri' k'o k'a apo jun achin ri k'o itzel espíritu rik'in. Y ri itzel espíritu ri' xch'on k'a rik'in uchuq'a' y xubij: 24 Rat Jesús aj-Nazaret, ¿achike k'a nawajo' chiqe? Rat xape wawe' xaxe richin chi yojak'is. Yin wetaman chi ja rat ri loq'olej richin ri Dios, xcha'. 25 Jak'a ri Jesús xuch'olij ri itzel espíritu y xubij chire chi man chik tich'on-pe y tel-el rik'in ri achin. 26 Ri itzel espíritu xuyikikej k'a ri ruch'akul ri achin y nisik'in xel-el. 27 Roma ri' ri winaqi' kan janila k'a xkimey y nikibila' chikiwech: ¿Achike k'a chi k'ak'a' tijonik re', roma ri Jesús kan rik'in k'a uchuq'a' nich'on kik'in ri itzel taq espíritu? Y ri espíritu kan nikinimaj rutzij, yecha' chikiwech-qa rije'. 28 Kan xel k'a rutzijol ri Jesús roma ri xuben, y kan chupan k'a ronojel ri ruwach'ulew Galilea xetamatej-wi. 29 K'ari' ri Jesús xel-pe ri chiri' pa jay richin molojri'il, y xbe k'a chi kachoch ri Simón y ri Andrés e kachibilan-el ri Juan y ri Jacob o. 30 Jak'a toq xe'apon, xbix k'a chire ri Jesús chi ri rujite' ri Simón qajineq chuwech warabel, roma jun nimalej k'aten. 31 K'ari' ri Jesús xjel-apo rik'in ri yawa', xuchop chuq'a' y xuben chire chi xyakatej-q'anej. Kan xaxe k'a keri' xuben chire kan jari' xk'is-el ri k'aten chirij. Y ri ixoq ri' kan jari' k'a xuchop kilixik ri Jesús y ri e beneq rik'in. 32 Jak'a toq niqaqa yan qa ri q'ij y xokoq'a' yan pe, jari' toq konojel ri winaqi' ri k'o yawa'i' kik'in xekik'uala-apo chuwech ri Jesús. Chuqa' xekik'uala-apo ri k'o itzel taq espíritu kik'in. 33 Kan jubama k'a konojel ri winaqi' ri ek'o chupan ri jun tinamit ri' xe'apon ri achike jay k'o-wi ri Jesús. 34 Ri Jesús kan xeruk'achojirisala' k'a el ri winaqi' ri k'o jalajoj ruwech yabil chike. Chuqa' xerelesala-el ri itzel taq espíritu ri ek'o kik'in jujun chike rije'; jak'a kan man xuya' ta k'a q'ij chike ri itzel taq espíritu richin yech'on ta, roma rije' ketaman ri achike rija'. 35 Ri ruka'n q'ij toq k'a man jani tiseqer-pe, ri Jesús xyakatej-el y xbe akuchi kan man jun k'o, y chiri' xch'on-wi rik'in ri Dios. 36 Jak'a ri Simón y ri e rachibil xebe chukanoxik. 37 Toq xkil, xkibij chire chi ri winaqi' nikikanoj. 38 Ri Jesús xubij chike: Jo' pa ch'aqa' chik tinamit ri ek'o-pe naqaj, richin chi ninbentzijoj chuqa' chike rije' ri ruch'abel ri Dios, roma yin kan chubanik ri samaj ri' toq xipe wawe' chuwech re ruwach'ulew, xcha'. 39 Rija' xbe k'a chutzijoxik ri ruch'abel ri Dios chupan chijun ri Galilea k'a ri pa taq jay richin molojri'il, akuchi nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Y chuqa' kan xerelesala' k'a ri itzel taq espíritu ri ek'o kik'in ri winaqi'. 40 K'o k'a jun achin ri k'o yabil ri nutaluj-ri' chirij; ri achin ri' xapon chuwech ri Jesús y xuqasaj-ri' k'a pan ulew y xubij chire: Ajaw, wi nawajo', yatikir yinak'achojirisaj chire re yabil re', xcha' chire. 41 Ri Jesús kan janila xujoyowaj ruwech ri achin ri', xuchop-apo y xubij: Ninwajo' chi yak'achoj. Tik'is k'a el re yabil re' chawij, xcha' chire. 42 Kan chupan k'a ri ramaj ri' rija' xch'ajch'ojir kan chire ri yabil. 43 Ri Jesús, kan jari' k'a xujech-el ri achin ri', y janila k'a xuchilabej-el chire, 44 y xubij: Man jun achoq chire tatzijoj-wi, xa choj kabiyin pa rachoch ri Dios richin tabek'utu-awi' chuwech ri sacerdote. Tasuju' ri sipanik ri nubij chupan ri wuj ri rutz'iban kan ri Moisés richin naq'alajirisaj chikiwech ri winaqi' chi at ch'ajch'oj chik, xcha-el chire. 45 Jak'a ri achin ri' xa xuchop rutzijoxik chike ri winaqi' ri achike xbanatej rik'in rija'. Roma ri' ri Jesús janila xel rutzijol, y man nitikir ta chik nok-apo ri pa taq tinamit ri napon-wi roma xa kan e janila winaqi' ri yek'ulu apo richin. Y roma chuqa' ri' ri Jesús xa nik'oje' kan ri pa taq juyu' ri akuchi e maneq winaqi'. Man rik'in ri' kan e k'iy k'a winaqi' ri ye'apon rik'in ri Jesús.

Marcos 2

1 Toq ik'owineq chik k'a ka'i-oxi' q'ij, ri Jesús xtzolin chik jun bey pa tinamit Capernaum. Y toq ri janila chi winaqi' xkak'axaj chi rija' k'o pa jun jay ri chiri' pa tinamit, 2 rije' kan chi'anin k'a xkimol-apo-ki' akuchi k'o-wi ri Jesús. Kan man yeruben ta chik k'a ri pa jay, roma ri' kan k'a ri chuwa-jay-el ek'o winaqi'. Ri pa ruchi-jay kan man jun chik k'a nitikir nok. Ri Jesús kan nutzijoj k'a ri ruch'abel ri Dios chike konojel ri ek'o-apo chiri'. 3 Jak'a chuqa' ri' toq xe'apon e kaji' achi'a' kik'uan-apo jun achin sikirineq, kili'en-el chuwech ri ruwarabel. 4 Jak'a xa man xetikir ta xe'ok-apo k'a rik'in ri Jesús, koma ri winaqi' kimolon-apo-ki', roma ri' ja chik ri pa ruwi' ri jay xejote-wi y xkelesaj ri ruwi' ri jay richin xkiqasaj-qa ri yawa' k'a akuchi k'o-wi ri Jesús. 5 Toq ri Jesús xerutz'et chi kan kikuquban kik'u'x rik'in, xubij chire ri achin sikirineq, chi ri rumak xkuyutej yan. 6 Chiri' e tz'uyul k'a chuqa' apo jujun chike ri etamanela', y rije' nikich'ob pa taq kánima: 7 ¿Achike roma toq re Jesús kere' xubij? Rija' xa nujunamaj-ri' rik'in ri Dios. Roma kan man jun wineq ri nitikir nikuyu mak, xa kan xaxe ri Dios, yecha'. 8 Jak'a ri Jesús kan xretamaj k'a ri nikich'ob ri etamanela' ri'. Y roma ri' xubij: ¿Achike roma kere' nich'ob pa taq iwánima? 9 Roma wi yin yitikir ninben chire re jun sikirineq richin nibiyin-el, ¿man yitikir ta kami chuqa' ninbij chire chi ninkuy rumak? 10 Wakami k'a, richin chi niwetamaj chi yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan k'o uchuq'a' pa nuq'a' richin ninkuy mak, titz'eta' k'a, xcha'. 11 Jari' toq ri Jesús xubij chire ri sikirineq: Kayakatej, tak'uaj-el la awarabel y kabiyin chi'awachoch, xcha' chire. 12 K'ari' ri achin ri' xpa'e-q'anej y xuk'ol-el ri ruwarabel, y xel-el chikikojol. Rije' kan janila xkimey, roma man jun bey kitz'eton ta chi keri' nik'uluwachitej. Y xkiya' k'a ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios y xkibila' k'a: Man jun bey qatz'eton chi kere' ta nibanatej, xecha'. 13 Chirij ri' ri Jesús xbe chik k'a jun bey chuchi' ri choy richin Galilea y e janila chi winaqi' ri xe'apon rik'in. Y rija' yerutijoj k'a rik'in ri ruch'abel ri Dios. 14 Jak'a toq ruchapon bey, jari' toq xutz'et ri jun achin rubini'an Leví ruk'ajol ri Alfeo. Rija' tz'uyul akuchi nik'ul-wi ri k'o chi nitoj kan chike ri aj-Roma. Ri Jesús xubij chire ri Leví chi tutzeqelibej, y jari' k'a toq ri Leví xbeyakatej-pe, y xrojqaj-el ri Jesús. 15 Jak'a toq ri Jesús y ri rutijoxela' e raq'el chuchi' ri mesa ri chiri' pa jay, ek'o chuqa' k'iy chike ri e moloy taq méro ri nitoj chike ri aj-Roma y ch'aqa' chik winaqi' ri man nikitzeqelibej ta ri pixa' ri chuqa' xetz'uye' kik'in rije'. 16 Ri chiri' ek'o chuqa' etamanela' chirij ri pixa' y ri fariseo. Y toq xkitz'et ri', xkibij chike ri rutijoxela' ri Jesús: ¿Achike roma toq ri Jesús, ri itijonel, niwa' kik'in la e moloy taq méro y kik'in ri ch'aqa' chik winaqi' ri man nikitzeqelibej ta ri pixa'?, xecha'. 17 Toq ri Jesús xrak'axaj-pe ri nikibij ri achi'a' ri', xubij k'a chike: Ri man e yawa'i' ta man nik'atzin ta aq'omanela' chike. Jak'a ri e yawa'i', ri' kan k'atzinel-wi ri aq'omanel chike. Yin man xipe ta chikikanoxik ri janila winaqi' ri choj kik'aslen. Yin xipe chikikanoxik ri man choj ta kik'aslen richin nitzolej-pe kik'u'x, xcha'. 18 K'o k'a jun q'ij ri rutijoxela' ri Juan y ri kitijoxela' ri fariseo kicha'on richin yemewayin. Y roma ri' jujun chike ri winaqi' xokik'utuj chire ri Jesús y xkibij: Ri rutijoxela' ri Juan y ri kitijoxela' ri fariseo kan kicha'on k'a jun q'ij richin yemewayin. ¿Achike k'a roma toq ri atijoxela' rat man keri' ta nikiben?, xecha' chire. 19 Ri Jesús xubij: ¿Achike nibij rix, ruk'amon kami chi yemewayin ri e oyon pa jun k'ulubik toq xa k'a k'o na ri ala' ri k'a ruk'ulubik kik'in? Rije' man yetikir ta nikiben roma k'o rija' kik'in. 20 Jak'a kan xtapon na wi ri q'ij toq ri achijlonel xtelesex-el. Jari' k'a toq xkemewayin. 21 Man ruk'amon ta chi nukusex jun k'ojobel k'ak'a' chire jun tzieq ri xa tzia'q chik, roma jun k'ojobel k'ak'a' nuk'ol-ri' y nujik' ri tzieq k'ojon; y ri tzieq ri' más nretzetej. 22 Keri' chuqa' man ruk'amon ta chi niya'ox k'ak'a' vino chupan jun k'ojelibel ri banon rik'in tz'um ri xa tzia'q chik. Roma ri tz'um ri' xa man nikoch'on ta chik y nik'is-el ri vino chupan. Jak'a chupan jun k'ak'a' tz'um, niyake' kan k'ak'a' vino richin man nibojbo' ta, xcha' ri Jesús. 23 Pa jun uxlanibel-q'ij, ri Jesús y ri rutijoxela' e beneq k'a pa jun ulew ri tikon ruwech rik'in trigo. Y ri tijoxela' xpe k'a kiwayjal y roma ri' xekich'up-el ri ruwi' trigo y xkitej. 24 Jak'a ri fariseo xkitz'et ri xkiben y xkibij k'a chire ri Jesús: La atijoxela' kan xkiben k'a ri kan man ruk'amon ta chi nibanatej chupan jun uxlanibel-q'ij, xecha'. 25 Jak'a ri Jesús xubij chike: ¿Man itz'eton ta k'a rix ri tz'ibatel kan chirij ri xkiben ri David y ri e rachibil ri ojer kan, toq janila xenum 26 y toq ja ri Abiatar nimalej sacerdote chiri'? Chupan ri q'ij ri' ri David xbe chukanoxik wey chiri' pa rachoch ri Dios, y kan ja ri kaxlan-wey ri sujun chuwech ri Dios ri xkitej. Y re' xa kan man ruk'amon ta chi xutej rija' ni ri e rachibil, xaxe ri sacerdote ri kan k'o kiq'a' chire richin nikitej. 27 Ri uxlanibel-q'ij xban richin jun utzil chire ri wineq, y man ja ta ri wineq xban richin ri uxlanibel-q'ij. 28 Roma ri' rix kan ruk'amon k'a chi niwetamaj chi yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, ja yin ri rajaw ri uxlanibel-q'ij.

Marcos 3

1 K'o chik k'a jun q'ij chi ri Jesús y ri rutijoxela' xe'apon chik k'a ri pa jay richin molojri'il, akuchi nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Y chiri', k'o k'a jun achin ri ruwonon-ri' ri jun ruq'a'. 2 Jak'a kan ek'o ri kiq'eleben ri Jesús richin nikitz'et wi nuk'achojirisaj ri achin ri', richin nikisujuj roma nisamej chupan ri jun uxlanibel-q'ij ri'. 3 Man rik'in ri' ri Jesús xubij chire ri achin chi tiyakatej y tipa'e' pa nik'aj. 4 K'ari' ri Jesús xuk'utuj chike ri winaqi' ri ek'o chiri': ¿Más kami ruk'amon chi niban ri utz pa jun uxlanibel-q'ij o ri itzel? ¿Ri nikol ruk'aslen jun wineq o ri nikamisex?, xcha'. Jak'a ri janila chi winaqi' man jun ch'abel xkibij. 5 Ri Jesús xerutzu' k'a rik'in royowal y chuqa' xbison-qa roma xerutz'et chi xa kowirineq ri kánima y man nikajo' ta nikinimaj. K'ari' rija' xubij chire ri achin ruwonon-ri' ri ruq'a': Tayuqu' la aq'a', xcha' chire. Y ri achin kan xuyuq ri ruq'a', y jari' toq xchojmir. 6 Ri fariseo, xaxe xkitz'et kan ri', kan jari' xbekimolo-ki' kik'in ri e janila chi winaqi' ri kitzeqeliben ri rey Herodes Antipas, richin nikich'ob achike nikiben richin nikikamisaj ri Jesús. 7 Jak'a ri Jesús xbe chuchi' ri choy richin Galilea, e rachibilan-el ri rutijoxela', y kan xetzeqelibex k'a el koma janila chi winaqi' ri aj chiri', winaqi' aj-Judea, 8 aj-Jerusalem, aj-Idumea, ri ek'o pa relebel-q'ij chire ri raqen-ya' Jordán y ri janila chi winaqi' ri ek'o chunaqaj ri tinamit Tiro y Sidón. Kan konojel ri winaqi' ri' xe'oqaqa rik'in ri Jesús, roma kak'axan ri nima'q taq banobel ri yerubanala'. 9 Roma kan e janila chi winaqi' ye'oqaqa rik'in, ri Jesús xubij chike ri rutijoxela' chi kan tikinaba' jun barco. Roma wi janila chi winaqi' janila xtikipitz', rija' xtok chupan ri barco ri'. 10 Rija' kan e k'iy k'a winaqi' ri e ruk'achojirisan chik, roma ri' konojel k'a ri e yawa'i' nikajo' chuqa' chi yek'achojirisex, y nikinimila' ki' chirij, richin nikichop-apo. 11 Y ri janila winaqi' ri ek'o itzel taq espíritu kik'in toq nikitz'et ri Jesús, ri espíritu ri' xkiben chike ri winaqi' ri' chi nikixukubala' k'a ki' chuwech y kan rik'in k'a uchuq'a' yech'on y nikibij: Ja rat ri ruk'ajol ri Dios, yecha'. 12 Jak'a ri Jesús nubila' chike ri espíritu ri' chi man tikiq'alajirisaj chi ja rija' ri ruk'ajol ri Dios. 13 Chirij ri' ri Jesús xjote-el pa ruwi' ri juyu' y xeroyoj-el konojel ri e tzeqelibeyon-el richin. 14 Xerucha-el kablajuj chike rije' richin yerachibilaj y richin chuqa' yeruteq-el chutzijoxik ri ruch'abel ri Dios. 15 Y keri' chuqa' kan xtuya' uchuq'a' chike richin yekelesala' itzel taq espíritu, [y yekik'achojirisala' yawa'i']. 16 Ri e kablajuj ri xerucha' ri Jesús, ja ri Simón ri xubij chuqa' Pedro chire: 17 Ri Jacobo y ri Juan, ri e ruk'ajol ri Zebedeo; y rije' chuqa' Boanerges xbix chike, y re bi'aj re' nel chi tzij e achi'el koqolajay: 18 Ri Andrés, ri Felipe, ri Bartolomé, ri Mateo, ri Tomás, ri Jacobo ri ruk'ajol ri Alfeo, ri Tadeo, ri Simón jun aj-labal ri yeruto' ri ruwinaq, 19 y ri Judas Iscariote ri xtibek'ayin richin ri Jesús. 20 Ri Jesús y ri rutijoxela' xe'apon pa jun jay. Y roma janila e k'iy winaqi' ri xkimol chik apo ki' jun bey, rije' man xetikir ta xkitej kiway. 21 Toq ri e rach'alal ri Jesús xkinabej-pe, xe'apon richin nibekik'ama-pe, roma xkich'ob chi ri Jesús xa xch'ujer. 22 Ri etamanela' chirij ri pixa' e peteneq pa Jerusalem, y ek'o-apo ri akuchi k'o-wi ri Jesús. Y nikitzijola' chikiwech chi ri Jesús k'o pa ruq'a' ri Beelzebú, ri kajaw ri itzel taq espíritu. Roma ri' ruya'on uchuq'a' chire, richin nitikir yerelesaj ri itzel taq espíritu. 23 Roma ri' ri Jesús xeroyoj, y richin xtzijon kik'in, xerukusaj k'ambel taq tzij. Rija' xuk'utuj chike: ¿Nitikir kami ri Itzel-Wineq chi kan ja rija' nelesan-el-ri' rik'in jun wineq? 24 Wi ta jun ajawaren nuch'er-ri', ri ajawaren ri' man xtiyaloj ta. 25 Keri' chuqa' pa jun jay, wi xa yejalajo' chikiwech y yech'aratej, re winaqi' re' xa xkek'is. 26 Roma ri' wi ri Itzel-Wineq xa niyakatej chirij-qa rija' y xa yech'aratej ri rusamajela'; wi keri' nuben, jari' k'a xapon ruq'ij richin nik'is ri'. 27 Keri' chuqa' ri nrajo' neleq'-el pa rachoch jun achin ri kan janila ruchuq'a'. Nabey k'o chi tuxima' ri achin ri', y k'ari' tukanoj-el ronojel ri yeruk'uaj-el. 28 Roma ri' ninbij chiwe: Ri mak y ri yoq'onik ri nikiben ri winaqi', yekuyutej-wi. 29 Jak'a ri yoq'bel richin ri Loq'olej Espíritu, kan man xkekuyutej ta, xa kan xtrejqalej rumak richin jantape', xcha'. 30 Ri Jesús xubij keri' chike ri etamanela' chirij ri pixa', roma rije' xa nikibij chirij rija' chi k'o itzel espíritu rik'in. 31 Rokik ri Jesús k'a nich'on na kik'in ri winaqi', jari' toq xapon ri rute' y ri e rach'alal y koyoben-apo ri chuwa-jay. Xaxe xkiteq-apo royoxik. 32 Ri winaqi' ri ek'o chiri' ri e tz'uyul-apo rik'in ri Jesús ri xebin-apo chire, y xkibij: Ri ate' y ri e awach'alal at koyoben chuwa-jay. Rije' nikajo' yech'on awik'in, xecha' chire. 33 Jak'a ri Jesús xubij chike: ¿Achike k'a ri nte' y e achike k'a ri wach'alal?, xcha'. 34 Jari' toq ri Jesús xch'on kik'in ri e tz'uyul-apo rik'in y xubij: Jare' k'a ri e okineq nte' y e okineq wach'alal yin. 35 Roma kan konojel k'a ri yebanon ri rurayibel ri Dios, jari' ri ye'ok nte', wana' y wach'alal, xcha' ri Jesús.

Marcos 4

1 Ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xel-el pa jay y xbetz'uye' chuchi' ri choy richin Galilea. Y e janila chi winaqi' ri xkimol-apo-ki' rik'in. Roma ri' rija' xok-apo pa jun barco y xtz'uye-qa chiri', y konojel ri winaqi' e pa'el chuchi' ri ya' nikak'axaj-apo ri Jesús. 2 Rija' k'iy ri xubij chike y ruyon rik'in k'ambel taq tzij. Y jun k'a chike ri k'ambel-tzij ri xukusaj, jare': 3 K'o k'a jun achin tikonel ri xbe pa jopin ija'tz. 4 Toq ri achin ri' k'o chik pa rusamaj, nijopin ija'tz, juba' k'a chire ri' pa bey xqaqa-wi. Y xepe k'a ri aj-xik' taq chikopi' xkitej-el. 5 Juba' chik k'a chire ri ija'tz kojol abej xqaqa-wi, y chiri' xa man k'iy ta ulew k'o. Y kan chi'anin k'a xe'el-pe. 6 Xa jak'a toq xpe ruwech ri q'ij, xemayamo' y xechaqi'j-qa. Roma xa man nej ta beneq-qa ri kixe' roma man pim ta ri ulew. 7 Y juba' chik chire ri ija'tz xqaqa kojol q'ayis ri k'o kik'ixal. Y toq xe'el-pe, kan junan xek'iy-q'anej kik'in ri k'ix. Jak'a roma ri k'ix janila xek'iy, ri tiko'n xa xejiq' kan. Y man xkiya' ta kiwech. 8 Jak'a ri ch'aqa' chik ija'tz xqaqa pa jun utzilej ulew, y ri tiko'n jebel xek'iy y xewachin jebel. Roma ri' k'o ija'tz ri xkiyala' juwineq lajuj kiwech, k'o xkiyala' oxk'al y k'o xkiyala' wok'al kiwech. 9 ¡Rix ri k'o iwak'axabal, kan tiwak'axaj k'a ri xinbij!, xcha' ri Jesús. 10 Toq xkanej kan ruyon ri Jesús kik'in ka'i-oxi' winaqi' y ri e kablajuj rutijoxela', jari' k'a xkik'utuj chire achike ri nrajo' nubij chike rik'in ri k'ambel-tzij ri xutzijoj chike. 11 Y rija' xubij: Man jun bey kan ta bin jebel chirij toq ri winaqi' ye'ok pa rajawaren ri Dios, jak'a chiwe rix ya'on k'a q'ij chi niwetamaj jebel, jak'a chikiwech ri winaqi' ri man ek'o ta wik'in, ri' kan rik'in k'ambel taq tzij yich'on-wi kik'in. 12 Xa roma ri' toq yin yenkusaj k'ambel taq tzij richin yich'on kik'in. Roma xa kan man niq'ax ta chikiwech, stape' kan nikitzu' y nikak'axaj. Jak'a man niq'ax ta chuqa' chikiwech richin keri' man nitzolej ta pe kik'u'x y man nikuyutej ta kimak roma ri Dios. 13 Ri Jesús xubij chik: ¿Kan man xq'ax ta chiwech ri k'ambel-tzij ri k'a juba' tinbij-qa chiwe? ¿Achi'el k'a toq xtiq'ax chik chiwech ri ch'aqa' chik k'ambel taq tzij? 14 Rik'in re jun k'ambel-tzij re' nink'ut k'a chiwech chi ri tikonel ja ri rusamajel ri nitzijon ri ruch'abel ri Dios. 15 Ri juba' ija'tz ri xqaqa pa bey, nich'on pa kiwi' ri winaqi' ri nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios, jak'a ri Itzel-Wineq junanin napon kik'in y nrelesaj-el ri ch'abel ri' pa taq kánima. 16 Ri ija'tz ri xqaqa kan kojol taq abej, kan nich'on chikij ch'aqa' chik winaqi' ri nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Rije' kan janila k'a yekikot toq nikik'ul ri ruch'abel ri Dios. 17 Jak'a roma kan man nuk'en ta qa ruxe' jebel ri ruch'abel ri Dios, kan man niyaloj ta k'a ri kikoten kik'in. Jak'a toq yepe tijoj-poqonal y ye'etzelex roma kiniman ri ruch'abel ri Dios, xa kan chi'anin yetzaq kan. 18 Y ri ija'tz ri xeqaqa kan kojol taq q'ayis ri k'o kik'ixal kan nich'on-wi k'a chikij ch'aqa' chik winaqi' ri nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. 19 Jak'a ri winaqi' ri' roma xa janila poqonal nikiq'axaj, xa nijiq' k'a ri ruch'abel ri Dios ri k'o kik'in. Y chuqa' roma janila nikich'ob rij ri kibeyomel, y ri ch'aqa' chik ruwech rayinik ri yepe kik'in, xa nijiq'. Y ri winaqi' ri' kan man jun bey k'a xtiwachin jebel ri ruch'abel ri Dios pa kik'aslen. 20 Jak'a ri ija'tz ri xeqaqa pa jun utzilej ulew, kan nich'on k'a chikij ri winaqi' ri nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios y kan nikik'ul pa taq kánima y ri kik'aslen kan niwachin jebel. Kan yewachin k'a achi'el nikiben ri ija'tz ri nikiya' juwineq lajuj kiwech, ch'aqa' oxk'al y ek'o kan wok'al ri kiwech ri nikiya'. Kan keri' k'a nuben ruk'aslen ri wineq ri nuk'en-qa ri ruch'abel ri Dios pa ránima, xcha' ri Jesús. 21 Ri Jesús xubij chuqa' chike: Toq nik'an-pe jun q'aq' richin nisaqirisan pa jay, ¿chuxe' kami bojo'y o chuxe' kami jun ch'at nik'oje-wi? Man keri' ta roma ri q'aq' ri' kan k'o chi niya'ox-q'anej chikaj. 22 Keri' chuqa' man jun ri ewan kan, ri man ta xtibeq'alajin-pe. Y chuqa' kan man jun ri tz'apen kan rij, ri xa man ta richin chi nibeq'alajirisex-pe chuwa-saqil. 23 ¡Rix ri k'o iwak'axabal, kan tiwak'axaj k'a ri xinbij!, xcha' ri Jesús. 24 Ri Jesús xubij chuqa': Toq rix niwak'axaj ri ruch'abel ri Dios, kan tiwak'axaj k'a jebel ri nubij. Roma achike rubanik ri xiben rix kik'in ri winaqi', kan keri' chuqa' xtiban chiwe; y xa kan xtiya'ox ch'aqa' chik pa ruwi' roma rix kan xiwak'axaj. 25 Roma ri' ri kan k'o rik'in, xtiya'ox más chire. Jak'a ri juba' ok k'o rik'in, xa xtelesex chik chire, xcha'. 26 Ri Jesús xubij chuqa': Toq ri winaqi' ye'ok pa rajawaren ri Dios, nibanatej k'a achi'el nibanatej rik'in jun ija'tz richin trigo ri nitik kan roma jun tikonel. 27 Rija' nibewer k'a toq nok-pe ri aq'a', y niyakatej-el toq niseqer-pe. Rokik ronojel re', ri ija'tz nibebos-pe y nik'iy-el, jak'a ri tikonel man nitikir ta nubij achike rubanik toq ri ija'tz nibebos-pe y toq nik'iy-q'anej. 28 Ri tikonel kan man jun k'a nuben richin chi ri tiko'n nik'iy-pe, roma ri tiko'n xa ruyon nik'iy-pe. Jak'a nabey ri ti ral ri trigo nibek'iy-pe. Y toq nim chik, nibek'ulun-pe ri ruwi'. Y pa ruk'isibel, ninoj k'a pe ri ruwi' rik'in ri rupan. 29 Y toq q'en chik rubanon, jari' k'a toq xapon ruq'ijul richin ri q'atoj, xcha'. 30 Ri Jesús xubij chuqa': ¿Achoq ik'in k'a yojtikir niqajunamaj-wi ri rajawaren ri Dios? ¿Achike ta k'a k'ambel-tzij niqakusaj richin niqaq'alajirisaj? 31 Xa kan jubama junan rik'in ri nibanatej rik'in ri ija'tz richin mostaza ri nitik-qa. Ri ija'tz ri' xa jari' ri más ti ko'ol ok ri k'o chuwech re ruwach'ulew. 32 Y toq tikon chik kan y nik'iy-q'anej, xa jari' k'a ri más nim nel chikiwech xabachike ichaj, y yek'oje' ruq'a' e nima'q. Roma ri' ri aj-xik' taq chikopi' nikibanala' kisok pa taq ruq'a', richin chiri' yemujan-wi, xcha'. 33 Ri Jesús, toq xutzijoj ri ruch'abel ri Dios chike ri winaqi', kan xerukusaj-wi k'iy k'ambel taq tzij achi'el re', roma retaman chi rik'in re' k'o niketamaj. 34 Rija' xaxe rik'in k'ambel taq tzij xch'on-wi kik'in. Jak'a toq nikiyonij kan, rija' kan nubij chike ri rutijoxela' achike yek'ulun-wi chi tzij. 35 Toq xok k'a pe ri aq'a' chupan ri q'ij ri', ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': Jo', qojq'ax la juk'an chik ruchi' la choy, xcha'. 36 Ri Jesús xerutaqala' k'a kan ri winaqi' y rija' kan tz'uyul chik chiri' chupan ri barco, y kan jari' k'a xkichop-el bey pa ruwi-ya'. Y ek'o ch'aqa' chik barco ri junan xe'el-el kik'in. 37 Y toq kichapon k'a bey, xpe jun kaq'iq'-job ri janila nim pa ruwi' ri ya', y roma ri' ri barco xuchop ninoj-pe chi ya' y xa jubama xebe-qa chuxe-ya'. 38 Jak'a ri Jesús niwer toq najin ri kaq'iq'-job. Rija' chirij-qa ri barco rukanon jun ruch'akat-ruwi', y chiri' niwer-wi. K'ari' ri tijoxela' xkik'asoj y xkibij chire: ¡Qajaw! ¡Qajaw! Wakami yojken y rat xa yawer, xecha' chire. 39 Y ri Jesús xyakatej k'a pe, xuch'olij ri kaq'iq' y xubij chire ri ya': Tik'is-el ri kaq'iq'-job y titane-qa ri nibolqo't ri ya', xcha'. Y kan keri' xbanatej. Ri kaq'iq' xk'is-el y chuqa' xsiliso-qa ri ya' ri nibolqo't. 40 K'ari' ri Jesús xubij chike: ¿Achike roma toq xixibij-iwi'? ¿Kan man ikuquban ta ik'u'x wik'in?, xcha'. 41 Jak'a ri tijoxela' janila kixibin-ki' y nikik'utula' chikiwech: ¿Achike k'a chi achin re'? Roma ri kaq'iq' y ri ya' kan nikinimaj rutzij, yecha'.

Marcos 5

1 Toq ri Jesús y ri rutijoxela' xe'apon k'a ri juk'an chik ruchi' ri choy, ri chiri' pa ruwach'ulew Gerasa, 2 ri Jesús xqaqa kan chupan ri barco. Kan jari' k'a toq xapon jun achin rik'in, ri eleneq-pe akuchi e muqul-wi ri kaminaqi'. Ri achin ri' ek'o k'a itzel espíritu rik'in. 3 Kan ja k'a ri akuchi e muqun-wi ri kaminaqi', jari' ri okineq rachoch. Y man jun tikirineq ximiyon ta stape' kan rik'in cadena. 4 K'iy mul e ximon ruq'a-raqen rik'in cadena, jak'a xa e ruraq'ach'ilon kan, y nuq'ej ri ch'ich' ri sutin-rij ri raqen rik'in. Kan man jun tikirineq chirij. 5 Rija' kan jantape' k'a nibiyaj ri pa taq juyu' y ri chikikojol ri akuchi e muqun-wi kaminaqi'; nisik'in y nusokola-ri' rik'in abej. Kan chi paq'ij chi chaq'a' keri' nubanala'. 6 Toq rija' xutz'et-pe ri Jesús, k'a nej k'a k'o-wi, junanin xpe y xoxuke' chuwech. 7 Y kan rik'in k'a ruchuq'a' xch'on y xubij: Rat Jesús ri ruk'ajol ri nimalej Dios, ¿achike roma toq yinaneq? Pa rubi' ri Dios ninbij chawe, chi man kinach'ujerisaj, xcha'. 8 Ri achin xubij kere' roma ri Jesús najin chubixik chire ri espíritu ri k'o rik'in ri achin chi tel-el. 9 K'ari' ri Jesús xuk'utuj chire ri itzel espíritu chi achike rubi'. Y rija' xubij: Ri nubi' Oj K'iy, roma e janila wachibil ek'o, xcha'. 10 Kan janila k'a xuk'utuj utzil chire ri Jesús chi man trelesaj-el chiri'. 11 Y k'a kela' k'a apo juba' chire ri akuchi k'o-wi rija', yeyuq'ux janila e k'iy aq. 12 Ri itzel taq espíritu ri ek'o rik'in ri achin ri', xkik'utuj utzil chire ri Jesús. Y xkibij chire: Taya' q'ij chiqe richin yojok kik'in la q'ataj aq la ek'o chila', xecha'. 13 Ri Jesús xubij chike: Kixbiyin k'a, xcha'. Y ri itzel taq espíritu xe'el-el y xebe'ok kik'in ri aq. Konojel ri aq ri' xkichop anin pa xulan, chuwech jun juyu' pa'el-pa'el, y choj xebetzaq chupan ri choy y konojel ri aq ri' xeken. Ri kajlabal ri aq ri' ek'o la'eq jun 2,000. 14 Jak'a ri yeyuq'un kichin, kan xaxe k'a xkitz'et kan ri xbanatej, xe'animej. Xebe pa tinamit, y pa taq kokoj tinamit y xbekitaluj rutzijol ri xbanatej rik'in ri achin ri'. Y ri winaqi' aj chiri' xokitz'eta' ri xbanatej. 15 Toq xe'oqaqa rik'in ri Jesús, kan jari' toq xkitz'et chi ri achin ri xek'oje' itzel taq espíritu rik'in, tz'uyul, rukusan rutziaq y kan choj chik rubanik. Jak'a ri winaqi' ri' xa xkixibij-ki'. 16 Ri winaqi' ri xetz'eton ri xbanatej rik'in ri achin ri' y kik'in ri aq, xkitzijola' k'a chike ri winaqi' ri e peteneq chutz'etik ri xk'uluwachitej. 17 Roma ri' ri winaqi' aj chiri' xkik'utuj k'a utzil chire ri Jesús chi tel-el chiri'. 18 Chirij ri' ri Jesús xtzolin pa barco. Nok yan el chupan toq ri achin ri xek'oje' ri itzel taq espíritu rik'in xuk'utuj k'a utzil chire ri Jesús chi tuya' q'ij chire richin nibe rik'in. 19 Jak'a man xuya' ta q'ij, y xa xubij chire: Katzolin chi'awachoch, y tatzijoj chike ri e aj pan awachoch ri nima'q taq banobel y ri joyowanik ri xinben awik'in, xcha' chire. 20 Ri achin ri' xbe k'a y xuchop rutzijoxik ri xuben ri Jesús rik'in. Xutzijoj chike konojel ri winaqi' ri ek'o chupan ri ruwach'ulew Decápolis. Y rije' kan janila xkimey ri xbanatej. 21 Ri Jesús y ri rutijoxela', xe'ok chik chupan ri barco richin xetzolin. Jak'a kan e janila e k'iy winaqi' ri xkimol-apo-ki' rik'in ri chiri' chuchi' ri choy richin Galilea. 22 Ri chiri' xapon k'a chuqa' jun achin rubini'an Jairo. Rija' nisamej chupan ri jay richin molojri'il, akuchi nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Y toq xutz'et-apo ri Jesús, kan jari' xxuke' k'a pan ulew chuwech. 23 K'ari' xubij chire ri Jesús: Ri ti numi'al yawa' y niken yan. Tabana' k'a utzil tabeya' ri aq'a' pa ruwi' richin nikolotej chuwech ri kamik y nik'ase' kan, xcha'. 24 Roma ri' ri Jesús kan xbe, y e k'iy chuqa' winaqi' ri xkimol-apo ki' chirij. 25 Chikikojol ri janila chi winaqi' beneq jun ixoq yawa', ri k'o yan chik kablajuj juna' nibiyin rukik'el y man tanel ta. 26 Rija' rutijon poqon roma beneq chik kik'in e k'iy aq'omanela', y xuk'is yan chuqa' ronojel ruméro. Jak'a pa ruk'exel chi utz ta juba', xa más rubanon. 27 Re ixoq re' rak'axan-pe ri utzil ri yerubanala' ri Jesús. Roma ri' xjel-apo rik'in, y xberuchapa' kan juba' ri rutziaq. 28 Roma ri ixoq ri' kan rubin pe pa ránima: Xa rik'in ta ninchop-el juba' rutziaq ri Jesús, yik'achoj chire re yabil re', chayineq-pe. 29 Kan xaxe k'a xuchop ri rutziaq ri Jesús, kan jari' xk'achoj chire ri yabil ri ruk'uluwachin. 30 Jak'a ri Jesús toq xunabej chi xel-el uchuq'a' rik'in, jari' toq xtzu'un chirij, y xubij chike ri winaqi': ¿Achike xchapo ri nutziaq?, xcha'. 31 Jak'a ri tijoxela' xkibij chire: Ye'atz'et chi ri winaqi' yatkipitz', y rat nak'utuj na chi achike xchapo ri atziaq, xecha' chire ri Jesús. 32 Jak'a ri Jesús yerutzula' ri winaqi' richin nretamaj richin achike xchapo ri rutziaq. 33 Ri ixoq ruxibin-ri' y nibaybot, roma xa ja rija' ri xchapo ri rutziaq, y kan xk'achoj-wi chire ri yabil, xoxuke' chuwech ri Jesús y xuq'alajirisaj ri xuben. 34 K'ari' ri Jesús xubij chire: Nána xakolotej, roma xakuquba' ak'u'x wik'in. Wakami k'a, katzolin rik'in uxlanibel-k'u'x roma xak'achoj-el chire ri yabil ri ak'uluwachin, xcha-el chire. 35 K'a nich'on na k'a ri Jesús rik'in ri ixoq, toq xe'apon ri rusamajela' ri Jairo, y xkibij chire: Ri ti ami'al xa xken yan, y man nik'atzin ta chik richin nak'uaj-el ri tijonel, xecha' chire. 36 Jak'a toq ri Jesús xrak'axaj ri xkibij ri samajela', xubij chire ri Jairo: Man taxibij-awi', rat xaxe takuquba' ak'u'x wik'in, xcha' chire. 37 Ri Jesús xaxe ri Pedro, ri Jacobo y ri Juan ri kach'alal-ki' ri xeruk'uaj-el. 38 Xbe chirachoch ri Jairo. Jak'a toq xapon, xerutz'et chi ri winaqi' yech'ujlan ri pa jay, kan janila ye'oq' y janila yejiq'ijo'x. 39 Toq ri Jesús okineq chik apo, xubij chike ri winaqi': ¿Achike roma yixoq' y yixch'ujlan? La ti xten man kamineq ta; rija' xa niwer, xcha' chike. 40 Jak'a rije' xa xetze'en chirij ri Jesús. K'ari' rija' xuben chike konojel chi xe'el-pe. Y xerukusaj-apo ri rute-rutata' ri ti xten y ri e oxi' ri e beneq chirij akuchi k'o-wi ri ti xten. 41 Rija' xuchop k'a ruq'a' ri ti kamineq y xch'on pa ch'abel arameo, y xubij: Talitá, kum, xcha'. Re ch'abel re' nel chi tzij: Ti xten, chawe rat ninbij-wi chi kayakatej. 42 Kan xaxe xubij kere' ri Jesús, kan jari' xyakatej ti xten, y roma xa kan kablajuj chik rujuna' xuchop xbiyin-el. Ri ek'o rik'in, kan janila k'a xkimey toq xkitz'et chi xk'oje' chik ruk'aslen ri ti xten. 43 Jak'a ri Jesús janila xuchilabej chike chi man tikelesaj rutzijol, y chuqa' xubij chi tikisuju' ruway ri ti xten.

Marcos 6

1 Chirij ri' ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xe'el-el ri chiri', y xbe pa Nazaret ri tinamit ri xk'iy-wi rija'. 2 Toq xapon ri uxlanibel-q'ij, rija' xuk'ut ri ruch'abel ri Dios chiri' pa jay richin molojri'il, akuchi nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Y roma ri utzilej taq ch'abel ri yerubij, ri winaqi' ri kimolon-ki' chiri', janila xkimey y nikibij: ¿Achike roma re achin re' janila etamabel k'o rik'in y nitikir yeruben nima'q taq banobel? ¿Achi'el k'a toq nitikir nuben ronojel re'? 3 Roma re achin re' xa jare' ri ajanel, ral ri María, kach'alal ri Jacob o, ri José, ri Judas y ri Simón. Ri e rana' xa chiqakojol roj ek'o-wi, yecha'.Y kan man nikinimaj ta ri yeruben ri Jesús 4 Jak'a ri Jesús xubij chike ri winaqi' ri': Konojel k'a ri yeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios, kan man jun kiq'ij chikiwech ri winaqi' aj pa kitinamit, ni chikiwech ri kach'alal, ni ri aj pa kachoch, xcha' chike. 5 Y ri chiri' man k'iy ta k'a nima'q taq banobel ri xeruben. Xaxe ok ka'i-oxi' yawa'i' ri xuya' ruq'a' pa kiwi' richin xeruk'achojirisaj. 6 Rija' kan xumey k'a qa roma xerutz'et chi ri ruwinaq man nikinimaj ta chi ja rija' ri ruk'ajol ri Dios. Roma ri' rija' xa xbe pa taq kokoj tinamit ri ek'o-pe chunaqaj, y kan xuk'ut k'a ri ruch'abel ri Dios chikiwech ri winaqi'. 7 K'ari' ri Jesús xeroyoj ri kablajuj rutijoxela'. Y chi e kaka' xeruteq-el chubanik ri samaj y xuya-el uchuq'a' chike richin chi yekelesaj ri itzel taq espíritu. 8 Xubij chuqa' el chike chi xaxe ri kich'ame'y tikik'uaj-el. Man tikik'uaj-el peqes, wey y méro pa taq ruximibal-kipan. 9 Man tikik'uaj-el ka'i' jal kitziaq, jak'a ri kixajab utz chi nikikusaj-el. 10 Ri Jesús xubij chuqa' chike ri rutijoxela': Xabachike tinamit yixapon-wi, toq yixok pa jun jay, kan chiri' k'a kixk'oje-wi-qa. Xa kan k'a ja toq yixel na pe chiri', k'ari' niya' kan ri jay ri xixk'oje-wi. 11 Jak'a wi ek'o k'a ri kan man yixkik'ul ta, y man nikajo' ta chuqa' nikak'axaj ri nibij, kan kixel k'a el chiri' kik'in pa kachoch o ja ri pa kitinamit. Y titotala' kan ri poqolaj ri k'o pa taq iwaqen, retal chi rix xe'imalij kan ri winaqi' ri'. [Roma kan ninbij-wi chiwe, chi chupan ri q'ij toq xtibanatej ri q'atoj-tzij, ri ruk'ayewal ri xtiqaqa pa kiwi' ri winaqi' richin ri tinamit ri', xa kan xtik'o ruwi' chuwech ri ruk'ayewal ri xqaqa pa kiwi' ri tinamit ri Sodoma y Gomorra], xcha' el chike. 12 K'ari' ri tijoxela' xebe y xkibij chike ri winaqi' chi titzolej-pe kik'u'x rik'in ri Dios. 13 Y xekelesala' k'a e k'iy itzel taq espíritu kik'in ri winaqi', y chuqa' xkiyala' aceite richin oliwo pa kiwi' e k'iy yawa'i' y xekik'achojirisala' kan. 14 Ri rey Herodes Antipas kan xrak'axaj k'a chi ri Jesús janila rutzijol chikikojol ri winaqi'. Ek'o k'a ri nikibij chi ri Jesús xa ja ri Juan ri xk'astej-pe chikikojol ri kaminaqi', y roma ri' toq k'o uchuq'a' pa ruq'a' richin k'iy nitikir yerubanala'. 15 Ek'o ch'aqa' ri xkibij chi ri Jesús xa ja ri Elías. Ek'o ch'aqa' chik xkibij chi rija' jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios achi'el ri xek'oje' ojer kan. 16 Jak'a ri Herodes Antipas, toq xrak'axaj ronojel re', xubij: Re' xa ja ri Juan ri xinteq rutzak'ixik rujolon, y wakami xk'astej-pe chikikojol ri kaminaqi', nicha-qa. 17 Roma pa nabey kan jak'a ri Herodes ri xbin chi tibechap-pe ri Juan, tiya'ox pa cárcel y tixim rik'in cadena. Rija' keri' xuben chire ri Juan roma okineq-qa rixjayil ri Herodías, ri xa rixjayil ri Felipe ri rach'alal. 18 Jak'a ri Juan jantape' xubij chire ri Herodes chi man utz ta rubanon chi ruk'amon-qa ri Herodías ri rixjayil ri rach'alal. Y roma ri' xchap ri Juan. 19 Roma ri' ri Herodías kan rajowan-wi k'a rukamisan ta ri Juan, jak'a xa man tikirineq ta chirij, 20 roma ri Herodes nuxibij-ri' chuwech ri Juan roma kan retaman-wi k'a chi rija' jun chojmilej achin y kan rusamajel-wi ri Dios. Kan man ruya'on ta k'a q'ij richin k'o ta ruk'uluwachin. Rija' kan jebel k'a nrak'axaj toq ri Juan nubij ri ruch'abel ri Dios chire. Jak'a rija' man nich'obotej ta chuwech achike ruk'amon chi nuben. 21 Jak'a xapon ri q'ij ri oyoben roma ri Herodías richin niqaqa ta ri Juan pa ruq'a'. Roma chupan ri q'ij ri', ri rey Herodes xtz'aqet chik jun rujuna'; xuben jun nima-wa'in y xeroyoj k'a ri e aj-raqen pa ruwi' ri ajawaren, ri e aj-raqen pa kiwi' ri aj-labal y chuqa' ri achi'a' ri k'o janila kiq'ij chikikojol ri aj-Galilea. 22 Ri akuchi kimolon-wi-ki', xok-apo jun xten ral ri Herodías, y rija' xxajo' chikiwech. Y ri xajoj ri xuben ri xten janila xqa' chuwech ri Herodes y chikiwech konojel ri yewa' rik'in. Roma ri' ri Herodes xubij chire ri xten: Tak'utuj ri achike nawajo' y xtinya' chawe. 23 Kan ninya' nutzij chawech, chi xabachike ri xtak'utuj chuwe, yin kan xtinya', stape' xtak'utuj nik'aj chire ri wajawaren, xcha' chire. 24 Jak'a ri xten, xaxe xrak'axaj ri xubij ri Herodes, xel-el y xberuk'utuj chire ri rute' chi achike nuk'utuj chire. Y ri te'ej xubij chire ri ral chi tuk'utuj ri rujolon ri Juan. 25 Ri xten kan jari' xtzolin-apo rik'in ri rey y xberubij chire: Yin ninwajo' chi ja re wakami yan naya-pe chuwe pa jun leq, ri rujolon ri Juan, xcha'. 26 Jak'a ri Herodes xpe janila bis pa ránima roma ri'; jak'a xa roma kan xuya' yan rutzij chi kan xtuya-wi ri nrajo', y roma chuqa' kan chikiwech ri e rachibilan pa mesa xubij-wi, kan k'o k'a chi xuben ri nik'utux chire. 27 Ri Herodes kan jari' k'a xuteq-el jun rusamajel richin tik'amer-pe ri rujolon ri Juan. 28 Ri samajel ri' xbe k'a, xberutzak'ij pe rujolon ri Juan ri chiri' pa cárcel y k'ari' xuk'en pe chire ri xten pa jun leq. Chirij ri' ri xten xberuya' chire ri rute'. 29 Toq ri rutijoxela' ri Juan xkak'axaj chi xkamisex, xebe chuk'amik ri ruch'akul, y xbekimuqu' kan. 30 Toq ri rutijoxela' ri Jesús xe'apon rik'in, xkitzijola' k'a chire ronojel ri xkibanala' y ri tijonik ri xkiyala'. 31 Jak'a ri chiri' kan e janila winaqi' ri ye'el-ye'ok kik'in, roma ri' kan man jun e tikirineq ta kibanon, ni man e wayneq ta. Roma ri' ri Jesús xubij chike: Jo' ri akuchi e maneq winaqi', richin yojuxlan ta juba', xcha' chike. 32 Ri Jesús y ri rutijoxela' xe'ok k'a el pa jun barco richin chi yeq'ax ri juk'an chik ruchi' ri choy, akuchi e maneq winaqi'. 33 Jak'a toq rije' xe'el-el, e k'iy k'a winaqi' ri xetz'eton-el y xketamaj-el kiwech. Roma ri' ri winaqi' ri' junanin xebe chikaqen, xkimolola-el-ki' ri pa bey ri pa taq tinamit ri xeq'ax-wi-el. Y xa ja yan chik rije' ri xe'apon nabey. Toq ri Jesús y ri rutijoxela' xe'apon, ri winaqi' kan kimolon chik apo ki'. 34 Toq ri Jesús xqaqa kan chupan ri barco, xutz'et k'a chi janila e k'iy ri winaqi' ri e oyobeyon richin ri chiri'. Rija' xujoyowaj k'a kiwech, roma ri kibanon achi'el xa ja ri karne'l toq man jun niyuq'un kichin. K'ari' rija' k'iy xuk'ut chikiwech chirij ri ruch'abel ri Dios. 35 Jak'a toq xqaq'ij-qa, ri rutijoxela' xejel-apo rik'in y xkibij chire: Re wawe' xa man tinamit ta, y janila xqaq'ij yan qa. 36 Ke'ataqa' el re winaqi' chi yebe ri pa taq kokoj tinamit ri ek'o-pe naqaj, richin tibekiloq'o' kiway, roma xa man jun nikitej-qa, xecha'. 37 Jak'a ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': Tiya' kiway rix, xcha' chike. Y rije' xkibij: K'o chi yojsamej waqxaqi' ik' richin yojtikir yeqatzuq re winaqi' re', xecha'. 38 Y rija' xubij: Tibetz'eta' ri janipe' kaxlan-wey k'o iwik'in, xcha' chike. Toq rije' kitz'eton chik kan, xkibij: K'o wo'o' kaxlan-wey y ka'i' ker, xecha'. 39 K'ari' xubij chike ri rutijoxela' chi tikibij chike ri winaqi' chi ketz'uye' konojel pa q'ayis ri rex-rex rubanon, y pa taq tzobaj ketz'uye'. 40 Ri winaqi' ri' kan xetz'uye' k'a y xkik'uala-ki' pa taq wok'al y pa taq kawineq lajuj. 41 Ri Jesús xeruli'ej pa ruq'a' ri wo'o' kaxlan-wey y ri ka'i' ker, xtzu'un chikaj y xumatioxij chire ri Dios. Rija' xeruper k'a el ri kaxlan-wey, y xuya-el chike ri rutijoxela' richin nikiya' chike ri winaqi'. Y keri' chuqa' xuben rik'in ri ker richin xujech k'a chikiwech konojel. 42 Kan konojel jebel xkitej kiway. Kan man jun ri man ta jebel xwa'. 43 Y k'a k'o na k'a kablajuj chakech ri xnoj rik'in ri kaxlan-wey y ri ker ri xmolotej kan, ri xa man xk'is ta. 44 Kan janila wi e k'iy winaqi' ri xkitej kiway, y xaxe k'a ri achi'a' ri xe'ajlex; ri kajlabal e 5,000. 45 Ri Jesús kan jari' k'a xerukusaj-el ri rutijoxela' chupan ri barco, richin kenabeyej-el chuwech, y kebe k'a pa Betsaida, ri tinamit ri k'o juk'an ruchi' ri choy. Rija' k'a xk'oje' na kan richin yeruteq-el ri winaqi' chi taq kachoch. 46 Toq e rutaqalon chik kan ri winaqi' chi taq kachoch, rija' xbech'on rik'in ri Dios chiri' pa ruwi' jun juyu'. 47 Toq okineq chik aq'a', ri rutijoxela' e beneq chupan ri barco, xe'apon yan k'a pa runik'ajal ri ya', jak'a ri Jesús k'a k'o na kan pan ulew. 48 Xerutz'et apo chi ri rutijoxela' rik'in ruk'ayewal nibiyin ri barco chikiwech, roma ri kaq'iq' nupaxij-ri' chuwech, y xa nutzolij chirij. Toq niseqer yan pe y jubama niq'ax yan ri aq'a' ri', ri Jesús nibiyin pa ruwi' ri ya' beneq-apo, y niq'ax-el chikiwech. 49 Jak'a toq ri tijoxela' xkitz'et chi k'o jun nibiyin peteneq pa ruwi-ya', xesik'in roma xibinri'il. Y xkich'ob chi ri peteneq pa ruwi-ya' xa jun xibinel 50 roma kan konojel xetz'eton richin. Y rije' xsach kik'u'x. Roma ri' ri Jesús xch'on-apo kik'in y xubij: Man tixibij-iwi'. Xa tikuquba' ik'u'x. Ja yin ri Jesús, xcha'. 51 K'ari' rija' xok kik'in chupan ri barco. Y kan jari' toq xtane-el ri kaq'iq'. Y ri tijoxela' kan janila xkimey, 52 roma man xq'ax ta chikiwech toq ri Jesús xuben chi xk'iyer ri kaxlan-wey, roma ri kánima janila xkowir. 53 Rije' xeq'ax k'a pa ruwi' ri choy richin Galilea richin xe'apon ri pa ruwach'ulew Genesaret, y xkixim kan ri barco chuchi' ri ya'. 54 Toq xe'el kan chupan ri barco, ri winaqi' ri ek'o chiri' kan chi'anin xketamaj chi ja ri Jesús ri xqaqa kan chupan. 55 Roma ri' xkitaluj rutzijol pa ronojel tinamit ri ek'o-pe naqaj. Y ri winaqi' yekik'amala-pe ri yawa'i' chuwech ri kiwarabel, y xekik'uaj chire ri Jesús k'a ri akuchi k'o-wi rija'. 56 Xabakuchi k'a ri xapon-wi, ri pa taq nima'q tinamit, pa taq kokoj tinamit y ri pa taq juyu' chuqa', ri winaqi' xekiyala' ri yawa'i' pa taq bey ri niq'ax-wi ri Jesús. Re yawa'i' re' kan nikik'utula' k'a utzil chire ri Jesús chi tuya' q'ij chike chi stape' xaxe ta ri ruchi-rutziaq nikichop richin yek'achoj. Y kan keri' wi k'a ri xbanatej. Konojel ri xechapo ruchi-rutziaq ri Jesús xek'achoj chire ri kiyabil.

Marcos 7

1 Chirij ri' ek'o k'a ka'i-oxi' etamanela' chirij ri pixa' y jujun chike ri fariseo ri xepe pa Jerusalem richin xech'on rik'in ri Jesús. 2 Ri achi'a' ri' xekitz'et chi ek'o jujun chike ri rutijoxela' ri Jesús, ri man nikich'ej ta kiq'a' toq nikitej kiway, achi'el nikibij ri fariseo. Roma ri' kan itzel xech'on chikij. 3 Roma ri fariseo y konojel ri ch'aqa' chik judío, xa ja ok ri e bilon kan koma ri qati't-qamama' ri yekibanala', roma rije' wi xa man nikich'ej ta ri kiq'a' k'iy bey, kan man yewa' ta. 4 Chuqa' toq yetzolin pe ri pa taq k'ayibel, wi man nikich'ajch'ojirisaj ta ki', kan man yewa' ta. Y k'o k'a ch'aqa' chik ri yekibanala' chuqa', achi'el ri kijosq'ixik ri qumbel taq ya', ri xára, ri ch'ich' taq leq y ri achike chuqa' rujosq'ixik nikiben chire ri kiwarabel. 5 Roma ri' ri fariseo y ri etamanela' chirij ri pixa' xkik'utuj k'a chire ri Jesús: ¿Achike k'a roma toq la atijoxela' man nikiben ta achi'el ri bin kan koma ri qati't-qamama'? Roma rije' nikitej kiway y xa man nikich'ej ta ri kiq'a', xecha'. 6 Jak'a ri Jesús xubij chike ri achi'a' ri': Rix xa ka'i' ipalej. Xa kan jebel k'a ri xuq'alajirisaj ri Isaías chiwij toq xubij: Re winaqi' re' xaxe k'a rik'in ri kich'abel nikiya' nuq'ij, jak'a ri kánima xa nej k'o chuwe yin. 7 Y toq niya' nuq'ij, xaxe nikamuluj pixa' ri e banon koma winaqi', nicha' ri Isaías. 8 Y rix jari' ri yixtajin chubanik. Xa iya'on kan ri rubin kan ri Dios ri k'o chi niben. Xa ja ri nikibij ri winaqi' xa jari' ichapon rubanik. Xa ja ri kijosq'ixik ri xára, y ri achike kijosq'ixik ri qumbel taq ya', y ronojel ri ch'aqa' chik ri ye'ibanala' jari' ri ye'imey. 9 Rix richin niben ri achike ok e kibilon kan ri ojer taq winaqi', kan iq'ajon k'a ri ruwi' ri pixa' ri ruya'on kan ri Dios. 10 Roma ri ch'abel ri e rutz'iban kan ri Moisés, nubij chi tiqaya' kiq'ij qate-qatata'. Y ri nibanon itzel chike rute-rutata', kan tikamisex k'a; keri' ri rubin kan ri Dios. 11 Jak'a rix xa nich'ob chi rik'in nibij chike ri ite-itata' chi man yixtikir ta ye'ito' roma xa xisuj yan chire ri Dios ri k'o ta chi niya' chike rije'; rik'in ri' yixel chuwech ri k'atzinel richin niben. 12 Rik'in ri nibij, kan niq'alajin-wi chi rix niben chike ri alk'ualaxela' chi man jun chik tikiya' chike ri kite-kitata'. 13 Keri' rix xa iq'ajon ruwi' ri rubin kan ri Dios. Roma xa ja ri kibin kan ri iwati't-imama' ri niben. Ek'o chuqa' ch'aqa' chik achi'el re' ri ye'ibanala', xcha' ri Jesús chike ri fariseo y ri etamanela'. 14 Ri Jesús xch'on chik k'a jun bey kik'in ri janila chi winaqi' ri kimolon-apo-ki' chiri', y xubij k'a chike: Tiwak'axaj k'a chi'iwonojel re xtinbij chiwe y tiq'ax-el chiwech. 15 - 16 Ri nitz'ilobisan richin ri wineq man ja ta k'a ri nutej-qa nibanon. Ri nitz'ilobisan xa ja ri itzel taq ch'abel ri yepe rik'in ri wineq. 17 Chirij ri' ri Jesús xeruya' kan ri winaqi', y xbe pa jun jay. Y ri tijoxela' xkik'utuj k'a chire ri achike nel chi tzij ri k'ambel-tzij ri'. 18 Y ri Jesús xubij: ¿Kan junan chuqa' ibanon rix kik'in ri ch'aqa' chik winaqi', chi man niq'ax ta chiwech ri ninbij? Roma ronojel ri nutej-qa ri wineq, xa man ja ta ri' ri nitz'ilobisan richin. 19 Ronojel ri nutej-qa ri wineq xa man pa ránima ta nibe-wi, xa pa rupan nibe-wi y k'ari' nel-el, xcha'. Roma keri' xubij ri Jesús, niq'alajin chi ronojel ri e tijel kan e ch'ajch'oj-wi. 20 Ri Jesús xubij chuqa' chi xa ja ri itzel ri nipe pa ránima ri wineq, xa jari' ri nitz'ilobisan richin. 21 Roma xa pa ránima ri wineq yepe-wi ri itzel taq ch'obonik. Chiri' nipe-wi ri ch'obonik toq ri winaqi' ri e k'ulan y ri man e k'ulan ta nikikanola-ki' richin yemakun. Chiri' chuqa' nipe-wi ri ch'obonik toq ye'eleq' y yekamisan. 22 Chiri' nipe-wi ri jalajoj taq ch'obonik; toq nikirayij chi ronojel k'o ta kik'in, yekibanala' etzelal, yeq'olon, ri winaqi' nikibanala' mak ri janila yek'ixbisan, itzel nikina' chire jun wineq ri utz k'o, yekibila' itzel taq ch'abel chikij ch'aqa' chik, nikina' chi janila kiq'ij y xa e nakaneq. 23 Ronojel k'a ri etzelal ke taq ri', pa ránima ri wineq nipe-wi, y jari' ri nitz'ilobisan richin, xcha' ri Jesús chike ri rutijoxela'. 24 Chirij ri' ri Jesús xel k'a el ri chiri', y xbe k'a pa ruwach'ulew akuchi ek'o-wi ri tinamit Tiro y Sidón. Xok-apo pa jun jay, roma man nrajo' ta chi netamex chi rija' k'o chiri'. Jak'a kan chi'anin xnabex chi k'o chiri'. 25 K'o k'a jun ixoq ri k'o jun ral xten, ri k'o jun itzel espíritu rik'in. Ri ixoq ri' kan xaxe k'a xrak'axaj-pe chi ri Jesús k'o chiri', xpe rik'in y xoruqasaj-ri' k'a pan ulew chuwech. 26 Ri ixoq ri' man judío ta; rija' jun aj-Fenicia ri k'o chupan ri ruwach'ulew Siria. Rija' xutej k'a ruq'ij chuk'utuxik utzil chire chi trelesaj ri itzel espíritu ri k'o rik'in ri ral. 27 Jak'a ri Jesús xubij chire ri ixoq: K'o chi ja ri nuwinaq yento' nabey. Ri rutzil ri Dios man utz ta chi chire xabachike ninya-wi. Achi'el ri kiway ri alk'ualaxela' ri man ruk'amon ta chi nelesex chike rije' richin niya'ox chikiwech ri tz'i', xcha'. 28 Jak'a ri ixoq xubij: Wajaw, kan qitzij ri nabij. Jak'a kan yojtikir k'a chuqa' roj niqak'ul-apo juba' chire ri utzil ri'. Achi'el nikiben ri taq tz'i' ri chuxe' ri mesa, toq yekimolola' ri ruk'aj-wey ri yekitzeq-qa ri alk'ualaxela', xcha'. 29 Ri Jesús kan jari' xubij chire ri ixoq: Roma ri ach'abel ri xabij, wakami k'a katzolin, roma ri itzel espíritu xel yan el rik'in ri awal, xcha'. 30 K'ari' ri ixoq xtzolin chirachoch. Xberila' ri ral kotz'ol pa ch'at. Y maneq chik ri itzel espíritu rik'in. 31 Ri Jesús xel k'a pe chiri' chunaqaj ri Tiro y xbeq'ax-pe pa Sidón. Xeri' xq'ax-pe chuchi' ri choy richin Galilea, k'ari' xoqaqa pa ruwach'ulew Decápolis. 32 Chiri' k'a k'o-wi ri Jesús toq xk'amer-pe rik'in jun achin tokon y man nitikir ta nich'on. Ri e k'amayon-pe richin, xkik'utuj utzil chire ri Jesús chi tuya' ruq'a' pa ruwi' richin nik'achoj. 33 Ri Jesús xuch'er k'a el ri achin ri'. Xuju' ruwi-ruq'a' pa taq ruxikin, xchuban, y k'ari' xuneq ri raq'. 34 Chirij ri' xtzu'un chikaj, xjiq'ijo'x y xubij: Efata, xcha'. Re ch'abel re' nel chi tzij tijaqatej. 35 Ri achin kan jari' k'a xak'ex y xch'on chuqa'. 36 Ri Jesús xubij k'a chike ri winaqi' chi man tikitzijoj ri xbanatej. Jak'a ri winaqi', man rik'in chi kan janila chilaben-el chike, xa jari' más xkitzijoj. 37 Y rije' kan janila k'a xkimey, y nikibila': Ronojel ri nuben, kan utz nuben chire; roma nuben chike ri man ye'ak'ex ta, chi ye'ak'ex, y chike ri e mema' nuben chi yech'on, yecha'.

Marcos 8

1 Je q'ij k'ari' toq janila chi winaqi' ri nikimol-apo-ki' rik'in ri Jesús. Jak'a ri winaqi' ri' xa maneq kiway, y roma ri' ri Jesús xeroyoj ri rutijoxela' y xubij chike: 2 Yin janila ninjoyowaj kiwech re winaqi' re', roma k'o yan oxi' q'ij ek'o-pe wik'in y maneq kiway. 3 Yenteq ta k'a el chi taq kachoch choj keri' y man jun nikitej-el, man utz ta. Roma ek'o nej e peteneq-wi, xcha'. 4 Ri rutijoxela' xkibij chire: Re akuchi ojk'o-wi xa e maneq tinamit. Y kan man jun k'a nibeqila-wi-pe wey richin yewa' konojel re winaqi' re', xecha'. 5 Jak'a ri Jesús xuk'utuj chike ri rutijoxela' ri janipe' wey k'o kik'in. Y rije' xkibij chi xaxe ok wuqu' wey k'o kik'in. 6 Ri Jesús xubij k'a chi ketz'uye' ri winaqi'. K'ari' xeruli'ej ri wuqu' wey y xumatioxij chire ri Dios. Chirij ri' xeruper y xuya-el chike ri rutijoxela' richin chi nikiya' chike ri winaqi'. 7 Y k'o k'a chuqa' ka'i-oxi' taq ker kik'in. Y ri Jesús xumatioxij chire ri Dios ri ker ri', y k'ari' xuteq rujachik chike ri winaqi'. 8 Ri winaqi' kan jebel k'a xkitej kiway. Kan man jun ri man ta xwa' jebel, y k'a k'o na wey y ker ri xkolotej kan. Xkimol k'a ruchi' ri xkolotej, y wuqu' k'a chakech ri xnoj. 9 Ri winaqi' ri xewa' chupan ri q'ij ri' ek'o la'eq e 4,000. Chirij ri' ri Jesús xeruteq-el ri winaqi' chi taq kachoch. 10 Kan jari' k'a toq ri Jesús xok-el chupan ri barco kik'in ri rutijoxela', y xebe k'a pa ruwach'ulew Dalmanuta. 11 Ek'o k'a chike ri fariseo ri xe'apon rik'in ri Jesús, y xkichop k'a ki' rik'in ch'abel, richin chi nikitejtobej ri Jesús. Xkibij chire chi tubana' jun meyel banobel ri peteneq chila' chikaj. 12 Jak'a ri Jesús xjiq'ijo'x roma bis y xubij: ¿Achike roma re sol winaqi' re' kan nikajo' nikitz'et jun meyel banobel ri peteneq chila' chikaj? Jak'a yin kan qitzij k'a ninbij chiwe chi man xtinben ta jun meyel banobel, xcha'. 13 K'ari' ri Jesús xeruya' kan ri achi'a' ri', y xok chik el chupan ri barco kik'in ri rutijoxela', richin chi xeq'ax k'a juk'an chik ruchi' ri choy. 14 Jak'a ri tijoxela' xa xkimestaj xkik'uaj kiway, y ri chiri' pa barco xaxe jun wey k'o kan. 15 Ri Jesús xubij chike: Kan tiwak'axaj k'a re xtinbij chiwe, chi kan tichajij iwi' chuwech ri ch'amilej-q'or ri kik'uan ri fariseo y ri Herodes, xcha' ri Jesús. 16 Jak'a ri tijoxela' xa xkibila' k'a chikiwech chi rija' xubij keri' roma man xkik'en ta pe kiway. 17 Jak'a ri Jesús kan xrak'axaj k'a ri nikibila', roma ri' xubij chike: ¿Achike roma rix nich'ob chi roma maneq qaway, roma ri' toq keri' xinbij? ¿Kan man xq'ax ta chiwech ri xinbij? ¿Xa kan k'a kowirineq na ri iwánima, roma ri' man niq'ax ta chiwech? 18 Stape' k'o runaq' taq iwech, jak'a man yixtzu'un ta. K'o ixikin, jak'a man niwak'axaj ta. ¿Kan man jun ri noqaqa chi'ik'u'x? 19 ¿Kan man noqaqa ta k'a chi'ik'u'x toq yin xentzuq ri e 5,000 winaqi' rik'in ri wo'o' wey ri xinper chikiwech? ¿Man noqaqa ta k'a chi'ik'u'x janipe' chakech ri xe'inojisaj rik'in ri wey ri ximol kan?, xcha' chike. Y rije' xkibij chi kablajuj chakech. 20 Chuqa' ri Jesús xubij chik: ¿Kan man noqaqa ta chik chi'ik'u'x toq xentzuq ri e 4,000 winaqi' rik'in ri wuqu' wey ri xinper chikiwech? ¿Man noqaqa ta chik chi'ik'u'x janipe' chakech ri xe'inojisaj rik'in ri wey ri ximol kan?, xcha' chike. Ri tijoxela' xkibij k'a chire ri Jesús chi wuqu' chakech. 21 Y ri Jesús xubij chike: ¿Achike k'a roma toq k'a man jani niq'ax ta chiwech?, xcha'. 22 K'ari' ri Jesús xapon k'a pa tinamit Betsaida. Y xk'amer-pe jun achin moy chuwech richin chi tuya' ruq'a' pa ruwi' richin nik'achoj. 23 Ri Jesús xuyuqej-el ri moy, y xuk'uaj k'a el chuchi' ri tinamit. K'ari' ri Jesús xuya-apo ruchub ri chi taq runaq'-ruwech ri moy. Y xuya' ruq'a' pa ruwi'. K'ari' xuk'utuj chire wi k'o ri nutz'et. 24 Toq ri moy xujeq runaq'-ruwech, xubij: Ja'. Yentz'et ri winaqi'. Jak'a xa yentz'et chi e achi'el che' ri yebiyin, xcha'. 25 Ri Jesús xuya' chik k'a ri ruq'a' chi taq runaq'-ruwech ri achin. Kan xuben k'a chire chi xtzu'un. Y ri achin kan jebel k'a xutz'et ronojel. 26 Chirij ri' xuteq k'a el ri achin chirachoch. Y xubij-el chire: Man tabetzijoj kan pa tinamit, xa choj kabiyin chi'awachoch, xcha-el chire. 27 Ri Jesús y ri rutijoxela' xkichop chik el bey, xebe ri pa taq kokoj tinamit ri ek'o pa Cesarea richin ri Filipo. Jak'a toq e beneq pa bey, ri Jesús xuk'utuj chike ri rutijoxela': ¿In achike k'a yin, nikich'ob ri winaqi'?, xcha' chike. 28 Y rije' xkibij chire: Ek'o ri yebin chi rat ja ri Juan ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Ek'o ch'aqa' chik nikibij chi ja rat ri Elías. Y ek'o chuqa' ri yebin chi rat jun chike ri ch'aqa' chik q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri xek'oje' ojer kan, xecha'. 29 Rija' xuk'utuj chike ri rutijoxela': ¿Y rix, achike nich'ob chuwij?, xcha' chike. Ri Pedro kan jari' k'a xubij chire ri Jesús: Ja rat ri Cristo, xcha'. 30 Jak'a ri Jesús xubij chike chi man tikitzijoj. 31 Ri Jesús xuchop kitijoxik ri rutijoxela' y xubij: Yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, k'o chi nink'owisaj k'iy tijoj-poqonal. Xkinetzelex koma ri achi'a' ri k'o kiq'ij y koma ri aj-raqen kichin ri sacerdote; chuqa' koma ri etamanela' chirij ri pixa'. Y xkikamisex. Jak'a pa rox q'ij xkik'astej-pe, xcha'. 32 Toq xubij re ch'abel re' chike ri rutijoxela', kan jebel wi q'alaj rubixik xuben chire. Jak'a ri Pedro xuch'er-el juba' ri Jesús, y xbech'olin-pe chirij roma keri' xubij. 33 Jak'a toq ri Jesús xupiskolij-ri' y xerutzu' ri ch'aqa' chik rutijoxela', y xubij chire ri Pedro: Katel chiri' rat Itzel-Wineq roma man utz ta ri nach'ob. Roma ri ach'obonik rat xa kan junan rik'in ri nikich'ob ri winaqi', y man nach'ob ta juba' achike k'a ri nrajo' ri Dios, xcha'. 34 Ri Jesús xeroyoj k'a pe ri winaqi' y ri ch'aqa' chik rutijoxela'. Y xubij chike: Wi k'o jun nrajo' nitzeqeliben wichin, tuqasaj-ri', man tupoqonaj-ri' richin nuk'owisaj tijoj-poqonal y kirutzeqelibej. 35 Ri wineq ri xa ja ri k'aslen richin chuwach'ulew ri más nrajo', re' xa man xtik'oje' ta jun qitzij ruk'aslen. Jak'a ri man nupoqonaj ta ri' xtipe y napon pa kamik woma yin y roma ri utzilej ch'abel richin kolotajik, rija' kan xtril wi k'a ri qitzij ruk'aslen. 36 ¿Roma achike ta k'a nuk'en-pe chire ri wineq, wi nik'oje' ta ri beyomel richin ronojel re ruwach'ulew rik'in, y toq xa man kolotajineq ta? Roma ri wineq ri' man xtitikir ta xtuloq' chik ri ruk'aslen. 37 Wi stape' ta janila k'iy beyomel k'o rik'in, kan man nitikir ta nuloq' ri k'aslen richin jantape'. 38 Man jun k'a wineq tik'ix nuq'alajirisaj chi in runiman yin y ri nuch'abel chike ri winaqi', ri xa man nikinimaj ta ri Dios y kan e aj-maki-wi. Roma yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan xkipe chik k'a jun bey, y junan chik nuq'ij-nuk'ojlen rik'in ri Tata'ixel y e wachibilan-pe ri loq'olej taq ángel. Y wi k'o jun ri nik'ix nubij keri' chike ri winaqi', yin chuqa' xkik'ix ninbij chi ri jun wineq ri' wichin yin, xcha'.

Marcos 9

1 Chuqa' ri Jesús xubij chike ri ek'o rik'in: Kan ek'o k'a chiwe re ixk'o wawe' ri man xkixken ta k'a toq in itz'eton chik yin, toq xkipe richin nonq'ata-tzij rik'in uchuq'a', xcha'. 2 Toq ik'owineq chik waqi' q'ij, ri Jesús xucha' ri Pedro, ri Jacobo y ri Juan richin xeruk'uaj k'a pa ruwi' jun juyu'. Chiri' ri Jesús xjalatej k'a ruwech chikiwech ri e oxi' rutijoxela' ri'. 3 Ri rutziaq kan xok seq-seq achi'el ri saqil. Y man jun k'a ch'ajoy-tzieq ri nitikir ta nuben keri' chire jun tzieq. 4 Xkitz'et chi xbek'ulun-pe ri Moisés y ri Elías y yetzijon-apo rik'in. 5 K'ari' ri Pedro xubij-apo chire ri Jesús: Tijonel, wawe' kan ruk'amon richin yojk'oje-qa. Wi ta nawajo', niqaben oxi' taq jay rik'in ruq'a' taq che'; jun awichin rat, jun richin ri Moisés y jun richin ri Elías, xcha'. 6 Ri Pedro keri' xubij-apo roma man nril ta achike nuben, roma kan janila ruxibin-ri' y keri' chuqa' ri e rachibil. 7 Jari' k'a toq k'o jun sutz' ri xkuchu kichin. Y k'a chupan ri sutz' ri' xch'on-pe ri Dios y kere' xubij: Jare' ri nuk'ajol yin ri kan janila ninwajo'. Tiwak'axaj k'a ri nubij, xcha-pe. 8 Jak'a toq ri tijoxela' xetzu'un chik apo, xkitz'et chi xa man jun chik k'o rik'in ri Jesús. Xa ruyon chik k'o kan. 9 Rokik rije' xexule-pe chuwech ri juyu', ri Jesús xuchilabej chike chi man tikitzijoj ri xkitz'et k'a toq rija' k'astajineq chik na pe chikikojol ri kaminaqi'. 10 Rije' kan man xkitzijoj ta ri achike xkitz'et, jak'a xa nikik'utula' chikiwech achike ri xrajo' xubij ri Jesús rik'in ri ch'abel chi xtik'astej-pe chikikojol ri kaminaqi'. 11 K'ari' ri e oxi' tijoxela' xkibij chire ri Jesús: ¿Achike roma toq ri etamanela' chirij ri pixa' nikibij chi k'atzinel chi nipe ri Elías pa nabey chuwech ri Cristo ri xtiqaqa-pe chiqakojol roj?, xecha'. 12 Roma ri' ri Jesús xubij chike: Kan qitzij wi chi ri Elías k'o chi xtipe nabey y xtuben ruchojmilal ronojel ri k'o. ¿Man kami xtibanatej ta chuqa' ri tz'ibatel kan chirij ri Cristo ri xtiqaqa-pe chiqakojol chi k'o chi nuk'owisaj k'iy tijoj-poqonal, y kan man jun ruq'ij xtiban chire? 13 Jak'a yin ninbij chiwe chi ri Elías ri' xpe yan. Y kan janila xkiben-el ri winaqi' chire, achi'el ri xkajo' rije'. Kan achi'el ri tz'ibatajineq kan chirij, xcha' ri Jesús. 14 Toq ri Jesús xapon kik'in ri ch'aqa' chik tijoxela', rija' xutz'et k'a chi janila e k'iy winaqi' ri kimolon-ki' chikij, y chikikojol rije' ek'o e ka'i-oxi' etamanela' chirij ri pixa' ri kichapon-ki' rik'in ch'abel. 15 Toq ri winaqi' xkitz'et ri Jesús, janila xkimey, y junanin xebe chuq'ejeloxik. 16 K'ari' ri Jesús xuk'utuj k'a chike ri rutijoxela': ¿Achoq pa ruwi' ichapon-wi-iwi' kik'in rije'?, xcha'. 17 Jak'a jun chike ri winaqi' xuchop-apo rubixik chire ri Jesús y xubij: Tijonel, yin nuk'amon-pe ri nuk'ajol, roma k'o jun itzel espíritu rik'in. Y re itzel espíritu re' rumemurisan. 18 Toq más nuchop, xabakuchi k'o-wi nutorij pan ulew, niwoqo ruchi', nuqach'ach'ej rey y che-che' nuben. Xink'utuj yan k'a utzil chike re atijoxela' chi tikelesaj re itzel espíritu re' rik'in ri nuk'ajol, jak'a xa man xetikir ta, xcha' ri achin. 19 Ri Jesús xubij chike ri winaqi': Kan man jun chiwe rix ri kuqul ta ruk'u'x rik'in ri Dios. ¿Rix nich'ob chi yin kan jantape' yik'oje' iwik'in? ¿Chi kan jantape' k'o chi yixinkoch'? Tik'ama-pe ri ala', xcha'. 20 Xk'an k'a pe ri ala' chuwech ri Jesús. Jak'a toq ri itzel espíritu xutz'et ri Jesús, rik'in ruchuq'a' xuyikikej ri ala' y xutorij pan ulew. Y ri ala' nubolqotila-ri' y niwoqo ruchi'. 21 K'ari' ri Jesús xuk'utuj k'a chire ri tata'aj chi janipe' ruk'uluwachin-pe kere' re ala'. Y ri tata'aj xubij: Kan k'a ko'ol toq ruchapon-pe. 22 K'iy k'a bey rutorin pa q'aq' o pa taq ya' richin ta niken. Jak'a re wakami, wi rat yatikir, tabana' jun utzil tajoyowaj qawech y qojato', xcha'. 23 Ri Jesús xubij: Wi rat nakuquba' ak'u'x wik'in, kan xtibanatej-wi ri arayibel. Roma wi jun wineq kan nukuquba' ruk'u'x, kan nibanatej-wi ri achike nrajo', xcha' ri Jesús. 24 Roma ri' ri rutata' ri ala' kan rik'in uchuq'a' xubij: Ninkuquba' nuk'u'x awik'in; kan kinato' richin chi más ta xtinkuquba' nuk'u'x awik'in, xcha'. 25 Toq ri Jesús xutz'et chi xa e janila e k'iy winaqi' ri junanin nikimol-apo-ki', jari' toq xuch'olij ri itzel espíritu y xubij chire: Rat ri abanon chire re ala' re' chi man nak'ex ta y amemurisan; katel-el, y man chik katzolin-pe rik'in, xcha'. 26 Jari' toq ri itzel espíritu nisik'in y xuyikikej kan. K'ari' xel-el rik'in ri ala'. Y rija' xk'oje' kan pan ulew, achi'el jun kamineq. Y roma ri' e k'iy winaqi' nikibij chi ri ala' xken. 27 Jak'a ri Jesús xuchop ruq'a' ri ala' richin xuyek-q'anej. Y ri ala' kan jari' xbeyakatej-pe. 28 K'ari' xe'ok-apo pa jun jay. Y chiri' ri tijoxela' xkik'utuj chire ri Jesús pa ruyonil y xkibij: ¿Achike roma roj man xojtikir ta xqelesaj-el ri itzel espíritu?, xecha'. 29 Ri Jesús xubij: Re jun etzelal re' nel xaxe wi rix [yixmewayin y] yixch'on rik'in ri Dios, xcha'. 30 Toq rije' e eleneq chik pe chiri', chikaqen e peteneq ri pa Galilea. Jak'a ri Jesús man xrajo' ta chi xnabex chi rija' niq'ax-pe chiri'. 31 Roma rija' kan najin chikitijoxik ri rutijoxela', y nubij chik chike: Yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan xkijach-wi pa kiq'a' ri winaqi'. Xkikamisex k'a; jak'a pa rox q'ij xkik'astej-pe, nicha' chike. 32 Jak'a ri tijoxela' xa man xq'ax ta chikiwech ri xbix chike roma ri Jesús. Y nikixibij ki' nikik'utuj chire ri nel chi tzij ri xubij chike. 33 Ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xapon pa Capernaum. Toq ek'o chik ri pa jay, rija' xuk'utuj chike ri rutijoxela': ¿Achike k'a ri nibij chiwech toq qachapon-pe bey?, xcha'. 34 Jak'a ri tijoxela' man xeq'ajan ta apo, roma toq e peteneq ri pa bey, xa xkich'ojila' k'a chikiwech achike ri más nim ruq'ij chikikojol. 35 Ri Jesús xtz'uye' k'a qa. K'ari' xeroyoj-apo rik'in chi kablajuj rutijoxela', y xubij k'a chike: Wi k'o jun nrajo' chi ja rija' ri nabey, ja rija' ri xtuk'isibej kan y xtok jun ilinel kichin konojel, xcha'. 36 K'ari' ri Jesús xberuk'ama-pe jun ti ak'ual, y xuya' ri chiri' pa kinik'ajal. Xuch'elej, y xubij chike ri rutijoxela': 37 Ri xtik'ulu jun ak'ual pa nubi', kan achi'el ja yin ri xkiruk'ul, y ri xtik'ulu wichin yin, man xaxe ta yin ri xkiruk'ul, chuqa' kan xtuk'ul ri in taqayon-pe, xcha'. 38 K'o k'a jun q'ij chi ri Juan xubij chire ri Jesús: Tijonel, k'o jun achin man qachibil ta ri qatz'eton kan. Y re achin re', pan abi' rat yerelesala' itzel taq espíritu. Jak'a roma xa man qachibil ta, xqabij chire chi man chik tuben keri', xcha' rija'. 39 Jak'a ri Jesús xubij: Man tiq'et. Roma man jun ri nuben ta nima'q taq banobel pa nubi' y k'ari' nich'on itzel chuwij. 40 Roma ri man ye'etzelan ta qichin, kan qachibil-wi-qi' kik'in. 41 Xabachike k'a ri nuben utz iwik'in pa nubi' yin, stape' xa juba' iya' ri nuya', kan qitzij k'a chi kan k'o rajel-ruk'exel xtuk'ul roma ri', xcha'. 42 Ri Jesús xubij chik: Xabachike k'a wineq ri xtibanon chire ri más ruqasan-ri' chike ri yetzeqeliben wichin, chi nimakun; ri nibanon ri etzelal ri', más ta utz xa nixim-el chuqul jun nimalej abej richin ke'en y keri' nik'aq k'a chupan ri palou. 43 Xa roma ri' wi jun aq'a' ri nibanon chawe chi yamakun, más ta utz nachoy-el y natorij-el. Roma más utz chi xaxe jun aq'a' k'o y yatok chupan ri k'aslen ri man k'isel ta, ke chuwech ka'i' aq'a' k'o y xa chi tz'aqet yabetorix kan chupan ri q'aq' ri man jun bey xtichup. 44 [Ri akuchi ek'o jut richin ch'akulaj, ri xa kan man yeken ta, y chuqa' ri q'aq' ri xa kan man nichup ta.] 45 Wi xa jun awaqen ri nibanon chawe chi yamakun, más ta utz chi nachoy-el. Roma más ta utz chi xaxe jun awaqen k'o y yatok chupan ri k'aslen ri man k'isel ta, ke chuwech ka'i' awaqen k'o y xa chi tz'aqet yabetorix kan chupan ri q'aq'. 46 [Ri akuchi ek'o jut richin ch'akulaj, ri xa kan man yeken ta, y chuqa' ri q'aq' ri xa kan man nichup ta.] 47 Wi ta jun chike ri runaq'-awech nibanon chawe chi yamakun, más utz nawelesaj. Roma más utz chi xaxe jun runaq'-awech k'o y yatapon pa rajawaren ri Dios, ke chuwech ka'i' runaq'-awech k'o y xa chi tz'aqet yabetorix kan chupan ri q'aq', 48 ri akuchi ek'o jut richin ch'akulaj, ri xa kan man yeken ta, y chuqa' ri q'aq' ri xa kan man nichup ta. 49 Konojel winaqi' xke'atz'amix, jak'a man rik'in ta chik atz'an, xa rik'in q'aq'. 50 Ri atz'an yalan jebel. Jak'a wi ta re atz'an re' nik'is ta el ri ratz'amil, ¿achike chik ta k'a xtukusex richin natz'amix? Roma ri' utz tibana' chiwech rix richin yixk'ase' utz y tik'oje' uxlanibel-k'u'x chi'ikojol, xcha'.

Marcos 10

1 Chirij ri' ri Jesús xel-el chiri' y xbe k'a pa ruwach'ulew Judea. Y xq'ax chuqa' juk'an chire ri raqen-ya' Jordán. Chiri', janila chuqa' k'iy winaqi' xkimol-ki' rik'in. Rija' xuchop k'a nuk'ut ri ruch'abel ri Dios chikiwech kan achi'el rubanon-pe. 2 Y jari' toq ri fariseo xe'apon rik'in, richin chi nikitejtobej. Rije' xkik'utuj k'a chire wi ruk'amon chi jun achin k'ulan nujech-ri' rik'in ri rixjayil. 3 Ri Jesús xubij: ¿Achike k'a ri rubin kan ri Moisés chupan ri pixa'?, xcha'. 4 Rije' xkibij: Ri Moisés kan ruya'on-wi kan q'ij chi jun achin k'ulan nuben jun wuj richin nujech-ri', y keri' nrelesaj-el ri rixjayil, xecha'. 5 Roma ri' ri Jesús kan jari' xubij: Kan achi'el k'a kowirineq ri iwánima wakami chupan ri man utz ta, kan keri' chuqa' ri ojer kan. Xa roma ri' toq rija' xubij chi tikirel. 6 Ri pa rutikeribel, toq ri Dios xuben re ruwach'ulew, kan pa k'ulaj k'a xeruben ri winaqi': Chi achi'a' chi ixoqi', xeruben. 7 Xa roma ri' ri achin nuch'er-pe-ri' kik'in ri rute-rutata', y rik'in chik ri rixjayil xtuk'uaj-wi-ri', 8 richin chi kan xtikich'akulaj-ki' chi e ka'i', keri' nubij ri ruch'abel ri Dios. Roma toq kik'uan chik ki', man chik e ka'i' ta, xa jun chik k'a ri kibanon. 9 Roma ri', ri kan e tunun chik roma ri Dios, man tuben ri wineq chi yeruch'er, xcha' ri Jesús. 10 Toq ri Jesús y ri rutijoxela' ek'o chik k'a pa jay, ri tijoxela' xkik'utula' chik k'a chire ri Jesús pa ruwi' ri k'ari' xerubij kan chike ri fariseo. 11 Y xubij: Xabachike achin ri nujech-ri' rik'in ri rixjayil y k'ari' nik'ule' rik'in jun chik ixoq, re achin re' nimakun chuwech ri nabey rixjayil. 12 Keri' chuqa' ri ixoq ri nujech-ri' rik'in ri rachijil y nik'ule' rik'in jun chik achin, re ixoq re' kan nimakun chuwech ri nabey rachijil, xcha' chike. 13 Ek'o k'a ak'uala' ri xe'uk'uex-apo chuwech ri Jesús, richin chi rija' tuya' ruq'a' pa kiwi'. Jak'a ri tijoxela' xa xekich'olij-el ri xe'uk'uan-apo ri ak'uala'. 14 Y toq ri Jesús xutz'et ri nikiben ri tijoxela', xpe royowal, y xubij chike: Tiya' q'ij richin chi ri ak'uala' yepe wik'in yin. Roma ri xke'ok pa rajawaren ri Dios, xaxe ri e achi'el ri ak'uala'. 15 Kan qitzij k'a ninbij chiwe, chi ri xa man nikiben ta achi'el ri ak'uala' richin chi nikijech-ki' pa ruq'a' ri Dios, kan man k'a xke'ok ta pa rajawaren rija', xcha'. 16 Rija' xeruch'elela' y xuyala' ri ruq'a' pa kiwi' ri ak'uala' richin xerurtisaj. 17 Ri Jesús xuchop chik el bey; jari' toq k'o jun achin junanin xoqaqa rik'in xxuke' chuwech y xubij chire: Rat utzilej tijonel, tabij chuwe: ¿Achike k'a ruk'amon chi ninben yin richin chi ninwichinaj ri k'aslen richin q'asen?, xcha'. 18 Jak'a ri Jesús xubij chire: ¿Achike roma toq nabij utz chuwe? Roma man jun wineq ri utz ta, xa kan xaxe ri Dios ri utz. 19 Yin ninbij chi rat jebel awetaman ri lajuj pixa' ri xuya' ri Dios chire ri Moisés ojer kan, chi man tiben kamik, chi ri e k'ulan man tikikanoj jun chik, chi man kixeleq', chi man tiyek-tzij chirij jun chik wineq, man tiq'ol jun wineq y tiya' kiq'ij ri ite-itata', xcha'. 20 Ri achin kan jari' xubij chire: Tijonel, yin k'a in ko'ol toq nubanon-pe ronojel ri', xcha'. 21 Ri Jesús rik'in k'a ajowabel xutzu' ruwech ri achin ri' y xubij chire: K'a k'o jun ri man abanon ta. Tabek'ayij k'a kan ronojel ri k'o awik'in y ri rajel tataluj chikiwech ri winaqi' ri man jun k'o kik'in, richin keri' nik'oje' abeyomel chila' chikaj. K'ari' katanpe richin kinatzeqelibej, y man tapoqonaj nak'owisaj tijoj-poqonal, xcha' chire. 22 Jak'a toq ri achin xrak'axaj re ch'abel re', janila xbison roma rija' kan janila ri beyomel k'o rik'in. K'ari' xupiskolij-el-ri'. 23 K'ari' ri Jesús xerutzu' ri rutijoxela', y xubij chike: Ri k'o kibeyomel, janila k'ayew richin chi ye'ok pa rajawaren ri Dios, xcha' chike. 24 Roma ri' ri rutijoxela' ri Jesús kan janila xkimey ri ch'abel ri xubij. Jak'a kan xubij chik jun bey chike: Janila k'ayew richin chi ri winaqi' ye'ok pa rajawaren ri Dios. 25 Xa más man k'ayew ta chi niq'ax jun camello pa ti rujulil jun baq, ke chuwech jun beyom nok ta pa rajawaren ri Dios, xcha'. 26 Jak'a toq ri tijoxela' xkak'axaj chik jun bey ri ch'abel ri xubij ri Jesús, xsach kik'u'x y xkibila' k'a chikiwech: Wi xa keri', man jun xtikolotej ri', xecha'. 27 Jari' toq ri Jesús xerutzu-apo y xubij chike: Ri janila k'ayew chikiwech ri winaqi', chuwech ri Dios xa man k'ayew, xcha'. 28 Jari' toq ri Pedro xubij chire: Roj qaya'on kan ronojel ri k'o qik'in, richin at qatzeqeliben, xcha'. 29 Jak'a ri Jesús xubij chire: Kan qitzij k'a ninbij chiwe, chi xabachike wineq, wi woma yin y roma ri utzilej ch'abel richin kolotajik ruya'on ta kan rachoch, rach'alal, rute-rutata', [rixjayil,] ralk'ual o rulew, 30 ri wineq ri' kan xtuk'ul yan k'a, wok'al más rachoch re wakami ke chuwech ri rubanon-pe; keri' chuqa' ruya'on kan rach'alal, rute', ralk'ual o rulew. Stape' ronojel re' kan rik'in wi k'a tijoj-poqonal nuk'ul roma tzeqelibey wichin yin, jak'a ri chiqawech-apo, kan xtuk'ul k'a ri ruk'aslen richin q'asen. 31 E k'iy k'a ri janila kiq'ij re wakami, jak'a xa xtapon ri q'ij toq xa maneq chik kiq'ij xtiban chike. Y e k'iy ri maneq ok kiq'ij re wakami, jak'a kan xtapon ri q'ij toq xtik'oje' kiq'ij, xcha' ri Jesús. 32 Ri Jesús, ri rutijoxela' y ri ch'aqa' chik winaqi' kichapon k'a el bey pa Jerusalem. Ja ri Jesús ri ik'owineq-el chikiwech. Ri tijoxela' kan janila k'a nikimey, y ri winaqi' ri e tzeqelibeyon-el richin kan janila kixibin-ki'. K'ari' ri Jesús xeruch'er-el ri rutijoxela' y xubij chik k'a chike ri achike chi tijoj-poqonal ri xtuk'owisaj. 33 Rija' xubij chike: Rix iwetaman chi ja ri pa Jerusalem qachapon-wi-el bey, y ja ri chiri' ri xkijach-wi-el yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol. Xkijach-el pa kiq'a' ri aj-raqen kichin ri sacerdote y pa kiq'a' ri etamanela' chirij ri pixa'. Y rije' xkinkijech-el pa kiq'a' winaqi' ri xa man e judío ta. 34 Ri winaqi' ri' xkinkitze'ej, xkinkichubaj, xkinkich'ey, y k'ari' xkinkikamisaj. Jak'a pa rox q'ij xkik'astej-pe, xcha'. 35 K'ari' ri Jacobo y ri Juan, ri e ruk'ajol ri Zebedeo, xejel k'a apo rik'in ri Jesús, y xkibij chire: Tijonel, roj niqajo' niqak'utuj jun utzil chawe, y niqajo' chi kan ta naben qik'in ri xtiqak'utuj chawe, xecha'. 36 Rija' xuk'utuj chike achike chi utzil ri nikajo'. 37 Y rije' xkibij: Roj niqajo' chi toq rat atk'o chik pan awajawaren, naben ta chuqa' chiqe roj chi yojtz'uye' ta apo awik'in; jun ta ri nik'oje' pan awijkiq'a' y jun ta ri pan awajxokon, xecha'. 38 Jak'a ri Jesús xubij chike: Rix xa man iwetaman ta ri nik'utuj: ¿Nikoch' kami chuqa' jun tijoj-poqonal achi'el ri xtiqaqa pa nuwi' yin? Roma ronojel ri xtiq'ax pa nuwi' yin, kan jun k'ayewalej tijoj-poqonal, xcha' ri Jesús. 39 Rije' xkibij chi yetikir nikikoch'. Roma ri' ri Jesús xubij chik k'a chike: Kan qitzij wi k'a chi rix xtikoch' na wi achi'el ri xtiban chuwe yin. Kan xtikoch' jun k'ayewalej tijoj-poqonal achi'el ri xtiqaqa pa nuwi' yin. 40 Jak'a ri nik'utuj chuwe chi jun nitz'uye' pa wijkiq'a' y jun ri nitz'uye' pa wajxokon, ri' man pa nuq'a' ta yin k'o-wi richin chi ninya' chiwe. Roma ri nik'utuj rix, ri' xa pa ruq'a' chik ri Dios k'o-wi, xcha' ri Jesús. 41 Jak'a ri lajuj chik tijoxela', toq xkak'axaj ri xbitej, xpe koyowal chike ri Jacobo y ri Juan. 42 Jari' k'a toq ri Jesús xeroyoj ri rutijoxela' y xubij chike: Rix jebel iwetaman chi re wawe' chuwech re ruwach'ulew, ja ri banon q'atoy taq tzij chike ri ek'o pa kiwi' ri winaqi', y roma kan ek'o ri winaqi' pa kiq'a', roma ri' kan nikina' chi ja rije' k'o kiq'ij richin nikiben ri nikajo'. 43 Jak'a ri chi'ikojol rix man keri' ta. Roma ri nrajo' nik'oje' ruq'ij, k'o chi nuqasaj-ri' chubanik xabachike samaj. 44 Wi jun chiwe rix kan nrajo' chi ja rija' ri nabey, kan tuqasaj k'a ri' richin nok jun ilinel kichin konojel. 45 Y keri' yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol. Yin man ninpoqonaj ta yisamej koma ch'aqa', roma kan richin ri' toq xipe. Ja yin ri yiya'on ri nuk'aslen richin keri' e k'iy yekolotej, xcha' ri Jesús. 46 K'ari' ri Jesús y ri rutijoxela' xe'apon pa tinamit Jericó. Y janila k'a e k'iy winaqi' ri e beneq kik'in. Y toq xeq'ax yan el chiri', chuchi' bey k'o k'a jun moy rubini'an Bartimeo, y re' nel chi tzij ruk'ajol ri Timeo. Rija' tz'uyul chiri', nuk'utula' kan ruméro chike ri winaqi' ri yeq'ax keri'. 47 Jak'a toq xrak'axaj chi ri niq'ax-el keri' ja ri Jesús aj-Nazaret, rija' rik'in k'a ruchuq'a' xch'on y xubij: Tajoyowaj nuwech Jesús, ri at riy-rumam kan ri rey David, xcha'. 48 Roma ri' e k'iy k'a winaqi' ri xkich'olij richin man chik tich'on. Jak'a rija' xa rik'in más ruchuq'a' ri nich'on y nubij: Tajoyowaj nuwech Jesús, ri at riy-rumam kan ri rey David, nicha'. 49 Toq ri Jesús xrak'axaj ri ruch'abel, xpa'e-qa y xubij chi toyox-pe ri moy. Y jari' xbekoyoj-pe y xkibij chire: Kakikot y kayakatej, roma ri Jesús yaroyoj, xecha' chire. 50 Ri achin ri', kan jari' xyakatej-pe. Xrelesaj kan ri ruq'u' chirij y xuk'eq kan. K'ari' xbe-apo rik'in ri Jesús. 51 Ri Jesús xuk'utuj chire: ¿Achike k'a nawajo' richin ninben awik'in?, xcha'. Ri moy xubij chire: Tijonel, yin ninwajo' yitzu'un, xcha'. 52 K'ari' ri Jesús kan jari' xubij chire: Wakami k'a katzolin pan abey, roma xakuquba' ak'u'x, xak'achoj, xcha'. Y kan chupan k'a ri ramaj ri' ri moy xtzu'un y xrojqaj-el ri Jesús.

Marcos 11

1 Ri Jesús y ri rutijoxela' e beneq pa Jerusalem. Y naqaj chik k'a ek'o-wi-apo chire ri tinamit Betania y ri Betfagé, ri k'o-apo chuwech ri juyu' richin Olivo. Ri Jesús xeruteq k'a el e ka'i' chike ri rutijoxela'. 2 Y xubij-el chike: Kixbiyin-apo chupan la ti ko'ol tinamit la nitzu-apo. Kan xaxe xkixok-apo, jari' xtiwil jun alaj bur ximil kan chiri'. Y ri chikop ri' kan k'a man jun ch'okolibeyon richin. Tisolo' k'a pe y tik'ama-pe chuwe. 3 Wi k'o ta jun xtibin-pe chiwe chi achike roma nisol-pe ri ti chikop, tibij chire chi nik'atzin chuwe yin, y xa xtiqatzolij chik kan, xcha'. 4 Ri ka'i' tijoxela' xebe k'a. Toq xe'apon, xkil na wi ri alaj bur, ximon kan chiri' pa bey, ri akuchi niban-wi-apo oken ri chuwa-jay. Y rije' xkisol k'a pe. 5 Jak'a toq rije' nikisol-pe ri alaj bur, xetz'et-pe koma ka'i-oxi' winaqi' ri ek'o chiri' y xkibij chike chi achike roma ye'ajin chusolik ri ti alaj bur. 6 Ri tijoxela' xkibij ri rubin-el ri Jesús chike. Y ri xetz'eton-pe kichin xkiya' q'ij chike richin chi xkik'en-pe. 7 Xkik'en k'a pe ri ti alaj bur chire ri Jesús. K'ari' xkiya-el ri kiq'u' chirij ri ti chikop, richin chi ri Jesús xch'oke-el chirij. 8 E k'iy k'a chike ri winaqi' richin chi nikiya' ruq'ij ri Jesús, xkirik'ila' ri kiq'u' pa rubey. Y ch'aqa' xbekik'amala-pe ruq'a' taq che' richin xkiwiq ri bey ri niq'ax-wi ri Jesús, y keri' k'a nikibanala' e beneq. 9 Ri winaqi' ri e nabey-el chuwech ri Jesús y ri ek'o kan chirij, kan rik'in k'a ronojel kuchuq'a' nikibij: ¡Nimalej aq'ij rat ri at peteneq pa rubi' ri qajaw Dios! 10 Nim ruwa-ruq'ij ri ajawaren ri sujun-pe chire ri David ri qamama'. Ja' kan nim wi ruq'ij, yecha'. 11 Keri' ri Jesús xok-apo ri pa Jerusalem, xbeq'ax-pe ri pa rachoch ri Dios y xerutzu' kan ri ek'o chiri'.Y toq xq'equmer-pe, rija' e rachibilan ri e kablajuj rutijoxela' xbe pa Betania. 12 Pa ruka'n q'ij toq xe'el-pe pa Betania richin xebe pa Jerusalem, ri Jesús xpe k'a ruwayjal. 13 Rija' k'a nej xutz'et-apo jun wíkix tikil, ri janila jebel rubanon ri ruxaq. Xbe-apo rik'in richin niberukanoj-pe jun ruwech. Jak'a xa man jun ruwech k'o, xa ruyon ruxaq. Roma man ruq'ijul ta richin k'o ruwech. 14 Jari' k'a toq ri Jesús xubij chire ri che': Man k'a xkawachin ta chik jumul, xcha'. Y ri rutijoxela' kan xkak'axaj k'a ri xubij. 15 Xe'apon chik k'a pa Jerusalem. Y ri Jesús xbe pa rachoch ri Dios, y chiri' chuwa-jay xeberelesaj-pe ri k'ayinela' y ri loq'onela' ri ek'o chiri'. Xerutek'mayila-pe ri ki-mesa ri e jaloy-ruwech méro. Keri' chuqa' xuben chike ri kich'akat ri e k'ayil taq paloma. 16 Man xuya' ta k'a q'ij chi ri winaqi' k'o ta nikik'uaj-apo chupan ri ruwa-jay richin ri rachoch ri Dios. 17 Y xerutijoj k'a ri winaqi' chi ri rachoch ri Dios xa kan richin ch'owen rik'in rija'. Jak'a rije' xa kibanon chire chi achi'el xa ta kijul eleq'oma'. 18 Ri xubij xak'axex k'a koma ri aj-raqen kichin ri e sacerdote y ri etamanela' chirij ri pixa'. Roma ri' xa kan nikikanola' rubanik richin chi nikikamisaj. Jak'a kan nikixibij-ki' chuwech ri Jesús, roma xa kan jubama konojel ri winaqi' jebel nikak'axaj ri rutijonik. 19 Y toq xq'equmer-pe, ri Jesús xel-pe chiri' pa Jerusalem. 20 Nimaq'a' ruka'n q'ij, toq kichapon chik bey pa Jerusalem, ri tijoxela' xkitz'et chi ri wíkix xa xchaqi'j yan qa. 21 Roma ri' ri Pedro xoqaqa chuk'u'x, y xubij chire ri Jesús: Tijonel, tatz'eta'; ri wíkix ri xaya' kan etzelanik pa ruwi', xa xchaqi'j yan qa, xcha'. 22 Jak'a ri Jesús xubij chike: Rix chuqa' kan nik'atzin k'a chi nikuquba' ik'u'x rik'in ri Dios. 23 Roma wi keri', kan qitzij ninbij chiwe chi xabachike ri nibin chire re juyu' re' chi tel-el wawe' y tiq'ax chupan ri palou, kan keri' nibanatej. 24 Roma ri', yin kan ninbij chiwe chi ronojel ri nik'utuj toq rix yixch'on rik'in ri Dios, k'o chi ninimaj chi kan xtik'ul-wi ri xtiya'ox chiwe. Y wi keri', kan xtik'ul-wi. 25 Toq yixpa'e' richin yixch'on rik'in ri Dios, wi k'o ta jun rubanon itzel chiwe, kan tikuyu' rumak. Richin keri' ri aj-chikajil qatata' xkixrukuy chuqa' rix, 26 [roma wi rix xa man nikuy ta rumak jun ri k'o rubanon chiwe, chuqa' ri aj-chikajil qatata' man xtukuy ta ri imak,] xcha' ri Jesús. 27 Ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xapon chik pa Jerusalem. Y chiri' k'a pa rachoch ri Dios k'o-wi toq xe'apon rik'in ri e aj-raqen pa kiwi' ri e sacerdote, y chuqa' ri etamanela' chirij ri pixa' y ri achi'a' ri k'o kiq'ij. 28 Xkik'utuj k'a chire: ¿Achike xya'on re q'atbel-tzij pan aq'a'? ¿Achike chuqa' yoyon q'ij chawe richin chi k'iy ri ye'abanala' chikikojol ri winaqi'?, xecha' chire. 29 K'ari' ri Jesús xubij chike: Yin k'o k'a chuqa' jun ri ninwajo' nink'utuj chiwe. Rik'in k'a xtibij chuwe re', yin chuqa' xtinbij chiwe achike yoyon uchuq'a' pa nuq'a' richin yenbanala' re banobel re'. 30 Tibij chuwe wi ri niqasex ya' pa kiwi' ri winaqi' ri xuben ri Juan, ¿ja ri Dios xbin chire o ja ri winaqi' ri xebin chire?, xcha'. 31 Jak'a ri achi'a' ri' xkibij-qa chikiwech: ¿Achike k'a xtiqabij chire re Jesús wakami? Roma wi niqabij chi ri Juan ja ri Dios taqayon-pe richin, rija' xtubij chiqe achike roma toq man xqanimaj ta. 32 Y wi niqabij chi xa winaqi' xebin chire ri Juan chi tubana' keri', k'ayew chiqe roj, roma ri winaqi' yeyakatej chiqij, xecha-qa. Rije' xkich'ob-qa keri', roma kixibin-ki' chikiwech ri winaqi'. Roma konojel ri winaqi' kan q'axineq chikiwech chi ri Juan kan jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios. 33 K'ari' xkibij-apo chire ri Jesús chi man ketaman ta. Y rija' xubij k'a chike: Roma rix man xibij ta chuwe, keri' k'a chuqa' yin man xtinbij ta chiwe achike yoyon q'ij chuwe richin yenbanala' ronojel re', xcha'.

Marcos 12

1 K'ari' ri Jesús, rik'in k'a k'ambel taq tzij xch'on-wi kik'in ri winaqi'. Kere' k'a ri xerubila' chike: Xk'oje' k'a jun achin ri xutik ruwech ri rulew rik'in uva. Xuk'ojoj rij ri rulew y xuben jun jul yitz'bel-uva chupan, y xuben chuqa' jun ti jay richin ri chajinel. K'ari' xuya' kan pa qajik chike ka'i-oxi' samajela', y rija' xbe nej. 2 Toq xapon yan ruq'ijul richin niban ri wuxuj-uva, ri rajaw xuteq k'a jun rusamajel kik'in ri e qajayon ri ulew. 3 Jak'a toq xapon ri samajel ri' kik'in ri e qajayon ri ulew, xkich'ey, y man jun uva xkiya-el chire. 4 Ri rajaw ri ulew xuteq chik k'a jun rusamajel kik'in ri qajoy taq ulew. Jak'a rije' xa xkisok-el chi abej y janila xkiyoq'-el. 5 Jak'a ri rajaw ri ulew xuteq chik jun rusamajel, y re samajel re' xkikamisaj. Y e janila k'a ch'aqa' chik rusamajel xeruteq, y konojel k'o xkik'uluwachila'. Ek'o xech'ay, y ek'o xekamisex. 6 Pa ruk'isibel, ri rajaw ri ulew xaxe chik k'a ri ruk'ajol xk'oje' kan rik'in, ri janila nrajo'. Rija' xuteq-pe ri ruk'ajol kik'in ri winaqi' ri' y xubij-qa pa ránima chi xtikinimaj k'a rutzij. 7 Jak'a toq ri e qajoy richin ri ulew xkitz'et chi ja ri ruk'ajol ri rajaw ri ulew ri xapon, xkibila-qa chikiwech: Jare' ri xtichinan kan ronojel re ulew. Wakami tiqakamisaj richin niqichinaj kan roj ri ulew, xecha'. 8 Kan keri' wi k'a xkiben. Xkichop ri k'ajolaxel, y xkikamisaj. K'ari' xkelesaj-el ri chiri' pan ulew y xbekitorij kan. 9 K'ari' ri Jesús xuk'utuj: ¿Achike k'a nich'ob rix chi xtuben ri rajaw ri ulew kik'in ri qajoy taq ulew? Rija' xtipe k'a y xkerukamisaj, y ri rulew xtuya' chike ch'aqa' chik. 10 ¿Kan man jun bey k'a itz'eton ri jun tzij tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios? Toq nubij: K'o k'a jun abej ri man xqa' ta chikiwech ri banoy taq jay. Jak'a re wakami kan jari' ri más k'atzinel chire ri jay richin chi kow xpa'e' kan. 11 Ronojel re' kan ja ri Dios xbanon, y chiqawech roj kan jun k'a nimalej banobel. Keri' nubij ri ruch'abel ri Dios, xcha' ri Jesús. 12 Ri achi'a' achoq ik'in xch'on-wi ri Jesús k'o ta xkajo' chi xkichop yan ta el, roma xkinabej chi ri qajoy taq ulew ri xerunataj chupan ri k'ambel-tzij, xa chikij rije' xch'on-wi. Jak'a xa man jun xkiben, roma nikixibij-ki' chikiwech ri winaqi' ri ek'o rik'in. Roma ri' xa xkiya' kan ri Jesús y xebe. 13 Ri achi'a' ri' xekiteq k'a pe ka'i-oxi' fariseo y chuqa' e ka'i-oxi' winaqi' ri kitzeqeliben ri rey Herodes Antipas, richin chi nikiya' pa k'ayew ri Jesús y nitzaq ta pa kiq'a' rik'in ri ch'abel ri yerubij. 14 Rije' xkibij k'a chire ri Jesús: Tijonel, roj kan qetaman chi xaxe ri qitzij ri niqa' chawech. Y man naxibij ta chuqa' awi' chuwech jun wineq, stape' kan janila ta ruq'ij. Kan nak'ut-wi ri ruch'abel ri Dios pa rubeyal. ¿Ruk'amon kami chi niqatoj chire ri rey César ri k'o chi niqatoj o xa man ruk'amon ta?, xecha'. 15 Jak'a ri Jesús kan retaman-wi chi rik'in ka'i' kipalej nikibij keri' chire. Roma ri' rija' xubij chike: ¿Achike roma yinitejtobej? Tik'ama-pe chuwe jun raqen saqipueq richin nintz'et, xcha'. 16 Rije' xbekik'ama' k'a pe ri saqipueq richin nikik'ut chuwech. K'ari' rija' xuk'utuj chike: ¿Achoq wachibel la'? ¿Achoq bi'aj la k'o chuwech la méro?, xcha'. Y rije' xkibij chi richin ri rey César. 17 Jari' toq ri Jesús xubij chike: Titojo' k'a chire ri César rik'in ri méro ri ruk'amon chi niya' chire rija'. Y tiya' chire ri Dios ronojel ri ruk'amon chi niya' chire, xcha'. Rije' kan janila k'a xkimey toq xkak'axaj ri xubij ri Jesús chike. 18 Chuqa' xe'apon rik'in ri Jesús jujun chike ri saduceo. Rije' man nikinimaj ta chi ri kaminaqi' xkek'astej chik pe. Y roma ri' xkibij chire: 19 Tijonel, ri Moisés nubij chi toq jun achin niken-el y nik'oje' kan ri rixjayil y man jun ralk'ual nik'oje' kan, jun k'a rach'alal kan rija' ri k'o chi nik'ule' rik'in ri malka'n ixoq, richin keri' yek'oje' ta ralk'ual pa rubi' ri kamineq. 20 Xek'oje' k'a e wuqu' achi'a' kach'alal-ki'. Ri nabey xk'ule' y xken-el, jak'a man jun ralk'ual xk'oje' kan. 21 Ri ruka'n rach'alal ri kamineq, xk'ule' rik'in ri malka'n ixoq, jak'a chuqa' re achin re' xken-el y man jun ralk'ual xk'oje'. Ri rox achin kan ja chuqa' ri' xuk'uluwachij-el, achi'el ri ka'i' nabey taq rach'alal, y ri ixoq k'a xk'oje' na kan. 22 Chi e wuqu' achi'a' kach'alal-ki' xek'ule' rik'in ri malka'n ixoq y junan xkik'uluwachij-el. Y man jun ri xk'oje' ta kan ralk'ual. Pa ruk'isibel xken chuqa-el ri ixoq. 23 Wakami toq xtapon ri q'ij chi ri kaminaqi' xkek'astej-pe, ¿achoq ixjayil k'a xtok re ixoq re'? Roma chi e wuqu' achi'a' kach'alal-ki' xek'oje' rik'in, xecha'. 24 Kan jari' toq ri Jesús xubij chike ri achi'a' ri': Rix xa ix sachineq, roma man q'axineq ta chiwech ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios. Kan man iwetaman ta k'a chuqa' chi ri ruchuq'a' ri Dios janila nim. 25 Roma toq xtapon ri q'ij chi ri kaminaqi' xkek'astej-el, man xkek'ule' ta chik, ni man xkeyatej ta el kimi'al-kik'ajol richin yek'ule'. Rije' xa xke'ok k'a achi'el ri ángel ri ek'o rik'in ri Dios. 26 Pa ruwi' chi ri kaminaqi' kan xkek'astej-wi-el, rix kan jebel iwetaman ri tz'ibatel kan roma ri Moisés, toq rija' xutz'et ri jun q'ayis ri nijino pa q'aq', y chiri' xbech'on-pe ri Dios rik'in y xubij chire: Ja yin ri in Dios ri nikiya' ruq'ij ri Abraham, ri Isaac y ri Jacob, xcha' ri Dios chire. 27 Y kan qetaman chuqa' chi ri Dios xaxe ki-Dios ri k'o kik'aslen, y xa man kichin ta ri kaminaqi'. Rix man q'axineq ta chiwech, xcha' ri Jesús chike. 28 K'o k'a jun chike ri etamanela' chirij ri pixa', ri xrak'axaj ri xkibij ri saduceo chire ri Jesús, y chi ri Jesús kan utz wi rubixik xuben pa ruwi' ri xkik'utuj chire. Rija' xuk'utuj k'a chire ri Jesús: ¿Achike k'a chike ri pixa' ri k'o más rejqalen?, xcha' chire ri Jesús. 29 Y ri Jesús xubij: Ri nabey chire ronojel pixa' ja ri nubij: Tiwak'axaj k'a rix aj-Israel. Ri Jehová ri qa-Dios kan xaxe rija' ri k'o, y man jun chik achi'el rija'. 30 Kan tiwajo' k'a ri Jehová ri qa-Dios rik'in ronojel iwánima y rik'in ronojel ik'u'x, chupan chijun ri ik'aslen y rik'in ronojel iwuchuq'a'. Jare' k'a ri pixa' ri más nim rejqalen. 31 K'o chuqa' jun ruka'n pixa' ri janila rejqalen y jubama junan rik'in ri nabey. Y ri pixa' ri' nubij: Kan achi'el nawajo-qa-awi' rat, kan keri' chuqa' ke'awajo' ri ch'aqa' chik. Ja ka'i' pixa' re' ri más e nima'q ek'o, xcha' ri Jesús. 32 Y ri etamanel chirij ri pixa' xubij: Tijonel, kan qitzij ri xabij chi xaxe jun Dios k'o, y man jun chik. 33 Nik'atzin chi niqajo' rik'in ronojel qánima, rik'in ronojel qak'u'x, rik'in ronojel qak'aslen y rik'in ronojel quchuq'a'. Achi'el chuqa' niqajo-qa-qi' roj, kan keri' chuqa' keqajo' ri qachpochel. Wi yeqaben k'a re', kan más kejqalen chuwech ri poron chikop y ri kamelabel, xcha' ri etamanel. 34 Toq ri Jesús xrak'axaj chi kan jebel wi xq'ax chuwech ri jun etamanel ri', kan jari' xubij chire: Rat xa man nej ta atk'o-wi chire ri rajawaren ri Dios, xcha'. Y kan man jun chik k'a ri k'o ta xuk'utuj-apo chire ri Jesús. 35 Toq ri Jesús nitijon k'a pa rachoch ri Dios, rija' man xuq'alajirisaj ta chi nich'on qa pa ruwi' rija' y xubij: ¿Achike k'a roma toq ri etamanela' chirij ri pixa' nikibij chi toq xtipe ri Cristo, k'o chi riy-rumam kan ri rey David ? 36 Ja ri Loq'olej Espíritu xbanon chire ri rey David chi tuq'alajirisaj: Ri Dios xubij chire ri wajaw: Katz'uye-pe re pa wijkiq'a' y xkenya' pan aq'a' ri ye'etzelan awichin, nicha'. 37 Y wi ri rey David, wajaw nicha' chire ri Cristo, ¿achike k'a roma toq nibix chi ri Cristo xa rijatzul kan ri rey David ?, xcha' ri Jesús. Roma ri' janila k'a e k'iy chike ri winaqi' ri kan rik'in-wi ronojel kánima xkak'axaj ri xubij ri Jesús. 38 Ri Jesús xubij k'a chuqa' chike ri winaqi' toq yerutijoj: Man k'a tiben achi'el nikiben ri etamanela' chirij ri pixa'. Roma rije' yalan niqa' chikiwech nikikusaj jebelej taq tzieq, richin titz'et chi janila kiq'ij. Janila chuqa' niqa' chikiwech chi konojel winaqi' yekiq'ejela' ri pa taq nima'q ruwech bey ri akuchi nikimol-wi-ki'. 39 Kan ja chuqa' ri nabey taq ch'okolibel yekajo' ri pa taq nima-wa'in richin nikina' chi k'o kiq'ij. Chuqa' yekikanoj ri tz'uyubel akuchi yetz'uye-wi ri winaqi' ri kan k'o kiq'ij, ri pa rachoch ri Dios akuchi nikimol-ki' richin nikak'axaj ruch'abel ri Dios. 40 Re achi'a' re' yekimajla' kan ri kachoch ri malkani' taq ixoqi'. Xaxe richin kenimex chi rije' e utz taq winaqi', kan yeyaloj richin yech'on rik'in ri Dios. Jak'a rije' kan xtiqaqa-wi rutojbalil-mak pa kiwi', roma ri kimak janila, xcha' ri Jesús. 41 Ri Jesús tz'uyul k'a chiri' chuwech-apo ri yakonabel ri akuchi niyalox-wi kan ri méro chiri' pa rachoch ri Dios. Roma ri' rija' yerutzu' k'a ri winaqi' toq nikiyala' kan méro chiri'. Y e k'iy beyoma' ri janila k'iy méro nikiyala' kan. 42 Jak'a xapon chuqa' jun ixoq malka'n ri xa juba' ok k'o rik'in. Rija' xuya' k'a kan ka'i' taq méro ri xa ti juba' ok rejqalen. 43 Toq ri Jesús xutz'et ri xuben ri ixoq ri', xeroyoj k'a ri rutijoxela' y xubij chike: Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi la ti malka'n ixoq la', ja rija' ri xya'on kan más k'iy, ke chikiwech konojel ri e yoyon kan méro chupan ri yakonabel. 44 Roma rija', stape' man k'iy ta ok xuya' kan, rija' xuya' k'a ronojel ri k'o rik'in ri richin nuq'axibej-ri'. Jak'a la ch'aqa' chik, stape' janila k'iy méro xkiyala' kan, xa ja ri man nik'atzin ta chik chike, xa jari' ri xkiya' kan, xcha', ri Jesús.

Marcos 13

1 Toq ri Jesús xel-pe ri pa rachoch ri Dios, jun chike ri rutijoxela' xubij chire: Tijonel, tatzu' re rubanik re rachoch ri Dios, y re abej re e ukusan chire, xcha'. 2 Y ri Jesús xubij: Rat kan ye'atzu' k'a chi re jay re' yalan e jebel y e nima'q kibanik, jak'a xtapon jun q'ij toq xa kan xkewulex re nimalej taq abej re e ukusan chike re jay re'; xketzaq k'a pe y kan man jun k'a abej ri xtik'oje' kan, xcha'. 3 Ri Jesús y ri rutijoxela' xe'apon k'a pa ruwi' ri juyu' richin Olivo. Ri chiri' ri Jesús xtz'uye-qa akuchi jebel nikitzu-apo ri rachoch ri Dios. Jari' toq ri Pedro, ri Jacob o, ri Juan y ri Andrés xkik'utuj chire pa ruyonil: 4 Tabij chiqe: ¿Jampe' xtik'uluwachitej ri xabij yan qa? ¿Achike retal richin keri' ninabex chi nibanatej yan?, xecha'. 5 Ri Jesús xubij: Kan jebel k'a tichajij-iwi' richin man jun xkixq'olo. 6 Roma xa kan e k'iy-wi k'a ri xkebek'ulun-pe y xtikibila': Ja yin ri Cristo, xkecha'. Y janila e k'iy ri xkeq'olotej pa kiq'a'. 7 Xtiwak'axala' k'a chi ek'o ajawaren k'o labal najin chikikojol. Jak'a man tisach ik'u'x, roma ronojel ri' xa kan k'o chi yebanatej na. Jak'a man ja ta ri' ri ruk'isibel taq q'ij richin re ruwach'ulew. 8 Roma jun ruwach'ulew xtiyakatej k'a el chirij jun chik ruwach'ulew. Ek'o chuqa' rey xkeyakatej-el chikij ch'aqa' chik rey. Xkepe k'a yabilal, wayjal y chuqa' xtuben silonel xabakuchi chire re ruwach'ulew. Jari' ri nabey taq q'axomal, y k'ari' xkepe chik k'a ch'aqa' kiwech tijoj-poqonal. 9 Jak'a rix kan tichajij-iwi' jebel, roma xa kan ek'o ri xkejacho iwichin pa kiq'a' ri achi'a' ri pa komon yeq'aton-tzij. Chuqa' xkixch'ay ri pa taq jay richin molojri'il, akuchi nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Xkixuk'uex k'a chikiwech q'atoy taq tzij y chikiwech rey, richin xkiniq'alajirisaj chikiwech. 10 Roma kan k'atzinel k'a chi nabey nitzijox ri utzilej rutzijol richin kolotajik chike konojel winaqi' richin ri ruwach'ulew. 11 Jak'a toq xkixuk'uex richin chi yixbejach pa kiq'a' ri q'atoy taq tzij, man tich'ob ri achike chi ch'abel ri xtibebij. Rix xaxe k'a tibij ri achike chi ch'abel ri xtuya' ri Dios chiwe, roma xa kan man ja ta chik rix ri xkixch'on ri ramaj ri', xa kan ja chik ri Loq'olej Espíritu ri xtich'on. 12 Xtapon k'a ri q'ij, chi wi ek'o ta e ka'i' kach'alal-ki'; jun chike rije' xtiyakatej y xtujech ri rach'alal pa kamik. Chuqa' ek'o tata'aj ri xkeyakatej chikij ri kalk'ual. Y ri alk'ualaxela' xkeyakatej chuqa' chikij ri kite-kitata' y xkekijech pa kamik. 13 Jak'a rix kan konojel k'a xke'etzelan iwichin roma ikuquban ik'u'x wik'in. Jak'a ri kan xtutej ruq'ij chi nipa'e' kow y xtukoch' k'a pa ruk'isibel chire ronojel re', kan xtikolotej-wi. 14 Chuqa' kan xtapon-wi ri q'ij toq ri etzelal xtik'oje' chupan ri jay akuchi man jun nok-apo, chupan ri rachoch ri Dios. Ri nitz'eton ri tz'ibatel kan wawe', kan tiq'ax k'a chuwech ri nutz'et. Konojel k'a ri xtikitz'et chi kan ja chik ri' ri nibanatej, ri ek'o pa Judea xa kan ke'animej k'a el y tibekewaj-ki' pa taq juyu'. 15 Ri k'o q'anej pa ruk'isibel wiq chire ri rachoch, man tiqaqa-pe richin nok apo pa rachoch richin chi k'o na niberuk'ama-pe. 16 Ri nisamej pa juyu', man k'a tibe chik na pa rachoch chuk'amik ruq'u'. 17 Chupan ri q'ij ri', toq'ex k'a kiwech ri ixoqi' ri koyoben alanik, y ri ixoqi' ri xa k'a nikiya' na kitz'um taq kal. 18 Roma ri' xa tik'utuj chire ri Dios chi ri wululen ri' man ta nibanatej chupan ri q'ij richin job. 19 Chupan ri ruq'ijul ri' kan xtik'o k'a ruwi' ri tijoj-poqonal ri xtipe; jun tijoj-poqonal ri man jun bey k'uluwachitajineq ta pa ruwi' re ruwach'ulew jampe' ri banon kan roma ri Dios, k'a re wakami chupan re qaq'ijul roj. Y chuqa' man jun bey chik xtik'uluwachitej. 20 Ri Dios xtuqasaj juba' ri q'ij richin ri tijoj-poqonal ri'. Jak'a wi man ta xtuqasaj ri q'ij ri', kan man jun ta xtikolotej kan. Jak'a roma ri rutzil ri Dios pa kiwi' ri e rucha'on chik, kan xtuqasaj k'a ri q'ij ri'. 21 Chupan ri q'ij ri', ek'o k'a ri xkebin chiwe chi titz'eta', ja Cristo ri k'o chiri' o ja Cristo ri k'o kela', jak'a rix man tinimaj ri nikibij chiwe. 22 Roma kan ek'o k'a ri xkebek'ulun-pe y xtikibila' chi ja rija' ri Cristo, o ja rija' jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Jak'a man ke'inimaj; roma xa e q'olonela'. Y xkekibanala' k'a nima'q taq retal y nima'q meyel taq banobel, y rik'in ri' yekiq'ol ri winaqi'. Y rik'in juba' xkekiq'ol ri e cha'on chik roma ri Dios. 23 Jak'a rix kan tichajij-iwi', richin chi man yixq'olotej, roma xa kan ja yan k'a re' ri xinbij kan chiwe. 24 Toq e q'axineq chik k'a ronojel ri tijoj-poqonal ri', kan xtibanatej-wi k'a chi ri q'ij xtiq'equmatej, y ri ik' chuqa' man xtisaqirisan ta chik. 25 Ri ch'umila' xketzaq k'a el ri akuchi ek'o-wi. Kan ronojel wi k'a ri nimalej taq uchuq'a' ri e richin ri chikaj xkesilon roma ri ruchuq'a' ri Dios. 26 Jari' k'a toq xkinkitz'et chik yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, chi yiqaqa-pe pa sutz', rik'in chik nimalej uchuq'a' y nuq'ij-nuk'ojlen. 27 Jari' toq yin xkenteq ri nu-ángel chikoyoxik ri e nucha'on chik. Kan xkekimol k'a pe re kere' pa relebel-q'ij, pa qajibel-q'ij, pa xaman y pa xokon. Kan xkekimol k'a pe chijun ruwach'ulew, nitiker-pe pa jun rutza'n re kaj napon k'a la jun chik rutza'n. 28 Kan tik'ama' k'a ina'oj rik'in ri wíkix. Toq nuchop nijotayin, etaman chik chi naqaj chik k'o-pe ri job. 29 Y keri' k'a toq rix itz'eton chik ronojel ri xinbij yan qa, tiwetamaj k'a chi noqaqa yan ri q'ij. Xa kan naqaj chik k'a k'o-wi-pe. 30 Tiwak'axaj k'a jebel re xtinbij chiwe re wakami: Ronojel re' xtik'uluwachitej toq re jun sol winaqi' re' man jani kek'is-el chuwech re ruwach'ulew. 31 Re ruwach'ulew y ri kaj kan richin wi yek'is. Jak'a ri nuch'abel man xtik'is ta choj keri'. 32 Jak'a ri q'ij y ri hora toq yin xkipe chik, man jun etamayon, ni ri ángel ri ek'o chila' chikaj man ketaman ta jampe'. Xa kan xaxe k'a ri nata' Dios ri etamayon ri'. 33 Rix kan jantape' tiwoyobej ri ruq'ijul ri nupetebal, roma xa man iwetaman ta jampe' xtapon ri q'ij ri'. 34 Roma ri nupetebal yin kan achi'el toq jun achin nuya' kan ri rachoch y nibe nej, juk'an chik tinamit. Rija' nuchilabela' k'a kan ri rusamaj chike ri rusamajela'. Kan nuyala' k'a kan kisamaj chikijujunal, y chire ri chajinel kan nubij k'a kan chi jantape' troyobej-apo ri rupeten. 35 Roma ri' kan jantape' kiniwoyobej-apo, roma man iwetaman ta jampe' xkinoqaqa yin ri rajaw-jay. Roma rik'in juba' xkinoqaqa toq nok-pe ri aq'a', o ja ri pa nik'aj-aq'a', toq nisik'in-pe ri mama' nimaq'a' yan, o ja toq niseqer yan pe. 36 Yin kan ninwajo' k'a chi yiniwoyobej ta apo, roma kan man xtinya' ta na rutzijol toq xkipe, y man ninwajo' ta yixonwila' chi yixwer. 37 Kan achi'el k'a ri ninbij chiwe rix chi kiniwoyobej-apo, kan keri' chuqa' ninbij chike konojel, kan kiniwoyobej k'a, xcha' ri Jesús.

Marcos 14

1 Xa ka'i' chik k'a q'ij nrajo' richin chi napon ri q'ij toq ri aj-Israel nikinataj toq ri Dios xuya' ri Solbelri'il chike. Chuqa' nikinimaq'ijuj toq nikitej ri kaxlan-wey ri maneq ch'amilej-q'or rik'in. Jari' toq ri aj-raqen kichin ri sacerdote y ri etamanela' chirij ri pixa' nikich'obola' achike rubanik richin niqaqa ri Jesús pa kiq'a' y nikikamisaj. 2 Jak'a xkibila' chikiwech: Man tiqachop chupan re nimaq'ij re', richin chi man keyakatej-pe ri winaqi' chiqij, xecha'. 3 Toq ri Jesús k'o ri pa Betania, chiri' pa rachoch ri Simón ri xk'achojirisex chire ri yabil ri nutaluj-ri', rije' e raq'el k'a chuchi' ri mesa, y jari' k'a toq k'o jun ixoq xok-apo y ruk'uan-apo jun k'ojelibel ri banon rik'in ri abej alabastro ri nojineq-el rik'in ri jubulej aq'om nardo ri janila jotol rajel. Ri ixoq ri' xupaxij ruwi' ri k'ojelibel ri', k'ari' xuq'ej k'a ri jubulej aq'om pa rujolon ri Jesús. 4 Jak'a ek'o ri xpe koyowal toq xkitz'et chi keri' xuben ri ixoq rik'in ri jubulej aq'om, y xkibila': ¿Achike roma la ixoq xuben chi choj keri' xutix la jubulej aq'om? 5 Roma xa xqak'ayij ta, y ri méro ri' xtalux ta chikiwech ri winaqi' ri man jun k'o kik'in, roma rik'in re méro re' nitoj jun samajel richin jun juna', xecha'. Janila k'a yexebexot chirij ri ixoq ri'. 6 Jak'a ri Jesús xubij: ¿Achike roma toq man yixtane' ta qa chi tzij chirij re ixoq re'? Xa tiya' kan y man chaq tineq. Roma rija' kan jun utzilej banobel ri xuben wik'in. 7 Roma ri winaqi' ri man jun k'o kik'in xa kan jantape' k'a ek'o chi'ikojol, y xabachike q'ij niwajo' ye'ito', kan tibana' k'a utzil chike. Jak'a yin man jantape' ta xkik'oje' iwik'in. 8 Jak'a rija' xuben ri achike nitikir nuben wik'in. Roma toq re ixoq re' xuq'ej chuwij re jun jubulej aq'om re', xuben yan k'a wik'in achi'el niban chike ri kaminaqi' toq yemuq. 9 Kan qitzij k'a ninbij chiwe, chi xabakuchi k'a xtitzijox-wi ri utzilej ch'abel richin kolotajik, chiri' chuqa' xtitzijox-wi re xuben re jun ixoq re'. Kan ronojel k'a ruwach'ulew xtitzijox-wi, y man jun bey k'a xtimestex, xcha' ri Jesús. 10 Chirij k'a ronojel re' kere'; ri Judas Iscariote, jun chike ri kablajuj tijoxela', xapon k'a kik'in ri aj-raqen kichin ri sacerdote, y xusuj-ri' richin nujech ri Jesús pa kiq'a'. 11 Toq rije' xkak'axaj keri', janila xekikot. Y xkisuj ruméro. Rija' xuchop k'a ruch'obik richin achike ta rubanik nuben richin nujech ri Jesús pa kiq'a' ri achi'a' ri'. 12 Xapon k'a ri nabey q'ij richin ri nimaq'ij toq nitij ri kaxlan-wey ri maneq ch'amilej-q'or rik'in. Jak'a chuqa' q'ij ri' toq yekamisex ri taq karne'l ri richin ninatex ri aq'a' toq ri Jehová xuya' ri Solbelri'il. Jari' toq ri tijoxela' xkik'utuj chire ri Jesús: ¿Akuchi k'a nawajo' naben-wi ri nima-wa'in richin re nimaq'ij re', richin yojbe chubanik rutzil ronojel ri nik'atzin?, xecha'. 13 Ri Jesús xeruteq-el e ka'i' chike ri rutijoxela', y xubij-el chike: Kixbiyin pa Jerusalem, y chiri' xtitz'et chi k'o jun achin ri ruk'amon-pe ruya' pa jun kuku'. Titzeqelibej-el. 14 Ri jay ri xtok-wi ri achin ri', chiri' k'a chuqa' kixok-wi rix y kixch'on rik'in ri rajaw-jay, y tibij chire: Ri qatijonel rubin-pe: ¿Achike jay re wawe' pan awachoch ri utz ta richin ninben ri nima-wa'in richin re nimaq'ij re' e wachibilan ri nutijoxela'?, kixcha' chire. 15 Ri rajaw-jay xkixruk'uaj k'a pa jun ruka'n wiq jay. Chiri' k'o jun nima-jay ri chojmirisan chik rupan. Ja ri chiri' tibana-wi rutzil ri xtiqatej richin re nimaq'ij re', xe'uche'ex-el. 16 Ri rutijoxela' ri' kan xebe k'a y xe'ok apo pa tinamit, kan xbanatej na wi achi'el ri rubin-el ri Jesús chike. Y rije' kan xkiben k'a rutzil ronojel ri nik'atzin richin ri nima-wa'in ri'. 17 Jak'a toq xq'equmer-pe, jari' toq ri Jesús y ri ch'aqa' chik rutijoxela' xe'apon ri chiri' pa jay. 18 Toq rije' e raq'el-apo chuchi' ri mesa, y ye'ajin chik chi wa'in, jari' toq ri Jesús xubij: Kan qitzij k'a ninbij chiwe, chi k'o jun chiwe rix ri xtiyakatej chuwij; y jun ri kan niwa' wik'in, jari' xkijacho-el pa kiq'a' ri winaqi', xcha' ri Jesús. 19 Roma ri' rije' kan jari' xpe bis pa kánima. Nikik'utula' k'a apo chire ri Jesús: ¿Man ja ta kami yin ri xkibanon keri'?, yecha' chikijujunal. 20 Ri Jesús jari' k'a xubij: Ri' ja ri jun chiwe rix kablajuj, ri xtimuban-pe ruway wik'in chupan re leq, jari' ri xtijacho-el wichin. 21 Kan qitzij wi chi yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan xkibe-wi k'a pa kamik. Kan xtibanatej achi'el ri tz'ibatel kan. Jak'a toq'ex ruwech ri xtijacho-el wichin yin; utz ta chi man ta xalex, xcha' ri Jesús. 22 Toq kan ye'ajin na k'a chi wa'in, ri Jesús xuk'en-apo jun kaxlan-wey y xumatioxij chire ri Dios. K'ari' xuper ri kaxlan-wey ri' y xuya' chike ri rutijoxela'. Rija' xubij k'a chike: Tik'ama' re kaxlan-wey re'. Roma jare' ri nuch'akul, xcha'. 23 Y ri Jesús xuk'en k'a chuqa' apo ri qumbel, y toq rumatioxin chik chire ri Dios, xuya' chike, y konojel xkiqum. 24 K'ari' xubij: Re vino re ninq'ej wakami, nuk'exewachuj ri k'ak'a' jikibel-tzij, y re' nijikibex rik'in ri nukik'el ri niq'ejq'o' iwoma rix. 25 Kan ninbij-wi k'a chiwe chi ja ruk'isibel bey re' xinqum-el ri vino k'a toq xtinqum chik jun bey k'ak'a' vino, chupan chik ri rajawaren ri nata'. Y chiri' kan junan chik k'a xtinqum iwik'in rix, xcha' ri Jesús chike. 26 Toq kibixan chik k'a ri bix richin xkiya' ruq'ij ri Dios, ri Jesús y ri rutijoxela' xe'el-el ri chiri' pa jay y xebe ri pa juyu' richin Olivo. 27 Rokik e beneq, ri Jesús xubij k'a chike ri rutijoxela': Chi'iwonojel rix xtitaluj-el-iwi' y xkiniya' kan nuyon chupan re aq'a' re'. Roma kan tz'ibatel k'a kan: Xtinkamisaj ri yuq'unel y xketalutej ri karne'l. Keri' ri tz'ibatel kan. 28 Jak'a yin, ri yuq'unel, man k'a xkiken ta el richin jantape', xa xkik'astej-pe y xkixinwoyobej chila' pa Galilea, xcha' ri Jesús. 29 Jak'a ri Pedro xubij: Stape' ri ch'aqa' chik yatkiya' kan ayon, yin kan man jun bey xkatinya' kan, xcha' rija'. 30 Jak'a ri Jesús xubij chire ri Pedro: Yin kan qitzij k'a ninbij chawe, chi wakami chupan re jun aq'a' re', xa k'a man jani tisik'in-pe pa ruka'n mul ri mama', toq rat oxi' yan bey tabij chi man awetaman ta nuwech, xcha' ri Jesús. 31 Ri Pedro xubij: Stape' ta kan k'o chi yiken awik'in, kan man xkitikir ta xtinbij chi man wetaman ta awech, xcha'. Y kan konojel k'a ri tijoxela' keri' chuqa' xkibij. 32 Jari' toq ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xe'apon ri chiri' pa qejoj richin ri Getsemaní. Rija' xubij chike: Kixtz'uye' kan wawe'; rokik yin yibe chik apo juba' kela' richin yibech'on rik'in ri Dios, xcha' chike. 33 Xaxe k'a ri Pedro, ri Jacobo y ri Juan ri xeruk'uaj-el. Jari' toq rija' janila xuna' yan ri xtiberuk'uluwachij. Kan jun bis k'a janila nim ri xpe pa ránima. 34 Y xubij k'a chike ri e oxi' rutijoxela': Ri bis k'o pa wánima janila nim y yirukamisaj nina' yin. Kixk'oje' kan wawe', kixk'ase' y man kixwer-qa, xcha' chike. 35 Rija' xbiyin chik k'a apo juba' y k'ari' xxuke-qa y xuqasaj-qa-ri' k'a pan ulew richin xch'on rik'in ri Dios. Xuk'utuj k'a chi wi ta tikirel, choj ta niq'ax-el ri ramaj ri', y chi man ta nuk'owisaj ri tijoj-poqonal. 36 Xubij k'a: Nata', nata', yin wetaman chi rat yatikir naben ronojel. Tabana' k'a chi man ta nink'owisaj yin re jun tijoj-poqonal re'. Jak'a man taben ri ninwajo' yin, kan tabana' k'a ri nawajo' rat, xcha'. 37 Toq rija' xk'achoj chire ri ch'owen rik'in ri Dios, xpe k'a kik'in ri e oxi' rutijoxela', jak'a toq xoqaqa kik'in, rije' xa yewer. K'ari' xubij chire ri Pedro: Simón, ¿xa xawer-qa? ¿Kan man juba' xatikir xak'ase' ta jun ti hora wik'in? 38 Man k'a kixwer-qa, xa kan kixch'on rik'in ri Dios richin chi man yixqaqa pa mak. Kan wetaman-wi chi ri rurayibel ri iwánima ja ri niben ri nrajo' ri Dios. Jak'a ri ch'akulaj man nuya' ta q'ij chiwe, xcha' chike. 39 Y ri Jesús xbech'on chik jun bey rik'in ri Dios. Rija' xukamuluj chik rubixik ri ch'abel ri xerubij pa nabey. 40 Toq xtzolin chik kik'in ri e oxi' rutijoxela', xa yewer chik k'a jun bey ri xeril, roma rije' xa al-al k'a runaq' taq kiwech roma ri kiwaran. Y rije' man nikil ta k'a achike nikibij. 41 Ri Jesús xch'on chik jun bey rik'in ri Dios. Jak'a toq xtzolin-pe ri pa rox bey, xubij k'a chike ri e oxi' rutijoxela': Wakami k'a kan kixwer y kixuxlan. Jare' xoqaqa ri hora chi yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan xkijach-el pa kiq'a' ri itzel taq achi'a'. 42 Kixyakatej k'a, jo' roma ja la' peteneq ri xkijacho-el, xcha'. 43 Ri Jesús kan k'a nich'on na k'a kik'in, toq ja yan ri' xoqaqa ri Judas ri jun chike ri kablajuj rutijoxela', y e ruk'uan k'a apo e k'iy winaqi' ri e kik'ualon che' y espada. Konojel re' e taqon k'a el koma ri aj-raqen kichin ri sacerdote, ri etamanela' chirij ri pixa' y ri achi'a' ri k'o kiq'ij. 44 Ri Judas ri nijacho-el richin ri Jesús kan rubin k'a pe chike ri e peteneq rik'in, ri rubanik richin nuk'ut ri Jesús chikiwech. Rubin k'a pe chike: Ja ri xkijel-apo rik'in richin xtintz'ubaj, jari' ri Jesús. Tichapa', y man tanimej kan chiwech, keri' rubin-pe chike. 45 Toq ri Judas xapon, kan jari' choj xbe-apo rik'in ri Jesús xuq'ejela' y xubij: Nutijonel, nutijonel, xcha' chire. Y kan jari' xuq'ejela' rik'in jun tz'ubanik. 46 Ri winaqi' ri e beneq chapoy richin ri Jesús kan jari' xkichop. 47 Jun chike ri ek'o rik'in ri Jesús ri chiri', xrelesaj ri ru-espada y xutzak'ij ruxikin jun rusamajel ri nimalej sacerdote. 48 K'ari' ri Jesús xubij chike ri winaqi' ri e beneq chapoy richin: ¿Kan achi'el chuchapik jun eleq'om ix peteneq, roma ri' ik'amon-pe che' y espada? 49 Yin kan q'ij-q'ij k'a xik'oje' iwik'in pa rachoch ri Dios, toq xink'ut ri ruch'abel chiwech y man jun bey xinichop. Jak'a kan kere' k'o chi nibanatej, kan achi'el ri tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios, xcha'. 50 Y ri rutijoxela' kan jari' xkiya' kan ruyon ri Jesús, y xe'animej. 51 K'o k'a jun ala' ri kan tzeqetel-el chirij ri Jesús y choj pa jun tzieq nim rukuchun-wi-el-ri'. Y ri e chapayon-el richin ri Jesús, xkichop chuqa' ri ala' ri'. 52 Jak'a rija' xa xel-el chupan ri tzieq ri', y choj keri' xanimej-el chikiwech. 53 Ri winaqi' xkik'uaj k'a el ri Jesús k'a chirachoch ri nimalej sacerdote. K'ari' xkimol-ki' ri aj-raqen kichin ri sacerdote, kachibilan-el ri achi'a' ri k'o kiq'ij y ri etamanela' chirij ri pixa'. 54 Jak'a ri Pedro k'a nej k'o-wi kan, rojqan-el ri Jesús. Toq ri Jesús xukusex-apo pa rachoch ri nimalej sacerdote, chuqa' rija' xok-apo chiri' chuwa-jay. Y xtz'uye' k'a qa chikikojol ri samajela' ri chiri', ri kimeq'on-apo-ki' chuchi' q'aq'. 55 Ri aj-raqen kichin ri sacerdote, y konojel ri achi'a' ri kan pa komon nikiq'et-tzij nikikanola' k'a chi ek'o ta ri itzel taq banobel ri ye'ilitej chirij ri Jesús, richin keri' kan nikiteq pa kamik, jak'a xa man jun xkil chirij. 56 Roma stape' kan e k'iy xe'apon ri xkitz'uk-tzij chirij, jak'a xa man junan ta ri nikibij chirij ri Jesús. 57 Ek'o chik ch'aqa' ri xebepa'e-pe y kere' k'a ri xkibij chirij ri Jesús: 58 Roj kan xqak'axaj toq rija' xubij chi rija' xtuwulaj ri rachoch ri Dios ri xa banon koma achi'a', y pan oxi' q'ij xtuben-q'anej chik jun ri man achi'a' ta xkebanon, xecha'. 59 Man rik'in ri', man junan ta napon-wi ri kich'abel. 60 Ri Caifás, ri nimalej sacerdote, xbepa'e' k'a pe ri pa kinik'ajal, y xubij chire ri Jesús: ¿Kan man jun nabij pa ruwi' ri xkibij-qa chawij?, xcha' chire. 61 Jak'a ri Jesús xa man xch'on ta. Kan man jun k'a ch'abel ri xubij. Roma ri' ri nimalej sacerdote, xuk'utuj chik chire. ¿Ja rat ri' ri Cristo, ri ruk'ajol ri nimalej Dios ri niqaya' ruq'ij?, xcha' chire. 62 Ri Jesús xubij: Ja', ja yin. Chuqa' kan ninbij-wi k'a chiwe chi re chiqawech-apo kan xkinitz'et-wi yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, in tz'uyul pa rijkiq'a' ri Dios ri nitikir nuben ronojel. Xkinitz'et toq xkiqaqa-pe pa sutz' ri chila' chikaj, xcha' ri Jesús. 63 Toq ri nimalej sacerdote xrak'axaj ri nubij ri Jesús, xuretz-qa ri rutziaq chirij y xubij: Man nik'atzin ta chi noqaqa chik jun richin norubij chiqe chi ri Jesús kan aj-mak-wi. 64 Rix, k'ari' k'a niwak'axaj-qa chi'iwonojel chi xuyoq' rubi' ri Dios. ¿Achike nibij wakami?, xcha' chike ri rachibil. Y konojel xkibij chi ruk'amon chi niqaqa ri kamik pa ruwi'. 65 Kan jari' k'a xkichop nikichubala'. Xkitz'apej ruwech. Xkich'ey, y k'ari' k'a nikik'utula' chire: Tabij chiqe. ¿Achike ri xach'ayo?, yecha' chire. Y chuqa' ri aj-labal richin ri rachoch ri Dios xkiyala' k'a q'a' chire ri Jesús. 66 Toq ri Pedro k'o ri chuwa-jay-qa, k'o k'a jun xten raj-ik' ri nimalej sacerdote ri xapon ri chiri'. 67 Toq xutz'et chi ri Pedro numeq'-ri' chuchi' q'aq'. Xutzu-xutzu' y xubij chire: Rat chuqa' at rachibil ri Jesús ri aj-Nazaret, xcha'. 68 Jak'a ri Pedro xa xrewaj y xubij: Yin man wetaman ta ruwech rija'. Man niq'ax ta chuqa' chinuwech achike roma toq keri' nabij chuwe, xcha' chire ri aj-ik'. Ri Pedro xel k'a el ri chiri' chikikojol, y xbe chuchi' bey. Y jari' toq jun mama' xsik'in-pe. 69 Toq ri aj-ik' ri' xutzu' chik jun bey ri Pedro, xuchop chik k'a rubixik chike ri ek'o chiri': La achin la' jun chike ri ek'o rik'in ri Jesús, xcha'. 70 Jak'a ri Pedro xa xrewaj chik jun bey. K'a juba' ri' ja yan chik ri kimolon-ki' chiri' xkibij chik jun bey chire: Kan qitzij na wi chi rat at jun chike ri ek'o rik'in ri Jesús. Roma rat pa Galilea yape-wi, y kan junan rubanik ri yach'on kik'in, xecha'. 71 Kan jari' k'a ri Pedro xroyoj etzelanik pa ruwi' y xuya' rutzij chuwech ri Dios chi rija' man nretaman ta ruwech ri Jesús. 72 Jari' toq ri mama' xbesik'in-pe pa ruka'n bey. Ri Pedro jari' toq xoqaqa chuk'u'x ri ch'abel ri e rubin kan ri Jesús chire, toq xubij: Kan k'a man jani tisik'in-pe ri mama' pa ruka'n bey toq rat oxi' yan bey tabij chike ri yek'utun chawe, chi man awetaman ta nuwech, chayineq kan chire. Y rija' xujiq' k'a oq'ej, roma nuch'ob rij ri ch'abel ri'.

Marcos 15

1 Toq xseqer k'a pe chupan ri q'ij ri', ri aj-raqen kichin ri sacerdote xkimol k'a ki' e kachibilan ri achi'a' ri k'o kiq'ij, ri etamanela' chirij ri pixa' y konojel ri achi'a' ri pa komon yeq'aton-tzij. Rije' xkich'ob k'a ri achike nikiben rik'in ri Jesús, y kan ximon-el toq xkik'uaj y xbekijacha' pa ruq'a' ri Pilato ri q'atoy-tzij aj-Roma. 2 Jari' toq ri Pilato xuk'utuj chire ri Jesús: ¿Ja rat ri ki-rey ri judío?, xcha'. Y ri Jesús xubij: Ja rat ri yabin, xcha'. 3 Ri aj-raqen kichin ri sacerdote k'iy k'a ri nikibila-apo chire ri Pilato, richin nikisujuj ri Jesús. 4 K'ari' ri Pilato xch'on chik apo rik'in ri Jesús y xubij: Rije' janila k'iy ri nikibila-pe chawij richin yatkisujuj, ¿rat man jun ch'abel nabij?, xcha' chire. 5 Jak'a man rik'in ri' ri Jesús kan man jun chik ch'abel xubij. Y ri Pilato kan janila k'a xumey. 6 Ronojel juna' toq ninatex ri Solbelri'il, ri q'atoy-tzij aj-Roma k'o chi nrisq'opej-el jun ri k'o pa cárcel ri nikibij ri winaqi' chi utz nel-el. 7 Ri q'ij ri', k'o k'a pa cárcel jun achin rubini'an Barrabás e rachibilan ch'aqa' chik rachibil. Rije' e qajineq pa cárcel roma xkikamisaj jun wineq chupan ri kiyakatajinenri'il. 8 Roma ri winaqi' ri' kan ketaman chi ri q'atoy-tzij kan nukol-wi-el jun chike ri ek'o pa cárcel, roma ri' xepe rije' xkik'utuj k'a chire ri Pilato chi trelesaj-el jun chike ri ek'o pa cárcel. 9 Ri Pilato kan jari' xuk'utuj-pe chike: ¿Niwajo' chi ninkol-el re rey iwichin rix judío?, xcha'. 10 Ri Pilato keri' xubij-pe, roma rija' kan retaman-wi chi ri aj-raqen kichin ri sacerdote kiya'on ri Jesús pa ruq'a', roma itzel nikina' chire ri Jesús. 11 Jak'a rije' xkiya' kina'oj ri winaqi', chi tikibij-apo chire ri Pilato chi xa ja ri Barrabás ri nrisq'opej-el. 12 Ri Pilato kan jari' k'a xbech'on chik pe jun bey y xuk'utuj chike: ¿Achike k'a niwajo' chi ninben rik'in re achin re' ri nibij chi i-rey rix?, xcha'. 13 Ri winaqi' xech'on chik apo y rik'in uchuq'a' nikibij: Tataqa' rukamisaxik chuwech cruz, yecha'. 14 Roma ri' ri Pilato xubij chike: ¿Achike k'a rumak rubanon chiwech?, xcha'. Jak'a rije' xa man yetane' ta qa. Xa rik'in más uchuq'a' nikibij-apo: ¡Tataqa' rukamisaxik chuwech cruz!, yecha'. 15 Roma ri' ri Pilato xukol k'a el ri Barrabás, richin chi ri winaqi' xkuqer kan kik'u'x. K'ari' xuteq ruch'ayik ri Jesús y xujech-el richin chi tikamisex chuwech cruz. 16 Ri aj-labal aj-Roma xkikusaj k'a apo ri Jesús chuwa-jay richin q'atbel-tzij. K'ari' xekoyoj konojel ri ch'aqa' chik kachibil y xkimol-ki' chirij ri Jesús. 17 Xkiya' k'a jun tzieq q'eQ'oj keq chirij, achi'el yekikusala' ri rey. Y xkipach'uj chuqa' jun q'ayis ri janila ruk'ixal. Kan achi'el jun corona xkiben chire, y k'ari' xkiya' pa rujolon. 18 Chuqa' kan nikiben chi nikiq'ejela' ri Jesús, y nikibila' chire: Kan tik'ase' ri ki-rey ri judío, yecha'. 19 Rije' nikibojila' k'a pa rujolon rik'in jun aj y nikichubala' chuqa'. Kan yexukuyaj chuwech, y nikiben chi nikiya' ruq'ij. 20 Toq rije' xetane' chi tze'en chirij, xkelesaj-el ri tzieq ri kiya'on-qa chirij. K'ari' xkiya-el ri kan rutziaq-wi rija', y xkik'uaj k'a el richin chi nibekibajij chuwech cruz. 21 Toq kichapon k'a el bey, xkik'ul jun achin ri peteneq pa juyu'. Rija' jun aj-Cirene, rubini'an Simón; kitata' ri Alejandro y ri Rufo. Ri aj-labal xkiben k'a chire ri Simón chi xuk'uaj-el ri ru-cruz ri Jesús. 22 Xkik'uaj ri Jesús k'a pa ruwi' ri jun juyu' ri nibix Gólgota chire, nel chi tzij Akuchi K'o-wi ri Baq Richin Jolomaj. 23 Toq ek'o chik chiri', xkisuj vino xolon rik'in mirra chire ri Jesús. Jak'a rija' man xrajo' ta xuqum. 24 Toq kibajin chik ri Jesús chuwa ri cruz, xkiya' k'a pan etz'anen ri rutziaq richin xkitz'et achike chi tzieq ri nikik'uala-el chikijujunal. 25 Ri Jesús xkibajij chuwech cruz ri pa beleje' hora chire ri nimaq'a'. 26 Pa ruwi-el ri cruz, chiri' tz'ibatel-wi chuwech jun tz'alem ri achike rumak ri Jesús richin nikamisex. Chuwech ri tz'alem ri' nubij: Jare' ri ki-rey ri judío, nicha'. 27 Ek'o chuqa' e ka'i' chik achi'a' ri e eleq'oma', ri xekibajij chuxikin ri Jesús; jun xpabex pa rijkiq'a' y jun pa rajxokon. 28 [Rik'in ri' kan xbanatej achi'el ri tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios, toq nubij: Rija' kan junan xtikamisex kik'in ri aj-maki'.] 29 Ri winaqi' ri yeq'ax-el rik'in ri Jesús, nikisilola' k'a kijolon chuwech, y nikibila' k'a chire: Rat ri xabin chi kan nawulaj ri rachoch ri Dios y pan oxi' q'ij napaba' chik jun bey; 30 wakami takolo' k'a awi' ayon y kaqaqa-pe chuwech ri cruz, yecha'. 31 Keri' k'a chuqa' nikiben ri aj-raqen kichin ri sacerdote. Rije' y ri etamanela' chirij ri pixa' nikitze'ej k'a ri Jesús y nikibila' k'a chikiwech: Rija' kan e k'iy-wi k'a xerukol, jak'a rija' man nitikir ta nukol-ri'. 32 Kan rubin k'a chi ja rija' ri Cristo, ri qa-rey roj judío. Wi keri', kan tiqaqa k'a pe chuwech ri cruz, richin niqatz'et y niqanimaj, yecha'. Y ri eleq'oma' ri e bajin chuwech cruz kan k'o chuqa' ch'abel ri yekibila-apo chire ri Jesús. 33 Toq xnik'ajer q'ij, jari' k'a toq xq'equmer ri ruwach'ulew. Y ri q'equ'm ri' xk'is k'a el k'a toq xnik'ajer-el ri tiqaq'ij. 34 Jari' toq ri Jesús kan rik'in ruchuq'a' xch'on y xubij: Eloi, Eloi, ¿lemá sabactani?, xcha'. Re ch'abel re' nel chi tzij: Nu-Dios yin, nu-Dios yin, ¿achike k'a roma toq xinamalij kan? 35 Ri ek'o apo chiri' chunaqaj, toq xkak'axaj ri xubij, xkibila' k'a: ¿Xiwak'axaj? Rija' ja ri Elías ri nroyoj, xecha'. 36 Jari' toq k'o jun ri junanin xberumuba-pe jun achi'el bo'j chupan jun ch'amilej vino, xuya' chutza'n jun aj y xuya' chire ri Jesús. K'ari' xubij: Tiqoyobej na q'alaj-ri' wi nipe ri Elías chuqasaxik, xcha'. 37 Kan jari' toq ri Jesús rik'in ruchuq'a' xch'on y xken-qa. 38 Y ri tzieq ri achoq ik'in ch'aron-wi ri rupan ri rachoch ri Dios xel pa ka'i'. Xuchop-pe pa jotol k'a pa xulan-qa. 39 Chuwech-apo akuchi k'o-wi ri Jesús k'o k'a jun aj-raqen pa kiwi' ri aj-labal aj-Roma. Rija' xrak'axaj k'a toq ri Jesús rik'in ruchuq'a' xch'on, y jari' toq xken. Roma ri' rija' xubij: Kan qitzij na wi chi re achin re' kan ruk'ajol ri Dios, xcha'. 40 Ek'o chuqa' ixoqi' ri yetzu'un-apo, jak'a kan nej ek'o-wi. Chikikojol ri ixoqi' ri', k'o ri María aj-Magdala, k'o ri María ri kite' ri José y ri Jacobo ri k'a ak'ual na, y k'o chuqa' ri Salomé. 41 Ri ixoqi' ri', kan k'a k'o ri Jesús pa Galilea, toq kojqan y kilin-pe. Chuqa' kan ek'o ch'aqa' chik ixoqi' ri chiri' ri kojqan-apo ri Jesús ri pa Jerusalem. 42 Ri tiqaq'ij ri' toq nitiker yan qa ri uxlanibel-q'ij y ri winaqi' nikibanala' chik rutzil ronojel ri xtik'atzin chike chupan ri q'ij ri', 43 jun achin rubini'an José aj pa tinamit Arimatea, kan man jun xibinri'il chuwech xberuk'utuj chire ri Pilato ri ruch'akul ri Jesús richin numuq. Rija' janila k'a ruq'ij chikikojol ri yeq'aton-tzij pa komon, y chuqa' kan royoben-apo ri rajawaren ri Dios. 44 Jak'a ri Pilato kan xumey-qa chi ri Jesús kan chi'anin xken-qa. Roma ri' xroyoj ri aj-raqen kichin ri aj-labal, y xuk'utuj chire wi qitzij chi kamineq chik ri Jesús. 45 Toq ri aj-raqen kichin ri aj-labal xubij chire chi qitzij xken yan ri Jesús, k'ari' xuya' q'ij chire ri José chi tiberumuqu' kan. 46 K'ari' ri José xuloq' jun tzieq nim banon rik'in lino. Toq ruqasan chik pe ri ruch'akul ri Jesús chuwa ri cruz, xupis k'a el chupan ri tzieq ri'. K'ari' xberumuqu' kan pa jun jul k'oton chuwech jun juyu' abej. Y rija' xusurij-apo jun nimalej setesik abej y rik'in ri' xutz'apej kan ruchi' ri jul. 47 Ri María aj-Magdala y ri María ri rute' ri José, kitzuliben k'a akuchi xmuq-wi kan ri Jesús.

Marcos 16

1 Toq q'axineq chik ri uxlanibel-q'ij, ri María aj-Magdala, ri María ri kite' ri José y ri Jacob o, y chuqa' ri Salomé, xbekiloq'o-pe jubulej taq aq'om richin nibekiya' kan chirij ri ruch'akul ri Jesús. 2 Ri nimaq'a' yan chire ri ruka'n q'ij, toq k'ari' nibek'ulun-pe ri q'ij, jari' toq xebe chuchi' ri jul. 3 Rije' nikibila' k'a chikiwech: ¿Achike k'a xtijaqo ri jul chiqawech?, yecha'. 4 Jak'a toq xkitz'et ri jul, xa jaqel chik ruchi', stape' ri abej tz'apebel-ruchi' ri jul, janila nim. 5 Toq rije' xe'ok-apo chupan ri jul, xkitz'et chi k'o jun ala' chiri', tz'uyul ri pa kijkiq'a-apo, rukusan jun tzieq seq ri napon k'a chiraqen-qa. Roma ri' ri ixoqi' janila xkixibij-ki'. 6 Jak'a rija' xubij: Man tixibij-iwi'. Roma yin kan wetaman chi rix nikanoj ri ruch'akul ri Jesús aj-Nazaret, ri xkamisex chuwech ri cruz. Jak'a rija' xk'astej yan el, xa maneq chik wawe'. Titzu' la akuchi xk'oje-wi. 7 Wakami k'a kixbiyin, y tibebij chire ri Pedro y chike ri ch'aqa' chik rutijoxela' chi ri Jesús xtinabeyej-el chiwech, richin nik'ul-iwi' rik'in chila' pa Galilea. Chiri' xtitz'et-wi achi'el ri rubin kan chiwe, xcha-el chike. 8 K'ari' ri ixoqi' ri' xe'el k'a pe ri chiri' pa jul, kan yebaybot roma xibinri'il. Kan man jun k'a achoq chire xkitzijoj-wi roma xa kan janila kixibin-ki'. 9 [Toq ri Jesús xk'astej chupan ri nimaq'a' chire ri ruka'n q'ij chire ri uxlanibel-q'ij, xuk'ut-ri' chuwech ri María aj-Magdala, ri achoq ik'in xerelesaj e wuqu' itzel taq espíritu. 10 Ri María kan jari' xbe, y xberubij chike konojel ri xerachibilaj ri Jesús. Y rije' janila k'a yebison y kichapon oq'ej. 11 Jak'a toq rije' xkak'axaj chi ri Jesús k'astajineq chik pe y chi ri María aj-Magdala xutz'et yan kan ruwech, xa man xkinimaj ta. 12 Keri' chuqa' ri Jesús xuk'ut-ri' chikiwech e ka'i' rutijoxela' ri kichapon-el bey richin yebe pa juyu', jak'a ri Jesús kan jun wi chik nitzu'un toq xuk'ut-ri' chikiwech rije'. 13 Rije' xbekibij chuqa' chike ri ch'aqa' chik kachibil, jak'a chuqa' man xenimex ta. 14 Pa ruk'isibel, ri Jesús xuk'ut-ri' chikiwech ri julajuj rutijoxela', toq kichapon wa'in. Rija' xeruch'olij k'a roma man xkikuquba' ta kik'u'x; xa xkikowirisaj ri kánima y man xekinimaj ta ri xetz'eton richin ri Jesús chi k'astajineq chik pe chikikojol ri kaminaqi'. 15 Jari' toq xubij kan chike: Kan kixbiyin chuwech re ruwach'ulew y titzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik chike konojel ri winaqi'. 16 Ri winaqi' ri yeniman y niqasex ya' pa kiwi' retal chi xjalatej yan kik'aslen, xkekolotej k'a. Jak'a ri winaqi' ri xa man nikimaj ta, xtiqaqa k'a ri ruk'ayewal pa kiwi'. 17 Ri xkeniman wichin, k'iy k'a xkekibanala': Pa nubi' k'a yin xkekelesala' itzel taq espíritu y xkech'on pa ch'aqa' chik ch'abel. 18 Stape' xkekichop itzel taq kumatzi' o wi xkekitijla' kamisanel taq aq'om, man jun k'a xtikik'uluwachij. Xtikiya' chuqa' kiq'a' pa kiwi' yawa'i' y xkek'achoj. 19 Toq ri ajaw Jesús ch'owineq chik kan kik'in ri rutijoxela', xbe y ri chila' chikaj xk'ul roma ri Dios, y xtz'uye-apo pa rijkiq'a'. 20 Y keri' ri tijoxela' xe'el k'a chi nej chi naqaj, richin xkitzijoj ri ruch'abel ri Dios. Y ri ajaw kan k'o-wi k'a kik'in richin yeruto', y chuqa' kan xuben chike chi k'iy nima'q taq banobel ri xekiben richin tiq'alajin chi kan ja ri qitzij ri nikitzijoj.] Kan keri' ta k'a.

Lucas 1

1 Nimalej Teófilo: E k'iy yan k'a kitijon chik kiq'ij richin nikitz'ibaj pa rucholajen ri xa k'a ja re q'ij re' xebanatej, 2 kan achi'el wi ri xtzijox chiqe koma ri xetz'eton ri k'a pa rutikeribel-pe. Ri xetz'eton ri xbanatej, xe'ok chuqa' tzijoy ruch'abel ri Dios. 3 Yin chuqa' ninwajo' nintz'ibaj chawe ri xbanatej. Roma ri' kan xintej k'a nuq'ij richin xinwetamaj chirij ri rutikeribel. Jari' ri ninwajo' nintzijoj pa rucholajen chawe, 4 richin keri' kan nawetamaj ri rubanik chirij ri qitzij ri kan at tijon-wi-pe. 5 Chupan k'a ri ruwach'ulew Judea toq ri rey Herodes ri Nim niq'aton-tzij, xk'oje' k'a jun sacerdote ri xubini'aj Zacarías. Rija' k'o k'a kik'in juq'at sacerdote ri kibini'an ri e richin ri Abías. Ri Zacarías k'ulan rik'in jun ixoq rubini'an Elisabet, chuqa' jun riy-rumam kan ri nimalej sacerdote Aarón. 6 Re juk'ulaj winaqi' re' choj kik'aslen chuwech ri Dios, y kan nikiben ri nubij ri pixa'. 7 Jak'a rije' e maneq kalk'ual, roma ri Elisabet man alanel ta. Y chi e ka'i' kan e rijita'q chik. 8 K'o k'a jun q'ij toq ri Zacarías y ri e rachibil k'o chi ja rije' ri yebanon ri jalajoj ruwech samaj ri pa rachoch ri Dios. 9 Ri q'ij ri' pa ruwi' ri Zacarías xqaqa-wi richin chi ja rija' ri k'o chi nok-apo pa rachoch ri Dios richin chi nuporoj ri pom. Y re' achi'el rubanik ri kan kibanon-pe ri samaj richin sacerdote. 10 Toq najin k'a chuporoxik ri pom, konojel k'a ri winaqi' ri nikimol-apo-ki' chuwa-jay, kichapon ch'owen rik'in ri Dios. 11 Jak'a toq ri Zacarías k'o chiri' richin nuporoj ri pom, jari' toq xuk'ut-ri' jun ángel chuwech. Y re ángel re' xpa'e' pa rijkiq'a' ri porobel pom. 12 Toq ri Zacarías xutz'et re ángel re', xsach ruk'u'x y janila xuxibij-ri'. 13 Jak'a ri ángel xubij chire: Man taxibij-awi'. Ri Dios xrak'axaj ri ach'owen ri abanon rik'in. Roma ri' ri Elisabet xtik'oje' jun ti ral, y re ak'ual re', Juan ri rubi' ri xtaya'. 14 Re ak'ual re' xtuk'en-pe janila kikoten chawe rat y chike janila chi winaqi'. 15 Roma re alk'ual re' kan xtok nimalej samajel chuwech ri Dios. Roma ri' k'o chi man xtuqum ta vino, ni ch'aqa' chik kiwech ya' ri yeq'abarisan, roma kan k'a man jani nalex kan nojineq chik rik'in ri Loq'olej Espíritu. 16 Y xtuben k'a chike e k'iy awinaq judío richin nikinimaj ri ajaw Dios. 17 Ja rija' ri xtinabeyej-el chuwech ri ajaw, y kan xtik'oje' k'a uchuq'a' rik'in y kan xtuben achi'el xuben ri Elías, richin nuben chike ri te'ej-tata'aj chi nijunamatej chik kiwech kik'in ri kalk'ual. Chuqa' nuben chike richin nitzolej-pe kik'u'x ri man e nimey ta tzij y nunaba' jun tinamit ri kan nrajo' richin nroyobej-apo ri Dios, xcha' ri ángel chire. 18 Jak'a ri Zacarías xuk'utuj chire ri ángel: ¿Achi'el k'a toq xtinwetamaj yin chi kan qitzij ri nabij? Roma yin y ri wixjayil xa oj rijita'q chik, xcha'. 19 Ri ángel xubij: Ja yin ri in Gabriel, ri kan ink'o-apo rik'in ri Dios. Roma ri' xiruteq-pe awik'in richin nonbij kan chawe re jun utzilej rutzijol re' ri nuk'en-pe kikoten chawe. 20 Ronojel re' kan xtibanatej na wi. Y roma man xanimaj ta ri xinbij chawe, xkamemur k'a kan, man k'a xkach'on ta, k'a toq xtapon ri q'ij richin nibanatej ri xinbij chawe, xcha'. 21 Rokik ri' ri winaqi' koyoben ri Zacarías ri chiri' chuwa-jay-el. Roma ri' janila nikimey y nikibila' chi achike roma toq man jun bey nel-pe chupan ri rachoch ri Dios. 22 Jak'a toq xbe'el-pe, man nitikir ta nich'on kik'in, roma memurneq. Y ri winaqi' xq'ax k'a chikiwech chi k'o xk'utumej chuwech ri chiri'. Ri Zacarías xaxe rik'in ruq'a' nich'on-wi chike, y keri' mem xk'oje' kan. 23 Toq xutz'aqatisaj yan kan ri q'ij richin ri rusamaj chiri' pa rachoch ri Dios, xbe chirachoch. 24 Xa k'a ka'i-oxi' k'a q'ij tik'o kan ri xk'uluwachitej chiri' pa rachoch ri Dios, toq ri Elisabet, xunabej chi yawa' chik, y roma ri' man xel ta pa bey wo'o' ik'. Ri Elisabet nubij: 25 Ri Dios nuya' k'a re ak'ual re' chuwe, richin chi yin man chik xkik'ix ta chikiwech ri winaqi' ri nikiqasaj nuq'ij roma e maneq wal, xcha'. 26 Jak'a toq ri Elisabet ruchapon chik waqi' ik' yawa-pe, jari' toq ri Dios xuteq ri ángel Gabriel pa jun tinamit rubini'an Nazaret, ri k'o pa ruwach'ulew Galilea. 27 Ri ángel Gabriel xtaq rik'in jun xten rubini'an María. Re xten re', k'utun roma jun ala' rubini'an José. Y re José re' riy-rumam kan ri rey David. 28 Ri ángel kan xapon rik'in ri xten, y xubij chire: ¡Tikikot k'a ri awánima, roma yalan xaqa' chuwech ri Dios! Ri ajaw kan k'o awik'in. Y chike konojel ri ixoqi' ja rat ri más utz ruwa-aq'ij, xcha'. 29 Toq ri María xutz'et ri ángel y xrak'axaj ri xubij chire, kan xsach ruk'u'x y xuch'ob k'a qa pa ránima chi achike k'a chi q'ejelonik re'. 30 K'ari' ri ángel xubij chire: Man taxibij-awi'. Roma rat awilon rutzil ri Dios. 31 Wakami k'a, ninbij kan chawe chi xtipe alanik chawij, y toq xtalex k'a re ak'ual re', ti ala' y Jesús ri rubi' ri xtaya'. 32 Rija' janila k'a ruq'ij xtik'oje', y xtubini'aj chuqa' Ruk'ajol ri Nimalej Dios. Ri ajaw Dios kan ja rija' ri xtutz'uyuba' kan pa rutz'uyubal, achi'el ri rey David ri awati't-amama'. 33 Richin keri' ri Jesús nuq'et-tzij pan iwi' rix ri ix riy-rumam kan ri Jacob. Ri ruq'atbel-tzij richin tibe-q'ij tibe-seq, xcha' ri ángel chire ri María. 34 Toq ri María rak'axan chik qa ronojel re', xuk'utuj chire ri ángel: ¿Achike k'a rubanik re'? Roma yin xa man jani k'o ta pe achin wik'in, xcha'. 35 Ri ángel xubij chire: Ja ri Loq'olej Espíritu y ri ruchuq'a' ri nimalej Dios ri xtiqaqa pan awi'. Roma ri', ri loq'olej ak'ual ri xtalex awik'in, kan xtubini'aj Ruk'ajol ri Dios. 36 Chuqa' kan tawetamaj k'a kan, chi ri Elisabet ri awach'alal xtibe'alex jun ak'ual rik'in, stape' man alanel ta y chuqa' kan ri'j chik. Wakami k'o yan chik waqi' ik' ri' ri royoben-pe jun ak'ual. 37 Roma ri Dios man jun k'ayew nuben chuwech, xcha' ri ángel. 38 Kan jari' toq ri María xubij: Jare' ink'o pa ruq'a' ri ajaw. Kan tibanatej k'a achi'el ri xabij chuwe, xcha' ri María chire ri ángel. Jari' toq ri ángel xel-el chiri' rik'in ri María, y xbe. 39 Chupan ri ruq'ijul ri' ri María chi'anin xuben-el richin xbe pa jun tinamit ri k'o pa ruwi' juyu' richin Judea. 40 Xapon pa kachoch ri Zacarías y ri Elisabet. Y xuq'ejela' ri Elisabet. 41 Toq ri Elisabet xrak'axaj ri ruq'ejelonik ri María, jari' toq ri ak'ual xropin janila, xuna' rija'. Ri Elisabet xnoj ri ránima rik'in ri Loq'olej Espíritu, 42 y kan rik'in k'a ruchuq'a' xch'on, y xubij: Jebel ruwa-aq'ij rat chiqakojol roj ixoqi' y keri' chuqa' ruwa-ruq'ij ri xtalex awik'in. 43 Man niq'ax ta k'a chinuwech, ¿in achike ta k'a yin, richin yino'aq'ejela' kan rat ri rute' ri wajaw? 44 Kan xaxe xinwak'axaj ri ach'abel toq xinaq'ejela', ri ak'ual, kan xropin roma kikoten, xinna' yin. 45 Jebel k'a ruwa-aq'ij roma xanimaj ri xubij ri ajaw chawe chi kan xtibanatej-wi, xcha'. 46 Jari' k'a toq ri María xubij: Yin rik'in ronojel wánima ninnimirisaj ruq'ij ri ajaw. 47 Ri wánima kan nikikot rik'in ri Dios, ri nukolonel. 48 Roma ri Dios xirucha' yin ri xa in jun relik samajel. Ja yan re wakami y ri xtibe-apo, jantape' xtikibij ri winaqi' chuwe chi utz ruwa-ruq'ij. 49 Roma ri Dios ri nitikir nuben ronojel, kan k'iy nima'q taq utzil ri rubanon-pe wik'in. Kan loq'olej-wi ri rubi' rija'. 50 Kan jantape' nujoyowaj kiwech konojel ri winaqi', ri kan k'o ruq'ij-ruk'ojlen rija' chikiwech. 51 Rik'in k'a ri ruchuq'a', kan k'iy k'a rubanalon. Xuyoj ri kich'obonik ri nima'q nikina-ki'. 52 Xerelesaj ri nima'q taq q'atoy-tzij chupan ri kajawaren, y xeruya-apo ri xa man jun ok kiq'ij. 53 Ri yewayjan, kan xuya' k'a ronojel ri nik'atzin chike, jak'a ri beyoma' xa choj keri' xeruteq-el. 54 Kan xuben ri xusuj chike ri qati't-qamama'. Xojruto' roj judío, ri oj rusamajela'. 55 Xuk'ut ri rajowabal chire ri Abraham. Xuk'ut ri rajowabal richin jantape' chiqe roj ri oj riy-rumam kan, xcha' ri María. 56 Ri María oxi' la'eq ik' xk'oje' kan rik'in ri Elisabet, y k'ari' xtzolin chirachoch. 57 Xapon ri q'ij richin nalex ri ti ak'ual rik'in ri Elisabet, y xralaj jun ak'ual ti ala'. 58 Toq ri e rachk'uljay y ri e rach'alal xkak'axaj chi ri Dios xuya' ri rutzil pa ruwi' y xujoyowaj ruwech, kan janila xekikot rik'in. 59 Toq ri ak'ual xtz'aqet waqxaqi' q'ij chi talex, xkik'uaj k'a richin chi niqupix richin jun retal, y Zacarías k'a ri rubi' ri xkajo' xkiya' chire ri ak'ual, roma keri' rubi' ri rutata'. 60 Jak'a ri te'ej xubij: Ni, man keri' ta, re ak'ual xa kan xtubini'aj Juan. 61 Xkik'utuj k'a chire: ¿Achike roma toq nawajo' chi re ak'ual nubini'aj Juan? Roma man jun chike ri e awach'alal rubini'an ta keri'. 62 K'ari' xkiben ruq'abal chuwech ri Zacarías richin nikik'utuj chire achike bi'aj nrajo' nuya' chire ri ak'ual. 63 K'ari' ri Zacarías xuk'utuj jun tz'alem ri yekikusaj richin yetz'iban. Chuwech k'a ri tz'alem ri' xutz'ibaj: Ri ak'ual xtubini'aj Juan, xcha'. Y konojel k'a ri ek'o chiri', kan janila xkimey-qa. 64 Kan chupan k'a ri ramaj ri', ri Zacarías xch'on chik jun bey. Y xunimirisaj ruq'ij ri Dios. 65 Konojel k'a ri xe'ak'axan chi ri Zacarías xtikir chik xch'on, kan xkik'en rukiy. Re xbanatej kan xel k'a rutzijol chupan chijun ri ruwi' taq juyu' richin Judea. 66 Konojel k'a winaqi' ri ye'ak'axan ri xbanatej kik'in ri Zacarías y ri Elisabet, nikiyek k'a qa pa taq kánima ri nitzijox chike, y nikibij: ¿Achike k'a xtiberubana' re ak'ual re' toq xtik'iy?, yecha'. Roma niq'alajin chi kan k'o-wi ri ajaw rik'in. 67 Ri Zacarías, kan nojineq k'a rik'in ri Loq'olej Espíritu, xubixaj rubi' ri Dios y xubij: 68 Kan nimalej ruq'ij ri ajaw Dios qichin roj ri oj judío, roma yojrunataj-pe roj ri oj rutinamit, y yojrukol. 69 Ri Dios nuya' jun nimalej qakolonel; jun ri kan riy-rumam kan ri David, ri rusamajel ri xk'oje' ojer. 70 Ri Dios xuteq rutzijol koma ri loq'olej taq q'alajirisey ruch'abel ri ojer kan, chi xtuya' jun qakolonel. 71 Kan xqojrukol k'a chikiwech ri etzelanel qichin, xqojrukol pa kiq'a' ri ye'ixowan qichin. 72 Xubij chi xtujoyowaj kiwech ri qati't-qamama' ri xek'oje' ojer kan, y kan nuben-wi ri xubij toq xuben ri loq'olej jikibel-tzij. 73 Re' kan jare' k'a ri ya'on-tzij ri rubanon rik'in ri Abraham ri ánima qamama'. Ri kan rubin k'a pe chi kan xtuya' chiqe; 74 Chi xqojrukol chikiwech ri e etzelanel qichin, richin keri' man jun xibinri'il qik'in niqasamajij rija'. 75 Y rik'in jun chojmilej y ch'ajch'ojilej qak'aslen, jantape' yojk'ase' ta el chuwech re ruwach'ulew. 76 Y rat ti nuk'ajol, kan at q'alajirisey ri ruch'abel ri nimalej Dios ri xtibix chawe, roma ja rat ri xkabin chike ri winaqi' chi tikichojmirisala' ri rubey ri kik'aslen. 77 Xtaya' rutzijol ri kolotajik chike ri qawinaq; xtubij chike chi k'o kuyubel-mak. 78 Y ri', xaxe roma ri qa-Dios nujoyowaj qawech rik'in ronojel ajowabel. Roma ri' nuteq-pe ri jun ri nosaqirisan qichin, kan achi'el ri q'ij ri nimaq'a' yan ri xtiqaqa-pe chila' chikaj. 79 Rija' nosaqirisaj kik'aslen ri ek'o pa q'equ'm y ri ek'o pa rumujal ri kamik. Xqojruyuqej k'a chupan ri bey richin uxlanen, xcha' ri Zacarías. 80 Keri' ri ak'ual ri xalex kik'in ri Zacarías y ri Elisabet, ruchapon k'a nik'iy y ruchapon nik'iy rik'in ri Dios. Y pa tz'iran ruwach'ulew xk'oje-wi, k'a toq xapon ri q'ij richin xutzijoj ri ruch'abel ri Dios chikiwech ri ruwinaq.

Lucas 2

1 Chupan k'a ri q'ij ri', ri Augusto César q'atoy-tzij pa ruwi' ri ajawaren Roma. Jari' toq xuteq rubixik chike konojel winaqi' chi nibeban jun tz'iban bi'aj. 2 Re jun nabey tz'iban bi'aj re' xbanatej toq k'a q'atoy na tzij ri Cirenio pa ruwi' ri ruwach'ulew Siria. 3 Konojel k'a ri winaqi' k'o chi nibekitz'ibaj kibi' pa taq kitinamit ri akuchi e alaxineq-wi ri kati't-kimama'. 4 Ri chiri' pa Galilea pa tinamit Nazaret, xbe ri José richin niberutz'ibaj ri rubi' k'a pa tinamit Belén, ri k'o pa Judea, ri akuchi xalex-wi ri ánima David, roma ri José riy-rumam kan rija'. 5 Ri José rachibilan ri María, ri ruk'utun richin nik'ule' rik'in. Chi e ka'i' rije' xebe k'a pa Belén chutz'ibaxik kibi'. Y ri María xa naqaj chik k'a alanik chirij. 6 Ri chiri' k'a pa Belén ek'o-wi toq xtz'aqet ri q'ij richin chi nalex ri ak'ual, 7 y xralaj k'a ri nabey ti ral chupan jun jay kichin chikopi', roma man xkil ta chik jun jay akuchi ta xek'oje-wi kan. Ri María xubolqotij chupan jun k'ul, y xuliba-qa chupan jun kachabal chikopi' ri k'o chiri'. 8 Chupan ri aq'a' ri' ek'o k'a yuq'unela' yekiwaraj kikarne'l pa juyu' ri naqaj nikanej-wi kan chire ri Belén. 9 Jari' toq xuk'ut-ri' jun ángel chikiwech re yuq'unela' re', y ri ruk'ojlemal ri Dios kan xerusaqirisaj. Y rije' janila xkik'en rukiy. 10 Jak'a ri ángel xubij chike: Man tixibij-iwi'. Roma yin nuk'amon-pe jun utzilej rutzijol chiwe, richin janila kikoten chike konojel winaqi'; 11 wakami chiri' pa Belén, ri rutinamit kan ri rey David, xalex ri ikolonel, y rija' ja ri Cristo ri iwajaw. 12 Jak'a retal re' ri xtinya' chiwe richin xtiwil ri ak'ual: Xtitz'et k'a chi bolqotin jebel pa jun k'ul y kotz'oban pa jun kachabal chikopi', xcha' ri ángel. 13 Kan jari' xe'ok'ulun ch'aqa' chik ángel ri janila e k'iy e peteneq chila' chikaj. Y rije' nikiya' k'a ruq'ij ri Dios, y nikibij: 14 ¡Nim ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios ri k'o chila' chikaj! ¡Re wawe' chuwech re ruwach'ulew k'o ta uxlanen kik'in ri winaqi' ri junan kiwech rik'in ri Dios!, yecha'. 15 Toq ri ángel xetzolej-q'anej chila' chikaj, kan jari' toq ri yuq'unela' xkibila-qa chikiwech: Jo' junanin pa Belén. Jo' chutz'etik ri ak'ual ri xalex chila'. Roma ri ajaw kan xuteq-pe re rutzijol chiqe, xecha'. 16 Chi'anin k'a xebe k'a pa tinamit. Kan xkil na wi ri María, ri José, y ri ak'ual kotz'oban k'a pa jun kachabal chikopi'. 17 Re yuq'unela' re', kan xaxe xkitz'et ri ak'ual, xkichop k'a rutzijoxik ri xbix chike roma ri ángel, pa ruwi' re ak'ual re'. 18 Konojel k'a ri winaqi' ri ye'ak'axan, kan nikimey k'a ri utzilej taq ch'abel ri nikitzijoj ri yuq'unela'. 19 Jak'a ri María kan xeruyek k'a pa ránima ronojel ri tzij ri', y nuch'obola' k'a kij. 20 Ri yuq'unela' xetzolej k'a. Nikiyala' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios y nikinimirisala' ri rubi', roma ronojel ri xkitz'et y kan xkak'axaj achi'el ri xubij kan ri ángel. 21 Toq xtz'aqet waqxaqi' q'ij talex ri ti ak'ual, jari' toq xqupix richin jun retal, y Jesús ri rubi' xkiya', kan achi'el ri bi'aj ri xubij ri ángel chire ri María toq k'a man jani tiyawej kan chirij ri ak'ual. 22 Toq xtz'aqet k'a ri q'ij achi'el nubij ri pixa', chi ri ixoqi' ri ye'alan k'o chi nikich'ajch'ojirisaj-ki', ri María y ri José kan keri' wi xkiben, y xkik'uaj chuqa' ri Jesús richin chi kan jari' nibekik'utu' kan pa rachoch ri Dios. 23 Keri' xkiben roma ri pixa' nubij chi ronojel nimalaxel ala' pa jun jay, kan richin wi ri Dios. 24 K'o chi nikisuj ka'i' paloma e nima'q o ka'i' taq kokoj. Y keri' xkiben rije'. 25 Ri chiri' pa Jerusalem k'o jun achin rubini'an Simeón. Rija' choj ri ruk'aslen y ya'ol ruq'ij ri Dios. Kan k'o-wi ri Loq'olej Espíritu rik'in y royoben toq xtipe ri Cristo chukolik ri tinamit Israel. 26 Ri Loq'olej Espíritu ruq'alajirisan chik k'a chire ri Simeón chi man xtutz'et ta ri kamik k'a toq rutz'eton chik na kan ri Cristo, ri cha'on roma ri Dios. 27 Chupan k'a ri q'ij toq ri te'ej-tata'aj xkik'uaj ri Jesús pa rachoch ri Dios richin nikiben achi'el ri nubij ri pixa', kan jak'a chuqa' q'ij ri' toq xapon ri Simeón pa rachoch ri Dios, roma kan ja ri Loq'olej Espíritu xbanon chire. 28 Ri Simeón xuch'elej k'a ri ak'ual, y xuya' ruq'ij ri Dios, y xubij: 29 Wajaw, wakami k'a xa kan utz chik chi yinawelesaj-el, y xkiken rik'in uxlanen, roma kan achi'el ri abin chuwe, kan keri' xbanatej. 30 Ri runaq'-nuwech xkitzu' yan k'a kan ri kolotajik ri peteneq awik'in rat, 31 ri xaya-pe rat kichin konojel ri winaqi'. 32 Ja rija' chuqa' ri saqil kichin ri winaqi' ri man e qawinaq ta. Y ruwaq'ijaj chiqe roj ri atinamit, xcha' ri Simeón. 33 Ri José y ri María janila nikimey ri nubila' ri Simeón pa ruwi' ri ak'ual. 34 Jari' toq ri Simeón xerurtisaj y xubij chire ri María: Tawak'axaj na pe, re ak'ual re' ya'on-pe roma ri Dios richin chi e k'iy chike ri qawinaq judío xkeyakatej y e k'iy chuqa' ri xketzaq. Rija' kan xya'ox k'a pe richin jun retal richin ri kolotajik, jak'a e k'iy ri xa xtiketzelaj. 35 Kan roma k'a rija' toq xtibeq'alajin-pe ri etzelal ri k'o pa taq kánima ri winaqi'. Roma ronojel re', kan xtana' k'a chi kan achi'el jun espada ri xtiju'ux pan awánima, xcha' ri Simeón chire ri María. 36 K'o k'a chuqa' jun ixoq q'alajirisey ruch'abel ri Dios rubini'an Ana, rumi'al kan ri Penuel, y riy-rumam kan ri Aser. Re Ana re' ti ri'j chik. Rija' k'a ko'ol toq xk'ule'. Xaxe wuqu' juna' xkik'uaj-ki' rik'in ri rachijil, roma xa chi'anin xken-el chuwech. 37 Rija' k'o chik jumuch' kaji' rujuna'; y chiri' k'a pa rachoch ri Dios nik'oje-wi q'ij-q'ij. Y chi paq'ij chi chaq'a' nich'on rik'in ri Dios y k'iy mul nimewayin. 38 Chupan ri ramaj ri' rija' xok-apo y janila k'a xmatioxin chire ri Dios roma ri ak'ual ri'. Y xuchop k'a rutzijoxik chike ri winaqi' ri e oyobeyon richin ri xtikolon ri Jerusalem pa kiq'a' ri aj-Roma. 39 Ri José y ri María xkiben k'a ronojel ri nuchilabej ri Dios chupan ri pixa'. K'ari' xetzolej pa kitinamit Nazaret ri k'o pa Galilea. 40 Ri ak'ual xuchop k'a ruk'iyinen, y xk'oje' chuqa' el ruchuq'a'. Rija' kan ninimer k'a el rik'in etamabel, y k'o ri rutzil ri Dios pa ruwi'. 41 Ri María y ri José kan ronojel k'a juna' yebe pa tinamit Jerusalem richin nikinataj toq ri Dios xuya' ri Solbelri'il chike ri kati't-kimama'. 42 Toq xtz'aqet kablajuj rujuna' ri Jesús, xebe pa Jerusalem achi'el kibanon-pe ronojel bey. 43 Toq ik'owineq chik k'a kan ri nimaq'ij ri', ri María y ri José kichapon bey richin yetzolin chikachoch. Jak'a man ketaman ta k'a chi ri Jesús xa xk'oje' kan chiri' pa Jerusalem. 44 Rije' kan kuqul k'a kik'u'x chi ri ak'ual beneq, y keri' xebiyin jun q'ij. Jak'a toq xkinabej chi xa man beneq ta, k'a jari' toq xkik'utula' chike ri kach'alal y chike ri ketaman kiwech. 45 Roma man xkil ta ri ak'ual, ri José y ri María xetzolin kan chukanoxik pa Jerusalem. 46 Xbanatej k'a, chi k'a pa rox q'ij xkil ri ak'ual ri chiri' pa rachoch ri Dios. Rija' tz'uyul-apo kik'in ri achi'a' e etamanela' chirij ri pixa', nrak'axaj ri nikibij y k'o chuqa' ri yeruk'utula-apo chike. 47 Konojel k'a ri kan xkak'axaj ri nubij ri ak'ual, kan xkimey; roma ri nik'utux-pe chire, kan jebel wi nitikir nubij-apo chike. Kan niq'alajin-wi chi k'o nojibel rik'in. 48 Toq ri María y ri José xkitz'et, kan janila xkimey y jari' toq ri María xubij chire: ¿Achike roma toq xak'oje' kan y man jun xabij chiqe? Tatzu'; la atata' y yin janila at qakanon chik. Y kan niq'axo chik qánima roma man jun bey yatqil, xcha'. 49 Jari' toq rija' xubij chike: ¿Achike roma yinikanoj? Man iwetaman ta k'a chi yin k'o chi yik'oje' pa rachoch ri nata', xcha' chike. 50 Jak'a ri ch'abel ri xubij ri ak'ual chike ri rute-rutata', xa man xq'ax ta chikiwech. 51 K'ari' ri ak'ual junan k'a xtzolin kik'in rije' pa kitinamit Nazaret, y kan janila k'a nunimaj kitzij. Y ronojel ri xbanatej rik'in ri ak'ual, ri María xeruyek k'a pa ránima. 52 Ri Jesús ruchapon ruk'iyinen, y kan keri' chuqa' ri etamabel ri k'o rik'in beneq pa jotol. Kan janila k'a jebel chuwech ri Dios, y janila k'a chuqa' jebel chikiwech ri winaqi'.

Lucas 3

1 Chupan k'a ri q'ij ri' ja ri Tiberio César ri rey pa ruwi' ri ajawaren richin ri Roma. Toq rija' wolajuj yan juna' tuq'et-tzij, chuqa' yeq'aton-tzij re kaji' q'atoy taq tzij re': Ri Poncio Pilato, rija' niq'aton-tzij pa Judea; ri Herodes Antipas, rija' rey pa ruwi' ri ruwach'ulew Galilea; ri Felipe rach'alal ri Herodes, rija' rey pa kiwi' ri ruwach'ulew Iturea y Traconítide; y ri Lisanias, rija' rey pa ruwi' ri ruwach'ulew Abilene. 2 Kan jak'a chuqa' q'ij ri' toq ri Anás y ri Caifás e nimalej taq sacerdote chiri' pa rachoch ri Dios, chiri' pa Jerusalem. Jari' toq ri Dios xch'on rik'in ri Juan ri ruk'ajol ri Zacarías ri chiri' pa tz'iran ruwach'ulew. 3 Rija' xaxe k'a chunaqaj ri ruchi' ri raqen-ya' Jordán ri xuchop-el, y xbe. Y nubij k'a chike ri winaqi' ri ye'apon rik'in chi titzolej-pe kik'u'x rik'in ri Dios y tikiqasaj ya' pa kiwi' richin nikik'ut chi xjalatej ri kik'aslen, y keri' ri Dios nukuy kimak. 4 Kan jak'a rik'in ri Juan xbanatej-wi ri rubin kan ri Dios chire ri jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios xubini'aj Isaías, toq xubij: K'o k'a jun q'ij k'o jun ri xtipe chupan ri tz'iran ruwach'ulew, y kan janila kow xtich'on y xtubij: Tichojmirisaj k'a jun bey richin ri Jehová. Tibana' jun choj laj bey richin ri qa-Dios. 5 Ronojel ri ek'o pa jotol, k'o chi xketaq'ajux, y ronojel ri ek'o pa xulan, k'o chi xkenojisex. Ri xotoxeq kan xkeban taq'aj chike. Ronojel k'a xtitaq'ajux. 6 Kan konojel winaqi' xkekolotej roma ri Jehová, nicha'. 7 Keri' ri Juan, toq ye'apon ri winaqi' rik'in richin nuqasaj ya' pa kiwi', rija' nubij k'a chike: Rix xa ix kijatzul ri q'olonela' taq winaqi'. ¿Achike xbin chiwe chi k'o chi yixanimej chuwech ri ruk'ayewal ri peteneq? 8 Wi kan qitzij chi rix nitzolej-pe ik'u'x rik'in ri Dios, kan tiq'alajin k'a chupan ri ik'aslen. Man k'a tich'ob-qa rix chi kan xaxe roma ri ix riy-rumam kan ri Abraham, xkixkolotej. Roma, kan ta ri Dios nrajo', rija' yeruben ta riy-rumam ri Abraham chike re abej re yeqatz'et wawe'. 9 Pa ruwi' ri' nich'on-wi ri tzij: Ri ikej e ya'on chik chuxe' ronojel ri che' ri xa man nikiya' ta kiwech, richin yechoy. Ronojel k'a ri che' ri xkechoy, xkek'aq pa q'aq', nicha', xcha' ri Juan. 10 Kan jari' k'a toq ri winaqi' nikik'utuj chire: ¿Achike k'a ri ruk'amon chi niqaben?, yecha'. 11 Ri Juan xubij k'a chike: Achike k'a chiwe rix ri k'o ka'i' rutziaq, tuya' jun chire ri maneq rutziaq. Xabachike k'a chuqa' chiwe rix ri k'o ta wey rik'in, tuya' k'a chuqa' chire ri maneq ruway, xcha' chike. 12 Ek'o k'a chuqa' ka'i-oxi' achi'a' ri e moloy méro ri k'o chi nitoj chire ri q'atbel-tzij aj-Roma, xe'apon richin xqasex ya' pa kiwi'. Y xkik'utuj k'a chire ri Juan: Tijonel, ¿achike ri ruk'amon chi niqaben roj?, xecha'. 13 Ri Juan xubij chike: Xaxe k'a ri bin chiwe roma ri q'atbel-tzij, kan xaxe ri' tik'utuj chike ri winaqi', xcha'. 14 Chuqa' ek'o ka'i-oxi' aj-labal, xkik'utuj-apo chire: Roj, ¿achike ruk'amon chi niqaben?, xecha'. Ri Juan xubij chike: Man jun tiwelesaj chuwi kiq'a' ri winaqi', xaxe roma k'o q'atbel-tzij pan iq'a'. Ni man jun achike ke'iq'abala' chikij winaqi'; xa kan kixkikot rik'in ri nich'ek, xcha' chike. 15 Ri winaqi' ri ek'o k'a apo rik'in ri Juan, kan koyoben k'a chi ri Juan k'o ta ri nubij, roma nikibila' k'a pa taq kánima chi rik'in juba' ja rija' ri Cristo. 16 Roma ri' ri Juan xubij chike ri winaqi': Yin, xaxe k'a ya' ninqasaj pa kiwi' ri winaqi' toq nitzolej-pe kik'u'x rik'in ri Dios. Jak'a kan k'o jun ri xtipe ri chiqawech-apo, ri man achi'el ta ok yin. Roma yin kan man ruk'amon ta richin ninsol ri ruximibal ri ruxajab. Ri jun ri' nim ruq'ij y nim ruchuq'a', y kan xtuqasaj pa kiwi' ri winaqi' ri Loq'olej Espíritu rachibilan q'aq'. 17 Rija' kan xtuben k'a achi'el jun achin toq nujosq'ij ri ru-trigo, ri nukusaj jun pielca richin nuk'eq chuwa-kaq'iq' ri trigo ch'ayon chik. Ri runaq' ri trigo xtuk'ol richin nuyek kan, jak'a ri páxa xa xtuk'eq kan pa q'aq', jun q'aq' ri man jun bey xtichup, xcha'. 18 Ri Juan rik'in k'a pixabanik xutzijoj ri utzilej ch'abel ri' chike ri winaqi'. 19 Chuqa' rija' xubij k'a chire ri Herodes, chi man utz ta ri rubanon, roma rija' ruk'amon-qa ri Herodías ri rixjayil ri Felipe, ri rach'alal. Xerunataj chuqa' ch'aqa' chik rumak ri e rubanalon. 20 Pa ruwi' ronojel re', ri Herodes xnimer k'a ruwi' ri rumak, roma xutz'apej ri Juan pa cárcel. 21 Y xbanatej chi toq najin niqasex ya' pa kiwi' ri winaqi', chuqa' jari' toq xqasex ya' pa ruwi' ri Jesús. Y rokik rija' najin chi ch'owen rik'in ri Dios, jari' toq xjaqatej ri kaj. 22 Ri Loq'olej Espíritu kan tz'etel-wi ri xqaqa-pe pa ruwi' ri Jesús, kan achi'el jun paloma. Xak'axatej k'a chuqa' jun ch'abel ri peteneq chila' chikaj ri nubij: Ja rat ri nuk'ajol yin ri kan janila yatinwajo', y yikikot awik'in, xcha' ri ch'abel ri'. 23 Chupan ri q'ij ri', ri Jesús k'o la'eq juwineq lajuj rujuna'. Kan jari' k'a toq xuchop ri rusamaj. Y chikiwech ri winaqi', ri Jesús ruk'ajol ri José. Y ri José ruk'ajol kan ri Elí. 24 Y ri Elí ruk'ajol kan ri Matat, y ri Matat ruk'ajol kan ri Leví, y ri Leví ruk'ajol kan ri Melquí, y ri Melquí ruk'ajol kan ri Janai, y ri Janai ruk'ajol kan jun chik achin rubini'an José. 25 Y ri José ruk'ajol kan ri Matatías, y ri Matatías ruk'ajol kan ri Amós, y ri Amós ruk'ajol kan ri Nahúm, y ri Nahúm ruk'ajol kan ri Eslí, y ri Eslí ruk'ajol kan ri Nagai. 26 Y ri Nagai ruk'ajol kan ri Máhat, y ri Máhat ruk'ajol kan jun chik achin rubini'an Matatías, y ri Matatías ruk'ajol kan ri Semeí, y ri Semeí ruk'ajol kan ri Josec, y ri Josec ruk'ajol kan ri Joiadá. 27 Y ri Joiadá ruk'ajol kan ri Johanán, y ri Johanán ruk'ajol kan ri Resá, y ri Resá ruk'ajol kan ri Zorobabel, y ri Zorobabel ruk'ajol kan ri Salatiel, y ri Salatiel ruk'ajol kan ri Nerí. 28 Y ri Nerí ruk'ajol kan jun chik achin rubini'an Melquí, y ri Melquí ruk'ajol kan ri Adí, y ri Adí ruk'ajol kan ri Cosam, y ri Cosam ruk'ajol kan ri Elmadam, y ri Elmadam ruk'ajol kan ri Er. 29 Y ri Er ruk'ajol kan jun chik achin rubini'an Jesús, y ri Jesús ruk'ajol kan ri Eliézer, y ri Eliézer ruk'ajol kan ri Jorim, y ri Jorim ruk'ajol kan jun chik achin rubini'an Matat. 30 Y ri Matat ruk'ajol kan jun chik achin rubini'an Leví, y ri Leví ruk'ajol kan ri Simeón, y ri Simeón ruk'ajol kan ri Judá, y ri Judá ruk'ajol kan jun chik achin rubini'an José, y ri José ruk'ajol kan ri Jonam, y ri Jonam ruk'ajol kan ri Eliaquim. 31 Y ri Eliaquim ruk'ajol kan ri Meleá, y ri Meleá ruk'ajol kan ri Mená, y ri Mená ruk'ajol kan ri Matatá, y ri Matatá ruk'ajol kan ri Natán. 32 Y ri Natán ruk'ajol kan ri David, y ri David ruk'ajol kan ri Isaí, y ri Isaí ruk'ajol kan ri Obed, y ri Obed ruk'ajol kan ri Booz, y ri Booz ruk'ajol kan ri Sélah, y ri Sélah ruk'ajol kan ri Nahasón. 33 Y ri Nahasón ruk'ajol kan ri Aminadab, y ri Aminadab ruk'ajol kan ri Admín, y ri Admín ruk'ajol kan ri Arní. Y ri Arní ruk'ajol kan ri Hesrón, y ri Hesrón ruk'ajol kan ri Fares, y ri Fares ruk'ajol kan jun chik achin rubini'an Judá. 34 Y ri Judá ruk'ajol kan ri Jacob, y ri Jacob ruk'ajol kan ri Isaac, y ri Isaac ruk'ajol kan ri Abraham, y ri Abraham ruk'ajol kan ri Térah, y ri Térah ruk'ajol kan ri Nahor. 35 Y ri Nahor ruk'ajol kan ri Serug, y ri Serug ruk'ajol kan ri Ragau, y ri Ragau ruk'ajol kan ri Péleg, y ri Péleg ruk'ajol kan ri Éber, y ri Éber ruk'ajol kan jun chik achin rubini'an Sélah. 36 Y ri Sélah ruk'ajol kan ri Cainán, y ri Cainán ruk'ajol kan ri Arfaxad, y ri Arfaxad ruk'ajol kan ri Sem, y ri Sem ruk'ajol kan ri Noé, y ri Noé ruk'ajol kan ri Lámec. 37 Y ri Lámec ruk'ajol kan ri Matusalén, y ri Matusalén ruk'ajol kan ri Enoc, y ri Enoc ruk'ajol kan ri Jéred, y ri Jéred ruk'ajol kan ri Mahalaleel, y ri Mahalaleel ruk'ajol kan jun chik achin rubini'an Cainán. 38 Y ri Cainán ruk'ajol kan jun chik achin rubini'an Enós, y ri Enós ruk'ajol kan ri Set, y ri Set ruk'ajol kan ri Adán, y ri Adán ruk'ajol ri Dios.

Lucas 4

1 Ri q'ij k'a toq xqasex ya' pa ruwi' ri Jesús, kan xnoj k'a ránima rik'in ri Loq'olej Espíritu. Xtzolin-pe pa raqen-ya' Jordán, y re Loq'olej Espíritu re' xuben chire chi xbe k'a pa tz'iran ruwach'ulew. 2 Chiri' xk'oje-wi kawineq q'ij, y ri Itzel-Wineq nutejtobela' k'a. Y chupan ri janipe' q'ij xk'oje' ri Jesús chiri', man jun wey xutej. Roma ri' ninum nuna' rija'. 3 Kan jari' k'o-apo ri Itzel-Wineq, y xubij chire ri Jesús: Wi kan qitzij chi at ruk'ajol ri Dios tabana' chike re abej re' chi ye'ok kaxlan-wey, xcha'. 4 Ri Jesús xubij chire: Tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios, chi man xaxe ta rik'in wey yojk'ase-wi, xa kan rik'in chuqa' ri ruch'abel ri Dios, xcha'. 5 Kan jari' k'a toq ri Itzel-Wineq xuk'uaj ri Jesús pa ruwi' jun nimalej juyu', y pa jun ti ramaj xuk'ut ronojel ajawaren richin ri ruwach'ulew chuwech. 6 K'ari' ri Itzel-Wineq xubij chire: Yin ninjech pan aq'a' ri kiq'ij re nimalej taq ajawaren re', y ye'ok pan aq'a' richin naq'et-tzij pa kiwi', roma pa nuq'a' yin e jachon-wi kan, y yin ninya' ronojel re' chire xabachike ri ninwajo' yin. 7 Wi rat yaxuke' chinuwech y naya' nuq'ij, ronojel k'a re' xtok awichin, xcha' chire. 8 Jak'a ri Jesús xubij chire: Kinaya' kan, y man chik kinaneq rat, Itzel-Wineq. Roma chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, nubij: Kan tiya' k'a ruq'ij ri Jehová ri qa-Dios y kan tisamajij xaxe rija', nicha', xcha' ri Jesús chire. 9 Kan jari' chuqa' toq ri Itzel-Wineq xuk'uaj ri Jesús k'a pa Jerusalem, y k'a ja ri más nej jotol-wi chikaj chire ri rachoch ri Dios, chiri' xberuya-wi. Toq ek'o chik chiri', xubij chire ri Jesús: Wi kan qitzij at ruk'ajol ri Dios, tak'aqa-qa-awi' wawe'; 10 roma chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, nubij: Ri Dios xkeruteq k'a pe ri ru-ángel chiqanaqaj, richin yojkichajij. 11 Xqojkili'ej pa kiq'a'. Keri' roj man xtiqapajk'ij ta ri qaqen, nubij, xcha' ri Itzel-Wineq. 12 Jak'a ri Jesús xubij chire ri Itzel-Wineq: Ri ruch'abel ri Dios nubij chi man tiqatejtobej ri qajaw Dios, xcha'. 13 Toq ri Itzel-Wineq man jun chik xril richin nuben chire ri Jesús, richin nimakun ta, xuya' kan ka'i-oxi' q'ij. 14 Ri Jesús xtzolin pa ruwach'ulew Galilea, y nojineq ránima rik'in ri ruchuq'a' ri Loq'olej Espíritu. Y pa konojel k'a tinamit ri ek'o-pe chunaqaj ri Galilea, xapon rutzijol ri Jesús. 15 Rija' xtijon k'a pa taq jay ri akuchi nikimol-wi-ki' richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios y konojel k'a nikiya' ruq'ij. 16 Ri Jesús xbe pa Nazaret, ri tinamit ri xk'iy-wi. Chupan ri uxlanibel-q'ij, rija' xbe k'a chupan ri jay ri akuchi nikimol-wi-ki' richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios, kan achi'el wi tuben. Toq k'o chik chiri', rija' xpa'e' k'a, richin nusik'ij ri ruch'abel ri Dios. 17 Xjach k'a pa ruq'a' jun wuj ri rutz'iban kan ri Isaías. Y toq ri Jesús xurik'-qa ri wuj ri', xril k'a ri akuchi nubij-wi: 18 Ri uchuq'a' richin ri Jehová ri wajaw kan k'o pa nuwi' yin; Kan xiruteq k'a pe richin ninya' utzilej rutzijol chike ri e k'ayewatajineq, richin yetotej ri ek'o pa ximonri'il. Richin nonbij chike chi k'o kolotajik chike rije'. Xitaq-pe richin ninben chike ri moyi' chi yetzu'un y richin yenkol ri winaqi' ri janila nikitej poqon. 19 Chuqa' richin ninbij chike ri winaqi' chi ja q'ij re' toq ri ajaw Dios nuben ri utzil, nicha' ri Isaías, xcha' ri Jesús. 20 Ri Jesús xubot k'a kan ri wuj ri xusik'ij chikiwech. K'ari' xuya' kan chire jun ri nisamej chiri', y chiri' xtz'uye-wi-qa. Ri winaqi' kan man nel ta ri runaq' taq kiwech chirij. 21 Rija' xch'on y xubij: Jare chiwech rix wakami, xbanatej-wi ri rubin kan ri Dios chupan re wuj re tz'ibatel kan, xcha'. 22 Konojel k'a ri winaqi', janila xqa' chikiwech ri Jesús, y kan janila xkimey ri utzilej taq ch'abel ri xerubij.Y ri winaqi' ri' nikibila' chuqa' chikiwech: ¿Man ja ta k'a re' ri ruk'ajol ri José?, yecha'. 23 Jak'a ri Jesús xubij chike: Yin ninbij chi rix nich'ob-qa chuwij achi'el nubij ri jun k'ambel-tzij: Rat aq'omanel tawaq'omaj-qa-awi' ayon; roma qak'axan chi k'iy nima'q taq banobel abanon pa Capernaum, xa kan tabana' chuqa' wawe' pa qatinamit, yixcha'. 24 Kan qitzij k'a ninbij chiwe, chi man jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri ninimex ta pa rutinamit. 25 Yin ninbij chi rix iwetaman ri xbanatej toq man xuben ta job oxi' juna' rik'in nik'aj, pa ruq'ijul ri Elías, q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Kan qitzij wi chi janila e k'iy ri ixoqi' e malkani' wawe' pan Israel ri q'ij ri', toq janila wayjal xpe chuwech re qaruwach'ulew. 26 Jak'a ri Dios man xuteq ta ri Elías chuto'ik jun malka'n-ixoq wawe' pan Israel. Xa xuteq ri Elías rik'in jun malka'n-ixoq k'a pa jun tinamit rubini'an Sarepta ri k'o chunaqaj ri tinamit Sidón. 27 Kan keri' chuqa' xk'uluwachitej kik'in ri yawa'i' pa ruq'ijul ri Eliseo, ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Roma pa ruq'ijul rija' kan e k'iy k'a yawa'i' rik'in ri jun yabil ri nutaluj-ri'. Jak'a man jun chike ri qawinaq ri xk'achojirisex ta, xaxe k'a ri Naamán ri xk'achojirisex, y rija' jun achin aj pa ruwach'ulew Siria, xcha'. 28 Ri winaqi' ri kimolon-ki' chiri' pa jay richin molojri'il, toq xkak'axaj ri xubij ri Jesús chike, xyakatej koyowal. 29 Xebeyakatej-pe, k'ari' xkelesaj-el chuchi' ri tinamit. Re jun tinamit re' chuwech jun juyu' k'o-wi. Roma ri' ri winaqi' xkik'uaj k'a ri Jesús k'a pa ruwi' ri juyu' richin nibekinima-pe. 30 Jak'a toq xe'apon ri chiri', ri Jesús choj xel-pe chikikojol ri winaqi' y xbexule-pe. 31 K'ari' ri Jesús xbe-qa pa tinamit Capernaum, ri jun chik tinamit ri k'o pa Galilea. Y yerutijoj k'a ri winaqi' chupan ri uxlanibel-q'ij. 32 Konojel ri winaqi' ri kimolon-ki', kan xkimey ri tijonik ri xuya' ri Jesús chike, roma ri ruch'abel rija' kan nuk'ut chi ri nubij k'o chi niban. 33 Chiri' pa jay ri akuchi nikimol-wi-ki' richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios, k'o k'a apo jun achin ri k'o jun itzel espíritu rik'in. Y ri itzel espíritu ri', rik'in ronojel ruchuq'a' xch'on. 34 Xubij k'a chire ri Jesús: ¿Achike nawajo' chiqe roj, Jesús aj-Nazaret? ¿Xape k'a richin chi yojak'is? Yin wetaman at achike rat; rat kan at loq'olej-wi y at peteneq rik'in ri Dios, xcha'. 35 Jak'a ri Jesús xubij chire ri itzel espíritu chi man chik tich'on, xa tel-el. Y ri itzel espíritu ri' xuben k'a chire ri achin chi xtzaq pan ulew, chiri' chikikojol ri winaqi' ri kimolon-ki'. Y re itzel espíritu re', xel-el rik'in ri achin, y man jun chik xuben kan chire. 36 Ri winaqi' xkimey ri xuben ri Jesús, y nikibila' k'a chikiwech: ¿Achike k'a ruchuq'a' ri ruch'abel re achin re'? Roma kan rik'in q'atbel-tzij y uchuq'a' nich'on kik'in ri itzel taq espíritu y kan nikinimaj rutzij y ye'el-el, yecha'. 37 Y kan xbiyin rutzijol ri chiri' pa taq tinamit ri ek'o chunaqaj ri Capernaum. 38 K'ari' ri Jesús xel k'a pe chiri' y choj xbe k'a pa rachoch ri jun rutijoxel rubini'an Simón. Y chupan k'a ri q'ij ri' ri rujite' ri Simón yawa' rik'in jun nimalej k'aten. Xkik'utuj utzil chire ri Jesús pa ruwi' ri yawa'. 39 Rija' xluke-qa rik'in ri yawa' y xubij chi tik'is-el ri k'aten chirij. Y kan xaxe k'a xubij keri', kan jari' xk'is-el ri k'aten chirij ri yawa'. Y ri ixoq ri', kan jari' xbeyakatej-pe y xuchop kilixik ri Jesús y ri e beneq rik'in. 40 Toq xqaq'ij yan qa chupan ri jun q'ij ri', konojel k'a ri winaqi' richin ri tinamit ri ek'o yawa'i' kik'in ri k'o jalajoj ruwech yabil chike; xekik'uala-apo chuwech ri Jesús. Y ri Jesús xuya' ruq'a' pa kiwi' chikijujunal richin yeruk'achojirisaj. 41 Chuqa' e k'iy k'a chike re yawa'i' re' xa man choj ta yabil nok chike. Xa itzel taq espíritu ek'o kik'in y nikibij k'a: Ja rat ri at ruk'ajol ri Dios, yecha'. Jak'a ri Jesús xerelesaj-el y man xuya' ta q'ij chike richin xech'on, roma xa kan ketaman chi ja rija' ri Cristo. 42 Toq xseqer-pe ruka'n q'ij, ri Jesús xel-el juba' pa tinamit. Y xbe pa tz'iran ruwach'ulew. Jak'a ri winaqi' xebe chukanoxik, y xbekila'. Re winaqi' re' man nikajo' ta chi nibe ri Jesús, rije' xkajo' ta xkiq'et-qa. 43 Jak'a rija' xubij chike: Yin k'o chi yibe pa ch'aqa' chik tinamit, richin nintzijoj ri utzilej rutzijol ri nich'on chirij ri rajawaren ri Dios, roma xa kan roma ri' toq xitaq-pe, xcha' ri Jesús. 44 Kan keri' xuben. Rija' kan nutzijoj k'a ri ruch'abel ri Dios ri pa taq jay ri akuchi nikak'axaj-wi ri ruch'abel ri Dios, chiri' pa Galilea.

Lucas 5

1 Xbanatej k'a chi toq ri Jesús k'o chiri' chuchi' ri choy Genesaret, janila k'a winaqi' xe'apon rik'in, y kan nikinimila-ki', roma nikajo' nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. 2 Ri Jesús xutz'et-apo ka'i' barco ri ek'o kan chuchi' ri ya'. Re kajaw re barco re' e chapoy taq ker, y ri ramaj ri' xa kichapon ruch'ajik ri kiya'l chapbel-ker. 3 Jun k'a chike re barco re' richin ri Simón. Chupan ri barco ri', xok-wi-el ri Jesús. K'ari' xubij chire ri Simón chi ke'ok-apo juba' pa ruwi' ri ya'. Ri Jesús xtz'uye-qa chiri', y xuchop-pe kitijoxik ri winaqi' rik'in ri ruch'abel ri Dios. 4 Toq ri Jesús xtane' richin nich'on kik'in re winaqi', xubij chire ri Simón: Jo-apo akuchi nim rupan ri ya', y ke'iya-qa ri iya'l chapbel-ker, xcha'. 5 Jari' toq ri Simón xubij chire ri Jesús: Tijonel: Roj junaq'a' xojk'ase' richin xeqakanoj ker, y xa man jun xqachop. Jak'a roma kan ja rat yabin, yenya-qa ri ya'l chapbel-ker re pa ya', xcha'. 6 Toq xkiya-qa ri kiya'l chapbel-ker, kan janila k'a ker xe'ok chupan ri ya'l. Roma ri' ri ya'l xuchop niraq'ach'itej. 7 Roma ri' re chapoy taq ker re' xkiben-apo retal chike ri ch'aqa' chik kachibil ri ek'o pa jun chik barco, richin kepe chikito'ik. Ri kachibil kan xepe na wi chikito'ik. Kan xenoj ri ka'i' barco, y kan jubama yebe chuxe' ya'. 8 Toq ri Simón ri nibix chuqa' Pedro chire, xutz'et re jun meyel banobel re' xbexuke' chuwech ri Jesús, y xubij chire: Wajaw, man ruk'amon ta k'a chi yak'oje-pe wik'in, roma yin in jun aj-mak, xcha'. 9 Kere' xubij ri Simón roma rija' man jun bey rutz'eton chi keri' ta nibanatej, y roma ri' janila xuxibij-ri' rija' y kan keri' chuqa' konojel ri e beneq rik'in. 10 Keri' chuqa' ri Jacobo y ri Juan ri e ruk'ajol ri Zebedeo, ri e rachibil ri Simón. Jak'a ri Jesús xubij chire ri Simón: Man k'a tisach ak'u'x roma ri xatz'et. Kinawojqaj yin y xtinben chawe richin yatok chapoy taq winaqi' richin yinkitzeqelibej, xcha'. 11 Toq xekik'en-pe ri barco chuchi' ri ya', re achi'a' re' xkiya' kan ri kisamaj y xkitzeqelibej-el ri Jesús. 12 K'o k'a jun q'ij toq ri Jesús xapon k'a pa jun tinamit, y k'o k'a jun achin ri k'o yabil ri nutaluj-ri' chirij; ri achin ri' xapon chuwech ri Jesús, xuqasaj-ri' k'a pan ulew y xubij chire: Wajaw, wi nawajo', yatikir yinak'achojirisaj chire re yabil re', xcha' chire. 13 Ri Jesús kan jari' xuya-apo ri ruq'a' y xuchop-apo ri achin ri' y xubij chire: Ninwajo' chi yak'achoj. Tik'is k'a el re yabil re' chawij, xcha' chire. Y kan jari' xch'ajch'ojir kan chire ri yabil. 14 K'ari' ri Jesús xubij chire: Ninchilabej chawe chi man jun achoq chire tatzijoj-wi, xa choj kabiyin pa rachoch ri Dios richin tabek'utu-awi' chuwech ri sacerdote. Tasuju' ri sipanik ri nubij chupan ri wuj ri rutz'iban kan ri Moisés richin naq'alajirisaj chikiwech ri winaqi' chi at ch'ajch'oj chik, xcha-el chire. 15 Jak'a ri Jesús más k'a xbiyin rutzijol, y janila k'a winaqi' nikimol-ki' rik'in roma nikajo' nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Y ek'o k'a ch'aqa' chik nikajo' chi yek'achojirisex-el roma rija'. 16 Roma ri' rija' xa pa tz'iran ruwach'ulew nibe-wi, richin chi nibech'on rik'in ri Dios. 17 K'o k'a jun q'ij, ri Jesús kan nutzijoj k'a ri ruch'abel ri Dios chike konojel ri ek'o-apo chiri'. Ek'o chuqa' fariseo y etamanela' chirij ri pixa' ri e tz'uyul chiri'. Rije' e peteneq k'a kela' pa taq kokoj tinamit richin ri Galilea, ri Judea y ri Jerusalem. Y ri Jesús kan k'o ruchuq'a' ri Dios rik'in, richin yeruk'achojirisaj ri yawa'i'. 18 Xbanatej k'a chi ka'i-oxi' achi'a' kik'uan-apo chuwech ruwarabel jun achin sikirineq. Rije' xkajo' k'a xe'ok-apo pa jay k'a akuchi k'o-wi ri Jesús, richin nikiya' ri yawa' chuwech. 19 Jak'a re achi'a' re' man xetikir ta xe'ok-apo chupan ri jay, roma janila e k'iy winaqi' kimolon-ki' chiri'. Roma ri' rije' xkich'ob chi xejote' pa ruwi' ri jay, y xkisol ri ruwi'. K'ari' xkiqasaj-qa ri warabel ri akuchi li'an-wi-el ri achin sikirineq. Re yawa' re' kan k'a chuwech ri Jesús xkiya-wi-qa, chiri' chikikojol ri winaqi'. 20 Toq ri Jesús xutz'et chi ri achi'a' ri e uk'uayon ri yawa', kan kikuquban-wi kik'u'x rik'in rija', jari' toq xubij chire ri yawa': Ri amak xekuyutej, xcha'. 21 Kan xaxe xkak'axaj re ch'abel re', ri etamanela' chirij ri pixa' y ri fariseo ri ek'o chiri' xkichop nikich'ob-qa: ¿Achike roma toq re Jesús kere' xubij? Rija' xa nujunamaj-ri' rik'in ri Dios. Roma kan man jun wineq ri nitikir nikuyu mak, xa kan xaxe ri Dios, yecha'. 22 Jak'a ri Jesús jebel retaman ri nikich'ob ri etamanela' y ri fariseo. Roma ri' rija' xubij chike: ¿Achike k'a roma toq rix nich'ob kere'? 23 Roma wi yin yitikir ninben chire re jun sikirineq richin nibiyin-el, ¿man yitikir ta kami chuqa' ninbij chire chi ninkuy rumak? 24 Wakami k'a, richin chi niwetamaj chi yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan k'o uchuq'a' pa nuq'a' richin ninkuy mak, titz'eta' k'a, xcha'. Jari' toq ri Jesús xubij chire ri sikirineq: Kayakatej, tak'uaj-el la awarabel y kabiyin chi'awachoch, xuche'ex roma ri Jesús. 25 Ri achin, kan jari' xpa'e-el chikiwech konojel winaqi' ri kimolon-ki' chiri'. Xuk'ol-el ri ruwarabel ri akuchi kotz'oban-wi-pe. Rija' janila k'a nuya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios, y xtzolin-el chirachoch. 26 Konojel ri winaqi' ri kimolon-ki' chiri', janila xkimey y janila kixibin-ki'. Xkiya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios y nikibij: Chupan re jun q'ij re' xeqatz'et nima'q taq banobel ri man jun bey e tz'eton, yecha'. 27 Chirij k'a ronojel re', ri Jesús xel k'a pe chiri', y xutz'et k'a jun achin moloy méro ri k'o chi nitoj chire ri q'atbel-tzij richin Roma. Rija' rubini'an Leví, y tz'uyul pa jun ch'aket, richin nuk'ul kan ri méro ri k'o chi nitoj kan. Y ri Jesús xubij chire chi tutzeqelibej. 28 Jari' toq ri Leví xbeyakatej-pe, xuya' kan ronojel ri k'o chiri', y xrojqaj-el ri Jesús. 29 K'a juba' ri', ri Leví xuben k'a jun nima-wa'in pa rachoch, richin ri Jesús. Chuqa' xeroyoj e k'iy rachibil ri yemolo méro ri k'o chi nitoj chire ri q'atbel-tzij y chuqa' ch'aqa' chik winaqi'. Konojel k'a re' junan e raq'el chuchi' ri mesa kik'in. 30 Ek'o k'a etamanela' chirij ri pixa' y ek'o chuqa' ri fariseo ri ek'o-apo chiri'. Rije' k'iy k'a tzij yekibila-apo chikij ri rutijoxela' ri Jesús. Yekibila' k'a apo chike: ¿Achike roma toq rix yixwa-yixuk'ya' kik'in la e moloy taq méro y kik'in la ch'aqa' chik winaqi' ri man nikitzeqelibej ta ri pixa'?, yecha'. 31 Toq ri Jesús xrak'axaj-pe ri nikibij ri achi'a' ri', xubij k'a chike: Ri man e yawa'i' ta man nik'atzin ta aq'omanela' chike. Jak'a ri e yawa'i', ri' kan k'atzinel-wi ri aq'omanel chike. 32 Yin man xipe ta chikikanoxik ri winaqi' ri choj kik'aslen. Yin xipe chikikanoxik ri man choj ta kik'aslen richin nitzolej-pe kik'u'x, xcha'. 33 Jujun chike ri winaqi' xkik'utuj chire ri Jesús: Ri rutijoxela' ri Juan y ri kitijoxela' ri fariseo kan kicha'on k'a jun q'ij richin yemewayin. ¿Achike k'a roma toq ri atijoxela' rat man keri' ta nikiben?, xecha' chire. 34 Ri Jesús xubij chike: ¿Achike nibij rix, ruk'amon kami chi yemewayin ri e oyon pa jun k'ulubik toq xa k'a k'o na ri ala' ri k'a ruk'ulubik kik'in? Rije' man yetikir ta roma k'o rija' kik'in. 35 Jak'a kan xtapon na wi ri q'ij toq ri achijlonel xtelesex-el. Jari' k'a toq xkemewayin, xcha'. 36 Chuqa' ri Jesús xukusaj re jun k'ambel-tzij re' chikiwech: Man jun wineq nelesan jun k'ojobel chire jun tzieq k'ak'a' richin nuk'ojoj jun tzieq ri xa ri'j chik. Roma wi keri', xa nuben chire ri tzieq k'ak'a' chi man jun chik rejqalen y ri k'ojobel k'ak'a' xa man nuk'en ta ri' rik'in ri tzieq ri xa ri'j chik. 37 Keri' chuqa' man jun niya'on k'ak'a' vino chupan jun tz'um k'ojelibel ri xa tziaq chik. Roma wi keri', ri k'ak'a' vino xa nuben chi nibojbo' ri tz'um y nik'is-el ri vino chupan. Keri' ri vino y ri tz'um xa man jun chik nik'atzin-wi. 38 Jak'a chupan jun k'ak'a' k'ojelibel, utz niyake' k'ak'a' vino, keri' ri vino kan niyake' jebel chupan. 39 Man jun ri ruqumun vino ri k'o yan chik q'ij yakel, y k'a ta ri' nrajo' ri k'ak'a' vino. Roma xa xtubij: Ri vino ri k'o yan chik q'ij yakel, jari' ri más utz, xticha'.

Lucas 6

1 Pa jun uxlanibel-q'ij, ri Jesús y ri rutijoxela' e beneq k'a pa jun ulew ri tikon ruwech rik'in trigo. Ri tijoxela' xpe k'a kiwayjal, y roma ri' xekich'up ri ruwi' trigo y xkitej. 2 Jak'a ri fariseo xkitz'et ri xkiben y xkibij k'a chire ri Jesús: La atijoxela' kan xkiben k'a ri kan man ruk'amon ta chi nibanatej chupan jun uxlanibel-q'ij, xecha'. 3 Jak'a ri Jesús xubij chike: ¿Man itz'eton ta k'a rix ri tz'ibatel kan chirij ri xkiben ri David y ri e rachibil ri ojer kan, toq janila xenum? 4 Rija' xbe chukanoxik wey chiri' pa rachoch ri Dios, y kan ja ri kaxlan-wey ri sujun chuwech ri Dios ri xkitej. Re' xa kan man ruk'amon ta chi xutej rija' ni ri e rachibil, xaxe ri sacerdote ri kan k'o kiq'a' chire richin nikitej. 5 Roma ri' rix kan ruk'amon k'a chi niwetamaj chi yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, ja yin chuqa' ri in rajaw ri uxlanibel-q'ij, xcha'. 6 K'o chik k'a jun q'ij chi ri Jesús y ri rutijoxela' xe'apon chik k'a ri pa jay richin molojri'il, akuchi nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios, y xuchop k'a kitijoxik ri kimolon-ki' ri chiri'. Chiri', k'o k'a jun achin ri ruwonon-ri' ri rijkiq'a'. 7 Ek'o-apo jujun etamanela' chirij ri pixa' y chuqa' jujun fariseo ri kiq'eleben ri Jesús richin nikitz'et wi nuk'achojirisaj ri achin ri', richin nikisujuj roma nisamej chupan ri jun uxlanibel-q'ij ri'. 8 Jak'a ri Jesús jebel retaman ri ye'ajin chuch'obik rije'. Roma ri' xubij chire ri achin ri ruwonon-ri' ri ruq'a' chi tiyakatej y tipa'e' pa nik'aj. Y ri achin ri' kan jari' xyakatej-pe, y xbepa'e' akuchi ri xbix-wi chire. 9 K'ari' ri Jesús xuk'utuj chike ri winaqi' ri ek'o chiri': ¿Más kami ruk'amon chi niban ri utz pa jun uxlanibel-q'ij o ri itzel? ¿Ri nikol ruk'aslen jun wineq o ri nikamisex?, xcha'. 10 Ri Jesús xerutzu' k'a konojel ri kimolon-ki' ri chiri'. Xch'on chire ri achin ruwonon-ri' ri ruq'a', y xubij chire: Tayuqu' la aq'a', xcha' chire. Y ri achin kan xuyuq ri ruq'a', y jari' toq xchojmir. 11 Jak'a ri etamanela' chirij ri pixa' y ri fariseo ri ek'o-apo chiri', xe'oyower. Rije' nikitzula-ki', y nikik'utula' chikiwech achike nikiben chire ri Jesús. 12 Chupan ri ruq'ijul ri', ri Jesús xbe k'a pa ruwi' jun juyu' richin xbech'on rik'in ri Dios. Y junaq'a' k'a xk'ase' chi ch'owen rik'in rija'. 13 Chupan k'a ri nimaq'a' ruka'n q'ij, rija' xeroyoj ri e tzeqelibeyon richin, y chikikojol k'a rije' xerucha' e kablajuj richin nikibini'aj e taqon roma ri Cristo. 14 Ri e kablajuj ri xerucha' ri Jesús, ja ri Simón ri xubij chuqa' Pedro chire, ri Andrés ri rach'alal ri Simón, ri Jacob o, ri Juan, ri Felipe, ri Bartolomé, 15 ri Mateo, ri Tomás, ri Jacobo ri ruk'ajol ri Alfeo, ri Simón jun aj-labal ri yeruto' ri ruwinaq, 16 ri Judas ri rach'alal ri Jacob o, y ri Judas Iscariote ri xtibek'ayin richin ri Jesús. 17 K'ari' ri Jesús y ri e taqon roma rija', xeqaqa-pe pa ruwi' ri juyu', y xebek'oje-qa kik'in ri ch'aqa' chik tijoxela' ri chiri' pa jun taq'aj. Y ri chiri' janila chuqa' winaqi' kimolon-ki'. Ek'o winaqi' ri e peteneq pa Jerusalem y pa ch'aqa' chik tinamit ri ek'o pa Judea, y ek'o chuqa' e peteneq k'a kela' chuchi' ri palou, chiri' pa tinamit Tiro y Sidón. Re winaqi' re' e peteneq richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios ri nutzijoj ri Jesús, y richin yek'achojirisex-el. 18 Xek'achojirisex chuqa' winaqi' ri nikitej poqon pa kiq'a' ri itzel taq espíritu ri ek'o kik'in. 19 Konojel ri winaqi' e yawa'i' nikitej kiq'ij richin nikichop-apo ri rutziaq ri Jesús, roma rija' k'o uchuq'a' rik'in richin nuk'achojirisaj ronojel ruwech yabil. 20 Kan jari' k'a toq ri Jesús xerutzu' ri rutijoxela' y xubij chike: Jebel ruwa-iq'ij rix ri man jun k'o iwik'in, roma kan yixok pa rajawaren ri Dios. 21 Jebel ruwa-iq'ij rix ri yixnum, roma ri Dios xtuben k'a chiwe chi xtich'uch'u' ri iwánima. Jebel ruwa-iq'ij rix ri yixoq', roma ri Dios xtujel ri iwoq'ej rik'in tze'en. 22 Jebel ruwa-iq'ij rix ri yixetzelex koma ri winaqi', yixkelesaj-pe chikikojol, yixyoq', y nibix chiwe chi ix itzel roma ja ri nubi' yin ri iniman, yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol. 23 Kan kixkikot janila y kixtzopin roma kikoten, roma nim rajel-ruk'exel ri xtik'ul chila' chikaj. Ri xtik'owisaj rix, kan keri' chuqa' xkik'owisaj ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri xek'oje' ojer kan. 24 Toq'ex k'a iwech rix beyoma', roma xik'owisaj yan jun k'aslen janila jebel chuwech re ruwach'ulew. 25 Toq'ex iwech rix ri yixwa' jebel, roma xtapon k'a ri q'ij toq xtitej wayjal. Toq'ex k'a iwech rix ri jebel yixtze'en wakami, roma xtapon ri q'ij toq xtok ri oq'ej iwik'in, roma ri bis. 26 Toq'ex iwech rix, toq ninimirisex iq'ij koma ri winaqi'. Roma ri iwati't-imama' xa keri' xkiben ri ojer kan kik'in ri xebananen chi e q'alajirisey ruch'abel ri Dios. 27 Jak'a rix ri yiniwak'axaj wakami, ninbij chiwe chi kan ke'iwajo' k'a ri ye'etzelan iwichin, y xaxe ri utz tibana' kik'in ri ye'ixowan iwichin. 28 Tik'utuj k'a chire ri Dios chi yerurtisaj ri winaqi' ri ye'oyon itzel pan iwi', y chuqa' tik'utuj ri rutzil ri Dios pa kiwi' ri winaqi' ri yech'on itzel chiwij. 29 Wi k'o k'a jun yixruch'ey chi ipalej, utz k'a chi niya' chik iwi' pa ruq'a' jun bey. Y wi k'o chuqa' jun wineq numej-el jun iq'u', xa tiya' chuqa' el jun chik itziaq chire. 30 Xabachike k'a wineq ri k'o nuk'utuj chiwe, tiya' chire ri nrajo'. Y wi k'o jun wineq ri k'o numej-el chiwe, man jun bey tich'ojij chire. 31 Rix utz tibana' kik'in ri winaqi', richin keri' ri winaqi' utz nikiben iwik'in rix. 32 Wi rix xaxe ri winaqi' ri ye'ajowan iwichin ri ye'iwajo', ¿achike ruk'amon-pe chiwe ri'? Roma xabachike wineq nitikir nibanon keri'. Kan keri' chuqa' ri winaqi' ri janila e itzel yekajo' xaxe ri ye'ajowan kichin. 33 Wi rix, xaxe chike ri winaqi' ri yebanon utzil chiwe, niben-wi utzil, ¿achike ruk'amon-pe chiwe ri'? Kan keri' chuqa' ri winaqi' janila e itzel, nikiben utzil chike ri winaqi' ri yebanon utzil chike. 34 Wi rix k'o ta niya' pa qajik chire jun wineq, roma niwoyobej ri qajibel richin, ¿achike ruk'amon-pe chiwe ri'? Roma ri winaqi' janila e itzel k'o nikiya' pa qajik chikiwech rije', richin keri' k'o nikich'ek kan chirij. 35 Jak'a rix xa ke'iwajo' ri winaqi' ri ye'etzelan iwichin. Kan utz tibana' kik'in. Y toq rix k'o niya' pa qajik, man k'a tiwoyobej ri qajibel richin. Richin keri' nim ri rajel-ruk'exel ri xtik'ul, y xtiq'alajin k'a chi kan ix ralk'ual chik ri nimalej Dios ri k'o chila' chikaj. Roma rija' janila utz kik'in ri winaqi' ri janila e itzel, y ri man jun bey yematioxin. 36 Tijoyowaj kiwech ri winaqi', kan achi'el ri nujoyowaj qawech roj ri qatata' Dios. 37 Man ke'itzu' ri winaqi' xaxe richin nibij chike ri itzel ri xkiben, richin keri' man xtikibij ta keri' chiwij rix. Man tirayij chi ri winaqi' k'o chi nikitoj ri itzel taq banobel ri yekibanala', y ri Dios kan man xtuben ta chuqa' keri' iwik'in rix. Tikuyu' kimak ri winaqi', y ri Dios keri' chuqa' xtuben iwik'in rix. 38 Wi rix rik'in ronojel iwánima ye'ito' ri winaqi' rik'in ri nik'atzin, ri Dios xtuya' chuqa' ri rajel-ruk'exel chiwe, achi'el toq nanojisaj jun chakech rik'in ixin. Kan nasiloj jebel richin k'iy nibe chupan. K'ari' jebel napitz'-qa, y napulisaj. Kan achi'el ri niben rix kik'in ri winaqi', kan keri' chuqa' xtuben ri Dios iwik'in rix. 39 Tiwak'axaj k'a re jun k'ambel-tzij re'. ¿K'o kami jun moy ri nitikir ta nuyuqej jun chik moy, y man ta yetzaq pa jul? 40 Keri' chuqa' man jun k'a tijoxel ri más ta retamabal chuwech ri rutijonel. Xa kan k'a nretamaj na ronojel ri nik'atzin, k'ari' junan nuben-el rik'in ri rutijonel. 41 Achi'el jun chiwe rix ri k'o ta jun ti q'ayis pa runaq'-ruwech. Y k'o jun ri q'atel jun che' pa runaq'-ruwech. ¿Achike roma ri jun ri q'atel ri che' pa runaq'-ruwech nuk'ut ri ti q'ayis ri k'o pa runaq'-ruwech ri jun chik, y man nrelesaj ta el ri k'o pa runaq'-ruwech rija'? 42 ¿Achi'el ta k'a toq nubij chire ri jun chik: Taya' q'ij chuwe richin ninwelesaj ri ti q'ayis q'atel pa runaq'-awech, y rija' xa kan jun che' ri q'atel pa runaq'-ruwech? Xa ka'i' rupalej. Nabey k'o chi nrelesaj ri che' pa runaq'-ruwech rija' richin chi nutz'et jebel ri ti q'ayis ri k'o pa runaq'-ruwech ri jun chik. 43 Man jun utzilej che' ri xtuya' ta pe itzel taq ruwech, ni man jun chuqa' che' ri man utz ta, ri xtuya' ta pe utzilej taq ruwech. 44 Ri che' netamex ruwech xaxe rik'in ri ruwech ri nuya'. Roma ri q'ayis janila kik'ixal man xtuya' ta wíkix o ri ruxulu-kiej man xtuya' ta uva. 45 Kan keri' k'a ri wineq. Ri wineq utz, ja ri utz ri nuben, roma kan jari' ri k'o pa ránima. Jak'a ri wineq itzel, ja ri etzelal ri nuben, roma kan jari' ri k'o pa ránima. Roma jun wineq kan jak'a ri k'o pa ránima ri nubij. 46 ¿Achike roma toq rix nibij chi yin in iwajaw, y xa man niben ta ri ninbij chiwe? 47 Roma ri' ri wineq ri nipe wik'in, y nrak'axaj ri nuch'abel y nuben ri ninbij chire, kan xtinbij chire achoq ik'in ninjunamaj-wi. 48 Rija' junan rik'in ri jun achin ri xupaba' jun rachoch, y xuben-qa ri jul y nej xbe-qa richin ri ruxe' ri jay. Kan pan abej k'a xuk'ot-wi-qa re jul re'. K'ari' xuya' ri ruxe' ri jay, y xuchop k'a samaj. Y toq k'achojineq chik k'a ri jay, xk'iy-pe ri raqen-ya'. Y ri ya' xberila' ri jay rik'in uchuq'a'. Jak'a ri jay man xsilon ta, roma jebel banon chire. 49 Jak'a ri wineq ri nrak'axaj ri nuch'abel, y man nuben ta ri ninbij chire, xa junan rik'in ri jun achin ri xupaba' jun rachoch, y xa man jebel ta xuben chire ri ruxe'. Y toq ri raqen-ya' xbek'iy-pe, xberila' ri jay rik'in uchuq'a'; ri jay ri' xtzaq y xk'is chiri', xcha'.

Lucas 7

1 Toq ri Jesús xtane' chi ch'owen chikiwech ri winaqi', xbe pa tinamit Capernaum. 2 Ri chiri' k'o jun aj-raqen pa kiwi' ri aj-labal aj-Roma. Y re achin re' k'o jun rusamajel ri janila nrajo', jak'a xa yawa', y xa niken yan. 3 Toq ri aj-raqen xrak'axaj ri nikibij chirij ri Jesús, rija' xeruteq ka'i-oxi' achi'a' ri k'o kiq'ij chikikojol ri judío, richin nikik'utuj utzil chire ri Jesús chi tipe richin noruk'achojirisaj kan ri rusamajel. 4 Toq rije' xe'apon rik'in ri Jesús, janila k'a xkik'utuj utzil chire. Y xkibij: Kan ruk'amon chi naben re jun utzil re' chire ri aj-raqen. 5 Roma rija' janila yojrajo' roj judío, y chuqa' xuben jun jay ri akuchi niqamol-wi-qi', richin niqak'axaj ri ruch'abel ri Dios, xecha'. 6 Roma ri' ri Jesús xbe k'a chikij chirachoch ri aj-raqen. Jak'a toq ye'apon yan, ri aj-raqen ri' xeruteq k'a pe ch'aqa' chik achi'a' ri kan e rachibil, richin xokik'ulu' ri Jesús y nikibij chire: Wajaw, man taya' más samaj chawij, roma yin xa in jun aj-mak, y man ruk'amon ta chi yatok pa wachoch. 7 Jari' ri xbanon chuwe chi kan man ruk'amon ta chi yin yinapon awik'in. Roma ri' xaxe k'a tabij chi nik'achoj ri nusamajel, y xtik'achoj. 8 Roma yin ink'o chuqa' chuxe' rutzij jun chik y chuqa' ek'o achi'a' e ya'on pa nuq'a'. Toq yin ninbij chire jun chi tibe, kan nibe-wi; y wi ninbij chire chi tipe, kan nipe-wi. Y toq ninbij chire ri nusamajel chi tubana' jun samaj, kan nuben-wi, xcha-el. 9 Toq ri Jesús xrak'axaj re' kan xumey k'a qa y xubij chike ri e tzeqelibeyon richin: Kan qitzij ninbij chiwe chi kan man jun bey k'a wilon ta jun kuqubabel-k'u'x achi'el re', ni ta chupan ri ruwach'ulew Israel, xcha'. 10 Toq xetzolin ri e taqon roma ri aj-raqen, xkitz'et k'a chi ri samajel ri yawa' xk'achoj-el chire ri yabil. 11 Jun chik k'a q'ij, ri Jesús xbe pa jun tinamit rubini'an Naín, y e beneq chuqa' ri rutijoxela' rik'in. Janila k'a chuqa' winaqi' ri e beneq chikij. 12 Toq ri Jesús y ri e beneq rik'in ye'ok yan apo ri pa Naín, xkitz'et k'a chi k'amon-pe jun kamineq richin nibemuq kan. Re kamineq re' jun ala', ral jun malka'n ixoq. Rija' xa kan xaxe k'a ri jun ral ala' ri k'o. Y janila k'a winaqi' ri q'ejeloy richin ri e beneq rik'in richin ri muqunik. 13 Toq ri Jesús xutz'et ruwech ri ixoq ri xken-el ri ral, xujoyowaj ruwech, y xubij k'a chire chi man chik toq'. 14 Ri Jesús xuchop-apo ri tz'alem akuchi uk'uan-wi-el ri kamineq, y ri e uk'uayon-el richin xepa'e-qa. Rija' xubij k'a chire ri kamineq: Chawe rat ninbij-wi. Kayakatej, xcha'. 15 Toq ri Jesús xubij keri', ri kamineq xyakatej, y xbetzijon-pe. Y ri Jesús xujech k'a el ri ala' chire ri rute'. 16 Toq ri winaqi' xkitz'et ri xbanatej, xpe jun nimalej xibinri'il kik'in. Xkiya' chuqa' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios, y nikibila' k'a: Chiqakojol xbek'ulun-pe jun nimalej q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Wakami ri Dios xuteq-pe jun ri niya'on rutzil chiqakojol roj ri oj rutinamit, yecha' ri winaqi'. 17 Keri' ri xuben ri Jesús chupan ri q'ij ri', xapon rutzijol k'a pa ruwach'ulew Judea, y pa taq tinamit ri ek'o chunaqaj. 18 Ri Juan xrak'axaj k'a ronojel, roma ja ri rutijoxela' ri xebetzijon chire. Roma ri' rija' xeroyoj e ka'i' chike rije', 19 y xeruteq-el rik'in ri Jesús richin xbekibij chire: ¿Kan ja rat ri Cristo ri qoyoben? ¿O xa niqoyobej chik na jun? 20 Ri e rutaqon-el ri Juan, xe'apon k'a rik'in ri Jesús. Y xkibij: Ri Juan oj rutaqon-pe awik'in, richin noqak'utuj chawe wi ja rat ri Cristo ri qoyoben o xa k'o chi niqoyobej chik na jun, xecha'. 21 Chupan k'a ri ramaj ri' toq ek'o-qa chiri' ri e ka'i' rutijoxela' ri Juan, ri Jesús e k'iy k'a winaqi' xeruk'achojirisaj chire ri yabil, y chire ri nima'q taq ruk'ayewal. Xerelesala' chuqa' itzel taq espíritu ri ek'o kik'in ch'aqa' winaqi', y xuben chuqa' chike chi e k'iy moyi' ri xetzu'un. 22 K'ari' ri Jesús xubij chike ri tijoxela' ri': Wakami kixtzolin, y titzijoj chire ri Juan ri xitz'et kan y xiwak'axaj: Ri moyi' yetzu'un, ri e jetz' yebiyin, ri e yawa'i' rik'in ri yabil ri nutaluj-ri' yek'achoj, ri man ye'ak'ex ta yek'achoj, ri kaminaqi' yek'astej y ri winaqi' ri man jun k'o kik'in, ninbij ri utzilej ch'abel richin kolotajik chike. 23 Tibij k'a chire chi jun wineq ri kan rukuquban ruk'u'x wik'in y man jun bey yirumalij kan, jebel ruwa-ruq'ij, xcha'. 24 Toq ri e rutaqon-pe ri Juan xetzolin, ri Jesús xerubila' k'a utzilej taq tzij chirij ri Juan chikiwech ri winaqi' ri ek'o chiri'. Kere' k'a ri nubij: ¿Achike ri xibetz'eta' rix chiri' pa tz'iran ruwach'ulew? ¿Xitz'et jun achin chiri', ri achi'el aj, ri nibe-kela' nibe-kela' pa ruq'a' ri kaq'iq'? 25 ¿Achike ri xibetz'eta' rix chiri'? ¿Xitz'et kami rix jun achin ri jebel taq tzieq e rukusan? Man keri' ta. Roma ri achi'a' e kikusalon tzieq keri', xa pa rachoch ri rey ek'o-wi. 26 ¿Jak'a achike ri xibetz'eta' rix chiri' pa tz'iran ruwach'ulew? ¿Jun achin ri niq'alajirisan ruch'abel ri Dios ri xitz'et chiri'? Ja'. Rija' kan más wi chuwech jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios. 27 Chirij k'a ri Juan nich'on-wi ri Dios chupan ri ruch'abel ri tz'ibatel kan, toq nubij: Xtuteq-pe jun ya'ol rutzijol, richin ja rija' ri xtijaqo ri bey chuwech, keri' ri tz'ibatel kan. 28 Tiwetamaj k'a, chi janipe' winaqi' ri e alaxineq chuwech re ruwach'ulew, man jun k'a ri más ta ruq'ij chuwech ri Juan. Jak'a ri más maneq ruq'ij pa rajawaren ri Dios xa kan más nim ruq'ij chuwech ri Juan, xcha'. 29 Ek'o k'a apo chijun ri tinamit chiri' y ek'o chuqa' moloy méro ri k'o chi nitoj chire ri rey, ri xkak'axaj ri xubij ri Jesús. Rije' xkibij k'a chi ri Dios yalan choj. Roma ri' xqasex ya' pa kiwi' roma ri Juan. 30 Jak'a ri fariseo y ri etamanela' chirij ri pixa' man xkajo' ta xkik'ul ri kan ruch'obon ri Dios chi kan kichin chuqa' rije'. Roma ri' man xkajo' ta xqasex ya' pa kiwi' roma ri Juan. 31 Y ri Jesús xubij chik: ¿Achike kami ninbij chikij ri winaqi' richin re q'ij re'? ¿Achoq ik'in e junan wi? 32 Rije' xa e junan kik'in ri alaboni' ri ek'o pa taq bey. Roma rije' rik'in kuchuq'a' yech'on chikiwech, y nikibij k'a chupan ri ketz'anen: Xojq'ojoman rik'in xul rik'in kikoten chiwech, jak'a man xixxajo' ta. Xqabixaj bix richin bis chiwech, jak'a man xixoq' ta, yecha'. 33 Roma toq xok'ulun ri Juan, rija' xmewayin, y man xuqum ta chuqa' ri vino. Jak'a rix xibij chire chi rija' k'o itzel espíritu rik'in. 34 Toq xinoqaqa yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, nintej kaxlan-wey, y ninqum chuqa' vino. Jak'a rix nibij chuwe chi xaxe wa'in ninwajo', y nibij chuqa' chi in jun q'abarel, chi in kachibil ri moloy méro y in kachibil chuqa' ri man nikitzeqelibej ta chuqa' ri ipixa'. 35 Jak'a ri na'oj niq'alajin pa kik'aslen ri winaqi' ri yetzeqeliben richin ri na'oj, xcha' ri Jesús. 36 K'o k'a jun chike ri fariseo ri rubini'an Simón xroyoj ri Jesús richin jun wa'in pa rachoch; y toq ri Jesús y ri ch'aqa' chik xe'ok-apo chiri', xeraq'e' k'a apo chuchi' ri mesa. 37 Chuqa' k'o jun ixoq ri itzel ruk'aslen ri aj chiri'. Re ixoq re', xretamaj k'a chi ri Jesús k'o pa rachoch ri Simón, roma ri' rija' xapon chiri'. Rija' ruk'uan-apo jun k'ojelibel ri banon rik'in ri abej alabastro. Re k'ojelibel re' k'o-el jun ruwech jubulej aq'om chupan. 38 Re ixoq re' xapon k'a rik'in ri Jesús, y xpa'e' k'a qa chiraqen; janila k'a noq' y xulukuba-qa-ri' chiri'. Y ri ruya'al taq runaq'-ruwech re ixoq re' yeqaqa-qa chirij raqen ri Jesús. K'ari' xerusu' ri raqen rik'in ri rusumal taq ruwi', yerutz'ubala' y xuya' ri jubulej aq'om chirij. 39 Ri Simón, toq xutz'et ri xuben ri ixoq, xuch'ob-qa: Wi ta re Jesús kan qitzij wi chi q'alajirisey ruch'abel ri Dios, nunabej ta achike ixoq nichapo la raqen. Roma la jun ixoq la' itzel ruk'aslen, xcha-qa. 40 Jak'a ri Jesús xubij chire: Simón, k'o jun ri ninwajo' ninbij chawe, xcha'. Ri Simón xubij chire: Wajaw, ¿achike k'a ri nawajo' nabij chuwe?, xcha'. 41 Ri Jesús xubij jun k'ambel-tzij chire: Ek'o k'a e ka'i' achi'a' k'o kik'as rik'in jun achin ri niya'on méro pa qajik. Jun chike re achi'a' re', ik'owineq kablajuj mul ruwi' ri ruk'as chuwech ri jun chik. 42 Jak'a re e ka'i' achi'a' re' man yetikir ta nikitoj ri kik'as; roma ri' ri achin ri yoyon méro pa qajik chike xubij chi man chik tikitoj, xa tik'is keri'. Wakami k'a tabij chuwe: ¿Achike k'a chike re e ka'i' achi'a' re' ri más najowan richin ri achin ri niya'on méro pa qajik?, xcha'. 43 Ri Simón xubij: Yin ninbij chi ja ri más k'iy ruk'as xuben rik'in, xcha'. Ja', keri', xcha' ri Jesús chire ri Simón. 44 Ri Jesús rutzuliben ri ixoq toq xubij chire ri Simón: ¿Natz'et re ixoq re'? Yin toq xinok-pe re wawe' pan awachoch, man xaya' ta nuya' ch'ajibel-waqen. Jak'a re ixoq re' xeruch'ej re waqen rik'in ri ruya'al taq runaq'-ruwech, y xeruchaqirisaj rik'in ri rusumal taq ruwi'. 45 Chuqa' toq xinok-pe, man xinatz'ubaj ta richin xinaq'ejela'. Jak'a re ixoq re', ja ri waqen ri e rutz'uban re jampe' kinoqaqa. 46 Rat chuqa' man xaq'ej ta juba' aceite pa nujolon toq xinok-pe. Jak'a re ixoq re', kan jubulej aq'om ri xuyala' chirij re waqen. 47 Roma ri' ninbij chawe rat, Simón, chi re ixoq re' xkuyutej ri janila rumak. Roma ri' janila nrajo' ri xkuyu ri rumak. Jak'a ri xa man k'iy ta ri rumak ri xekuyutej, xa man kan ta nrajo' ri xkuyu ri rumak, xcha'. 48 K'ari' ri Jesús xubij chire ri ixoq: Ri amak xekuyutej yan, xcha'. 49 Y konojel ri winaqi' ri ek'o junan rik'in ri Jesús ri chiri' pa mesa, nikibila' k'a chikiwech: ¿Achike k'a chi achin re'? Roma kan yerukuy chuqa' mak, yecha'. 50 K'ari' ri Jesús xubij chire ri ixoq: Xakolotej, roma xakuquba' ak'u'x wik'in. Katzolin k'a rik'in uxlanibel-k'u'x, xcha'.

Lucas 8

1 Chirij ronojel re', ri Jesús xuchop k'a nibe pa taq nima'q y kokoj tinamit, y chi kablajuj rutijoxela' e beneq rik'in. Y rija' nutzijoj ri utzilej ruch'abel ri Dios ri nich'on chirij toq ri winaqi' ye'ok pa rajawaren ri Dios. 2 Ek'o chuqa' ka'i-oxi' ixoqi' ri e tzeqetel-el chirij ri Jesús. Jujun chike re ixoqi' re', jare' ri e ruk'achojirisan y relesalon itzel taq espíritu kik'in. Chikikojol k'a re ixoqi' re' beneq ri María, ri nibix chuqa' aj-Magdala chire. Rik'in k'a re ixoq re' xe'elesex e wuqu' itzel taq espíritu. 3 Chuqa' beneq ri jun ixoq ri rubini'an Juana, rixjayil ri jun achin rubini'an Cuza. Y re achin re' jun rusamajel ri Herodes Antipas. Chuqa' beneq ri jun ixoq rubini'an Susana. Ek'o chuqa' ch'aqa' chik ixoqi' ri e beneq ri kan yekito' ri Jesús y ri rutijoxela'. 4 E k'iy k'a winaqi' xkimol-ki' rik'in ri Jesús, winaqi' ri yepe pa ch'aqa' chik tinamit. Y rija' rik'in k'ambel-tzij xch'on-wi kik'in y xubij: 5 K'o k'a jun achin tikonel ri xbe pa jopin ija'tz. Toq ri achin k'o chik pa rusamaj, juba' k'a chire ri ija'tz ri' xqaqa pa bey, y roma ri' ri winaqi' yeq'ax pa ruwi'. Y rik'in chik xepe ri aj-xik' taq chikopi' xkitej-el ri ija'tz ri'. 6 Ch'aqa' chik ija'tz xqaqa kojol taq abej. Re ija'tz k'a re' richin xel-pe, xel-pe. Xa jak'a xechaqi'j-qa, roma man rex ta ri ulew ri xeqaqa-wi. 7 Juba' chik ija'tz xqaqa kojol q'ayis ri k'o kik'ixal. Y toq xel-pe ri ija'tz, junan xek'iy kik'in ri k'ix. Jak'a roma ri k'ix janila xek'iy, ri tiko'n xejiq' pa kiq'a'. 8 Ri ch'aqa' chik k'a ija'tz xqaqa pa jun utzilej ulew, y jebel xek'iy. Y xkiyala' jujun wok'al kiwech jujun ija'tz, xcha'. Toq rubin chik qa re' ri Jesús, kan rik'in k'a ruchuq'a' xch'on, y xubij: Ri k'o k'a rak'axabal, kan trak'axaj k'a ri xinbij, xcha' chike. 9 Jak'a ri rutijoxela' ri Jesús xkik'utuj k'a chire chi achike k'a ri nrajo' nubij chike rik'in re jun k'ambel-tzij re'. 10 Ri Jesús xubij k'a chike: Chiwe rix ya'on k'a q'ij chi niwetamaj ri ewatel chirij ri rajawaren ri Dios. Jak'a chike ch'aqa' chik winaqi', rik'in k'ambel taq tzij yich'on-wi kik'in, richin chi stape' nikitz'et ta jebel, man nikitz'et ta; y stape' nikak'axaj, man niq'ax ta chikiwech. 11 Jak'a ri Jesús xubij: Kere' k'a nel chi tzij ri k'ambel-tzij ri': Ri ija'tz junan nuben rik'in ri ruch'abel ri Dios. 12 Ri juba' ija'tz ri xqaqa pa bey, nich'on pa kiwi' ri winaqi' ri ye'ak'axan ri ruch'abel ri Dios, jak'a ri Itzel-Wineq junanin nipe, y nrelesaj-el ri ruch'abel ri Dios pa taq kánima ri winaqi' ri', richin keri' man nikinimaj ta ri Dios, y man yekolotej ta. 13 Ri ija'tz ri xqaqa kan kojol taq abej, kan nich'on-wi k'a chikij ch'aqa' chik winaqi' ri ye'ak'axan ri ruch'abel ri Dios. Rije' kan janila k'a yekikot toq nikik'ul ri ruch'abel ri Dios pa taq kánima. Jak'a man nuk'en ta qa jebel ri ruxe', kan man niyaloj ta k'a ri kikoten kik'in, xa jun ka'i-oxi' ok q'ij kuqul kik'u'x rik'in ri Dios. Y toq yetejtobex, man k'ayew ta richin nikiya' kan ri Dios. 14 Ri ija'tz ri xqaqa kojol taq q'ayis ri k'o kik'ixal nich'on k'a chikij ch'aqa' chik winaqi' ri ye'ak'axan ri ruch'abel ri Dios. Jak'a toq q'axineq chik juba' q'ij, xa nijiq' ri ruch'abel ri Dios kik'in, roma xa ja ri nik'atzin chire ri kik'aslen wawe' chuwech re ruwach'ulew ri nikich'ob, roma chuqa' ri kibeyomel y chuqa' roma yekirayila'. Y man niwachin ta jebel ri kik'aslen. 15 Ri ija'tz ri xqaqa pa jun utzilej ulew, re' kan nich'on-wi k'a chikij ri winaqi' ri ye'ak'axan ri ruch'abel ri Dios, y rik'in ronojel kánima nikiben ri nubij. Jantape' kikuquban kik'u'x rik'in ri Dios, y niwachin jebel ri kik'aslen, xcha'. 16 Chuqa' ri Jesús xubij: Man jun chuqa' wineq ri nutzij jun q'aq' richin nisaqirisan pa jay y k'a ta ri' nrajo' nutz'apej o nuya' ta apo chuxe' ri ruch'at. Ri q'aq' ri' kan nik'atzin richin nikanox akuchi niya'ox-wi, richin keri' ri ye'ok-apo pa jay yetzu'un jebel. 17 Y man jun ri ewan kan, ri man ta xtibeq'alajin-pe. Chuqa' man jun ri tz'apen kan rij, ri xa man ta nibeq'alajin-pe y nel-pe chuwa-saqil. 18 Tiwak'axaj k'a jebel, roma ri kan k'o-wi k'o rik'in, xtuk'ul k'a más. Jak'a ri juba' ok k'o rik'in, janipe' ok ri nuch'ob chi k'o rik'in, xa kan nelesex k'a el chire, xcha' ri Jesús. 19 K'o k'a jun q'ij ri rute' y ri e rach'alal ri Jesús xepe k'a akuchi k'o-wi rija'. Jak'a man xetikir ta xe'apon k'a rik'in, roma janila e k'iy winaqi' kimolon-ki' rik'in ri Jesús. 20 Y xbix k'a apo chire chi ri rute' y ri e rach'alal koyoben chuwa-jay, richin nikiq'ejela' kan. 21 Jak'a rija' xubij: Ja ri winaqi' ri ye'ak'axan y nikiben ri nubij ri ruch'abel ri Dios, jari' ri nte' y ri e wach'alal, xcha'. 22 K'o k'a jun q'ij ri Jesús, e rachibilan ri rutijoxela', xok-el pa jun barco chiri' chupan ri choy richin Galilea. K'ari' xubij chike: Jo' juk'an ruchi-ya', xcha'. Y xebe. 23 Rokik kichapon-el bey pa ruwi' ri ya', ri Jesús xwer-el. Jari' toq xpe jun kaq'iq' janila nim ri chiri' pa ruwi' ri ya', y rije' yebe yan k'a chuxe' ya'. Kan pa ruk'ayewal k'a ek'o-wi. 24 K'ari' ri tijoxela' xkik'asoj ri Jesús, y xkibij chire: ¡Qajaw! ¡Qajaw! Wakami yojken, xecha' chire. Jari' toq ri Jesús xyakatej k'a pe, y xuben chi xk'is-el ri kaq'iq' y xtane-qa ri nibolqo't ri ya'. 25 K'ari' ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': ¿Achike roma toq man xikuquba' ta ik'u'x wik'in?, xcha'. Jak'a rije' xa kixibin-ki'. Kan janila xkimey ri xbanatej, y nikik'utula' chikiwech: ¿Achike k'a chi achin re'? Roma kan nich'on chike ri kaq'iq' y ri ya', y kan nikinimaj rutzij, yecha'. 26 Ri Jesús y ri rutijoxela' xe'apon k'a ri juk'an ruchi' ri choy, ri chiri' pa Gerasa, ri k'o-apo chuwech ri choy richin Galilea. 27 Toq ri Jesús xqaqa kan chupan ri barco, xapon jun achin aj pa jun tinamit chikinaqaj rije', ri kan k'o yan chik k'iy q'ij ek'o-pe itzel taq espíritu rik'in. Maneq rutziaq rukusan, ni man nik'oje' ta pa rachoch. Xa ja ri akuchi e muqun-wi kaminaqi', jari' ri okineq rachoch. 28 Re achin re', kan xaxe xutz'et ri Jesús, kan jari' xbexuke' chuwech. Kan rik'in k'a ruchuq'a' xch'on-apo rik'in ri Jesús, y xubij k'a: Rat, Jesús ri ruk'ajol ri nimalej Dios, ¿achike roma toq yinaneq? Tabana' jun utzil man kinach'ujerisaj, xcha'. 29 Xubij kere' roma ri Jesús xubij chi ri itzel espíritu ri k'o rik'in chi tel-el ri chiri'. Roma k'iy q'ij k'o-pe re itzel espíritu re' rik'in. Roma chuqa' ri' ri winaqi' kichapon e kiximilon ruq'a-raqen re achin re' rik'in ch'ich' y cadena, jak'a man e tikirineq ta chirij. Roma re achin re' yeruq'ej ri cadena ri e ximiyon richin, y ri itzel espíritu ri k'o rik'in nuben k'a chire chi nibe ri pa tz'iran ruwach'ulew. 30 K'ari' ri Jesús xuk'utuj k'a chire chi achike rubi'. Y rija' xubij: Ri nubi' Oj K'iy, xcha'. Keri' xubij roma kan e janila ri itzel taq espíritu ri ek'o rik'in. 31 Re itzel taq espíritu re' janila xkik'utuj utzil chire ri Jesús chi man keruteq-el chupan ri nimalej siwan, akuchi nikitej janila poqon. 32 Chunaqaj-apo ri chiri', pa ruwi' jun juyu' ri k'o chuchi' ri ya', ek'o janila e k'iy aq ri yewa'. Roma ri' ri itzel taq espíritu xkik'utuj utzil chire ri Jesús chi tuya' q'ij chike richin ye'ok kik'in re aq re'. Y ri Jesús xuya' q'ij chike. 33 K'ari' ri itzel taq espíritu kan jari' xe'el-el rik'in ri achin, y xebe'ok kik'in ri aq. Konojel k'a ri aq ri' xkichop anin chuwech ri juyu' pa'el-pa'el, y choj xebeqaqa pa ya'. Y chiri' xejiq'-wi konojel ri aq ri'. 34 Ri yeyuq'un kichin ri aq ri', toq xkitz'et ri xk'uluwachitej, xa xe'animej y xbekiyala' kan rutzijol ri pa tinamit y ri pa taq juyu'. 35 Jak'a ri winaqi' ri xe'ak'axan-pe ri xk'uluwachitej, xepe richin xokitz'eta'. Toq xe'oqaqa rik'in ri Jesús, kan jari' toq xkitz'et chi ri achin ri xek'oje' itzel taq espíritu rik'in, tz'uyul-apo chunaqaj ri Jesús, rukusan rutziaq y kan choj chik rubanik. Jak'a ri winaqi' ri' xa xkixibij-ki'. 36 Y xtzijox chike koma ri achi'a' ri xetz'eton toq xe'elesex ri itzel taq espíritu rik'in ri achin ri', roma ri Jesús. 37 K'ari' konojel ri winaqi' aj-Gerasa xkik'utuj nimalej utzil chire ri Jesús chi man tik'oje-qa chiri' roma kixibin-ki' janila. Roma ri' ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xok-el pa barco y xtzolin. 38 Jak'a ri achin ri xe'elesex ri itzel taq espíritu rik'in, nuk'utuj k'a utzil chire ri Jesús chi tuya' q'ij chire richin nibe rik'in. Jak'a ri Jesús xubij chire: 39 Katzolin chi'awachoch, y tabetzijoj ri xuben ri Dios awik'in, xuche'ex. Roma ri' ri achin kan xberutzijoj na wi ri chirachoch, y chike konojel ri winaqi' ri pa rutinamit xutzijoj ri xuben ri Jesús rik'in. 40 Toq ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xtzolin k'a juk'an chik ruchi' ri ya', ri winaqi' ek'o chiri' rik'in janila kikoten xkik'ul-apo, roma kan ja rija' ri koyoben. 41 Xeri' xapon k'a jun achin rubini'an Jairo. Rija' nisamej chupan ri jay richin molojri'il, akuchi nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios, y ja rija' ri tata'al chiri'. Toq xutz'et-apo ri Jesús, kan jari' xxuke' k'a pan ulew chuwech, y xuk'utuj k'a utzil chire chi tibe chirij k'a pa rachoch, 42 roma xa kan xaxe ri jun ti rumi'al k'o, ri k'o la'eq kablajuj rujuna' y niken yan qa. Toq ri Jesús y ri e beneq rik'in xkichop-el bey richin yebe pa rachoch ri Jairo, janila e k'iy winaqi' xetzeqe-el chirij y nikipitz'. 43 Chikikojol k'a ri winaqi', beneq jun ixoq yawa'. Re ixoq re' k'o yan kablajuj juna' nibiyin rukik'el, y man tanel ta. Xuk'is yan k'a ronojel ruméro, roma beneq chik kik'in k'iy aq'omanela', jak'a man jun chike ri aq'omanela' tikirineq ta raq'oman. 44 Ri ixoq ri' xjel k'a apo chirij ri Jesús, y xberuchapa' k'a kan juba' ri ruchi-rutziaq. Y kan jari' xtane' nibiyin ri rukik'el. 45 Jari' toq ri Jesús xuk'utuj chi achike ri xchapo. Y konojel nikibij chi man jun chapayon. Chuqa' ri Pedro y ri ch'aqa' chik tijoxela' xkibij chire ri Jesús: Ajaw, rat nawajo' nawetamaj achike xachapo. Jak'a wawe' k'ayew richin nawetamaj, roma janila e k'iy winaqi' nikipitz'-ki' y nikinimila-ki' chawij, y ¿rat nak'utuj chi achike xachapo?, xcha'. 46 Jari' toq ri Jesús xubij: K'o jun ri xichapo, roma kan xinna' chi k'o jun ri xink'achojirisaj rik'in ri uchuq'a' ri k'o wik'in, xcha'. 47 Ri ixoq, toq xutz'et chi xa xnabex, nibaybot xoxuke' chuwech ri Jesús. Y chikiwech konojel ri winaqi' xubij-apo chire ri Jesús ri achike roma toq xuchop ruchi-rutziaq. Xubij chuqa' chi kan xaxe xuchop ruchi-rutziaq ri Jesús, kan jari' xk'achoj. 48 Ri Jesús xubij chire: Nána, xakolotej roma xakuquba' ak'u'x wik'in. Wakami k'a, katzolin k'a rik'in uxlanibel-k'u'x, xcha'. 49 K'a nich'on na k'a ri Jesús rik'in ri ixoq, toq k'o jun xoqaqa ri peteneq chirachoch ri Jairo. Ri jun ri xpe, xorubij k'a chire: Man chik tak'uaj-el ri tijonel, roma ri ti ami'al xa xken yan, xcha'. 50 Jak'a toq ri Jesús xrak'axaj-pe, xubij chire ri Jairo: Man taxibij-awi', rat xaxe takuquba' ak'u'x wik'in, y ri ti ami'al xtik'astej, xcha'. 51 Toq xe'apon k'a chirachoch ri Jairo, ri Jesús xaxe k'a xerucha-el ri Pedro, ri Jacob o, ri Juan, y ri rute-rutata' ri ti kamineq richin xe'ok rik'in. 52 Ek'o ch'aqa' winaqi' ri janila nikoq'ej ri ti xten ri' y kan yejiq'ijo'x. Jak'a ri Jesús xubij chike: Man chik k'a tiwoq'ej ri ti xten, roma rija' xa man kamineq ta; xa nuxlan, xcha'. 53 Jak'a rije' xa xetze'en chirij ri Jesús, roma ketaman chi xa kamineq chik ri ti xten ri'. 54 Jari' toq ri Jesús xuchop ruq'a' ri ti xten, y xubij k'a: Ti xten, kayakatej, xcha'. 55 Y ri ti xten kan xtzolin na wi pe ri ránima rik'in, y kan jari' xyakatej-pe. Y ri Jesús xubij chi tikisuju' ruway. 56 Jak'a ri te'ej-tata'aj kan xsach kik'u'x toq xkitz'et ri xbanatej rik'in ri kalk'ual. Ri Jesús xubij k'a chike chi man tikitzijoj ri xbanatej.

Lucas 9

1 Ri Jesús xeroyoj k'a ri kablajuj rutijoxela', y xuya' uchuq'a' chike richin yekelesala' konojel kiwech itzel taq espíritu, y richin chuqa' yekik'achojirisala' yawa'i'. 2 Xeruteq k'a el ri rutijoxela' richin xebe chutzijoxik ri rajawaren ri Dios, y richin chuqa' yekik'achojirisaj yawa'i'. 3 Y xubij-el chike: Re nichop-el bey, kan man jun k'a tik'uaj. Man tik'uaj ch'ame'y, man tik'uaj peqes, ni wey, ni méro. Y man tik'uaj chik el jun itziaq; xa kan xaxe ri ikusan-el. 4 Xabachike jay yixapon-wi, chiri' kixk'oje-wi-qa k'a ja toq yixel na pe chupan ri tinamit ri'. 5 Wi ri tinamit ri yixapon-wi xa man yixk'ul ta, xa tiya' k'a kan, y titotala' kan ri poqolaj ri k'o pa taq iwaqen, retal chi rix xe'imalij kan ri winaqi' ri', xcha' ri Jesús. 6 Y ri tijoxela' xebe na wi. Xebe ri pa taq kokoj tinamit richin xbekitzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik. Xekik'achojirisala' chuqa' yawa'i' akuchi ri xeq'ax-wi. 7 Ri rey Herodes Antipas, kan yerak'axala' k'a ronojel ri yerubanala' ri Jesús. Jak'a man nril ta k'a achike ri nunimaj, roma ek'o ri yebin chi ja ri Juan ri xk'astej-pe chikikojol ri kaminaqi'. 8 Ek'o k'a chuqa' yebin chi ri Jesús ja ri Elías ri xtzolin-pe. Y ch'aqa' chik winaqi' nikibij k'a chi ri Jesús jun chike ri achi'a' ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ri ojer kan, ri xbek'astej-pe. 9 Y ri Herodes nubij-qa: ¿Achike kami achin re Jesús re'? Roma k'iy yenwak'axaj chirij. Jak'a man ja ta ri Juan, roma ri Juan ja yin xitaqo rutzak'ixik rujolon, nicha'. Ri Herodes xukanola' k'a rubanikil richin chi xutz'et ta ri Jesús. 10 Chirij ri' ri e rutijoxela' xetzolin-pe chire ri banoy rusamaj, y xkitzijola' k'a chire ri Jesús ri xkibanala'. Y ri Jesús xeruk'uaj k'a el ri tijoxela' ri', y xebe pa jun tz'iran ruwach'ulew richin ri tinamit Betsaida. 11 Jak'a toq ri winaqi' xekinabej-el ri Jesús y ri rutijoxela', chuqa' rije' xebe. Toq re winaqi' re' xe'apon rik'in ri Jesús, rija' jebel xeruk'ul y xch'on chuqa' chike chirij ri rajawaren ri Dios. Chuqa' xeruk'achojirisala' konojel ri yawa'i' ri e uk'uan-apo chuwech. 12 Toq xqaq'ij-qa ri q'ij ri', ri kablajuj tijoxela' xejel-apo rik'in ri Jesús y xkibij chire: Ke'ataqa-el re winaqi' re' richin yebe chukanoxik akuchi yebewer-wi, y yebe chuqa' chukanoxik kiway pa taq kokoj tinamit y pa ch'aqa' chik tinamit ri ek'o-pe naqaj. Roma re ojk'o-wi, xa e maneq winaqi', xecha' chire. 13 Jak'a ri Jesús xubij chike ri rutijoxela' chi tikiya' kiway rije'. Y ri tijoxela' xkibij chire ri Jesús: Xaxe wo'o' wey y ka'i' ker k'o qik'in. Xaxe wi nibeqaloq'o' kiway konojel re winaqi' re' richin yewa', xecha'. 14 Kere' xkibij roma ek'o la'eq e 5,000 achi'a'; y man xe'ajlex ta ri ixoqi', ni ri ak'uala'. Jak'a ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': Tibana' k'a chike re winaqi' re' chi ketz'uye' pa taq kawineq lajuj, xcha' chike. 15 Kan keri' na wi ri xkiben ri tijoxela'; xekitz'uyuba' konojel winaqi'. 16 Ri Jesús xeruli'ej k'a pa ruq'a' ri wo'o' kaxlan-wey y ri ka'i' ker, xtzu'un chikaj y xumatioxij chire ri Dios. Rija' xeruper k'a el ri kaxlan-wey, y xuya-el chike ri rutijoxela' richin nikiya' chike ri winaqi'. Keri' chuqa' xuben rik'in ri ker richin xujech k'a chikiwech konojel. 17 Kan konojel k'a jebel xkitej kiway. Kan man jun k'a ri man ta jebel xwa'. K'a k'o na k'a kablajuj chakech ri xnoj rik'in ri kaxlan-wey y ri ker ri xmolotej, ri xa man xk'is ta. 18 K'o k'a jun q'ij ri Jesús ruch'aron k'a el ri', richin nich'on rik'in ri Dios, y ri rutijoxela' kan ek'o chuqa' rik'in. Jari' k'a toq ri Jesús xuk'utuj chike: ¿In achike k'a yin nikich'ob ri winaqi'?, xcha'. 19 Rije' xkibij chire: Ek'o yebin chi rat at Juan ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Ek'o ch'aqa' chik nikibij chi ja rat ri Elías. Ek'o k'a chuqa' ri yebin chi rat at jun chike ri ch'aqa' chik achi'a' ri xeq'alajirisan ruch'abel ri Dios ojer kan, y wakami xak'astej-pe chikikojol ri kaminaqi', xecha' chire ri Jesús. 20 Rija' xuk'utuj k'a chike: Y chiwech rix, ¿in achike k'a yin?, xcha' chike. Jak'a ri Pedro kan jari' xubij chire ri Jesús: Ja rat ri Cristo, ri taqon-pe roma ri Dios, xcha'. 21 Jak'a ri Jesús janila xuchilabej chike ri rutijoxela' chi man tikitzijoj chi ja rija' ri Cristo. 22 Xubij chuqa' chike: Yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, k'o chi nink'owisaj k'iy tijoj-poqonal. Xkinetzelex koma ri achi'a' ri k'o kiq'ij, ri aj-raqen kichin ri sacerdote y ri etamanela' chirij ri pixa'. Y xkikamisex. Jak'a pa rox q'ij xkik'astej-pe, xcha' ri Jesús chike. 23 K'ari' chike k'a konojel winaqi' ri ek'o chiri' xubij: Wi k'o jun nrajo' nitzeqeliben wichin, tuqasaj-ri', man tupoqonaj-ri' richin nuk'owisaj tijoj-poqonal y kirutzeqelibej. 24 Ri wineq ri xa ja ri k'aslen richin chuwach'ulew ri más nrajo', re' xa man xtik'oje' ta jun qitzij ruk'aslen. Jak'a ri man nupoqonaj ta ri' xtipe y napon pa kamik woma yin, rija' kan xtril-wi k'a ri qitzij ruk'aslen. 25 ¿Roma achike ta k'a nuk'en-pe chire ri wineq, wi nik'oje' ta ri beyomel richin ronojel re ruwach'ulew rik'in y xa man kolotajineq ta? Roma ri wineq ri' man xtitikir ta xtuloq' chik ri ruk'aslen. 26 Man jun k'a wineq tik'ix nuq'alajirisaj chi in runiman yin y ri nuch'abel chike ri winaqi' richin re wakami, ri xa man nikinimaj ta ri Dios y kan e aj-maki-wi. Roma yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan xkipe chik k'a jun bey, y junan chik k'a nuq'ij-nuk'ojlen rik'in ri Tata'ixel y e wachibilan-pe ri loq'olej taq ángel. Wi k'o jun ri nik'ix nubij keri' chike ri winaqi', yin chuqa' xkik'ix ninbij chi ri jun wineq ri' wichin yin. 27 Kan ek'o k'a chiwe re ixk'o wawe' ri man xkixken ta, k'a toq in itz'eton chik yin, toq xkipe richin nonq'ata-tzij, xcha'. 28 Toq ik'owineq chik k'a la'eq waqxaqi' q'ij ri Jesús xucha' k'a ri Pedro, ri Jacobo y ri Juan richin xeruk'uaj k'a pa ruwi' jun juyu' richin nibech'on rik'in ri Dios. 29 Toq ri Jesús najin chi ch'owen rik'in ri Dios, xjalatej ri ruwech, y kan keri' chuqa' ri rutziaq. Ri rutziaq janila rusaqil xuben y niyik'lun. 30 Y yetzijon yan chik rik'in ri Jesús ka'i' achi'a'. Re achi'a' re' ja ri Moisés y ri Elías. 31 Rije' ek'o k'a pa jun saqil, y yetzijon chirij ri kamik ri xtuk'uaj ri Jesús pa Jerusalem. Roma ja samaj ri' ri ya'on-pe chire roma ri Dios. 32 Ri Pedro y ri e rachibil jebel yewer. Chaq k'ate' xek'astej y xkitz'et k'a ri saqil ri k'o chirij ri Jesús. Xekitz'et chuqa' ri e ka'i' chik achi'a' ri ek'o rik'in. 33 Toq ri ka'i' achi'a' ri' nikich'er yan ki' rik'in ri Jesús richin yebe, jari' toq ri Pedro xubij chire ri Jesús: Wajaw, wawe' kan ruk'amon richin yojk'oje-qa. Wi ta nawajo', niqaben oxi' taq jay rik'in ruq'a' taq che'; jun awichin rat, jun richin ri Moisés y jun richin ri Elías, xcha'. Ri Pedro keri' k'a xubij-apo roma man nril ta achike nuben. 34 Y k'a nich'on na k'a rija' toq k'o jun sutz' ri xbek'ulun-pe y xerukuch. Ri tijoxela' xkixibij-ki' toq xkina' chi ek'o chik chupan ri sutz' ri'. 35 Jari' k'a toq k'o jun ch'abel xkak'axaj chupan ri sutz' ri', y xubij: Jare' ri nuk'ajol yin ri kan janila ninwajo'. Tiwak'axaj k'a ri nubij, xcha-pe. 36 Jak'a toq xk'is-qa ri ch'abel ri', ri Jesús xa ruyon chik k'o. Y ri tijoxela', kan man jun k'a achoq chire xkitzijoj-wi jun ka'i-oxi' q'ij ri xkitz'et ri chiri' pa ruwi' ri juyu'. 37 Pa ruka'n q'ij, toq ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela' xqaqa-pe pa ruwi' ri juyu' ri', kan e janila k'a e k'iy ri winaqi' ri xek'ulun-apo. 38 K'o k'a jun achin chikikojol ri winaqi', ri xch'on-apo chire ri Jesús, y xubij: Tijonel. Yin nink'utuj utzil chawe chi natzu' ta juba' la juney ti nuk'ajol, 39 roma chaq k'ate' nok jun itzel espíritu rik'in. Toq nuchop, nuben chire chi rik'in ruchuq'a' nich'on, y nuyikikej ri ruch'akul, y niwoqo ruchi'. Re itzel espíritu re' nuben k'a chire ri nuk'ajol richin nutej poqon y k'arunaj nuya' kan. 40 Xink'utuj yan utzil chike re atijoxela' chi tikelesaj re itzel espíritu re' rik'in ri nuk'ajol, jak'a xa man xetikir ta, xcha' ri achin. 41 Ri Jesús xubij chike ri winaqi': Kan man jun chiwe rix ri kuqul ta ruk'u'x rik'in ri Dios. ¿Rix nich'ob chi yin kan jantape' yik'oje' iwik'in? ¿Chi kan jantape' k'o chi yixinkoch'? Tik'ama-pe ri ala', xcha'. 42 Toq ri ala' xnaqajub-apo rik'in ri Jesús, ri itzel espíritu rik'in k'a ruchuq'a' xuyikikej ri ala' y xutorij pan ulew. Ri Jesús xuch'olij k'a ri itzel espíritu. Y xukol ri ala' chuwech ri itzel espíritu ri', y xujech-el chire ri rutata'. 43 Kan konojel ri winaqi' xkimey toq xq'alajin chi ri Dios kan yalan wi nim. Toq ri winaqi' yetzijon chikiwech chirij ri ala' ri xuk'achojirisaj ri Jesús, jari' toq rija' xubij chike ri rutijoxela': 44 Tiwak'axaj k'a jebel re tzij re', y man k'a timestaj: Yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xkijach k'a pa kiq'a' ri winaqi', xcha'. 45 Jak'a ri tijoxela' man xq'ax ta chikiwech ri xubij ri Jesús chike, roma ewan chikiwech. Y nikixibij-ki' nikik'utuj chire ri nel chi tzij ri xubij chike. 46 Ri rutijoxela' ri Jesús xkich'ojila' chikiwech ri achike chike rije' ri más nim ruq'ij. 47 Jak'a ri Jesús kan retaman k'a achike ye'ajin chuch'obik pa taq kánima ri rutijoxela'. Roma ri' rija' xberuk'ama-pe jun ti ak'ual, y xupaba' rik'in. 48 Xubij k'a chike: Ri xtik'ulu jun ak'ual pa nubi', kan achi'el ja k'a yin ri xkiruk'ul, y ri xtik'ulun wichin yin, chuqa' kan xtuk'ul ri in taqayon-pe. Kan ja ri iwachibil ri más man jun ruq'ij, xa jari' ri más nim ruq'ij, xcha' ri Jesús. 49 Jak'a ri Juan xubij chire ri Jesús: Tijonel, k'o jun achin man qachibil ta ri qatz'eton kan. Y re achin re', pan abi' rat yerelesala' itzel taq espíritu. Jak'a roma xa man qachibil ta, xqabij chire chi man chik tuben keri', xcha' rija'. 50 Ri Jesús xubij k'a chire ri Juan: Man tiq'et. Roma ri man ye'etzelan ta qichin, kan qachibil-wi-qi' kik'in, xcha'. 51 Toq xa noqaqa yan ri qij chi ri Jesús nitzolin chila' chikaj, rija' kan xuch'ob jebel richin xbe ri pa Jerusalem. 52 Ek'o ri xeruteq-el nabey richin xebe pa jun ti tinamit ri k'o pa Samaria, richin xbekikanoj jun jay ri akuchi xtibe'uxlan-wi ri Jesús y ri e rachibilan-el. 53 Jak'a ri winaqi' aj chiri' man xkajo' ta xkik'ul ri Jesús, roma rije' xkinabej chi xa pa Jerusalem ruchapon-wi-el bey. 54 Toq ri Jacobo y ri Juan xkinabej chi man nik'ul ta koma ri winaqi', xkibij chire ri Jesús: Qajaw, ¿nawajo' chi niqaben achi'el xuben ri Elías, y niqak'utuj chi tiqaqa-pe q'aq' chila' chikaj, richin yeruk'is re winaqi' re'?, xecha'. 55 Jak'a ri Jesús xerutzu' y xch'olin chikij [y xubij chike: Rix man iwetaman ta achike espíritu peteneq-wi re'. 56 Roma yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, man xipe ta chi kikamisaxik winaqi', yin xipe chikikolik, xcha'.] Roma ronojel ri' xebe chik k'a pa jun ti ko'ol tinamit. 57 Toq kichapon chik bey, jun chike ri ek'o kik'in xubij chire ri Jesús: Wajaw, yin yatintzeqelibej xabakuchi xkabe-wi, xcha'. 58 Jak'a ri Jesús xubij chire: Ri utiwa' kan k'o-wi kijul akuchi yek'oje-wi; y keri' chuqa' ri aj-xik' taq chikopi', kan k'o chuqa' kisok. Jak'a yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan man jun k'a akuchi ta yinuxlan-wi juba', xcha' chire. 59 Y xubij chik chire jun chik achin ri chiri', chi tutzeqelibej. Jak'a re achin re' xubij: Wajaw, yin kan janila ninwajo' chi yibe chawij. Jak'a taya' na q'ij chuwe richin ninmuq na kan ri nata', k'ari' xkibe chawij, xcha'. 60 Jak'a ri Jesús xubij chire re achin re': Xa taya' kan chi ri kaminaqi' yekimuq ri kikaminaq. Rat kan tabetzijoj k'a ri rajawaren ri Dios, xcha' ri Jesús chire. 61 K'o chik k'a jun ri xbin chire ri Jesús: Wajaw, yin ninwajo' yatintzeqelibej. Jak'a nabey, taya' q'ij chuwe richin yibech'on kan chike ri e aj pa wachoch, xcha'. 62 Jak'a ri Jesús xubij chire: Man jun wineq ri nuben ta arado y nitzu'un kan chirij, ri utz ta richin nutzijoj ri rajawaren ri Dios, xcha'.

Lucas 10

1 Toq e banatajineq chik k'a ronojel re', ri Jesús xerucha' 72 achi'a' richin chi kaka' xeruteq-el pa taq tinamit ri akuchi xtapon-wi rija'. 2 Xubij k'a chike: Kan qitzij wi chi ri tiko'n janila k'iy; jak'a ri samajela' man e k'iy ta. Roma ri' tik'utuj k'a chire ri rajaw ri samaj chi kerutaqa-pe ch'aqa' chik samajela' richin nikik'ol ri tiko'n. 3 ¡Kixbiyin k'a! Yin xkixinteq-el achi'el taq karne'l chikikojol ri winaqi' ri e achi'el utiwa'. 4 Jak'a man tik'uaj peqes, ni man jun tik'uaj richin niyek ri iméro; man tik'uaj chuqa' jun chik k'ulaj xajab. Ni man kixpataj pa taq bey richin ye'iq'ejela' na kan ri winaqi'. 5 Toq yixapon pa jun jay, k'o chi yixq'ejelon y tik'utuj chi ri uxlanibel-k'u'x richin ri Dios tik'oje' kik'in. 6 Wi ri rajaw ri jay ri' yixkik'ul roma nikajo' ri uxlanen, ri uxlanen richin ri Dios kan xtik'oje-wi kik'in. Jak'a wi ri winaqi' xa man jebel ta yixkik'ul, ri uxlanen man k'a xtik'oje' ta kan kik'in. 7 Rix kan kixk'oje' k'a qa chupan ri jay ri yixapon-wi y kan titija' y tiqumu' ri xtikisipaj chiwe, roma ri samajel kan ruk'amon-wi chi nitoj roma ri samaj ri nuben. Y man k'a tijalala' ri jay ri akuchi yixk'oje-wi. 8 Keri' chuqa' tibana' toq yixapon xabachike tinamit y yixk'ul. Kan titija' k'a ronojel ri nisipex chiwe. 9 Ke'ik'achojirisala' k'a ri yawa'i' ri ek'o chiri', y tibij k'a chike chi ri q'ij richin chi rije' ye'ok pa rajawaren ri Dios, xa naqaj chik k'o-wi-pe. 10 Jak'a wi yixapon pa jun tinamit ri xa man utz ta ik'ulik niban, kixel k'a el ri pa taq bey richin ri tinamit y tibij k'a chike ri winaqi': 11 Ri poqolaj richin re tinamit re' ri k'o-el pa qaqen, niqatotaj kan chiwech, richin keri' tiwetamaj chi man utz ta ri xiben chi man xojik'ul ta jebel. Y tiwetamaj kan chuqa' chi ri q'ij richin chi ri winaqi' ye'ok pa rajawaren ri Dios naqaj chik k'o-wi-pe, y rix kan xsuj k'a chiwe, xkixcha' kan. 12 Toq ri Dios xtuya-pe ri ruk'ayewal pa ruwi' ri ruwach'ulew, ri winaqi' kichin ri tinamit ri', más k'a ri ruk'ayewal ri xtuya' pa kiwi' rije' ke chuwech ri ruk'ayewal ri xuya' pa kiwi' ri aj-Sodoma, xcha'. 13 ¡Toq'ex iwech rix aj-Corazín y rix aj-Betsaida! Roma xa ta ja ri pa taq tinamit Tiro y Sidón xeban-wi re meyel banobel ri xeban iwik'in rix, ri winaqi' aj chiri' xtzolej yan ta pe kik'u'x rik'in ri Dios. Kikusalon ta chik kitziaq richin bis, y kiyalon ta chik chaj chikij, retal chi yebison roma janila ri kimak ri e kibanalon. 14 Jak'a chupan ri q'ij toq xtibanatej ri q'atoj-tzij, ja rix ri ixk'o pa Corazín y pa Betsaida ri más ruk'ayewal xtiqaqa pan iwi', ke chikiwech ri aj-Tiro y ri aj-Sidón. 15 Keri' chuqa' rix aj-Capernaum, kan nich'ob chi yixbe chila' chikaj rik'in ri Dios y janila xtinimirisex iq'ij. Jak'a xa man keri' ta. Xa xkixqaqa chupan ri q'aq'. 16 Jak'a rix nutijoxela', achike k'a wineq ri xkixruk'ul jebel richin nrak'axaj ri ich'abel, kan ja chuqa' yin ri yiruk'ul. Y ri achike k'a chuqa' ri xkixetzelan kan, ja chuqa' yin ri yiretzelaj. Y ri netzelan wichin yin, kan ja chuqa' ri Dios ri taqayon-pe wichin ri nretzelaj, xcha' el ri Jesús. 17 Chirij ri' xetzolin k'a pe re oxk'al lajuj achi'a' re' y rik'in janila kikoten xkibij chire ri Jesús: Qajaw, ri itzel taq espíritu kan xeniman chuqa' chiqe toq pan abi' rat xojch'on-wi chike, yecha'. 18 Ri Jesús xubij chike: Ja', kan qitzij ri nibij. Roma yin kan xintz'et chi ri Itzel-Wineq, xtzaq-pe chila' chikaj, kan achi'el koyopa' ri xuben. 19 Yin kan nuya'on na wi uchuq'a' chiwe richin chi yixch'akon chirij ri ruchuq'a' ri Itzel-Wineq, y chuqa' richin chi stape' xke'ipalibela' ta kumatzi' y alacrán ri yeruya' pan ibey, kan man jun xtik'uluwachij pa ruq'a'. 20 Jak'a rix man kixkikot xaxe roma ri itzel taq espíritu yixkinimaj. Xa kan kixkikot k'a roma kan tz'ibatel ri ibi' chila' chikaj rik'in ri Dios, xcha'. 21 Chupan k'a ri ramaj ri', ri Loq'olej Espíritu janila kikoten xuya' pa ránima ri Jesús. Y xubij: Matiox ninya' chawe nata' Dios, rat ri rajaw ri kaj y re ruwach'ulew, roma man xaq'alajirisaj ta ronojel re' chikiwech ri winaqi' ri kan nikina' chi janila k'iy ketaman. Xa ja ri chikiwech ri winaqi' ri maneq ketamabal, xa chikiwech rije' xaq'alajirisaj-wi re'. Kan keri' wi k'a nata' Dios, roma jari' ri arayibel rat, xcha' ri Jesús. 22 K'ari' rija' xubij chike konojel ri ek'o chiri': Ri nata' Dios kan ronojel k'a ruya'on-pe pa nuq'a'. Man jun chik k'a etamayon in achike yin, xaxe ri nata' ri etamayon. Man jun chuqa' etamayon achike ri nata', xaxe yin ri ruk'ajol, y ri wineq achoq chire xtinwajo' xtinq'alajirisaj-wi ri nata', xtretamaj achike k'a rija', xcha'. 23 K'ari' ri Jesús xerutzu' ri rutijoxela' y xaxe chike rije' xubij-wi: Jebel ruwa-iq'ij rix, roma re yixtajin chutz'etik rik'in ri runaq' taq iwech. Chuqa' kan jebel ruwa-kiq'ij ri ch'aqa' chik winaqi' ri yetz'eton ronojel re'. 24 Kan ninbij k'a chiwe, chi e k'iy q'alajirisey ruch'abel ri Dios y ri e rey ri xek'oje' ojer kan, janila xkajo' chi xkitz'et ta ri nitz'et rix wakami, y man xkitz'et ta. Xkajo' ta xkak'axaj ri niwak'axaj rix re wakami, y man xkak'axaj ta, xcha'. 25 K'o k'a jun q'ij jun etamanel chirij ri pixa' xbeyakatej-pe y xbech'on rik'in ri Jesús, roma nrajo' nutejtobej. Y xubij: Tijonel, ¿achike nik'atzin richin ninben yin richin keri' ninwichinaj ri k'aslen richin q'asen?, xcha'. 26 Ri Jesús xubij chire: ¿Achike k'a ri nubij chupan ri pixa' richin ri Moisés? ¿Achike niq'ax chawech rat?, xcha'. 27 Ri etamanel xubij chire ri Jesús: Ri pixa' nubij chi tiqajo' ri qa-Dios ri qajaw rik'in ronojel qánima, rik'in ronojel qak'u'x y rik'in ronojel quchuq'a'. Kan achi'el niqajo-qa-qi' roj, kan keri' chuqa' keqajo' ri qawinaq, xcha'. 28 Jari' k'a toq ri Jesús xubij chire: Kan qitzij ri xabij. Wakami k'a, wi xtaben ronojel re', xtawichinaj k'a ri k'aslen richin q'asen, xcha' ri Jesús chire. 29 Jak'a re etamanel re' kan xrajo' chi tiq'alajin chi kan k'o-wi etamabel rik'in. Roma ri' xuben chi achi'el man q'axineq ta chuwech ri achike k'a ri' ri ruwinaq, ri ruk'amon chi nrajo' achi'el nrajo-qa-ri' rija'. 30 Roma ri' ri Jesús kan jari' k'a xutzijoj jun k'ambel-tzij chire: K'o k'a jun achin ri eleneq-pe ri pa Jerusalem y xulan-qa richin nibe-qa k'a pa tinamit Jericó. Jak'a re achin re' xebe'el-pe eleq'oma' chirij ri pa bey. Y ri eleq'oma' ri' ronojel xkelesaj-el chire, xkisok kan y jubama xkikamisaj kan. 31 Chirij ri' k'o k'a jun sacerdote xulan-pe chuqa' chupan ri bey ri'. Y toq re sacerdote re' xutz'et chi punul ri achin ri chiri' pa bey, xa choj xq'ax juk'an chire ri bey. 32 Keri' chuqa' jun levita, ri yeto'on kichin ri sacerdote ri pa rachoch ri Dios, peteneq chuqa' chupan ri bey ri'. Rija' xjel-apo rik'in richin xutz'et, y kan achi'el xuben ri sacerdote kan keri' chuqa' xuben rija'. 33 Jak'a k'o jun achin aj-Samaria ri peteneq chuqa' chupan ri bey ri'. Y toq xutz'et ri achin punul pa bey, janila xujoyowaj ruwech roma ri rubanon. 34 Roma ri' re aj-Samaria re' xjel-apo rik'in, y xeraq'omala' ri rusokotajik rik'in aceite oliwo y vino. Chuqa' xerupisla' ri sokotajik rik'in tzieq. K'ari' xuya-pe ri achin chirij ri rubur y xuk'en k'a pe pa jun jay ri akuchi niban-wi waran. Y xuchajij k'a ri junaq'a' ri'. 35 Pa ruka'n q'ij toq ri aj-Samaria nuchop yan chik ri rubey, rija' xrelesaj juba' méro y xuya' kan chire ri rajaw ri jay ri', y xubij chire: Tawilij y tawaq'omaj re jun achin re'. Y toq xkitzolin-pe, xtintoj k'a chawe ri ch'aqa' chik méro ri xtakusaj, xcha'. 36 K'ari' ri Jesús xubij chire ri etamanel: ¿Chawech rat achike k'a chike re e oxi' achi'a' re' ri xok ruwinaq ri achin ri xqaqa pa kiq'a' eleq'oma'?, xcha'. 37 Ri etamanel xubij chi ja ri achin ri xjoyowan ruwech. Y ri Jesús xubij k'a chire: Wakami kabiyin k'a y tabana' achi'el xuben ri achin aj-Samaria, xcha'. 38 Ri Jesús y ri rutijoxela' e beneq pa bey, y xapon pa jun ti ko'ol tinamit. Chiri' k'o k'a jun ixoq rubini'an Marta, y ja rija' ri xk'ulu-apo richin ri Jesús pa rachoch. 39 Ri Marta k'o k'a jun rach'alal rubini'an María. Y re María re' xtz'uye' k'a chiraqen-qa ri Jesús, richin keri' nrak'axaj ri ruch'abel ri Dios ri nutzijoj. 40 Jak'a ri Marta xa man keri' ta xuben. Rija' xa ch'ujerineq k'a chubanik ri rusamaj. Roma ri' xapon rik'in ri Jesús y xubij chire: Wajaw, ¿man k'a natz'et ta chi re María nuyon in ruya'on kan chuwech re samaj? Tabij k'a chire chi kiruto' juba', xcha'. 41 Jak'a ri Jesús xubij chire: Marta, rat k'iy ri nach'ob, y sachineq ak'u'x roma k'iy k'o chi naben. 42 Jak'a xaxe jun ri más nik'atzin y más utz, y jari' ri xucha' ri María. Y ri xucha' rija', man jun xtelesan chire, xcha'.

Lucas 11

1 K'o k'a jun q'ij ri Jesús k'o ri akuchi nich'on-wi rik'in ri Dios. Y toq tanel chik qa, jun chike ri rutijoxela' xubij chire: Ajaw, qojatijoj richin yojch'on rik'in ri Dios, achi'el ri Juan xerutijoj ri rutijoxela', xcha'. 2 Kan jari' toq ri Jesús xubij chike: Toq yixch'on rik'in ri Dios, kere' k'a tibij: Qatata' Dios [ri atk'o chila' chikaj,] kan jantape' ta k'a xtinimirisex ri loq'olej abi' rat. Ri awajawaren ja ta ri' ri xtik'oje' qik'in. [Kan nibanatej ta k'a ri nawajo' rat richin chi nibanatej wawe' chuwech re ruwach'ulew achi'el nikiben ri ek'o awik'in ri chila' chikaj.] 3 Tabana' utzil taya' chuqa' ri qaway ri nik'atzin chiqe ronojel q'ij. 4 Xtakuy ta ronojel ri man utz ta ri yeqaben chawech, achi'el roj yeqakuy ri winaqi' ri nikiben itzel chiqe. Man k'a taya' q'ij richin yojtzaq pa mak, [xa kan qoj akolo' k'a chuwech] xcha' ri Jesús. 5 Ri Jesús xubij chuqa' chike ri rutijoxela': K'o ta jun chiwe rix napon pa nik'aj-aq'a' pa rachoch jun rachibil, y nubij ta chire: Tabana' utzil ninjel ta oxi' away. 6 Roma xoqaqa jun wachibil wik'in ri juk'an chik peteneq-wi, y yin man jun wey k'o wik'in richin ninya-apo chire, xticha' ta. 7 Ri wineq ri akuchi nuk'utuj-wi-apo ri wey, man xtich'on ta pe k'a pa ruwarabel y xtubij ta: Man kinaya' pa k'ayew, roma ri ruchi-jay xa xintz'apej yan kan; yin y ri ak'uala' xa oj kotz'ol chik. Roma ri' man yitikir ta yiyakatej-el richin chi ninbenya' kan chawe ri nawajo', xticha' ta pe. 8 Kan qitzij wi ninbij chiwe, chi ri wineq ri nik'utux-apo ri wey chire, stape' man nibeyakatej ta pe roma kan janila kachibil-ki' rik'in ri nik'utun-apo ri wey, jak'a kan nibeyakatej-pe richin chi titane' chuk'utuxik. 9 Yin ninbij k'a chiwe rix, chi tik'utuj ri nik'atzin chiwe y ri Dios xtuya-pe. Tikanoj y xtiwil ri niwajo'. Tik'osk'a' ri ruchi-jay y yixak'axex-pe. 10 Roma ronojel ri xtik'utuj, kan xtik'ul-wi. Wi rix kan nikanoj, kan xtiwil-wi. Y wi xkixoyon-apo, kan xtijaq ri ruchi-jay chiwech. 11 Y rix ri ix tata'aj, ¿yixtikir kami niya' jun abej pa ruq'a' jun iwalk'ual, toq xa jun kaxlan-wey nuk'utuj chiwe? ¿O niya' ta kami jun itzel kumetz pa ruq'a', toq xa jun ker nuk'utuj chiwe? 12 ¿O niya' ta kami jun alacrán pa ruq'a', toq xa jun saqmolo' ri nuk'utuj chiwe? 13 Wi rix ri xa man kan ta utz ina'oj, man yixtikir ta niben keri' chike ri iwalk'ual, k'a ta la' chik k'a ri aj-chikajil qatata'. Rija' kan nuya-wi k'a ri Loq'olej Espíritu chike ri kan nikik'utuj, xcha' ri Jesús. 14 K'o k'a jun q'ij ri Jesús k'o apo jun achin rik'in ri memurneq pa ruq'a' jun itzel espíritu. Toq ri Jesús xubij chire ri itzel espíritu chi tel-el rik'in ri achin ri', ri espíritu kan xel na wi el, y ri achin ri' kan xch'on. Ri winaqi' ri xetz'eton, kan janila k'a xkimey ri jun banobel ri'. 15 Jak'a ek'o chike ri winaqi' ri nikibij: Ri Jesús yerelesaj ri itzel taq espíritu rik'in ri ruchuq'a' ri Beelzebú, ri kajawal ri itzel taq espíritu, yecha'. 16 Ek'o k'a ch'aqa' chik winaqi', ri xaxe richin nikitejtobej ri Jesús xkibij k'a chire chi tubana' jun chik meyel banobel, wi kan qitzij peteneq rik'in ri Dios. 17 Jak'a ri Jesús retaman k'a ri nikinojila' ri winaqi' ri', roma ri' xubij: Ronojel ajawaren ri xa ruyon rija' nuch'er-ri', xa kan xtitole' kan; y keri' chuqa' pa jun jay, wi xa yejalajo' chikiwech y yech'aratej, man xkepa'e' ta kan. 18 Y wi ri Itzel-Wineq yerelesaj-el ri kan e rusamajela', kan nik'ulun k'a chi tzij chi ruyon rija' nroqotaj-el-ri'. Wi keri' nuben, ruyon nik'oje' kan y chi'anin nitzaq. Yin kere' ninbij chiwe, roma rix nibij chi yin k'o ri Beelzebú wik'in, y roma ri' toq yitikir yenwelesaj ri itzel taq espíritu. 19 Y wi yin yenwelesaj ri itzel taq espíritu pa rubi' ri Beelzebú, ¿achike k'a nich'ob rix chikij ri yetzeqeliben iwichin? ¿Achike yoyon uchuq'a' chike rije' richin yetikir yekelesaj itzel taq espíritu chuqa'? Kan ja k'a ri yetzeqeliben iwichin ri yeq'alajirisan chi man utz ta ri nibij rix. 20 Yin kan ja wi ri Dios ri yoyon-pe uchuq'a' chuwe richin yitikir yenwelesaj ri itzel taq espíritu. Y re' niq'alajin chi kan xoqaqa yan k'a ri q'ij chi ri Dios xuchop yan nuq'et-tzij. 21 Wi k'o ta jun achin ri kan janila ruchuq'a', y k'o ronojel tobel ri nik'atzin chire richin nuchajij ri rachoch, kan man jun k'a ri xtelesan ta chire ri k'o rik'in. 22 Jak'a wi nok'ulun ta chik jun achin ri más ruchuq'a' chuwech rija', nich'akatej, y nelesex chire ronojel ri tobel ri nukusaj ri rukuquban ruk'u'x rik'in, k'ari' ri achin ri más ruchuq'a' nutalula' k'a ronojel ri xrelesaj-el chire ri achin ri xuch'ek. 23 Roma ri', ninbij chi ri man wik'in ta yin nisamej-wi, xa yakatajineq chuwij. Y ri achike ri man yiruto' ta richin nink'ol ri ixin, xa jari' ri najin chutaluxik. 24 Toq k'o jun itzel espíritu nel-el pa ránima jun wineq, kan niberukanoj uxlanen akuchi tolan-tolan, jak'a xa kan man nril ta ri uxlanen ri nukanoj y nubij k'a: Más utz yitzolin chik ri akuchi xinel-wi-pe, nicha-qa. 25 Toq nitzolin chik apo pa ránima ri wineq, nril k'a ri ránima ri wineq ri' achi'el jun jay ri man jun k'o chupan, meson y chojmirisan kan jebel. 26 K'ari' re itzel espíritu re' yeruk'en k'a pe e wuqu' chik rachibil ri más e itzel, y konojel k'a re' ye'ok pa ránima ri wineq ri'. Y ri wineq achoq ik'in yek'oje-wi, kan más k'ayew nuben ri ruk'aslen ke chuwech ri rubanon-pe nabey, xcha'. 27 Toq ri Jesús najin chi ch'owen, jari' k'a toq jun ixoq ri chiri' chikikojol ri winaqi', rik'in uchuq'a' xbech'on-pe, y xubij: Jebel ruwa-ruq'ij ri ixoq ri xalan y xk'iytisan awichin, xcha' chire ri Jesús. 28 Jak'a ri Jesús xubij: Kan más k'a jebel ruwa-kiq'ij ri ye'ak'axan ri ruch'abel ri Dios y kan nikiben ronojel ri nubij, xcha'. 29 Toq janila chi winaqi' ye'ajin nikimol-apo-ki' chirij ri Jesús, jari' toq rija' xubij k'a chike: Rix ix jun sol winaqi' ri janila ix itzel y man ninimaj ta ri Dios. Kan niwajo' k'a chi yin ninben na jun meyel banobel chiwech richin yininimaj. Jak'a xa man xtink'ut ta chiwech ri niwajo', roma xa kan xaxe ri xbanatej rik'in ri Jonás, ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios, xaxe ri' ri retal chuqa' ri xtinya' chiwe rix. 30 Achi'el k'a xk'uluwachitej chi ri Jonás xok jun retal chikiwech ri winaqi' ri aj-Nínive, keri' chuqa' yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xtibek'uluwachitej chi yin xkikusex richin jun retal chiwech. 31 Chupan ri q'ij toq niq'aton-tzij ri rey Salomón, ri reina richin ri ruwach'ulew Sabá janila nej xbiyin richin xorak'axaj ri retamabal ri rey ri'. Jak'a re wakami ink'o yin ri más nuq'ij chuwech ri rey ri', y xa man jun chiwe rix ri niniman ta wichin. Roma ri' toq xtapon k'a ri q'ij richin xtiq'at-tzij, xtipe ri reina ri' richin nuq'alajirisaj ri imak rix. 32 Chupan ri q'ij toq ri Jonás xberuch'abalij ruch'abel ri Dios chiri' pa Nínive, kan jari' ri winaqi' xtzolej-pe kik'u'x rik'in ri Dios. Jak'a re wakami ink'o yin ri más nuq'ij chuwech ri Jonás, y xa man jun chiwe rix ri nitzolin-pe ruk'u'x wik'in. Roma ri' toq xtapon k'a ri q'ij richin xtiq'at-tzij, xkepe ri aj-Nínive ri' richin nikiq'alajirisaj ri imak rix. 33 Rix kan man jun bey k'a nitzij ta jun q'aq' richin nisaqirisan, y nijupuba' ta kan jun bojo'y pa ruwi'. Ri q'aq' ri nitzij, kan richin k'a nisaqirisan; roma ri' nikanoj jun k'ojelibel ri nitz'uyuba-wi, richin keri' kan yerusaqirisaj konojel ri ek'o pa jay. Ri wineq ri nutzij jun q'aq', nutzeqeba' richin keri' yerusaqirisaj ri ye'ok-apo pa jay. 34 Ri runaq'-iwech kan yek'atzin k'a, achi'el nik'atzin jun q'aq' richin saqil; y wi ri runaq'-iwech e utz, rix ixk'o pa jun saqil. Jak'a wi ri runaq'-iwech man e utz ta, rix xa ixk'o pa jun q'equ'm. 35 Roma ri' tichajij ri ik'aslen, richin keri' ri saqil ri ruya'on ri Dios pan iwánima man tijalatej, y xa xtok qa q'equ'm. 36 Roma wi kan ixk'o pa jun saqil, y man jun retal ri q'equ'm iwik'in, jebel seq niq'alajin ri saqil iwik'in achi'el jun q'aq' tzijil, xcha'. 37 Toq ri Jesús xtane' k'a qa richin nitzijon chikiwech ri winaqi', k'o k'a jun chike ri fariseo xubij chire chi tubana' utzil nibe ta rik'in pa rachoch richin nibewa'. Y ri Jesús kan xbe na wi, y xberaq'e' chuchi' ri mesa. 38 Ri fariseo kan xumey toq xutz'et ri Jesús, roma raq'el chik apo ri pa mesa y man xuch'ej ta ruq'a' achi'el nubij ri kipixa' ri judío. 39 Y ri Jesús xubij chire: Rix fariseo jebel nich'ej ri ich'akul jak'a ri iwánima xa tz'il-tz'il, achi'el jun leq ri jebel ch'ajch'oj rij y ri rupan xa tz'il-tz'il, roma ri iwánima xa nojineq rik'in eleq', y rik'in etzelal. 40 Rix nakaneq. ¿Kan man iwetaman ta k'a chi ri xbanon re qach'akul, ja chuqa' ri' xbanon ri qánima? 41 Rix toq k'o niya' chike ri man jun k'o kik'in, k'o chi nalex-pe rik'in jun iwánima ch'ajch'oj, richin keri' chuwech ri Dios ronojel ch'ajch'oj. 42 ¡Toq'ex iwech rix fariseo! roma rix niya' ri lajujteq chire ronojel ri maneq janila rejqalen, achi'el ri q'ayis menta, ri róra y ronojel kiwech ichaj. Jak'a iya'on kan rubanik ri más rejqalen achi'el nubij chupan ri pixa' chi choj tiqabana' kik'in ri winaqi', y tiqajo' ri Dios. Jare' ri nabey ta ruk'amon qabanon, y k'a ta ri' niqaben ri yojtajin chubanik. 43 ¡Toq'ex iwech rix fariseo! roma ye'ikanoj ri tz'uyubel akuchi yetz'uye-wi ri winaqi' ri kan k'o kiq'ij, ri pa rachoch ri Dios. Y kan janila chuqa' niqa' chiwech ri yixq'ejelox kan pa taq nima'q ruwech bey ri akuchi nibekimolo-wi-ki' ri winaqi'. 44 ¡Toq'ex iwech rix etamanela' y rix fariseo ri xa ka'i' ipalej! roma ri iwánima xa man ch'ajch'oj ta, achi'el jun muqubel kamineq ri xa man niq'alajin ta. Ri winaqi' ri yejel-apo iwik'in, achi'el xa ta yebiyin pa ruwi' ri muqubel kamineq ri' y man ketaman ta. Y keri' rije' ye'ok man e ch'ajch'oj ta, xcha' ri Jesús. 45 Jak'a jun chike ri etamanela' chirij ri pixa' xubij chire ri Jesús: Tijonel, toq rat nabij keri', man xaxe ta ri fariseo yesokotej, xa kan jajun chuqa' roj, xcha'. 46 Ri Jesús xubij chire ri etamanel ri': ¡Toq'ex chuqa' iwech rix roma nimalej taq ejqa'n niya' chikij ri winaqi', ejqa'n ri kan k'o kalal y k'ayew kik'uaxik. Y rix man nisiloj ta jun ti ruwi-iq'a' richin ye'ito'. 47 ¡Toq'ex iwech, roma jebel ye'ichojmirisala' ri tz'aq akuchi e muqul-wi ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios ojer kan, stape' rije' xa ja ri iwati't-imama' ri xekamisan kichin. 48 Wakami niq'alajin k'a chi rix kan niqa' chiwech ri itzel ri xekibanala' ri iwati't-imama' ri ojer, roma stape' rije' xekamisan ri achi'a' ri', jak'a rix ye'ichojmirisala' ri tz'aq akuchi e muqul-wi kan. 49 Roma ronojel ri' ri Dios xubij rik'in etamabel: Xkenteq k'a achi'a' kik'in ri winaqi' ri xkeq'alajirisan ri nuch'abel, y xkenteq chuqa' tijoxela' chikikojol. Jak'a jujun chike rije' xa xkekikamisaj, y ek'o ri xtikiben chike richin nikik'owisaj poqon. 50 Ri Dios xuben keri' richin pan iwi' rix ri ixk'o wakami, xtuya-wi ri kikamik konojel rije', nitiker-pe k'a pa rutikeribel re ruwach'ulew. 51 Nitiker-pe rik'in ri rukamik ri Abel k'a rik'in ri rukamik ri Zacarías, ri xkamisex chunaqaj ri porobel ri k'o chuwa-rachoch ri Dios. Roma ri' ninbij chiwe, chi ri Dios pan iwi' rix xtuya-wi ri kikamik konojel ri winaqi' ri'. 52 ¡Toq'ex iwech rix etamanela' chirij ri pixa' roma rix iwetaman achike rubanikil richin chi jun wineq nok richin ri Dios, jak'a rix man ix okineq ta richin ri Dios y chuqa' ye'iq'et ri winaqi' ri nikajo' ye'ok richin ri Dios, xcha'. 53 Toq ri Jesús xel-el ri chiri', ri etamanela' chirij ri pixa' y ri fariseo xe'oyower janila. Y roma ri' rije' ronojel k'a nikik'utula-apo chire ri Jesús xaxe richin nikineq. 54 Rije' kan man nikiya' ta k'a kan juba' ri Jesús, k'o ta nikajo' chi nikak'axaj chi rija' k'o ta jun ch'abel ri man ruk'amon ta ri nubij.

Lucas 12

1 Janila chi winaqi' ri xkimol-apo-ki' ri chiri'. Roma ri' nikinimila' chik ki'. Ri Jesús xuchop k'a tzij kik'in ri rutijoxela' nabey, y xubij chike: Tichajij-iwi', roma ri fariseo xa ka'i' kipalej, y man niq'alajin ta achike kibanik, achi'el ri ch'amilej-q'or. 2 Ronojel ri man q'alajirisan ta xtibeq'alajin-pe. Y ronojel ri tz'apel kan rij, xtel k'a pe chuwa saqil. 3 Roma ri' ronojel ri ibilon pa taq ewel, xa xtibeq'alajin-pe. Ronojel k'a ri ibilon pa taq ixikin ri pa jay, xtetamex na koma ri winaqi' y xkesik'in chubixik ri pa taq ruk'isibel wiq chike ri jay. 4 Wachibil yin: Man tixibij-iwi' chikiwech ri xaxe ok ri ch'akulaj ri yetikir nikikamisaj, roma chirij ri' man jun chik yetikir nikiben. 5 Ninbij k'a chiwe achoq chuwech ruk'amon chi nixibij-iwi': Tixibij-iwi' chuwech ri man xaxe ta ri ch'akulaj nukamisaj, jak'a chirij ri' xa kan k'o chuqa' uchuq'a' rik'in richin nitikir yixruteq pa q'aq' richin jantape'. Kan tixibij k'a iwi' chuwech ri nibanon keri'. 6 Rix jebel iwetaman chi toq yeloq' wo'o' aj-xik' taq chikopi', xaxe ok ka'i' taq méro kajel. Man rik'in ri' ri Dios man jun bey yerumestaj kan. 7 Keri' chuqa' ri rusumal-iwi' kan ajlan-wi. Man k'a tik'en rukiy, roma rix xa kan más iwejqalen chikiwech ri aj-xik' taq chikopi'. 8 Ninbij k'a chiwe, chi xabachike wineq ri nuq'alajirisaj-ri' chikiwech ch'aqa' chik chi wichin yin, yin chuqa' ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xtinq'alajirisaj chikiwech ri ru-ángel ri Dios chi rija' wichin chik yin. 9 Jak'a ri wineq ri xa nrewaj chi rija' wichin chik yin, yin chuqa' kan man xtinq'alajirisaj ta apo ri rubi' chikiwech ri ru-ángel ri Dios. 10 Xabachike k'a wineq ri niyoq'on wichin yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, k'a nikuyutej na rumak. Jak'a ri niyoq'on ri Loq'olej Espíritu, man k'a xtikuyutej ta rumak. 11 Toq yixuk'uex chikiwech ri aj-raqen chiri' pa taq jay ri akuchi nikimol-ki' ri winaqi' richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios, y toq yixuk'uex chikiwech q'atoy taq tzij, man k'a tiquqa' rij ri achike k'o chi nibij. 12 Roma xa kan ja ri Loq'olej Espíritu ri xtibin chiwe ri k'o chi nibij ri ramaj ri', xcha'. 13 Chuqa' jun chike ri kimolon-apo-ki' chiri' xubij chire ri Jesús: Tijonel, tabana' utzil kach'on rik'in ri wach'alal y tabij chire chi tuya-pe ri k'o chi ninwichinaj kan yin, xcha'. 14 Jak'a ri Jesús xubij chire: ¿Banon kami chuwe yin chi in jun q'atoy-tzij pan iwi' rix y chuqa' in jun jachoy ulew chi'ikojol?, xcha'. 15 Jari' toq ri Jesús xch'on chike ri winaqi' ri kimolon-apo-ki' y xubij: Kan titzu' k'a qa iwi' jebel, richin chi man tipe rayinik iwik'in. Roma stape' janila k'iy rubeyomel jun wineq, man ja ta ri' ri xtiya'on ruk'aslen, xcha'. 16 Kan jari' k'a toq ri Jesús xuchop rubixik jun k'ambel-tzij, y xubij: K'o k'a jun achin beyom, ri janila ulew k'o rik'in. Y jun bey xuben qa janila tiko'n y utz xel chuwech. 17 Roma ri' ri beyom ri' xuch'ob-qa pa ránima: ¿Achike ta ninben richin keri' ninyek ronojel ri ixin ri xink'ol? Roma kan man jun chik akuchi ninya-wi, xcha-qa. 18 Toq xch'obotej chuwech, xubij: Más utz kenwulaj na el re nuk'ujay taq kokoj, y xkenben nima'q. Chupan re nuk'ujay re' xkenyakala-wi ri k'o wik'in, y ronojel ri xuya' ri nutiko'n. 19 Xtinbij-qa pa wánima chi janila k'o wik'in y k'iy juna' man xtintej ta wayjal. Xkikikot k'a, y xkinuxlan. Xkiwa' y xkinuk'ya', xcha-qa ri beyom. 20 Jari' toq ri Dios xubij chire: Nakanik chi achin, chupan re aq'a' re' xtinwoyoj-el ri awánima. Y ronojel ri abeyomel ri xayek, ¿achoq richin k'a xtok kan?, xcha' ri Dios. 21 Keri' k'a ri wineq ri nimolo beyomel richin re ruwach'ulew, y man k'o ta ri beyomel richin ri Dios rik'in, xcha' ri Jesús chike ri winaqi'. 22 K'ari' ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': Ninbij k'a chiwe, chi man tich'ujerisaj-iwi' chuch'obik ri achike nik'atzin chiwe q'ij-q'ij, ri akuchi xtiwil-wi iway-iwuk'ya', y ri akuchi xtik'en-wi ri itziaq. 23 Roma wi ri Dios kan xuya-pe ik'aslen, xa kan xtuya-pe ri iway-iwuk'ya' y ri itziaq. 24 Ke'itz'eta' na pe ri taq qo'ch. Re aj-xik' chikopi' re' man yetikon ta, man yejach'on ta, ni maneq chuqa' kik'ujay richin kiyakon ta kijal. Jak'a ri Dios kan ruya'on kiway. K'a ta la' k'a rix man ta xtuya' iway ri Dios, toq rix más iwejqalen chikiwech ri taq chikopi' ri'. 25 ¿K'o ta kami jun chiwe rix ri nitikir ta nuben chi nik'iy chik juba', roma kan nuch'ujerisaj-ri'? 26 Roma wi xa man yixtikir ta niben ri jun ti samaj ri', ¿achike k'a roma toq kan nich'ujerisaj-iwi' richin niwil ri ch'aqa' chik ri yek'atzin chiwe? 27 Ke'itzu' na pe ri kotz'i'j lirio ri yek'iy pa juyu'. Rije' man yesamej ta, ni man yebatz'in ta, richin ta nikibanala' kitziaq jebel ok. Jak'a ri Salomón, stape' janila rubeyomel, man jun bey xk'oje' ta jun rutziaq achi'el titzu'un jun kotz'i'j. 28 Roma wi ri Dios yeruwiq jebel ri q'ayis ri ek'o pa juyu' ri man yeyaloj ta, ri wakami jebel kibanon y jun chik q'ij yechaqi'j-qa, y k'ari' yek'aq pa q'aq'; man rik'in ri' ri Dios yeruwiq jebel. ¿Achike k'a roma rix man ikuquban ta ik'u'x rik'in chi nuya' itziaq? 29 Roma ri' rix man tich'ujerisaj-iwi' richin nikanola' ri iway-iwuk'ya'. 30 Roma ri ch'aqa' chik winaqi' kere' nikiben. Jak'a rix k'o jun itata' ri kan retaman chik ri nik'atzin chiwe. 31 Roma ri' rix kan tiya' k'a pa nabey ri rajawaren ri Dios; y rija' kan xtuya' k'a pe chiwe ronojel ri k'atzinel. 32 Roma ri' man tixibij-iwi' rix ri yixtzeqeliben wichin, roma stape' xa ix juba' ok, kan rurayibel-wi k'a ri aj-chikajil qatata' richin niq'et-tzij pa rajawaren rija'. 33 Tik'ayila' k'a ri k'o iwik'in y tiyala' chike ri winaqi' ri man jun k'o kik'in. Wi keri' niben, xtik'oje' jun iyakonabal chila' chikaj ri man jun bey xtiq'ey, y xtik'oje' chuqa' ibeyomel ri man jun bey xtik'is. Chila' chikaj man jun eleq'om, ni man jun chuqa' jut ri nichikopirisan. 34 Roma ri iwánima kan nik'oje' akuchi k'o-wi ri ibeyomel. 35 Tinaba' iwi' y jantape' tik'at ri i-candil, 36 achi'el nikiben ri samajela' pa jun jay. Rije' koyoben chi nitzolin-pe ri kajaw beneq pa jun k'ulubik, richin keri' toq noqaqa y noyon-apo, kan jari' nikijeq ri ruchi-jay chuwech. 37 Kan jebel k'a ruwa-kiq'ij ri samajela' ri koyoben-apo ri kajaw, y rija' yeberutz'eta' chi e k'es. Kan qitzij ninbij chiwe, chi ri kajaw xtuchojmirisaj-ri' richin nisamej, yerutz'uyuba' ri rusamajela' ri pa mesa y nuya-apo chikiwech ronojel ri nitij. 38 Stape' ri kajaw noqaqa ta pa nik'aj-aq'a' o ja toq niseqer yan pe, wi ri samajela' ri' k'a e k'es na chiroyobexik ri kajaw, jebel ruwa-kiq'ij. 39 Rix iwetaman, chi wi ta jun rajaw-jay retaman jampe' napon jun eleq'om pa rachoch, ri rajaw-jay ri' nik'ase' richin nuchajij ri rachoch, y man nuya' ta q'ij chi ri eleq'om neleq'-el. 40 Roma ri' rix kan jantape' k'a kiniwoyobej-apo, roma toq man ja ta ri' nich'ob, jari' toq xkinoqaqa chik yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xcha' ri Jesús. 41 Jari' k'a toq ri Pedro xubij chire ri Jesús: Qajaw, ¿xatzijoj re k'ambel-tzij re' xaxe chiqe roj atijoxela', o xatzijoj koma konojel winaqi'?, xcha'. 42 Y ri Jesús xubij: ¿Achike samajel ri' ri k'o más runa'oj? Ja ri samajel ri niban chire roma ri rajaw chi nik'oje' pa kiwi' ri e aj pa rachoch, richin chi nuya' kiway y richin chi nuya' ronojel ri nik'atzin chike toq napon ri ruq'ijul. 43 Jebel ruwa-ruq'ij ri samajel ri no'ilitej roma ri rajaw najin chubanik ri samaj. 44 Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi ri rajaw ri samajel ri' xtuya' pa ruwi' ronojel ri k'o rik'in, richin chi nuchajij. 45 Jak'a ek'o ch'aqa' chik samajela' nikich'ob-qa pa kánima chi ri kajaw xa k'a man jani noqaqa, y nikichop ta k'a kich'ayik ri ch'aqa' chik samajela' chi achi'a' chi ixoqi', y xaxe ta wa'in nikiben, y nikichop q'abarik. 46 Jak'a ri q'ij y ri hora toq man nikich'ob ta chi noqaqa ri kajaw, jari' toq noqaqa. Ri ajaw kan xtuya-wi ruk'ayewal pa kiwi' ri samajela' ri yebanon keri', y xtikitej poqon kik'in ri ch'aqa' chik samajela' ri man yeniman ta tzij. 47 Ri samajel ri retaman ri achike niqa' chuwech ri rajaw, jak'a xa man nuchojmirisaj ta ri' richin nuben ri samaj, ni man nuben ta ri nrajo' ri rajaw, re samajel k'a re' xtiqaqa janila ruk'ayewal pa ruwi'. 48 Jak'a wi k'o ta jun samajel ri xa man retaman ta achike nrajo' ri rajaw, y k'o ri man utz ta yerubanala-apo, stape' ta re samajel re' ruk'amon ta chi janila ruk'ayewal niqaqa pa ruwi', man keri' ta xtiban chire; ri ruk'ayewal ri xtiqaqa pa ruwi' rija' man kan ta xtik'o ruwi'. Roma, ri kan k'iy k'a ya'on chire, chuqa' kan k'iy k'a ri xtik'utux chire; chuqa' ri kan k'iy jachon kan pa ruq'a', kan k'iy k'a chuqa' ri xtik'utux chire. 49 Yin kan chuya'ik k'a q'aq' re chi'ikojol toq xipe chuwech re ruwach'ulew. Y janila ninrayij chi re q'aq' re' nik'at ta chik. 50 Jak'a nabey nik'atzin chi nink'owisaj na janila tijoj-poqonal, roma ri' niq'axo wánima re woyoben-apo, y janila ninrayij chi ik'owineq ta chik kan re jun ruk'ayewal re'. 51 ¿Rix nich'ob chi yin xipe richin nonya' uxlanenri'il chuwech re ruwach'ulew? Man keri' ta. Roma xa kan woma k'a yin ek'o ri xtikich'arala-ki'. 52 Roma ri' re xtibe-apo, wi pa jun jay ek'o e wo'o' winaqi', e oxi' xa xkeyakatej k'a chikij ri e ka'i', o ja ri e ka'i' ri xkeyakatej chikij ri e oxi'. 53 Ri tata'aj xa xtiyakatej chirij ri ruk'ajol, y ri k'ajolaxel xa xtiyakatej chirij ri tata'aj. Ri te'ej xa xtiyakatej chirij ri ral xten, y ri xten kan xtiyakatej chirij ri rute'. Y kan keri' chuqa' ri alite' xtiyakatej chirij ri alibetz, y ri alibetz xtiyakatej chirij ri ralite', xcha'. 54 Ri Jesús xubij k'a chuqa' chike ri winaqi': Rix iwetaman achike titzu'un ri sutz' ri nipe pa qajibel-q'ij. Y toq nitz'et k'a re sutz' re', chi'anin nibij chi nipe job. Y kan nipe-wi. 55 Toq nuchop ri kaq'iq' ri peteneq ri pa xokon, ja retal re' iya'on chi nel yan saq'ij. Y kan nel-wi saq'ij. 56 ¡Rix xa ka'i' ipalej! Kan iwetaman jebel achike ri nipe toq nitzu' chi k'o sutz' ri chikaj y jebel chuqa' iwetaman achike ri nipe xaxe rik'in nitzu' re ruwach'ulew. Wi iwetaman ri', ¿achike k'a roma toq kan man iwetaman ta chuqa' achike q'ij re xojoqaqa-wi? 57 ¿Achike roma toq man nich'ob-qa achike ri utz chiwe-qa rix? 58 Roma wi k'o jun chiwe ri nuk'uex pa q'atbel-tzij roma ri etzelanel richin, rokik k'a kichapon bey pa q'atbel-tzij, xa tikichojmirisaj k'a chikiwech chi utzil richin keri' man nuk'uex ta chuwech ri nichojmirisan ri nibanatej, roma rija' xa xtujech-el pa ruq'a' ri achin ri nichajin ri cárcel richin niberutz'apej kan. 59 Y kan qitzij ninbij, chi ri wineq ri nok pa cárcel, man xtel ta pe chiri' k'a toq nutoj kan ronojel ri k'o chi nutoj, xcha'.

Lucas 13

1 Chupan ri q'ij ri' ek'o ka'i-oxi' winaqi' ri xe'apon rik'in ri Jesús, y xkitzijoj chire chi ek'o ka'i-oxi' achi'a' aj-Galilea ri xekamisex roma ri Pilato toq ek'o pa rachoch ri Dios, y ri kikik'el ri achi'a' xuxol-ri' rik'in ri kikik'el ri chikopi'. 2 Jak'a ri Jesús xubij chike: ¿Rix nich'ob chi ri achi'a' aj-Galilea ri', keri' xkik'uluwachij roma más e aj-maki' chikiwech ri ch'aqa' chik aj-Galilea? 3 Man keri' ta, roma rix chuqa' xa xkixken wi man xtitzolin ta pe ik'u'x rik'in ri Dios. 4 Toqaqa chi'ik'u'x toq xeken ri waqxaqlajuj winaqi' toq xtzaq ri tz'aq richin Siloé pa kiwi'. ¿Nich'ob rix chi kan más e aj-maki' ke chikiwech konojel ri ch'aqa' chik winaqi' ri ek'o pa Jerusalem? 5 Man keri' ta. Jak'a rix wi man xtitzolin ta pe ik'u'x rik'in ri Dios, xa kan xkiken chuqa'. 6 Ri Jesús xuchop k'a rubixik jun k'ambel-tzij chikiwech, y xubij: K'o k'a jun achin rutikon wíkix ri pa rulew ri akuchi nitik-wi uva, y k'ari' xapon chuxe' ri che' chutz'etik wi k'o ruwech. Jak'a xa man jun ti ruwech xril. 7 Roma ri' ri rajaw ri ulew xubij chire ri achin ri samajiy rulew: Oxi' yan k'a juna' re' ri kan juna-juna' nontz'eta' re che' re', y man jun bey nutz'eton chi ruya'on ta jun ti ruwech. Roma ri' más utz tachoyo-el, roma xa man jun ti ruwech nuya', y xaxe nuk'is ruchuq'a' ri ulew, xcha' ri rajaw. 8 Jak'a ri samajiy richin ri ulew xubij chire: Taya' na chik k'a kan re juna' re'. Tinbana' na chik rutzil chijun ruxe' ri akuchi tikil-wi, y tinwilij na chik juba'. 9 Rik'in juba' rik'in keri' xtuya' ruwech. Wi xa man nuya' ta ruwech, k'ari' k'a xtiqachoy-el, xcha' ri samajel, xcha' ri Jesús. 10 Pa jun chik uxlanibel-q'ij, ri Jesús yerutijoj k'a ri winaqi', pa jun jay ri akuchi ri winaqi' nikimol-ki' richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. 11 Chikikojol ri winaqi' ri', k'o k'a jun ixoq ri k'o yan waqxaqlajuj juna' ruchapon-pe yabil. Re ixoq k'a re' lukulik rubanon roma jun itzel espíritu y kan man nitikir ta nipa'e' juba' choj. 12 Jak'a toq ri Jesús xutz'et ri ixoq ri', xroyoj y xubij chire: Ixoq, wakami yakolotej chuwech ri yabil, xcha'. 13 Xuya' k'a ruq'a' pa ruwi'. Y ri ixoq kan jari' xchojmir, xpa'e' jebel. Y kan jari' k'a xuya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. 14 Jak'a ri aj-raqen chupan ri jay ri richin molojri'il, janila xoyower roma ri Jesús xuk'achojirisaj ri ixoq chupan ri uxlanibel-q'ij. Roma ri' xubij chike ri winaqi' ri kimolon-ki' chiri': K'o waqi' q'ij richin yojsamej y jun k'a chike ri q'ij ri', kixpe richin yixk'achojirisex, jak'a man ja ta re q'ij re', xcha'. 15 Jak'a ri Jesús xubij: Rat xa ka'i' apalej. ¿Man ye'isol ta kami el ri iwákix, y ri bur pa jun uxlanibel-q'ij, richin yebe'uk'ya'? 16 K'a ta la' chik k'a re jun ixoq re', ri kan rijatzul kan ri Abraham, ri k'o yan waqxaqlajuj juna' ri jitz'on-pe roma ri Itzel-Wineq. ¿Man ruk'amon ta kami chi nik'achojirisex chupan re uxlanibel-q'ij?, xcha'. 17 Rokik ri Jesús najin chubixik re tzij re', konojel ri ye'etzelan richin, xek'ixbitej-qa chuwech. Jak'a ri ch'aqa' chik winaqi' janila yekikot, roma ri meyel taq banobel ri xeruben ri Jesús. 18 Ri Jesús xubij chik k'a: ¿Achike k'a xtinbij chirij ri rubanik ri rajawaren ri Dios? ¿Achoq ik'in ninjunamaj-wi? 19 Yin ninbij k'a chi junan rik'in ri ija'tz ri richin ri mostaza, ri xutik-qa jun achin ri pa rulew. Toq xk'iy-q'anej kan achi'el jun che' xuben, kan janila xnimer. Roma ri' ri aj-xik' taq chikopi', ye'apon chupan richin nikiben kisok ri pa taq ruq'a', xcha'. 20 Chuqa' ri Jesús xubij: ¿Achoq ik'in ta k'a ninjunamaj-wi ri rajawaren ri Dios? 21 Xa kan junan k'a rik'in ri ti juba' ch'amilej-q'or ri niberuk'ama-pe jun ixoq y nuya' kan chupan oxi' pajbel-k'ej, y nuch'amirisaj ronojel, xcha' ri Jesús. 22 Ri Jesús xuchop chik k'a el ri rubey pa Jerusalem. Rokik beneq xq'axilan-el pa taq nima'q y kokoj tinamit, y nutzijoj kan ri ruch'abel ri Dios. 23 K'o k'a jun ri xk'utun chire, y xubij: Wajaw, ¿e k'iy kami ri xkekolotej?, xcha'. Jak'a ri Jesús xubij: 24 Kan titija' k'a iq'ij richin yixok chupan ri latz' ruchi-jay, roma kan janila k'a e k'iy winaqi' ri kan xtikitej kiq'ij richin xke'ok chupan ri jay ri', jak'a man xketikir ta xke'ok. 25 Roma toq ri rajaw jay xtiyakatej-pe y xtorutz'apej kan ri okibel ri', rix ri man jani ix okineq-apo rik'in, xkixoyon k'a apo y xtibij: Qajaw, qajaw, tajaqa' ri ruchi-jay chiqawech, xkixcha'. Jak'a rija' xtubij-pe chiwe: Man wetaman ta akuchi kixpe-wi, xticha'. 26 Jak'a rix xtibila' k'a apo chire: Ja roj ri xojwa-xojuk'ya' awik'in. Y ja ri pa taq qabey richin ri qatinamit, chiri' xak'ut-wi ri ruch'abel ri Dios chiqawech, xkixcha'. 27 Jak'a ri rajaw jay xtubij-pe chiwe: Xinbij yan chiwe chi man wetaman ta akuchi kixpe-wi. Kan tich'ara' k'a el iwi' wik'in yin, rix ri ix banoy-etzelal, xticha' ri ajaw. 28 Y toq xke'itz'et ri Abraham, ri Isaac, ri Jacob y konojel ri achi'a' ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer kan, chi ek'o pa rajawaren ri Dios, jari' k'a toq xtok ri oq'ej iwik'in roma bis, y xtiqach'ach'ej iwey roma xixelesex kan. 29 Xkepe k'a winaqi' kere' pa xaman, kere' pa xokon, kere' pa relebel-q'ij y kere' pa qajibel-q'ij. Y re winaqi' re' xke'ok pa rajawaren ri Dios y xketz'uye' k'a apo ri pa mesa richin xkewa'. 30 Ri chiri' ek'o k'a xtik'oje' kiq'ij stape' wakami xa maneq ok kiq'ij. Chuqa' ek'o k'a ri janila kiq'ij re wakami, jak'a ri chikiwech-apo xa maneq ok kiq'ij xtiban chike, xcha' ri Jesús. 31 Chupan chuqa' ri q'ij ri', ek'o fariseo ri xe'apon rik'in ri Jesús, y xkibij chire: Ri Herodes Antipas nrajo' yarukamisaj. Roma ri' katel-el wawe' chi'anin, xecha' chire. 32 Jak'a ri Jesús xubij chike: Kixbiyin y tibij chire ri nowineq chubanik ri etzelal ri', chi yin kan k'a xkenwelesala' na itzel taq espíritu y kan k'a xkenk'achojirisala' na chuqa' ri e yawa'i'. Keri' re wakami y ri chua'q, y ri pa rox q'ij xtink'is k'a rubanikil re samaj re'. 33 Jak'a yin xa kan k'o-wi chi ninchop-el nubey re wakami, ri chua'q y ri kabij, roma k'o chi yinapon yan ri pa Jerusalem. Roma ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios man jun bey ri xkekamisex ta pa jun chik tinamit, tibebij chire, xcha' ri Jesús. 34 K'ari' ri Jesús xch'on chik, y xubij: Aj-Jerusalem, aj-Jerusalem, ¿achike k'a roma toq ye'ikamisala' ri achi'a' ri yeq'alajirisan ruch'abel ri Dios, y ye'ikamisala' chi abej ri yeruteq-pe ri Dios chi'ikojol? Yin kan janila k'a bey ri xinwajo' chi xixinmol ta wik'in, achi'el nuben ri kite-ek' chike ri taq ral, yerumol chuxe' ri ruxik'. Jak'a rix kan man jun bey xiwajo' ta. 35 Roma ri', ri rachoch ri Dios ri k'o chiri' xa xtitole' kan. Y kan qitzij chuqa' ninbij chiwe chi man chik k'a xkinitz'et ta yin, kan k'a ja toq xtapon na ri q'ij chi xtibij: ¡Nimalej ruq'ij ri peteneq pa rubi' ri ajaw!, xkixcha', xcha' ri Jesús.

Lucas 14

1 Pa jun uxlanibel-q'ij, ri Jesús xbe pa rachoch jun fariseo q'atoy-tzij, roma oyon richin jun wa'in. Y ri winaqi' ri ek'o chiri' nikitzu' k'a apo ri Jesús. 2 Ri chiri' chuqa' k'o apo jun achin sipojineq ri raqen y ri ruq'a'. 3 Roma ri' ri Jesús xubij k'a chike ri etamanela' chirij ri pixa' y chuqa' chike ri fariseo ri ek'o chiri': ¿Ruk'amon kami chi nik'achojirisex jun yawa' pa jun uxlanibel-q'ij?, xcha'. 4 Jak'a rije' man jun xkibij. K'ari' ri Jesús xuchop-apo ri yawa', xuk'achojirisaj y xubij chire chi tibe. 5 Y chike ri etamanela' y ri fariseo xubij: Wi k'o jun chiwe rix nitzaq jun ralk'ual o jun ruboyix pa jun jul, ¿man kami junanin ta yixbe chirelesaxik, stape' pa jun uxlanibel-q'ij?, xcha'. 6 Jak'a rije' kan man xkil ta k'a achike xkibij-apo chire ri Jesús. 7 K'ari' ri Jesús xerutz'et ri winaqi' ri e oyon, chi nikichala' kik'ojelibal richin yeraq'e' ri chiri' pa mesa. Roma ri' xuchop k'a rubixik jun k'ambel-tzij chike, y xubij: 8 Toq k'o jun ri noyon iwichin pa jun k'ulubik, man k'a tikanoj ri nabey taq k'ojelibel. Roma rik'in juba' ix tz'uyul chik ri chiri' toq napon jun wineq ri más ruq'ij ke chiwech rix. 9 Nipe k'a ri xoyon iwichin ri pa k'ulubik, y nubij chiwe: Tibana' utzil tiya' kan ri ik'ojelibal chire re jun re woyon chuqa'. Y rix yixk'ixbitej y ix kaqarineq yixbetz'uye' pa ruk'isibel taq k'ojelibel. 10 Roma ri' toq k'o jun ri noyon iwichin pa jun k'ulubik, kixtz'uye' ri pa ruk'isibel taq k'ojelibel, richin keri' toq yixrutz'et ri xoyon iwichin, xtubij chiwe: Kixq'ax-pe wawe', xticha' chiwe. Y toq keri' xtiban chiwe, konojel k'a ri yeraq'e' iwik'in ri pa mesa richin wa'in xtiketamaj chi kan k'o iq'ij. 11 Roma ri', ri nikinimirisaj-ki', xa xtiqasex kiq'ij. Jak'a ri kan ruqasan-ri', xtinimirisex ruq'ij, xcha' ri Jesús. 12 Ri Jesús xubij k'a chuqa' chire ri xoyon richin: Toq nawajo' k'a chi k'o yepe awik'in richin jun wa'in, man k'a ke'awoyoj xaxe ri kan e awachibil, ni ri ach'alalri'il ri e awichin rat y ni ri e awachk'uljay ri e beyoma', roma rije' kan yetikir chuqa' yatkoyoj richin jun wa'in ri pa kachoch, y rik'in ri' nak'ul yan el ri rajel-ruk'exel. 13 Jak'a rat, toq k'o jun nimaq'ij pan awachoch, ke'awoyoj k'a ri winaqi' ri man jun k'o kik'in, ri winaqi' ri maneq kiq'a', ri e jetz' y ri e moyi'. 14 Kan jebel k'a ruwa-aq'ij, roma re winaqi' re xe'awoyoj, man yetikir ta nikiya' rajel-ruk'exel chawe. Jak'a rat xtak'ul ri rajel-ruk'exel, toq junan xkak'astej-el kik'in ri chojmilej taq winaqi', xcha' ri Jesús. 15 K'o k'a jun ri raq'el ri chiri' pa mesa, toq rak'axan chik qa ri xubij ri Jesús, xubij k'a apo chire: Jebel ruwa-kiq'ij ri xkek'oje' pa rajawaren ri Dios, y kan xtikitej kiway chiri', xcha'. 16 Jari' toq ri Jesús xubij jun k'ambel tzij chire: Jun bey k'o k'a jun achin ri xuben jun nima-wa'in y e k'iy winaqi' ri xeroyoj. 17 Toq xapon ri q'ij richin ri wa'in, ri achin xuteq k'a el jun rusamajel chikoyoxik konojel ri winaqi' ri' y nubij chike chi ronojel k'o chik, y k'o chi yebe ri pa wa'in. 18 Jak'a konojel kan junan ri xkibila-pe chi man yetikir ta yebe. K'o k'a jun ri xubij-pe: Xinloq' k'a kan jun wulew, y nik'atzin richin yibe chutz'etik; tabana' utzil tabij chire ri awajaw chi man yitikir ta yibe, xcha'. 19 K'o chik jun ri kan keri' chuqa' ri xubij: Tabana' utzil tabij chire ri awajaw chi man yitikir ta yibe, roma xenloq' e wo'o' k'ulaj nuwákix richin samaj, y nik'atzin richin yentejtobej, xcha'. 20 Y k'o chik k'a jun ri xubij-pe: Yin man yitikir ta yibe roma xa k'a juba' kik'ule', xcha'. 21 Toq ri samajel xtzolin-apo rik'in ri rajaw, ronojel ri xbix-pe chire, xutzijoj k'a chire. Y roma ri' ri rajaw itzel xuna', y xubij chire ri rusamajel: Wakami k'a, kabiyin pa taq bey ri kojol jay y kebe'amolo' k'a pe ri man jun k'o kik'in, ri xa maneq jun kiq'a' ó jun kaqen, ri e jetz' y ri e moyi', xcha'. 22 Toq ri samajel xtzolin chik, xubij chire ri rajaw: Xenk'en yan pe ri winaqi' ri xabij-el chuwe, y k'a k'o na k'iy k'ojelibel, xcha'. 23 Y ri rajaw xubij chire: Wakami k'a, kabiyin ri tzan taq jay el y ri pa taq bey ri yebe juk'an chik tinamit, y tabana' chike ri winaqi' chi ye'ok-pe, richin keri' ninoj re wachoch, xcha' ri rajaw. 24 Roma yin kan qitzij ninbij chiwe chi man jun chik chike ri xenwoyoj pa nabey, ri xtorubana' ta re wa'in re' wik'in, xcha' ri Jesús. 25 Janila k'a winaqi' ri e tzeqelibeyon-el richin ri Jesús. Y toq rija' xtzu'un kan chirij, xpa'e', y xuchop k'a rubixik chike: 26 Wi k'o jun ri nipe wik'in richin yirutzeqelibej y xa man yirajo' ta más chuwech ri rute-rutata', chuwech ri rixjayil, ri e ralk'ual, ri e rach'alal o man yirajo' ta más chuwech-qa rija', re wineq re' man ruk'amon ta nok nutijoxel. 27 Ri wineq ri xa nupoqonaj nuk'owisaj tijoj-poqonal woma yin y man nrajo' ta yirutzeqelibej, man utz ta richin nok nutijoxel. 28 Roma toq k'o jun chiwe rix ri nrajo' nuben jun jay nim, ¿man kami nitz'uye' ta juba' richin nuch'ob janipe' xtik'atzin chire, y wi kan k'o ronojel rik'in richin nuk'is rubanik? 29 Roma wi xaxe ri ruxe' ri jay nitikir nuya-qa, y nupaba' kan ri samaj chiri', ri winaqi' xa xtikiyojobej, 30 y xtikibila': La jun achin la' xrajo' xupaba' jun jay, y xa man xtikir ta xuk'achojirisaj, xkecha'. 31 O wi k'o ta jun rey k'o chi nibe pa labal rik'in jun chik rey, ¿man kami nitz'uye' ta nabey richin nuch'ob wi 10,000 aj-labal yetikir nikiben labal kik'in ri 20,000 aj-labal ri e ruk'amon-pe ri jun chik rey? 32 Y wi nuch'ob chi man nitikir ta, rija' yeruteq uk'uey rutzijol rik'in ri jun chik rey, toq k'a nej na k'o-wi. Y ri aj-labal ri' nibekik'utuj chi tik'oje' uxlanen chikikojol. 33 Roma ri', wi jun chiwe rix man nrajo' ta nuya' kan ronojel ri k'o rik'in, man ruk'amon ta richin nok nutijoxel. 34 Ri atz'an yalan jebel. Jak'a wi ta re atz'an re' nik'is ta el ri ratz'amil, ¿achike ta k'a rubanik richin keri' nitzolin ta chik pe ri ratz'amil? 35 Jun atz'an ri man natz'amin ta chik, man utz ta nukusex chupan jun ulew richin tiko'n, ni man utz ta chuqa' niya'ox pa ruwi' ri q'ayis richin niq'ey. Xa nitorix-el, roma man jun chik nik'atzin-wi. Rix ri k'o iwak'axabal, kan tiwak'axaj k'a ri xinbij-qa, xcha' ri Jesús.

Lucas 15

1 K'o k'a jun q'ij konojel ri achi'a' e moloy méro ri k'o chi nitoj chire ri rey, y ri ch'aqa' chik winaqi' ri man nikitzeqelibej ta ri pixa' kichin ri fariseo, xe'apon rik'in ri Jesús richin nikak'axaj ri nubij. 2 Ri fariseo y ri etamanela' chirij ri pixa' janila k'a nikibij chirij ri Jesús. Y nikibila': Ri Jesús jebel kik'ulik nuben chike ri winaqi' ri man nikitzeqelibej ta ri pixa', y niwa' junan kik'in, yecha'. 3 Roma ri' ri Jesús xuchop k'a rubixik jun k'ambel-tzij chikiwech, y xubij: 4 Wi ta jun chiwe rix ri ek'o ta wok'al rukarne'l y nisach ta kan jun toq e ruk'uan-el richin yeruyuq'uj, ¿man kami yeruya' ta kan ri ch'aqa' chik rukarne'l ri chiri' pa juyu' richin nibe chukanoxik ri jun, k'a toq xtril na pe? 5 Toq niberila-pe ri karne'l, kan rik'in k'a kikoten nuya-pe chuwi-rutele'n, y nitzolin. 6 Toq napon chirachoch, yeroyoj ri e rachibil y yeroyoj chuqa' ri e rachk'uljay, y nubij k'a chike: Kixkikot wik'in re wakami, roma ri nukarne'l ri sachineq kan, xinwil-pe, nicha'. 7 Kan qitzij k'a ninbij chiwe, chi chila' chikaj k'o kikoten toq ek'o jumuch' belejlajuj winaqi' ri choj kik'aslen, ri man nik'atzin ta nitzolin chik pe kik'u'x rik'in ri Dios. Jak'a k'o más kikoten ri chila' chikaj, toq k'o jun ri man choj ta ruk'aslen, nitzolin-pe ruk'u'x rik'in ri Dios. 8 O wi k'o ta jun ixoq ri k'o lajuj méro rik'in, y chire ri lajuj nutzeq ta jun chiri' pa rachoch. Re ixoq re' kan nutzij jun q'aq' richin nukanoj ri ruméro, numes rupan ri rachoch y jebel k'a nukanoj k'a toq xtril na. 9 Toq nril, yeroyoj ri e rachibil y ri e rachk'uljay y nubij k'a chike: Kixkikot k'a wik'in, roma ri méro sachineq, xinwil yan, nicha' ri ixoq. 10 Kan qitzij k'a ninbij chiwe, chi toq k'o jun ri man nutzeqelibej ta ri pixa' richin ri Moisés nitzolin-pe ruk'u'x rik'in ri Dios, k'o janila kikoten chikiwech ri ángel, xcha' ri Jesús. 11 Ri Jesús xubij k'a chuqa' chike: K'o k'a jun achin ri ek'o e ka'i' ruk'ajol. 12 Jun q'ij ri chaq'laxel xubij k'a chire ri rutata': Táta, yin ninwajo' yan chi naya' chuwe ri k'o chi ninwichinaj kan awik'in, xcha'. Ri tata'aj kan xujech na wi chikiwech ri nikichinaj chi e ka'i'. 13 K'a juba' ri', ri chaq'laxel xuk'ayila' kan ronojel ri xrichinaj. Rik'in ri' xbe nej pa jun chik ruwach'ulew, y xuk'is ri ruméro, roma xuk'uaj jun itzel k'aslen. 14 Jak'a toq xuk'is ronojel ri ruméro, xpe jun nima-wayjal chupan ri ruwach'ulew ri k'o-wi. Ri ala' ri' k'ari' xberuna-pe chi k'o nik'atzin chire. 15 Roma ri' xberusuju-ri' pa samaj rik'in jun achin aj chiri', y ri achin xa xuteq-el pa rulew richin yeruchajij aq. 16 Roma ri janila wayjal k'o chire re ala' re', kan nurayij k'a nutej ri nikitej ri aq. Jak'a man xya'ox ta chire. 17 Y re ala' re', k'ari' xtzolin-pe ruk'u'x, y xuch'ob-qa: Konojel ri e rusamajela' ri nata' man nikitej ta wayjal, roma k'o k'iy kiway. Jak'a yin yiken yan qa roma wayjal wawe'. 18 Más utz kitzolin na rik'in ri nata', y xtinbij k'a chire chi ximakun chuwech ri Dios, y ximakun chuqa' chuwech rija'. 19 Man chik k'a ruk'amon ta nubij ruk'ajol chuwe. Más utz tubana' chuwe chi yinok jun rusamajel, xcha-qa pa ránima. 20 Roma ri' kan xuchop na wi el bey k'a chirachoch ri rutata'. K'a nej na k'a k'o-wi ri ala' chire ri rachoch, toq ri tata'aj xutz'et, y janila k'a xujoyowaj ruwech. Roma ri' junanin xbe chuk'ulik, xuq'etej y xutz'ubaj. 21 Ri ala' kan jari' xubij chire ri rutata': Táta, ximakun chuwech ri Dios, y kan ximakun chuqa' chawech rat. Man chik k'a ruk'amon ta chi nabij ak'ajol chuwe, xcha'. 22 Jak'a ri tata'aj xubij k'a chike ri rusamajela': Tiwelesaj-pe ri tzieq más jebel y tiwiqa' ri nuk'ajol. Tiya' jun lipq'a' chire retal chi rija' kan nuk'ajol, y tiya' chuqa' ruxajab. 23 Tibek'ama' k'a pe chuqa' ri ti wákix tiojirisan, y tikamisaj-qa. Tiqabana' k'a jun nimaq'ij y qojwa'. 24 Roma toq ninbij k'a yin ri', chi re nuk'ajol re' kamineq chik, jak'a wakami achi'el k'astajineq chik pe. Rusachon k'a el ri', jak'a xoqaqa chik qik'in, xcha' ri tata'aj. Jari' k'a xtikir ri nimaq'ij. 25 Toq najin k'a ri nimaq'ij, ri nimalaxel, k'a nisamej na pa juyu'. Toq xtzolin k'a pe y napon yan pa jay, xrak'axaj k'a chi yeq'ajan jalajoj kiwech q'ojom y najin xajoj. 26 Roma ri' rija' xroyoj jun chike ri kisamajela' y xuk'utuj chire chi achike ri nibanatej. 27 Ri samajel ri' xubij chire: Roma xtzolin-pe ri achaq', y utz ruwech xtzolin-pe. Roma ri' ri atata' xuteq rukamisaxik ri ti wákix tiojirisan, xcha'. 28 Toq xrak'axaj keri' ri nimalaxel, xyakatej royowal, y man nrajo' ta k'a nok-apo ri pa jay. Jari' toq xbe'el k'a pe ri rutata', y nubochila' k'a, richin keri' nok ta apo. 29 Jak'a man xrajo' ta. Rija' xa xubij k'a chire ri rutata': Yin kan jantape' yisamej awik'in y man jun bey ri man ta nuniman atzij. Man rik'in ri', man jun ri aya'on ta chuwe, stape' ta jun ti tzuntzun, richin niqaben ta jun nimaq'ij kik'in ri wachibil. 30 Wakami rat xakamisaj-qa ri ti wákix ti'oj, xaxe roma xtzolin-pe re jun ak'ajol re', ri xa xberuk'isa' yan kan ronojel ri abeyomel kik'in ixoqi' ri itzel kik'aslen, xcha'. 31 Jak'a ri tata'aj xubij: Nuk'ajol, rat kan jantape' atk'o wik'in. Roma ri' ronojel ri k'o wik'in, kan awichin rat. 32 Jak'a re achaq' re' kan kamineq chik chinuwech yin, y wakami achi'el k'astajineq chik pe chinuwech. Rusachon k'a el ri', y wakami xoqaqa chik qik'in. Roma ri' k'o k'a chi k'o nimaq'ij y kikoten pa taq qánima, xcha' ri tata'aj ri', xcha' ri Jesús.

Lucas 16

1 Ri Jesús xubij chuqa' chike ri rutijoxela': K'o k'a jun achin beyom. Y re beyom re' k'o k'a jun rusamajel ri k'o pa ruwi' ronojel ri k'o rik'in. Jak'a xtzijox chire ri achin beyom chi ri rusamajel ri k'o pa ruwi' ronojel, najin chuk'isik ri rubeyomel. 2 Ri rajaw ri beyomel ri' xuteq k'a royoxik ri samajel ri'. Y toq xoqaqa ri samajel, ri rajaw xubij chire: ¿Achike nabij chuwe chirij ri nitzijox chawij? Wakami k'a ninwajo' nintz'et achike rubanon ronojel ri beyomel pan aq'a', roma wawe' xk'is-wi kan ri asamaj, xcha' ri rajaw ri samaj. 3 Y ri samajel xuch'ob k'a qa pa ránima: ¿Achike ninben? Roma re wajaw nrelesaj nusamaj, y ninben ta k'a jun chik ruwech nusamaj ri nrajo' uchuq'a', jak'a xa man yitikir ta chik, y yinok ta molonel pa taq bey, jak'a xa yik'ix. 4 Wakami wetaman chik achike ri xtinben, richin keri' ek'o yek'ulu wichin ri pa taq kachoch, toq xtelesex nusamaj, xcha-qa. 5 Re samajel k'a re' xeroyoj chikijujunal ri k'o kik'as rik'in ri rajaw, y xuk'utuj chire ri nabey chi janipe' ruk'as rik'in ri rajaw. 6 Y ri achin aj-k'as xubij k'a: Yin k'o wok'al barril aceite oliwo nuk'as, xcha'. Ri rusamajel ri beyom xubij k'a chire ri aj-k'as chi jare' ri ruwujil ri ruk'as rija'. Y xubij chi tubana' chik kan jun, y chupan ri jun chik wuj xtutz'ibaj chi xaxe kawineq lajuj barril aceite ri ruk'as. 7 Toq xapon chik k'a jun aj-k'as, ri samajel xuk'utuj k'a chire chi janipe' ri ruk'as. Y rija' xubij: Yin juwineq kintal trigo nuk'as, xcha'. Ri samajel xubij k'a chire chi jare' ri ruwujil ri ruk'as rija'. Y xubij chi tubana' chik kan jun, y chupan ri jun chik wuj xtutz'ibaj chi xaxe waqlajuj kintal ri ruk'as. 8 Toq ri rajaw ri beyomel xrak'axaj ri xuben ri jun itzel samajel ri', xubij chi kan rik'in na'oj xuben ronojel ri'. Achi'el k'a ri achin ri', e keri' ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in ri ruwach'ulew. Y janila wi e nowineq chikiwech ri kiniman ri Dios y e richin chik ri saqil. 9 Yin ninbij k'a chiwe chi tikusaj ri beyomel richin re ruwach'ulew richin ye'ito' ri iwachibil. Richin keri' toq ri ibeyomel xtik'is, xkixk'ul k'a chila' chikaj chupan ri jay ri man jun bey xkek'is. 10 Jun ri kan utz nuben rik'in ri xa maneq rejqalen, kan utz k'a chuqa' xtuben rik'in ri kan janila rejqalen. Jak'a ri xa man choj ta nuben rik'in ri xa maneq más rejqalen, xa keri' chuqa' xtuben rik'in ri kan k'o-wi rejqalen. 11 Wi rik'in ri beyomel richin re ruwach'ulew, rix man utz ta niben, ¿xtijach kami ri qitzij beyomel pan iq'a'? 12 Roma wi xa man utz ta niben rik'in ri beyomel richin re ruwach'ulew ri uxqanen kan pan iq'a', k'a ta la' chik k'a chi utz ta niben rik'in ri qitzij beyomel, ri kan iwichin wi rix. 13 Man jun k'a samajel ri nitikir ta yerilij e ka'i' rajaw pa jun bey. Roma wi nrajo' jun chike ri rajaw, nretzelaj chik kan ri jun. Y wi kan nunimaj rutzij ri jun, man nitikir ta nuben keri' rik'in ri jun chik. Chuqa' man nitikir ta nibe ránima chirij ri beyomel, y nutzeqelibej chuqa' ri Dios, xcha' ri Jesús. 14 Toq ri fariseo xkak'axaj k'a ri xubij ri Jesús, xa xkiyojobej, roma rije' kan beneq kánima chirij ri beyomel. 15 Roma ri' ri Jesús xubij chike: Rix kan nibananej chikiwech ri winaqi' chi kan janila ix choj. Jak'a ri Dios retaman achike ri k'o pan iwánima. Ri k'o janila rejqalen chuwech re ruwach'ulew, ri Dios kan nrixowaj. 16 Toq k'a man jani tuchop samaj ri Juan, konojel ri winaqi' k'o chi ja ri pixa' richin ri Moisés y ri kich'abel ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri xkinimaj. Jak'a toq xuchop samaj ri Juan jari' toq xchap rutzijoxik ri utzilej rutzijol ri nich'on chirij toq ri winaqi' ye'ok pa rajawaren ri Dios. Roma ri' e k'iy winaqi' ri janila nikitej kiq'ij richin ye'ok ri chiri'. 17 Jak'a más man k'ayew ta chi re ruwach'ulew y ri kaj yek'is, ke chuwech ri pixa', xcha' ri Jesús. 18 Chuqa' ri Jesús xubij: Wi k'o ta jun achin ri nujech-ri' rik'in ri rixjayil y k'ari' nik'ule' chik rik'in jun ixoq, re achin re' kan nimakun; nuben achi'el k'o ta rik'in jun ixoq itzel ruk'aslen. Y wi k'o jun chik achin ri nuk'uan-el ri ixoq ri rujachon ri' rik'in ri rachijil, chuqa' ri achin ri' nimakun, xcha' ri Jesús. 19 Ri Jesús xubij k'a: Xk'oje' k'a jun achin ri janila beyom. Rija' ruyon k'a jebel taq tzieq ri jotol kajel ri yerukusala', y q'ij-q'ij nubanala' nima'q taq wa'in. 20 Chuqa' xk'oje' k'a jun achin molonel y nojineq ruch'akul rik'in ch'a'k. Rija' rubini'an Lázaro, y kan ja ri chuchi-rachoch ri beyom nik'oje-wi. 21 Chiri' ri tz'i' kan ye'apon k'a richin nikireq' ri ch'a'k ri k'o chirij. Jak'a ri Lázaro kan janila nurayij chi nutej ta ri ruchi' taq wey ri yetzaq-qa chuxe' ri mesa. 22 Jun q'ij rija' xken-el, y k'a ja ri akuchi k'o kikoten xapon-wi, ri chiri' rik'in ri Abraham. Kan k'a chiri' xuk'uex-wi, koma ri ángel. Y chuqa' ri achin beyom xken, y xmuq. 23 Jak'a rija' xa xbe akuchi k'o tijoj-poqonal. Rija' xtzu'un-pe, y jari' toq xutz'et ri Abraham, k'a nej k'a k'o-wi. Xutz'et k'a chuqa' ri Lázaro raq'el-apo chuwa-ruk'u'x ri Abraham. 24 Ri achin beyom rik'in uchuq'a' xch'on, y xubij k'a chire ri Abraham: Táta Abraham, tajoyowaj nuwech. Tataqa-pe wik'in ri Lázaro y xtuch'eqeba-pe jun ruwi' ruq'a' richin chi noruya' kan richin yich'uch'u' juba' yin, roma nik'at ri waq' chupan re q'aq' re', xcha'. 25 Jak'a ri Abraham xubij chire: Toqaqa k'a chi'ak'u'x, chi toq xak'ase' chuwech ri ruwach'ulew, yalan jebel xak'owisaj ri ak'aslen, jak'a re Lázaro yalan tijoj-poqonal xuk'owisaj. Jak'a re wakami, rija' yalan jebel ri ruk'aslen ri xorila' wawe', y rat xa jun k'aslen richin tijoj-poqonal xawil. 26 Chuqa' xa k'o jun nimalej siwan chiqakojol. Roma ri', wi k'o jun ri k'o wawe' nrajo' ta napon iwik'in, man nitikir ta. Y wi ta jun chiwe rix nrajo' nipe wawe' qik'in roj, man nitikir ta chuqa', xcha' ri Abraham. 27 Y ri achin beyom xubij k'a: Wi keri', nink'utuj jun chik utzil chawe rat nata' Abraham chi tataqa-el ri Lázaro chuwech ri ruwach'ulew, pa rachoch ri nata'. 28 Roma ek'o wo'o' wach'alal, y ninwajo' chi nibech'on ta kik'in, richin man kepe rije' re wawe' re akuchi k'o janila tijoj-poqonal, xcha'. 29 Jak'a ri Abraham xubij chire: Rije' k'o kik'in ri ruch'abel ri Dios ri rutz'iban kan ri Moisés. Y k'o chuqa' ri kitz'iban kan ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios ojer kan. Jari' k'a ri tikak'axaj, y tikinimaj, xcha' ri Abraham. 30 K'ari' ri achin beyom xubij: Man keri' ta, táta Abraham. Roma wi ta k'o jun kamineq ri nik'astej-el y napon ta kik'in ri wach'alal, kan xtitzolej-wi kik'u'x rik'in ri Dios, xcha'. nibanon 31 Jak'a ri Abraham xubij chire: Wi man nikinimaj ta ri ruch'abel ri Dios ri rutz'iban kan ri Moisés, y ri kitz'iban kan ri q'alajirisanela' ri xek'oje' ojer kan, xa man xtikinimaj ta chuqa' jun ri nik'astej-el chikikojol ri kaminaqi', xcha'.

Lucas 17

1 K'o k'a jun q'ij ri Jesús xubij k'a chike ri rutijoxela': Jantape' k'a k'o pikbel pa ruk'aslen jun wineq. Jak'a kan toq'ex ruwech ri wineq ri nibanon richin nitzaq jun chik. 2 Ri nibanon ri etzelal ri', más ta utz xa nixim-el chuqul jun nimalej abej richin ke'en, y keri' nik'aq k'a chupan ri palou, ke chuwech nuben chire jun tzeqelibey wichin yin chi nitzaq pa mak. 3 Roma ri' rix tichajij k'a ri ik'aslen. Wi k'o jun iwach'alal nimakun chiwech, kan tibij chire. Wi ri nimakun nitzolin-pe ruk'u'x, tikuyu' rumak. 4 Wi pa jun q'ij wuqu' ta bey k'o itzel nuben chiwe y chi wuqu' bey nubij chiwe chi nitzolin-pe ruk'u'x, kan tikuyu' rumak, xcha' ri Jesús. 5 Ri tijoxela' xkibij k'a chire ri Jesús: Qajaw, tabana' k'a chiqe chi ninimer ta más ri qakuqubabel-k'u'x, xecha'. 6 Roma ri' ri Jesús xubij chike: Wi rix kan ikuquban ik'u'x rik'in ri Dios, stape' ta ri ikuqubabel-k'u'x xa achi'el ok jun ti ija'tz richin ri mostaza; rix kan yixtikir ta nibij chire la che' la' chi tel-el la akuchi tikil-wi, y tibetike' chupan ri palou; y la che' la' kan nunimaj-wi itzij. 7 Wi k'o ta jun chiwe rix ri k'o jun rusamajel, y rutaqon ta el pa juyu' pan arado o pa yuq'un karne'l, ¿kan xaxe kami toq nitzolin-pe, xtibij chire: Katok pa jay, karaq'e' chuchi' ri mesa y kawa', xkicha' ta chire? 8 Pa ruk'exel ri' nibij chire: Tachojmirisaj ri xtintej re wakami tiqaq'ij, y tachojmirisaj chuqa' awi' rat richin keri' yinawilij-pe re yiwa' y yinuk'ya', y kan k'a toq yikolaj na yin, k'ari' kawa' y katuk'ya' rat, yacha'. 9 ¿Namatioxij kami chire ri asamajel roma xuben ri xabij chire?, yin ninch'ob chi man namatioxij ta chire. 10 Xa kan keri' chuqa' rix toq ibanon chik ri samaj ri rubin ri Dios chiwe, tibij: Roj oj samajela' ri man jun ok yojk'atzin-wi. Roma xaxe ok ri bin chiqe, xaxe ri' ri xqaben, kixcha', xcha' ri Jesús chike ri rutijoxela'. 11 K'ari' ri Jesús rachibilan ri rutijoxela' xuchop chik el bey pa Jerusalem, y xq'ax k'a chikikojol ri ruwach'ulew Galilea y ri Samaria. 12 Toq xapon pa jun ko'ol tinamit, ek'o k'a e lajuj achi'a' ri k'o ri yabil ri nutaluj-ri' chikij. Ri achi'a' ri' xebek'ulun-pe, jak'a xa kan k'a nej xepa'e-wi chire ri Jesús. 13 Xesik'in-apo y xkibij: Qajaw, tajoyowaj qawech roma re yabil re qak'uluwachin, xecha'. 14 Ri Jesús kan xerutzu' y xubij chike chi kebiyin y tibekik'utu-ki' chikiwech ri sacerdote. Rokik k'a kichapon-el binen richin nibekik'utu-ki' chikiwech ri sacerdote, jari' toq ri yabil xk'is-el chikij y xech'ajch'ojir. 15 Jun k'a chike ri e lajuj achi'a', toq xutz'et chi kan xk'achojirisex, rija' xtzolin. Kan rik'in k'a ruchuq'a' xch'on richin xuya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. 16 Toq xapon rik'in ri Jesús, xxuke' chuwech y xuqasaj-ri' k'a pan ulew richin xmatioxij chire ri Jesús. Re achin re' aj-Samaria. 17 K'ari' ri Jesús xubij: ¿Man e lajuj ta k'a ri xech'ajch'ojir chire ri kiyabil? ¿Akuchi ek'o-wi ri e beleje' chik? 18 ¿Kan man jun chik k'a ri xtzolin ta pe richin chi nuya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios, xaxe re jun ri man judío ta ri xtzolin-pe?, xcha' ri Jesús. 19 Y ri Jesús xubij chuqa' chire ri achin aj-Samaria: Kayakatej y kabiyin. Ri kuqubabel ak'u'x xuben chawe richin xakolotej, xcha' chire. 20 Ri fariseo xkik'utuj k'a chire ri Jesús chi jampe' k'a xtoqaqa ri rajawaren ri Dios. Y ri Jesús xubij k'a chike: Ri rajawaren ri Dios man xtiya'ox ta na rutzijol. 21 Man k'a jun xtibin ta chi jare' k'o wawe', o jala' k'o chila', roma ri rajawaren ri Dios k'o chik iwik'in, xcha' ri Jesús. 22 Xubij k'a chike ri rutijoxela': Xke'oqaqa k'a ri q'ij toq rix xtiwajo' chi stape' xaxe jun q'ij yik'oje' ta chik iwik'in, yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol. Jak'a man xkinitz'et ta chik. 23 Kan ek'o k'a ri xkebin chiwe: Jare' k'o wawe'. Jala' k'o chila', xkecha'. Jak'a rix man k'a kixbe kik'in, ni man ke'itzeqelibej. 24 Roma toq xtapon ri q'ij chi yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, yipe chik jun bey, xkinoqaqa achi'el jun koyopa', ri niq'alajin jebel roma nusaqirisaj ri jun ruchi' ri kaj k'a ri jun chik ruchi'. 25 Jak'a nabey k'o k'a chi nink'owisaj na k'iy tijoj-poqonal, y chuqa' yinetzelex koma re sol winaqi' re'. 26 Ri q'ij k'a toq xkipe, yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan xtibanatej k'a chuqa' achi'el ri xk'uluwachitej chupan ri q'ij toq xk'ase' ri Noé. 27 Rije' xa jak'a ri kiway-kuk'ya' ri nikich'ob; chuqa' ri k'ulubik, ri yeyatej chuqa' kimi'al-kik'ajol richin yek'ule'. Jari' ri yekich'obola' rije', toq xapon k'a ri q'ij richin chi ri Noé y ri e aj pa rachoch xe'ok chupan ri jun nimalej barco y xuchop ri kamik job, ri xeruk'is konojel ri winaqi'; 28 achi'el chuqa' ri xk'uluwachitej pa ruq'ijul ri Lot. Toq ri winaqi' xa beneq kánima rik'in ri kiwa'in, rik'in ri achike yekiqumula', rik'in ri kiloq'oj, ri kik'ayij, ri kitikoj y ri paban taq jay. 29 Jak'a ri q'ij toq ri Lot xel-pe pa tinamit Sodoma, xqaqa k'a kan q'aq' y ri chuwilej-abej pa ruwi' ri tinamit. Kan achi'el k'a job xuben toq xqaqa-pe ri chikaj, y kan konojel winaqi' ri ek'o chiri' xeruk'is q'aq'. 30 Keri' chuqa' ri q'ij toq yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol xkinok'ulun chik qa re chuwach'ulew. 31 Toq xtapon ri q'ij ri' ri wineq ri k'o-q'anej pa ruwi' ri rachoch, choj keri' tanimej-el. Man tok chik apo pa rachoch richin chi k'o niberuk'ama-pe. Y ri nisamej pa juyu', man chik titzolej chirachoch. 32 Roma xaxe k'a toqaqa chi'ik'u'x ri xuk'uluwachij ri rixjayil ri Lot. 33 Ri kan yalan nupoqonaj ri ruk'aslen re wawe' chuwach'ulew, man xtril ta jun qitzij ruk'aslen. Jak'a ri man nupoqonaj ta ri ruk'aslen richin re wawe', rija' kan xtril-wi k'a ri qitzij ruk'aslen. 34 Toq yin xkipe chik jun bey, wi ek'o ta e ka'i' yewer pa jun ch'at, jun k'a chike rije' ri xtuk'uex-el y ri jun chik xtik'oje' kan. 35 Wi ek'o ta e ka'i' ixoqi' ri junan yeke'en, jun ri xtuk'uex-el y ri jun chik xtik'oje' kan. 36 [Y wi ek'o ta e ka'i' achi'a' ri junan yesamej pa juyu', jun ri xtuk'uex-el y ri jun chik xtik'oje' kan, xcha'.] 37 Jak'a ri tijoxela' xkik'utuj chire: Qajaw, ¿akuchi k'a xtik'uluwachitej-wi ronojel re'?, xecha'. Roma ri' ri Jesús xubij chike: Akuchi k'o-wi jun ch'akulaj kamineq, chiri' k'a nikimol-wi-ki' ri k'ucha', xcha'.

Lucas 18

1 K'ari' ri Jesús xutzijoj k'a jun k'ambel-tzij chike ri rutijoxela', richin chi nuk'ut chikiwech chi kan nik'atzin-wi chi jantape' yech'on rik'in ri Dios, y man keq'itej chubanik. 2 Rija' xubij k'a chike: Pa jun tinamit xk'oje' jun to'onel ri kan man nuxibij ta ri' chuwech ri Dios, y man jun chuqa' kejqalen ri winaqi' chuwech. 3 Chupan k'a chuqa' ri tinamit ri', k'o k'a jun malka'n-ixoq. Y ri ixoq ri' nel-nok k'a rik'in ri jun to'onel, richin nuk'utuj utzil chire chi tubana' ruchojmilal pa ruwi' jun oyowal rik'in ri etzelanel richin. 4 K'iy k'a q'ij ri xq'ax, jak'a ri to'onel man nrajo' ta nuto' ri ixoq ri'. K'o k'a jun q'ij xuch'ob-qa pa ránima: Stape' maneq rukiy ri Dios chinuwech, ni man jun chuqa' kejqalen re winaqi' chinuwech, 5 jak'a xa roma re ixoq re' nel-nok wik'in, tinto' na k'a. Roma wi man xtinto' ta, xtik'o nuk'u'x pa ruq'a', xcha-qa. Keri' nubij ri k'ambel-tzij ri xutzijoj ri Jesús. 6 K'ari' ri Jesús xubij: Xiwak'axaj ri ch'abel ri xerubij ri to'onel, y rija' xa man choj ta. 7 K'a ta la' chik k'a ri Dios chi man ta xtuben ruchojmilal pa kiwi' ri winaqi' ri e rucha'on chik rija' ri chi paq'ij chi chaq'a' yech'on rik'in. ¿Man chi'anin ta kami xkeruto-pe? 8 Yin kan ninbij k'a chiwe chi chi'anin xkeruto-pe. Jak'a toq yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xkipe chik jun bey wawe' chuwech re ruwach'ulew, ¿xkenwil kami winaqi' ri kikuquban kik'u'x rik'in ri Dios?, xcha' ri Jesús. 9 Ri Jesús xuya' chik k'a jun k'ambel-tzij chikiwech ri winaqi', roma ek'o chike rije' ri nikich'ob chi janila e choj, y yeketzelaj ri ch'aqa' chik. Y rija' xubij: 10 Ek'o k'a e ka'i' achi'a' ri xebe pa rachoch ri Dios richin yech'on rik'in. Jun chike rije' fariseo, y ri jun chik jun moloy méro. 11 Ri fariseo pa'el, ruyon nich'on rik'in ri Dios, y nubij k'a chupan ri ruch'owen: Dios, matiox ninya' chawe roma yin man in junan ta kik'in ri ch'aqa' chik winaqi'. Roma rije' xa e eleq'oma', e kanoy kichin ch'aqa' chik ixoqi', y man e choj ta chupan ri kik'aslen. Ni man in junan ta k'a chuqa' rik'in la jun achin moloy méro la'. 12 Roma yin yimewayin ka'i' q'ij pa jun semana richin yich'on awik'in. Y ri lajuj chire ronojel ri ninch'ek ninya' chawe rat, xcha' ri fariseo pa ruch'owen. 13 Jak'a ri moloy méro k'a nej xk'oje-wi kan richin nich'on rik'in ri Dios, pa'el y jun lukul-wi chiri', roma chuwech rija' kan man ruk'amon ta nuyek ri runaq' taq ruwech chikaj. Rija' nubajila' k'a ruwa-ruk'u'x, y nubij k'a chire ri Dios: Tajoyowaj nuwech, roma yin in jun aj-mak chawech, nicha'. 14 Kan qitzij ninbij chiwe, chi ri achin moloy méro xtzolin-el, y man jun rumak xk'ulun chuwech ri Dios. Jak'a ri fariseo man keri' ta xk'ulun chuwech ri Dios. Roma xabachike k'a ri nunimirisaj-ri', xtiban k'a chire chi xtiqasex ruq'ij. Jak'a ri ruqasan-ri', xtinimirisex ruq'ij, xcha' ri Jesús. 15 Ek'o k'a taq ak'uala' ri xe'uk'uex-apo chuwech ri Jesús, richin chi tuya' ruq'a' pa kiwi'. Jak'a ri tijoxela' xa xekich'olij-el ri xe'uk'uan-apo ri ak'uala' ri'. 16 Jak'a ri Jesús xeroyoj, y xubij: Tiya' q'ij chi ri taq ak'uala' yepe wik'in yin. Y man ye'iq'et roma ri xke'ok pa rajawaren ri Dios, xaxe ri e achi'el rije'. 17 Kan qitzij k'a ninbij chiwe, chi ri xa man nikiben ta achi'el re ak'uala' re' richin chi nikijech-ki' pa ruq'a' ri Dios, kan man k'a xke'ok ta pa rajawaren rija', xcha'. 18 K'o k'a jun achin ri nim ruq'ij, xuk'utuj chire ri Jesús: Rat utzilej tijonel, tabij chuwe: ¿Achike k'a ruk'amon chi ninben yin richin chi ninwichinaj ri k'aslen richin q'asen?, xcha'. 19 Jak'a ri Jesús xubij chire: ¿Achike roma toq nabij utz chuwe yin? Roma man jun wineq ri utz ta; xa kan xaxe ri Dios ri utz. 20 Yin ninbij chi rat jebel awetaman ri lajuj pixa' ri xuya' ri Dios chire ri Moisés ojer kan, chi rix ri ix k'ulan man tikanoj jun chik, man tiben kamik, man kixeleq', man tiyek-tzij chirij jun chik wineq y chuqa' tiya' kiq'ij ri ite-itata', xcha'. 21 Y ri achin kan jari' xubij chire: Tijonel, yin k'a in ko'ol toq nubanon-pe ronojel ri', xcha'. 22 Toq ri Jesús xrak'axaj re', xubij: K'a k'o jun ri man abanon ta. Tabek'ayij k'a kan ronojel ri k'o awik'in y ri rajel tataluj chikiwech ri winaqi' ri man jun k'o kik'in, richin keri' nik'oje' abeyomel chila' chikaj. K'ari' katanpe richin kinatzeqelibej, xcha' chire. 23 Toq ri achin xrak'axaj ri xubij ri Jesús, janila xbison pa ránima, roma janila ri beyomel k'o rik'in. 24 Toq ri Jesús xutz'et chi xa xpe janila bis pa ránima ri achin, xubij: Ri k'o kibeyomel, janila k'ayew richin chi ye'ok pa rajawaren ri Dios. 25 Xa más la'eq man kan ta k'ayew chi niq'ax jun camello pa ti rujulil jun baq, ke chuwech jun beyom nok ta pa rajawaren ri Dios, xcha'. 26 Ri xe'ak'axan ri xubij ri Jesús, xkibila' k'a: Wi xa keri', man jun xtikolotej, xecha'. 27 Ri Jesús xubij k'a chike: Ri k'ayew nuben chikiwech ri winaqi', ri Dios kan nitikir nuben, xcha' chike. 28 Jari' toq ri Pedro xubij chire: Roj qaya'on kan ronojel ri k'o qik'in, richin keri' at qatzeqeliben, xcha'. 29 Jak'a ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': Kan qitzij ninbij chiwe, chi xabachike wineq, wi roma ri rajawaren ri Dios, ruya'on ta kan rachoch, rute-rutata', rach'alal, rixjayil o ralk'ual, 30 kan k'iy yan k'a ri nuk'ul chupan re q'ij re qachapon. Y chiqawech-apo, kan xtuk'ul k'a ri ruk'aslen richin q'asen, xcha'. 31 Ri Jesús xeruch'er k'a el ri kablajuj rutijoxela' richin xch'on kik'in y xubij: Rix iwetaman chi pa Jerusalem qachapon-wi-el bey, y ri chiri', k'iy k'a ri xtiban chuwe yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan achi'el ri kitz'iban kan ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer kan. 32 Xkijach k'a pa kiq'a' winaqi' ri xa man e qawinaq ta. Y rije' xketze'en chuwij, xtikiya' nuk'ix, xtikibila' poqon taq ch'abel chuwe y xkinkichubaj. 33 Xkinkich'ey, y k'ari' xkinkikamisaj. Jak'a pa rox q'ij xkik'astej-pe, xcha' ri Jesús. 34 Jak'a ri tijoxela' kan man xq'ax ta chikiwech ri xubij. Ri ch'abel ri' xa ewan k'a chikiwech, roma ri' xaxe choj xkak'axaj y man ketaman ta achike nik'ulun-wi. 35 Toq ri Jesús nok yan apo pa tinamit Jericó, ri chiri' chuchi' bey tz'uyul jun achin moy, y nuk'utuj chike ri winaqi' ri nik'atzin chire. 36 Toq re moy re' xrak'axaj chi janila winaqi' ri yeq'ax-el, xuk'utuj k'a chi achike xk'uluwachitej. 37 Rije' xkibij chire chi ja ri Jesús aj-Nazaret ri niq'ax-el keri'. 38 Roma ri' rija' rik'in ruchuq'a' xch'on, y xubij: Tajoyowaj nuwech Jesús, ri at riy-rumam kan ri rey David, xcha'. 39 Jak'a ri winaqi' ri e nabeyejineq-el chuwech ri Jesús, xkibij chire chi man chik tich'on. Jak'a rija' xa rik'in más ruchuq'a' xch'on, y xubij: Tajoyowaj nuwech rat, ri at riy-rumam kan ri rey David, xcha'. 40 Roma ri' ri Jesús xpa'e-qa y xubij chi tikik'ama-pe. Y toq k'amon chik pe ri achin rik'in, xuk'utuj chire chi 41 achike k'a ri nrajo' nuben rik'in. Y ri moy xubij chi nrajo' nitzu'un. 42 K'ari' ri Jesús xubij chire: Katzu'un k'a. Roma xakuquba' ak'u'x, xak'achoj, xcha'. 43 Y ri achin kan jari' k'a xtzu'un, y xtzeqe-el chirij ri Jesús, y nuya' k'a chuqa' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. Y konojel ri winaqi' ri xetz'eton chi ri moy xtzu'un, kan xkiya' k'a chuqa' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios.

Lucas 19

1 Jari' k'a toq ri Jesús rachibilan ri rutijoxela' xok-apo ri pa tinamit Jericó, y niq'ax k'a el chiri' chupan ri tinamit ri'. 2 Ri chiri' k'o k'a jun achin beyom rubini'an Zaqueo. Rija' aj-raqen pa kiwi' ri e moloy méro ri k'o chi nitoj chire ri rey aj-Roma. 3 Rija' kan nutej k'a ruq'ij richin nutzu-el ri Jesús, jak'a man nitikir ta nutz'et-el roma e janila winaqi' y rija' xa ti ko'ol ok rupalen. 4 Roma ri' rija' junanin xnabeyej-el y xbejote' pa ruwi' jun che', richin keri' nutz'et-el ri Jesús, roma keri' k'o chi niq'ax-wi-el. 5 Toq ri Jesús niq'ax k'a el ri keri', xtzu'un chikaj pa ruwi' ri che', y xubij chire: Zaqueo, chi'anin kaqaqa-pe ri chiri', roma kan ja re wakami k'o chi yibek'oje' kan chi'awachoch, xcha' chire. 6 Roma ri' ri Zaqueo kan jari' xqaqa-pe junanin, y rik'in kikoten xuk'ul-apo ri Jesús. 7 Toq ri winaqi' xkitz'et re' nikibila' k'a chi ri Jesús xbekanej kan pa rachoch jun achin ri man nutzeqelibej ta ri kipixa' ri fariseo. 8 Y ri chiri', ri Zaqueo pa'el k'a toq xch'on rik'in ri Jesús y xubij: Wajaw, wakami nik'aj chire ri nubeyomel nintaluj chike ri winaqi' ri man jun k'o kik'in. Wi k'o ta weleq'an chire jun wineq, kan xtintzolij kaji' mul más chuwech ri xinwelesaj kan chire, xcha'. 9 Jari' toq ri Jesús xubij chike ri winaqi': Ri kolotajik xoqaqa chupan re jay re', roma ri Zaqueo chuqa' jun riy-rumam kan ri Abraham. 10 Roma yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan in peteneq-wi chikikolik y chikikanoxik ri e sachinaqi', xcha' ri Jesús. 11 Toq ri Jesús rubin chik qa ronojel re' chike ri winaqi', xuchop rubixik jun k'ambel-tzij chike, roma naqaj chik ek'o-wi chire ri Jerusalem y roma chuqa' ri winaqi' xkich'ob chi ri rajawaren ri Dios kan xtiq'alajin yan. 12 Rija' xubij k'a: Xk'oje' k'a jun achin ri janila nim ruq'ij. Rija' xbe k'a pa jun chik ruwach'ulew ri k'anej k'o-wi, richin niban-pe rey chire. Y k'ari' nitzolej-pe. 13 Jak'a toq man jani tibe, xeroyoj e lajuj rusamajela', y xuya' kan k'iy q'anapueq pa kiq'a' chikijujunal, y xubij chike: Tik'uaj k'a re méro re xinya' kan chiwe richin k'o nich'ek chirij, k'a jampe' xkitzolin-pe yin, xcha' kan chike, y xbe. 14 Jak'a toq k'o chik k'a chupan ri ruwach'ulew ri k'o chi napon-wi richin niban-pe rey chire, ek'o k'a achi'a' ri e beneq pa kibi' konojel ri ruwinaq ri xe'apon k'a akuchi k'o-wi rija'. Y re achi'a' re' xbekibij: Roj man niqajo' ta chi re achin re' nuq'et-tzij pa qawi', xecha'. 15 Man rik'in ri' ri jun achin ri' xban-pe rey chire, y xtzolin k'a. Toq k'o chik ri pa ruruwach'ulew, xuteq k'a koyoxik ri rusamajela' ri xuya' kan méro pa kiq'a', roma nrajo' nretamaj janipe' méro kich'akon chikijujunal. 16 Toq xapon k'a ri nabey samajel, xubij: Wajaw, ri q'anapueq ri xajech kan pa nuq'a' richin k'o ninch'ek chirij, kan xinch'ek na wi lajuj mul chirij, xcha'. 17 Y ri rey xubij chire ri rusamajel: Yalan utz ri xaben. At jun utzilej samajel. Roma k'a ri utz xaben rik'in ri xinya' kan pan aq'a', wakami k'a ninya' lajuj tinamit pan aq'a' richin naq'et-tzij pa kiwi', xcha'. 18 Jari' k'a toq xapon ri ruka'n samajel, y xubij: Wajaw, ri q'anapueq ri xaya' kan pa nuq'a' toq xabe, xinch'ek wo'o' mul chirij, xcha'. 19 Roma ri' ri rey xubij k'a chire re jun samajel re': Roma utz ri xaben rik'in ri xinya' kan pan aq'a', wakami k'a ninya' wo'o' tinamit pan aq'a' richin naq'et-tzij pa kiwi', xcha'. 20 Jak'a ri jun chik samajel ri xapon, xubij: Wajaw, ja q'anapueq re' nonya' kan chawe. Re méro re' xinpis pa jun su't richin xinyek. 21 Roma yin ninxibij-wi' chawech. Roma at jun achin janila k'a'el. Xa kan nawajo-wi k'a yach'akon. Rat nawajo' nok awichin ri xa man ach'akon ta. Chuqa' nawajo' nak'ul ri nel-pe chuwech ri tikoj ri xa man rat ta xatiko-qa, xcha' ri samajel. 22 Roma ri' ri rey xubij k'a chire ri samajel ri': Rat at jun itzel samajel. Ri tzij ri xabij, jari' ri xtinkusaj richin ninq'et-tzij pan awi'. Roma awetaman chi yin kan in k'a'el-wi, chi yin kan ninch'ojij-wi numéro ri akuchi xa man jun nuyakon ta, y chuqa' kan ninwajo' nink'ul ri nel-pe chuwech ri tikoj ri xa man ja ta yin xitiko-qa. 23 Wi keri' awetaman, ¿achike k'a roma toq man xaya' ta ri numéro pa qajik? Richin keri' nink'ul ta k'a ri méro ri kan wichin yin, y k'o ta chuqa' ral nink'ul re wakami toq xitzolin-pe, xcha'. 24 K'ari' ri rey xubij chike ri ek'o chiri': Tik'ama' k'a kan la méro pa ruq'a', y tiya' chire ri nusamajel ri xch'ako lajuj mul chirij ri méro, xcha'. 25 Y ri ek'o chiri' xkibij: Qajaw, ri samajel ri' k'o chik k'iy rik'in, xecha'. 26 Jak'a rija' xubij chike: Yin ninbij k'a chiwe, chi ri k'o rik'in, xtuk'ul más. Jak'a ri man jun ok k'o rik'in, janipe' ok ri k'o rik'in, xa xtelesex chire. 27 Wakami, ninwajo' chi ye'ik'en-pe ri xe'ajowan chi man ta xinok kan rey. Y k'a ja re chinuwech yin ke'ikamisala-wi, xcha' ri rey. Keri' xubij ri Jesús. 28 Toq ri Jesús xtane' yan richin nich'on chikiwech ri winaqi', xuchop k'a el bey pa Jerusalem, y rije' xkitzeqelibej-el. 29 Toq ye'apon yan apo ri pa tinamit Betfagé y ri Betania ri ek'o chuwech ri juyu' richin Olivo, ri Jesús xeruteq k'a el e ka'i' chike ri rutijoxela', 30 y xubij-el chike: Kixbiyin-apo chupan la ti ko'ol tinamit la nitzu-apo. Kan xaxe xkixok-apo, jari' xtiwil jun alaj bur ximil kan chiri'. Ri chikop ri' kan k'a man jun ch'okolibeyon richin. Tisolo' k'a pe y tik'ama-pe chuwe. 31 Wi k'o ta jun xtibin-pe chiwe chi achike roma nisol-pe ri ti chikop, tibij chire chi nik'atzin chuwe yin, xcha-el chike. 32 Ri xetaq-el xebe k'a, y kan xkil na wi achi'el ri bin-el chike roma ri Jesús. 33 Jak'a toq ye'ajin chusolik, ri e rajaw xkibij-pe chike: ¿Achike roma toq nisol-el ri qabur?, xecha-pe. 34 Rije' xkibij: Xa nik'atzin chire ri qajaw, xecha'. 35 Xkik'en-pe chire ri Jesús. Y rije' xkiya' k'a el ri kiq'u' chirij ri bur ri'. K'ari' xkich'okoba-el ri Jesús chirij. 36 Toq beneq k'a ri Jesús, ri winaqi' nikirik'ila' k'a qa ri kiq'u' pa rubey. Keri' k'a nikibanala' e beneq. 37 Jak'a toq xa nikichop yan ri xulan richin ri juyu' richin Olivo, konojel ri e tzeqelibey richin ri Jesús e beneq, y rik'in kikoten xkichop nikiya' ruq'ij ri Dios, roma ri meyel taq banobel kitz'etelon rik'in ri Jesús. Kan rik'in k'a kuchuq'a' nikibila': 38 ¡Nimalej ruq'ij ri rey ri peteneq pa rubi' ri Dios! ¡K'o uxlanibel chila' chikaj! ¡Y qonojel tiqaya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios ri k'o chila' chikaj!, yecha'. 39 Ri chiri' chikikojol ri winaqi', e beneq k'a ch'aqa' fariseo. Y rije' xkibij chire ri Jesús: Tijonel, ke'aq'ila' ri e tzeqelibey awichin, xecha'. 40 Jak'a ri Jesús xubij chike: Kan qitzij ninbij chiwe, chi wi yetane-qa rije', ja ri abej xkebech'on-pe richin nikiya' nuq'ij, xcha'. 41 Toq xapon chunaqaj ri tinamit, xutzu' y xroq'ej. 42 Xubij k'a: Rix ri ixk'o pa Jerusalem, stape' k'a ja ta re q'ij re' niq'ax ta chiwech ri achike niya'on uxlanen ri pa taq iwánima. Jak'a xa ewan kan chiwech. 43 Roma ri' xke'iwil k'a q'ij richin q'axo'n, q'ij toq ri aj-labal xkebeyakatej-pe chiwij, y xtikisutij rij ri itinamit rik'in jun chik tz'aq, y xkixkiya' pa tijoj-poqonal, roma pa kinik'ajal xkixk'oje-wi kan. 44 Xtikiqasaj k'a pan ulew ri itinamit junan iwik'in rix. Chire ri itinamit man jun k'a jay, ni man jun tz'aq ri xtipa'e' kan. Roma kan man nitzu' ta chi ri Dios xoqaqa yan iwik'in, richin yixrukol, xcha'. 45 Chirij ri', ri Jesús xok-apo pa rachoch ri Dios. Jari' toq xeroqotala-pe ri k'ayinela' y ri loq'onela' ri ek'o chiri'. 46 Y xubij chike: Chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, nubij chi ri wachoch, jay richin ch'owen rik'in ri Dios. Jak'a rix xa achi'el kijul eleq'oma' ibanon chire, xcha' chike. 47 Jari' k'a toq ri Jesús q'ij-q'ij xerutijoj ri winaqi' ri chiri' chupan ri rachoch ri Dios. Jak'a ri aj-raqen kichin ri sacerdote, kachibilan ri etamanela' y ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij, nikikanola' k'a achike ta nikiben richin nikikamisaj ri Jesús. 48 Man rik'in ri' man nikil ta k'a achike nikiben, roma ri winaqi' kan kikamiben ri nubij ri Jesús chike. Kan niqa-wi chikiwech nikak'axaj ri achike nuq'alajirisaj chike.

Lucas 20

1 Chupan jun chike ri q'ij ri', toq ri Jesús k'o chiri' pa rachoch ri Dios nuk'ut y nutzijoj ri utzilej ch'abel chike ri winaqi', jari' k'a toq xe'oqaqa rik'in ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote y ri etamanela' kachibilan ri achi'a' ri k'o kiq'ij. 2 Re achi'a' re' xkibij k'a chire ri Jesús: Tabij k'a chiqe: ¿Achike xya'on re q'atbel-tzij pan aq'a'? ¿Y achike chuqa' yoyon q'ij chawe richin chi k'iy ri ye'abanala' chikikojol ri winaqi'?, xecha' chire. 3 Y ri Jesús xubij: Yin k'o k'a chuqa' jun ri ninwajo' nink'utuj chiwe. Tik'uluba' k'a pe ri nuch'abel: 4 ¿Ri Juan xtaq-pe roma ri Dios richin xuqasaj ya' pa kiwi' ri winaqi'? ¿O xa winaqi' xebin chire chi tubana' keri'?, xcha' ri Jesús. 5 K'ari' ri xek'utun chire, xkibila' k'a chikiwech ¿Achike xtiqabij chire re Jesús wakami? Roma wi niqabij chi ri Juan ja ri Dios taqayon-pe richin, rija' xtubij k'a chiqe chi achike k'a roma toq man xqanimaj ta. 6 Y wi niqabij chi xa winaqi' xebin chire ri Juan chi tubana' keri', xkepe konojel ri winaqi' y xqojkikamisaj chi abej. Roma ri winaqi' kan nikich'ob chi ri Juan kan jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios, xecha-qa chikiwech. 7 K'ari' xkibij-apo chire ri Jesús chi man ketaman ta achike taqayon-pe. 8 Jak'a ri Jesús xubij k'a chike ri achi'a' ri': Roma rix man xibij ta chuwe, keri' chuqa' yin man xtinbij ta chiwe achike yoyon q'ij chuwe richin yenbanala' kere', xcha'. 9 Ri Jesús xuchop k'a nich'on chikiwech ri winaqi', y xubij: Xk'oje' k'a jun achin ri xutik ruwech ri rulew rik'in uva. K'ari' xuya' kan pa qajik chike ka'i-oxi' samajela'. Y rija' xbe richin k'iy q'ij. 10 K'ari' ri rajaw ri ulew ri' xuteq k'a jun rusamajel kik'in ri e qajayon ri ulew, toq kan ruq'ijul chik richin chi nikiya' ri uva qajibel richin ri ulew. Jak'a toq xapon ri samajel kik'in ri e qajayon ri ulew, rije' xkichop k'a ri samajel, xkich'ey y xkiteq-el y man jun xkiya-el chire. 11 K'ari' ri rajaw ri ulew xuteq chik jun rusamajel chuk'amik ri uva qajibel richin ri ulew. Jak'a ri qajoy taq ulew xa xkichop y xkich'ey. K'iy k'a xkibila-el chire, y xkiteq-el y man jun chuqa' xkiya-el chire. 12 Jak'a ri rajaw ri ulew xuteq chik k'a el jun rusamajel chuk'amik ri uva qajibel richin ri ulew. Y kan keri' chuqa' xuk'uluwachij. Xkisokola', y k'ari' xkoqotaj-el. 13 K'ari' ri rajaw ri ulew xubij-qa: ¿Achike chik k'a ri xtinteq-el? Wakami ninteq-el ri nuk'ajol ri janila ninwajo', roma rik'in juba' toq xtikitz'et chi ja ri nuk'ajol ri napon, xkeniman chire toq xtikitz'et, xcha-qa. 14 Jak'a ri e qajayon ri ulew, kan xaxe xkitz'et ri ruk'ajol ri rajaw ri ulew, xkibij k'a chikiwech: Jare' ri xtichinan kan ronojel re ulew re'. Kixanpe y tiqakamisaj. Richin keri' pa qaq'a' roj nik'oje-wi kan re ulew, xecha'. 15 Kan keri' wi k'a xkiben. Xkelesaj-pe ri chiri' chupan ri rulew y xkikamisaj. ¿Achike kami xtuben ri rajaw-ulew kik'in ri achi'a' ri'? 16 Rija' xtipe k'a y xkerukamisaj ri qajoy taq ulew ri', y ri rulew xtuya' chik kan pa qajik chike ch'aqa' chik, xcha' ri Jesús. Toq ri winaqi' kak'axan chik qa ronojel re', xkibij: ¡Man ta jun bey xtibanatej keri'!, xecha'. 17 Y ri Jesús xerutzu' k'a ri winaqi', y xubij: ¿Achike kami nik'ulun-wi chi tzij ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios? toq nubij: K'o k'a jun abej ri man xqa' ta chikiwech ri banoy taq jay. Jak'a re wakami kan más k'atzinel chire ri jay richin chi kow xpa'e' kan, nicha' ri ruch'abel ri Dios. 18 Y ri wineq ri xtitzaq chuwech re jun abej re', kan xtuwulaj-ri' chuwech. Y ri wineq ri xtiqaqa ri abej ri' chirij, kan xtuke'ej k'a, xcha' ri Jesús. 19 Ri aj-raqen kichin ri sacerdote, y ri etamanela', kan ja yan k'a ri' toq xkajo' yan nikichop-el ri Jesús, roma xkinabej chi ri achi'a' qajoy taq ulew ri xerunataj chupan ri k'ambel-tzij, xa chikij rije' xch'on-wi. Jak'a man xkichop ta el, roma nikixibij-ki' chikiwech ri winaqi' ri ek'o rik'in. 20 Ri aj-raqen kichin ri sacerdote y ri etamanela' ri' xekiteq k'a pe ch'aqa' chik achi'a' nachanela' ri kan choj kik'aslen niq'alajin, jak'a xa man keri' ta. Rije' xa nikajo' k'a nikiya' ta pa k'ayew ri Jesús, y nitzaq ta pa kiq'a' rik'in ri ch'abel ri nubij. Richin chi nikijech pa ruq'a' ri q'atbel-tzij aj-Roma. 21 Roma ri' rije' xkik'utuj k'a chire ri Jesús: Tijonel, roj kan qetaman-wi chi kan qitzij ri natzijoj. Man naben ta rukojolil kik'in ri winaqi' y kan nak'ut-wi ri ruch'abel ri Dios pa rubeyal. 22 Tabij k'a chiqe: ¿Ruk'amon kami chi niqatoj chire ri César ri k'o chi niqatoj, o xa man ruk'amon ta?, xecha'. 23 Jak'a ri Jesús kan retaman-wi k'a ri nikinojij chirij. Roma ri' xubij chike: ¿Achike roma rix nitej iq'ij richin yinitejtobej? 24 Tik'utu' k'a pe ri méro, xcha'. K'ari' ri Jesús xuk'utuj: ¿Achoq wachibel la'? ¿Y achoq bi'aj la k'o chuwech la méro?, xcha' ri Jesús. Y rije' xkibij chire chi richin ri rey César. 25 K'ari' ri Jesús xubij chike: Titojo' k'a chire ri César rik'in ri méro ri ruk'amon chi niya' chire rija'. Y tiya' chire ri Dios ronojel ri ruk'amon chi niya' chire, xcha'. 26 Keri' ri achi'a' ri xek'utun chire ri Jesús man xech'akon ta chirij. Y kan janila k'a xkimey ri xubij chike. Roma ri' man xech'on ta chik apo. 27 Chuqa' xe'apon rik'in ri Jesús jujun chike ri saduceo. Rije' man nikinimaj ta chi ri kaminaqi' xkek'astej chik pe. Y roma ri' xkibij chire: 28 Tijonel, ri Moisés nubij chi toq jun achin niken-el y nik'oje' kan ri rixjayil y man jun ralk'ual nik'oje' kan, jun rach'alal kan rija' ri k'o chi nik'ule' rik'in ri malka'n ixoq, richin keri' yek'oje' ta ralk'ual pa rubi' ri kamineq. 29 Xek'oje' k'a e wuqu' achi'a' kach'alal-ki'. Ri nabey xk'ule' y xken-el, jak'a man jun ralk'ual xk'oje' kan. 30 Ri ruka'n xk'ule' rik'in ri malka'n-ixoq. Jak'a xa xken-el chuqa' y man jun ralk'ual xk'oje'. 31 Ri rox xk'ule' chuqa' rik'in ri malka'n-ixoq, jak'a xuk'uluwachij achi'el ri e ka'i' nabey rach'alal; y keri' k'a xkik'uluwachij-el chi wuqu' kach'alal-ki'. Jak'a man jun k'a chike rije' ri xk'oje' ta kan ralk'ual. 32 Y pa ruk'isibel xken k'a chuqa' el ri ixoq. 33 Wakami toq xtapon ri q'ij chi ri kaminaqi' xkek'astej-pe, ¿achoq ixjayil k'a xtok re ixoq re'? Roma chi e wuqu' achi'a' kach'alal-ki' xek'oje' rik'in, xecha'. 34 Ri Jesús xubij k'a chike: Chuwech re ruwach'ulew, ri winaqi' kan k'a yek'ule' na y k'a yeyatej na kimi'al-kik'ajol richin yek'ule'. 35 Jak'a ri ya'on q'ij chike richin ye'ok pa rajawaren ri Dios, y ri xkek'astej-el chikikojol ri kaminaqi', man xkek'ule' ta chik, ni man xkeyatej ta chuqa' el kimi'al-kik'ajol richin yek'ule'. 36 Roma rije' man chik xtapon ta ri kamik kik'in, roma kan e achi'el chik ri ángel. Chuqa' konojel e ralk'ual ri Dios roma e k'astajineq chik el. 37 Y ri kaminaqi' kan yek'astej-wi. Roma ri Moisés rutz'iban kan chupan ri ruch'abel ri Dios, toq rija' xutz'et ri jun q'ayis k'o ruk'ixal, chi nijino pa q'aq', y chiri' xbech'on-pe ri Dios rik'in y xubij chire: Jak'a yin ri in Dios ri nikiya' ruq'ij ri Abraham, ri Isaac y ri Jacob, xcha' ri Dios chire. 38 Roma ri Dios man jun ta Dios kichin kaminaqi', roma rija' kan ki-Dios-wi ri e k'es; chuwech rija' konojel rije' e k'es, xcha' ri Jesús. 39 Ek'o k'a chike ri etamanela' chirij ri pixa' ri xkibij chire ri Jesús: Tijonel, kan qitzij wi ri xabij, xecha'. 40 Y kan man jun chik k'a ri xetikir ri xkik'utuj-apo chire ri Jesús. 41 Ri Jesús xuk'utuj k'a chike ri winaqi': ¿Achike k'a roma toq ri winaqi' nikibij chi toq xtipe ri Cristo, k'o chi riy-rumam kan ri rey David ? 42 Roma kan jajun ri rey David xubij: Ri Dios xubij chire ri wajaw: Katz'uye-pe re pa wijkiq'a' 43 y xkenya' pan aq'a' ri ye'etzelan awichin, xcha'. 44 Y wi ri rey David, wajaw nicha' chire ri Cristo, ¿achike k'a roma toq nibix chi ri Cristo xa rijatzul kan ri rey David ?, xcha' ri Jesús. 45 Konojel k'a ri winaqi' ri kimolon-ki' ri chiri', xkak'axaj toq ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': 46 Man k'a tiben achi'el nikiben ri etamanela' chirij ri pixa'. Roma rije' yalan niqa' chikiwech nikikusaj jebelej taq tzieq, richin keri' titz'et chi janila kiq'ij. Janila chuqa' niqa' chikiwech chi konojel winaqi' yekiq'ejela' ri pa taq nima'q ruwech bey ri akuchi nikimol-wi-ki'. Y chuqa' yekikanoj ri tz'uyubel akuchi yetz'uye-wi ri winaqi' ri kan k'o kiq'ij, ri pa rachoch ri Dios akuchi nikimol-ki' richin nikak'axaj ruch'abel ri Dios. Kan ja chuqa' ok ri nabey taq ch'okolibel yekajo' ri pa taq nima' wa'in richin nikina' chi k'o kiq'ij. 47 Y re achi'a' re' yekimajla' kan ri kachoch ri malkani' taq ixoqi'. Y xaxe richin kenimex chi rije' e utz taq winaqi', kan yeyaloj richin yech'on rik'in ri Dios. Jak'a rije' kan xtiqaqa-wi rutojbalil-mak pa kiwi', roma ri kimak janila, xcha' ri Jesús.

Lucas 21

1 Ri chiri' ri pa rachoch ri Dios, ri Jesús xerutz'et k'a chi ri winaqi' beyoma' nikiyala' kan ri kisipanik chupan ri yakonabel ri akuchi niyalox-wi kan ri sipanik richin ri Dios. 2 Keri' chuqa' xutz'et jun malka'n-ixoq ri kan man jun ok k'o rik'in, chi xuya' kan ka'i' taq méro ri xa ti juba' ok rejqalen. 3 Ri Jesús xubij k'a: Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi la malka'n ixoq la', ja rija' ri xya'on kan más k'iy, chikiwech konojel ri e yoyon kan méro chupan ri yakonabel. 4 Roma stape' man k'iy ta ok xuya' kan, rija' xuya' k'a ronojel ri k'o rik'in ri richin nuq'axibej-ri'. Jak'a la ch'aqa' chik, stape' janila k'iy méro xkiyala' kan, xa ja ri man nik'atzin ta chik chike, xa jari' ri xkiya' kan, xcha', ri Jesús. 5 Ek'o k'a ri kichapon tzij chirij ri rachoch ri Dios. Y nikibila' k'a chi janila jebel rubanik, roma ruyon jebelej taq abej ri e ukusan richin banon. Y rik'in ri sipanik ri kisujun ri winaqi' chire ri Dios. Jak'a ri Jesús xubij chike: 6 Pa ruwi' ronojel re nitz'et wawe', xtapon k'a jun q'ij toq xkewulex y man xkepa'e' ta chik kan. Kan man jun k'a abej ri xtik'oje' ta kan achi'el la rubanon wakami, xcha'. 7 Ri tijoxela' xkik'utuj k'a chire ri Jesús: Tijonel, ¿jampe' k'a xtik'uluwachitej ri xabij-qa? ¿Achike retal richin keri' ninabex chi nibanatej yan?, xecha'. 8 Y ri Jesús xubij chike: Kan jebel k'a tichajij-iwi' richin man jun xkixq'olo. Roma xa kan e k'iy-wi k'a ri xkebek'ulun-pe pa nubi' y xtikibila' chi ja rije' ri Cristo. Janila e k'iy ri xkeq'olotej pa kiq'a'. Jak'a rix man ke'inimaj, ni man ke'itzeqelibej. 9 Y xtiwak'axala' k'a chi ek'o ruwach'ulew k'o labal najin chikikojol. Jak'a man k'a tisach ik'u'x, roma ronojel ri' xa kan k'o k'a chi yebanatej na. Jak'a man jari' ta ri ruk'isibel taq q'ij richin re ruwach'ulew. 10 Roma jun ajawaren xtiyakatej k'a el chirij jun chik ajawaren. Ek'o chuqa' rey xkeyakatej-el chikij ch'aqa' chik rey. 11 Xkepe nimalej taq silonel pa jalajoj kiwech ruwach'ulew, wayjal y yabil xabakuchi chire re ruwach'ulew. Xtipe k'a jun nimalej xibinri'il roma ri xkebanatej y xketz'etetej meyel taq banobel chikaj. 12 Toq man jani tibanatej ronojel re', rix xkixtzeqelibex y xtiban chiwe richin nitej poqon. Xkixuk'uex k'a chikiwech ri aj-raqen richin ri jay ri akuchi nikimol-ki' ri winaqi' richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Xkixtz'apex pa cárcel. Xkixuk'uex chikiwech q'atoy taq tzij y chikiwech ri e rey. Ronojel k'a re' xtik'uluwachila' roma in itzeqeliben yin. 13 Ronojel k'a re xtiban chiwe xtik'atzin richin xkiniq'alajirisaj chikiwech ri winaqi'. 14 Kan toqaqa k'a chi'ik'u'x chi man jun nik'atzin-wi chi rix janila nich'ob ri achike k'o chi nibebij richin nito-iwi', 15 roma kan ja yin ri xkiya'on ch'abel chiwe. Xtinya' chuqa' etamabel chiwe richin keri' man jun xketikir xtikibij chiwe ri ye'etzelan iwichin. 16 Xkixjachalox k'a pa kiq'a' ri ye'etzelan iwichin, y rik'in juba' ri ite-itata', ri iwach'alal o ri kan e iwachibil xa ja rije' ri xkejacho iwichin. Ek'o k'a chiwe rix ri kan xkixkamisex. 17 Xa kan xkixetzelex-wi k'a koma konojel, roma in itzeqeliben yin. 18 Jak'a man tixibij-iwi', roma rix kan xkixkolotej, y ni jun ti rusumal-iwi' ri xtitzaq ta kan choj keri'. 19 Tikoch'o' ronojel re', y kan xkixkolotej. 20 Jak'a toq xtitz'et chi ri Jerusalem sutin rij koma aj-labal, tiwetamaj k'a chi jari' xapon ri q'ij richin niwulex. 21 Roma ri', wi rix ixk'o pa ruwach'ulew Judea, kixanimej k'a el y tibewewaj-iwi' ri pa taq juyu'. Wi pa Jerusalem ixk'o-wi, kixanimej k'a-el. Wi pa taq juyu' ixk'o-wi, man chik k'a kixok-apo pa Jerusalem. 22 Roma toq xtapon k'a ri q'ij richin ri tijoj-poqonal, jari' k'a toq ri tinamit xtuk'ul rutojbalil ronojel ri e rubanalon, y kan xtibanatej k'a achi'el ri tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios. 23 Chupan ri q'ij ri' xtik'o k'a ruwi' tijoj-poqonal ri xtipe pa ruwi' re ruwach'ulew. Kan xtiqaqa k'a ri royowal ri Dios pa ruwi' re tinamit re'. Y roma ri tijoj-poqonal ri', k'ayew k'a xtuben chike ri ixoqi' ri koyoben chik alanen y chuqa' ri k'a nikiya' na kitz'um taq kal. Kan toq'ex k'a kiwech chupan ri q'ij ri'. 24 E janila k'a k'iy winaqi' xkeken pa kiq'a' ri aj-labal. Y ri ch'aqa' chik chike ri winaqi' xke'uk'uex-el pa ch'aqa' chik ruwach'ulew. Y re Jerusalem xtixeq'-xtipalibex koma winaqi' ri xa man e judío ta, k'a ja toq xtapon ri q'ij toq man xtikiq'et ta chik tzij ri winaqi' ri' pa ruwi' ri Jerusalem. 25 K'iy k'a ri man jun bey e banatajineq y man jun bey e tz'eton, ri xkek'uluwachitej rik'in ri q'ij, ri ik' y ri ch'umila'. Ri winaqi' ri ek'o chuwech re ruwach'ulew man xtikil ta achike xtikiben; xa xtisach kik'u'x roma ri palou kan xtik'o ruwi' xtiq'ajan, roma xtibolqo't janila. 26 Ri winaqi' kan xkemayamo-qa roma xibinri'il roma xtikich'ob rij ronojel ri xtipe pa ruwi' re ruwach'ulew. Roma ronojel ri nimalej taq uchuq'a' ri e richin ri chikaj xkesilon roma ri ruchuq'a' ri Dios. 27 Jari' k'a toq xkinkitz'et chik yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, chi yiqaqa-pe pa sutz', rik'in chik nimalej uchuq'a' y nuq'ij-nuk'ojlen. 28 Toq xtitz'et chi ronojel re' yek'uluwachitej chik, kixkikot y tik'oje-el iwuchuq'a', roma kan napon yan ri q'ij richin yixkolotej-el, xcha' ri Jesús. 29 Jari' k'a toq rija' xubij chuqa' jun k'ambel-tzij chike: Titzu' ri che' wíkix y xabachike che'. 30 Toq xa kan nikichop yan ye'el-pe ri kixaq, iwetaman k'a ri' chi ri ruq'ijul ri job noqaqa yan. 31 Keri', toq xtitz'et chi ek'o chik yek'uluwachitej, tiwetamaj k'a chi noqaqa yan ri q'ij richin rajawaren ri Dios. 32 Tiwak'axaj k'a jebel re xtinbij chiwe re wakami: Ronojel re' xtik'uluwachitej toq re jun sol winaqi' re' man jani kek'is-el chuwech re ruwach'ulew. 33 Re ruwach'ulew y ri kaj kan richin-wi yek'is. Jak'a ri nuch'abel man xtik'is ta choj keri'. 34 Tichajij k'a ri ik'aslen. Man tibe iwánima chikij ri nimaq'ij; man kixq'aber y chuqa' man xaxe ri nik'atzin chiwe chuwech re ruwach'ulew ri nich'ob, y k'a toq xtina', xa jari' xoqaqa ri q'ij, richin chi yin xkinoqaqa. 35 Y ri q'ij ri' xa xtoqaqa achi'el jun kolo' ri nirarin. Keri' rubanik toq xtoqaqa pa kiwi' konojel ri winaqi' ri ek'o chuwech re ruwach'ulew. 36 Roma ri' kan tichajij-apo jebel ri ik'aslen. Jantape' kixch'on rik'in ri Dios, richin yixkolotej chuwech ronojel ri tijoj-poqonal ri xtipe pa ruwi' re ruwach'ulew chupan ri q'ij ri', y richin chuqa' utz yixapon chinuwech yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xcha' ri Jesús. 37 Ri paq'ij, ri Jesús k'o k'a chiri' ri pa rachoch ri Dios, yerutijoj ri winaqi' rik'in ri ruch'abel ri Dios. Jak'a ri chaq'a' nibe ri pa juyu' richin Olivo, y chiri' nik'oje-wi. 38 Roma k'a ri Jesús nutzijoj ri ruch'abel ri Dios ri chiri' pa rachoch ri Dios, kan e janila k'a winaqi' ri ye'apon ri nimaq'a' rik'in richin nikak'axaj.

Lucas 22

1 Xa naqaj chik k'a k'o-wi ri nimaq'ij toq nikitej kaxlan-wey ri maneq ch'amilej-q'or rik'in, y nikinataj toq ri Dios xuya' ri Solbelri'il. 2 Jari' k'a toq ri aj-raqen kichin ri sacerdote y ri etamanela' nikich'obola' k'a achike rubanik nikiben richin nikikamisaj ri Jesús. Jak'a xa kixibin-ki' chikiwech ri winaqi'. 3 Jak'a ri Judas Iscariote, jun chike ri kablajuj rutijoxela' ri Jesús, kan nisamej chik ri Itzel-Wineq pa ránima. 4 Roma ri' rija' xbe k'a kik'in ri aj-raqen kichin ri sacerdote y kik'in chuqa' ri ye'uk'uan kichin ri e aj-labal ri chiri' pa rachoch ri Dios, y xch'on kik'in chirij ri achike rubanik xtuben richin nujech ri Jesús pa kiq'a'. 5 Rije' kan janila k'a xekikot toq xkak'axaj ri', y xkisuj ruméro. 6 Ri Judas kan xqa' chuwech. Xuchop k'a ruch'obik jampe' toq xtujech pa kiq'a', jak'a kan k'a ja toq man kimolon ta ki' winaqi' rik'in. 7 Toq xoqaqa ri nimaq'ij, q'ij richin nitij ri kaxlan-wey maneq ch'amilej q'or rik'in, y toq yekamisex chuqa' ri taq karne'l ri richin ri q'ij ri', 8 ri Jesús xeruteq k'a el ri Pedro y ri Juan, y xubij k'a el chike: Kixbiyin y tibana' rutzil ri xtiqatej chupan re nimaq'ij, xcha'. 9 Ri ka'i' tijoxela' xkik'utuj k'a chire chi akuchi nrajo' chi nikiben ruchojmil. 10 Ri Jesús xubij chike: Toq xkixok-apo ri pa tinamit, xtitz'et jun achin ri ruk'amon-pe ruya' pa jun kuku'. Tiwojqaj k'a el re achin re' k'a achike jay xtok-wi. 11 Ri jay ri xtok-wi ri achin ri', chiri' k'a chuqa' kixok-wi rix y kixch'on rik'in ri rajaw-jay, y tibij chire chi yin, ri itijonel, ninbij chi achike jay ri chiri' pa rachoch rija' ri utz ta richin ninben re nimaq'ij re', junan iwik'in rix ri nutijoxela'. 12 Ri rajaw-jay xkixruk'uaj k'a pa jun ruka'n wiq jay. Y chiri' k'o jun nima-jay ri chojmirisan chik rupan. Ja ri chiri' tibana-wi rutzil ri xtiqatej richin re nimaq'ij re', xcha-el. 13 Ri ka'i' rutijoxela' ri' kan k'a pa Jerusalem xebe-wi. Toq xe'apon, kan xbanatej na wi achi'el ri rubin-el ri Jesús chike. Y rije' kan xkiben k'a rutzil ronojel ri nik'atzin richin ri nima-wa'in ri'. 14 Toq xapon k'a ri hora, ri Jesús y ri kablajuj rutijoxela' xeraq'e-apo chuchi' ri mesa. 15 Y ri Jesús xubij chike: Kan janila nurayiben-pe chi junan niqanataj ri aq'a' toq ri Dios xuya' ri Solbelri'il, nabey chi yinapon chuwech ri kamik. 16 Roma kan ninbij-wi k'a chiwe, chi kan k'a ja toq k'o chik na ri utzilej ruq'atbel-tzij ri Dios, kan k'a jari' toq xtinben chik re jun wa'in re', xcha'. 17 Ri Jesús xuchop k'a jun qumbel ri k'o vino chupan, y toq rumatioxin chik chire ri Dios, xubij: Tiqumu' k'a kan chi'iwonojel. 18 Roma kan ninbij-wi k'a chiwe, chi kan k'a ja toq xtipe ri rajawaren ri Dios chuwech re ruwach'ulew, kan k'ari' toq xtinqum chik jun bey vino, xcha'. 19 Keri' chuqa' xuk'en-apo ri kaxlan-wey, y toq rumatioxin chik chire ri Dios, xuper y xuya' chike ri rutijoxela' y xubij: Kan titija' k'a. Roma jare' ri nuch'akul ri kan xtijach pan ik'exel rix. Kan tibana' k'a richin jun natabel wichin yin, xcha'. 20 Toq e wayneq chik, ri Jesús xuchop k'a chuqa' ri qumbel ri k'o vino chupan, y xubij: Re vino re ninq'ej wakami, nuk'exewachuj ri k'ak'a' jikibel-tzij, y re' nijikibex rik'in ri nukik'el ri niq'ejq'o' iwoma rix. 21 Wakami k'a, ri achin ri xkijacho-el pa kiq'a' ri winaqi', jun chiwe rix ri ixk'o-pe wik'in re pa mesa. 22 Kan tiwak'axaj k'a re ninbij chiwe, chi yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan yibe-wi pa kamik, roma kan jare' ri ruch'obon ri Dios pa nuwi'. Jak'a toq'ex ruwech ri xtijacho-el wichin, xcha' ri Jesús. 23 Jari' toq ri rutijoxela' ri Jesús nikibila-qa chikiwech chi achike kami ri xtijacho-el richin rija'. 24 Re tijoxela' re' xkich'ojila' k'a chuqa' chikiwech achike ri más nim ruq'ij chikikojol rije'. 25 Jak'a ri Jesús xa xubij chike: Ri q'atoy taq tzij richin re ruwach'ulew, roma kan ek'o ri winaqi' pa kiq'a', roma ri' kan nikina' chi ja rije' ri e kajaw. Y ri achi'a' ri kan k'o kiq'a' chike ri winaqi', kan achi'a' e banoy utzil nibix chike. 26 Jak'a chi'ikojol rix nutijoxela' man keri' ta. Roma ri más nim ruq'ij chi'ikojol rix, nik'atzin chi nuna-qa-ri' chi xa más ko'ol chikiwech ri rachibil. Y ri jun chiwe rix ri nik'oje' pan iwi', nik'atzin chi nuna-qa-ri' chi xa maneq ruq'ij. 27 Roma ri', ¿ja kami ri k'o pa mesa nilix-apo ri k'o más ruq'ij ó ja ri ilinel? ¿Man ja ta kami ri k'o pa mesa nilix-apo ri más ruq'ij? Jak'a chinuwech yin man keri' ta, roma yin xa achi'el jun ilinel ink'o chi'ikojol. 28 Rix kan ixk'o k'a pe wik'in chupan ri tejtobenik ri ninq'axaj. 29 Roma ri', yin xtinya' jun q'atbel-tzij pan iq'a' rix, kan achi'el ri rubanon ri nata' Dios wik'in yin, 30 richin keri' xkixwa' y xkixuk'ya' junan wik'in pa mesa, ri pa wajawaren. Y chiri' rix xkixok k'a q'atoy-tzij pa kiwi' ri kablajuj tzobaj richin ri tinamit Israel, xcha'. 31 Ri Jesús xubij k'a chuqa' chire ri Pedro: Simón, Simón ninbij k'a chawe chi ri Itzel-Wineq xixruk'utuj yan chire ri Dios richin chi yixrutejtobej. Kan nrajo' k'a yixrusiloj achi'el nisilox ri trigo chupan ri chaybel. 32 Jak'a yin kan in ch'owineq-wi-pe rik'in ri Dios, pan awi' rat, richin keri' kan takuquba' ak'u'x wik'in. Jak'a toq xtitzolin-pe ak'u'x wik'in, tabana' chike ri ch'aqa' chik nutijoxela' chi kan tikikuquba-wi kik'u'x wik'in, xcha' ri Jesús. 33 Y ri Simón xubij: Wajaw, wi rat xkatuk'uex pa cárcel, yibe awik'in. Yibe chuqa' awik'in, wi rat xkatapon chuwech ri kamik, xcha'. 34 Jak'a ri Jesús xubij chire: Pedro, yin ninbij k'a chawe, chi chupan re q'ij wakami k'a man jani tisik'in-pe ri mama' toq rat oxi' yan bey tabij chike ri yek'utun chawe, chi man awetaman ta nuwech, xcha' ri Jesús chire. 35 K'ari' ri Jesús xuk'utuj k'a chike ri rutijoxela': Toqaqa chi'ik'u'x, toq ri jun bey xixinteq y man xinwajo' ta richin xik'uaj peqes, ni méro, ni jun chik k'ulaj xajab. ¿K'o kami ri xk'atzin chiwe y man xiwil ta?, xcha'. Y rije' xkibij chi man jun. 36 Ri Jesús xubij k'a chike: Jak'a re wakami jun wi chik rubanik. Roma wakami ri k'o peqes rik'in, tuk'uaj. Ri k'o ruméro, tuk'uaj chuqa'. Ri maneq ru-espada, tuk'ayij ri ruq'u' ri ruq'un y k'ari' tuloq'o' jun richin. 37 Wakami kere' ninbij chiwe, roma k'o chi nibanatej achi'el ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, toq nubij chi kan achi'el chuqa' jun aj-mak xban chuwe. Roma ronojel k'a ri e tz'ibatel kan chuwij yin chupan ri ruch'abel ri Dios, kan xkebanatej-wi, xcha' ri Jesús. 38 K'ari' ri tijoxela' xkibij chire ri Jesús: Qajaw, wawe' ek'o ka'i' espada, xecha'. Jak'a ri Jesús xubij chike: Man chik tinataj ri', xcha'. 39 Ri Jesús toq eleneq chik k'a el ri chiri', xbe k'a ri akuchi kan tibe-wi. Rija' xbe k'a ri pa juyu' richin Olivo. Y ri rutijoxela' kan e tzeqetel-wi-el chirij. 40 Toq xe'apon, xubij chike: Kixch'on rik'in ri Dios richin chi toq yixtejtobex, man kixtzaq pa mak, xcha'. 41 K'ari' ri Jesús xbiyin chik apo juwineq jaj, xxuke-qa chiri', y xuchop k'a ch'owen rik'in ri Dios. 42 Y nubij: Nata' Dios, tabana' k'a chi man ta nink'owisaj re jun tijoj-poqonal re', wi kan keri' ri nawajo' chuqa' rat. Jak'a man taben ri ninrayij yin, xa kan tabana' ri niqa' chawech rat, xcha'. 43 [K'o k'a jun ángel ri peteneq chila' chikaj xuk'ut-ri' chuwech, richin noruya-qa ruchuq'a' ri Jesús. 44 Y kan janila k'a q'axo'n ri k'o pa ránima. Roma ri' kan rik'in k'a ronojel ránima nich'on rik'in ri Dios. Y roma ri' xuchop nitz'oqpin. Y ri ya' ri nel chirij kan nima'q taq tz'uj, achi'el toq jun nibiyin rukik'el.] 45 Toq ri Jesús xtane' chi ch'owen rik'in ri Dios, xpe kik'in ri rutijoxela', jak'a toq xoqaqa kik'in, rije' xa kichapon waran, roma janila chik yebison. 46 Y xubij chike: ¿Achike roma xa yixwer? Kixyakatej, y kixch'on rik'in ri Dios y tik'utuj chire chi toq yixtejtobex, man kixtzaq pa mak, xcha' chike. 47 Kan k'a nich'on na k'a ri Jesús kik'in ri rutijoxela', toq k'a xkina' xe'apon e k'iy winaqi' kik'in. Kan ja ri Judas ri uk'uayon-apo kibey ri winaqi' ri' y xjel-apo rik'in ri Jesús richin xutz'ubaj. 48 Jak'a ri Jesús xubij chire: ¿Xinatz'ubaj yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xaxe richin yinak'ayij-el pa kiq'a' ri ye'etzelan wichin?, xcha'. 49 Ri tijoxela', toq xkitz'et ri najin rubanik, xkinabej ri achike ri xtibek'uluwachitej. Y xkibij k'a chire: Qajaw, ¿yojyakatej chikij rik'in espada?, xecha'. 50 K'o k'a jun chike ri tijoxela' ri xusok jun samajel richin ri nimalej sacerdote. Kan xuchoy ri ruxikin ri k'o pa rijkiq'a'. 51 Jak'a ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': Man jun chik tiben, xcha'. K'ari' rija' xuchop ri ruxikin y xuk'achojirisaj kan. 52 Kan ja ri aj-raqen kichin ri sacerdote, ri e uk'uey kichin ri aj-labal pa rachoch ri Dios, y ri achi'a' k'o kiq'ij, jari' ri e beneq chapoy richin ri Jesús. Rija' xubij chike: ¿Achike k'a xich'ob rix? ¿Xich'ob chi yixpe chuchapik jun eleq'om y roma ri' ik'amon-pe che' y espada? 53 Kan q'ij-q'ij k'a xik'oje' iwik'in ri pa rachoch ri Dios, y man jun achike ta xiben chuwe. K'a ja ramaj re' ri ya'on chiwe rix, ramaj richin xtich'akon ri q'equ'm, xcha' ri Jesús. 54 Xkichop k'a el ri Jesús, y xkik'uaj pa rachoch ri nimalej sacerdote. Y ri Pedro e rutzeqeliben-el, jak'a xa k'anej k'o-wi. 55 Ri chiri' pa nik'aj ruwa-jay, ri rusamajela' ri nimalej sacerdote xkibox q'aq', y xetz'uye-apo konojel ri chuchi' q'aq'. Chuqa' ri Pedro xtz'uye-apo chikikojol. 56 K'o k'a jun xten raj-ik' ri nimalej sacerdote ri k'o chiri', y toq xutz'et ri Pedro chi tz'uyul chiri' rumeq'on-ri', xretamaj ruwech y xubij: Re jun achin re' rachibil chuqa' ri Jesús, xcha'. 57 Jak'a ri Pedro xa xrewaj k'a chuwech ri xten, y xubij: Yin man wetaman ta ruwech ri Jesús, xcha'. 58 K'a juba' ri' k'o chik k'a jun ri xtz'eton-pe richin ri Pedro, y xubij chire: Rat at jun chike ri ek'o rik'in ri Jesús, xcha'. Ri' man yin ta ri', xcha' ri Pedro chire. 59 Xa k'a jun nima-ko'ol tiq'ax-qa, toq k'o chik k'a jun ri xbin chi ri Pedro, kan qitzij wi chi rachibil ri Jesús, roma kan aj-Galilea chuqa'. 60 Jak'a rija' xubij: Man niq'ax ta chinuwech achike roma nabij keri', xcha' ri Pedro. Kan k'a nich'on na k'a, toq ri mama' xbesik'in-pe. 61 Jari' toq ri Jesús xtzu'un-pe chirij y xutzu-pe. Ri Pedro kan jari' xoqaqa chuk'u'x ri rubin kan ri ajaw chire, chi k'a man jani tisik'in-pe ri mama' toq rija' oxi' yan bey tubij chike ri yek'utun chire, chi man retaman ta ruwech. 62 Roma ri' ri Pedro xel k'a el chiri' y rik'in janila bis xujiq' oq'ej. 63 Ri achi'a' ri e chajiyon richin ri Jesús, yetze'en k'a chirij y nikich'ey. 64 K'ari' xkitz'apej runaq'-ruwech, xkipaq'ila' chupalej y nikik'utula' k'a chire: ¿Achike ri xach'ayo? Tabij na k'a chiqe, yecha' chire. 65 K'iy k'a ch'abel ri man e utz ta ri xkibila' chire. 66 Toq xseqer k'a pe, xkimol k'a ki' achi'a' ri k'o kiq'ij, ri e aj-raqen kichin ri sacerdote, y ri etamanela'. Ri Jesús xuk'uex k'a apo chikiwech ri achi'a' ri', ri kan pa komon yeq'aton-tzij. Y xkik'utuj k'a chire: 67 Tabij k'a chiqe: ¿Ja rat ri' ri Cristo?, xecha'. Jak'a ri Jesús xubij chike: Wi ninbij chiwe chi ja yin ri Cristo, man yininimaj ta. 68 Chuqa' wi ta k'o ri yenk'utuj-apo chiwe, man jun xtibij-pe chuwe, chuqa' man xkiniwisq'opej ta el. 69 Toq xtiq'ax k'a kan re jun tijoj-poqonal re', yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xkibetz'uye' k'a pa rijkiq'a' ri Dios ri nitikir nuben ronojel, xcha' ri Jesús. 70 Kan jari' k'a toq konojel xkibij-apo chire ri Jesús: ¿Wakami, kan ja rat ri ruk'ajol ri Dios?, xecha'. Y rija' xubij: Ja rix ri xixbin, xcha'. 71 K'ari' rije' nikibij: Man jun chik tzij nik'atzin chiqe richin niqetamaj chi re Jesús kan aj-mak-wi. Roma qonojel xqak'axaj ri k'ari' nubij-qa, yecha'.

Lucas 23

1 K'ari', konojel ri ek'o chiri' xeyakatej-el y xkik'uaj-el ri Jesús richin nibekijacha' pa ruq'a' ri Pilato ri q'atoy-tzij. 2 Ri chiri' chuwech ri q'atoy-tzij, nikisujula' k'a apo y nikibij: Roj qetaman chi re Jesús k'iy rumak. Rija' nuya' kina'oj ri winaqi'. Rija' nubila' chuqa' chike chi man tikitoj ri k'o chi nitoj chire ri César. Chuqa' nubila' chi ja rija' ri Cristo, y re' kan nuq'alajirisaj k'a chi ja rija' ri rey, xecha'. 3 Ri Pilato xuk'utuj k'a chire ri Jesús: ¿Ja rat ri ki-rey ri judío?, xcha' chire. Y ri Jesús xubij chire: Kan ja rat ri xabin, xcha' rija'. 4 K'ari' ri Pilato xubij chike ri aj-raqen kichin ri sacerdote y chike ri winaqi': Yin man jun ch'a'oj ninwil chirij re jun achin re', xcha'. 5 Jak'a rije' man yetane' ta qa. Xa nikitej k'a kiq'ij chi nikibila-apo: Xa nusech kik'u'x ri winaqi' rik'in ri rutijonik pa ronojel tinamit richin re Judea. Kan k'a chila' pa Galilea ruchapon-pe. Y keri' nubanala' ri peteneq, y xoqaqa k'a wawe' pa Jerusalem, xecha-apo. 6 Toq ri Pilato xrak'axaj ri xkibij-qa, xuk'utuj k'a chi wi aj-Galilea ri Jesús. 7 Toq xbix chire chi aj chiri', xuteq k'a el ri Jesús chire ri Herodes Antipas, ri q'atoy-tzij richin ri Galilea, roma k'o chiri' pa Jerusalem ri q'ij ri'. 8 Toq ri Herodes xutz'et ri Jesús, janila xkikot, roma kan k'iy yan k'a q'ij rurayin chi rutz'eton ta. Y k'iy k'a ri rak'axan chirij. Roma ri' kan royoben k'a chi k'o ta jun bey xtutz'et toq nuben jun meyel banobel. 9 Ri Herodes k'iy k'a ri xeruk'utula' chire ri Jesús, jak'a rija' man jun tzij xubij. 10 Kan ek'o k'a apo chuqa' ri aj-raqen kichin ri sacerdote y ri etamanela', richin nikisujuj ri Jesús. Rije' kan yesik'in k'a apo richin nikisujuj. 11 Ri Herodes y ri aj-labal kan man jun ruq'ij xkiben chire ri Jesús y xkitze'ej. Xkiya' k'a jun tzieq chirij, kan achi'el ri yekikusala' ri rey, y k'ari' xutzolij chik el rik'in ri Pilato. 12 Ri Herodes y ri Pilato k'o oyowalen chikikojol. Jak'a ri q'ij ri' xa xjunamatej-kiwech. 13 K'ari' ri Pilato xeroyoj ri aj-raqen kichin ri sacerdote y ri e kachibil, ri pa komon yeq'aton-tzij. Y chuqa' xeroyoj ri winaqi' richin ri tinamit, 14 y xubij chike: Rix xo'iya' re Jesús pa nuq'a', y nisujuj chi nuyala' kina'oj ri winaqi'. Jak'a kan chiwech rix xink'utuj-wi chire, y yin nintz'et chi man e rubanalon ta ri ch'a'oj ri nibij rix richin yeruben. 15 Chuqa' ri Herodes man jun xril chirij, y roma ri' xutzolij chik pe pa nuq'a' yin. Xaxe rik'in ri' niqetamaj chi man jun ch'a'oj rubanon, richin keri' niqaqa ta ri kamik pa ruwi'. 16 Xtinteq k'a ruch'ayik, y k'ari' xtinwisq'opej-el, xcha' ri Pilato. 17 Ri q'atoy-tzij kan k'o k'a chi nukol-el jun, roma keri' niban ronojel juna' toq ninimaq'ijux ri q'ij toq ri Dios xuya' ri Solbelri'il. 18 Roma ri' konojel junan xech'on-apo rik'in uchuq'a' y xkibij: ¡Ja ri Barrabás takolo-el, y ri Jesús tikamisex!, xecha'. 19 Ri Barrabás qajineq k'a pa cárcel roma xyakatej chirij ri q'atbel-tzij ri chiri' pa tinamit, y rubanon chuqa' kamik. 20 Ri Pilato, roma kan nrajo-wi nukol-el ri Jesús, xch'on chik k'a jun bey chike ri winaqi'. 21 Jak'a ri winaqi' yech'on-apo rik'in kuchuq'a', y nikibila'¡Tibajix chuwech cruz! ¡Tibajix chuwech cruz!, yecha'. 22 Pa rox bey ri Pilato xubij k'a chike: ¿Achike k'a mak rubanon chiwech re jun achin re'? Yin man jun ch'a'oj ninwil chirij, richin chi niqaqa ta ri kamik pa ruwi'. Xtinteq k'a ruch'ayik, y k'ari' xtinwisq'opej-el, xcha'. 23 Jak'a ri winaqi' y ri aj-raqen kichin ri sacerdote, kan rik'in k'a uchuq'a' nikik'utuj-apo chi tikamisex ri Jesús chuwech cruz y kan xkipaba' k'a ki' chi jari' ri nikajo'. 24 Jari' toq ri Pilato xubij chi tiban k'a achi'el ri nikik'utuj-apo rije'. 25 Y xukol k'a el ri achin ri xa qajineq pa cárcel roma xyakatej chirij ri q'atbel-tzij y rubanon chuqa' kamik. Jak'a ri Jesús xa xujech-el richin chi tikamisex chuwech cruz, roma kan jari' ri xkajo' ri winaqi' chirij. 26 Toq ri aj-labal kik'uan el ri Jesús richin nibekibajij chuwa ri cruz, xkik'ul k'a jun achin peteneq pa juyu', jun achin aj-Cirene ri rubini'an Simón. Chirij k'a rija' xkiya-wi-el ri cruz y chirij ri Jesús beneq-wi. 27 Kan janila k'a winaqi' ri e beneq chirij. Janila k'a chuqa' ixoqi' ri ye'oq'en ruwech ri Jesús, y nikibisoj janila. 28 Ri Jesús xerutzu' k'a, y xubij chike: Ixoqi' aj-Jerusalem, man k'a kiniwoq'ej yin. Xa tiwoq'ej-iwi' rix, y tiwoq'ej chuqa' kiwech ri iwal. 29 Roma kan ek'o k'a q'ij xke'oqaqa toq k'ayew ri xtibanatej. Roma ri' xtibitej chi jebel ruwa-ruq'ij ri ixoq ri man xalan ta, ni man jun bey xroyobej ta jun ak'ual, y man xuya' ta chuqa' rutz'um jun ak'ual. 30 Roma jari' toq xtibanatej chi ri winaqi' kan xkech'owiyaj chike ri nima'q taq juyu' y xtikibila': Kixtzaq-pe chiqij. Y chike ri kokoj taq juyu' xtikibila' k'a: Qojiwewaj, xkecha'. 31 Roma wi chuwe yin ri achi'el jun che' rex, kan niban chi k'o chi nink'owisaj tijoj-poqonal, ¿achike ta k'a ri man ta xtiban chike ri e achi'el chaqi'j taq che'?, xcha' ri Jesús. 32 Ek'o k'a chuqa' e ka'i' eleq'oma' ri e uk'uan-el, richin yekamisex junan rik'in ri Jesús. 33 Toq xe'apon k'a chupan ri jun juyu' rubini'an Baq Richin Jolomaj, xkibajij k'a ri Jesús chuwa ri ru-cruz, y keri' chuqa' ri e ka'i' eleq'oma'. Jun xpabex pa rijkiq'a', y ri jun chik pa rajxokon. 34 Ri Jesús xubij k'a: Nata' Dios, takuyu' kimak, roma man ketaman ta achike ri ye'ajin chubanik, xcha'. Ri aj-labal kan xkiya' pan etz'anen ri rutziaq ri Jesús, richin xkitz'et ri achike ri nuk'uan-el. 35 Ri Jesús tzuliben k'a apo koma janila winaqi' y koma chuqa' ri achi'a' ri kan yeq'aton-wi-tzij. Y konojel k'a re winaqi' re' nikitze'ej-apo, y nikibila': Rija' e k'iy xerukol. Wakami tukolo' k'a ri' ruyon, wi kan qitzij chi ja rija' ri Cristo ri cha'on roma ri Dios, yecha'. 36 Kan keri' chuqa' nikiben ri aj-labal. Yetze'en-apo chirij ri Jesús. Y yejel-apo rik'in y nikisujula-apo ch'amilej vino chire. 37 Y nikibila': Wi kan ja rat ri ki-rey ri judío, takolo' k'a awi' ayon, yecha' chire. 38 Pa ruwi' k'a el ri cruz k'o k'a jun tzij tz'iban chuwech jun tz'alem ri tz'ibatel pan oxi' ch'abel. Tz'iban pa kich'abel ri aj-Grecia, pa kich'abel ri aj-Roma y pa kich'abel ri judío. Y ri tzij ri' nubij: Jare' ri ki-rey ri judío. 39 Jun k'a chike ri e ka'i' eleq'oma' ri ek'o chuqa' chuwech cruz, itzel xch'on-apo chire ri Jesús, roma xubij: Rat ri nabij chi ja rat ri Cristo, takolo' k'a awi' rat, y qoj akolo' chuqa' roj, xcha'. 40 Jak'a ri jun chik eleq'om xubij chire ri rachibil: ¿Kan man naxibij ta awi' chuwech ri Dios chupan re ruk'ayewal re ojk'o-wi rik'in? 41 Roj kan utz wi rubanik chiqe, roma yojtajin chutojik ri itzel e qabanalon. Jak'a rija' man jun achike ta mak rubanon. 42 Y ri eleq'om ri' xubij k'a apo chire ri Jesús: Kinoqaqa k'a chi'ak'u'x, toq xkape y ja rat chik ri at rey, xcha'. 43 Ri Jesús xubij k'a chire: Qitzij k'a ninbij chawe, chi kan ja re wakami xkabek'oje' wik'in ri akuchi k'o kikoten, xcha' ri Jesús chire. 44 Xk'uluwachitej k'a chi pa nik'aj-q'ij la'eq ri', ri ruwach'ulew xq'equmer. Y ri q'equ'm ri' xk'is-el k'a toq xnik'ajer-el ri tiqaq'ij. 45 Ri q'ij kan man xsaqirisan ta chik, y jari' xel k'a pa ka'i' ri tzieq ri achoq ik'in ch'aron-wi rupan ri rachoch ri Dios. 46 Kan jari' toq ri Jesús rik'in k'a ruchuq'a' xubij: Nata' Dios, pan aq'a' k'a ninjech-wi ri wánima, xcha'. Y kan xaxe k'a xubij kere', kan jari' xken-qa. 47 Toq ri aj-raqen pa kiwi' ri aj-labal xutz'et ri xbanatej, xuya' k'a ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios, y xubij: Kan qitzij na wi chi re jun achin re' man jun na wi rumak, xcha'. 48 Y janipe' ri winaqi' ri ek'o-apo y xkitz'et ri xbanatej, nikibajila' k'a ruwa-kik'u'x ri xetzolin roma ri q'axo'n k'o pa kánima. 49 Ri e etamayon ruwech ri Jesús, y ri ixoqi' ri kan k'a pa Galilea e tzeqetel-pe chirij, k'a nej k'a ek'o-wi-el nikitzu-apo ri xbanatej. 50 K'o k'a jun achin rubini'an José, aj pa tinamit Arimatea ri k'o pa Judea. Re jun utzilej y chojmilej achin re' kachibil ri achi'a' ri yeq'aton-tzij chikikojol ri judío. 51 Y ri José jun chike ri koyoben chi ri Dios xtoruq'ata-qa tzij; rija' man xqa' ta chuwech ri xkibij ri rachibil ri xban chire ri Jesús. 52 Rija' xbe k'a rik'in ri Pilato chuk'utuxik ri ruch'akul ri Jesús, richin numuq. 53 Toq ruqasan chik k'a pe ri ruch'akul ri Jesús chuwa ri cruz, rija' xupis pa jun tzieq. K'ari' xberumuqu' kan pa jun jul richin kamineq, k'oton chuwech jun juyu' ri xa kan abej-wi. Y man jun k'a ukusayon ri jul ri'. 54 Ri q'ij ri', ri winaqi' nikichojmirisala' chik k'a ki', roma niqaqa yan ri q'ij y nitiker yan qa ri uxlanibel-q'ij. 55 Ri ixoqi' ri kan k'a pa Galilea kitzeqeliben-pe ri Jesús, xebe toq xbemuq kan, y roma ri' toq jebel ketaman ri akuchi xmuq-wi kan. Chuqa' xkitzu' jebel achike rubanik xban kan chire ri ruch'akul. 56 Toq xetzolej ri ixoqi' ri', xekibanala' kutzil jubulej taq aq'om richin jari' nibekiya' kan chirij ri Jesús. Y xe'uxlan k'a chupan ri jun uxlanibel-q'ij ri', kan achi'el nubij chupan ri pixa' ri richin ri Moisés.

Lucas 24

1 Ri nimaq'a' ri nabey q'ij richin ri semana, ri ixoqi' xebe k'a ri chuchi' jul, y e kik'ualon-el ri jubulej taq aq'om ri e kibanon-el. 2 Toq xe'apon k'a ri chuchi' jul, xkitz'et k'a chi ri abej tz'apebel ruchi' ri jul, ya'on chik el juk'an. 3 Xe'ok k'a apo chupan ri jul, jari' k'a toq xkitz'et chi ri ruch'akul ri Jesús xa maneq chik. 4 Roma ri' xsach kik'u'x. Y kan jari' k'a toq xekitz'et e ka'i' achi'el achi'a' e pa'el-apo kik'in, y niyik'lun ri kitziaq. 5 Y ri ixoqi', roma ri kixibinri'il xkilukuba-qa-ki'. Jari' k'a toq ri achi'el achi'a' xkibij k'a chike: ¿Achike k'a roma rix chikikojol kaminaqi' nikanoj-wi ri kan k'es? 6 Ri ruch'akul man chik k'o ta wawe'. Rija' xk'astej yan el. Toqaqa k'a chi'ik'u'x ri xubij chiwe toq rija' k'a k'o na ri chiri' pa Galilea. 7 Rija' xubij k'a chiwe: Yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, kan k'o k'a chi xkijach pa kiq'a' ri aj-maki'. Xkikamisex chuwech-cruz. Y pa rox q'ij xkik'astej-pe, xubij ri Jesús, xecha' ri e ka'i' achi'el achi'a' ri'. 8 Jari' toq ri ixoqi' kan xoqaqa na wi k'a chikik'u'x ri ch'abel ri rubilon kan ri Jesús. 9 Y toq e tzolejineq chik k'a pe ri chiri' pa jul, xkitzijoj chike ri julajuj rutijoxela' y ri kimolon-ki' kik'in, ronojel ri xkitz'et kan. 10 Ri ixoqi' ri xebeya'on rutzijol chike ri rutijoxela', ja ri María aj-Magdala, ri Juana, ri María ri rute' ri Jacob o, y ch'aqa' chik ixoqi'. 11 Jak'a ri rutijoxela' xa xkich'ob chi ri ixoqi' ri' xa achike la ri yekitz'etela', y roma ri' man xkinimaj ta ri xbix chike. 12 Jak'a ri Pedro kan jari' xel-el, y junanin xbe k'a chuchi' jul. Toq xtzu'un k'a apo chupan ri jul, xutzu' chi ri tzieq ek'o kan chiri'. Rija' xtzolin k'a el, jak'a janila k'a nuch'ob rij ri xbanatej. 13 Chupan chuqa' ri q'ij ri', ek'o k'a e ka'i' chike ri xe'ojqan richin ri Jesús, kichapon-el bey richin yebe pan Emaús, ri jun ti ko'ol tinamit ri nikanej kan pa jun la'eq kablajuj kilómetro chire ri Jerusalem. 14 Yetzijon k'a e beneq pa ruwi' ri xebanatej ri kabijir-oxijir kan. 15 Toq beneq k'a kánima rik'in ri kitzij ri e beneq, y rik'in ri nikik'utula' k'a chikiwech qa rije', ri Jesús xuben k'a chi xeberuq'i', y junan xebe. 16 Ri ka'i' k'a achi'a' ri' kan nikitzu-wi k'a ri beneq kik'in, jak'a xa man niketamaj ta ruwech. 17 Y ri Jesús xuk'utuj k'a chike: ¿Achike k'a chi tzij ri ichapon-pe re ix peteneq?, xcha'. Jari' toq rije' xepa'e-qa, y janila yebison yetzu'un. 18 Jun k'a chike rije' rubini'an Cleofás xch'on-apo chire y xubij: Xa kan xaxe la'eq rat ri at peteneq pa Jerusalem ri man awetaman ta ri xk'uluwachitej chupan re ka'i-oxi' q'ij kan, xcha'. 19 Jak'a ri Jesús xuk'utuj k'a chike ri achike ri xk'uluwachitej. Y rije' xkibij: Ri xuk'uluwachij ri Jesús aj-Nazaret, jun achin ri kan q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Y chuqa' kan xuk'ut chi k'o ruchuq'a' rik'in ri meyel taq banobel ri xerubanala' y chuqa' xuk'ut rik'in ri ruch'abel. Keri' k'a xq'alajin chikiwech ri winaqi' y chuqa' chuwech ri Dios. 20 Jak'a ri aj-raqen kichin ri sacerdote y ri e kachibil, ri pa komon yeq'aton-tzij chiqakojol, jari' ri xebanon chi xkamisex chuwech cruz. 21 Jak'a roj kan xqakuquba' k'a qak'u'x rik'in chi kan ja wi rija' ri peteneq chiqakolik qonojel roj judío. Jak'a wakami man jun chik k'a achike xtiqaben, roma ja yan re' ri rox q'ij tiken-el. 22 Y pa ruwi' re' ek'o qachibil ixoqi' ri xkik'en-pe jun rutzijol chiqe ri janila xqamey. Rije' nimaq'a' yan xebe chuchi' ri jul, 23 jak'a man xkil ta kan ri ruch'akul. Y nikibij k'a chuqa' chi k'o ángel xkik'ut-ki' chikiwech, y chi re ángel re' xkibij chike chi ri Jesús xk'astej yan el. 24 Roma ri' ek'o k'a chiqe roj achi'a' ri xebe chuchi' jul richin xbekitz'eta'. Y kan achi'el ri xbekibij ri ixoqi' chiqe, kan keri' ri xbekitz'eta' kan ri achi'a', jak'a ri Jesús man xkitz'et ta kan, xecha'. 25 Jari' toq ri Jesús xubij k'a chike: Rix ri maneq ina'oj, xa man okineq ta k'a pan iwánima ri kibin kan ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer kan. 26 ¿Man kibin ta kami kan rije' chi ri Cristo kan k'o-wi chi nuk'owisaj tijoj-poqonal, y k'ari' nibe chila' chikaj richin nibek'oje' ruq'ij-ruk'ojlen?, xcha' chike. 27 K'ari' ri Jesús xuchop k'a rusolik-rij chikiwech ri e ka'i' achi'a' ri', ronojel ri e tz'ibatel kan chirij rija', chupan ri ruch'abel ri Dios. Xuchop k'a el rik'in ri e rutz'iban kan ri Moisés, k'a rik'in ri kitz'iban kan ri ch'aqa' chik achi'a' ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer kan. 28 Toq xe'apon k'a ri pa tinamit ri', ri Jesús xuben chi kan choj niq'ax-el. 29 Jak'a ri ka'i' achi'a' ri' xkibij chire: Kakanej-qa qik'in, roma ri q'ij xa xqaqa yan qa, y xa kan nimoymot chik, xecha'. Roma ri' ri Jesús xok k'a apo, richin nik'oje-qa kik'in. 30 Toq e raq'el chik k'a apo ri pa mesa, ri Jesús xuk'en-apo ri wey, y xrurtisaj, xuper ri wey y xuya' k'a chike. 31 Kan k'ari' achi'el xjaqatej ri runaq' taq kiwech, y jari' xketamaj ruwech chi kan ja ajk'a ri Jesús ri k'o kik'in. Jak'a xa xk'is-el chikiwech. 32 Roma ri' rije' nikibila' k'a chikiwech: Kan qitzij wi chi kan nuna-wi chik ri qánima toq yojtzijon ri oj peteneq, toq rija' xusol rij ri ruch'abel ri Dios chiqawech, yecha'. 33 Rije' kan jari' xeyakatej-el, y xkichop chik bey richin xetzolin pa Jerusalem. Y xebekila' k'a ri julajuj tijoxela' y ri ch'aqa' chik, ri kan e tzeqelibey richin ri Jesús, ri kimolon-ki'. 34 Ri tijoxela' y ri ch'aqa' chik ri ek'o chiri' nikibij chi ri Jesús kan xk'astej yan na wi el, y xuk'ut yan ri' chuwech ri Simón. 35 K'ari' ri ka'i' achi'a' xkitzijoj-apo ri xkik'uluwachij toq kichapon-el bey pan Emaús, y xketamaj ruwech chi ja ri Jesús toq xuper ri wey. 36 Konojel ri kimolon-ki', k'a yetzijon na k'a chirij ri Jesús, toq xkitz'et k'o chik chiri' chikikojol, y xubij chike: Ri uxlanen xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel, xcha'. 37 Jak'a xa xpe jun nimalej xibinri'il kik'in y xkik'en rukiy, roma xkich'ob chi xa jun xibinel ri xkitz'et. 38 Jak'a ri Jesús xubij: ¿Achike roma toq ixibin-iwi', y xpe itzel ch'obonik iwik'in? 39 Ke'itzu' re nuq'a-waqen. Kinichapa' na pe, y xtitz'et chi kan ja wi yin. Roma xa ta in jun xibinel achi'el ri nich'ob rix, man ta k'o nubaqil y nuch'akul. Y rix nitz'et chi yin k'o ronojel, xcha' ri Jesús chike. 40 Toq ri Jesús rubin chik keri' chike, xeruk'ut k'a ri ruq'a-raqen chikiwech. 41 Jak'a rije' man jani nikinimaj. Xa xsach kik'u'x roma ri nikitzu' y roma ri kikoten. Y richin chi nikinimaj, ri Jesús xuk'utuj k'a chike: ¿Man jun kami richin nitij k'o iwik'in richin nisipaj ta juba' chuwe?, xcha'. 42 Roma ri' rije' xbekiya-pe juba' sa'on ker chire. 43 K'ari' rija' xuk'ul y xuchop rutijik chikiwech. 44 Y xubij k'a chike: Pa nabey mul, xinbij k'a chiwe chi jare' ri k'o chi nink'uluwachij, y chi kan nik'atzin na wi chi nibanatej ronojel ri e tz'ibatel kan chuwij yin chupan ri ruch'abel ri Dios, achi'el ri e tz'ibatel kan roma ri Moisés, ri xeq'alajirisan ruch'abel ri Dios ri ojer kan, y ri e tz'ibatel kan chupan ri wuj richin bix, xcha'. 45 K'ari' rija' xuben chike richin tiq'ax chikiwech ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan. 46 Y xubij chike: Kan tz'ibatel-wi k'a kan ri', chi yin ri Cristo k'o chi nink'owisaj tijoj-poqonal, y chi kan yiken y pa rox q'ij yik'astej-pe, 47 y chi ek'o ri xkebe pa nubi' yin richin xtibekitzijoj ri ruch'abel ri Dios chike ri winaqi', chi titzolin-pe kik'u'x rik'in ri Dios richin nikuyutej kimak. Nitikeribex-el re wawe' pa Jerusalem. 48 Rix ri xixtz'eto, kan tiq'alajirisaj k'a ri xitz'et. 49 Yin kan xtinteq k'a pe chiwe ri rusujun ri nata' Dios chi nuya-pe chiwe. Jak'a kan kixk'oje' re wawe' pa Jerusalem k'a ri q'ij toq xtiqaqa-pe ri Loq'olej Espíritu. Jari' toq xtoruya-qa iwuchuq'a', xcha' chike. 50 Chirij ri' ri Jesús xeruk'uaj-el ri rutijoxela' k'a pa tinamit Betania. Ri chiri', rija' xutzeqej ri ruq'a' chikaj, y xerurtisaj kan. 51 Xk'uluwachitej k'a chi toq ri Jesús najin yerurtisaj, jari' k'a toq rija' xyakatej-el pa kaq'iq' y xuk'uex k'a el chikaj. 52 Roma ri' ri tijoxela' kan xkiya' k'a ruq'ij ri Jesús ri chiri'. K'ari' xetzolin pa Jerusalem. Rije' kan janila k'a kikoten k'o pa kánima. 53 Y kan q'ij-q'ij k'a ek'o ri pa rachoch ri Dios richin nikiya' ruq'ij y nikinimirisaj rubi'.

Juan 1

1 Toq xtiker k'a pe ronojel, kan k'o chik pe ri nibix ch'abel chire. Rija' kan k'o k'a rik'in ri Dios, y kan Dios wi chuqa'. 2 Rija' kan k'o-wi-pe rik'in ri Dios toq k'a man jani tiban re ruwach'ulew. 3 Roma rija' toq k'o ronojel, y man jun ri k'o ri man ta roma rija' toq xban. 4 Rik'in k'a rija' k'o-wi ri k'aslen. Y re k'aslen re', jare' ri nisaqirisan ri kik'aslen ri winaqi'. 5 Y re jun saqil re', kan nisaqirisan chupan ri q'equ'm y kan man jun bey chupuneq ta pa ruq'a' ri q'equ'm ri'. 6 Xk'oje' k'a jun achin ri cha'on-pe roma ri Dios, ri xubini'aj Juan. 7 Rija' kan xpe k'a richin xoruq'alajirisaj ri saqil ri', richin keri' kan konojel k'a winaqi' tikikuquba' kik'u'x rik'in ri saqil ri' roma ri rutzijol ri xuya' ri Juan chike. 8 Man ja ta k'a ri Juan ri saqil, roma rija' xaxe xpe richin xoruq'alajirisaj ri saqil ri'. 9 Y kan xoqaqa ri qitzij saqil ri' chuwech chijun re ruwach'ulew richin nusaqirisaj ri kik'aslen ri winaqi'. 10 Kan xk'oje' k'a chuwech re ruwach'ulew ri banon roma rija', jak'a ri ek'o chuwech re ruwach'ulew xa man xq'ax ta chikiwech chi ja rija' ri ch'abel ri'. 11 Kan chupan wi k'a ri ruruwach'ulew rija' xoqaqa-wi, jak'a ri ruwinaq xa man xkik'ul ta. 12 Jak'a ri jujun ri xek'ulu richin, toq xoqaqa chuwech re ruwach'ulew, ri kan xkikuquba' kik'u'x rik'in, kan xuben chike chi xe'ok ralk'ual ri Dios. 13 Re', man nel ta chi tzij chi xe'alex chik rik'in ri kite'. Chuqa' man roma ta rurayibel ri wineq. Jak'a kan xe'ok ralk'ual ri Dios roma keri' ri rurayibel rija'. 14 Ri ch'abel ri' xoqaqa k'a chuwech re ruwach'ulew y kan xok k'a chuqa' jun wineq. Y kan xqatz'et k'a chi ja rija' ri juney ruk'ajol ri Dios, y kan k'o ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios rik'in. Chuqa' kan nojineq k'a rik'in ri qitzij y ri utzil. 15 Ri Juan kan k'o k'a ri xuq'alajirisaj chirij rija'. Kan rik'in-wi ruchuq'a' nubila': Jare' ri nutzijon chiwe, toq xinbij chi ri xtoqaqa chuwij yin, kan más nim chinuwech yin. Roma kan k'o-wi-pe toq yin k'a man jani kinalex, nicha' rija'. 16 Kan qonojel k'a roj qak'ulun ri rutzil ri ch'abel ri'. Kan man xaxe ta k'a jun bey ri ruya'on-pe pa qawi', xa kan kitzeqelibelon-pe-ki' ri utzil ri yeruya-pe pa qawi'. 17 Ri pixa' xya'ox roma ri Moisés, jak'a ri utzil ri' y ri qitzij, xya'ox roma ri Jesús ri Cristo ri nibix chuqa' ch'abel chire. 18 Kan man jun k'a wineq ri tz'eteyon ta richin ri Dios, xa kan xaxe ri ruk'ajol ri tz'eteyon richin. Ri Dios xaxe ri juney ruk'ajol k'o y janila nrajo'. Jari' ri xoq'alajirisan-qa ri Dios chiqawech re wawe' chuwach'ulew. 19 Ri achi'a' ri kan k'o kiq'ij chikikojol ri judío ri chiri' pa tinamit Jerusalem xekiteq k'a el jujun sacerdote y jujun chike ri levita, richin chi xbekik'utuj chire ri Juan wi ja rija' ri Cristo. Rija' kan xuq'alajirisaj-wi chikiwech, 20 y xubij chi man ja ta rija' ri Cristo. 21 K'ari' ri achi'a' ri' xkik'utuj chik k'a chire: ¿At achike k'a rat? ¿O xa ja rat ri Elías ri xq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer?, xecha'. Jak'a ri Juan xubij chike chi man ja ta rija'. K'ari' xkik'utuj chik jun bey chire: ¿Ja rat ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri k'o chi nipe?, xecha'. Jak'a ri Juan xubij chi man ja ta chuqa' rija'. 22 K'ari' xkik'utuj chik chire: ¿At achike k'a rat? Roma roj k'o chi nibeqabij at achike rat chike ri e taqayon-pe qichin. Taq'alajirisaj k'a awi' chiqawech, xecha'. 23 Y rija' xubij: Ja yin ri' ri jun ri achoq chirij k'o rutz'iban kan ri Isaías ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Y jare' ri rutz'iban kan: K'o k'a jun q'ij k'o jun ri xtipe, y kan janila kow xtich'on y xtubij: Tichojmirisaj k'a jun bey chupan ri tz'iran ruwach'ulew richin ri Jehová. Tibana' jun choj laj bey richin ri qa-Dios, keri' rubin, xcha'. 24 Ri achi'a' ri xe'apon rik'in ri Juan, jeri' ri e taqon-el koma ri fariseo, 25 xkik'utuj k'a chire: ¿Achike k'a roma toq naqasaj ya' pa kiwi' ri winaqi', y xa man ja ta rat ri Cristo, ni man ja ta chuqa' rat ri Elías, ni man ja ta rat ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri k'o chi nipe?, xecha'. 26 Y ri Juan xubij k'a chike: Qitzij wi chi yin ninqasaj ya' pa kiwi' ri winaqi', jak'a chi'ikojol rix k'o jun ri man iwetaman ta ruwech, 27 ri xtoqaqa chuwij yin, jak'a kan más wi ruq'ij chinuwech yin. Yin kan man ruk'amon ta k'a ni richin ninsol ri ruximibal ri ruxajab, xcha'. 28 Ronojel k'a re', xbanatej pa jun tinamit rubini'an Betania ri k'o pa relebel-q'ij chire ri raqen-ya' Jordán, akuchi ri Juan xuqasaj ya' pa kiwi' ri winaqi'. 29 Pa ruka'n q'ij, ri Juan xutz'et chi choj peteneq ri Jesús k'a rik'in rija', y jari' toq xubij chike ri winaqi' ri ek'o chiri': Jare' xoqaqa ri achin ri taqon-pe roma ri Dios richin nrelesaj ri kimak konojel ri winaqi', achi'el toq nisuj jun karne'l pa ruwi' ri porobel. 30 Jare' ri nutzijon chiwe, toq xinbij chi ri chuwij yin xtoqaqa k'a jun achin ri xa kan más nim ruq'ij chinuwech yin, y kan k'o-wi-pe pa nabey, toq yin k'a man jani kinalex. 31 Yin pa nabey kan man wetaman ta k'a achike ri'. Roma ri' toq xipe richin ninqasaj ya' pa kiwi' ri winaqi' richin chi rija' nuk'ut-ri' chikiwech ri judío. 32 Yin kan xintz'et chuqa' ri Loq'olej Espíritu toq xqaqa-pe chila' chikaj achi'el jun paloma y xok'oje-qa pa ruwi' rija'. 33 Yin ri chiri' kan k'a man jani k'a wetaman achike k'a ri jun ri'. Jak'a ri Dios ri yoyon-pe re jun samaj re' chuwe, kan ruq'alajirisan chik chinuwech chi toq xtintz'et chi niqaqa-pe ri Loq'olej Espíritu y nok'oje-qa pa ruwi' jun wineq, ja wineq k'ari' ri xtiqasan ri Loq'olej Espíritu pa kiwi' ri winaqi'. 34 Wakami kan xintz'et yan k'a. Y roma ri' ninq'alajirisaj chi ja rija' ri ruk'ajol ri Dios, xcha' ri Juan. 35 Pa ruka'n q'ij, ri Juan k'o chik k'a chiri' jun bey e rachibilan e ka'i' chike ri rutijoxela'. 36 Jari' k'a toq rija' xutz'et chi ri Jesús niq'ax-el ri keri'. Rija' xubij k'a: Jare' xoqaqa ri achin ri taqon-pe roma ri Dios richin nrelesaj ri kimak konojel ri winaqi', achi'el toq nisuj jun karne'l pa ruwi' ri porobel, xcha'. 37 Ri e ka'i' rutijoxela' ri Juan toq xkak'axaj k'a ri xubij, rije' xkitzeqelibej-el ri Jesús. 38 Toq ri Jesús xtzu'un kan chirij y xerutz'et, rija' xuk'utuj k'a chike: ¿Achike nikanoj?, xcha'. Y rije' xkibij: Roj niqajo' niqetamaj akuchi k'o-wi ri awachoch, rat Rabí, xecha'. Rabí xecha' k'a chire roma ri judío keri' nikibij chire jun tijonel. 39 Ri Jesús xubij k'a chike: Jo', y tibewetamaj kan, xcha'. Rije' kan xebe na wi y xbeketamaj kan ri rachoch. Y xek'oje' k'a qa rik'in ri jun q'ij ri', roma xa kan ja ri rukaj hora chik ri tiqaq'ij. 40 Ri jun k'a chike ri e ka'i' tijoxela' ri xe'ak'axan-el achike ri xubij ri Juan y xkitzeqelibej-el ri Jesús, ja ri Andrés ri rach'alal ri Simón Pedro. 41 Ri Andrés nabey k'a xberukanoj ri Simón, y xberubij k'a chire: Qetaman chik k'a achike ri' ri Mesías, xcha'. Keri' k'a nikibij ri judío chire ri Cristo. 42 K'ari' ri Andrés xuk'uaj ri Simón, k'a rik'in ri Jesús. Y toq ri Jesús xutz'et, xubij k'a chire: Ja rat ri Simón ri ruk'ajol ri Juan. Wakami xtabini'aj k'a chuqa' Cefas, xcha'. Pa ch'abel hebreo ri Cefas nel chi tzij Pedro. 43 Ri pa ruka'n q'ij, ri Jesús kan ruch'obon-wi chi nibe k'a pa ruwach'ulew Galilea. Chupan k'a ri q'ij ri' ri Jesús xbe akuchi k'o-wi jun achin rubini'an Felipe y xubij k'a chire, chi tutzeqelibej. 44 Ri Felipe, aj pa tinamit Betsaida, kitinamit ri Andrés y ri Pedro. 45 Y ri Felipe, xberuk'ulu-pe ri jun achin rubini'an Natanael, y xubij k'a chire: Xqil yan k'a ri runatan kan ri Moisés chupan ri pixa' y ri kinatan chuqa' kan ri xeq'alajirisan ruch'abel ri Dios ojer, ri chupan ri kiwuj e kitz'ibalon kan. Rija', ja ri Jesús ri ruk'ajol ri José aj-Nazaret, xcha'. 46 Jak'a ri Natanael xubij: ¿Xtibek'ulun ta k'a pe jun utzilej achin ri chiri' pa tinamit Nazaret?, xcha' rija'. Y ri Felipe xubij chire chi tibekitz'eta'. 47 Toq ri Jesús xutz'et ri Natanael chi xa napon yan apo rik'in, xubij chike ri winaqi' ri ek'o chiri': Titzu' la jun achin la'. Rija' jun qitzij israelita y kan man jun q'oloj k'o rik'in, xcha'. 48 K'ari' ri Natanael xuk'utuj k'a chire ri Jesús, chi akuchi xretamaj-wi ruwech. Y ri Jesús xubij k'a chire: Yin xatintz'et toq k'a atk'o na ri chiri' chuxe' ri ruche'el wíkix, toq k'a man jani tak'ul ri Felipe, xcha' ri Jesús chire. 49 Ri Natanael kan jari' k'a xubij: Tijonel, kan ja wi rat ri ruk'ajol ri Dios. Y kan ja rat ri rey richin re tinamit Israel, xcha'. 50 Y ri Jesús xubij chire ri Natanael: Rat kan xanimaj chi ja yin ri ruk'ajol ri Dios xaxe rik'in xinbij chawe chi chuxe' ri ruche'el ri wíkix atk'o-wi toq k'a man jani tak'ul ri Felipe. Kan k'a k'iy na k'a xtatz'et richin keri' nanimaj más, xcha'. 51 K'ari' ri Jesús xubij chike ri winaqi': Kan tinimaj k'a re xtinbij chiwe: Rix kan xtitz'et k'a chi ri kaj xtijaqatej, y chi ri ángel richin ri Dios xkexule-xkejote' pa nuwi' yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xcha'.

Juan 2

1 Ri pa rox q'ij, ri chiri' pa tinamit Caná ri chiri' pa Galilea, k'o k'a jun k'ulubik xbanatej. Y ri María ri rute' ri Jesús, kan k'o k'a ri chiri' chupan ri k'ulubik ri'. 2 Y ri Jesús e rachibilan ri rutijoxela', xoyox k'a chupan ri k'ulubik ri'. 3 Jak'a ri vino xa xk'is yan chi'anin. Roma ri' ri María xapon k'a apo rik'in ri Jesús y xberubij chire chi xk'is ri vino. 4 Jak'a ri Jesús xubij chire: ¿Achike k'a ri nawajo'? Roma ri nu-hora xa k'a man jani tapon, xcha' rija'. 5 Ri María xubij k'a chike jujun aj-ik'a' ri ek'o chiri': Wi ri Jesús k'o ri xtubij chiwe, kan tibana' k'a apo, xcha'. 6 Ri chiri' ek'o k'a waqi' nima'q taq kuku', e banon rik'in abej. Ri judío yalan yekikusaj kuku' ke taq ri', roma chupan ri' nikiya-wi ya' ri nik'atzin chike richin ri ch'ajch'ojirisanik, kan achi'el k'a nikibij ri kitijonela'. Y ri nima'q taq kuku' ri' jubama wolajuj galón ya' kipan. 7 Ri Jesús xubij chike ri aj-ik'a': Ke'inojisaj chi ya' re kuku' re', xcha'. Y ri aj-ik'a' kan keri' wi xkiben. Kan xekipulisaj k'a kan. 8 K'ari' ri Jesús xubij chike: Wakami tipaja-el juba' y tik'uaj chire ri pa'el chuwech re nimaq'ij re', richin tuna', xcha'. Y ri aj-ik'a' kan xkik'uaj-el ri ya' chire, 9 jak'a ri ya' xa xujel-yan ri' y xok vino. K'ari' ri pa'el chuwech ri nimaq'ij ri', toq runa'on chik qa chi yalan jebel ri vino ri', xroyoj k'a ri achijlonel chupan ri k'ulubik ri'. Ri pa'el k'a chuwech ri nimaq'ij ri', man k'a retaman ta akuchi peteneq-wi ri vino ri'. Xa kan xaxe k'a ri aj-ik'a' ri xepajo ri e etamayon. 10 Toq ri achijlonel xapon, ri pa'el chuwech ri nimaq'ij richin ri k'ulubik ri' xubij k'a chire: Toq k'o jun nimaq'ij kere', konojel k'a winaqi' ja ri vino ri utz nikiya' nabey, y toq ri winaqi' k'iy chik ri kiqumun, nikiya' k'a jun vino ri man kan ta utz. Jak'a rat xa man keri' ta xaben. Rat xa k'a ri' xabewelesaj-pe ri vino utz, xcha'. 11 Ja ri chiri' pa Caná richin Galilea, ri Jesús xuben ri nabey meyel banobel y re' kan xuk'ut k'a chi rija' kan k'o-wi ruq'ij-ruk'ojlen. Y ri e rutijoxela' kan xkikuquba' k'a kik'u'x rik'in. 12 Toq kan k'achojineq chik k'a kan ri k'ulubik, ri Jesús rachibilan ri rute', ri e rach'alal y ri rutijoxela', xbe pa tinamit Capernaum. Y xek'oje' k'a ka'i-oxi' q'ij ri chiri'. 13 Kan naqaj chik k'a ri q'ij richin ri kinimaq'ij ri judío, ri nikinataj toq ri Dios xuya' ri Solbelri'il chike. Roma ri' ri Jesús kan xbe k'a pa Jerusalem, richin ri nimaq'ij ri'. 14 Ri chiri' chuwa-rachoch ri Dios, ri Jesús xeberila' k'a k'ayil taq wákix, k'ayil taq karne'l, y k'ayil taq paloma. Y xeberila' chuqa' jaloy-ruwech méro. 15 Roma ri' ri Jesús xuben k'a jun ruch'ayibal rik'in kolo' y xeroqotaj-pe konojel. Xeroqotaj k'a pe kachibilan ri kikarne'l y ri kiwákix ri chiri' chuwa-rachoch ri Dios. Chike ri jaloy-ruwech méro, xuk'aqala' k'a kan ri kiméro chikiwech y xerutek'mayila' kan ri ki-mesa. 16 Chike ri k'ayil taq paloma xubij: Ke'iwelesaj-el ronojel re' wawe'. Y man tiben chire ri rachoch ri nata' Dios, jun k'ayibel, xcha'. 17 Roma ri' ri rutijoxela', kan chi'anin k'a xoqaqa chikik'u'x ri jun tzij tz'ibatel chupan ri ruch'abel ri Dios, toq nubij: Roma kan janila ninwajo' ri awachoch y kan nupaxij wánima ri niban chire, nicha'. 18 Jari' toq ri judío ri kan k'o-wi kiq'ij xkibij chire ri Jesús: ¿Achike k'a ri yatikir nak'ut chiqawech richin chi kan niqetamaj chi k'o uchuq'a' pan aq'a' richin xe'awoqotaj-el ri winaqi' wawe'?, xecha'. 19 Ri Jesús xubij k'a chike: Tiqasaj k'a pan ulew re jun jay re', ri kan richin ri Dios, y yin pan oxi' q'ij xtinyek chik jun bey, xcha'. 20 Jari' toq rije', xkibij chire ri Jesús: Re jun jay re', kawineq waqi' juna' xkiben ri qate-qatata' chirij richin xkipaba-q'anej. ¿Yatikir kami rat napaba' pan oxi' q'ij?, xecha' chire. 21 Jak'a ri jay ri xubij ri Jesús chike ri winaqi' ri', ja ri ruch'akul-qa rija'. 22 Roma ri', toq ri Jesús xkamisex chuwa ri cruz y pa rox q'ij xbek'astej-pe, ri rutijoxela' xoqaqa k'a chikik'u'x re jun tzij re'. Y xkuqer k'a kik'u'x rik'in ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan y rik'in ri ch'abel ri e rubin kan chike. 23 Chupan k'a ri q'ij toq k'o ri Jesús pa Jerusalem roma ri nimaq'ij, kan e k'iy wi k'a winaqi' ri xkikuquba' kik'u'x rik'in xaxe roma xekitz'et ri meyel taq banobel ri xeruben chikiwech. 24 Jak'a ri Jesús man k'a xukuquba' ta ruk'u'x kik'in rije', roma rija' kan retaman-wi ri k'o pa taq kánima konojel. 25 Y man nik'atzin ta k'a chire chi k'o ta jun ri nibin chire achike rubanik ri kik'aslen chikijujunal, roma rija' kan retaman-wi achike k'a ri k'o pa taq kánima.

Juan 3

1 K'o k'a jun achin chikikojol ri fariseo ri rubini'an Nicodemo, y re achin re' kan k'o-wi k'a ruq'ij chikiwech ri ruwinaq judío. 2 Y pa jun aq'a', rija' xapon rik'in ri Jesús y xubij chire: Kan niq'alajin-wi k'a chiqawech chi at jun tijonel ri taqon-pe roma ri Dios; roma ri meyel taq banobel ri ye'aben, xaxe k'a ri k'o Dios rik'in ri nitikir nibanon re', xcha'. 3 Jak'a ri Jesús xubij chire: Yin kan qitzij k'a ninbij chawe: Ri achike k'a ri man xtuk'uaj ta jun chik k'ak'a' alaxik, man k'a xtik'oje' ta pa rajawaren ri Dios, xcha'. 4 Jak'a ri Nicodemo xubij chire ri Jesús: ¿Kan nitikir kami nalex chik jun bey jun achin achi'el yin, ri xa xirijix yan? ¿Y kan nitikir kami ri nte' yiralaj chik jun bey?, xcha'. 5 Ri Jesús xubij: Yin kan qitzij wi k'a re ninbij chawe: Ri k'ak'a' alaxik ri xinnataj, jari' ri niban roma ri Loq'olej Espíritu y ri ya', y ri man k'a xtikik'uaj ta ri jun k'ak'a' alaxik ri', man xke'ok ta pa rajawaren ri Dios. 6 Ri wineq k'a ri ruk'uan xaxe ri alaxik richin re ruwach'ulew, kan aj-ruwach'ulew wi. Jak'a ri wineq ri ruk'uan chuqa' ri alaxik richin ri Loq'olej Espíritu, kan richin wi ri Loq'olej Espíritu. 7 Man k'a tisach ak'u'x rik'in re ninbij chawe, roma kan keri' wi: Kan konojel k'a nik'atzin chi nikik'uaj jun chik k'ak'a' alaxik. 8 Ri Loq'olej Espíritu nuya' jun k'ak'a' k'aslen ri achoq chire nrajo' nuya-wi. Xa kan achi'el k'a ri kaq'iq' ri xabakuchi nik'ulun-wi-pe: Man tz'etel ta, jak'a xaxe nawak'axaj. Man k'a awetaman ta akuchi peteneq-wi y man awetaman ta chuqa' akuchi nibe-wi, xcha' ri Jesús. 9 Y ri Nicodemo xuk'utuj k'a chire ri Jesús chi achike rubanik. 10 Ri Jesús xubij k'a chire: ¿Man awetaman ta achike rubanik re', y kan at jun tijonel chikikojol ri qawinaq judío?, xcha'. 11 Roj, ja ri qetaman ri niqatzijoj, y ja ri qatz'eton ri niqabij. Jak'a rix winaqi' man niwajo' ta ninimaj. 12 Ri Jesús xubij chik: Rix man ninimaj ta re ninbij chiwe, y xa chirij banobel richin re ruwach'ulew. K'a ta la' chik k'a chi nintzijoj ta chiwe ri e richin chila' chikaj, xcha'. 13 Man jun k'a ri apowineq ta ri chila' chikaj, xa kan xaxe k'a ri jun qajineq-pe. Kan xaxe ri jun ri xqaqa-pe achi'el wineq chiqakojol, ri chila' chikaj rik'in ri Dios k'o-wi rachoch. 14 Y ojer-ojer kan ri', ri Moisés xuya' ri ruwachibel kumetz pa ruwi' ri che' ri xutik. Y achi'el k'a xban chire ri ruwachibel ri kumetz ri', kan keri' chuqa' nik'atzin chi niban chire ri jun ri xqaqa-pe chiqakojol. 15 Richin keri' achike k'a wineq ri xtukuquba' ruk'u'x rik'in, xa kan xtik'oje' ruk'aslen richin jantape'. 16 Ri Dios kan janila wi k'a yerajo' konojel ri winaqi', y roma ri' kan xuteq k'a pe ri juney ruk'ajol, richin chi xabachike k'a ri xtukuquba' ruk'u'x rik'in, man k'a xtapon ta chupan ri kamik ri richin jantape', xa kan xtik'oje' k'a ruk'aslen richin q'asen. 17 Roma ri Dios man xuteq ta pe ri ruk'ajol richin chi noruq'ata-tzij pa kiwi' ri winaqi' y noruya' ta ruk'ayewal ri richin jantape' pa kiwi'. Man keri' ta. Ri Dios xuteq-pe ri ruk'ajol, richin chi yojorukolo-qa chupan ri qamak. 18 Ri wineq ri nukuquba' ruk'u'x rik'in, man xtiqaqa ta ruk'ayewal pa ruwi'. Jak'a ri wineq ri man nukuquba' ta ruk'u'x rik'in, kan xq'at yan tzij pa ruwi' y xtiqaqa ruk'ayewal pa ruwi', roma xa kan man xukuquba' ta ruk'u'x rik'in ri juney ruk'ajol ri Dios. 19 Kan konojel wi k'a ri man nikikuquba' ta kik'u'x rik'in, k'o chik ri ruk'ayewal pa kiwi', roma ri saqil kan xoqaqa-wi chuwech re ruwach'ulew, jak'a rije' xa más xkajo' ri q'equ'm chuwech ri saqil, y re' roma rije' kan xaxe-wi k'a ri itzel taq banobel ri yekibanala'. 20 Konojel k'a ri yebanon ri itzel taq banobel, man k'a niqa' ta chikiwech ri saqil, ni man chuqa' yejel ta apo rik'in, roma re saqil re' nuben k'a chi yebeq'alajin-pe ronojel ri itzel taq kibanobal ri ye'ajin chubanik. 21 Jak'a ri winaqi' ri kan yekibanala' banobel richin ri qitzij, kan yebe-wi-apo chupan ri saqil, richin yeq'alajin jebel chi yetikir nikiben keri' roma ja ri Dios nibanon chike. 22 Toq banatajineq chik k'a ronojel re', ri Jesús xbe pa Judea, e rachibilan ri rutijoxela', y chiri' xebek'oje-wi. Xe'apowiyaj k'a winaqi' ri chiri' richin xqasex-el ya' pa kiwi'. 23 Chupan chuqa' ri q'ij ri', ri Juan k'o k'a ri chiri' pan Enón, ri k'o-apo chunaqaj ri tinamit Salim. Rija' chiri' k'a nuqasaj ya' pa kiwi' ri winaqi', roma ri chiri' jebel ya' k'o, y janila winaqi' ye'apon rik'in. 24 Chupan chuqa' ri q'ij ri' ri Juan k'a man jani k'a tiya'ox pa cárcel. 25 Ek'o ruwinaq judío ri xkibila' chikiwech kik'in ri rutijoxela' ri Juan chirij ri achike rubanik ri más utz richin nikich'ajch'ojirisaj-ki'. 26 Xepe k'a ri tijoxela' ri' rik'in ri Juan y xbekibij chire: Tijonel, ri jun ri xapon awik'in ri juk'an chik ruchi-ya' Jordán, ri xabij chi ja rija' ri naq'alajirisaj; xa kan konojel chik ri winaqi' ye'apon rik'in richin chi nuqasaj ya' pa kiwi', xecha'. 27 Ri Juan xubij k'a chike: Man nibanatej ta k'a rik'in ri wineq achi'el re xbanatej wakami wi ri Dios man ta nuya' q'ij. 28 Y toqa chi'ik'u'x ri nubin yin chiwe, chi xa man ja ta yin ri Cristo. Yin xa in taqon-pe nabey chuwech rija'. 29 Yin kan xtz'aqet k'a ri kikoten pa wánima wakami, rik'in ri xinwak'axaj chi janila e k'iy winaqi' ye'apon rik'in ri Jesús ri Cristo. Kan achi'el nik'uluwachitej chupan jun k'ulubik toq ri ala' ri k'a juba' tik'ule' nitzijon rik'in ri rixjayil y ri rachibil janila nikikot roma nrak'axaj ri ruch'abel ri k'ak'a' achijlonel. 30 Kan xaxe k'a ri Jesús ri ruk'amon chi ninimer ruq'ij, jak'a yin xa más utz chi nich'utiner nuq'ij, xcha'. 31 Ri jun ri peteneq chikaj, jari' ri más nim ke chiqawech roj. Roma roj winaqi', oj richin re ruwach'ulew y xaxe richin ri ruwach'ulew ri niqach'ob. Jak'a ri jun ri qajineq-pe chila' chikaj kan k'o k'a pa ruwi' ronojel. 32 Re jun k'a ri peteneq chila' chikaj, kan jak'a ri rak'axan y ri rutz'eton-pe ri nubij. Jak'a ri winaqi' man nikajo' ta nikik'ul ri nuq'alajirisaj rija'. 33 Ri wineq k'a ri niniman ri nuq'alajirisaj ri jun ri peteneq chila' chikaj, kan nuq'alajirisaj k'a chi ri Dios kan qitzij wi. 34 Roma ri jun ri xuteq-pe ri Dios chuwech re ruwach'ulew, kan ja wi ri ruch'abel ri Dios ri nutzijoj, roma ya'on-pe ri Loq'olej Espíritu chire. 35 Ri tata'ixel kan janila wi k'a nrajo' ri ruk'ajol, y pa ruq'a' rija' xujech-wi ronojel. 36 Achike k'a ri nukuquba' ruk'u'x rik'in re k'ajolaxel re', k'o ruk'aslen ri man k'isel ta. Jak'a ri man nikajo' ta nikikuquba' kik'u'x rik'in, man k'a xtik'oje' ta kik'aslen. Kan ek'o chik k'a richin niqaqa ri royowal ri Dios pa kiwi'.

Juan 4

1 Ri fariseo kak'axan k'a chi ri Jesús kan e k'iy nuqasaj ya' pa kiwi' y janila e k'iy ri yeruch'ek richin yetzeqeliben richin, kan más chuwech ri yetzeqeliben richin ri Juan, 2 stape' ri Jesús man kan ta ja rija' ri niqasan ya' pa kiwi' ri winaqi'. Xa ja ri e rutijoxela' ri yebanon. 3 Roma ri' rija' xel k'a el ri chiri' pa Judea y xtzolin chik jun bey pa Galilea e rachibilan ri rutijoxela'. 4 Jak'a richin chi ye'apon k'a pa Galilea, k'o k'a chi yeq'ax na el pa ruwach'ulew Samaria. 5 Ri Jesús, e rachibilan ri rutijoxela', xapon k'a pa tinamit Sicar ri richin ri Samaria, chunaqaj ri ulew ri ruya'on kan ri Jacob chire ri José ri ruk'ajol. 6 Ja ri chiri' k'o-wi ri pozo ri xuk'ot kan ri Jacob, ojer. Chiri' k'a xtz'uye-wi-qa ri Jesús, roma rija' kan janila k'a kosineq-pe roma ri binen kibanon-pe. Ri' pa nik'aj-q'ij la'eq ri'. 7 - 8 Y ri rutijoxela' e beneq pa tinamit chuloq'ik wey. Ri chiri' chuchi' ri pozo xapon k'a jun ixoq aj chiri' pa Samaria, chirelesaxik ruya'. Ri Jesús xubij k'a chire: Tabana' utzil tasipaj juba' ti nuya' richin ninqum, xcha'. 9 Jak'a ri ixoq ri' xubij: Rat xa at jun judío. ¿Y achike roma jun judío nuk'utuj ruya' chire jun aj-Samaria?, xcha'. Keri' xubij roma ri e judío y ri e aj-Samaria man nikik'uaj ta ki'. 10 K'ari' ri Jesús xubij chire ri ixoq ri': Rat man awetaman ta achike chi sipanik ri nusuj ri Dios. Chuqa' man awetaman ta in achike yin ri yik'utun juba' nuya' chawe. Xa ta awetaman, ja ta rat ri yak'utun aya' chuwe, y yin ninya' ta aya' ri kan niya'on k'aslen, xcha' ri Jesús. 11 Jari' toq ri ixoq xubij chire: Re pozo nej qajineq-wi-qa, y rat man jun k'o awik'in richin nak'en-qa ya'. ¿Akuchi k'a nak'en-wi ri ya' ri niya'on k'aslen ri nasuj? 12 ¿Nach'ob chi rat k'o más aq'ij chuwech ri qamama' Jacob ri xbanon kan re pozo re'? Rija' xuqum re ya' re'; keri' chuqa' ri e ralk'ual y ri rawej, xcha'. 13 Y ri Jesús xubij k'a: Ri yequmu re ya' re nel chupan re pozo re', man k'a nuk'owisaj ta el ri chaqi'j kichi' jumul. Xa kan nik'atzin k'a chi nikiqum más ya' richin nich'uch'u-qa juba' ri chaqi'j kichi'. 14 Jak'a ri yequmu ri ya' ri ninya' yin, xtuben k'a chike chi man xtichaqi'j ta chik kichi'. Xa kan xtuben chike chi kik'in rije' nalex-wi ri ya' ri', y kan xtichoxin k'a pe richin nuya' k'aslen ri man k'isel ta, xcha'. 15 K'ari' ri ixoq xubij chire ri Jesús: Taya' k'a ri ya' ri' chuwe yin, richin keri' man jun bey chik k'a xtichaqi'j ta nuchi', y richin man jun chik nik'atzin-wi chi yipe wawe' chuchi' re pozo chirelesaxik ya', xcha'. 16 Jak'a ri Jesús xubij chire ri ixoq: Kabiyin y tabewoyoj ri awachijil, k'ari' yape chik wawe', xcha'. 17 Jak'a ri ixoq ri' xubij chi rija' maneq rachijil. Roma ri' ri Jesús xubij chire: Kan qitzij wi ri nabij chi rat maneq awachijil. 18 Roma kan e wo'o' yan awachijil kek'oje'. Y ri achin ri k'o awik'in wakami, xa man awachijil ta. Kan ruk'amon-wi k'a ri xabij chi maneq awachijil, xcha'. 19 Kan jari' toq ri ixoq xubij chire: Yin ninch'ob chi rat at jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios. 20 Ri qate-qatata' ri xek'oje' ojer, pa ruwi' re jun juyu' re' xkiya' ruq'ij ri Dios. Ja chik k'a rix judío nibij chi ja ri pa Jerusalem ri k' chi nikiya'ox-wi ruq'ij ri Dios, xcha'. 21 Jak'a ri Jesús xubij chire ri ixoq ri': Tanimaj k'a re xtinbij chawe. Kan xtoqaqa-wi k'a jun q'ij toq konojel winaqi' man xaxe ta chik pa ruwi' re juyu' re', ni man xaxe ta chik pa Jerusalem ri xtikiya-wi ruq'ij ri Dios. 22 Rix aj-Samaria xa ja ri man iwetaman ta ruwech ri niya' ruq'ij. Jak'a roj judío kan qetaman-wi ri achike ri niqaya' ruq'ij, roma kan ja ri qik'in roj peteneq-wi ri kolotajik kichin ri winaqi' chupan ri kimak. 23 Ri jun q'ij ri xinbij chawe chi kan nipe-wi, xoqaqa yan, richin chi konojel winaqi' ri nikajo' nikiya' ri qitzij ruq'ij ri qatata' Dios, ja ri Loq'olej Espíritu ri xtuk'uan kichin. Y ri Dios kan ja ri winaqi' ri yebanon keri' ri yerajo'. 24 Ri Dios kan espíritu wi. Roma ri' ri winaqi' ri yeya'on ruq'ij, kan nik'atzin chi k'o ri Loq'olej Espíritu kik'in richin nikiya' ri qitzij ruq'ij, xcha'. 25 Y ri ixoq xubij chire ri Jesús: Yin wetaman k'a chi k'o na jun q'ij toq xtoqaqa chuwech re ruwach'ulew ri rey ri k'o chi nipe, ri nibix chuqa' Cristo chire. Y toq xtoqaqa rija', ronojel k'a xtuq'alajirisaj chiqawech, xcha'. 26 Ri Jesús xubij k'a chire: Ja yin ri'. Ja yin ri yitzijon awik'in, xcha'. 27 Jari' k'a toq xe'apon ri rutijoxela', y rije' jun wi xkitz'et roma nitzijon rik'in jun ixoq aj-Samaria. Jak'a man xkik'utuj ta chire ri Jesús ri achike nutzijoj rik'in ri ixoq ri'. 28 K'ari' ri ixoq ri' xuya' kan ri rukuku' y xbe pa tinamit richin xberubij chike ri winaqi' 29 chi k'o jun achin xtzijon rik'in y xubij chire ronojel ri e rubanalon, y xubij k'a: ¿Man ja ta kami re' ri Cristo? Jo', y titz'eta', xcha' chike. 30 Toq ri winaqi' xkak'axaj ri', xkiya' kan ri tinamit y xebe k'a akuchi k'o-wi ri Jesús. 31 Y toq man jani k'a ke'apon ri winaqi', ri tijoxela' xkibij k'a chire ri Jesús chi tutija' ruway. 32 Jak'a rija' xubij chike: Rix man niq'ax ta chiwech chi yin k'o nuway richin nintej, xcha'. 33 ¿K'o kami xk'amon-pe ruway?, xecha-qa ri tijoxela' chikiwech rije'. 34 K'ari' ri Jesús xubij chike: Ri nuway yin ja ri ninben ri rurayibel ri taqayon-pe wichin y nink'is kan rubanik ronojel ri rusamaj ri ruchilaben-pe chuwe. 35 Rix nibij k'a chi k'a k'o na kaji' ik' nrajo' richin nik'ol kiwech tiko'n. Jak'a yin ninbij chiwe chi titzu' ri tiko'n ri kan utz chik richin nikol ruwech. 36 Ri xkek'olo k'a la tiko'n la', kan k'o k'a rajel-ruk'exel xtikik'ul, roma ri winaqi' ri xkeniman ri ruch'abel ri Dios xtikik'ul kik'aslen ri man k'isel ta. Y rik'in ri', ri e tikiyon kan ri ruch'abel ri Dios, kan xtikikot k'a kánima kik'in ri yek'olo re jun ruwech tiko'n re'. 37 Wawe' kan qitzij wi k'a nel ri tzij ri nubij: Jun wi k'a ri nibanon kan ri tikoj y jun wi chik ri nik'olo ruwech ri tiko'n. 38 Yin xixinteq k'a richin chi rix xaxe chik nik'ol ri tiko'n ri man ja ta rix ri xixsamajin. Roma ri ruch'abel ri Dios kan ch'aqa' chik k'a samajela' e tikiyon kan pa taq kánima ri winaqi', y rix xaxe chik k'a juba' samaj ri nibebana', xcha'. 39 Chupan k'a ri q'ij ri', kan e janila chi winaqi' aj-Sicar ri xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesús. Y ri' roma ri xberubij ri ixoq chike chi ri Jesús xubij chire ronojel ri e rubanalon. 40 Rije' xbekik'utuj k'a chire ri Jesús chi tik'oje-qa chiri' kik'in. Y rija' xk'oje-qa ka'i' q'ij chiri'. 41 Toq kak'axan chik ri ch'abel ri nubij ri Jesús, ek'o k'a ch'aqa' chik winaqi' ri xkikuquba' kik'u'x rik'in. 42 Re winaqi' k'a re' nikibila' k'a chire ri ixoq ri xbeya'on rutzijol chike: Wakami kan qetaman chik k'a y niqanimaj chuqa', man xaxe ta roma ri xabij rat chiqe, xa kan niqanimaj chuqa' roma ri xqak'axaj roj. Xqetamaj k'a chi kan qitzij wi chi ja rija' ri Cristo, ri kolonel kichin konojel winaqi' ri ek'o chuwech re ruwach'ulew, yecha'. 43 - 44 Roma ri' ri Jesús nubij chi jun ri niq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios k'o ruq'ij xabakuchi napon-wi, jak'a ri pa rutinamit, xa man jun ruq'ij chikiwech ri ruwinaq. Toq ik'owineq chik ri ka'i' q'ij, xel-el ri chiri' pa Sicar y xuchop chik k'a el ri rubey richin nibe k'a pa Galilea. 45 Jak'a toq ri Jesús xapon ri chiri', jebel ruk'ulik xban koma ri winaqi' aj chiri' roma re winaqi' re' xek'oje' pa Jerusalem richin ri nimaq'ij y xkitz'et ronojel ri xerubanala'. 46 K'ari' ri Jesús xbe chik k'a jun bey ri pa tinamit Caná ri k'o chiri' pa Galilea, ri akuchi xuben chi xok vino ri ya'. Y ri chiri' pa Galilea, chupan ri tinamit Capernaum, k'o k'a jun achin aj-raqen richin ri rey, y rija' janila yawa' jun ruk'ajol. 47 Re achin re', toq xrak'axaj chi ri Jesús peteneq k'a kela' pa Judea y xapon ri chiri' pa Galilea, xbe k'a rik'in. Rija' xberuk'utuj utzil chire richin nukol ta ri ruk'ajol chuwech ri kamik, roma ri ala' ri' xa kan niken yan k'a. 48 K'ari' ri Jesús xubij: Man ta nitz'et ri meyel taq banobel ri yenben, xa man ta yininimaj, xcha'. 49 Jak'a ri aj-raqen xubij chire ri Jesús: Wajaw, tabana' utzil yabe ta wik'in pa Capernaum, roma ri nuk'ajol xa kan niken yan, xcha'. 50 Jari' toq ri Jesús xubij k'a chire: Katzolin. Ri ak'ajol man xtiken ta, xcha'. Y ri achin ri' kan xunimaj-wi ri xubij ri Jesús, y xbe. 51 Toq ruchapon rutzolejen, ek'o k'a raj-ik'a' xepe chuk'ulik y xkibij chire chi ri ruk'ajol k'es, y man xken ta. 52 Rija' xuk'utuj k'a chike ri aj-ik'a' ri' achike k'a hora toq ri ruk'ajol xq'alajin chi nik'achoj. Y ri aj-ik'a' xkibij: Ja toq k'a juba' tik'o kan ri nik'aj-q'ij ri iwir toq xk'is-el ri nimalej k'aten chirij, xecha'. 53 Ri rutata' ri ala' yawa', chi'anin k'a xoqaqa chuk'u'x chi ja hora ri' toq ri Jesús xubij chire chi ri ruk'ajol man xtiken ta. Roma ri' rija' y ri e aj pa rachoch kan xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesús. 54 Jare' k'a ri ruka'n meyel banobel ri xuben ri Jesús ri chiri' toq xpe pa Judea richin xk'oje' chiri' pa Galilea.

Juan 5

1 Toq banatajineq chik k'a ronojel ri', jari' noqaqa yan k'a jun kinimaq'ij ri judío, y roma ri' toq ri Jesús k'o chi xbe-el ri pa Jerusalem. 2 Ri chiri' chunaqaj-apo ri okibel rubini'an Kichin ri Karne'l, k'o k'a jun atinibel. Y chiri' chuchi' ri ya' ek'o k'a wo'o' ruwa-jay. Y ri winaqi' judío nikibij k'a Betzatá chire. 3 Ri chiri' janila e k'iy yawa'i' e kotz'ol pan ulew. Ek'o k'a moyi', ek'o k'a jetz', y ek'o sikirineq. Ek'o k'a ri jun wi chik ruwech yabil nok chike. [Y konojel k'a yawa'i' ri', kan koyoben k'a chi nisilon-pe ri ya'.] 4 [Roma re ya' re' kan k'o k'a q'ij toq nosilox kan roma jun ángel ri nipe rik'in ri Dios. Y jak'a ri yawa' ri niqaqa nabey chupan ri ya' toq silon chik, ja yawa' ri' ri nik'achoj. Y xabachike yabil nok chire ri yawa', nik'achoj-el.] 5 Y chiri' chuchi' ri ya' k'o k'a jun achin ri yawa-pe juwineq waqxaqlajuj juna'. 6 Jun q'ij toq ri Jesús niq'ax k'a el keri', xutz'et k'a ri achin kotz'ol chiri'. Y rija' kan retaman k'a chi ri achin ri' k'iy yan k'a juna' ri keri' ruk'uluwachin-pe. Roma ri' rija' xuk'utuj k'a chire chi wi nrajo' nik'achoj. 7 Re yawa' re' xubij k'a chire ri Jesús: Toq nisilon-pe ri ya', man jun nibanon utzil chuwe richin ta yiruto' chi yinapon-apo k'a chupan. Roma ri', stape' nintej nuq'ij chi yibe ta apo, xa k'a man jani kinapon toq ja yan ri' xapon chik jun, xcha'. 8 Ri Jesús xubij k'a chire ri achin chi tiyakatej, tuk'uaj-el ri ruwarabel y tibiyin. 9 Kan xaxe k'a xubij keri' ri Jesús chire ri yawa', kan jari' k'a xk'achoj-el. Xuk'ol k'a el ri ruwarabel y xuchop-el binen. Jak'a ri q'ij ri', q'ij richin uxlanen. 10 Roma ri' ri achi'a' ri kan k'o kiq'ij xkibij chire ri achin ri xk'achojirisex: Wakami q'ij richin uxlanen, xa xajan chi rat ak'uan-el la awarabel, xecha'. 11 Jak'a rija' xubij chike ri achi'a' ri': Ri xk'achojirisan wichin xubij chuwe chi tink'olo-el ri nuwarabel y kibiyin, xcha'. 12 Y ri achi'a' ri' xkik'utuj k'a chire ri achin chi achike xbin chire ri keri'. 13 Jak'a ri achin ri xk'achojirisex, man retaman ta k'a achike ri xk'achojirisan-el richin, roma ri Jesús xa man xk'oje' ta qa chiri' chikikojol ri winaqi'. 14 K'a juba' ri' ri Jesús xberila' chik ri achin ri' pa rachoch ri Dios, y xubij chire chi man chik timakun, richin man nipe ta chik jun yabail ri más k'ayew chirij. 15 Ri achin xtzolin-el, y xapon k'a kik'in ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij, y xubij chike chi ja ri Jesús ri xk'achojirisan richin. 16 Roma ri' toq rije' kan xeyakatej k'a chirij ri Jesús, roma ri Jesús k'o meyel taq banobel yerubanala' chupan ri q'ij richin uxlanen. 17 Jak'a ri Jesús xubij chike: Ri nata' Dios kan k'a nisamej re q'ij re', y keri' chuqa' yin, k'o chi yisamej, xcha'. 18 Jari' k'a toq ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij chikikojol ri judío, más xkich'ob rij richin chi achike ta rubanik nikiben richin nikikamisaj ri Jesús, roma chikiwech rije', xajan ri yerubanala' chupan ri q'ij richin uxlanen. Y chuqa' man xaxe ta k'a roma ri', xa kan roma k'a chuqa' ri Jesús nubij rutata' chire ri Dios. Y rik'in ri', ri Jesús kan nuben chi rija' junan rik'in ri Dios. 19 Jari' toq ri Jesús xubij: Kan qitzij re ninbij chiwe, chi yin ri ruk'ajol ri Dios man yitikir ta yisamej pa nuyonil, yin xaxe ninben ri nintz'et ri nuben rija'. Roma ri' ri nuben ri nata', jari' ri ninben yin ri ruk'ajol. 20 Roma ri nata' Dios janila yirajo' yin ri ruk'ajol, roma ri' toq rija' nuk'ut chinuwech ronojel ri rusamaj rija'. Y chiqawech-apo k'o samaj más e nima'q ri xtuk'ut chinuwech. Toq xtinben re samaj re', rix kan xtisach k'a ik'u'x chutz'etik. 21 Kan achi'el k'a nuben ri nata' Dios toq nuya' kik'aslen ri kaminaqi' ri yeruyek-pe, kan keri' chuqa' ninben yin. Yin kan ninya' k'a chuqa' kik'aslen ri yenwajo'. 22 Man xaxe ta ri', ri nata' Dios kan pa nuq'a' k'a chuqa' yin ri ruk'ajol rujachon-wi ri q'atoj-tzij, y man ja ta k'a rija' ri xtibanon. 23 Richin keri', yin xtink'ul k'a chuqa' nuq'ij achi'el ri nuk'ul ri nata'. Roma achike wineq ri man xtiya'on ta nuq'ij yin ri k'ajolaxel, man nuya' ta k'a chuqa' ruq'ij ri nata', ri taqayon-pe wichin. 24 Roma kan qitzij wi ri ninbij chiwe, chi ri nak'axan ri nuch'abel y nukuquba' ruk'u'x rik'in ri taqayon-pe wichin, nril ruk'aslen ri man k'isel ta. Man k'a xtapon ta chupan ri ruk'ayewal, roma kolotajineq chik chuwech ri kamik, richin xuk'ul ri qitzij k'aslen. 25 Y kan qitzij k'a re ninbij chiwe, chi k'o k'a jun q'ij ri oyoben; y jare' xoqaqa yan, chi konojel ri kaminaqi' xtikak'axaj k'a ri nuch'abel yin ri ruk'ajol ri Dios. Y ri kan xkinkak'axaj, xkek'astej. 26 Roma ri Dios ruya'on q'ij chuwe richin chi ninya' k'aslen, achi'el nuben rija'. 27 Chuqa' ruya'on pa nuq'a' chi ninq'et-tzij, roma ja yin ri k'o chi xkiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol richin ninq'et-tzij. 28 Man k'a tich'ob chi ja ri xinbij yan chiwe ri más nima'q ri yitikir ninben, roma kan xtapon k'a ri q'ij chi konojel ri kaminaqi' kan k'o k'a chi nikak'axaj ri nuch'abel. 29 Jak'a ri xe'uk'uan jun k'aslen utz chuwech ri Dios, xkebeyakatej k'a pe richin xtikil kik'aslen ri man k'isel ta. Y ri man utzilej k'aslen ta xkik'uaj chuwech ri Dios, xkebeyakatej k'a pe richin xkebeqaqa k'a chupan ri ruk'ayewal. 30 Yin kan man yitikir ta k'a yisamej pa nuyonil, roma xa kan achi'el ri q'atoj-tzij ri nuq'alajirisaj chinuwech ri Dios, keri' ri ninben. Ri nuq'atoj-tzij kan pa ruchojmilal, roma man ja ta ri nurayibel yin ri ninben, xa kan ja ri rurayibel ri nata' Dios ri taqayon-pe wichin ri ninben. 31 Wi ta xa yin yibin chi ri nusamaj e utz, re' man nel ta chi tzij chi kan e utz. 32 Jak'a kan k'o chik k'a jun ri niq'alajirisan chi kan e utz. Y ri nubij rija' chuwij yin, kan qitzij wi. 33 Rix kan xiteq k'a ruk'utuxik chire ri Juan wi ja yin ri Cristo, y rija' xuq'alajirisaj-pe ri qitzij chiwech. 34 Re' ninnataj k'a apo chiwe, richin chi yixkolotej ta. Jak'a man k'atzinel ta chi xa jun wineq ri niq'alajirisan wichin. 35 Ri Juan kan xuya' k'a ri saqil chiwe. Y rix xirayij y xixkikot k'a rik'in ri saqil ri', jun ka'i-oxi' q'ij. 36 Jak'a kan k'o jun ri nich'on pa nuwi' ri más rejqalen chuwech ri Juan. Y re' ja ri nubanobal. Y kan ja ri Dios ri chilabeyon-pe chuwe richin ninben. Y re' nuq'alajirisaj chi ja ri nata' Dios ri taqayon-pe wichin. 37 Kan ja ri nata' Dios ri xitaqo-pe, ri niq'alajirisan chuqa' wichin. Jak'a rix man jun bey iwak'axan ta ri ruch'abel, ni man jun bey chuqa' itz'eton ta ruwech. 38 Rix man ninimaj ta ri rutzij ri Dios, roma rix xa man nikuquba' ta ik'u'x wik'in yin ri xitaq-pe richin chi yinok'oje-qa chi'ikojol. 39 Rix kan nisik'ij k'a jebel rupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, roma kan nich'ob chi chupan ri' niwil-wi k'aslen ri man k'isel ta. Y chupan ri ruch'abel ri Dios kan ja yin ri yiruq'alajirisaj. 40 Jak'a rix man niwajo' ta nikuquba' ik'u'x wik'in, richin niwil k'aslen richin q'asen. 41 Jak'a ronojel re xinbij-qa chiwe, man roma ta k'a chi yin ninwajo' ta chi rix niya' nuq'ij-nuk'ojlen. 42 Yin xa kan wetaman k'a iwech jebel, roma ri' wetaman chi xa man jun retal ri ajowabel richin ri Dios ri pa taq iwánima. 43 Roma yin kan pa rubi' ri nata' in peteneq-wi, jak'a xa man xinik'ul ta. Jak'a wi ta ek'o winaqi' ri yepe pa kibi' rije', ri' kan chi'iwonojel yixbe chikik'ulik. 44 Rix xa man nikanoj ta iq'ij rik'in ri qitzij Dios, y xa kik'in winaqi' nikanola-wi. Roma ri' man yixtikir ta nikuquba' ik'u'x wik'in yin. 45 Y man k'a tich'ob ri pa taq iwánima chi ja yin ri xkisujun chiwij chuwech ri nata' Dios. Ri xtisujun k'a chiwij, ja ri Moisés ri achoq ik'in nibij-wi rix chi kan ikuquban-apo ik'u'x. 46 Roma wi ta kan qitzij chi rix ninimaj ri e rutz'iban kan ri Moisés, kan yininimaj ta chuqa' yin, roma ri e rutz'iban kan rija', kan chuwij yin yech'on-wi. 47 Y roma man ninimaj ta ri e tz'ibatel kan roma ri Moisés, man k'a xtinimaj ta chuqa' ri ch'abel ri nuk'amon-pe yin chiwe, xcha'.

Juan 6

1 Toq e banatajineq chik ronojel re', ri Jesús y ri rutijoxela' xebe k'a juk'an ruchi' ri choy richin Galilea, ri chuqa' nibix Tiberias chire. 2 Kan e janila k'a e k'iy winaqi' ri xetzeqeliben-el richin, roma re winaqi' re' kitz'eton chik k'a ri meyel taq banobel ri yerubanala' kik'in ri yawa'i'. 3 Ri Jesús y ri rutijoxela' xejote' k'a el pa ruwi' jun juyu' y chiri' xetz'uye-wi-qa. 4 Ri q'ij ri', xa naqaj chik k'a k'o-wi ri kinimaq'ij ri judío toq nikinataj toq ri Dios xuya' ri Solbelri'il chike ri kati't-kimama'. 5 Toq ri Jesús xtzu'un k'a más kela', xutzu' chi kan janila k'a e k'iy winaqi' ri e apowineq-apo rik'in. Roma ri' rija' xuk'utuj k'a chire ri Felipe: ¿Akuchi xtibeqaloq'o-wi-pe wey richin chi yeqatzuq konojel re winaqi' re'?, xcha'. 6 Kere' k'a xuk'utuj ri Jesús chire ri rutijoxel, richin chi nretamaj achike k'a ri nuch'ob. Jak'a ri Jesús xa kan retaman chik ri k'o chi nuben richin yerutzuq ri winaqi' ri'. 7 K'ari' ri Felipe xubij chire ri Jesús: K'o chi yojsamej waqxaqi' ik' richin yojtikir yeqatzuq re winaqi' re', stape' xa juba' ta ok ri niqaya' chike, xcha'. 8 K'ari' ri Andrés ri rach'alal ri Simón Pedro jun chik chike ri tijoxela', xubij: 9 Wawe' k'o jun ala' ri k'o wo'o' kaxlan-wey rik'in, ri banon rik'in cebada; chuqa' ka'i' taq ker e ruk'amon-pe, ¿xaxe ta k'a ok re' ri xtiqaya-apo chikiwech konojel re winaqi' re'?, xcha' ri Andrés. 10 K'ari' ri Jesús xubij chi ketz'uye' konojel ri winaqi', roma ri q'ayis rex-rex rubanon. Konojel k'a ri winaqi' ri kimolon-ki' chiri' xetz'uye'; xaxe ri achi'a' ri xe'ajlex, y ek'o la'eq e 5,000. 11 Ri Jesús xeruli'ej k'a re wo'o' kaxlan-wey re' y xumatioxij chire ri Dios. K'ari' xujachala-el chike ri rutijoxela' richin xbekijachala' kan chike ri winaqi' ri e tz'uyul. Ri Jesús keri' chuqa' xuben rik'in ri ka'i' ker. Ri winaqi' kan xkitej k'a ri janipe' kaxlan-wey y ker ri xkajo'. 12 Toq e wayneq chik jebel ri winaqi' ri', ri Jesús xubij k'a chike ri rutijoxela': Timolo' pe ronojel ri man xk'is ta, roma man ninwajo' ta chi k'o ta yek'oje' kan keri', xcha'. 13 Ri tijoxela' kan xbekimolo' k'a pe, y xkinojisaj kablajuj chakech rik'in ri man xk'is ta rutijik, toq e wayneq chik konojel. K'a ja na ri' xmolotej kan chire ri wo'o' kaxlan-wey banon rik'in cebada. 14 Y ri winaqi' ri', toq kitz'eton chik ri meyel banobel ri xuben ri Jesús, xkibij: Kan qitzij wi chi ja achin re' ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri k'iy yan q'ij oyoben chi kan nipe-wi chuwech re ruwach'ulew, xecha'. 15 Ri winaqi' xkich'ob chi nikiben ki-rey chire, stape' rija' man nrajo' ta. Roma ri' ri Jesús xjote-q'anej pa ruwi' ri juyu', roma kan nrajo' chi nik'oje' ruyon. 16 Ri rutijoxela' ri Jesús xetzolin-qa chuchi' ri choy k'a toq xokoq'a' na qa. 17 Rije' xe'ok-el pa jun barco y kichapon k'a el bey richin chi yebe k'a pa tinamit Capernaum. Jak'a janila chik q'equ'm ri chiri', y ri Jesús xa man apowineq ta kik'in. 18 Jari' k'a toq xbetiker-pe jun nimalej kaq'iq' pa ruwi' ri choy. Y roma ri' ri ya' kan janila nisilon ri ruwi'. 19 Xkichop nikinim ri barco, y toq ek'o chik apo pa nik'aj chire ri ya', jari' toq ri tijoxela' xkitz'et chi ri Jesús peteneq chiraqen pa ruwi-ya' y yeruq'i' yan y rije' janila k'a xkixibij-ki'. 20 Jak'a ri Jesús xubij chike chi man tikixibij-ki', roma ja rija' ri Jesús. 21 Y rik'in kikoten xkajo' xkik'ul-apo chupan ri barco, y kan jari' toq xe'apon chuchi' ri ya' ri akuchi k'o chi ye'apon-wi. 22 Ri winaqi' ri k'a xek'oje' na kan juk'an ruchi' ri choy ri jun tiqaq'ij kan, k'a kimolon na k'a ki'. Rije' kan ketaman k'a chi ri chiri' xaxe jun barco ri k'o, y xaxe ri rutijoxela' ri Jesús ri xetzolin chupan ri barco ri'. Y ri Jesús xa xk'oje' kan. Jak'a pa ruka'n q'ij 23 ek'o k'a barco ri e peteneq pa tinamit Tiberias, y xe'apon chunaqaj ri akuchi xkitej-wi kiway ri winaqi' ri jun q'ij kan, ri wey ri xuya' ri ajaw Jesús chike toq rumatioxin chik chire ri Dios. 24 Ri winaqi' ri', toq xkitz'et chi ri Jesús xa man k'o ta chik ri chiri' y ri rutijoxela' xa xetzolin yan, rije' chuqa' xe'ok-el pa taq barco, y xebe k'a pa Capernaum chukanoxik ri Jesús. 25 Toq re winaqi' re' xbekila' ri Jesús ri juk'an ruchi' ri choy, xkik'utuj k'a chire chi jampe' tapon chiri'. 26 Jak'a ri Jesús xubij chike: Qitzij ninbij chiwe, chi rix yinikanoj xaxe roma xiwil iway wik'in y jebel xinojisala' ipan, y man roma ta chi xq'ax chiwech achike nel chi tzij ri meyel taq banobel ri yenbanala'. 27 Kan kixsamej k'a, jak'a man richin ta chi nich'ek ri wey ri xa nik'is. Xa kan kixsamej richin nich'ek ri wey ri nuya' ik'aslen ri man k'isel ta, wey ri xtinya' chiwe, yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol. Y ja yin ri xiruteq-pe ri nata' Dios, richin ninben re samaj re', xcha'. 28 Roma ri' ri winaqi' ri' xkibij k'a chire ri Jesús chi achike samaj ri niqa' chuwech ri Dios. 29 Y ri Jesús xubij: Ri niqa' chuwech ri Dios chi niben rix, ja ri nikuquba' ik'u'x wik'in yin ri xitaq-pe roma rija', xcha'. 30 Y ri winaqi' xkibij chire ri Jesús: ¿Achike k'a yatikir naben? Tabana' k'a jun meyel banobel, richin keri' niqatz'et y yatqanimaj. 31 Roma ri ojer taq qati't-qamama' toq xeq'ax chupan ri tz'iran ruwach'ulew, ja ri aj-chikajil-wey ri xuya' ri Moisés chike richin xkitej. Kan achi'el wi k'a ri nubij ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan. Chiri' nubij: Y xuben k'a chi xqaqa-pe pa kiwi' rije' ri aj-chikajil-wey richin xkitej, nicha', xecha'. 32 Ri Jesús xubij k'a chike: Tiwak'axaj k'a jebel re xtinbij chiwe: Ri aj-chikajil-wey ri xpe chila' chikaj, man ja ta ri Moisés ri xya'o. Ja ri nata' Dios ri niya'on chiwe ri qitzij wey richin chila' chikaj. 33 Roma ri wey ri kan richin ri Dios, ja yin ri' ri in peteneq chila' chikaj, ri nuk'amon-pe k'aslen chike ri winaqi', xcha' chike. 34 Toq xkak'axaj keri' ri winaqi', xkibij k'a chire ri Jesús: Kan jantape' k'a taya' re wey re' chiqe, xecha'. 35 Y ri Jesús xubij k'a chike: Ja yin ri wey ri niya'on k'aslen. Ri xtukuquba' ruk'u'x wik'in, man chik k'a xtinum ta ri ránima, y chuqa' ri xtiniman wichin, man xtichaqchi'in ta chik ri ránima. 36 Jak'a kan achi'el ri nubin chiwe, chi stape' rix kan xitz'et y xiwak'axaj ri samaj ri xinben yin iwik'in, man k'a xtikuquba' ta ik'u'x wik'in. 37 Konojel k'a ri e cha'on chik roma ri nata', kan xkepe chinukanoxik. Y man jun bey xkenwetzelaj-el ri xkepe wik'in. 38 Roma yin, ri xiqaqa-pe chila' chikaj, man nusamaj ta k'a yin ri nuk'amon-pe. Yin xipe chubanik ri samaj ri kan rurayibel-wi ri taqayon-pe wichin. 39 Y ri samaj k'a ri ruchilaben-pe ri nata' Dios ri taqayon-pe wichin, ja ta chi konojel ri e rucha'on rija' man ta k'a xkesach kan, y pa ruk'isibel q'ij xkenk'asoj ta el chikikojol ri e kaminaqi' chik el richin nikil ri k'aslen. 40 Roma ri nata', ri taqayon-pe wichin, nrajo' chi nikil ri k'aslen konojel ri yetz'eton ri nusamaj, y chi nikikuquba' chuqa' kik'u'x wik'in. Y yenk'asoj-el chikikojol ri e kaminaqi' chupan ri ruk'isibel q'ij, xcha'. 41 Jak'a ri winaqi' yexebeloj chirij ri Jesús, roma rija' xubij chi ja rija' ri wey ri qajineq-pe chila' chikaj. 42 Y yekixebexa' k'a: ¿Man ja ta k'a re' ri Jesús ri ruk'ajol ri José? Xa qetaman k'a kiwech ri rute-rutata'. K'a ta k'ari' xtorubij chi rija' qajineq-pe chila' chikaj rik'in ri Dios, yecha'. 43 Jak'a ri Jesús xubij chike chi man kexebeloj chirij. 44 Y xubij: Man jun wineq ri xtipe wik'in wi man ja ta ri nata' taqayon-pe, y nink'asoj-el chikikojol ri e kaminaqi' chupan ri ruk'isibel q'ij. 45 Kan tz'ibatel k'a chuqa' koma ri xeq'alajirisan ruch'abel ri Dios ojer kan, chi konojel k'a winaqi' xketijox roma ri Dios. Y ri achike k'a ri nrak'axaj ri ruch'abel ri nata' Dios y nretamaj, kan xtipe k'a chinukanoxik. 46 Jak'a yin man ninbij ta k'a chi k'o ta jun wineq ri tz'eteyon richin ri Dios. Xaxe yin ri in peteneq chila' chikaj rik'in rija' ri in tz'eteyon ruwech ri Dios. 47 Tiwak'axaj na pe jebel re xtinbij chiwe: Ri nukuquba' k'a ruk'u'x wik'in, kan k'o na wi ruk'aslen ri man k'isel ta. 48 Ri wey k'a ri kan niya'on k'aslen, ja yin. 49 Ri iwati't-imama' xkitej ri aj-chikajil-wey toq xeq'ax pa tz'iran ruwach'ulew, jak'a xa konojel xeken. 50 Jak'a ri qitzij wey ri qajineq-pe chila' chikaj nuben chike ri yetijo richin chi man xke'apon ta chupan ri kamik ri richin jantape'. 51 Ja yin k'a ri qitzij wey aj-chikajil ri niya'on k'aslen. Y xabachike ri xketijo k'a re wey re', xkek'ase' richin jantape'. Ri wey k'a ri xtinya' yin chike kan jak'a ri nuch'akul. Kan xkinapon-wi k'a pa kamik richin chi nuk'en-pe k'aslen chike ri winaqi' ri ek'o chuwech re ruwach'ulew, xcha'. 52 Toq rije' xkak'axaj ri xubij ri Jesús, xkik'utula-qa chikiwech: ¿Achike k'a rubanik ri' chi rija' nuya' ri ruch'akul chiqe richin niqatej?, yecha'. 53 Jak'a ri Jesús xubij chike: Kan qitzij wi, chi wi xa man nitej ta ri nuch'akul y man niqum ta chuqa' ri nukik'el, yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol; ri k'aslen richin jantape' kan man xtok ta iwichin. 54 Ri kan xtikitej k'a ri nuch'akul yin y xtikiqum chuqa' ri nukik'el, kan k'o-wi k'a ri kik'aslen richin jantape'. Y yin kan xtinben k'a chike chi xkek'astej-el chikikojol ri kaminaqi', ri pa ruk'isibel q'ij. 55 Roma ri nuch'akul yin jari' ri qitzij wey, y ri nukik'el jari' ri qitzij ya', ri kan nikik'en-pe k'aslen. 56 Xabachike k'a ri nutej ri nuch'akul yin y nuqum chuqa' ri nukik'el, xa jun k'a ri xtiqaben rik'in. Rija' xtik'oje' wik'in yin y yin xkik'oje' rik'in. 57 Roma kan ja ri nata' ri taqayon-pe wichin ri nuya' nuk'aslen. Yin chuqa' k'o ri k'aslen ri' wik'in. Y kan keri' k'a chuqa' ri xkinkik'ul yin, kan xkek'ase-wi woma yin. 58 Ri kan qitzij wey ri qajineq-pe chila' chikaj, ri wey ri' kan man junan ta rik'in ri aj-chikajil-wey ri xkitej ri iwati't-imama', roma ri wey ri xkitej rije' man xtikir ta xuben chike chi xk'oje' ta kik'aslen richin jantape'. Jak'a ri nikitej ri qitzij wey ri qajineq-pe chila' chikaj xtik'oje' kik'aslen ri kan richin jantape', xcha'. 59 Jare' k'a ri xubij ri Jesús chike ri winaqi' judío ri kimolon-ki' chupan ri jay ri kan nitzijox-wi ri ruch'abel ri Dios, ri chiri' pa Capernaum. 60 Toq ri yetzeqeliben richin ri Jesús kak'axan chik qa ri xubij, e k'iy k'a chike rije' ri xkibij: Kan yalan-wi poqon ri xubij, ¿achike ta k'a xtitikir xtikoch'on? 61 Toq ri Jesús xutz'et ri nikich'ob pa taq kánima e k'iy chike ri yetzeqeliben richin, xubij: ¿Kan poqon xina' roma ri xinbij? 62 ¿Achike ta niben wi ta yinitz'et yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, chi yitzolin chila' akuchi in peteneq-wi? 63 Ri niya'on k'aslen richin ri ich'akul, ja ri ru-Espíritu ri Dios, y man ja ta ri iwuchuq'a' rix. Y ri Espíritu ri niya'on ri qitzij ik'aslen, ja ri ch'abel ri e nubin chik qa. 64 Jak'a kan k'a e k'iy na k'a chiwe rix ri man nikikuquba' ta kik'u'x wik'in, xcha'. Ri Jesús keri' xubij roma kan pa nabey retaman chik pe achike winaqi' ri man xtikikuquba' ta kik'u'x rik'in, y ri achike xtik'ayin-el richin. 65 Y ri Jesús xubij: Roma ek'o k'a chiwe rix ri man nurayij ta iwánima nikuquba' ik'u'x wik'in, roma ri' toq xinbij chi man jun wineq xtipe wik'in richin yirukanoj, wi ri nata' man yeroyoj ta, xcha'. 66 Roma ri xubij ri Jesús, janila k'a e k'iy ri kan kitzeqeliben, xa man xkitzeqelibej ta chik, xa kan xetzolin kan. 67 Roma ri' ri Jesús xuk'utuj k'a chike ri kablajuj rutijoxela': ¿Rix chuqa' niwajo' yixbe kan?, xcha'. 68 Jak'a ri Simón Pedro xubij chire ri Jesús: Qajaw, man jun chik achi'el rat, richin niqatzeqelibej ta, roma ri ach'abel rat kan nuya' k'aslen ri man k'isel ta. 69 Roj kan qakuquban qak'u'x awik'in y qetaman chi ja rat ri Cristo, ri loq'olej ruk'ajol ri k'aslik Dios, xcha'. 70 Jari' toq ri Jesús xubij: Stape' ja yin ri xicha'on iwichin rix ri ix kablajuj, jak'a kan k'o jun achi'el ri Itzel-Wineq xk'ulun chi'ikojol, xcha'. 71 Toq ri Jesús xunataj ri Itzel-Wineq, chirij k'a ri Judas Iscariote xch'on-wi, ri Judas ruk'ajol ri Simón y jari' ri xtik'ayin-el richin, stape' rija' jun chike ri kablajuj rutijoxela'.

Juan 7

1 K'ari' ri Jesús xuchop benan pa taq tinamit ri ek'o pa Galilea. Man k'a rajowan ta chik beneq tzijoy ruch'abel ri Dios k'a pa Judea, roma ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij nikikanola' k'a achike rubanik nikiben chire richin nikikamisaj. 2 Ri q'ij k'a ri', xa kan naqaj chik k'a k'o-wi ri nimaq'ij toq yeban taq jay banon rik'in ruq'a' taq che'. 3 Ri e rach'alal ri Jesús xkibij chire: Taya' k'a kan juba' re Galilea y kabiyin pa Judea, richin keri' ri winaqi' ri kan yetzeqeliben awichin ri ek'o chila', tikitz'eta' k'a ri meyel taq banobel ri ye'aben. 4 Roma achike k'a ri nrajo' nuq'alajirisaj-ri' chikiwech ri winaqi', man ruk'amon ta k'a chi nrewaj-ri'. Kan nik'atzin chi nuk'ut-ri' chi kan k'o-wi ri nitikir nuben, xecha'. 5 Rije' keri' xkibij stape' man nikinimaj ta ri Jesús. 6 Roma ri' ri Jesús xubij k'a chike ri e rach'alal: Rix xabachike k'a q'ij utz yixapon chupan ri nimaq'ij. Jak'a yin man keri' ta. Yin man jani utz richin yinapon. 7 Rix xa kan man k'a yixetzelex ta koma ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew. Jak'a yin kan yinketzelaj-wi, roma yin kan ninq'alajirisaj ri itzel taq kibanobal ri yekibanala'. 8 Kixbiyin k'a el iyon rix. Yin xa k'a man jani yibe-el chupan re nimaq'ij re', roma man jani tapon ri ramaj richin ninq'alajirisaj-wi', xcha'. 9 Toq ri Jesús rubin chik k'a ronojel re' chike ri rach'alal, rija' kan xk'oje' na wi kan ri chiri' pa Galilea. 10 Jak'a toq e beneq chik ri e rach'alal chupan ri jun nimaq'ij ri', rija' xel-el pan ewel y xbe pa Jerusalem. 11 Ri pa nimaq'ij ri', ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij, yexule-yejote' chukanoxik y nikik'utula' k'a: ¿Man itz'eton ta ri jun achin ri'?, yecha'. 12 Y chikikojol ri winaqi' chupan ri nimaq'ij ri', k'iy k'a ri nibitej chirij ri Jesús. Ek'o la' nikibij chi ri nuq'alajirisaj ri Jesús utz. Ek'o la' xa nikibila' chi ri Jesús xa yeruq'ol ri winaqi'. 13 Jak'a man jun chike ri yebin keri' nuq'alajirisaj ta ri', roma nikixibij-ki' chikiwech ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij. 14 Jak'a toq nik'ajarineq ri nimaq'ij ri', jari' toq ri Jesús xapon ri pa rachoch ri Dios ri k'o chiri' pa Jerusalem. Y rija' kan nutzijoj k'a ri ruch'abel ri Dios chikiwech ri winaqi'. 15 Ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij xkimey y nikibij k'a chirij ri Jesús: ¿Achike k'a roma chi re achin re' kan janila etamabel rik'in chirij ri ruch'abel ri Dios y xa man jun bey xok ta pa jun tijonik?, yecha'. 16 Jak'a ri Jesús xubij: Re tijonik re ninya' ja ri taqayon-pe wichin ri chilabeyon-pe chuwe. Re' kan man wichin ta yin. 17 Ri wineq ri kan k'o rayibel rik'in richin nuben ri nrajo' ri Dios, ri wineq ri' kan xtretamaj k'a wi ri tijonik ri ninya' yin, kan rik'in ri Dios peteneq-wi o xa nuyon nutz'ukun-el. 18 Wi yin ninwajo' ta chi ri winaqi' nikiya' nuq'ij, nuyon ta yin ninq'alajirisaj-wi'. Jak'a yin ninwajo' chi rix niya' ta ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios ri taqayon-pe wichin. Y roma ri' niq'alajin chi yin kan ja ri qitzij ninben y man jun bey ninben ri man utz ta. 19 Ri Moisés xuya' kan ri pixa' pan iq'a' rix, jak'a rix xa man niben ta ri nubij. ¿Achike k'a roma rix niwajo' yinikamisaj?, xcha'. 20 K'ari' ri winaqi' xkibij: Xa ek'o itzel taq espíritu awik'in richin at kich'ujerisan. ¿Achike k'a ri najowan nikamisan awichin?, xecha'. 21 Jak'a ri Jesús xubij: Rix kan janila ximey-qa roma xitz'et chi yin pa jun q'ij richin uxlanen xinben jun meyel banobel. 22 Y ri Moisés, toq xuya' ri pixa', xubij k'a chi tiya'ox ketal ri taq alaboni'. Jak'a xa man ja ta rija' ri xtikeriban-pe, xa ja ri qati't-qamama'. Roma ri pixa' ri', rix toq napon ri waqxaqi' q'ij talex jun ak'ual ti ala', stape' pa jun q'ij richin uxlanen, kan niya' k'a ri etal ri' chire. 23 Rix nibij chi man niwajo' ta nixolq'otij ri nubij chupan ri pixa' ri ruya'on kan ri Moisés, y stape' pa jun q'ij richin uxlanen, rix kan niya' k'a ri etal ri'. ¿Achike roma toq xpe iwoyowal chuwe yin roma xink'achojirisaj jun achin chupan jun q'ij richin uxlanen? 24 Man k'a tibij chi man utz ta ri nubanobal, xaxe roma keri' niq'alajin chiwech rix. Jak'a tiq'ata-tzij pa nuwi' rik'in jun qitzij ruchojmilal, xcha'. 25 Ek'o k'a chike ri winaqi' aj-Jerusalem ri nikibila': ¿Man ja ta k'a ri Jesús ri nikanox richin nikamisex? 26 Titzu' la', rija' nich'on chiqawech, y man jun nibin ta chire chi man tuben chik kela'. Rik'in juba' ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij xkich'ob yan chi kan ja wi rija' ri Cristo. 27 Jak'a kan niq'alajin chi xa man ja ta rija' ri Cristo, roma xa kan qetaman k'a akuchi tipe-wi. Y toq xtoqaqa ri qitzij Cristo, xa man k'a xtiq'alajin ta akuchi xtipe-wi, yecha' ri winaqi' aj-Jerusalem. 28 Roma ri' ri Jesús rik'in k'a ruchuq'a' xch'on y xubij: ¿Kan qitzij kami chi iwetaman nuwech y iwetaman chuqa' akuchi kipe-wi? Man nuyon ta yin xinben chi xipe chuwech re ruwach'ulew. Jak'a ri taqayon-pe wichin man iwetaman ta ruwech, y rija' kan qitzij. 29 Yin kan wetaman k'a ruwech, roma kan rik'in rija' in peteneq-wi y kan ja chuqa' rija' ri taqayon-pe wichin, xcha'. 30 Kan ek'o k'a ri xe'ajowan chi xkichop ta, jak'a man xetikir ta roma man jani napon ri hora. 31 Jak'a kan janila e k'iy ri xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesús chupan ri q'ij ri'. Ri winaqi' ri' nikibij chi toq ri Cristo xtipe, man xtuben ta más meyel taq banobel ri achi'el nuben ri Jesús. 32 Jak'a ri fariseo ri ek'o-apo chiri' xkak'axaj chi keri' ri yekibila' ri winaqi' chirij ri Jesús. Roma ri' rije' y ri aj-raqen kichin ri sacerdote xekiteq k'a el achi'a' e chajinela' chuchapik. 33 Jari' k'a toq ri Jesús xubij: K'a k'o na juba' q'ij ri yik'oje-el iwik'in. K'ari' xkitzolin rik'in ri achike taqayon-pe wichin. 34 Rix xkinikanoj, jak'a man xkiniwil ta chik, roma ri akuchi xkibek'oje-wi yin, man xkixtikir ta xkixapon chinukanoxik, xcha' ri Jesús. 35 Y ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij nikibila' chikiwech: ¿Akuchi kami k'a xtibe-wi re Jesús re'? Roma nubij chi man xtibeqila' ta chik pe. ¿Nibe kami k'a pa ch'aqa' chik ruwach'ulew richin niberutzijoj ri ruch'abel chike ri qawinaq judío y chike ri man e judío ta? 36 ¿Achike nel chi tzij toq xubij chi roj xtibeqakanoj y man xtiqil ta, y ri akuchi xtibe-wi rija', roj man xqojtikir ta xqojapon?, yecha'. 37 Chupan ri ruk'isibel q'ij richin ri nimaq'ij ri k'o janila rejqalen, ri Jesús pa'el y rik'in k'a ruchuq'a' xubij: Wi k'o k'a jun ri nichaqi'n ri ránima, tipe k'a wik'in yin, richin nich'uch'u-el ránima rik'in ri ya' ri xtinya-el chire yin. 38 Ri ruch'abel ri Dios nubij chi ri xtipe wik'in yin richin yirunimaj, kan xtik'oje' k'a ri ya' richin k'aslen pa ránima, y ri ya' ri' kan achi'el k'a ri nuben ri ya' pa ralaxibel, keri' xtuben pa ruk'aslen, xcha'. 39 Ri ya' ri xunataj ri Jesús, ja ri Loq'olej Espíritu, roma kan jari' k'a ri xtikik'ul ri winaqi' ri xtikikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesús. Y ri q'ij ri' k'a man jani tiqaqa-pe ri Loq'olej Espíritu, roma k'a man jani niq'alajin chi ri Jesús kan k'o-wi ruq'ij-ruk'ojlen. 40 Ek'o k'a chike ri winaqi', toq xkak'axaj-qa ri ch'abel ri xerubij ri Jesús, xkibij: Kan qitzij wi chi ja rija' ri niq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios, ri k'o chi xtipe, xecha'. 41 Ek'o chuqa' ri nikibij: Ja ri Jesús jari' ri Cristo, yecha'. Jak'a ek'o chik k'a ch'aqa' ri nikibij: Ri Cristo man pa Galilea ta xtipe-wi. 42 Roma ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan nubij chi ri Cristo rijatzul kan ri rey David. Ri chiri' pa Belén, ri tinamit ri xalex-wi ri David, chiri' k'o chi nipe-wi, yecha'. 43 Roma ri' man junan ta k'a ri kich'obonik chirij ri Jesús, roma xa jun wi nubij jun y jun wi chik nubij jun. 44 Ek'o k'a ch'aqa' chik chike ri winaqi', kan xkajo' k'a chi xkichop ta el ri Jesús, jak'a xa man xetikir ta. 45 Ri achi'a' chajinela' xetzolin kiyon kik'in ri e sacerdote y ri fariseo. Roma ri' xbix k'a chike: ¿Achike k'a roma toq man xichop ta pe ri Jesús?, xecha'. 46 Jak'a ri chajinela' xkibij: Roj man xqachop ta pe, roma ri ch'abel ri yerubij man jun chik achin ri biyon ta, xecha' rije'. 47 K'ari' ri fariseo xkibij chike ri chajinela': ¿Rix chuqa' xixq'olotej-pe? 48 ¿K'o kami chike ri achi'a' ri pa komon yeq'aton-tzij y chiqe roj ri fariseo ri qaniman ta ri nubij ri Jesús? 49 Jak'a ri winaqi' ri man jun ketaman chire ri pixa' ri ruya'on kan ri Moisés. Ja ta niqaqa etzelanik pa kiwi', xecha'. 50 Jak'a ri jun chike rije' ri rubini'an Nicodemo, ri xapon rik'in ri Jesús chi'aq'a', xubij chike: 51 ¿Utz ta kami chuwech ri pixa' chi nibix chi jun achin k'o rumak, y xa man etaman ta, ni man ak'axan ta chuqa' wi qitzij chi k'o mak rubanon o xa man jun?, xcha' 52 Rije' xkibij k'a chire ri Nicodemo: ¿Rat chuqa' xa at aj-Galilea? Tanik'oj na pe jebel ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan. Chiri' man jun bey nunataj chi ri pa Galilea nik'ulun ta pe jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios, xecha'. 53 [K'ari' ri achi'a' ri' ri kimolon-ki', xkitaluj-el-ki' y xebe chi taq kachoch.]

Juan 8

1 [Jak'a ri Jesús xbe k'a el pa ruwi' ri juyu' richin Olivo. 2 Nimaq'a' yan, rija' xapon chik ri pa rachoch ri Dios. Ri winaqi' xe'apon k'a rik'in. Y tz'uyul toq nubij ruch'abel ri Dios chike ri winaqi' ri kimolon-apo-ki' chiri'. 3 Ri fariseo y ri etamanela' chirij ri pixa' xe'apon k'a rik'in ri Jesús y kik'uan-apo jun ixoq ri nimakun rik'in jun achin, ri xbe'ilitej-pe. Xbekipaba' chuwech ri Jesús, pa kinik'ajal. 4 Rije' xkibij k'a chire ri Jesús: Tijonel; re jun ixoq re qapaban chawech, nimakun rik'in jun achin ri xilitej-pe. 5 Chupan ri pixa' ri ruya'on kan ri Moisés, nubij chi ri yebanon kere', kekamisex chi abej. ¿Achike k'a nabij rat?, xecha' chire. 6 Ri achi'a' ri' keri' xkibij xaxe richin nikitejtobej ri Jesús richin keri' yetikir yesujun chirij. Jak'a ri Jesús xa xluke-qa, y k'o k'a xerutz'ibaj-qa pan ulew rik'in ri ruwi-ruq'a'. 7 Roma ri achi'a' kan janila k'a nikik'utula-apo chire ri Jesús, wi nikamisex o man nikamisex ta re ixoq re', rija' xbepa'e' k'a pe y xubij: Ri man jun bey k'a qajineq pa jun mak, tuchapa' k'a ruk'aqik re ixoq re' chi abej, xcha'. 8 Ri Jesús xluke' chik k'a qa jun bey, y xuchop chik tz'ibanik rik'in ri ruwi-ruq'a', ri chiri' pan ulew. 9 Toq ri sujunela' chirij ri ixoq xkak'axaj ri xubij ri Jesús, ri kánima xubij chike chi rije' chuqa' e aj-maki', y xe'eleyaj el ri chiri'. Xenabeyej-el ri rijita'q, y k'ari' xebe ri más k'a e ak'uala'. Xa kan xaxe chik k'a ri Jesús y ri ixoq ri xk'oje' kan. 10 Toq ri Jesús xpa'e-q'anej xutz'et chi xaxe chik ri ixoq ri pa'el kan chiri'. Roma ri' xuk'utuj chire: ¿Y ri winaqi' ri e k'amayon-pe awichin? ¿Man jun xk'oje-qa richin yarukamisaj?, xcha'. 11 Y ri ixoq ri' xubij: Man jun wajaw, konojel xebe, xcha'. Ri Jesús xubij k'a chire: Yin chuqa' man ninbij ta chi yakamisex. Wakami k'a katzolin y man chik kamakun, xcha'.] 12 Ri Jesús xch'on chik k'a jun bey kik'in ri fariseo, y xubij: Ja yin ri yisaqirisan kik'aslen ri winaqi' ri ek'o chuwech re ruwach'ulew. Ri nitzeqeliben wichin, kan xtinsaqirisaj k'a y xtril ruk'aslen wik'in. Y rija' man chik k'a xtibiyin ta pa q'equ'm, xcha'. 13 K'ari' ri fariseo xkibij-apo chire ri Jesús: Ri nabij chawij-qa rat, man qitzij ta; roma xa ja rat ri yabin, xecha'. 14 Jak'a ri Jesús xubij chike: Stape' xa ja yin ri yiq'alajirisan-qa wichin, kan qitzij wi k'a ri ninq'alajirisaj-qa chuwij. Roma chinuwech yin q'alaj ri akuchi in peteneq-wi, y kan chiri' k'a chuqa' xkitzolin-wi. Jak'a rix man iwetaman ta akuchi kipe-wi, ni man iwetaman ta k'a chuqa' akuchi xkibe-wi. 15 Rix kan iyon k'a nibanala-qa iq'atbel-tzij achi'el ri nikiben ri ch'aqa' chik. Jak'a yin man nuyon ta ninq'et-tzij. 16 Jak'a wi yin ninben ta jun q'atbel-tzij, kan pa ruchojmilal k'a nel-wi roma kan man nuyon ta yin, xa kan wachibilan-wi k'a ri nata' ri taqayon-pe wichin. 17 Chupan ri pixa' ri kan iwichin ibanon-qa chire, nubij k'a chi toq ek'o e ka'i' ri kan junan ri nikibij, kan niq'alajin k'a chi qitzij ri nikibij. 18 Yin y ri nata' ri taqayon-pe wichin, junan ri niqabij, xcha' ri Jesús. 19 Ri fariseo xkibij chire: ¿Akuchi k'a k'o-wi ri atata'?, xecha' chire. Y ri Jesús xubij: Rix man iwetaman ta ruwech ri nata', roma man iwetaman ta nuwech yin. Wi ta iwetaman nuwech yin, kan iwetaman ta chuqa' ruwech ri nata', xcha'. 20 Jak'a ch'abel re' ri xerubij ri Jesús akuchi nibeyalox-wi kan méro koma ri winaqi' ri chiri' pa rachoch ri Dios. Y man rik'in chi xerubila' ch'abel keri', man jun ri xpe ta chuchapik, roma man jani tapon ri hora. 21 Jun bey chik, ri Jesús xubij k'a chike: Yin kan xkitzolin-wi k'a, y toq rix k'ari' xkinikanoj, man k'a xkiniwil ta. Xa kan chupan k'a ri imak xkixken-wi. Y ri akuchi yibe-wi yin, rix man yixtikir ta yixapon, xcha' ri Jesús. 22 Jari' toq ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij, nikibila' k'a chikiwech: ¿Xtukamisaj ta k'a ri' ri Jesús? Roma nubij: Ri akuchi xkibe-wi yin, rix man k'a yixtikir ta yixapon, nicha', yecha' ri achi'a' ri'. 23 Jak'a ri Jesús xubij: Rix kan ix aj wawe-qa y yin in aj chila' chikaj. Kan ix richin wi re ruwach'ulew y yin man keri' ta. 24 Kan roma ri' xinbij k'a chiwe chi chupan ri imak yixken-wi. Y wi xa man ninimaj ta chi ja yin ri' ri kan jantape' ink'o, kan xkixken na wi chupan ri imak, xcha'. 25 K'ari' ri achi'a' ri' xkibij chik k'a chire ri Jesús: ¿At achike ta k'a rat?, xecha'. Y ri Jesús xubij chike: Yin, kan ja toq nuchapon-pe-tzij iwik'in, kan jari' toq nubin-pe chiwe in achike yin. 26 Kan k'iy k'a ri k'o chi ninbij chiwij, roma ri itzel ibanobal. Jak'a ri ninbij chiwe rix y chike konojel winaqi', xaxe k'a ri wak'axan-pe rik'in ri taqayon-pe wichin, y rija' kan qitzij wi, xcha'. 27 Jak'a rije' man xq'ax ta chikiwech ri xbix chike, roma ri' man xketamaj ta chi chirij ri tata'ixel nich'on-wi rija'. 28 Ri Jesús xubij chik: Ri q'ij toq xkinijotoba' chuwa ri cruz, yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, k'a jari' k'a toq xtiwetamaj chi ja yin ri' ri kan jantape' ink'o. Y xtiwetamaj chuqa' chi ronojel ri ninben yin, xa man pa nuyonil ta. Xa kan achi'el ri rubin-pe ri nata' chuwe, kan keri' k'a chuqa' ninbij yin chiwe rix. 29 Ri nata' ri taqayon-pe wichin, kan k'o wik'in. Man k'a yiruya' ta kan nuyon, roma yin kan ninben-wi ri niqa' chuwech, xcha'. 30 Roma k'a re tzij re xerutzijola' ri Jesús chikiwech ri winaqi', e k'iy k'a ri xkikuquba' kik'u'x rik'in. 31 K'ari' ri Jesús xubij k'a chike ri winaqi' ri kan xkikuquba' kik'u'x rik'in: Wi rix kan jebel ruk'uaxik niben chire ri nuch'abel, kan xkixok k'a qitzij taq tzeqelibey wichin. 32 Xtiwetamaj k'a chuqa' achike ri' ri qitzij, y ri' xtuben chiwe chi yixtotej, xcha'. 33 Ri winaqi' ri' xkibij: Roj kan oj riy-rumam kan ri Abraham, y roma ri' man jun bey xojk'oje' ta chuxe' kitzij ch'aqa' chik, achi'el ta oj loq'on taq samajela'. ¿Achike k'a roma toq nabij chiqe chi xqojkolotej-el?, xecha'. 34 Jak'a ri Jesús xubij chike: Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi konojel winaqi' ri xa k'a yemakun na, kan niq'alajin chi chuxe' rutzij ri mak ek'o-wi y jari' ri uk'uayon kichin achi'el jun loq'on samajel. 35 Wi jun wineq achi'el jun loq'on samajel, man xtik'oje' ta junan kik'in ri aj pa rachoch. Jak'a jun ri kan alk'ualaxel, kan xtik'oje' jantape' kik'in ri aj pa rachoch. 36 Roma ri' wi yin ri ruk'ajol ri Dios yixinkol, kan qitzij xkixtotej. 37 Wetaman chi rix ix riy-rumam kan ri Abraham. Man rik'in ri' rix niwajo' yinikamisaj. Re' nuk'ut k'a chi rix man iya'on ta q'ij chire ri nuch'abel chi okineq ta ri pa taq iwánima. 38 Ronojel k'a ri nintzijoj yin, kan ja ri nata' k'utuyun-pe chinuwech. Y kan keri' chuqa' rix, niben xaxe ri nubij ri itata' chiwe, xcha'. 39 Rije' xkibij k'a chire ri Jesús: Ri Abraham jari' ri qatata' roj, xecha'. Y ri Jesús xubij chike: Wi rix ix riy-rumam ta kan ri Abraham, ye'ibanala' ta ri utz taq banobel achi'el ri xerubanala' rija'. 40 Jak'a rix xa nikanoj achike rubanik niben richin yinikamisaj, yin ri nintzijoj ri qitzij chiwe, qitzij ri wak'axan-pe rik'in ri Dios. Ri Abraham man k'a xuben ta achi'el ri niben rix. 41 Rix xa niben achi'el ri nuben ri itata', xcha' ri Jesús chike. Jari' toq rije' xkibij: ¡Roj man ojsik'on taq ak'ualaxela' ta roj xa kan xaxe k'a jun ri qatata', y ri' ja ri Dios!, xecha'. 42 K'ari' ri Jesús xubij chike ri winaqi' ri': Wi ta kan qitzij chi ja ri Dios ri itata', kan ta niq'alajin, roma yiniwajo' ta y yinik'ul ta jebel roma yin kan rik'in ri Dios in peteneq-wi y rik'in rija' in qajineq-wi-pe. Kan ja wi k'a ri Dios ri taqayon-pe wichin y man pa nuyonil ta yin, chi xipe chuwech re ruwach'ulew. 43 ¿Achike k'a roma toq man niq'ax ta chiwech ri ninbij chiwe? Roma rix man nikoch' ta niwak'axaj ri nuch'abel. 44 Ri itata' rix xa kan ja ri Itzel-Wineq y ja ri niqa' chuwech rija', jari' ri yixtajin chubanik. Rija' kan ja ri pa rutikeribel tikerineq-wi-pe richin nikamisan. Man k'a xk'oje' ta chik chupan ri qitzij, roma xa kan man jun k'a qitzij ri k'o ta rik'in. Xa kan jun tz'ukuy-tzij. Y kan kitata' k'a konojel ri e tz'ukuy taq tzij. 45 Jak'a yin man k'a yininimaj ta roma kan ja ri qitzij ri ninbij chiwe. 46 ¿K'o kami k'a jun ri nibin-pe chuwe wakami achike mak e nubanalon? Y wi kan jebel niq'alajin chi man jun mak pa nuk'aslen y kan ruyon qitzij ri ninbij, ¿achike k'a roma toq man yininimaj ta? 47 Roma ri kan richin chik ri Dios, kan ja ri nubij ri ruch'abel ri Dios ri nuben. Jak'a rix man keri' ta niben, roma man ix richin ta ri Dios, xcha'. 48 Roma ri' ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij, xkibij k'a chire ri Jesús: Kan qitzij wi k'a ri qabin chawij chi rat xa at jun wineq aj-Samaria y k'o itzel espíritu awik'in, xecha' chire. 49 Jak'a ri Jesús xubij chike: Yin man jun itzel espíritu ri k'o ta wik'in. Yin kan ja ri nata' ri ninya' ruq'ij, jak'a rix xa man niya' ta nuq'ij. 50 Yin man nuq'ij-nuk'ojlen ta ri ninkanoj chi'ikojol, jak'a kan k'o k'a jun ri najowan chi rix niya' ta nuq'ij-nuk'ojlen. Y ja chuqa' rija' ri xtiq'aton-tzij pan iwi'. 51 Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi ri wineq ri kan nunimaj ri nuch'abel, man xtutz'et ta ri kamik, xcha'. 52 Ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij xkibij k'a chire ri Jesús: Wakami kan qetaman chik chi kan k'o-wi itzel espíritu awik'in roma nabij chi achike ri yeniman ri ach'abel, man k'a xkeken ta. Jak'a ri qatata' Abraham y ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer, xa xeken. 53 Ri qatata' Abraham k'o ruq'ij, man rik'in-wi ri' rija' xken, y keri' chuqa' ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer. ¿Más ta kami aq'ij rat ke chuwech rija'? ¿At achike k'a nana' awi' rat?, xecha'. 54 Y ri Jesús xubij: Wi ta nuyon yin ninya' nuq'ij-nuk'ojlen, xa man jun k'a nik'atzin-wi. Jak'a ri nuq'ij-nuk'ojlen yin, kan ja ri nata' niya'o. Rija' ri kan nibij i-Dios chire. 55 Rix xa man iwetaman ta ruwech, jak'a yin kan wetaman wi ruwech y wi ta ninbij chiwe chi man wetaman ta ruwech ri Dios xa yinok k'a jun tz'ukuy tzij achi'el rix. Yin kan qitzij chi wetaman ruwech, y kan ninben ri nubij ri ruch'abel rija'. 56 Ri Abraham kan janila k'a xkikot ránima, roma xutz'et kan ri q'ij toq yin xipe, xcha' ri Jesús. 57 Jari' toq ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij xkibij chire: Rat nabij chi atz'eton chik ri qatata' Abraham; rat xa k'a at ak'ual na. Xa k'a man jani kawineq lajuj ajuna', xecha'. 58 Jak'a ri Jesús xubij chike ri achi'a' ri': Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi toq k'a man jani nalex ri Abraham, yin kan ink'o-wi-pe, xcha'. 59 Roma ri' ri achi'a' ri' kan xbekisik'ila-pe abej richin nikik'eq chi abej ri Jesús. Jak'a rija' xrewaj-ri' y xel-pe ri chiri' pa rachoch ri Dios.

Juan 9

1 K'o k'a jun q'ij ri Jesús niq'ax k'a el akuchi k'o-wi jun achin moy ri pa ralaxik, y kan xutz'et k'a ri achin ri'. 2 Y ri tijoxela' xkik'utuj k'a chire ri Jesús: Tijonel, ¿achike k'a xmakun richin kere' xalex re achin re'? ¿Ja ri rute-rutata' o ja rija'?, xecha'. 3 Jak'a ri Jesús xubij: Man jun k'a chike ta rije' ri xmakun, richin kere' xuk'uluwachij re jun achin re'; ni rija' ni ri rute-rutata'. Rija' kan kere' k'a pa ralaxik, richin chi niq'alajin ri rusamaj ri Dios rik'in re jun moy re'. 4 Rokik ri paq'ij, kan utz wi chi ninben ri rusamaj ri taqayon-pe wichin roma toq nok-pe ri aq'a', konojel man yetikir ta chik yesamej. 5 Re q'ij re k'a ink'o na chuwech re ruwach'ulew, ja yin ri yisaqirisan kik'aslen konojel winaqi', xcha'. 6 Toq e rubin chik k'a qa ri ch'abel ri', rija' xchuban k'a pan ulew. Rik'in ri ruchub, xuben juba' ti ch'abeq. K'ari' ri ch'abeq ri' xukil-el ri chirunaq'-ruwech ri moy. 7 Y xubij chire: Wakami kabiyin, y tabech'aja' ri runaq'-awech ri pan atinibel Siloé, xcha'. Re bi'aj re' pa qach'abel nibix Taqo'n chire. Ri achin ri' kan xbe na wi, xuch'ej ri runaq'-ruwech, y toq xtzolin-pe, nitzu'un chik. 8 K'ari' k'a ri e rachk'uljay y ri ch'aqa' winaqi' ri kan e tz'eteyon richin chi moy, nikibila': ¿Man ja ta kami achin re' ri qatz'etelon chi nitz'uye' ke taq ri' y nuk'utuj méro?, yecha'. 9 Ek'o k'a winaqi' ri yebin chi ja rija'. Ch'aqa' chik nikibij chi junan nitzu'un rik'in ri achin ri'. Jak'a rija' nubij: Ja'. Ja yin ri', xcha'. 10 Y ri winaqi' nikik'utuj k'a chire ri achin ri': ¿Achike k'a rubanik xban awik'in richin chi yatzu'un chik re wakami?, xecha' chire. 11 Jari' toq ri achin xubij chike: Ri jun achin rubini'an Jesús xuben juba' ti ch'abeq y jari' ri xukil ri chirunaq'-nuwech, y k'ari' xubij chuwe chi tinbench'aja' ri runaq'-nuwech ri pan atinibel Siloé. Y yin kan xibe-wi; xinch'ej ri runaq'-nuwech, y jari' toq xitzu'un, xcha'. 12 Jak'a ri winaqi' xkik'utuj chire chi akuchi k'o-wi ri Jesús. Y rija' xubij chi man retaman ta. 13 - 14 Ri q'ij toq ri Jesús xuben chire ri achin moy chi nitzu'un, pa jun q'ij richin uxlanen. Roma ri' ri winaqi' xkik'uaj k'a el ri achin chikiwech ri fariseo. 15 Toq xe'apon, ri fariseo xkik'utuj k'a chire chi achike rubanik xban chire richin wakami nitzu'un chik. Rija' xubij k'a: Ri xbanon chuwe richin yitzu'un chik, xukil k'a juba' ti ch'abeq chirunaq'-nuwech, y yin xinch'ej. Y jare' yitzu'un chik, xcha' chike. 16 Jujun chike ri fariseo nikibij: Ri Jesús ri' man rik'in ta ri Dios peteneq-wi, roma kan man nuchajij ta ri q'ij richin uxlanen, yecha'. Jak'a ri ch'aqa' chik fariseo nikibij: ¿Kan nitikir ta kami yeruben meyel taq banobel jun achin aj-mak, achi'el xuben rija' rik'in ri achin moy?, yecha'. Roma ri' ri fariseo man junan ta k'a ri kich'obonik chirij ri Jesús. 17 K'ari' xkik'utuj chik chire ri achin ri xk'achojirisex: Wi ri Jesús kan xuben chawe chi yatzu'un, ¿achike chi achin rija', nach'ob rat?, xecha'. Y rija' xubij: Yin ninch'ob chi ri Jesús jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios, xcha'. 18 Jak'a ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij, man nikinimaj ta chi ri achin ri' kan moy wi toq xalex, y wakami nitzu'un chik. Roma ri' kan xekoyoj k'a ri rute-rutata'. 19 Xkik'utuj k'a chike: ¿Ja iwalk'ual re', ri nibij chi kan moy pa ralaxik? Wi kan moy k'a toq xalex, ¿achike k'a roma toq nitzu'un wakami?, xecha'. 20 Ri rute-rutata' xkibij chike ri achi'a' ri': Ja', ja qalk'ual re' y kan moy wi pa ralaxik. 21 Jak'a man qetaman ta roj, achike rubanik xuben richin nitzu'un chik wakami. Roj man qetaman ta achike xbanon chire richin nitzu'un chik. Tik'utuj k'a chire rija' roma xa kan k'o chik rujuna', y nitikir nubij chiwe ri achike xbanatej, xecha' rije'. 22 Keri' k'a ri xkiq'alajirisaj ri rute-rutata' ri achin ri' chike ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij, roma kixibin-ki' chikiwech. Roma rije' kan kelesan chik k'a rutzijol chi xabachike wineq ri xtibin chi ri Jesús jari' ri Cristo, kan noqotex k'a pe chupan ri jay ri nikimol-wi-ki' richin nikak'axaj ruch'abel ri Dios. 23 Xa roma ri' toq ri rute-rutata' ri achin ri' xaxe k'a xkibij chi tikik'utuj chire rija', roma xa kan k'o chik rujuna'. 24 K'ari' ri fariseo xkoyoj chik k'a jun bey ri achin ri nitzu'un chik, y xkibij chire: Tabij chiqe ri qitzij ri xk'uluwachitej. Roj qetaman chi ri Jesús ri' jun achin aj-mak, xecha'. 25 Y ri achin xubij k'a chike: Yin man wetaman ta wi ri Jesús aj-mak o man aj-mak ta. Ri wetaman yin chi man yitzu'un ta, y wakami yitzu'un chik, xcha'. 26 Ri achi'a' ri' xkik'utuj chik k'a chire: ¿Achike ri xuben chawe richin xatikir xatzu'un?, xecha'. 27 Rija' xubij k'a chike: Jari' ri xintzijoj yan chiwe y xa man xiniwak'axaj ta. ¿Achike k'a roma toq wakami rix niwajo' chi yin ninkamuluj chik rubixik chiwe? ¿Niwajo' niwojqaj ri Jesús?, xcha' chike. 28 Jak'a ri achi'a' ri' xyakatej koyowal y xkibij chire: Rat xa at jun ojqey richin rija', jak'a roj kan oj ojqey richin ri Moisés. 29 Chuqa' kan qetaman-wi k'a chi ri Moisés kan xch'on-wi ri Dios rik'in, jak'a re Jesús re' man qetaman ta akuchi tipe-wi, xecha'. 30 K'ari' ri achin xubij: Jare' ri nibanon chuwe yin chi kan janila ninch'ob rij, roma rix kan man iwetaman ta akuchi nipe-wi, jak'a wik'in yin xuben jun meyel banobel, roma wakami yitzu'un chik. 31 Qetaman chi ri Dios man nuben ta ri nikik'utuj ri aj-maki' chire. Jak'a ri jun ri kan nuya-wi ruq'ij ri Dios y kan nuben chuqa' ri nrajo' rija', kan nak'axex-wi roma ri Dios, y nibanatej ri nuk'utuj. 32 Kan man jun bey k'a tz'eton o ak'axan ta chi k'o ta jun ri nibanon chire jun ri kan moy wi pa ralaxik richin nitzu'un ta. 33 Y wi ta ri Jesús man ta rik'in ri Dios peteneq-wi, man ta xtikir xuben re meyel banobel wik'in, xcha'. 34 Jak'a ri fariseo ri' xkibij chire ri achin ri nitzu'un chik: Rat kan at aj-mak pe pan awalaxik, ¿y nawajo' yojatijoj roj?, xecha'. Kan jari' k'a xkoqotaj-pe chupan ri jay ri akuchi nikimol-ki' richin nikak'axaj ruch'abel ri Dios. 35 Ri Jesús xrak'axaj k'a chi ri achin ri' xoqotex-pe. Roma ri' xberukanoj y toq xril, xubij chire: ¿Nakuquba' ak'u'x rik'in ri ruk'ajol ri Dios?, xcha'. 36 Y rija' xubij chire ri Jesús: Yin ninwajo' ninkuquba' nuk'u'x rik'in, jak'a man wetaman ta achike ri'. Tabij k'a chuwe, xcha'. 37 Jak'a ri Jesús xubij chire: Rat kan atz'eton chik k'a ri ruk'ajol ri Dios. Ja yin re yich'on awik'in, xcha'. 38 Ri achin kan jari' k'a xubij: Wajaw, yin ninkuquba' nuk'u'x awik'in, xcha'. K'ari' kan xxuke' k'a chuwech ri Jesús richin xuya' ruq'ij. 39 K'ari' ri Jesús xubij chire: Yin xipe k'a chuwech re ruwach'ulew richin ninq'alajirisaj kimak ri winaqi'; ninben k'a chike ri winaqi' ri man nitzu'un ta kánima chi titzu'un. Jak'a ri nikina' chi nitzu'un ri kánima xa ke'ok moyi', xcha'. 40 Jujun chike ri fariseo ri ek'o-apo chiri' akuchi k'o-wi ri Jesús, toq xkak'axaj ri', xkibij: ¿Oj moyi' kami chuqa' roj?, xecha'. 41 Roma ri' ri Jesús xubij chike: Wi ta ix moyi', jebel ta, roma man jun ta mak niwejqalej. Xa roma k'a rix nibij chi man ix moyi' ta, xa roma ri' toq ri imak kan k'o-wi, xcha'.

Juan 10

1 K'ari' ri Jesús xubij: Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi ri man nukusaj ta ri ruchi' ri qejoj akuchi ek'o-wi-qa ri karne'l richin nok-apo y xa nuropij, xa jun eleq'ey karne'l. 2 Jak'a ri nukusan ri ruchi' ri qejoj richin nok-apo, ri' kan jari' ri yuq'unel kichin ri karne'l. 3 Y ri chajinel nujeq ruchi' ri qejoj toq nrak'axaj ri ruch'abel ri yuq'unel. Ri rukarne'l rija' kan ketaman chik ri ruch'abel. Rija' yeroyoj chikijujunal rik'in ri kibi' y yerelesaj k'a el. 4 Toq e relesan chik k'a el konojel ri rukarne'l, ninabeyej-el chikiwech, y ri karne'l yetzeqe-el chirij. Ri karne'l kan keri' wi nikiben roma kan ketaman k'a ruch'abel ri niyuq'un kichin. 5 Jak'a ri man ketaman ta ruwech, man xtikitzeqelibej ta. Xa ye'animej chuwech, roma man ketaman ta ri ruch'abel, xcha'. 6 Ri Jesús xubij re jun k'ambel-tzij re' chike ri fariseo, jak'a rije' man xq'ax ta chikiwech achike ri xubij chike. 7 K'ari' ri Jesús xch'on chik jun bey y xubij chike ri fariseo: Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi ja yin ri achi'el ruchi' ri qejoj ri akuchi ye'ok-apo ri taq karne'l. 8 Konojel ri xek'oje' yan nabey chinuwech yin y xkibij chi e taqon-pe roma ri Dios. Xa e junan kik'in ri eleq'ey taq karne'l. Y man xetzeqelibex ta koma ri taq karne'l ri e wichin yin. 9 Ja yin k'a ri achi'el ruchi' ri qejoj. Ri xtok k'a wik'in yin, kan xtikolotej. Ri wineq ri' achi'el jun karne'l nok y nel-pe chupan ri qejoj y nril ronojel ri nik'atzin chire. 10 Jun eleq'om, toq napon, kan xaxe k'a richin niberubana-pe eleq', nikamisan kan y nuwulaj kan ronojel. Jak'a yin xipe richin nonya' jun utzilej k'aslen richin q'asen chike ri winaqi' ri yinkak'axaj. 11 Y ja yin k'a ri utzilej yuq'unel, y ri jun utzilej yuq'unel nuya' ri ruk'aslen richin utz yek'oje' ri rukarne'l. 12 Jak'a ri xa niyuq'un xaxe roma tojon y man rajaw ta chuqa' ri karne'l ri', toq nutz'et k'a chi nipe ri utiw, xa ja rija' ri nukol-el-ri' nabey y yerumalij kan ri karne'l ri yeruyuq'uj. Y ri utiw yeruk'uaj k'a ri karne'l, y ri ch'aqa' chik yetalutej-el. 13 Ri samajel ri' xa roma mero nisamej man jun k'a chire rija' wi k'o nikik'uluwachij ri karne'l. 14 Ja yin k'a ri utzilej yuq'unel y wetaman kiwech ri kan e wichin yin, y rije' kan ketaman k'a chuqa' nuwech. 15 Kan keri' chuqa' nubanon yin rik'in ri nata'. Rija' retaman nuwech yin, y yin wetaman ruwech rija'. Yin ninya' k'a nuk'aslen richin utz yek'oje' ri nukarne'l. 16 Y yin man xaxe ta k'a q'ataj nukarne'l re' ri ek'o, xa kan ek'o k'a chuqa' ch'aqa' chik ri man jani ek'o ta wawe' chupan re jun qejoj re'. Kan xkenk'en k'a pe richin xtikak'axaj chuqa' ri nuch'abel. Chupan ri q'ij ri' xaxe yin ri xkinok kiyuq'unel, y xtik'oje' xaxe jun q'ataj nukarne'l. 17 Ri nata' Dios kan yirajo-wi k'a roma yin kan ninya-wi' pa kamik, richin yik'ase' chik jun bey. 18 Ri nuk'aslen yin, kan man jun k'a xtelesan, kan k'a ja na yin ri yiya'on ri nuk'aslen. Kan pa nuq'a' k'a yin k'o-wi richin chi ninya', y pa nuq'a' chuqa' yin k'o-wi richin yik'ase' chik el jun bey. Keri' k'a ri rubin-pe ri nata' chuwe, xcha' ri Jesús. 19 Jun bey chik ri winaqi' man junan ta k'a ri kich'obonik chirij ri Jesús roma ri ch'abel ri xerubij. 20 E k'iy k'a chike rije' ri xkibij chirij ri Jesús chi rija' xa ch'u'j, y xa itzel espíritu ri k'o rik'in, y man tinimex ri nubij. 21 Jak'a ch'aqa' chik nikibij: Jun ri k'o itzel espíritu rik'in man nitikir ta nubij utzilej taq ch'abel achi'el ri xerubij-qa rija'. ¿Nitikir ta kami jun itzel espíritu nuben chire jun moy chi nitzu'un chik jun bey?, yecha'. 22 Pa ruq'ijul toq janila tew niqaqa, jari' toq niban ri nimaq'ij richin ninatex ri q'ij toq xk'achoj y xmatioxix ri rachoch ri Dios ri k'o pa Jerusalem. 23 Ri Jesús k'o k'a apo chupan ri rachoch ri Dios. Y pa jun corredor ri rubini'an Richin ri Salomón, chiri' k'a nibiyajilan-wi. 24 Ri ruwinaq xe'apon rik'in y xkisutij-rij, k'ari' xkibij chire: ¿Achike k'a roma toq man jun bey nawajo' naq'alajirisaj-awi' chiqawech? Wi kan ja rat ri Cristo, tabij chiqe, xecha'. 25 Y ri Jesús xubij chike: Nubin chik k'a chiwe y man iniman ta. Y ronojel ri samaj ri yenben, kan pa rubi' k'a ri nata' Dios yenben-wi. Roma ri' ri ninben, kan nuq'alajirisaj in achike yin. 26 Xa jak'a rix kan man yininimaj ta wi, roma rix xa man ix nukarne'l ta, kan achi'el wi k'a ri xinbij yan chiwe. 27 Ri nukarne'l yin kan ketaman y nikak'axaj ri nuch'abel, y kan yinkitzeqelibej. Chuqa' yin wetaman kiwech rije'. 28 Rije' man xkeken ta k'a richin jantape'; wik'in yin kan xtikil-wi kik'aslen ri man k'isel ta. Ni man jun chuqa' ri xtitikir xke'elesan-el pa nuq'a'. 29 Ri nata' Dios xeruya' chuwe yin. Y roma ri' ek'o chuqa' pa ruq'a' rija'. Y ja rija' ri más nim ruq'ij chuwech xabachike. ¿Kan k'o ta kami k'a jun ri nitikir yerelesaj-el pa ruq'a' rija'? 30 Yin y ri nata' kan jun k'a qabanon, xcha'. 31 Jari' k'a toq ri winaqi' xebekisik'ila' chik pe abej richin nikik'eq chirij. 32 Jak'a ri Jesús xubij: Kan k'iy k'a utzilej taq samaj ri e nubanalon chiwech, roma ri uchuq'a' ri ruya'on-pe ri nata' chuwe. ¿Achike k'a chike ri utzilej taq samaj ri' ri man niqa' ta chiwech, y roma ri' niwajo' yinikamisaj chi abej?, xcha'. 33 Y rije' xkibij chire ri Jesús: Roj man yatqak'eq ta chi abej roma jun utzilej samaj. Roj yatqak'eq chi abej roma nabij chi at junan rik'in ri Dios. Roma jun wineq ri nibin keri', xa nuyoq' rubi' ri Dios, xecha'. 34 Jak'a ri Jesús xubij: Chupan ri pixa' ri ya'on kan chiqe, ri Dios nubij: Yin nubin chi chi'iwonojel rix kan ix dios chuqa', nicha'. 35 Kan qetaman k'a chi ri ruch'abel ri Dios kan qitzij richin jantape'. Rija' kan xubij dios chike ri achoq chire xuya-wi ri ch'abel ri'. 36 Wi keri' xubij ri Dios, ¿achike k'a roma rix nibij chi yin xinyoq' rubi' ri Dios, roma xinbij chi ja yin ri in ruk'ajol? Roma yin kan xirucha' k'a ri Dios richin xiruteq-pe chuwech re ruwach'ulew. 37 Y wi man ninben ta ri ruchilaben-pe ri nata' Dios chi ninben yin, kan man k'a kininimaj. 38 Jak'a wi kan ninben ri ruchilaben-pe ri Dios chuwe, tikuquba' ik'u'x wik'in roma ri', stape' man nikuquba' ta ik'u'x roma ri nubin chiwe; richin chi tiwetamaj chi ri nata' Dios jun rubanon wik'in yin y yin chuqa' jun nubanon rik'in rija', xcha'. 39 Kan janila k'a xkajo' ri winaqi' ri' chi xkichop ta el ri Jesús, jak'a rija' xa xukol-el-ri' pa kiq'a'. 40 Ri Jesús xq'ax chik apo ri pa relebel-q'ij chire ri raqen-ya' Jordán, y xk'oje' k'a qa k'iy q'ij ri chiri' ri akuchi ri Juan xuqasaj ya' pa kiwi' ri winaqi'. 41 Y e janila k'a e k'iy winaqi' xe'apon rik'in ri chiri' y nikibila' k'a chire: Ri Juan kan qitzij wi chi man jun meyel banobel ri xuben, jak'a kan ronojel ri tzij ri xerubij kan chirij re Jesús re', kan qitzij wi, yecha' k'a ri winaqi' ri'. 42 E k'iy k'a winaqi' ri xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesús ri chiri'.

Juan 11

1 - 2 Chupan k'a ri tinamit Betania chiri' ek'o-wi ri Lázaro y ri e ka'i' rana' kibini'an María y Marta. Y ri Lázaro xyawej chire jun yabil. Re María re', jare' k'a ri xya'on jubulej aq'om chirij ri raqen ri Jesús, y xerusu' rik'in ri rusumal taq ruwi'. 3 Ri e ka'i' rana' ri' xkiteq k'a rubixik chire ri Jesús chi ri Lázaro, ri janila nrajo', yawa'. 4 Toq ri Jesús xrak'axaj ri rutzijol ri', rija' xubij: Ri yabil ri nok chire ri Lázaro, man xtuk'uaj ta pa kamik. Xa kan xtiq'alajin na k'a ri ruchuq'a' ri Dios, richin keri' yin ri in ruk'ajol ri Dios xtink'ul ta k'a nuq'ij-nuk'ojlen, xcha'. 5 Ri Jesús kan janila k'a nrajo' ri Marta, chuqa' ri María y ri Lázaro. 6 Jak'a toq rija' xrak'axaj chi ri Lázaro yawa', k'a xk'oje' na chik ka'i' q'ij ri akuchi k'o-wi. 7 Jak'a toq ik'owineq chik ri ka'i' q'ij ri', ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': Wakami qojtzolin k'a pa Judea, xcha'. 8 Jak'a ri rutijoxela' xkibij chire: Tijonel, xa k'are' kan ri' toq ri aj chiri' kik'ualon chik abej chawij richin yatkikamisaj. ¿Kan nawajo' k'a chi yatzolin chila' wakami?, xecha'. 9 Jak'a ri Jesús xubij chike: Ri q'ij ruk'uan kablajuj hora. Ri nibiyaj paq'ij, man k'a xtupajk'ila' ta raqen, roma kan k'o ri saqirisayon richin re ruwach'ulew. 10 Jak'a ri nibiyaj pa q'equ'm, kan nupajk'ila-wi ri raqen roma xa maneq ri saqil pa ruwi', xcha'. 11 Ri Jesús xubij chik k'a: Ri Lázaro ri qachibil niwer, roma ri' jare' yibe chuk'asoxik, xcha'. 12 Jari' toq ri rutijoxela' xkibij chire: Qajaw, wi ri Lázaro xa niwer, retal chi xa nik'achoj, xecha'. 13 Jak'a ri Jesús xa chirij ajk'a ri rukamik ri Lázaro xch'on-wi toq xubij chi niwer, jak'a rije' xq'ax chikiwech chi xa choj waran. 14 K'ari' ri Jesús xuq'alajirisaj chikiwech chi ri Lázaro xken yan y xubij. 15 Kan janila k'a yikikot chi man pa Betania ta ink'o-wi toq xken, richin keri' rix más nikuqer ik'u'x wik'in. Wakami jo' k'a akuchi k'o-wi ri Lázaro, xcha'. 16 Jak'a ri Tomás, ri nibix chuqa' kua'ch chire, xubij k'a chike ri e rachibil: Jo' k'a chirij ri Jesús, richin chi roj chuqa' xqojken junan rik'in, xcha'. 17 Rije' xebe k'a pa Betania, y toq xe'apon, kaji' yan q'ij tik'oje' ri kamineq pa jul. 18 Ri Betania k'o la'eq jun oxi' kilómetro chire ri Jerusalem. 19 E k'iy k'a winaqi' aj-Judea ri xe'apon chikiq'ejeloxik ri Marta y ri María, roma ri rukamik ri kixibal. 20 Toq ri Marta xapon k'a rutzijol rik'in chi peteneq ri Jesús, junanin xel-el richin xbe chuk'ulik. Jak'a ri María xa xk'oje' kan ri chiri' pa jay. 21 Ri Marta, toq xapon rik'in ri Jesús, xubij chire: Wajaw, xa ta wawe' atk'o-wi, k'a k'es ta na ri nuxibal. 22 Jak'a yin wetaman chi ri xtak'utuj chire ri Dios wakami, ri Dios kan xtuya-wi chawe, xcha' ri Marta. 23 Jari' k'a toq ri Jesús xubij chire ri Marta: Ri axibal xtik'astej, xcha'. 24 Y ri Marta xubij chire ri Jesús: Ja', yin kan wetaman chi xtik'astej roma toq xtapon ri ruk'isibel q'ij, konojel k'a ri kaminaqi' xkek'astej, xcha'. 25 Jak'a ri Jesús xubij: Ja yin ri yiya'on kik'aslen ri kaminaqi'. Roma ri' ri nukuquba' ruk'u'x wik'in, stape' kamineq chik, kan xtik'oje' ruk'aslen. 26 Xabachike k'a wineq ri k'a k'o na ruk'aslen chuwech re ruwach'ulew y nukuquba' ruk'u'x wik'in, man xtapon ta chupan ri kamik. ¿Nanimaj k'a rat re'?, xcha' chire ri Marta. 27 Jari' toq ri Marta xubij chire ri Jesús: Ja', wajaw. Kan ninnimaj k'a ronojel ri nabij roma kan wetaman-wi chi ja rat ri' ri Cristo, ri ruk'ajol ri Dios, ri kan k'o-wi k'a chi nipe na chuwech re ruwach'ulew, xcha'. 28 Toq ri Marta rubin chik k'a kan re ch'abel re' chire ri Jesús, xbe chiroyoxik ri María. Y toq xapon k'a, ri Marta xubij pa ruxikin: Ri qajaw xoqaqa y wakami yaroyoj, xcha' chire. 29 Ri María, kan xaxe k'a xrak'axaj-el keri', kan jari' xyakatej-el ri akuchi tz'uyul-wi y junanin xbe k'a akuchi k'o-wi ri Jesús. 30 Jak'a ri Jesús kan k'a man jani k'a tapon ri pa Betania; xa kan k'a k'o na ri akuchi xbek'ul-wi roma ri Marta. 31 Ri winaqi' ri ek'o chiri' pa jay, ri yeq'ejelon richin ri María, toq xkitz'et chi junanin xyakatej, xel-el y xbe; ri winaqi' ri' junanin chuqa' xkitzeqelibej-el, roma rije' xkich'ob chi ri María nibe chuchi' jul, richin nibe'oq'. 32 Jak'a toq ri María xapon akuchi k'o-wi ri Jesús y xutz'et, xxuke' k'a qa chiraqen y xubij chire: Wajaw, xa ta wawe' atk'o-wi, man ta kamineq wakami ri nuxibal, xcha'. 33 Jak'a toq ri Jesús xutz'et chi ri María janila noq' y keri' chuqa' xkiben konojel ri winaqi' ri xe'apon q'ejelonel jari' toq xpe bis pa ránima. 34 K'ari' xuk'utuj: ¿Akuchi ximuq-wi ri Lázaro?, xcha'. Y rije' xkibij: Qajaw, jo' y nibeqak'utu' chawech akuchi xqamuq-wi, xecha' chire. 35 Y ri Jesús xoq'. 36 Jari' k'a toq ri winaqi' xkibila': Titzu', la Jesús niq'alajin chi kan janila xrajo' ri Lázaro, xecha'. 37 K'ari' ek'o k'a chike ri winaqi' ri' xkibila' k'a chirij ri Jesús: Rija' ri kan xtikir xuben chire ri moy richin xtzu'un. ¿Man ta kami xtikir ta xuben chire ri Lázaro chi man ta xken?, xecha'. 38 Toq ri Jesús xapon chuchi' ri jul,xpe bis pa ránima. Ri jul ri muqul-wi kan ri Lázaro, tz'apel kan ruchi' rik'in jun abej. 39 Jari' k'a toq ri Jesús xubij: Tiwelesaj la abej tz'apebel ruchi' la jul, xcha'. Jak'a ri Marta, xubij chire ri Jesús: Wajaw, kan kaji' yan q'ij ri' ri qamuqun. Xa peteneq chik ruchuwirinen, xcha'. 40 Jak'a ri Jesús xubij chire: Yin kan nubin chik k'a chawe chi wi xtakuquba' ak'u'x wik'in, kan xtatz'et k'a ri ruk'ojlen ri Dios, xcha'. 41 Jari' toq xkelesaj k'a ri abej tz'apebel ruchi' ri jul. K'ari' ri Jesús xtzu'un k'a chikaj y xubij: Nata', matiox ninya' chawe, roma kan yinawak'axaj-pe. 42 Yin wetaman chi kan jantape' wi yinawak'axaj. Ronojel k'a re', kan ninbij koma re winaqi' re kimolon-pe-ki' wik'in wakami, richin chi tikinimaj chi kan ja rat ri xataqo-pe wichin chuwech re ruwach'ulew, xcha'. 43 Toq ri Jesús rubin chik k'a qa re ch'abel re', kan rik'in k'a uchuq'a' xch'on y xubij: Lázaro, katel-pe chiri', xcha'. 44 Y ri Lázaro xbe'el-pe. Ri ruq'a-raqen jebel k'a biron-el pa taq tzieq, y ri ruwech tz'apel k'a el rik'in jun chik tzieq. K'ari' ri Jesús xubij: Ke'isolo' kan la tzieq chirij, richin nibe, xcha'. 45 E k'iy k'a winaqi' q'ejeloy richin ri María, xkinimaj ri Jesús toq xkitz'et ri xuben. 46 Jak'a ek'o ch'aqa' ri xebe kik'in ri fariseo y xbekitzijoj chike ri achike ri xuben ri Jesús. 47 Y kan ja yan k'a ri' ri aj-raqen kichin ri sacerdote y ri fariseo xkimol-ki' y xekoyoj chuqa' ri ch'aqa' chik achi'a' ri pa komon yeq'aton-tzij kik'in, y xkibij chike: ¿Achike k'a niqaben? Roma ri Jesús ruchapon samaj y k'iy meyel taq banobel yerubanala' chikiwech ri winaqi'. 48 Wi kan xtiqaya' q'ij chire, kan konojel k'a ri winaqi' xkeniman richin. Toq xtikinabej-pe ri aj-Roma, xtokiwulaj kan ri rachoch ri Dios y ri jay ri akuchi niqaya-wi ruq'ij ri Dios; y xqojkik'is chuqa' kan roj ri ojk'o chupan re ruwach'ulew re', yecha'. 49 K'ari' xch'on-apo ri Caifás ri nimalej sacerdote chupan ri q'ij ri' y xubij: Xa man jun iwetaman rix. 50 Kan man nich'ob ta k'a juba' chi utz nuben chiqe roj chi xaxe ri jun niken pa qak'exel qonojel y mani yojken qonojel xaxe roma ri jun ri', xcha'. 51 Ri Caifás toq xch'on y keri' xubij, man kan ta ja ri runojibal rija' ri xrukusaj. Ri ch'abel ri xerubij rija', kan jak'a ri Dios ri xya'on-pe chire. Roma kan jak'a rija' ri nimalej ru-sacerdote ri Dios ri q'ij ri', roma ri' ri Dios xuya' k'a q'ij chire richin chi xubij yan chi ri Jesús k'o k'a chi niken na pa kik'exel ri winaqi' richin ri ruwach'ulew ri'. 52 Y ri Jesús kan man xaxe ta k'a pa kik'exel ri winaqi' richin ri ruwach'ulew ri' toq xtiken, xa kan xtiken k'a richin yerumol konojel ri winaqi' ri kan e ralk'ual wi ri Dios ri e talutajineq chuwech re ruwach'ulew. 53 Y kan ja q'ij ri' toq ri achi'a' ri kan k'o kiq'ij, xkiya' yan chikiwech chi xtikikamisaj ri Jesús. 54 Roma ri', ri Jesús kan pan ewel k'a ri xbiyajlan. Rija' xa xbe chik pa jun tinamit rubini'an Efraín, ri chunaqaj-apo ri tz'iran ruwach'ulew k'o-wi. Y xk'oje' k'a qa chiri' e rachibilan ri rutijoxela'. 55 Jari' k'a toq napon yan ri q'ij richin nikinataj toq ri Dios xuya' ri Solbelri'il. Roma ri' kan janila yan k'a e k'iy winaqi' ri xe'el-pe pa taq kitinamit, richin xebe pa Jerusalem. Kan xebe yan k'a roma k'o chi nibekich'ajch'ojirisaj-ki' chuwech ri Dios. 56 Rije' nikikanola' k'a ri Jesús. Y chupan ri rachoch ri Dios nikik'utula' k'a chikiwech: ¿Achike k'a nich'ob rix? ¿Xtipe kami chupan re nimaq'ij?, yecha'. 57 Jak'a ri aj-raqen kichin ri sacerdote y ri fariseo, kan kelesan chik k'a rutzijol chi xabachike k'a wineq ri xtetaman akuchi k'o-wi ri Jesús, tubij chike richin nikichop.

Juan 12

1 Toq xa waqi' chik k'a q'ij nrajo' richin napon ri q'ij toq nikinataj toq ri Dios xuya' ri Solbelri'il, ri Jesús xbe pa Betania, ri rutinamit ri Lázaro ri xken-el, y xk'asox chik roma rija'. 2 Y ri chiri' xban k'a jun nima-wa'in, roma xapon ri Jesús. Ja ri Marta ri ye'ilin-apo ri pa mesa. Ri Lázaro jun k'a chike ri e raq'el-apo ri pa mesa rik'in ri Jesús. 3 Ri María xberuk'ama' k'a pe jun libra jubulej aq'om ri janila jotol rajel. Jare' k'a ri xuya' chirij raqen ri Jesús y xerusula' kan rik'in ri rusumal taq ruwi' rija'. Y ri jay ri' kan xnoj k'a rik'in ri rujubulil ri aq'om ri'. 4 K'o k'a jun chike ri tijoxela' ri rubini'an Judas Iscariote, ri tijoxel ri xtik'ayin richin ri Jesús. Rija' xubij: 5 Re jubulej aq'om re' rajel jun juna' samaj. ¿Achike k'a roma toq man xk'ayix ta, y re méro re' xtalux ta chike ri winaqi' ri man jun k'o kik'in?, xcha'. 6 Toq rija' keri' xubij, man roma ta k'a chi kan janila yerajo' ri winaqi' ri man jun k'o kik'in. Xa kan roma k'a eleq'om y chi ja rija' ri yakol-méro kichin ri tijoxela' y k'o k'a nrelesala-el. 7 Kan jari' k'a toq ri Jesús xubij chire: Taya' kan; roma stape' man jani yiken richin yimuq, jak'a kan wichin yin ruyakon-pe re aq'om re'. 8 Roma ri winaqi' ri man jun k'o kik'in, kan jantape' k'a ek'o iwik'in. Jak'a yin man jantape' ta xkik'oje' iwik'in, xcha' rija'. 9 Toq ri Jesús xnabex k'a pe koma ri ruwinaq chi k'o pa Betania, kan janila k'a winaqi' ri xepe rik'in. Rije' xepe roma ri Jesús y richin chuqa' chi nikitz'et kan ri Lázaro, ri xk'asox roma ri Jesús chikikojol ri kaminaqi'. 10 Roma ri' ri aj-raqen kichin ri sacerdote xkiya' chikiwech chi chuqa' ri Lázaro xtikikamisaj rachibilan ri Jesús. 11 Roma chirij ri Lázaro xkiya-wi chi janila e k'iy kiwinaq ri yeya'on kan kichin rije' y nikikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesús. 12 Pa ruka'n q'ij, ri chiri' pa Jerusalem, kan e janila k'a e k'iy winaqi'. Konojel rije' kik'ulun-ki' chiri' roma ri nimaq'ij. Y toq xkak'axaj k'a chi beneq-apo ri Jesús, 13 xebe chuk'ulik e kik'uan ruq'a' palma, y nikibila': ¡Nimalej ruq'ij ri rey ri peteneq pa rubi' ri Dios! ¡Jare' ri qa-rey roj ri oj judío!, yecha'. 14 Ri Jesús kan k'o k'a jun alaj bur ri xril, richin chi xuch'okolibej, kan achi'el wi k'a ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan: 15 Man k'a tuxibij-ri' ri iwánima rix ri ix richin chik ri tinamit Sión roma ri i-rey jare' k'a peteneq, ch'okol-pe chirij jun alaj bur, nicha'. 16 Chupan ri q'ij ri', ronojel re' man xq'ax ta chikiwech ri rutijoxela'. Jak'a xq'ax chikiwech kan k'a ja toq ri Jesús k'astajineq chik el chikikojol ri kaminaqi' y k'o chik ruq'ij-ruk'ojlen. K'ari' k'a toq xoqaqa chikik'u'x chi xbanatej achi'el ri tz'ibatel kan. 17 Jak'a ri winaqi' ri xetz'eton richin ri Jesús toq xroyoj ri Lázaro richin xk'astej-pe chikikojol ri kaminaqi', xkitzijola' k'a chike ri ch'aqa' chik winaqi'. 18 Rije' toq xkak'axaj chik k'a ri meyel banobel ri', kan xepe richin nokik'ulu' ri Jesús. 19 Jak'a ri fariseo nikibila' k'a chikiwech: Titzu', konojel ri winaqi' e beneq chirij. Man nikinimaj ta qatzij, yecha'. 20 Chikikojol k'a konojel ri winaqi' ri e apowineq pa Jerusalem richin nikiya' ruq'ij ri Dios chupan ri nimaq'ij ri', ek'o chuqa' e ka'i-oxi' winaqi' griego. 21 Rije' xe'apon-apo rik'in ri Felipe aj-Betsaida ri k'o pa Galilea, y xkibij chi rije' nikajo' yech'on juba' rik'in ri Jesús. 22 Ri Felipe xbe y xberubij k'a chire ri Andrés. K'ari' chi e ka'i' xebe-apo k'a rik'in ri Jesús richin xbekibij chire chi nikajo' yech'on rik'in. 23 Ri Jesús kan jari' k'a xubij chike ri ka'i' tijoxela' ri': Ja q'ij re' xoqaqa richin chi yin, ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol, xtik'oje' nuq'ij-nuk'ojlen. 24 Y tiwak'axaj k'a re xtinbij chiwe re wakami, chi kan qitzij wi: Jun ti ruwech-trigo wi man nitik ta, jantape' xtuben xaxe jun ti ruwech-trigo. Jak'a wi nitik-qa y xtiq'ey-qa, pa ruk'iyal xtuya' ri ruwech. 25 Roma ri', ri wineq ri yalan nupoqonaj ri ruk'aslen re wawe' chuwech re ruwach'ulew, kan xtusech k'a ri ruk'aslen. Jak'a ri man nupoqonaj ta ri ruk'aslen, kan richin k'a jantape' nuyek-apo. 26 Wi k'o k'a jun ri nrajo' chi yin yinok rajaw, tipe k'a wik'in. Y ri akuchi ink'o-wi yin, kan chiri' k'a xtik'oje-wi ri nusamajel. Y wi rija' xtuben ri nusamaj, xtinimirisex k'a ruq'ij roma ri nata'. 27 Yin kan janila k'a niq'axo ri wánima wakami. Jak'a man ruk'amon ta chi ninbij chire ri nata' chi kirukolo' chuwech re q'axomal re' y xa kan roma ri' xinoqaqa, xcha'. 28 K'ari' rija' xch'on rik'in ri Dios y xubij: Nata', kan tabana' k'a chi niq'alajin ta ri aq'ij-ak'ojlen, xcha'. Kan jari' k'a toq ri Dios xch'on-pe chila' chikaj y xubij: Kan nubanon chik k'a keri'. Y xtinben chik k'a jun bey, chi kan niq'alajin-wi ri nuq'ij-nuk'ojlen, xcha'. 29 E janila k'a chike ri winaqi' ri ek'o chiri' ri xebin chi xa jun koqolajay. Jak'a ri ch'aqa' chik nikibij: Jun ángel ri xch'on-pe rik'in, yecha'. 30 Roma ri' ri Jesús xubij chike: Ri jun ri xiwak'axaj chi xch'on-pe chila' chikaj, xch'on-pe iwoma rix y man woma ta yin. 31 Wakami noqaqa yan k'a ri ruq'atoj-tzij ri Dios pa kiwi' ri winaqi' ri ek'o chuwech re ruwach'ulew, y kan xtelesex k'a el ri uk'uayon richin re ruwach'ulew. 32 Y toq yin xkijotobex-q'anej, ri winaqi' kan xkenk'en-pe wik'in, xcha' rija'. 33 Ri Jesús keri' xubij richin xuq'alajirisaj ri rubanik ri rukamik. 34 Roma ri' ri winaqi' xkibij: Roj qetaman ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios chi ri Cristo toq xtipe, xtik'oje' richin jantape'. ¿Achike roma rat nabij chi ja rat ri' ri jun ri xaqaqa-pe achi'el wineq chiqakojol?, jak'a wakami xa nabij chi xkaken. Taq'alajirisaj k'a chiqawech achike ri xtipe achi'el wineq chiqakojol, kan jari' ri Cristo o man ja ta, xecha' rije'. 35 Jari' k'a toq ri Jesús xubij chike: Yin ri in k'amayon-pe ri saqil xa ti juba' ok xkik'oje' iwik'in. Kan chupan k'a ri saqil ri' kixbiyin-wi, roma k'a k'o na richin chi ri q'equ'm man yixruq'i' ta y man iwetaman ta akuchi nibe-wi. 36 Roma ri' kan tikuqer ik'u'x wik'in yin ri in k'amayon-pe ri saqil, richin chi yixok alk'ualaxela' richin ri saqil, xcha'. K'ari' xeruya' kan richin man jun xetaman akuchi xbe-wi. 37 Ri Jesús kan xerubanala-wi janila meyel taq banobel chikiwech ri winaqi'. Man rik'in ri' rije' man xkikuquba' ta kik'u'x rik'in. 38 Y kere' k'a ri xbanatej, roma kan k'o k'a chi nibanatej na ri e tz'ibatel kan roma ri Isaías, ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios ojer. Rija' rutz'iban k'a kan: ¿Achike ta k'a xtiniman ri niqabij? ¿Y achoq pa ruwi' xq'alajin-wi ruchuq'a' ri Jehová?, xcha'. 39 Re winaqi' re' kan man k'a tikirel ta chi nikikuquba' kik'u'x rik'in, roma chupan ri rutz'iban kan ri Isaías nubij chuqa': 40 Ri Dios kan rubanon k'a chike rije' chi man yetzu'un ta y kowirineq ri kánima roma man nrajo' ta chi rije' xtikitz'et ri rubanobal, y chuqa' xtikak'axaj ri ruch'abel, y xtikitzeqelibej ta chik. Y man nrajo' ta chi xkeruk'achojirisaj, xcha'. 41 Ri Isaías kere' xubij roma xutz'et ri ruq'ij-ruk'ojlen ri Jesús ri xtuk'ul. 42 Man rik'in ri' e k'iy chike ri achi'a' ri pa komon yeq'aton-tzij xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesús. Xa jak'a man xkiq'alajirisaj ta ki', roma nikixibij-ki' chikiwech ri fariseo, roma ye'oqotex-pe chupan ri jay ri nikimol-wi-ki' richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. 43 Rije' xa más k'a xkich'ob achike xtikibij ri winaqi', y man ja ta ri nuch'ob ri Dios. 44 Ri Jesús rik'in k'a ruchuq'a' xch'on y xubij: Ri nukuquba' ruk'u'x wik'in yin, man xaxe ta k'a yin ri xkirunimaj, chuqa' nukuquba' ruk'u'x rik'in ri Dios ri taqayon-pe wichin. 45 Ri nitz'eton wichin yin, kan nutz'et k'a chuqa' ri Dios ri taqayon-pe wichin. 46 Roma yin ri saqil, xipe chuwech re ruwach'ulew richin chi achike k'a ri xtukuquba' ruk'u'x wik'in, man xtik'oje' ta kan chupan jun q'equ'm k'aslen. 47 Jak'a ri wineq ri nrak'axaj ri nuch'abel y xa man niqa' ta chuwech nuben ri nrak'axaj, man xtinq'et ta tzij pa ruwi'. Roma yin xipe man richin ta chi ninq'et-tzij pa kiwi' ri winaqi'. Jak'a ri nusamaj yin ja ri yenkol ri winaqi'. 48 Jak'a ri pa ruk'isibel q'ij, kan xtiq'at k'a tzij pa kiwi' ri ye'etzelan wichin y man nikik'ul ta ri nuch'abel pa kánima. Xtiq'at-tzij pa kiwi', roma ri ch'abel ri xenq'alajirisaj. 49 Roma ri ch'abel ri xenq'alajirisaj chiwech, man yin ta xibin; kan ja ri nata' ri taqayon-pe wichin, y rubin k'a pe chuwe achike chi ch'abel ri nonq'alajirisaj chiwech. 50 Y kan wetaman k'a chi ri rubin-pe ri nata' Dios chuwe, kan nuya-wi k'a k'aslen ri man k'isel ta. Roma ri' re ch'abel re nonbij chiwe, kan achi'el rubixik rubanon-pe ri nata' chuwe, xcha'.

Juan 13

1 Toq noqaqa yan ri q'ij richin ri nimaq'ij toq nikinataj toq ri Dios xuya' ri Solbelri'il, ri Jesús retaman chik k'a chi noqaqa yan ri hora richin chi rija' nel-el wawe' chuwech re ruwach'ulew y nitzolin chila' chikaj rik'in ri Dios, ri rutata'. Ri Jesús kan janila wi e rajowan-pe konojel ri kan e richin chik rija' ri ek'o wawe' chuwech re ruwach'ulew, y kan keri' xuben janipe' xk'oje-el. 2 Ri Jesús y ri rutijoxela' kichapon wa'in. Jak'a ri Judas ri ruk'ajol ri Simón Iscariote, nisamej chik ri Itzel-Wineq pa ránima, y jari' ri nibin chire chi tujacha' ri Jesús. 3 Ri Jesús kan retaman-wi chi ronojel jachon pa ruq'a' roma ri Dios ri rutata', y chiri' rik'in ri Dios peteneq-wi y chiri' chik nitzolej-wi-el. 4 Rokik yewa', rija' xyakatej y xrelesaj kan ri tzieq ri ruq'un, xberuk'ama-pe jun toalla, y xuxim xe-rupan. 5 K'ari' xuya-qa ya' chupan jun k'ojelibel y xuchop ruch'ajik ri kaqen chikijujunal ri rutijoxela', y nusula' k'a ri kaqen rik'in ri toalla ri'. 6 Jak'a toq xapon rik'in ri Simón Pedro richin nuch'ej ri raqen, ri Pedro xubij chire ri Jesús: Wajaw, ¿kan nach'ej chuqa' waqen yin?, xcha'. 7 Y ri Jesús xubij chire ri Pedro: Re ninch'ej re iwaqen wakami, man jani k'a niq'ax ta chiwech achike roma toq ninben. Jak'a kan xtiq'ax chiwech, juba' chik apo, xcha'. 8 Jak'a ri Pedro xubij: Man xtinya' ta q'ij chi xtach'ej re waqen, xcha'. K'ari' ri Jesús xubij: Wi man ninch'ej ta ri awaqen, man at nutijoxel ta chik, xcha'. 9 Roma ri' ri Simón Pedro xubij chire ri Jesús: Wajaw, wi keri', man k'a xaxe ta re waqen nach'ej, xa kan tach'aja' k'a chuqa' re nuq'a' y re nujolon, xcha' chire. 10 Jak'a ri Jesús xubij chire: Ri atiwineq chik, xaxe k'a ri raqen ri ruk'amon chi nuch'ej roma ri poqolaj. Jak'a chi'iwonojel rix kan ix ch'ajch'oj chik, stape' k'a k'o jun ri man ch'ajch'oj ta, xcha'. 11 Rija' keri' xubij, roma kan retaman achike ri xtik'ayin richin. Y roma ri' toq xubij chi man konojel ta e ch'ajch'oj. 12 Toq ri Jesús ruch'ajon chik kaqen ri rutijoxela', xberuk'ama' chik k'a pe ri rutziaq ri relesan kan chirij, xberaq'e' chik chuchi' ri mesa y xubij: ¿Xq'ax chiwech achike roma toq yin xinch'ej ri iwaqen? 13 Qatijonel y qajaw, yixcha' chuwe. Kan utz wi k'a ri', roma kan keri' wi. 14 Y roma yin ri itijonel y ri iwajaw, xinch'ej ri iwaqen, kan keri' chuqa' tibana' rix. 15 Yin kan xink'ut yan kan chiwech. Kan achi'el k'a ri xinben yin iwik'in, keri' chuqa' tibana' rix kik'in ri ch'aqa' chik. 16 Yin kan qitzij k'a ninbij chiwe: Man ja ta k'a ri samajel ri más ruq'ij ke chuwech ri rajaw ri samaj, ni ta k'a ri jun ri nitaq, man ja ta chuqa' ri' ri más ruq'ij chuwech ri taqayon richin. 17 Rix kan xiwetamaj k'a kan ronojel re'. Y kan jebel k'a ruwa-iq'ij wi keri' xtiben. 18 Kan ninbij k'a chi man chi'iwonojel ta keri' xtiben, roma yin kan wetaman iwech chi'iwonojel ri xixincha'. Y chuqa' ri tz'ibatel kan, k'o k'a chi nibanatej na, roma nubij: Jajun ri wachibil ri kan nutej ruway wik'in, kan xyakatej chuwij, nicha'. 19 Re jun banobel re', kan ninya' yan k'a apo rutzijol chiwe, nabey chuwech toq xtibanatej, richin keri' toq xtapon ruq'ijul, xtinimaj k'a chi kan ja yin ri Ink'o Richin Jantape'. 20 Kan qitzij wi k'a ninbij chiwe, chi ri xtik'ulu k'a richin ri ninteq-el yin, kan ja yin ri yiruk'ul. Y ri xkik'ulu k'a yin, xa kan xtuk'ul k'a chuqa' ri taqayon-pe wichin, xcha'. 21 Toq ri Jesús rubin chik qa ronojel re', ri ránima kan janila xq'axon y xubij: Kan qitzij k'a ninbij chiwe, chi jun chiwe rix nutijoxela' ri xkijacho-el pa kiq'a' ri winaqi', xcha'. 22 Kan jari' toq ri e rutijoxela' xkitzula-ki', y man nikil ta achike nikiben, roma man ketaman ta achoq chirij xch'on-wi ri Jesús. 23 Jak'a ri jun chike ri rutijoxela', ri janila najowex roma ri Jesús, raq'el k'a apo rik'in. 24 Chire k'a ri' xuben-wi-apo retal ri Simón Pedro. Y xubij k'a apo chire chi tuk'utuj chire ri Jesús chi achike k'a ri jun ri xtik'ayin richin, ri k'ari' nubij-qa chike. 25 Y ri tijoxel ri' toq raq'el k'a apo chunaqaj ri ruwa-ruk'u'x ri Jesús, xuk'utuj k'a: Wajaw, ¿achike k'a ri jun ri xtijacho awichin?, xcha'. 26 Ri Jesús kan jari' xubij chire ri tijoxel ri': Ri xtinya' k'a ri kaxlan-wey muban chire, jari' k'a ri xtijacho wichin, xcha'. Y rija' xumuba' k'a ri kaxlan-wey y xuya' chire ri Judas ri ruk'ajol ri Simón Iscariote. 27 Toq ri Judas xuk'ul ri kaxlan-wey ri', kan xpe-wi k'a ri Itzel-Wineq pa ránima. K'ari' ri Jesús xubij chire ri Judas: Ri ach'obon chi naben, tabana' chi'anin, xcha' chire. 28 Jak'a ri rutijoxela' ri ek'o-apo ri pa mesa rik'in, man xq'ax ta chikiwech achike roma toq xubij keri' chire ri Judas. 29 Ek'o xech'obo chi xtaq-el roma ri Jesús chuloq'ik ronojel ri nik'atzin chike chupan ri nimaq'ij ri'. Y ek'o chik ch'aqa' xech'obo chi xtaq-el richin k'o tiberuyala' kan chike ri winaqi' ri man jun k'o kik'in, roma rije' kan ketaman-wi chi ja ri Judas ri yakol méro. 30 Ri Judas xa kan xaxe k'a toq xuk'ul ri kaxlan-wey, xa kan jari' xel-el. Toq rija' xel-el kan q'equ'm-q'equ'm chik. 31 Toq ri Judas eleneq chik el, k'ari' ri Jesús xubij: Jare' xoqaqa yan ri hora chi yin ri xiqaqa-pe achi'el wineq chi'ikojol niq'alajin chi kan k'o-wi nuq'ij-nuk'ojlen. Y kan keri' chuqa' ri Dios kan xtiq'alajin ri ruq'ij-ruk'ojlen, woma yin. 32 [Roma kan xtiq'alajin ri ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios woma yin,] rija' kan xtuben k'a chi niq'alajin chik ri nuq'ij-nuk'ojlen yin. Y ri' man k'a jampe' ta, xa kan ja yan re'. 33 Juba' chik k'a ok re yik'oje' iwik'in rix ri kan achi'el taq walk'ual nubanon chiwe. K'ari' xkinikanoj. Jak'a wakami kan ninbij k'a kan chiwe, achi'el ri nubin chike ch'aqa' qawinaq judío, chi ri akuchi yibe wi yin, man xkixtikir ta xkixbe rix. 34 Y wakami ninya' jun k'ak'a' pixa' chiwe, chi kan tiwajowala' k'a iwi'. Yin kan yixinwajo-wi y kan keri' chuqa' tibana' rix. 35 Wi kan xtiwajowala' iwi' chi'iwachibil-iwi', ri winaqi' kan xtiketamaj chi ix nutijoxela' yin, xcha' ri Jesús. 36 Jari' k'a toq ri Simón Pedro xubij chire ri Jesús: Wajaw, ¿akuchi k'a yabe-wi?, xcha'. Y ri Jesús xubij chire: Wakami man jani yatikir yinatzeqelibej ri akuchi xkibe-wi yin. Jak'a toq xtapon ri q'ij, kan xkinatzeqelibej-wi-el, xcha' chire ri Pedro. 37 Jak'a ri Pedro xubij chire: Wajaw, ¿achike k'a roma toq man yitikir ta yatintzeqelibej-el wakami? Roma wi nik'atzin, kan ninya' k'a ri nuk'aslen awoma rat, xcha'. 38 K'ari' ri Jesús xubij chire: ¿Naya' kami ri ak'aslen woma yin? Yin kan qitzij k'a ninbij chawe chi man jani tibesik'in-pe ri mama', rat oxi' k'a bey tabij chi man awetaman ta nuwech chike ri xkek'utun chawe, xcha'.

Juan 14

1 Ri Jesús xubij chike ri rutijoxela': Man tisach ik'u'x; tikuquba' ik'u'x rik'in ri Dios, kan keri' chuqa' tibana' wik'in yin. 2 Ri chila' chikaj ri akuchi k'o-wi ri nata', k'o k'a akuchi xkek'oje-wi ri ye'apon rik'in. Wi man ta qitzij chi keri', yin jun wi ta chik rubixikil xinben-apo chiwe. Yin wakami yibe chubanik rutzil ri akuchi xkixbek'oje-wi ri chiri'. 3 Chubanik k'a ri' toq yibe y kan xkipe chik jun bey, y xkixink'uaj wik'in richin chi akuchi xkik'oje-wi yin, chiri' chuqa' xkixk'oje-wi rix. 4 Kan iwetaman-wi k'a ri bey ri napon akuchi ri yibe-wi yin, xcha'. 5 Jak'a ri Tomás xubij chire ri Jesús: Wajaw, roj man qetaman ta akuchi yabe-wi. ¿Achi'el k'a toq xtiqetamaj achike bey niqak'uaj-el?, xcha'. 6 Y ri Jesús xubij: Ja yin ri bey, yin ri qitzij y ja yin chuqa' ri k'aslen. Xaxe k'a ri xtiniman wichin xtapon rik'in ri nata'. 7 Wi kan iwetaman nuwech yin, kan iwetaman k'a chuqa' ruwech ri nata'. Re wakami kan itz'eton chik, y roma ri' iwetaman chik ruwech, xcha' chike. 8 Ja chuqa' ri' toq ri Felipe xubij chire ri Jesús: Wajaw, tak'utu' k'a ri tata'ixel chiqawech, xaxe ri' ri niqajo', xcha'. 9 Jak'a ri Jesús xubij chire: Felipe, ¿man jani awetaman nuwech? Yin, kan k'o yan k'a juna' kik'oje-pe iwik'in. Ri tz'eteyon wichin yin, rutz'eton k'a chuqa' ri nata'. ¿Achike k'a roma toq rat nabij chi nink'ut ri nata' chiwech? 10 ¿Man nanimaj ta rat chi ri nata' k'o wik'in yin, y yin ink'o rik'in rija'? Ri ch'abel ri xinq'alajirisaj chiwech man nuch'abel ta yin, jak'a kan rik'in k'a ri nata' peteneq-wi. Roma rija' kan wik'in yin k'o-wi y ja rija' ri nibanon re samaj re'. 11 Kan kininimaj k'a chi yin ink'o rik'in ri nata' y rija' k'o wik'in yin. Y wi man yininimaj ta roma re ninbij chiwe, titzu' k'a ri nusamaj richin ninimaj. 12 Kan qitzij wi k'a ninbij chiwe: Ri kan xtukuquba' ruk'u'x wik'in, kan xkerubanala' k'a chuqa' ri samaj ri' ri xenben yin. Y kan más k'a nima'q taq samaj xkerubanala', roma jari' toq yin ink'o chik rik'in ri nata' chila' chikaj. 13 Ronojel k'a ri xtik'utuj pa nubi' yin, kan xtinya-wi. Richin keri' niq'alajin ri ruq'ij-ruk'ojlen ri nata', woma yin. 14 Wi k'o k'a ri xtik'utuj pa nubi' yin, kan xtinya-wi-pe chiwe. 15 Wi rix yiniwajo', kan ninimaj ri pixa' ri yenbij chiwe. 16 Y yin xtink'utuj k'a chire ri nata'. Y rija' kan xtuteq k'a pe jun chik ri nito'on iwichin richin xtik'oje' iwik'in richin jantape'. 17 Ri' kan ja ri Loq'olej Espíritu, ri nitijon iwichin chire ri qitzij. Y rija' man tikirel ta richin nik'ul-apo, koma ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew. Roma ri Loq'olej Espíritu xa man tz'etel ta ni man ketaman ta chuqa' ruwech. Jak'a rix kan iwetaman chik ruwech, roma kan xtik'oje-wi chi'ikojol. Y rija' kan jantape' xtik'oje' iwik'in. 18 Yin man xkixinmalij ta kan stape' xkibe, roma xa kan xkipe chik iwik'in. 19 Jak'a ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew, xa juba' chik k'a ok re xkinkitz'et. Jak'a rix kan xkinitz'et-wi. Y roma kan k'o-wi nuk'aslen, rix chuqa' xtik'oje' ik'aslen kere'. 20 Y chupan k'a ri q'ij ri' xtiq'alajin jebel chiwech chi yin kan ink'o-wi rik'in ri nata', rix ixk'o wik'in y yin iwik'in rix. 21 Ri kan k'o ri nuch'abel pa ránima y kan yerutaqej ronojel ri pixa' ri yenbij, kan yirajo-wi. Y ri kan najowan wichin yin, kan xtajowex k'a roma ri nata', y yin chuqa' kan xtinwajo' y xtinq'alajirisaj-wi chuwech, xcha'. 22 Jari' k'a toq ri Judas, ri jun chik tijoxel man ja ta ri Judas Iscariote, xuk'utuj chire ri Jesús: Qajaw, ¿achike k'a nel chi tzij chi xaxe chiqawech roj xtaq'alajirisaj-wi-awi', y man naq'alajirisaj ta awi' chikiwech ri winaqi' ri kan k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew?, xcha'. 23 Roma ri' ri Jesús xubij: Ri kan yirajo', kan nuben ri nubij ri nuch'abel. Ri jun ri xtibanon keri', kan xtajowex-wi roma ri nata' chuqa'. K'ari' ri nata' y yin kan xqojpe rik'in y xtiqaben k'a qachoch ri pa ránima. 24 Jak'a ri man najowan ta wichin, man nuben ta ri nubij ri nuch'abel chire. Y ri ch'abel ri iwak'axan wik'in yin, man k'a wichin ta yin. Kan ja ri nata' ri taqayon-pe wichin, ja rija' ri yoyon-pe re ch'abel re' chuwe. 25 Ronojel k'a re ch'abel re', kan e nuq'alajirisan-wi-pe chiwech rokik ink'o iwik'in. 26 Y toq yin man ink'o ta chik iwik'in, ri nata' xtuteq-pe ri Loq'olej Espíritu richin yixruto'. Y ja rija' ri xtik'oje' iwik'in pa nuk'exel. Y kan jak'a chuqa' rija' xkixtijon y xtunataj ronojel ri ch'abel ri e nubin kan yin chiwe. 27 Ri uxlanen ri k'o wik'in yin, kan jari' k'a ri ninya' kan chiwe. Jak'a ri uxlanen ri' man achi'el ta k'a ok ri uxlanen ri nikisuj ri winaqi' ri xa k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew. Roma ri' man tisach ik'u'x, y man tixibij-iwi'. 28 Xa kan iwak'axan wik'in chi nubin chi yin kan xkibe-wi, jak'a yipe chik iwik'in. Y wi rix yalan ta yiniwajo', nikikot ta ri iwánima, roma yin kan rik'in k'a ri nata' yitzolin-wi-el, roma rija' kan más wi k'a ruq'ij ke chinuwech yin. 29 Re' ninya' yan kan rutzijol chiwe, richin keri' toq xtapon ruq'ijul, xa kan xtinimaj ri nubin kan chiwe. 30 Y re wakami xa man k'iy ta chik ch'abel re xtinbij kan chiwe, roma ri Itzel-Wineq ri chapayon re ruwach'ulew noqaqa yan. Jak'a rija' man jun ruq'a' chuwe yin. 31 Ri ninben, kan ja ri nata' ri xitaqo-pe chubanik, richin chi ri winaqi' richin re ruwach'ulew tiketamaj chi yin ninwajo' ri nata'. Wakami k'a qojyakatej-el y qojel-el wawe', xcha'.

Juan 15

1 K'ari' ri Jesús xubij: Ja yin k'a ri qitzij juwi-uva, y ri nata' jari' ri nisamajin re ruq'a' re juwi-uva re'. 2 Roma toq ri juwi-uva ri ek'o ruq'a' ri xa man nikiya' ta kiwech, ye'elesex-el. Jak'a ri ruq'a' ri kan nikiya' kiwech, yejosq'ix jebel, richin más yewachin. 3 Rix ri kan nuq'alajirisan-wi-pe ri nuch'abel chiwech, kan xixch'ajch'ojir yan k'a roma ri ch'abel ri'. 4 Roma ri ruq'a' ri uva man niwachin ta wi nuch'er ri' rik'in ri juwi'. Kan keri' chuqa' rix, kan nik'atzin chi jantape' itunun-iwi' wik'in richin yixwachin chuqa' rix. Roma ri' kan jantape' k'a titunu-pe-iwi' wik'in, achi'el yin kan jantape' nutunun-wi' iwik'in. 5 Ja yin k'a ri juwi-uva, y rix ri ruq'a'. Wi kan jantape' itunun-iwi' wik'in y yin iwik'in rix, ri ik'aslen kan xtiwachin-wi. Jak'a wi man itunun ta iwi' wik'in, man jun k'a ri xkixtikir xtiben. 6 Wi rix man itunun ta iwi' wik'in, xa xkixelesex-el. Wi keri' xa ix achi'el jun ruq'a' ri juwi-uva ri xa chaqi'j chik ri yebemol-pe richin yek'aq pa q'aq'. 7 Jak'a wi rix kan itunun-iwi' wik'in, y wi nik'oje' ta ri nuch'abel iwik'in rix, kan tik'utuj k'a chire ri Dios achike ri nurayij ri iwánima, y kan keri' xtibanatej. 8 Wi kan niwachin jebel ri ik'aslen, kan niq'alajin-wi chi ix tzeqelibey wichin. Roma ri' kan xtiq'alajin-wi ri ruq'ij-ruk'ojlen ri nata'. 9 Kan achi'el k'a wajowaxik nuben ri nata' chuwe yin, kan keri' chuqa' iwajowaxik ninben yin chiwe. Kan jantape' k'a kixk'ase' rik'in re ajowabel re'. 10 Wi rix niben ri yenbij chiwe, kan xkixk'ase' k'a rik'in ri wajowabal, achi'el yin ri kan ninben ri yerubij ri nata', y roma ri' ink'es rik'in ri rajowabal rija'. 11 Ronojel k'a ri nubin chik chiwe kan richin chi ri kikoten ri k'o wik'in yin, keri' chuqa' xtik'oje' iwik'in rix, y richin chuqa' chi nitz'aqet ri kikoten pa taq iwánima. 12 Yin ninchilabej k'a chiwe, chi kan tiwajowala' k'a iwi' kan achi'el ri yixinwajo' yin. 13 Ri utzilej rubanik richin nik'ut ri ajowabel ja ri kan niya' ri ik'aslen pa kik'exel ri kan e iwachibil. 14 Wi niben ronojel ri ninbij chiwe, rix kan ix wachibil-wi. 15 Roma yin kan ix wachibil chik nubanon chiwe, roma kan ronojel ri ruq'alajirisan-pe ri nata' chuwe yin, kan xinq'alajirisaj k'a chuqa' chiwe rix. Man choj ta ix nusamajela'. Roma jun samajel man retaman ta achike nuch'ob ri rajaw. Yin man keri' ta nubanon iwik'in. 16 Ri xcha'on iwichin rix, ja yin, y xa man ja ta rix ri xixcha'on wichin yin. Y yin xixincha' richin chi niwachin jebel ri ik'aslen. Y re' kan richin ta k'a jantape' richin keri' ri achike k'a ri xtik'utuj chire ri nata' pa nubi' yin, rija' kan xtuya-pe chiwe. 17 Kan ninchilabej k'a chiwe, chi tiwajowala-iwi'. 18 Wi yixetzelex koma ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew, toqaqa k'a chi'ik'u'x chi man xaxe ta chiwe rix keri' nikiben, xa kan nabey keri' xkiben chuwe yin. 19 Wi rix ix junan ta kik'in ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew, yixkajo' ta. Jak'a wakami yixketzelaj, roma xixincha' richin man ix richin ta chik re ruwach'ulew. 20 Kan toqaqa chi'ik'u'x chi ri samajel, man ja ta ri' ri más ruq'ij ke chuwech ri rajaw ri samajel. Kan keri' chuqa', wi man utz ta ri nikiben chuwe yin ri iwajaw, rix chuqa' xa kan keri' xtik'uluwachij. Jak'a wi kan nikiben ri ninbij yin, xa kan nikiben chuqa' ri nibij rix. 21 Jak'a kan xtikiben itzel chiwe roma ix wichin yin, y roma man ketaman ta ruwech ri Dios ri taqayon-pe wichin. 22 Wi man ta xipe yin chuwech re ruwach'ulew chuq'alajirisaxik ri nuch'abel, man ta niq'alajin chi e aj-maki'. Jak'a re wakami, roma yin kan xipe yan chuwech re ruwach'ulew, roma ri' rije' kan man xketikir ta xtikibij chi man jun kimak. 23 Ri kan ye'etzelan wichin yin, chuqa' niketzelaj ri nata'. 24 Stape' rije' xkitz'et re nusamaj, jak'a xa yinketzelaj yin y chuqa' ri nata'. Nubanalon k'iy meyel taq banobel. Y wi man ta kitz'eton re banobel re', man ta niq'alajin chi e aj-maki'. 25 Ronojel k'a re', kan najin chik rubanik, roma kan keri' ri tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios ri ya'on chike y nubij: Yinketzelaj y xa man jun achike ta roma, nicha'. 26 Jak'a toq yin xkitzolin chik chila' rik'in ri nata', xtinteq k'a pe ri xtito'on iwichin, y rija' kan xkiruq'alajirisaj-wi k'a. Y ri jun ri', ja ri Loq'olej Espíritu ri nitijon iwichin chire ri qitzij. Y rija' rik'in k'a ri nata' nipe-wi. 27 Y rix kan xkiniq'alajirisaj k'a chuqa' roma kan ja ri pa rutikeribel-pe ri ixk'o-pe wik'in.

Juan 16

1 Ronojel k'a re', kan xinbij k'a chiwe, richin chi rix man niya' ta kan chi nikuquba' ik'u'x wik'in. 2 Xkixoqotex k'a pe ri chiri' pa taq jay akuchi nimol-wi-iwi' richin niwak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Y kan xtapon-wi k'a chuqa' ri q'ij toq ri winaqi' xtikich'ob chi rusamaj ri Dios nikiben rije' toq yixkikamisaj. 3 Kere' k'a ri xkekibanala' ri winaqi' chiwe rix, roma kan man ketaman ta ruwech ri nata' y man ketaman ta chuqa' nuwech yin. 4 Kan ronojel k'a re' ninbij yan kan chiwe, richin chi toq xtapon ri q'ij ri' xtoqaqa chi'ik'u'x chi kan qitzij ri rutzijol ri nuya'on kan chiwe. Ronojel re' kan man xinya' ta k'a rutzijol chiwe ri pa rutikeribel, roma kan ink'o-wi-pe iwik'in. 5 Re wakami, kan jare' k'a yitzolin rik'in ri taqayon-pe wichin. Y man jun chik chiwe rix nutijoxela' ri nik'utun ta pe chuwe ri akuchi xkibe-wi. 6 Roma xinbij chiwe ronojel re', ri iwánima xa nojineq rik'in bis. 7 Jak'a yin kan ja ri qitzij ri ninbij chiwe: Jebel nuben chiwe, wi yibe yan roma wi man ta yibe, man noqaqa ta ri Loq'olej Espíritu ri noto'on iwichin. Jak'a wi yibe yan, kan jari' k'a ninteq-pe. 8 Y toq xtoqaqa k'a ri Loq'olej Espíritu, kan xtuq'alajirisaj k'a chikiwech ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew chi kan e aj-maki-wi, chi yin kan in choj, y chi ri Dios kan xtuq'et-wi-tzij pa kiwi' ri winaqi'. 9 Rija' xtuq'alajirisaj k'a chikiwech ri winaqi' chi e aj-maki', roma man xkikuquba' ta kik'u'x wik'in. 10 Kan xtuq'alajirisaj k'a chuqa' chikiwech, chi yin kan in choj, roma yin rik'in ri nata' yinapon-wi. Jari' k'a toq rix man xkinitz'et ta chik. 11 Chuqa' rija' kan xtuq'alajirisaj chi k'o q'atbel-tzij, roma xa xq'at yan tzij pa ruwi' ri Itzel-Wineq ri chapayon richin re ruwach'ulew. 12 Kan k'a k'iy k'a ri man ninbij ta chik kan chiwe, roma kan k'ayew richin yeq'ax yan ta chiwech y kan k'ayew chuqa' ri kik'uaxik. 13 Jak'a toq xtipe ri Loq'olej Espíritu, kan xkixrutijoj y xkixruyuqej chupan ri qitzij. Rija' kan man pa ruyonil ta k'a xtisamej, roma ri ch'abel k'a ri xtuyala' chiwe, kan jari' k'a ri e nubin-pe chire. Y roma ri' toq rija' xkeruq'alajirisaj yan k'a chiwech ri xkebanatej ri chiwech-apo. 14 Rija' kan xtuya' k'a nuq'ij-nuk'ojlen yin roma nuk'ul ri nutzijol yin y k'ari' xtuq'alajirisaj chiwech. 15 Kan ronojel k'a ri k'o rik'in ri nata' Dios, kan wichin yin chuqa', y roma ri' toq yin xinbij yan k'a chi ronojel ri xtuq'alajirisaj ri Loq'olej Espíritu chiwech, kan chuwij k'a yin. 16 K'o k'a jun q'ij toq man xkinitz'et ta chik. Jak'a k'a juba' k'a ri', xkinitz'et chik jun bey, xcha' ri Jesús. 17 Y ch'aqa' chike ri tijoxela' toq xkak'axaj ri xubij ri Jesús, xkik'utula' k'a chikiwech, y xkibij: ¿Achike k'a ri xrajo' xubij chiqe rik'in ri ch'abel ri xerubij? Roma xubij chi juba' apo man xtiqatz'et ta chik, y juba' más apo xa xtiqatz'et chik jun bey. Y chuqa' nubij chi nitzolin chik k'a chila' rik'in ri rutata', xecha'. 18 Ri tijoxela' ri' k'a nikibila' na k'a chikiwech: ¿Achike k'a nrajo' nubij rik'in ri rutzij, toq nubij, chi juba' apo? Xa man yeq'ax ta chiqawech ri ruch'abel, yecha'. 19 Y ri Jesús xunabej chi ri rutijoxela' k'o ri nikajo' nikik'utuj chire, roma ri' rija' xubij: Rix niwajo' niwetamaj achike k'a ri xinbij, chi man xkinitz'et ta chik, jak'a k'a juba' ri' xkinitz'et chik jun bey. 20 Kan qitzij k'a ninbij chiwe chi rix kan xkixoq' y xkixbison roma ri xtink'uluwachij yin. Jak'a ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew, xkekikot roma ri'. Man rik'in k'a chi kan k'o-wi bis ri pa taq iwánima, ri bis k'a ri' xtijalatej, xa kan xtok kikoten. 21 Ri bis k'a ri' junan rik'in ri q'axo'n ri nuk'owisaj jun ixoq toq napon yan ruq'ijul richin nralaj jun ak'ual. Toq ri ak'ual alaxineq chik, ri te'ej ri' man k'a noqaqa ta chik chuk'u'x achike chi q'axomal ri xuk'owisaj, roma janila nikikot ránima chi xalex chik jun ak'ual chuwech re ruwach'ulew. 22 Kan keri' k'a rix; wakami k'o bis ri pa taq iwánima, jak'a xa kan yipe chik iwik'in jun bey richin yixintz'et. Y jari' k'a toq xtitzolin chik pe ri kikoten ri pa taq iwánima, y ri' kan man jun chik xtitikir xtelesan iwik'in. 23 Chupan k'a ri q'ij ri', man nik'atzin ta chik chi k'o nik'utuj chuwe. Jak'a kan qitzij ninbij chiwe, chi ronojel k'a ri xtik'utuj chire ri nata' pa nubi' yin, kan xtuya-wi k'a pe chiwe. 24 K'a re wakami kan man jun k'a ri ik'utun ta chire ri nata' pa nubi' yin. Jak'a re wakami kan tik'utuj k'a, y xtik'ul. Richin keri' kan tz'aqet ta k'a ri kikoten ri pa taq iwánima. 25 Kan ronojel k'a ri nubin chik qa chiwe, kan rik'in k'ambel taq tzij y k'ayew wi richin yeq'ax chiwech. Jak'a xtoqaqa ri q'ij toq man keri' ta chik rubanik xkich'on iwik'in. Xa kan q'alaj-q'alaj chik k'a ri rubixik xtinben chiwe chirij ri nata' Dios. 26 Chupan k'a ri q'ij ri', kan pa nubi' k'a yin xtik'utuj-wi chire ri nata', y rija' kan xtuya' k'a pe chiwe ri nik'utuj chire, y man nik'atzin ta chi kan ja yin ri yik'utun pan ik'exel rix. 27 Ri nata' nuya' chuqa' chiwe ri nik'utuj, roma yixrajo'. Rija' yixrajo', roma rix yiniwajo' yin y ninimaj chi yin rik'in rija' in peteneq-wi. 28 Kan rik'in-wi k'a ri nata' Dios in peteneq-wi, richin xinoqaqa chuwech re ruwach'ulew. Y re wakami, kan rik'in k'a chuqa' rija' yitzolin-wi, y ninya' kan re ruwach'ulew, xcha' ri Jesús. 29 K'ari' ri rutijoxela' xkibij chire: Kan qitzij wi chi re wakami man k'ayew ta chik richin yeq'ax chiqawech ri nabij, xa kan e q'alaj. 30 Wakami niq'ax chiqawech chi rat kan ronojel wi natz'et y ronojel chuqa' awetaman. Kan man nik'atzin ta chi k'a niqak'utuj na chawe richin nawetamaj ri niqach'ob. Y roma ri' roj kan niqanimaj-wi chi rik'in ri Dios at peteneq-wi, xecha'. 31 Jak'a ri Jesús xubij chike ri tijoxela': ¿Kan yininimaj na wi wakami? 32 Roma kan qitzij ninbij chiwe chi ri jun q'ij ri' kan napon yan k'a, chi rix xa xtitaluj-el-iwi' y xa xkiniya' kan nuyon. Jak'a man kan ta nuyon chuqa' yik'oje' kan, roma ri nata' kan k'o-wi wik'in. 33 Ronojel k'a re', kan ninq'alajirisaj yan kan chiwe, richin chi kan k'o ta k'a ri uxlanen pa taq iwánima roma rix itunun chik iwi' wik'in. Y ninbij k'a chuqa' kan chiwe, chi kan xtiwil-wi tijoj-poqonal. Jak'a yin xich'akon yan chirij ri Itzel-Wineq ri chapayon richin re ruwach'ulew. Roma ri' kan tikuquba' ik'u'x iwik'in, xcha'.

Juan 17

1 Toq ri Jesús rubin chik k'a kan ronojel re' chike, rija' xtzu'un k'a chikaj richin xch'on rik'in ri Dios, y xubij: Nata' kan jare' k'a xoqaqa ri hora. Wakami kan tabana' k'a chuwe yin ri ak'ajol chi niq'alajin ri nuq'ij-nuk'ojlen; richin keri', yin kan jari' k'a chuqa' xtinben awik'in rat, chi kan xtiq'alajin ri aq'ij-ak'ojlen. 2 Roma kan ajachon-wi-pe uchuq'a' pa nuq'a' richin kan yik'oje-wi pa kiwi' konojel winaqi'. Y ri uchuq'a' ri' nik'atzin k'a chi yin ninya' ri k'aslen ri man k'isel ta chike konojel ri kan e aya'on chik chuwe. 3 Ri k'aslen ri man k'isel ta, ja ri niketamaj awech rat nata' Dios, y chuqa' niketamaj nuwech yin Jesús ri Cristo, ri xinateq-pe wawe' chuwech re ruwach'ulew. 4 Xq'alajin k'a ri aq'ij-ak'ojlen chuwech re ruwach'ulew roma xink'is yan k'a rubanik ronojel ri achilaben-pe chuwe richin ninben. 5 Wakami k'a, nata' Dios, kan taya' chik k'a ri nuq'ij-nuk'ojlen achi'el toq xik'oje' awik'in toq k'a man jani k'o ta re ruwach'ulew. 6 Rat kan xe'aya' tzeqelibey wichin, y yin kan xinben k'a chi xq'alajin-wi ri abi' chikiwech. Re winaqi' re', kan e awichin rat, jari' ri xe'aya' chuwe yin. Y rije' kan kibanon y kichajin k'a ri ach'abel. 7 Re winaqi' k'a chuqa' re' kan ketaman chik chi ronojel ri k'o wik'in, ja rat ri at yoyon-pe chuwe. 8 Roma kan ja ri ch'abel ri aya'on-pe chuwe yin richin ninq'alajirisaj, kan jari' k'a ri xinq'alajirisaj chikiwech re winaqi' re'. Y rije' kan xkik'ul na wi ri ach'abel pa taq kánima, y kan xketamaj-wi k'a chi qitzij chi awik'in rat nata' Dios in peteneq-wi. Kan xkinimaj k'a chi ja rat ri at taqayon-pe wichin. 9 Wakami kan nink'utuj k'a ri awutzil rat pa kiwi' rije', jak'a man ja ta ri pa kiwi' ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew. Kan pa kiwi' k'a re winaqi' re xe'aya' chuwe nink'utuj chi taya' ri awutzil, roma kan e awichin chuqa' rat. 10 Y konojel k'a ri kan e wichin yin, chuqa' kan e awichin rat, y ri ek'o awik'in rat, kan e wichin chuqa' yin. Kan xq'alajin yan k'a ri nuq'ij-nuk'ojlen, koma re winaqi' re xe'aya' chuwe. 11 Loq'olej nata' Dios, yin yitzolin k'a el awik'in. Jak'a rije' kan k'a yek'oje' na kan chuwech re ruwach'ulew, roma ri' ke'achajij k'a re winaqi' re' rik'in ri uchuq'a' ri k'o pan abi', y xaya' chuwe yin. Keri' rije' kan junan ta k'a kiwech y jun ta k'a nikiben, achi'el qabanon roj. 12 Yin, kan e nuchajin-wi-pe re winaqi' re'. Re q'ij re ink'o-pe kik'in chuwech re ruwach'ulew, kan xenchajij rik'in ri awuchuq'a' rat ri xaya' chuwe yin. Kan man jun chik k'a ri xsach ta kan chike, xa kan xaxe ri jun achin ri k'o chi xtisach. Kan keri' k'a ri tz'ibatajineq kan chupan ri ach'abel, chi k'o na jun ri xtisach kan. 13 Yin kan ja yan k'a re' yitzolin awik'in, jak'a k'a yik'oje' na el juba' chuwech re ruwach'ulew, ninbij ronojel re' richin chi ri yinkitzeqelibej yin, tz'aqet ta ri kikoten ri nik'oje' kan pa taq kánima, achi'el ri kikoten ri k'o wik'in yin. 14 Rije' kan nuya'on-wi k'a ri ach'abel chike. Jak'a ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew xeketzelaj, roma rije' man e richin ta chik re ruwach'ulew, achi'el yin man in richin ta re ruwach'ulew. 15 Man k'a nink'utuj ta chawe chi ke'awelesaj yan el chuwech re ruwach'ulew richin ye'akol. Ri nink'utuj k'a chawe, chi ke'ato', y man taya' q'ij chi ri Itzel-Wineq nich'akon chikij. 16 Rije' kan man e richin ta k'a re ruwach'ulew, achi'el yin man in richin ta chuqa' re ruwach'ulew. 17 Ri ach'abel jari' ri qitzij. Roma ri' rik'in ri ch'abel ri', kan ke'ach'ara' richin xaxe ye'ok awichin rat. 18 Y kan achi'el rubanik ri xaben-pe chuwe yin richin xinateq-pe chubanik ri asamaj, kan keri' chuqa' xinben yin chike. 19 Koma rije' yin kan ninch'er k'a wi' richin ri samaj, richin ta keri' chuqa' rije' kan tikich'ara-ki' chupan ri qitzij. 20 Nata' Dios, yin man xaxe ta k'a pa kiwi' re tzeqelibey wichin nink'utuj ri awutzil, xa kan keri' chuqa' nink'utuj chawe pa kiwi' konojel ri xtikikuquba' kik'u'x wik'in roma ri kich'abel ri yetzeqeliben wichin. 21 Ninwajo' chi konojel rije' kan junan ta kiwech, achi'el ri qabanon roj, chi xa jun qabanon. Roma rat nata' Dios kan atk'o wik'in yin, y yin, kan ink'o chuqa' awik'in rat. Chuqa' ninwajo' chi rije' junan ta kiwech qik'in roj. Keri' niq'alajin ta chikiwech ri winaqi' ri xa k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew, chi yin, kan ja rat ri xataqo-pe wichin. 22 Yin kan xinya' yan k'a kiq'ij achi'el ri aya'on-pe rat chuwe yin, richin keri' xa jun ta k'a xtikiben, achi'el qabanon roj junan qawech. 23 Yin kan xintun-wi' kik'in rije', y rat kan atunun-awi' wik'in yin, richin keri' rije' kan jun ta k'a xtikiben. Y koma rije' xtetamex ta k'a koma ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew, chi yin ja rat, nata' Dios, ri xataqo-pe wichin. 24 Nata' Dios, yin kan ninwajo' k'a chi konojel ri e aya'on chuwe xkebek'oje' ta k'a wik'in richin chi nikitz'et ri nuq'ij-nuk'ojlen ri aya'on. Xaya' chuwe roma xinawajo' yan toq k'a man jani k'o ta re ruwach'ulew. 25 Nata' Dios, rat ri at choj rik'in ronojel, man k'a etaman ta awech koma ri winaqi' ri xa k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew. Jak'a yin, kan wetaman awech, y re e tzeqelibey wichin re xe'aya' chuwe kan xketamaj k'a chuqa' chi ja rat ri xataqo-pe wichin. 26 Kan nuq'alajirisan-wi k'a ri abi' chikiwech, y kan k'a xtinq'alajirisaj na k'a más, richin keri' ri ajowabel ri achoq ik'in in awajowan-wi yin, kan ja ta k'a chuqa' ri' xtik'oje' kik'in rije'. Y yin xkik'oje' pa taq kánima rije', xcha'.

Juan 18

1 Toq ri Jesús rubin chik k'a ronojel re', rija' e rachibilan ri rutijoxela' xel-pe. K'ari' xebe k'a juk'an ruchi' ri ti ch'uti'n raqen-ya' Cedrón, akuchi k'o jun qejoj, y chiri' k'a xe'ok-apo. 2 Ri Judas, ri nijacho richin ri Jesús, kan retaman k'a chuqa' ri akuchi xe'apon-wi ri Jesús y ri rutijoxela', roma ri Jesús k'iy bey xeruk'uaj ri chiri'. 3 Roma ri' ri aj-raqen kichin ri e sacerdote y ri fariseo xekiteq-el jujun chajinela' richin ri rachoch ri Dios richin nikachibilaj-el ri Judas e rachibilan-el ri jun tzobaj aj-labal aj-Roma. Rije' kan kik'ualon k'a candil y q'aq' richin saqil, y chuqa' kik'ualon jalajoj ruwech kamisabel. K'ari' ri Judas xeruk'uaj-el ri chiri'. 4 Ri Jesús kan retaman k'a achike ri peteneq chirij y achike ri xtuk'uluwachij. Roma ri' toq kan xbe k'a chikik'ulik ri e peteneq chapoy richin y xuk'utuj chike: ¿Achike k'a ri nikanoj?, xcha' chike. 5 - 6 Rije' xkibij: Roj ja ri Jesús aj-Nazaret ri niqakanoj, xecha'. Y ri Jesús jari' toq xubij chike: Ja yin ri', xcha'. Y jak'a toq xubij keri', jari' k'a toq ri winaqi' ri' xetzolin chikij, y kejaq'eq' xetzaq pan ulew. Y ri Judas kan k'o k'a chuqa' kik'in rije'. 7 Jari' k'a toq ri Jesús xuk'utuj chik chike jun bey: ¿Achike k'a ri nikanoj?, xcha'. Y ri winaqi' ri' xkibij chik jun bey: Roj ja ri Jesús aj-Nazaret niqakanoj, xecha'. 8 Y rija' xubij chike chi rije' xkak'axaj yan k'a chi ja rija' ri Jesús. Y wi kan ja rija' ri nikikanoj, tikiya' k'a q'ij chike ri ka'i-oxi' ri e rachibilan chi kebe na. 9 Rija' keri' ri xubij, richin keri' nibanatej na k'a achi'el ri rubin toq xubij: Nata' Dios, chike k'a ri winaqi' ri xe'aya' chuwe, kan man jun k'a ri xtisach ta kan chike, nicha'. 10 Jak'a ri Simón Pedro ruk'uan k'a espada, y xrelesaj richin xuchoy ruxikin ri Malco, ri rusamajel ri nimalej sacerdote. 11 Jak'a ri Jesús xubij chire ri Pedro: Tayaka-qa la espada. ¿Rat kan nach'ob chi rik'in la xaben, yin kan yikolotej chuwech ri tijoj-poqonal ri rubin-pe ri nata' chi kan k'o chi nink'owisaj?, xcha'. 12 Jari' k'a toq ri aj-labal aj-Roma y ri chajinela' richin ri rachoch ri Dios xkichop ri Jesús y xkixim-el. 13 Nabey k'a xkik'uaj-el ri Jesús chuwech ri jun achin rubini'an Anás, ri rujinan ri Caifás. Y ri juna' ri' chuqa' ja ri Caifás ri nimalej sacerdote. 14 Y kan ja ri Caifás biyon chike ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij chikikojol ri judío, chi más utz chi xaxe jun ri niken pa kik'exel konojel winaqi', y mani chi konojel yeken xaxe roma ri jun ri'. 15 Ri Simón Pedro rachibilan jun chik tijoxel, kan e tzeqetel k'a el chikij ri e chapayon-el richin ri Jesús. Ri jun chik tijoxel kan etaman k'a ruwech roma ri Anás ri nimalej sacerdote, roma ri' choj xok-apo chuwa-rachoch. 16 Jak'a ri Pedro xa man xok ta ok. Rija' xk'oje' kan ri chiri' chunaqaj ri okibel. K'ari' ri tijoxel ri etaman ruwech, xbe'el chik k'a pe y xch'on rik'in ri ixoq ri chajinel ri chiri', richin xukusaj k'a apo ri Pedro. 17 Kan jari' k'a toq ri ixoq ri' xubij chire ri Pedro: ¿Man kami at tijoxel ta chuqa' rat richin re achin chapon-pe?, xcha'. Jak'a rija' xubij chi ni. 18 Jak'a ri samajela' chupan ri jay ri' y ri chajinela' richin ri rachoch ri Dios, roma ri tew najin, kiboxon k'a jun q'aq' y e pa'el-apo chuwech richin nikimeq'-ki'. Chuqa' ri Pedro xjel k'a apo kik'in, rumeq'on-apo-ri' chuchi' ri q'aq'. 19 Jak'a ri Anás, ri nimalej sacerdote, xuk'utuj k'a chire ri Jesús ri kibanik ri kan ye'ojqan richin y chuqa' xuk'utuj chire chirij ri rubanik ri tijonik ri nuya' chike ri winaqi'. 20 Jak'a ri Jesús xubij: Yin kan pa saqil in ch'owineq-wi chike konojel winaqi'. In ch'owineq chikiwech ri pa rachoch ri Dios y ri pa taq jay ri nikimol-wi-ki' konojel ri qawinaq judío richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Y man jun nubin ta pan ewel. 21 ¿Achike k'a roma toq rat xa chuwe yin ri nak'utuj-wi? Tak'utuj chike ri e ak'axayon wichin. Tak'utuj chike achike ri e nubin. Y tatz'eta' na pe, rije' jebel ketaman achike ri nubin yin chike, xcha'. 22 Toq ri Jesús rubin chik qa re ch'abel re', jun chike ri chajinela' ri kan k'o-apo ri chiri' chunaqaj ri Jesús xuya' jun q'a' chire, y xubij: ¿Achike roma kere' xach'on-apo chire la nimalej sacerdote?, xcha'. 23 Jak'a ri Jesús xubij chire ri chajinel ri': Wi k'o ch'abel ri man ja ta rubixik xinben-apo chire, taq'alajirisaj achike ri man pa rubeyal ta ri xinbij-apo. Y wi ronojel ri xinbij-apo, qitzij, ¿achike k'a roma toq xaya' jun q'a' chuwe?, xcha' ri Jesús. 24 K'ari' ri Anás xuteq k'a apo ri Jesús chuwech ri Caifás, ri jun chik nimalej sacerdote. Y ri Jesús kan ximon k'a toq xuk'uex-el. 25 Rokik ri' ri Pedro pa'el-apo chuchi' ri q'aq' rumeq'on-ri'. Y ek'o k'a ri xek'utun chire: ¿Man at rutijoxel ta k'a re jun achin re chapon?, xecha' chire. Jak'a ri Pedro xrewaj, y xubij chi ni. 26 Y jun k'a chike ri rusamajela' ri nimalej sacerdote, rach'alal juba' ri achin ri xelesex ruxikin roma ri Pedro, xuk'utuj k'a chire y xubij: ¿Man ja ta k'a rat ri xatintz'et chi atk'o rik'in ri Jesús ri chiri' akuchi xbeqachapa-pe?, xcha' chire. 27 Jak'a ri Pedro xrewaj chik jun bey chi rija' tijoxel richin ri Jesús. Y kan jari' toq xbesik'in-pe jun mama'. 28 Nimaq'a' yan xkelesaj-el ri Jesús ri chiri' pa rachoch ri Caifás, richin chi nibejach pa ruq'a' ri Pilato ri k'o chiri' pa jay richin q'atbel-tzij. Jak'a ri e uk'uayon-apo richin ri Jesús man k'a xe'ok ta apo ri pa jay, roma chike rije' xa xajan y man xkajo' ta ye'ok man e ch'ajch'oj ta. Roma wi man e ch'ajch'oj ta man yetikir ta nikinimaq'ijuj ri Solbelri'il. 29 Roma ri' ri Pilato xbe'el k'a pe y xuk'utuj chike ri e uk'uayon-apo ri Jesús: ¿Achike k'a chi sujunik ik'amon-pe chirij re jun achin re xo'ijacha' pa nuq'a'?, xcha'. 30 Y rije' xkibij chire: Wi ta re achin re' man ta banoy ch'a'oj, man ta xoqapaba' chawech richin naq'et-tzij pa ruwi', xecha'. 31 Jari' toq ri Pilato xubij chike: Tik'uaj chik k'a el y tiq'ata-tzij pa ruwi' kan achi'el ri nubij ri ipixa', xcha'. Jak'a rije' xkibij chire: Roj man jun q'atbel-tzij pa qaq'a' richin niqabij chi tikamisex jun wineq, xecha'. 32 Y kan jare' k'a nibanatej ri rubin chik ri Jesús pa ruwi' ri rukamik. 33 K'ari' ri Pilato xok chik k'a apo ri pa jay. Xroyoj k'a ri Jesús y k'ari' xuk'utuj chire: ¿Ja rat ri ki-rey ri judío?, xcha'. 34 Jak'a ri Jesús xubij chire ri Pilato: ¿Re xak'utuj chuwe, kan awik'in rat peteneq-wi re na'oj re', o xa ch'aqa' chik winaqi' ri e biyon-pe chawe?, xcha'. 35 Jari' k'a toq ri Pilato xubij chire ri Jesús: Yin kan man in judío ta. Ri xejacho awichin pa nuq'a' ja ri awinaq y ri aj-raqen kichin ri sacerdote. ¿Achike k'a ri amak ri abanon?, xcha'. 36 Y ri Jesús xubij k'a chire ri Pilato: Yin man in rey ta richin re ruwach'ulew. Roma wi ta yin in rey richin re ruwach'ulew, konojel ta ri e samajela' wik'in, ye'ajin ta chik chi oyowal, richin man yijach-el pa kiq'a' ri achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij chikikojol ri nuwinaq, xcha'. 37 Jak'a ri Pilato xubij chire ri Jesús: ¿Kan at rey wi k'a rat?, xcha'. Ri Jesús jari' k'a toq xubij chire: Ja', keri'. Yin kan in rey wi achi'el ri xabij. Kan richin wi k'a ri' toq xiqaqa-pe achi'el wineq chuwech re ruwach'ulew; richin chi ninq'alajirisaj ri qitzij chikiwech ri winaqi'. Y konojel k'a ri yeniman y e richin chik ri qitzij, kan nikiben-wi k'a ri ninbij yin chike, xcha'. 38 Y ri Pilato xuk'utuj k'a chire ri Jesús: ¿Achike k'a ri' ri qitzij?, xcha'. Y toq rubin chik k'a kan keri' chire ri Jesús, rija' xa xel chik k'a el ri chiri' pa jay richin xbech'on kik'in ri judío y xubij chike: Yin man jun ch'a'oj ninwil chi rubanon ta re jun achin re'. 39 Jak'a ronojel juna' chupan re q'ij re' rix nik'utuj chi yin ninkol-el jun chike ri iwinaq ri ek'o pa cárcel. ¿Re wakami, rix niwajo' chi yin ninkol-el re achin rey iwichin rix judío?, xcha' chike. 40 Jak'a ri winaqi' ri', kan rik'in ronojel kuchuq'a' xech'on-apo chire ri Pilato y xkibij: Ja ri Barrabás takolo-el y man ja ta re achin re', xecha'. Y ri Barrabás xa jun achin eleq'om.

Juan 19

1 Roma ri' ri Pilato, xuya' ri Jesús pa ch'ayikil. 2 chirij ri' ri aj-labal aj-Roma xkipach'uj jun q'ayis ri janila ruk'ixal. Kan achi'el jun corona xkiben chire, y k'ari' xkiya' pa rujolon ri Jesús. K'ari' xkiya' chuqa' jun tzieq q'eqq'oj-keq chirij, kan achi'el wi ri yekikusala' ri rey. 3 K'ari' ri aj-labal ri' nikibila' k'a apo chire ri Jesús: ¡Tik'oje' aq'ij ak'ojlen, rat ri ki-rey ri judío!, yecha'. Y kan nikiyala' k'a chuqa' q'a' chire. 4 Jari' k'a toq ri Pilato xel chik pe jun bey ri pa jay richin xoch'on chikiwech ri winaqi', y rija' xubij k'a chike: Titzu', ja achin re' ninwelesaj-pe chiwech, richin tiwetamaj chi rija' xa man jun ch'a'oj ninwil chirij, xcha'. 5 Toq ri Jesús xbe'el k'a pe, kan k'a rukusan na k'a ri achi'el corona ri banon rik'in k'ix y ri tzieq q'eqq'oj-keq. Jari' toq ri Pilato xubij: Jare' k'a ri achin, xcha'. 6 Kan xaxe k'a xkitz'et ri Jesús, ri aj-raqen kichin ri e sacerdote y ri kichajinela', kan rik'in k'a ronojel kuchuq'a' xech'on y xkibij: ¡Tataqa' rukamisaxik chuwech cruz! ¡Tataqa' rukamisaxik chuwech cruz!, xecha'. Jari' toq ri Pilato xubij chike: Yin man jun ch'a'oj ninwil chirij, richin keri' ninteq ta rukamisaxik chuwech cruz. Tik'uaj-el rix y tikamisaj chuwech cruz, xcha' rija'. 7 Jak'a rije' xkibij-apo: Rija' nubij chi ruk'ajol ri Dios, y roma ri' k'o chi niqaqa ri kamik pa ruwi', roma kan keri' nubij ri qapixa', xecha'. 8 Ri Pilato kan k'o-wi chik xibinri'il rik'in, y toq xrak'axaj ri xkibij ri winaqi', xpe k'a más xibinri'il chire. 9 K'ari' rija' xok chik k'a apo ri pa jay y xuk'utuj chire ri Jesús: ¿Akuchi k'a kape-wi rat?, xcha' chire. Jak'a ri Jesús man jun k'a ch'abel xubij. 10 Jari' toq ri Pilato xubij chire ri Jesús: ¿Achike k'a roma toq man jun tzij nabij-pe chuwe? ¿Man awetaman ta k'a chi yin k'o q'atbel-tzij pa nuq'a' richin yakamisex chuwech cruz ó richin yatinkol chuwech chuqa'?, xcha'. 11 Y ri Jesús xubij: Man jun ta aq'atbel-tzij pa nuwi', wi man ta roma ri Dios. Roma k'a kan ja rija' yoyon-pe q'atbel-tzij pan aq'a', roma ri' k'o aq'a' chuwe. Y wi xkinateq pa kamik, kan k'o k'a amak, jak'a ri más nim kimak ja ri xijacho pan aq'a', xcha' ri Jesús. 12 Kan jari' k'a toq ri Pilato xutej ruq'ij richin nukol ta el. Jak'a ri winaqi' xech'on k'a rik'in ronojel kuchuq'a', y xkibij: Wi xtakol-el, man k'a junan ta chik awech rik'in ri rey richin Roma. Roma xabachike k'a ri nibin chi rija' jun rey, kan nretzelaj k'a ri César ri', xecha'. 13 Toq ri Pilato xrak'axaj k'a ri tzij ri xkibij ri winaqi' chire, xubij chi telesex-pe ri Jesús. Jak'a rija' xbetz'uye-pe ri akuchi kan tuq'et-wi tzij ri akuchi nibix Bey ri Banon Rik'in Abej chire, y ri pa kich'abel ri judío nibix Gabatá chire. 14 Ri q'ij ri', jari' toq nitiker k'a ri kinimaq'ij ri judío richin nikinataj toq ri Dios xuya' ri Solbelri'il. Y pa nik'aj-q'ij la'eq chire ri q'ij ri' toq ri Pilato xubij chike ri winaqi' ri e apowineq chiri': Jak'a i-rey re', xcha' chike. 15 Jak'a ri winaqi' ri kimolon-apo-ki', rik'in k'a kuchuq'a' xech'on-apo y xkibij: ¡Tikamisex! ¡Tikamisex! ¡Tikamisex chuwech cruz!, xecha-apo. K'ari' ri Pilato xubij k'a chike: ¿Ja ri i-rey ri niwajo' chi ninteq rukamisaxik chuwech cruz?, xcha'. Jak'a ri aj-raqen kichin ri sacerdote xa xkibij k'a apo: ¡Xaxe ri César ri qa-rey roj!, xecha'. 16 Jari' toq ri Pilato xujech k'a el ri Jesús pa kiq'a' ri xkekamisan richin chuwech cruz; y rije' xkik'uaj-el. 17 Y ri Jesús kan ruk'uan k'a el ri cruz ruchapon k'a el bey, roma kan jari' k'a uk'uan-el richin nibekamisex chuwech, pa ruwi' ri jun juyu' rubini'an Akuchi k'o-wi ri Baq Richin Jolomaj, ri pa ch'abel hebreo nel chi tzij Gólgota. 18 Toq xe'apon el chiri' pa ruwi' ri juyu', xkibajij k'a ri Jesús chuwech ri cruz. Kan keri' chuqa' xban chike e ka'i' chik achi'a'. Y pa kinik'ajal ri e ka'i' achi'a' ri', chiri' k'a xk'oje-wi ri Jesús. 19 Ri Pilato kan k'o k'a jun tzij ri xuteq rubixik chi titz'ibex-el y jari' k'a ri xk'oje' pa ruwi' ri cruz. Ri tzij ri' nubij: Jesús aj-Nazaret, ki-rey ri judío, nicha'. 20 Ri tzij ri', kan konojel k'a ri winaqi' yetz'eton kan, roma ri chiri' ri akuchi xbajix-wi ri Jesús, kan naqaj k'a k'o-wi chire ri Jerusalem. Ri tzij ri', kan pan oxi' k'a ch'abel ri tz'iban-wi-el. Kan tz'iban k'a ri pa kich'abel ri judío, pa kich'abel ri aj-Grecia y pa kich'abel chuqa' ri aj-Roma. 21 Jak'a ri aj-raqen kichin ri e sacerdote xbekich'ojij chire ri Pilato: Man ta xatz'ibaj ri tzij ri nubij chi qa-rey roj judío. Tajala' k'a rubanikil y tatz'ibaj chi ja rija' ri xbin chi qa-rey roj judío, xecha'. 22 Jak'a ri Pilato xubij chike ri aj-raqen ri': Ri xintz'ibaj yan, kan tz'ibatel chik k'a ri', xcha' chike. 23 Jak'a ri aj-labal ri xebajin richin ri Jesús chuwa ri cruz, toq rije' e k'achojineq chik kan chire ri', xebekik'ama' k'a pe ri rutziaq ri Jesús; tzieq ri e kelesan kan chirij. Re tzieq re' xkijech chikiwech rije'. Kaji' k'a xkiben chire, roma e kaji' rije'. Xa jak'a ri jun tzieq ri nim raqen ri maneq rutz'isbal. Kan pa rukemik ri xa jun rubanik. 24 Roma ri' toq rije' xkibila' k'a chikiwech: Man tiqaretz re jun tzieq re'. Xa tiqaya' pan etz'anen, richin keri' xa jun ri nuk'uan-el, xecha'. Ri xbanatej k'a rik'in ri rutziaq ri Jesús, kan tz'ibatel-wi kan chupan ruch'abel ri Dios. Roma nubij: Ri nutziaq kan xkich'arala' k'a chikiwech, y kan xkibanala' k'a sakinik pa ruwi', nicha'. Y kan keri' wi xkiben ri aj-labal. 25 Ri chiri' chuxe' apo ri cruz ri bajin-wi ri Jesús, k'o k'a apo ri María ri rute' y chuqa' jun rach'alal rija'. Chuqa' ek'o-apo ri María ri rixjayil ri achin rubini'an Cleofás y ri María aj-Magdala. 26 Toq ri Jesús xutz'et k'a pe ri rute' y ri rutijoxel ri janila nrajo', xubij k'a chire ri rute': Tabana' chire chi kan ja rija' ri achi'el awal, xcha'. 27 Chuqa' xubij chire ri rutijoxel: Tabana' chire chi kan ja rija' ri achi'el ate', xcha'. Y ri tijoxel kan xunimaj-wi, roma ri' kan jari' k'a toq xuk'ul ri María pa rachoch. 28 Roma ri Jesús kan retaman chik k'a chi ronojel xk'achoj yan y kan k'o chi nibanatej na ronojel ri tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios, roma ri' xubij: Nichaqi'j nuchi', xcha'. 29 Ri chiri', kan k'o-apo jun k'ojelibel ri nojineq rik'in ch'amilej vino. Jun chike ri aj-labal, chupan ri ch'amilej vino ri' xumuba-el jun achi'el bo'j rubanik, y xuya-el chutza'n jun ti che' hisopo, y k'ari' xuya-q'anej chire richin nutz'ub. 30 Toq ri Jesús rutz'ubun chik k'a kan ri bo'j ri', rija' xubij: Xk'achoj k'a ronojel, xcha'. Kan jari' k'a toq xulukuba-pe ri rujolon y xujech ri ránima. 31 Ri q'ij ri', konojel judío nikibanala' chik rutzil ronojel, roma nitiker yan qa ri jun nimalej kinimaq'ij y chuqa' ri uxlanibel-q'ij. Y roma man ruk'amon ta k'a chi ri achi'a' ri' yek'oje' ta kan chuwech ri ki-cruz chupan ri uxlanibel-q'ij, roma ri' toq ri achi'a' ri kan k'o kiq'ij xebe rik'in ri Pilato y xbekik'utuj chire richin chi tiq'ajalox ri kaqen ri ek'o chuwech cruz, richin chi yeken yan qa, richin keri' yeqasex-pe. 32 Roma ri' ri aj-labal kan xe'apon-wi k'a kik'in ri ek'o chuwech ri cruz richin xkiq'ej k'a ri kaqen. Xkiq'ej ri ka'i' raqen ri nabey y kan keri' chuqa' xkiben rik'in ri jun chik. 33 Jak'a toq xe'apon rik'in ri Jesús, xa man xkiq'ej ta chik ri raqen, roma xkitz'et chi rija' kamineq chik. 34 Man rik'in ri' jun chike rije' xuju' ri rutza'n ri rukum pa ruk'alk'a'x ri Jesús, y kan jari' k'a toq xbe'el-pe kik' y ya'. 35 Y ri xtz'eton chi keri' xbanatej, kan nuq'alajirisaj k'a chi kan qitzij wi richin chi'iwonojel ta rix ninimaj chuqa'. Ri xq'alajirisan kan xubij ri qitzij, y kan retaman chi ri rutzijol kan qitzij wi. 36 Roma ri xbanatej, kan xbanatej richin keri' qitzij nik'ulun ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios. Roma ri tz'ibatel kan, nubij chi kan man jun k'a rubaqil rija' ri xtikiq'ej ta. 37 Y chupan ri ruch'abel ri Dios, kan k'o chik k'a jun ri tz'ibatel kan chirij ri Jesús, y nubij: Kan xtikitzu-wi k'a ri jun ri xkiju' jun kum pa ruch'akul, nicha'. 38 K'o k'a jun achin rubini'an José aj-Arimatea, y stape' rija' jun tzeqelibey richin ri Jesús, man jun bey xuq'alajirisaj-ri' roma nuxibij-ri' chikiwech ri ch'aqa' chik achi'a' ri kan k'o-wi kiq'ij. Rija' xapon rik'in ri Pilato richin xberuk'utuj utzil chire richin tuya' ri ruch'akul ri Jesús chire richin numuq. Y ri Pilato xuya' q'ij chire. K'ari' ri José xberuqasaj-pe ri ruch'akul ri Jesús y xuk'uaj-el. 39 Chuqa' ri jun achin rubini'an Nicodemo, ri achin ri xapon rik'in ri Jesús pa jun aq'a', xapon rik'in ri José ruk'uan-apo mirra y áloe xolon rik'in ch'aqa' chik jalajoj kiwech jubulej taq aq'om richin xuya' chirij ri ruch'akul ri Jesús. Ruk'uan k'a apo jun kintal la'eq ri jubulej aq'om ri'. 40 K'ari' ri José y ri Nicodemo, xkibir ri ruch'akul ri Jesús pa taq tzieq ri kan k'o ri jubulej aq'om ri' chirij. Rije' kan keri' k'a xkiben roma ri winaqi' judío keri' wi nikiben kik'in ri kikaminaq. 41 Pa ruwi' k'a ri juyu' ri xbajix-wi ri Jesús chuwa ri cruz, ri chunaqaj-apo, k'o k'a jun qejoj. Y ri chiri' k'o k'a jun jul k'oton richin kamineq ri man jani ukusan ta. 42 Y chiri' chupan ri jul ri' xkiya-wi ri ruch'akul ri Jesús, roma ri jul ri' naqaj k'o-wi, xa xqaq'ij yan chikiwech y nitiker yan qa ri uxlanibel-q'ij.

Juan 20

1 Chupan k'a ri nabey q'ij richin ri semana, ri María aj-Magdala xbe k'a chuchi' jul. Kan nimaq'a' yan k'a ri xbe, y kan k'a q'equ'm na. Jari' toq xutz'et chi ri abej tz'apebel-ruchi' ri jul xa elesan chik el. 2 Rija' junanin k'a xtzolin y xbe k'a rik'in ri Simón Pedro y rik'in chuqa' ri jun chik tijoxel ri janila xajowex roma ri Jesús. Ri María aj-Magdala xuya' k'a rutzijol chike y xubij: Ek'o xe'elesan-el ri ruch'akul ri ajaw Jesús pa jul, roma maneq chik. Y wakami man qetaman ta akuchi xbekiya-wi kan, xcha' rija'. 3 Roma ri' ri Pedro y ri jun chik tijoxel kan jari' xe'el-el y xebe chuchi' ri jul. 4 Junanin xebe chi e ka'i'. Xa jak'a ri jun chik tijoxel más anineq nibiyin, roma ri' xuya' kan ri Pedro, y jari' ri xapon nabey chuchi' ri jul. 5 Ri tijoxel ri' xluke' k'a qa richin ninachan-apo ri pa jul, jak'a man xok ta apo. Y rija' xerutz'et k'a ri tzieq ri achoq ik'in biron-wi-el ri ruch'akul. 6 Jari' k'a toq xapon chik ri Simón Pedro. Rija' kan choj k'a xok-apo ri pa jul, y xutz'et k'a ri tzieq ri ek'o kan chiri'. 7 Jak'a ri tzieq ri pisben rujolon ri Jesús, juk'an chik k'o-wi kan, y kan achi'el toq rukusan, kan keri' rubanon. Kan man junan ta k'o kik'in ri ch'aqa' chik tzieq. 8 K'ari' xok chuqa' apo ri jun chik tijoxel, y toq rija' okineq chik apo, xutz'et k'a ronojel y xunimaj chi xk'astej na wi el. 9 Ri tijoxela' kan k'a toq xkitz'et na, k'ari' xkinimaj roma man q'axineq ta chikiwech ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios chi ri Jesús kan k'o chi nik'astej-pe chikikojol ri kaminaqi'. 10 Y ri ka'i' tijoxela' ri' xetzolin kik'in ri kachibil. 11 Jak'a ri María aj-Magdala noq' xk'oje' kan ri chiri' chuchi' ri jul. Y toq rija' janila noq', xluke-qa richin xnachan-ok chupan ri jul. 12 Jari' k'a toq xerutz'et-ok e ka'i' ángel ri e kikusalon saqilej taq tzieq. Ri jun tz'uyul ri akuchi xli'e-wi ri rujolon ri Jesús y ri jun chik akuchi ri xk'oje-wi ri raqen. 13 Y rije' xkik'utuj k'a pe chire ri María ri achike roma toq noq'. Roma ri' rija' xubij chike: Yin yinoq', roma ek'o xe'elesan-el ri ruch'akul ri wajaw Jesús y man wetaman ta akuchi xbekiya-wi kan, xcha'. 14 Toq rija' rubin chik k'a qa ri ch'abel ri', xtzu'un chirij. Rija' kan xutz'et-wi k'a chi k'o jun ri pa'el-apo ri chiri', jak'a man xretamaj ta ruwech chi ja ri Jesús ri k'o-apo chiri'. 15 Jari' k'a toq ri Jesús xuk'utuj chire ri María: ¿Achike k'a roma toq janila oq'ej naben y achike chuqa' ri nakanoj?, xcha'. Y ri María xuch'ob k'a chi ri nich'on-apo rik'in ja ri nisamajin ri ulew ri', roma ri' toq rija' xubij chire: Wi ja rat ri xatuk'uan-el ri ruch'akul ri wajaw Jesús, tabij k'a chuwe akuchi xaya-wi kan, y yin xtinkanoj k'a akuchi xtinya-wi, xcha'. 16 Jak'a ri Jesús xch'on chik k'a apo chire y xubij: María, xcha'. Y ri María kan jari' k'a xretamaj ruch'abel ri Jesús, xupiskolij-ri' y xubij chire: Raboni, xcha'. Roma ri judío keri' nikibij chire jun tijonel. 17 K'ari' ri Jesús xubij chire ri María: Man kinaq'etej roma man jani kibe rik'in ri nata' ri chila' chikaj. Xa kabiyin chubixik chike ri e nutijoxela', chi yin kan yibe k'a rik'in ri nata', ri kan itata' chuqa' rix. Kan yibe k'a rik'in ri nu-Dios, ri i-Dios chuqa' rix, xcha'. 18 K'ari' ri María, kan xbe na wi kik'in ri tijoxela', richin xberuya' rutzijol chike chi xutz'et ri ajaw Jesús, y richin chuqa' xberuya' rutzijol chike ri bin-el chire. 19 Toq xok k'a pe ri aq'a' chupan ri q'ij ri', ri tijoxela' kimolon-ki' pa jun jay, jak'a kan e kitz'apelon k'a ri ruchi' ri jay ri ek'o-wi, roma rije' kan kixibin-ki' chikiwech ri achi'a' ri kan k'o kiq'ij. Y jari' k'a toq xkitz'et ri Jesús pa kinik'ajal. Y xubij chike: Ja ta k'a ri uxlanen xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel, xcha'. 20 Toq rija' rubin chik k'a qa ri ch'abel ri' chike, kan xeruk'utula' k'a ri rusokotajik chikiwech; ri ruq'a' y ri ruk'alk'a'x. Y ri tijoxela' kan janila xekikot, roma xkitz'et chi kan ja wi ri ajaw Jesús. 21 K'ari' ri Jesús xubij chik k'a jun bey chike: Ja ta k'a ri uxlanen xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel. Wakami k'a kan yixinteq-el, achi'el xiruteq-pe yin ri nata', chubanik ri rusamaj, xcha'. 22 Toq rubin chik k'a qa ri ch'abel ri', xeruxupuj y xubij chike: Kan tik'ulu' k'a ri Loq'olej Espíritu. 23 Y wi rix kan nikuy k'a rumak jun wineq, kan xtikuyutej-wi k'a rumak chuqa' chuwech ri Dios. Jak'a ri xa man xtikuy ta rumak, ri Dios kan man xtukuy ta chuqa' rumak ri wineq ri', xcha' ri Jesús. 24 Jak'a ri Tomás ri nibix kua'ch chire, ri jun chike ri kablajuj rutijoxela' ri Jesús, xa man k'o ta kik'in ri rachibil, toq ri Jesús xok'ulun chikikojol. 25 Chirij ri' ri tijoxela' ri e rachibil ri Tomás xkibij chire: Roj xqatz'et ri ajaw Jesús, xecha'. Jak'a rija' xa xubij chike: Wi man nintz'et ta ri sokotajik ri xeruk'uaj ri ruq'a' koma ri clavo y man ninju' ta ri nuq'a' pa ruk'alk'a'x ri xwopotej roma ri kum, man xtinnimaj ta, xcha'. 26 Waqxaqi' yan k'a q'ij ri' toq ri tijoxela' xkitz'et ri Jesús. Rije' kan kimolon chik k'a ki' jun bey, kitz'apen k'a ki' pa jay y k'o k'a ri Tomás kik'in. Jari' k'a toq ri Jesús xapon chik pa kinik'ajal y xubij chike: Ja ta k'a ri uxlanen xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel, xcha'. 27 Kan jari' k'a xubij chire ri Tomás: Taju-pe ri ruwi-aq'a' wawe' y ke'atzu' re nuq'a' e sokotajineq. Taya-pe la aq'a' pa nuk'alk'a'x y taju-pe chupan re sokotajik ri xuben ri kum. Kan tanimaj k'a, y man taben chi man nanimaj ta, xcha'. 28 K'ari' ri Tomás xubij chire ri Jesús: Kan ja rat k'a nu-Dios yin y wajaw yin, xcha'. 29 Jak'a ri Jesús xubij chire: K'a wakami keri' nabij chuwe, roma kan xinatz'et na. Jak'a ri yinkinimaj y xa man yinkitz'et ta, kan jebel k'a ruwa-kiq'ij, xcha'. 30 Ri Jesús kan janila k'a k'iy meyel taq banobel ri xerubanala' chikiwech ri rutijoxela', jak'a xa man ronojel ta k'a e tz'ibatel kan chupan re wuj re'. 31 Jak'a ri e tz'ibatel kan, kan e tz'ibatel richin chi rix tinimaj k'a chi ri Jesús jari' ri Cristo ri ruk'ajol ri Dios. Y toq xtinimaj, xtik'ul ri ik'aslen ri man k'isel ta, roma kan xikuquba' ik'u'x rik'in.

Juan 21

1 Chirij ri' ri Jesús xuk'ut chik k'a ri' jun bey chikiwech ri rutijoxela'. Rija' kan ja ri chuchi' ri choy richin Galilea ri xuk'ut-wi-ri' chikiwech. Y kere' k'a rubanik toq rija' xuk'ut-ri'. 2 Ri Simón Pedro, ri Tomás ri chuqa' nibix kua'ch chire, ri Natanael ri aj-Caná ri k'o kela' pa Galilea, ri e ka'i' ruk'ajol ri Zebedeo y e ka'i' chik tijoxela', kan kik'uan k'a ki'. 3 Jari' k'a toq ri Simón Pedro xubij chike ri rachibil: Yin yibe na chuchapik ker, xcha'. Y rije' xkibij chi yebe chuqa' rik'in. Kan konojel na wi xebe y xe'ok-el pa jun barco. Rije' stape' jun aq'a' xek'ase', man jun ti ker xkichop. 4 Jak'a toq xpe ruseqerik, ri Jesús xapon y xbepa'e' k'a ri chiri' chuchi' ri ya'. Jak'a ri tijoxela' man k'a xketamaj ta pe ruwech achike ri pa'el chiri'. 5 Rija' xch'on-apo chike y xubij: ¿Man jun kami ker k'o iwik'in?, xcha-apo. Y ri tijoxela' xkibij-pe chire chi man jun. 6 K'ari' ri Jesús xubij chik apo chike: Tiya-qa la ya'l chapbel-ker re kere' pa rijkiq'a' la barco y kan ek'o k'a ker xke'ichop, xcha'. Y ri tijoxela' kan jari' k'a xkiya-qa ri ya'l chapbel-ker ri pa ya'. K'a juba' k'a ri', kan man yetikir ta chik nikelesaj-pe, roma kan janila k'iy ker ri xkiya-pe-ki'. 7 Ri jun tijoxel ri janila k'a xajowex roma ri Jesús, kan jari' k'a toq xch'on-apo chire ri Pedro y xubij k'a chire: La xch'on-pe chiqe, ja ri ajaw Jesús, xcha'. Y ri Pedro, kan xaxe xrak'axaj keri', kan jari' xrukusaj-pe ri jun chik rutziaq ri relesan kan chirij y xuk'eq-pe-ri' pa ya' richin nel-pe. 8 Jak'a ri ch'aqa' chik tijoxela', kan k'a ja na ri pa barco xepe-wi, y kiqiriren k'a pe ri ya'l nojineq chi ker. Man kan ta nej k'a e okineq-apo pa ruwi' ri ya'. Xa jun la'eq oxk'al jaj kiya'on kan ri ruwach'ulew. 9 Toq ri ch'aqa' chik tijoxela' xe'oqaqa y xe'el-pe ri pa barco richin xeqaqa pan ulew, xkitz'et k'a chi k'o jun q'aq' boxon y qajineq chik jebel ri racheq-q'aq'. Y pa ruwi' ri' k'o ker sa'on-qa y wey chuqa'. 10 Ri Jesús xubij k'a chike: K'o ri ker ri k'ari' ye'ichop-pe. Ke'ik'ama' k'a pe ka'i-oxi', xcha' rija'. 11 Ri Pedro xbe k'a y xjote' chupan ri barco. Kan k'a pa ya' na k'a k'o-wi kan, y xberuqasaj-pe ri ya'l nojineq chi ker. Kan e k'iy wi k'a ker nima'q ek'o chupan ri ya'l. Ek'o k'a e 153. Stape' janila e k'iy ker ek'o-pe chupan, stape' keri' xa man xraq'ach'itej ta ruwech ri ya'l. 12 K'ari' ri Jesús xeroyoj ri rutijoxela' richin nikitej kiway. Y man jun k'a chike rije' ri xk'utun ta ri achike rija', roma kan ketaman k'a chi ja rija' ri ajaw Jesús. 13 Jari' k'a toq ri Jesús xjel-apo y xuchop rujachik ri wey chikiwech, y kan keri' chuqa' xuben rik'in ri ker. 14 Y jare' k'a ri rox yan bey chi ri Jesús nuq'alajirisaj-ri' chikiwech ri rutijoxela', toq k'astajineq chik pe chikikojol ri kaminaqi'. 15 Toq xekolaj yan konojel, ri Jesús xyakatej-el y xuk'utuj chire ri Pedro: Rat Simón ri ruk'ajol ri Juan, ¿yinawajo' kami más ke chuwech ri yinkajo' rije'?, xcha' chire. Y ri Pedro xubij: Wajaw, kan keri' wi. Rat awetaman chi yatinwajo'. Ri Jesús xubij k'a chire: Kan ke'ayuq'uj y ke'achajij k'a ri taq nukarne'l, xcha'. 16 K'ari' ri Jesús xuk'utuj chik chire jun bey: Rat Simón ri ruk'ajol ri Juan, ¿kan yinawajo' k'a?, xcha' chire. Y ri Pedro xubij chik: Wajaw, kan keri' wi. Rat awetaman chi yatinwajo', xcha'. Ri Jesús xubij: Ke'ayuq'uj y ke'ak'uaj k'a ri nukarne'l. 17 Y pa rox bey, ri Jesús xubij chik chire: Rat Simón ri ruk'ajol ri Juan, ¿kan yinawajo'?, xcha'. Ri Pedro kan q'alaj wi k'a chi xpe bis pa ránima, roma ja yan ri' ri rox bey ri xk'utux chire roma ri Jesús. K'ari' ri Pedro xubij: Wajaw, rat kan ronojel k'a awetaman. Kan awetaman k'a chi yatinwajo', xcha'. Y ri Jesús xubij chik chire: Kan ke'ayuq'uj y ke'achajij k'a ri nukarne'l. 18 Kan qitzij ri ninbij chawe: Toq kan k'a at ala', kan ayon k'a rat naxim ri apan y xabakuchi k'a nawajo' yabe-wi, yabe. Jak'a toq xkarijix, xke'arik' ri aq'a' chuwech chik jun, xkaruxim, y xkaruk'uaj ri akuchi xa man niqa' ta chawech, xcha' chire. 19 Ri xubij k'a ri Jesús, kan richin xuq'alajirisaj ri achike chi kamik ri xtuk'uluwachij-el ri Pedro, richin chi nuya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. Toq ri Jesús rubin chik k'a ronojel ri', xubij k'a chuqa' chire ri Pedro: Kinatzeqelibej, xcha'. 20 Toq ri Jesús y ri Pedro e beneq, ri Pedro xtzu'un kan chirij y xutz'et k'a chi k'o jun chik tijoxel ri beneq chikij. Y ja tijoxel ri' ri janila najowex roma ri Jesús. Ja chuqa' ri' ri xraq'e-apo chuwa-ruk'u'x ri Jesús toq xkiben ri jun nima-wa'in, y ri xk'utun k'a chire ri Jesús chi achike k'a ri xtijacho richin. 21 Toq ri Pedro xutz'et k'a ri tijoxel ri', xuk'utuj chire ri Jesús chi achike k'a xtuben kan ri tijoxel ri'. 22 Jak'a ri Jesús xubij chire: Wi ta yin ninwajo' chi rija' k'a k'es na toq xkipe chik jun bey, man jun nik'atzin-wi chi jari' ri nach'ob rat. Ri ruk'amon chi naben, ja ri kinatzeqelibej, xcha' ri Jesús. 23 Re jun tzij re' ri xubij ri Jesús, kan xetamex k'a koma ri ch'aqa' chik tijoxela'. Y rije' kan xkich'ob k'a chi ri jun tijoxel ri' kan man k'a xtiken ta. Jak'a ri xubij ri Jesús xa man keri' ta nik'ulun-wi chi tzij, roma rija' xa xubij: Wi yin ninwajo' chi rija' k'a k'es na toq xkipe chik jun bey, man jun nik'atzin-wi chi jari' ri nach'ob rat, xcha'. 24 Ri tijoxel ri k'a juba' tinatex-qa, ja yin ri' ri xitz'iban ronojel re k'o chupan re jun wuj re'. Kan iwetaman k'a chi qitzij ronojel ri xinq'alajirisaj. 25 Kan k'a k'o na k'a k'iy ri samaj xerubanala' ri ajaw Jesús ri man e tz'ibatel ta kan chupan re wuj re'. Yin ninch'ob chi wi ta xetz'ibex ronojel re samaj re', man ta nuben richin yeyak ronojel ri wuj chupan chijun re ruwach'ulew. Kan keri' ta k'a.

Hechos 1

1 Nimalej Teófilo: Yin nintz'ibaj-el re jun wuj re' chawe, achi'el ri wuj ri xintz'ibaj-el chawe pa nabey. Y chupan ri wuj ri' nutz'iban k'a el ri samaj ri xutikeriba' kan rubanik ri Jesús, y ri xutikeriba' kan ruk'utik chikiwech ri winaqi'. 2 Y keri' xuben, k'a toq xuk'uex-el chila' chikaj. Jak'a toq rija' k'a man jani nibe chila' chikaj, rik'in ri ruchuq'a' ri Loq'olej Espíritu, xubij k'a chike ri e taqon roma rija' ri nik'atzin chi nikiben kan, toq rija' xtibe. 3 Y rija' kan xutej poqon y xkamisex. Jak'a toq rija' k'astajineq chik pe, xuk'utula' k'a ri' chikiwech rije' kawineq q'ij, richin tetamex chi kan k'es wi. Y k'o k'a chuqa' xubila' chike chirij ri rajawaren ri Dios. 4 Y k'o k'a jun q'ij ri Jesús y ri e rutaqon kimolon-ki', ri Jesús xubij chike: Kixk'oje' k'a re wawe' pa tinamit Jerusalem, y tiwoyobej ri nubin chiwe; tiwoyobej k'a ri rusujun-pe ri nata' chi kan nuya'. 5 Roma pa ka'i-oxi' q'ij apo, ri Dios xtuteq-pe pan iwi' ri Loq'olej Espíritu achi'el ri ya' ri xukusaj ri Juan pa kiwi' ri winaqi' ri e tzeqelibeyon richin, xcha' ri Jesús. 6 Y ri kimolon k'a ki' xkik'utuj chire ri Jesús: Ajaw, ¿man ja ta kami q'ij re' toq natzolij chik ri q'atbel-tzij pa qaq'a' roj judío?, xecha' chire. 7 Jak'a ri Jesús xubij chike: K'a ja na ri Dios nibin jampe' xtibanatej ri', y man nik'atzin ta chi niwetamaj rix. 8 Xaxe k'a tiwetamaj, chi toq ri Loq'olej Espíritu xtiqaqa-pe pan iwi', xtik'ul k'a uchuq'a', y xkiniq'alajirisaj chikiwech ri winaqi' wawe' pa tinamit Jerusalem, ri ek'o pa ch'aqa' chik tinamit wawe' pa Judea, pa ruwach'ulew Samaria, y chikiwech konojel winaqi' pa ch'aqa' chik ruwach'ulew chi nej chi naqaj, xcha' ri Jesús. 9 Y kan xaxe chik k'a ri ch'abel ri' ri xubij kan, kan jari' xuchop xbe chila' chikaj. Y ri ek'o rik'in, kan kitzuliben k'a toq xyakatej-el chikiwech, y xok-el pa jun sutz', y man chik xkitz'et ta. 10 Y rije' kan k'a kitzuliben na k'a el ri xbe chikaj. Toq k'a xkina' xebek'ulun e ka'i' achi'el achi'a' kik'in, ri kikusalon seq taq tzieq. 11 Y ri ka'i' achi'a' ri' xkibij k'a chike: Rix ri yixpe pa Galilea, ¿achike roma toq yixtzu'un chikaj? Re Jesús re xitz'et chi xbe chikaj re wakami, kan xtipe chik k'a jun bey. Y kan achi'el re xuben-el re xbe, kan keri' chuqa' xtuben ri pa ruka'n bey toq xtiqaqa-pe chila' chikaj, xecha' chike. 12 Ri e taqon roma ri Cristo xe'el k'a pe ri chiri' pa ruwi' ri juyu' Olivo, y xetzolin ri pa tinamit Jerusalem. Ri juyu' ri' man nej ta k'o-wi chire ri tinamit; xa pa jun la'eq kilómetro k'o-wi. 13 Toq xe'apon pa Jerusalem, xejote-el ri pa ruka'n wiq jay ri akuchi kan ek'o-wi-pe y jere' ri ek'o ri chiri': Ri Pedro, ri Jacob o, ri Juan, ri Andrés, ri Felipe, ri Tomás, ri Bartolomé, ri Mateo, ri Jacobo ri ruk'ajol ri Alfeo, ri Simón ri aj-labal y ri Judas ri ruk'ajol ri jun chik Jacob o. 14 Y konojel rije' kan jantape' k'a yech'on rik'in ri Dios junan, kachibilan ri María ri rute' ri Jesús, y ri ch'aqa' chik ixoqi' y chuqa' ri e rach'alal ri Jesús. 15 Y jun q'ij toq kimolon ki' jun la'eq e 120 qach'alal, ri Pedro xbepa'e-pe chikiwech, y xubij k'a chike: 16 Wach'alal, ri rey David ri xk'oje' ojer kan, xutz'ibaj k'a kan ri ch'abel ri xeruya' ri Loq'olej Espíritu pa ránima. Chiri' nich'on chirij ri Judas ri xuk'uan kibey ri winaqi' ri xebe chuchapik ri Jesús. Kan k'o-wi k'a chi xbanatej ri'. 17 Jak'a ri Judas ri' kan qachibil, y xsamej chuqa' junan qik'in, xcha'. 18 Rik'in ri méro ri xuk'ul toq xujech ri Jesús, rik'in ri' xuloq' jun ulew y chiri' xtzaq-wi; rija' xkubuku' ri rupan y xel ronojel ri rixkolob. 19 Y toq xbanatej re', konojel k'a ri winaqi' aj-Jerusalem xe'etaman, y roma ri' chupan ri kich'abel nibix Hacéldama chire ri ulew ri'. Y ri bi'aj ri' nel chi tzij: Ulew akuchi xbiyin kik'. 20 Y ri Pedro xubij chik: Roma ri' bin kan chupan ri Wuj Richin Bix chire ri Dios: Ri rachoch kan ta xtitole' kan, y kan ta man jun chik xtik'oje' kan chupan. Y chuqa' nubij: Y ri rusamaj kan jun ta chik xtik'oje' kan pa ruk'exel. Kere' nubij ri ruch'abel ri Dios. 21 Roma ri', kan nik'atzin k'a chi niqakanoj jun ruk'exel ri Judas, jak'a kan ja ri chikikojol ri qachibil ri kan jantape' ek'o-pe qik'in, y ri kan beneq-wi qik'in toq xk'oje' ri ajaw Jesús; 22 jun chike ri kan ek'o-pe qik'in toq ri Jesús xqasex ya' pa ruwi' roma ri Juan, k'a toq xbe chila' chikaj. Kan nik'atzin k'a chi nuq'alajirisaj junan qik'in roj achike rubanik toq ri Jesús xbek'astej-pe chikikojol kaminaqi', xcha' ri Pedro. 23 Y jari' xkiya-apo' kibi' e ka'i': Ri Matías, y ri jun chik rubini'an José, ri nikibij chuqa' Barsabás y Justo chire. 24 Xech'on k'a rik'in ri Dios y xkibij: Ajaw, rat ri natz'et ri qánima qonojel, tak'utu' k'a chiqawech achike k'a chike re ka'i' achi'a' re' ri acha'on, 25 richin nok kan jun taqon roma ri Cristo pa ruk'exel ri Judas, richin nipa'e' chuwech ri samaj. Roma ri Judas xa xuya' kan ri samaj, roma ri itzel xerubanala'. Y wakami rija' xapon yan akuchi ruk'amon chi napon-wi, xecha'. 26 Rije' xkiya' pan etz'anen ri achin ri xk'oje' kan pa ruk'exel ri Judas richin nok kachibil ri e julajuj ri e taqon roma ri Cristo. Y ri xch'akon ja ri Matías, y rija' xjunamatej-ruwech kik'in ri e julajuj ri'.

Hechos 2

1 Toq xoqaqa k'a ri q'ij richin nikinimaq'ijuj ri nimaq'ij Pentecostés, ri kiniman k'a ri ajaw Jesús kimolon k'a ki' pa jun jay. 2 Chaq k'ate' k'a k'o jun ri xq'ajan ri chikaj, kan achi'el toq k'o jun nimalej kaq'iq' ri niq'ajan peteneq. Y re' xunojisaj ri jay ri akuchi e tz'uyul-wi. 3 Xkitz'et k'a chi achi'el ruxaq-q'aq' ri xoqaqa pa kiwi' chikijujunal. 4 Xbanatej k'a chi ri Loq'olej Espíritu xunojisaj ri kánima, y jari' toq xech'on pa ch'aqa' chik ch'abel ri man kich'abel ta rije'. 5 Ri chiri' pa tinamit Jerusalem ri q'ij ri', e apowineq janila judío ri e peteneq pa ch'aqa' chik ruwach'ulew. 6 Roma ri janila xq'ajan, rije' xkimol-apo-ki', jak'a man ketaman ta achike xk'uluwachitej. Ri winaqi' ri' stape' kan jalajoj ruwech ch'abel yech'on-wi, jak'a kan xq'ax chikiwech toq ri e tzeqelibey richin ri Jesús xebech'on-pe, roma kan pa jalajoj k'a ruwech ch'abel xech'on-wi. 7 Kan xsach k'a kik'u'x roma ri xkak'axaj y nikibila' k'a chikiwech: ¿Achike k'a re xbanatej, roma re yeqak'axaj wakami xa taq e aj-Galilea? 8 ¿Achike k'a roma roj niq'ax chiqawech ri nikibij, toq roj xa man junan ta qach'abel chiqajujunal? 9 Roma ek'o chiqe roj ri e aj wawe' pa Judea; ek'o e peteneq ri pa ruwach'ulew Partia, ri Media, ri Elam, ri Mesopotamia, ri Capadocia, ri Ponto, ri Asia, 10 ri Frigia, ri Panfilia, ri Egipto, y ek'o chuqa' e peteneq más k'a kela' chire ri tinamit Cirene ri pa ruwach'ulew Libia. Chuqa' ek'o e peteneq pa Roma. 11 Chiqakojol roj ek'o ri kan e judío pa kalaxik, y ek'o xaxe roma ri nikinimaj ri nubij ri pixa' ri richin ri Moisés. Y ek'o k'a chuqa' winaqi' ri e peteneq ri pa Creta y ri pan Arabia. Y qonojel k'a roj xqak'axaj ri rutzijol ri meyel taq banobel ri xuben ri Dios, y kan pa taq qach'abel xqak'axaj-wi, yecha'. 12 Konojel rije' man nikil ta k'a achike nikich'ob, y nikibila' k'a chikiwech ri achike nik'ulun chi tzij re'. 13 Jak'a ek'o k'a winaqi' ri xa yetze'en-apo chikij ri yech'on jun chik ch'abel, y nikibila' k'a chi xa e q'abarela'. 14 Y ri Pedro y ri e julajuj chik ri e taqon roma ri Cristo xebepa'e-pe chikiwech ri winaqi'. Ri Pedro xch'on k'a, y xubij: Nuwinaq judío, y rix chuqa' ri ixk'o re pa Jerusalem re q'ij re', tiwak'axaj k'a ri xtinbij chiwe, y tiwetamaj 15 chi chiqe qonojel re qamolon-qi' wawe' man jun ri q'abarel ta. Man achi'el ta k'a ri nich'ob rix. Roma xa k'ari' beleje' hora richin ri nimaq'a'. 16 Re xbanatej re wakami, kan tz'ibatel k'a kan chupan ri ruch'abel ri Dios, roma ri Joel. 17 chupan ri rutz'iban kan rija', ri Dios nubij: Chupan ri ruk'isibel taq q'ij, xtinya-pe ri Loq'olej Espíritu pan iwi' chi'iwonojel rix. Y chi xtani' chi alaboni' xtikiq'alajirisaj ri ninbij chike. Y ri k'a e k'ajola', pa jun achi'el achik' xtikitz'et ri ninq'alajirisaj chike. Y ri achi'a' e rijita'q chik, pa kachik' k'a ri k'o xkenq'alajirisaj chike. 18 Kan xtinteq chuqa' ri nu-Espíritu pa kiwi' konojel ri nusamajela', chi achi'a' chi ixoqi', y rije' xtikiq'alajirisaj ri xtinbij chike. 19 chupan ri kaj xtinben chi xkebanatej ri man jun bey e tz'eton ta, y keri' chuqa', ri chuwech ri ruwach'ulew xkenben retal ri man jun bey e tz'eton. Xtinben chi xtitz'etetej kik', q'aq' y sib ri kan achi'el chik nima'q taq sutz'. 20 Ri q'ij man xtisaqirisan ta chik. Ri ik' xtok achi'el kik'. Kere' k'a ri xtibanatej toq man jani noqaqa ri q'ij wichin yin, chupan ri nimalej q'ij toq xtiq'at-tzij pa kiwi' ri winaqi', q'ij ri ruk'amon-pe nimalej xibinri'il. 21 Konojel k'a ri xkek'utun chi ja yin ri xkikolo kichin, kan xkekolotej-wi, xcha' ri Joel. 22 Nuwinaq israelita tiwak'axaj k'a jebel re xtinbij chiwe: Rix jebel iwetaman chi ri Jesús ri aj-Nazaret kan xuben k'iy meyel taq banobel. Re' kan ja ri Dios ri banayon-pe chire chi xerubanala' richin chi xq'alajin chiwech ri uchuq'a' ri ruya'on chire. 23 Jak'a ri Dios xuya' k'a q'ij chi xjach ri Jesús pan iq'a', roma kan keri' ri ruch'obon-pe. Rix xiya' pa kiq'a' aj-maki', y keri' ja rix xixkamisan chuwa ri cruz. 24 Jak'a ri Dios xk'ason richin ri Jesús y xkolotej-pe pa ruq'a' ri kamik, roma ri kamik man xtikir ta xch'akon chirij. 25 Roma ri' ri rey David rubin k'a kan: Yin kan ja k'a ri Jehová ri nuya'on pa nabey. Roma rija' kan k'o-pe naqaj richin yiruto', roma ri' man yitzaq ta. 26 Ri wánima kan janila k'a xtikikot, y ninbixaj rubi' rija'. Kan xkinuxlan k'a rik'in kuqubabel-k'u'x. 27 Rat kan man xtaya' ta k'a kan ri wánima chupan ri muqubel kamineq. Y man xtaya' ta k'a q'ij chi yin xkichuwir-qa chiri'. 28 Xtak'ut k'a chinuwech ri bey richin k'aslen, Y awik'in rat k'o kikoten richin jantape', xcha' ri David. 29 Nuwinaq, rix iwetaman chi ri qamama', ri rey David, xken y xmuq. Y ri akuchi muqun-wi, kan k'a k'o na k'a re wakami. 30 Ri David kan jun q'alajirisey richin ri xbix chire roma ri Dios. Kan retaman k'a chi ri Dios kan xuya-wi rutzij, chi jun chike ri riy-rumam rija' xtiq'aton-tzij pa ruk'exel rija'. 31 Ri David, kan achi'el xutz'et yan k'a ri xkebanatej. Roma ri' xch'on chirij ri k'astajibel richin ri rey ri'; chi ri ránima man xtik'oje' ta kan chiri' chikikojol ri kaminaqi', y chi ri ruch'akul man xtik'oje' ta chuqa' kan richin niq'ey-qa. 32 Qonojel roj, yin y re ek'o wik'in, qetaman y niqatzijoj chi ja ri Dios ri xk'ason richin ri Jesús y achoq chirij xich'on yan qa. 33 Xuk'uex chuqa' chila' chikaj roma ri rutata' Dios. Y rija' xuk'ul k'a ri Loq'olej Espíritu ri sujun chire. Toq rija' xuk'ul yan k'a ri Loq'olej Espíritu, xuteq k'a pe qik'in roj, y ja yan k'a rusamaj re' ri xitz'et y xiwak'axaj-el qik'in re wakami. 34 Keri' ri David man xbe ta chila' chikaj, jak'a xutz'ibaj k'a: Ri Jehová xubij chire ri wajaw: Katz'uye-pe re pa wijkiq'a' 35 y xkenya' pan aq'a' ri ye'etzelan awichin, xcha' ri David. 36 Tiwetamaj k'a chi'iwonojel rix nuwinaq judío chi kan qitzij wi chi ri Jesús ri xiteq rukamisaxik chuwa ri cruz, kan ja wi rija' ri banon-pe chire roma ri Dios chi ja rija' rajaw ronojel, y ri Mesías, xcha'. 37 Toq ri winaqi' xkak'axaj ri xubij ri Pedro, xq'axon janila ri kánima, y xkik'utuj k'a chire ri Pedro y chike ri ch'aqa' chik ri e taqon roma ri Cristo y xkibij: Qach'alal, ¿achike ri ruk'amon chi niqaben?, xecha'. 38 Ri Pedro xubij chike: Titzolej-pe ik'u'x rik'in ri Dios, y pa rubi' ri ajaw Jesucristo tiya' q'ij chi niya'ox ya' pan iwi', richin keri' nikuyutej ri imak. Y ri Dios xtuya' ri Loq'olej Espíritu chiwe. 39 Roma jare' ri rusujun ri Dios, man xaxe ta chiwe rix, ni chike ri iwalk'ual, xa kan chike k'a konojel winaqi' ri ek'o nej-naqaj; roma konojel k'a re' e oyon roma ri qajaw Dios, xcha' ri Pedro. 40 Ri Pedro k'o k'a ch'aqa' chik ch'abel ri xeruq'alajirisala' chike. Rija' xuya' k'a rubeyal chikiwech ri winaqi' kik'in ch'abel achi'el re': Kixel-pe chikikojol ri winaqi' ri' ri xaxe itzel ri yekibanala', richin keri' yixkolotej pe, nicha' k'a chike. 41 Ri winaqi' k'a ri xek'ulun ri ruch'abel ri Dios pa taq kánima chupan ri q'ij ri', xqasex-ya' pa kiwi' richin jun retal. Keri' chupan ri q'ij ri' e jun la'eq 3,000 winaqi' ri xjunamatej-kiwech rik'in ri Pedro y kik'in ri ch'aqa' chik ri e taqon roma ri Cristo. 42 Y kan jantape' k'a nikimol-ki' richin nikak'axaj ri kitijonik ri e taqon roma ri Cristo. Kan junan chuqa' kiwech. Junan nikimol-ki' richin nikitej ri kiway y richin nikinataj ri rukamik ri ajaw Jesús, y kan junan chuqa' yech'on rik'in ri Dios. 43 Kan konojel k'a winaqi' janila xkimey, roma ri meyel taq banobel y ri retal ri yebanalox koma ri e taqon roma ri Cristo. 44 Konojel ri kikuquban-kik'u'x rik'in ri Cristo, kan nikimol k'a ki' jantape', y chikijujunal nikiyala' k'a ri k'atzinel. 45 Y richin yekitola' ri qach'alal ri k'o nik'atzin chike, yekik'ayila' ri kulew y ri achike ri k'o kik'in. Kan keri' k'a xkiben richin jantape'. 46 Ri pa rachoch ri Dios kan q'ij-q'ij k'a ek'o-apo. Toq nikimol k'a ki' richin nikitej kiway y nikinataj ri rukamik ri ajaw Jesús, kan nikiben k'a rik'in kikoten y ronojel kik'u'x. 47 Rije' utz k'a yetz'et koma ri winaqi'. Nikiya' k'a ruq'ij ri Dios, y kan q'ij-q'ij k'a ek'o más ri yekolotej, roma kan ja ri ajaw ri nibanon chike chi yek'iyer.

Hechos 3

1 K'o jun q'ij ri Pedro y ri Juan e beneq k'a el richin yebe pa rachoch ri Dios. Xa k'ari' oxi' hora richin ri tiqaq'ij toq e beneq-el, y re' ja hora re' richin chi ri winaqi' yech'on rik'in ri Dios. 2 Y keri' xe'apon chuchi' ri rachoch ri Dios chiri' pan okibel ri rubini'an Jebel Ok Nitzu'un. Y ronojel k'a q'ij k'o ri yebeya'on kan jun achin k'utuy-méro chike ri winaqi' ri ye'ok-apo ri chiri'. Re jun achin re' kan pa ralaxik k'a pe ri man tikirineq ta biyineq. 3 Y toq ri Pedro y ri Juan ye'ok yan k'a apo ri chiri', ri achin ri' k'o k'a nuk'utuj chuqa' kan chike rije'. 4 Jak'a ri Pedro y ri Juan xkitzu-xkitzu' ri achin ri', y k'ari' ri Pedro xubij chire: Qojatzu-pe, xcha'. 5 Y ri achin kan xerutzu' na wi, y royoben k'a achike ri xtikiya' kan chire. 6 Jari' toq ri Pedro xubij chire: Yin man jun q'anapueq y saqipueq ri k'o wik'in. Jak'a ri ya'on chuwe, jari' ri xtinya' chawe. Pa rubi' ri Jesucristo ri aj-Nazaret kayakatej, y kabiyin-el, xcha'. 7 Y ri Pedro xuchop k'a ri rijkiq'a' ri achin richin xpa'e'. Y kan jari' k'a xchojmir. Ri raqen xek'oje' k'a el kuchuq'a' y keri' chuqa' ri ruqul taq raqen. 8 Xpa'e-q'anej, jutzok' xuya', y xbiyin k'a el. Y junan chik ri xok-apo kik'in ri Pedro y ri Juan ri chiri' pa rachoch ri Dios. Niropin k'a ri beneq, y nuya' chuqa' ruq'ij ri Dios. 9 Y e janila k'a winaqi' ri xetz'eton richin, chi nibiyin y nuya' ruq'ij ri Dios ri achin ri'. 10 Ri winaqi' kan ketaman k'a chi ja achin ri' ri k'utuy-méro ri chiri' pa ruchi-jay ri Jebel Ok Nitzu'un. Roma ri' ri winaqi' ri' xsach kik'u'x chirij y kixibin-ki' roma ri xbanatej ri chiri'. 11 Ri achin ri' e ruchapapen k'a ri Pedro y ri Juan. Y janila chi winaqi' ri xebe chi'anin chikitz'etik ri chiri' chuwa-jay richin ri rachoch ri Dios, ri rubini'an Ruwa-jay richin Salomón. Y ri winaqi' ri' janila xkimey. 12 Toq ri Pedro xerutz'et ri winaqi', xubij k'a chike: Nuwinaq israelita, ¿achike k'a roma toq achi'el nisach ik'u'x roma re xbanatej? ¿Achike roma toq ja roj ri yojitzu'? Man ja ta ri quchuq'a' roj ri xbanon re', y chuqa' man ja ta ri utz ri niqaben chuwech ri Dios ri xbanon. 13 Ri qatata' Dios kan xuben k'a chire ri Jesús, ri ruk'ajol, chi k'o ruq'ij-ruk'ojlen. Y re Dios re' chuqa' ki-Dios ri qati't-qamama' Abraham, ri Isaac, y ri Jacob. Jak'a rix man xiwajo' ta xinimaj chi ri Jesús ja ri ruk'ajol ri Dios. Xa xiya' pa ruq'a' ri q'atoy-tzij Pilato. Toq rija' kan rubin chik chi nukol-el, rix man xiwajo' ta. 14 Xa ja ri jun kamisanel xibij chi tikol-el, y ri loq'olej y choj chuqa' ri ruk'aslen, jari' ri xiya' kan pa ruk'exel. 15 Rik'in ri' xiteq k'a pa kamik ri Jesús ri niya'on k'aslen. Jak'a ri Dios xuben chire chi xbek'astej-pe chikikojol ri kaminaqi'. Y roj kan xqatz'et-wi toq k'astajineq chik pe. 16 Rix iwetaman ruwech re jun achin re' ri rubanon kan jetz', y wakami nitz'et-pe chi rija' xk'achoj. Rija' kan xk'achoj-wi roma kan pa rubi' ri Jesús xqak'utuj-wi, y roma chuqa' rija' xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Jesús. 17 Rix nuwinaq y rix aj-raqen ri ixk'o pa qawi', toq xiya' pa kamik ri Jesús, man iwetaman ta achike rija'. 18 Jak'a kan xbanatej-wi k'a achi'el xubij ri Dios chike ri e q'alajirisey ruch'abel. Rije' xkitz'ibaj k'a kan chi ri xtipe richin nuq'et-tzij k'o k'a chi nuk'owisaj na tijoj-poqonal. 19 Wakami titzolej k'a pe ik'u'x rik'in ri Dios, y tijalatej ri ik'aslen, richin keri' nikuyutej y nisachatej ri imak. Y xkepe k'a q'ij richin uxlanen toq ri ajaw kan k'o chik iwik'in. 20 Wi xtitzolej-pe ik'u'x rik'in ri Dios, rija' xtuteq chik k'a pe ri Jesucristo, ri kan ya'on-pe rutzijol chiwe roma ri Dios. 21 Jak'a re wakami, k'o chi nik'oje' na ri chila' chikaj, kan k'a toq xtapon na ri q'ij toq xtiban ruchojmil ronojel. Keri' nubij ri Dios chupan ri e kitz'iban kan ri e loq'olej q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri ojer kan. 22 Jun chike rije' ja ri Moisés ri xubij k'a chike ri qati't-qamama' chi ri Dios xtuyek k'a pe jun ri xtiq'alajirisan ri ruch'abel chiqe, kan achi'el rubanik rija'. Ri xtipe kan qawinaq-wi y xtiqak'axaj k'a ronojel ri xtubij. 23 Jak'a achike k'a ri man xtiniman ta chire, xtelesex k'a el chiqakojol ri oj rutinamit chik ri Dios, y xtiqaqa k'a ri kamik pa ruwi', nicha' ri rutz'iban kan ri Moisés. 24 Konojel ri xeq'alajirisan ri ch'abel ri xbix chike roma ri Dios ri ojer kan, achi'el ri Samuel y ri ch'aqa' chik, chirij re q'ij re' e ch'owineq-wi kan. 25 Qichin k'a roj judío ri xusuj kan ri Dios koma ri e q'alajirisey ri xbix chike roma rija'. Y kan qichin chuqa' roj ri xusuj toq xuben ri jun jikibel-tzij kik'in ri qati't-qamama'. Roma xubij chire ri Abraham chi ri winaqi' ri ek'o chuwech re ruwach'ulew xtikik'ul k'a utzil roma ri riy-rumam rija', ri xtibe'alex. 26 Roma ri' ri Dios xuteq-pe ri Jesús ri ruk'ajol richin yojrurtisaj. Xuben ronojel re' richin keri' chiqajujunal niqaya' ta kan rubanik ri mak, xcha' ri Pedro.

Hechos 4

1 Ri Pedro, rachibilan ri Juan, k'a nich'on na k'a chikiwech ri winaqi', toq xe'oqaqa jujun chike ri sacerdote y ri saduceo rachibilan ri uk'uey bey kichin ri achi'a' e chajinela' pa rachoch ri Dios. 2 Re achi'a' re' janila yakatajineq-pe koyowal chikij ri Pedro y ri Juan, roma yekitijoj ri winaqi' chi ri Jesús xk'astej-pe. Y re tijonik re' nubij chi ri kaminaqi' kan xkek'astej chuqa'. 3 Roma ri' xekichop-el y xekiya' pa cárcel. Y man xechojmirisex ta k'a ri q'ij ri', roma xa xqaq'ij yan chiri'. 4 Kan e k'iy k'a chike ri winaqi' xeniman ri ruch'abel ri Dios. Roma ri' ri kajlabal ri achi'a' ri kikuquban kik'u'x rik'in ri Cristo xapon la'eq jun 5,000. 5 Chupan k'a ri ruka'n q'ij, xkimol-ki' ri chiri' pa Jerusalem ri e aj-raqen, ri achi'a' ri k'o kiq'ij, y ri etamanela' chirij ri pixa', 6 chuqa' ri Anás ri nimalej sacerdote, ri Caifás, ri Juan, ri Alejandro, y konojel k'a ri e aj pa rachoch ri nimalej sacerdote. 7 K'ari' k'a xkiteq kik'amik ri Pedro y ri Juan. Y toq ek'o chik k'a apo ri chiri' chikiwech, xkik'utuj k'a chike: ¿Achike yoyon q'ij chiwe richin chi rix niben kere'? ¿Achoq bi'aj xinataj richin xik'achojirisaj ri achin?, xecha'. 8 Ri Pedro, kan nojineq k'a ri ránima rik'in ri Loq'olej Espíritu, xubij k'a chike: Rix aj-raqen y rix chuqa' rijita'q ri k'o iq'ij, tiwak'axaj ri ninbij. 9 Rix k'a juba' tibij-qa chiqe chi niwajo' niqaq'alajirisaj chiwe chirij ri utzil ri xqaben chire jun achin yawa', y achike rubanik toq xk'achoj. 10 Tiwetamaj k'a rix ri ixk'o-pe wawe', y tiketamaj k'a chuqa' konojel ri qawinaq judío, chi re jun achin re k'o wawe' chiwech, xk'achoj roma ri ruchuq'a' ri Jesucristo ri aj-Nazaret toq xqanataj ri rubi'. Ja Jesucristo ri' ri xiteq rukamisaxik chuwa ri cruz, y ri Dios chuqa' xuben chi xbek'astej-pe chikikojol ri kaminaqi'. 11 Ri Jesús ibanon k'a chire chi man jun nik'atzin-wi, kan achi'el nikiben ri ch'aqa' banoy taq jay chire jun abej, nikibij chi xa man nik'atzin ta. Jak'a re abej re' xa jare' ri k'o más rejqalen chire ri jay. 12 Y kan man jun chik k'a ri nilitej ta kolotajik rik'in. Roma chuwech re ruwach'ulew xa kan man jun chik ri ya'on ta pe chiqe roj winaqi' richin yojkolotej ta, xcha' ri Pedro. 13 Toq ri ek'o chiri' xekitz'et ri Pedro y ri Juan, kan achike la xekitz'et. Roma stape' man k'iy ta etamabel k'o kik'in, kan man jun xibinri'il ri k'o ta kik'in. Kan janila k'a q'alaj chi rije' xek'oje' rik'in ri Jesús. 14 Kan man jun chik xetikir xkibij chik chike roma k'o-apo ri achin ri xkik'achojirisaj, pa'el-apo ri chiri' kik'in. 15 Ri Pedro y ri Juan xe'elesex k'a el ri akuchi ek'o-wi richin keri' pa kiyonil na ri achi'a' ri' yech'obon kan. 16 Nikibila' k'a chikiwech: ¿Achike k'a niqaben chike? Roma man jun wineq wawe' pa Jerusalem ri man ta etamayon chi xbanatej jun meyel banobel. Y roj man yojtikir ta niqewaj chuqa'. 17 Xaxe k'a richin man nibiyin más rutzijol ri xbanatej, keqach'olij richin man jun tikiben pa rubi' rija', xecha'. 18 Toq xe'oyox chik k'a apo ri Pedro y ri Juan, xbix k'a chike chi kan man chik kekitijoj ri winaqi' pa rubi' ri Jesús. 19 Jak'a ri Pedro y ri Juan xech'on-apo, y xkibij chike: Tibij k'a chiqe: ¿Achike ta kami nubij ri Dios, xa ta ja ri nibij rix ri niqaben, y man niqaben ri nubij rija'? 20 Roj man yojtikir ta niqaben chi man ta chik niqabij chike ri winaqi' ri xqatz'et y xqak'axaj rik'in ri Jesús, xecha'. 21 Jari' k'a toq ri achi'a' ri yeq'aton-tzij k'iy k'a ri xkibij-el chike ri Pedro y ri Juan xaxe richin yekixibij. K'ari' xkiya-el q'ij chike richin xebe. Xa man jun xkil xkiben chike, roma ri winaqi' xa kan nikiya' k'a ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios roma ri achin xk'achojirisex. 22 Y ri achin ri xk'achojirisex, más yan kawineq rujuna'. 23 Toq ri Pedro y ri Juan xe'isq'opex-el, choj xetzolin k'a kik'in ri kachibil, y xbekitzijoj k'a chike ronojel ri bin-el chike koma ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote y ri achi'a' ri k'o kiq'ij. 24 Toq ri kachibil xkak'axaj ri xkitzijoj, junan k'a xech'on rik'in ri Dios konojel y xkibij k'a: Roma rat, ajaw Dios, xabanon ri kaj y ri ruwach'ulew, ri palou y ronojel ri ek'o chupan. 25 Rat ri xaben chi xsamej ri Loq'olej Espíritu pa ránima ri asamajel David, richin xubij: ¿Achike roma yeyakatej ri tinamit, y ri winaqi' nikich'obola' ri xa man jun rejqalen? 26 Yeyakatej k'a ri q'atoy taq tzij kichin ri ruwach'ulew, y ri e kitata'al nikiya' chikiwech richin yeyakatej chirij ri ajaw y ri rey ri rucha'on rija', nubij ri wuj. 27 Kan qitzij wi, chi achi'el ri tz'ibatel kan, keri' ri xbanatej. Roma ri rey Herodes Antipas y ri q'atoy-tzij Poncio Pilato, ri qawinaq y ri man e qawinaq ta; rije' xkimol-ki' wawe' pa Jerusalem richin xeyakatej chirij ri Jesús ri loq'olej ak'ajol ri acha'on-pe. 28 Jak'a ri xkiben rije' k'o chi xbanatej roma rat kan keri' ach'obon, y rat kan k'o uchuq'a' awik'in richin keri' naben. 29 Ajaw, wakami k'a tatzu' chi re winaqi' re' yexibin, roma yakatajineq koyowal chiqij roj asamajela'. Roma ri' roj niqak'utuj k'a chawe chi tabana' chiqe chi man ta jun xibinri'il qik'in richin niqatzijoj ri ach'abel. 30 Niqak'utuj k'a chuqa' chawe, chi pa rubi' ri Jesús ri loq'olej ak'ajol, xke'ak'achojirisaj ta ri yawa'i', y chi ye'aben ta meyel taq banobel y retal, xecha'. 31 Toq xetane' chire ri ch'owen rik'in ri Dios, ri akuchi kimolon-wi-ki' xsilon janila. Y jari' toq nojineq chik k'a ri kánima rik'in ri Loq'olej Espíritu. Roma ri' xkichop rutzijoxik ruch'abel ri Dios, jak'a man jun xibinri'il chikiwech. 32 Janipe' k'a ri winaqi' ri kikuquban kik'u'x rik'in ri Jesús junan k'a kiwech y jun kánima kibanon. Man jun k'a ri nibin chi kan xaxe ta richin qa rija' ri k'o rik'in, roma kan jun kibanon konojel. 33 Ri e taqon roma ri Cristo kan rik'in k'a uchuq'a' nikitzijoj ri rubanik toq xk'astej-pe rija'; y nim ri rutzil ri Dios k'o pa kiwi' konojel. 34 Chikikojol rije' man jun ri k'o pa meba'il, roma ri k'o kulew y k'o kachoch, yekik'ayila' y ri rajel nikik'uaj-apo. 35 Nikik'uaj-apo chike ri e taqon roma ri Cristo, y ri méro ri' nitalux k'a chikiwech ri k'o nik'atzin chike. 36 Chikikojol rije' k'o jun achin ri rubini'an José. Y rija' riy-rumam kan ri Leví, y alaxineq pa ruwach'ulew Chipre. Jak'a ri e taqon roma ri Cristo xkiya' chik k'a jun rubi'. Bernabé ri xkibij chire, roma rija' kan nukuquba-wi kik'u'x konojel. 37 Re Bernabé re' xuk'ayij k'a jun rulew, y ri rajel xberujacha' pa kiq'a' ri e taqon roma ri Cristo.

Hechos 5

1 Y chikikojol k'a rije' k'o k'a jun achin rubini'an Ananías rachibilan ri rixjayil rubini'an Safira. Rije' chuqa' xkik'ayij k'a jun kulew. 2 Y chi e ka'i' pan ewel k'a xkiya' chikiwech chi nikik'en kan ch'aqa' chire ri rajel ri ulew, y ri ch'aqa' chik xuk'uaj-el ri Ananías richin xberuya' pa kiq'a' ri e taqon roma ri Cristo y xuben chi jari' chijun ri rajel ri ulew. 3 Jari' toq ri Pedro xubij chire: ¿Achike k'a roma toq xaya' q'ij chi ri Satanás xunojisaj ri awánima, richin chi xatz'uk-tzij chuwech ri Loq'olej Espíritu, y xak'en kan ch'aqa' chire ri rajel ri ulew ri xak'ayij? 4 ¿Man awichin ta kami rat ri ulew? Y toq xak'ayij, ¿man awichin ta kami rat chijun ri rajel ri awulew? ¿Achike k'a roma toq xpe ri jun itzel ch'obonik awik'in? Rat man chikiwech ta k'a winaqi' xatz'uk-wi-tzij; rat kan chuwech k'a ri Dios xatz'uk-tzij, xcha' ri Pedro. 5 Y ri Ananías kan xaxe k'a xrak'axaj ri ch'abel ri xerubij ri Pedro, xken y xtzaq-qa. Y konojel k'a ri xe'ak'axan ri xbanatej, xpe k'a janila xibinri'il chike. 6 Y ek'o k'a ka'i-oxi' ri k'a e k'ajola' na ri xe'ok-apo richin xbekibana-pe rutzil ri kamineq, y k'ari' xkik'uaj-el richin xbekimuqu' kan. 7 Y k'a jun la'eq oxi' hora tik'uluwachitej-qa ri rukamik ri Ananías, toq xapon ri rixjayil. Rija' man runaben ta k'a ri xk'uluwachitej chiri'. 8 Y ri Pedro xuk'utuj chire ri ixoq ri': Ri méro ri ruk'amon-pe ri Ananías, ¿jari' ri rajel ri ulew ri xik'ayij?, xcha'. Y ri ixoq xubij chi keri'. 9 Jak'a ri Pedro xubij chire: ¿Achike roma rix kan xiben chi achi'el xa ta man yixrutz'et ta pe ri Loq'olej Espíritu richin ri Dios? Roma ri' ri awachijil jari' xbemuq kan. Y ri e beneq muquy richin, jari' ye'ok yan pe, richin keri' yatokik'ama' chik el rat, richin yatbekimuqu' kan chuqa', xcha'. 10 Kan jari' xtzaq-qa ri ixoq ri chiri' chuwech ri Pedro, y xken-qa. Toq xe'oqaqa k'a ri k'ajola' ri xebemuqu kan ri Ananías, jari' toq xkitz'et chi kamineq chuqa' ri rixjayil. Xkik'uaj k'a y xbekimuqu' kan rik'in ri rachijil. 11 Ri molaj qach'alal kan janila k'a xkixibij-ki' roma ri xbanatej. Y kan keri' chuqa' xkiben ri ch'aqa' chik ri xe'ak'axan ri xbanatej. 12 Ri e taqon roma ri Cristo janila k'a k'iy meyel taq banobel y retal ri yekibanala' chikiwech ri winaqi'. Y ri kan kikuquban kik'u'x rik'in ri Dios, junan k'a kiwech nikimol-ki' chiri' chuwa-jay richin ri rachoch ri Dios, ri rubini'an Ruwa-jay richin Salomón. 13 Kan ek'o-wi k'a winaqi' ri man yejel ta apo kik'in roma nikixibij-ki' man rik'in ri' kan nikiya' kejqalen. 14 Jak'a kan janila e k'iy ri winaqi' ri kikuquban kik'u'x rik'in ri Jesús. Roma ri' ri e nimanela' q'ij-q'ij más e k'iy; chi achi'a' chi ixoqi'. 15 Roma ri kisamaj ri e taqon roma ri Cristo, ri yawa'i' ye'elesalox k'a pe ri pa taq bey y yeyolox pa taq ch'at y pa taq warabel, richin keri' toq ri Pedro niq'ax-el, ri rumujal niq'ax ta k'a pa kiwi' jun ka'i' chike ri yawa'i' ri', richin xek'achoj ta. 16 E k'iy k'a chuqa' winaqi' ri ek'o pa taq tinamit ri ek'o-pe chunaqaj ri Jerusalem; xe'oqaqa ri chiri' pa tinamit, y e kik'amalon-pe ri yawa'i' ri ek'o kik'in. Chuqa' yekik'amala-pe ri nikitej-poqon pa kiq'a' itzel taq espíritu. Y konojel k'a yek'achojirisex-el. 17 Jak'a ri nimalej sacerdote y jujun chike ri saduceo itzel k'a nikina' chike roma ri nikiben. 18 Roma ri' xebekichapa-pe y xebekiya' kan pa cárcel. 19 Jak'a ri chi'aq'a', ri Dios xuteq k'a pe jun ángel ri pa cárcel kik'in rije'. Y re ángel re' xujeq-el ri ruchi' ri cárcel chikiwech, richin xerelesaj-el. Y xubij k'a chike: 20 Kixbiyin k'a. Toq xkixapon chik k'a pa rachoch ri Dios, titzijoj chike ri winaqi' ronojel ri ch'abel ri richin ri k'ak'a' k'aslen, xcha' ri ángel. 21 Roma ri' nimaq'a' yan ruka'n q'ij xebe ri pa rachoch ri Dios, y yekitijoj k'a ri winaqi'. Rokik ri', juk'an chik, ri nimalej sacerdote y ri rachibil xekiteq k'a koyoxik ri achi'a' ri k'o kiq'ij. Y konojel rije' xkimol-ki'. K'ari' xkiteq kik'amik ri e taqon roma ri Cristo ri ek'o pa cárcel. 22 Ri achi'a' chajinela' xe'apon chuchi' ri cárcel, xe'ok-apo richin yebekik'ama-pe. Jak'a xa xkitz'et chi xa man jun k'o ri chiri'. Kan jari' k'a xetzolej, y xbekiya' rutzijol. 23 Y xbekibij k'a: Toq roj xojapon chuchi' ri cárcel jebel tz'apel, y ri chajinela' ek'o ri chiri'. Jak'a toq xqajeq, xa man jun ri k'o chupan, xecha'. 24 Ri nimalej sacerdote, ri achin uk'uey kichin ri chajinela' ri richin pa rachoch ri Dios, y ri aj-raqen pa kiwi' ri sacerdote, toq xkak'axaj ri xbekibij ri chajinela' chike, man nikil ta k'a achike nikich'ob. 25 Jari' k'a toq k'o jun ri xapon chiri' kik'in ri kimolon-ki', y xberubij chike: Ri achi'a' ri xe'iya' pa cárcel, ye'ajin chikitijoxik ri winaqi' chiri' pa rachoch ri Dios, xcha'. 26 Kan jari' k'a toq ri chajinela' y ri uk'uey kibey xebe chikik'amik ri e taqon roma ri Cristo, jak'a chi utzil k'a xekik'en-pe, roma rije' nikixibij-ki' chi yek'aq chi abej koma ri winaqi'. 27 Toq xe'apon, kan choj k'a xebekipaba' chikiwech ri achi'a' ri yeq'aton-tzij. Y ri nimalej sacerdote xubij k'a chike rije': 28 Roj qabin-el chiwe chi man chik tiya' ri tijonik chirij ri achin ri' chike ri winaqi'. Jak'a wakami re tinamit Jerusalem nojineq chik rik'in ri itijonik, y niq'alajin k'a jebel chi chiqij roj niwajo' niya-wi ri rukamik, xcha'. 29 Jak'a ri Pedro y ri ch'aqa' chik e taqon roma ri Cristo xkibij k'a apo chike: Nik'atzin chi ja ri nubij ri Dios ri niqanimaj, y man ja ta ri nikajo' ri winaqi'. 30 Roma ri xbanon chire ri Jesús richin xk'astej-el, ja ri Dios, ri Dios qichin roj y kichin chuqa' ri qati't-qamama'. Jak'a rix xa xikamisaj ri achin ri' toq xibij chi tibajix chuwa ri cruz. 31 Y ri Dios chuqa' xunimirisaj k'a ruq'ij ri Jesús, rik'in ri xutz'uyuba-apo pa rijkiq'a', y xuben chire chi ja rija' ri nuk'uan qichin y ri nikolon qichin chuqa'. Xuben ronojel re' richin nitzolin qak'u'x rik'in ri Dios roj ri oj judío, y nikuyutej qamak. 32 Y ronojel re' qitzij, y kan ja roj xojtz'eto. Ri Loq'olej Espíritu chuqa' ruchapon k'a ruq'alajirisaxik chi kan qitzij wi, roma qonojel k'a ri yojniman rutzij ri Dios, kan ruya'on k'a ri Loq'olej Espíritu chiqe, xecha'. 33 Toq ri kimolon-ki' chiri' xkak'axaj ri xkibij ri e taqon roma ri Cristo, xyakatej k'a koyowal y xkich'ob chi yekikamisaj. 34 Jak'a chikikojol rije', k'o k'a jun achin ri kachibil ri fariseo, rubini'an Gamaliel. Rija' jun tijonel richin ri pixa' richin ri Moisés, y janila k'a chuqa' ruq'ij chikiwech ri winaqi'. Rija' xpa'e' k'a, y xubij chi ke'elesex-el juba' ri e taqon roma ri Cristo ri chiri'. 35 K'ari' xch'on k'a chike ri rachibil: Nuwinaq, tich'obo' k'a jebel achike ri xtiqaben chike re achi'a' re'. 36 Roma toqaqa chi'ik'u'x toq xbek'ulun-pe ri Teudas. Re Teudas re' xubij chi rija' jun achin janila ruq'ij, y ek'o la'eq jun 400 achi'a' ri xe'achibilan richin. Jak'a toq xkamisex, konojel ri xeniman rutzij xetalutej y xek'is. 37 chirij re', toq xbanatej ri tz'iban bi'aj, xbek'ulun-pe chuqa' ri Judas aj-Galilea. Rija' chuqa' xtikir k'a xuben chi e janila e k'iy winaqi' ri xetzeqeliben richin. Jak'a toq xkamisex k'a chuqa' re Judas re', konojel ri xeniman rutzij, xetalutej. 38 Roma ri' ninbij chiwe chi ke'iya' kan re achi'a' re'. Roma wi xa kich'obonik winaqi' ri ye'ajin chubanik, rije' xkek'is. 39 Jak'a wi richin ri Dios, man jun k'a xkixtikir xtiben richin nichup. Tichajij-iwi' jebel; man xa tibek'ulun-pe chi rix yixtajin chi oyowal rik'in ri Dios, xcha'. 40 Konojel xqa' chikiwech ri xubij. Y k'ari' xkibij chi ye'uk'uex chik apo ri e taqon roma ri Cristo. Toq rije' ek'o chik chiri', xech'ay y xbix chik el chike chi man chik tikitzijoj ri Jesús chike ri winaqi'. Y k'ari' xkiya-el q'ij chike richin xebe. 41 Toq ri e taqon roma ri Cristo xe'el-el ri chiri', nikikot k'a ri kánima xebe, roma ri Dios ruya'on q'ij chike richin chi nikik'owisaj tijoj-poqonal roma ri rubi' ri Jesús. 42 Rije' kan man k'a nikiya' ta kan rutzijoxik ri Jesús. Kan ronojel q'ij nikik'ut y nikitzijoj ri pa rachoch ri Dios y chi taq jay.

Hechos 6

1 Chupan k'a ri q'ij ri', ri kikuquban kik'u'x rik'in ri Jesús kichapon yek'iyer. Y k'o k'a sujunik kichin ri yech'on griego chikij ri yech'on hebreo. Ri yech'on griego nikibij k'a chi ri malkani' taq ixoqi' ri ek'o chikikojol, niban chike chi juba' ok kejqalen toq k'o niya'ox chike ri richin q'ij-q'ij. 2 Roma ri' ri kablajuj e taqon roma ri Cristo xekimol k'a konojel rije', y xkibij chike: Man k'a ruk'amon ta chi roj niqamalij kan ri ruq'alajirisaxik ri ruch'abel ri Dios, richin ja rix yixqilij. 3 Wakami k'a qach'alal, ke'icha-pe wuqu' achi'a' ri chi'ikojol, achi'a' ri kan etaman chi choj ri kik'aslen, k'o etamabel kik'in y nojineq ri kánima rik'in ri Loq'olej Espíritu, richin keri' jari' ri xkeqaya' chuwech ri k'o chi niya'ox chiwe. 4 Jak'a roj kan xtiqaben-wi ri samaj achi'el ri qabanon-pe. Jantape' xqojch'on rik'in ri Dios, y xtiqaq'alajirisaj ri ruch'abel, xecha' chike. 5 Kan konojel xqa' chikiwech ri xbix chike, y xekicha' k'a ri e wuqu' achi'a'. Ri jun k'a ri xkicha' rubini'an Esteban, y re' jun achin ri kan jebel wi kuqul ruk'u'x rik'in ri Dios, y nojineq ránima rik'in ri Loq'olej Espíritu. Xekicha' chuqa' ri Felipe, ri Prócoro, ri Nicanor, ri Timón, ri Parmenas y ri Nicolás ri aj pa tinamit Antioquía; rija' man judío ta, jak'a kan nunimaj k'a ri nubij ri kipixa', y kan kik'in k'a rije' k'o-wi toq k'a man jani runiman ta ri Jesús chiri'. 6 Jak'a wuqu' achi'a' re' ri xebepabex chikiwech ri e taqon roma ri Cristo. Rije' xech'on rik'in ri Dios, y k'ari' xkiya' kiq'a' pa kiwi' ri achi'a' ri', richin tiq'alajin chi jari' nikichop ri kisamaj. 7 Ri ruch'abel ri Dios rik'in ruchuq'a' beneq, y yek'iyer k'a chuqa' ri nimanela' ri chiri' pa tinamit Jerusalem. Y e janila k'a chuqa' chike ri sacerdote ri yeniman. 8 Ri Dios xuya' ruchuq'a' ri Esteban y chuqa' xuya' rutzil pa ruwi'. Roma ri' toq k'o meyel taq banobel y retal ri yerubanala' chikiwech ri winaqi'. 9 Jak'a ek'o winaqi' ri xebeyakatej-pe y xkichop-ki' rik'in ch'abel rik'in ri Esteban. Re winaqi' k'a re' e richin jun jay akuchi nikimol-ki' ri winaqi' richin nikak'axaj ruch'abel ri Dios, ri rubini'an Ri e Totajineq. Chuqa' ek'o winaqi' aj pa tinamit Cirene y Alejandría, aj pa ruwach'ulew Cilicia y Asia. 10 Roma ri Esteban kan ja ri Loq'olej Espíritu ri xya'on etamabel chire; roma ri', toq rija' xch'on, ri winaqi' ri' xa man xetikir ta rik'in. 11 Roma ri' xekitoj ch'aqa' winaqi' richin keri' tikibij chi xkak'axaj chi ri Esteban itzel xch'on chirij ri pixa' richin ri Moisés y chirij chuqa' ri Dios. 12 Xebeyakatej k'a pe chirij ri Esteban e kachibilan ri achi'a' ri k'o kiq'ij, ri etamanela' chirij ri pixa' y ri ch'aqa' chik winaqi'. Xbekichapa-pe, y xkik'uaj chikiwech ri achi'a' ri yeq'aton-tzij chikikojol ri judío. 13 Xekik'uaj k'a achi'a' richin chi nikitz'uk-tzij chirij ri Esteban. Ri achi'a' ri' nikibij k'a: Re jun achin re' man nitane' ta k'a richin nubij itzel chirij re rachoch ri Dios y chirij ri pixa' richin ri Moisés. 14 Roma qak'axan k'a chi nubila' chi ri Jesús aj-Nazaret xtuwulaj re jay re', y chi xtujel-el ronojel ri rubin kan ri Moisés ri nik'atzin chi tiqabana', xecha'. 15 Jari' k'a toq ri achi'a' ri yeq'aton-tzij ri e tz'uyul ri chiri', xkitzu-xkitzu' ruwech ri Esteban. Jari' toq xkitz'et chi xjalatej ruwech, y xok achi'el titzu'un jun ángel.

Hechos 7

1 Ri nimalej sacerdote xuk'utuj k'a chire ri Esteban: ¿Qitzij k'a ri k'ari' nibix-qa chawij?, xcha'. 2 Ri Esteban xubij: Nuwinaq judío y rix aj-raqen pa ruwi' re qatinamit, tiwak'axaj k'a re xtinbij chiwe re wakami. Ri Dios ri k'o ruq'ij-ruk'ojlen xuq'alajirisaj-ri' chuwech ri qatata' Abraham ri ojer kan, toq k'a k'o na k'a ri chiri' chupan ri ruwach'ulew Mesopotamia, toq k'a man jani rutzijol chi nibek'oje' ta ri pa tinamit Harán. 3 Jari' toq ri Dios xubij chire: Katel-el wawe'. Taya' kan re ruwach'ulew re', y re awinaq; y xtink'ut chawech ri ruwach'ulew ri akuchi xkabe-wi, xcha' ri Dios chire. 4 Ri Abraham kan xuya-wi k'a kan ri ruwach'ulew Caldea, y xq'ax ri pan Harán. Y kamineq chik k'a kan ri rutata' ri Abraham ri chiri' pan Harán, toq ri Dios xuk'en-pe ri Abraham chupan re ruwach'ulew Canaán re ojk'o-wi wakami. 5 Ri Dios kan man jun k'a ulew xuya' ta kan chire ri Abraham chupan re ruwach'ulew re', stape' ta xaxe richin nipa'e-wi. Jak'a ri Dios kan xusuj-wi k'a chire chi re ruwach'ulew re' xtok richin rija' y qichin roj ri oj riy-rumam. Kere' xubij ri Dios chire ri Abraham, stape' man jun ralk'ual chiri'. 6 Xbix k'a chuqa' chire roma ri Dios, chi ri riy-rumam rija' xkebek'oje' k'a pa jun chik ruwach'ulew kik'in jun wi chik kiwech winaqi'. Y ri winaqi' ri' xkekiya' pa samaj y xtikiben chike chi xtikitej poqon 400 juna'. 7 Ri Dios xubij k'a chuqa' chi ri winaqi' ri xkebanon keri' chike ri riy-rumam ri Abraham, xtuya' k'a ruk'ayewal pa kiwi'. K'ari' k'a xke'el-pe chikikojol ri winaqi' ri', y xkepe re wawe' chirusamajixik y chuya'ik ruq'ij. 8 Rija' kan xuben k'a chuqa' jun jikibel-tzij rik'in ri Abraham. Ri jikibel-tzij ri' kan k'o k'a jun retal pa kich'akul ri achi'a'. Toq ri Isaac xalex, ri Abraham kan xuben k'a ri retal chire toq xa k'ari' waqxaqi' ruq'ij. Keri' chuqa' xuben ri Isaac toq xalex ri Jacob ri ruk'ajol. Y ja chuqa' xuben ri Jacob kik'in ri e kablajuj ruk'ajol ri xe'ok tata'aj richin re qatinamit Israel. 9 Rije' itzel k'a xkina' chire ri kichaq' José. Roma ri' toq xkik'ayij-el, y xuk'uex-el k'a pan Egipto. Jak'a ri Dios kan k'o-wi rik'in ri José, 10 y xukol chuwech ronojel tijoj-poqonal. Xuben k'a chire chi ri rey richin ri Egipto utz xutz'et y xutz'et chuqa' chi k'o etamabel rik'in. Roma ri' ri rey xuben chi ri José xok chuqa' q'atoy-tzij pa ruwi' ri Egipto, y pa ruq'a' chuqa' rija' xujech-wi ri rupan ri rachoch richin nuchajij. 11 Xbanatej k'a chi ri pan Egipto y ri pa Canaán, xpe k'a jun wayjal, jun nimalej tijoj-poqonal. Y ri qati't-qamama' ri ek'o pa Canaán man k'a nikil ta chik achike nikitej. 12 Xapon k'a rutzijol rik'in ri Jacob, chi ri chiri' pan Egipto k'o wey richin nikitej. Roma ri' xeruteq k'a el ri ruk'ajol chuloq'ik. 13 Jak'a toq xebe chik jun bey, jari' k'a toq ri José xuq'alajirisaj-ri' chikiwech ri rach'alal chi ja rija' ri José. Y roma ri rey xretamaj e achike ri rach'alal ri José, roma ri' xretamaj chi kan jun hebreo-wi. 14 Jari' k'a toq ri José xuteq kik'amik ri Jacob y ri rach'alal. E oxk'al wolajuj chi konojel. 15 Kere' k'a rubanik toq xxule-qa ri Jacob pan Egipto. Chiri' xken-wi rija' y ri e ruk'ajol ri e qati't-qamama' roj. 16 Jak'a ri kich'akul, pa tinamit Siquem, chiri' xebemuq-wi. Xemuq pa jun xoral, ri akuchi k'o k'ojelibel richin yebemuq-wi kan kaminaqi'. Re jun xoral re', kan jak'a ri Abraham ri loq'oyon kan chike ri e ralk'ual ri Hamor. 17 Ri q'ij k'a richin nibanatej ri rusujun ri Dios chire ri Abraham, ri kan xuya' rutzij chire chi kan nuben-wi, xa kan naqaj chik k'o-wi. Y ri tinamit Israel chuqa' kan ruchapon k'a ninimer y nik'iyer ri chiri' pan Egipto. 18 Jari' k'a toq ri chiri' pan Egipto xok k'a kan jun k'ak'a' rey ri xa man xretamaj ta el ruwech ri José. 19 Y re k'ak'a' rey re' kan nowineq k'a chubanik ri etzelal chike ri qawinaq judío. Xuben k'a chike chi xkik'owisaj tijoj-poqonal ri qati't-qamama', toq kan xuben chike chi ri kalk'ual xa k'a kalaxik xebetorix kan, roma kan xrajo' chi man ta xek'iyer. 20 chupan k'a ri q'ij ri' xalex ri Moisés ri chiri' chuqa' pan Egipto. Chuwech ri Dios, re ak'ual re' yalan jebel. Oxi' k'a ik' ri xilix koma ri rute-rutata'. 21 Toq k'o chi xbemalix kan, ri rumi'al ri rey xuk'uaj-el ri ak'ual ri', y kan achi'el k'a ral xuben chire. 22 Roma ri' ri Moisés kan xtijox-wi jebel rik'in ronojel ruwech etamabel ri k'o kik'in ri nima'q taq winaqi' aj-Egipto. Y kan niq'alajin toq k'o nubij y toq k'o nuben. 23 Jak'a toq ri Moisés rutz'aqatisan chik kawineq rujuna', xbe chikitz'etik ri ruwinaq judío. 24 Xutz'et k'a chi jun aj-Egipto janila k'a nuben chire jun judío. Richin nuto' ri ruwinaq ri' y nuben ruk'exel chire ri aj-Egipto, xukamisaj ri achin ri'. 25 Rija' nuch'ob chi ri e ruwinaq judío xtikinabej chi ja rija' ri taqon roma ri Dios richin yerukol-el pa kiq'a' ri aj-Egipto, jak'a xa man keri' ta xbanatej. Ri judío xa man xkinabej ta chi jari' ri rusamaj. 26 Pa ruka'n q'ij, ek'o k'a e ka'i' winaqi' judío nikiben oyowal. Ri Moisés xapon k'a apo kik'in, y xrajo' ta xok chikikojol richin chi man ta nikiben oyowal. Roma ri' rija' xuk'utuj chike chi achike roma nikiben oyowal, roma rije' kan kach'alal-ki'. 27 Jak'a ri jun chike ri nikiben oyowal, ri kan nik'o ruwi' nuben, xunim ri Moisés, y xubij: ¿Achike xbin chawe rat chi nim aq'ij y chi yatikir chuqa' naq'et-tzij pa qawi'? 28 ¿O xa nawajo' yinakamisaj, achi'el xaben chire ri jun achin aj wawe' pan Egipto, ri iwir?, xcha'. 29 Toq ri Moisés xrak'axaj keri', xanimej-el y xuya' kan ri Egipto y xbe k'a pa ruwach'ulew Madián. Ri chiri', chikikojol winaqi' ri man e judío ta, chikikojol ri' xk'oje-wi. Chiri' xk'ule-wi chuqa', y xek'oje' e ka'i' ruk'ajol. 30 Q'axineq chik k'a kawineq juna' tik'oje' ri Moisés ri chiri' pa Madián, jari' toq xuk'ut-ri' jun ángel chuwech pa jun ruxulu' kiej, y nijino pa q'aq'. Re' xutz'et ri pa tz'iran ruwach'ulew, ri akuchi k'o-wi ri juyu' Sinaí. 31 Toq ri Moisés xutz'et re', kan janila xumey. Y richin nutz'et jebel, xjel-apo. Jari' k'a toq xbech'on-pe ri ajaw chire, y xubij k'a: 32 Ja yin ri Dios ri xkinimaj ri awati't-amama'. Ja yin k'a ri ki-Dios ri Abraham, ri Isaac y ri Jacob, xcha'. Y ri Moisés man k'a xtikir ta chik xtzu'un-apo, xa nibaybot k'a roma xibinri'il. 33 Ri ajaw xubij k'a chire: Tawelesaj la axajab chi'awaqen, roma la akuchi at pa'el-wi, kan loq'olej, roma kan in qajineq-pe awik'in wawe'. 34 Wakami yatinteq k'a el pan Egipto, chukolik ri nutinamit, roma nintz'et k'a chi janila tijoj-poqonal nikik'owisaj, y wak'axan chuqa' ri oq'ej ri nikiben, y jare' k'a xiqaqa-pe chikikolik, xcha' ri ajaw chire ri Moisés. 35 Kan ja ri Dios ri xtaqo-el ri Moisés chikikolik ri ruwinaq, y chi kan ja chuqa' rija' ri nuk'uan kichin. Y ri xto'on richin ri Moisés, ja ri ángel ri xuk'ut-ri' chuwech chupan ri ruxulu' kiej, y nik'at. Re Moisés re', jare' ri xetzelex koma ri ruwinaq, y achoq chire bin-wi: ¿Achike biyon chawe chi nim aq'ij y yatikir chuqa' naq'et-tzij pa qawi'?, keri' kibin chire. 36 Jak'a rija' ri xkolo-pe kichin ri qati't-qamama' ri chiri' pan Egipto. Rija' k'o k'a ri meyel taq banobel y retal ri xerubanala' chikiwech ri winaqi'. Ek'o k'a ri xerubanala' ri chiri' pan Egipto, ri pa Kaqa-Palou, y ri pa tz'iran ruwach'ulew. Kawineq k'a juna' xkiben ri pa tz'iran ruwach'ulew ri'. 37 Ri Moisés xubij k'a chuqa' chike ri qawinaq: Ri qajaw Dios xtuyek k'a pe jun qawinaq ri xtiq'alajirisan ri ruch'abel chike ri qiy-qamam, kan achi'el rubanon wik'in yin. Tiwak'axaj k'a rutzij ri rusamajel ri Dios, rubin kan ri Moisés. 38 Rija' xk'oje' k'a chikikojol ri e cha'on roma ri Dios, ri pa tz'iran ruwach'ulew. Y ja chuqa' rija' ri xbin chike ri qati't-qamama' ri tzij ri xubij ri ángel richin ri Dios ri xk'oje' pa ruwi' ri juyu' Sinaí. Kan chire wi k'a rija' xjach-wi ri ch'abel richin k'aslen y rija' tuya' chiqe roj. 39 Xa ja chik k'a ri qati't-qamama' ri man xeniman ta chire ri Moisés. Ri kánima rije' chi'anin xtzolin k'a chila' pa ruwach'ulew Egipto. 40 Toq ri Moisés k'a k'o k'a pa ruwi' ri juyu' Sinaí, xkibij k'a chire ri Aarón: Ke'abana' k'a wachibel richin ye'ok qa-dios, y jari' ri ye'uk'uan qichin. Roma ri Moisés ri xelesan-pe qichin pan Egipto, man qetaman ta achike roma toq man tzolejineq ta pe, xecha'. 41 Kan xkiben k'a ruwachibel jun ti wákix. Y janila k'a yekikot rik'in ri xa ja rije' ri xebano-qa. Kan xekikamisala' k'a chikopi' chuwech, richin nikiya' ruq'ij. 42 Jari' k'a toq ri Dios xeruya' kan ri qawinaq, y xuya' k'a q'ij chike chi tikiya' na k'a kiq'ij kiwachibel konojel ri e tz'etel ri chikaj. Kan keri' k'a kitz'iban kan ri e eq'alajirisey ruch'abel ri Dios: Rix winaqi' aj-Israel, toq xixbiyin kawineq juna' ri pa tz'iran ruwach'ulew, ¿xe'ikamisala' kami ri chikopi' richin xe'isuj chuwe yin? Xa man xiben ta keri'. 43 Pa ruk'exel chi keri' ta xiben, xa xe'itelela' ruwachibel ri rachoch ri dios Moloc, ri ruwachibel ri Refán ri i-dios ch'umil. Ja wachibel ri' ri xe'ibanala' rix, richin xiya' kiq'ij. Roma ri' yin xtinben chiwe chi yixbek'oje' k'a más kela' chire ri ruwach'ulew Babilonia, xcha' ri Dios. 44 Toq ri qati't-qamama' xebiyin ri pa tz'iran ruwach'ulew, kan jantape' k'a kik'uan ri rachoch ri Dios banon rik'in tzieq. Chiri' k'a nuq'alajirisaj-wi-ri' ri Dios chikiwech. Ri rachoch ri Dios ri', kan achi'el k'a ri xrajo' ri Dios, kan keri' rubanik xban chire, roma ri Dios kan xuk'ut-wi chuwech ri Moisés ri rubanik nrajo' chi niban chire. 45 Ja rachoch ri Dios ri' ri kik'amon-pe ri qati't-qamama' toq xe'ok-pe chupan re ruwach'ulew re', toq e k'amon-pe roma ri Josué. Xek'oje' k'a qa wawe', toq kichapon chik yekich'ek ri winaqi' ri ek'o chupan re ruwach'ulew re'. Kan jak'a ri Dios xto'on kichin. Y ri rachoch ri Dios ri kik'amon-pe toq xe'oqaqa, kan jari' ri k'a k'o na pa ruq'ijul ri David. 46 Rija' kan ruk'ulun-wi k'a ri rutzil ri Dios chupan ri ruk'aslen. Roma ri' toq rija' xuk'utuj k'a utzil chire ri Dios chi tuya' q'ij chire richin chi nuben jun rachoch. 47 Jak'a man ja ta k'a ri rey David ri xbanon ri jay. Xa k'a ja ri Salomón ri ruk'ajol ri xbanon ri rachoch ri Dios. 48 Jak'a chuqa' man kan ta nik'atzin chi k'o ta jun jay ri nik'oje-wi ri nimalej Dios. Roma ri' k'o jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios ojer kan ri rutz'iban kan: 49 Ri Jehová nubij: Ri nutz'uyubal k'o wawe' chikaj, y ri rupalibal ri waqen, jari' ri ruwach'ulew. ¿Akuchi kami nich'ob rix richin nipaba-q'anej jun wachoch? ¿Akuchi kami nich'ob niben-wi jun k'ojelibel richin yinuxlan juba'? 50 Ja yin ri xibanon ronojel re banobel re', xubij ri Dios. Keri' nubij ri tz'ibatel kan. 51 Rix kowirineq ri iwánima chupan ri etzelal. Rix ix achi'el ri man e qawinaq ta ri man nikitzeqelibej ta ri qa-Dios, y man jun bey niwajo' chi ja ta ri Loq'olej Espíritu ri nuk'uan iwichin. Kan achi'el xkibanala' ri qati't-qamama', kan keri' k'a chuqa' niben rix re wakami. 52 ¿K'o ta kami jun chike ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios ojer kan, ri man ta xutej poqon pa kiq'a' ri iwati't-imama'? Man jun. Rije' xekikamisaj k'a ri xebin chi nipe ri jun samajel ri kan choj. Toq kan xoqaqa k'a ri samajel ri', ja chik k'a rix ri xixjacho pa kiq'a' ri q'atoy-tzij, y rix xixkamisan richin. 53 Kan pa kiq'a' k'a ri ángel xik'ul ri pixa', jak'a rix man ninimaj ta, xcha' ri Esteban. 54 Toq ri achi'a' ri yeq'aton-tzij xkak'axaj ri xubij-qa ri Esteban, xyakatej k'a koyowal, y kan nikiqach'ach'ela' k'a key chirij. 55 Jak'a ri Esteban kan jun achin k'a ri nojineq ránima rik'in ri Loq'olej Espíritu. Roma ri', toq rija' xtzu'un ri chikaj, xutz'et k'a ri ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios, y xutz'et chuqa' ri Jesús pa'el-apo pa rijkiq'a' rija'. 56 Kan jari' k'a toq xubij: Yin nintz'et chi la kaj jaqel y nintz'et ri Jesús pa rijkiq'a' ri Dios, xcha'. 57 Rije', xaxe richin chi man nikak'axaj ri nubij, xkitz'apela' k'a pa taq kixikin, y kan janila k'a pa kichi' xkiben. Y konojel xkik'eq-ki' chirij, 58 y xkelesaj k'a el k'a chuchi' ri tinamit. Ri xetz'uku k'a tzij chirij ri Esteban xkisowila' kan ri kitziaq rik'in ri jun ala' rubini'an Saulo; k'ari' xkichop ruk'aqik chi abej richin nikikamisaj. 59 Y ri Esteban xch'on rik'in ri Dios toq chapon ruk'aqik chi abej, y nubij k'a: Wajaw Jesús, tak'ulu' k'a ri wánima. 60 Jari' k'a toq rija' xxuke', y kan rik'in k'a ruchuq'a' xch'on y xubij: Wajaw, man k'a taben chike chi nikejqalej re nikiben chuwe, xcha'. Y kan xaxe k'a xubij kere', xken.

Hechos 8

1 Ri Saulo kan xqa' chuwech chi ri Esteban xkamisex. Ri chiri' pa Jerusalem, ja q'ij ri' toq xtikir kan chikij ri yeniman ri Jesús chi janila ye'etzelex, y niban chike chi nikitej poqon. Konojel ri molaj qach'alal xkichop xetalutej-el; jujun xebe pa taq ch'aqa' chik tinamit ri chiri' pa Judea, y ch'aqa' chik xebe k'a pa Samaria. Jak'a ri e taqon roma ri Cristo k'a xek'oje' na kan chiri' pa Jerusalem. 2 Jak'a ek'o jujun achi'a' ri xbekimuqu' ri Esteban y xkoq'ej roma kan k'o-wi k'a ri Dios pa kánima. 3 Jak'a ri Saulo janila k'a itzel nuben chike ri qach'alal. Nok chi jujun chi jujun ri jay richin yeberelesala-pe. Y chi achi'a' chi ixoqi' yeberuqirirela-pe, y k'ari' nuteq kitz'apexik pa taq cárcel. 4 Konojel ri qach'alal ri xetalutej-el, yebiyaj richin nibekitzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik. 5 Keri' ri Felipe xapon chupan ri tinamit ri k'o más rejqalen chiri' pa Samaria. Toq k'o chik ri chiri', xuchop k'a rutzijoxik ri Jesús chike ri winaqi' e aj chiri'. 6 Kan janila k'a winaqi' ri nikimol-ki' rik'in ri Felipe, richin nikak'axaj jebel ri nubij, roma k'iy ri meyel taq banobel y retal nikitzu' chi nubanala'. 7 Kan e k'iy-wi k'a winaqi' ri e okineq itzel taq espíritu kik'in, ri nrelesala-el. Y ri itzel taq espíritu ri' kan rik'in kuchuq'a' yech'on toq ye'elesex-el. Ek'o k'a chuqa' winaqi' ri e jetz', yebiyin; y ri e sikirineq, xek'achojirisex chuqa' el roma ri Felipe. 8 Roma ri', ri winaqi' ri ek'o chiri', janila k'a yekikot. 9 Jak'a chupan chuqa' ri tinamit ri', toq k'a man jani tapon ri Felipe, k'o jun achin aj-itz rubini'an Simón. Kan jebel k'a e ruq'olon ri winaqi' rik'in ri yerubanala'. Rija' kan nubila' k'a chuqa' chike chi rija' jun wineq ri janila ruq'ij. 10 Kan konojel k'a winaqi' yeniman rutzij rija', chi ch'uti'q chi nima'q. Y nikibila' k'a chi ja rija' ri rubini'an ri Nimalej Ruchuq'a' ri Dios. 11 Kan k'iy yan k'a q'ij jebel e ruq'olon ri winaqi' rik'in ri itz ri yerubanala'. Roma ri' toq ri winaqi' kan nikinimaj ri rutzij. 12 Jak'a toq ri Felipe xapon chiri', ri winaqi' xkinimaj ri nutzijoj rija' chirij ri rajawaren ri Dios y chirij ri Jesucristo. Kan chi achi'a' chi ixoqi' xqasex ya' pa kiwi'. 13 Chuqa' ri Simón ri aj-itz xunimaj y xqasex ya' pa ruwi' retal richin xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Cristo. Rija', kan akuchi k'a beneq-wi ri Felipe, kan tzeqetel k'a el chirij. Jak'a rija' kan achi'el k'a nisach ruk'u'x toq yerutz'et ri nima'q meyel taq banobel y ri retal ri yerubanala' ri Felipe. 14 Kik'in ri e taqon roma ri Cristo ri chiri' pa Jerusalem xoqaqa k'a rutzijol chi ri winaqi' aj-Samaria kichapon k'a nikinimaj ri ruch'abel ri Dios. Roma ri' xekiteq k'a ri Pedro y ri Juan chikitz'etik. 15 Toq rije' xe'apon k'a, xech'on rik'in ri Dios koma ri winaqi' ri', richin keri' niqaqa-pe ri Loq'olej Espíritu pa kiwi'. 16 K'a man jani qajineq ta ri Loq'olej Espíritu pa kiwi'; xa kan k'a xaxe k'a qasan-ya' pa kiwi' pa rubi' ri Jesús. 17 Roma ri' toq ri Pedro y ri Juan xkiya' kiq'a' pa kiwi', kan jari' toq xkik'ul k'a ri Loq'olej Espíritu. 18 Toq ri Simón ri aj-itz xutz'et chi ri e taqon roma ri Cristo nikiya' kiq'a' pa kiwi' ri aj-Samaria y niqaqa-pe ri Loq'olej Espíritu pa kiwi', jari' toq rija' xusuj k'a kiméro, 19 y xubij chike: Tibana' k'a chuwe richin nik'oje' la uchuq'a' la' wik'in, richin keri' toq ninya' k'a nuq'a' pa ruwi' xabachike wineq, xtuk'ul ta k'a chuqa' ri Loq'olej Espíritu ri', xcha' chike. 20 Jak'a ri Pedro xubij chire: K'a ta pa q'aq' xkabeqaqa-wi, rachibilan ri améro, roma rat nach'ob chi rik'in ri méro naloq' ri nusipaj ri Dios. 21 Chuqa' rat man jun aq'a' chire re qasamaj, roma ri awánima xa man choj ta chuwech ri Dios. 22 Ke'aya' k'a kan ri xa man e utz ta ri ek'o pan awánima, y tak'utuj k'a kuyubel amak chire ri Dios, roma chuwech rija' kan man utz ta ri ach'obonik. 23 Nintz'et k'a chi k'a k'o na ri ch'upun-k'u'x pan ak'aslen, y ri mak k'a at ruximon na, xcha' ri Pedro. 24 Jak'a ri Simón xubij k'a chike ri Pedro y ri Juan: Kixch'on rik'in ri Dios woma yin, y tik'utuj chire richin man k'a tink'uluwachij ri achi'el ri xibij-qa chuwij, xcha'. 25 Toq ri e taqon roma ri Cristo kitzijon y kiq'alajirisan chik kan ri ruch'abel ri Dios chike ri winaqi' ri chiri', k'ari' rije' xkichop bey k'a pa Jerusalem. Jak'a chupan ri bey, k'iy k'a taq tinamit ri ek'o chuqa' chiri', ri xebe-wi richin xbekitzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik. 26 K'o k'a jun q'ij jun ángel richin ri Dios xch'on rik'in ri Felipe, y xubij k'a chire: Tachojmirisaj k'a el awi', roma k'o chi yabe chupan ri jun bey ri nel-el wawe' pa Jerusalem, ri niq'ax pa tz'iran ruwach'ulew y nibe-qa pa xulan, k'a pa tinamit Gaza, xcha'. 27 Ri Felipe kan xuchojmirisaj na wi el ri', y xbe k'a. Y jak'a toq ruchapon-el bey, xutz'et k'a jun achin aj-Etiopía. Re achin re' jun achin eunuco, y ja rija' ri k'o pa ruwi' ronojel ri rubeyomel ri jun ixoq q'atoy-tzij pa ruwi' ri ruwach'ulew Etiopía. Rija' nitzolin-el pa Jerusalem richin xoruya' ruq'ij ri Dios. 28 Jari' k'a ruchapon-el tzolejen pa ruruwach'ulew, tz'uyul-el pa jun karruaje. Y rija' nusik'ij k'a jun wuj ri beneq, ri wuj ri tz'iban kan roma ri Isaías, ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios. 29 Ri Loq'olej Espíritu xubij k'a chire ri Felipe chi tuq'i' ri karruaje ri akuchi beneq-wi ri achin etíope, y junan tibe rik'in. 30 Toq ri Felipe ruq'i'on chik ri karruaje ri', xrak'axaj k'a chi ri achin beneq chiri' ja k'a ri wuj ri rutz'iban kan ri Isaías, jari' ri nusik'ij beneq. Jari' toq ri Felipe xuk'utuj chire: ¿Niq'ax k'a chawech ri yatajin chusik'ixik?, xcha'. 31 Jak'a ri achin ri' xubij: ¿Achi'el ta k'a toq xtiq'ax chinuwech? Roma xa man jun niq'alajirisan chinuwech, xcha'. Y ri achin ri' xubij k'a chire ri Felipe chi tijote-el, y titz'uye-el rik'in. 32 Ri ruch'abel ri Dios ri najin chusik'ixik ri achin ri', jak'a ri nubij: Xkik'uaj-el pa kamik, achi'el jun karne'l toq niyuqex-el richin nibekamisex, jak'a man xsik'in ta, ni man jun xubij, achi'el jun karne'l toq nuk'uex-el richin nisokex ri rusumal. 33 Xqasex ruq'ij y man jun nich'on pa ruwi' ri rijatzul roma xa xkamisex, xcha'. 34 Ri achin etíope xuk'utuj k'a chire ri Felipe: Tabana' utzil tabij chuwe: ¿Achoq chirij k'a nich'on-wi ri rusamajel ri Dios re wawe'? ¿Chirij-qa rija' nich'on-wi, o chirij chik jun?, xcha'. 35 Ri Felipe, toq xuchop xch'on-apo, xutikeriba' k'a el rik'in ri wuj ri richin ri Isaías, richin chi xch'on chirij ri utzilej ruch'abel ri Jesús ri nik'amon-pe kolotajik. 36 - 37 Jak'a toq xe'apon ri akuchi k'o ya', ri achin ri' xubij k'a chire ri Felipe: Wawe' k'o ya'. ¿K'o ta kami ri nibanon chuwe chi yin man ta utz chi niqasex-ya' pa nuwi'?, xcha'. 38 Roma ri' ri achin xubij chi tipa'e' juba' ri karruaje. Y jari' toq xeqaqa chi e ka'i', y ri Felipe xuqasaj-ya' pa ruwi' ri achin ri chiri', retal richin xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Cristo. 39 Toq e eleneq chik pe ri chiri' pa ya', ri Felipe xuk'uex k'a el roma ri Loq'olej Espíritu. Y ri achin etíope man chik k'a xutz'et ta ri Felipe, jak'a janila kikoten ri xuchop chik el ri rubey. 40 Toq k'o chik ri Felipe pa tinamit Azoto, xel-el ri chiri' y xuchop rutzijoxik ri utzilej ruch'abel ri Dios ri ruk'amon-pe kolotajik. Chijun tinamit keri' xuben y xapon k'a pa tinamit Cesarea.

Hechos 9

1 Jak'a ri Saulo man k'a nik'o ta ri royowal yakatajineq chikij ri qach'alal, y kan nrajo-wi k'a ri kikamik. Roma ri' rija' xbe rik'in ri nimalej sacerdote, 2 richin xberuk'utuj-pe wuj chire, richin chi tuya-el q'atbel-tzij pa ruq'a'. Rik'in ri q'atbel-tzij ri k'o chik pa ruq'a' nibe k'a pa tinamit Damasco, richin nibe'ok ri pa taq jay ri akuchi nikimol-wi-ki' ri winaqi' richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios, richin yeberukanola-pe ri kitzeqeliben ri Jesús, ri Qitzij Bey, y ri rutijonik. Toq yeril-pe, e ximil k'a yeruk'en k'a pe pa Jerusalem, chi achi'a' chi ixoqi'. 3 Rija' ruchapon k'a binen. Y jak'a toq k'o chik apo chunaqaj ri Damasco, xqaqa k'a jun saqil pa ruwi', jun saqil ri peteneq chila' chikaj. 4 Ri Saulo kan jari' xtzaq pan ulew, y xrak'axaj chi k'o jun ri nich'on-pe chire, y xubij: Saulo, Saulo, ¿achike roma toq achapon ch'a'oj chuwij yin?, xcha'. 5 Ri Saulo xuk'utuj: ¿At achike k'a rat?, xcha'. Jak'a ri nich'on rik'in ri Saulo xubij chire: Ja yin ri Jesús, y chuwij yin achapon-wi rubanik ch'a'oj, xcha' chire. 6 Ri Saulo nibaybot roma xibinri'il, y xubij: Ajaw, ¿achike k'a ri ruk'amon chi ninben ta?, xcha'. Y ri ajaw Jesús xubij chire: Kayakatej k'a el, y kabiyin k'a pa tinamit, y chiri' xtibix chawe achike ri ruk'amon chi naben, xcha'. 7 Ri achi'a' ri e rachibilan-el ri Saulo xenakano', roma nikak'axaj chi k'o jun nich'on, jak'a man nikitz'et ta achike ri'. 8 Kan jari' k'a toq ri Saulo xyakatej-el ri chiri' pan ulew. Y toq xerujeq ri runaq'-ruwech, k'ari' xunabej chi xa man nitzu'un ta. Roma ri' toq kiyuqen xkik'uaj k'a pa Damasco. 9 Oxi' k'a q'ij ri xbek'oje' chiri'. Y chi oxi' q'ij ri' moyirineq, y kan man jun chuqa' xutej ni ta xuqum. 10 Jak'a ri chiri' pa Damasco k'o k'a jun nimanel richin ri Jesús, ri rubini'an Ananías. Y ri ajaw xuk'ut k'a ri' chuwech pa jun achik', y xubij chire: ¡Ananías!, xcha'. Y ri Ananías xubij: Jare' ink'o wawe', ajaw, xcha' rija'. 11 Ri ajaw xubij k'a chire: Kayakatej-el. Kabiyin k'a pa rachoch ri Judas, ri k'o pa jun bey ri nibix choj chire. Chiri' tabekanoj-wi jun achin aj-Tarso ri rubini'an Saulo. Kan kabiyin k'a, roma re wakami, rija' najin nich'on wik'in. 12 Chuqa' pa jun achik' xinben chire chi xutz'et chi k'o jun achin rubini'an Ananías ri xtapon rik'in, y xtuya' ruq'a' pa ruwi' richin chi xtitzu'un chik, xcha' chire. 13 Toq xrak'axaj keri', ri Ananías xubij: Ajaw, e k'iy k'a ri e biyon chuwe ri itzel rubanobal ri jun achin ri', ri e rubanalon chike ri qach'alal ri ek'o pa Jerusalem. 14 Y re k'o wawe' pa Damasco wakami, kan ya'on k'a chuqa' pe q'atbel-tzij pa ruq'a' koma ri sacerdote richin chi yeruxim-el konojel ri kan nikiya' aq'ij, xcha' ri Ananías. 15 Y ri ajaw xubij chire: Tabekanoj k'a ri Saulo, roma ja yin ri xicha'on richin, richin nibe chuq'alajirisaxik ri nubi' chikiwech ri winaqi' ri xa man e judío ta, chuwech ri ki-rey, y chuqa' ri winaqi' judío. 16 Ri janipe' tijoj-poqonal ri xtuq'axaj roma ri nubi' yin, k'a ja na yin ri xkik'utu chuwech, xcha'. 17 K'ari' ri Ananías kan xberukanoj na wi ri Saulo k'a chupan ri jay ri bin-wi-el chire. Jak'a toq k'o chik ri chiri' pa jay rik'in ri Saulo, xuya' k'a ruq'a' pa ruwi' y xubij k'a chire: Wach'alal Saulo, ri ajaw Jesús ri xuk'ut-ri' chawech toq achapon-pe bey pa Damasco, xiruteq k'a pe awik'in richin chi yatzu'un chik jun bey, y richin chi niqaqa chuqa' ri Loq'olej Espíritu pan awi' richin nunojisaj ri awánima, xcha' ri Ananías chire. 18 Kan jari' k'a toq ri pa taq runaq'-ruwech ri Saulo xetzaq-el achi'el rij ker, y xtzu'un chik jun bey. Kan jari' chuqa' xyakatej-el richin xqasex ya' pa ruwi' retal richin xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Cristo. 19 Jak'a toq wayneq chik, xuna' chi ri ruchuq'a' xtzolin-pe. Y ri Saulo xk'oje' k'a qa ka'i-oxi' q'ij kik'in ri qach'alal ri ek'o ri chiri' pa Damasco. 20 Ri Saulo kan chi'anin k'a xuchop rubixik chike ri winaqi' ri pa taq jay ri akuchi nikimol-wi-ki' richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios, chi ri Jesús jari' ri Cristo ri ruk'ajol ri Dios. 21 Konojel k'a ri winaqi' ri ye'ak'axan richin ri Saulo, xsach kik'u'x y nikibila' k'a chirij: ¿Man ja ta kami re' ri achin ri janila xuben chike ri kan nikiya-wi ruq'ij ri Jesús ri chiri' pa Jerusalem y xuben chike chi xkik'owisaj tijoj-poqonal? Wakami xoqaqa wawe' re pa Damasco richin chi e ximon yeruk'uaj-el ri nikiya' ruq'ij ri Jesús, y yeberuya' pa kiq'a' ri sacerdote, yecha'. 22 Jak'a ri Saulo xk'oje-el más ruchuq'a', y man nuya' ta kan rutzijoxik ri ruch'abel ri Dios. Y nuq'alajirisala' k'a chi ri Jesús jari' ri Cristo. Y roma ri' ri judío ri ek'o chiri' pa Damasco man nikil ta k'a achike nikich'ob chirij ri Saulo. 23 K'o yan chik k'a q'ij tik'oje' ri Saulo chiri' pa Damasco, toq ri ch'aqa' chik ruwinaq judío xkich'ob chi nikikamisaj. 24 Ri winaqi' ri ye'ajowan yekamisan ri Saulo, kan chi paq'ij chi chaq'a' koyoben k'a apo akuchi niban oken y elen ri pa tinamit, richin nikikamisaj. Jak'a ri kich'obonik ri kibanon chirij, xapon rutzijol rik'in ri Saulo. 25 Roma ri' ri qach'alal pa jun tokoq'a', xkiya-el ri Saulo pa jun chakech nim y xkixim-el rik'in jun kolo'. Richin keri' xkiqasaj-qa chuwech ri jun nimalej tz'aq ri rusutin-rij ri tinamit, y xbe. 26 Jak'a toq ri Saulo xapon ri pa Jerusalem, xrajo' k'a xk'oje' ta kik'in ri qach'alal ri ek'o chiri'. Jak'a rije' xkipoqonaj, roma man kan ta kuqul kik'u'x chi ri Saulo jalatajineq chik ri ruk'aslen y jun nimanel chik richin ri Jesús. 27 Jak'a ri Bernabé, xuk'uaj ri Saulo kik'in ri e taqon roma ri Cristo. Rija' xutzijoj k'a chike chi ri Saulo xch'on k'a ri ajaw rik'in, chi xuk'ut k'a ri' chuwech toq ruchapon-el bey pa Damasco, y chi ri Saulo chuqa' man xuxibij ta ri' xutzijoj ri ajaw Jesús chike ri winaqi' ri ek'o chiri'. 28 K'ari' xkik'en ruwech, y roma ri' ri Saulo xk'oje-qa ri chiri' pa Jerusalem, y xabakuchi k'a yebe-wi, kachibilan-el ri Saulo. 29 Man jun k'a xibinri'il rik'in rija' richin nuq'alajirisaj ri ajaw chike ri winaqi'. Nuchop k'a ri' rik'in ch'abel kik'in ri judío ri yech'on pa ch'abel griego. Jak'a re judío re' xa nikikanoj k'a rubanik richin nikikamisaj. 30 Roma ri', toq ri qach'alal xkinabej ri nikich'ob ri winaqi' chirij ri Saulo, xkik'uaj k'a el k'a pa Cesarea. Y toq ek'o chik ri chiri', xkiteq k'a el k'a pa Tarso, ri rutinamit rija'. 31 Y ri q'ij ri', ri molaj qach'alal ri ek'o pa taq tinamit ri chiri' pa Judea, ri Galilea y ri Samaria, man k'a nikik'owisaj ta chik tijoj-poqonal. Xa kan kichapon k'a k'iyinen chupan ri ruch'abel ri Dios, y k'o ruq'ij y rejqalen ri ajaw chikiwech. Xek'iyer janila roma ri ruchuq'a' ri Loq'olej Espíritu. 32 Jak'a toq ri Pedro eleneq chikitz'etik ri qach'alal ri ek'o pa ch'aqa' chik tinamit, xapon k'a chuqa' kik'in ri ek'o chiri' pa tinamit Lida. 33 Chupan ri tinamit ri' xberila' jun achin rubini'an Eneas. Re achin re' sikirineq, y k'o yan k'a waqxaqi' juna' kotz'ol-pe. 34 Roma ri' ri Pedro xubij chire: Ja k'a ri Jesucristo ri yak'achojirisan. Kayakatej k'a, y tachojmirisaj la awarabel, xcha' ri Pedro chire. Y ri Eneas kan jari' xpa'e-el. 35 Ri aj-Lida y ri aj-Sarón xkitz'et k'a chi ri Eneas xk'achoj. Y re winaqi' re' xkikuquba' kik'u'x rik'in ri ajaw Jesús. 36 Chupan ri tinamit Jope, ri q'ij ri' k'o k'a jun qach'alal ixoq rubini'an Tabitá, y Dorcas nibix chire ri pa ch'abel griego. Re ixoq k'a re' janila jebel kik'in ri winaqi', y rija' yerutola' k'a ri winaqi' ri man jun k'o kik'in. 37 Jak'a ri Dorcas xuchop yabil, y xken. Y toq ch'ajch'ojirisan y wiqon chik, ri ruch'akul xuk'uex k'a el pa jun ruka'n wiq jay. 38 Ri Jope man nej ta k'a kikojol rik'in ri Lida. Y ri qach'alal ri ek'o pa Jope, toq xkak'axaj chi ri Pedro k'o ri pa Lida, xekiteq k'a el ka'i' achi'a' rik'in, richin xbekibij chire: Tabana' utzil katanpe chi'anin pa Jope, roma yak'atzin chiqe, xecha' chire. 39 Ri Pedro kan xbe k'a kik'in k'a pa Jope. Toq rija' xapon, xukusex k'a pa jay ri li'an-wi ri kamineq. Ri malkani' taq ixoqi' xe'apon rik'in; ye'oq' y nikik'utula' k'a apo chuwech ri tzieq ri xerubanala' ri Dorcas toq k'a k'es na. 40 Jari' toq ri Pedro xubij k'a chike konojel ri ek'o rik'in, chi ke'el-el juba'. Rija' xxuke-qa, y xch'on rik'in ri Dios. Xutzu-apo ri kamineq, y xubij: Tabitá, kayakatej, xcha'. Y ri ixoq ri' kan jari' xbetzu'un-pe, y toq xutz'et ri Pedro, xyakatej-q'anej. 41 K'ari' ri Pedro xuchop k'a apo ruq'a' richin xpa'e'. Ri Pedro xeroyoj k'a ri malkani' taq ixoqi' y ri ch'aqa' chik qach'alal, richin xberuya-pe ri Dorcas chike richin chi niq'alajin chi xa man kamineq ta. 42 Y re xbanatej xetamex k'a koma konojel winaqi' ri ek'o chiri' pa Jope, y e janila k'a winaqi' xkikuquba' kik'u'x rik'in ri ajaw Jesús chiri'. 43 Y ri Pedro k'iy k'a q'ij ri xk'oje-qa kik'in, ri chiri' pa Jope. Xk'oje' pa rachoch jun achin rubini'an Simón, ri nitzako y naq'oman kij o kisale'y chikopi'.

Hechos 10

1 Ri pa tinamit Cesarea k'o k'a jun achin rubini'an Cornelio, y rija' jun aj-raqen pa kiwi' jun tzobaj aj-labal, y ri juq'at aj-labal ri' aj-Italia nibix chike. 2 Ri Cornelio y ri e aj pa rachoch e ya'ol k'a ruq'ij ri Dios, y nikixibij k'a ki' yemakun chuwech. Y rija' kan jantape' k'a nich'on rik'in ri Dios, y kan k'iy k'a yerutola-wi ri winaqi' ri man jun k'o kik'in. 3 K'o k'a jun q'ij, toq xq'ax yan oxi' hora chire ri nik'aj-q'ij, rija' pa jun achik' jebel xutz'et chi k'o jun ángel richin ri Dios ri xok-apo rik'in, y xubij chire: ¡Cornelio!, xcha' ri ángel ri'. 4 Ri Cornelio rutzuliben k'a ri ángel, y janila ruxibin-ri'. Y xuk'utuj chire ri achike nrajo'. Ri ángel xubij chire: Ri ach'owen rik'in ri Dios kan janila qajineq chuwech, y keri' chuqa' kan qajineq chuwech ri ye'ato' ri winaqi' ri nik'atzin kito'ik. Roma ri' rija' yarunataj-pe re wakami. 5 Wakami ke'ataqa' k'a el achi'a', k'a pa Jope richin kebe chiroyoxik ri Simón ri nibix chuqa' Pedro chire. 6 Rija' k'o k'a pa rachoch ri jun achin rubini'an chuqa' Simón, ri Simón ri nitzako y naq'oman kij o kisale'y chikopi', y k'o rachoch chuchi' ri palou. Y toq xtoqaqa ri Pedro awik'in, xtubij k'a chawe ri nik'atzin chi naben, xcha' ri ángel chire ri Cornelio. 7 Toq ri ángel ri xch'on kan chire ri Cornelio beneq chik, ri Cornelio xeroyoj k'a e ka'i' rusamajela' y jun aj-labal ri kan jun ya'ol chuqa' ruq'ij ri Dios. Re aj-labal k'a re', jare' ri jantape' k'o rik'in ri Cornelio. 8 Ri Cornelio xutzijoj k'a ronojel chike, y xeruteq-el pa Jope. 9 Ruka'n q'ij chire ri kichapon-el bey ri achi'a', xa juba' chik k'a chikij richin ye'apon-apo ri pa tinamit Jope, pa nik'aj-q'ij la'eq ri'. Jari' toq ri Pedro xjote' k'a el pa ruwi' ri jay, richin nich'on rik'in ri Dios. 10 Rija' kan janila k'a ninum chik, y nurayij k'a niwa' yan. Rokik royoben richin nichojmirisex ri xtutej, ri Dios kan jari' k'a xuben chire ri Pedro chi xutz'et jun achi'el achik'. 11 Rija' xutz'et k'a chi ri kaj jaqatajineq, y chila' k'a niqaqa-wi-pe jun nimalej achi'el tzieq, ri e chapalon ri kaji' rutza'n. Y kan q'alaj chi k'o ri peteneq chupan, roma ch'oqoch'ik nitzu'un. Y ri achi'el tzieq ruchapon-pe qajen chuwech re ruwach'ulew. 12 Chupan ek'o-pe ronojel kiwech chikopi' ri man e utz ta richin yetij: Ek'o nima'q taq chikopi', ek'o aj-xik' taq chikopi', y ri nikiqirirej-ki'. 13 Kan jari' k'a toq ri Pedro xrak'axaj chi k'o jun ri nich'on chire, y nubij k'a: Pedro, kayakatej. Ke'akamisaj chikopi', y tatija', xcha'. 14 Jak'a ri Pedro xubij: Ajaw, yin man xkentej ta re chikopi' re'. Yin kan man jun bey e nutijon ta chikopi' achi'el re', ri kan e k'utun chinuwech chi man e ch'ajch'oj ta, ri xa xajan richin yetij, xcha'. 15 Ri jun k'a ri nich'on rik'in ri Pedro, xubij k'a pe chire ri pa ruka'n bey: Ronojel ri ch'ajch'ojirisan chik pe roma ri Dios, kan ch'ajch'oj, y man k'a tabij chi xajan, xcha'. 16 Oxi' bey k'a ri xbitej keri', y k'ari' ri nimalej achi'el tzieq xtzolin-el chikaj. 17 Ri Pedro k'a k'o na k'a ri chiri', y man nril ta achike nuch'ob chirij ri achi'el achik' ri xutz'et, toq ri oxi' achi'a' ri e taqon-el roma ri Cornelio jari' xe'apon, nikikanoj k'a ri rachoch ri Simón. Y toq xkil ri jay, 18 xkik'utuj k'a apo wi chiri' k'o-wi ri Simón ri nibix chuqa' Pedro chire. 19 Y roma ri Pedro k'a najin na chuch'obik rij ri achik', kan jak'a ri Loq'olej Espíritu ri xbin chire: Ek'o e oxi' achi'a' ri yatkikanoj. 20 Kayakatej k'a el y kaqaqa-qa kik'in, y chuqa' man tapoqonaj yabe kik'in, roma ja yin xitaqo-pe kichin k'a re wawe' awik'in, xcha'. 21 Y ri Pedro kan xbeqaqa-pe kik'in ri e oxi' achi'a' ri e taqon-el roma ri Cornelio, y xubij chike: Ja yin ri Pedro ri nikanoj. ¿Achike k'a roma toq ix peteneq chinukanoxik?, xcha'. 22 Ri achi'a' xkibij k'a chire ri Pedro: Jun aj-raqen pa kiwi' jun tzobaj aj-labal rubini'an Cornelio oj rutaqon k'a pe chi'awoyoxik. Y re achin k'a re' jun achin choj ruk'aslen, jun achin ri nuxibij-ri' nimakun chuwech ri Dios. Konojel ri awinaq judío janila nikajo'. Y k'o k'a jun loq'olej ángel ri xoch'on rik'in, y re ángel re' xubij kan chire chi karoyoj rat, y trak'axaj ri achike xtabij chire. Roma ri' xojpe chi'awoyoxik, xecha'. 23 Ri Pedro xerukusaj-apo pa jay ri achi'a' ri', richin yek'oje' na el ri jun aq'a' chiri'. Y ri pa ruka'n q'ij, ri Pedro kan xbe na wi kik'in k'a pa Cesarea. Ek'o k'a qach'alal ri aj chiri' pa Jope xetzeqe-el chirij ri Pedro. 24 K'a pa ruka'n q'ij chire ri ke'el-pe ri pa Jope, k'ari' xe'apon pa Cesarea. Chupan ri tinamit ri', ri Cornelio e royon k'a ri e rach'alal y chuqa' e royon winaqi' ri kan e rachibil, y e koyoben-apo ri Pedro. 25 Toq ri Pedro nok k'a apo pa rachoch ri Cornelio, ri Cornelio xbexuke' chuwech richin xuya-apo ruq'ij. Kere' ruk'ulik xuben-apo. 26 Jak'a ri Pedro xuyek q'anej y xubij chire: Kapa'e' y man kaxuke' chinuwech yin, roma yin xa in jun chuqa' wineq achi'el rat, xcha'. 27 Ri Pedro y ri Cornelio yetzijon k'a, xe'ok-apo pa jay. Jari' toq ri Pedro xutz'et chi e k'iy winaqi' ri kimolon-ki' ri chiri'. 28 Rija' xubij k'a chike ri winaqi' ri': Rix kan jebel wi iwetaman chi roj judío man k'a ya'on ta q'ij chiqe chi junan qawech iwik'in y yojok ta pa taq iwachoch rix ri xa man ix judío ta. Jak'a ri Dios xuk'ut k'a chinuwech chi man ruk'amon ta chi ninbij chire jun wineq, xa roma man judío ta, chi man ch'ajch'oj ta. 29 Roma ri', kan xaxe k'a xe'apon ri achi'a' ri e itaqon-el richin yinkoyoj, kan man jun k'a xinbij chi man yipe ta; xa kan jari' xipe kik'in. Y re wakami ninwajo' k'a ninwetamaj achike roma toq xiteq woyoxik, xcha' ri Pedro. 30 Jak'a kan jari' xch'on-apo ri Cornelio, y xubij k'a: K'o yan kaji' q'ij ri', yin ximewayin. Y toq k'o yan oxi' hora tiq'ax chire ri nik'aj-q'ij, jari' toq yich'on rik'in ri Dios. Jari' k'a toq jun achi'el achin, niyik'lun rutziaq, xuk'ut-ri' chinuwech. 31 Y xubij k'a chuwe: Cornelio, ri Dios utz rak'axan ri ach'owen, y chuqa' kan qajineq chuwech chi ye'ato' ri winaqi' ri nik'atzin kito'ik. 32 Ke'ataqa' k'a el achi'a' k'a pa Jope richin yebe chiroyoxik ri Simón ri nibix chuqa' Pedro chire. Y k'o pa rachoch jun achin rubini'an chuqa' Simón. Y re jun Simón re' k'o rachoch chunaqaj ri palou, y nitzako y naq'oman kij o kisale'y chikopi'. Toq ri Pedro xtoqaqa awik'in, k'o k'a ri xtorubij chawe, xcha' ri ángel chuwe. 33 Roma ri' kan jari' xinteq akanoxik, y matiox k'a chi kan xape. Y kan chuwech wi k'a ri Dios ojk'o-wi qonojel re qamolon-qi' wawe', y niqajo' k'a niqak'axaj ri xtaq'alajirisaj chiqawech, ri kan ja ri Dios biyon chawe richin taq'alajirisaj rat, xcha' ri Cornelio chire ri Pedro. 34 Ri Pedro kan jari' k'a xuchop nich'on, y xubij: Wakami kan qitzij k'a nik'ulun chinuwech chi ri Dios kan junan rubanon chiqe qonojel winaqi'. Man xaxe ta jun tinamit nrajo', y yeretzelaj ta kan ri ch'aqa' chik. 35 Xabachike ta ri qatinamit chiri', ri Dios kan utz yojrutz'et qonojel ri kan niqaxibij-qi' chi yojmakun chuwech y e choj ri qabanobal. 36 Chiqakojol k'a roj judío xorutzijoj-wi-qa chi nuteq pe ri Jesucristo wawe' chuwech re ruwach'ulew, y rija' ri qajaw qonojel roj winaqi'. Y re ch'abel re' xoruya-qa kolotajik y uxlanen pa taq qánima. 37 Rix ri' noqaqa chi'ik'u'x ronojel k'a ri xbanatej ri q'ij ri' ri pa ronojel Judea. Pa nabey, ja ri Juan ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri xqasan ya' pa kiwi' ri winaqi'. Y k'ari' ja ri Jesús ri xbetikeriban rutzijoxik ri ruch'abel ri Dios ri pa ruwach'ulew Galilea. 38 Iwetaman chuqa' ri' chi ri Jesús ri aj-Nazaret, kan k'o-wi ri Loq'olej Espíritu rik'in, ri ya'on-pe chire roma ri Dios. Roma ri' kan k'o-wi uchuq'a' pa ruq'a'. Kan xaxe k'a ri utz ri xerubanala' chike ri winaqi'. Xeruk'achojirisala' chuqa' winaqi' ri e chapon roma ri itzel-wineq. Kere' ri xerubanala' ri Jesús, roma kan k'o-wi ri Dios rik'in. 39 Y ri janipe' ri xerubanala' ri Jesús ri pa Jerusalem y ri pa Judea, kan xqatz'et k'a roj. Jari' ri yojtajin chuq'alajirisaxik chikiwech ri winaqi'. Rija' xbajix k'a chuwa jun cruz richin xkamisex. 40 Ri pa rox q'ij chire ri tikamisex, ri Dios xuk'asoj-pe, y xuben chire chi xuk'utula-ri'. 41 Man k'a chikiwech ta xabachike winaqi' xuk'ut-ri'; xa kan xaxe chiqawech roj ri kan ruch'obon-wi-pe ri Dios pa qawi' ri ojer chi niqaq'alajirisaj ri k'astajibel richin ri Jesús. Y junan k'a xojwa-xojuk'ya' rik'in rija', toq k'astajineq chik pe chikikojol ri kaminaqi'. 42 Y rija' kan janila k'a xuchilabej kan chiqe chi tiqatzijoj ri rubi' y tiqaq'alajirisaj chi ri Dios xuben chire chi ja rija' ri niq'aton-tzij pa qawi' roj ri oj k'es y pa kiwi' chuqa' ri winaqi' ri e kaminaqi' chik el. 43 Kan ojer k'a ri bitajineq kan koma ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios, chi qonojel k'a ri xqakuquba' qak'u'x rik'in ri Jesucristo, xtikuyutej qamak pa rubi' rija', xcha'. 44 Kan k'a nich'on k'a ri Pedro chikiwech ri winaqi' ri kimolon-ki' pa rachoch ri Cornelio, toq ri Loq'olej Espíritu jari' xqaqa-pe pa kiwi' ri ye'ak'axan richin. 45 Toq xbanatej re', ri judío ri e peteneq chirij ri Pedro, xsach kik'u'x toq xkitz'et chi ri Loq'olej Espíritu kan nisipex-pe chuqa' chike ri winaqi' ri', y rije' xa man e judío ta. 46 Ri judío yekak'axaj k'a ri xa man e judío ta chi yech'on pa ch'aqa' chik ch'abel ri xa man kich'abel ta rije', y nikiya' ruq'ij ri Dios. 47 Jari' toq ri Pedro xubij k'a: ¿Kan k'o ta kami jun xtibin chi man tiqasex ya' pa kiwi' re xkik'ul yan ri Loq'olej Espíritu achi'el ri xqak'ul chuqa' roj?, xcha'. 48 Ri Pedro xubij k'a chi tiqasex ya' pa ruwi' ri Cornelio y pa kiwi' konojel ri kimolon-ki' rik'in retal richin xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Cristo. Y pa rubi' ri ajaw Jesús tiya'ox. Ri k'ak'a' qach'alal ri', xkik'utuj k'a chire ri Pedro chi tik'oje-qa ka'i-oxi' q'ij kik'in. Y rija' kan keri' xuben.

Hechos 11

1 Ri e taqon roma ri Cristo y ri ch'aqa' chik qach'alal ri ek'o pa Judea xkak'axaj k'a chi ek'o winaqi' ri man e judío ta ri xeniman ri ruch'abel ri Dios. 2 Roma ri', toq ri Pedro xtzolin chik pa Jerusalem, ri judío ri nikibij chi k'o chi niya'ox ketal ri ch'aqa' chik qach'alal, xech'on itzel chirij ri Pedro, 3 y xkibij k'a chire: ¿Achike k'a roma toq rat xatapon kik'in ri winaqi' ri xa man ya'on ta ri etal chirij ri kich'akul? ¿Y achike k'a roma kan xawa-xatuk'ya' chuqa' kik'in?, xecha' chire. 4 Jari' k'a toq ri Pedro kan pa rucholajen xuchop rubixik chike chirij ri xbanatej. Rija' xubij k'a: 5 Yin ja k'a ri pa tinamit Jope ink'o-wi. Y jak'a toq yich'on rik'in ri Dios, xintz'et pa jun achik' chi k'o jun nimalej achi'el tzieq ri e chapalon ri kaji' rutza'n, y peteneq chila' chikaj. Y niqaqa-pe k'a wik'in. 6 Jak'a toq nutzuliben-nutzuliben, xintz'et k'a chi xa ronojel kiwech chikopi' e peteneq chupan ri jun nimalej achi'el tzieq ri'. Y ri chikopi' ri' man e utz ta richin yetij. Ek'o k'a ri ye'awajix, ri k'uxunela' taq chikopi', ri nikiqirirej-ki' y ri jalajoj kiwech aj-xik' taq chikopi'. 7 Xinwak'axaj k'a chi k'o jun ri nich'on-pe chuwe, y nubij k'a: Pedro, kayakatej. Ke'akamisaj ri chikopi', y tatija', xcha' chuwe. 8 Jak'a yin xinbij chire ri xch'on-pe chuwe: Ajaw, yin kan man jun bey nutijon ta chikopi' achi'el re', roma xa kan k'utun chinuwech chi man e ch'ajch'oj ta, chi kan xajan-wi yetij, xicha'. 9 Jak'a ri jun k'a ri nich'on wik'in, xch'on chik k'a pe chuwe jun bey ri chila' chikaj, y xubij: Ronojel ri ch'ajch'ojirisan chik pe roma ri Dios, kan ch'ajch'oj chik, y man k'a tabij chi xajan, xinuche'ex. 10 Oxi' k'a bey ri xbitej keri', y k'ari' ri jun nimalej achi'el tzieq ri' xtzolin chik k'a el chikaj. 11 Kan k'ari-k'ari' nintz'et-qa yin ri', toq kan ja yan ri' ek'o e oxi' achi'a' xe'apon ri pa ruchi' ri jay ri ink'o-wi, yinkikanoj. Rije' e taqon-el roma jun achin aj-Cesarea. 12 Y ri Loq'olej Espíritu kan xubij k'a chuwe chi man tinpoqonaj yibe kik'in. Chuqa' xenwachibilaj-el e waqi' qach'alal. Rije' jare' ek'o wawe' chiwech rix. Xojapon na wi ri pa rachoch ri Cornelio ri xtaqo woyoxik. 13 Rija' xuchop k'a rutzijoxik chiqe chi k'o jun ángel ri xuk'ut-ri' chuwech pa rachoch, y chi ri ángel ri' pa'el-apo rik'in toq xubij chire: Ke'ataqa' k'a el achi'a' k'a pa Jope chiroyoxik ri Simón ri nibix chuqa' Pedro chire. 14 Y ja rija' k'a ri xtibin chawe achike rubanik xtaben, richin keri' yakolotej rat y ri e aj pan awachoch, xuche'ex kan roma ri ángel. 15 Toq yin xinchop yich'on chuwech ri Cornelio y chikiwech ri winaqi' ri ek'o-apo rik'in, xqaqa k'a pe ri Loq'olej Espíritu pa kiwi', kan achi'el k'a toq ri xqaqa-pe pa qawi' roj ri pa nabey. 16 Roma ri' xoqaqa k'a chinuk'u'x ri tzij ri rubin kan ri ajaw Jesús, chi ri Juan xuya' ya' pa kiwi' ri winaqi'. Jak'a ri Dios xtuya-pe ri Loq'olej Espíritu pa qawi'. 17 Wi kan ja ri Dios ri xya'on ri Loq'olej Espíritu ri pa kiwi' ri winaqi' ri', achi'el xuben chuqa' chiqe roj ri qakuquban qak'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo, ¿achike ta k'a xtinch'ojij yin chire ri Dios?, xcha' ri Pedro. 18 Toq rije' xkak'axaj re', man jun chik xkibij-apo. Jak'a nikiya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios, y nikibij k'a: Ri Dios kan xuya' k'a chuqa' q'ij chike ri man e qawinaq ta richin chi nitzolin-pe kik'u'x rik'in rija', richin chi nikil kik'aslen rik'in, xecha'. 19 Y jak'a toq xk'uluwachitej ri rukamik ri Esteban, jari' toq ri qach'alal xkitej poqon pa kiq'a' ri ye'etzelan kichin. Y roma ri' toq ek'o xebe k'a pa ruwach'ulew Fenicia, pa ruwach'ulew Chipre, y pa tinamit Antioquía. Rije' nikitzijoj k'a ri ruch'abel ri Dios xaxe chike ri winaqi' judío. 20 Jak'a ek'o k'a ch'aqa' achi'a' ri e aj pa Chipre y e aj pa Cirene ri xe'apon ri pan Antioquía, y kan man xaxe ta k'a chike ri winaqi' judío xkitzijoj-wi ri utzilej ruch'abel ri ajaw Jesús ri nik'amon-pe kolotajik; xa kan xkitzijola' k'a chuqa' chike ri winaqi' ri xa man e judío ta. 21 Ri ruchuq'a' ri Dios kan k'o-wi kik'in ri achi'a' ri'. Roma ri' toq e janila k'a e k'iy winaqi' ri xeniman y xkikuquba' kik'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo. 22 Ronojel k'a re' xapon rutzijol kik'in ri molaj qach'alal ri ek'o pa Jerusalem. Y re qach'alal re' xkichilabej k'a chire ri Bernabé chi tibe k'a pan Antioquía. 23 Toq ri Bernabé xapon, xutz'et k'a chi ri Dios kan ruya'on-wi k'a ruq'a' pa ruwi' ri kisamaj ri qach'alal. Roma ri' janila xkikot ránima ri Bernabé, y xubij k'a chike konojel chi kan tikuqer kik'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo, y chi kan rik'in ronojel kánima kek'oje' rik'in. 24 Ri Bernabé, kan jun achin k'a ri kuqul ruk'u'x rik'in ri Dios, y kan nojineq-wi chuqa' ri ránima rik'in ri Loq'olej Espíritu. Rija' jun utzilej achin. Y ri winaqi' ri xkikuquba' kik'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo, kan janila e k'iy. 25 Chirij k'a re', ri Bernabé xbe k'a pa tinamit Tarso, chukanoxik ri Saulo. Y toq xril-pe, xuk'en pe pan Antioquía. 26 Chiri' xek'oje-wi jun juna' kik'in ri molaj qach'alal richin xekitijoj janila chi winaqi' rik'in ri ruch'abel ri Dios. Y chiri' pan Antioquía ri nabey xbix nimanela' chike ri e tzeqelibey richin ri Jesucristo. 27 chupan k'a ri q'ij ri', ek'o k'a ch'aqa' qach'alal ri yeq'alajirisan ri nibix chike roma ri Dios. Re qach'alal k'a re' xe'el-el ri pa Jerusalem, y xebe k'a pan Antioquía. 28 Y jun k'a chike ri qach'alal ri', ja ri Agabo. Y roma ri Loq'olej Espíritu kan ruya'on-wi ch'abel chire, roma ri' toq xbepa'e-pe chikiwech ri qach'alal, y kan xuq'alajirisaj chi xtipe jun nimalej wayjal pa ruwi' re ruwach'ulew; y ri nimalej wayjal ri' kan xpe na wi ri pa ruq'ijul ri q'atoy-tzij Claudio César. 29 Roma ri' ri qach'alal ri ek'o pan Antioquía xkich'ob k'a yekito-el ri qach'alal ri ek'o pa Judea, chi chikijujunal k'a nikiya-el ri janipe' yetikir nikiya'. 30 Kan ja k'a ri Bernabé y ri Saulo ri xekiteq-el richin ja rije' ri xe'uk'uan-el ri janipe' xmolotej-el richin yekito' ri qach'alal nikitej wayjal. Y janipe' k'a ri kik'uan-el ri Bernabé y ri Saulo, xkijech k'a pa kiq'a' ri achi'a' uk'uey kichin ri qach'alal aj pa Judea.

Hechos 12

1 Ri rey Agripa, chupan ri q'ij ri', ek'o k'a e ka'i-oxi' chikikojol ri qach'alal ri xeruchop-el, richin chi yeruya' pa tijoj-poqonal. 2 Kan chi espada k'a xuteq rukamisaxik ri Jacobo ri rach'alal ri Juan. 3 Roma ri Agripa xutz'et chi ri xuben chire ri Jacobo xa kan xqa' chikiwech ri judío ri man kiniman ta ri Jesucristo, rija' xuteq k'a chuqa' ruchapik ri Pedro. Re' xbanatej chupan ri nimaq'ij toq nitij ri kaxlan-wey ri maneq ch'amilej-q'or rik'in. 4 Toq chapon chik k'a pe ri Pedro, ri rey xuteq-el k'a pa cárcel. Y roma rija' ruch'obon chik chi k'a nik'o na kan ri nimaq'ij ri', k'ari' k'a xtrelesaj-pe richin nuq'et-tzij pa ruwi', chikiwech ri winaqi'. Roma ri' kan e kaji' k'a sol chajinela' ri xerukusaj richin nikichajij. Y kan e kaji' achi'a' ek'o pa jujun sol. 5 Rija' k'o k'a pa cárcel, y chajin jebel. Jak'a ri qach'alal ri ek'o chiri' pa tinamit, kan kichapon k'a yech'on rik'in ri Dios roma ri Pedro. 6 Kan xaxe chik k'a ri junaq'a' ri' nrajo' chi man napon ri ruch'obon ri Agripa, chi nrelesaj-pe ri Pedro y nuq'et-tzij pa ruwi' chikiwech ri winaqi'. Ri Pedro ximil k'a rik'in ka'i' cadena chikikojol e ka'i' achi'a' chajinela', y niwer. Y ri akuchi niban-wi-apo oken ri pa cárcel ek'o k'a chuqa' chajinela'. 7 Ri chiri' pa cárcel xapon k'a jun ángel richin ri ajaw, y xsaqir k'a ri chiri'. Ri ángel ri' xuyikiya' ri Pedro richin xuk'asoj, xubij chire chi tiyakatej; y ri cadena ri kiximben-wi ri ruq'a' ri Pedro, xetzaq kan. 8 Ri ángel xubij k'a chuqa' chire ri Pedro chi tuchojmirisaj-el-ri', y tukusaj-el ri ruxajab. Y toq k'achojineq chik k'a ri Pedro, ri ángel xubij chire chi tubolqotij-el-ri' chupan ri ruq'u', y tutzeqelibej-el ri ángel. 9 Ri Pedro tzeqetel k'a chirij ri ángel, jak'a kan nuch'ob, wi qitzij chi nikol-el roma ri ángel, o xa nachik'. 10 Ri Pedro y ri ángel choj k'a xeq'ax-el chikikojol ri ka'i' sol chajinela'. Y toq xe'apon chuwech ri ruchi-jay banon rik'in ch'ich', ri ruchi-jay ri' ruyon xjaqatej chikiwech. Rije' xe'el-el k'a pa bey richin ri tinamit, y xebe. Toq e biyineq chik k'a juba', ri Pedro xutz'et chi xa ruyon chik, roma ri ángel maneq chik rik'in. 11 Jari' toq ri Pedro xunabej, y xubij: Wakami, xinwetamaj chi ri ángel kan qitzij wi chi taqon-pe roma ri ajaw richin xinorukolo' kan pa ruq'a' ri Agripa y chuwech ronojel ri kinojin ri nuwinaq chi nikiben chuwe, nicha-qa pa ránima ri Pedro. 12 Rija' xuch'ob y xbe chirachoch ri María ri rute' ri Juan ri nibix chuqa' Marcos chire. Chupan ri jay ri' e k'iy k'a qach'alal kimolon-ki' richin yech'on rik'in ri Dios roma ri Pedro. 13 Toq xapon y xoyon-apo ri pa ruchi-jay, xel k'a pe jun xten rubini'an Rode. 14 Re xten re', roma xrak'axaj chi ja ri Pedro ri noyon-apo, janila xkikot. Y roma xa man xujeq ta kan ri ruchi-jay chuwech ri Pedro, y junanin xbe pa jay chubixik chi ri Pedro jari' ri noyon-apo. 15 Jak'a ri kimolon-ki' ri pa jay man xkinimaj ta ri xberubij ri Rode chike. Xa xkibij chi xa xch'ujer. Jak'a ri xten nubij chi kan ja wi ri Pedro ri xrak'axaj rija'. Y rije' xkibij chi ja ri ru-ángel. 16 Jak'a ri Pedro k'a noyon na apo ri pa ruchi-jay. Y toq xkijeq, xkitz'et chi kan ja na wi ri Pedro. Roma ri' kan achike la xuna' ri kánima ri qach'alal ri', y xewolol chikiwech roma ri'. 17 Jak'a rija' xuben k'a retal rik'in ri ruq'a' richin man kewolol. Y xuchop rutzijoxik chike ri xuben ri ajaw Dios richin xrelesaj-pe ri pa cárcel, y xubij chuqa' chike chi tikiya' rutzijol chire ri jun chik Jacobo y ri ch'aqa' chik qach'alal. Chirij ri' rija' xel k'a el richin xbe pa jun chik tinamit. 18 Jak'a toq xseqer ri jun chik q'ij, ri achi'a' chajinela' man k'a nikil ta achike nikiben, roma ri Pedro ni ta retal chik. 19 Ri rey Agripa xuteq k'a rukanoxik ri Pedro, jak'a ri achi'a' ri xebe kanoy richin, man xbekila' ta pe. K'ari' ri rey, xeroyola' ri achi'a' ri ek'o kan chajinel, y toq e pa'el chik apo chuwech, xuk'utula' k'a chike chi achike xuben ri Pedro. Chirij ri' xubij chi kekamisex. Jak'a ri Agripa xel-el ri pa Judea, y xbek'oje' pa tinamit Cesarea. 20 chirij re' ri rey Agripa kan royowal k'a chike ri aj-Tiro y ri aj-Sidón. Jak'a rije' xkiya' chikiwech richin yebe rik'in rija'. Y xkich'ek k'a ri jun rusamajel ri Agripa rubini'an Blasto, richin xeruk'uaj k'a chuwech ri rey y xkichojmirisaj chikiwech chi tik'is chiri' ri oyowal, roma ja ri chiri' pan Israel nel-wi-el ri nitij ri pa ka'i' tinamit ri'. 21 Y xbix k'a jun q'ij toq xtichojmirisex ri'. Toq xapon ri q'ij, ri rey kan xerukusaj k'a el tzieq ri yekusex pa jun nimaq'ij. Xbetz'uye-pe ri pa ruch'akat, y xbech'on k'a pe chikiwech ri janipe' winaqi' kimolon-ki' ri chiri'. 22 Toq ri winaqi' xkak'axaj ri ruch'abel, kan rik'in k'a ronojel kuchuq'a' yech'on-apo, y nikibij: ¡La nich'on-pe chiqawech kan niq'alajin chi xa man jun achin ta, rija' kan jun dios wi!, yecha' k'a apo. 23 Kan chupan k'a ri ramaj ri', jun ángel richin ri ajaw xuya' jun yabil pa ruwi' ri Agripa roma rija' xa man xuya' ta ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. Rija' xtij koma jut, y jari' ri xok-el chire richin xken. 24 Jak'a ri ruch'abel ri Dios xbe k'a rubixik chi nej chi naqaj, y e k'iy k'a ri winaqi' ri yeniman. 25 Ri Bernabé y ri Saulo xetzolin k'a pan Antioquía roma xkik'achojirisaj kan ri kitaqikil. Y rije' xkachibilaj-el ri Juan Marcos.

Hechos 13

1 Chikikojol ri molaj qach'alal ri ek'o pan Antioquía, ek'o k'a ri yeq'alajirisan ri nibix chike roma ri Dios, y ek'o chuqa' tijonela' ri yetijon kichin ri qach'alal chupan ri ruch'abel ri Dios. Jeri' ri Bernabé, ri Simón ri jun achin ri ti q'eq nitzu'un, ri Lucio ri aj-Cirene, ri Saulo y ri Menahem ri xk'iy kik'in ri aj pa rachoch ri Herodes ri xq'aton-tzij chiri' pa Galilea. 2 Jun q'ij, rokik nikiya' ruq'ij ri Dios y yemewayin, ri Loq'olej Espíritu xubij k'a chike: Ri Bernabé y ri Saulo kan k'o jun kisamaj nuchojmirisan chik yin. Roma ri' ke'ich'ara' kan richin ri samaj ri', xcha'. 3 Toq xetane' richin xemewayin y xech'on rik'in ri Dios, jari' toq xkiya' kiq'a' pa kijolon ri Bernabé y ri Saulo, richin xebe chubanik ri samaj ri rubin kan ri Loq'olej Espíritu. 4 Kan jari' k'a toq ri Bernabé y ri Saulo xetaq-el roma ri Loq'olej Espíritu. Roma ri' rije' xebe-qa ri pa tinamit Seleucia. Y ri chiri' xe'ok-el pa jun barco richin xeq'ax-apo ri pa ruwach'ulew Chipre ri k'o chupan ri palou. 5 Toq ek'o chik ri pa tinamit Salamina ri chiri' pa Chipre, xkichop k'a rutzijoxik ri ruch'abel ri Dios ri pa taq jay akuchi ri judío nikak'axaj ruch'abel ri Dios. Ri Bernabé y ri Saulo kik'uan k'a el ri Juan Marcos richin yeruto'. 6 Toq ri Bernabé, ri Saulo y ri Juan e q'axineq chik el chupan ri ruwach'ulew ri', xe'apon k'a ri juk'an chik ruchi'. Xe'apon ri pa tinamit Pafos. Chupan ri tinamit ri' k'o k'a jun achin judío rubini'an Barjesús, jun achin aj-itz, ri nubananej chi kan nuq'alajirisaj k'a ri ruch'abel ri Dios. 7 Y ri jun achin rubini'an Sergio Paulo jari' k'a ri q'atoy-tzij ri chiri', jun achin ri kan k'o-wi etamabel rik'in. Rija' xuteq k'a koyoxik ri Bernabé y ri Saulo, roma nrajo' nrak'axaj ruch'abel ri Dios. Rik'in k'a rija' nisamej-wi ri Barjesús. 8 Rija' nibix chuqa' Elimas chire pa ch'abel griego. Jak'a rija' man k'a xrajo' ta chi ri Sergio Paulo nunimaj ta ri Jesucristo. Roma ri' xyakatej chikij. 9 Jak'a ri Saulo, ri rubini'an chuqa' Pablo, kan nojineq k'a ri ránima rik'in ri Loq'olej Espíritu. Rija' xutzu-xutzu' ri achin aj-itz, 10 y xubij chire: Rat xa nojineq awánima rik'in ronojel ruwech q'oloj y rik'in ronojel ruwech etzelal. Xa at jun ralk'ual ri Itzel-Wineq, roma nawetzelaj ronojel ri utz. Rat xa kan xotoxik naben chire ri chojmilej bey richin ri ajaw Dios. ¿Kan man kami xkatane' ta chubanik ri'? 11 Wakami k'a, ri ajaw xtuya-pe ruk'ayewal pan awi'. Xkamoyir, y xtik'o k'a k'iy q'ij ri man xtatz'et ta ruwech ri q'ij, xcha'. Kan xaxe k'a keri' xubij ri Pablo, kan jari' man xtzu'un ta chik ri achin aj-itz. Roma ri' rija' nukanoj k'a jun ri niyuqen richin, roma xmaqe' kan pa q'equ'm. 12 Toq ri Sergio Paulo rutz'eton chik qa ri xbanatej, janila xumey ri xuk'ut ri Bernabé y ri Pablo chikiwech. Roma ri' xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Jesucristo. 13 Ri Pablo y ri rachibil xkiya' k'a kan ri tinamit Pafos. Xkik'owisaj-apo ri ya' richin xebe pa tinamit Perge ri k'o pa ruwach'ulew Panfilia. Jak'a ri Juan Marcos xerumalij kan ri rachibil y xtzolin pa Jerusalem. 14 Toq ri Pablo y ri Bernabé e q'axineq chik el ri pa Perge, xebe k'a pa jun chik tinamit ri rubini'an Antioquía ri k'o pa ruwach'ulew Pisidia. Chupan k'a ri q'ij richin uxlanen, rije' xebe k'a chupan ri jay akuchi ri kiwinaq judío nikak'axaj ruch'abel ri Dios. Y toq xe'apon xebetz'uye'. 15 Jak'a toq xsik'ix-qa ri pixa' richin ri Moisés y ri e kitz'iban kan ri achi'a' ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer kan, ri aj-raqen chupan ri jay ri' k'o k'a jun ri xkiteq-apo rik'in ri Pablo y ri Bernabé, richin xberubij chike: Wach'alal, wi k'o k'a jun chiwe rix ri nrajo' nubij ka'i-oxi' ch'abel chike re kimolon-ki' wawe', utz nubij, xcha' ri xapon kik'in. 16 Ri Pablo kan jari' k'a xpa'e', y xuben k'a retal rik'in ruq'a' chi man jun tich'on, y xuchop k'a rubixik chike: Tiwak'axaj rix nuwinaq israelita y tiwak'axaj k'a rix ri man ix judío ta ri niya' ruq'ij ri Dios; tiwak'axaj k'a re xtinbij chiwe: 17 Ri qa-Dios roj judío kan xerucha' k'a ri qati't-qamama', y xuben k'a chike chi xe'ok jun nimalej tinamit toq kan k'a ek'o na chiri' pan Egipto, ruwach'ulew ri xa man kichin ta rije'. Ri Dios kan rik'in k'a ri ruchuq'a' xerelesaj-pe ri chiri'. 18 Kawineq k'a juna' ri xkik'owisaj chupan ri tz'iran ruwach'ulew, ri Dios xukoch' ri kibanobal. 19 Xuben chuqa' chi ri pa ruwach'ulew Canaán xek'is ri winaqi' kichin wuqu' ajawaren, xaxe richin chi ri ulew ri' xuya' kan pa kiq'a' ri qati't-qamama'. 20 Y re' xyaloj jubama 450 juna'. K'ari' ri Dios xuya' ri chojmirisey richin ri yebanatej pa kiwi'. Jak'a ri Samuel ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri ruk'isibel ri xk'oje'. 21 Jak'a rije' jun rey ri xkajo' richin niq'aton-tzij pa kiwi'. Y ri Dios kan xuya-wi k'a ri ki-rey. Kawineq juna' ri xq'aton-tzij pa kiwi' ri qati't-qamama'; ri rey ri' xubini'aj Saúl. Rija' ruk'ajol k'a ri Cis. Y ri Saúl jun rijatzul kan ri Benjamín. 22 Toq ri Dios xrajo' chi ri Saúl xel chupan ri q'atbel-tzij, xuya' ri David richin chi xok rey. Ri Dios kan xubij k'a chirij ri rey David: Kan k'o-wi jun ri xtuben ri nurayibel y kan niqa' chinuwech. Yin kan nintz'et k'a chi ri xtibanon keri' ja ri David ri ruk'ajol ri Isaí. Keri' xubij ri Dios. 23 Jun k'a chike ri rijatzul kan ri rey David, ja ri Jesús. Y rija' ri ya'on-pe roma ri Dios richin yojrukol roj judío, kan achi'el ri rusujun-wi-pe chiqe. 24 Toq k'a man jani toqaqa ri Jesús, k'o k'a jun q'alajirisey ruch'abel ri Dios rubini'an Juan. Y rija' xubij k'a chike ri qawinaq judío chi titzolej-pe kik'u'x rik'in ri Dios, y tiqasex ya' pa kiwi'. 25 Jak'a toq ri Juan nik'achoj yan chire ri rusamaj, rija' xubij: ¿In achike k'a yin nich'ob rix? Roma man ja ta yin ri iwoyoben-apo rix. Jak'a rija' in rutzeqeliben chik pe yin. Yin man ruk'amon ta k'a ni richin ninsol ri ruximibal ruxajab rija', xubij ri Juan. 26 Rix nuwinaq judío, ri kan oj rijatzul kan ri qatata' Abraham, y rix ri man ix judío ta, ri kan niya' ruq'ij ri Dios, ninbij k'a chiwe chi ri ruch'abel ri Dios, ri kan nich'on k'a chirij ri kolotajik, kan qichin k'a roj ya'on-pe. 27 Xa ja ri qawinaq ri ek'o pa Jerusalem y ri aj-raqen chuqa' ri ek'o chikikojol, xa jari' ri man xenaben ta achike ri' ri achoq chirij ch'owineq-wi ri Juan. Ri rubi' rija' ja ri Jesús. Chuqa' man q'axineq ta chikiwech ri ruch'abel ri Dios tz'ibatel kan koma ri achi'a' ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ojer kan pa rubi' ri Jesús, stape' pa ronojel q'ij richin uxlanen nisik'ix ruch'abel ri Dios. Roma ri', toq rije' xkibij chi tiqaqa ri kamik pa ruwi' ri Jesús, kan ja rije' ri xebanon chi qitzij xbe'el-wi ri nubij ri ruch'abel ri Dios. 28 Jak'a rije', stape' man jun rumak ri Jesús xkil richin nikamisex, xkik'utuj chire ri q'atoy-tzij Pilato chi tikamisex. 29 chupan ri ruch'abel ri Dios, kan tz'ibatel k'a kan ronojel ri xtiban chire ri Jesús, y kan keri' xbanatej. Chirij ri' ek'o ri xebeqasan-pe chuwa ri cruz, y k'ari' xbekimuqu' kan. 30 Ri Dios xuben chire ri Jesús chi xbek'astej-pe. 31 K'iy k'a q'ij ri xuk'utula-ri' rija' chikiwech ri e beneq rik'in toq xel-el ri pa Galilea richin xbe pa Jerusalem. Y jak'a ri xetz'eton richin ri Jesús, jari' ri yeq'alajirisan chike ri qawinaq judío wakami. 32 Roj, kan ja ri utzil ri rusujun ri Dios chike ri qati't-qamama' ri ojer kan, jari' ri niqatzijoj chiwe. 33 Re wakami xa kan k'a ja re chiqawech roj ri oj kijatzul kan, ri xbanatej ri rusujun kan. Rija' xuben k'a chi xbek'astej-pe ri Jesús, kan achi'el wi ri nubij chupan ri ruka'n bix chupan ri Wuj Richin Bix chire ri Dios: Yin ninq'alajirisaj chi rat at nuk'ajol, y yin in atata', nicha'. 34 Ri ruch'abel ri Dios nubij k'a chuqa': Ri loq'olej utzil ri nusujun chire ri rey David, kan qitzij wi, y kan ninya' chuqa' chiwe rix, nicha'. Keri' xubij ri Dios richin nuk'ut chiqawech chi ri Jesús kan xk'asox-wi roma ri Dios, y man chik xtiken ta. 35 Ri David chuqa' chupan Ri Wuj Richin Bix: Rat man xtaya' ta k'a q'ij chi ri achaon xtichuwir-qa chiri', nicha'. 36 Jak'a ri David, toq xa kan ruk'ison chik k'a kan ri samaj ri ruya'on-pe ri Dios chire, xken, y xbemuq kan ri akuchi e muqul-wi ri e rati't-rumama'. Xa kan xq'ey-wi k'a ri'. 37 Jak'a ri ruch'akul ri Jesús man xq'ey ta, roma ri Dios kan xuben-wi k'a chire chi xbek'astej-pe chikikojol ri kaminaqi'. 38 Roma ri' nuwinaq judío, tiwetamaj k'a chi xaxe roma ri Jesús toq nitzijox chiwe chi k'o kuyubel-mak. 39 Roma ri pixa' richin ri Moisés man nitikir ta nuben chiwe chi man jun imak nik'ulun chuwech ri Dios. Jak'a konojel k'a ri nikikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesús, man jun k'a kimak xkek'ulun chuwech ri Dios. 40 Kan tichajij k'a iwi', chi man ta pan iwi' rix tiqaqa-wi ri kitz'iban kan ri achi'a' ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer kan. Roma xkibij: 41 Rix ri yixetzelan ri nuch'abel, kan xke'imey k'a; roma yin kan xtinbenbana' k'a jun nimalej banobel chupan re iq'ij rix. Stape' rix xtiya'ox rutzijol chiwe, kan man xtinimaj ta, nicha', xubij ri Pablo. 42 Jak'a toq ri Pablo y ri Bernabé xe'el-pe ri chiri' pa jay, jari' toq ri winaqi' ri man e judío ta xkibij k'a chike chi xkekoyobej ri wuqubix-apo, richin keri' nikak'axaj jun bey chik ri ch'abel ri kik'amon-pe. 43 Toq ri winaqi' ri kimolon-ki' chiri' xkitaluj-el ki', e k'iy k'a ri xebe chikij ri Pablo y ri Bernabé. Ek'o k'a judío, y ek'o k'a ri xa man e judío ta ri kan nikiben chuqa' ri nubij ri pixa' richin ri Moisés, roma kan e ya'ol-wi ruq'ij ri Dios. Y xbix k'a chike koma ri Pablo y ri Bernabé, chi kan tikuqer kik'u'x rik'in ri Dios ri niya'on ri utzil chike ri winaqi'. 44 Chupan k'a ri q'ij richin uxlanen toq xq'ax yan wuqu' q'ij, xa jubama konojel ri winaqi' ri ek'o chiri' pa tinamit ri xkimol-ki' richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. 45 Roma ri', ri ch'aqa' chik judío ri man nikinimaj ta ri Jesús, toq xkitz'et chi e janila winaqi' ri xe'apon, janila itzel xkina', y nikibila' chi ri nubij ri Pablo xa man ja ta ri qitzij, y nikiyoq' k'a. 46 Ri Pablo y ri Bernabé man k'a xkixibij ta ki' chikiwech richin xech'on kik'in y xkibij: Kan nik'atzin k'a chi nabey na chiwech rix ri qawinaq noqabij-wi ri ruch'abel ri Dios, jak'a rix xa man niqa' ta chiwech. Rik'in ri' kan niq'alajin k'a chi man ruk'amon ta chiwe rix ri k'aslen ri man k'isel ta. Roma ri' kik'in ri winaqi' ri man e judío ta ri yojbe-wi. 47 Kan ja ri ajaw Dios biyon chiqe: Yin kan xtinben chiwe chi xkixok jun saqil kichin ri ch'aqa' chik winaqi' richin ri ruwach'ulew, richin chi rix xkixk'amon-pe ri kolotajik chike chijun ri ruwach'ulew. 48 Toq ri winaqi' ri man e judío ta xkak'axaj k'a ri ch'abel ri xbix-qa, kan janila k'a xekikot pa kánima, y xkiya' k'a ruq'ij-ruk'ojlen ri ruch'abel ri Dios. Kan e janipe' k'a ri k'o chi nikil ri k'aslen ri man k'isel ta, xkinimaj. 49 Ri ruch'abel ri Dios xbetzijox k'a chi nej y chi naqaj, ri chiri' pa ruwach'ulew ri'. 50 Jak'a ri winaqi' judío ri man nikinimaj ta ri Jesús, xebe kik'in ri achi'a' ri k'o kiq'ij chikikojol ri winaqi', y kik'in ri ixoqi' ri kan k'o-wi kiq'ij, ri man e judío ta y kan nikiya-wi ruq'ij ri ki-dios, richin xbekiya' kina'oj, richin xekoqotaj-el ri Pablo y ri Bernabé ri chiri' pa kiruwach'ulew. 51 Roma ri' rije' xkitotala' k'a kan ri poqolaj ri k'o pa kaqen chikiwech ri winaqi', richin keri' tiketamaj chi man utz ta ri ye'ajin chubanik. Y rije' xebe k'a pa tinamit Iconio. 52 Konojel k'a ri kan e qach'alal chik ri ek'o chiri' pan Antioquía ri k'o pa Pisidia, kan nojineq-wi k'a kánima rik'in kikoten y rik'in ri Loq'olej Espíritu.

Hechos 14

1 Ri Pablo y ri Bernabé xe'apon k'a ri pa tinamit Iconio. Rije' xe'apon k'a pa jay ri kan richin wi chi nikimol-ki' ri judío richin nikak'axaj ruch'abel ri Dios. Y ri ruch'abel ri Dios ri xkibij rije' chike ri winaqi', kan xuben k'a chike chi janila e k'iy ri xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesucristo. Ek'o k'a judío y ek'o k'a chuqa' ri man e judío ta ri xeniman. 2 Jak'a ri judío ri man xkinimaj ta, xkiyala' kina'oj ri man e judío ta, richin keketzelaj ri xeniman ri ajaw Jesucristo. 3 Man rik'in ri' ri Pablo y ri Bernabé k'a xek'oje' na k'iy q'ij ri chiri'. Kan man jun k'a xibinri'il kik'in richin nikitzijoj ri ruch'abel ri Dios chike ri winaqi'. Ri Dios kan nuq'alajirisaj k'a chikiwech ri winaqi', chi ri nikibij ri Pablo y ri Bernabé kan e qitzij wi. Y roma ri' yekibanala' k'a k'iy meyel taq banobel y retal. 4 Jak'a ri tinamit ka'i' k'a rubanon, roma ch'aqa' yekito' ri judío ri man kitzeqeliben ta ri Cristo, y ri ch'aqa' chik yekito' ri Pablo y ri Bernabé. 5 Jak'a toq ri winaqi' judío ri' y ri man e judío ta chuqa' y ri kiq'atoy taq tzij xkimol-ki' richin xkekikamisaj chi abej ri Pablo y ri Bernabé. 6 Jari' toq rije' xa xkinabej chi ch'obon itzel chikij. Roma ri' rije' xkewala-el-ki' richin xebe k'a pa Listra y k'a pa Derbe, tinamit ri ek'o pa ruwach'ulew Licaonia. Chuqa' xebe pa ch'aqa' chik tinamit ri ek'o-pe chikinaqaj ri ka'i' chik tinamit ri'. 7 Rije' jak'a ri pa taq tinamit ri' xkitzijoj-wi ri ch'abel richin kolotajik. 8 Jak'a ri chiri' pa Listra, k'o k'a jun achin ri kan pa ralaxik chi man nitikir ta nibiyin. Y re achin re' tz'uyul ri chiri'. 9 Rija' nrak'axaj k'a ri najin chubixik ri Pablo. Ri Pablo xutz'et k'a chi ri achin ri' kan rukuquban-wi ruk'u'x rik'in ri Dios richin nik'achojirisex. 10 Roma ri' ri Pablo kan rik'in ruchuq'a' xch'on chire ri achin, y xubij chire: Kapa'e' k'a el choj, xcha'. Ri achin kan jari' jutzok' xuya', xpa'e-el y xuchop nibiyin-el. 11 Toq ri winaqi' xkitz'et ri xuben ri Pablo, kan rik'in k'a kuchuq'a' xech'on pa kich'abel y xkibij: Re achi'a' re yeqatz'et, kan ja ri e qa-dios ri e qajineq-pe chiqakojol wakami, xecha'. 12 Nikibila' k'a chi ri Bernabé jari' ri ki-dios rubini'an Júpiter, y ri Pablo jari' ri ki-dios rubini'an Mercurio, roma ja rija' ri uk'uayon ri ch'abel. 13 Chuchi-el ri tinamit ri' k'o-wi ri rachoch ri Júpiter richin nikiya' ruq'ij. Ri ru-sacerdote ri Júpiter k'a pa taq okibel richin ri tinamit xeruk'uaj-wi wákix richin yekikamisaj, y chuqa' xuk'uaj kotz'i'j richin nikiya' kiq'ij ri Pablo y ri Bernabé. 14 Jak'a toq ri Bernabé y ri Pablo xkinabej ri nikich'ob ri winaqi', rije' xpe bis pa kánima, y roma ri' xkiretzela' ri kitziaq ri kikusan. Kan jari' k'a toq xe'ok rik'in uchuq'a' chikikojol ri winaqi', y nikibila' k'a chike: 15 ¿Achike roma toq rix niben kere'? Roj oj winaqi' achi'el rix, y oj peteneq iwik'in richin noqabij chiwe chi timestaj kan re na'oj ke taq re', ri xa man jun utz nuk'en-pe chiwe, y tinimaj k'a ri k'aslik Dios ri banayon ri kaj y ri ek'o chupan, ri banayon re ruwach'ulew y ri ek'o chuwech, ri banayon ri palou y ri ek'o chupan. 16 Stape' ri ojer kan, ri Dios kan xuya-wi q'ij chike ri winaqi' chi xekik'uala' ri bey ri xeqa' chikiwech, 17 jak'a kan ruq'alajirisan-wi k'a ri' chikiwech, rik'in ri nuya-pe job ri chikaj, nuya-pe tiko'n, y kan nuya' k'a pe ronojel richin nitij, richin keri' nikikot ri kánima. Kan ruya'on-wi-pe rutzil pa qawi' qonojel, xecha' ri Pablo y ri Bernabé. 18 Stape' ri Pablo y ri Bernabé xkibij chike, kan k'arunaj xetikir xkiben chike ri winaqi' chi man xekikamisaj ta ri wákix richin nikiya' kiq'ij rije'. 19 Ri chiri' pa Listra ek'o k'a judío ri xe'apon pan Antioquía y pan Iconio. Rije' xkiya' kina'oj ri winaqi' aj chiri' pa Listra, y kan xech'akon-wi chikij. Roma ri' rije' xkik'eq k'a chi abej ri Pablo, y k'ari' xkiqirirej-el y xbekitorij kan chuchi' ri tinamit, roma rije' xkich'ob chi ri Pablo kamineq chik. 20 Jak'a toq ri qach'alal kimolon-apo-ki' chirij ri Pablo, rija' xa xbepa'e-pe y xtzolin chik k'a pa tinamit. Pa ruka'n q'ij, rija' y ri Bernabé xebe k'a pa Derbe. 21 Ri chiri' pa Derbe xkitzijoj k'a ri ch'abel richin kolotajik. Janila k'a e k'iy winaqi' ri xkitzeqelibej ri Jesús. K'ari' ri ka'i' e taqon roma ri Cristo xetzolin. Y xebeq'ax chik k'a pe ri pa Listra, ri pan Iconio y ri pan Antioquía richin Pisidia. 22 Ri tinamit ri xebeq'ax-wi-pe, xkikuqubala' k'a kan kik'u'x ri qach'alal, y xkibila' kan chike chi tikuqer kik'u'x rik'in ri Jesucristo. Nikibila' k'a chi rik'in tijoj-poqonal ye'ok pa rajawaren ri Dios. 23 Xekicha' kan achi'a' uk'uey kichin ri molaj qach'alal. Keri' xkibanala' kan ri pa taq tinamit ri xeq'ax-wi. Xemewayin y xech'on rik'in ri Dios, y k'ari' xekijech kan pa ruq'a' ri Dios ri kiniman chik. 24 K'ari' xebeq'ax-pe ri pa ruwach'ulew Pisidia, y xe'apon ri pa ruwach'ulew Panfilia. 25 Xkitzijoj k'a ri ruch'abel ri Dios ri chiri' pa tinamit Perge. Y k'ari' xebe ri pa tinamit Atalía. 26 Ri chiri' pan Atalía xe'ok k'a el pa jun barco richin xetzolin k'a pan Antioquía, ri tinamit akuchi ri qach'alal e kijachon k'a el pa ruq'a' ri Dios ri Pablo y ri Bernabé, chi ja ta ri rutzil ri Dios ye'uk'uan, richin nibekibana' ri samaj. Y wakami ri samaj ri' xk'achoj yan kan. 27 Toq ri Pablo y ri Bernabé xe'apon ri pan Antioquía, xekimol k'a ri molaj qach'alal ri ek'o chiri', y k'ari' xkichop rubixik chike ri xuben ri Dios kik'in, y chi chuqa' ri winaqi' ri man e judío ta, utz chuqa' nikinimaj ri Jesucristo y nikil kolotajik. 28 Ri Pablo y ri Bernabé xek'oje' k'a qa k'iy q'ij kik'in ri qach'alal aj-Antioquía, ri tinamit ri k'o pa ruwach'ulew Siria.

Hechos 15

1 Ek'o k'a qach'alal ri e peteneq pa Judea y xe'apon ri chiri' pan Antioquía, ri k'o pa ruwach'ulew Siria; nikibila' k'a chike ri qach'alal chi richin nikil ri kolotajik, k'o k'a chi niya'ox ketal achi'el nubij chupan ri pixa' richin kan ri Moisés. 2 Ri Pablo y ri Bernabé kan janila xkich'ojij chike. Roma ri', ri qach'alal ri ek'o chiri' xekicha' k'a el ri Pablo y ri Bernabé y chuqa' ch'aqa' chik qach'alal, richin yebe k'a pa Jerusalem kik'in ri e taqon roma ri Cristo ri ek'o chiri' y kik'in ri uk'uey kichin ri qach'alal, richin xebech'on pa ruwi' re'. 3 Xetaq k'a el koma ri molaj qach'alal ri ek'o pan Antioquía; y xebe k'a, y xeq'ax ri pa taq tinamit ri ek'o pa Fenicia y ri pa Samaria. Nikitzijola' k'a kan chike ri qach'alal chi e k'iy winaqi' ri man e judío ta ri xkinimaj ri Jesucristo y xjalatej kik'aslen. Y ri qach'alal k'a ri xe'ak'axan, janila k'a xkikot kan ri kánima. 4 Toq xe'apon pa Jerusalem ri e taqon-el, kan xek'ul-wi k'a koma ri molaj qach'alal e aj chiri', koma ri achi'a' uk'uey kichin ri qach'alal y koma chuqa' ri e taqon roma ri Cristo ri kan chiri' ek'o-wi. Ri Pablo y ri Bernabé xkichop k'a rutzijoxik chike ronojel ri rubanon ri Dios kik'in. 5 Ek'o k'a achi'a' fariseo ri kiniman chik ri Jesucristo, ri xebepa'e-pe y xkibij k'a: Ri qach'alal ri man e judío ta k'o chi niban ri ketal y chi tikibana' chuqa' ri nubij chupan ri pixa' richin kan ri Moisés, xecha'. 6 Roma ri' ri e taqon roma ri Cristo y ri uk'uey kichin ri qach'alal xkiben k'a jun molojri'il richin nikichojmirisaj. 7 Toq k'iy k'a chik e ch'owineq-qa chirij ri na'oj ri', ri Pedro xpa'e', y xubij k'a: Wach'alal, rix ri' noqaqa chi'ik'u'x chi k'o yan juba' juna' tik'o chire toq ri Dios xirucha-el chi'ikojol richin chi xintzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik chikiwech ri winaqi' ri man e judío ta, richin keri' nikuqer kik'u'x chuqa' rije'. 8 Ri Dios nutzu' ri k'o pa qánima qonojel roj winaqi', judío y man judío ta. Y richin xuq'alajirisaj chi yeruk'ul ri winaqi' man e judío ta, xuya-pe ri Loq'olej Espíritu pa kiwi', junan k'a ri xuben ri Dios chiqe roj judío. 9 Kan man jun qakojol xuben. Rije' kan xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesucristo. Roma ri' toq ri Dios xuch'ajch'ojirisaj ri kánima. 10 Y rix, ¿achike k'a roma toq niwajo' nitejtobej ri Dios? ¿Achike k'a roma toq niwajo' niya' jun ejqa'n pa kiwi' ri qach'alal ri man e judío ta? Roma ri ruk'uaxik ri pixa' ri richin kan ri Moisés xa jun ejqa'n ri man xetikir ta xkik'uaj ri qati't-qamama', ni roj chuqa' man yojkowin ta chuk'uaxik. 11 Roj kan xqakuquba' qak'u'x rik'in ri Jesucristo y xqak'ul jun kolotajik ri sipan chiqe, kan achi'el ri kolotajik ri xkik'ul chuqa' ri qach'alal ri man e judío ta, xcha' ri Pedro. 12 Roma ri' ri janipe' kimolon-ki' ri chiri' xa man xech'on ta apo, xaxe xkak'axaj ri nikitzijoj ri Bernabé y ri Pablo. Rije' nikitzijola' k'a ri janipe' meyel taq banobel ri xekibanala' chikiwech ri winaqi' man e judío ta, roma rije' kan ja ri Dios ri xya'on kuchuq'a'. 13 Toq ri Bernabé y ri Pablo e tanel chik qa, xpe ri Jacobo xch'on k'a, y xubij: Kiniwak'axaj k'a, wach'alal: 14 Ri Simón Pedro k'ari' nutzijoj-qa chiqe chi ri Dios kan xuya' yan rutzil pa kiwi' ri winaqi' ri xa man e judío ta. Kan xerucha' k'a jujun richin chi xe'ok rutinamit ri kan yeya'o-wi ruq'ij. 15 Kan qitzij k'a nik'ulun-wi ri kitz'iban kan ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer kan. Ri kitz'iban kan, nubij k'a: 16 K'ari' xkitzolin chik pe iwik'in, y xtinyek chik q'anej jun bey ri rajawaren ri David, achi'el niyak-q'anej jun jay wulutajineq, achi'el toq ninojisex chik ruwech ri tz'aq. 17 Y ri ch'aqa' chik winaqi' xkinkikanoj k'a yin; xa kan konojel ri man e judío ta ri e nucha'on chik. 18 Kan keri' k'a ri nubin ri ojer, nicha'. 19 Yin ninch'ob chi man keqaneq ri man e judío ta ri xtzolin-pe kik'u'x rik'in ri Dios. 20 Ri ruk'amon k'a niqaben, ja ri tiqataqa-el rubixikil chike chupan jun wuj, chi man yekitej ri xa man utz ta richin nitij roma ya'on chik chikiwech ch'aqa' chik dios. Chuqa' ri winaqi' e k'ulan man tikikanola-ki' richin yemakun, y man chuqa' tikitej ti'ij kichin ri chikopi' ri xejiq', ni man k'a chuqa' tikitej kik', qojcha-el chupan ri wuj. 21 Roma kan ojer k'a ri' chi pa ronojel taq jay ri nikak'axaj ruch'abel ri Dios, kan ek'o k'a ri yetijon qichin chupan ri pixa' richin kan ri Moisés. Roma ri' qetaman achike ri kan man ruk'amon ta chi niqaben. Kan pa ronojel ri q'ij richin uxlanen niqak'axaj ri nisik'ix chiqawech, xcha' ri Jacob o. 22 Kan jari' k'a toq ri e taqon roma ri Cristo, ri achi'a' e uk'uey bey, y ri molaj qach'alal xkekicha-el qach'alal richin yebe k'a pan Antioquía y yekachibilaj-el ri Pablo y ri Bernabé. Y rije' ja ri Judas ri nibix chuqa' Barsabás chire y ri Silas. E ka'i' qach'alal ri kan k'o kiq'ij chikiwech ri ch'aqa' chik. 23 Xban-el jun wuj y xjach-el chike richin xkik'uaj. Y ri wuj ri' nubij k'a: Roj ri oj taqon roma ri Cristo, ri uk'uey bey, y ri ch'aqa' chik qach'alal, niqateq k'a el rutzil-iwech rix qach'alal ri man k'a ix judío ta, ri ixk'o pan Antioquía y pa ruwach'ulew Siria y ri Cilicia. 24 Qak'axan k'a chi jujun chike ri qach'alal aj wawe' ri e apowineq iwik'in. Rije' xa jun wi chik ri xkibij chiwe y roma ri' xkisech ik'u'x, roma rije' nikibij chi rix k'o chi niban iwetal, y nitaqej ri pixa' ri richin kan ri Moisés. Jak'a man roj ta oj taqayon-el kichin. 25 Roma ri' toq roj xqach'ob k'a chi utz yeqacha-el e ka'i' qach'alal richin chi yeqateq-el chi'itz'etik. Y re e ka'i' re' yekachibilaj el ri Bernabé y ri Pablo ri kan janila yeqajo'. 26 Kan etaman-wi chi ri qach'alal Bernabé y ri Pablo kan e apowineq pa taq tijoj-poqonal chutzijoxik ri ruch'abel ri qajaw Jesucristo. 27 Roj jak'a ri qach'alal Judas y ri Silas ri yeqateq-el richin xkebech'on iwik'in, y xtikisol rij ri tzij qatz'iban chuqa' el chiwe. 28 Ri nrajo' ri Loq'olej Espíritu, ja chuqa' ri' ri niqajo' roj chiwe, chi man k'a titzeqelibej ri janipe' k'o chupan ri pixa', xa kan xaxe k'a ri más nik'atzin, jari' tibana', 29 chi man yekitej ri xa man utz ta richin nitij roma ya'on chik chikiwech ch'aqa' chik dios. Man chuqa' tikitej ti'ij kichin ri chikopi' ri xejiq', ni man k'a chuqa' tikitej kik'. Chuqa' ri winaqi' e k'ulan man tikikanola-ki' richin yemakun. Wi ronojel k'a re' xtinimaj, utz k'a xkixbiyin. Dios k'a xtichajin iwichin, xecha-el. 30 Y ri xetaq-el xe'apon k'a ri pan Antioquía, rije' xekimol k'a ri molaj qach'alal, y xkijech ri wuj chike. 31 Toq ri qach'alal xkisik'ij ri wuj, janila k'a xekikot, y xkuqer-qa kik'u'x roma ri ch'abel ri ek'o-el chupan. 32 Roma ri Judas y ri Silas e q'alajirisey ruch'abel ri Dios, roma ri' k'iy k'a ch'abel xkibila' chike ri qach'alal richin xkikuquba' kik'u'x. 33 Ri ka'i' qach'alal ri', xek'oje' k'a qa juba' q'ij kik'in ri chiri' pan Antioquía. Jak'a toq xkich'ob yetzolin pa Jerusalem, k'a kik'in ri e taqayon-pe kichin; ri qach'alal ri ek'o chiri' pan Antioquía xekijech k'a el. Xkibij chike chi ja ta ri Dios tichajin kichin y nik'oje' ta uxlanen pa kánima. Keri' k'a xkibij-el chike. 34 [Y toq kan jari' ek'o chik richin yetzolin, ri Silas xa man xbe ta chik, xa xk'oje' kan ri chiri' kik'in ri qach'alal.] 35 Kan keri' chuqa' ri Pablo y ri Bernabé xek'oje' kan ri chiri' pan Antioquía. Rije' y konojel ri ch'aqa' chik kachibil xekitijoj ch'aqa' chik qach'alal chupan ri ruch'abel ri ajaw, y xkitzijoj chuqa' ri utzilej ch'abel richin kolotajik chike ri winaqi'. 36 Biyineq chik k'a juba' q'ij ri chiri' toq ri Pablo xubij chire ri Bernabé: Jo'; jo' chikitz'etik ri qach'alal ri ek'o pa ronojel tinamit ri qatzijolon-wi kan ri ruch'abel ri ajaw, xcha' chire. 37 Ri Bernabé nrajo' k'a chi nikik'uaj ta chik jun bey ri Juan Marcos. 38 Jak'a ri Pablo man nrajo' ta chi nibe kik'in, roma toq xkik'uaj pa nabey, xerumalij kan ri chiri' pa Panfilia, y man xbe ta kik'in chubanik ri samaj. 39 Roma ri' xejalajo', y xkich'er k'a ki'. Ri Bernabé, xrachibilaj-el ri Marcos, xok-el pa jun barco richin xbe k'a pa Chipre. 40 Ri Pablo xucha' k'a ri Silas richin nrachibilaj-el richin yebe. Y ri qach'alal aj chiri' pan Antioquía xekijech k'a pa ruq'a' ri Dios ri Pablo y ri Silas. 41 Toq e beneq chik, xe'ik'o k'a el ri pa ruwach'ulew Siria y Cilicia; nikikuqubala' k'a kan kik'u'x ri molaj qach'alal.

Hechos 16

1 Ri Pablo y ri Silas xe'apon k'a ri pa Derbe y k'ari' xebe pa Listra. Ri chiri' k'o jun qach'alal ala' rubini'an Timoteo, y ri rute' jun israelita ri kan rukuquban ruk'u'x rik'in ri Jesucristo, jak'a ri rutata' aj-Grecia. 2 Ri qach'alal k'a ri ek'o pa Listra y ri pan Iconio janila k'a jebel yech'on chirij ri Timoteo. 3 Ri Pablo ja ri Timoteo ri nrajo' nrachibilaj-el. Kan ke na wi ri' xuben, jak'a kan k'o chi nuya' na ri retal, richin utz nitz'et koma ri judío ri ek'o pa Listra y ri ek'o chuqa' pe naqaj chire ri tinamit, roma kan konojel k'a e etamayon chi ri rutata' ri Timoteo, aj-Grecia. 4 Y ri tinamit ri yeq'ax-wi ri Pablo y ri e rachibilan-el, nikibila' k'a kan chike ri qach'alal ri aj chiri', chi kan tikibana' k'a ri nikichilabej ri e taqon roma ri Cristo y ri uk'uey kichin ri qach'alal ri ek'o pa Jerusalem. 5 Keri' ri molaj qach'alal ri ek'o pa taq tinamit ri' kan xkuqer-wi kik'u'x, y q'ij-q'ij ek'o ri ye'ok-apo kik'in richin nikinimaj. 6 Ri chiri' ri Loq'olej Espíritu man xuya' ta q'ij chike ri Pablo y ri e rachibil, richin xebe pa ruwach'ulew Asia richin nibekitzijoj ri ruch'abel ri Dios chiri'. Roma ri' rije' xeq'ax pa ruwach'ulew Galacia y pa ruwach'ulew Frigia. 7 K'ari' xe'apon ri pa k'ulba't richin ri ruwach'ulew Misia. Y xkich'ob k'a chi yebe ri pa ruwach'ulew Bitinia, jak'a ri Loq'olej Espíritu chuqa' man xuya' ta q'ij chike richin xebe. 8 Roma ri' xeq'ax k'a pa ruwach'ulew Misia, y xe'apon k'a qa ri pa tinamit Tróade. 9 chupan ri aq'a' ri' ri Pablo xutz'et k'a pa jun achik', chi k'o jun achin aj pa ruwach'ulew Macedonia ri pa'el-apo chuwech. Y ri achin ri' nubij k'a chire: Tabana' utzil, kaq'ax qik'in pa Macedonia, y qojato', xcha' chire. 10 Jak'a toq ri Pablo rutz'eton chik ri jun achik' ri', jari' k'a toq konojel xkichojmirisaj-ki', y keri' chuqa' yin, ri Lucas, xinchojmirisaj-el-wi'. Kan jari' xqaben-el richin xojbe k'a pa Macedonia, roma xq'ax chiqawech chi roma ri xq'alajirisex chuwech ri Pablo, nubij chi ri Dios nrajo' chi yojbe richin niqatzijoj ri ch'abel richin kolotajik chike. 11 Kan jari' k'a xojok-el pa jun barco, y xqaya' kan ri Tróade. Choj xojbe k'a pa ruwach'ulew Samotracia. Y k'a ja ri ruka'n q'ij ri xojel chik el chiri', richin xojapon ri pa tinamit Neápolis. 12 Toq xqaya' kan ri Neápolis, xojbe ri pa tinamit Filipos. Ri Filipos jun k'a nimalej tinamit ri k'o chupan ri Macedonia y k'o chuxe' kitzij q'atoy taq tzij aj-Roma. Toq xojapon ri pa tinamit ri', xojk'oje' k'a qa ka'i-oxi' q'ij ri chiri'. 13 Y pa jun q'ij richin uxlanen, roj xojel k'a el ri pa tinamit richin xojbe chuchi' jun raqen-ya', ri akuchi kan tiban-wi ch'owen rik'in ri Dios. Ri chiri' ek'o ixoqi' ri xkimol-ki' ri q'ij ri'. Xojbetz'uye' k'a chiri', y xqachop xojtzijon kik'in. 14 Chike ri ixoqi' ri', k'o jun ri rubini'an Lidia. Y re Lidia re' pa jun k'a tinamit rubini'an Tiatira nipe-wi. Rija' jun k'ayil richin jalajoj ruwech tzieq ri q'eqq'oj-keq yetzu'un. Rija' ya'ol k'a ruq'ij ri Dios, y nrak'axaj k'a apo ri nubij ri Pablo. Y ri ajaw Dios kan xch'on-wi k'a pa ránima. Roma ri' toq rija' kan xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Dios. 15 Rija' y ri ek'o rik'in ri pa rachoch, xqasex ya' pa kiwi' retal richin xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Cristo. Chirij ri', ri Lidia xubij k'a chiqe: Wi kan nich'ob chi yin kan qitzij xkuqer nuk'u'x rik'in ri ajaw, kixanpe k'a wik'in, y kixok'oje-el juba' pa wachoch, xcha'. 16 Jun bey k'a toq qachapon-el bey richin yojbe k'a ri akuchi niban-wi ch'owen rik'in ri Dios, xqak'ul jun xten aj-ik' ri loq'on. Re xten re' k'o k'a jun itzel espíritu rik'in, y jari' ri nibanon chire chi nitikir nubij ri xtikik'uluwachila' ri winaqi'. Nuben chi nuch'ek ruméro, y ri méro ri' napon pa kiq'a' ri rajaw. 17 Ri xten ri' kan jantape' oj rutzeqeliben. Kan rik'in k'a ruchuq'a' nich'on, y nubila' k'a chiqij: Re achi'a' re' e rusamajela' ri nimalej Dios ri k'o chila' chikaj, y nikitzijoj k'a chiwe achike rubanik niben rix richin chi yixkolotej, nicha'. 18 Kan k'iy k'a q'ij ri keri' xuben y k'o k'a jun q'ij ri Pablo man chik k'a xukoch' ta, roma ri' xupiskolij-ri', y xubij chire ri itzel espíritu ri k'o rik'in re xten: Pa rubi' ri Jesucristo ninbij chawe chi katel-el rik'in re xten, xcha' ri Pablo. Y re itzel espíritu re' kan ja wi ri' xuya' kan ri xten. 19 Jak'a toq ri rajaw ri xten xkitz'et chi xa man xtikich'ek ta chik kiméro chirij ri kaj-ik', xebekichapa-pe ri Pablo y ri Silas, y xekik'uaj chikiwech ri q'atoy taq tzij ri ek'o pa q'atbel-tzij. 20 Toq xebekipaba' chikiwech ri q'atoy taq tzij ri', xkibij: Re achi'a' re' xa e judío y nikiyoj kich'obonik ri winaqi' wawe' pa tinamit. 21 Y nikik'ut k'a jun chik ruwech tijonik chiqawech, ri man ruk'amon ta chi niqak'ul y niqaben, roma roj kan oj winaqi' romano, xecha'. 22 Kan e janila k'a winaqi' ri xebeyakatej-pe chikij ri Pablo y ri Silas richin xekich'ey. Jari' toq ri q'atoy taq tzij xekich'anaba' ri Pablo y ri Silas, y k'ari' xkiteq kich'ayik rik'in xik'a'y. 23 Toq janila chik e ch'ayon, xebetz'apex kan pa cárcel, y xbix chire ri chajinel chi jebel kichajixik tubana'. 24 Roma ri' rija', kan xaxe xbix keri' chire, kan xeberuya' kan chupan ri jay ri k'o más apo chupan ri cárcel. Y ri kaqen xeruq'atabala' kan kojol ka'i' che' richin keri' man k'a xke'el ta el. 25 Y pa nik'aj-aq'a' la'eq ri' ri Pablo y ri Silas nikiya' ruq'ij ri Dios rik'in bix, y chuqa' yech'on rik'in ri Dios. Y ri ch'aqa' chik ri ek'o pa cárcel yekak'axaj k'a. 26 Kan jari' k'a toq xoyikiyo' jun nimalej silonel, y xusiloj k'a ri cárcel y kan xebiyin ri ruxe'. Ri ruchi' ri cárcel xejaqatej, y ri cadena ri e ukusan richin e ximilon kan ri ek'o pa cárcel, xkisq'opej-ki'. 27 Ri achin ri chajiy kichin ri ek'o pa cárcel, xuna' ruwech roma ri silonel. Toq rija' xutz'et chi ri ruchi' ri cárcel e jaqatajineq, xrelesaj k'a ri ru-espada richin nukamisaj-qa-ri', roma rija' xuch'ob chi xebe yan konojel ri ek'o pa cárcel. 28 Jak'a ri Pablo rik'in ruchuq'a' xch'on-apo chire, y xubij: Man takamisaj-awi'; xa jare' ojk'o qonojel, xcha'. 29 Ri achin chajinel xuk'utuj k'a jun candil. Toq ruk'uan chik ri q'aq', junanin k'a xok-apo ri pa cárcel, jak'a kan nibaybot ruxibin-ri'. Y ri achin ri' xbexuke' k'a chikiwech ri Pablo y ri Silas. 30 K'ari' rija' xerelesaj-pe ri pa cárcel, y xuk'utuj chike: ¿Achike k'a ri nik'atzin richin ninben richin keri' yikolotej ta?, xcha' rija'. 31 Ri Pablo y ri Silas xkibij chire: Takuquba' ak'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo, rat y ri e aj pan awachoch, y xkixkolotej, xecha'. 32 Ri Pablo y ri Silas xkitzijoj k'a ri ruch'abel ri ajaw chire y chike chuqa' konojel ri aj pa rachoch. 33 Man rik'in k'a chi janila nej aq'a' chik, rija' xeruk'uaj richin xuch'ajila' ri kisokotajik ri Pablo y ri Silas. Y xqasex k'a ya' pa ruwi' ri achin ri' y konojel ri e aj pa rachoch, retal richin xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Cristo. 34 Xeruk'uaj k'a chirachoch richin xerutzuq-pe. Rija' y ri e aj pa rachoch janila k'a nikikot ri kánima, roma xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Dios. 35 Nimaq'a' ruka'n q'ij ri q'atoy taq tzij xekiteq k'a juq'at chik chajinela' richin xbekibij chire ri achin chajinel kichin ri ek'o pa cárcel, chi utz k'a ke'elesex-el ri Pablo y ri Silas. 36 Ri chajinel kan xberubij-wi k'a chire ri Pablo: Ri q'atoy taq tzij xkiteq k'a pe rubixik chuwe chi kixinwelesaj-el. Wakami kixel k'a pe. Kixbiyin k'a y nik'oje' ta uxlanen pa taq iwánima, xcha'. 37 Jak'a ri Pablo xubij k'a chike ri juq'at chik chajinela': Ri iwir, ri q'atoy taq tzij kan chi'anin yan xkiteq qach'ayik chikiwech ri winaqi' y man jani kiq'aton ta tzij pa qawi'. Jak'a roj oj richin chuqa' ri ajawaren richin ri Roma. Chuqa' xojkitz'apej kan pa cárcel. Jak'a re wakami kan nikajo' chi man ta jun ri ninaben re yojel-el. Ni; tibebij chike ri q'atoy taq tzij, chi ja rije' ri kepe chiqelesaxik, xcha' ri Pablo chike. 38 Ri juq'at chajinela' ri' xbekibij k'a chike ri q'atoy taq tzij ronojel ri xubij-el ri Pablo chike. Roma ri' ri q'atoy taq tzij xkixibij-ki', roma xketamaj chi ri e ka'i' achi'a' e romano chuqa'. 39 Rije' xe'apon k'a kik'in ri Pablo y ri Silas, y xkik'utuj k'a kuyubel kimak chikiwech. K'ari' xekelesaj-pe ri pa cárcel y chuqa' xkik'utuj utzil chike chi ke'el-el ri chiri' pa tinamit. 40 Toq ri Pablo y ri Silas xe'elesex-el ri pa cárcel, xebe k'a ri pa rachoch ri Lidia, y xkikuqubala' kan kik'u'x ri qach'alal. Y toq e ch'owineq chik kan chike konojel, rije' xebe k'a.

Hechos 17

1 Ri Pablo y ri Silas kichapon k'a bey. Xeq'ax ri pa taq tinamit Anfípolis y Apolonia, y k'ari' xe'apon ri pa tinamit Tesalónica. Y ri winaqi' judío ri ek'o chiri', k'o k'a jun jay ri nikimol-wi-ki' richin nikak'axaj ruch'abel ri Dios. 2 Ri Pablo, kan achi'el k'a rubanalon pa ch'aqa' chik tinamit chi nabey na napon ri pa taq jay ri', kan jari' chuqa' ri xuben chiri' pa Tesalónica. Y re' xkiben chi oxi' q'ij richin uxlanen, richin xkich'ob rij ri ruch'abel ri Dios. 3 Kan ja ri ruch'abel ri Dios ri xukusaj richin xuq'alajirisaj chikiwech ri winaqi' chi toq xtipe ri Cristo, kan xtuk'owisaj tijoj-poqonal, y toq kamineq chik el, xtik'astej k'a pe. Ri Pablo xubij k'a chuqa' chike ri winaqi': Ri Jesús ri nintzijoj chiwe yin, ja rija' ri Cristo, xcha' chike. 4 Kan ek'o-wi judío ri xkikuquba' kik'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo. Ek'o chuqa' e k'iy ri xa man e judío ta ri kan e ya'ol ruq'ij ri Dios. Y e k'iy chuqa' ixoqi' ri nima'q kiq'ij ri xeniman. Konojel k'a rije' xekitzeqelibej-el ri Pablo y ri Silas. 5 Jak'a ri ch'aqa' chik judío itzel xkina' chike ri Pablo y ri Silas. Roma ri' toq rije' xebekimolola-pe achi'a' ri e itzel y e q'ori'. Kan e janila k'a winaqi' ri xekimol, roma kan xkiyek-wi ri tinamit. Rije' xebe richin yebe'ok pa rachoch ri jun achin rubini'an Jasón, chikikanoxik ri Pablo y ri Silas. Nikajo' k'a yekelesaj-pe ri pa jay y yekiya-pe pa kiq'a' ri winaqi'. 6 Jak'a xa man xekil ta pe ri Pablo y ri Silas. Roma ri' toq xa ja chik ri Jasón y ch'aqa' chik qach'alal ri xekik'uaj-el k'a chikiwech ri q'atoy taq tzij. Kan rik'in k'a kuchuq'a' yech'on-apo, y nikibij: Ri Pablo y Silas e yojoy kich'obonik konojel winaqi' richin re ruwach'ulew, y xe'oqaqa yan k'a re wawe' chupan re qatinamit. 7 Ja re Jasón ri xk'ulun-apo kichin ri pa rachoch. Konojel k'a ri ye'ojqan kichin ri Pablo y ri Silas, man ja ta ri nubij ri pixa' richin re qaruwach'ulew ri ye'ajin chubanik. Rije' xa man nikinimaj ta ri nubij ri rey César, roma xa nikibij chi k'o jun chik ki-rey, y rubini'an Jesús, xecha'. 8 Toq ri winaqi' y ri q'atoy taq tzij richin ri Tesalónica xkak'axaj ri sujunik ri', xyakatej janila koyowal. 9 Roma ri keri' xbix chikij ri Jasón y ri ch'aqa' chik qach'alal, roma ri' rije' xkiya' k'a kan méro richin xe'el-pe. 10 Ri qach'alal aj-Tesalónica kan chi'aq'a' k'a xekiteq-el ri Pablo y ri Silas k'a pa tinamit Berea. Toq ri Pablo y ri Silas xe'apon ri chiri', xebe k'a pa jun jay ri akuchi ri judío nikimol-ki' richin nikak'axaj ri ruch'abel ri Dios. 11 Ri judío ri' más k'a e aj-na'oj ke chikiwech ri judío ri ek'o pa Tesalónica, roma rije' kan choj xkik'ul ri ruch'abel ri Dios. Ri janipe' nikak'axaj-el kik'in ri Pablo y ri Silas, nibekikanola' chupan ri ruch'abel ri Dios, richin niketamaj, wi qitzij ri nikibij o xa man qitzij ta. Ri winaqi' ri' kan q'ij-q'ij k'a keri' nikiben. 12 Kan ek'o-wi judío ri xkikuquba' kik'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo. Ek'o chuqa' e k'iy ri xa man e judío ta ri kan e ya'ol ruq'ij ri Dios. Y e k'iy chuqa' ixoqi' ri nima'q kiq'ij ri xeniman. 13 Jak'a ri judío ri ek'o pa Tesalónica ri man kiniman ta, xkak'axaj k'a el chi ri Pablo k'o pa Berea nutzijoj ri ruch'abel ri Dios chike ri winaqi', y roma ri' rije' kan xebe k'a ri pa Berea. Ri chiri' xekitaqchi'ij ri winaqi' richin xeyakatej chirij ri Pablo. 14 Roma ri' ri winaqi' ri kan e qach'alal chik ri ek'o pa Berea, kan jari' xkiteq-el ri Pablo k'a chuchi' ri palou. Jak'a ri Silas y ri Timoteo k'a xek'oje' na k'a kan ri pa Berea kik'in ri qach'alal. 15 Ri qach'alal ri xerachibilaj-el ri Pablo, toq ek'o chik chuchi' ri palou, xkik'uaj k'a el k'a pa tinamit Atenas. Rije' xetzolin k'a, y bin-pe chike roma ri Pablo chi ri Silas y ri Timoteo ke'apon yan chi'anin ri pan Atenas. 16 Toq ri Pablo e royoben k'a ri Silas y ri Timoteo ri chiri' pan Atenas, rija' kan janila k'a xq'axon ri ránima, roma ri tinamit ri' nojineq chi wachibel. Y ri wachibel ri', jeri' ri e okineq ki-dios ri winaqi'. 17 Roma ri' ri Pablo napon k'a ri pa jay ri kan nitzijox-wi ri ruch'abel ri Dios chupan ri tinamit ri', y nikich'ob k'a rij ri ruch'abel ri Dios, e rachibilan ri judío y ch'aqa' chik winaqi' ri kan e ya'ol-wi ruq'ij ri Dios. Kan keri' chuqa' niberubana' ronojel ri ch'aqa' chik q'ij ri pa k'ayibel. Nikich'ob k'a rij ri ruch'abel ri Dios kik'in ri ye'apon chiri'. 18 Ek'o k'a ch'aqa' achi'a' ri kan e ajowey richin etamabel ri chiri' pan Atenas, achi'a' ri nibix epicúreo chike y ch'aqa' chik ri nibix estoico chike. Yebetzijon k'a rik'in ri Pablo y nikibij chire: ¿Achike kami nrajo' nubij chiqe re jun achin re', ri xaxe niwolol?, yecha'. ch'aqa' chik nikibila' k'a: Re achin re' achi'el xa nuya' kitzijol ch'aqa' chik dios kichin ch'aqa' chik winaqi' ri xa man e aj wawe' ta, yecha'. Keri' ri nikibij ri winaqi' ri', roma ri nutzijoj ri Pablo chike, ja ri ruch'abel ri Jesús ri nik'amon-pe kolotajik, y nubij chuqa' chike chirij ri k'astajibel kichin ri kaminaqi'. 19 Ri winaqi' ri' xkik'uaj ri Pablo k'a akuchi k'o-wi ri juyu' Areópago, y xkikutuj chire ¿Utz kami niqetamaj roj ri k'ak'a' tijonik ri naq'alajirisaj? 20 Roma roj kan manjun bey qak'axan ta ri natzijoj rat, y niqajo' k'a chi nasol rij chiqawech, xecha' chire. 21 Keri' xkibij, roma konojel winaqi' ri ek'o chiri' pan Atenas, ri aj chiri' y ri yepe juk'an chik ruwach'ulew, man jun chik ri achike ta nikiben xa kan xaxe ri nikak'axaj o nikibij jun chik na'oj ri kan k'ak'a' chikiwech rije'. 22 Keri' ri Pablo xbepa'e-pe chikiwech ri winaqi' ri chiri', y xubij: Rix ri ixk'o wawe' pan Atenas, nintz'et k'a chi kan iya'on-wi kiq'ij jalajoj kiwech dios. 23 Roma toq yin xiq'ax ri akuchi niya-wi kiq'ij konojel i-dios, xintz'et k'a jun porobel ri akuchi nubij-wi: Richin ri Dios ri man qetaman ta ruwech, nicha'. Ja Dios k'a ri man iwetaman ta ruwech, y kan niya' ruq'ij rix, jari' ri ninq'alajirisaj yin chiwech re wakami. 24 Ja Dios ri' ri banayon re ruwach'ulew y ri janipe' ri k'o chuwech. Rija' kan rajaw ronojel, roma ri' man jun wineq nitikir nuben ta jun jay richin nik'oje' ta chupan. 25 Chuqa' ri winaqi' man yetikir ta nikito' ri Dios, roma xa kan ja ri Dios ri nito'on richin ri wineq, y rija' ri niya'on qak'aslen, ri kaq'iq' ri niqajiq'aj, y ronojel ri ch'aqa' chik. 26 Chuqa' kan rubanon chiqe qonojel ri ojk'o chuwech re ruwach'ulew chi xa rik'in jun wineq oj peteneq-wi. Rija' ojer ri' rubin kan ri akuchi ojk'o-wi, y janipe' juna' yojk'ase'. 27 Xuben ronojel re' richin roj niqakanoj ri Dios, stape' roj oj achi'el moyi'. Jak'a xa man nej ta k'o-wi, xa kan naqaj k'o-wi-pe chiqe. 28 Roma rija' k'o qak'aslen, roma rija' yojsilon, y roma chuqa' rija' re ojk'o. Kan achi'el k'a kibin ri bixanela' ri ek'o iwik'in, chi roj kan oj ralk'ual k'a chuqa' ri Dios. 29 Wi kan oj ralk'ual k'a ri Dios, man xqojtikir ta xtiqabij Dios chire jun wachibel ri xa winaqi' e banayon. Y ri' stape' ta rik'in q'anapueq o saqipueq o rik'in abej banon-wi, roma xa ruch'obonik jun wineq. 30 Ri ojer kan ri winaqi' man ketaman ta achike rubanik nikiya' ruq'ij ri Dios. Jak'a rija' man xuya' ta rutojbalil pa kiwi'. Jak'a re q'ij re' rija' nubij chi konojel winaqi' titzolin-pe kik'u'x rik'in. 31 Roma rija' kan rucha'on jun q'ij richin toq xtuq'et-tzij pa kiwi' konojel winaqi'. Rucha'on chik k'a Jun ri kan choj xtiq'aton-tzij. Ri Dios xuq'alajirisaj chi qitzij chi ri Jun ri' xtiq'aton-tzij, roma xuben chire chi xbek'astej-pe chikikojol ri kaminaqi', xcha' ri Pablo. 32 Toq ri winaqi' xkak'axaj chi k'o Jun ri xk'astej-pe chikikojol ri kaminaqi', xa xetze'en-apo chirij ri Pablo. Y ek'o xebin chire chi k'a xketzijon na chik jun bey. 33 K'ari' ri Pablo xel-pe chikikojol. 34 Ek'o k'a ka'i-oxi' winaqi' ri xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesucristo. Re winaqi' re' kan xebe-wi k'a chirij ri Pablo. Chikikojol ri winaqi' ri', k'o k'a ri jun achin rubini'an Dionisio, kachibil ri q'atoy taq tzij. K'o k'a chuqa' jun ixoq rubini'an Dámaris, y ek'o chuqa' ch'aqa' chik.

Hechos 18

1 K'ari' ri Pablo xuya' kan ri Atenas, y xbe ri pa tinamit Corinto. 2 Chiri' k'o k'a jun achin judío rubini'an Áquila, y rija' alaxineq ri pa ruwach'ulew Ponto. Rija' xa k'a xapon ri pa Corinto, rachibilan ri Priscila ri rixjayil; rije' e eleneq k'a pe pa ruwach'ulew Italia, ri xek'oje-wi, roma ri Claudio, ri rey ri chiri', xubij chi ri winaqi' judío ke'el-el ri pa tinamit Roma. Y ri Pablo xapon k'a chikitz'etik. 3 Y roma kan junan ri kisamaj chi e oxi', ri Pablo xk'oje-qa kik'in. Chi e oxi' yekiben jay rik'in tzieq, y junan xesamej. 4 Jak'a ri pa taq q'ij richin uxlanen, ri Pablo nibe k'a chupan ri jay ri kan nitzijox-wi ri ruch'abel ri Dios, nuq'alajirisaj k'a ri Jesús chikiwech ri winaqi' judío y ri man e judío ta. Kan nutej k'a ruq'ij kik'in, richin niq'ax ta chikiwech. 5 Toq ri Silas y ri Timoteo xe'apon ri pa Macedonia y ek'o chik rik'in ri Pablo pa Corinto, jari' toq ri Pablo xujech-ri' chutzijoxik ri ruch'abel ri Dios chike ri ruwinaq judío, chi ri Jesús kan jari' wi ri Cristo. 6 Jak'a rije' kan man niqa' ta k'a chikiwech ri nubij ri Pablo, y k'iy k'a itzel taq tzij ri yekibila'. Roma ri' ri Pablo xutotaj ri rutziaq, richin keri' tikinabej chi man utz ta ri xkiben. Xubij k'a chuqa' chike: Ja rix k'o imak wi xkixbeqaqa pa ruk'ayewal. Yin xinel yan k'a chuwech, roma kan xinya' ri rutzijol chiwe. Re wakami yixinya' k'a kan, richin yibe kik'in ri winaqi' ri xa man e judío ta, xcha' kan chike. 7 Kan jari' xel k'a pe ri Pablo ri chiri', y xbe chirachoch ri jun achin rubini'an Ticio Justo. Rija' kan ya'ol k'a ruq'ij ri Dios, y ri rachoch kan rik'in k'a apo ri jay ri richin molojri'il k'o-wi. 8 chuqa' k'o jun achin rubini'an Crispo, jun chike ri aj-raqen ri chiri' chupan ri jay ri richin molojri'il. Rija' xukuquba' ruk'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo, e rachibilan ri e aj pa rachoch. Ek'o k'a chuqa' ch'aqa' chik winaqi' aj chiri' pa Corinto ri xeniman ri Jesucristo toq xkak'axaj ri ruch'abel ri Dios. Kan xqasex ya' pa kiwi' retal chi xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesucristo. 9 Ri Dios xch'on k'a rik'in ri Pablo pa jun chi'aq'a', y xuk'ut-ri' chuwech pa jun achik', y xubij k'a chire: Man taxibij-awi' y man tatanaba' rubixik ri nuch'abel chike ri winaqi'. 10 Yin k'a ri xkichajin awichin wawe'. Kan man jun ri xtak'uluwachij ta pa kiq'a' ri winaqi'. Roma re wawe' pa tinamit Corinto e k'iy winaqi' ri kan e wichin chik yin, xcha' ri Dios chire. 11 Roma ri' jun juna' rik'in nik'aj ri xk'oje-qa ri Pablo ri chiri' pa Corinto, y rija' kan nuk'ut-wi k'a ri ruch'abel ri Dios. 12 Chupan ri q'ij ri', ja k'a ri jun achin aj-Roma rubini'an Galión ri q'atoy-tzij ri chiri' pa ruwach'ulew Acaya, ri akuchi k'o-wi ri Corinto. Ja q'ij ri' toq ri judío xkimol-ki' richin xeyakatej chirij ri Pablo. Xbekichapa-pe, y xkik'uaj pa q'atbel-tzij, 13 y xbekibij k'a chire ri Galión: Re jun achin re' nuben k'a chike ri winaqi' chi tikiya' ruq'ij ri Dios, jak'a xa man achi'el ta rubanik ri nubij ri pixa' richin kan ri Moisés, xecha'. 14 Toq ri Pablo xrajo' xch'on-apo, xa jak'a ri Galión ri xch'on-pe nabey, y xubij k'a chike ri judío ri': Man chik k'a jun tibij-pe chuwe. Roma xa ta kamik o jun ta chik ruwech ch'a'oj rubanon kan re achin re', utz ta chi nibij-pe chuwe. Jak'a xa man keri' ta. 15 Roma re rumak re achin re' xa chiwech-qa rix. Xa chirij tijonik, chirij ri ipixa' y chirij ri bi'aj Jesús. Yin man ninwajo' ta k'a ninben ruchojmil re'. Xa tichojmirisaj-qa chiwech rix, xcha'. 16 Y xerelesaj-pe chiri' pa q'atbel-tzij. 17 K'o k'a jun achin judío rubini'an Sóstenes, jun aj-raqen ri chiri' chupan ri jay ri kan nitzijox-wi ri ruch'abel ri Dios. Kan jari' k'a toq ri winaqi' aj chiri' xkichop rija' chuwech ri Galión ri q'atoy-tzij, y xkich'ey. Jak'a ri Galión kan xuben chi man xutz'et ta ri xbanatej. 18 Ri Pablo k'iy k'a q'ij ri xk'oje' na qa ri chiri' kik'in ri qach'alal pa Corinto. Y toq ch'owineq chik kan chike ri qach'alal, xbe richin niberuchapa-pe jun barco richin nibe k'a pa ruwach'ulew Siria. Y e rachibilan k'a el ri Priscila y ri Áquila. Ri Pablo k'o ri rusujun chire ri Dios. Roma ri' toq xe'apon pa Cencreas, ri tinamit ri k'o chi ye'ok-el pa barco, ri Pablo xujuk'-el ri rusumal taq ruwi', richin retal chi rija' xuk'is yan pa ruwi' ri rusujun chire ri Dios chi nuben. 19 Toq xeq'ax juk'an-ya', xe'apon k'a ri pa tinamit Éfeso. Y chiri' ri Pablo xeruya' kan ri Priscila y ri Áquila, y xbe pa jun jay ri kan nitzijox-wi ri ruch'abel ri Dios. Junan k'a nikich'ob rij ri ruch'abel ri Jesucristo, kik'in ri ruwinaq judío. 20 Rije' xkibij k'a chire chi tik'oje-qa juba' kik'in ri chiri' pan Éfeso, jak'a rija' man xrajo' ta. 21 Xa xubij k'a chike chi kan xtitzolin chik pe jun bey kik'in, wi keri' nrajo' ri Dios. Toq ch'owineq chik kan chike konojel, xuya' kan ri Éfeso y xok chik el pa barco. 22 Toq xapon ri pa Cesarea, xqaqa kan y choj xbe ri pa Jerusalem. Y toq e ruq'ejelon chik kan ri molaj qach'alal ri chiri', xbe k'a pan Antioquía. 23 Xk'oje' na k'a el juba' ri chiri'. K'ari' xtzolin chik jun bey chukuqubaxik kik'u'x ri qach'alal ri ek'o pa taq tinamit ri ek'o pa ruwach'ulew Galacia y ri ek'o chuqa' pa ruwach'ulew Frigia. 24 Ri chiri' pan Éfeso ri q'ij ri', xapon k'a jun achin judío rubini'an Apolo, jun achin aj pa tinamit Alejandría. Y kan jebel k'a retaman ri ruch'abel ri Dios, y jebel chuqa' retaman nich'on chikiwech ri winaqi', roma ri' jebel rubixik nuben chire. 25 Kan jebel wi rutijoxik banon chupan ri ruch'abel ri Dios y achike rubanik ri k'o chi yojk'ase'. Kan rik'in k'a ronojel ránima nutzijoj ri ruch'abel ri Cristo chike ri winaqi'. Xa jak'a rija' xaxe ri xuben ri Juan ri retaman, toq xuqasaj ya' pa kiwi' ri winaqi' retal richin xkitzeqelibej ri Dios. 26 Kan man nuxibij ta k'a ri' nutzijoj chikiwech ri winaqi' ri pa jay ri kan nitzijox-wi ri ruch'abel ri Dios. Ri Priscila y ri Áquila xkak'axaj k'a. Y rije' pa ruyonil k'a xech'on rik'in, y xkiya' más rubeyal chuwech, achike rubanik ri k'o chi yojk'ase'. 27 Kan rurayibel-wi k'a rija' chi nibe pa ruwach'ulew Acaya. Roma ri' toq ri qach'alal ri ek'o pan Éfeso xkibij k'a chire chi utz ri nuch'ob, y xkiben chuqa' el jun wuj richin nuya' chike ri kan e nimanela-wi richin ri Jesús ri ek'o pan Acaya. Ri wuj ri' nubij k'a chi tikik'ulu' ri Apolo. Y toq rija' xapon, kan janila xukuquba' kik'u'x ri nimanela' ri ek'o chiri', ri kan xsamej yan ri rutzil ri Dios ri pa taq kánima richin kiniman y e kolotajineq chik. 28 Ri Apolo kan chikiwech k'a konojel xuq'alajirisaj chi ri judío ri man kiniman ta ri Jesucristo, man ja ta ye'ajin chubanik. Y ri judío ri' man jun k'a nikibij, roma ri Apolo kan nukusaj k'a ri ruch'abel ri Dios, richin nubij chi ri Jesús kan jari' ri Cristo.

Hechos 19

1 Jak'a toq ri Apolo k'o ri pa Corinto, jari' toq ri Pablo ruchapon k'a bey, y xbeq'ax-pe ri pa taq tinamit ri ek'o-el pa ruwach'ulew Galacia y Frigia. K'ari' xapon ri pan Éfeso, y xeberila' jujun chike ri qach'alal. 2 Rija' xuk'utuj k'a chike: Toq xinimaj, ¿xqaqa k'a pe ri Loq'olej Espíritu ri pan iwi'?, xcha'. Rije' xkibij chire: Ni man qetaman ta chi k'o Loq'olej Espíritu, xecha'. 3 Jari' toq ri Pablo xuk'utuj chik chike: ¿Achike k'a chi qasan-ya' ri xban chiwe?, xcha'. Y rije' xkibij: Ja ri ruk'utun kan ri Juan ri xban chiqe, xecha'. 4 Ri Pablo xubij chike: Ri xuben ri Juan, retal chi ri winaqi' xtzolin-pe kik'u'x rik'in ri Dios. Jak'a xubij k'a chuqa' chi k'o jun chik ri xtipe chirij rija', y jari' ri tikikuquba' kik'u'x rik'in. Y ri' ja ri Jesús, roma ja rija' ri Cristo, xcha' ri Pablo. 5 Toq rije' xkak'axaj ri keri', xkajo' chi xqasex ya' pa kiwi' pa rubi' ri ajaw Jesús. 6 K'ari' ri Pablo xuya' ruq'a' pa kiwi'. Y jari' toq xqaqa k'a pe ri Loq'olej Espíritu pa kiwi'. Xech'on k'a pa ch'aqa' chik ch'abel y xkiq'alajirisala' ri xbix chike roma ri Dios. 7 Y ek'o la'eq jun kablajuj achi'a' konojel. 8 chirij ri' ri Pablo oxi' ik' ri kan xapowiyaj ri chiri' chupan ri jay ri kan richin nitzijox ri ruch'abel ri Dios. Kan man k'a nuxibij ta ri' nutzijoj ri ruch'abel ri Jesucristo chike ri ruwinaq. Nikich'ob rij ri ch'abel ri nich'on chirij toq ri winaqi' ye'ok pa rajawaren ri Dios. 9 Jak'a ek'o ch'aqa' ri xkikowirisaj ri kánima, y man xeniman ta. Xa pa ruk'exel ri', xa xkichop itzel yech'on chikiwech ri winaqi' chirij ri Jesús, ri utzilej bey. Roma ri' ri Pablo xuch'er-el-ri' kik'in, y xeruk'uaj k'a chuqa' el ri kan e nimanela' chik. Y pa jun jay richin tijonik ri richin ri achin rubini'an Tirano nikimol-wi-ki', richin nikich'ob rij ruch'abel ri Dios ronojel q'ij. 10 Ka'i' juna' ri xuben keri' ri Pablo. Roma ri' toq kan konojel xe'ak'axan ri ruch'abel ri Jesús ri chiri' pa ruwach'ulew Asia. Chi judío y man judío ta ri xe'ak'axan. 11 Y ri Dios xrukusaj k'a ri Pablo richin xerubanala' nima'q meyel taq banobel. 12 Roma ri' jajun ri tzieq ri nuya' chuwa-ruk'u'x rija' toq nisamej y chuqa' ri rusu't ri xe'uk'uex kik'in yawa'i', richin xek'achoj. Chuqa' ri winaqi' ek'o itzel taq espíritu kik'in, ri itzel taq espíritu kan xe'el-wi-el. 13 Ek'o k'a achi'a' judío ri yebiyaj, ri kan e elesey-wi itzel taq espíritu. Y rije' kan nikajo' k'a nikikusaj ri rubi' ri ajaw Jesús richin chi nikiben keri'. Roma ri' rije' nikibij k'a chike ri itzel taq espíritu: Pa rubi' ri ajaw Jesús ri nutzijoj ri Pablo, niqabij k'a chiwe chi kixel-el, yecha' k'a chike. 14 Chikikojol rije' ek'o wuqu' ruk'ajol ri Esceva, ri kitata'al ri sacerdote. 15 Jak'a jun bey toq rije' xkikusaj ri rubi' ri Jesús richin nikelesaj ri itzel espíritu ri k'o rik'in jun achin, ri espíritu ri' xch'on-pe y xubij: Yin wetaman achike ri Jesús, y chuqa' wetaman achike chi achin ri Pablo. Jak'a rix, ¿yixtikir kami nibij chuwe ix achike?, xcha' chike. 16 Y ri achin ri k'o ri itzel espíritu rik'in, xuk'eq k'a ri' chikij ri achi'a' ri', y man jun chik k'a ri yetikir nikiben pa ruq'a', xa kan xch'akon-wi chikij. Xuretz k'a ri kitziaq chikij, y e sokotajineq xe'animej-el chupan ri jay ri'. 17 Re xbanatej xetamex k'a koma konojel. Kan xetamex k'a koma ri judío y ri man e judío ta ri ek'o chupan ri tinamit Éfeso. Rije' kan janila k'a xibinri'il xpe chike roma ri xbanatej. Y ri ajaw Jesús xuk'ul k'a ruq'ij-ruk'ojlen. 18 E k'iy k'a chike ri winaqi' ri kan kikuquban kik'u'x rik'in ri Jesús, ye'oqaqa chuq'alajirisaxik ri itzel taq kibanobal. 19 chikikojol rije' e k'iy aj-itza' ek'o ri rubanon kan. Roma ri' xbekik'ama-pe ri kiwuj richin itz, y kan ja ri chikiwech ri winaqi' xekiporoj-wi ri kiwuj ri'. Ri rajel ri janipe' wuj richin itz ri xporox, k'o la'eq jun 50,000 raqen saqipueq. 20 Roma k'a ri xbanatej, kan janila chi winaqi' ri xkak'axaj ri ruch'abel ri ajaw Dios; y e janila winaqi' ri yeniman. 21 Chirij ri' ri Pablo xpe k'a pa ránima chi nibe k'a pa Macedonia y pan Acaya chikitz'etik ri qach'alal, y chirij ri' k'ari' nibe k'a pa Jerusalem. Y chuqa' xpe pa ránima chi nibe pa Roma. 22 Roma ri' xeruteq k'a el ri Timoteo y ri Erasto, ri yeto'on richin, k'a pa Macedonia. Jak'a rija' k'a xk'oje' na chik kan juba' ri pa ruwach'ulew Asia. 23 Ri pan Éfeso chupan ri q'ij ri', ri winaqi' janila k'a koyowal y xeyakatej k'a chirij ri qitzij Bey. 24 Y re oyowal re' xbanatej roma jun achin samajiy-saqipueq ri rubini'an Demetrio. Ri chiri' pan Éfeso, kan k'o rachoch jun ixoq dios ri nibix Diana chire, y jak'a ri ruwachibel ri jay ri' ri yerubanala' ri Demetrio, y yeruk'ayij. Rija', e rachibilan ri samajela' janila k'a yech'akon chikij ri taq ruwachibel jay ri'. 25 Roma ri' rija' xeroyoj ri samajela', y xerumol chuqa' ri ch'aqa' chik e banoy wachibel, y xubij chike: Rix iwetaman k'a chi re jun samaj qachapon, kan k'o-wi ch'akoj chirij. 26 Jak'a rix itz'eton y chuqa' iwak'axan chik chi ri Pablo nubij k'a chike ri winaqi' chi ri wachibel e banalon koma achi'a' man e dios ta. Y kan e k'iy ri rujalon chik kich'obonik y kiniman chik. Man xaxe ta re wawe' pan Éfeso, xa kan jubama pa ronojel re ruwach'ulew Asia. 27 Man xaxe ta chire ri qach'akoj ri k'ayew nuben, xa kan k'ayew chuqa' nuben chire ri rachoch ri qa-dios Diana, roma man jun ruq'ij niban kan chire. Y wi keri' niban chire, netzelex k'a kan ri nimalej qa-dios, stape' jun dios ri kan nikiya' chuqa' ruq'ij ri winaqi' ri ek'o pa ronojel tinamit richin re Asia y ri e richin ch'aqa' chik ruwach'ulew, xcha'. 28 Toq xkak'axaj ri xubij ri Demetrio chike, ri achi'a' ri' xyakatej koyowal. Kan junan k'a yech'on rik'in ronojel uchuq'a', y nikibij: ¡Nim ri Diana ri qa-dios roj aj- Éfeso!, yecha' k'a. 29 Kan konojel k'a ri winaqi' richin ri tinamit Éfeso xebeyakatej-pe. Rije' xa ja ri ka'i' achi'a' e rachibil ri Pablo ri xekichop. Ri achi'a' ri' kibini'an Gayo y Aristarco, y rije' aj-Macedonia. Xekik'uaj-el ri akuchi nikimol-wi-ki' ri winaqi' ri'. 30 Ri Pablo kan xrajo' k'a xapon ri chiri' richin nich'on chikiwech ri winaqi', jak'a ri qach'alal man xkiya' ta q'ij chire. 31 Chuqa' ek'o k'a aj-raqen richin ri ruwach'ulew Asia ri ek'o chiri' pan Éfeso, ri xkiteq rubixik chire ri Pablo chi man tapon chiri'. Xkiben k'a keri', roma kan kachibil-ki' rik'in ri Pablo. 32 Jak'a ri najin-wi ri molojri'il, ri winaqi' janila pa kichi' nikiben. Ek'o jun wi k'a ri nikibij. Y ri ch'aqa' jun wi chik ri nikibila'. Y ri más e k'iy ni man ketaman ta achike roma toq kimolon-apo-ki' kik'in. 33 Chikikojol k'a ri winaqi' ri kimolon-ki' chiri', ek'o k'a winaqi' judío ri kan chiri' pa tinamit ek'o-wi, y rije' xkik'en-pe jun achin rubini'an Alejandro richin chi tich'on-pe chikiwech ri winaqi'. Y toq rija' k'o chik chikiwech ri winaqi', xuben k'a retal rik'in ri ruq'a' chi ketane-qa roma rija' nrajo' nich'on. 34 Jak'a ri winaqi' ri', toq xkitz'et ri Alejandro y xkinabej chi judío, jun la'eq ka'i' hora ri nikibij: ¡Nim ri Diana ri qa-dios roj aj- Éfeso!, yecha'. Kan rik'in k'a ronojel kuchuq'a' yech'on, y junan k'a toq yech'on. 35 Chiri' k'o-wi ri aj-tz'ib richin ri tinamit. Y toq xtikir xerutanaba-qa ri winaqi', xubij k'a chike: Winaqi' richin re tinamit Éfeso, ¿kan k'o ta kami jun wineq ri man ta etamayon chi roj ri oj aj wawe' pan Éfeso kan oj chajinela-wi richin ri rachoch ri Diana, y keri' chuqa' richin ri ruwachibel ri nimalej dios Diana ri qajineq-pe chila' chikaj? 36 Y man jun k'a xtibanon chi man ta keri'. Roma ri' xa tich'uch'u' k'a qa ri iwánima, y man jun tiben ri xa chi'anin yan. 37 Roma re achi'a' re', ri e ik'amon-pe, man jun itzel kibanon o kibin ta chirij ri Diana, ri qa-dios. 38 Jak'a wi ri Demetrio y ri samajela' ri e rachibil k'o nikajo' nikich'ojij chirij jun chike rije', roma ri' ek'o q'atoy taq tzij, ek'o q'atbel taq tzij, ri akuchi ruk'amon nikichojmirisaj-wi-ki'. 39 Wi xa jun chik ruchojmirisaxik ri niwajo' rix, tiqacha' k'a kan jun q'ij toq xtiqamol-qi' qonojel y niqachojmirisaj, achi'el ri nubij ri qapixa'. 40 Roma xa choj keri' imolon-pe-iwi'. Y wi ta nik'utux chiwe chi achike roma toq imolon-iwi' y achike roma toq rix ix yakatajineq-pe, man jun xkixtikir xtibij. Rik'in juba' ri q'atoy taq tzij nikich'ob chi niben re molojri'il re' richin yixyakatej chikij. Y ri' k'ayew chiqe roj, xcha'. 41 Ri aj-tz'ib kan xaxe k'a xubij ri ch'abel ri', xubij chi ri molojri'il ri' titane' kan.

Hechos 20

1 Toq xtane' k'a ronojel y ri winaqi' kitalun chik el ki', ri Pablo xerumol k'a konojel ri qach'alal aj chiri' pan Éfeso, y toq xerupixabaj yan y e ruq'etelon chik kan konojel, xuchop k'a el bey richin nibe pa Macedonia. 2 Xbe k'a chikitz'etik ri qach'alal ri ek'o ri chiri' pa Macedonia, y xberukuqubala' kan kik'u'x rik'in k'iy ch'abel. K'ari' xbe pa ruwach'ulew Grecia. 3 Xk'oje' k'a oxi' ik' ri chiri'. Y toq rija' xrajo' nitzolin pa ruwach'ulew Siria, jari' toq xunabej chi ri ruwinaq judío ri man kiniman ta, k'o ri kich'obon chi nikiben chire toq xtok-el ri pa barco. Roma ri' rija' xa xujel ri ruch'obon, y xa xuch'ob chi xtik'o chik jun bey ri pa Macedonia. 4 Ri xrachibilaj-el ri Pablo k'a pan Asia, ja ri Sópater aj pa Berea; rija' ruk'ajol ri jun achin rubini'an Pirro. Chuqa' xerachibilaj-el ri Aristarco y ri Segundo ri e aj pa Tesalónica, ri Gayo ri aj-Derbe, ri Timoteo, ri Tíquico y ri Trófimo ri e aj pan Asia. 5 Jak'a re qach'alal re' xenabeyej yan k'a el chiqawech roj, y xojkoyobej k'a ri chiri' pa tinamit Tróade. 6 K'a toq ik'owineq chik k'a ri nimaq'ij toq nitij ri kaxlan-wey ri maneq ch'amilej-q'or rik'in, jari' k'a toq roj xojok-el pa jun barco, y xqaya' kan ri tinamit Filipos. Wo'o' q'ij k'a ri xqakusaj roj richin chi xojapon kik'in, ri chiri' pa Tróade. Y wuqu' k'a q'ij ri xojk'oje-qa ri chiri'. 7 Ri jun chik q'ij chirij ri q'ij richin uxlanen, xkimol-ki' ri qach'alal ri ek'o chupan ri tinamit ri' richin nikitej ri kaxlan-wey natabel richin ri rukamik ri ajaw Jesucristo. Ri Pablo xch'on k'a chikiwech ri qach'alal, y xapon k'a nik'aj-aq'a', roma ja ri ruka'n q'ij k'o chi nibe. 8 Ri pa rox wiq jay, ri kimolon-wi-ki', jebel k'a seq roma k'iy q'aq' e tzijon. 9 Jak'a k'o jun ala' rubini'an Eutico, ri tz'uyul pa ventana richin ri jay. Y roma ri Pablo kan k'a nich'on na ri nej chik aq'a', janila k'a ruwaran xpe ri ala' ri'. Jak'a toq xwer-qa, ri ala' xtzaq-el, y k'a pan ulew xapon-wi-qa. Toq xebe chuyakik, xa xkitz'et chi kamineq chik. 10 Jak'a ri Pablo xbeqaqa-pe y xjupe' chirij ri ruch'akul ri ala', y xuq'etej. K'ari' xubij k'a chike ri qach'alal: Man tixibij-iwi'. Re ala' xa xk'astej yan pe, xcha'. 11 Ri Pablo y ri ch'aqa' chik xejote' chik el ri pa jay. Rija' xuper k'a ri kaxlan-wey, y xkitej. Xuchop chik k'a nich'on jun bey, y k'a ja toq ri niseqer-pe toq xtane'. Y kan jak'a chuqa' ri' toq xbe. 12 Ri qach'alal kan janila k'a xkuqer kik'u'x roma ri ala' kan k'es ri xkik'uaj-el. 13 Ri Pablo chiraqen xbe pa tinamit Aso. Jak'a roj xojnabeyej-el pa barco, richin keri' nibeqak'ama-pe ri Pablo ri chiri' pan Aso, roma kan keri' ri ruchojmil ri rubin-el chiqe. 14 Toq xbeqak'ulu-qi' ri chiri' pan Aso, rija' xok k'a el qik'in ri pa barco richin xojbe k'a pa tinamit Mitilene. 15 K'ari' xojel chik k'a el ri chiri' pa Mitilene, y pa ruka'n q'ij xojq'ax chuwech ri Quío. Kan k'a ja ri pa ruka'n chik q'ij chire ri qojq'ax chuwech ri Quío, jari' toq xojq'ax ri pa ruwach'ulew Samos, k'ari' ja ri pa tinamit Trogilio xojuxlan-wi-el. Kan k'a ja chik ri pa ruka'n q'ij ri xojapon ri pa tinamit Mileto. 16 Man xojbe ta k'a pan Éfeso, roma ri Pablo man nrajo' ta chi k'iy chik q'ij ri nik'oje-qa pa ruwach'ulew Asia. Y xa kan rurayibel k'a chi napon yan ri pa Jerusalem richin ri nimaq'ij Pentecostés, wi tikirel. 17 chiri' k'a pa Mileto ojk'o-wi, toq ri Pablo xuteq koyoxik ri uk'uey kichin ri molaj qach'alal pan Éfeso. 18 Jak'a toq e oqawineq chik ri qach'alal ri', ri Pablo xubij chike: Rix jebel iwetaman achike rubanik ri nuk'aslen ri xink'uaj chiwech jampe' ri xik'oje' chi'ikojol re wawe' pa ruwach'ulew Asia. 19 Kan nuch'utinirisan k'a wi' chuwech ri ajaw Dios chubanik ri rusamaj. Stape' k'o oq'ej, ninben ri rusamaj. Stape' chuqa' ri nuwinaq xinkiya' pa q'axo'n roma ri itzel yekich'obola' richin nikiben chuwe, xinben ri rusamaj rija'. 20 Man jun bey k'a xinmalij ta qa chi man ta chik xintzijoj ri ruch'abel ri Dios ri utz nuben chire ri ik'aslen. Xixintijoj k'a chupan ri ruch'abel ri Dios toq k'o molojri'il y ri pa taq iwachoch chuqa'. 21 Chike ri nuwinaq judío y chike ri winaqi' man e judío ta, nuq'alajirisan k'a chuqa' chi titzolej-pe kik'u'x rik'in ri Dios y tikikuquba' kik'u'x rik'in ri qajaw Jesucristo. 22 Re wakami, ri Loq'olej Espíritu nuben chuwe chi yibe k'a pa Jerusalem, y man wetaman ta k'a achike ri xtink'uluwachij ri chiri'. 23 Ri wetaman, xaxe k'a ri ruq'alajirisan ri Loq'olej Espíritu chuwe, chi yin xkitz'apex pa cárcel, y xtintej poqon. Roma keri' ri ruq'alajirisan-pe ri Loq'olej Espíritu chuwe ronojel tinamit ri xiq'ax yan pe. 24 Jak'a man ja ta ri' ri más ninch'ob rij, ni man ja ta chuqa' ri nuk'aslen ri ninch'ob más. Ri más k'a ninch'ob, ja ri samaj ri ruya'on ri ajaw Jesús chuwe, y rik'in ta k'a kikoten ri xtink'is rutzijoxik chike ri winaqi' ri utzilej ch'abel richin kolotajik, ri niq'alajirisan ri rutzil ri Dios. 25 Yin xiyaloj xik'oje-el iwik'in richin xintzijoj chiwe chirij toq ri winaqi' ye'ok pa rajawaren ri Dios. Jak'a man rik'in ri', rix xa kan man xkinitz'et ta chik el chuwech re ruwach'ulew. 26 Roma ri' kan ninbij kan chiwe, chi man numak ta yin wi ek'o ri xkebeqaqa k'a chupan ri ruk'ayewal. 27 Roma kan man jun ri xinwewaj, y man ta xinbij chiwe; xa kan ronojel ri ruch'obon ri Dios pa qawi' roj winaqi' xinbij chiwe. 28 Kan tichajij k'a qa ik'aslen rix, y keri' chuqa' tibanala' kik'in ri molaj qach'alal, achi'el nuben jun yuq'unel kik'in ri rukarne'l, roma ri Loq'olej Espíritu ix ruya'on richin jebel ye'ik'uaj, roma rije' kan e richin chik ri ajaw Jesús, roma kan ja rija' ri xkolo kichin, rik'in ri rukik'el ri xbiyin toq xkamisex. 29 Roma kan wetaman chi kan xaxe toq man xkipe ta chik yin, kan jari' k'a xke'oqaqa kan winaqi' ri achi'el kibanik utiwa'. Roma ri utiwa', kan xaxe ri ye'ok chikikojol ri karne'l, yekitej y yekik'is. 30 Ek'o k'a chuqa' ch'aqa' chi'ikojol rix ri xkebeq'alajin-pe. Y rije' man ja ta rubixik nikiben chire ri ruch'abel ri Dios, y xkekich'er ri kan e nimanel-wi richin ri Jesús, richin chi ri ch'aqa' chike rije' kan xkekitzeqelibej-el. 31 Roma ri', kan tichajij-iwi'. Toqaqa chi'ik'u'x chi yin oxi' juna' ri xik'oje' iwik'in, y jantape' xixinwoq'ej y xixinpixabaj chi'ijujunal. 32 Wakami k'a wach'alal, yixinjech kan pa ruq'a' ri Dios y ri ruch'abel. Ri ch'abel ri' nuq'alajirisaj ri rutzil ri Dios chiqawech, y kan nuben k'a chiqe chi ri qak'aslen nik'iy y chuqa' chi junan ri xtiqichinaj kik'in ri ch'aqa' chik ri ch'ajch'oj chik kik'aslen y e richin chik ri Dios. 33 Yin man roma ta k'a xinwajo' ri iméro, ni man roma ta chuqa' xinrayij ri itziaq, roma ta ri' xintzijoj ri ruch'abel ri Dios chiwe. 34 Roma rix kan jebel iwetaman chi xisamej richin k'o xinkusaj yin y k'o chuqa' xkikusaj ri wachibil. 35 Yin kan xink'ut k'a chiwech chi nik'atzin chi yixsamej richin nich'ek iméro richin chi rik'in ri' ye'itobej ri nik'atzin kito'ik. Toqaqa k'a chi'ik'u'x ri rubin kan ri ajaw Jesús chi más nikikot ránima ri wineq ri nisipan ke chuwech ri nik'ulun jun sipanik, xcha'. 36 Toq rija' ch'owineq chik qa, xxuke' k'a y xch'on rik'in ri Dios, kik'in konojel rachibil ri ek'o chiri'. 37 Ri kimolon k'a ki' ri chiri' xe'oq', xkiq'etela' y xkitz'ubaj chuqa' ri Pablo. 38 Kan janila yebison, roma rija' xubij chike chi man jun bey chik xtikitz'et ruwech chuwech re ruwach'ulew. Y xebe k'a rik'in, richin xbekijacha' kan ri chupan ri nima-barco.

Hechos 21

1 Toq qach'aron chik qi', ri qach'alal xek'oje' k'a kan, y roj xojok-el pa barco, y choj xojbe k'a pa jun ti ruwach'ulew ri k'o pa ya' rubini'an Cos. Pa ruka'n q'ij toq xojel-el ri chiri', xojapon kan pa jun chik ti ruwach'ulew ri k'o chuqa' pa ya' y rubini'an Rodas. Toq xojel-el pa Rodas, xojapon k'a ri pa tinamit Pátara. 2 Ri chiri' pa Pátara xbeqila' k'a jun nima-barco ri nibe k'a pa ruwach'ulew Fenicia. Xojok k'a el chupan, y xqachop k'a el bey. 3 Jari' toq xqatz'et ri ruwach'ulew Chipre, y ja ri pa qajxokon ri xk'oje-wi kan, roma ri nima-barco ri uk'uayon qichin, xa choj ruchapon bey k'a pa Siria. Y ja ri pa tinamit Tiro xojapon-wi, roma ri nima-barco ruk'uan-el ejqa'n richin ri chiri'. 4 Xeqakanoj k'a ri qach'alal ri ek'o chiri'. Wuqu' q'ij ri xojk'oje' chiri' kik'in. Ri qach'alal ri' xkibij k'a chire ri Pablo chi man tibe pa Jerusalem, roma kan ja ri Loq'olej Espíritu ri q'alajirisayon chikiwech. 5 Chupan k'a ri ruwuq q'ij qojk'oje' ri chiri', xqachojmirisaj-qi' richin yojbe. Konojel ri qach'alal kachibilan ri kixjayilal y ri kalk'ual, xojbekijacha' kan ri chuchi' ri ya'. Ri chiri' xojxuke-qa y xojch'on rik'in ri Dios. 6 Richin k'a xqach'er-qi', xqaq'etela' kan qi'. Roj xojok-el ri pa nima-barco, y ri qach'alal xetzolin chi taq kachoch. 7 Ja toq xojel-pe ri pa Tiro richin xojbe k'a pa tinamit Tolemaida. Ri chiri' xebeqaq'ejela' k'a kan ri qach'alal, y xojk'oje-pe jun q'ij kik'in. 8 Pa ruka'n q'ij ri Pablo y ri oj beneq rik'in, xojel k'a el chiri' pa Tolemaida, y xqachop-el bey richin xojbe ri pa tinamit Cesarea. Ri chirachoch ri Felipe ri nitzijon ri utzilej ch'abel richin kolotajik. Rija' jun k'a chike ri wuqu' qach'alal ri xe'ilin kichin ri malkani' taq ixoqi' pa Jerusalem ri ojer kan. Y xojk'oje' k'a juba' chiri'. 9 Rija' ek'o k'a e kaji' rumi'al ri man e k'ulan ta, y rije' nikiq'alajirisaj k'a ri ruch'abel ri Dios. 10 Ka'i-oxi' yan q'ij qojk'oje' ri chiri', toq jun achin rubini'an Agabo xapon chuqa' ri chiri'. Rija' peteneq k'a pa Judea, y nuq'alajirisaj ruch'abel ri Dios. 11 Toq rija' xapon k'a chiqatz'etik, xberuk'ama-pe jun ximibel-rupan ri Pablo, y rik'in ri' xuximila' ruq'a-raqen ruyon-qa rija', y k'ari' xubij: Ri Loq'olej Espíritu rubin k'a chuwe chi ri rajaw re ximibel re', kere' xtibeban chire koma ri qawinaq judío toq xtapon ri pa Jerusalem, y k'ari' xtikijech pa kiq'a' winaqi' ri xa man e qawinaq ta, xcha'. 12 Toq xqak'axaj keri', roj y ri qach'alal aj-Cesarea kan janila k'a xqak'utuj chire ri Pablo chi man tibe ri pa Jerusalem. 13 Jak'a ri Pablo xubij chiqe: ¿Achike roma toq rix niya-pe bis pa wánima rik'in la yixoq'? Yin man k'a ninpoqonaj ta wi' wi yikamisex roma ri nintzijoj ri ruch'abel ri ajaw Jesús, k'a ta la' k'a chi xaxe yibexim ri chila' pa Jerusalem, xcha' ri Pablo. 14 Roma k'a ri man xojtikir ta xqaben chire chi man ta nibe ri pa Jerusalem, xaxe k'a xqabij chi ja ta ri rurayibel ri ajaw nibanatej. 15 K'ari' xqachojmirisala-qi', y xqachop chik el bey pa Jerusalem. 16 Kan ek'o qach'alal aj-Cesarea ri xeqachibilaj-el. Y chirachoch ri Mnasón xojbek'oje-wi. Rija' jun qach'alal aj-Chipre, ri ojer yan chik ri runiman-pe ri ajaw Jesús. 17 Toq xojapon ri pa Jerusalem, rik'in k'a kikoten xojk'ul koma ri qach'alal. 18 Y pa ruka'n q'ij xqachibilaj k'a el ri Pablo richin xbeqatz'eta' kan ri Jacob o. Toq xojapon rik'in, konojel ri achi'a' ri e uk'uey kichin qach'alal, kimolon k'a chuqa' ki' ri chiri'. 19 Ri Pablo xeruq'ejela', y k'ari' chi jujun chi jujun xutzijoj ri xuben ri Dios chikikojol ri winaqi' man e judío ta, roma ri rusamaj rija'. 20 Toq xkak'axaj ri xubij ri Pablo chike, rije' xkiya' k'a ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios roma ri'. Jak'a rije' xkibij chire ri Pablo: Qach'alal, janila k'a nikikot ri qánima roma ri xatzijoj-qa chiqe, jak'a ek'o man keri' ta. Rat kan awetaman chik k'a chi e janila e k'iy judío ri kiniman chik, y ja rije' k'a ri yebin chi kan nik'atzin chi niban ri nubij chupan ri pixa' ri richin kan ri Moisés. 21 Tzijon k'a cha chike chi rat nabij chike ri qawinaq ri ek'o pa ch'aqa' chik ruwach'ulew, chi man tikiben ronojel ri nubij chupan ri pixa'; chi man tikiya' ketal ri k'ajola', y chuqa' man tikiben ri ch'aqa' chik ri rubin kan ri Moisés chi k'o chi niban. 22 ¿Achike k'a xtiqaben wakami? Roma rije' xtikinabej chi atk'o qik'in. 23 Más k'a utz tabana' re xtiqabij chawe: Ek'o k'a kaji' qach'alal achi'a' ri k'o kisujun chire ri Dios ri k'o chi nikiben. 24 Ke'ak'uaj k'a el, tich'ajch'ojirisaj-iwi' kik'in y tiya' chire ri Dios ri nubij ri pixa'. Y ja rat kaloq'o ronojel ri nik'atzin. K'ari' rije' xtikijuk'-el ri rusumal taq kiwi'. Wi rat xtaben ronojel ri xqabij chawe, ri qawinaq xtiketamaj k'a chi xa man qitzij ta ri nitzijox chawij; xa xtikibij k'a chi kan at nimanel-wi richin ri pixa'. 25 Chike ri xa man qawinaq ta ri kiniman chik, xqateq yan k'a el wuj kik'in chirij re na'oj re k'ari' niqatzijoj-qa. Xaxe k'a xqachilabej chike chi man tikitej ti'ij richin jun chikop ri xkamisex richin xsuj chire jun chik dios, chi man tikitej kik', man tikitej ti'ij ri k'a k'o na kik' ruk'uan, achi'el ri kichin ri chikopi' ri xejiq', chuqa' ri achi'a' y ri ixoqi' man tikikanola-ki' richin yemakun, xecha' chire. 26 Pa ruka'n q'ij ri Pablo xeruk'uaj k'a el ri kaji' achi'a' ri' y xebe pa rachoch ri Dios, richin nikichop-el q'ij richin ri kich'ajch'ojirisanik, y xbekibij kan jampe' xtitz'aqet ri q'ij richin ri ch'ajch'ojirisanik ri', roma chikijujunal xtikiya' chire ri Dios ri nik'atzin chi nikiya'. 27 Toq nitz'aqet yan k'a ri wuqu' q'ij ri xkibij, ri Pablo k'o k'a ri chiri' pa rachoch ri Dios; y jari' toq xtz'et koma ch'aqa' ruwinaq ri yepe k'a kela' pan Asia. Rije' xkiya' k'a chuqa' kina'oj ri ch'aqa' chik kiwinaq richin xkichop ri Pablo. 28 Toq xkichop, kan rik'in k'a kuchuq'a' xkibila': ¡Qojito'! ¡Qojito', rix qawinaq israelita! ¡Ja achin re' ri nibiyaj ronojel tinamit; k'iy k'a ri nubij chiqij roj judío, yerutijoj ri winaqi' chi man tikiben ri nubij chupan ri pixa', y itzel chuqa' nich'on chirij re loq'olej rachoch ri Dios! Wakami e rukusan-pe winaqi' ri man e qawinaq ta, achi'el xa man rachoch ta ri Dios nuben chire re loq'olej jay re', xecha'. 29 Keri' k'a nikibila' ri winaqi' ri', roma kitz'eton ri pa tinamit chi ri Pablo junan beneq rik'in ri Trófimo aj-Éfeso, y rije' xkich'ob chi ri Pablo ruk'uan chuqa' apo ri Trófimo ri pa rachoch ri Dios. 30 Kan konojel la'eq winaqi' richin ri tinamit ri xebeyakatej-pe, y junanin e peteneq. Kan kiqiriren k'a ri Pablo, xkelesaj-pe ri chiri' pa rachoch ri Dios. Kan ja chuqa' ri' xetz'apelox kan ri ruchi' ri jay ri'. 31 Nikikamisaj yan k'a ri Pablo. Jak'a xapon rutzijol rik'in ri achin ri uk'uey kichin ri aj-labal aj-Roma, chi ri winaqi' richin ri Jerusalem e yakatajineq. 32 Roma ri' rija' kan chi'anin k'a xerumol-pe ri achi'a' ri ek'o pa ruq'a', ri aj-raqen, y junanin xebe akuchi kimolon-wi-ki' ri winaqi'. Ri winaqi', kan xaxe k'a xekitz'et, xkiya' kan ruch'ayik ri Pablo. 33 Ri uk'uey kichin ri aj-labal xjel-apo k'a rik'in ri Pablo, xberuchapa-pe, y xuteq k'a ruximik rik'in ka'i' cadena. K'ari' k'a xuk'utuj chi achike achin ri', y achike ri xumakuj. 34 Ri winaqi' jun wi k'a ri nikibij ch'aqa', y jun wi chik nikibij ri ch'aqa', y kan rik'in ronojel kuchuq'a' toq nikibij. Y roma ri' ri uk'uey kichin ri aj-labal man jun k'a tzij xrak'axaj ta jebel. Roma ri' xubij k'a chi tuk'uex ri Pablo koma ri aj-labal k'a chupan ri jay richin tobel. 35 Jak'a ri winaqi' más xyakatej koyowal, roma ri' toq e beneq chuwech ri jotolbel ri ek'o chuwech ri jay, ri aj-labal k'o chi xkiya-q'anej chuwi kitele'n ri Pablo. 36 Konojel k'a ri winaqi' ri' kan e tzeqetel k'a el chikij, y janila pa kichi' nikiben y nikibila' k'a: ¡Tikamisex la Pablo!, yecha'. 37 Jak'a toq nukusex yan apo chupan ri jay ri', ri Pablo pa ch'abel griego xch'on chire ri uk'uey kichin ri aj-labal y xubij: ¿Utz yich'on juba' awik'in?, xcha'. Rija' xubij chire ri Pablo: ¿Rat yach'on chuqa' pa ch'abel griego? 38 ¿Man ja ta rat ri' ri achin aj-Egipto ri k'o yan chik juba' q'ij keyakatej chirij ri q'atbel-tzij e rachibilan e 4,000 kamisanela' taq achi'a', ri xkimol-ki' pa tz'iran ruwach'ulew?, xuche'ex. 39 Jak'a ri Pablo xubij: Yin in jun judío ri xinalex pa Tarso, ri jun nimalej tinamit ri k'o pa Cilicia. Nink'utuj k'a utzil chawe chi taya' q'ij chuwe richin yich'on chike ri winaqi', xcha'. 40 Ri aj-raqen xuya' k'a q'ij chire richin tich'on. Ri Pablo xpa'e' ri chiri' pa taq jotolbel y xuben-pe retal rik'in ri ruq'a' chike ri winaqi' richin ketane-qa. Y toq man jun chik niq'ajan, rija' xbech'on-pe chikiwech pa kich'abel ri judío:

Hechos 22

1 Rix achi'a' ri k'o iq'ij y rix ch'aqa' chik nuwinaq, kan tiwak'axaj k'a ri ch'abel ri xkenbij chiwe wakami, richin ninto-wi', xcha'. 2 Toq ri winaqi' xkak'axaj chi ri Pablo xa kan nich'on-pe chike ri pa kich'abel rije', kan man jun chik xch'on. Y ri Pablo xubij chik: 3 Yin kan in jun judío. Xaxe k'a yin xinalex ri pa tinamit Tarso ri k'o pa ruwach'ulew Cilicia, jak'a kan ja re wawe' pa Jerusalem xik'iy-wi. Ja ri nimalej achin ri rubini'an Gamaliel ri xtijon wichin. Xirutijoj k'a rik'in ronojel ri nubij chupan ri pixa' ri ya'on kan chike ri ojer qati't-qamama'. Roma kan rurayibel k'a ri wánima, richin ninben rusamaj ri Dios, achi'el chuqa' ri irayibel chi'iwonojel rix chupan re q'ij re'. 4 Roma toq rubanon kan, yin janila k'a poqon ri xinbanala' chike ri winaqi' ri kitzeqeliben ri Jesucristo, ri Qitzij Bey. Xenchapala' k'a pe richin xenya' pa cárcel. Xenk'uaj pa kamik chi achi'a' chi ixoqi', ri keri' xinben chike. 5 Ri nimalej sacerdote y konojel achi'a' ri k'o kiq'ij jebel ketaman, roma kan ja rije' ri xeya'on-el q'atbel-tzij pa nuq'a', y tz'ibatel-el chuwech wuj richin ninjech pa kiq'a' ri qawinaq ri ek'o pa Damasco. Xibe k'a chikichapik ri winaqi' ri yetzeqeliben ri Jesucristo, richin e ximon yenk'en-pe wawe' pa Jerusalem, y k'ari' yenya' k'a pa tijoj-poqonal. 6 Jak'a pa jun nik'aj-q'ij toq qachapon-el bey y xa juba' chik nrajo' chi man yojapon ri pa Damasco, k'o k'a jun nimalej saqil peteneq chila' chikaj ri xqaqa pa nuwi'. 7 Roma ri' yin xitzaq pan ulew. Y jari' k'a toq xinwak'axaj chi k'o jun ri nich'on chuwe, y nubij: Saulo, Saulo, ¿achike k'a roma toq achapon ch'a'oj chuwij yin?, xcha' chuwe. 8 Yin xink'utuj k'a: ¿At achike k'a rat?, xicha'. Y xubij k'a chuwe: Ja yin ri Jesús aj-Nazaret ri achoq chirij achapon rubanik ch'a'oj, xcha' chuwe. 9 Ri e beneq wik'in xkitz'et ri saqil, jak'a man xkak'axaj ta ri xubij ri jun ri xch'on wik'in. 10 Yin xinbij k'a: Ajaw, ¿achike k'a ri ruk'amon chi ninben ta?, xicha'. Ri ajaw xubij chuwe: Kayakatej k'a el, y kabiyin pa Damasco, y chiri' xtibix k'a chawe ri ruk'amon chi naben, xinuche'ex. 11 Jak'a kan k'a ja na ri wachibil ri xeyuqen-el wichin richin xojbe k'a pa Damasco, roma ri ruchuq'a' ri saqil ri xintz'et, kan xirumoyirisaj kan. 12 Ri chiri' pa Damasco k'o k'a jun achin rubini'an Ananías, jun achin ri kan nuben-wi ri nubij chupan ri pixa'. Y konojel qawinaq judío ri ek'o chiri', jebel k'a yech'on chirij. 13 Rija' xapon k'a wik'in, y xberubij chuwe: Wach'alal Saulo, katzu'un chik k'a, xcha'. Yin kan jari' xitikir xitzu'un, y xintz'et k'a ruwech ri Ananías. 14 Rija' xubij k'a chuqa' chuwe: Ri Dios ri kichin ri qati't-qamama' xarucha' richin nawetamaj ri rurayibel rija' y richin chuqa' xatz'et ri ajaw Jesucristo ri kan choj, y richin xawak'axaj ri ruch'abel. 15 Jak'a rat ri xkaq'alajirisan chike ri winaqi' ri xatz'et y xawak'axaj. 16 ¿Utz kami abanon chi kela' atk'o-qa y ri q'ij junanin beneq? Kabiyin k'a richin niqasex ya' pan awi', y tanimaj rubi' ri ajaw Jesús, richin nikuyutej ri amak, xcha' chuwe. 17 Toq xitzolin-pe y xinoqaqa wawe' pa Jerusalem, xibe k'a pa rachoch ri Dios richin xich'on rik'in. Ja toq yich'on rik'in, xinben k'a jun achik'. 18 chupan ri achik' ri' ri qajaw Jesucristo xuk'ut-ri' chinuwech, y xubij k'a chuwe: Anineq katel-el wawe' pa Jerusalem, roma ri winaqi' ri ek'o wawe' man xtikinimaj ta ri xtaq'alajirisaj chuwij yin, xcha' chuwe. 19 Roma ri' yin xinbij k'a chire: Ajaw, rije' ketaman k'a chi ja yin ri xinapon ri pa taq jay ri kan richin nitzijox ri ruch'abel ri Dios, chikichapik ri e nimayon awichin, xenk'uaj pa cárcel y xench'ey. 20 Toq xkamisex ri Esteban ri xq'alajirisan ri abi', kan xqa-wi chinuwech ri xban chire, kan ink'o chuqa' apo kik'in ri kamisanela', nuchajin ri kitziaq ri e kelesalon kan chikij, xicha' chire ri Jesús. 21 Jak'a ri ajaw Jesucristo xubij chuwe: Kabiyin k'a, roma kan yatinteq k'a el pa taq tinamit ri nej ek'o-wi, richin nabetzijoj ri nuch'abel chike ri winaqi' ri xa man e judío ta, xcha' chuwe, xubij ri Pablo chike ri ruwinaq. 22 Ri winaqi' ri' man chik k'a xkajo' ta xkak'axaj ri Pablo. Xa xkichop k'a nikibila' rik'in janila kuchuq'a': ¡Tikamisex la jun achin la', roma xa man ruk'amon ta chik chi k'es!, yecha'. 23 Roma k'a ri winaqi' kan rik'in janila kuchuq'a' yech'on y nikik'aqala' chuqa' ri kitziaq ri yekich'ilila-el chikij, y xbekimoq'ej-pe ulew richin xkik'eq chikaj roma koyowal, 24 roma ri' ri uk'uey kichin ri aj-labal xubij k'a chi tuk'uex-apo ri Pablo chupan ri jay richin tobel, y tich'ay, richin keri' tuq'alajirisaj achike roma toq ri winaqi' janila pa kichi' nikiben chirij. 25 Jak'a toq ximon chik ri Pablo richin nich'ay, rija' xubij chire ri aj-raqen ri k'o pa kiwi' ri aj-labal: Yin in richin chuqa' ri ajawaren richin ri Roma. ¿Ruk'amon kami chi yinich'ey, toq xa man jani tiq'at tzij pa nuwi'?, xcha'. 26 Ri aj-raqen toq xrak'axaj keri', xberubij k'a chire ri achin ri uk'uey kichin ri aj-labal: ¿Achike nach'ob chi naben wakami? Roma ri Pablo jun achin richin ri ajawaren richin ri Roma, xcha' chire. 27 Toq ri uk'uey kichin ri aj-labal xrak'axaj ri', xbe k'a rik'in ri Pablo, y xberuk'utuj chire: ¿Qitzij chi rat at jun richin ri ajawaren richin ri Roma?, xcha' chire. Y ri Pablo xubij chi ja'. 28 Ri achin ri' xubij k'a: Yin janila k'iy méro xinya' richin xinok richin ri ajawaren richin ri Roma, xcha'. Y ri Pablo xubij: Yin man keri' ta, yin kan walaxben-pe, xcha' ri Pablo. 29 Rik'in xkinabej chi ri Pablo jun achin richin ri ajawaren richin ri Roma, ri achi'a' ri ek'o chik apo richin nikich'ey, xejel-el chikij. Y ri uk'uey kichin ri aj-labal ruxibin chuqa' ri', roma xuxim ri Pablo. 30 Pa ruka'n q'ij, roma ri uk'uey kichin ri aj-labal nrajo' nretamaj achike mak rubanon ri Pablo chikiwech ri judío, roma ri' rija' xuteq koyoxik ri aj-raqen chike ri e sacerdote y ri e kachibil ri kan pa komon yeq'aton-tzij. Y k'ari' xberelesaj-pe ri Pablo, y xberupaba' chikiwech.

Hechos 23

1 Ri Pablo xerutzu' k'a ri achi'a' ri kan pa komon wi yeq'aton-tzij, y xubij chike: Achi'a' ri ix nuwinaq yin, kan man jun k'a achike ta nuna' ri wánima, roma ri nuk'aslen chuwech ri Dios kan choj k'a rubanon-pe, xcha'. 2 Roma ri' ri Ananías, ri nimalej sacerdote, xubij k'a chike ri ek'o-apo chunaqaj ri Pablo, chi tikiya' jun q'a' chiruchi'. 3 Jak'a ri Pablo xubij-apo chire: ¡Ri xtibanon k'a kere' chawe rat ja ri Dios! ¡Rat at jun achin ri xa ka'i' apalej! Roma kan at tz'uyul k'a pe chiri' richin naq'et-tzij pa nuwi', y chuqa' nak'owisaj pa nuwi' ronojel ri pixa', ¿jak'a achike k'a roma toq rat naben chi kich'ay, y ri pixa' man keri' ta ri nubij?, xcha' ri Pablo. 4 Y ri winaqi' kimolon-ki' chiri' xkibij k'a chire ri Pablo: ¿Achike roma toq itzel yach'on-apo chire la nimalej ru-sacerdote ri Dios?, xecha' chire. 5 Y ri Pablo xubij: Nuwinaq judío, yin man wetaman ta ri' wi ja rija' ri nimalej sacerdote, roma wi ta wetaman, man ta xinbij ri k'ari' ninbij-qa, roma chupan ri ruch'abel ri Dios nubij k'a chi man itzel yach'on chirij jun q'atoy-tzij richin ri tinamit, xcha' ri Pablo. 6 Jari' toq ri Pablo xoqaqa chuk'u'x chi chikikojol ri achi'a' ri kan pa komon yeq'aton-tzij, ek'o k'a achi'a' saduceo y ek'o k'a chuqa' fariseo. Roma ri' rija' rik'in ruchuq'a' xch'on-apo y xubij: Nuwinaq judío, yin in fariseo, y kan keri' chuqa' ri nata'. Wakami rix niq'et-tzij pa nuwi', roma yin kan kuqul nuk'u'x chi ri kaminaqi' kan xkek'astej-wi, xcha' ri Pablo. 7 Toq ri fariseo y ri saduceo xkak'axaj ri xubij-qa ri Pablo, xkichop k'a nikich'ojila' chikiwech, y pa ka'i' xel-wi ri molojri'il ri'. 8 Roma ri saduceo man nikinimaj ta chi ri kaminaqi' xkek'astej, ni man nikinimaj ta chuqa' chi ek'o ángel y espíritu, jak'a ri fariseo kan nikinimaj-wi ri'. 9 Janila k'a pa kichi' nikiben. Y ri etamanela' chirij ri pixa' ri ek'o kik'in ri fariseo xeyakatej k'a y xkibij: Re jun achin re' man jun itzel rubanon. Rik'in juba' jun espíritu o jun ángel taqon-pe roma ri Dios, ri biyon chire ri ch'abel ri yeruq'alajirisaj chiqawech, xecha'. 10 Pa ka'i' k'a xel-wi ri jun molojri'il ri'. Janila k'a ri nikibila' chikiwech. Kan xkichop k'a ki' rik'in ch'abel. Roma ri' ri uk'uey kichin ri aj-labal xeroyoj richin xbekelesaj-pe ri Pablo y tikik'uaj-el k'a ri pa jay, roma xuch'ob chi ri winaqi' ri' nikiwech' ri Pablo. 11 Ri jun chik k'a aq'a' ri', ri ajaw Jesucristo xuk'ut-ri' chuwech ri Pablo, y xubij chire: Man k'a taxibij-awi', xa takuquba' ak'u'x, roma kan achi'el ri nuq'alajirisaxik xaben wawe' pa Jerusalem, kan nik'atzin k'a chi keri' nabebana' pa Roma, xcha' chire. 12 Pa ruka'n q'ij chire ri tich'on ri ajaw Jesucristo rik'in ri Pablo, ek'o k'a chike ri judío ri pan ewel xkich'obola' achike ri xtikiben chire ri Pablo. Kan xkibij chi man xkewa' ta ni man xke'uk'ya' ta, wi man xketikir ta xtikikamisaj. Xkibij chuqa' chi kan ja ta k'a ri Dios ri xtiya'on ruk'ayewal pa kiwi', wi xtikiq'ej ri kitzij. 13 Y ri xebin chi pan ewel nikiben keri', ek'o la'eq kawineq achi'a'. 14 Rije' xe'apon kik'in ri aj-raqen kichin ri e sacerdote y ri achi'a' ri k'o kiq'ij, y xbekibij chike: Roj qach'obon chik k'a chi niqakamisaj ri Pablo, y kan qabin chik chi man xqojwa-xqojuk'ya' ta, k'a jampe' xqojtikir chirij, y wi xtiqaq'ej ri qatzij ja ta k'a ri Dios xtiya'o-pe ruk'ayewal pa qawi'. 15 Wakami niqajo' k'a chi rix y ri ch'aqa' chik ri pa komon yixq'aton-tzij nibebij ta chire ri uk'uey kichin ri aj-labal, chi rix niwajo' chi nuk'uex-apo ri Pablo chiwech ri chua'q roma k'o más niwajo' nik'utuj chire. Y roj xtiqaq'elebej ri pa bey, y xtiqakamisaj ri Pablo, xecha'. 16 Jak'a ronojel re' xak'axex roma jun ruch'utik'ajol ri Pablo. Roma ri' ri ala' ri' xbe y xok-apo chupan ri jay richin tobel, roma chiri' k'o-wi, y xberubij chire ronojel ri rak'axan-el. 17 Toq ri Pablo xrak'axaj ri', xroyoj k'a jun aj-raqen, y xubij chire: Tak'uaj juba' re ala' re' k'a chuwech ri uk'uey kichin ri aj-labal, roma k'o jun nrajo' nubij chire, xcha'. 18 Ri aj-raqen xuk'uaj na wi el ri ala' k'a chuwech ri uk'uey kichin ri aj-labal, y xberubij chire: Ri Pablo ri k'o pa cárcel xiroyoj, y xuk'utuj utzil chuwe richin tink'ama-pe re ala' re' chawech, roma k'o nrajo' nubij chawe, xcha'. 19 Ri uk'uey kichin ri aj-labal xuk'uaj k'a el, xuyuqej-el juk'an chik, y k'ari' xuk'utuj chire: ¿Achike k'a ri nawajo' nabij chuwe?, xcha' chire. 20 Y ri ala' xubij k'a: Jun tzobaj chike ri nuwinaq judío xkiya' chikiwech chi xtokik'utuj utzil chawe, chi chua'q tak'uaj ri Pablo chikiwech ri achi'a' ri pa komon yeq'aton-tzij, roma xtokibij chawe chi k'o más ri nikajo' nikik'utuj chire. 21 Jak'a rat man tanimaj ri', roma ek'o más e kawineq achi'a' ri xkeq'eleben richin ri Pablo ri pa bey, y ri achi'a' ri' kan kibin k'a chi man xkewa-xke'uk'ya' ta, k'a jampe' xketikir xtikikamisaj, y chi ja ta ri Dios ri xtiya'on ruk'ayewal pa kiwi', wi xtikiq'ej kitzij. Wakami xaxe chik k'a koyoben ri achike xtabij-el rat, xcha' ri ala'. 22 Ri uk'uey kichin ri aj-labal xubij chire ri ala' chi titzolin, y man tutzijoj chi xberubij yan kan chire rija'. 23 Kan jari' k'a toq rija' xeroyoj e ka'i' aj-raqen, y xubij chike chi chupan ri beleje' hora chire ri chi'aq'a' ri', nrajo' k'a chi kichojmirisan chik ki' oxk'al lajuj aj-labal ri yebe chirij kiej, y 200 aj-labal ri yebe chikaqen y nikik'uaj-el kikum, richin yebe k'a pa Cesarea. 24 Chuqa' tikibana' kutzil ri kiej richin yeruch'okolibej, roma nrajo' nuk'uaj-el ri Pablo chuwech ri Félix ri q'atoy-tzij ri chiri' richin man jun nuk'uluwachij-el pa bey. 25 Xutz'ibaj k'a el jun wuj richin nikijech pa ruq'a' ri q'atoy-tzij, y chupan ri wuj ri' rubin k'a el: 26 Yin Claudio Lisias ninteq k'a el rutzil-awech rat nimalej q'atoy-tzij Félix. 27 Ri jun achin ri uk'uan-apo chawech, chapon k'a koma ri judío y jubama xkikamisaj. Jak'a yin y ri aj-labal xojapon chukolik pa kiq'a' ri winaqi', roma xinnabej chi rija' jun richin ri ajawaren romano. 28 chi'anin k'a xink'uaj chikiwech ri achi'a' ri kan pa komon yeq'aton-tzij chikikojol ri judío, roma xinwajo' xinwetamaj achike mak ri e rubanalon y roma ri' nikisujuj. 29 Xintz'et k'a chi nikisujuj roma man nuben ta ri nubij ri kipixa' rije'. Jak'a man roma ta ri' ruk'amon ta chi nitz'apex pa cárcel o nikamisex ta. 30 Wakami xinteq-el re achin re' awik'in, roma xobix chuwe chi ri winaqi' judío kiq'eleben re achin re', richin nikikamisaj. Y xinbij chuqa' chike ri winaqi' ri e chapayon ch'a'oj chirij ri Pablo, chi kebe k'a awik'in rat richin nibekibij achike ri e rubanalon. Ri nurayibel yin chi utz ta awech. Keri' k'a nubij ri wuj ri'. 31 Ri aj-labal kan xkiben-wi k'a ri xbix chike. Xkik'uaj-el ri Pablo k'a pa tinamit Antípatris ri chi'aq'a' ri'. 32 Pa ruka'n q'ij xkichop chik el bey. Xaxe ri oxk'al lajuj aj-labal ri e beneq chirij kiej, xaxe chik ri' ri xebe rik'in ri Pablo, y ri 200 aj-labal ri e beneq chi kaqen xetzolix kan. 33 Toq xe'apon pa Cesarea, ri e uk'uayon-el richin ri Pablo xbekijacha' k'a ri wuj pa ruq'a' ri Félix ri q'atoy-tzij, y xkijech chuqa' apo ri Pablo chire. 34 Toq rutz'eton chik k'a ri nubij ri wuj, ri Félix xuk'utuj k'a chire ri Pablo chi achike ruwach'ulew peteneq-wi. Toq rak'axan chik k'a chi pa Cilicia peteneq-wi, 35 xubij k'a chire: Toq xke'oqaqa ri e sujunela' chawij, xtinwak'axaj k'a chuqa' ri ch'abel ri xke'abij richin nato-awi', xcha'. Y xubij k'a chuqa' ri Félix chi tuk'uex ri Pablo chupan ri jay ri rubanon kan ri rey Herodes ri Nim, y tichajix koma ri aj-labal.

Hechos 24

1 Wo'o' yan k'a q'ij k'o ri Pablo ri chiri' pa Cesarea, toq xapon-qa ri Ananías, ri nimalej sacerdote, e rachibilan-el ch'aqa' chike ri achi'a' ri k'o kiq'ij y chuqa' jun achin rubini'an Tértulo, y rija' kan k'o-wi etamabel rik'in. Xe'apon k'a chuwech ri Félix, richin xbekisujuj ri Pablo. 2 Toq xoyox ri Pablo chuwech ri Félix, jari' k'a toq ri Tértulo xuchop-apo ri sujunik chirij ri Pablo, y xubij: Nimalej q'atoy-tzij, roj janila niqamatioxij chawe, roma re pa qatinamit kikoten ojk'o, y maneq oyowal, roma k'o ana'oj y rik'in ri' oj ak'uan-wi. 3 Niqamatioxij k'a chawe rat nimalej achin, ri utzil ri abanon chiqe jantape' y xabachike. 4 Man niqajo' ta yatqaneq más, jak'a xaxe k'a roma qetaman chi rat kan janila jebel ana'oj, roma ri' niqajo' k'a chi nawak'axaj ta juba' ri ka'i-oxi' ch'abel ri niqajo' niqabij. 5 Roma re jun achin re', kan qetaman chi jun itzel achin. Ja rija' ri nibanon chi ri judío yeyakatej pa ronojel tinamit. Ja rija' ri aj-raqen chikikojol ri juley winaqi' ri yenatan rubi' ri Jesús aj-Nazaret. 6 Ja chuqa' rija' ri xajowan ta xuben kan itzel ri pa rachoch ri Dios ri k'o pa Jerusalem. [Roma ri' roj xqachop richin niqaq'et ta tzij pa ruwi' achi'el nubij ri qapixa'. 7 Jak'a ri achin ri kan k'o-wi ruq'ij ri rubini'an Lisias xok chiqakojol, y xberutz'oqo-pe pa qaq'a'. 8 Y xubij k'a chi ri yebin chi ri Pablo k'o rumak, kepe k'a chawech rat.] Jak'a toq xtak'utuj ri rumak ri e rubanalon, xtawetamaj k'a chi kan qitzij ri yojtajin chubixik chawe chirij ri Pablo, xcha' ri Tértulo. 9 Ri winaqi' ri e rachibilan-el ri Tértulo, kan nikibij k'a chi qitzij ri xubij. 10 Ri Félix xuben k'a pe retal rik'in ri ruq'a' chire ri Pablo richin tich'on. Rija' xch'on k'a apo, y xubij k'a: Wetaman k'a chi rat k'o yan pe juna' ri aq'aton-tzij pa ruwi' re ruwach'ulew re'. Roma ri' man xtinpoqonaj ta xkich'on-apo, richin ninq'alajirisaj chi man jun ch'a'oj ri nubanon ta. 11 Rat yatikir k'a nawetamaj wi qitzij ri nikibij chuwij o xa man qitzij ta. Roma yin xa k'ari' kablajuj q'ij ri kinapon chik jun bey pa Jerusalem, y xibe chuya'ik ruq'ij ri Dios. 12 Toq xinkil, xa maneq oyowal rik'in jun chik wineq rik'in ch'abel ri yinajin ta chubanik. Ni man e nuyakon ta chuqa' el winaqi' richin nikiben oyowal, ri chiri' pa rachoch ri Dios y ni ta ri pa taq jay ri kan nitzijox-wi ri ruch'abel ri Dios. Chuqa' ni ta ri pa taq bey richin ri tinamit xinkil ta chi k'o ta ri yinajin chubanik. 13 Ri winaqi' ri yebin chi ja numak ri' ri e nubanalon, man k'a xketikir ta xtikibij chi kan qitzij, wi ta kan nik'utux chike chi tikiq'alajirisaj. 14 Jak'a ri kan ninq'alajirisaj-apo chawe chi kan qitzij wi, chi yin kan wojqan-wi ri Jesús ri Bey, ri nikibij rije' chi man utz ta. Roma xa kan rik'in ri wojqan ri Jesús, yin kan ninsamajij-wi ri Dios ri kichin ri qati't-qamama' roj judío. Kan ninnimaj-wi ronojel ri tz'ibatel kan chupan ri pixa', y chupan chuqa' ri e kitz'iban kan ri achi'a' ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer kan. 15 Yin kan kuqul k'a nuk'u'x rik'in ri Dios chi ri kaminaqi' k'o na jun q'ij toq xkek'astej. Kan xkek'astej k'a pe ri e choj y ri man e choj ta. Y ri nuwinaq kan keri' chuqa' ri koyoben chi nibanatej. 16 Roma ri' yin kan nintej k'a nuq'ij chi man ninben ta ri itzel chuwech ri Dios y chikiwech chuqa' ri winaqi'. Keri' ri wánima kan utz wi k'a nuna'. 17 K'o yan chik juna' ri man in k'o ta pe pa Jerusalem. Y re xibe, xink'uaj-el sipanik ri molon-el richin ninbenjacha' chike ri nuwinaq ri k'o nik'atzin chike, y chuqa' xink'uaj-el sipanik richin pa rachoch ri Dios. 18 Jari' yinajin chubanik ri chiri' pa rachoch ri Dios, toq ri nuwinaq judío ri e peteneq k'a kela' pa ruwach'ulew Asia xinkitz'et. Yin nuch'ajch'ojirisan chik k'a wi', achi'el nubij ri pixa'; man in beneq ta k'a kik'in winaqi', ni man jun chuqa' oyowal ninben. 19 Rije' kan ruk'amon chi ek'o ta pe wawe' chawech re wakami y nikibij ta apo chawe wi k'o ri nikajo' nikiq'alajirisaj chuwij, wi k'o jun mak ri nubanon chikiwech. 20 Roma k'a ri xa man ek'o ta pe, jak'a re ek'o-pe wawe' kebin-pe ri achike numak xkil toq yin xinuk'uex chikiwech ri achi'a' ri kan pa komon yeq'aton-tzij. 21 O xaxe wi rije' nikich'ob chi mak ri xinben toq xich'on rik'in uchuq'a' ri chiri' chikikojol y xinbij: Niq'et-tzij pa nuwi' wakami roma yin ninnimaj chi ri kaminaqi' kan xkek'astej-wi. Keri' k'a ri xubij ri Pablo. 22 Ri Félix kan retaman-wi k'a achike kibanik ri ye'ojqan ri Jesucristo, ri Qitzij Bey. Man rik'in ri', xupaba' ri ch'ojinik ri' toq rak'axan chik qa ri xubij ri Pablo; y xubij k'a chike konojel: K'a xtipe na k'a ri Lisias ri uk'uey kichin ri aj-labal, k'a ri' xtinwetamaj más chirij re jun ch'a'oj re ichapon, xcha'. 23 Ri Félix xubij k'a chire ri aj-raqen chi kan tuchajij jebel ri Pablo, jak'a chuqa' man kan xaxe titz'ape', xa tuya' q'ij chire chi nel juba'. Y man keruq'et ri ye'apon rik'in richin k'o utzil ri nikiben chire o nibekitz'eta' kan. 24 Toq ik'owineq chik k'a ka'i-oxi' q'ij, ri Félix xuteq k'a royoxik ri Pablo, roma rija' nrajo' k'a nretamaj achike rubanik ri' ri nakuquba' ak'u'x rik'in ri Jesucristo. Ri Félix rachibilan ri Drusila ri rixjayil, rija' jun ixoq judío. 25 Ri Pablo xapon kik'in, y xuchop k'a rubixik chike chirij ri achike rubanik jun k'aslen choj, ri achike rubanik richin naq'il-awi' richin man naben ta ri mak, y chi ri pa ruk'isibel ri Dios xtuq'et-tzij pa kiwi' ri winaqi'. Ri Félix janila xuxibij-ri' rik'in ri xrak'axaj, y xubij chire ri Pablo: Wakami k'a kabiyin. Y toq xtijame' chik k'a juba' nuwech, xkatinwoyoj chik k'a jun bey, xcha' ri Félix. 26 Ri q'atoy-tzij ri' k'iy bey k'a nroyoj ri Pablo richin nich'on rik'in, roma xroyobej chi ri Pablo nusuj ta méro chire richin nukol-el. 27 Ka'i' k'a juna' xq'ax, y ri Pablo k'a k'o na k'a chiri' pa cárcel. Ri Félix ri q'atoy-tzij xjal-el y xok kan ri Porcio Festo pa ruk'exel. Y ri Félix xaxe richin utz nitz'et koma ri winaqi' judío, kan k'a xuya' na kan pa cárcel ri Pablo.

Hechos 25

1 Ri Festo xoqaqa k'a pa Cesarea richin noruk'ulu' kan ri rusamaj. Y pa rox q'ij k'a chire ri tuk'en kan ri rusamaj, rija' xbe k'a el pa tinamit Jerusalem. 2 Toq k'o chik k'a ri chiri', ri aj-raqen kichin ri e sacerdote y ri winaqi' judío ri más nim kiq'ij, xe'apon k'a rik'in, y rik'in uchuq'a' xbekisujuj ri Pablo. 3 Rije' xkik'utuj k'a jun nimalej utzil chire ri Festo chi tutaqa' ruk'amik ri Pablo, roma xa kan kinojin chik ajk'a jebel chi toq xtik'an-pe pa Jerusalem, nikiq'elebej ri pa bey, y nikikamisaj. 4 Jak'a ri Festo xa xubij k'a chike: Ri Pablo tz'apel pa cárcel chila' pa Cesarea, y yin xa yitzolin yan k'a qa jun bey chik chila'. 5 Más ta utz ye'icha-el ri más k'o kiq'ij chi'ikojol, y yenwachibilaj-el ri yojbe-qa k'a pa Cesarea, richin keri' k'a chila' nikibij-wi chuwe ri rumak rubanon ri achin ri', xcha' ri Festo chike. 6 Rija' xaxe la'eq jun waqxaqi' o lajuj q'ij ri xk'oje-el ri pa Jerusalem, y xxule-qa pa Cesarea. Y pa ruka'n q'ij, rija' xbetz'uye' k'a pe ri pa q'atbel-tzij, y xuteq k'a ruk'amik ri Pablo. 7 Toq ri Pablo xok-apo, ri ruwinaq judío ri e peteneq pa Jerusalem xkisutij-rij, y xkisujuj k'a apo rik'in k'iy y nima'q taq mak. Jak'a man xetikir ta xkibij-apo wi qitzij ri e rubanalon. 8 Roma ri' ri Pablo, richin nuto-ri', xch'on k'a apo, y xubij: Yin man jun k'a numak nubanon chuwech ri pixa' qichin roj judío, ni man jun chuqa' itzel nubanon ta ri pa rachoch ri Dios ri k'o pa Jerusalem, y ni man jun k'a chuqa' nubanon chuwech ri pixa' ri ya'on roma ri César, xcha' ri Pablo. 9 Ri Festo roma nrajo' chi utz nitz'et koma ri judío, xuk'utuj k'a chire ri Pablo: ¿Nawajo' k'a chi k'a pa Jerusalem yojbe-wi, chuchojmirisaxik ri ch'a'oj najin chawij?, xcha' ri Festo. 10 Jak'a ri Pablo xubij chire: Yin in jun wineq richin ri ajawaren richin Roma, y roma ri' kan ja ri ruq'atbel-tzij ri César ri k'o chi niq'aton-tzij pa nuwi', achi'el re akuchi ink'o-wi re wakami chawech rat. Chuqa' rat jebel awetaman chi yin man jun itzel ri nubanon chike ri nuwinaq judío. 11 Wi k'o ta k'a mak ri nubanon y kan k'o chi yikamisex, man k'a chuqa' ninbij ta chi man kikamisex. Jak'a wi xa man jun chike ri nikibij chuwij nubanon, man jun k'a k'o ruq'a' chuwe richin yirujech ta el chike ri yebin chi k'o numak. Roma ri' ninwajo' chi kan ja ri César ri tiq'aton-tzij pa nuwi', xcha'. 12 Ri Festo xtzijon k'a kik'in ri q'atoy taq tzij ri yeto'o-apo richin, y k'ari' xubij chire ri Pablo: Rat xak'utun chi ja ri César niq'aton-tzij pan awi'. Kan jari' k'a ri', yabe k'a pa tinamit Roma chuwech ri César, xuche'ex ri Pablo. 13 Ka'i-oxi' q'ij ri', ri rey rubini'an Agripa rachibilan-el ri rana' rubini'an Berenice xapon pa Cesarea chuq'ejeloxik ri Festo. 14 Roma k'a ri Agripa y ri Berenice k'iy q'ij ri xek'oje-qa ri chiri', ri Festo xutzijoj k'a chire ri ruk'uluwachin ri Pablo. Y xubij k'a: Wawe' k'o jun achin ri ya'on kan pa cárcel roma ri Félix, ri k'a juba' tel-el. 15 Toq k'are' kan xibe-el pa Jerusalem, ri aj-raqen kichin ri sacerdote y ri achi'a' judío ri k'o kiq'ij, xe'apon wik'in y xbekibij chuwe ri mak ri e rubanalon re achin re', y xkik'utuj k'a chuwe chi kan tinbana' chi niqaqa ruk'ayewal pa ruwi'. 16 Jak'a yin xinbij k'a chike chi ri qapixa' roj romano man nuya' ta q'ij chi choj ta nateq pa kamik jun wineq. Ri qapixa' roj nubij k'a chi ri chapon ch'a'oj chirij k'o chi nuto' na ri'. K'o chi nich'on na kik'in ri e chapayon ch'a'oj chirij richin nuto-ri' chikiwech. 17 Roma ri', kan xaxe k'a xe'oqaqa re pa Cesarea, man k'a xinya' ta q'ij chi xbe ta más q'ij, xa kan ja ri ruka'n q'ij xibetz'uye' ri pa q'atbel-tzij y xinteq k'a ruk'amik rija'. 18 Ri sujunela' chirij, maneq kan ta k'o xkibij chirij ri achike ta ri e rubanalon, man achi'el ta ri nuch'obon yin. 19 Roma ri rumak ri xkibij rije' chi e rubanalon, xaxe ri chikiwech-qa rije' ri e nimey richin ri Dios, y xkinataj chuqa' jun Jesús. Jak'a ri Jesús ri' xa kamineq chik el, jak'a ri Pablo nubij chi xk'astej-el. 20 Roma ri' yin man ninwil ta achike ninben rik'in ri jun ch'ojinik ri', xink'utuj k'a chire ri Pablo wi nrajo' chi k'a pa Jerusalem yojbe-wi, chuchojmirisaxik ri ch'a'oj najin chirij. 21 Rija' xubij chi ja ri César ri nrajo' richin niq'aton-tzij pa ruwi'. Y roma ri' yin k'a nuya'on na pa cárcel, k'a toq xkitikir na k'a xtinteq-el pa Roma chuwech ri César, xcha' ri Festo. 22 Ri rey Agripa xubij k'a chire ri Festo chi nurayij nrak'axaj achike ri nubij ri Pablo. Y ri Festo xubij k'a chire ri Agripa chi k'a chua'q xtich'on rik'in. 23 Pa ruka'n q'ij, xban k'a jun nimalej k'ulunik chike ri Agripa y ri Berenice. Rije' e kachibilan-el ri achi'a' ri ek'o pa kiwi' ri aj-labal y ri achi'a' ri nima'q kiq'ij ri chiri' pa Cesarea, toq xe'ok-apo chupan ri jay ri richin molojri'il. K'ari' ri Festo xuteq ruk'amik ri Pablo. 24 Ri Festo xubij k'a: Rey Agripa y chi'iwonojel rix ri imolon-pe-iwi' qik'in wakami, jak'a achin re' ri rubini'an Pablo. Ri winaqi' judío ri ek'o pa Jerusalem y ri ek'o chuqa' wawe', e oqawineq wik'in y kan rik'in kuchuq'a' kik'utun chuwe chi man ruk'amon ta chik ri k'es. 25 Jak'a yin nintz'et chi re jun achin re' man jun itzel rubanon richin keri' nikamisex ta. Rija' xuk'utuj k'a chuwe chi ja ri César ri niq'aton-tzij pa ruwi', y yin ninteq k'a el rik'in ri César k'a chila' pa Roma. 26 Roma k'a ri man wetaman ta achike ninbij-el chire ri wajaw César, jare' k'a nupaban chiwech re wakami, y chawech k'a chuqa' rat, richin keri' tak'utuj k'a chire ri rumak ri e rubanalon, richin ja rumak ri' ri xtintz'ibaj-el chire ri César. 27 Roma chinuwech yin kan man ruk'amon ta chi ninteq-el jun ri k'o pa cárcel, y man ninteq ta el rubixik achike rumak e rubanalon, xcha' ri Festo chire ri Agripa.

Hechos 26

1 Jari' toq ri rey Agripa xubij k'a chire ri Pablo: Ninya' k'a q'ij chawe richin yach'on, xcha' chire. Ri Pablo xutzeqej k'a ruq'a', y jare' ri ch'abel ri xerukusaj richin nuq'alajirisaj chi man jun rumak. Y xuchop rubixik: 2 Yin janila ninmatioxij y janila chuqa' yikikot, roma chawech rat rey Agripa in pa'el-wi richin ninto-wi'. Roma ri qawinaq judío nikibij chi janila mak e nubanalon. 3 Yin más yimatioxin roma rat kan jebel wi awetaman ri achike niqaben roj judío chupan ri qak'aslen, y ri janila chi wololinik niqaben. Roma ri' ninwajo' chi yinawak'axaj ta juba' y man ta k'a nik'o ak'u'x roma ri ch'abel ri ninwajo' ninbij. 4 Ri qawinaq judío kan ketaman k'a pe achike rubanik ri nuk'aslen toq k'a in ak'ual na, keri' ri pa nutinamit y keri' chuqa' ri pa Jerusalem. 5 Rije' kan ketaman k'a chuqa' chi kan k'a in k'ajol na chiri' toq xik'oje' yan pe kik'in ri fariseo. Jak'a roj ri fariseo ri más yojniman ri nubij ri pixa' richin ri Moisés. Y wi ta re qawinaq re' nikajo' nikiq'alajirisaj, kan niq'alajin chi qitzij ri yinajin chubixik. 6 Jak'a re wakami ink'o-pe wawe' richin niq'at-tzij pa nuwi', xaxe roma yin kuqul nuk'u'x chi ri kaminaqi' k'o na jun q'ij toq xkebek'astej-pe, achi'el rusujun kan ri Dios chike ri qati't-qamama' ojer kan. 7 Man xaxe ta k'a yin in oyobeyon re jun k'astajibel re', xa kan keri' chuqa' ri qawinaq judío. Roj ri kiy-kimam kan ri kablajuj ruk'ajol ri Israel niqanimaj chi ri kaminaqi' xkek'astej na pe, y roma ri', kan chi paq'ij chi chaq'a' niqasamajij ri Dios ri biyon kan keri'. Rey Agripa, yin jari' ri numak ri nikibij. 8 ¿Achike roma toq rix nibij chi ri Dios man nitikir ta nuk'asoj jun ri kamineq chik el? 9 Roma toq rubanon kan, yin xinch'ob k'a ri' chi kan k'o chi yenwetzelaj ri winaqi' ri kiniman ri Jesús aj-Nazaret, y chuqa' kan k'o chi ninben chike chi nikitej janila poqon pa nuq'a'. 10 Kan keri' wi xinben chike ri chiri' pa Jerusalem. Y rik'in ri e aj-raqen kichin ri e sacerdote xkiya' q'atbel-tzij pa nuq'a'; yin e k'iy k'a winaqi' ri kiniman ri Jesús aj-Nazaret ri xenya' pa cárcel. Toq k'o jun chike ri nimanela' ri' nikamisex, yin ninbij k'a ri' chi utz rubanik chire. 11 Kan k'iy k'a bey ri xinben poqon chike, richin keri' nikiyoq' ta kan ri ruch'abel ri Jesús. Keri' xinbanala' chike ri pa taq jay ri kan nitzijox-wi ri ruch'abel ri Dios. Kan janila k'a woyowal yakatajineq chiri'. Roma ri' kan xibe pa taq tinamit kichin ch'aqa' chik ruwach'ulew chikikanoxik ri kiniman ri Jesús, richin chi xenya' pa tijoj-poqonal. 12 Chubanik k'a ri' toq xitaq-el koma ri aj-raqen kichin ri e sacerdote k'a pa Damasco, y kan ya'on k'a el chuqa' q'atbel-tzij pa nuq'a' koma rije'. 13 Jak'a ri pa nik'aj-q'ij toq nuchapon-el bey, xintz'et jun saqil ri peteneq chila' chikaj, ri más ruchuq'a' ke chuwech ri q'ij, ri xqaqa-pe pa nuwi' yin y pa kiwi' chuqa' ri wachibil. 14 Roma ri' qonojel xojtzaq k'a pan ulew. Xinwak'axaj k'a chuqa' chi k'o jun ri xch'on-pe pa qach'abel hebreo, y xubij k'a chuwe: Saulo, Saulo, ¿achike k'a roma toq achapon ch'a'oj chuwij yin? Xa ayon k'a rat nasok-awi', achi'el nuben jun bóyix toq nuya' aqen chutza'n ri che' richin ri rajaw. 15 Jari' toq xinbij chire chi achike k'a rija'. Y rija' xubij chuwe: Ja yin ri Jesús. Chuwij yin achapon-wi ch'a'oj. 16 Jak'a kan tasik'a-awi', y kayakatej. Xink'ut-wi' chawech roma yak'atzin chuwe, y richin chuqa' nabetzijoj chike ri winaqi' ri xatz'et re wakami, y ri xkenk'ut chawech chupan ri q'ij e beneq-apo. 17 Xkatinto' k'a chikiwech ri awinaq ri akuchi xkatapon-wi, y chuqa' chikiwech ri winaqi' ri man e judío ta akuchi xkatinteq-el. 18 Yatinteq k'a el kik'in, richin chi rije' nijaqatej ri runaq' taq kiwech, y ye'el-pe chupan ri q'equ'm y yek'oje' chupan ri saqil, ye'el k'a chuqa-pe chuxe' ri rutzij ri Satanás y ye'ok chuxe' rutzij ri Dios, y roma xkikuquba' kik'u'x wik'in, nikik'ul ri kuyubel kimak, y ri Dios k'o xtuya' chike richin nikichinaj, e kachibilan ri ch'aqa' ri ch'ajch'oj chik ri kik'aslen y e richin ri Dios, xcha' ri Jesús chuwe. 19 Roma ri', rey Agripa, yin kan xinben k'a ri xq'alajirisex chinuwech roma ri jun achik' ri chikaj peteneq-wi. 20 Roma ri' kan xinchop k'a rutzijoxik nabey chike ri winaqi' ri ek'o pa Damasco; k'ari' chike ri ek'o pa Jerusalem y chike k'a chuqa' ri ek'o pa ronojel tinamit pa Judea, y k'ari' chike k'a ri winaqi' ri man e judío ta, chi nej chi naqaj. Chike konojel k'a xinbij chi titzolej-pe kik'u'x rik'in ri Dios y tijalatej ri kik'aslen. Chuqa' xinbij chike chi kan tikiq'alajirisaj-ki' rik'in ri kibanobal chi e jalatajineq chik. 21 Xaxe roma ri' toq ri qawinaq judío xinkichop-pe chiri' pa rachoch ri Dios, y xkajo' ta xinkikamisaj. 22 Jak'a ri Dios kan k'o-pe wik'in. Roma ri' man jun k'a ri nuk'uluwachin pa kiq'a' ri winaqi'. Kan nubin k'a pe ri ruch'abel ri Dios chike konojel ri winaqi'; chike ri janila kiq'ij y chike chuqa' ri maneq ok kiq'ij. Xaxe k'a ri kibin kan ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios y ri Moisés, ri nintzijoj yin, roma ja rije' ri e biyon kan ri nibanatej. 23 Ja rije' ri e biyon kan chi ri Cristo xtuk'owisaj na tijoj-poqonal y xtikamisex. Jak'a rija' ri xtik'astej-el nabey chike konojel ri e kaminaqi' chik el. Roma ri' rija' kan xtuya-wi k'a saqil chiqe qonojel roj judío y ri man e judío ta, xcha'. 24 Jak'a ch'abel ri' ri najin chubixik ri Pablo richin nuq'alajirisaj chi rija' man jun rubanon. Jak'a ri Festo kan jari' xch'on rik'in uchuq'a', y xubij: Pablo, roma janila etamabel k'o awik'in, xa xach'ujer, xcha' chire. 25 Jak'a ri Pablo xubij chire: Táta, yin man in ch'u'j ta, roma ronojel ri ninbij, kan qitzij, y ronojel chuqa' pa rubeyal ninbij-wi. 26 Wawe' k'o-wi ri rey Agripa. Roma ri' man k'a ninxibij ta wi' yich'on-apo, roma yin ninch'ob chi kan ronojel ri e banatajineq retaman, roma xa kan pa saqil ri banatajineq-wi. 27 Y rat Agripa, ¿nanimaj rat ri kibin kan ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios? Yin wetaman chi kan nanimaj, xcha'. 28 Jak'a ri Agripa xubij chire ri Pablo: Rat nach'ob chi chi'anin naben chuwe chi yinok jun chuqa' nimey richin ri Cristo, xcha'. 29 Ri Pablo xubij chire: Wi chi'anin o man chi'anin ta, ri Dios xtuben ta k'a chawe achi'el xuben wik'in yin. Jak'a man nurayibel ta chi yixtz'apex pa cárcel, achi'el banon chuwe yin, ri in ximil rik'in cadena, xcha' ri Pablo. 30 Kan xaxe k'a xtane' chi nich'on-apo ri Pablo, jari' toq ri Agripa, ri Berenice, ri Festo y ri ch'aqa' chik ri kan e tz'uyul chuqa' kik'in, xeyakatej y xe'el-el. 31 Toq xbekimolo' chik k'a ki' juk'an, nikibila' k'a chikiwech: Ri Pablo man k'a ruk'amon ta chi k'o pa cárcel, k'a ta la' chik k'a chi nitaq pa kamik, roma man jun itzel rubanon richin niban ta keri' chire, yecha'. 32 Roma ri' ri Agripa xubij chire ri Festo: Man ta na rubin chik chi ja ri César ri niq'aton-tzij pa ruwi', nel ta el, xcha' ri Agripa.

Hechos 27

1 Toq bin chik k'a chi roj yojtaq-el k'a pa Roma, ri Pablo y jujun chike ri ek'o pa cárcel, xejach k'a el pa ruq'a' jun aj-labal rubini'an Julio. Rija' jun uk'uey kichin aj-labal, y ri e aj-labal ri' E Richin ri César ri nibix chike. 2 Roma ri' xojbe k'a chirij ri Pablo, wachibilan k'a ri qach'alal Aristarco, rija' aj-Macedonia, y nipe pa Tesalónica. Xojok-el pa jun nima-barco ri peteneq k'a kela' pa jun tinamit rubini'an Adramitio, y nibe pa ch'aqa' tinamit ri ek'o chuchi' ri palou ri chiri' pa ruwach'ulew Asia. 3 Pa ruka'n q'ij xojapon k'a ri pa Sidón. Ri chiri', ri Julio, xuben k'a jun nimalej utzil chire ri Pablo, roma xuya' q'ij chire chi xbe chikiq'ejeloxik ri qach'alal y richin chuqa' chi ri qach'alal xkito-pe ri Pablo. 4 Xojok chik k'a el chupan ri nima-barco, y xqaya' kan ri Sidón. Jak'a toq oj beneq, xbeqak'ulu' jun kaq'iq' janila nim ri peteneq, y roma ri' k'o chi xojq'ax chuwech ri Chipre ri jun ruwach'ulew ri k'o pa ya', roma xaxe chiri' ri man kan ta pa rubey kaq'iq' k'o-wi. 5 Toq qak'owisan chik el ronojel ri ya' ri k'o-apo chikiwech ri Cilicia y Panfilia, xojapon k'a pa tinamit Mira ri k'o pa ruwach'ulew Licia. 6 Ri chiri' pa Mira, ri Julio xberila' k'a jun nima-barco ri peteneq k'a kela' pa tinamit Alejandría, y nibe k'a pa ruwach'ulew Italia. Chupan chik ri barco ri' xojrukusaj-el richin niqaben ri ch'aqa' chik bey ri k'a k'o chiqij. 7 K'iy k'a q'ij ri janila eqal xojbe. K'ari' k'a xojik'o chuwech ri tinamit Cnido, roma ri kaq'iq' kan k'a chiqawech na k'a peteneq-wi, y yojrutzolij. Roma ri' xojik'o chuwech ri ruwach'ulew Creta ri k'o pa runik'ajal ri palou, y k'ari' xojq'ax-el rik'in ri tinamit Salmona. 8 Kan rik'in k'a chuqa' ruk'ayewal oj beneq, qak'uan-el ri ruchi' ri palou. Toq xbeqila' ri Buenos Puertos, xojk'oje' k'a el chiri'. Re' k'o-apo chunaqaj ri tinamit Lasea. 9 Kan janila yan k'a q'ij ri tibiyin richin yojapon ri chiri'. Y roma ri rubey ri kaq'iq' xa xujel yan, k'ayew chik k'a chi niban binen pa ruwi' ri palou. Roma ri' ri Pablo xubij chike ri achi'a' ri nuch'ob rija' ri utz chi nikiben. 10 Rija' xubij k'a chike: Yin ninch'ob chi wi niqachop chik el bey pa ruwi-ya', k'ayew; man xaxe ta chire re nima-barco y ri ejqa'n ri ruk'uan-el, xa kan keri' chuqa' chiqe roj, xcha'. 11 Jak'a ri Julio man xunimaj ta ri xubij ri Pablo chire. Xa ja ri xubij ri rajaw y ri xubij ri uk'uayon richin ri nima-barco, xa jari' ri xuben. 12 Roma ri chiri' xa man kan ta utz richin chi yojk'oje-qa, k'a toq ri kaq'iq' nujel ri rubey, roma ri' jubama konojel xkich'ob chi xa más ta utz chi niqaya' kan ri akuchi ojk'o-wi, roma rik'in k'a juba' xa yojtikir ta yojapon ri pa tinamit Fenice, ri k'o-pe chuwech ri qajibel-q'ij. Y xkich'ob richin yojk'oje' kan ri chiri', k'a toq ri kaq'iq' nujel ri rubey. 13 Toq xpe k'a ri xokomil, rije' xkich'ob chi utz nikiben-el rutzijol chi yojbe k'a ri pa Fenice. Toq xojel k'a el, xaxe k'a ri ruchi' ri ya' richin ri Creta oj beneq-wi. 14 Jak'a k'a juba' qojel-el chiri', toq xok'ulun jun nimalej kaq'iq' ri peteneq pa xaman. 15 Roma ri janila ruchuq'a' ri kaq'iq', xuchop k'a yojruk'uaj-el. Man k'a yojtikir ta yojbiyin chiqawech. Roma ri' k'o chi xqaya' q'ij chi xojruk'uaj. 16 Xojq'ax k'a el chirij jun ti ruwach'ulew ri k'o pa ya', rubini'an Cauda. Ri chiri' man kan ta janila k'a ri ruchuq'a' ri kaq'iq', y k'ayew na xuben chiqawech richin xqajotoba-el ri lancha ri qiriren-el roma ri nima-barco ri oj beneq-wi. 17 K'ari' ri achi'a' ri e uk'uayon xkijitz' ri nima-barco pa nima'q rupan kolo' richin chi man niwulatej. Roma qaxibin-qi' chi ri kaq'iq' yojruk'uaj-el pa Sirte ri akuchi janila sanayi' ri k'o pa xokon, roma ri' xqayek-el ri nimalej taq tzieq richin ri nima-barco. Xqaya' q'ij chi ri kaq'iq' xojruk'uaj-el. 18 Pa ruka'n q'ij, roma ri kaq'iq' kan k'a ja na ruwech, xkik'aqala' k'a kan pa ya' ch'aqa' chire ri ejqa'n ri ruk'uan ri nima-barco. 19 Ri pa rox q'ij, roma ri kaq'iq' kan k'a janila, kan xojto'on k'a chuqa' roj, richin chi k'iy chire ri rusamajibal ri nima-barco xqak'aqala' kan pa ya'. 20 Roma kan janila nim ri kaq'iq' ri nimiyon qichin, y k'iy yan q'ij ri man qatz'eton ta ruwech ri q'ij ni kiwech ri ch'umila', roma ri' xa qakamik chik qoyoben y man chik qoyoben ta chi yojkolotej. 21 Roma kan k'o yan chik q'ij ri man qatijon ta qaway, ri Pablo xbepa'e-pe ri chiri' chiqakojol, y xubij chiqe: Xiwak'axaj ta na juba' ri xinbij chiwe ri pa Creta, man ta na xojel-pe, man ta ojk'o pa k'ayew roj, re nima-barco, ri rusamajibal y ri ejqa'n ri ruk'amon-pe. 22 Jak'a re wakami ninbij k'a chiwe chi tikuquba' ik'u'x, roma man jun ri xtiken, xaxe re nima-barco ri xtik'is kan. 23 Roma chi'aq'a' xuk'ut-ri' chinuwech jun ángel ri rutaqon-pe ri Dios; ri Dios ri wajaw y ri ninsamajij chuqa'. 24 Y ri ángel ri' xubij chuwe: Pablo, man k'a taxibij-awi'. Rat kan k'o k'a chi yatapon na ri pa Roma chuwech ri César. Roma ri' man jun k'a xtak'uluwachij. Y awoma k'a rat, ri Dios xkerukol k'a chuqa' ri e awachibilan-el chupan re jun barco re'. Kan man jun k'a xtiken kan chiwe, xinuche'ex roma ri ángel. 25 Roma ri', tikuquba' ik'u'x chi xqojkolotej, roma yin kan wetaman-wi chi ri Dios kan xqojrukol na wi achi'el ri xorubij kan ri ángel chuwe. 26 Jak'a k'o chi pa jun ruwach'ulew ri k'o pa ya' xqojbeqaqa-wi kan, xcha' ri Pablo. 27 Wolajuj yan k'a q'ij tuchop-wi-pe ri kaq'iq' ri xojruk'uaj. Pa nik'aj-aq'a' ri e uk'uayon ri nima-barco xkinabej chi nibekila' yan jun ruwach'ulew. 28 Rije' xkiqasaj-qa ri k'an richin niketaj ri rupan ri ya' y jari' toq xkinabej chi k'o juwineq ka'i' jaj ri rupan. Toq oj biyineq chik juba' xketaj chik jun bey y xaxe k'o wolajuj jaj ri rupan ri ya'. 29 Roma nikixibij-ki' chi ri nima-barco nupaxij-ri' chikiwech abej, roma ri' xkiya-qa pa ya' ri kaji' ancla, richin man tibiyin. Re kaji' ancla re' pa racheq-qa ri nima-barco ek'o-wi. Rije' koyoben k'a jampe' niseqer. 30 Ri achi'a' ri e uk'uayon ri nima-barco nikajo' k'a ye'animej-el. Roma ri' xkiqasaj-qa ri lancha pa ya', y nikibij k'a chi achi'el ja ri ch'aqa' chik ancla ri ek'o chuwech ri nima-barco ri ye'ajin chuqasaxik. 31 Roma ri' ri Pablo xberuya' k'a rutzijol chire ri Julio y chuqa' chike ri aj-labal chi wi xtikiya' q'ij chi ye'animej-el ri kan ye'uk'uan-wi richin ri lancha, man jun chiqe roj y ri ek'o pa lancha ri xqojkolotej ta chuwech ri kamik. 32 Roma ri' ri aj-labal xekiqupila' kan ri kolo' ri achoq ik'in kiyuquban-wi ri lancha chuwech ri nima-barco, richin chi ri lancha tibe na kan. 33 Jak'a toq xuchop niseqer-pe, ri Pablo xubij k'a chi qojwa'. Kere' k'a ri xubij rija' chiqe qonojel: Wakami nitz'aqet wolajuj q'ij ri man ix wayneq ta. 34 Roma ri' ninbij chiwe wakami, chi kixwa' chi utz richin k'o iwuchuq'a'. Roma kan xqojkolotej qonojel, achi'el ri xq'alajirisex chinuwech. Kan man jun k'a ri k'o ta xtuk'uluwachij, xcha'. 35 Toq ch'owineq chik k'a qa ri Pablo, rija' xberuk'ama' k'a pe jun ruway, xumatioxij chire ri Dios ri chiri' chiqawech qonojel, xuper y xuchop k'a rutijik. 36 Toq ri ch'aqa' xkikuquba-qa juba' kik'u'x, kan jak'a chuqa' xkiben, xkichop wa'in. 37 Qonojel k'a ri oj beneq ri pa nima-barco, ojk'o k'a 276. 38 Toq oj wayneq chik qa chi utz, xqachop k'a kan ruk'aqik ri trigo chupan ri palou, richin tzoyotzik nuben kan ri nima-barco. 39 Toq xseqer k'a, ri achi'a' ri e uk'uayon richin ri nima-barco man ketaman ta achike ruwach'ulew xebeqaqa-wi. Xaxe k'a xkitz'et chi k'o jun ruq'a-ya', y k'o sanayi'. Roma ri' xkich'ob k'a chi rik'in juba' yetikir nikik'uaj-apo ri nima-barco chiri' pa sanayi'. 40 Roma ri' xkiqupila' kan ri kolo' ri kichin ri ancla, y ri ancla xek'oje' kan chuxe' ya'. Y xekisol kan ri uk'uabel richin ri nima-barco. K'ari' xkijotoba' ri nimalej tzieq ri k'o-apo chuwech ri nima-barco, y ri kaq'iq' xuchop runimik k'a chuchi' ri ya'. 41 Jari' toq xbeqila' sanayi', y chiri' xberuqebuj-ri' ri ruxe' ri rutza'n ri nima-barco, y chiri' xq'ate-wi kan. Kan man xsilon ta chik. Y ri racheq ri nima-barco kan tijoq'oq' k'a beneq roma ri ya' kan rik'in k'a uchuq'a' xberupaxij-ri' chiri'. 42 Roma ri' ri aj-labal xkich'ob chi yekikamisaj konojel ri e uk'uan richin yebe pa cárcel; keri' man jun ri nuk'owisaj ta el ri ya' richin nibe k'a ri chuchi' y nanimej-el. 43 Jak'a ri aj-raqen pa kiwi' ri aj-labal rubini'an Julio, man xrajo' ta chi xkiben keri', richin chi nikolotej ri Pablo. Xa xubij k'a chi janipe' ri kan yetikir yemuxan tikik'aqa-el ki' y kebe nabey k'a chuchi' ri ya'. 44 Jak'a chike ri ch'aqa' chik ri man yetikir ta yemuxan, xubij k'a chi yekichapala-el tz'alem o xabachike che' richin ri nima-barco ri e joq'otajineq chik el, richin man yejiq'. Y keri' xqaben richin xojel-el k'a chuchi' ri ya', y man jun ri xken ta chiqe.

Hechos 28

1 Toq qonojel oj kolotajineq chik el ri pa ya', xqetamaj k'a chi ri ruwach'ulew ri', ri k'o pa ya', rubini'an Malta. 2 Ri winaqi' ri aj chiri', janila k'a jebel kina'oj xkiben qik'in, roma xkibox jun q'aq'. K'ari' xojkoyoj qonojel richin tiqameq'a-qi' ri chi q'aq', roma janila tew nuben y najin job. 3 Toq ri Pablo xberuk'ama-pe juboraj xik'a'y y najin k'a qa chuya'ik ri pa q'aq', xberuk'aqa' k'a pe ri' jun kamisanel kumetz, roma xuna' ri q'aq'. Re kumetz re' xberuch'ika-ri' chirij ruq'a' ri Pablo. 4 Toq ri winaqi' ri aj chiri' xkitz'et chi ri kumetz tzeqel chirij ruq'a' ri Pablo, nikibila' k'a chikiwech: La' kan niq'alajin chi jun kamisanel achin, roma stape' xkolotej chuwech ri ya', ja la kumetz k'a xtikamisan-el richin wakami. Kan k'o k'a chi nutoj ri etzelal rubanon, yecha' k'a ri winaqi' ri'. 5 Jak'a ri Pablo xutotaj kan ri kumetz ri' pa q'aq', y man jun retal chi k'o ta ri nuk'uluwachij. 6 Jak'a konojel ri winaqi' kitzuliben-kitzuliben-apo ri Pablo, koyoben k'a jampe' xtibesipoj-pe o xtiken-qa. Toq xkoyobej y nikitz'et chi xa man jun rubanon, man chik k'a xkibij ta chi ri Pablo jun kamisanel achin, xa xkibij k'a chi rija' jun dios. 7 chunaqaj apo ri ojk'o-wi, k'o k'a jun li'aj ulew richin jun achin rubini'an Publio. Rija', jari' ri q'atoy-tzij ri chiri'. Jebel xojruk'ul ri pa rachoch, oxi' k'a q'ij ri jebel xojrilij. 8 Jak'a ri rutata' ri Publio qajineq pa warabel roma yabil. K'aten y nupamaj kik'. Ri Pablo xapon k'a chutz'etik, xch'on rik'in ri Dios, y xuya' chuqa' ruq'a' pa ruwi'; y ri yawa' xk'achoj. 9 Xa rik'in k'a ri', ri xuben ri Pablo xbe rutzijol. Xe'oqaqa k'a rik'in ri Pablo konojel ri yawa'i' ri ek'o chiri' pa Malta y xek'achoj-el. 10 Ri winaqi' ri aj chiri' pa Malta janila k'a jebel kina'oj xkiben qik'in. Y toq xojbe, rije' xkiyala-el ri xtik'atzin chiqe chupan ri qabey. 11 Toq q'axineq chik oxi' ik' ri qojk'oje-qa chiri', xojok-el chupan jun nima-barco ri nipe k'a kela' pa tinamit Alejandría, ri rubini'an Cástor y Pólux. Ri barco ri' royoben k'a pe chiri' pa Malta chi ri kaq'iq' nujel ta rubey. 12 Xojapon k'a pa tinamit Siracusa, y xojk'oje' oxi' q'ij ri chiri'. 13 Xaxe xojel-el ri chiri', xqak'uaj-el ri ruchi' ri ya', y xojapon chik pa tinamit Regio. Y pa ruka'n q'ij chire ri qojapon pa Regio, xqachop chik k'a el binen toq xpe ri xokomil. Pa rox q'ij chire ri qojapon-wi ri pa Regio, jari' toq xojapon ri pa tinamit Pozzuoli. 14 Chiri' chupan ri tinamit ri', ek'o k'a qach'alal xebeqila', y rije' xkibij k'a chiqe chi qojk'oje-qa waqxaqi' q'ij kik'in. Toq xtz'aqet ri q'ij ri', k'ari' choj xojbe k'a pa Roma. 15 Ri qach'alal ri ek'o chiri' pa Roma kak'axan chik k'a chi yojapon. Roma ri' xojokik'ulu' ri pa bey, pa tinamit Foro richin Apio, y ri chiri' chuqa' pa Tres Tabernas. Toq ri Pablo xerutz'et k'a ri qach'alal ri', xumatioxij chire ri Dios. Y re' xuya' ruchuq'a' xuna' rija'. 16 Toq xojapon pa Roma, man xuk'uex ta el ri Pablo pa cárcel, jak'a xbix chi utz nik'oje' pa jun jay, y chajin roma jun aj-labal. 17 Oxi' yan k'a q'ij tapon ri Pablo pa Roma, toq xuteq koyoxik ri aj-raqen chikikojol ri judío ri ek'o chiri'. Y toq xe'apon rik'in, xubij k'a chike: Nuwinaq, yin man jun achike ta k'a nubanon chike ri ch'aqa' chik qawinaq judío, ni man jun chuqa' achike ta nubin chirij ri kibin kan ri qati't-qamama' chi k'o chi niqaben, jak'a kan ja yan ri chiri' pa Jerusalem xichap y xijach pa kiq'a' ri q'atoy taq tzij aj-Roma. 18 Toq rije' xkik'utuj chuwe achike ri nubanon, xkich'ob k'a yinkelesaj, roma man jun itzel ri nubanon ta, richin keri' yitaq ta pa kamik. 19 Jak'a ri qawinaq judío man xkajo' ta chi xinelesex kan, y roma ri' yin xink'utuj k'a chi ja ri César ri tiq'aton-tzij pa nuwi', y man roma ta k'a chi k'o sujunik nuk'amon-pe chikij ri nuwinaq, roma ta ri' xink'utuj keri'. 20 Xa roma ri' xinteq iwoyoxik richin chi kan yixintz'et y richin chuqa' chi rix kan wik'in yin niwetamaj-el achike k'a roma kere' nuk'uluwachin. Roma qonojel roj judío kuqul qak'u'x chi ri Cristo nipe yan. Y roma ri' toq in ximil rik'in cadena wakami, xcha' ri Pablo. 21 Ri judío ri' xkibij chire ri Pablo: Roj man jun wuj qak'ulun ta ri peteneq pa Judea ri nich'on ta chawij. Ni man jun chuqa' chike ri qawinaq ri e peteneq chiri' ri yebin ta chi k'o itzel ri abanalon. 22 Jak'a roj qetaman k'a chi xabakuchi at q'axineq-pe, ri winaqi' kan janila k'a yech'on itzel chirij ri yetzeqeliben ri i-Cristo. Roma ri' niqajo' yatqak'axaj, xecha' chire. 23 Xkicha' k'a kan jun q'ij richin keri' nikimol-ki', y ri Pablo xtubij k'a ri achike nikajo' niketamaj. Y toq xapon k'a ri q'ij, janila k'a winaqi' ri xbekimolo-ki' rik'in ri Pablo, y rija' xuchop k'a nutzijoj y nuq'alajirisaj chirij toq ri winaqi' ye'ok pa rajawaren ri Dios. Xch'on kik'in toq xel-pe ri q'ij k'a toq xtzaq na qa, roma rija' xrajo' k'a chi xq'ax ta chikiwech chi ri Jesús jari' ri Cristo, ri tz'ibatel kan roma ri Moisés y koma ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios. 24 Ek'o k'a ri xeniman ri xubij ri Pablo, y ek'o ri man xeniman ta. 25 Y toq xebe, xa man junan ta k'a kiwech. Jak'a kan k'a xkak'axaj na el ri ruk'isibel taq ch'abel ri xubij ri Pablo, y xubij: Ri ch'abel ri xuya' ri Loq'olej Espíritu chire ri Isaías ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios, richin chi xubij chike ri qati't-qamama', kan utz chuqa' nuben chiwe rix: 26 Kabiyin y tabebij chike ri awinaq re ch'abel re': Stape' janila k'iy bey xtiwak'axaj ri nuch'abel, xa kan man jun xtiq'ax chiwech. Stape' janila k'iy bey xtitz'et ri nubanobal, xa kan man xtiq'ax ta chiwech ri nitz'et. 27 Ri kánima kan janila xkikowirisaj. Kan tabana' chike richin xketokonir. chuqa' kan xkemoyir richin man xtikitz'et ta chik. Roma, man ninwajo' ta chi rije' xtikitz'et ri nubanobal, y chuqa' xtikak'axaj ri nuch'abel, y xkinkitzeqelibej ta chik. Y man ninwajo' ta chi xkenk'achojirisaj, nicha' ri Isaías. 28 Roma ri' tiwetamaj kan rix, chi ri winaqi' man e judío ta, xapon yan kik'in ri kolotajik richin ri Dios. Y rije' kan nikak'axaj-wi ri ch'abel ri taqon-pe chike, xcha'. 29 [Toq ri Pablo xubij keri' chike ri ruwinaq, xebe y janila k'a nikich'ojila' chikiwech.] 30 Ri Pablo kan tz'aqet k'a ka'i' juna' ri xk'oje' chupan ri jay ri ruqajon, y yeruk'ul k'a konojel winaqi' ri ye'apon rik'in. 31 Rija' nutzijola' chike chirij toq ri winaqi' ye'ok pa rajawaren ri Dios, y yerutijola' k'a chuqa' ri winaqi' chirij ri samaj ri xorubana-qa ri ajaw Jesucristo. Rija' kan chike k'a konojel man xupoqonaj ta xubij. Y kan man jun k'a chuqa' xbin chire ri Pablo chi man chik tutzijoj ri ruch'abel ri Dios.

Romanos 1

1 Yin Pablo, rusamajel ri Jesucristo. Ri Dios ri xiroyoj richin xinok jun taqon roma ri Cristo, y xiruch'er richin nintzijoj ri utzilej ch'abel ri nik'amon-pe kolotajik, 2 - 4 ri xuq'alajirisaj chike ri e q'alajirisanela' ri xek'oje' ojer kan, y rije' xkitz'ibaj kan chupan ri loq'olej wuj ri nich'on chirij ri qajaw Jesucristo, ri ruk'ajol. Kan qitzij wi chi rija' wineq, ri xalex rik'in ri rijatzul kan ri rey David. Y roma ri ruk'astajibal, ri Loq'olej Espíritu xuk'ut rik'in nimalej uchuq'a' chi rija' chuqa' kan ruk'ajol wi ri Dios. 5 Ri Jesucristo xuya' rutzil pa nuwi', richin chi xinok taqon roma rija', chi pa rubi' nintzijoj ri ruch'abel pa taq ronojel ruwach'ulew, richin ri winaqi' xtikikuquba' ta kik'u'x rik'in y xtikinimaj ta chuqa' rutzij. 6 Chikikojol rije' ixk'o chuqa' rix ri ix aj-Roma richin chi xixok richin ri Jesucristo, achi'el yin. 7 Y re wuj re' chiwe rix qach'alal ninben-wi-el. Ri Dios janila yixrajo' y xixroyoj richin xixruch'er chire rija'. Kan ja ta k'a ri utzil y ri uxlanen ri peteneq rik'in ri Qatata' Dios y ri ajaw Jesucristo xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel. 8 Nabey ninmatioxij chire ri Dios pa rubi' ri Jesucristo iwoma rix, roma nitzijox chuwech chijun ruwach'ulew chi kan kuqul-wi-ik'u'x rik'in ri Cristo. 9 Ri Dios kan retaman wi chi kan beneq-ruwech yich'on rik'in iwoma rix, ri kan ninsamajij rik'in ronojel wánima toq nintzijoj ri utzilej ruch'abel ri nich'on chirij ri Ruk'ajol. 10 Ronojel mul toq yich'on rik'in kan nink'utuj utzil chire chi xtuben ta chuwe chi xkitikir ta xkinapon iwik'in, wi keri' nrajo' rija'. Roma kan k'iy yan k'a q'ij wajowan-pe keri'. 11 Yin janila ninrayij yibe chi'itz'etik, y ninwajo' ninya' pan iwi' ri urtisanik ri nuk'ulun yin rik'in ri Loq'olej Espíritu, richin chi más nikuquba' ik'u'x rik'in ri Dios. 12 Keri' niqato-qi', richin nikuqer más qak'u'x. Rix yinito' yin, y yin yixinto' rix. 13 Wach'alal, yin ninwajo' k'a chi rix niwetamaj ta chi yin k'iy k'a bey nuch'obon chi yibe ta chila' iwik'in, jak'a man in tikirineq ta in beneq. Kan nurayibel k'a yench'ek ch'aqa' chik chi'ikojol rix richin yekolotej, kan achi'el nubanon kik'in e k'iy winaqi' ri xa man e judío ta. 14 Kan nik'atzin k'a chi yin nintzijoj ri ruch'abel ri Dios chike konojel kiwech winaqi', chike ri etamanela' y chike chuqa' ri man e etamanela' ta. 15 Roma ri' yin kan ninwajo' k'a nintzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik, ri chila' pa Roma iwik'in rix. 16 Yin kan man yik'ix ta chire ri utzilej ch'abel richin kolotajik, roma re' kan uchuq'a' richin ri Dios richin nukol xabachike ri nukuquba-ruk'u'x rik'in. Ri ch'abel ri' nabey xtzijox chiqe roj judío; k'ari' xtzijox chuqa' chike ri man e qawinaq ta. 17 Ri ch'abel richin kolotajik nuq'alajirisaj chiqawech ri rubanon ri Dios richin chi man jun qamak yojk'ulun chuwech. Toq niqakuquba' qak'u'x rik'in, jari' toq man jun qamak yojk'ulun chuwech, achi'el ri nubij chupan ri ruch'abel, chi ri winaqi' ri nikitzeqelibej ri Dios, kan xtik'oje' kik'aslen roma kikuquban kik'u'x rik'in. 18 Ri Dios yakatajineq royowal chikij ri winaqi' ri itzel taq kibanobal. Roma rik'in ri itzel kibanobal kiq'aton ri qitzij tijonik. 19 Roma rije' kan ketaman chik ronojel ri k'o chi netamex chirij ri Dios y kan ja rija' ri xq'alajirisan chikiwech. 20 Ri Dios man tz'etel ta. Jak'a ri ruwach'ulew y ri ch'aqa' chik ri xeruben, ri' e tz'etel, y jari' ri yeq'alajirisan ri Dios chikiwech. Kan pa rutikeribel-pe re ruwach'ulew kiq'alajirisan-pe chi k'o jun Dios y k'o ruchuq'a' ri man k'isel ta. Roma ri' ri winaqi' ri' kan man xketikir ta xtikibij chi rije' man ketaman ta chi k'o jun Dios. 21 Roma kan chikiwech k'a ek'o-wi ri yeq'alajirisan chi k'o Dios, xa jak'a rije' man kiya'on ta ruq'ij-ruk'ojlen achi'el ruk'amon chi niban, ni man kimatioxin ta chire. Pa ruk'exel chi keri' xa ja ri man jun kejqalen ri yekich'ob; xa e nakaneq y q'equmatajineq ri kánima. 22 Nikibij chi e etamanela', jak'a xa niq'alajin chi man jun ketaman. 23 Pa ruk'exel chi nikiya' ta ruq'ij-ruk'ojlen ri k'aslik Dios, xa nikiya' kiq'ij ri kiwachibel winaqi' ri xa yeken, kiwachibel ri aj-xik' taq chikopi', y ri chikopi' e jepejeq. 24 Roma ri' ri Dios xerumalij kan richin tikik'uaj na ri janila itzel k'aslen ri nikirayij y nikich'ob pa kánima. Xekibanala' banobel ri xa ruk'amon-pe k'ix. 25 Rije' man nikajo' ta nikak'axaj ri qitzij chirij ri Dios, xa yekitzeqelibej ri man e qitzij ta. Man nikiya' ta ruq'ij, ni man nikisamajij ta ri Dios. Xa ja ri e rubanon rija', xa jari' ri nikiya' kiq'ij y yekisamajij, stape' kan ja ri Dios ri nik'atzin chi ninimirisex rubi' richin jantape'. Kan keri' ta k'a. 26 Y roma keri' nikiben, ri Dios xeruya' kan chi ke'uk'uex roma ri itzel taq kirayibel; ri xa janila nik'ixbisan. Y roma ri' ek'o ixoqi' man chik yekajo' ta achi'a'; xa ixoqi' chik ri yekajo' y nikik'uaj-ki' kik'in. 27 Y keri' chuqa' ri achi'a', ek'o ri man chik yekajo' ta ixoqi'; xa achi'a' chik ri yekajo' y nikik'uaj-ki' kik'in. Yalan itzel ri nikiben, y xa man yek'ix ta. Y kan ja yan re wawe' chuwech re ruwach'ulew nikik'ul-el rutojbalil ri kimak. 28 Rije' nikich'ob chi man jun nik'atzin-wi niketamaj ruwech ri Dios. Roma ri' rija' xerumalij kan richin nikich'ob ri itzel taq ch'obonik, y tikibanala' ri man ruk'amon ta. 29 Kan konojel yekibanala' ri man pa ruchojmilal ta, nikibanala' etzelal chike ri ch'aqa' chik, nikirayij ri k'o rik'in jun chik, k'iy etzelal nikirayij nikiben chike ri ch'aqa'. Janila ch'upun-k'u'x ri k'o kik'in, yekamisan, nikiben oyowal, yeq'olon, yekamulun-tzij, 30 xaxe tzij nikiben, niketzelaj ri Dios, kinimirisan-ki' roma k'o kiq'ij, beneq-ruwech nikich'ob achike rubanikil ri etzelal ri nikajo' nikiben, y man nikinimaj ta kitzij ri kite-kitata'. 31 Man niq'axon ta kánima nikiben itzel. Nikiq'ej ri kitzij, man jun joyowanik k'o kik'in. 32 Rije' stape' ketaman chi ri Dios rubin chi ri yebanon etzelal ke taq ri', k'o chi niqa' ri kamik pa kiwi'. Man rik'in ri' k'a nikiben na ronojel etzelal, y chuqa' yekikot toq k'o ch'aqa' chik ri keri' nikiben.

Romanos 2

1 Roma ri' kan man yixtikir ta nibij chi maneq imak, roma xa yixch'on chikij ch'aqa' chik winaqi' y nibij chi man utz ta ri kibanobal ri yebanon mak ri keri'. Jak'a rix xa kan keri' chuqa' niben, y roma ri' xa iyon niya-iwi' pa k'ayew. 2 Kan qetaman k'a chi ri Dios kan pa ruchojmilal nuben toq nuq'et-tzij pa kiwi' ri winaqi' ri nikiben ri etzelal ri'. 3 Y rix nibij chi janila itzel kibanobal ri winaqi' ri yebanon mak keri', y xa ja chuqa' ri' yixtajin chubanik rix. ¿Kan nich'ob rix chi ri Dios man xtuya' ta rutojbalil-mak pan iwi'? 4 Rix iwetaman chi ri Dios yalan utz iwik'in y nikoch'on. Chuqa' iwetaman chi rija' keri' rubanon-pe iwik'in rix roma nrajo' chi niya' kan ri itzel taq banobel, man rik'in ri' xa man niwajo' ta nitzolej pe ik'u'x. 5 Xa kowirineq ri iwánima, y man niwajo' ta niya' kan ri mak. Y rik'in ri', xa nimol ruk'ayewal chiwij. Kan xtiqaqa k'a ri royowal ri Dios pan iwi' chupan ri q'ij toq rija' xtuq'et-tzij. 6 Roma rija' kan achi'el ri qabanobal chiqajujunal, kan keri' ri rutojbalil ri xtuya' chiqe. 7 Jak'a kan ek'o winaqi' ri man yetane' ta richin nikiben ri utz. Rije' nikajo' chi ri Dios nuben chike chi nik'oje' kiq'ij y kik'aslen ri man k'isel ta. Y chike rije' ri Dios kan xtuya' ri k'aslen richin tibe-q'ij tibe-seq. 8 Y chike ri winaqi' ri nikajo' xaxe kichin rije', niketzelaj ri qitzij y jantape' nikajo' nikiben etzelal, ri Dios kan xtuben chi xtiqaqa ri royowal pa kiwi'. 9 Kan konojel k'a winaqi' ri yebanon etzelal, k'ayew xtikik'uluwachij y xtikitej poqon. Nabey xtiqaqa ri ruk'ayewal pa kiwi' ri nuwinaq judío, y k'ari' pa kiwi' ri man e nuwinaq ta. 10 Jak'a konojel winaqi' ri yebanon utz, ri Dios xtunimirisaj kiq'ij, y xtik'oje' uxlanen pa taq kánima. Y ja ri nuwinaq ri nabey xtiban keri' chike, y k'ari' ri man e nuwinaq ta, 11 roma ri Dios man nuben ta rukojolil. 12 Ri winaqi' ri man ketaman ta ri pixa' ri richin ri Moisés y yemakun, man nik'atzin ta ri pixa' ri' richin niq'at-tzij pa kiwi'. Jak'a ri winaqi' ri ek'o chuxe' ri pixa' y yemakun, kan rik'in ri pixa' ri' niq'at-tzij pa kiwi'. 13 Ri Dios man nuben ta chi ri winaqi' man jun kimak yek'ulun chuwech xaxe roma rije' nikak'axaj ri nubij ri pixa'. Jak'a nuben chi man jun kimak yek'ulun chuwech wi kibanon ronojel ri nubij. 14 Toq ri winaqi' ri man ketaman ta ri pixa' y nikiben ri nubij, kan niq'alajin k'a chi ri pa taq kánima kan k'o-wi ri niq'alajirisan chikiwech achike ri utz y achike ri man utz ta. 15 Achi'el xa ta ja ri pixa' ri tz'ibatel pa taq kánima, y jari' ri nibin chike ri utz y ri man utz ta. Y rije' utz nuna' ri kánima toq ja ri utz nikiben, y q'axo'n nuna' ri kánima toq ja ri man utz ta nikiben. 16 Y kan keri' chuqa' xtibanatej toq ri Dios xtuben chi ri Jesucristo xtuq'et-tzij pa qawi' chire ri k'o pa qánima. Keri' nubij ri utzilej ch'abel richin kolotajik ri ninch'abalij yin. 17 Rix nuwinaq, nich'ob chi xiwil yan ri kolotajik roma ri Dios xuya' chiwe rix ri pixa'. Y chuqa' janila ninimirisaj-iwi' roma nibij chi ix rutinamit rija'. 18 Kan yixtijox chire ri pixa', y roma ri' toq iwetaman achike ri nrajo' ri Dios chi niben, y chuqa' iwetaman achike ri utz y ri man utz ta. 19 Kan nich'ob chi kan yixtikir nik'uaj kibey ri e moyi', chi nisaqirisaj kibey ri ek'o pa q'equ'm; 20 chi ye'itijoj ri winaqi' e nakaneq y chuqa' ri man jun ketaman y chi kan chiwe rix ya'on-wi ri pixa' ri k'o etamabel y k'o ronojel ri qitzij chupan. 21 Rix ri nibij chi ye'itijoj ri ch'aqa' chik, ¿achike roma man nitijoj-qa-iwi' rix? Nibij chike ri ch'aqa' chik chi man utz ta ri eleq', ¿man yixeleq' ta kami rix? 22 Rix yixch'on chikij ri k'ulan taq winaqi' ri kikanon chik jun richin yemakun kik'in, ¿man niben ta kami keri' rix? Rix nibij chi ke'etzelex ri dios ri xa man e qitzij ta, ¿man yixeleq' ta kami pa kachoch rije'? 23 Janila ninimirisaj-iwi' roma k'o ri pixa' iwik'in, ¿qitzij kami chi rix jantape' niben ri nubij ri pixa' ri' richin niya' ruq'ij ri Dios? 24 Qitzij k'a ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios, chi ri winaqi' ri man e qawinaq ta nikiyoq' rubi' ri Dios toq nikitz'et ri itzel taq ibanobal rix. 25 Roj achi'a' judío xojqupix richin xiya'ox qetal chi niq'alajin chi oj judío. Wi roj niqataqej ronojel ri nubij chupan ri pixa', ri etal ri' k'o rejqalen. Jak'a wi man niqaben ta, man jun nik'atzin-wi chi k'o qetal. 26 Jak'a wi k'o ta jun achin man judío ta ri maneq retal, y rija' kan nuben ri nubij ri pixa', chuwech ri Dios nik'ulun chi rija' achi'el xa ta k'o ri etal ri' chire. 27 Y ri achin ri kan nuben ri nubij chupan ri pixa', stape' maneq retal, roma ri utzilej rutzijol rija', rix xtiq'at-tzij pan iwi' roma rix k'o iwetal, jak'a man niben ta ri nubij ri pixa'. 28 Jun judío man xaxe ta roma nutaqej ri pixa', y chuqa' man roma ta ruk'uan ri etal richin ri ruch'akul. 29 Roma chuwech ri Dios ri qitzij e rutinamit, ja ri k'o ketal pa taq kánima ri niban roma ri Loq'olej Espíritu, achi'el ri etal ri k'o chirij ri kich'akul ri judío. Ja k'a más utz wi ja ri Dios niya'on kiq'ij ri k'o ketal pa kánima ke chuwech niya'ox kiq'ij koma winaqi' roma k'o ketal chirij ri kich'akul.

Romanos 3

1 ¿Achike k'a nuk'en-pe chiqe chi oj judío? ¿Achike nuk'en-pe chiqe ri oj qupin richin jun retal chi oj rutinamit ri Dios? 2 Ja k'a kan k'iy utz ri ruk'amon-pe chiqe. Ri nabey, ja ri ruch'abel ri Dios ri uxqanen kan pa qaq'a'. 3 Y roma e janila qawinaq ri man xkinimaj ta, ¿roma ta kami ri' ri Dios man ta xtuben ri rubin? 4 Man keri' ta. Ri Dios kan qitzij wi nich'on, stape' konojel winaqi' e tz'ukuy taq tzij. Roma ri' kan tz'ibatel kan chirij ri Dios, Xtiq'alajin chikiwech ri winaqi' chi kan choj ri ruq'atbel-tzij ri xuya' pa kiwi'. Y kan ruk'amon toq rija' nuya' ruk'ayewal pa kiwi' ri winaqi'. 5 Wi ri qamak nik'atzin richin chi ri ruq'atoj-tzij ri Dios niq'alajin jebel, ¿itzel kami nuben ri Dios chi nuya' ruk'ayewal pa qawi'? Jujun xtikibij chi ja'. 6 Jak'a man keri' ta, roma wi ri Dios man ta choj, ¿nitikir kami nuq'et-tzij pa ruwi' re ruwach'ulew? 7 Jak'a wi xa roma ri tz'ukun taq tzij ri yeqaben roma ri' nibeq'alajin-pe ri qitzij richin ri Dios y nunimirisaj ruq'ij-ruk'ojlen, ¿achike ta k'a roma ri Dios nuq'et-tzij pa qawi' achi'el aj-maki'? 8 Man tich'ob chi ri banoj-etzelal nuk'en-pe utz. Jak'a kan ek'o k'a ri e biyon chi yin keri' ninch'ob, y re' xaxe richin yech'on itzel chuwij. Roma ri' ri yech'obon keri', kan ruk'amon chi niqaqa ruk'ayewal pa kiwi'. 9 Y wakami, ¿nibij rix chi chuwech ri Dios ri qak'aslen roj kan más utz ke chuwech ri kik'aslen ri man e judío ta? Man keri' ta. Qonojel winaqi', chi judío y man judío ta, qonojel oj qajineq chuxe' ri mak. 10 Keri' chuqa' nubij ri ruch'abel ri Dios, ri tz'ibatel kan: Kan man jun ri choj ta ruk'aslen, kan man jun wi ri keri'. 11 Man jun ri niq'ax ta chuwech, y man jun ri nikanon ta richin ri Dios. 12 Xa kan konojel xkitzeqelibej chik jun bey. Konojel xa xyojtej kik'aslen chuwech ri Dios, y man jun ri nuben ta ri utz. ¡Kan man jun! 13 Kan xaxe k'a ri q'oloj ri k'o pa kichi'. Ri pa kichi' kan achi'el k'a jun muqubel kamineq ri jaqel. Ri kaq' kan achi'el ri kamisanel-ya' ri nel pa ruchi' ri kumetz, Kan ruyon k'a q'oloj nikiben ri winaqi'. 14 Ri nikibij kan xaxe ri yoq'onik y ri q'oloj. 15 Kan anineq yebe chi relesaxik ruk'aslen ri xa man jun rumak. 16 Ri akuchi ri yeq'ax-wi, kan ronojel nikiyoj y nikiwulaj kan. 17 Man ketaman ta k'a achike ri' ri bey richin uxlanibel-k'u'x. 18 Rije' kan man jun bey nikiquqa' chi nikixibij ta ki' chuwech ri Dios, keri' nubij ri tz'ibatel kan. 19 Y qetaman k'a chi ronojel ri tz'ibatel kan, nich'on chiqij roj ri ojk'o chuxe' ri pixa'. Y ri pixa', k'o richin chi man jun tibin chi maneq rumak, y richin nuk'ut chiqawech chi qonojel k'o chi yojapon na chuwech ri ruq'atbel-tzij ri Dios. 20 Man jun wineq roma kan rubanon ri nubij ri pixa', roma ta ri' nitz'etetej roma ri Dios chi man jun rumak. Man keri' ta. Ri pixa' xaxe nuk'ut chiqawech chi kan oj aj-maki'. 21 Wakami ri Dios xuk'ut yan chiqawech ri rubanik chi man jun qamak yojk'ulun chuwech, stape' man qataqen ta ri pixa'. Re' kan niq'alajin chupan ri xkitz'ibaj kan ri Moisés y ri e q'alajirisanela'. 22 Ri Dios kan nuk'ut k'a chiqawech chi xabachike wineq ri nukuquba' ruk'u'x rik'in ri Jesucristo, man jun rumak nik'ulun chuwech ri Dios, man jun rubanon wi oj judío o man oj judío ta. 23 Roma xa kan qonojel xojmakun, y man niqaq'i' ta ri k'ojlen ri nrajo' nuya' ri Dios chiqe. 24 Roma ri rutzil ri Dios toq man jun qamak yojk'ulun chuwech rija'. Man jun k'a rajel nuk'utuj chiqe, roma ri Cristo Jesús xken richin xojtotej. 25 - 26 Ri Dios xuteq-pe ri Cristo richin xken, y rija' xok jun kamelabel. Keri' ri Jesús xusuj ri rukik'el. Y xabachike ri kan nukuquba' ruk'u'x rik'in ri Cristo kan nikuyutej-wi rumak y niqa' chuwech ri Dios. Ri ojer kan rija' janila xkoch'on, y man xuya' ta ri rutojbalil ri kimak ri winaqi'. Jak'a re wakami niq'alajin chi kan choj. Y roma kan choj wi, roma ri' nuben chiqe chi man jun qamak yojk'ulun chuwech roma qakuquban qak'u'x rik'in. 27 ¿K'o ta k'a roma niqanimirisaj-qi'?, man jun achike roma. ¿Ojkolotajineq kami roma xqanimaj ri pixa'? man keri' ta. Roj ojkolotajineq xaxe roma xqakuquba' qak'u'x rik'in ri Cristo. 28 Y keri', niq'alajin k'a chi xabachike wineq ri nukuquba' ruk'u'x rik'in ri Jesús, man jun rumak nik'ulun chuwech ri Dios. Jak'a man roma ta nuben xaxe achi'el nubij ri pixa'. 29 ¿Yojtikir kami niqabij chi ri Dios xaxe qichin roj judío? Man keri' ta. Roma ri Dios kichin chuqa' ri man e qawinaq ta. 30 Xaxe k'a jun Dios k'o. Y ja rija' nibanon chiqe roj judío chi man jun qamak yojk'ulun chuwech roma niqakuquba' qak'u'x rik'in. Chuqa' keri' nuben chike ri man e qawinaq ta, chi man jun kimak yek'ulun chuwech roma nikikuquba' kik'u'x rik'in. 31 ¿Nich'ob rix chi ri yojniman ri Jesús niqaben chire ri pixa' chi man jun rejqalen? ¡Man keri' ta! Roma roj kan niqaya-wi rejqalen ri pixa'.

Romanos 4

1 ¿Achike k'a niqabij chirij ri xril ri Abraham, ri qatata' roj judío? 2 Rija' man jun rumak xk'ulun chuwech ri Dios, jak'a man roma ta ri utz ri xerubanala'. Wi ta roma ri', xtikir ta xunimirisaj-ri'. Jak'a ri Dios nubij chi man roma ta ri' toq ri Abraham choj xk'ulun chuwech. 3 Roma chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, nubij chi ri Abraham xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Dios, y roma ri' ri Dios xuben chire chi man jun rumak xk'ulun chuwech. 4 Ri wineq ri nisamej, kan nuch'ek-wi ri rajel ri rusamaj. Ri nuch'ek man choj ta nisipex-el chire. 5 Jak'a ri kolotajik choj nisipex, y man jun k'a ri roma ta ri janila nisamej nril ta kolotajik. Stape' jun wineq man choj ta ruk'aslen, jak'a wi nukuquba' ruk'u'x rik'in ri Jesucristo, ri Dios kan nuben k'a chire chi man jun rumak nik'ulun chuwech rija'. 6 Keri' chuqa' rubin kan ri David, chi kan jebel ruwa-kiq'ij ri winaqi' ri yetz'et roma ri Dios chi man jun kimak yek'ulun chuwech, roma xkikuquba' kik'u'x, y man roma ta ri janila ta xesamej. 7 Ri ojer kan ri David xubij: Jebel ruwa-kiq'ij ri winaqi' toq ri Dios, nuk'uaj-el nej ri kiyakatajinenri'il, y kan nikuyutej ronojel ri kimak. 8 Jebel k'a ruwa-kiq'ij ri xtibix chike roma ri Dios, chi man jun mak xtikejqalej, xcha'. 9 Ronojel re' nuk'ut chiqawech chi re urtisanik re', man xaxe ta qichin roj ri k'o qetal chi oj judío. Xa kan keri' chuqa' ri maneq ketal. Ri ruch'abel ri Dios nubij chi ri Abraham xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Dios, y roma ri' ri Dios xuben chire chi man jun rumak xk'ulun chuwech. 10 ¿Jampe' toq xbanatej ronojel re'? Xbanatej toq ri Abraham man jani k'o retal. 11 Rija' xuk'ul ri etal ri' richin niq'alajin chi rija' kan xukuquba' ruk'u'x, stape' rija' man jani ya'on retal. Roma ri' nibix chi rija' kitata' konojel ri kikuquban kik'u'x rik'in ri Dios, y niban chike chi man jun kimak yek'ulun chuwech, stape' man banon ta ri etal ri' chike. 12 Chuqa' ri Abraham qatata' roj ri oj judío, wi qakuquban qak'u'x rik'in ri Dios, achi'el ri xunimaj ri Abraham toq man jani k'o retal. 13 Ri Dios xubij chire ri Abraham chi xtuya' ri ruwach'ulew pa ruq'a' rija' y chike ri e rijatzul richin nikichinaj. Ri Dios xubij kere' chire ri Abraham roma rija' rukuquban ruk'u'x y man jun rumak xk'ulun chuwech, jak'a man roma ta rubanon ri nubij ri pixa' richin ri Moisés. 14 Roma wi xaxe ri winaqi' ri yebanon ri nubij ri pixa' ri yek'ulun ri sujun kan roma ri Dios, man jun ta nik'atzin-wi chi kuqul qak'u'x rik'in ri Dios, roma man ta jun nuk'en-pe chiqe ri rusujun kan. 15 Ri Dios nipe royowal toq nikiq'ej ruwi' ri pixa'. Wi maneq ta ri pixa', man jun ta ri nikiq'ej ruwi'. 16 Ri Dios kan xujikiba' rutzij rik'in ri Abraham roma xukuquba' ruk'u'x rik'in. Xuben keri', roma xrajo' chi ri xusuj chike ri e rijatzul, kan jun sipanik chike rije'. Ri xusuj nuya' chuqa' chiqe qonojel ri yojniman, stape' oj judío ri k'o ri pixa' qik'in, o ni; ri nik'atzin xaxe tiqakuquba' qak'u'x, achi'el xukuquba' ruk'u'x ri Abraham. Roma ri' ja rija' ri qatata' qonojel roj ri qakuquban qak'u'x rik'in ri Dios. 17 Roma ri' ri ruch'abel ri Dios nubij chi ri Abraham xtok kitata' k'iy tinamit. Y re sipanik re' xya'ox chire roma xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Dios. Y ri Dios kan nuya' chik kik'aslen ri kaminaqi', y kan nuben ronojel ri ruch'obon chi nuben, stape' man jani ek'o. 18 Ri Abraham kan xunimaj k'a chi xtibanatej ri xbix chire roma ri Dios, stape' k'ayew roma xa ri'j chik. Jak'a kan xunimaj chi nok kitata' janila chi tzobaj winaqi', y roma ri' xek'oje' e k'iy rijatzul. 19 Rija' k'o la'eq wok'al rujuna' chiri'. Y roma ri'j chik, retaman chi kan man yek'oje' ta ralk'ual. Y retaman chuqa' chi ri Sara ri rixjayil kan man nalan ta wi. Man rik'in ri' xunimaj ri xbix chire roma ri Dios. 20 Y kan royoben-wi chi ri Dios nuben ri xubij y man ka'i' ta ruk'u'x royoben. Xa kan xkuqer-wi más ruk'u'x, y xuya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. 21 Rija' kan jebel wi chik retaman chi ri Dios ri janila uchuq'a' rik'in, kan xtuben-wi ri rubin. 22 Y roma ri Abraham xunimaj ronojel ri', ri Dios kan xuben chire chi kan man jun rumak xk'ulun chuwech. 23 Man xaxe ta k'a richin rija' chi man jun rumak xk'ulun chuwech ri Dios, 24 xa richin chuqa' tiqatz'eta' roj chi man jun qamak yojk'ulun chuwech, wi niqakuquba' qak'u'x rik'in ri xk'ason-pe richin ri qajaw Jesús chikikojol ri kaminaqi'. 25 Y rija' kan roma k'a qamak roj toq xjach pa kamik, y k'ari' ri Dios xuk'asoj-pe richin xuben chiqe chi kan man jun qamak xojk'ulun chuwech.

Romanos 5

1 Kan man jun wi k'a qamak yojk'ulun chuwech ri Dios roma ri kuqubabel-k'u'x. Y roma ri' toq junan chik qawech rik'in ri Dios roma ri qajaw Jesucristo. 2 Roma ri Jesucristo y ri kuqubabel qak'u'x toq roj yojtikir yojkikot rik'in ri rutzil ri Dios y rik'in ri' oj jikil-wi. Kan yojkikot k'a roma qoyoben ri q'ij toq xqojok achi'el rija'. 3 Y man xaxe ta k'a yojkikot roma qoyoben ri q'ij ri', xa kan yojkikot chuqa' toq niqak'owisaj tijoj-poqonal, roma qetaman chi ri tijoj-poqonal nuben chiqe chi más niqetamaj yojkoch'on. 4 Y rik'in k'a ri koch'onik, niq'alajin chi kuqul qak'u'x rik'in ri Dios. Y re' nuben k'a chiqe chi nik'oje' oyobenri'il qik'in. 5 Y wi k'o qik'in re' man niqamalij ta qak'u'x. Y ronojel re' nibanatej roma ri Dios ruya'on ri Loq'olej Espíritu qik'in richin runojisan ri qánima chi ajowabel. 6 Roj man yojtikir ta niqakol-qi'; roma ri' toq xapon ri q'ij, ri Cristo xken qoma roj ri xa man utz ta qak'aslen chuwech ri Dios. 7 Roj k'ayew nuben chiqe richin yojken ta pa ruk'exel jun wineq ri kan nutzeqelibej ri pixa'. Chuqa' k'ayew nuben chiqe richin yojken ta pa ruk'exel jun utzilej wineq. 8 Jak'a ri Cristo xken qoma roj, stape' oj aj-maki'. Y rik'in ri', ri Dios xuk'ut chiqawech ri rajowabal. 9 Wakami man jun chik qamak yojk'ulun chuwech ri Dios roma ri rukamik ri Cristo. Y man xaxe ta ri' kan xqojkolotej-wi chuwech ri ruk'ayewal ri xtuya' ri Dios. 10 Y wakami ri Dios xuben chi junan chik qawech rik'in roma ri ruk'ajol xken qoma roj. Y xtiqil ri kolotajik ri richin jantape' roma rija' xk'astej. 11 Y man xaxe ta ronojel ri'; niqaya' matiox chire roma ri ajaw Jesucristo, roma ri rusamaj ri xuben chi junan chik qawech rik'in ri Dios. 12 Ri mak xaxe k'a roma jun achin rubini'an Adán toq xok kan chuwech re ruwach'ulew. Y ri mak kan jari' k'a ri xk'amon-pe ri kamik. Roma ri' kan qonojel k'a winaqi' ri k'o chi yojken, roma xa kan qonojel oj aj-maki'. 13 Toq ri Dios k'a man jani tuya-pe ri pixa' chire ri Moisés, kan k'o-wi chik mak chuwech re ruwach'ulew, jak'a man q'alajirineq ta pe. Roma xaxe akuchi k'o-wi ri pixa' xaxe chiri' niq'alajin-wi toq jun wineq nuben jun mak. 14 Man rik'in ri' kan pa ruq'ijul k'a pe ri Adán, y k'a pa ruq'ijul ri Moisés kan janila chi winaqi' ri xeken roma ri kimak, stape' ri kimak rije' man ja ta ri xkiq'ej ruwi' jun pixa' achi'el xuben ri Adán. Ri Adán achi'el ri Cristo, 15 jak'a ri mak ri xuben man junan ta rik'in ri nimalej sipanik ri xuya-pe ri Dios. Xa roma k'a jun mak, toq qonojel roj winaqi' xojok pa ruq'a' ri kamik. Jak'a ri utzil y ri sipanik ri xuya-pe ri Dios más nim chuwech re mak re', y ja ri Jesucristo xk'amon-pe. 16 Ri rumak ri Adán, kan man junan ta wi rik'in ri sipanik ri xuya-pe ri Dios. Roma ri mak ri' xuk'en-pe rutojbalil pa qawi' qonojel winaqi'. Stape' janila qamak, jak'a ri nimalej sipanik ri xuya-pe ri Dios xk'ulun chi maneq qamak chuwech rija'. 17 Xaxe roma ri rumak jun wineq, toq qonojel roj winaqi' xojok pa ruq'a' ri kamik. Jak'a ri samaj ri xuben ri Jesucristo más nim ri ruchuq'a', roma rija' xojruya' pa ruwi' ronojel, qonojel ri qak'ulun chik re nimalej sipanik re', y chuqa' man jun qamak nik'ulun chuwech. 18 Roma k'a jun mak, toq niqa' ruk'ayewal pa qawi' qonojel roj winaqi'. Jak'a roma jun chojmilej banobel, toq qonojel man jun qamak yojk'ulun chuwech ri Dios y niqil ri k'aslen ri man k'isel ta. 19 Roma ri Adán man xunimaj ta rutzij ri Dios, roma ri' qonojel roj winaqi' xojok aj-maki'. Jak'a roma ri Jesucristo kan xunimaj-wi rutzij ri Dios, roma ri' janila oj k'iy ri niban chiqe chi man jun qamak yojk'ulun chuwech ri Dios. 20 Toq ri Dios xuya-pe ri pixa', roj winaqi' kan más k'a xojmakun chuwech. Stape' janila xojmakun, más xq'alajin ri rutzil ri Dios. 21 Achi'el k'a chi qonojel roj winaqi' xojok pa ruq'a' ri kamik, keri' chuqa' re wakami ri nimalej rutzil ri Dios nuk'en-pe ri k'aslen ri man k'isel ta, roma nuben chiqe chi man jun qamak yojk'ulun chuwech rija'. Y ja ri qajaw Jesucristo ri niya'on ri k'aslen ri'.

Romanos 6

1 ¿Achike xtiqabij wakami? ¿Utz ta k'a chi k'a yojmakun na richin chi más niq'alajin ri rutzil ri Dios? 2 ¡Man keri' ta! Roma roj man niqak'axaj ta toq ri mak yojroyoj, roj xa oj achi'el kaminaqi' chire ri mak. Wi keri', ¿achike k'a roma k'a ojk'o na chupan ri mak? 3 ¿Man iwetaman ta k'a chi ri qasan-ya' jari' ri retal chi roj kan xojken yan rik'in ri Cristo, roma jun qabanon rik'in? 4 Toq xojya'ox-qa pa ya', achi'el kan xojken rik'in ri Cristo, y kan xojmuq rik'in. Y roma ri' yojtikir niqabij chi toq rija' xk'astej-pe roma ri ruchuq'a' ri tata'ixel, roj chuqa' xojk'astej-pe rik'in y wakami k'o chi niqak'uaj jun k'ak'a' k'aslen. 5 Roma wi jun xqaben rik'in ri Jesucristo roma ri rukamik, chuqa' roj xqojk'astej junan rik'in rija'. 6 Toq rubanon kan, xqak'uaj jun itzel k'aslen. Jak'a re wakami ri itzel k'aslen ri' xbajix rik'in ri Jesucristo chuwech ri cruz. Y roma ri' ri itzel rayibel richin ri mak xk'is, y man oj ximil ta chik pa ruq'a' ri mak ri'. 7 Konojel k'a ri xeken, ri mak man jun chik ruq'a' chike. 8 Roj achi'el xojken rik'in ri Cristo toq rija' xken, roma ri' qakuquban qak'u'x chi yojk'ase' chuqa' rik'in rija'. 9 Y qetaman chuqa' chi ri kamik maneq chik ruq'a' chire ri Cristo, roma rija' xk'astej. Roma ri' man xtiken ta chik. 10 Toq ri Cristo xken roma xuyoj ri mak, xaxe jun bey ri xken. Y wakami k'es richin nuben ri rurayibel ri Dios. 11 Y roj kan man k'a tiqamestaj chi achi'el ta kan xojken junan rik'in ri Cristo, y roma ri' ri mak man jun chik ruq'a' chiqe. Y chuqa' achi'el ta kan xojk'astej-pe junan rik'in richin niqaben ri rurayibel ri Dios. 12 Roma ri' kan man k'a tiqaya' q'ij chi ri mak nik'oje' pa qak'aslen chi nibin chiqe ri k'o chi niqaben. Qetaman chi xqojken, y roma ri' man tiqaya' q'ij chi ja ri itzel taq rayinik ri ye'uk'uan qichin. 13 Toq rubanon kan oj kamineq chupan ri mak, jak'a re wakami qak'uan chik jun k'ak'a' k'aslen. Roma ri' tiqajacha-qi' pa ruq'a' ri Dios richin niqaben ri choj ri nrajo' rija'. Man tiqaya' q'ij richin nok ri mak qik'in y yeqaben ri man e choj ta. 14 Ruk'amon chi ri mak kan man jun ta chik ruq'a' chiqe. Pa ruk'exel re' ja ta ri rutzil ri Dios nitz'eton ri niqaben, y man ja ta ri pixa'. 15 ¿Achike k'a nel chi tzij ri xqabij? ¿Kan jantape' ta k'a xqojmakun xaxe roma ja ri rutzil ri Dios ri nikolon qichin, y man ja ta ri pixa'? 16 Rix jebel iwetaman chi xabachike wineq ri nuya-ri' chi nok loq'on samajel, kan chuxe' k'a rutzij ri rajaw ri samaj k'o-wi. Roma ri' roj wi xtiqaya-qi' chuxe' rutzij ri mak, kan xqojok-wi rusamajela' ri mak y xqojruk'uaj pa kamik. Jak'a wi xtiqaya-qi' chuxe' rutzij ri Dios, xqojok rusamajela' rija', y xqojruk'uaj chupan ri k'aslen choj. 17 Toq rubanon kan, xa xixok ix achi'el loq'on samajel pa ruq'a' ri mak. Jak'a re wakami matiox chire ri Dios chi rix rik'in ronojel iwánima xinimaj ri xink'ut chiwech. 18 Ja k'a re wakami kan xixtotej pa ruq'a' ri mak; kan ix rusamajela' chik ri Dios y ik'uan chik jun k'aslen choj. 19 K'ayew richin chi niq'ax chiwech ronojel re', y roma ri' xinkusaj ri k'ambel-tzij ri'. Toq rubanon kan, rix xiya' q'ij chi xok ri mak iwik'in, richin niben ronojel ruwech mak. Jak'a re wakami kan tijacha-iwi' richin yixukusex roma ri Dios chubanik ri choj; richin keri' kan ch'ajch'oj ri ik'aslen chuwech rija'. 20 Toq rix xixok loq'on samajel roma ri imak, man nik'atzin ta xixsamej pa ruchojmilal. 21 ¿Y achike k'a xuk'en-pe chiwe ri itzel k'aslen ri xik'uaj? Roma wakami xa yixk'ix toq noqaqa chi'ik'u'x ri itzel k'aslen ri'. Y re itzel banobel re' xa kamik nuk'en-pe. 22 Jak'a re wakami ri mak kan man jun chik ruq'a' chiwe; xa kan ixk'o chik pa ruq'a' ri Dios. Roma ri' toq ik'ulun chik jun k'aslen ch'ajch'oj, y pa ruk'isibel nuk'en-pe ri k'aslen ri man k'isel ta. 23 Roma ri rutojbalil ri mak xa kamik nuk'en-pe chiqe. Jak'a ri Dios nusipaj ri k'aslen ri man k'isel ta chiqe roj. Y ja k'aslen re' ri nisipex chiqe roma ri qajaw Cristo Jesús.

Romanos 7

1 Wach'alal, rix kan iwetaman ri nubij ri pixa' ri xuya' ri Dios; chi jun wineq xaxe toq k'a k'es na k'o chuxe' ri rutzij ri pixa'. 2 Achi'el nubij re jun k'ambel-tzij re', chi jun ixoq kan ximon-wi rik'in ri rachijil y man nitikir ta nujech-ri' rik'in toq k'a k'es na. Jak'a wi niken-el ri rachijil, rija' xtitotej kan chire ri ruk'ulanik. 3 Jak'a wi xtik'oje' rik'in jun chik achin toq k'a k'es na ri rachijil, ri winaqi' xtikibij chire chi rija' jun ixoq itzel ruk'aslen. Jak'a wi kamineq chik ri rachijil, ri pixa' man nubij ta chik chi mak nuben toq nik'ule' chik rik'in jun achin. 4 Wach'alal, kan keri' chuqa' nibanatej qik'in roj. Achi'el ta kan xojken rik'in ri Cristo, toq rija' xken. Y roma ri' man ojk'o ta chik chuxe' ri pixa'; xa kan oj richin chik ri Cristo, ri xk'astej-pe. Y roma oj richin chik ri Cristo, yojtikir yojk'ase' achi'el nrajo' ri Dios. 5 Rubanon kan, toq kan k'a ojk'o na chupan ri qamak, ri pixa' xa xuben chiqe chi xqaben ri itzel taq rayinik. Roma ri', ronojel ri xqaben xa xojruk'uaj chupan ri kamik. 6 Jak'a re wakami achi'el xojken, y ri pixa' maneq chik pa qawi'. Y yojtikir chik niqasamajij ri Dios rik'in ri k'ak'a' qak'aslen ri ya'on chiqe roma ri Loq'olej Espíritu. 7 Y rik'in juba' niq'ax chiwech chi ri pixa' itzel, jak'a xa man keri' ta. Roma ri pixa' nik'atzin richin nuq'alajirisaj ri mak. Wi man ta k'o ri pixa' yin man ta wetaman achike ri' ri mak, achi'el toq nubij: Man tirayij chi iwik'in ta rix k'o-wi ri k'o kik'in ri iwachpochel. 8 Jak'a roma chupan ri pixa' keri' nubij, roma ri' xebek'ulun k'a pe ronojel kiwech itzel taq rayibel wik'in. Man ta k'o ri pixa', kamineq ta ri mak ri k'o pa wánima. 9 Ri ojer kan, toq man jani q'axineq chinuwech ri pixa' ri', yin xinna' chi k'o nuk'aslen rik'in ri Dios. Jak'a ri q'ij toq xq'ax chinuwech ri nubij ri pixa', jari' toq xq'ax chinuwech chi k'o ri mak pa wánima, 10 y k'ari' xinnabej chi maneq nuk'aslen rik'in ri Dios. Ja ta ri pixa' ri xk'amon-pe ri k'aslen. Jak'a pa ruk'exel ri', xa ja ri kamik ri xuk'en-pe. 11 Ri mak xukusaj ri pixa' richin xiruq'ol y roma ri' xiken. 12 Ri pixa' kan loq'olej, kan utz y choj ri nubij. 13 ¿Xtinbij ta k'a chi ri utzilej pixa' nuk'en-pe kamik chuwe? Man keri' ta. Jak'a ri mak xukusaj ri utz richin xuk'en-pe ri kamik. Y rik'in ri' xuk'ut k'a chinuwech achike ri' ri mak. Keri' ri mak xukusaj ri pixa' richin niq'alajin chi ri mak kan itzel-wi. 14 Qetaman chi ri pixa' rik'in ri Dios peteneq-wi. Jak'a yin xa in jun wineq ri in ximil pa ruq'a' ri mak. 15 Kan man niq'ax ta chinuwech ronojel ri yenben, roma ri ninwajo' ninben, xa man ja ta ri' ri yenben; xa ja ri mak ri ninwetzelaj, xa jari' ri ninben. 16 Ri mak ri ninben, kan man niqa' ta chinuwech, y re' nuq'alajirisaj chi ri pixa' kan utz wi. 17 Y roma ri' yitikir ninbij chi man nuyon ta yin ri yibanon ri mak, xa kan ja chik ri mak ri k'o pa wánima ri nibanon chuwe. 18 Yin xa in jun wineq ri man jun utz k'o pa nuk'aslen. Ninwajo' ninben ri utz, jak'a xa man yitikir ta. 19 Stape' ja ri utz ri ninwajo' ninben, man ninben ta. Y ri mak ri man ninwajo' ta ninben, xa jari' ri ninben. 20 Roma ri' xinbij yan chi man nuyon ta yin ri yibanon ri mak, roma kan man ninwajo' ta ninben. Xa ja ri mak ri k'o pa wánima jari' ri nibanon chuwe. 21 Y yin nintz'et chi jantape' keri' nibanatej. Roma toq ninwajo' ninben ri utz, chi'anin niq'alajin-pe ri mak ri k'o pa wánima. 22 Ri wánima kan yalan-wi nikikot rik'in ri rupixa' ri Dios. 23 Jak'a yin wetaman chi k'o chik jun pixa' ri uk'uayon wichin; ri kan yirukusaj richin yimakun. Y re jun re' nuben oyowal rik'in ri nurayij ri wánima. Kan ink'o-wi k'a pa ruq'a' y chuxe' rutzij ri mak. 24 ¡Kan tijoyowex k'a nuwech yin! ¿Achike ta k'a xkikolo pa ruq'a' re nuch'akul ri xa beneq pa kamik? 25 Jak'a kan ninmatioxij chire ri Dios chi ri qajaw Jesucristo xirukol. Y rik'in ri nuch'obonik ninsamajij ri Dios, jak'a ri itzel taq rayibel ri xbanon chuwe chi ninsamajij ri mak.

Romanos 8

1 Wakami k'a kan man xtiqaqa ta ri nimalej ruk'ayewal pa qawi', roj ri jun chik qabanon rik'in ri Cristo Jesús. 2 Xa kan ja toq xojok chuxe' ri rupixa' ri Loq'olej Espíritu ri niya'on k'aslen roma ri Cristo Jesús, jari' toq xojkolotej chuwech ri rupixa' ri mak y ri kamik. 3 Ri pixa' richin ri Moisés man xtikir ta xojrukol, roma roj man xojtikir ta xqaben ri nubij roma oj makuwineq. Jak'a richin xojkolotej, ri Dios xuteq-pe ri Ruk'ajol chuwech re ruwach'ulew; xok wineq kan achi'el roj. Xken k'a roma ri qamak, y rik'in ri' ri Dios xuq'et-tzij pa ruwi' ri mak ri k'o pa qánima. 4 Keri' xuben richin chi roj yojtikir niqak'uaj jun k'aslen choj achi'el ri natan chupan ri pixa'. Wakami ja ri Loq'olej Espíritu ri uk'uayon qichin, y man oj uk'uan ta chik roma ri itzel taq qarayibel. 5 Ri e uk'uan roma ri itzel taq rayibel, kan beneq k'a kánima chirij ri itzel taq rayibel ri'. Jak'a wi oj uk'uan roma ri Loq'olej Espíritu, kan beneq k'a qánima chirij ri nrajo' ri Loq'olej Espíritu. 6 Ri e uk'uan roma ri itzel taq rayibel, xa kamik k'a ri nuk'en-pe chike. Jak'a wi oj uk'uan roma ri Loq'olej Espíritu, k'aslen y uxlanen ri nuk'en-pe chiqe. 7 Ri e uk'uan roma ri itzel taq rayibel kan e etzelanel richin ri Dios. Kan man nikinimaj ta ri nubij ri rupixa', y kan man yetikir ta nikinimaj. 8 Rije' kan man yetikir ta nikiben ri niqa' chuwech ri Dios. 9 Roj ri k'o ri Loq'olej Espíritu richin ri Dios pa taq qánima, man oj uk'uan ta chik roma ri itzel taq rayibel; kan ja chik ri Loq'olej Espíritu ri uk'uayon qichin. Jak'a ri winaqi' ri man k'o ta ri Espíritu richin ri Cristo kik'in, man e richin ta rija'. 10 Jak'a ri Cristo k'o pa taq qánima roj, y roma ri' oj k'es, y man jun qamak yojk'ulun chuwech ri Dios. Man rik'in ri' k'o chi yojken roma ri mak. 11 Ri Dios xuben chire ri Cristo Jesús chi xk'astej-pe chikikojol ri kaminaqi', y keri' chuqa' xtuben chiqe roj ri k'o ri Loq'olej Espíritu pa taq qánima chi xqojruk'asoj chuqa' el chikikojol ri kaminaqi'. 12 Wach'alal, nik'atzin chi roj man tiqaya' q'ij chi yojuk'uex roma ri itzel taq rayibel. 13 Roma wi xqojkik'uaj ri itzel taq rayibel ri', xa kamik nikik'en-pe chiqe. Jak'a wi yojuk'uex roma ri Loq'olej Espíritu richin nukamisaj ri itzel taq rayibel ri'; xtiqil k'aslen. 14 Qonojel ri oj uk'uan k'a roma ri Loq'olej Espíritu richin ri Dios, kan oj ralk'ual chik ri Dios. 15 Y ri Espíritu ri nuya' ri Dios chiqe man nuben ta chiqe chi oj achi'el jun samajel ri janila nuxibij-ri' chuwech ri rajaw. Pa ruk'exel ri' wakami oj ralk'ual chik rija', y qatata' niqabij chire ri Dios. 16 Roma ri Loq'olej Espíritu nuben chiqe chi niqana' pa qánima chi kan qitzij oj ralk'ual wi ri Dios. 17 Y roma oj ralk'ual chik ri Dios, roj kan xqojichinan k'a chuqa' junan rik'in ri Cristo. Jak'a nik'atzin chi man tiqapoqonaj niqatej poqon, achi'el xutej poqon rija', richin keri' xtiqak'ul qaq'ij junan rik'in rija'. 18 Re ojk'o wawe' chuwech re ruwach'ulew niqatej poqon. Jak'a qetaman chi toq xqojbek'oje' rik'in ri Cristo, kan más k'a xtik'oje' qaq'ij. 19 Y re ruwach'ulew y ri ch'aqa' chik ri e rubanon ri Dios, kan koyoben ri q'ij toq rija' nubij achike ri' ri e ralk'ual rija'. 20 Roma re ruwach'ulew y ri ch'aqa' chik ri xeruben ri Dios xeyojtej; y kere' xkik'uluwachij pa ruq'a' ri Dios, jak'a man roma ta k'a kimak rije'. Xa kan koyoben 21 chi xkekolotej k'a chuwech ri man utz ta, y jebel xtikiben, achi'el xtibeqabana' roj ri oj ralk'ual chik ri Dios. 22 Jak'a re wakami ronojel ri e rubanon ri Dios yeq'axo y yejilo achi'el nijilo jun ixoq ri pa ruq'ijul chik ri alanen k'o-wi. 23 Y kan keri' chuqa' roj. Ri qánima niq'axo, nijilo k'a re q'ij chuqa' re'. Kan janila k'a niqajo' chi napon yan ta ri q'ij toq xtiq'alajin chi xojok ralk'ual ri Dios, y xtijalatej ri qach'akul. Qetaman chi keri' xtiban chiqe, roma ya'on chik ri Loq'olej Espíritu pa taq qánima. 24 Roma re oyobenri'il re' xojkolotej yan. Jak'a wi k'o chik ronojel ri utzil ri' qik'in, man ta k'a e qoyoben. Roma man jun wineq ri k'a nroyobej na ri xa k'o chik rik'in. 25 Jak'a roma k'a man jani ek'o ta qik'in ronojel ri utzil ri', k'a e qoyoben na; y kan rik'in k'a janila koch'onik. 26 Roj maneq quchuq'a', jak'a ri Loq'olej Espíritu yojruto'. Kan yojruto' chuqa' rik'in ri qach'owen rik'in ri Dios, roma roj man qetaman ta achike ri nik'atzin niqak'utuj chire ri Dios. Jak'a ri Espíritu kan nuk'utuj-wi k'a qoma roj, jak'a man rik'in ta ch'abel; kan rik'in k'a jiloj ri nuk'utuj. 27 Ri Dios kan nutz'et ri k'o pa taq qánima, y roma ri' retaman ri nuch'ob ri Loq'olej Espíritu. Ri Loq'olej Espíritu kan retaman-wi ri rurayibel ri Dios, y jari' ri nuk'utuj pa qawi' roj ri oj ralk'ual ri Dios. 28 Qetaman chi ronojel ri niqak'owisaj utz nuben chiqe roj ri niqajo' ri Dios, roma xojroyoj rija' richin xojok ralk'ual. 29 Ri Dios kan retaman chik k'a qawech toq man jani yojalex ta, y roma ri' toq xojrucha' richin yojok achi'el ri Ruk'ajol. Ri Dios kan nrajo' k'a chi oj k'iy ta ri yojok ralk'ual, y ja ri Jesucristo ri nimalaxel chiqakojol. 30 Y roj ri xojrucha' ri Dios, kan xojroyoj. Y toq oj royon chik, xuben k'a chiqe chi kan man jun chik qamak chuwech. Y toq rubanon chik k'a chiqe chi man jun qamak, xuben chiqe chi xojok achi'el rija'. 31 Y wi ronojel k'a re' nuk'ut chiqawech chi ri Dios kan k'o qik'in roj, ¿achike k'a xtitikir chiqij? Kan man jun. 32 ¿Kan k'o ta kami ri man utz ta ri nuya-pe chiqe? Man jun; roma rija' man xupoqonaj ta k'a xuya-pe ri kan Ruk'ajol richin chi xken qoma qonojel roj. 33 ¿Achike ta chik k'a ri yojsujun chuwech rija' chi roj man utz ta ri qak'aslen? Man jun; roma ri Dios xojrucha' y man jun qamak yojk'ulun chuwech. 34 ¿K'a k'o ta kami jun ri nitikir nik'utun chi tiqaqa ruk'ayewal pa qawi'? Man jun; roma ri Cristo xken qoma roj, y xk'astej, y wakami k'o pa rijkiq'a' ri Dios y k'o ri nuk'utuj chire qoma roj. 35 ¿Achike ta k'a nich'aro qichin rik'in ri ajowabel richin ri Cristo? ¿Nitikir kami yojruch'er-el ri tijoj-poqonal; ri q'axomal; ri yojetzelex roma qaniman ri Cristo; ri wayjal; ri maneq qatziaq; ri qachajin ruk'ayewal o ri kamik? 36 Roma ri' chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, nubij: Man rik'in ri' awoma k'a rat ajaw, jubama yojkamisex, achi'el niban chike ri karne'l toq ye'uk'uex richin yebekamisex. 37 Jak'a chupan ronojel ruwech tijoj-poqonal, roj kan yojch'akon-wi chire ronojel roma ri Cristo ri kan yojrajo'. 38 Y yin kan kuqul nuk'u'x chi kan man jun xqojch'aro rik'in ri rajowabal ri Dios: Ni ri kamik, ni ri k'aslen; ni ri e ángel, ni ri itzel taq espíritu; ni man jun chire ri ek'o wakami, ni man jun chuqa' chire ri xtipe chiqawech-apo. 39 Kan man jun k'a ri banon roma ri Dios ri nitikir ta yojruch'er rik'in ri ajowabel richin rija', ri peteneq roma ri qajaw Cristo Jesús; xabakuchi ta ojk'o-wi, stape' janila chikaj o janila pa xulan.

Romanos 9

1 Yin, roma nuniman ri Cristo, man nintz'uk ta tzij. Y ri Loq'olej Espíritu retaman ri k'o pa wánima; y roma ri' rija' nubij chi kan qitzij wi 2 chi yin yalan yibison. Kan jantape' k'a k'o nimalej q'axo'n pa wánima koma ri nuwinaq judío. 3 Yin kan ninya-wi' richin yinelesex-el rik'in ri Cristo y niqa' ruk'ayewal pa nuwi' richin ta yento'. 4 Roj ri oj israelita kan xban k'a chiqe roma ri Dios chi xojok ruwinaq. Rija' xuben chike ri qati't-qamama' chi xe'ok ralk'ual. Chuqa' kan xkitz'et k'a ri ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. Kik'in k'a rije' xban-wi ri jikibel-tzij. Ri Dios chike rije' xuya-wi ri pixa', y xuk'ut chikiwech achike rubanikil richin nikiya' ruq'ij. Y chuqa' k'o ri xusuj chike. 5 Rije' chuqa' e kijatzul kan ri Abraham, ri Isaac y ri Jacob. Y toq ri Cristo xpe wawe' chuwech re ruwach'ulew, rija' chuqa' xok kijatzul ri e oxi' ri'. Ri Dios ri k'o pa ruwi' ronojel, kan ta k'o ruq'ij richin jantape'. Kan keri' wi. 6 Man tiqach'ob k'a chi ri Dios man rubanon ta ri rusujun. Roma man konojel ta ri e rijatzul ri Israel ri kan e qitzij e ruwinaq ri Dios. 7 Keri' chuqa' man konojel ta ri e rijatzul kan ri Abraham e ruwinaq ri Dios. Toqaqa chi'ik'u'x ri xubij ri Dios chire ri Abraham: Ri awijatzul xa rik'in ri Isaac xtel-wi-pe, xcha'. 8 Y keri', niqatz'et chi man konojel ta ri e rijatzul kan ri Abraham e ralk'ual ri Dios. E ralk'ual ri Dios xaxe ri winaqi' ri ye'alex achi'el ri rusujun rija'; jak'a man e ralk'ual ta ri xaxe ye'alex achi'el konojel winaqi'. 9 Toqaqa chi'ik'u'x ri xubij chik ri Dios chire ri Abraham: Xkipe chik iwik'in kewa' juna', roma ri Sara ri awixjayil xtik'oje' jun ti ral ala', xcha'. 10 Y kan keri' wi xbanatej. Kan xalex na wi ri qamama' Isaac. Y toq ri Isaac k'ulan chik rik'in ri Rebeca, ri Rebeca xeralaj e ka'i' ak'uala' y re ak'uala' re' kan e ruk'ajol-wi ri Isaac. 11 - 12 Jak'a toq man jani ke'alex, ri Dios xubij yan chire ri te'ej chi ri nimalaxel xtrilij ri chaq'laxel. Y roma ri xkik'uluwachij kik'in ri ka'i' ak'uala' ri', kan niq'alajin-wi chi ri Dios man xerucha' ta roma ri utzilej kibanobal, o xeretzelaj roma ri kibanobal man utz ta. Jak'a rija' yerucha' ri nrajo' rija'. 13 Y roma ri' chupan ri ruch'abel ri Dios nubij chi ri Dios xrajo' más ri Jacob chuwech ri Esaú. 14 Wi keri', ¿k'o chi niqabij chi man choj ta xuben ri Dios? ¡Man keri' ta! 15 Toqaqa chi'ik'u'x ri xubij ri Dios chire ri Moisés: Yin xtinjoyowaj ruwech ri ninwajo' ninjoyowaj ruwech. Y xtinto' ri ninwajo' ninto', xcha'. 16 Kan niq'alajin k'a chi ri Dios nuya' ri rutzil chiqe roma nujoyowaj qawech, y man roma ta ri janila niqajo' o roma ta janila niqatej qaq'ij richin niqaben. 17 Toqaqa chi'ik'u'x ri xubij ri Dios chirij ri rey richin Egipto: Jak'a yin kan qitzij ri ninbij chawe chi kan nuya'on-wi ri ak'aslen, richin chi ri nibanatej awik'in, xtuben chi niq'alajin ri wuchuq'a' yin; y keri' kan xtinimirisex k'a ri nubi', chuwech chijun re ruwach'ulew. 18 Y keri', niqatz'et k'a chi rik'in ri Dios k'o-wi chi nujoyowaj ruwech jun wineq o wi xa nukowirisaj ri ránima chupan ri itzel ruk'aslen. 19 Rik'in juba' jun chiwe rix nuch'ob-qa: Wi xa rik'in ri Dios k'o-wi chi nujoyowaj ruwech jun wineq, y kan nukowirisaj ri ránima jun wineq, ¿achike k'a roma toq aj-maki' nubij chiqe? Yixcha' ta qa. 20 Jak'a man yojtikir ta niqabij chire ri Dios chi man utz ta ri nuben chiqe. Jun bojo'y man nubij ta chire ri banoy richin: ¿Achike roma ja nubanikil re' ri naben chuwe? Man nicha' ta chire. 21 Ri banoy bojo'y nuben ri nrajo' rija' rik'in ri juk'olaj ch'abeq. Roma rik'in re ch'abeq re' nitikir ta nuben jun bojo'y ri nim rejqalen y jun ri man nim ta rejqalen. 22 Keri' ri Dios xrajo' xuk'ut ri ruchuq'a' y ri royowal pa kiwi' ri winaqi' ri xkeberuk'isa'. Jak'a pa nabey janila xukoch' ri itzel taq kibanobal. 23 Chuqa' xrajo' xuq'alajirisaj chi yalan utz runa'oj qik'in roj ri qak'ulun chik ri rutzil. Rija' xojrucha' yan pe richin yojok achi'el rija'. 24 Man xaxe ta roj judío ri oj royon-pe; xa kan keri' chuqa' ri e royon-pe chikikojol ri man e judío ta. 25 Toqaqa chi'ik'u'x ri nubij ri Dios chupan ri wuj ri tz'iban kan roma ri Oseas: Ri winaqi' ri man e nutinamit ta, xtinben chike chi xke'ok nutinamit. Ri man e wajowan ta pe, rije' kan xkenwajo' k'a. 26 Chuqa' xbix chike ri winaqi' roma ri Dios: Rix man ix nutinamit ta, xtapon ri q'ij toq xtibix chike ri chiri' ri akuchi ek'o-wi: Rix ix ralk'ual chik ri k'aslik Dios, xke'uche'ex. 27 Y chiqij roj judío, xch'on-wi ri Isaías ojer kan toq xubij: Stape' ri qawinaq judío janila e k'iy, achi'el ri rajlabal ri sanayi' ri k'o chuchi' ri palou, xa kan xaxe chik juba' chike rije' ri xkekolotej. 28 Ri Dios kan rubin k'a chi yeruk'is chijun ri ruwach'ulew y ri rubin kan xtuben, xcha'. 29 Ri Isaías kan rubin kan chuqa': Wi ta yin Jehová k'iytisanel richin ronojel man ta xixinya' kan juba' chiwe rix, kan ix achi'el ta chik ri tinamit Sodoma y Gomorra, xcha'. 30 ¿Achike nel chi tzij ronojel re'? Nel chi tzij chi ri man e judío ta y man kan ta kitijon kiq'ij richin chi man jun kimak yek'ulun chuwech ri Dios, xa jari' ri xek'ulun chi maneq kimak roma nikikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesucristo. 31 Jak'a ri qawinaq judío, kan nikitej-wi kiq'ij nikiben ri nubij chupan ri rupixa' ri Dios richin ta chi man jun kimak yek'ulun chuwech. Jak'a xa man yetikir ta. 32 ¿Y achike roma? Roma man kikuquban ta kik'u'x rik'in ri Dios. Roma ri' rije' xkipajk'ij kaqen y xetzaq chirij ri jun achi'el abej. Y ri abej ri' ja ri Jesucristo. 33 Toqaqa chi'ik'u'x ri nubij ri Dios chupan ri tz'ibatel kan: Kan xtinya' chiri' pa Sión jun abej ri xtuben chike ri winaqi' chi xtikipajk'ij kaqen chirij. Jak'a ri nikikuquba' kik'u'x rik'in, kan man xkek'ixbitej ta, xcha'.

Romanos 10

1 Wach'alal, nink'utuj chire ri Dios y ri rurayibel chuqa' ri wánima, ja ta chi ri nuwinaq yekolotej. 2 Yin wetaman chi rije' nikitej kiq'ij richin nikitzeqelibej ri Dios, jak'a xa man ketaman ta ri achike rubanik nikiben. 3 Rije' man ketaman ta k'a ri rubanik chi ja ri Dios nibanon choj chike ri winaqi'. Rije' xa kiyon nikiben-qa chi choj ri kik'aslen, y keri' xa man kiya'on ta ki' pa ruq'a' ri Dios. 4 Man k'atzinel ta chik chi niqatzeqelibej ri pixa' roma xoqaqa ri Cristo. Keri' xabachike ri nukuquba' ruk'u'x rik'in ri Cristo, man jun rumak nik'ulun chuwech ri Dios. 5 Ri Moisés rutz'iban k'a chi wi jun nutaqej ronojel ri pixa' man jun rumak nik'ulun chuwech ri Dios. Rija' rutz'iban k'a kan: Achike k'a ri xtitaqen ri pixa', kan xtik'ase', xcha'. 6 Jak'a re wakami ri wineq ri man jun rumak nik'ulun chuwech ri Dios, man nubij ta qa pa ránima: ¿Achike xtibe chila' chikaj richin xtiberuk'ama-pe ri Cristo? Man xticha' ta. 7 Man nubij ta chuqa': ¿Achike ta k'a xtibe akuchi ek'o-wi ri kaminaqi', richin xtiberuk'ama-pe ri Cristo? Man xticha' ta. 8 Jak'a ri yojqa' chuwech ri Dios niqabij: Ri ch'abel man nej ta k'o-wi chawe rat; xa pan awánima k'o-wi, y pan achi' chuqa', yojcha'. Y ja ch'abel ri' richin kuqubabel-k'u'x rik'in ri Cristo ri niqatzijoj roj. 9 Richin yakolotej nik'atzin chi nabij chi ri Jesús jari' ri Ajaw, y nik'atzin chuqa' chi nanimaj rik'in ronojel awánima chi ri Dios xuben chire ri Jesús chi xk'astej-pe chikikojol ri kaminaqi'. 10 Wi pan awánima nipe-wi richin nakuquba' ak'u'x rik'in ri Dios, wi keri' man jun amak yak'ulun chuwech ri Dios. Y wi nabij chi ri Jesús jari' ri awajaw, xkakolotej. 11 Y chupan ri ruch'abel ri Dios nubij chi xabachike k'a ri rukuquban ruk'u'x rik'in, kan man xtik'ixbitej ta. 12 Kan junan k'a nuben chiqe wi oj judío o wi man oj judío ta. Ri Dios kan qajaw wi qonojel y kan pa ruk'iyal nuya' ri rutzil chike konojel ri nikikuquba' kik'u'x rik'in. 13 Chuqa' chupan ri ruch'abel ri Dios nubij k'a chi konojel k'a ri xkek'utun chi ja ri Dios ri nikolo kichin, kan xkekolotej-wi. 14 Jak'a ¿nitikir kami jun wineq nuk'utuj kolotajik chire ri Dios wi xa man rukuquban ta ruk'u'x rik'in? ¿O nitikir kami chuqa' nukuquba' ruk'u'x rik'in ri Dios wi xa man rak'axan ta ri utzilej rutzijol? ¿Y nitikir kami nrak'axaj, wi xa man jun biyon ta chire? 15 ¿Y nitikir kami jun nibin chire wi man ta jun taqayon richin? Y chupan ri ruch'abel ri Dios nubij chi kan janila jebel ok natz'et jun ri nuk'en-pe utzilej rutzijol, keri' nubij ri tz'ibatel kan. 16 Jak'a xa man konojel ta winaqi' ri yeniman ri utzilej ch'abel richin kolotajik, achi'el ri rutz'iban kan ri Isaías: ¿Achike ta k'a xtiniman re niqabij?, nicha'. 17 Richin nikikuquba' kik'u'x rik'in ri Cristo, nik'atzin chi nikak'axaj ri utzilej rutzijol ri nich'on chirij rija' y richin chi nikak'axaj k'o chi k'o jun ri nich'abalin chike. 18 ¿Kan qitzij kami chi ri nuwinaq judío man xkak'axaj ta? Ja', kan xkak'axaj-wi, roma chupan ri tz'ibatel kan, nubij: Kan chuwech k'a chijun ruwach'ulew niq'alajin-wi ri kitzijol rije'. Kan k'a pa ruk'isibel k'a chire re ruwach'ulew niq'alajin-wi, nicha'. 19 ¿Kan qitzij kami chi ri nuwinaq judío man ketaman ta ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios? Ja' kan ketaman-wi, roma chupan jun chike ri wuj ri e rutz'iban kan ri Moisés nunataj ri xubij ri Dios chire: Wakami k'a xtinben chiwe richin xtich'upu-ik'u'x roma yin kan janila utz xtinben rik'in jun tinamit ri xa man jun rejqalen chiwech rix; Xtinyek iwoyowal roma yin xtinya' ri wutzil pa ruwi' jun tinamit ri xa man jun ketaman chuwij yin, nicha'. 20 Jak'a kan más kow nich'on ri tz'ibatel kan roma ri Isaías, toq xubij ri Dios: Ri kan man jun bey in kikanon, ja rije' xe'ilo wichin. Ri man jun bey in kik'utun, chikiwech rije' xink'ut-wi-wi', nicha'. 21 Jak'a chikij ri nuwinaq judío nubij: Ronojel k'a q'ij xinya' ri nuq'a' pa kiwi' ri nutinamit ri man e nimey ta tzij, ri xa e beneq pa jun bey ri man utz ta, xa ja ri nikich'ob rije' ri nikiben, nicha'.

Romanos 11

1 ¿Kan qitzij kami chi ri Dios yeretzelaj ri ruwinaq judío? Man keri' ta, roma yin kan wilon ri rutzil ri Dios. Y yin kan in israelita-wi, in rijatzul kan ri Abraham, in richin kan ri tzobaj Benjamín. 2 Ri Dios man retzelan ta k'a kan ri rutinamit ri e rucha'on-pe ojer: ¿Man iwetaman ta k'a ri nubij chupan ri ruch'abel ri tz'ibatel kan, chirij ri Elías? Rija' xch'on rik'in ri Dios chikij ri ruwinaq judío, y xubij: 3 Xekiwulaj-el ri porobel akuchi niya'ox-wi aq'ij rat, y rik'in espada xekikamisaj ri e q'alajirisey ach'abel. Xaxe chik k'a yin ri xikolotej kan, y wakami yinkikanoj richin nikelesaj chuqa' ri nuk'aslen yin, xcha'. 4 ¿Y achike xubij ri Dios chire ri Elías? Ri Dios xubij: Yin e nuch'aron kan e 7,000 winaqi' aj-Israel ri man xexuke' ta chikiwech ri Baal ni man xkitz'ubaj ta, xcha' ri Dios. 5 Y keri' chuqa' wakami ek'o jujun chike ri qawinaq judío ri junan oj cha'on roma ri rutzil ri Dios. 6 Roj ri oj cha'on roma ri Dios, man oj cha'on ta roma ri jebel qabanobal. Roma wi ta keri', man ta nibix chi oj cha'on roma ri rutzil ri Dios. 7 Xa oj juba' ok chiqe roj judío ri oj cha'on, roma ri Dios xqil ri niqakanoj. Jak'a ri ch'aqa' chik qawinaq ri man e cha'on ta roma ri Dios man xkil ta; xa xkowirisex ri kánima. 8 Toqaqa chi'ik'u'x ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios: Ri Dios man ruya'on ta q'ij chike richin niq'ax chikiwech ri kiq'axan-pe. Kan achi'el xa ta e moyirineq y man ye'ak'ex ta. Keri' kibanon-pe, xcha'. 9 Y ri David rubin kan chuqa': Ri kinimaq'ij rije' richin yewa-ye'uk'ya', kan ta k'a xtik'atzin richin pajk'ibel chike, y richin nikitoj ri kimak. 10 Kan k'ate' ta k'a rije' xke'ok moy richin chi man yinkitzu' ta chik. Roma ta ri tijoj-poqonal, lukulik ta xtikiben y man ta xtik'is-el chikij, xcha'. 11 ¿Kan qitzij kami chi ri qawinaq, richin ta jantape' xetzaq pa ruq'a' ri etzelal roma ri pajk'ibel ri'? Man keri' ta. Ri Dios nrajo' chi nuk'asoj k'a jun itzel rayibel kik'in ri e nuwinaq chikij ri winaqi' man e judío ta, y roma ri' xusuj k'a chuqa' ri kolotajik chike. 12 Ri nuwinaq xemakun chuwech ri Dios, y roma ri' rija' xusuj ronojel ri rutzil chike ri ch'aqa' chik winaqi' chuwech re ruwach'ulew. Jak'a kan más urtisanik ri xtipe toq ri nuwinaq xtitzolin-pe kik'u'x rik'in ri Dios. 13 Y k'o k'a chuqa' ri ninwajo' ninbij chiwe rix ri man ix judío ta: Yin in jun taqon-pe roma ri Cristo chiwe rix, y kan ninya-wi k'a ruq'ij ri nusamaj. 14 Y rik'in re' ninwajo' k'a nink'asoj jun itzel rayibel kik'in ri nuwinaq chiwij rix richin yekolotej ta. 15 Roma ri winaqi' ri man e judío ta kan xk'an kiwech roma ri Dios, y jare' ri xpe toq ri Dios xerumalij kan ri nuwinaq judío. Jak'a más k'a ri utzil ri xkepe toq ri nuwinaq xtik'an chik kiwech roma ri Dios, achi'el toq nik'astej-pe jun kamineq. 16 Xa kan e achi'el k'a ri nabey sipanik ri nel chire ri ke'en ri richin ri kaxlan-wey ri nikiya' chire ri Dios. Roma ri nabey chire ri ke'en ri' kan loq'olej wi, keri' chuqa' ri ch'aqa' chik ke'en. Y wi ta jun wineq nusuj jun ruxe' che' chire ri Dios, xa kan ronojel ri ruq'a' ri che' ri' nok loq'olej richin ri Dios. 17 K'o k'a jun q'ij xtik k'a jun che' richin oliwo. Chirij ri' xelesex-el jun ruq'a'. Chuqa' xtun-apo jun ti ruq'a-che' oliwo ri xa choj k'iyineq-pe pa juyu'. Ri nuwinaq judío kan e achi'el ri ruq'a-che' ri xelesex-el. Y rix ri man ix judío ta xa ix achi'el ri ti ruq'a-che' ri' ri xtun-apo pa kik'exel rije'. Xixtun-apo rik'in ri che' oliwo y k'iy utzil nik'ul. 18 Jak'a man ruk'amon ta chi ninimirisaj-iwi' rix y niqasaj kiq'ij ri nuwinaq ri xe'elesex-el, roma rix iwetaman chi man ja ta ri ruq'a' ri che' ri e chapayon richin ri ruxe', xa ja ri ruxe' ri chapayon kichin ri ruq'a' ri che'. 19 Y rik'in juba' rix nich'ob: Roj kan ruk'amon chi niqanimirisaj-qi', roma ek'o ruq'a' ri che' ri xejoq'-el, richin chi ja roj ri xojtun kan pa kik'exel rije', yixcha' ta qa. 20 Jak'a rije' roma ri man xkinimaj ta ri Dios, roma ri' toq xe'elesex-el. Y rix xaxe roma ikuquban ik'u'x rik'in ri Dios toq ixk'o kan pa kik'exel. Roma ri' man ruk'amon ta chi ninimirisaj-iwi'. Xa tixibij-iwi'. 21 Rix iwetaman chi ri Dios man xerukuy ta ri nuwinaq judío. Xa xerelesaj-el, stape' rije' kan e ruq'a' wi ri che' ri'. Wi keri' xuben kik'in rije', chuqa' rix man xkixrukuy ta roma rix xa ix achi'el ri ruq'a-che' ri richin ri k'echelaj. 22 Kan tiwetamaj k'a chi ri Dios janila najowan, jak'a chuqa' kan nuya' rutojbalil ri mak. Ri nuwinaq ri e tzaqineq chupan ri kimak, kan xkik'ul ri rutojbalil ri kimak. Y rix kan ix uk'uan k'a chupan ri rutzil ri Dios. Roma ri' kan nik'atzin chi rix kan yixk'oje' chupan ri utzil ri'. Roma wi man xtiben ta keri', rix chuqa' yixelesex-el. 23 Y wi ri nuwinaq nikichop nikinimaj chik, kan xtik'amer chik kiwech jun bey, roma ri Dios kan k'o uchuq'a' rik'in richin nujel ri kik'aslen. 24 Rix kan ix achi'el k'a ruq'a' jun oliwo ri richin ri k'echelaj. Jak'a xixelesex-pe rik'in ri che' ri' y xixtun-apo rik'in ri oliwo ri tikon, stape' man ix richin ta ri che' ri'. Y wi keri' xban chiwe rix, k'a ta la' chik k'a ri nuwinaq judío chi man ta xketun chik jun bey rik'in ri che' tikon; roma rije' kan e richin wi ri che' ri'. 25 Wach'alal, yin ninwajo' chi rix iwetaman ta re k'a juba' tuq'alajirisaj ri Dios, richin man xa tina-iwi' iyon rix chi janila iq'ij. Y ri nuwinaq judío ri kowirineq ri kánima y man nikajo' ta nikinimaj ri Dios, keri' xkek'oje', k'a toq xkekolotej na ri man e judío ta. 26 K'ari' toq ri nuwinaq judío kan xkekolotej chik, achi'el nubij ri ruch'abel ri Dios: Ri kolonel xtel-pe chiri' pa Sión, y xtrelesaj-el ri etzelal chikikojol ri e rijatzul kan ri Jacob. 27 Yin kan xtinben jun jikibel-tzij kik'in toq xtinkuy ri kimak, nicha'. 28 Ek'o nuwinaq judío ri niketzelaj ri Dios, roma man kiniman ta ri utzilej ch'abel richin kolotajik. Y roma k'a man kiniman ta, ri Dios xuya' ri ruch'abel chiwe rix ri man ix judío ta. Jak'a kan k'a yerajo' na ri nuwinaq, roma e rucha'on y roma chuqa' ri rutzil ri xusuj chike ri ojer taq qati't-qamama'. 29 Roma toq ri Dios nuya', kan man nrelesaj ta chik. Y toq nroyoj ri rutinamit, kan man nutzolij ta ri' chirij. 30 Toq rubanon kan, rix ri man ix judío ta man iniman ta rutzij ri Dios. Jak'a toq ri nuwinaq judío xkiya' kan ri Dios, rija' xusuj ri rutzil chiwe rix, y rix xik'ul. 31 Rix ri ojer kan man ix nimey ta tzij, jak'a re wakami xik'ul yan ri rutzil ri Dios. Keri' chuqa' ri nuwinaq ri man kiniman ta ri Dios, jak'a xtapon ri q'ij toq rije' xtikik'ul ri rutzil ri Dios. 32 Ri Dios kan nuq'alajirisaj k'a chi konojel winaqi' oj aj-maki'; jak'a nrajo' nusuj ri rutzil chiqe qonojel. 33 Ri Dios kan janila wi na'oj, beyomel y etamabel k'o rik'in. Roj kan man niq'ax ta chiqawech ri ruch'obonik, y man niq'ax ta chuqa' chiqawech ri rubey. 34 ¿K'o kami jun wineq ri q'axineq chuwech ri achike nuch'ob ri Dios? ¿O k'o kami jun ri tikirineq rubin chire ri Dios ri ruk'amon chi nuben? 35 ¿K'o kami jun wineq ri nabey ruya'on ta jun sipanik chire ri Dios, richin chi rija' kan nuya-pe ri rajel-ruk'exel chire? 36 Roma ja rija' ri xbanon ronojel. Kan rik'in wi k'a rija' e peteneq-wi, y ronojel re xeruben, richin chi nikiya' ruq'ij-ruk'ojlen. Kan tinimirisex k'a ruq'ij ri Dios richin jantape'. Keri' ta k'a.

Romanos 12

1 Wach'alal, roma janila nim ri rutzil ri Dios ri rubanon qik'in, achi'el ri k'a juba' tiqanataj-qa, nink'utuj utzil chiwe chi tijacha' ri ik'aslen pa ruq'a' rija', achi'el jun kamelabel ri kan k'es, loq'olej y kan niqa' chuwech ri Dios. Keri' nik'atzin richin niya' ruq'ij. 2 Man titzeqelibej ri kik'aslen ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew. Xa kan tiya' q'ij chire ri Dios richin nujel ri ich'obonik, richin keri' kan tijalatej k'a chuqa' rubanik ri ik'aslen. Y keri' xtiwetamaj ri achike nrajo' ri Dios chi niqaben. Ri nrajo' rija': Ja ri utz, ri jebel y ri choj. 3 Ri Dios xuya' re jun samaj re' chuwe. Roma ri' ninbij chiwe chi'iwonojel: Man tiqana-qi' chi más yojtikir roj chuwech ri ruchilaben ri Dios chiqe. Kan nik'atzin chi niqaya' qejqalen chiqajujunal, achi'el ri jalajoj ruwech sipanik ri ruya'on chiqe, junan rik'in ri qakuqubabel-k'u'x rik'in rija'. 4 Ri qach'akul man xaxe ta jun rubanik, jak'a banon richin jalajoj ruwech samaj. 5 Y keri' chuqa' roj ri oj richin chik ri Cristo. Stape' oj k'iy y man junan ta ri qasamaj, man rik'in ri' jun qabanon rik'in ri Cristo, achi'el jun ch'akulaj. 6 Roma ri rutzil ri Dios, rija' xuya' jun sipanik chiqe richin yojsamej chiqajujunal. Roma ri', wi k'o ri nuq'alajirisaj ri Dios chiqe, kan tiqaq'alajirisaj k'a chike ri ch'aqa' chik rik'in ronojel qakuqubabel-k'u'x ri k'o qik'in. 7 Wi yojtikir yeqasamajij ri ch'aqa' chik, kan keqasamajij k'a. Wi yojtikir yojtijon, qojtijon k'a. 8 Wi yojtikir niqakuquba' kik'u'x ri ch'aqa' chik, tiqabana'. Wi yojtikir yeqato' rik'in ri qaméro, keqato' rik'in ronojel qánima. Wi ja roj ri yojuk'uan kichin, kan tiqatija' qaq'ij chi utz kik'uaxik niqaben. Wi kan yojtikir yeqato', kan keqato' k'a rik'in kikoten. 9 Kan kixajowan k'a rik'in ronojel iwánima. Tiwetzelaj ri man utz ta y tiwojqaj ri utz. 10 Kan tiwajowala-iwi' rik'in ronojel iwánima achi'el xa ta iwach'alal-iwi'. Y tich'obo' chi ri ch'aqa' chik qach'alal k'o más kiq'ij chiwech rix. 11 Kan kixok k'a mitij chubanik ri samaj y man kixq'oran, kan tisamajij ri Dios rik'in ronojel iwánima. 12 Tikikot ri iwánima roma iwoyoben ri utzil ri xtuya' ri Dios. Tikoch'o' ri tijoj-poqonal ri nik'owisaj, y kixch'on rik'in ri Dios beneq-ruwech. 13 Toq ek'o ch'aqa' qach'alal ri k'o nik'atzin chike, kan ke'ito'. Y wi ek'o qach'alal ri e aj juk'an chik, man kixkos richin nisuj chike richin ye'uxlan kan pan iwachoch y niya' ri nik'atzin chike. 14 Ri winaqi' ri ye'etzelan iwichin y nikiben chiwe chi nitej poqon, tik'utuj ri rutzil ri Dios pa kiwi', y man tik'utuj chi niqaqa ruk'ayewal pa kiwi'. 15 Kixkikot kik'in ri yekikot, y kixoq' kik'in ri ye'oq'. 16 Junan iwech tibana'. Man tinimirisaj-iwi'. Xa tiqasaj-iwi' y junan iwech tibana' kik'in ri winaqi' ri maneq kiq'ij. Y man tich'ob chi janila etamabel k'o iwik'in chikiwech ch'aqa' chik. 17 Wi k'o jun wineq ri k'o itzel nuben chiwe, man tiben itzel chire. Jantape' tik'uaj jun k'aslen utz chikiwech konojel winaqi'. 18 Man k'a tiben oyowal; xa titija' iq'ij chi nik'oje' uxlanibel-k'u'x iwik'in kik'in konojel winaqi'. 19 Rix ri yalan yixinwajo', ninbij k'a chiwe chi wi ek'o ri yebanon itzel chiwe, man tiben ruk'exel chike. Xa tiya' pa ruq'a' ri Dios, roma ja rija' ri xtiya'on rutojbalil ri itzel taq kibanobal, kan achi'el ri nubij ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan: Pa nuq'a' yin k'o-wi ri ruk'ayewal y ninya' rutojbalil chike ri yemakun, nicha'. 20 Y chuqa' nubij chi ruk'amon chi roj niqaya' ruway ri etzelanel qichin, y wi ta chaqi'j ruchi', ruk'amon richin niqaya' ruya'. Y wi niqaben keri' rik'in, ri etzelanel qichin xa xtiq'aq'er rupalej roma k'ix, nicha' ri ruch'abel ri Dios. 21 Man tiya' q'ij chi yixch'akatej roma ri itzel ri niban chiwe. Rix ja ri utz ri tibana', y jare' ri xtich'akon chirij ri itzel.

Romanos 13

1 Kan nik'atzin k'a chi qonojel yeqanimaj ri q'atoy taq tzij, roma konojel q'atoy taq tzij, roma ri Dios ek'o y ja rija' ri yoyon ri q'atbel-tzij pa kiq'a'. 2 Roma wi niqapaba-qi' chuwech ri q'atbel-tzij, nel chi tzij chi niqapaba-qi' chuwech ri wineq ri rucha'on ri Dios. Y wi ta keri' niqaben, qayon niqaya-qi' pa ruk'ayewal. 3 Jun q'atoy-tzij man nuya' ta ruk'ayewal pa kiwi' ri e utz; xaxe pa kiwi' ri e banoy etzelal. Wi niqajo' yojk'ase' chi utzil y man niqaxibij ta qi', tiqabana' k'a ri utz. Y utz xqojtz'et koma ri q'atoy taq tzij. 4 Roma rije' kan ja ri Dios ri e yoyon, richin yojkisamajij roj. Jak'a wi niqaben ri man utz ta, tiqaxibij-qi' chikiwech, roma ja rije' xkeya'on ruk'ayewal pa qawi'. Kan e ya'on-wi roma ri Dios richin nikiya' ruk'ayewal pa kiwi' ri e banoy taq etzelal. 5 Roma ri' nik'atzin chi keqanimaj ri e q'atoy taq tzij, roma ja ri qánima ri nibin chiqe chi ruk'amon chi yeqanimaj, y man xaxe ta richin chi man jun ruk'ayewal niqa' pa qawi'. 6 Kan tiqaya' ri k'o chi niqatoj chike, roma ja ri Dios yoyon ri samaj ri' chike. 7 Kan tiqatojo' k'a ri k'atzinel chi niqatoj; wi kuchuj, kan tiqaya' k'a ri kuchuj; kan qojpatanin k'a kik'in ri e q'atoy taq tzij. Ri winaqi' k'o kiq'ij, kan tiqaya' k'a kiq'ij. Ri nima'q taq winaqi', kan tiqabana' k'a chike chi e nima'q taq winaqi'. 8 Wi k'o ta qak'as kan tiqatojo', jak'a kan k'o jun chik ruwech k'as chiqij y ri' ja ri k'o chi niqajo-qi' qonojel. Roma ri nibanon keri' kan rutaqen ronojel ri nubij chupan ri rupixa' ri Dios. 9 Ri pixa' ri' nubij chi ri k'ulan taq winaqi' man tikikanoj-ki' richin yemakun, man k'a kixkamisan, man kixeleq', man titz'uk-tzij, man tirayij chi iwik'in ta rix k'o-wi ri k'o rik'in jun chik. Y k'o ch'aqa' chik chuqa' ri nubij. Jak'a k'o jun chik tzij ri numej ronojel re'. Y ri tzij ri' nubij: Kan tiwajo' ri iwachpochel, achi'el niwajo-qa-iwi' rix, xcha'. 10 Man jun wineq ri nrajo' chi ri rachpochel nuben ta itzel chire. Y roma ri' wi yojajowan, kan xqaben yan k'a ronojel ri nubij chupan ri pixa'. 11 Y ronojel re xinbij-qa, kan richin chi qojk'astej, roma qetaman chi noqaqa yan ri q'ij toq xqojkolotej-el. K'o yan k'a q'ij ri qakuquban-pe qak'u'x, y roma ri' yojtikir niqabij chi wakami más naqaj chik ojk'o-wi chire ri q'ij richin ri qakolotajik. 12 Ri q'equ'm niq'ax yan, y niq'alajin yan pe ri saqil. Roma ri', wi k'a k'o qamak ri niqaben pa taq q'equ'm, tiqaya' kan. Nik'atzin chi ja ri saqil ri nok qatobal, achi'el jun aj-labal toq nukusaj ri rutobal. 13 Roj ojk'o chik chupan ri saqil y roma ri' k'o chi niqak'uaj jun k'aslen utz. Man ruk'amon ta chi yojq'aber, ni yojbe pa taq nima-wa'in akuchi ri winaqi' man nikiq'et ta ki'. Man ruk'amon ta chi ri achi'a' y ri ixoqi' nikikanola-ki' richin yemakun; man jun k'a ruwech etzelal re kere' tiqaben. Man tik'oje' oyowal ni ri ch'upun-k'u'x chiqakojol. 14 Nik'atzin k'a chi jun tiqabana' rik'in ri ajaw Jesucristo, y man tiqach'ob niqaya' q'ij chike ri itzel taq rayinik.

Romanos 14

1 Ri qach'alal ri man kan ta kikuquban kik'u'x rik'in ri Cristo, nik'atzin chi yeqak'ul. Jak'a man keqak'ul xaxe richin niqaben oyowal kik'in roma ri kich'obonik. 2 Achi'el chirij ri ti'ij, roj kan kuqul qak'u'x chi utz niqatej ronojel, jak'a ek'o qach'alal ri man kan ta kikuquban kik'u'x rik'in ri Cristo, ri kuqul kik'u'x chi xaxe ri jalajoj ruwech ichaj ri utz yekitej. 3 Roj ri niqatej ronojel, man keqetzelaj ri qach'alal ri man nikitej ta ronojel. Y ri qach'alal ri' man tikibij chi man utz ta ri niqaben roj roma niqatej ronojel. Ri Dios oj ruk'ulun qonojel, wi niqatej o man niqatej ta ronojel. 4 Roma ri' man jun k'a tich'on itzel chirij jun chik qach'alal y nubij chi man utz ta ri rubanobal. Roma ri qach'alal ri' chuqa' rusamajel ri Dios. Y ja rija' ri nibin wi utz ri rubanobal o xa man utz ta. Y ri qach'alal ri' kan man xtitzaq ta, roma kan ja ri Dios ri nito'on richin. 5 Ek'o qach'alal ri yebin chi k'o q'ij ri k'o chi yechajix, y ri ch'aqa' chik q'ij xa man nik'atzin ta richin yechajix. Y ek'o qach'alal chuqa' ri yebin chi ronojel q'ij xa e junan. Jak'a ruk'amon chi tiqach'obo' jebel chiqajujunal achike niqaben. 6 Ek'o ri kan k'o q'ij ri yekichajij, y ek'o ri man jun q'ij ri yekichajij. Ek'o qach'alal ri nikitej ronojel, y keri' chuqa' ek'o ri man nikitej ta ronojel. Jak'a konojel rije' kere' nikiben richin nikiya' ruq'ij ri Dios, y yematioxin chire. 7 Man jun chiqe roj k'es roma nrajo' nik'ase', y man jun ri niken roma nrajo' niken. 8 Roma ri' rokik k'a k'o na qak'aslen chuwech re ruwach'ulew, rik'in ri qak'aslen kan niqaya' ruq'ij ri Dios. Y keri' chuqa' toq yojken, rik'in ri qakamik kan niqaya' ruq'ij ri Dios. 9 Ri Cristo kan xken y xk'astej richin chi xok qajaw, stape' k'a oj k'es na, o wi oj kaminaqi' chik el. 10 Roma ri' man ruk'amon ta chi niqaq'et-tzij pa ruwi' jun qach'alal. Y man utz ta chuqa' yojetzelan. Roma kan qonojel k'o chi yojapon chuwech ri Cristo richin nuq'et-tzij pa qawi'. 11 Toqaqa chi'ik'u'x ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan toq nubij: Xinjikiba' nutzij chi chinuwech yin xkexuke' konojel winaqi', y konojel xtikijikiba' kitzij pa nubi' yin, nicha'. 12 Y keri' niqatz'et chi napon-wi ri q'ij toq chiqajujunal xqojapon chuwech ri Dios. 13 Roma ri' man chik qojch'on itzel chirij jun qach'alal. Ri nik'atzin chi niqaben ja ri tiqatija' qaq'ij richin man niqaben chire jun qach'alal chi nitzaq o nimakun. 14 Yin wetaman y kuqul nuk'u'x rik'in ri ajaw Jesús chi kan man jun ri nitij xajan ta chuwech ri Dios. Jak'a wi chuwech jun qach'alal k'o ri xajan yetij, kan ke k'ari' chuwech rija' ri'. 15 Man tiqaben chire ri qach'alal ri man ronojel ta nutej chi nitzaq y numalij ruk'u'x roma ri niqatej roj, roma ri Cristo xken chuqa' roma ri qach'alal ri'. Wi keri' niqaben, niq'alajin chi xa man yojajowan ta. 16 Man tiqaya' q'ij chi yech'on itzel chiqij, stape' ruk'amon ri niqaben. 17 Roma, ri rajawaren ri Dios man wa'in y qumuj ta. Ri nik'atzin ja ri niqak'uaj jun k'aslen choj y k'o uxlanen y kikoten pa taq qánima roma k'o ri Loq'olej Espíritu qik'in. 18 Y wi rik'in re' niqasamajij ri Cristo, yojqa' k'a chuwech ri Dios y chuqa' chikiwech ri winaqi'. 19 Roma ri' tiqatija' k'a qaq'ij chi man jun ta oyowal chiqakojol y niqakuquba' ta qak'u'x chiqachibil-qi'. 20 Man tiqawulaj ri rusamaj ri Dios rik'in ronojel ri yeqatijla'. Kan qitzij wi chi ronojel utz yetij, jak'a man utz ta wi k'o jun qach'alal ri nitzaq roma nutz'et chi niqatej ronojel. 21 Man k'a tiqatej ti'ij, man tiqaqum vino, ni man tiqaben xabachike ri nuben chire jun qach'alal chi nitzaq y numalij ruk'u'x. 22 Más utz xaxe rat y ri Dios kixetaman ri achike nawajo' naben. Wi kan utz wi ronojel ri naben y wi keri' nubij ri awánima, jebel ruwa-aq'ij. 23 Jak'a wi xa ka'i' ak'u'x toq natej ronojel, xa kan yamakun. Roma xabachike k'a ri naben y xa ka'i' ak'u'x toq naben, kan yamakun.

Romanos 15

1 Roj ri kan qakuquban qak'u'x rik'in ri Cristo, nik'atzin chi yeqakoch' ri qach'alal ri man kan ta kikuquban kik'u'x rik'in ri Cristo. Man k'a tiqaben xaxe ri niqa' chiqawech roj. 2 Kan nik'atzin k'a chi tiqabana' ri niqa' chikiwech ri qach'alal, ri utz nuk'en-pe chike rije' y nukuquba' más kik'u'x. 3 Ri Cristo chuqa' man xuben ta xaxe ri xqa' chuwech rija'. Toqaqa chi'ik'u'x ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios: Ri itzel taq ch'abel ri yekibila' chawe richin k'ix kan chuwij k'a yin niqaqa-wi, nicha'. 4 Y ronojel ri ruch'abel ri Dios ri tz'iban kan ojer, e tz'ibatel kan richin chi k'o niqetamaj. Kan nuben-wi chiqe chi yojkoch'on y niqakuquba' más qak'u'x chiroyobexik ri rutzil ri Dios. 5 Ri Dios nuben ta k'a chiwe chi yixkoch'on y nikuquba' ik'u'x. Y ri nurayibel yin chiwe rix, chi ri Dios nuben ta chiwe chi kan junan ta iwech rokik nitzeqelibej ri Cristo Jesús. 6 Y keri', jantape' ta k'a junan iwech niya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios ri rutata' ri qajaw Jesucristo. 7 Y rix richin k'a chuqa' niya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios, tibana' achi'el ri xuben ri Cristo; rija' xixruk'ul. Keri' chuqa' rix kan tik'ulu' k'a iwi' y tiwajowala-iwi'. 8 Keri' ninbij chiwe, roma ri Cristo xpe richin xojruto' qonojel roj judío, richin xuk'ut chiqawech chi ri Dios kan nuben-wi achi'el ri xubij chike ri ojer taq qati't-qamama'. 9 Y xpe chuqa' richin chi ri man e judío ta nikiya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios roma ri rutzil. Toqaqa chi'ik'u'x ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios, ri tz'ibatel kan: Roma ri' yin kan xtinya' ruq'ij chikikojol ri winaqi' ri man nikitzeqelibej ta rija'. Y roma ri' kan xtinbixaj k'a ri rubi', nicha'. 10 Y nubij chuqa': Rix, ch'aqa' chik tinamit, kixkikot k'a qik'in roj ri ruwinaq ri Dios, nicha'. 11 Y juk'an chik nubij: Tinimirisaj ruq'ij ri Jehová, chi'iwonojel rix winaqi' richin chijun ruwach'ulew. chi'iwonojel rix tinamit, kan tiya' k'a ruq'ij, nicha'. 12 Y ri Isaías rutz'iban kan chuqa': K'o jun riy-rumam ri Isaí xtik'oje', y xtok q'atoy-tzij pa kiwi' ri man e judío ta, y ri winaqi' ri' kan xtikoyobej k'a chi nikil utzil rik'in, nicha'. 13 Ri Dios nuben k'a chiwe chi jantape' kuqul-apo ik'u'x rik'in. Y ri nurayibel yin chiwe rix, chi rija' nunojisaj ta ri iwánima rik'in ronojel kikoten y uxlanen roma ri kuqubabel-ik'u'x. Richin keri' xkixruto' ta rik'in ri ruchuq'a' ri Loq'olej Espíritu, richin chi kan kuqul ik'u'x niwoyobej ri rutzil ri Dios. 14 Wach'alal, yin wetaman chi kan utz wi ri ik'aslen, chi kan ix nojineq rik'in etamabel y chuqa' yixtikir ye'itijoj ri qach'alal. 15 Kan k'o k'a tijonik ri xk'atzin chi xinnataj chiwe, y roma ri' man xinpoqonaj ta xintz'ibaj chiwe. Roma ri rutzil ri Dios ri ruya'on chuwe, 16 rubanon chi xinok rusamajel ri Jesucristo achi'el jun sacerdote richin nintzijoj ri utzilej ruch'abel richin kolotajik chike ri winaqi' ri man e judío ta. Y keri' rije' xke'ok achi'el jun sipanik chire ri Dios. Y re' kan nuk'awomaj-wi ri Dios roma ri Loq'olej Espíritu. 17 Ri nusamaj ri ruya'on ri Dios, kan nuben k'a chuwe chi jantape' yikikot rik'in ri Cristo Jesús. 18 Y yin xaxe nintzijoj achike rubanik toq ri Cristo irukusan richin ninch'abalij y yisamej chikikojol ri man e judío ta richin nikinimaj rija'. 19 Y xekitz'et k'a chuqa' ri meyel taq banobel ri xenben roma ri Loq'olej Espíritu. Yin kan xintzijoj yan k'a ri utzilej ch'abel richin kolotajik; nitiker-el pa Jerusalem y xapon yan k'a pa tinamit Iliria. 20 Keri' ninben richin ninq'alajirisaj ri utzilej ch'abel richin kolotajik ri akuchi man ak'axan ta. Richin keri' man ninben ta el jun samaj ri akuchi xa chapon chik el koma ch'aqa' chik. 21 Y toq kere' ninben, kan nibanatej k'a achi'el ri tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios ri nubij: Xtikitz'et ri man jun bey bin chike, y xtiq'ax chikiwech ri man jun bey e kak'axan, nicha'. 22 Roma k'a ri samaj richin rutzijoxik ri ruch'abel ri Dios, roma ri' man in tikirineq ta in apowineq iwik'in. 23 Jak'a re wakami xink'is yan ri nusamaj, y man jun chik akuchi yibe-wi. Roma ri' kan xkinapon k'a iwik'in, roma k'iy yan juna' wajowan chi yinapon ta iwik'in. 24 Nuch'obon chi ja toq xkibe pan Espa na, jari' toq xkiq'ax-el iwik'in. Ninwajo' k'a yik'oje-el jun ka'i-oxi' q'ij iwik'in, richin chi rix niya' kikoten pa wánima, y chuqa' ninwajo' chi niya' ta chuwe ri nik'atzin richin ri nubey. 25 Jak'a re wakami yibe pa Jerusalem richin yenbento' ri qach'alal ri ek'o chiri'. 26 Roma ri qach'alal ri ek'o wawe' pa Macedonia y ri Acaya xketamaj chi ri qach'alal ri ek'o pa Jerusalem, man jun k'o kik'in. Roma ri' xalex pa kánima chi nikiben jun sipanik richin yekito'. 27 Y kan yalan k'a ruk'amon richin nikiben keri', roma rije' achi'el xa ta k'o kik'as qik'in roj ri judío. Roma ja roj ri xojtzijon ri ruch'abel ri Dios chike, y roma ri' ruk'amon chi rije' yekito' juba' ri qawinaq ri man jun k'o kik'in. 28 Y toq nujachon chik k'a kan ri sipanik ri', k'ari' xkibe pan Espa na, y jari' toq xkiq'ax-el iwik'in rix. 29 Y wetaman chi toq xkinapon iwik'in, kan nim wi ri utzil xtik'ul roma ri utzilej ruch'abel ri Cristo ri xtink'uaj chiwe. 30 Wach'alal, ri Loq'olej Espíritu kan ruya'on ajowabel pa taq qánima. Roma ri', pa rubi' ri qajaw Jesucristo, yin nink'utuj utzil chiwe chi rik'in ronojel iwánima xkixch'on ta rik'in ri Dios pa nuwi', 31 chi man ta xkiqaqa pa kiq'a' ri winaqi' ri man kiniman ta ri Jesucristo ri chiri' pa Judea. Y chuqa' xtik'utuj ta chire ri Dios chi ri qach'alal ri ek'o pa tinamit Jerusalem jebel ta ruk'ulik xtikiben chire ri sipanik ri xtinjech chike. 32 Y keri', xtikikot ta ri wánima toq xkinapon iwik'in, wi keri' ri rurayibel ri Dios; y k'ari' xkinuxlan ta el juba' iwik'in. 33 Ri nurayibel yin chiwe rix chi ri Dios ri niya'on uxlanibel-k'u'x, xtik'oje' iwik'in chi'iwonojel. Keri' ta k'a.

Romanos 16

1 Y ninchilabej k'a el chiwe ri qach'alal Febe, roma rija' jun ixoq rusamajel ri Dios chikikojol ri molaj qach'alal ri ek'o pa tinamit Cencreas. 2 Roma ri' tik'ulu' jebel y kan keri' ruk'amon chi niben rix qach'alal chike ri jun chuqa' kibanon rik'in ri Dios, ninwajo' k'a chi xtito' ta ri qach'alal Febe rik'in ri nik'atzin chire; roma rija' e ruto'on e k'iy y keri' chuqa' rubanon wik'in yin. 3 Tiya' rutzil-kiwech ri qach'alal Prisca y ri Áquila, ri junan xojsamej kik'in pa rusamaj ri Cristo Jesús. 4 Rije' xek'oje' k'a chuwi kamik chinukolik yin, y yin janila ninmatioxij chike. Y keri' chuqa' konojel ri molaj qach'alal ri man e judío ta, kan nikimatioxij chuqa' chike roma ri xkiben woma yin. 5 Y tiya' chuqa' rutzil-kiwech ri molaj qach'alal ri nikimol-ki' pa kachoch ri ka'i' qach'alal ri'. Y keri' chuqa' tiya' rutzil-ruwech ri qach'alal Epéneto ri janila ninwajo'. Ja rija' ri nabey xkuquban ruk'u'x rik'in ri Cristo pan Acaya. 6 Tiya' rutzil-ruwech ri qach'alal María. Rija' janila samajineq chi'ikojol. 7 Tiya' chuqa' rutzil-kiwech ri qach'alal Andrónico y Junias, ri kan e nuwinaq-wi, y junan xojk'oje' kik'in pa cárcel. Rije' kikuquban chik kik'u'x rik'in ri Cristo toq yin man jani tinkuquba' nuk'u'x. Y rije' kan jebel wi chuqa' e tz'eton koma ri ch'aqa' chik ri e taqon roma ri Cristo. 8 Tiya' rutzil-ruwech ri qach'alal Ampliato. Yin kan janila ninwajo' rija' roma rija' kan qach'alal-wi. 9 Tiya' rutzil-ruwech ri qach'alal Urbano. Rik'in rija' junan xojsamej pa rusamaj ri Cristo Jesús. Y tiya' chuqa' rutzil-ruwech ri qach'alal Estaquis, ri yalan ninwajo'. 10 Tiya' rutzil-ruwech ri qach'alal Apeles. Rija' kan niq'alajin chi kuqul ruk'u'x rik'in ri Cristo. Tiya' rutzil-kiwech ri qach'alal ri aj pa rachoch ri Aristóbulo. 11 Tiya' rutzil-ruwech ri qach'alal Herodión, ri kan nuwinaq-wi. Tiya' rutzil-kiwech ri aj pa rachoch ri Narciso, ri kikuquban chik kik'u'x rik'in ri Dios. 12 Tiya' rutzil-kiwech ri qach'alal Trifena y ri Trifosa, ri e rusamajela' ri Dios. Tiya' rutzil-ruwech ri qach'alal Pérside, rija' janila samajineq pa rusamaj ri Dios. 13 Tiya' rutzil-ruwech ri qach'alal Rufo. Rija' chuqa' cha'on roma ri Dios. Y tiya' chuqa' rutzil-ruwech ri rute', ri kan achi'el chuqa' nte' ninna' yin. 14 Tiya' rutzil-kiwech ri qach'alal Asíncrito, ri Flegonte, ri Hermes, ri Patrobas, ri Hermas y ri qach'alal ri ek'o kik'in. 15 Tiya' rutzil-kiwech ri qach'alal Filólogo, ri Julia, ri Nereo y ri rana' y chuqa' ri Olimpas y ri qach'alal ri ek'o kik'in. 16 Y chuqa' ninbij chiwe chi tiq'ejela' k'a iwi' chi'iwonojel rik'in jun nim ajowabel y rik'in jun loq'olej tz'ubanik. Y tik'ulu' k'a ri rutzil-iwech ri nikiteq-el konojel ri molaj qach'alal pa taq tinamit ri ek'o ke taq re'. 17 Wach'alal, ninchilabej k'a chiwe chi tichajij-iwi', roma ek'o winaqi' ri xa yekich'arala' ri qach'alal, y nikiben chike chi yetzaq, roma xa jun wi chik tijonik ri kik'uan y janila yech'on chirij ri qitzij tijonik ri ik'uan rix. Ri winaqi' ri yebanon keri' xa tich'ara-iwi' kik'in. 18 Roma rije' man ja ta ri rusamaj ri qajaw Jesucristo ri nikiben, xa ja ri nikajo' rije' ri nikiben. Rije' jebel taq ch'abel k'a ri yekibila' y roma ri' yalan utz nikak'axaj ri qach'alal ri man nikich'ob ta rij jebel, y chi'anin yeq'olotej-el pa kiq'a'. 19 Jak'a rix, konojel ketaman chik chi kan ninimaj-wi rutzij ri Dios, y yin yalan nikikot ri wánima roma ri'. Chuqa' ninwajo' chi tiwetamaj nik'oje' ina'oj chubanik ri utz y man chubanik ta ri etzelal. 20 Ja ri Dios niya'on uxlanen pa taq iwánima. Y rija' xtuben yan chiwe chi yixch'akon chirij ri Satanás. Y ja ta k'a ri rutzil ri qajaw Jesucristo xtik'oje' iwik'in, xcha' ri Pablo. 21 Ri qach'alal Timoteo nuteq-el rutzil-iwech. Rija' qachibilan-qi' pa rusamaj ri Dios. Nikiteq-el chuqa' rutzil-iwech ri qach'alal Lucio, ri Jasón y ri Sosípatro, rije' kan e nuwinaq-wi. 22 Y yin Tercio, ri yitz'iban-el ri ruch'abel ri qach'alal Pablo, ninteq-el rutzil-iwech pa rubi' ri Dios. 23 Ri qach'alal Gayo nuteq-el rutzil-iwech. Wakami pa rachoch rija' ink'o-wi, y wawe' chuqa' yepe-wi ri molaj qach'alal. Ri qach'alal Erasto nuteq-el rutzil-iwech. Ja rija' ri yakol méro richin re tinamit re'. Y keri' chuqa' nuteq-el rutzil-iwech ri qach'alal Cuarto. 24 [Ri rutzil ri qajaw Jesucristo xtik'oje' ta k'a iwik'in chi'iwonojel.] Keri' ta k'a. 25 Tiya' k'a ruq'ij ri Dios, roma xaxe rija' ri nitikir nibanon chiwe chi más nikuquba' ik'u'x rik'in. Keri' nubij ri utzilej ch'abel richin kolotajik, ri ruch'abel ri Jesucristo ri nintzijoj yin. Re ch'abel re' man kan ta q'alajirisan-pe roma ri Dios, xa k'a ja re q'ij re' ri xuq'alajirisaj jebel. 26 Wakami xq'alajirisex yan k'a, y roma ri' toq niq'ax chiqawech ri e tz'iban kan koma ri q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri xek'oje' ojer kan. Ri Dios ri k'o richin jantape', rubin kan chi titzijox chike konojel tzobaj winaqi', y jari' ri najin wakami, richin chi tikikuquba' kik'u'x rik'in rija' y tikinimaj ri rutzij. 27 Xaxe jun Dios k'o y rik'in rija' k'o-wi ronojel etamabel. Tiqaya' k'a ruq'ij-ruk'ojlen rija' richin jantape'. Xaxe roma ri Jesucristo yojtikir niqaya' ruq'ij ri Dios. Kan keri' ta k'a.

1 Corintios 1

1 Yin Pablo, xinoyox k'a richin xinok jun taqon roma ri Cristo Jesús, roma keri' ri rurayibel ri Dios. Yin wachibilan ri qach'alal Sóstenes, 2 ninben-el re wuj re' chiwe rix molaj qach'alal ri ixk'o pa tinamit Corinto, ri ix oyon richin yixok loq'olej roma ri rusamaj ri Cristo. Rix wach'alal xixoyox roma ri Dios richin xixch'ajch'ojirisex, achi'el xuben kik'in ri ch'aqa' chik ri nikiya' ruq'ij ri qajaw Jesucristo ri ek'o pa ch'aqa' chik tinamit. Kan ja rija' k'a ri qajaw qonojel roj ri qakuquban qak'u'x rik'in. 3 Y ja ta k'a ri utzil y ri uxlanen ri peteneq rik'in ri qatata' Dios y ri ajaw Jesucristo xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel. 4 Yin kan jantape' k'a ninmatioxij chire ri Dios iwoma rix, roma ri rutzil ri ruya'on chiwe roma ri Cristo Jesús. 5 - 6 Ri xq'alajirisex chiwe chirij ri Cristo kan xjike' chi'ikojol rix rik'in uchuq'a'. Roma ri', ri Dios xuben chiwe roma ri Cristo chi xixbeyomer rik'in na'oj y jebel taq ch'abel. 7 Xujikiba' chi'ikojol rix richin chi ronojel ri sipanik ri nuya' k'o ta chik iwik'in, rokik iwoyoben-apo ri q'ij toq ri qajaw Jesucristo xtipe chik jun bey. 8 Y rija' kan xkixruto-apo k'a toq xtapon ri ruk'isibel taq q'ij richin chi man jun mak nilitej pa taq ik'aslen toq xtapon ri q'ij chi xtitzolej chik pe ri qajaw Jesucristo. 9 Y kan xkixruto-wi, roma ri Dios kan nuben-wi ronojel ri e rubin, roma ja rija' ri xoyon qichin richin chi junan qawech nuben rik'in ri qajaw Jesucristo. 10 Wach'alal, pa rubi' k'a ri qajaw Jesucristo nink'utuj utzil chiwe, chi junan iwech tibana'. Man kepe itzel taq ch'obonik iwik'in richin nich'arala-iwi'. Pa ruk'exel chi keri', kan junan ta ch'obonik ri xtik'oje' iwik'in. 11 Roma xtzijox chuwe koma ri e aj pa rachoch ri Cloe, chi rix k'o oyowal chi'ikojol 12 Rije' xkitzijoj k'a chuwe chi rix ich'aralon-iwi'; chi ek'o ri kan kibanon chi ja yin ri nikajo' yinkitzeqelibej, ek'o ja ri qach'alal Apolos, ek'o ja ri qach'alal Pedro, y ek'o ja ri Cristo ri nikajo' nikitzeqelibej. 13 ¿Ruch'aron kami ri' ri Cristo? ¿Ja kami yin Pablo ri xikamisex chuwech cruz iwoma rix? ¿Pa nubi' kami yin xqasex ya' pan iwi' retal chi yinitzeqelibej? 14 Yin yimatioxin chire ri Dios roma maneq nuqasan ya' pan iwi' rix, xaxe k'a ri qach'alal Crispo y ri qach'alal Gayo. 15 Roma ri' man jun xtitikir xtibin chi yin xinqasaj ya' pa ruwi' richin xok ta tzeqelibey wichin. 16 Chuqa' xinqasaj ya' pa ruwi' ri Estéfanas y ri e aj pa rachoch. Y man noqaqa ta chinuk'u'x wi k'a ek'o ch'aqa' chik 17 Keri', ri Cristo xiruya' pa rusamaj richin nintzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik, y man richin ta ninqasaj ya' pan iwi'. Man ninkusaj ta k'a nima'q taq ch'abel richin chi ri rutzijoxik ri rukamik ri Cristo chuwech ri cruz k'o ruchuq'a', y man ja ta ri nuch'abel yin. 18 Ri tijonik pa ruwi' ri rukamik ri Cristo chuwech ri cruz, kan uchuq'a' ri nipe rik'in ri Dios chiqe roj ri qachapon bey richin kolotajik. Jak'a ri winaqi' ri xa pa tojbel-mak kichapon bey, chike rije', ri tijonik ri' xa ch'ujerik. 19 Roma kere' ri tz'ibatel kan: Yin xtinben chi xtik'is ri na'oj ri k'o kik'in ri winaqi' ri e aj-na'oj. chuqa' xtinben chi kan xtik'is ri nojibel ri k'o kik'in ri winaqi' ri yenojin jebel, nicha'. 20 Wi keri', ¿akuchi k'a ek'o-wi ri etamanela' y ri tijonela'? Y ¿akuchi k'a ek'o-wi ri jebel yetikir yech'on pa ruwi' re etamabel richin re ruwach'ulew? Roma ri Dios rubanon chire ri etamabel richin re ruwach'ulew chi xa jun ch'ujerik. 21 Ri Dios rik'in ri na'oj ri k'o rik'in, roma ri' man xucha' ta ri etamabel richin re ruwach'ulew richin chi rik'in ri' ri winaqi' niketamaj ta ruwech rija'. Ri Dios xuch'ob nukusaj ri rutzijol, ri nich'on chirij ri rukamik ri Cristo richin yerukol ri winaqi' ri nikikuquba' kik'u'x rik'in, stape' re rutzijol re' xa kan ch'ujerik chikiwech ri ch'aqa' chik. 22 Ri nuwinaq judío nikik'utuj chi k'o ta meyel taq banobel richin retal ri yebanatej, y ri winaqi' griego nikikanoj na'oj. 23 Jak'a roj, kan ja ri Cristo ri xkamisex chuwech ri cruz ri niqatzijoj. Y ri' xa nuben k'a chike ri nuwinaq judío chi itzel nikina' roma man utz ta nikak'axaj, y chikiwech k'a ri man e judío ta xa ch'ujerik. 24 Jak'a roj ri xojoyox roma ri Dios richin xojrukol, chi judío y man judío ta, kan qetaman chi rik'in ri Cristo niq'alajin ri uchuq'a' y ri na'oj richin ri Dios. 25 Ri nikitz'et ri winaqi' chi achi'el jun ch'ujerik richin ri Dios, kan más k'a na'oj chuwech ri kina'oj konojel ri winaqi'. Y keri' chuqa' ri nikitz'et ri winaqi' chi achi'el xa ta maneq ok ruchuq'a'; ri' kan más k'a nim chuwech ri kuchuq'a' konojel ri winaqi'. 26 Wach'alal kan toqaqa k'a chi'ik'u'x chi rix xixcha'ox roma ri Dios, stape' man ix k'iy ta ri k'o etamabel iwik'in, maneq uchuq'a' pan iq'a' y maneq ok iq'ij. 27 Man rik'in ri' ri Dios xixrucha', stape' ri winaqi' nikitz'et chi man jun etamabel k'o iwik'in. Keri' xuben chiwe richin chi yek'ixbitej ri nikibananej chi ri e aj-na'oj. Xixrucha' chuqa' stape' chikiwech ri winaqi' maneq ok uchuq'a' pan iq'a', richin chi yek'ixbitej ri k'o janila uchuq'a' pa kiq'a'. 28 Ri Dios xixrucha' rix ri maneq iq'ij y yixetzelex koma ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew. Keri' xuben richin chi ri k'o janila kiq'ij wawe' chuwech re ruwach'ulew, xa man jun kejqalen nuben. 29 Ri Dios keri' xuben richin chi man jun wineq ri xtunimirisaj ta ri' chuwech. 30 Jak'a xuben chiqe roj chi jun qabanon rik'in ri Cristo Jesús. Ri na'oj richin ri Dios xpe qik'in roj roma ri Cristo. Chuqa' xuben chi roma rija' man jun qamak yojk'ulun chuwech, oj ch'aron chik richin rija' y oj kolotajineq chik. 31 Y keri' achi'el ri tz'ibatel kan toq nubij: Ri nrajo' nunimirisaj-ri', tubana' k'a xaxe roma ri rubanon ri Dios rik'in, nicha'.

1 Corintios 2

1 Wach'alal, yin toq xinapon iwik'in, man rik'in ta na'oj richin re ruwach'ulew xintzijoj ri ruch'abel ri Dios chiwe, ni man rik'in ta chuqa' jebel taq ch'abel. 2 Roma yin kan nubin-wi pa wánima chi toq xkinapon iwik'in, kan xaxe ri Jesucristo y ri rukamik ri xtintzijoj chiwe. 3 Roma ri' toq xik'oje' iwik'in, xinna' chi ri pa nuyonil-qa yin man jun yitikir ninben. Xa janila xinxibij-wi' y xibaybot. 4 Y toq xintzijoj ri ruch'abel ri Dios chiwe, kan man k'a xinkusaj ta ri na'oj richin jun wineq, ni man xinkusaj ta chuqa' jebel taq ch'abel. Xa kan ja ri Loq'olej Espíritu y ri ruchuq'a' ri Dios ri xsamej wik'in. 5 Richin keri' toq rix nikuquba' ik'u'x rik'in ri Dios, kan tiq'alajin-wi chi ja ri ruchuq'a' ri Dios ri nibanon keri' chiwe, y man ja ta ri na'oj ri k'o rik'in jun wineq. 6 Man rik'in ri', roj kan k'o-wi na'oj niqak'ut chikiwech ri qach'alal ri kan e k'iyineq chik chupan ri kik'aslen rik'in ri Dios; jun na'oj ri man richin ta re ruwach'ulew, ni man kichin ta chuqa' winaqi' ri nima'q kiq'ij; ri xa xtapon ri q'ij toq xkek'is. 7 Jak'a ri na'oj ri niqak'ut roj chikiwech ri qach'alal, ja ri richin ri Dios; na'oj ri man jun bey q'alajirisan ta pe jebel, y kan ewatel-wi-pe. Jare' k'a ri xq'alajirisex chupan re qaq'ijul roj. Y kan k'a man jani k'o ta re ruwach'ulew re' toq ri Dios xuch'ob yan chi xtik'oje' qaq'ij roj. 8 Y re na'oj re' kan man xq'ax ta k'a chikiwech ri winaqi' ri k'o kuchuq'a' y kiq'ij chuwech re ruwach'ulew, roma wi ta xq'ax chikiwech, chi'anin ta xkitz'et y xketamaj ta ruwech ri Cristo ri ajaw, ri kan k'o ruq'ij-ruk'ojlen, y man ta xkikamisaj. 9 Kan achi'el ri tz'ibatel kan toq nubij: Man jun k'a tz'eteyon, ni ak'axayon ri xtibanatej. Man jun ch'oboyon ta juba' pa ruwi' ri xtuya' ri Dios chike ri ye'ajowan richin, nicha'. 10 Jak'a ri Dios xuq'alajirisaj ronojel re' chiqawech roj rik'in ri Loq'olej Espíritu. Ri Loq'olej Espíritu kan retaman-wi ronojel, y kan retaman ri nimalej ruch'obonik ri Dios. 11 ¿K'o kami jun wineq ri etamayon achike nuch'ob jun chik wineq? Man jun. Xaxe ri ránima rija' ri etamayon achike nuch'ob. Y keri' chuqa' man jun etamayon ri ruch'obonik ri Dios, xa kan xaxe ri ru-Espíritu-qa rija'. 12 Y roj ja ri Espíritu ri' qak'ulun, richin nuq'alajirisaj chiqawech ri ruch'obonik ri Dios, y man ja ta ri ch'obonik richin re ruwach'ulew. Ja ri Dios ri yoyon ri Espíritu ri' chiqe, richin chi niqetamaj roj ri nuya-pe ri Dios chiqe. 13 Roma ri' toq niqabij ronojel re' chike ri qach'alal ri kan e uk'uan-wi roma ri Loq'olej Espíritu, man yeqakusaj ta ch'abel ri e peteneq rik'in na'oj richin jun wineq. Xa kan yeqakusaj ch'abel ri e peteneq rik'in ri Loq'olej Espíritu, richin chi yeqabij ri yeruk'ut rija' chiqawech. 14 Ri winaqi' ri man k'o ta ri Loq'olej Espíritu richin ri Dios kik'in, man niq'ax ta chikiwech ri tijonik ri e peteneq rik'in rija'. Chikiwech rije' xa kan man jun rejqalen, roma xaxe ri k'o ri Loq'olej Espíritu qik'in, ri niq'ax chiqawech y qetaman ri tijonik ri'. 15 Roj ri oj uk'uan roma ri Loq'olej Espíritu yojtikir niqabij ri achike k'o rejqalen y achike ri man jun rejqalen. Jak'a man jun wineq ri xtitikir xtibin wi roj k'o qejqalen o maneq. 16 Roma tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios chi man jun achoq chuwech niq'ax-wi ri nuch'ob ri Dios. Y man jun nitikir nipixaban richin. Jak'a roj kan k'o chik ruch'obonik ri Cristo qik'in.

1 Corintios 3

1 Man rik'in ri' wach'alal, yin man xitikir ta xich'on iwik'in achi'el ri ruk'amon, roma rix xa man ix k'iyineq ta rik'in ri Dios. Maneq iwuchuq'a'; xa ix achi'el ak'uala'. Y roma ri' k'o chi xich'on iwik'in, achi'el xa ta kik'in winaqi' ri kitzeqeliben ri ch'obonik richin re ruwach'ulew. 2 Xaxe ri tijonik ri man e k'ayew ta xinya' chiwe, roma man jani niq'ax ta chiwech ri ch'aqa' chik tijonik. Xa ix achi'el ak'uala' ri k'a yetz'uman na y man jani yetikir nikitej wey. K'a ke na ri' ibanon rix. 3 Rix xa kan k'a ja na ri irayibel rix ri uk'uayon iwichin, kan nich'upu ik'u'x chirij jun chik wineq ri utz k'o, k'o oyowalen chi'ikojol y xa ich'aralon-iwi'. ¿Man kami niq'alajin ta rik'in ri ibanobal ri' chi xa ja ri irayibel ri uk'uayon iwichin? Ri ik'aslen xa kan junan rik'in ri kik'aslen ri winaqi' ri maneq ri Loq'olej Espíritu kik'in. 4 Roma ek'o ri kan kibanon chi ja yin ri nikajo' nikitzeqelibej, y ek'o ch'aqa' chik ri kan nikajo' nikitzeqelibej ri qach'alal Apolos. ¿Man kami niq'alajin ta chi k'a ja na ri irayibel ri uk'uayon iwichin? 5 ¿Achike ta k'a ri qach'alal Apolos, y in achike ta k'a yin? Roma roj xa oj rusamajela' ri Dios, y ruya'on jun qasamaj chiqajujunal. Y rik'in re samaj re' rix xikuquba' ik'u'x. 6 Kan achi'el k'a ri niban rik'in ri tiko'n; yin xintik ri ruch'abel ri Dios pa taq iwánima, y ri qach'alal Apolos xuya'aj. Y ja ri Dios ri xbanon chi xk'iy pa taq ik'aslen. 7 Roma ri' man jun chiqe chi oj ka'i' ri k'o ta ruq'ij, roma kan ja ri Dios ri xbanon chi xk'iy ri ruch'abel pa taq iwánima. 8 Yin ri xitiko ri ruch'abel ri Dios pa taq iwánima, y ri qach'alal ri xsamajin ri ch'abel ri', chi oj ka'i' xa oj junan y junan k'a xtiqak'ul rajel-ruk'exel ri samaj ri xqaben. 9 Roma qachibil-qi' pa rusamaj ri Dios, y rix ix achi'el rulew ri Dios ri kan nusamajij-wi. chuqa' kan ix achi'el jun jay ri nuben ri Dios. 10 Rija' xuben k'a utzil chuwe chi xiruya' chupan ri rusamaj. Roma ri' xinok achi'el jun utzilej banoy-jay. Y toq xintzijoj ri ruch'abel ri Dios chiwe, jari' toq xinben ri ruxe' ri jay. Jak'a xa ek'o ch'aqa' chik ri xkepaban-el ri jay. Y konojel ri xkepaban richin ri jay, kan tikitzu' k'a chi jebel rupabaxik tikibana' chire. 11 Roma kan man jun chik xtitikir xtiya'on jun chik ruxe' jun jay toq xa k'o chik, y ri' ja ri Jesucristo. 12 Ek'o k'a ri xkiben-q'anej jun utzilej samaj, kan achi'el xa ta xkikusaj ri q'anapueq, ri saqipueq y jalajoj ruwech jebelej taq abej. Jak'a ek'o ch'aqa' chik ri xa man utzilej samaj ta ri xkiben-q'anej, y ri' achi'el xa ta xkikusaj che', chaqi'j q'os y ruxaq taq che' chaqi'j. 13 Ja k'a kan xtapon ri q'ij toq xtiq'alajin ri qasamaj chiqajujunal, wi utz ó man utz ta; kan achi'el xa ta xtiqaqa q'aq' pa ruwi' ri jay ri xqapaba-q'anej. 14 Y wi ri rusamaj jun chiqe roj xtukoch' ri q'aq' ri', y kow k'o pa ruwi' ri ruxe', ri samajel ri' xtuk'ul jun utzilej rajel-ruk'exel roma ri samaj ri xuben. 15 Jak'a wi k'o ta jun ri xa nik'at ri rusamaj ri xuben, kan man jun k'a rajel ruk'exel ri xtuk'ul. Y xaxe k'a rija' ri nikolotej, stape' xa xtik'at ri rusamaj. 16 ¿Man iwetaman ta k'a rix chi ix achi'el jun rachoch ri Dios, y chi ri Loq'olej Espíritu richin ri Dios k'o iwik'in? 17 Wi k'o ta jun ri nitorin ri rachoch ri Dios, ri Dios xtutorij chuqa' el ri nibanon keri', roma ri rachoch ri Dios kan k'o-wi rejqalen, y ri jay ri' ja rix. 18 Man tiq'ol-qa-iwi'. Wi k'o jun chi'ikojol ri nuna' chi k'o na'oj richin re ruwach'ulew rik'in, tubana' k'a chi maneq ri na'oj ri' rik'in; richin keri' xtok jun qitzij aj-na'oj. 19 Roma chuwech ri Dios, ri na'oj richin re ruwach'ulew xa kan man jun nik'atzin-wi, achi'el ri nubij chupan ri ruch'abel ri tz'ibatel kan: Ri winaqi' ri nikikuquba' kik'u'x rik'in ri na'oj ri k'o kik'in, k'iy bey xa chubanik ri etzelal nikikusaj-wi y chiri' k'a yeruchop-wi ri Dios y yeqaqa pa ruq'a'. 20 Y chuqa' nubij: Ri Dios retaman ri kich'obonik ri winaqi' ri k'o na'oj kik'in; retaman chi ri kich'obonik xa man jun rejqalen, nicha'. 21 Roma ri' man jun tunimirisaj-ri' chi richin jun chiqe roj, roma xa kan qonojel oj iwichin rix richin yixqasamajij: 22 Stape' ja yin Pablo, ri Apolos ó ri Pedro. Chuqa' ruya'on chiwe ri ruwach'ulew, ri k'aslen, ri kamik, ri nitzu' wakami y ri xtitzu' ri chiwech-apo. Kan ronojel re' iwichin rix y richin yixkisamajij. 23 Y rix ix richin ri Cristo, y ri Cristo richin ri Dios.

1 Corintios 4

1 Roma ri' rix nik'atzin k'a chi yojitzu' chi kan oj rusamajela-wi ri Cristo. Y ruya'on pa qaq'a' chi jebel ruq'alajirisaxik niqaben chire ri ruch'obonik ri Dios ri k'a juba' tuq'alajirisaj. 2 Y jun samajel kan nik'atzin chi tubana' ri samaj, achi'el ri rubin ri rajaw chire. 3 Roma ri' man jun wineq ri xtitikir xtibin wi utz ri nusamaj ó xa man utz ta. Roma wi utz ó man utz ta nitz'et ri nusamaj, chuwe yin man jun nuben. Y stape' ta jun q'atoy-tzij ri nitz'eton ri nusamaj, man jun chuqa' nuben chuwe, ni yin man yitikir ta ninbij-qa wi utz ó man utz ta ri nusamaj. 4 Yin ninna' chi kan jebel nubanon chire ri samaj. Jak'a man roma ta ri' yitikir ninbij chi ronojel ri nubanon, kan utz. K'a ja ri Cristo ri xtitz'eton ri nusamaj, y xtubij wi utz xinben chire ó xa man utz ta. 5 Roma ri' rix man kixnabeyej yan chuq'atik tzij. Nik'atzin chi tiwoyobej na ri q'ij toq xtipe chik jun bey ri Cristo Jesús. Rija' kan xkerelesaj-pe chuwa-saqil ri banobel ri man yeq'alajin ta y xkeruq'alajirisaj-pe ri achike k'o pa taq qánima. Y ri Dios jari' toq xtubij chiqe chiqajujunal roj chi utz ri xeqabanala'. 6 Wach'alal, ronojel ri xinbij yan toq xich'on chirij ri qach'alal Apolos y chuwij yin, xinbij roma ninwajo' chi niq'ax ta jebel chiwech ri e tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios. Ninwajo' chi man tina-iwi' chi rix k'o janila iq'ij y niqasaj kiq'ij ri ch'aqa' chik. 7 Rix ri nina' chi k'o janila iq'ij, ¿achike kami biyon chiwe chi ja rix ri más nim iq'ij? ¿Roma achike ta kami ri k'o iwik'in rix ri man ja ta chuqa' ri Dios yoyon-pe chiwe? Man jun. Y wi keri', man jun nik'atzin-wi chi ninimirisaj-iwi', roma xa ta iyon rix, man jun ta k'o iwik'in. 8 Rix nina' chi k'o chik ronojel iwik'in, y man jun chik ri nik'atzin chiwe. Nina' chi kan k'o chik q'atbel-tzij pan iq'a', y roj man yojk'atzin ta chiwe. Jebel ta ri' wi ta kan k'o chik q'atbel-tzij pan iq'a', richin chi roj yojok ta chuqa' q'atoy taq tzij iwik'in rix. 9 Jak'a yin ninbij chi ri Dios rubanon chiqe roj ri oj taqon roma ri Cristo chi maneq ok qaq'ij chikiwech konojel. Xa oj achi'el achi'a' ri bin chi yojkamisex, roma ri' konojel yojkimey y chuqa' ri ángel kan yojkimey-pe. 10 Chikiwech ri winaqi' richin ri ruwach'ulew, roj xa oj nakaneq chupan ri rusamaj ri Cristo. Jak'a rix kan ix nowineq-wi rik'in ri Cristo. Chikiwech rije', roj xa maneq quchuq'a'. Jak'a rix kan janila wi iwuchuq'a'. Chikiwech rije', roj xa man jun qaq'ij. jak'a rix janila iq'ij. 11 Roj kan qaq'axan k'a pe wayjal, chaqi'j-chi'ij; maneq qatziaq, yojch'ay, y maneq qachoch. 12 Kan janila yojsamej richin niqach'ek qaway. Y toq k'o ye'oyon etzelanik pa qawi', roj niqak'utuj urtisanik pa kiwi' rije'. Y toq k'o itzel nikiben ri winaqi' chiqe roma ri Cristo, roj niqakoch'. 13 Toq itzel yech'on chiqij, roj ja ri utz ri niqabij chike. Kan kibanon k'a pe chiqe chi maneq ok qaq'ij, xa oj achi'el q'ayis chikiwech. 14 Ronojel ri xinbij, man richin ta k'a ninya' ik'ix. Xaxe roma ninwajo' yixinpixabaj, roma kan ix achi'el walk'ual ninna' yin, y janila yixinwajo'. 15 Rix xikuquba' ik'u'x rik'in ri Cristo Jesús roma ri ch'abel ri xintzijoj chiwe, y roma ri' yin xinok achi'el jun tata'aj chiwe rix. Y stape' ta e janila ri yetijon iwichin chirij ri Cristo, man xtik'oje' ta k'iy itata'. 16 Y roma ri' nink'utuj utzil chiwe chi tik'uaj jun k'aslen utz, kan achi'el ri nuk'aslen yin. 17 Roma ri' xinteq-el ri qach'alal Timoteo iwik'in, richin nunataj chiwe ri achike rubanikil ri k'aslen rik'in ri Cristo. Yin yalan ninwajo' ri Timoteo, y rija' kan achi'el walk'ual. Y achi'el xtubij rija' chiwe chi nik'atzin chi rix nik'uaj jun k'aslen utz, keri' chuqa' ninbij yin chike konojel ri molaj qach'alal. 18 Yin wetaman chi chi'ikojol rix ek'o qach'alal ri nikich'ob chi yin man yinapon ta chik iwik'in. Y roma ri' janila kiq'ij nikina'. 19 Jak'a yin kan xkinapon yan iwik'in, wi keri' nrajo' ri Dios. Y toq xkinapon, xkentz'et k'a wi k'o kuchuq'a', o xa choj xkinimirisaj-ki'. 20 Roma ri rajawaren ri Dios man xaxe ta ch'abel; xa kan uchuq'a'. 21 Toq yin xkinapon iwik'in, ¿achike niwajo' chi ninben chiwe? ¿Niwajo' kami chi yibech'olin chiwij, o niwajo' chi yinapon iwik'in rik'in ajowabel y ch'uch'ujil?

1 Corintios 5

1 Kan xetamex k'a ri mak ri banatajineq chi'ikojol rix, ¡roma k'o jun qach'alal ri xkik'en-qa-ki' rik'in ri ruyijte' ri pa jay! re banobel re', ni ri winaqi' ri man ketaman ta ruwech ri Dios man jun bey nikiben. 2 Man rik'in ri' rix kan janila inimirisan-iwi'. Pa ruk'exel ri' kan ruk'amon ta chi yixbison y yixoq' ta roma ri rubanon ri qach'alal ri'; y niwelesaj ta el chi'ikojol. 3 Stape' yin man ink'o ta apo iwik'in chiri', jak'a ri nu-espíritu kan k'o apo iwik'in. Y xinch'ob yan ri achike niqaben rik'in ri qach'alal ri xbanon keri'. 4 Y toq xtimol-iwi', ri nu-espíritu kan xtik'oje' iwik'in, y keri' chuqa' ri uchuq'a' richin ri ajaw Jesús xtik'oje' iwik'in. 5 K'ari' pa rubi' k'a ri ajaw Jesús, ri achin ri xbanon keri', xtijach-el pa ruq'a' ri Satanás richin chi kan xtutej poqon y ri ru-espíritu xtikolotej toq xtipe ri ajaw Jesús. 6 Kan man jun achike roma ninimirisaj-iwi'. ¿Man iwetaman ta k'a chi ri ch'amilej-q'or, ri xa rik'in ti juba' niqaqa chupan ri k'ej muban, kan nuben chi nisipoj ronojel? 7 Keri', tiwelesaj k'a el chi'ikojol ri mak, achi'el nelesex-el ri ch'amilej-q'or ri nich'amirisan ri kaxlan-wey; richin chi yixok achi'el ri kaxlan-wey ri banon rik'in k'ak'a' k'ej. Rix, kan qitzij, maneq imak chuwech ri Dios, achi'el toq maneq ch'amilej-q'or rik'in ri kaxlan-wey ri nitij chupan ri q'ij richin Solbelri'il. Roma ri Cristo jari' ri achi'el karne'l ri xkamisex pa qak'exel roj, chupan ri nimaq'ij ri'. 8 Keri' roj tiqanimaq'ijuj k'a ri q'ij richin ri qasolbelri'il chire ri mak, y ri' ja ri rukamik ri Cristo. Qojok k'a achi'el ri kaxlan-wey ri maneq ch'amilej-q'or rik'in, nel chi tzij chi qojch'on qitzij y tz'aqet ta ri qak'aslen. 9 Chupan ri wuj ri nutaqon iwik'in pa nabey, nubin-el chiwe chi man ke'iwachibilaj ri achi'a' y ri ixoqi' ri nikikanola-ki' richin yemakun. 10 Y toq yin xinbij keri', kan chikij qach'alal xich'on-wi. Y man xich'on ta chikij winaqi' ri man kikuquban ta kik'u'x rik'in ri Cristo, ri xa e achi'a' y ixoqi' ri nikikanola-ki' richin yemakun, o ri kan k'a nikajo' na chi ronojel kik'in ta rije' k'o-wi, o ri eleq'oma', o ri nikiya' kiq'ij ch'aqa' chik dios. Roma richin chi niqach'er ta el qi' roj kik'in rije', k'o chi yojel-el chuwech re ruwach'ulew. 11 Ri xinwajo' xinbij chiwe chupan ri wuj ri', ja ri man tiwachibilaj jun achin o jun ixoq ri xa nikikanola-ki' richin yemakun, stape' nikibij chi kan e qach'alal. Y keri' chuqa' ri ye'ajowan chi ronojel kik'in ta rije' k'o-wi, ri k'a nikiya' na kiq'ij ch'aqa' chik dios, ri yeyoq'on, ri yeq'aber, y ri ye'eleq'. Re winaqi' re', ni man ruk'amon ta richin yixwa' kik'in. 12 Jak'a pa kiwi' ri winaqi' ri man kikuquban ta kik'u'x rik'in ri Cristo, man pa nuq'a' ta yin k'o-wi richin chi ninq'et-tzij pa kiwi'. Xa jak'a ri molaj qach'alal ri nik'atzin chi yeqatz'et. 13 Ri winaqi' ri man kikuquban ta kik'u'x rik'in ri Cristo, ja ri Dios ri niq'aton-tzij pa kiwi'. Jak'a ri qach'alal ri k'o chi'ikojol y najin chubanik ri etzelal, nik'atzin chi tiwelesaj-el chi'ikojol.

1 Corintios 6

1 ¿Achike roma rix toq k'o jun qach'alal k'o rubanon chiwe, rix xa choj yixbe kik'in q'atoy taq tzij ri man kitzeqeliben ta ri Dios, y man yixbe ta kik'in ri qach'alal richin chi ja ta rije' ri yebanon ruchojmil ri oyowal ri k'o chi'ikojol? 2 ¿Kan man yixtikir ta k'a niben ruchojmil ri yebanatej chi'ikojol? ¿Man iwetaman ta k'a chi kan xtapon ri q'ij toq qonojel roj ri ralk'ual ri Dios xtiqaq'et-tzij pa ruwi' re ruwach'ulew? 3 ¿Man iwetaman ta k'a chi xtapon ri q'ij toq roj xtiqaq'et-tzij pa kiwi' ri ángel? Y wi keri', ¿achike k'a roma man yixtikir ta yixq'aton-tzij pa kiwi' oyowal ri yebanatej chi'ikojol chupan re ik'aslen wakami? 4 Roma toq k'o ch'ojikil chi'ikojol, ¿achike roma xa kik'in q'atoy taq tzij yixbe-wi, stape' rije' xa man jun kiq'ij chikikojol ri molaj qach'alal? 5 Ninbij keri' chiwe richin kixk'ixbitej. ¿Kan man jun k'a qach'alal chi'ikojol ri k'o ta na'oj rik'in, richin nuchojmirisaj jun ch'ojikil chiwech rix? 6 Pa ruk'exel chi keri' ta ibanon, ri qach'alal xa kichapon yekiqasaj qach'alal chikiwech q'atoy taq tzij. Y ri q'atoy taq tzij ri' xa man kikuquban ta kik'u'x rik'in ri Cristo. 7 Kan man utz ta k'a ibanon rix chi k'o ch'ojikil chi'ikojol. ¿Man más ta kami utz chi man jun ta niben rix toq k'o ri nibix y k'o ri niban chiwe? ¿Man más ta kami utz chi rix niya' q'ij chi k'o ri nelesex kan chiwe, ke chuwech nichop oyowal chirij? 8 Jak'a rix xa man keri' ta niben. Pa ruk'exel ri', xa ja rix ri yixbanon ri etzelal y ri eleq' ri'. Y rix kan chike k'a ri iwach'alal niben-wi. 9 ¿Man iwetaman ta k'a chi ri man choj ta kik'aslen xa man xtiya'ox ta q'ij chike richin xkeok pa rajawaren ri Dios? Man tiq'ol-qa-iwi', roma chupan ri rajawaren ri Dios man xke'ok ta ri achi'a' y ri ixoqi' ri nikikanola-ki' richin yemakun, ri yeya'on kiq'ij ch'aqa' chik dios, ri k'ulan taq winaqi' y nikikanoj jun chik richin yemakun y ri achi'a' ri man yekajo' ta ixoqi' y xa kik'in chik achi'a' yek'oje-wi-qa. 10 Keri' chuqa' ri yebanon eleq', ri ye'ajowan chi ronojel kik'in ta rije' k'o-wi, ri yeq'aber, ri yeyoq'on, y ri yekamisan. 11 Y ri rubanon kan, keri' ri ik'aslen rix. Jak'a re wakami ch'ajch'oj chik ri iwánima, ix ch'aron chik richin ri Dios, y man jun chik imak yixk'ulun chuwech rija' roma ri samaj ri xuben ri ajaw Jesús y ri Loq'olej Espíritu. 12 Ek'o ri yebin chi oj totajineq chik y utz niqaben xabachike ri niqajo'. Jak'a yin ninbij chi man ronojel ta ri niqaben k'o utz ri nuk'en-pe. Roma ri' yin man ninwajo' ta nibe wánima chirij xabachike, roma man ninwajo' ta chi yiqaqa pa ruq'a'. 13 Y ek'o ch'aqa' chik nikibij chi ri Dios xuben ri wey richin ri qapan y ri qapan richin chi nuk'ul ri wey; ri' qitzij wi. Jak'a xtapon ri q'ij chi ronojel ri' xa xtik'is. Jak'a roj man keri' ta. Ri ajaw Dios kan xojruben richin chi xojok richin rija' y rija' qichin roj. Man nrajo' ta chi ri achi'a' y ri ixoqi' nikikanola-ki' richin yemakun. 14 Y achi'el k'a xuben ri Dios chire ri ajaw Jesús chi xk'astej-el chikikojol ri kaminaqi', keri' chuqa' xtuben chiqe roj. Xqojruk'asoj k'a rik'in ri ruchuq'a'. 15 ¿Man iwetaman ta k'a chi rix xa jun ibanon rik'in ri Cristo, achi'el xa ta ix ruch'akul? Y wi kan jun ibanon rik'in, ¿utz kami chi nich'er-iwi' rik'in rija' y nitun-iwi' rik'in jun ixoq ri itzel ruk'aslen? kan man utz ta. 16 Roma wi rix yixapon rik'in jun ixoq itzel ruk'aslen, xa jun niben rik'in, achi'el ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, chi ri achin y ri ixoq xa jun xtikiben richin xtikich'akulaj-ki' chi e ka'i'. 17 Jak'a ri jun rubanon rik'in ri ajaw, keri' chuqa' ri ránima kan k'o rik'in rija'. 18 Y rija' kan nrajo' chi rix achi'a' y rix ixoqi' kixanimej chuwech ri mak, y man tikanola-iwi' richin ye'ibanala' ri itzel taq banobel ri'. Ronojel ruwech mak man jun nuben chire ri ruch'akul ri wineq ri nibanon, jak'a re mak re' kan nuya' pa k'ayew ri ruch'akul ri wineq ri nibanon keri'. 19 ¿Man iwetaman ta k'a chi rix ix rachoch chik ri Loq'olej Espíritu? Rija' peteneq rik'in ri Dios, y pa taq iwánima k'o-wi. Y roma ri' ri ich'akul kan man iwichin ta chik rix. 20 Rix kan xixloq' yan k'a roma ri Dios. Roma ri' kan tiya' ruq'ij-ruk'ojlen rik'in ri ich'akul y rik'in ri i-espíritu ri kan e richin chik rija'.

1 Corintios 7

1 Wakami ninwajo' k'a yich'on juba' pa ruwi' ri ibin-pe chupan ri wuj ri xiteq-pe chuwe pa ruwi' ri k'ulanen. Y yin ninbij chi más utz chi man ta yixk'ule'. 2 Jak'a roma ri mak ri nibanatej chikikojol ri achi'a' y ri ixoqi' chi nikikanola-ki' richin yemakun, más ta utz chi ri achin tik'oje' rixjayil y ri ixoq tik'oje' rachijil. 3 Y nik'atzin k'a chi ri ixjayilonel nuya' q'ij chi nik'oje' ri rachijil rik'in y ri achijlonel chuqa' nuya' q'ij chire ri rurayibel ri rixjayil. Y keri' chikijujunal k'o chi nikiben ri kirayibel. 4 Roma ri ixoq man nitikir ta nubij chi ri ruch'akul xaxe richin-qa rija', roma kan richin-wi ri rachijil. Y keri' chuqa' ri achin, man nitikir ta nubij chi ri ruch'akul xaxe richin-qa rija', xa kan richin wi ri rixjayil. 5 Roma ri' ri k'ulan taq winaqi' man tikiq'et-ki' chi e ka'i'. Jak'a wi rije' nikajo' yech'on rik'in ri Dios, utz chi nikiya' chikiwech chi nikiq'et-ki' chire ri kirayibel richin jun ka'i-oxi' q'ij. Jak'a man utz ta chi richin k'iy q'ij nikiben keri', roma rik'in juba' ri Satanás nuya' pa kich'obonik richin nibekikanoj jun chik. 6 Yin jare' ri ninch'ob, jak'a man ninbij ta chiwe chi kan keri' tibana'. 7 Jak'a yin ninbij chi yalan ta utz, chi konojel e achi'el ta yin, chi man ta yek'ule'. Jak'a chiqajujunal man junan ta rubanon-pe ri Dios chiqe, y roma ri' k'o ri yek'ule', y k'o ri man yek'ule' ta. 8 Yin ninbij chi ri man e k'ulan ta, más ta utz chi man ta yek'ule', y ri malkani' man ta chik yek'ule', y yek'oje' kan keri' achi'el yin. 9 Jak'a wi man nikikoch' ta, más ta utz yek'ule'. Roma más utz yek'ule' ke chuwech xaxe ri kirayibel ri nikiquqa'. 10 Wakami k'o ri ninwajo' ninchilabej chike ri e k'ulan chik. Y ri ninbij chike man wik'in ta yin peteneq-wi. Xa kan rik'in ri qajaw peteneq-wi: Chi ri ixoqi' e k'ulan man tikijech-ki' kik'in ri kachijilal. 11 Jak'a wi k'o jun ixoq ri man ruk'uan ta ri' rik'in ri rachijil, man k'a tukanoj jun chik achin. Wi man nrajo' ta nik'oje' ruyon, xa tuk'ama' chik ruwech ri rachijil. Y keri' chuqa' ri achi'a', man tikijech-ki' kik'in ri kixjayilal. 12 Y chike ri ch'aqa' chik e k'ulan taq winaqi', ninwajo' ninbij ka'i-oxi' ch'abel ri man ja ta ri ajaw ri biyon chuwe. Yin ninbij chi wi k'o ta jun qach'alal achin y ri rixjayil man jani rukuquban ta ruk'u'x rik'in ri ajaw, y ri ixjayilonel ri' nrajo' nik'oje' rik'in ri rachijil, ri qach'alal achijlonel ri' man k'a tujech-ri' rik'in ri rixjayil. 13 Y wi ja ri ixoq rukuquban ruk'u'x rik'in ri Cristo, y ri rachijil man jani, y kan nrajo' nik'oje' rik'in ri rixjayil, ri qach'alal ixoq ri' man k'a tujech-ri' rik'in ri rachijil. 14 Roma wi jun achin k'ulan rik'in jun qach'alal ixoq, ri achin ri' roma ri rixjayil rukuquban ruk'u'x, kan xtiban k'a chire chi achi'el xa ta richin chik ri Dios. Y chuqa' wi jun ixoq k'ulan rik'in jun qach'alal achin, y ri ixoq ri' roma ri rachijil rukuquban ruk'u'x kan xtiban k'a chire chi achi'el xa ta richin chik ri Dios. Wi man ta keri', chuqa' ri iwalk'ual rix e achi'el ta ri kalk'ual ri man kikuquban ta kik'u'x rik'in ri Dios. Jak'a man keri' ta, roma rije' kan e loq'olej-wi. 15 Jak'a wi jun achin o jun ixoq ri man rukuquban ta ruk'u'x rik'in ri Cristo y nrajo' nujech-ri' rik'in ri rachijil o rixjayil roma rukuquban chik ruk'u'x, kan tujacha' k'a ri' rik'in. Roma ri Dios xojroyoj richin nik'oje' uxlanibel-k'u'x chiqakojol. 16 ¿Achike awetaman rat, ixjayilonel, chi rik'in juba' awoma rat nikolotej ri awachijil? ¿Y achike awetaman rat, achijlonel, chi rik'in juba' awoma rat nikolotej ri awixjayil? 17 Kixk'oje' k'a kan achi'el ri ibanon toq xixoyox, wi ix k'ulan o man ixk'ulan ta, roma ronojel ri' kan ja ri Dios ri yoyon chiwe. Keri' ninchilabej yin chike konojel ri molaj qach'alal ri ek'o pa ch'aqa' chik tinamit. 18 Ek'o jujun chiwe rix achi'a' ri k'o iwetal chi kan ix judío y k'o ri maneq, toq ri Dios xixroyoj richin xixok ralk'ual. Man k'a tiben chi nijel ri achi'el ixk'o toq xixoyox, xa kixk'oje' kan keri'. 19 Roma man jun nuben wi ya'on iwetal o man ya'on ta. Ri nik'atzin ja ri ninimaj ri rupixa' ri Dios. 20 Ri Dios nrajo' k'a chi kixk'oje' kan achi'el toq xixroyoj. 21 Ek'o chiwe rix ri ix loq'on taq samajela' toq ri Dios xixroyoj richin chi xixok ralk'ual. Wi keri', man kixbison. Jak'a wi yixtikir, tikanoj rubanik richin yixtotej-el chuxe' kitzij ri iwajaw. 22 Rix ri man ix totajineq ta toq xixoyox roma ri Dios, wakami kan ix totajineq chik k'a, roma ix richin chik ri Jesucristo. Jak'a rix ri kan ix totajineq toq xixoyox roma ri Dios, wakami xixok k'a chuxe' rutzij ri ajaw Jesucristo. 23 Rix kan xixloq' yan k'a roma ri Jesucristo. Roma ri' man chik k'a tixim-iwi' chuxe' kitzij ri winaqi'. 24 Keri' k'a wach'alal, chiqajujunal qojk'oje' kan achi'el toq xojoyox roma ri Dios, y keri' junan qawech rik'in. 25 Y wakami ninwajo' yich'on k'a juba' chikij ri xtani'. Y ri ninwajo' ninbij chike rije', kan pa wánima k'a nipe-wi, roma ri ajaw man jun xuq'alajirisaj ta kan pa kiwi' rije'. Y ri xtinbij, kan k'o-wi k'a rejqalen y ruk'amon chi nikuquba' ik'u'x rik'in, roma ri ajaw xuya' ri rutzil chuwe richin ninbij. 26 Yin ninch'ob chi roma yalan e k'ayew re q'ij ojk'o-wi, más ta utz chi man ta yek'ule'. 27 Jak'a rix achijlonela' man tijech-iwi' kik'in ri iwixjayilal. Y ri maneq kixjayilal, man kek'ule'. 28 Man rik'in ri', wi ek'o ri nikajo' yek'ule', re' man mak ta ri nikiben. Y keri' chuqa' wi jun xten nrajo' nik'ule', man nimakun ta. Jak'a yin ninrayij chi man ta nikiq'axaj tijoj-poqonal, achi'el ri nikiq'axaj q'ij ri e k'ulan taq winaqi'. 29 Jak'a man timestaj wach'alal, chi xa man k'iy ta chik q'ij xqojk'oje' wawe' chuwech re ruwach'ulew. Roma ri' ri qach'alal ri k'o kixjayilal man tikiya' q'ij chi roma ri e k'ulan chik, roma ri' man nikiben ta chik ri achike nrajo' ri Dios. 30 Y ri yebison, man tikiya' q'ij chi ri bis nuben chike chi man nikiben ta chik ri achike ri nrajo' ri Dios. Y keri' chuqa' ri yekikot, man k'a tikiya' q'ij chi ri kikoten nuben chike chi man ta chuqa' chik nikiben ri rurayibel ri Dios. Y ri nikiben loq'oj y k'ayij, man tikiya' q'ij chi roma ri' man nikiben ta chik ri nrajo' ri Dios. 31 Y keri' chuqa' ri winaqi' ri nikiben jalajoj ruwech samaj ri e richin re ruwach'ulew, man k'a tikiya' q'ij chi jari' ri nibanon chike chi man nikiben ta chik ri achike nrajo' ri Dios, roma ronojel ri e richin re ruwach'ulew xa e q'axel. 32 Yin man ninwajo' ta k'a chi rix nich'ujirisaj-iwi' chuch'obik ri nik'atzin chiwe, y roma ri' man yixtikir ta niben ri rurayibel ri Dios. Ri achin ri man k'ulan ta, más nitikir nuch'ob ri achike nrajo' ri ajaw, y kan nutej wi ruq'ij richin nuben ri achike niqa' chuwech. 33 Jak'a ri achin k'ulan man más ta nitikir nuch'ob ri achike nrajo' ri ajaw, roma ja ri rusamaj chuwech re ruwach'ulew nuch'ob, y nutej ruq'ij richin nuben ri achike nik'atzin chike chi e ka'i' rik'in ri rixjayil. Y keri' ri achijlonel nuna' chi nijik' juk'an, y nijik' juk'an. 34 Y keri' chuqa' ri xten, kan k'o rukojol rik'in jun ixoq k'ulan. Ri xten más nitikir nuch'ob ri achike ri nrajo' ri Dios; kan nuch'er-wi-ri' richin ri'; kan nujech-ri' rija' y kan nuya' ri ránima pa rusamaj ri Dios. Jak'a ri ixoq k'ulan, man más ta nitikir nuch'ob ri achike nrajo' ri Dios, roma ja ri rusamaj chuwech re ruwach'ulew nuch'ob, y nutej ruq'ij richin nuben ri achike nik'atzin chike chi e ka'i' rik'in ri rachijil. 35 Re xinbij chiwe, kan richin k'a yixinto' y man richin ta yixinq'et. Yin ninwajo' chi rix nik'uaj ta jun k'aslen ri ruk'amon y man ta jun ri nok chupan, richin chi kan ja ta ri nrajo' ri Dios ri niben. 36 Y wi k'o jun tata'aj ri man ruya'on ta ri rumi'al richin nik'ule', y ri xten xa k'o chik rujuna', y ri tata'aj nuch'ob chi man ruk'amon ta ri rubanon, chi man ruya'on ta q'ij chire ri rumi'al richin nik'ule', y nutz'et chi ri xten xa nrajo' nik'ule'; wi keri', tuya' k'a q'ij chire richin nik'ule', roma xa man nimakun ta, wi nuya-el richin nik'ule'. 37 Jak'a wi nutz'et ri tata'aj chi ri rumi'al xa man nik'atzin ta chi nik'ule', y wi rija' kan k'a k'o na pa ruwi' ri xten ri'; wi keri', ri tata'aj man k'a tubij chire chi k'o chi nik'ule'. 38 Ri tata'aj ri nuya' ri rumi'al richin nik'ule', utz ri nuben. Jak'a ri tata'aj ri man nuya' ta ri rumi'al richin nik'ule', más utz nuben ke chuwech ri jun ri nuya-el ri rumi'al richin nik'ule'. 39 Jun ixoq k'ulan, kan ximon-wi rik'in ri rachijil y man nitikir ta nujech-ri' rik'in toq k'a k'es na. Jak'a wi niken-el ri rachijil, k'ari' utz chi nik'ule' rik'in jun chik achin, wi keri' nrajo' rija'. Xaxe nik'atzin chi nik'ule' rik'in jun achin ri rukuquban chik ruk'u'x rik'in ri Cristo. 40 Jak'a yin ninbij chi jun ixoq malka'n más ta utz chi man ta chik nik'ule' jun bey. Y yin ninch'ob chi keri' chuqa' nrajo' ri Loq'olej Espíritu richin ri Dios.

1 Corintios 8

1 Wakami ninwajo' yich'on juba' chirij ri sipanik ri yesuj chike ri wachibel. Rix kan nibij chi chi'iwonojel iwetaman pa ruwi' re banobel re'. Y roma k'o etamabel iwik'in, inimirisan-iwi'. Jak'a yin ninbij chi más ta utz chi nik'oje' chuqa' ajowabel iwik'in, roma ri ajowabel nuben chire ri qak'aslen richin yojk'iy. 2 Ri nich'obo chi janila k'iy etamabel k'o rik'in, xa man jun retaman chire ri ruk'amon ta richin nretamaj. 3 Jak'a wi k'o jun ri qitzij nrajo' ri Dios, niq'alajin chi kan richin chik, y ri Dios retaman chik ruwech. 4 Wakami ninwajo' k'a yojtzijon chirij ri ti'ij kichin chikopi' ri yekamisex richin yesuj chike ch'aqa' chik dios. Jak'a kan qetaman chi xaxe jun Dios k'o, y ri wachibel xa kan man jun kejqalen. 5 Y qetaman chuqa' chi ek'o winaqi' ri yebin chi ek'o ch'aqa' chik dios y ajaw chuwech re ruwach'ulew y chila' chikaj. Y kan qitzij wi chi keri'; xa ja ri man e qitzij dios ta y man e qitzij ajaw ta. 6 Jak'a roj qetaman chi xaxe jun Dios k'o, y ri' ja ri Tata'ixel. Rik'in k'a rija' peteneq-wi ronojel, y nrajo' chi roj niqaya' ruq'ij. Chuqa' qetaman chi xaxe jun ajaw k'o; y ri' ja ri Jesucristo. Xaxe roma rija' oj k'es, y k'o ronojel. 7 Jak'a kan ek'o qach'alal ri man ketaman ta chi ri wachibel man jun yetikir nikiben, stape' xkiya' kiq'ij ri wachibel toq rubanon kan. Roma ri' ri kánima jujun chike rije', nuna' chi wi nikitej ri ti'ij ri sujun chike ri wachibel, rik'in ri' nikiya' ruq'ij ri wachibel. Y nikina' chi kan mak wi ri nikiben. 8 Kan qitzij chi man ja ta ri niqatej ri nibanon chiqe chi yojqa' chuwech ri Dios. Wi niqatej ri ti'ij ri sujun chik chike ri wachibel, man nuben ta chiqe chi más ta yojqa' chuwech ri Dios, y wi man niqatej ta, man nuben ta chiqe chi man ta yojqa' chuwech rija'. 9 Jak'a rix kan tichajij-iwi' richin chi man rik'in ri ibanobal ye'itzeq ch'aqa' qach'alal. Roma wi nitej, y yixrutz'et jun qach'alal ri xa man jani tiq'ax chuwech jebel, rik'in juba' roma ri' nimakun. 10 Rix kan k'o iwetamabal pa ruwi' ronojel re', jak'a wi ta ri qach'alal ri' yixrutz'et chi ixk'o pa rachoch jun wachibel, y yixrutz'et ta chi kan nitej ri ti'ij ri sujun chike ri wachibel, wi keri', xa niben k'a chire ri qach'alal ri' chi nutej chuqa', stape' ri ránima nubij chi man utz ta. 11 Keri', ri iwetamabal rix xtuben chi nitzaq ri qach'alal ri man jani tiq'ax jebel chuwech ri ruch'abel ri Dios, stape' ri Cristo kan roma chuqa' ri jun qach'alal ri' toq xken. 12 Y roma rix ye'isok y ye'itzeq ri qach'alal, xa kan nisok chuqa' ri Cristo. 13 Roma ri' yin wi nintz'et chi jun wach'alal nitzaq pa mak roma nintej ti'ij, ¡wi keri', yin man jun bey chik xtintej ti'ij!

1 Corintios 9

1 Rix iwetaman chi yin in jun chuqa' chike ri e taqon roma ri Cristo, roma kan xintz'et chuqa' ruwech. Y toq rix xikuquba' ik'u'x rik'in rija', ri ruch'abel ri xintzijoj chiwe, kan xsamej-wi pa taq ik'aslen y xujel ri ibanobal. Roma ri' yin kan k'o chi nink'ul chiwe rix ri ruk'amon. 2 Stape' chikiwech ch'aqa' yin man in jun ta chike ri e taqon roma ri Cristo, jak'a chiwech rix kan in keri' wi.. Kan iwoma k'a rix niq'alajin chi yin kan in jun ri in taqon roma ri Cristo, roma kan xikuquba' ik'u'x rik'in rija', toq yin xintzijoj ri ruch'abel chiwe. 3 Pa kiwi' ri yech'on itzel chuwij, ninwajo' ninbij chike: 4 ¿Achike nibij rix? Roj ri rusamajela' ri Dios, ¿man ruk'amon ta kami chi niqak'ul ri k'o chi niqatej? 5 ¿Man ruk'amon ta kami chi jujun chiqe roj nikik'uaj ta kixjayilal toq yojel-el chubanik rusamaj ri Dios, achi'el nikiben ri Pedro, ri ch'aqa' chik ri e taqon roma ri Cristo y ri e rach'alal ri qajaw Jesús? 6 ¿Man ruk'amon ta kami chi yin y ri Bernabé yojtzuq koma ri qach'alal? ¿Xaxe kami roj oj ka'i' k'o chi yojsamej richin niqach'ek ri qaway, toq ri ch'aqa' chik rusamajela' ri Dios yetzuq? 7 ¿K'o kami jun aj-labal ri xa man nitoj ta y ja ri ruméro rija' ri nukusaj? ¿K'o kami jun achin ri rutikon-qa uva ri xa man ruk'amon ta chi ja rija' nitijo juba' ri ruwech? ¿K'o ta chuqa' kami jun yuq'unel ri xa man nuqum ta juba' ki-leche ri rawej? 8 ¿Ninbij kami re' chiwe roma keri' nibix koma ri winaqi'? ¿Man keri' ta kami chuqa' nubij chupan ri pixa' ri xuya' ri Dios chire ri Moisés? 9 Roma ri pixa' ri' nubij: Ri bóyix toq nich'ayon trigo man tiya'ox ru-bosal. Toq ri Dios xubij keri', ¿xaxe kami pa kiwi' ri chikopi' xch'on-wi? 10 Rija' xubij keri' roma nrajo' chi chiqajujunal niqak'ul ta ri ruk'amon. Achi'el nuben jun achin ri nusamajij ri ulew, rija' ruk'amon nroyobej ri q'ij toq k'o xtuk'ul roma ri rusamaj. Y keri' chuqa' ri nich'ayon ru-trigo, ruk'amon chi nroyobej chi k'o ri nuya-pe chire. 11 Y wi roj xqatik pa taq iwánima ri ruch'abel ri Dios ri xa man k'isel ta, ¿k'ixbel ta kami chi roj niqak'ul iwik'in ri k'atzinel chiqe richin niqaq'axibej-qi' ri xa k'isel? 12 Roma ek'o ch'aqa' chik rusamajela' ri Dios ri k'o kik'ulun iwik'in, ¿man más ta kami ruk'amon chi niqak'ul chuqa' roj jun to'onik iwichin rix? Man rik'in ri' roj man qak'utun ta jun to'onik chiwe, richin chi ri winaqi' man tiketzelaj ri utzilej ruch'abel ri Cristo roma roj niqak'ul ri to'onik ri'. Y roma ri' roj qakoch'on ri tijoj-poqonal. 13 Jak'a wi ta xqak'utuj, man ta itzel chuqa', roma keri' nikiben ri yesamej pa rachoch ri Dios chiri' pa Jerusalem. Ri yesamej chiri' nikitej k'a juba' chire ri yesuj pa ruwi' ri porobel. 14 Y keri' chuqa' ri ruchilaben kan ri Jesús, chi ri yetzijon ri utzilej ch'abel richin kolotajik, kan kek'ase' k'a rik'in ri'. 15 Jak'a yin man jun ri nuk'utun ta chiwe, y chuqa' man ninbij ta ronojel re' richin kiniwilij. Roma chuwe yin, más ta utz yiken ke chuwech nikelesaj ri kikoten ri k'o wik'in richin man nink'utuj ta rajel ri nintzijoj chiwe ri utzilej ch'abel richin kolotajik. 16 Yin nintzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik, man richin ta ninimirisaj-wi'. Yin ninben re samaj re' roma kan k'o chi ninben. Toq'ex k'a nuwech yin wi man xtintzijoj ta ri ch'abel richin kolotajik. 17 Wi ta ja yin ri xikanon ri samaj ri', kan k'o ta wajel nink'utuj chiwe. Jak'a ri samaj ri ninben, kan ja wi ri Dios ri xya'on chuwe. 18 ¿Y kan man jun kami ri ninch'ek roma ninben ri samaj ri'? Kan k'o-wi. Ri ninch'ek ja ri kikoten ri nuya' pa wánima chi man jun wajel nink'utuj roma ninq'alajirisaj ri utzilej ruch'abel ri Cristo ri nik'amon-pe kolotajik, stape' kan ruk'amon ta chi xink'utuj. 19 Stape' yin man in ximil ta chuxe' rutzij jun wineq, jak'a pa wánima yin xalex-wi chi xixime' chubanik ri niqa' chikiwech konojel, richin ek'o ta más ri nikikuquba' kik'u'x rik'in ri Cristo. 20 Ri nuwinaq judío k'a ek'o na chuxe' ri pixa' richin ri Moisés, jak'a yin man ink'o ta chik chuxe' ri pixa' ri'. Man rik'in ri', toq yik'oje' chikikojol ninnimaj ri pixa', roma kan nurayibel chi rije' chuqa' nikikuquba' ta kik'u'x rik'in ri Cristo. 21 Y toq yik'oje' chikikojol ri winaqi' ri man e judío ta, ri man ek'o ta chuxe' ri rupixa' ri Moisés, kan ninna' k'a qa wi' chi man in judío ta. Keri' ninben roma ninwajo' chi rije' chuqa' nikikuquba' kik'u'x rik'in ri Cristo. Jak'a chuqa' man ninbij ta chi ninmestaj kan ri rupixa' ri Dios, roma kan ninben-wi ronojel ri xubij ri Cristo. 22 Toq yik'oje' chikikojol ri qach'alal ri man jani kek'iy jebel rik'in ri nimabel-k'u'x, yin kan ninben-qa e achi'el rije', richin chi yek'iy chupan ri kik'aslen. Roma ri' yin junan ninben kik'in xabachike winaqi' richin chi rije' chuqa' yekolotej. 23 Ronojel re' ninben roma ninwajo' chi e k'iy ta nikikuquba' kik'u'x rik'in ri Cristo. Yin ninwajo' yinilon chuqa' rik'in ri urtisanik ri nuk'en-pe ri utzilej ch'abel richin kolotajik. 24 Rix jebel iwetaman chi chupan jun etz'anen richin anin, konojel nikitej kiq'ij, jak'a xaxe ok jun ri nich'akon. Y keri' chuqa' ruk'amon chi niqaben chiqajujunal roj. Qojanin k'a richin chi niqach'ek ri utzilej sipanik ri xtuya' ri Dios. 25 Ri ye'ok k'a pa jun etz'anen richin anin, kan janila wi nikichajij-ki'; rije' xaxe ri utz nuben chike ri nikiben. Keri' nikiben, y ri nikich'ek xa k'isel. Jak'a ri niqach'ek roj kan man k'isel ta. 26 Roma ri' yin nintej nuq'ij y choj nuchapon bey k'a akuchi ruk'amon chi yinapon-wi, richin yich'akon. Kan in achi'el k'a jun ri nich'ayon-ri' rik'in jun chik, ri kan nuq'i' ri nuq'ijuj. 27 Man ninya' ta q'ij chi ja ri nuch'akul ri nich'akon chuwij. Xa kan ninben-wi chire chi ja yin ri rajaw y tunimaj nutzij. Roma yalan ta k'ayew, wi ta yin man yich'akon ta, toq xa kan ja yin ri xitzijon ri ruch'abel ri Dios chike janila e k'iy winaqi'.

1 Corintios 10

1 Wach'alal, yin ninwajo' chi man timestaj chi ri qati't-qamama', xek'oje' chuxe' jun sutz' ri xuk'uan kibey. Y xeq'ax chupan ri Kaqa-Palou. 2 Toq rije' xeyuqex roma ri sutz' y toq xeq'ax chupan ri ya', ja ri Moisés ri xkitzeqelibej. Roma ri' xa jun xkiben rik'in rija'. 3 Konojel rije' xkitej k'a ri wey ri xqaqa-pe chila' chikaj rik'in ri Dios. 4 chuqa' xkiqum ri ya' ri xuya-pe ri Dios chike. Ri ya' ri' xel-pe pa jun nimalej abej ri kan kachibilan. Y ri abej ri', nuk'exewachuj ri Cristo. 5 Man rik'in ri' rije' xa man xkiben ta ri niqa' chuwech ri Dios, y roma ri' ri kich'akul xepunupuxin kan pa tz'iran ruwach'ulew. 6 Roma ri' man tiqaben achi'el ri xkiben rije'. Roma rije' xa xkirayij ronojel ri man e utz ta. 7 Man k'a tiya' kiq'ij kiwachibel ch'aqa' chik dios, achi'el xkiben jujun chike ri qati't-qamama', achi'el tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios toq nubij chi ri winaqi' xetz'uye' richin xewa-xe'uk'ya', y konojel xeq'aber y xekibanala' itzel taq banobel. 8 Chuqa' man tiben chi ri achi'a' y ri ixoqi' nikikanola-ki' richin yemakun achi'el xkiben rije', y roma ri' pa jun q'ij xeken e 23,000 winaqi'. 9 Ek'o chuqa' chike rije' ri xkitejtobej ri Dios. Y roma ri' xeken pa kiq'a' kumatzi'. Roma ri' rix man k'a titejtobej ri Dios. 10 Ek'o ch'aqa' roma xexebeloj chirij, roma ri' ri Dios xuteq-pe jun ángel richin xerukamisaj. Roma ri' roj man k'a qojxebeloj chirij ri Dios. 11 Ronojel k'a ri xkik'uluwachij rije', kan k'o-wi k'a nuk'ut chiqawech roj, y roma ri' e tz'ibatel kan richin chi roj re ojk'o chupan re ruk'isibel taq q'ij richin re ruwach'ulew niqak'en qana'oj chirij. 12 Roma ri' wi k'o jun qach'alal ri kan nuch'ob chi kan jebel kuqul ruk'u'x, roma ri' man nitzaq ta, xa kan nik'atzin k'a chi tuchajij-ri' jebel richin chi man nitzaq. 13 Y toq k'o jun tejtobenik nipe pa qak'aslen, man tiqabij chi xaxe roj ri yojk'uluwachin keri', roma konojel keri' nikik'uluwachij. Jak'a ri Dios kan ruya'on rutzij chi kan yojruto-wi, y man nuya' ta q'ij chi nik'o ruwi' ralal ri tejtobenik ri'. Jak'a nuya' chiqe ri uchuq'a' chi yojtikir yojik'o chupan ronojel. 14 Roma ri' rix, wach'alal ri yalan yixinwajo', man tiya' kiq'ij ch'aqa' chik dios. 15 Yich'on keri' iwik'in roma wetaman chi kan ix nowineq, y roma ri' k'o chi nich'ob jebel rij ri ninbij chiwe. 16 Toq niqanataj ri rukamik ri Cristo rik'in ri vino, kan niqamatioxij k'a chire ri Dios chi rik'in ri vino ri' niqak'ut chi xa jun qabanon rik'in ri Cristo roma ri rukik'el. Y keri' chuqa' toq niqatej ri wech'on kaxlan-wey, kan niqak'ut k'a chi xa jun qabanon rik'in ri Cristo roma ri ruch'akul ri kan achi'el xwech' qoma roj. 17 Roma ri' roj, stape' janila oj k'iy, xaxe jun qabanon; kan achi'el ri jun kaxlan-wey ri qonojel niqatej. 18 Tich'obo' rij chuqa' ri nikiben ri qawinaq judío, toq rije' nikitej juba' chire ri ti'ij ri nikik'uaj-apo pa rachoch ri Dios. Y rik'in ri' nikik'ut chi rije' nikiya' ruq'ij ri Dios rik'in ri sipanik ri nikisuj ri sacerdote pa ruwi' ri porobel. 19 ¿Kan keri' kami chuqa' nibanatej kik'in ri wachibel? ¿Kan nich'ob rix chi jun wachibel k'o ruq'ij, y roma ri' ri ti'ij ri nisuj chuwech k'o rejqalen chiwech rix? 20 Ri winaqi' ri nikisuj ri ti'ij ri', xa man chire ta ri Dios nikisuj-wi; xa chike ri itzel taq espíritu nikisuj-wi toq nikiya' chikiwech ri wachibel. Y yin man ninwajo' ta k'a chi niben keri', chi junan iwech niben kik'in ri itzel taq espíritu. 21 Rix kan niqum k'a ri vino richin ninataj ri rukamik ri Cristo. Y wi keri', man ruk'amon ta chi niqum chuqa' ri xa xsuj yan chike itzel taq espíritu. Rix nitej ri kaxlan-wey richin ninataj ri rukamik ri Jesús. Y wi keri', chuqa' man ruk'amon ta nitej ri xa xsuj yan chike itzel taq espíritu. 22 ¿Niwajo' rix richin niyek royowal ri Dios? ¿Kan yixtikir kami rix nipaba-iwi' chuwech rija' rik'in ri ibanobal? 23 Ek'o chiwe rix ri nikibij chi e totajineq chik, y roma ri' yetikir nikiben xabachike ri nikajo'. Kan qitzij wi. Jak'a man ronojel ta utz nuben chike ri qach'alal. 24 Man k'a tiqaben xaxe ri niqa' chiqawech roj; xa nik'atzin chi tiqabana' ri utz nuben chike ch'aqa' chik. 25 Ri ti'ij ri nik'ayix pa k'ayibel, utz niloq' y nitej. Jak'a man nik'atzin ta chi rix nik'utuj akuchi peteneq-wi, richin chi man niq'axo ri iwánima. 26 Roma ri ruch'abel ri Dios nubij chi ronojel kan rik'in rija' peteneq-wi; richin k'a rija' re ruwach'ulew y ronojel ri yek'iy chuwech. 27 Wi k'o ta jun wineq ri man ralk'ual ta ri Dios, ri yixroyoj richin jun wa'in, utz yixbe, wi niwajo'. Titija' ri nuya' chiwe, y man nik'atzin ta na chi nik'utuj wi sujun o man sujun ta chikiwech wachibel, richin chi man jun ri niq'axo ta ránima. 28 - 29 Jak'a wi k'o ta jun ri nibin chiwe chi ri ti'ij ri niya'ox chiwe richin nitej xa sujun chik chikiwech wachibel, rix kan man k'a titej ri ti'ij ri', roma wi rix xtitej, xa xtiben chi niq'axo ri ránima ri xbin chiwe, y man roma ta chi niq'axo ri iwánima rix. Y rik'in juba' ek'o chiwe rix ri yech'obon y nikibij-qa pa taq kánima: ¿Kan roma kami ri ruch'obonik rija' yin k'o chi ninq'et-wi' chire ri k'o chi ninben? 30 Wi yin kan ninmatioxij chire ri Dios ri ti'ij ri nintej, ¿achike k'a roma toq k'o ch'abel yebix chuwij roma ri nintej?, yecha-qa. 31 Roma ri' yin ninbij chiwe chi toq yixwa-yixuk'ya' o xabachike chik ri niben, kan tibana' k'a richin niya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. 32 Y man tiben chike ri winaqi' chi nikimalij kik'u'x y yetzaq; ni chike ri molaj qach'alal judío, ni ri molaj qach'alal aj-Grecia, y ni chike xabachike ri e ralk'ual chik ri Dios. 33 Xa kan tibana' achi'el ri ninben yin. Yin man ninben ta xaxe ri niqa' chinuwech yin. Xa kan beneq-ruwech nintej nuq'ij richin chi ninben ri utz chikiwech konojel, roma janila e k'iy ri winaqi' ri yenwajo' yento' y keri' yekolotej ta.

1 Corintios 11

1 Kan tibana' k'a achi'el ri ninben yin, roma yin kan ninben achi'el xuben ri Cristo. 2 Wach'alal, kan utz wi k'a ri ibanon chi chupan ronojel ri ik'aslen kan ink'o-wi chi'ik'u'x. Rix kan niben-wi ri nubin kan chiwe; ik'ulun kan jebel ri tijonik ri xinya' chiwe yin. 3 Yin kan ninwajo' chi rix niwetamaj chi ri Dios ja rija' ri jolomaj pa ruwi' ri Cristo. Y ri Cristo jari' ri jolomaj pa kiwi' ri achi'a', y ri achi'a' ja rije' ri e jolomaj pa kiwi' ri kixjayilal. 4 Toq roj achi'a' yojch'on rik'in ri Dios, y toq niqabij ri ruq'alajirisan ri Dios chiqe, man k'a tiqakuch ri qajolon, richin chi man niqaqasaj ruq'ij ri k'o pa qawi' roj, y ri' kan ja ri Cristo. 5 Jak'a ri ixoqi', toq yech'on rik'in ri Dios y toq nikibij ri ruq'alajirisan ri Dios chike, tikikuchu' k'a kijolon rik'in jun tzieq. Roma wi man keri' ta, nikiqasaj ruq'ij ri jolomaj ri k'o pa kiwi' rije' y xa junan rik'in ri juk'un ta el ronojel ri rusumal-kiwi'. 6 Roma ri' wi man nikajo' ta nikikuch ri kijolon, más utz nikijuk'-el ri rusumal-kiwi'. Jak'a kan más ruk'amon chi tikikuchu' ri kijolon, richin chi man yek'ixbitej. 7 Ri achin man utz ta chi nukuch ri rujolon, roma kan ruwachibel ri Dios, y ruwaq'ijaj richin rija'. Y ri ixoq nuk'ut ri ruruwaq'ijaj ri rachijil. 8 Roma ri nabey achin, man rik'in ta jun ixoq xpe-wi, jak'a ri ixoq kan rik'in jun achin xpe-wi. 9 Keri' ri Dios kan xuben-wi k'a ri ixoqi' richin ri rachijil, y man xuben ta ri achin xaxe koma ri rixjayil. 10 Roma ri' ri ixoqi' ruk'amon chi nikikuch k'a ri kijolon, richin nikik'ut chi k'o uchuq'a' pa kiq'a' y koma chuqa' ri ángel. 11 Jak'a chuwech ri Dios, ri achin xa maneq ta wi man ta k'o ri ixoq, ni ri ixoq maneq ta wi man ta k'o ri achin. 12 Roma ri ixoq xban rik'in jun rubaqil ri achin, jak'a chuqa' ri achin rik'in jun ixoq nalex-wi, ronojel re' kan rik'in ri Dios peteneq-wi. 13 Tich'obo' k'a jebel. ¿Ruk'amon kami chi ri ixoq man nukuch ta rujolon toq nich'on rik'in ri Dios? 14 Roma kan q'alaj chi ri achin kan richin-wi chi man utz ta nuben chire chi nuya' q'ij chi nik'iy-qa ri rusumal-ruwi'. 15 Jak'a chire jun ixoq kan ruk'amon-wi chi nima'q raqen rusumal-ruwi'. Roma ri rusumal-ruwi' kan ya'on-wi k'a chire richin chi nukuch ri rujolon. 16 Y rik'in juba' ek'o qach'alal ri man junan ta qach'obonik kik'in, jak'a yin ninbij k'a chike rije' chi re tijonik re k'ari' xinya-el chiwe, kan ja wi yin y ri e wachibil ri yojbin y keri' chuqa' ri ch'aqa' chik molaj qach'alal. 17 Ninwajo' ninbij chiwe wakami chi ri imolojri'il ri yixtajin chubanik, xa man utz ta. Pa ruk'exel chi k'o utz nuk'en-pe chiwe, xa ruyon itzel ri nibek'ulu-pe. 18 Ri nabey ri ninwajo' ninbij chiwe, ja ri ninwak'axaj chiwij chi toq rix nimol-iwi', xa man junan ta iwech, xa ich'aralon-iwi'. Y yin ninbij chi rik'in juba' qitzij ri nibix chuwe. 19 Jak'a chiwech rix kan nik'atzin chi keri' nibanatej, roma xaxe keri' yeq'alajin ri kan qitzij chi kiniman ri Cristo y man kiniman ta. 20 Y toq rix nibij chi nimol-iwi' richin chi ninataj ri rukamik ri ajaw Jesucristo, kan niben-wi k'a ri nima-wa'in, jak'a xa man pa ruchojmilal ta niben chire. 21 Roma toq nimol-iwi' richin ri', ek'o qach'alal ri xa nikitej yan qa ronojel ri q'utun. Y keri', ek'o ri xa man jun nikitej kan. Chuqa' ek'o ri man jun tz'uj vino nikiqum kan, jak'a ri ch'aqa' yeq'aber-el chire. 22 ¿Kan maneq kami iwachoch richin chi chiri' ta yixwa-yixuk'ya-wi? ¿O chiwech rix xa kan man jun ok kiq'ij ri ch'aqa' chik qach'alal, ri nikimol-ki' junan iwik'in rix richin chi niya' ruq'ij ri Dios? ¿Y achike chuqa' roma toq kan ye'ik'ixbisaj ri qach'alal ri xa man jun ok k'o kik'in? ¿Kan niwajo' rix chi rik'in ri ibanobal ri', yin ninya' iq'ij? Kan man keri' ta k'a xtinben. 23 Jak'a ri ruchojmilal ri nuya'on chiwe yin, kan ja wi ri ajaw ri xya'on chuwe. Y ri ruchojmilal ri' nubij k'a chi ri ajaw Jesús, toq nijach yan el pa kiq'a' ri winaqi', chupan ri aq'a' ri' rija' xuchop jun kaxlan-wey. 24 Y toq rija' rumatioxin chik chire ri Dios, xuper ri kaxlan-wey ri', y xubij chike ri rutijoxela': Tik'ama' y titija' re kaxlan-wey re', roma jare' ri nuch'akul ri kan xtijach pan ik'exel rix. Kan titija' k'a, richin natabel wichin, xcha' ri Jesús. 25 Y toq xek'achoj yan chire ri wa'in, ri Jesús xuchop k'a chuqa' ri qumbel ri k'o vino chupan, y xubij: Re vino re', jare' ri nukik'el ri xtibiyin pan ik'exel rix. Rik'in re' nik'achoj ri k'ak'a' jikibel-tzij ri rajowan-pe ri Dios chi nuben iwik'in. Ronojel bey ri xtiqum, kan richin k'a natabel wichin yin, xcha' ri Jesús. 26 Roma ri' toq roj niqamol-qi' richin niqatej ri kaxlan-wey y niqaqum chuqa' ri vino, kan ja wi k'a ri rukamik ri Cristo ri niqaq'alajirisaj k'a toq xtapon ri q'ij chi xtipe chik jun bey. 27 Xabachike k'a chiwe ri nitijo ri kaxlan-wey y nuqum ri vino ri xa man richin ta nuya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Cristo, kan nimakun chirij ri ruch'akul y ri rukik'el ri Cristo. 28 Roma ri', tina-qa-iwi', y k'ari' titija' ri kaxlan-wey y tiqumu' ri vino. 29 Roma wi xa man niq'ax ta chiwech ri rejqalen ri ruch'akul ri ajaw Jesucristo toq nitej ri kaxlan-wey y niqum ri vino, kan k'o k'a ri ruk'ayewal ri niqaqa pan iwi'. 30 Y roma keri' niben, e k'iy chiwe rix ri maneq kuchuq'a', e yawa'i', y ek'o xeken yan el. 31 Jak'a wi ta rix nitz'et-qa ri ibanobal, ri Dios nuben chi man jun ta ruk'ayewal niqaqa pan iwi'. 32 Y wi ri Dios nuya-pe tijoj-poqonal pan iwi', kan richin k'a yixrutijoj, richin man ta niqaqa ri nimalej ruk'ayewal pan iwi', achi'el ri xtiqaqa pa kiwi' ri winaqi' ri k'a e richin na re ruwach'ulew. 33 Roma ri' wach'alal, kan tiwoyobela' k'a iwi' toq yixwa-yixuk'ya' richin ninataj ri rukamik ri Cristo. 34 Jak'a wi yalan yixnum, más utz chi kan ja ri pa taq iwachoch yixwa-wi-el, richin keri' man niqaqa ta ri ruk'ayewal pan iwi'. Y k'a k'o ch'aqa' chik tijonik ri k'o chi ninya' chiwe toq xkinapon iwik'in.

1 Corintios 12

1 Wach'alal, wakami ninwajo' yich'on chik pa ruwi' ri jalajoj ruwech sipanik ri ruya'on ri Loq'olej Espíritu chiqe. Ninwajo' chi rix k'o ta iwetaman chirij ri'. 2 Rix iwetaman ri achike rubanik ri k'aslen ri xik'uaj toq man jani iwetaman ruwech ri Dios. Rix utz k'a chiwe chi xixuk'uex richin chi xiya' kiq'ij wachibel, stape' ri wachibel ri' xa man jun xuben iwoma rix o xch'on ta pe chiwe. 3 Roma ri' ninwajo' k'a chi tiwetamaj chi jun wineq ri uk'uan roma ri ru-Espíritu ri Dios man nitikir ta nuyoq' ri Jesús. Y keri' chuqa' jun wineq ri man uk'uan ta roma ri Loq'olej Espíritu man nitikir ta nubij chi ri Jesús jari' ri ajaw. 4 Ri Espíritu nuya' jalajoj ruwech sipanik chiqe. Jak'a ri Espíritu xa jun, 5 k'o k'iy rubanik richin yojsamej, jak'a xaxe jun qajaw; y ri' ja ri Dios. 6 Jalajoj k'a ruwech ri yojtikir niqaben, jak'a xaxe jun ri niya'on quchuq'a' chiqajujunal; y ri' ja ri Dios. 7 Y re' nuya-pe ri Loq'olej Espíritu chiqe chiqajujunal, richin k'o utz nuk'en-pe chike ri ch'aqa' chik qach'alal. 8 Chike ch'aqa' qach'alal nuya' etamabel richin nikich'abalij ri ruch'abel ri Dios. Y chike ch'aqa' chik nuya' na'oj, richin nikisol rij ri nubij ri ruch'abel ri Dios. 9 Chike ch'aqa' nuben chi nim ri kikuqubabel-k'u'x rik'in ri Dios, y chike ch'aqa' nuben chi yetikir yekik'achojirisaj yawa'i'. 10 Ch'aqa' chik qach'alal banon chike chi yetikir nikiben meyel taq banobel. Ek'o ri ya'on chike chi nikiq'alajirisaj ri nibix chike roma ri Dios. Chike ch'aqa' ya'on q'ij chi nikitz'et ri nubij o nuben jun chik wineq, wi rik'in ri Dios peteneq-wi o xa rik'in jun itzel espíritu. Chike ch'aqa' ya'on chi yetikir yech'on pa ch'aqa' chik ch'abel. Y chike ch'aqa' ya'on chi yekiq'alajirisaj ri yekibij ri qach'alal pa ch'aqa' chik ch'abel. 11 Ronojel re' rusamaj xaxe jun; y ri' ja ri Loq'olej Espíritu. Nuya' k'a re' chiqe chiqajujunal achi'el ri nrajo' rija'. 12 Ri ruch'akul jun wineq k'iy k'a ri ruk'uan ri', jak'a xaxe jun rubanon. Y keri' chuqa' roj oj achi'el ri ruch'akul ri Cristo. Stape' oj k'iy xaxe jun qabanon. 13 Roma toq xqasex ya' pa qawi', xojok ruch'akul rija'. Chuqa' kan qonojel xok ri Loq'olej Espíritu pa taq qak'aslen. Jun k'a xuben chiqe. Keri' xqaben qonojel, chi judío y chi man judío ta; ri man e totajineq ta y ri e totajineq chik. 14 Ri qach'akul kan k'iy-wi ri ruk'uan ri', jak'a chikijujunal k'o ri yek'atzin-wi. 15 Nubij ta ri aqanaj: Yin xa man in q'abaj ta, y roma ri' xa man in richin ta ri ch'akulaj, nicha' ta. ¿Man kami richin ta ri ch'akulaj ri aqanaj, roma keri' ri nubij? 16 O nubij ta jun chike ri xikin: Yin xa man in wachaj ta, y roma ri' xa man in richin ta ri ch'akulaj, nicha' ta. ¿Man kami richin ta ri ch'akulaj ri xikin roma ri nubij keri'? 17 Wi ta ri ch'akulaj xa ruyon ta runaq'-wachaj, y maneq ta ruxikin, ¿achi'el ta k'a toq nak'ex? Y wi ta ri ch'akulaj xa ruyon ta xikin, y maneq ta rutza'n, ¿achi'el ta k'a toq niseqon? 18 Jak'a ri Dios xuya' ronojel chire ri qach'akul achi'el ri xrajo' rija'. 19 Wi ta ri ch'akulaj xa jun ta rubanik, xa man ta tz'aqet. 20 Jak'a man keri' ta, roma ri qach'akul kan e ruk'uan-wi ronojel ri yek'atzin chire, y xa jun rubanon. 21 Roma ri' ri runaq'-qawech man nitikir ta nubij chire ri qaq'a' chi man nik'atzin ta. Y keri' chuqa' ri qajolon man nitikir ta nubij chire ri qaqen chi man nik'atzin ta. 22 Ri niqatz'et roj chi man kan ta yek'atzin chiqe, xa jari' ri más yek'atzin. 23 Ri maneq kan ta rejqalen chiqawech roj, xa jari' ri más jebel yeqawiq. Y ri qach'akul ri man ruk'amon ta chi nikitz'et ri winaqi', jari' ri niqakuch jebel. 24 Jak'a ri más e utz yetzu'un chire ri qach'akul, man nik'atzin ta chi niqakuch. Keri' chuqa' rix wach'alal, ri Dios kan xixrumol chi'iwonojel. Y ri qach'alal ri nitz'et rix chi man jun yek'atzin-wi chi'ikojol, rija' xuben chike chi kan k'o kejqalen. 25 Rija' keri' xuben chiwe, richin chi maneq ta oyowalen y ch'arojri'il chi'ikojol; pa ruk'exel ri' xa nitola' ta iwi'. 26 Roma ri' wi k'o jun ri niq'axo, yixq'axon chi'iwonojel; y wi k'o jun ri ninimirisex ruq'ij, yixkikot chi'iwonojel. 27 Rix wach'alal aj-Corinto kan ix okineq chik ruch'akul ri Cristo; chi'ijujunal ix richin chik ri ch'akulaj ri'. 28 Chi'ikojol rix molaj qach'alal, chiwe chi'ijujunal ruya'on jun sipanik. Pa nabey ek'o ri e taqon roma ri Cristo, pa ruka'n ja ri yeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios, pa rox ja ri yetijon. K'ari' ri yetikir nikiben meyel taq banobel, jujun chik ri yek'achojirisan kichin ri yawa'i', o ri yeto'on kichin ri ch'aqa' chik qach'alal, o ek'o ri e uk'uey bey, y pa ruk'isibel ri yetikir yech'on pa ch'aqa' chik ch'abel. 29 Man rik'in ri' man chi'iwonojel ta ix taqon. Man chi'iwonojel ta yixq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios. Man chi'iwonojel ta yixtijon. Man chi'iwonojel ta yixtikir niben meyel taq banobel. 30 Man chi'iwonojel ta yixtikir ye'ik'achojirisaj yawa'i'. Man chi'iwonojel ta yixtikir yixch'on pa ch'aqa' chik ch'abel. Y man chi'iwonojel ta yixtikir niq'alajirisaj ri yekibij ri qach'alal toq yech'on pa ch'aqa' chik ch'abel. 31 Roma ri' kan ruk'amon k'a chi nirayij ri más rejqalen achi'el ri xinbij yan. Jak'a kan ninwajo' chuqa' nink'ut jun chik rubeyal chiwech ri más utz.

1 Corintios 13

1 Xa ta yin yich'on pa k'iy ch'abel re wawe' chuwech re ruwach'ulew, o pa kich'abel ángel, y xa man yinajowan ta, man jun nik'atzin-wi. Xa in junan ta rik'in jun ch'ich' ri nitzino ri xa choj niq'ajan. 2 Y stape' ta ninq'alajirisaj ri ruch'abel ri Dios; o niq'ax ta chinuwech ronojel ruch'obonik ri Dios ri ewatel-pe rik'in, y ronojel ta wetaman; o roma ta ri kan kuqul nuk'u'x, roma ta ri' yitikir ninben chike ri nimalej taq juyu' chi ke'el-el ri akuchi ek'o-wi; y stape' ta yitikir ninben ronojel ri', y maneq ajowabel wik'in, man jun yik'atzin-wi. 3 Y chuqa' wi ta nintaluj ronojel ri k'o wik'in chikiwech ri man jun k'o kik'in, o ninjech-wi' richin yikamisex pa q'aq', y xa man roma ta ajowabel, stape' ta keri' xtinben, man jun nik'atzin-wi. 4 Ri ajowabel kan nuben-wi k'a chi k'o koch'onik. Nuben chi utz qana'oj kik'in konojel. Chuqa' nuben chi maneq ch'upun-k'u'x qik'in, y nuben chuqa' chi man niqanimirisaj ta qi'. 5 Ri ajowabel man nuben ta chi niqaben ri man ruk'amon ta; man nuben ta chi xaxe roj niqach'ob-qa-qi'. Xa kan nuben chi man yojoyower ta. Y nuben chi man niqayek ta pa qánima ri man utz ta niban chiqe. 6 Ri ajowabel nuben chi yojkikot roma ri utz ri niban, y man jun bey xtuben chi yojkikot ta toq nibanatej ri man choj ta. 7 Ri ajowabel nuben chi niqakoch' ronojel; nuben chi jantape' kuqul qak'u'x. Chuqa' nuben chi niqoyobej ronojel. Y nuben chi rik'in ch'uch'ujil niqaq'axaj ronojel. 8 Ri ajowabel kan man xtik'is ta. Jak'a xa xtik'is ri q'ij chi ri Dios nich'on rik'in jun qach'alal richin nuq'alajirisaj ri ruch'abel chuwech. Kan xtapon-wi ri q'ij chi man xkech'on ta chik pa ch'aqa' chik ch'abel. Y xtapon chuqa' ri q'ij toq ri etamabel ri nipe rik'in ri Dios xa man xtik'atzin ta chik. 9 Man ronojel ta k'a qetaman; y ri niqaq'alajirisaj, xa man ja ta chuqa' ri' ronojel. 10 Jak'a k'o jun q'ij toq xtipe ri kan tz'aqet; y ri man e tz'aqet ta xa kan xkek'is. 11 Toq k'a in ti ak'ual xich'on y xich'obon achi'el jun ak'ual, jak'a toq xinok-q'anej achin xinya' kan ronojel ri richin ak'ual. 12 Re wawe' chuwech re ruwach'ulew man e tz'aqet ta ri etamabel ri ek'o qik'in. Kan junan rik'in ri yojtzu'un ta pa jun espejo ri xa tz'il ruwech, y man kan ta niq'alajin ri achike niqatz'et. Jak'a xtapon ri q'ij toq kan xtiq'alajin-wi ri niqatz'et. Chupan ri q'ij ri' kan xtiqetamaj jebel ruwech ri Dios, kan achi'el rija' retaman qawech roj wakami. 13 Jak'a re wakami k'o ri kuqubabel-k'u'x, ri oyobenri'il y ri ajowabel. Jak'a chike chi e oxi' re', ja ri ajowabel ri más nim rejqalen.

1 Corintios 14

1 Jantape' k'a tik'oje' ri ajowabel iwik'in y kan tirayij chuqa' ri sipanik ri yeruya' ri Loq'olej Espíritu. Y ri más rejqalen ri k'o ja ri niq'alajirisaj ta ri ruch'abel ri Dios. 2 Ri qach'alal ri nich'on pa jun chik ch'abel man kik'in ta winaqi' nich'on-wi; kan rik'in-wi ri Dios, roma kan man jun achoq chuwech niq'ax-wi ri nubij. Rija' kan ja k'a ri Espíritu ri nibanon chire chi nubij ri qitzij ri ewatel. 3 Jak'a ri nuq'alajirisaj ri ruch'abel ri Dios, kan chike k'a ri winaqi' nich'on-wi. Nuben chike richin yek'iy rik'in ri kik'aslen, yerupixabaj y nukuquba' kik'u'x. 4 Ri qach'alal ri nich'on pa ch'aqa' chik ch'abel, xaxe chire rija' nuk'en-pe k'iyinen. Jak'a ri qach'alal ri niq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios, kan nuben chi yek'iy konojel ri qach'alal. 5 Ri nurayibel yin, ja ta ri chi'iwonojel yixch'on ta pa ch'aqa' chik ch'abel, jak'a ri más ninwajo' chiwe ja ta chi niq'alajirisaj ri ruch'abel ri Dios. Roma más rejqalen ri niq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios, ke chuwech ri nich'on pa jun chik ch'abel. Xaxe wi niq'alajirisex ri nel chi tzij, richin yek'iy ri qach'alal, jebel chuqa'. 6 Roma xa ta yin yinapon chila' iwik'in rix wach'alal, y pa jun chik ch'abel yibech'on iwik'in, ¿k'o kami utz ri nuk'en-pe chiwe? Jak'a kan k'o-wi utz ri nuk'en-pe chiwe, wi ninq'alajirisaj ri xuk'ut ri Dios chinuwech, o yich'on rik'in etamabel, o ninbij ri nibix chuwe roma ri Dios, o yixintijoj. 7 Toq jun wineq nuq'ojomaj jun xul o jun arpa, y xa man pa rubeyal ta nuben chire, man q'alaj ta achike chi bix ri nuq'ojomaj. 8 O ri nixupun ri trompeta richin yerumol ri aj-labal, wi xaxe nuxupuj ri trompeta y xa man jun rubeyal, ¿nikimol kami ki' ri aj-labal? 9 Keri' chuqa' wi rix yixch'on pa jun ch'abel ri xa man ketaman ta ri ye'ak'axan iwichin, ¿niq'ax kami chikiwech ri xibij? Man xtiq'ax ta. Xa chuwa-kaq'iq' k'a xkixch'on-wi. 10 Y janila k'iy ruwech ch'abel ri ye'ukusex wawe' chuwech re ruwach'ulew, y ronojel ch'abel kan k'o-wi ri nikibij. 11 Jak'a wi yin xa man wetaman ta ri ruch'abel jun chik wineq, y rija' nich'on ta wik'in. Roma ri' chuwech rija' yin xa man in ruwinaq ta. Y keri' chuqa' rija' chinuwech yin xa man nuwinaq ta. 12 Y wi rix kan janila ye'irayij ri sipanik ri yeruya' ri Loq'olej Espíritu, kan utz wi; jak'a kan tirayij ri nuben chi yek'iy ri ch'aqa' chik qach'alal. 13 Roma wi jun qach'alal ya'on chire chi nich'on pa jun chik ch'abel, tuk'utuj k'a chire ri Dios chi nitikir ta nuq'alajirisaj ri xubij. 14 Roma wi yin yich'on ta rik'in ri Dios pa jun chik ch'abel, man rik'in ta ri nunojibal yich'on-wi; ri keri' xaxe choj xinbij ri k'o pa wánima. 15 ¿Achike k'a ri k'o chi ninben? Roma yin ninwajo' yich'on rik'in ri Dios rik'in ri wánima y rik'in chuqa' ri nunojibal. Y keri' chuqa' ninwajo' yibixan rik'in ri wánima y rik'in chuqa' ri nunojibal. 16 Roma wi k'o ta jun ri xa choj k'o-apo chiri' y xa man niq'ax ta chuwech ri nibij, toq rix xaxe rik'in ri iwánima yixch'on rik'in ri Dios; toq rix yixk'achoj, rija' man nitikir ta nubij: Ja' kan keri'. 17 Ri matioxinik k'a ri niben, rik'in juba' yalan utz, jak'a ri ye'ak'axan iwichin man jun niketamaj richin yek'iy ta rik'in ri kik'aslen. 18 Yin yalan yikikot y yimatioxin chire ri Dios chi yich'on pa ch'aqa' chik ch'abel, más chiwech chi'iwonojel rix. 19 Jak'a toq yin yinapon chikikojol ri molaj qach'alal, yin ninwajo' más yich'on pa jun ch'abel ri kan niq'ax-wi chikiwech konojel, roma stape' ta xa ka'i-oxi' ch'abel ri ninbij, más utz ke chuwech ninbij ta 10,000 ch'abel chike ri xa man niq'ax ta chikiwech. 20 Wach'alal, man k'a kixch'obon achi'el yech'obon ri ak'uala'; xaxe chuwech ri mak kan tibana' achi'el ri ak'uala', jak'a rik'in ri ich'obonik tibana' achi'el ri winaqi' e nima'q chik. 21 Chupan ri ruch'abel ri Dios nubij: Yin xich'on iwik'in rix judío y xenkusaj winaqi' ri man e iwinaq ta, ri jun wi chik ch'abel yech'on-wi. Jak'a man rik'in ri', man xiwajo' ta xiwak'axaj, nicha'. 22 Y rik'in re', niqatz'et chi ri ch'aqa' chik ch'abel kan richin jun retal chike ri man nikajo' ta nikikuquba' kik'u'x rik'in ri Cristo, y man retal ta chiqe roj. Jak'a toq roj niqaq'alajirisaj ri nibix chiqe roma ri Dios, ri' jun retal xaxe qichin roj, y man kichin ta ri man jani tikinimaj. 23 Man rik'in ri', xa ta rix imolon-iwi' y yixch'on ta pa ch'aqa' chik ch'abel, toq ye'apon ta iwik'in qach'alal ri man k'iy ta ketaman chirij ri ruch'abel ri Dios, o ye'apon ta ri man jani kikuquban ta kik'u'x, xa xtikibij k'a chiwe chi ix ch'ujerineq. 24 Jak'a xa ta chi'iwonojel pan ich'abel rix yixch'on-wi toq nimol-iwi' richin niq'alajirisaj ri xbix chiwe roma ri Dios, y ye'apon ta ri winaqi' ri', rije' yixkak'axaj ta. Y roma ri' rije' nikina' chi kan e aj-maki' wi. Y ronojel ri' nuben k'a chire ri kánima chi ronojel ri yebix kan qitzij wi. 25 K'ari' k'a ye'el-pe chuwa-saqil ronojel ri k'o pa kánima. Roma ri' rije' xa kan jari' xkexuke-qa richin nikiqasaj-ki' y nikiya' ruq'ij ri Dios, y xtikibij chi kan qitzij wi chi k'o ri Dios chi'ikojol. 26 Wach'alal, ri ruk'amon chi niben toq nimol-iwi'; wi ek'o chiwe rix ri yebixan, ri yetijon, ri yeq'alajirisan ri ruch'abel ri Dios, ri yech'on pa ch'aqa' chik ch'abel y ri yeq'axan, ronojel ta re' nik'atzin ta chi ri qach'alal yek'iy rik'in ri kik'aslen. 27 Ri qach'alal ri ya'on chike chi yech'on pa ch'aqa' chik ch'abel, kan xaxe ta k'a e ka'i' o e oxi'. Y nik'atzin chi xaxe jun nich'on pa jun bey, y k'o ta jun qach'alal ri niq'axan achike ri xubij. 28 Jak'a wi xa man jun ri nitikir ta niq'axan ri nikibij pa ch'aqa' chik ch'abel, más utz man kech'on. Y xaxe k'a chike qa rije' kech'on-wi-qa y richin chuqa' chi yech'on rik'in ri Dios. 29 Keri' chuqa' ri qach'alal ri yebin chi ya'on chike chi k'o nikiq'alajirisaj, kech'on k'a e ka'i' o e oxi'. Y ri ch'aqa' chik tikich'obo' rij jebel ri achike xkibij. 30 Jak'a wi k'o ta jun qach'alal ri nich'on, y ri Dios k'o ta chuqa' jun chik ri nuq'alajirisaj chire jun qach'alal ri tz'uyul chiri', ri nich'on pa nabey xa titane-qa y tuya' kan q'ij chire ri jun chik. 31 Rik'in ri keri', kan konojel k'a qach'alal yetikir nikiq'alajirisaj ri nibix chike. Jak'a nik'atzin chi nabey nich'on na jun, k'ari' ri jun chik. Y ri ch'aqa' chik qach'alal kan k'o-wi k'a niketamaj chirij ri nik'atzin chike chupan ri kik'aslen. 32 Keri' ri qach'alal ri k'o nikiq'alajirisaj, tikibana' ronojel pa ruchojmilal. 33 Roma ri Dios nrajo' chi ronojel nibanatej rik'in ruchojmilal y rik'in ch'uch'ujil y man rik'in ta sachibel-k'u'x. Nik'atzin chi rix tibana' achi'el nikiben ri ch'aqa' molaj qach'alal. 34 Toq nimol-iwi' pa rubi' ri Dios, ri ixoqi' kan ruk'amon chi tikinimaj tzij y man keq'ajan-apo, roma man ruk'amon ta richin yech'on; xa kan kek'oje' chuxe' kitzij ri kachijilal, achi'el nubij ri pixa'. 35 Y wi k'o jun tzij ri xa man niq'ax ta chikiwech, tikik'utuj k'a chike ri kachijilal toq ye'apon pa taq kachoch, roma man ruk'amon ta chi jun ixoq nich'on-apo chiri'. 36 Toqaqa k'a chi'ik'u'x chi ri ruch'abel ri Dios man xtikir ta pe iwik'in rix, y ni man xaxe ta rix ri ix k'uluyun. 37 Y wi k'o ta jun qach'alal ri nibin chi rija' kan nuq'alajirisaj ri ruch'abel ri Dios, o ruk'ulun jun chik sipanik, kan tuq'alajirisaj k'a chiwech chi ri xinbij yin kan rik'in ri Dios peteneq-wi. 38 Y wi rija' man nunimaj ta re', rija' chuqa' man xtinimex ta. 39 Roma ri' wach'alal, kan titija' k'a iq'ij richin niq'alajirisaj ri ruch'abel ri Dios, y man ke'iq'et ri qach'alal ri ya'on chike chi yech'on pa ch'aqa' chik ch'abel. 40 Jak'a ronojel ta re', kan ta pa rubeyal y pa ruch'ajch'ojil ta yebanatej-wi.

1 Corintios 15

1 Wach'alal, pa nabey, toq xik'oje' chi'ikojol, xintzijoj chiwe ri utzilej ch'abel richin kolotajik. Y rix kan xik'ul-wi ri ch'abel ri xintzijoj chiwe, y kan xkuqer-wi ik'u'x rik'in. 2 Y roma ri' xixkolotej. Jak'a nik'atzin chi rix man niya' ta kan, wi kan qitzij chi xinimaj, y wi man keri' ta, ri ikuqubabel-k'u'x man ta k'o rejqalen. 3 Ri ch'abel ri xink'ul yin, ri kan janila rejqalen, kan ja chuqa' ch'abel ri' ri xintzijoj chiwe rix; chi ri Cristo xken roma ri qamak, kan achi'el ri tz'ibatajineq kan chupan ri ruch'abel ri Dios. 4 Y chirij ri' xmuq. Jak'a pa rox q'ij xk'astej, kan achi'el ri tz'ibatajineq kan chupan ri ruch'abel ri Dios. 5 Y chirij ri' xuk'ut-ri' chuwech ri Pedro, y k'ari' chikiwech chi kablajuj ri e taqon roma rija'. 6 Chirij ri', xuk'ut-ri' chikiwech más e 500 qach'alal, toq kimolon-ki'. E k'iy k'a chike rije' ri k'a e k'es na y ek'o chiqakojol. Jak'a ek'o ri xa xeken yan el. 7 Y chirij chik ri', xuk'ut-ri' chuwech ri Santiago, y k'ari' xuk'ut chik ri' chikiwech konojel ri e taqon roma ri Cristo. 8 Jak'a chinuwech yin xuk'ut-ri' k'a pa ruk'isibel, stape' man pa ruq'ijul ta chik, achi'el jun ak'ual ri man pa ruq'ijul ta richin nalex. 9 Roma ja yin ri man jun ok wejqalen chikikojol ri ch'aqa' chik ri e taqon roma ri Cristo. Yin kan ninna-wi k'a chi xa man ruk'amon ta chi yin in jun chike rije', roma janila k'a k'iy etzelal xinben chike ri molaj qach'alal. 10 Jak'a ri Dios xuya' ri rutzil chuwe, y ri' xuben chuwe chi xjalatej ri nuk'aslen. Yin más yan chik k'a in samajineq-pe ke chikiwech ri ch'aqa' chik ri e taqon roma ri Cristo. Jak'a man ninbij ta chi ja yin xibanon ri samaj, man keri' ta; xa kan ja ri rutzil ri Dios ri xbanon. 11 Roma wi ja ri ch'aqa' chik ri e taqon roma ri Cristo o wi ja yin ri yojtzijon ri ruch'abel ri Dios, ri' man jun rubanon, y ri ch'abel ri' jari' ri xinimaj rix. 12 Y wi ri ruch'abel ri Dios ri niqatzijoj nubij chi ri Cristo xk'astej-el chikikojol ri kaminaqi', ¿achike k'a roma ek'o qach'alal chi'ikojol ri yebin chi ri kaminaqi' man yek'astej ta el? 13 Wi ta maneq k'astajibel, chuqa' ri Cristo xa man xk'astej ta ajk'ari'. 14 Y wi xa man xk'astej ta ri Cristo, kan man jun k'a nik'atzin-wi ri niqatzijoj, y man jun chuqa' nik'atzin-wi ri ikuqubabel-k'u'x. 15 Y rik'in ri' kan niq'alajin ta chi roj xa man qitzij ta ri xqabij chirij ri Dios, chi rija' xuk'asoj ri Cristo. Y wi ta qitzij chi maneq k'astajibel kichin ri kaminaqi', ri Cristo man ta chuqa' xk'astej. 16 Roma wi ri kaminaqi' kan man xkek'astej ta, ri Cristo xa kan man xk'astej ta ajk'ari'. 17 Y wi ri Cristo man ta xk'astej, xa man jun ta nik'atzin-wi chi rix ikuquban ik'u'x rik'in, y xa k'a ixk'o ta na chupan ri imak. 18 Y wi ta keri', ri kaminaqi' ri xkikuquba-el kik'u'x rik'in ri Cristo, xa man xekolotej ta el. 19 Y wi ri oyobenri'il rik'in ri Cristo xaxe ta richin ri k'aslen chuwech re ruwach'ulew, kan ruk'amon ta chi más nijoyowex qawech roj ke chikiwech konojel ri winaqi'. 20 Jak'a ri Cristo kan xk'astej-wi-el. Ja rija' ri nabey ri xk'astej-el chikikojol ri ch'aqa' chik kaminaqi' ri xkek'astej-el. 21 Qetaman k'a chi xa roma jun wineq qonojel xqaqa ri kamik pa qawi'. Y chuqa' xa roma jun chik wineq toq xkek'astej-el ri kaminaqi'. 22 Rik'in k'a ri Adán xqichinaj-wi ri kamik qonojel. Y roma ri Cristo xqojk'astej chik el qonojel. 23 Jak'a kan pa ruchojmilal xtibanatej ronojel re'. Ri Cristo nabey xk'astej-el. Y toq xtipe chik jun bey, roj ri oj richin chik rija' xqojk'astej-el chuqa'. 24 Y k'ari' k'a xtapon ri ruk'isibel q'ij, toq ri Cristo xtich'akon chikij ri q'atbel taq tzij, y ri k'o uchuq'a' pa kiq'a'. Y toq ch'akowineq chik chikij konojel, xtuya' ri ruq'atbel-tzij chire ri Dios ri Qatata'. 25 Nik'atzin chi ja ri Cristo niq'aton-tzij k'a toq xech'akatej yan konojel ri ye'etzelan richin, y xtuben chike chi xkeqaqa pa ruq'a'. 26 Y ri ruk'isibel ri xtich'akatej, ja ri kamik. 27 Ri ruch'abel ri Dios nubij chi ronojel xok pa ruq'a' ri Cristo. Jak'a toq nubij ri ch'abel ronojel, man nel ta chi tzij chi ri Tata'ixel chuqa' xuya-ri' pa ruq'a'. 28 Toq ronojel xtok pa ruq'a' ri Cristo ri K'ajolaxel, jari' toq ri Cristo xtujech chuqa' ri' pa ruq'a' ri Tata'ixel, ri xya'on ronojel pa ruq'a' rija'. Y k'ari' ri Dios xtik'oje' pa ruwi' ronojel. 29 Wi maneq ta k'astajibel, ¿achike k'a nikajo' nikil ri winaqi' ri niqasex-ya' pa kiwi' koma ri kaminaqi'? Wi man ta yek'astej ri kaminaqi', ¿achike roma toq niqasex-ya' pa kiwi' koma ri kaminaqi'? 30 Y wi maneq ta k'astajibel, ¿k'o ta kami nik'atzin-wi chi roj jataqil yojapon chuwech ri kamik? 31 Y jubama q'ij-q'ij niqil qakamik, y re' kan jare' ri qitzij. Re' junan rik'in ninbij chi kan jebel ninna' iwoma rix, chi xinimaj ri qajaw Jesucristo. 32 Wi maneq ta k'astajibel, ronojel ri yenk'uluwachila' man jun ta rejqalen, achi'el ri xink'uluwachij pan Éfeso, toq ri winaqi' kan xeyakatej chuwij achi'el k'uxunela' taq chikopi'. Xa más ta utz niqaben achi'el ri tz'ibatel kan: Xaxe qojwa' y qojuk'ya', roma xa chua'q-kabij xqojken-el, nicha'. 33 Man k'a kixq'olotej, roma rix iwetaman chi wi yixok kachibil ri man utz ta ri kich'obonik, xa kan xtiyojtej chuqa' ich'obonik rix. 34 Titzolin-pe ik'u'x, y man chik kixmakun. Rix kan ruk'amon k'a chi yixk'ix-qa, roma chi'ikojol k'a ek'o ri man ketaman ta ruwech ri Dios. 35 Y rik'in juba' ek'o ri yebin: ¿Achike rubanik toq xkek'astej-el ri kaminaqi'? ¿Achike kami nitzu'un ri kich'akul?, yecha'. 36 Ri nich'obo keri' xa jun wineq nakanik. Roma jun ija'tz toq k'o chik kan pan ulew, k'o chi niq'ey-qa, y k'ari' toq nibek'ulun-pe ri tiko'n. 37 Toq nitik-qa ri trigo, man ja ta ri q'ayis ri nitik-qa, xa ja ri rija'tz ri trigo. 38 Ja ri Dios ri nibanon chi achi'el ri ija'tz ri nitik-qa, keri' ri rubanik ri nel-pe. 39 Y keri' chuqa' k'iy ruwech ch'akulaj ek'o. Jak'a ri qach'akul roj jun wi chik rubanik, ri kich'akul ri chikopi' jun wi chik, ri kich'akul ri aj-xik' taq chikopi' jun wi chik y ri ker jun wi chik kich'akul. 40 Y keri' chuqa' roj ri ojk'o wawe' chuwech re ruwach'ulew, man junan ta qabanik kik'in ri ek'o chuwech ri kaj. Ri jebelej qabanik roj man junan ta rik'in ri jebelej kibanik ri ek'o chuwech ri kaj. 41 Ri q'ij kan k'o jun rubanik ri kan jebel ok nitzu'un, ri ik' chuqa', y ri ch'umila' jun wi chik kibanik. Y keri' chikikojol chuqa' ri ch'umila', man junan ta ri jebelej taq kibanik. 42 Y keri' k'a ri ch'akulaj ri xtikik'uaj ri kaminaqi' toq xkek'astej-el; nimuq jun ch'akulaj ri xa niq'ey, jak'a xtel-pe jun ch'akulaj ri man k'isel ta. 43 Ri ch'akulaj ri nimuq, man kan ta utz, jak'a ri ch'akulaj ri xtik'astej-el, kan jebel wi. Ri ch'akulaj ri nimuq, maneq ruchuq'a', jak'a ri ch'akulaj ri xtik'astej-el, janila ruchuq'a'. 44 Ri ch'akulaj ri nimuq xa richin re ruwach'ulew, jak'a ri ch'akulaj ri nik'astej-el richin chila' chikaj. Roma ri' k'o k'a jun ch'akulaj richin re ruwach'ulew, y k'o jun richin chik chila' chikaj. 45 Keri' niq'alajin chupan ri ruch'abel ri Dios, chi ri nabey Adán xban y xuk'ul ruk'aslen. Jak'a ri Cristo, ri jun chik Adán, kan aj-chikajil-wi, y kan nuya' k'aslen. 46 Nabey k'a nik'oje' ri qach'akul richin re ruwach'ulew, k'ari' nik'oje' ri qach'akul richin chila' chikaj. 47 Ri nabey achin, kan richin wi re ruwach'ulew, roma rik'in ulew xban-wi. Jak'a ri jun chik, kan aj-chikajil. 48 Roj ri k'a ojk'o na wawe' chuwech re ruwach'ulew, oj junan rik'in ri nabey wineq ri xban rik'in ulew. Jak'a ri ek'o chik chila' chikaj, kan e achi'el chik k'a ri jun ri kan aj-chikajil. 49 Wakami roj xa k'a junan na rubanik qach'akul rik'in ri nabey wineq ri xban rik'in ulew, keri' chuqa' xtapon ri q'ij toq xqojok achi'el ri Cristo ri aj-chikajil. 50 Ninwajo' k'a chi rix niwetamaj chi ri qach'akul ri qak'uan wakami man xtibek'oje' ta rik'in ri Dios chila' chikaj, roma ri qach'akul xa k'isel, y maneq ruq'a' chire ri rajawaren ri Dios ri man k'isel ta. 51 Jak'a wakami ninwajo' ninq'alajirisaj chiwe chi man qonojel ta k'a xqojq'ax chupan ri kamik, jak'a qonojel xtijalatej-el ri qach'akul. 52 Xtibanatej k'a chi xa pa jun ti ramaj xqojjalatej-el, achi'el pa jun ruyupik runaq'-wachaj. Kan jak'a toq xtuya' rutzijol ri ruk'isibel trompeta, jari' xkek'astej-el ri kaminaqi' rik'in chik kich'akul ri man k'isel ta. Y roj ri k'a oj k'es kan, xqojjalatej-el chuqa'. 53 Ri ch'akulaj ri xa niq'ey k'o chi nijalatej, rik'in jun ch'akulaj ri man k'isel ta. Y ri ch'akulaj ri xa kamel, nik'atzin chi nijalatej rik'in jun ch'akulaj ri man niken ta chik. 54 Y jak'a toq ri qach'akul xtijalatej, y man xtiq'ey ta chik, y chuqa' man xtiken ta chik, jari' toq xtibanatej ri tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios, toq nubij: Ri kamik xch'akatej yan y man jun chik ruq'a' chiqe, nicha'. 55 Y wakami, ¿akuchi k'a k'o-wi ri ach'akonik, rat kamik? ¿Akuchi k'o-wi ri ach'akonik rat jul muqubel kamineq? 56 Ja ri mak ri nibanon chi ri kamik nich'akon chiqij. Y ri ruchuq'a' ri mak, ja ri pixa'. 57 Jak'a matiox chire ri Dios chi xuteq-pe ri qajaw Jesucristo richin xch'akon chirij ronojel re' qoma roj. 58 Y roma ri', wach'alal ri janila yixinwajo', ninbij k'a chiwe chi kan kow kixk'oje', y man tiya' kan. Kan beneq k'a ruwech tibana' ri rusamaj ri ajaw, y jebel tibana' chire, roma ronojel ri niben roma rija', kan k'o-wi utz ri nuk'en-pe chiwe.

1 Corintios 16

1 Y wakami ninwajo' yich'on juba' chirij ri méro ri najin rumolik kichin ri qach'alal ri ek'o pa Jerusalem. Kan tibana' k'a achi'el ri nubin chike ri molaj qach'alal ri ek'o chupan ri ruwach'ulew Galacia. 2 Jare' ri ruchojmilal: Ri nabey q'ij chire ri wuqu' q'ij k'atzinel chi rix nich'er kan juba' chire ri nich'ek, richin niya-el chike ri qach'alal. Keri' tibana' richin chi k'o chik ronojel toq xkinapon yin, y man nik'atzin ta chik chi k'ari' nimol. 3 Y toq xkinapon iwik'in, ja rix ri xkixbin ri achike qach'alal ri xke'uk'uan ri to'onik. Yin xtinben k'a el ri kiwuj ri qach'alal ri', richin nikijech chike ri aj-Jerusalem. Y k'ari' xkenteq-el. 4 Y wi kan nik'atzin chi yenwachibilaj-el, kan yibe k'a ri'. 5 Jak'a nabey ninwajo' yiq'ax na pa ruwach'ulew Macedonia, y k'ari' xkinapon iwik'in rix. 6 Nuch'obon chi toq xkinapon iwik'in, ninwajo' yiyaloj-el juba'. O rik'in juba' kan xtink'owisaj chuqa' el ri ruq'ijul job chiri', richin chi rix yinito' ta el rik'in ri nik'atzin chuwe chupan ri nubey ri akuchi chik xkibe-wi. 7 Man ninwajo' ta chi xaxe ta jun o ka'i' q'ij ri yik'oje' iwik'in. Kan ninwajo' k'a yiyaloj juba' iwik'in, wi keri' ri rurayibel ri ajaw. 8 Y wakami k'a yik'oje' na re wawe' pan Éfeso k'a toq xtiq'ax na kan ri qanimaq'ij Pentecostés, y k'ari' xkibe iwik'in. 9 Yik'oje' na re wawe' roma ri Dios ruya'on janila nusamaj ri kan janila rejqalen, stape' e k'iy ri ye'etzelan wichin. 10 Y wi ri Timoteo napon ta chila' iwik'in, kan tik'ulu' k'a chi utzil. Rija' kan rusamaj-wi ri ajaw nuben, achi'el yin. 11 Man ta xtiben chire chi man jun ruq'ij. Y toq xtel-pe chila' iwik'in, xtiya' ta pe ri nik'atzin chire richin ri rubey richin chi yinorutz'eta' kan, roma woyoben e rachibilan ri ch'aqa' chik qach'alal. 12 Jak'a ri qach'alal Apolos, janila xintej nuq'ij chirij chi xapon ta iwik'in y xerachibilaj ta el ri ch'aqa' chik qach'alal, jak'a wakami man xrajo' ta. Man rik'in ri', k'a toq xtijame' juba' ruwech, k'ari' xtapon iwik'in. 13 Wach'alal, tichajij k'a ri ik'aslen y chuqa' kan ta kuqul ik'u'x rik'in ri Dios. Man titzolij-iwi' chiwij, xa tik'oje' iwuchuq'a' y kow kixk'oje'. 14 Y ronojel ri niben, kan rik'in ajowabel tibana'. 15 Wach'alal, rix iwetaman ruwech ri qach'alal Estéfanas y ri e aj pa rachoch, y chi rije' jari' ri nabey ri xeniman ri Cristo chiri' pa ruwach'ulew Acaya. Rije' kan rik'in ronojel kánima yekito' ri ch'aqa' chik qach'alal. 16 Y nink'utuj k'a utzil chiwe chi tinimaj kitzij rije', y chuqa' chi tinimaj kitzij konojel ri e achi'el rije', ri yeto'on y nikiben ri rusamaj ri Dios. 17 Yin yalan yikikot chi xe'oqaqa wik'in ri Estéfanas, ri Fortunato y ri Acaico. Rije' xkiya' chuwe ri man xixtikir ta xiya' rix chuwe, 18 roma rije' kan xkik'en-pe uxlanen chire ri wánima, achi'el kibanon iwik'in rix. Ri qach'alal ri e achi'el rije' kan ruk'amon k'a chi ninimex kitzij. 19 Ri molaj qach'alal ri ek'o re pa ruwach'ulew Asia nikiteq-el rutzil-iwech. Chuqa' nikiteq-el rutzil-kiwech ri qach'alal Áquila y Prisca y chuqa' ri molaj qach'alal ri nikimol-ki' pa kachoch rije'. 20 Konojel k'a ri qach'alal ri ek'o wawe' nikiteq-el rutzil-iwech. Tiq'ejela-iwi' chi'ijujunal rik'in jun ajowabel, y rik'in jun loq'olej tz'ubanik. 21 Yin Pablo nintz'ibaj k'a el re rutzil-iwech rik'in re nuq'a'. 22 Y wi k'o jun ri man najowan ta richin ri ajaw Jesucristo, tiqaqa k'a itzel oyonik pa ruwi'. ¡Kan katanpe k'a, ajaw! 23 Ri rutzil ri ajaw Jesucristo xtik'oje' ta k'a iwik'in chi'iwonojel. 24 Kan tik'ulu' k'a ri wajowabal chi'iwonojel rix ri ix richin chik ri Cristo Jesús. Kan keri' ta k'a.

2 Corintios 1

1 Yin Pablo, ri in taqon roma ri Jesucristo roma jari' ri rurayibel ri Dios. Wachibilan k'a ri qach'alal Timoteo ninben-el re wuj re' chiwe rix molaj qach'alal ri ixk'o pa Corinto, y chike chuqa' konojel ri qach'alal ri ek'o pa ch'aqa' chik tinamit ri pan Acaya. 2 Ja ta k'a ri utzil y ri uxlanen ri peteneq rik'in ri qatata' Dios y ri ajaw Jesucristo xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel. 3 Tiqaya' ruq'ij ri Dios, ri rutata' ri qajaw Jesucristo. Rija' jun tata'aj joyowanel, y chuqa' kan jun Dios ri nukuquba' kik'u'x ri e richin chik. 4 Y ja rija' ri nibanon chiqe roj chi niqakuquba' qak'u'x toq yojk'oje' pa tijoj-poqonal, richin chi toq roj yeqatz'et chi ek'o qach'alal pa tijoj-poqonal, kan yojtikir k'a yeqato', achi'el nuben ri Dios qik'in roj. 5 Kan janila k'a ri tijoj-poqonal niqak'owisaj roma ri Cristo, keri' chuqa' roma ri Cristo janila kuqubabel-k'u'x niqak'ul. 6 Toq niqak'owisaj tijoj-poqonal, ri' kan nik'atzin chiwe rix richin nukuquba' ik'u'x y yixrukol. Jak'a toq nikuqubex qak'u'x, chuqa' kan nik'atzin chiwe rix richin chi nukuquba-qa ik'u'x y nikoch' ri q'axomal, achi'el yojtajin chuk'owisaxik roj. 7 Ri qoyoben chi niben, kan xtibanatej-wi. Kan qetaman-wi chi ix qachibil chupan ri q'axo'n ri nuk'en-pe ri rusamaj ri Cristo, roma ri' niq'alajin chi ix qachibil chuqa' toq nikuqubex qak'u'x roj. 8 Roma rix wach'alal xa kan nik'atzin chi k'o ta chi'ik'u'x ri achike chi tijoj-poqonal ri xqak'owisaj toq xojk'oje' chila' pan Asia. Ri quchuq'a' kan man nitikir ta chik rik'in ri ralal ri tijoj-poqonal ri xqak'owisaj. Kan xqach'ob k'a chi xa kan xaxe chik ri qakamik qoyoben. 9 Kan xqach'ob chi man yojkolotej ta chik chuwech ri kamik, jak'a re' xa richin chi tiqetamaj chi man tiqakuquba' qak'u'x rik'in ri quchuq'a' roj, xa kan xaxe rik'in ri Dios. Roma rija' kan k'o-wi ruchuq'a' richin yeruk'asoj ri kaminaqi'. 10 Y ja rija' ri xojkolon-pe chuwech ri kamik ri', y kan keri' xtuben. Kan qakuquban k'a qak'u'x rik'in chi re beneq-apo kan xqojrukol-wi k'a chuwech ri kamik achi'el ri rubanon-pe qik'in. 11 Tibana' utzil, kixch'on rik'in ri Dios pa qawi'. Richin keri' kan e janila chuqa' ri xkematioxin, toq xtikitz'et ri utzil ri nuben-pe ri Dios chiqe roj roma ri ich'owen rix. 12 Ri kikoten ri k'o qik'in roj wakami, kan roma qetaman chi ri qabanobal kan rik'in wi ch'ajch'oj qánima yeqaben, y kan qitzij wi chuwech ri Dios. Man qana'oj ta k'a roj ri niqakusaj, xa kan ja ri na'oj ri qak'ulun rik'in ri Dios. Kan keri' ri qak'aslen ri qak'utun chikiwech ri ek'o chuwech re ruwach'ulew, y más chiwech rix. 13 - 14 Yin man nintzijoj ta el chiwe ri xa man yixtikir ta nisik'ij y man niq'ax ta chiwech. Stape' wakami man ronojel ta ri niqabij niq'ax chiwech, jak'a ri nurayibel yin chi toq ri ajaw Jesús xtipe chiqak'amik, kan jebel xtiq'ax chiwech ronojel ri qabin chiwe. Wi keri' rix kan xkixkikot qoma roj, achi'el yojkikot roj iwoma rix. 15 Yin xinch'ob chi rix xq'ax chiwech ronojel re', y roma ri' xinbij-qa chi yiq'ax ta el ka'i' mul iwik'in. 16 Kan xinch'ob chi yiq'ax ta chiri' pa Corinto toq xkibe pa Macedonia, y chuqa' toq xkitzolin-pe. Y k'ari' rix yixto'on ta pe wichin rik'in ri nik'atzin chuwe chupan ri nubey richin yitzolin pa Judea. Jak'a xa man keri' ta xbanatej. 17 ¿Nich'ob rix chi toq yin xinbij keri' xa man xinch'ob ta jebel ri xinbij? ¿O nibij-qa chi xaxe rik'in ri nuchi' xinbij keri', y ri wánima xa man keri' ta ri nubij? 18 Ri Dios kan xtuq'alajirisaj k'a chiwech chi xa man keri' ta. Rija' kan retaman-wi k'a chi roj man niqabij ta ja', y ni, pa jun bey. 19 Ri Jesucristo ri ruk'ajol ri Dios, ri xqatzijoj chiwe, yin, ri Silvano, y ri Timoteo, kan man nujel ta ri ruch'abel ri nubij. Rija' kan xaxe ri qitzij ri nubij. 20 Roma kan ronojel k'a ri rusujun ri Dios, kan rik'in k'a ri Cristo nibanatej-wi. Roma ri' kan pa rubi' k'a ri Jesucristo niqabij chi kan keri' wi toq niqaya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. 21 Y ja ri Dios ri banayon chi rix y roj xaxe jun qabanon rik'in ri Cristo, y ja ri Dios chuqa' ri xojcha'o. 22 chuqa' ri Dios kan ruya'on ri Loq'olej Espíritu ri pa taq qánima, richin retal chi kan qitzij chi oj richin rija'. 23 Ninwajo' chi rix niwetamaj achike roma man in apowineq ta iwik'in. Xa roma k'a man xinwajo' ta chi xibech'on kow iwik'in. Ri Dios retaman chi kan qitzij ri ninbij chiwe. 24 Rix man k'a tich'ob chi yin y ri e wachibil jari' ri ojk'o pan iwi' richin niqabij chiwe ri achike ruk'amon chi ninimaj. Pa ruk'exel ri' rix kan kuqul chik ik'u'x rik'in ri Cristo. Roj xaxe k'a yixqato', richin chi k'o ta más kikoten pa taq iwánima.

2 Corintios 2

1 Roma ri' xinbij-qa pa wánima chi kan man xkibe ta chila' iwik'in, wi xa richin bis yibek'oje' iwik'in. 2 Roma wi yinapon, y rik'in ri ch'abel ri nink'uaj-el chiwe ninya' bis pa taq iwánima, ¿achike ta k'a ri xkeya'on kikoten pa wánima yin? Roma xa kan xaxe wi rix ri yixya'on kikoten pa wánima. 3 Roma ri' keri' ri ch'abel ri xintz'ibaj-el chiwe, richin chi toq yin xkinapon iwik'in, kan xtinwil ta kikoten iwik'in rix ri kan ruk'amon chi niya' kikoten pa wánima. Y kuqul k'a nuk'u'x chi kan keri' wi ri niben chi kan junan yojkikot. 4 Ri xinteq rubixik chiwe, kan rik'in k'a janila oq'ej y q'axomal. Jak'a man richin ta chi yixinya' pa bis rix; xa richin k'a chi rix tiwetamaj chi yin kan janila yixinwajo'. 5 Y ri nutaqon rubixik xa juba' ok, roma man ninwajo' ta k'a chi ninya-el ruq'a-raqen ri xbanatej. Jak'a wi k'o jun ri xuya' bis pa wánima, man xaxe ta k'a chuwe yin, xa kan keri' chuqa' xuben chiwe rix. 6 Chire k'a ri xbanon keri', man jun chik ch'abel tibij, roma xuk'ul yan k'a ri ruk'amon chi nuk'ul, achi'el ri xkibij konojel ri qach'alal chi niqaqa pa ruwi'. 7 Jak'a re wakami, rix k'o chi nikuy rumak y nikuquba' ruk'u'x, richin keri' man xtiken ta roma bis. 8 Roma ri' kan nink'utuj-wi k'a utzil chiwe rix wach'alal, chi kan tik'utu' chuwech ri xmakun chi rix kan niwajo-wi. 9 Ri wuj ri xinteq-el chiwe, kan richin k'a chuqa' chi niq'alajin chinuwech wi kan ninimaj nutzij. 10 Ri kan xtikuy rumak rix, yin chuqa' keri' xtinben rik'in. Roma yin xa kan xkuyutej yan k'a rumak chinuwech, y ri mak ri xinkuy yin, man xaxe ta k'a chinuwech qa yin, xa kan chuwech k'a ri Cristo chuqa'. 11 Keri' xinben richin man tiqaya' q'ij chire ri Satanás chi nich'akon ta chiqij roj. Roma qetaman jebel chi rija' kan nowineq-wi chubanik richin yojqaqa pa ruq'a'. 12 Y jak'a toq yin xinapon chila' pa tinamit Tróade richin xinbentzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik ri kan richin ri Cristo, stape' ri ajaw kan xuya' q'ij chuwe richin chi xintzijoj ri utzilej ch'abel ri', 13 yin man xikikot ta roma man xqak'ul ta qi' rik'in ri Tito chiri'. Roma ri' chi'anin xenya' kan ri qach'alal ri ek'o chiri' y xibe pa ruwach'ulew Macedonia. 14 Kan janila k'a matiox chire ri Dios, chi rija' kan nuben ka chiqe chi kan yojch'akon-wi roma jun qabanon rik'in ri Cristo Jesús. Y ri Dios kan yojrukusaj richin chi niqaya' rutzijol ri ruch'abel xabakuchi. Y ri ch'abel ri' kan napon ta k'a rutzijol, achi'el napon ruxla' ri jubulej pom. 15 Y keri' roj, kan achi'el jubulej pom ri yojapon chuwech ri Dios, ri nusuj ri Cristo chire. Ri jubulej uxla' ri' kan napon-wi k'a kik'in konojel ri winaqi'; kik'in ri xkekolotej y kik'in chuqa' ri man xkekolotej ta. 16 Chike k'a ri man xkekolotej ta, xa jun uxla' richin kamik. Jak'a chike ri yekolotej, kan jun jubulej uxla' richin k'aslen. ¿Y achike kami nibanon richin nibiyin rutzijol ri ruch'abel ri Dios? 17 Roj man yojq'olon ta, ni man niqaben ta achi'el nikiben ri ch'aqa' chik, ri xa nikik'ayij ri ruch'abel ri Dios. Roj kan oj rusamajela-wi ri Dios ri yojruteq chubanik ri rusamaj, roma jun qabanon rik'in ri Cristo, y kan chuwech ri Dios niqaben ri samaj ri'.

2 Corintios 3

1 Ri ch'abel ri xinbij chiwe, man nel ta chi tzij chi re' achi'el xa ta jun wuj richin yojik'ul. Ni man nik'atzin ta k'a chi rix nitz'ibaj na el jun wuj ri nubij chi qojk'ul koma ri qach'alal ri ek'o pa ch'aqa' chik tinamit, achi'el nikiben ch'aqa' chik. 2 Roma xaxe rik'in nitz'etetej ri utzilej ik'aslen rix, jari' ri nibin chi utz chi yojk'ul koma konojel. Y ri k'aslen ri' pa taq qánima roj tz'ibatel-wi y man chuwech ta wuj, y kan nitz'etetej k'a koma konojel ri winaqi'. 3 Ri qawuj roj ri nibin chi kan qojk'ul, kan ja wi rix, y ja ri Cristo ri banayon-pe rik'in ri Loq'olej Espíritu richin ri k'aslik Dios. Jak'a man rik'in ta tz'ibabel banon-wi, ni man chuwech ta chuqa' tz'alem taq abej; xa kan chuwech k'a ri iwánima. 4 Y roj kan kuqul qak'u'x rik'in ri Dios chi kan keri' wi, roma ri samaj ri xuben ri Cristo. 5 Man niqabij ta chi roma roj k'iy yojtikir niqaben, man keri' ta. Jak'a roma ri Dios kan nuya' quchuq'a' chubanik. 6 Ja rija' k'a ri xbanon chiqe richin niqasamajij ri jun k'ak'a' jikibel-tzij. Ri jikibel-tzij ri' man tz'iban ta chuwech tz'alem taq abej. Xa kan tz'iban k'a rik'in ri Espíritu. Roma ri jikibel-tzij ri tz'iban chuwech tz'alem taq abej man nuya' ta k'aslen. Jak'a ri tz'iban rik'in ri Espíritu, kan nuya-wi k'aslen. 7 Toq xban ri nabey jikibel-tzij, xtz'ibex chuwech tz'alem taq abej y kan xq'alajin ri ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios, y ri ruwech ri Moisés kan xch'ich'an. Y stape' ri saqil ri' xa beneq-qa ruk'isinen, ri winaqi' judío kan man xetikir ta xkitzu' ruwech ri Moisés. Y ri nabey jikibel-tzij ri' xa xuk'en-pe ri kamik. 8 Jak'a ri k'ak'a' jikibel-tzij ri tz'iban rik'in ri Loq'olej Espíritu, nuk'en-pe más ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. 9 Roma wi xa kan k'o ruq'ij ri jikibel-tzij ri nibin chi ri winaqi' kan ek'o chuxe' ri ruk'ayewal ri Dios, kan más wi k'a ruq'ij ri k'ak'a' jikibel-tzij, ri kan nuben chiqe chi man jun qamak. 10 Roma ri' ri xk'oje' ruq'ij pa nabey, wakami man jun ok ruq'ij chuwech ri k'ak'a' jikibel-tzij. 11 Roma ri' wi ri jikibel-tzij ri xa xk'is kan, xk'oje' ruq'ij, ri k'ak'a' jikibel-tzij ri man k'isel ta, kan k'o-wi k'a más ruq'ij. 12 Roma ri k'ak'a' jikibel-tzij ri' ri man k'isel ta, k'o oyobenri'il qik'in, y roma ri' kan man niqapoqonaj ta niqatzijoj chike ri winaqi'. 13 Y roma man k'isel ta, man nik'atzin ta chik chi niqaben achi'el xuben ri Moisés, ri xutz'apej ruwech rik'in jun tzieq, richin chi ri ruwinaq man nikitz'et ta toq nik'is-qa ri ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios, ri k'o rik'in. 14 K'a re wakami ri winaqi' judío xa kan tix-tix ri kich'obonik, xa kan achi'el k'a tz'apel na kiwech toq nisik'ix ri ojer jikibel-tzij. Y ri nelesan ri tz'apebel-kiwech kan xaxe ri Cristo. 15 Y rije' kan k'a ke na ri' kibanon re wakami. Toq nisik'ix ri nabey jikibel-tzij ri ruya'on kan ri Moisés, xa kan k'a tz'apel na ri kich'obonik. 16 Jak'a toq nikikuquba' kik'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo, jari' toq nelesex-el ri tz'apeyon ri kich'obonik y niq'ax chikiwech. 17 Roma toq nikik'ul ri ajaw Jesucristo, ja ri ru-Espíritu rija' ri nikik'ul. Y ri akuchi nik'oje-wi ri ru-Espíritu rija', kan yekolotej chuxe' ri nabey jikibel-tzij. 18 Roma ri' qonojel roj ri qakuquban qak'u'x rik'in ri Jesucristo, man tz'apel ta chik qach'obonik. Xa kan niq'alajin k'a ri ruq'ij-ruk'ojlen rija' qik'in roj, y ri ru-Espíritu nuben chiqe chi yojok achi'el rija'.

2 Corintios 4

1 Roma ri' roj man yojq'itej ta chubanik ri rusamaj ri Dios ri ruya'on chiqe roma ri rutzil. 2 Roj man niqaben ta ri banobel ri man pa saqil ta yeban-wi y xa e richin k'ix. Man yeqaq'ol ta ri winaqi'; man niqajel ta chuqa' rubanik ri ruch'abel ri Dios ri niqabij. Roj kan ja wi k'a ri qitzij ri niqaq'alajirisaj y ri' kan nuben k'a chi xabakuchi yojk'ul-wi. Ri Dios kan nutz'et k'a pe chi keri'. 3 Jak'a ek'o ri xa man niq'ax ta chikiwech ri utzilej ch'abel richin kolotajik ri niqatzijoj, y ri' xaxe chikiwech ri winaqi' ri yebeqaqa chupan ri kamik richin jantape', 4 ri man kikuquban ta kik'u'x rik'in ri Cristo. Y ri xbanon keri' chike, ja ri Itzel-Wineq ri k'o pa ruwi' re ruwach'ulew. Kan e rumoyirisan k'a richin man niq'ax ta chikiwech ri utzilej ch'abel ri niq'alajirisan ruq'ij-ruk'ojlen ri Cristo, ri xoruq'alajirisaj ri Dios chiqawech, roma rija' kan Dios wi. 5 Y roj kan niqaq'alajirisaj k'a chi ri Jesucristo jari' ri ajaw, y man ja ta roj. Roj xaxe k'a oj isamajela' rix; y re' kan roma k'a ri Jesús toq roj keri' niqaben iwik'in. 6 Pa rutikeribel, ri Dios xubij chi tik'oje' saqil ri pa q'equ'm. Y ja chuqa' rija' ri nisaqirisan ri pa taq qánima, richin chi roj kan tiqasaqirisaj y tiqaq'alajirisaj k'a chikiwech ri winaqi' ri ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios, ri kan nitz'etetej-wi rik'in ri Jesucristo. 7 Ri ruwaq'ijaj ri ruya'on-pe ri Dios chiqe, kan jun beyomel-wi, jak'a roj ri oj rukusan xa maneq ok qejqalen. Xa oj junan ok rik'in jun ulew leq, y re' richin chi tiq'alajin chi ri nimalej uchuq'a' ri k'o qik'in, rik'in ri Dios peteneq-wi y xa man qik'in ta roj. 8 Roma roj kan k'o k'a ri niqak'uluwachila', jak'a kan man niqamalij ta qak'u'x. Yojk'oje' pa latz', jak'a man nisach ta qak'u'x. 9 Xabakuchi k'a yojapon-wi, ri winaqi' man utz ta yojkitz'et, jak'a man jun bey qayon ta ojk'o. kan oj qajineq chuqa' pa kiq'a', jak'a man e tikirineq ta oj kikamisan. 10 Roj, xabakuchi yojapon-wi, kan chuwech-wi k'a ri kamik ojk'o-wi roma ri Jesús, richin keri' niq'alajin chi roj kan niqak'ul-wi k'a chuqa' qak'aslen achi'el ri ruk'aslen rija' wakami. 11 Roma roj ri k'a oj k'es na, kan jantape' k'a ojk'o chuwech ri kamik, roma niqaben rusamaj ri ajaw Jesús. Richin keri' ri ruk'aslen rija' kan niq'alajin ta k'a chuqa' ri pa taq qak'aslen roj, stape' xa oj winaqi' y oj kamel. 12 Roj kan niqatz'etela' k'a ruwech ri kamik. Jak'a rix re wakami xiwil yan ik'aslen. 13 Y roma kuqul qak'u'x rik'in ri Dios, niqatzijoj ri achike qaniman. Niqaben k'a achi'el ri tz'ibatel kan chupan ri ruch'abel ri Dios toq nubij: Kan kuqul-wi nuk'u'x, roma ri' xich'on, nicha'. Y roma ri' roj chuqa' niqakuquba' qak'u'x rik'in rija' y niqatzijoj. 14 Qetaman chi ri xk'ason-el richin ri ajaw Jesús chikikojol ri kaminaqi', ja chuqa' ri' ri xqojk'ason-el roj. Roma roj jun qabanon rik'in ri ajaw. Y roj qachibilan-qi' iwik'in rix xqojberuya' chila' chikaj. 15 Y roma k'a niqajo' chi rix niwil ri utzil ri', roma ri' toq roj qakoch'on janila tijoj-poqonal. Y rik'in ri' kan janila ta e k'iy ri yematioxin chire ri Dios y nikiya' ta ruq'ij-ruk'ojlen. 16 Jari' ri nibanon chiqe roj chi man jun bey niqamalij qak'u'x, stape' ta ri ch'akulaj ri qak'uan kan nuna-wi janila. Jak'a ri qa-espíritu, pa ruk'exel chi nik'is ta qa ruchuq'a', xa q'ij-q'ij más ruchuq'a' nik'oje-el. 17 Roma ri tijoj-poqonal ri niqak'owisaj, xa ti juba' ok y xa q'axel. Jak'a re' kan nuben chiqe chi nik'oje' qaq'ij-qak'ojlen ri xa kan más wi nim y man jun bey xtik'is. 18 Roj kan man beneq ta k'a qánima chirij ri yeqatz'etela' pa ruwi' re ruwach'ulew; roj kan qatzuliben-apo ri man e tz'etel ta. Roma ri e tz'etel, xa ronojel e q'axel, jak'a ri xa man e tz'etel ta, kan e richin-wi jantape'.

2 Corintios 5

1 Qetaman k'a chi ri qach'akul xa achi'el ok jun jay banon rik'in tzieq, re chuwech re ruwach'ulew, ja k'a toq xtiken re ch'akulaj re' kan xtiqak'ul chik jun qachoch rik'in ri Dios, ri kan ja rija' ri banayon, kan richin jantape' y ja ri chila' chikaj k'o-wi. 2 Wakami kan yojjilo, roma kan janila k'a rayibel qik'in chi yojok yan ta chupan ri jun chik qachoch ri k'o chila' chikaj. 3 Roma ri' niqarayij yan k'a ri k'ak'a' qach'akul achi'el jun k'ak'a' tzieq, richin man niqana' ta chi achi'el oj ch'anel. 4 Roj kan yojjilon y niqak'owisaj tijoj-poqonal rik'in re ch'akulaj re qak'uan, jak'a man niqajo' ta chi niqaya' yan kan. Ri niqajo' ja ri nipe yan ta ri k'ak'a' qachoch, richin keri' ri ch'akulaj ri xa kamel nijalatej yan ta rik'in ri man kamel ta. 5 Ronojel re' kan ja ri Dios banayon, y ruya'on ri Loq'olej Espíritu chiqe richin retal chi kan qitzij chi keri' xtibanatej. 6 Roma ri' roj kan kuqul qak'u'x jantape', roma qetaman chi re k'a ojk'o na chupan re ch'akulaj re', man jani ojk'o ta chupan ri k'ak'a' qachoch rik'in ri ajaw Jesús. 7 Re wakami qachapon bey stape' xa man niqatz'et ta ruwech ri Cristo, jak'a kan qakuquban qak'u'x rik'in. 8 Kan qakuquban-wi qak'u'x rik'in, y janila k'a niqajo' chi man ta chik ojk'o chupan re ch'akulaj re', y kan rik'in ta chik rija' ojk'o-wi. 9 Roma ri' kan niqatej qaq'ij chi niqaben ri rurayibel ri Dios richin chi yojqa' chuwech, stape' k'a ojk'o chuwech re ruwach'ulew, o rik'in chik rija'. 10 Niqaben re' roma kan qonojel roj k'o chi yojapon na chuwech ri ruq'atbal-tzij ri Cristo, y chiqajujunal niqak'ul na k'a rajel-ruk'exel ri qabanobal toq xojk'oje' chupan re ch'akulaj chuwech re ruwach'ulew; wi utz xqaben o man utz ta. 11 Roj kan k'o-wi k'a rukiy y rejqalen ri ajaw chiqawech, roma ri' yojsamej richin chi ek'o ta k'a más ri nikikuquba' kik'u'x rik'in. Ri Dios kan retaman-wi k'a qawech roj, y ninwoyobej chi keri' ta chuqa' rix. 12 Man k'a tich'ob chi yojtajin chubixik keri' chiwe xaxe richin chi yojik'ul ta. Roj xaxe niqajo' niqaya' q'ij chiwe chi tina' janila kikoten pa taq iwánima qoma roj. Richin keri' rix yixtikir nipaba-iwi' chikiwech ri nikibananej chi e utz, jak'a ri pa taq kánima xa man keri' ta. 13 Wi rix nich'ob chi roj oj ch'ujerineq, kan ja ri Dios ri etamayon. Y wi nich'ob chi oj raxneq, kan k'o k'a utz xtuk'en-pe chiwe rix. 14 Roj kan ja ri ajowabel richin ri Cristo ri nibanon chiqe chi niqanimaj rutzij. Kan kuqul k'a qak'u'x chi pa qak'exel qonojel roj toq rija' xken. Y roma ri' roj kan xojken-wi k'a rik'in rija'. 15 Rija' kan qoma wi k'a qonojel toq xken, richin chi man xaxe ta oj k'es qoma roj, xa kan richin yojk'ase' roma ri xken y xk'astej qoma roj. 16 Roj re wakami y ri chiqawech-apo man jun chik wineq ri xtiqatzu', achi'el nikitzu' ri aj-ruwach'ulew. Stape' roj chuqa' xqach'ob chirij ri Cristo, chi rija' xa achi'el xabachike wineq. Jak'a re wakami man chik keri' ta niqach'ob chirij. 17 Kan xabachike k'a wineq ri rukuquban chik ruk'u'x rik'in ri Cristo, kan xok yan jun k'ak'a' wineq. Ronojel ri richin ojer xa xekanej yan kan, y wakami ronojel chik k'ak'a'. 18 Y ronojel k'a re', kan rik'in ri Dios xalex-wi-pe. Kan rurayibel k'a rija' chi roj junan ta qawech rik'in, y xukusaj ri Cristo richin xuben ri samaj ri'. Y ri samaj ri ruya'on chiqe roj, ja ri niqaya' ri ruchojmilal chike ri winaqi' ri rubanik chi nijunamatej kiwech rik'in ri Dios. 19 Ri Dios xuben chi qonojel roj winaqi' xjunamatej qawech rik'in roma ri rusamaj ri Cristo, y xojrukuy chire ri qamak. Y chiqe roj xuchilabej chi k'o chi niqaq'alajirisaj re jun utzilej rutzijol re'. 20 Roma ri' roj kan yojch'on pa rubi' ri Cristo, y kan achi'el ja ta ri Dios ri nich'on iwik'in qoma roj. Niqak'utuj k'a utzil chiwe pa rubi' ri Cristo chi tijunamatej-iwech rik'in ri Dios. 21 Ri Cristo kan man jun bey k'a xmakun, jak'a kan xban chire roma ri Dios chi achi'el xa ta jun aj-mak, richin chi qonojel roj yojk'ulun ta chuwech ri Dios chi man jun qamak.

2 Corintios 6

1 Roj kan junan rik'in ri Dios niqaben ri samaj chi'ikojolil rix, kan niqachilabej k'a chiwe chi man tiben chi xa man jun rejqalen ri rutzil ri Dios ri ruya'on chik pe chiwe. 2 Y chirij k'a ri' nich'on-wi ri Dios toq nubij: Kan pa ruq'ijul k'a xink'uluba-pe ri ich'owen, y chupan ri q'ij richin kolotajik, kan xixinto', nicha'. Y jare' k'o chik ri ruq'ijul richin ri utzil ri'; ja q'ij re' richin ri kolotajik. 3 Y richin chi man ek'o winaqi' ri yetzaq ta qoma roj, kan niqatej k'a qaq'ij chi man jun tilitej chiqij, richin man tiyoq'otej ri samaj ri yojtajin chubanik. 4 Pa ruk'exel ri', kan niqak'ut k'a qi' chi oj rusamajela' ri Dios. Kan niq'alajin-wi chi oj rusamajela' ri Dios roma k'iy koch'onik k'o qik'in, qak'owisan tijoj-poqonal, oj q'axineq toq k'o k'iy ri nik'atzin chiqe, chuqa' kan oj q'axomarineq. 5 Roj qak'ulun ch'ayikil, oj ya'on pa taq cárcel, oj qajineq pa kiq'a' winaqi' ri e q'aq'arineq qoma roj, oj samajineq janila, qakoch'on waran y wayjal. 6 Kan niq'alajin-wi chi oj rusamajela' ri Dios roma ch'ajch'oj ri qak'aslen, qetaman ri qitzij, nim qánima, oj utz kik'in ri winaqi', ri ajowabel ri k'o qik'in kan qitzij, k'o ri Loq'olej Espíritu qik'in, 7 qik'in k'a roj k'o ri qitzij ch'abel, y k'o chuqa' ri ruchuq'a' ri Dios. Kan ja wi ri ruch'ajch'ojil ri qak'aslen ri niqakusaj richin niqato-qi' toq ek'o yeyakatej-pe chiqij, y richin chi niqachojmirisaj ri man utz ta. 8 Ek'o k'a winaqi' ri yeya'on qaq'ij, y ek'o chuqa' ri xa kan yojkitorij. Ek'o ri jebel yech'on chiqij, y ek'o chuqa' ri xa itzel yech'on chiqij. Y ek'o chuqa' ri yebin chi oj q'olonela', stape' roj ja ri qitzij ri niqabij chike. 9 Niban chiqe chi achi'el chi man etaman ta qawech, stape' xa kan jebel etaman qawech. Banon chiqe chi achi'el oj kaminaqi' chik, jak'a xa k'a oj k'es na. K'iy ruk'ayewal taqon-pe pa qawi', jak'a kan k'a k'o na qak'aslen. 10 Kan achi'el yojbison yojtzu'un, jak'a xa kan yojkikot. Stape' ojk'o pa meba'il, jak'a kan ek'o ri xebeyomer qoma roj. Y stape' chuqa' kan man jun ok k'o qik'in, xa kan yojtikir niqabij chi kan ronojel k'o qik'in. 11 Roj kan man jun k'a ri man ta qabin chiwe rix qach'alal ri ixk'o pa Corinto. Kan ronojel k'a ri k'o pa qánima xqabij yan chiwe. 12 Roj man qak'ek'en ta k'a ri qajowabal chiwe rix, jak'a rix xa man keri' ta ibanon qik'in roj. 13 Roma ri' yixinpixabaj achi'el ta kan ix walk'ual, y ninbij k'a chiwe chi tinimirisaj ri iwánima chiqajowaxik roj. 14 Rix man tijunamatej-iwech kik'in ri winaqi' ri man kikuquban ta kik'u'x rik'in ri Cristo. Roma xa kan man nuk'uaj ta ri' jun k'aslen choj rik'in jun ri xa man choj ta. Ri nibiyin pa saqil man nitikir ta nibiyin rik'in jun ri nibiyin pa q'equ'm. 15 ¿Achi'el ta k'a toq ri Cristo nijunamatej ruwech rik'in ri Belial? ¿O kan man jun ta kami rukojol jun nimanel rik'in jun ri xa man nimanel ta? 16 ¿Kan yek'oje' ta kami ri wachibel chupan ri rachoch ri Dios? Roma kan ja roj ri oj rachoch ri k'aslik Dios. Roma ri' rija' kan keri' wi k'a rubin: Jantape' k'a xkik'oje' chi'ikojol y kan ja yin ri i-Dios y rix kan ix nutinamit, nicha'. 17 Chuqa' rubin ri ajaw: Kixel-pe chikikojol ri man e wichin ta yin. Tich'ara-pe-iwi', y man tichop-apo ri xa tz'ilolej k'aslen, richin chi yin yixink'ul. 18 Yin xkinok k'a tata'aj iwichin rix, y rix xkixok numi'al-nuk'ajol, nicha' ri ajaw ri k'o ronojel uchuq'a' pa ruq'a'.

2 Corintios 7

1 Keri' wach'alal ri yalan yixinwajo', roma ri rusujun kan ri Dios chiqe, kan tiqach'ajch'ojirisaj-qi' chire ronojel ri xa man ch'ajch'oj ta, richin chi ri qach'akul y ri qánima kan ch'ajch'oj ta chuwech ri Dios. Y rik'in ri rukiy ri Dios tiqatija' qaq'ij chi jantape' oj ch'ajch'oj chuwech rija'. 2 Kan qojiya' k'a pa taq iwánima roma roj man jun itzel qabanon chiwe, man jun k'a ri qayojon ta ruch'obonik, ni man jun ri qaq'olon ta. 3 Ronojel ri xinbij chiwe man richin ta chi yich'olin chiwij. Roma rix kan jantape' ixk'o pa qánima, y man jun xtelesan ri ajowabel ri' qik'in. Ni ri kamik man xtitikir ta xtrelesaj, ni xabachike ri niqak'uluwachij chupan re k'aslen re'. 4 Yin kan kuqul k'a nuk'u'x iwik'in, y janila yikikot iwoma rix. Y jari' ri nibanon chuwe chi nik'oje' wuchuq'a' y janila yikikot chupan ronojel tijoj-poqonal. 5 Kan xaxe k'a xojoqaqa wawe' pa Macedonia, xqachop niqak'owisaj tijoj-poqonal. Xa kan man yojuxlan ta k'a juba' chire ri tijoj-poqonal. Kan xabakuchi k'a niqil q'axo'n. Ri qik'in-qa roj kan niqatej poqon roma ri qánima niq'axo y chuqa' k'o xibinri'il qik'in. 6 Jak'a ri Dios kan nukuquba' kik'u'x ri kiqasan-ki', y roma ri' xukuquba' qak'u'x roj, rik'in ri rupeten ri Tito. 7 Ri Tito xorukuquba' qak'u'x, man xaxe ta roma ri xoqaqa qik'in y xqatz'et ruwech. Kan roma chuqa' xutzijoj chiqe ri rubanik ri xikuquba-pe ruk'u'x ri chila'. Xoruya' chuqa' rutzijol chiqe chi rix kan yojiwajo-wi, y chi rix kan janila yixbison. Y chuqa' xorutzijoj chi rix jantape' yinich'ob-pe. Ronojel k'a re', xuben chuwe chi kan janila xkikot ri wánima. 8 Stape' xixinya' pa bis rik'in ri wuj ri xinteq-el chiwe, jak'a man nintzolij ta wi' chuwij chubanik. Yin kan xibison chuqa' toq xinben-el, jak'a ri bis ri' xa xq'ax yan. 9 Wakami kan yikikot chik, jak'a man roma ta ri xixinya' pa bis. Yikikot roma ri bis xuben chiwe chi xtzolin-pe ik'u'x. Kan rurayibel wi k'a ri Dios chi xixk'oje' pa bis, roma wi xa man ta keri', man ta xtzolin-pe ik'u'x. Roj kan man jun k'a ch'a'oj xqaben chiwe. 10 Roma toq kan rurayibel-wi ri Dios ri bis, ri bis ri' kan nuben chire xabachike wineq chi nitzolin-pe ruk'u'x, y rik'in ri' nikolotej. Y ri xtibanon keri' man jun bey k'a xtutzolij-ri' chirij roma ruyon utz ri nuk'en-pe chire. Jak'a ri bis ri k'o kik'in ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew, xa kamik k'a ri nuk'en-pe chike. 11 Xaxe tich'obo' rij ri xuben pa taq ik'aslen ri bis ri xuya' ri Dios chiwe. Kan xuben chiwe chi xichojmirisaj ronojel. Kan man xqa' ta k'a chiwech ri rubanon ri jun, chi qajineq pa mak. Kan xixibij-iwi' roma xich'ob chi rik'in juba' ek'o ch'aqa' chik ri xkebanon keri'. Roma ri' rix kan xiwajo' chi yin ink'o ta apo iwik'in, y kan xiya' chiwech chi niya' ri rutojbalil-mak pa ruwi' ri xmakun. Ronojel k'a re' pa ruch'ajch'ojil xiben chire. 12 Yin man xinben ta el ri wuj chiwe richin niq'et-tzij pa ruwi' ri xmakun. Y chuqa' man richin ta ninto' ri jun ri achoq chire xban-wi ri itzel. Xa kan richin k'a chi niq'alajin chuwech ri Dios chi rix kan janila wi yojiwajo'. 13 Y roma k'a xichojmirisaj ri banatajineq, roj xkuqer k'a qak'u'x. Jak'a kan más wi xojkikot toq xqatz'et chi ri Tito janila nikikot ránima peteneq toq xtzolin-pe ri chila' iwik'in rix, roma rix kan xiya' k'a pe ruchuq'a' ri ránima. 14 Yin kan nutzijon k'a chire rija' chi rix yalan ix jebel y ronojel k'a niq'ax chiwech. Y wakami kan man nik'atzin ta chi yik'ix chuwech. Yin kan jantape' wi k'a ja ri qitzij ri nubin chiwe, y wakami kan qitzij wi chuqa' xq'alajin ri xinbij-el chire ri Tito chiwij rix. 15 Ri Tito kan janila yixrajo' wakami, más ke chuwech toq k'a man jani tapon iwik'in. Kan noqaqa k'a chuk'u'x chi toq rija' xapon iwik'in, rix xik'ul rik'in xibinri'il y kan xiya' rejqalen. Chuqa' kan noqaqa chuk'u'x chi rix kan janila xinimaj rutzij. 16 Yin kan janila wi k'a yikikot iwik'in, roma kan ruk'amon chi ninkuquba' nuk'u'x iwik'in jantape'.

2 Corintios 8

1 Wach'alal, niqajo' niqatzijoj chiwe ri utzil ri xuben ri Dios pa taq kánima ri molaj qach'alal ri ek'o wawe' pa Macedonia. 2 Roma rije' stape' nikik'owisaj tijoj-poqonal, kan xekito-el ri qach'alal ri ek'o pa Jerusalem. Stape' man k'iy ta ok k'o kik'in, kan xekito-el rik'in ri janipe' xetikir xkiya'. Y re' kan xkiya' k'a rik'in kikoten pa taq kánima. 3 Kan qitzij wi chi rije' xkiya' ri janipe' ri yetikir nikiya', y kan xkiya' más chire ri janipe' k'o kik'in. Y kan kik'in k'a rije' xpe-wi chi keri' xkiben. 4 Kan ja rije' ri xek'utun utzil chiqe chi tiqaya' q'ij chike richin yeto'on rik'in ri niqak'uaj chike ri qach'alal ri ek'o pa Jerusalem. 5 Ri qach'alal aj-Macedonia, nabey xkijech-ki' pa ruq'a' ri ajaw richin nikiben ri nrajo' rija'. K'ari' xkijech ki' chubanik ri samaj ri qachapon rubanik roj. Roj man jun bey k'a xqoyobej chi keri' nikiben, jak'a rije' kan xkiben achi'el rurayibel ri Dios. 6 Y roma ri' toq roj niqachilabej chire ri qach'alal Tito chi titzolin k'a chila' iwik'in pa Corinto, y ri to'onik ri xuchop kan rumolik ri chi'ikojol chila', kan tiberuk'isa' k'a rumolik, roma ri samaj ri niben rix jun samaj richin utzil. 7 Rix kan jebel k'a ibanon chire ronojel; ri ikuqubabel-k'u'x, ri etamabel ri k'o iwik'in, ri ich'abel, ri utzilej taq banobel y ri ajowabel ri xiwetamaj qik'in roj. Roma ri' kan keri' chuqa' tibana' wakami rik'in ri to'onik kichin ri qach'alal ri ek'o pa Jerusalem. 8 Yin man ninbij ta chiwe chi kan k'o chi keri' tibana'. Ri ninwajo' yin ja ta chi rix niben achi'el ri xkiben ri qach'alal aj-Macedonia. Rije' pa kánima k'a xpe-wi richin xkimol ri to'onik. Keri' rix kan tiq'alajirisaj chuqa' chi k'o ri qitzij ajowabel iwik'in. 9 Kan iwetaman chik k'a ri rutzil ri qajaw Jesucristo; rija' roma kan janila ri ajowabel k'o rik'in, kan qoma k'a roj xok'oje-qa re wawe' chuwech re ruwach'ulew. Xuya' kan ri rubeyomel, y xok jun wineq ri man jun k'o rik'in richin chi roj niqil ta ri qitzij beyomel. 10 Y wakami yin k'o k'a jun ri ninwajo' ninnataj chiwe y kan utz wi nuben chiwe, chi kan junabir yan ri' ri xalex pan iwánima richin xichop rumolik ri to'onik kichin ri qach'alal. Kan ja rix k'a ri nabey ri xixch'obon, y kan ja rix chuqa' ri xixya'on nabey. 11 Wakami tik'isa' k'a pa ruwi' ri rumolik ri to'onik. Kan achi'el ta k'a toq xpe ri rayibel iwik'in, keri' ta na ri niben wakami. Xa kan xaxe k'a ri janipe' ri yixtikir niya', xaxe ri' tiya'. 12 Roma wi xa kan ja ri pan iwánima xalex-wi-pe ri rayibel ri', ri Dios kan nuk'ul-wi chiwech ri xa janipe' ok ri yixtikir niya', roma rija' man nroyobej ta chi k'iy niya', y xa man k'iy ta ri k'o iwik'in. 13 Re ninbij chiwe, man richin ta chi yixinya' pa k'ayew rix y ri yek'ulu ri ito'onik jebel ta yek'oje'. 14 Re wakami rix k'o ri k'o iwik'in y roma ri' ruk'amon richin ye'ito' ri ch'aqa' chik qach'alal ri nikik'owisaj tijoj-poqonal. Y rik'in juba' ri chiqawech-apo rix nik'atzin ta jun to'onik chiwe, y ri chiri' xa ja yan chik rije' ri xketo'on-pe iwichin rix. Keri' nitola' ta k'a iwi'. 15 Y chi'ikojol rix xtibanatej k'a achi'el nubij chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan: chi ri k'iy xkimol kan, xa man jun chik xkolotej kan kik'in. Y ri xa juba' ok xkimol kan, kan xaxe xeruben, nicha'. 16 Yin janila k'a yimatioxin chire ri Dios, roma kan xuya' pa ránima ri Tito richin chi janila yixruk'uxla'aj rix, achi'el ninben yin. 17 Rija' kan pa ránima k'a xpe-wi chi ruk'amon chi nibe chila' iwik'in. Keri' xuch'ob roma kan janila xixruk'uxla'aj-el y man xaxe ta roma ri xqabij chire. 18 Y niqateq-el jun chik qach'alal richin nrachibilaj-el ri Tito. Ri qach'alal ri' jebel etaman ruwech koma konojel molaj qach'alal, roma jebel samajineq chutzijoxik ri utzilej ch'abel richin kolotajik. 19 Chuqa' kan etaman-wi ruwech y cha'on koma ri molaj qach'alal wawe' richin niqachibilaj-el toq xtiqak'uaj ri to'onik chike ri qach'alal ri ek'o pa Jerusalem. Y rik'in ta k'a ri niqaben, ri qa-Dios nuk'ul ta k'a ruq'ij-ruk'ojlen. Y re' nuk'ut ta chuqa' chi rik'in ronojel qánima niqaya' re to'onik re'. 20 Roj man niqajo' ta k'a chi nipe tzij chiqij, roma ri' man qayon ta roj ri yojmolon y yojjachon ri to'onik ri kan janila nim. 21 Roma roj man niqajo' ta k'a chi xaxe ta chuwech ri ajaw Dios niq'alajin-wi chi ronojel ri niqaben, kan pa ruch'ajch'ojil-wi. Xa kan niqajo' k'a chuqa' chi keri' ta niq'alajin chikiwech ri winaqi'. 22 Y kik'in ri ka'i' qach'alal ri yebe chila' iwik'in, niqateq-el jun chik qach'alal ri kan qetaman roj chi kan nutej ruq'ij chubanik xabachike samaj richin ri Dios. Y wakami kan janila k'a rayibel rik'in richin napon chila' iwik'in, roma ri rak'axan chiwij rix. 23 Ri Tito kan wachibil-wi, y yiruto' chubanik ri samaj chi'ikojol rix. Y ri e ka'i' chik qach'alal, kan e taqon k'a el koma ri molaj qach'alal. Roma ri k'aslen ri kik'uan rije', ri Cristo kan nuk'ul-wi ruq'ij-ruk'ojlen. 24 Wakami rix kan tik'utu' k'a chikiwech rije' ri utzil ri k'o iwik'in. Keri' napon ta k'a rutzijol kik'in ri ch'aqa' chik molaj qach'alal chi rix kan k'o chuqa' ajowabel iwik'in, kan achi'el ta k'a ri itzijol ri qelesan roj, chi yalan ix jebel.

2 Corintios 9

1 Pa ruwi' ri to'onik kichin ri qach'alal ri ek'o pa Jerusalem, man nik'atzin ta chi k'o ta más ninbij-el chiwe. 2 Roma wetaman k'a chi kan k'o-wi rayibel iwik'in richin niya' ri to'onik ri'. Y jari' ri nintzijoj yin chike ri qach'alal re wawe' pa Macedonia, chi rix kan ja yan ri junabir ri iwoyoben richin niya' ri to'onik ri'. Y ri rayibel ri k'o iwik'in rix, jari' ri xya'on kuchuq'a' ri qach'alal richin chuqa' yeto'on rije'. 3 Wakami yenteq k'a el ri e oxi' qach'alal iwik'in, richin chi ri utz nutzijon chiwij kan nibek'ulun ta pe chi qitzij. Kan imolon ta chik k'a ri to'onik ri niteq chike ri qach'alal. 4 Y rik'in juba' xa ek'o ta qach'alal aj wawe' pa Macedonia ri yebe chuwij k'a chila' iwik'in, y rix xa k'a man jun ta to'onik imolon ri yojapon, xa xtiya' k'a ik'ix y xtiya' chuqa' qak'ix roj ri jebel oj ch'owineq chiwij. 5 Roma ri' yin xinch'ob chi yenteq nabey ri qach'alal ri' richin tibekik'isa' rumolik ri to'onik, richin keri' toq xkinapon yin, man tiq'alajin chi rik'in uchuq'a' niqelesaj chiwe, xa niq'alajin ta k'a jebel chi iwik'in rix xalex-wi-pe. 6 Yin ninwajo' k'a ninnataj chiwe: Chi jun tikonel ri xa juba' ok nutik-qa, xa juba' ok chuqa' nrelesaj. Jak'a ri tikonel ri k'iy nutik-qa, kan k'iy k'a nrelesaj. 7 Roma ri' chi'ijujunal rix tiya' k'a achi'el ri xubij ri iwánima chiwe. Man k'a tiya' rik'in bis, ni man tiya' chuqa' xaxe roma xk'utux chiwe. Xa kan rik'in kikoten tiya' ri to'onik, roma ri Dios kan yerajo' ri yeya'on rik'in ronojel kánima. 8 Wi keri', kan janila k'a k'iy ri utzil ri xtik'ul pa ruq'a' ri Dios ri janila uchuq'a' k'o rik'in, richin nuya' k'iy chiwe. Keri' kan jantape' k'o ri nikusaj y k'o chuqa' richin ye'itobej ri ch'aqa' chik, richin ye'ibanala' utzilej taq banobel. 9 Achi'el nubij ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan: Xuya', xutaluj chikiwech ri man jun k'o kik'in. Ri ruchojmilal kan jari' ri nuben jantape', nicha'. 10 Ri Dios ri kan nuya' ri ija'tz chire ri tikonel y nuya' ri qaway, xtuben chi kan xtuya' y xtik'iyer chiwech ri xtitik-qa. Y keri' chuqa' rik'in ronojel ri utzilej taq ibanobal, ri Dios xtuben chi xtiq'alajin más ri ruchojmilal ri niben. 11 Roma rik'in ri xtuya' ri Dios chiwe, kan k'o-wi nik'oje' iwik'in, achi'el jun beyom, richin keri' jantape' xkixtikir xtiya' achi'el ri nrajo' ri iwánima. Y toq roj xtibeqajacha' ri to'onik pa kiq'a' ri qach'alal, rije' kan janila k'a xkematioxin chire ri Dios. 12 Roma ri to'onik ri xtiya' rix kichin ri qach'alal, man xaxe ta xkeruto' chupan ri ruk'ayewal ri ye'ajin chuk'owisaxik, xa kan chuqa' xtuk'en k'a pe janila matioxinik chire ri Dios. 13 Y roma ri to'onik ri xtiya' chike, rije' xtikiya' janila ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios, y xtikitz'et chi rix kan qitzij ik'uan ri utzilej ruch'abel ri Cristo ri nik'amon-pe kolotajik. Roma kan xtiya' chike rije' ri janipe' ri xtalex pan iwánima, y keri' xtiben kik'in ch'aqa' chik. 14 Rije' xkixkajo' k'a y xtikik'utuj ri rutzil ri Dios pan iwi' roma ri rajowabal pan iwi' rix. 15 Y matiox chire ri Dios roma ri rusipanik ri kan janila nim, ri man nilitej ta achike rubixik rik'in ch'abel.

2 Corintios 10

1 Rix nibij chi toq ink'o iwik'in yalan ninxibij-wi', jak'a toq nej ink'o-wi, xa man ninpoqonaj ta chik ninbij-el ch'abel chiwe. Man rik'in ri' yin chi utzil yich'on iwik'in, rik'in ch'utirinen y rik'in ch'uch'ujil, kan achi'el xuben ri Cristo. 2 Roma ri' nink'utuj utzil chiwe chi toq xkinapon iwik'in, man tiben chuwe chi kow yibech'on kik'in ri winaqi' ri nikibij chi yin xa ninben achi'el nikiben ri winaqi' aj-ruwach'ulew stape' yin kan man ninpoqonaj ta ninpaba-wi' chikiwech rije'. 3 Y kan qitzij wi chi oj winaqi', jak'a man niqaben ta achi'el nuben jun xabachike wineq, ri xa ja ri ruchuq'a' rija' ri nukusaj. 4 Ri niqakusaj roj richin niqaben oyowal rik'in ri itzel ja ri ruchuq'a' ri Dios, y man ja ta ri quchuq'a' roj. Rik'in ri uchuq'a' ri' kan yojtikir yojch'akon chirij ri itzel, stape' kan jebel ri rutobal rubanon. 5 Kan yeqaqasaj-wi k'a ri ch'abel ri yekipaba' chiqawech ri kinimirisan-ki' y man nikiya' ta q'ij chi ri winaqi' niketamaj ta ruwech ri Dios. Roj kan yeqaya' pa ruq'a' ri Cristo richin nikinimaj ta rutzij, ri winaqi' ri k'o ch'obonik ke taq ri' kik'in. 6 Toq rix kan xtinimaj tzij y xtiben ri nubij ri ruch'abel ri Dios, jari' toq man xtiqapoqonaj ta xtiqaya' jun ruk'ayewal pa kiwi' ri ch'aqa' chik ri xa man nikinimaj ta tzij. 7 Rix yixch'on chiqij xaxe rik'in ri yojitz'et. Nich'ob chi xaxe rix ri ix richin ri Cristo. Jak'a kan tich'obo' jebel, roma roj chuqa' kan oj richin wi ri Cristo. 8 Roj kan oj rusamajela' ri ajaw Jesucristo roma kan ruya'on uchuq'a' pa qaq'a' y man k'ixbel ta richin ninbij chiwe, roma kan keri' wi. Jak'a man roma ta ri' yixqak'is, roj xa kan ojk'o richin yixqato'. 9 Man k'a tiq'alajin chiwech chi re wuj re yenteq-el iwik'in xaxe richin yixinxibij. 10 Roma ek'o chiwe rix ri yetzijon chi yin toq k'o wuj yenteq-el chiwe, chupan ri' ruyon kow y poqon taq ch'abel ri yentz'ibaj-el, jak'a toq yinapon iwik'in xa maneq wuchuq'a' y maneq rejqalen ri yenbij. 11 Jak'a ri yebin keri' ninwajo' ninbij chike, chi kan achi'el rubanik ri ch'abel ri nubin-el chupan ri wuj, kan keri' chuqa' xtinbenbana' toq xkinapon iwik'in. 12 Roj man niqajunamaj ta qi' kik'in rije', roma rije' xa kiyon nikiben chi k'o janila kiq'ij. Jak'a xa maneq kina'oj chi nikich'ob keri', roma xaxe ok ri nikich'ob rije' ri nikiben chire chi más utz, y rik'in ri' nikijunamaj-wi-ki'. 13 Jak'a roj, man niqanimirisaj ta qi' pa ruwi' ri xa maneq qaq'a' chire. Xaxe k'a niqanimirisaj-qi' pa ruwi' ri samaj ri ruya'on ri Dios chiqe. Y re samaj re' kan jare' ri niqaben iwik'in. 14 Y man yalan ta k'a nej yojapon-wi richin niqanimirisaj-qi', roma ja roj ri nabey xojapon iwik'in richin xqak'uaj chiwe ri utzilej ruch'abel ri Cristo ri nik'amon-pe kolotajik. 15 Y man jun k'a nik'atzin-wi chi roj niqaya' qaq'ij roma ri samaj banon koma ch'aqa' chik. Ri qoyoben roj xaxe k'a chi rix yixk'iy ta rik'in ri ik'aslen, y toq kan ix k'iyineq chik jebel, kan junan k'a xtiqanimirisaj más ri rusamaj ri Dios. Roma kan rurayibel-wi rija', chi niqak'uaj ta ri ruch'abel kik'in ch'aqa' chik winaqi'. 16 Y rik'in ri keri', roj xtiqatzijoj ta k'a ri utzilej ch'abel richin kolotajik más k'a kela' chire ri itinamit rix. Roj man yojapon ta akuchi xa ek'o chik samajela' ri k'o chik samaj kibanon. Roma man ruk'amon ta k'a chi niqaya' qaq'ij roma ri samaj ri banon koma ch'aqa' chik. 17 Y wi k'o jun ri nibin chi janila nima'q taq samaj ri e rubanalon, xa más utz tubij chi ja ri ajaw banayon ronojel. 18 Roma ri xa ruyon rija' nubij-qa chi kan k'o ruq'ij roma ri rusamaj, man nel ta chi tzij chi kan keri' chuwech ri Dios. K'a ja na ri Dios ri xtibin, wi kan keri' o xa man keri' ta.

2 Corintios 11

1 Nink'utuj k'a utzil chiwe chi kinikoch'o' chik juba', rik'in ri nuch'ujerik, roma k'a k'o ri ninwajo' ninbij chiwe. 2 Kan yixinchajij-wi k'a rik'in ri ik'aslen achi'el nuben ri Dios iwik'in. Yin ninwajo' chi rix yixapon ta rik'in ri Cristo rik'in jun k'aslen ch'ajch'oj, achi'el ta jun xten ri kan ch'ajch'oj y nibek'ule' yan rik'in jun ala' ri xtok rachijil. 3 Jak'a yin nuxibin-wi', roma man xa tibanatej iwik'in achi'el xbanatej rik'in ri Eva ojer kan, ri xq'olotej roma ri kumetz rik'in ri jebelej taq ruch'abel. Y rik'in juba' xa keri' xtiben rix, chi xa rik'in jun niya'on ina'oj, nijalatej ri ich'obonik. Y ri' nuben chiwe chi niya' kan ri Cristo. 4 Roma rix xa janila yixkikot rik'in jun ri napon iwik'in y xa man ja ta ri Jesús ri xqatzijoj chiwe roj ri nutzijoj chiwe. Y keri' chuqa' yalan yixkikot rik'in toq nusuj jun chik espíritu chiwe y xa man ja ta ri' ri xik'ul pa nabey. Y kan yixkikot rik'in toq nubij chi k'o jun chik ch'abel richin kolotajik ruk'uan chiwe. 5 Rix nibij chi kan ek'o ri e nima'q taq rusamajela' ri Dios chi'ikojol. Jak'a yin man más ta in ko'ol chikiwech rije'. 6 Roma stape' ta ri nuch'abel man kan ta janipe' rubanik toq yich'on, jak'a kan wetaman-wi ri qitzij. Y re' kan iwetaman chuqa' rix, roma xabachike y xabakuchi keri' qabanon, kan qabin-wi ri ruch'abel ri Dios. 7 ¿Itzel kami xinben chi man jun wajel xink'utuj chiwe toq xinapon iwik'in richin xintzijoj ri utzilej ruch'abel ri Dios ri nik'amon-pe kolotajik. Toq xinqasaj-wi' yin richin xinnimirisaj iq'ij rix? 8 Roma yin, richin chi xinben ri rusamaj ri Dios chila' iwik'in, ri wajel xinwelesaj k'a pe kik'in ri ch'aqa' chik molaj qach'alal ri ek'o pa ch'aqa' chik tinamit. 9 Y toq yin k'o xk'atzin chuwe ri chila' chi'ikojol, man jun chiwe rix ri xinya' ta ejqa'n chirij y xink'utuj ta chire ri nik'atzin chuwe. Xa ja ri qach'alal aj-Macedonia ri xe'apon wik'in chila' ri xeto'on kan wichin. Xintej k'a nuq'ij chi man xinya' ta ejqa'n chiwij, y k'a ke na ri' ninch'ob ninben re chinuwech-apo. 10 Y roma ri ruch'abel ri Cristo ri k'o wik'in, ninbij k'a chiwe rix ri ixk'o pan Acaya, chi kan man jun ri xtibanon ta chuwe chi man ta chik yich'on pa ruwi' re'. 11 ¿Achike k'a roma kere' ninbij chiwe? ¿Roma kami chi yin man yixinwajo' ta? Man keri' ta, roma ri Dios retaman chi yin kan yixinwajo-wi. 12 Y ri nubanon-pe chi nuyon ninq'axaj-wi', kan k'a xtinben na keri', roma ninwajo' ninwelesaj ri ch'obonik ri k'o kik'in ch'aqa' chik ri nikibananej chi e rusamajela' ri Dios. Keri' rije' man xketikir ta xtikibij chi kan e junan qik'in roj. 13 Roma rije' kan nikibananej chi e qitzij e taqon roma ri Cristo, jak'a xa e q'olonela'. 14 Y ri nikiben man k'ak'a' ta, roma xa kan keri' chuqa' nuben ri Satanás; rija' nubananej chi jun utzilej ángel richin saqil y xa man keri' ta. 15 Xa roma ri', man k'ak'a' ta chi ri e rusamajela' nikibananej chi kan e samajela' richin ri ruchojmilal. Jak'a ri pa ruk'isibel xa xtikik'ul k'a ruk'ayewal, achi'el ri nuk'utuj ri itzel taq kibanobal. 16 Y yin ninbij chik k'a jun bey, chi man jun k'a chiwe rix tich'obon chi yin xa in ch'ujerineq. O wi xa keri' ta ri nich'ob rix, kan keri' k'a kinik'ulu', richin yin chuqa' yitikir ninya' juba' nuq'ij chupan ri nuch'ujerik. 17 Ri ajaw man rubin ta k'a chuwe chi kere' ninben, roma xa nuyon xtinya' nuq'ij. Y ri ch'abel ri xke'el pa nuchi', ruyon ch'obon man ch'obon ta. 18 Jak'a xa roma ri e janila ri nikibananej chi k'o kiq'ij, roma ri' yin chuqa' keri' ninben. 19 Kan qitzij wi chi rix wach'alal kan janila chik etamabel k'o iwik'in. Roma ri' kan rik'in kikoten ye'ik'ul xabachike ri xa man jun ketaman. 20 Rix kan jebel k'a e itz'eton ri yebanon chiwe chi yixk'oje' chuxe' kitzij. Kan utz ina'on chi ye'ilon chiwij, chi kan ix kiq'olon y man jun iq'ij chikiwech. Chuqa' kan utz ina'on chi nikiya' q'a' chi'ipalej. 21 Jak'a yin kan janila yik'ix, roma roj man xk'oje' ta quchuq'a' richin xojtikir xqaben ta chiwe achi'el re nikiben rije' chiwe re wakami. Jak'a re wakami yin kan xtinkusaj k'a ri nuch'ujerik richin xkich'on. Wi rije' k'o kuchuq'a' richin man nikixibij ta ki' yekibila' ch'abel richin nikinimirisaj kiq'ij, yin chuqa' yitikir ninben keri'. 22 Rije' nikibij chi e hebreo. Yin chuqa' in hebreo. Nikibij chi e winaqi' israelita. Keri' chuqa' yin. Chi e riy-rumam kan ri Abraham. Yin chuqa' keri'. 23 Chi rije' e rusamajela' ri Cristo. Yin chuqa'. Re ninbij wakami kan achi'el xa ta in ch'ujerineq. Jak'a yin más in samajel ke chikiwech rije'. Yin más nuch'ayik nuk'ulun ke chikiwech rije', roma ni man noqaqa ta chik chinuk'u'x janipe' bey in ch'ayon. Yin más k'iy bey xik'oje' pa cárcel ke chikiwech rije'. Kan k'iy k'a chuqa' bey in apowineq chuwikamik. 24 Ri e aj-raqen chikikojol ri nuwinaq judío wo'o' k'a bey in kich'ayon rik'in tz'um ri k'o k'ix taq ch'ich' chutza'n; kan juwineq belejlajuj jich' k'a xink'ul chi wo'o' bey. 25 Oxi' bey ri in ch'ayon rik'in xik'a'y. Jun bey xinkik'eq chi abej. Oxi' bey k'a beneq kan chuxe' ya' ri barco ri in beneq-wi. Jun bey chire ri' xik'oje' jun q'ij y jun aq'a' chupan ri palou. 26 K'iy k'a ri e nuk'owisalon-pe: Pa raqen taq ya', pa kiq'a' eleq'oma', ri nuwinaq judío ri ye'etzelan wichin y keri' chuqa' ri ch'aqa' chik winaqi' ri xa man e nuwinaq ta. Wilon ruk'ayewal pa taq tinamit, pa taq tz'iran ruwach'ulew, pa ruwi' ri palou, y pa kiq'a' ri man e qitzij taq qach'alal ta. 27 Yin in samajineq janila y k'iy tijoj-poqonal nuk'owisan. Nukoch'on nuwaran, nuk'owisan wayjal y chaqi'j-chi', nukoch'on tew, k'o bey k'isineq-qa ri nutziaq chuwij y chuqa' kan k'iy bey ri man xiruben ta ri nuway. 28 Y man xaxe ta k'a ri', roma chuqa' k'o ri ralal ri samaj ri niqa' chuwij q'ij-q'ij, roma jantape' yich'obon pa kiwi' ri molaj qach'alal ri nikimol-ki' pa rubi' ri Dios xabakuchi. 29 Toq jun qach'alal maneq ruchuq'a' y yawa' nuna', yin kan jari' ink'o-apo rik'in. Toq jun qach'alal nitzaq kan roma jun chik, ri wánima kan niq'axo roma ri xban chire. 30 Rix nich'ob chi nik'atzin chi yin ninya-qa nuq'ij, y kan xtinben-wi k'a. Jak'a xaxe xtinbij ri nuk'ut chi yin xa maneq wuchuq'a'. 31 Kan qitzij wi ri ninbij yin. Y ri Dios, ri rutata' ri qajaw Jesucristo, ri k'o ruq'ij richin jantape', retaman chi yin man nintz'uk ta tzij. 32 Toq yin xik'oje' pa tinamit Damasco, ri q'atoy-tzij richin ri rey Aretas xubij chi kichap toq yitz'et. Roma ri' kan jebel k'a xchajix ri tinamit richin man yikolotej pa kiq'a'. 33 Jak'a xikolotej-el pa kiq'a', roma xa xiqasex-el pa jun ventana ri k'o chuwech ri tz'aq ri sutiyon-rij ri tinamit. Y xinkiqasaj-el pa jun chakech.

2 Corintios 12

1 Y kan qitzij wi chi man ruk'amon ta ninya-qa nuq'ij. Jak'a wakami yin xkich'on juba' chirij ri achik' y ronojel ri nuk'ut ri ajaw chinuwech. 2 Yin wetaman k'a ruwech jun achin ri runiman chik ri Cristo. Y k'o yan chik k'a kajlajuj juna' ri xuk'uex k'a pa rox kaj. Jak'a man wetaman ta ri achike rubanik toq xuk'uex, wi kan rik'in ri ruch'akul o xaxe ri ru-espíritu, xaxe k'a ri Dios ri etamayon. 3 - 4 Yin wetaman chi ri achin ri' xuk'uex k'a chila' chikaj, jak'a xaxe ri Dios etamayon wi rik'in ri ruch'akul o xa chupan jun achi'el achik. Chiri' xerak'axaj ch'abel ri man e tikirel ta chi yebix, y man ya'on ta q'ij chike ri winaqi' richin chi nikibij. 5 Ri achin ri xuk'uex chila' chikaj, kan ruk'amon-wi k'a chi niya'ox ruq'ij. Jak'a yin man jun bey xtinya' ta qa nuq'ij. Jak'a wi nik'atzin chi ninya' nuq'ij, xaxe k'a xtintzijoj ri nikiq'alajirisaj chi yin maneq wuchuq'a'. 6 Y man rik'in ri', wi ta yin ninya-qa nuq'ij, pa rubeyal ta ri ninben y man ta nik'ulun chi man jun etamabel k'o wik'in. Roma yin kan ja ta ri qitzij ri ninbij. Jak'a xa man ninya' ta qa nuq'ij, richin keri' man jun wineq ri tibanon más nim chuwe. Yin xaxe k'a ninwajo' chi tiban chuwe achi'el ri nikitz'et o nikak'axaj chuwij. 7 Yin kan janila k'a e nima'q ri e ruq'alajirisan ri Dios chinuwech. Jak'a richin chi ronojel re' man tikiben chuwe richin ninnimirisaj nuq'ij, roma ri' toq k'o jun yabil ya'on chire ri nuch'akul. Y ri Satanás nukusaj re yabil re' achi'el jun k'ix richin chi nintej poqon pa ruq'a'. 8 Y yin oxi' yan k'a bey nuk'utun utzil chire ri ajaw chi trelesaj-el ri nibanon chuwe chi nintej poqon. 9 Jak'a ri ajaw xubij chuwe: Rat xaxe k'a kakikot rik'in ri wutzil y man jun chik ri xtik'atzin ta chawe. Toq maneq chik awuchuq'a' nana' rat, yin kan xkik'oje' awik'in y ninya' ri uchuq'a' ri nik'atzin chawe, xcha' chuwe. Roma ri' yin janila yikikot roma ri e nuk'uluwachilon ri xa nikik'ut chi maneq wuchuq'a'. Y rik'in ri' kan niqaqa-wi k'a pe ri ruchuq'a' ri Cristo pa nuwi'. 10 Kan janila wi yikikot toq roma ri Cristo k'o ri yenk'uluwachila'; roma re' xa nikik'ut chi maneq wuchuq'a'. Yikikot toq k'o nikiben chuwe richin yinkik'ixbisaj, yikikot toq k'o yek'atzin chuwe y xa man jun nipe-wi, yikikot toq yinetzelex y yikikot chuqa' ri pa q'axo'n. Roma jak'a toq yin maneq chik wuchuq'a' ninna', jari' toq nipe wuchuq'a'. 11 Yin xa xinben achi'el jun wineq ri man jun etamabel rik'in, roma xinya-qa nuq'ij. Jak'a xa kan ja rix xixbanon chuwe chi xinben keri'. Pa ruk'exel ri' ja ta rix ri ruk'amon ta chi xixch'on richin xinito' y stape' chi yin xa man jun nuq'ij, jak'a man más ta in ko'ol chikiwech ri nikibananej chi e nima'q taq e taqon roma ri Cristo. 12 Rix kan iwetaman k'a chi xinkoch' ronojel, y xq'alajin chiwech chi kan in jun taqon roma ri Dios; re' roma kan k'iy k'a meyel taq banobel y retal ri xenbanala' chi'ikojol. 13 Yin nubanon k'a chiwe chi kan ix junan kik'in ri molaj qach'alal pa ch'aqa' chik tinamit. Xaxe k'a chiwe rix kan man jun to'onik ri xink'utuj, roma ri' wakami nink'utuj kuyubel numak chiwe roma re itzel banobel re'. 14 Y re wakami, kan ink'o chik richin chi yinapon pa rox mul iwik'in. Y man k'a tich'ob chi k'o ejqa'n ninbenya' chiwij. Yin xa man ja ta k'a ri k'o iwik'in ri ninwajo', yin ja rix ri yixinwajo'. Roma achi'el nubij ri tzij: Ja ri tata'aj nimolo ri beyomel richin nuya' kan chike ri ralk'ual, y man ja ta ri alk'ualaxela' ri yemolo beyomel richin nikiya' chire ri kitata'. 15 Roma ri' yin kan rik'in k'a janila kikoten xtinkusaj ri nubeyomel iwik'in rix, y chuqa' kan ninya' wi' yin roma kan janila ri wajowabal chiwe rix, stape' rix man kan ta yiniwajo' achi'el ri yixinwajo' yin. 16 Roma ri' kan tiq'alajin k'a chiwech chi man jun ejqa'n nuya'on chiwij. Jak'a ek'o chiwe rix ri yebin chi xa kan in nowineq chubanik, y jebel ix nuq'olon. 17 ¿Xixinq'ol kami yin rik'in jun chike ri qach'alal ri xenteq chila' iwik'in? 18 Roma richin xinteq ri qach'alal Tito ri chila' iwik'in, nabey na xink'utuj janila utzil chire, y k'ari' xbe rachibilan-el ri jun qach'alal. Ri qach'alal Tito man xixruq'ol ta, roma rija' y yin kan junan wi ri qach'obonik y ri qabanobal. 19 ¿Nich'ob rix chi rik'in ri ch'abel ri xqabij-qa yojtajin chiqato'ik-qi' chiwech? Ni, roma kan chuwech ri Dios ninbij chi xojch'on keri' iwik'in, roma jun qabanon rik'in ri Cristo. Kan richin k'a yixqato' roma janila yixqajo', y richin kan yixk'iy ta rik'in ri ik'aslen. 20 Roma yin ninna' chi toq xkinapon ri chila' iwik'in, achi'el xa man ix beneq ta achi'el ri woyoben yin. Y ninna' chuqa' chi itzel xtina' chuwe roma man ninbenbana' ta chik iwik'in achi'el ri iwoyoben rix. Rik'in juba' xa ninbenwila' chi'ikojol rix oyowalen, ch'upun-k'u'x, ek'o ri janila ye'oyower, ich'aralon-iwi', k'o itzel taq tzij ye'ibila' chikij ch'aqa' chik, yixch'on chikij ch'aqa' chik, man jun kiq'ij niben chike ri ch'aqa' chik qach'alal, y ek'o chuqa' banobel ri ye'iben ri xa man jun rubeyal. 21 Ri ninpoqonaj k'a yin chupan re jun chik bey re yinapon iwik'in, ja wi rik'in juba' ri Dios nuqasaj nuq'ij chiwech rix y nuben chuwe chi yinoq' roma ri ibanobal rix; roma rik'in juba' xtinbenwila' chi k'a e k'iy qach'alal ri k'a ek'o na pa mak y man tzolejineq ta pe kik'u'x. Ri achi'a' y ri ixoqi' xa k'a nikikanola' na ki' richin yemakun.

2 Corintios 13

1 Y jare' ri rox bey ri xkinapon chila' iwik'in. Xtiqachojmirisaj k'a ronojel xa rik'in ta e ka'i' o e oxi' xkebin ri kitz'eton chikij chikijujunal ri e qajineq pa mak. 2 Toq xik'oje' ri chila' iwik'in ri pa ruka'n bey, kan xinbij yan kan chike chi wi k'a ke na ri' nikiben toq xkinapon chik jun bey, kan man xkekolotej ta chuwech ri ruk'ayewal ri xtiqaya' pa kiwi'. Y kan keri' chuqa' ninbij chiwe chi kan man ninkuy ta chik kimak ri k'a yemakun na. 3 Toq yin xkinapon iwik'in, rix xtitz'et chi ri Cristo kan xtuk'ut-ri' chiwech woma yin. Chuqa' xtitz'et chi rija' kan k'o-wi ruchuq'a'. 4 Ri Cristo xuya' ri' chuwech ri cruz, achi'el xa ta maneq ruchuq'a', jak'a wakami k'es roma ri nimalej ruchuq'a' ri Dios. Y keri' roj, kan maneq-wi quchuq'a' achi'el ri Cristo toq xken. Jak'a chuqa' kan xqojk'ase' rik'in ri Cristo, roma ri ruchuq'a' ri Dios richin xkixqasamajij rix. 5 Jak'a re wakami, kan titzu-qa-iwi', wi kan qitzij chi kuqul ik'u'x rik'in ri Cristo. Titz'eta-qa iwi' jebel. ¿Man iwetaman ta k'a chi ri Jesucristo k'o pa taq iwánima? ¡Xaxe wi man iya'on ta kan chi nikuquba-ik'u'x rik'in! 6 Y yin ninwoyobej k'a chi rix xtiwetamaj ta chi roj kan oj k'ulun chik roma ri Dios. 7 Roj kan niqak'utuj-wi k'a chire ri Dios chi yixruto' ta y man ta jun etzelal niben. Re' man niqaben ta xaxe richin chi rix ninabej chi kan oj k'ulun chik roma ri Dios. Ri niqajo' chiwe rix ja ta chi ja ri utz ri niben, stape' man xtiq'alajin ta chiwech chi roj kan oj k'ulun chik roma ri Dios. 8 Ri niqaben roj kan xaxe k'a richin nik'iy ri qitzij y re' kan man yojtikir ta niqaq'et rutzijoxik. 9 Y roma ri' roj kan yojkikot toq rix k'o iwuchuq'a' stape' roj maneq uchuq'a' qik'in. Roj kan niqak'utuj k'a chire ri Dios chi rix ix tz'aqatineq ta rik'in ri ik'aslen. 10 Y richin k'a chi man rik'in ruk'ayewal yibech'on toq xkinapon ri chila' iwik'in, roma ri' nintz'ibaj yan el re wuj re' chiwe, stape' yin kan k'o-wi uchuq'a' ri ya'on chuwe roma ri ajaw Jesucristo. Y re' richin chi yixinto' richin yixk'iy rik'in ri ik'aslen y man richin ta chi yixinwulaj. 11 Wach'alal, pa ruk'isibel ninbij chik el chiwe chi kan tik'oje' kikoten ri pa taq iwánima, titija' iq'ij chi ri ik'aslen kan tz'aqatineq ta, tikuqubala' ik'u'x chi'ijujunal, jun iwech tibana', y man jun ta oyowal chi'ikojol. Richin keri' ri Dios kan xtik'oje' iwik'in, roma xaxe rik'in rija' nipe-wi ri ajowabel y ri uxlanen. 12 Kan tiq'ejela' k'a iwi' chi'ijujunal rik'in jun loq'olej tz'ubanik. 13 - 14 Konojel k'a ri qach'alal ri ek'o wawe', nikiteq rutzil-iwech. Wach'alal, ri nurayibel yin ja k'a chi ri rutzil ri ajaw Jesucristo y ri ajowabel richin ri Dios ri xtik'oje' ta iwik'in. Y chuqa' ninrayibej chiwe chi rix junan ta iwech roma ri Loq'olej Espíritu. Kan keri' ta k'a.

Gálatas 1

1 Yin Pablo, in jun taqon roma ri Cristo, y man winaqi' ta k'a xecha'on, ni xetaqon wichin. Ri taqayon-pe wichin ja ri Jesucristo y ri Dios ri Tata'ixel; ri xbanon chire ri Jesucristo chi xk'astej chik pe. 2 Rix molaj qach'alal, ri ixk'o pa ruwach'ulew Galacia, tik'ulu' k'a ri rutzil-iwech ri ninteq-el yin, y ri qach'alal ri ek'o wik'in. 3 Y ja ta k'a ri utzil y ri uxlanibel-k'u'x ri peteneq rik'in ri qatata' Dios y ri Jesucristo xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel, 4 roma ri Jesucristo xuya-ri' richin xkamisex richin xojrukol chuwech ri qamak y ri etzelal ri k'o wawe' chuwech re ruwach'ulew. Ronojel re' xuben roma kan ja wi ri' ri rurayibel ri qatata' Dios, 5 ri kan ruk'amon richin niya'ox ruq'ij-ruk'ojlen richin jantape'. Kan keri' wi k'a. 6 Yin kan xinmey-qa toq xinwak'axaj chi rix xijech'ej kan iwi' rik'in ri Dios, roma rix xa xitzeqelibej yan el ri jun wi chik ch'abel richin kolotajik, y man nitzeqelibej ta ri Dios ri xoyon iwichin richin xuya' ri rutzil ri Cristo pan iwi'. 7 Y kan qitzij ninbij chiwe chi xa maneq jun chik kolotajik. Jak'a kan ek'o winaqi' ri nikajo' yixkisech rik'in ri ich'obonik. Kan nikajo' k'a nikijel rubanik ri utzilej ruch'abel ri Cristo ri nik'amon-pe kolotajik. 8 Y ri ch'abel ri' jari' ri qatzijon kan roj chiwe. Jak'a wi k'o jun ri nijalo rubanik ri ch'abel ri', kan xtiqa-wi k'a itzel oyonik pa ruwi'. Y ri' stape' ta kan jun ángel ri peteneq chila' chikaj o ja roj. 9 Kan achi'el k'a ri qabin kan chiwe, ninkamuluj-el rubixik chiwe wakami: Wi k'o jun nitzijon jun chik kolotajik chiwe ri xa man junan ta rik'in ri ik'ulun chik, kan tiqaqa k'a ri itzel oyonik pa ruwi'. 10 ¿Y achike nibij rix? ¿Ninben kami yin chi utz yitz'et koma ri winaqi', o ninben chi utz yitz'et roma ri Dios? Yin man ninben ta chi yiqa' chikiwech ri winaqi'. Roma wi ta keri' ninben, man ta xinok rusamajel ri Cristo. 11 Wach'alal, tiwetamaj chi ri utzilej ch'abel richin kolotajik ri xintzijoj chiwe, man runojibal ta jun wineq. 12 Man rik'in ta jun wineq xink'ul-wi-pe, ni man xitijox ta chuqa'. Kan ja ri Jesucristo ri xq'alajirisan chinuwech. 13 Y rix iwak'axan ri achike xenbanala' ri ojer kan, toq k'a nutzeqeliben na ri Dios rik'in ri nubij ri pixa'. Kan rik'in k'a ronojel wetzelal xinchop kikanoxik ri molaj qach'alal, y xinwajo' k'a chi xek'is ta. 14 Kan xkuqer-wi nuk'u'x chupan ri nikinimaj ri nuwinaq; más ke chikiwech ch'aqa' wachibil ri junan qajuna' kik'in, roma yin xa kan xbe wánima rik'in ri kibin kan ri qati't-qamama'. 15 Xa kan k'a man jani kinalex, ja yan ri' xirucha' ri Dios, y rik'in ri rutzil xiroyoj. 16 Y kan rurayibel-wi k'a richin xuq'alajirisaj ri Jesucristo ri ruk'ajol chinuwech; roma ri Dios kan in rucha'on richin ninbentzijoj ri Jesucristo chike ri ch'aqa' chik winaqi' ri man e nuwinaq ta. Y toq ri Dios ruq'alajirisan chik ri Jesucristo chinuwech, man xibe ta rik'in jun wineq richin xinwetamaj más. 17 Ni man xibe ta chuqa' kik'in ri ch'aqa' chik ri e taqon roma ri Cristo ri ek'o pa Jerusalem, stape' rije' kan e cha'on-pe nabey chinuwech yin. Jak'a xa pa ruwach'ulew Arabia xibe-wi. Y toq xitzolin-pe, pa tinamit Damasco xik'oje-wi. 18 Y toq q'axineq chik oxi' juna', k'ari' xibe pa Jerusalem. Y xik'oje-pe wolajuj q'ij ri chiri' rik'in ri Pedro. 19 Y chupan ronojel ri q'ij ri' man jun chik chike ri ch'aqa' e taqon roma ri Cristo ri xintz'et ta kan; xaxe k'a ri Jacobo ri rach'alal ri Jesús ri xintz'et kan. 20 Re nintz'ibaj-el chiwe kan qitzij wi. Y ri Dios retaman chi kan keri' wi. 21 Chirij ri' xibek'oje' pa ruwach'ulew Siria y pa Cilicia. 22 Roma ri' ri molaj qach'alal aj-Judea man ketaman ta nuwech. 23 Xaxe k'a kak'axan chuwij, chi yin man jun chik etzelal ninben chike ri kiniman ri Jesucristo, achi'el xinben ri rubanon kan, toq xinwajo' xenk'is. 24 Y ri qach'alal ri', kan xkiya' k'a ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios roma xkak'axaj chi yin jalatajineq chik nuk'aslen.

Gálatas 2

1 Y toq xq'ax yan k'a kajlajuj juna', yin xibe chik jun bey ri pa Jerusalem, e wachibilan-el ri qach'alal Bernabé y ri Tito ri aj-Grecia. 2 Y yin xibe roma kan ja ri Dios ri xq'alajirisan chinuwech. Toq xinapon, xaxe ri achi'a' ri k'o kiq'ij chikikojol ri qach'alal y yin ri xqamol-qi'. Y xintzijoj k'a chike ri achike rubanik ri utzilej ch'abel richin kolotajik ri nintzijola' chike ri man e qawinaq ta, richin keri' tiketamaj chi ri samaj ri ninben yin kan k'o-wi rejqalen. 3 Man rik'in wi ri', ni ri qach'alal Tito stape' rija' man qawinaq ta, man xban ta chire chi xqupix richin ri retal achi'el ri k'o chi nikiben ri qawinaq. 4 Man rik'in ri', chikikojol ri qach'alal ek'o ri xa man e qitzij ta qach'alal. Y rije' kan xkajo' chi xban ta ri etal ri'. Rije' kiju'un-apo-ki' xaxe richin nikinachaj ri solberi'il richin ri k'aslen rik'in ri Cristo Jesús, roma rije' kan nikajo' chi k'a yojxime' na chuxe' ronojel ri nubij ri pixa'. 5 Jak'a roj ni xa ta juba' xubij qánima chi xeqanimaj ta; richin keri' ri qitzij rubanikil ri utzilej ch'abel richin kolotajik, jari' ta ri nik'oje' iwik'in. 6 Y ri qach'alal ri k'o kiq'ij man jun chik k'a xkibij-pe chuwe. Y yin, man ja ta k'a wi k'o kiq'ij o maneq kiq'ij ri xintzu', roma ri Dios man ja ta ri nitzu'un ri wineq ri nutzu'. 7 Pa ruk'exel chi k'o ta xkibij-pe chuwe, xa jari' toq xkinabej chi kan chuwe yin chilaben richin nintzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik chike ri man e qawinaq ta, achi'el toq xchilabex chire ri Pedro chi tiberutzijoj ri ch'abel ri' chike ri qawinaq judío, 8 roma ri Dios ri xtaqon richin ri Pedro chutzijoxik ri ch'abel richin kolotajik chike ri qawinaq, chuqa' jari' ri xitaqon yin richin nintzijoj ri ch'abel ri' chike ri man e qawinaq ta. 9 Roma ri' toq ri Santiago ri chuqa' nibix Jacobo chire, ri Pedro y ri Juan, ri k'o kiq'ij chikikojol ri qach'alal, xq'ax chikiwech chi ja ri Dios chilabeyon-pe ri samaj ri' chuwe. Y richin niq'alajin chi junan qawech chi qachibil-qi', xkichop qaq'a', yin y ri Bernabé. Xaxe k'a roj yojbesamej chikikojol ri man e qawinaq ta, y rije' yebesamej chikikojol ri qawinaq judío. 10 Xaxe k'a xkichilabej-pe chiqe chi kan ke'oqaqa chiqak'u'x ri man jun k'o kik'in ri ek'o pa Jerusalem. Y jari' ri nintej nuq'ij ninben. 11 Chirij ri' ri Pedro xbek'oje' pa tinamit Antioquía, y yin janila k'a xich'olin chirij, roma man choj ta ri najin chubanik chiri'. 12 Roma pa nabey, kan niwa-wi kik'in ri qach'alal ri man e qawinaq ta. Jak'a xa xe'apon rik'in chiri', achi'a' ri e rachibil ri Santiago ri e eleneq-el pa Jerusalem. Y ri Pedro jari' k'a xuchop chi man nibewa' ta chik kik'in ri qach'alal ri man e qawinaq ta. Keri' xuben roma xuxibij-ri' chikiwech ri achi'a' ri xe'apon rik'in, roma ja achi'a' ri' ri yebin chi ri nikik'ul ri ch'abel richin kolotajik, k'o chi yequpix na richin ri retal. 13 Y man xaxe ta ri'; xa kan keri' chuqa' xkiben ri qach'alal ri kan e qawinaq-wi ri e k'es chiri' pan Antioquía. Keri' kan xq'alajin k'a chi ri qach'alal ri e qawinaq xa ka'i' kipalej, roma pa nabey kan e beneq-wi kik'in. Y jajun ri Bernabé xuben achi'el ri xkiben rije'. 14 Y roma k'a ri nikiben xa man ruk'uan ta ri' rik'in ri qitzij ri nubij chupan ri utzilej ch'abel richin kolotajik, chikiwech k'a konojel xinbij chire ri Pedro: Rat kan at judío-wi, jak'a xa man ataqen ta chik ri nubij ri pixa'. ¿Achike roma nawajo' chi ri man e qawinaq ta nikiben achi'el nubij chupan ri pixa'?, xicha' chire. 15 Roj ri kan oj judío-pe pa qalaxik, kan man oj aj-maki' ta achi'el ri winaqi' ri man e judío ta. 16 Man rik'in ri' qetaman chi ri wineq kan nik'ulun chi man jun rumak chuwech ri Dios xaxe toq nukuquba' ruk'u'x rik'in ri Jesucristo, y man roma ta chi nutaqej ri pixa'. Roma ri' roj judío chuqa' qakuquban qak'u'x rik'in ri Jesucristo richin chi man jun qamak yojk'ulun chuwech ri Dios, y man roma ta chi qataqen ri pixa'. Roma man jun nik'ulun chuwech ri Dios chi maneq ta rumak xaxe roma nutaqej ri pixa'. 17 Roj xqakuquba' qak'u'x rik'in ri Cristo richin chi man jun qamak yojk'ulun chuwech ri Dios. Y roma ri' xq'alajin chi roj man xqataqej ta ri pixa'. Jak'a man yojtikir ta niqabij chi ja ri Cristo ri xobanon-qa aj-maki' chiqe. Man keri' ta. 18 Y wi ta ninbenchapa' chik pe richin nintaqej ri pixa', kan nibeq'alajin k'a pe ri' chi man utz ta ri xinben toq xinya' kan. 19 Yin man chik ink'o ta chuxe' ri nubij ri pixa', roma xa achi'el in kamineq chik. Y re ink'es wakami, kan roma k'a ri Dios. 20 Roma toq ri Cristo xkamisex, yin achi'el ta kan xiken rik'in. Y roma ri' re nuk'aslen re k'o wakami, man wichin ta yin, xa kan richin ri Cristo ri k'o pa wánima. Y ronojel k'a ri ninben-el chuwech re ruwach'ulew, xtinben k'a roma kan rik'in ri Cristo ri ruk'ajol ri Dios nukuquban-wi nuk'u'x; ri Cristo ri najowan wichin, y xuya' chuqa' ri' richin xkamisex woma. 21 Yin man xtinwixowaj ta ri rutzil ri Dios, roma wi xaxe rik'in ri pixa' man jun qamak yojk'ulun chuwech ri Dios, ri Cristo man jun ta xk'atzin-wi chi xken.

Gálatas 3

1 Wach'alal aj-Galacia, ¿achike k'a roma man yixch'obon ta? ¿O xa k'o banayon itz chiwij, richin man ninimaj ta ri qitzij, toq xa kan qabin kan chiwe chi ri Jesucristo xken qoma roj? 2 ¿Ja kami ri nubij ri pixa' ri xinimaj richin chi xok ri Loq'olej Espíritu iwik'in, o xa kan roma xikuquba' ik'u'x rik'in ri Jesucristo ri xqatzijoj chiwe? 3 ¿Kan nik'o kami k'a ruwi' ix nakaneq? Rix xichop-el ri k'ak'a' k'aslen rik'in ri ruchuq'a' ri Loq'olej Espíritu, jak'a re wakami xa niwajo' chi ja ri iwuchuq'a' rix ri nuk'uan iwichin. 4 ¿Kan man jun k'a xk'atzin-wi ronojel ri iq'axan-pe roma xikuquba' ik'u'x rik'in ri Jesucristo? Yin ninrayij chi man ta keri'. 5 Ri Dios ruya'on ri Loq'olej Espíritu chiwe y nubanala' meyel taq banobel chi'ikojol. ¿Achike roma nuben keri'? ¿Roma kami kan itaqen ri nubij ri pixa'? Man keri' ta. Xa kan xaxe roma xikuquba' ik'u'x rik'in ri Jesucristo ri xqatzijoj chiwe. 6 Toqaqa chi'ik'u'x ri xuben ri Abraham, ri qatata' roj judío. Rija' kan xukuquba' k'a ruk'u'x rik'in ri Dios, y roma ri' ri Dios xuben chire chi man jun rumak xk'ulun chuwech. 7 Tiwetamaj k'a chuqa' chi qonojel ri niqakuquba' qak'u'x rik'in ri Dios, kan yojok rijatzul ri Abraham. 8 Y chupan ri ruch'abel ri Dios, niq'alajin chi ri Dios kan xtuben-wi k'a chike ri winaqi' ri man e judío ta chi man jun kimak yek'ulun chuwech rija' wi nikikuquba' kik'u'x rik'in. Y chuqa' xbix k'a chire ri Abraham chi roma rija', konojel winaqi' richin chijun ruwach'ulew kan xtikik'ul-wi ri utzil. 9 Y achi'el ri Abraham kan xuk'ul ri utzil roma xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Dios, kan keri' chuqa' qonojel ri niqakuquba' qak'u'x rik'in ri Dios, kan niqak'ul chuqa' ri utzil. 10 Jak'a wi niqajo' niqakol-qi' roma ri pixa', xa kan xtiqaqa-wi k'a ruk'ayewal pa qawi', roma xa man yojtikir ta niqaben ronojel ri nubij ri pixa' ri', roma ri ruch'abel ri Dios nubij chi ri man nuben ta ronojel ri nubij chupan ri wuj richin ri pixa', kan niqaqa ruk'ayewal pa ruwi'. 11 Kan q'alaj-wi k'a chi man jun wineq ri rik'in ta ri pixa' man jun rumak nik'ulun chuwech ri Dios, jak'a xa kan roma kikuquban kik'u'x rik'in rija'. 12 Ri ruk'uaxik ri pixa' man junan ta rik'in ri kuqubabel-k'u'x rik'in ri Dios, roma ri pixa' nubij chi k'o k'aslen xaxe chire ri wineq ri kan nutaqej ronojel ri tz'ibatel chupan. 13 Jak'a ri Cristo xojrukol chuwech ri ruk'ayewal ri niqaqa pa qawi' roma man niqataqej ta ri nubij ri pixa'. Kan pa ruwi' rija' xqaqa-wi ri ruk'ayewal ri xa pa qawi' ta roj ruk'amon chi xqaqa-wi, roma ri ruch'abel ri Dios nubij chi kan itzel ruwa-ruq'ij ri wineq ri nitzeqebex chuwech jun che'. 14 Jak'a ri Cristo Jesús xken qoma qonojel roj winaqi', richin keri' ri winaqi' ri man e judío ta nikik'ul chuqa' ri urtisanik ri xusuj ri Dios ojer kan chire ri Abraham. Y ri Jesucristo xken chuqa' richin keri' qonojel ri niqakuquba' qak'u'x rik'in, xtik'oje' ri Loq'olej Espíritu qik'in, roma kan keri' rubin kan ri Dios. 15 Y tiwak'axaj na pe, wach'alal, re jun k'ambel-tzij re': Toq roj k'o jun niqaya' chiqawech y toq k'achojineq chik kan, kan man jun k'a nitikir niyojon. Ni man jun k'a chuqa' nitikir ta niya'on-q'anej ruwi'. 16 Keri' chuqa' toq ri Dios k'o xusuj chire ri Abraham ri ojer kan, y chire jun chike ri e rijatzul. Y niq'alajin k'a chi ri Dios man xch'on ta chikij konojel ri e rijatzul ri Abraham ri xkek'oje'. Xaxe chirij jun xch'on-wi. Y ri' ja ri Cristo. 17 Y ninwajo' ninchojmirisaj chiwech ri rubanik ronojel re'. Pa nabey, ri Dios k'o jun rusujun chire ri Abraham. Y toq q'axineq chik 430 juna', ri Dios xuya' ri pixa' chire ri Moisés. Jak'a roma ri Dios kan k'o rusujun chire ri Abraham, ri pixa' ri xuya' ri Dios man xuyoj ta ri rusujun chire pa nabey. 18 Y wi xa roma ta ri pixa' niqichinaj ri urtisanik, man jun ta nik'atzin-wi ri xusuj ri Dios chire ri Abraham. Jak'a ri Abraham kan xuk'ul ri urtisanik roma ja ri Dios ri sujuyun chire. 19 ¿Y achike k'a nik'atzin-wi ri pixa'? Re' xya'ox k'a xaxe richin keq'alajin-pe ri mak, y richin nukusex toq k'a oyoben na ri rijatzul kan ri Abraham, ri achoq chire xsuj-wi chi nuya' urtisanik pa ruwi' ri ruwach'ulew. Y toq ri Dios xuya' ri pixa', xuya' chike ri ángel, y re ángel re' xkiya' chire ri Moisés. Y ja k'a rija' xok q'axey-tzij. Y pa ruk'isibel, ri Moisés xuya' chike ri winaqi'. 20 Toq xaxe jun ri k'o nrajo' nuben, man nik'atzin ta jun q'axey-tzij; keri' ri Dios xa kan xaxe jun rubanon. 21 ¿Y yojtikir kami niqabij chi ri Dios xuya' ri pixa' richin xuyoj ta ri rusujun kan? Man keri' ta. Jak'a wi ta ri pixa' xtikir ta xuya' k'aslen, ja ta ri pixa' ri' ri nibanon chiqe chi man jun qamak yojk'ulun chuwech ri Dios. 22 Jak'a ri ruch'abel ri Dios nubij chiqe chi kan qonojel roj winaqi' kan oj aj-maki-wi; richin keri' tiqetamaj chi k'o chi niqakuquba' qak'u'x rik'in ri Jesucristo richin niqak'ul ri rusujun kan ri Dios. 23 Y toq k'a man jani tipe ri Jesucristo, kan achi'el xa ta pa jun cárcel xojk'oje-wi, roma xojk'oje' chuxe' ri pixa' richin ri Moisés. Y chiri' xojtz'ape-wi, k'a toq xoqaqa na ri sujun-pe chiqe. 24 Ja ri pixa' k'a ri xbin chiqe ri k'o chi xqaben k'a toq xpe ri Cristo. Y toq xpe rija', kan xuben k'a chiqe chi man jun qamak xojk'ulun chuwech ri Dios roma xqakuquba' qak'u'x rik'in. 25 Ja k'a re wakami ri pixa' man nik'atzin ta chik richin yojk'oje' pa ruq'a', roma wakami xpe yan ri Jesucristo, y rik'in rija' niqakuquba-wi qak'u'x. 26 Y qonojel ri qakuquban chik qak'u'x rik'in ri Jesucristo, xojok ralk'ual ri Dios. 27 Toq rix xqasex ya' pan iwi', xiq'alajirisaj k'a chi xa jun xiben rik'in ri Cristo. Y wakami niq'alajin chik ri Cristo ri pa taq ik'aslen, kan achi'el xa ta xikusaj jun k'ak'a' tzieq. 28 Junan k'a rubanik richin xa jun xqaben rik'in ri Cristo, stape' judío, o man judío ta, stape' ximil pa samaj, o totajineq, stape' achin o ixoq. 29 Y roma ri' qonojel ri oj richin chik ri Cristo, xojok riy-rumam kan ri Abraham. Y niqichinaj k'a chuqa' ri utzil ri xusuj ri Dios chire rija' ri ojer kan.

Gálatas 4

1 Y ninwajo' k'a chuqa' ninchojmirisaj más chiwech ri rubanik ronojel re'. Achi'el ta jun ak'ual ri k'o nrichinaj kan chire ri rutata', jak'a roma xa k'a ko'ol ok, k'a man jani nuk'ul ta kan ri kan nrichinaj kan. Y stape' kan ja rija' rajaw ronojel, man jun rukojol re ak'ual re' rik'in jun loq'on samajel, roma k'a man ja jun k'o pa ruq'a'. 2 Re ak'ual k'a re' e kanon chajiy y yuq'uy richin. Y ri ak'ual k'o chi nik'oje' chuxe' ri kitzij ri winaqi' ri', k'a toq napon na ri q'ij ri bin chire roma ri rutata' richin nuk'ul ri k'o chi nrichinaj. 3 Y keri' k'a qabanon roj. Ri ojer kan, roj oj achi'el k'a ri ak'ual ri man jani tuk'ul ri nrichinaj kan. Xaxe chik k'a roj xojk'oje' chuxe' jalajoj ruwech pixa' ri e richin ri ruwach'ulew. 4 Jak'a toq xoqaqa ri q'ij ri cha'on roma ri Dios, rija' xuteq k'a pe ri ruk'ajol y xo'alex-qa rik'in jun ixoq. Y roma chiqakojol roj judío xalex-wi ri ruk'ajol, xk'oje' k'a chuxe' ri pixa' richin ri Moisés. 5 Y rija' xpe richin xojrukol roj ri ojk'o chuxe' ri pixa' ri', y richin chuqa' xuben chi yojok ralk'ual ri Dios. 6 Y richin niq'alajin chi oj-ralk'ual chik ri Dios, rija' xuteq k'a pe ri Loq'olej Espíritu pa taq qánima qonojel. Y ri Loq'olej Espíritu nubij k'a: ¡Nata' yin, nata' yin!, nicha' chire ri Dios. 7 Rik'in k'a ri' niq'alajin chi kan oj ralk'ual wi ri Dios, y man ojk'o ta chik chuxe' ri pixa'. Y roma oj ralk'ual chik ri Dios, niqichinaj ri nuya' rija'. 8 Y toq rubanon kan, toq k'a man jani tiwetamaj ruwech ri Dios, rix xa ja ri ch'aqa' chik dios ri xe'isamajij, ri xa man e qitzij dios ta. 9 Jak'a re wakami, kan iwetaman chik ruwech ri Dios. O más utz ninbij chi ja ri Dios ri etamayon chik iwech rix. ¿Achike k'a roma toq rix niwajo' chik nisamajij ri jalajoj ruwech pixa' richin ri ruwach'ulew? 10 K'a ek'o q'ij ri ye'ichajila', y chuqa' ye'ichajila' ik', juna' y ch'aqa' chik nimaq'ij. 11 Roma ri' yin ninna' chi ri samaj ri xinben iwik'in, achi'el xa ta man jun xk'atzin-wi. 12 Yin xinel yan pe chuxe' rutzij ri pixa'. Roma ri' wach'alal, nink'utuj utzil chiwe chi tibana' achi'el xinben yin. Toq xik'oje' iwik'in, rix yalan utz xiben wik'in, jak'a re wakami kan xiniya' pa q'axo'n. 13 Rix jebel iwetaman, chi pa nabey xa roma jun yabil xichapo toq xik'oje' iwik'in y xintzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik chiwe. 14 Y rix janila k'iy tijoj-poqonal xik'owisaj wik'in roma ri yabil ri'. Y man rik'in ri in yawa', rix man itzel ta xinitz'et, ni man xinimalij ta. Xa kan jebel nuk'ulik xiben. Kan achi'el xa ta jun ángel richin ri Dios, o achi'el xa ta kan ja yin ri Cristo Jesús, ri xiben chuwe toq xinik'ul. 15 Y chiri' yalan xkikot ri iwánima woma yin. Kan xq'alajin k'a chi janila xiniwajo'. Y yin wetaman chi wi ta kan k'o xk'atzin chuwe, rix kan xiya' ta chuwe stape' ta ja ri runaq' taq iwech. Jak'a re wakami, ¿akuchi k'a xbe-wi ri kikoten ri xk'oje' iwik'in pa nabey? 16 ¿Nich'ob rix chi yin xinok etzelanel iwichin roma toq xinbij ri qitzij chiwe? 17 Y ek'o k'a ka'i-oxi' winaqi' chi'ikojol ri k'iy utzil nikiben chiwe. Jak'a rije' keri' nikiben roma nikajo' chi ye'itzeqelibej, y yinimalij ta kan yin. 18 Jak'a wi k'o k'a jun ri nibanon utzil chiwe roma nrajo' chi utz ta yixk'oje', kan yalan-wi jebel, y beneq ta ruwech nuben keri' y man ta xaxe toq yin ink'o iwik'in. 19 Toq rix man jani tikuquba' ik'u'x rik'in ri Cristo, yin kan janila q'axo'n xink'owisaj, achi'el ruq'axo'n jun ixoq ri nibe'alex yan ti ral. Y wakami jun bey chik ja q'axo'n ri' ninna' pa wánima. Ri q'axo'n ri' jantape' xtink'uaj, k'a toq rix xtiya' q'ij chi ri Cristo xtiq'alajin chi utz chupan ri ik'aslen. 20 Y yin janila k'a ninwajo' chi ink'o ta apo iwik'in re wakami; richin keri' man ta yich'on iwik'in achi'el re ninben wakami. Kan man nich'obotej ta k'a chinuwech achike ruk'amon ninben iwik'in. 21 Rix ri niwajo' yixk'oje' chik chuxe' ri pixa': ¿Achike k'a roma toq man q'axineq ta chiwech ronojel ri nubij? 22 Roma tz'ibatajineq kan chi ri Abraham xek'oje' e ka'i' ruk'ajol. Ri jun ruk'ajol xk'oje' rik'in ri Agar ri loq'on aj-ik'. Y ri jun chik ruk'ajol xk'oje' rik'in ri rixjayil ri kan totajineq chik. 23 Ri ruk'ajol ri xk'oje' rik'in ri raj-ik', xalex achi'el ye'alex konojel ak'uala'. Jak'a ri jun chik ruk'ajol xalex roma kan ja ri Dios ri xsuju-pe chire. 24 Re tzij re' jun k'ambel-na'oj, roma re ka'i' ixoqi' re', nuk'exewachuj ri ka'i' jikibel-tzij ri xuben ri Dios. Ri Agar, achi'el ri jikibel-tzij ri xban pa ruwi' ri juyu' Sinaí. Y konojel k'a ri ye'alex keri', ye'alex chupan ri ximonri'il. 25 Ri Agar, kan achi'el-wi ri jikibel-tzij ri xban pa ruwi' ri juyu' Sinaí, ri pa ruwach'ulew Arabia. Chuqa' nuk'exewachuj ri nuwinaq judío ri kitzeqeliben ri pixa' ri k'o pa Jerusalem. Y roma ri' ek'o pa ximonri'il richin ri pixa'. 26 Jak'a ri Sara nuk'exewachuj ri tinamit Jerusalem, ri richin ri chila' chikaj. Y roj kan oj ral k'a rija' y kan oj totajineq chik. 27 Y chirij k'a ri' nich'on-wi ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, toq nubij: Kan kakikot k'a rat ixoq ri man jun bey xayawej kan chirij jun ak'ual. Rat ri man xek'oje' ta awal, kan kabixan rik'in kikoten, roma stape' at malin kan, kan xkek'oje' más e k'iy awal chikiwech ri ixoqi' ri k'o kachijil kik'in, nicha'. 28 Roma ri' wach'alal, rix xixok ralk'ual ri Dios roma keri' xusuj chiwe, kan junan k'a rik'in ri xbanatej rik'in ri Isaac, achi'el ri xusuj ri Dios chire ri Abraham. 29 Chupan ri q'ij ri' ri ral ri Agar ri man sujun ta pe roma ri Dios, xa xretzelaj k'a ri Isaac, ri kan sujun-pe y xalex rik'in ri ruchuq'a' ri Loq'olej Espíritu. Kan keri' chuqa' nik'uluwachitej wakami qik'in roj ri xojalex yan rik'in ri ruchuq'a' ri Loq'olej Espíritu. Yojetzelex k'a koma ri winaqi' ri maneq ri Loq'olej Espíritu kik'in. 30 Jak'a roj man niqaben ta achi'el xuben ri aj-ik' ri', roma ri ruch'abel ri Dios nubij chi telesex-el ri ixoq ri', rachibilan ri ral, roma ri ral ri aj-ik' man jun xtrichinaj chire ri rubeyomel ri rutata'. Xa kan xaxe wi ri ral ri ixjayilonel ri ruk'amon nrichinaj ri beyomel ri', roma ri ixoq ri' kan totajineq. 31 Wakami k'a wach'alal, roj ri qakuquban qak'u'x rik'in ri Jesucristo, oj achi'el ri ral ri rixjayil ri Abraham, y kan oj totajineq chik.

Gálatas 5

1 Ri Cristo xojrukol chuwech ri pixa' richin chi roj xojtotej. Y roma ri' rix kan kow k'a kixk'oje' richin man chik tixim-iwi' jun bey. 2 Y tiwak'axaj na pe. Yin Pablo ninbij k'a chiwe chi wi rix xtiya' q'ij chi yixqupix richin niya'ox iwetal achi'el roj judío, y nich'ob chi rik'in keri' yixkolotej; wi ta keri', ri xuben ri Cristo iwoma kan man jun k'a rejqalen chiwech ri'. 3 Y ninbij chik k'a jun bey chiwe chi ri achi'a' ri nikiya' q'ij chi yequpix richin ri retal, kan nik'atzin chi nikiben ronojel ri nubij chupan ri pixa'. 4 Y rix ri kan niwajo' chi rik'in ri pixa' man jun imak yixk'ulun chuwech ri Dios, kan xich'er-iwi' rik'in ri Cristo, y chuqa' xa xiwetzelaj ri rutzil ri Dios. 5 Jak'a roj kan qoyoben chi man jun qamak yojk'ulun chuwech ri Dios, roma kan xqakuquba' qak'u'x rik'in ri Cristo. Y re kolotajik re' kan qoyoben roma ri ruchuq'a' ri Loq'olej Espíritu ri k'o pa taq qánima. 6 Roma ri' roj ri oj richin chik ri Cristo, man jun nuben chiqe wi yojqupix richin ri retal, o man yojqupix ta. Ri nik'atzin, ja ri qakuqubabel-k'u'x rik'in rija', y rik'in ri' niqak'ut ri ajowabel kik'in ri ch'aqa' chik. 7 Ri pa nabey, kan choj-wi ix beneq. Jak'a re wakami, ¿achike k'a xbanon chiwe chi man niwajo' ta chik ninimaj ri qitzij? 8 Ri Dios xixroyoj rix richin xinimaj. Jak'a ri winaqi' ri xebanon chiwe richin xiben keri', q'alaj chi man rik'in ta ri Dios e peteneq-wi. 9 Rije' xa kan e achi'el k'a ri ch'amilej-q'or, ri xa rik'in ti juba' niqaqa chupan ri k'ej mu'ul, kan nuch'amirisaj ronojel. 10 Jak'a yin kan kuqul nuk'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo, chi rix kan xaxe-wi ri qitzij ri xtinimaj. Y ri winaqi' ri nikiyoj ri ruch'abel ri Dios chiwech, kan k'o k'a chi xtiqaqa ruk'ayewal pa kiwi'. Y xabachike ta k'a winaqi' ri'. 11 Wach'alal, wi ta yin k'a nintzijoj chi ri achi'a' k'o chi niqupix ri kich'akul keri', ri winaqi' ri yeyojon ri ich'obonik man ta yinketzelaj, y man ta itzel chuqa' nikina' toq nik'akaxaj chi ri Cristo xken chuwech ri cruz. 12 Kan janila ninrayij chi ri achi'a' ri' kan ta k'a nikiqupij-el jumul ri kich'akul. 13 Roma rix wach'alal, kan ja ri Dios ri xixoyon, richin xixrukol-pe chuxe' ri pixa'. Jak'a man roma ta ix totajineq chik, roma ta ri' ja ta ri nirayij rix ja ta ri' ri niben. Pa ruk'exel ri' nik'atzin richin niwajowala' y nitola-iwi', 14 roma chupan ri pixa' nubij: Kan achi'el k'a ri nawajo-qa-awi' rat, kan keri' chuqa' ke'awajo' ri ch'aqa' chik. 15 Man tisokola-iwi' chiwech rix, roma wi keri' xtiben, xa xkixbek'is k'a chi'iwonojel. 16 Y ninbij k'a chiwe chi tiya' q'ij chi ja ri Loq'olej Espíritu nuk'uan iwichin, y man tiben ri itzel taq rayibel ri ek'o iwik'in rix. 17 Roma ri rayibel ri' kan man yeqa' ta chuwech ri Loq'olej Espíritu. Y ri nrajo' ri Loq'olej Espíritu, man niqa' ta chikiwech ri itzel taq rayibel ri ek'o iwik'in rix. Roma ri' man kan ta yixtikir niben ri nirayij. 18 Y wi kan niya' k'a q'ij chire ri Loq'olej Espíritu chi ja rija' ri niyuqen iwichin chupan ri ik'aslen, kan man ixk'o ta k'a chuxe' ri pixa'. 19 Y kan chi'anin-wi k'a yeq'alajin ri winaqi' ri yebanon ri nikirayij rije', roma ri kibanobal ruyon achi'el re': Ri winaqi' ri e k'ulan y ri man e k'ulan ta nikikanola-ki' richin yemakun; nikiben banobel ri man e ch'ajch'oj ta y kan maneq kik'ix; 20 nikiyala' kiq'ij dios ri xa man e qitzij ta; nikiben itz; ye'etzelan-ki'; yebanon oyowal; itzel nikina' chike ri ch'aqa' chik roma utz ek'o; chi'anin ye'oyower; nikajo' chi xaxe ta rije' k'o utz nikik'en kan chire ronojel; nikijachala-ki' roma ri kich'obonik; niqa' chikiwech ri tijonik ri xa man e qitzij ta; 21 nich'upu kik'u'x, yeq'aber, xaxe wa'in nikich'ob y yekibanala' chuqa' ch'aqa' chik kiwech etzelal. Y kan nubin chik k'a chiwe jun bey, y ninkamuluj rubixik chiwe, chi ri winaqi' ri', man xke'ichinan ta kik'in ri ek'o pa rajawaren ri Dios. 22 Jak'a wi kan niya' q'ij chi ja ri Loq'olej Espíritu nuk'uan iwichin, ri ik'aslen xtiwachin jebel: Xkixajowan, xtikikot ri iwánima, xtik'oje' uxlanibel-k'u'x iwik'in, xkixkoch'on, nim iwánima xtiben, xtibanala' utzil, kan xtiben ri xtibij, 23 xtiqasaj-iwi', xtiq'il-iwi' chuwech ri mak. Y wi jun k'aslen keri' ri nik'uaj, ri pixa' man jun xtuben chiwe. 24 Keri', qonojel k'a ri oj richin chik ri Cristo, achi'el ta kan xojbajix rik'in rija', richin roj xeqaya' kan ri itzel taq rayinik. 25 Kan ja k'a ri Loq'olej Espíritu ri yoyon ri k'ak'a' qak'aslen. Roma ri' kan tiqaya' k'a q'ij chi ja rija' ri nuk'uan qichin. 26 Man k'a tiqanimirisaj-qi'; man tiqaben k'a chike ri ch'aqa' chik chi yeyakatej-pe chiqij, y man tich'upun qak'u'x chiqakojol-qa roj.

Gálatas 6

1 Wach'alal, yich'on k'a iwik'in rix ri kan ik'uan jun k'aslen achi'el ri nrajo' ri Loq'olej Espíritu. Wi k'o ta jun qach'alal ri chaq k'ate' niqaqa pa mak, rik'in ch'uch'ujil tiyaka-pe, richin keri' nichojmirisaj ri ruk'aslen. Jak'a rix tichajij-iwi', richin man nik'uluwachij chuqa' keri'. 2 Kan titola' k'a iwi' chiwech rix. Y rik'in ri', kan niben-wi k'a ri nubij ri pixa' richin ri Cristo. 3 Jak'a wi k'o jun ri nuch'ob chi k'o ruq'ij roma man qajineq ta pa mak, xa kan ruyon k'a rija' nuq'ol-qa-ri'. 4 chiqajujunal tiqatzu-qa ri qabanobal, wi utz o xa man utz ta. Y wi ri qabanobal kan utz, ruk'amon k'a chi nikikot ri qánima. Y man ruk'amon ta chi niqajunamaj na qi' rik'in jun chik, 5 roma xa kan chiqajujunal k'o chi niqejqalej ri yeqabanala'. 6 Y rix ri yixtijox chire ri ruch'abel ri Dios, kan ke'ito' k'a ri yetijon iwichin. Ronojel ri utz ri k'o iwik'in rix kan tiya' chuqa' juba' chike rije'. 7 Man k'a tiq'ol-iwi', roma chuwech ri Dios man jun ewatel. Kan achi'el k'a ri tiko'n ri niben-qa, kan jari' chuqa' ri niberuya-pe chiwe. 8 Roma wi xa ja ri nirayij rix ri ye'ibanala', xa xtiwachij k'a ruk'ayewal chupan ri ik'aslen. Jak'a wi nik'uaj ri k'aslen ri nrajo' ri Loq'olej Espíritu, xtiwachij k'a ri k'aslen ri man jun bey xtik'is. 9 Roma ri' man k'a qojkos chubanik ri utz, y man niqaya' kan rubanik. Wi keri' xtiqaben-apo, kan xtiqak'ul rajel-ruk'exel toq xtapon ri q'ij. 10 Y toq niqatz'et xabachike wineq ri k'o nik'atzin chire, kan tiqato' k'a. Jak'a kan nik'atzin chi yeqato' más ri e qach'alal chik. 11 Wach'alal, re ruk'isibel chire re wuj re' kan ja yin k'a ri yitz'iban-el. Y titz'eta' k'a chi kan nima'q ninben el chire ri tz'ibanik. 12 Ri winaqi' ri yebanon chiwe chi kan tiqupix ri kich'akul ri achi'a' richin jun etal, kan xaxe richin ketz'et y kenimex chi kan nikiben-wi ri nubij ri pixa'. Rije' man nikajo' ta chi ye'etzelex. Roma ri' man nikiq'alajirisaj ta chi ri kolotajik nibanatej kan xaxe roma ri rukamik ri Jesucristo. 13 Man rik'in ri', ri winaqi' ri kan e qupin richin jun retal, man nikiben ta ri ch'aqa' chik ri nubij chupan ri pixa'. Rije' nikajo' chi rix niya'ox ta ri etal ri' chiwe, xaxe richin titz'et chi rix kan ninimaj-wi kitzij, y keri' rije' tiya'ox q'anej kiq'ij. 14 Y nej k'a k'o-wi chuwe yin, chi ninben ta achi'el ri nikiben rije', roma yin man ninkanoj ta nuq'ij. Yin xa kan xaxe-wi ri qajaw Jesucristo ri xken ri ninya' ruq'ij. Y jak'a chuqa' rija' ri banayon chuwe chi xiken yan chikiwech ri ch'obonik aj-ruwach'ulew. Y re ch'obonik re' xeken yan chuqa' chinuwech yin. 15 Y roj ri jun qabanon rik'in ri Cristo Jesús, man jun k'a nuben wi oj qupin richin jun retal o man oj qupin ta. Ri nik'atzin y kan k'o-wi rejqalen, jak'a ri k'ak'a' qak'aslen. 16 Rix ri yixbiyin achi'el nubij re ch'abel re', kan xtik'oje' ta k'a uxlanibel-k'u'x pa taq iwánima. Y kan xtijoyowex k'a chuqa' iwech roma ri Dios, roma rix kan ix rutinamit-wi ri Dios. 17 Y re xtibe-apo, man jun chik k'a tibin más ch'abel chuwij, roma yin kan ek'o-wi retal ri e nuk'uan roma ri tijoj-poqonal ri xink'owisaj, y ronojel re' roma kan in rusamajel ri Jesucristo. 18 Kan ja ta k'a ri rutzil ri qajaw Jesucristo xtik'oje' pa taq iwánima rix wach'alal. Kan keri' ta k'a.

Efesios 1

1 Yin Pablo, in jun taqon roma ri Jesucristo roma jari' ri rurayibel ri Dios. Y ninben k'a el re wuj re' chiwe rix wach'alal, ri ixk'o pa tinamit Éfeso; rix ri kan kuqul-wi-ik'u'x rik'in ri Cristo Jesús. 2 Y ja ta k'a ri utzil y ri uxlanen ri peteneq rik'in ri qatata' Dios y ri ajaw Jesucristo xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel. 3 Tiqaya' k'a ruq'ij ri Dios rutata' ri qajaw Jesucristo. Y roma jun qabanon rik'in ri Cristo, ri Dios nuya' ronojel utzil richin chila' chikaj chiqe. 4 Roma toq k'a man jani k'o ta re ruwach'ulew, jari' toq ri Dios xojrucha' yan richin xojok richin rija' roma ri xaxe jun xqaben rik'in ri Cristo. Richin chi xojok loq'olej y man ta jun mak k'o pa taq qak'aslen. Kan roma k'a ri ajowabel ri k'o rik'in ri Dios. 5 Xojrucha' richin xojok ralk'ual roma ri Jesucristo. Kan jari' wi k'a ri rurayibel y ri ruch'obonik. 6 Tiqaya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios roma ri utzil ri qak'ulun rik'in, roma ri ruk'ajol, ri kan janila wi nrajo'. 7 Ri ruk'ajol xken qoma roj y xbiyin rukik'el richin xojrukol roj chuwech ri mak. Y roma ri' xukuy ri qamak. ¡Jebel k'a niq'alajin ri nimalej rutzil ri Dios 8 rik'in ri ruya'on k'iy etamabel y na'oj chiqe! 9 Kan xuq'alajirisaj-wi k'a chiqawech ri ruch'obon chi nuben ri kan rewan-pe. Rija' rubanon chi ronojel ri' nibanatej roma ri Cristo. 10 Rija' ruch'obon-pe chi chupan re ruk'isibel taq q'ij xtuya' ronojel pa ruq'a' ri Cristo: Ronojel ri k'o chila' chikaj y ronojel ri k'o wawe' chuwech re ruwach'ulew xa jun xtikiben pa ruq'a'. 11 Kan roma k'a ri Cristo toq roj xojcha'ox richin xojok ralk'ual ri Dios, roma keri' ruch'obon pe pa qawi' ri Dios ri ronojel nuben achi'el ri rurayibel. 12 Pa nabey xojrucha' roj richin xqakuquba' qak'u'x rik'in ri Cristo, roma xrajo' chi qoma roj ninimirisex ri rubi' y nuk'ul ruq'ij-ruk'ojlen. 13 Y chuqa' xiwak'axaj ri ruch'abel ri Dios, ri kan qitzij. Chuqa' xikuquba' ik'u'x rik'in ri utzilej ch'abel ri' ri xk'amon-pe kolotajik chiwe. Y roma ri' ri Dios xuya' chiwe ri Loq'olej Espíritu retal chi ix richin chik rija'. 14 Ri Espíritu ri' nujikiba' chiqe chi k'o más xtiqichinaj chila' chikaj, toq kan xtitz'aqet ri qakolotajik ri kan rubanon chik chiqe chi oj richin chik rija'. Y ronojel re' richin niqanimirisaj rubi' y niqaya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. 15 Yin wak'axan chi rix kan kuqul-wi ik'u'x rik'in ri ajaw Jesús. Y chi janila ye'iwajo' konojel ri ch'aqa' chik qach'alal. 16 Roma ri' beneq-ruwech yimatioxin chire ri Dios iwoma rix, toq yich'on rik'in. 17 Nink'utuj chire ri Dios chi ri Espíritu kan ta pa ruk'iyal ri na'oj ri xtuya' chiwe, y chi k'iy ta xtuq'alajirisaj chiwech richin niwetamaj más ruwech ri Dios. 18 Chuqa' nink'utuj chi tusaqirisaj más ri inojibal, richin chi niq'ax ta chiwech ri utzil ri qoyoben, ri achike roma toq xojroyoj ri Dios. Y chuqa' richin niq'ax ta chiwech ri rejqalen ri k'o chi niqichinaj roj ri oj richin chik rija'. 19 Yich'on rik'in pan iwi' roma ninwajo' chi rix chuqa' xtiq'ax ta chiwech chi kan janila nim ri ruchuq'a' ri Dios ri k'o qik'in roj ri qakuquban qak'u'x rik'in. Y ri uchuq'a' ri' junan rik'in ri uchuq'a' ri xukusaj, 20 toq xuk'asoj ri Cristo chikikojol ri kaminaqi', y xuben chire chi xbetz'uye' chila' chikaj pa rijkiq'a' rija'. 21 Ri Cristo xban k'a chire chi ja rija' ri k'o más rejqalen chikiwech ri ángel. K'o más ruq'ij chikiwech ri e q'atoy taq tzij, y ri ch'aqa' chik ri k'o uchuq'a' pa kiq'a' y ri k'o janila kiq'ij. Rija' más rejqalen chikiwech konojel; man xaxe ta chupan re q'ij re', xa kan keri' chuqa' chupan ri peteneq chiqawech-apo. 22 Ri Dios xuya' ronojel pa ruq'a' ri Cristo, y kan ja wi k'a rija' ri xk'oje' pa qawi' qonojel roj ri qakuquban qak'u'x rik'in. 23 Kan ja wi k'a roj ri oj okineq ruch'akul rija', y kan tz'aqet qabanon, roma xabakuchi k'o-wi rija' runojisan ronojel.

Efesios 2

1 Rix ri rubanon kan, xa ix kaminaqi' chupan ri imak, 2 ri xixk'oje' chupan toq xisamajij ri rajaw ri ajawaren ri k'o pa kaq'iq'. Re' ja re' ri espíritu ri k'o pa kánima ri kan man nikinimaj ta rutzij ri Dios. 3 Qonojel roj keri' chuqa' xqaben ri ojer kan; xojuk'uex roma ri itzel taq qarayibel, ri etzelal ri xeqach'obola' y xeqarayila', jari' ri xeqaben. Kan xqoyoj-wi ri royowal ri Dios pa qawi', roma roj kan pa qalaxik-pe ri man jun utz chiqe, kan oj achi'el ri ch'aqa' chik winaqi'. 4 Jak'a ri Dios yalan nim ri ajowabel ri k'o rik'in, roma ri' xojrajo' y xujoyowaj qawech. 5 Xojrajo' stape' k'a oj kaminaqi' na chupan ri qamak. Y roma ruya'on ruk'aslen ri Cristo, keri' chuqa' xuben qik'in roj. Xojkolotej k'a pe chupan ri qamak roma ri rutzil ri Dios. 6 Y roma ri Dios xuk'asoj ri Cristo chikikojol ri kaminaqi', keri' chuqa' xuben qik'in roj; xojruk'asoj y xuben chiqe chi xojtz'uye' chila' chikaj rik'in ri Cristo Jesús richin niqaq'et-tzij. 7 Keri' xuben roma nrajo' nuk'ut chi janila nim ri rutzil. Y yalan utz nuben qik'in roj ri qakuquban qak'u'x rik'in ri Cristo Jesús. Nrajo' nuk'ut ri utzil ri' chupan ri q'ij ri peteneq chiqawech-apo. 8 Ri rutzil ri Dios xojrukol roma xqakuquba' qak'u'x rik'in. Roma roj man yojtikir ta niqakol-qi' qayon, kan ja ri Dios ri nisipan ri kolotajik. 9 Man xojsamej ta k'a richin xqil kolotajik. Richin keri' man jun ri xtitikir xtunimirisaj ta ri' y xtubij ta chi ruyon xtikir xukol-ri'. 10 Ja ri Dios xbanon qichin roj, y xuben chiqe chi junan qawech rik'in ri Cristo, richin niqaben banobel ri kan e utz, roma jari' ri runaban-pe chiqe ojer yan ri' richin niqaben. 11 Toqaqa chi'ik'u'x rix ri man ix judío ta, ri xixetzelex koma ri winaqi' ri kik'uan ri etal chire ri kich'akul, roma rix maneq ri etal ri' chire ri ich'akul. 12 Toqaqa chi'ik'u'x chi chupan ri ruq'ijul ri' rix ich'aron-iwi' rik'in ri Cristo. Man ix qawinaq ta y maneq iq'a' chike ri jikibel-tzij ri epeteneq rik'in ri rusujun-pe ri Dios. Man jun oyonbenri'il iwik'in y maneq Dios chiwech ri ixk'es chuwech re ruwach'ulew. 13 Ri ojer kan rix nej ixk'o-wi chire. Jak'a re wakami rix ri ikuquban ik'u'x rik'in ri Cristo Jesús, xixya'ox naqaj rik'in. Y re' xbanatej roma xken iwoma rix. 14 Ri Cristo xuya' uxlanibel-k'u'x chiqakojol, y xuben chiqe chi xa jun tinamit xqaben iwik'in rix ri man ix judío ta. Toq xken, xuwulaj ri etzelanik ri achi'el jun tz'aq rubanon chiqakojol. 15 Rik'in ri rukamik xuyoj ri qapixa', richin chi stape' ka'i' tinamit xa jun xuben chiqe. Y re wakami junan chik qawech y xa jun chik qabanon rik'in ri Cristo. 16 Rik'in ri rukamik, ri Cristo xuben chiqe chi junan qawech xqaben roj judío iwik'in rix ri man ix judío ta. Y xuben k'a chiqe qonojel chi naqaj ojk'o-wi rik'in ri Dios. 17 Toq xpe ri Cristo, xoruya' ri utzilej rutzijol ri uxlanibel-k'u'x chike ri winaqi'. Xubij re' chiwe rix ri k'a nej ixk'o-wi chire ri Dios, y xubij chuqa' chiqe roj ri kan naqaj ojk'o chire rija'. 18 Y roma ri xuben ri Cristo yojtikir yojjel-apo rik'in ri Tata'ixel, chi judío y man judío ta, rik'in xaxe jun Espíritu. 19 Roma ri' rix man ix achi'el ta ri ch'aqa' chik winaqi'. Xa kan ix junan chik qik'in roj ri oj rutinamit ri Dios y chuqa' oj ralk'ual chik. 20 Rix chuqa' ix achi'el jun jay ri paban-q'anej pa ruwi' ri ruxe' ri k'iya'on kan ri e taqon roma ri Cristo, y ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Y ri abej ri niya'on ruchuq'a' ri jay ri' ja ri Jesucristo. 21 Ja rija' chapayon ri jay ri' y nuben chire chi nik'iy k'a toq xtok na jun loq'olej rachoch ri Dios. 22 Rik'in rija', rix beneq-q'anej ik'iyinen junan kik'in konojel ri ch'aqa' chik ralk'ual ri Dios achi'el jun jay, richin yixok ri akuchi nik'ase' wi ri Espíritu richin ri Dios.

Efesios 3

1 Roma ronojel re', yin, Pablo, xinok pa cárcel roma ninsamajij ri Cristo Jesús roma ri wajowabal pan iwi' rix ri man ix judío ta. 2 Yin ninbij chi rix iwak'axan, chi ri Dios, ruya'on re samaj re' chuwe richin xinok taqon roma ri Cristo richin yixinto' rix. 3 Ojer kan, pa kiq'ijul ri qati't-qamama' man jani q'alajirisan ta jebel ri ruch'obonik ri Dios pan iwi'. Jak'a re wakami ri Dios ruq'alajirisan chik chuwe yin, y jari' ri xinbij yan el juba' chiwe. 4 Y toq rix xtisik'ij, xtiwetamaj k'a ri ruq'alajirisan ri Dios chinuwech yin chirij ri Cristo. 5 Re' man kan ta q'alajirisan-pe chike ri winaqi'. Xa k'a ja re wakami roma ri Loq'olej Espíritu xq'alajirisex chiqawech roj ri oj taqon roma ri Cristo y chikiwech ri ch'aqa' chik rusamajela' ri yeq'alajirisan ri nibix chike roma ri Dios. 6 K'a ja re wakami xuq'alajirisaj chi rix ri man ix judío ta junan xkixichinan qik'in roj judío. Junan chik k'a qawech iwik'in; roma qichin qonojel ri utzil ri rusujun-pe ri Dios chiqe roma ri Cristo Jesús. 7 Y roma ri rutzil ri Dios toq yin nintzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik. Y rija' kan rik'in ruchuq'a' xsamej pa wánima toq xiruya' chupan re samaj re'. 8 Xa ja yin ri man kan ta más wejqalen chikiwech konojel qach'alal. Man rik'in ri' ri Dios xuya' ri rutzil chuwe richin nintzijoj ri rutzil ri Cristo chiwe rix ri man ix judío ta. Y ri utzil ri' kan janila nim, y man tikirel ta niq'ax chiqawech. 9 Kan xiruya' k'a chupan ri rusamaj richin ninq'alajirisaj chiwech rix ri ruch'obon-pe ri Dios chi nuben. Toq ri Dios man jani tuben re ruwach'ulew y ronojel ri ek'o, kan ja yan ri' toq xuch'ob ri achike nuben. Janila k'a k'iy q'ij ewatel-pe rik'in rija', jak'a xa k'a juba' tuq'alajirisaj. 10 Ri Dios nrajo' k'a chi ri ángel y ri ch'aqa' chik ri k'o uchuq'a' kik'in ri ek'o chila' chikaj tikitz'eta' ri utzil ri nuben qik'in roj ri qakuquban qak'u'x rik'in. Y keri' tiketamaj k'a chi ri Dios janila k'iy na'oj k'o rik'in. 11 Ri Dios kan ruch'obon-wi-pe chi keri' nibanatej. Y ronojel re' xbanatej roma ri utzil ri xuk'en-pe ri qajaw Jesucristo. 12 Y roj roma junan qawech rik'in ri Cristo roma ri kuqubabel-k'u'x ri k'o qik'in, man niqaxibij ta qi' yojjel-apo rik'in ri Dios. Xa kan kuqul qak'u'x yojjel-apo rik'in. 13 Roma ri' ninchilabej k'a chiwe chi man timalij ik'u'x y niya' bis pa taq iwánima, roma ri tijoj-poqonal ri nik'owisaj iwoma rix. Y rik'in ri nink'owisaj k'o ta utz nuk'en-pe chiwe rix. 14 Roma ri' yin yixuke' richin yich'on rik'in ri Tata'ixel. 15 Y qonojel roj ri ojk'o chuwech re ruwach'ulew y ri aj-chikajil kan xqak'ul yan ri qitzij k'aslen roma rija'. 16 Y rija' kan k'o-wi nimalej ruq'ij-ruk'ojlen, ri kan achi'el jun nimalej beyomel. Y roma ri' yin nink'utuj utzil chire pan iwi' rix, chi ri Loq'olej Espíritu tuya' janila uchuq'a' pa taq iwánima. 17 Ja ta ri Cristo xtik'oje' pa taq iwánima roma ri kuqubabel-k'u'x ri k'o iwik'in, y ronojel ri niben y ri nich'ob ja ta ri ajowabel ri ruxe'. 18 Y richin ri' kan ta xtiq'ax junan chiqawech qonojel, ri janipe' rubanik ri ajowabel ri k'o rik'in ri Cristo: Janipe' ruwech, raqen, rujotolen y janipe' rupan. 19 Kan xtiwetamaj ta k'a más chirij ri ajowabel ri k'o rik'in ri Cristo; stape' ri ajowabel ri' man jun bey xtiq'ax ta chiqawech jebel, roma kan janila nim. Keri' nink'utuj chire ri Dios pan iwi' roma ninwajo' chi kan jantape' nojineq ta ri iwánima chiretamaxik achike rubanik ri Dios. 20 Tiqaya' k'a ruq'ij ri Dios, roma rija' kan k'o-wi ronojel uchuq'a' rik'in y nisamej pa taq qánima. Roj kan k'iy wi k'a utzil niqak'utuj chire, jak'a rija' man xaxe ta ri' nitikir nuben. Roj kan man yojtikir ta k'a niqach'ob ronojel ri nitikir nuben rija'. 21 Y roma ta ri Jesucristo y qoma ta roj ri qakuquban qak'u'x rik'in, ri Dios nuk'ul ta ruq'ij-ruk'ojlen richin jantape', y keri' tibe-q'ij tibe-seq. Keri' ta k'a.

Efesios 4

1 Y roma ri' yin, ri xinok pa cárcel roma ninsamajij ri Dios, ninbij chiwe chi nik'atzin nik'uaj jun k'aslen ri ruk'amon, roma ja ri Dios ri xoyon qichin richin xojok ralk'ual. 2 Tiqasaj-iwi', kixok ch'ach'ik, ch'uch'uj y ke'ikocho' ri ch'aqa' chik rik'in ajowabel. 3 Titija' iq'ij chi jantape' junan iwech y man ta jun oyowal chi'ikojol. roma ja ri Loq'olej Espíritu ri nibanon chi junan iwech. 4 Xa jun k'a ibanon chi'iwach'alal-iwi' y xa jun ri Loq'olej Espíritu ri k'o pa taq iwánima. Kan chi'iwonojel k'a junan ri utzil iwoyoben-apo, roma ja ri Dios ri xoyon iwichin. 5 Xa jun ri iwajaw. Xa jun ri achoq ik'in ikuquban ik'u'x, y xaxe pa rubi' rija' chi'iwonojel xqasex ya' pan iwi'. 6 Xaxe jun Dios k'o. Ja rija' ri itata' chi'iwonojel, ja rija' ri k'o pan iwi' y k'o pa taq iwánima chi'iwonojel. 7 Roma chiqe chiqajujunal k'o k'a jun sipanik ri ya'on-pe roma ri Cristo achi'el ri xrajo' rija'. 8 Roma ri', chupan ri ruch'abel ri Dios nubij chirij ri Cristo: Toq xjote-q'anej chila' chikaj, xeruk'uaj-el ri ek'o pa ximonri'il. Y xuya' k'a pe jalajoj sipanik chiqe roj ri winaqi'. 9 Y roma nubij chi xbe chila' chikaj, nel chi tzij chi pa nabey k'o chi xbe-qa pa xulan chire ri ruwach'ulew. 10 Xoqaqa chuwech re ruwach'ulew y xtzolin chik el chila' chikaj richin chi nutz'aqatisaj ronojel. 11 Rija' xuya' k'a sipanik chiqe; chike ch'aqa' xuben chi xe'ok e taqon roma rija'; ek'o ri e q'alajirisey ruch'abel; ek'o ri yetzijon ri utzilej ch'abel richin kolotajik; y ek'o ri e tijonela' kichin ri qach'alal y yekichajij. 12 Keri' xuben richin chi yekitijoj ch'aqa' chik qach'alal richin nikisamajij ri Dios, richin kik'iyirinen ri molaj qach'alal, ri achi'el ruch'akul ri Jesucristo, 13 k'a toq qonojel junan qawech xtiqaben roma qakuquban qak'u'x rik'in, xtiqetamaj ruwech ri ruk'ajol ri Dios, y xtiqaq'i' jun k'aslen ri kan choj y tz'aqet; achi'el ri Cristo. 14 Keri', man niqaya' ta q'ij chi yojuk'uex koma tijonik ri man e qitzij ta, achi'el nibanatej kik'in ri ak'uala' ri xabachike niq'olon kichin. Roma ri tijonela' ri' xa e q'olonela', y rik'in ri q'oloj ri' nikisech kik'u'x ri qach'alal. 15 Pa ruk'exel ri', xa nik'atzin niqatzijoj ri qitzij rik'in ajowabel. Y wi keri', yojk'iy y nibeqila' jun k'aslen ri kan tz'aqet-wi achi'el ri Cristo. Y ja rija' ri k'o pa qawi' qonojel ri qakuquban qak'u'x rik'in. 16 Roma ja ri Cristo niyuqen qichin, roma ri' qonojel junan yojsamej, xa kan achi'el nuben ri ruch'akul jun wineq toq ronojel ruq'a' raqen e utz y nikitola-ki'. Toq niqaben rik'in ajowabel ri samaj ri ya'on chiqe chiqajujunal, kan yojk'iy chupan ri qak'aslen rik'in ri Dios. 17 Pa rubi' k'a ri ajaw ninchilabej chiwe chi man tik'uaj jun k'aslen achi'el ri kik'aslen ri winaqi' ri xa maneq Dios chikiwech, ri xa ruyon ch'obonik ri man jun utz nuk'en-pe chike ri nikich'ob. 18 Rije' xa q'equmatajineq ri kich'obonik. Kan q'alaj-wi chi man jun ketaman y kowirineq ri kánima pa mak. Roma ri' man nikik'ul ta ri k'aslen ri nipe rik'in ri Dios. 19 Man chik nikina' ta chi e aj-maki', y jari' toq kan rik'in ronojel kánima nikiben ri etzelal ri janila yek'ixbisan. Kan nik'at-wi k'a ri kánima chubanik ronojel ruwech etzelal. 20 Jak'a rix man ja ta ri k'aslen ri' ri xiwetamaj rik'in ri Cristo, 21 roma ix tijon rik'in ri tijonik ri richin rija'. Kan ik'ulun-wi k'a ri tijonik ri ya'on roma rija', ri kan qitzij wi. 22 Roma ri' tiya' kan ri itzel k'aslen ri xik'uaj toq rubanon kan, toq k'a man jani jalatajineq ta ri ik'aslen; toq xa k'a ix q'olotajineq na pa kiq'a' ri itzel taq irayibel. 23 Kan nijalatej ta k'a ri iwánima y ri ich'obonik. 24 Tik'uaj k'a ri k'ak'a' k'aslen ri ruya'on ri Dios chiwe; jun k'aslen achi'el richin ri Dios, ri kan qitzij wi chi choj y ch'ajch'oj. 25 Roma ri' tiya' kan ri tz'ukuj taq tzij; xa kan xaxe k'a ri qitzij ri tikusaj kik'in ri qach'alal, roma roj xa jun ch'akulaj qabanon rik'in ri Cristo. 26 Toq k'o nibanon chiwe chi yixoyower, man kixmakun. Y man tiya' q'ij chi k'a k'o na iwoyowal toq nitzaq-qa ri q'ij. 27 Man tiya' q'ij chi yixtzaq pa ruq'a' ri Itzel-Wineq. 28 Wi k'o jun ri xuben eleq', man chik teleq'. Pa ruk'exel ri' nik'atzin chi nukusaj ri ruq'a' richin nisamej, roma re' kan utz wi, y rik'in re' nitikir chuqa' yeruto' ri k'o nik'atzin chike. 29 Man tibila' itzel taq tzij. Xaxe k'a ri utz y ri nik'atzin tibij, richin keri' re ch'abel re' nukuquba' kik'u'x ri ek'o pa bis, y k'o utzil nuk'en-pe chike. 30 Man tiqaya' pa bis ri Loq'olej Espíritu, roma rija' kan k'o pa taq qánima, y roma k'o qik'in nel chi tzij chi kan xqojkolotej-wi-el, chupan ri q'ij toq ri Jesucristo xtipe chiqak'amik. 31 Tik'is ronojel ri itzel nina' pa taq iwánima, ri ruk'ayewal, ri oyowal y ri yoq'onik. Man kixsik'in chirij jun wineq, y tiya' kan rubanik ronojel ruwech etzelal. 32 Xa kan xaxe ri utz tibanala' chiwachibil-iwi'. Kixajowan y kixkuyun, kan achi'el xuben ri Dios chi xukuy qamak roj roma ri Cristo.

Efesios 5

1 Roma ri' roj ri oj ralk'ual chik ri Dios y yalan yojrajo', tiqabana' achi'el ri nuben rija'. 2 Kan qojajowan k'a achi'el chuqa' xojrajo' ri Cristo; rija' ruyon xusuj-ri' pa kamik qoma roj, achi'el xban toq xesuj ri sipanik y ri kamelabel. Y ri Dios yalan xqa' chuwech chi keri' xuben ri Cristo. 3 Roma rix kan ix loq'olej, man niben ri nirayij. Chi achin chi ixoq man tikanola-iwi' richin yixmakun, ni man tiben ch'aqa' chik etzelal ke taq ri'. Man ruk'amon ta richin nirayij-apo ri utz ri k'o rik'in jun chik. 4 Man tibila' k'a ch'abel xaxe roma ri nirayij yixtzijon y xa man e ruk'amon ta. Man tibila' ch'abel ri xa man ich'obon ta, wi utz nibij o xa man utz ta. Man tibanala' tzij ri man jun nik'atzin-wi. Pa ruk'exel ri', ri tzij ri ruk'amon chi niben rix, ja ri nuk'en-pe matioxinik chire ri Dios. 5 Y rix iwetaman chik chi ri achi'a' y ri ixoqi' ri nikikanola-ki' richin yemakun, ri yebanon ri ch'aqa' chik etzelal y ri yerayin-apo ri k'o rik'in jun chik, kan junan rik'in ri nikiya' ta kiq'ij dios ri xa man e qitzij ta; konojel rije' kan man xke'apon ta pa rajawaren ri Cristo y ri Dios. 6 Man kixq'olotej pa kiq'a' ri winaqi' ri nikibij ch'abel ri man jun rejqalen, roma man nikinimaj ta rutzij ri Dios. Kan qitzij wi chi xtiqaqa ruk'ayewal pa kiwi' 7 y roma ri' rix man kixok kachibil. 8 Toq rubanon kan, rix ixk'o pa jun q'equ'm. Jak'a re wakami saqirisan chik ri ik'aslen roma ri Dios. Tik'uaj k'a ri ik'aslen achi'el ruk'amon. 9 Ri saqil ri' kan nuben-wi k'a chiwe chi niben utzil, chi niben ri choj y richin chi kan xaxe ri qitzij titzeqelibej. 10 Kan titija' k'a iq'ij chiretamaxik chi niben ri niqa' chuwech ri Dios. 11 Man k'a kixok kachibil ri yebanon banobel richin q'equ'm roma man jun rejqalen. Pa ruk'exel ri', xa tibij chi ri kibanobal man utz ta, 12 roma ri banobel ri', yekibanala' pa taq ewel, y kan xaxe ninatex nik'ixbisan. 13 Jak'a toq ri itzel banobel ri' ye'el-pe chuwa saqil, kan niq'alajin-pe. Roma ja ri saqil ri niq'alajirisan ronojel. 14 Roma ri' k'o jun tzij ri nubij: Rat ri xa achapon waran, tuna' k'a awech; kayakatej-pe chikikojol ri kaminaqi'. y ri Cristo xtusaqirisaj ri ak'aslen, nicha'. 15 Tichajij k'a ri ik'aslen. Man k'a tiben achi'el nikiben ri winaqi' ri xa e nakaneq rik'in ri kich'obonik. Jak'a kan tikusaj ri etamabel ri k'o iwik'in. 16 Man tiya' q'ij chi choj nik'o ri q'ij pan iwi', roma ri q'ij ojk'o-wi xa itzel. 17 Roma ri' man tiben achi'el ri nakaneq taq winaqi'. Xa kan nik'atzin chi niq'ax ta chiwech ri rurayibel ri qajaw pan iwi'. 18 Man kixq'aber, roma ruyon itzel nuk'en-pe chiwe. Pa ruk'exel ri' tiya' q'ij chire ri Loq'olej Espíritu chi yixruyuqej. 19 Tipixabala-iwi' rik'in ri ch'abel ri kik'uan ri jalajoj kiwech bix. Y kan kixbixan k'a richin tiya' ruq'ij ri Dios. 20 Beneq k'a ruwech timatioxij ronojel chire ri Tata'ixel, pa rubi' ri qajaw Jesucristo. 21 Kan tinimaj k'a itzij chi iwachibil-qa-iwi', richin niya' ruq'ij ri Cristo. 22 Rix ixoqi', kan ruk'amon ninimaj kitzij ri iwachijilal, achi'el ninimaj rutzij ri Dios, 23 roma ja ri iwachijilal ri ek'o pan iwi'; kan achi'el ri Cristo ri k'o pa qawi' qonojel ri qakuquban qak'u'x rik'in. Ja rija' k'a ri qakolonel roj, y niqanimaj rutzij, achi'el ri ruch'akul jun wineq nunimaj ri ruch'obonik. 24 Ri molaj qach'alal nikinimaj k'a ronojel rutzij ri Cristo. Y keri' k'a ruk'amon chi niben rix ixoqi', tinimaj kitzij ri iwachijilal chuqa'. 25 Y rix achi'a' kan ruk'amon-wi k'a chi ye'iwajo' ri iwixjayilal, achi'el ri Cristo xerajo' ri tzobaj nimanela', y man xupoqonaj ta xuya-ri' pa kamik. 26 Keri' xuben ri Cristo richin chi ri tzobaj ri' xe'ok loq'olej. Y re' xuben rik'in ri ruch'abel y ri qasan ya'. 27 Keri' xuben richin chi roj ri qakuquban qak'u'x rik'in, man jun ta qamak xtiq'alajin chuwech. Xa nrajo' chi kan ch'ajch'oj ri yojapon rik'in, achi'el jun tzieq ri ch'ajch'oj chik; banon chik ruchojmil, y man yochoyik ta chik. 28 Y kan achi'el k'a ri Cristo ri más xojrajo' roj, ke chuwech xrajo-qa ri ruch'akul rija', keri' chuqa' nik'atzin chi niben rix achi'a' kik'in ri iwixjayilal. Roma ri' ri nrajo' ri rixjayil, nel chi tzij chi nrajo-qa-ri' rija'. 29 Roma man jun ri nretzelaj ta qa ri'. Qonojel jebel niqatzuq y niqach'ajch'ojirisaj ri qach'akul, achi'el nuben ri Cristo rik'in ri tzobaj nimanela'. 30 Roj jun k'a qabanon rik'in rija', roma ri' ja roj ri oj achi'el ruch'akul. 31 Y keri' k'a ri achin rik'in ri rixjayil. Roma ri' nubij chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan: Ri achin nuch'er-pe-ri' kik'in ri rute-rutata', y rik'in chik ri rixjayil xtuk'uaj-wi-ri', richin chi kan xtikich'akulaj-ki' chi e ka'i', nicha'. 32 Ri nubij, kan janila k'a nim rejqalen y xq'alajirisex chiqawech roma ri Dios. Y ninch'ob chi re' kan achi'el ruk'aslen ri Cristo y chuqa' ri qak'aslen roj ri qakuquban qak'u'x rik'in. 33 Y ninbij chik jun bey chiwe chi'ijujunal chi tiwajo' ri iwixjayil, kan achi'el niwajo-qa-iwi' rix. Y rix ixoqi' tibana' chike ri iwachijil chi kan k'o-wi kiq'ij.

Efesios 6

1 Rix alk'ualaxela' pa rubi' ri Dios ninbij chiwe chi tinimaj kitzij ri ite-itata', roma keri' ruk'amon chi niben. 2 Chupan ri ruch'abel ri Dios nubij chi tiya' kiq'ij ri ite-itata'. Y jare' ri nabey pixa' ri k'o nusuj. 3 Y wi niben keri', ri Dios nuya' k'iy juna' ik'aslen chuwech re ruwach'ulew, y janila k'iy urtisanik ri xtik'ul. 4 Y rix te'ej-tata'aj, man tiyek koyowal ri iwalk'ual. Xa kan ke'ik'iytisaj k'a rik'in ri nubij ri ruch'abel ri Dios y kan pa rubeyal. 5 Y rix samajela', tinimaj kitzij ri iwajaw. Rik'in ronojel iwánima tibana' ri nikajo' chi niben, achi'el xa ta kan ja ri rutzij ri Cristo ri ninimaj. 6 Man tiben chi xaxe toq ek'o-apo iwik'in yixsamej, xaxe richin kixnimex chi ix utz taq samajela'. Rix kan rik'in ronojel iwánima kixsamej achi'el xa ta kan rusamaj ri Cristo ri niben, roma jari' ri rurayibel ri Dios. 7 Kan rik'in k'a ronojel iwánima tibana' ri kisamaj ri iwajaw, achi'el ta nisamajij ri Jesucristo, y man ja ta richin ri wineq. 8 Rix kan iwetaman k'a chi ri Dios xtuya' rajel-ruk'exel chiwe chi'ijujunal roma ja ri utz ri niben. Y man jun rubanon wi ixk'o o man ixk'o ta chuxe' rutzij jun ajaw. 9 Y keri' chuqa' rix ajaw; ja ri utz ri tibana' kik'in ri isamajela'. Y man jun itzel tibila' o tibanala' chike richin tikixibij-ki'. Rije' kan k'o kajaw ri chila' chikaj. Man timestaj k'a chi rix chuqa' k'o jun iwajaw. Y rija' kan junan nuben chiqe qonojel. 10 Y pa ruk'isibel ninbij k'a el chiwe wach'alal, chi kan tikanoj k'a iwuchuq'a' rik'in ri Dios, roma rik'in rija' kan nim wi uchuq'a' k'o. 11 Kan tibana' k'a achi'el nuben jun aj-labal, ri richin nuto-ri', k'o ch'ich' ri yerukusaj richin rutobal. Y rix richin nito-iwi' chuwech ri Itzel-Wineq, tikusaj k'a ronojel ri ruya'on ri Dios chiwe richin itobal. 12 Roj man kik'in ta winaqi' niqaben-wi labal, xa kan kik'in ri itzel taq espíritu ri k'o kuchuq'a' y k'o q'atbel-tzij pa kiq'a', espíritu ri q'equmatajineq ri kik'aslen y chuqa' itzel taq espíritu ri ek'o pa kaq'iq'. 13 Roma ri' tikusaj ronojel ri ruya'on ri Dios chiwe richin itobal; richin keri' kan yixtikir yixkoch'on toq xtipe ri q'ij richin etzelal. Y toq inaban chik iwi' jebel kan kow k'a kixk'oje' y man titzolij iwi' chiwij. 14 Roma ri', kow k'a kixpa'e'. Tikusaj ri qitzijri'il richin nito-iwi', achi'el nikusaj ri ximibel ipan. Tikusaj ri ruchojmilal achi'el nikusaj ri tobel ruwa-ik'u'x. 15 Jantape' tinaba-iwi' richin nibij ri utzilej ch'abel richin kolotajik, achi'el toq ikusan chik ri ixajab richin yixbe. 16 Kan tipaba-iwi' chuwech ri Itzel-Wineq ri jantape' yojruneq, ri achi'el xa ta nuk'eq ch'ab rik'in q'aq' chiqij. Kan tikusaj ri kuqubabel-k'u'x achi'el jun tobel. 17 Kan tikusaj k'a ri ikolotajik achi'el jun rutobal ijolon. Y ri ruch'abel ri Dios, tibana' chire chi achi'el jun espada, ri xya'ox chiwe roma ri Loq'olej Espíritu. 18 Y kan beneq k'a ruwech kixch'on rik'in ri Dios richin yixruto' y tiya' q'ij chire ri Loq'olej Espíritu chi yixruyuqej rik'in ri nik'utuj chire ri Dios. Kan jantape' tichajij-iwi' chikiwech ri e etzelanel iwichin, y man tiya' q'ij chi yixkich'ek. Chuqa' kan jantape' tik'utuj rutzil ri Dios pa kiwi' konojel qach'alal. 19 Kixch'on rik'in ri Dios pa nuwi' yin, richin k'o ta utzilej taq ch'abel richin kolotajik ninbij, y man ta ninxibij-wi' toq nintzijoj. 20 Ri Dios xirucha' richin nintzijoj ri utzilej ruch'abel pa rubi' rija', roma ri' wakami in kiximon rik'in cadena. Tik'utuj pa nuwi' chi man ta ninxibij-wi' toq nintzijoj ri ch'abel ri' achi'el ruk'amon. 21 Y richin niwetamaj chuqa' rix ri achike nubanon, ninteq k'a el ri qach'alal Tíquico. Rija' jun qach'alal ri janila ninwajo' y kan nuben-wi k'a ri rusamaj ri qajaw Jesucristo beneq-ruwech. Rija' xtiberubij k'a ronojel chiwe. 22 Roma ri' ninteq-el, richin chi tiwetamaj achike qabanon roj wawe', y richin chuqa' chi xtukuquba' más ik'u'x. 23 Ja ta k'a ri Dios ri Tata'ixel y ri qajaw Jesucristo, xtuya' chiwe chi'iwonojel rix qach'alal ri uxlanen, ri ajowabel y ri kuqubabel-k'u'x. 24 Y ri rutzil ri Dios xtik'oje' ta k'a iwik'in chi'iwonojel rix, ri rik'in ronojel ik'u'x niwajo' ri qajaw Jesucristo. Kan keri' ta k'a.

Filipenses 1

1 Yin Pablo, wachibilan ri qach'alal Timoteo ri oj rusamajela' ri Jesucristo, nintz'ibaj k'a el re wuj re' chiwe rix qach'alal ri ixk'o pa tinamit Filipos, rix ri xa jun ibanon rik'in ri Cristo Jesús. Keri' chuqa' chiwe rix qach'alal ri ix uk'uey kichin ri qach'alal, y ri ch'aqa' chik to'onela'. 2 Kan ja ta k'a ri utzil y ri uxlanen ri peteneq rik'in ri qatata' Dios y ri qajaw Jesucristo xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel. 3 Kan yixoqaqa-wi chinuk'u'x, y yimatioxin chire ri Dios iwoma. 4 Y jantape' k'a yixinnataj toq yich'on rik'in ri Dios, y rik'in kikoten nink'utuj ri rutzil pan iwi'. 5 Roma noqaqa chinuk'u'x ri to'onik ri niben rix richin chi nitzijotej ri utzilej ch'abel richin kolotajik. Kan chupan k'a ri q'ij toq xikuquba' ik'u'x rik'in ri Jesucristo, ja ri' toq ichapon-pe ri to'onik ri'. 6 Ri Dios ruchapon k'a jun utzilej samaj pa taq iwánima, y kan jujik chi xtuk'is-wi pa ruwi', toq xtapon ri q'ij richin nipe chik ri Jesucristo. 7 Kan pa ruchojmilal ninben chi kan janila yixinwajo', stape' ink'o pa cárcel o nintzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik roma kan ibanon-wi utzil chuwe richin in ito'on chupan ri nusamaj. 8 Kan retaman k'a ri Dios chi yin kan janila yixinwajo' chi'iwonojel, kan achi'el ri ajowabel ri k'o rik'in ri Jesucristo. 9 Kan nink'utuj k'a chire ri Dios chi ri ajowabel ri k'o iwik'in kan màs ta xtinimer, y xtik'oje' ta más etamabel y más na'oj iwik'in, 10 richin chi niq'ax ta jebel chiwech ri achike ri kan k'o kejqalen. Keri' rix beneq ta ruwech nik'uaj jun k'aslen ch'ajch'oj, y man ta jun itzel nilitej pan ik'aslen toq xtoqaqa ri q'ij richin xtipe ri Cristo. 11 Y richin niq'i' re', ri Jesucristo kan xkixruto' k'a richin chi kan choj ri ik'aslen xtik'uaj, y niwachin ta jebel. Y keri', ri Dios xtuk'ul ta ruq'ij-ruk'ojlen. 12 Wach'alal, yin ninwajo' chi rix niwetamaj ta chi rik'in ri nuk'uluwachin man pa'el ta ruq'alajirisaxik ri utzilej ch'abel richin kolotajik. Pa ruk'exel chi keri', xa kan ek'o más winaqi' ri ye'ak'axan. 13 Roma konojel winaqi' ri ek'o chiri' kak'axan chik chi yin xinok pa cárcel roma nintzijoj ri Jesucristo. Y chuqa' ri e chajiy ri rachoch ri rey ketaman. 14 Y roma ri' jubama k'a konojel ri qach'alal xk'oje-el más kuchuq'a' richin chi nikitzijoj ri ruch'abel ri Dios chike ri winaqi', y man nikixibij ta ki'. 15 Jak'a kan ek'o ri nikitzijoj rubi' ri Cristo xaxe roma ch'upun k'u'x y kan ek'o-wi ri kan rik'in ajowabel y rik'in ch'ajch'oj kánima nikiben ri samaj. 16 Ri yesamej rik'in ajowabel, nikiben roma ketaman chi yin ink'o wawe' pa cárcel richin ninq'alajirisaj ri utzilej ch'abel richin kolotajik. 17 Jak'a ri ch'aqa' chik nikiben keri', xaxe roma nikajo' chi yin más ta niq'axo ri wánima re wawe'. 18 Chuwe yin ri más nik'atzin, kan ja ri nitzijox ri rubi' ri Cristo; y man nik'atzin ta k'a chi ninwetamaj wi ch'ajch'oj kánima toq nikitzijoj o xa man ch'ajch'oj ta. Jak'a toq kan ja ri rubi' ri Cristo ri nitzijox, kan janila kikoten ri nuya' pa wánima, y kan jantape' xkikikot. 19 Y rik'in ri ich'owen rik'in ri Dios pa nuwi' yin, y chuqa' ri ruto'onik ri Loq'olej Espíritu ri peteneq roma ri Jesucristo, kan kuqul k'a nuk'u'x chi yin xkinel-el re wawe' re akuchi in tz'apel-wi. 20 Kan nurayibel wi k'a chi ninya' ruq'ij ri Cristo, nik'oje' ta wuchuq'a' richin nik'is ri rusamaj y man ta yik'ixbitej roma man nink'is ta y rik'in ri' ninya' ruq'ij ri Cristo, rik'in ri nuk'aslen o rik'in ri nukamik. 21 Roma, ri k'aslen chuwe yin, kan ja ri Cristo. Y ri kamik xa kan k'o más utz nuk'en-pe chuwe. 22 Roma ri' wi xkik'ase-el más chuwech re ruwach'ulew, ri samaj ri xtinben, kan k'o utz ri xtuk'en-pe. Y roma ri' yin man yitikir ta nincha' wi k'a yik'ase' na o wi yiken yan el. 23 Kan man ninwil ta k'a achike ninben, roma pa nik'aj ink'o-wi, roma chuqa' ninch'ob chi wi ninya' kan re ruwach'ulew y yibek'oje' rik'in ri Cristo, ri' kan más utz chuwe yin. 24 Jak'a chuqa' kan wetaman chi kan más nik'atzin chi k'a yik'oje' na chuwech re ruwach'ulew iwoma rix. 25 Y roma ri' wetaman chi k'a man jani xkinel-el chuwech re ruwach'ulew. Xa kan k'a xkik'oje' k'a iwik'in, richin yixk'iy y yixkikot chi'iwonojel ri ikuquban ik'u'x rik'in ri Cristo. 26 Y keri', rix kan janila xkixkikot, y kan xtiya' k'a ruq'ij-ruk'ojlen ri Cristo Jesús toq xtitz'et chi yinapon chik jun bey iwik'in. 27 Wakami k'a, ruk'amon chi rix tik'uaj jun k'aslen utz achi'el nubij ri ruch'abel ri Cristo. Wi xkinapon chik iwik'in, kan keri' ta ri ik'aslen xtinbenwila', y wi man xkinapon ta, xtinwak'axaj ta k'a chiwij, chi kan kuqul ik'u'x rik'in ri Cristo, chi xa jun ta iwech ibanon, y kan ta ito'on-iwi' richin itzeqeliben ri utzilej ch'abel richin kolotajik. 28 Chuqa' man k'a tixibij-iwi' chikiwech ri ye'etzelan iwichin, keri' xtibeq'alajin-pe chi rix iwilon chik ri kolotajik. Y rije' xa e richin chik ri tojbel-mak. Y re' kan ja ri Dios ri banayon-pe richin kan keri' xtibanatej. 29 Rix man xaxe ta k'a ya'on q'ij chiwe richin nikuquba' ik'u'x rik'in ri Cristo, xa kan ya'on chuqa' q'ij chiwe richin chi nitej poqon roma ri rubi' rija'. 30 Wakami kan junan k'a ibanon wik'in yin chupan ri tijoj-poqonal, roma xitz'et toq xik'oje' iwik'in chi k'iy poqonal ri xink'owisaj roma ri rubi' ri Cristo. Y wakami chuqa' kan k'a k'o na tijoj-poqonal nink'owisaj re wawe'.

Filipenses 2

1 Wach'alal, roma jun chik ibanon rik'in ri Cristo, k'o uxlanibel-k'u'x iwik'in, ri Loq'olej Espíritu nuben chiwe chi kan junan iwech, kan niwajo-iwi' y nijoyowaj iwech chi'iwachibil-iwi'. 2 Roma ri' ninbij k'a chiwe chi kan junan iwech tibana', y jantape' kixajowan. Ronojel ri niben, rik'in jun ik'u'x tibana'. Wi keri' xtiben, kan xkikikot k'a iwoma. 3 Ronojel ri niben, man tiben richin ninimirisaj-iwi' o richin chi xaxe chi utz yixk'ulun. Xa tiqasaj-iwi', y tibana' chi ja ri ch'aqa' más kiq'ij chiwech rix. 4 Tich'obo' ri niqa' chikiwech ri ch'aqa' chik, y man xaxe ta ri niqa' chiwech rix. 5 Kan kixch'obon k'a rix achi'el xch'obon ri Cristo: 6 Roma rija' kan Dios wi. Jak'a man xuya' ta rejqalen chi junan ruq'ij-ruk'ojlen rik'in ri Dios. 7 Man xupoqonaj ta k'a xuya' kan ri ruq'ij-ruk'ojlen, richin xo'alex-qa chuwech re ruwach'ulew. Kan xok k'a achi'el roj winaqi'; xsamej achi'el xabachike samajel. 8 Rija' xuqasaj-ri'. Kan xunimaj y xuben k'a ronojel ri xubij ri Dios chire. Keri' xuben, k'a jampe' xapon chupan ri kamik; jun kamik chuwech ri cruz ri kan janila ruk'amon-pe k'ix. 9 Y roma ri' ri Dios xuben chire chi k'o ruq'ij-ruk'ojlen ri chila' chikaj, y xok nimalej ajaw pa ruwi' ronojel, Y chuqa' xuya' jun rubi' ri más nim ruq'ij chikiwech konojel bi'aj. 10 Richin keri' kan xaxe ta k'a pa rubi' ri Jesús yojxuke' qonojel: stape' ri ek'o chila' chikaj, re ojk'o chuwech re ruwach'ulew, y ri ek'o chuxe' re ruwach'ulew. 11 Y kan qonojel k'a xtiqabij chi ri Jesucristo jari' ri qajaw. Y keri', xtiqaya' ruq'ij-ruk'ojlen ri qatata' Dios. 12 Roma ri', rix ri yalan yixinwajo', ninbij k'a chiwe chi jantape' tinimaj tzij, achi'el ibanon-pe toq xik'oje' iwik'in. Kan keri' chuqa' tibana' wakami, stape' man ink'o ta iwik'in. Rik'in qasanri'il, titija' iq'ij richin nisamajij ri ik'aslen rik'in ri Dios k'a toq xtitz'aqatisaj na. 13 Roma ri Dios jari' ri nisamej pa taq iwánima, y nuya' ri rayibel chiwe chi niben ri niqa' chuwech rija'. Y kan nuya' chuqa' iwuchuq'a' richin yixtikir niben. 14 Y ronojel ri niben, man kixxebeloj chubanik, ni man tiben oyowal. 15 Richin keri' kan niq'alajin chi kan utz wi ri ik'aslen, y man ta jun itzel nilitej chiwij. Tiq'alajin k'a chi ix ralk'ual ri Dios, y chi man jun etzelal k'o pan iwánima, stape' ixk'o chuwech re ruwach'ulew chikikojol winaqi' ri man choj ta kik'aslen; ri kan e sachineq-wi rik'in ri kich'obonik. Ja rix k'a ri yixsaqirisan kichin ri winaqi' ri' roma ja rix ri ix achi'el rusaqil ri ruwach'ulew, 16 roma niq'alajirisaj ri ch'abel richin k'aslen chikiwech. Yin ninwajo' k'a chi iwoma rix ri wánima xtikikot ta chupan ri q'ij toq xtipe ri Cristo, richin keri' xtiq'alajin chi k'o xk'atzin-wi ri samaj ri xinben iwik'in. 17 Ri kuqubabel-ik'u'x y ri isamaj kan achi'el jun sipanik ri niya-apo chire ri Dios. Y rik'in juba' k'o ta chi xtibiyin nukik'el achi'el nitix ri kik' pa ruwi' ri sipanik ri'. Wi ta keri' nibanatej, yin roma ri' xkikikot, y xkikikot chuqa' iwik'in rix. 18 Y keri' chuqa' rix, kan tikikot k'a ri iwánima, y kan junan k'a qojkikot. 19 Wi ri ajaw Jesús xtuya' q'ij, chi'anin xtinteq-el ri qach'alal Timoteo iwik'in, richin nuk'en-pe rutzijol chuwe ri achike ibanon rix. Y keri' xtikuqer nuk'u'x yin. 20 Ninteq-el rija' roma kan man jun chik k'a k'o wik'in ri kan ta junan ránima wik'in yin, y qitzij ta nuch'ob achike ibanon rix. 21 Ri ch'aqa' chik qach'alal xaxe ri niqa' chikiwech rije' ri nikich'ob, y man nikich'ob ta achike ri nik'atzin pa rusamaj ri Cristo Jesús. 22 Jak'a rix kan iwetaman chik k'a chi ri qach'alal Timoteo kan yalan-wi utz. Iwetaman chik chi rija' okineq achi'el nuk'ajol, roma samajineq wik'in richin qaq'alajirisan ri utzilej ch'abel richin kolotajik. 23 Roma ri' ja rija' ri xtinteq-el iwik'in toq yin xtinnabej ri nojin pa nuwi' re pa q'atbel-tzij. 24 Jak'a yin kan kuqul k'a nuk'u'x chi ri Dios xtuben chi yin chuqa' xkitikir xkinapon chik iwik'in pa jun ka'i-oxi' apo q'ij. 25 Chuqa' xa kan k'atzinel chi ninteq yan el iwik'in ri wach'alal Epafrodito ri itaqon-pe wik'in. Rija' xiruto' rik'in ri xk'atzin chuwe; kan qachibil k'a qi' rik'in richin qatijon qaq'ij pa rusamaj ri Dios. 26 Rija' janila nrajo' chi yixrutz'et yan chi'anin, roma retaman chi rix xiwak'axaj chi rija' janila xyawej. 27 Y qitzij chi rija' janila xyawej y jubama xken. Jak'a ri Dios xujoyowaj ruwech, y xujoyowaj chuqa' nuwech yin, roma wi ta xken, k'o ta chik jun q'axo'n xpe wik'in pa kiwi' ri q'axo'n ri kan ek'o chik pa wánima. 28 Roma ri' kan xinch'ob-wi k'a chi nitzolin yan iwik'in, richin nikikot ri iwánima toq xtitz'et, keri' yin maneq chik xkixinbisoj ta. 29 Kan rik'in k'a janila kikoten tik'ulu', roma rija' kan rujachon-ri' richin nusamajij ri Dios. Keri' ruk'amon chi niben kik'in konojel qach'alal ri kichajin ri samaj ri', 30 roma rija' xa kan jubama k'a xken chubanik ri rusamaj ri Cristo. Kan xuya' k'a ri' chuwikamik richin xiruto' rik'in ri samaj ri man yixtikir ta rix richin yinito' chubanik.

Filipenses 3

1 Wach'alal, ninbij k'a chuqa' el chiwe chi tikikot ri iwánima rik'in ri ajaw Jesucristo. Yin man k'ayew ta nuben chuwe chi ninnataj chik el jun bey chiwe, ri xa nubin chik chiwe. Roma re' kan utz wi nuben chiwe rix. 2 Kan tichajij k'a iwi' chikiwech ri nuwinaq ri xaxe nokibana' itzel taq banobel. Yin ninch'ob chi rije' achi'el ri e itzel taq tz'i'. Rije' nikibij chi richin nikolotej jun wineq, kan nik'atzin chi niqupix richin jun retal chi niq'alajin chi richin ri Dios. 3 Ja roj ri oj uk'uayon ri qitzij etal ri', y man ta rije'; roma roj kan niqaya' ruq'ij ri Dios rik'in ri Loq'olej Espíritu y yojkikot rik'in ri jun qabanon rik'in ri Cristo Jesús. Roj kan man niqakuquba' ta qa qak'u'x qik'in roj. 4 Y man rik'in wi chi yin kan utz chi xinkuquba' ta qa nuk'u'x wik'in yin, más ke chikiwech ri ch'aqa' chik; 5 roma yin k'a waqxaqi' q'ij kinalex toq xiqupix richin xya'ox wetal. Yin, in jun chuqa' judío, in jun chike ri e rijatzul kan ri Benjamín, in judìo pa walaxik. Y pa ruwi' ri pixa' kan xinok jun fariseo. 6 Kan rik'in k'a ronojel wánima xintej nuq'ij xinben ri nubij ri pixa' y romari' xentzeqelibej ri molaj qach'alal, y xiben chike chi xkitej poqon. 7 Ronojel re' kan yalan-wi rejqalen nubanon chire yin, jak'a wakami xa xinben chire chi man jun chik rejqalen roma xinnimaj ri Cristo. 8 Ronojel ri xinkuquba' nuk'u'x rik'in, xinya' kan roma man jun chik kejqalen chinuwech yin. Xinya' kan richin xinwetamaj ruwech ri wajaw Jesucristo. Xentorij kan, achi'el niban chire ri q'ayis roma xinwajo' chi ri Cristo xok wajaw, 9 y richin jun xinben rik'in rija'. Wakami man jun numak yik'ulun chuwech ri Dios. Jak'a man roma ta xintaqej ri pixa' richin kan ri Moisés, xa kan roma k'a xinkuquba' nuk'u'x rik'in ri Cristo. 10 Kan ninwajo-wi k'a ninwetamaj jebel ruwech ri Cristo y ri uchuq'a' ri xk'ason richin chikikojol ri kaminaqi'. Ninwajo' nintej poqon junan rik'in rija', y ri nukamik kan achi'el ta ri rukamik rija', 11 rik'in ri oyobenri'il chi yin chuqa' xkik'astej-el chikikojol ri kaminaqi'. 12 Yin man ninben ta k'a chi kan ta wilon chik ronojel ri k'o rik'in ri Cristo, ni man ninben ta chuqa' chi kan ta tz'aqet chik ri nuk'aslen. Jak'a kan nintej nuq'ij richin ninq'i' ri sipanik richin ch'akonik, ri romari' xiroyoj ri Cristo. 13 Wach'alal, kan man ninbij ta k'a chi e wilon ronojel re'. Jak'a yinajin richin ninmestaj kan ronojel ri xinch'ek, xaxe chik ninch'ob rij, ri peteneq chiqawech-apo. 14 Kan nintej-wi k'a nuq'ij richin yinapon ri akuchi nitane' wi ri anin, roma ninwajo' chi kan nok wichin yin ri sipanik richin ch'akonik ri nuya' ri Dios roma ri Cristo. 15 Ronojel k'a ri xinbij chiwe, kan keri' ta ri niqach'ob qonojel ri oj k'iyineq rik'in ri kuqubabel-k'u'x. Jak'a wi jujun chiwe rix ri man junan ta nich'ob, ri Dios chuqa' xtuq'alajirisaj chiwech. 16 Jak'a kan ruk'amon chi yojk'ase' achi'el rubanik ri xqaq'i' yan, kan junan ta k'a ri bey ri qachapon-el qonojel. 17 Wach'alal, tibana' k'a achi'el ri nubanobal yin; y tibana' ri xitze't chuqa' kik'in ri ch'aqa' chik ri kitzeqeliben ri qabanobal roj. 18 Roma kan ek'o k'a e k'iy ri man nikinimaj ta chi k'o rejqalen chi ri Cristo xken chuwech ri cruz. Jeri' k'a ri e nunatan-el chiwe k'iy bey; y wakami kan rik'in chuqa' oq'ej ninnataj-el chiwe. 19 Ri pa ruk'isibel, rije' pa q'aq' k'a xkebeqaqa-wi, roma xa kan xaxe ri itzel taq rayinik ri nikiben. Rije' janila kinimirisan-ki' chubanik ri etzelal ri', ri xa ruk'amon ta richin yek'ix. Kan beneq k'a ri kánima chirij ri ek'o chuwech re ruwach'ulew. 20 Jak'a roj kan oj richin chik ri chila' chikaj, ri akuchi k'o-wi ri kolonel y ajaw Jesucristo, y qoyoben chik ri q'ij toq xtipe. 21 Re ch'akulaj re qak'uan wakami, man jun ok rejqalen. Jak'a xtapon jun q'ij toq rija' xtujel, y xtok k'a achi'el ri rucha'kul rija' ri k'o ruq'ij-ruk'ojlen. Re' xtuben rik'in ri uchuq'a' ri k'o rik'in ri nukusaj richin chi nik'oje' ronojel pa ruq'a'.

Filipenses 4

1 Yin yalan yixinwajo', y ninrayij chuqa' chi niqatz'et ta chik qi' jun bey. Rix janila kikoten ri ik'amon-pe chuwe roma ja rik'in ri ik'aslen rix niq'alajin chi k'o xuk'en-pe ri samaj xinben chi'ikojol. Roma ri' ninbij chiwe wach'alal, kan jantape' k'a tikuqer ik'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo. 2 Nink'utuj utzil chike ri qach'alal Evodia y ri Síntique chi junan ta kiwech chubanik ri rusamaj ri Ajaw. 3 Nink'utuj k'a utzil chawe rat ri at wachibil, chupan ri samaj, chi xke'ato' ta k'a ri ka'i' qach'alal ixoqi' ri', roma rije' xenwachibilaj chuq'alajirisaxik ri utzilej ch'abel richin kolotajik junan rik'in ri qach'alal Clemente y ri ch'aqa' chik qach'alal, ri kan tz'iban chik ri kibi' chila' chikaj, chupan ri wuj richin k'aslen. 4 Jantape' k'a tikikot ri iwánima rik'in ri Cristo; kan ninkamuluj k'a rubixik chiwe chi kan tikikot ri iwánima beneq-ruwech. 5 Ri utzil ri niben kan niq'alajin ta k'a chikiwech konojel, roma ri ajaw naqaj chik k'o-wi ri rupetebal. 6 Man tisach ik'u'x roma xabachike; xa tiya' pa ruq'a' ri Dios ronojel y tik'utuj chire ri nik'atzin chiwe. Y chuqa' man timestaj yixmatioxin. 7 Wi keri' xtiben, ri uxlanen ri nipe rik'in ri Dios kan xtik'oje' pan iwánima. Y ri uxlanen ri' janila nim richin niq'ax chikiwech ri winaqi'. Y roma rix kan jun iwech ibanon rik'in ri Cristo, roma ri' kan xtuchajij ri iwánima y xkixruto' chuwech ri ch'obonik ri yepe iwik'in. 8 Wach'alal, pa ruk'isibel ninwajo' k'a ninnataj chiwe, chi ri ruk'amon nich'ob, ja ri qitzij, ri choj, ri ch'ajch'oj, ri jebel, ronojel ri k'o utzilej rutzijol, y ri kan ruk'amon richin niya'ox ruq'ij. Ronojel re' kan jare' ri tich'obo'. 9 Kan ja ri xiwetamaj, ri xik'ul, ri xiwak'axaj y ri xitz'et chuwij yin kan jari' k'a tibana'. Y wi keri' xtiben, ri Dios ri niya'on ri uxlanen, kan xtik'oje-wi iwik'in. 10 Janila k'a nikikot wánima y yimatioxin chire ri ajaw roma kan xinoqaqa chik chi'ik'u'x. Man roma ta k'a xinimestaj yan, xa roma man ix tikirineq ta iq'alajirisan-pe chuwe. 11 Y re' man ninbij ta k'a roma ta ri k'o nik'atzin chuwe. Roma yin xa xuk'uluj yan chuwe chi yikikot stape' k'o o maneq ninkusaj. 12 Wetaman k'a yik'ase' rik'in meba'il, y wetaman yik'ase' rik'in beyomel. Kan chupan k'a ronojel nutijon-wi-wi'. Yikikot k'a wi k'o ninwil richin nintej, y yikikot wi ink'o pa wayjal, wi k'o k'iy wik'in o wi xa k'o nik'atzin chuwe. 13 Kan ja ri Cristo niya'on wuchuq'a' richin yitikir ninq'axaj ronojel. 14 Man rik'in ri', rix utz ri xiben chi xijoyowaj-pe nuwech y xina' chuqa' rix ri tijoj-poqonal ri ink'o-wi. 15 Yin ninch'ob chi rix wach'alal aj-Filipos k'a noqaqa na chi'ik'u'x toq yin nuk'uan-apo ri pa nabey ri utzilej ch'abel richin kolotajik chiwe. Y toq xinel-el ri chiri' iwik'in, toq xinya' kan ri ruwach'ulew Macedonia, rix xiteq k'a jun to'onik chuwe. Y kan man jun chik molaj qach'alal ri ek'o pa ch'aqa' chik tinamit ri xinkinataj ta. 16 Kan k'a ink'o na pa tinamit Tesalónica toq ja yan ri' xinchop ruk'ulik ri to'onik iwichin rix. Y man xaxe ta k'a jun bey, xa kan k'iy k'a mul keri' xiben wik'in. 17 Y ri xininataj chik pe re wakami kan nikikot k'a ri wánima, jak'a man roma ta k'a chi k'o ri xiteq-pe chuwe. Ri wánima kan nikikot roma wetaman chi ri to'onik ri' kan k'o chuqa' nuk'en-pe chiwe rix. 18 Yin kan nuk'ulun k'a ronojel ri xiteq-pe rix toq xpe ri qach'alal Epafrodito, y jare' ri retal chi yin xink'ul. Kan pa ruk'iyal chik k'a k'o wik'in, kan man jun chik k'a xtinwajo'. Re sipanik re' kan nijubulin k'a napon chuwech ri Dios, y kan jun sipanik ri kan xk'ul roma ri Dios roma kan xqa' chuwech. 19 Ri qa-Dios ri kan k'o-wi ruq'ij-ruk'ojlen y janila rubeyomel, xtuya' k'a ronojel ri xtik'atzin chiwe roma jun ibanon rik'in ri Cristo Jesús. 20 Ri qatata' Dios kan jantape' ta k'a xtuk'ul ruq'ij-ruk'ojlen tibe-q'ij tibe-seq. Kan keri' ta k'a. 21 Y tiya' k'a rutzil-kiwech konojel ri qach'alal ri jun chuqa' kibanon rik'in ri Cristo Jesús. Konojel ri ek'o wik'in nikiteq chuqa' el rutzil-iwech. 22 Ri qach'alal ri ek'o wawe' pa tinamit Roma nikiteq-el rutzil-iwech, y chuqa' ri e rusamajela' ri rey. 23 Ri rutzil ri qajaw Jesucristo xtik'oje' ta k'a iwik'in chi'iwonojel. Kan keri' ta k'a.

Colosenses 1

1 - 2 Yin Pablo, in jun taqon roma ri Jesucristo roma ri rurayibel ri Dios, wachibilan ri qach'alal Timoteo, ninben-el re wuj re' chiwe rix ri loq'olej qach'alal ri ix k'o pa tinamit Colosas. Ja ta k'a ri utzil y ri uxlanen ri peteneq rik'in ri qatata' Dios xtik'oje' pa taq iwánima. 3 Beneq-ruwech yojch'on rik'in ri Dios iwoma rix, y niqamatioxij chire ri Dios ri Rutata' ri Jesucristo. 4 Niqamatioxij roma qak'axan chi kan kuqul-wi-ik'u'x rik'in ri Cristo Jesús y ye'iwajo' konojel qach'alal. 5 Keri' niben, roma ri oyobenri'il ri yakon chiwe chila' chikaj. Ri' xiwetamaj toq xiwak'axaj ri qitzij ch'abel ri nich'on chirij ri utzilej ch'abel richin kolotajik. 6 Ri ch'abel ri' ruchapon nutaluj-ri' chuwech chijun ruwach'ulew, y e k'iy k'a winaqi' ri nikikuquba' kik'u'x rik'in ri Cristo, achi'el banatajineq-pe iwik'in rix kan ja toq iwak'axan-pe ri ch'abel ri' y xq'ax chiwech. 7 Ri ch'abel ri' ja ri qach'alal Epafras xtzijon chiwe. Rija' jun samajel ri qachibil roj, y janila k'a niqajo'. Kan jebel wi nisamej pa rusamaj ri Cristo ri chiri' chi'ikojol rix. 8 Y toq rija' xpe qik'in, xutzijoj chiqe ri nimalej ajowabel ri k'o iwik'in rix ri ruya'on ri Loq'olej Espíritu chiwe. 9 Y roma ri xqak'axaj chupan ri q'ij toq xoqaqa ri qach'alal, beneq k'a ruwech oj ch'owineq-pe rik'in ri Dios iwoma rix, chi xtuben chiwe chi kan ta jebel xtiwetamaj ri rurayibel, y ri Loq'olej Espíritu xtuya' ta chiwe ronojel na'oj y etamabel. 10 Keri' xtik'uaj jun k'aslen ri kan niqa' chuwech ri Dios y kan ta niwachin; niben ta ronojel ri utzilej taq banobel y niwetamaj ta más chirij ri Dios. 11 Niqajo' k'a chi ri Dios rik'in ri nimalej ruchuq'a' xtuben chiwe richin nik'oje' iwuchuq'a' richin nikoch' ronojel rik'in kikoten. 12 Niqajo' chi kan kixmatioxin chire ri Tata'ixel, roma rubanon chiqe qonojel chi ruk'amon richin niqichinaj ri k'o chila' chikaj. Junan k'a xqojichinan kik'in ri ch'aqa' chik ralk'ual ri Dios, ri chiri' chupan ri ajawaren richin saqil. 13 Ri Tata'ixel kan xojrelesaj yan pe pa ruq'a' ri q'equ'm, y xojruya' pa rajawaren ri Cristo, ri ruk'ajol ri janila nrajo', 14 ri achoq ik'in niqil-wi kolotajik y kuyubel mak. 15 Ri Dios man tz'etel ta, jak'a kan niq'alajin roma ri Jesucristo ri ruk'ajol, ri kan k'o pe nabey chuwech ronojel ri xetz'ukutej, y ja rija' ri k'o pa ruwi' ronojel ri k'o. 16 Roma rija' xban ronojel ri k'o: Ronojel ri k'o chila' chikaj y ri ek'o chuwech re ruwach'ulew, ronojel ri e tz'etel y ri man e tz'etel ta, stape' samajela' aj-chikajil ri k'o kuchuq'a', ri nikiq'et-tzij y ri k'o nima'q kiq'ij. Ronojel kan roma ri Cristo xban y kan richin rija'. 17 Kan pa rutikeribel chire ronojel rija' k'o chik pe, y roma rija' ronojel pa ruchojmilal rubanon. 18 Ja rija' ri jolomaj pa qawi' ri qakuquban qak'u'x rik'in, y oj okineq ruch'akul. Ja rija' xya'on ruk'aslen ri ch'akulaj ri'. Y ja rija' ri nabey ri xk'astej-el chikikojol ri kaminaqi', richin chi xk'oje' nabey pa ruwi' ronojel. 19 Kan rurayibel wi k'a ri Tata'ixel; chi rik'in ri K'ajolaxel nik'oje-wi ronojel ri rubanik rija'. 20 chuqa' kan rurayibel wi ri Dios, chi xjunamatej kiwech rik'in rija' ronojel ri ek'o chuwech re ruwach'ulew y ri ek'o chila' chikaj. Y chi xk'oje' uxlanibel-k'u'x chiqakojol roj y rija' roma ri rukamik ri ruk'ajol chuwech ri cruz. 21 Ri rubanon kan, rix kan nej k'a ikojol ibanon rik'in ri Dios, roma rik'in ri itzel taq ch'obonik y ri itzel taq banobel ri xek'oje' iwik'in, xq'alajin chi kan niwetzelaj-wi ri Dios. 22 Jak'a re wakami rix junan chik iwech rik'in ri Dios, roma ri samaj ri xuben ri Ruk'ajol. Kan xok-wi k'a wineq achi'el roj y xken richin chi rix xixok loq'olej, ch'ajch'oj ri ik'aslen, maneq imak y man jun itzel nitz'etetej chiwij toq xkixruya' chuwech ri Dios. 23 Jak'a nik'atzin chi kan kow yixk'oje' chupan ri ikuqubabel-k'u'x rik'in ri Dios y man jun bey tich'ob richin niya' kan ri oyobenri'il ri k'o iwik'in rix roma xiwak'axaj ri utzilej ch'abel richin kolotajik, ri talutajineq chuwech chijun ruwach'ulew, ri yin chuqa' in oyon richin ninch'abalij. 24 Iwoma rix yin wakami nintej poqon, jak'a man yibison ta, xa kan yikikot roma nintz'aqatisaj chupan ri nuch'akul ri k'a nrajo' na chire ri rutijoj-poqonal ri Cristo koma ri molaj qach'alal ri achi'el ruch'akul rija'. 25 Yin xinok k'a samajel richin ri ch'akulaj ri' y ri samaj ri xuya' ri Dios chuwe ja ri chi'ikojol rix ri man ix nuwinaq ta. rija' nrajo' k'a chi nintzijoj ronojel ri ruch'abel chiwe. 26 Ri ojer kan, ri qitzij kan ewatel k'a pe. Jak'a re wakami xq'alajirisex jebel chiqe roj ri oj rutinamit ri Dios. 27 Rija' kan xrajo' k'a xuq'alajirisaj ri jun nimalej qitzijri'il ri kan ewatel-pe, y ri qitzijri'il ri' nubij chi ri Dios xuteq-pe ri Cristo richin nok'oje' chuqa' pa taq iwánima rix y richin chi kan iwoyoben ri q'ij toq yixbek'oje' rik'in rija', rik'in chik iq'ij-ik'ojlen. 28 Roj kan ja ri Cristo ri niqaq'alajirisaj. Niqabij chike konojel chi tikiya' kan ri mak, y rik'in ronojel etamabel yeqatijoj konojel, roma niqajo' chi kan tz'aqet ta ri kik'aslen toq ye'apon-q'anej rik'in ri Dios. 29 Roma ri' yisamej janila y ninkusaj ri nimalej uchuq'a' ri ruya'on ri Cristo chuwe.

Colosenses 2

1 Ninwajo' ka' chi niwetamaj ri janila chi samaj ri ninben yin iwoma rix y koma ri qach'alal ri ek'o pa tinamit Laodicea y koma chuqa' konojel qach'alal ri man ketaman ta nuwech. 2 Ninben re' richin ninkuquba' ik'u'x y junan ta iwech niwajowala-iwi', richin niq'ax jebel chiwech ri qitzijri'il ri ewatel-pe ri xuq'alajirisaj ri Qatata' Dios chirij ri Cristo, 3 ri achoq ik'in ewatel-wi ronojel ri utzilej etamabel y na'oj. 4 Y ronojel re' ninbij chiwe roma yin ninwajo' chi man yixq'olotej pa kiq'a' ri ye'ukusan jebel taq ch'abel xaxe richin yixkitzeq. 5 Y stape' man ink'o ta apo iwik'in, chi kan ta in pa'el-apo pan inik'ajal, ri wánima kan k'o-wi-apo iwik'in. Yalan yikikot roma wetaman chi kan rik'in ruchojmilal ix beneq y kan kuqul ik'u'x rik'in ri Cristo. 6 Y roma kan ik'ulun chik ri Cristo Jesús, kan tik'uaj k'a jun k'aslen utz rik'in rija'. 7 Rix kan ix tikil k'a rik'in ri Cristo, y chiri' ix paban-wi-pe achi'el nipabex jun jay pa ruwi' ri ruxe'. Kan ta kuqurineq ik'u'x rik'in, achi'el ri xiwetamaj toq xik'ul ri tijonik. Y beneq ta ruwech nik'oje' matioxinik pa taq iwánima. 8 Kan tichajij k'a iwi' richin chi man yixq'olotej pa kiq'a' winaqi' ri xa jun wi chik tijonik kik'uan, stape' jebel ok yeq'alajin. Xa kik'in winaqi' peteneq-wi; xa richin re ruwach'ulew y man rik'in ta ri Cristo peteneq-wi. 9 Ronojel ri rubanikil ri Dios, rik'in ri Cristo nilitej-wi. 10 Rix kan k'o chik ri Cristo pa taq iwánima y xaxe rija' ri nitz'aqatisan ri ik'aslen. Ja rija' ri k'o pa kiwi' ri ángel, y ri k'o uchuq'a' pa kiq'a' ri ek'o pa kaq'iq'. 11 Rix ri k'o ri Cristo pa taq iwánima, ri ix qupin richin jun retal, ri etal ri' man junan ta rik'in ri nikiben-qa ri winaqi' rik'in ri kiq'a'. Ri xuben ri Cristo chiwe ja ri xrelesaj ri itzel taq rayibel ri ek'o pa taq iwánima ri nibanon chiwe chi yixmakun. 12 Toq xixqasex chuxe' ri ya', jari' toq kan achi'el xixmuq junan rik'in ri Cristo, y toq xixelesex-pe jari' toq kan achi'el xixk'astej-el junan rik'in rija'. Kan xikuquba-wi ik'u'x rik'in ri Dios, roma iwetaman chi ja rija' ri xk'ason richin ri Cristo chikikojol ri kaminaqi'. 13 Ri rubanon kan, xa ix kaminaqi' chupan ri imak y xiben ri itzel taq irayibel. Jak'a re wakami kuyutajineq chik ri imak y rik'in ri' ri Dios xuben chiwe chi junan xixk'astej rik'in ri Cristo. 14 Ri rubanon kan, qonojel roj qoyoben chi niqaqa ta ruk'ayewal pa qawi', roma man xojtikir ta xqaben ronojel ri nubij chupan ri pixa' richin ri Dios. Jak'a ri Dios xojrukol chuwech ri ruk'ayewal ri'. Keri' xuben roma ri Cristo xbajix chuwech ri cruz qoma roj. 15 Y rik'in ri' xq'alajin chi ri Cristo k'o más ruchuq'a' chikiwech ri ángel, y ri k'o uchuq'a' pa kiq'a' ri ek'o pa kaq'iq'. Toq xken chuwech cruz, xuqasaj kiq'ij y xeruxim-el konojel richin xetzeqe-el chirij achi'el xeruchop-pe pan oyowal. 16 Roma xik'ul ri kolotajik rik'in ri Cristo, man jun k'a tich'on itzel chiwij rix, roma ri nitej, ri niqum, ri man nichajij ta ri q'ij toq nalex ri ik', ri q'ij richin uxlanen y ri ch'aqa' chik nimaq'ij. 17 Ronojel re' kan xaxe jun retal richin ri k'o chi xpe y ri' ja ri Cristo. 18 Ek'o winaqi' nikibananej chi janila kiqasan-ki' y nikiya' kiq'ij ri ángel. Man tiya' q'ij chi rije' yixkiq'ol, y nikelesaj ri sipanik ri k'o chi nik'ul chila' chikaj. Re winaqi' re' nikibij chi k'iy kitz'eton ri xa man e tz'etel ta, y xa yesipoj rik'in ri itzel taq kich'obonik roma kik'uan ri ch'obonik richin re ruwach'ulew. 19 Rije' xa man ek'o ta apo rik'in ri Cristo, y rija' kan k'o pa qawi' qonojel ri qaniman chik. Ja rija' nibanon chiqe chi yojk'iy, qonojel junan yojsamej, achi'el jun ch'akulaj richin jun wineq ri kan nisamej. 20 Rix kan achi'el xixken rik'in ri Cristo toq rija' xken, y roma ri' ix kaminaqi' chik chuwech ri tijonik ri e richin re ruwach'ulew ri xa man e qitzij ta. Wi keri' ibanon, ¿achike roma k'a ninimaj kitzij, achi'el xa ta k'a ix richin na re ruwach'ulew? 21 Achi'el toq nikiben chiwe chi man tik'en la', man titej re', ni man tichop la jun chik la'. 22 Man rik'in ri' ronojel re' xa nik'is y xa ch'obonik y tijonik kichin winaqi'. 23 Ri e uk'uayon ri tijonik ri' niq'alajin chi k'o k'iy etamabel kik'in y xa man keri' ta. Rije' nikitz'uk jun rubanik richin nikiya' kiq'ij ángel, nikibananej chi janila kiqasan-ki' y nikiya-ki' pa poqon. Jak'a ronojel ri' man jun utz nuk'en-pe, roma man nuya' ta kuchuq'a' richin yech'akon ta chirij ri itzel taq kirayibel.

Colosenses 3

1 Roma ri', wi rix kan xixk'astej junan rik'in ri Cristo, kan beneq k'a ruwech tich'obo' rij ri k'o chila' chikaj, ri akuchi k'o-wi ri Cristo, tz'uyul pa rijkiq'a' ri Dios. 2 Kan ja wi k'a ri k'o chila' chikaj ri tich'obo' y man ja ta ri ek'o chuwech re ruwach'ulew. 3 Keri' ninbij chiwe roma rix achi'el xixken yan chuwech ri ch'obonik richin re ruwach'ulew, y ri ik'aslen jikil rik'in ri Cristo, y jun ibanon rik'in ri Dios. 4 Xaxe ri Cristo niya'on ri ik'aslen, y toq xtipe chik jun bey, jari' xkixq'alajin rik'in, y junan xkixbek'oje' rik'in rija' ri chila' chikaj rik'in ruq'ij-ruk'ojlen. 5 Roma ri', kan tikamisaj ri itzel taq rayinik ri xa richin re ruwach'ulew. Ri achi'a' y ri ixoqi' man tikikanola-ki' richin yemakun. Kan man k'a kixok man ix ch'ajch'oj ta. Man tiya' q'ij chire ri itzel taq irayibel. Man chik tirayij chi iwik'in ta rix k'o-wi ronojel. Roma ri keri' xa kan junan rik'in ri niya' ta kiq'ij ri dios ri xa man e qitzij ta. 6 Y xa roma k'a ri banobel ke taq ri' ri yekibanala' ri winaqi', toq ri Dios nuya' ruk'ayewal pa kiwi'. 7 Ri rubanon kan, kan keri' wi k'a ri xe'ibanala' rix. 8 Jak'a re wakami xkanej yan kan ronojel. Man k'a ketike' oyowal pa taq iwánima, man tibuqu iwik'in roma iwoyowal, man ke'ibanala' ri man ruk'amon ta, man tiyoq' rubi' ri Dios, y man tibij itzel taq tzij. 9 Man titz'ukula-tzij, roma xa iya'on chik kan ri itzel k'aslen ri xik'uaj. 10 Wakami jun k'ak'a' k'aslen ik'uan. Y ri Dios nuben k'a chiwe richin chi yixok más achi'el rija', richin niwetamaj más ruwech. 11 Y roma k'o ri k'ak'a' qak'aslen, man jun nuben chiqe wi oj judío o man oj judío ta, wi k'o qetal o maneq, wi k'o juba' qaq'ij o maneq, wi oj ximon pa samaj o oj totajineq chik. Roma xaxe ri Cristo ri k'o rejqalen y k'o pa ruwi' ronojel. 12 Ri Dios yalan yojrajo', xojrucha' y xuben chiqe chi xojok loq'olej. Roma ri' nik'atzin chi beneq ruwech tik'oje' ri joyowanik qik'in, utz qana'oj tiqabana', man ta niqanimirisaj-qi', oj ch'uch'uj ta y yojkoch'on ta. 13 Toq k'o jun ri nibanon itzel chiqe, tiqakoch'o' y tiqakuyu', kan achi'el xuben ri Cristo chi xukuy ri qamak roj. 14 Y ja ri ajowabel ri más nik'atzin. Roma wi yojajowan, kan nuben chiqe chi junan qawech qonojel. 15 Ri uxlanen richin ri Cristo ja ta ri' ri nik'oje' pa taq qánima, roma kan oj richin ri chak'ulaj richin rija' y xojoyox richin yojk'ase' rik'in uxlanibel-k'u'x. Nik'atzin k'a chuqa' chi jantape' qojmatioxin. 16 Kan nik'atzin k'a chuqa' chi ri qánima nojineq ta rik'in ri ruch'abel ri Cristo. Kan rik'in ronojel etamabel tiqatijola-qi' chiqachibil-qi'. Y tiqabixaj rubi' ri ajaw roma ri matioxinik ri k'o pa taq qánima. 17 Ronojel k'a ri niqaben y ri niqabij, kan xaxe k'a pa rubi' rija', y roma rija' beneq ruwech qojmatioxin chire ri qatata' Dios. 18 Rix ixoqi', tinimaj kitzij ri iwachijilal, roma keri' ruk'amon chi niben roma iniman chik ri ajaw. 19 Y rix achi'a', ke'iwajo' ri iwixjayilal, y man chaq ixqoloqik kik'in. 20 Rix ak'uala', jantape' tinimaj kitzij ri ite-itata', roma jari' ri niqa' chuwech ri ajaw. 21 Y rix te'ej-tata'aj, man tiyek koyowal ri iwalk'ual, richin man nikimalij kik'u'x. 22 Rix samajela', jantape' tinimaj kitzij ri iwajaw. Man tiben k'a chi xaxe toq ek'o-apo rije' iwik'in yixniman-tzij, xaxe richin kixnimex chi rix ix utz taq samajela'. Nik'atzin chi rik'in ronojel iwánima tibana' ri kisamaj, roma k'o rukiy ri Dios chiwech. 23 Xabachike k'a ri niben, kan rik'in k'a ronojel iwánima tibana' achi'el xa ta kan ja ri rusamaj ri ajaw Jesucristo ri niben y man kichin ta ri winaqi'. 24 Y ri ajaw Jesucristo xtuya' k'a ri sipanik chiwe roma ja rija' ri nisamajij. Kan iya'on-wi k'a pa nabey y roma ri' xkixichinan chila' chikaj. 25 Jak'a ri yebanon etzelal, xtikik'ul rutojbalil roma ri etzelal nikiben. Roma ri Dios man nutzu' ta ri wineq wi k'o ruq'ij o maneq.

Colosenses 4

1 Rix ajaw, kan xaxe k'a ri utz y ri choj tibana' kik'in ri isamajela', toqaqa chi'ik'u'x chi rix chuqa' k'o jun iwajaw chila' chikaj. 2 Kan beneq k'a ruwech kixch'on rik'in ri Dios, jantape' ta k'a ixk'es y jantape' tik'oje' matioxinik iwik'in. 3 Kixch'on rik'in ri Dios pa qawi' roj chuqa', chi rija' nujeq ta achi'el jun ruchi-jay chiqawech richin chi niqatzijoj ri k'a juba' tuq'alajirisaj, chi roma ri Cristo toq yojkolotej. Y chutzijoxik k'a ri' toq xinok re pa cárcel. 4 Tik'utuj k'a chire ri Dios chi kan jebel ta rubixik xtinben toq xtintzijoj ri xuq'alajirisaj rija' chuwe. 5 Y rix tiwetamaj k'a yixbiyin chikikojol winaqi' ri man kiniman ta ri Cristo. Man tiya' q'ij chi choj nik'o ri q'ij pan iwi'. 6 Kan ta ronojel ri nibij k'o ta utzil nuk'en-pe. Kan ta achi'el toq k'o atz'an rik'in ri iq'utun, keri' ta ri ich'abel richin chi kan xaxe ta k'a ri ruk'amon ri nibij chike konojel ri k'o nikik'utuj chiwe. 7 Ri qach'alal Tíquico xtiberutzijoj k'a chiwe ri achike nubanon. Rija' jun qach'alal ri janila ninwajo' y kan nuben-wi k'a ri rusamaj ri ajaw beneq-ruwech. Kan wachibil-wi k'a chupan ri samaj. 8 Y ja rija' ri ninteq-el chila' iwik'in richin niwetamaj achike qabanon y richin nukuquba' ik'u'x. 9 Y rik'in rija' ninteq-el chuqa' ri qach'alal Onésimo, ri eleneq-pe chila' iwik'in rix. Ri Onésimo kan kuqul k'a ruk'u'x rik'in ri Dios, y yalan ninwajo'. Re ka'i' qach'alal re' xtikitzijoj k'a chiwe ronojel ri banatajineq re wawe'. 10 Ri Aristarco, ri k'o wik'in wawe' pa cárcel, nuteq-el rutzil-iwech. Y keri' chuqa' nuteq-el rutzil iwech ri Marcos, ri rach'alal ri Bernabé. Y xinbij yan k'a chiwe chi wi napon chila' iwik'in, kan utz ruk'ulik tibana'. 11 chuqa' nuteq-el rutzil-iwech ri Jesús, ri nibix chuqa' Justo chire. Xa kan xaxe re oxi' qach'alal re' ri e nuwinaq judío ri junan yojsamej kik'in richin chi e k'iy ta ri yeniman richin ri ajaw Jesús y ye'ok ta pa rajawaren ri Dios. Rije' janila nikikuquba' nuk'u'x. 12 Ri Epafras nuteq-el rutzil-iwech. Y rix jebel iwetaman ruwech rija' roma chila' iwik'in rix peteneq-wi, y jun utzilej rusamajel ri Cristo. Rija' rik'in ronojel ránima nich'on rik'in ri Dios iwoma rix, richin chi rix kan xtikuqer ta ik'u'x, chi kan ta xtitz'aqet ri ik'aslen y kan ta xtiben ronojel ri nrajo' ri Dios. 13 Yin nintz'et k'a chi ri Epafras yalan yixruk'uxla'aj, roma ri nuben iwoma rix y koma chuqa' ri qach'alal ri ek'o pa tinamit Laodicea y ri ek'o pa tinamit Hierápolis. 14 Y chuqa' ri Lucas nuteq-el rutzil-iwech. Rija' jun aq'omanel chirij ri ruch'abel ri Dios y yin janila ninwajo'. Chuqa' ri Demas nuteq-el rutzil-iwech. 15 Y rix tibana' utzil tiya' rutzil-kiwech ri qach'alal ri ek'o pa tinamit Laodicea. Y tiya' rutzil-ruwech ri Ninfa y ri molaj qach'alal ri nikimol-ki' pa rachoch rija'. 16 Y toq rix isik'in chik k'a re wuj re' chikiwech ri qach'alal, kan tibana' k'a chi tisik'ix chuqa' chikiwech ri molaj qach'alal ri ek'o pa tinamit Laodicea. Y keri' chuqa' ri jun chik wuj ri ninben-el chike rije', ninwajo' chi rix nisik'ij chuqa'. 17 Y tibana' k'a utzil tibij chire ri Arquipo chi tubana' ri samaj ri ya'on chire roma ri Ajaw. 18 Yin Pablo ninteq k'a el rutzil-iwech. Y titz'eta' k'a re ruk'isibel chire re wuj re', kan rik'in k'a nuq'a' yin xinben-wi-el. Y man timestaj chi ink'o pa cárcel. Ri rutzil ri Dios xtik'oje' ta k'a iwik'in chi'iwonojel. Kan keri' ta k'a.

1 Tesalonicenses 1

1 Yin Pablo e wachibilan ri Silas y ri Timoteo, ninben k'a el re wuj re' chiwe rix molaj qach'alal ri ixk'o pa tinamit Tesalónica, rix ri jun ibanon rik'in ri qatata' Dios y ri ajaw Jesucristo. Y ja ta k'a ri utzil y ri uxlanen ri peteneq rik'in ri Dios xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel. 2 Roj jantape' yixqanataj toq yojch'on rik'in ri Dios, y kan jantape' niqamatioxij chire iwoma rix. 3 Roma jantape' noqaqa chiqak'u'x ri samaj ri niben, roma ikuquban ik'u'x rik'in ri Jesucristo; chuqa' janila yixsamej roma niwajo' rija', y rik'in koch'onik iwoyoben-apo ri q'ij toq xtipe chik. 4 Qach'alal, roj qetaman chi ri Dios yixrajo', y xixrucha' richin xixok richin rija'. 5 Roma toq xqatzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik chiwe, man xqatzijoj ta xaxe rik'in ch'abel, jak'a chuqa' rik'in ri uchuq'a' ri nuya' ri Loq'olej Espíritu, y rik'in chuqa' ri kuqubabel-qak'u'x niqatzijoj. Rix iwetaman ri k'aslen ri qak'uan roj, roma niqajo' ri utz chiwe rix. 6 Rix xojiwojqaj roj, y chuqa' kan xiwojqaj ri Dios. Stape' xitej-poqon, kan xik'ul ri xqatzijoj chiwe. Y re' xik'ul rik'in kikoten ri nuya' ri Loq'olej Espíritu. 7 Ri utzilej ik'aslen kan xq'alajin k'a chikiwech ri aj-Macedonia y ri aj-Acaya, keri' rije' yetikir ta yixkojqaj. 8 Y man xaxe ta ri aj-Macedonia y ri aj-Acaya kak'axan chi rix ikuquban ik'u'x. Xa kan chijun ruwach'ulew nitzijox-wi. Y roma ri' man nik'atzin ta chi roj yojtzijon pa ruwi' ri'. 9 Ja winaqi' ri' ri yetzijon chi toq xojapon iwik'in, xojik'ul jebel. Nikitzijola' chuqa' chi xikuquba' ik'u'x rik'in ri k'aslik Dios richin nisamajij, y man xiya' ta chik kiq'ij wachibel. 10 Y chuqa' nikitzijola' chi iwoyoben ri q'ij toq ri Jesucristo, ri Ruk'ajol ri Dios, xtipe chik jun bey. Rija' xk'astej-pe chikikojol ri kaminaqi' roma ri ruchuq'a' ri Dios. Y chuqa' iwetaman chi ja rija' ri xqojkolon chuwech ri ruk'ayewal ri xtipe.

1 Tesalonicenses 2

1 Qach'alal, rix jebel iwetaman chi yalan rejqalen ri xojapon iwik'in. 2 Y chuqa' iwetaman chi toq man jani qojapon ri chila' iwik'in rix, roj xa kan xqatej yan k'a poqon y k'iy yan ri xban chiqe chiri' pa tinamit Filipos. Y stape' xa kan janila xojetzelex, ri Dios kan xuben k'a chiqe chi man xqaxibij ta qi' richin xqatzijoj chiwe ri utzilej ruch'abel ri nik'amon-pe kolotajik. 3 Y ri ruch'abel ri Dios ri xqabila' chiwe, kan pa rubeyal-wi. Y man xixqaq'ol ta. Y man xqabila' ta chuqa' ri ruch'abel ri Dios chiwe xaxe roma k'o ta jun ri niqajo' chiwe. 4 Xqabila' ri utzilej ch'abel richin kolotajik chiwe, roma ja ri Dios ri xya'on re samaj re' chiqe. Rija' retaman chi niqajo' niqaben ri niqa' chuwech, y man ja ta ri niqa' chikiwech ri winaqi'. 5 Rix iwetaman chi toq xqabij ri ruch'abel chiwe, man richin ta xqach'ek méro. Y chuqa' iwetaman chi man xqakanoj ta ch'abel ri yalan ta xqa' chiwech richin keri' xixqaq'ol ta. 6 Man xqajo' ta chi rix y ch'aqa' chik winaqi' xiya' ta qaq'ij roj, 7 stape' kan ruk'amon ta chi keri' roma kan oj taqon-pe roma ri Cristo. Jak'a pa ruk'exel ri' roj xa janila xixqajo', achi'el nuben jun te'ej kik'in ri taq ral. 8 Janila yixqajo'. Roma ri' xqatzijoj chiwe ri utzilej ruch'abel ri Dios ri nik'amon-pe kolotajik. Y man xaxe ta ri'. Roma wi ta xk'atzin chi xojapon chuwech ri kamik chi'ito'ik, kan xqaben ta. 9 Qach'alal, jebel iwetaman chi man jun bey xqak'utuj qaway chiwe. Jak'a roj xojsamej chi paq'ij chi chaq'a' richin xqach'ek qaway, richin man xixqaya' ta pa k'ayew, toq xojk'oje' iwik'in chubixik ri utzilej ruch'abel ri Dios ri nik'amon-pe kolotajik. 10 Ri Dios kan xutz'et y rix chuqa', chi toq roj xojk'oje' iwik'in, ri qak'aslen kan utz wi chiwech rix, y kan man jun itzel xilitej pa qak'aslen. 11 - 12 Rix iwetaman chi roj kan qakuquban ik'u'x, kan ixqato'on, achi'el nuben jun tata'aj chike ri ralk'ual y qaya'on pixabanik chiwe, richin chi tik'uaj jun k'aslen utz achi'el ruk'amon nikiben ri e ralk'ual chik ri Dios, roma rija' xojroyoj richin yojok pa rajawaren ri akuchi k'o-wi ruq'ij-ruk'ojlen. 13 Roj jantape' niqamatioxij chire ri Dios, roma toq xqatzijoj ri ruch'abel ri Dios chiwe, kan xik'ul-wi. Y man xibij ta qa chi ruch'abel wineq, xa kan xibij chi kan ruch'abel-wi ri Dios. Y wakami k'a, ja ch'abel ri' ri nisamej pan iwánima rix ri ikuquban chik ik'u'x rik'in ri Jesucristo. 14 Qach'alal, rix xiben achi'el nikiben ri ch'aqa' chik molaj qach'alal. Rix xban poqon chiwe koma ri iwinaq, achi'el xban chike ri molaj qach'alal judío koma ch'aqa' chik judío ri man kikuquban ta kik'u'x rik'in ri Cristo. 15 Ri judío ri xek'oje' ojer kan xekikamisala' ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Chuqa' ri qawinaq xebin chi tikamisex ri ajaw Jesucristo. Y chuqa' ja rije' ri xe'oqotan-pe qichin roj. Konojel re itzel taq winaqi' re' man nikiben ta ri niqa' chuwech ri Dios, y yeketzelaj ri winaqi'. 16 Pa ruwi' ri', toq roj xqajo' xqatzijoj ruch'abel ri Dios richin kolotajik chike ri winaqi' ri man e judío ta, rije' janila itzel xkina', roma man xkajo' ta chi xojbe kik'in. K'iy ri kimak ri qawinaq judío. Y roma ri' ri Dios ruya'on chik ruk'ayewal pa kiwi'. 17 Qach'alal, roj yalan k'a yixqabisoj, roma k'o yan chik juba' q'ij qojel-pe iwik'in. Jak'a stape' man ojk'o ta apo iwik'in, jantape' yixqanataj, y yalan qajowan chi oj apowineq ta iwik'in. 18 Xqaben richin yojbe. Yin ka'i-oxi' bey xinben chi yojbe ta, jak'a ri Satanás xojruq'et. 19 Roj kan niqajo-wi yojapon iwik'in, roma nikikot qánima chi rix ikuquban ik'u'x rik'in ri Jesucristo rik'in ronojel iwánima. Y roma ri' rik'in kikoten qoyoben ri q'ij toq xtipe ri qajaw Jesucristo. Roma chupan ri q'ij ri' xtikikot ránima ri Jesucristo qik'in roj iwoma rix, chi k'o rejqalen ri xqatzijoj ri ruch'abel ri Dios chiwe. 20 Kan iwoma wi rix toq roj k'o qaq'ij y k'o kikoten pa taq qánima.

1 Tesalonicenses 3

1 Qach'alal, xapon ri q'ij toq man xqakoch' ta chik chi man qetaman ta ri achike ibanon. Y roma ri' xqabij chi utz yojkanej kan qayon pa tinamit Atenas, 2 y xqateq k'a el ri qach'alal Timoteo richin xixberutz'eta', roma rija' jun rusamajel chuqa' ri Dios, ri chuqa' nutzijoj ri utzilej ruch'abel ri Cristo ri nik'amon-pe kolotajik. Y xqateq k'a el richin niberuya' más iwuchuq'a' y nuben chuqa' chiwe chi más nikuquba' ik'u'x rik'in ri Jesucristo. 3 Man xqajo' ta chi rix xsach ta ik'u'x chupan ri tijoj-poqonal, roma rix iwetaman chi pa qak'aslen ri qakuquban qak'u'x rik'in ri Jesucristo, kan k'o-wi tijoj-poqonal. 4 Toqaqa k'a chi'ik'u'x chi toq xojk'oje' iwik'in, xqabij chiwe chi nipe q'axomal pa qak'aslen. Y jebel iwetaman chi achi'el ri xqabij kan chiwe, kan keri' wi ri xbanatej. 5 Y roma ri man xinkoch' ta chik, roma ri' xinteq-el ri Timoteo iwik'in, richin xberetamaj-pe achike ibanon rik'in ri ikuqubabel-k'u'x. Roma xinbij chi rik'in juba' ri Itzel-Wineq xixruya' pa jun pikbel, y xa man jun xk'atzin-wi ri samaj ri xqaben chi'ikojol. 6 Jak'a re wakami xtzolej yan pe ri Timoteo. Y rija' xorubij chiqe chi kan ikuquban ik'u'x rik'in ri Jesucristo, janila yixajowan, chuqa' k'a yojoqaqa na chi'ik'u'x, y man xaxe ta roj ri yojajowan yixqatz'et, xa kan ja chuqa' ri' ri irayibel rix. 7 Stape' yojtajin chuk'owisaxik q'axomal y beneq ruwech yojkiya' pa tijoj-poqonal, yalan kikoten xqana' pa qánima roma xqak'axaj chi man iya'on ta kan ri Jesucristo. 8 Roma rix kan qitzij k'a ikuquban na ik'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo, roma ri' kan xojalex xqana' roj toq xqak'axaj. 9 Y roma k'a ri kikoten ri niya' pa qánima rix, niqamatioxij chire ri Dios iwoma rix. 10 Y chuqa' chi paq'ij chi chaq'a' niqak'utuj chire ri Dios, chi xqojtikir ta xqojapon iwik'in, richin keri' yojtikir yixqato' rik'in ri kuqubabel-ik'u'x. 11 Roma ri' niqajo' chi xtiban ta chiqe roma ri qatata' Dios y ri qajaw Jesucristo richin xqojtikir ta xqojapon iwik'in. 12 Qach'alal, roj niqajo' chi ri ajaw xtuben ta chiwe chi kan niwajo' más iwi'. Y keri' chuqa' ke'iwajo' konojel ri ch'aqa' chik winaqi'. Kan tiwajo-iwi' achi'el qabanon roj iwik'in rix. 13 Chuqa' niqarayibej chi ri Jesucristo xtuya' ta iwuchuq'a' richin yixok loq'olej, richin keri' man jun ta itzel yixtajin chubanik toq xtipe chik jun bey ri qajaw Jesucristo, e rachibilan-pe konojel ri e loq'olej ri ek'o chik rik'in rija'.

1 Tesalonicenses 4

1 Toq xojk'oje' iwik'in, xqabij chiwe achike ri niqa' chuwech ri Dios, y chi jari' ri utz niben. Y rix kan keri' ibanon. Y kan k'a k'o k'a ri niqajo' niqak'utuj chiwe pa rubi' ri Jesucristo, chi kan más k'a titija' iq'ij chi niben ri niqa' chuwech ri Dios. 2 Rix jebel iwetaman achike ri xqabij chiwe, ri k'o chi niben. Y roj xqabij keri' chiwe, roma kan keri' bin kan roma ri ajaw Jesucristo. 3 Qach'alal, ri Dios nrajo' k'a chi rix nich'er ta iwi' chuwech ronojel ri man utz ta, ri achi'a' y ri ixoqi' man tikikanola-ki' richin yemakun. 4 Rix achi'a' chi'ijujunal tiwetamaj k'a achike rubanik yixk'oje' kik'in ri iwixjayilal, richin niqa' chuwech ri Dios, y chikiwech ri winaqi'. 5 Man k'a tiben achi'el nikiben ri winaqi' ri man ketaman ta ruwech ri Dios, roma rije' xaxe ri itzel rurayibel ri ch'akulaj ri nikiben. 6 Man tiq'ol jun chike ri qach'alal richin yixk'oje' rik'in ri rixjayil. Roma wi keri' niben, ri Dios xtuya' ruk'ayewal pan iwi'. Kere' xqabij chiwe toq xojk'oje' iwik'in. 7 Ri Dios man xojroyoj ta richin niqak'uaj jun itzel k'aslen. Rija' xojroyoj richin niqak'uaj jun k'aslen ri kan loq'olej. 8 Y wi k'o jun ri chi'ikojol ri xa man nrak'axaj ta ronojel ri xqabij yan qa chiwe, man ja ta roj o jun ta chik wineq ri nretzelaj ri ruch'abel. Xa kan nretzelaj ri ruch'abel ri Dios, ri xya'on-pe ri Loq'olej Espíritu qik'in. 9 Jak'a chirij ri ajowabel ri k'o chi nik'oje' chi'ikojol rix chi'iwach'alal-iwi', ri Dios ruk'utun chik chiwech chi k'o chi niwajowala-iwi'. Y roma ri' man nik'atzin ta chi ninnataj chik chiwe. 10 Roma kan niq'alajin-wi jebel chi rix janila ye'iwajo' konojel ri qach'alal ri ek'o pa Macedonia. Jak'a chuqa' niqabij chiwe chi jantape' kixajowan más. 11 Y chuqa' man tich'ujerisaj-iwi'. Xa choj tikanoj ri nik'atzin chiwe qa rix. Jantape' kixsamej richin nich'ek iway, achi'el xqabij chiwe toq xojk'oje' iwik'in; 12 richin chi nik'uaj jun k'aslen pa rubeyal chikiwech ri winaqi' ri man kikuquban ta kik'u'x rik'in ri Jesucristo, y richin chuqa' chi man nik'atzin ta chi ri winaqi' k'o nikiya-pe chiwe. 13 Roj niqajo' chi rix niwetamaj ri achike xtiban chike ri qach'alal ri e kaminaqi' chik el, richin man yixbison, achi'el nikiben ri winaqi' ri man koyoben ta ri utzil ri k'o rik'in ri Jesucristo. 14 Roma roj kan niqanimaj-wi chi ri Jesucristo xken y xk'astej-el. Y chuqa' kan niqanimaj-wi chi toq xtipe chik ri Jesucristo, ri Dios xkeruk'asoj-el ri qach'alal ri e kaminaqi' chik el, y xkeruk'uaj-el rik'in rija'. 15 Y re' niqabij chiwe wakami roma keri' rubin kan ri Ajaw; chi toq rija' xtipe chik jun bey, roj ri k'a oj k'es na, man xqojnabeyej ta el chikiwech ri qach'alal ri e kaminaqi' chik el. 16 Roma ri ajaw xtipe chila' chikaj y xtich'on-pe kow. Chuqa' xtisik'in-pe ri nimalej ángel, y xtiq'ajan-pe ri trompeta richin ri Dios. Y jari' toq xkek'astej-el ri kaminaqi' ri xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Jesucristo. 17 Y k'ari', ri k'a oj k'es na kan, jari' toq xqojuk'uex-el junan kik'in rije', pa taq sutz' chikaj, richin xtibeqak'ulu' ri ajaw. Y xqojbek'oje' rik'in rija' richin jantape'. 18 Roma ri' tikuqubala' ik'u'x chi'iwachibil-iwi', rik'in re ch'abel re'.

1 Tesalonicenses 5

1 Qach'alal, man nik'atzin ta ninbij chiwe ri achike q'ij xtipe ri Jesucristo. 2 Roma rix jebel iwetaman chi man jun etamayon janipe' xtipe. Roma rija' toq xtipe, xtuben achi'el nuben jun eleq'om toq napon pa jun jay ri chi'aq'a'. 3 Toq k'a man jani nipe ri Jesucristo, ri winaqi' xtikich'ob chi janila jebel kibanon, y xa jari' k'a toq chaq k'ate' xtoqaqa ri ruk'ayewal pa kiwi'. Xa xtikik'uluwachij achi'el ri nuk'uluwachij jun ixoq ri peteneq alanik chirij, ri chaq k'ate' nok'ulun ri ruq'axo'n. Y keri' k'a ri xtikik'uluwachij ri winaqi' ri', man xkekolotej ta chuwech ri ruk'ayewal. 4 Jak'a rix qach'alal man ixk'o ta chik pa q'equ'm, roma kan iwoyoben ri q'ij toq xtipe chik ri Jesucristo. Y roma ri', toq xtoqaqa rija' iwik'in, man xtoqaqa ta achi'el noqaqa jun eleq'om. 5 Roma qonojel ri qakuquban qak'u'x rik'in ri Jesucristo kan oj richin chik ri saqil, y man oj richin ta chik ri q'equ'm. 6 Roma ri' man tiqaben achi'el nikiben ch'aqa', ri xa yewer. Jak'a roj qojk'ase' jebel y tiqana' jebel ri yeqabanala'. 7 Ri yewer, kan yewer ri chi'aq'a'; y ri yeq'aber, kan jari chi'aq'a' yeq'aber. 8 Jak'a roj ri oj richin ri saqil, tiqana' jebel ri achike yeqabanala'. Kan tiqakuquba' qak'u'x rik'in ri Jesucristo, y qojajowan, achi'el nuben jun aj-labal ri nukusaj ri rutobal ruwa-ruk'u'x. Chuqa' k'o chi niqaq'et-qi' rik'in ri qach'obonik, achi'el ri aj-labal ri nukusaj rutobal rujolon. 9 Ri Dios man nrajo' ta chi nipe ruk'ayewal pa qawi'. Pa ruk'exel ri' nrajo' chi yojkolotej roma ri qajaw Jesucristo. 10 Rija' xken qoma roj, richin keri', wi k'a oj k'es na wawe' chuwech re ruwach'ulew, niqak'ul qak'aslen rik'in rija'. Y wi oj kaminaqi' chik el, k'o chuqa' qak'aslen rik'in rija'. 11 Roma ri' tikuqubala' ik'u'x chi'iwachibil-iwi'. Y chuqa' titola-iwi' richin chi yixk'iy rik'in ri ik'aslen, kan achi'el ri ibanon-pe. 12 Qach'alal, niqak'utuj utzil chiwe chi tiya' kejqalen ri achi'a' ri janila yesamej chi'ikojol pa rusamaj ri Dios, roma ja rije' ri e uk'uayon iwichin, y yixkipixabala'. 13 Roma ri' kan ke'ipoqonaj y ke'iwajowala' janila. Chuqa' jebel tik'uaj-iwi' y man ta jun oyowal ri chi'ikojolil. 14 Chuqa', qach'alal, ke'ipixabaj ri qach'alal ri k'o kiq'oral. Y ri qach'alal ri xa ka'i' kik'u'x rubanon, tikuqubala' kik'u'x. Y ri man jani k'o ta kuchuq'a' jebel chupan ri kik'aslen rik'in ri Jesucristo, kan ke'itola'. Y chuqa' ke'ikoch'ola' konojel. 15 Y wi k'o ri xkebanon etzelal chiwe, man tiben ruk'exel chike. Xa titija' iq'ij niben ri utz chike ri qach'alal, y chike konojel winaqi'. 16 Jantape' tikikot ri iwánima. 17 Jantape' kixch'on rik'in ri Dios. 18 Kixmatioxin chire ri Dios toq utz ixk'o, y toq ixk'o pa jun ruk'ayewal, roma keri' nrajo' ri Dios chi niben rix ri ix richin chik ri Cristo Jesús. 19 Man tiq'et ri rusamaj ri Loq'olej Espíritu. 20 Y toq ri Dios nuya' jun rutzijol chire jun qach'alal richin k'o nuq'alajirisaj, man tiwetzelaj. 21 Xa tiwak'axaj ri nubij, richin keri' rix ninabej wi qitzij o man qitzij ta. Y wi qitzij, tiwojqaj k'a. 22 Jak'a chire ronojel ruwech etzelal, kan tijech'ej-iwi' rik'in. 23 Rix iwetaman chi ja ri Dios ri niya'on uxlanen pa taq iwánima. Y ninwajo' k'a chi rija' yixruch'er richin kan ix richin rija'. Ninwajo' chi xtuchajij ta ri ik'aslen, ri iwánima y ri ich'akul, richin keri' man jun itzel nilitej chiwij toq xtipe chik jun bey ri qajaw Jesucristo. 24 Y ri Dios kan xtuben ronojel re', roma ja rija' ri xoyon iwichin, y roma ri' rija' man jun bey xkixruya' ta kan. 25 Qach'alal, kixch'on rik'in ri Dios pa qawi' roj. 26 Tiya' rutzil-kiwech konojel ri qach'alal, rik'in jun loq'olej tz'ubanik. 27 Y pa rubi' ri ajaw ninbij k'a chiwe, chi tisik'ij re wuj re' chikiwech konojel ri qach'alal. 28 Y ri rutzil ri qajaw Jesucristo xtik'oje' ta k'a iwik'in chi'iwonojel. Kan keri' ta k'a.

2 Tesalonicenses 1

1 Yin Pablo e wachibilan ri Silas y ri Timoteo, ninben k'a el re wuj re' chiwe rix molaj qach'alal ri ixk'o pa tinamit Tesalónica, ri ix richin chik ri qatata' Dios y ri ajaw Jesucristo; 2 ja ta k'a ri utzil y ri uxlanen ri peteneq kik'in rije' xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel. 3 Qach'alal, roj kan beneq-ruwech k'o chi yojmatioxin chire ri Dios iwoma rix. Y kan ruk'amon chi keri' niqaben, roma rix q'ij-q'ij ikuquban-pe más ik'u'x rik'in ri Dios, y kan más niwajowala-iwi'. 4 Y toq roj yojapon kik'in ri ch'aqa' chik molaj qach'alal, niqatzijoj chike chi yalan yojkikot iwik'in, roma ikoch'on ri tijoj-poqonal. Y stape' ch'aqa' chik winaqi' nikiben chiwe chi nitej poqon, rix k'a ikuquban na ik'u'x rik'in ri Dios. 5 Ronojel re' nuq'alajirisaj chi ri Dios kan choj wi nuq'et-tzij, y nuk'ut chi rix kan ruk'amon chi yixok pa rajawaren. Y roma ri' toq rix nik'owisaj tijoj-poqonal re wakami. 6 Y yalan choj ri xtuben ri Dios toq xtuya' tijoj-poqonal pa kiwi' ri winaqi' ri yebanon chiwe chi rix nitej poqon. 7 Y xtuya' uxlanen chiwe rix ri itijon-pe poqon, y chuqa' chiqe roj. Re' xtibanatej ri q'ij toq xtok'ulun chila' chikaj ri ajaw Jesús e rachibilan-pe ri ángel ri k'o janila uchuq'a' kik'in, 8 peteneq pa jun ruxaq-q'aq' richin nuya' rutojbalil chike ri man xketamaj ta ruwech ri Dios y man xkinimaj ta ri utzilej ruch'abel ri qajaw Jesucristo. 9 Ri rutojbalil ri xtiya'ox chike kan richin jantape'. Y xke'elesex k'a el nej chire ri ajaw y chire ri ruk'ojlemal y ruchuq'a'. 10 Ronojel re' xtibanatej chupan ri q'ij toq xtipe ri ajaw, richin xtuk'ul ruq'ij-ruk'ojlen koma ri loq'olej e richin rija' y xtikimey janila. Rix chuqa' xtiben kere' roma kan xinimaj ri ruch'abel ri Dios ri xqabij chiwe. 11 Roma ri' beneq-ruwech yojch'on rik'in ri Dios pan iwi' rix, richin chi xtuben ta chiwe chi yixtikir nik'uaj jun k'aslen utz ri ruk'amon chiwe chi'iwonojel ri xojoyox roma rija'. Y xtuben ta chiwe chi yixtikir niben ronojel ri utz ri nirayij, y ri samaj ri ichapon roma ikuquban ik'u'x rik'in ri Jesucristo. 12 Keri', ri qajaw Jesucristo xtuk'ul ruq'ij-ruk'ojlen, y rija' xtuya' chuqa' iq'ij rix, roma ri rutzil ri qa-Dios y ri ajaw Jesucristo.

2 Tesalonicenses 2

1 Qach'alal, wakami niqajo' yojch'on pa ruwi' ri q'ij toq xtipe chik ri qajaw Jesucristo richin niqak'ul qi' rik'in. 2 Roma qak'axan chi xtzijox chiwe chi ri q'ij richin nipe ri ajaw xa xq'ax yan. Jak'a man tijalatej ri ich'obonik y man tisach ik'u'x, stape' xya'ox rutzijol chiwe roma jun ri nubij chi q'alajirisey ruch'abel ri Dios, o chupan jun wuj ri ik'ulun ri pa qabi' roj k'o-wi-el. 3 Man k'a kixq'olotej, roma nabey chuwech richin nipe ri Jesucristo, janila e k'iy ri xkeya'on kan richin ri Dios, chuqa' xtipe ri itzel achin. Ri kan rubin chik ri Dios chi kan richin chik ri tojbel-mak. 4 Rija' xtiyakatej y xtupaba' ri' chuwech ronojel ri nibix dios chire, y ri niya'ox ruq'ij. Man xaxe ta ri' roma xa kan xtibetz'uye' chupan ri rachoch ri Dios, y xtubij chi ja rija' ri Dios. 5 ¿Kan man noqaqa ta k'a chi'ik'u'x chi xinbij ronojel re' chiwe toq xik'oje' iwik'in? 6 Rix kan iwetaman k'a ri achike q'atayon richin man jani tiq'alajin-pe. Jak'a kan xtapon wi ri q'ij chi xtibek'ulun pe ri itzel achin ri'. 7 Qitzij wi chi k'iy chik etzelal najin wakami. Jak'a kan k'a k'o na ri jun ri q'atayon richin. Jak'a toq ri jun ri q'atayon richin elesan chik el, 8 jari' toq xtibek'ulun-pe ri itzel achin ri', jak'a ri ajaw Jesús xa xtuxupuj-el richin xtukamisaj, toq xtipe chik jun bey rik'in ri rusaqil ri ruk'ojlemal. 9 Jak'a toq xtibek'ulun-pe re itzel achin re', kan k'o-wi ri ruchuq'a' ri Satanás rik'in, xkerubanala' k'a k'iy meyel taq banobel y retal ri xa man e qitzij ta. 10 Y roma ri' e k'iy winaqi' ri kan xkeq'olotej pa ruq'a', roma man xkajo' ta ri qitzij tijonik richin xekolotej ta chupan ri kimak. 11 Roma ri' ri Dios nuya' q'ij chi yeq'olotej y chi nikinimaj ri man qitzij ta. 12 Richin keri' xtiqaqa ruk'ayewal pa kiwi', roma más xqa' chikiwech ri itzel banobel ke chuwech xkikuquba' ta kik'u'x rik'in ri qitzij. 13 Jak'a roj beneq ruwech k'o chi yojmatioxin chire ri Dios iwoma rix qach'alal, ri janila yixajowex roma ri ajaw, roma kan pa rutikeribel-pe jari' toq xixrucha' yan richin yixkolotej chupan ri imak. Y xixkolotej roma xikuquba' ik'u'x rik'in ri qitzij, y roma ri rusamaj ri Loq'olej Espíritu. 14 Ri Dios xixroyoj richin xixkolotej roma ri utzilej ch'abel richin kolotajik ri xqaya' chiwe roj richin nik'oje' iq'ij, achi'el ri ruq'ij-ruk'ojlen ri qajaw Jesucristo. 15 Roma ri' qach'alal, kan kow k'a kixk'oje' chupan ri tijonik ri xqaya' chiwe toq xojk'oje' iwik'in y ri niqabij chiwe chupan re wuj re'. 16 Ri qakolonel Jesucristo y ri tata'ixel ri janila xojrajo' y xuya' kuqubabel-k'u'x chiqe richin qoyoben ri q'ij toq xqojbe chila' chikaj roma ri rutzil, 17 xtukuquba' ta ik'u'x y xtuya' ta iwuchuq'a' richin ruyon ta ri utz xtiben y xtibij.

2 Tesalonicenses 3

1 Qach'alal, pa ruk'isibel niqak'utuj chiwe chi kixch'on rik'in ri Dios qawi' roj, y tik'utuj chire chi chi'anin ta xtibiyin rutzijoxik ri ruch'abel, y kan ta ninimex achi'el xinimaj rix. 2 Tik'utuj chuqa' chire chi man yojqaqa pa kiq'a' ri itzel taq winaqi', roma xa man konojel ta kiniman ri Jesucristo. 3 Toqaqa chi'ik'u'x chi ri ajaw man jun bey xkixruya' kan; xa kan xtuya' iwuchuq'a' y xkixruchajij chuwech ri etzelal. 4 Ri Dios xuya' yan kuqubabel-k'u'x qik'in chi rix yixtajin chik chubanik ri xqabij chiwe y chi keri' xtiben jantape'. 5 Ri Cristo xtuben ta k'a chiwe chi yixkoch'on achi'el xkoch'on rija', y chi kan nina' ta pa taq iwánima ri rajowabal ri Dios. 6 Qach'alal, niqabij k'a chiwe pa rubi' ri qajaw Jesucristo chi wi k'o jun qach'alal chi'ikojol ri janila q'or, y kan man nuben ta ri xqabij chiwe, tich'ara-iwi' rik'in. 7 Roma rix jebel iwetaman chi toq xojk'oje' iwik'in, kan man xojq'oran ta. Y achi'el ri xqaben roj, kan keri' k'o chi niben rix chuqa'. 8 Toq xojk'oje' iwik'in, man jun xqak'utuj chiwe, xa xqatoj ronojel ri xqatej. Chi paq'ij chi chaq'a' xojsamej roma man xqajo' ta xqelesaj iway rix, y man jun bey xixqaya' pa k'ayew. 9 Wi ta xqak'utuj qaway chiwe, ruk'amon ta chuqa', roma kan xqaben-wi ri rusamaj ri Dios chi'ikojol. Jak'a xa xojsamej richin xqach'ek qaway, richin xqak'ut chiwech chi kan keri' chuqa' tibana' rix. 10 Y toq xojk'oje' iwik'in, xqabij chiwe chi wi k'o jun ri man nrajo' ta nisamej, chuqa' man tutej ruway. 11 Y wakami qak'axan chi ri chi'ikojol rix ek'o ri man nikajo' ta yesamej y nikijula-apo-ki' pa taq tzij ri man ruk'amon ta. 12 Chike rije' niqabij k'a, y ri ajaw Jesucristo chuqa' nubij chike, chi xa kan kesamej k'a achi'el ri ruk'amon, richin nikich'ek kiway. 13 Qach'alal, man yixkos chubanik ri utz. 14 Wi k'o jun ri man nrajo' ta nuben ri xqabij yan qa, titz'eta' k'a achike ri' richin nich'er-el-iwi' rik'in y keri' nik'ixbitej. 15 Jak'a man tiwetzelaj. Xa tipixabaj, achi'el ruk'amon chire jun qach'alal. 16 Qach'alal, ri Jesucristo ri niya'on uxlanen, xtuya' ta k'a uxlanen pa taq iwánima richin jantape', chupan xabachike ri nik'uluwachij. Y xtik'oje' ta k'a iwik'in chi'iwonojel. 17 Y pa ruk'isibel chire re wuj re' ninteq-el rutzil-iwech, ri kan rik'in nuq'a' yin Pablo, nubanon-wi-el. Kere' ninben chire ronojel nuwuj ri yenteq, roma kan kere' ri yitz'iban. 18 Ri rutzil ri qajaw Jesucristo xtik'oje' ta k'a iwik'in chi'iwonojel. Kan keri' ta k'a.

1 Timoteo 1

1 Yin Pablo, jun chike ri e taqon roma ri Cristo Jesús roma keri' xubij ri Dios ri qakolonel y ri Cristo Jesús, ri qoyoben chi nipe chiqak'amik. 2 Ninben el re wuj re' chawe rat Timoteo, ri kan at achi'el nuk'ajol, roma kan akuquban ak'u'x rik'in ri Jesucristo. Xtik'oje' ta k'a pan awánima, ri utzil, ri joyowanik y ri uxlanen ri peteneq rik'in ri Qatata' Dios y rik'in ri Cristo Jesús ri qajaw. 3 Wakami ninbij chawe achi'el ri xinbij chawe toq xibe pa ruwach'ulew Macedonia; chi kak'oje' na pa tinamit Éfeso richin nabij chike ri man junan ta tijonik nikiya' chirij ri ruch'abel ri Dios, chi man chik tikiben keri'. 4 Chuqa' man tikiya' rejqalen ri tzij ri xa choj e tz'ukun-pe. Ni man tikinimirisaj-ki' roma ri rucholajen ri kibi' ri kati't-kimama', roma ronojel re' xa nuk'en-pe oyowal. Y man nuto' ta ri rubin kan ri Dios, ri rik'in kuqubabel-k'u'x niqanimaj. 5 Ronojel re' ninbij chawe, richin kan ta konojel qach'alal nikajo-ki' rik'in ch'ajch'oj kánima ri nuna' chi utz k'o chuwech ri Dios, y rik'in jun qitzij kuqubabel-k'u'x. 6 Roma ek'o ch'aqa' ri xa xkiya' kan rubanik ronojel re' y xa tzij ri man jun rejqalen ri nikibila'. 7 Rije' nikina' chi kan e etamanela' chirij ri pixa', jak'a xa man niq'ax ta chikiwech ri nubij. Ni man ketaman ta achike yekibila' chirij. 8 Roj qetaman chi ri pixa' ri' kan utz wi. Jak'a nik'atzin chi nukusex pa rubeyal. 9 Y qetaman chi ri pixa' man k'o ta pa kiwi' ri winaqi' ri choj kik'aslen. Jak'a xa pa kiwi' ri winaqi' ri man nikiben ta ri nubij: Pa kiwi' ri man yeniman ta tzij, ri man utz ta kik'aslen chuwech ri Dios, ri aj-maki', ri k'o itzel pa taq kánima, ri nikixolq'otij ri rubi' ri Dios, ri yekikamisala' kite-kitata' y ri yekikamisala' xabachike winaqi', 10 pa kiwi' ri achi'a' y ri ixoqi' e k'ulan chik, y nikikanola-ki' richin yemakun, ri achi'a' ri man chik yekajo' ta ixoqi' y xa kik'in chik achi'a' yek'oje-wi, ri ye'eleq'an winaqi', ri e tz'ukuy taq tzij stape' kijikiban chi qitzij, y pa kiwi' ri winaqi' ri ye'etzelan ri utz taq tijonik, 11 y ri utzilej ch'abel richin kolotajik ri ruya'on ri Loq'olej Dios ri k'o ruq'ij-ruk'ojlen ri rubin chuwe yin richin nintzijoj. 12 Ja ri qajaw Jesucristo ri yoyon wuchuq'a' chi ninben re samaj re'. Y yin ninmatioxij chire roma xukuquba' ruk'u'x wik'in, y roma ri' xirucha' richin xinok rusamajel. 13 Ri ojer, xich'on itzel chirij stape' rija' kan Dios y xenya' pa tijoj-poqonal ri winaqi' ri yetzeqeliben richin, stape' keri' ri Dios xujoyowaj nuwech, roma yin ri chiri' man wetaman ta ri ninben, y man jani nukuquban nuk'u'x rik'in ri Jesucristo. 14 Jak'a ri Dios janila nim rutzil xuya' pa nuwi'. Roma xuben chuwe chi xinkuquba' nuk'u'x rik'in ri Jesucristo y xuya' chuqa' ajowabel pa wánima. 15 Y re ninbij chawe wakami, kan qitzij wi, y ruk'amon chi ninimex koma konojel: Chi ri Jesucristo xpe chuwech re ruwach'ulew richin xojrukol roj aj-maki'. Y ja yin ri más in itzel aj-mak ke chikiwech konojel. 16 Jak'a ri Jesucristo xujoyowaj nuwech richin nuk'ut chikiwech ri winaqi' chi janila rukoch'onik, richin nuk'ut chikiwech ri xtikikuquba' kik'u'x rik'in, chi xabachike ta rubanik ri kimak, xkerukuy richin nikil ri k'aslen ri man k'isel ta. 17 Roma ri' niqaya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios richin jantape'. Ja rija' ri rey pa qawi' qonojel roj richin tibe-q'ij tibe-seq. Rija' man kamel ta y man tz'etel ta xaxe rija' ri Dios. Keri' ta k'a. 18 Y rat Timoteo ri at achi'el nuk'ajol, ninbij k'a chawe chi man tamestaj ri kibin kan pan awi' ri rusamajela' ri Dios. Tatija' k'a aq'ij naben ri samaj achi'el jun utzilej aj-labal. 19 Kan takuquba' ak'u'x rik'in ri Dios, y tana' pan awánima ri achike ruk'amon chi naben. Roma ek'o qach'alal ri man xkiben ta keri' y xa xkimalij kan kik'u'x rik'in ri Cristo, 20 achi'el xkiben ri Himeneo y ri Alejandro ri xenjech pa ruq'a' ri Satanás, richin keri' tiketamaj chi man kech'on itzel chirij ri Dios.

1 Timoteo 2

1 Pa ruwi' ronojel re' ninbij k'a chawe chi kan jantape' tiban ch'owen rik'in ri Dios: Tik'utux chire ronojel ri nik'atzin chike konojel, y timatioxix chire koma ri winaqi'. 2 Tiqak'utuj k'a chire ri Dios chi keruto' ri rey, y chuqa' ri ch'aqa' chik q'atoy taq tzij, richin keri' xqojk'ase' rik'in ch'uch'ujil, y man ta k'o q'axomal xtiqak'owisaj, richin xtiqaya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. 3 Roma re' kan utz y kan niqa' chuwech ri Dios. 4 Rija' nrajo' chi kan ta qonojel niqetamaj ta ri qitzij y yojkolotej. 5 Kan xaxe jun Dios k'o y chukojol ri Dios y roj ri winaqi', xaxe jun k'o ri nibanon chi yojapon rik'in ri Dios, y ri' ja ri Jesucristo ri xok wineq achi'el roj, 6 rija' xuya-ri' pa kamik richin xutoj ri qamak qonojel. Y ri' xchap rutzijoxik toq xapon ri q'ij. 7 Y yin xirucha' ri Dios richin xinok jun taqon roma ri Cristo y richin xinchop rutzijoxik ri qitzij ruch'abel rija' chike ri winaqi' ri man e judío ta y richin chi yentijoj chire ri kuqubabel-k'u'x rik'in ri Cristo. Ri ninbij kan qitzij, y man nintz'uk ta. 8 Ninwajo' k'a chi ri achi'a' kech'on rik'in ri Dios xabakuchi ek'o-wi, tikitzeqej ri loq'olej kiq'a' chikaj, y man ta jun oyowal ri niq'aton ri kich'owen. 9 Keri' chuqa' ri ixoqi', kekikusaj tzieq ri kan e choj, ri ruk'amon chi nikikusaj. Man tikibanala' ruchojmil ri rusumal taq kiwi' xaxe richin chi ketz'et koma ri winaqi', ni man kekikusaj wiqobel ri e banon rik'in q'anapueq, o rik'in perla, y man yekikusala' jebelej taq tzieq ri jotol kajel. 10 Pa ruk'exel ri' xa tikiwiqa-ki' rik'in utzilej taq banobel achi'el ruk'amon chi nikiben ri ixoqi' ri nikiben ri rurayibel ri Dios. 11 Y toq nimol-iwi' richin yixtijox, ri ixoqi' xaxe tikak'axaj y tikinimaj tzij. 12 Man ninya' ta q'ij chi jun ixoq nitijon kichin ri achi'a', o nik'oje' pa kiwi', ri ixoqi' xaxe tikak'axaj, 13 roma toq ri Dios xeruben ri winaqi', nabey xuben ri Adán, y k'ari' xuben ri Eva. 14 Y chuqa' man ja ta ri Adán ri xq'olotej roma ri kumetz, xa ja ri Eva y keri' xuq'ej ruwi' ri rupixa' ri Dios. 15 Jak'a ri ixoq xtikolotej rik'in xtok te'ej, wi kan nukuquba' ruk'u'x rik'in ri Dios, k'o ajowabel pa ránima, y nuk'uaj jun k'aslen ch'ajch'oj.

1 Timoteo 3

1 Re ninbij k'a chawe wakami kan qitzij: Wi k'o jun qach'alal ri k'o rayibel rik'in chi nok uk'uey kichin ri qach'alal, kan utz wi ri samaj ri nurayij. 2 Jak'a kan k'atzinel chi ruk'uan jun k'aslen utz, richin chi man jun niyako pe tzij chirij. K'o chi xaxe jun rixjayil, nuna' jebel ri yerubanala', retaman nuq'il ri' chuwech ri mak, ruk'amon chi ninimex rutzij, kan jebel yeruk'ul-apo ri ye'apon pa rachoch y jebel nuk'ut ri ruch'abel ri Dios, 3 man niq'aber ta, man nuben ta oyowal, man nubanala' ta ri itzel chuch'akik ruméro. Kan nik'atzin k'a chi jun achin ch'uch'uj, y utz runa'oj kik'in konojel winaqi'. 4 Y chuqa' jebel ta kik'uaxik rubanon chike ri e aj pa rachoch, ruk'utun ta chikiwech ri ralk'ual chi nikinimaj rutzij y nikiya' ruq'ij. 5 Roma wi man retaman ta yeruyuqej ri ralk'ual, man nitikir ta chuqa' yeruyuqej ri molaj qach'alal. 6 Man ruk'amon ta chi jun k'ak'a' nimanel nok jun uk'uey kichin ri qach'alal, roma rik'in juba' nunimirisaj-ri', y xa xtuk'uluwachij ri achi'el xuk'uluwachij ri Itzel-Wineq. 7 Y chuqa' jun uk'uey kichin qach'alal nik'atzin chi utz nitz'etetej ri ruk'aslen koma ri winaqi' ri man jani kikuquban kik'u'x rik'in ri Jesucristo, richin chi man jun itzel nilitej chirij, y nitzaq pa ruq'a' ri Itzel-Wineq. 8 Y keri' chuqa' wi k'o jun nrajo' nilin chikikojol ri qach'alal: Nik'atzin k'a chi nuk'uaj jun k'aslen utz chikiwech ri winaqi', man ka'i' ta rupalej, man niq'aber ta, y man yerubanala' ta itzel chuch'akik ruméro. 9 Nik'atzin chi kan tik'oje' chuk'u'x ri ruch'abel ri Dios, y nik'ase' ta rik'in ch'ajch'ojilej ránima. 10 Pa nabey k'o chi nitz'et na wi utz ri ruk'aslen. Y wi man jun itzel nilitej chirij, utz nok kan chupan ri samaj ri'. 11 Y keri' chuqa' wi k'o jun ixoq ri nrajo' nilin: Nik'atzin chi nuk'uaj ta jun k'aslen utz chikiwech ri winaqi', man ta kamuluy-tzij, jun chojilej ixoq ta y kan nuben ta ronojel ri nubij. 12 Ri qach'alal achin ri nilin kan nik'atzin chi xaxe jun rixjayil, y jebel ta kik'uaxik rubanon chike ri aj pa rachoch. 13 Roma ri utz nuben chire ri rusamaj, xtel utz rutzijol, y chuqa' más xtinimer ri rukuqubabel-k'u'x rik'in ri Cristo. 14 Ninwajo' yinapon awik'in chi'anin, jak'a ninteq-el re wuj re' chawe, 15 roma man jani wetaman ta wi xkitikir xkinapon chi'anin yan. Y ninwajo' chi nawetamaj ri achike chi k'aslen ri k'o chi nikik'uaj ri molaj qach'alal ri e ralk'ual chik ri k'aslik Dios ri etemeyon ri qitzij tijonik achi'el ri ruxe' y xata't richin jun jay. 16 Y qitzij na wi chi kan janila nim rejqalen ri ruq'alajirisan chik ri Dios chiqawech re wakami: Ri Jesucristo xpe wawe' chuwech re ruwach'ulew, y xok wineq achi'el roj. Xk'ut chiqawech roma ri Loq'olej Espíritu chi kan choj wi ruk'aslen. chuqa' xtz'etetej koma ri ángel. Xtzijox chuwech ronojel re ruwach'ulew, y e k'iy xkikuquba' kik'u'x rik'in. Y toq xel-el chuwech re ruwach'ulew, xk'ul chila' chikaj roma ri Dios.

1 Timoteo 4

1 Y kan jebel wi niq'alajin ri nubij ri Loq'olej Espíritu, chi chupan ri ruk'isibel taq q'ij ek'o winaqi' ri xtikiya' kan ri ruch'abel ri Dios y man xtikinimaj ta chik. Xa ja chik ri kitijonik ri itzel taq espíritu ri xtikitzeqelibej. Y rik'in ri' xkeq'olotej. 2 Xtikak'axaj k'a kitijonik ri winaqi' ri xa ka'i' kipalej, ri xa man qitzij ta ri nikibij y man jun q'axo'n nikina' pa kánima toq nikiben ri etzelal ri'. 3 Re winaqi' re' xtikibij chi man utz ta ri k'ulanen. Xtikibij chuqa' chi k'o q'utun ri man utz ta yetij. Jak'a ri Dios jari' ri k'iytisayon kan ronojel richin nikitej rik'in matioxinik ri kikuquban kik'u'x rik'in ri Cristo, y ketaman ri qitzij ruch'abel. 4 Ronojel ri ruk'iytisan ri Dios, kan e utz wi, roma ri' man jun tibin chi k'o ri man ta utz richin yetij. Xaxe nik'atzin chi nimatioxix chire ri Dios ronojel. 5 Roma rik'in ri ruch'abel ri Dios y ch'owen rik'in rija', jari' ri nibanon chi utz richin nitij ronojel. 6 Y rat Timoteo, wi xke'atijoj ri qach'alal chire ri xinbij yan qa chawe chupan re wuj re', at jun utzilej rusamajel ri Jesucristo, tijon rik'in ri kuqubabel-k'u'x rik'in rija' y rik'in ri utzilej taq tijonik. 7 Man ke'ak'ul tzij ri xa man rik'in ta ri Dios e peteneq-wi, ri xa winaqi' e tz'ukuyun-pe. Rat xa tatija' aq'ij chi nak'uaj jun k'aslen utz chuwech ri Dios. 8 Kan janila jebel wi natej aq'ij richin nik'oje' más ruchuq'a' ri ach'akul. Jak'a más utz wi natej aq'ij richin nak'uaj jun k'aslen utz chuwech ri Dios. Roma k'o nuk'en-pe chawe chupan ri ak'aslen wawe' y ri chawech apo. 9 Re ch'abel re' kan qitzij wi, y ruk'amon chi ninimex koma konojel. 10 Niqatej qaq'ij richin niqaben ri rusamaj ri Dios y niqatej poqon, roma kan qakuquban-wi-apo qak'u'x rik'in ri k'aslik Dios. Ja rija' ri kolonel kichin konojel winaqi', jak'a más qichin roj ri qakuquban qak'u'x rik'in. 11 Ke'atijoj ri qach'alal chire ronojel ri', y tabij chike chi jari' ri tikibana'. 12 Man taya' q'ij chi k'o yebitej-pe chawij roma k'a at k'ajol ala' na. Xa kan tak'utu' ri achike niqa' chuwech ri Dios rik'in ri abanobal, ri ach'abel, ri awajowabal, ri ak'aslen ri uk'uan roma ri Dios y akuquban ak'u'x rik'in, y rik'in ch'ajch'ojilej ak'aslen. 13 Rokik yinapon, tasik'ij ri ruch'abel ri Dios chikiwech ri qach'alal toq nikimol-ki'. Chuqa' ke'apixabaj, y ke'atijoj. 14 Richin keri' man tamestaj ri xusipaj ri Dios chawe ri yatikir naben. Y re' jare' xak'ul toq ri uk'uey kichin ri qach'alal xkiya' kiq'a' pan awi' y xkibij chi xatok jun rusamajel ri Dios. 15 Xa kan rik'in ronojel awánima tabana' ronojel re'. Y rik'in ri' yatz'et koma konojel chi achapon ak'iyinen rik'in ri Dios. 16 Tachajij k'a jebel ri ak'aslen y keri' chuqa' ri tijonik ri naya' chike ri ch'aqa' chik. Y man taya' kan rubanik, richin keri' xtakol-awi' rat y xke'akol chuqa' ri ye'atijoj.

1 Timoteo 5

1 Wi k'o jun qach'alal achin ti ri'j chik, man rik'in ch'olinik kach'on rik'in, xa kan rik'in ch'uch'uj taq ch'abel tapixabaj, y tabana' chire chi achi'el xa ta atata'. Y chuqa' keri' tabana' kik'in ri alaboni'; tabana' chike chi kan achi'el e awach'alal. 2 Y chuqa' ri ixoqi' ri e rijita'q chik, tabana' chike chi kan e achi'el ate'. Y ri xtani', tabana' chike chi kan e achi'el awana', rik'in ch'ajch'ojilej ch'obonik. 3 Y wi ek'o malkani' taq ixoqi' ri kan kiyon y kan man jun nilin kichin, ke'ato'. 4 Jak'a ri malkani' ri ek'o kal o ek'o kiy, ja rije' ri ke'ilin kichin, richin niketamaj yekilij nabey ri e aj pa kachoch, y yekito' ri kite-kitata' achi'el ri ruk'amon chi nikiben ri nimanela', roma jari' ri niqa' chuwech ri Dios. 5 Jak'a ri kan man jun nilin kichin, y k'o nik'atzin chike, rije' chi paq'ij chi chaq'a' kikuquban kik'u'x rik'in ri Dios, y yech'on rik'in. 6 Ri malkani' ri xaxe ri kikoten richin re ruwach'ulew nikich'ob, xa e kaminaqi' chik, stape' k'a e k'es na. 7 Ronojel re' tabij chike ri malkani' richin man jun etzelal xtilitej chikij. 8 Jak'a nik'atzin chi konojel yekito' ri e kach'alal, y kan más nik'atzin chi yekilij ri kan e aj pa kachoch. Roma ri man nuben ta keri' xa kan achi'el xa ta xumalij kan ri kuqubabel-k'u'x, y xa más itzel ke chikiwech ri winaqi' ri man ketaman ta ruwech ri Dios. 9 Kan k'atzinel k'a richin yeto'ox ri malkani' taq ixoqi' ri k'o más oxk'al kijuna', y wi kan utz xkiben kik'in ri kachijilal, 10 wi etaman chi kan e utz taq ixoqi', wi e kik'iytisan jebel ri kal, wi jebel e kik'ulun ch'aqa' chik winaqi' pa kachoch, wi ekilin rik'in qasanri'il ri qach'alal ri ye'apon pa kachoch, wi e kito'on ri nikitej poqon, y wi ronojel ruwech utzil e kibanalon. 11 Jak'a ri malkani' taq ixoqi' ri k'a e ak'uala' na, más utz man yeto'ox ta, roma rik'in juba' xa man xtikajo' ta chik nikiben ri rusamaj ri Cristo, y xa xtikirayij yek'ule' chik el jun bey, 12 keri' xa xtikiq'ej-ruwi' ri kitzij y rik'in ri' yemakun. 13 Xa xtikichop yeq'oran, yebe chi taq jay. Y man xaxe ta chik ri yeq'oran, xa nikichop nikikamulula' tzij, nikijula-apo-ki' xabakuchi y nikibila' tzij ri man e ruk'amon ta. 14 Roma ri' ninbij chike ri malkani' taq ixoqi' ri k'a e ak'uala' na chi kek'ule' chik jun bey, kek'oje' chik kal y ke'ok rajaw taq jay, man tikiya' q'ij chike ri e etzelanel chi yech'on-pe chikij. 15 Roma ek'o chike rije' ri kiya'on chik kan ri utzilej k'aslen y kichapon chik nikojqaj ri Satanás. 16 Jak'a wi k'o jun qach'alal ixoq ri ek'o rach'alal malkani' taq ixoqi', ja rija' ri k'o chi nilin kichin, y man ja ta ri molaj qach'alal. Y keri' ri qach'alal yetikir yekito' ri malkani' taq ixoqi' ri kan kiyon y man jun nilin kichin. 17 Ri uk'uey kichin ri molaj qach'alal ri kan jebel kik'uaxik nikiben chike ri qach'alal, kan ruk'amon chi ka'i' ta bey nikik'ul ri rajel ruk'exel. Y kan más ruk'amon chi nikik'ul keri', ri nikitzijoj ri ruch'abel ri Dios y ri yetijon. 18 Roma ri ruch'abel ri Dios nubij; chi ri bóyix, toq nich'ayon trigo, man ruk'amon ta niya'ox ru-bosal. Y chi ri samajel k'o chi nitoj roma ri samaj ri nuben. 19 Y chuqa', wi ta k'o jun uk'uey kichin ri qach'alal ri nibix chi xmakun, kan nik'atzin chi ek'o ka'i' oxi' ri yesujun chirij richin ninimex. 20 Wi k'o ta jun ri man nuya' ta kan richin nimakun, tabij k'a chire chikiwech ri qach'alal chi man utz ta ri najin chubanik, richin keri' ri ch'aqa' chik qach'alal nikixibij-ki' yemakun. 21 Chuwech ri Dios y chuwech ri ajaw Jesucristo y chikiwech ri ángel ri e cha'on roma ri Dios, kan ninbij k'a chawe rat Timoteo, chi tabana' ronojel re' kik'in ri qach'alal, y man jun rukojol taben. 22 Man chi'anin taya' q'ij chire jun qach'alal chi nok chupan ri rusamaj ri Dios, wi man awetaman ta achike chi k'aslen ruk'uan, richin man nawejqalej ri rumak rija'. Rat kan tachajij awi' richin keri' jantape' ch'ajch'oj ri ak'aslen. 23 Rat Timoteo beneq-ruwech at yawa', roma ri' man utz ta chi ruyon raxya' naqum. Xa taqumu' chuqa' juba' vino richin ri apan. 24 Ek'o winaqi' ri kan nitz'etetej chi'anin ri kimak toq man jani niq'at tzij pa kiwi', y ek'o ch'aqa' ri k'arunaj nibeq'alajin-pe ri kimak. 25 Y keri' chuqa' ek'o winaqi' ri kan chi'anin nitz'etetej ri utzilej kibanobal, y ek'o ri k'arunaj nibeq'alajin-pe.

1 Timoteo 6

1 Konojel ri qach'alal ri e ximon pa samaj, k'o chi nikinimaj kitzij ri kajaw, richin keri' man tiyoq'otej rubi' ri Dios y ri ruch'abel. 2 Y wi yesamej rik'in jun wineq ri rutzeqeliben ri Cristo, man k'a tikibij chi man ta nikiya' ruq'ij, xaxe roma kach'alal chik ki'. Pa ruk'exel ri' kan tikiya' ruq'ij y más jebel tikisamajij, roma kan ja ri kach'alal, ri junan kikuquban kik'u'x rik'in ri Cristo ri nikisamajij. Rat Timoteo, ninbij chawe chi ke'atijoj y tabij chike ri qach'alal chi tikibana' ronojel re'. 3 Y wi k'o jun, ri nuya' tijonik ri man junan ta rik'in ri utzilej tijonik ri ruk'amon-pe ri qajaw Jesucristo, y man junan ta rik'in ri tijonik ri nuk'en-pe ri k'aslen utz chuwech ri Dios, 4 ri wineq ri' kan niq'alajin chi janila runimirisan-ri', y xa man jun retaman. Xa yalan niqa' chuwech ri tzij ri man jun nikik'en-pe y jari' nibanon chire chi itzel nuna' chire jun chik roma utz k'o, xaxe oyowal nuben, nubila' itzel taq tzij chikij ch'aqa' chik, k'o itzel ch'obonik pa ránima chirij jun chik wineq. 5 Beneq-ruwech nuben oyowal junan kik'in ri ch'aqa' chik ri yojtajineq kina'oj, y man ketaman ta ri qitzij ruch'abel ri Dios, ri xa nikinimaj, xaxe richin chi ye'ok beyoma'. 6 Y qitzij wi, chi ri ak'uan jun k'aslen utz chuwech ri Dios, kan beyomel: Xaxe wi k'o kikoten pan awánima rik'in ri janipe' k'o awik'in. 7 Roma toq xojalex, man jun qak'amon-pe y toq xqojken, man jun chuqa' xtiqak'uaj-el. 8 Roma ri' qojkikot k'a xa rik'in k'o ri qaway y ri qatziaq. 9 Jak'a ri winaqi' ri nikirayij ye'ok beyoma', man k'ayew ta chi yeq'olotej, y yetzaq pa pikbel. Rije' xa e nakaneq y ri itzel taq rayibel xa yeruk'uaj pa tijoj-poqonal. 10 Roma, ri ruxe' ronojel ruwech etzelal ja ri nibe awánima chirij ri méro. Y kan ek'o k'a qach'alal ri xkiya' kan ri Dios roma xbe kan kánima chirij ri méro, y ri' xa k'o q'axo'n xuk'en-pe chike. 11 Jak'a rat, Timoteo, ri at rusamajel ri Dios, katanimej chuwech ronojel re'; kan tatija' aq'ij nak'uaj jun k'aslen choj, jantape' tabana' ri niqa' chuwech ri Dios, kan takuquba' ak'u'x rik'in ri Cristo, katajowan, kakoch'on y tak'uaj jun k'aslen ch'uch'uj. 12 Roma nakuquba' ak'u'x rik'in ri Cristo, k'iy poqon xtatej, jak'a kan tatija' aq'ij richin yach'akon y ja ri k'aslen richin jantape' ri xtak'ul rik'in ri Dios. Roma rija' xaroyoj richin nak'ul ri k'aslen ri' toq xabij chi xakuquba' ak'u'x rik'in ri Cristo chikiwech e k'iy. 13 Wakami, ninbij chawe chuwech ri Dios ri niya'on k'aslen y chuwech ri Jesucristo ri xuk'ut chuwech ri q'atoy-tzij Poncio Pilato chi kan rukuquban ruk'u'x rik'in ri Dios, 14 chi tataqej ronojel ri xinbij chawe, y man tamalij kan. Ri ak'aslen kan ta ch'ajch'oj k'a toq xtipe chik jun bey ri qajaw Jesucristo. 15 Toq xtapon ri q'ij, ri Dios xtuben ronojel re' roma kan xaxe rija' ri k'o y xaxe rija' ri nimalej ruq'ij. Ja rija' ri nimalej rey pa kiwi' konojel rey. Kan nimalej ajaw pa kiwi' konojel ajaw. 16 Y kan xaxe rija' ri man kamel ta. Rija' kan pa saqil k'o-wi, ri kan man jun nitikir nijel-apo rik'in. Man jun achike ta wineq tz'eteyon, ni man jun chuqa' nitikir nitz'eton. Ri ruchuq'a' rija' xtik'oje' ta pa qawi' richin jantape', y kan xtuk'ul ta ruq'ij richin jantape'. Keri' ta k'a. 17 Y rat Timoteo, tabij chike ri qach'alal ri e beyoma' chi man tikinimirisaj-ki', ni man tikoyobej chi ri beyomel nuk'en-pe ronojel chike, roma ri beyomel xa nik'is. Pa ruk'exel ri' xa kan tikikuquba' kik'u'x rik'in ri Dios ri niya'on ronojel ri utz chiqe paruk'iyal richin nikikot ri qánima. 18 Tabij chike chi kekibanala' k'iy utzil, y e beyoma' ta chubanik ri utzilej taq banobel kik'in ri ch'aqa' chik, y man tikik'ek'ej ri nikiya' chike ri beyomel ri k'o kik'in. 19 Richin keri' nikimol yan ta apo ri beyomel ri xtik'atzin chike ri chikiwech-apo, richin keri' y nikil ta ri k'aslen ri man k'isel ta. 20 Y rat Timoteo, tachajij k'a ri samaj ri ya'on chawe. Man ke'ak'ul ri tzij ri xa man rik'in ta ri Dios e peteneq-wi, ri xa e richin re ruwach'ulew, y xa man jun nikik'en-pe chawe. Ri winaqi' ri yebin keri', nikibij chi k'o etamabel kik'in jak'a xa man keri' ta. 21 Roma ek'o ri xeniman ri tzij ke taq ri', y roma ri' xesach, y xkich'er-el-ki' rik'in ri qitzij ruch'abel ri Dios. Y ja ta k'a ri rutzil ri Dios xtik'oje' awik'in rat Timoteo. Kan keri' ta k'a.

2 Timoteo 1

1 Yin Pablo, in jun taqon roma ri Jesucristo, roma kan rurayibel wi ri Dios chi xirucha' richin nintzijoj ri k'aslen ri nusuj chike ri winaqi', ri nikikuquba' kik'u'x rik'in ri Cristo Jesús. 2 Ninben k'a el re wuj re' chawe rat, Timoteo, ri at achi'el nuk'ajol y janila yatinwajo'. Xtik'oje' ta k'a pan awánima ri utzil, ri joyowanik y ri uxlanen ri peteneq rik'in ri qatata' Dios y ri qajaw Jesucristo. 3 Yin yimatioxin chi paq'ij chi chaq'a' chire ri Dios, ri nusamajin-pe rik'in jun ch'ajch'ojilej wánima, achi'el xkiben ri qati't-qamama' roj judío; kan jantape' yich'on rik'in pan awi' rat. 4 Kan noqaqa k'a chinuk'u'x ri awoq'ej, roma ri' janila ninwajo' yinapon chik jun bey awik'in, richin keri' nikikot chik jun bey ri wánima. 5 Chuqa' noqaqa chinuk'u'x chi kan qitzij akuquban-ak'u'x rik'in ri Dios, achi'el xkiben ri Loida ri awati't, y ri Eunice ri ate'. Y yin wetaman chi rat chuqa' kan junan ri akuqubabel-k'u'x kik'in rije'. 6 Y roma ri' ninbij chawe chi tatija' aq'ij chi jantape' ta k'es awik'in ri sipanik ri ruya'on ri Dios chawe toq xinya' ri nuq'a' pan awi'. 7 Roma ri Dios rubanon chiqe chi man niqaxibij ta qi', kan ruya'on uchuq'a' chiqe, rubanon chiqe chi yojajowan y chi yojtikir niqaq'et-qi' chubanik ri etzelal. 8 Man kak'ix naq'alajirisaj ri ruch'abel ri qajaw, ni man kak'ix woma yin, ri in k'o pa cárcel roma rija'. Paruk'exel ri' rik'in ri uchuq'a' ri nuya' ri Dios chawe, man tapoqonaj nak'owisaj tijoj-poqonal roma natzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik. 9 Ri Dios xojrukol chupan ri qamak, y xojroyoj richin niqak'uaj jun loq'olej k'aslen. Y ronojel re' xuben man roma ta ri utzilej taq qabanobal, xa kan roma ri rutzil y roma kan keri' ruch'obon-pe pa qawi' ri ojer chi nuteq-pe ri Jesucristo richin nuya' ri rutzil chiqe. 10 Y wakami xq'alajin ri utzil ri' roma xok'ulun yan el ri qakolonel Jesucristo. Rija' xrelesaj ri ruchuq'a' ri kamik, y rik'in ri utzilej ch'abel richin kolotajik, xuq'alajirisaj chiqawech ri k'aslen ri man k'isel ta. 11 Ri Dios xirucha' yin richin ninch'abalij re rutzijol re', xinok taqon roma ri Cristo y jun tijonel richin ri utzilej ch'abel ri'. 12 Y roma ri' nintej poqon, jak'a man yik'ix ta, roma kan wetaman-wi ri achike nuniman y kan kuqul-nuk'u'x rik'in chi nuchajij ri wánima ri nujachon pa ruq'a', k'a toq xtapon ri ruk'isibel q'ij. 13 Y rat Timoteo, ninbij k'a chawe chi kan tatzeqelibej ri utzilej taq tijonik ri nuya'on chawe pa ruwi' ri kuqubabel-k'u'x y ri ajowabel ri k'o chiqakojol roma ri Cristo Jesús. 14 Kan tachajij k'a ronojel ri utzilej taq tijonik. Y ri Loq'olej Espíritu ri k'o pa taq qánima, jari' ri xtito'on awichin. 15 Rat awetaman chi konojel ri qach'alal ri ek'o pa taq tinamit richin Asia in kiya'on chik kan, achi'el ri Figelo y ri Hermógenes. 16 Ri ajaw xtujoyowaj ta kiwech ri e aj pa rachoch ri Onesíforo, roma rija' man xk'ix ta xiberutz'eta' pa cárcel. Xa k'iy bey xberuya' kan kikoten pa wánima. 17 Y toq xoqaqa wawe' pa tinamit Roma, xutej ruq'ij chi xirukanoj y kan xiril. 18 Kan jebel awetaman chi rija' janila xojruto' toq xojk'oje' pa tinamit Éfeso. Roma ri' ri Jesucristo xtujoyowaj ta ruwech chupan ri q'ij toq xtipe chik jun bey.

2 Timoteo 2

1 Ninbij k'a chawe rat Timoteo, ri at achi'el nuk'ajol, chi kan tik'oje' k'a el awuchuq'a' rik'in ri utzil ri niqak'ul roma ri Cristo Jesús. 2 Ri tijonik ri xinya' chawe chikiwech e k'iy, kan jak'a chuqa' ri' taya' chike ch'aqa' chik achi'a' ri kan yetikir-wi yekitijon. 3 Y man tapoqonaj natej poqon roma naben ri samaj ri nrajo' ri Jesucristo, achi'el jun utzilej aj-labal. 4 Ri utzilej aj-labal ri', richin utz nik'ulun chuwech ri aj-raqen pa ruwi', man nuyoj ta ri' chubanik ch'aqa' chik samaj. 5 Keri' chuqa' jun ri nanin; richin k'o nuch'ek, rija' nutej ruq'ij richin nuben pa ruchojmilal ri anin ri'. 6 Jun samajel richin pa juyu' roma kan jebel samajineq, ja rija' ri k'o ruq'a' chire ri nabey ruwech ri rutiko'n. 7 Tach'obo' k'a rij ronojel re xinbij chawe, y ri ajaw xtuben ta chawe chi xtiq'ax jebel chawech. 8 Jantape' toqaqa chi'ak'u'x chi ri Jesucristo, ri rumam kan ri rey David, xken y xk'astej. Y jare' ri ninbij yin toq nintzijoj ri utzilej ch'abel richin kolotajik. 9 Y roma nintzijoj ri ch'abel ri', nintej poqon, inximon re pa cárcel, achi'el jun kamisanel. Jak'a ri ruch'abel ri Dios man ximil ta. 10 Y koma ri winaqi' ri nrajo' ri Dios chi yekolotej, toq yin ninkoch' ronojel tijoj-poqonal. Richin keri' kan nikil ri kolotajik ri nuya' ri Cristo Jesús, y kan xtik'oje' kiq'ij-kik'ojlen richin jantape'. 11 Kan qitzij wi k'a re ch'abel re': Wi niqakuquba' qak'u'x chi ri Cristo xken qoma roj, kan xqojk'ase' rik'in rija'. 12 Wi niqakoch' tijoj-poqonal roma rija', napon na ri q'ij toq junan xtiqaq'et-tzij rik'in. Y wi niqabij chi man qetaman ta ruwech, chuqa' rija' xtubij chi man retaman ta qawech. 13 Jak'a stape' roj niqamalij kan, rija' man xqojrumalij ta kan, roma rija' kan keri'. 14 Tanataj k'a ronojel re' chike ri qach'alal y tabij chike pa rubi' ri ajaw chi man tikiben oyowal pa ruwi' tijonik y nojibel ri xa man jun nuk'en-pe chike, ri xa yeruya' pa wululen ri ye'ak'axan. 15 Kan tatija' aq'ij yatok jun utzilej samajel chuwech ri Dios, ri man jun achike ta roma yak'ix y kan nak'ut jebel ri qitzij ruch'abel ri Dios. 16 Y man k'a katzijon pa ruwi' tzij ri xa e richin re ruwach'ulew, roma ri yech'on keri' xa eqal-eqal nikijech'ej kan ki' rik'in ri ruchojmilal. 17 Y ri tzij ri' yekik'ux ri kánima, kan achi'el nuben jun ch'a'k ri man naq'omatej ta. Keri' xkik'uluwachij ri Himeneo y ri Fileto. 18 Rije' xkich'er kan ki' rik'in ri qitzij, roma nikibij chi xek'astej yan el ri kaminaqi'. Y roma ri' nikisech kik'u'x ch'aqa' chik. 19 Jak'a roj ri qakuquban qak'u'x rik'in ri Dios, rija' rubanon chiqe achi'el jun jay ri yalan utz ri ruxe'. Y chuwech ri ruxe' ri' tz'ibatajineq chik kan chi ri Dios retaman kiwech ri e richin chik rija', y chuqa' chi konojel ri e richin chik rija', tikich'ara-pe-ki' chire ri etzelal. 20 Chupan jun nimalej jay man xaxe ta samajibel, ri e banon rik'in q'anapueq y saqipueq ri ek'o; xa kan ek'o chuqa' ri e banon rik'in che' y rik'in ulew. Ri ch'aqa' ye'ukusex xaxe richin nimaq'ij y ri ch'aqa' chik richin ye'ukusex ronojel q'ij. 21 Keri' chuqa' ri ralk'ual ri Dios, wi nucher-pe-ri' rik'in ri etzelal, kan xtok achi'el ri samajibel ri k'o rejqalen, loq'olej y runaban ri' richin nuben ronojel ruwech utzilej samaj. 22 Chuqa' rat katanimej chuwech ri itzel taq rayinik ri nipe pa kik'aslen ri k'a e k'ajola' na. Tatija' aq'ij chi nak'uaj jun k'aslen choj. Kan takuquba' ak'u'x rik'in ri Dios, katajowan y tik'oje' uxlanibel-k'u'x awik'in kik'in konojel ri rik'in ch'ajch'ojilej kánima yech'on rik'in ri Dios. 23 Man k'a kach'on pa ruwi' ch'abel ri man jun kejqalen y xa man jun utz nikik'en-pe chawe, roma xa nikik'en-pe oyowal. 24 Roma rat at jun rusamajel ri Ajaw, man ruk'amon ta chi naben oyowal. Jak'a kan nik'atzin chi utz naben kik'in konojel. Y nik'atzin chuqa' chi ye'atijoj chi utzil ri qach'alal, y chi yakoch'on chuqa'. 25 Y rik'in ch'uch'ujil tabij chike ri winaqi' ri man junan ta kich'obonik pa ruwi' ri ruch'abel ri Dios, chi tikijala' ri kich'obonik. Rik'in juba' rija' nuya' q'ij chike richin nikitzolij-ki' chikij y xtiketamaj ri qitzij. 26 Y rik'in ri' xkech'obon chik utz y xkekolotej pa ruq'a' ri Itzel-Wineq, ri eruchapon richin nuben kik'in xabachike ri nrajo'.

2 Timoteo 3

1 Jantape' tik'oje' chi'ak'u'x chi chupan ri ruk'isibel taq q'ij xtipe janila ruk'ayewal. 2 Roma chupan ri q'ij ri' e k'iy chike ri winaqi' ri xaxe rije' ri xtikipoqonaj-qa-ki', kan xtibe kánima chirij ri méro, janila xtikinimirisaj-ki' e yoq'onela', man xtikinimaj ta kitzij ri kite-kitata', man xkematioxin ta, man xtikiya' ta ruq'ij ri Dios, 3 man xtikijoyowaj ta kiwech ri ch'aqa' chik winaqi', ni man xkekuyun ta, xketz'uku tzij, xtik'o ruwi' ri itzel ri xtikiben chire xabachike wineq, jantape' xke'oyower, kan xtiketzelaj ri utz 4 xkepiskolin chikij ri kachibil, man xtikich'ob ta juba' achike nuk'en-pe ri nikiben y más xtikajo' ri kikoten richin re ruwach'ulew, ke chuwech xtikajo' ta ri Dios, 5 xtikibananej chi kiniman chik ri Dios, jak'a xa man xtikiya' ta q'ij chire chi nujel ri kik'aslen, winaqi' ri keri' man taya' q'ij chi ye'awachibilaj. 6 Roma e kachibil rije' ri ye'ok pa taq jay y yekiq'ol ri e nakaneq taq, ixoqi', ri e nojineq chi mak y e uk'uan roma ri itzel taq kirayibel. 7 Kan jantape' k'a ye'ajin chi retamaxik k'ak'a' itzel taq tijonik, y xa man jun bey xtiketamaj ri qitzij. 8 Rije' xa kitzeqelben ri itzel kibanobal ri ka'i' aj-itza' ri xek'oje' ojer ri xkibini'aj Janes y Jambrés, ri xkipaba-ki' chuwech ri Moisés, kan keri' chuqa' nikiben ri achi'a' ri' wakami ri nikipaba-ki' chuwech ri qitzij. Xa yojtajineq chik ri kich'obonik roma ri etzelal, nikibij chi kiniman chik ri Dios, y xa man qitzij ta. 9 Jak'a xa man nej ta xke'apon-wi rik'in ri kich'obonik, roma xa xtibeq'alajin-pe chikiwech konojel, chi rije' xa e nakaneq, kan achi'el xbanatej kik'in ri Janes y ri Jambrés. 10 Jak'a rat Timoteo, awojqan ri nutijonik, ri nuk'aslen, ri nuch'obonik pa ruwi' ri rusamaj ri Dios, ri nukuqubabel-nuk'u'x, ri nukoch'onik, ri wajowabal, 11 xak'oje' wik'in toq xinetzelex, y toq yinajin chuk'owisaxik tijoj-poqonal. Chupan ronojel ri xban chuwe ri pa tinamit Antioquía richin Pisidia, ri pan Iconio y ri pa Listra, toq xban chuwe chi janila xintej poqon. Jak'a chupan ronojel ri' ri Dios kan xirukol-pe. 12 Y kan qitzij, chi konojel ri jun kibanon rik'in ri Cristo y nikajo' nikik'uaj jun k'aslen utz chuwech ri Dios, kan xtikitej poqon pa kiq'a' ch'aqa' chik. 13 Jak'a ri winaqi' ri xa itzel k'aslen kik'uan y ri q'olonela', xa más xtikinim ki' chupan ri etzelal. Xkekiq'ol ri winaqi', y rije' chuqa' xa xkeq'olotej. 14 Jak'a rat Timoteo, man taya' kan ri utzilej tijonik ri awetaman y akuquban ak'u'x rik'in. Rat jebel awetaman ri achoq ik'in xak'ul-wi re tijonik re'. 15 Roma kan k'a at ko'ol toq xawetamaj-pe ri tz'ibatel kan chupan ri loq'olej ruch'abel ri Dios. Y ri ch'abel ri' xuya' ana'oj y xuk'ut chawech chi k'o chi xakuquba' ak'u'x rik'in ri Cristo Jesús richin xakolotej chupan ri amak. 16 Ronojel ri tz'ibatel, kan ja ri Dios ri xbanon chi xtz'ibatej kan. Y roma ri' utz nukusex richin tijonik, richin nuq'alajirisaj-pe achike tijonik ri xa kik'in achi'a' peteneq-wi, richin niq'alajirisex chire jun chik chi tujala' ruk'aslen, chuqa' richin nibix achike rubanik jun k'aslen choj. 17 Richin chi ri rusamajel ri Dios kan ta tz'aqet. Roma ronojel ri' nik'atzin richin chi kan nitikir nuben ronojel ri utzilej samaj.

2 Timoteo 4

1 Chuwech ri Dios y ri ajaw Jesucristo ri xtipe chik jun bey richin xtok rey y xtuq'et-tzij pa kiwi' ri e k'es y ri e kaminaqi' chik el nink'utuj utzil chawe, 2 chi jantape' tatzijoj ri ruch'abel ri Dios, kan tatija' aq'ij natzijoj stape' pa ruq'ijul o man pa ruq'ijul ta. Tabij chike ri winaqi' chi titzolej-pe kik'u'x, ke'apixabaj y ke'atijoj rik'in koch'onik. 3 Roma kan xtoqaqa ri q'ij toq ri winaqi' xa man chik xtikikoch' ta xtikak'axaj ri utzilej taq tijonik. Xa xtikiben ri kirayibel rije', y xkekikanola' k'a achike ri yetijon kichin chire ri tijonik ri yekirayij rije'. 4 Xa man chik xtikak'axaj ta ri ruch'abel ri Dios, richin chi yekak'axaj tijonik ri xa choj e kitzijon kan ri kati't-kimama'. 5 Jak'a rat tach'obo' jebel ronojel ri naben. Takoch'o' ri tijoj-poqonal ri nipe chawij. Man katane' chutzijoxik ri utzilej ch'abel richin kolotajik. Tabana' ronojel ri samaj ri ya'on chawe roma ri Dios. 6 Roma yin xa kan xaxe chik woyoben ri q'ij chi yikamisex; ri q'ij richin yibe y ninya' kan re ruwach'ulew, xa naqaj chik k'o-wi. 7 Yin kan xich'akon yan chirij ronojel, xink'is yan rubanik ri k'o chi ninben y kan jantape' nuchajin-pe ri nukuqubabel-k'u'x. 8 Wakami xaxe chik k'a woyoben jun sipanik ri xtink'ul roma nuk'uan jun utzilej k'aslen. Y ri' kan ja ri Dios ri utzilej q'atoy-tzij ri xtiya'on chuwe chupan ri q'ij toq xtipe chik jun bey. Y man xaxe ta chuwe yin xtuya-wi ri sipanik ri', xa kan xtuya' chuqa' chike konojel ri kan rik'in ronojel kánima koyoben ri q'ij toq xtipe chik jun bey rija'. 9 Rat Timoteo, tatija' aq'ij richin yape wik'in chi'anin chinutz'etik. 10 Roma ri Demas xa xirumalij kan y xbe pa tinamit Tesalónica roma xa xbe ránima chirij ri nusuj re ruwach'ulew. Ri Crescente beneq ri pa Galacia. Y ri Tito beneq pa ruwach'ulew Dalmacia. 11 Re wakami xa kan xaxe ri Lucas ri k'o kan wik'in. Roma ri' tak'ama' k'a pe ri Marcos, roma rija' nik'atzin chuwe richin yiruto' chupan ri samaj. 12 Ri Tíquico xinteq-el pa tinamit Éfeso. 13 Toq xkape, tak'ama' pe ri nuq'u' ri xinya' kan rik'in ri Carpo pa tinamit Tróade. Y chuqa' ke'ak'ama-pe ri boton wuj, y más ninwajo' chi nak'en-pe ri e banon rik'in rutz'umal tzuntzun. 14 Ri Alejandro ri samajiy-ch'ich', k'iy k'a itzel ri rubanon chuwe. Ri Dios kan xtuya-wi k'a ri rutojbalil chire, kan achi'el ri rubanobal. 15 Roma ri' rat kan tachajij awi' jebel chuwech, roma rija' janila nretzelaj ri ruch'abel ri Dios ri niqatzijoj roj. 16 Ri pa nabey toq xinuk'uex chuwech ri q'atoy-tzij, man jun xto'on wichin. Jak'a man ninwajo' ta chi ri Dios xtuya' ta ruk'exel chike ri xa man xinkito' ta y xinkiya' kan nuyon. 17 Ri Dios xa kan xiruto-wi yin. Xuya' wuchuq'a' richin xintzijoj ri ruch'abel ri Dios chike ri winaqi' ri man e judío ta. Y keri' xikolotej-pe chuwech ri kamik. 18 Y yin wetaman chi ri Dios xtikolon wichin chupan ronojel etzelal. Chuqa' wetaman chi xkiruchajij richin keri' xkinok chupan ri ruq'atbel-tzij chila' chikaj. Rija' kan xtuk'ul ta ruq'ij-ruk'ojlen richin tibe-q'ij tibe-seq. Kan keri' ta k'a. 19 Taya' rutzil-kiwech ri Prisca y ri Áquila, y chuqa' konojel ri ek'o pa rachoch ri Onesíforo. 20 Ri Erasto xk'oje' kan pa tinamit Corinto, y ri Trófimo xinya' kan pa tinamit Mileto roma yawa'. 21 Y rat Timoteo, tatija' aq'ij yape wik'in rokik man jani toqaqa ri q'ij richin tew. Ri Eubulo nuteq-el rutzil-awech, chuqa' ri Pudente, ri Lino, ri Claudia, y konojel ri qach'alal ri ek'o wawe'. 22 Ri ajaw Jesucristo xtik'oje' pan awánima rat. Y chi'iwonojel ri ixk'o chiri' xtik'oje' ta k'a ri rutzil ri Dios iwik'in. Kan keri' ta k'a.

Tito 1

1 Yin Pablo, jun rusamajel ri Dios y jun taqon roma ri Jesucristo. Ri Dios xiruteq chikito'ik ri e cha'on roma rija', richin nikikuquba' más kik'u'x rik'in y niketamaj ta jebel ri qitzij, ri yojruk'uaj chupan ri utzilej k'aslen ri nrajo' ri Dios. 2 Y rik'in ri' kan qoyoben k'a ri utzilej k'aslen ri man jun bey xtik'is. Y ja k'aslen ri' ri sujun roma ri Dios ojer kan toq k'a man jani k'o ta re ruwach'ulew. Y kan nuya-wi, roma ri Dios kan nuben-wi ri rubin. 3 Y xapon k'a ri q'ij toq ri Dios qakolonel xuq'alajirisaj ri ch'abel ri', y xuya' k'a q'ij chuwe richin nintzijoj. Y kan janila xuchilabej chuwe chi kan ta ninben re samaj re'. 4 Y ninben k'a el re wuj re' chawe rat, Tito, ri at achi'el nuk'ajol roma akuquban ak'u'x rik'in ri Jesucristo. Ri utzil, ri joyowanik y ri uxlanen ri peteneq rik'in ri qatata' Dios y qakolonel Jesucristo xtik'oje' ta k'a ri pan awánima. 5 Yin xatinya' kan pa ruwach'ulew Creta, richin nachojmirisaj ri nik'atzin chi nichojmirisex, y richin chi ronojel tinamit ri kan ek'o qach'alal, ye'acha' achi'a' chikikojol, richin ja rije' ri ye'uk'uan kichin. 6 Jun uk'uey kichin ri qach'alal nik'atzin chi ruk'uan ta jun k'aslen utz, richin man jun nilitej chirij, nik'atzin chi xaxe jun rixjayil, y wi ek'o ta ralk'ual, k'o chi kan kikuquban ta kik'u'x rik'in ri Jesucristo. Jak'a wi ri ralk'ual kik'uan jun itzel k'aslen y man yeniman ta tzij, man ruk'amon ta chi ri tata'aj ri' nok kan uk'uey kichin ri qach'alal. 7 Roma ri uk'uey kichin ri qach'alal, kan rusamajel ri Dios, y roma ri' kan nik'atzin chi ruk'uan ta jun k'aslen utz, richin man jun nilitej chirij. Nik'atzin chi man nunimirisaj ta ri', man chi'anin ta noyower, man niq'aber ta, man nuben ta oyowal, ni man nuben ta ri man utz ta chuch'akik ruméro. 8 Nik'atzin chuqa' chi kan jebel yeruk'ul-apo ri ye'apon pa rachoch, chi beneq ránima chubanik ri utz, nuq'et-ri' chubanik ri etzelal, ruk'uan jun k'aslen choj y loq'olej y man nuya' q'ij chire ri mak. 9 Nik'atzin chi kan kuqul-wi ruk'u'x rik'in ri ruch'abel ri Dios ri xqatzijoj, roma kan qitzij wi. Y rik'in ri' nitikir nuya' utzilej taq tijonik chike ri qach'alal, richin chi rije' más nikikuquba' kik'u'x rik'in ri Dios. Chuqa' nitikir nuben chike ri winaqi' ri e kojqan tijonik ri man e qitzij ta, chi niketamaj chi man utz ta ri kitzeqeliben. 10 Roma ek'o e k'iy ri man yeniman ta tzij. Ri winaqi' ri' nikitzijoj ch'abel ri man jun rejqalen y kan yekiq'ol ri ch'aqa' chik winaqi'. Y chikikojol rije' ek'o nuwinaq judío. 11 Y jari' k'a ri ruk'amon chi nitz'apex kichi' roma e k'iy ri yeq'olotej pa kiq'a' rik'in ri itzel taq tijonik ri yekiya'. Y keri' nikiben xaxe richin nikich'ek kiméro. 12 Xk'oje' k'a jun kiwinaq aj-Creta, ri k'o etamabel rik'in, y rija' xubij kan chi ri ruwinaq man jun bey nikibij ta ri qitzij. Xa kan e achi'el itzel taq chikopi', kan nik'o ruwi' yewa', y xa e q'ori', nicha'. 13 Y kan qitzij wi ri xubij. Roma ri' kach'olin chikij, richin chi rije' yek'oje' kow rik'in ri kikuqubabel-k'u'x, 14 y richin man chik kekak'axaj tijonik ri xa man jun rejqalen, ri nikibij ri winaqi' judío. Chuqa' man tikinimaj chik kitzij ch'aqa' chik winaqi' ri xa niketzelaj ri qitzij. 15 Ri winaqi' ri ch'ajch'oj ri kik'aslen, utz nikitz'et ronojel. Jak'a ri winaqi' ri man ch'ajch'oj ta ri kik'aslen y man kiniman ta chuqa' ri Dios, ronojel ri utz, itzel nikitz'et, roma xa yojtajineq ri kich'obonik y man nikina' ta chi man utz ta ri kik'aslen chuwech ri Dios. 16 Nikibij chi ketaman ruwech ri Dios, jak'a kan niq'alajin chi man qitzij ta, roma ri itzel ri nikiben. Rije' itzel yekitz'et konojel, y man yeniman ta tzij. Chuqa' man jun utz ri yetikir nikiben.

Tito 2

1 Jak'a rat, Tito, toq yatijon kan taya' ri utzilej taq tijonik. 2 Ke'atijoj ri rijita'q taq achi'a' richin kan ta nikina' jebel ri yekiben, nikiben ta ronojel ri ruk'amon, y kan nikiq'et ta ki' chubanik ronojel ri man ruk'amon ta, kan ta k'o janila kuqubabel-k'u'x kik'in, janila ajowabel, y janila koch'onik chupan ri ruk'ayewal. 3 Ke'atijoj chuqa' ri rijita'q taq ixoqi' chi nikik'uaj ta jun utzilej k'aslen ri niqa' chuwech ri Dios. Man ta e yakol-tzij chikij winaqi', man ta yeq'aber, y nikik'ut ta jun utzilej k'aslen chikiwech ri ch'aqa' chik. 4 Richin keri' nikik'ut ta chikiwech ri ixoqi' ri k'a e ak'uala' na chi kekajo' ri kachijilal y ri kal, 5 chi nikiq'et ta ki' chubanik ri man ruk'amon ta, nikik'uaj ta jun k'aslen ch'ajch'oj, beneq ta ruwech nikiben ri k'atzinel pa kachoch, nikiben ta ri utz kik'in konojel y nikinimaj ta kitzij ri kachijilal; richin chi man niyoq'otej ta ri ruch'abel ri Dios. 6 Tabij k'a chuqa' chike ri achi'a' ri k'a e ak'uala' na, chi kan nikiq'et ta ki' chubanik ri man ruk'amon ta. 7 Y rat, Tito, chuqa' nik'atzin chi nak'ut chikiwech ri ch'aqa' chik achike chi k'aslen k'o chi nikik'uaj. Y toq ye'atijoj chire ri ruch'abel ri Dios, k'o chi naben rik'in ch'ajch'ojilej ak'aslen, y eqal tanik'oj ri ruch'abel ri Dios. 8 Kan tachajij k'a awi' rik'in ri nabij, richin chi ri ye'etzelan ri ruch'abel ri Dios kan xkek'ixbitej, roma man nikil ta achike nikibij chiqij roj ri niqatzeqelibej ri Cristo. 9 Y chike ri qach'alal ri e ximon pa samaj, tabij chi nikinimaj ta kitzij ri kajaw, y jebel ta nikiben chire ronojel ri samaj ri nibix chike. Chuqa' man jun bey nikipaba' ta ki' chuwech ri kajaw, 10 ni man ta ye'eleq' kik'in. Kan utz ta nikiben chire ronojel y kan nikiya' ta kiq'ij, richin utz ta yetz'et koma ri kajaw, y keri' ri winaqi' ri' xtiketamaj chi kan jebel ri ruch'abel ri Dios ri qakolonel. 11 Roma ri rutzil ri Dios ri k'amayon-pe kolotajik chiqe qonojel winaqi', xoq'alajin wawe' chuwech re ruwach'ulew. 12 Y ri ch'abel ri' chuqa' nuk'ut chiqawech chi niqaya' ta kan rubanik ronojel ri man niqa' ta chuwech ri Dios y ronojel ri itzel taq rayinik richin re ruwach'ulew. Tiqaq'ata-qi' chubanik ri man ruk'amon ta, y tiqak'uaj jun k'aslen choj, jun k'aslen ri niqa' chuwech ri Dios. 13 Roma qoyoben ri q'ij toq xtipe chik jun bey, y xtiq'alajin ri ruq'ij-ruk'ojlen ri nimalej qa-Dios Jesucristo ri qakolonel. 14 Rija' kan man xupoqonaj ta xuya-ri' pa kamik pa qak'exel, richin chi xojrukol chuwech ronojel ruwech mak, y richin chuqa' xuch'ajch'ojirisaj ri qak'aslen. Keri' xuben qik'in roj ri xojok richin rija', richin nibe qánima chubanik ri utz. 15 Ja ronojel re' ri k'o chi nak'ut; man tapoqonaj nabij roma ja ri Dios yoyon uchuq'a' chawe richin naben re samaj re'.

Tito 3

1 Kan tabij k'a chike ri qach'alal chi nikinimaj ta kitzij ri q'atoy taq tzij. Kan nikiben ta k'a ri nibix chike, y kan chi'anin ta nikiben ronojel ruwech utzilej taq samaj, 2 chi man nikibij ta itzel chirij jun chik wineq, y chi man nikiben ta oyowal. Xa utz ta nikiben kik'in konojel, y kan ta rik'in ch'uch'ujil. 3 Roma toq rubanon kan, roj chuqa' oj nakaneq rik'in ri qach'obonik. Man xojniman ta tzij, y yalan oj sachineq ri chiri'. Man xojtikir ta xqaq'il-qi' chuwech ri mak. Xa kan xqaben ronojel ri itzel ri xqarayij. Yalan itzel ri qak'aslen xqak'uaj. Itzel xeqatz'et ri ch'aqa' chik roma ri utz k'o kik'in. Y kan niqetzelaj-qi'. 4 Jak'a toq ri Dios ri qakolonel xuk'ut ri rutzil y ri rajowabal chiqawech, 5 rija' xojrukol k'a pe chupan ri qamak. Man roma ta yalan choj ri k'aslen qak'uan toq xojrukol-pe, xa kan roma xujoyowaj qawech. Roma ri rusamaj ri Loq'olej Espíritu, xuch'ej ri qánima, xojruch'ajch'ojirisaj y xuya' jun k'ak'a' k'aslen chiqe. 6 Ri Dios, roma ri qakolonel Jesucristo, xuya' ri Loq'olej Espíritu chiqe richin jantape'. 7 Y roma ri rutzil ri Jesucristo, man jun qamak yojk'ulun chuwech ri Dios, y xqak'ul yan ri utzilej k'aslen ri man xtik'is ta, ri qoyoben. 8 Ronojel re xinbij yan, kan qitzij wi. Roma ri' ninwajo' chi man tatanaba' kitijoxik ri qach'alal chire ronojel re', richin keri' kan beneq ruwech tikitija' kiq'ij nikiben ri utzilej taq banobel. Ronojel re' kan utz wi y kan k'o utz nuk'en-pe chiqe qonojel. 9 Jak'a man ke'awak'axaj ri tzij ri xa man jun kejqalen, achi'el toq yekinataj ri rucholajen ri kik'aslen ri kati't-kimama', toq nikiben oyowal y xa man jun achike ta roma, y toq nikiben oyowal pa ruwi' ri rupixa' kan ri Moisés. Ronojel re tzij ke taq re' xa man jun utz nuk'en-pe. 10 Y wi k'o jun ri chaq jupalik nrajo' nuben oyowal, tapixabaj k'a ri nibanon keri'. Y wi abin chik chire jun bey y man yarunimaj ta, tabij chik jun bey chire. Y wi kan man niniman ta, man chik tak'en ruwech. 11 Roma ri nibanon keri', kan niq'alajin-wi chi xa sachineq rik'in ri ruch'obonik, itzel ruk'aslen ruk'uan, y ruyon rija' nroyoj ruk'ayewal pa ruwi'. 12 Y yin xtinteq-el ri Artemas awik'in ó ri Tíquico. Y toq xtapon awik'in, tatija' aq'ij chi yinabewila' pa tinamit Nicópolis, roma nuch'obon chi yibek'oje' chiri' chupan ri q'ij richin tew. 13 Y chike ri Zenas ri etamanel richin ri pixa' y ri Apolos, ke'ato' richin yetikir ye'el-el pa tinamit, y taya' k'a el ronojel ri nik'atzin chike richin ri kibey. 14 Ri qach'alal k'o chi niketamaj nikiben ri utz, y yekito' k'a konojel ri k'o nik'atzin chike, richin ri qach'alal ri' jebel ta niwachin ri kik'aslen. 15 Konojel k'a ri qach'alal ri ek'o wik'in nikiteq-el rutzil-awech. Y taya' k'a chuqa' rutzil-kiwech ri ch'aqa' chik qach'alal. Ri rutzil ri Dios xtik'oje' ta k'a iwik'in chi'iwonojel. Kan keri' ta k'a.

Filemón 1

1 Yin Pablo, ink'o k'a wawe' pa cárcel roma ri Jesucristo. Wachibilan k'a ri qach'alal Timoteo toq ninben-el re wuj re' chawe rat qachibil Filemón, ri yalan yatqajo' y achoq ik'in yojsamej-wi. 2 Niqateq-el rutzil-kiwech ri qach'alal Apia y ri Arquipo, ri chuqa' e qachibil chupan ri samaj, y chuqa' ri molaj qach'alal ri nikimol-ki' pan awachoch. 3 Ja ta k'a ri utzil y ri uxlanen ri peteneq rik'in ri qatata' Dios y ri ajaw Jesucristo xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel. 4 Yin jantape' k'a yich'on rik'in ri Dios, y jantape' yimatioxin chire awoma rat, 5 roma yin kan ninwak'axaj-wi chi rat jantape' nak'ut ri ajowabel kik'in ri qach'alal, y kan jebel akuquban ak'u'x rik'in ri ajaw Jesús. 6 Yin nink'utuj k'a chire ri Dios chi rokik rat natzijoj ri akolotajik, chuqa' xtetamex ri urtisanik ri k'o qik'in qonojel ri k'o ri Cristo Jesús pa taq qánima. 7 Wach'alal Filemón, wak'axan chi janila ye'awajo' ri qach'alal y k'iy kikoten aya'on pa taq kánima. Y roma ri' yin chuqa' janila kikoten k'o pa wánima, y rik'in ri' xaben chuwe richin xinkuquba' nuk'u'x. 8 Roma ri', stape' kan k'o uchuq'a' ya'on pa nuq'a' roma ri Cristo, richin ta ninbij chawe ri ruk'amon chi naben, 9 man rik'in ri', roma ri ajowabel ri k'o chiqakojol, nink'utuj jun utzil chawe, stape' kan ja yin Pablo y kan xirijix yan y wakami ink'o pa cárcel roma ri rubi' ri Jesucristo. 10 Nink'utuj utzil chawe pa ruwi' ri Onésimo, ri achi'el nuk'ajol, roma rija' xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Jesucristo re wawe' pa cárcel toq yin xintzijoj ri kolotajik chire. 11 Rubanon kan ri Onésimo man jun xk'atzin-wi chawe rat, jak'a re wakami yalan nik'atzin chuwe yin, y chuqa' chawe rat 12 Wakami ninteq k'a el awik'in, stape' kan janila q'axo'n nuna' ri wánima, roma rija' kan achi'el xa ta xuk'uaj ri wánima. 13 Yin ninwajo' chi ri Onésimo nik'oje' ta wik'in wawe' pa cárcel richin yirilij, pan ak'exel rat, roma rat man yatikir ta yak'oje-pe wik'in re akuchi in tz'apel-wi roma ri utzilej ch'abel richin kolotajik. 14 Jak'a man ninwajo' ta ninben nuyon yin wi rat man naya' ta q'ij. Chuqa' man ninwajo' ta yatinya' pa k'ayew; xa kan talex na k'a pe pan awánima rat ri k'atzinel chi naben. 15 Rik'in juba' man ruyon ta itzel xuk'en-pe chawe chi ri Onésimo xel-pe awik'in jun ka'i-oxi' q'ij, roma wakami xtitzolej chik jun bey awik'in, richin jantape'. 16 Toq rija' xel-pe awik'in, xa choj jun loq'on samajel. Jak'a re wakami man xaxe ta asamajel, xa kan qach'alal chik roma xunimaj yan ri Jesucristo. Stape' yin kan janila ninwajo' ri Onésimo, rat kan más ta k'a xtawajo'. 17 Wi junan qawech awik'in, kan tak'ulu' k'a jebel ri Onésimo, kan achi'el xa ta yin ri yinak'ul. 18 Y wi k'o jun banobel ri man utz ta rubanon kan chawe, o wi k'o ruk'as awik'in, tabij-pe chuwe, y yin xtintoj. 19 Roma yin, Pablo, kan ninya' nutzij chawe chi kan xtintoj-wi ri ruk'as, stape' wetaman chi rat k'o jun nimalej ak'as wik'in. 20 Roma ri' ninwajo' chi naben ri utzil ri xink'utuj yan chawe, chi tak'ulu' jebel ri Onésimo. Y rik'in ri' xtaya' kikoten pa wánima. 21 Yin xintz'ibaj re wuj re' chawe roma kan kuqul-wi nuk'u'x awik'in chi kan xtaben ri xink'utuj chawe. Man xaxe ta ri utzil ri' xtaben, xa kan wetaman-wi chi xtaben más. 22 Kan tachojmirisaj yan k'a jun wachoch, roma yin kan woyoben chik chi ri Dios xtuben achi'el ri ik'utun chire pa nuwi' chi yinel-el re wawe' pa cárcel y yinapon iwik'in. 23 Ri qach'alal Epafras ri k'o wik'in wawe' pa cárcel roma ri Cristo Jesús, nuteq-el rutzil-awech. 24 Y keri' chuqa' ri qach'alal Marcos, ri Aristarco, ri Demas y ri Lucas, ri e wachibil pa samaj, nikiteq chuqa' el rutzil-iwech. 25 Ja ta ri rutzil ri qajaw Jesucristo xtik'oje' pa taq iwánima chi'iwonojel. Kan keri' ta k'a.

Hebreos 1

1 Ri ojer kan ri', ri Dios k'iy k'a bey y k'iy rubanik xch'on kik'in ri qati't-qamama' y xerukusaj ri yeq'alajirisan ri ruch'abel. 2 Jak'a chupan re q'ij ojk'o-wi roj, ri ruk'isibel q'ij richin re ruwach'ulew, ri Dios kan ja ri Ruk'ajol ri xukusaj richin xuq'alajirisaj ri ruch'abel chiqawech y pa ruq'a' rija' xuya-wi ronojel. Y roma rija' xuben re ruwach'ulew y ronojel ri k'o. 3 Rik'in ri Ruk'ajol niq'alajin ri ruq'ij-ruk'ojlen. Ri Ruk'ajol kan junan rik'in rija' y ja ri K'ajolaxel ri uk'uayon richin ronojel ri k'o; rik'in ri ruchuq'a' ri ruch'abel ruchapon-wi. Rija' xtikir xuyoj ri qamak, y k'ari' xbetz'uye' chila' chikaj pa rijkiq'a' ri nimalej Dios. 4 Ri Dios xuben chi ri ruk'ajol k'o más ruq'ij chikiwech ri ángel. Y chuqa' ri rubi' ri xya'ox kan más nim rejqalen chuwech ri kibi' ri ángel. 5 ¿Achike ta k'a chike ri ángel ri rubin ta ri Dios? Rat at nuk'ajol y yin in atata'; o rubin ta pa ruwi': Yin xkinok achi'el jun tata'aj chire rija', y rija' xtok achi'el nuk'ajol. 6 Y toq ri Dios xuteq-pe ri Ruk'ajol chuwech re ruwach'ulew, xubij chike konojel ri ru-ángel chi tikiya' ruq'ij. 7 Chikij ri ángel xaxe nubij: Ri nu-ángel ninben chike chi e achi'el ri kaq'iq', chi e achi'el ri ruxaq-q'aq', nicha'. 8 Jak'a chire ri K'ajolaxel nubij: Ri awajawaren, rat Dios kan richin q'asen y ja rat xkaq'aton-tzij pa ruchojmilal. 9 Kan niqa' chawech ri ruchojmilal y ri etzelal kan nawetzelaj. Roma ri' kan xarucha' ri Dios, kan xarunojisaj rik'in kikoten, más ke chikiwech ri awachibil. 10 Y chuqa' nubij: Rat ajaw kan xajikiba' ri ruwach'ulew pa rutikeribel. chijun ri kaj kan ja rat ri xabanon rik'in ri aq'a'. 11 Ri ruwach'ulew y ri kaj xkek'is. Jak'a rat kan man jun bey xkak'is. Ri ruwach'ulew y ri kaj xa kan xkerijix, achi'el yerijix ri tzieq. 12 Rat kan xtaben k'a chire ronojel achi'el jun tzieq ri xa nijal kan y kan yejalatej k'a el. Jak'a rat kan man yajalatej ta. Rat kan man jun bey k'a xkak'is. 13 ¿Achike ta k'a chike ri ángel ri xubij ta ri Dios: Katz'uye-pe re pa wijkiq'a' y xkenya' pan aq'a' ri ye'etzelan awichin? 14 Ri ángel ri' choj e rusamajela' ri Dios y ja rije' ri yetaq roma ri Dios richin yekito' ri xkekolotej.

Hebreos 2

1 Roma ronojel re', k'o chi niqatzeqelibej ri ruch'abel ri Dios ri qak'axan, richin chi man niqach'er ta kan qi'. 2 Wi ri ruch'abel ri Dios ri xya'ox chike ri winaqi' koma ri ángel kan qitzij, y wi ri ruk'ayewal xqaqa pa kiwi' roma man xkinimaj ta, 3 ¿achike k'a rubanik xtiqato-qi' roj chuwech ri royowal ri Dios wi xa xtiqamalij ri nimalej kolotajik? Roma re kolotajik re' kan ja ri ajaw Jesús ri xtzijon nabey. Y ri xe'ak'axan-pe rik'in rija', jari' ri xeq'alajirisan chiqawech roj. 4 Ri Dios chuqa' kan xujikiba' ri kich'abel rije' rik'in nima'q taq banobel y rik'in jalajoj ruwech meyel taq banobel, y rik'in ri sipanik ri xya'ox chike roma ri Loq'olej Espíritu, achi'el ri xrajo' rija'. 5 Ri Dios man rubin ta chi re ruwach'ulew chiqawech-apo, pa kiq'a' ta ángel nuya-wi richin nikiq'et tzij pa ruwi'. 6 Jak'a chupan ri ruch'abel ri tz'ibatel kan, k'o k'a jun ri biyon kan: Ajaw Dios, ¿achike ta k'a ri wineq richin chi naquqa-pe rij y richin chi nachajij? 7 Xaben chire chi más juba' xqaqa ruq'ij chikiwech ri ángel; jak'a kan xaya' ruq'ij ruk'ojlen. 8 Xaben chire chi xok q'atoy tzij pa ruwi' ronojel ri xaben. Ronojel k'a ri xaben xaya' pa ruq'a'. Y toq nubij chi ri Dios ruya'on chik ronojel pa ruq'a', kan man jun k'a ri man ta k'o pa ruq'a'. Jak'a man jani tiqatz'et. 9 Chuqa' ri Jesús maneq más ruq'ij xban chire chikiwech ri ángel jak'a xaxe richin ka'i-oxi' q'ij. Y ri' roma ri Dios xrajo' chi ri Jesús xutej-poqon y xken richin xuya' ri rutzil pa qawi'. Y wakami ya'on chik ruq'ij-ruk'ojlen. 10 Richin chi konojel ri ralk'ual ri Dios nik'oje' kiq'ij-kik'ojlen, ruk'amon chi ri ajaw Dios, ri xtz'ukun ronojel, xuben chire ri Jesús chi xutej poqon richin chi xok jun kolonel ri kan ruk'amon. 11 Konojel xa jun kitata'. Ri Jesús kan loq'olej-wi, y nuben chike ri ralk'ual ri Dios chi ye'ok loq'olej; roma ri' man nik'ix ta nubij rach'alal chike. 12 Kan achi'el nubij chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan: Yin kan xtintzijoj k'a ri abi' chike ri wach'alal. Xtinya' k'a aq'ij pa taq qamolojri'il. 13 Chuqa' nubij: Yin kuqul nuk'u'x rik'in ri Dios. Y chuqa' nubij: Jare' ink'o kik'in ri walk'ual ri e ruya'on ri Jehová chuwe, nicha'. 14 Roj ri oj ralk'ual chik ri Dios xa oj winaqi', xa qak'uan ri kik' y ri ti'ij. Y roma ri' ri Jesús xok chuqa' achi'el roj winaqi'. Rija' xken richin xch'akon chirij ri k'o kamik pa ruq'a'. Y ri k'o ri kamik pa ruq'a', ja ri Itzel-Wineq. 15 Qonojel roj, kan jantape' k'a xqaxibij-qi' chuwech ri kamik. Y roma ri' kan xojxime'. Jak'a ri Jesús xken richin chi xojrelesaj chupan ri ximonri'il ri'. 16 Y kan qitzij wi chi ri Jesús man xpe ta chikikolik ri ángel. Rija' xpe chiqakolik roj ri oj rijatzul kan ri Abraham. 17 Roma ri' xok wineq achi'el roj, richin chi xuben achi'el jun nimalej sacerdote ri nijoyowan qawech. Kan jantape' wi nuben ri samaj ri' rik'in ri Dios y roma ri' nikuyutej ri qamak roj winaqi'. 18 Rija' kan qitzij xutej-poqon, y xban chire chi xmakun ta, jak'a man xch'akatej ta. Roma ri' rija' kan nitikir-wi yojruto' toq niban chiqe roj chi yojmakun ta chuqa'.

Hebreos 3

1 Roma ri', rix loq'olej wach'alal ri ix oyon chuqa' junan qik'in roj roma ri Dios, kan ja ri Cristo Jesús titzu'. Ja rija' ri qaniman, y niqaq'alajirisaj chi rija' kan ja ri Dios ri xtaqon-pe richin, y ja chuqa' rija' ri qanimalej sacerdote. 2 Ri Cristo Jesús kan xuben-wi ri samaj ri xuya-pe ri Dios chire, achi'el xuben ri Moisés, ri man xerumalij ta kan ri e ruwinaq ri Dios. 3 Roma ri' ri Moisés k'o ruq'ij. Jak'a ri Jesús kan más ruk'amon chi k'o ruq'ij-ruk'ojlen roma ri Jesús kan achi'el jun achin banoy-jay. Y kan qetaman-wi chi ja ri banoy-jay ri más ruq'ij, ke chuwech ri jay. 4 Ronojel jay, wineq ri nibanon, jak'a ri nima'q taq banobel ri yeqatz'et, ja ri Dios ri banayon. 5 Ri Moisés jun utzilej rusamajel ri Dios, ri man xerumalij ta kan ri e ruwinaq ri Dios. Rija' xeruq'alajirisaj yan k'a ri man jani kerubij ri Dios ri xkebebanatej-apo. 6 Jak'a ri Cristo man choj ta samajel richin ri Dios, achi'el ri Moisés. Rija' kan Ruk'ajol-wi ri Dios. Y man xqojrumalij ta kan roj ri oj ruwinaq chik ri Dios, wi niqakuquba-apo qak'u'x rik'in, y rik'in kikoten niqoyobej-apo ri q'ij toq xtibeqila' ronojel ri utzil. 7 Chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, ri Loq'olej Espíritu nubij: Wi niwak'axaj wakami ri nuch'abel yin Jehová; 8 man k'a tikowirisaj ri iwánima achi'el xkiben ri iwati't-imama' ojer kan, toq xeyakatej chuwij ri chiri' pa tz'iran ruwach'ulew. 9 Roma chiri' ri iwati't-imama' xinkitejtobej. Xinkitejtobej, stape' kan xkitz'et ri nima'q taq nubanobal kawineq juna'. 10 Roma ri' xpe woyowal chike ri jun sol winaqi' ri' ri xebanon keri'. Y yin xinbij: Rije' xa chaq kaka' kik'u'x. Y xa man kitaqen ta k'a ri nupixa'. 11 Roma ri' chupan ri woyowal xinya' nutzij, y xinbij chi rije' man xke'ok ta chupan ri ruwach'ulew richin uxlanen, nicha'. 12 Wach'alal, tichajij ri ik'aslen chi'ijujunal, richin chi beneq ta ruwech kuqul ik'u'x rik'in ri Dios, y chi man ta k'o itzel ri pa taq iwánima, richin keri' man ta xtiya' kan ri k'aslik Dios. 13 Nik'atzin chi q'ij-q'ij nikuqubala' ik'u'x chi'iwachibil-iwi', roma k'a ruq'ijul na. Tibana' keri', richin chi man jun chiwe ri tiq'olotej roma ri mak y nikowirisaj ri iwánima. 14 Roj jun qabanon rik'in ri Cristo, roma xqakuquba' qak'u'x rik'in toq xqanimaj. Jak'a nik'atzin chi man tiqaya' kan, y jantape' tiqakuquba-apo qak'u'x rik'in, achi'el ri qabanon-pe. 15 Roma chupan ri ruch'abel ri Dios nubij: Wi niwak'axaj ri ruch'abel yin Jehová wakami, man tikowirisaj ri iwánima achi'el xbanatej toq xeyakatej chuwij ri winaqi', nicha'. 16 ¿Achike ta k'a ri xebanon chi toq kan kak'axan chik ri ruch'abel ri Dios, xa xeyakatej chirij? Konojel ri xe'el-pe ri pa ruwach'ulew Egipto, ri xekol-pe roma ri Moisés. 17 ¿Achike ta k'a winaqi' ri kan kawineq juna' xpe royowal ri Dios chike? Konojel ri xemakun, ri xekamiyaj kan ri pa tz'iran ruwach'ulew. 18 ¿Achike ta k'a winaqi' ri xa kan xuya' rutzij ri Dios chike chi kan man xke'ok ta chupan ri uxlanen ri nuya'? Ja ri winaqi' ri xa man xeniman ta tzij. 19 Y rik'in ri', roj niqetamaj chi rije' man xetikir ta xe'ok akuchi k'o uxlanen, roma man xkikuquba' ta kik'u'x rik'in ri Dios.

Hebreos 4

1 Roma ri' tiqachajij-qi', man xa tiqaben achi'el xkiben ri winaqi' ri' y xa man yojok ta chupan ri uxlanen ri rubin ri Dios ri k'a nusuj na chiqe. 2 Roma ri utzilej rutzijol ri ruch'abel ri Dios tzijon chiqe roj, kan achi'el xtzijox chike ri qati't-qamama' ri ojer kan. Jak'a rije' xa man xkikuquba' ta kik'u'x, y roma ri' man jun utz xuk'en-pe chike. 3 Jak'a roj ri qaniman, niqak'ul ri uxlanen, achi'el xubij ri Dios: Roma ri' chupan ri woyowal xinya' nutzij, y xinbij chi rije' man xke'ok ta chupan ri ruwach'ulew akuchi k'o uxlanen, nicha'. Rik'in ri' niq'alajin chi roj ri qaniman, yojok chupan ri uxlanen ri nuya' ri Dios. Y ri uxlanen ri' tikerineq-pe ja toq ri Dios xuk'is rubanik re ruwach'ulew. 4 Y chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, nunataj ri uxlanen ri', toq nubij: Toq xapon ri ruwuq q'ij, ri Dios k'achojineq chik chubanik ronojel. Y rija' xuxlan k'a chire re samaj re', nicha'. 5 Y chuqa' nubij: Rije' man xke'ok ta chupan ri ruwach'ulew akuchi k'o uxlanen, nicha'. 6 Ri qati't-qamama' xkak'axaj ri utzilej ruch'abel ri Dios, jak'a man xkinimaj ta ri xkak'axaj, y roma ri' man xe'ok ta chupan ri uxlanen. Y roma ri' roj kan xya'ox q'ij chiqe chi yojtikir yojok chupan. 7 Y k'iy k'a q'ij chikij-pe ri qati't-qamama', ri Dios xusuj chik jun bey ri uxlanen chike ri winaqi'. Y xubij chik chire ri rey David: Wi niwak'axaj wakami ri ruch'abel ri Jehová. Man k'a tikowirisaj ri iwánima, nicha'. 8 Y ri uxlanen ri xusuj chire ri David kan niq'alajin chi man nich'on ta chirij ri uxlanen ri xokila' wawe' ri qati't-qamama' toq e k'amon-pe roma ri Josué. 9 Y roma ri' qetaman chi k'a k'o na jun chik uxlanen kichin ri e rutinamit ri Dios, achi'el ri ruwuq q'ij toq rija' xuxlan. 10 Y xabachike okineq chupan ri uxlanen ri nuya' ri Dios, nuxlan chire ri rusamaj, achi'el xuben ri Dios, toq k'achojineq chik chubanik re ruwach'ulew y ri kaj. 11 Kan tiqatija' k'a qaq'ij richin yojok chupan re uxlanen re' y man tiqaben achi'el xkiben ri winaqi' ojer kan, ri man xkikuquba' ta kik'u'x rik'in ri ruch'abel ri Dios. 12 Roma ri ruch'abel ri Dios kan k'o-wi ruk'aslen, y k'o samaj nuben. Kan más rey ke chuwech ronojel espada ri k'o ka'i' rey. Roma ri ch'abel ri' nitikir napon k'a pa taq qánima, y nuq'alajirisaj-pe ri niqach'ob y ri rayibel, y napon k'a chupan ri baq y ri akuchi e tunul wi ri baq. 13 Roma man jun k'a ri nitikir newan-ri' chuwech ri Dios, y ronojel ri k'o kan e tz'etel chuwech rija'. Y chire rija' k'o chi niqajech-wi ronojel ri yeqabanala'. 14 Roj kan k'o k'a jun qanimalej sacerdote apowineq chila' chikaj ri kan xapon rik'in ri Dios, y ri' ja ri Jesús ri Ruk'ajol. Roma ri' man tiqaya' kan ruq'alajirisaxik chi qaniman. 15 Ri qanimalej sacerdote kan retaman ri niqana' toq man jun quchuq'a', roma toq xk'oje' re wawe' chuwech re ruwach'ulew, rija' xtejtobex rik'in ronojel ruwech mak, achi'el yojtejtobex roj; xaxe rija' man xmakun ta. 16 Roma ri' kan kuqul k'a qak'u'x qojjel-apo rik'in ri Dios ri niya'on ronojel utzil. Richin chi xtujoyowaj qawech y xtuya-pe ri rutzil pa qawi'. Y toq k'o jun xtiqak'uluwachij, kan jari' k'o-pe qik'in richin yojruto'.

Hebreos 5

1 Y etaman-wi chi konojel ri e nimalej sacerdote e cha'on-pe chikikojol ri winaqi'. Ri kisamaj ja ri yekito' ri winaqi' richin nikisuj ri sipanik y ri kamelabel richin ri mak chuwech ri Dios. 2 Jun nimalej sacerdote xa wineq ri man ronojel ta mul nitikir nuben ri choj. Roma ri' nujoyowaj kiwech ri winaqi' ri man ketaman ta achike ri rurayibel ri Dios y yemakun roma man yech'obon ta, roma rija' jantape' chuqa' k'o chuwech ri mak. 3 Y roma ri' ri chikopi' ri yerusuj chire ri Dios, man xaxe ta roma ri kimak ri winaqi' toq yerusuj, xa kan roma chuqa' ri rumak rija'. 4 Man jun k'a wineq ri choj ta keri' nok nimalej sacerdote y nik'oje' ta ruq'ij, xa kan k'o chi cha'on roma ri Dios, achi'el ri Aarón. 5 Keri' chuqa' ri Cristo, man ruyon ta rija' xok nimalej sacerdote richin xk'oje' ruq'ij, xa kan k'a ja na ri Dios ri xcha'on richin. Roma ri Dios xubij chire: Rat at Nuk'ajol y yin in atata'. 6 Y chuqa' xubij: Ja rat ri at sacerdote richin q'asen achi'el rubanik xinben rik'in ri Melquisedec. 7 Toq ri Cristo k'a k'o na wawe' chuwech re ruwach'ulew y xapon chuwech ri tijoj-poqonal, xch'on rik'in ri Dios rik'in ronojel ruchuq'a', xoq' y xuk'utuj chire chi tuto', roma retaman chi ri Dios kan nitikir-wi nuto' chuwech ri kamik. Y ri Dios kan xrak'axaj-wi ri Cristo, roma rija' kan ruya'on-wi ruq'ij ri Dios. 8 Y ri Cristo, stape' kan Ruk'ajol ri Dios, rik'in ri tijoj-poqonal xretamaj xunimaj tzij. 9 Y toq xtz'aqet ri k'o chi xok rija', kan jari' xok qitzij kolonel ri kan nitikir nuya' kolotajik richin jantape' chike konojel ri yeniman rutzij. 10 Y re' roma ri Dios kan rubanon chire chi nok nimalej sacerdote, kan achi'el ri Melquisedec. 11 Niqajo' niqabij más chiwe chirij ri rusamaj ri Cristo, jak'a k'ayew nuben chiqawech, roma xa man ix k'iyineq ta chupan ri ruch'abel ri Dios y man niq'ax ta chik chiwech. 12 Y kan ruk'amon ta chi ja ta rix ri yixtijon kichin ri ch'aqa' chik, rik'in ri ruch'abel ri Dios, roma kan k'iy yan q'ij ri iwak'axan-pe. Jak'a wakami xa itijoxik chik na niwajo' pa ruwi' ri etamabel ri xiwetamaj-pe pa nabey, xa k'a ix achi'el jun ak'ual ri k'ari' nalex, ri k'a xaxe tz'umaj nrajo' y k'a man jani nutej wey. 13 Jun ri k'a xaxe tz'umaj nrajo', man jani retaman ta achike ri' ri choj y achike ri' ri man choj ta roma xa k'a ak'ual. 14 Jak'a ri kan e k'iyineq jebel, kan yetikir chik nikitej wey. Roma ri' ketaman chik ri achike ri utz y achike ri man utz ta.

Hebreos 6

1 Nik'atzin k'a chi yojk'iy y niqaya' kan runataxik ri etamabel chirij ri Cristo ri xek'ut-pe chiqawech pa nabey toq man jani tiqanimaj. Xa kan tiqatija' k'a qaq'ij richin niqetamaj ri más e nima'q taq tijonik y man yojtzolin ta chik chi retamaxik ri tijonik chirij ri mak ri nik'amon-pe kamik y ri k'o chi xtzolej-pe qak'u'x rik'in ri Dios, 2 ri tijonik pa ruwi' ri qasan-ya', ri nik'atzin-wi toq ri e uk'uey kichin ri qach'alal nikiya' kiq'a' pa qawi' richin jun samaj, ri q'ij toq konojel ri kaminaqi' xkek'astej-el y ri ruk'ayewal richin jantape' ri xtuya' ri Dios pa kiwi' ri winaqi' ri man kiniman ta. 3 Jare' ri k'o chi niqaben rik'in ri ruto'onik ri Dios. 4 - 6 Man tikirel ta k'a niban chire jun chi nitzolej chik pe ruk'u'x rik'in ri Dios; ri saqirisan chik ruk'aslen, ri ruk'ulun chik ri utzil ri richin chila' chikaj y k'o chik ri Loq'olej Espíritu rik'in, retaman chik chi janila utz ri ruch'abel ri Dios, y retaman chik ri rubanik ri k'aslen richin ri q'ij ri peteneq chiqawech-apo y k'ari' nitzolin chik kan chuwech ri ruwach'ulew. Ri nibanon keri' rik'in ri rubanobal xa kan najin chik jun bey chukamisaxik ri Ruk'ajol ri Dios chuwech ri cruz, y nuk'ixbisaj chikiwech ri winaqi'. 7 Kan achi'el k'a jun ulew ri k'iy job qajineq pa ruwi' y nel-pe jun utzilej tiko'n chuwech, ri tikonel kan yalan nikikot ri ránima rik'in, y ri ulew ri' nuk'ul urtisanik roma ri Dios. 8 Jak'a jun ulew ri xaxe itzel taq q'ayis y k'ix ri yeruya', man jun nik'atzin-wi y xa itzel nitz'et y ri ulew ri' xa xtiporox kan ruwech. 9 Qach'alal ri yalan yixqajo', stape' k'o yan ch'abel ri xqabij-qa, roj qakuquban qak'u'x iwik'in chi rix man xtiben ta keri', xa kan qakuquban qak'u'x iwik'in chi ri ik'aslen niwachin chuwech ri Dios ri ruk'amon-pe ri kolotajik. 10 Ri Dios kan choj wi, y roma ri' man xtumestaj ta ri samaj ri ibanon-pe, y ri ajowabel ri k'o iwik'in, roma e ito'on-pe ri ch'aqa' chik ralk'ual ri Dios, y k'a ye'ito' na. 11 Y niqarayij chi kan ta achi'el ri ajowabel ri k'o iwik'in wakami, keri' ta xtuben apo, richin chi ri iwoyoben kan qitzij ta xtibanatej. 12 Nik'atzin chi rix niben keri' richin man tipe iq'oral. Xa kan ke'itzeqelibej ri ch'aqa' chik ri rik'in ri kikuqubabel-k'u'x y ri koch'onik nikichinaj ri rusujun kan ri Dios. 13 Ri ojer kan, toq ri Dios xubij chire ri Abraham chi xtuya' ri rutzil chire, kan pa rubi-qa rija' xuya-wi rutzij chi qitzij xtuya' ri xusuj chire, roma man jun ri más ta nim chuwech ri rubi' rija' richin ninatex. 14 Y xubij k'a chire: Xkatinwurtisaj pa ruk'iyal y xkek'iyer janila ri awijatzul, xcha' chire. 15 Y ri Abraham kan xroyobej k'a rik'in janila koch'onik, y xuk'ul na wi ri xusuj ri Dios chire. 16 Ri winaqi', nikiya' kitzij pa rubi' jun ri más nim chikiwech rije' y rik'in ri' kenimex y man jun chik tibix chike. 17 Roma ri' ri Dios xuya' k'a rutzij chire ri Abraham chi nuya' ri rutzil chire, richin nuk'ut chikiwech ri rijatzul chi rija' man nujel ta ri achike ri ruch'obon-pe y kan nuben-wi ri nusuj. 18 Ri Dios, kan qitzij wi ri nubij y man nitikir ta nutz'uk-tzij chirij ri rusujun y ri ya'on-tzij ri rubanon. Roma ri' k'o oyobenri'il qik'in roj pa ruwi' ri peteneq chiqawech. 19 Ri kuqubabel-k'u'x ri' rubanon chiqe chi achi'el xa ta oj yuqul rik'in ri Dios rik'in jun kolo' ri janila ruchuq'a'. Ri qoyoben-apo ja ri Jesús ri xuq'axaj yan ri tasbel rupan ri rachoch ri Dios ri k'o chila' chikaj. 20 Ri Jesús xnabeyej-el chiqawech roj y xok chiri' roma ja rija' ri nimalej sacerdote richin jantape', achi'el ri sacerdote Melquisedec.

Hebreos 7

1 Ri Melquisedec xok rey richin ri tinamit Salem, y chuqa' sacerdote richin ri nimalej Dios. Rija' xbe chuk'ulik ri qamama' Abraham y xrurtisaj toq tzolijineq-pe pa labal y ch'akowineq chik kan chikij ri e kaji' rey. 2 Y ri Abraham kan xuya' k'a chire ri Melquisedec, ri jun chire ri lajuj chire ronojel ri relesan-pe chuwi-kiq'a' ri rey ri xeruch'ek kan. Ri bi'aj Melquisedec nel chi tzij Rey Richin ri chojmilal. Ri ch'abel Salem nel chi tzij Uxlanibel-k'u'x, romari' rija' rubini'an chuqa' Rey Richin Uxlanibel-k'u'x. 3 Kan man niq'alajin ta k'a achike ri e rute-rutata', ni man niq'alajin ta chuqa' achike ri e rati't-rumama'. Kan man jun nubij pa ruwi' ri ralaxik y ri rukamik. Roma ri' toq niq'alajin chi rija' kan sacerdote richin jantape', achi'el ri Ruk'ajol ri Dios. 4 Ri Melquisedec kan janila nim ruq'ij, roma ri' ri qamama' Abraham chire rija' xuya-wi ri jun chire ri lajuj ri relesan-pe chuwi-kiq'a' ri e rey chupan ri labal. 5 Qetaman k'a chi ri pixa' richin kan ri Moisés nubij chi ri e riy-rumam kan ri Abraham k'o chi jantape' xkiya' ri jun chire ri lajuj chike ri e riy-rumam kan ri Leví ri xe'ok sacerdote, stape' kan junan kati't-kimama'. 6 Jak'a ri Melquisedec, stape' man riy-rumam ta kan ri Leví, xuk'ul ri jun chire ri lajuj chuwi-ruq'a' ri Abraham ri k'o xsuj chire roma ri Dios y xrurtisaj. 7 Y qetaman k'a chi jun ri nurtisan kan más wi nim ruq'ij, chuwech ri nurtisex. 8 Ri e riy-rumam kan ri Leví ri nikik'ul ri jun chire ri lajuj xa e kamel. Jak'a ri Melquisedec ri xuk'ul ri jun chire ri lajuj chuwi-ruq'a' ri Abraham, nibix chirij chi kan k'a k'es. 9 Kan yojtikir niqabij chi toq ri Abraham xuya' ri jun chire ri lajuj ja yan ri' xuya' pa kik'exel ri sacerdote ri e riy-rumam kan ri Leví ri chuqa' kan xkik'ul ri jun chire ri lajuj. 10 Stape' ri e riy-rumam kan ri Leví man jani ke'alex toq ri Melquisedec xbe chuk'ulik ri Abraham ri pa bey, kan jari' xkiya' yan ri jun chire ri lajuj chire, rik'in ri xuben ri kimama' Abraham. 11 Stape' ri pixa' richin ri Moisés nubij chi ri sacerdote k'o chi e riy-rumam kan ri Leví, man rik'in wi ri' rije' man xetikir ta xkiben chi ri winaqi' man jun ta kimak xek'ulun chuwech ri Dios, y roma ri' k'atzinel chi xpe jun chik nimalej sacerdote achi'el ri Melquisedec, y man achi'el ta ri Aarón. 12 Jak'a toq xpe ri jun chik sacerdote, xjalatej k'a ri nubij chupan ri pixa', roma man junan ta rijatzul kik'in ri ch'aqa' sacerdote achi'el nuk'utuj ri pixa'. 13 Y ri k'ak'a' sacerdote ri' ja ri Jesucristo, y rija' man riy-rumam ta kan ri Leví. Xa richin jun chik tzobaj ri man e richin ta chi ye'ok sacerdote. 14 Kan qetaman chi rija' riy-rumam kan ri Judá. Y ri pixa' man nubij ta chi ri e riy-rumam kan ri Judá ye'ok ta sacerdote. 15 Ronojel re' niq'alajin toq nok kan jun k'ak'a' sacerdote achi'el ri Melquisedec, 16 ri Jesucristo xok k'a sacerdote jak'a man achi'el ta nubij ri pixa'. Rija' xok sacerdote roma k'o ruk'aslen ri man jun bey xtik'is ta. 17 Achi'el ri ruq'alajirisan kan ri Dios toq nubij: Ja rat ri at sacerdote richin q'asen achi'el rubanik xinben rik'in ri Melquisedec. 18 Y xkanej k'a kan ri nubij chupan ri pixa', roma maneq ruchuq'a' y man xtikir ta xerukol ri winaqi' chupan ri kimak. 19 Roma ri pixa' xa kan man xtikir ta xuben chike ri winaqi' chi tz'aqet ta ri kik'aslen. Jak'a re wakami k'o chik ri jun ri achoq ik'in niqoyobej-wi ri utzil y nuben chiqe chi yojtikir yojjel-apo rik'in ri Dios. 20 Man xaxe ta re', chuqa' ri Dios xuya' rutzij richin xq'alajin chi qitzij ri Jesús xok sacerdote. Jak'a toq ri e riy-rumam kan ri Leví xe'ok sacerdote, ri Dios man jun ya'on tzij xuben. 21 Y toq ri Jesús xok sacerdote, jari' toq ri Dios xuya' rutzij, achi'el ri nubij chupan ri ruch'abel: Ri Jehová xuya' ri rutzij y man xtutzolij ta ri' chirij. Xubij k'a chire: Ja rat ri at sacerdote richin q'asen achi'el rubanik xinben rik'in ri Melquisedec. 22 Roma ri' ja ri Jesús ri pa'el kan chuwech ri jikibel-tzij ri xuben ri Dios qik'in. Re' kan más utz chuwech ri xuben kik'in ri qati't-qamama'. 23 Ri sacerdote ri e riy-rumam kan ri Leví kan e k'iy, roma toq niken-el jun, k'o chi nok chik kan jun pa ruk'exel. 24 Jak'a ri Jesús kan sacerdote richin jantape' y man jun nijalo-el chupan ri rusamaj, roma kan man niken ta. 25 Y roma ri' rija' kan jantape' k'a nitikir yerukol ri yejel-apo rik'in ri Dios pa rubi' rija'. Roma rija' kan man kamel ta, y roma ri' beneq-ruwech nuk'utuj rutzil ri Dios pa kiwi'. 26 Y kan ruk'amon-wi chi ri Jesús xok qanimalej sacerdote, roma rija' kan loq'olej-wi. Man jun bey xuben ta jun mak. Man jun etzelal k'o pa ruk'aslen y man junan ta kik'in ri aj-maki', y kan ya'on-wi ruq'ij chila' chikaj. 27 Rija' man achi'el ta k'a ri nimalej taq sacerdote ri e riy-rumam kan ri Leví. Roma rije' ronojel q'ij k'o chi yekisuj chikopi' chire ri Dios roma ri kimak y roma chuqa' ri kimak ri kiwinaq. Jak'a ri Jesús man nik'atzin ta chi k'iy bey k'o ta ri nusuj chire ri Dios. Rija' xa jun bey ri k'o chi xken chuwech ri cruz. 28 Ri pixa' xeruya' sacerdote ri man jantape' ta yetikir nikiben ri utz. Chirij ri' ri Dios xuya' jun chik sacerdote y kan xuben rik'in jun ya'on-tzij, y xubij chi ja ri Jesús nok nimalej sacerdote ri nitikir nuben ri utz richin jantape'.

Hebreos 8

1 Ri niqajo' niqabij, chi ri qanimalej sacerdote, tz'uyul chila' chikaj pa rijkiq'a' ri Dios. 2 Chuqa' nisamej chila' chikaj chupan ri qitzij rachoch ri Dios akuchi xaxe rija' ruk'amon chi nik'oje'; jay ri banon roma rija' y man winaqi' ta e banayon. 3 Wawe' chuwech re ruwach'ulew ri nimalej taq sacerdote yekisuj sipanik y kamelabel chuwech ri Dios. Y ri Jesús chuqa' xk'atzin chi k'o xusuj chire ri Dios, roma rija' jun nimalej sacerdote. 4 Jak'a wi rija' k'o ta chuwech re ruwach'ulew, ni ta xa samaj richin jun choj sacerdote ri nitikir ta nuben, roma ri pixa' nubij chi yeruya' kan pa samaj ri sacerdote richin yekisuj sipanik y kamelabel chuwech ri Dios. 5 Ri jay ri akuchi yesamej-wi ri sacerdote ri' y ronojel ri k'o chupan ri jay, kan ruwachibel k'a ri rachoch ri Dios ri k'o chila' chikaj. Y roma ri', toq man jani niban ri jay wawe' chuwech re ruwach'ulew, ri Dios xubij chire ri Moisés: Tatz'eta' jebel richin chi toq rije' xtikiben, kan tikibana' chire achi'el rubanikil re jun re xatzu' kan re wawe' pa ruwi' re juyu', xcha'. 6 Y rik'in ronojel re' kan niqatz'et k'a chi ri rusamaj ri Jesús más nim ruq'ij; roma ja rija' ri pa'el chuwech ri k'ak'a' jikibel-tzij ri nuk'en-pe más k'iy utzil chiqe. 7 Y wi ta ri nabey jikibel-tzij utz ta xel, man ta xk'atzin chi xban jun chik. 8 Jak'a roma man xban ta ronojel ri nubij, roma ri' ri Dios xeruch'olij y xubij: Yin Jehová ninbij chi kan xtapon k'a jun q'ij chi xtinbenbana' jun k'ak'a' jikibel-tzij kik'in konojel ri winaqi' israelita y ri e rijatzul ri Judá. 9 Y ri k'ak'a' jikibel-tzij ri' man achi'el ta k'a ri jikibel-tzij ri xinben kik'in ri kati't-kimama', toq xenwelesaj-pe chupan ri ruwach'ulew Egipto, roma rije' xa man xkitaqej ta ri jikibel-tzij ri', roma ri' yin xenmalij. 10 Roma kan jare' k'a ri k'ak'a' jikibel-tzij ri xtinben yin Jehová kik'in rije' chupan ri q'ij ri': Kan xtinben richin xtibek'oje' ri nupixa' pa taq kánima. Yin xkinok ki-Dios y rije' xke'ok nutinamit. 11 Kan man jun k'a nik'atzin-wi chi nikitijola-ki' chikiwech richin ketaman nuwech, roma konojel rije' kan xtiketamaj nuwech, nitikir-el rik'in ri más ko'ol y napon-q'anej rik'in k'a ri más nim, 12 roma yin kan xtinkuy ri itzel taq kibanobal y man chik xtoqaqa ta chinuk'u'x ri kimak. 13 Y toq ri Dios xunataj ri k'ak'a' jikibel-tzij, rik'in ri' xq'alajin chi ri nabey jikibel-tzij xa man nik'atzin ta chik, roma xa napon yan ri q'ij chi nik'is.

Hebreos 9

1 Ri nabey jikibel-tzij ri xuya' chike ri qati't-qamama' nubij achike rubanik richin nikiya' ruq'ij ri Dios, y chuqa' xk'oje' jun rachoch ri Dios kik'in ri chuwach'ulew. 2 Y ri jay banon rik'in tzieq, kere' k'a rubanik: Chupan k'a ri nibix loq'olej chire k'o ri candelabro y k'o chuqa' ri mesa richin ri kaxlan-wey ri nisuj chire ri Dios. 3 Chirij ri tasbel rupan ri jay k'o ri akuchi kan janila loq'olej y man jun wineq nitikir nok-apo. 4 Chiri' k'o-wi ri porobel-pom ri banon rik'in q'anapueq, ri káxa richin ri rujikibel-tzij ri Dios ri ya'on q'anapueq chirij y chupan. Chupan ri' k'o jun xára banon rik'in q'anapueq ri k'o juba' aj-chikajil-wey chupan, ri ruch'ame'y ri Aarón ri xjotayin chik pe. Y chuqa' ri tz'alem taq abej ri tz'ibatel-wi kan ri jikibel-tzij. 5 Pa ruwi' ri tz'apebel-ruwi' ri káxa k'o ri ka'i' kiwachibel querubín kirik'on kixik' pa ruwi' ri akuchi nikuyutej-wi ri mak. Jak'a wakami man nik'atzin ta niqanataj ronojel re'. 6 Keri' k'a rubanik ri rachoch ri Dios. Y ri sacerdote beneq-ruwech ye'ok chupan ri nabey jay, richin nikiben ri rusamaj ri Dios y nikiya' ruq'ij. 7 Jak'a ri chirij-apo ri tzieq tasbel rupan ri jay, kan xaxe ri nimalej sacerdote ri nok, y xaxe jun q'ij chupan jun juna', kan ruk'uan k'a apo kikik'el chikopi' richin nusuj chire ri Dios roma ri rumak rija' y ri kimak ri winaqi' ri man xkina' ta xkiben. 8 Rik'in ri' ri Loq'olej Espíritu nuq'alajirisaj chiqawech chi chupan ri q'ij ri' man jani ye'apon ri winaqi' ri akuchi kan janila loq'olej rokik ri nabey jay k'a k'o na. 9 Y ronojel re' nuk'exewachuj ri yebanatej re q'ij re'. Roma ri chikopi' y ri ch'aqa' chik ri yekisuj chire ri Dios ri chiri', man yetikir ta nikiben chike ri winaqi' chi choj ta ri kánima chuwech ri Dios. 10 Ri nabey jikibel-tzij, xaxe k'a xch'on chirij ri achike nikitej y nikiqum y ri jalajoj rubanikil ch'ajch'ojirisanik ri k'o chi nikiben. Ronojel ri xchilabex chike chi tikibana', xaxe numej ri ch'akulaj; y jari' ri ukusan-pe kan k'a toq xoqaqa ri q'ij toq k'o chi xjalatej ronojel ri'. 11 Jak'a ri Cristo kan xpe-wi y xok nimalej sacerdote richin ri k'ak'a' jikibel-tzij ri nuya' utzil chiqe. Ri rachoch ri Dios ri nisamej-wi ri Cristo más nim y más jebel. Roma ri jay ri' man banon ta koma winaqi' y re' nik'ulun chi tzij chi xa man aj-ruwach'ulew ta. 12 Toq ri Cristo xok ri akuchi kan janila loq'olej, xaxe jun bey xok ri chiri'. Y rija' man xusuj ta na ri kikik'el tzuntzun, ni ta kichin alaji' taq wákix. Kan ja ri rukik'el rija' ri xusuj chire ri Dios richin xkuyutej ri qamak, y rik'in ri' xuya' ri kolotajik ri richin jantape' chiqe. 13 Chupan ri nabey jikibel-tzij nubij, chi wi k'o jun wineq ri man ch'ajch'oj ta chuwech ri Dios, k'o chi nichikex pa ruwi' rija' ri rukik'el jun achij wákix o jun tzuntzun o ri chaj richin jun ti wákix richin nich'ajch'ojirisex. 14 Wi k'o xk'atzin-wi ronojel ri', k'a tala' chik ri rukik'el ri Cristo ri man jun bey xmakun y rik'in ri ruchuq'a' ri Loq'olej Espíritu kan xuya-ri' pa kamik richin xutoj ri qamak chuwech ri Dios. Roma ri' rija' kan nitikir nuch'ajch'ojirisaj ri qánima chire ri mak ri nik'amon-pe kamik y nuben chiqe chi yojtikir niqasamajij ri k'aslik Dios. 15 Roma ri' ja ri Cristo ri xk'amon-pe ri k'ak'a' jikibel-tzij ri xuben ri Dios qik'in roj, ri oj oyon richin yojok rik'in rija' richin xtiqichinaj chila' chikaj, ri rubin chi xtuya' chiqe ri man k'isel ta. Ronojel re' nibanatej roma ri Cristo xken richin chi xojkolotej chupan ri mak ri nunataj ri ojer jikibel-tzij. 16 Richin chi nukusex jun wuj richin retal-tzij ri banon kan, k'o chi noyobex y netamex jebel wi xken yan-el ri banayon kan. 17 Ri rukamik ri wineq, jari' ri niya'on rejqalen ri wuj richin ri retal-tzij ri rubanon kan. Y man jani k'o rejqalen toq man jani tiken ri banayon kan. 18 Y keri' chuqa' xban rik'in ri nabey jikibel-tzij; kan k'o chi xeken na ri chikopi' y xbiyin na kikik'el. 19 Roma toq ri Moisés rubin chik chike ri winaqi' ronojel ri nubij chupan ri pixa' chi k'o chi nikiben, xberuk'ama-pe kikik'el alaji' taq wákix y tzuntzun, xolon rik'in ya'. Y rik'in rusumal karne'l ri kaqarisan rik'in aq'om y juboraj q'ayis hisopo, xuchikaj pa ruwi' ri wuj ri ruk'uan ri pixa' y pa kiwi' konojel ri winaqi'. 20 Y xubij chike: Rik'in re kik' re' niq'alajin ri jikibel-tzij ri nuben ri Jehová iwik'in, xcha' ri Moisés. 21 Y xuchikaj chuqa' ri kik' chirij ri rachoch ri Dios y chikij ronojel samajibel ri ye'ukusex pa rusamaj. 22 Y chupan ri ruq'ijul ri pixa', jubama ronojel xch'ajch'ojirisex rik'in ri kik'. Kan qitzij chi wi man ta nibiyin kik', man ta nikuyutej ri mak. 23 Y kan xk'atzin k'a chi ri ruwachibel ri samajibel aj-chikajil k'o chi xchikex na kikik'el chikopi' chikij richin chi xech'ajch'ojirisex, jak'a ri kan e aj-chikajil-wi kan rik'in jun jebelej kamelabel ri yech'ach'ojirisex-wi. 24 Ri Cristo man xok ta apo chupan ri rachoch ri Dios ri banon koma winaqi', ri xa ruwachibel ri rachoch ri Dios ri k'o chila' chikaj. Rija' kan xok k'a chila' chikaj, y kan rik'in-apo ri Dios k'o-wi, richin nich'on pa qawi' roj. 25 Y xaxe k'a jun bey xuben keri' y kan ja ri rukik'el rija' ri xuya'. Rija' man nuben ta achi'el nuben ri nimalej sacerdote re wawe' chuwach'ulew, ri ronojel juna' nok apo chupan ri rachoch ri Dios ri akuchi janila loq'olej, y nusuj kik' ri xa man richin ta rija'. 26 Roma xa ta k'iy bey xusuj-ri', k'iy ta bey xuk'owisaj tijoj-poqonal y k'iy ta bey xken, kan rutikeriban ta pe toq xban re ruwach'ulew. Jak'a man keri' ta ri xuben. Xa k'a chupan re ruk'isibel q'ij richin re ruwach'ulew, toq xpe y xaxe jun bey xken richin chi xojrukol chupan ri qamak. 27 Y achi'el k'a chi qonojel roj winaqi' ya'on pa qawi' chi xaxe jun bey yojken, y k'ari' xtiq'at-tzij pa qawi', 28 keri' chuqa' ri Cristo, xaxe jun bey k'o chi xken richin xrejqalej ri qamak qonojel. Y xtapon k'a ri q'ij toq rija' xtipe chik jun bey, jak'a man roma ta chik ri qamak, xa kan richin yojrukol-el roj, ri qoyoben-apo rija'.

Hebreos 10

1 Ri pixa' ri xya'ox chire ri Moisés, xaxe ok rumujal ri utzil ri nuk'en-pe ri Cristo y man ja ta ri' ri qitzij. Roma ri' xa man jun bey xtikir xuben ch'ajch'oj chike ri ronojel juna' xekisuj chikopi' chire ri Dios. 2 Wi ta kan xch'ajch'ojir ri kánima koma ri chikopi' ri xekisuj, man ta chik yekisuj jun bey, roma nikina' chi man jun chik kimak. 3 Jak'a xa ronojel juna' yekisuj, y rik'in ri', noqaqa k'a chikik'u'x chi ri mak man eleneq ta el kik'in. 4 Roma ri kikik'el ri achija' taq wákix y ri tzuntzun kan man yetikir ta nikelesaj ri kimak. 5 Roma ri', ri Cristo toq k'o chi nipe yan wawe' chuwech re ruwach'ulew, xubij chire ri Dios: Rat man nawajo' ta ri jalajoj kiwech sipanik. Jak'a rat xaya' nuch'akul achi'el richin ri wineq. 6 Man niqa' ta chawech ri chikop ri niporox jumul, ni ta ri kamelabel richin kuyubel-mak. 7 Roma ri' xinbij: Jare' ink'o nu-Dios richin yatinsamajij, kan achi'el ri tz'ibatel chuwij chupan ri wuj. Keri' xubij ri Cristo. 8 Ri Cristo xubij chuqa' chire ri Dios: Rat kan man chik k'a nawajo' ta chi yesuj poron chikopi' y ch'aqa' chik sipanik chawe richin nikuyutej mak. Ri chikopi' ri yeporox chawech, man jun kikoten nikiya' chawe, xcha'. Keri' xubij stape' yesuj achi'el nubij ri pixa' ri aya'on chire ri Moisés. 9 Y chuqa' kan jari' toq ri Cristo xubij: Wajaw Dios, yin xipe richin ninben ri arayibel, xcha'. Y rik'in ri' xtane' ri nabey jikibel-tzij. Y xuchop nisamej ri k'ak'a' jikibel-tzij. 10 Ri Dios xuben loq'olej chiqe roma ri Jesucristo xuben ri rurayibel rija' toq xusuj-ri' richin jun kamelabel. Re' xuben xaxe jun bey y richin jantape'. 11 Ri sacerdote beneq-ruwech yesamej. Q'ij-q'ij yekisuj chikopi' roma kimak ri winaqi'. Jak'a xa man nitikir ta nrelesaj-el jumul ri mak. 12 Jak'a ri Cristo xaxe jun bey xusuj-ri' richin xok jun kamelabel, y rik'in ri' xkuyutej ri qamak jumul. Y chirij ri' xbetz'uye' pa rijkiq'a' ri Dios chila' chikaj. 13 Y chila' k'o-wi, royoben ri q'ij richin yejach pa ruq'a', konojel ri ye'etzelan richin. 14 Xaxe jun bey xken, y rik'in ri' xuben chiqe chi kan oj loq'olej, roj ri xojjel-apo rik'in richin nich'ajch'ojir ri qánima. 15 Keri' chuqa' nuq'alajirisaj ri Loq'olej Espíritu chiqe toq nubij: 16 Kan jare' k'a ri k'ak'a' jikibel-tzij ri xtinben yin Jehová kik'in rije' chupan ri q'ij ri': Kan xtinben richin xtibek'oje' ri nupixa' pa taq kánima. Y chuqa' xtinya' pa taq kinojibal. 17 Xtinkuy kimak y man xtoqaqa ta chik chinuk'u'x ri itzel taq kibanobal. 18 Y roma ri' kan niq'alajin chi toq nikuyutej ri mak rik'in ri banobel ri', man nik'atzin ta chik chi yesuj chikopi' chire ri Dios. 19 Qach'alal, ri Jesús kan xken y xbiyin rukik'el qoma roj, y roma ri' toq kuqul qak'u'x yojjel-apo ri akuchi janila loq'olej rik'in ri Dios. 20 Kan xujeq-wi k'a jun k'ak'a' bey chiqawech ri richin k'aslen, chirij apo ri tasbel rupan ri rachoch ri Dios, ri oj ruch'aron rik'in rija' ri ojer kan. Re' xuben rik'in ri ruch'akul ri xutej poqon chuwech ri cruz. 21 Ri Jesús kan jari' ri nimalej sacerdote ri k'o pa ruwi' ri rachoch ri Dios. 22 Roma ri' qojjel k'a apo rik'in ri Dios, rik'in ch'ajch'oj qánima y kan kuqul-qak'u'x. Ch'ajch'ojirisan ta ri qánima chire ri etzelal, y ri qak'aslen ch'ajon ta chik rik'in ch'ajch'ojilej ya'. 23 Y roj ri qoyoben ri nimalej utzil ri xtuya' ri Dios pa qawi', kan kow k'a qojk'oje' y man kaka' ta qak'u'x chupan ri oyobenri'il ri' ri k'o qik'in, roma ja ri Dios ri xbin chi xtuya' ri nimalej utzil pa qawi', y rija' kan xtuben-wi. 24 Y tiqakanoj k'a achike rubanik niqaben richin niqatola-qi' qonojel, richin niqetamaj yojajowan, y más ta niqarayij niqaben ri utzilej taq banobel. 25 Roma ek'o ri man nikirayij ta chik ye'apon chupan ri molojri'il richin niqaya' ruq'ij ri Dios. Jak'a roj man tiqaben keri'. Xa kan nik'atzin chi niqamol-qi', richin niqakuqubala' qak'u'x chiqachibil-qi'. Y jari' ri más nik'atzin richin niqaben roma qetaman chi napon yan ri q'ij toq xtipe chik jun bey ri ajaw. 26 Roma ri ketaman chik ri achike rubanik ri qitzij, y man rik'in ri' k'a nikiben chi yemakun stape' ketaman chi man utz ta, wi keri' kan man jun chik k'a xtiken richin yerukol-pe chupan ri kimak. 27 Y xaxe chik k'a koyoben-apo ri nimalej q'atoj-tzij ri peteneq y chuqa' kan koyoben chik apo toq xke'apon chupan ri nimalej q'aq' ri akuchi xkebeqaqa-wi ri ye'etzelan richin ri Dios. 28 Ri ojer kan, ri winaqi' ri kan man nikinimaj ta ri pixa' ri ya'on chire ri Moisés, y wi ek'o ka'i-oxi' ri xetz'eton y xebin chi xemakun, kan yeken-wi k'a ri', man nijoyowex ta kiwech. 29 Y wi keri', ¿man nich'ob ta kami rix chi xa más ruk'ayewal niqaqa pa ruwi' ri wineq ri nuxolq'otij ri rubi' ri Ruk'ajol ri Dios, y nuben chi man jun rejqalen ri rukik'el ri xya'on rejqalen ri jikibel-tzij?, roma ja kik' ri' ri xch'ajch'ojirisan ri ruk'aslen. Chuqa' ri wineq ri nixolq'otin richin, kan nretzelaj chuqa' ri Loq'olej Espíritu ri niya'on utzil pa qawi'. 30 Y roj qetaman k'a achike ri biyon chi pa ruq'a' rija' k'o-wi ri ruk'ayewal, y nuya' rutojbalil chike ri yemakun. Chuqa' chupan ri ruch'abel ri Dios nubij: Ri ajaw xtuq'et-tzij pa ruwi' ri rutinamit, nicha'. 31 ¡Kan nimalej ruk'ayewal chire ri wineq wi niqaqa pa ruq'a' ri k'aslik Dios! 32 Toqaqa k'a chi'ik'u'x toq xitej janila poqon, toq k'a juba' tisaqirisex ri ik'aslen. Jak'a rix kan xikoch' ri ruk'ayewal ri'. 33 Jujun chiwe rix kan k'o chi xikoch' ronojel ri itzel ri xban y ri xbix chiwe, chikiwech ri winaqi'. Chuqa' xitej-poqon roma xijoyowaj kiwech ri ch'aqa' chik iwachibil ri yek'owisan tijoj-poqonal. 34 Xijoyowala' kiwech ri ek'o pa cárcel. Y toq xelesex kan ronojel ri ek'o iwik'in man xipoqonaj ta xiya-el. Xa kan rik'in kikoten xiya-el roma iwetaman chi chila' chikaj k'o ri kan iwichin rix, y ri' más utz chuwech ri beyomel richin re ruwach'ulew, roma re' kan richin jantape'. 35 Roma ri' kan utz chi ikuquban ik'u'x rik'in ri Dios. Man k'a tiya' kan. Roma kan nuk'en-wi-pe jun nimalej rajel-ruk'exel chiwe. 36 Kan nik'atzin k'a chi yixkoch'on, y rik'in ri', rix niben ri rurayibel ri Dios, y nik'ul ri utzil ri rusujun chiwe. 37 Roma chupan ri ruch'abel ri Dios nubij: Ri jun ri xtipe, chi'anin xtoqaqa. Naqaj chik ri rupetebal. 38 Ri winaqi' ri choj kik'aslen kan xkek'ase' rik'in ri kikuqubabel-k'u'x. Jak'a wi xkinkimalij kan, man xtikikot ta ri wánima kik'in. 39 Jak'a roj man niqaben ta achi'el ri winaqi' ri kiya'on kan ri Dios y xa k'a pa tojbel-mak xkebeqaqa-wi. Roj kan oj junan kik'in ri kikuquban kik'u'x rik'in ri Dios richin yekolotej.

Hebreos 11

1 Ri kuqubabel-k'u'x jari' ri nibanon chiqe chi kan niqanimaj chi xtiqak'ul ri qoyoben, jari' ri nibanon chiqe chi niqanimaj ri man niqatz'et ta. 2 Y roma ri kuqubabel-k'u'x, ri qati't-qamama' kan utz xetz'et roma ri Dios. 3 Y roj chuqa' roma ri kuqubabel-k'u'x, niq'ax chiqawech chi kan ja wi ri Dios ri xbanon ronojel ri k'o, xaxe rik'in ri ruch'abel. Keri' ronojel ri niqatz'et wakami xban rik'in ri xa man tz'etel ta. 4 Roma ri kuqubabel-k'u'x, ri Abel xusuj jun kamelabel más utz chire ri Dios ke chuwech ri xusuj ri Caín. Roma ri' man jun rumak xk'ulun chuwech ri Dios y kan xuk'awomaj ri rusipanik. Y stape' ri Abel xken yan, roma ri rukuqubabel-k'u'x ri xk'oje', k'a nich'on na wakami. 5 Roma ri kuqubabel-k'u'x, ri Enoc xuk'uex-el chila' chikaj keri' k'es, richin chi man xutz'et ta el ri kamik y stape' janila xkanox, man xilitej ta roma kan ja ri Dios ri xuk'uan-el. Y roma ri' tz'ibatel kan chi ri Dios janila xkikot ránima rik'in. 6 Jak'a wi maneq ri kuqubabel-k'u'x qik'in, ri Dios man xtikikot ta ri ránima qik'in. Y richin yojjel-apo rik'in ri Dios, k'o chi niqanimaj chi rija' kan k'o-wi, y chi k'o utzil rik'in richin nuya' chike ri yekanon richin. 7 Chuqa' ri Noé xk'oje' kuqubabel-k'u'x rik'in. Roma ri' toq ri Dios xch'on rik'in pa ruwi' ri man jani nibebanatej, rik'in rukiy ri Dios xuben jun nimalej barco richin xerukol ri e aj pa rachoch. Y rik'in ri' xbeq'alajin-pe chi ri ch'aqa' chik winaqi' man utz ta xkiben, y xq'at-tzij pa kiwi'. Jak'a ri Noé roma kan xukuquba' ruk'u'x, ri Dios xuben chire chi man jun rumak xk'ulun chuwech. 8 Ri Abraham xk'oje' kuqubabel-k'u'x rik'in, roma ri' toq xoyox roma ri Dios richin chi nibe k'a pa jun chik ruwach'ulew ri xtuk'ul richin nrichinaj kan, rija' xunimaj tzij y xbe, stape' man retaman ta achike ruwach'ulew xtapon-wi. 9 Kan rukuquban-wi ruk'u'x rik'in ri Dios, y roma ri' xk'oje' achi'el jun q'axel chupan ri ruwach'ulew ri sujun chire. Y roma ri' xa chupan jay e banon rik'in tzieq xk'oje-wi. Achi'el chuqa' xkiben ri Isaac y ri Jacob, roma rije' sujun chuqa' chike ri ruwach'ulew ri'. 10 Ri Abraham xuben keri', roma kan royoben ri jun chik tinamit ri kan jebel jikil ri ruxe' y kan ja ri Dios ri xch'obo y xbanon richin. 11 Roma ri kuqubabel-k'u'x, chuqa' ri Sara ri man alanel ta xuk'ul uchuq'a' richin nalex jun ral. Kan xalex na wi ri ral stape' k'a pa rurijixinen, roma rija' kan xukuquba' ruk'u'x chi ri Dios kan nuben wi ri nusuj. 12 Y roma ri' xaxe roma ri Abraham ri kan achi'el chik kamineq xek'oje' janila chi winaqi', kan achi'el ri ch'umila' ri ek'o chikaj, ri kan man jun ri nitikir najlan kichin, y achi'el chuqa' ri sanayi' ri k'o chuchi' ri palou. 13 Konojel k'a rije' xkikuquba-el kik'u'x rik'in ri Dios y keri' xeken-el. Y stape' man xkik'ul ta el ri rusujun ri Dios chike, jak'a roma ri kikuqubabel-k'u'x k'anej xkitzu-wi-apo y xekikot rik'in; rije' kan xkiq'alajirisaj k'a chi xa e q'axel chuwech re ruwach'ulew. 14 Y rik'in ri xkibij, xq'alajin chi koyoben ri kan qitzij kiruwach'ulew. 15 Rije' man xkich'ob ta chik ri akuchi e eleneq-wi-pe. Roma wi ta keri' xetikir ta xetzolin chik kan jun bey chupan ri kiruwach'ulew. 16 Jak'a koyoben jun ruwach'ulew ri más utz, ri' ja ri chila' chikaj, y roma ri' ri Dios man nik'ix ta nubij chi ja rija' ri ki-Dios; y kan runaban chik ri kitinamit. 17 Roma ri kuqubabel-k'u'x, ri Abraham xusuj ri Isaac richin kamelabel toq xtejtobex roma ri Dios, kan xusuj-wi ri juney ruk'ajol ri', stape' kan k'o sujun chire roma ri Dios pa ruwi' ri rijatzul. 18 Roma ri Dios kan rubin k'a chire ri Abraham, chi ri rijatzul kan rik'in ri Isaac xtel-wi-pe. 19 Ri Abraham kan retaman k'a chi ri Dios k'o uchuq'a' rik'in richin nuk'asoj-pe ri ruk'ajol stape' chikikojol chik ri kaminaqi'. Roma ri' kan xuk'ul chik ri ruk'ajol y keri' ri banobel ri' k'o ri xuk'exewachuj. 20 Roma ri kuqubabel-k'u'x, ri Isaac xerurtisaj kan ri Jacob y ri Esaú, y xubij kan chike ri utzil ri peteneq chikiwech-apo. 21 Y ri Jacob chuqa' xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Dios, y roma ri', toq niken yan, xerurtisaj ri e ruk'ajol ri José. Roma ri' xluke' pa ruwi' ri ruch'ame'y y xuya' ruq'ij ri Dios. 22 Ri José xukuquba' chuqa' ruk'u'x rik'in ri Dios. Y roma ri', toq niken yan, xunataj kan chike ri e ruwinaq judío chi xtapon ri q'ij toq ri kiy-kimam xke'el-el chiri' pan Egipto. Y xuchilabej kan chike chi xtikik'uaj-el ri rubaqil. 23 Ri rute-rutata' ri Moisés xkikuquba' chuqa' kik'u'x rik'in ri Dios. Y roma ri' toq xalex ri Moisés man xkiya' ta q'ij chi xkamisex, xa xkewaj oxi' ik' roma kan ti jebel-ok. Y man xkixibij ta ki' chuwech ri pixa' ri ruya'on ri rey. 24 Roma ri kuqubabel-k'u'x, ri Moisés toq kan achin chik man xrajo' ta xubini'aj ral ri rumi'al ri rey. 25 Xa kan más xqa chuwech chi junan nutej poqon kik'in ri ruwinaq, ri e rutinamit ri Dios, ke chuwech xa jun ramaj ok nikikot chupan ri kikoten ri xa richin mak. 26 Rija' nuch'ob chi más rejqalen nutej poqon, roma xcha'ox roma ri Dios, ke chuwech nuk'ul ta ronojel ri beyomel ri k'o chiri' pa ruwach'ulew Egipto, roma kan royoben chik apo ri rajel ruk'exel ri xtuya' ri Dios chire. 27 Kan kuqul-wi k'a ruk'u'x rik'in ri Dios toq xel-pe pan Egipto. Y roma kan achi'el rutzuliben ri Dios ri man tz'etel ta, roma ri' man xuxibij ta ri' chuwech ri royowal ri rey. 28 Ri Moisés roma kan kuqul ruk'u'x, xuben ri nimaq'ij richin ri solbelri'il y xubij chike ri ruwinaq chi tikichikaj ri kikik'el ri taq ka'rnel chirij ri ruchi' taq kachoch, richin chi man yekamisex ri nimalaxela' taq alaboni' roma ri kamisanel. 29 Y ri winaqi' judío roma kan kikuquban kik'u'x rik'in ri Dios, xkiq'axaj ri Kaqa-Palou y kan pa chaqi'j ulew xebiyin-wi. Jak'a toq ri winaqi' aj-Egipto xkajo' chuqa' xkiben keri', xa xejiq' kan. 30 Toq rije' xe'apon pa tinamit Jericó, kan kuqul kik'u'x xesutin wuqu' q'ij chirij ri nimalej tz'aq ri tz'apeyon richin ri tinamit roma ri' ri tz'aq ri' xtzaq. 31 Chuqa' ri Rahab ri ixoq itzel ruk'aslen, kan xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Dios. Roma ri' man xken ta kik'in ri ruwinaq toq xtzaq ri rutinamit, roma xeruk'ul ri nachanela' judío chi utzil. 32 ¿Yitikir kami yennataj konojel ri winaqi' ri xek'oje' ojer, ri kan xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Dios? Xa man xkitikir ta k'a xtinchol ronojel chikij, achi'el chirij ri Gedeón, ri Barac, ri Sansón, ri Jefté, ri David, ri Samuel y ri ch'aqa' chik ri xeq'alajirisan ruch'abel ri Dios. 33 Konojel rije' xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Dios, roma ri' xech'akon chikij ch'aqa' chik ruwach'ulew, pa ruchojmilal xeq'aton-tzij, xkik'ul ri xesuj chike roma ri Dios, xetikir xekikamisaj koj, 34 man xek'at ta toq xek'aq pa nimalej taq q'aq', xekolotej chuwech ri espada. Toq maneq chik kuchuq'a', ri Dios xuya' kuchuq'a'. Xech'akon chikij ch'aqa' chik tinamit ri xebanon labal kik'in. 35 Ek'o chuqa' ixoqi' ri xekik'ul chik ri aj pa kachoch rik'in kik'aslen stape' e kamineq chik el. Jak'a ek'o ch'aqa' chik winaqi', ri man xkipoqonaj ta xe'apon chuwech ri kamik y man xkajo' ta richin xekol; roma kan ketaman chi chirij ri kamik xtibekila' jun k'aslen más utz. 36 Ek'o ch'aqa' chik ri xetze'ex y xech'ay, ek'o xexim rik'in cadena, y xetz'apex pa taq cárcel. 37 Ek'o ch'aqa' xekamisex chi abej, xequpix pa ka'i' rik'in ch'ich', xekamisex chi espada, xebe-kela' xebe-kela' xkiben y xaxe kisale'y karne'l y tzuntzun ri xkikusaj richin kitziaq. Xkiq'axaj tijoj-poqonal y janila k'iy itzel ri xban chike. 38 Ri winaqi' ri' kan k'owineq k'a ruwi' e utz richin xek'oje' chikikojol ri man ketaman ta ruwech ri Dios, k'o chi xebe-kela' xebe-kela' xkiben, ri pa taq tz'iran ruwach'ulew, xkewaj-ki' pa taq juyu', pa taq jul, roma ri ruk'ayewal ri xkil. 39 Jak'a man jun chike rije' ri xuk'ul yan ta el ri rusujun ri Dios chike, stape' kan xkikuquba' kik'u'x rik'in. 40 Roma ri Dios ruch'obon chi nuya' ri utzil ri más utz, chupan re qaq'ijul roj. Y keri' junan xtiqak'ul ri utzil ri' kik'in rije' ri kan xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Dios.

Hebreos 12

1 Kan janila k'a e k'iy ri yek'utu chiqawech chi xkikuquba' kik'u'x rik'in ri Dios. Roma ri' roj kan tiqelesaj k'a kan ronojel ri niya'on ejqa'n chiqij y ri mak ri sutiyon qichin, kan rik'in koch'onik tiqatija' qaq'ij yojbiyin chupan ri bey ri k'o chiqawech. 2 Kan rik'in ri Jesús tiqaya-wi ri qatzubal, roma ja rija' ri xbanon chiqe chi xqanimaj ri Dios y chi kuqurineq chik qak'u'x. Rija' man xupoqonaj ta xken chuwech ri cruz, stape' ri kamik ri' nik'ixbisan, roma retaman chi chirij ri kamik xtipe jun nimalej kikoten. Y kan xbetz'uye' k'a chila' chikaj pa rijkiq'a' ri Dios. 3 Kan tich'obo' k'a rij ri xuk'ut kan ri Jesús toq janila xyoq' koma ri aj-maki'. Rija' xukoch' ronojel. Keri' k'a tibana' rix y man kixkos, ni man timalij ik'u'x. 4 Rix kan itijon k'a iq'ij chirij ri mak, y roma ri' itijon poqon, jak'a man jani ix apowineq ta pa kamik. 5 Rix kan imestan chik ri pixabanik ri ruya'on ri Dios, achi'el jun tata'aj chire ri ruk'ajol, ri nunataj chupan ri ruch'abel ri Dios: Rix walk'ual alaboni', ri ruk'ayewal ri nuya' ri Jehová chiwe, man tiben chi xa man nik'atzin ta, man itzel tina' toq ri Jehová rik'in ruk'ayewal yixruchojmirisaj. 6 Roma ri Jehová kan yerupixabaj ri yerajo'; y kan nuxik'ayuj ri kan ralk'ual chik. 7 Toq rix nikoch' ri tijoj-poqonal richin yixpixabex, ri Dios kan nuben chiwe chi ix ralk'ual. ¿Roma k'o ta kami jun alk'ualaxel ri man nipixabex ta roma ri rutata'? 8 Roma wi ri Dios man yixrupixabaj ta achi'el nuben kik'in ri ralk'ual, k'ayew, roma ri keri' nel chi tzij chi xa ix achi'el sik'on taq ak'uala'. 9 Toq roj k'a oj kokoj na, ri qatata' xojkipixabaj, y man xeqetzelaj ta roma ri'. Xa kan xqaya' kiq'ij. ¿Y man más ta kami ruk'amon chi niqanimaj rutzij ri qatata' Dios, richin niqil ri k'aslen? 10 Stape' ri qate-qatata' xojkipixabaj richin jun ka'i-oxi' ok q'ij, y kan jak'a ri más xkajo' rije' jari' ri xkiben chiqe. Jak'a ri qatata' Dios yojrupixabaj, richin chi k'o utzil nuk'en-pe pa qak'aslen; richin chi yojch'ajch'ojir ta, y yojok ta achi'el rija', ri kan ch'ajch'oj wi. 11 Kan qitzij wi chi toq ojk'o pa tijoj-poqonal, stape' richin yojtijox, xa man nuya' ta kikoten chiqe, xa oq'ej nuk'en-pe chiqe. Jak'a chirij ri' kan k'o-wi ri uxlanen nuk'en-pe y nuben más choj chire ri nik'ulu richin. 12 Roma ri' kan tik'oje' chik k'a el kuchuq'a' ri iq'a-iwaqen ri xa elawaleq chik, 13 kan nik'atzin chi tik'uaj jun choj bey, richin chi ri jetz' nichojmir-el ri raqen y man ninimatej ta. 14 Titija' iq'ij chi nik'oje' uxlanibel-k'u'x chi'ikojol kik'in konojel winaqi', y tik'uaj jun k'aslen ri kan loq'olej. Roma wi man keri' ta, man xkixtikir ta xtitz'et ruwech ri Dios. 15 Titz'eta' jebel chi man jun ta ri man ta nuqi' ri rutzil ri Dios. Richin chi man jun tok achi'el jun q'ayis ri k'ey-k'ey ruxe', ri xa nuben ch'aoj y nusech kik'u'x e k'iy. 16 Man jun tujech-ri' chupan ri itzel k'aslen y nuq'ej ruwi' ri ruch'abel ri Dios; achi'el xuben ri Esaú ri xa roma jun q'utun xuk'ayij ri kan k'o chi nuk'ul rija' roma nimalaxel, 17 jak'a toq xrajo' chik xuk'ul ta ri utzil ri', xa xbix chire chi man jun chik richin rija'. Y stape' kan rik'in oq'ej xuk'utuj, kan man jun chik xuk'ul. 18 Roj ri qaniman chik ri Jesucristo, man chuxe' ta k'a ri juyu' Sinaí oj apowineq-apo, ni man niqachop ta, achi'el xkiben ri qati't-qamama' ojer kan. Rije' xek'oje' chuxe' ri juyu' ri' nijino pa q'aq', kan q'equmatajineq y k'o jun nimalej kaq'iq' rachibilan koqolajay. 19 Xkak'axaj xq'ajan ri trompeta, y xkak'axaj chuqa' toq xch'on-pe ri Dios kik'in. Jak'a rije' xkik'utuj utzil chi man chik tich'on-pe kik'in, 20 roma kan janila xkixbij-ki', roma bin chike chi ri xtijel-apo rik'in ri juyu', xtikamisex chi abej; stape' wineq o chikop. 21 Ri xtz'etetej k'a pa ruwi' ri juyu', kan nuya-wi xibinri'il. Roma ri' ri Moisés xubij: Yibaybot roma xibinri'il, xcha'. 22 Jak'a roj ri qaniman chik ri Jesucristo, chuxe' ri juyu' Sión oj apowineq-wi-apo; ojk'o chik naqaj chire ri tinamit richin ri k'aslik Dios, ri nibix Jerusalem aj-chikajil chire, akuchi ek'o-wi e k'iy ángel ri kan man e ajlatel ta. 23 Roj ojk'o chik apo pa nimaq'ij kik'in ri nabey taq ralk'ual ri Dios ri tz'iban kibi' chila' chikaj. Ojk'o chik apo rik'in ri Dios ri xtuq'et-tzij pa kiwi' konojel. Y kik'in ri winaqi' ri kan tz'aqet ri kik'aslen, ri xeken-el yan el. 24 Ojk'o apo rik'in ri Jesús ri nisamajin ri k'ak'a' jikibel-tzij y rik'in ri rukik'el ri xbiyin ri xuch'ajch'ojirisaj ri qánima, roma ri rukik'el rija' más rejqalen chuwech ri rukik'el ri Abel. 25 Tiqachajij-qi' richin chi man ta niqetzelaj ri nubij ri Dios chiqe, roma wi ri qati't-qamama' ri xketzelaj ri xbix chike y roma ri' xqaqa ri ruk'ayewal pa kiwi'. Kan keri' chuqa' roj kan xtiqa-wi ruk'ayewal pa qawi', wi man xtiqak'axaj ta ri ch'abel ri nipe chila' chikaj. 26 Ri ojer kan toq ri Dios xch'on pa ruwi' ri juyu', ri juyu' ri' xsilon. Jak'a re wakami nubij: Xtapon k'a jun q'ij toq man xaxe ta chik ri ruwach'ulew xtinsiloj, xa kan xtinyikiya' chuqa' ri kaj, xcha'. 27 Y toq nubij chi k'o chik jun q'ij, ri' kan niq'ax-wi k'a chi xkejalatej k'a el ronojel, roma xa e banon. Richin keri' xa kan xaxe xkeq'alajin kan ri man jun bey xkejalatej ta. 28 Y roma ri' tiqamatioxij chire ri Dios chi qichin chik roj ri ajawaren ri man jun nisilon richin. Y rik'in ri matioxinik ri niqaya' chire ri Dios, niqasamajij k'a, kan achi'el ri niqa' chuwech rija'. Y tiqaya' chuqa' ruq'ij. 29 Roma ri qa-Dios kan achi'el q'aq' ri kan nuk'is ronojel.

Hebreos 13

1 Wach'alal, kan jantape' k'a tiwajo-iwi'. 2 Toq ek'o ye'apon chi'iwachoch, man k'a tipoqonaj ye'ik'ul. Roma banatajineq chi roma ri samaj ri' ek'o ángel ri e apowineq pa taq jay, y ri xek'ulun kichin man xkinabej ta. 3 Y man ke'imestaj ri ek'o pa taq cárcel. Tina' k'a ri q'axo'n pan iwánima, achi'el ta kan ja rix ri ix tz'apen. Y chuqa' man ke'imestaj ri ek'o pa tijoj-poqonal. Xa kan tina' chi achi'el kan ja rix ri ixk'o chupan ri q'axo'n ri'. 4 Tiya' ruq'ij ri k'ulubik. Roma ri achijlonel y ri ixjayilonel man yemakun ta toq nikik'uaj-ki' chupan ri k'ulubik. Jak'a wi nikikanoj jun chik richin yek'oje' kik'in kan yemakun. Chuqa' ri man e k'ulan ta y nikikanoj jun richin yek'oje' rik'in, xa yemakun. Y ri Dios kan xtuq'et k'a tzij pa kiwi' ri keri' nikiben. 5 Man tibe iwánima chirij ri méro, xa kan kixkikot rik'in ri k'o iwik'in. Roma ri Dios rubin: Kan beneq-ruwech ink'o iwik'in y man jun bey xkixinmalij kan, nicha'. 6 Y roma ri' kan rik'in k'a ronojel ik'u'x yixtikir nibij: Yin ja ri ajaw ri nito'on wichin. Roma ri' man xtinxibij ta wi' chuwech ri itzel ri xtuben ri wineq chuwe. 7 Ke'oqaqa k'a chi'ik'u'x ri uk'uey iwichin, ri xeq'axan ri ruch'abel ri Dios chiwe. Tich'obo' ri kik'aslen, roma kan xkuqer-wi kik'u'x rik'in ri Dios. Y kan tibana' ri achike xkiben rije'. 8 Ri Jesucristo man nujel ta ri'. Kan achi'el ri iwir, keri' wakami, y keri' chuqa' xtibe-q'ij xtibe-seq. 9 Man tiya' q'ij chi ja ri tijonik man e qitzij ta ri ye'uk'uan iwichin. Más ta utz chi rix nikuquba' ik'u'x rik'in ri tijonik ri nich'on chirij ri rutzil ri Dios, y man rik'in ta ri tijonik ri nich'on chirij ri yetij y xa man jun utz ruk'amon-pe chike. 10 Roj kan k'o chik jun qaporobal, jak'a ri nisuj pa ruwi' kan man ruk'amon ta chi nikitej ri xa k'a nikisamajij na ri ojer porobel. 11 Chuqa' ri pixa' nubij chi ri nimalej sacerdote nuk'uaj k'a ri kikik'el ri chikopi' y nok-apo ri akuchi janila loq'olej, richin nusuj. Y ri kich'akul ri chikopi' ye'elesex el chirij-el ri tinamit richin yeporox. 12 Y roma ri' ri Jesús xuk'uex k'a chirij-el ri tinamit richin chi xuben loq'olej chike ri winaqi' rik'in ri rukik'el. 13 Roma ri' qojel-el chupan ri tinamit richin niqatzeqelibej ri Jesucristo, y tiqaq'axaj chuqa' roj ri k'ix ri xuq'axaj rija'. 14 Chuwech re ruwach'ulew xa man richin ta jantape' qilon-qa jun qatinamit. Jak'a kan qachapon bey richin nibeqila' ri qatinamit ri peteneq chiqawech. 15 Roma ri' jantape' k'a tiqaya' ruq'ij ri Dios pa rubi' ri Jesucristo. Kan tiqaq'alajirisaj rik'in ri qachi' chi ja rija' ri qaniman. 16 Y man k'a tiqamestaj niqaben ri utz y man tiqamalij kito'ik ri k'o nik'atzin chike. Roma jari' ri sipanik ri niqa' chuwech ri Dios. 17 Kan tiqanimaj k'a kitzij ri qach'alal ri e uk'uey qichin richin niqaya' kikoten pa taq kánima, roma ja rije' ri yechajin ri qánima, y k'o chi nibekiq'alajirisaj chuwech ri Dios ri samaj ri nikiben. Roma wi xa man niqanimaj ta kitzij, rije' xtikiben ri kisamaj rik'in bis. Y re' xa man jun utz ruk'amon-pe. 18 Qach'alal, kixch'on rik'in ri Dios pa qawi', roma roj kan qetaman chi kan ch'ajch'oj ri qánima, y niqarayij chi ja ri utz ri niqaben ronojel bey. 19 Y jak'a ri ch'owen rik'in ri Dios woma yin ri más ninchilabej chiwe, richin chi yitikir yinapon yan ta iwik'in. 20 Ri Dios, ri niya'on uxlanen pa taq qánima, ri xk'ason-pe ri nimalej Yuq'unel ri qajaw Jesús; ri Jesús ri xken y xbiyin ri rukik'el richin xk'achoj ri jikibel-tzij richin jantape', 21 xtuya' ta k'a ronojel rutzil chiwe, y xkixtikir ta xtiben ri utzilej taq banobel richin niben ri rurayibel rija'. Y nuben ta qik'in roj ri niqa' chuwech rija' rik'in ri rusamaj ri Jesucristo ri ruk'amon chi nuk'ul ruq'ij-ruk'ojlen richin jantape'. Keri' ta k'a. 22 Wach'alal, yin nink'utuj utzil chiwe chi kan tik'ulu' k'a chi utzil re ch'abel richin pixabanik re xinteq-el rubixik chiwe chupan re wuj re'. Roma xa man nim ta rubanik xinben-el chire. 23 Yin ninya' rutzijol chiwe chi ri qach'alal Timoteo totajineq chik; y wi xtipe chi'anin, nink'uaj-el toq xkibe chi'itz'etik. 24 Tiya' rutzil-kiwech konojel ri e uk'uey iwichin y ri loq'olej taq qach'alal. Chuqa' ri qach'alal aj-Italia nikiteq-el rutzil-iwech. 25 Ri rutzil ri Dios xtik'oje' ta k'a iwik'in chi'iwonojel. Kan keri' ta k'a.

Santiago 1

1 Yin Santiago, jun rusamajel ri Dios y ri ajaw Jesucristo, ninben-el re wuj re' chiwe rix ri ix nuwinaq judío ri ix talutajineq chuwech re ruwach'ulew, tik'ulu' k'a re rutzil-iwech re ninteq-el. 2 Wach'alal, kan tikikot janila ri iwánima toq yixtejtobex. 3 Roma kan iwetaman chi toq yixtejtobex rik'in ri ikuqubabel-k'u'x, nuben chiwe chi màs nitej iq'ij. 4 Man jun bey tik'is ri koch'onik iwik'in, roma k'iy utzil nuk'en-pe chire ri ik'aslen, nuben chiwe chi yixk'iy, tz'aqet ri ik'aslen y man jun chik nrajo'. 5 Y wi ek'o qach'alal chi'ikojol ri nikajo' chi nik'oje' kina'oj, tikik'utuj chire ri Dios. Y rija' kan man xtupoqonaj ta xtuya-pe k'iy chike. Keri' nuben qik'in qonojel ri yojk'utun, y man jun achike ta xtubij chiqe. 6 Jak'a toq rix nik'utuj ina'oj, k'o chi nikuquba' ik'u'x rik'in ri Dios, y man rik'in ta k'a ka'i' ik'u'x tik'utuj chire. Roma wi xa keri' niben, rix xa niben achi'el nuben ri ya' ri nibolqo't roma ri kaq'iq' pa ruwi' ri palou, ri nibe-kela' nibe-kela' nuben. 7 Y wi rix keri' niben, man k'a tich'ob chi ri Dios xtuya-pe chiwe ri nik'utuj chire. 8 Roma wi xa ka'i' ik'u'x toq nik'utuj chire ri Dios, niq'alajin chi xa ka'i' chuqa' ik'u'x iwik'in-qa rix chupan ronojel ri ik'aslen. 9 Y ri qach'alal ri maneq ok k'o kik'in chuwech re ruwach'ulew, xa tikikot k'a ri kánima, roma chuwech ri Dios rije' kan k'o-wi janila kiq'ij. 10 Y keri' chuqa' ri qach'alal beyoma' ri kan k'o kiq'ij, kan tikikot ri kánima toq ri Dios nuqasaj kiq'ij. Roma rije' chuqa' xa man yeyaloj ta el chuwech re ruwach'ulew; xa e q'axel achi'el jun rusi'j q'ayis, 11 roma toq nipe ruwech ri q'ij, ri q'ayis y ri rusi'j xa nichaqi'j y nik'is-qa, stape' kan jebel nitzu'un ri pa nabey. Kan keri' chuqa' nuk'uluwachij ri beyom rik'in ri rubeyomel, eqal-eqal nik'is qa. 12 Ri wineq ri nukoch' ri tijoj-poqonal, kan jebel ruwa-ruq'ij, roma ri Dios xtuya' chire ri wineq ri' ri sipanik richin ri utzilej k'aslen ri man jun bey xtik'is. Ja sipanik ri' ri rubin chi xtuya' chire ri najowan richin. 13 Jak'a wi k'o ta jun ri nibanon chire jun chik chi nimakun, man tubij chi ja ri Dios ri nibanon keri' chire. Roma ri Dios kan man nuben ta chire jun wineq chi nimakun, y chuqa' man jun nitikir nibanon chire ri Dios chi nimakun. 14 Roma ri itzel taq rayibel ri ek'o rik'in ri wineq jari' ri yebanon chire chi niqaqa pa mak. 15 Y wi nuya' q'ij chire ri itzel taq rayibel, chiri' nipe-wi ri mak. Y pa ruk'isibel nuk'en-pe kamik. 16 Wach'alal ri yalan yixinwajo', man k'a kixq'olotej. 17 Ronojel sipanik niqaqa-pe chila' chikaj rik'in ri Dios ri xbanon ri saqil, achi'el ri q'ij, ri ik', ri ch'umila'. Ri Dios man jun bey nijalatej achi'el nijalatej ri mach'ach'il. 18 Y rik'in ri rurayibel rija' xuya' jun k'ak'a' qak'aslen toq xqakuquba' qak'u'x rik'in ri qitzij ruch'abel. Xuben keri' richin chi ja roj ri xojok achi'el ri nabey taq kiwech tiko'n ri ye'uk'uex-apo chire rija'. 19 Wach'alal ri yalan yixinwajo', kan tiwak'axaj k'a nabey ri ruch'abel jun wineq y man chi'anin tik'uluba' ri ruch'abel. Chuqa' kan man k'a kixoyower chi'anin. 20 Roma toq rix iwoyowal man yixtikir ta niben ri nrajo' ri Dios chi niben. 21 Roma ri' tiya' kan ronojel ri man ch'ajch'oj ta y ronojel ri etzelal. Y k'o chi nich'utinirisaj-iwi' chuwech ri Dios, y titaqej chi utzil ri ruch'abel ri k'o pa taq iwánima. Roma ja ch'abel ri' ri nikolon iwichin. 22 Y man xaxe k'a tiwak'axaj ri ruch'abel ri Dios, xa kan tibana' chuqa' ri nubij. Roma wi xaxe niwak'axaj ri ruch'abel ri Dios y man niben ta ri nubij, xa iyon rix niq'ol-qa-iwi'. 23 Roma wi k'o jun ri nrak'axaj ri ruch'abel ri Dios, y xa man nuben ta ri nubij, xa junan rik'in jun wineq ri nutzu-ri' pan espejo, kan niq'alajin-wi ri qitzij rubanikil. 24 Y toq xa k'a juba' tutzu' kan ri' ri pan espejo, man chik noqaqa ta chuk'u'x ri achike titzu'un. 25 Jak'a ri nak'axan ri ruch'abel ri Dios y nutz'et jebel ri nubij, y kan nuben, kan jebel ruwa-ruq'ij. Roma ri ruch'abel ri Dios kan utz wi y nuben chiqe chi oj totajineq chik. 26 Wi k'o jun nibin chi nuya' ruq'ij ri Dios y xa man nuchajij ta ri' rik'in ri ruch'abel, ruyon rija' nuq'ol-ri'. Y xa man jun utz nuk'en-pe chi nubij chi rija' kan nuya-wi ruq'ij ri Dios. 27 Roma ri kan qitzij nuya' ruq'ij ri Dios, yerutola' ri malkani' taq ixoqi' y ri ak'uala' ri e maneq chik kite-kitata', y chuqa' man nunim ta chik ri' chupan ri etzelal richin re ruwach'ulew.

Santiago 2

1 Wach'alal ri iniman chik ri qajaw Jesucristo ri janila ruq'ij-ruk'ojlen, man tiben rukojolil kik'in ri winaqi'. 2 ¿Achike ta kami niben rix wi toq imolon-iwi' napon ta iwik'in jun achin beyom ri rukusan-el jun rulipq'a' banon rik'in q'anapueq, y chuqa' e rukusalon ta el jebelej taq tzieq. Y keri' chuqa' nok ta apo jun achin ri kan niq'alajin chi man jun ok k'o rik'in y e rijilej taq tzieq chik ri rutziaq? 3 Wi rix xa ja ri achin beyom ri nitzu' nabey, niloq'oq'ej, niq'axaj-el k'a chuwech y niya' jebel ruch'akat. Jak'a chire ri achin ri xa kan niq'alajin chi man jun ok k'o rik'in, rix man jun ruch'akat nisuj. Pa ruk'exel ri' xa nibij chire chi tipa'e' kan chirij, o xa nibij chire chi titz'uye-qa pan ulew. 4 Wi keri' xtiben, kan xtiq'alajin-wi chi rix xa kan niben ri rukojolil kik'in ri winaqi', chi jun wineq más rejqalen chuwech jun chik, y ri' xa jun itzel ch'obonik. 5 Wach'alal ri kan yixinwajo', tich'obo' k'a jebel re xtinbij chiwe. Ri Dios ja ri winaqi' ri man jun ok k'o kik'in chuwech re ruwach'ulew ri xerucha' richin yebeyomer rik'in ri kikuqubabel-k'u'x, y nikichinaj ri ajawaren ri rusujun chike ri ye'ajowan richin. 6 Man rik'in ri', rix xa iqasan kiq'ij ri winaqi' ri man jun ok k'o kik'in. ¿Kan man noqaqa ta k'a chi'ik'u'x chi xa ja ri beyoma' ri yeya'on iwichin pa k'ayew? ¿Man noqaqa ta chi'ik'u'x chi xa ja chuqa' rije' ri yixqiriren-apo pa taq q'atbel-tzij richin nikiq'abaj tzij chiwij? 7 ¿Man noqaqa ta k'a chi'ik'u'x chi xa ja rije' chuqa' ri yeyoq'on ri rubi' ri Jesucristo, ri ik'ulun pa taq iwánima rix? 8 Ri pixa' ri k'o màs rejqalen nubij chi achi'el niwajo-qa-iwi' rix, keri' chuqa' ke'iwajo' ri iwachpochel. Y wi kan niben keri', kan yalan utz. 9 Jak'a wi xa niben rukojolil kik'in ri winaqi', yixmakun, roma keri' rix xa kan niq'ej ruwi' ri pixa'. 10 Roma wi kan nibij chi niben ronojel ri nubij ri pixa', jak'a xa k'o jun chire ri man niben ta, niq'alajin chi man jun ninimaj chire ri pixa'. 11 Roma toq ri Dios xuya' ri pixa', xubij chi ri e k'ulan taq winaqi' man tikikanoj jun chik richin yemakun. Y ja chuqa' rija' xbin chi man jun tibanon kamik. Y stape' jun ri k'ulan man nukanoj ta jun chik richin nimakun rik'in, jak'a xa nukamisaj jun wineq, niq'alajin chi kan nuq'ej ruwi' chijun ri rupixa' ri Moisés. 12 Jak'a kan tibana' y kixch'on achi'el ri nubij chupan ri pixa' ri nuben chiwe chi ix totajineq chik roma rik'in ri pixa' ri' xtiq'at-tzij pan iwi'. 13 Roma wi man xtijoyowaj ta kiwech ri ch'aqa' chik winaqi', ri Dios man xtujoyowaj ta chuqa' iwech rix chupan ri q'ij toq xtuq'et-tzij. Jak'a wi xtijoyowaj kiwech ri ch'aqa' chik, xkixch'akon, roma ri Dios chuqa' xtujoyowaj iwech rix chupan ri q'ij ri'. 14 Wach'alal, wi k'o jun ri nibin chi kuqul chik ruk'u'x rik'in ri Dios, y xa man nuben ta ri utzilej taq banobel, kan man jun k'a nik'atzin-wi ri nubij keri', roma jun kuqubabel-k'u'x ri keri' xa man xtukol ta ri wineq. 15 Wi ta k'o jun qach'alal ri nik'atzin rutziaq y ruway; 16 y rat nabij chire chi ja ri Dios xturtisan richin, tukuchu' ri' y tiwa' jebel, jak'a xa man naya' ta el ri nik'atzin chire, wi keri' xa man jun nik'atzin-wi ri xabij. 17 Y keri' chuqa' wi nabij chi kuqul chik ak'u'x rik'in ri Dios, jak'a xa man naben ta ri utzilej banobel, xa man jun k'a nik'atzin-wi ri nabij. 18 Rik'in juba' k'o ta jun nibin chire jun chik: Rat k'o ri akuqubabel-k'u'x, y yin ninben ri utzilej taq banobel. Tak'utu' k'a chinuwech ri kuqubabel-ak'u'x ri man rik'in ta utzilej taq banobel. Jak'a yin ninbij chawe chi rik'in ri ninben ri utzilej taq banobel, yitikir nink'ut chi qitzij kuqul nuk'u'x rik'in ri Dios. 19 Rat nanimaj chi kan xaxe jun Dios k'o. Ri' kan yalan utz. Jak'a man xaxe ta ri' ri nik'atzin. Roma ri itzel taq espíritu chuqa' kan nikinimaj chi kan xaxe jun Dios k'o, y kan yebaybot chuwech roma xibinri'il. 20 Rat xa yalan at nakanik rik'in ri ach'obonik. Xtink'ut na pe chawech wakami, chi wi nabij chi kuqul chik ak'u'x rik'in ri Dios y xa man naben ta ri utzilej taq banobel, xa man jun k'a nik'atzin-wi ri nabij. 21 Ri qamama' Abraham ri xk'oje' ojer, kan xuben-wi ri xubij ri Dios chire; y man xupoqonaj ta xuya' ri Isaac ri ruk'ajol pa ruwi' ri porobel richin xuya' chire ri Dios. Y rik'in ri' ri Abraham man jun rumak xk'ulun chuwech ri Dios. 22 Ri Abraham kan xuk'ut chi ri rukuqubabel-k'u'x y ri utzilej taq rubanobal kan junan xebiyin. Keri' ri rukuqubabel-k'u'x xtz'aqet rik'in ri utzilej taq rubanobal. 23 Y rik'in ri' chuqa' xbanatej ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, chi ri Abraham kan xukuquba' ruk'u'x rik'in ri Dios; y roma ri' ri Dios xuben chire chi man jun rumak xk'ulun chuwech. Y chuqa' xbix chire chi junan kiwech rik'in ri Dios. 24 Wawe' niq'alajin chi ri Dios nuk'ul jun wineq man xaxe ta roma ri rukuqubabel-k'u'x, xa kan nik'atzin chuqa' chi nuben ri utzilej taq banobel achi'el nubij ri rukuqubabel-k'u'x. 25 Y keri' chuqa' ri Rahab, ri ixoq itzel ruk'aslen; rija' xuben ri xubij ri rukuqubabel-k'u'x chire, y xerewaj ri ka'i' achi'a' judío ri xbekinik'oj ri ruwach'ulew. Kan xeruteq k'a el pa jun chik bey richin man jun xkik'uluwachij. Y roma ri' man jun rumak xk'ulun chuwech ri Dios. 26 Achi'el jun ch'akulaj ri man k'o ta chik ri espíritu rik'in xa kamineq chik, keri' chuqa' ri kuqubabel-k'u'x wi man ruk'uan ta utzilej taq banobel.

Santiago 3

1 Wach'alal, man tirayij chi chi'iwonojel ta yixok tijonela'. Roma roj ri yojtijon, kan más k'iy ri xtuk'utuj ri Dios chiqe toq xtuq'et-tzij pa qawi'. 2 Qonojel k'iy bey xa man ja ta ri yeqaben. Y wi ta k'o jun ri man jun bey nimakun rik'in ri ruch'abel, ri wineq ri' kan tz'aqet ri ruk'aslen. Roma wi nitikir nuq'et ri ruch'abel, kan nitikir chuqa' nuben keri' rik'in chijun ri ruch'akul. 3 Kan achi'el k'a nibanatej kik'in ri kiej toq niya'ox ch'ich' pa kichi' richin yeq'at. Roma xaxe rik'in ri ch'ich' ri', ri kiej nikinimaj tzij, y nikik'uaj ri kajaw akuchi nikajo' yebe-wi. 4 Achi'el chuqa' ri e nima'q taq barco ri e uk'uan roma kaq'iq' ri kan janila ruchuq'a'. Jak'a xaxe rik'in jun ti che' niban chike chi yebe akuchi nikajo-wi ri kajaw. 5 Achi'el jun ti q'aq', ri stape' yalan ko'ol ok nitikir nuk'is jun nimalej li'aj che'. Keri' chuqa' ri qaq', man nim ta, jak'a ri ch'abel ri nubij k'iy nitikir nuben. 6 Ri qaq' roj achi'el jun ruxaq-q'aq' ri tzijon rik'in ri q'aq' ri man jun bey nichup, ronojel ri nubij nuk'en-pe k'iy ruwech etzelal y nutz'ilobisaj chijun ri qach'akul. 7 Roj k'o quchuq'a' pa kiwi' ri aj-xik' chikopi', ri kumatzi', ri jalajoj kiwech ker y ri ch'aqa' chik chikopi'. 8 Jak'a ri qaq' man yojtikir ta niqaq'et, xa kan itzel-wi achi'el ri kamisanel ya' ri k'o pa kichi' ri kumatzi'. 9 K'o k'a bey niqaya' ruq'ij ri Dios rik'in ri qaq' y k'o bey xa niqakusaj richin niqabij itzel ch'abel chike ri winaqi', ri chuqa' e ruwachibel ri Dios. 10 Rik'in ri qaq' niqaya' ri urtisanik, y rik'in chuqa' ri' niqaya' ri etzelanik. Wach'alal, man ruk'amon ta chi keri' niqaben. 11 Rix iwetaman chi chupan jun alaxibel-ya' man xtel ta pe utzilej ya' y chuqa' k'ayilej ya'. 12 Jun che' richin wíkix, man xtuya' ta aceituna. Ni ri juwi-uva man xtuya' ta wíkix. Keri' chuqa' man xtel ta pe tzayilej ya' y utzilej ya' chupan jun alaxibel-ya'. 13 Wach'alal, wi ek'o chi'ikojol ri kan k'o kina'oj y k'o etamabel kik'in, kan ruk'amon chi nikik'ut chupan ri kik'aslen y rik'in ri utzilej taq kibanobal. Y re' k'o chi nuben rik'in qasanri'il. 14 Jak'a wi rix xa itzel nina' chire jun chik roma rija' utz k'o, y chuqa' niwajo' chi kan xaxe ta rix ri k'o utz nik'en kan chire ronojel, wi xa keri' niben, man k'a tibij chi k'o k'iy etamabel iwik'in, roma xa nitz'uk ri nibij. 15 Jun ch'obonik keri' man peteneq ta chila' chikaj rik'in ri Dios. Xa kan kichin ri winaqi' ri maneq Dios chikiwech, y xa richin chuqa' ri Itzel-Wineq. 16 Roma wi rix xa itzel nina' chire jun chik roma rija' utz k'o, y chuqa' niwajo' chi kan xaxe ta rix ri k'o utz nik'en kan chire ronojel, xa kan ix tz'ukuy-oyowal, y ix banoy ronojel ruwech etzelal. 17 Jak'a wi ja ri etamabel ri peteneq chila' chikaj rik'in ri Dios ri k'o iwik'in, re' nuben k'a chiwe chi nik'uaj jun k'aslen ch'ajch'oj, chi man niben ta oyowal, utz niben kik'in konojel, niwak'axaj jebel ri achike nikajo' ri winaqi' chiwe, y chi kan nijoyowaj kiwech konojel. Kan niben ronojel ri utz; man niben ta rukojol, ni man ka'i' ta ipalej chuqa'. 18 Ri winaqi' yetikir k'a yek'ase' choj toq k'o uxlanibel-k'u'x. Y ri nikitej kiq'ij chi nik'oje' uxlanibel-k'u'x xtikitz'et k'a chi ri winaqi' kan utz yek'oje'.

Santiago 4

1 ¿Achike ta k'a nibanon chiwe richin niwetzelaj-iwi' y jantape' k'o oyowalen chi'ikojol? Xa ja ri itzel taq rayibel ri ek'o iwik'in y nikajo' yixkich'ek. 2 Rix xa kan janila yixrayin, jak'a xa man jun niwil, y roma ri' yixkamisan. Nirayij chi iwichin ta rix ri xa richin ri iwach'alal, jak'a xa man nok ta iwichin. Roma ri' niben oyowal y yixchapo-iwi' rik'in ch'abel, maneq iwik'in ri niwajo' roma man nik'utuj ta chire ri Dios. 3 O rik'in juba' nik'utuj chire ri Dios. Jak'a xa man nuya' ta chiwe, roma xa man utz ta ri ich'obonik pa ruwi' ri nik'utuj, xa richin itzel taq rayibel ri nik'utuj. 4 Rix ri ichapon chi niya' kan ri Dios, ¿man iwetaman ta k'a chi wi nibe iwánima chirij re ruwach'ulew, niq'alajin chi niwetzelaj ri Dios? Roma ri', rix ri iwojqan re ruwach'ulew, kan niq'alajin k'a chi ix etzelanel richin ri Dios. 5 Jak'a chupan ri ruch'abel ri Dios, nubij chi rija' janila yojrajo' roma ri ru-espíritu ri ruya'on qik'in. 6 Y kan janila rutzil nuya' pa qawi'. Achi'el nubij chupan ri ruch'abel ri tz'ibatel kan, chi ri Dios yeretzelaj y man nuk'en ta kiwech ri nikinimirisaj-ki'. Jak'a ri kiqasan-ki' rija' nuya' ri rutzil pa kiwi'. 7 Wakami k'a tiya-iwi' chuxe' rutzij ri Dios, y man tiya' q'ij chire ri Itzel-Wineq. Keri' xa xtanimej-el chiwech. 8 Kixjel-apo rik'in ri Dios, y rija' chuqa' xtijel-pe iwik'in. Rix ri yixmakun chuwech ri Dios, tich'ajch'ojirisaj ri ik'aslen. Rix ri ka'i' ik'u'x rik'in ri Dios, tich'ajch'ojirisaj ri iwánima. 9 Tina' q'axo'n pa taq iwánima, kixbison y kixoq' roma ri imak. Rix ri yixtze'en roma ri kikoten richin re ruwach'ulew, man chik kixtze'en. Xa kixoq'. Rix ri janila kikoten ina'on chupan re ruwach'ulew, xa kixbison. 10 Tich'utinirisaj-iwi' chuwech ri Ajaw, y rija' xtunimirisaj iq'ij. 11 Wach'alal, man kixch'on itzel chirij jun qach'alal. Roma wi keri' niben, kan chirij ri pixa' richin ri Dios yixch'on-wi, y niben k'a chire ri pixa' chi man utz ta. Y rik'in ri' niq'et-tzij pa ruwi', y man niben ta ri nubij. 12 Xaxe ri Dios ri niya'on ri pixa', y xaxe rija' ri niq'aton-tzij pa ruwi'. Y xaxe rija' nitikir yojkolon, y xaxe chuqa' rija' ri nitikir yojtaqon pa q'aq'. Y rat, ¿achike roma toq nabij chi ri jun chik man utz ta rubanon ri ruk'aslen chuwech ri Dios? 13 Y wakami tiwak'axaj k'a rix ri nibij: Wakami o chua'q yojbe pa jun chik tinamit richin yojk'oje' chiri' jun juna', richin yojloq'on y yojk'ayin richin niqach'ek qaméro, yixcha'. 14 Chiwech rix jebel ri ich'obonik, jak'a xa man iwetaman ta achike xtik'uluwachij ri chua'q-kabij. Roma ri qak'aslen xa achi'el jun ti sib ri nik'oje-el juba', y xa chi'anin nik'is-el. 15 Roma ri' toq rix nich'ob chi k'o jun niwajo' niben, tibij k'a: Wi ri ajaw xtuya' q'ij y yojk'ase', kan xtiqaben k'a ri niqach'ob, kixcha'. 16 Jak'a rix xa man keri' ta nibij. Xa kan nibij chi niben ri nich'ob, y man nich'utinirisaj ta iwi' chuwech ri Dios. Y ri banobel ri' kan itzel chuwech rija'. 17 Roma wi iwetaman achike ri utz, y xa man niben ta, yixmakun chuwech ri Dios.

Santiago 5

1 Wakami k'o jun ninwajo' ninbij chiwe rix beyoma'. Ninbij k'a chiwe chi ruk'amon chi yixoq', kixsik'in chi oq'ej, roma janila tijoj-poqonal ri xtipe pan iwi'. 2 Ri ibeyomel xa xtiq'ey y ri itziaq xtichikopir. 3 Ri iméro xtipusir y rik'in ri' kan xtiq'alajin chi man xe'ito' ta ri winaqi'. Y jari' ri xtiporon iwichin. Kan k'iy k'a méro imolon richin ri ruk'isibel taq q'ij. 4 Rix xa rik'in q'oloj man e itojon ta ri isamajela' richin pa juyu' y rije' kan yejilo k'a. Jak'a ri nimalej ajaw, ri rajaw ronojel, kan xrak'axaj ri kiraqoj-chi'ij rije'. 5 Rix beyoma' jebel ik'aslen y beneq iwánima rik'in ri kikoten richin re ruwach'ulew. Jebel iti'ojirisan-iwi' richin ri q'ij richin ri ikamik, achi'el ri wákix. 6 Rix beyoma' niyek ch'a'oj chikij ri winaqi' choj kik'aslen, y rik'in ri' yeken pan iq'a'. Y rije' man jun nikiben richin nikito' ta ki'. 7 Wach'alal, ninbij k'a chiwe chi kixkoch'on, y man tiya' kan ri koch'onik ri', k'a toq xtapon ri q'ij toq xtipe chik jun bey ri qajaw. Achi'el nuben jun tikonel pa juyu', nikoch'on y nroyobej ri nabey y ruk'isibel taq job, k'a chirij ri' k'ari' nuk'ol ri ruwech ri rutiko'n. 8 Y keri' chuqa' tibana' rix. Kixkoch'on. Kan tikuquba' ik'u'x rik'in ri Dios, roma chi'anin xtapon ri q'ij toq xtipe chik jun bey ri qajaw. 9 Wach'alal, man jun k'a tibij roma ri niban chiwe, richin keri' man k'ayew ta xtiban chiwe rix toq xtapon ri q'ij chi ri Dios xtuq'et-tzij. Roma chi'anin xtipe ri q'ij ri'. 10 Kan kixkoch'on k'a, achi'el xkiben ri achi'a' ojer kan, ri xeq'alajirisan ri ruch'abel ri ajaw, ri kan xkikoch'ola' ri tijoj-poqonal. 11 Y keri' chuqa' tibana' rix wach'alal. Roma qetaman chi ri yekoch'on, jebel ruwa-kiq'ij. Achi'el xkoch'on ri achin Job, ri janila tijoj-poqonal xuk'owisaj. Y kan iwetaman k'a ri xuben ri ajaw rik'in ri pa ruk'isibel. Ri ajaw k'o joyowanik rik'in y yeruto' ri ek'o pa q'axo'n. 12 Wach'alal, ninbij chiwe wakami chi toq rix k'o jun ri niwajo' nibij, choj tibij; wi qitzij, kan tibana' k'a ri xibij; y wi nibij chi ni, man tiben. Keri' man nik'atzin ta chi niben jun ya'on tzij. Man tikusaj ri kaj, re ruwach'ulew y ch'aqa' chik richin chi niya' itzij. Richin keri' man jun ruk'ayewal xtiqaqa pan iwi' toq xtapon ri q'ij toq ri Dios xtuq'et-tzij. 13 Y wi k'o jun chi'ikojol ri k'o pa tijoj-poqonal, tich'on rik'in ri Dios. Wi k'o jun nikikot ri ránima, tubixaj rubi' ri Dios. 14 Wi k'o jun yawa', keroyoj k'a ri e uk'uey kichin ri molaj qach'alal. Y rije' xkech'on k'a rik'in ri Dios pa ruwi' ri yawa' y pa rubi' ri ajaw tikimala' rik'in aceite oliwo. 15 Y rik'in ronojel kik'u'x yech'on rik'in ri Dios, richin nik'achoj ri yawa'. Y wi k'o mak rubanon ri yawa' ri', man xaxe ta k'a nik'achoj, xa kan nikuyutej chuqa' ri rumak. 16 Y rix, wi k'o mak ri ibanalon, kan tiq'alajirisala' k'a chiwech. Titola-iwi' richin yixch'on rik'in ri Dios, richin chi yixchojmir. Y wi choj ri ik'aslen chuwech ri Dios, y rik'in ronojel iwánima xkixch'on rik'in, kan k'iy k'a ri xtik'ul chire rija'. 17 Ri Elías jun achin ri xk'oje' ojer kan. Rija' jun wineq kan achi'el wi roj. Jak'a rik'in ronojel ránima xch'on rik'in ri Dios. Xuk'utuj chire chi man tuben job ri chiri' pan Israel, y kan keri' xbanatej. Oxi' juna' rik'in nik'aj ri man xuben ta job. 18 Y k'ari' toq ri Elías xch'on chik rik'in ri Dios y xuk'utuj chire chi tubana' chik job. Kan keri' xbanatej. Y ri tiko'n xewachin chik jun bey. 19 Wach'alal, wi k'o jun chiwe ri sachineq y xa man rojqan ta chik ri qitzij y rix nibeyaka-pe, yalan utz. 20 Y tiwetamaj k'a chi wi nitzolej chik pe ruk'u'x jun aj-mak, y rija' nuchop jun k'aslen utz, kan xiben k'a chire chi nikuyutej ri janipe' mak ri e rubanalon, y nikolotej chuwech ri kamik ri nuk'en-pe ri mak.

1 Pedro 1

1 Yin Pedro in jun chike ri e taqon roma ri Jesucristo, ninteq k'a el re wuj re' chiwe rix ri ixtalutajineq-el, ri xa ixk'o ri pa taq ruwach'ulew ri chiri' pa Ponto, pa Galacia, pa Capadocia, pan Asia y ri pa Bitinia. 2 Ri Qatata' Dios xixrucha' k'a rix, y kan ja ri Loq'olej Espíritu ri xch'aron iwichin richin ninimaj rutzij ri Jesucristo, y nich'ajch'ojir ri ik'aslen rik'in ri rukik'el. Ri Dios xtuya' ta k'a janila utzil y uxlanen pan iwi'. 3 Tiqaya' k'a ruq'ij ri ru-Dios y rutata' ri qajaw Jesucristo. Rija' kan janila xujoyowaj qawech, roma ri' xuben chiqe chi xojalex chik jun bey rik'in ri ruk'astajibal ri Jesucristo. Y re' kan nuben k'a chiqe chi k'o jun oyobenri'il qik'in ri man k'isel ta. 4 Ri Dios kan rubanon k'a chiqe chi ri chila' chikaj kan xtiqichinaj ri man xtiq'ey ta, man xtitz'ilub ta y man xtimayamo' ta qa. 5 Y roma qakuquban qak'u'x rik'in ri Dios, roma ri' rija' kan yojruchajij rik'in ruchuq'a', richin keri' ri kolotajik ri kan qichin chik roj, kan xtiqichinaj-wi chupan ri ruk'isbel taq q'ij. 6 Y jare' nibanon chi nikikot ri iwánima; stape' re wakami k'o chi yixapon juba' chupan k'iy ruwech tejtobenik. 7 Ronojel re' kan nik'atzin richin niq'alajin, wi kan qitzij ikuquban ik'u'x rik'in ri Dios. Achi'el ri q'anapueq ri nik'owisex pa q'aq' richin nitz'et wi utz o man utz ta. Keri' chuqa' rix k'o chi yixtejtobex richin niq'alajin chi ri ikuqubabel-k'u'x utz o man utz ta. Y toq xixtejtobex yan y xikoch' ronojel, xtiya'ox k'a iq'ij y xtibix chiwe chi jebel ri xiben, toq ri Jesucristo xtok'ulun-qa. 8 Y stape' man jun bey itz'eton ri Jesucristo, kan janila niwajo'; stape' man nitz'et ta re wakami, ikuquban ik'u'x rik'in. Y roma ri' man niwil ta achike rubixik niben chire ri nimalej kikoten ri k'o pa taq iwánima. 9 Rix kan nik'ul k'a ri kolotajik roma ikuquban ik'u'x rik'in. 10 Ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios ojer kan, k'o xkitz'ibaj pa ruwi' ri kolotajik ri' ri xtusipaj ri Dios chiwe rix y kan xkitej kiq'ij chi xketamaj más pa ruwi' ri'. 11 Janila k'a xkajo' xketamaj janipe' nibek'uluwachitej, y achike rubanik, roma ri Espíritu richin ri Cristo ri k'o pa taq kánima xch'on pa ruwi' ri tijoj-poqonal ri xtuk'owisaj ri Cristo y ri meyel taq banobel ri xkebebanatej chirij ri'. 12 Y kan xq'alajirisex chike ri achi'a' ri' chi ri kolotajik ri xkitzijoj xa man kichin ta rije', xa kan qichin roj ri oj k'o chupan re q'ij re'. Y re wakami ri utzilej ch'abel ri' ri richin kolotajik, xtzijox k'a chiwe rix koma achi'a' ri eto'on roma ri Loq'olej Espíritu ri taqon-pe chila' chikaj. Y chuqa' ri ángel janila nikajo' chi niketamaj chirij ri xtzijox chiwe rix. 13 Roma ri', rix tinaba-iwi', y tichajij jebel ri ik'aslen. Kan rik'in k'a ronojel iwánima tiwoyobej ri utzil ri xtijach chiwe toq xtok'ulun-qa ri Jesucristo. 14 Y roma ix ralk'ual chik ri Dios, kan tinimaj k'a ri rutzij. Man k'a tiben ri itzel taq rayibel achi'el xiben toq k'a man jani tiwetamaj ruwech rija'. 15 Pa ruk'exel ri', rix kixok loq'olej rik'in ronojel ri niben, roma rija' ri xoyon iwichin kan loq'olej-wi. 16 Kan tibana' k'a achi'el ri nubij ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatel kan, chi kan kixok loq'olej roma ri Dios kan loq'olej-wi. 17 Ri Dios ri nibij qatata' chire, jun chojmilej q'atoy-tzij, y man nuben ta rukojol kik'in ri winaqi'. Roma wi utz o man utz ta, ri ibanobal rija' nuya' rutojbalil chiwe. Roma ri' kan tixibij-iwi' yixmakun rokik ixk'o chuwech re ruwach'ulew. 18 Ri Dios xixrukol chuwech jun k'aslen ri maneq ruchojmilal, ri xiwichinaj kan kik'in ri iwati't-imama' man rik'in ta q'anapueq ni saqipueq ri xa nik'is, 19 xa kan rik'in ri rukik'el ri Cristo. Y rija' kan achi'el ri karne'l ri yesuj richin kamelabel, ri kan e tz'aqet y jebel e ch'ajch'oj. 20 Ri Cristo kan cha'on-pe richin ri' roma ri Dios toq k'a man jani k'o ta re ruwach'ulew, jak'a xa k'a juba' toqa ri q'ij richin xpe chuwech re ruwach'ulew richin xuk'en-pe utzil chiwe. 21 Roma ikuquban ik'u'x rik'in ri Cristo chuqa' ikuquban ik'u'x rik'in ri Dios, ja ri Dios ri xbanon chire ri Cristo chi xk'astej-pe y xk'oje' ruq'ij-ruk'ojlen, richin tik'oje' oyobenri'il iwik'in y tikuquba' ik'u'x rik'in ri Dios. 22 Y toq xinimaj ri qitzij, kan xch'ajch'ojir ri ik'aslen richin nik'oje' qitzij ajowabel iwik'in chike ri ch'aqa' chik. Wakami kan janila k'a tiwajo-iwi' rik'in ronojel iwánima y rik'in ruch'ajch'ojil. 23 Rix xixalex chik jun bey jak'a man rik'in ta ri xa kamel, xa kan rik'in ri man kamel ta y re' roma ri ruch'abel ri Dios ri kan k'es y man niken ta. 24 Chupan ri ch'abel ri', nubij: Konojel ri winaqi' xa e achi'el ok ri q'ayis. Y ri kiruwaq'ijaj xa achi'el ok ri kotz'i'j ri ek'o pa juyu'. Roma ri q'ayis xa nichaqi'j-qa, y ri kotz'i'j xa nitzaq-el. 25 Jak'a ri ruch'abel ri Dios kan richin tibe-q'ij tibe-seq. Y ja ch'abel re' ri xtzijox chiwe rix.

1 Pedro 2

1 Roma ri' kan tiya' k'a kan ronojel ruwech etzelal, ri q'oloj, ri ka'i' ipalej, ri ch'upun-k'u'x y ronojel kamulun taq tzij, 2 y tirayij k'a ri ruch'abel ri Dios richin yixk'iy y niwil kolotajik, achi'el ri taq ak'uala' ri k'a kalaxik, ri nikirayij ri tz'umaj richin yek'iy. 3 Keri' tibana' roma kan iwetaman chik chi ri Dios kan janila utz qik'in. 4 Kan jantape' k'a kixjel-apo rik'in ri Jesucristo ri achi'el jun abej ri k'o ruk'aslen. Ri stape' man xya'ox ta rejqalen koma ri winaqi', jak'a chuwech ri Dios kan cha'on, y janila rejqalen. 5 Y roma ixk'o rik'in ri Jesucristo, rix chuqa' ix achi'el abej ri k'o ik'aslen, ri yixukusex richin nipabex-q'anej ri rachoch ri Dios. Y kan ix loq'olej sacerdote, richin nisuj sipanik ri kan niqa' chuwech, pa rubi' ri Jesucristo. 6 Roma ri' nubij chupan ri ruch'abel ri Dios: chiri' pa Sión kan xtinya' k'a jun abej ri cha'on y janila rejqalen. Ja abej ri' ri xtok k'atzinel chire ri ruxe' ri jay. Y xabachike k'a ri rukuquban ruk'u'x rik'in, kan man xtik'ixbitej ta, nicha'. 7 Chiwech rix ri ninimaj rija', janila rejqalen jak'a ri winaqi' ri man nikinimaj ta, xtikiben chire achi'el jun abej ri man xqa' ta chikiwech ri aj-tz'aq. Jak'a re wakami ri abej ri' kan más k'atzinel chire ri jay richin chi kow xpa'e' kan. 8 Chike ri winaqi' ri man nikinimaj ta, rija' xa xtok jun achi'el abej ri nikipajk'ij kaqen chirij y xketzaq. Xtikik'uluwachij keri' roma man xkinimaj ta ri rubin ri Dios y rik'in ri' nitz'aqet ri ruch'obonik ri Dios. 9 Jak'a rix kan ix jun tinamit ri kan ix cha'on roma rija', roma ja rija' ri xelesan-pe iwichin chupan ri q'equ'm y xixruya' chupan ri saqil. Xuben chi xixok ru-sacerdote, jun loq'olej rutinamit y xixok ruwinaq richin chi nitzijoj ri meyel taq rubanobal. 10 Ri rubanon kan, man ix jun tinamit ta, jak'a re wakami xixok rutinamit ri Dios. Man ik'ulun ta rutzil rija' jak'a re wakami xik'ul ri rutzil. 11 Wach'alal ri yalan yixinwajo', roma xa ix q'axel chuwech re ruwach'ulew, ninbij k'a chiwe chi man tiya' q'ij chire ri itzel taq rayinik pan ik'aslen roma jari' ri yebanon oyowal iwik'in. 12 Roma ri' kan tik'uaj jun k'aslen utz, y choj chikikojol ri winaqi' ri man ketaman ta ruwech ri Dios. Richin chi stape' nikimol-pe tzij chiwij chi man utz ta ri ik'aslen, toq xtapon ri q'ij chi ri Dios nuq'et-tzij ri winaqi' ri' xtikiya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios roma ri utzilej ibanobal rix. 13 Chi'iwonojel tinimaj kitzij konojel ri q'atoy taq tzij, roma ri Dios keri' nrajo'. Tinimaj rutzij ri rey, roma ja rija' ri más uchuq'a' k'o pa ruq'a'. 14 Tinimaj chuqa' kitzij ri ch'aqa' chik q'atoy taq tzij ri e ruq'a-raqen ri rey. Roma ja rije' ri e ya'on richin nikiya' ruk'ayewal pa kiwi' ri e banoy etzelal, y chuqa' richin nikiya' kiq'ij ri nikiben ri utz. 15 Ri Dios kan nrajo' k'a chi rix ja ta ri utz ri niben ronojel bey, richin keri' man jun yetikir nikibij chiwij ri winaqi' ri man jun ketaman y man yech'obon ta jebel. 16 Kan kixk'ase' k'a achi'el ri winaqi' ri etotajineq chik. Jak'a man tikusaj ri solbelri'il ri' richin niben ri etzelal. Xa kan kixok k'a rusamajela' ri Dios. 17 Tiya' iwejqalen y tiwajowala-iwi' ri iniman chik ri Jesucristo. Tiya' ruq'ij ri Dios y tiqasaj-iwi' chuwech ri rey. 18 Y rix ri ix ximon pa samaj, kan tiqasaj k'a iwi' y tinimaj kitzij ri iwajaw, stape' yalan jebel kina'oj iwik'in, o yalan e itzel. 19 Roma ri Dios xtuya' urtisanik pan iwi' wi yixqaqa pa jun tijoj-poqonal y xa man jun imak ibanon, nikoch' ronojel ri' roma kan k'o-wi chi'ik'u'x ri Dios. 20 Wi rix niya'ox ruk'ayewal pan iwi' roma kan k'o imak xiben, man jun utz nuk'en-pe chiwe chi janila yixkoch'on. Jak'a wi nik'uluwachij ta jun tijoj-poqonal roma jun banobel utz y yixkoch'on, ri Dios kan niqa-wi chuwech ri niben. 21 Richin re' toq ri Dios xixroyoj, roma ri Cristo chuqa' xutej poqon iwoma rix, richin chi rix niben chuqa' keri'. 22 Rija' kan man jun bey xmakun, ni man jun bey xeruq'ol ri winaqi'. 23 Toq xebix poqon taq ch'abel chire, man xutzolij ta ruk'exel rik'in poqon taq ch'abel. Toq xban chire chi nutej poqon, man xubij ta chi nuben ruk'exel chike. Xa pa ruq'a' ri Dios ri kan pa ruchojmilal niq'aton-tzij xuya-wi ronojel ri xkiben chire. 24 Ja rija' ri xuk'uan ri qamak chuwech ri cruz richin xojrukol pa ruq'a' ri mak richin niqachop ta el jun k'aslen choj. Ja rija' ri xsokotej y xken richin nichojmir ri qak'aslen. 25 Rix ri rubanon kan, xa italun-iwi' achi'el taq karne'l ri e sachineq kan. Jak'a re wakami tzolejineq chik pe ik'u'x rik'in ri Yuq'unel iwichin y ri nichajin ri iwánima.

1 Pedro 3

1 Rix ixoqi' kan tinimaj k'a kitzij ri iwachijlal. Richin keri', wi rije' man kiniman ta ri ruch'abel ri Dios, stape' man jun nitzijon chike, roma ta ri ik'aslen rix xtikinimaj, 2 toq xtikitz'et chi kan choj ri ik'aslen y yixniman tzij. 3 Ri niwiq iwi' man ta xa ja ri niq'alajin achi'el ri wiqobel ri e banon rik'in q'anapueq, ri jebelej taq tzieq, y ri ruchojmirisaxik ri rusumal taq iwi'. 4 Xa titija' iq'ij richin ja ta ri iwánima jebel wiqil chuwech ri Dios. Tiwiqa-iwi' rik'in ch'uch'ujil y qasanri'il, roma re wiqobel re' man xtik'is ta, y jare' ri más rejqalen chuwech ri Dios. 5 Roma ri ojer kan, keri' chuqa' xkiwiq-ki' ri loq'olej taq ixoqi' ri xkoyobej rutzil ri Dios. Kan xkikuquba' kik'u'x rik'in y xkinimaj kitzij ri kachijilal; 6 achi'el xuben ri Sara. Rija' kan xunimaj rutzij ri Abraham ri rachijil, y kan ajaw xcha' chire. Y rix kan xkixok achi'el ri Sara wi nik'uaj jun utzilej k'aslen, y man jun achoq chuwech xtixibij-iwi'. 7 Y keri' chuqa' rix achi'a', kan rik'in k'a na'oj kixk'ase' kik'in ri iwixjayilal, kan ke'ipoqonaj k'a roma rije' man junan ta kuchuq'a' iwik'in. Tik'oje' chi'ik'u'x chi junan kik'in rije' xtiwichinaj ri utzilej k'aslen ri nuya' ri Dios chiwe, richin keri' ri ich'owen choj napon rik'in ri Dios. 8 Pa ruk'isibel ninbij chiwe chi chi'iwonojel xa jun iwech tibana', kan tina' chuqa' rix ri q'axo'n ri nuna' ri iwach'alal. Tiwajowala-iwi' chi'iwach'alal. Tijoyowala' iwech y man tinimirisaj-iwi'. 9 Y toq niban jun itzel chiwe, man tiben ruk'exel. Y toq nibix ch'abel ri janila e poqon chiwe, man tibij jun chik ch'abel keri'. Xa tik'utuj chire ri Dios chi xtrurtisaj ri wineq ri', roma ri Dios kan ix royon richin niben ri utz, y nrajo' chi rix nik'ul urtisanik. 10 Roma wi niwajo' k'iy q'ij richin yixk'ase', y niq'axaj q'ij rik'in kikoten; tiq'ata' ri iwaq' chubixik ri etzelal. Y kan man jun bey k'a tel q'oloj pan ichi'. 11 Tijech'ej-el-iwi' rik'in ri etzelal, y tibana' ri utz. Tikanoj ri uxlanibel-k'u'x y jari' ri titzeqelibej. 12 Ri rutzubal ri Jehová ruya'on k'a pa kiwi' ri choj kik'aslen. Rija' kan nrak'axaj ri kich'owen. Ri Jehová kan nuteq k'a pe ri royowal pa kiwi' ri man utz ta nikiben. 13 Kan man jun wineq ri nitikir nuben itzel chiwe, wi rix kan ja ri utz ri niben. 14 Y wi roma ri chojmilej ik'aslen, rix niwil poqon, jebel ruwa-iq'ij. Y roma ri' man tixibij-iwi' chikiwech ri yebanon keri' chiwe. Ni man tisach ik'u'x. 15 Pa ruk'exel ri' kan tiya' ruq'ij ri Cristo ri iwajaw pa taq iwánima. Y wi k'o ta jun ri nuk'utuj chiwe ri achike roma iwoyoben ri rutzil rija', kan jantape' k'a tiq'alajirisaj chuwech rik'in ch'uch'ujil y ajowabel. 16 Kan man jun bey k'a tiben ri etzelal, richin man niq'axo ri iwánima. Richin keri' xkek'ixbitej ri yemolo-pe tzij chiwij y ri yebin chi man utz ta ri ik'aslen roma iniman ri Cristo. 17 Más utz natej poqon chubanik ri utz, wi keri' rurayibel ri Dios, ke chuwech ja ri etzelal naben. 18 Roma ri Cristo xutej chuqa' poqon xaxe jun bey roma ri mak.stape' ri ruk'aslen rija' kan choj wi, jak'a kan xken pa ruk'exel ri itzel ruk'aslen. Y rik'in ri' yojruk'uaj chuwech ri Dios. Stape' rija' xken rik'in ri ruch'akul richin wineq, jak'a kan xk'astej rik'in ri espíritu. 19 Y keri' rik'in ri espíritu xapon akuchi k'o-wi ri kánima ri winaqi' ri e kaminaqi' chik el, akuchi man yetikir ta ye'el-pe. Y chiri' xberutzijoj kan chike ri ruch'akonik. 20 Ja winaqi' ri' ri ojer kan man xkinimaj ta rutzij ri Dios pa ruq'ijul ri Noé, toq xuben ri nima-barco. Ri Dios janila k'iy juna' ri xuya' chike richin xeroyobej. Jak'a man jun ri xtzolin ta pe ruk'u'x xa kan xaxe e waqxaqi' winaqi' ri xe'ok chupan ri nima-barco ri' y xekolotej rik'in ya'. 21 Y ri ya' ri' jun retal richin ri qasan-ya' ri niqak'ul wakami, ri nikolon. Jak'a man richin ta nuch'ajch'ojirisaj ri qach'akul xa kan richin nuk'ut chi roj niqajo' niqaben ri utz chuwech ri Dios roma ri ruk'astajibal ri Jesucristo. 22 Rija' xbe chila' chikaj, y wakami k'o-apo pa rijkiq'a' ri Dios. Kan pa ruq'a' k'a rija' ek'o-wi ri ángel, ri q'atoy taq tzij aj-chikajil, y ronojel ri uchuq'a' ri ek'o.

1 Pedro 4

1 Achi'el ri Cristo xutej poqon toq xk'oje' chuwech re ruwach'ulew, keri' chuqa' rix man tipoqonaj nitej poqon. Roma ri nutej poqon chuwech re ruwach'ulew kan ruya'on chik kan ri mak, 2 richin keri' janipe' chik q'ij ri xkixk'ase-el, ja ta ri rurayibel ri Dios ri niben-el y man ja ta ri nirayij rix. 3 Xa man chik k'a tiben banobel ri xe'iben ojer kan, toq xa kan man xixk'ix ta xe'ibanala' ronojel ruwech etzelal. Kan xiben k'a ronojel ri xirayij, xixq'aber, xe'ibanala' nima'q taq wa'in richin xitej ya' y xiyala' kiq'ij ch'aqa' chik dios ri xa e banon. 4 Y ri winaqi' ri' kan achike na yixkitz'et, roma rix man nibanala' ta chik ri itzel taq banobel ri k'a nikibanala' na rije'. Y roma ri' janila itzel yech'on chiwij. 5 Jak'a re winaqi' re' k'o chi xke'apon na chuwech ri Dios ri kan k'o chik richin nuq'et-tzij pa kiwi' ri winaqi' ri e k'es y pa kiwi' chuqa' ri e kaminaqi' chik el. 6 Roma ri' ri utzilej ch'abel richin kolotajik kan xtzijox-wi chuqa' chike ri kaminaqi', richin keri' xkil ta k'a ri k'aslen rik'in ri Dios, stape' xq'atatej-el-tzij pa ruwi' ri kich'akul. 7 Y kan chi'anin k'a chuqa' xtapon ri ruk'isibel taq q'ij. Roma ri' rix kan tina' k'a jebel ri achike ye'ibanala' y jantape' kixch'on rik'in ri Dios. 8 Nik'atzin chuqa' chi tiwajowala-iwi' janila, roma ri ajowabel kan nutz'apej ruwi' ri janila chi mak. 9 Kan rik'in k'a ronojel iwánima tik'ulula-iwi' pa taq iwachoch. 10 Chi'ijujunal k'o jun samaj ri yixtikir niben, ri rusipan ri Dios chiwe roma ri rutzil. Roma ri' tikusaj k'a richin ye'ito' ri ch'aqa' chik qach'alal, richin keri' niq'alajin ri ik'ulun. 11 Wi kan banon pe chawe roma ri Dios richin natzijoj ri ruch'abel, kan tatzijoj k'a ri ruch'abel. Y wi jun chik ruwech samaj ruya'on-pe chawe kan tabana' k'a rik'in ri uchuq'a' ri nuya' rija' chawe. Y roma ronojel re' xtuk'ul ta ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios pa rubi' ri Jesucristo, rajaw ronojel ruwaq'ijaj y uchuq'a' richin jantape'. Kan keri' k'a. 12 Wach'alal ri yalan yixinwajo', man achike la tina' rix toq ixk'o pa tijoj-poqonal y nina' chi kan achi'el pa q'aq' richin tejtobenik ixk'o-wi. 13 Paruk'exel ri' xa kan kixkikot chupan ri tijoj-poqonal achi'el xutej poqon ri Cristo. Y wi keri', toq xtapon ri q'ij chi rija' xtitzolin-pe rik'in ruq'ij-ruk'ojlen, kan janila k'a xtikikot ri iwánima rix. 14 Jebel ruwa-iq'ij rix wi nibix poqon taq tzij chiwe roma itzeqeliben ri Cristo, roma re' nel chi tzij chi ri jebelej Loq'olej Espíritu richin ri Dios kan k'o iwik'in. 15 Tichajij k'a iwi' chi'ijujunal, roma man utz ta chi rix niq'axaj tijoj-poqonal xa roma yixkamisan o yixeleq', o xa roma niju-apo-iwi' kik'in ch'aqa' chik winaqi'. 16 Jak'a wi nitej poqon roma iniman ri Cristo, man k'a kixk'ix. Xa tiya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios roma kan ix richin chik ri Cristo. 17 Xa kan juba' chik ok q'ij richin ri Dios nuq'et-tzij pa ruwi' ri ruwach'ulew. Nabey nuq'et-tzij pa qawi' roj ri oj ralk'ual chik rija'. Y wi nabey nuq'et-tzij pa qawi' roj, ¿achike chik k'a ruwech chi tijoj-poqonal ri xtiqaqa pa kiwi' ri man xkinimaj ta ri nubij ri utzilej ch'abel richin kolotajik? 18 Ri ruch'abel ri Dios nubij chi janila k'ayew nuben chire jun wineq richin nikolotej. Jak'a más k'ayew chire jun wineq ri man nutzeqelibej ta rija'. 19 Roma ri', wi ri kiniman ri Dios nikitej poqon roma keri' ri nrajo' rija', jantape' k'a tikibana' ri utz, y tikijacha-ki' pa ruq'a' ri Dios, roma ja rija' ri banayon kichin. Y rija' man jun bey xkeruya' ta kan.

1 Pedro 5

1 Wakami ninwajo' k'a ninbij ka'i-oxi' ch'abel chiwe rix uk'uey kichin ri qach'alal. Yin, jun chuqa' in uk'uey kichin ri qach'alal. Xaxe yin kan xintz'et ri Cristo toq xutej poqon. Y toq xtapon ri q'ij chi xtibeq'alajin ri ruq'ij-ruk'ojlen, yin xkik'oje' rik'in. 2 Ninbij k'a chiwe chi kan ke'iyuq'uj ri qach'alal, achi'el nuben jun yuq'unel kik'in ri rukarne'l, roma rije' e richin chik ri Dios y e ruya'on pan iq'a' rix. Kan rik'in k'a ronojel iwánima tibana', man xaxe ta roma k'o chi niben, ni man xaxe ta chuqa' roma ch'akoj. 3 Jak'a man roma ta chi ja rix ri yixchajin kichin, kan nik'o ruwi' ri niben chike. Xa kan ja rix kixuk'uan jun chojmilej k'aslen chikiwech. 4 Y toq xtok'ulun chik qa ri Cristo, ri nimalej Yuq'unel, xtik'ul k'a jun corona ri man jun bey xtik'is. 5 Y rix ri k'a ix ak'uala' na, tinimaj k'a kitzij ri e uk'uayon iwichin. Y kan chi'iwonojel tinimala' tzij chiwech. Man tinimirisaj-iwi', roma chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'iban kan, nubij: Ri Dios man yeqa ta chuwech ri nikinimirisaj-ki'. Jak'a ri nikiqasaj-ki', rija' nuya' ri rutzil pa kiwi', nicha'. 6 Roma ri', kan tiqasaj-iwi' chuwech ri Dios, roma rija' kan k'o-wi ruchuq'a'. Richin keri' toq xtapon ri q'ij, rija' xtunimirisaj iq'ij. 7 Y tiya' k'a pa ruq'a' ri Dios ronojel ri iq'axo'n, roma rija' kan yixruchajij-wi. 8 Kan tina' k'a jebel ri achike niben y jantape' kixk'ase', roma ri Itzel-Wineq, kan nisutiyaj-pe chiwij richin yixruk'is, achi'el nuben jun koj toq nukanoj ruway. 9 Man tiya' q'ij chi nich'akon chiwij, xa kan jantape' tikuquba' ik'u'x rik'in ri Dios. Roma kan iwetaman chi ek'o ch'aqa' chik qach'alal ri kitalun-ki' chuwech re ruwach'ulew ri nikiq'axaj chuqa' tijoj-poqonal. 10 Y toq ik'owisan chik el re tijoj-poqonal re', ri Dios xtuben chiwe chi xkixok tz'aqet, kow xkixk'oje', xtik'oje' iwuchuq'a' y kuqul-ik'u'x xkixk'ase'. Ri Dios rik'in rajowabal xixroyoj richin yixilon chuqa' rix chire ri ruq'ij-ruk'ojlen richin jantape', keri' xtuben iwik'in roma jun ibanon rik'in ri Cristo. 11 Rija' kan xtuk'ul ta ruq'ij-ruk'ojlen richin tibe-q'ij tibe-seq. Kan keri' ta k'a. 12 Yin xink'utuj utzil chire ri qach'alal Silvano, ri kan rik'in ronojel ránima nuben ri rusamaj ri Dios chi tutz'ibaj re jun wuj re', roma ninwajo' ninbij-el chiwe chi ri rutzil ri Dios ri achoq ik'in ikuquban-wi ik'u'x, kan qitzij wi. Y roma ri' man jun bey tiya' kan. 13 Y wakami k'a, ri ixk'o chiri' tik'ulu' rutzil-iwech ri nikiteq-el ri qach'alal ri ek'o wawe' pa Babilonia. Rije' chuqa' kan e cha'on-wi roma ri Dios, kan achi'el ri xixrucha' rix ri chiri'. Chuqa' tik'ulu' rutzil-iwech ri nuteq-el ri Marcos, ri achi'el nuk'ajol. 14 Chi'ijujunal tiq'ejela-iwi' rik'in jun tz'ubanik, y xtik'oje' ta k'a uxlanen pa taq iwánima chi'iwonojel, ri ix richin chik ri Jesucristo. Kan keri' ta k'a.

2 Pedro 1

1 Yin ri Simón Pedro, jun rusamajel ri Jesucristo, y jun chuqa' chike ri e taqon roma rija'. Tik'ulu' k'a re wuj re', ri nintz'ibaj-el chiwe rix ri ik'ulun ri jebelej tijonik richin ri qa-Dios y qakolonel Jesucristo, achi'el qak'ulun roj, roma rija' kan choj wi. 2 Kan k'iy ta k'a utzil y k'iy ta chuqa' uxlanen xtik'ul, roma jebel iwetaman ruwech ri Dios y ri qajaw Jesús. 3 Y ronojel ri nik'atzin richin niqak'uaj jun utzilej k'aslen, ja ri ruchuq'a' ri Dios ri yoyon-pe chiqe. Y ri uchuq'a' ri' kan qichin roj roma qetaman chik ruwech ri Jesucristo, ri xojroyoj richin qik'in roj niq'alajin ri ruq'ij-ruk'ojlen y ri ruchojmilal. 4 Y keri' xusuj chiqe sipanik ri janila e jebel y k'o kejqalen. Y rik'in ri sipanik ri' yojkolotej chuwech ri etzelal ri k'o wawe' chuwech re ruwach'ulew roma ri itzel taq rayinik. Chuqa' rija' nujel ri qak'aslen y yojok k'a achi'el rija'. 5 Roma ri' titija' iq'ij richin chi pa ruwi' ri ikuqubabel-k'u'x yixk'iy rik'in jun utzilej k'aslen, y ri etamabel richin ri ruch'abel ri Dios. 6 Tiq'ila-iwi' chubanik ri mak; tik'oje' koch'onik pa taq iwánima; y tik'uaj ri ik'aslen achi'el ri nrajo' ri Dios. 7 Chuqa' ke'iwajo' ri qach'alal y tik'oje' ajowabel pa taq iwánima richin ye'iwajo' konojel winaqi'. 8 Wi ronojel re' k'o iwik'in, rix niwetamaj más ruwech ri qajaw Jesucristo y ri ik'aslen xtiwachin y k'o rejqalen. 9 Jak'a wi k'o jun ri xa maneq ronojel re utz taq banobel re' rik'in, rumestan chik chi rija' ch'ajon chik ri rumak. Xa nok jun wineq achi'el moy, o ri man nej ta nitzu'un-wi. 10 Y roma ri' wach'alal ri ix oyon y ri ix cha'on roma ri Dios, kan titija' iq'ij chi kan niq'alajin ronojel re' chupan ri ik'aslen, richin keri' man yixtzaq ta. 11 Wi keri' niben, kan xkixk'ul k'a chila' chikaj, ri akuchi ri kan ja ri qajaw y qakolonel Jesucristo ri q'atoy-tzij, y ri rajawaren rija' kan man k'isel ta. 12 Roma ri' yin kan man jun bey xkitane' chubixik chiwe, stape' rix kan iwetaman y chuqa' kan kuqul-wi ik'u'x rik'in ri qitzij tijonik ri ik'ulun. 13 Chinuwech yin, kan k'a janila ruk'amon chi ninnataj kan k'iy na'oj chiwe, roma k'a k'o na ka'i-oxi' q'ij nuk'aslen. 14 Y yin kan wetaman chik k'a chi xaxe chik ka'i-oxi' q'ij ink'es, roma keri' xq'alajirisex chinuwech roma ri qajaw Jesucristo. 15 Yin kan k'o k'a ri ninwajo' ninben kan, richin keri' stape' yin xa in maneq chik iwik'in, rix kan k'a xtoqaqa na chi'ik'u'x ronojel ri nubin kan chiwe. 16 Y man tz'ukun taq na'oj ta ri xqatzijoj chiwe chirij ri ruchuq'a' ri Jesucristo, ni toq xqabij chiwe chi rija' xtipe chik jun bey, roma yin y ri wachibil, kan xqatz'et chi ri Jesucristo janila nim ruq'ij. 17 Roma xqatz'et k'a ri ruq'ij-ruk'ojlen ri xya'ox chire roma ri Tata'ixel, toq xbix chire roma ri nimalej Dios ri kan k'o ruq'ij-ruk'ojlen ri xubij: Jare' ri Nuk'ajol ri janila ninwajo' y kan janila yikikot rik'in, xcha'. 18 Roj kan xqak'axaj k'a ri ch'abel ri' ri peteneq chila' chikaj roma ojk'o rik'in ri Jesucristo ri chiri' pa ruwi' ri juyu' ri kan ch'aron chire ri Dios. 19 Y re', más nukuquba' qak'u'x chi kan qitzij ri kitz'iban kan ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios. Y kan janila k'a ruk'amon chi yeqak'axaj, roma chuwech re ruwach'ulew k'o jun achi'el q'equ'm. Jak'a ri kich'abel rije' kan achi'el jun q'aq' ri nisaqirisan. Y re', nisaqirisan k'a toq xtipe na ri Jesucristo richin noruq'alajirisaj ronojel, achi'el ri nima-ch'umil ri nel-pe ri nimaq'a' yan. 20 Roma ri', más rejqalen niwetamaj chi, rik'in runa'oj ri wineq, man jun nitikir nibin ri achike ri xkiq'alajirisaj rije', 21 roma kan ja ri Loq'olej Espíritu ri xbin chike ri k'o chi xkibij ojer kan, y man kiyon ta xkitz'uk-el.

2 Pedro 2

1 Ri ojer kan, chikikojol ri nuwinaq judío xek'oje' q'alajirisanela' ri xa man e qitzij ta. Y keri' k'a chuqa' chi'ikojol rix xkebek'ulun-pe winaqi', xtikiben chi ja ri ruch'abel ri Dios ri nikik'ut, jak'a xa man qitzij ta. Y re' xaxe richin nuyoj kich'obonik ri winaqi'. Re tijonela' re' man xtikinimaj ta chi ri ajaw xken richin xutoj ri kimak. Keri' xa pa kiwi' rije' nikoyoj-wi ri tijoj-poqonal. 2 Man rik'in ri' kan e k'iy winaqi' ri xketzeqeliben kichin roma ri itzel rubanik k'aslen ri kik'uan. Roma ri' xtiyoq'otej ri qitzij bey. 3 Ri tijonela' ri' roma ri rayinik chirij méro, xtikibij k'a chi kan richin ri Dios ri tijonik ri nikiya'. Y ri yebanon kere', kan ek'o chik k'a chi yek'is, roma kan ojer ri' rubin kan ri Dios chi xtuya' ruk'ayewal pa kiwi'. Rija' man niwer ta richin rumestan ta ri rubin. 4 Roma ri Dios, ni ri ángel man xerukoch' ta toq xemakun. Xa xeruk'eq k'a akuchi k'o-wi ri tijoj-poqonal y ri q'equ'm. Y wakami chiri' e yakel-wi, koyoben ri q'ij toq xtiq'at-tzij pa kiwi'. 5 Y chuqa' ri Dios man xerukoch' ta ri winaqi' ri xemakun ri ojer kan pa ruq'ijul ri Noé. Y roma ri' xuben chi xmuqutej ri ruwach'ulew chi ya', richin chi xek'is konojel. Jak'a xekolotej kan e wuqu' winaqi' y ri Noé; ja rija' ri xq'alajirisan chikiwech ri winaqi' ri ruk'uaxik jun k'aslen choj chuwech ri Dios. 6 Y chuqa' ri Dios kan man xukoch' ta ri kimak ri aj-Sodoma y Gomorra. Xa xubij chi k'o chi yek'is. Y kan keri' wi xbanatej. Rija' xeruk'is ri tinamit ri' rik'in q'aq', richin keri' tiketamaj ri winaqi' ri yek'oje' kan, chi wi man chojmilej k'aslen ta xtikik'uaj chuwech ri Dios, xtiqaqa chuqa' jun nimalej ruk'ayewal pa kiwi' rije'. 7 Chuqa' xukol-pe ri Lot, ri kan choj ruk'aslen. Rija' kan xq'axon ránima roma xerutz'et ri ch'aqa' chik winaqi' chi xkik'uaj jun itzel k'aslen. 8 Y xk'oje' k'a chikikojol ri winaqi' ri'. Y roma q'ij-q'ij xrak'axaj y xutz'et ri etzelal ri xekibanala', ri ránima re jun choj achin re' kan xq'axon roma ri'. 9 Ronojel re' nuk'ut chi ri Dios kan yerukol ri e uk'uayon jun k'aslen ri achi'el nrajo' rija' toq yek'oje' pa jun tijoj-poqonal. Jak'a ri winaqi' ri man kik'uan ta jun choj k'aslen, rija' xa yeruyek-apo richin ri q'ij toq xtiq'at-tzij pa kiwi'. 10 Y más niqa' ruk'ayewal pa kiwi' ri winaqi' ri yebanon ri itzel taq rayinik, y ri yeketzelaj ri q'atoy-tzij. Rije' man yek'ix ta, y janila kinimirisan-ki'. Roma ri' ni man nikixibij ta ki' richin nikibij tzij chikij ri itzel taq espíritu. 11 Man rik'in ri' ri utzilej taq ángel man jun bey yekiyoq' ta ri itzel taq espíritu ri' chuwech ri Dios, stape' rije' k'o más kuchuq'a'. 12 Jak'a ri man e qitzij ta tijonela' kan e achi'el k'a chikopi' ri man yech'obon ta jebel, ri xe'alex xaxe richin yebechap-pe y yekamisex. Rije' itzel yech'on chirij ri xa man niq'ax ta chikiwech; roma ri' chuqa' xa xkekamisex achi'el ri chikopi'. 13 Y ri winaqi' ri' xtikik'ul k'a rutojbalil ri kibanobal. Rije' kan jebel nikina' yequmun y yenimaq'ijun stape' xa pa q'ij. Re achi'a' k'a re' kan e tz'il y maneq kik'ix. Yixkiq'ol stape' nikimol chuqa' ki' iwik'in ri pa taq wa'in ri k'o rejqalen. 14 Xabachike ixoq ri nikitz'et, kan jari' nikajo' yek'oje' rik'in. Kan man yekos ta chubanik ri etzelal. Nikiben k'a chike ri kan k'a man jani jebel kuqul kik'u'x rik'in ri Dios chi yemakun. Jebel ketaman ronojel ruwech q'oloj, richin nikimol k'iy méro. Rije' kan xtiqaqa na wi ri ruk'ayewal pa kiwi'. 15 Y kiya'on chik k'a kan rubanik ri k'aslen choj. Kan e sachineq-wi kan. Y kan kik'uan k'a ri k'aslen achi'el ri xuk'uaj ri Balaam, ruk'ajol ri Beor. Rija' kan janila xurayij ri méro, stape' richin itzel ch'akoj beneq-wi. 16 Y roma beneq chubanik ri etzelal, ri rubur xbech'on-pe chire achi'el nich'on jun wineq richin xuch'olij, richin xuq'et ta chire ri ch'ujilej na'oj ri beneq chubanik. 17 Y ri man e qitzij ta tijonela' xa maneq kejqalen; xa e achi'el alaxbel-ya' ri xa chaqi'j chik, e achi'el sutz' ri uk'uan roma jun nimalej kaq'iq'. Ri Dios kan ruchojmirisan chik jun nimalej q'equ'm richin tijoj-poqonal chike rije'. 18 Kan nikibananej chi k'o k'iy etamabel kik'in, jak'a xa ch'abel ri man jun kejqalen ri yekibila'. Y rik'in itzel taq rayinik yekiq'ol ri xa k'a juba' kekolotej-pe chikikojol ri e uk'uayon itzel k'aslen. 19 Nikisuj isq'openri'il, stape' ri tijonela' ri' e ximil chupan ri itzel taq kibanobal, roma xa e qajineq pa ruq'a' ri etzelal. 20 Stape' rije' kan e kolotajineq chik k'a pe chupan ri etzelal richin ri ruwach'ulew, toq xkikuquba' kik'u'x rik'in ri ajaw Jesucristo, jak'a wi ta nikisuq' chik ki' jun bey chupan ri achike k'aslen ri e eleneq-wi-pe, roma ri' ri kik'aslen más k'ayew nuben ke chuwech ri xkiben toq k'a man jani tikinimaj ri Jesucristo. 21 Roma xa más ta utz chi man ta jun bey xketamaj rubanik jun k'aslen choj chuwech ri Dios ke chuwech xketamaj y xa xkimalij chik kan. 22 Y re wawe' kan qitzij na wi chi nibanatej achi'el ri nubij jun tzij: Ri tz'i' nuberutija' chik pe ri ruxa'oj. Chuqa' achi'el ri nubij: Ri aq, stape' jebel atinisan chik el, niberukicha' chik pe ri' pa ch'abeq jun bey.

2 Pedro 3

1 Jare' k'a ri ruka'n wuj ri ninben-el chiwe rix wach'alal ri yalan yixinwajo'. Y chupan k'a re ka'i' wuj re', kan ninben k'a chiwe chi kixch'obon jebel. 2 Man k'a timestaj ri kibin kan ri loq'olej taq q'alajirisey ruch'abel ri Dios pa ruwi' ri xtibebanatej, chuqa' ri xuk'ut kan ri qajaw y qakolonel ri xqaq'alajirisaj chiwech, roj ri oj taqon roma rija'. 3 Y ri nabey ri ninwajo' ninnataj chiwe, chi xkepe winaqi' chupan ri ruk'isibel taq q'ij, ri xa kan xaxe ri nikirayij rije' ri xtikiben. Y rije' xa kan xketze'en chiwij, 4 y xtikibila' k'a: Wi rubin kan ri Cristo chi nipe, ¿achike k'a roma man peteneq ta? Roma janipe' ri e kaminaqi-el ri qate-qatata' man jun jalatajineq chuwech re ruwach'ulew. Kan achi'el toq xban re ruwach'ulew, kan k'a ke na ri' re wakami, xkecha'. 5 Rije' kan xtikiben k'a achi'el xa man ketaman ta ri xuben ri Dios ojer kan. Pa nabey ri Dios kan xubij-wi chi tik'oje' ri kaj. Rik'in ri ruch'abel xucher ri ruwach'ulew chire ri ojer taq ya' y keri' xrelesaj-pe ri ruwach'ulew chupan ri ya'. 6 Y k'o k'a jun q'ij ri ya' ri' xk'iy y xumuq ri ruwach'ulew, y xuk'is ronojel ri ek'o chuwech. 7 Y chuqa' xubij chi re ruwach'ulew y ri kaj re yeqatz'et wakami, e yakon-apo roma rija', richin ri q'ij toq xtuya-pe q'aq' pa kiwi'. Y re' e yakon-apo, k'a toq ri Dios xtuq'et-tzij y xkeruk'is konojel ri man utz ta kik'aslen chuwech rija'. 8 Jak'a rix wach'alal ri yalan yixinwajo', ninbij k'a chiwe chi man timestaj chi rik'in ri Dios, jun q'ij achi'el 1,000 juna', y 1,000 juna' achi'el ok jun q'ij. 9 Ri ajaw man jani nipe. Jak'a man roma ta man nuben ta ri rubin. Rija' xa k'a nim na ri ránima qik'in, y man nrajo' ta k'a chi k'o ta jun ri nisach richin jantape'. Y roma ri' kan k'a ruya'on na q'ij chike ri aj-maki' richin nitzolin-pe kik'u'x rik'in. 10 Kan xtipe na wi ri q'ij ri rubin kan ri ajaw, y man jun etamayon jampe', achi'el nuben jun eleq'om toq nok pa jun jay. Y chupan ri q'ij ri', ri kaj kan xtik'is roma xtijinin pa q'aq'. Chuqa' re ruwach'ulew y ronojel ri k'o pa ruwi' xkek'at chuqa'. 11 Roma k'a ronojel ri' rix yalan nik'atzin chi kan nik'uaj jun loq'olej k'aslen ri kan niqa' chuwech ri Dios, 12 rokik niwoyobej ri q'ij toq xtipe rija'. Titija' iq'ij richin niben richin chi'anin napon ri q'ij ri', toq ri kaj xtujin q'aq' y xtik'is. Ronojel kan xkeya'er pa ruq'a' ri ruq'aq'al ri q'aq'. 13 Jak'a roj ri qakuquban qak'u'x rik'in ri Jesucristo, ja ri k'ak'a' kaj y ri k'ak'a' ruwach'ulew ri qoyoben, roma jari' ri rusujun kan ri Dios. Y ri chiri', kan ruyon pa ruchojmilal ri yeban. 14 Roma ri' wach'alal ri iwoyoben ronojel re', titija' k'a iq'ij chi toq xtipe ri Jesús, ch'ajch'oj ta ri ik'aslen, man jun ta chuqa' imak yixorila-qa, y k'o ta chuqa' uxlanen pa taq iwánima. 15 Y toqaqa k'a chi'ik'u'x chi ri Jesucristo man jani tipe, roma rija' k'a nim na ránima qik'in. Y roma ri' k'a ruya'on na q'ij chiqe qonojel winaqi' chi yojkolotej. Y ri qach'alal Pablo ri janila niqajo', kan kere' chuqa' ri rutz'iban-el chiwe, kan achi'el ri ruq'alajirisan ri Dios chire rija'. 16 Y chupan ronojel ri ruwuj k'o tzij ke taq re' yerubij. Y ek'o k'a chike re tzij ke taq re' ri k'ayew richin yeq'ax. Y roma ri' ri winaqi' ri maneq ketamabal y man kikuquban ta kik'u'x xa nikisuq'ula-qa ri ruch'abel. Rije' keri' nikiben rik'in ch'aqa' chik tzij ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios. Y roma ri' xa kamik nikoyoj-qa chikij. 17 Roma ri' rix wach'alal ri yalan yixinwajo', kan tichajij k'a ri ik'aslen roma iwetaman chik ronojel re'. Man kixq'olotej k'a pa kiq'a' ri winaqi' ri' ri kik'uan jun itzel k'aslen, richin man ye'itzeqelibej rije', y man ta yixtzaq. 18 Pa ruk'exel ri', xa kan tiwetamaj k'a más chirij ri qajaw y qakolonel Jesucristo, y yixk'iy k'a rik'in ri ik'aslen. Y rija' xtuk'ul ta k'a ruq'ij-ruk'ojlen re wakami y keri' tibe-q'ij tibe-seq. Kan keri' ta k'a.

1 Juan 1

1 Wach'alal, k'o k'a ka'i' oxi' ch'abel ri niqajo' niqatzijoj chiwe pa ruwi' ri ch'abel ri jari' ri k'aslen. Re' kan k'o-pe toq man jani k'o ta re ruwach'ulew. Jak'a roj kan xqak'axaj, xqatz'et rik'in ri runaq' taq qawech y kan xqachop rik'in ri qaq'a'. 2 Re k'aslen re' xok'ulun-qa chiqakojol y xqatz'et. Roma ri' niqatzijoj chiwe chi kan k'o-wi-pe rik'in ri Qatata' Dios, y k'ari' xok'ulun qik'in. 3 Roj kan qatzijon k'a chiwe ri xqatz'et y ri xqak'axaj, richin chi rix junan ta iwech qik'in roj y keri' rix chuqa' junan iwech rik'in ri Tata'ixel y rik'in ri Jesucristo ri Ruk'ajol, achi'el ri qabanon roj. 4 Ronojel k'a re' niqatz'ibaj-el chiwe richin chi nitz'aqet ri qakikoten. 5 Y wakami k'a niqatzijoj chiwe ri xubij kan ri Jesucristo chiqe roj, chi ri Dios kan saqil, y man jun q'equ'm ri k'o rik'in. 6 Y wi niqabij chi junan chik qawech rik'in ri Dios, y xa qak'uan jun k'aslen richin ri q'equ'm, man qitzij ta k'a ri niqabij y man ja ta ri qitzij ri niqaben. 7 Ri Dios kan k'o-wi pa saqil, y wi roj chupan re qak'aslen yojbiyin pa saqil, kan junan k'a qawech qonojel. Y chuqa' ri rukik'el ri Jesucristo ri ruk'ajol, nrelesaj ronojel ri qamak. 8 Y wi niqabij chi man oj aj-maki' ta, qayon roj niqaq'ol-qa-qi', y ri qitzij xa maneq qik'in. 9 Jak'a wi niqaq'alajirisaj ri qamak chuwech ri Dios, rija' kan nukuy-wi, y yojruch'ajch'ojirisaj chire ri man e choj taq banobel ta, roma rija' kan choj, y kan nuben ri nubij. 10 Y wi niqabij chi man jun mak niqaben, kan niqaben chi man qitzij ta ri nubij ri Dios. Y ri ruch'abel xa man k'o ta pa taq qánima.

1 Juan 2

1 Rix ri kan ix achi'el walk'ual, nintz'ibaj yan k'a el ronojel re' chiwe richin man kixmakun. Jak'a wi k'o jun ri xtimakun chiwe, k'o jun ri nik'utun chire ri Tata'ixel richin tikuy rumak. Y ri' ja ri Jesucristo, ri kan choj wi. 2 Ja rija' ri xken richin chi nikuyutej qamak roj y konojel ri ek'o chuwech re ruwach'ulew. 3 Y wi roj niqataqej ri nubij ri Dios, kan kuqul qak'u'x chi qetaman chik ruwech rija'. 4 Jak'a wi k'o jun xtibin chi retaman ruwech ri Dios, y xa man nutaqej ta ri rupixa', rija' xa man qitzij ta ri nubij, y ri qitzij xa man k'o ta pa ránima. 5 Jak'a wi niqataqej ri nubij ri Dios, kan qitzij chi kan niqajo-wi rija'. Y rik'in ri' qetaman chi jun qabanon rik'in. 6 Y wi niqabij chi jun qabanon rik'in, k'o chi niqak'uaj jun k'aslen achi'el ri k'aslen ri xuk'uaj ri Jesucristo. 7 Wach'alal ri yalan yixinwajo', re pixa' re nintz'ibaj-el chiwe man k'ak'a' ta. Re pixa' re' kan k'o-wi iwik'in y pa rutikeribel k'a iwak'axan-pe. 8 Man rik'in ri', yitikir chuqa' ninbij chi re pixa' re' k'ak'a'. Y re' xq'alajin pa ruwi' ri Jesucristo, y rix chuqa' kan nik'ut. Roma ri ramaj richin q'equ'm kan nuchop nik'is-el, y najin nik'ulun-pe ri qitzij saqil. 9 Y wi k'o jun nibin chi rija' k'o pa saqil, y xa nretzelaj jun rach'alal, niq'alajin chi k'a k'o na pa q'equ'm. 10 Jak'a ri kan yerajo' ri ch'aqa' chik rach'alal, kan k'o-wi pa saqil. Y man roma ta rija' yemakun ri ch'aqa' chik. 11 Jak'a ri netzelan richin jun rach'alal, kan pa q'equ'm k'o-wi, y kan chupan ri' nibiyin-wi. Y man retaman ta akuchi beneq-wi, roma ja ri q'equ'm banayon chire chi moyirineq. 12 Rix walk'ual, nintz'ibaj ronojel re' chiwe, roma wakami kuyutajineq chik ri imak roma ri xuben ri Jesucristo. 13 Rix te'ej-tata'aj, nintz'ibaj ronojel re' chiwe roma iwetaman chik ruwech ri jun ri kan k'o-wi-pe toq man jani k'o ta ri ruwach'ulew. Chiwe rix k'ajola', nintz'ibaj chuqa' re' roma ix ch'akowineq chirij ri Itzel-Wineq. 14 Rix ak'uala', nintz'ibaj chuqa' re' chiwe roma iwetaman chik ruwech ri Tata'ixel. Chiwe rix te'ej-tata'aj nintz'ibaj k'a re' roma kan iwetaman chik ruwech ri jun ri kan k'o-wi-pe toq man jani k'o ta re ruwach'ulew. Rix k'ajola', nintz'ibaj k'a re' chiwe roma k'o iwuchuq'a'; ri ruch'abel ri Dios kan k'o chik ri pa taq iwánima, y kan ix ch'akowineq chirij ri Itzel-Wineq. 15 Man k'a tibe iwánima chikij itzel taq rayinik ri yeban chuwech re ruwach'ulew, ni chirij ronojel ri k'o kejqalen chikiwech ri winaqi', roma wi keri' xtiben, niq'alajin chi man niwajo' ta ri Tata'ixel. 16 Y ronojel re' man richin ta ri Qatata' Dios: Ri itzel taq rayinik richin ri ch'akulaj, rayibel richin nik'oje' awik'in ronojel ri natz'et, y ri nimirinen roma k'o beyomel, ronojel re' xa e richin ri ruwach'ulew. 17 Jak'a re ruwach'ulew xa xtik'is, y xkek'is chuqa' ronojel ri itzel taq rayinik. Jak'a ri wineq ri nibanon utz chuwech ri Dios man xtik'is ta ruk'aslen. Xa xtik'oje' ruk'aslen ri man k'isel ta. 18 Rix walk'ual, ojk'o chik chupan ri ruk'isibel taq q'ij. Y rix iwak'axan chik chi xtipe jun q'olonel ri netzelan richin ri Cristo. Y wakami e k'iy chik ri e keri'. Y roma ri' qetaman chik chi ojk'o chik chupan ri ruk'isibel taq q'ij. 19 Xek'oje' chiqakojol, jak'a xa xe'el-el roma man e qachibil ta. Wi ta e qachibil, ek'o ta qik'in wakami. Xe'el k'a el qik'in, xaxe richin chi xeq'alajin chi kan man ek'o ta qik'in. 20 Jak'a rix kan xik'ul yan ri Loq'olej Espíritu roma ri Cristo. Y chuqa' iwetaman chik ri qitzij. 21 Ronojel re' nintz'ibaj chiwe, jak'a man roma ta chi man ta iwetaman ri qitzij, man keri' ta. Xa roma iwetaman ri qitzij, y rix iwetaman chi man jun tz'ukun tzij ri peteneq ta rik'in ri qitzij. 22 ¿Y achike kami wineq ri nitz'ukun-tzij? Ja ri wineq ri nibin chi ri Jesús man ja ta ri' ri Cristo. Ri nibin keri' xa etzelanel richin ri Cristo, roma kan nubij chi ri Tata'ixel man qitzij ta. Y keri' chuqa' nubij chirij ri K'ajolaxel. 23 Xabachike wineq ri nibin chi ri K'ajolaxel man qitzij ta, ri Tata'ixel man k'o ta rik'in ri wineq ri'. Jak'a ri wineq ri nibin chi ri K'ajolaxel kan qitzij wi, y kan k'o pa ránima, rik'in ri wineq ri' kan k'o chuqa' ri Tata'ixel. 24 Roma ri' rix, kan tik'oje' pa taq iwánima ri ch'abel ri iwak'axan-pe toq xikuquba' ik'u'x rik'in ri Cristo. Y wi ri ch'abel ri' kan xtik'oje' pa taq iwánima, jun k'a niben rik'in ri K'ajolaxel y rik'in ri Tata'ixel. 25 Y ri Jesucristo kan k'o-wi ri rusujun kan chiqe. Y ri' kan ja ri k'aslen ri man k'isel ta. 26 Yin xintz'ibaj k'a el ronojel re' chiwe, roma ek'o winaqi' nikajo' yixkiq'ol. 27 Jak'a rix kan ja ri Loq'olej Espíritu ri k'o pa taq iwánima, ri ya'on chiwe roma ri Jesucristo. Ja rija' ri nitijon iwichin y man nik'atzin ta na jun chik. Ri nuk'ut rija', kan qitzij y man q'oloj ta. Tinimaj k'a ri nubij chiwe, y jantape' jun tibana' rik'in ri Jesucristo. 28 Y wakami rix walk'ual, kan jun k'a tibana' rik'in ri Jesucristo, richin chi man xtixibij ta iwi' chuwech toq xtapon ri q'ij toq xtipe chik jun bey y man xkixk'ix ta chuwech toq xtapon ri q'ij ri'. 29 Rix iwetaman chi ri Jesucristo kan choj wi, roma ri' k'atzinel niwetamaj chi xabachike wineq ri ruk'uan jun k'aslen choj, kan ralk'ual chik ri Dios.

1 Juan 3

1 Kan tich'obo' k'a jebel ri rubanik ri ajowabel ri k'o rik'in ri Tata'ixel, roma ri ajowabel ri' kan janila nim, roma kan xuben chiqe chi ruk'amon chi nibix ralk'ual chiqe y kan keri' wi. Y ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew man ketaman ta k'a qawech, roma rije' man ketaman ta ruwech ri Dios. 2 Wach'alal ri yalan yixinwajo', wakami oj ralk'ual chik ri Dios. Jak'a man jani tiq'alajin ri achike xqojbeok. Xaxe qetaman chi toq xtipe chik jun bey ri Jesucristo, xqojok achi'el rija' roma xtiqatz'et achike rubanik rija'. 3 Y ri kan kuqul ruk'u'x rik'in, ruchapon ruch'ajch'ojirisaxik ri ruk'aslen, achi'el ri Jesucristo ri kan ch'ajch'oj-wi. 4 Konojel ri yemakun xa nikiq'ej ruwi' ri rupixa' ri Dios, roma ri mak, junan rik'in naq'ej ruwi' ri pixa'. 5 Rix iwetaman chi ri Jesucristo xpe chuwech re ruwach'ulew, richin xukuy ri qamak stape' rija' kan man jun rumak. 6 Y ri jun rubanon rik'in rija' ruya'on chik k'a kan rubanik ri mak. Jak'a wi xa k'a nimakun na, xa man rutz'eton ta ni man retaman ta ruwech rija'. 7 Rix walk'ual, man k'a kixq'olotej. Wi nik'uaj jun k'aslen choj, kan ixchoj chuqa' achi'el ri Jesucristo, kan choj wi. 8 Jak'a ri man nikiya' ta kan rubanik ri mak, xa kan e richin k'a ri Itzel-Wineq, roma rija' kan aj-mak wi pa rutikeribel-pe. Y xa roma ri' toq xok'ulun ri Ruk'ajol ri Dios, chuyojik ri rusamaj ri Itzel-Wineq. 9 Roj ri oj ralk'ual chik ri Dios, qaya'on chik k'a kan rubanik ri mak, roma ri Dios xuya' ri ruk'aslen chiqe y xujel ri qach'obonik. Y roma ri k'aslen ri k'o qik'in roj kan rik'in ri Dios peteneq-wi, nuben k'a chiqe chi man chik yeqabanala' ta ri mak. 10 Y rik'in re' niq'alajin ri achike ri e ralk'ual ri Dios y ri e ralk'ual ri Itzel-Wineq. Jak'a ri man chojmilej k'aslen ta kik'uan y man yekajo' ta ri kach'alal, man e richin ta ri Dios. 11 Re tijonik re' kan iwak'axan-wi-pe pa rutikeribel, chi tiqajowala-qi' chiqawech. 12 Man tiqaben achi'el xuben ri Caín ojer kan. Rija' kan richin-wi ri Itzel-Wineq y kan xukamisaj ri Abel ri ruchaq'. ¿Y achike k'a roma xukamisaj? Roma ri rubanobal kan e itzel jak'a ri rubanobal ri Abel kan e choj. 13 Wach'alal, wi yixetzelex koma ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew, man k'a tisach ik'u'x. 14 Roj kan oj eleneq chik pe chupan ri kamik, richin chi xojq'ax chupan ri k'aslen. Y qetaman jebel chi keri' roma kan niqajowala-wi-qi' chiqach'alal-qi'. Jak'a ri man nikajo' ta ki', kan e kaminaqi' chuwech ri Dios. 15 Y ri nretzelaj ri rach'alal xa achi'el jun kamisanel. Y rix iwetaman, chi ri kamisanel maneq ru k'aslen ri man k'isel ta. 16 Rik'in re' niqatz'et ri ajowabel: Chi ri Jesucristo man xupoqonaj ta xuya-ri' pa kamik qoma roj. Keri' chuqa' roj k'o chi niqaya-qi' pa kamik, koma ri qach'alal, wi kan nik'atzin. 17 Jak'a wi k'o jun ri k'o ronojel rik'in ri nik'atzin chire, y nutz'et jun rach'alal ri man jun ruway o rutziaq, y kan man nubij ta ránima richin nuto', kan niq'alajin chi man jun ajowabel richin ri Dios rik'in. 18 Rix walk'ual, man k'a kixajowan xaxe rik'in ri ich'abel. Xa kan ke'ito' ri ch'aqa' chik. Y rik'in ri' kan xtiq'alajin k'a chi kan qitzij yixajowan. 19 Y roma ri yojajowan, niqetamaj chi oj richin ri qitzij Dios, y kuqul qak'u'x yojk'oje' chuwech rija'. 20 Jak'a wi niqana' pa taq qánima chi qabanon itzel, ri Dios kan retaman-wi, roma ri ruq'atbal-tzij rija' más nim chuwech ri niqana' roj, y kan retaman ronojel. 21 Roma ri' wach'alal ri yalan yixinwajo', wi niqana' pa taq qánima chi maneq qamak chuwech ri Dios, kan man jun k'a xibinri'il qik'in richin chi yojapon chuwech rija'. 22 Toq yojch'on rik'in ri Dios, rija' nuya' chiqe ronojel ri niqak'utuj chire, roma yeqaben ri yerubij, y chuqa' yeqaben ri yeqa' chuwech. 23 Y ri nubij rija' ja ri tiqakuquba' qak'u'x rik'in ri Jesucristo ri Ruk'ajol. Y chi tiqajowala-qi' achi'el xubij ri Cristo. 24 Ri yebanon ri nubij ri rupixa' ri Dios, xa kan jun chik kibanon rik'in. Y chuqa' ri Dios kan k'o chik pa kánima. Y roj qetaman chi kan k'o chik rija' pa qánima, roma k'o ri Loq'olej Espíritu ri ruya'on chiqe.

1 Juan 4

1 Wach'alal ri yalan yixinwajo', man tinimaj ri nubij jun wineq xaxe roma ri nubij chi rik'in ri Loq'olej Espíritu peteneq-wi. Rix xa kan nik'atzin chi nich'ob rij jebel richin niwetamaj, roma e k'iy winaqi' chuwech re ruwach'ulew ri yebin chi ja ri ruch'abel ri Dios ri nikitzijoj, y xa man qitzij ta. 2 Y yixtikir k'a niwetamaj wi kan rik'in ri Loq'olej Espíritu richin ri Dios e peteneq-wi, o xa man keri' ta. Wi nikibij chi ri Jesucristo xpe wawe' chuwach'ulew y xok wineq achi'el roj, nuq'alajirisaj chi ja ri Loq'olej Espíritu richin ri Dios yoyon ri kich'abel. 3 Jak'a wi man nikibij ta keri', niq'alajin k'a ri' chi man ja ta ri Loq'olej Espíritu richin ri Dios yoyon kich'abel. Xa ja ri espíritu richin ri itzel ri yoyon ri ch'abel ri' chike. Re espíritu re' etzelanel richin ri Jesucristo, y rix iwak'axan chi k'o na chi nipe, y wakami xoqaqa yan k'a chuwech re ruwach'ulew. 4 Rix walk'ual, ri ix richin chik ri Dios y xixch'akon yan chikij, roma ri k'o iwik'in rix, kan más wi nim ke chuwech ri k'o chuwach'ulew. 5 Rije' kan e richin-wi re ruwach'ulew. Y roma ri' ri tzij ri nikibij, xa tzij richin re ruwach'ulew. Y konojel ri winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re', nikak'axaj ri nikibij. 6 Jak'a roj oj richin chik ri Dios, y ri kan retaman chik ruwech ri Dios kan yojrak'axaj-wi. Jak'a ri man retaman ta ruwech ri Dios man yojrak'axaj ta y rik'in ri' niq'alajin ri k'o ri qitzij rik'in y ri maneq ri qitzij rik'in. 7 Rix ri yalan yixinwajo', tiqajowala' k'a qi' chiqawech, roma ri ajowabel kan peteneq-wi rik'in ri Dios. Wi yojajowan, niq'alajin chi qak'uan ri k'ak'a' alaxik y oj ralk'ual chik ri Dios, y chuqa' qetaman ruwech jebel. 8 Jak'a wi man yojajowan ta, niq'alajin chi man qetaman ta ruwech ri Dios, roma ri Dios kan najowan-wi. 9 Y ri Dios xuk'ut chiqawech chi kan najowan, roma ri' xuteq-pe ri juney Ruk'ajol chuwech re ruwach'ulew richin xuya' k'ak'a' k'aslen chiqe. 10 Y rik'in re' xq'alajin ri ajowabel: Chi kan ja ri Dios ri xojajowan-pe nabey, y man ja ta roj. Y roma ri janila rajowabal pa qawi', xuteq k'a pe ri Ruk'ajol richin xken qoma, richin chi nikuyutej ri qamak. 11 Rix wach'alal ri yalan yixinwajo', roma ri Dios kan keri' qajowaxik ri xuben, roj kan k'o k'a chuqa' chi niqajowala-qi' chiqawech. 12 Roma wi niqajowala-qi' chiqawech, kan niq'alajin chi ri Dios k'o pa taq qánima, stape' rija' man jun tz'eteyon richin. Y chuqa' ri ajowabel richin rija' nik'iy y niwachin pa qak'aslen. 13 Y chuqa' qetaman chi jun qabanon rik'in ri Dios, y rija' kan k'o pa taq qánima, roma k'o ri Loq'olej Espíritu ri ruya'on chiqe. 14 Y roj kan qatz'eton ri Ruk'ajol ri Dios, y roma ri' niqatzijoj chike konojel winaqi' chi kan qitzij wi chi ri Dios xuteq-pe ri Ruk'ajol richin xojrukol chupan ri qamak. 15 Y qonojel ri niqabij chi ja ri Jesús ri Ruk'ajol ri Dios, ri Dios kan k'o-wi pa qánima, y chuqa' kan jun qabanon rik'in. 16 Y qetaman jebel chi rija' kan yojrajo-wi. Y wi roj yojajowan, jun k'a qabanon rik'in ri Dios, y rija' k'o pa taq qánima. 17 Y wi roj janila yojajowan, y wi yojk'ase' achi'el xk'ase' ri Jesucristo chuwech re ruwach'ulew, man xtiqaxibij ta qi' toq xtapon ri q'ij toq ri Dios xtuq'et-tzij. 18 Y roma ri Dios yojrajo' roj, man jun achike roma niqak'en rukiy, roma ri qitzij ajowabel nrelesaj ri xibinri'il. Ri xibinri'il nipe xaxe roma ri ruk'ayewal. Y wi niqak'en rukiy nel chi tzij chi man k'iyineq ta ri rajowabal ri Dios qik'in. 19 Y ja ri Dios ri xojajowan-pe nabey, roma ri' roj xqajo' rija'. 20 Y wi niqabij chi niqajo' ri Dios y xa niqetzelaj jun qach'alal, man qitzij ta ri niqabij. Roma wi man yeqajo' ta ri qach'alal ri kan yeqatz'et, ¿yojtikir kami niqajo' ri Dios ri xa man qatz'eton ta ruwech? 21 Roma ri' ri Cristo ruya'on kan ri pixa' chi wi niqajo' ri Dios, kan keqajo' k'a chuqa' ri qach'alal.

1 Juan 5

1 Xabachike wineq ri nunimaj chi ri Jesús jari' ri Cristo, kan ralk'ual chik ri Dios. Y toq k'o jun tata'aj ri yalan niqajo', kan yeqajo' k'a chuqa' ri e ralk'ual rija'. 2 Keri' k'a chuqa' rik'in ri Dios. Wi kan niqajo' rija' y niqaben ri nubij, kan yeqajo-wi k'a ri e ralk'ual chik. 3 Y wi kan niqajo' ri Dios, k'o chi niqataqej ri nubij chiqe. Re' xa man k'ayew ta richin niqaben. 4 Y roma ri' roj ri oj ralk'ual chik ri Dios, yojch'akon chirij ronojel ri etzelal richin re ruwach'ulew. Y yojch'akon roma qakuquban qak'u'x rik'in ri Jesucristo. 5 ¿Achike ta k'a ri nich'akon chirij ri etzelal richin re ruwach'ulew? Kan xaxe k'a ri kuqul-ruk'u'x chi ri Jesús, jari' ri Ruk'ajol ri Dios. 6 Toq ri Jesucristo xpe wawe' chuwech re ruwach'ulew, xqasex ya' pa ruwi', y chuqa' xbiyin rukik'el toq xken chuwech ri cruz. Man xaxe ta xqasex ya' pa ruwi', xa kan xbiyin k'a chuqa' ri rukik'el. Y re' ja ri Loq'olej Espíritu ri niq'alajirisan ri qitzij, roma kan xaxe ri qitzij ri nubij. 7 Y ek'o k'a e oxi' ri nikiq'alajirisaj ri qitzij. 8 Y ri e oxi' ri' ja ri Espíritu, ri ya' y ri k'ik, y re' junan kiwech. 9 Roj kan niqanimaj y niqakuquba' qak'u'x rik'in ri nubij jun wineq chiqe. Y wi keri', kan más wi ruk'amon chi niqanimaj y niqakuquba' más qak'u'x rik'in ri nubij ri Dios chiqe. Y ri' ja ri ch'abel chirij ri Ruk'ajol ri xubij chiqe. 10 Roj ri qakuquban qak'u'x rik'in ri Ruk'ajol ri Dios, ja ri qánima ri nibin chiqe chi qitzij ri nubij ri Dios chirij ri Ruk'ajol. Jak'a ri winaqi' ri man kikuquban ta kik'u'x rik'in, xa nikiben chire chi man qitzij ta ri nubij ri Dios, roma man nikak'axaj ta ri nubij chirij ri Ruk'ajol. 11 Y jare' ri nubij ri Dios, chi nuya' chiqe ri k'aslen ri man k'isel ta, y rik'in ri Ruk'ajol niqak'ul-wi re k'aslen re'. 12 Y roj ri jun qawech qabanon rik'in ri Ruk'ajol ri Dios, k'o chik qak'aslen rik'in. Jak'a ri winaqi' ri man junan ta kiwech rik'in, maneq kik'aslen. 13 Rix ri ikuquban chuqa' ik'u'x rik'in ri Ruk'ajol ri Dios, nintz'ibaj k'a ronojel re' chiwe richin niwetamaj chi k'o chik ik'aslen ri man k'isel ta. 14 Y roma ri' roj kan man jun k'a xibinri'il qik'in richin chi yojapon-apo chuwech ri Dios, roma qetaman chi toq k'o niqak'utuj chire, y wi ja ri rurayibel rija' ri niqak'utuj, rija' kan yojrak'axaj. 15 Y roma qetaman chi ri Dios nrak'axaj ri k'utunik ri niqaben chire, qetaman chuqa' chi nuya-pe ri niqak'utuj chire. 16 Wi xitz'et chi k'o jun qach'alal nimakun, y rija' man ruk'amon ta chi niken, tik'utuj k'a chire ri Dios chi nukol chuwech ri kamik. Jak'a wi nuben jun mak ri kan ruk'amon chi niken, rix man tik'utuj chire ri Dios chi man nrelesaj ta ri ruk'aslen. 17 Ronojel ri yeqaben ri man e choj ta, re' kan mak wi. Jak'a ek'o mak ri man yaruk'uaj ta pa kamik. 18 Y qetaman chi roj, ri oj ralk'ual chik ri Dios, qaya'on chik kan rubanik ri mak, roma ri Ruk'ajol ri Dios yojruchajij. Y rik'in ri' ri Itzel-Wineq maneq chik ruq'a' chiqe. 19 Qetaman chuqa' chi oj richin chik ri Dios. Jak'a ri ch'aqa' chik winaqi' ri k'a kikuquban na kik'u'x rik'in re ruwach'ulew, k'a ek'o na pa ruq'a' ri Itzel-Wineq. 20 Y qetaman chuqa' chi xok'ulun yan qa ri Ruk'ajol ri Dios chuwech re ruwach'ulew. Rija' xuya' etamabel chiqe, richin xqetamaj ruwech ri qitzij Dios, roma ri' jun qabanon rik'in ri Dios y ri Jesucristo ri Ruk'ajol. Rija' kan qitzij Dios wi, y rik'in rija' peteneq-wi ri k'aslen ri man k'isel ta. 21 Rix walk'ual, man k'a ke'iwojqaj ri dios ri xa man e qitzij ta. Kan keri' ta k'a.

2 Juan 1

1 Yin, ri in taqon roma ri Cristo, ninteq k'a el re wuj re' chawe rat wach'alal ixoq ri kan at cha'on roma ri Dios, y chuqa' chike ri awal. Yin kan qitzij yixinwajo', y man xaxe ta yin ri yinajowan iwichin, xa kan yixkajo' chuqa' konojel ri ch'aqa' chik ri ketaman chik ri qitzij. 2 Roma k'o ri qitzij ri pa taq qánima, roma ri' niqajowala-qi'. Ri qitzij xtik'oje' k'a qik'in richin jantape'. 3 Xtik'oje' chuqa' pa taq iwánima ri utzil, ri joyowanik y ri uxlanen ri peteneq chila' rik'in ri Tata'ixel y rik'in ri qajaw Jesucristo ri Ruk'ajol. Kan xtiqak'ul ta k'a ronojel re', roma ikuquban ik'u'x rik'in ri qitzij y roma niwajo-iwi'. 4 Janila kikoten xuya' pa wánima toq xenwil chikikojol ri awal jujun ri kojqan ri qitzij, kan achi'el nubij ri Qatata' Dios chiqe chupan ri ruch'abel. 5 Wach'alal ixoq, wakami nintz'ibaj re jun pixa' re' chawe, y re' man k'ak'a' ta. Xa kan jare' ri chilaben-pe chiqe ri pa rutikeribel. Y ri nubij re pixa' re' ja ri tiqajowala-qi'. 6 Wi niqajowala-qi', qetaman chi ja ri yerubij ri Dios ri yeqaben. Y rix iwetaman chi keri' nubij, roma xiwak'axaj yan pe toq xikuquba' ik'u'x rik'in ri Dios. 7 E k'iy k'a q'olonela' yebiyaj chuwech re ruwach'ulew ri yebin chi ri Jesucristo toq xpe wawe' chuwech re ruwach'ulew, man xok ta wineq achi'el roj. Ri nibin keri' chirij ri Jesucristo, jari' k'a ri q'olonel ri netzelan richin ri Cristo. 8 Jak'a rix ri jebel isamajin-pe ri Dios, tichajij k'a ri ik'aslen, richin keri' man ta xtisach kan juba' chire ri ich'akon k'a re wakami. Y wi keri' xtiben, kan tz'aqet k'a ri xtik'ul. 9 Ek'o winaqi' ri nikibij chi k'o más etamabel kik'in chuwech ri tijonik richin ri Cristo, y xa man keri' ta. Re yebin k'a kere', maneq k'a ri Dios kik'in. Jak'a roj ri man niqaya' ta kan ri tijonik ri richin ri Cristo, kan k'o ri Tata'ixel y ri K'ajolaxel qik'in. 10 Wi k'o jun xtapon chi'iwachoch y man ja ta ri tijonik richin ri Cristo ri ruk'uan-apo chiwe, man k'a tik'ul, ni man tik'utuj rutzil ruwech, 11 roma wi xtik'ul pan iwachoch, kan xtiwejqalej chuqa' rix ri itzel taq rubanobal ri wineq ri'. 12 K'o k'iy ri ninwajo' ninbij chiwe. Jak'a man ninwajo' ta chi xa chupan re wuj re' nintz'ibaj-wi-el. Kan ninrayij chi yinapon na iwik'in richin k'ari' ninbij chiwe, richin keri' kan xqojkikot. 13 Ri e ral ri awach'alal ri janila nawajo' nikiteq-el rutzil-awech. Kan keri' ta k'a.

3 Juan 1

1 Yin, ri uk'uey kichin ri qach'alal, ninteq k'a el re wuj re' chawe rat wach'alal Gayo, roma awetaman chi yin kan qitzij yatinwajo'. 2 Wach'alal, ninrayij chi utz ta at beneq rik'in ronojel, y maneq ta ayabil, keri' chuqa' utz ta ri ak'aslen rik'in ri Jesucristo. 3 Y jari' banayon chuwe chi janila kikoten k'o pa wánima, roma ek'o qach'alal ri xetzijon kan chuwe chi kan qitzij awojqan ri ruch'abel ri Dios y kan utz ri k'aslen ak'uan. 4 Y ronojel bey toq ninwak'axaj chi ri qach'alal ri e achi'el walk'ual kan qitzij kojqan ri ruch'abel ri Dios, yalan kikoten nuya' pa wánima. 5 Wach'alal, rat kan yatajin chubanik jun utzilej samaj, roma kan ye'ato' ri qach'alal ri ek'o pan atinamit, y keri' chuqa' ye'ato' ri yepe nej. 6 Toq rije' xe'apon qik'in, xkitzijoj chiqe chi kan janila ajowabel xak'ut chikiwech. Kan utz wi k'a chi ronojel bey toq yeq'ax awik'in, taya-el ri nik'atzin chike, achi'el ri niqa' chuwech ri Dios. 7 Nik'atzin naben keri' kik'in roma rije' kichapon bey richin nikitzijoj ri rubi' ri Jesucristo, jak'a rije' kan kibin pa kánima chi man jun nikik'ul chuwi-kiq'a' ri winaqi' ri man ketaman ta ruwech rija'. 8 Roma ri' nik'atzin chi roj ri qatzeqeliben ri Jesucristo, yojto'o kichin. Y rik'in ri', roj junan yojsamej kik'in rije' chutzijoxik ri qitzij. 9 Xinteq yan el jun wuj chike ri molaj qach'alal ri chiri' pan atinamit. Jak'a ri Diótrefes man xuya' ta rejqalen, roma nrajo' chi ruyon rija' nuk'uan kichin ri qach'alal. 10 Roma ri' toq xkinapon iwik'in, xtinbij chire ri yerubanala': Yerubila' tzij chiqij, ri xa man e qitzij ta. Chuqa' man yeruk'ul ta ri qach'alal ri ye'apon chiri' y wi k'o ri nikajo' yek'ulu kichin, yerelesaj-el chikikojol ri molaj qach'alal. 11 Wach'alal, ri yalan yatinwajo': Man tawojqaj ri itzel. Xa tawojqaj ri utz, roma ri nibanon ri utz, kan richin chik ri Dios. Jak'a ri nibanon ri itzel, man retaman ta ruwech ri Dios. 12 Konojel k'a yebin chi ri ruk'aslen ri qach'alal Demetrio, kan utz wi y keri' niq'alajin. Roj chuqa' keri' niqabij, rix iwetaman chi man niqatz'uk ta tzij. 13 K'o k'iy ri ninwajo' ninbij-el chawe, jak'a man ninwajo' ta nintz'ibaj más chupan re wuj re'. 14 Roma ninrayibej chi yinapon yan awik'in, y k'ari' k'a xqojch'on chirij ri'. 15 Ja ta ri uxlanibel-k'u'x xtik'oje' pan awánima. Ri qach'alal ri ek'o wawe' nikiteq-el rutzil-awech. Y rat tabana' utzil taya' rutzil-kiwech chikijujunal ri qach'alal ri ek'o chiri'.

Judas 1

1 Yin Judas, in jun chike ri rusamajela' ri Jesucristo y rach'alal ri Santiago, ninteq k'a el re wuj re' chiwe rix, ri ix ajowan y ix oyon roma ri qatata' Dios, ri chuqa' kan ix chajin roma ri Jesucristo. 2 Ja ta k'a ri joyowanik, ri uxlanen y ri ajowabel ri nuya' ri Dios, xtik'oje' pa taq iwánima y kan ta k'iy ri xtik'ul. 3 Wach'alal ri yalan yixinwajo', yin kan janila k'a wajowan chi nutz'iban ta el jun wuj chiwe, pa ruwi' ri qakolotajik. Jak'a wakami ninna' chi k'atzinel ninbij chiwe chi rik'in ronojel iwánima tiwojqaj ri utz taq tijonik ri xeqak'ul toq xqanimaj ri Jesucristo, tijonik ri man nijalatej ta, ri xjach chike ri e ralk'ual ri Dios. 4 Yin nintz'ibaj k'a el re wuj re', roma rik'in q'oloj xe'ok-apo chi'ikojol winaqi' ri nikiya' jun chik ruwech tijonik chiwe, y re' kan man jun xnaben. Ri winaqi' ri' kan k'iy chik k'a q'ij tibix-pe pa kiwi' roma ri Dios, chi xtipe ri nimalej ruk'ayewal pa kiwi'. Y roma ketaman chi ri Dios nukuy qamak, rije' kan rik'in chik ri' xkikuquba-wi kik'u'x richin yekibanala' ronojel ruwech etzelal. Y chuqa' rije' kan man nikinimaj ta chi xaxe ri Jesucristo ri ajaw ri k'o pa qawi'. 5 Y wakami ninwajo' k'a ninnataj chiwe ri xuben ri Dios ojer kan. Rix iwetaman chi ri Dios xerelesaj-pe ri qati't-qamama' chupan ri ruwach'ulew Egipto. Jak'a toq xekolotej yan pe, k'ari' xeruk'is ri man xkikuquba' ta kik'u'x rik'in. 6 Keri' chuqa' xuben ri Dios kik'in ri ángel ri man xqa' ta chikiwech ri akuchi e ruya'on-wi y xa xkiya' kan ri samaj ri ruya'on pa kiq'a', y xe'el-pe pa kachoch chila' chikaj. Jak'a re wakami ri Dios rubanon chike chi e ximil ri akuchi ruyon q'equ'm k'o. Chiri' e yakel-wi, koyoben ri q'ij toq xtiq'at-tzij pa kiwi'. 7 Y keri' chuqa' xuben chike ri ojer taq winaqi' ri xek'oje' pa taq tinamit Sodoma y Gomorra y ri ek'o-apo chikinaqaj. Re winaqi' re' xemakun chi achi'a' chi ixoqi', kan xkikanola-ki' richin xemakun. Ri achi'a' man xekajo' ta ixoqi', xa kik'in chik achi'a' xek'oje-wi-qa. Roma ri' konojel ri winaqi' ri', ri Dios xeruya' pa q'aq' ri nik'at richin jantape'. Y re' richin nuk'ut chiqawech ri xtikik'uluwachij ri winaqi' ri nikik'uaj itzel k'aslen. 8 Keri' chuqa' ri achik'anela' ri', ri nikiya' tijonik ri man e qitzij ta, rije' nikitz'ilobisaj ri kich'akul, niketzelaj ri ruq'atbel-tzij ri Dios y yech'on itzel chikij ri ángel. 9 Jak'a ri arcángel Miguel, stape' k'o janila ruchuq'a' y ruq'ij chikiwech ri ch'aqa' chik ángel, man kan ta xik'o ruwi' ri ch'abel ri xubij chire ri Itzel-Wineq toq xkiben oyowal chirij ri ruch'akul ri Moisés. Rija' xaxe k'a kere' xubij: Ja ri ajaw xtiya'on pan awi' ri ruk'amon chawe, xcha' chire. 10 Jak'a ri winaqi' ri nikiya' ri man qitzij ta tijonik, xa itzel yech'on chirij ri man q'axineq ta chikiwech. Ri ti juba' ri ketaman rije', ketaman achi'el ri chikopi' ri man yech'obon ta. Y jari' ri nikikusaj richin nikitz'ilobisaj ri kik'aslen. 11 Kan toq'ex k'a kiwech ri winaqi' ri', roma xa kan achi'el ri itzel k'aslen ri xuk'uaj ri Caín ojer kan, jari' chuqa' ri kik'uan rije'. Y chuqa' nikiben achi'el xuben ri Balaam ri xa ja ri ch'akoj méro ri xurayij. Chuqa' rije' kan nikipaba-ki' chuwech ri Dios, achi'el xuben ri Coré y roma ronojel ri mak ri', xkek'is konojel. 12 Ri winaqi' ri' xa nikik'en-pe ruk'ixbilal toq rix nimol-iwi' rik'in ajowabel y junan niben jun wa'in. Xa kan e achi'el ri yuq'unela' ri xaxe rije' nikitzuq-qa-ki' y man yekich'ob ta ri kawej. E achi'el ri sutz' ri man richin ta job ri e uk'uan roma kaq'iq'. Xa e achi'el chaqi'j taq che' ri man nikiya' ta kiwech, achi'el kaminaqi' taq che' ri e k'uqutajineq chik el. 13 Chuqa' ri winaqi' ri' xa e achi'el jun palou ri janila nisilon. Kan nibolqo't, y ri itzel taq kibanobal xa achi'el ri woqoq. E achi'el chuqa' ch'umila' ri e eleneq chik el chupan ri kibey ri akuchi k'o chi yesaqirisan-wi. Y roma ri' xa kan e oyoben chik roma ri q'equ'm, ri akuchi xkebek'oje-wi pa ruk'ayewal richin q'asen. 14 Rix iwak'axan chirij ri Enoc, ri jun rijatzul kan ri Adán, ri xalex chikikojol ri ruwuq sol winaqi'. Rija' xuq'alajirisaj k'a ri xkik'uluwachij ri itzel taq winaqi' ri xek'oje' toq xk'oje' rija'. Y kere' k'a xubij: Tiwak'axaj k'a. Ri ajaw kan xtipe e rachibilan-pe janila e k'iy ri kan e loq'olej, 15 richin xtuq'et-tzij pa kiwi' konojel, y richin xtuya' ruk'ayewal pa kiwi' ri winaqi' ri man kik'uan ta ri k'aslen ri niqa' chuwech rija', xa ja ri itzel k'aslen kik'uan, y yekibila' poqon taq ch'abel chirij, xcha'. 16 Keri' chuqa' ri itzel taq tijonela' ri ek'o chi'ikojol, yexebexot k'a chirij ronojel. Kan xaxe k'a nikisujula-ki', y xaxe ri itzel taq rayinik ri k'o kik'in. Rije' yekibila' k'a chuqa' ch'abel richin nikinimirisaj-ki'. Yekinimirisaj k'a ch'aqa' chik winaqi', xaxe richin yech'akon kan chikij. 17 Jak'a rix wach'alal ri yalan yixinwajo', man timestaj ri bin chik chiwe koma ri e taqon roma ri qajaw Jesucristo, pa ruwi' ri xkebanatej. 18 Rije' xkibij chi chupan ri ruk'isibel taq q'ij xkepe winaqi' ri yeyojoben, y kan xaxe ri itzel taq rayinik ri k'o kik'in. 19 Y ja winaqi' re' ri yebanon chike ri qach'alal chi nikich'arala-ki', rije' xa ja ri itzel ch'obonik uk'uayon kichin y man ja ta ri Loq'olej Espíritu. 20 Jak'a rix wach'alal ri yalan yixinwajo', kan kixk'iy k'a rik'in ri loq'olej ruch'abel ri Dios ri iniman. Y toq yixch'on rik'in ri Dios, tiya' q'ij chi ri Loq'olej Espíritu niyuqen iwichin. 21 Kan man tich'er kan iwi' chire ri ajowabel richin ri Dios. Y tiwoyobej k'a apo ri q'ij toq ri qajaw Jesucristo xtujoyowaj iwech y xtuya' ri ik'aslen man k'isel ta. 22 Chi'ikojol rix ek'o winaqi' ri xa ka'i' kik'u'x pa ruwi' ri kolotajik. Ja k'a rix kan rik'in ajowabel tiq'alajirisaj chikiwech. 23 Ch'aqa' chik winaqi' ri xa yebe yan pa q'aq' kan ke'ikolo' k'a kan chuwech ri q'aq'. Keri' chuqa' ri winaqi' ri kik'uan itzel taq rayinik, nik'atzin chi nijoyowaj kiwech. Jak'a k'o chi nichajij-iwi' chikiwech, richin man yixtzaq chuqa' rix chupan ri kibanobal rije'. 24 Kan xaxe chire ri Dios ri qakolonel, ri nitikir yojruchajij richin man yojtzaq ta pa mak y nitikir nuben chiqe chi yojapon chila' chikaj rik'in ch'ajch'ojil y man jun qamak chuwech ri nimalej rajawaren, 25 Chire rija' ronojel k'ojlemal, uchuq'a' y q'atbel-tzij roma ri qakolonel Jesucristo, ri rubanon-pe, re wakami y keri' tibe-q'ij tibe-seq. Kan keri' ta k'a.

Apocalipsis 1

1 Jare' ri xuq'alajirisaj ri Dios chuwech ri Jesucristo, pa ruwi' ri xkebek'uluwachitej yan, richin chi tuq'alajirisaj chikiwech ri rusamajela'. Roma ri' ri Jesucristo xuteq k'a jun ángel rik'in ri Juan ri rusamajel, richin chi xuq'alajirisaj chuwech ronojel ri'. 2 Y ri Juan xutzijoj ronojel ri qitzij ri xutz'et y ri xubij-pe ri Dios chire, ri xbix chire roma ri Jesucristo. 3 Kan jebel k'a ruwa-ruq'ij ri nisik'in, y kan jebel ruwa-kiq'ij ri ye'ak'axan ri tz'ibatel kan chupan re wuj re' pa ruwi' ri peteneq y nikinimaj. Roma kan naqaj chik k'o-wi ri Q'ij chi xkebek'uluwachitej ronojel ri etz'ibatel kan. 4 Yin Juan nintz'ibaj k'a el re wuj re' chiwe rix ri ix wuqu' molaj qach'alal ri ixk'o ri chiri' pa ruwach'ulew Asia. Ri Dios ri kan k'o-pe pa rutikeribel, re wakami y xtik'oje' re xtibe-apo, xtuya' k'a ri utzil y ri uxlanen chiwe ri nikiya' ri wuqu' utzilej taq espíritu ri ek'o-apo chuwech ri rutz'uyubal ri Dios. 5 Y kan tik'ulu' chuqa' ri utzil y ri uxlanen ri nuya' ri Jesucristo, ri nuq'alajirisaj ri qitzij, ri xk'astej-pe nabey chikikojol ri kaminaqi' y k'o pa kiwi' konojel q'atoy taq tzij ri ek'o chuwech re ruwach'ulew. Rija' yojrajo' y roma ri' xken y xbiyin rukik'el richin xojrukol chuwech ri qamak. 6 Y xuben chiqe qonojel roj ri qakuquban qak'u'x rik'in, chi xojok jun ajawaren kichin sacerdote richin niqasuj sipanik chire ri Dios ri rutata'. Roma ri' ri Jesucristo xtuk'ul ta ruq'ij-ruk'ojlen y ri q'atbel-tzij richin jantape'. Keri' ta k'a. 7 Roma ri Cristo kan xtipe na wi pa sutz' y qonojel xqojtz'eton richin, chuqa' ri winaqi' ri xeya'on richin pa kamik kan xtikitz'et. Kan konojel winaqi' ri ek'o chijun ruwach'ulew xke'oq' toq xtikitz'et rija'. Ja', kan keri' wi xtibanatej. 8 Ja yin ri rutikeribel y ri ruk'isibel, nicha' ri qajaw ri k'o ronojel uchuq'a' pa ruq'a', ri kan k'o-pe pa rutikeribel, k'o chuqa' re wakami y kan xtipe chik. 9 Yin Juan, ri in iwach'alal, ri kan in iwachibil chupan ri tijoj-poqonal, y ri rajawaren ri Dios y jantape' nutzeqeliben ri Cristo rik'in koch'onik. Yin xik'oje' k'a pa ti ruwach'ulew Patmos ri k'o chukojol ya', roma nintzijoj ri ruch'abel ri Dios y roma chuqa' ri xuq'alajirisaj ri Jesucristo chinuwech. 10 Y chupan jun chike ri q'ij toq niqaya' ruq'ij ri Dios, ri Loq'olej Espíritu xirunojisaj rik'in uchuq'a'. Y xinwak'axaj k'a chi k'o jun ri nich'on-pe chuwij ri ruch'abel kan achi'el niq'ajan jun trompeta. 11 Y xubij chuwe: Tatz'ibaj pa jun wuj ronojel ri natz'et y tataqa-el pan Asia chike ri wuqu' molaj nimanela' ri ek'o chiri'; chike ri aj pan Éfeso, ri aj pan Esmirna, ri aj pa Pérgamo, ri aj pa Tiatira, ri aj pa Sardes, ri aj pa Filadelfia y chike ri aj pa Laodicea, xcha' chuwe. 12 K'ari' xinpiskolij-wi' richin nintz'et achike ri nitzijon wik'in. Y toq nupiskolin chik wi', xintz'et k'a wuqu' kandelero ri e banon rik'in q'anapueq. 13 Y pa kinik'ajal ri wuqu' kandelero ri' pa'el jun achi'el wineq, rukusan jun rutziaq ri napon k'a chiraqen-qa. Y rukusan chuqa' jun ximibel banon rik'in q'anapueq, y re ximibel re' q'axineq chuwa-ruk'u'x. 14 Ri rusumal ruwi' seq-seq, achi'el rusaqil ri lana y ri chuma-tew. Y ri runaq'-ruwech achi'el ruxaq-q'aq'. 15 Ri raqen nirepelun achi'el ri q'enq'oj-pueq toq niya'erisex pan horno. Y ri ruch'abel kan janila niwajin, achi'el yewajin ri raqen taq ya'. 16 Ri pa rijkiq'a' e ruk'uan wuqu' ch'umila', ri pa ruchi' nik'ulun-pe jun espada ri k'o ka'i' rey, y ri nitzu'un, achi'el ri q'ij toq janila ruchuq'a'. 17 Toq yin xintz'et ri', achi'el jun kamineq xitzaq-qa chiraqen. Jak'a rija' xuya' ri rijkiq'a' pa nuwi' y xubij chuwe: Man taxibij-awi', roma ja yin ri in k'o pe pa nabey y ja yin in k'o pa ruk'isibel. 18 Ja yin ri kan in k'es, kan xiken na wi jak'a re wakami k'o nuk'aslen richin tibe-q'ij tibe-seq. Y k'o chuqa' q'atbel-tzij pa nuq'a' pa ruwi' ri kamik y pa ruwi' ri akuchi ek'o-wi ri kaminaqi'. 19 Tatz'ibaj k'a ri xatz'et, ri yebanatej chik y ri xkebebanatej ri xtibe-apo. 20 Wakami xtinq'alajirisaj ri man q'alajirisan ta pe pa nabey. Ri wuqu' ch'umila' ri xatz'et pa wijkiq'a' nel chi tzij ri e wuqu' ángel ri yechajin kichin ri wuqu' molaj nimanela'. Y ri wuqu' kandelero ri e banon rik'in q'anapueq, nel chi tzij ri wuqu' molaj nimanela'.

Apocalipsis 2

1 K'ari' xubij chuwe: Tatz'ibaj k'a el chire ri ángel kichin ri molaj nimanela' ri chiri' pan Éfeso y tabij-el chire, chi ri jun ri ek'o ri wuqu' achi'el ch'umila' pa rijkiq'a', ri nibiyaj chikikojol ri wuqu' kandelero ri e banon rik'in q'anapueq nubij: 2 Yin wetaman ronojel ri ibanobal ri xiben. Wetaman ri janila isamaj y janipe' ruk'ayewal ikoch'on. Wetaman chuqa' chi man ik'amon ta qa kiwech ri winaqi' ri xa kan e itzel. Y e itejtoben ri yebin chi e nutijoxela' y xe'iwil chi xa man e qitzij ta roma xa kiyon e tz'ukuy taq tzij. 3 Ik'owisan tijoj-poqonal, y janila ix samajineq woma yin y man jani ix q'itajineq ta. 4 Xa jak'a k'o ri man utz ta nintz'et chiwij; chi ri ajowabel ri xk'oje' iwik'in pa nabey, man ja ta chik ri' ri k'o iwik'in wakami. 5 Y toqaqa k'a chi'ik'u'x akuchi ix tzaqineq-wi y titzolin pe ik'u'x. Kan kixajowan chik k'a achi'el xixajowan pa nabey. Roma wi xa man keri' ta xtiben, xkinapon iwik'in y xtinwelesaj-el ri i-candelero ri akuchi k'o-wi. 6 Man rik'in ri' k'a niq'alajin na juba' utz chupan ik'aslen. Roma niwixowaj ri kibanobal ri winaqi' ri nibix nicolaita chike, ri kan ninwixowaj chuqa' yin. 7 Roma ri', ri k'o rak'axabal kan trak'axaj k'a ri nubij ri Loq'olej Espíritu chike ri molaj nimanela'. Roma achike ri xtich'akon, xtinya' q'ij chire richin nutej ruwech ri che' ri nuya' k'aslen, ri k'o pa runik'ajal ri qejoj ri kan nik'ases ri richin ri Dios, kacha' chike, xcha' chuwe. 8 Y chuqa' xubij chuwe chi tintz'ibaj el chire ri ángel kichin ri molaj nimanela' ri chiri' pan Esmirna y tinbij-el; chi ri kan k'o pe pa rutikeribel y pa ruk'isibel, ri xkamisex y xk'oje' chik ruk'aslen kere' nubij: 9 Yin wetaman ronojel ri itijoj-poqonal y ri meba'il ri nik'owisaj stape' chinuwech yin kan ix beyoma'. Chuqa' wetaman ri itzel ri nikibila' chiwij ri yebin chi e judío y xa man e judío ta, ri winaqi' ri' xa e jun tzobaj ri e richin ri Satanás. 10 Man tixibij-iwi' chuwech ri tijoj-poqonal ri xtipe pan iwi' ri chiwech-apo. Roma ri Itzel-Wineq xtuben chi ek'o jujun chiwe rix xkeruya' pa cárcel richin chi yerutejtobej. Lajuj k'a q'ij ri xkixk'oje' pa tijoj-poqonal. Jak'a kan kow kixk'oje' k'a toq xkixapon na chuwech ri kamik. Y yin xtinya' jun sipanik richin ch'akonik chiwe y ri' ja ri k'aslen ri man k'isel ta. 11 Roma ri', ri k'o rak'axabal kan trak'axaj k'a ri nubij ri Loq'olej Espíritu chike ri molaj nimanela'. Roma achike k'a ri xtich'akon, man k'a xtapon ta chupan ri tijoj-poqonal richin ri ruka'n kamik, kacha' chike, xcha' chuwe. 12 Y xubij chik k'a chuwe chi tintz'ibaj el chire ri ángel kichin ri molaj nimanela' ri chiri' pa Pérgamo; chi ri uk'uayon ri espada ri k'o ka'i' rey nubij: 13 Yin wetaman chi ri akuchi ixk'o-wi, chiri' k'o-wi ri rutz'uyubal ri Satanás. Y man rik'in ri', kan ikuquban ik'u'x wik'in y man in imalin ta kan, stape' xitz'et chi ri Antipas ri xutzijoj ri nuch'abel xkamisex chiri' akuchi k'o-wi rachoch ri Satanás. 14 Jak'a k'o jujun ibanobal ri man yeqa' ta chinuwech; chi ri chi'ikojol ek'o ri k'a nikitzeqelibej na ri itzel taq tijonik richin ri Balaam ri xubij chire ri Balac, chi tubana' chike ri judío chi yetzaq pa mak y xubij chike chi kekitija' ri sujun chik chikiwech ch'aqa' chik dios, chi ri achi'a' y ri ixoqi' tikikanola-ki' richin yemakun. 15 Chuqa' ek'o ch'aqa' ri chi'ikojol ri nikitzeqelibej ri kitijonik ri nicolaita. 16 Roma ri' titzolej-pe ik'u'x. Roma wi man keri' ta ri xtiben, kan jari' xkinapon y xtinben oyowal kik'in rije' rik'in ri espada ri nel-pe pa nuchi'. 17 Roma ri', ri k'o rak'axabal kan trak'axaj k'a ri nubij ri Loq'olej Espíritu chike ri molaj nimanela'. Roma achike k'a ri xtich'akon, kan xtinya' k'a ri aj-chikajil-wey chire ri ewan. Y chuqa' xtinjech k'a jun ti seq abej chire, ri akuchi tz'ibatel-el jun k'ak'a' bi'aj, y xaxe ri nik'ulun richin ri netaman, kacha' chike, xcha' chuwe. 18 Y xubij chik k'a chuwe chi tintz'ibaj-el chire ri ángel kichin ri molaj nimanela' ri chiri' pa Tiatira, y tabij-el; chi ri ruk'ajol ri Dios, ri kan achi'el ruxaq-q'aq' ri runaq'-nuwech y ri raqen kan nirepelun achi'el ri q'enq'oj-pueq kere' nubij: 19 Yin wetaman ronojel ri ibanobal, wetaman chi kan yixajowan, chi kan kuqul ik'u'x wik'in, chi kan yixto'on, chi kan iwetaman-wi yixkoch'on, y kan más yixsamej wakami ke chuwech ri pa nabey. 20 Xa jak'a k'o jun ibanobal ri man niqa' ta chinuwech, y ri' ja ri jantape' ikoch'on ri rubanobal ri ixoq Jezabel. Roma rija' kan nubij chi q'alajirisey ruch'abel ri Dios, jak'a xaxe richin yeruq'ol ri nusamajela', kan nuk'ut chikiwech chi nikitej ri kamelabel ri sujun chikiwech ch'aqa' chik dios, y chi ri achi'a' y ri ixoqi' tikikanola-ki' richin yemakun. 21 Yin kan nuya'on k'iy q'ij chire chi tuya' kan rubanik ri mak ri' y titzolej-pe ruk'u'x wik'in. Jak'a rija' man xrajo', ta xa beneq ránima rik'in ri mak ri nuben. 22 Roma ri' xtinben k'a chire chi xtiqaqa chuwech warabel. Y konojel ri e makuwineq rik'in, xtiben chike chi xtikik'owisaj janila tijoj-poqonal, wi man nitzolej ta pe kik'u'x wik'in. 23 Y konojel ri ral xkenkamisaj, richin chi tiketamaj konojel ri molaj nimanela', chi yin wetaman ri achike ri nikich'ob y wetaman chuqa' ri k'o pa taq kánima konojel. Y kan achi'el k'a ri ibanobal chi'ijujunal, kan keri' k'a chuqa' ri ruk'exel ri xtik'ul. 24 Jak'a chiwe rix nimanela' ri ix k'o ri chiri' pa Tiatira ri man itzeqeliben ta ri rutijonik ri Jezabel, ni man xinimaj ta ri nikibij rije' ri ruch'obonik ri Satanás chire; ninbij k'a chiwe chi rix kan man jun k'a rutojbalil mak xtiqaqa pan iwi', 25 xaxe k'a ninwajo' chi ri k'o iwik'in kan tichajij jebel, k'a toq yin xkipe chik jun bey. 26 Y konojel k'a ri xkech'akon y kan xtikiben ri xtinbij chike k'a toq xtapon ri ruk'isibel q'ij, kan xtinben k'a chike chi ja rije' ri xkeq'aton-tzij pa kiwi' konojel winaqi' ri e richin chijun ruwach'ulew. 27 Kan achi'el ri rubanon-pe ri Nata' chuwe yin, ri kan rujachon-pe uchuq'a' pa nuq'a' pa kiwi' ri ruwach'ulew, keri' rije' xtikiq'et-tzij pa kiwi' ri ruwach'ulew rik'in ronojel uchuq'a', achi'el xa ta kan jun ch'ich' ri k'o pa kiq'a', richin man k'ayew ta yekipaxila', achi'el niban chike ri bojo'y. 28 Y chuqa' kan xtinjech pa kiq'a', ri nima-ch'umil ri niq'alajin ri nimaq'a' yan. 29 Roma ri', ri k'o rak'axabal kan trak'axaj k'a ri nubij ri Loq'olej Espíritu chike ri molaj nimanela', kacha' chike, xcha' chuwe.

Apocalipsis 3

1 Y xubij chik k'a chuwe chi tintz'ibaj el chire ri ángel kichin ri molaj nimanela' ri chiri' pa Sardes y tabij-el; chi ri k'o wuqu' espíritu richin ri Dios y ri wuqu' ch'umila' rik'in kere' nubij: Yin wetaman ronojel ri ibanobal y wetaman chi nibix chiwe chi k'o ik'aslen, jak'a chinuwech yin xa ix kaminaqi'. 2 Roma ri', kan tuna' iwech jebel y titija' q'ij niben ri utz ri k'a ek'o na pa taq ik'aslen y xa nik'is yan qa. Roma nutz'eton chi ri ichapon rubanik xa man niqa' ta chuwech ri Dios. 3 Toqaqa chi'ik'u'x ri tijonik ri ik'ulun, titzeqelibej y titzolej-pe ik'u'x. Roma wi xa man xkixk'ase' ta; xkipe pan iwi' achi'el jun eleq'om y man xtinabej ta k'a achike ramaj toq xkinoqaqa. 4 Man rik'in-wi-ri, ri chiri' pa Sardes k'a ek'o jujun ri man kitz'ilobisan ta ri kitziaq.Y jere' k'a ri xkebiyin wik'in yin, kikusalon seq taq tzieq, roma jari' ruk'amon chike. 5 Ri xtich'akon, kan xtinwiq k'a rik'in seq taq tzieq. Y man xtinwelesaj ta ri rubi' chupan ri wuj ri richin k'aslen. Y kan xtinbij k'a chire ri Nata' y chike ri ángel, chi ri wineq kan wichin yin. 6 Roma ri', ri k'o rak'axabal kan trak'axaj k'a ri nubij ri Loq'olej Espíritu chike ri molaj nimanela', kacha' chike, xcha' chuwe. 7 Y xubij chik k'a chuwe chi tintz'ibaj el chire ri ángel kichin ri molaj nimanela' ri chiri' pa Filadelfia, y tinbij-el; chi ri Loq'olej, ri qitzij y ri uk'uayon ri llave ri nujeq ruchi' ri rajawaren ri rey David, ri toq nujeq man jun nitz'apen y toq nutz'apej man jun nijaqon, kere' nubij. 8 Yin wetaman ronojel ri ibanobal, roma ri' kan nujaqon jun ruchi-jay chiwech, ri man jun nitikir nitz'apen. Stape' juba' ok iwuchuq'a' k'o, kan ninimaj ri nubij ri nuch'abel y man jun bey iwewan chi iniman ri nubi'. 9 Roma ri' xtinben chi xkexuke' chiwech ri jun tzobaj winaqi' ri e richin ri Satanás ri nikibij chi e judío y xa man qitzij ta. Kere' xtinben chike richin tiketamaj chi yin kan yixinwajo'. 10 Y roma kan itaqen rik'in koch'onik ri nubij ri nuch'abel; yin kan xkixinchajij k'a chuwech ri ruk'ayewal ri xtipe pa ruwi' ri ruwach'ulew richin yetejtobex konojel ri winaqi'. 11 Kan chi'anin k'a xkipe chik jun bey, y roma ri' kan tichajij jebel ri k'o iwik'in, richin chi man jun xtelesan chiwe ri i-corona. 12 Ri xkech'akon xtinben chike chi xke'ok achi'el jun pilar richin ri rachoch ri nu-Dios y chiri' xkek'oje-wi jantape'. Y chikij k'a rije' xtintz'ibaj ri rubi' ri nu-Dios y ri rubi' ri rutinamit rija', ri k'ak'a' Jerusalem ri niqaqa-pe chila' chikaj. Y chiri' chuqa' xtintz'ibaj ri k'ak'a' nubi' yin. 13 Roma ri' ri k'o rak'axabal kan trak'axaj k'a ri nubij ri Loq'olej Espíritu chike ri molaj nimanela', kacha' chike, xcha' chuwe. 14 Y xubij chik k'a chuwe chi tintz'ibaj el chire ri ángel kichin ri molaj nimanela' ri chiri' pa Laodicea, y tinbij-el; chi ri kan qitzij, ri qitzij rutz'eton ronojel ri nubij, ri kan k'o pe nabey chuwech ri rutikeribel ronojel ri k'o, kere' nubij: 15 Yin wetaman ronojel ri ibanobal. Wetaman chi ni man ix tew ta ni man ix meq'en ta más ta utz xa ta ixmeq'en o ix tew. 16 Jak'a roma xa ix liloj, ni man ix meq'en ta y ni man ix tew ta, xa kan xkixinxa-el. 17 Rix kan nibij chi k'o iméro, chi ix beyoma' y man jun chik ri nik'atzin chiwe. Jak'a man iwetaman ta chi rix xa tijoyowex iwech. Xa ix meba'i', xa man jun k'o iwik'in, xa ixch'anel, y chuqa' ix moyi'. 18 Roma ri' ninbij chiwe chi kan tiloq'o' k'a q'anapueq ri k'o wik'in yin ri kan k'owisan chik pa q'aq' richin keri' kan yixok qitzij beyoma'. Chuqa' kan tiloq'o' k'a ri seq tzieq richin chi nukuch ri ik'ix. Y tiloq'o' chuqa' ri aq'om richin niya' pa taq runaq'-iwech richin yixtzu'un chik jebel. 19 Yin kan yench'olij y yenpixabaj ri yenwajo'. Roma ri' rix kan rik'in k'a ronojel iwánima titzolej chik pe ik'u'x wik'in y tiya' kan ronojel ri imak. 20 Roma yin kan jare' k'a ink'o chik chuchi' ri iwachoch y yinoyon chik apo. Achike k'a ri xtak'axan-pe wichin y nujeq ri ruchi' jay chinuwech, xkinok-apo rik'in, xkiwa' rik'in y rija' xtiwa' wik'in yin. 21 Achike k'a ri xtich'akon, kan xtinya' k'a q'ij chire richin chi nitz'uye' junan wik'in. Kan achi'el ri xban chuwe yin toq xich'akon, y xitz'uye' rik'in ri Nata' Dios. 22 Roma ri', ri k'o rak'axabal kan trak'axaj k'a ri nubij ri Loq'olej Espíritu chike ri molaj nimanela', kacha' chike, xcha' ri Jesús.

Apocalipsis 4

1 Y k'ari' yin Juan, chupan ri achi'el achik', xintz'et chi ri chikaj jaqel jun achi'el ruchi-jay. Y xinwak'axaj chik ri ch'abel ri kan achi'el niq'ajan trompeta ri xinwak'axaj pa nabey y xubij k'a pe chuwe: Kajote-pe y xtink'ut k'a chawech ri xkebebanatej ri xtibe-apo, xcha'. 2 Y kan jari' chupan ri achi'el achik' ri', xintz'et k'a chi ri chikaj k'o jun tz'uyubel y chupan ri tz'uyubel ri' k'o jun tz'uyul. 3 Y ri rubanik ri tz'uyul chupan ri tz'uyubel ri' kan niyok'olin nitzu'un, achi'el ri abej jaspe y ri cornalina. Ri tz'uyubel ri' sutin-rij roma jun kotoq'a' re' rex-rex nitzu'un, achi'el ri abej esmeralda. 4 Y kan sutin k'a rij rik'in chik juwineq kaji' tz'uyubel. Y ri e tz'uyul ri chiri' e juwineq kaji' achi'a' ri k'o kiq'ij, ri e kikusalon seq taq tzieq, y ri pa kijolon e kikusalon corona ri e banon rik'in q'anapueq. 5 Jak'a ri pa nik'aj akuchi k'o-wi ri nabey tz'uyubel, yebek'ulun k'a pe koyopa', koqolajay y ch'abel. Y ri chuwech-apo yek'at wuqu' antorcha ri nuk'exewachuj ri wuqu' espíritu richin ri Dios. 6 Ri chuwech-apo ri tz'uyubel ri', k'o k'a jun achi'el palou ri chay-chay nitzu'un. Ri tz'uyubel ri' sutin-apo-rij koma e kaji' ri k'o kik'aslen y kan nojineq kij rik'in wachaj, keri' chikij y chikiwech. 7 Ri nabey chike ri e kaji' ri k'o kik'aslen kan achi'el rubanik jun koj, ri ruka'n achi'el jun alaj achij wákix, ri rox achi'el nitzu'un jun wineq, y ri rukaj achi'el jun kot ri rurik'on ruxik' beneq chikaj. 8 Y ri kaji' ri k'o kik'aslen ox-ox k'a k'ulaj kixik' k'o y kan nojineq ri kij y ri chuxe' taq kixik' rik'in wachaj. Y man yetane' ta k'a qa chuya'ik ruq'ij ri Dios y chi paq'ij chi chaq'a' nikibij: Loq'olej, loq'olej, loq'olej ajaw. Ajaw Dios ri kan k'o ronojel uchuq'a' awik'in. Rat ri kan atk'o-pe pa rutikeribel, ri atk'o wakami y xkak'oje' chuqa' re xtibe-apo, yecha'. 9 Y ronojel k'a mul toq ri e kaji' ri k'o k'iy runaq' taq kiwech, nikiya' ruq'ij-ruk'ojlen y yematioxin chire ri tz'uyul chiri', ri kan k'es tibe-q'ij tibe-seq, 10 ri e juwineq kaji' achi'a' ri k'o kiq'ij, yexuke' chuwech ri kan k'es tibe-q'ij tibe-seq; nikelesala' ri ki-corona y yekiya-apo chuwech, y nikibij k'a: 11 Qajaw Dios, kan ruk'amon k'a chi nak'ul aq'ij-ak'ojlen y ronojel uchuq'a'. Kan ja rat k'a xabanon ronojel ri k'o y xe'ak'iytisaj, roma kan jari' ri arayibel, yecha'.

Apocalipsis 5

1 K'ari' xintz'et k'a chi ri tz'uyul chupan ri tz'uyubel, k'o jun wuj boton ri ruk'uan pa rijkiq'a'. Ri wuj ri' k'o tz'ibatel chuwech y chirij y kan tz'apen kan rik'in wuqu' sello. 2 Y kan jari' xintz'et jun ángel ri janila ruchuq'a' y nisik'in nubij: ¿K'o kami jun ri kan ruk'amon richin nrelesaj ri wuqu' tz'apebel richin ri wuj y nujeq?, xcha'. 3 Jak'a kan man jun ri ruk'amon ta richin nujeq-qa ri wuj y nusik'ij; man jun chupan ri kaj, ni ri pa ruwi' ri ruwach'ulew, ni ri chuxe-qa ri ruwach'ulew. 4 Y yin kan janila k'a yinoq' roma kan man jun ri ruk'amon ta richin nujeq ri wuj y nusik'ij. 5 Jari' toq jun chike ri achi'a' ri k'o kiq'ij xubij chuwe: Man chik k'a katoq', roma ri koj richin ri tzobaj richin Judá, ri riy-rumam kan ri rey David, ri ch'akowineq chik, kan ruk'amon richin nrelesaj ri wuqu' tz'apebel ri k'o chirij ri wuj y nujeq, xcha' chuwe. 6 Y k'ari' yin xintz'et chi chiri' chunaqaj ri tz'uyubel richin q'atbel-tzij, ri sutin-kij koma ri kaji' ri k'o kik'aslen y chikikojol ri achi'a' ri k'o kiq'ij, pa'el jun achi'el Karne'l ri kan xkamisex y wakami k'es. K'o wuqu' ruk'a' y wuqu' runaq'-ruwech, ri nuk'exewachuj ri wuqu' Espíritu richin ri Dios ri e taqon chuwech ri ruwach'ulew. 7 Ri achi'el Karne'l ri' xberuk'ama-pe ri boton wuj pa rijkiq'a' ri tz'uyul pa tz'uyubel richin q'atbel-tzij. 8 Y toq ruchapon chik ri boton wuj, ri e kaji' ri k'o kik'aslen e kachibilan ri e juwineq kaji' achi'a' ri k'o kiq'ij, xexuke-qa chuwech ri Karne'l ri'. Konojel kik'ualon ki-arpa y porobel-pom ri e banon rik'in q'anapueq ri e nojineq rik'in pom. Re' nuk'exewachuj ri kich'owen ri ralk'ual ri Dios. 9 Y ri achi'a' ri' k'o jun k'ak'a' bix nikibixaj chire ri Karne'l. Y ri bix ri' nubij: Rat kan ruk'amon-wi richin xabek'ama-pe ri wuj, kan ruk'amon-wi chi ja rat yatelesan ri e tz'apeben-wi kan; roma rat kan xakamisex, kan rik'in ri akik'el xojakol qonojel richin xojok richin ri Dios. Xojakol stape' oj richin jalajoj ijatzul, ch'abel, tinamit y ri ruwach'ulew. 10 Xaben chiqe chi xojok jun tzobaj winaqi' richin ri rajawaren ri Dios, chi xojok sacerdote richin niqasuj sipanik chuwech kan xtiqaq'et k'a tzij pa ruwi' ri ruwach'ulew, yecha'. 11 Chirij ri' xintz'et k'a chi e janila k'iy ángel ri kisutin-rij ri jun ri tz'uyul chupan ri tz'uyubel richin q'atbel-tzij, ri e kaji' ri k'o kik'aslen y ri achi'a' ri k'o kiq'ij. Y ri ángel ri ek'o kan janila e k'iy, ri kan man ajlatel ta. 12 Y rije' rik'in ronojel kuchuq'a' nikibixaj: Ri Karne'l ri xkamisex kan ruk'amon-wi chi nuk'ul ronojel uchuq'a', beyomel y etamabel. Kan ruk'amon chi nuk'ul ruq'ij-ruk'ojlen y ruwaq'ijaj, yecha'. 13 Y xenwak'axaj k'a chuqa' konojel ri e ruk'iytisan ri Dios ri ek'o chupan ri kaj, re ek'o chuwech re ruwach'ulew, ri ek'o chuxe-qa ri ruwach'ulew y ri ek'o chupan ri palou; y nikibij: Chire ri tz'uyul chupan ri tz'uyubel y chuqa' chire ri Karne'l, xtiya'ox ronojel matioxinik, ruwaq'ijaj, k'ojlemal y ronojel uchuq'a' richin jantape', yecha'. 14 Y ri e kaji' ri k'o kik'aslen nikibij: Kan keri' wi. Y ri juwineq kaji' achi'a' ri k'o kiq'ij kan jari' k'a xexuke-qa richin xkiya' ruq'ij ri k'o ruk'aslen tibe-q'ij tibe-seq.

Apocalipsis 6

1 Y jari' k'a toq xintz'et chi ri Karne'l xrelesaj ri nabey sello chirij ri boton wuj. Y xch'on k'a jun chike ri kaji' ri k'o kik'aslen. Ri ruch'abel kan achi'el ri koqolajay niq'ajan y xubij: ¡Katanpe!, xcha'. 2 Y kan jari' xbek'ulun-pe jun seq rij kiej, ch'okoliben roma jun ri ruk'uan jun k'aqbel ch'ab. Xjach k'a jun ru-corona roma kan ch'akowineq chik y xel-el richin nibech'akon chik. 3 Toq ri Karne'l xrelesaj ri ruka'n sello richin ri boton wuj, xinwak'axaj k'a chi xch'on ri ruka'n chike ri e kaji' ri k'o k'ik'aslen y xubij: ¡Katanpe!, xcha'. 4 Y kan jari' xbek'ulun-pe jun kiej keq rij. Y ri ch'okolibeyon-pe richin, xya'ox-el q'ij chire chi tuya' oyowalen chikikojol ri winaqi' ri ek'o chuwech ri ruwach'ulew, richin keri' tikikamisala-qa ki' chikiwech. Y kan xjach-el jun nim espada pa ruq'a'. 5 Toq ri Karne'l xujeq ri rox sello richin ri boton wuj, xinwak'axaj k'a chi xch'on ri rox chike ri e kaji' ri k'o k'ik'aslen y xubij: ¡Katanpe!, xcha'. Y xbek'ulun-pe jun q'eq rij kiej ch'okoliben roma jun ri ruk'uan jun etabel pa ruq'a'. 6 Y xinwak'axaj k'a chi chikikojol ri e kaji' ri k'o kik'aslen k'o jun ri nich'on-pe y nubij: Xaxe ka'i' libra trigo chuwech ri rajel jun q'ij samaj. Xaxe waqi' libra cebada chuwech ri rajel jun q'ij samaj. Jak'a ri aceite oliwo y ri vino man jun taben chire, nicha'. 7 Toq ri Karne'l xujeq ri rukaj sello richin ri boton wuj, xinwak'axaj chi xch'on ri ruk'isibel chike ri e kaji' ri k'o kik'aslen y xubij: ¡Katanpe!, xcha'. 8 Y kan jari' xintz'et chi xbe'el-pe jun q'en rij kiej ch'okoliben-pe roma jun ri rubini'an Kamik. Y chirij re' beneq ri ruk'exewach ri akuchi ye'apon-wi ri kaminaqi'. Y xjach k'a uchuq'a' pa kiq'a' richin chi kekikamisaj nik'aj chire ri nik'aj chike ri winaqi' ri ek'o chuwech ri ruwach'ulew, rik'in labal, wayjal, yabil y k'uxunela' taq chikopi'. 9 Toq ri Karne'l xrelesaj ri ro' sello richin ri boton wuj, xintz'et chi chuxe' ri porobel k'o ri kánima ri winaqi' ri e kamisan-el roma xkitzijoj ri ruch'abel ri Dios y xkiq'alajirisaj chi kiniman ri Dios. 10 Y rije' kan rik'in uchuq'a' nikibij: Loq'olej y qitzij qajaw, ¿k'a jampe' k'a xtaq'et-tzij pa kiwi' ri winaqi' ri ek'o chuwech ri ruwach'ulew? ¿K'a jampe' k'a xtaya' ruk'exel chike roma ri qakamik?, yecha'. 11 Y jari' k'a toq xjach kitziaq seq chikijujunal, y xbix chike chi k'a tikoyobej na chik juba', roma k'a ek'o na ri kachibil pa rusamaj ri Cristo y chuqa' ri kach'alal ri k'a man jani yekamisex koma ri winaqi', achi'el ri xkik'uluwachij-el rije'. 12 Y xintz'et chik k'a chi ri Karne'l xrelesaj ri ruwaq sello richin ri boton wuj y kan jari' xuben jun nimalej silonel. Y ri q'ij man xsaqirisan ta chik y q'eq-q'eq xuben achi'el jun tzieq q'eq'. Ri ik' keq-keq xuben achi'el kik' 13 Y ri ch'umila' xebetzaq-pe ri chikaj y xeqaqa pa ruwi' ri ruwach'ulew, achi'el yebetzaq-pe ri ruwech ri wíkix toq nuben jun nimalej kaq'iq'. 14 Y ri kaj xuk'ol-el ri achi'el nibot-el jun wuj. Y ronojel juyu' y ri ruwach'ulew ri ek'o pa taq ya' xe'elesex-el pa taq kik'ojelibal. 15 Roma ri' konojel ri rey ri ek'o chuwech ri ruwach'ulew, ri q'atoy taq tzij, ri beyoma', ri e uk'uey kichin ri aj-labal, ri winaqi' ri k'o uchuq'a' pa kiq'a', ri loq'on taq samajela' y konojel ri winaqi'; xkewala-ki' pa taq jul y chukojol taq abej ri chuwech taq juyu'. 16 Y konojel re winaqi' re' yech'on chike ri juyu' y ri abej, y nikibila' k'a: Kixtzaq-pe chiqij y qojiwewaj chuwech la tz'uyul chupan la tz'uyubel richin q'atbel-tzij. Y qojiwewaj chuwech ri royowal ri Karne'l. 17 Roma jare' xoqaqa ri nimalej q'ij richin niqaqa ri royowal pa qawi' y kan man jun k'a xtitikir xtikoch'on, yecha'.

Apocalipsis 7

1 Chirij ri' xintz'et k'a chi e kaji' ángel e pa'el pa jujun chike ri kaji' rukajtz'uk ri ruwach'ulew, kiq'aton ri kaji' ruwech kaq'iq', richin chi man ye'apon pa ruwi' ri ruwach'ulew, pa ruwi' ri palou, y pa kiwi' ri che'. 2 K'ari' xintz'et chuqa' chi k'o jun ángel ri jotol-pe kere' pa relebel-q'ij, ruk'amon-pe ri sello richin ri k'aslik Dios. Y re ángel re' rik'in ronojel ruchuq'a' xch'on-apo chike ri e kaji' ángel ri kan ya'on uchuq'a' pa kiq'a' richin nikiya' ruk'ayewal pa ruwi' ri ruwach'ulew y ri palou, 3 y xubij: Man jun ruk'ayewal tiya' pa ruwi' ri ruwach'ulew, pa ruwi' ri palou y pa kiwi' ri che', k'a toq qaya'on chik na ketal nik'aj kiwech ri rusamajela' ri Dios, xcha'. 4 Y xinwetamaj k'a chi ri xkik'ul ketal e 144,000 winaqi' e richin ri kablajuj tzobaj richin ri ruwach'ulew Israel. 5 - 8 E 12,000 k'a ri xya'ox ketal chupan chikijujunal re tzobaj re': Ri Judá, ri Rubén, ri Gad, ri Aser, ri Neftalí, ri Manasés, ri Simeón, ri Leví, ri Isacar, ri Zabulón, ri José, y ri Benjamín. 9 Chirij ri' yin xintz'et k'a chi e janila winaqi' ri kan man e ajlatel ta, richin jalajoj ruwach'ulew, ijatzul, tinamit y ch'abel. Konojel re winaqi' re' e pa'el-apo chuwech ri tz'uyubel richin ri Dios y chuwech apo ri Karne'l. E kikusalon k'a seq ta tzieq y e kik'ualon ruq'a' palma richin nikik'ut ri kikoten. 10 Y konojel rik'in kuchuq'a' nikibij: Re xojkolotej, kan xaxe ri Dios ri tz'uyul chupan ri tz'uyubel ri xbanon, kan xaxe ri Karne'l ri xkolon qichin, yecha'. 11 Konojel k'a ri ángel ri e pa'el-apo kisutin-rij ri akuchi tz'uyul-wi ri Dios, ri achi'a' ri k'o kiq'ij y ri e kaji' ri k'o kik'aslen; xkiqasaj-ki' k'a pan ulew richin xkiya' ruq'ij ri Dios, 12 y xkibij k'a: ¡Kan keri' wi! Ronojel urtisanik, k'ojlemal, etamabel, matioxinik, ruwaq'ijaj y uchuq'a' kan chire k'a ri qa-Dios tiya'ox-wi. Kan keri' wi, yecha'. 13 Y k'ari' jun chike ri achi'a' ri k'o kiq'ij xuk'utuj chuwe: ¿Awetaman e achike chi winaqi' la seq-seq kitziaq kikusalon y akuchi kepe-wi?, xcha' chuwe. 14 Y yin xinbij k'a chire: Ja rat ri at etamayon e achike chi winaqi' la', xicha'. K'ari' rija' xubij chuwe: Jere' ri e eleneq chik pe chupan ri nimalej tijoj-poqonal, y kich'ajon chik ri kitziaq y kisaqirisan chik rik'in ri rukik'el ri Karne'l. 15 Roma ri' ek'o-apo rik'in ri Dios, chupan ri rachoch y chi paq'ij chi chaq'a' nikisamajij. Y ri Dios ri tz'uyul chupan ri rutz'uyubal xtik'ase' chikikojol y xkeruchajij re winaqi' re'. 16 Konojel man xkewayjan ta chik, man xtichaqi'j ta chik kichi', man xkek'at ta chuwa-q'ij, ni man xtikina' ta chik k'aten. 17 Roma kan ja ri Karne'l ri k'o-apo chunaqaj ri akuchi tz'uyul-wi ri Dios, jari' ri xtiyuq'un kichin achi'el yeyuq'ux ri taq karne'l, y kan yeruk'uaj richin nuya' kiya' ri pa taq alaxibel-ya' richin k'aslen. Y ri Dios kan xtuben k'a chike chi man jun chik q'axo'n ni oq'ej xtik'oje' kik'in, xcha'.

Apocalipsis 8

1 Jak'a toq ri Karne'l xrelesaj ri ruwuq tz'apebel richin ri boton wuj, ri chila' chikaj jun la'eq nik'aj hora xuben chi man jun xq'ajan. 2 Y k'ari' xentz'et k'a ri e wuqu' ángel e pa'el-apo chuwech ri Dios y xjach jujun trompeta chike. 3 Y xintz'et k'a chi peteneq jun chik ángel y ruk'amon-pe jun porobel-pom ri banon rik'in q'anapueq, y choj xbepa'e' chuwech-apo ri porobel ri banon chuqa' rik'in q'anapueq ri k'o-apo chuwech ri akuchi tz'uyul-wi ri Dios. Y xbejach k'a pe k'iy pom chire, ri xxol rik'in ri kich'owen ri ralk'ual ri Dios, richin chi xsuj pa ruwi' ri porobel ri'. 4 K'ari' ri rusibil ri pom xolon rik'in kich'owen ri ralk'ual ri Dios, kan niq'alajin chi achi'el pa ruq'a' ri ángel nel-wi-el y napon chuwech ri Dios. 5 Chirij ri' ri ángel xberuk'ama-pe ri porobel-pom y xunojisaj chi racheq-q'aq' ri k'o pa ruwi' ri porobel, k'ari' xuk'eq ri q'aq' ri pa ruwi' ri ruwach'ulew. Y jari' toq xepe koqolajay, koyopa' y silonel. 6 K'ari' ri wuqu' ángel ri e uk'uayon trompeta, kan jari' k'a xkichojmirisala-ki' richin yekixupuj. 7 Y toq ri nabey ángel xuxupuj ri trompeta, kan jari' k'a toq xqaqa saqboch y q'aq' xolon rik'in kik' pa ruwi' ri ruwach'ulew. Y jun chire ri oxi' chire ri ruwach'ulew xk'is, jun chire ri oxi' chike ri che' xuk'is q'aq'; y keri' chuqa' xuben rik'in ri q'ayis. 8 Chirij ri' ri ruka'n ángel xuxupuj ri trompeta, y xintz'et k'a achi'el jun nimalej juyu' ni nibiro pa q'aq' y xk'aq chupan ri palou. Y jun chire ri oxi' chire ri ya' ri k'o chupan ri palou xok kik', 9 y jun chire ri oxi' ri k'o kik'aslen ri ek'o chiri' xeken, y jun chire ri oxi' chike ri nima'q taq barco kan xek'is. 10 Y toq ri rox ángel xuxupuj ri trompeta, xintz'et k'a chi jun nimalej ch'umil nibiro pa q'aq' achi'el jun antorcha nitzu'un xbetzaq-pe ri chila' chikaj y xqaqa k'a pa kiwi' jun chire ri oxi' chike ri raqen taq ya' y ri alaxibel taq ya'. 11 Re ch'umil k'a re' rubini'an Xaqixaq, y k'ey-k'ey xuben jun chire ri oxi' chike ri ya' ri'. Y roma ri ruk'eyul ri ya' e k'iy winaqi' xeken. 12 Y ri rukaj ángel xuxupuj ri trompeta, y xuq'equmarisaj ri jun chire ri oxi' chire ri q'ij, ri ik' y ri ch'umila'. Keri' ri jun chire ri oxi' ri paq'ij man xseqer ta y ri chaq'a' man xesaqirisan ta ri ik' y ri ch'umila' ri jun chire ri oxi'. 13 Jari' toq xintz'et y xinwak'axaj chi tiropop beneq jun kot pa kaq'iq' y janila nej jotol chikaj y rik'in k'a ronojel ruchuq'a' xubij oxi' mul: Kan toq'ex k'a kiwech ri winaqi' ri ek'o chuwech ri ruwach'ulew toq xkeq'ajan-pe ri oxi' chik trompeta ri yexupux koma ri ángel, nicha'.

Apocalipsis 9

1 Chirij ri' ri ro' ángel xuxupuj ri trompeta, y jari' toq xintz'et chi jun ch'umil xtzaq-pe chila' chikaj y xqaqa chuwech ri ruwach'ulew. Y chire ri ch'umil ri' xjach ri llave richin ri nimalej siwan ri q'equ'm-q'equ'm rupan. 2 Y toq xujeq ri siwan xel-pe janila sib, achi'el xa ta jun nimalej horno, keri' ri sib ri' xuq'equmarisaj ruwech ri q'ij y ri ruwach'ulew. 3 Y chupan ri sib xebek'ulun k'a pe sak' y xkitaluj-ki' chuwech ri ruwach'ulew. Y xya'ox k'a uchuq'a' chike chi yeti'on achi'el alacrán. 4 Y xbix k'a chike chi man tikitej ri che', ri tiko'n o ri q'ayis. Jak'a tikibana' ch'a'oj xaxe chike ri winaqi' ri man ya'on ta ketal nik'aj-kiwech roma ri Dios. 5 Jak'a man richin ta chi yekikamisaj ri winaqi' ri', xaxe richin chi yekiya' pa q'axomal wo'o' ik'. Y ri rukiy kan achi'el toq yaruti' jun alacrán. 6 Y ri q'ij ri' ri winaqi' xtikikanola' ri kikamik y man xtikil ta, roma ri kamik xa xtrewaj-el-ri' chikiwech. 7 Y ri kibanik ri sak' ri', achi'el ri kiej ri echojmirisan chik richin yebe pa labal. Ri pa kijolon kikusan achi'el corona ri banon rik'in q'anapueq y ri kipalej kan achi'el kipalej winaqi'. 8 Kan k'o k'a rusumal-kiwi' achi'el ri rusumal-kiwi' ri ixoqi' y ri key achi'el key ri koj. 9 Ri ruwa-kik'u'x kan achi'el ch'ich', ri kixik' kan janila k'a niq'ajan, achi'el yeq'ajan e k'iy karruaje ri e qiriren koma kiej richin yebe pa labal. 10 Ri kijey achi'el ri kichin ri alacrán, y chutza'n k'o ri kich'utal. Y rik'in ri kich'utal ri' yetikir k'a yekiya' pa q'axomal ri winaqi', wo'o' ik'. 11 Ri aj-raqen pa kiwi' ri sak' ri' ja ri ángel ri rajawal ri itzel siwan ri q'equ'm rupan. Rija' rubini'an Abadón pa ch'abel hebreo y pa griego nibix Apolión chire, re' nel tzij Wululen. 12 Xq'ax k'a re jun ruk'ayewal re', jak'a k'a k'o na chik ka'i' yekanej kan. 13 Y toq ri ruwaq ángel xuxupuj ri trompeta, xinwak'axaj k'a jun ch'abel ri xel-pe ri chikikojol ri kaji' uk'a' ri ek'o chire ri porobel ri banon rik'in q'anapueq, ri chuwech ri Dios, 14 y xubij k'a chire ri ángel ri': Ke'asolo' ri kaji' ángel ri e ximil kan chuchi' ri nimalej raqen-ya' Éufrates, xcha'. 15 Y keri' xebesol k'a kan ri kaji' ángel, richin yekikamisaj winaqi'. Ri kaji' ángel ri' kan e chojmirisan chik richin yebe, ri hora, ri q'ij, ri ik' y ri juna'. Y xkekikamisaj jun chire ri oxi' chike ri winaqi' ri k'a ek'o na chuwech ri ruwach'ulew. 16 Y xintz'et k'a chi ri e aj-labal ri yech'oke' chirij taq kiej ri e beneq kik'in ek'o k'a 200,000,000. 17 Y chupan k'a ri achi'el achik' ri xinben, xentz'et ri kiej y ri e ch'okol chirij kikusan tobel ruwa-kik'u'x ri keq nitzu'un achi'el q'aq', q'en achi'el ri chuwilej-abej y raxroj achi'el ri kaj yetzu'un. Y ri kijolon ri kiej ri' achi'el kijolon ri koj, y ri pa kichi' kan nel q'aq', sib y chuwilej-abej. 18 Y kan jak'a ri q'aq', sib y chuwilej-abej ri ye'el ri pa taq kichi' ri kiej, jari' ri xk'ison jun chire ri oxi' chike konojel ri winaqi' ri k'a ek'o na kan chuwech re ruwach'ulew. 19 Re kiej re', ja ri kichi' y ri kijey ri yebanon ch'a'oj, roma ri pa kichi' nel q'aq' y sib. Ri kijey achi'el kumetz y rik'in ri' nikiben-wi ch'a'oj. 20 Jak'a ri winaqi' ri k'a xek'ase' na kan man xtzolin ta pe kik'u'x. Xa xkiyala' na kiq'ij ri itzel taq espíritu y ri wachibel ri e kibanon rik'in q'anapueq, saqipueq, abej, che' y ri q'enq'oj-pueq. Jari' ri xkiya' kiq'ij ri winaqi' ri'; xa dios ri man yetzu'un ta, ni man ye'ak'ex ta y ni man yebiyin ta. 21 Man xtzolej ta k'a pe kik'u'x ri winaqi' ri' rik'in ri Dios, richin xkiyala' ta kan ri kamisanik, ri itz, ri eleq' y ri achi'a' y ri ixoqi' ri nikikanola-ki' richin yemakun.

Apocalipsis 10

1 Yin xintz'et chik k'a chi chila' chikaj chupan jun sutz' peteneq jun ángel, ri kan k'o uchuq'a' pa ruq'a' ri pa rujolon k'o jun kotoq'a', ri rupalej achi'el ri q'ij, y ri raqen achi'el ruxaq q'aq'. 2 Ri pa ruq'a' ruk'uan jun ti wuj ri jaqel. K'ari' xuya-qa ri raqen ri k'o pa rijkiq'a' pa ruwi' ri palou, y ri jun chik raqen xuya-qa pa ruwi' ri ruwach'ulew. 3 Re ángel re', rik'in k'a ronojel ruchuq'a' xch'on, kan achi'el toq niq'ajan jun koj. Y toq ch'owineq chik qa, chuqa' ek'o wuqu' achi'el koqolajay ri xech'on-pe chire. 4 Toq e ch'owineq chik k'a pe ri wuqu' achi'el koqolajay ri', yin xinben chi nintz'ibaj-qa ri xkibij. Jak'a k'o jun aj-chikajil ch'abel ri xubij-pe chuwe: Man tatzijoj ri ch'abel ri xkibij ri wuqu' achi'el koqolajay, y man tatz'ibaj, xcha'. 5 K'ari' xintz'et chi ri ángel ri ruya'on jun raqen chupan ri palou y chuqa' ri pa ruwi' ri ruwach'ulew, xutzeqej ri rijkiq'a' chikaj, 6 y xuya' rutzij pa rubi' ri Dios ri kan k'es ri tibe-q'ij tibe-seq, ri xbanon ri kaj y ronojel ri ek'o chuwech, ri xbanon ri ruwach'ulew y ri ek'o chuwech, ri xbanon ri palou y ri ek'o chupan; chi ri q'ij jari' xtz'aqet yan. 7 Roma xaxe toq xtuxupuj ri trompeta ri ruwuq ángel, jari' toq xtitz'aqet y ronojel ri e ewatel xkebeq'alajin-pe achi'el ri ruq'alajirisan chike ri rusamajela' y ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios, xcha'. 8 Y ri aj-chikajil ch'abel ri xinwak'axaj yan, xch'on chik k'a pe chuwe jun bey y xubij: Kabiyin y tabek'ama-pe la jun ti wuj jaqel pa ruq'a' la ángel ri pa'el pa ruwi' ri palou, y ri ruwach'ulew, xcha'. 9 Kan xibe na wi apo rik'in ri ángel, y xink'utuj ri ti wuj chire. Y rija' xubij chuwe: Ja re' y tatija'. Y xtana' k'a chi ri pan achi' achi'el ruki'il ri kab. Jak'a ri pan apan k'ey-k'ey xtuben, xcha' chuwe. 10 Yin kan xink'ul ri ti wuj pa ruq'a' ri ángel, y xintej-qa. Y xinna' na wi pa nuchi' chi kan achi'el ruki'il ri kab, jak'a ri pa nupan kan k'ey-k'ey na wi xuben. 11 K'ari' xubij chuwe: K'o k'a chi naq'alajirisaj jun bey chik ri nubij ri Dios pa kiwi' ri tinamit, ri ruwach'ulew, ri rey y ri winaqi' ri jalajoj kich'abel, xcha'.

Apocalipsis 11

1 Chirij ri' xbejach k'a pe jun aj chuwe, ri achi'el jun che' richin etabel. Y xbix k'a chuwe: Kabiyin y tawetaj rupan ri wachoch yin ri Dios, chuqa' ri porobel, y kebe'awajlaj-pe ri janipe' ri yeya'on nuq'ij. 2 Jak'a ri ruwa-jay ri richin ri wachoch man tawetaj, roma xa jachon chik pa kiq'a' ri winaqi' ri man ketaman ta nuwech y kawineq ka'i' ik' xtikixeq'-xtikipalibej ri loq'olej tinamit Jerusalem. 3 Y yin xkenteq k'a el ri e ka'i' nusamajela', richin nikiq'alajirisaj ri nuch'abel chupan ri 42 ik' ri'. Y rije' kikusan tzieq richin bis, xcha'. 4 Y xbix k'a chuwe chi ri e ka'i' samajela' ri', ja ri ka'i' che' oliwo y ri ka'i' kandelero ri ek'o-apo chuwech ri Dios ri xbanon ri ruwach'ulew. 5 Y wi k'o jun wineq ri k'o jun etzelal ri nrajo' nuben chike, rije' nel q'aq' pa kichi' richin nikik'is ri etzelanel kichin. 6 Ri e ka'i' samajela' ri' kan ya'on k'a uchuq'a' pa kiq'a' richin nikiq'et ri job chupan ri q'ij ri kiq'alajirisan. Yetikir chuqa' nikiben chi ri ya' nok kik' y yekiya' nima'q taq ruk'ayewal pa kiwi' ri winaqi' ri ek'o chuwech ri ruwach'ulew, ri janipe' nikajo' rije'. 7 Y toq kik'ison chik ruq'alajirisaxik ri ruch'abel ri Dios, ri itzel chikop ri nipe chupan ri itzel siwan q'equ'm rupan, nuben oyowal kik'in, xkeruch'ek y xkerukamisaj. 8 Y ri kich'akul xkek'oje' kan ri pa nima-bey richin ri nimalej tinamit Jerusalem, ri akuchi xkamisex-wi ri ajaw ri banon chire chi achi'el chik Sodoma o Egipto. 9 Y ri ch'akulaj ri' oxi' k'a q'ij rik'in nik'aj xkek'oje' chikiwech ri winaqi' ri richin jalajoj ijatzul, ch'abel, tinamit y ruwach'ulew. Y kan man xtikiya' ta k'a q'ij chi xkemuq. 10 Y ri winaqi' ri' xkekikot janila roma ri e ka'i' ri xeken yan. Y roma ri kikikoten janila, kan xkekibanala' k'a sipanik chikiwech-qa rije', roma kan xek'ayewatej pa kiq'a' ri e ka'i' q'alajirisey ruch'abel ri Dios. 11 Jak'a toq q'axineq chik ri oxi' q'ij rik'in nik'aj, xintz'et chi ri Dios xuben chi xk'oje' chik kik'aslen. Roma ri' rije' kan xepa'e' chik k'a el jun bey. Y ri winaqi' ri xetz'eton kichin, kan janila xkik'en rukiy. 12 Xintz'et chi ri e ka'i' q'alajirisey ruch'abel ri Dios ri xk'oje' chik el jun bey kik'aslen, xkak'axaj k'a jun ch'abel ri chila' chikaj ri xubij: xkijote-pe wawe', xcha'. Y rije' xejote-q'anej chikaj pa jun sutz', ri e etzelanel kichin kan jebel k'a xekitz'et-el toq xebe chikaj. 13 Y kan chupan ri ramaj ri' xpe jun nimalej silonel, y xwulatej ri jun ri lajuj chire ri Jerusalem. Y xeken k'a e 7,000 winaqi' roma ri silonel ri'. Jak'a ri xek'ase' kan, janila xkixibij-ki' y xkiya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios. 14 Y kere' k'a xq'ax kan ri ruka'n ruk'ayewal pa ruwi' ri ruwach'ulew. Y kan ja chik k'a ri' chi'anin peteneq ri rox ruk'ayewal. 15 Y jari' k'a toq ri ruwuq ángel xuxupuj ri trompeta. Y ri ek'o chila' chikaj rik'in uchuq'a' xech'on-pe, y xkibij: Ri ajawaren richin ri ruwach'ulew wakami richin chik ri Dios ri qajaw, y richin ri Jesús ri Cristo. Kan rija' ri xtiq'aton-tzij pa kiwi' ri winaqi' richin tibe-q'ij tibe-seq, xecha'. 16 Y ri juwineq kaji' achi'a' ri k'o kiq'ij ri e tz'uyul chupan ri tz'uyubel richin q'atbel-tzij chuwech-apo ri Dios, kan jari' xkiqasaj-ki' k'a pan ulew richin xkiya' ruq'ij. 17 Y xkibij: Niqamatioxij chawe rat Dios, ri k'o ronojel uchuq'a' pan aq'a'. Kan atk'o-wi-pe pa rutikeribel y atk'o wakami y xkak'oje' jantape', roma xq'alajin ri nimalej uchuq'a' ri k'o pan aq'a', y xachop yan naq'et-tzij. 18 Ri tzobaj winaqi' richin re ruwach'ulew yakatajineq koyowal chawij, jak'a kan xoqaqa ri q'ij richin chi ri awoyowal rat xqaqa pa kiwi' rije'. Kan xoqaqa ri q'ij richin naq'et-tzij pa kiwi' ri kaminaqi'. Q'ij richin chi xtaya' rajel ruk'exel chike ri asamajela' y ri e q'alajirisey ri ach'abel, chike ri awalk'ual y ri yeya'on aq'ij, chi ch'uti'q chi nima'q. Kan xoqaqa k'a chuqa' ri q'ij chi rat ye'ak'is ri winaqi' ri yebanon chire ri ruwach'ulew richin nik'is, yecha'. 19 Y jari' k'a toq ri rachoch ri Dios ri k'o chila' chikaj, xjaqatej ri ruchi'. Y kan xtz'etetej ri káxa richin ri rujikibel-tzij ri Dios. Y kan xpe k'a koyopa', y xinwak'axaj koqolajay. Ri ruwach'ulew xsilon, y xeqaqa nimalej taq saqboch.

Apocalipsis 12

1 K'ari' xintz'et chi ri chikaj xbeq'alajin-pe jun nimalej retal; xintz'et k'a jun ixoq ri rupison ri' chupan ri q'ij achi'el xa ta jari' ri rutziaq. Ri ik' k'o qa chuxe' ri raqen y pa rujolon k'o jun corona ri ek'o kablajuj ch'umila' chuwech. 2 Y re ixoq re' kan niq'alajin chi nralaj yan jun ak'ual, y kan janila nisik'in roma jari' k'o chupan ri ruq'axo'n. 3 K'ari' ri chikaj xbek'ulun-pe jun nimalej itzel keq rij chikop ri achi'el ayin rubanik. Ri chikop ri' k'o wuqu' rujolon, lajuj ruk'a' y ruk'uan jujun tz'ajtz'ik ch'ich' ri pa jujun chike ri wuqu' rujolon. 4 Y re itzel chikop re', xaxe k'a rik'in ri rujey xerumes-pe jun chire ri oxi' chike ri ch'umila' ri ek'o chikaj, y xeruk'eq k'a pa ruwi' ri ruwach'ulew. K'ari' xbek'oje-apo chuwech ri ixoq ri nik'oje' yan ral. Ruchajin-apo jampe' xtik'oje' ri ak'ual, richin nutej-el. 5 Ri ixoq ri' kan xalex na wi ri ti ral y ti ala'. Jak'a xa xelesex-el chuwech richin xuk'uex-apo chuwech ri Dios y xya'ox rutz'uyubal. Re ak'ual re' ja rija' xtiq'aton-tzij achi'el xa ta rik'in jun ch'ich' pa ruwi' chijun ri ruwach'ulew. 6 Jak'a ri ixoq ri' xanimej-el, y xbe pa tz'iran ruwach'ulew, roma ri Dios kan chiri' rukanon-wi richin chi nilix oxi' juna' rik'in nik'aj. 7 K'ari' ri chila' chikaj xbanatej jun oyowal. Ri ángel Miguel e rachibilan ri ru-ángel, xkiben oyowal rik'in ri itzel chikop y ri e itzel taq ru-ángel. 8 Jak'a ri nimalej itzel keq rij chikop y ri itzel taq ru-ángel man xech'akon ta, y xe'oqotex-pe ri chila' chikaj. 9 Ri nimalej itzel keq rij chikop ri' jari' ri Itzel-Wineq, ri Satanás, ri kumetz ri k'o-pe ojer y ri niq'olon kichin konojel winaqi'; kan xk'aq k'a pe chuwech ri ruwach'ulew e rachibilan ri itzel taq ru-ángel. 10 Y jari' toq yin Juan xinwak'axaj k'a chi ri chila' chikaj k'o k'a jun ri nich'on y rik'in uchuq'a' nubij: Xoqaqa yan ri kolotajik, xoqaqa yan ri ajawaren y ri uchuq'a' richin ri qa-Dios. Keri' chuqa' xoqaqa yan ri ruq'atbel-tzij ri Cristo. Roma xk'aq yan el ri nosujun kichin ri qach'alal chuwech ri Dios chi paq'ij chi chaq'a'. 11 Y ri qach'alal ri' xech'akon yan chirij ri Itzel-Wineq, roma ri rukik'el ri Karne'l, roma rije' kan man xek'ix ta xkiq'alajirisaj-ki' chi kiniman ri Cristo. Man xkixibij ta ki' stape' xe'apon pa kamik. 12 Roma ri' rix ri ixk'o chila' chikaj tikikot ri iwánima. Jak'a kan toq'ex iwech rix ri ixk'o chuwech ri ruwach'ulew y ri pa ruwi' taq ya'. Roma ri Itzel-Wineq xxule-qa iwik'in rix rik'in janila royowal, roma rija' retaman chi man k'iy ta chik q'ij ri ya'on chire, xcha'. 13 Jak'a toq ri nimalej itzel keq rij chikop ri achi'el ayin rubanik xuna' chi xk'aq-pe, y chuwech chik re ruwach'ulew k'o-wi, jari' toq xuchop k'a roqotaxik ri ixoq ri xk'oje' ral ala'. 14 Y roma ri' ri ixoq xya'ox-el chire, juk'ulaj ruxik' kot ri janila e nima'q, richin chi nitikir napon k'a pa tz'iran ruwach'ulew, nej chire ri nimalej chikop ri' y chiri' nilix oxi' juna' rik'in nik'aj. 15 Y ri chikop ri' xberuk'aqa-pe jun achi'el raqen-ya' ri pa ruchi' chirij ri ixoq, richin chi ri ya' ri' nuqirirej-el. 16 Jak'a ri ruwach'ulew xuto' ri ixoq roma ri' chi'anin xubeq' ri ya' ri xuk'eq ri chikop. 17 - 18 Y roma man xtikir ta chirij ri ixoq, xyakatej janila royowal. Roma ri' xbe, y xeberuchapa' chi oyowal ri ch'aqa' chik e ral-riy ri ixoq, nel chi tzij ri kan nikinimaj rutzij ri Dios y chuqa' kan kitzeqeliben ri rubin kan ri Jesucristo. Chirij ri' ri nimalej itzel keq rij chikop ri' xa xpa'e' kan pa sanayi' chuchi' ri palou.

Apocalipsis 13

1 K'ari' xintz'et chi chupan ri palou xbe'el-pe jun nimalej itzel chikop. Re chikop re' k'o wuqu' rujolon y lajuj ruk'a'. Pa kiwi' ri lajuj ruk'a' k'o k'a jujun tz'ajtz'ik ch'ich'. Y pa kiwi' jujun jolomaj e tz'ibatel k'a jujun bi'aj, y re' nuyoq' rubi' ri Dios. 2 Ri nimalej itzel chikop ri xintz'et, achi'el nitzu'un jun balma, jak'a ri raqen achi'el raqen oso, y ri pa ruchi' achi'el koj. Y ri nimalej itzel keq rij chikop ri k'o pa sanayi' chuchi' ri palou, xuya' uchuq'a' y q'atbel-tzij chire ri chikop ri' richin nuq'et-tzij pa ruwi' ri ruwach'ulew. 3 Y jun k'a chike ri wuqu' rujolon ri chikop ri' xuk'uluwachij jun sokotajik ri kan ruk'amon-pe kamik. Jak'a rija' xa xk'achoj. Y roma ri' konojel winaqi' ri ek'o chuwech ri ruwach'ulew, xkimey y xkojqaj. 4 Y ri winaqi' kan xkiya' k'a ruq'ij ri Itzel-Wineq, roma jari' ri xya'on ri q'atbel-tzij pa ruq'a' ri nimalej chikop. Ri winaqi' chuqa' nikiya' ruq'ij ri nimalej chikop y nikibila': ¿K'o ta kami jun ri junan rik'in re nimalej chikop re' y nitikir nich'akon chirij?, yecha'. 5 Ri chikop ri' xuk'ul chuqa' uchuq'a' richin chi tunimirisaj-ri' rik'in ri ruch'abel, richin chi itzel tich'on chirij ri Dios, y kawineq ka'i' ik' ri xya'ox uchuq'a' pa ruq'a'. 6 Y kan keri' k'a xuben ri chikop ri'. Itzel xch'on chirij ri Dios, xuyoq' ri rubi', itzel chuqa' xch'on chirij ri rachoch ri Dios y chikij ri ek'o chila' chikaj. 7 Chuqa' xya'ox q'ij chire richin chi xeruchop chi oyowal ri e ralk'ual ri Dios y yeruch'ek. Xya'ox uchuq'a' chire pa kiwi' ri jalajoj ruwach'ulew, ijatzul, tinamit y ch'abel. 8 Ri chikop ri' xya'ox k'a ruq'ij koma konojel winaqi', ri man tz'ibatel ta pe ri kibi' toq kan k'a man jani k'o ta re ruwach'ulew chupan ri wuj richin k'aslen, ri ruwuj ri Karne'l, ri xkamisex. 9 Ri k'o rak'axabal kan trak'axaj k'a ri nibix chire: 10 Ri winaqi' ri banon chike chi ye'uk'uex-el pa ximonri'il, kan xke'uk'uex-wi-el. Ri winaqi' ri banon chike chi yeken rik'in espada, kan chi espada xkekamisex-wi. Re' nel chi tzij chi ri e ralk'ual ri Dios k'o chi tikikoch'o' y tikuqer más kik'u'x. 11 K'ari' yin xintz'et chi k'o chik k'a jun itzel chikop ri chaq k'ate' xbek'ulun-pe ri pan ulew. Y re jun chik chikop re' k'o ka'i' ruk'a' achi'el ruk'a' jun karne'l. Jak'a ri ruch'abel kan achi'el ri ruch'abel ri itzel keq rij chikop. 12 Y re' nisamej rik'in ri ruchuq'a' ri chikop ri xel-pe pa ya' y nisamej chuxe' rutzij ri chikop ri'. Kan nuben chike ri winaqi' ri ek'o chuwech ri ruwach'ulew chi nikiya' ruq'ij, roma xk'achoj ri rusokotajik ri kan ruk'amon chik pe kamik. 13 Ri ruka'n chikop k'iy k'a nima'q taq banobel ri yeruben. Kan chikiwech k'a ri winaqi' nuben chi niqaqa-pe q'aq' ri chikaj richin niqaqa pa ruwi' ri ruwach'ulew. 14 Y roma kan ya'on q'ij chire chi nuben meyel taq banobel, konojel winaqi' ri ek'o chuwech ri ruwach'ulew kan xeq'olotej pa ruq'a'. Y xuben k'a chike ri winaqi' chi tikibana' jun ruwachibel ri nabey chikop ri xk'achoj chire ri rusokotajik ri xban rik'in espada. 15 Ri ruka'n chikop xjach k'a uchuq'a' pa ruq'a' richin tuya' ruk'aslen ri ruwachibel ri nabey chikop, richin chi ri wachibel ri' tich'on y tutaqa' kikamisaxik ri man yeya'on ta ruq'ij. 16 Xuben chuqa' chi tiyalox ketal ri winaqi' pa taq kijkiq'a' o ri nik'aj-kiwech, chi ch'uti'q chi nima'q, chi beyoma', chi man jun k'o kik'in, chi totajineq chi man totajineq ta. 17 Y man jun k'a chike ri winaqi' ri nitikir ta nuben jun ruloq'oj o jun ruk'ayij wi xa maneq retal. Y ri etal ri' kan ja ri rubi' ri nabey chikop o ri rajlabal ri nuk'exewachuj. 18 Y ri rajlabal ri chikop ri' ja ri 666, y re' yeruk'exewachuj ri winaqi'. Kan k'iy k'a etamabel nrajo' richin netamex achike nik'ulun chi tzij. Roma ri' ri wineq ri k'o etamabel rik'in, kan tukusaj k'a richin chi nuch'ob rij ri nel chi tzij.

Apocalipsis 14

1 K'ari' xintz'et chik k'a chi ri Karne'l pa'el pa ruwi' ri juyu' Sión, e rachibilan e144,000 winaqi'. Y konojel k'a re', kik'uan ri nik'aj kiwech ri rubi' ri Jesucristo y ri rubi' ri Tata'ixel. 2 Y jari' toq xinwak'axaj chi k'o jun bix ri niban-pe chikaj y ri rubanik kan achi'el k'a toq janila yewajin k'iy raqen-ya', achi'el toq niwulul jun nimalej koqolajay, o kan achi'el toq nawak'axaj chi yeq'ojomex janila k'iy arpa. 3 Chuwech k'a apo ri akuchi tz'uyul-wi ri Dios y ri akuchi ek'o-wi ri achi'a' ri k'o kiq'ij y ri e kaji' ri k'o kik'aslen, chiri' yebixan-wi, y jun k'ak'a' bix k'a ri nikibixaj. Y kan man jun k'a nitikir netaman ri bix ri', xa kan xaxe ri e 144,000 ri e kolotajineq chik el chuwech ri ruwach'ulew. 4 Y jare' ri man jun bey xek'oje' ta kik'in ixoqi'. Kan e ch'ajch'oj-wi y kan jantape' kojqan ri Karne'l. Jare' ri nabey ri xekol-pe chikikojol ri winaqi', richin chi ye'ok achi'el nabey sipanik chire ri Dios y ri Karne'l. 5 Y kan man jun tz'ukun-tzij ri eleneq ta pe pa kichi', xa kan e ch'ajch'oj chuwech ri Dios. 6 Chirij ri' xintz'et jun ángel ri nixik'an pa runik'ajal ri kaj, ri uk'uayon ri utzilej ch'abel richin kolotajik ri man k'isel ta richin nuya' chike ri winaqi' richin jalajoj ruwach'ulew, ijatzul, tinamit y ch'abel. 7 Y rik'in ronojel ruchuq'a' nubij: Tik'oje' rukiy ri Dios chiwech y tiya' ruq'ij ruk'ojlen, roma ri q'ij richin chi nuq'et-tzij xa xoqaqa. Tiya' ruq'ij ri Dios ri xbanon ri kaj y ri ruwach'ulew, ri palou y ri ralaxibel taq ya', nicha'. 8 Y kan jari' toq xok'ulun ri ruka'n ángel y xubij: Xtzaq yan ri nimalej tinamit Babilonia ri achi'el jun ixoqi' itzel ruk'aslen. Ja rija' xbanon chike konojel winaqi' chi xemakun y xuben chike chi achi'el xeq'aber pa ruq'a' ri mak, nicha'. 9 Y kan jari' peteneq ri rox ángel, y kan rik'in chuqa' ruchuq'a' nubij: Ri xkeya'on ruq'ij ri nabey chikop y nikiya' chuqa' ruq'ij ri ruwachibel, y kan niqa' chikiwech chi nikik'ul ketal nik'aj-kiwech o pa kiq'a', 10 kan xtiqaqa-wi ruk'ayewal pa kiwi'. Kan xketzaq k'a achi'el yetzaq ri q'abarela', roma ri Dios kan xtuben chike chi tikiqumu' ri royowal rija'. Y konojel ri xkebanon keri', xtikitej poqon chupan ri q'aq' y ri chuwilej-abej chikiwech loq'olej taq ángel chuwech ri Karne'l. 11 Ri q'aq' ri' man jun bey xtichup, y ri sib kan richin jantape' pa'el chikaj. Y kan man jun bey k'a xkeuxlan chire ri tijoj-poqonal ri', ni ri chaq'a' ni ri paq'ij. Y chiri' xke'apon-wi ri yeya'on ruq'ij ri nabey chikop y ri ruwachibel, y ri kan kik'uan ri retal ri chikop ri' nik'aj-kiwech o pa kiq'a', nicha'. 12 Re rutzijol re' kan nuben k'a chi ri e ralk'ual ri Dios k'o chi kow y tikuqer más kik'u'x rik'in ri Jesús y tikibana' ri nubij. 13 Chirij ri' xinwak'axaj chi k'o jun ri nich'on-pe k'a chila' chikaj y nubij: Tatz'ibaj k'a re xtinbij chawe; kan jebel k'a ruwa-kiq'ij konojel ri xkeken-apo ri kikuquban kik'u'x rik'in ri Jesús, xcha'. Y xinwak'axaj chuqa' chi ri Loq'olej Espíritu xubij: Ja', roma kan xke'uxlan chire ri kisamaj, y ri kisamaj kan xtikachibilaj-el, xcha'. 14 Y toq xitzu'un yan chik, xintz'et k'a jun sutz' seq. Y pa ruwi' k'a re sutz' re' tz'uyul jun ri xo'alex achi'el wineq. Rija' rukusan k'a jun corona ri banon rik'in q'anapueq y ri pa ruq'a' ruk'uan jun jos ri janila rey. 15 Y kan jari' k'a chuqa' xbe'el-pe jun ángel ri chiri' pa rachoch ri Dios, y kan rik'in k'a ruchuq'a' nich'on-apo chire ri tz'uyul pa ruwi' ri sutz' y nubij k'a apo chire: Taq'ata' la tiko'n, roma xa xoqaqa yan ri q;ij y kan q'en chik ri tiko'n richin ri ruwach'ulew, nicha'. 16 Y ri tz'uyul pa ruwi' ri sutz' kan keri' xuben, xuk'owisaj ri rujos chuwech ri ruwach'ulew y xuk'ol-el ri tiko'n. 17 Y k'ari' xbek'ulun chik pe jun ángel ri pa rachoch ri Dios ri k'o chila' chikaj, ruk'amon-pe chuqa' jun jos ri janila rey. 18 Y rik'in ri porobel xbe'el-pe jun chik ángel ri kan ya'on uchuq'a' chire pa ruwi' ri q'aq'. Y rik'in uchuq'a' xch'on-apo chire ri jun chik ángel ri uk'uayon ri jos y xubij: Takusaj la ajos la janila rey, richin ye'aqupij-pe ri tzeqaj uva ri ek'o chuwech ri ruwach'ulew roma xechaq'aj yan, xcha'. 19 Y ri ángel ri uk'uayon ri jos ri janila rey, kan xuk'owisaj ri jos chuwech ri ruwach'ulew y xerelesaj-el ri winaqi' achi'el yeruqupij-el ri tzeqaj uva. K'ari' xeruya' pa jun nimalej yitz'bel-uva, ri nuk'exewachuj ri royowal ri Dios. 20 Keri' ri uva ri' xpitz' k'a chuchi' el ri tinamit. Y chupan ri yitz'bel xbe'el-pe janila chi k'ik' y xbiyin-el nej y ri raqen jun la'eq lajuj q'ij binen, y ri rupimil napon k'a akuchi nibe-wi ri ch'ich' pa kichi' ri kiej.

Apocalipsis 15

1 Chirij ri' xintz'et chik jun nimalej y meyel banobel. Xintz'et k'a chi ri chikaj ek'o chik wuqu' ángel ri jachon jujun ruk'ayewal pa kiq'a' richin chi yebekiya-pe toq xtapon ri q'ij chi ri Dios nuk'ut ri royowal pa kiwi' ri winaqi'. Y jari' ri ruk'isibel taq ruk'ayewal ri nuya' ri Dios pa ruwi' ri ruwach'ulew. 2 Y yin xintz'et chuqa' chi k'o jun achi'el palou ri chay-chay nitzu'un xolon rik'in q'aq'. Y ek'o e pa'el ri chiri' chuchi' ekik'ualon arpa ri eya'on chike roma ri Dios. Ja rije' ri man xeqaqa ta pa ruq'a' ri nabey chikop y ri ruwachibel, ni man xkajo' ta ketal ri chikop ri nibe nik'aj-kiwech o ri pa kiq'a'. 3 Y nikibixaj ri bix ri xubixaj ri Moisés ri rusamajel ri Dios y chuqa' ri Karne'l. Y ri bix kere' k'a nubij: Ajaw Dios, ri k'o ronojel uchuq'a' pan aq'a'. Rat kan ja ri nima'q taq banobel ri man jun bey e tz'eton ri ye'aben. Kan qitzij y choj ri abey, y ja rat ri rey kichin konojel ajawaren. 4 Kan man jun k'a ri man ta xtuxibij-ri' chawech, y man ta chuqa' xtuya' aq'ij-ak'ojlen, rat ajaw. Y xaxe k'a rat ri at loq'olej. Y roma ri' konojel tzobaj winaqi' richin re ruwach'ulew xkepe chuya'ik aq'ij, roma xkitz'et chi xq'alajin yan ri aq'atoj-tzij, xecha'. 5 Y toq nutz'eton chik qa ronojel re', xintz'et chi ri chikaj xjaqatej ri ruchi' ri rachoch ri Dios ri banon rik'in tzieq. 6 Y chiri' xebe'el-wi-pe ri e wuqu' ángel ri jachon jujun ruk'ayewal pa kiq'a'. Y ri kitziaq ri e kikusalon, ja ri tzieq lino ri seq-seq y kan niyik'lun. Y ri chuwa-kik'u'x ik'owineq k'a jun ximibel ri banon rik'in q'anapueq. 7 Y kan jari' k'a toq jun chike ri e kaji' ri k'o kik'aslen xuyala' k'a el jujun qumbel pa kiq'a' chikijujunal ri wuqu' ángel. Ri qumbel ri' e banon rik'in q'anapueq. Y chupan ri' ebeneq-wi ronojel ruwech ri ruk'ayewal ri nuya' ri Dios ri kan jantape' k'es. 8 Ri rachoch ri Dios xnoj k'a pe rik'in sib retal ruq'ij-ruk'ojlen y ri ruchuq'a'. Y kan man jun k'a nitikir nok-apo chiri' pa rachoch, k'a toq k'achojineq chik kan ruya'ik ri wuqu' ruk'ayewal koma ri ángel.

Apocalipsis 16

1 Y k'ari' xinwak'axaj chi k'o jun ri nim ruch'abel nich'on-pe ri chiri' chupan ri rachoch ri Dios y xubij k'a chike ri wuqu' ángel: Kixbiyin chuq'ejik pa ruwi' ri ruwach'ulew ronojel ruwech ruk'ayewal ri nuya' ri Dios, xcha'. 2 Kan jari' toq xbe ri nabey ángel y xberuq'eja' kan pa ruwi' ri ruwach'ulew ri k'o-el chupan ri qumbel ri ruk'uan. Y xuben chi xe'el-pe itzel ch'a'k chikij ri winaqi' ri xeya'on ruq'ij ri ruwachibel ri nabey chikop y kik'uan retal ri nik'aj-kiwech o ri pa kiq'a'. 3 Keri' chuqa' ri ruka'n ángel xberuq'eja' kan ri k'o-el chupan ri qumbel pa ruwi' ri palou. Y ri palou ri' xok achi'el rukik'el jun kamineq, y roma ri' konojel ri k'o kik'aslen ri ek'o chiri', xeken. 4 K'ari' ri rox ángel xberuq'eja' kan ri ruk'uan chupan ri qumbel pa kiwi' ri raqen taq ya' y pa kiwi' ri alaxibel taq ya'. Y re ya' re' chuqa' xe'ok kik'. 5 K'ari' ri ángel ri ya'on uchuq'a' pa ruq'a' pa kiwi' ri ya', xch'on y xubij: Ajaw Dios, rat kan jantape' atk'o-pe y jantape' xkak'oje-apo. Rat kan at choj y at loq'olej. Ri aq'atoj-tzij kan pa ruchojmilal ri naben. 6 Roma kan naya' rutojbalil chike ri xekamisan kichin ri awalk'ual y ri e asamajela' ri xeq'alajirisan ri ach'abel. Y kan utz rubanik naben chike chi tikiqumu' kik', roma jari' ri ruk'amon chi nikik'ul, xcha'. 7 Y jari' toq yin xinwak'axaj chi k'o jun ri nich'on-pe rik'in ri porobel, y nubij: Kan keri' wi ajaw Dios ri k'o ronojel uchuq'a' awik'in, kan niq'alajin k'a chi ri aq'atbel-tzij kan qitzij y kan choj, xcha'. 8 Jari' toq ri rukaj ángel xuq'ej ri k'o-el chupan ri qumbel pa ruwi' ri q'ij. Y ri q'ij kan xjach uchuq'a' pa ruq'a' chi keruporoj ri winaqi' rik'in ri ruq'aq'al. 9 Y kan keri' k'a xk'uluwachitej, ri q'ij kan itzel-wi chi k'atik xuben ri chike ri winaqi' y man rik'in ri' ri winaqi' kan man xubij ta juba' kánima chi xtzolej ta kik'u'x rik'in ri Dios o xkiya' ta chuqa' ruq'ij-ruk'ojlen. Pa ruk'exel ri' xa xkiyoq' rubi' ri Dios ri taqayon-pe ri ruk'ayewal. 10 Ri ro' ángel xberuq'eja' k'a kan ri ruk'uan chupan ri qumbel, pa ruwi' ri rutz'uyubal ri nabey chikop y ri rajawaren. Y xqaqa k'a jun nimalej q'equ'm pa kiwi', y roma ri ruk'ayewal ri' ri winaqi' kan nikikach'ala' kaq'. 11 Man rik'in ri' kan man xtzolin ta kik'u'x rik'in ri Dios richin xkiya' ta kan rubanik ri etzelal pa ruk'exel ri' xa xkiyoq' ri Dios ri k'o chila' chikaj, roma ri q'axomal y ri itzel ch'a'k ri k'o chikij. 12 Ri ruwaq ángel xberuq'eja' kan pa ruwi' ri nimalej raqen-ya' Éufrates ri ruk'uan-el chupan ri qumbel. Y ri raqen-ya' ri' xchaqi'j-qa richin chi xunaba' kan ri kibey ri q'atoy taq tzij ri e peteneq kere' pa relebel-q'ij. 13 Y k'ari' yin xintz'et chi ri itzel keq rij chikop, ri nabey chikop ri xel-pe pa ya' y ri achin ri man qitzij ta q'alajirisey ruch'abel ri Dios, jujun achi'el xkalet ri xel-pe pa kichi'. Y re oxi' xkalet re', xa e oxi' itzel taq espíritu. 14 Ri oxi' itzel taq espíritu ri' kan yekibanala' k'a meyel taq banobel richin yeq'olotej ri winaqi' pa kiq'a'. E eleneq k'a pe richin yekimol konojel q'atoy taq tzij richin ri ruwach'ulew e kachibilan ri aj-labal. Yekimol-apo richin ri q'ij toq xtikiben oyowal rik'in ri Dios ri kan k'o ronojel uchuq'a' pa ruq'a'. 15 - 16 Y ri oxi' itzel taq espíritu ri' kan xekimol k'a ri winaqi' ri chiri' ri nibix Harmagedón chire pa ch'abel hebreo. Y jari' toq k'o jun xch'on y xubij: Yin xkipe, achi'el jun eleq'om, kan jebel k'a ruwa-kiq'ij ri kichajin ri kik'aslen y e ch'ajch'oj, keri' man xkek'ixbitej ta chikiwech ri winaqi', xcha'. 17 Y kan jari' k'a toq ri ruwuq ángel xuq'ej pa kaq'iq' ri ruk'uan chupan ri qumbel, y xinwak'axaj k'a chi k'o nich'on-pe ri akuchi k'o-wi ri rutz'uyubal ri Dios ri chiri' pa rachoch. Y kan rik'in k'a ruchuq'a' nubij-pe: Jare' xk'achoj yan, xcha'. 18 Y kan xaxe k'a xubij keri', kan ja ri' xepe koqolajay, koyopa'. Y xuben k'a jun nimalej silonel ri man jun bey banatajineq janipe' ri ek'o-pe winaqi' chuwech ri ruwach'ulew. 19 Y ri akuchi k'o-wi ri nimalej tinamit Babilonia xjaqatej ri ruwach'ulew roma ri silonel. Pan oxi' k'a xuben chire ri tinamit ri'. Y ri ch'aqa' chik nima'q taq tinamit ri ek'o chuwech ri ruwach'ulew, xetzaq. Richin keri' ri Dios xuben ruk'exel chike ri winaqi' aj-Babilonia, y xuben chike chi tikiqumu' ri royowal rija'. 20 Y roma chuqa' ri nimalej silonel ri xuben, ri ruwach'ulew ri ek'o pa taq ya' xebe chuxe' ya'. Y ri juyu' man xetz'etetej ta chik. 21 Chuqa' chupan ri q'ij ri' xqaqa k'a pe saqboch ri chila' chikaj. Y jujun saqboch jujun la'eq kintal kalal. Y roma k'a re jun kamik saqboch re', ri winaqi' janila nikiyoq' ri Dios, roma kan janila k'ayew.

Apocalipsis 17

1 Y jun chike ri wuqu' ángel ri e uk'uayon jujun qumbel, xch'on wik'in y xubij chuwe: Katanpe y xtink'ut chawech ri achike ruk'ayewal ri xtiqaqa pa ruwi' ri nimalej ixoq itzel ruk'aslen ri k'o chuchi' k'iy raqen taq ya'. 2 Kan rik'in k'a re ixoq re' e makuwineq-wi ri nima'q q'atoy taq tzij richin ri ruwach'ulew. Y ri k'ixbel taq rubanobal kan achi'el ri vino ri niq'abarisan y konojel ri winaqi' richin ri ruwach'ulew eq'abarineq rik'in ri', xcha'. 3 Y chupan ri jun achi'el achik' ri xinben xinna' chi xinuk'uex-el pa jun tz'iran ruwach'ulew. Y chiri' xintz'et jun ixoq ch'okol chirij ri nimalej itzel chikop ri k'o wuqu' rujolon y lajuj ruk'a'. Re chikop re' ruyon bi'aj rij, richin nuyoq' rubi' ri Dios. 4 Y ri ixoq ruwiqon ri' rik'in tzieq keq y q'eqq'oj-keq. E rukusan chuqa' janila chi wiqobel ri e banon rik'in q'anapueq, jalajoj ruwech abej, y perla. Y ri pa ruq'a', ruk'uan jun qumbel ri banon rik'in q'anapueq ri nojineq rik'in itzel taq rubanobal, achi'el ri mak kik'in achi'a'. 5 Y nik'aj ruwech tz'ibatel-wi ri rubi'. Y man kan ta q'alaj achike nik'ulun chi tzij, y kere' ri nubij: Ri nimalej tinamit Babilonia, kite' ri ixoqi' ri itzel kik'aslen y kite' chuqa' ri winaqi' ri yebanon etzelal chuwech ri ruwach'ulew, nicha'. 6 Toq yin xintz'et ri ixoq ri', kan janila xinmey. Roma kan q'abarineq rik'in ri kikik'el ri e janila chi ralk'ual ri Dios ri xerukamisaj, roma xkinimaj ri Jesús. 7 Y ri ángel ri uk'uayon wichin, xubij chuwe: ¿Achike roma nisach ak'u'x? Yin xtinq'alajirisaj chawech ri achike nik'ulun chi tzij ri ixoq ri ch'okol chirij ri chikop. Chuqa xtinbij chawe achike nik'ulun chi tzij ri nimalej chikop wuqu' rujolon y lajuj ruk'a'. 8 Ri chikop ri xatz'et, xk'oje' ojer kan y wakami maneq chik. Jak'a xa xtibek'ulun chik pe y xtel-pe chupan ri itzel siwan ri ruyon q'equ'm rupan richin xtibe chupan ri tojbel mak. Y ri janila chi winaqi' ri man xtz'ibex ta kibi' chupan ri wuj richin k'aslen, ri kan pa rutikeribel-pe ri ruwach'ulew, kan xtikimey k'a ri chikop ri xk'oje' ojer kan y xa maneq chik tz'eton, y xa kan xtibek'ulun chik pe jun bey. 9 Re' kan k'iy k'a etamabel nrajo' richin niq'ax, roma ri wuqu' rujolon ri chikop, xa e wuqu' juyu' ri akuchi tz'uyul wi ri ixoq ri'. Chuqa' ri wuqu' rujolon ri chikop, xa e wuqu' rey. 10 E wo'o' chike re wuqu' rey re' xeq'ax yan, ri ruwaq rey niq'aton-tzij wakami. Jak'a ri ruwuq man jani tok'ulun richin noruq'ata-tzij y toq xtok'ulun xa man xtiyaloj ta ri ruq'atbal-tzij. 11 Chirij ri', kan ja ri chikop ri xk'oje' y wakami maneq chik tz'eton, jari' ri xtok ruwaqxaq rey. Rija' jun chike ri wuqu' rey ri e q'axineq chik. Y xtuq'et chik tzij jun bey, y k'ari' xtibe chupan ri tojbel-mak. 12 Y ri lajuj uk'a' ri xatz'et chi ruk'uan ri chikop, xa e lajuj rey ri man jani yeq'aton-tzij. Y re lajuj rey re' kachibilan ri chikop, xtijach uchuq'a' pa kiq'a' richin yeq'aton-tzij, jak'a xa man xtiyaloj ta. 13 Re lajuj rey re' kan junan kiwech, y xtikiya' chikiwech richin nikiya' ri kiq'atbal-tzij y ri kuchuq'a' pa ruq'a' ri keq rij chikop ri'. 14 Rije' kan xtikiben k'a oyowal rik'in ri Karne'l. Jak'a ri Karne'l kan k'o pa kiwi' konojel rey y ajaw richin ronojel ajawaren. Y roma ri' ri xkeyakatej chirij, xa xkech'akatej roma rija', y ri e peteneq rik'in, kan e cha'on y kuqul-kik'u'x rik'in ri Dios, xcha' ri ángel. 15 Ri ángel xubij chuqa' chuwe: Ri ya' ri akuchi tz'uyul-wi ri ixoq ri man utz ta ruk'aslen, xa e winaqi' richin jalajoj ruwach'ulew, ijatzul, tinamit y ch'abel. 16 Ri lajuj uk'a' ri xatz'et y ri chikop, xa xtiketzelaj k'a ri ixoq ri xa man utz ta ruk'aslen. Xtikelesaj ronojel chire y nikich'anaba' kan. Y ri ruch'akul ri ixoq ri', xtikitej y ri xtikolotej kan xtikiporoj pa q'aq'. 17 Ri Dios xuya' pa kánima ri lajuj rey chi junan kiwech xeyakatej chirij ri ixoq ri man utz ta ri ruk'aslen, y chuqa' chi junan kiwech xkijech ri kiq'atbal-tzij chire ri chikop, k'a toq xtibanatej ronojel ri rubin ri Dios. 18 Y ri ixoq ri xatz'et, ja ri jun nimalej tinamit ri k'o pa kiwi' ri ch'aqa' chik tinamit richin ri ruwach'ulew, xcha'.

Apocalipsis 18

1 Chirij ri' xintz'et chik jun ángel ri ruchapon-pe qajen ri chikaj y kan rik'in uchuq'a' peteneq. Y roma kan niyik'lun, xusaqirisaj ri ruwach'ulew. 2 Xch'on k'a rik'in uchuq'a' y xubij: Wakami xtzaq yan, wakami xtzaq yan ri nimalej tinamit Babilonia. Xa xok kan jay richin nikimol-ki' itzel taq espíritu y kisok ri itzel y tz'ilolej taq aj-xik' chikopi'. 3 Roma ja ri Babilonia ri xbanon chike ri ch'aqa' chik ruwach'ulew richin chi xeqaqa pa mak. Xuben chike ri rey kichin ch'aqa' chik ruwach'ulew richin xemakun rik'in. Y kan k'iy k'ayinela' ri xebeyomer kan, roma ri aj-Babilonia xkik'uaj jun itzel k'aslen, xcha' ri ángel. 4 K'ari' xinwak'axaj k'a chi k'o jun chik ri nich'on-pe chila' chikaj y nubij: Rix ri kan ix wichin chik yin, kixel k'a pe ri pa tinamit Babilonia, man xa kixqaqa chuqa' pa mak y yixilon chuqa' rix rik'in ri ruk'ayewal ri xtiqaqa pa kiwi' ri winaqi' aj chiri'. 5 Roma ri kimak ri aj-Babilonia, kan ik'owineq chik ruwi' y kan xapon yan k'a chila' chikaj roma ri' yin kan xtinya' ruk'ayewal pa kiwi'. 6 Jak'a rix kan tibana' k'a ruk'exel chire achi'el xuben rija' chike ch'aqa' chik. Ka'i' k'a bey más k'ayew tibana' chire, ke chuwech ri xuben rija' chike ri ch'aqa'. Rija' xa jun qumbel chire ri retzelal ri xuya', jak'a rix ka'i' qumbel tiya' chire richin niben ruk'exel chire. 7 Tiya' pa q'axo'n y tijoj-poqonal. Roma rija' xunimirisaj-ri', y toq k'o chupan ri itzel k'aslen ri', xubila' k'a pa ránima: Ja yin ri kan achi'el reina in tz'uyul wawe', man in malka'n ta, ni man xtink'owisaj ta chuqa' q'axo'n, xcha-qa. 8 Y roma ri', xa kan pa jun q'ij k'a xkepe ronojel ruwech ruk'ayewal pa ruwi'; kamik, oq'ej y wayjal. Y pa ruk'isibel xa xtiya'ox ruq'aq'al roma ri niq'aton-tzij pa ruwi' kan ja ri ajaw Dios ri kan k'o ronojel uchuq'a' pa ruq'a', xcha'. 9 Y ri q'atoy taq tzij ri junan xemakun rik'in, janila xtikibisoj y xtikoq'ej toq xtikitz'et ri sib nijote' chikaj roma kan najin ruk'atik. 10 Jak'a roma nikixibij-ki' chuwech ri ruk'ayewal ri qajineq pa ruwi', kan k'a nej k'a xtikitzu-pe y xtikibij: Toq'ex ruwech ri Babilonia; jun tinamit ri k'o ruchuq'a' richin xk'oje' pa kiwi' konojel. Toq'ex ruwech roma xa pa jun ti ramaj xk'is pa ruq'a' ri ruk'ayewal ri xqaqa-pe pa ruwi', xkecha'. 11 Y ri k'ayinela' ri yepe juk'an chik ruwach'ulew, kan janila xtikoq'ej y xtikibisoj, roma man jun chik xtiloq'on ri kik'ayij. 12 Y ri k'ayij ri e kik'ualon, ja ri q'anapueq, ri saqipueq, ri jalajoj kiwech wiqobel y ri perla, ri jebelej taq tzieq ri e banon rik'in lino, seda, y ri tzieq kaqkoj-keq y keq, ronojel ruwech jebelej y jubulej taq che', ri q'enq'ojpueq, ri q'eqapueq, ri mármol, y wiqobel ri e banon rik'in rey tix. 13 Kik'ualon chuqa' canela, jubulej taq aq'om, pom, mirra, vino, aceite richin oliwo, k'ej, trigo, kokoj y nima'q taq awej, kiej, karruaje, y xekik'ayij chuqa' winaqi'. 14 Ri k'ayinela' nikibij chire ri tinamit: Ronojel ri xqa chiwech man xke'itz'et ta chik, xk'is chuqa' ri ibeyomel y ronojel ri niya'on ruwaq'ijaj chiwe, kan man jun bey chik xkebek'ulun-pe, yecha'. 15 Y stape' janila xebeyomer kan roma ri tinamit ri', nikixibij-ki' chuwech ri ruk'ayewal ri qajineq pa ruwi', y k'a nej k'a nikitzu-wi-pe. Y rik'in oq'ej y bis, 16 nikibij: Toq'ex k'a ruwech ri Babilonia, ri kan achi'el jun ixoq ri xuwiq-ri' rik'in jebelej taq tzieq ri e banon rik'in lino, ri keq y q'eQ'oj keq yetzu'un. Xerukusaj chuqa' q'anapueq, perla y ch'aqa' chik kiwech abej ri yalan e jebel. 17 Jak'a xa pa jun ti ramaj xk'is ri janipe' chi beyomel ri xk'oje' rik'in, yecha'. Y ri achi'a' ri k'o kiq'ij ri pa taq nima-barco, ri winaqi' ri e peteneq chupan, y kan konojel ri samajela' chupan ri nima-barco, kan k'a nej k'a xkitzu-wi-pe. 18 Toq xkitz'et ri sib ri jotol chikaj roma najin ruk'atik ri tinamit. Y rik'in k'a uchuq'a' xech'on, y xkibij: ¿Kan k'o ta kami jun tinamit ri junan rik'in re nimalej tinamit re'?, xecha'. 19 Xkiyala' ulew pa kijolon, ye'oq' y yebison janila, y rik'in uchuq'a' nikibij: Toq'ex ruwech ri Babilonia. Kan rik'in ri rubeyomel rija' xebeyomer kan konojel rajaw ri nima-barco. Y xa pa jun ti ramaj xk'is ronojel, xecha'. 20 Y jari' k'a toq xak'axatej jun ch'abel y xubij: Kan kixkikot k'a rix ri ixk'o chila' chikaj, ri ix taqon roma ri Cristo, rix q'alajirisey ruch'abel ri Dios y rix ralk'ual ri Dios, roma ri Dios kan xutz'et ri xik'owisaj pa ruq'a' ri Babilonia. Roma ri' xuya' rutojbalil chire. 21 Y jari' k'a toq jun ángel ri kan janila ruchuq'a', xberuli'ej-pe jun nimalej abej richin nuke'ej trigo. K'ari' ri ángel ri' rik'in ronojel ruchuq'a' xuk'eq ri abej ri' chupan ri palou, y xubij: Kere' xtiban chire ri Babilonia richin chi tik'is jumul. Ri tinamit ri' man xtitz'etetej ta chik. 22 Ni man jun bey chik xtik'ases ta ri pa taq rubey rik'in ri kich'abel ri arpa, ri trompeta y ri xul. Chuqa' man xkek'oje' ta chik samajela' ri yebanon jalajoj ruwech samaj y man xkeq'ajan ta chik ri ka'. 23 Man jun chik q'aq' ri xtitz'etetej ta chupan, richin ta nisaqirisan. Man xtak'axatej ta chik chuqa' chi k'o ta jun k'ulubik nibanatej. Chiri' xek'oje-wi ri más nima'q taq k'ayinela', chiri' chuqa' xeban wi ri itz, y xeq'olotej konojel ri ruwach'ulew, xcha'. 24 Kan chupan k'a ri tinamit ri' xbiyin-wi ri kikik'el ri e q'alajirisey ruch'abel ri Dios, ri kik' kichin ri loq'olej ralk'ual ri Dios, y konojel ri e kamisan-el chuwech re ruwach'ulew.

Apocalipsis 19

1 Y chirij ronojel re', xinwak'axaj k'a kich'abel janila chi winaqi' ri niwajin chila' chikaj, ri kan rik'in uchuq'a' nikibij: Tinimirisaj rubi' ri qajaw Dios, roma rik'in rija' peteneq-wi ri kolotajik, richin rija' ri uchuq'a', y ronojel ruwaq'ijaj y k'ojlemal. 2 Roma ri ruq'atbal-tzij rija' kan qitzij y choj; kan xuya' ruk'ayewal pa ruwi' ri ixoq itzel ruk'aslen, ri xbanon chike ri winaqi' ri ek'o chuwech ri ruwach'ulew richin xeqaqa pa mak, xuya' ruk'ayewal pa ruwi' roma xerukamisaj ri rusamajela' ri Dios, yecha'. 3 K'ari' ri ch'abel ri niwajin ri chikaj, xubij chuqa': Tinimirisaj rubi' ri Dios, roma ri Babilonia ruchapon nik'at, y ri rusibil kan nijote' k'a richin tibe-q'ij tibe-seq, xecha'. 4 Y ri juwineq kaji' achi'a' ri k'o kiq'ij ri ek'o chikaj y ri e kaji' ri k'o kik'aslen, kan jari' k'a xexuke-qa pan ulew richin xkiya' ruq'ij ri Dios ri ch'okol pa rutz'uyubal richin q'atbel-tzij. Y rije' nikibij: Kan keri' ta k'a. Kan tinimirisex ri rubi' ri Dios, yecha'. 5 Y jari' toq kan k'o jun ri xbech'on-pe akuchi k'o-wi ri tz'uyubel xubij: Kan tiya' ruq'ij ri Dios chi'iwonojel rix ri ix rusamajela', ri k'o rukiy ri Dios chiwech, chi ch'uti'q chi nima'q, xcha'. 6 Y xinwak'axaj chi ri ch'abel ri niwajin ri chikaj, kan achi'el yewajin raqen taq ya', y chuqa' achi'el niq'ajan ri koqolajay. Y nikibij: Tinimirisaj rubi' ri ajaw ri qa-Dios, ri kan k'o ronojel uchuq'a' rik'in, roma ja rija' ri niq'aton-tzij. 7 Kan qojkikot k'a y qojnimaq'ijun, y tiqaya' ruq'ij-ruk'ojlen ri Dios; roma jare' xoqaqa ri q'ij richin nibanatej ri nimalej k'ulubik richin ri Karne'l. Y ri xten kan ruchojmirisan chik ri' richin ri ruk'ulubik. 8 Kan xya'ox k'a q'ij chire ri xten richin chi xuwiq yan ri' rik'in tzieq ri kan janila ch'ajch'oj y niyik'lun; tzieq lino ri janila jebel, yecha'. Y ri jebelej taq tzieq ri' nuk'exewachuj ri chojmilej kibanobal ri ralk'ual ri Dios. 9 Y ri ángel ri beneq wik'in, xubij chuwe: Tatz'ibaj k'a, chi jebel ruwa-kiq'ij ri e oyon richin ri nimaq'ij chupan ri ruk'ulubik ri Karne'l, xcha'. Y ri ángel ri' kan xubij chuqa' chuwe: Re tzij re xinbij chawe, kan ja ri Dios biyon y kan qitzij wi, xcha'. 10 Y yin kan jari' k'a xixuke' chuwech ri ángel ri' richin ninya' ruq'ij, jak'a rija' xubij chuwe: Man kaxuke' chinuwech. Roma yin xa in jun rusamajel ri Dios achi'el rat, y achi'el ri ch'aqa' chik ri kan xkik'ul ri ruch'abel ri Jesús y nikitzijoj. Ja ri Dios taya' ruq'ij. Y ri rutzijoxik ri Jesús, ja ri' ri ruk'u'x ri nikitzijoj ri q'alajirisanela', xcha'. 11 Y toq xitzu'un yan chik, xintz'et k'a ri kaj chi jaqel. Y xintz'et jun seq rij kiej, ch'okoliben roma ri jun ri rubini'an Qitzij y Kan Nuben-wi ri Nubij. Y kan rik'in ruchojmilal niq'aton-tzij y nuben labal kik'in ri ye'etzelan richin. 12 Ri runaq'-ruwech kan e achi'el ruxaq q'aq'. K'o k'a k'iy corona rukusan, y tz'ibatel-el ri rubi' chiri'. Y re bi'aj re', kan man jun achoq chuwech niq'ax-wi, xa kan xaxe chuwech rija'. 13 Ri rutziaq ri rukusan, k'o kik' chirij. Y rija' kan k'o chik k'a jun rubi', y ri' ja ri Ruch'abel ri Dios. 14 Y rija' e rachibilan ri aj-chikajil banoy taq labal, ri kikusan tzieq lino ri kan seq-seq nitzu'un y re' ech'okol-el chikij seq taq kiej. 15 Y ri pa ruchi' nik'ulun k'a pe jun achi'el espada ri janila rey. Y kan rik'in ri' xkeruch'ek ri winaqi' ri ek'o pa taq ruwach'ulew. Y kan ja rija' ri xtiq'aton-tzij rik'in ronojel uchuq'a' pa kiwi'. Kan nuq'alajirisaj ri nimalej royowal ri Dios achi'el toq niyitz' ri uva chupan ri yitz'bel. 16 Y chirij ri rutziaq pa ruwi' pe ri ruch'ek tz'ibatel jun chik rubi'. Y ri bi'aj ri' ja ri Rey pa Kiwi' Konojel ri e Rey, y Ajaw pa Kiwi' Konojel Ajaw. 17 Jari' k'a xintz'et jun ángel pa'el pa ruwi' ri q'ij. Re ángel re' rik'in ruchuq'a' xubij chike ri aj-xik' taq chikopi' ri yebiyaj chikaj: Kixanpe. Timolo-pe-iwi', roma ri Dios nuya' jun nimalej wa'in chiwe. 18 Ri wey ri xtuya' ri Dios ja ri kich'akul ri rey, ri aj-raqen, y ri achi'a' ri janila kuchuq'a'; kich'akul chuqa' kiej y ri e ch'okolibeyon kichin; kan ja ri kich'akul konojel winaqi', chi loq'on samajel y chi totajineq, chi ch'uti'q chi nima'q, xcha' ri ángel. 19 Y jari' k'a toq yin xintz'et chik ri keq rij chikop e rachibilan ri rey richin ri ruwach'ulew, y kan e janila chuqa' aj-labal ri e kachibilan-el. Y konojel re' kan kimolon-ki' richin nikiben oyowal rik'in ri jun ri ch'okol chirij ri seq rij kiej y kik'in chuqa' ri e tzeqelibeyon richin. 20 Jak'a ri keq rij chikop xchap el, rachibilan ri jun achin ri nibin chi q'alajirisey ruch'abel ri Dios y xa man qitzij ta, ri xerubanala' meyel taq banobel chuwech ri chikop, ri rik'in ri' xeruq'ol ri winaqi' richin chi xkik'ul ri ketal nik'aj-kiwech o ri pa taq kiq'a', y kan kiya'on-pe ruq'ij ri ruwachibel ri chikop. K'ari' ri chikop y ri jun ri xeq'olon ri winaqi', kan e k'es xek'aq chupan ri q'aq' ri achi'el choy ri xolon rik'in chuwilej-abej ri nik'a'on. 21 Jak'a ri ch'aqa' chik ri e beneq kik'in xekamisex konojel. Xekamisex rik'in ri jun achi'el espada ri nik'ulun-pe pa ruchi' ri ch'okol chirij ri seq rij kiej. Y ri kich'akul konojel ri xekamisex, kan ja ri aj-xik' taq chikopi' ri xetijo. Kan xkinojisaj k'a kipan rik'in ri ti'ij ri'.

Apocalipsis 20

1 K'ari' xintz'et chik jun ángel ri ruchapon-pe ruqajen ri chikaj y ruk'amon-pe pa ruq'a' ri llave richin ri nimalej siwan ri ruyon q'equ'm rupan y jun nimalej cadena. 2 Re ángel re' xberuchapa-pe ri nimalej itzel keq rij chikop ri ojer kumetz, ri nibix chuqa' Itzel-Wineq y Satanás chire; y rik'in ri cadena ri' xuxim kan richin 1,000 juna'. 3 K'ari' xberuk'aqa' kan chupan ri nimalej siwan ri ruyon q'equ'm rupan, xutz'apej kan rik'in ri llave y xuya' kan jun retal ri chiri' pan okibel richin chi man jun nijaqon, richin chi man chik keruq'ol ri winaqi' k'a toq nitz'aqet 1,000 juna'. Chirij ri, xtibejaq-pe y xtitzolin chik chikiq'olik ri winaqi', jak'a xaxe chik richin juba' q'ij. 4 Y xintz'et chi ek'o tz'uyubel richin q'atbel-tzij, y chiri' e tz'uyul-wi ri ya'on chik uchuq'a' pa kiq'a' richin nikiq'et-tzij. Xintz'et chuqa' ri kánima ri xtzak'ix-el kiqul, roma xkitaqej y xkitzijoj ri ruch'abel ri Dios. Jere' ri man xeya'on ta ruq'ij ri nabey chikop y ri ruwachibel, ni man xkik'ul ta ri etal richin ri chikop nik'aj-kiwech o ri pa taq kiq'a'. Y xintz'et chi rije' xek'astej chik y junan k'a yeq'aton-tzij rik'in ri Cristo, chupan ri 1,000 juna'. 5 Y jari' ri nabey k'astajibel ri xtibanatej. Jak'a ri ch'aqa' chik kaminaqi' man jani yek'astej. Xa k'a ik'owineq chik na ri 1,000 juna', k'ari' toq xkek'astej-pe. 6 Kan jebel ruwa-kiq'ij y e loq'olej ri janipe' xkek'astej chupan ri nabey k'astajibel, y ri ruka'n kamik man xtitikir ta chikij. Pa ruwi' ri' kan xke'ok sacerdote richin ri Dios y ri Cristo. Y junan xkeq'aton-tzij rik'in ri Cristo chupan ri 1,000 juna'. 7 Y jak'a toq q'axineq chik ri 1,000 juna', ri Satanás xtelesex-pe chupan ri akuchi tz'apel-wi kan. 8 Y xtel chik jun bey chikiq'olik ri winaqi' ri ek'o pa ronojel ruwach'ulew, ri aj-Gog y aj-Magog, kan xkeruq'ol y yerumol-el richin ri oyowal. Y kan yebuchu k'a, kan e achi'el ri sanayi' ri ek'o chuchi' ri palou. 9 Kan xejote' k'a el pa tinamit ri janila nrajo' ri Dios ri akuchi ek'o-wi ri ralk'ual rija'. Rije' xbekisutij-kij, jak'a ri Dios xuben chi xqaqa-pe q'aq' pa kiwi', y xeruk'is q'aq'. 10 Y ri Itzel-Wineq ri xq'olon kichin konojel ri winaqi' ri', xk'aq chupan ri achi'el choy ri k'o q'aq' xolon rik'in chuwilej-abej chupan, ri akuchi xk'aq-wi ri keq rij chikop ri xq'aton-tzij rachibilan ri jun achin ri xbin chi q'alajirisey ri ruch'abel ri Dios y xa man qitzij ta. Y chiri' chupan ri q'aq' xtikitej poqon chi paq'ij chi chaq'a' y kan richin tibe-q'ij tibe-seq. 11 Chirij ri' xintz'et k'a jun tz'uyubel richin q'atbel-tzij ri kan nirepelun, y xintz'et ri tz'uyul chupan, ri achoq chuwech xe'animej-wi ri kaj y ri ruwach'ulew y man jun bey chik xetz'etetej. 12 Y xentz'et ri kaminaqi', chi ch'uti'q chi nima'q e pa'el-apo chuwech ri tz'uyul chupan ri tz'uyubel ri'. Xejaqalox k'a ri wuj, y xjaq chuqa' ri jun wuj ri richin k'aslen. Konojel k'a re kaminaqi' re' kan xq'at-tzij pa kiwi', achi'el ri kibanobal ri e tz'ibatel chupan ri wuj ri'. 13 Ri palou xerujech k'a apo konojel winaqi' ri xeken chupan. Ri kamik y ri akuchi yemuq-wi ri kaminaqi' xekijech apo ri kaminaqi' chire ri Dios. Y kan achi'el ri kibanobal ri xek'ase-el ri kaminaqi' ri', keri' ri q'atoj-tzij ri xban pa kiwi'. 14 Chirij ri' ri kamik y ri akuchi yemuq-wi ri kaminaqi' xek'aq chupan ri achi'el choy ri k'o q'aq' xolon rik'in chuwilej-abej chupan. Y ri q'aq' ri' ja ri' ri ruka'n kamik. 15 Y kan chupan k'a chuqa' re q'aq' re' xek'aq-wi konojel ri winaqi' ri man tz'ibatel ta kibi' chupan ri wuj richin k'aslen.

Apocalipsis 21

1 Chirij ri' chupan ri achi'el achik', xintz'et k'a ri k'ak'a' kaj y ri k'ak'a' ruwach'ulew, roma ri kaj y ri ruwach'ulew ri xek'oje' pa nabey, xa e maneq chik. Y ri palou xa kan maneq chik chuqa'. 2 Y xintz'et ri k'ak'a' Jerusalem ruchapon-pe qajen chila' chikaj rik'in ri Dios. Kan jebel k'a ruchojmirisan y ruwiqon-pe ri', achi'el jun xten ri nuwiq-ri' jebel royoben ri ala' ri nik'ule-wi-el. 3 Jari' k'a toq xinwak'axaj chi k'o jun ri kan rik'in uchuq'a' nich'on-pe akuchi k'o-wi ri tz'uyubel ri chila' chikaj y nubij: Wakami ri Dios kan chikikojol ri winaqi' k'o-wi, kan xtik'ase' chikikojol jantape' y rije' xke'ok rutinamit y rija' xtok ki-Dios. 4 Y ri Dios kan xtusu' k'a el ri ruya'al runaq'-kiwech, roma kan xtuben chi xtik'is-el ri q'axo'n y ri jiloj. Kan xtik'is-el chuqa' ri kamik y ri oq'ej. Kan xkek'is k'a ronojel ri xek'oje' pa nabey, xcha'. 5 K'ari' ri jun ri tz'uyul pa tz'uyubel richin q'atbel-tzij xubij chuwe: Yin kan ronojel k'ak'a' ri yenben. Kan ke'atz'ibaj k'a re ch'abel re', roma kan qitzij y utz chi nakuquba' ak'u'x rik'in. 6 Ronojel xk'achoj yan. Ja yin ri xitikeriban-pe y ja yin ri xik'ison pa ruwi'. Y ri nichaqi'j ruchi', yin xtinsipaj ruya' ri elesan-pe pa jun alaxibel-ya' richin k'aslen. 7 Ri xtich'akon xtrichinaj re urtisanik re'. Ja yin k'a xkinok ru-Dios, y rija' walk'ual. 8 Jak'a ri man yinkinimaj ta, ri nikixibij-ki' ye'apon pa taq tijoj-poqonal woma yin, ri e itzel taq winaqi', ri kamisanela', ri achi'a' y ri ixoqi' ri nikikanola-ki' richin yemakun, ri aj-itza', ri yeya'on kiq'ij ch'aqa' chik dios y ri e tz'ukuy taq tzij; konojel re' xtikichinaj ri achi'el choy ri k'o q'aq' xolon rik'in chuwilej-abej chupan. Y jari' k'a ri ruka'n kamik, xcha'. 9 K'ari' jun chike ri wuqu' ángel ri xeya'on ri wuqu' ruk'isibel taq ruk'ayewal pa ruwi' ri ruwach'ulew, ri e uk'uan ri pa taq qumbel, xch'on wik'in y xubij chuwe: Katanpe, y nink'ut chawech ri xten ri xtibek'ule' rik'in ri Jesucristo ri Karne'l, xcha'. 10 Chupan k'a ri jun achi'el achik' ri xinben, ri ángel ri xch'on wik'in xiruk'uaj k'a pa ruwi' jun nimalej juyu', y chiri' k'a ojk'o-wi toq xuk'ut chinuwech ri Jerusalem ri cha'on roma ri Dios, ruchapon-pe qajen chila' chikaj. 11 Y re tinamit re', kan niyik'lun roma ri rusaqil ri Dios; kan achi'el niyik'lun ri abej jaspe, kan rex y keq nitzu'un achi'el ri chay. 12 Re tinamit re' rusutin-rij chi tz'aq ri nej jotol chikaj. Ruk'uan k'a kablajuj okibel rik'in ri kibi' ri jujun chike ri kablajuj tzobaj ri e rijatzul kan ri Israel y pa ronojel okibel yechajin jujun ángel. 13 Oxi' okibel k'o ri pa relebel-q'ij, oxi' ri pa qajibel-q'ij, oxi' ri pa xaman, y oxi' ri pa xokon. 14 Y ri ruxe' ri tz'aq ri', kablajuj abej ri ruk'uan ri kibi' ri e kablajuj ri e taqon roma ri Karne'l. 15 Y ri ángel ri nich'on wik'in, ruk'uan jun aj richin etabel ri banon rik'in q'anapueq, richin nretaj ri Jerusalem, ri kablajuj okibel y ri tz'aq. 16 Ri Jerusalem kan junan k'a ri raqen y ri ruwech. Y ri ángel xretaj ri tinamit, y ri tinamit ri' ruk'uan 2,200 kilómetro. Kan keri' k'a ri ruwech, ri raqen y ri rujotolen. 17 Chuqa' xretaj ri rujotolen ri tz'aq y kawineq jaj ri retabal, achi'el ri etabel aj-ruwach'ulew. 18 Y ri tz'aq ri rusutin-rij ri tinamit, banon rik'in abej jaspe. Jak'a ri tinamit, kan q'anapueq ri chay-chay nitzu'un. 19 - 20 Ri kablajuj abej ri ruxe' ri tz'aq, chikijujunal e wiqon rik'in jalajoj ruwech jebelej taq abej. Rik'in ri jaspe, ri zafiro, ri ágata, ri esmeralda, ri ónice, ri rubí, ri crisólito, ri berilo, ri topacio, ri crisoprasa, ri jacinto y ri amatista. 21 Y ri kablajuj ruxaq ruchi' ri okibel ri', chikijujunal e banon rik'in jun perla. Jak'a ri nima-bey richin ri tinamit, kan rik'in q'anapueq banon wi, y chay-chay nitzu'un. 22 Jak'a kan man jun jay ri akuchi niya'ox-wi ruq'ij ri Dios ri xintz'et ta, roma ri ajaw Dios ri kan k'o ronojel uchuq'a' pa ruq'a' y ri Karne'l, kan jantape' ek'o ri chiri'. 23 Ri tinamit ri' man nik'atzin ta ri rusaqil ri q'ij y ri ik' chire, roma ri nisaqirisan richin ja ri rusaqil ri Dios, y ri Karne'l chuqa' nisaqirisan achi'el jun lámpara. 24 Ri winaqi' ri e peteneq pa ronojel ruwach'ulew, kan xkebiyin rik'in ri saqil ri' Y ri e rey richin ri ruwach'ulew xkekik'uala-apo ri kibeyomel chire. 25 Ri chiri', kan man jun bey k'a xketz'ape' ta ri ruchi' ri tinamit, roma man jun bey xtiq'equmer richin nokoq'a-qa. 26 Ronojel ri ruwaq'ijaj y ri beyomel kichin ri ruwach'ulew xke'uk'uex-apo chupan ri tinamit ri'. 27 Jak'a ronojel ri xa tz'il, kan man jun bey xtok-apo chupan. Ni man jun chuqa' wineq ri xa nuya' ruq'ij jun chik dios, ni chuqa' ri e tz'ukuy taq tzij, ri xke'ok-apo ri chiri', xaxe ri tz'ibatel kibi' chupan ri wuj richin k'aslen, ri ruwuj ri Karne'l.

Apocalipsis 22

1 Y k'ari' ri ángel ri uk'uayon wichin xuk'ut jun ch'ajch'ojilej raqen-ya' chinuwech ri niya'on k'aslen. Ri raqen-ya' ri', chay-chay nitzu'un y nalex-pe ri akuchi k'o-wi ri rutz'uyubal ri Dios y ri Karne'l. 2 Pa nik'aj chire ri nima-bey richin ri tinamit, chiri' niq'ax-wi ri raqen-ya'. Y chuchi' k'o-wi ri che' ri niya'on k'aslen. Kablajuj bey nuya' ruwech pa jun juna', roma kan ik'-ik' nuya' ruwech. Y ri ruxaq kan aq'om richin yek'achoj ri winaqi' ri e peteneq pa ronojel ruwach'ulew. 3 Y ri chiri' man jun ri man ch'ajch'oj ta ri nok-apo. Kan chiri' k'o-wi ri rutz'uyubal ri Dios y ri Karne'l, y konojel ri ek'o chiri' jari' ri xkesamajin richin. 4 Kan xtikitz'et k'a ruwech ri Dios y chuqa' xtikik'uaj ri rubi' ri Karne'l, nik'aj-kiwech. 5 Ri chiri' chupan ri tinamit ri', man jun bey xtiq'equmer ta richin nokoq'a-qa. Y konojel ri ek'o chupan ri tinamit ri', man jun xtik'atzin-wi ri rusaqil jun q'aq' o rusaqil ta ri q'ij chike. Roma kan ja ri Dios ri ajaw ri xtisaqirisan kichin. Y konojel re', jere' ri xkeq'aton-tzij richin tibe-q'ij tibe-seq. 6 Y ri ángel ri uk'uayon wichin xubij chuwe: Re ch'abel re' kan qitzij y kan xkebanatej-wi. Roma kan ja ri ajaw Dios ri xya'on ch'abel pa taq kánima ri e q'alajirisey ri ruch'abel, kan ja chuqa' rija' ri taqayon richin ri ru-ángel richin chi nuya' rutzijol chike ri e rusamajela', chirij ri xkebebanatej yan, xcha'. 7 Y ri Jesucristo xubij: Yin kan yipe yan, jebel ruwa-kiq'ij konojel winaqi' ri yeniman ri nuq'alajirisaj ri Dios chupan re jun wuj re', xcha'. 8 Ja yin Juan, ri xinak'axan y xitz'eton ronojel re'. Jak'a toq e wak'axan y e nutz'eton chik, jari' toq xixuke' chuwech ri ángel ri xk'utun ronojel re' chinuwech, richin ninya' ruq'ij. 9 Jak'a rija' xubij chuwe: Man taya' nuq'ij. Yin xa in jun chuqa' rusamajel ri Dios, junan awik'in rat y kik'in ri ch'aqa' chik q'alajirisey ruch'abel ri Dios, y chuqa' kik'in ri yeniman re ch'abel re e tz'ibatel chupan re wuj re'. Kan ja ri Dios taya' ruq'ij. 10 Ri ruch'abel ri Dios tz'ibatel chupan re jun wuj re', man k'a tawewaj. Kan taq'alajirisaj. Roma ri q'ij richin chi nibanatej ri nubij, xa kan naqaj chik k'o-wi. 11 Roma ri' ri man choj ta ruk'aslen, tubana' k'a ri nrajo'. Y ri uk'uayon jun tz'ilolej k'aslen, tubana' k'a ri nurayij. Jak'a ri choj kik'aslen, man tikijel rubanik. Y ri e ch'aron richin ri Dios, kan keri' k'a tikibana-apo. 12 Kan qitzij chi noqaqa yan ri q'ij chi yin yipe richin nonya' ruk'exel chike chikijujunal achi'el rubanik ri kibanobal. 13 Ja yin k'a xitikeriban-pe ronojel y kan ja yin chuqa' ri xkik'ison pa ruwi'. 14 Kan jebel ruwa-kiq'ij ri nich'ajch'ojirisex kik'aslen; richin k'o kiq'a' chire ri ruwech ri che' ri niya'on k'aslen, y richin yetikir ye'ok chupan ri okibel ri e richin ri tinamit. 15 Jak'a ri itzel kik'aslen, man xke'ok ta chupan ri tinamit. Keri' chuqa' ri aj-itza', ri achi'a' y ri ixoqi' ri nikikanola-ki' richin yemakun, ri kamisanela', ri yeya'on kiq'ij ch'aqa' chik dios, y ri kan niqa' chikiwech nikitz'uk-tzij. 16 Yin Jesús, nutaqon k'a ri nu-ángel richin nuq'alajirisaj ronojel re' chiwech rix ri molaj nimanela'. Ja yin k'a ri in riy-rumam kan ri rey David ri k'o chi xtipe. Ja yin chuqa' ri achi'el nima-ch'umil ri niyik'lun nimaq'a-yan, xcha'. 17 Y ri Loq'olej Espíritu y ri k'o chi xtik'ule' rik'in ri Jesucristo, nikibij: Katanpe, yecha'. Y konojel ri ye'ak'axan, kan tikibij chuqa': Katanpe, kecha'. Y ri nichaqi'j ruchi', tipe y tuqumu ruya' ri niya'on k'aslen, ri maneq rajel. 18 Yin Juan ninbij chike konojel ri ye'ak'axan ri nuq'alajirisaj ri Dios chupan re jun wuj re', chi wi k'o jun ri nuya-el ruwi', ri Dios xtuya' ruk'ayewal pa ruwi'; achi'el ri ruk'ayewal ri e tz'ibatel chupan re jun wuj re'. 19 Y wi k'o chik jun ri xa nrelesaj ch'abel y nujel rubanik ri nuq'alajirisaj ri Dios chupan re jun wuj re', ri Dios kan xtuben chire chi man nutej ta ri ruwech ri che' ri richin k'aslen, man xtuya' ta q'ij chire richin nok-apo chupan ri k'ak'a' tinamit ri ch'aron roma ri Dios y man xtrichinaj ta ri utz ri nubij chupan re wuj re'. 20 Y ri niq'alajirisan ronojel re', kan nubij chuqa': Ja', kan qitzij wi chi yipe yan, nicha'. Y yin Juan ninbij: Kan keri' ta k'a. Katanpe yan k'a, ajaw Jesús. 21 Y ri ajaw Jesucristo xtuya' ta k'a ri rutzil pan iwi' chi'iwonojel. Kan keri' ta k'a.