• |Old Testament|
• Laataanooji
• Gurtaaki
• Farillaaji Lewiŋko'en
• Limle
• Tooktaaki Tawreeta
• Yosuwa
• Alkaali'en
• Ruut
• 1 Samuyila
• 2 Samuyila
• 1 Laamiiɓe
• 2 Laamiiɓe
• 1 Habaruuji Nyalaaɗe
• 2 Habaruuji Nyalaaɗe
• Esira
• Nehemiya
• Asta
• Ayuba
• Jabuura
• Balndi
• Gaajoowo
• Yimre Suleymaanu
• Esaaya
• Yeremiya
• Gime Boyki
• Ejekiyel
• Daniyel
• Hose'a
• Yoo'el
• Amos
• Obadiya
• Yonas
• Mika
• Nahum
• Habakuk
• Sefaniya
• Haggay
• Jekariya
• Malakiya
• |New Testament|
• Matta
• Markus
• Luka
• Yuhanna
• Kuuɗe Nelaaɓe
• Roma'en
• 1 Korintu'en
• 2 Korintu'en
• Galaatiya'en
• Efesu'en
• Filippi'en
• Kolossi'en
• 1 Tessaloniiki'en
• 2 Tessaloniiki'en
• 1 Timote
• 2 Timote
• Titus
• Filemon
• Ibraniŋko'en
• Yakuba
• 1 Piyer
• 2 Piyer
• 1 Yuhanna
• 2 Yuhanna
• 3 Yuhanna
• Yahuuda
• Wahayu

The Old Testament of the Holy Bible

Laataanooji 1

No Allah tagri kuuje fuu

1:1 Haa fuɗɗam Allah tagi asamanji e lesdi. 2 Lesdi cookri, walaano kooɗume ton, nyiɓre suddi ilamji. Ruuhu Allah ɗon yiilo haa dow ndiyamji. 3 Allah wi'i: "Annoora laato." Ka laati. 4 Allah yi'i ka wooɗi. Nden o sendi hakkunde annoora e nyiɓre. 5 O ewni annoora nyalawma, nyiɓre boo o ewni ɗum jemma. Hiiri, weeti, ɗum nyalaade arande. 6 Allah wi'i: "Sendoode laato caka ndiyamji, ngam sendugo hakkunde maaji." Ɗum laati non. 7 Allah waɗi sendoode maajum. O sendiri ndiyamji les sendoode bee ndiyamji dow maare. 8 Allah ewni sendoode man asama. Hiiri, weeti fahin, ɗum nyalaade ɗiɗawre. 9 Allah wi'i: "Ndiyam les asama mooɓo nokkuure woore, haa joorɗum waŋga." Ɗum laati non. 10 Allah ewni joorɗum ɗum lesdi, mooɓorde ndiyamji boo, o ewni nde mbeela. Allah yi'i ɗum wooɗi. 11 Nden o wi'i: "Lesdi fuɗna huɗo e haakooji dimooji aawdi, non boo leɗɗe dimooje ɓiɓɓe bee aawdi nder muuɗum'en, kooɗume fuu fodde asli muuɗum." Ɗum laati non. 12 Lesdi fuɗni huɗo e haakooji marɗi aawdi fodde asli muuɗum'en, non boo leɗɗe dimooje ɓiɓɓe bee aawdi nder muuɗum'en, kooɗeye fuu fodde asli muuɗum'en. Allah yi'i ɗum wooɗi. 13 Hiiri, weeti fahin, ɗum nyalaade tataɓre. 14 Allah wi'i: "Jayli laato haa asama ngam sendindirgo nyalawma bee jemma. Ɗi laato alaamaaji ngam anndugo wakkatiiji e nyalaaɗe e duuɓi. 15 Jayli ɗi'i laato haa asama ngam yaynango lesdi." Ɗum laati non. 16 Allah waɗi jayli mawɗi ɗiɗi: Ɓurŋgol mawnugo laami nyalawma, pamarol boo laami jemma, bee koode. 17 O jo''ini ɗi haa asama ngam yaynango lesdi, 18 ngam laamaago nyalawma e jemma, ngam sendindirgo annoora bee nyiɓre boo. Allah yi'i ɗum wooɗi. 19 Hiiri, weeti fahin, ɗum nyalaade nayaɓre. 20 Allah wi'i: "Ndiyam heewa kuuje marɗe yoŋki, colli boo piira haa asama." Ɗum laati non. 21 Allah tagi kuuje mawɗe e ko wuurata, ko waancata fuu, e ko dimboto nder ndiyam. Non boo colli marɗi bileeji ­- kooɗume fuu fodde asli muuɗum. Allah yi'i ɗum wooɗi. 22 O barkiɗini ɗi, o wi'i: "Ndimndimne, ɗuuɗe, kebbine ndiyamji mbeela, colli boo ɗuuɗa dow lesdi." 23 Hiiri, weeti fahin, ɗum nyalaade jowaɓre. 24 Allah wi'i: "Lesdi wurtina kuuje marɗe yoŋki, dabbaaji e ladooji e kuuje ladde, kooɗume fuu fodde asli muuɗum." Ɗum laati non. 25 Allah waɗi kuuje ladde fodde asli muuɗum'en e dabbaaji feere fodde asli muuɗum'en, e ladooji lesdi fodde asli muuɗum'en. O yi'i ɗum wooɗi.

Laataanooji 2

26 Allah wi'i: "Sey min mbaɗa neɗɗo dow jaati amin, goɗɗo nanduɗo bee amin. O laamano liɗɗi e colli e dabbaaji e kuuje ladde e ladooji lesdi fuu." 27 Too, Allah tagi neɗɗo, o tagi ɗum dow jaati maako, ngam haa o nanda bee maako, o tagi mo gorko e debbo. 28 Allah barkiɗini ɓe, wi'i ɓe: "Ndanye, ɗuuɗe, kebbine lesdi, ɗowtine ndi. Laamane liɗɗi e colli e ko wuurata, ko waancata dow lesdi fuu." 29 Allah wi'i: "Ndaa, mi hokki on fuɗŋgooji dimooji dow lesdi fuu, non boo leɗɗe marɗe ɓiɓɓe bee aawdi nder muuɗum'en, ɗum laato nyaamdu mooɗon. 30 Dabbaaji lesdi e colli e ko waancata dow lesdi fuu, ko mari yoŋki, mi hokki ɗum haako hecco haa ɗum nyaama." 31 Ɗum laati non. Allah yi'i ko o waɗi fuu, ɗum booɗɗum masin. Hiiri, weeti fahin, ɗum nyalaade joweegoore. 2:1 Bana ni Allah timminiri asama e lesdi e ko woni nder maaji fuu. 2 Nde nyalaade joweeɗiɗawre waɗi, kuugal maako timmi, o siwti nyalaade man. 3 O barkiɗini nyalaade joweeɗiɗawre, o seni nde. Ngam nder maare o siwti e tagugo kuuje fuu. 4 Kanjum woni habaru laataaki asama e lesdi, saa'i ɗi taga.

Neɗɗo nder jarne Adnin

Yoo, saa'i Allah Jawmiraawo waɗi lesdi e asamanji, 5 walaa guuɓe ladde dow lesdi tawon, haakooji gese boo puɗaay, ngam Allah Jawmiraawo siwa toɓnugo iyeende, saa'i maajum walaa neɗɗo tawon haa rema lesdi. 6 Ammaa cuurɗe ndiyam ngurti e lesdi, coofni ndi. 7 Nden Allah Jawmiraawo tagi neɗɗo bee mbulwuldi lesdi, fuufi poofɗe ngeendam nder kine maako. Bana ni neɗɗo laatori yoŋki geeti. 8 Allah Jawmiraawo jubi jarne haa Adnin, hedi fuunaaŋge. Ton o jo''ini neɗɗo mo o tagno ɗum. 9 Nden o fuɗni leɗɗe feere-feereeje haa lesdi, ɗe booɗɗe, ɗe belɗe haa nyaamugo boo. O waɗi boo lekki ngeendam haa caka jarne, e lekki anndugo booɗɗum e kalluɗum. 10 Maayo wurti nder Adnin ngam yarnugo jarne go. Diga ton ngo sendi, ngo laati maaje nayi. 11 Innde arano, Pison, kaŋgo taari lesdi Hawila haa kaŋgeeri woni. 12 Kaŋgeeri lesdi maajum woodi saman ɗuuɗɗo. Ɗaccere uurnde woni ton boo, e hayre onikis. 13 Innde maayo ɗiɗawo, Gihon, kaŋgo taari lesdi Kus. 14 Innde tataɓo, Hiddekel, kaŋgo ilata fuunaaŋge Assuura. Maayo nayaɓo woni Efratis. 15 Too, Allah Jawmiraawo hoo'i neɗɗo go, jo''ini mo nder jarne Adnin haa o rema ɗe, o ayna ɗe. 16 Allah Jawmiraawo umri mo: "Sey a nyaama haa leɗɗe kooɗeye nder jarne, bana ɓernde ma yiɗi. 17 Ammaa lekki anndugo booɗɗum e kalluɗum, taa nyaam ki. Ngam nyalaade nyaamɗa ki, a maayan maayde naawnde." 18 Nden Allah Jawmiraawo wi'i: "Neɗɗo to walaa mo wonda, ɗum wooɗaay. Mi waɗanan mo balloowo nanduɗo bee maako." 19 Ngam maajum Allah Jawmiraawo tagi dabbaaji ladde e colli fuu, bee mbulwuldi lesdi o tagri ɗi. O yahri ɗi haa neɗɗo ngam o nana no neɗɗo ewnorto ɗi. Koonoy o ewnori ɗi fuu, ɗum laato inɗe maaji. 20 Neɗɗo ewni inɗe dabbaaji e colli e kuuje ladde fuu. Ammaa o heɓaay balloowo pottanɗo mo. 21 Nden Allah Jawmiraawo neldi ɗoyŋgol tedduŋgol dow maako, o ɗaani. Allah hoo'i beccal neɗɗo gootal, maɓɓi nokkuure maagal bee kusel. 22 Bee beccal man Allah Jawmiraawo waɗi debbo, yahri mo haa maako. 23 Neɗɗo wi'i: "Asee! Kaŋko woni i'al diga i'e am e kusel diga kusel am. O ewneteeɗo debbo, ngam o hoo'aama e gorko." 24 Ngam maajum gorko accan baaba muuɗum e daada muuɗum, ɗakkotiran bee debbo muuɗum, ɓe laatoto ɓandu wooru. 25 Neɗɗo e debbo muuɗum, ɓe ɗiɗo fuu ɓe tembuɓe, ammaa ɓe cemtaay.

Laataanooji 3

No neɗɗo luutiri umroore Allah

3:1 Yoo, dabbaaji ladde ɗi Allah Jawmiraawo tagi fuu, mboodi ɓuri ɗi ?oyre. Ndi wi'i debbo: "Gooŋga na Allah wi'i, taa on nyaama haa leɗɗe jarne fuu?" 2 Debbo jaabi: "Min nyaaman diga ɓiɓɓe leɗɗe jarne. 3 Sey ɓiɓɓe lekki gonki caka jarne, Allah wi'i: Taa nyaame ɗe, taa meeme ɗe ngam taa maayon!" 4 Mboodi wi'i debbo: "Woodaa! On maayataa! 5 Ammaa Allah anndi, to on nyaami ɗe, gite mooɗon maɓɓitoto, on laatoto bana Allah, on anndan ko woni booɗɗum e kalluɗum." 6 Debbo yi'i lekki man welanan nyaamugo, ki fottani gite, ki wooɗi masin haa hokkugo hakkiilo. O hoo'i haa ɓiɓɓe maaki, o nyaami, Nden o hokki goriiko, gorko boo nyaami. 7 Law gite maɓɓe maɓɓitake, ɓe anndi ɓe tembuɓe. Ngam maajum ɓe kawti haakooji ibbi, ɓe mbaɗi kolte. 8 Nde naaŋge feewti, ɓe nani sonyo, Allah Jawmiraawo ɗon waanca nder jarne. Gorko e debbo muuɗum nyukki yeeso Allah Jawmiraawo caka leɗɗe jarne. 9 Allah ewni neɗɗo, ?ami mo: "Toy ngonɗa?" 10 Neɗɗo jaabi: "Mi nani ma nder jarne, mi huli ngam mi tembo, ngam maajum nyukkiimi." 11 Allah ?ami: "Moy anndin ma a tembo? Malla a nyaami ɓiɓɓe lekki ki kaɗno ma mi nyaamugo?" 12 Neɗɗo jaabi: "Debbo mo ndokkuɗa mi, kaŋko o hokki yam ɓiɓɓe lekki, mi nyaami." 13 Allah Jawmiraawo ?ami debbo: "Ɗume mbaɗɗa?" Debbo jaabi: "Mboodi esti yam, mi nyaami." 14 Allah Jawmiraawo wi'i mboodi: "Ngam kuuwɗa ɗum, a naalaama caka dabbaaji e kuuje ladde fuu. A yahan dow reedu ma, a nyaaman mbulwuldi, balɗe ngeendam ma fuu. 15 Mi waɗan konnaagu hakkunde maaɗa e debbo, hakkunde danygol maaɗa e danygol maako. Goɗɗo danygol maako naman hoore ma, an boo a ngatan teppere maako." 16 Nden o wi'i debbo: "Mi ɗuɗɗinan luuwe danyki ma. A danyan bee bone. A yenwan gondal bee gorko ma, kaŋko o laamoto dow maaɗa." 17 Nden o wi'i Aadamu: "A nanani debbo ma, a nyaami ɓiɓɓe lekki ki kaɗno ma mi, mbi'mi: Taa nyaam ki. Ngam maajum lesdi naalaama ngam daliila maaɗa. Bee bone nyaamrata haa maari balɗe ma fuu. 18 Ndi fuɗnanan ma gi'e e giŋgille, a nyaaman haakooji gese. 19 Bee wulweende yeeso ma nyaamrata nyaamdu, sey to a lorake haa mbulwuldi, ngam haa maari koo'aɗa. An a mbulwuldi, haa mbulwuldi boo lorotooɗa!" 20 Neɗɗo ewni debbo muuɗum innde Hawwa, ngam kaŋko o laati daada yeeɗɓe fuu. 21 Allah Jawmiraawo waɗani Aadamu e debbo maako kolte lare, ɓorni ɓe. 22 O wi'i: "Ndaa, neɗɗo laati bana gooto amin, o anndi ko woni booɗɗum e kalluɗum. Ammaa mi yiɗaa o forta juŋŋgo maako, o hoo'a ɓiɓɓe lekki ngeendam, o nyaama, o yeeɗa haa foroy." 23 Ngam maajum Allah Jawmiraawo wurtini mo jarne Adnin, haa o rema lesdi ndi o hoo'ano e muuɗum. 24 O riiwi mo, o darni keruba'en haa fuunaaŋge jarne Adnin bee kaafahi ɗelkanki bana ɗemŋgal yiite, ngam aynugo laawol lekki ngeendam.

Laataanooji 4

Kayinu e Habila

4:1 Ɓaawo maajum Aadamu nasti haa Hawwa, debbo muuɗum. O reedi, o danyi Kayinu. O wi'i: "Jawmiraawo heɓni yam ɓiɗɗo gorko." 2 Kadiboo o danyi Habila, deerɗu Kayinu. Habila laati gaynaako dammooji, Kayinu boo laati demoowo. 3 Nyande go'o, Kayinu waddani Jawmiraawo dokkal haa ?aamle ngesa maako. 4 Habila boo waddi dokkal haa afi dammooji muuɗum payɗi. Jawmiraawo yerdi Habila e dokkal maako. 5 Ammaa Kayinu e dokkal muuɗum, o yerdaaki. Kayinu tikki masin, hippi yeeso muuɗum. 6 Jawmiraawo ?ami mo: "Koni tikkuɗa? Koni kippuɗa yeeso ma? 7 To a booɗɗo, a tijjoto. Ammaa to a kalluɗo, hakkewol ɗon jooɗi haa dammugal ma bana mbarooga, yiɗi moɗugo ma, ammaa an, laama dow maagol. Naa non na?" 8 Too, Kayinu wi'i deerɗum Habila: "En ngurto yaasi!" Nde ɓe njotti ngesa, Kayinu ummani mo, mbari mo. 9 Jawmiraawo ?ami Kayinu: "Toy deerɗa Habila?" O jaabi: "Mi anndaa. Mi aynoowo deerɗam na?" Jawmiraawo wi'i: 10 "Ɗume mbaɗɗa? Nan, ?i?am deerɗa ɗon wookanammi diga lesdi. 11 Jonta kam, a naalaaɗo, a ta''aaɗo diga lesdi ndi'i ndi maɓɓiti hunduko muuɗum ngam jaɓugo ?i?am deerɗa e juŋŋgo maaɗa. 12 To a remi ngesa, ka waɗantaa ma nafuda maaka. A yiiloto, a heɓataa siwtaare dow lesdi." 13 Kayinu wi'i Jawmiraawo: "Kiita ka'a salori yam, mi waawataa eftugo ka. 14 Ndaa, a riiwi yam hande diga lesdi. Mi nyukkoto yeeso ma, mi yiiloto, mi heɓataa siwtaare haa lesdi. Koomoy tawi yam, mbaratam." 15 Nden Jawmiraawo wi'i mo: "Woodaa! To goɗɗo mbari ma, mi waatoto mo cowi joweeɗiɗi." Jawmiraawo waɗi maandorde haa Kayinu, taa goɗɗo mbara mo, to tawi mo. 16 Kayinu dilli, seedi bee Jawmiraawo, jooɗi nder lesdi Noodi, fuunaaŋge Adnin. 17 Too, Kayinu nasti haa debbo muuɗum. O reedi, o danyi Hanok. Kayinu nyiɓi berniwol, ewni ngol Hanok bana innde ɓiyum. 18 Hanok danyi Iraɗ. Iraɗ danyi Mehuya'el. Mehuya'el danyi Metusa'el. Metusa'el danyi Lamek. 19 Lamek hoo'i rewɓe ɗiɗo, innde oo Ada, innde oya boo Jila. 20 Ada danyi Yabal, kaŋko laati baaba jooɗotooɓe cuuɗi laymaaji e marɓe tokke. 21 Innde deerɗiiko, Yubal, kaŋko laati baaba fiyooɓe moolooji e fuufooɓe algaytaaji fuu. 22 Jila boo danyi Tubalkayinu, tappoowo kuuwruɗe njamndi mboɗeeri e ɓaleeri. Deerɗiraawo Tubalkayinu debbo, Naama on. 23 Too, Lamek wi'i rewɓe muuɗum: "Ada e Jila, naneeɗam! Onon rewɓe Lamek, keɗite bolle am. Mi mbaran gorko ngam huuduure am, suka boo ngam piyɗe am. 24 To Kayinu waataama cowi joweeɗiɗi, nden kam Lamek waatete cowi cappanɗe joweeɗiɗi e joweeɗiɗi." 25 Yoo, Aadamu nasti haa debbo muuɗum fahin. Kaŋko o danyi ɓiɗɗo gorko, o ewni mo Setu, o wi'i: "Ngam Allah hokki yam ɓiɗɗo goɗɗo haa pellel Habila mo Kayinu mbari ɗum." 26 Setu boo heɓi ɓiɗɗo gorko, ewni mo Enos. Wakkati maajum ɓe puɗɗi ewnaago innde Jawmiraawo nder do'a.

Laataanooji 5

Danygol Aadamu

5:1 Ndaa ɗo deftere asli Aadamu: Saa'i Allah tagi neɗɗo, o tagi mo dow nandal bee Allah. 2 O tagi gorko e debbo, o barkiɗini ɓe, o ewni ɓe innde Neɗɗo, saa'i ɓe taga. 3 Nde Aadamu waɗi duuɓi teemerre e cappanɗe tati, o danyi ɓiɗɗo gorko nanduɗo bee maako, fodde jaati maako, o ewni mo Setu. 4 Duuɓi Aadamu ɓaawo o danyi Setu, teemeɗɗe joweetati. O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 5 Duuɓi Aadamu wuuri fuu, teemeɗɗe joweenayi e cappanɗe tati (930), nden o maayi. 6 Nde Setu waɗi duuɓi teemerre e jowi, o danyi Enos. 7 Duuɓi Setu ɓaawo o danyi Enos, teemeɗɗe joweetati e joweeɗiɗi. O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 8 Duuɓi Setu wuuri fuu, teemeɗɗe joweenayi e sappo e ɗiɗi (912), nden o maayi. 9 Nde Enos waɗi duuɓi cappanɗe joweenayi, o danyi Kaynam. 10 Duuɓi Enos ɓaawo o danyi Kaynam, teemeɗɗe joweetati e sappo e jowi. O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 11 Duuɓi Enos wuuri fuu, teemeɗɗe joweenayi e jowi (905), nden o maayi. 12 Nde Kaynam waɗi duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi, o danyi Maleliyel. 13 Duuɓi Kaynam ɓaawo o danyi Maleliyel, teemeɗɗe joweetati e cappanɗe nayi. O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 14 Duuɓi Kaynam wuuri fuu, teemeɗɗe joweenayi e sappo (910), nden o maayi. 15 Nde Maleliyel waɗi duuɓi cappanɗe joweego e jowi, o danyi Yarat. 16 Duuɓi Maleliyel ɓaawo o danyi Yarat, teemeɗɗe joweetati e cappanɗe tati. O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 17 Duuɓi Maleliyel wuuri fuu, teemeɗɗe joweetati e cappanɗe joweenayi e jowi (895), nden o maayi. 18 Nde Yarat waɗi duuɓi teemerre e cappanɗe joweego e ɗiɗi, o danyi Anuhu. 19 Duuɓi Yarat ɓaawo o danyi Anuhu, teemeɗɗe joweetati. O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 20 Duuɓi Yarat wuuri fuu, teemeɗɗe joweenayi e cappanɗe joweego e ɗiɗi (962), nden o maayi. 21 Nde Anuhu waɗi duuɓi cappanɗe joweego e jowi, o danyi Matusala. 22 Anuhu yahdi bee Allah duuɓi teemeɗɗe tati, ɓaawo o danyi Matusala. O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 23 Duuɓi Anuhu wuuri fuu, teemeɗɗe tati e cappanɗe joweego e jowi (365). 24 Anuhu yahdi bee Allah, laatake o woodaa, ngam Allah wifti mo. 25 Nde Matusala waɗi duuɓi teemerre e cappanɗe joweetati e joweeɗiɗi, o danyi Lamek. 26 Duuɓi Matusala ɓaawo o danyi Lamek, teemeɗɗe joweeɗiɗi e cappanɗe joweetati e ɗiɗi. O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 27 Duuɓi Matusala wuuri fuu, teemeɗɗe joweenayi e cappanɗe joweego e joweenayi (969), nden o maayi. 28 Nde Lamek waɗi duuɓi teemerre e cappanɗe joweetati e ɗiɗi, o danyi ɓiɗɗo gorko. 29 O ewni mo Nuuhu, o wi'i: "Kaŋko on de'itinan en dow kuugal meeɗen e torra juuɗe meeɗen ngam lesdi ndi Jawmiraawo naali ɗum." 30 Duuɓi Lamek ɓaawo o danyi Nuuhu, teemeɗɗe jowi e cappanɗe joweenayi e jowi. O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 31 Duuɓi Lamek wuuri fuu, teemeɗɗe joweeɗiɗi e cappanɗe joweeɗiɗi e joweeɗiɗi (777), nden o maayi. 32 Nde Nuuhu waɗi duuɓi teemeɗɗe jowi, o danyi Sem e Haamu e Yafet.

Laataanooji 6

Halleende yimɓe

6:1 Yoo, yimɓe puɗɗi ɗuuɗugo dow lesdi, ɓe ngoodi ɓiɓɓe rewɓe. 2 Ɓiɓɓe Allah ngi'i no ɓiɓɓe yimɓe rewɓe mbooɗiri. Ɓe cuɓi woɗɓe maɓɓe, ɓe te'i ɓe. 3 Jawmiraawo wi'i: "Ruuhu am wondataa bee neɗɗo haa foroy, ngam neɗɗo woni ɓandu maayooru. Mi ustan duuɓi maako haa warta teemerre e noogas." 4 Saa'i maajum, ɓaawo ɓiɓɓe Allah nasti haa ɓiɓɓe yimɓe rewɓe, kamɓe ɓe ndanyi ɓiɓɓe. Ɓe laati maapindi'en haa lesdi. Kamɓe ngoni doolɗooɓe diga ɓooyma, jam'en tedduŋgal. 5 Jawmiraawo yi'i no halleende yimɓe ɗuuɗiri haa lesdi. Anniyaaji e numooji ɓerɗe maɓɓe kalli tum. 6 Jawmiraawo mimsiti tagugo yimɓe, ɓernde maako naawi. 7 Ngam maajum o wi'i: "Yimɓe ɓe tagmi ɗum'en, mi nattinan ɓe diga lesdi, kamɓe e dabbaaji e ladooji e colli, ngam mi mimsiti tagugo ɗum." 8 Ammaa Nuuhu heɓi mo''ere yeeso Jawmiraawo.

No Nuuhu sehiri koombowal

9 Ndaa ɗo habaru danygol Nuuhu: Nuuhu o gooŋgaajo, o walaa feloore nder jamanu maako. O tokki Allah. 10 O danyi ɓiɓɓe worɓe tato: Sem e Haamu e Yafet. 11 Lesdi wonni haa gite Allah, heewi toonyaare. 12 Allah laari lesdi, ndaa ndi wonni, ngam marɗum yoŋki fuu wonni laawol mum dow lesdi. 13 Allah wi'i Nuuhu: "Mi ɗon yi'a timmoode tagle fuu, ngam lesdi heewi toonyaare maɓɓe. Ndaa, mi halkan ɓe e lesdi. 14 Waɗan hoore ma koombowal ngal leɗɗe gofir. Sey a waɗa cuuɗi nder maagal, a sukka ceekli maagal bee taari, nder e yaasi fuu. 15 Ndaa ni'i kuuwrata ngal: njuutirka maagal piyanɗe teemeɗɗe tati, njaajirka maagal piyanɗe cappanɗe jowi, towirka maagal boo piyanɗe cappanɗe tati. 16 Sey a waɗa wurde haa koombowal, nde fiyannde woore, haa les mbippu maagal. Waɗ dammugal koombowal haa caka wuttudu maagal. Sendu towirka maagal, haa waɗa cuuɗi tati, wooru dow wooru. 17 Ngam ndaa, mi waddan ilam dow lesdi ngam halkugo ɓandu koonduye les asama, marndu poofɗe ngeendam. Kooɗume fuu dow lesdi halkan. 18 Ammaa bee maaɗa kaɓɓanmi alkawal. A nastan koombowal, an e ɓiɓɓe ma e debbo ma e rewɓe ɓiɓɓe ma. 19 Haa geetum, marɗum ɓandu fuu, hoo'u ɗiɗi ɗiɗi nder koombowal, gorɗum e debbum, ɗi kisa hawtaade bee maaɗa. 20 Haa colli fodde asli maaji, e dabbaaji fodde asli maaji, e ladooji lesdi fodde asli maaji. Nastin ɗiɗi ɗiɗi bee maaɗa, ngam hisnugo yoŋkiiji maaji. 21 Hoo'u boo nyaamduuji feere feere, siga ɗi haa maaɗa, ɗum laato nyaamdu ma bee maaji." 22 Nuuhu waɗi bana non, o huuwi ko Allah umri mo fuu.

Laataanooji 7

Ilam tuufaana

7:1 Nden Jawmiraawo wi'i Nuuhu: "Nastu koombowal, an e saare ma fuu. Ngam mi yi'i ma a gooŋgaajo yeeso am nder jamanuuru ndu'u. 2 Haa dabbaaji dagiiɗi fuu hoo'u gorɗi joweeɗiɗi e debbi joweeɗiɗi. Diga dabbaaji ɗi laaɓaay hoo'u ɗiɗi ɗiɗi, gorɗum e debbum. 3 Diga colli boo gorɗi joweeɗiɗi e debbi joweeɗiɗi, ngam asli maaji lutta dow lesdi. 4 Ngam lutti nyalɗe joweeɗiɗi, mi toɓnan iyeende dow lesdi, nyalawmaaje cappanɗe nayi e jemmaaje cappanɗe nayi. Mi nattinan tagle am fuu dow lesdi." 5 Nuuhu timmini ko Jawmiraawo umri mo fuu. 6 Nde Nuuhu waɗi duuɓi teemeɗɗe joweego, ilam tuufaana waɗi dow lesdi. 7 Nuuhu e ɓiyum'en e debbo muuɗum e rewɓe ɓiyum'en, ɓe nasti koombowal ngam hisugo ndiyamji tuufaana. 8 Diga dabbaaji dagiiɗi e ɗi ndagaaki, diga colli e ko wuurata dow lesdi fuu, 9 ɗi ngari ɗiɗi ɗiɗi haa Nuuhu nder koombowal, gorɗum e debbum, bana Allah umruno Nuuhu. 10 Nde nyalɗe joweeɗiɗi mbaɗi, ndiyam tuufaana wari dow lesdi. 11 Nder nduuɓu Nuuhu teemeɗɗe joweego'owu, lewru ɗiɗawru, nyande sappo e joweeɗiɗawre maaru, ɓulduɗe luggeeŋga maŋga pa''iti, burɗe asama boo maɓɓiti. 12 Iyeende toɓi dow lesdi nyalawmaaje cappanɗe nayi e jemmaaje cappanɗe nayi. 13 Nyalaade ndeya go ɓe nasti koombowal, Nuuhu e ɓiyum'en Sem e Haamu e Yafet, non boo debbo maako e rewɓe ɓiiyiiko'en, 14 kamɓe e dabbaaji ladde fodde asli muuɗum'en, e dabbaaji saare fodde asli muuɗum'en, e ladooji duɓanɗi dow lesdi fodde asli muuɗum'en, e colli fodde asli muuɗum'en, colli kooɗiye marɗi bileeji. 15 Ɗi ngari haa Nuuhu nder koombowal, ɗiɗi ɗiɗi diga ko mari poofɗe ngeendam fuu. 16 Gorɗum e debbum nder tagle fuu nasti, bana Allah umruno mo. Nden Jawmiraawo maɓɓi dammugal.

Laataanooji 8

17 Ilam tuufaana wari dow lesdi nyalɗe cappanɗe nayi. Ndiyamji ɓesdi, efti koombowal, ngal ɓaŋgi, ngal acci lesdi. 18 Ndiyamji ɗuuɗi jamum, ɗi ɓesdi masin dow lesdi, koombowal ɗon yaha dow ndiyam. 19 Ndiyamji mawni, ɗuuɗi masin. Kooseeje towɗe les asama fuu cuddaama, 20 ndiyamji ɓaŋgi dow maaje piyanɗe sappo e jowi. 21 Marɗum ɓandu fuu waati, ɗum ko waancata dow lesdi: colli e dabbaaji e ko duɓata dow lesdi, e yimɓe fuu. 22 Ko foofata, ko mari poofɗe ngeendam nder kine muuɗum, ko woni dow lesdi njoorndi, ɗum waati. 23 Yoŋkiiji gonɗi dow lesdi fuu natti, yimɓe e dabbaaji e ladooji e colli. Ɗum fuu ɗum natti e lesdi. Sey Nuuhu lutti, non boo ko wondi bee maako nder koombowal. 24 Ndiyamji ɓesdi nyalɗe teemerre e cappanɗe jowi. 8:1 Too, Allah siftori Nuuhu e dabbaaji ladde e dabbaaji saare ɗi ngondi bee maako nder koombowal. Allah wifni hendu dow lesdi, ndiyamji usti. 2 Ɓulduɗe luggeeŋga e burɗe asama maɓɓa, iyeende diga asama haɗa. 3 Ɓaawo nyalɗe teemerre e cappanɗe jowi, ndiyamji usti, cotti e lesdi. 4 Nder lewru joweeɗiɗawru, nyande sappo e joweeɗiɗawre maaru, koombowal dari dow hooseere Araraada. 5 Ndiyamji tokki ustaago haa warugo lewru sappooru. Nyande arande nder lewru maajum, ko'e kooseeje mbaŋgi. 6 Nde nyalɗe cappanɗe nayi mbaɗi, Nuuhu maɓɓiti wurde koombowal nde o waɗno ɗum. O yoofi leekuwal. 7 Ngal fiiri, ngal yiiloyi, haa ndiyam sotti e lesdi, ngal wartaay. 8 Nden o yoofi poola, haa o laara to ndiyam ustake dow lesdi. 9 Ammaa poola tawaay nokkuure siwtingo kosɗe muuɗum, nga warti haa koombowal, ngam ndiyamji lutti dow lesdi fuu. Nuuhu forti juŋŋgo muuɗum, hooci nga, nastini nga nder koombowal. 10 O munyi nyalɗe joweeɗiɗi goɗɗe, nden o yoofti nga kadiboo. 11 Poola warti haa maako kiikiɗe. Ndaa, haako jaytunhi ɗon nder hunduko maaga. Bana ni Nuuhu anndiri ndiyam usti dow lesdi. 12 Kadiboo o munyi nyalɗe joweeɗiɗi goɗɗe, nden o yoofti poola. Nga meetaay wartugo haa maako. 13 Nder nduuɓu Nuuhu teemeɗɗe joweego e go'owu, lewru arandu, nyande go'oore maaru, ndiyamji cotti e lesdi. Nuuhu itti maɓɓorde koombowal, o laari. Ndaa, lesdi yoori. 14 Nder lewru ɗiɗawru, nyande noogas e joweeɗiɗawre maaru, lesdi yoori. 15 Allah wi'i Nuuhu: 16 "Wurta koombowal, an e debbo ma e ɓiya'en e rewɓe ɓiya'en bee maaɗa. 17 Dabbaaji gonduɗi bee maaɗa, ko mari ɓandu fuu, colli e dabbaaji e ladooji duɓanɗi dow lesdi fuu, ɗi ngurtoto bee maaɗa, haa ɗi caŋkito dow lesdi, ɗi ndima, ɗi ɗuuɗa dow lesdi." 18 Nden Nuuhu wurti, kaŋko e ɓiiyiiko'en e debbo maako e rewɓe ɓiiyiiko'en. 19 Dabbaaji e ladooji e colli, ɗum ko waancata dow lesdi, fodde asli maaji fuu, ɗi ngurti koombowal. 20 Nuuhu mahani Jawmiraawo hirsirde. Nden o hoo'i nder dabbaaji dagiiɗi e colli dagiiɗi fuu. O lii'ani ɗi Allah, ɗi guleteeɗi dow hirsirde man. 21 Nde Jawmiraawo nani uureeŋgol ngol o yerdi, o wi'i nder ɓernde maako: "Mi meetataa naalugo lesdi ngam daliila neɗɗo. Ngam anniya ɓernde neɗɗo halli diga o derkeejo tawon. Mi meetataa mbarugo yoŋki fuu bana kuuwrumi. 22 Yeeso ɗo, nyalaaɗe lesdi fuu, aawugo e sodugo timmataa, non boo jaaŋgol e nguli, nduŋgu e ceeɗu, jemma e nyalawma."

Laataanooji 9

Alkawal Allah bee Nuuhu

9:1 Too, Allah barkiɗini Nuuhu e ɓikkoy maako, wi'i ɓe: "Ndanye, ɗuuɗe, kebbine lesdi. 2 Kulol e kultoreeŋgol haa mooɗon laato dow dabbaaji e colli fuu. Ko waancata dow lesdi fuu, e liɗɗi fuu, mi hokki on ɗum haa juuɗe mooɗon. 3 Ko waancata, geetum fuu laatano on nyaamdu. Mi hokki on ɗum bana ndokkirmi on haako hecco. 4 Sey kusel bee yoŋki muuɗum, waato bee ?i?am muuɗum, taa nyaame ɗum. 5 Fakat, mi ?aman ?i?am mooɗon haa mbarɗo on. Mi ?aman ɗam haa ndabbaawa fuu, haa juŋŋgo neɗɗo mbarɗo ɗum. 6 Koomoy rufi ?i?am neɗɗo, ?i?am muuɗum rufe bee juŋŋgo neɗɗo, ngam Allah tagi neɗɗo dow jaati muuɗum. 7 Kadi onon, ndanye, ɗuuɗe masin haa lesdi, ɓesde dow maari." 8 Allah wolwani Nuuhu e ɓiiyiiko'en wonduɓe bee maako, o wi'i: 9 "Min kam, ndaa, mi haɓɓan alkawal bee mooɗon e danygol mon ɓaawo mooɗon, 10 e marɗum yoŋki ko wondi bee mooɗon fuu, colli e dabbaaji e kuuje lesdi, ko wurti koombowal bee mooɗon fuu. 11 Mi haɓɓan alkawal am bee mooɗon, ngam taa kooɗume marɗum yoŋki meeta nattineego bee ndiyam tuufaana. Taa ilam meeta waɗugo boo ngam halkugo lesdi." 12 Allah ɓesdi wi'ugo: "Ndaa ko woni alaama alkawal ngal kaɓɓanmi hakkunde am e mooɗon e yoŋkiiji geeti fuu, haa jamanu jamanuuji: 13 Mi waɗan lagaawal am nder duule. Kaŋgal laato alaama alkawal hakkunde am e duniyaaru. 14 Koondeye njahrmi duule dow lesdi, timotimooŋgal waŋgi nder maaje, 15 mi siftoran alkawal am bee mooɗon e dabbaaji fuu, taa ndiyamji meeta laataago ilam tuufaana ngam halkugo marɗum yoŋki fuu. 16 Timotimooŋgal daroto nder duule. Mi laaran ngal, haa mi siftora alkawal duumiiŋgal hakkunde am e dabbaaji fuu caka tagle am dow lesdi." 17 Allah wi'i Nuuhu: "Kanjum woni alaama alkawal ngal kaɓɓumi hakkunde am e marɗum yoŋki fuu dow lesdi."

Nuuhu e ɓiyum'en

18 Yoo, ɓiɓɓe Nuuhu worɓe, wurtiiɓe koombowal, ɗum ɓe'e: Sem e Haamu e Yafet. Haamu on woni baaba Kanaana. 19 Ɓe'e tato ngoni ɓiɓɓe Nuuhu. Haa maɓɓe jooɗiiɓe lesdi fuu iwi. 20 Nuuhu fuɗɗi ndemri. O jubi ngesa inabooje. 21 Nyande go'o o yari inaboojam, o wuyki, o waali nder suudu maako o tembo. 22 Haamu, baaba Kanaana yi'i tembu baaba muuɗum, anndini ɗum deerɗum'en ɗiɗo haa yaasi. 23 Sem e Yafet koo'i ngapaleeji muuɗum'en, mballini ɗi dow balbe muuɗum'en. Ɓe njehi ɓaawo ɓaawo, ɓe cuddi tembu baaba maɓɓe, ɓe ngayliti gite maɓɓe, ngam taa ɓe ngi'a mo o tembo. 24 Nuuhu fini e wuykere muuɗum, o annditi ko ɓiiyiiko minyiraawo waɗi. 25 O wi'i: "Kanaana o naalaaɗo! O laato maccuɗo maccuɓe deerɗiiko'en." 26 O wi'i boo: "Jawmiraawo, Allah am barkiɗin Sem. Kanaana laato maccuɗo maako. 27 Allah ɓesdu Yafet, hokku danygol maako joonde nder cuuɗi laymaaji Sem. Kanaana laato maccuɗo maako." 28 Too, ɓaawo ilam tuufaana, Nuuhu ɓesdi duuɓi teemeɗɗe tati e cappanɗe jowi. 29 Duuɓi Nuuhu wuuri fuu, teemeɗɗe joweenayi e cappanɗe jowi (950), nden o maayi.

Laataanooji 10

Danygol ɓiɓɓe Nuuhu

10:1 Ndaa habaru danygol Sem e Haamu e Yafet, ɓiɓɓe Nuuhu. Ɓe ndanyi ɓiɓɓe worɓe ɓaawo ilam tuufaana. 2 Ɓiɓɓe Yafet, ɓe'e: Gomer e Magog e Maday e Yawan e Tubal e Meesek e Tiram. 3 Ɓiɓɓe Gomer, ɓe'e: Askanas e Rifat e Togarma. 4 Ɓiɓɓe Yawan, ɓe'e: Elisa e Tarsis e Kiti'en e Rodani'en. 5 Diga maɓɓe jooɗiiɓe haa duuɗe e fomoonde mbeela iwi. Kamɓe ngoni danygol Yafet, kooɓeye fodde ɗemɗe muuɗum'en nder lesɗe muuɗum'en e ummaatooje muuɗum'en. 6 Ɓiɓɓe Haamu, ɓe'e: Kus e Misrayim e Put e Kanaana. 7 Ɓiɓɓe Kus, ɓe'e: Seba e Hawila e Sabeta e Rama e Sabitka. Ɓiɓɓe Rama, ɓe'e: Saba e Dedan. 8 Kus danyi Nimrudu, kaŋko o fuɗɗi laataago baawɗo dow lesdi. 9 O loohoowo baawɗo yeeso Jawmiraawo. Ngam maajum ɓe ɗon mbi'a: "Loohoowo baawɗo yeeso Jawmiraawo bana Nimrudu." 10 Fuɗɗam laamu maako, Baabila e Erek e Akat e Kalne nder lesdi Sine'ar. 11 Diga lesdi maajum o wurti, o yehi Assuura. O nyiɓi Niniwe e Rekobot-Ir e Kalak 12 e Resen caka Niniwe e Kalak, kaŋgol woni berniwol maŋgol. ­- 13 Misrayim danyi Luudi'en e Anami'en e Lehabi'en e Naftu'en 14 e Patrusi'en e Kaslu'en e Kaftori'en. (Filisti'en iwi haa maɓɓe.) 15 Kanaana danyi Sidon, afo muuɗum, e Hetu, 16 e Yebusi'en e Amoori'en e Girgasi'en 17 e Hewi'en e Arki'en e Sini'en 18 e Arwidi'en e Jemari'en e Hamati'en. Ɓaawo maajum asli Kanaani'en caŋkiti. 19 Maral Kanaani'en yaaji diga Sidon yahugo Gerar, haa yotti Gaaja, haa Sodoma e Gomorra e Adama e Seboyim, haa yotti Lesa. 20 Kamɓe ngoni danygol Haamu fodde asli maɓɓe e ɗemɗe maɓɓe e lesɗe maɓɓe e ummaatooje maɓɓe. 21 Sem, o kaaka ɓiɓɓe Eber fuu, o mawniraawo Yafet, kaŋko boo o woodi ɓiɓɓe. 22 Ɓiɓɓe Sem, ɓe'e: Elam e Assuru e Arfasada e Luuda e Aram. 23 Ɓiɓɓe Aram, ɓe'e: Uus e Hul e Geter e Mas. 24 Arfasada danyi Sala, Sala danyi Eber. 25 Eber woodi ɓiɓɓe worɓe ɗiɗo. Innde gooto, Falek, ngam nder jamanu maako duniyaaru sendaama. Innde deerɗiiko, Yaktaan. 26 Yaktaan danyi Almodat e Selef e Hajamawet e Yerak, 27 e Hadoram e Usal e Dikila, 28 e Obal e Abimayel e Seba, 29 e Ofir e Hawila e Yobaba. Kamɓe ngoni ɓiɓɓe Yaktaan. 30 Joonde maɓɓe ɗonno diga Mesar haa yotti Sefar, ɗum hooseere haa fuunaaŋge. ­- 31 Kamɓe ngoni danygol Sem fodde asli maɓɓe e ɗemɗe maɓɓe e lesɗe maɓɓe e ummaatooje maɓɓe. 32 Kanjum woni asli ɓiɓɓe Nuuhu fodde ci'e maɓɓe nder ummaatooje maɓɓe. Diga maɓɓe ummaatooje duniyaaru fuu iwi ɓaawo ilam tuufaana.

Laataanooji 11

Suudu towndu haa Baabila

11:1 Ɓooyma, duniyaaru fuu wolwi ɗemŋgal gootal e bolle goote. 2 Nde yimɓe tokki laawol fuunaaŋge, ɓe tawi ?oolde nder lesdi Sine'ar, ɓe njooɗi ton. 3 Ɓe mbi'mbi'tiri: "Mbaɗen birikje, ngulen ɗe haa ɗe caata." Ɓe nyiɓri bee maaje bana bee kaa'e, ɓe koo'i taari lesdi boo ngam takkindirgo ɗe. 4 Ɓe mbi'i: "Sey en nyiɓa berniwol e suudu towndu. Hoore maaru yotto asama, ngam haa mbaɗanen ko'e meeɗen innde, taa en caŋkito nder duniyaaru fuu." 5 Jawmiraawo jippi ngam laara berniwol e suudu towndu, ɗum ko ɓiɓɓe Aadama nyiɓi. 6 O wi'i: "Ndaa, ɓe lenyol gootol, ɓe ɗon mbolwa ɗemŋgal gootal. Ko ɓe kuuwi ɗo, ɗum fuɗɗoode tan. Jonta kam, ko ɓe nufoto fuu, walaa ko haɗata ɓe huuwugo ɗum. 7 Ngare, en njippo, en njiiɓa haala maɓɓe, taa ɓe paamotira." 8 Jawmiraawo saŋkiti ɓe diga ton nder duniyaaru fuu, ɓe acci nyiɓugo berniwol. 9 Ngol ewnaama Baabila, ngam haa ton Jawmiraawo jiiɓi ɗemŋgal yimɓe duniyaaru fuu, diga ton boo o saŋkiti ɓe nder duniyaaru.

Danygol Sem

10 Ndaa habaru danygol Sem: Nde Sem waɗi duuɓi teemerre, o danyi Arfasada, duuɓi ɗiɗi ɓaawo ilam tuufaana. 11 Duuɓi Sem ɓaawo o danyi Arfasada, teemeɗɗe jowi (500). O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 12 Nde Arfasada waɗi duuɓi cappanɗe tati e jowi, o danyi Sala. 13 Duuɓi Arfasada ɓaawo o danyi Sala, teemeɗɗe nayi e tati (403). O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 14 Nde Sala waɗi duuɓi cappanɗe tati, o danyi Eber. 15 Duuɓi Sala ɓaawo o danyi Eber, teemeɗɗe nayi e tati (403). O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 16 Nde Eber waɗi duuɓi cappanɗe tati e nayi, o danyi Falek. 17 Duuɓi Eber ɓaawo o danyi Falek, teemeɗɗe nayi e cappanɗe tati (430). O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 18 Nde Falek waɗi duuɓi cappanɗe tati, o danyi Ragaw. 19 Duuɓi Falek ɓaawo o danyi Ragaw, teemeɗɗe ɗiɗi e joweenayi (209). O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 20 Nde Ragaw waɗi duuɓi cappanɗe tati e ɗiɗi, o danyi Saruku. 21 Duuɓi Ragaw ɓaawo o danyi Saruku, teemeɗɗe ɗiɗi e joweeɗiɗi (207). O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 22 Nde Saruku waɗi duuɓi cappanɗe tati, o danyi Nakor. 23 Duuɓi Saruku ɓaawo o danyi Nakor, teemeɗɗe ɗiɗi (200). O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 24 Nde Nakor waɗi duuɓi noogas e joweenayi, o danyi Tara. 25 Duuɓi Nakor ɓaawo o danyi Tara, teemerre e sappo e joweenayi (119). O danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 26 Nde Tara waɗi duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi, o danyi Abraama e Nakor e Haran.

Danygol Tara

27 Ndaa habaru danygol Tara: Tara danyi Abraama e Nakor e Haran, Haran boo danyi Ludu. 28 Haran maayi nder lesdi danyeeki muuɗum, haa berniwol Ur nder Kaldiya. 29 Abraama e Nakor te'i rewɓe. Innde debbo Abraama, Saray. Innde debbo Nakor boo, Milka ɓii Haran, mo baaba Milka e Yiska. 30 Saray o dimaro, o walaa ɓiŋgel. 31 Tara hoo'i ɓiyum Abraama, e Ludu ɓii Haran, taaniraawo mum, e Saray, esiraawo mum debbo Abraama. Ɓe fuu ɓe ummi diga Ur nder Kaldiya, haa ɓe njaha lesdi Kanaana. Ɓe njotti Haran, ɓe njooɗi ton. 32 Duuɓi Tara mbaɗi teemeɗɗe ɗiɗi e jowi (205). O maayi nder Harran.

Laataanooji 12

No Allah ewnori Abraama

12:1 Yoo, Jawmiraawo wi'i Abraama: "Wurta lesdi ma, e lenyol ma, e saare baaba ma. Yah haa lesdi ndi mi hollete. 2 Mi laatinan ma ummaatoore mawnde, mi barkiɗinan ma, mi mawninan innde ma, a laatanto woɗɓe daliila barka. 3 Mi barkiɗinan barkiɗinanɓe ma, mi naalan naalanɓe ma. Ngam maaɗa asli duniyaaru fuu keɓan barka." 4 Abraama dilli, bana Jawmiraawo umri mo, Ludu yahdi bee maako. Abraama woodi duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi e jowi, saa'i o wurto Harran. 5 O hoo'i Saray, debbo maako, e Ludu, ɓii deerɗiiko, e mardi maɓɓe e yimɓe maɓɓe, waato ko ɓe keɓno nder Harran fuu. Ɓe ngurti ngam ɓe njaha lesdi Kanaana, ɓe njotti ton boo. 6 Abraama saali lesdi fuu haa yotti nokkuure Sikem, haa lekki makki bi'eteeki More woni. Wakkati maajum Kanaani'en ɗon nder lesdi. 7 Jawmiraawo waŋgani Abraama, wi'i: "Mi hokkan danygol ma lesdi ndi." Ton Abraama mahani Jawmiraawo baŋganɗo mo hirsirde. 8 Nden o ummi diga ton, o yehi haa hooseere fuunaaŋge Baytila. Ton o darni cuuɗi laymaaji maako, hakkunde Baytila haa hiirnaaŋge, e Ayu haa fuunaaŋge. Ton o mahani Jawmiraawo hirsirde, o ewni innde Jawmiraawo nder do'a. 9 Nden o dilli, o tokki laawol maako haa lesdi fombina.

Abraama haa Misra

10 Too, weelo waɗi nder lesdi. Abraama jippi haa Misra haa o faɓɓa ton, ngam weelo saati. 11 Nde o ɓadi nastugo Misra, o wi'i Saray, debbo maako: "Ndaa, mi anndi a debbo booɗɗo. 12 To Misra'en ngi'i ma, ɓe mbi'an: Oo, ɗum debbo maako. Ɓe mbaratam, ɓe acce an. 13 Kadi, wi' a deerɗam, haa mi jooɗo jam ngam daliila maaɗa, yoŋki am boo hisa ngam maaɗa." 14 Nde Abraama yotti Misra, Misra'en ngi'i debbo o booɗɗo masin. 15 Saraaki'en Firawna ngi'i mo, maŋgti mo yeeso Firawna, ɓe njahri mo nder saare maako boo. 16 Kaŋko o woonani Abraama ngam daliila debbo. Abraama heɓi dammooji e na'i e bamɗe e maccuɓe e horɓe e geelooɗi. 17 Ammaa Jawmiraawo hiiti Firawna e saare maako bee masiibooji naawɗi ngam daliila Saray, debbo Abraama. 18 Nden Firawna ewni Abraama, wi'i mo: "Koni kuuwɗa mi ɗum? Koni a anndinaay yam o debbo ma? 19 Koni mbi'ɗa o deerɗa ngam mi hoo'a mo o laato debbo am? Jonta, ndaa debbo ma, hoocu mo, dillu!" 20 Firawna umri worɓe woɗɓe ɗofta mo e debbo maako e ko o mari fuu.

Laataanooji 13

No Ludu seediri bee Abraama

13:1 Too, Abraama ummi diga Misra, warti lesdi fombina, kaŋko e debbo maako e ko o mari fuu, non boo Ludu hawtaade bee maako. 2 Abraama o diskuɗo masin bee dabbaaji e cardi e kaŋgeeri. 3 Nder jahaaŋgal maako o ummi diga fombina, o yehi Baytila, haa nokkuure cuuɗi laymaaji maako ndarino naane, hakkunde Baytila e Ayu, 4 haa nokkuure hirsirde nde o nyiɓno naane boo woni. Abraama ewni ton innde Jawmiraawo bee do'a. 5 Ludu, jahduɗo bee Abraama, kaŋko boo o woodi dammooji e na'i e cuuɗi laymaaji. 6 Lesdi man he'aay haa ɓe njooɗodo, ngam marle maɓɓe ɗuuɗi masin, haa ɓe mbaawaay jooɗodaago. 7 Jokkirli ummi hakkunde waynaaɓe Abraama e waynaaɓe Ludu. Wakkati maajum Kanaani'en e Peresi'en ɗonno nder lesdi. 8 Abraama wi'i Ludu: "Taa accu jokkirgol ummo hakkunde am e maaɗa, hakkunde waynaaɓe am e waynaaɓe maaɗa, ngam en bandiraaɓe. 9 Naa lesdi fuu ɗon yeeso ma? Seedu le bee am! To a yiɗi haa juŋŋgo nano, mi yahan haa nyaamo. To a yiɗi haa juŋŋgo nyaamo, mi yahan haa nano." 10 Ludu ɓaŋgti gite muuɗum, yi'i waadiwol Urdun fuu no ngol soofri booɗɗum. Haa wakere Jo'ar ngol laati bana jarne Jawmiraawo, bana lesdi Misra. Kanjum wonno nde Jawmiraawo halkaay Sodoma e Gomorra tawon. 11 Ludu suɓani hoore muuɗum waadiwol Urdun fuu, o yehi fuunaaŋge. Bana non ɓe ceediri. 12 Abraama jooɗi nder lesdi Kanaana, Ludu jooɗi nder gure waadiwol. O darni cuuɗi laymaaji maako haa yotti Sodoma. 13 Ammaa yimɓe Sodoma ɓe halluɓe, ɓe marɓe hakke masin haa Jawmiraawo. 14 Nde Ludu seedi bee maako, Jawmiraawo wi'i Abraama: "Ɓaŋgtu le gite ma, laar gal woyla e fombina e fuunaaŋge e hiirnaaŋge. 15 Ngam lesdi ndi ngi'ata fuu, mi hokkan ma ndi ngam maaɗa e danygol ma haa foroy. 16 Mi ɗuɗɗinan danygol ma bana mbulwuldi lesdi. To goɗɗo waawi limugo mbulwuldi lesdi, o waawan limugo danygol ma boo. 17 Umma, widda lesdi, njuuteeŋga maari e njaajeeŋga maari fuu, ngam mi hokkan ma ndi." 18 Abraama darni cuuɗi laymaaji muuɗum, wari jooɗi les leɗɗe mawɗe haa Mamre, baŋge Heburuun. Ton o mahani Jawmiraawo hirsirde.

Laataanooji 14

No Abraama hisniri Ludu

14:1 Nder jamanu Amrafel, laamiiɗo Sine'ar, e Ariyok, laamiiɗo Elasar, e Kedorlayomer, laamiiɗo Elam, e Tidal, laamiiɗo Goyim, 2 ɓe mbaɗi konu bee laamiiɓe njowo: Bera mo Sodoma, e Birsa mo Gomorra, e Siniyabu mo Adama, e Semeber mo Jeboyim, e laamiiɗo Bela, ɗum woni Jo'ar. 3 Ɓe'e njowo ɓe alkotiri, ɓe ngari nder waadiwol Sidim, ɗum weendu manda jonta. 4 Duuɓi sappo e ɗiɗi ɓe ɗowtanino Kedorlayomer, nder nduuɓu sappo e tataɓu ɓe tuurtani mo. 5 Nder nduuɓu sappo e nayaɓu, Kedorlayomer e laamiiɓe wonduɓe bee muuɗum ngari, njaali Refa'en haa Asterot-Karnayim, e Susi'en haa Hama, e Emi'en nder ?oolde Kiriyatayim, 6 Hori'en boo dow hooseere maɓɓe Se'ir, haa yotti El-Paran baŋge ladde. 7 Ɓe lori, ɓe ngari haa En-Mispat, ɗum woni Kaades. Ɓe njaali Amaleki'en nder lesdi maɓɓe fuu, non boo Amoori'en wonɓe haa Hasason-Tamar. 8 Nden laamiiɓe Sodoma e Gomorra e Adama e Jeboyim e Bela ­- waato Jo'ar ­- ɓe fuu ɓe ngurti, ɓe taaskani konu nder waadiwol Sidim. 9 Ɓe kaɓi bee Kedorlayomer mo Elam, e Tidal mo Goyim, e Amrafel mo Sine'ar, e Ariyok mo Elasar ­- waato laamiiɓe njowo dow nayo. 10 Ammaa waadiwol Sidim heewi gasarɗe taari lesdi. Laamiiɓe Sodoma e Gomorra ndoggi, ndo''i nder ton. Luttuɓe ndoggi, mba''i kooseeje. 11 Konne'en kooci jawdi Sodoma e Gomorra e nyaamdu wonndu ton fuu, ndilli. 12 Ɓe koo'i boo Ludu, ɓii deerɗu Abraama, mo jooɗi haa Sodoma, kaŋko bee ko o mari fuu, ɓe ndilli. 13 Goɗɗo daɗɗo wari, anndini Abraama Ibraniŋkeejo. Kaŋko o ɗon jooɗi les leɗɗe mawɗe ɗe Mamre Amooriijo, deerɗu Eskol e Aner ­- kamɓe ɓe sooba'en alkawal bee Abraama. 14 Nde Abraama nani ɓe njahri bandiiko kaɓɓaaɗo, o umri suka'en maako waawɓe konu, danyaaɓe nder saare maako, worɓe teemeɗɗe tato e sappo e njoweetato (318). O tokki konne'en haa yotti Dan. 15 O sendi yimɓe maako geɓe ɗiɗi, ngam ɓe ukko dow maɓɓe jemma, kaŋko e suka'en maako. O jaali ɓe, o tokki ɓe haa yotti Hoba, haa woyla Damas. 16 O wartiri mardi maɓɓe fuu. Non o wartiri boo Ludu, bandiiko, e mardi maako fuu, e rewɓe e yimɓe woɗɓe. 17 Too, ɓaawo Abraama jaalake Kedorlayomer e laamiiɓe wonduɓe bee maako, o lori. Laamiiɗo Sodoma wurti ngam fotta bee maako nder waadiwol Sawe, ɗum waadiwol laamiiɓe. 18 Malkisadaka, laamiiɗo Saliima wurti, waddi tamseere e inaboojam. O limanjo Allah Ɓaŋgiiɗo. 19 O barkiɗini Abraama, o wi'i: "Barka laatanto Abraama diga Allah Ɓaŋgiiɗo, marɗo asama e lesdi. 20 Yettoore laatano Allah Ɓaŋgiiɗo boo, mo hokki ma konne'en ma haa juŋŋgo ma." Abraama ittani mo jakka haa kuuje fuu. 21 Laamiiɗo Sodoma wi'i Abraama: "Hokkam yimɓe, jogita jawdi ngam maaɗa." 22 Abraama jaabi mo: "Mi ɓaŋgtan juŋŋgo am hunaago yeeso Jawmiraawo, Allah Ɓaŋgiiɗo, marɗo asama e lesdi: 23 Mi hoo'ataa kooɗume ko marɗa, diga gaarawol haa lokkulol paɗe! Ngam taa mbi'a a riskini Abraama. 24 Kooɗume ngam am! Sey ko suka'en nyaami, e geɗal worɓe yahduɓe bee am, Aner e Eskol e Mamre, kamɓe ɓe koo'a geɗal maɓɓe."

Laataanooji 15

Alkawal Allah bee Abraama

15:1 Ɓaawo kuuje ɗe'e, wolde Jawmiraawo warani Abraama bee yi'ugo kaayeefiiji. Jawmiraawo wi'i: "Taa hul, Abraama, min mi aynan ma bana wawarde, mbarjaari ma mawndi ɗon haa am." 2 Abraama wi'i: "Ya Jawmiraawo am, ɗume ndokkata mi? Mi ɗon naywa, mi walaa ɓiŋgel. Eli'ejer mo Damas, kaŋko on ronata saare am." 3 Abraama numi: "Ndaa, o hokkaay yam danygol. Danyaaɗo nder saare am, kaŋko o ronatam." 4 Fahin wolde Jawmiraawo warani mo, o wi'i: "Naa kaŋko ronan ma. Ammaa gurtotooɗo ɓandu ma ronan ma." 5 O yahri mo haa yaasi, o wi'i: "Laar le asama, lim koode to a waawi limugo ɗe! Non danygol ma laatoto." 6 Abraama nuɗɗini Jawmiraawo, kaŋko boo o limani mo ɗum gooŋgaaku. 7 Allah wi'i Abraama: "Min woni Jawmiraawo, gurtinɗo ma Ur nder lesdi Kaldiya, ngam mi hokke lesdi ndi, a mara ndi." 8 Abraama wi'i: "Ya Jawmiraawo am, noy anndiranmi mi maran ndi?" 9 O jaabi mo: "Ɗaɓɓit wiige nge duuɓi tati, e mbeewa nga duuɓi tati, e njawdiri mbaalu ndi duuɓi tati e poola masar e poolel." 10 Abraama ɗaɓɓitani mo ɗi fuu, ta''i ɗi caka cak, heednindiri reetaaji maaji, ammaa colli o ta''aay. 11 Nden jigaaje ukki dow kusel maaji, ammaa Abraama riiwi ɗe. 12 Nde naaŋge ɓadi mutugo, ɗoyŋgol tedduŋgol naŋgi Abraama, kultoreeŋgol e nyiɓre ɓaleere ukkani mo. 13 Allah wi'i Abraama: "Anndu fakat, danygol ma hoɗan nder lesdi ndi ngol maraay, ɓe kuuwanan yimɓe maari. Kamɓe ɓe toonyoto ɓe duuɓi teemeɗɗe nayi. 14 Ammaa mi hiitoto ummaatoore nde ɓe kuuwanta ɗum. Ɓaawo maajum ɓe ngurtoto bee jawdi ɗuundi. 15 Ammaa an, a hawtoyan bee kaakiraaɓe ma bee jam, yimɓe uwan ma bee dandandi. 16 Nder yidere nayaɓre ɓe loroto haa ɗo, ngam jonta halleende Amoori'en heewaay tawon." 17 Nde naaŋge muti, nyiɓre ɓaleere boo waɗi, ndaa, fayande yiite suurannde e ɗemŋgal yiite, ngal saali caka ta''e kusel. 18 Nyalaade nde'e Jawmiraawo haɓɓi alkawal bee Abraama, o wi'i: "Mi hokkan danygol ma lesdi ndi, diga maayo Misra haa maayo maŋgo wi'eteeŋgo Efratis, 19 lesdi Keni'en e Keniji'en e Kadmoni'en, 20 e Heti'en e Peresi'en e Refa'en, 21 e Amoori'en e Kanaani'en e Girgasi'en e Yebusi'en."

Laataanooji 16

Hajara e Isma'iilu

16:1 Too, Saray, debbo Abraama danyanaay mo ɓikkoy. Ammaa o woodi korɗo Misraajo, innde maako Hajara. 2 Saray wi'i Abraama: "Ndaa, Jawmiraawo waɗi yam mi dimaro. Ndikka a nasta haa korɗo am, teema mi heɓma ɓikkoy bee maako." Abraama jaɓi koŋgol Saray. 3 Yaake Abraama ɗon jooɗi duuɓi sappo nder lesdi Kanaana, Saray, debbo Abraama hoo'i Hajara Misraajo, korɗo muuɗum. O hokki mo goriiko Abraama, ngam o laato culaaɗo maako. 4 Abraama nasti haa Hajara, kaŋko o reedi. Nde o yi'i o reeduujo, o laari Saray jawmiiko bana leesɗo. 5 Saray wi'i Abraama: "Kalluɗum ko warani yam, loro dow maaɗa! Mi wallini korɗo am haa wiɓɓere ma, jonta nde o yi'i o reeduujo, mi laati leesɗo haa gite maako. Jawmiraawo hiito hakkunde am e maaɗa!" 6 Abraama jaabi Saray: "Ndaa, korɗo ma ɗon haa juŋŋgo ma, huuw mo ko fottanan ma." Saray saatani Hajara, haa o doggi yeeso maako. 7 Malaa'ikaajo Jawmiraawo tawi Hajara kombi seeɓoore nder ladde. Seeɓoore maajum dow laawol Sura woni. 8 O wi'i: "An Hajara, korɗo Saray, diga toy iwɗa, toy njahata?" O jaabi: "Mi ɗon dogga jawmam Saray." 9 Malaa'ikaajo Jawmiraawo wi'i mo: "Lora haa jawma, leesnu hoore ma haa maako." 10 Malaa'ikaajo Jawmiraawo wi'i mo boo: "Mi ɗuɗɗinan danygol ma masin, goɗɗo waawataa limugo ngol ngam ɗuuɗeeŋga maagol." 11 Nden o ɓesdi wi'ugo: "Ndaa, a reeduujo, a danyan ɓiɗɗo gorko, a ewnan mo Isma'iilu, ngam Jawmiraawo nani bone ma. 12 Ɓiɗɗo ma laatoto nanaro. Juŋŋgo maako laatoto dow koomoye fuu, juuɗe kooɓeye fuu laatoto dow maako boo. O jooɗoto fuunaaŋge deerɗiraaɓe maako fuu." 13 Hajara ewni Jawmiraawo bolwanɗo mo: "An woni Allah gi'anɗo!" Ngam o wi'i: "Naa min boo mi laari daarɗo yam?" 14 Ngam maajum ɓulndu ndu wi'a Ɓulndu-Allah-gi'anɗo-yam. Ndu woni hakkunde Kaades e Baaret. 15 Hajara danyani Abraama ɓiɗɗo gorko. Abraama ewni innde ɓiyum, mo Hajara danyi ɗum, Isma'iilu. 16 Duuɓi Abraama mbaɗi cappanɗe joweetati e joweego, saa'i Hajara danyana mo Isma'iilu.

Laataanooji 17

No juulnol laatori alaama alkawal

17:1 Too, nde Abraama waɗi duuɓi cappanɗe joweenayi e joweenayi, Jawmiraawo waŋgani mo, wi'i mo: "Min woni Allah Baawɗo, yah yeeso am a timmuɗo! 2 Mi haɓɓan alkawal bee maaɗa, mi ɗuɗɗinan ma ɗuuɗɗum masin." 3 Abraama sujidi dow yeeso muuɗum. Allah tokki, wi'i mo: 4 "Ndaa, alkawal am ɗon wondi bee maaɗa. A laatoto baaba ummaatooje ɗuuɗɗe. 5 Yeeso ɗo, innde ma naa Abraama, ammaa Ibrahiima laato innde ma, ngam mi waɗi ma a baaba ummaatooje ɗuuɗɗe. 6 Mi waɗan ma a ɗuuɗa-asŋgoljo masin. Mi laatinan ma ummaatooje, laamiiɓe iwan haa maaɗa. 7 Mi haɓɓan alkawal bee maaɗa e danygol ma ɓaawo ma, nder gide maɓɓe fuu. Ɗum alkawal duumiiŋgal, haa mi laato Allah maaɗa e Allah danygol ma ɓaawo ma. 8 Mi marnan ma lesdi koɗaaku ma maral duumiiŋgal, lesdi Kanaana fuu ngam maaɗa e danygol ma ɓaawo ma. Mi laatoto Allah maɓɓe." 9 Allah wi'i Ibrahiima: "An, aynu alkawal am, an e danygol ma ɓaawo ma, nder gide maɓɓe fuu. 10 Ndaa ko on kuuwata ngam aynugo alkawal am: Ngorkoy mooɗon fuu njuulno. 11 Sey on ta''a laral saadooniiku mooɗon. Ɗum laatoto alaama alkawal hakkunde am e mooɗon. 12 Gorgel caka mooɗon fuu, to waɗi balɗe joweetati, ngel juulno, gorgel fuu nder asli mooɗon, koo ngel danya haa saare, koo ngel sooda bee ceede haa goɗɗo jananno, ngel laataaki lenyol mooɗon. 13 Danyaaɗo haa saare e coodaaɗo bee ceede, ɓe njuulno fakat. Alaama ka'a haa ɓalli mooɗon waŋginan alkawal am ngal duumiiŋgal. 14 Ammaa gorko saadooniijo, mo juulnaaki haa laral saadooniiku muuɗum, yoŋki muuɗum ta''e e lenyol maako, ngam o ?aɓɓake alkawal am." 15 Nden Allah wi'i Ibrahiima: "Taa tokka ewnugo debbo ma Saray, sey innde maako laato Saratu. 16 Mi barkiɗinan mo, mi hokkan ma ɓiɗɗo bee maako boo. Mi barkiɗinan mo, o laatoto ummaatooje. Laamiiɓe le'i iwan haa maako." 17 Ibrahiima sujidi dow yeeso muuɗum, ammaa o jali, ngam o numi: "Mo duuɓi teemerre laatoto baaba na? Mo duuɓi cappanɗe joweenayi danyan na?" 18 O wi'i Allah: "Isma'iilu yeeɗuma yeeso ma!" 19 Allah jaabi: "Fakat debbo ma Saratu danyanan ma ɓiɗɗo gorko, a ewnan mo Isiyaaku. Mi haɓɓan alkawal bee maako, ngal duumiiŋgal haa danygol maako ɓaawo maako. 20 Ngam Isma'iilu kam, mi jaɓi do'a ma. Ndaa, mi barkiɗini mo. Mi waɗan mo o ɗuuɗa-asŋgoljo, mi ɗuɗɗinan mo ɗuuɗɗum masin. O danyan laamɓe sappo e ɗiɗo. Mi laatinan mo ummaatoore mawnde. 21 Ammaa alkawal am, mi haɓɓan ngal bee Isiyaaku, mo Saratu danyanan ma mawri bana ni'i." 22 Nde o timmini wolwango mo, Allah eeŋgti, acci Ibrahiima. 23 Nden Ibrahiima hoo'i ɓiyum Isma'iilu e danyaaɓe nder saare muuɗum fuu, e soodaaɓe bee ceede, worɓe fuu nder saare muuɗum, o ta''i laral saadooniiku maɓɓe nder nyalaade maajum, bana Allah umri mo. 24 Duuɓi Ibrahiima mbaɗi cappanɗe joweenayi e joweenayi, saa'i o juulno. 25 Duuɓi ɓiiyiiko Isma'iilu boo sappo e tati, saa'i o juulno. 26 Nder nyalaade woore Ibrahiima e ɓiyum Isma'iilu njuulni, 27 non boo worɓe saare maako fuu, danyaaɓe nder saare e soodaaɓe bee ceede haa jananɓe. Ɓe fuu ɓe njuulnodi bee maako.

Laataanooji 18

No Allah anndiniri danyeeki Isiyaaku

18:1 Too, Jawmiraawo waŋgani Ibrahiima haa leɗɗe mawɗe haa Mamre, Ibrahiima ɗon jooɗi haa yolnde suudu laymaaru muuɗum wakkati naaŋge wuli. 2 O tijji, o laari, ndaa, worɓe tato ɗon ndari to. Nde o yi'i ɓe, o yaawi ngam o fotta bee maɓɓe haa yolnde saare, o turi haa lesdi. 3 O wi'i: "Naywa, to mi heɓi mo''ere yeeso ma, useni, taa saala saare maccuɗo ma! 4 Sey ɓe ɗaɓɓita ndiyam seɗɗa haa on loota kosɗe mooɗon, ciwte ɗo les lekki. 5 Mi ɗaɓɓitan nyaamdu seɗɗa. Cembiɗine ɓerɗe mooɗon, nden tokke laawol mooɗon, to on ngiɗi. Naa ngam maajum njaaltuɗon maccuɗo mon na?" Ɓe njaabi: "Huuw ko mbi'ɗa." 6 Ibrahiima yaawi, nasti suudu Saratu, wi'i mo: "Law, hoo'u muudooje kuroori ɗiggundi sappo, jiiɓ ndi, waɗ tamseeje." 7 Nden Ibrahiima doggi haa na'i, hoo'i nyalbel booɗŋgel ɗigguŋgel, hokki ngel suka. Kaŋko o yaawi taaskitingo ngel. 8 Nden Ibrahiima ɗaɓɓiti kettuŋgol belŋgol e ɓiraaɗam, jo''ini ɗum yeeso maɓɓe. O dari yeeso maɓɓe les lekki, kamɓe ɓe nyaami. 9 Ɓe ?ami mo: "Toy Saratu, debbo ma?" O jaabi: "Ndaa mo nder suudu." 10 Jawmiraawo wi'i: "Fakat, mi lortoto haa maaɗa mawri bana jonta. Nden debbo ma Saratu ɗon bee ɓiɗɗo gorko." Saratu ɗon heɗito haa dammugal suudu ɓaawo koɗo go. 11 Ibrahiima e Saratu ɓe ndotti'en, ɓe ɗuuɗa-duuɓi'en. Al'aada rewɓe ta''i haa Saratu. 12 Ngam maajum Saratu jali nder ɓernde muuɗum, wi'i: "Jonta nde naywumi, mi nanan dakam na? Jawmu saare am kaŋko boo o naywi." 13 Jawmiraawo ?ami Ibrahiima: "Ngam ɗume Saratu jali, wi'i: Kadi mi danyan nde naywumi na? 14 Woodi ko salori baawɗe Jawmiraawo na? Mawri bana jonta mi lortoto haa ma, nden Saratu wondan bee ɓiɗɗo gorko." 15 Saratu huli, ngam maajum o yeddi, o wi'i: "Mi jalaay." Kaŋko o wi'i: "Aa'a, a jalɗo."

Tornde Ibrahiima ngam Sodoma

16 Nden worɓe go ummi, tiiti Sodoma, Ibrahiima yahdi bee maɓɓe, ɗofti ɓe. 17 Jawmiraawo wi'i: "Mi waawataa suuɗugo Ibrahiima ko mi tammi huuwugo. 18 Danygol maako laatoto ummaatoore mawnde, marnde baawɗe, ummaatooje duniyaaru fuu keɓan barka ngam maako. 19 Mi suɓi mo, ngam o umra ɓikkoy maako e saare maako ɓaawo maako, ɓe kakkilana laawol am, ɓe kuuwa pottuɗum e gooŋgaajum, ngam mi hebbinana Ibrahiima ko mi iinani mo." 20 Nden Jawmiraawo wi'i: "Gullaali dow Sodoma e Gomorra ɗuuɗi, hakke jooɗiiɓe ton mawni masin. 21 Ngam maajum mi yahoyan, mi laara to ɓe kuuwi fakat fodde gullaali garɗi yeeso am. To naa non, mi anndan ɗum boo." 22 Nden worɓe go ngayliti, ndilli Sodoma. Ammaa Jawmiraawo dillaay, ɗon dari yeeso Ibrahiima. 23 Ibrahiima ɓaditi, ?ami mo: "A halkidan gooŋga'en bee halluɓe na? 24 Teema gooŋga'en cappanɗe njowo ɗon nder wuro. A halkan ɓe boo na? A yaafataako wuro ngam daliila gooŋga'en cappanɗe njowo wonɓe nder maago na? 25 Kayya! A huuwataa irin ɗu'um, a mbarda gooŋgaajo bee kalluɗo, a hiito ɓe kal kal. Waɗataako! Kadi kiitoowo duniyaaru fuu waɗataa kiita ngooŋɗuka na?" 26 Jawmiraawo jaabi: "To mi tawi nder Sodoma gooŋga'en cappanɗe njowo, nden kam mi yaafoto wuro fuu ngam daliila maɓɓe." 27 Ibrahiima wi'i: "Yaafam, ya Jawmiraawo! Mi hulaay wolwango ma, min mo mbulwuldi meere e doɗɗe! 28 Teema relli njowo haa gooŋga'en cappanɗe njowo. A halkan wuro fuu ngam daliila ɓe'e njowo na?" Jawmiraawo jaabi: "Mi halkataa ngo, to mi tawi ton cappanɗe nayo e njowo." 29 Ibrahiima tokki wolwango mo, wi'i: "Teema sey gooŋga'en cappanɗe nayo ɗon ton." Jawmiraawo jaabi: "Mi halkataa wuro ngam daliila ɓe'e cappanɗe nayo." 30 Ibrahiima wi'i: "Ya Jawmiraawo, taa tikku, haa mi wolwane. Teema sey cappanɗe tato ɗon ton." Jawmiraawo jaabi: "Mi waɗataa kooɗume, to mi tawi ton cappanɗe tato." 31 Ibrahiima wi'i: "Yaafam wolwango ma, ya Jawmiraawo! Teema sey noogas ɗon ton." O jaabi: "Mi halkataa ngo ngam daliila noogas ɓe'e." 32 Ibrahiima wi'i: "Taa tikku, ya Jawmiraawo, haa mi ɓesda wolwango ma nde woore tan. Teema sey sappo ɗon ton." O jaabi: "Mi halkataa ngo ngam daliila ɓe'e sappo." 33 Nde Ibrahiima timmini wolwugo, Jawmiraawo dilli, Ibrahiima boo lori haa nokkuure muuɗum.

Laataanooji 19

No Ludu wurtori Sodoma

19:1 Kiikiɗe maajum malaa'ika'en ɗiɗo go njotti Sodoma. Ludu ɗon jooɗi haa dammugal Sodoma. Nde o yi'i ɓe, o ummi, o yehi haa maɓɓe, o sujidi, yeeso maako haa lesdi. 2 O wi'i: "Barka mon, useni, naste saare maccuɗo mooɗon, mbaalon ton, looton kosɗe mooɗon. Fajiri cub on ummo, on tokko laawol mooɗon." Ɓe mbi'i: "Aa'a, min mbaalan haa babal." 3 Ammaa o tori ɓe ɗuuɗɗum, haa ɓe ngari ɓe nasti saare maako. O waɗani ɓe njaram, o tamsi tamseeje belɗe, ɓe nyaami. 4 Ɓe ciwa waalugo, worɓe wuro Sodoma taari saare, derke'en e nayeeɓe fuu ngari. 5 Ɓe ewni Ludu, ɓe mbi'i mo: "Toy worɓe warɓe haa ma jemmaare nde'e? Wurtin ɓe haa amin, haa min mbaalda bee maɓɓe." 6 Ludu wurti haa maɓɓe haa dammugal, o maɓɓi parewal ɓaawo maako. 7 O wi'i: "Sooba'en am, taa kuuwe kalluɗum. 8 Ndaa, mi woodi ɓiɓɓe rewɓe ɗiɗo, ɓe anndaa gorko. Acce mi wurtina ɓe haa mooɗon, on kuuwa ɓe ko fottani on. Ammaa worɓe ɓe'e, taa kuuwe ɓe kooɗume, ngam ɓe hoɗɓe nder suudu am." 9 Ammaa ɓe mbi'i: "Wosta ɗo! An a wari haa ɗo a jananno, a yiɗi hiitaago min na? Yowwa! Min kuuwan ma kalluɗum, ko ɓuri ɓeya." Ɓe ɓilli Ludu, ɓe ɓaditi haa ɓe pusa parewal. 10 Ammaa worɓe ɗiɗo go porti juuɗe muuɗum'en, nastini Ludu nder suudu, maɓɓi parewal. 11 Nden ɓe mbumni wonɓe yaasi fuu, haa ɓe comi ɗaɓɓitugo dammugal. 12 Worɓe ɗiɗo go mbi'i Ludu: "To a woodi goɗɗo haa ɗo, koo esiraawo, koo ɓiɓɓe ma worɓe e rewɓe, to a woodi koomoye nder wuro, wurtin ɓe ɗo. 13 Min kalkan nokkuure nde'e. Jawmiraawo nani gullaali ɗuuɗɗi dow yimɓe Sodoma, ngam maajum o neli min halkugo wuro ngo." 14 Ludu wurti, wolwani esum'en, te'anɓe ɓiyum'en rewɓe, wi'i ɓe: "Umme, ngurte nokkuure nde, ngam Jawmiraawo yiɗi halkugo wuro." Ammaa esiraaɓe maako tammi o yiɗi jalnugo ɓe. 15 Nde weeti, malaa'ika'en njaawɗini Ludu, mbi'i: "Umma, hoo'u debbo ma e ɓiɓɓe ma rewɓe ɗiɗo, wonɓe haa ɗo, ngam taa on kalka nder kiita dow junuuba wuro ngo." 16 Nde o neeɓi, ɓe naŋgi juŋŋgo maako e juŋŋgo debbo maako e juuɗe ɓiiyiiko'en rewɓe, ngam Jawmiraawo yiɗi hisnugo mo. Ɓe ngurtini ɓe, ɓe acci ɓe yaasi wuro. 17 Nde ɓe ngurtini ɓe, gooto maɓɓe wi'i: "Doggu ngam kisna yoŋki ma, taa yeesita, taa dara nder waadiwol fuu. Doggu haa hooseere ngam taa natta." 18 Ammaa Ludu jaabi: "Naa non, jawmam. 19 Ndaa, maccuɗo ma heɓi mo''ere yeeso ma, a huuwani yam mbooɗeeŋga maŋga ngam hisnugo yoŋki am. Ammaa mi waawataa doggugo haa hooseere, teema halkere jokkoto yam, mi maaya hiddeko mi yotto ton. 20 A ɗon yi'a wuro famaro ngo na? Ngo ɓadiiŋgo. Accu mi dogga, mi yaha ton ­- na ngo famaro ­- haa mi hisna yoŋki am." 21 O wi'i: "Booɗɗum, mi jaɓi. Mi waylitittaa wuro man. 22 Yaawɗa, yah ton, ngam mi heɓataa huuwugo kooɗume, sey to a yottake ton." Ngam maajum wuro ngo ewna Jo'ar.

No Allah halkiri Sodoma e Gomorra

23 Nde naaŋge fuɗi, Ludu boo yotti Jo'ar, 24 Jawmiraawo toɓni yiite e baruudu diga asama dow Sodoma e Gomorra. 25 O wayliti gure ɗe e waadiwol fuu hawtaade bee jooɗiiɓe nder gure e ko lesdi fuɗni fuu. 26 Ammaa debbo Ludu yeesiti, laati daŋraŋgal manda. 27 Ibrahiima dawi cub, yehi haa nokkuure nde o darino yeeso Jawmiraawo. 28 O laari gal Sodoma e Gomorra e lesdi waadiwol fuu. O yi'i, cuurɗe eeŋgi e lesdi bana cuurɗe ɓolinirde maapindiire. 29 Nde Allah halki gure waadiwol man, o siftori Ibrahiima, o wurtini Ludu jam. Ammaa o wayliti gure ɗe Ludu jooɗino.

Fuɗɗam Mo'abi'en e Ammooni'en

30 Too, Ludu huli jooɗaago haa Jo'ar. Ngam maajum o wa''i hooseere, o jooɗi ton nder lowol, kaŋko e ɓiiyiiko'en rewɓe ɗiɗo. 31 Afo wi'i minyum: "Baaba men naywi, walaa gorko boo nder lesdi mo nasta haa meeɗen bana al'aada duniyaaru fuu. 32 War, en nguykina mo, en mbaalda bee maako, ngam keɓen haa baaba men danygol." 33 Jemma maajum ɓe njarni mo nguykinoojam. Afo nasti, waaldi bee baaba mum. Baaba anndaa waalaago maako e ummaago maako. 34 Fajiri afo wi'i minyum: "Ndaa, mi waaldi haŋki bee baaba am. Sey en nguykina mo jemmaare nde'e boo. Nden waaldu bee maako an boo, ngam keɓen haa baaba men danygol." 35 Jemmaare maajum boo ɓe njarni baaba maɓɓe nguykinoojam. Ɗiɗaɓo yehi, waaldi bee maako. Baaba anndaa waalaago maako e ummaago maako. 36 Ɓiɓɓe Ludu ɗiɗo ndeedi e baaba maɓɓe. 37 Afo danyi ɓiɗɗo gorko, ewni mo Mo'ab. Kaŋko woni baaba Mo'abi'en haa hande. 38 Ɗiɗaɓo boo danyi ɓiɗɗo gorko, ewni mo Ɓii-Ammi. Kaŋko woni baaba Ammooni'en haa hande.

Laataanooji 20

Ibrahiima e Abimelek

20:1 Yoo, Ibrahiima ummi diga ton, yehi lesdi fombina. O jooɗi hakkunde Kaades e Sura. Saa'i o ɗon faɓɓa haa Gerar, 2 o wi'i yimɓe, Saratu debbo maako ɗum deerɗiiko. Abimelek, laamiiɗo Gerar neli, hoo'i Saratu. 3 Allah wari haa Abimelek nder koyɗol jemma, wi'i mo: "Ndaa, a maayan ngam daliila debbo mo koo'uɗa, ngam o te'aaɗo." 4 Ammaa Abimelek ɓaditaakino mo. O wi'i: "Ya Jawmiraawo, a yiɗi halkugo yimɓe ɓe ngalaa aybe na? 5 Ibrahiima wi'i yam: O deerɗam. Debbo boo wi'i: O deerɗam. Mi waɗi ɗum bee ɓernde laaɓnde, walaa aybe haa juuɗe am boo." 6 Allah wi'i mo nder koyɗol: "Min boo mi anndi a huuwi ɗum bee ɓernde laaɓnde. Ngam maajum mi haɗi ma waɗugo hakke dow am. Mi accaay ma a meema mo. 7 Jonta lornu debbo haa gorko oo, ngam o annaboojo. O do'anto ma, a yeeɗa. Ammaa to a lornataa debbo, anndu a maayan maayde naawnde, an bee ko marɗa fuu." 8 Abimelek dawi cub, ewni sukaaɓe mum. O yecci ɓe bolle ɗe'e fuu. Ɓe kultori masin. 9 Nden o ewni Ibrahiima, o wi'i mo: "Koni kuuwɗa mi ɗum? Ɗume mi waɗi ma aybe haa ngadda hakkewol maŋgol bana ngol dow am e dow laamu am? A huuwi yam kuuɗe ɗe goɗɗo huuwataa!" 10 Abimelek tokki wolwango Ibrahiima: "Ɗume nufiiɗa haa kuuwɗa mi ɗum?" 11 Ibrahiima jaabi: "Mi tammi, kulol Allah woodaa haa nokkuure nde'e, ɓe mbaratam ngam daliila debbo am. 12 Dow maajum fuu, o deerɗam fakat. Baaba amin gooto, ammaa daada maako feere. O laati debbo am. 13 Nde Allah yiilni yam diga saare baaba am, mi wi'i debbo: Huuwam mbooɗeeŋga bee wi'ugo kootoy en ngarata fuu, mi deerɗa." 14 Abimelek hoo'i dammooji e na'i e maccuɓe e horɓe, hokki ɗum Ibrahiima. O lornani mo boo Saratu, debbo maako. 15 Abimelek wi'i: "Ndaa, lesdi am ɗon yeeso ma. Jooɗa haa fottani gite ma." 16 O wi'i Saratu boo: "Ndaa, mi hokki deerɗa ceede cardi ujineere. Ɗum laatano ma suddaare dow gite wonduɓe bee maaɗa. Bana non a laaɓɗo yeeso yimɓe fuu." 17 Nden Ibrahiima tori Allah, Allah boo hisni Abimelek e debbo maako e horɓe maako, ngam haa ɓe ndanya. 18 Ngam Jawmiraawo maɓɓuno danyrugol fuu nder saare Abimelek ngam daliila Saratu, debbo Ibrahiima.

Laataanooji 21

Danyeeki Isiyaaku

21:1 Yoo, Jawmiraawo siftori Saratu, huuwani mo bana o wi'runo. 2 Saratu reedi, danyani Ibrahiima ɓiɗɗo gorko nder ndottaaku maako, nder saa'iire nde Allah ta''anno mo. 3 Ibrahiima ewni ɓiɗɗo mo Saratu danyani mo Isiyaaku. 4 Nde Isiyaaku waɗi nyalɗe joweetati, Ibrahiima juulni ɓiyum bana Allah umruno mo. 5 Ibrahiima woodi duuɓi teemerre, nde o danyana ɓiiyiiko Isiyaaku. 6 Saratu wi'i: "Allah taaskani yam jaleeɗe. Koomoy nani ɗum, jalatam." 7 O wi'i boo: "Moy yeccanno Ibrahiima: Saratu ɗon musinina ɓiɓɓe? Ngam mi danyani mo ɓiɗɗo gorko nder ndottaaku maako." 8 Ɓiŋgel mawni, entaama. Nyalaade nde Isiyaaku enta, Ibrahiima waɗi nyaamduuji, ewni yimɓe.

No Ibrahiima wurtiniri Hajara e Isma'iilu

9 Nyande go'o Isma'iilu mo Hajara Misraajo danyani ɗum Ibrahiima, ɗon fija bee Isiyaaku ɓii Saratu. Saratu yi'i ɗum. 10 O wi'i Ibrahiima: "Riiw korɗo oo bee ɓiiyiiko! Mi yiɗaa ɓii korɗo oo ronda bee ɓiyam Isiyaaku." 11 Haala maajum halli masin haa Ibrahiima, ngam Isma'iilu boo ɗum ɓiiyiiko. 12 Ammaa Allah wi'i Ibrahiima: "Taa laar ɗum bana kalluɗum dow derkeejo e korɗo ma. Huuw ko Saratu wi'i ma fuu, ngam nder Isiyaaku danygol ma ewna. 13 Ammaa ɓii korɗo, kaŋko boo mi laatinan mo ummaatoore, ngam o danygol ma." 14 Jaŋgo maajum Ibrahiima dawi cub, hoo'i nyaamdu e kanyakanyaawu ndiyam, hokki ɗum Hajara, wallini ɗum dow balawal maako. O hokkiti mo derkeejo boo, o jaɓɓiti mo. Hajara dilli, yiiloyi nder ladde Biirsaba. 15 Nde ndiyam nder kanyakanyaawu jinni, o acci ɓiŋgel les wumre. 16 Nden o dilli baakin fiɗaande kurol, o jooɗi, o tiiti mo. Ngam o numi: "Taa mi laara maayde ɓiŋgel." O jooɗi, o tiiti mo, o woyi. 17 Allah nani sawtu derkeejo. Malaa'ikaajo Allah ewni Hajara diga asama, wi'i mo: "Ko wan ma, Hajara? Taa hul, ngam Allah nani bojji derkeejo haa o woni. 18 Umma, hoo'u mo, jogora mo juŋŋgo, ngam mi laatinan mo ummaatoore mawnde." 19 Allah maɓɓiti gite Hajara haa o yi'a seeɓoore ndiyam. O yehi, o hebbini kanyakanyaawu ndiyam, o yarni derkeejo. 20-21 Allah wondi bee derkeejo, o mawni, o jooɗi nder ladde Paran, o laati piɗoowo kuri. Daada maako te'ani mo debbo iwɗo lesdi Misra.

Alkawal Ibrahiima bee Abimelek

22 Saa'i maajum Abimelek wardi bee Pikol, hooreejo honooɓe muuɗum haa Ibrahiima, wi'i mo: "Allah ɗon wondi bee ma nder ko mbaɗata fuu. 23 Jonta ɗo, hunoranam bee Allah, a jambataako yam, koo ɓiyam, koo taaniraawo am. Bana min mi huuwani ma gooŋgaaku, non an boo huuwanam, min e lesdi ndi koɗata nder muuɗum." 24 Ibrahiima wi'i: "Mi hunoto." 25 Nden Ibrahiima wolwani Abimelek haala ɓulndu ndu maccuɓe Abimelek njaɓti ɗum. 26 Abimelek wi'i: "Mi anndaa mo huuwi ɗum. An a yeccaay yam, min boo mi meeɗaay nanugo ɗum, sey hande." 27 Nden Ibrahiima hoo'i dammooji e na'i, hokki ɗum Abimelek. Ɓe ɗiɗo fuu ɓe kaɓɓi alkawal. 28 Ibrahiima hoo'i ɓiɓɓe baali joweeɗiɗi haa dammooji, darni ɗi feere maaji. 29 Abimelek ?ami Ibrahiima: "Ɗume ɗum, ɓiɓɓe baali joweeɗiɗi ɗi, ɗi ndarnuɗa feere maaji?" 30 O jaabi: "Ɓiɓɓe baali joweeɗiɗi ɗi, jaɓ ɗi e juŋŋgo am ngam seedaago min wasi ɓulndu ndu." 31 Ngam maajum nokkuure nde ewna Biirsaba, ngam ɓe ɗiɗo fuu ɓe kuni ton. 32 Non ɓe kaɓɓiri alkawal haa Biirsaba. Abimelek ummi bee Pikol, hooreejo honooɓe muuɗum, ɓe lori haa lesdi Filisti'en. 33 Ibrahiima jubi lekki aslahi haa Biirsaba. O ewni ton innde Jawmiraawo, Allah duumiiɗo bee do'a. 34 Ibrahiima faɓɓi nyalɗe ɗuuɗɗe nder lesdi Filisti'en.

Laataanooji 22

No Jawmiraawo jarribori Ibrahiima

22:1 Ɓaawo kuuje ɗe'e Allah jarribi Ibrahiima, wi'i mo: "Ibrahiima!" O jaabi: "Na'am." 2 Allah wi'i: "Hoo'u ɓiɗɗo ma bajjo, Isiyaaku ma giɗaaɗo, yah nder lesdi Moriya. Lii'a mo ton bana nguleteeŋga dow hooseere nde mbi'an ma mi." 3 Ibrahiima dawi cub, waati kirke dow wamnde muuɗum, hoo'i suka'en muuɗum ɗiɗo e ɓiyum Isiyaaku. O seeki leggal ngam nguleteeŋga, nden o ummi, o dilli haa nokkuure nde Allah wi'no mo. 4 Nyande tataɓre Ibrahiima tijji, eewi nokkuure maajum diga daayiiɗum. 5 O wi'i suka'en maako: "Njooɗe ɗo bee wamnde. Ammaa min e derkeejo min njahan haa to'o, min cujida, nden min loro haa mooɗon." 6 Ibrahiima hoo'i leɗɗe ngam nguleteeŋga, wallini ɗe dow ɓiyum Isiyaaku. Bee juŋŋgo maako o hoo'i yiite e laɓi. Ɓe njahdi, ɓe ɗiɗo fuu. 7 Nden Isiyaaku wolwani baaba muuɗum, wi'i: "Baaba am." Ibrahiima jaabi: "Ndaa yam, ɓiŋgel am." Isiyaaku ?ami: "Ndaa yiite e leɗɗe, ammaa toy jawgel guleteeŋgel?" 8 Ibrahiima jaabi: "Ɓiŋgel am, Allah laaranan hoore muuɗum jawgel ngam guleteeŋgel." Ɓe tokki yahdugo, ɓe ɗiɗo fuu. 9 Nden ɓe njotti nokkuure nde Allah wi'no Ibrahiima. O mahi ton hirsirde, o yowndindiri leɗɗe, o haɓɓi ɓiiyiiko Isiyaaku, o wallini mo dow hirsirde, haa dow leɗɗe. 10 Nden o forti juŋŋgo maako, o hoo'a laɓi ngam o hirsa ɓiiyiiko. 11 Ammaa malaa'ikaajo Jawmiraawo ewni mo diga asama: "Ibrahiima!" O jaabi: "Na'am." 12 Malaa'ikaajo wi'i: "Taa naawnu derkeejo, taa waɗ mo kooɗume! Ngam jonta mi anndi a kulɗo Allah, a haɗaay yam ɓiɗɗo ma bajjo." 13 Ibrahiima tijji, yi'i: Ndaa, njawdiri mbaalu ɓaawo maako. Luwe maari njogaama nder wumre sukkunde. Ibrahiima yehi, hoo'i ndi, lii'ani ndi Allah nguleteendi haa pellel ɓiiyiiko. 14 Ibrahiima ewni nokkuure maajum Jawmiraawo-ɗon-yi'a. Haa warugo hande yimɓe ɗon mbi'a nde Hooseere-Jawmiraawo-gi'eteeɗo. 15 Malaa'ikaajo Jawmiraawo ewni Ibrahiima ɗiɗawre diga asama, 16 wi'i: "Mi ɗon hunoro hoore am ­- non Jawmiraawo wi'i ­- ngam a huuwi ɗu'um, a haɗaay yam ɓiɗɗo ma bajjo, 17 fakat mi barkiɗinan ma, mi ɗuɗɗinan danygol ma masin, bana koode asama, bana njaareendi maayo. Danygol ma heɓan jaalorgal dow konne'en muuɗum. 18 Ummaatooje duniyaaru fuu ɗaɓɓan barka ka ndokkanmi danygol ma. Ngam an a ɗowtani koŋgol am." 19 Ibrahiima lori haa suka'en muuɗum, ɓe fuu ɓe kooti Biirsaba. Ibrahiima jooɗi ton.

Danygol Nakor

20 Ɓaawo kuuje ɗe'e ɓe anndini Ibrahiima: "Ndaa, Milka danyani deerɗa Nakor ɓiɓɓe worɓe: 21 Uus, afo maako, e Bus, deerɗum, e Kemuyel, baaba Aram, 22 e Keset e Haso e Pildas e Yiɗlaf e Betu'iila." 23 (Betu'iila danyi Rebekka.) Ɓe'e njoweetato, Milka danyani ɓe Nakor, deerɗu Ibrahiima. 24 Culaaɗo maako Rewma danyi Tebak e Gaham e Tahas e Maaka.

Laataanooji 23

No Ibrahiima soodiri nokkuure yenaande Saratu

23:1 Too, Saratu waɗi duuɓi teemerre e noogas e joweeɗiɗi (127), 2 nden o maayi haa Kiriyat-Arba, ɗum woni Heburuun nder lesdi Kanaana. Ibrahiima wari woyugo Saratu. 3 Nden o ummi, o acci maayɗo maako. O wolwani Heti'en, o wi'i: 4 "Mi jananno, mi koɗo haa mooɗon. Ndokkeeɗam mi mara nokkuure yenaande haa mooɗon, haa mi wurtina maayɗo e suudu am, mi uwa mo." 5 Heti'en njaabi Ibrahiima: 6 "Naywa, nan min! An a ardiiɗo tedduɗo caka amin, uw maayɗo ma nder yenaande ɓurnde genaale amin fuu wooɗugo. Walaa kaɗanɗo ma yenaande muuɗum, ngam a uwa maayɗo ma." 7 Nden Ibrahiima ummi, turani Heti'en, yimɓe lesdi maajum, 8 wi'i: "To on njaɓi, mi uwa maayɗo am haa ɗo, nananeeɗam. ?amaneeɗam Efruuna ɓii Johar, 9 o hokkammi lowol Makpela, ngol o mari, ngol woni haa sera ngesa maako. O soorrammi ngol bee saman keewɗo, mi mara nokkuure yenaande caka mooɗon." 10 Efruuna oo ɗon jooɗi caka Heti'en nder dawriinde haa dammugal berniwol. O jaabi Ibrahiima yeeso Heti'en wonɓe ton fuu: 11 "Naa non, naywa! Nanam, mi hokki ma ngesa man meere, bee lowol nder maaka fuu. Yeeso yimɓe lenyol am mi hokki ma ngol, ngam a uwa maayɗo ma." 12 Ibrahiima turi yeeso yimɓe lesdi maajum. 13 O wolwani Efruuna yeeso maɓɓe fuu, o wi'i: "Useni nanam! Mi yoɓan ma saman ngesa, jaɓ ɗum haa am, nden mi uwa maayɗo am ton." 14 Efruuna jaabi Ibrahiima: 15 "Naywa, nanam! Lesdi ndi ceede cardi teemeɗɗe nayi, ɗum ɗume hakkunde ma e am? Sey uwa maayɗo ma!" 16 Ibrahiima nanani Efruuna. O foondani mo saman mo o wolwi ɗum dow Heti'en: ceede cardi teemeɗɗe nayi, pottanɗe filooɓe. 17 Bana non ngesa Efruuna haa Makpela, fuunaaŋge Mamre, ngesa e lowol nder maaka, e leɗɗe gonɗe haa ngesa nder keeri maaka fuu, 18 ɗum laati maral Ibrahiima yeeso Heti'en fuu nder dawriinde haa dammugal berniwol. 19 Ɓaawo maajum Ibrahiima uwi debbo mum Saratu nder lowol haa ngesa Makpela, fuunaaŋge Mamre ­- ɗum Heburuun nder lesdi Kanaana. 20 Bana ni ngesa e lowol nder maaka laatori maral Ibrahiima ngam nokkuure yenaande. O heɓi ka haa Heti'en ngam nokkuure uwugo.

Laataanooji 24

No Isiyaaku heɓri debbo

24:1 Too, Ibrahiima naywi masin, duuɓi maako ɗuuɗi, Jawmiraawo barkiɗinno mo nder kooɗume fuu. 2 Ibrahiima wi'i hooreejo huuwooɓe muuɗum, wakiiliijo maralji muuɗum fuu: "Wallin le juŋŋgo ma caka dawɗe am. 3 Mi yiɗi a hunorano yam bee Jawmiraawo, Allah marɗo asama e lesdi, taa a te'ana ɓiɗɗo am debbo diga ɓiɓɓe Kanaani'en ɓe njooɗiimi caka muuɗum'en. 4 Ammaa yah nder lesdi am, haa bandiraaɓe am, ngam a te'ana ɓiyam Isiyaaku debbo." 5 Kaŋko o jaabi: "Teema debbo jaɓataa tokkaago yam haa lesdi ndi'i. To non, mi yahran ɓiɗɗo ma haa lesdi ndi ngurtiɗa na?" 6 Ibrahiima wi'i mo: "Reenta, taa yahru ɓiyam haa ton! 7 Allah Jawmiraawo mo asama, mo wurtini yam saare baaba am e lesdi danyeeki am, kaŋko o hunani yam o hokka danygol am lesdi ndi. O nelan malaa'ikaajo maako yeeso ma, a te'ana ɓiɗɗo am debbo mo ton. 8 To debbo jaɓaay tokkaago ma, a rimɗi e hunayeere am nde'e. Ammaa taa yahru ɓiɗɗo am haa ton!" 9 Hooreejo huuwooɓe go wallini juŋŋgo muuɗum caka dawɗe jaagorɗo mum Ibrahiima, hunani mo dow haala ka'a. 10 Nden o hoo'i geelooɗi sappo haa geelooɗi jaagorɗo maako, o dilli. Kuuje booɗɗe feere feere ɗe jaagorɗo maako, ɗon haa juŋŋgo maako. O ummi, o yehi Mesopotamiya, haa wuro Nakor. 11 Kiikiɗe, saa'i rewɓe nyeɗooɓe ngurtoto, o hofi geelooɗi yaasi wuro haa ɓulndu ndiyam. 12 O tori: "Ya Jawmiraawo, Allah jaagorɗo am Ibrahiima, hoynanam hande, waɗan jaagorɗo am Ibrahiima mo''ere. 13 Ndaa, mi ɗon dari haa ɓulndu ndiyam. Ɓiɓɓe wuro rewɓe ɗon ngurto nyeɗugo ndiyam. 14 To mi wi'i paanyo debbo: Wur mbulku ma haa mi yara, kaŋko boo to o wi'i: Yar, mi yarnan geelooɗi ma boo ­- laatoma kaŋko woni mo cuɓanɗa suka ma Isiyaaku. Bana non anndiranmi a waɗani jaagorɗo am mo''ere." 15 Nde o timminaay tornde maako tawon, ndaa, Rebekka wurtake bee mbulku dow balawal muuɗum. Kaŋko woni danyanaaɗo Betu'iila ɓii Milka, debbo Nakor, deerɗu Ibrahiima. 16 Ɓiɗɗo debbo oo o booɗɗo, o paanyo mo gorko meeɗaay anndugo. O dirti haa ɓulndu, o hebbini mbulku, o wa''iti. 17 Hooreejo huuwooɓe go doggi, fotti bee maako, wi'i: "Yarnam ndiyam seɗɗa nder mbulku ma." 18 O jaabi: "Yar, naywa!" Law o jippini mbulku dow juŋŋgo maako, o yarni mo. 19 Nde o safti yarugo, paanyo wi'i: "Mi nyeɗanan geelooɗi ma boo, haa ɗi cafta yarugo." 20 O yaawi, o loowi ndiyam mbulku nder heeleewo, o doggi kadiboo, o yehi haa ɓulndu, o nyeɗi, o nyeɗani geelooɗi maako fuu. 21 Gorko oo laari mo, hayɗini. O jeeɗi haa o annda to Jawmiraawo humti jahaaŋgal maako, malla humtaay. 22 Nde geelooɗi cafti yarugo, gorko hoo'i halagaare kaŋgeeri, ɗuuɗa-samarre, waɗi nde haa kine maako. O waɗi boo jawe kaŋgeeri tedduɗe ɗiɗi haa juuɗe maako. 23 O ?ami mo: "Yeccam le, a ɓii moye? Woodi pellel nder saare baaba ma haa min mbeera na?" 24 O jaabi mo: "Mi ɓii Betu'iila ɓii Nakor bee debbo mum Milka." 25 O wi'i boo: "Huɗo e nyaamdu ɗon ɗuuɗɗum haa amin, pellel weernugo boo." 26 Gorko oo turi, sujidani Jawmiraawo. 27 O wi'i: "Mi yetti Jawmiraawo, Allah jaagorɗo am Ibrahiima, mo ittanaay jaagorɗo am mo''ere mum e gooŋgaaku mum. Min kam, Jawmiraawo ɗowi yam dow laawol haa saare bandiraaɓe jaagorɗo am." 28 Paanyo debbo yaawi, anndini yimɓe haa suudu daada mum kuuje ɗe'e. 29 Rebekka woodi deerɗiraawo gorko, innde maako Laban. Laban wurti, doggi haa gorko baŋge ɓulndu. 30 Nde o yi'i halagaare kine e jawe haa juuɗe deerɗiiko debbo, nde o nani boo bolle deerɗiiko Rebekka, bi'ɗo: "Bana non gorko oo wolwani yam", o yehi haa gorko go, kaŋko o ɗon dari bee geelooɗi baŋge ɓulndu. 31 Laban wi'i: "Nastu, an barkiɗinaaɗo Jawmiraawo! Ngam ɗume ndariɗa yaasi? Mi wo''ini suudu, woodi pellel ngam geelooɗi boo." 32 Gorko go nasti saare, ɓe ndifti geelooɗi, ɓe ndokki ɗi huɗo e nyaamdu. Ɓe ngaddi ndiyam boo haa o loota kosɗe maako, kaŋko e worɓe wonduɓe bee maako. 33 Ɓe njo''ini nyaamdu yeeso maɓɓe, ammaa kaŋko o wi'i: "Mi nyaamataa, sey to mi yecci on habaru am." Laban wi'i: "Wolwu!" 34 O wi'i: "Mi kuuwanoowo Ibrahiima. 35 Jawmiraawo barkiɗini jaagorɗo am masin, haa o mawni. O hokki mo dammooji e na'i e cardi e kaŋgeeri e maccuɓe e horɓe e geelooɗi e bamɗe. 36 Saratu, debbo jaagorɗo am, danyani jaagorɗo am ɓiɗɗo gorko nde o naywi. Jaagorɗo am hokki ɓiyum ko o mari fuu. 37 O hunni yam, o wi'i: Taa te'an ɓiɗɗo am debbo e ɓiɓɓe Kanaani'en ɓe njooɗiimi nder lesdi muuɗum'en. 38 Ammaa yah haa saare baaba am e lenyol am, ngam te'ana ɓiɗɗo am debbo. 39 Mi wi'i jaagorɗo am: Teema debbo jaɓataa tokkaago yam. 40 O yecci yam: Jawmiraawo mo ɗowtaniimi ɗum foroy, nelan malaa'ikaajo muuɗum bee maaɗa. O hoynan jahaaŋgal ma, ngam a te'ana ɓiɗɗo am debbo mo lenyol am e saare baaba am. 41 To a yottake lenyol am, a rimɗi e hunayeere nde. To ɓe ndokkaay ma mo, a rimɗi e hunayeere nde. 42 "Bana non ngarmi hande haa ɓulndu, mbi'mi: Ya Jawmiraawo, Allah jaagorɗo am Ibrahiima, hoynanam kuugal am hande. 43 Ndaa, mi ɗon dari haa ɓulndu ndiyam. To paanyo debbo wurtake nyeɗugo, to mi wi'i mo: Yarnam ndiyam seɗɗa nder mbulku ma, 44 kaŋko boo to o wi'i yam: Yar, mi nyeɗanan geelooɗi ma boo, ­- laatoma kaŋko woni debbo mo cuɓanɗa ɓii jaagorɗo am. 45 Mi timminaay wolwugo nder ɓernde am tawon, ndaa Rebekka wurti bee mbulku dow balawal muuɗum. O dirti haa ɓulndu, o nyeɗi. Mi wi'i mo: Hokkam le mi yara! 46 Law o jippini mbulku e balawal maako, o wi'i: Yar, mi yarnan geelooɗi ma boo. Mi yari, nden o yarni geelooɗi am. 47 Mi ?ami mo: A ɓii moye? O jaabi: Min ɓii Betu'iila ɓii Nakor bee debbo mum Milka. Too, mi waɗi halagaare haa kine maako e jawe haa juuɗe maako. 48 Mi turi, mi sujidani Jawmiraawo. Mi yetti Jawmiraawo, Allah jaagorɗo am Ibrahiima, mo ɗowi yam dow laawol pottuŋgol, haa mi hoo'ana jaagorɗo am ɓii deerɗiiko. 49 Jonta kam, to on ngiɗi waŋgingo mo''ere e gooŋgaaku haa jaagorɗo am, anndineeɗam! To naa non boo, anndineeɗam, haa mi waylito haa nyaamo malla nano." 50 Laban e Betu'iila njaabi: "Ɗum iwi haa Jawmiraawo, min mbaawataa wi'ugo ma booɗɗum malla kalluɗum. 51 Ndaa, Rebekka ɗon yeeso ma, hoo'u mo, yah jam, o laato debbo ɓii jaagorɗo ma, bana Jawmiraawo wolwirno." 52 Nde hooreejo huuwooɓe Ibrahiima nani bolle maɓɓe, o sujidani Jawmiraawo. 53 Nden o wurtini kuuje booɗɗe ɗe cardi e kaŋgeeri, e limce, o hokki ɗe Rebekka. Kuuje marɗe saman boo, o hokki ɗe deerɗiiko e daada maako. 54 Ɓaawo maajum ɓe nyaami, ɓe njari, kaŋko e worɓe wonduɓe bee maako, nden ɓe mbaali. Nde ɓe ummi fajiri, o wi'i: "Nduŋganeeɗam mi lorto haa jaagorɗo am." 55 Deerɗu Rebekka e daada muuɗum mbi'i: "Accu paanyo debbo jooɗo haa amin baakin nyalɗe sappo, nden a hootuma." 56 Ammaa o wi'i ɓe: "Taa njogeeɗam! Jawmiraawo mo''ini jahaaŋgal am. Nduŋganeeɗam, mi hoota haa jaagorɗo am." 57 Ɓe mbi'i: "Sey en ewno paanyo debbo, en ?ama mo." 58 Ɓe ewni Rebekka, ɓe ?ami mo: "A yiɗi yahdugo bee gorko oo na?" O jaabi: "Mi yahan." 59 Yimɓe saare njaɓɓiti deerɗiraawo muuɗum'en Rebekka e musininnooɗo mo, e hooreejo huuwooɓe Ibrahiima bee worɓe muuɗum. 60 Ɓe mbarkiɗini Rebekka, ɓe mbi'i mo: "An, deerɗiraawo amin, laata ujine sappo nde ujineere, danygol ma nyaama berniiji konne'en muuɗum." 61 Nden Rebekka e horɓe muuɗum ummi, ɓe mba''i geelooɗi, ɓe tokki gorko oo. Kaŋko o hoo'i Rebekka, o dilli. 62 Isiyaaku wartino diga Ɓulndu-Allah-geeto-gi'anɗo-yam, ngam o jooɗi haa lesdi fombina. 63 Asiri feere o wurti, o ɗon waanca nder gese. O ɓaŋgti gite, o yi'i geelooɗi ɗon ngara. 64 Rebekka boo ɓaŋgti gite muuɗum, yi'i Isiyaaku. Law o jippi ngeelooba, 65 o ?ami hooreejo huuwooɓe: "Gorko moy haa ngesa garanɗo haa meeɗen?" O jaabi: "Ɗum jawmam." Rebekka hoo'i suddaare, suddi hoore mum. 66 Hooreejo huuwooɓe yecci Isiyaaku kuuje ɗe o huuwno fuu. 67 Isiyaaku yahri Rebekka nder suudu daada muuɗum Saratu. O hoo'i Rebekka, laati debbo maako, o yiɗi mo. Bana ni Isiyaaku de'itiri dow maayde daada muuɗum.

Laataanooji 25

Danygol Ibrahiima bee Ketura

25:1 Yoo, Ibrahiima hoo'i debbo feere, innde maako Ketura. 2 Kaŋko o danyani mo Simran e Yoksan e Medaan e Madiyan e Yisbak e Suhak. 3 Yoksan danyi Seba e Dedan. Ɓiɓɓe Dedan, ɓe'e: Asuri'en e Letusi'en e Lewmi'en. 4 Ɓiɓɓe Madiyan, ɓe'e: Efa e Efer e Hanok e Abida e Eldaba. Kamɓe ngoni ɓiɓɓe Ketura. ­- 5 Ibrahiima ronni Isiyaaku ko o mari fuu. 6 Ammaa ɓiɓɓe sulaaɓe maako, o hokki ɓe dokke. Hiddeko o maaya o neli ɓe haa fuunaaŋge, ɓe ndaayo ɓiiyiiko Isiyaaku.

Maayde Ibrahiima e uweeki muuɗum

7 Too, Ibrahiima waɗi duuɓi teemerre e cappanɗe joweeɗiɗi e jowi (175). 8 Nden o sooyti, o maayi bee ndottaaku mbooɗŋgu, o ndottiijo, caftuɗo balɗe. O hawtoyi bee kaakaaji maako. 9 Ɓiɓɓe maako Isiyaaku e Isma'iilu uwi mo nder lowol Makpela haa ngesa Efruuna ɓii Johar Hetiijo, haa fuunaaŋge Mamre. 10 Ibrahiima sooduno ngesa man haa Heti'en. Ton Ibrahiima e debbo muuɗum Saratu uwa. 11 Ɓaawo maayde Ibrahiima, Allah barkiɗini Isiyaaku, ɓiiyiiko. Isiyaaku jooɗi haa Ɓulndu-Allah-geeto-gi'anɗo- yam.

Danygol Isma'iilu

12 Ndaa habaru danygol Isma'iilu ɓii Ibrahiima, mo Hajara Misraajo, korɗo Saratu, danyani Ibrahiima. 13 Ndaa inɗe ɓiɓɓe Isma'iilu bee tokkindirki: Nebayot woni afo Isma'iilu, nden Kedar e Aɗɓeel e Mipsaam, 14 e Misma e Duuma e Massa, 15 e Hadat e Tema e Yetuuru e Naafis e Keduma. 16 Kamɓe ngoni ɓiɓɓe Isma'iilu, kanje boo ngoni inɗe maɓɓe bee gure maɓɓe e caŋgeeje maɓɓe, ardiiɓe sappo e ɗiɗo bee asli muuɗum'en. 17 Isma'iilu waɗi duuɓi teemerre e cappanɗe tati e joweeɗiɗi (137). Nden o maayi, o hawtoyi bee kaakaaji maako. 18 Danygol maako jooɗi hakkunde Hawila bee Sura, fuunaaŋge Misra, haa laawol Assuura. ­- Ɓe njooɗi fuunaaŋge bandiraaɓe maɓɓe fuu.

Danyeeki Isuwa e Yakubu

19 Ndaa habaru Isiyaaku ɓii Ibrahiima: 20 Nde Isiyaaku waɗi duuɓi cappanɗe nayi, o te'i Rebekka ɓii Betu'iila Aramaajo, debbo. 21 Isiyaaku tori Jawmiraawo ngam daliila debbo muuɗum, ngam o dimaro. Jawmiraawo jaɓani mo, debbo maako Rebekka reedi. 22 Ɓikkoy ciwtukoy lukkindiri nder reedu maako. O wi'i: "To ɗum laatake ni, ngam ɗume ngeeɗanmi?" O yehi ?amugo Jawmiraawo. 23 Kaŋko o wi'i mo: "Ummaatooje ɗiɗi ngoni nder reedu ma, le'i ɗiɗi ceedan diga nder teteki ma. Lenyol gootol ɓuran ngola sembe, mawniraawo huuwanan minyiraawo." 24 Nde balɗe danyugo maako keewi, ndaa siwtuɓe nder reedu maako. 25 Arano wurti, o boɗeejo, haa ɓandu fuu bana gaasa alkibbaare. Ɓe ewni mo Isuwa. 26 Ɓaawo maajum deerɗiiko wurti, juŋŋgo maako jogi teppere Isuwa. Ɓe ewni mo Yakubu. Isiyaaku waɗi duuɓi cappanɗe joweego, saa'i ɓe ndanya.

No Isuwa soorri daraja afaaku muuɗum

27 Too, derke'en mawni, Isuwa laati loohoowo baawɗo, goɗɗo ladde. Ammaa Yakubu o de'a-ɓerndeejo, o jooɗi haa saare. 28 Isiyaaku yiɗi Isuwa, ngam kusel ladde fottani hunduko maako. Ammaa Rebekka yiɗi Yakubu. 29 Nyande go'o Yakubu defi nyaamdu, Isuwa warti ladde o comɗo. 30 Isuwa wi'i Yakubu: "Accu mi nyaama boɗeejum ɗum to, ngam mi tampuɗo." (Ngam maajum o ewna Edoom.) 31 Yakubu jaabi: "Soorranam daraja afaaku ma tawon." 32 Isuwa wi'i: "Ndaa, mi ɓadake maayugo. Ɗume afaaku nafatammi?" 33 Yakubu wi'i: "Hunanam tawon!" O hunani mo, o soorrani Yakubu daraja afaaku maako. 34 Yakubu hokki Isuwa tamseere e irin nyebbe defaaɗe. O nyaami, o yari, nden o ummi, o dilli. Bana non Isuwa yawri daraja afaaku muuɗum.

Laataanooji 26

Isiyaaku haa Gerar e Biirsaba

26:1 Too, weelo waɗi nder lesdi ­- naa ɗum weelo naane nder jamanu Ibrahiima. Isiyaaku yehi haa Abimelek, laamiiɗo Filisti'en, haa Gerar. 2 Jawmiraawo waŋgani mo, wi'i: "Taa jippa haa Misra, jooɗa nder lesdi ndi mi wi'ete. 3 Faɓɓu nder lesdi ndi, mi wondan bee ma, mi barkiɗinan ma. Ngam an e danygol ma ndokkanmi lesɗe ɗe'e fuu. Mi tabitinan hunayeere nde kunaniimi baaba ma Ibrahiima. 4 Mi ɗuɗɗinan danygol ma bana koode asama, mi hokkan danygol ma lesɗe ɗe'e fuu. Ummaatooje duniyaaru fuu ɗaɓɓan barka ka ndokkanmi danygol ma. 5 Ngam Ibrahiima nanani yam, ɗowtani umrooje am e wasuyeeji am e seedamkuuji am fuu." 6 Bana non Isiyaaku jooɗori Gerar. 7 Nde worɓe wuro ?ami haala debbo maako, o wi'i: "O deerɗam." Ngam o huli wi'ugo: "O debbo am." O tammi teema worɓe wuro mbaranno mo ngam daliila Rebekka, ngam o booɗɗo. 8 Nde o duuri ton seɗɗa, Abimelek, laamiiɗo Filisti'en yurni haa wurdere suudu. O yi'i no Isiyaaku fijiri bee debbo muuɗum Rebekka. 9 Abimelek ewni Isiyaaku, wi'i: "O debbo ma sike. Koni mbi'ɗa mi o deerɗa?" Isiyaaku jaabi mo: "Mi huli mbareego ngam daliila maako." 10 Abimelek wi'i: "Kayya! Ɗume kuuwɗa min? Seɗɗa lutti, gooto yimɓe am waaldanno bee debbo ma, an boo a waddanno aybe dow amin." 11 Nden o umri yimɓe fuu, o wi'i: "Meemɗo gorko oo e debbo maako, maayan maayde naawnde." 12 Isiyaaku aawi nder lesdi maajum. Hitaande maajum o heɓi cowi teemerre, ngam Jawmiraawo barkiɗini mo. 13 O waɗi saa'a, o ɓesdi mawnugo haa o laati mawɗo masin. 14 O mari tokke dammooji e tokke na'i e yimɓe saare ɗuuɗɓe. Ngam maajum Filisti'en kaaji mo. 15 Ɓulli fuu ɗi huuwooɓe baaba maako Ibrahiima ngasno naane, Filisti'en uwi ɗi, kebbini ɗi lesdi. 16 Abimelek wi'i Isiyaaku: "Sottu e amin, ngam a ɓuri min baawɗe piw." 17 Isiyaaku dilli, waɗi saŋgeere muuɗum nder waadiwol Gerar, ton o jooɗi. 18 Isiyaaku ufti ɓulli ndiyam ɗi ɓe ngasno nder jamanu baaba muuɗum Ibrahiima, ɗi Filisti'en uwno ɓaawo maayde Ibrahiima. O ewni ɗi bee inɗe ɗe baaba maako ewni ɗi. 19 Huuwooɓe Isiyaaku ngasi nder waadiwol boo, ɓe tawi ton seeɓoore. 20 Waynaaɓe Gerar njokkiri bee waynaaɓe Isiyaaku, ɓe mbi'i: "Ndiyam ɗo, minin jeyi." Isiyaaku ewni ɓulndu maajum Jokkirgol, ngam ɓe njokkirno bee maako. 21 Nden ɓe ngasi ɓulndu woɗndu, ɓe njokkiri dow maaru boo. O ewni ndu Konnaagu. 22 O ummi diga ton, o wasi ɓulndu woɗndu, dow maaru ɓe njokkiraay. O ewni ndu Njaajeeŋga, ngam o wi'i: "Jonta Jawmiraawo yajjinani en babal, en ɓesdoto nder lesdi." 23 Ɓaawo maajum Isiyaaku dilli diga ton haa Biirsaba. 24 Jawmiraawo waŋgani mo jemmaare maajum, wi'i: "Min woni Allah mo baaba ma Ibrahiima ɗowtani ɗum. Taa hul, ngam mi ɗon wondi bee ma. Mi barkiɗinan ma, mi ɗuɗɗinan danygol ma ngam daliila Ibrahiima, ɗowtaniiɗo yam." 25 Isiyaaku mahi ton hirsirde, o ewni innde Jawmiraawo nder do'a. O darni laymaaru maako ton, huuwooɓe maako ngasi ton ɓulndu. 26 Abimelek wari haa maako diga Gerar. O wardi bee Akusat, soobaajo maako, e Pikol, hooreejo honooɓe maako. 27 Isiyaaku ?ami ɓe: "Ngam ɗume ngarɗon haa am nde on ɗon nganyammi, on ndiiwi yam caka mooɗon?" 28 Ɓe njaabi: "Min ngi'i laaɓɗum tal, Jawmiraawo ɗon wondi bee ma. Min tammi boo: Laatoma hunayeere hakkunde meeɗen, hakkunde amin bee maaɗa. Min ngiɗi haɓɓugo alkawal bee maaɗa, 29 taa a huuwa min kalluɗum, bana minin boo min meemaay ma, min kuuwani ma booɗɗum tan, min acci ma jam. An woni barkiɗinaaɗo Jawmiraawo jonta." 30 Isiyaaku waɗani ɓe nyaamduuji, ɓe nyaami, ɓe njari. 31 Ɓe ndawi cub, ɓe kunotiri. Nden Isiyaaku jaɓɓiti ɓe, ɓe ceedi bee maako jam. 32 Nyalaade ndeya go huuwooɓe Isiyaaku ngari, anndini mo haala ɓulndu ndu ɓe ngasi, ɓe mbi'i mo: "Min tawi ndiyam." 33 O ewni ndu Saba, ngam maajum innde wuro ngo laati Biirsaba haa warugo hande.

Rewɓe Isuwa jananɓe

34 Nde Isuwa waɗi duuɓi cappanɗe nayi, o te'i Yehuudit ɓii Beeri Hetiijo. O te'i boo Basmat ɓii Elon Hetiijo. 35 Kamɓe ɓe mettini ɓerɗe Isiyaaku e Rebekka masin.

Laataanooji 27

No Isiyaaku barkiɗiniri Yakubu

27:1 Too, nde Isiyaaku naywi, gite maako boo tampi yi'ugo, o ewni Isuwa, afo maako. O wi'i mo: "Ɓiŋgel am." Isuwa jaabi: "Na'am." 2 Isiyaaku wi'i: "Ndaa, mi naywi, mi anndaa nyalaade maayde am. 3 Kadi, hoo'u le kuuje loohaaki ma, ɓaaru ma e lagaawal ma, yah ladde, loohanam kusel. 4 Nden waɗanam nyaamdu welndu, bana ngiɗmi ɗum. Waddanam ndu, mi nyaama, ngam haa mi barkiɗine hiddeko mi maaya." 5 Rebekka ɗon nana, saa'i Isiyaaku wolwana ɓiyum Isuwa. Isuwa dilli ladde ngam loohaago kusel, wartira ngel. 6 Rebekka wolwani ɓiyum Yakubu, wi'i: "Ndaa, mi nani baaba ma wolwani deerɗa ni'i: 7 Waddanam kusel ladde, waɗanam nyaamdu welndu, haa mi nyaama, mi barkiɗine yeeso Jawmiraawo hiddeko mi maaya. 8 Jonta kam, ɓiŋgel am, nan ko mbi'an ma mi: 9 Yah haa tokkere, ɗaɓɓitanam ton njawkoy mbooɗkoy ɗiɗoy. Mi defanan koy baaba ma nyaamdu welndu, bana o yiɗi ɗum. 10 A yahrana ndu baaba ma, haa o nyaama, o barkiɗine hiddeko o maaya." 11 Yakubu wi'i Rebekka, daada muuɗum: "Ndaa, deerɗam Isuwa o ɗuuɗa-gaasaajo, ammaa min mi walaa gaasa haa ɓandu. 12 Teema baaba am meematam, mi laatoto haa maako bana jancanɗo mo, mi wadda naaloore dow am, naa barka." 13 Ammaa daada maako wi'i mo: "Naaloore man wara dow hoore am, ɓiŋgel am. Nan koŋgol am, yah ɗaɓɓitanam!" 14 Yakubu dilli, ɗaɓɓiti njawkoy, waddani koy daada muuɗum. Daada maako defi nyaamdu welndu, bana baaba maako yiɗi. 15 Nden o hoo'i limce Isuwa, afo maako, limce ɗuuɗa-samanje gonɗe nder suudu maako, o ɓorni ɗe Yakubu, ɓiiyiiko ɗiɗaɓo. 16 Bee lare njawkoy o ɓorniri juuɗe maako e ɗigguɗum daande maako. 17 Nden o hokki ɓiiyiiko Yakubu nyaamdu welndu e tamseere ɗi o defi ɗum. 18 Yakubu nasti haa baaba muuɗum, wi'i: "Baaba am." O jaabi: "Na'am. An moy, ɓiŋgel am?" 19 Yakubu wi'i baaba muuɗum: "Min Isuwa, afo ma. Mi waɗi bana a umri yam. Umma, jooɗa, nyaam kusel ladde ngel ngaddumi, ngam haa a barkiɗinammi." 20 Isiyaaku ?ami: "Ɓiŋgel am, noy a tawri ɗum law?" O jaabi: "Ngam Jawmiraawo, Allah ma fottini yam bee maajum." 21 Isiyaaku wi'i Yakubu: "Ɓadita, ɓiŋgel am, mi meeme, mi anndita fakat a ɓiyam Isuwa na, malla naa non." 22 Yakubu ɓaditi baaba muuɗum Isiyaaku. Kaŋko o meemi mo, o wi'i: "Sawtu bolle, ɗum sawtu Yakubu, ammaa juuɗe kam, juuɗe Isuwa." 23 O annditaay mo, ngam juuɗe maako keewi gaasa, bana juuɗe deerɗiiko Isuwa. O fuɗɗi barkiɗingo mo. 24 O ?ami: "Fakat a ɓiyam Isuwa na?" O jaabi: "Ɗum min!" 25 Isiyaaku wi'i: "Ɓadinanam haa mi nyaama kusel ladde ngel ɓiyam, ngam haa mi barkiɗine." Yakubu ɓadinani mo ɗum, o nyaami. O waddani mo inaboojam, o yari. 26 Nden baaba maako Isiyaaku wi'i mo: "Ɓadita le, ɓiŋgel am, harlam." O ɓaditi, o harli mo. 27 Kaŋko o nani uureeŋga limce maako, o barkiɗini mo, o wi'i: "Ndaa, uureeŋga ɓiyam bana uureeŋga ngesa ka Jawmiraawo barkiɗini ɗum. 28 Allah hokke saawawre asama, o rimna gese ma, o ɗuɗɗina gawri ma e inaboojam ma. 29 Ummaatooje kuuwanan ma, le'i boo turo yeeso ma. Laata jaagorɗo bandiraaɓe ma, ɓiɓɓe daada ma turo yeeso ma. Mo naalete, laato naalaaɗo. Mo barkiɗinte, heɓa barka." 30 Nde Isiyaaku timmini barkiɗingo Yakubu, Yakubu boo wurtake suudu baaba muuɗum Isiyaaku, ndaa deerɗiiko Isuwa wartoyi loohaago. 31 Kaŋko boo o defi nyaamdu welndu, o waddani ndu baaba maako. O wi'i mo: "Baaba am, umma, nyaam kusel ladde ngel ɓiya waddi ɗum, ngam haa a barkiɗinammi." 32 Baaba maako Isiyaaku ?ami mo: "Moy an?" O jaabi: "Mi ɓiɗɗo ma, afo ma, Isuwa." 33 Isiyaaku hultori bee kultoreeŋgol maŋgol masin. O wi'i: "Kadi moy oya, mo loohi kusel ladde, waddanimmi ɗum? Mi nyaami ɗum hiddeko a wara. Mi barkiɗini mo, o heɓi barka haa foroy." 34 Nde Isuwa nani bolle baaba muuɗum, o hooli bee hoolo maŋgo mettuŋgo masin, o wi'i baaba maako: "Useni baaba am, barkiɗinam min boo!" 35 Isiyaaku jaabi: "Deerɗa wari bee rikisi, hooci barka ma." 36 Isuwa wi'i: "Naa ɗum fotti bee ko ɓe ewni mo Yakubu na? Ngam o waɗi yam rikisi jonta nde ɗiɗi. O hooci daraja afaaku am, ndaa, jonta o hooci barka am boo. A luttanaay yam barka na?" 37 Isiyaaku jaabi Isuwa: "Ndaa, mi darni mo jaagorɗo dow ma, mi hokki mo bandiiko'en fuu bana maccuɓe, mi sembiɗini mo bee gawri e inaboojam. Kadi ɗume mbaawanmi huuwango ma, ɓiŋgel am?" 38 Isuwa wi'i baaba muuɗum: "Baaba am, a woodaa sey barka ngoota tan na? Barkiɗinam min boo, baaba am." Isuwa fuɗɗi woyugo. 39 Baaba maako Isiyaaku jaabi mo: "Ndaa, joonde ma daayoto bee lesdi ndimoori e ɓellere lesdi, nde walaa saawawre diga asama. 40 A wuuran bee kaafahi ma, a huuwanan deerɗa. Ammaa to a tuurti, a yewan kaɓɓirgal maako dow daande ma." 41 Isuwa tikkani Yakubu ngam daliila barka ka baaba maako barkiɗini mo. O numi: "Nyalɗe woyugo baaba am ɗon ɓadito. Saa'i man mi mbaran deerɗam Yakubu." 42 Rebekka anndinaama nufaye afo mum Isuwa. O neli ewnaago Yakubu, ɓiiyiiko ɗiɗaɓo, o wi'i mo: "Ndaa, deerɗa Isuwa ɗon ɗaɓɓa waataago ma, o yiɗi mbarugo ma. 43 Jonta, ɓiŋgel am, nananam, umma, doggu haa deerɗam Laban, haa Harran. 44 Faɓɓu haa maako, sey to tikkere deerɗa feewti, 45 sey to o yejjiti ko mbaɗɗa mo. Nden mi nelan, ɓe ɗaɓɓite ton. Ngam ɗume majjiranton yam on ɗiɗo fuu nder nyalaade woore?"

No Isiyaaku neldi Yakubu haa Laban

Laataanooji 28

46 Too, Rebekka wi'i Isiyaaku: "Mi safti ngeendam ngam daliila rewɓe Isuwa jananɓe. To Yakubu boo te'i debbo Hetiijo bana ɓe'e, ɗume ngeendam nafatammi?" 28:1 Isiyaaku ewni Yakubu, barkiɗini mo, umri mo: "Taa te'u debbo haa yimɓe Kanaana. 2 Umma, yah haa Paddan-Aram, haa saare Betu'iila, kaawu ma, a te'a debbo ton haa ɓiɓɓe Laban, deerɗu daada ma. 3 Allah Baawɗo barkiɗine, o waɗe a ɗuuɗa-asŋgolje, o ɗuɗɗine ngam a laato mooɓre le'i. 4 O hokke barka Ibrahiima, an e danygol ma bee maaɗa, ngam a mara lesdi koɗaaku ma ndi Allah hokki Ibrahiima." 5 Isiyaaku jaɓɓiti Yakubu, kaŋko o yehi Paddan-Aram haa Laban ɓii Betu'iila Aramaajo, deerɗu Rebekka, daada Yakubu e Isuwa.

No Isuwa te'ri debbo feere

6 Isuwa nani no Isiyaaku barkiɗiniri Yakubu, jaɓɓiti mo o yaha Paddan-Aram, ngam o te'a debbo haa ton. Isiyaaku barkiɗini mo, umri mo: "Taa te'u debbo haa ɓiɓɓe Kanaana." 7 Yakubu ɗowtani saarooji muuɗum, yehi Paddan-Aram. 8 Isuwa faami ɓiɓɓe Kanaana rewɓe pottanaay baaba muuɗum Isiyaaku. 9 Nde o faami ɗum, o yehi haa Isma'iilu, o te'i Makalat ɓii Isma'iilu ɓii Ibrahiima, deerɗu Nebayot debbo, o hawtani mo rewɓe maako.

No Allah waŋgirani Yakubu haa Baytila

10 Too, Yakubu ummi diga Biirsaba, yehi Harran. 11 O yotti nokkuure woɗnde, o waali ton ngam naaŋge muti. O hoo'i woore haa kaa'e nokkuure maajum, o wallini nde les hoore maako. Nden o waali ton. 12 O hoyɗi ­- ndaa, irin ɓaargal darnaama dow lesdi. Hoore maagal meemi asama. Malaa'ika'en Allah ɗon mba''o, ɗon njippo dow maagal. 13 Jawmiraawo ɗon dari haa maagal, wi'i: "Min woni Allah Jawmiraawo mo maama ma Ibrahiima e baaba ma Isiyaaku ɗowtani ɗum. Lesdi ndi mbaaliɗa dow muuɗum, mi hokkan ma ndi maral ngam maaɗa e danygol ma. 14 Danygol ma ɗuuɗan bana mbulwuldi lesdi, maral maagol yaajan haa hiirnaaŋge e fuunaaŋge, haa woyla e fombina. Ummaatooje duniyaaru fuu ɗaɓɓan barka ka ndokku ma mi, ka ndokkanmi danygol ma boo. 15 Anndu, mi ɗon wondi bee ma. Mi aynan ma kootoye njahata fuu. Mi hooran ma nder lesdi ndi, ngam mi accataa ma, sey to mi huuwi ko mbi' ma mi." 16 Yakubu fini, wi'i: "Fakat, Jawmiraawo ɗon haa nokkuure nde'e, min boo mi anndaano ɗum." 17 O huli, o wi'i: "Nokkuure nde hulniinde! Suudu Allah ɗon haa ɗo sike. Haa ɗo dammugal asama woni." 18 Yakubu dawi cub, hoo'i hayre nde o wallinno les hoore, darni nde siftinorde. Nden o rufi nebbam dow hoore maare ngam senugo nde. 19 O ewni nokkuure maajum Baytila. (Ammaa naane innde wuro ngo, Luus.) 20 Yakubu hunani Allah hunayeere, wi'i: "To a wondi bee am, to a ayni yam dow laawol ngol njahanmi ɗum, to a hokki yam nyaamdu e limce, 21 to mi hooti jam haa saare baaba am, nden kam a laatoto Allah am. 22 Hayre nde'e nde ndarnumi siftinorde, nde laato suudu ma. Haa ko ndokkata mi fuu, fakat mi ittanan ma jakka."

Laataanooji 29

No Yakubu yottori saare Laban

29:1 Yakubu tokki laawol muuɗum, yehi lesdi yimɓe fuunaaŋge. 2 Nyande go'o o yi'i ɓulndu nder ladde. Tokke dammooji tati ɗon mbaali ton, ngam haa ɓulndu maajum waynaaɓe njarnata tokke. Hayre mawnde maɓɓi hunduko maaru. 3 Nde ɓe mooɓti tokke fuu, ɓe talla hayre e hunduko ɓulndu, ɓe njarna dammooji, ɓaawoɗon ɓe lorna hayre fahin dow hunduko ɓulndu haa nokkuure maare. 4 Yakubu ?ami ɓe: "Sooba'en, diga toy iwɗon?" Ɓe njaabi: "Diga Harran." 5 O ?ami ɓe: "On anndi Laban ɓii Nakor na?" Ɓe mbi'i: "Min anndi mo." 6 O ?ami: "O jamo na?" Ɓe njaabi: "O jamo. Ndaa, Rahiilu, ɓiiyiiko debbo, ɗon wara bee baali." 7 O wi'i ɓe: "Ndaa, naaŋge ɓaŋgake, wakkati mooɓtugo dabbaaji siwa. Naa ndikka on njarna baali, on loro durugo na?" 8 Ɓe mbi'i: "Min mbaawataa, sey to tokke fuu mooɓtotiri. Nden min talla hayre e hunduko ɓulndu, min njarna baali." 9 Yaake o ɗon wolida bee maɓɓe, Rahiilu wari bee baali baaba muuɗum, ngam o gaynaako. 10 Nde Yakubu yi'i Rahiilu, ɓii Laban deerɗu daada muuɗum, Yakubu ɓaditi, talli hayre e hunduko ɓulndu, yarni baali Laban, kaawu muuɗum. 11 Nden o hoofni Rahiilu, o harli ɗum, o fuɗɗi woyugo. 12 O anndini Rahiilu no o bandiri bee baaba maako, o ɓii Rebekka. Rahiilu doggi, anndini ɗum baaba muuɗum. 13 Nde Laban nani habaru Yakubu, ɓii deerɗum debbo, o doggi haa o fotta bee maako, o harli mo, o hebbi mo, o yahri mo nder saare maako. Kaŋko boo o yecci Laban habaru maako fuu. 14 Laban wi'i mo: "Fakat a bandam ɓadiiɗo." Yakubu faɓɓi haa maako lewru.

No Yakubu huuwrani Laban ngam Lee'a e Rahiilu

15 Too, Laban wi'i Yakubu: "Ngam a bandam, a huuwantam meere na? Yeccam le, ngeenaari ndiye ɗaɓɓata?" 16 Laban woodi ɓiɓɓe rewɓe ɗiɗo. Innde arano, Lee'a, innde ɗiɗaɓo, Rahiilu. 17 Gite Lee'a pure, ammaa Rahiilu o ngarniiɗo ɓandu e daarɗe. 18 Yakubu yiɗi Rahiilu, o wi'i Laban: "Mi huuwanan ma duuɓi joweeɗiɗi ngam Rahiilu, ɓiya ɗiɗaɓo." 19 Laban wi'i: "To mi hokki ma mo, ɓuran dow hokkugo mo gorko jananno. Jooɗa haa am." 20 Yakubu huuwi ngam Rahiilu duuɓi joweeɗiɗi. Ɗi laati haa gite maako bana nyalɗe seɗɗa, ngam o yiɗi mo. 21 Nden Yakubu wi'i Laban: "Hokkam debbo am, ngam nyalɗe am keewi, mi nasta haa maako." 22 Laban mooɓti worɓe wuro fuu, waɗani ɓe nyaamdu ɓaŋgal. 23 Nde maŋgariba waɗi, o hoo'i ɓiiyiiko Lee'a, o yahri mo haa maako, kaŋko o nasti haa maako. 24 (Laban hokki Lee'a korɗo muuɗum Jilpa, o laato korɗo maako.) 25 Nde fajiri waɗi, Yakubu yi'i ɗum Lee'a. O ?ami Laban: "Koni kuuwɗa mi ɗum? Na mi huuwani ma ngam Rahiilu? Koni mbaɗɗa rikisi dow am?" 26 Laban jaabi: "Naa ɗum al'aada wuro amin, minyiraawo aarta mawnum te'eego. 27 Timmin asaweere ɓaŋgal bee maako, nden mi hokkan ma oya boo. A huuwantam duuɓi joweeɗiɗi goɗɗi ngam maako." 28 Yakubu jaɓi, timmini asaweere man bee Lee'a. Nden Laban hokki mo ɓiyum Rahiilu. 29 (Laban hokki Rahiilu korɗo muuɗum Bilha, o laato korɗo maako.) 30 Yakubu nasti haa Rahiilu boo, ammaa o ɓuri yiɗugo Rahiilu dow Lee'a. O huuwani Laban duuɓi joweeɗiɗi goɗɗi.

Ɓiɓɓe Yakubu

Laataanooji 30

31 Nde Jawmiraawo yi'i Lee'a ganyaaɗo, o waɗi mo o danyoowo. Ammaa Rahiilu o dimaro. 32 Lee'a reedi, danyi ɓiɗɗo gorko. O wi'i: "Jawmiraawo laari toskaare am. Jonta gorko am yiɗatam." Ngam maajum o ewni mo Ruuben. 33 Kadiboo o reedi, o danyi ɓiɗɗo gorko. O wi'i: "Jawmiraawo nani mi ganyaaɗo, ngam maajum o hokki yam oo boo." O ewni mo Simon. 34 Kadiboo o reedi, o danyi ɓiɗɗo gorko. O wi'i: "Jonta kam, gorko am ɗakkotiran bee am, ngam mi danyani mo ɓiɓɓe tato." Ngam maajum o ewni mo Lewi. 35 Kadiboo o reedi, o danyi ɓiɗɗo gorko. O wi'i: "Jonta mi maŋgtan Jawmiraawo." Ngam maajum o ewni mo Yahuuda. Nden o acci danyugo. 30:1 Nde Rahiilu yi'i o danyanaay Yakubu ɓiɓɓe, o haaji deerɗiiko. O wi'i Yakubu: "Hokkam ɓikkoy! To naa non, mi maayan." 2 Tikkere Yakubu saati dow Rahiilu, o wi'i: "Kadi min mi Allah na mo haɗi ma danygol?" 3 Rahiilu wi'i: "Ndaa korɗo am Bilha. Nastu haa maako ngam o danya dow koppi am, min boo mi heɓa ɓikkoy bee maako." 4 O te'ani mo korɗo maako Bilha, Yakubu nasti haa maako. 5 Bilha reedi, danyani Yakubu ɓiɗɗo gorko. 6 Rahiilu wi'i: "Allah gooŋɗini yam, nani tornde am, hokki yam ɓiɗɗo." Ngam maajum o ewni mo Dan. 7 Bilha, korɗo Rahiilu, reedi kadiboo, danyani Yakubu ɓiɗɗo ɗiɗaɓo. 8 Rahiilu wi'i: "Haɓre wulnde kaɓmi bee deerɗam, mi jaalake." O ewni mo Neftalim. 9 Nde Lee'a yi'i o acci danyugo, o hoo'i korɗo maako Jilpa, o te'ani mo Yakubu. 10 Jilpa, korɗo Lee'a, danyani Yakubu ɓiɗɗo gorko. 11 Lee'a wi'i: "Mi waɗi saa'a!" O ewni mo Gada. 12 Jilpa, korɗo Lee'a, danyani Yakubu ɓiɗɗo ɗiɗaɓo. 13 Lee'a wi'i: "Barka am! Ngam ɓiɓɓe rewɓe mbi'antam mi barkiɗinaaɗo." O ewni mo Aser. 14 Saa'i sodugo gawri, Ruuben yehi haa gese. O tawi ɓiɓɓe leɗɗe jooɗooje haa ngesa, o waddani ɗe daada maako Lee'a. Rahiilu wi'i Lee'a: "Hokkam le jooɗooje ɓiɗɗo ma." 15 Lee'a jaabi: "Ɗum he'ataa na a hoo'i gorko am, a yiɗi hoo'ugo jooɗooje ɓiɗɗo am boo na?" Rahiilu wi'i: "Booɗɗum! Sey o waalda bee ma jemmaare nde'e ngam jooɗooje ɓiɗɗo ma." 16 Kiikiɗe, nde Yakubu warti ngesa, Lee'a wurti, fotti bee maako, wi'i mo: "Sey a nasta haa am, ngam mi hokki ngeenaari ngam ma, mi yoɓi bee jooɗooje ɓiɗɗo am." Yakubu waaldi bee maako jemmaare maajum. 17 Allah jaɓani Lee'a, kaŋko o reedi, o danyani Yakubu ɓiɗɗo njowaɓo. 18 O wi'i: "Allah hokki yam mbarjaari am, ngam mi hokki korɗo am haa gorko am." O ewni mo Issakar. 19 Lee'a reedi kadiboo, o danyani Yakubu ɓiɗɗo njoweegoojo. 20 O wi'i: "Allah hokki yam dokkal booɗŋgal. Jonta gorko am jooɗoto bee am, ngam mi danyani mo ɓiɓɓe njoweego." O ewni mo Jabulon. 21 Ɓaawo maajum o danyi ɓiɗɗo debbo, o ewni mo Dina. 22 Nden Allah siftori Rahiilu. Allah jaɓani mo, waɗi mo o danyoowo. 23 O reedi, o danyi ɓiɗɗo gorko. O wi'i: "Allah itti mbustu am. Jawmiraawo ɓesdanammi ɓiɗɗo goɗɗo." 24 O ewni mo Yusufu.

No Laban e Yakubu mbaɗmbaɗtiri rikisi

25 Too, ɓaawo Rahiilu danyi Yusufu, Yakubu wi'i Laban: "Jaɓɓitam, mi hoota haa nokkuure am e lesdi am. 26 Hokkam rewɓe am e ɓikkoy am ɓe kuuwan ma mi ngam muuɗum'en. Accu mi dilla, ngam a anndi no mi huuwrani ma." 27 Laban jaabi: "Accu mi heɓa mo''ere yeeso ma. Mi waɗi hatti, mi heɓti, Jawmiraawo barkiɗini yam ngam daliila maaɗa. 28 Wi'am ngeenaari ma, mi hokke ndi." 29 Yakubu wi'i: "A anndi no mi huuwrani ma. A anndi boo ko dabbaaji ma laati haa juŋŋgo am. 30 Ɗum ko marɗa hiddeko mi wara, ɗum ɗuuɗaay. Jonta ɗum ɓesdi, ɗum ɗuuɗi masin. Jawmiraawo barkiɗini ma dow palanɗe am. Jonta kam, sey mi huuwana saare am." 31 Laban ?ami: "Ɗume ndokkan ma mi?" Yakubu jaabi: "Taa hokkam kooɗume! Ndaa ko ngiɗmi: Mi yahan fahin mi dura dammooji ma, mi ayna ɗi. 32 Hande mi ta''an caka tokkere fuu. Mi wurtinan cirgum e jamalum e ɓaleejum caka baali fuu, non boo cirgum e jamalum caka be'i fuu. Kanjum laatoto ngeenaari am. 33 Gooŋgaaku am waŋgan jaŋgo, to a wari laarugo ngeenaari am. Ko laataaki cirgum malla jamalum caka be'i, e ɓaleejum caka baali, ɗum gujjaaɗum." 34 Laban wi'i: "Booɗɗum, en kuuwa bana mbi'ɗa." 35 Nyalaade maajum Laban wurtini jawɗi be'i diidaaɗi e jamali fuu, non boo be'i cirgi e jamali e marɗi daneejum fuu, e baali ɓaleeji fuu. O hokki ɗum haa juuɗe ɓiiyiiko'en. 36 O dilli daayiiɗum seɗɗa, baakin jahaaŋgal nyalɗe tati hakkunde maako e Yakubu. Yakubu duri luttuɗum tokkere Laban.

Laataanooji 31

37 Yakubu itti cabbi kecci haa leɗɗe tati feere feere, o ɓolti diidi daneeji haa cabbi. 38 Nden o wallini cabbi man nder jarnirɗe ndiyam yeeso dammooji. Nde dammooji ngari yarugo, ɗi ngoowrindiri. 39 Dammooji ngoowrindiri saa'i ɗi ngi'i cabbi ɗi, ɓaawo maajum ɗi ndimi diidaaɗum e cirgum e jamalum. 40 Yakubu sendi ɓiɓɓe dammooji. (O wayliti geese dammooji dow diidaaɗum e ɓaleejum fuu caka dabbaaji Laban.) Bana non o waarani hoore maako tokkere, o hawtaay ɗe bee tokkere Laban. 41 Koondeye dammooji cembiɗɗi ngoowrindiri fuu, Yakubu wallini cabbi nder jarnirɗe, haa gite dammooji. Non ɗi ngoowrindiri baŋge cabbi. 42 To dammooji pooyɗi ngari, o wallinaay ɗi. Bana non pooyɗi laati ɗi Laban, cembiɗɗi boo ɗi Yakubu. 43 Gorko oo riski riskugo, o woodi dammooji ɗuuɗɗi e horɓe e maccuɓe e geelooɗi e bamɗe. 31:1 Yakubu nani bolle ɓiɓɓe Laban, ɓe mbi'i: "Yakubu hooci ko baaba meeɗen mari fuu. Bee mardi baaba meeɗen o heɓri risku ngu." 2 Yakubu yi'i Laban laaraay mo bana naane. 3 Jawmiraawo wi'i Yakubu: "Lorta haa lesdi kaakaaji ma e haa bandiraaɓe ma, mi wondan bee ma." 4 Yakubu neloyi ewnaago Rahiilu e Lee'a ɓe ngara haa ngesa haa dammooji maako. 5 O wi'i ɓe: "Mi ɗon yi'a baaba mooɗon laarataa yam bana naane. Ammaa Allah mo baaba am ɗowanto ɗum, ɗon wondi bee am. 6 Onon boo on anndi, mi huuwani baaba mooɗon bee sembe am fuu. 7 Ammaa baaba mon waɗi yam rikisi, wayliti ngeenaari am nde sappo. Ammaa Allah accaay mo o huuwammi kalluɗum. 8 Nde o wi'i: Jamalum laato ngeenaari ma, dammooji fuu ndimi jamalum. Nde o wi'i: Diiɗaaɗum laato ngeenaari ma, dammooji fuu ndimi diidaaɗum. 9 Allah hooci dabbaaji baaba mooɗon, hokki yam ɗi. 10 Wakkati goowrindirki dammooji mi yi'i nder koyɗol ­- ndaa, jawɗi ba''iiɗi dammooji laati diidaaɗi e jamali e cirgi. 11 Malaa'ikaajo Allah ewni yam nder koyɗol: Yakubu! Mi jaabi: Na'am. 12 O wi'i: Tijja, laar! Jawɗi ba''iiɗi dammooji fuu laati diidaaɗi e jamali e cirgi. Ngam mi yi'i ko Laban huuwi ma fuu. 13 Min woni Allah baŋganɗo ma haa Baytila, nokkuure nde moytuɗa hayre siftinorde bee nebbam, nde kunaniɗa mi hunayeere. Jonta umma, wurta lesdi ndi, lorta haa lesdi asŋgol ma." 14 Rahiilu e Lee'a njaabi, mbi'i mo: "Luttani min geɗal malla ndonŋgu haa saare baaba amin na? 15 Na o ɗon laara min bana hoɗɓe? Ngam o soorri min, o nyaami saman amin pat. 16 Risku ngu Allah ɓorti baaba amin fuu, minin jeyi e ɓikkoy amin. Kadi, waɗ ko Allah wi'i ma fuu."

No Yakubu doggiri Laban

17 Too, Yakubu ummi, wa''ini ɓikkoy mum e rewɓe mum dow geelooɗi. 18 O soggi dabbaaji maako fuu e maralji maako ɗi o heɓi haa Paddan-Aram, ngam o loro haa baaba maako Isiyaaku nder lesdi Kanaana. 19 Laban dilluno ta''ugo gaasa baali muuɗum, saa'i maajum Rahiilu wujji labbi baaba muuɗum. 20 Yakubu ?oyri Laban Aramaajo, ngam o anndinaay mo o tammi doggugo. 21 O hoo'i ko o mari fuu, o doggi, o eeri maayo, o tiiti hooseere Gile'at. 22 Nyande tataɓre ɓe anndini Laban Yakubu doggi. 23 O hoo'i deerɗiraaɓe maako bee maako, o taasni mo nyalɗe joweeɗiɗi, o jokki mo dow hooseere Gile'at. 24 Allah warani Laban Aramaajo nder koyɗol jemma, wi'i mo: "Reenta, taa waɗ Yakubu ngaaba!" 25 Laban jokki Yakubu haa nokkuure nde Yakubu darni laymaaru muuɗum dow hooseere. Laban boo darni laymaaru muuɗum bee deerɗum'en dow hooseere Gile'at. 26 O ?ami Yakubu: "Koni a ?oyri yam, a hoo'i ɓiɓɓe am rewɓe bana naŋgaaɓe konu? 27 Koni a doggi bee sirri, a ?oyri yam, a anndinaay yam? Min maa, mi ɗoftanno ma bee seyo e gimi, bee mbaggu e moolooru. 28 A accaay yam mi jaɓɓito ɓiɓɓe am rewɓe e taaniraaɓe am na? Jonta a waɗi bana paataaɗo. 29 Mi woodi baawɗe huuwugo on kalluɗum. Ammaa Allah baaba mooɗon wolwani yam haŋki, o wi'i: Reenta, taa waɗ Yakubu ngaaba. 30 Mi anndi a hooti ngam a yenwi saare baaba ma masin. Ammaa ngam ɗume a wujji ɗowanteeɓe am?" 31 Yakubu jaabi Laban: "Mi huli, ngam mi tammi teema a jaɓtatam ɓiɓɓe ma rewɓe. 32 Mo tawɗa ɗowanteeɓe ma haa muuɗum, taa o yeeɗa. Wiɗita yeeso bandiraaɓe meeɗen ko woni haa am, hoo'u ɗum." Ammaa Yakubu anndaa Rahiilu wujji labbi go. 33 Laban nasti laymaaru Yakubu, e laymaaru Lee'a, e laymaaru horɓe ɗiɗo, tawaay kooɗume. Nden o nasti laymaaru Rahiilu. 34 Ammaa Rahiilu hoo'uno labbi, wallini ɗi nder kirke ngeelooba, o ɗon jooɗi dow maaji. Laban wiɗiti laymaaru fuu, ammaa o tawaay kooɗume. 35 Rahiilu wi'i baaba muuɗum: "Taa jaagorɗo am tikka, ngam mi waawataa ummaago yeeso maaɗa. Mi ɗon worri al'aada rewɓe." Laban wiɗiti kootoy, ammaa o tawaay labbi. 36 Yakubu tikki, jokkiri bee Laban, wi'i mo: "Ɗume woni aybe am? Ɗume woni hakke am no tokkoriɗa mi bee tiɗɗinaare bana ni? 37 A wiɗiti kuuje am fuu. Kuuje saare ma ɗeye tawɗa? Wallin ɗum haa ɗo yeeso yimɓe am e yimɓe maaɗa, ɓe kiito hakkunde meeɗen ɗiɗo. 38 Jonta waɗi duuɓi noogas mi ɗon wondi bee maaɗa. Baali ma e be'i ma ɗalaay. Mi nyaamaay jawɗi tokkere ma. 39 Mi wartiranaay ma ko huunde ladde faɗɗi, doole mi yoɓa ɗum. A ɗon ɗaɓɓita ɗum haa juŋŋgo am, to goɗɗo wujji ɗum koo nyalawma koo jemma. 40 Nyalawma nguli nyaami yam, jemma boo mi nani jaaŋgol, ɗoyŋgol doggi gite am. 41 Jonta waɗi duuɓi noogas mi ɗon jooɗi haa saare ma. Mi huuwani ma duuɓi sappo e nayi ngam ɓiɓɓe ma rewɓe ɗiɗo, nden duuɓi joweego ngam dammooji ma, a wayliti ngeenaari am nde sappo. 42 To naa Allah baaba am wonduno bee am, Allah mo Ibrahiima ɗowtani ɗum, mo Isiyaaku boo huli ɗum, fakat a firlitanno yam jonta juŋŋgo meere. Allah laari bone am e kuugal am, haŋki o ta''i haala."

Narral hakkunde Yakubu e Laban

Laataanooji 32

43 Laban jaabi Yakubu: "Ɓiɓɓe rewɓe ɓe'e ɗum ɓiɓɓe am, ɓikkoy koy ɗum ɓikkoy am, dammooji ɗi'i ɗum dammooji am, ko ngi'ata fuu min jeyi. Ammaa ɗume mi huuwata ɓiɓɓe am rewɓe hande e ɓikkoy maɓɓe koy ɓe ndanyi? 44 War jonta, en kaɓɓu alkawal, min bee maaɗa, ngam laato seedamku hakkunde am bee maaɗa." 45 Yakubu hoo'i hayre, darni nde siftinorde. 46 Nden o wi'i yimɓe maako: "Ngadde kaa'e." Ɓe koo'i kaa'e, ɓe mbaagi ɗe, ɓe nyaami ton dow waagaare. 47 Laban ewni nde Yegar-Sahaduta, Yakubu boo ewni nde Galet. 48 Laban wi'i: "Hande waagaare nde'e laato seedoore hakkunde am bee maaɗa." Ngam maajum ɓe ewni nde Galet. 49 Ɓe ewni nde boo Mispa, ngam o wi'i: "Jawmiraawo laato aynoowo hakkunde am bee maaɗa, yaake mi ɗon seedi bee maaɗa. 50 To a toski ɓiɓɓe am rewɓe, to a hawti ɓe bee rewɓe woɗɓe, koo to walaa neɗɗo gonduɗo bee meeɗen, anndu Allah woni ceedoowo hakkunde am bee maaɗa." 51 Nden Laban wi'i Yakubu: "Ndaa waagaare nde mbaagumi hakkunde am bee maaɗa, ndaa boo hayre siftinorde. 52 Waagaare e siftinorde, ɗiɗi fuu laato seedamku. Min mi saalataako waagaare nde ngam honoygo ma. An boo a saalataako waagaare nde e siftinorde nde ngam honoygo yam. 53 Allah mo Ibrahiima e Nakor ɗowtani ɗum, hiito hakkunde meeɗen." Nden Yakubu hunori bee Allah mo baaba maako Isiyaaku huli ɗum. 54 Yakubu lii'ani Allah kirsaaŋga dow hooseere, o ewni bandiiko'en ɓe nyaama. Ɓe nyaami, nden ɓe mbaali dow hooseere. 32:1 Jaŋgo maajum, Laban dawi cub, jaɓɓiti ɓiɓɓe mum rewɓe e taaniraaɓe mum, barkiɗini ɓe. Nden o dilli, o hooti nokkuure maako.

No Yakubu taaskori fottugo bee Isuwa

2 Too, Yakubu tokki laawol muuɗum. Malaa'ika'en Allah potti bee maako. 3 Nde o yi'i ɓe, o wi'i: "Ɗum woni saŋgeere konu Allah." O ewni nokkuure maajum Makanayim. 4 Yakubu neli nelaaɓe yeeso muuɗum haa deerɗum Isuwa haa lesdi Se'ir nder lesdi Edoom. 5 O umri ɓe: "Ndaa ni mbi'oton jaagorɗo am Isuwa: Maccuɗo ma Yakubu wi'i ni'i: Mi faɓɓi haa Laban, njooɗiimi ton haa jonta. 6 Mi heɓi na'i e bamɗe e dammooji e maccuɓe e horɓe. Mi neli ngam mi anndina jaagorɗo am, haa mi heɓa mo''ere yeeso ma." 7 Nelaaɓe ngarti haa Yakubu, mbi'i mo: "Min njotti haa deerɗa Isuwa, kaŋko o ɗon warda bee worɓe teemeɗɗe nayo ngam o fotta bee ma." 8 Yakubu huli masin, kulol naŋgi mo, o sendi yimɓe wonduɓe bee maako e dammooji e na'i e geelooɗi, o waɗi jahaale ɗiɗi. 9 O numi: "To Isuwa ukkanake jahaaŋgal gootal, jahaaŋgal luttuŋgal hisa." 10 Yakubu tori: "Ya Allah mo maama am Ibrahiima e baaba am Isiyaaku ɗowtani ɗum, ya Jawmiraawo, a wi'i yam: Lorta haa lesdi ma e bandiraaɓe ma, mi woonanan ma! ­- 11 Mi he'aay mo''e e gooŋgaaku fuu ɗi mbaŋginanɗa ɗowtaniiɗo ma. Mi eeri maayo Urdun bee sawru am tan, jonta laatiimi jahaale ɗiɗi. 12 Hisnam juŋŋgo deerɗam Isuwa. Ngam mi ɗon hula mo, taa o wara o halka min, koo rewɓe e ɓikkoy fuu. 13 Ngam a wi'i: Mi woonanan ma fakat, mi ɗuɗɗinan danygol ma bana njaareendi maayo, ndi limataake ngam ɗuuɗeeŋga maari." 14 Yakubu waali ton jemmaare maajum. Haa ko woni haa juŋŋgo maako fuu, o hoo'ani deerɗiiko Isuwa dokkal: 15 be'i teemeɗɗe ɗiɗi e jawɗi be'i noogas, e baali teemeɗɗe ɗiɗi e jawɗi baali noogas, 16 e geelooɗi musininanɗi cappanɗe tati e moli maaji, e na'i cappanɗe nayi e ga'i kalhali sappo, non boo bamɗe debbe noogas e gorɗe sappo. 17 O hokki ɗum haa juuɗe huuwooɓe maako, gooto fuu bee tokkere woore. O wi'i ɓe: "Arde yeeso am, cende hakkunde tokkere bee tokkere." 18 O umri arano, o wi'i: "To deerɗam Isuwa fotti bee ma, ?ami ma: Moy jeyi ma, toy njahata, moy jeyi ɗum ɗo yeeso ma? ­- 19 Sey a wi'a: Ɗum maccuɗo ma Yakubu. O neldi dokkal ngal haa jaagorɗo maako Isuwa. Ndaa, kaŋko bee hoore maako o ɗon wara ɓaawo amin." 20 Non o umri ɗiɗaɓo boo e tataɓo e tokkiiɓe tokke fuu. O wi'i: "Kanjum mbi'oton jaagorɗo am Isuwa, to on potti bee maako. 21 Ngecce mo: Maccuɗo ma Yakubu bee hoore muuɗum ɗon wara ɓaawo amin." Yakubu tammi: "Mi de'itinan mo bee dokkal ardotooŋgal yeeso am. Nden mi yi'an yeeso maako, teema o yerdoto yam." 22 Dokkal go ardi mo, kaŋko o waali jemmaare maajum nder saŋgeere.

No Yakubu waari gala bee goɗɗo mo o anndaa

23 Too, jemmaare maajum Yakubu ummi, hoo'i rewɓe mum ɗiɗo e horɓe mum ɗiɗo e ɓikkoy mum sappo e go'o, eeri eerorde maayo Yabbok. 24 Ɓaawo o eerni ɓe, o eerni ko o mari fuu. 25 Yakubu lutti feere muuɗum. Goɗɗo haɓi bee maako haa subaha waɗi. 26 Nde o yi'i o waawataa Yakubu, o fiyi jokkere daŋgo maako, jokkere daŋgo Yakubu silɓi ngam gala maɓɓe. 27 O wi'i: "Yooftam, ngam subaha waɗi." Ammaa Yakubu jaabi: "Mi yooftataa ma, sonaa a barkiɗini yam." 28 Kaŋko o ?ami Yakubu: "Noy innde ma?" O jaabi: "Yakubu." 29 O wi'i: "Yeeso ɗo innde ma naa Yakubu, ammaa Isra'iila, ngam a haɓi bee Allah e bee yimɓe, a jaalake." 30 Yakubu ?ami mo: "Anndinam le innde ma." O jaabi: "Ngam ɗume ?amata innde am?" Nden o barkiɗini Yakubu. 31 Yakubu wi'i: "Mi yi'i Allah gite bee gite, bee maajum fuu yoŋki am hisi." Ngam maajum o ewni nokkuure maajum Paniyel. 32 Naaŋge fuɗi nde o saali Paniyel, o ɗon la'a ngam daŋgo maako. 33 Ngam maajum yimɓe Isra'iila nyaamataa ɗaɗol daŋgo haa warugo hande, ngam o naawni ɗaɗol dow jokkere daŋgo Yakubu.

Laataanooji 33

No Yakubu fottiri bee Isuwa

33:1 Too, Yakubu laari, yi'i Isuwa ɗon warda bee worɓe teemeɗɗe nayo. O sendi ɓikkoy dow Lee'a e Rahiilu e horɓe ɗiɗo go. 2 O darni horɓe bee ɓikkoy muuɗum'en haa yeeso, Lee'a bee ɓikkoy muuɗum ɓaawo maɓɓe, Rahiilu bee Yusufu boo haa ragare. 3 Ammaa kaŋko o ardi ɓe. O sujidi nde joweeɗiɗi, haa o ɓadito deerɗiiko. 4 Ammaa Isuwa yaawɗi, fotti bee maako, harli mo, naŋgi daande maako, hebbi mo, ɓe ɗiɗo fuu ɓe mboyi. 5 Nde Isuwa laari, o yi'i rewɓe e ɓikkoy, o ?ami: "Ɗum ɓeye ɗo haa ma?" Yakubu jaabi: "Ɗum ɓikkoy koy Allah mo''ani maccuɗo ma." 6 Horɓe ɓaditi, kamɓe e ɓikkoy maɓɓe, ɓe cujidi. 7 Lee'a boo ɓaditi bee ɓikkoy muuɗum, ɓe cujidi. Ɓaawo maajum Rahiilu e Yusufu ɓaditi, ɓe cujidi. 8 Isuwa ?ami: "Ɗume ngiɗɗa bee jahaaŋgal fuu ngal pottumi bee mum?" O jaabi: "Haa mi heɓa mo''ere yeeso jaagorɗo am." 9 Isuwa wi'i: "Deerɗam, mi mari kuuje ɗuuɗɗe, joga ɗum." 10 Yakubu wi'i: "Naa non. To mi heɓi mo''ere yeeso ma, useni, jaɓ dokkal ngal haa juŋŋgo am. Ngam mi laari yeeso ma bana goɗɗo laardata yeeso Allah, ngam a yerdi yam. 11 Useni jaɓ barka am ka ɓe ngaddani ma, ngam Allah mo''ani yam ɗum, mi sooyataa kooɗume." O tori mo ɗuuɗɗum, nden Isuwa jaɓi. 12 O wi'i: "En taasko, ndillen, min kam mi ardoto yeeso ma." 13 Yakubu wi'i mo: "Jaagorɗo am, a anndi ɓikkoy koy tampukoy, mi woodi boo baali e na'i musininanɗi haa am. To mi ɓilli ɗi bee yahdu nyalaade woore tan, tokkere fuu waatan. 14 Jaagorɗo am ardo yeeso maccuɗo muuɗum. Min kam, mi soggan bee hakkiilo am deydey yahdu dabbaaji gonɗi yeeso am, e deydey yahdu ɓikkoy, haa mi wara mi yotto ma haa Se'ir." 15 Isuwa wi'i: "Sey mi acca yimɓe am woɗɓe haa maaɗa." Yakubu jaabi: "Ngam ɗume? To mi heɓi mo''ere yeeso ma, ɗum he'i yam." 16 Nyalaade maajum Isuwa lori dow laawol muuɗum haa Se'ir. 17 Ammaa Yakubu ummi, yehi Sukkot. O mahi suudu ton, o waɗani dabbaaji maako boo bukkaaji. Ngam maajum o ewni nokkuure nde Sukkot. 18 Nde Yakubu lortoyi diga Paddan-Aram, o yotti jam haa wuro Sikem nder lesdi Kanaana. O saŋgini yeeso wuro. 19 O soodi tayre ngesa e juuɗe ɓiɓɓe Hamor, baaba Sikem, baakin ceede cardi teemerre. O darni laymaaru maako ton. 20 O nyiɓi hirsirde boo, o ewni nde: Allah mo ɗowanteeɗo Isra'iila.

Laataanooji 34

Toskaare Dina waataama

34:1 Yoo, Dina ɓii Lee'a debbo, mo o danyani Yakubu, wurti ngam laara rewɓe lesdi. 2 Sikem ɓii Hamor Hewiijo, laamɗo lesdi, yi'i mo. O hoo'i mo, o waaldi bee maako, o toski mo. 3 Yoŋki maako ɗakkotiri bee Dina ɓii Yakubu, o yiɗi paanyo debbo, o ɗaɓɓi de'itingo mo. 4 Sikem wolwani baaba muuɗum Hamor, wi'i: "Te'anam paanyo debbo oo." 5 Yakubu nani ɓiyum Dina toskaama, ammaa ɓiɓɓe muuɗum worɓe ɗon ngondi bee dabbaaji haa ngesa. Ngam maajum o jeeɗi haa ɓe ngari. 6 Hamor, baaba Sikem wari haa Yakubu ngam wolida bee maako. 7 Saa'i maajum ɓiɓɓe Yakubu ngarti ngesa. Nde ɓe nani haala man, ɓe metti, ɓe tikki masin, ngam Sikem huuwi nyidduɗum nder Isra'iila, nde o waaldi bee ɓii Yakubu debbo, irin maajum huuwataake. 8 Hamor wolwani ɓe, wi'i: "Ɓiyam Sikem, yoŋki muuɗum ɗakkotiri bee ɓiŋgel mooɗon, useni te'ne mo haa maako. 9 Esire bee amin, ndokke min ɓiɓɓe mooɗon, koo'e ɓiɓɓe amin. 10 Njooɗe haa on ngiɗi fuu, mbaɗe filu, on mara tayre lesdi boo." 11 Sikem wi'i baaba e deerɗiraaɓe Dina: "Acce mi heɓa mo''ere yeeso mooɗon. Ko on mbi'atammi fuu, mi hokkan. 12 Njowaneeɗam sadaaki e dokkal ɗuuɗɗum masin, mi hokkan ɗum bana mbi'roton. Te'aneeɗam paanyo debbo." 13 Ɓiɓɓe Yakubu njaabi Sikem e baaba muuɗum bee ?oyre, ngam o toski deerɗiraawo maɓɓe Dina. 14 Ɓe mbi'i: "Min mbaawataa te'ango gorko saadooniijo deerɗiraawo amin, ɗum laatoto mbustu dow amin. 15 Min kumtantaa on, sonaa to on laati bana amin, worɓe mooɗon fuu njuulno. 16 Nden min ndokkan on ɓiɓɓe amin, min koo'a ɓiɓɓe mooɗon, min njooɗodo bee mooɗon, en laato lenyol gootol. 17 Ammaa to on nanantaa min, haa on njuulno, min koo'an ɓiŋgel amin, min ndilla." 18 Bolle maɓɓe pottani Hamor e ɓiyum Sikem. 19 Suka oo neeɓaay huuwugo ɗum, ngam o seyori ɓii Yakubu. O tedduɗo yeeso yimɓe saare baaba maako fuu. 20 Hamor e ɓiyum Sikem nasti dawriinde haa dammugal wuro. Ɓe mbolwani worɓe wuro maɓɓe, ɓe mbi'i: 21 "Worɓe ɓe'e ɓe sulhotirɓe bee meeɗen. Acce ɓe njooɗo nder lesdi men, ɓe mbaɗa filu haa ɗo. Lesdi yaaji, he'an en bee maɓɓe fuu. En te'a ɓiɓɓe maɓɓe, en ndokka ɓe ɓiɓɓe meeɗen boo. 22 Ammaa ɓe kumtantaa en ɓe njooɗodo bee meeɗen, en laato lenyol gootol, sonaa worɓe men fuu njuulno, bana kamɓe ɓe juulniiɓe. 23 Tokke maɓɓe e mardi maɓɓe e dabbaaji maɓɓe fuu laatanto en. Sey en kumtana ɓe, haa ɓe njooɗodo bee meeɗen." 24 Dawruɓe haa dammugal wuro fuu nanani Hamor e ɓiyum Sikem, worɓe maɓɓe fuu njuulni. 25 Ammaa nyande tataɓre ɓe mbaali bee naaweeŋga. Ɗiɗo haa ɓiɓɓe Yakubu, Simon e Lewi, koo'i kaafaaje muuɗum'en. Ɓe ngari dow wuro hoolɗiniiŋgo, ɓe mbari worɓe fuu. 26 Hamor e ɓiyum Sikem, kamɓe boo ɓe mbaraama bee mbeldi kaafahi. Nden ɓe ngurtini Dina saare Sikem, ɓe ndilli. 27 Ɓiɓɓe Yakubu woɗɓe ngari dow mbaraaɓe, mbili wuro ngam toskaare deerɗiraawo muuɗum'en. 28 Dammooji e na'i e bamɗe, ko woni nder wuro e dow ngesa fuu, ɓe kooci ɗum. 29 Ɓe ndilliri keɓal mardi fuu, ɓe njaɓti ɓikkoy e rewɓe e ko woni nder cuuɗi fuu. 30 Yakubu wi'i Simon e Lewi: "On nastini yam nder saklere. Jonta jooɗiiɓe lesdi ndi, Kanaani'en e Peresi'en fuu nganyatam. Mi ɗon bee jama'aare famarde. Ɓe mooɓoto, ɓe ukkanto yam, nden mi halkan bee saare am fuu." 31 Simon e Lewi njaabi: "Goɗɗo huuwan deerɗiraawo amin bana debbo jeenoowo na?"

Laataanooji 35

No Allah barkiɗiniri Yakubu haa Baytila

35:1 Yoo, Allah wi'i Yakubu: "Umma, yah haa Baytila, jooɗa ton. Nyiɓoy hirsirde ngam Allah baŋganɗo ma saa'i a doggi deerɗa Isuwa." 2 Yakubu wi'i yimɓe saare muuɗum e wonduɓe bee muuɗum fuu: "Itte labbi jananni ɗi on ngoodi, cene ko'e mooɗon, ɓorne limce laaɓɗe. 3 En taasko, en njaha Baytila. Ton nyiɓanmi hirsirde ngam Allah balluɗo yam nder wakkati ɓillaare am, mo wondi bee am kootoye njahmi fuu." 4 Ɓe ndokki Yakubu labbi jananni fuu gonɗi haa juuɗe maɓɓe, e kalagaaje noppi maɓɓe. Yakubu iri ɗum les lekki makki baŋge Sikem. 5 Ɓe ummi, Allah waɗi kultoreeŋgol dow gure taariiɗe ɓe fuu, ngam taa ɓe parta ɓiɓɓe Yakubu. 6 Yakubu e yimɓe wonduɓe bee muuɗum njotti Luus nder lesdi Kanaana, kanjum woni Baytila. 7 O nyiɓi hirsirde ton, o ewni nokkuure maajum innde Allah haa Baytila, ngam Allah waŋgani mo ton saa'i o doggi deerɗiiko. 8 Deboora, musininnooɗo Rebekka, maayi. Ɓe uwi mo les Baytila les lekki cembiɗki. Ɓe ewni ki Lekki-boyol. 9 Too, nde Yakubu warti e Paddan-Aram, Allah waŋgani mo fahin, barkiɗini mo. 10 Allah wi'i mo: "Innde ma Yakubu. Ammaa yeeso ɗo a ewnataake Yakubu, innde ma laatoto Isra'iila." O ewni mo Isra'iila. 11 Nden Allah wi'i mo: "Min woni Allah Baawɗo. Laata ɗuuɗa-asŋgoljo, ɓesda. Woɗɓe danygol ma laatoto laamiiɓe. Danygol ma ɗuuɗan masin, laatoto ummaatooje. 12 Lesdi ndi ndokkumi Ibrahiima e Isiyaaku, mi hokkan ma ndi, mi marnan danygol ma lesdi ndi." 13 Allah eeŋgti, acci mo haa nokkuure nde o wolidi bee maako. 14 Yakubu darni hayre siftinorde haa nokkuure maajum. O rufi dokkal njaram dow maare, o waɗi nebbam dow maare boo. 15 Yakubu ewni nokkuure maajum Baytila.

Maayde Rahiilu

16 Ɓe ummi diga Baytila. Nde luttani ɓe seɗɗa yottaago Efrata, Rahiilu ɓesni. Danyki maako saɗi. 17 Nde danyki maako saɗi masin, ɓesninoowo wi'i mo: "Taa hul, kaŋko boo o ɓiɗɗo gorko." 18 Nde yoŋki maako ɗon wurto ngam o ɗon maaya, o ewni mo Ben-Oni. Ammaa baaba maako ewni mo Benyamin. 19 Rahiilu maayi, ɓe uwi mo haa laawol Efrata, kanjum woni Baytilaama. 20 Yakubu darni siftinorde dow yenaande maako, ɗum woni siftinorde yenaande Rahiilu haa hande. 21 Isra'iila tokki laawol mum, darni laymaaru mum gaɗa suudu towndu wi'eteendu Eder.

Ɓiɓɓe Yakubu

22 Wakkati Isra'iila jooɗi nder lesdi maajum, Ruuben yehi, waaldi bee Bilha, culaaɗo baaba muuɗum. Isra'iila nani haala maajum. Yakubu woodi ɓiɓɓe worɓe sappo e ɗiɗo. 23 Ɓiɓɓe Lee'a, ɓe'e: Ruuben, afo Yakubu, e Simon e Lewi e Yahuuda e Issakar e Jabulon. 24 Ɓiɓɓe Rahiilu, ɓe'e: Yusufu e Benyamin. 25 Ɓiɓɓe Bilha, korɗo Rahiilu, ɓe'e: Dan e Neftalim. 26 Ɓiɓɓe Jilpa, korɗo Lee'a, ɓe'e: Gada e Aser. Kamɓe ngoni ɓiɓɓe Yakubu danyanaaɓe mo haa Paddan-Aram.

Maayde Isiyaaku

27 Too, Yakubu yotti haa baaba muuɗum Isiyaaku haa Mamre, haa Kiriyat-Arba, kanjum woni Heburuun. Ton Ibrahiima e Isiyaaku koɗno. 28 Duuɓi Isiyaaku mbaɗi teemerre e cappanɗe joweetati (180). 29 Nden o maayi, o hawtoyi bee kaakaaji maako, o ndottiijo, caftuɗo balɗe. Isuwa e Yakubu, ɓiɓɓe maako, uwi mo.

Laataanooji 36

Danygol Isuwa

36:1 Ndaa habaru danygol Isuwa, waato Edoom. 2 Isuwa hoo'i rewɓe mum haa yimɓe Kanaana: Ada ɓii Helon Hetiijo, e Oholibama ɓii Ana mo ɓii Jibeyon Hewiijo, 3 e Basmat ɓii Isma'iilu, deerɗu Nebayot. 4 Ada danyani Isuwa Elifas. Basmat boo danyi Rewel. 5 Oholibama danyi Ye'us e Ya'alaam e Koora. Kamɓe ngoni ɓiɓɓe Isuwa, danyanaaɓe mo nder lesdi Kanaana. 6 Isuwa hoo'i rewɓe muuɗum e ɓiɓɓe muuɗum worɓe e rewɓe, e yimɓe saare muuɗum fuu, e dabbaaji muuɗum e maralji muuɗum fuu ɗi o heɓi nder lesdi Kanaana. O dilli haa lesdi ngoɗndi, ndaayiindi bee deerɗiiko Yakubu. 7 O dilli ngam maralji maɓɓe ɗuuɗi masin, haa ɓe mbaawaay jooɗodaago. Lesdi ndi ɓe njooɗi e muuɗum, he'aay ngam ɗuuɗeeŋga tokke maɓɓe. 8 Isuwa jooɗi nder kooseeje Se'ir. Isuwa, ɗum Edoom on. 9 Ndaa habaru danygol Isuwa, kaaka Edoomi'en, dow kooseeje Se'ir. 10 Ndaa inɗe ɓiɓɓe Isuwa worɓe: Elifas ɓii Ada, debbo Isuwa, e Rewel ɓii Basmat, debbo Isuwa. 11 Ɓiɓɓe Elifas, ɓe'e: Teman e Omar e Jefo e Gatam e Kenas. 12 Timna o culaaɗo Elifas ɓii Isuwa. O danyani mo Amalek. Kamɓe ngoni danygol Ada, debbo Isuwa. 13 Ɓiɓɓe Rewel, ɓe'e: Nakat e Serak e Samma e Misa. Kamɓe ngoni danygol Basmat, debbo Isuwa. 14 Ndaa ɓiɓɓe Oholibama ɓii Ana ɓii Jibeyon, debbo Isuwa. O danyani Isuwa Ye'us e Ya'alaam e Koora. 15 Laamɓe haa danygol Isuwa, ɓe'e: ɓiɓɓe Elifas, afo Isuwa, ɓe'e: laamɓe Teman e Omar e Jefo e Kenas, 16 e Koora e Gatam e Amalek. Kamɓe ngoni laamɓe Elifas nder lesdi Edoom, ɓe danygol Ada. 17 Ɓiɓɓe Rewel ɓii Isuwa, ɓe'e: laamɓe Nakat e Serak e Samma e Misa. Kamɓe ngoni laamɓe Rewel nder lesdi Edoom, ɓe danygol Basmat, debbo Isuwa. 18 Ɓiɓɓe Oholibama, debbo Isuwa, ɓe'e: laamɓe Ye'us e Ya'alaam e Koora. Kamɓe ngoni laamɓe Oholibama ɓii Ana, debbo Isuwa. 19 Kamɓe fuu ngoni danygol Isuwa, kamɓe boo laamɓe maɓɓe. Kanjum woni Edoom. 20 Ɓiɓɓe Se'ir Horiijo, jooɗiiɓe nder lesdi diga naane, ɓe'e: Lotan e Sobal e Jibeyon e Ana, 21 e Dison e Ejer e Disan. Kamɓe ɓe laamɓe Hori'en, ɓe ɓiɓɓe Se'ir nder lesdi Edoom. 22 Ɓiɓɓe Lotan, ɓe'e: Hori e Hemam. Deerɗu Lotan debbo boo, Timna on. 23 Ɓiɓɓe Sobal, ɓe'e: Aluwan e Manakat e Ebal e Sefo e Onam. 24 Ɓiɓɓe Jibeyon, ɓe'e: Aya e Ana. Ɗum Ana oo mo tawi ceeɓooje gulɗe nder ladde nde o duri bamɗe Jibeyon, baaba maako. 25 Ɓiɓɓe Ana, ɓe'e: Dison e Oholibama, ɓii Ana debbo. 26 Ɓiɓɓe Dison, ɓe'e: Hemdan e Esban e Yituran e Keran. 27 Ɓiɓɓe Ejer, ɓe'e: Bilhan e Ja'awan e Akan. 28 Ɓiɓɓe Disan, ɓe'e: Uus e Aaran. 29 Laamɓe Hori'en, ɓe'e: Lotan e Sobal e Jibeyon e Ana, 30 e Dison e Ejer e Disan. Kamɓe ngoni laamɓe Hori'en fodde asli maɓɓe nder lesdi Se'ir.

Laamiiɓe Edoom

31 Ndaa habaru laamiiɓe nder lesdi Edoom, hiddeko laamiiɗo laamo dow yimɓe Isra'iila: 32 Bela ɓii Be'or laati laamiiɗo nder Edoom. Innde wuro maako Dinhaba. 33 Bela maayi. Yobaba ɓii Serak mo Bosra laami pellel maako. 34 Yobaba maayi. Husam mo lesdi Temani'en laami pellel maako. 35 Husam maayi. Hadaadu ɓii Bedaada, mo jaali Madiyan nder lesdi Mo'ab, laami pellel maako. Innde wuro maako Awit. 36 Hadaadu maayi. Samla mo Masreeka laami pellel maako. 37 Samla maayi. Sawulu mo Rekobot haa maayo maŋgo laami pellel maako. 38 Sawulu maayi. Ba'al-Hanan ɓii Akbor laami pellel maako. 39 Ba'al-Hanan ɓii Akbor maayi. Hadar laami pellel maako. Innde wuro maako Pa'u. Innde debbo maako Mehetabeyel ɓii Matireeda, ɓii Mejahat debbo. 40 Ndaa inɗe laamɓe Isuwa, fodde asli maɓɓe e gure maɓɓe: Laamɓe Timna e Aluwa e Yetet, 41 e Oholibama e Ela e Pinon, 42 e Kenas e Teman e Mipsaara, 43 e Magdiyel e Iram. Kamɓe ngoni laamɓe Edoom fodde joole maɓɓe nder lesdi maral maɓɓe. Kanjum woni Isuwa, baaba Edoom.

Laataanooji 37

Yusufu e deerɗum'en

37:1 Yoo, Yakubu jooɗi nder lesdi ndi baaba maako jooɗino, nder lesdi Kanaana. 2 Ndaa habaru danygol Yakubu: Yaake Yusufu suka mo duuɓi sappo e joweeɗiɗi, o duri tokkere bee deerɗiiko'en, ɓiɓɓe Bilha e ɓiɓɓe Jilpa, rewɓe baaba maako. Yusufu yecci baaba muuɗum baadooje maɓɓe. 3 Isra'iila ɓuri yiɗugo Yusufu dow ɓiɓɓe muuɗum fuu, ngam o ɓii ndottaaku maako. O waɗani mo ngapaleewol jaage. 4 Nde deerɗiraaɓe maako ngi'i baaba maɓɓe ɓuri yiɗugo mo dow deerɗiiko'en fuu, ɓe nganyi mo, ɓe meeɗaay wi'ugo mo haala mbooɗka. 5 Nyande go'o Yusufu hoyɗi. O yecci deerɗiiko'en koyɗol maajum. Kamɓe ɓe ɓesdi wanyugo mo. 6 O wi'i: "Nane le koyɗol ngol koyɗumi: 7 Ndaa, en kaɓɓi kaɓɓe gawri haa ngesa. Haɓɓere am ummi, dari cir. Ndaa, kaɓɓe mooɗon taari nde, cujidani haɓɓere am." 8 Deerɗiiko'en ?ami mo: "Kadi a laatoto laamiiɗo amin na, a laamo dow amin?" Ɓe ɓesdi wanyugo mo fahin ngam koyɗi maako e bolle maako. 9 Nden Yusufu hoyɗi koyɗol goɗŋgol. O yecci ngol deerɗiiko'en, o wi'i: "Ndaa koyɗol goɗŋgol koyɗumi: Naaŋge e lewru e koode sappo e go'o cujidani yam." 10 O yecci ɗum baaba maako e deerɗiiko'en. Baaba maako telɓani mo, wi'i: "Ɗume koyɗol ngol, ngol koyɗuɗa? Kadi min ngaran, min e daada ma e deerɗa'en, min cujida yeeso maaɗa na?" 11 Deerɗiiko'en kaaji mo, ammaa baaba maako yejjitaay haala maajum.

No Yusufu soorraama haa Misra

12 Too, deerɗiraaɓe Yusufu njehi Sikem ngam durugo dammooji baaba muuɗum'en. 13 Isra'iila wi'i Yusufu: "Na deerɗa'en ɗon ndura haa Sikem? War, mi nele haa maɓɓe." Yusufu jaabi: "Ndaa yam." 14 Yakubu wi'i mo: "Yah le, laar njamu deerɗa'en e njamu dammooji, waddanam habaru." O neli mo diga waadiwol Heburuun. Yusufu yehi Sikem. 15 Goɗɗo tawi mo, o ɗon yiilo nder ladde. O ?ami mo: "Ɗume ɗaɓɓititta?" 16 O wi'i: "Mi ɗon ɗaɓɓita deerɗam'en. Useni yeccam toy ɓe ndurata." 17 Goɗɗo go wi'i: "Ɓe ummake haa ɗo. Mi nani ɓe ɗon mbi'a: Njemme haa Dotan." Yusufu taasni deerɗum'en, tawi ɓe haa Dotan. 18 Ɓe eewi mo diga daayiiɗum. Hiddeko o ɓadito ɓe, ɓe kaɓɓi dabare mbarugo mo. 19 Ɓe mbi'mbi'tiri: "Ndaa, koyɗoowo ɗon wara. 20 Ngare, mbaren mo, en cakkina mo nder ɓulndu. Nden en mbi'a huunde ladde nyaami mo. En ngi'a ɗume koyɗi maako laatoto." 21 Ruuben nani ɗum. O ɗaɓɓi hisnugo mo juuɗe maɓɓe, o wi'i: "Taa mbaren mo! 22 Taa ndufe ?i?am, ndikka on cakkina mo nder ɓulndu haa ɗo nder ladde. Ammaa taa naawne mo." O annini hisnugo mo juuɗe maɓɓe, o lorna mo haa baaba maako. 23 Nde Yusufu yotti deerɗum'en, ɓe ɓorti mo ngapaleewol jaage ngol o mari. 24 Ɓe koo'i mo, ɓe cakkini mo nder ɓulndu. Ammaa ɓulndu man yoorndu, walaa ndiyam nder maaru. 25 Ɓe njooɗi haa ɓe nyaama. Ɓe ɓaŋgti gite, ɓe ngi'i jahaaŋgal Isma'iilu'en ɗon wara diga Gile'at. Geelooɗi maɓɓe ɗon ndimndi urle e ɗaccere uurnde e leɗɗe uurɗe. Ɓe ɗon njahra ɗum haa Misra. 26 Yahuuda wi'i deerɗum'en: "Riba kaye keɓeten to en mbari deerɗiraawo meeɗen, en cuuɗi ?i?am maako? 27 Ngare, coorren mo haa Isma'iilu'en, taa en naawna mo. Ngam o deerɗiraawo meeɗen, o ɓandu meeɗen." Deerɗiiko'en nanani mo. 28 Bana ni ɓe coorri mo haa Isma'iilu'en baakin ceede cardi noogas. Kamɓe ɓe njahri Yusufu haa Misra.

No Yakubu woyri ɓiyum

Too, filooɓe Madiyani'en caalino, ngurtinno Yusufu ɓulndu. 29 Nde Ruuben lorti haa ɓulndu, tawaay Yusufu, o seeki limce maako. 30 O lorti haa deerɗiiko'en, o wi'i: "Derkeejo walaa to. Kadi, no mbaɗanmi jonta?" 31 Ɓe koo'i ngapaleewol Yusufu, ɓe kirsi njawdiri mbeewa, ɓe cuuwi ngapaleewol nder ?i?am. 32 Ɓe neldi ngol, ɓe ngaddana ngol baaba maɓɓe, ɓe mbi'a: "Kanjum min tawi. Laar, ɗum ngapaleewol ɓiya na, malla naa kaŋgol?" 33 Yakubu annditi ngol, wi'i: "Ɗum ngapaleewol ɓiyam. Huunde ladde nyaami mo, fakat Yusufu seekaama." 34 O seeki limce maako, o haddi buhuure. O woyi ɓiiyiiko nyalɗe ɗuuɗɗe. 35 Ɓiɓɓe maako worɓe e rewɓe fuu ngari de'itingo mo, ammaa o sali de'itineego. O wi'i: "Bee mettamɓeram kawtoyanmi bee ɓiyam nder joonde maayɓe." Nden o tokki woyugo mo. 36 Ammaa Madiyani'en go coorri Yusufu haa Misra. Potifar, saraakiijo Firawna soodi mo, o mawɗo doogari'en.

Laataanooji 38

Yahuuda e Tamar

38:1 Yoo, saa'i maajum Yahuuda acci deerɗum'en, hoɗi haa goɗɗo Adulamjo, innde maako Hira. 2 Yahuuda yi'i ton debbo mo ɓii Su'a, goɗɗo Kanaaniijo. O te'i mo, o nasti haa maako. 3 Kaŋko o reedi, o danyi ɓiɗɗo gorko, Yahuuda ewni mo Eer. 4 O reedi kadiboo, o danyi ɓiɗɗo gorko, o ewni mo Oonan. 5 Kadiboo o danyi ɓiɗɗo gorko, o ewni mo Sela. Ammaa Yahuuda ɗonno haa Kejib, nde o danya Sela. 6 Yahuuda te'ani Eer, afo muuɗum, debbo. Innde maako Tamar. 7 Ammaa Eer, afo Yahuuda, o kalluɗo haa Jawmiraawo, Jawmiraawo mbari mo. 8 Yahuuda wi'i Oonan: "Nastu haa debbo deerɗa, haɓɓu teegal eekiraagu bee maako, ngam a darnana deerɗa asŋgol." 9 Ammaa Oonan anndi ɗum laatataako danygol maako. Ngam maajum koondeye o nasti haa debbo deerɗiiko, o rufi mani maako haa lesdi, ngam taa o hokka deerɗiiko asŋgol. 10 Ko o waɗi, ɗum kalluɗum haa Jawmiraawo, o mbari mo boo. 11 Yahuuda wi'i esum Tamar: "Jooɗa nder saare baaba ma a walaa gorko, haa ɓiyam Sela mawna." Ngam o numi: "Taa o maaya, kaŋko boo, bana deerɗiraaɓe maako." Tamar yehi, jooɗi nder saare baaba muuɗum. 12 Ɓaawo nyalɗe ɗuuɗɗe, ɓii Su'a, debbo Yahuuda maayi. Nde Yahuuda de'iti, o yehi haa Timna, haa ta''ooɓe gaasa baali maako, kaŋko e soobaajo maako Hira Adulamjo. 13 Tamar anndinaama: "Ndaa, esiraawo ma ɗon yaha haa Timna ngam o ta''a gaasa baali maako." 14 O ɓorti limce debbo jurumɗo, o suddiri suddaare, o wirni, o jooɗi haa nastuki wuro Enayim, haa laawol Timna. Ngam o yi'i Sela mawni, ammaa o laataaki debbo maako. 15 Yahuuda yi'i mo, laari mo bana debbo jeenoowo, ngam o wirni yeeso maako. 16 O seli laawol, o yehi haa maako, o wi'i: "Accu mi nasta haa ma." Ngam o anndaa ɗum esiiko. Tamar ?ami: "Ɗume ndokkata mi ngam a nasta haa am?" 17 O jaabi: "Mi neldan ma jawgel mbeewa e tokkere am." Tamar wi'i: "Sey a hokkammi jiŋgina haa nyande a neldi." 18 Yahuuda ?ami: "Ɗume ngiɗɗa mi hokke jiŋgina?" O jaabi: "Halagaare innde ma bee ɓoggol mum, e sawru haa juŋŋgo ma." O hokki mo ɗum, o nasti haa maako. Kaŋko o reedi ngam daliila maako. 19 Nden Tamar ummi, dilli, itti suddaare, ɓorni limce debbo jurumɗo. 20 Yahuuda neldi jawgel mbeewa dow juŋŋgo soobaajo mum Adulamjo, ngam o heɓta jiŋgina maako haa juŋŋgo debbo. Ammaa o tawaay mo. 21 O ?ami yimɓe haa wuro: "Toy debbo jeenoowo mo jooɗi haa Enayim kombi laawol?" Ɓe njaabi: "Walaa jeenoowo haa ɗo." 22 O lori haa Yahuuda, o wi'i: "Mi tawaay mo. Yimɓe wuro boo mbi'i: Walaa jeenoowo haa ɗo." 23 Yahuuda wi'i: "O jogo kuuje am, ngam taa yimɓe njala en. Ndaa, mi neldi jawgel mbeewa ngel, a tawaay mo." 24 Ɓaawo lebbi tati ɓe anndini Yahuuda: "Esiraawo ma Tamar waɗi njeenu. Ndaa, o reeduujo ngam njeenu maako." Yahuuda wi'i: "Njahre mo yaasi, ngule mo." 25 Nde ɓe njahri mo yaasi, o neli haa esiiko ɓe mbi'a mo: "Gorko marɗo kuuje ɗe'e reedni yam." O wi'i boo: "Laar le, moy jeyi halagaare nde bee ɓoggol, e sawru ndu?" 26 Yahuuda annditi ɗum, o wi'i: "Gooŋga maako, ngam mi hokkaay mo ɓiyam Sela." O meetaay wondugo bee maako. 27 Nde saa'i ɓesnugo Tamar waɗi, ndaa siwtuɓe nder reedu maako. 28 Nde o ɗon danya, juŋŋgo gootel wurti yaasi. Ɓesninoowo naŋgi ngo, haɓɓi gaarawol boɗeewol haa juŋŋgo maagel. O wi'i: "Kaŋko ardi wurtaago." 29 Nde o wartiri juŋŋgo maako, deerɗiiko wurti. Ɓesninoowo wi'i: "Kay, a seeki ceekgol!" Ɓe ewni mo Fares. 30 Ɓaawo maajum deerɗiiko marɗo gaarawol boɗeewol haa juŋŋgo mum wurti. Ɓe ewni mo Jara.

Laataanooji 39

Yusufu e debbo Potifar

39:1 Yoo, Yusufu yahraama haa Misra. Potifar Misraajo, saraakiijo Firawna, mawɗo doogari'en, soodi mo haa juuɗe Isma'iilu'en yahruɓe mo ton. 2 Jawmiraawo ɗon wondi bee Yusufu, hokki mo saa'a nder kuuɗe maako fuu. O jooɗi nder saare jawmiiko Misraajo. 3 Jawmiiko yi'i Jawmiraawo ɗon wondi bee maako, Jawmiraawo barkiɗini ko woni haa juŋŋgo maako. 4 Ngam maajum o yerdi Yusufu, o huuwni mo. O darni mo dow saare maako fuu. Ko o mari fuu o hokki ɗum haa juŋŋgo maako. 5 Diga wakkati o darni mo dow saare maako e mardi maako, Jawmiraawo barkiɗini saare Misraajo ngam daliila Yusufu. Barka Jawmiraawo tabiti dow mardi maako haa saare e gese fuu. 6 Potifar halfini Yusufu ko o mari fuu. O hakkilanaay kooɗume, sonaa nyaamdu ndu o nyaamata. Yusufu o booɗɗo, ngarniiɗo. 7 Ɓaawo nyalɗe seɗɗa debbo jawmiiko fuɗɗi laarugo mo bee suuno. O wi'i mo: "Waaldu bee am!" 8 Ammaa kaŋko o sali, o wi'i debbo jawmiiko: "Ndaa, jawmam hakkilantaa kooɗume nder saare mum. Ko o mari fuu o hokki ɗum haa juŋŋgo am. 9 Walaa ɓurɗo yam maŋgu nder saare maako. O haɗaay yam kooɗume, sonaa an, ngam a debbo maako. Noy mi huuwrata halleende mawnde nde'e, mi waɗa hakke haa Allah?" 10 Debbo oo tokki wolwango mo nyalɗe fuu, ammaa o sali waaldugo bee maako malla wondugo bee maako. 11 Nyande go'o Yusufu nasti saare haa huuwa kuugal mum. Yimɓe saare ngalaa ton. 12 Debbo go naŋgi ngapaleewol maako, wi'i mo: "Waaldu bee am!" Ammaa Yusufu acci ngapaleewol mum haa juŋŋgo maako, doggi, wurti yaasi. 13 Nde debbo yi'i Yusufu acci ngapaleewol mum haa juŋŋgo maako, doggi, 14 o ewni yimɓe saare maako, o wi'i ɓe: "Ndaare, gorko am waddani en Ibraniŋkeejo oo ngam o fijira en. O wari haa am haa o waalda bee am. Ammaa mi wooki bee sembe. 15 Nde o nani mi wooki, o acci ngapaleewol maako baŋge am, o doggi, o wurti yaasi." 16 O sigi ngapaleewol Yusufu, haa jawmum warti saare. 17 Nden o yecci mo haala kaya go, o wi'i: "Maccuɗo Ibraniŋkeejo mo ngadduɗa, wari haa am haa o fijirammi. 18 Nde mi hooli, mi wooki, o acci ngapaleewol maako baŋge am, o doggi yaasi." 19 Nde jawmu Yusufu nani bolle debbo muuɗum ɗe o yecci mo, o wi'i: "Bana ni maccuɗo ma huuwi yam", ­- tikkere maako saati. 20 O naŋgi Yusufu, o wubi mo nder fursina haa nokkuure nde ɓe maɓɓi haɓɓaaɓe laamiiɗo. Ton o jooɗi. 21 Ammaa Jawmiraawo ɗon wondi bee Yusufu, heɓni mo yerduye e mo''ere haa hooreejo fursina. 22 Kaŋko o halfini haɓɓaaɓe nder suudu fuu haa juŋŋgo Yusufu. Kuugal kuuweteeŋgal ton fuu, kaŋko on huuwnata ɗum. 23 Hooreejo fursina hakkilanaay kooɗume ko woni haa juŋŋgo Yusufu, ngam Jawmiraawo ɗon wondi bee maako. Ko o huuwi fuu, Jawmiraawo wartiri ɗum barka.

Laataanooji 40

No Yusufu fassitiri koyɗi haɓɓaaɓe

40:1 Too, ɓaawo kuuje ɗe'e hooreejo waɗanooɓe laamiiɗo njaram e hooreejo tamsanooɓe ɗum mbaɗi aybe dow jaagorɗo muuɗum'en. 2 Firawna tikkani saraaki'en muuɗum ɗiɗo ɓe'e masin. 3 O maɓɓi ɓe nder suudu hooreejo aynooɓe, nder fursina haa nokkuure Yusufu maɓɓa. 4 Hooreejo aynooɓe umri Yusufu haa maɓɓe, o huuwana ɓe. Ɓe paɓɓi nder fursina balɗe seɗɗa. 5 Jemma feere ɓe ɗiɗo fuu ɓe koyɗi koyɗol, mawɗo njaram e mawɗo tamsanooɓe laamiiɗo Misra, haɓɓaaɓe nder fursina. Koomoy maɓɓe hoyɗi koyɗol marŋgol maana. 6 Fajiri Yusufu wari haa maɓɓe, yi'i ɓe ɓe mettaaɓe. 7 O ?ami saraaki'en Firawna, haɓɓaaɓe hawtaade bee maako nder saare jawmiiko: "Ngam ɗume geese mooɗon mbonti hande?" 8 Ɓe njaabi mo: "Min koyɗi koyɗol, ammaa passitiranɗo ngol walaa ɗo." Yusufu wi'i ɓe: "Naa fassaruyeeji fuu ngoodani Allah na? Ngecceeɗam le!" 9 Mawɗo njaram yecci Yusufu koyɗol muuɗum, wi'i: "Nder koyɗol am, ndaa inabohi ɗon yeeso am. 10 Woodi lice tati haa maaki. Nde ki wiliti, ki waɗi pindi maaki, bukki maaki mbaɗi inabooje ɓenduɗe. 11 Jardugel Firawna ɗon haa juŋŋgo am. Mi itti inabooje, mi ɓiɗɗi ɗe nder maagel, mi hokki ngel haa juŋŋgo Firawna." 12 Yusufu wi'i mo: "Ndaa fassaruye maagol: Lice tati ngoni nyalɗe tati. 13 Lutti nyalɗe tati, Firawna ewnoto ma, lornan ma haa joonde maaɗa. A hokkan Firawna jardugel haa juŋŋgo maako, bana al'aada naane, yaake ndokkunooɗa mo njaram. 14 Ammaa siftoram nde hayru laatani ma. Huuwanam mbooɗeeŋga, siftoram haa Firawna, wurtinam suudu ndu. 15 Ngam ɓe naŋgi yam haa lesdi Ibraniŋko'en. Haa ɗo boo mi waɗaay kooɗume ko nastintammi fursina." 16 Mawɗo tamsanooɓe laamiiɗo yi'i no fassaruye Yusufu waŋginiri booɗɗum. Ngam maajum o wi'i Yusufu: "Min boo mi hoyɗi koyɗol. Ndaa, cilaaje tati bee tamseeje daneeje ɗon dow hoore am. 17 Nder silaawo wonŋgo dow, kuuje nyaamdu Firawna feere feere ngoni, tamsaaɗe. Colli nyaami ɗum nder silaawo dow hoore am." 18 Yusufu jaabi: "Ndaa fassaruye maagol: Cilaaje tati ngoni nyalɗe tati. 19 Lutti nyalɗe tati, Firawna ewnoto ma, ɓilan ma haa leggal, colli nyaaman kusel ma." 20 Nyande tataɓre, juulde danyeeki Firawna, o waɗani saraaki'en maako fuu nyaamduuji. O ewni mawɗo njaram e mawɗo tamsanooɓe mo yeeso saraaki'en maako. 21 O lorni mawɗo njaram nder kuugal mum, haa o hokka Firawna jardugel haa juŋŋgo. 22 Ammaa mawɗo tamsanooɓe mo, o umri ɓe ɓila mo. Ɗum laati bana Yusufu fassitirani ɓe. 23 Ammaa mawɗo njaram siftoraay Yusufu, o yejjiti mo.

Laataanooji 41

No Yusufu fassitiri koyɗol Firawna

41:1 Too, ɓaawo duuɓi ɗiɗi Firawna hoyɗi koyɗol. O yi'i o ɗon dari haa maayo. 2 Ndaa, na'i joweeɗiɗi ngurti maayo, ɗi booɗɗi, payɗi. Ɗi ɗon ndura huɗo haa maayo. 3 Ndaa, ɓaawo maaji, na'i joweeɗiɗi goɗɗi ngurti maayo, ɗi nyidduɗi, pooyɗi. Ɗi ndari kombi na'i arani haa fomoonde maayo. 4 Na'i nyidduɗi pooyɗi nyaami na'i booɗɗi payɗi joweeɗiɗi go. Nden Firawna fini. 5 O ɗaani kadiboo, o hoyɗi koyɗol ɗiɗaɓol. Ndaa, cammeeje gommowɗe booɗɗe joweeɗiɗi mbaɗi e ?ombal gootal. 6 Ɓaawo maaje, cammeeje joweeɗiɗi goɗɗe puɗi, ɗe cewɗe, hendu fuunaaŋge yoorini ɗe. 7 Cammeeje cewɗe moɗi cammeeje gommowɗe keewɗe joweeɗiɗi go. Firawna fini, tawi ɗum koyɗol. 8 Fajiri hakkiilo maako sakli. O neli, o ewni hiila'en e hikma'en Misra fuu. O yecci ɓe koyɗol maako, ammaa walaa koo gooto mo fassitirani ngol Firawna. 9 Nden mawɗo njaram go wi'i Firawna: "Barkaama, sey mi siftora hande hakkeeji am. 10 Naane a tikkani huuwanooɓe ma masin, a sigi yam nder suudu hooreejo aynooɓe, min bee mawɗo tamsanooɓe ma. 11 Jemma feere minin ɗiɗo fuu min koyɗi koyɗol, gooto amin fuu hoyɗi koyɗol marŋgol maana. 12 Woodi ton bee amin suka Ibraniŋkeejo, maccuɗo hooreejo aynooɓe. Min ngecci mo koyɗi amin, kaŋko boo o fassitirani min ɗi. O faamtini koomoy amin maana koyɗol muuɗum. 13 Bana o fassitirani min, non ɗum laati: A lorni yam nder joonde am, barkaama, ammaa oya a umri ɓe ɓila mo." 14 Firawna umri ɓe ngadda Yusufu. Law ɓe ngurtini mo fursina. O laɓi, o ɓorni limce laaɓɗe, o wari yeeso Firawna. 15 Firawna wi'i mo: "Mi hoyɗi koyɗol, ammaa mi heɓaay passitirɗo ngol. Mi nani an a waawi fassitirgo koyɗi." 16 Yusufu jaabi Firawna: "Naa min, barkaama! Allah on jaaboto ma bee jam." 17 Firawna wi'i Yusufu: "Nder koyɗol am ndariimi haa fomoonde maayo. 18 Na'i joweeɗiɗi ngurti maayo, payɗi, booɗɗi. Ɗi ɗon ndura huɗo haa maayo. 19 Ɓaawo maaji, na'i joweeɗiɗi goɗɗi ngurti, ɗi nyidduɗi, pooyɗi. Mi meeɗaay yi'ugo ɓurɗi ɗi nyiddugo nder lesdi Misra fuu. 20 Na'i nyidduɗi pooyɗi ɗi nyaami na'i arani payɗi joweeɗiɗi go. 21 Ammaa ɓaawo ɗi nyaami ɗi, walaa keɓtuɗo ɗum, ngam ɗi nyidduɗi bana naane. Nden mi fini. 22 Mi hoyɗi boo koyɗol feere: Ndaa, cammeeje keewɗe booɗɗe joweeɗiɗi mbaɗi e ?ombal gootal. 23 Ɓaawo maaje, cammeeje joweeɗiɗi goɗɗe puɗi, cooke, cewɗe, hendu fuunaaŋge yoorini ɗe. 24 Cammeeje cewɗe moɗi cammeeje booɗɗe joweeɗiɗi go. Mi yecci ɗum hiila'en, ammaa walaa mo laɓɓinani yam ɗum." 25 Yusufu wi'i Firawna: "Koyɗi ma, barkaama, ɗi gooti. Allah anndini ma ko o tammi huuwugo. 26 Na'i booɗɗi joweeɗiɗi ngoni duuɓi joweeɗiɗi, cammeeje booɗɗe joweeɗiɗi boo ngoni duuɓi joweeɗiɗi. Ɗum koyɗol gootol. 27 Na'i nyidduɗi pooyɗi joweeɗiɗi, gurtiiɗi ɓaawo maaji, ɗum duuɓi joweeɗiɗi. Non boo cammeeje cooke joweeɗiɗi, ɗe hendu fuunaaŋge yoorini, ɗum duuɓi joweeɗiɗi bee weelo. 28 Bana mbi' ma mi, barkaama, Allah anndini ma ko o tammi huuwugo. 29 Ndaa, duuɓi joweeɗiɗi ngaran bee haarannde ɗuunde nder lesdi Misra fuu. 30 Ɓaawo maajum weelo waɗan duuɓi joweeɗiɗi, haa yimɓe ngejjita haarannde fuu nder Misra. Weelo halkan lesdi. 31 Yimɓe ngejjitan duuɓi haarannde fuu, ngam weelo maajum saatan masin. 32 Ammaa tooktaaki koyɗol ma nde ɗiɗi, ɗum bana wi'ugo: Haala man tabiti haa Allah, Allah ɗon yaawɗina huuwugo ɗum. 33 Barkaama, jonta kam ɗaɓɓit goɗɗo kakkilɗo, marɗo hikma. Darnu mo dow lesdi Misra. 34 Ɓesdu aynooɓe lesdi boo. Kamɓe ɓe koo'a yeɓre nyaamdu woore nder jowi haa Misra fuu nder duuɓi haarannde joweeɗiɗi. 35 Ɓe mooɓta nyaamdu man fuu nder duuɓi garanɗi booɗɗi. Sey ɓe kuuwa bee baawɗe ma, barkaama, ɓe mooɓta gawri ngam nyaamdu nder gure, ɓe cigo ɗum. 36 Nyaamdu maajum laato ndesaari lesdi ngam duuɓi joweeɗiɗi bee weelo ngo tammi waɗugo nder Misra, ngam taa weelo halka yimɓe."

No Yusufu laatori ɗiɗaɓo nder Misra

37 Haala ka'a fottani Firawna e saraaki'en maako fuu. 38 Firawna ?ami ɓe: "En keɓan goɗɗo bana maako na, gorko mo Ruuhu Allah wondi bee muuɗum?" 39 Nden o wi'i Yusufu: "Ɓaawo Allah anndini ma ɗum fuu, walaa kakkilɗo, marɗo hikma bana maaɗa. 40 An a laato dow saare am, yimɓe am fuu tokko umroore ma, sey leeso laamu tan ɓurdan ma mi." 41 Nden Firawna wi'i Yusufu: "Ndaa, mi darni ma dow lesdi Misra fuu." 42 Firawna itti halagaare haa juŋŋgo muuɗum, waɗi nde haa juŋŋgo Yusufu. O ɓorni mo limce ɗigguɗe, o waɗi koɗoy kaŋgeeri haa daande maako. 43 O wa''ini mo dow moota pucci, ɗiɗaɓa maako. Aynooɓe Firawna kooli yeeso Yusufu: "Laawol!" Bana non Firawna darniri mo o wajiiri dow lesdi Misra fuu. 44 Firawna wi'i Yusufu: "Min woni Firawna. Taa goɗɗo nder lesdi Misra fuu ɓaŋgta juŋŋgo mum malla kosŋgal mum, sonaa bee muuyo maaɗa." 45 Firawna ewni Yusufu innde Jafnat-Paneyak, te'ani mo Asnat ɓii Potifera, limanjo haa Oon. Yusufu wurti, taari lesdi Misra fuu. 46 Yusufu woodi duuɓi cappanɗe tati, saa'i o fuɗɗa huuwango Firawna, laamiiɗo Misra. Yusufu dilli laarugo lesdi Misra. 47 Duuɓi joweeɗiɗi, lesdi rimrimni ɗuuɗɗum masin. 48 Yusufu mooɓti nyaamdu lesdi Misra fuu nder duuɓi joweeɗiɗi go. O sigi nyaamdu nder gure, nder wuro kooŋgoye o sigi nyaamdu gese taariiɗe wuro maajum. 49 O sigi gawri ɗuundi masin bana njaareendi maayo, haa ɓe acci etugo, ngam ndi walaa poondol. 50 Yusufu danyi ɓiɓɓe worɓe ɗiɗo hiddeko duuɓi weelo ngara. Asnat ɓii Potifera, limanjo haa Oon, kaŋko danyani mo ɓe. 51 Yusufu wi'i: "Allah yejjitini yam torra am e saare baaba am fuu." Ngam maajum o ewni afo maako Manassa. 52 O wi'i boo: "Allah hokki yam danygol nder lesdi ɓillaare am." Ngam maajum o ewni ɗiɗaɓo maako Efrayim. 53 Too, duuɓi joweeɗiɗi ɗi haarannde nder lesdi Misra timmi. 54 Duuɓi joweeɗiɗi ɗi weelo ngari, bana Yusufu wi'runo. Weelo waɗi nder lesɗe fuu, ammaa nder Misra nyaamdu ɗon. 55 Nde yimɓe nder lesdi Misra nani weelo, ɓe ngookani Firawna ngam ɗaɓɓugo nyaamdu. Firawna wi'i Misra'en: "Njehe haa Yusufu, mbaɗe ko o wi'ata on." 56 Nde weelo waɗi nder lesdi fuu, Yusufu maɓɓiti cigorɗi gawri, soorrani ndi Misra'en, ngam weelo saati nder lesdi Misra. 57 Yimɓe duniyaaru fuu ngari haa Yusufu nder Misra haa ɓe cooda gawri, ngam weelo saati kootoy nder duniyaaru.

Laataanooji 42

No deerɗiraaɓe Yusufu ngardi ngam soodugo gawri

42:1 Yoo, Yakubu nani gawri ɗon haa Misra. O wi'i ɓiiyiiko'en: "Koni ndaarndaartirton meere? 2 Mi nani gawri ɗon haa Misra. Njehe, coodane en gawri haa ton, haa en nguura, taa en maaya." 3 Deerɗiraaɓe Yusufu sappo ndilli soodugo gawri haa Misra. 4 Ammaa Benyamin, deerɗu Yusufu, Yakubu neldaay mo bee deerɗiiko'en. Ngam o wi'i: "Taata sarru heɓa mo." 5 Bana non ɓiɓɓe Isra'iila ngardi bee yimɓe woɗɓe soodugo gawri, ngam weelo waɗi nder lesdi Kanaana. 6 Yusufu on mari baawɗe nder Misra, kaŋko on soorranta yimɓe lesdi fuu gawri. Deerɗiraaɓe maako ngari, cujidani mo, geese muuɗum'en haa lesdi. 7 Yusufu yi'i deerɗum'en, annditi ɓe. Ammaa o annditinaaki ɓe, o wolwani ɓe bee caatal, o ?ami: "Diga toy iwɗon?" Ɓe njaabi: "Diga lesdi Kanaana, haa min cooda gawri." 8 Yusufu annditi deerɗum'en, ammaa kamɓe ɓe annditaay mo. 9 O siftori koyɗi ɗi o hoyɗani ɓe, o wi'i ɓe: "On horooɓe lesdi. On ngari laarugo nokkuuje lesdi tampuɗe." 10 Ɓe mbi'i mo: "Naa non, barkaama, ammaa maccuɓe ma ngari soodugo gawri. 11 Minin fuu min ɓiɓɓe gorko gooto, min hoolaaɓe. Maccuɓe ma naa ɓe horooɓe." 12 O wi'i ɓe: "Aa'a, ammaa on ngari laarugo nokkuuje lesdi tampuɗe." 13 Ɓe mbi'i: "Min deerɗiraaɓe sappo e ɗiɗo. Minin maccuɓe ma min ɓiɓɓe gorko gooto nder lesdi Kanaana. Gaajiijo ɗon wondi bee baaba amin hande, gooto boo majji." 14 Yusufu wi'i ɓe: "Fakat bana mbi'mi on, on horooɓe! 15 Ndaa ni'i mi foondirta on: Mi ɗon hunoro bee ngeendam Firawna, on ngurtataako haa ɗo, sonaa minyiraawo mooɗon wara ɗo. 16 Neloye gooto mooɗon, o warda bee deerɗiraawo mon. Ammaa onon on njooɗoto on haɓɓaaɓe. Bana non anndiranmi to on mbi'i gooŋga malla on mbi'aay. Fakat bana Firawna o geeto, on horooɓe!" 17 O nastini ɓe fuu nder fursina nyalɗe tati. 18 Nyande tataɓre Yusufu wi'i ɓe: "Min boo mi kulɗo Allah. To on ngiɗi yeeɗugo, mbaɗe ni'i: 19 To on hoolaaɓe, gooto mooɗon jooɗo o kaɓɓaaɗo nder fursina. Ammaa onon ndille, njahre gawri ngam weelo haa ci'e mooɗon. 20 Sey on ngaddanammi minyiraawo mon, ngam haa bolle mon ngooŋɗine, taa on maaya." Ɓe mbaɗi non. 21 Ɓe mbi'mbi'tiri: "Fakat, en mbaɗi aybe dow deerɗiraawo men. En ngi'i ɓillaare maako, nde o tori en enɗam, ammaa en nananaay mo. Ngam maajum ɓillaare nde'e warani en." 22 Ruuben wi'i ɓe: "Mi bi'nooɗo on taa on mbaɗa hakke dow derkeejo. Ammaa on nanaay. Jonta Allah ɗon ɗaɓɓa ?i?am maako." 23 Ɓe anndaa Yusufu ɗon faama, ngam turjumanjo ɗon hakkunde maɓɓe. 24 Yusufu wayliti, acci ɓe, woyi. Nde o waawi wolwugo fahin, o lorti haa maɓɓe, o hoo'i Simon caka maɓɓe, o haɓɓi mo yeeso maɓɓe. 25 Nden o umri ɓe kebbina boorooji deerɗiraaɓe, ɓe mbaata ceede maɓɓe boo koomoy nder booro muuɗum, ɓe ndokka ɓe njooɓaari laawol. Ɓe kuuwani ɓe non. 26 Deerɗiraaɓe ndimdi gawri dow bamɗe muuɗum'en, ndilli. 27 Nde ɓe njippi jemma, gooto maɓɓe maɓɓiti booro mum. O yi'i ceede maako ɗon mbaali haa hunduko booro maako. 28 O wi'i deerɗiiko'en: "Ceede am lorani yam! Ndaa, ɗe ɗon haa hunduko booro am." Ɓerɗe maɓɓe kultori, ɓe ndaarndaartiri bee diwŋgol, ɓe mbi'i: "Ɗume Allah huuwi en ɗo?" 29 Ɓe ngarti nder lesdi Kanaana haa baaba maɓɓe Yakubu. Ɓe ngecci mo ko heɓi ɓe fuu. Ɓe mbi'i: 30 "Gorko oo, jaagorɗo lesdi, o wolwani min bee caatal, o laari min bana horooɓe lesdi. 31 Min mbi'i mo: Min hoolaaɓe, naa min horooɓe. 32 Min deerɗiraaɓe sappo e ɗiɗo, ɓiɓɓe gorko gooto. Gooto majji, gaajiijo boo ɗon wondi bee baaba amin nder lesdi Kanaana. 33 Gorko oo, jaagorɗo lesdi, wi'i min: Bana ni'i anndiranmi on hoolaaɓe, to on acci gooto mon haa am. Koo'e gawri ngam weelo haa ci'e mon, ndille. 34 Ngaddaneeɗam minyiraawo mon. Non anndiranmi naa on horooɓe, ammaa on hoolaaɓe. Nden lornananmi on deerɗiraawo mon, on pila nder lesdi." 35 Nde ɓe njuppi boorooji maɓɓe, ndaa, koomoy ceede mum ɗon nder booro mum. Ɓe ngi'i ceede maɓɓe, kamɓe e baaba maɓɓe, ɓe kuli. 36 Yakubu wi'i ɓe: "On ɗon cooynammi ɓikkoy am. Yusufu majji, Simon boo majji, on ɗon kooca Benyamin. Ɗum fuu ɗon ukko dow am." 37 Ruuben wi'i baaba muuɗum: "Sey a mbara ɓikkoy am ɗiɗoy, to mi wartiraay mo haa maaɗa." 38 Ammaa Yakubu wi'i: "Ɓiŋgel am yahdataa bee mooɗon, ngam deerɗiiko maayi, kaŋko o lutti feere maako. To sarru heɓi mo dow laawol ngol njahoton, mettamɓeram mbaratam, ngam mi ndottiijo, marɗo dandandi."

Laataanooji 43

No deerɗiraaɓe Yusufu ngardi bee Benyamin

43:1 Too, weelo ɓesdi saatugo nder lesdi Kanaana. 2 Nde yimɓe saare Yakubu timmini gawri fuu ndi ɓe ngadduno diga Misra, Yakubu wi'i ɓiyum'en: "Njehe kadiboo, coodane en nyaamdu seɗɗa." 3 Yahuuda wi'i mo: "Gorko oo seedni min laaɓɗum, o wi'i: On ngi'ataa yam sam, sonaa deerɗiraawo mon warda bee mooɗon. 4 To a neldi deerɗiraawo amin bee amin, nden kam min njahan soodugo nyaamdu. 5 Ammaa to a nelaay mo, minin boo min njahataa ton. Ngam gorko oo wi'i: On ngi'ataa yam sam, sonaa deerɗiraawo mon warda bee mooɗon." 6 Isra'iila ?ami: "Koni on kuuwi yam kalluɗum, on mbi'i gorko oo deerɗiraawo mon goɗɗo ɗon?" 7 Ɓe njaabi: "O ?ami min haala ko'e amin e lenyol amin, o wi'i: Baaba mon ɗon bee yoŋki na? Lutti deerɗiraawo mon goɗɗo na? Min anndini mo fodde ?amɗe ɗe. Min anndaano o wi'an: Ngarde bee deerɗiraawo mon." 8 Yahuuda wi'i baaba muuɗum Isra'iila: "Neldu derkeejo bee am, haa min ummo, min ndilla, haa en nguura, taa en maaya, minin bee maaɗa e ɓikkoy amin fuu. 9 Mi hokkan yoŋki am ngam yoŋki maako, a ?ama ki haa juŋŋgo am. To mi wartiraay mo haa maaɗa, limanam ɗum hakke haa foroy. 10 To min cabbitaakino, fakat min ngartanno jonta nde ɗiɗi." 11 Isra'iila, baaba maɓɓe wi'i ɓe: "To ɗum laatake non, mbaɗe ɗu'um: Koo'e ɓurɗum wooɗugo haa lesdi men nder boorooji mon, njahrane gorko oo dokkal: ɗaccere uurnde seɗɗa e njumri seɗɗa e urle e tamre urdi e ɓiɓɓe leɗɗe belɗe joorɗe diga leɗɗe feere feere. 12 Koo'e ceede haa juuɗe mon. Non boo ceede baataaɗe haa hunduko boorooji mon, koo'e ɗe fahin, teema ɗum ngooytu. 13 Koo'e deerɗiraawo mon, umme, lorte haa gorko oo. 14 Allah Baawɗo heɓna on mo''ere haa gorko oo, haa o yoofta deerɗiraawo mon oya e Benyamin. Min kam, to doole mi sooya ɓikkoy am, sey mi sooya koy!" 15 Deerɗiraaɓe koo'i dokkal maajum, ɓe cowi ceede haa juuɗe maɓɓe, ɓe koo'i Benyamin boo. Ɓe ummi, ɓe ndilli Misra. Ton ɓe ngari yeeso Yusufu. 16 Nde Yusufu yi'i Benyamin caka maɓɓe, o wi'i wakiiliijo saare maako: "Nastin worɓe ɓe'e nder suudu, hirsu ndabbaawa, taaskita, ngam ɓe nyaamdan bee am caka nyalawma." 17 O waɗi bana Yusufu wi'i mo. O nastini ɓe nder saare Yusufu. 18 Nde ɓe nasti saare, ɓe kuli, ɓe mbi'i: "Ɓe nastini en ngam ceede loriiɗe nder boorooji men naane, haa ɓe njuha en, ɓe ukko dow meeɗen, ɓe mbaɗa en maccuɓe bee bamɗe men fuu." 19 Ngam maajum ɓe ɓaditi wakiiliijo saare Yusufu, ɓe mbolwani mo haa dammugal saare. 20 Ɓe mbi'i: "Useni, naywa, min ngarino aran soodugo nyaamdu. 21 Nde min njotti hoɗorde, min maɓɓiti boorooji amin. Ndaa, ceede koomoy amin fuu ɗon haa hunduko booro mum, ceede koomoy bee etirgal maaje. Min ngartiri ɗe bee juuɗe amin. 22 Min ngaddi ceede feere boo ngam soodugo nyaamdu. Min anndaa mo waati ceede amin nder boorooji amin." 23 O jaabi: "Jam mooɗon! Taa kule! Allah mo onon e baaba mon cujidanton, hokki on ndesaari nder boorooji mon. Ceede mon jottiiɗe yam." Nden o wurtini Simon haa maɓɓe, 24 o nastini ɓe nder saare Yusufu. O hokki ɓe ndiyam haa ɓe loota kosɗe maɓɓe. O nyaamni bamɗe maɓɓe boo. 25 Ɓe taaskitini dokkal haa to Yusufu wari caka nyalawma. Ngam ɓe nani, bee maako ɓe nyaamdata nyaamdu. 26 Nde Yusufu warti saare, ɓe lii'ani mo dokkal ngal ɓe ngaddi ɗum, ɓe cujidani mo. 27 O ?ami njamu maɓɓe, o wi'i: "Baaba mon ndottiijo mo mbi'ɗonɗam haala mum, o jamo na? O ɗon bee yoŋki na?" 28 Ɓe njaabi mo: "Maccuɗo ma, baaba amin o jamo, o ɗon bee yoŋki." Ɓe turi, ɓe cujidi fahin. 29 Yusufu laari, yi'i deerɗum Benyamin, ɓii daada muuɗum. O ?ami: "Kaŋko woni minyiraawo mon, mo mbi'ɗonɗam haala mum na?" O wi'i Benyamin: "Allah mo''ane, ɓiŋgel am!" 30 Yusufu yaawɗi wurtaago, ngam ɓernde maako yenwi deerɗiiko. O ɗaɓɓiti nokkuure haa o woya. O nasti suudu sigordu, o woyi ton. 31 Nden o sulmi gite maako, o wurti, o tiɗɗitini, o umri: "Ngadde nyaamdu!" 32 Ɓe njo''inani mo feere maako, e deerɗiiko'en feere maɓɓe, Misra'en nyaamanɓe haa maako boo feere maɓɓe. Ngam Misra'en nyaamdataa bee Ibraniŋko'en, ɗum karamɗum haa maɓɓe. 33 Deerɗiiko'en njooɗi yeeso maako bee tokkindirki duuɓi maɓɓe, diga afo haa gaajiijo. Ɓe ndaarndaartiri, ɓe kayɗini. 34 O neldi ɓe geɗe haa nyaamdu maako. Ammaa geɗal Benyamin ɓuri geɗe maɓɓe ɗuuɗugo cowi jowi. Ɓe njari, ɓe ceyodi bee maako.

Laataanooji 44

Jardugel Yusufu nyukkinaaŋgel

44:1 Too, Yusufu umri wakiiliijo saare muuɗum: "Hebbin boorooji worɓe ɓe'e fodde ko ɓe mbaawata roondaago. Waatu ceede koomoy haa hunduko booro mum. 2 Jardugel am ngel cardi, sey a waɗa ngel haa nder booro gaajiijo, hawtaade bee ceede gawri maako." Wakiiliijo huuwi bana Yusufu umri mo. 3 Nde weeti, ɓe njaɓɓitaama, kamɓe bee bamɗe maɓɓe. 4 Nde ɓe ngurti berniwol, ɓe ndaayaaki tawon, Yusufu wi'i wakiiliijo saare muuɗum: "Yaawɗa, taasna ɓe! To a jokkake ɓe, wi' ɓe: Koni mbarjiiɗon booɗɗum bee kalluɗum? 5 Koni ngujjuɗon jardugel cardi ngel jaagorɗo am yardata nder muuɗum, ngel o laardata bee muuɗum boo? Ko kuuwɗon ɗo, ɗum kalluɗum!" 6 Wakiiliijo jokki ɓe, wi'i ɓe bolle ɗe'e. 7 Ɓe mbi'i mo: "Naywa, ngam ɗume mbi'ata irin ɗu'um? Minin maccuɓe ma min meeɗaay koo numugo min kuuwa bana non. 8 Ndaa, ceede ɗe min tawi haa kunduɗe boorooji amin, min ngartirani ma ɗe diga lesdi Kanaana. Noy min ngujjirta cardi malla kaŋgeeri haa saare jaagorɗo ma? 9 Mo ngel tawa haa muuɗum caka maccuɓe ma, kaŋko o maaya, minin boo min laato maccuɓe ma." 10 O wi'i: "Booɗɗum! Bana mbi'ɗon, mo ngel tawa haa muuɗum, laato maccuɗo am, ammaa onon luttuɓe on rimɓe." 11 Ɓe njaawɗi, koomoy rifti booro mum haa lesdi, maɓɓiti ngo. 12 O wiɗiti, o fuɗɗiri mawniraawo, o timminiri gaajiijo. Jardugel tawaama nder booro Benyamin. 13 Ɓe ceeki limce maɓɓe, koomoy rimdi wamnde mum, ɓe lorti haa berniwol. 14 Yahuuda e deerɗum'en nasti saare Yusufu, kaŋko o dillaay tawon. Ɓe cujidani mo. 15 Yusufu ?ami ɓe: "Ɗume kuugal ngal kuuwɗon ɗo? On anndaa na, goɗɗo bana am anndi laarugo sirriijum?" 16 Yahuuda jaabi: "Ɗume min mbi'ata ma, barkaama? Ɗume min mbolwata? Bee ɗume min laɓɓinta ko'e amin? Allah tawi junuuba maccuɓe ma. Ndaa, min maccuɓe ma, barkaama, minin e mo jardugel ma tawa haa muuɗum fuu." 17 Yusufu wi'i: "Woodaa! Mi waɗataa bana non. Mo jardugel tawa haa muuɗum, kaŋko o laato maccuɗo am. Ammaa onon luttuɓe, koote jam haa baaba mon."

No Yahuuda seetori Benyamin

18 Nden Yahuuda ɓaditi Yusufu, wi'i: "Useni, barkaama, accu maccuɗo ma wolwa wolde woore yeeso ma. Taa tikkere ma saata dow maccuɗo ma, ngam a laati bana Firawna. 19 Barkaama, a ?ami maccuɓe ma: Baaba mooɗon ɗon na, malla deerɗiraawo goɗɗo? 20 Min njaabi ma: Min ngoodi baaba ndottiijo e derkeejo pamaro, danyanaaɗo mo nder ndottaaku maako. Deerɗu derkeejo maayi, kaŋko feere maako lutti haa ɓiɓɓe daada maako, baaba maako boo yiɗi mo masin. 21 A wi'i maccuɓe ma: Ngaddaneeɗam mo, haa gite am ndaara mo. 22 Min njaabi ma: Derkeejo waawataa ɗalugo baaba muuɗum. To o ɗali mo, baaba maako maayan. 23 A wi'i maccuɓe ma: Sonaa minyiraawo mon warda bee mooɗon, on meetataa yi'ugo yam. 24 Nde min kooti haa maccuɗo ma, baaba amin, min ngecci mo bolle ma, barkaama. 25 Baaba amin wi'i: Lorte, coodane en nyaamdu seɗɗa. 26 Ammaa min mbi'i: Min potaay yahugo ton. To minyiraawo amin ɗon wondi bee amin, min njahan. Ngam min potaay yi'ugo gorko oo, to minyiraawo amin wondaay bee amin. 27 Maccuɗo ma, baaba amin wi'i min: On anndi debbo am danyani yam ɗiɗo. 28 Gooto maɓɓe majji. Mi tammi huunde ladde faɗɗi mo, ngam mi meetaay yi'ugo mo haa warugo hande. 29 To on koo'ani yam deerɗiiko boo, to sarru heɓi mo, mettamɓeram mbaratam, ngam mi ndottiijo. 30-31 Kadi jonta, to mi lortake haa maccuɗo ma, baaba am, to derkeejo wondaay bee amin, to o yi'i derkeejo walaa, o maayan. Yoŋki maako ɗakkotiri bee yoŋki derkeejo. Bana non min ɗuɗɗinan mettamɓeram baaba amin ndottiijo, haa mbara mo. 32 Barkaama, min mi hokki yoŋki am ngam yoŋki derkeejo. Mi wi'i baaba am: To mi wartiraay mo haa maaɗa, limanam ɗum hakke haa foroy. 33 Ngam maajum, barkaama, accu min mi jooɗo ngam derkeejo, kaŋko boo o hootida bee deerɗiiko'en. 34 Noy mi hoorata haa baaba am, to derkeejo wondaay bee am? Taa mi laara sarru ngu heɓata baaba am."

Laataanooji 45

No Yusufu annditiniri hoore muuɗum haa deerɗum'en

45:1 Yusufu waawaay naŋgtugo ɓernde muuɗum yeeso taariiɓe mo fuu. O hooli: "Yimɓe fuu ngurto!" Walaa goɗɗo lutti haa maako, nde o annditini hoore maako haa deerɗiiko'en. 2 O woyi bee sawtu. Misra'en nani ɗum, koo saare Firawna boo nani ɗum. 3 Yusufu wi'i deerɗum'en: "Min woni Yusufu! Baaba am ɗon bee yoŋki na?" Deerɗiraaɓe maako mbaawaay jaabaago mo, ngam ɓe mbembi yeeso maako. 4 O wi'i ɓe: "Ɓaditeeɗam le!" Ɓe ɓaditi. O wi'i: "Min woni Yusufu, deerɗiraawo mooɗon mo coorruɗon haa Misra. 5 Taa cakle jonta, taa tikkane ko'e mon ngam on coorri yam haa ɗo. Allah neli yam haa yeeso mon ngam hisnugo yoŋkiiji mon. 6 Waɗi jonta duuɓi ɗiɗi, weelo ɗon nder lesdi. Lutti duuɓi jowi ɗi walaa remugo malla sodugo. 7 Allah neli yam haa yeeso mon ngam taa on njinna haa duniyaaru, o hisna ngeendam mon bee kisndam mawɗam. 8 Paame, naa onon neli yam, ammaa Allah neli yam. O waɗi yam bana baaba Firawna, mi jaagorɗo saare maako fuu, mi laamɗo dow lesdi Misra boo. 9 Njaawɗe, koote haa baaba am, mbi'e mo: Ndaa ni ɓiɗɗo ma Yusufu wi'i: Allah waɗi yam mi jaagorɗo Misra fuu, war haa am, taa neeɓ! 10 A jooɗoto nder lesdi Goosan, ɓadi bee am, an e ɓiɓɓe ma e taaniraaɓe ma, e dammooji ma e na'i ma e ko marɗa fuu. 11 Mi wuurnan ma ton, ngam weelo lutti duuɓi jowi, ngam taa a talkiɗa, an e saare ma bee ko marɗa fuu. 12 Ndaa, on ɗon ngi'a bee gite mon, deerɗam Benyamin boo ɗon yi'a bee gite mum, min on mi wolwani on ɗum bee hunduko am. 13 Anndine baaba am tedduŋgal am nder Misra, ngecce mo ko ngi'ɗon fuu. Njaawɗe, ngadde baaba am haa ɗo." 14 Nden o harli deerɗiiko Benyamin, o woyi. Benyamin boo woyi haa daande maako. 15 O hebbi deerɗiiko'en fuu bee bojji. Nden deerɗiiko'en mbolidi bee maako. 16 Habaru maajum nanaama nder saare Firawna. Ɓe mbi'i: "Deerɗiraaɓe Yusufu ngari." Ɗum booɗɗum haa Firawna e saraaki'en muuɗum. 17 Firawna wi'i Yusufu: "Wi' deerɗa'en ni'i: Ndimde dabbaaji mon, umme. Njehe lesdi Kanaana. 18 Koo'e baaba mon e yimɓe ci'e mon, nden ngare haa am. Mi hokkan on ɓurɗum wooɗugo haa lesdi Misra, on nyaama nyaamdu ɓuranndu wooɗugo boo. 19 Yeccu ɓe umroore am nde'e boo: Koo'e haa Misra mootaaji pucci ngam ɓikkoy mon e rewɓe mon. Kooce baaba mon, ngare. 20 Taa on miijo accugo kuuje mon, ngam ɓurɗum wooɗugo nder lesdi Misra laatanto on." 21 Ɓiɓɓe Isra'iila kuuwi bana non. Yusufu hokki ɓe mootaaji pucci fodde umroore Firawna, o hokki ɓe njooɓaari laawol boo. 22 O hokki koomoy maɓɓe ngapaleewol haa sanja limce mum. Ammaa Benyamin, o hokki mo ceede cardi teemeɗɗe tati e ngapaleeji jowi. 23 O neldi baaba maako bamɗe sappo dimdaaɗe bee kuuje Misra ɓurɗe wooɗugo, non boo bamɗe debbe sappo dimdaaɗe bee gawri e tamseeje e nyaamdu ngam jahaaŋgal baaba maako. 24 Nden o jaɓɓiti deerɗiiko'en, o wi'i ɓe: "Taa njokkire haa laawol." 25 Ɓe ummiti diga Misra, ɓe ngarti nder lesdi Kanaana haa baaba maɓɓe Yakubu. 26 Ɓe anndini mo: "Yusufu o geeto, o laamɗo dow lesdi Misra fuu!" Ammaa ɓernde maako dimbaaki, ngam o nuɗɗinaay ɓe. 27 Ɓe ngecci mo bolle ɗe Yusufu wolwani ɓe fuu. O yi'i mootaaji pucci ɗi Yusufu neldi ɗum ngam yahrugo mo. Nden ruuhu baaba maɓɓe Yakubu yeeɗiti. 28 Isra'iila wi'i: "He'i! Ɓiyam Yusufu o geeto. Sey mi yaha mi laara mo hiddeko mi maaya."

Laataanooji 46

No Yakubu e saare muuɗum ngardi haa Misra

46:1 Too, Isra'iila ummi bee ko o mari fuu, o wari wuro Biirsaba. Ton o lii'i kirsaaɗi ngam Allah mo baaba maako Isiyaaku ɗowtani ɗum. 2 Allah wolwani Isra'iila bee koyɗi jemma, wi'i mo: "Yakubu, Yakubu!" O jaabi: "Na'am." 3 O wi'i: "Min woni Allah mo baaba ma ɗowtani ɗum. Taa hul yahugo haa Misra, ngam mi laatinan ma ummaatoore mawnde ton. 4 Min mi yahdan bee ma haa Misra, fakat mi wartiran danygol ma haa ɗo. Saa'i maayata, Yusufu maɓɓata gite ma." 5 Yakubu ummi diga Biirsaba. Ɓiɓɓe Isra'iila mba''ini baaba muuɗum'en e ɓikkoy muuɗum'en e rewɓe muuɗum'en dow mootaaji pucci ɗi Firawna nelduno ngam yahrugo ɓe. 6 Ɓe koo'i dabbaaji maɓɓe e maralji maɓɓe ɗi ɓe keɓi nder lesdi Kanaana, ɓe njahdi haa Misra, Yakubu e danygol mum fuu: 7 ɓiɓɓe mum worɓe e rewɓe, e taaniraaɓe mum worɓe e rewɓe. 8 Ndaa inɗe ɓiɓɓe Isra'iila warɓe haa Misra: Yakubu e ɓiɓɓe mum: afo Yakubu, Ruuben. 9 Ɓiɓɓe Ruuben, ɓe'e: Hanok e Pallu e Hesruunu e Karmi. 10 Ɓiɓɓe Simon, ɓe'e: Yemuyel e Yamin e Ohada e Yakin e Jokar e Sawulu, ɓii debbo Kanaaniijo. 11 Ɓiɓɓe Lewi, ɓe'e: Gerson e Kahat e Meraari. 12 Ɓiɓɓe Yahuuda, ɓe'e: Eer e Oonan e Sela e Fares e Jara. Ammaa Eer e Oonan maayi nder lesdi Kanaana. Ɓiɓɓe Fares, ɓe'e: Hesruunu e Hamul. 13 Ɓiɓɓe Issakar, ɓe'e: Tola e Puwa e Yoba e Simron. 14 Ɓiɓɓe Jabulon, ɓe'e: Seret e Elon e Yakleyel. 15 Kamɓe ngoni danygol Lee'a ɓe o danyani Yakubu haa Paddan-Aram, non boo Dina, ɓiiyiiko debbo. Danygol Yakubu bee Lee'a fuu, cappanɗe tato e tato. 16 Ɓiɓɓe Gada, ɓe'e: Jifiyon e Haggi e Suni e Esbon e Eri e Aroodi e Areeli. 17 Ɓiɓɓe Aser, ɓe'e: Yimna e Yisuwa e Yisuwi e Beriya e Serak, deerɗiraawo maɓɓe debbo. Ɓiɓɓe Beriya, ɓe'e: Heber e Malkiyel. 18 Kamɓe ngoni danygol Jilpa mo Laban hokkuno ɓiyum Lee'a. Jilpa danyani ɓe Yakubu, ɓe sappo e njoweego. 19 Ɓiɓɓe Rahiilu, debbo Yakubu, ɓe'e: Yusufu e Benyamin. 20 Yusufu danyanaama Manassa e Efrayim nder lesdi Misra. Asnat ɓii Potifera, limanjo haa Oon, kaŋko o danyani mo ɓe. 21 Ɓiɓɓe Benyamin, ɓe'e: Bela e Beker e Asbeel e Geera e Na'aman e Eki e Roos e Muppim e Huppim e Arda. 22 Kamɓe ngoni danygol Rahiilu, danyanaaɓe Yakubu, ɓe sappo e nayo. 23 Ɓiɗɗo Dan: Husim. 24 Ɓiɓɓe Neftalim, ɓe'e: Yakseyel e Guni e Yejer e Silem. 25 Kamɓe ngoni danygol Bilha mo Laban hokkuno ɓiyum Rahiilu. Bilha danyani ɓe Yakubu, ɓe njoweeɗiɗo. 26 Danygol Yakubu fuu, warɓe haa Misra, cappanɗe njoweego e njoweego. Rewɓe ɓiiyiiko'en limaaka. 27 Ɓiɓɓe Yusufu, danyanaaɓe mo nder Misra, ɓe ɗiɗo. Bana non limgal saare Yakubu haa Misra fuu waɗi cappanɗe njoweeɗiɗo.

Laataanooji 47

28 Too, Yakubu neli Yahuuda yeeso muuɗum haa Yusufu, ngam Yusufu waŋga yeeso maako haa Goosan. Nde ɓe ngari nder lesdi Goosan, 29 Yusufu waɗi pucci haa moota muuɗum. O dilli fottoygo bee baaba maako haa Goosan. Nde o yi'i mo, o harli mo, o woyi dow daande maako haa neeɓi. 30 Isra'iila wi'i Yusufu: "Jonta kam, koo to mi maayi boo, jam! Ngam mi yi'i yeeso ma a geeto." 31 Yusufu wi'i deerɗum'en e saare baaba muuɗum: "Mi yahan anndingo Firawna, mi wi'a mo: Deerɗam'en e saare baaba am, jooɗiiɓeno nder lesdi Kanaana, ngari haa am. 32 Worɓe ɓe'e ɓe waynaaɓe dammooji, ɓe ɗon kuuwa kuugal durooɓe. Ɓe ngaddi dammooji maɓɓe e na'i maɓɓe e ko ɓe mari fuu. 33 To Firawna ewni on, ?ami on: Ɗume woni kuugal mon? ­- 34 sey on mbi'a: Minin maccuɓe ma min durooɓe dabbaaji diga nderkaaku amin haa warugo hande. Nden on keɓan joonde nder lesdi Goosan, ngam Misra'en ngerdaaki waynaaɓe dammooji." 47:1 Yusufu yehi, anndini Firawna, wi'i mo: "Baaba am e deerɗam'en bee dammooji muuɗum'en e na'i muuɗum'en e mardi muuɗum'en fuu ngari diga lesdi Kanaana. Ndaa, ɓe ɗon nder lesdi Goosan." 2 Nden o hoo'i njowo caka deerɗiiko'en, o darni ɓe yeeso Firawna. 3 Firawna ?ami deerɗiraaɓe Yusufu: "Ɗume woni kuugal mooɗon?" Ɓe njaabi Firawna: "Minin maccuɓe ma min waynaaɓe dammooji, bana kaakaaji amin fuu." 4 Ɓe mbi'i Firawna: "Min ngari haa min koɗa nder lesdi ma. Durduɗe ngoodaa ngam dammooji maccuɓe ma, ngam weelo saati nder lesdi Kanaana. Accu maccuɓe ma njooɗo nder lesdi Goosan." 5-6 Firawna wi'i Yusufu: "Sey ɓe njooɗo nder lesdi Goosan. To a tawi caka maɓɓe worɓe annduɓe, darnu ɓe ɓe hoore'en dow waynaaɓe dabbaaji am." Nde Yakubu e ɓiyum'en ngari Misra haa Yusufu woni, Firawna nani ɗum. O wi'i Yusufu: "Baaba ma e deerɗa'en ngari haa maaɗa. Lesdi Misra fuu ɗon yeeso ma. Accu ɓe njooɗo haa nokkuure lesdi ɓurnde wooɗugo." 7 Nden Yusufu waddi baaba mum Yakubu, darni mo yeeso Firawna. Yakubu barkiɗini Firawna. 8 Firawna ?ami Yakubu: "Noy balɗe ngeendam ma?" 9 Yakubu jaabi: "Balɗe ngeendam koɗaaku am haa duniyaaru, duuɓi teemerre e cappanɗe tati. Balɗe ngeendam am ɗe caɗɗe, ɗe ɗuuɗaay. Ɗe njottaaki balɗe ngeendam kaakaaji am nder koɗaaku maɓɓe." 10 Yakubu barkiɗini Firawna, nden o wurti e maako. 11 Yusufu hokki baaba mum e deerɗum'en nokkuure joonde. O hokki ɓe mardi nder lesdi Misra, haa nokkuure lesdi ɓurnde wooɗugo. Ɗum woni lesdi Ra'amses, bana Firawna umruno. 12 Yusufu hokki baaba mum e deerɗum'en e saare baaba mum fuu nguure fodde limgal ɓikkoy.

No Yusufu laamorani lesdi Misra

13 Yoo, nyaamdu woodaa nder duniyaaru fuu, ngam weelo saati masin. Yimɓe lesdi Misra e lesdi Kanaana ɗon tampa ngam weelo. 14 Yusufu mooɓti ceede fuu gonɗe haa Misra e Kanaana, ngam gawri ndi yimɓe coodi ɗum. O waddi ceede man nder saare Firawna. 15 Nde ceede nder Misra e Kanaana njinni, Misra'en fuu ngari haa Yusufu. Ɓe mbi'i: "Hokku min nyaamdu. Ngam ɗume min maayata yeeso ma? Ceede njinni." 16 Yusufu wi'i ɓe: "Ngadde dabbaaji mon. Mi hokkan on nyaamdu, onon boo on njoɓa bee dabbaaji mon, to ceede njinni." 17 Ɓe ngaddani Yusufu dabbaaji maɓɓe. Yusufu hokki ɓe nyaamdu, kamɓe ɓe njoɓi ndu bee pucci e dammooji e na'i e bamɗe. Nder hitaande nde'e o nyaamni ɓe ngam dabbaaji maɓɓe fuu. 18 Mawri maajum ɓe ngari haa maako, ɓe mbi'i: "Ceede njinni, dabbaaji amin boo laatani ma, barkaama. Min mbaawataa suuɗugo ɗum yeeso ma. Walaa ko luttani min hokkugo ma, barkaama, sey ɓalli amin e gese amin. 19 Taa accu min maaya yeeso ma, taa gese amin boo kalka. Soodu min e gese amin ngam nyaamdu, min laato maccuɓe Firawna bee gese amin. Hokku min aawdi, haa min ngeeɗa, taa min maaya, taa gese laato ladde meere." 20 Yusufu soodani Firawna lesdi Misra fuu. Koomoy Misraajo soorri ngesa mum, ngam weelo ɓilli ɓe. Bana non lesdi fuu laatorani Firawna. 21 Yusufu macciɗini yimɓe Misra diga keerol gootol haa keerol ngola. 22 Sey gese liman'en o soodaay, ngam Firawna ta''ani liman'en nguure. Ɓe nyaami nguure maɓɓe ɗe Firawna hokki ɓe. Ngam maajum ɓe coorraay gese maɓɓe. 23 Yusufu wi'i yimɓe: "Ndaa, hande mi soodi on, onon e gese mon ngam Firawna. Ndaa aawdi mooɗon, aawe gese. 24 Nder ko on codata fuu, on ndokkan Firawna yeɓre woore nder jowi. Geɓe nayi laatanto on ngam aawdi ngesa e ngam nyaamdu mooɗon, onon e wonɓe nder ci'e mon e ɓikkoy mon." 25 Ɓe njaabi: "A hisni yoŋkiiji amin, barkaama, a woonani min, bana non min laatori maccuɓe Firawna." 26 Yusufu waɗi umroore nder lesdi Misra haa warugo hande: Yeɓre woore nder jowi Firawna jeyi. Sey gese liman'en tan laatanaaki Firawna.

Alkawal Yakubu

27 Too, yimɓe Isra'iila njooɗi nder lesdi Misra, nder lesdi Goosan. Ɓe keɓi maral ton, ɓe ndanyndanytiri, ɓe ɗuuɗi masin. 28 Yakubu jooɗi nder Misra duuɓi sappo e joweeɗiɗi. Duuɓi Yakubu mbaɗi teemerre e cappanɗe nayi e joweeɗiɗi (147). 29 Nde saa'i maayugo Isra'iila ɓaditi, o ewni ɓiiyiiko Yusufu, o wi'i mo: "To a yerdake yam, wallin le juŋŋgo ma caka kosɗe am ngam hunayeere. Huuwanam mbooɗeeŋga e gooŋgaaku, taa uwam haa Misra! 30 Accu mi waalodo bee kaakaaji am. Wurtinam Misra, uwam nder yenaande maɓɓe." Yusufu jaabi: "Mi huuwan fodde koŋgol ma." 31 Yakubu wi'i: "Hunanam!" Yusufu hunani mo. Nden Isra'iila turi haa hoore leeso muuɗum.

Laataanooji 48

No Yakubu barkiɗiniri Efrayim e Manassa

48:1 Ɓaawo kuuje ɗe'e ɓe mbi'i Yusufu: "Ndaa, baaba ma nyawɗo." O hoo'idi bee maako ɓiiyiiko'en ɗiɗo, Manassa e Efrayim. 2 Ɓe anndini Yakubu, ɓe mbi'i: "Ndaa, ɓiya Yusufu ɗon wara haa ma." Isra'iila tiɗɗitini, jooɗi dow leeso mum. 3 Yakubu wi'i Yusufu: "Allah Baawɗo waŋgani yam haa Luus nder lesdi Kanaana, barkiɗini yam. 4 O wi'i yam: Mi laatinan ma a ɗuuɗa-asŋgoljo, mi marnan danygol ma lesdi ndi'i maral duumiiŋgal. 5 Ammaa jonta, ɓiɓɓe ma ɗiɗo, danyanaaɓe ma nder lesdi Misra hiddeko mi wara haa maaɗa haa ɗo, ɓe laatano yam. Efrayim e Manassa laatano yam bana Ruuben e Simon. 6 Ammaa danygol ma ngol ndanyɗa ɓaawo maɓɓe, laatani ma. Inɗe maɓɓe ewne caka deerɗiraaɓe maɓɓe nder geɗe maɓɓe haa ndonŋgu. 7 Ngam saa'i mi warti diga Paddan-Aram, Rahiilu maayi haa am dow laawol nder lesdi Kanaana, nde luttani en seɗɗa yottaago haa Efrata. Mi uwi mo ton haa laawol Efrata." (Efrata woni Baytilaama.) 8 Nde Isra'iila yi'i ɓiɓɓe Yusufu, o ?ami: "Ɗum ɓeye?" 9 Yusufu jaabi baaba mum: "Ɗum ɓiɓɓe am ɓe Allah hokki yam." Isra'iila wi'i: "Ɓadin ɓe haa am, haa mi barkiɗina ɓe." 10 Ammaa gite maako tampi ngam ndottaaku, o waawaay yi'ugo. Yusufu ɓadini ɓe haa maako. Kaŋko o hebbi ɓe, o harli ɓe. 11 Isra'iila wi'i Yusufu: "Mi tammaakino mi yi'e fahin. Ndaa, Allah yi'ni yam koo danygol ma boo." 12 Yusufu jippini ɓe koppi maako, o sujidi, yeeso maako haa lesdi. 13 Nden Yusufu hoo'i ɓe ɗiɗo fuu, Efrayim bee nyaamo maako, Manassa boo bee nano maako haa nyaamo Isra'iila. O ɓadini ɓe haa maako. 14 Isra'iila forti nyaamo muuɗum, yowi ngo dow hoore Efrayim ­- ammaa kaŋko o minyiraawo ­- nano maako boo dow hoore Manassa. O waafindiri juuɗe, ngam Manassa on woni afo. 15 O barkiɗini Yusufu, o wi'i: "Allah mo maama am Ibrahiima e baaba am Isiyaaku njehi yeeso muuɗum, Allah mo ayni yam bana gaynaako diga ngonmi haa warugo hande, 16 malaa'ikaajo kisnuɗo yam sarru fuu, barkiɗina derke'en. Innde am e innde maama am Ibrahiima e innde baaba am Isiyaaku, tabita nder maɓɓe. Ɓe ɗuuɗa ɗuuɗeeŋga haa lesdi." 17 Nde Yusufu yi'i no baaba maako yowri juŋŋgo mum nyaamo dow hoore Efrayim, ɗum kalluɗum haa maako. O naŋgi juŋŋgo baaba maako, ngam o sottina ngo e hoore Efrayim, o yowa ngo dow hoore Manassa. 18 O wi'i baaba maako: "Naa non, baaba am! Kaŋko woni afo, yow nyaamo ma dow hoore maako." 19 Ammaa baaba maako sali, wi'i: "Mi anndi, ɓiŋgel am, mi anndi. Kaŋko boo o laatoto ummaatoore. Kaŋko boo o laatoto mawɗo. Ammaa minyiiko ɓurdan mo maŋgu, danygol maako laatoto mooɓre ummaatooje." 20 O barkiɗini ɓe nyalaade maajum, o wi'i: "Isra'iila'en fuu mbarkiɗiniran bee innde maaɗa. Ɓe mbi'an: Allah waɗe bana Efrayim e Manassa." Bana non o ardiniri Efrayim yeeso Manassa. 21 Isra'iila wi'i Yusufu: "Ndaa, mi ɗon maaya. Ammaa Allah wondan bee mooɗon, lortinan on nder lesdi kaakaaji mon. 22 Mi hokkan ma Sikem, lesdi ɓurndi wooɗugo, deerɗa'en keɓataa ndi. Lesdi man, mi hoo'i ndi haa Amoori'en bee kaafahi am e lagaawal am."

Laataanooji 49

Annabaaku Yakubu dow ɓiɓɓe muuɗum

49:1 Too, Yakubu ewni ɓiɓɓe muuɗum, wi'i: "Mooɓe haa am, mi yecca on ko fottata bee mooɗon nder nyalɗe garanɗe. 2 Kawte, nane, onon ɓiɓɓe Yakubu, nane ko baaba mon Isra'iila wi'ata on: 3 "Ruuben, an woni afo am, a baawɗe am e aranum sembe am, a ɓurduɗo maŋgu e baawɗe caka ɓiyam'en. 4 A ?uufi bana ndiyam, ammaa a heɓataa ɓural. Ngam a wa''i dow be''itte baaba ma, a soɓni be''itte am bee wa''aago ma. 5 "Simon e Lewi ɓe deerɗiraaɓe. Balmi maɓɓe ngoni kuuwruɗe toonyaare. 6 Taa yoŋki am nasta dawral maɓɓe. Taa ɓernde am hawta bee mooɓtorde maɓɓe. Ngam nder tikkere maɓɓe ɓe mbari worɓe, nder suuno maɓɓe ɓe pe''i ga'i kalhali. 7 Naaloore dow tikkere maɓɓe, ngam nde heewi toonyaare, dow ɓernuki maɓɓe boo, ngam ki walaa enɗam. Mi sendan ɓe nder lesdi Yakubu, mi saŋkitan ɓe caka Isra'iila'en. 8 "An, Yahuuda, deerɗiraaɓe ma maŋgtan ma. Juŋŋgo ma wonan dow koɓɓuli konne'en ma. Ɓiɓɓe baaba ma turoto yeeso maaɗa. 9 Yahuuda woni ɓii mbarooga, ɓiɗɗo oo mawni bee jaɓtugo. O ɗappini, o roŋgini bana mbarooga, bana mbarooga ndewa, moy yiɗi haftingo mo? 10 Yahuuda ɗon jogi sawru laamu, darni ndu caka kosɗe muuɗum. O maran baawɗe haa goɗɗo wara mo sawru man laatanto ɗum, mo ummaatooje ɗowtanto ɗum. 11 O haɓɓan wamnde maako haa inabohi, molde rewre maako boo haa lisal ɓurŋgal wooɗugo. O lootan limce maako bee inaboojam, ngapaleewol maako boo bee ndiyam inabooje. 12 Gite maako mboojan ngam inaboojam, nyi'e maako ndanwan ngam kosam. 13 "Jabulon jooɗoto haa fomoonde mbeela, haa jipporde koombooje. Lesdi maako yottoto berniwol Sidon. 14 "Issakar woni wamnde sembinde, waaliinde caka kowaaje. 15 Nde o yi'i siwtaare weli, lesdi boo wooɗi, o turi balawal maako ngam roondaago, o laati maccuɗo jomorgol. 16 "Dan hiitoto lenyol muuɗum bee gooŋga, bana gootol haa le'i Isra'iila. 17 Dan laatoto mboodi dow buuwol, o foosokre dow laawol, ngatannde teppe puccu. Ba''iiɗo ngu do''oto ɓaawo. 18 "Mi ɗon heɗito kisndam ma, ya Jawmiraawo! 19 "Gada, mooɓe fasooɓe ɓillan mo, ammaa kaŋko o ɓillan ɓe, o fartan ɓe. 20 "Aser, nyaamdu maako fayndu, o hokkan laamiiɓe dakameeji. 21 "Neftalim woni lelwa njooftaaŋga, o wolwan bolle belɗe. 22 "Yusufu woni lekki dimoohi haa seeɓoore ndiyam ki lice mum towti dow mahol. 23 Fiɗooɓe kuri tikkini mo, piɗi mo, mbaɗi mo konu. 24 Ammaa lagaawal maako tabiti, juuɗe maako caati ngam ballal Allah Baawɗo mo Yakubu sujidanta ɗum, ngam Gaynaako mo tapaare Isra'iila. 25 Allah mo baaba ma ɗowtanto ɗum, kaŋko o wallan ma. Allah Baawɗo barkiɗinan ma bee barkaaji iyeele diga dow, bee barkaaji ilamji baaliiɗi les lesdi, bee barkaaji enɗi e danyrugol. 26 Barkaaji baaba ma ɓuri mawnugo dow barkaaji kooseeje ɓooymaaje e risku towndiije duumiiɗe. Ɗi ngara dow hoore Yusufu, dow hoore cuɓtaaɗo caka deerɗiiko'en. 27 "Benyamin woni saafaandu faɗɗooru. Fajiri o nyaaman paɗɗaaɗum, kiikiɗe o sendan keɓal." 28 Kamɓe ngoni le'i Isra'iila sappo e ɗiɗi. Bana non baaba maɓɓe wolwirani ɓe. O barkiɗini ɓe gooto gooto fuu, koomoy bee barka muuɗum.

Maayde e uweeki Yakubu

Laataanooji 50

29 Nden Yakubu umri ɓiyum'en: "To mi hawtoyi bee kaakaaji am, uweeɗam nder lowol haa ngesa Efruuna Hetiijo, 30 haa Makpela, fuunaaŋge Mamre. Lowol maajum, Ibrahiima soodi ngol bee ngesa fuu haa Efruuna ngam nokkuure yenaande. 31 Ton ɓe uwi Ibrahiima e debbo maako Saratu. Ton ɓe uwi Isiyaaku e debbo maako Rebekka. Ton mi uwi Lee'a boo. 32 Ngesa e lowol nder maaka coodaama haa Heti'en." 33 Nde Yakubu timmini wasaago ɓiɓɓe muuɗum, o hawti kosɗe maako dow be''itte, o yoofti yoŋki, o hawti bee kaakaaji maako. 50:1 Yusufu do''i dow baaba muuɗum, woyi dow yeeso maako, hebbi mo. 2 Nden o umri hurgooɓe huuwanooɓe mo, ɓe nguja baaba maako bee urle. Hurgooɓe nguji ɓandu Isra'iila. 3 Ɓe kuuwi nyalɗe cappanɗe nayi, kanjum woni saa'iire gujol. Misra'en mboyi mo nyalɗe cappanɗe joweeɗiɗi. 4 Nde nyalɗe boyki timmi, Yusufu wolwani saraaki'en Firawna, wi'i: "To on ngerdanake yam, useni mbi'e Firawna ni'i: 5 Nde baaba am ɓadi maayugo, o hunni yam mi uwa mo nder yenaande nde o wasi haa lesdi Kanaana. Accu mi yaha, mi uwa baaba am, nden mi lorto." 6 Firawna wi'i: "Yah, uw baaba ma bana o hunniri ma." 7 Yusufu yehi uwugo baaba muuɗum. Saraaki'en Firawna fuu e ndotti'en saare maako e ndotti'en lesdi Misra fuu njahdi bee maako. 8 Non boo saare Yusufu fuu e deerɗiraaɓe maako e saare baaba maako. Sey ɓikkoy maɓɓe e dammooji maɓɓe e na'i maɓɓe ɓe acci ɗum nder lesdi Goosan. 9 Mootaaji pucci e wa''iiɓe pucci njahdi bee maako, jama'aare ɗuunde masin. 10 Ɓe njotti laarre Ataada haa fuunaaŋge maayo Urdun. Ɓe mboyi ton bojji ɗuuɗɗi caatuɗi masin. Yusufu waɗani baaba muuɗum bojji nyalɗe joweeɗiɗi. 11 Kanaani'en jooɗiiɓe nder lesdi ngi'i bojji maɓɓe haa laarre Ataada, ɓe mbi'i: "Bojji Misra'en caati." Ngam maajum ɓe ewni nokkuure nde'e Awil-Misrayim, nde woni gaɗa Urdun. 12 Ɓiɓɓe Yakubu kuuwani mo bana o umri ɓe. 13 Ɓe njahri mo nder lesdi Kanaana, ɓe uwi mo nder lowol haa ngesa Makpela. Lowol maajum, Ibrahiima sooduno ngol bee ngesa fuu haa Efruuna Hetiijo. Ngol woni haa fuunaaŋge Mamre. 14 Ɓaawo ɓe uwi baaba maako, Yusufu lorti haa Misra, kaŋko e deerɗiiko'en e yahduɓe bee maako fuu ngam uwugo baaba maako.

No Yusufu de'itiniri deerɗum'en

15 Too, ɓaawo maayde baaba maɓɓe, deerɗiraaɓe Yusufu mbi'mbi'tiri: "To Yusufu ɗon wanya en, to o ɗaɓɓiti waataago kalluɗum fuu ko kuuwnooɗen mo, e noy?" 16 Ngam maajum ɓe neli haa Yusufu, ɓe mbi'a mo: "Baaba ma wasi min hiddeko o maaya, o wi'i: 17 Ndaa ni mbolwanton Yusufu: Useni, yaafa junuuba deerɗa'en e hakke maɓɓe, ngam ɓe kuuwi ma kalluɗum. Min ɗon toro ma jonta, a yaafo junuuba ɗowtaniiɓe Allah baaba ma." Nde Yusufu nani ɗum, o woyi. 18 Nden deerɗiraaɓe maako boo njehi haa maako. Ɓe cujidi yeeso maako, ɓe mbi'i: "Ndaa, min maccuɓe ma." 19 Yusufu wi'i ɓe: "Taa kule! Min mi Allah na? 20 Onon kam, on nufani yam sarru, ammaa Allah muuyi o wartira ɗum hayru, haa o huuwa bana ko laati hande, ngam hisnugo yimɓe ɗuuɗɓe. 21 Ngam maajum, taa kule. Min mi hokkan on, onon e ɓikkoy mon nguure." Bana non o de'itiniri ɓe, o welni ɓerɗe maɓɓe.

Maayde Yusufu

22 Yusufu jooɗi nder Misra, kaŋko e saare baaba maako fuu. O waɗi duuɓi teemerre e sappo (110). 23 O yi'i ɓiɓɓe Efrayim haa yidere tataɓre. Ɓiɓɓe Makir ɓii Manassa, kamɓe boo ɓe ndanyaama dow koppi Yusufu. 24 Yusufu wi'i deerɗum'en: "Mi ɓadake maayugo, ammaa fakat, Allah accataa on, yahran on diga lesdi ndi'i haa lesdi ndi o hunani Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu." 25 Yusufu hunni ɓiɓɓe Isra'iila, wi'i: "To Allah siftori on, njahre i'e am bee mooɗon diga ɗo." 26 Yusufu maayi, duuɓi maako teemerre e sappo. Ɓe nguji ɓandu maako bee urle, ɓe mballini ndu nder akootiiru haa Misra.

Gurtaaki 1

Bone Isra'iila'en haa Misra

1:1 Ndaa inɗe ɓiɓɓe Isra'iila warɓe haa Misra bee Yakubu, koomoy fuu bee saare muuɗum: 2 Ruuben, Simon, Lewi, Yahuuda, 3 Issakar, Jabulon, Benyamin, 4 Dan, Neftalim, Gada, Aser. 5 Limgal danygol Yakubu fuu, cappanɗe njoweeɗiɗo: Yusufu boo ɗonno nder Misra. 6 Yusufu e deerɗum'en maayi, non boo mooɓgal yidere maɓɓe. 7 Isra'iila'en ndanyndanytiri, ɓe ɗon ɓesdo, ɓe ɗon ɗuuɗa, ɓe cembiɗi jamum. Lesdi heewi ɓe. 8 Nden laamiiɗo keso ummi nder Misra. Kaŋko o anndaa Yusufu. 9 O wi'i yimɓe maako: "Ndaa, lenyol Isra'iila ɓurdi en ɗuuɗeeŋga e sembe. 10 Kadi, en kaɓɓa dabare dow maɓɓe, ngam taa ɓe ɓesdo. To haɓre waɗi, taa ɓe kawta bee konne'en men, ɓe kaɓa bee meeɗen, ɓe nyaama lesdi." 11 Ngam maajum ɓe ndarni helman'en dow maɓɓe ngam doolugo ɓe bee kuugal caatuŋgal. Isra'iila'en nyiɓani Firawna gure cigorɗe nyaamdu, Pitom e Ra'amses. 12 Ammaa koo nde Misra'en ɗuɗɗini toonyaago ɓe, kamɓe ɓe ɓurti ɓesdaago, ɓe ɗuuɗi haa Misra'en kuli ɓe. 13 Misra'en toonyi Isra'iila'en bee caatal. 14 Ɓe laskini joonde maɓɓe bee kuugal caatuŋgal nder loope e birikje, non boo haa gese. Ɓe ndooli ɓe huuwugo kuuɗe caatuɗe kooɗeye fuu. 15 Nden laamiiɗo Misra wolwani ɓesninooɓe haa Ibraniŋko'en. Innde gooto maɓɓe Sifira, innde oya boo Pu'a. 16 Laamiiɗo wi'i: "To on ɗon ɓesnina rewɓe Ibraniŋko'en, kakkile booɗɗum. To ɗum gorgel, mbare ngel. To ɗum deyel boo, acce ngel ngel yeeɗa." 17 Ammaa ɓesninooɓe kuli Allah. Ɓe mbaɗaay ko laamiiɗo Misra wi'i ɓe. Ɓe lutti ngorkoy. 18 Laamiiɗo Misra ewni ɓe, ƴami: "Koni kuuwɗon ɗum, on lutti ngorkoy?" 19 Ɓesninooɓe njaabi Firawna: "Rewɓe Ibraniŋko'en laataaki bana Misra'en, ɓe sembiɗɓe. Hiddeko ɓesninoowo wara haa maɓɓe, ɓe ndanyi." 20 Allah woonani ɓesninooɓe, Isra'iila'en boo ɓesdi, cembiɗi masin. 21 Ɓesninooɓe kuli Allah, ngam maajum o hokki ɓe danygol. 22 Nden Firawna umri yimɓe muuɗum fuu: "Gorgel danyaaŋgel fuu, cakkine ngel nder maayo, ammaa acce ndehoy koy ngeeɗa."

Gurtaaki 2

Danyeeki Muusa

2:1 Too, goɗɗo lenyol Lewi yehi, te'i debbo mo lenyol muuɗum. 2 Debbo reedi, danyi ɓiɗɗo gorko. Nde o yi'i no ɓiŋgel wooɗiri, o nyukkini ngel lebbi tati. 3 Ɓaawoɗon nde o waawataa nyukkingo ngel, o hoo'i silaawo huuwraaŋgo bee kewe ngam maagel, o wuji ngo bee taari lesdi e takkirɗum, o wallini ɓiŋgel nder maago. Nden o jo''ini ngo caka kewe haa fomoonde maayo. 4 Mawniraawo maagel debbo dari daayiiɗum haa laara ko heɓata ngel. 5 Ɓii Firawna debbo dirti haa maayo haa yiiwo. Horɓe maako ɗon ngaanca baŋge maayo. O yi'i silaawo go caka kewe, o neli gooto horɓe maako wadda ngo. 6 Nde o maɓɓiti ngo, o yi'i ɓiŋgel gorgel, ngel ɗon woya. O yurmini ngel, o wi'i: "Ɗum ɓiŋgel Ibraniŋkoyel." 7 Mawniraawo ɓiŋgel go ƴami ɓii Firawna: "A yiɗi mi yaha ewnanaago ma musininoowo haa rewɓe Ibraniŋko'en na, ngam o musinina ɓiŋgel?" 8 Ɓii Firawna debbo wi'i mo: "Yah!" Paanyo debbo yehi, ewni daada ɓiŋgel. 9 Ɓii Firawna wi'i mo: "Hoo'u ɓiŋgel ngel, musinin ngel ngam am, mi yoɓan ma ngeenaari man." Debbo hoo'i ɓiŋgel, musinini ngel. 10 Nde ngel mawni deydey, o waddi ngel haa ɓii Firawna debbo, ngel laati ɓiɗɗo maako. O wi'i: "Mi fooɗi mo nder ndiyam." Ngam maajum o ewni mo Muusa.

No Muusa doggiri haa Madiyan

11 Nyande go'o, nde Muusa mawni, o wurti haa o laara yimɓe lenyol maako. O yi'i no kuugal maɓɓe saatiri. O yi'i goɗɗo Misraajo fiyi Ibraniŋkeejo, goɗɗo lenyol maako. 12 Muusa yeesiti ɗo bee to. Nde o yi'i walaa goɗɗo, o mbari Misraajo, o iri mo nder njaareendi. 13 Jaŋgo maajum o wurti fahin. O yi'i Ibraniŋko'en ɗiɗo ɗon njokkira. O ƴami gooto maɓɓe: "Ngam ɗume piyata keeddiɗɗa?" 14 Kaŋko o jaabi: "Moy waɗ ma a hooreejo, a kiitoowo dow amin? A yiɗi mbarugo yam bana mbarduɗa Misraajo na?" Muusa hultori, numi: "Fakat, haala man waŋgi." 15 Firawna boo nani haala maajum, o ɗaɓɓi mbarugo Muusa. Ammaa Muusa doggi diga Firawna. O dilli haa o faɓɓa haa lesdi Madiyan. Nde o yotti ton, o jooɗi haa ɓulndu. 16 Limanjo haa Madiyan woodi ɓiɓɓe rewɓe njoweeɗiɗo. Kamɓe ɓe ngari haa ɓulndu, ɓe nyeɗi ndiyam, ɓe kebbini jarnirɗe dammooji baaba maɓɓe. 17 Waynaaɓe woɗɓe ngari, ndiiwi ɓe. Ammaa Muusa ummi, walli ɓe, yarni dammooji maɓɓe. 18 Ɓe lorti haa baaba maɓɓe Rewel. Kaŋko o ƴami ɓe: "Ngam ɗume ngartuɗon law hande?" 19 Ɓe njaabi: "Goɗɗo Misraajo hisni min juuɗe waynaaɓe, o nyeɗani min boo, o yarni dammooji." 20 Rewel ƴami ɓe: "Toy mo? Koni accuɗon mo ɓaawo? Ewne mo haa o nyaama nyaamdu bee meeɗen." 21 Muusa yerdi jooɗaago haa gorko oo. Kaŋko o te'ani mo Jifuura, ɓiiyiiko debbo. 22 Jifuura danyi ɓiɗɗo gorko. Muusa wi'i: "Mi laati koɗo nder lesdi njananndi." Ngam maajum o ewni mo Gersom. 23 Ɓaawo duuɓi ɗuuɗɗi laamiiɗo Misra maayi. Yimɓe Isra'iila uumi ngam kuugal muuɗum'en caatuŋgal, ɓe ngooki. Gookaali maɓɓe eeŋgi dow haa Allah. 24 Allah nani bojji maɓɓe. O siftori alkawal maako bee Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu. 25 O laari yimɓe Isra'iila, o anndini hoore maako haa maɓɓe.

Gurtaaki 3

No Allah ewnori Muusa

3:1 Too, Muusa ɗon dura dammooji esum Yetiro, limanjo haa Madiyan. O soggi dammooji gaɗa ladde, o wari haa hooseere Allah wi'eteende Hooreb. 2 Malaa'ikaajo Jawmiraawo waŋgani mo nder ɗemŋgal yiite haa caka wumre gi'e. Muusa laari ­- ndaa, wumre maajum ɗon huɓɓa yiite, ammaa yiite nyaamaay nde. 3 O numi: "Sey mi sela laawol haa mi laara kaayeefiijum ɗum, ngam ɗume wumre wulataa." 4 Nde Jawmiraawo yi'i o ɗon ɓadito haa o laara, Allah ewni mo caka wumre gi'e, wi'i: "Muusa! Muusa!" O jaabi: "Na'am." 5 Allah wi'i: "Taa ɓadita ɗo! Faɗɗita paɗe ma. Ngam nokkuure nde ndariɗa nde seniinde." 6 O tokki wi'ugo: "Min woni Allah, ɗowanteeɗo baaba ma, mo Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu cujidani ɗum." Muusa suddi yeeso muuɗum, ngam o huli laarugo Allah. 7 Nden Jawmiraawo wi'i: "Mi yi'i bone yimɓe am nder lesdi Misra. Mi nani bojji maɓɓe dow helman'en maɓɓe, mi anndi torraaji maɓɓe. 8 Mi jippi ngam mi hisna ɓe juuɗe Misra'en, mi wurtina ɓe lesdi ndi, mi yahra ɓe nder lesdi mboondi njaasndi, nder lesdi keewndi kosam e njumri, haa nokkuure Kanaani'en e Heti'en e Amoori'en e Peresi'en e Hewi'en e Yebusi'en. 9 Ndaa, gookaali yimɓe Isra'iila ngari yeeso am, mi yi'i boo ɓillaare nde Misra'en ɓillata ɓe. 10 Jonta yah, mi nelan ma haa Firawna, ngam a wurtina yimɓe am Isra'iila'en e Misra." 11 Muusa ƴami Allah: "Mi moy haa mi yaha haa Firawna, mi wurtina yimɓe Isra'iila e Misra?" 12 Allah jaabi: "Mi wondan bee ma. Ndaa ni ngooŋɗinirta min nel ma: To a wurtini yimɓe e Misra, on cujidantam dow hooseere nde'e."

Gurtaaki 4

13 Muusa wi'i Allah: "To mi yehi haa yimɓe Isra'iila, mi wi'i ɓe: Allah kaakaaji mooɗon neli yam haa mooɗon, kamɓe ɓe ƴamatam: Noy innde maako? Ɗume mbi'anmi ɓe?" 14 Allah jaabi Muusa: "Min woni mo ngonmi." O wi'i: "Ndaa ni mbi'ata yimɓe Isra'iila: Min-woni neli yam haa mooɗon." 15 Allah tokki wolwango Muusa: "Ndaa ni mbi'ata yimɓe Isra'iila: Jawmiraawo, Allah kaakaaji mooɗon, mo Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu cujidani ɗum, kaŋko o neli yam haa mooɗon. Kanjum woni innde am haa foroy, bana non yimɓe ewnorto yam diga yidere haa yidere. 16 Yah, mooɓtu ndotti'en Isra'iila, wi' ɓe: Jawmiraawo, Allah kaakaaji mooɗon waŋgani yam, kaŋko mo Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu ɗowtani ɗum. O wi'i: Mi hakkilani on e ko ɓe kuuwi on haa Misra. 17 Anniya am tabiti: Mi wurtinan on e toskaare lesdi Misra, mi yahra on nder lesdi Kanaani'en e Heti'en e Amoori'en e Peresi'en e Hewi'en e Yebusi'en, nder lesdi keewndi kosam e njumri. 18 Ɓe nanan koŋgol ma. Nden a yaha haa laamiiɗo Misra, an e ndotti'en Isra'iila. Sey on mbi'a mo: Jawmiraawo, Allah Ibraniŋko'en fotti bee amin. Accu min njaha nder ladde jahaaŋgal nyalɗe tati, haa min lii'ano Allah Jawmiraawo amin kirseteeɗi. 19 Ammaa mi anndi booɗɗum, laamiiɗo Misra yooftataa on, sonaa to goɗɗo dooli mo. 20 Mi fortan juŋŋgo am, mi fiyan Misra bee kaayeefiiji am fuu ɗi kuuwanmi ton. Ɓaawo maajum o yooftan on. 21 Mi waɗan Misra'en ngerdo yimɓe am. To on ngurtake, on njahataa juŋŋgo meere. 22 Koomoy debbo ɗaɓɓa kuuje cardi e kuuje kaŋgeeri e limce haa keeddiɗɗum gonɗuɗo bee muuɗum nder saare woore. On mballina ɗum dow ɓiɓɓe mooɗon worɓe e rewɓe, on ɓorta Misra'en." 4:1 Muusa jaabi: "Ammaa dey, ɓe ngooŋɗintaa yam. Ɓe nanataa koŋgol am, ɓe mbi'an: Jawmiraawo waŋganaay ma." 2 Jawmiraawo ƴami: "Ɗum ɗume haa juŋŋgo ma?" Muusa jaabi: "Ɗum sawru." 3 Jawmiraawo wi'i: "Sakkin ndu haa lesdi." O sakkini ndu haa lesdi, ndu laati mboodi. Muusa doggi ndi. 4 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Fortu juŋŋgo ma, naŋgu ndi wicco." O forti juŋŋgo maako, o naŋgi ndi, ndi laati sawru nder juŋŋgo maako. 5 Jawmiraawo wi'i: "Huuw ɗum ngam haa ɓe ngooŋɗina Jawmiraawo waŋgani ma, Allah kaakaaji maɓɓe, mo Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu cujidani ɗum." 6 Jawmiraawo tokki wolwango mo: "Nastin juŋŋgo ma haa jiiba ma." O nastini ngo haa jiiba maako. O wurtini ngo, ndaa ngo heewi saɗawre raneere bana hottollo. 7 Jawmiraawo wi'i: "Lornu juŋŋgo ma haa jiiba ma." O lorni ngo haa jiiba maako. O wurtini ngo, ndaa ngo warti bana ɓandu maako. 8 Jawmiraawo wi'i: "To ɓe ngooŋɗinaay ma, to ɓe njaɓaay alaama arana, nden kam ɓe njaɓan alaama ɗiɗaɓa. 9 To ɓe ngooŋɗinaay alaamaaji ɗiɗi fuu, sey a hoo'a ndiyam haa maayo, a rufa ɗam dow joorɗum. Ndiyam maajum laatoto ƴiƴam." 10 Ammaa Muusa wi'i Jawmiraawo: "Kayya, ya Jawmiraawo, mi laataaki jawmu bolle, koo keenya, koo heesikeenya, koo diga saa'iire nde mbolwanɗa maccuɗo ma boo. Mi tedda-hundukoojo e ɗemŋgal." 11 Jawmiraawo wi'i mo: "Moy tagani ɓii-Aadama hunduko? Moy muukɗinta malla fahɗinta malla yi'nata malla wumnata? Naa min Jawmiraawo na? 12 Yah le! Mi wondan bee hunduko ma, mi anndinan ma ko mbolwata." 13 Ammaa Muusa wi'i: "Ya Jawmiraawo, nel goɗɗo feere." 14 Jawmiraawo fuɗɗi tikkango Muusa, wi'i mo: "Na Haruna Lewiŋkeejo deerɗa? Mi anndi kaŋko o waawi wolwugo. Ndaa, o ɗon wara haa o fotta bee ma. To o yi'i ma, ɓernde maako seyoto. 15 An a wolwanan mo, a anndinan hunduko maako bolle ma. Mi wondan bee hunduko ma e bee hunduko maako, mi anndinan on ko kuuwoton. 16 Kaŋko o wolwanan yimɓe haa pellel ma, o laatoto hunduko ma. An boo a laatanto mo bana Allah. 17 Sawru ndu boo, koo'a ndu haa juŋŋgo ma. Bee maaru kuuwata kaayeefiiji."

No Muusa lorori haa Misra

18 Too, Muusa dilli, lori haa esum Yetiro, wi'i mo: "Accu mi yaha, mi loro haa bandam'en, haa mi laara to ɓe ɗon bee yoŋki." Yetiro wi'i Muusa: "Yah jam!" 19 Jawmiraawo wi'i Muusa nder lesdi Madiyan: "Yah, lora haa Misra, ngam ɗaɓɓitooɓe yoŋki ma fuu maayi." 20 Muusa hoo'i debbo muuɗum e ɓiyum'en, wa''ini ɓe dow bamɗe. Nden o lori haa Misra. Sawru ndu Allah hokki mo, o jogi ndu haa juŋŋgo maako. 21 Jawmiraawo wi'i Muusa: "To a dilli jonta, a lorake haa Misra, laar no kuuwa yeeso Firawna kaayeefiiji fuu ɗi ndokku ma mi baawɗe huuwugo ɗum. Min, mi sattinan hoore maako ngam taa o yoofta yimɓe. 22 Sey mbi'a Firawna: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Isra'iila woni ɓiɗɗo am afo. 23 Mi ɗon wi'e: Accu ɓiɗɗo am yaha, sujidanammi. To a salake yooftugo mo, nden kam mi mbaran afo ma." 24 Dow laawol, nder jipporde, Jawmiraawo ukkani Muusa, ɗaɓɓi mbarugo mo. 25 Jifuura hoo'i hayre seeɓnde, ta''i laral saadooniiku ɓiyum. O meemi les Muusa bee maagal, o wi'i: "A laatani yam ɓaŋɗo ƴiƴam." 26 Nden Jawmiraawo acci Muusa. Saa'i maajum Jifuura wi'i ɓaŋɗo ƴiƴam ngam daliila juulnol. 27 Too, Jawmiraawo wi'i Haruna: "Yah haa ladde, potta bee Muusa." O yehi, o fotti bee maako haa hooseere Allah, o jaɓɓi mo booɗɗum. 28 Muusa yecci Haruna bolle Jawmiraawo nelɗo mo fuu, non boo haala kaayeefiiji ɗi Jawmiraawo umri mo. 29 Muusa e Haruna njehi, ɓe mooɓti ndotti'en yimɓe Isra'iila fuu. 30 Haruna yecci ɓe ko Jawmiraawo wi'no Muusa fuu. Muusa boo huuwi kaayeefiiji go yeeso yimɓe. 31 Yimɓe nuɗɗini nde ɓe nani Jawmiraawo hakkilani yimɓe Isra'iila, laari toskaare maɓɓe. Ɓe turi, ɓe cujidi.

Gurtaaki 5

Muusa e Haruna yeeso Firawna

5:1 Ɓaawo maajum Muusa e Haruna njehi haa Firawna, mbi'i mo: "Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i: Accu yimɓe am njaha, ɓe mbaɗanammi juulde nder ladde." 2 Firawna jaabi: "Moy woni Jawmiraawo, haa mi nana koŋgol maako, mi yoofta Isra'iila? Mi anndaa Jawmiraawo, mi yooftataa Isra'iila boo." 3 Ɓe mbi'i: "Allah Ibraniŋko'en fotti bee amin. Accu min njaha nder ladde jahaaŋgal nyalɗe tati, haa min lii'ano Allah Jawmiraawo amin kirseteeɗi. Ngam taa o mbara min bee nyawu kalluŋgu malla bee kaafahi." 4 Laamiiɗo Misra wi'i ɓe: "Onon Muusa e Haruna, koni ɗaɓɓoton daaynugo yimɓe e kuugal maɓɓe? Lorte haa kuugal mooɗon!" 5 Firawna ɓesdi wi'ugo: "Yimɓe nder lesdi ɗuuɗi jonta. Kadi onon on ngiɗi siwtingo ɓe haa kuugal maɓɓe na?" 6 Nyalaade maajum Firawna umri helman'en yimɓe e ardiiɓe maɓɓe, o wi'i: 7 "Taa ndokke yimɓe geene bana naane ngam waɗugo birikje. Sey ɓe njaha bee ko'e maɓɓe, ɓe tefa geene. 8 Ammaa limgal birikje ɗe ɓe mbaɗanno, taa uste haa maajum sam, ngam ɓe mbaateendam'en. Kanjum waɗi ɓe ɗon ngooka, ɓe ɗon mbi'a: Sey min njaha, min lii'ano Allah kirseteeɗi. 9 Kuugal teddana yimɓe haa ɓe cuklo bee kuuɗe, taa ɓe ngeesita haa bolle fewre." 10 Helman'en e ardiiɓe yimɓe ngurti. Ɓe ngecci yimɓe: "Ndaa ni Firawna wi'i: Mi tokkataako hokkugo on geene. 11 Njehe bee ko'e mooɗon, tefe geene haa nokkuure on tawi ɗe. Ammaa limgal birikje mooɗon ustataake." 12 Yimɓe caŋkiti nder lesdi Misra fuu haa ɓe tefa geene birikje. 13 Helman'en njaawɗini ɓe, mbi'i: "Timmine kuugal mon kal kal bana naane nde keɓnooɗon geene." 14 Helman'en piyi ardiiɓe Isra'iila'en halfitinaaɓe kuugal man. Ɓe ƴami ɓe: "Koni on timminaay limgal birikje mooɗon keenya e hande, bana mbaɗnooɗon?" 15 Ardiiɓe Isra'iila'en njehi haa Firawna. Ɓe ciŋki, ɓe mbi'i: "Ngam ɗume kuuwata maccuɓe ma bana ni, barkaama? 16 Min keɓataa geene, ammaa ɓe ɗon mbi'a min: Mbaɗe birikje. Jonta boo, ɓe ɗon piya maccuɓe ma. Ammaa aybe man ɗon haa yimɓe ma." 17 Firawna jaabi: "On mbaateendam'en, mbaateendam'en on fuu! Ngam maajum on ɗon mbi'a: Sey min njaha, min lii'ano Jawmiraawo kirseteeɗi. 18 Lorte haa kuugal mon! On keɓataa geene, ammaa sey on kebbina limgal birikje." 19 Ardiiɓe yimɓe Isra'iila ngi'i ɓe ɗon nder bone. Ngam ɓe mbi'aama: "Taa uste limgal birikje mooɗon, nyalaade fuu deydey kuugal muuɗum." 20 Nde ɓe ngurti saare Firawna, ɓe potti bee Muusa e Haruna, dariiɓe ton. 21 Ɓe mbi'i ɓe: "Jawmiraawo laara ko mbaɗɗon, o hiito on! Ngam on laatini min wanyiiɓe yeeso Firawna e hoore'en muuɗum. On ndokki kaafahi nder juuɗe maɓɓe haa ɓe mbara min."

Tornde Muusa

Gurtaaki 6

22 Nden Muusa wayliti hedi Jawmiraawo, wi'i: "Ya Jawmiraawo, ngam ɗume kuuwɗa yimɓe ɓe'e kalluɗum? Ngam ɗume nelɗa mi? 23 Koondeye njahmi haa Firawna haa mi wolwana mo bee innde maaɗa, o huuwa yimɓe ɓe'e kalluɗum. An boo a hisnaay yimɓe ma sam." 6:1 Jawmiraawo jaabi Muusa: "Jonta a yi'an ko mi huuwata Firawna. Mi doolan mo bee juŋŋgo sembiɗŋgo o yoofta ɓe, fakat mi doolan mo riiwugo ɓe e lesdi maako."

No Jawmiraawo ewnori Muusa ɗiɗawre

2 Too, Jawmiraawo wolwani Muusa, wi'i mo: "Min woni Jawmiraawo. 3 Mi waŋgani Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu mi Allah Baawɗo. Ammaa mi anndinaay hoore am haa maɓɓe bee innde am Jawmiraawo. 4 Mi haɓɓi alkawal am bee maɓɓe hokkugo ɓe lesdi Kanaana, lesdi koɗaaku maɓɓe ndi ɓe koɗi nder muuɗum. 5 Jonta mi nani uumaali yimɓe Isra'iila, laatiiɓe maccuɓe Misra'en. Mi siftori alkawal am. 6 Ngam maajum sey a wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: Min woni Jawmiraawo, Mi rimɗinan on e ɓillaare kuugal Misra'en, mi wurtinan on njeyaaŋgu maɓɓe, mi hisnan on bee juŋŋgo fortaaŋgo e kiitaaji mawɗi. 7 Mi jaɓan on bana yimɓe am, mi laatoto Allah mooɗon. On anndan min woni Allah Jawmiraawo mon, mo rimɗinta on e kuuɗe ɗe Misra'en doolata on huuwugo ɗum. 8 Mi yahran on nder lesdi ndi kuniimi hokkugo Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu. Mi hokkan on ndi maral. Min woni Jawmiraawo." 9 Muusa yecci ɗum yimɓe Isra'iila, ammaa ɓe nananaay mo ngam gikke maɓɓe ta''i ngam daliila kuugal caatuŋgal. 10 Nden Jawmiraawo wi'i Muusa: 11 "Yah haa Firawna, laamiiɗo Misra, wi' mo o yoofta yimɓe Isra'iila e lesdi maako." 12 Ammaa Muusa wi'i Jawmiraawo: "Ndaa, koo yimɓe Isra'iila boo nananaay yam. Noy Firawna narrantammi? Dow maajum fuu mi nyobbo-ɗemŋgaljo." 13 Jawmiraawo wolwani Muusa e Haruna. O hokki ɓe umroore ngam yimɓe Isra'iila e ngam Firawna, ngam wurtingo yimɓe Isra'iila e lesdi Misra.

Danygol Ruuben e Simon e Lewi

14 Ndaa ɓe'e ngoni baabaaji ci'e maɓɓe: ɓiɓɓe Ruuben, afo Isra'iila, ɓe'e: Hanok e Pallu e Hesruunu e Karmi. Kanjum woni asli Ruuben. 15 Ɓiɓɓe Simon, ɓe'e: Yemuyel e Yamin e Ohada e Yakin e Jokar e Sawulu, ɓii debbo Kanaaniijo. Kanjum woni asli Simon. 16 Ndaa inɗe ɓiɓɓe Lewi fodde asli maɓɓe: Gerson e Kahat e Meraari. Lewi waɗi duuɓi teemerre e cappanɗe tati e joweeɗiɗi (137). 17 Ɓiɓɓe Gerson, ɓe'e: Liɓni e Simi, kamɓe e ci'e maɓɓe. 18 Ɓiɓɓe Kahat, ɓe'e: Amram e Yisehar e Heburuun e Usiyel. Kahat waɗi duuɓi teemerre e cappanɗe tati e tati (133). 19 Ɓiɓɓe Meraari, ɓe'e: Makli e Musi. Kanjum woni asli Lewi fodde ci'e maɓɓe. 20 Amram ɓaŋgi goggo muuɗum Yokebet. Kaŋko o danyani mo Haruna e Muusa. Amram waɗi duuɓi teemerre e cappanɗe tati e joweeɗiɗi (137). 21 Ɓiɓɓe Yisehar, ɓe'e: Koora e Nefek e Jikiri. 22 Ɓiɓɓe Usiyel, ɓe'e: Miisayel e Elisafan e Sitiri. 23 Haruna ɓaŋgi Eliseba ɓii Aminadabu, deerɗu Naasunu debbo. Kaŋko o danyani mo Nadab e Abihu e Eliyajaaru e Itamar. 24 Ɓiɓɓe Koora, ɓe'e: Asir e Elkaana e Abiyasaf. Kanjum woni ci'e Koori'en. 25 Eliyajaaru ɓii Haruna ɓaŋgi gooto haa ɓiɓɓe Putiyel rewɓe. Kaŋko o danyani mo Pinehas. Kamɓe ngoni baabaaji ci'e Lewiŋko'en fodde asli maɓɓe. 26 Haruna e Muusa ɓeya go, Jawmiraawo wolwani ɓe: "Ngurtine yimɓe Isra'iila e lesdi Misra, fodde mooɓe maɓɓe." 27 Kamɓe ɓe mbolwani Firawna, laamiiɗo Misra, ngam wurtingo ɓiɓɓe Isra'iila e Misra, Muusa e Haruna.

Ko Jawmiraawo umri Muusa e Haruna

Gurtaaki 7

28 Nyalaade Jawmiraawo wolwani Muusa nder lesdi Misra, 29 o wi'i: "Min woni Jawmiraawo. Wi' Firawna, laamiiɗo Misra, ko mbolwan ma mi fuu." 30 Ammaa Muusa jaabi Jawmiraawo: "Ndaa, mi nyobbo-ɗemŋgaljo. Noy Firawna narratammi?" 7:1 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Ndaa, mi laatini ma yeeso Firawna bana Allah. Deerɗa Haruna laatoto annaboojo ma. 2 An a wolwa ko mi umrete fuu. Deerɗa Haruna wolwana Firawna, haa o yoofta yimɓe Isra'iila e lesdi maako. 3 Min maa, mi sattinan hoore Firawna. Mi ɗuɗɗinan kaayeefiiji am nder lesdi Misra. 4 Ammaa Firawna nanantaa on. Nden mi fortan juŋŋgo am dow Misra, mi wurtinan mooɓe yimɓe am Isra'iila'en e lesdi Misra bee kiitaaji mawɗi. 5 Misra'en anndan min woni Jawmiraawo, wakkati portanmi juŋŋgo am dow Misra, haa mi wurtina yimɓe Isra'iila caka maɓɓe." 6 Muusa e Haruna kuuwi bana Jawmiraawo umri ɓe. 7 Muusa waɗi duuɓi cappanɗe joweetati, Haruna boo waɗi duuɓi cappanɗe joweetati e tati, saa'i ɓe mbolwani Firawna.

Sawru Haruna

8 Too, Jawmiraawo wolwani Muusa e Haruna, wi'i: 9 "To Firawna wi'i on: Ngooŋɗine ko'e mon bee kaayeefi, ­- sey mbi'a Haruna: Hoo'u sawru ma, sakkin ndu yeeso Firawna. Ndu laatoto mboodi." 10 Muusa e Haruna njehi haa Firawna, ɓe kuuwi bana Jawmiraawo umri ɓe. Haruna sakkini sawru muuɗum yeeso Firawna e saraaki'en maako. Ndu laati mboodi. 11 Firawna ewni annduɓe e hiila'en Misra, kamɓe boo ɓe kuuwi bana non bee hiilaaji maɓɓe. 12 Koomoy fuu sakkini sawru muuɗum, ɗi laati boɗɗe. Ammaa sawru Haruna moɗi cabbi maɓɓe. 13 Hoore Firawna saati, o nananaay ɓe, bana Jawmiraawo wi'runo.

Masiibo ƴiƴam

14 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Hoore Firawna saati, o sali yooftugo yimɓe. 15 Yah haa Firawna fajiri, to o ɗon wurto yahugo maayo. Dara yeeso maako haa fomoonde maayo. Joga sawru laatinoondu mboodi haa juŋŋgo ma. 16 Wi' mo: Jawmiraawo, Allah Ibraniŋko'en, neli yam haa maaɗa. O wi'i: Accu yimɓe am njaha, ɓe cujidanammi nder ladde. Ammaa haa jonta a nanaay. 17 Ngam maajum Jawmiraawo wi'i: Bee kuuɗe am anndirta min woni Jawmiraawo! Laar, min Muusa mi fiyan ndiyam nder maayo bee sawru wonndu haa juŋŋgo am, ɗam laatoto ƴiƴam. 18 Liɗɗi nder maayo mbaatan, maayo boo haccan. Misra'en nganyan yarugo ndiyam maayo." 19 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Wi' Haruna: Hoo'u sawru ma, fortu juŋŋgo ma dow ndiyamji Misra, dow maaje e ilduɗe e beeli e gaawi fuu, ɗi laato ƴiƴam. Ƴiƴam laatoto kootoy nder lesdi Misra, nder keeleeje e looɗe fuu." 20 Muusa e Haruna kuuwi bana Jawmiraawo umri ɓe. Haruna ɓaŋgti sawru muuɗum, fiyi ndiyam nder maayo yeeso Firawna e saraaki'en mum. Ndiyam nder maayo fuu laati ƴiƴam. 21 Liɗɗi nder maayo mbaati, maayo fuɗɗi haccugo. Misra'en mbaawaay yarugo ndiyam maayo. Ƴiƴam woni nder lesdi Misra fuu. 22 Hiila'en Misra boo kuuwi bana non bee hiilaaji muuɗum'en. Ammaa hoore Firawna saati, o nananaay ɓe, bana Jawmiraawo wi'no. 23 Firawna wayliti, hooti saare mum, hakkilanaay kaayeefi man. 24 Misra'en fuu ngasi kombi maayo haa ɓe tawa ndiyam njareteeɗam, ngam ɓe mbaawaay yarugo haa ndiyam maayo.

Masiibo paaɓi

Gurtaaki 8

25 Nyalɗe joweeɗiɗi timmi ɓaawo Jawmiraawo fiyi maayo. 26 Nden Jawmiraawo wi'i Muusa: "Yah haa Firawna, wi' mo: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Accu yimɓe am njaha haa ɓe cujidanammi. 27 To a salake yooftugo ɓe, mi ukkan paaɓi haa lesdi ma fuu. 28 Maayo heewan paaɓi, ɗi mba''oto, ɗi nastan saare ma e suudu waalaago ma. Ɗi ngaran dow leeso ma e nder cuuɗi saraaki'en ma e caka yimɓe ma e nder kaataneeji ma e nder jiiɓruɗe kuroori ma. 29 Paaɓi ndiwan dow maaɗa e yimɓe ma e saraaki'en ma fuu." 8:1 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Wi' Haruna: Fortu juŋŋgo ma bee sawru ma dow maaje e ilduɗe e beeli. Wa''in paaɓi dow lesdi Misra." 2 Haruna forti juŋŋgo muuɗum dow ndiyamji Misra. Paaɓi mba''i, cuddi lesdi Misra. 3 Ammaa hiila'en Misra boo kuuwi bana non bee hiilaaji muuɗum'en, ɓe mba''ini paaɓi dow lesdi Misra. 4 Firawna ewni Muusa e Haruna, wi'i ɓe: "Tore Jawmiraawo haa o itta paaɓi haa am e yimɓe am fuu. Nden mi acca yimɓe mon, ɓe njaha lii'anaago Jawmiraawo kirseteeɗi." 5 Muusa wi'i Firawna: "Wi'am ndey ɗum fottanan ma mi toro Jawmiraawo ngam daliila maaɗa e saraaki'en ma e yimɓe ma fuu, haa o sottina paaɓi e maaɗa e cuuɗi ma, ɗi lutta nder maayo tan." 6 Firawna jaabi: "Jaŋgo." Muusa wi'i: "Bana mbi'ɗa. Nden a anndan walaa nanduɗo bee Allah Jawmiraawo amin. 7 Paaɓi accan ma e cuuɗi ma e saraaki'en ma e yimɓe ma fuu. Ɗi luttan nder maayo tan." 8 Muusa e Haruna ngurti saare Firawna, Muusa tori Jawmiraawo ngam daliila paaɓi ɗi o waddi dow Firawna. 9 Jawmiraawo huuwi fodde tornde Muusa, paaɓi mbaati nder cuuɗi e ci'e e dow gese. 10 Misra'en mbaagi ɗi baagaaje, lesdi hacci dus. 11 Nde Firawna yi'i o heɓi fooftere, o sattini hoore maako, o nananaay Muusa e Haruna, bana Jawmiraawo wi'runo.

Masiibo cufi

12 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Wi' Haruna: Fortu sawru ma, fiy mbulwuldi lesdi, ndi laatoto cufi nder lesdi Misra." 13 Ɓe kuuwi bana non, Haruna forti juŋŋgo muuɗum bee sawru muuɗum, fiyi mbulwuldi lesdi. Cufi ngari dow yimɓe e dabbaaji. Mbulwuldi Misra fuu laati cufi. 14 Hiila'en boo kaɓdi huuwugo bana non bee hiilaaji muuɗum'en, haa ɓe ngurtina cufi. Ammaa ɓe mbaawaay. Cufi ngari dow yimɓe e dabbaaji fuu. 15 Hiila'en mbi'i Firawna: "Ɗum hoondu Allah!" Ammaa hoore Firawna saati, o nananaay Muusa e Haruna, bana Jawmiraawo wi'runo.

Masiibo buubi ngatooji

16 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Daw cub, dara yeeso Firawna yaake o wurtoto yahugo maayo. Wi' mo: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Accu yimɓe am njaha haa ɓe cujidanammi. 17 To a yooftaay yimɓe am, mi nelan buubi ngatooji dow maaɗa e saraaki'en ma e yimɓe ma e nder cuuɗi ma. Cuuɗi Misra'en keewan buubi ngatooji, non boo gese ɗe ɓe njooɗi haa muuɗum'en. 18 Nyalaade maajum mi wurtinan lesdi Goosan ndi yimɓe am ɗon njooɗi nder muuɗum, taa buubi ngatooji laato ton. Bana non anndirta min woni Jawmiraawo haa lesdi. 19 Mi sendan hakkunde yimɓe am e yimɓe maaɗa. Jaŋgo kaayeefiwol ngo'ol laatoto." 20 Jawmiraawo huuwi bana non. Mooɓe buubi ngatooji ngari nder saare Firawna e nder cuuɗi saraaki'en maako. Buubi man mbonni lesdi Misra fuu. 21 Firawna ewni Muusa e Haruna, wi'i ɓe: "Ndille, lii'ane Allah mooɗon kirseteeɗi nder lesdi ndi'i." 22 Muusa jaabi: "Fottaay min kuuwa bana non, ngam ko min lii'anto Jawmiraawo, ɗum karamɗum haa Misra'en. To min ɗonno kirsa yeeso Misra'en ko woni karamɗum haa maɓɓe, ɓe piɗataano min bee kaa'e na? 23 Min njahan nder ladde jahaaŋgal nyalɗe tati haa min lii'ano Allah Jawmiraawo amin kirseteeɗi bana o umri min." 24 Firawna wi'i: "Mi accan on on ndilla lii'anaago Allah Jawmiraawo mooɗon kirseteeɗi nder ladde. Ammaa taa njehe daayiiɗum! Toraneeɗam mo min boo." 25 Muusa wi'i: "Mi dilli kadi, mi toroto Jawmiraawo. Jaŋgo buubi ngatooji accan ma, barkaama, non boo saraaki'en ma e yimɓe ma. Ammaa yeeso ɗo, taa meetu waɗugo min rikisi, taa sala yooftugo yimɓe, ɓe lii'ano Jawmiraawo kirseteeɗi." 26 Muusa wurti saare Firawna, tori Jawmiraawo. 27 Jawmiraawo huuwi fodde tornde Muusa, buubi ngatooji acci Firawna e saraaki'en maako e yimɓe maako, walaa koo ngootu lutti. 28 Ammaa law Firawna sattini hoore muuɗum fahin, yooftaay yimɓe.

Gurtaaki 9

Masiibo pettu

9:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Yah haa Firawna, wi' mo: Ndaa ni Jawmiraawo, Allah Ibraniŋko'en wi'i: Accu yimɓe am njaha haa ɓe cujidanammi. 2 Ngam to a salake yooftugo ɓe, to a jogitake ɓe, 3 juŋŋgo am waran dow dabbaaji ma fuu, dow pucci e bamɗe e geelooɗi e na'i e dammooji, mi ukkana ɗi pettu caatuŋgu masin. 4 Jawmiraawo sendan hakkunde dabbaaji Isra'iila'en e dabbaaji Misra'en. Nder ko yimɓe Isra'iila mari fuu, walaa ko waatata. 5 Jawmiraawo ta''i wakkati, wi'i: Jaŋgo kuuwanmi ɗum nder lesdi." 6 Jaŋgo maajum Jawmiraawo huuwi ko o wi'no. Dabbaaji Misra'en fuu mbaati, ammaa haa dabbaaji Isra'iila'en walaa koo ngoota waati. 7 Firawna neli ɓe ndaara, ndaa, haa dabbaaji Isra'iila'en walaa koo ngoota waati. Ammaa fahin hoore Firawna saati, o yooftaay yimɓe.

Masiibo ɓuule

8 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa e Haruna: "Kebbine juuɗe mooɗon bee doɗɗe ɓolinirɗe. Sey Muusa jaarta ɗe haa asama yeeso Firawna. 9 Ɗe ummoto bana sollaare dow lesdi Misra fuu, ɗe mbaɗan ɓuule ceekanɗe kuuduuje haa yimɓe e dabbaaji." 10 Ɓe koo'i doɗɗe ɓolinirɗe, ɓe ndari yeeso Firawna, Muusa jaarti ɗe haa asama, ɗe mbaɗi ɓuule ceekanɗe kuuduuje haa yimɓe e dabbaaji. 11 Hiila'en mbaawaay ɓaditaago Muusa ngam daliila ɓuule, ngam ɓe keewi ɓuule kal kal bee Misra'en fuu. 12 Ammaa Jawmiraawo sattini hoore Firawna, o nananaay ɓe, bana Jawmiraawo wi'no.

Masiibo mallimallooje

13 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Daw cub, dara yeeso Firawna, wi' mo: Ndaa ni Jawmiraawo, Allah Ibraniŋko'en wi'i: Accu yimɓe am njaha haa ɓe cujidanammi. 14 Ngam jonta ukkanmi masiibooji fuu dow hoore maaɗa e dow saraaki'en ma e yimɓe ma. Nden kam a anndan walaa nanduɗo bee am nder duniyaaru fuu. 15 Diga naane mi fortino juŋŋgo am haa mi halke, an e yimɓe ma fuu bee nyawu kalluŋgu. 16 Ammaa mi luttini ma, ngam mi waŋginane sembe am, ngam anndingo innde am nder duniyaaru fuu. 17 Haa jonta a mawnitiiɗo dow yimɓe am, a yooftataa ɓe. 18 Ndaa, jaŋgo bana saa'a jonta toɓnanmi mallimallooje mawɗe masin. Bana maaje meeɗaay laataago haa lesdi Misra diga nyande jo''ineeki maari haa warugo hande. 19 Jonta kam, waɗ umroore ngam hisnugo dabbaaji ma e ko marɗa haa yaasi. Yimɓe e dabbaaji, ko woni yaasi fuu, ko nastaay cuuɗi, mallimallooje toɓan dow maajum, ɗum maayan." 20 Mo huli wolde Jawmiraawo caka saraaki'en Firawna, doggini maccuɓe mum e dabbaaji mum haa cuuɗi. 21 Ammaa mo hakkilanaay wolde Jawmiraawo, acci maccuɓe mum e dabbaaji mum haa yaasi. 22 Nden Jawmiraawo wi'i Muusa: "Fortu juŋŋgo ma gal asama, haa mallimallooje toɓa nder lesdi Misra fuu dow yimɓe e dabbaaji e fuɗŋgooji gese fuu nder lesdi Misra." 23 Muusa forti sawru muuɗum gal asama. Jawmiraawo neli diggaali e mallimallooje, ma''e paɗɗi lesdi. Jawmiraawo toɓni mallimallooje dow lesdi Misra. 24 Mallimallooje toɓi, ma''e njillindiri bee mallimallooje loorɗe masin, irin maaje meeɗaay laataago nder lesdi Misra diga ummaatoore ɗon. 25 Mallimallooje piyi nder lesdi Misra ko woni yaasi fuu, diga yimɓe haa dabbaaji. Mallimallooje piyi fuɗŋgooji gese fuu, ɗe ngewi leɗɗe gese fuu. 26 Sey nder lesdi Goosan ndi ɓiɓɓe Isra'iila ngoni, mallimallooje ngoodaa. 27 Firawna neli, ewni Muusa e Haruna, wi'i ɓe: "Jonta mi waɗi hakke, Jawmiraawo woni gooŋɗuɗo, ammaa min e yimɓe am min aybuɓe. 28 Tore Jawmiraawo haa o naŋgta diggaali e mallimallooje maako. Mi accan on on njaha, mi haɗataa on dillugo." 29 Muusa wi'i: "To mi wurtake berniwol, mi weeɗan juuɗe am hedi Jawmiraawo. Nden diggaali timman, mallimallooje boo njinnan, haa a annda Jawmiraawo mari duniyaaru. 30 Ammaa an e saraaki'en ma, mi anndi on kulataa Allah Jawmiraawo." 31 Hottollo e njigaari piyaama, ngam njigaari waɗi cammeeje, hottollo boo finni. 32 Ammaa alkamaari e muskuwaari piyaaka, ngam ɗe ɓendataa law. 33 Muusa wurti e Firawna, yehi yaasi berniwol. O weeɗi juuɗe maako hedi Jawmiraawo. Diggaali e mallimallooje njinni, iyeende acci rufugo dow lesdi. 34 Nde Firawna yi'i iyeende e mallimallooje e diggaali njinni, o tokki waɗugo hakke, o sattini hoore maako fahin, kaŋko e saraaki'en maako fuu. 35 Hoore Firawna saati, o yooftaay yimɓe Isra'iila, bana Jawmiraawo wi'no bee hunduko Muusa.

Gurtaaki 10

Masiibo baɓɓatti

10:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Yah haa Firawna, ngam mi sattini hoore maako e ko'e saraaki'en maako, haa mi huuwa kaayeefiiji am ɗi'i caka maɓɓe, 2 ngam haa a yecca ɓikkoy ma e taaniraaɓe ma no mi huuwri Misra'en, haala kaayeefiiji am ɗi kuuwmi caka maɓɓe. Nden on anndan min woni Jawmiraawo." 3 Muusa e Haruna njehi haa Firawna, mbi'i mo: "Ndaa ni Jawmiraawo, Allah Ibraniŋko'en wi'i: Haa ndeye a ɗon calo leesnugo hoore ma yeeso am? Accu yimɓe am njaha haa ɓe cujidanammi! 4 Ngam to a salake yooftugo yimɓe am, anndu jaŋgo mi waddan baɓɓatti nder keeri ma. 5 Ɗi cuddan lesdi fuu haa goɗɗo waawataa yi'ugo ndi. Ɗi nyaaman ko hisi, ko mallimallooje luttuno fuu. Ɗi nyaaman leɗɗe nder gese mooɗon. 6 Ɗi kebbinan cuuɗi ma e cuuɗi saraaki'en ma e cuuɗi Misra'en fuu, bana baabaaji mon e kaakaaji mon meeɗaay yi'ugo, diga ɓe ngoni haa lesdi haa warugo hande." Nden o wayliti, o wurti saare Firawna. 7 Saraaki'en Firawna mbi'i mo: "Oo ɗo, ndeye o accata waddango en sarru? Accu yimɓe ɓe'e njaha ngam ɓe cujidana Allah Jawmiraawo maɓɓe. A anndaa Misra ɗon halka na?" 8 Ɓe ngaddi Muusa e Haruna fahin yeeso Firawna. O wi'i ɓe: "Ndille, cujidane Allah Jawmiraawo. Ɓeye njahdoton?" 9 Muusa jaabi: "Min ndillidan bee derke'en e ndotti'en amin fuu, bee ɓiɓɓe amin worɓe e rewɓe. Min ndillidan bee dammooji amin e na'i amin, ngam min ngoodi juulde ngam Jawmiraawo." 10 Firawna wi'i ɓe: "Jawmiraawo wonda bee mooɗon! Kadi mi yooftan on bee rewɓe mon e ɓikkoy mon na? Fakat, on nufi kalluɗum! 11 Naa non! Sey on ndilla, onon worɓe, on cujidana Jawmiraawo, bana on ɗaɓɓi." Ɓe ndiiwi ɓe e yeeso Firawna. 12 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Fortu juŋŋgo ma dow lesdi Misra ngam baɓɓatti, haa ɗi ngara dow lesdi Misra, ɗi nyaama ko fuɗi haa lesdi fuu, ɗum ko mallimallooje lutti." 13 Muusa forti sawru muuɗum dow lesdi Misra. Jawmiraawo yahri hendu fuunaaŋge dow lesdi nyalawmaare nde'e e jemmaare fuu. Nde weeti, hendu man waddi baɓɓatti. 14 Baɓɓatti ngari dow lesdi Misra, ɗi njooɗi nder keeri maari fuu, mooɓre ɗuunde masin. Baɓɓatti ɗuuɗɗi bana ɗi'i meeɗaay laataago, ɗi meetataa boo. 15 Ɗi cuddi lesdi haa ndi ɓalwi. Ɗi nyaami fuɗŋgooji lesdi e ɓiɓɓe leɗɗe, ɗum ko mallimallooje luttuno. Keccum luttaay haa leɗɗe e fuɗŋgooji gese kootoy nder lesdi Misra. 16 Law Firawna ewni Muusa e Haruna, wi'i ɓe: "Mi waɗi hakke dow Allah Jawmiraawo mooɗon, e dow mooɗon fuu. 17 Ammaa ɓesdu yaafaago aybe am nde woore, hande tan. Tore Allah Jawmiraawo mooɗon, o ittanammi maayde nde'e." 18 Muusa wurti e Firawna, tori Jawmiraawo. 19 Jawmiraawo wifni hendu hiirnaaŋge saatundu masin. Ndu efti baɓɓatti, ndu sakkini ɗi nder maayo Maaliya. Walaa koo mbaɓɓattu ngootu lutti nder keeri Misra fuu. 20 Ammaa Jawmiraawo sattini hoore Firawna fahin, kaŋko o yooftaay yimɓe Isra'iila.

Masiibo nyiɓre

21 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Fortu juŋŋgo ma hedi asama, haa nyiɓre laato nder lesdi Misra, haa goɗɗo waawataa yi'ugo newre muuɗum." 22 Muusa forti juŋŋgo muuɗum hedi asama, nyiɓre nyiɓɓunde laati nder lesdi Misra fuu nyalɗe tati. 23 Ɓe mbaawaay yiƴi'tirgo, walaa gurtotooɗo suudu mum nyalɗe tati. Ammaa yimɓe Isra'iila fuu ngoodi jayŋgol nder joole muuɗum'en. 24 Firawna ewni Muusa, wi'i: "Ndille, cujidane Jawmiraawo, sey dammooji mon e na'i mon lutta ɓaawo. Ɓikkoy mon ndillida bee mooɗon." 25 Muusa wi'i: "Sey a hokka min dabbaaji kirseteeɗi e guleteeɗi ngam Allah Jawmiraawo amin boo. 26 Ngam maajum, doole dabbaaji amin ndillida bee amin. Walaa holoŋru wooru luttata ɓaawo. Ngam haa maaji min koo'ata ngam lii'anaago Allah Jawmiraawo amin. Min anndaa bee ɗume min cujidiranta Jawmiraawo, sey to min njottake ton." 27 Ammaa Jawmiraawo sattini hoore Firawna fahin, o yiɗaa yooftugo ɓe. 28 Firawna wi'i Muusa: "Filtam! Reenta, taa a yi'ammi fahin! Ngam nyalaade ngi'ɗa mi, a maayan." 29 Muusa jaabi: "Bana mbi'ɗa, mi meetataa yi'ugo ma."

Gurtaaki 11

No Muusa anndiniri maayde afɓe

11:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Lutti masiibo gooto, mi waɗan mo dow Firawna e Misra'en. Ɓaawo maajum o yooftan on. Naa yooftugo tan, fakat o riiwan on diga ɗo. 2 Yeccu le yimɓe koomoy ɗaɓɓa kuuje cardi e kuuje kaŋgeeri haa keeddiɗɗum, koomoy debbo boo haa keeddiɗɗum debbo." 3 Jawmiraawo hokki yimɓe Isra'iila mo''ere yeeso Misra'en. Muusa bee hoore mum boo o mawɗo masin nder lesdi Misra, yeeso saraaki'en Firawna e yimɓe fuu. 4 Muusa wi'i Firawna: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Caka jemma caalotoomi nder Misra. 5 Afɓe fuu nder lesdi Misra maayan, diga afo Firawna, mo tammi ronugo leeso laamu maako, haa afo korɗo kuuwanɗo haa namarde, non boo afi dabbaaji fuu. 6 Bojji caatuɗi laatoto nder lesdi Misra fuu bana ɗi meeɗaay laataago, ɗi meetataa boo. 7 Ammaa haa yimɓe Isra'iila fuu, koo rawaandu wohantaa yimɓe malla dabbaaji, ngam haa anndon Jawmiraawo sendindiri Misra'en bee Isra'iila'en." 8 Saraaki'en ma ɓe'e fuu ngaran haa am, ɓe cujidantam, ɓe mbi'an: "Dillu, an e yimɓe tokkiiɓe ma fuu! Nden mi dillan!" ­- Muusa wurti saare Firawna bee tikkere saatunde. 9 Jawmiraawo wi'no Muusa: "Firawna nanantaa on, haa kaayeefiiji am ɗuuɗa nder lesdi Misra." ­- 10 Muusa e Haruna kuuwi kaayeefiiji ɗi fuu yeeso Firawna. Ammaa Jawmiraawo sattini hoore Firawna, o yooftaay yimɓe Isra'iila e lesdi maako.

Gurtaaki 12

Paska

12:1 Too, Jawmiraawo wolwani Muusa e Haruna nder lesdi Misra, wi'i ɓe: 2 "Lewru ndu'u laatano on hoore lebbi, ndu laatano on arandu haa lebbi hitaande. 3 Mbolwane jama'aare Isra'iila fuu, mbi'e: Nyande sappoore lewru ndu, koomoy fuu hoo'a jawgel, jawgel gootel e saare fuu. 4 To saare famɗi haa nyaamdugo ngel, sey o hoo'a ngel, o hawta bee keeddiɗɗiraawo maako ɓadiiɗo saare maako, fodde limgal yimɓe. Lime koomoy fuu deydey ko o nyaamata haa jawgel. 5 Ɗum laato jawgel ngel walaa aybe, gorgel, ngel nduuɓu. Koo'e ngel haa baali malla be'i. 6 Sey on cigo ngel haa nyande sappo e nayaɓre haa lewru ndu'u. Jama'aare Isra'iila fuu hirsa ngel hakkunde kiikiɗe bee esaa'i. 7 Ɓe koo'a ƴiƴam, ɓe mbaɗa ɗam haa darduɗe dammugal ɗiɗi fuu, non boo haa tiinde maagal, haa cuuɗi fuu ɗi ɓe nyaamata jawgel. 8 Jemmaare maajum ɓe nyaama kusel jawgel ca'aaŋgel bee yiite, non boo tamseeje ɗe ufnaaka. Ɓe nyaamda ɗum bee haakooji kaaɗɗi. 9 Taa nyaame ngel keccel malla defaaŋgel bee ndiyam, ammaa ca'aaŋgel bee yiite, hoore maagel e kosɗe maagel e teteki maagel fuu. 10 Taa lutte kooɗume haa fajiri, ko lutti haa fajiri, ngule ɗum bee yiite. 11 Ndaa ni nyaamroton ngel: Taade limce mooɗon dow haddorde, paɗɗe paɗe haa kosɗe mooɗon, njoge cabbi nder juuɗe mooɗon boo. Nyaame ngel bee jaawal. Kanjum woni Paska+ Jawmiraawo. 12 Mi saaloto jemmaare maajum nder Misra. Mi fiyan afɓe fuu nder lesdi, diga yimɓe haa dabbaaji. Mi waɗan kiita dow labbi Misra fuu, min Jawmiraawo. 13 Ƴiƴam laatano on alaama haa cuuɗi ɗi ngonɗon nder muuɗum'en. To mi yi'i ƴiƴam man, mi saaloto haa mooɗon. Walaa masiibo halkata on saa'i piyanmi lesdi Misra. 14 Nyalaade maajum laatano on ngam ciftorki, on ngartira nde juulde ngam Jawmiraawo. Njoge ɗum bana umroore haa gide mooɗon fuu. 15 "Nyalɗe joweeɗiɗi nyaamoton tamseeje ɗe ufnaaka. Nyande arande itte ufnirɗum fuu haa ci'e mooɗon. Ngam koomoy nyaami tamseere bee ufnirɗum diga nyande arande haa nyande joweeɗiɗawre, yoŋki muuɗum ta''e e Isra'iila. 16 Nyande arande mbaɗe mooɓtorde seniinde, non boo nyande joweeɗiɗawre. Taa kuuwe kuugal kooŋgale nder nyalɗe ɗe'e. Sey ko koomoy fuu nyaamata, kanjum tan ndefoton. 17 Njoge juulde tamseeje ɗe ufnaaka, ngam nder nyalaade maajum ngurtinmi mooɓe mooɗon lesdi Misra. Sey on njogo nyalaade maajum haa gide mooɗon fuu bana umroore duumiinde. 18 Nder lewru arandu, nyande sappo e nayaɓre maaru, to hiiri, sey on nyaama tamseeje ɗe ufnaaka, haa warugo kiikiɗe nyande noogas e go'oore haa lewru man. 19 Taa ufnirɗum tawe nder ci'e mooɗon nyalɗe joweeɗiɗi. Ngam koomoy nyaami tamseere ufnaande, yoŋki muuɗum ta''e e jama'aare Isra'iila, koo o koɗo, koo o danyaaɗo nder lesdi. 20 Taa nyaame tamseeje ufnaaɗe, nder joole mooɗon fuu nyaame tamseeje ɗe ufnaaka." 21 Muusa ewni ndotti'en Isra'iila fuu, wi'i ɓe: "Njehe, koo'e njawkoy dammooji ngam ci'e mooɗon, kirse jawgel Paska. 22 Koo'e boo tamdannde haako isop, cuuwe nde nder ƴiƴam jawgel ngonɗam haa taasawo. Nguje ɗam haa tiinde dammugal e darduɗe ɗiɗi fuu. Ammaa onon, taa gooto mooɗon wurto dammugal suudu muuɗum haa weeta. 23 Jawmiraawo saaloto lesdi ngam fiyugo Misra'en. To o yi'i ƴiƴam haa tiinde dammugal e haa darduɗe ɗiɗi fuu, o saaloto haa dammugal, o accataa kalkoowo nasta cuuɗi mooɗon, mbara on. 24 Sey on njogo ɗum bana umroore dow mooɗon e ɓikkoy mooɗon haa foroy. 25 To on nasti lesdi ndi Jawmiraawo hokkata on bana o wi'i, tokke huuwugo kuugal nga'al. 26 To ɓikkoy mooɗon ƴami on: Ɗume woni kuugal ngal haa mooɗon? ­- 27 mbi'e koy: Ɗum woni Paska kirsaaŋga ngam Jawmiraawo mo saali haa cuuɗi yimɓe Isra'iila nder Misra, saa'i o fiyi Misra'en, o hisni ci'e meeɗen." ­- Yimɓe Isra'iila turi, cujidi. 28 Nden ɓe njehi, ɓe kuuwi bana Jawmiraawo umruno Muusa e Haruna.

Maayde afɓe

29 Caka jemma Jawmiraawo fiyi afɓe fuu nder lesdi Misra, diga afo Firawna, mo tammi ronugo leeso laamu maako, haa afo kaɓɓaaɗo gonɗo nder fursina, non boo afi dabbaaji fuu. 30 Firawna ummi jemma, kaŋko e saraaki'en maako e Misra'en fuu. Bojji caatuɗi ummi nder Misra, ngam walaa suudu ndu maayɗo woodaa. 31 Firawna ewni Muusa e Haruna jemma, wi'i ɓe; "Umme, ngurte, acce yimɓe am, onon e yimɓe Isra'iila fuu, ndille, cujidane Jawmiraawo, bana mbi'ɗon. 32 Koo'e boo dammooji mooɗon e na'i mooɗon, bana mbi'ɗon. Ndille, mbarkiɗineeɗam min boo!" 33 Misra'en njaawɗini yimɓe ngam wurtingo ɓe lesdi bee jaawal. Ɓe mbi'i: "Enen fuu en maayan!" 34 Yimɓe adi njiiɓri ndi ufnaaka, e jiiɓruɗe kuroori caawaaɗe nder ngapaleeji muuɗum'en. 35 Yimɓe Isra'iila kuuwi bana Muusa wi'no ɓe, ɓe ɗaɓɓi haa Misra'en kuuje cardi e kuuje kaŋgeeri e ngapaleeji. 36 Jawmiraawo hokki yimɓe mo''ere yeeso Misra'en haa ɓe ndokka ɓe ko ɓe ɗaɓɓi. Bana non ɓe ɓortiri Misra'en.

No yimɓe Isra'iila ngurtori Misra

37 Too, yimɓe Isra'iila ummi Ra'amses, ndilli Sukkot, worɓe ujine teemeɗɗe njoweego (600.000) yahooɓe, rewɓe e ɓikkoy limaaka. 38 Yimɓe ɗuuɗɓe feere feere ndillidi bee maɓɓe, non boo dammooji e na'i, dabbaaji ɗuuɗɗi masin. 39 Ɓe tamsi njiiɓri kuroori ndi ɓe ngurtinno Misra, ɓe mbaɗi tamseeje ɗelemɗe ɗe ufnaaka. Ufnirɗum woodaa nder maaje, ngam ɓe riiwaaɓe diga Misra, ɓe mbaawaay sabbitaago, ɓe mbaɗanaay ko'e maɓɓe njooɓaari boo. 40 Wakkati yimɓe Isra'iila njooɗi haa lesdi Misra, duuɓi teemeɗɗe nayi e cappanɗe tati (430). 41 Nde duuɓi teemeɗɗe nayi e cappanɗe tati timmi, nder nyalaade ndeya go mooɓe Jawmiraawo ngurti lesdi Misra. 42 Ɗum woni jemmaare nde Jawmiraawo waɗi aynol haa o wurtina ɓe lesdi Misra. Jemmaare maajum Jawmiraawo jeyi, yimɓe Isra'iila ɗon cena nde haa gide maɓɓe fuu. 43 Jawmiraawo wi'i Muusa e Haruna: "Ndaa ko woni umroore dow Paska: Taa jananno nyaama haa maaka. 44 Ammaa to goɗɗo woodi maccuɗo coodaaɗo bee ceede, sey o juulna mo, nden o nyaama haa maaka. 45 Koɗo e kuuwanoowo ngeenaari nyaamataa haa maaka. 46 Ɓe nyaama ka haa suudu wooru. Taa ngurtine yaasi saare kooɗume haa kusel. Taa ngewe i'al haa maagel. 47 Jama'aare Isra'iila fuu waɗa juulde maajum. 48 To koɗo ɗon haa maaɗa mo yiɗi waɗugo juulde Paska ngam Jawmiraawo, sey yimɓe maako worɓe fuu njuulno. Nden o ɓadito waɗugo juulde, o laato bana ɓii lesdi. Ammaa saadooniijo nyaamataa haa maaka. 49 Ɗum umroore woore dow ɓii lesdi e dow koɗo gonɗo caka mooɗon." 50 Yimɓe Isra'iila kuuwi bana Jawmiraawo umruno Muusa e Haruna. 51 Nyalaade ndeya go Jawmiraawo wurtini yimɓe Isra'iila lesdi Misra fodde mooɓe maɓɓe.

Gurtaaki 13

Cenki afɓe nder Isra'iila

13:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Senanam afum fuu. Ko aarti danyeego fuu nder Isra'iila haa yimɓe e dabbaaji, min jeyi."

Juulde tamseeje ɗe ufnaaka

3 Too, Muusa wi'i yimɓe: "Ciftore nyalaade nde ngurtiiɗon njeyaaŋgu haa Misra. Jawmiraawo wurtini on ton bee juŋŋgo sembiɗŋgo. Taa nyaame tamseeje ufnaaɗe. 4 Hande ngurtotooɗon, nder lewru wi'eteendu Abiiba. 5 Jawmiraawo hunani kaakaaji mon o hokka on lesdi Kanaani'en e Heti'en e Amoori'en e Hewi'en e Yebusi'en, lesdi keewndi kosam e njumri. To Jawmiraawo nastini on ton, sey on kuuwa kuugal nga'al nder lewru ndu. 6 Sey on nyaama tamseeje ɗe ufnaaka nyalɗe joweeɗiɗi. Nyande joweeɗiɗawre woni juulde ngam Jawmiraawo. 7 Nyaame tamseeje ɗe ufnaaka nder nyalɗe joweeɗiɗi ɗe'e, taa tamseeje ufnaaɗe tawe haa mooɗon, ufnirɗum boo taa tawe haa mooɗon nder keeri mon fuu. 8 Nyalaade maajum koomoy anndina ɓiyum, wi'a mo: Kanjum ɗum laati ngam daliila ɗum ko Jawmiraawo huuwani yam nde ngurtiimi Misra. 9 Ɗum laatano on bana alaama haa juuɗe mon e ciftinorɗum haa tiiɗe mon, ngam haa on tokko wolwugo tawreeta Jawmiraawo. Ngam Jawmiraawo wurtini on Misra bee juŋŋgo sembiɗŋgo. 10 Ɗowtane umroore nde'e nder wakkati maare diga hitaande haa hitaande. 11 To Jawmiraawo nastini on nder lesdi Kanaani'en ndi o hunani on e kaakaaji mon, to o hokki on ndi, 12 sey on kirsa ko aarti danyeego fuu ngam Jawmiraawo. Gorɗi afi haa dabbaaji mooɗon fuu, Jawmiraawo jeyi. 13 Cootte afre wamnde fuu bee jawgel. To on coottaay nde, sey on gewa daande maare. Cootte boo afɓe mon worɓe. 14 To ɓiɗɗo ma ƴami ma: Ɗum ɗume? ­- sey a jaabo mo: Bee juŋŋgo sembiɗŋgo Jawmiraawo wurtiniri en njeyaaŋgu haa Misra. 15 Nde Firawna sattini hoore mum, sali yooftugo en, Jawmiraawo mbari afɓe fuu nder lesdi Misra, diga afɓe yimɓe haa afi dabbaaji. Ngam maajum kirsanmi ngam Jawmiraawo gorɗi aartuɗi danyeego fuu, mi soottan afo am gorko boo. 16 Ɗum laato bana alaama haa juuɗe mon e ciftinorɗum haa tiiɗe mon. Ngam Jawmiraawo wurtini en Misra bee juŋŋgo sembiɗŋgo."

Ruulde nandunde bee daŋraŋgal

17 Too, nde Firawna yoofti yimɓe, Jawmiraawo tokkinaay ɓe laawol lesdi Filisti'en, koo ngam ngol ɓadiiŋgol. Ngam Allah wi'i: "Taa yimɓe mimsito to ɓe ngi'i haɓre, taa ɓe loro haa Misra." 18 Ngam maajum o yahri yimɓe dow laawol taariiŋgol ladde kombi maayo Maaliya. Yimɓe Isra'iila ngurti Misra ɓe taaskaniiɓe konu. 19 Muusa hooci i'e Yusufu. Ngam kaŋko o hunnino ɓiɓɓe Isra'iila hunayeere, o wi'no: "Allah wallan on fakat, nden kooce i'e am hawtaade bee mooɗon." 20 Ɓe ummi Sukkot, ɓe caŋgini haa Etam, haa sera ladde. 21 Jawmiraawo ardi ɓe, nyalawma nder ruulde nandunde bee daŋraŋgal ngam ɗowugo ɓe dow laawol, jemma boo ruulde man yayni bee yiite ngam yaynango ɓe, ɓe tokko laawol nyalawma e jemma. 22 Nyalawma ruulde man seedaay bee yimɓe, jemma boo daŋraŋgal yiite ɗon yeeso maɓɓe.

Gurtaaki 14

Eeraaki yimɓe Isra'iila maayo Maaliya

14:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Yeccu yimɓe Isra'iila ɓe loro, ɓe caŋgina yeeso Pii-Hakirot hakkunde Migdol e maayo. Caŋgine ton baŋge maayo yeeso Ba'al-Jefuun. 3 Firawna wi'anan yimɓe Isra'iila: Ɓe majji, ɓe ɗon ngiilo nder lesdi, ladde faaɗani ɓe. 4 Mi sattinan hoore Firawna haa o taasna ɓe. Mi teddinan hoore am haa Firawna e konu maako fuu. Misra'en anndan min woni Jawmiraawo." Yimɓe Isra'iila kuuwi non. 5 Ɓe anndini laamiiɗo Misra yimɓe ndoggi. Numooji Firawna e numooji saraaki'en maako ngayli dow yimɓe. Ɓe mbi'i: "Ɗume mbaɗɗen? En njoofti yimɓe Isra'iila ɓe acca huuwango en." 6 Firawna waɗi pucci haa moota muuɗum, mooɓti yimɓe muuɗum. 7 O hoo'i mootaaji pucci cuɓaaɗi teemeɗɗe joweego, e mootaaji pucci Misra fuu, e honooɓe dow maaji fuu. 8 Jawmiraawo sattini hoore Firawna, laamiiɗo Misra, haa o taasna yimɓe Isra'iila. Kamɓe ɓe ngurtake bee aynol Jawmiraawo. 9 Misra'en taasni ɓe, pucci e mootaaji pucci Firawna fuu e wa''iiɓe maako e konu maako fuu. Ɓe njokki ɓe nde ɓe caŋgini haa maayo, baŋge Pii-Hakirot, deydey Ba'al-Jefuun. 10 Nde Firawna ɓaditi, yimɓe Isra'iila ngi'i Misra'en tokki ɓe. Ɓe kultori masin, ɓe ngookani Jawmiraawo. 11 Ɓe mbi'i Muusa: "Kadi genaale ngoodaa haa Misra na? A wurtini min haa min maaya nder ladde na? Ngam ɗume kuuwɗa min ɗum, a wurtini min Misra? 12 Na kanjum min mbi'i ma haa Misra? Min mbi'i: Accu min kuuwana Misra'en. Ndikkana min huuwango Misra'en dow maayugo nder ladde!" 13 Muusa wi'i yimɓe: "Taa kule! Ndare, ndaare kisndam ɗam Jawmiraawo huuwata hande. Ngam Misra'en ɓe ngi'oton hande, on meetataa yi'ugo ɓe haa abada. 14 Jawmiraawo haɓanan on, onon on cirwo, on munya." 15 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Ngam ɗume ngookanta mi? Wi' yimɓe Isra'iila ɓe ummo. 16 Ammaa an, ɓaŋgtu sawru ma, fortu juŋŋgo ma dow maayo, a seeka ngo ngam haa yimɓe Isra'iila nasta caka maayo dow joorɗum. 17 Min, ndaa mi sattinan ko'e Misra'en haa ɓe tokko ɓe. Mi teddinan hoore am haa Firawna e konu maako fuu, haa mootaaji pucci maako e wa''iiɓe maako. 18 To mi jaalake Misra'en, ɓe anndan min woni Jawmiraawo." 19 Malaa'ikaajo Allah ardiiɗo mooɓe Isra'iila ummi, dari ɓaawo maɓɓe. Ruulde nandunde bee daŋraŋgal go boo ummi yeeso maɓɓe, dari ɓaawo maɓɓe. 20 Nde wari hakkunde jama'aare Misra'en e jama'aare Isra'iila. Gal ton nde laati ruulde nyiɓɓunde, gal ɗo boo nde yayni jemma. Jemmaare fuu Misra'en ɓaditaaki ɓe. 21 Muusa forti juŋŋgo muuɗum dow maayo. Jawmiraawo lortini maayo bee hendu fuunaaŋge saatundu, jemmaare nde'e fuu. O wartiri maayo lesdi njoorndi, ndiyamji ta''i. 22 Yimɓe Isra'iila nasti caka maayo dow joorɗum. Ndiyamji ndari bana mahol haa nyaamo maɓɓe e nano maɓɓe. 23 Misra'en tokki ɓe, nasti ɓaawo maɓɓe haa caka maayo, pucci Firawna fuu e mootaaji maako e wa''iiɓe maako. 24 Hiddeko weeta, Jawmiraawo laari jama'aare Misra'en nder ruulde nandunde bee daŋraŋgal go yaynannde bee yiite. O hultinori ɓe. 25 O naŋgi kosɗe mootaaji maɓɓe haa ɗi njahataa booɗɗum. Misra'en mbi'i: "Ndoggen Isra'iila, ngam Jawmiraawo ɗon haɓana ɓe bee meeɗen!" 26 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Fortu juŋŋgo ma dow maayo, haa ndiyamji ngarta dow Misra'en, dow mootaaji pucci maɓɓe e wa''iiɓe maɓɓe." 27 Muusa forti juŋŋgo muuɗum dow maayo. Nde weeti, maayo warti bana naane. Misra'en ndoggi, potti bee maago. Jawmiraawo yooli ɓe caka maayo. 28 Ndiyamji ngarti, moɗi mootaaji pucci e wa''iiɓe, jama'aare konu Firawna fuu nastuɓe nder maayo ɓaawo maɓɓe. Walaa koo gooto lutti. 29 Yimɓe Isra'iila caali caka maayo dow joorɗum, ndiyamji ndari bana mahol haa nyaamo maɓɓe e nano maɓɓe. 30 Bana non Jawmiraawo hisniri Isra'iila nyalaade maajum e juuɗe Misra'en. Yimɓe Isra'iila ngi'i Misra'en maayi dow fomoonde maayo. 31 Ɓe ngi'i kuugal maŋgal ngal Jawmiraawo huuwi Misra'en. Ɓe kuli Jawmiraawo, ɓe nuɗɗini mo e suka maako Muusa.

Gurtaaki 15

Yimre Muusa e Mariyama

15:1 Saa'i maajum Muusa e yimɓe Isra'iila ngimani Jawmiraawo yimre nde'e: "Mi yimanan Jawmiraawo, ngam o ɓaŋgiiɗo masin. O yerɓi pucci e wa''iiɓe ɗi nder maayo. 2 Sembe am e daliila yimre am, ɗum Jawmiraawo on, ngam o huuwani yam kisndam. Kaŋko woni Allah am, mi teddinan mo. O ɗowanteeɗo baaba am, mi ɓaŋgtan mo. 3 Jawmiraawo woni konoowo, innde maako Jawmiraawo. 4 O yerɓi mootaaji pucci Firawna e konu muuɗum nder maayo, honooɓe maako suɓaaɓe njooli nder Maaliya. 5 Ilamji moɗi ɓe, ɓe njippi nder luggeeŋga bana kaa'e. 6 Nyaamo ma, ya Jawmiraawo, mari tedduŋgal e baawɗe. Nyaamo ma, ya Jawmiraawo, sampiti konneejo. 7 Bee ɗuuɗki maŋgu ma a ɗon do''a konne'en ma. To tikkere ma saati, nde halkan ɓe bana geene. 8 Ndiyamji njowndindiri ngam poofɗe kine ma, ilamji ndari bana mahol, ƴuuge caati nder reedu maayo. 9 Konneejo wi'i: Mi tokko ɓe, mi jokko ɓe, mi senda keɓal, suuno am haara haa maɓɓe, mi losa kaafahi am, juŋŋgo am nattina ɓe. 10 A foofi bee poofɗe ma ­- maayo moɗi ɓe, ɓe njooli nder ndiyamji mawɗi bana njamndi. 11 Ya Jawmiraawo, moy nandi bee ma caka ɗowanteeɓe? Moy nandi bee ma, baawɗo bee senaare, kulniiɗo bee tedduŋgal, kuuwanɗo kaayeefiiji? 12 A forti nyaamo ma, lesdi moɗi ɓe. 13 Bee hinnuye ma a ɗowri yimɓe ɓe pistuɗa. Bee sembe ma a yahri ɓe haa joonde ma seniinde. 14 Ummaatooje nani ɗum, ndiwni, kulol naŋgi jooɗiiɓe Filistiya. 15 Laamɓe Edoom mbembi, diwŋgol naŋgi sembiɗɓe Mo'ab, 16 Kulol e kultoreeŋgol ukki dow maɓɓe. Ngam maŋgu baawɗe ma ɓe ndari siriw bana kaa'e, saa'i yimɓe ma eeri, ya Jawmiraawo, nde yimɓe laatiiɓe maral ma eeri. 17 A yahran ɓe, a jo''inan ɓe dow hooseere maral ma, haa nokkuure nde mbaɗɗa joonde ma, ya Jawmiraawo, haa suudu seniindu ndu juuɗe ma taaskitini ɗum. 18 Jawmiraawo laamoto foroy, haa abada." 19 Pucci Firawna e mootaaji pucci maako e wa''iiɓe maako nasti maayo, Jawmiraawo wartiri ndiyamji maago dow maɓɓe. Ammaa yimɓe Isra'iila eeri caka maayo dow joorɗum. 20 Mariyama, annaboojo debbo, deerɗu Haruna, hoo'i mbaggu haa juŋŋgo muuɗum. Rewɓe fuu ngurti ɓaawo maako bee bawɗi e gamarle. 21 Mariyama limtani ɓe: "Ngimane Jawmiraawo, ngam o ɓaŋgiiɗo masin. O yerɓi pucci e wa''iiɓe mootaaji pucci nder maayo."

Ndiyam kaaɗɗam haa Maara

22 Too, Muusa ummini yimɓe Isra'iila haa maayo Maaliya, ɓe ndilli ladde Sura. Nyalɗe tati ɓe njehi nder ladde, ɓe tawaay ndiyam. 23 Ɓe njotti Maara, ammaa ɓe mbaawaay yarugo ndiyam ton, ngam ɗam kaaɗɗam. Ngam maajum ɓe ewni nokkuure man Maara. 24 Yimɓe ngurŋgurti dow Muusa, ƴami: "Ɗume njareten?" 25 Muusa tori Jawmiraawo. Jawmiraawo holli mo leggal. Muusa sakkini ngal nder ndiyam, ɗam laati mbelɗam. Ton Jawmiraawo hokki ɓe umrooje e kiitaaji, o jarribi ɓe boo. 26 O wi'i: "Min woni Allah Jawmiraawo mooɗon. To on ɗowtanake yam, to on kuuwi ko fotti yeeso am, to on nanani wasuyeeji am, to on njogake umrooje am fuu, nden kam mi ukkantaa on nyawji ɗi ukkanmi Misra'en. Ngam min woni Jawmiraawo, kurgoowo on." 27 Nden ɓe njotti Elim. Ceeɓooje sappo e ɗiɗi ɗon ton e dibinooje cappanɗe joweeɗiɗi. Ɓe caŋgini ton baŋge ndiyam.

Gurtaaki 16

No Allah nyaamniri yimɓe nder ladde

16:1 Too, jama'aare Isra'iila fuu ummi Elim, yotti ladde Siin hakkunde Elim e Sina, ɗum nyande sappo e jowaɓre nder lewru ɗiɗawru ɓaawo gurtaaki maɓɓe e Misra. 2 Ɓe fuu ɓe ngurŋgurti dow Muusa e Haruna nder ladde. 3 Ɓe mbi'i ɓe: "Ndikka to Jawmiraawo mbari min nder lesdi Misra! Ton min njooɗino bee payanɗe kusel, min nyaami haa min kaari. Ammaa onon on ngurtini min, on ngaddi min nder ladde nde'e, haa jama'aare amin fuu maaya weelo." 4 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Ndaa, mi toɓnanan on nyaamdu diga asama. Sey yimɓe ngurto koondeye nyalaade, ɓe mooɓta nyaamdu deydey haaje nyalaade maajum. Bana non poondiranmi ɓe, teema ɓe tokkoto ekkitinol am malla ɓe ekkitittaako. 5 Nyande joweegoore, sey ɓe ndefa ko ɓe mooɓti. Ɗum ɓuran mooɓtaaɗum nyalɗe feere cowi ɗiɗi." 6 Muusa e Haruna mbi'i yimɓe Isra'iila: "Kiikiɗe on anndan Jawmiraawo on wurtini on lesdi Misra. 7 Fajiri boo on ngi'an tedduŋgal Jawmiraawo. O nani ngurŋgurtol mooɗon dow maako. Ngam minin min ɗume, haa on ngurŋgurta dow amin?" 8 Muusa wi'i: "Ndaa ni anndirton ɗum: Kiikiɗe Jawmiraawo nyaamnan on kusel, fajiri boo irin tamseeje, haa on kaara. Ngam Jawmiraawo nani no on ngurŋgurtiri dow maako. Ngam minin min ɗume? Ngurŋgurtol mon laataaki dow amin, ammaa dow Jawmiraawo." 9 Muusa wi'i Haruna: "Wi' jama'aare Isra'iila fuu: Ngare, ndare yeeso Jawmiraawo, ngam o nani ngurŋgurtol mon." 10 Saa'i Haruna wolwani jama'aare Isra'iila, ɓe ngayliti hedi ladde. Ndaa, tedduŋgal Jawmiraawo waŋgi nder ruulde. 11 Jawmiraawo wi'i Muusa: 12 "Mi nani ngurŋgurtol yimɓe Isra'iila. Wi' ɓe: Hakkunde kiikiɗe bee esaa'i on nyaaman kusel, fajiri boo on kaaran tamseeje. On anndan min woni Allah Jawmiraawo mooɗon." 13 Nde hiiri, gerle ngari, cuddi saŋgeere. Fajiri saawawre taari saŋgeere. 14 Nde saawawre jinni, ndaa dow ladde kuuje ɗelemɗe bana koɓe, ɗelemɗe bana saawawre to saati dow lesdi. 15 Yimɓe Isra'iila ngi'i ɗum, ɓe ƴamƴamtiri: "Ɗum ɗume?" Ngam ɓe anndaa ɗum. Muusa jaabi ɓe: "Ɗum woni tamseere nde Jawmiraawo hokki on nyaamdu. 16 Ndaa ko o umri: Mooɓte ɗum, koomoy fuu deydey nyaamdu muuɗum, gooto gooto fuu muudoore. Koo'e koomoy fuu fodde limgal wonɓe nder laymaaru muuɗum." 17 Yimɓe Isra'iila kuuwi bana non. Ɓe mooɓti, gooto ɗuuɗɗum, goɗɗo boo seɗɗa. 18 Ɓe eti bee muudoore ­- ndaa, mo mooɓti ɗuuɗɗum ɓurnaay, mo mooɓti peetum ngakkinaay, ɓe mooɓti koomoy fuu deydey nyaamdu muuɗum. 19 Muusa wi'i ɓe: "Taa koo gooto mooɗon sigo ɗum haa fajiri." 20 Ammaa ɓe nananaay Muusa, woɗɓe cigi ɗum haa fajiri. Gilɗi ndimi nder maajum, ɗum fuɗɗi haccugo. Muusa tikkani ɓe. 21 Ɓe mooɓta ɗum nde weeti fuu, koomoy fuu deydey nyaamdu muuɗum. Ammaa to naaŋge wuli, ɗum ɓolwa. 22 Nyande joweegoore ɓe mooɓti cowol nyaamdu, muudooje ɗiɗi haa gooto gooto fuu. Hoore'en jama'aare ngari, anndini ɗum Muusa. 23 O wi'i ɓe: "Kanjum woni ko Jawmiraawo wi'i, jaŋgo woni siwtaare, nyande siwtorde senaande ngam Jawmiraawo. Tamse ko ngiɗɗon tamsugo, ndefe ko ngiɗɗon defugo. Ko lutti fuu, cige ɗum haa mooɗon haa fajiri." 24 Ɓe cigi ɗum haa fajiri bana Muusa umri ɓe, ɗum haccaay, ngilŋgu laataaki nder maajum. 25 Muusa wi'i: "Nyaame ɗum hande, ngam hande woni siwtorde ngam Jawmiraawo. Hande on tawataa ɗum haa ladde. 26 Mooɓte ɗum nyalɗe joweego, ammaa nyande joweeɗiɗawre woni siwtorde, nder maare ɗum tawataake." 27 Nyande joweeɗiɗawre yimɓe woɗɓe ngurti mooɓtugo, ammaa ɓe tawaay kooɗume. 28 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Haa ndeye on ɗon calo ɗowtanaago umrooje am e kiitaaji am? 29 Paame, min Jawmiraawo mi hokki on nyande siwtorde. Ngam maajum ndokkumi on nyande joweegoore nyaamdu ndu nyalɗe ɗiɗi. Njooɗe koomoy haa nokkuure muuɗum, taa goɗɗo wurto nyande joweeɗiɗawre." 30 Bana non yimɓe ciwtori nyande joweeɗiɗawre. 31 Yimɓe Isra'iila ewni nyaamdu maajum mannu. Ɗum nandi bee aawdi laymaaruhi, daneejum, ɗum dakmi bana tamseeje njumri. 32 Muusa wi'i: "Ndaa ko Jawmiraawo umri: Kebbine mbulku bee maajum, cige ɗum ngam gide mooɗon garanɗe, ngam ɓe ngi'a nyaamdu ndu nyaamnumi on nder ladde, saa'i mi wurtini on lesdi Misra." 33 Muusa wi'i Haruna: "Hoo'u mbulku, loow mannu haa maagu ko hebbinta muudoore. Siga ngu yeeso Jawmiraawo ngam gide mooɗon garanɗe." 34 Haruna wallini ngu yeeso seedamku alkawal ngam sigaago ngu, bana Jawmiraawo umruno Muusa. ­- 35 Yimɓe Isra'iila nyaami mannu duuɓi cappanɗe nayi, haa ɓe njotti lesdi marndi gure. Ɓe nyaami mannu haa ɓe njotti keerol lesdi Kanaana. 36 (Ammaa muudoore maɓɓe waɗan baakin liitir nayi.)

Gurtaaki 17

Ndiyam ngurtiiɗam tapaare

17:1 Too, jama'aare Isra'iila fuu ummi ladde Siin, tokki laawol diga saŋgeere haa saŋgeere, bana Jawmiraawo umri ɗum. Ɓe caŋgini haa Refidim. Ndiyam woodaa ton ko yimɓe njara. 2 Ɓe ummani Muusa, ɓe mbi'i: "Hokku min ndiyam, min njara." Muusa ƴami ɓe: "Koni on njokkirta bee am? Koni poondirton Jawmiraawo?" 3 Yimɓe ɗomɗi ton, ngiɗi ndiyam. Ɓe ngurŋgurti dow Muusa, ɓe mbi'i: "Kadi, ngam ɗume ngurtinɗa min Misra haa mbara min e ɓikkoy amin e dabbaaji amin bee ɗomka?" 4 Muusa tori Jawmiraawo, ƴami mo: "Ɗume mbaɗanmi bee yimɓe ɓe'e? Seɗɗa lutti, haa ɓe piɗammi bee kaa'e." 5 Jawmiraawo jaabi Muusa: "Saala yeeso yimɓe, hoo'u bee maaɗa ndotti'en Isra'iila. Sawru maaɗa ndu piyɗa maayo bee muuɗum, hoo'u ndu haa juŋŋgo ma, yah! 6 Mi daroto yeeso ma ton dow tapaare haa hooseere Hooreb. Sey a fiya tapaare, nden ndiyam wurtoto e maare haa yimɓe njara." Muusa huuwi bana non yeeso ndotti'en Isra'iila. 7 O ewni nokkuure maajum Massa e Meriba, ngam daliila jokkirgol yimɓe Isra'iila, ngam ɓe poondi Jawmiraawo, ɓe mbi'i: "Jawmiraawo ɗon wondi bee meeɗen na, malla wondaay?"

Haɓre bee Amaleki'en

8 Too, Amaleki'en ngari haɓugo bee Isra'iila. 9 Muusa wi'i Yosuwa: "Suɓan en worɓe, wurta, haɓu bee yimɓe Amalek jaŋgo. Min boo, mi daroto haa dow towndiire bee sawru Allah nder juŋŋgo am." 10 Yosuwa huuwi bana Muusa wi'i mo ngam haɓugo bee Amalek. Muusa e Haruna e Huuru mba''i dow towndiire. 11 To Muusa ɓaŋgti juŋŋgo muuɗum, Isra'iila ɗon jaalo. Ammaa to o leesni juŋŋgo maako, Amalek ɗon jaalo. 12 Juuɗe Muusa puɗɗi somugo. Ɓe koo'i hayre, ɓe mballini nde les maako, o jooɗi dow maare. Haruna e Huuru ɓaŋgti juuɗe maako, oo ɗo, oya to, bana non juuɗe maako tabitiri haa naaŋge muti. 13 Yosuwa sodi yimɓe Amalek bee mbeldi kaafahi. 14 Nden Jawmiraawo wi'i Muusa: "Windu haala maajum nder deftere ngam siftorgo ka, faamtin ka Yosuwa boo. Ngam mi nattinan ciftorki Amalek pat les asama." 15 Muusa mahi hirsirde, ewni nde Jawmiraawo-woni-tuutawal-am. 16 O wi'i: "Juŋŋgo haa tuutawal Jawmiraawo! Jawmiraawo ɗon haɓa bee Amalek diga yidere haa yidere."

Gurtaaki 18

No Yetiro yillori Muusa

18:1 Yoo, Yetiro, limanjo haa Madiyan, esiraawo Muusa, nani ko Allah huuwani Muusa e yimɓe maako Isra'iila fuu, no Jawmiraawo wurtiniri Isra'iila e Misra boo. 2 Yetiro hoo'i Jifuura, debbo Muusa, mo Muusa lornino ɗum haa saare. 3 O hoo'i boo ɓiɓɓe Jifuura ɗiɗo. (Muusa wi'no: "Mi koɗo haa lesdi njananndi." Ngam maajum o ewni arano Gersom. 4 O wi'no boo: "Allah mo baaba am sujidani ɗum, walli yam, hisni yam juŋŋgo Firawna." Ngam maajum o ewni ɗiɗaɓo Eli'ejer.) 5 Yetiro, esiraawo Muusa wardi bee ɓiɓɓe maako e debbo maako haa Muusa nder ladde, haa nokkuure nde o saŋgini haa hooseere Allah. 6 O neli goɗɗo wi'a Muusa: "Min esa Yetiro mi wari haa maaɗa bee debbo ma e ɓiɓɓe maako ɗiɗo wonduɓe bee maako." 7 Muusa wurti, fotti bee esum. O turi yeeso maako, o jaɓɓi mo. Ɓe ƴamƴamtiri njamu maɓɓe, nden ɓe nasti laymaaru. 8 Muusa yecci esum ko Jawmiraawo huuwi Firawna e Misra'en fuu ngam daliila Isra'iila, non boo haala torraaji keɓɗi ɓe dow laawol, no Jawmiraawo hisniri ɓe boo. 9 Yetiro seyori hayru fuu ngu Jawmiraawo huuwani Isra'iila'en, no o hisniri ɓe juuɗe Misra'en. 10 Yetiro wi'i: "Yettoore laatano Jawmiraawo mo hisni on juuɗe Misra'en e juŋŋgo Firawna. 11 Jonta anndumi Jawmiraawo woni mawɗo dow ɗowanteeɓe fuu. Ngam Misra'en kuuwi Isra'iila ƴaggaare, ammaa Jawmiraawo hisni yimɓe mum e juuɗe maɓɓe." 12 Nden Yetiro lii'ani Allah nguleteeŋga e kirseteeŋga. Haruna e ndotti'en Isra'iila fuu ngari nyaamdugo bee esiraawo Muusa yeeso Allah.

Darneeki hoore'en

13 Jaŋgo maajum Muusa jooɗi haa o waɗana yimɓe kiita. Ɓe ndari yeeso Muusa diga fajiri haa kiikiɗe. 14 Esiraawo Muusa yi'i ko o huuwani yimɓe fuu, ƴami mo: "Ɗume ɗum ko kuuwanta yimɓe? Ngam ɗume njooɗiɗa feere ma, yimɓe fuu ɗon ndari yeeso ma diga fajiri haa kiikiɗe?" 15 Muusa jaabi esum: "Yimɓe fuu ɗon ngara haa am ƴamugo ko Allah ɗaɓɓata. 16 To haala ɗon hakkunde goɗɗo e keeddiɗɗum, ɓe ngaran haa am, mi ta''a haala man. Mi anndinan ɓe kiitaaji e umrooje Allah boo." 17 Esiiko wi'i mo: "Ko kuuwata ɗo, wooɗaay! 18 A tampan meere, an e yimɓe wonduɓe bee maaɗa fuu. Kuugal nga'al saldori ma, a waawataa huuwugo ngal feere maaɗa. 19 Kadi, jaɓ saawari am. Allah boo wonda bee ma! An, dara yeeso Allah ngam yimɓe, waddu haala maɓɓe yeeso maako. 20 Faamtin ɓe kiitaaji maako e umrooje maako. Anndin ɓe no ɓe tokkorto laawol maako, no ɓe kuuwranta mo boo. 21 Suɓtu worɓe waawɓe caka yimɓe, hulɓe Allah, hoolaaɓe, wanyɓe ngeenaari jamba. Darnu ɓe dow yimɓe bana hoore'en dow ujineere, e hoore'en dow teemerre, e hoore'en dow cappanɗe njowo, e hoore'en dow sappo. 22 Kamɓe ɓe kiito yimɓe wakkati fuu. Ɓe ngadda kiita makka fuu yeeso maaɗa, ammaa kiita pamara ɓe kiito bee ko'e maɓɓe. Hoynan hoore ma, accu ɓe ndoondodo bee maaɗa. 23 To a huuwi bana non, to Allah boo yerdake ma, a waawan daraago. Mooɓgal yimɓe ɓe'e boo loroto haa nokkuure maɓɓe bee jam." 24 Muusa nani koŋgol esum, o waɗi ko Yetiro wi'i. 25 O suɓi worɓe waawɓe nder Isra'iila fuu, o darni ɓe hoore'en dow yimɓe, hoore'en dow ujineere, e hoore'en dow teemerre, e hoore'en dow cappanɗe njowo, e hoore'en dow sappo. 26 Kamɓe ɓe ɗon kiito yimɓe wakkati fuu. Kiita caɗka ɓe ngadda yeeso Muusa, kiita pamara fuu ɓe kiito bee ko'e maɓɓe. ­- 27 Muusa jaɓɓiti esum, kaŋko o hooti lesdi maako.

Gurtaaki 19

Isra'iila haa hooseere Sina

19:1 Too, nyande go'oore nder lewru tataɓru ɓaawo yimɓe Isra'iila ngurti lesdi Misra, nyalaade maajum ɓe njotti ladde Sina. 2 Ɓe ummino e Refidim, ɓe njotti ladde Sina, ɓe caŋgini ton kombi hooseere. 3 Muusa wa''i nde haa fotta bee Allah. Jawmiraawo ewni mo haa hooseere, wi'i: "Ndaa ni mbi'ata danygol Yakubu, yimɓe Isra'iila: 4 On ngi'i ko kuuwmi Misra'en, no mi roondi on bana dutal roondorto ɓiyum'en dow bileeji mum, mi waddi on haa am. 5 Jonta, to on nanani yam, to on ɗowtanake alkawal am, nden kam on laatoto ummaatoore am suɓaande yeeso ummaatooje fuu, ngam duniyaaru fuu, min jeyi. 6 On laatanto yam laamu huuwanooɓe yam bana liman'en e ummaatoore senaande ngam am. Kanjum mbi'ata yimɓe Isra'iila." 7 Muusa wari, ewni ndotti'en yimɓe, yecci ɓe ko Jawmiraawo umri mo fuu. 8 Yimɓe fuu njaabi: "Ko Jawmiraawo wi'i fuu, min kuuwan ɗum!" Muusa lornani Jawmiraawo jaawaabu man. 9 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Ndaa, mi waran haa ma nder nyiɓre duule, ngam haa yimɓe nana to mi ɗon wolida bee ma, ɓe nuɗɗine haa foroy." Muusa anndini Jawmiraawo ko yimɓe mbi'no. 10 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Yah haa yimɓe, umru ɓe ɓe cena ko'e maɓɓe hande e jaŋgo, ɓe loota limce maɓɓe boo. 11 Ɓe taaskano faɓɓijaŋgo, ngam faɓɓijaŋgo min Jawmiraawo mi jippoto gite yimɓe fuu dow hooseere Sina. 12 Waɗ keerol taarotooŋgol yimɓe fuu, wi' ɓe: Kakkile, taa on mba''o dow hooseere, taa on meema les maare boo. Koomoy meemi hooseere fuu, o mbareteeɗo. 13 Taa juŋŋgo meema mo, ɓe piɗa mo bee kaa'e malla bee kuri, koo ndabbaawa, koo neɗɗo, ɗum yeeɗataa! To yimɓe nani sawtu luwal, ɓe mba''o dow hooseere." 14 Muusa dirti hooseere, umri yimɓe ɓe cena ko'e maɓɓe, ɓe loota limce maɓɓe boo. 15 O wi'i ɓe: "Taaskane faɓɓijaŋgo! Taa ɓadite debbo!" 16 Nyande tataɓre nde weeti, pelmaali e ma''e e ruulde tekkunde ngoni dow hooseere, e hoolo luwal sembiɗŋgo masin. Yimɓe wonɓe nder saŋgeere fuu ndiwni. 17 Muusa wurtini ɓe saŋgeere ngam ɓe potta bee Allah. Ɓe ndari les hooseere. 18 Hooseere Sina fuu suuri cuurɗe, ngam Jawmiraawo jippi dow maare nder yiite. Cuurɗe man eeŋgi dow bana cuurɗe ɓolinirde. Hooseere fuu dimbi masin. 19 Hoolo luwal ɗon ɓesda saatugo. Muusa wolwi, Jawmiraawo jaabi mo bee sawtu. 20 Jawmiraawo jippi dow hooseere Sina, dow hoore hooseere. O ewni Muusa wara dow hoore hooseere, Muusa wari. 21 Jawmiraawo wi'i mo: "Jippa, reentin yimɓe ngam taa ɓe caalo keerol gal Jawmiraawo ngam laarugo yam, ngam taa ɗuuɗɓe maɓɓe maaya. 22 Koo liman'en ɓaditotooɓe yam boo, ɓe ceno ngam taa mi halka ɓe." 23 Muusa wi'i Jawmiraawo: "Fakat, yimɓe mba''ataako hooseere Sina, ngam a reentini min, a wi'i: Waɗ keerol kombi hooseere, senu nde." 24 Jawmiraawo wi'i mo: "Yah jippa, nden a eeŋgta, an e Haruna bee maaɗa. Ammaa liman'en e yimɓe, taa ɓe caalo keerol, ɓe eeŋga haa am, ngam taa mi halka ɓe." 25 Muusa jippi haa yimɓe, yecci ɓe ɗum.

Gurtaaki 20

Umrooje Allah sappo

20:1 Too, Allah wolwi bolle ɗe'e fuu. O wi'i: 2 "Min woni Allah Jawmiraawo maaɗa, gurtinɗo ma njeyaaŋgu haa lesdi Misra. 3 Taa jaɓ ɗowanteeɓe woɗɓe, sey min feere am. 4 "Taa huuwan hoore ma lawru koonduye, koo foto tagdi koondiye nder asama, malla dow lesdi, malla nder ndiyam les lesdi. 5 Taa sujidan ɗi, taa teddin ɗi! Ngam min Allah Jawmiraawo mi ɗon ɗaɓɓa yiide ma fuu, mi hiitoto aybe wanyɓe yam haa ɓiɓɓe maɓɓe, koo haa taaniraaɓe maɓɓe e jaatiraaɓe maɓɓe boo. 6 Ammaa mi huuwanan yiɗɓe yam, ɗowtaniiɓe umrooje am mo''ere haa gide ujineeje. 7 "Taa wolwu innde Allah Jawmiraawo ma meere. Ngam fakat mi hiitoto koomoy kuuwtinirɗo innde am ngam kuuje meereeje. 8 "Siftor nyande siwtorde, a sena nde. 9 Nder nyalɗe joweego a huuwan kuugal ma fuu. 10 Ammaa nyalaade joweeɗiɗawre woni siwtorde senaande ngam Allah Jawmiraawo maaɗa. Nder maare taa huuw kuugal kooŋgale, koo an, koo ɓiya gorko, koo ɓiya debbo, koo maccuɗo ma, koo korɗo ma, koo dabbaaji ma, koo koɗo gonɗo nder gure ma. 11 Ngam nder nyalɗe joweego Jawmiraawo waɗi asama e lesdi e mbeela e ko woni nder maaji fuu. O siwti nyalaade joweeɗiɗawre. Ngam maajum Jawmiraawo barkiɗini siwtorde, seni nde. 12 "Teddin baaba ma e daada ma, ngam haa balɗe ma njuuta nder lesdi ndi Allah Jawmiraawo maaɗa hokki ma. 13 "Taa mbar hoore. 14 "Taa waɗ njeenu. 15 "Taa wujju. 16 "Taa seeda fewre dow keeddiɗɗiraawo ma. 17 "Taa suuna saare keeddiɗɗa. Taa suuna debbo keeddiɗɗa, koo maccuɗo maako, koo korɗo maako, koo ngaari maako, koo wamnde maako, kooɗume ko keeddiɗɗa mari fuu."

Kulol yimɓe Isra'iila

18 Yimɓe fuu nani felmaaŋgo e sawtu luwal, ɓe ngi'i ma''e e hooseere suurannde cuurɗe. Nde ɓe ngi'i ɗum, ɓe ndiwni, ɓe ndari daayiiɗum. 19 Ɓe mbi'i Muusa: "An, wolwan min, min nananan ma. Ammaa taa Allah wolwana min, ngam taa min maaya." 20 Muusa wi'i yimɓe: "Taa kule! Allah wari jarribaago on, ngam haa on tokko hulugo mo, taata on mbaɗa hakke." 21 Yimɓe tokki daraago daayiiɗum, Muusa feere mum ɓaditi nyiɓre haa Allah woni.

Umrooje dow kirsirɗe

22 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Ndaa ni mbi'ata yimɓe Isra'iila: On ngi'i mi wolwani on diga asama. 23 Taa kuuwane ko'e mon labbi ɗi cardi malla kaŋgeeri, taa kawtaneeɗam ɗi ngam sujidango ɗi. 24 Mahaneeɗam hirsirde nde lesdi. Lii'e dow maare guleteeɗi mon e kirseteeɗi mon ngam kawtal bee am, dammooji mon e na'i mon. Haa nokkuure koondeye nde anndinanmi on ngam ewnaago innde am nder do'a, mi waran haa mooɗon, mi barkiɗinan on. 25 To on nyiɓani yam hirsirde nde kaa'e, taa nyiɓe nde bee kaa'e cehaaɗe. Ngam to on meemi hayre bee cehirɗum, on coɓnan nde. 26 Taa mba''e hedi hirsirde am dow ba''orɗe, ngam taa on cuddita les mooɗon dow maare."

Gurtaaki 21

No goɗɗo huuwranta jeyaaɓe mum

21:1 "Ndaa umrooje ɗe a anndinta ɓe: 2 To a soodi maccuɗo Ibraniŋkeejo, sey o huuwane duuɓi joweego. Nder nduuɓu njoweeɗiɗaɓu o wurto o dimo, walaa coottaari. 3 To o wari feere maako, o wurto boo feere maako. To o wardi bee debbo, debbo maako wurtodo bee maako. 4 To jawmiiko hokki mo debbo, debbo boo danyani mo ɓiɓɓe worɓe malla rewɓe, nden kam debbo e ɓikkoy maako laatano jawmiiko, o wurto feere maako. 5 Ammaa to maccuɗo wi'i: Mi yiɗi jawmam e debbo am e ɓikkoy am, mi yiɗaa rimɗugo ­- 6 nden kam jawmiiko yahra mo yeeso Allah, o darna mo haa parewal malla haa darnuŋgal dammugal. Jawmiiko tufa nofru maako bee tufruɗum, o laato maccuɗo maako haa foroy. 7 "To goɗɗo soorri ɓiyum debbo o laato korɗo, taa o wurto bana maccuɓe ngurtorto. 8 To o fottanaay gite jawmiiko tammiiɗo te'ugo mo, sey jawmiiko acca mo o sootto. O soorrataa mo haa yimɓe jananɓe, ngam o huuwanaay mo gooŋgaaku. 9 To o muuyani mo ɓiiyiiko gorko, sey o huuwana mo fodde ko wonani ɓiɓɓe rewɓe. 10 To o te'i debbo feere, taa o ustana oya nyaamdu kusel e kolte e gondal bee maako. 11 To o huuwanaay mo kuuje tati ɗe'e, sey debbo wurto dimo, walaa coottaari."

Umrooje dow kuuɗe kalluɗe

12 "Koomoy fiyi neɗɗo haa o maayi, o mbareteeɗo. 13 Ammaa to o reenaay mo haa nyukkorde, to Allah fottini ɗum bee juŋŋgo maako, nden kam mi ta''anan on nokkuure nde o doggata haa mum. 14 Ammaa to goɗɗo toonyi keeddiɗɗum, mbari mo bee anniya, nden kam naŋge mo koo haa hirsirde am boo, ngam o mbare. 15 "Koomoy fiyi baaba muuɗum malla daada muuɗum, o mbareteeɗo. 16 "Koomoy wujji neɗɗo, koo ngam soorrugo mo, koo ngam jogaago mo, o mbareteeɗo. 17 "Koomoy huɗi baaba muuɗum malla daada muuɗum, o mbareteeɗo. 18 "To worɓe njokkiri, goɗɗo fiyi goɗɗo bee hayre malla lukki mo, ammaa o maayaay, sey o waali haa be''itte, 19 to o ummake, o ɗon waanca yaasi bee tuggaaru, piyɗo hiitataake. Ammaa o yoɓa mo kuugal maako ngal o majjini ɗum, o yoɓa nyawndeeki maako boo. 20 "To goɗɗo fiyi maccuɗo muuɗum malla korɗo muuɗum bee sawru haa o maayi nder juŋŋgo muuɗum, ɗum waate haa maako. 21 Sey to yoŋki maccuɗo malla korɗo lutti nyalaade malla ɗiɗi, taa ɗum waate haa maako, ngam ɗum jawdi maako. 22 "To worɓe njokkiri, ndofli debbo reeduujo haa reedu maako rufi, ammaa torra ngoɗka woodaa, sey dofluɗo debbo yoɓa bee ceede bana goriiko yowani mo. O yoɓa ɗum yeeso hiitooɓe. 23 Ammaa to sarru tabiti, sey o hokka yoŋki bee yoŋki, 24 yiitere bee yiitere, nyiindere bee nyiindere, juŋŋgo bee juŋŋgo, kosŋgal bee kosŋgal, 25 wulannde bee wulannde, huuduure bee huuduure, ɗaalnere bee ɗaalnere. 26 "To goɗɗo fiyi yiitere maccuɗo muuɗum malla yiitere korɗo muuɗum, wonni nde, sey o yoofta mo o dimo ngam yiitere maako. 27 To o itti nyiindere maccuɗo maako malla nyiindere korɗo maako, sey o yoofta mo o dimo ngam nyiindere maako."

Umrooje dow sarru feere feere

28 "To ngaari hawi gorko malla debbo haa o maayi, ngaari maajum fiɗe bee kaa'e, ammaa kusel maari nyaamataake. Jawmu ngaari o walaa aybe. 29 Ammaa to ndi kawoori diga naane, ngaari fiɗe bee kaa'e, jawmiiri boo o mbareteeɗo. 30 To ɓe njowani mo coottudi, sey o sootta yoŋki maako fodde ko ɓe njowani mo fuu. 31 To ndi hawi ɓiɗɗo gorko malla ɓiɗɗo debbo, ɓe kuuwa mo fodde kiita ka'a. 32 To ngaari hawi maccuɗo malla korɗo, sey jawmiiri hokka jawmiiɓe ceede cardi cappanɗe tati, ngaari boo fiɗe bee kaa'e. 33 "To goɗɗo maɓɓiti ɓulndu malla wasi ɓulndu, maɓɓaay ndu ­- to ngaari malla wamnde do''ake nder maaru, 34 sey jawmu ɓulndu yoɓa ɗum, o yoɓa jawmu ndabbaawa ceede. Ammaa baatɗum, kaŋko mari. 35 "To ngaari goɗɗo hawi ngaari keeddiɗɗiraawo maako haa ndi waati, sey ɓe coorra ngaari luttirndi yoŋki, ɓe cenda saman maari, ɓe cenda mbaatndi boo. 36 Ammaa to ɗum anndaama ndi kawoori diga naane, jawmiiri boo haɓɓaay ndi, sey o hokka ngaari bee ngaari, ammaa mbaatndi, kaŋko mari. 37 "To goɗɗo wujji ngaari malla ndammowa, hirsi ɗum malla soorri ɗum, sey o hokka ga'i jowi ngam ngaari e dammooji nayi ngam ndammowa.

Gurtaaki 22

22:1-3 "Sey gujjo yoɓa joɓki. To o walaa kooɗume, ɓe coorra mo ngam daliila nguyka maako. To ɓe tawi gujjaaɗum geetum haa juŋŋgo maako, koo ngaari koo wamnde koo ndammowa, sey o yoɓa cowi ɗiɗi. "To gujjo nasti saare, goɗɗo boo tawi mo, fiyi mo haa o maayi, aybe ƴiƴam woodaa dow maako. Ammaa to ɗum laati ɓaawo naaŋge fuɗi, nden kam aybe ƴiƴam ɗon dow maako. 4 "To goɗɗo duri dabbaaji muuɗum nder ngesa haako malla nder ngesa inabooje, to o aynaay ɗi haa ɗi nyaami ngesa goɗɗo, sey o yoɓra ɗum bee ɓurɗum wooɗugo haa ngesa haako maako malla ngesa inabooje maako. 5 "To yiite ummake, naŋgi gi'e howaare, waagaare cammeeje wuli malla gawri ndariindi nder ngesa, sey kuɓɓuɗo yiite yoɓa ɗum joɓki. 6 "To goɗɗo hokki keeddiɗɗum ceede malla kuuje ngam o sigo ɗum, to ɗum wujjaama nder saare gorko oo, sey gujjo yoɓa cowi ɗiɗi, to ɓe tawi mo. 7 To ɓe tawaay gujjo, sey jawmu saare daro yeeso Allah, ngam anndugo to o forti juŋŋgo maako hedi mardi keeddiɗɗiraawo maako malla naa non. 8 Koondeye sooynde amaana tabiti fuu, koo ɗum ngaari koo wamnde koo ndammowa koo limce, malla kooɗume majjuɗum fuu ko goɗɗo wi'anta ɗum mardi muuɗum, ­- haala ɓe'e ɗiɗo fuu wara yeeso Allah. Mo Allah aybini ɗum, yoɓa keeddiɗɗum cowi ɗiɗi. 9 "To goɗɗo hokki keeddiɗɗum wamnde malla ngaari malla ndammowa malla ndabbaawa ngoɗŋga haa o ayna ɗum, to ɗum waati malla yewi kosŋgal malla hoo'aama, walaa gi'ɗo ɗum ­- 10 sey hunayeere bee innde Jawmiraawo laato hakkunde maɓɓe ɗiɗo fuu ngam anndugo to o forti juŋŋgo maako hedi mardi keeddiɗɗiraawo maako malla naa non. To nguyka woodaa, jawmiijum jaɓa asar maajum, oya boo yoɓataa. 11 Ammaa to ɗum wujjaama haa maako fakat, sey o yoɓa ɗum jawmiijum. 12 To huunde ladde seeki ɗum, sey o wadda ɗum ngam seedamku, o yoɓataa paɗɗaaɗum. 13 "To goɗɗo wu'i ndabbaawa keeddiɗɗum, to nga yewi kosŋgal malla nga waati, saa'i jawmiiga walaa ɗon, sey o yoɓa ɗum joɓki. 14 To jawmiiga ɗon wondi bee maaga, o yoɓataa. To nga hoo'aama bee akiri, o hokka saman akiri maaga."

Umrooje dow kawtal yimɓe

15 "To goɗɗo esti paanyo debbo ­- naa muuyaaɗo ­- waaldi bee maako, sey o hokka sadaaki maako, o te'a mo. 16 To baaba paanyo sali te'nugo mo, sey o yoɓa ceede fodde sadaaki faanyɓe rewɓe. 17 "Taa accu hiilaajo debbo yeeɗa. 18 "Koomoy waaldi bee ndabbaawa, o mbareteeɗo. 19 "Koomoy lii'ani labbi kirsaaɗi, naa Jawmiraawo o lii'ani, o halka. 20 "Taa toonya koɗo, taa ɓillu mo, ngam onon boo on hoɗɓeno nder lesdi Misra. 21 Taa toonya debbo jurumɗo malla atiimeejo. 22 Ngam to a toonyi ɓe, kamɓe boo ɓe ngookani yam, mi nanan gookaali maɓɓe. 23 Tikkere am saatan, mi mbaran on bee kaafahi, rewɓe mooɗon laatoto yurumɓe, ɓikkoy mooɗon boo atiime'en. 24 "To a hokki goɗɗo yimɓe am, talakaajo gonɗo haa maaɗa, nyamaande ceede, taa laatana mo bana ribaajo, taa yowan mo ndiyam. 25 To a jaɓi toggoore keeddiɗɗa jiŋgina, hokkit mo nde hiddeko naaŋge muta, 26 ngam o walaa suddaare feere, ɗum limce ɓandu maako. Bee ɗume o ɗaanorto? To o wookani yam, mi nanan mo, ngam mi kinnotooɗo. 27 "Taa wolwu kalluka dow Allah. Taa huɗ laamɗo lenyol ma. 28 "Taa sabbita hokkugo yam dokkal haa ɗuuɗeeŋga gawri ma e inaboojam ma e nebbam ma. Hokkam afo ɓiɓɓe ma gorko. 29 Bana non kuuwata haa na'i ma e dammooji ma boo. Ɗum wonda bee daada maajum nyalɗe joweeɗiɗi. Nyande joweetataɓre lii'anam ɗum.

Gurtaaki 23

30 "Laate worɓe senaaɓe ngam am. Taa nyaame kusel paɗɗaaŋgel haa ladde, cakkinane ngel dawaaɗi. 23:1 "Taa saŋkit tufle. Taa hawtu juŋŋgo ma bee kalluɗo ngam seedaago fewre. 2 "Taa tokka mooɓre ngam huuwugo kalluɗum. To a seedake yeeso kiita, taa wolwu ko fottanta mooɓre ngam suuɗugo gooŋga. 3 Taa hoynan laafuɗo yeeso kiita. 4 "To a fotti bee ngaari konneejo ma malla bee wamnde maako, ɗum majji nder ladde, lornan mo ɗum. 5 To a yi'i wamnde ganyɗo ma do''ake les dimŋgal maare, taa ɗaɓɓa dillugo, ammaa wallu mo riftugo nde. 6 "To laafuɗo caka mooɗon woodi wullaandu, taa sala gooŋɗingo mo. 7 Daaya haala fewre fuu, taa mbar gooŋgaajo mo walaa aybe, ngam mi gooŋɗintaa kuuwoowo junuuba. 8 Taa jaɓ ngeenaari jamba, ngam ɗum haɗan yi'ugo gooŋga, ɗum waylitan haala gooŋɗuɓe. 9 "Taa ɓillu koɗo, ngam on anndi bee ko'e mooɗon no gikku koɗo wa'i, ngam onon boo on hoɗɓeno nder lesdi Misra."

Nduuɓu njoweeɗiɗaɓu e nyande joweeɗiɗawre

10 "Duuɓi joweego aawata ngesa ma, mooɓtata ƴaamle maaka. 11 Ammaa nder nduuɓu njoweeɗiɗaɓu sey a siwtina ka, a acca ka, ngam haa laafuɓe lenyol ma nyaama haa maaka. Ko ɓe lutti boo, dabbaaji ladde nyaama ɗum. Bana non boo kuuwrata bee ngesa inabooje ma e jaytunje ma. 12 "Nyalɗe joweego kuuwata kuuɗe ma, ammaa nyalaade joweeɗiɗawre waɗ siwtorde, ngam haa ngaari ma e wamnde ma ciwto, ɓii korɗo ma e koɗo ma poofta. 13 Kakkilane ko mbi'mi on fuu. Taa ewne inɗe ɗowanteeɓe woɗɓe, taa goɗɗo nana ɗe haa kunduɗe mooɗon."

Juulɗe tati baɗeteeɗe ngam Jawmiraawo

14 "Hitaande fuu mbaɗaneeɗam juulde nde tati. 15 Sey on njogo juulde tamseeje ɗe ufnaaka. Nyalɗe joweeɗiɗi on nyaama tamseeje ɗe ufnaaka, bana mi umri on. Ɗum laato nder saa'iire fottannde, nder lewru Abiiba. Ngam nder maaru ngurtiiɗon lesdi Misra. Taa ngare yeeso am juuɗe meere. 16 Sey on mbaɗa boo juulde ƴaamnde mon aartunde haa ko aawɗon haa gese mon. Non boo juulde teɓki ɓiɓɓe leɗɗe haa timmoode hitaande, saa'i on mooɓtata nafuda kuugal mon haa gese. 17 Hitaande fuu worɓe mon ngara yeeso Allah Jawmiraawo nde tati. 18 "Taa lii'aneeɗam ƴiƴam kirsaaŋga hawtaade bee tamseere ufnaande. Ɓellere ndabbaawa kirsaaŋga ngam juulde am, taa waala haa fajiri. 19 "Ngadde ɓurɗum wooɗugo haa ƴaamnde mon nder suudu Allah Jawmiraawo mooɗon. "Taa ndefe jawgel nder kosam daada maagel."

No malaa'ikaajo Allah ɗowrata Isra'iila

20 "Ndaa, mi ɗon nela malaa'ikaajo haa yeeso mooɗon o ayna on dow laawol, o yottina on nokkuure nde mi taaskitini ɗum. 21 Kakkilane mo, nanane koŋgol maako, taa tikkine mo. O yaafataako tuurtol mooɗon, ngam innde am ɗon wondi bee maako. 22 Ammaa to on keɗitake koŋgol maako, to on kuuwi ko mi wi'ata on fuu, nden kam mi honan konne'en mon, mi ɓillan ɓillooɓe on. 23 Malaa'ikaajo am ardoto on, yottinan on haa lesdi Amoori'en e Heti'en e Peresi'en e Kanaani'en e Hewi'en e Yebusi'en, mi halkan ɓe. 24 Taa cujidane labbi maɓɓe, taa teddine ɗi. Taa kuuwe irin kuuɗe maɓɓe, ammaa ngibbine ɗi pat, ngewe daŋraŋge fotooji maaji. 25 Cujidane Allah Jawmiraawo mooɗon, nden kam mi barkiɗinan nyaamdu mooɗon e ndiyam mooɗon. Mi ittan nyawji caka mooɗon boo. 26 Mo reedu mum rufata e dimaro laatataako nder lesdi mon. Mi hebbinan limgal balɗe mon. 27 Mi nelan kultoreeŋgol am haa yeeso mon, mi wembinan ummaatooje fuu ɗe njottotooɗon. Mi waɗan konne'en mon fuu loro ɓaawo haa yeeso mon. 28 Mi nelan jaɓɓati haa yeeso mon, ɗi ndiiwa Hewi'en e Kanaani'en e Heti'en. 29 Mi riiwataa ɓe yeeso mooɗon nder hitaande woore, ngam taa lesdi laato ladde, taa dabbaaji ladde ɗuuɗa dow mooɗon. 30 Seɗɗa seɗɗa ndiiwranmi ɓe yeeso mon, sey to danygol mon ɗuuɗi, haa on mara lesdi. 31 Mi waɗan keerol lesdi mon diga maayo Maaliya haa maayo Filisti'en, diga ladde haa maayo Efratis. Mi hokkan on jooɗiiɓe nder lesdi haa juuɗe mon, on ndiiwa ɓe yeeso mooɗon. 32 Taa kaɓɓe alkawal bee maɓɓe e labbi maɓɓe. 33 Taa ɓe njooɗo nder lesdi mon ngam ɓe esta on on mbaɗa hakke dow am. To on cujidani labbi maɓɓe, on nastan nder tuuforgol."

Gurtaaki 24

Tabitinki alkawal

24:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Wa''a haa am dow hooseere, an e Haruna e Nadab e Abihu e cappanɗe njoweeɗiɗo ndotti'en Isra'iila. Cujide diga daayiiɗum. 2 Muusa feere muuɗum ɓadito yam, ammaa kamɓe, taa ɓe ɓadito. Yimɓe boo, taa mba''odo bee maako." 3 Muusa wari, yecci yimɓe umrooje e kiitaaji Jawmiraawo fuu. Yimɓe fuu njaabi hunduko wooto, mbi'i: "Ko Jawmiraawo wi'i fuu, min kuuwan ɗum." 4 Muusa windi umrooje Jawmiraawo fuu. O dawi cub, o mahi hirsirde haa les hooseere, o darni kaa'e ciftinorɗe sappo e ɗiɗi, fodde le'i Isra'iila sappo e ɗiɗi. 5 Nden o neli suka'en Isra'iila woɗɓe. Kamɓe ɓe lii'ani Jawmiraawo guleteeɗi, ɓe kirsani mo boo ga'i kalhali, ɗi kirsaama ngam kawtal bee maako. 6 Muusa hoo'i reeta ƴiƴam, loowi ɗam nder taasaaje. Reeta feere o rufi haa hirsirde. 7 O hoo'i deftere alkawal, o jaŋgani nde yimɓe. Ɓe mbi'i: "Ko Jawmiraawo wolwi fuu, min kuuwan ɗum, min ɗowtanto mo." 8 Nden Muusa hoo'i ƴiƴam nder taasaaje, wicci ɗam dow yimɓe, wi'i: "Ƴiƴam ɗa'am ɗon tabitina alkawal ngal Jawmiraawo haɓɓi bee mooɗon dow bolle ɗe'e fuu." 9 Muusa e Haruna e Nadab e Abihu e cappanɗe njoweeɗiɗo ndotti'en Isra'iila mba''i. 10 Ɓe ngi'i Allah mo Isra'iila'en cujidanta ɗum: Les kosɗe maako, woodi bana kuuwraaɗum kaa'e safira, ɗelkoojum bana asama. 11 O fortaay juŋŋgo maako ngam naawnugo mawɓe Isra'iila. Ɓe ngi'i Allah, nden ɓe nyaami, ɓe njari.

Muusa dow hooseere Sina

12 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Wa''a haa am dow hooseere, jooɗa ɗon. Mi hokkan ma alluhaaje kaa'e bee tawreeta e umrooje ko mbindumi ngam anndingo on." 13 Muusa ummi bee suka muuɗum Yosuwa, ɓe eeŋgi dow hooseere Allah. 14 O wi'i ndotti'en: "Njooɗe haa ɗo, sey to min ngarti haa mooɗon. Ndaa, Haruna e Huuru ɗon ngondi bee mooɗon. To goɗɗo woodi haala, sey o wara yeeso maɓɓe." 15 Muusa wa''i dow hooseere, ruulde suddi nde. 16 Tedduŋgal Jawmiraawo jippi dow hooseere Sina, ruulde suddi nde nyalɗe joweego. Nyande joweeɗiɗawre o ewni Muusa nder ruulde. 17 Yimɓe Isra'iila ngi'i tedduŋgal Jawmiraawo bana yiite huɓɓanŋge dow hooseere. 18 Muusa nasti haa caka ruulde, wa''i dow hooseere. O faɓɓi ton nyalawmaaje cappanɗe nayi e jemmaaje cappanɗe nayi.

Gurtaaki 25

Dokkal ngam Allah

25:1 Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Yeccu yimɓe Isra'iila ɓe ngaddanammi dokkal. Njaɓe dokkal ngam am haa koomoy fuu, deydey ko ɓernde maako numani mo. 3 Ndaa ko woni dokkal ngal njaɓoton haa maɓɓe: kaŋgeeri e cardi e njamndi mboɗeeri, 4 limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy, e limce daneeje e limce gaasa be'i, 5 e lare jawɗi baali boɗeeje e lare liɗɗi mawɗi e leggal gabdi, 6 nebbam jo''inirɗum pittirla, e urle ngam nebbam ngujorɗam e urle urooje, 7 kaa'e onikis e kaa'e takketeeɗe haa danciki e jiiba wiɓɓere ngam hooreejo liman'en. 8 Sey ɓe mbaɗanammi jooɗorde seniinde, haa mi jooɗo caka maɓɓe. 9 Mbaɗe jooɗorde e kuuje maare fuu fodde misaalu mo kollan ma mi."

Sundukru seedamku

10 "Sey ɓe mbaɗa sundukru ndu leggal gabdi. Njuutirka maaru piyanɗe ɗiɗi e reeta, njaajirka maaru fiyannde e reeta, towirka maaru boo fiyannde e reeta. 11 Suddu ndu pat bee kaŋgeeri laaɓndi, nder e yaasi fuu. Taarnu ndu bee fawne kaŋgeeri. 12 Ɓolin kalagaaje kaŋgeeri nayi ngam maaru, jo''in ɗe haa coɓɓuli maaru nayi, kalagaaje ɗiɗi haa wuttudu wooru, non boo kalagaaje ɗiɗi haa wuttudu nduya. 13 Waɗ cabbi leggal gabdi, suddu ɗi bee kaŋgeeri. 14 Nastin cabbi nder kalagaaje haa buttuli sundukru ngam eftugo ndu bee maaji. 15 Cabbi maajum nasta kalagaaje, taa ɗi itte e maaje. 16 Alluhaaje seedamku ɗiɗi ɗe ndokkan ma mi, wallin ɗe nder sundukru. 17 Nden waɗ maɓɓorde nde kaŋgeeri laaɓndi, njuutirka maare piyanɗe ɗiɗi e reeta, njaajirka maare boo fiyannde e reeta. 18 Waɗ keruba'en kaŋgeeri ɗiɗo, waɗaaɓe bee kuugal tappoowo haa seɓattooji maɓɓorde ɗiɗi. 19 Waɗ keruba gooto haa seɓatto wuttudu wooru, keruba oya boo haa seɓatto wuttudu nduya. Waɗ keruba'en bee kuugal tappoowo haa maɓɓorde, haa seɓattooji maare ɗiɗi fuu. 20 Keruba'en mbeeɗa bileeji muuɗum'en haa dow, mbaɗa ɗowdi dow maɓɓorde bee bileeji maɓɓe. Geese maɓɓe tiitotira, ndaara maɓɓorde. 21 Nden wallin maɓɓorde dow sundukru. Alluhaaje seedamku ɗe ndokkan ma mi, wallin ɗe nder sundukru. 22 Ton pottanmi bee maaɗa. Haa maɓɓorde e haa keruba'en wonɓe dow sundukru seedamku mbi'an ma mi umrooje am fuu ngam yimɓe Isra'iila."

Teebur tamseeje jo''inteeɗe

23 "Too, waɗ teebur leggal gabdi, njuutirka maagal piyanɗe ɗiɗi, njaajirka maagal fiyannde, towirka maagal boo fiyannde e reeta. 24 Suddu ngal bee kaŋgeeri laaɓndi, taarnu ngal bee fawne kaŋgeeri. 25 Waɗ haa maagal faddorde nde hapakaare, taarnu nde bee fawne kaŋgeeri. 26 Waɗ ngam maagal kalagaaje kaŋgeeri nayi, jo''in ɗe haa coɓɓuli nayi gonɗi haa kosɗe maagal. 27 Kalagaaje man laato ɓadiiɗe faddorde. Ɗe njogo cabbi ngam eftugo teebur. 28 Waɗ cabbi leggal gabdi, suddu ɗi bee kaŋgeeri. Ɓe eftan teebur bee maaji. 29 Waɗ le'e e taasaaje e bulki e jarduɗe ngam lii'aago dokke dufeteeɗe bee maaji. Huuw ɗum fuu bee kaŋgeeri laaɓndi. 30 Dow teebur mballinta foroy tamseeje jo''inaaɗe yeeso am."

Jo''inirɗum pittirlaaji

31 "Too, waɗ jo''inirɗum pittirlaaji bee kaŋgeeri laaɓndi. Huuw ɗum bee kuugal tappoowo, jooɗorɗum e leggal e taasahoy e jaagnorɗe e pindi haa maajum fuu. Ɗum fuu ɗum laato kuuwaaɗum gootum. 32 Lice joweego ngurto haa buttuli maajum, lice jo''inirɗum tati haa wuttudu ndu'u, non boo lice tati haa wuttudu nduya. 33 Taasahoy tatoy bana ɓiɓɓe lawjahi haa lisal gootal bee jaagnorde e pindiri. Non boo taasahoy tatoy bana ɓiɓɓe lawjahi haa lisal goɗŋgal bee jaagnorde e pindiri, bana non lice joweego fuu gurtotooɗe haa jo''inirɗum pittirlaaji. 34 Haa leggal boo, taasahoy nayoy bana ɓiɓɓe lawjahi bee jaagnorɗe maagal e pindi maagal. 35 Jaagnorde woore les lice maagal ɗiɗi, kadiboo jaagnorde woore les lice maagal ɗiɗi, fahin jaagnorde woore les lice maagal ɗiɗi, ngam lice joweego gurtotooɗe haa jo''inirɗum pittirlaaji. 36 Jaagnorɗe e lice bee jo''inirɗum pittirlaaji fuu laato tappaaɗum kaŋgeeri gootum. 37 Waɗ pittirlaaji maajum joweeɗiɗi, jo''in ɗi dow jo''inirɗum haa ɗi njayna yeeso maaji. 38 Waɗ boo mekesje maajum e taasahoy ndoondi maajum bee kaŋgeeri laaɓndi. 39 Huuw ɗum bee kuuwruɗe maajum fuu deydey kilo kaŋgeeri laaɓndi cappanɗe nayi. 40 Hakkil, huuwru ɗum fuu fodde misaalu mo ngi'ɗa dow hooseere."

Gurtaaki 26

Jooɗorde Allah

26:1 "Too, waɗ jooɗorde bee godooje sappo ɗe hottollo kirtaani e limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy. Sey mbaɗa ɗe bee fotooji keruba'en, kuugal tuppitoowo. 2 Njuutirka godoore waɗa piyanɗe noogas e joweetati, njaajirka maare piyanɗe nayi, godooje fuu laato potanɗe. 3 Jokkindir godooje jowi bee nyootugo, laato woore, non boo godooje jowi goɗɗe haa laato woore. 4 Waɗ peɗinirɗe limce carwinaaɗe haa sera godoore ragareere haa jokkindiraaɗum gootum. Non kuuwrata haa sera godoore ragareere haa jokkindiraaɗum feere boo. 5 Peɗinirɗe cappanɗe jowi mbaɗata haa godoore woore, non boo peɗinirɗe cappanɗe jowi haa sera godoore wonnde haa jokkindiraaɗum ɗiɗaɓum. Peɗinirɗe maajum tiitotira. 6 Waɗ jokke kaŋgeeri cappanɗe jowi. Hawtu jokkindiraaɗi bee jokke maajum, ngam haa jooɗorde fuu laato woore. 7 "Waɗ godooje cannyiraaɗe gaasa be'i ngam laymaaru dow jooɗorde, godooje sappo e go'o mbaɗata. 8 Njuutirka godoore piyanɗe cappanɗe tati, njaajirka maare piyanɗe nayi, godooje fuu laato potanɗe. 9 Jokkindir godooje jowi bee nyootugo, non boo godooje joweego. Sey a sowa godoore joweegoore haa wuttudu yeeso laymaaru. 10 Waɗ peɗinirɗe cappanɗe jowi haa sera godoore ragareere haa jokkindiraaɗum gootum. Non boo peɗinirɗe cappanɗe jowi haa sera jokkindiraaɗum ɗiɗaɓum. 11 Waɗ jokke njamndi mboɗeeri cappanɗe jowi. Nastin jokke maajum nder peɗinirɗe, hawtu laymaaru haa ndu laato wooru. 12 Jilwuɗum luttuɗum haa laymaaru, waato reeta godoore sindunde, jilwin nde haa wuttudu ɓaawo jooɗorde. 13 Fiyannde woore haa ɗo e fiyannde woore haa to diga luttuɗum njuuteeŋga godooje laymaaru, ɗe njilwa haa buttuli jooɗorde ɗiɗi, ɗo bee to. 14 Waɗan laymaaru suddaare bee lare jawɗi baali boɗeeje. Dow maare boo suddaare feere bee lare liɗɗi mawɗi. 15 "Waɗ kaataakooje darotooɗe ngam jooɗorde, ɗe leɗɗe gabde. 16 Njuutirka kaataakowal piyanɗe sappo, njaajirka maagal boo fiyannde e reeta. 17 Jogirɗe ɗiɗi laato haa kaataakowal fuu ngam jogotirgo, bana non kuuwrata haa kaataakooje jooɗorde fuu. 18 Ndaa ni kuuwrata kaataakooje jooɗorde: kaataakooje noogas haa wuttudu fombina. 19 Waɗ kosɗe cappanɗe nayi ɗe cardi les kaataakooje noogas, kosɗe ɗiɗi les kaataakowal gootal haa jogirɗe maagal. 20 Bana non boo kaataakooje noogas haa wuttudu jooɗorde woɗndu, waato wuttudu woyla, 21 bee kosɗe maaje cappanɗe nayi, kosɗe ɗiɗi les kaataakowal fuu. 22 Waɗ kaataakooje joweego ngam wuttudu ɓaawo jooɗorde, wuttudu hiirnaaŋge. 23 Waɗ kaataakooje ɗiɗi ngam coɓɓuli jooɗorde, wuttudu ɓaawo. 24 Jogirɗe ciwtuɗe laato haa les, non boo jogirɗe ciwtuɗe haa dow baŋge halagaare. Kaataakooje coɓɓuli ɗiɗi fuu laato kal kal. 25 Bana non woodi kaataakooje joweetati bee kosɗe maaje ɗe cardi, kosɗe sappo e joweego, kosɗe ɗiɗi les kaataakowal fuu. 26 "Waɗ leɗɗe gaafotooɗe bee leggal gabdi, jowi ngam kaataakooje wuttudu jooɗorde wooru, 27 non boo gaafotooɗe jowi ngam wuttudu ɓaawo jooɗorde, waato wuttudu hiirnaaŋge. 28 Gaafotooŋgal cakawal laato gootal diga soɓɓundu haa soɓɓundu. 29 Suddu kaataakooje bee kaŋgeeri. Waɗ kalagaaje kaŋgeeri ngam jogaago leɗɗe gaafotooɗe, suddu gaafotooɗe boo bee kaŋgeeri. 30 Bana non darnu jooɗorde fodde misaalu mo ngi'ɗa dow hooseere. 31 "Waɗ wirndallo bee limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e limce daneeje. Ɓe mbaɗa ngo bee kuugal tuppitoowo, bee fotooji keruba'en. 32 Sey a ɓila ngo haa daŋraŋge nayi ɗe leɗɗe gabde, cuddaaɗe kaŋgeeri, bee ɓilduɗe kaŋgeeri e kosɗe cardi. 33 Ɓil wirndallo les ɓilduɗe. Nastin sundukru seedamku ton ɓaawo wirndallo. Wirndallo laatanto on sendorde hakkunde nokkuure seniinde e nokkuure ɓurnde senaago. 34 Wallin maɓɓorde dow sundukru seedamku nder nokkuure ɓurnde senaago. 35 Jo''in teebur yeeso wirndallo, non boo jo''inirɗum pittirlaaji haa tiitotira bee teebur, haa wuttudu jooɗorde fombina. Teebur boo, jo''in ngal haa wuttudu woyla. 36 Waɗ wirndallo ngam dammugal laymaaru, ngo limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e hottollo kirtaani, kuugal cannyoowo. 37 Waɗan wirndallo daŋraŋge jowi ɗe leɗɗe gabde, suddu ɗe bee kaŋgeeri, ɓilduɗe maaje boo ɗe kaŋgeeri. Ɓolin ngam maaje kosɗe jowi ɗe njamndi mboɗeeri."

Gurtaaki 27

Hirsirde

27:1 "Too, waɗ hirsirde nde leggal gabdi, njuutirka maare piyanɗe jowi, njaajirka maare boo piyanɗe jowi. Hirsirde laato marnde tolɗi nayi. Towirka maare piyanɗe tati. 2 Waɗ irin luwe haa coɓɓuli maare nayi, ɗe ngurto haa hirsirde. Suddu nde bee njamndi mboɗeeri. 3 Waɗan nde payanɗe ɓoftugo ndoondi maare, non boo ɓoftirɗe e taasaaje e doonyirɗe e pehe gulduɗe. Waɗ kuuje maare fuu bee njamndi mboɗeeri. 4 Waɗan nde kuuwaaɗum jamɗe boɗeeje gaafiiɗe, nanduɗum bee jubaawol. Haa seɓattooji maajum nayi waɗ kalagaaje nayi ɗe njamndi mboɗeeri. 5 Jo''in kuuwaaɗum go les taarnaaɗum hirsirde, haa ɗum yotto reeta towirka hirsirde. 6 Waɗ cabbi ngam hirsirde, ɗi leggal gabdi, suddu ɗi bee njamndi mboɗeeri. 7 Cabbi maajum laato nder kalagaaje haa buttuli hirsirde ɗiɗi ngam eftugo nde. 8 Waɗ nder maare cookum, bee kaataakooje. Sey ɓe kuuwa nde bana a holla dow hooseere."

Saare jooɗorde

9 "Waɗ boo saare jooɗorde. Haa wuttudu fombina waɗan saare wirndallooji hottollo kirtaani. Njuutirka wuttudu wooru piyanɗe teemerre, 10 bee daŋraŋge maaru noogas e kosɗe maaje noogas ɗe njamndi mboɗeeri, e ɓilduɗe daŋraŋge e gaafe daŋraŋge ɗe cardi. 11 Bana non boo haa wuttudu woyla, njuutirka wirndallooji piyanɗe teemerre, bee daŋraŋge maaru noogas e kosɗe maaje noogas ɗe njamndi mboɗeeri, e ɓilduɗe daŋraŋge e gaafe daŋraŋge ɗe cardi. 12 Njaajirka saare haa wuttudu hiirnaaŋge, wirndallooji piyanɗe cappanɗe jowi, bee daŋraŋge maaru sappo e kosɗe maaje sappo. 13 Non boo njaajirka saare haa wuttudu fuunaaŋge, piyanɗe cappanɗe jowi: 14 wirndallooji piyanɗe sappo e jowi haa wakere woore, bee daŋraŋge maare tati e kosɗe maaje tati. 15 Wakere ndeya boo wirndallooji piyanɗe sappo e jowi, bee daŋraŋge maare tati e kosɗe maaje tati. 16 Ngam yolnde saare, wirndallo piyanɗe noogas, ngo limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e hottollo kirtaani, kuugal cannyoowo, bee daŋraŋge maago nayi e kosɗe maaje nayi. 17 Daŋraŋge saare fuu kawrite bee gaafe cardi. Ɓilduɗe maaje ɗe cardi, kosɗe maaje ɗe njamndi mboɗeeri. 18 Njuutirka saare laato piyanɗe teemerre, njaajirka maare piyanɗe cappanɗe jowi, towirka maare boo piyanɗe jowi. Wirndallooji fuu ɗi hottollo kirtaani, kosɗe fuu ɗe njamndi mboɗeeri. 19 Jooɗorde fuu e tiggirɗe jooɗorde fuu e tiggirɗe saare fuu ɗe njamndi mboɗeeri."

Umroore dow pittirlaaji

20 "Too, umru yimɓe Isra'iila ɓe ngaddane nebbam jaytunje unaaɗe laaɓɗam ngam jayŋgol pittirla, ngam huɓɓugo pittirlaaji foroy. 21 Nder laymaaru fottirde, gaa'en wirndallo wonŋgo yeeso seedamku, Haruna e ɓiiyum'en taaskitina ɗi yeeso Jawmiraawo diga kiikiɗe haa fajiri. Ɗum laato umroore duumiinde haa yimɓe Isra'iila e danygol maɓɓe fuu."

Gurtaaki 28

Limce liman'en

28:1 "Accu deerɗa Haruna e ɓiyum'en ngara haa ma diga yimɓe Isra'iila, ngam ɓe kuuwanammi bana liman'en: Haruna e ɓiyum'en Nadab e Abihu e Eliyajaaru e Itamar. 2 Waɗan deerɗa Haruna limce ceniiɗe ɗe tedduŋgal e fawne. 3 Wolwan huuwooɓe waawɓe ɓe kebbinmi bee anndal, haa ɓe mbaɗa limce Haruna ngam senugo mo, o huuwanammi kuugal limanjo. 4 Ndaa limce ɗe ɓe mbaɗata: jiiba wiɓɓere e danciki e toggoore cannyiraande jaage e alkibbaare e meetaleewol e taadorgol. Ɓe mbaɗa limce ceniiɗe ngam deerɗa Haruna e ɓiɓɓe maako, ngam ɓe kuuwanammi kuugal liman'en. 5 "Huuwooɓe kuuwa ɗum bee kaŋgeeri e limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e limce daneeje. 6 "Ɓe kuuwa danciki bee kaŋgeeri e limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e hottollo kirtaani, kuugal tuppitoowo. 7 Balbe ɗiɗi laatano ngel ngam jokkindirgo ngel haa seɓattooji maagel ɗiɗi. 8 Taadorgol gonŋgol dow danciki ngam haɓɓugo ngel, ɓe kuuwa ngol bana danciki bee kaŋgeeri e limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e hottollo kirtaani. 9 Hoo'u kaa'e onikis ɗiɗi, windu dow maaje inɗe ɓiɓɓe Isra'iila. 10 Inɗe maɓɓe joweego dow hayre woore, inɗe luttuɗe joweego dow hayre ɗiɗawre, fodde danyeeki maɓɓe. 11 Sey a winda inɗe ɓiɓɓe Isra'iila dow kaa'e ɗiɗi fuu, bee bindi ta''aaɗi. A taarnira ɗe bee kaŋgeeri. 12 Jo''in ɗe dow balbe danciki, ɗe laato kaa'e ngam siftorgo ɓiɓɓe Isra'iila. Haruna roondo inɗe maɓɓe dow balbe muuɗum ngam ciftorki yeeso Jawmiraawo. 13 Waɗ jagnorɗe kaŋgeeri, 14 e callalluhoy kaŋgeeri laaɓndi ɗiɗoy, bana ɓoggi bamaaɗi. Haɓɓu callalluhoy mbamaakoy haa jaagnorɗe. 15 "Waɗ jiiba wiɓɓere ngam hiitaago, ka kuugal tuppitoowo bana danciki, bee kaŋgeeri e limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e hottollo kirtaani. 16 Ka laato bee seɓattooji nayi, cowaaka, njuutirka maaka hapakaare e njaajirka maaka hapakaare. 17 Takku dow maaka kaa'e marɗe saman, jabbi nayi bee kaa'e. Jabbol aranol: sardiyus, tupas, imiradi. 18 Jabbol ɗiɗaɓol: haako-haakoore, safira, yaspa. 19 Jabbol tataɓol: yakintus, akat, ametistu. 20 Jabbol nayaɓol: kirisoliti, kirisoparasu, onikis. A taarnira ɗe bee kaŋgeeri. 21 Limgal kaa'e laato sappo e ɗiɗi bee inɗe ɓiɓɓe Isra'iila, bee bindi ta''aaɗi. Koondeye hayre fuu bee innde muuɗum ngam le'i sappo e ɗiɗi. 22 Waɗ haa jiiba wiɓɓere callalluhoy kaŋgeeri laaɓndi ɗiɗoy, mbamaakoy bana ɓoggi. 23 Waɗ dow jiiba wiɓɓere kalagaaje kaŋgeeri ɗiɗi. Jo''in kalagaaje maajum haa seɓattooji jiiba wiɓɓere ɗiɗi fuu. 24 Haɓɓu ɓoggi kaŋgeeri bamaaɗi haa kalagaaje ɗiɗi gonɗe haa seɓattooji jiiba wiɓɓere. 25 Seɓattooji ɓoggi goɗɗi, haɓɓu ɗi haa jaagnorɗe gonɗe dow balbe danciki, wakere yeeso. 26 Waɗ kalagaaje kaŋgeeri ɗiɗi feere, jo''in ɗe haa seɓattooji jiiba wiɓɓere, haa gawargal maaka keeduŋgal danciki, nder muuɗum. 27 Kadiboo waɗ kalagaaje kaŋgeeri ɗiɗi, jo''in ɗe haa balbe danciki, wakere yeeso haa les, haa jokkindirki maagel dow taadorgol danciki. 28 Ɓe kaɓɓa jiiba wiɓɓere bee kalagaaje maaka haa kalagaaje danciki. Ɓe kaɓɓa ka bee ɓoggol limce carwinaaɗe, ngam jiiba laato haa dow taadorgol danciki, taa ka seeda bee danciki. 29 Haruna waɗa inɗe ɓiɓɓe Isra'iila haa jiiba kiitorka dow ɓernde muuɗum. Ɗum laatano Jawmiraawo ciftorki foroy to o nasti suudu seniindu. 30 Wallin baaruɗum kur'u mbi'eteeɗum uriima e tumiima nder jiiba kiitorka. Ɗum laato dow ɓernde Haruna to o waŋgi yeeso Jawmiraawo. Haruna roondo kiita yimɓe Isra'iila dow ɓernde muuɗum yeeso Jawmiraawo foroy. 31 "Waɗ alkibbaare les danciki bee limce carwinaaɗe. 32 Daande laato haa caka maare. Sera maare, waɗ daɗɗaare. Ɗum laato bana daande sulkewol, ngam taa ɗum seeka. 33 Haa gawargal alkibbaare waɗ ɓiɓɓe rummaanooje ɗe limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy, haa gawargal taarotooŋgal fuu. Non boo leŋgi kaŋgeeri hakkunde maaje: 34 leŋguru kaŋgeeri e rummaanoore, leŋguru kaŋgeeri e rummaanoore, bana non haa gawargal alkibbaare taarotooŋgal fuu. 35 Haruna ɓorno nde ngam huuwugo limanku. Ɓe nanan sonyo maajum nde o nastata suudu seniindu yeeso Jawmiraawo, nde o wurtoto fuu, ngam taa o maaya. 36 "Waɗ jaagnorde bee kaŋgeeri laaɓndi, windu dow maare bee bindol ta''aaŋgol: Cenaaɗum ngam Jawmiraawo. 37 Haɓɓu nde bee ɓoggol limce carwinaaɗe, nde laato haa yeeso meetaleewol. 38 Nde laato dow tiinde Haruna ngam aynugo mo to aybe ɗon haa dokke e kirseteeɗi ɗi yimɓe Isra'iila cenata ngam Jawmiraawo. Nde laato foroy haa tiinde maako ngam yerduye maɓɓe yeeso Jawmiraawo. 39 "Waɗ toggoore cannyiraande jaage bee limce daneeje. Waɗ boo meetaleewol limce daneeje. Kadiboo waɗ taadorgol tuppitaaŋgol. 40 Waɗan ɓiɓɓe Haruna toggooje e taadorli e kufneeje ɗe tedduŋgal e fawne. 41 Ɓornu ɗe deerɗa Haruna, kaŋko e ɓiɓɓe maako hawtaade bee maako. Waɗ nebbam ngujorɗam dow ko'e maɓɓe, halfitinan ɓe kuugal, sen ɓe ngam ɓe kuuwanammi bana liman'en. 42 Waɗan ɓe sirlahoy hottollo ngam suddugo les ɓalli maɓɓe, diga kaddorɗe haa dawɗe. 43 Haruna e ɓiyum'en ɓorno koy to ɓe nasti laymaaru fottirde malla to ɓe ɓaditake hirsirde, haa ɓe kuuwa kuugal suudu seniindu, ngam taa aybe wara dow maɓɓe, taa ɓe maaya. Ɗum woni umroore duumaniinde mo kaŋko e danygol maako ɓaawo maako."

Gurtaaki 29

Dokkuki Haruna e ɓiyum'en kuugal limanku

29:1 "Ndaa ni kuuwrata Haruna e ɓiyum'en ngam senugo ɓe, ngam ɓe kuuwanammi kuugal liman'en: Hoo'u ngaari kalhaldi e jawɗi baali ɗiɗi ɗi ngalaa aybe, 2 e tamseeje ɗe ufnaaka, e tamseeje belɗe ɗe ufnaaka, jiiɓaaɗe bee nebbam, e tamseeje ɗelemɗe ɗe ufnaaka, gujaaɗe bee nebbam. Sey a waɗa ɗe fuu bee kuroori alkamaari ɗiggundi. 3 Waatu ɗe nder silaawo wooto, lii'anam ɗe nder silaawo hawtaade bee kalhaldi go e jawɗi baali ɗiɗi. 4 Ɓadin Haruna e ɓiyum'en haa dammugal laymaaru fottirde. Yiiw ɓe bee ndiyam. 5 Hoo'u limce, ɓornu Haruna toggoore e alkibbaare e danciki e jiiba wiɓɓere. Haɓɓu ɗum bee taadorgol danciki. 6 Meetu meetaleewol dow hoore maako, waɗ fawne ceniiɗe haa meetaleewol. 7 Hoo'u nebbam ngujorɗam. Waɗ ɗam dow hoore maako. 8 Ɓadin ɓiɓɓe maako boo, ɓornu ɓe toggooje. 9 Taadu ɓe taadorgol, hufnu ɓe kufneeje. Ɓe laato liman'en bee umroore am duumiinde. "Bana non a nastinirta ɓe nder kuugal maɓɓe. 10 Waddu kalhaldi go yeeso laymaaru fottirde. Haruna e ɓiyum'en njowa juuɗe muuɗum'en dow hoore maari. 11 Hirsu ndi yeeso Jawmiraawo haa dammugal laymaaru fottirde. 12 Hoo'u ƴiƴam kalhaldi, wuju ɗam bee hoondu ma haa luwe hirsirde. Ruf ƴiƴam luttuɗam haa les hirsirde. 13 Hoo'u ɓellere suddunde teteki, e ɓellere dow heŋre, e ɓooƴe ɗiɗi fuu bee ɓellere wonnde dow maaje. Sey a wula ɗum fuu dow hirsirde. 14 Ammaa kusel kalhaldi e laral maari e dubbuɗe maari, sey a wula ɗum bee yiite yaasi saŋgeere. Kanjum woni kirseteeŋga ngam ittugo hakke. 15 "Nden hoo'u ngoori jawɗi baali. Haruna e ɓiyum'en njowa juuɗe muuɗum'en dow hoore maari. 16 Hirsu ndi, hoo'u ƴiƴam maari, wiccu ɗam haa hirsirde, haa alkibilaaji fuu. 17 Ta''u njawdiri fodde geɓe maari. Lootu teteki maari e kosɗe maari. Wallin ɗum dow geɓe maari e hoore maari. 18 Sey a wula njawdiri fuu dow hirsirde. Kanjum woni nguleteeŋga ngam Jawmiraawo, uureeŋgol belŋgol ngam Jawmiraawo nga yiite nyaamata ɗum. 19 "Nden hoo'u njawdiri ɗiɗawri. Haruna e ɓiyum'en njowa juuɗe muuɗum'en dow hoore maari. 20 Hirsu ndi, hoo'u ƴiƴam maari, waɗ ɗam haa deblekeere nofru nyaamru haa Haruna e ɓiɓɓe maako fuu. Non boo haa hoondu wordu juŋŋgo maɓɓe nyaamo e ndu kosŋgal maɓɓe nyaamal. Wiccu ƴiƴam luttuɗam haa hirsirde, haa alkibilaaji fuu. 21 Hoo'u ƴiƴam ngonɗam dow hirsirde e nebbam ngujorɗam. Wiccu ɗam dow Haruna e limce maako, wiccu ɗam boo dow ɓiɓɓe maako e limce maɓɓe. Bana non o senorto, kaŋko e limce maako, non boo ɓiɓɓe maako e limce maɓɓe. 22 "Hoo'u ɓellere njawdiri e wicco e ɓellere suddunde teteki, e ɓellere dow heŋre, e ɓooƴe ɗiɗi fuu bee ɓellere wonnde dow maaje, e daŋgo nyaamo ­- ngam ɗum woni njawdiri kalfitinki kuugal. 23 Hoo'u boo tamseere woore, e tamseere welnde woore, jiiɓaande bee nebbam, e tamseere ɗelemnde woore haa silaawo tamseeje ɗe ufnaaka, jo''inaaŋgo yeeso Jawmiraawo. 24 Wallin ɗum fuu dow juuɗe Haruna e juuɗe ɓiɓɓe maako, ɓe ɓaŋgta ɗum, ɓe lii'o ɗum yeeso Jawmiraawo. 25 Nden hoo'u ɗum fahin haa juuɗe maɓɓe, a wula ɗum dow hirsirde, haa dow nguleteeŋga. Ɗum laato uureeŋgol ngam yerdingo Jawmiraawo. Ɗum kirseteeŋga ngam Jawmiraawo nga yiite nyaamata ɗum. 26 "Hoo'u wiɓɓere njawdiri ndi kirsuɗa ngam nastingo Haruna nder kuugal maako. Ɓaŋgtu nde, lii'a nde yeeso Jawmiraawo. Nde laato geɗal ma. 27 Diga njawdiri kalfitinki kuugal haa Haruna e ɓiɓɓe maako, sen wiɓɓere e daŋgo bee ɓaŋgtugo ɗe yeeso Jawmiraawo. 28 Ɗum laato geɗal Haruna e ɓiɓɓe maako bee umroore duumiinde haa yimɓe Isra'iila, ngam ɗum dokkal ittaaŋgal. Dokkal maajum, yimɓe Isra'iila itta ngal e kirseteeɗi maɓɓe ngam kawtal bee Allah. Ɗum woni dokkal maɓɓe ittaaŋgal ngam Jawmiraawo. 29 "Limce Haruna ceniiɗe laatano ɓiɓɓe maako ɓaawo maako, ngam halfitinango ɓe kuugal maɓɓe nder maaje. 30 Ɓiɗɗo Haruna laatotooɗo limanjo ɓaawo maayde Haruna, ɓorno ɗe nyalɗe joweeɗiɗi, to o nasti laymaaru fottirde ngam kuugal suudu seniindu. 31 "Hoo'u njawdiri kalfitinki kuugal, a defa kusel maari haa nokkuure seniinde. 32 Haruna e ɓiyum'en nyaama kusel man e tamseeje gonɗe nder silaawo, ɓe nyaama ɗum haa dammugal laymaaru fottirde. 33 Ɓe nyaama kirsaaɗum ngam yaafuye hakkeeji maɓɓe, ngam halfitinango ɓe kuugal maɓɓe, ngam senugo ɓe boo. Jananno nyaamataa ɗum, ngam ɗum ceniiɗum. 34 To woodi ko lutti e kusel e tamseeje man haa fajiri, sey a wula luttuɗum bee yiite. Ɗum nyaamataake, ngam ɗum ceniiɗum. 35 "Sey a huuwana Haruna e ɓiɓɓe maako fodde ko mi umri ma fuu. Waɗ kalfitinki kuugal maɓɓe nyalɗe joweeɗiɗi. 36 Nyalaaɗe fuu lii'anam ngaari kalhaldi kirseteendi ngam yaafuye. Laɓɓin hirsirde bee lii'aago kirseteeŋga man ngam maare. Wuju nde bee nebbam ngam a sena nde. 37 Nyalɗe joweeɗiɗi lii'anam kirseteeŋga yaafuye ngam hirsirde, a sena nde. Bana non hirsirde laatorto seniinde masin. Ko meemata hirsirde fuu, senoto."

Kirseteeɗi nyalaade nyalaade

38 "Ndaa ko a lii'anto yam dow hirsirde: nyalaaɗe fuu njawkoy ɗiɗoy koy nduuɓu. 39 Lii'anam jawgel gootel fajiri, jawgel ɗiɗaɓel boo hakkunde kiikiɗe bee esaa'i. 40 Ɓesdu muudoore kuroori ɗiggundi, njiiɓaandi bee nebbam jaytunje unaaɗe liitir e reeta, e inaboojam liitir e reeta ngam dokkal dufeteeŋgal. Ɗum yahdan bee jawgel aranel. 41 Lii'anam jawgel ɗiɗaɓel hakkunde kiikiɗe bee esaa'i. Ɓesdu dow maagel dokkal nyaamdu e dokkal dufeteeŋgal bana fajiri. Ɗum laato uureeŋgol belŋgol ngam yerdingo yam, kirseteeŋga ngam Jawmiraawo nga yiite nyaamata ɗum. 42 Nguleteeŋga maajum tabita foroy nder gide mooɗon fuu, haa dammugal laymaaru fottirde yeeso Jawmiraawo, nokkuure nde mi fottata bee mooɗon, nde mi wolwante e muuɗum boo. 43 Ton pottanmi bee yimɓe Isra'iila, tedduŋgal am senan nokkuure maajum. 44 Mi senan laymaaru fottirde e hirsirde, mi senan boo Haruna e ɓiɓɓe maako, ngam ɓe kuuwanammi kuugal liman'en. 45 Mi jooɗoto caka yimɓe Isra'iila, mi laatoto Allah maɓɓe. 46 Ɓe anndan min woni Jawmiraawo, min Allah maɓɓe, gurtinɗo ɓe lesdi Misra, haa mi jooɗo caka maɓɓe. Min woni Jawmiraawo, min Allah maɓɓe."

Gurtaaki 30

Gulduɗum urle

30:1 "Too, waɗ gulduɗum urle, bee leggal gabdi kuuwrata ɗum. 2 Njuutirka maajum fiyannde, e njaajirka maajum fiyannde ­- waato marɗum tolɗi nayi ­- towirka maajum boo piyanɗe ɗiɗi. Ɗum laato kuuwaaɗum gootum bee luwe maajum. 3 Suddu ɗum bee kaŋgeeri laaɓndi, mbippu maajum e buttuli maajum fuu e luwe maajum. Taarnu ɗum bee fawne kaŋgeeri. 4 Waɗan ɗum kalagaaje kaŋgeeri ɗiɗi ɗiɗi les fawne maajum. Waɗ ɗe haa buttuli maajum ɗiɗi, ɗe njogo cabbi ngam eftugo ɗum bee maaji. 5 "Waɗ cabbi go bee leggal gabdi, suddu ɗi bee kaŋgeeri. 6 Jo''in gulduɗum yeeso wirndallo wonŋgo yeeso sundukru seedamku bee maɓɓorde maaru. Ɗum woni nokkuure nde pottanmi bee maaɗa. 7 Haruna wula dow maajum urle urooje nde weeti fuu. Saa'i nde o mo''inta pittirlaaji, sey o wula ɗe. 8 Non boo nde Haruna huɓɓata pittirlaaji hakkunde kiikiɗe bee esaa'i fuu, sey o wula ɗe. Ɗum laato dokkal ureteeŋgal yeeso Jawmiraawo foroy, haa gide mooɗon fuu. 9 Taa ngadde dow maajum urle kaɗaaɗe malla guleteeɗi malla dokke nyaamdu. Taa ndufe dokke dufeteeɗe dow maajum boo. 10 Hitaande fuu nde woore Haruna laɓɓina luwe gulduɗum bee ƴiƴam kirseteeŋga ngam yaafuye hakke. Hitaande fuu nde woore o huuwa ɗum, haa gide mooɗon fuu. Gulduɗum maajum woni ceniiɗum masin ngam Jawmiraawo."

Ceede coottaari

11 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 12 "To o ɗon lima yimɓe Isra'iila fodde limeteeɓe maɓɓe, koomoy maɓɓe fuu hokka Jawmiraawo coottaari yoŋki muuɗum, ngam taa masiibo waɗa wakkati limki. 13 Ndaa ko ɓe ndokkata: Koomoy nasti limaaɓe fuu reeta ceede cardi bee etirgal ceniiŋgal, ɗum laato dokkal ngam Jawmiraawo. 14 Koomoy nasti limaaɓe fuu mo duuɓi noogas haa ko ɓesdi, o hokka Jawmiraawo dokkal maajum. 15 Diskuɗo ɓurnataa ɗum, talakaajo boo tullintaa ɗum, saa'i ndokkoton Jawmiraawo dokkal ngam coottaari yoŋkiiji mooɗon. 16 Hoo'u ceede coottaari haa yimɓe Isra'iila, huuwtinir ɗe ngam kuugal nder laymaaru fottirde. Ɗe ciftinoran yimɓe Isra'iila yeeso Jawmiraawo ngam coottaari yoŋkiiji mooɗon."

Taasawo daaro

17 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Waɗ taasawo daaro ngo njamndi mboɗeeri bee jo''inirɗum maago ɗum njamndi mboɗeeri, ngam lootugo. 18 Jo''in ngo hakkunde laymaaru fottirde e hirsirde, loow ndiyam nder maago. 19 Haruna e ɓiyum'en loota juuɗe muuɗum'en e kosɗe muuɗum'en bee maajam. 20 Nde ɓe nastata laymaaru fottirde fuu, sey ɓe ngiiwo, ngam taa ɓe maaya. Non boo to ɓe ɓaditake hirsirde wulugo guleteeɗi ngam Jawmiraawo. 21 Sey ɓe loota juuɗe maɓɓe e kosɗe maɓɓe, ngam taa ɓe maaya. Ɗum laatano ɓe umroore duumiinde, kamɓe e danygol maɓɓe haa foroy."

Nebbam ngujorɗam e urle ureteeɗe

22 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 23 "Hoo'u urle ɓurɗe uurugo: ɗaccere uurnde kilo joweetati, e urdi sinamon mbelndi reeta maajum, waato kilo nayi, 24 e urdi kassiya kilo joweetati, e nebbam jaytunje liitir joweego. 25 Waɗ bee maajum nebbam ngujorɗam cenaaɗam, jillindiraaɗum urle bana baɗoowo urle jillirta ɗum. Ɗum laato nebbam ngujorɗam cenaaɗam. 26 Wuju bee maajam laymaaru fottirde e sundukru seedamku, 27 e teebur bee kuuje maagal fuu, e jo''inirɗum pittirlaaji bee kuuje maajum fuu, e gulduɗum urle, 28 e hirsirde e kuuje maare fuu, e taasawo daaro bee jo''inirɗum maago. 29 Sey a sena ɗum fuu, ɗum laato ceniiɗum masin. Kooɗume meemi ɗum fuu, senoto. 30 Wuju boo Haruna e ɓiɓɓe maako. Sen ɓe haa ɓe kuuwanammi kuugal liman'en. 31 Ndaa ni mbi'ata yimɓe Isra'iila: Kanjum ɗum laatano on nebbam ngujorɗam cenaaɗam haa gide mooɗon fuu. 32 Taa ɗam rufe dow ɓandu neɗɗo. Taa mbaɗe jillindiraaɗum feere irin maajam, ngam ɗam ceniiɗam, on ndaara ɗam bana ceniiɗam boo. 33 Koomoy jilli irin maajam, malla hokki ɗam jananno, o ta''eteeɗo e lenyol maako." 34 Nden Jawmiraawo wi'i Muusa: "Hoo'u urle urooje: ɗaccere sitakte e onika e galbanum e uroojum laaɓɗum bee etirle goote, potanɗe. 35 Waɗ bee maajum urdi ureteendi, jillindiraaɗum bana baɗoowo urle jillirta ɗum, lamminaaɗum bee manda, laaɓɗum, ceniiɗum. 36 Hoo'u haa maajum seɗɗa, nama ɗum ɗigguɗum. Wul ɗum yeeso sundukru seedamku nder laymaaru fottirde, haa nokkuure nde pottanmi bee maaɗa. Sey on ndaara ɗum bana ceniiɗum masin. 37 Urdi ureteendi ndi mbaɗata ɗum, taa mbaɗane ko'e mooɗon irin maari. Ndi laatano on cenaandi ngam Jawmiraawo. 38 Koomoy jilli irin maari ngam o luuɓno ndi, o ta''eteeɗo e lenyol maako."

Gurtaaki 31

Ewneeki Bejaleel e Oholiyabu

31:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Anndu mi suɓi Bejaleel ɓii Uuri ɓii Huuru, mo lenyol Yahuuda. 3 Mi hebbini mo Ruuhu am, bee hikma e faamu e anndal kuugal kooŋgale fuu, 4 haa o diida kuuje, o huuwa kuuɗe kaŋgeeri e cardi e njamndi mboɗeeri, 5 o winda dow kaa'e ngam takkugo, o seha leɗɗe, o timmina kooɗeye kuuɗe fuu. 6 Ndaa, mi hawtani mo Oholiyabu ɓii Ahisamak, mo lenyol Dan. Mi waɗi anndal nder ɓerɗe hakkilɓe woɗɓe boo, ngam haa ɓe kuuwa ko mi umri ma fuu: 7 laymaaru fottirde, e sundukru seedamku, e maɓɓorde wonnde dow maaru, e kuuje laymaaru fuu, 8 e teebur bee kuuje maagal fuu, e jo''inirɗum pittirlaaji laaɓɗum bee kuuje maajum fuu, e gulduɗum urle, 9 e hirsirde bee kuuje maare fuu, e taasawo daaro bee jo''inirɗum maago, 10 e limce tuppitaaɗe ceniiɗe ngam Haruna, limanjo, e limce ɓiɓɓe maako ngam kuugal liman'en, 11 e nebbam ngujorɗam e urle ureteeɗe belɗe ngam suudu seniindu. Ɓe kuuwa kooɗume fuu bana mi umri ma."

Nyande siwtorde

12 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 13 "Yeccu yimɓe Isra'iila: Ndeene ciwtorɗe am, ngam ɗe laati alaama hakkunde am bee mooɗon haa gide mooɗon fuu, ngam haa anndon min woni Jawmiraawo, cenoowo on. 14 Kakkilane nyande siwtorde, ngam nde seniinde haa mooɗon. Koomoy soɓni nde, o mbareteeɗo. Koomoy huuwi kuugal nder maare, yoŋki muuɗum ta''e e lenyol muuɗum. 15 Nyalɗe joweego on kuuwata kuuɗe mon, ammaa nyande joweeɗiɗawre woni siwtorde senaande ngam Jawmiraawo. Koomoy huuwi kuugal nder maare, o mbareteeɗo. 16 Sey Isra'iila'en kakkilana nyande siwtorde, ɓe mbaɗa siwtorde haa gide maɓɓe fuu. Ɗum alkawal duumiiŋgal. 17 Nyande siwtorde laati alaama hakkunde am e yimɓe Isra'iila haa foroy. Ngam nder nyalɗe joweego min Jawmiraawo mi huuwi asama e lesdi, ammaa nyande joweeɗiɗawre mi siwti, mi foofti." 18 Nde Jawmiraawo timmini wolwango Muusa dow hooseere Sina, o hokki mo alluhaaje seedamku ɗiɗi, ɗe alluhaaje kaa'e bindaaɗe bee hoondu Allah.

Gurtaaki 32

Gaggel kaŋgeeri

32:1 Yoo, nde yimɓe ngi'i Muusa neeɓi jippaago e hooseere, ɓe mooɓi haa Haruna, ɓe mbi'i mo: "Umma, waɗan min ɗowanteeɗo ardotooɗo min. Ngam Muusa oo, gorko gurtinɗo min lesdi Misra, min anndaa ko waɗi mo." 2 Haruna wi'i ɓe: "Itte kalagaaje kaŋgeeri haa noppi rewɓe mon e ɓikkoy mon, ngaddaneeɗam ɗe!" 3 Yimɓe fuu itti kalagaaje haa noppi muuɗum'en, ngaddani ɗe Haruna. 4 O jaɓi ɗum haa juuɗe maɓɓe, o diidi misaalu bee bindirgol, o waɗi gaggel ɓolinaaŋgel. Yimɓe mbi'i: "Ummaatoore Isra'iila, kanjum woni Allah mon, gurtinɗo on lesdi Misra." 5 Nde Haruna yi'i ɗum, o mahi hirsirde yeeso maagel. Nden o woyni: "Jaŋgo woni juulde ngam Jawmiraawo!" 6 Jaŋgo maajum ɓe ndawi cub, ɓe lii'i guleteeɗi, ɓe mbaɗi kirseteeɗi ngam kawtal. Yimɓe fuu njooɗi, ɗon nyaama, ɗon njara. Nden ɓe ummi haa ɓe pija. 7 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Umma, dirta hooseere! Ngam yimɓe ma ɓe ngurtinɗa lesdi Misra, ɓe mbonniti. 8 Law ɓe celi laawol ngol umrumi ɓe. Ɓe mbaɗani ko'e maɓɓe gaggel ɓolinaaŋgel. Ɓe cujidani ngel, ɓe lii'ani ngel kirseteeɗi, ɓe mbi'i: Ummaatoore Isra'iila, kanjum woni Allah mon, gurtinɗo on lesdi Misra." 9 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Mi yi'i yimɓe ɓe'e, ɓe saata-ko'e'en. 10 Kadi accam jonta, haa tikkere am saata dow maɓɓe, mi halka ɓe. Ammaa an, mi laatinan ma ummaatoore mawnde." 11 Muusa tori Allah muuɗum: "Ya Jawmiraawo, ngam ɗume tikkere ma saatata dow yimɓe ma ɓe ngurtinɗa lesdi Misra bee baawɗe mawɗe e juŋŋgo sembiɗŋgo? 12 A yiɗi na Misra'en mbi'a: O wurtini ɓe ngam sarru, ngam o mbara ɓe dow hooseere, o nattina ɓe e lesdi. Waylita e caatal tikkere ma, mimsita huuwugo yimɓe ma sarru. 13 Siftor Ibrahiima e Isiyaaku e Isra'iila, maccuɓe ma. Kamɓe, a hunorani ɓe hoore ma, a wi'i ɓe: Mi ɗuɗɗinan danygol mooɗon bana kooɗe asama. Lesdi ndi fuu ndi kuniimi hokkugo on, mi hokkan ndi danygol mooɗon maral haa foroy." 14 Jawmiraawo mimsiti huuwugo sarru mo o wi'no dow yimɓe maako. 15 Muusa wayliti, dirti hooseere. Alluhaaje seedamku ɗiɗi ɗon haa juŋŋgo maako. Ɗe bindaaɗe dow bakeeje maaje ɗiɗi fuu, yeeso e ɓaawo. 16 Alluhaaje ɗe kuugal Allah, bindol boo ngol bindol Allah bindaaŋgol dow alluhaaje. 17 Yosuwa nani haraka yimɓe, ɓe ɗon mbelmbelta. O wi'i: "Haraka konu ɗon nder saŋgeere." 18 Muusa wi'i: "Naa ɗum haraka jaalorgal, naa ɗum haraka tampere boo. Mi ɗon nana haraka gimi." 19 Nde o ɓaditi saŋgeere, o yi'i gaggel go e gamarle. Tikkere Muusa saati, o sakkini alluhaaje haa juuɗe maako, o fusi ɗe les hooseere. 20 O hoo'i gaggel ngel ɓe mbaɗi ɗum, o wuli ngel bee yiite, o nami ngel haa ngel laati bana kuroori. O jaarti ɗum dow ndiyam, o yarni ɗum yimɓe Isra'iila. 21 Muusa ƴami Haruna: "Ɗume yimɓe ɓe'e mbaɗi ma haa ngadduɗa hakkewol maŋgol ngo'ol dow maɓɓe?" 22 Haruna jaabi: "Taa tikkere jaagorɗo am saata! A anndi no yimɓe mbonnori. 23 Ɓe mbi'i yam: Waɗan min ɗowanteeɗo ardotooɗo min. Ngam Muusa oo, gorko gurtinɗo min lesdi Misra, min anndaa ko waɗi mo. 24 Mbi'mi ɓe: Koomoy marɗo kaŋgeeri, itta ndi. Ɓe ndokki yam ndi. Mi sakkini ndi nder yiite, gaggel ngel wurti." 25 Muusa yi'i yimɓe tuurti, ngam Haruna tuurtini ɓe ngam jancoore caka konne'en maɓɓe. 26 Muusa dari haa dammugal saŋgeere, wi'i: "Tokkiiɗo Jawmiraawo fuu wara haa am!" Lewiŋko'en fuu mooɓi haa maako. 27 O wi'i ɓe: "Ndaa ni Allah Jawmiraawo Isra'iila wi'i: Koomoy fuu wakka kaafahi muuɗum. Caale caka saŋgeere diga dammugal haa dammugal, lore. Koomoy mbara deerɗum e soobaajo muuɗum e keeddiɗɗum." 28 Lewiŋko'en kuuwi fodde umroore Muusa. Nyalaade maajum worɓe ko dillani ujine tato ndo''i. 29 Muusa wi'i Lewiŋko'en: "Hande on nasti kuugal ngam Jawmiraawo, koomoy mooɗon mbari ɓiyum e deerɗum. Ngam maajum Jawmiraawo barkiɗini on." 30 Jaŋgo maajum Muusa wi'i yimɓe: "On mbaɗi hakkewol maŋgol. Mi eeŋgan jonta haa Jawmiraawo, teema mi heɓana on yaafuye hakke mooɗon." 31 Muusa lorti haa Jawmiraawo, wi'i: "Kayto, yimɓe ɓe'e mbaɗi hakkewol maŋgol! Ɓe kuuwani ko'e maɓɓe ɗowanteeɗo mo kaŋgeeri. 32 Ammaa jonta, yaafa hakke maɓɓe! To naa non, ittu innde am e deftere nde mbinduɗa." 33 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Ɓaɗɗo hakke dow am fuu, innde maako on ittanmi nder deftere am. 34 Yah jonta, yahru yimɓe haa nokkuure nde mbi' ma mi. Anndu, malaa'ikaajo am ardoto yeeso ma. Ammaa nyalaade kiita am mi hiitoto ɓe ngam hakke maɓɓe." 35 Jawmiraawo fiyi yimɓe ngam gaggel ngel ɓe mbaɗi ɗum, ngel Haruna huuwi ɗum.

Gurtaaki 33

Umroore dilluki

33:1 Too, Jawmiraawo wolwani Muusa: "Umma, dillu accu ɗo, an e yimɓe ɓe ngurtinɗa lesdi Misra. Yah nder lesdi ndi kunaniimi Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu, mi bi'ɗo: Mi hokkan ndi danygol ma. 2 Mi nelan malaa'ikaajo haa yeeso maaɗa, mi riiwan Kanaani'en e Amoori'en e Heti'en e Peresi'en e Hewi'en e Yebusi'en. 3 Ɗum lesdi keewndi kosam e njumri. Ammaa min mi yahdataa bee mooɗon, ngam on yimɓe saata-ko'e'en, ngam taa mi halka on haa laawol." 4 Nde yimɓe nani koŋgol kalluŋgol ngol, ɓe mboyi, walaa koo gooto ɓorni fawne muuɗum. 5 Nden Jawmiraawo wi'i Muusa: "Yeccu yimɓe Isra'iila: Onon on yimɓe saata-ko'e'en. To mi yahdi bee mooɗon wakkati bana ma''annde yiitere tan, fakat mi halkan on. Jonta, ɓorte fawne mooɗon. Nden kam mi anndan ko kuuwanmi on." 6 Yimɓe Isra'iila itti fawne muuɗum'en haa hooseere Hooreb, meetaay ɓornaago ɗe.

Laymaaru fottirde

7 Too, Muusa hoo'i laymaaru, darni ndu yaasi saŋgeere, daayiiɗum seɗɗa. O ewni ndu laymaaru fottirde. Koomoy ɗaɓɓititɗo Jawmiraawo wurti saŋgeere, yehi haa laymaaru fottirde maajum. 8 Koondeye Muusa wurti, yehi haa laymaaru, yimɓe fuu ummi, koomoy dari haa dammugal laymaaru muuɗum. Ɓe ndaari ɓaawo Muusa haa o nasti laymaaru. 9 Koondeye Muusa nasti ndu fuu, ruulde nandunde bee daŋraŋgal go jippo, daro haa dammugal, Jawmiraawo boo wolida bee Muusa. 10 Nde yimɓe fuu ngi'i ruulde ɗon dari haa dammugal maaru, ɓe ummi, ɓe cujidi, koomoy fuu haa dammugal laymaaru muuɗum. 11 Jawmiraawo wolidi bee Muusa hunduko bee hunduko, bana goɗɗo wolwirta bee soobaajo muuɗum. Nden Muusa lorti haa saŋgeere. Ammaa suka maako Yosuwa ɓii Nuuna sottaay e nder laymaaru fottirde. 12 Muusa wi'i Jawmiraawo: "Ndaa, a umri yam mi yahra yimɓe ɓe'e. Ammaa a anndinaay yam moy a nelata bee am. A wi'i boo: Mi anndi ma bee innde ma, mi yerdi ma. 13 Kadi, to a yerdake yam, anndinam le laabi ma, haa mi heɓa anndugo ma, an boo a tokko yerdaago yam. Laar ummaatoore nde'e boo, ɗum yimɓe ma!" 14 Jawmiraawo wi'i: "Mi yahdan bee ma, mi hokkan ma siwtaare." 15 Muusa wi'i: "To a yahdataa bee amin, taa accu min cotta haa ɗo! 16 Noy goɗɗo anndirta a yerdi min, min e yimɓe ma fuu? Sonaa to a yahdi bee amin, to a ɓurni min dow ummaatooje duniyaaru fuu." 17 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Mi huuwan bana mbi'ɗa, ngam mi yerdi ma, mi anndi ma bee innde ma." 18 Muusa tori: "Accu mi yi'a tedduŋgal ma!" 19 Jawmiraawo jaabi: "Mi saalinan mbooɗeeŋga am fuu yeeso maaɗa, mi ewnan innde am Jawmiraawo yeeso maaɗa. Mi enɗan mo enɗanmi, mi hinnoto mo kinnotoomi." 20 O ɓesdi wi'ugo: "A waawataa yi'ugo yeeso am. Walaa neɗɗo gi'anɗo yeeso am yeeɗan." 21 Jawmiraawo wi'i: "Ndaa, woodi nokkuure baŋge am, dara ton dow tapaare, 22 mi wirnan ma bee juŋŋgo am sey to mi saalake. 23 Nden mi ittan juŋŋgo am, a yi'a ɓaawo am. Ammaa yeeso am yi'ataake!"

Gurtaaki 34

Alluhaaje kaa'e ɗiɗaɓe

34:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Sehu alluhaaje kaa'e ɗiɗi bana arandeeje. Mi windan dow maaje bolle gonnooɗe dow arandeeje ɗe pusɗa ɗum. 2 Taaskana jaŋgo fajiri. Nden wa''a dow hooseere Sina, dara ton haa am dow hoore hooseere. 3 Taa goɗɗo wa''oda bee ma, taa goɗɗo gooto yi'e dow hooseere fuu. Koo dammooji e na'i boo, taa ɗi ndura gal hooseere nde'e." 4 Muusa sehi alluhaaje kaa'e ɗiɗi bana arandeeje. Jaŋgo maajum o dawi cub, o wa''i dow hooseere Sina bana Jawmiraawo umri mo. O hoo'i alluhaaje kaa'e ɗiɗi go haa juŋŋgo maako. 5 Jawmiraawo jippi nder ruulde. Muusa dari ton haa maako, ewni innde Jawmiraawo. 6 Jawmiraawo saali yeeso maako, ewni: "Jawmiraawo, Jawmiraawo, Allah enɗoowo, kinnotooɗo, neeɓa-tikkereejo, ɗuuɗa-hinnuyeejo e gooŋgaaku. 7 Mi huuwanan ujineeje gooŋgaaku. Mi yaafoto junuuba e geddal e hakke. Ammaa mi laɓɓintaa meere non. Mi hiitoto aybe baabiraaɓe haa ɓiɓɓe e taaniraaɓe haa yidere tataɓre e nayaɓre." 8 Law Muusa turi haa lesdi, sujidi, wi'i: 9 "Yah Jawmiraawo, to a yerdake yam, yah caka amin, ngam yimɓe ɓe'e ɓe saata-ko'e'en. Ammaa yaafa junuuba amin e hakke amin. Jaɓ min, min laato maral ma."

Kesɗitinki alkawal

10 Jawmiraawo wi'i: "Ndaa, mi haɓɓan alkawal. Yeeso yimɓe ma fuu kuuwanmi kaayeefiiji ɗi meeɗaay waɗeego nder duniyaaru e caka ummaatooje fuu. Yimɓe wonduɓe bee maaɗa fuu ngi'an kuugal am. Ko kuuwanmi bee maaɗa, ɗum kulniiɗum. 11 Ɗowtana ko umran ma mi hande. Ndaa, mi riiwan Amoori'en e Kanaani'en e Heti'en e Peresi'en e Hewi'en e Yebusi'en yeeso ma. 12 Reenta, taa narru bee yimɓe lesdi ndi nastata ɗum, ngam taa ɓe laato tuuforgol halkugo on. 13 Ammaa ngibbine kirsirɗe maɓɓe, ngewe daŋraŋge fotooji maɓɓe, pe''e labbi maɓɓe. 14 "Taa sujidan ɗowanteeɗo goɗɗo, ngam Jawmiraawo mo innde muuɗum Kaajuɗo, o ɗowanteeɗo ɗaɓɓuɗo yiide ma fuu. 15 Reenta, taa narru bee yimɓe lesdi. To ɓe tokkake labbi maɓɓe bana jeenooɓe, to ɓe lii'ani ɗi kirseteeɗi, teema ɓe ewnoto ma a nyaama kirsaaɗum maɓɓe. 16 Malla a te'anan ɓiya'en worɓe ɓiɓɓe maɓɓe rewɓe. Rewɓe jananɓe ɓe'e kuuwan bana jeenooɓe bee tokkaago labbi muuɗum'en. Ɓe estan ɓiya'en worɓe haa ɓe njambo yam, ɓe cujidana labbi rewɓe maɓɓe. 17 "Taa huuwan hoore ma labbi ɓolinaaɗi. 18 "Joga juulde tamseeje ɗe ufnaaka. Nyalɗe joweeɗiɗi nyaamata tamseeje ɗe ufnaaka, bana mi umri ma, nder saa'iire tabitiinde haa lewru Abiiba. Ngam nder lewru maajum ngurtiiɗon Misra. 19 "Ɗum ko aarti danyeego fuu, min jeyi. Non boo afi gorɗi fuu haa dabbaaji ma diga na'i e dammooji. 20 Soottu afre wamnde bee jawgel. To a soottaay nde, sey a yewa daande maare. Soottu boo afo ma gorko. Taa war yeeso am juŋŋgo meere. 21 "Nyalɗe joweego kuuwata, ammaa nyalaade joweeɗiɗawre sey a siwto, koo nder wakkati remugo e wakkati sodugo boo. 22 "Waɗ juulde asaweeje, waato juulde ƴaamnde gawri ma, e juulde teɓki ɓiɓɓe leɗɗe haa timmoode hitaande. 23 "Hitaande fuu nde tati worɓe mon fuu ngara yeeso Allah Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. 24 Ɓaawo mi riiwi ummaatooje yeeso mooɗon, mi yajjini keerol mon boo. Walaa konneejo ukkanto lesdi mon, saa'i ngaroton waŋgugo yeeso Allah Jawmiraawo mooɗon, hitaande fuu nde tati. 25 "Taa lii'aneeɗam ƴiƴam kirsaaŋga hawtaade bee tamseere ufnaande. Kirsaaŋga juulde Paska taa waala haa fajiri. 26 "Ngadde ɓurɗum wooɗugo haa ƴaamnde mon nder suudu Allah Jawmiraawo mon. "Taa ndefe jawgel nder kosam daada maagel." 27 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Windu bolle ɗe'e fuu. Ngam dow bolle ɗe'e kaɓɓumi alkawal bee maaɗa e Isra'iila." 28 Muusa wondi ton bee Jawmiraawo nyalawmaaje cappanɗe nayi e jemmaaje cappanɗe nayi. O nyaamaay nyaamdu, o yaraay ndiyam. O windi bolle alkawal go dow alluhaaje, bolle sappo. 29 Muusa jippi e hooseere Sina, alluhaaje ɗiɗi ɗon haa juŋŋgo maako. O anndaa laral yeeso maako ɗon yayna ngam o wolidi bee Jawmiraawo. 30 Haruna e yimɓe Isra'iila ndaari Muusa. Ndaa, laral yeeso maako ɗon yayna. Ɓe kuli ɓadaago mo. 31 Muusa ewni ɓe, Haruna e hoore'en jama'aare fuu ngari haa maako. Muusa wolwani ɓe. 32 Ɓaawo maajum yimɓe Isra'iila fuu ɓaditi. O umri ɓe ko Jawmiraawo wolwani mo dow hooseere Sina fuu. 33 Nde Muusa timmini wolwugo bee maɓɓe, o waɗi suddaare dow yeeso maako. 34 Koondeye Muusa nasti haa yeeso Jawmiraawo fuu ngam o wolida bee maako, o itta suddaare haa o wurto. To o wurtake, o wi'a yimɓe Isra'iila ko Jawmiraawo umri mo. 35 Yimɓe Isra'iila ngi'i no laral yeeso Muusa yaynirta. Nden Muusa wartiri suddaare dow yeeso muuɗum haa o nasta, o wolida bee Jawmiraawo.

Gurtaaki 35

Umrooje dow nyande siwtorde

35:1 Muusa mooɓti jama'aare yimɓe Isra'iila fuu, wi'i ɓe: "Ndaa ko Jawmiraawo umri on huuwugo ɗum: 2 Nyalɗe joweego goɗɗo huuwata kuugal. Ammaa nyalaade joweeɗiɗawre laatano on nyalaade seniinde, nyande siwtorde ngam Jawmiraawo. Koomoy huuwi kuugal nder maare, o mbareteeɗo. 3 Taa kuɓɓe yiite nder joole mooɗon fuu nyande siwtorde."

Dokkal Isra'iila ngam jooɗorde Jawmiraawo

4 Too, Muusa wolwani jama'aare Isra'iila fuu, o wi'i: "Ndaa ko Jawmiraawo umri: 5 Koo'e haa mooɗon dokkal ngam Jawmiraawo. Koomoy marɗo ɓernde saahiinde fuu wadda dokkal maajum: kaŋgeeri e cardi e njamndi mboɗeeri, 6 e limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e limce daneeje e limce gaasa be'i, 7 e lare jawɗi baali boɗeeje e lare liɗɗi mawɗi e leggal gabdi, 8 nebbam ngam jo''inirɗum pittirlaaji e urle ngam nebbam ngujorɗam e urle urooje, 9 non boo kaa'e onikis e kaa'e takkugo haa danciki e jiiba wiɓɓere ngam limanjo."

Kuuje jooɗorde

10 "Huuwooɓe annduɓe caka mooɗon fuu ngara ngam ɓe kuuwa ko Jawmiraawo umri fuu: 11 jooɗorde bee laymaaru maare, e suddaare maare e jokke maare e kaataakooje maare e gaafotooɗe maare, e daŋraŋge maare bee kosɗe maaje, 12 sundukru bee cabbi maaru e maɓɓorde maaru e wirndallo, 13 teebur bee cabbi maagal e kuuje maagal fuu e tamseeje jo''inteeɗe, 14 jo''inirɗum pittirlaaji e kuuje maajum e pittirlaaji maajum e nebbam ngam jaynuki pittirla, 15 gulduɗum urle bee cabbi maajum e nebbam ngujorɗam e urle urooje, e wirndallo ngam dammugal jooɗorde, 16 hirsirde e kuuwaaɗum jamɗe gaafiiɗe haa maare e cabbi maare e kuuje maare fuu, e taasawo daaro bee jo''inirɗum maago, 17 wirndallooji saare e daŋraŋge maare e kosɗe maare e wirndallo haa yolnde saare, 18 tiggirɗe jooɗorde e tiggirɗe saare bee ɓoggi maaje, 19 limce tuppitaaɗe ngam kuugal nder suudu seniinde, limce ceniiɗe ngam Haruna, limanjo, e limce ɓiɓɓe maako ngam huuwugo kuugal liman'en."

No yimɓe ngaddiri dokkal

20 Too, jama'aare Isra'iila fuu dilli, acci Muusa. 21 Koomoy mo ɓernde muuɗum ummini ɗum, e koomoy mo ruuhu muuɗum saahini ɗum, wari, waddani Jawmiraawo dokkal ngam waɗugo laymaaru fottirde e kuugal nder maaru fuu, non boo ngam limce ceniiɗe. 22 Worɓe e rewɓe ngari, koomoy marɗo ɓernde saahiinde waddi kalagaaje kine e kalagaaje kooli e jawe e kuuje kaŋgeeri feere feere. Koomoy waddi dokkal kaŋgeeri ngal o seni ngam Jawmiraawo. 23 Koomoy marɗo limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa boɗeeje coy e limce daneeje e limce gaasa be'i e lare jawɗi baali e lare liɗɗi mawɗi, waddi ɗum. 24 Koomoy baawɗo hokkugo cardi malla njamndi mboɗeeri, waddani Jawmiraawo dokkal maajum. Koomoy marɗo leggal gabdi ngam kuuɗe feere feere, waddi ngal. 25 Rewɓe mottooɓe annduɓe fuu motti bee juuɗe muuɗum'en, ɓe ngaddi mottaaɗum: garaaji carwinaaɗi e boɗeeji seɗɗa e boɗeeji coy e daneeji. 26 Rewɓe waawɓe fuu ɓe ɓerɗe muuɗum'en ummini ɗum, motti gaasa be'i. 27 Hoore'en ngaddi kaa'e onikis e kaa'e takkugo haa danciki e jiiba wiɓɓere, 28 e urle ngam nebbam pittirla e ngam nebbam njujorɗam e urle ureteeɗe. 29 Yimɓe Isra'iila, worɓe e rewɓe fuu ngaddani Jawmiraawo dokkal caahiiŋgal. Ngam ɓerɗe maɓɓe caahini ɓe waddugo ngal ngam huuwugo ko Jawmiraawo umri Muusa fuu.

Ewneeki Bejaleel e Oholiyabu

Gurtaaki 36

30 Too, Muusa wi'i yimɓe Isra'iila: "Annde, Jawmiraawo suɓi Bejaleel ɓii Uuri ɓii Huuru mo lenyol Yahuuda. 31 O hebbini mo Ruuhu maako e hikma e faamu e anndal kuugal kooŋgale fuu, 32 haa o diida kuuje, o huuwa kuuɗe kaŋgeeri e cardi e njamndi mboɗeeri, 33 o winda dow kaa'e takketeeɗe, o seha leɗɗe, o timmina kooɗeye kuuɗe fuu. 34 Kaŋko e Oholiyabu ɓii Ahisamak mo lenyol Dan, Jawmiraawo hokki ɓe anndal ngam ɓe ekkitina woɗɓe. 35 O hokki ɓe anndal ɗuuɗŋgal, ngam ɓe kuuwa kooŋgale kuugal fawne e kuugal tuppitoowo e cannyoowo e nyootoowo, bee limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e limce daneeje. Ɓe mbaawan huuwugo e feernugo kuuɗe ɗe'e fuu. 36:1 "Bejaleel e Oholiyabu e worɓe hakkilɓe fuu, ɓe Jawmiraawo waɗani anndal nder ɓerɗe muuɗum'en, sey ɓe kuuwa kooɗume fuu bana Jawmiraawo umri ɗum."

No Muusa haɗiri yimɓe, taa ɓe tokko waddugo dokkal

2 Too, Muusa ewni Bejaleel e Oholiyabu e worɓe hakkilɓe fuu, ɓe Allah waɗani anndal nder ɓerɗe muuɗum'en, koomoy mo ɓernde muuɗum ummini ɗum o yaha haa kuugal, o huuwa ngal. 3 Ɓe keɓi haa Muusa dokkal fuu ngal yimɓe Isra'iila ngaddi ɗum ngam huuwugo kuugal suudu seniindu. Nde weeti fuu yimɓe ngaddani Muusa dokke caahiiɗe. 4 Worɓe waawɓe fuu, huuwooɓe kuuɗe suudu seniindu feere feere, acci kuuɗe muuɗum'en, 5 ngari haa Muusa, mbi'i mo: "Yimɓe ɗon ngadda ɗuuɗɗum, ko ɓuri haaje haa timmingo kuugal ngal Jawmiraawo umri huuwugo ɗum." 6 Muusa umri ɓe mbaɗa woynaandu nder saŋgeere fuu, ni'i: "Taa gorko malla debbo ɓesda waddugo dokkal ngam suudu seniindu!" Bana non ɓe kaɗiri yimɓe, taa ɓe tokko waddugo huunde. 7 Kuuje ke'i ngam kuugal ngal ɓe kuuwata fuu, ɗuuɗi boo.

Baɗki jooɗorde

8 Ɓurɓe anndal caka huuwooɓe mbaɗi jooɗorde bee godooje sappo ɗe hottollo kirtaani e limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy, bee suuraaji keruba'en tuppitaaɗi. 9 Njuutirka godoore waɗi piyanɗe noogas e joweetati, njaajirka maare boo piyanɗe nayi, godooje fuu poti kal. 10 Bejaleel jokkindiri godooje jowi bee nyootugo haa laati woore. Non boo godooje jowi feere haa laati woore. 11 O waɗi peɗinirɗe limce carwinaaɗe haa sera godoore ragareere haa jokkindiraaɗum. Non boo haa sera godoore ragareere haa jokkindiraaɗum feere. 12 O waɗi peɗinirɗe cappanɗe jowi haa godoore woore, o waɗi boo peɗinirɗe cappanɗe jowi haa sera godoore wonnde haa jokkindiraaɗum ɗiɗaɓum. Peɗinirɗe maajum tiitotiri. 13 O waɗi jokke kaŋgeeri cappanɗe jowi. O hawriti jokkindiraaɗi bee jokke maajum, haa jooɗorde fuu laati woore. 14 Nden o waɗi godooje gaasa be'i ngam laymaaru dow jooɗorde, godooje sappo e go'o o waɗi. 15 Njuutirka godoore piyanɗe cappanɗe tati, njaajirka maare boo piyanɗe nayi, godooje sappo e go'o fuu poti kal. 16 O jokkindiri godooje jowi bee nyootugo, non boo godooje joweego. 17 O waɗi peɗinirɗe cappanɗe jowi haa sera godoore ragareere haa jokkindiraaɗum gootum. O waɗi boo peɗinirɗe cappanɗe jowi haa sera jokkindiraaɗum ɗiɗaɓum. 18 O waɗi jokke njamndi mboɗeeri cappanɗe jowi ngam hawtugo laymaaru, ndu laato wooru. 19 O waɗani laymaaru suddaare bee lare jawɗi baali boɗeeje, dow maare boo suddaare feere bee lare liɗɗi mawɗi. 20 O waɗi kaataakooje darotooɗe ngam jooɗorde ɗe leɗɗe gabde. 21 Njuutirka kaataakowal piyanɗe sappo, njaajirka maagal boo fiyannde e reeta. 22 Jogorɗe ɗiɗi haa kaataakowal fuu ngam jogotirgo, bana non o huuwri haa kaataakooje jooɗorde fuu. 23 O waɗi kaataakooje noogas haa wuttudu fombina, 24 e kosɗe cappanɗe nayi ɗe cardi les kaataakooje man, kosɗe ɗiɗi les kaataakowal gootal haa jogorɗe maagal. 25 O waɗi boo kaataakooje noogas haa wuttudu jooɗorde woɗndu, waato wuttudu woyla, 26 bee kosɗe maaje cappanɗe nayi ɗe cardi, kosɗe ɗiɗi les kaataakowal gootal. 27 O waɗi kaataakooje joweego ngam wuttudu ɓaawo jooɗorde, wuttudu hiirnaaŋge. 28 O waɗi kaataakooje ɗiɗi ngam coɓɓuli jooɗorde, wuttudu ɓaawo. 29 Jogorɗe ciwtuɗe laati haa les, non boo jogirɗe ciwtuɗe haa dow baŋge halagaare. Bana non o huuwri kaataakooje coɓɓuli ɗiɗi fuu. 30 Woodi kaataakooje joweetati bee kosɗe maaje ɗe cardi, kosɗe sappo e joweego, kosɗe ɗiɗi les kaataakowal fuu. 31 O waɗi leɗɗe gaafotooɗe bee leggal gabdi, jowi ngam kaataakooje wuttudu jooɗorde wooru, 32 e gaafotooɗe jowi ngam kaataakooje wuttudu jooɗorde nduya, fahin gaafotooɗe jowi ngam kaataakooje wuttudu ɓaawo jooɗorde, waato wuttudu hiirnaaŋge. 33 O waɗi gaafotooŋgal cakawal dow kaataakooje, ngal gootal diga soɓɓundu haa soɓɓundu. 34 O suddi kaataakooje bee kaŋgeeri. O waɗi kalagaaje kaŋgeeri ngam jogaago gaafotooɗe, o suddi gaafotooɗe boo bee kaŋgeeri. 35 O waɗi wirndallo bee limce carwinaaɗe o boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e hottollo kirtaani. O waɗi ɗum bee kuugal tuppitoowo, bee fotooji keruba'en. 36 O waɗani ngo daŋraŋge nayi ɗe leɗɗe gabde. O suddi ɗe bee kaŋgeeri. Ɓilduɗe maaje boo ɗe kaŋgeeri. O ɓolini ngam maaje kosɗe nayi ɗe cardi. 37 O waɗi wirndallo ngam dammugal laymaaru bee limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e hottollo kirtaani, kuugal cannyoowo. 38 O waɗi daŋraŋge maago jowi e ɓilduɗe maaje e gaafe maaje bee kaŋgeeri. Kosɗe maaje jowi ɗe njamndi mboɗeeri.

Gurtaaki 37

Baɗki sundukru

37:1 Too, Bejaleel waɗi sundukru leggal gabdi. Njuutirka maaru piyanɗe ɗiɗi e reeta, njaajirka maaru fiyannde e reeta, towirka maaru boo fiyannde e reeta. 2 O suddi ndu bee kaŋgeeri laaɓndi, nder e yaasi fuu. O taarni ndu bee fawne kaŋgeeri. 3 O ɓolini ngam maaru kalagaaje kaŋgeeri nayi ngam coɓɓuli maaru nayi, kalagaaje ɗiɗi haa wuttudu wooru, non boo kalagaaje ɗiɗi haa wuttudu nduya. 4 O waɗi cabbi leggal gabdi, o suddi ɗi bee kaŋgeeri. 5 O nastini cabbi nder kalagaaje haa buttuli sundukru, ngam eftugo ndu. 6 O waɗi maɓɓorde nde kaŋgeeri laaɓndi. Njuutirka maare piyanɗe ɗiɗi e reeta, njaajirka maare boo fiyannde e reeta. 7 O waɗi keruba'en kaŋgeeri ɗiɗo. O huuwi ɓe bee kuugal tappoowo haa seɓattooji maɓɓorde ɗiɗi, 8 keruba gooto haa seɓatto wuttudu wooru, keruba goɗɗo boo haa seɓatto wuttudu nduya. O suurɗini keruba'en bee kuugal tappoowo haa maɓɓorde haa seɓattooji maare ɗiɗi fuu. 9 Keruba'en mbeeɗi bileeji muuɗum'en haa dow, mbaɗi ɗowdi dow maɓɓorde bee bileeji maɓɓe. Geese maɓɓe tiitotiri, ɗon ndaara maɓɓorde.

Baɗki teebur

10 Too, o wasi teebur bee leggal gabdi. Njuutirka maagal piyanɗe ɗiɗi, njaajirka maagal fiyannde, towirka maagal boo fiyannde e reeta. 11 O suddi ngal bee kaŋgeeri laaɓndi, o taarni ngal bee fawne kaŋgeeri. 12 O waɗani ngal faddorde nde hapakaare, haa buttuli fuu. O taarni faddorde bee fawne kaŋgeeri. 13 O ɓolini ngam maagal kalagaaje kaŋgeeri nayi. O jo''ini ɗe haa coɓɓuli nayi gonɗi haa kosɗe maagal. 14 Kalagaaje man laati ɓadiiɗe faddorde, ɗe njogo cabbi ngam eftugo teebur bee maaji, 15 O waɗi cabbi leggal gabdi, o suddi ɗi bee kaŋgeeri, ngam eftugo teebur. 16 O waɗi kuuje gonɗe dow teebur: le'e e taasaaje e jarduɗe e bulki ngam lii'aago dokke dufeteeɗe bee maaji. O waɗi ɗum fuu bee kaŋgeeri laaɓndi.

Baɗki jo''inirɗum pittirlaaji

17 Too, o waɗi jo''inirɗum pittirlaaji bee kaŋgeeri laaɓndi. O huuwi ɗum bee kuugal tappoowo, jooɗorɗum e leggal e taasahoy e jaagnorde e pindi haa maajum fuu. Ɗum fuu ɗum laati kuuwaaɗum gootum. 18 Lice joweego ngurti haa buttuli maajum, lice jo''inirɗum tati haa wuttudu ndu'u, non boo lice tati haa wuttudu nduya. 19 Taasahoy tatoy bana ɓiɓɓe lawjahi haa lisal gootal bee jaagnorde e pindiri. Non boo taasahoy tatoy bana ɓiɓɓe lawjahi haa lisal ngala, bee jaagnorde e pindiri, bana non lice joweego fuu gurtotooɗe haa jo''inirɗum pittirlaaji. 20 Haa leggal jo''inirɗum boo, taasahoy nayoy bana ɓiɓɓe lawjahi bee jaagnorɗe maagal e pindi maagal. 21 Jaagnorde woore les lice maagal ɗiɗi, kadiboo jaagnorde woore les lice maagal ɗiɗi, fahin jaagnorde woore les lice maagal ɗiɗi, ngam lice joweego gurtotooɗe haa jo''inirɗum pittirlaaji. 22 Jaagnorɗe e lice e jo''inirɗum pittirla fuu laati tappaaɗum kaŋgeeri laaɓndi gootum. 23 O waɗi pittirlaaji maajum joweeɗiɗi e mekesje maajum e taasahoy ndoondi maajum fuu bee kaŋgeeri laaɓndi. 24 O huuwi ɗum bee kuuje maajum fuu bee kilo kaŋgeeri laaɓndi cappanɗe nayi.

Baɗki gulduɗum urle

25 Too, o waɗi gulduɗum urle bee leggal gabdi. Njuutirka maajum fiyannde, e njaajirka maajum fiyannde ­- waato marɗum tolɗi nayi ­- towirka maajum boo piyanɗe ɗiɗi. Ɗum laati kuuwaaɗum gootum bee luwe maajum. 26 O suddi ɗum bee kaŋgeeri laaɓndi, mbippu maajum e buttuli maajum fuu e luwe maajum. O taarni ɗum bee fawne kaŋgeeri. 27 O waɗi ngam maajum kalagaaje kaŋgeeri ɗiɗi ɗiɗi les fawne maajum. O waɗi ɗe haa buttuli maajum ɗiɗi, ɗe njogo cabbi ngam eftugo ɗum bee maaji. 28 O waɗi cabbi leggal gabdi, o suddi ɗi bee kaŋgeeri. 29 O waɗi boo nebbam ngujorɗam cenaaɗam e urle ureteeɗe laaɓɗe, kuugal baɗoowo urle.

Gurtaaki 38

Baɗki hirsirde e taasawo daaro

38:1 Too, o waɗi hirsirde nde leggal gabdi. Njuutirka maare piyanɗe jowi, njaajirka maare piyanɗe jowi ­- waato marnde tolɗi nayi ­- towirka maare boo piyanɗe tati. 2 O waɗi irin luwe haa coɓɓuli maare nayi, luwe maajum ngurti haa hirsirde. O suddi nde bee njamndi mboɗeeri. 3 O waɗi kuuje hirsirde fuu: payanɗe e ɓoftirɗe e taasaaje e doonyirɗe e pehe gulduɗe. O waɗi ɗe fuu bee njamndi mboɗeeri. 4 O waɗani hirsirde kuuwaaɗum jamɗe boɗeeje gaafiiɗe, nanduɗum bee jubaawol, les taarnaaɗum maare, ɗum yotti reeta towirka maare. 5 O waɗi kalagaaje nayi haa seɓattooji kuuwaaɗum jamɗe boɗeeje gaafiiɗe go, ngam jogaago cabbi. 6 O waɗi cabbi leggal gabdi, o suddi ɗi bee njamndi mboɗeeri. 7 O nastini cabbi nder kalagaaje haa buttuli hirsirde ngam eftugo nde bee maaji. O waɗi nde bee kaataakooje, nder maare laati cookum. 8 O waɗi boo taasawo daaro ngo njamndi mboɗeeri, e jo''inirɗum maago ɗum njamndi mboɗeeri. O heɓi njamndi man e daarorɗe rewɓe huuwooɓe haa dammugal laymaaru fottirde.

Saare jooɗorde

9 Too, o waɗi saare jooɗorde. Haa wuttudu fombina o waɗi wirndallooji saare bee hottollo kirtaani, piyanɗe teemerre, 10 bee daŋraŋge maaru noogas e kosɗe maaje noogas ɗe njamndi mboɗeeri, e ɓilduɗe daŋraŋge e gaafe maaje ɗe cardi. 11 Haa wuttudu woyla boo piyanɗe teemerre, bee daŋraŋge maaru noogas e kosɗe maaje noogas ɗe njamndi mboɗeeri, e ɓilduɗe daŋraŋge e gaafe maaje ɗe cardi. 12 Haa wuttudu hiirnaaŋge boo wirndallooji piyanɗe cappanɗe jowi, bee daŋraŋge maaru sappo e kosɗe maaje sappo, e ɓilduɗe daŋraŋge e gaafe maaje ɗe cardi. 13 Haa wuttudu fuunaaŋge boo piyanɗe cappanɗe jowi: 14 wirndallooji piyanɗe sappo e jowi haa wakere woore, bee daŋraŋge maare tati e kosɗe maaje tati. 15 Wakere ndeya boo ­- waato buttuli dammugal ɗo bee to ­- wirndallooji piyanɗe sappo e jowi, bee daŋraŋge maare tati e kosɗe maaje tati. 16 Wirndallooji saare fuu ɗi hottollo kirtaani. 17 Kosɗe daŋraŋge ɗe njamndi mboɗeeri. Ɓilduɗe daŋraŋge e gaafe maaje ɗe cardi. Cudduɗum ko'e maaje boo ɗum cardi. Daŋraŋge saare fuu kawriti bee gaafe cardi. 18 O waɗi wirndallo ngam yolnde saare bee limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e hottollo kirtaani, kuugal cannyoowo. Njuutirka maago piyanɗe noogas, towirka maago boo piyanɗe jowi, kal kal bee wirndallooji saare. 19 O waɗi daŋraŋge maago nayi bee kosɗe maaje nayi ɗe njamndi mboɗeeri, e ɓilduɗe maaje ɗe cardi, e cudduɗum ko'e maaje e gaafe maaje ɗum cardi. 20 Tiggirɗe jooɗorde e saare fuu ɗe njamndi mboɗeeri.

Lisaafi kuuje jooɗorde

21 Ndaa lisaafi kuuje jooɗorde, nokkuure ngam alluhaaje seedamku alkawal. Ɓe mbaɗi ɗum dow umroore Muusa, bee kuugal Lewiŋko'en wonɓe les ardaaŋgal Itamar ɓii Haruna, limanjo. 22 Bejaleel ɓii Uuri ɓii Huuru mo lenyol Yahuuda, kaŋko waɗi ko Jawmiraawo umri Muusa fuu. 23 Kawtiɗɗiraawo maako Oholiyabu ɓii Ahisamak mo lenyol Dan, o cehoowo kaa'e e leɗɗe, o tuppitoowo e cannyoowo limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e limce daneeje. 24 Mooɓgal kaŋgeeri fuu ndi ɓe kuuwtiniri ngam kuuɗe suudu seniindu fuu ­- waato kaŋgeeri dokkal ­- waɗi kilo ujineere e teemeɗɗe nayi e cappanɗe joweego e jowi (1.465) fodde etirgal suudu seniindu. 25 Cardi diga limaaɓe jama'aare fuu waɗi kilo ujine jowi e cappanɗe tati e jowi (5.035), fodde etirgal suudu seniindu. 26 Koomoy fuu hokki reeta ceede cardi fodde etirgal suudu seniindu, koomoy nastuɗo limaaɓe fuu mo duuɓi noogas haa ko ɓesdi: worɓe ujine teemeɗɗe njoweego e tato e teemeɗɗe njowo e cappanɗe njowo (603.550). 27 Kilo cardi ujine jowi laati ngam ɓolingo kosɗe suudu seniindu e kosɗe wirndallo, kosɗe teemerre bee kilo ujine jowi, waato kilo cappanɗe jowi ngam kosŋgal gootal. 28 Bee cardi luttundi, waati kilo cappanɗe tati e jowi, o waɗi ɓilduɗe haa daŋraŋge, o suddi ko'e maaje, o hawriti ɗe bee gaafe. 29 Dokkal njamndi mboɗeeri waɗi kilo ujine tati e teemeɗɗe jowi e cappanɗe nayi e jowi (3.545). 30 Bee maari o waɗi kosɗe dammugal laymaaru fottirde e hirsirde njamndi mboɗeeri bee kuuwaaɗum jamɗe gaafiiɗe haa maare e kuuje hirsirde fuu, 31 e kosɗe saare e kosɗe yolnde saare, e tiggirɗe jooɗorde e tiggirɗe saare fuu.

Gurtaaki 39

Baɗki limce liman'en

39:1 Too, ɓe mbaɗi limce ngam kuugal nder suudu seniindu bee limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy. Ɓe mbaɗi limce ceniiɗe ngam Haruna, bana Jawmiraawo umruno Muusa. 2 Ɓe mbaɗi danciki bee kaŋgeeri e limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e hottollo kirtaani. 3 Ɓe mbaɗi tappaaɗi kaŋgeeri cewɗi, ɓe ta''i ɗi haa waɗa gaaraaji ngam tuppitaago ɗi caka limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e limce daneeje. 4 Ɓe mbaɗi balbe haa danciki ngam jokkindirgo ngel. Ngel jokkindira haa seɓattooji maagel ɗiɗi. 5 Taadorgol gonŋgol dow danciki ngam haɓɓugo ngel, ɓe kuuwi ngol bana canciki bee kaŋgeeri e limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e hottollo kirtaani, bana Jawmiraawo umruno Muusa. 6 Ɓe mbaɗi kaa'e onikis taarniraaɗe kaŋgeeri, bindaaɗe bana kuugal bindol ta''aaŋgol fodde inɗe ɓiɓɓe Isra'iila. 7 Ɓe njo''ini ɗe dow balbe danciki, ɗe laato kaa'e ngam siftorgo ɓiɓɓe Isra'iila, bana Jawmiraawo umruno Muusa. 8 O waɗi jiiba wiɓɓere bee kuugal tuppitoowo, bana kuugal danciki, bee kaŋgeeri e limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy e hottollo kirtaani. 9 Ka laati bee seɓattooji nayi, ɓe mbaɗi ka cowaaka, njuutirka maaka hapakaare, njaajirka maaka boo hapakaare, cowaaka. 10 Ɓe takki kaa'e marɗe saman dow maaka, jabbi nayi. Jabbol aranol: sardiyus, tupas, imiradi. 11 Jabbol ɗiɗaɓol: haako-haakoore, safira, yaspa. 12 Jabbol tataɓol: yakintus, akat, ametistu. 13 Jabbol nayaɓol: kirisoliti, kirisoparasu, onikis. Ɗe taarniraaɗe kaŋgeeri. 14 Limgal kaa'e laati sappo e ɗiɗi bee inɗe ɓiɓɓe Isra'iila, bana bindol ta''aaŋgol. Koondeye hayre fuu bee innde muuɗum ngam le'i sappo e ɗiɗi. 15 Ɓe mbaɗi haa jiiba wiɓɓere callalluhoy kaŋgeeri laaɓndi ɗiɗoy, mbamaakoy bana ɓoggi. 16 Ɓe mbaɗi jaagnorɗe kaŋgeeri ɗiɗi e kalagaaje kaŋgeeri ɗiɗi. Ɓe njo''ini kalagaaje man haa seɓattooji jiiba wiɓɓere ɗiɗi. 17 Ɓe kaɓɓi ɓoggi kaŋgeeri bamaaɗi ɗiɗi haa kalagaaje gonɗe haa seɓattooji jiiba wiɓɓere. 18 Seɓattooji ɓoggi bamaaɗi goɗɗi, ɓe kaɓɓi ɗi haa jaagnorɗe. Kanje, ɓe njo''ini ɗe dow balbe danciki, wakere yeeso. 19 Ɓe mbaɗi kalagaaje kaŋgeeri ɗiɗi feere, ɓe njo''ini ɗe haa seɓattooji jiiba wiɓɓere ɗiɗi, haa gawargal keeduŋgal danciki, nder muuɗum. 20 Kadiboo ɓe mbaɗi kalagaaje kaŋgeeri ɗiɗi, ɓe njo''ini ɗe haa balbe danciki, wakere yeeso haa les, haa jokkindirki maagel dow taadorgol danciki. 21 Ɓe kaɓɓi jiiba wiɓɓere bee kalagaaje maaka haa kalagaaje danciki. Ɓe kaɓɓi ka bee ɓoggol limce carwinaaɗe, ngam jiiba wiɓɓere laato haa dow taadorgol danciki, taa ka seeda bee maagel, bana Jawmiraawo umruno Muusa. 22 O waɗi alkibbaare bee kuugal cannyoowo, bee limce carwinaaɗe. 23 Daande ɗon haa caka maare, bana daande sulkewol. Daɗɗaare taari daande ngam taa nde seeka. 24 Haa gawargal alkibbaare ɓe mbaɗi ɓiɓɓe rummaanooje ɗe limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy, bana kirtaani. 25 Ɓe mbaɗi leŋgi kaŋgeeri laaɓndi. Ɓe njo''ini leŋgi hakkunde rummaanooje, haa gawargal alkibbaare taarotooŋgal fuu, 26 leŋguru e rummaanoore, fahin leŋguru e rummaanoore, haa gawargal alkibbaare taarotooŋgal fuu, ngam huuwugo kuugal limanjo, bana Jawmiraawo umruno Muusa. 27 Ɓe mbaɗi toggooje limce daneeje, kuugal cannyoowo, ngam Haruna e ɓiɓɓe maako. 28 Ɓe mbaɗi boo meetaleewol limce daneeje, e kufneeje ngam fawne, e sirlahoy hottollo kirtaani, 29 e taadorgol tuppitaaŋgol ngol hottollo kirtaani e limce carwinaaɗe e boɗeeje seɗɗa e boɗeeje coy, bana Jawmiraawo umruno Muusa. 30 Ɓe mbaɗi tappaaɗum cewɗum, fawne ceniiɗe, ɗum kaŋgeeri laaɓndi. Ɓe mbindi dow maajum bee bindol ta''aaŋgol: Cenaaɗum ngam Jawmiraawo. 31 Ɓe mbaɗi haa maajum ɓoggol limce carwinaaɗe ngam haɓɓugo ɗum haa dow meetaleewol, bana Jawmiraawo umruno Muusa.

Timmuki kuugal jooɗorde

32 Bana non kuugal jooɗorde laymaaru fottirde fuu timmiri. Yimɓe Isra'iila kuuwi kooɗume fuu bana Jawmiraawo umruno Muusa. 33 Ɓe ngaddi jooɗorde haa Muusa: laymaaru e kuuje maaru fuu e jokke maaru e kaataakooje maaru e gaafotooɗe maaru e daŋraŋge maaru e kosɗe maaru, 34 e suddaare nde lare jawɗi baali boɗeeje e suddaare nde lare liɗɗi mawɗi, e wirndallo, 35 e sundukru bee alluhaaje seedamku e cabbi maaru e maɓɓorde, 36 e teebur e kuuje maagal fuu e tamseeje jo''inteeɗe, 37 e jo''inirɗum pittirlaaji laaɓɗum e pittirlaaji maajum ­- pittirlaaji tokkotirɗi ­- e kuuje maajum fuu e nebbam jaynuki, 38 e gulduɗum urle ɗum kaŋgeeri, e nebbam ngujorɗam e urle ureteeɗe, e wirndallo ngam dammugal laymaaru, 39 e hirsirde nde njamndi mboɗeeri e kuuwaaɗum maare ɗum jamɗe boɗeeje gaafiiɗe e cabbi maare e kuuje maare fuu, e taasawo daaro e jo''inirɗum maago, 40 e wirndallooji saare e daŋraŋge maare e kosɗe maare, e wirndallo ngam yolnde saare e ɓoggi maare e tiggirɗe maare e kuuje fuu ngam kuugal nder jooɗorde laymaaru fottirde, 41 e limce ngam kuugal nder suudu seniindu, limce ceniiɗe ngam Haruna, limanjo e limce ɓiɓɓe maako ngam huuwugo kuugal liman'en. 42 Yimɓe Isra'iila kuuwi kooɗume fuu bana Jawmiraawo umruno Muusa. 43 Muusa laari kuuje fuu. Ndaa, ɓe mbaɗi ɗe bana Jawmiraawo umruno mo. Nden Muusa barkiɗini ɓe.

Gurtaaki 40

Darneeki jooɗorde

40:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Nyande go'oore nder lewru arandu, sey a darna jooɗorde laymaaru fottirde. 3 Jo''in sundukru nder maare, a wirna ndu bee wirndallo. 4 Nastin teebur, taaskitin ko woni dow maagal. Nastin boo jo''inirɗum pittirlaaji, jo''in pittirlaaji maajum. 5 Jo''in gulduɗum urle ɗum kaŋgeeri yeeso sundukru seedamku. Ɓil wirndallo haa dammugal jooɗorde. 6 Jo''in hirsirde ngam wulugo guleteeɗi yeeso dammugal laymaaru fottirde. 7 Jo''in taasawo daaro hakkunde laymaaru fottirde e hirsirde. Loow ndiyam nder maago. 8 Darnu saare taarotoonde fuu, ɓil wirndallo haa yolnde maare. 9 Hoo'u nebbam ngujorɗam. Wuju jooɗorde e ko woni nder maare fuu bee maajam. Senu nde e kuuje maare fuu, nde laato seniinde. 10 Wuju hirsirde e kuuje maare bee nebbam go. Sen hirsirde, nde laato seniinde masin. 11 Wuju taasawo daaro e jo''inirɗum maago bee nebbam, senu ngo. 12 Ɓadin Haruna e ɓiɓɓe maako haa dammugal laymaaru fottirde, yiiw ɓe bee ndiyam. 13 Ɓornu Haruna limce ceniiɗe, wuju mo bee nebbam go, sen mo, ngam o huuwanammi kuugal limanjo. 14 Ɓadin boo ɓiɓɓe maako, ɓornu ɓe toggooje. 15 Wuju ɓe bana ngujirɗa baaba maɓɓe, ngam ɓe kuuwanammi kuugal liman'en. Gujeeki maɓɓe bee nebbam laatano ɓe ngam limanku nduumiiŋgu nder gide maɓɓe fuu." 16 Muusa huuwi kooɗume fuu bana Jawmiraawo umri mo. 17 Lewru arandu nder nduuɓu ɗiɗaɓu, nyande go'oore maaru, jooɗorde darnaama. 18 Muusa darni nde. O jo''ini kosɗe maare, o darni kaataakooje maare, o waɗi gaafotooɗe maare, o darni daŋraŋge maare. 19 Nden o we''iti laymaaru dow jooɗorde. O wallini suddaare haa dow maaru, bana Jawmiraawo umruno mo. 20 O hoo'i alluhaaje seedamku, o waati ɗe nder sundukru. O waɗi cabbi haa maaru, o wallini maɓɓorde dow maaru. 21 O nastini ndu nder jooɗorde, o ɓili wirndallo, o wirni sundukru seedamku, bana Jawmiraawo umruno mo. 22 O jo''ini teebur nder laymaaru fottirde haa wuttudu jooɗorde woyla, yaasi wirndallo. 23 O yowndindiri tamseeje dow maagal yeeso Jawmiraawo, bana Jawmiraawo umruno mo. 24 O jo''ini jo''inirɗum pittirlaaji nder laymaaru fottirde haa ɗum tiitotira bee teebur, wuttudu jooɗorde fombina. 25 O taaskitini pittirlaaji yeeso Jawmiraawo, bana Jawmiraawo umruno mo. 26 O jo''ini gulduɗum urle ɗum kaŋgeeri nder laymaaru fottirde, yeeso wirndallo. 27 O wuli dow maajum urle ureteeɗe, bana Jawmiraawo umruno mo. 28 O wili wirndallo haa dammugal jooɗorde. 29 O darni hirsirde haa dammugal jooɗorde laymaaru fottirde. O lii'i dow maare nguleteeŋga e dokkal nyaamdu, bana Jawmiraawo umruno mo. 30 O jo''ini taasawo daaro hakkunde laymaaru fottirde e hirsirde, o loowi ndiyam nder maago ngam yiiwaago. 31 Muusa e Haruna e ɓiɓɓe maako loota juuɗe muuɗum'en e kosɗe muuɗum'en haa maago, 32 nde ɓe nastata laymaaru fottirde fuu. Ɓe ngiiwo boo hiddeko ɓe ɓadito hirsirde, bana Jawmiraawo umruno Muusa. 33 O darni saare taarotoonde jooɗorde e hirsirde fuu, o ɓili wirndallo haa yolnde saare. Bana non Muusa timminiri kuugal fuu.

Ruulde dow jooɗorde

34 Ruulde suddi laymaaru fottirde. Tedduŋgal Jawmiraawo hebbini jooɗorde. 35 Muusa waawaay nastugo laymaaru fottirde, ngam ruulde waali dow maaru, tedduŋgal Jawmiraawo hebbini jooɗorde. 36 Koondeye ruulde eeŋgti diga jooɗorde, yimɓe Isra'iila ummo, nder jahaale maɓɓe fuu. 37 To ruulde eeŋgtaay, ɓe ummataako, haa nyalaade nde eeŋgta. 38 Ngam ruulde Jawmiraawo woni dow jooɗorde nyalawma. Jemma boo yiite laati nder maare yeeso yimɓe Isra'iila nder jahaale maɓɓe fuu.

Farillaaji Lewiŋko'en 1

Guleteeɗi

1:1 Yoo, Jawmiraawo ewni Muusa, wolwani mo nder laymaaru fottirde, wi'i mo: 2 "Umru yimɓe Isra'iila umrooje dow kirseteeɗi maɓɓe, wi' ɓe: "To goɗɗo yiɗi lii'anaago Jawmiraawo dokkal, sey o hoo'a ngal haa na'i maako malla dammooji maako. 3 To o yiɗi lii'aago nguleteeŋga nder na'i maako, sey o hoo'a ngaari kalhaldi ndi walaa aybe. Sey o lii'o ndi haa dammugal laymaaru fottirde, ngam haa Jawmiraawo yerdo ndi. 4 O yowa juuɗe maako dow hoore maari, Jawmiraawo boo jaɓan ndi ngam o yaafo hakkeeji goɗɗo oo. 5 O hirsa ngaari man ton yeeso Jawmiraawo. Liman'en Lewiŋko'en koo'a ?i?am maari, ndufa ɗam haa hirsirde dariinde yeeso laymaaru fottirde, haa alkibilaaji maare nayi fuu. 6 Nden o ɓolta laral maari, o senda ndi geɓe geɓe. 7 Liman'en danygol Haruna kuɓɓa yiite dow hirsirde, njowndindira leɗɗe dow maage. 8 Nden ɓe koo'a geɓe ngaari hawtaade bee hoore maari e ɓellere maari, ɓe mballina ɗe dow yiite. 9 Sey goɗɗo go loota teteki maari e kosɗe maari cakitiiɗe bee ndiyam. Nden limanjo wula ɗum fuu dow hirsirde. Kanjum woni nguleteeŋga. Uureeŋgol maaga yerdinan Jawmiraawo. 10 "To goɗɗo yiɗi lii'aago nguleteeŋga nder baali mum malla be'i mum, sey o hoo'a njawdiri ndi walaa aybe. 11 O hirsa ndi haa wakere hirsirde woylaare, ton yeeso Jawmiraawo. Liman'en danygol Haruna ndufa ?i?am maari haa alkibilaaji hirsirde nayi. 12 O senda ndi geɓe geɓe, limanjo boo wallina geɓe maari fuu hawtaade bee hoore maari e ɓellere maari dow yiite hirsirde. 13 Sey goɗɗo go loota teteki maari e kosɗe maari cakitiiɗe bee ndiyam. Nden limanjo lii'ano Jawmiraawo ɗum fuu, wula ɗum dow hirsirde. Kanjum woni nguleteeŋga. Uureeŋgol maaga yerdinan Jawmiraawo. 14 "To goɗɗo yiɗi lii'aago sondu wuleteendu, sey o hoo'a poola masar malla poola feere. 15 Limanjo wadda nga haa hirsirde, itta hoore maaga, wula nde dow hirsirde. Nden o ɓiɗɗa nga haa wuttudu hirsirde ngam o wurtina ?i?am maaga. 16 Sey o itta waywoode maaga bee ko woni nder maare, o sakkina ɗum haa nokkuure ndoondi kirsaaɗi, haa fuunaaŋge hirsirde. 17 O naŋga bileeji poola, o fooɗa ɗi haa o seeka ɓandu maaga, ammaa taa o senda ndu geɓe ɗiɗi. Nden o wula nga dow hirsirde. Kanjum woni guleteeɗum. Uureeŋgol maajum yerdinan Jawmiraawo."

Farillaaji Lewiŋko'en 2

Dokkal nyaamdu

2:1 "To goɗɗo yiɗi lii'anaago Jawmiraawo dokkal nyaamdu, sey o hoo'a kuroori, o waɗa nebbam dow maari, o sammina urle dow maari boo. 2 Nden o yahra ɗum haa liman'en danygol Haruna. Limanjo hoo'a kuroori e nebbam, bana ko hebbinta juŋŋgo, o hoo'a boo urle man fuu, o wula ɗum dow hirsirde, ɗum geɗal ciftinorgal Jawmiraawo. Uureeŋgol dokkal man yerdinan mo. 3 Ammaa luttuɗum dokkal nyaamdu ɗum geɗal Haruna e danygol mum. Ɗum geɗal ceniiŋgal masin haa dokkal guleteeɗe ngam Jawmiraawo. 4 "To a yiɗi lii'aago dokkal nyaamdu tamsaaŋgal, taa waɗ ɗum bee tamre ufnaande. Sey ɗum laato tamseeje ɗe kuroori njiiɓaandi bee nebbam malla tamseeje ɗelemɗe gujaaɗe nebbam. 5 "To a yiɗi lii'aago tamseeje ca'aaɗe dow beɗol njamndi, sey a waɗa ɗe bee jiiɓaaɗum kuroori e nebbam. 6 Sey a wartira ɗe picitte a waɗa nebbam dow maaje. Kanjum woni dokkal nyaamdu. 7 "To a yiɗi lii'aago defaaɗum nder fayande, sey a waɗa ɗum bee jiiɓaaɗum kuroori e nebbam. 8 Sey a yahra dokke nyaamdu bana ɗe'e yeeso Jawmiraawo, a hokka ɗe limanjo, kaŋko boo o ɓadina ɗe haa hirsirde. 9 O hoo'a geɗal ciftinorgal Jawmiraawo, o wula ngal dow hirsirde. Uureeŋgol man yerdinan Jawmiraawo. 10 Ammaa luttuɗum dokke nyaamdu ɗum geɗal Haruna e danygol mum. Ɗum geɗal ceniiŋgal masin haa dokke guleteeɗe ngam Jawmiraawo. 11 "Dokke nyaamdu fuu ɗe lii'antooɗon Jawmiraawo, taa mbaɗe ɗe bee ufnirɗum. Taa puunaandi malla njumri tawe nder dokke guleteeɗe ngam Jawmiraawo. 12 Ngadde ɗum yeeso Jawmiraawo bana geɗal aranal haa ?aamle mon, ammaa taa ngule ɗum dow hirsirde ngam gerdinki Jawmiraawo. 13 Cammine manda dow dokkal nyaamdu fuu, ɗam woni alaama alkawal hakkunde Allah bee mooɗon. 14 To on ngiɗi lii'anaago Jawmiraawo dokkal ?aamle mon, sey on lii'o gabbe ca'aaɗe malla namaaɗe. 15 Mbaɗe nebbam dow dokkal man, ɓesde urle boo. Kanjum woni dokkal nyaamdu. 16 Limanjo hoo'a geɗal ciftinorgal Jawmiraawo haa gabbe e nebbam, wula ngal, non boo urle fuu. Ɗum dokkal guleteeŋgal ngam Jawmiraawo."

Farillaaji Lewiŋko'en 3

Kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe

3:1 "To goɗɗo yiɗi lii'aago kirseteeŋga ngam kawtal bee sujidooɓe woɗɓe e Allah, sey o hoo'a ngaari malla nagge, ɗi ngalaa aybe. 2 Sey o yowa juŋŋgo maako dow hoore ndabbaawa man, o hirsa nga haa dammugal laymaaru fottirde. Liman'en danygol Haruna mbicca ?i?am maaga haa alkibilaaji hirsirde nayi fuu. 3 Nden ɓe lii'ano Jawmiraawo geɗal guleteeŋgal haa kirsaaŋga man: ɓellere suddunde teteki fuu, 4 e ɓoo?e bee ɓellere wonnde dow maaje, e ɓellere dow heŋre. 5 Liman'en ngula ɗum nder yiite hirsirde, hawtaade bee guleteeɗi. Uureeŋgol maajum yerdinan Jawmiraawo. 6 "To goɗɗo yiɗi lii'anaago Jawmiraawo ndammowa, nden kam o hoo'a ngorga malla ndewa, nga walaa aybe. 7 To dokkal maako woni mbaalu, sey o yahra ngu yeeso Jawmiraawo. 8 O yowa juŋŋgo maako dow hoore maagu, o hirsa ngu haa dammugal laymaaru fottirde. Liman'en danygol Haruna mbicca ?i?am maagu haa alkibilaaji hirsirde nayi fuu. 9 Nden ɓe lii'ano Jawmiraawo geɗal guleteeŋgal haa kirsaaŋga man: ɓellere, waato wicco ta''aaŋgo haa seŋgorde, e ɓellere suddunde teteki, 10 e ɓoo?e bee ɓellere wonnde dow maaje, e ɓellere dow heŋre. 11 Limanjo wula ɗum fuu dow hirsirde, ɗum nyaamdu wuleteendu ngam Jawmiraawo. 12 "To dokkal maako woni mbeewa, sey o yahra nga yeeso Jawmiraawo, 13 o wallina juŋŋgo maako dow hoore maaga, o hirsa nga haa dammugal laymaaru fottirde. Liman'en danygol Haruna mbicca ?i?am maaga haa alkibilaaji hirsirde nayi fuu. 14 Nden ɓe lii'ano Jawmiraawo geɗal kirsaaŋga man guleteeŋgal, waato ɓellere suddunde teteki fuu, 15 e ɓoo?e bee ɓellere wonnde dow maaje, e ɓellere dow heŋre. 16 Limanjo wula ɗum fuu dow hirsirde, ɗum nyaamdu wuleteendu ngam Jawmiraawo, Uureeŋgol maajum yerdinan mo. Ɓellere fuu woodani Jawmiraawo. 17 Taa on nyaama ɓellere e ?i?am sam. Kanjum woni umroore duumiinde haa gide mon fuu, kootoy on njooɗoto."

Farillaaji Lewiŋko'en 4

Kirseteeɗi ngam ittuki hakkeeji

4:1 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "Ndaa ko kuuwoton to goɗɗo waɗi hakke, luuti umroore Jawmiraawo koondeye, bilaa anniya: 3 "To hooreejo liman'en waɗi hakke, hakke man ɗon dow yimɓe fuu. Sey o wadda ngaari kalhaldi ndi walaa aybe, o lii'ano ndi Jawmiraawo kirseteendi ngam ittuki hakke maako. 4 Sey o yahra ngaari man haa dammugal laymaaru fottirde, o yowa juŋŋgo maako dow hoore maari, o hirsa ndi ton yeeso Jawmiraawo. 5 Nden o hoo'a ?i?am maari, o nastina ɗam nder laymaaru. 6 O suuwa hoondu maako nder maajam, o wicca ɗam nde joweeɗiɗi haa wirndallo yeeso yeɓre suudu seniinde. 7 Nden o waɗa ?i?am seɗɗa haa luwe gulduɗum urle dariiɗum yeeso Jawmiraawo nder laymaaru fottirde. ?i?am luttuɗam fuu, o rufa ɗam haa les hirsirde wonnde yeeso dammugal laymaaru man. 8 Sey o hoo'a ɓellere ngaari kirsaandi fuu, waato ɓellere suddunde teteki, 9 e ɓoo?e bee ɓellere wonnde dow maaje, e ɓellere dow heŋre. 10 Bana o huuwrata bee ɓellere ngaari kirseteendi ngam kawtal yimɓe, bana non o ittira ɓellere man, o wula nde dow hirsirde. 11 Ammaa laral ngaari, e kusel maari fuu, e hoore maari, e kosɗe maari, e teteki maari bee dubbuɗe, 12 sey o yahra ɗum fuu yaasi saŋgeere haa nokkuure senaande nde ɓe ndufata ndoondi kirsaaɗi, o wula ɗum ton. 13 "Teema jama'aare Isra'iila fuu waɗan hakke, bilaa anniya, mooɓre maɓɓe anndaa ɓe mbaɗi aybe bee huuwugo ko Jawmiraawo haɗi. 14 To hakke man waŋgi, sey jama'aare wadda ngaari kalhaldi kirseteendi ngam ittuki hakkeeji. Ɓe njahra ndi yeeso laymaaru fottirde. 15 Ndotti'en jama'aare njowa juuɗe muuɗum'en dow hoore maari, ɓe kirsa ndi ton yeeso Jawmiraawo. 16 Hooreejo liman'en hoo'a ?i?am maari, nastina ɗam nder laymaaru. 17 O suuwa hoondu maako nder maajam, o wicca ɗam nde joweeɗiɗi haa wirndallo. 18 Nden o waɗa ?i?am seɗɗa haa luwe gulduɗum urle dariiɗum yeeso Jawmiraawo nder laymaaru fottirde. ?i?am luttuɗam fuu, o rufa ɗam haa les hirsirde wonnde yeeso dammugal laymaaru. 19 Nden o hoo'a ɓellere ngaari fuu, o wula nde dow hirsirde. 20 Sey o huuwa ngaari ndi'i bana o huuwrata ngaari kirseteendi ngam ittuki hakkeeji go. Bana ni limanjo huuwrata ngam ittuki hakkeeji yimɓe, ɓe keɓan yaafuye boo. 21 Nden o yahra ngaari man yaasi saŋgeere, o wula ndi, bana o wuldata ngaari kirsaandi ngam hakkeeji maako. Kanjum woni kirseteeŋga ngam ittuki hakkeeji jama'aare Isra'iila. 22 "To goɗɗo ardiiɗo waɗi hakke, to aybe ɗon dow maako ngam o luuti umroore Jawmiraawo koondeyeere bilaa anniya, 23 to goɗɗo feere waŋginani mo aybe man, sey o lii'o njawdiri mbeewa ndi walaa aybe. 24 O yowa juŋŋgo maako dow hoore maari, o hirsa ndi haa wakere hirsirde woylaare, haa nokkuure nde ɓe kirsata guleteeɗi. Kanjum woni kirseteeŋga ngam ittuki hakkeeji. 25 Limanjo suuwa hoondu mum nder ?i?am kirsaaŋga, waɗa ɗam haa luwe hirsirde. Nden o rufa ?i?am luttuɗam haa les maare. 26 O wula ɓellere njawdiri fuu dow hirsirde, bana no o huuwrata bee ɓellere kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe. Bana ni limanjo lii'orto kirsaaŋga ngam ittuki hakkeeji ardiiɗo, kaŋko boo o heɓan yaafuye. 27 "To goɗɗo nder yimɓe lesdi waɗi hakke, to aybe ɗon haa maako ngam o ?aɓɓi umroore Jawmiraawo koondeyeere bilaa anniya, 28 to goɗɗo feere waŋginani mo aybe man, sey o lii'o mbeewa nga walaa aybe. 29 O yowa juŋŋgo maako dow hoore maaga, o hirsa nga haa wakere hirsirde woylaare, haa nokkuure nde ɓe kirsata guleteeɗi. 30 Limanjo suuwa hoondu mum nder ?i?am kirsaaŋga, waɗa ɗam haa luwe hirsirde. Nden o rufa ?i?am luttuɗam haa les maare. 31 O hoo'a ɓellere mbeewa fuu, bana no o huuwrata ɓellere kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe, o wula nde dow hirsirde. Uureeŋgol man yerdinan Jawmiraawo. Bana ni limanjo lii'orto kirsaaŋga ngam ittuki hakkeeji goɗɗo go, kaŋko boo o heɓan yaafuye. 32 "To goɗɗo yiɗi lii'aago mbaalu kirseteeŋgu ngam ittuki hakkeeji, sey o wadda ndewu ngu walaa aybe. 33 O yowa juŋŋgo maako dow hoore maagu, o hirsa ngu haa wakere hirsirde woylaare, haa nokkuure nde ɓe kirsata guleteeɗi. 34 Limanjo suuwa hoondu mum nder ?i?am kirsaaŋga, waɗa ɗam haa luwe hirsirde. Nden o rufa ?i?am luttuɗam haa les maare. 35 O hoo'a ɓellere mbaalu fuu, bana no o huuwrata ɓellere baali kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe, o wula nde dow hirsirde hawtaade bee guleteeɗi ngam Jawmiraawo. Bana ni limanjo lii'orto kirsaaŋga ngam ittuki hakkeeji goɗɗo go, kaŋko boo o heɓan yaafuye."

Farillaaji Lewiŋko'en 5

Daliilaaji kirseteeɗi ngam ittuki hakkeeji

5:1 "Ndaa daliilaaji ɗi goɗɗo lii'oto kirseteeɗi ngam ittuki hakkeeji: "To goɗɗo ɗon yeeso kiita, o nani o naaleteeɗo sonaa o waŋgina ko o yi'i malla ko o nani, ammaa o waŋginaay ɗum, nden kam ɗum aybe dow maako. 2 "To goɗɗo hakkilaay, meemi coɓɗum kooɗume, bana caaɗŋgu huunde ladde, malla caaɗŋgu ndabbaawa saare, malla caaɗŋgu ladoojum, saa'i o anndi ɗum, o laatoto coɓɗo, ɗum aybe dow maako. 3 "To goɗɗo hakkilaay, meemi coɓɗum kooɗume haa neɗɗo, saa'i o anndi ɗum, ɗum laatoto aybe dow maako. 4 "To goɗɗo hakkilaay, yaawi, hunake hunayeere o huuwan booɗɗum malla kalluɗum, saa'i o faamti ɗum, ɗum laatoto aybe dow maako. 5 "To goɗɗo laatake aybuɗo nder kuuje ɗe'e, sey o waŋgina hakke maako, 6 o waddana Jawmiraawo mbaalu malla mbeewa kirseteeŋga ngam ittuki hakke maako. Limanjo lii'o kirseteeŋga man ngam o itta hakke goɗɗo oo. 7 "To goɗɗo waawaay mbaalu malla mbeewa, nden kam o waddana Jawmiraawo pooli masar ɗiɗi, malla pooloy ɗiɗoy, gootel kirseteeŋgel ngam ittuki hakke, gootel boo guleteeŋgel. 8 Sey o hokka ɗi limanjo. Limanjo aarta lii'aago poola kirseteeŋga ngam ittuki hakke. O yewa daande maaga, ammaa taa o itta hoore maaga. 9 O wicca ?i?am maaga seɗɗa haa wuttudu hirsirde, o ɓiɗɗa ?i?am luttuɗam haa les maare. Kanjum woni kirseteeŋga ngam ittuki hakke. 10 Nden limanjo lii'o poola feere nguleteeŋga, fodde umroore. Bana ni limanjo lii'orto kirsaaŋga ngam ittuki hakke goɗɗo go, kaŋko boo o heɓan yaafuye. 11 "To goɗɗo waawaay pooli masar ɗiɗi malla pooloy ɗiɗoy, nden kam o wadda kuroori muudoore woore, ɗum dokkal ngam ittuki hakke. Taa o waɗa nebbam dow maari, taa o ɓesda urle boo, ɗum dokkal ngam ittuki hakke, naa dokkal nyaamdu. 12 O yahra kuroori man haa limanjo. Kaŋko o hoo'a haa maari geɗal ciftinorgal Jawmiraawo, bana ko hebbinta juŋŋgo, o wula ɗum dow hirsirde, hawtaade bee guleteeɗi ngam Jawmiraawo. Kanjum woni dokkal ngam ittuki hakke. 13 Bana ni limanjo lii'orto dokkal ngam daliila hakke goɗɗo go, kaŋko boo o heɓan yaafuye. Kuroori luttundi laatanto liman'en, bana dokke nyaamdu boo."

Kirseteeɗi ngam joɓki aybeeji

14 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 15 "To goɗɗo waɗi hakke bilaa anniya, ngam o hokkaay Jawmiraawo ko woodani ɗum, sey o waddana Jawmiraawo njawdiri mbaalu ndi walaa aybe, ndi kirseteendi ngam joɓki aybe maako. Saman maari fota bee ceede cardi fodde awnorɗum suudu seniindu. 16 Kadiboo o yoɓa ko o hokkaayno, o ɓesda deydey yeɓre maajum jowaɓre boo. O hokka ɗum fuu limanjo. Limanjo lii'o njawdiri kirseteendi ngam joɓki aybe goɗɗo go, kaŋko boo o heɓan yaafuye. 17 "To goɗɗo hakkilaay, luuti umroore Jawmiraawo koondeyeere, ɗum aybe dow maako. 18 Sey o yahrana limanjo njawdiri mbaalu ndi walaa aybe, ndi kirseteendi ngam joɓki aybe maako. Saman maari fota bee ko haani. Limanjo lii'o kirseteendi man ngam daliila ngooytu goɗɗo go, kaŋko boo o heɓan yaafuye. 19 Kanjum woni kirseteeŋga ngam joɓki aybe, ngam o waɗi aybe dow Jawmiraawo fakat." 20 Too, Jawmiraawo ɓesdi wi'ugo Muusa: 21 "Ndaa daliilaaji ɗi goɗɗo lii'oto kirseteeŋga ngam joɓki aybe: To goɗɗo waɗi hakke dow Jawmiraawo, ngam o sali hokkitgo ko keeddiɗɗiraawo maako sigi haa maako, malla ko o hooci haa keeddiɗɗiiko, malla ko o wujji, malla ko o jaɓti mo bee doole, 22 malla o tawi huunde majjunde, o fewi dow maajum, o hunake dow fewre, o wi'i o tawaay ɗum. 23-24 To goɗɗo waɗi hakkeeji irin ɗi'i, sey o yoɓa kooɗume ko o heɓi bee rikisi maako. Nyalaade aybe maako waŋgi, sey o hokkita ɗum jawmiijum, o ɓesda deydey yeɓre maajum jowaɓre boo. 25 Sey o waddana Jawmiraawo njawdiri mbaalu ndi walaa aybe, ndi kirseteendi ngam joɓki aybe maako. Saman maari fota bee ko haani. 26 Limanjo lii'ano ndi Jawmiraawo kirseteendi. Goɗɗo go heɓan yaafuye aybeeji mum ɗi o huuwi fuu."

Farillaaji Lewiŋko'en 6

Guleteeɗi

6:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Umru Haruna e ɓiyum'en ni'i: Ndaa umroore dow guleteeɗi. Sey nguleteeŋga waala dow hirsirde haa fajiri, yiite boo tabita dow maare. 3 Nden limanjo ɓorno toggoore raneere e sirla ndaneeha. O itta ndoondi guleteeɗi dow hirsirde, o jippina ndi baŋge maare. 4 Nden o ɓorto limce maako, o ɓorno limce goɗɗe. Ɓaawo maajum o yahra ndoondi yaasi saŋgeere haa nokkuure senaande. 5 Sey yiite tabita dow hirsirde, taa nge nyifo sam. Nde weeti fuu, limanjo wallina leɗɗe dow maage, taaskitina guleteeɗi dow maage, wula ɓellere kirsaaɗi ngam kawtal yimɓe nder maage boo. 6 Yiite duumiiŋge wula dow hirsirde, taa nge nyifo sam."

Dokke nyaamdu

7 "Ndaa umroore dow dokke nyaamdu. Limanjo mo danygol Haruna lii'ano Jawmiraawo dokkal nyaamdu yeeso hirsirde. 8 Nden o hoo'a kuroori njiiɓaandi bee nebbam go, bana ko hebbinta juŋŋgo, non boo urle fuu. O wula ɗum dow hirsirde, ɗum geɗal ciftinorgal Jawmiraawo. Uureeŋgol maajum yerdinan mo. 9 Liman'en nyaama luttuɗum. Ɓe mbaɗa tamseeje ɗe ufnaaka bee maajum, ɓe nyaama ɗe haa nokkuure seniinde, nder hoowaare laymaaru fottirde. 10 Taa ɓe tamsa ɗum bee ufnirɗum. Jawmiraawo hokki ɓe ɗum, ɗum geɗal maɓɓe haa dokke guleteeɗe ngam Jawmiraawo. Ɗum ceniiɗum masin, bana kirseteeɗi ngam ittuki hakkeeji e joɓki aybeeji boo. 11 Ɗum umroore duumiinde haa gide mon fuu: Koomoy gorko mo danygol Haruna, nyaama ɗum. Ɗum geɗal maɓɓe haa dokke lii'anaaɗe Jawmiraawo. To goɗɗo feere meemi ɗum, senaare maajum torran mo." 12 Ndaa umroore nde Jawmiraawo hokki Muusa 13 dow nastinki limanjo mo danygol Haruna nder kuugal mum: "Nyalaade ɓe nastinta mo nder kuugal maako, sey o lii'ano Jawmiraawo kuroori muudoore woore, reeta man fajiri, reeta boo kiikiɗe, kal kal bee dokkal nyaamdu nyalaade nyalaade. 14 O jiiɓa ndi bee nebbam, o sa'a ɗum dow beɗol njamndi. Nden o wartira ɗum picitte, o wula ɗum, ɗum laato uureeŋgol belŋgol ngam Jawmiraawo. 15 Koomoy mo danygol Haruna, mo laatoto hooreejo liman'en, lii'o dokkal nga'al. Ɗum dokkal guleteeŋgal ngam Jawmiraawo. Kanjum woni umroore duumiinde. 16 Dokkal nyaamdu ngal limanjo hokkata, ngal guleteeŋgal pat, ngal nyaamataake."

Kirseteeɗi ngam ittuki hakkeeji

17 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 18 "Umru Haruna e ɓiyum'en umroore dow kirseteeɗi ngam ittuki hakkeeji. Sey ɓe kirsa ndabbaawa ngam ittuki hakkeeji haa wakere hirsirde woylaare, haa nokkuure nde ɓe kirsata guleteeɗi boo. Kirseteeŋga nga'a nga ceniiŋga masin. 19 Limanjo lii'otooɗo kirseteeŋga man, nyaama nga haa nokkuure seniinde, nder hoowaare laymaaru fottirde. 20 To goɗɗo feere meemi kusel maaga, senaare maaga torran mo. To ?i?am maaga seɗɗa wiccake haa limce goɗɗo, sey o loota ɗe haa nokkuure seniinde. 21 To limanjo defi kusel maaga nder fayande loope, sey o fusa nde. Ammaa to o defi ngel nder fayande njamndi, sey o yigga nde, o lalla nde. 22 Worɓe fuu nder asli liman'en nyaaman kusel man, ngel ceniiŋgel masin. 23 Ammaa to limanjo yahri ?i?am kirseteeŋga nder laymaaru fottirde ngam ittuki hakkeeji, nden kam kusel maaga nyaamataake, sey o wula ngel pat."

Farillaaji Lewiŋko'en 7

Kirseteeɗi ngam joɓki aybeeji

7:1 "Ndaa umroore dow kirseteeɗi ngam joɓki aybeeji. Ɗi ceniiɗi masin. 2 Sey ɓe kirsa ndabbaawa ngam joɓki aybeeji haa wakere hirsirde woylaare, haa nokkuure nde ɓe kirsata guleteeɗi boo. Ɓe ndufa ?i?am maaga haa alkibilaaji hirsirde nayi fuu. 3 Ɓe koo'a ɓellere maaga fuu, waato wicco, e ɓellere suddunde teteki, 4 e ɓoo?e bee ɓellere wonnde dow maaje, e ɓellere dow heŋre. 5 Limanjo wula ɗum fuu dow hirsirde, ɗum nyaamdu wuleteendu ngam Jawmiraawo. Kanjum woni kirseteeŋga ngam joɓki aybeeji. 6 Worɓe fuu nder asli liman'en nyaaman kusel maaga. Sey ɓe nyaama ngel haa nokkuure seniinde ngam ngel ceniiŋgel masin. 7 "Woodi umroore woore dow kirseteeɗi ngam ittuki hakke e joɓki aybe ɗiɗi fuu: Kusel maaji laatanto limanjo lii'otooɗo ɗi. 8 Non boo laral ndabbaawa nguleteeŋga laatanto limanjo lii'otooɗo nga. 9 Kooŋgale dokkal nyaamdu defaaŋgal nder fayande malla ca'aaŋgel dow beɗol njamndi, laatanto limanjo lii'otooɗo ngal. 10 Ammaa dokke kuroori njoorndi malla njiiɓaandi bee nebbam, kanje laatanto liman'en danygol Haruna fuu, ɓe cenda ɗe hakkunde maɓɓe."

Kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe

11 "Ndaa umroore dow kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe, ɗe lii'antooɗon Jawmiraawo. 12 To goɗɗo waddi kirseteeŋga nga'a ngam o yetta Allah, sey o wadda ndabbaawa hawtaade bee dokkal tamseeje ɗe ufnaaka. O wadda tamseeje ɗe kuroori njiiɓaandi bee nebbam, malla tamseeje cewɗe gujaaɗe bee nebbam, malla tamre kuroori njiiɓaandi bee nebbam. 13 O ɓesda boo tamseeje ufnaaɗe. 14 Sey o lii'ano Jawmiraawo yeɓre dokkal maako woore, nde laatanto limanjo dufanɗo ?i?am kirseteeŋga maako haa les hirsirde. 15 Sey ɓe nyaama kusel maaga nyalaade ɓe kirsata nga, taa ngel lutta haa jaŋgo maajum. 16 "To goɗɗo waddi kirseteeŋga nga'a ngam o hebbina togayeere+, malla to ɗum dokkal ngal ɓernde maako numi hokkugo, nden kam ɓe nyaama nga nyalaade ɓe kirsata nga, jaŋgo maajum boo ɓe nyaama ko lutti. 17 Ammaa ko lutti haa nyande tataɓre, sey ɓe ngula ɗum. 18 To ɓe nyaami kusel luttuŋgel nyande tataɓre, Allah yerdataako kirsaaŋga goɗɗo go. Allah limantaa mo nga, nga nyidduŋga. Koomoy nyaami kusel man, yahrani hoore mum aybe. 19 Kusel ngel meemi coɓɗum kooɗume, nyaamataake, sey wulugo ngel. "Koomoy cenaaɗo to yiɗi, nyaama kusel kirseteeŋga nga'a. 20 Ammaa to goɗɗo coɓɗo nyaami kirsaaŋga lii'anaaŋga Jawmiraawo ngam kawtal yimɓe, o gurtinteeɗo asŋgol maako. 21 Non boo to goɗɗo meemi coɓɗum kooɗume haa yimɓe malla dabbaaji malla ladooji, nyaami kusel maaga, o gurtinteeɗo asŋgol maako." 22 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 23 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "Taa on nyaama ɓellere na'i malla baali malla be'i sam. 24 To ndabbaawa waati, malla to huunde ladde seeki nga, on mbaawan huuwtinirgo ɓellere maaga ngam kuuɗe feere-feereeje, ammaa taa on nyaama nde. 25 Dabbaaji potanɗi ngam on lii'ano ɗi Jawmiraawo guleteeɗi, to goɗɗo nyaami ɓellere maaji, o gurtinteeɗo asŋgol maako. 26 Kootoy on njooɗoto fuu, taa on nyaama ?i?am dabbaaji malla colli. 27 To goɗɗo nyaami ?i?am, o gurtinteeɗo asŋgol maako." 28 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 29 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "Koomoy lii'otooɗo kirseteeŋga ngam kawtal yimɓe, sey o waddana Jawmiraawo dokkal diga kirseteeŋga man. 30 Geɗal Jawmiraawo guleteeŋgal, sey o wadda ngal bee juuɗe maako: ɓellere ndabbaawa e wiɓɓere maaga. O ɓaŋgta wiɓɓere man yeeso Jawmiraawo. 31 Limanjo wula ɓellere dow hirsirde, ammaa wiɓɓere laatanto liman'en. 32 Daŋgo nyaamo woni geɗal ittaaŋgal 33 ngam limanjo lii'otooɗo ?i?am e ɓellere kirsaaŋga ngam kawtal yimɓe. 34 Wiɓɓere maaga woni dokkal, daŋgo nyaamo boo woni geɗal ittaaŋgal haa kirsaaŋga nga'a. Jawmiraawo hoo'i ɗe haa yimɓe Isra'iila, yeɗi ɗe liman'en. Yimɓe Isra'iila ndokka ɓe ɗe haa foroy. 35 Kanjum woni geɗal Haruna e ɓiyum'en haa dokke guleteeɗe ngam Jawmiraawo. Ɓe keɓi ngal nyalaade ɓe kalfitinaama kuugal maɓɓe. 36 Nyalaade maajum Jawmiraawo umri yimɓe Isra'iila ndokka liman'en geɗal man haa kirseteeɗi maɓɓe. Ɗum umroore duumiinde haa gide maɓɓe fuu." 37 Kanjum woni umrooje dow guleteeɗi, e dokke nyaamdu, e kirseteeɗi ngam ittuki hakkeeji, e kirseteeɗi ngam joɓki aybeeji, e dokkal ngam nastinki kuugal limanku, e kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe. 38 Jawmiraawo umri Muusa umrooje ɗe'e haa hooseere Sina nder ladde, nyalaade o umri yimɓe Isra'iila ɓe lii'ano mo dokke maɓɓe.

Farillaaji Lewiŋko'en 8

No Haruna e ɓiyum'en keɓri kuugal limanku

8:1 Yoo, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Sey a yahra Haruna e ɓiyum'en haa dammugal laymaaru fottirde. Waddu boo limce limanku, e nebbam ngujorɗam, e ngaari kalhaldi kirseteendi ngam ittuki hakkeeji, e jawɗi baali ɗiɗi, e silaawo bee tamseeje ɗe ufnaaka. 3 Nden mooɓtu jama'aare fuu ton." 4 Muusa huuwi bana Jawmiraawo umri mo. Nde jama'aare mooɓi, 5 o wi'i yimɓe: "Mi huuwan jonta ko Jawmiraawo umri yam." 6 Muusa ɓadini Haruna e ɓiyum'en, yiiwi ɓe bee ndiyam. 7 O ɓorni Haruna toggoore e alkibbaare, o taadi mo taadorgol. Nden o ɓorni mo danciki, o haɓɓi ngel bee taadorgol maagel cannyaaŋgol. 8 Nden o haɓɓi jiiba wiɓɓere dow maagel, o nastini nder maaka baaruɗum kur'u bi'eteeɗum uriima e tumiima. 9 O meeti mo meetaleewol, o waɗi fawne ceniiɗe ɗe kaŋgeeri ɗelemndi haa yeeso maagol, bana Jawmiraawo umruno mo. 10 Nden Muusa hoo'i nebbam ngujorɗam, wuji jooɗorde Jawmiraawo e ko woni nder maare fuu. Bana non o seniri ɗum. 11 O wicci nebbam seɗɗa dow hirsirde, nde joweeɗiɗi, o wuji hirsirde e kuuje kuugal dow maare, e taasawo daaro e jo''inirɗum maago, ngam senugo ɗe. 12 Nden o waɗi nebbam seɗɗa dow hoore Haruna, ngam senugo mo. 13 Ɓaawo maajum o ɓadini ɓiɓɓe Haruna. O ɓorni ɓe toggooje, o taadi ɓe taadorli, o hufni ɓe kufneeje, bana Jawmiraawo umruno mo. 14 Nden Muusa waddi ngaari kalhaldi kirseteendi ngam ittuki hakkeeji. Haruna e ɓiyum'en njowi juuɗe muuɗum'en dow hoore maari. 15 Muusa hirsi ndi, hoo'i ?i?am maari seɗɗa, wuji ɗam bee hoondu mum haa luwe hirsirde, ngam senugo nde. O rufi ?i?am luttuɗam haa les hirsirde. Bana non o laɓɓiniri nde, o seniri nde. 16 Muusa hoo'i ɓellere suddunde teteki fuu, e ɓellere dow heŋre, e ɓoo?e bee ɓellere wonnde dow maaje, e wuli ɗum fuu dow hirsirde. 17 O hoo'i luttuɗum ngaari, laral maari e kusel maari e teteki maari, o wuli ɗum yaasi saŋgeere, bana Jawmiraawo umruno mo. 18 Nden Muusa waddi njawdiri mbaalu nguleteendi. Haruna e ɓiyum'en njowi juuɗe muuɗum'en dow hoore maari. 19 Muusa hirsi ndi, rufi ?i?am maari haa alkibilaaji hirsirde nayi fuu. 20-21 O ta''i ndi fodde geɓe maari, o looti teteki maari e kosɗe maari, o wuli hoore e ɓellere e geɓe maari fuu dow hirsirde, bana Jawmiraawo umruno mo. Ɗum ngulaaŋga ngam Jawmiraawo nga yiite nyaami ɗum, uureeŋgol man yerdini mo. 22 Nden Muusa waddi njawdiri mbaalu ɗiɗawri, waato njawdiri ngam kalfitinki kuugal. Haruna e ɓiyum'en njowi juuɗe muuɗum'en dow hoore maari. 23 Muusa hirsi ndi, hoo'i ?i?am maari seɗɗa, waɗi ɗam haa deblekeere nofru Haruna nyaamru, e hoondu wordu juŋŋgo maako nyaamo, o ndu kosŋgal maako nyaamal. 24 Nden o ɓadini ɓiɓɓe Haruna, o waɗi ?i?am seɗɗa haa deblekeeje noppi maɓɓe nyaami e kooli gorɗi juuɗe maɓɓe nyaame, e ɗi kosɗe maɓɓe nyaame. 25 Muusa hoo'i ɓellere njawdiri, waato wicco, e ɓellere suddunde teteki, e ɓellere dow heŋre, e ɓoo?e bee ɓellere wonnde dow maaje, non boo daŋgo maari nyaamo. 26 Nder silaawo tamseeje ɗe ufnaaka, cenaaɗe ngam Jawmiraawo, Muusa hoo'i tamseere woore, e tamseere welnde woore jiiɓaande bee nebbam, e tamseere ɗelemnde woore, o wallini ɗe dow ɓellere e daŋgo man. 27 O hokki ɗum fuu haa juuɗe Haruna e ɓiyum'en, ɓe ɓaŋgta ɗum, ɓe lii'o ɗum yeeso Jawmiraawo. 28 Nden Muusa hoo'i ɗum fahin, wuli ɗum dow hirsirde, haa dow ngulaaŋga go. Kanjum woni kirsaaŋga ngam kalfitinki kuugal. Ɗum ngulaaŋga ngam Jawmiraawo, uureeŋgol maaga yerdini mo. 29 Nden Muusa hoo'i wiɓɓere njawdiri, ɓaŋgti nde, lii'i nde yeeso Jawmiraawo. Nde laati geɗal Muusa haa njawdiri kalfitinki kuugal. Muusa huuwi kooɗume fuu bana Jawmiraawo umruno mo. 30 Ɓaawo maajum Muusa hoo'i nebbam ngujorɗam e ?i?am ngonɗam dow hirsirde. O wicci ɗam dow Haruna e limce mum, non boo dow ɓiɓɓe Haruna e limce muuɗum'en. Bana non o seniri ɓe, kamɓe e limce maɓɓe. 31 Muusa wi'i Haruna e ɓiyum'en: "Ndefe kusel ngel haa dammugal laymaaru fottirde. Nyaame ngel ton hawtaade bee tamseeje gonɗe nder silaawo dokke ngam kalfitinki kuugal mon, bana umrumi on. 32 Luttuɗum kusel e tamseeje, ngule ɗum bee yiite. 33 Taa cotte haa dammugal laymaaru fottirde nyalɗe joweeɗiɗi, sey to kalfitinki kuugal mon timmi. 34 Jawmiraawo umri en huuwugo ko kuuwɗen hande, ngam ittuki hakkeeji mon. 35 Njooɗe ton haa dammugal laymaaru fottirde nyalɗe joweeɗiɗi, jemma bee naaŋge fuu. Ɗowtane umrooje Jawmiraawo, ngam taa on maaya. Bana non Jawmiraawo umri yam." 36 Haruna e ɓiyum'en kuuwi kooɗume ko Jawmiraawo umri bee hunduko Muusa.

Farillaaji Lewiŋko'en 9

No Haruna fuɗɗiri lii'aago kirseteeɗi

9:1 Too, nde asaweere kalfitinki kuugal timmi, jaŋgo maajum Muusa ewni Haruna e ɓiyum'en e ndotti'en Isra'iila. 2 O wi'i Haruna: "Hoo'u ngaari kalhaldi kirseteendi ngam ittuki hakkeeji, e njawdiri mbaalu nguleteendi, ɗiɗi fuu ɗi ngalaa aybe. Lii'ana ɗi Jawmiraawo. 3 Nden yeccu yimɓe Isra'iila ɓe koo'a njawdiri mbeewa kirseteendi ngam ittuki hakkeeji, e gaggel ngel nduuɓu e jawgel mbaalu ngel nduuɓu koy nguleteekoy, koy ngalaa aybe, 4 e ngaari kalhaldi e njawdiri mbaalu, ɗi kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe. Ɓe lii'ano ɗi Jawmiraawo hawtaade bee dokkal nyaamdu jiiɓaandi bee nebbam. Ngam Jawmiraawo waŋganan ɓe hande." 5 Ko Muusa umri ɓe, ɓe ngaddi ɗum fuu yeeso laymaaru fottirde. Jama'aare fuu mooɓi ton, dari yeeso Jawmiraawo. 6 Muusa wi'i ɓe: "Jawmiraawo umri on huuwugo ɗum fuu, ngam haa tedduŋgal maako waŋgana on." 7 Nden o wi'i Haruna: "Yah haa hirsirde, lii'a kirseteeŋga e nguleteeŋga ngam ittuki hakke ma e hakkeeji yimɓe. Lii'a kirseteeŋga ngam ittuki hakkeeji yimɓe, bana Jawmiraawo umri ɗum." 8 Haruna yehi haa hirsirde, hirsi ngaari kalhaldi ngam ittuki hakke muuɗum. 9 Ɓiɓɓe maako ngaddani mo ?i?am maari. O suuwi hoondu maako nder maajam, o wuji ɗam haa luwe hirsirde. O rufi ?i?am luttuɗam haa les hirsirde. 10 Nden o hoo'i ɓellere e ɓoo?e e ɓellere dow heŋre, o wuli ɗum dow hirsirde, bana Jawmiraawo umruno Muusa. 11 Ammaa kusel e laral, o wuli ɗum yaasi saŋgeere. 12 Nden Haruna hirsi nguleteeŋga mum. Ɓiɓɓe maako ngaddani mo ?i?am maaga. O rufi ɗam haa alkibilaaji hirsirde nayi fuu. 13 Ɓe ndokki mo hoore maaga e geɓe maaga feere, o wuli ɗe dow hirsirde. 14 Nden o looti teteki maaga e kosɗe maaga, o wuli ɗum dow hirsirde, haa dow ngulaaŋga. 15 Ɓaawo maajum o lii'i dokkal yimɓe. O hoo'i njawdiri mbeewa kirseteendi ngam ittuki hakkeeji maɓɓe. O hirsi ndi, o lii'i ndi bana kirsaaŋga naane ngam ittuki hakke maako. 16 O waddi boo nguleteeŋga, o lii'i nga fodde umroore. 17 O lii'i dokkal nyaamdu, o hoo'i haa maagal bana ko hebbinta juŋŋgo, o wuli ɗum dow hirsirde. (Kanjum woni ɓesdaari dow nguleteeŋga fajiri fajiri.) 18 Nden o hirsi ngaari kalhaldi e njawdiri mbaalu ngam kawtal yimɓe. Ɓiɓɓe maako ngaddani mo ?i?am maaji, o rufi ɗam haa alkibilaaji hirsirde nayi fuu. 19 Ɓe koo'i ɓellere ngaari, e wicco njawdiri, e ɓellere suddunde teteki, e ɓoo?e, e ɓellere dow heŋre, 20 ɓe mballini ɗum dow wiɓɓere ngaari e wiɓɓere njawdiri. Haruna wuli ɓellere fuu dow hirsirde. 21 O ɓaŋgti biɓɓe e dawɗe nyaame yeeso Jawmiraawo, bana Muusa umruno mo. 22 Nde Haruna timmini lii'aago kirsaaɗi ɗi fuu, o ɓaŋgti juuɗe maako dow yimɓe, o barkiɗini ɓe, nden o jippi. 23 Muusa e Haruna nasti laymaaru fottirde. Nden ɓe ngurti, ɓe mbarkiɗini yimɓe. Tedduŋgal Jawmiraawo waŋgani ɓe fuu. 24 Jawmiraawo jippini yiite, nge nyaami nguleteeŋga e ɓellere dow hirsirde. Yimɓe fuu ngi'i ɗum, ɓe kooli bee seyo. Nden ɓe cujidi.

Farillaaji Lewiŋko'en 10

Aybe Nadab e Abihu

10:1 Yoo, Nadab e Abihu, ɓiɓɓe Haruna, koo'i urorɗe njamndiije, mbaɗi ?ulbe yiite dow maaje, mbaɗi urle, lii'ani ɗum Jawmiraawo. Ammaa yiite man laataaki seniiŋge, ngam Jawmiraawo umraay ɓe lii'aago ɗum. 2 Law Jawmiraawo jippini yiite, nge mbari ɓe ton yeeso Jawmiraawo. 3 Muusa wi'i Haruna: "Kanjum woni ko Jawmiraawo numi saa'i o wi'no: Sey huuwanooɓe yam kula senaare am. Mi waŋginanan yimɓe am tedduŋgal am." Ammaa Haruna jeeɗi siriw. 4 Muusa ewni Miisayel e Elisafan ɓiɓɓe Usiyel bappanyo Haruna, wi'i ɓe: "Ngare, cottine maayɓe mon yeeso suudu seniindu, njahre ɓe yaasi saŋgeere." 5 Ɓe ngari, ɓe eftiri ɓe bee toggooje maɓɓe, ɓe njahri ɓe yaasi saŋgeere, bana Muusa umri ɓe. 6 Nden Muusa wi'i Haruna e ɓiɓɓe mum Eliyajaaru e Itamar: "Taa njoofe gaasa ko'e mon, taa ceeke limce mon boo, ngam taa maayon, taa Jawmiraawo tikkana jama'aare fuu. Ammaa bandiraaɓe mon, yimɓe Isra'iila fuu mboya ngam daliila yiite nge Jawmiraawo neli ɗum. 7 Taa cotte haa dammugal laymaaru fottirde, ngam taa maayon, ngam nebbam Jawmiraawo ngujorɗam ɗon dow ko'e mon." Ɓe kuuwi ko Muusa wi'i ɓe.

Umrooje ngam liman'en

8 Too, Jawmiraawo wi'i Haruna: 9 "An e ɓiya'en, taa on nasta laymaaru fottirde to on njari inaboojam malla nguykinoojam feere, ngam taa maayon. Kanjum woni umroore duumiinde haa asŋgol mon fuu. 10 Sey on cendindira ceniiɗum bee ko senaaki, on cendindira coɓɗum bee ceniiɗum. 11 Sey on ekkitina yimɓe Isra'iila umrooje fuu ɗe umrumi on bee hunduko Muusa." 12 Too, Muusa wi'i Haruna e ɓiɓɓe mum luttuɓe, Eliyajaaru e Itamar: "Koo'e ko lutti haa dokkal nyaamdu ngam Jawmiraawo, mbaɗe tamseeje ɗe ufnaaka bee maajum. Nyaame ɗe baŋge hirsirde, ngam dokkal nga'al ngal ceniiŋgal masin. 13 Nyaame ɗum haa nokkuure seniinde. Kanjum woni geɗal ma e geɗal ɓiɓɓe ma haa dokke guleteeɗe ngam Jawmiraawo. Bana non Jawmiraawo umri yam. 14 Onon e ɓiɓɓe mon worɓe e rewɓe nyaama wiɓɓere e daŋgo, waato ko yimɓe Isra'iila ngeɗani Jawmiraawo haa kirseteeɗi ngam kawtal maɓɓe. Ɗum woni geɗal mon haa kirseteeɗi ɗi'i. On nyaama ɗum haa nokkuure laaɓnde. 15 Koondeye yimɓe Isra'iila ngaddata ɓellere wuleteende ngam Jawmiraawo, ɓe ngadda boo wiɓɓere e daŋgo bana dokkal ittaaŋgal ngam maako. Dokkal nga'al laatanto on e danygol mon haa foroy, bana Jawmiraawo umri ɗum." 16 Muusa ɗaɓɓiti njawdiri kirsaandi ngam ittuki hakke, ammaa o tawi ɓe nguli ndi, timmi. Ngam maajum o tikkani Eliyajaaru e Itamar ɓiɓɓe Haruna luttuɓe. O ?ami ɓe: 17 "Koni on nyaamaay kirsaaŋga ngam ittuki hakke nga'a haa nokkuure seniinde? Nga ceniiŋga masin. Jawmiraawo hokki on nga, on nyaama nga ngam on itta hakkeeji jama'aare. 18 ?i?am maaga waraay nder suudu seniindu. Ngam maajum haani on nyaama nga ton, bana umrumi on." 19 Haruna jaabi: "A anndi ɓe lii'ani Jawmiraawo hande kirsaaŋga maɓɓe ngam ittuki hakkeeji e ngulaaŋga maɓɓe. Nden bone ɗe'e keɓi yam. To mi nyaami hande kusel kirsaaŋga ngam ittuki hakke, ɗum fottanan Jawmiraawo na?" 20 Muusa nani ɗum, jaɓi.

Farillaaji Lewiŋko'en 11

Dabbaaji nyaameteeɗi

11:1 Yoo, Jawmiraawo umri Muusa e Haruna, 2 ɓe mbi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To on ngiɗi, on nyaaman dabbaaji 3 marɗi koloŋgi ceekaaɗi, lornanɗi waacere boo. 4-6 Ammaa taa nyaame geelooɗi e jama-gudde e boji. Ndaare ɗi bana coɓɗi, ngam ɗi lornan waacere, ammaa ɗi ngalaa koloŋgi ceekaaɗi. 7 Taa nyaame gaduuji. Ɗi karminaaɗi, ngam ɗi mari koloŋgi ceekaaɗi, ammaa ɗi lornataa waacere. 8 Taa nyaame dabbaaji ɗi'i, taa meeme nyawmanɗe maaji boo. 9 "On nyaama liɗɗi, marɗi koɓe. 10 Ammaa kuuje ndiyam goɗɗe fuu nyaamataake. 11 Ɗe nyidduɗe, taa nyaame ɗe. To ɗe mbaati, ndaare ɗe ɗe nyidduɗe. 12 Kuuje ndiyam kooɗeye ɗe ngalaa koɓe, laatano on nyidduɗe. 13-19 "Ndaa colli nyidduɗi, ɗi nyaamataake: dutal, duujiire, ciilal, maafiire, jigaawal maŋgal e pamaral, leekuwal, ndawu, sondu mbeela raneeru, ngaasiyoowal, cooɗal, lamnjatal, naŋgowal liɗɗi, kurkudaaru, non boo wilwildu. 20 "Kuukoy markoy bileeji fuu, laatano on nyiddukoy. 21 Sey ko mari kosɗe bee jokke, kanjum tan nyaamoton, 22 waato asli baɓɓatti e ndo'uuji fuu. 23 Ammaa kuukoy ladoohoy markoy bileeji luttukoy fuu laatano on nyiddukoy. 24-28 "Dabbaaji goɗɗi coɓnan on. Koomoy meemi caaɗŋguuji maaji, soɓan haa kiikiɗe. Koomoy efti caaɗŋguuji maaji, sey loota limce mum, ammaa coɓki maako tabitan haa kiikiɗe. Ɗum dabbaaji marɗi koloŋgi, ammaa naa ceekaaɗi, ɗi lornataa waacere. Non boo dabbaaji marɗi kosɗe nayi bee jagge muuɗum'en. 29-30 "Ndaare doombi e pallanɗe e jukujahe e doydooje fuu bana coɓɗe. 31 Koomoy meemi ɗe to ɗe mbaati, soɓan haa kiikiɗe. 32 To ɗe mbaati, ɗe ndo''ake dow huunde koondeye, nde soɓan: Waato kuuje kuuwraaɗe bee leggal e limce e laral e buhu, ko goɗɗo huuwtinirta fuu. Sey on cuuwa ɗum nder ndiyam, ammaa coɓki maajum tabitan haa kiikiɗe. 33 To irin kuuje baatɗe ɗe'e ndo''ake nder fayande, ko woni nder maare fuu soɓan, sey on pusa fayande man boo. 34 To ndiyam ɗon nder fayande man, goɗɗo rufi ɗam dow nyaamdu koonduye, ndu soɓan. Non boo to njaram ɗon nder fayande man, ɗam soɓan. 35 To irin kuuje baatɗe ɗe'e ndo''ake dow huunde, nde soɓan. To ɗum kaatane malla fayande tamsirde, sey on pusa ɗum. 36 Ammaa seeɓoore e ɓulndu e waawru soɓataa, sey meemɗo ko waati nder ton, soɓan. 37 To ɗum do''ake dow aawdi aaweteendi, ndi soɓataa. 38 Ammaa to goɗɗo aarti, soofni aawdi man, ɗum do''ake dow maari, nden kam ndi soɓan. 39 "To ndabbaawa nyaameteeŋga waati, koomoy meemɗo nga soɓan haa kiikiɗe. 40 Koomoy nyaami kusel ndabbaawa man, sey loota limce mum. Ammaa coɓki maako tabitan haa kiikiɗe. Koomoy efti nga boo, sey loota limce mum. Ammaa coɓki maako tabitan haa kiikiɗe. 41 "Kuuje pamare marɗe yoŋki, ɗe nyidduɗe. Taa nyaame ɗe, 42 waato ladooji, malla ko mari kosɗe nayi, malla ko mari kosɗe ɗuuɗɗe. 43 Taa laate on nyidduɓe bee nyaamugo kuuje ɗe'e, taa coɓne ko'e mon bee maaje. 44 Min woni Allah Jawmiraawo mon. Ngam maajum cene ko'e mon, laate on seniiɓe, ngam min mi ceniiɗo. 45 Min woni Jawmiraawo gurtinɗo on lesdi Misra ngam mi laato Allah mon. Laate on seniiɓe, ngam min mi ceniiɗo. 46 "Kanjum woni umroore dow dabbaaji e colli e marɗum yoŋki nder ndiyam e ko dimboto dow lesdi fuu. 47 Sey on cendindira coɓɗum bee ko soɓaay, on cendindira dabbaaji nyaameteeɗi bee ko nyaamataake."

Farillaaji Lewiŋko'en 12

Cenki rewɓe ɓesnuɓe

12:1 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To debbo danyi ɓiɗɗo gorko, o coɓɗo nyalɗe joweeɗiɗi, bana o coɓɗo saa'i lootgol maako. 3 Nyande joweetataɓre ɓe njuulna ɓiŋgel. 4 Ɓaawo maajum debbo munya nyalɗe cappanɗe tati e tati, haa o laaɓa e ?i?am maako. Taa o meema ceniiɗum kooɗume, taa o wara haa suudu seniindu boo, sey to wakkati cenki maako timmi. 5 Ammaa to o danyi ɓiɗɗo debbo, o coɓɗo asaweeje ɗiɗi, bana o coɓɗo saa'i lootgol maako. Ɓaawo maajum o munya nyalɗe cappanɗe joweego e joweego, haa o laaɓa e ?i?am maako. 6 "To wakkati cenki maako timmi, ɓaawo o danyi ɓii gorko malla debbo, sey o wadda jawgel guleteeŋgel ngel nduuɓu, e poola malla poola masar kirseteeŋga ngam ittuki hakke. O hokka ɗum limanjo haa dammugal laymaaru fottirde. 7 Kaŋko o lii'ano ɗum Jawmiraawo, o huuwana debbo ittuki coɓki maako, ngam o laaɓa e ?i?am maako. Kanjum woni umroore dow rewɓe ɓesnuɓe. 8 "To debbo waawaay jawgel, nden kam o wadda pooli masar ɗiɗi malla pooloy ɗiɗoy, gootel guleteeŋgel, gootel boo kirseteeŋgel ngam ittuki hakke. Limanjo huuwana mo ittuki coɓki maako, ngam o laaɓa."

Farillaaji Lewiŋko'en 13

Umrooje dow kuuduuje

13:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa e Haruna: 2 "To goɗɗo woodi ɓuudi malla fuufre malla huuduure feere haa ɓandu mum, to seki ɗum saɗawre koondeyeere, sey ɓe ngadda mo yeeso Haruna, limanjo, malla yeeso goɗɗo asŋgol Haruna. 3 Limanjo laara huuduure laral man. To suufu nder huuduure laatake daneejum, huuduure boo ɓuri luggugo dow laral taariiŋgal nde, nden kam ɗum saɗawre fakat. Limanjo laaran nyawɗo oo, seedoto o coɓɗo. 4 Ammaa to pellel haa ɓandu maako ranwi, ɓuraay luggugo dow laral taariiŋgal ngel, suufu boo ranwaay, nden kam limanjo senda mo bee yimɓe nyalɗe joweeɗiɗi. 5 Nyande joweeɗiɗawre limanjo laara mo fahin. To o yi'aay huuduure ɓesdake, nde wa'i bana naane, sey o senda mo bee yimɓe nyalɗe joweeɗiɗi fahin. 6 Nyande joweeɗiɗawre limanjo laara mo fahin. To o yi'i nyaw ustake, yaajaay haa laral, sey o seedo goɗɗo man o laaɓɗo, ɗum fuufre meere non. Sey goɗɗo man loota limce mum ngam o laaɓa. 7 Ammaa to nyaw ɓesdake haa laral maako, ɓaawo limanjo seedi mo o laaɓɗo, sey o waŋga yeeso limanjo kadiboo. 8 Limanjo laara mo fahin. To nyaw ɓesdake haa laral maako fakat, limanjo seedoto mo o coɓɗo, ngam ɗum saɗawre fakat. 9 "To saɗawre koondeyeere naŋgi ɓandu goɗɗo, sey ɓe ngadda mo yeeso limanjo. 10 Limanjo laara mo. To o woodi ɓuudi ndi ranwini laral e suufu maagal, ndi laatake huuduure hallunde, 11 nden kam ɗum saɗawre duurnde. Limanjo seedo mo o coɓɗo. Walaa haaje o senda mo bee yimɓe, ngam coɓki maako waŋgi. 12 To nyaw man ɓesdake, fiilti ɓandu goɗɗo pat, 13 nden kam limanjo laara mo fahin. To limanjo yi'i ngu fiilti ɓandu maako pat, sey o seedo mo o laaɓɗo. Ɓandu maako fuu ndu raneeru, ngam maajum o laaɓɗo. 14 Ammaa to huuduure fetti haa maako, nden kam o coɓɗo. 15 Limanjo laara mo fahin. To o yi'i huuduure fetti haa maako, sey o seedo mo o coɓɗo. Huuduure bana nde'e woni alaama saɗawre, ngam maajum o coɓɗo. 16 Ammaa to huuduure man yamɗiti, laatake daneejum, sey o yaha haa limanjo. 17 Limanjo laara mo fahin. To huuduure maako ranwi, limanjo seedoto mo o laaɓɗo. 18 "To goɗɗo woodi huuduure hallunde haa ɓandu mum, nde yamɗiti, 19 ammaa haa nokkuure maare ɓuudi ndaneeri waɗi, malla faarde sey o yaha haa limanjo. 20 Limanjo laara mo. To pellel man ɓuri luggugo dow laral taariiŋgal ngel, suufu dow maagel laatake daneejum boo, nden kam limanjo seedoto mo o coɓɗo. Ɗum saɗawre fuɗɗi nder ɓuudi man. 21 Ammaa to limanjo laari mo, suufu dow ɓuudi ranwaay, ndi ɓuraay luggugo dow laral taariiŋgal ndi, ndi furɗi boo, sey limanjo senda mo bee yimɓe nyalɗe joweeɗiɗi. 22 To nyaw ɓesdake haa laral, limanjo seedoto mo o coɓɗo, ɗum saɗawre fakat. 23 Ammaa to faarde go waylaaki, ɓesdaay mawnugo, nden kam ɗum ɓattarre huuduure, limanjo seedo mo o laaɓɗo. 24 "To goɗɗo woodi wulannde yiite haa ɓandu mum, kusel haa huuduure man laatake daneejum, malla boɗeejum bee daneejum, 25 sey limanjo laara mo. To suufu dow pellel man laatake daneejum, ngel ɓuri luggugo dow laral taariiŋgal ngel boo, nden kam ɗum saɗawre fuɗɗi nder wulannde man. Sey limanjo seedo mo o coɓɗo. 26 Ammaa to suufu dow pellel man ranwaay, ngel ɓuraay luggugo dow laral taariiŋgal ngel, ngel furɗi boo, sey limanjo senda mo bee yimɓe nyalɗe joweeɗiɗi. 27 Nyande joweeɗiɗawre limanjo laara mo fahin. To nyaw ɓesdi yaajugo, nden kam ɗum saɗawre, limanjo seedo mo o coɓɗo. 28 Ammaa to faarde go waylaaki, ɓesdaay mawnugo, furɗi boo, nden kam ɗum ɓuudi meere. Limanjo seedoto mo o laaɓɗo, ngam ɗum ɓattarre yiite tan. 29 "To gorko malla debbo woodi nyaw haa laral hoore malla wakkude, 30 sey limanjo laara mo. To pellel nyawŋgel ɓuri luggugo dow laral taariiŋgal ngel, gaasa dow maagel boo oolɗi, ɗiggi, nden kam ɗum saɗawre, limanjo seedoto mo o coɓɗo. 31 To limanjo laari pellel nyawŋgel, ngel ɓuraay luggugo dow laral taariiŋgal ngel, ammaa gaasa ɓaleeha woodaa dow maagel, sey limanjo senda mo bee yimɓe nyalɗe joweeɗiɗi. 32 Nyande joweeɗiɗawre limanjo laara mo fahin. To pellel nyawŋgel ɓesdaay yaajugo, gaasa oola woodaa dow maagel, ngel ɓuraay luggugo dow laral taariiŋgal ngel boo, 33 sey o laɓa hoore maako, ammaa o acca pellel nyawŋgel. Limanjo senda mo bee yimɓe nyalɗe joweeɗiɗi fahin. 34 Nyande joweeɗiɗawre limanjo laara mo fahin. To pellel nyawŋgel ɓesdaay yaajugo, ɓesdaay luggugo dow laral taariiŋgal ɗum, limanjo seedoto mo o laaɓɗo. Sey o loota limce maako ngam o laaɓa. 35 Ammaa to pellel nyawŋgel ɓesdi yaajugo nder laral maako, ɓaawo limanjo seedi mo o laaɓɗo, 36 sey limanjo laara mo fahin. To o yi'i nyaw ɓesdake haa laral, walaa haaje o ɗaɓɓita oolɗugo gaasa, ngam coɓki maako waŋgi. 37 Ammaa to limanjo yi'i pellel nyawŋgel waylaaki, gaasa ɓaleeha mawni dow maagel boo, nden kam nyaw maajum yamɗiti. Goɗɗo go o laaɓɗo, limanjo boo seedoto mo o laaɓɗo. 38 "To gorko malla debbo woodi toɓɓe daneeje haa ɓandu mum, 39 sey limanjo laara mo. To o yi'i toɓɓe man ndanwaay tal, nden kam ɗum fuufre meere haa laral goɗɗo man, o laaɓɗo. 40-41 "To gaasa ittake haa hoɓɓudu goɗɗo, malla haa tiinde maako, ɗum soɓnataa mo. 42 Ammaa to faarde waŋgi haa pellel man, nden kam ɗum saɗawre. 43 Limanjo laara mo. To faarde waɗi haa pellel man, 44 sey limanjo seedo mo o coɓɗo, ngam daliila saɗawre haa hoore maako. 45 "Goɗɗo mo saɗawre koondeyeere waɗi ɗum, ɓorno limce ceekaaɗe. O yoofa gaasa hoore maako, o sudda wakkude maako, o hoola: Mi coɓɗo! 46 Saa'i nyaw maajum ɗon haa maako tawon, o coɓɗo. Taa o wonda bee yimɓe woɗɓe, o jooɗo yaasi saŋgeere."

Umroore dow kuuje nyolɗe

47 "To nyolol waɗi haa limce kuuwraaɗe bee gaasa baali malla hottollo, 48 non boo haa kuuje cannyiraaɗe gaasa baali malla hottollo, koo haa laral dabbaaji malla kuuwaaɗum bee laral boo, 49 to ɗum laatake boɗeejum seɗɗa, malla haako-haakoojum seɗɗa, nden kam ɗum nyolol nyaamoowol. Sey ɓe kolla ɗum limanjo. 50 O laara ɗum, nden o maɓɓa ɗum nyalɗe joweeɗiɗi. 51 Nyande joweeɗiɗawre o laara ɗum fahin. To nyolol ɓesdi yaajugo, nden kam huunde man soɓi. 52 Limanjo wula nde, ngam ɗum nyolol nyaamoowol. Doole o wula nde bee yiite. 53 "Ammaa to limanjo yi'i nyolol ɓesdaay yaajugo dow huunde man, 54 sey o umra lootugo nde. Nden o maɓɓa nde nyalɗe joweeɗiɗi fahin. 55 Ɓaawo maajum o laara nde kadiboo. To noonde nyolol waylake, koo to nde ɓesdaay yaajugo boo, huunde man soɓi. Sey a wula nde bee yiite. Teema nyolol waɗi haa wakere woore malla haa wakere ndeya, ɗum gootel. 56 Ammaa to limanjo yi'i nyolol furɗi, sey o seeka pellel nyolŋgel, o itta ngel haa limce malla laral. 57 To nyolol fuɗɗiti, nden kam ɗum nyolol ɓesdotooŋgol. Sey a wula huunde man bee yiite. 58 To a looti huunde, nyolol boo ittake, sey a loota nde fahin, ngam nde laaɓa. 59 "Kanjum woni umroore dow nyolol haa limce kuuwraaɗe bee gaasa baali malla hottollo, non boo haa kuuje kuuwraaɗe bee laral."

Farillaaji Lewiŋko'en 14

Kirseteeɗi ngam daliila caɗawe

14:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Ndaa umroore laɓɓinki goɗɗo mo saɗawre mum yamɗiti. Nyande laɓɓineeki maako ɓe njahra mo haa limanjo. 3 O wurtina mo yaasi saŋgeere, o laara ɓandu maako. To o yi'i nyaw maako yamɗiti, 4 sey o umra ɓe ngadda colli dagiiɗi ɗiɗi ngam daliila laɓɓinteeɗo, hawtaade bee tayre leggal cembiɗŋgal e leppel boɗeeyel coy e haako isop. 5 Nden limanjo umra hirsugo sondu wooru dow fayande heewnde ndiyam seeɓoore. 6 Nden o hoo'a sondu ɗiɗawru e leggal e leppel boɗeeyel e haako, o suuwa ɗum nder ?i?am sondu hirsaandu dow ndiyam seeɓoore go. 7 O wicca ?i?am man nde joweeɗiɗi dow laɓɓinteeɗo e nyaw mum, o seedo mo o laaɓɗo. Nden o yoofa sondu yeeru, ndu fiira dow gese. 8 Laɓɓinteeɗo loota limce mum, laɓa gaasa mum fuu, yiiwo. Bana ni o laaɓrata. O heɓan nastugo saŋgeere, ammaa sey o jooɗo yaasi laymaaru maako nyalɗe joweeɗiɗi. 9 Nyande joweeɗiɗawre o laɓa fahin, gaasa hoore e wakkude e tiimeelooji e gaasa luttuka fuu, o loota limce maako, o yiiwo. Nden kam o laaɓɗo. 10 "Nyande joweetataɓre o hoo'a njawkoy ɗiɗoy e bortel ngel nduuɓu, koy fuu koy ngalaa aybe, e kuroori muudooje tati njiiɓaandi bee nebbam (ngam dokkal nyaamdu), e reeta liitir nebbam. 11 Limanjo laɓɓinanɗo yahra laɓɓinteeɗo e dokke ɗe'e fuu yeeso Jawmiraawo haa dammugal laymaaru fottirde. 12 Nden o hoo'a jawgel gootel, o lii'ano ngel Jawmiraawo kirseteeŋgel ngam joɓki aybe, hawtaade bee reeta liitir nebbam go. O ɓaŋgta ɗum yeeso Jawmiraawo, ɗum dokkal ittaaŋgal ngam limanjo. 13 Sey o hirsa ngel haa nokkuure seniinde nde ɓe kirsata kirseteeɗi ngam ittuki hakke e guleteeɗi boo. Kirseteeŋga ngam joɓki aybe laatanto limanjo, bana kirseteeŋga ngam ittuki hakke boo, nga ceniiŋga masin. 14 Limanjo hoo'a ?i?am jawgel seɗɗa, waɗa ɗam haa deblekeere nofru laɓɓinteeɗo nyaamru, e hoondu wordu juŋŋgo maako nyaamo, e ndu kosŋgal maako nyaamal. 15 Nden limanjo loowa nebbam seɗɗa nder newre muuɗum nande, 16 suuwa hoondu juŋŋgo mum nyaamo nder maajam, wicca ɗam nde joweeɗiɗi ton yeeso Jawmiraawo. 17 Nden o hoo'a nebbam seɗɗa nder newre maako, o waɗa ɗam haa deblekeere nofru laɓɓinteeɗo nyaamru, e hoondu wordu juŋŋgo maako nyaamo, e ndu kosŋgal maako nyaamal, dow ?i?am jawgel go. 18 Nebbam luttuɗam nder newre maako, o rufa ɗam dow hoore goɗɗo go. Bana ni o heɓnirta mo yaafuye haa Jawmiraawo. 19 "Nden limanjo lii'o kirseteeŋga ngam ittuki hakke, ngam o heɓna laɓɓinteeɗo yaafuye. Ɓaawo maajum o hirsa nguleteeŋga. 20 O wula nga hawtaade bee dokkal nyaamdu go dow hirsirde. Bana ni o heɓnirta mo yaafuye, ngam o laaɓa. 21 "To laɓɓinteeɗo laatake talakaajo mo waawaay dokke go, nden kam o wadda jawgel gootel kirseteeŋgel ngam joɓki aybe maako, ngel laato geɗal limanjo keɓnanɗo mo yaafuye. O wadda kuroori muudoore woore, njiiɓaandi bee nebbam (ngam dokkal nyaamdu) e reeta liitir nebbam. 22 Non boo pooli masar ɗiɗi malla pooloy ɗiɗoy, gootel kirseteeŋgel ngam ittuki hakke, gootel guleteeŋgel. 23 Nyande laɓɓineeki maako joweetataɓre o waddana ɗum limanjo haa dammugal laymaaru fottirde. 24 Limanjo hoo'a jawgel e nebbam, ɓaŋgta ɗum yeeso Jawmiraawo, ɗum laatoto geɗal limanjo. 25 O hirsa jawgel, o hoo'a ?i?am maagel seɗɗa, o waɗa ɗam haa deblekeere nofru laɓɓinteeɗo nyaamru, e hoondu wordu juŋŋgo maako nyaamo, e ndu kosŋgal maako nyaamal. 26 Nden limanjo loowa nebbam seɗɗa nder newre muuɗum nande, 27 wicca ɗam bee hoondu juŋŋgo mum nyaamo ton yeeso Jawmiraawo. 28 Nden o hoo'a nebbam seɗɗa nder newre maako, o waɗa ɗam haa deblekeere nofru laɓɓinteeɗo nyaamru, e hoondu wordu juŋŋgo maako nyaamo, e ndu kosŋgal maako nyaamal, dow ?i?am jawgel go. 29 Nebbam luttuɗam nder newre maako, o waɗa ɗam dow hoore goɗɗo go. Bana ni o heɓnirta mo yaafuye haa Jawmiraawo. 30 Nden o lii'o pooli masar malla pooloy, fodde baawal goɗɗo go, 31 gootel kirseteeŋgel ngam ittuki hakke, gootel guleteeŋgel hawtaade bee dokkal nyaamdu. Bana ni o heɓnirta laɓɓinteeɗo yaafuye haa Jawmiraawo. 32 Kanjum woni umroore dow goɗɗo mo nyaw mum yamɗiti, mo waawaay dokkal umraaŋgal haa laɓɓineeki muuɗum."

Umroore dow cidol haa cuuɗi

33 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa e Haruna: 34 "To on nasti lesdi Kanaana ndi marnanmi on, teema laatinanmi cidol haa suudu nder lesdi ndi maroton. 35 Koomoy yi'i cidol haa suudu mum, anndina ɗum limanjo. 36 Limanjo umra ɓe ngurtina kuuje fuu gonɗe nder suudu man, hiddeko o yaha laarugo cidol, ngam taa kuuje ɗe'e fuu coɓa. Nden o yaha laarugo suudu. 37 To o yi'i cidol ɗon nyaama mahdi, noonde maagol boo laatake boɗeejum seɗɗa malla haako-haakoojum seɗɗa, 38 sey o wurto suudu, o maɓɓa ndu nyalɗe joweeɗiɗi. 39 Nyande joweeɗiɗawre o lorto, o laara ndu fahin. To o yi'i cidol ɓesdi yaajugo haa suudu, 40 sey o umra ɓe ngurtina kaa'e marɗe cidol, ɓe ngudina ɗe haa nokkuure soɓnde yaasi wuro. 41 Ɓaawo maajum ɓe itta ɓakkol mahdi nder suudu fuu, ɓe ngudina loope man haa nokkuure soɓnde yaasi wuro. 42 Nden ɓe mbaɗa kaa'e goɗɗe haa nokkuuje cottinaaɗe go, ɓe ɓakka mahdi nder suudu bee loope kecce. 43 "To cidol fuɗɗiti haa suudu ɓaawo wurtingo kaa'e e ittugo loope e ɓakkugo kesum, 44 sey limanjo yaha, laara ndu fahin. To o yi'i cidol ɓesdi yaajugo haa suudu, nden kam ɗum cidol nyaamoowol, suudu man soɓi. 45 Sey ɓe ngibbina ndu, ɓe ngudina kaa'e e leɗɗe e loope fuu haa nokkuure soɓnde yaasi wuro. 46 Koomoy nasti suudu man yaake ɓe maɓɓi ndu, soɓan haa kiikiɗe. 47 Koomoy waali nder suudu man malla nyaami ton, sey loota limce mum. 48 "To limanjo wari, yi'i cidol fuɗɗitaay haa suudu ɓaawo ɓe ɓakki ndu kesum, sey o seedo ndu ndu laaɓndu, ngam cidol ittake. 49 O hoo'a colli ɗiɗi ngam o itta hakke haa maaru. O hoo'a boo tayre leggal cembiɗŋgal e leppel boɗeeyel e haako isop. 50 O hirsa sondu wooru dow fayande heewnde ndiyam seeɓoore. 51 Nden o hoo'a leggal e leppel boɗeeyel e haako man e sondu ɗiɗawru, o suuwa ɗum fuu nder ?i?am sondu hirsaandu e ndiyam seeɓoore. O wicca ɗam nde joweeɗiɗi dow suudu. 52 Bana ni o ittirta hakke haa suudu, bee ?i?am sondu e ndiyam seeɓoore e sondu ɗiɗawru e leggel cembiɗŋgel e haako isop e leppel boɗeeyel. 53 Nden o yoofa sondu yeeru, ndu fiira yaasi wuro dow gese. Bana ni o heɓnirta suudu yaafuye, ngam ndu laaɓa. 54 "Kanjum woni umrooje dow caɗawe kooɗeye, 55 dow nyolol haa limce e cidol haa cuuɗi, 56 dow kuuduuje e ɓuule. 57 Ɗum ekkitinol dow ko wi'ete coɓɗum malla laaɓɗum."

Farillaaji Lewiŋko'en 15

Kuuje coɓɗe ilanɗe e ɓandu

15:1 Too, Jawmiraawo umri Muusa e Haruna, 2 ɓe mbi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To jakari goɗɗo ɗon ilna huunde, ilanɗum man soɓi. 3 Koo to jakari ɗon ilna ɗum, koo to sukki, ɗum coɓɗum. 4 Be''itte ɗe o waaloto dow mum e huunde nde o jooɗoto dow mum, soɓan. 5-7 Koomoy meemi be''itte maako, malla jooɗi dow huunde nde nyawɗo go jooɗino, malla meemi ɓandu maako, sey loota limce mum, yiiwo. Ammaa o nyallan o coɓɗo. 8 To nyawɗo go tuuti tuuɗe dow goɗɗo laaɓɗo, sey kaŋko o loota limce maako, o yiiwo. Ammaa o nyallan o coɓɗo. 9 To nyawɗo go jooɗi dow kirke, ɗe coɓan. 10 Koomoy meemi huunde koondeye nde nyawɗo go jooɗi dow mum, soɓan haa kiikiɗe. Koomoy efti huunde koondeye nde nyawɗo go jooɗi dow mum, sey loota limce mum, yiiwo. Ammaa o nyallan o coɓɗo. 11 To nyawɗo go meemi goɗɗo feere, to o aartaay lootugo juuɗe maako tawon, sey goɗɗo man loota limce mum, yiiwo. Ammaa o nyallan o coɓɗo. 12 To nyawɗo go meemi fayande, sey fusugo nde. To o meemi le'al, sey lallugo ngal. 13 "To nyawɗo go yamɗiti, ilol maako jinni, sey o reena nyalɗe joweeɗiɗi. Nden o loota limce maako, o yiiwo nder ndiyam seeɓoore, ngam o laaɓa. 14 Nyande joweetataɓre o hoo'a pooli masar ɗiɗi malla pooloy ɗiɗoy, o wara yeeso Jawmiraawo haa dammugal laymaaru fottirde, o hokka ɗi limanjo. 15 Limanjo lii'o gootel kirseteeŋgel ngam ittuki hakke, gootel boo guleteeŋgel. Bana ni o heɓnirta mo yaafuye haa Jawmiraawo, o laɓɓinirta mo e ilol maako. 16 "To goɗɗo hoyɗiti, sey o yiiwo. Ammaa o nyallan o coɓɗo. 17 Kooɗume kuuwraaɗum bee limce malla laral, to mani do''ake dow maajum, sey o loota ɗum, ɗum nyallan ɗum coɓɗum. 18 To gorko waaldi bee debbo, mani wurtake, sey ɓe ngiiwo ɓe ɗiɗo fuu. Ammaa ɓe nyallan ɓe soɓɓe. 19 "Debbo kayloowo o coɓɗo nyalɗe joweeɗiɗi. Koomoy meemi mo, o nyallan o coɓɗo. 20 Be''itte maako malla huunde koondeye nde o jooɗi dow mum, soɓan. 21-22 Koomoy meemi be''itte maako, malla huunde nde debbo oo jooɗino dow mum, sey loota limce mum, yiiwo. Ammaa o nyallan o coɓɗo. 23 Koomoy meemi huunde waaliinde dow be''itte debbo oo, malla dow joonde maako, o nyallan o coɓɗo. 24 To gorko waaldi bee debbo kayloowo, gorko man o coɓɗo nyalɗe joweeɗiɗi. Non boo be''itte ɗe o waaloto dow mum, soɓan. 25 "To ?i?am debbo ili nyalɗe ɗuuɗɗe, haa saali nyalɗe lootgol maako, nden kam o coɓɗo balɗe ?i?am maako ilata fuu. 26 Be''itte ɗe o waaloto dow mum e huunde nde o jooɗoto dow mum, ɗum coɓɗum balɗe man fuu. 27 Koomoy meemi ɗe, soɓan. Sey o loota limce maako, o yiiwo. Ammaa o nyallan o coɓɗo. 28 To ?i?am debbo acci ilugo, sey o reena nyalɗe joweeɗiɗi, ɓaawo maajum o laaɓan. 29 Nyande joweetataɓre o hoo'a pooli masar ɗiɗi malla pooloy ɗiɗoy, o yahra ɗi haa limanjo haa dammugal laymaaru fottirde. 30 Limanjo lii'o gootel kirseteeŋgel ngam ittuki hakke, gootel boo guleteeŋgel. Bana non o heɓnirta mo yaafuye haa Jawmiraawo, o laɓɓinirta mo e coɓki ilol maako. 31 "Onon Muusa e Haruna, ndaayne yimɓe Isra'iila bee coɓki muuɗum'en, ngam taa ɓe coɓna jooɗorde am caka maɓɓe. To naa non, ɓe maayan. 32 "Kanjum woni umrooje dow gorko marɗo nyawu ilnoowu, e coɓɗo bee koyɗitaaki, 33 e debbo kayloowo, e gorko baaldanɗo bee maako."

Farillaaji Lewiŋko'en 16

Nyalaade ittuki hakkeeji

16:1 Yoo, Jawmiraawo wolwani Muusa ɓaawo maayde ɓiɓɓe Haruna ɗiɗo, mbaraaɓe nde ɓe lii'ani Jawmiraawo yiite nge senaaka. 2 O wi'i: "Wi' deerɗa Haruna taa o nasta nokkuure ɓurnde senaago ɓaawo wirndallo, sey bee saa'iire fottannde tan. Ton mbaŋganmi nder ruulde haa dow maɓɓorde sundukru alkawal. To o ɗowtaaki, o maayan. 3 Ndaa ni o nastirta nokkuure seniinde: Sey o aarta, o lii'o ngaari kalhaldi kirseteendi ngam ittuki hakkeeji tawon, non boo njawdiri mbaalu nguleteendi. 4 "Hiddeko Haruna nasta ton, sey o yiiwo tawon. Nden o ɓorno limce ceniiɗe, waato toggoore e sirla e taadorgol e meetaleewol, ɗi fuu ɗi daneeji. 5 "Jama'aare Isra'iila hokka Haruna jawɗi be'i ɗiɗi kirseteeɗi ngam ittuki hakkeeji, non boo njawdiri mbaalu nguleteendi. 6 Sey o lii'o ngaari kalhaldi kirseteendi ngam ittuki hakke maako e hakkeeji saare maako. 7 Nden o darna jawɗi be'i ɗiɗi go yeeso Jawmiraawo haa dammugal laymaaru fottirde. 8 O waɗa kur'u dow maaji bee kaa'e ɗiɗi, woore ngam Jawmiraawo, woore ngam Ajajeel. 9 Nden o lii'o njawdiri cuɓaandi bee kur'u ngam Jawmiraawo, ndi kirseteendi ngam ittuki hakkeeji. 10 Ammaa njawdiri cuɓaandi bee kur'u ngam Ajajeel, sey o darna ndi yeeso Jawmiraawo, nden o nelda ndi nder ladde haa Ajajeel, ngam ndi itta hakkeeji yimɓe. 11 "Saa'i Haruna ɗon lii'o ngaari kalhaldi kirseteendi ngam ittuki hakkeeji maako e hakkeeji saare maako, sey o hebbina feho bee ?ulbe yiite e hirsirde dariinde yeeso Jawmiraawo. 12 O hoo'a boo urle bana ko hebbinta juuɗe ɗiɗi, o nastina ɗum nder nokkuure ɓurnde senaago ɓaawo wirndallo. 13 Ton yeeso Jawmiraawo o sammina urle man dow yiite, ngam haa cuurɗe maaje mbirna maɓɓorde sundukru bee seedamku alkawal nder muuɗum. To o huuwi bana non, o maayataa. 14 Nden o hoo'a ?i?am ngaari seɗɗa, o wicca ɗam bee hoondu maako haa yeeso maɓɓorde, ɓaawo maajum o wicca ɗam nde joweeɗiɗi yeeso sundukru alkawal. 15 "Nden o hirsa njawdiri mbeewa ngam ittuki hakkeeji yimɓe, o nastina ?i?am maari nder nokkuure ɓurnde senaago ɓaawo wirndallo. O wicca ɗam haa yeeso maɓɓorde, non boo yeeso sundukru alkawal, bana o huuwri bee ?i?am ngaari go. 16 Bana ni o laɓɓinirta nokkuure ɓurnde senaago e coɓki yimɓe Isra'iila e hakkeeji maɓɓe fuu. O huuwa bana non haa laymaaru fottirde fuu, ngam ndu ɗon dari caka coɓki maɓɓe. 17 Taa goɗɗo nasta laymaaru fottirde, diga saa'i nastugo Haruna ton ngam ittuki hakkeeji haa wurtaago maako. Ɓaawo o laɓɓini hoore maako e saare maako e jama'aare Isra'iila fuu, 18 sey o wurto, o laɓɓina hirsirde dariinde yeeso Jawmiraawo. O hoo'a ?i?am ngaari e ?i?am njawdiri, o waɗa ɗam haa luwe hirsirde. 19 Bee hoondu maako o wicca ?i?am seɗɗa nde joweeɗiɗi dow hirsirde. Bana ni o laɓɓinirta nde e coɓki yimɓe Isra'iila, o senrata nde."

Njawdiri ndiiweteendi

20 "To Haruna timmini laɓɓingo e senugo nokkuure ɓurnde senaago e luttuɗum laymaaru fottirde, sey o ɓadina njawdiri ɗiɗawri. 21 O yowa juuɗe maako ɗiɗi dow hoore maari, o waŋgina dow maari hakkeeji yimɓe Isra'iila e aybeeji maɓɓe e tuurtol maɓɓe, o yowa ɗi fuu dow hoore njawdiri. Nden o umra goɗɗo riiwa ndi nder ladde. 22 Njawdiri man roondoto aybeeji maɓɓe fuu haa nokkuure daayiinde. Bana non o riiwrata ndi nder ladde. 23 "Nden Haruna nasta laymaaru fottirde. Limce daneeje ɗe o ɓornino hiddeko o nasta nokkuure ɓurnde senaago, o ɓorto ɗe, o acca ɗe ton. 24 Sey o yiiwo haa nokkuure seniinde, o ɓorno limce maako. Nden o wurto, o lii'o nguleteeŋga maako e nga yimɓe, ngam o itta hakkeeji maako e hakkeeji yimɓe fuu. 25 Ɓellere kirsaaŋga ngam ittuki hakkeeji, o wula nde dow hirsirde. 26 Diiwɗo njawdiri go haa Ajajeel, loota limce mum, yiiwo. Nden o heɓan wartugo nder saŋgeere. 27 Ngaari kalhaldi e njawdiri mbeewa go, kirsaaɗi ɗi Haruna yahri ?i?am muuɗum'en nder nokkuure ɓurnde senaago ngam ittuki hakkeeji, sey goɗɗo wurtina ɗi yaasi saŋgeere. O wula laral e kusel e dubbuɗe maaji fuu. 28 Nden o loota limce maako, o yiiwo. Ɓaawo maajum o heɓan wartugo nder saŋgeere."

Umroore hakkilango nyalaade ittuki hakkeeji

29 "Ndaa ko laatanto on umroore duumiinde: Nder lewru joweeɗiɗawru, nyande sappoore, onon yimɓe Isra'iila e jananɓe jooɗiiɓe caka mooɗon fuu on cuumo, taa on kuuwa kuugal kooŋgale. 30 Nyalaade maajum limanjo ittan hakkeeji mon, laɓɓinan on e aybeeji ɗi mbaɗɗon dow Jawmiraawo fuu. 31 Ɗum nyande siwtorde seniinde masin, sey on cuumo nder maare. Kanjum woni umroore haa foroy. 32 Limanjo moytaaɗo hoore bee nebbam, kalfitinaaɗo kuugal limanku haa pellel baaba mum, kaŋko o laɓɓinan on, o ittan hakkeeji mon. Sey o ɓorno limce daneeje ceniiɗe ngam kuugal man. 33 Nden o laɓɓina nokkuure ɓurnde senaago e luttuɗum laymaaru fottirde e hirsirde, o itta hakkeeji liman'en e yimɓe fuu. 34 Kanjum ɗum laatano on umroore duumiinde. Hitaande fuu nde woore, limanjo laɓɓina yimɓe Isra'iila e hakkeeji maɓɓe fuu." Haruna huuwi bana Jawmiraawo umruno Muusa.

Farillaaji Lewiŋko'en 17

Umroore dow ?i?am

17:1 Yoo, Jawmiraawo umri Muusa: 2 "Wi' Haruna e ɓiyum'en e yimɓe Isra'iila: Ndaa ko Jawmiraawo umri on: 3 To goɗɗo Isra'iilaajo hirsi nagge malla mbaalu malla mbeewa, nder saŋgeere malla yaasi maare, 4 ammaa o waddaay ɗum haa dammugal laymaaru fottirde ngam o lii'ano ɗum Jawmiraawo yeeso jooɗorde mum, nden kam ɗum laatoto aybe ?i?am dow maako. O rufi ?i?am, ngam maajum o gurtinteeɗo lenyol maako. 5 Yimɓe Isra'iila mboowi hirsugo dabbaaji muuɗum'en haa ngesa. Ammaa jonta ɓe ngadda ɗi haa limanjo haa dammugal laymaaru fottirde, ɓe lii'ano ɗi ton kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe. 6 Limanjo rufa ?i?am maaji haa hirsirde Jawmiraawo yeeso dammugal laymaaru. O wula ɓellere maaji, haa uureeŋgol man yerdina Jawmiraawo. 7 Taa yimɓe Isra'iila tokko jamboraago Jawmiraawo bee hirsugo dabbaaji muuɗum'en haa ngesa ngam ginnaaji be'i. Ɗum laatano ɓe umroore duumiinde haa gide maɓɓe fuu. 8 "Koomoy Isra'iilaajo malla koɗo nder Isra'iila mo yiɗi lii'aago nguleteeŋga malla kirseteeŋga feere, 9 ammaa o waddaay nga haa dammugal laymaaru fottirde ngam o lii'ano nga Jawmiraawo, o gurtinteeɗo asŋgol maako. 10 "To goɗɗo Isra'iilaajo malla koɗo nder Isra'iila nyaami kusel ngel ?i?am mum rufaaka, Jawmiraawo honan mo, nattinan mo caka lenyol maako. 11 Yoŋki marɗum ɓandu fuu ɗon nder ?i?am. Ngam maajum Jawmiraawo umri on on ndufa ?i?am fuu haa hirsirde ngam ittuki hakkeeji yimɓe. 12 Ngam maajum o wi'i yimɓe Isra'iila e hoɗɓe wonɓe caka maɓɓe, taa ɓe nyaama ?i?am sam. 13 "To goɗɗo Isra'iilaajo malla koɗo nder Isra'iila mbari ndabbaawa ladde nyaameteeŋga malla sondu nyaameteendu, sey o rufa ?i?am maajum fuu haa lesdi, o sudda ɗam bee mbulwuldi. 14 Ngam marɗum ɓandu fuu, ?i?am woni yoŋki mum. Ngam maajum Jawmiraawo umri yimɓe Isra'iila taa ɓe nyaama kusel ngel ?i?am mum rufaaka. Koomoy nyaami ɗam, o gurtinteeɗo lenyol maako. 15 "Koomoy Isra'iilaajo malla koɗo nder Isra'iila nyaamɗo kusel ndabbaawa mbaatŋga, malla nga huunde ladde faɗɗi ɗum, sey loota limce mum, yiiwo. O nyallan o coɓɗo. 16 To o lootaay limce maako, o yiiwaaki boo, nden kam o kiiteteeɗo."

Farillaaji Lewiŋko'en 18

Umroore dow gondal gorko bee debbo

18:1 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "Min woni Allah Jawmiraawo mon. 3 Taa tokke al'aadaaji lesdi Misra ndi njooɗiiɗon naane. Taa tokke al'aadaaji lesdi Kanaana boo ndi njahranmi on haa muuɗum, taa ɗowtane ɗabiyaaji yimɓe wonɓe ton. 4 Ammaa ɗowtane umrooje am, kakkilane farillaaji am. Min woni Allah Jawmiraawo mon. 5 Tokke umrooje am e kiitaaji am. Koomoy kuuwanɗo ɗum yeeɗan. Min woni Jawmiraawo. 6 "Taa goɗɗo waalda bee bandum debbo. Min woni Jawmiraawo. 7 Taa tosku baaba ma a baaldanɗo bee daada ma. Taa tosku daada ma bana non. 8 Taa tosku baaba ma a baaldanɗo bee gooto rewɓe maako. 9 Taa waaldu bee deerɗa debbo, ɓii baaba ma malla ɓii daada ma, danyaaɗo nder saare malla nokkuure feere. 10 Taa waaldu bee taaniraawo ma debbo, a toskan hoore ma. 11 Taa waaldu bee ɓii baaba ma, mo daada feere, ngam o deerɗa. 12 Taa waaldu bee goggo ma, ngam o deerɗu baaba ma. 13 Taa waaldu bee yaapendo ma, ngam o deerɗu daada ma. 14 Taa toskir bappa ma bee waaldugo e debbo maako, a laara mo bana goggo ma. 15 Taa waaldu bee debbo ɓiya gorko, esiraawo ma. 16 Taa waaldu bee debbo deerɗa. 17 Taa waaldu bee ɓiɗɗo debbo mo debbo ma danyi ɗum, koo bee taaniraawo maako boo, ngam ɓe danygol maako, ɗum nyidduɗum. 18 Taa te'u deerɗu debbo ma, to debbo ma ɗon bee yoŋki tawon. 19 "Taa waaldu bee debbo kayloowo, ɗum coɓɗum. 20 Taa waaldu bee debbo keeddiɗɗa, ngam taa a soɓa. 21 Taa lii'ana lawru Moloko guleteeŋgel nder ɓikkoy ma, koo gootel. Taa soɓnu innde Allah ma bee huuwugo irin ɗu'um. Min woni Jawmiraawo. 22 Taa gorko waalda bee gorko goɗɗo, ɗum nyidduɗum yeeso am. 23 Taa gorko malla debbo hawta bee ndabbaawa, ɗum coɓɗum, ɗum aybewol nyidduŋgol. 24 "Taa coɓne ko'e mon bee huuwugo irin kuuje ɗe'e. Bana non heefeerɓe coɓniri ko'e muuɗum'en. Min mi riiwan ɓe yeeso mooɗon. 25 Kuuɗe maɓɓe coɓni lesdi. Ngam maajum mi hiiti ndi. Ndi tuuti jooɗiiɓe ton. 26-27 Ɓe kuuwi kuuje nyidduɗe ɗe'e fuu, ɓe coɓni lesdi. Ammaa onon, sey on ɗowtano umrooje am e kiitaaji am, onon Isra'iila'en e hoɗɓe caka mooɗon fuu, taa on kuuwa irin ɗu'um. 28 Nden kam lesdi tuutataa on bana ndi tuutiri heefeerɓe aartuɓe on jooɗaago ton. 29 Koomoy huuwi irin ɗu'um, o gurtinteeɗo lenyol maako. 30 Kakkilane umrooje am, taa tokke al'aadaaji nyidduɗi ɗi yimɓe aartuɓe on jooɗaago ton. Taa coɓne ko'e mon bee huuwugo irin kuuje ɗe'e. Min woni Allah Jawmiraawo mon."

Farillaaji Lewiŋko'en 19

Umrooje dow senaare e gooŋgaaku

19:1 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a jama'aare Isra'iila ni'i: "Laate on seniiɓe, ngam min Allah Jawmiraawo mon mi ceniiɗo. 3 Koomoy mooɗon teddina daada mum e baaba mum. Kakkilane nyalɗe ciwtorɗe am. Min woni Allah Jawmiraawo mon. 4 "Taa ngaylite haa labbi, taa kuuwane ko'e mon ɗowanteeɓe ɓe njamndi ɓolinaandi. Min woni Allah Jawmiraawo mon. 5 "To on ɗon lii'ano yam kirseteeŋga ngam kawtal mon, tokke umrooje ɗe ndokkumi on, haa mi yerdo on. 6 Nyaame kusel maaga nyande nde kirsoton nga, malla jaŋgo maajum. Ko lutti haa nyande tataɓre, ngule ɗum bee yiite, 7 ngam ɗum laati coɓɗum. To on nyaami ɗum nyande tataɓre, mi yerdataako on. 8 Nyaamanɗo ɗum waɗan aybe, ngam o soɓnan ko laati cenaaɗum ngam am. O gurtinteeɗo lenyol maako. 9 "To on ɗon coda gawri mon, taa code ndi haa sera ngesa, taa lorte sodugo luttanndi boo. 10 To on ɗon irta inabooje mon, taa lorte ittugo luttanɗe, taa mooɓte ko saami boo. Accane ɗe talaka'en e jananɓe. Min woni Allah Jawmiraawo mon. 11 "Taa ngujje, taa pewe, taa mbaɗindire rikisi. 12 Taa kune dow fewre bee innde am, ngam taa on leesna innde Allah mon. Min woni Jawmiraawo. 13 "Taa ɓille goɗɗo, taa njaɓte ko o mari boo. Taa njoge ngeenaari kuuwoowo, koo jemmaare woore boo. 14 Taa kuɗe paho. Taa mballine fergere haa laawol bumɗo. Kule Allah mon. Min woni Jawmiraawo. 15 "Laate on gooŋga'en yeeso kiita. Taa koynane talaka'en, taa teddine mawɓe boo. 16 Taa caŋkite tufle caka yimɓe mon. Taa ceede fewre ngam on ndo''ana goɗɗo kiita mbareego. Min woni Jawmiraawo. 17 "Taa nganye goɗɗo nder ɓerɗe mon. To a woodi feloore dow keeddiɗɗa, yeccu mo ɗum bee baŋguɗum, ngam taa mbaɗa aybe ngam daliila maako. 18 Taa waata koomoy, taa tokka tikkango goɗɗo lenyol ma. Ammaa yiɗ keeddiɗɗa bana hoore ma. Min woni Jawmiraawo. 19 "Ɗowtane umrooje am. Taa acce dabbaaji mon asli feere-feereeji ɗi ngoowrindira. Taa aawe aawdiiji ɗiɗi feere-feereeji haa ngesa ngoota. Taa ɓorne limce cannyiraaɗe bee kuuje ɗiɗi. 20 "To goɗɗo waaldi bee korɗo mum mo goɗɗo feere muuyi ɗum, ammaa o soottaay mo tawon, korɗo boo heɓaay ndimu tawon, nden kam ɓe hiiteteeɓe, ammaa naa kiita mbareego, ngam ɗum korɗo maako. 21 Sey gorko wadda njawdiri mbaalu ngam am haa dammugal laymaaru fottirde, ndi kirseteendi ngam joɓki aybe maako. 22 Limanjo huuwana mo laɓɓinki bee njawdiri man ngam ittuki aybe maako yeeso am, kaŋko boo o heɓan yaafuye. 23 "To on nasti lesdi, on njubake leɗɗe dimooje ɓiɓɓe ton, ndaare ɗe bana coɓɗe duuɓi tati, taa nyaame ɗe. 24 Nduuɓu nayaɓu ɓiɓɓe maaje fuu laato dokkal yettoore ngam am. 25 Ammaa nduuɓu njowaɓu on nyaaman ɗe. To on kuuwi bana non, ɗe ɓesdanan on rimugo ɓiɓɓe. Min woni Allah Jawmiraawo mon. 26 "Taa nyaame kusel ngel ?i?am mum rufaaka. Taa mbaɗe hiila kookaye. 27 Taa laɓe ko'e mon bee taarnugo, taa ta''e bakkuɗe mon boo ngam woyugo maayɗo. 28 Taa ?are ɓalli mon ngam woyugo maayɗo boo. Min woni Jawmiraawo. 29 "Taa laatine ɓiɓɓe mon rewɓe jeenooɓe ngam diina labbi, taa coɓne ɓe bana non. To on kuuwi ɗum, yimɓe ɗuuɗɓe tokkoto labbi, lesdi boo keewan kuuɗe nyidduɗe. 30 Kakkilane nyalɗe ciwtorɗe am, teddine suudu am seniindu. Min woni Jawmiraawo. 31 "Taa carwe sarwotooɓe maayɓe malla laarooɓe bee hiila, ngam taa ɓe coɓna on. Min woni Allah Jawmiraawo mon. 32 "Umme yeeso marɗo dandandi, teddine ndottiijo, kule Allah mon. Min woni Jawmiraawo." 33 Taa ɓille jananɓe jooɗiiɓe nder lesdi mon. 34 Saa'i ɓe koɗata haa mooɗon, ɓe laatano on bana yimɓe lenyol mon. Ngiɗe ɓe bana ko'e mon, ngam onon boo on hoɗɓeno nder lesdi Misra. Min woni Allah Jawmiraawo mon. 35 "Taa mbaɗe aybe bee haala kiita. Kuuje ɗe poondirton njuutirka e teddeeŋga bee muuɗum'en, laato gooŋgaaje, 36 non boo kaa'e awnorɗum, e taasaaje etirɗe gawri e njaramji. Min woni Allah Jawmiraawo mon, gurtinɗo on lesdi Misra. 37 Ngam maajum ɗowtane umrooje am e kiitaaji am fuu. Min woni Jawmiraawo."

Farillaaji Lewiŋko'en 20

Kiitaaji dow luutanɓe umrooje

20:1 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "Koomoy Isra'iilaajo malla koɗo nder Isra'iila dokkuɗo gootel haa ɓikkoy mum ngam diina lawru Moloko, sey yimɓe piɗa mo bee kaa'e haa o maaya. 3 Mi honan goɗɗo maajum, mi nattinan mo caka lenyol maako, ngam o hokki Moloko gootel haa ɓikkoy maako. Bana non o soɓniri suudu am seniindu, o leesni innde am seniinde boo. 4 Ammaa to yimɓe paalaaka ko o huuwi, to ɓe mbaraay mo, 5 nden kam min bee hoore am mi honan mo, kaŋko e saare maako e hawtanɓe mo fuu, jambotooɓe yam bee sujidango Moloko. Mi nattinan ɓe caka lenyol maɓɓe. 6 "To goɗɗo yehi ?amugo sarwotooɓe maayɓe e hiila'en, mi honan mo, mi nattinan mo caka lenyol maako. 7 Cene ko'e mon, laate on seniiɓe, ngam min woni Allah Jawmiraawo mon. 8 Ɗowtane umrooje am, ngam min woni Jawmiraawo cenoowo on. 9 "Koomoy huɗi baaba mum malla daada mum, o mbareteeɗo fakat, aybe maajum laatoto dow hoore maako. 10 "To goɗɗo waɗi njeenu bee debbo keeddiɗɗum, nden kam kaŋko e debbo ɓe mbareteeɓe. 11 To goɗɗo waaldi bee debbo baaba mum, toski baaba mum bana non, kaŋko e debbo ɓe mbareteeɓe, aybe maajum laatoto dow ko'e maɓɓe. 12 To goɗɗo waaldi bee debbo ɓiyum, ɓe ɗiɗo fuu ɓe mbareteeɓe. Ɓe kuuwi nyidduɗum, aybe maayde maɓɓe laatoto dow ko'e maɓɓe. 13 To goɗɗo waaldi bee gorko feere, ɓe kuuwi nyidduɗum, ɓe ɗiɗo fuu ɓe mbareteeɓe. Aybe maayde maɓɓe laatoto dow ko'e maɓɓe. 14 To goɗɗo hawti debbo e daada maako, te'i ɓe, ɓe kuuwi nyidduɗum, ɓe tato fuu ɓe wuleteeɓe bee yiite, ngam taa nyidduɗum ɗu'um lutta caka mooɗon. 15 To goɗɗo hawti bee ndabbaawa, sey on mbara mo e ndabbaawa man fuu. 16 Non boo to debbo ɓaditi ndabbaawa ngam hawta bee maaga, sey on mbara mo, kaŋko e ndabbaawa fuu. Aybe maayde maɓɓe laatoto dow ko'e maɓɓe. 17 "To goɗɗo te'i deerɗum debbo, ɓii baaba mum malla ɓii daada mum, waaldi bee maako, ɓe kuuwi nyidduɗum. Ɓe nattinteeɓe yeeso yimɓe lenyol maɓɓe. Doole gorko oo efta aybe mum. 18 To goɗɗo waaldi bee debbo kayloowo, ɓe ɗiɗo fuu ɓe nattinteeɓe nder lenyol maɓɓe, ngam ɓe cudditi ?i?am debbo. 19 "To goɗɗo waaldi bee goggo mum malla yaapendo mum, o toski bandiiko ɓadiiɗo. Ɓe ɗiɗo fuu ɓe hiiteteeɓe ngam aybe maɓɓe. 20 To goɗɗo waaldi bee debbo bappa mum, o toski bappa maako. Ɓe hiiteteeɓe ngam hakke maɓɓe. Ɓe keɓataa ɓikkoy haa ɓe maaya. 21 To goɗɗo hoo'i debbo deerɗum, ɓe kuuwi coɓɗum, o toski deerɗiiko. Kaŋko e debbo keɓataa ɓikkoy haa ɓe maaya." 22 Jawmiraawo ɓesdi wi'ugo: "Ɗowtane umrooje am e kiitaaji am fuu, ngam taa lesdi ndi njahranmi on haa muuɗum, tuuta on. 23 Taa tokke umrooje ummaatooje ɗe ndiiwanmi yeeso mooɗon. Kamɓe ɓe kuuwi kuuje ɗe'e, ɓe laatani yam nyidduɓe. 24 Mi wi'i on: Onon on maran lesdi keewndi kosam e njumri, mi maran on ndi. Min woni Allah Jawmiraawo mon, mi sendi on bee ummaatooje goɗɗe. 25 Sey on cendindira dabbaaji dagiiɗi bee karminaaɗi, on cendindira colli dagiiɗi bee karminaaɗi boo. Taa nyaame dabbaaji e colli e ladooji ɗi karminmi ɗum, ngam taa on coɓna ko'e mon. 26 Laate on seniiɓe, ngam min Jawmiraawo mi ceniiɗo. Mi sendi on bee ummaatooje goɗɗe ngam mi mara on min feere am. 27 "Koomoy gorko malla debbo carwotooɗo maayɓe malla hiilaajo, sey on piɗa mo bee kaa'e haa o maaya. Aybe maayde maako laatoto dow hoore maako."

Farillaaji Lewiŋko'en 21

Senaare liman'en

21:1 Too, Jawmiraawo umri Muusa, o wi'a liman'en danygol Haruna ni'i: "Taa goɗɗo limanjo soɓna hoore mum bee maayɗo asŋgol mum, 2 sonaa to ɗum daada maako malla baaba maako, malla ɓiiyiiko gorko malla ɓiiyiiko debbo, malla deerɗiiko gorko, 3 malla deerɗiiko debbo jooɗiiɗo haa saare maako, mo te'aaka tawon. 4 Taa o soɓna hoore maako, to debbo te'aaɗo caka bandiiko'en maayi, ngam taa o wonna senaare maako. 5 "Taa goɗɗo limanjo femba hoore mum, taa o ta''a wakkude maako, taa o ?ara ɓandu maako ngam woyugo maayɗo boo. 6 Sey ɓe laato senaaɓe ngam am, taa ɓe coɓna innde am. Ɓe ɗon lii'ano yam guleteeɗi e dokke nyaamdu, ngam maajum ɓe laato seniiɓe. 7 Taa limanjo te'a debbo jeenoowo malla toskaaɗo malla ceeraaɗo, o cenaaɗo ngam Allah maako. 8 Sey yimɓe fuu ndaara limanjo bana ceniiɗo, ngam o ɗon lii'ano yam dokke nyaamdu. Min Jawmiraawo mi ceniiɗo, mi cenoowo yimɓe am boo. 9 To ɓii limanjo debbo laati jeenoowo, o toski baaba maako, sey wulugo mo bee yiite. 10 "Hooreejo liman'en moytaaɗo hoore bee nebbam ngujorɗam, kalfitinaaɗo limanku bee ɓornugo mo limce ceniiɗe, taa o yoofa gaasa hoore maako, taa o seeka limce maako boo ngam woyugo maayɗo. 11-12 Taa o wurto suudu am seniindu ngam o nasta suudu ndu maayɗo woni e mum, koo to ɗum baaba maako malla daada maako. O cenaaɗo ngam am bee nebbam ngujorɗam. Ngam maajum taa o soɓna hoore maako bee maayɗo koomoye, ngam taa o soɓna suudu am seniindu, Min woni Jawmiraawo. 13 Sey o te'a paanyo debbo mo meeɗaay gorko tawon. 14 Taa o te'a debbo mo gorum maayi, malla ceeraaɗo malla jeenoowo, sey paanyo mo meeɗaay gorko tawon, mo asŋgol maako boo. 15 To naa non, o soɓnan danygol maako. Min Jawmiraawo mi seni mo." 16 Jawmiraawo umri Muusa, 17 o wi'a Haruna ni'i: "To goɗɗo danygol ma woodi jiija kookaye haa ɓandu, taa o lii'ano yam dokkal nyaamdu. Ɗum laatano gide mon fuu umroore haa foroy. 18 Walaa marɗo jiija haa ɓandu lii'anto yam dokkal nyaamdu, walaa bumɗo malla boosɗo malla seeka-hundukoojo, malla marɗo tergal gootal juutŋgal, 19 malla mo kosŋgal mum yewi, malla mo juŋŋgo mum yewi, 20 malla ?ukko malla maajuujaajo malla marɗo ndaneeri yiitere malla marɗo saɗawre koondeyeere malla cortaaɗo boo. 21 To goɗɗo danygol Haruna limanjo woodi jiija kookaye haa ɓandu, taa o lii'ano yam dokkal nyaamdu. 22 O nyaaman dokke lii'anteeɗe yam, waato nyaamdu seniindu e nyaamdu seniindu masin. 23 Ammaa taa o ɓadito wirndallo nder suudu am koo hirsirde boo, ngam o woodi jiija haa ɓandu. Taa o soɓna kuuje am ceniiɗe, ngam min woni Jawmiraawo cenoowo ɗe." 24 Muusa yecci ɗum Haruna e ɓiɓɓe Haruna e yimɓe Isra'iila fuu.

Farillaaji Lewiŋko'en 22

Senaare kirseteeɗi e dokke ngam Allah

22:1 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a Haruna e ɓiyum'en ni'i: "Kakkilane dokke Isra'iila'en cenaaɗe, ngam taa ɓe coɓna innde am seniinde. Min woni Jawmiraawo. 3 To goɗɗo mon malla goɗɗo danygol mon ɓaditake dokke ɗe yimɓe Isra'iila ceni ngam am, saa'i o coɓɗo, nden kam o nattinteeɗo yeeso am. Kanjum woni umroore haa foroy. Min woni Jawmiraawo. 4 "To goɗɗo danygol Haruna woodi saɗawre koondeyeere malla nyawu ilnoowu, taa o nyaama kuuje ceniiɗe, sey to o laaɓi fahin. Koomoy limanjo meemɗo huunde soɓnde ngam daliila maayɗo, malla koyɗitiiɗo, 5 malla meemɗo ladoojum coɓɗum koo neɗɗo coɓɗo boo, kaŋko boo o soɓi. 6 Limanjo laatiiɗo coɓɗo bana non, o nyallan o coɓɗo. Koo ɓaawoɗon boo taa o nyaama dokke ceniiɗe, sonaa to o yiiwake. 7 Ɓaawo mutki naaŋge o laaɓɗo, o nyaaman dokke man, ngam ɗe nyaamdu maako. 8 Taa o nyaama kusel ndabbaawa mbaatŋga malla nga huunde ladde faɗɗi ɗum, ngam taa o soɓa. Min woni Jawmiraawo. 9 "Sey liman'en fuu kakkilana umrooje am. To naa non, ɓe laatoto aybuɓe, ɓe mbareteeɓe, ngam ɓe coɓni umrooje am. Min woni Jawmiraawo cenoowo ɓe. 10 "Goɗɗo mo laataaki asŋgol limanjo, nyaamataa dokke ceniiɗe, koo to o koɗo malla kuuwanoowo mo boo. 11 Ammaa jeyaaɗo mo limanjo soodi ɗum bee ceede, malla danyaaɗo nder saare limanjo, nyaaman nyaamdu limanjo. 12 To ɓii limanjo debbo te'aama haa goɗɗo mo laataaki limanjo, o nyaamataa dokke ceniiɗe ittaaɗe ngam liman'en. 13 Ammaa to goriiko maayi malla seeri mo, to o walaa ɓikkoy, to o warti haa saare baaba maako bana naane nde o paanyono, nden kam o nyaaman nyaamdu baaba maako. Ammaa goɗɗo mo laataaki asŋgol limanjo, taa o nyaama kuuje ɗe'e. 14 "To goɗɗo mo laataaki asŋgol limanjo nyaami dokke ceniiɗe bilaa anniya, sey o hokkita limanjo fodde ko o nyaami, o ɓesda deydey yeɓre maajum jowaɓre boo. 15 Taa liman'en coɓna kuuje ceniiɗe ɗe Isra'iila'en ngaddantammi. 16 To ɓe acci goɗɗo feere nyaama ɗe, ɓe nastinan mo nder aybewol maŋgol. Min woni Jawmiraawo cenoowo kuuje ɗe." 17 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 18 o wi'a Haruna e ɓiyum'en e yimɓe Isra'iila ni'i: "To goɗɗo Isra'iilaajo malla jananno jooɗiiɗo nder Isra'iila yiɗi lii'anaago yam nguleteeŋga, ngam o hebbina togayeere+, malla ngam ɓernde maako numi ɗum, sey ɗum laato ndabbaawa nga walaa aybe, 19 ɗum laato gorgel ngel walaa aybe, haa na'i e baali e be'i, haa mi yerdo ɗum. 20 Taa on lii'ano yam ndabbaawa marŋga aybewol kooŋgole, mi yerdataako nga. 21 To goɗɗo yiɗi lii'anaago yam kirseteeŋga ngam kawtal yimɓe, ngam o hebbina togayeere, malla ngam ɓernde maako numi ɗum, sey ɗum laato ndabbaawa nga walaa aybe, haa mi yerdo nga. 22 Taa on lii'ano yam mbumŋga malla mboosŋga malla ngewŋga malla marŋga huuduure ilnannde mbordi malla waayre malla nyaw feere. Taa lii'aneeɗam irin ndabbaawa nga'a nguleteeŋga dow hirsirde boo. 23 Ngaari malla ndammowa to tergal mum gootal juuti malla rammi, on lii'oto nga bana dokkal ngal ɓerɗe mon numi hokkugo. Ammaa mi yerdataako nga ngam kebbinki togayeere. 24 Taa on lii'ano yam ndabbaawa nga gorɗe mum ɓiɗɗa malla tappa malla seeka malla ta''a. Mi duŋganaaki on lii'aago irin maaga nder lesdi mon. 25 "Taa on lii'ano yam irin ndabbaawa man nga keɓɗon haa goɗɗo jananno. Irin dabbaaji ɗi'i, mi ɗon laara ɗi bana marɗi aybe, mi yerdataako ɗi." 26 Jawmiraawo ɓesdi wi'ugo Muusa: 27 "To gaggel malla baalel malla be'el danyaama, ngel wonda bee daada maagel nyalɗe joweeɗiɗi. Ɓaawo maajum mi yerdoto ngel bana guleteeŋgel. 28 Taa kirse nagge e ɓiyum, malla ndammowa e ɓiyum nder nyalaade woore. 29 To on ngiɗi lii'anaago yam kirseteeŋga ngam daliila yettoore, kuuwe ɗum fodde umroore am, haa nga heɓna on yerduye am. 30 Nyaame nga nyalaade maajum, taa acce kooɗume haa jaŋgo maajum. Min woni Jawmiraawo. 31 "Ɗowtane umrooje am, ngam min woni Jawmiraawo. 32 Taa coɓne innde am seniinde, koomoy Isra'iilaajo gooŋɗina senaare am. Min woni Jawmiraawo cenoowo on. 33 Mi wurtini on lesdi Misra ngam mi laato Allah mon. Min woni Jawmiraawo."

Farillaaji Lewiŋko'en 23

Juulɗe

23:1 Yoo, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "Ndaa nyalɗe juulɗe ɗe mooɓtoton mooɓtorde senaande ngam Jawmiraawo: 3 On kuuwa kuuɗe mon nyalɗe joweego. Ammaa nyande joweeɗiɗawre woni siwtorde. Nder maare taa on kuuwa sam, ammaa on mooɓta mooɓtorde senaande. Nyande siwtorde, Jawmiraawo jeyi, kootoy on njooɗoto fuu. 4 Ndaa nyalɗe juulɗe ɗe ngoynoton mooɓtorde nder saa'iije muuɗum'en, ngam on mooɓta mooɓtorde senaande."

Juulde Paska e tamseeje ɗe ufnaaka

5 "Nyande sappo e nayaɓre nder lewru arandu, to naaŋge muti, on mbaɗana Jawmiraawo juulde Paska+. 6 Nyande sappo e jowaɓre, juulde tamseeje ɗe ufnaaka fuɗɗa. Nyalɗe joweeɗiɗi sey tamseeje ɗe ufnaaka tan nyaamoton. 7 Nyande arande on mooɓta mooɓtorde senaande, taa on kuuwa kuugal naawŋgal sam. 8 Lii'ane Jawmiraawo guleteeɗi nyalɗe joweeɗiɗi fuu. Nyande joweeɗiɗawre boo mooɓte mooɓtorde senaande, taa on kuuwa kuugal naawŋgal sam." 9 Fahin Jawmiraawo umri Muusa, 10 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To on nasti lesdi ndi Jawmiraawo hokkata on, to on codi gawri mon, sey on ngaddana limanjo haɓɓere gawri arande. 11 Kaŋko o ɓaŋgta nde yeeso Jawmiraawo, ngam o yerdina Jawmiraawo bee mooɗon. Sey o waɗa ɗum nyande ɓaawo siwtorde. 12 Nyande lii'otooɗon haɓɓere maajum, lii'e boo jawgel mbaalu ngel walaa aybe, ngel nduuɓu, ngel guleteeŋgel ngam Jawmiraawo. 13 Hawtaade bee maagel lii'e dokkal nyaamdu: kuroori muudooje ɗiɗi, njiiɓaandi bee nebbam. Uureeŋgol man yerdinan Jawmiraawo. Ɓesde boo dokkal dufeteeŋgal: inaboojam liitir bee reeta. 14 Taa nyaame ?aamle mon koo tamseeje, koo gabbe kecce malla ca'aaɗe boo, sey to on ngaddani Allah mon dokkal maajum. Kanjum woni umroore duumiinde haa gide mon fuu, kootoy on njooɗoto."

Juulde asaweeje

15 "Ɓaawo nyande maajum tokkotoonde siwtorde, waato nyande lii'antooɗon Jawmiraawo haɓɓere gawri go, sey on lima asaweeje joweeɗiɗi. 16 Nyande tokkotoonde siwtorde joweeɗiɗawre, waato nyande cappanɗe jowaɓre, lii'ane Jawmiraawo dokkal nyaamdu kesal. 17 Saare fuu wadda tamseeje ɗiɗi, ɓaŋgta ɗe yeeso Jawmiraawo. on mbaɗa tamseeje bee kuroori muudooje ɗiɗi ɗiɗi, bee ufnirɗum boo. Lii'ane Jawmiraawo tamseeje man ɗe dokkal ?aamnde mon aartunde. 18 Hawtaade bee maaje, sey jama'aare lii'o njawkoy baali njoweeɗiɗoy koy nduuɓu, e gaggel e jawɗi baali ɗiɗi, ɗi fuu ɗi ngalaa aybe. Ɗi guleteeɗi ngam Jawmiraawo, hawtaade bee dokkal nyaamdu e dokkal dufeteeŋgal. Uureeŋgol maajum yerdinan Jawmiraawo. 19 Sey on lii'o boo njawdiri mbeewa kirseteendi ngam ittuki hakkeeji, e njawkoy baali ɗiɗoy koy nduuɓu, kirseteekoy ngam kawtal yimɓe. 20 Limanjo ɓaŋgta kirseteeɗi ɗi yeeso Jawmiraawo, hawtaade bee tamseeje go e njawkoy ɗiɗoy. O lii'ano Jawmiraawo dokke ceniiɗe ɗe'e ngam liman'en. 21 Nyande maajum taa on kuuwa kuugal naawŋgal, ammaa on ngoyna mooɓtorde senaande. Kanjum woni umroore duumiinde kootoy on njooɗoto, haa gide mon fuu. 22 "To on ɗon coda gawri mon, taa code ndi haa sera ngesa, taa lorte sodugo luttundi boo. Accane ndi talaka'en e jananɓe. Jawmiraawo woni Allah mon."

Juulde mawnde nder hitaande

23 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 24 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "Nyande go'oore nder lewru joweeɗiɗawru laatano on siwtorde. Sey on mooɓta mooɓtorde senaande bee fuufugo luwe. 25 Nyande maajum taa on kuuwa kuugal naawŋgal sam, ammaa on lii'ano Jawmiraawo nguleteeŋga."

Nyalaade ittuki hakkeeji

26 Jawmiraawo ɓesdi wi'ugo Muusa: 27 "Nyande sappoore nder lewru joweeɗiɗawru woni nyalaade ittuki hakkeeji. Nyande maajum taa on nyaama sam. Sey on mooɓta mooɓtorde senaande, on lii'ano Jawmiraawo nguleteeŋga. 28 Taa kuuwe kuugal kooŋgale, ngam ɗum woni nyalaade ittuki hakkeeji, ngam keɓon yaafuye haa Allah Jawmiraawo mon. 29 Koomoy nyaami nder nyande maajum, o gurtinteeɗo asŋgol maako. 30 Koomoy huuwi kuugal kooŋgale nder maare, Jawmiraawo nattinan mo caka yimɓe maako. 31 Taa on kuuwa sam, kanjum woni umroore duumiinde haa gide mon fuu, kootoy on njooɗoto. 32 Nyalaade maajum laatano on siwtorde mawnde, diga maŋgariba nyande joweenayaɓre haa maŋgariba nyande sappoore. Taa on nyaama kooɗume nder maare."

Juulde bukkaaji

33 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 34 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "Nyande sappo e jowaɓre nder lewru joweeɗiɗawru woni fuɗɗoode juulde bukkaaji, nyalɗe joweeɗiɗi ngam Jawmiraawo. 35 Nyande juulde man arande, sey on mooɓta mooɓtorde senaande, taa on kuuwa kuugal naawŋgal kooŋgale. 36 Nyalɗe joweeɗiɗi fuu lii'ane Jawmiraawo guleteeɗi. Nyande joweetataɓre mooɓte fahin mooɓtorde senaande, lii'ane Jawmiraawo nguleteeŋga. Ɗum nyande mooɓtorde juulde, taa on kuuwa kuugal kooŋgale nder maare. 37 "(Kanje ngoni juulɗe ɗe Jawmiraawo umri on jogaago, ngam on mooɓta mooɓtorde senaande, on lii'ano Jawmiraawo kirseteeɗi e guleteeɗi e dokke nyaamdu, e kirseteeɗi ngam kawtal mon, e dokke dufeteeɗe, koondeye nyalaade fodde umroore maare. 38 Dow maajum woodi nyalɗe ciwtorɗe goɗɗe fuu, e dokke umraaɗe, e dokke ɗe kebbinton togayeeje+ mon bee muuɗum'en, e dokke ɗe ɓerɗe mon numi hokkugo Jawmiraawo.)" 39 "Ammaa nyande sappo e jowaɓre nder lewru joweeɗiɗawru, to on timmini mooɓtugo ?aamle gese mon, mbaɗe juulde nde'e nyalɗe joweeɗiɗi. Nyande maare arande woni siwtorde, non boo nyande joweetataɓre. 40 Nyande arande koo'e ɓiɓɓe leɗɗe booɗɗe, e lice dibinooje e lice leɗɗe goɗɗe, ngam on ceyo yeeso Allah Jawmiraawo mon. 41 Mbaɗe juulde man nyalɗe joweeɗiɗi ngam Jawmiraawo, nder lewru joweeɗiɗawru. Kanjum woni umroore duumiinde haa gide mon fuu. 42 Nyalɗe joweeɗiɗi ɗe'e, yimɓe Isra'iila fuu njooɗo nder bukkaaji. 43 Bana non danygol mon anndiran Jawmiraawo acci yimɓe Isra'iila njooɗo nder bukkaaji, saa'i o wurtini ɓe lesdi Misra. Kaŋko woni Allah Jawmiraawo mon." 44 Bana non Muusa anndiniri yimɓe Isra'iila haala juulɗe ngam Jawmiraawo.

Farillaaji Lewiŋko'en 24

Umroore dow pittirlaaji

24:1 Yoo, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Umru yimɓe Isra'iila ɓe ngadda nebbam jaytunje unaaɗe laaɓɗam ngam pittirlaaji nder laymaaru fottirde, haa jayŋgol maaji yayna foroy. 3 Nde hiiri fuu, Haruna jamna ɗi, ɗi kuɓɓa haa fajiri yeeso Jawmiraawo, haa yaasi wirndallo wonŋgo yeeso sundukru bee seedamku alkawal. Kanjum woni umroore duumiinde haa gide mon fuu. 4 Haruna hakkilana pittirlaaji dow jo''inirɗum maaji kuuwraaɗum bee kaŋgeeri laaɓndi, ngam ɗi njayna yeeso Jawmiraawo foroy."

Tamseeje jo''inteeɗe yeeso Jawmiraawo

5 Too, Jawmiraawo umri Muusa o hoo'a kuroori, o waɗa tamseeje sappo e ɗiɗi, koondeye tamseere bee kuroori muudooje ɗiɗi. 6 Nden o wallina ɗe jabbi ɗiɗi, joweego joweego dow teebur suddaande bee kaŋgeeri laaɓndi, dariinde yeeso Jawmiraawo. 7 O rufa jillindiraaɗum urle laaɓɗum dow jabbi tamseeje, ɗum laato geɗal maaje ciftinorgal, guleteeŋgal ngam Jawmiraawo. 8 Sey limanjo jo''ina tamseeje bana ɗe'e yeeso Jawmiraawo koondeye nyande siwtorde. Kanjum woni umroore duumiinde haa yimɓe Isra'iila, ngam daliila alkawal bee Jawmiraawo. 9 Tamseeje ɗe'e laatanto Haruna e danygol mum, ɓe nyaama ɗe haa nokkuure seniinde, ngam ɗe geɗal ceniiŋgal masin haa dokke nyaamdu ɗe Isra'iila'en lii'anto Jawmiraawo ngam liman'en.

Misaalu kiita ngooŋɗuka

10-11 Woodi goɗɗo mo daada mum Isra'iilaajo, ammaa baaba mum Misraajo. Innde daada maako, Selomit ɓii Dibiri mo lenyol Dan. Goɗɗo oo yehi nder saŋgeere caka yimɓe Isra'iila, fuɗɗi jokkirgol bee goɗɗo Isra'iilaajo. Nder jokkirgol maɓɓe, o huɗi Allah. Yimɓe naŋgi mo, njahri mo haa Muusa. 12 Muusa umri ɓe ayna mo, sey to Jawmiraawo yecci ɓe ko ɓe kuuwata mo. 13 Jawmiraawo wi'i Muusa: 14 "Wurtin mo yaasi saŋgeere. Koomoy nanɗo kuudi maako, yowa juuɗe mum dow hoore maako ngam seedamku aybe maako. Nden jama'aare fuu fiɗa mo bee kaa'e haa o maaya. 15 Ɓaawo maajum wi' yimɓe Isra'iila: Koomoy huɗi Allah, sey efta aybe mum. 16 O mbareteeɗo fakat. Koomoy Isra'iilaajo malla koɗo nder Isra'iila mo huɗi Allah, sey jama'aare fuu fiɗa mo bee kaa'e haa o maaya. 17 "Koomoy mbari goɗɗo, o mbareteeɗo fakat. 18 Koomoy mbari ndabbaawa goɗɗo, sey hokka mo ndabbaawa bana maaga. O yoɓa yoŋki bee yoŋki. 19 To goɗɗo waɗi sarru haa ɓandu keeddiɗɗum, sey yimɓe kuuwa mo bana o huuwi bee hoore maako: 20 yewre i'al bee yewre i'al, yiitere bee yiitere, nyiindere bee nyiindere. Fodde ko o sarri goɗɗo, nonnon yimɓe kuuwata mo. 21 Koomoy mbari ndabbaawa, sey hokka ndabbaawa feere ngam maaga. Ammaa koomoy mbari goɗɗo, o mbareteeɗo. 22 Umroore woore laatanto on, onon Isra'iila'en e hoɗɓe wonɓe caka mooɗon. Min woni Allah Jawmiraawo mon." 23 Muusa wi'i ɗum yimɓe Isra'iila. Ɓe njahri kuɗɗo Allah go yaasi saŋgeere, ɓe piɗi mo bee kaa'e haa o maayi. Bana non ɓe kuuwri ko Jawmiraawo umruno Muusa.

Farillaaji Lewiŋko'en 25

Hitaande siwtorde

25:1 Yoo, Jawmiraawo umri Muusa dow hooseere Sina, 2 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To on nasti lesdi ndi Jawmiraawo tammi hokkugo on, 3 nden kam lesdi boo heɓa siwtaare. Sey on aawa gese mon, on laɓɓina inabooje mon, on mooɓta ko lesdi fuɗnanta on duuɓi joweego. 4 Ammaa hitaande joweeɗiɗawre woni siwtorde ngam lesdi. Hitaande maajum Jawmiraawo jeyi. Taa on aawa gese mon, taa on laɓɓina inabooje mon. 5 Taa on mooɓta gawri gariiri, taa on itta ɓiɓɓe inabooje mon boo. Ɗum woni hitaande siwtorde ngam lesdi. 6 Saa'i lesdi ɗon siwto, ndi fuɗnanan on nyaamdu, onon bee maccuɓe mon e horɓe mon e huuwooɓe mon e hoɗɓe wonduɓe bee mooɗon, 7 non boo ngam dabbaaji mon e kuuje ladde nder lesdi mon."

Hitaande yaafuye

8 "Lime duuɓi joweeɗiɗi nde joweeɗiɗi, waato duuɓi cappanɗe nayi e joweenayi. 9 Nyande sappoore nder lewru joweeɗiɗawru, waato nyalaade ittuki hakkeeji, sey on umra fuufugo luwal nder lesdi mon fuu. 10 Cene hitaande cappanɗe jowaɓre nde'e, ngoyne dimɗinki ngam yimɓe lesdi fuu. Nde laatano on hitaande yaafuye. Koomoy soorri maral mum, heɓtan ngal. Mo laati maccuɗo malla korɗo boo, wartan haa asŋgol mum. 11 Hitaande cappanɗe jowaɓre nde'e laatano on hitaande yaafuye. Taa on aawa gese mon, taa on mooɓta gawri gariiri, taa on itta ɓiɓɓe inabooje mon boo. 12 Hitaande maajum fuu laatano on seniinde, on nyaama ko fuɗata dow gese tan. 13 "Nder hitaande yaafuye nde'e, koomoy mon heɓtan maral mum. 14 Ngam maajum, to a soorri goɗɗo Isra'iilaajo ngesa, malla to a soodi ngesa haa maako, taa on ɓillindira. 15 Ta''e saman maaka fodde limgal duuɓi nafooji haa hitaande yaafuye yaalta. 16 To limgal duuɓi man ɗuuɗi, saman ngesa ɓesdoto, to ngal famɗi, saman maaka ustoto, ngam on coodan limgal duuɓi dimanɗi nyaamdu. 17 Taa goɗɗo waɗa keeddiɗɗum rikisi. Kule Allah Jawmiraawo mon."

Nyaamdu nder hitaande siwtorde

18 "Ɗowtane umrooje e kiitaaji Jawmiraawo fuu, ngam haa on njooɗo jam nder lesdi mon. 19 Lesdi riman ?aamle ngam on nyaama, on kaara, on njooɗo ton bee hoolaare. 20 Teema goɗɗo ?aman: Ɗume en nyaamata nder hitaande joweeɗiɗawre? Ndaa, en aawataa, en mooɓtataa ?aamle gese. 21 Nane kadi, Jawmiraawo barkiɗinan lesdi nder hitaande joweegoore, haa ndi rima nyaamdu he'anndu deydey duuɓi tati. 22 To on aawi nder hitaande joweetataɓre, on tokkoto nyaamugo ko keɓɗon nder hitaande joweegoore. Nyaamdu he'an haa hitaande joweenayaɓre fuɗɗa."

Coottuki maral

23 "On potaay soorrugo lesdi haa foroy, ngam Jawmiraawo mari ndi, onon boo on hoɗɓe haa maako. 24 "To on coorri gese, marnooɗo ɗe, to yiɗi, soottan ɗe. 25 To goɗɗo Isra'iilaajo talkiɗi, soorri gese mum, sey bandiiko ɓurɗo ɓadaago sootta ɗe. 26 To o walaa coottoowo, teema o riskan fahin haa o sootta ɗe bee hoore maako. 27 Nden kam o yoɓa coodnooɗo gese man fodde duuɓi luttanɗi haa hitaande yaafuye yaalta. Bana non o heɓtirta gese maako. 28 Ammaa to o heɓaay ceede deydey coottuki, nden kam coodnooɗo gese naftorto ɗe haa hitaande yaafuye yaalta. Hitaande nde'e o hokkita ɗe marnooɗo ɗe meere. 29 "To goɗɗo soorri suudu nder berniwol, to o yiɗi o soottan ndu nder hitaande coggu man. 30 Ammaa to o soottaay ndu hitaande maajum, nden kam o heɓataa soottugo ndu haa foroy, ndu laatoto maral coodnooɗo ndu e danygol mum. Ndu soottataako koo nder hitaande yaafuye boo. 31 Ammaa nder gure ɗe ngalaa mahol taariiŋgol ɗum, sey on nandina cuuɗi bee gese. Marnooɗo suudu to yiɗi, soottan ndu. To o soottaay, o heɓtan ndu nder hitaande yaafuye. 32 Bee non fuu, Lewiŋko'en to ngiɗi, coottan cuuɗi muuɗum'en nder berniiji Lewiŋko'en koondeye. 33 To goɗɗo Lewiŋkeejo soorri suudu mum nder berniwol, waawaay soottugo ndu, nden kam o heɓtan ndu nder hitaande yaafuye. Ngam cuuɗi Lewiŋko'en nder berniiji laati maral maɓɓe duumiiŋgal caka yimɓe Isra'iila. 34 Ammaa durduɗe taariiɗe berniiji Lewiŋko'en coorrataake sam, ɗe laati maral maɓɓe haa foroy."

Nyamaale ngam talaka'en

35 "To goɗɗo Isra'iilaajo jooɗiiɗo baŋge maaɗa talkiɗi, waawataa wuurnugo hoore mum, sey a wallita mo, bana mballirta koɗo, ngam o tokko jooɗaago baŋge maaɗa. 36 Taa hokkir mo nyamaande bee ndiyam, ammaa hul Allah, accu keeddiɗɗa jooɗo baŋge maaɗa. 37 To a hokki mo nyamaande, taa yowan mo ndiyam. Taa soorru mo nyaamdu bee riba boo. 38 Kanjum woni umroore Allah Jawmiraawo mon mo wurtini on lesdi Misra, ngam o hokka on lesdi Kanaana, o laato Allah mon boo."

Dimɗinki jeyaaɓe

39 "To goɗɗo Isra'iilaajo jooɗiiɗo baŋge maaɗa talkiɗi, soorri ma hoore mum, nden kam taa huuwnu mo bana maccuɗo. 40 O wonda bee maaɗa bana kuuwanoowo ngeenaari malla koɗo, o huuwane haa hitaande yaafuye yaalta. 41 Saa'i maajum o rimɗan, kaŋko e ɓikkoy maako, o loro haa asŋgol maako e maral kaakaaji maako. 42 Yimɓe Isra'iila ɓe jeyaaɓe Jawmiraawo, kaŋko o wurtini ɓe lesdi Misra. Ngam maajum taa goɗɗo soorra ɓe, ɓe laato maccuɓe fahin. 43 Taa kolle ɓe ɓural, kule Allah mon. 44 To on ngoodi haaje maccuɓe e horɓe, coode ɓe haa ummaatooje taariiɗe on. 45 On coodan ɓiɓɓe jananɓe wonɓe caka mooɗon boo. Irin maɓɓe, danyaaɓe nder lesdi mon, on maran ɓe. 46 On ndonnan ɓiɓɓe mon jeyaaɓe ɓe'e, ɓe kuuwana danygol mon haa foroy. Ammaa taa on kolla goɗɗo Isra'iilaajo ɓural. 47 "To goɗɗo jananno baŋge maaɗa malla koɗo riski, ammaa keeddiɗɗa Isra'iilaajo talkiɗi, soorri hoore mum haa jananno jooɗiiɗo baŋge maaɗa, malla haa goɗɗo danygol jananno, 48 nden kam soottugo mo heɓoto. Sey gooto deerɗiiko'en sootta mo, 49 malla bappa maako malla ɓii bappa maako malla bandiiko goɗɗo sootta mo. Malla o sootta hoore maako, to o waawi. 50 Nden kam o narra bee coodnooɗo mo. Ɓe lima duuɓi diga wakkati coggu haa hitaande yaafuye yaalta, ɓe mbaɗa coottaari fodde ngeenaari kuuwoowo. 51-52 Sey o yoɓa mo geɗal saman coggu fodde limgal duuɓi luttanɗi haa hitaande yaafuye yaalta, koo duuɓi ɗuuɗi, koo ɗi ɗuuɗaay boo, 53 bana to o laatino kuuwanoowo ngeenaari hitaande hitaande. Taa jawmiiko holla mo ɓural. 54 To o heɓtaay ndimu bee laawol coottuki kooŋgole, nden kam o rimɗan nder hitaande yaafuye, kaŋko e ɓikkoy maako fuu. 55 Ɗowtane umrooje ɗe'e, ngam yimɓe Isra'iila ɓe jeyaaɓe Jawmiraawo, kaŋko o wurtini ɓe lesdi Misra, kaŋko woni Allah Jawmiraawo maɓɓe."

Farillaaji Lewiŋko'en 26

Barkaaji dow ɗowtaare

26:1 Too, Jawmiraawo wi'i: "Taa kuuwane ko'e mon labbi, taa ndarne fotooji cehaaɗi malla daŋraŋge ciftinorɗe malla kaa'e bee fotooji diidaaɗi dow muuɗum'en, ngam on cujidana ɗe. Min woni Allah Jawmiraawo mon. 2 Kakkilane nyalɗe ciwtorɗe am, teddine suudu am seniindu boo. Min woni Jawmiraawo. 3 "To on tokkake kiitaaji am, to on ɗowtanake umrooje am, 4 nden kam mi toɓnanan on iyeele nder saa'iije maaje, haa lesdi fuɗna gawri, leɗɗe boo ndima ɓiɓɓe. 5 Gawri mon ɗuuɗan masin. Hiddeko on timmina fiyugo ndi, on ittan inabooje. Diga on timminaay ittugo inabooje tawon, saa'i aawugo yaaltan. On nyaaman, on kaaran, on njooɗoto jam nder lesdi mon. 6 "Mi hokkan on jam nder lesdi mon. On mbaaloto bee hoolaare, walaa kulnanɗo on. Mi nattinan dabbaaji mbarooji nder lesdi, konu meetataa laataago ton. 7 On ndiiwan konne'en mon, ɓe ndo''oto yeeso kaafaaje mon. 8 Njowo mooɗon ndiiwan teemerre, teemerre mon boo ndiiwan ujine sappo. 9 Mi barkiɗinan on bee ɓikkoy ɗuuɗkoy, mi tabitinan alkawal am bee mooɗon. 10 Diga on timminaay gawri rowaniiri tawon, on codan hikkaari. Doole on ngudina rowaniiri, haa keɓon babal wallingo kesri. 11 Mi jooɗoto caka mooɗon nder suudu am, mi meeɗataa wanyugo on. 12 Mi wondan bee mooɗon, mi laatoto Allah mon, onon boo on laatoto yimɓe am. 13 Min Allah Jawmiraawo mon mi wurtini on lesdi Misra, ngam taa on tokko huuwugo bana maccuɓe. Mi yewi kaɓɓirgal dow daaɗe mon, haa on njaha on rimɓe, on ɓaŋgta ko'e mon."

Kiita dow luutanɓe umrooje

14 Jawmiraawo ɓesdi wi'ugo: "Ammaa to on ɗowtanaaki yam, to on tokkaaki umrooje am fuu, mi hiitoto on. 15 To on calake umrooje am, to on nganyi kiitaaji am, to on ɗowtanaaki farillaaji am fuu, to on pisti alkawal am, on kuuwi bana non, 16 nden kam mi hiitoto on. Mi ukkanan on kultoreeŋgol, mi nyawnan on nyawji kalluɗi e jonte, haa gite mon mbuma, yoŋkiiji mon njinna. On aawan gawri mon, ammaa ɗum nafataa, ngam konne'en mon nyaaman ndi. 17 Mi honan on, haa konne'en mon njaalo on, wanyɓe on laamano on. On ndoggan ngam kulol, koo to diiwanɗo on woodaa. 18 "To on ɗowtanaaki yam ɓaawo kuuje ɗe'e fuu, nden kam mi ɗuɗɗinan kiitaaji dow mooɗon nde joweeɗiɗi. 19 Mi ittan caatal mawnitaare mon. Mi sattinan asama dow ko'e mon bana njamndi, taa ngu toɓna iyeende. Lesdi mon yooran, saatan bana njamndi mboɗeeri. 20 On torroto meere, ngam lesdi mon fuɗnataa gawri, leɗɗe boo ndimataa ɓiɓɓe. 21 "To on tokkake luutango yam, to on calake ɗowtanaago yam ɓaawo kiitaaji ɗi'i, nden kam mi ɗuɗɗinan kiitaaji dow mooɗon nde joweeɗiɗi fahin. 22 Mi neldan dabbaaji ladde mbarooji caka mooɗon, ɗi mbara ɓikkoy mon, ɗi nattina dabbaaji mon, ɗi usta on, ɗi perwina laabi mon. 23 "To on tokkake luutango yam ɓaawo kiitaaji ɗi'i, to on njaɓaay elto tawon, 24 nden kam mi honan on, mi ɓesdan sattingo kiitaaji dow hakkeeji mon nde joweeɗiɗi. 25 Mi ukkan kaafahi dow mooɗon, ki hiito on ngam on pisti alkawal bee am. To on ɗaɓɓiti hisrude nder berniiji mon, mi nyawnan on nyawu kalluŋgu, mi hokkan on haa juuɗe konne'en mon. 26 Mi halkan ndesa nyaamdu mon fuu. Fayande woore he'an rewɓe sappo sa'ugo tamseeje muuɗum'en. Ɓe poondanan on ɗe dow awnorɗum. On nyaaman ɗe, on kaarataa sam. 27 "To on tokkake luutango yam ɓaawo kiitaaji ɗi'i fuu, to on calake ɗowtanaago yam, 28 nden kam mi honan on bee tikkere, mi tullitinan kiitaaji dow hakkeeji mon nde joweeɗiɗi fahin. 29 On nyaaman kusel ɓikkoy mon ngam daliila weelo. 30 Mi nattinan nokkuuje mon towɗe cenaaɗe, mi yibbinan daŋraŋge ɗe nguloton urle mon, mi sakkinan nyawmanɗe mon dow labbi mon pe''aaɗi. Mi wanyan on, 31 haa mi wartira berniiji mon bille. Mi yibbinan cuuɗi mon cenaaɗi, mi jaɓataa ureeŋgol kirseteeɗi mon. 32 Mi wartiran lesdi mon ladde meere, haa konne'en mon waranɓe ton kultora. 33 Mi saŋkitan on nder ummaatooje goɗɗe, mi fartan on bee kaafahi losaaki. Lesdi mon laatoto ladde meere, berniiji mon laatoto bille. 34-35 Nden kam lesdi seyorto kitaale ciwtorɗe ɗe caliiɗon hokkugo ndi. Ndi ferwan, ndi siwtoto, saa'i on ɗon paɓɓa nder lesɗe konne'en mon. 36 "Luttanɓe mon nder lesɗe konne'en mon, mi waɗan kulol nder ɓerɗe maɓɓe. Koo sonyo haako yoorko nder hendu dogginan ɓe. Ɓe ndoggan bana to kaafahi tokkake ɓe, ɓe ndo''oto koo to diiwanɗo ɓe woodaa. 37 Goɗɗo do''oto dow goɗɗo, koo to diiwanɗo ɓe woodaa. Saa'i maajum on mbaawataa dartaago yeeso konne'en mon. 38 On kalkan caka ummaatooje, lesdi konne'en mon moɗan on. 39 Luttanɓe mon nder lesɗe konne'en mon njinnan ngam daliila aybeeji mon e aybeeji kaakaaji mon. 40 "Nden ɓe mbaŋginan aybe maɓɓe e aybe kaakaaji maɓɓe. Ɓe njambi yam, ɓe tuurtani yam. 41 Ngam maajum mi honi ɓe, mi eggini ɓe nder lesɗe konne'en maɓɓe. Nden ɓe leestinan ko'e maɓɓe, ɓe njaɓan kiita dow aybe maɓɓe. 42 Saa'i maajum mi siftoran alkawal am bee Yakubu e Isiyaaku e Ibrahiima, mi siftoran lesdi boo. 43 Ammaa sey lesdi sooya yimɓe tawon, ngam ndi seyoro siwtaare maari. Kamɓe boo, sey ɓe njoɓa aybe maɓɓe tawon, ngam ɓe njawi kiitaaji am, ɓe nganyi umrooje am. 44 Ammaa koo to ɓe ɗon nder lesɗe konne'en maɓɓe, mi wudintaa ɓe, mi wanyataa ɓe. Mi nattintaa ɓe pat, mi fistataa alkawal am bee maɓɓe, ngam min woni Allah Jawmiraawo maɓɓe. 45 Mi siftoran alkawal am bee kaakaaji maɓɓe ɓe ngurtinmi lesdi Misra yeeso ummaatooje, haa mi laato Allah maɓɓe. Min woni Jawmiraawo." 46 Kanjum woni farillaaji e kiitaaji e umrooje ɗi Jawmiraawo umri Muusa dow hooseere Sina ngam yimɓe Isra'iila.

Farillaaji Lewiŋko'en 27

No goɗɗo yoɓrata togayeeje+

27:1 Yoo, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To goɗɗo toganake Jawmiraawo hokkugo mo neɗɗo, o waawan soottugo neɗɗo man bee coottaari bana ko tokkoto, 3-7 fodde teddeeŋga ceede suudu seniindu: ngam gorko (mo duuɓi noogas haa yotto cappanɗe joweego): ceede cardi cappanɗe jowi, ngam debbo: ceede cardi cappanɗe tati, ngam derkeejo gorko (mo duuɓi jowi haa yotto noogas): ceede cardi noogas, ngam derkeejo debbo: ceede cardi sappo, ngam ɓiŋgel gorgel (ngel waɗaay duuɓi jowi tawon): ceede cardi jowi, ngam ɓiŋgel deyel: ceede cardi tati, ngam nayeejo gorko (mo ɓuri duuɓi cappanɗe joweego): ceede cardi sappo e jowi, ngam puldebbo: ceede cardi sappo. 8 "To togiiɗo woni talakaajo mo waawaay yoɓugo coottaari maajum, sey o yahra neɗɗo go yeeso limanjo. Limanjo boo usta coottaari fodde ko togiiɗo waawi yoɓugo. 9 "To togayeere+ laatake dow ndabbaawa potanŋga hokkeego Jawmiraawo, nden kam ko goɗɗo hokki Jawmiraawo fuu, ɗum cenaaɗum. 10 Togiiɗo sanjataa nga bee ndabbaawa feere, o hokkataa tullanŋga haa pellel mbooɗŋga, malla mbooɗŋga haa pellel tullanŋga. To o waɗi, ɗiɗi fuu laatanto Jawmiraawo. 11 Ammaa to togayeere laatake dow ndabbaawa karminaaŋga nga fotaay hokkeego Jawmiraawo, sey o yahra nga haa limanjo. 12 Limanjo ta''a saman maaga fodde wooɗugo maaga malla aybeeji maaga, saman oo tabiti. 13 To goɗɗo yiɗi soottugo nga, sey o yoɓa saman maaga, o ɓesda deydey yeɓre saman jowaɓre boo. 14 "To togayeere laatake dow suudu, sey limanjo laara ko wooɗi haa maaru, ko wooɗaay boo. Nden o ta''a saman maaru, saman oo tabiti. 15 To togiiɗo suudu yiɗi soottugo ndu, sey o yoɓa saman maaru, o ɓesda deydey yeɓre saman jowaɓre boo. 16 "To togayeere laatake dow tayre ngesa haa maral maako, sey on ta''a saman maaka fodde ɗuuɗeeŋga aawdi aaweteendi dow maaka: ceede cardi cappanɗe jowi ngam buhuure gawri fuu. 17 To o togake ngesa man nder nduuɓu ɓaawo hitaande yaafuye, saman keewɗo tabiti. 18 Ammaa to o togake wakkati feere, sey limanjo ta''a saman maaka fodde limgal duuɓi luttanɗi hitaande yaafuye yaalugo, o usta saman maaka bana non. 19 To togiiɗo ka yiɗi soottugo ka, sey o yoɓa saman maaka, o ɓesda deydey yeɓre saman jowaɓre boo. 20 To o soottaay ka, ammaa o soorri ka goɗɗo feere, nden kam o heɓataa soottugo ka sam. 21 To hitaande yaafuye yaalti, ngesa maajum laatoto maral Jawmiraawo haa foroy, bana kuuje lii'anaaɗe Jawmiraawo. Ka laatanto liman'en. 22 "To goɗɗo soodi ngesa, toganake ka Jawmiraawo, 23 sey limanjo ta''a saman maaka fodde limgal duuɓi luttanɗi hitaande yaafuye yaaltugo. Sey o yoɓa saman oo nyalaade maajum, ceede ɗe'e Jawmiraawo jey. 24 Nder hitaande yaafuye, marnooɗo ngesa malla danygol mum heɓtan ka. 25 "Sey saman fuu ta''e fodde teddeeŋga ceede suudu seniindu. 26 "Goɗɗo togantaako Jawmiraawo afi dabbaaji mum, ngam Jawmiraawo mari ɗi fodde umroore mum. To ɗum ɓii nagge malla ɓii ndammowa, Jawmiraawo mari ɗi. 27 Ammaa to on ngiɗi, on coottan afi dabbaaji karminaaɗi, on njoɓa saman ta''aaɗo, on ɓesda deydey yeɓre saman jowaɓre boo. To on coottaay ɗi, limanjo fotan soorrugo ɗi fodde saman ta''aaɗo. 28 "Ko goɗɗo lii'ani Jawmiraawo fuu, koo neɗɗo koo ndabbaawa koo ngesa maral maako, o fottaay soorrugo ɗum malla soottugo ɗum. Lii'aaɗum fuu laati maral Jawmiraawo haa foroy. 29 Walaa coottuki neɗɗo lii'anaaɗo Jawmiraawo boo, o mbareteeɗo fakat. 30 "Jakka ?aamle gese e ɓiɓɓe leɗɗe fuu, Jawmiraawo jeyi, ɗum cenaaɗum ngam maako. 31 To goɗɗo yiɗi soottugo ɗum, sey o yoɓa saman maajum, o ɓesda deydey yeɓre saman jowaɓre boo. 32 Ngoota nder dabbaaji saare sappo Jawmiraawo jeyi, nga cenaaŋga ngam maako. 33 Taa jawmiiji sendindira booɗɗi bee ɗi mbooɗaay, taa o sanja ɗi boo. To o sanji ngoɗŋga bee ngoɗŋga, ɗiɗi fuu laatoto cenaaɗi ngam Jawmiraawo. Jawmiiji fotaay soottugo ɗi." 34 Kanjum woni umrooje ɗe Jawmiraawo umri Muusa dow hooseere Sina ngam yimɓe Isra'iila.

Limle 1

Limki yimɓe Isra'iila

1:1 Yoo, nder nduuɓu ɗiɗaɓu ɓaawo gurtaaki yimɓe Isra'iila haa lesdi Misra, lewru ɗiɗawru, nyande go'oore maaru, Jawmiraawo wolwani Muusa nder laymaaru fottirde, nder ladde Sina. O wi'i: 2 "An e Haruna, sey on mbinda limgal jama'aare Isra'iila fuu fodde asli maɓɓe e ci'e maɓɓe. Mbinde inɗe worɓe fuu, 3 ɓe duuɓi noogas e ko ɓuri, waawɓe konu. 4 Baaba saare gooto nder kooŋgole le'i mon fuu wonda bee mooɗon. 5 Ndaa inɗe wallanɓe on: Elisuru ɓii Sede'ur mo lenyol Ruuben, 6 e Selumiyel ɓii Surisadday mo lenyol Simon, 7 e Naasunu ɓii Aminadabu mo lenyol Yahuuda, 8 e Netaneyel ɓii Su'ar mo lenyol Issakar, 9 e Eliyabu ɓii Helon mo lenyol Jabulon, 10 e Elisaama ɓii Amihudu mo lenyol Efrayim ɓii Yusufu, e Gamaliyel ɓii Pedasuru mo lenyol Manassa ɓii Yusufu, 11 e Abidan ɓii Gidiyoni mo lenyol Benyamin, 12 e Aki'ejer ɓii Amisadday mo lenyol Dan, 13 e Pagiyel ɓii Okoran mo lenyol Aser, 14 e Eliyasaf ɓii De'uwel mo lenyol Gada, 15 e Ahiira ɓii Enan mo lenyol Neftalim." 16 Kamɓe ngoni worɓe suɓaaɓe nder jama'aare, ardiiɓe le'i kaakaaji muuɗum'en, hoore'en ujineeje Isra'iila. 17 Muusa e Haruna koo'i suɓaaɓe ɓe'e. 18 Ɓe mooɓti jama'aare fuu nyande go'oore nder lewru ɗiɗawru. Yimɓe fuu mbindaama fodde asli muuɗum'en e ci'e muuɗum'en. Ɓe mbindi inɗe worɓe fuu ɓe duuɓi noogas e ko ɓuri, ɓe limi ɓe, 19 bana Jawmiraawo umruno. Muusa limi yimɓe nder ladde Sina. 20-46 Worɓe ɓe duuɓi noogas ko ɓuri, waawɓe konu fuu mbindaama innde innde, fodde asli muuɗum'en e ci'e muuɗum'en, fuɗɗugo bee lenyol Ruuben, afo Isra'iila. Ndaa limle maɓɓe: lenyol Ruuben 46.500 lenyol Simon 59.300 lenyol Gada 45.650 lenyol Yahuuda 74.600 lenyol Issakar 54.400 lenyol Jabulon 57.400 lenyol Efrayim ɓii Yusufu 40.500 lenyol Manassa ɓii Yusufu 32.200 lenyol Benyamin 35.400 lenyol Dan 62.700 lenyol Aser 41.500 lenyol Neftalim 53.400 Limgal worɓe Isra'iila fuu waɗi 603.550 47 Ammaa Lewiŋko'en mbindaaka hawtaade bee le'i goɗɗi, 48 ngam Jawmiraawo wi'no Muusa: 49 "To a ɗon lima yimɓe Isra'iila, taa limdu lenyol Lewi bee maɓɓe. 50 Ammaa halfin Lewiŋko'en kuugal nder jooɗorde seedamku alkawal, non boo kuuje gonɗe nder maare fuu. Ɓe ndoondo jooɗorde e kuuje maare, ɓe kuuwa nder maare, ɓe caŋgina nder taarde maare boo. 51 Saa'i on tokkoto jahaaŋgal, sey Lewiŋko'en njippina jooɗorde. Nde caŋginton fuu, ɓe ndarna nde fahin. To goɗɗo feere ɓaditake nde, o mbareteeɗo. 52 Isra'iila'en luttuɓe caŋgina haa nokkuuje muuɗum'en, koomoy bee mooɓre mum, baŋge tuutawal mooɓre man. 53 Ammaa Lewiŋko'en caŋgina nder taarde jooɗorde, ayna nde, ngam taa goɗɗo feere ɓadito nde, ummina tikkere am dow jama'aare Isra'iila fuu." 54 Yimɓe Isra'iila kuuwi kooɗume bana Jawmiraawo umruno Muusa.

Limle 2

Nokkuuje le'i nder saŋgeere

2:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa e Haruna: 2 "Koondeye yimɓe Isra'iila mbaɗata saŋgeere, sey koomoy maɓɓe saŋgina baŋge tuutawal yeɓre mum, haa alaama saare mum. Saŋgeere maɓɓe taaro laymaaru fottirde. 3-9 "Haa fuunaaŋge, yeɓre Yahuuda saŋgina les tuutawal mum, fodde mooɓe yeɓre man, bee ardiiɓe maaje, bana ni'i: lenyol Yahuuda bee ardiiɗo Naasunu ɓii Aminadabu e worɓe 74.600, lenyol Issakar bee ardiiɗo Netaneyel ɓii Su'ar e worɓe 54.400, lenyol Jabulon bee ardiiɗo Eliyabu ɓii Helon e worɓe 57.400. Ɓe fuu maɓɓe, 186.400. Yeɓre Yahuuda ardoto jahaale. 10-16 "Haa fombina, yeɓre Ruuben saŋgina les tuutawal mum, fodde mooɓe yeɓre man, bee ardiiɓe maaje, bana ni'i: lenyol Ruuben bee ardiiɗo Elisuru ɓii Sede'ur e worɓe 46.500, lenyol Simon bee ardiiɗo Selumiyel ɓii Surisadday e worɓe 59.300, lenyol Gada bee ardiiɗo Eliyasaf ɓii De'uwel e worɓe 45.650. Ɓe fuu maɓɓe, 151.450. Yeɓre Ruuben woni ɗiɗawre nder jahaale. 17 "Nden Lewiŋko'en tokkoto nder jahaale, hakkunde geɓe ɗiɗi ardotooɗe e geɓe ɗiɗi cakitiiɗe, Ɓe ndoondoto laymaaru fottirde. Sey ɓe njaha bee tokkindirki mooɓe maɓɓe, bana ɓe caŋginirta boo, koondeye mooɓre bee tuutawal mum. 18-24 "Haa hiirnaaŋge, yeɓre Efrayim saŋgina les tuutawal mum, fodde mooɓre yeɓre man, bee ardiiɓe maaje, bana ni'i: lenyol Efrayim bee ardiiɗo Elisaama ɓii Amihudu e worɓe 40.500, lenyol Manassa bee ardiiɗo Gamaliyel ɓii Pedasuru e worɓe 32.200, lenyol Benyamin bee ardiiɗo Abidan ɓii Gidiyoni e worɓe 35.400. Ɓe fuu maɓɓe, 108.100. Yeɓre Efrayim woni tataɓre nder jahaale. 25-31 "Haa woyla boo, yeɓre Dan saŋgina les tuutawal mum, fodde mooɓe yeɓre man, bee ardiiɓe maaje, bana ni'i: lenyol Dan bee ardiiɗo Aki'ejer ɓii Amisadday e worɓe 62.700, lenyol Aser bee ardiiɗo Pagiyel ɓii Okoran e worɓe 41.500, lenyol Neftalim bee ardiiɗo Ahiira ɓii Enan e worɓe 53.400. Ɓe fuu maɓɓe, 157.600. Yeɓre Dan woni sakitiinde jahaale." 32 Limgal yimɓe Isra'iila fuu, limaaɓe fodde geɓe muuɗum'en e mooɓe muuɗum'en, waɗi 603.550. 33 Ammaa Lewiŋko'en limdaaka bee yimɓe Isra'iila, bana Jawmiraawo umruno Muusa. 34 Yimɓe Isra'iila kuuwi kooɗume ko Jawmiraawo umruno Muusa. Ɓe caŋgini, koomoy baŋge tuutawal mum, ɓe mbaɗi jahaaŋgal boo, koomoy nder mooɓre mum.

Limle 3

Ɓiɓɓe Haruna

3:1 Ndaa danygol Haruna e Muusa, wakkati Jawmiraawo wolidi bee Muusa dow hooseere Sina. 2 Ndaa inɗe ɓiɓɓe Haruna: Nadab, afo mum, e Abihu e Eliyajaaru e Itamar. 3 Kamɓe ɓe wujaaɓe bee nebbam ngujorɗam, ɓe halfitinaaɓe kuugal limanku. 4 Ammaa Nadab e Abihu maayi yeeso Jawmiraawo, ngam ɓe lii'ani mo yiite nge senaaka. Ɗum laati nder ladde Sina. Ɓe ngalaa ɓikkoy. Eliyajaaru e Itamar mbaɗi kuugal liman'en dow ardaaŋgal baaba muuɗum'en Haruna.

No Lewiŋko'en laatori huuwanooɓe liman'en

5 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 6 "Umru lenyol Lewi ɓadito. Darnu ɓe yeeso Haruna limanjo, ngam ɓe kuuwana mo. 7 Sey ɓe kuuwa haa laymaaru fottirde ngam liman'en e jama'aare fuu. 8 Ɓe ayna kuuje jooɗorde am, ɓe kuuwa haa maare ngam yimɓe Isra'iila fuu. 9 Hokku ɓe haa juuɗe Haruna bee ɓiyum'en, bana dokkal Isra'iila'en. 10 Ammaa Haruna e ɓiyum'en, umru ɓe kuugal limanku. To goɗɗo feere ɓaditake ngam huuwa kuugal maɓɓe, o mbareteeɗo." 11 Jawmiraawo wi'i Muusa: 12 "Min mi hoo'i Lewiŋko'en caka yimɓe Isra'iila haa pellel afɓe maɓɓe fuu. Min mi mari ɓe jonta, 13 ngam afɓe fuu min jeyi. Nde mi mbari afɓe nder lesdi Misra, mi seni koomoy afo nder Isra'iila ngam am, haa yimɓe e dabbaaji. Mi mari ɓe, min Jawmiraawo."

Limki Lewiŋko'en

14 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa nder ladde Sina: 15 "Sey a lima Lewiŋko'en fodde ci'e maɓɓe e geɓe maɓɓe, worɓe fuu, koo mo lewru wooru e ko ɓuri." 16 Muusa limi ɓe, bana Jawmiraawo umri mo. 17 Ɓiɓɓe Lewi, ɓe'e: Gerson e Kahat e Meraari. 18-20 Ɓiɓɓe Gerson, ɓe'e: Liɓni e Simi. Ɓiɓɓe Kahat, ɓe'e: Amram e Yisehar e Heburuun e Usiyel. Ɓiɓɓe Meraari, ɓe'e: Makli e Musi. Kamɓe ngoni kaakaaji asli ewneteeɗi bee inɗe maɓɓe. 21 Woodi asli Gersoni'en ɗiɗi: asŋgol Liɓni e asŋgol Simi. 22 Limgal worɓe maɓɓe koo mo lewru wooru e ko ɓuri, limaaɓe maɓɓe fuu, ujine njoweeɗiɗo e teemeɗɗe njowo (7.500). 23 Asli Gersoni'en caŋgini ɓaawo jooɗorde, haa hiirnaaŋge. 24 Eliyasaf ɓii Layel woni ardiiɗo maɓɓe. 25 Ɓe halfitinaaɓe laymaaru fottirde, waato jooɗorde bee laymaaru maare e suddaare maare e wirndallo haa nastirde maare. 26 Non boo wirndallooji saare taariinde jooɗorde e hirsirde, e wirndallo haa nastirde saare, e ɓoggi maare, e kuugal maajum fuu. 27 Woodi asli Kahati'en nayi: asŋgol Amram e asŋgol Yisehar e asŋgol Heburuun e asŋgol Usiyel. 28 Limgal worɓe maɓɓe koo mo lewru wooru e ko ɓuri, limaaɓe maɓɓe fuu, ujine njoweetato e teemeɗɗe njoweego (8.600). 29 Asli Kahati'en caŋgini haa wakere jooɗorde fombinaare. 30 Elisafan ɓii Usiyel woni ardiiɗo maɓɓe. 31 Ɓe halfitinaaɓe sundukru alkawal e teebur e jo''inirɗum pittirlaaji e hirsirde e gulduɗum urle, e kuuje kuugal liman'en nder nokkuure seniinde, non boo wirndallo haa nastirde nokkuure ɓurnde senaago, e kuugal maajum fuu. 32 Eliyajaaru ɓii Haruna limanjo woni hooreejo ardiiɓe Lewiŋko'en, o aynoowo huuwooɓe haa nokkuure seniinde. 33 Woodi asli Meraari'en ɗiɗi: asŋgol Makli e asŋgol Musi. 34 Limgal worɓe maɓɓe, koo mo lewru wooru e ko ɓuri, limaaɓe maɓɓe fuu, ujine njoweego e teemeɗɗe ɗiɗo (6.200). 35 Suriyel ɓii Abikayil woni ardiiɗo maɓɓe. Asli Meraari'en caŋgini haa wakere jooɗorde woylaare. 36 Ɓe halfitinaaɓe kaataakooje jooɗorde e leɗɗe gaafotooɗe e daŋraŋge bee kosɗe maaje, e kuuje maare goɗɗe e kuugal maajum fuu. 37 Non boo daŋraŋge saare bee kosɗe maaje e tiggirɗe e ɓoggi. 38 Muusa e Haruna bee ɓiyum'en caŋgini yeeso laymaaru fottirde, haa fuunaaŋge. Ɓe halfitinaaɓe kuugal nder nokkuure seniinde ngam yimɓe Isra'iila. To goɗɗo feere ɓaditake ngam huuwa kuugal maɓɓe, o mbareteeɗo. 39 Worɓe Lewiŋko'en, koo mo lewru wooru e ko ɓuri, Muusa e Haruna limi ɓe, bana Jawmiraawo umruno Muusa. Limgal maɓɓe fuu, ujine noogas e ɗiɗo (22.000).

Limki afɓe

40 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Sey a lima afɓe worɓe fuu nder Isra'iila, koo mo lewru wooru e ko ɓuri, a winda ɓe innde innde. 41 Min woni Jawmiraawo. Suɓanam Lewiŋko'en haa pellel afɓe Isra'iila'en fuu, non boo dabbaaji Lewiŋko'en haa pellel afi dabbaaji Isra'iila'en fuu." 42 Muusa limi afɓe worɓe fuu nder Isra'iila, bana Jawmiraawo umri mo. 43 Limgal windaaɓe, koo mo lewru wooru e ko ɓuri, ɓe fuu maɓɓe, ujine noogas e ɗiɗo e teemeɗɗe ɗiɗo e cappanɗe njoweeɗiɗo e tato (22.273). 44 Nden Jawmiraawo wi'i Muusa: 45 "Hoo'u jonta Lewiŋko'en haa pellel afɓe worɓe fuu nder Isra'iila, e dabbaaji Lewiŋko'en haa pellel afi dabbaaji Isra'iila'en, Lewiŋko'en laato maral am. 46 Ammaa afɓe teemeɗɗe ɗiɗo e cappanɗe njoweeɗiɗo e tato (273), saaliiɓe limgal Lewiŋko'en, sey a sootta ɓe. 47 A hoo'a ngam koomoy maɓɓe ceede cardi jowi, fodde teddeeŋga ceede suudu seniindu. 48 Hokku Haruna e ɓiyum'en ceede maajum." 49 Muusa jaɓi coottaari ngam saaliiɓe limgal Lewiŋko'en. 50 Coottaari afɓe Isra'iila ɓen waɗi ceede cardi ujineere e teemeɗɗe tati e cappanɗe joweego e jowi (1.365). 51 O hokki ɗe Haruna e ɓiyum'en, bana Jawmiraawo umruno mo.

Limle 4

Kuuɗe Kahati'en

4:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa e Haruna: 2 "Lime danygol Kahat caka Lewiŋko'en fuu, fodde geɓe maɓɓe e ci'e maɓɓe, 3 koomoy mo duuɓi cappanɗe tati haa yotto cappanɗe jowi, mooɓgal jo''inaaɓe ngam kuugal haa laymaaru fottirde. 4 Ndaa kuugal Kahati'en: Ɓe halfitinaaɓe kuuje ceniiɗe masin. 5 "Koondeye jama'aare ummoto ngam jahaaŋgal, sey Haruna e ɓiyum'en nasta laymaaru fottirde. Ɓe njippina wirndallo wonŋgo yeeso sundukru seedamku alkawal, ɓe cudda sundukru bee maago. 6 Ɓe mbe''ita dow maago suddaare nde lare liɗɗi mawɗi, dow maajum fuu suddaare nde limce carwinaaɗe. Nden ɓe nastina cabbi eftirdi sundukru. 7 "Ɓe mbe''ita limce carwinaaɗe dow teebur tamseeje jo''inteeɗe. Ɓe njo''ina dow maare taasaaje mawɗe e taasaaje urorde e bulki ngam dokke dufeteeɗe, ɓe acca tamseeje dow teebur boo. 8 Ɓe mbe''ita limce boɗeeje dow kuuje ɗe'e, dow maajum fuu suddaare nde lare liɗɗi mawɗi. Nden ɓe nastina cabbi eftirdi teebur. 9 "Ɓe koo'a limce carwinaaɗe ngam ɓe cudda jo''inirɗum pittirlaaji e pittirlaaji mum e mekesje e taasahoy ndoondi e taasaaje nebbam ngam jayŋgol pittirlaaji. 10 Ɓe caawa kuuje ɗe'e fuu nder suddaare nde lare liɗɗi mawɗi, ɓe mballina ɗum dow naasiwo. 11 "Ɓe mbe''ita limce carwinaaɗe dow gulduɗum urle ɗum kaŋgeeri, dow maajum boo suddaare nde lare liɗɗi mawɗi. Ɓe nastina cabbi eftirɗi gulduɗum. 12 Ɓe koo'a kuuje kuugal diina nder nokkuure seniinde fuu, ɓe caawa ɗe nder limce carwinaaɗe, ɓe mbe''ita suddaare nde lare liɗɗi mawɗi dow maajum, ɓe mballina ɗum dow naasiwo. 13 "Nden ɓe itta ndoondi ɓellere dow hirsirde, ɓe mbe''ita limce boɗeeje dow maare. 14 Ɓe mballina kuuje kuugal hirsirde dow maare, waato taasaaje urorɗe e tufirɗe e doonyirɗe e taasaaje mawɗe fuu. Dow maajum ɓe mbe''ita suddaare nde lare liɗɗi mawɗi. Nden ɓe nastina cabbi eftirɗi hirsirde. 15 "Koondeye jama'aare ummoto ngam jahaaŋgal, Haruna e ɓiyum'en aarta cudda kuuje ceniiɗe ɗe'e e kuuje kuugal maaje fuu. To ɓe timmini ɗum, Kahati'en ngara, efta ɗe. Taa Kahati'en meema kuuje ceniiɗe, ngam taa ɓe maaya. Kanjum woni kuugal Kahati'en haa laymaaru fottirde." 16 Eliyajaaru ɓii Haruna limanjo halfitinaama aynol dow nebbam pittirlaaji e urle e dokke nyaamdu nyalaade nyalaade fuu e nebbam ngujorɗam, dow jooɗorde e kuuje ceniiɗe e kuuje gonɗe nder maare fuu. 17 Jawmiraawo wi'i Muusa e Haruna: 18 "Kakkilane Kahati'en, taa ɓe natta caka Lewiŋko'en. 19 Ndaa ko kuuwoton ngam haa ɓe ngeeɗa, taa ɓe maaya saa'i ɓe ɗon ɓadito kuuje ɓurɗe senaago: Haruna e ɓiyum'en aarta nastugo, nden ɓe ewno ɓe gooto gooto ngam kuugal maɓɓe, ɓe ngecca ɓe ko ɓe eftata. 20 Ngam to Kahati'en nasti, ngi'i kuuje ceniiɗe koo wakkati seɗɗa boo, ɓe maayan."

Kuuɗe Gersoni'en

21 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 22 "Sey a lima danygol Gerson caka Lewiŋko'en, fodde geɓe maɓɓe e ci'e maɓɓe, 23 koomoy mo duuɓi cappanɗe tati haa yotto cappanɗe jowi, mooɓgal jo''inaaɓe ngam kuugal haa laymaaru fottirde. 24 Ndaa kuugal asli Gersoni'en: Sey ɓe ndoondo kuuje ɗe'e: 25 godooje jooɗorde fuu, waato laymaaru e suddaare maaru e suddaare ɗiɗawre nde lare liɗɗi mawɗi, e wirndallo haa nastirde jooɗorde, 26 non boo wirndallooji saare taariinde jooɗorde e hirsirde, e wirndallo haa nastirde saare, e ɓoggi e kuuje kuugal maɓɓe fuu. Ɓe kuuwa ko haani ngam kuuje ɗe'e. 27 Haruna e ɓiyum'en umra Gersoni'en ko ɓe kuuwata, ko ɓe eftata boo. Sey on ayna ɓe saa'i ɓe ɗon kuuwa kuuɗe maɓɓe. 28 Kanjum woni kuugal asli Gersoni'en haa laymaaru fottirde. Ɓe kuuwa ngal dow ardaaŋgal Itamar ɓii Haruna limanjo."

Kuuɗe Meraari'en

29 "Danygol Meraari boo, sey a lima ɓe fodde geɓe maɓɓe e ci'e maɓɓe, 30 koomoy mo duuɓi cappanɗe tati haa yotto cappanɗe jowi, mooɓgal jo''inaaɓe ngam kuugal haa laymaaru fottirde. 31 Ndaa kuugal maɓɓe: Sey ɓe ndoondo kaataakooje jooɗorde e leɗɗe gaafotooɗe e daŋraŋge bee kosɗe maaje, 32 non boo daŋraŋge saare bee kosɗe maaje, e tiggirɗe e ɓoggi e kuuje kuugal maɓɓe fuu. Sey on kalfitina koomoy bee innde mum ko o roondoto. 33 Kanjum woni kuugal asli Meraari'en haa laymaaru fottirde. Ɓe kuuwa ngal dow ardaaŋgal Itamar ɓii Haruna limanjo."

Limgal Lewiŋko'en

34-48 Too, Muusa e Haruna e ardiiɓe jama'aare kuuwi ko Jawmiraawo umruno. Ɓe limi Kahati'en e Gersoni'en e Meraari'en, fodde asli maɓɓe e ci'e maɓɓe. Ɓe mbindi koomoy mo duuɓi cappanɗe tati haa yotto cappanɗe jowi, mooɓgal jo''inaaɓe ngam kuugal haa laymaaru fottirde, bana ni'i: Kahati'en 2.750 Gersoni'en 2.630 Meraari'en 3.200 Limgal Lewiŋko'en ɓe'e fuu ujine njoweetato e teemeɗɗe njowo e cappanɗe njoweetato (8.580). 49 Koomoy maɓɓe halfitinaama kuugal mum e dooŋgal mum, fodde umroore Jawmiraawo bee hunduko Muusa. Koomoy windaama bana Jawmiraawo umruno Muusa.

Limle 5

Gurtinki soɓɓe

5:1 Yoo, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Umru yimɓe Isra'iila ɓe ngurtina saŋgeere marɗo saɗawre koondeyeere malla nyawu ilnoowu, non boo coɓruɗo bee meemugo maayɗo. 3 Ngurtine soɓɓe ɓe'e fuu, worɓe e rewɓe, ngam taa ɓe coɓna saŋgeere nde njooɗotoomi caka maɓɓe." 4 Yimɓe Isra'iila kuuwi ko Jawmiraawo wi'i Muusa. Ɓe ngurtini soɓɓe fuu yaasi saŋgeere.

Joɓki aybeeji

5 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 6 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To gorko malla debbo jambake Jawmiraawo bee waɗugo hakkewol kooŋgole, ɗum laati aybe dow hoore goɗɗo oo. 7 Sey o waŋgina aybe maako, o yoɓa aybe man bee saman keewɗo, o ɓesda deydey yeɓre saman jowaɓre boo. O hokka ɗum goɗɗo mo o waɗi ɗum aybe. 8 Ammaa to goɗɗo man walaa haa ɗo, walaa bandum ɓadiiɗo boo ngam jaɓa njoɓdi aybe, nden kam ɗum laatanto Jawmiraawo, baɗɗo aybe hokka ɗum limanjo. Ɗum ɓesdaari dow njawdiri mbaalu ndi limanjo huuwtinirta ɗum ngam heɓna baɗɗo aybe yaafuye. 9 Dokke fuu ɗe Isra'iila'en lii'anto Jawmiraawo, ɗe laatanto limanjo lii'otooɗo ɗe. 10 Dokke ceniiɗe fuu ɗe goɗɗo hokkata limanjo, laatanto limanjo oo."

Seko dow gooŋgaaku debbo

11 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 12-14 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "Teema goɗɗo ɗon seka debbo mum. O ɗon numa debbo maako acci laawol gooŋgaaku, waaldi bee gorko feere, soɓni hoore mum bana non. Ammaa o anndaa bee laaɓɗum, ngam debbo waɗi ɗum bee sirri, walaa seedooɓe njeenu, debbo naŋgaaka nder njeenu boo. Malla kaajal ummi nder ɓernde gorko, koo to debbo maako waɗaay aybe. 15 Nden kam o yahra debbo maako haa limanjo. O wadda boo dokkal ngam daliila debbo, kuroori muudoore woore, ammaa taa o ɓesda nebbam e urle dow maari. Kanjum woni dokkal nyaamdu ngam daliila kaajal, haa gooŋga waŋga. 16 "Limanjo ɓadina debbo, darna mo yeeso Jawmiraawo. 17 Nden limanjo loowa ndiyam cenaaɗam nder fayande. O hoo'a boo mbulwuldi nder laymaaru fottirde, o rufa ndi nder ndiyam. 18 Nden o fista moorɗi debbo, o wallina dokkal nyaamdu ngam kaajal dow juuɗe maako. Ammaa fayande bee ndiyam naaloore kaaɗɗam ɗon haa juuɗe limanjo. 19 Nden o hunna debbo bana ni'i: To a waɗaay njeenu, naaloore ndiyam ɗa'am torrataa ma. 20 Ammaa to a waɗi, 21 nden kam Jawmiraawo laatina innde ma naaloore caka lenyol ma, o yoorina les maaɗa, o uppina reedu ma boo. 22 Ndiyam naaloore ɗa'am nasta teteki ma, uppina reedu ma, yoorina les maaɗa. Debbo boo jaabo: Aamiina! 23 "Ɓaawo maajum limanjo winda naaloore nde'e, loota bindol man nder fayande bee ndiyam kaaɗɗam go. 24 O yarna debbo ndiyam naaloore kaaɗɗam, ɗam nasta nder maako, ɗam torra mo. 25 Ammaa sey limanjo hoo'a dokkal nyaamdu ngam kaajal nder juuɗe debbo tawon, ɓaŋgta ngal yeeso Jawmiraawo. 26 O hoo'a geɗal maagal ciftinorgal Jawmiraawo, bana ko hebbinta juŋŋgo, o wula ngal dow hirsirde. Nden o yarna debbo ndiyam go. 27 To debbo waɗi njeenu, ndiyam naaloore torran mo masin, reedu maako uppan, les maako yooran. Innde maako laatoto naaloore caka lenyol maako. 28 Ammaa to o waɗaay aybe, ɗam torrataa mo, o waawan danyugo ɓikkoy. 29 "Kanjum woni umroore dow haala kaajal. To debbo soɓni hoore mum bee waɗugo njeenu, 30 malla to kaajal ummake nder ɓernde gorko, o seki debbo maako, nden kam o darna debbo yeeso Jawmiraawo, limanjo boo huuwana mo fodde umroore nde'e. 31 Bana non gorko laaɓrata, walaa aybe. Ammaa to aybe debbo tabiti, debbo man hiite dow aybe mum."

Limle 6

Umroore dow senaaɓe

6:1 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To gorko malla debbo togake togayeere+ mawnde, seni hoore mum ngam Jawmiraawo, 3 nden kam taa o yara inaboojam e nguykinoojam sam. Taa o yara kooɗame njillindiraaɗam bee inaboojam malla nguykinoojam feere, koo ndiyam inabooje boo. Taa o nyaama ɓiɓɓe inabooje kecce malla joorɗe. 4 Saa'i o cenaaɗo, taa o nyaama kooɗume ko iwi haa inabohi, koo aawdi malla laral inabooje boo. 5 "Saa'i togayeere cenki ɗon dow maako, taa beluhi meema hoore maako. Saa'i maajum fuu o cenaaɗo ngam Jawmiraawo, o acca gaasa hoore maako e wakkude maako mawna, haa to nyalɗe togayeere maako timmi. 6 Saa'i o cenaaɗo ngam Jawmiraawo, taa o ɓadito maayɗo. 7 Koo to baaba maako maayi, malla daada maako, malla deerɗiiko gorko malla deerɗiiko debbo boo, taa o soɓna hoore maako bee ɓaditaago maayɗo, ngam cenki Allah ɗon dow hoore maako. 8 Saa'i cenki maako fuu o cenaaɗo ngam Jawmiraawo. 9 "To goɗɗo maayi bee juhuki kombi maako, soɓni gaasa hoore maako cenaaka, sey o reena nyalɗe joweeɗiɗi, nden o laɓa gaasa hoore maako e wakkude maako. Bana non o laaɓrata. 10 Nyande joweetataɓre o waddana limanjo pooli masar ɗiɗi malla pooloy ɗiɗoy haa dammugal laymaaru fottirde. 11 Limanjo lii'o gootel kirseteeŋgel ngam ittuki hakke, gootel boo guleteeŋgel. Bana non o heɓnirta mo yaafuye hakke maako. ngam o soɓi bee maayɗo. Nden o sena hoore maako kadiboo. 12 O laato cenaaɗo Jawmiraawo fahin, ngam saa'i cenki maako naane nafaay, gaasa maako soɓi. Sey o wadda boo jawgel ngel nduuɓu, ngel kirseteeŋgel ngam joɓki aybe maako. 13 "Ndaa umroore dow cenaaɗo, to o timmini wakkati togayeere+ maako: Sey o wara haa dammugal laymaaru fottirde. 14 O waddana Jawmiraawo dabbaaji tati ɗi ngalaa aybe, jawgel ngel nduuɓu guleteeŋgel, e bortel ngel nduuɓu kirseteeŋgel ngam ittuki hakke, e njawdiri mbaalu kirseteendi ngam kawtal yimɓe bee Allah. 15 O wadda boo silaawo bee tamseeje kuroori njiiɓaandi bee nebbam, e tamseeje ɗelemɗe gujaaɗe nebbam, ɗe fuu ɗe ufnaaka. Non boo dokke nyaamdu e dokke dufeteeɗe bana ko haani. 16 Limanjo lii'ano Jawmiraawo kuuje ɗe'e fuu, taaskitina kirseteeŋga ngam ittuki hakke e nguleteeŋga. 17 Nden o lii'ano Jawmiraawo njawdiri kirseteendi ngam kawtal yimɓe bee Allah, hawtaade bee silaawo tamseeje e dokke nyaamdu e dokke dufeteeɗe. 18 Cenaaɗo laɓa gaasa hoore mum cenaaka haa dammugal laymaaru fottirde. Nden o sakkina ka nder yiite nge kirsaaŋga ngam kawtal yimɓe bee Allah ɗon wule dow muuɗum. 19 "Ɓaawo maajum limanjo hoo'a balawal njawdiri defaaŋgal, e tamseere woore e tamseere ɗelemnde woore nder silaawo bee tamseeje ɗe ufnaaka. O wallina ɗum fuu dow juuɗe cenaaɗo laɓɗo gaasa hoore mum. 20 Nden limanjo ɓaŋgta ɗum yeeso Jawmiraawo, ɗum dokkal ceniiŋgal ngam limanjo, bana wiɓɓere ɓaŋgtaande e daŋgo ittaaŋgo. Ɓaawoɗon cenaaɗo heɓan yarugo inaboojam fahin. 21 "Kanjum woni umroore dow senaaɓe. To gooto maɓɓe toganake Jawmiraawo dokkal ngam daliila cenki mum, ko ɓuri dokke umraaɗe ɗe o waawi hokkugo, nden kam o hebbina togayeere maako, o huuwa fodde umroore cenki maako boo."

No liman'en mbarkiɗinirta yimɓe

22 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 23 o wi'a Haruna e ɓiyum'en: "Sey on mbarkiɗina yimɓe Isra'iila bana ni'i: 24 "Jawmiraawo barkiɗina on, ayna on. 25 "Jawmiraawo woonana on, hinno on. 26 "Jawmiraawo laara on bee yerduye, hokka on jam!" 27 "Bana non ɓe ewnorto innde am dow yimɓe Isra'iila, min boo mi barkiɗinan ɓe."

Limle 7

Dokke ardiiɓe

7:1 Yoo, nyalaade Muusa timmini darnugo laymaaru fottirde, o wuji ndu bee nebbam, o seni ndu, kayru e kuuje maaru fuu, non boo hirsirde e kuuje maare. 2 Nden ardiiɓe le'i Isra'iila, baabaaji ci'e muuɗum'en, halfitinaaɓe limki Isra'iila'en go, 3 ngaddani Jawmiraawo dokke muuɗum'en: mootaaji ga'i joweego, maɓɓaaɗi bee irin laymaaru, e ga'i sappo e ɗiɗi. Moota ga'i ngoota ngam ardiiɓe ɗiɗo, ngaari boo ngam koomoy ardiiɗo. Ɓe ngaddi ɗi yeeso jooɗorde Jawmiraawo. 4 Jawmiraawo wi'i Muusa: 5 "Jaɓ ɗi haa juuɗe maɓɓe, ndokka ɗi Lewiŋko'en, ɓe kuuwtinira ɗi ngam kuuɗe maɓɓe haa laymaaru fottirde." 6 Muusa hokki Lewiŋko'en mootaaji e ga'i ɗi'i. 7 O hokki Gersoni'en mootaaji ɗiɗi e ga'i nayi, fodde ɗuuɗeeŋga dooŋgle maɓɓe. 8 O hokki Meraari'en mootaaji nayi e ga'i joweetati, ngam dooŋgle maɓɓe ɓuri ɗuuɗugo. Kamɓe fuu ɓe kuuwi dow ardaaŋgal Itamar ɓii Haruna limanjo. 9 Ammaa Kahati'en, Muusa hokkaay ɓe kooɗume, ngam ɓe halfitinaaɓe kuuje ceniiɗe, ɓe efta ɗe dow balbe maɓɓe. 10 Ardiiɓe ngaddi dokke muuɗum'en ngam cenki hirsirde boo, nyalaade Muusa wuji nde bee nebbam. Ɓe ngaddi ɗe yeeso hirsirde. 11 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Nyalaade nyalaade fuu ardiiɗo gooto lii'o dokke mum ngam cenki hirsirde." 12-83 Ngam maajum ardiiɓe ngaddi dokke muuɗum'en bee tokkindirki bana ni'i: nyande arande, Naasunu ɓii Aminadabu mo lenyol Yahuuda, nyande ɗiɗawre, Netaneyel ɓii Su'ar mo lenyol Issakar, nyande tataɓre, Eliyabu ɓii Helon mo lenyol Jabulon, nyande nayaɓre, Elisuru ɓii Sede'ur mo lenyol Ruuben, nyande jowaɓre, Selumiyel ɓii Surisadday mo lenyol Simon, nyande joweegoore, Eliyasaf ɓii De'uwel mo lenyol Gada, nyande joweeɗiɗawre, Elisaama ɓii Amihudu mo lenyol Efrayim, nyande joweetataɓre, Gamaliyel ɓii Pedasuru mo lenyol Manassa, nyande joweenayaɓre, Abidan ɓii Gidiyoni mo lenyol Benyamin, nyande sappoore, Aki'ejer ɓii Amisadday mo lenyol Dan, nyande sappo e go'oore, Pagiyel ɓii Okoran mo lenyol Aser, nyande sappo e ɗiɗawre, Ahiira ɓii Enan mo lenyol Neftalim. Dokke koomoy maɓɓe poti kal: Taasawo cardi ngo kilo bee reeta, e taasayel cardi ngel reeta e reetita kilo, fodde teddeeŋga ceede suudu seniindu. Ɗe keewi kuroori njiiɓaandi bee nebbam ngam dokkal nyaamdu. Non boo taasayel kaŋgeeri ngel baakin yeɓre kilo sappoore, keewŋgel urle. Non boo ngaari kalhaldi, e njawdiri mbaalu, e jawgel ngel nduuɓu, ɗi guleteeɗi, fahin njawdiri mbeewa kirseteendi ngam ittuki hakke, fahin ga'i ɗiɗi e jawɗi baali jowi e jawɗi be'i jowi e njawkoy njowoy koy nduuɓu, ɗi kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe bee Allah. 84-88 Ndaa mooɓgal dokke fuu ɗe ardiiɓe lii'i ngam cenki hirsirde taasaaje cardi sappo e ɗiɗi, e taasahoy cardi sappo e ɗiɗoy, cardi maaje fuu, baakin kilo noogas e joweeɗiɗi, taasahoy kaŋgeeri sappo e ɗiɗoy keewkoy ureteeɗum, kaŋgeeri maakoy fuu, baakin kilo bee reetita, ga'i kalhali sappo e ɗiɗi, e jawɗi baali sappo e ɗiɗi, e njawkoy sappo e ɗiɗoy koy nduuɓu, ɗi fuu ɗi guleteeɗi, non boo dokke nyaamdu kawtanɗe bee maaji, jawɗi be'i sappo e ɗiɗi, kirseteeɗi ngam ittuki hakkeeji, ga'i kalhali noogas e nayi, e jawɗi baali cappanɗe joweego, e jawɗi be'i cappanɗe joweego, e njawkoy cappanɗe joweego koy nduuɓu, ɗi fuu ɗi kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe bee Allah. 89 Koondeye Muusa nasti laymaaru fottirde ngam wolida bee Jawmiraawo, o ɗon nana sawtu Jawmiraawo haa dow maɓɓorde sundukru bee seedamku alkawal, hakkunde keruba'en ɗiɗo, ton Jawmiraawo woliditta bee maako.

Limle 8

Jo''inki pittirlaaji

8:1 Yoo, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a Haruna ni'i: "To a ɗon jo''ina pittirlaaji joweeɗiɗi dow jo''inirɗum maaji, jo''in ɗi haa ɗi njayna yeeso maaji." 3 Haruna huuwi bana non. O jo''ini ɗi dow jo''inirɗum haa ɗi njayna yeeso maaji. 4 Jo''inirɗum pittirlaaji huuwraama bee kaŋgeeri, diga jooɗorɗum maajum haa yotti pindi maajum fuu. Ɗum kuuwaaɗum fodde misaalu mo Jawmiraawo holli ɗum Muusa.

Laɓɓinki Lewiŋko'en

5 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 6 "Sey a senda Lewiŋko'en bee yimɓe Isra'iila woɗɓe, a laɓɓina ɓe 7 bana ni'i: Wiccu ndiyam ittirɗam hakkeeji dow maɓɓe, ɓe laɓa ɓalli maɓɓe fuu, ɓe loota limce maɓɓe boo. Bana non ɓe laaɓrata. 8 Nden ɓe koo'a ngaari kalhaldi e dokkal nyaamdu bana ko haani, kuroori njiiɓaandi bee nebbam. An boo, hoo'u ngaari ɗiɗawri kirseteendi ngam ittuki hakkeeji. 9 Nden a mooɓta jama'aare Isra'iila fuu, a darna Lewiŋko'en yeeso laymaaru fottirde. 10 Ton yeeso Jawmiraawo, Isra'iila'en njowa juuɗe muuɗum'en dow ko'e Lewiŋko'en. 11 Haruna sena Lewiŋko'en, ɓe laato dokkal cenaaŋgal ngam am, ngam ɓe kuuwanammi. 12 Nden Lewiŋko'en njowa juuɗe muuɗum'en dow ko'e ga'i kalhali go. Haruna taaskitina ngoori kirseteendi ngam ittuki hakkeeji, ngoori boo nguleteendi ngam am, ngam o heɓna Lewiŋko'en yaafuye. 13 "Sen Lewiŋko'en, ɓe laato dokkal cenaaŋgal ngam am, haa ɓe kuuwana Haruna e ɓiyum'en. 14 A senda ɓe bee Isra'iila'en woɗɓe, ɓe laato maral am. 15 Ɓaawo a laɓɓini ɓe, a seni ɓe boo, ɓe kuuwan nder laymaaru fottirde. 16 Mi jaɓi ɓe bana dokkal haa pellel afɓe Isra'iila'en fuu, ngam maajum mi mari ɓe, min feere am. 17 Saa'i mi mbari afɓe fuu nder lesdi Misra, mi seni afɓe Isra'iila'en e afi dabbaaji maɓɓe ngam am. 18 Jonta mi jaɓi Lewiŋko'en haa pellel afɓe Isra'iila'en. 19 Mi hokki ɓe haa juuɗe Haruna e ɓiyum'en bana dokkal Isra'iila'en, haa ɓe kuuwana yimɓe Isra'iila nder laymaaru fottirde, ɓe kisna yimɓe Isra'iila boo, ngam taa masiibo waɗa caka Isra'iila'en, to gooto maɓɓe ɓaditino suudu seniindu." 20 Muusa e Haruna e jama'aare Isra'iila fuu ceni Lewiŋko'en, bana Jawmiraawo umri Muusa. 21 Lewiŋko'en laɓɓini ko'e muuɗum'en, looti limce muuɗum'en. Haruna seni ɓe ngam Jawmiraawo, bana dokkal cenaaŋgal. Nden o heɓni ɓe yaafuye, o laɓɓini ɓe. 22 Ɓaawo maajum Lewiŋko'en poti huuwugo nder laymaaru fottirde, dow ardaaŋgal Haruna e ɓiyum'en. Bana Jawmiraawo umruno Muusa, non ɓe kuuwani Lewiŋko'en. 23 Jawmiraawo wi'i Muusa: 24 "Ndaa umroore dow Lewiŋko'en: To goɗɗo lenyol Lewi waɗi duuɓi noogas e jowi, o fuɗɗa huuwugo nder laymaaru fottirde. 25 To o waɗi duuɓi cappanɗe jowi, o wurto kuugal maajum, o acca ngal. 26 To o yiɗi, o wallan bandiiko'en huuwooɓe nder laymaaru fottirde, ammaa taa o huuwa kuugal maajum bee hoore maako. Sey a jo''ina kuugal Lewiŋko'en bana non."

Limle 9

Umrooje dow juulde Paska+

9:1 Yoo, nder nduuɓu ɗiɗaɓu ɓaawo gurtaaki yimɓe Isra'iila haa lesdi Misra, nder lewru arandu, Jawmiraawo wolwani Muusa nder ladde Sina. O wi'i: 2 "Sey yimɓe Isra'iila mbaɗa juulde Paska nder saa'i maare. 3 Nyande sappo e nayaɓre nder lewru ndu'u, deydey naaŋge ɗon muta, mbaɗe juulde man, fodde umrooje maare e farillaaji maare fuu." 4 Muusa umri yimɓe Isra'iila ɓe mbaɗa juulde Paska. 5 Ɓe mbaɗi nde maŋgariba nyande sappo e nayaɓre nder lewru arandu. Ɓe kuuwi kooɗume fuu bana Jawmiraawo umruno Muusa. 6 Ammaa woɗɓe maɓɓe coɓi, ngam ɓe meemi maayɓe. Ngam maajum ɓe keɓaay waɗugo juulde Paska nyalaade maajum. Ɓe njehi haa Muusa e Haruna, 7 ɓe mbi'i: "Min coɓi ngam min meemi maayɓe. Koni min keɓataa hawtugo bee yimɓe Isra'iila ngam min lii'ano Jawmiraawo dokkal hawtaade bee maɓɓe?" 8 Muusa jaabi ɓe: "Munye ɗo, haa mi nana ko Jawmiraawo umrata." 9 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 10 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To woɗɓe mon malla woɗɓe danygol mon coɓri bee meemugo maayɗo, malla to ɓe daayiiɓe ngam daliila jahaaŋgal, ammaa ɓe ngiɗi waɗugo juulde Paska ngam Jawmiraawo, 11 nden kam ɓe mbaɗa nde maŋgariba nyande sappo e nayaɓre nder lewru ɗiɗawru. Sey ɓe nyaama jawgel Paska bee tamseeje ɗe ufnaaka e haakooji kaaɗɗi. 12 Taa ɓe acca kooɗume haa jaŋgo maajum, taa ɓe ngewa i'al maagel kooŋgale boo. Ɓe mbaɗa juulde man fodde umrooje maare fuu. 13 Ammaa mo soɓaay, mo dillaay jahaaŋgel boo, to o waɗaay juulde Paska, o gurtinteeɗo lenyol maako, ngam o lii'anaaki Jawmiraawo dokkal nder saa'iire umraande. O kiiteteeɗo ngam daliila hakke maako. 14 "To jananno jooɗiiɗo caka mooɗon yiɗi waɗugo juulde Paska ngam Jawmiraawo, sey o waɗa nde fodde umrooje maare e farilla maare. Farilla ngoota woni dow jananɓe e danyaaɓe nder lesdi fuu."

Ruulde dow laymaaru fottirde

15-16 Yoo, nyande darnuki jooɗorde Jawmiraawo, ruulde wari, suddi laymaaru fottirde, jooɗi dow maaru. Jemma boo nde nandi bee yiite. 17 Koondeye ruulde ummi, acci laymaaru, yimɓe Isra'iila boo ummo. Kootoye nde jippi, ɓe mbaɗa saŋgeere fahin. 18 Dow umroore Jawmiraawo ɓe ummoto, dow umroore Jawmiraawo ɓe caŋginta boo. Saa'i ruulde ɗon faɓɓi dow jooɗorde, yimɓe Isra'iila boo ɗon caŋgini. 19 To ruulde ɗon faɓɓi dow jooɗorde, ɓe ɗon ɗowtano Jawmiraawo, ɓe ummataako. 20 Saa'i feere ruulde ɗon fabba dow jooɗorde nyalɗe seɗɗa. Ɓe ɗon caŋgina malla ɓe ɗon ummo fodde umroore Jawmiraawo. 21 Saa'i feere ruulde ɗon ton diga kiikiɗe haa fajiri. To ruulde ummake, ɓe ummo boo. Koo nyalawma koo jemma, koondeye ruulde ummi, kamɓe boo ɓe ummo. 22 Malla nyalɗe ɗiɗi, malla lewru, malla hitaande boo, saa'i ruulde ɗon faɓɓi dow jooɗorde, yimɓe Isra'iila ɗon caŋgini, ummataako. Ammaa to nde ummake, kamɓe boo ɓe ummo. 23 Dow umroore Jawmiraawo ɓe caŋginta, dow umroore Jawmiraawo ɓe ummoto boo. Ɓe ɗowtani umroore Jawmiraawo bee hunduko Muusa.

Limle 10

Luwe cardi

10:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Sey a waɗa luwe ɗiɗi kuuwraaɗe bee cardi. A huuwtinira ɗe ngam mooɓtuki jama'aare, ngam umminki saŋgeere boo. 3 To ɓe puufi luwe ɗiɗi, jama'aare fuu mooɓo haa maaɗa haa dammugal laymaaru fottirde. 4 To ɓe puufi luwal gootal, sey ardiiɓe le'i, hoore'en ujineeje Isra'iila tan mooɓo haa maaɗa. 5 To luwe puufaama arande, fuufre konu, le'i haa saŋgeere fuunaaŋge ummo. 6 To ɗe puufaama ɗiɗawre fuufre konu le'i haa saŋgeere fombina ummo. To on ngiɗi ummingo caŋgeeje, puufe fuufre konu. 7 Ammaa ngam mooɓtuki yimɓe, sey fuufugo tan. 8 Liman'en ɓiɓɓe Haruna puufa luwe ɗe'e. Kanjum woni umroore duumiinde haa mooɗon e danygol mon fuu. 9 "To konne'en ɓillanɓe on nasti lesdi mon, to on nasti haɓre bee maɓɓe, sey puufon fuufre konu bee luwe man. Nden kam min Allah Jawmiraawo mon mi siftoran on, mi hisna on juuɗe konne'en mon. 10 Bana non boo, to nyande seyo waɗi, bana juulde hakkunde lebbi malla juulde feere, puufe luwe man saa'i on ɗon lii'ano yam guleteeɗi mon e kirseteeɗi mon ngam kawtal yimɓe bee am. Nden mi siftoran on. Min woni Allah Jawmiraawo mon."

Ummaaki yimɓe Isra'iila e ladde Sina

11 Yoo, nder nduuɓu ɗiɗaɓu ɓaawo gurtaaki yimɓe Isra'iila haa Misra, lewru ɗiɗawru, nyande noogasre maaru, ruulde ummi, acci jooɗorde seedamku alkawal. 12 Yimɓe Isra'iila ummi ladde Sina, ndilli bee tokkindirki mooɓe muuɗum'en. Ruulde jippi nder ladde Paran. 13 Jahaaŋgal maɓɓe fuɗɗi dow umroore Jawmiraawo bee hunduko Muusa. 14 Yeɓre Yahuuda bee tuutawal mum aarti ummaago, fodde mooɓe mum. Naasunu ɓii Aminadabu woni hooreejo maɓɓe. 15 Netaneyel ɓii Su'ar ardi lenyol Issakar. 16 Eliyabu ɓii Helon boo ardi lenyol Jabulon. 17 Nden ɓe taggi jooɗorde Jawmiraawo. Gersoni'en e Meraari'en roondooɓe nde ummi. 18 Nden yeɓre Ruuben bee tuutawal mum ummi, fodde mooɓe mum. Elisuru ɓii Sede'ur woni hooreejo maɓɓe. 19 Selumiyel ɓii Surisadday ardi lenyol Simon. 20 Eliyasaf ɓii De'uwel boo ardi lenyol Gada. 21 Nden Kahati'en roondooɓe kuuje ceniiɗe ummi. Hiddeko ɓe njotto saŋgeere woɗnde, ɓeya go ndarni jooɗorde. 22 Nden yeɓre Efrayim bee tuutawal mum ummi, fodde mooɓe mum. Elisaama ɓii Amihudu woni hooreejo maɓɓe. 23 Gamaliyel ɓii Pedasuru ardi lenyol Manassa. 24 Abidan ɓii Gidiyoni boo ardi lenyol Benyamin. 25 Haa ragare, yeɓre Dan bee tuutawal mum ummi, fodde mooɓe mum. Aki'ejer ɓii Amisadday woni hooreejo maɓɓe. 26 Pagiyel ɓii Okoran ardi lenyol Aser. 27 Ahiira ɓii Enan boo ardi lenyol Neftalim. 28 Kanjum woni tokkindirki mooɓe Isra'iila, koondeye ɓe ummi fuu. 29 Too, Muusa wi'i eekum Hobab ɓii Rewel Madiyaniijo: "Min taaskake dillugo haa nokkuure nde Jawmiraawo wi'i o hokkan min ɗum. Yahdu bee amin. Min kuuwanan ma mbooɗeeŋga, ngam Jawmiraawo wi'i o woonanan Isra'iila." 30 Hobab jaabi: "Mi yahdataa bee mooɗon, ammaa mi loroto haa lesdi am e bandiraaɓe am." 31 Muusa wi'i mo: "Taa accu min. An a anndi nokkuuje ɗe min caŋginta nder ladde. A laato ɗowoowo min. 32 To a yahdi bee amin, to Jawmiraawo woonani min bana o wi'i, nden kam minin boo min kuuwanan ma mbooɗeeŋga." 33 Bana non yimɓe Isra'iila ummori hooseere Jawmiraawo, njehi nyalɗe tati. Sundukru alkawal Jawmiraawo ardi ɓe ngam heɓana ɓe nokkuure fooftere. 34 Nde ɓe ɗon nder jahaaŋgal, ruulde Jawmiraawo ɗon dow maɓɓe bee nyalawma. 35 Koondeye sundukru alkawal ummi, Muusa wi'a: "Umma, ya Jawmiraawo, haa konne'en ma caŋkito, wanyɓe ma ndogga yeeso maaɗa!" 36 Koondeye sundukru dari boo, o wi'a: "Ya Jawmiraawo, lorta haa jama'aare ujineeje Isra'iila!"

Limle 11

Nokkuure wi'eteende Tabeera

11:1 Too, yimɓe mboyani Jawmiraawo bana to sarru heɓi ɓe. Nde Jawmiraawo nani ɗum, o tikki masin, o ukkani ɓe yiite. Nge wuli caka maɓɓe, nge nyaami sera saŋgeere. 2 Ɓe ngookani Muusa, kaŋko o tori Jawmiraawo, yiite boo nyifi. 3 Ɓe ewni nokkuure nde'e Tabeera, ngam yiite Jawmiraawo wuli ton caka maɓɓe.

No Muusa suɓri mawɓe cappanɗe njoweeɗiɗo

4 Too, jindar waɗi jananɓe yahduɓe bee Isra'iila'en. Isra'iila'en, kamɓe boo ɓe puɗɗiti woyugo, mbi'i: "Moy hokkata en kusel? 5 Kayya! Ciftore, haa Misra en ɗonno nyaama liɗɗi e baygooje e cikilje e haakooji e tinyeeje e arŋgalaaje, walaa soodugo. 6 Ammaa jonta kondondi men njoori. Walaa kooɗume, sey mannu tan ngi'eten." 7 (Nyaamdu maajum wi'eteendu mannu nandi bee aawdi laymaaruhi, daneejum. 8 Yimɓe caŋkiti, mooɓti ndu. Nden ɓe nami ndu dow namrude malla nder unordu, ɓe ndefi ndu nder payanɗe, ɓe mbaɗi tamseeje cewɗe bee maaru boo. Ndu dakmi bana tamseeje ca'aaɗe bee nebbam. 9 Mannu maajum ɗon toɓa dow saŋgeere bee jemma, hawtaade bee saawawre.) 10 Muusa nani bojji yimɓe, koomoy ɗon darodi bee yimɓe saare mum haa dammugal laymaaru mum. Jawmiraawo tikkani ɓe. Ɓernde Muusa metti. 11 O wi'i Jawmiraawo: "Ngam ɗume kuuwɗa maccuɗo ma kalluɗum? Ngam ɗume mi heɓaay mo''ere haa maaɗa? Ngam ɗume njowanɗa mi yimɓe ɓe'e fuu? 12 Kadi min mi danyi ɓe na? Ngam ɗume umruɗa mi mi efta ɓe bana musininoowo, mi yahra ɓe dow juuɗe am haa yotto lesdi ndi kunaniɗa kaakaaji maɓɓe a hokkan ɓe ndi? 13 Toy keɓanmi kusel haa mi nyaamna ɓe fuu? Ɓe accataa woyugo, ɓe ɗon ɗaɓɓa kusel haa am. 14 Min feere am mi waawataa eftugo yimɓe ɓe'e, ɓe caldori yam. 15 To a yiɗi huuwugo yam bana non, ndikka mbara mi, to a yerdake yam. Ngam taa mi tokko yi'ugo sarru am." 16 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Mooɓtanam worɓe cappanɗe njoweeɗiɗo, ndotti'en e hoore'en nder Isra'iila ɓe annduɗa. A yahra ɓe haa laymaaru fottirde, ɓe ndarodo ton bee maaɗa. 17 Mi jippoto, mi wolida bee maaɗa, mi hoo'a haa ruuhu ngu ndokku ma mi, mi hokka ɓe ɗum. Nden kam ɓe mbaawan wallugo ma, taa a efta dooŋgal yimɓe ɓe'e an feere ma. 18 Yimɓe boo, sey mbi'a ɓe: Cene ko'e mon ngam jaŋgo, on keɓan kusel. Jawmiraawo nani no mboyruɗon, no ?amruɗon: Moy hokkata en kusel? Haa Misra en ɗonno bee jam. Booɗɗum, Jawmiraawo nyaamnan on kusel! 19 On nyaaman ngel, naa nyande woore tan, malla nyalɗe ɗiɗi, malla jowi, malla sappo, koo nyalɗe noogas boo. 20 Doole on nyaama ngel deydey lewru fuu, haa on cafta, ngel wurto kine mon. Ngam on njawi Jawmiraawo gonɗo caka mooɗon, on mboyi haa noppi maako: Koni ngurtiiɗen Misra?" 21 Muusa wi'i Jawmiraawo: "Asee! Worɓe yahooɓe bee kosɗe ujine teemeɗɗe njoweego (600.000) ɗon ngondi bee am. An boo a wi'i a hokkan ɓe kusel, ɓe nyaama ngel deydey lewru fuu! 22 To ɓe kirsi na'i e dammooji, ɗum he'an ɓe na? Malla to ɓe naŋgi liɗɗi fuu nder mbeela, ɗum he'an ɓe na?" 23 Jawmiraawo jaabi: "Kadi juŋŋgo am rammi na? A ɓadake yi'ugo, ko mbi'mi to laatoto, malla laatataako." 24 Muusa wurti, yecci yimɓe bolle Jawmiraawo fuu. O mooɓti ndotti'en cappanɗe njoweeɗiɗo, o darni ɓe nder taarde laymaaru fottirde. 25 Nden Jawmiraawo jippi nder ruulde, wolwani Muusa, hoo'i haa ruuhu ngu o hokkuno mo, hokki ɗum ndotti'en. Nde ruuhu man wari dow maɓɓe, law ɓe mbaɗi annabaaku, ammaa ɓaawoɗon ɓe meetaay waɗugo ngu. 26 Ammaa ɗiɗo nder ndotti'en cappanɗe njoweeɗiɗo ɗonno nder saŋgeere tawon, ɓe ngaraay haa laymaaru fottirde. Innde gooto, Eldat, innde oya boo, Meedat. Ruuhu wari dow maɓɓe nder saŋgeere, kamɓe boo ɓe mbaɗi annabaaku. 27 Sukaajo doggi haa Muusa, yecci mo ko Eldat e Meedat mbaɗata. 28 Yosuwa ɓii Nuuna, balloowo Muusa diga nderkaaku mum, wi'i: "Haɗ ɓe, jaagorɗo am!" 29 Ammaa Muusa jaabi mo: "A haajantam na? Jawmiraawo hokkuma yimɓe mum fuu Ruuhu mum, ɓe laato annabo'en!" 30 Nden Muusa bee ndotti'en cappanɗe njoweeɗiɗo go lorti nder saŋgeere.

No Jawmiraawo neldi gerle

31 Too, hendu iwi haa Jawmiraawo, waddi gerle diga wakere mbeela, do''i ɗe dow saŋgeere. Ɗe piiri deydey piyanɗe ɗiɗi dow lesdi, baakin jahaaŋgal nyande woore, kootoy nder taarde fuu. 32 Yimɓe njehi, mooɓti gerle nyalawma maajum e jemma e jaŋgo maajum boo. Koo to goɗɗo mooɓti seɗɗa, o heɓi baakin buhuuje noogas. Ɓe mbe''iti ɗe dow lesdi nder taarde saŋgeere fuu, haa ɗe njoora. 33 Nde kusel timmaay tawon, saa'i ɓe ɗon ?akka ngel, Jawmiraawo tikkani ɓe, waɗi piyol naawŋgol caka maɓɓe. 34 Ɓe ewni nokkuure nde'e Kibirot-Hattawa, ngam ɓe uwi jindaaɓe ton. 35 Diga Kibirot-Hattawa ɓe ndilli Haserot, ɓe caŋgini ton.

Limle 12

No Jawmiraawo hiitori Mariyama

12:1 Too, Mariyama e Haruna peli Muusa ngam o te'uno debbo Kusiijo. 2 Ɓe mbi'i: "Kadi Jawmiraawo wolwani Muusa tan na? Naa o wolwani min, minin boo?" Jawmiraawo nani ɗum. 3 (Ammaa Muusa o jaŋkiniiɗo masin, walaa jaŋkiniiɗo bana maako haa duniyaaru fuu.) 4 Law Jawmiraawo wi'i Muusa e Haruna e Mariyama: "Sey on njaha haa laymaaru fottirde, onon tato fuu!" Ɓe njehi. 5 Jawmiraawo jippi nder ruulde nandunde bee daŋraŋgal, dari haa dammugal laymaaru, ewni Haruna e Mariyama. Ɓe ɓaditi. 6 Jawmiraawo wi'i: "Nane ko mbi'anmi! To annaboojo ɗon caka mooɗon, nden kam mi waŋgiranan mo bee kuuje kayɗiniiɗe, mi wolwiranan mo bee koyɗi. 7 Ammaa bee suka am Muusa ɗum laatataako bana non. Mi halfitini mo yimɓe am Isra'iila'en fuu. 8 Mi wolwanan mo hunduko bee hunduko, bee bolle laaɓɗe, naa sirriije. O yi'i koo jaati am boo. Koni on kulaay felugo suka am Muusa?" 9 Tikkere Jawmiraawo saati dow maɓɓe, o dilli. 10 Nde ruulde sotti e laymaaru fottirde, ɓandu Mariyama heewi saɗawre raneere bana hottollo. Haruna laari mo, yi'i saɗawre fiilti ɓandu maako fuu. 11 O wi'i Muusa: "Useni, jaagorɗo am, taa yow min kiita ngam aybe faataare amin. 12 Taa accu Mariyama laato bana ɓiŋgel danyaaŋgel bilaa yoŋki ngel reeta ɓandu mum nyoli." 13 Muusa tori Jawmiraawo: "Ya Allah, yamɗitin mo!" 14 Jawmiraawo jaabi: "To baaba maako tuuti mo tuuɗe haa yeeso, o semtataa nyalɗe joweeɗiɗi na? Sey o jooɗo nyalɗe joweeɗiɗi o maɓɓaaɗo nder suudu yaasi saŋgeere. Nden o heɓa wartugo." 15 Ɓe maɓɓi Mariyama nder suudu yaasi saŋgeere, nyalɗe joweeɗiɗi. Yimɓe Isra'iila ndillaay haa o warti. 16 Nden ɓe ummi Haserot, ɓe caŋgini nder ladde Paran.

Limle 13

No Muusa neldi horooɓe

13:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Sey a suɓa mawɓe sappo e ɗiɗo, gooto haa kooŋgole lenyol, a nela ɓe ɓe kora lesdi Kanaana ndi ndokkanmi yimɓe Isra'iila." 3 Muusa ɗowtani umroore Jawmiraawo, neli ɓe diga ladde Paran, ɓe fuu ɓe mawɓe Isra'iila'en. 4 Ndaa inɗe maɓɓe: Samuwa ɓii Jakur mo lenyol Ruuben, 5 e Safat ɓii Hori mo lenyol Simon, 6 e Kaaleb ɓii Yefunna mo lenyol Yahuuda, 7 e Yigal ɓii Yusufu mo lenyol Issakar, 8 e Hose'a ɓii Nuuna mo lenyol Efrayim, 9 e Palti ɓii Rafu mo lenyol Benyamin, 10 e Gadiyel ɓii Soodi mo lenyol Jabulon, 11 e Gadi ɓii Susi mo lenyol Manassa ɓii Yusufu, 12 e Ammiyel ɓii Gemali mo lenyol Dan, 13 e Seturu ɓii Mika'iilu mo lenyol Aser, 14 e Nakebi ɓii Wafsi mo lenyol Neftalim, 15 e Gewel ɓii Maki mo lenyol Gada. 16 Kanje ngoni inɗe worɓe ɓe Muusa neli ɗum horugo lesdi. Ammaa Hose'a ɓii Nuuna, Muusa hokki ɗum innde Yosuwa. 17 Muusa neli ɓe horugo lesdi Kanaana, wi'i ɓe: "Tokke laawol woyla, naste yeɓre lesdi fombinaare. nden mba''e kooseeje. 18 Ndaare lesdi no ndi wa'i, ndaare yimɓe ton boo. Ɓe sembiɗɓe na, malla tampuɓe? Ɓe ɗuuɗɓe na, malla ɓe ɗuuɗaay? 19 Lesdi boo, ndi mboondi na, malla ndi wooɗaay? Yimɓe ɗon njooɗi nder gure na, malla nder berniiji cembiɗɗi? 20 Gese maɓɓe boo, ɗe ?aamnan na, malla ɗe ?aamnataa? Leɗɗe ɗuuɗi ton na, malla ɗe ɗuuɗaay? Tiɗɗine ɓerɗe mon. Ngadde goɗɗum ko fuɗata haa lesdi man." (Ɗum wakkati ittugo inabooje aartuɗe.) 21 Kamɓe ɓe ndilli, ɓe kori lesdi diga ladde Siin haa yotti Rekob haa laawol yahugo Hamat. 22 Aran ɓe nasti lesdi fombina, ɓe njotti Heburuun. Akiman e Sesay e Talmay ngoni ton, ɓe danygol maapindi'en. (Berniwol Heburuun aarti Jo'an nder lesdi Misra jo''ineego duuɓi joweeɗiɗi.) 23 Ɓe njotti waadiwol Eskol. Ton ɓe ta''i lisal bee wukkuru inabooje teddundu masin, worɓe ɗiɗo ndoondi ndu dow sawru hakkunde muuɗum'en. Ɓe koo'i rummaanooje e ibbe boo. 24 (Ɓe ewni nokkuure man waadiwol Eskol ngam daliila wukkuru inabooje ndu ɓe ta''i ɗum ton.) 25 Nyalɗe cappanɗe nayi ɓe kori lesdi, nden ɓe lorti 26 haa Muusa e Haruna e jama'aare Isra'iila fuu haa Kaades nder ladde Paran. Ɓe ngecci ɓe ko ɓe ngi'i, ɓe kolli ɓe ko ɓe ngaddi diga lesdi Kanaana. 27 Ɓe mbi'i Muusa: "Min ndaari lesdi ndi nelɗa min haa muuɗum. Fakat ndi heewi kosam e njumri. Ndaa ɓiɓɓe leɗɗe maari boo. 28 Ammaa jooɗiiɓe ton ɓe sembiɗɓe, berniiji maɓɓe boo mawɗi masin, ɗi cembiɗɗi. Min ngi'i maapindi'en boo. 29 Haa yeɓre lesdi fombinaare, Amaleki'en ɗon njooɗi. Heti'en e Yebusi'en e Amoori'en ɗon njooɗi dow kooseeje, Kanaani'en boo ɗon njooɗi kombi mbeela e maayo Urdun." 30 Yimɓe puɗɗi ngurŋgurtugo dow Muusa. Kaaleb je''ini ɓe, wi'i: "En njah nyaamugo lesdi, ngam en mbaawan jaalaago ndi!" 31 Ammaa yahdunooɓe bee maako mbi'i: "Aa'a en mbaawataa haɓugo bee yimɓe ton, ɓe ɓuri en sembe." 32 Ɓe kallini lesdi man, ɓe mbi'i Isra'iila'en: "Lesdi ndi min kori ɗum, ɗon halka yimɓe mum. 33 Min ngi'i jooɗiiɓe ton, ɓe fuu ɓe juuta-darɗe'en. Min ngi'i maapindi'en boo, danygol Enak. Min ndaari ko'e amin bana baɓɓatti. Kamɓe boo ɓe ndaari min bana non."

Limle 14

No yimɓe mboyri

14:1 Jemma maajum fuu jama'aare Isra'iila ɗon woya. 2 Yimɓe fuu ngurŋgurti dow Muusa e Haruna, mbi'i: "Ndikkana min maayugo haa Misra, koo haa ɗo nder ladde boo! 3 Koni Jawmiraawo yahrata min haa lesdi ndi'i? Haa min maayra bee kaafahi na, rewɓe amin e ɓikkoy amin laato naŋgaaɓe na? Na ndikka min loro haa Misra?" 4 Ɓe mbi'mbi'tiri: "Cuɓenma hooreejo, en loro haa Misra!" 5 Ammaa Muusa e Haruna cujidani Jawmiraawo yeeso jama'aare fuu. 6 Yosuwa ɓii Nuuna e Kaaleb ɓii Yefunna, ɗiɗo nder horooɓe go, ceeki limce muuɗum'en ngam metteeŋga. 7 Ɓe mbi'i jama'aare Isra'iila: "Lesdi ndi min kori ɗum, ndi mboondi masin. 8 To Jawmiraawo yerdake en, o yahran en ton, o hokka en lesdi man keewndi kosam e njumri. 9 Taa tuurtane Jawmiraawo! Taa kule yimɓe jooɗiiɓe ton. En njaaloto ɓe bee koyɗum. Ɗowanteeɓe maɓɓe aynooɓe ɓe cotti, ammaa Jawmiraawo ɗon wondi bee meeɗen. Taa kule!" 10 Jama'aare fuu ɗaɓɓi fiɗugo ɓe bee kaa'e. Ammaa ndaa, tedduŋgal Jawmiraawo waŋgani yimɓe Isra'iila fuu dow laymaaru fottirde.

No Muusa tororani yimɓe

11 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Ndeye yimɓe ɓe'e accata yawnugo yam? Haa ndeye ɓe ɗon calo nuɗɗingo yam, min kuuwɗo kaayeefiiji ɗuuɗɗi caka maɓɓe? 12 Mi ukkanan ɓe nyawu kalluŋgu haa mi nattina ɓe. Ammaa an, mi laatinan ma ummaatoore ɓurannde ɓe sembe e ɗuuɗeeŋga." 13 Ammaa Muusa wi'i Jawmiraawo: "An a wurtiniri yimɓe ɓe'e Misra bee baawɗe ma. To Misra'en nani ko kuuwɗa yimɓe ma, 14 ɓe ngeccan ɗum yimɓe lesdi Kanaana. Kamɓe ɓe meeɗi nanugo an, ya Jawmiraawo, a ɗon wondi bee amin, a ɗon waŋgana gite yimɓe bee ko nandi e ruulde. A ɗon ardo min nder ruulde nandunde bee daŋraŋgal, jemma boo yiite ɗon yayna nder maare. 15 To a mbari yimɓe ma fuu jonta, ummaatooje nanɗe habaru maaɗa mbi'an: 16 Jawmiraawo hunani yimɓe mum o hokkan ɓe lesdi ndi'i, ammaa o waawaay nastingo ɓe ndi. Ngam maajum o mbari ɓe nder ladde. 17 Mi ɗon toro ma, ya Jawmiraawo, waŋginan min baawɗe ma, huuw fodde wolde ma, ngam a wi'i: 18 Min Jawmiraawo mi tikkataa law, hinnuye am ɗuuɗi, mi yaafoto hakke e tuurtol. Ammaa mi laɓɓintaa meere non. Mi hiitoto aybe baabiraaɓe haa ɓiɓɓe e taaniraaɓe haa yidere tataɓre e nayaɓre. ­- 19 Mi ɗon toro ma, yaafa aybe yimɓe ɓe'e fodde hinnuye ma ɗuuɗɗo, bana a yaaforani ɓe diga ɓe ɗonno haa Misra haa warugo hande." 20 Jawmiraawo jaabi: "Mi yaafanake ɓe bana toriɗa mi. 21 Ammaa fakat bana mi geeto, bana tedduŋgal am ɗon hebbina duniyaaru boo, 22 yimɓe ɓe'e nastataa lesdi man. Ɓe ngi'i tedduŋgal am e kaayeefiiji ɗi kuuwmi nder lesdi Misra, e nder ladde boo, ammaa ɓe poondi munyal am nde sappo jonta, ɓe nananaay yam. 23 Ɓe nastataa lesdi ndi kunaniimi kaakaaji maɓɓe mi hokkan ɓe ndi. Koomoy yawi yam, nastataa ndi sam. 24 Ammaa suka am Kaaleb mari ruuhu feere, kaŋko o tokki yam bee gooŋgaaku. Ngam maajum mi yahran mo nder lesdi ndi o hori ɗum, kaŋko e danygol maako ɓe maran ndi. 25 Amaleki'en e Kanaani'en ɗon njooɗi nder waadiiji lesdi man jonta. Jaŋgo on ngaylito ɓaawo, on loro nder ladde yahugo weendu kewe."

No Jawmiraawo hiitori yimɓe Isra'iila

26 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa e Haruna: 27 "Ndeye jama'aare hallunde nde'e accata tuurtaŋgo yam? Mi nani no ɓe ngurŋgurtiri dow am. 28 Wi' ɓe: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Fakat bana mi geeto, mi huuwan ko ɗaɓɓuɗon haa am. 29 On maayan, ɓalli mon mbaaloto nder ladde. Limaaɓe mon fuu, mo duuɓi noogas e ko ɓuri, on maayan ngam on tuurtani yam. 30 Mi ɓaŋgtuno juŋŋgo am, mi hunino hokkugo on joole nder lesdi man, ammaa walaa koo gooto mon nastata ndi, sonaa Kaaleb ɓii Yefunna e Yosuwa ɓii Nuuna. 31 On mbi'i, konne'en njaɓtan ɓikkoy mon. Fakat mi yahran koy nder lesdi ndi kallinɗon, kaŋkoy koy anndan ndi. 32 Ammaa onon on maayan. 33 Ɓikkoy mon laatoto waynaaɓe nder ladde duuɓi cappanɗe nayi, ɓe njaran bone ngam daliila jamba mon, haa to nyawmanɗe mon fuu laatake nder ladde. 34 On ndoondo kiita aybe mon duuɓi cappanɗe nayi, ngam on kori lesdi nyalɗe cappanɗe nayi, nduuɓu ngootu haa nyalaade fuu. Nden on anndan ko waɗata to mi waylitake, acci on. 35 Min Jawmiraawo wi'i ɗum, bana non kuuwanmi jama'aare mon hallunde tuurtannde yam. Haa ɗo nder ladde maayoton, haa on natta." 36-37 Worɓe ɓe Muusa nelno horugo lesdi, ngarti, ummini yimɓe bee habaru fewre haa ɓe ngurŋgurti dow Jawmiraawo. Ngam maajum o hiiti ɓe, ɓe maayi. 38 Sey Yosuwa ɓii Nuuna e Kaaleb ɓii Yefunna tan lutti bee yoŋki, horooɓe woɗɓe fuu maayi.

No konne'en njaalori Isra'iila

39 Muusa yecci yimɓe Isra'iila bolle Jawmiraawo fuu. Ɓe mboyi masin. 40 Jaŋgo maajum ɓe ndawi cub, ɓe tammi nastugo lesdi kooseeje. Ɓe mbi'i: "Min taaski yahugo haa nokkuure nde Jawmiraawo yecci min. Gooŋga, min mbaɗi hakke." 41 Ammaa Muusa wi'i: "Koni on ɗowtantaako umroore Jawmiraawo jonta? On kumtataa. 42 Jawmiraawo wondataa bee mooɗon. Ngam maajum taa njehe, ngam taa konne'en mon njaalo on. 43 Amaleki'en e Kanaani'en ɗon ton yeeso mooɗon. On maayran bee kaafahi. On acci tokkaago Jawmiraawo, ngam maajum o wondataa bee mooɗon." 44 Bee non fuu ɓe cattini ko'e maɓɓe haa ɓe mba''o dow hoore hooseere. Ammaa sundukru alkawal Jawmiraawo bee Muusa, wurtaaki saŋgeere. 45 Amaleki'en e Kanaani'en jooɗiiɓe ton njippi, njaali ɓe, parti ɓe haa yotti Horma.

Limle 15

Umrooje dow kirseteeɗi e dokke

15:1 Yoo, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To on nasti lesdi ndi Jawmiraawo hokkata on ngam njooɗooɗon ton, kuuwe ɗu'um: 3 Lii'ane Jawmiraawo ngaari kalhaldi malla ndammowa guleteeɗum malla kirseteeɗum ngam kebbinki togayeere+, malla kirseteeɗum ko ɓerɗe mon numi hokkugo, malla ngam daliila juulɗe mon. Uureeŋgol dokke ɗe'e yerdinan Jawmiraawo. 4 Koomoy yiɗi lii'anaago mo dokkal bana non, sey ɓesda dokkal nyaamdu, muudoore kuroori njiiɓaandi bee nebbam liitir e reeta. 5 Non boo inaboojam liitir e reeta, ɗam dokkal dufeteeŋgal, hawtaade bee jawgel guleteeŋgel malla kirseteeŋgel fuu. 6 Koomoy lii'oto njawdiri mbaalu, ɓesda dokkal nyaamdu, kuroori muudooje ɗiɗi njiiɓaandi bee nebbam liitir ɗiɗi, 7 non boo inaboojam liitir ɗiɗi. Uureeŋgol dokke ɗe'e yerdinan Jawmiraawo. 8 Koomoy lii'anto Jawmiraawo ngaari kalhaldi nguleteendi, malla kirseteendi ngam kebbinki togayeere, malla ngam kawtal yimɓe bee Allah, 9 sey ɓesda dokkal nyaamdu, kuroori muudooje tati njiiɓaandi bee nebbam liitir tati, 10 non boo dokkal dufeteeŋgal, inaboojam liitir tati. Uureeŋgol dokke ɗe'e yerdinan Jawmiraawo. 11 "Bana non kuuwroton bee ngaari e njawdiri mbaalu, bee mbaalu e mbeewa, gootel gootel fuu. 12 Mbaɗe dokkal nyaamdu fodde limgal dabbaaji. 13 Koomoy Isra'iilaajo tokko umroore nde'e, to yiɗi lii'aago dokkal ngam yerdina Jawmiraawo. 14 To koɗo jooɗiiɗo caka mooɗon malla caka danygol mon yiɗi waɗugo dokkal ngam yerdina Jawmiraawo, sey o huuwa bana onon kuuwroton. 15 Nder haala ka'a woodi umroore woore ngam mooɗon e hoɗɓe nder mooɗon, ɗum umroore duumiinde haa gide mon fuu. Haa Jawmiraawo ɓe poti bee mooɗon kal kal. 16 Umroore woore e kiita ngoota ɗon dow mooɗon e hoɗɓe nder mooɗon." 17 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 18 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To on nasti lesdi ndi Jawmiraawo yahrata on haa muuɗum, kuuwe ɗu'um: 19 To on nyaami nyaamdu lesdi man, sey on ittana Jawmiraawo dokkal haa nyaamdu maajum. 20 To on codi gawri aartundi, sey on ittana Jawmiraawo dokkal haa maari, non boo tamseere woore haa tamseeje ɗe mbaɗoton bee gawri kesri. 21 Ittane Jawmiraawo dokkal haa kuroori mon aartundi. Kanjum woni umroore dow gide mon fuu. 22 "To on kakkilaay, on ɗowtanaaki umrooje fuu ɗe Jawmiraawo anndini Muusa, 23 umroore koondeye nde Jawmiraawo umri on bee hunduko Muusa, diga nyalaade o umri ɗum gide mon fuu, 24 nden kam kuuwe ni'i: "To boofol laatake ngam jama'aare hakkilaay, sey jama'aare fuu lii'o ngaari kalhaldi nguleteendi, haa uureeŋgol man yerdina Jawmiraawo. Ɓe ɓesda dokkal nyaamdu e dokkal dufeteeŋgal bana ko haani, non boo njawdiri mbeewa kirseteendi ngam ittuki hakkeeji. 25 Limanjo heɓna jama'aare Isra'iila yaafuye. Ɓe keɓan yaafuye, ngam ɓe mbaɗaay hakke man bee anniya, ɓe lii'ani Jawmiraawo nguleteeŋga maɓɓe e kirseteeŋga ngam ittuki hakkeeji maɓɓe boo. 26 Jama'aare Isra'iila e hoɗɓe wonduɓe bee maɓɓe fuu keɓan yaafuye, ngam aybe maajum ɗonno dow ko'e maɓɓe fuu. 27 "To goɗɗo gooto hakkilaay, waɗi hakke, sey o lii'o be'el ngel nduuɓu, ngel kirseteeŋgel ngam ittuki hakke. 28 Limanjo heɓna mo yaafuye haa Jawmiraawo ngam daliila hakke ngooytu maako. 29 Woodi umroore woore ngam Isra'iila'en e hoɗɓe wonduɓe bee maɓɓe, to goɗɗo waɗi hakke, bilaa anniya. 30 "Ammaa to goɗɗo waɗi hakke bee anniya, koo o Isra'iilaajo koo o koɗo, nden kam o huɗi Jawmiraawo. Sey on nattina mo caka lenyol maako, 31 ngam o yawi wolde Jawmiraawo, o luuti umrooje maako. Fakat o mbareteeɗo, aybe maayde maako laatoto dow hoore maako."

No goɗɗo luutiri umroore nyande siwtorde

32 Saa'i yimɓe Isra'iila ɗon paɓɓa nder ladde, woɗɓe maɓɓe potti bee goɗɗo teenuɗo leɗɗe nder nyande siwtorde. 33 Ɓe ngaddi mo yeeso Muusa e Haruna e jama'aare fuu. 34 Ɓe ayni mo booɗɗum, ngam ɓe anndaa tawon no ɓe kuuwrata mo. 35 Nden Jawmiraawo wi'i Muusa: "Kaŋko, sey mbaron mo! Jama'aare fuu fiɗa mo bee kaa'e haa yaasi saŋgeere, haa o maaya." 36 Jama'aare wurtini mo saŋgeere, fiɗi mo bee kaa'e haa o maayi, bana Jawmiraawo umruno Muusa.

Tuutuuji haa limce

37 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 38 "Umru yimɓe Isra'iila, kamɓe e danygol maɓɓe ɓe mbaɗa tuutuuji haa seɓattooji limce maɓɓe, e ɓoggel carwinaaŋgel haa koonduye tuutuuru. 39 Tuutuuji man ciftinoran on. Koondeye ndaarɗon ɗi, on ciftoran umrooje am, on ɗowtano ɗe, ngam taa on tokko estooji ɓerɗe mon e gite mon, on accammi. 40 Bana non on numtirta umrooje am, on ɗowtano ɗe, on laato senaaɓe ngam am. 41 Min woni Allah Jawmiraawo mon, mi wurtini on lesdi Misra ngam mi laato Allah mon. Min woni Allah Jawmiraawo mon."

Limle 16

Tuurtol Koora e Datan e Abiram

16:1-2 Yoo, Koora ɓii Yisehar, goɗɗo asŋgol Kahat nder lenyol Lewi mawniti, tuurtani Muusa. Worɓe tato ɓe lenyol Ruuben kawti bee maako, Datan e Abiram, ɓiɓɓe Eliyabu, e Oon ɓii Pelet, non boo worɓe teemeɗɗe ɗiɗo e cappanɗe njowo, mawɓe Isra'iila anndaaɓe, suɓaaɓe nder jama'aare. 3 Ɓe mooɓi yeeso Muusa e Haruna, ɓe mbi'i: "On ?aɓɓi keerol baawɗe mon! Yimɓe jama'aare fuu ɓe senaaɓe, Jawmiraawo ɗon wondi bee meeɗen fuu. Koni ɓurnoton ko'e mon dow mooɓtorde Jawmiraawo?" 4 Nde Muusa nani ɗum, o sujidi. 5 Nden o wi'i Koora e mooɓre mum fuu: "Jaŋgo fajiri Jawmiraawo anndinan en mo woodani ɗum, mo laati cenaaɗo boo. O accan cenaaɗo, cuɓaaɗo maako ɓadito mo. 6 An e mooɓre ma fuu, kuuwe ɗu'um: Koo'e taasaaje urorɗe. 7 Jaŋgo fajiri on mbaɗa ?ulbe yiite e urle dow maaje, on njahra ɗum yeeso Jawmiraawo. Nden kam en ngi'an mo Jawmiraawo suɓata ɗum, mo laati cenaaɗo boo. Onon Lewiŋko'en on ?aɓɓi keerol baawɗe mon!" 8 Muusa tokki wi'ugo Koora: "Nane le, onon Lewiŋko'en! 9 Allah mo Isra'iila'en teddinta ɗum, suɓi on caka yimɓe Isra'iila fuu, ngam on ɓadito mo, on kuuwana mo haa jooɗorde maako, on kuuwana jama'aare boo. Ɗum he'aay on na? 10 O duŋgani ma, an e banda'en Lewiŋko'en on ɓadito mo. Jonta on ɗon ɗaɓɓa koo limanku boo! 11 Fakat, an e mooɓre ma fuu, on ɗon tuurtana Jawmiraawo. Haruna o moy, haa on tuurtana mo?" 12 Nden Muusa neli, ewni Datan e Abiram. Ammaa ɓe mbi'i: "Min ngarataa! 13 A eggini min e lesdi keewndi kosam e njumri, ngam mbara min nder ladde nde'e. Ɗum he'aay na? A tammi laamanaago min na? 14 Kayya! A yahraay min nder lesdi keewndi kosam e njumri, a marnaay min gese e inabooje. A yiɗi tufugo gite yimɓe na, ngam taa ɓe ngi'a gooŋga? Min ngarataa!" 15 Muusa tikki masin, wi'i Jawmiraawo: "Taa jaɓ dokke maɓɓe. Mi huuwaay koo gooto maɓɓe kalluɗum. Mi jaɓaay koo wamnde woore haa maɓɓe boo." 16 Too, Muusa wi'i Koora: "An e mooɓre ma fuu, sey mbaŋgon jaŋgo yeeso Jawmiraawo, onon e Haruna. 17 Koomoy mooɗon hoo'a taasawo urorgo, waɗa urle dow maago, yahra ɗum yeeso Jawmiraawo, waato taasaaje teemeɗɗe ɗiɗi e cappanɗe jowi. An e Haruna, onon boo on koo'a taasaaje mon." 18 Ɓe kuuwi bana non. Koomoy hoo'i taasawo mum, waɗi ?ulbe yiite e urle dow maago, dari haa dammugal laymaaru fottirde, hawtaade bee Muusa e Haruna. 19 Koora mooɓti jama'aare fuu, nde tiitotiri bee Muusa e Haruna haa dammugal laymaaru. Ndaa, tedduŋgal Jawmiraawo waŋgani jama'aare. 20 Jawmiraawo wi'i Muusa e Haruna: 21 "Ndaaye yimɓe ɓe'e, haa mi halka ɓe jonta ni." 22 Ammaa Muusa e Haruna cujidi, mbi'i: "Ya Allah, an hokki marɗum ɓandu fuu yoŋki. To gooto waɗi hakke, a tikkanan jama'aare fuu na?" 23 Jawmiraawo jaabi Muusa: 24 "Umru yimɓe ndaayo cuuɗi Koora e Datan e Abiram." 25 Muusa ummi, yahdi bee ndotti'en Isra'iila haa Datan e Abiram. 26 Nden o wi'i yimɓe: "Ndaaye cuuɗi halluɓe ɓe'e, taa meeme kooɗume ko ɓe mari, ngam taa on nattida bee maɓɓe ngam daliila hakkeeji maɓɓe." 27 Yimɓe ndaayi cuuɗi Koora e Datan e Abiram. Datan e Abiram ngurti, ɗon ndari haa dammuɗe cuuɗi muuɗum'en, kamɓe e rewɓe maɓɓe e ɓikkoy maɓɓe. 28 Muusa wi'i yimɓe: "Bana ni anndirton Jawmiraawo neli yam huuwugo kuuɗe ɗe'e fuu, mi huuwaay ɗe bee anniya am: 29 To worɓe ɓe'e maayi bana yimɓe fuu maayrata, to kiita maɓɓe foti bee kiita yimɓe fuu, nden kam Jawmiraawo nelaay yam. 30 Ammaa to Jawmiraawo huuwi ko meeɗaay naneego, to lesdi maɓɓiti hunduko mum, moɗi ɓe e maral maɓɓe fuu, to ɓe njippake haa joonde maayɓe diga ɓe yeeɗɓe tawon, nden kam on anndan ɓe njawi Jawmiraawo." 31 Nde Muusa timmini wi'ugo ɗum, lesdi seeki les Datan e Abiram, 32 moɗi ɓe, kamɓe e yimɓe maɓɓe e yimɓe Koora e ko ɓe mari fuu. 33 Ɓe njippi ɓe yeeɗɓe haa joonde maayɓe, kamɓe e maral maɓɓe. Lesdi maɓɓi dow maɓɓe, ɓe majji. 34 Yimɓe Isra'iila nani gookaali maɓɓe, ndoggi, mbi'i: "Taa lesdi moɗa min, minin boo!" 35 Yiite iwi haa Jawmiraawo, nyaami worɓe teemeɗɗe ɗiɗo e cappanɗe njowo, lii'iiɓe urle go.

Limle 17

Taasaaje urorɗe

17:1 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Umru Eliyajaaru ɓii Haruna, limanjo, o mooɓta taasaaje njamndi mboɗeeri nder ndoondi yimɓe wulɓe, o saŋkita yiite haa daayiiɗum, ngam taasaaje man ɗe ceniiɗe. 3 Ɗe lii'aama yeeso hirsirde, bana non ɗe laatori ceniiɗe. Taasaaje worɓe ɓe'e, mbaraaɓe ngam daliila hakkeeji muuɗum'en, sey huuwooɓe tappa ɗe, ngartira ɗe beɗi cewɗi, cudda hirsirde bee maaji. Ɗum laatano yimɓe Isra'iila ciftinorɗum." 4 Eliyajaaru limanjo hoo'i taasaaje njamndi mboɗeeri ɗe wulɓe ngadduno ɗum. Huuwooɓe tappi ɗe, cuddi hirsirde bee maaje. 5 Ɗum reentini yimɓe Isra'iila, taa goɗɗo mo iwaay danygol Haruna ɓadito hirsirde ngam lii'ano Jawmiraawo ureteeɗum, ngam taa o halka bana Koora e mooɓre mum. Ɗum fuu ɗum laati bana Jawmiraawo umruno Eliyajaaru bee hunduko Muusa.

No Haruna hisniri yimɓe

6 Jaŋgo maajum jama'aare fuu ngurŋgurti dow Muusa e Haruna, wi'i: "Onon on mbari yimɓe Jawmiraawo." 7 Nde ɓe mooɓi dow Muusa e Haruna, ɓe ngayliti hedi laymaaru fottirde. Ɓe ngi'i ruulde ɗon sudda ndu, tedduŋgal Jawmiraawo waŋgi. 8 Muusa e Haruna njehi, ndari yeeso laymaaru fottirde. 9 Jawmiraawo wi'i Muusa: 10 "Ngurte jama'aare nde'e, haa mi halka nde jonta ni!" Kamɓe ɓe cujidi. 11 Muusa wi'i Haruna: "Hoo'u taasawo urorgo, waɗ ?ulbe yiite diga hirsirde e urle dow maago. Nden yaawɗa, nasta caka jama'aare, keɓna nde yaafuye. Law, tikkere Jawmiraawo ummi, masiibo fuɗɗi!" 12 Haruna huuwi bana non, doggi haa caka mooɓtorde. Nde o yi'i masiibo fuɗɗi caka yimɓe, o waɗi urle dow ?ulbe yiite ngam o heɓna ɓe yaafuye. 13 Ɗum haɗi masiibo, Haruna dari ton hakkunde yeeɗɓe e maayɓe. 14 Masiibo mbari yimɓe ujine sappo e nayo e teemeɗɗe njoweeɗiɗo (14.700), mbaraaɓe naane ngam tuurtol Koora limaaka. 15 Nde masiibo jinni, Haruna lorti haa Muusa haa dammugal laymaaru fottirde.

Sawru Haruna

16 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 17 "Umru yimɓe Isra'iila ngaddane cabbi sappo e ɗiɗi, sawru wooru ngam koomoy ardiiɗo lenyol. Windu inɗe maɓɓe dow cabbi maɓɓe. 18 Nden windu innde Haruna dow sawru lenyol Lewi, sawru wooru tan ngam asli Lewiŋko'en fuu. 19 Nden a wallina cabbi man nder laymaaru fottirde yeeso sundukru bee seedamku alkawal, nokkuure nde pottanmi bee mooɗon. 20 Sawru gorko mo cuɓanmi ɗum, finnan. Bana non nje''iniranmi ngurŋgurtol yimɓe Isra'iila dow mooɗon." 21 Muusa yecci ɗum yimɓe Isra'iila. Ardiiɓe maɓɓe fuu ndokki mo cabbi muuɗum'en, cabbi sappo e ɗiɗi. Sawru Haruna ɗon wondi bee maaji. 22 Muusa wallini ɗi yeeso Jawmiraawo nder laymaaru seedamku. 23 Jaŋgo maajum Muusa nasti laymaaru. Ndaa, sawru Haruna ndu lenyol Lewi, finni, waɗi pindi, ɓiɓɓe boo ɓendi. 24 Muusa hoo'i cabbi fuu, wurtini ɗi haa yimɓe Isra'iila. Ɓe ngi'i ko laati. Nden koomoy ardiiɗo jaɓi sawru mum. 25 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Lornu sawru Haruna yeeso sundukru bee seedamku alkawal. Cige ndu ton, ndu siftinora tuurtanɓe. Sey ɓe acca ngurŋgurtugo, ngam taa ɓe maaya." 26 Muusa huuwi ko Jawmiraawo umri mo. 27 Yimɓe Isra'iila mbi'i Muusa: "Halkere amin tabiti! Minin fuu min kalkan! 28 To goɗɗo ɓaditake jooɗorde Jawmiraawo, o maayan. To non kam, minin fuu min maayɓe!"

Limle 18

Ko Jawmiraawo halfini liman'en e Lewiŋko'en

18:1 Yoo, Jawmiraawo wi'i Haruna: "An e ɓiya'en e asŋgol ma fuu, on ndoondoto aybeeji baɗaaɗi dow nokkuure seniinde. An e ɓiya'en, on ndoondoto aybeeji ɗi mbaɗoton nder kuugal limanku. 2 Waddu banda'en Lewiŋko'en, lenyol kaaka ma, ɓe kuuwda bee maaɗa, ɓe mballe, saa'i an e ɓiya'en on ɗon kuuwa yeeso laymaaru fottirde. 3 Ɓe kuuwane, ɓe mbaɗa kuuɗe maɓɓe haa laymaaru fuu. Ammaa taa ɓe ɓadito kuuje ceniiɗe malla hirsirde, ngam taa ɓe maaya, kamɓe bee mooɗon fuu. 4 Ɓe ngonda bee maaɗa, ɓe kuuwa kuuɗe maɓɓe fuu haa laymaaru fottirde, ammaa taa goɗɗo feere huuwda bee mooɗon. 5 An e ɓiya'en on halfitinaaɓe nokkuure seniinde e hirsirde, ngam taa tikkere am meeta ukkanaago yimɓe Isra'iila. 6 Min mi suɓi bandiraaɓe mon Lewiŋko'en nder Isra'iila'en fuu, ɓe laatano on bana dokkal: Ɓe senaaɓe ngam am, haa ɓe mbaɗa kuugal haa laymaaru fottirde. 7 Ammaa an e ɓiya'en on mbaɗa kuugal liman'en haa hirsirde, haa ɓaawo wirndallo boo. Mi halfini on kuuɗe ɗe'e, limanku woni dokkal ngal ndokkumi on. Ammaa to goɗɗo feere ɓaditake kuuje ceniiɗe, o mbareteeɗo."

Geɗal liman'en

8 Too, Jawmiraawo wi'i Haruna: "Ndaa, mi hokki ma dokke fuu ɗe yimɓe Isra'iila ittantammi, kooɗume ko wulataake ngam am. Mi hokki ma dokke Isra'iila'en ceniiɗe ɗe'e, ɗe laato geɗal ma e geɗal danygol ma haa foroy. 9 Ndaa ko laatanto ma nder dokke ceniiɗe masin ɗe ngulataake dow hirsirde: dokke nyaamdu e kirseteeɗi ngam ittuki hakkeeji, e kirseteeɗi ngam joɓki aybeeji. Kuuje ceniiɗe ɗe'e fuu ɗe yimɓe Isra'iila lii'anto yam, ɗe laatanto ma, an e danygol ma. 10 Ɗe ceniiɗe masin, ngam maajum a nyaama ɗe haa nokkuure seniinde. Sey worɓe tan keɓan nyaamugo ɗe, ndaare ɗe bana ceniiɗe. 11 "Bana non boo dokke goɗɗe fuu ɗe yimɓe Isra'iila lii'anto yam, ɗe laatanto ma, an e ɓiɓɓe ma worɓe e rewɓe haa foroy, mi hokki on ɗe. Koomoy nder saare ma, to soɓaay, heɓan nyaamugo ɗe. 12-13 "Mi hokki ma kuuje ɓuranɗe wooɗugo e kuuje ngesa arane, ko ɓe ngaddantammi duuɓi fuu: nebbam e inaboojam e gawri. Ɗum fuu ɗum laatanto ma. Koomoy nder saare ma, to soɓaay, heɓan nyaamugo ɗum. 14 "Kooɗume cenaaɗum ngam am nder Isra'iila fuu, laatanto ma. 15 "To goɗɗo lii'anake yam ɓiɗɗo mum afo, malla afi dabbaaji mum, ɗum woodani ma boo. Ammaa sey a jaɓa coottaari ngam ɓiɓɓe afɓe e afi dabbaaji karminaaɗi fuu. 16 Accu yimɓe cootta ɓiɓɓe muuɗum'en afɓe nder lewru danyeeki maɓɓe. Saman maɓɓe woni ceede cardi jowi, fodde teddeeŋga ceede suudu seniindu. 17 Ammaa afi na'i e baali e be'i coottataake, ɗi cenaaɗi ngam am. Sey a rufa ?i?am maaji haa hirsirde, a wula ɓellere maaji bee yiite, ngam uureeŋgol maajum yerdinammi. 18 Kusel maaji laatanto ma, bana wiɓɓere e daŋgo nyaamo haa kirseteeɗi boo. 19 "Dokke ceniiɗe fuu ɗe yimɓe Isra'iila ittantammi, mi hokki ma ɗe, an e ɓiɓɓe ma worɓe e rewɓe haa foroy. Kanjum woni alkawal duumiiŋgal ngal kaɓɓumi bee maaɗa e danygol ma, ngal tabitinaama bee manda." 20 Jawmiraawo wi'i Haruna: "A heɓataa maral ndonŋgu, a marataa geɗal lesdi caka Isra'iila'en boo. Haaje ma fuu, ɗum min Jawmiraawo."

Geɗal Lewiŋko'en

21 Jawmiraawo wi'i: "Mi hokki Lewiŋko'en jakka fuu ka yimɓe Isra'iila ngaddantammi. Kanjum woni ngeenaari ngam kuugal maɓɓe haa laymaaru fottirde. 22 Taa yimɓe Isra'iila meeta ɓaditaago laymaaru. Ngam to ɓe mbaɗi, ɗum laatoto aybe dow ko'e maɓɓe, ɓe maayan. 23 Ammaa Lewiŋko'en kuuwa haa laymaaru fottirde. To ɓe mbaɗi aybe nder kuugal maɓɓe, sey ɓe ndoondo ɗum. Kanjum woni umroore duumiinde haa gide mon fuu. Lewiŋko'en keɓataa maral ndonŋgu caka yimɓe Isra'iila, 24 ngam mi marni ɓe jakka ka Isra'iila'en ittantammi. Ngam maajum mbi'mi ɓe ɓe keɓataa maral ndonŋgu nder Isra'iila."

Jakka

25 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 26 o wi'a Lewiŋko'en ni'i: "To on njaɓi jakka Isra'iila'en ka Jawmiraawo marni on, sey on ittana mo yeɓre maaka woore nder sappo. 27 O limanan on ɗum bana dokkal mon haa pellel gawri e inaboojam ko remooɓe ittata ɗum. 28 Bana non onon boo on lii'anto Jawmiraawo dokkal haa jakka ka keɓoton haa yimɓe Isra'iila. Dokkal maajum, ndokke ngal Haruna limanjo. 29 Haa ko keɓoton fuu, ittane Jawmiraawo ɓuranɗum wooɗugo bana dokkal ceniiŋgal. 30 To on ittani Jawmiraawo ɓuranɗum wooɗugo, on njogoto luttuɗum, bana demoowo jogorto luttuɗum gawri e inaboojam ɓaawo o lii'i dokkal maako. 31 Onon e yimɓe ci'e mon nyaaman ɗum kootoy fuu, ɗum ngeenaari kuugal mon nder laymaaru fottirde. 32 To on aarti, on ittani Jawmiraawo ɓuranɗum wooɗugo, nden kam on mbaɗaay aybe bee nyaamugo luttuɗum, on coɓnataa dokke Isra'iila'en ceniiɗe, on mbarataake boo."

Limle 19

Ndoondi nagge woɗeeye

19:1 Yoo, Jawmiraawo umri Muusa e Haruna, 2 ɓe anndina yimɓe Isra'iila farilla ka o waɗi ɗum, wi'ugo ni'i: "Ngadde nagge woɗeeye nge walaa aybe, nge meeɗaay remugo boo. 3 Ndokke nge Eliyajaaru limanjo. Goɗɗo yahra nge yaasi saŋgeere, hirsa nge yeeso limanjo. 4 Eliyajaaru hoo'a ?i?am maage seɗɗa bee hoondu mum, wicca ɗam nde joweeɗiɗi hedi laymaaru fottirde. 5 Nden goɗɗo go wula nagge man yeeso limanjo, laral e kusel e ?i?am e teteki fuu. 6 Limanjo hoo'a tayre leggal cembiɗŋgal e haako isop e leppel boɗeeyel coy, sakkina ɗum nder yiite wulanŋge nagge. 7 Ɓaawo maajum o loota limce maako, o yiiwo. Nden o lorto haa saŋgeere, ammaa o coɓɗo haa kiikiɗe. 8 Gulɗo nagge go, kaŋko boo o loota limce maako, o yiiwo, ammaa o coɓɗo haa kiikiɗe. 9 Goɗɗo mo soɓaay, ɓofta ndoondi nagge, yahra ndi haa nokkuure senaande yaasi saŋgeere. Jama'aare Isra'iila sigo ndi ton ngam taaskitinki ndiyam ittirɗam coɓki. (Nagge nge'e woni kirseteeŋga ngam ittuki hakke.) 10 Ɓoftuɗo ndoondi loota limce mum, ammaa o coɓɗo haa kiikiɗe. Kanjum woni umroore duumiinde ngam yimɓe Isra'iila e hoɗɓe wonduɓe bee maɓɓe fuu."

No meemɗo maayɗo laaɓrata

11 "Koomoy meemi maayɗo, soɓan nyalɗe joweeɗiɗi. 12 Sey o laɓɓina hoore maako bee ndiyam ittirɗam coɓki, nyande tataɓre e nyande joweeɗiɗawre, nden o laaɓan. Ammaa to o laɓɓinaay hoore maako nyande tataɓre e nyande joweeɗiɗawre, o laaɓataa. 13 To goɗɗo meemi maayɗo, laɓɓinaay hoore mum, nden kam coɓki maako tabitan, ngam ndiyam ittirɗam coɓki rufaaka dow maako. O ɗon soɓna jooɗorde Jawmiraawo. Ngam maajum o gurtinteeɗo haa Isra'iila. 14 "Ndaa umroore to goɗɗo maayi nder laymaaru: Koomoy gonɗo ton saa'i maajum, malla nastuɗo ton, soɓan nyalɗe joweeɗiɗi. 15 Fayande koondeye nde walaa maɓɓoode haɓɓaande dow muuɗum, soɓan. 16 Bana non boo koomoy meemi mbaraaɗo malla maayɗo haa yaasi, malla i'e goɗɗo malla yenaande, soɓan nyalɗe joweeɗiɗi. 17 "To goɗɗo soɓi bana non, sey on koo'a goɗɗum haa ndoondi nagge wulaaŋge ngam ittuki hakkeeji go, on mbaɗa ndi haa fayande, on ɓesda ndiyam seeɓoore. 18 Goɗɗo mo soɓaay, hoo'a hafre haako isop, suuwa nde nder ndiyam, wicca ɗam dow suudu e kuuje gonɗe nder maaru e yimɓe wonɓe nder maaru fuu, non boo dow meemɗo i'e goɗɗo malla mbaraaɗo malla maayɗo malla yenaande. 19 Mo soɓaay, wicca ɗam dow coɓɗo nyande tataɓre e nyande joweeɗiɗawre. Nyande joweeɗiɗawre o itta hakke coɓki maako. Nden coɓnooɗo loota limce mum, yiiwo, kiikiɗe maajum o laaɓan. 20 "Ammaa to goɗɗo soɓi, laɓɓinaay hoore mum, nden kam coɓki maako tabitan, ngam ndiyam ittirɗam coɓki rufaaka dow maako. O ɗon soɓna suudu Jawmiraawo seniindu, ngam maajum o gurtinteeɗo jama'aare. 21 Kanjum laatano on umroore duumiinde. Biccuɗo ndiyam ittirɗam coɓki, kaŋko boo o loota limce maako. Ngam koomoy meemi ndiyam man, soɓan haa kiikiɗe. 22 Kooɗume ko coɓɗo meemata fuu, soɓan. Koomoy meemi ɗum boo, soɓan haa kiikiɗe."

Limle 20

Yimɓe Isra'iila haa Kaades

20:1 Yoo, nder lewru arandu jama'aare Isra'iila fuu yotti ladde Siin. Ɓe caŋgini haa Kaades. Mariyama maayi ton, ɓe uwi mo. 2 Jama'aare heɓaay ndiyam. Ngam maajum ɓe mooɓotiri dow Muusa e Haruna. 3 Ɓe njokkiri bee Muusa, ɓe mbi'i: "Ɓurananno min halkugo, saa'i bandiraaɓe amin kalka yeeso Jawmiraawo! 4 Koni ngadduɗon yimɓe Jawmiraawo nder ladde nde'e? Haa minin e dabbaaji amin min maaya na? 5 Koni njahrɗon min diga lesdi Misra haa nokkuure hallunde nde'e? Min keɓataa aawugo haa ɗo, walaa ibbe, walaa inabooje, walaa rummaanooje. Koo ndiyam ko min njara boo woodaa." 6 Muusa e Haruna acci jama'aare, njehi haa dammugal laymaaru fottirde, cujidi ton. Tedduŋgal Jawmiraawo waŋgani ɓe. 7 Jawmiraawo wi'i Muusa: 8 "Hoo'u sawru wonndu yeeso sundukru alkawal. An e deerɗa Haruna, mooɓte jama'aare. Yeeso yimɓe fuu mbolwane tapaare to, haa nde ilna ndiyam. Bana non ngurtinirton ndiyam haa tapaare, on njarna yimɓe e dabbaaji." 9 Muusa yehi, hoo'i sawru, bana Jawmiraawo umri mo. 10 Muusa e Haruna mooɓti yimɓe yeeso tapaare maajum. Muusa wi'i ɓe: "Nane le, onon tuurtooɓe! Min ilnanan on ndiyam e tapaare nde'e na?" 11 Nden o ɓaŋgti juŋŋgo maako, o fiyi tapaare bee sawru, nde ɗiɗi. Ndiyam wurti ɗuuɗɗam, yimɓe e dabbaaji fuu njari. 12 Ammaa Jawmiraawo feli Muusa e Haruna, wi'i ɓe: "On nuɗɗinaay yam, on ceednaay senaare am e baawɗe am haa yimɓe Isra'iila. Ngam maajum on nastintaa ɓe nder lesdi ndi ndokkanmi ɓe." 13 Kanjum woni ndiyam Meriba, ngam yimɓe njokkiri ton bee Jawmiraawo, kaŋko boo o waŋginani ɓe senaare maako.

No laamiiɗo Edoom haɗiri Isra'iila'en saalaago

14 Too, Muusa neli nelaaɓe diga Kaades haa laamiiɗo Edoom. Ɓe mbi'i mo: "Min ngaddani ma habaru bandiraaɓe ma, le'i Isra'iila. A anndi torra ka heɓi min fuu. 15 Kaakaaji amin njehi Misra, min njooɗi ton duuɓi ɗuuɗɗi. Misra'en toonyi min e kaakaaji amin. 16 Min tori Jawmiraawo walla min. O jaɓi tornde amin, o neli malaa'ikaajo gurtinɗo min Misra. Jonta min ɗon haa wuro Kaades, haa keerol maral ma. 17 Min ngiɗi saalaago lesdi ma, to a jaɓi. Minin e dabbaaji amin min celataa laawol, min nastataa gese gawri malla gese inabooje, min njarataa ndiyam haa ɓulli mon boo. Min tokkoto buuwol, min celataa ngol haa nyaamo malla nano, haa to min caalake maral ma." 18 Ammaa laamiiɗo Edoom jaabi: "On caalataako lesdi am. To on ngari, min ukkanto on bee kaafaaje." 19 Nelaaɓe Isra'iila mbi'i: "Min tokko buuwol kadi. To minin malla dabbaaji amin min njari ndiyam mon, min njoɓan ɗam. Walaa ko min ngiɗi, sey saalaago bee kosɗe tan." 20 Ammaa o jaabi: "Woodaa! On caalataako." Nden Edoomi'en ngurti, jama'aare konu ɗuunde, ngam ɓe kaɓa bee yimɓe Isra'iila. 21 Bana non Edoomi'en kaɗiri ɓe saalaago maral muuɗum'en. Isra'iila'en lori, tokki laawol goɗŋgol.

Maayde Haruna

22 Too, jama'aare Isra'iila fuu ummi Kaades, wari les hooseere Hor, 23 haa keerol lesdi Edoom. Ton Jawmiraawo wi'i Muusa e Haruna: 24 "Haruna nastataa lesdi ndi ndokkanmi yimɓe Isra'iila. O hawtoyan bee asli maako, ngam onon ɗiɗo on tuurtani umroore am haa Meriba. 25 An Muusa, wa''oda bee Haruna e ɓiyum Eliyajaaru dow hooseere Hor. 26 Ɓortu Haruna limce mum, ɓornu ɗe Eliyajaaru. Ngam Haruna maayan ton." 27 Muusa waɗi ko Jawmiraawo umri mo. Ɓe mba''i dow hooseere Hor, jama'aare fuu ɗon laara. 28 Muusa ɓorti Haruna limce limanku, ɓorni ɗe Eliyajaaru. Haruna maayi ton dow hoore hooseere. Nden Muusa e Eliyajaaru ndirti. 29 Nde jama'aare faami Haruna maayi, Isra'iila'en fuu mboyi mo nyalɗe cappanɗe tati.

Limle 21

No ɓe njaalori Kanaani'en

21:1 Too, laamiiɗo Kanaani'en haa Arat nder lesdi fombina nani yimɓe Isra'iila ɗon ngarda laawol Atariima. O ukkani ɓe, o naŋgi woɗɓe maɓɓe. 2 Yimɓe Isra'iila togani Jawmiraawo togayeere+, mbi'i: "To a hokki min yimɓe ɓe'e haa juuɗe amin, nden kam min lii'anto ma berniiji maɓɓe, min nattina ɓe." 3 Jawmiraawo nani ɓe, hokki ɓe Kanaani'en haa juuɗe maɓɓe. Isra'iila'en nattini ɓe e berniiji maɓɓe pat. Ɓe ewni nokkuure maajum Horma.

Mboodi njamndi mboɗeeri

4 Too, yimɓe Isra'iila ummi hooseere Hor, tokki laawol weendu kewe, ngam taaro lesdi Edoom. Ammaa haa laawol man, munyal maɓɓe jinni. 5 Ɓe ciŋki Allah e Muusa. Ɓe mbi'i: "Koni ngurtinɗa min Misra haa min maaya nder ladde nde'e? Walaa nyaamdu e ndiyam haa ɗo, min cafti nyaamdu meereeru ndu'u!" 6 Jawmiraawo neli boɗɗe yiiteeje caka maɓɓe, ɗe ngati yimɓe, ɗuuɗɓe maɓɓe maayi. 7 Yimɓe Isra'iila ngari haa Muusa, mbi'i mo: "Min mbaɗi hakke bee siŋkugo Jawmiraawo e maaɗa. Tora Jawmiraawo, o sottinana min boɗɗe." Muusa do'ani yimɓe. 8 Jawmiraawo wi'i mo: "Sey a waɗa mboodi ndi njamndi mboɗeeri, a ɓila ndi dow leggal. Koomoy ngataaɗo laara ndi, hisa maayugo." 9 Muusa huuwi bana non. O waɗi mboodi njamndi mboɗeeri, o ɓili ndi dow leggal. Koomoy mo mboodi ngati ɗum, laari mboodi njamndi, hisi maayugo.

Jahaaŋgal haa lesdi Mo'ab

10 Too, yimɓe Isra'iila ummi ton, caŋgini haa Obot. 11 Ɓe ummi Obot, ɓe ngari haa bille Atariima, nder ladde haa fuunaaŋge lesdi Mo'ab. 12 Ɓe ummi ton, ɓe ngari waadiwol Jeret. 13 Ɓe ummi Jeret, ɓe caŋgini haa woyla maayo Arnon, nder ladde haa sera lesdi Amoori'en. (Maayo Arnon wonno keerol hakkunde Amoori'en bee Mo'abi'en.) 14 Ngam maajum deftere konuuji Jawmiraawo ɗon wi'a: " ... wuro Waheba baŋge Sufa e waadiiji, maayo Arnon, 15 e dirtorde waadiiji wurnde hedi berniwol Ar e keerol lesdi Mo'ab." 16 Diga ton ɓe ndilli nokkuure wi'eteende Ɓulndu. Haa ton Jawmiraawo wi'i Muusa: "Mooɓtu yimɓe haa mi yarna ɓe ndiyam." 17 Saa'i maajum yimɓe Isra'iila ngimi: "An ɓulndu, yaaltu ndiyam, min njaɓɓo ɗam bee yimre. 18 Kanjum woni ɓulndu ndu ardiiɓe e tedda-asli'en ngasi ɗum bee sawru laamiiɗo, bee cabbi maɓɓe fuu." Diga ladde maajum ɓe njehi Mattana. 19 Ɓe ummi Mattana, ɓe ngari Nahaliyel. Ɓe ummi Nahaliyel, ɓe ngari Bamot. 20 Ɓe ummi Bamot, ɓe ngari haa waadiwol nder njayri Mo'ab, les hooseere Pisiga towtunde dow ladde.

No Isra'iila'en njaalori laamiiɗo Sihon e laamiiɗo Ook

21 Too, yimɓe Isra'iila neli nelaaɓe haa Sihon, laamiiɗo Amoori'en. Ɓe mbi'i: 22 "Accu min caalo lesdi ma. Min nastataa gese gawri e gese inabooje, min njarataa ndiyam ɓulli mon. Min tokkoto buuwol haa to min caalake maral ma." 23 Ammaa Sihon duŋganaaki ɓe saalaago lesdi mum. O mooɓti jama'aare konu maako fuu, ɓe njehi ngam ɓe potta bee Isra'iila'en baŋge Yahas nder ladde. Ɓe ukkani Isra'iila'en ton. 24 Ammaa Isra'iila'en mbari ɗuuɗɓe maɓɓe bee kaafahi. Ɓe nyaami lesdi Sihon, diga maayo Arnon haa maayo Yabbok, haa yotti keerol Ammooni'en, ngam keerol maajum sembiɗi. 25 Isra'iila'en nyaami berniiji Amoori'en fuu, non boo berniwol Hesbon e gure taariiɗe ngol, ɓe njooɗi ton. 26 Hesbon wonno berniwol ngol Sihon, laamiiɗo Amoori'en woni. Kaŋko o haɓno bee laamiiɗo Mo'abi'en, o jaɓti lesdi mum haa yotti maayo Arnon. 27 Ngam maajum yimooɓe ɗon ngima: "Ngare haa Hesbon, berniwol laamiiɗo Sihon, ngol laato nyiɓtaaŋgol, cembiɗŋgol fahin. 28 Naane yiite iwi Hesbon, ɗemŋgal yiite iwi laamorde Sihon, nyaami berniwol Ar nder lesdi Mo'ab, e labbi dow towndiije haa maayo Arnon. 29 Kayto, onon yimɓe Mo'ab! On kalki, onon sujidanɓe Kamos! Ɗowanteeɗo mon laatini worɓe mum dogguɓe, rewɓe mum boo naŋgaaɓe haa juŋŋgo Sihon, laamiiɗo Amoori'en. 30 Ammaa jonta min piɗi ɓe, ɓe kalki diga Hesbon haa yotti Dibon. Min mbili lesdi, yiite huɓɓi nder Medeba." 31 Yimɓe Isra'iila njooɗi nder lesdi Amoori'en. 32 Muusa neli horooɓe haa berniwol Ya'ajer. Isra'iila'en ukkani ngol, nyaami ngol bee gure taariiɗe ngol fuu, ndiiwi Amoori'en jooɗiiɓe ton. 33 Nden Isra'iila'en ngayliti, tokki laawol yahugo lesdi Baasan. Ook, laamiiɗo Baasan bee jama'aare konu mum fuu wurti ngam haɓre bee maɓɓe haa Edirey. 34 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Taa hul mo, ngam mi hokki ma mo haa juŋŋgo ma, kaŋko e yimɓe maako e lesdi maako fuu. Huuw mo ko kuuwɗa Sihon, laamiiɗo Amoori'en haa Hesbon." 35 Isra'iila'en mbari Ook e ɓiɓɓe maako e yimɓe maako fuu, walaa koo gooto maɓɓe daɗi. Nden ɓe njaɓti lesdi maako, ɓe mari.

Limle 22

No laamiiɗo Mo'abi'en neldi haa Balaama

22:1 Too, yimɓe Isra'iila ummi lesdi Baasan, caŋgini nder laɗɗe Mo'ab haa fuunaaŋge maayo Urdun, saŋgeere maɓɓe tiitotiri bee Yeriko, gaɗa maayo. 2 Laamiiɗo Balak ɓii Sippor yi'i ko Isra'iila'en kuuwi Amoori'en. 3 Kaŋko e yimɓe Mo'ab ɓe fuu kuli ɓe, ngam ɓe ɗuuɗɓe masin. 4 Mo'abi'en mbi'i ndotti'en lesdi Madiyan: "Mooɓre nde'e nyaaman kooɗume fuu nder taarde men, bana ngaari nyaamrata huɗo durdude." Balak ɓii Sippor, laamiiɗo Mo'ab 5 neli nelaaɓe haa Balaama ɓii Be'or gonɗo haa Petor baŋge maayo Efratis nder lesdi yimɓe Amaw, ɓe mbi'a mo: "Anndu ummaatoore woɗnde wari diga Misra, ɗon sudda lesdi. Jonta ɓe ɗon njooɗi haa keerol lesdi am. 6 Ɓe ɓuri min ɗuuɗugo, ngam maajum war, useni, a naalanammi ɓe. Teema mi waawma jaalaago ɓe, mi riiwa ɓe e lesdi am. Mi anndi, to a barkiɗini goɗɗo, nden kam o heɓan barka. To a naali goɗɗo boo, naaloore man yahan dow maako." 7 Ndotti'en Mo'ab e Madiyan koo'i ngeenaari bana ndi hiilaajo, njehi haa Balaama, ngecci mo bolle Balak go. 8 Balaama wi'i ɓe: "Mbaale jemmaare nde'e. Jaŋgo fajiri njaabotoomi on fodde ko Jawmiraawo wi'atammi." Ardiiɓe Mo'abi'en mbaali haa Balaama. 9 Allah wari haa Balaama, ?ami mo: "Wonduɓe bee maaɗa, ɗum ɓeye?" 10 O jaabi: "Balak ɓii Sippor neli ɓe, ɓe mbi'ammi: 11 Ummaatoore woɗnde wari diga Misra, ɗon sudda lesdi fuu. O yiɗi mi naalana mo ummaatoore man, haa o heɓa jaalorgal dow maare, o riiwa nde." 12 Allah wi'i Balaama: "Taa yahdu bee maɓɓe. Taa naal ummaatoore nde'e, ngam min mi barkiɗini nde." 13 Jaŋgo maajum Balaama ummi, wi'i mawɓe Balak: "Koote, Jawmiraawo duŋganaaki yam yahdugo bee mooɗon." 14 Ɓe ngarti haa Balak, ɓe mbi'i mo: "Balaama sali wardugo bee amin." 15 Nden Balak neli ardiiɓe woɗɓe, ɓuranɓe ɓeya ɗuuɗugo e teddugo. 16 Ɓe njehi haa Balaama, ɓe mbi'i mo: "Ndaa ni Balak ɓii Sippor wi'i: Useni, taa sala warugo haa am! 17 Mi teddinan ma ɗuuɗɗum, mi hokkan ko ɗaɓɓata fuu. War le, naalanam ummaatoore nde'e." 18 Ammaa Balaama jaabi nelaaɓe Balak: "Koo to Balak hokki yam cardi e kaŋgeeri ngonndi nder saare mum fuu, mi waawataa luutango umroore Allah Jawmiraawo am, koo peetum, koo mawɗum. 19 Ammaa mbaale ɗo jemmaare nde'e bana nelaaɓe naane, haa mi nana ko Jawmiraawo wi'atammi." 20 Jemma maajum Allah wari haa Balaama, wi'i mo: "To laatake worɓe ɓe'e ngari ewnaago ma, nden kam umma, yahdu bee maɓɓe. Ammaa taa huuw kooɗume, sey ko mi wi'ete tan." 21 Jaŋgo maajum Balaama dawi cub, waati kirke dow wamnde mum rewre, yahdi bee ardiiɓe Mo'abi'en.

Balaama e wamnde mum

22 Dilluki Balaama ummini tikkere Jawmiraawo. Saa'i Balaama ɗon yaha, o ɗon wa''i wamnde maako, sukaaɓe maako ɗiɗo boo ɗon ɗofta mo, malaa'ikaajo Jawmiraawo dari haa laawol, haɗi mo saalaago. 23 Wamnde yi'i malaa'ikaajo dariiɗo ton bee kaafahi haa juŋŋgo mum. Nde seli laawol, nde nasti gese. Balaama ɓocci nde, lortini nde haa laawol. 24 Nden malaa'ikaajo dari haa laawol ɓilliiŋgol hakkunde gese inabooje bee mahol haa nyaamo e nano fuu. 25 Wamnde yi'i malaa'ikaajo, selani mo, ɓaditi mahol gootol, naawni kosŋgal Balaama haa mahol. Balaama ɓocci nde fahin. 26 Malaa'ikaajo Jawmiraawo arditi Balaama baakin seɗɗa, dari haa nokkuure ɓilliinde, accaay babal saalaago. 27 Wamnde yi'i mo, nde waali, Balaama ɗon dow maare. Kaŋko o tikki, o faɗɗi nde bee sawru. 28 Jawmiraawo fisti ɗemŋgal wamnde, nde ?ami Balaama: "Ɗume mbaɗ ma mi? Koni ɓoccuɗa mi nde tati jonta?" 29 Balaama jaabi: "Ngam a fijiri yam. To mi woodino kaafahi, mi mbaranno ma." 30 Wamnde wi'i mo: "Na mi wamnde ma? A ɗon wa''o yam diga ndanyaɗa haa warugo hande. Mi meeɗi huuwugo ma bana hande na?" O jaabi: "A meeɗaay." 31 Nden Jawmiraawo sudditi gite Balaama haa o yi'a malaa'ikaajo dariiɗo haa laawol bee kaafahi haa juŋŋgo mum. Balaama turi, sujidi. 32 Malaa'ikaajo Jawmiraawo wi'i mo: "Koni ɓoccuɗa wamnde ma nde tati? Ndaa, mi wari haɗugo ma laawol, ngam a fuɗɗi jahaaŋgal ma bee jaawal. 33 Ammaa wamnde ma yi'i yam, selani yam nde tati. To nde waɗaayno, mi mbaranno ma fakat, mi luttanno nde." 34 Balaama wi'i malaa'ikaajo Jawmiraawo: "Mi waɗi hakke. Mi anndaano an a ɗon haɗammi laawol. Jonta kam, to jahaaŋgal am fottanaay ma, sey mi hoota." 35 Malaa'ikaajo Jawmiraawo wi'i mo: "Aa'a, yahdu bee worɓe ɓe'e, ammaa taa wolwu kooɗume, sey ko mi wi'ete tan." Nden Balaama yahdi bee mawɓe Balak go.

No Balak jaɓɓori Balaama

36 Nde Balak nani Balaama ɗon wara, o yehi ngam o fotta bee maako haa Ar. Ɗum berniwol haa maayo Arnon, haa keerol lesdi Mo'ab. 37 Balak ?ami Balaama: "Mi neli ewnaago ma. Ngam ɗume a waraay? A tammi mi waawataa warjaago ma na?" 38 Balaama jaabi mo: "Na mi garɗo? Ammaa woodi jonta ko mbolwanmi na? Walaa ko mbi'anmi, sonaa to Allah wi'i yam bolle." 39 Nden Balaama yahdi bee Balak haa berniwol Husot. 40 Balak hirsi na'i e dammooji, neldi kusel haa Balaama e ardiiɓe wonduɓe bee maako.

Annabaaku Balaama aranu

Limle 23

41 Jaŋgo maajum Balak wa''odi bee Balaama haa Bamot-Ba'al. Ton Balaama eewi sera yimɓe Isra'iila. 23:1 O wi'i Balak: "Mahanam ɗo kirsirɗe joweeɗiɗi. Nden a waddanammi ga'i kalhali joweeɗiɗi e jawɗi baali joweeɗiɗi." 2 Balak waɗi ko Balaama wi'i mo. Nden ɓe ɗiɗo fuu ɓe lii'i ga'i e jawɗi, ngoori ngoori dow koondeye hirsirde. 3 Balaama wi'i Balak: "Dara ɗo baŋge guleteeɗi ma. Min boo mi yahan laarugo. Teema Jawmiraawo fottan bee am. Mi yeccan ma ko o anndintammi." O yehi haa towndiire sookre. 4 Ton Allah fotti bee maako. Balaama wi'i mo: "Mi mahi kirsirɗe joweeɗiɗi. Dow koondeye maaje mi lii'ake ngaari kalhaldi e njawdiri mbaalu." 5 Jawmiraawo anndini Balaama bolle nder hunduko mum, nden o wi'i mo: "Lora haa Balak, wolwan mo bana non." 6 Balaama lori haa Balak, kaŋko o ɗon dari baŋge guleteeɗi maako tawon, hawtaade bee ardiiɓe Mo'abi'en fuu. 7 Balaama waɗi annabaaku, wi'i: "Balak, laamiiɗo Mo'ab waddi yam haa ɗo diga lesdi Siriya, diga kooseeje fuunaaŋge. O wi'i mi naalana mo yimɓe Isra'iila, danygol Yakubu. 8 Kadi, noy naaliranmi ko Allah naalaay? Noy telɓirananmi, to Jawmiraawo telɓaay? 9 Mi ɗon dari dow kooseeje, mi ɗon eewa ɓe. Yimɓe ɓe'e ceedi bee ummaatooje goɗɗe, kawtataa bee maaje sam. 10 Danygol Yakubu nandi bee mbulwuldi. Moy waawata limugo ɓe? Mi yiɗi maayugo maayde gooŋga'en, timmoode am laato bana nde maɓɓe." 11 Balak wi'i Balaama: "Ɗume mbaɗɗa mi ɗum? Mi neli waddugo ma ngam a naala konne'en am. Ammaa an a barkiɗini ɓe!" 12 O jaabi: "Doole mi wi'a ko Jawmiraawo anndini yam nder hunduko am."

Annabaaku Balaama ɗiɗaɓu

13 Nden Balak wi'i Balaama: "War le, yahdu bee am haa nokkuure woɗnde, a laara ɓe ton. A waawataa yi'ugo ɓe fuu, sey sera maɓɓe tan. Naalanam ɓe ton." 14 O yahri mo haa ngesa aynooɓe dow hoore hooseere Pisiga. Ton boo o mahi kirsirɗe joweeɗiɗi, o lii'i ngaari kalhaldi e njawdiri mbaalu dow maaje, woore woore fuu. 15 Balaama wi'i Balak: "Dara ɗo baŋge guleteeɗi ma. Min boo mi yahan reenugo, haa Allah fotta bee am." 16 Jawmiraawo fotti bee maako, anndini mo bolle nder hunduko maako, wi'i mo: "Lorta haa Balak, wolwan mo bana non." 17 Balaama lorti haa Balak, kaŋko o ɗon dari baŋge guleteeɗi maako, hawtaade bee ardiiɓe Mo'abi'en. Balak ?ami mo: "Ɗume Jawmiraawo wi'i?" 18 Balaama waɗi annabaaku, wi'i: "Umma, an Balak ɓii Sippor, nanam! Heɗita ko mbi'an ma mi! 19 Allah naa o neɗɗo, o fewataa. O nandaay bee ɓii-Aadama, numooji maako ngaylataako. Ko o wi'i fuu, o huuwan ɗum. Ko o wolwata fuu, o laatinan ɗum boo. 20 O umri yam barkiɗingo. Kaŋko o barkiɗini, min kam mi waawataa waylugo ɗum. 21 Sarru e ɓillaare yi'ataake nder Isra'iila. Allah Jawmiraawo maɓɓe ɗon wondi bee maɓɓe, kaŋko woni laamiiɗo maɓɓe, ɓe ɗon ngimana mo. 22 Allah wurtini ɓe Misra. O ɗon haɓa ngam maɓɓe bana mbana marŋga luwe cembiɗɗe. 23 Walaa hiila naawnata yimɓe Isra'iila, danygol Yakubu. Jonta yimɓe mbaawan wi'ugo: Ndaa ko Allah huuwani Isra'iila. 24 Ummaatoore Isra'iila nandi bee mbarooga nga waalataako sonaa to nga faɗɗi, nga nyaami, nga yari ?i?am mbaraaɓe." 25 Balak wi'i Balaama: "To a salake naalugo yimɓe Isra'iila, nden kam accu barkiɗingo ɓe!" 26 Balaama jaabi mo: "Na mi bi'ɗo ma: Ko Jawmiraawo umratammi fuu, kanjum kuuwanmi."

Annabaaku Balaama tataɓu

Limle 24

27 Nden Balak wi'i Balaama: "War le, mi yahre haa nokkuure woɗnde. Teema ɗum fottanan Allah a naalanammi ɓe ton." 28 O yahri mo dow hoore hooseere Pe'or towtunde dow ladde. 29 Balaama wi'i mo: "Mahanam ɗo kirsirɗe joweeɗiɗi. Nden a waddanammi ga'i kalhali joweeɗiɗi e jawɗi baali joweeɗiɗi." 30 Balak waɗi ko Balaama wi'i mo. Nden o lii'i ngaari e kalhaldi dow koondeye hirsirde. 24:1 Balaama faami Jawmiraawo muuyi barkiɗingo yimɓe Isra'iila. Ngam maajum o ɗaɓɓitaay hiilaaji bana naane. O wayliti hedi ladde, 2 o yi'i yimɓe Isra'iila ɗon caŋgini fodde le'i muuɗum'en. Ruuhu Allah wari dow maako, 3 o waɗi annabaaku, o wi'i: "Ndaa koŋgol Balaama ɓii Be'or, gi'anɗo ko gite ngi'ataa, 4 nananɗo ko Allah wi'ata. Mi ɗon waali, Allah Baawɗo sudditi gite am, ɗon yi'nammi kaayeefi: 5 Cuuɗi laymaaji Isra'iila mbooɗi masin. 6 Ɗi mbe''iti bana waadiiji, bana jarneeji haa maayo, bana leɗɗe uurooje ɗe Jawmiraawo jubi ɗum, bana leɗɗe cembiɗɗe haa pomoole maayo. 7 Ndiyam ɗon ila e nyeeruɗe maɓɓe, ɓe ɗon aawa haa nokkuuje marɗe ndiyam ɗuuɗɗam. Laamiiɗo maɓɓe ɓuran Agag mawnugo, laamu maako ɓesdoto yeeso yeeso. 8 Allah wurtini ɓe Misra. O ɗon haɓa ngam maɓɓe bana mbana marŋga luwe cembiɗɗe. Yimɓe Isra'iila moɗan konne'en muuɗum'en, naman i'e maɓɓe, kalkan ɓe bee kuri muuɗum'en. 9 Ummaatoore nde'e nandi bee mbarooga cembiɗŋga, mbaaliiŋga. Moy yiɗi haftingo nde? Barka laatanto koomoy barkiɗinanɗo Isra'iila, ammaa naaloore ukkanto koomoy naalanɗo Isra'iila!" 10 Balak helli juuɗe mum ngam tikkere dow Balaama. O wi'i mo: "Mi neli ewnaago ma ngam a naala konne'en am. Ammaa an a barkiɗini ɓe nde tati jonta. 11 Sottu law, hootu saare! Mi wi'i mi warjoto ma booɗɗum, ammaa Jawmiraawo haɗi ma jaɓugo mbarjaari man." 12 Balaama jaabi mo: "Mi wi'i nelaaɓe ma: 13 Koo to Balak hokki yam cardi e kaŋgeeri ngonndi nder saare mum fuu, mi waawataa luutango umroore Jawmiraawo, mi huuwa booɗɗum malla kalluɗum bee anniya am. Ko Jawmiraawo wi'atammi fuu, kanjum mbolwanmi."

Annabaaku Balaama ragareewu

14 Balaama wi'i Balak: "Ndaa, mi hootan haa yimɓe am. Ammaa sey mi anndine tawon ko yimɓe Isra'iila kuuwata yimɓe ma nder jamanuuru waranndu." 15 Nden o waɗi annabaaku, o wi'i: "Ndaa koŋgol Balaama ɓii Be'or, gi'anɗo ko gite ngi'ataa, 16 nananɗo ko Allah wi'ata, keɓɗo anndal haa Allah Ɓaŋgiiɗo. Mi ɗon waali, Allah Baawɗo sudditi gite am, ɗon yi'nammi kaayeefi: 17 Mi ɗon laara nder jamanuuru waranndu. Mi ɗon yi'a ummaatoore Isra'iila. Laamiiɗo ummoto nder danygol Yakubu bana horre, sawru laamu ɓaŋgoto nder Isra'iila. Kaŋko o fusan galaŋge Mo'abi'en e ko'e yimɓe Setu fuu. 18 O jaaloto konne'en maako Edoomi'en, o nyaaman lesdi Se'ir. Ammaa Isra'iila sembiɗan, 19 goɗɗo danygol Yakubu laamoto, nattinan ɗaɓɓitɓe hisrude nder berniwol fuu." 20 Nden Balaama yi'i Amaleki'en. O waɗi annabaaku, o wi'i: "Amalek ɓuri ummaatooje fuu baawɗe, ammaa haa ragare ɓe kalkan haa foroy." 21 Nden o yi'i Keni'en. O waɗi annabaaku, o wi'i: "Nokkuure joonde mon tabiti, bana saɓɓo colli haa hooseere townde. 22 Ammaa on nattan, onon danygol Kayinu. Neeɓataa, Assuuri'en egginan on." 23 Balaama tokki waɗugo annabaaku, wi'i: "Yimɓe ɓeye mooɓoto haa woyla? 24 Koombooje ɗon ngara diga duunde Kiti'en. Ɓe ɓillan Assuura, ɓe ɓillan Baabila, ammaa kamɓe boo ɓe kalkan haa foroy." 25 Nden Balaama ummi, hooti saare. Balak boo dilli laawol mum.

Limle 25

Yimɓe Isra'iila haa Pe'or

25:1 Too, yimɓe Isra'iila ɗon caŋgini haa Sittim. Worɓe puɗɗi jeenugo bee rewɓe Mo'abi'en. 2 Rewɓe ɓe'e ewni Isra'iila'en ngam haa ɓe ngi'a kirseteeɗi ɗi Mo'abi'en lii'ani labbi muuɗum'en. Yimɓe Isra'iila nyaamdi bee maɓɓe, cujidani labbi maɓɓe. 3 Bana non Isra'iila'en ɗakkotiri bee Ba'al-Pe'or. Ɗum tikkini Jawmiraawo. 4 O wi'i Muusa: "Hoo'u hoore'en yimɓe fuu, ɓilanam ɓe haa leɗɗe bee baŋguɗum, haa mi acca tikkango yimɓe." 5 Muusa umri hiitooɓe le'i: "Koomoy mooɗon mbara yimɓe mum sujidanɓe Ba'al-Pe'or!" 6 Woodi Isra'iilaajo mo nastini debbo Madiyaniijo suudu laymaaru mum yeeso Muusa e jama'aare fuu, saa'i ɓe ɗon mboya haa dammugal laymaaru fottirde. 7 Pinehas ɓii Eliyajaaru ɓii Haruna limanjo yi'i ɗum, ummi, wurti jama'aare, naŋgi labbo, 8 tokki gorko e debbo nder suudu, sumpiti deeɗi maɓɓe ɓe ɗiɗo fuu. Bana non o haɗiri masiibo mo fuɗɗi mbarugo yimɓe Isra'iila. 9 Ammaa masiibo man mbarno yimɓe ujine noogas e nayo (24.000). 10 Jawmiraawo wi'i Muusa: 11 "Pinehas limanjo feewtini tikkere am dow yimɓe Isra'iila. O accaay ɓe cujidana ɗowanteeɗo goɗɗo. Ngam maajum mi halkaay ɓe pat bee tikkere am. 12 Yeccu mo mi haɓɓan alkawal hoolaare bee maako. 13 Alkawal maajum tabitinan limanku maako e limanku danygol maako haa foroy. Ngam o accaay yimɓe Isra'iila tokko ɗowanteeɗo goɗɗo, o heɓni ɓe yaafuye boo." 14 Innde Isra'iilaajo mbaraaɗo hawtaade bee debbo Madiyaniijo go, Jimiri ɓii Salu, baaba saare nder lenyol Simon. 15 Innde debbo boo, Kosbi ɓii Suuru. Baaba maako o hooreejo asli Madiyan goɗɗi. 16 Jawmiraawo umri Muusa: 17 "Ukkane Madiyani'en, piye ɓe. 18 Ngam ɓe kuuwi on kalluɗum, ɓe mbaɗi on rikisi haa Pe'or, non boo bee Kosbi, bandiraawo maɓɓe debbo mbaraaɗo nyalaade masiibo ngam daliila Pe'or."

Limle 26

Limtuki yimɓe Isra'iila

26:1 Ɓaawo masiibo maajum Jawmiraawo wi'i Muusa e Eliyajaaru ɓii Haruna: 2 "Mbinde limgal jama'aare Isra'iila fuu fodde le'i maɓɓe, koomoy mo duuɓi noogas e ko ɓuri, waawanɓe konu fuu." 3-4 Muusa e Eliyajaaru ɗowtani umroore Jawmiraawo. Ɓe mooɓti worɓe fuu ɓe duuɓi noogas e ko ɓuri, nder laɗɗe Mo'ab baŋge maayo Urdun, haa fuunaaŋge Yeriko. Isra'iila'en wurtiiɓe Misra, ɓe'e: 5 lenyol Ruuben (kaŋko woni afo Isra'iila) bee asli mum Hanok e Pallu 6 e Hesruunu e Karmi. 7 Limgal maɓɓe fuu, worɓe 43.730 8 Danygol Pallu, ɓe'e: Eliyabu 9 e ɓiyum'en Nemuwel e Datan e Abiram. Datan e Abiram ɓe'e cuɓaama nder jama'aare. Ɓe njokkiri bee Muusa e Haruna, kamɓe e mooɓre Koora, saa'i ɓe tuurtani Jawmiraawo. 10 Lesdi seeki les maɓɓe, moɗi ɓe. Ɓe maaydi bee Koora e mooɓre mum, nde yiite nyaama worɓe teemeɗɗe ɗiɗo e cappanɗe njowo, ɓe laati ciftinorɗum ngam yimɓe Isra'iila. 11 Ammaa ɓiɓɓe Koora kalkaay. 12 Lenyol Simon bee asli mum Nemuwel e Yamin e Yakin 13 e Jara e Sawulu. 14 Limgal maɓɓe fuu, worɓe 22.200 15 Lenyol Gada bee asli mum Jefon e Haggi e Suni 16 e Osni e Eri 17 e Aroodi e Areeli. 18 Limgal maɓɓe fuu, worɓe 40.500 19 Lenyol Yahuuda (ɓiɓɓe Yahuuda ɗiɗo, Eer e Oonan, maayno nder lesdi Kanaana) 20 bee asli mum Sela e Fares e Jara 21 e Hesruunu e Hamul (Hesruunu e Hamul ɓe ɓiɓɓe Fares). 22 Limgal maɓɓe fuu, worɓe 76.500 23 Lenyol Issakar bee asli mum Tola e Puwa 24 e Yasuba e Simron. 25 Limgal maɓɓe fuu, worɓe 64.300 26 Lenyol Jabulon bee asli mum Seret e Elon e Yakleyel. 27 Limgal maɓɓe fuu, worɓe 60.500 28 Le'i Yusufu mo woodi ɓiɓɓe ɗiɗo, Manassa e Efrayim. 29 Lenyol Manassa: Makir ɓii Manassa woni baaba Gile'at. Ndaa asli iwɗi haa Gile'at: 30 I'ejer e Helek 31 e Asriyel e Sikem 32 e Semida e Hefer. 33 Selofhad ɓii Hefer walaa ɓiɓɓe worɓe, sey ɓiɓɓe rewɓe tan. Inɗe maɓɓe, Mahala e No'a e Hogila e Milka e Tirsa. 34 Limgal maɓɓe fuu, worɓe 52.700 35 Lenyol Efrayim bee asli mum Sutelak e Beker e Takan. 36 Asŋgol Eran boo iwi haa Sutelak. 37 Limgal maɓɓe fuu, worɓe 32.500 38 Lenyol Benyamin bee asli mum Bela e Asbeel e Ahiram 39 e Sefufam e Hufam. 40 Asli Arda e Na'aman boo iwi haa Bela. 41 Limgal maɓɓe fuu, worɓe 45.600 42 Lenyol Dan, asŋgol Husan. 43 Limgal maɓɓe fuu, worɓe 64.400 44 Lenyol Aser bee asli mum Yimna e Yisuwa e Beriya. 45 Asli Heber e Malkiyel boo iwi haa Beriya. 46 Innde ɓii Aser debbo, Serak. 47 Limgal maɓɓe fuu, worɓe 53.400 48 Lenyol Neftalim bee asli mum Yekseyel e Guni 49 e Yejer e Silem. 50 Limgal maɓɓe fuu, worɓe 45.400 51 Limgal worɓe Isra'iila fuu 601.730 52 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 53 "Sendan le'i ɗi'i lesdi ndi ɗi marata ɗum. 54-56 Sendu ndi bee kur'u, a hokka lenyol maŋgol geɗal maŋgal, lenyol pamarol boo geɗal pamaral." 57 Woodi boo lenyol Lewi bee asli mum Gerson e Kahat e Meraari. 58 Asli Lewiŋko'en goɗɗi iwi haa Liɓni e Heburuun e Makli e Musi e Koora. Kahat woni baaba Amram. 59 Amram te'i Yokebet ɓii Lewi debbo, danyaaɗo haa Misra. Kaŋko o danyani Amram ɓiɓɓe worɓe ɗiɗo, Muusa e Haruna, non boo ɓiɗɗo debbo, Mariyama. 60 Haruna danyanaama Nadab e Abihu e Eliyajaaru e Itamar. 61 Ammaa Nadab e Abihu maayi, nde ɓe lii'ano Jawmiraawo yiite nge senaaka. 62 Limgal Lewiŋko'en limaaɓe ɓe lewru wooru e ko ɓuri, ujine noogas e tato (23.000). Kamɓe ɓe limdaaka bee Isra'iila'en woɗɓe, ngam ɓe keɓaay maral lesdi nder Isra'iila. 63 Muusa e Eliyajaaru limanjo mbindi limle asli ɗi'i fuu, saa'i ɓe lima Isra'iila'en nder laɗɗe Mo'ab baŋge maayo Urdun, haa fuunaaŋge Yeriko. 64 Walaa koo gooto lutti haa limaaɓe naane, ɓe Muusa e Haruna limno nder ladde Sina. 65 Jawmiraawo wi'no ɓe: "Fakat on fuu on maayan nder ladde." Walaa koo gooto maɓɓe lutti, sey Kaaleb ɓii Yefunna e Yosuwa ɓii Nuuna tan.

Limle 27

Ɓiɓɓe Selofhad rewɓe

27:1 Too, Selofhad ɓii Hefer ɓii Gile'at ɓii Makir ɓii Manassa ɓii Yusufu, Selofhad oo woodi ɓiɓɓe rewɓe. Inɗe maɓɓe, Mahala e No'a e Hogila e Milka e Tirsa. 2 Kamɓe ɓe ngari, ɓe ndari yeeso Muusa e Eliyajaaru limanjo e ardiiɓe e jama'aare fuu haa dammugal laymaaru fottirde. Ɓe mbi'i: 3 "Baaba amin maayi nder ladde. O wondaay bee Koora e mooɓre mum, saa'i ɓe tuurtana Jawmiraawo. O maayi ngam daliila hakke maako bana ngorgiraaɓe maako fuu. Ammaa o walaa ɓiɓɓe worɓe. 4 Ngam maajum innde maako majjan nder asŋgol maako na? Ɗum wooɗaay! Hokku min maral lesdi caka deerɗiraaɓe baaba amin." 5 Muusa ?ami Jawmiraawo ngam haala maɓɓe ka'a. 6 Jawmiraawo wi'i mo: 7 "Ko ɓiɓɓe Selofhad rewɓe ɗaɓɓi, ɗum fotti. Sey a yeɗa ɓe lesdi caka deerɗiraaɓe baaba maɓɓe, ɓe ndona ko o heɓanno. 8 Wi' yimɓe Isra'iila ni'i: To goɗɗo maayi, walaa ɓiɗɗo gorko, nden kam ɓiiyiiko debbo rona maral maako. 9 To o walaa ɓiɗɗo debbo, nden kam deerɗiiko'en ndona ngal. 10 To o walaa deerɗiraaɓe, nden kam wappanyɓe maako ndona ngal. 11 To o walaa wappanyɓe boo, nden kam bandiiko ɓuranɗo ɓadaago nder asŋgol maako rona ngal. Ɗum laatano yimɓe Isra'iila kiita ndarnuka fodde ko min Jawmiraawo mi umri ma."

No Jawmiraawo suɓri Yosuwa

12 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: "Wa''a hooseere Abariima, haa ngi'a lesdi ndi ndokkanmi yimɓe Isra'iila. 13 To a yi'i ndi, a hawtoyan bee asli ma nder yenaande, bana deerɗa Haruna. 14 Ngam onon ɗiɗo on tuurtani umroore am nder ladde Siin. Nde jama'aare fuu jokkiri bee am, on ceednaay senaare am yeeso maɓɓe bee haala ndiyam go." (Kanjum woni ndiyam jokkirgol baŋge Kaades nder ladde Siin.) 15 Muusa tori Jawmiraawo: 16 "Ya Allah Jawmiraawo, dokkanɗo marɗum ɓandu fuu yoŋki, darnu goɗɗo dow jama'aare. 17 Kaŋko o ardo ɓe, o wurtina ɓe ngam haɓre, o hoora ɓe haa lesdi maɓɓe boo, ngam taa jama'aare ma laato bana tokkere baali nde walaa gaynaako." 18 Jawmiraawo wi'i Muusa: "Ewna Yosuwa ɓii Nuuna, baawɗo huuwugo ɗum. A yowa juuɗe ma dow hoore maako. 19 A darna mo yeeso Eliyajaaru limanjo e jama'aare fuu, ngam a halfitina mo kuugal ma. 20 Sey a hokka mo yeɓre baawɗe ma, haa jama'aare Isra'iila ɗowtano mo. 21 Sey o nanana Eliyajaaru limanjo. Kaŋko o ɗaɓɓitana mo umroore am bee baaruɗum kur'u ceniiɗum. Bana Eliyajaaru wi'ata mo, bana non Yosuwa e jama'aare Isra'iila fuu kuuwrata kooɗume fuu." 22 Muusa waɗi ko Jawmiraawo umri mo. O darni Yosuwa yeeso Eliyajaaru limanjo e jama'aare fuu, 23 o yowi juuɗe maako dow hoore Yosuwa, o halfitini mo kuugal maako, bana Jawmiraawo wi'runo mo.

Limle 28

Guleteeɗi nyalaade nyalaade

28:1 Yoo, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "Kakkile haa on lii'ano Jawmiraawo dokke nyaamdu guleteeɗe gerdinanɗe mo nder saa'iije umraaɗe. 3 "Ndaa ko on lii'anto Jawmiraawo dow yiite: Nyalaaɗe fuu njawkoy ɗiɗoy koy nduuɓu, koy walaa aybe, koy nguleteekoy. 4 Lii'e jawgel gootel fajiri, gootel boo hakkunde maŋgariba bee esaa'i. 5 Ɓesde dokkal nyaamdu: Muudoore kuroori njiiɓaandi bee nebbam jaytunje unaaɗe liitir e reeta. 6 Kanjum woni nguleteeŋga nyalaade nyalaade, bana ko aartuɗon lii'aago haa hooseere Sina. Uureeŋgol maajum yerdinan Jawmiraawo. 7 Ɓesde dokkal dufeteeŋgal haa jawgel guleteeŋgel fuu, on ndufa inaboojam liitir e reeta nder suudu seniindu. 8 Sey on lii'o jawgel ɗiɗaɓel hakkunde maŋgariba bee esaa'i, bana jawgel fajiri bee dokkal nyaamdu e dokkal dufeteeŋgal kal kal. Kanjum boo ɗum nyaamdu wuleteendu ngam Jawmiraawo, uureeŋgol maajum yerdinan mo."

Guleteeɗi nyande siwtorde

9 "Nyande siwtorde lii'ane Jawmiraawo njawkoy ɗiɗoy koy nduuɓu, koy ngalaa aybe, hawtaade bee dokkal nyaamdu: Kuroori muudooje ɗiɗi njiiɓaandi bee nebbam, e dokkal dufeteeŋgal bana ko haani. 10 Lii'e ɗum nyande siwtorde koondeye, ɗum ɓesdeteeɗum haa guleteeɗi e dokke dufeteeɗe nyalaade nyalaade."

Guleteeɗi nyande go'oore lewru

11 "Nyande go'oore lewru koonduye, lii'ane Jawmiraawo ga'i kalhali ɗiɗi e njawdiri mbaalu e njawkoy njoweeɗiɗoy koy nduuɓu, koy ngalaa aybe, 12 hawtaade bee dokkal nyaamdu, kuroori njiiɓaandi bee nebbam: Bee ga'i muudooje tati tati, bee njawdiri muudooje ɗiɗi, 13 bee njawkoy boo, muudoore woore woore. Ɗum fuu ɗum nyaamdu wuleteendu ngam Jawmiraawo, uureeŋgol maajum yerdinan mo. 14 Ndaa dokke dufeteeɗe ɗe ɓesdoton: Bee ga'i, liitir tati tati, bee njawdiri, liitir ɗiɗi, bee kooŋgele jawgel boo, liitir e reeta. Kanjum woni umroore dow guleteeɗi nyande go'oore lewru koonduye, hitaande fuu. 15 Lii'ane Jawmiraawo njawdiri mbeewa kirseteendi ngam ittuki hakkeeji boo. Ɗum ɓesdeteeɗum haa guleteeɗi e dokke dufeteeɗe nyalaade nyalaade."

Guleteeɗi juulde tamseeje ɗe ufnaaka

16 "Nyande sappo e nayaɓre nder lewru arandu, mbaɗane Jawmiraawo juulde Paska. 17 Nyande sappo e jowaɓre, juulde feere fuɗɗata, nyalɗe joweeɗiɗi nyaamoton tamseeje ɗe ufnaaka tan. 18 Nyande arande on mooɓto mooɓtorde senaande, taa on kuuwa kuugal naawŋgal sam. 19 Lii'ane Jawmiraawo nyaamdu wuleteendu: Ga'i kalhali ɗiɗi e njawdiri mbaalu e njawkoy njoweeɗiɗoy koy nduuɓu, ɗi fuu ɗi ngalaa aybe. 20 Ɓesde dokkal nyaamdu bana ko haani: Kuroori njiiɓaandi bee nebbam, haa ga'i, muudooje tati tati, haa njawdiri, muudooje ɗiɗi, 21 haa njawkoy boo, muudoore woore woore. 22 Lii'e boo njawdiri mbeewa kirseteendi ngam ittuki hakkeeji mon. 23 Ɗum ɓesdeteeɗum haa nguleteeŋga fajiri fajiri. 24 Sey kuuwon bana non nyalɗe joweeɗiɗi fuu, on lii'ano Jawmiraawo nyaamdu wuleteendu. Uureeŋgol maajum yerdinan mo. Ɗum ɓesdeteeɗum haa guleteeɗi e dokke dufeteeɗe nyalaade nyalaade. 25 Nyande joweeɗiɗawre on mooɓto mooɓtorde senaande, taa on kuuwa kuugal naawŋgal sam."

Guleteeɗi juulde asaweeje

26 "Haa fuɗɗam juulde asaweeje nde lii'antooɗon Jawmiraawo dokkal ?aamnde mon aartunde, sey on mooɓto mooɓtorde senaande, taa on kuuwa kuugal naawŋgal sam. 27 Lii'ane Jawmiraawo guleteeɗi, haa uureeŋgol maaji yerdina mo. Ndaa ko lii'otooɗon: Ga'i kalhali ɗiɗi e njawdiri mbaalu e njawkoy njoweeɗiɗoy koy nduuɓu, 28 hawtaade bee dokke nyaamdu bana ko haani: Kuroori njiiɓaandi bee nebbam, bee ga'i, muudooje tati tati, bee njawdiri, muudooje ɗiɗi, 29 bee njawkoy boo, muudoore woore woore. 30 Non boo njawdiri mbeewa kirseteendi ngam ittuki hakkeeji mon. 31 Ɗum ɓesdeteeɗum haa guleteeɗi e dokke nyaamdu nyalaade nyalaade. Lii'ane Jawmiraawo guleteeɗi ɗi ngalaa aybe. Ɓesde dokke dufeteeɗe boo."

Limle 29

Guleteeɗi juulde mawnde nder hitaande

29:1 "Nyande go'oore lewru joweeɗiɗawru, mooɓte mooɓtorde senaande. Taa kuuwe kuugal naawŋgal sam. Ɗum nyalaade puufki luwe. 2 Lii'ane Jawmiraawo guleteeɗi, haa uureeŋgol maaji yerdina mo. Ndaa ko lii'otooɗon: ngaari kalhaldi e njawdiri mbaalu e njawkoy njoweeɗiɗoy koy nduuɓu, koy ngalaa aybe. 3 Ɓesde dokke nyaamdu bana ko haani: kuroori njiiɓaandi bee nebbam, haa ngaari, muudooje tati, haa njawdiri, muudooje ɗiɗi, 4 haa njawkoy boo, muudoore woore woore. 5 Lii'e boo njawdiri mbeewa kirseteendi ngam ittuki hakkeeji mon. 6 Ɗum ɓesdeteeɗum haa guleteeɗi e dokke nyaamdu nyande go'oore lewru, non boo haa guleteeɗi e dokke nyaamdu nyalaade nyalaade. Ɓesde dokke dufeteeɗe umraaɗe boo. Uureeŋgol dokke ɗe'e fuu yerdinan Jawmiraawo."

Guleteeɗi nyalaade ittuki hakkeeji

7 "Nyande sappoore nder lewru joweeɗiɗawru, mooɓte mooɓtorde senaande. Taa nyaame kooɗume, taa kuuwe kuugal naawŋgal sam. 8 Lii'ane Jawmiraawo guleteeɗi, haa uureeŋgol maaji yerdina mo. Ndaa ko lii'otooɗon: ngaari kalhaldi e njawdiri mbaalu e njawkoy njoweeɗiɗoy koy nduuɓu, ɗi fuu ɗi ngalaa aybe. 9 Ɓesde dokke nyaamdu bana ko haani: kuroori njiiɓaandi bee nebbam, haa ngaari, muudooje tati, haa njawdiri, muudooje ɗiɗi, 10 haa njawkoy boo, muudoore woore woore. 11 Lii'e boo njawdiri mbeewa kirseteendi ngam ittuki hakkeeji. Ɗum ɓesdeteeɗum haa njawdiri mbeewa kirseteendi ngam yaafuye hakkeeji, e guleteeɗi e dokke nyaamdu nyalaade nyalaade. Ɓesde dokke dufeteeɗe umraaɗe boo."

Guleteeɗi juulde bukkaaji

12 "Nyande sappo e jowaɓre nder lewru joweeɗiɗawru, mooɓte mooɓtorde senaande, taa kuuwe kuugal naawŋgal sam. Mbaɗane Jawmiraawo juulde nyalɗe joweeɗiɗi. 13 Nyande juulde man arande, lii'ane Jawmiraawo nyaamdu wuleteendu, haa uureeŋgol maaru yerdina mo. Ndaa ko lii'otooɗon: ga'i kalhali sappo e tati, e jawɗi baali ɗiɗi, e njawkoy sappo e nayoy koy nduuɓu, ɗi fuu ɗi ngalaa aybe. 14 Ɓesde dokke nyaamdu bana ko haani: kuroori njiiɓaandi bee nebbam, haa ga'i, muudooje tati tati, haa jawɗi, muudooje ɗiɗi ɗiɗi, 15 haa njawkoy boo, muudoore woore woore. 16 Lii'e boo njawdiri mbeewa kirseteendi ngam ittuki hakkeeji. Ɗum ɓesdeteeɗum haa guleteeɗi e dokke nyaamdu e dokke dufeteeɗe nyalaade nyalaade. 17 "Nyande ɗiɗawre, lii'e ga'i kalhali sappo e ɗiɗi, e jawɗi baali ɗiɗi, e njawkoy sappo e nayoy koy nduuɓu, koy ngalaa aybe. 18-19 Lii'e ɗi hawtaade bee guleteeɗi e dokke umraaɗe feere fuu, bana nyande arande. 20 "Nyande tataɓre, lii'e ga'i kalhali joweeɗiɗi, e jawɗi baali ɗiɗi, e njawkoy sappo e nayoy koy nduuɓu, koy ngalaa aybe. 21-22 Lii'e ɗi hawtaade bee guleteeɗi e dokke umraaɗe feere fuu, bana nyande arande. 23 "Nyande nayaɓre, lii'e ga'i kalhali sappo, e jawɗi baali ɗiɗi, e njawkoy sappo e nayoy koy nduuɓu, koy ngalaa aybe. 24-25 Lii'e ɗi hawtaade bee guleteeɗi e dokke umraaɗe feere fuu, bana nyande arande. 26 "Nyande jowaɓre, lii'e ga'i kalhali joweenayi, e jawɗi baali ɗiɗi, e njawkoy sappo e nayoy koy nduuɓu, koy ngalaa aybe. 27-28 Lii'e ɗi hawtaade bee guleteeɗi e dokke umraaɗe feere fuu, bana nyande arande. 29 "Nyande joweegoore, lii'e ga'i kalhali joweetati, e jawɗi baali ɗiɗi, e njawkoy sappo e nayoy koy nduuɓu, koy ngalaa aybe. 30-31 Lii'e ɗi hawtaade bee guleteeɗi e dokke umraaɗe feere fuu, bana nyande arande. 32 "Nyande joweeɗiɗawre, lii'e ga'i kalhali joweeɗiɗi, e jawɗi baali ɗiɗi, e njawkoy sappo e nayoy koy nduuɓu, koy ngalaa aybe. 33-34 Lii'e ɗi hawtaade bee guleteeɗi e dokke umraaɗe feere fuu, bana nyande arande. 35 "Nyande joweetataɓre, mooɓte mooɓtorde senaande, taa kuuwe kuugal naawŋgal sam. 36 Lii'ane Jawmiraawo nyaamdu wuleteendu, haa uureeŋgol maaru yerdina mo. Ndaa ko lii'otooɗon: Ngaari kalhaldi e njawdiri mbaalu e njawkoy njoweeɗiɗoy koy nduuɓu, koy ngalaa aybe. 37-38 Lii'e ɗi hawtaade bee guleteeɗi e dokke umraaɗe feere fuu, bana nyande arande.

Limle 30

39 "Kuuje ɗe'e fuu, lii'ane ɗe Jawmiraawo nder juulɗe mon. Dokke mon goɗɗe limaaka nder umroore nde'e, waato guleteeɗi e dokke nyaamdu e dokke dufeteeɗe e kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe bee Allah, kuuje ɗe lii'antooɗon Jawmiraawo ngam kebbinki togayeeje+, malla ɗe ɓerɗe mon numi lii'aago." 30:1 Muusa yecci yimɓe Isra'iila kooɗume ko Jawmiraawo umri mo fuu.

Umrooje dow togayeeje+ e kunayeeje

2 Yoo, Muusa wi'i hoore'en le'i Isra'iila: "Ndaa umrooje ɗe Jawmiraawo umri ɗum: 3 To goɗɗo togake hokkugo Jawmiraawo huunde, malla to o hunake accugo huunde, nden kam taa o meeriɗina wolde maako. Sey o huuwa ko hunduko maako wolwi fuu. 4 "To paanyo debbo gonɗo nder saare baaba mum waɗi togayeere malla hunayeere bana non, 5 to baaba maako nani ɗum, wi'aay kooɗume, nden kam paanyo debbo oo hebbina togayeere malla hunayeere maajum, huuwa ko wi'i fuu. 6 Ammaa to baaba maako nani ɗum, haɗi mo, nden kam togayeere maako malla hunayeere maako laati meere. Jawmiraawo yaafanto mo, ngam baaba maako haɗi mo. 7 "To paanyo debbo togake hokkugo Jawmiraawo huunde, malla to o hakkilaay, o hunake accugo huunde, ɓaawo maajum boo gorko te'i mo, 8 to goriiko nani ɗum, wi'aay kooɗume, nden kam debbo hebbina togayeere mum malla hunayeere mum. 9 Ammaa to goriiko nani haala maajum, haɗi mo, nden kam goriiko meeriɗini togayeere maako malla hunayeere maako. Jawmiraawo yaafanto debbo oo. 10 "To debbo jurumɗo malla ceeraaɗo waɗi togayeere malla hunayeere bana non, sey o hebbina nde. 11 "To debbo te'aaɗo gonɗo nder saare gorum waɗi togayeere malla hunayeere bana non, 12 to goriiko nani ɗum, wi'aay kooɗume, nden kam debbo hebbina nde. 13 Ammaa to goriiko nani haala maajum, haɗi mo, nden kam goriiko meeriɗini togayeere maako malla hunayeere maako. Jawmiraawo yaafanto debbo oo. 14 Togayeere malla hunayeere debbo koondeyeere, goriiko waawan tabitingo nde malla meeriɗingo nde. 15 Ammaa to goriiko nani haala maajum, jeeɗake haa jaŋgo maajum, nden kam o tabitini togayeere malla hunayeere nde debbo waɗi ɗum. Sey debbo hebbina nde. 16 Ammaa to haa neeɓi, gorko meeriɗini wolde debbo mum, nden kam kiita aybe debbo laatoto dow hoore gorko." 17 Kanjum woni ko Jawmiraawo umri Muusa dow haala gorko bee debbo mum, e baaba bee ɓiyum debbo gonɗo nder saare baaba mum tawon.

Limle 31

Konu bee yimɓe Madiyan

31:1 Yoo, Jawmiraawo wi'i Muusa: 2 "Hiita Madiyani'en ngam halleende nde ɓe kuuwi yimɓe Isra'iila. Ɓaawo maajum a hawtoyan bee asli ma." 3 Muusa wi'i yimɓe: "Taaskitine jama'aare konu, nde ukkano Madiyani'en, nde timmina kiita Jawmiraawo dow maɓɓe. 4 Nder lenyol Isra'iila kooŋgole cuɓe worɓe ujineere." 5 Ɓe kuuwi bana non, ɓe cuɓi worɓe ujineere ujineere nder le'i fuu, waato ujine sappo e ɗiɗo (12.000), taaskaniiɓe konu. 6 Muusa neli ɓe haɓugo, kamɓe e Pinehas ɓii Eliyajaaru, limanjo kalfitinaaɗo kuuje ceniiɗe e luwe. 7 Ɓe kaɓi bee yimɓe Madiyan, bana Jawmiraawo umruno Muusa. Ɓe mbari worɓe fuu. 8 Ɓe mbari laamiiɓe Madiyan boo, waato Ewi e Rekem e Suuru e Huuru e Reeba, non boo Balaama ɓii Be'or. 9 Yimɓe Isra'iila naŋgi rewɓe Madiyani'en e ɓikkoy maɓɓe, kooci dabbaaji maɓɓe e jawdi maɓɓe fuu. 10 Ɓe kalki berniiji e caŋgeeje Madiyani'en bee yiite. 11 Nden ɓe eggini keɓal maɓɓe e naŋgaaɓe e dabbaaji, 12 njahri ɗum haa Muusa e Eliyajaaru limanjo e jama'aare Isra'iila, haa saŋgeere nder laɗɗe Mo'ab baŋge maayo Urdun, haa fuunaaŋge Yeriko. 13 Muusa e Eliyajaaru e ardiiɓe jama'aare fuu ngurti saŋgeere ngam potta bee maɓɓe. 14 Muusa tikkani mawɓe konu, hoore'en dow ujineere e hoore'en dow teemerre, wartuɓe haɓre. 15 O wi'i ɓe: "Koni accuɗon rewɓe fuu bee yoŋki? 16 Ciftore, kamɓe ɓe tokki saawari Balaama, ɓe esti yimɓe haa ɓe njambi Jawmiraawo bee haala Pe'or. Kanjum yahri masiibo dow jama'aare Jawmiraawo. 17 Ngam maajum mbare ɓikkoy ngorkoy fuu e rewɓe meeɗɓe waaldugo bee gorko. 18 Sey ɓikkoy ndehoy koy meeɗaay gorko tawon, kaŋkoy tan accoton bee yoŋki haa maron koy. 19 Ammaa koomoy mon mo mbari goɗɗo malla meemi maayɗo, sey reena yaasi saŋgeere nyalɗe joweeɗiɗi. Nyande tataɓre e nyande joweeɗiɗawre, laɓɓine ko'e mon e naŋgaaɓe mon. 20 Laɓɓine boo limce mon e kuuje kuuwraaɗe bee laral e gaasa be'i e leggal fuu." 21 Eliyajaaru limanjo wi'i wartuɓe haɓre: "Ndaa umroore nde Jawmiraawo umri Muusa: 22-23 Kooɗume ko yiite nyaamataa ɗum, bana kaŋgeeri e cardi e jamɗe fuu, laɓɓine ɗum bee yiite, ɓaawo maajum bee ndiyam ittirɗam coɓki boo. Ammaa kooɗume ko waawataa yiite, laɓɓine ɗum bee ndiyam. 24 Nyande joweeɗiɗawre loote limce mon, ngam haa on laaɓa. Nden on keɓata nastugo saŋgeere fahin."

No ɓe cendiri keɓal konu

25 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 26 "An e Eliyajaaru limanjo e ardiiɓe jama'aare, sey on lima keɓal konu, yimɓe e dabbaaji fuu. 27 Cende ɗum geɓe ɗiɗi, yeɓre woore ngam waɗɓe konu, yeɓre woore boo ngam luttuɓe jama'aare. 28 Haa yeɓre waɗɓe konu, ittanam geɗal bana ni'i: Marɗum yoŋki gootel nder teemeɗɗe jowi, haa yimɓe e na'i e bamɗe e baali e be'i. 29 Hokku ɗum Eliyajaaru limanjo, ɗum dokkal ittaaŋgal ngam am. 30 Haa yeɓre Isra'iila'en luttuɓe, wurtin marɗum yoŋki gootel nder cappanɗe jowi, haa yimɓe e na'i e bamɗe e baali e be'i. Hokku ɗum Lewiŋko'en huuwooɓe haa jooɗorde am." 31 Muusa e Eliyajaaru kuuwi ko Jawmiraawo umri Muusa. 32-35 Ndaa keɓal ngal waɗɓe konu ngadduno ɗum, ko lutti bee yoŋki fuu: Baali e be'i 675.000, e na'i 72.000, e bamɗe 61.000, e faanyɓe rewɓe 32.000 ɓe meeɗaay gorko tawon. 36-40 Waɗɓe konu keɓi reeta maajum, waato baali e be'i 337.500, e na'i 36.000, e bamɗe 30.500, e faanyɓe rewɓe 16.000. Haa maajum ɓe ittani Jawmiraawo baali e be'i 675, e na'i 72, e bamɗe 61, e faanyɓe rewɓe 32. 41 Muusa hokki ɗum Eliyajaaru, ɗum dokkal ittaaŋgal ngam Jawmiraawo, bana Jawmiraawo umruno mo. 42-46 Jama'aare heɓi reeta feere, waato baali e be'i 337.500, e na'i 36.000, e bamɗe 30.500, e faanyɓe rewɓe 16.000. 47 Haa yeɓre maajum, Muusa wurtini gootel nder cappanɗe jowi haa yimɓe e dabbaaji, hokki ɗum Lewiŋko'en huuwooɓe haa jooɗorde Jawmiraawo, bana Jawmiraawo umruno mo. 48 Nden mawɓe konu, hoore'en dow ujineere e hoore'en dow teemerre, ngari haa Muusa, 49 mbi'i mo: "Naywa, min limi honooɓe wonɓe les ardaaŋgal amin. Walaa koo gooto maɓɓe majji. 50 Ngam maajum min ngaddi kuuje kaŋgeeri e jawe e kalagaaje e palamje e koɗoy e kuuje fawne goɗɗe fuu ɗe koomoy amin heɓi nder konu. Min ɗon lii'ano ɗum Jawmiraawo bana coottaari yoŋkiiji amin." 51 Muusa o Eliyajaaru njaɓi kuuje kaŋgeeri ɗe'e fuu. 52 Ɓe awni kaŋgeeri ndi mawɓe konu ngaddi ɗum, ɗum baakin kilo teemeɗɗe ɗiɗi. 53 Ammaa honooɓe ɗon njogiti keɓal muuɗum'en. 54 Muusa e Eliyajaaru njaɓi kaŋgeeri haa juuɗe mawɓe konu, njahri ndi nder laymaaru fottirde, ngam haa Jawmiraawo siftora yimɓe Isra'iila, woonana ɓe.

Limle 32

Le'i jooɗiiɗi haa fuunaaŋge Urdun

32:1 Yoo, le'i Ruuben e Gada mari dabbaaji ɗuuɗɗi masin. Ɓe ngi'i no lesdi Ya'ajer e lesdi Gile'at wooɗiri ngam dabbaaji. 2 Ngam maajum ɓe njehi haa Muusa e Eliyajaaru limanjo e ardiiɓe jama'aare, ɓe mbi'i: 3-4 "Jawmiraawo jaalake lesdi ndi'i yeeso jama'aare Isra'iila, waato lesdi taariindi berniiji Atarot e Dibon e Ya'ajer e Nimra e Hesbon e Ele'ale e Sibama e Nebo e Be'on. Ndi wooɗi ngam durki dabbaaji, minin boo min mari dabbaaji ɗuuɗɗi. 5 To a yerdake min, useni hokku min lesdi ndi'i maral. Taa eernu min maayo Urdun." 6 Muusa jaabi yimɓe Ruuben e Gada: "Kadi bandiraaɓe mon njahan haɓugo, onon boo on njooɗo haa ɗo na? 7 Koni kulnoton ɓerɗe Isra'iila'en ngam taa ɓe eero maayo Urdun, ɓe nasta lesdi ndi Jawmiraawo yeɗi ɓe? 8 Bana non baabiraaɓe mon kuuwi, saa'i mi neli ɓe diga Kaades-Barne'a ngam ɓe kora lesdi. 9 Ɓe njehi, ɓe njotti waadiwol Eskol, ɓe ndaari lesdi. Ammaa nde ɓe ngarti, ɓe kulni yimɓe, taa ɓe nasta lesdi ndi Jawmiraawo yeɗi ɓe. 10 Nyalaade maajum Jawmiraawo tikkani yimɓe Isra'iila, huni: 11 Fakat, worɓe wurtiiɓe Misra, ɓe duuɓi noogas e ko ɓuri, ngi'ataa lesdi ndi kunaniimi Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu. Ngam ɓe tokkaaki yam bee ɓernde woore. 12 Sey Kaaleb ɓii Yefunna Kenijiijo e Yosuwa ɓii Nuuna tan ngi'ata ndi, ngam kamɓe ɓe tokki yam bee ɓernde woore. 13 Jawmiraawo tikkani yimɓe Isra'iila, yiili ɓe nder ladde duuɓi cappanɗe nayi, haa yidere maɓɓe fuu maayi, ngam ɓe kuuwi kalluɗum haa Jawmiraawo. 14 Jonta onon boo on ɗon kuuwa bana baabiraaɓe mon, on yidere hallunde hesre, haa on ɗuɗɗina tikkere Jawmiraawo dow Isra'iila. 15 To on ngaylitake, on acci mo, nden kam o tokkoto yiilugo yimɓe nder ladde. Bana non on kalkan ɓe pat." 16 Ɓe ɓaditi Muusa, ɓe mbi'i: "Accu min mbaɗa baalɗe ngam baali e be'i amin, e berniiji ngam ɓikkoy amin. 17 Nden min taaskoto, min ardo jama'aare konu Isra'iila'en, haa to min nastini ɓe nder lesdi maɓɓe. Saa'i maajum ɓikkoy amin njooɗoto nder berniiji, kisan yimɓe lesdi ndi'i. 18 Min kootataa ci'e amin, sonaa to Isra'iila'en luttuɓe mari lesdi muuɗum'en. 19 Min keɓataa maral gese caka maɓɓe gaɗa Urdun, ngam min keɓi geɗal amin haa ɗo, fuunaaŋge Urdun." 20 Muusa jaabi ɓe: "To on ngiɗi huuwugo bana non, nden kam taaske haa ɗo yeeso Jawmiraawo, haa naston haɓre. 21 Waawɓe konu caka mooɗon fuu eero maayo Urdun yeeso Jawmiraawo, haa to o farti konne'en maako, 22 o nyaami lesdi boo. Nden on keɓan loraago, ngam on timmini kuugal mon ngal njaɓɗon ngam Jawmiraawo e Isra'iila, Jawmiraawo boo tabitinan on on marɓe lesdi ndi'i haa fuunaaŋge Urdun. 23 Ammaa to on kuuwaay ko mbi'ɗon, nden kam on mbaɗan hakke dow Jawmiraawo. Annde o hiitoto hakke maajum. 24 Booɗɗum, nyiɓe berniiji ngam ɓikkoy mon, mbaɗe baalɗe ngam baali e be'i mon boo. Nden kuuwe ko mbi'ɗon." 25 Yimɓe Ruuben e Gada mbi'i Muusa: "Naywa, min kuuwan ko umruɗa. 26 Ɓikkoy amin e rewɓe amin e baali e be'i e na'i amin njooɗoto haa ɗo nder berniiji lesdi Gile'at. 27 Ammaa minin taaskaniiɓe konu fuu min eeroto maayo Urdun yeeso Jawmiraawo, min kaɓoya, bana mbi'ɗa." 28 Too, Muusa umri Eliyajaaru limanjo e Yosuwa ɓii Nuuna e ardiiɓe le'i Isra'iila, 29 wi'i ɓe: "To yimɓe Ruuben e Gada taaskanake haɓre, to ɓe eerodake maayo Urdun bee mooɗon yeeso Jawmiraawo, to ɓe mballi on nyaamugo lesdi ton, nden kam ndokke ɓe lesdi Gile'at, ɓe mara ndi. 30 Ammaa to ɓe eerodaaki maayo bee mooɗon, to ɓe mballaay on haɓugo, nden kam ɓe keɓan geɗal maɓɓe caka mooɗon nder lesdi Kanaana." 31 Yimɓe Ruuben e Gada njaabi: "Naywa, min kuuwan bana Jawmiraawo umri. 32 Min taaskanto haɓre, min eero maayo yeeso maako, min nasta lesdi, haa min njogito maral amin haa ɗo, fuunaaŋge Urdun." 33 Too, Muusa yeɗi le'i Gada e Ruuben e reeta lenyol Manassa ɓii Yusufu maral Sihon, laamiiɗo Amoori'en, e maral Ook, laamiiɗo Baasan, berniiji fuu bee lesdi taariindi ɗi. 34 Yimɓe Gada nyiɓti berniiji Dibon e Atarot e Aro'er, 35 e Atarot-Sofan e Ya'ajer e Yogbeha, 36 e Bayti-Nimra e Bayti-Haaram. 37 Yimɓe Ruuben nyiɓti berniiji Hesbon e Ele'ale e Kiriyatayim, 38 e Nebo e Ba'al-Me'on (ɓe ngayli innde maagol) e Sibama. Ɓe ndokki berniiji nyiɓtaaɗi fuu inɗe kese. 39 Asŋgol Makir ɓii Manassa nasti lesdi Gile'at, nyaami ndi, riiwi Amoori'en wonɓe ton. 40 Muusa yeɗi asŋgol Makir lesdi Gile'at, ngol jooɗi ton. 41 Ya'ir, goɗɗo lenyol Manassa, yehi nyaami gure goɗɗe, ewni ɗe Gure-Ya'ir. 42 Nobak boo yehi nyaami berniwol Kenat bee gure maagol, ewni ngol bee innde mum Nobak.

Limle 33

Jahaaŋgal diga Misra haa Mo'ab

33:1 Ndaa inɗe nokkuuje ɗe yimɓe Isra'iila caŋgini e muuɗum'en ɓaawo gurtaaki maɓɓe haa lesdi Misra, fodde mooɓe maɓɓe, dow ardaaŋgal Muusa e Haruna. 2 Muusa windi inɗe nokkuuje ɗe'e fuu fodde umroore Jawmiraawo. 3 Yimɓe Isra'iila ngurti Misra nyande sappo e jowaɓre nder lewru arandu, nyande tokkiinde juulde Paska arande. Les juŋŋgo Jawmiraawo ɓaŋgtaaŋgo ɓe ngurti berniwol Ra'amses, Misra'en ɗon ngi'a. 4 Saa'i maajum Misra'en ɗon uwa ɓiɓɓe muuɗum'en afɓe ɓe Jawmiraawo mbarno ɗum. Bana non Jawmiraawo hiitori ɗowanteeɓe Misra'en. 5 Yimɓe Isra'iila ummi Ra'amses, ngari Sukkot. 6 Ɓe ummi Sukkot, ɓe ngari Etam haa sera ladde. 7 Diga ton ɓe lori haa Pii-Hakirot haa fuunaaŋge Ba'al-Jefuun, ɓe caŋgini baŋge Migdol. 8 Ɓe ummi Pii-Hakirot, ɓe caali weendu kewe, ɓe nasti ladde. Ɓe njehi nyalɗe tati nder ladde Etam, nden ɓe caŋgini haa Maara. 9 Ɓe ummi Maara, ɓe ngari Elim. Ceeɓooje sappo e ɗiɗi ɗon ton, non boo dibinooje cappanɗe joweeɗiɗi. 10 Ɓe ummi Elim, ɓe caŋgini baŋge weendu kewe. 11 Diga ton ɓe ndilli ladde Siin. 12 Ɓe ummi ladde Siin, ɓe ngari Dofka. 13 Ɓe ummi Dofka, ɓe ngari Alus. 14 Ɓe ummi Alus, ɓe ngari Refidim. Ndiyam woodaa ton ko yimɓe njara. 15-37 Hakkunde Refidim bee hooseere Hor, ɓe caŋgini haa nokkuuje ɗe'e: ladde Sina, Kibirot-Hattawa, Haserot, Ritama, Rimmon-Fares, Libna, Rissa, Kehelata, hooseere Sefer, Harada, Makelot, Takat, Tara, Miteka, Hasmona, Moserot, Bene-Ya'akan, Hor-Hagidegada, Yotobata, Abaroona, Esiyon-Geber, ladde Siin (waato Kaades), hooseere Hor haa sera lesdi Edoom. 38 Haruna limanjo wa''i dow hooseere Hor fodde umroore Jawmiraawo, maayi ton nder nduuɓu cappanɗe nayaɓu ɓaawo gurtaaki yimɓe Isra'iila haa lesdi Misra, nyande go'oore lewru jowaɓru. 39 Haruna waɗi duuɓi teemerre e noogas e tati (123), nden o maayi dow hooseere Hor. 40 Laamiiɗo Kanaani'en haa Arat nder yeɓre lesdi Kanaana fombinaare, nani yimɓe Isra'iila ɗon ngara. 41-49 Hakkunde hooseere Hor bee laɗɗe Mo'ab, yimɓe Isra'iila caŋgini haa nokkuuje ɗe'e: Salmona, Punon, Obot, bille Abariima nder lesdi Mo'ab, Dibon-Gada, Almon-Dibilatayim, hooseere Abariima baŋge hooseere Nebo, nden laɗɗe Mo'ab haa fuunaaŋge maayo Urdun hakkunde Bayti-Yesimot bee waadiwol Sittim. Nokkuure man tiitotiri bee Yeriko gaɗa maayo.

Umrooje dow cenduki lesdi

50 Too, nder laɗɗe Mo'ab baŋge Urdun haa fuunaaŋge Yeriko, Jawmiraawo umri Muusa, 51 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "Ton on eerake maayo Urdun, on nasti lesdi Kanaana boo, 52 sey on ndiiwa yimɓe lesdi man fuu. Kalke labbi maɓɓe cehaaɗe nder kaa'e e labbi maɓɓe ɓolinaaɗi, ngibbine nokkuuje maɓɓe towɗe cenaaɗe boo. 53 Nyaame lesdi fuu, njooɗe ton, ngam Jawmiraawo marni on ndi. 54 Cende ndi caka le'i mon e asli mon bee kur'u. Asŋgol maŋgol heɓa geɗal maŋgal, asŋgol pamarol boo heɓa geɗal pamaral, deydey limgal maagol. 55 Ammaa to on ndiiwaay yimɓe lesdi fuu, nden kam luttanɓe maɓɓe naawan on bana kuɗoy nder gite mon malla gi'e nder buttuli mon, ɓe ɓillan on nder lesdi ndi njooɗotooɗon. 56 To on ndiiwaay ɓe, Jawmiraawo nattiniran on bana o annini nattingo ɓe."

Limle 34

Keeri lesdi

34:1 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 2 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To on nasti lesdi Kanaana, ndaa keeri maral mon: 3 Haa fombina, keerol fuɗɗan haa ladde Siin, tokkoto keerol Edoom. Ngol fuɗɗan haa sera weendu manda fombinaha, wakere fuunaaŋgeere. 4 Nden ngol tokkoto gal fombina haa wa''orde Akrabiima, ngol saaloto Siin yahugo fombina haa yotto Kaades-Barne'a. Nden ngol yahan woyla walaadu hiirnaaŋge, haa Hasar-Addar, haa yotto Asmuuna. 5 Ton ngol waylitoto hedi maayel Misra, ngol timman haa maayo cakaawo. 6 "Haa hiirnaaŋge, fomoonde maayo cakaawo woni keerol mon. 7 "Haa woyla, keerol mon fuɗɗan haa maayo cakaawo. Diga ton mbaɗe keerol yahugo hooseere Hor, 8 diga ton boo yahugo nastirde Hamat. Ngol tokkoto haa yotto Sedada, 9 e Jifiron, ngol haaɗan haa Hasar-Enon. 10 "Haa fuunaaŋge, mbaɗe keerol mon diga Hasar-Enon haa Sefam. 11 Nden ngol yahan fombina haa Harbela, haa fuunaaŋge Ayin, haa yotto towndiije haa fuunaaŋge weendu Galili. 12 Nden ngol tokkoto maayo Urdun gal fombina, ngol haaɗan haa weendu manda. Kanjum laatoto keeri mon nayi fuu." 13 Muusa wi'i yimɓe Isra'iila: "Kanjum woni lesdi ndi cendoton bee kur'u. Jawmiraawo yeɗi ndi le'i joweenayi e reeta lenyol. 14 Le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa keɓi maral muuɗum'en fodde ci'e muuɗum'en 15 haa fuunaaŋge Yeriko, gaa'en maayo Urdun."

Inɗe sendanɓe lesdi

16 Too, Jawmiraawo wi'i Muusa: 17 "Ndaa inɗe sendananɓe on lesdi: Eliyajaaru limanjo e Yosuwa ɓii Nuuna. 18 Koo'e nder le'i mon boo ardiiɗo gooto gooto, haa ɓe mballa on sendugo lesdi. 19 Ɗum ɓe'e: Kaaleb ɓii Yefunna mo lenyol Yahuuda, 20 e Samuyila ɓii Amihudu mo lenyol Simon, 21 e Elidat ɓii Kisilon mo lenyol Benyamin, 22 e Bukki ɓii Yogili mo lenyol Dan, 23 e Haniyel ɓii Efoda mo lenyol Manassa ɓii Yusufu, 24 e Kemuyel ɓii Siftan mo lenyol Efrayim ɓii Yusufu, 25 e Elisafan ɓii Parnak mo lenyol Jabulon, 26 e Paltiyel ɓii Ajan mo lenyol Issakar, 27 e Akihuda ɓii Selomi mo lenyol Aser, 28 e Pedahel ɓii Amihudu mo lenyol Neftalim." 29 Kamɓe ɓe njaɓi umroore Jawmiraawo, haa ɓe ngeɗa yimɓe Isra'iila maral muuɗum'en nder lesdi Kanaana.

Limle 35

Berniiji Lewiŋko'en

35:1 Too, Jawmiraawo wolwani Muusa nder laɗɗe Mo'ab baŋge maayo Urdun, haa fuunaaŋge Yeriko, wi'i mo: 2 "Umru yimɓe Isra'iila ɓe ittana Lewiŋko'en berniiji goɗɗi haa maral maɓɓe, non boo durduɗe taariiɗe berniiji man. 3 Lewiŋko'en mara berniiji ɗi'i, njooɗo ton. Durduɗe boo laatano dabbaaji maɓɓe. 4 Durduɗe mbaɗa piyanɗe ujineere haa yaasi mahi taariiɗi berniiji ɗi ndokkoton Lewiŋko'en. 5 Sey on poonda yaasi berniwol piyanɗe ujine ɗiɗi haa fuunaaŋge e fombina e hiirnaaŋge e woyla fuu, berniwol woni haa caka cak. 6 Sey on ndokka Lewiŋko'en berniiji kisruɗi joweego. To goɗɗo mbari goɗɗo feere bilaa anniya, sey o dogga, o yaha ton, o hisa. Ndokke ɓe berniiji goɗɗi cappanɗe nayi e ɗiɗi boo. 7 Limgal berniiji fuu ɗi ndokkoton Lewiŋko'en, cappanɗe nayi e joweetati, berniiji bee durduɗe muuɗum'en. 8 Berniiji ɗi ndokkoton Lewiŋko'en, koo'e ɗi haa le'i mon fodde no geɗal lenyol mawniri. To geɗal lenyol mawni, ngol hokka berniiji ɗuuɗɗi. To ngal famɗi boo, ngol hokka seɗɗa."

Gure kisruɗe

9 Too, Jawmiraawo umri Muusa, 10 o wi'a yimɓe Isra'iila ni'i: "To on eerake maayo Urdun, on nasti lesdi Kanaana boo, 11 sey on cuɓa gure goɗɗe. To goɗɗo mbari goɗɗo feere bilaa anniya, nden kam o dogga, o yaha ton. 12 Gure ɗe'e laatano on kisruɗe yeeso mbartoowo. Mbarɗo goɗɗo mbarataake, sonaa to o darake yeeso kiita jama'aare. 13 Cuɓe gure kisruɗe joweego, 14 tati haa fuunaaŋge Urdun, tati boo nder lesdi Kanaana. 15 Ɗe laato kisruɗe ngam Isra'iila'en, non boo ngam jananɓe jooɗiiɓe caka mooɗon malla hoɗɓe. Koomoy mbari goɗɗo bilaa anniya, dogga, hisa nder wooto gure ɗe'e. 16-18 "Ammaa to o mbardi goɗɗo bee njamndi malla hayre malla leggal, nden kam o mbari hoore, o mbareteeɗo. 19 Mbartoowo mbara mo haa tawi mo fuu. 20-21 "Koomoy wanyi goɗɗo, dofli mo malla sakkini huunde dow maako malla lukki mo haa o maaya, o mbaroowo hoore, o mbareteeɗo. Mbartoowo mbara mo haa tawi mo fuu. 22 "Ammaa to goɗɗo hakkilaay, dofli goɗɗo feere, malla sakkini huunde dow maako, mbari mo, walaa anniya, walaa nganyŋgu boo, 23 malla to o laaraay, sakkini hayre, mbari goɗɗo mo o meeɗaay wanyugo ɗum, mo o yiɗaa naawnugo boo, 24 nden kam jama'aare hiito hakkunde mbarɗo oo bee mbartoowo fodde umrooje ɗe'e. 25 Sey jama'aare hisna mbarɗo, taa juŋŋgo mbartoowo heɓa mo. Jama'aare lortina mo haa wuro hisrude ngo o dogguno e mum. O jooɗo ton, haa hooreejo liman'en gujaaɗo nebbam ceniiɗam maaya. 26 Ammaa to mbarɗo go wurti wuro hisrude ngo o dogguno e mum, 27 to mbartoowo heɓti mo yaasi keerol wuro man, mbari mo, nden kam naa ɗum aybe mbar-hoore. 28 Sey mbarɗo jooɗo nder wuro hisrude, haa hooreejo liman'en maaya. Ɓaawoɗon o heɓan hootugo saare. 29 Kanjum ɗum laatano gide mon fuu umroore kiita, kootoy on njooɗoto. 30 "Koomoy mbari goɗɗo bee anniya, o mbareteeɗo dow seedamku seedooɓe, ammaa seedamku ceedoowo gooto he'ataa ngam kiita mbareego. 31 Taa njaɓe coottaari yoŋki mbarɗo bee anniya, o mbareteeɗo fakat. 32 To goɗɗo doggi, yehi haa wuro hisrude boo, taa njaɓe coottaari ngam o hoota saare hiddeko hooreejo liman'en maaya. 33 To on kuuwi irin ɗu'um, on coɓnan lesdi ndi njooɗiiɗon e mum. ?i?am mbaraaɗo soɓnan lesdi. Coɓki maajum ittataake, sonaa bee ?i?am mbarɗo mo. 34 Taa coɓne lesdi ndi njooɗiiɗon e mum, ngam min Jawmiraawo mi ɗon jooɗi caka yimɓe Isra'iila nder lesdi ndi'i."

Limle 36

Ndonŋgu rewɓe te'aaɓe

36:1 Yoo, baabaaji ci'e asŋgol Gile'at ɓii Makir ɓii Manassa ɓii Yusufu, ngari haa Muusa e ardiiɓe le'i Isra'iila. 2 Ɓe mbi'i: "Jawmiraawo umri ma a yeɗa yimɓe Isra'iila lesdi maral muuɗum'en bee kur'u. O umri ma boo a hokka ɓiɓɓe Selofhad rewɓe geɗal baaba maɓɓe, bandiraawo amin. 3 Kadi, to worɓe lenyol goɗŋgol te'i ɓe, nden kam maral maɓɓe laatanto lenyol maajum, maral amin ustoto. 4 Nder hitaande yaafuye boo, saa'i maral coorraaŋgal fuu wartanta marɗo ɗum naane, ndonŋgu maɓɓe laatanto lenyol worɓe maɓɓe haa foroy, majjiran lenyol amin." 5 Muusa anndini yimɓe Isra'iila ko Jawmiraawo umri mo. O wi'i: "Lenyol yimɓe Yusufu wi'i gooŋga. 6 Ngam maajum Jawmiraawo umri, ɓiɓɓe Selofhad rewɓe kaɓɓan teele bee koomoy fottani ɓe, ammaa worɓe maɓɓe laato nder lenyol baaba maɓɓe tan. 7 Maral koomoy Isra'iilaajo wondan bee lenyol maako, laatantaako lenyol feere. 8 Koomoy debbo donanɗo maral nder lenyol Isra'iila kooŋgole, haɓɓa teegal bee gorko lenyol mum. Bana non koomoy Isra'iilaajo jogorto ndonŋgu kaakaaji mum. 9 Maral maajum laatantaako lenyol goɗŋgol, ammaa ngal tabitan nder lenyol gootol." 10 Ɓiɓɓe Selofhad rewɓe kuuwi bana Jawmiraawo umruno Muusa. 11 Mahala e Tirsa e Hogila e Milka e No'a kaɓɓi teele bee ɓiɓɓe wappanyɓe muuɗum'en. 12 Ɓe te'aaɓe worɓe lenyol Manassa ɓii Yusufu. Bana non ndonŋgu maɓɓe ɗon wondi bee lenyol baaba maɓɓe. 13 Kanjum woni umrooje e kiitaaji ɗi Jawmiraawo umri yimɓe Isra'iila bee hunduko Muusa, nder laɗɗe Mo'ab baŋge Urdun, haa fuunaaŋge Yeriko.

Tooktaaki Tawreeta 1

Yimɓe Isra'iila haa keerol lesdi Kanaana

1:1 Ndaa bolle ɗe Muusa wi'i yimɓe Isra'iila fuu, saa'i ɓe ɗonno nder ladde haa fuunaaŋge maayo Urdun. Ɓe ɗonno nder waadiwol Urdun baŋge Suuf, hakkunde berniwol Paran haa wakere nde'e, bee Tofel e Laban e Haserot e Dijahab haa wakere ndeya. 2 (Jahaaŋgal diga hooseere Sina yahugo Kaades-Barne'a bee laawol kooseeje Edoom, waɗan nyalɗe sappo e go'o.) 3 Nder nduuɓu cappanɗe nayaɓu ɓaawo gurtaaki maɓɓe e lesdi Misra, lewru sappo e go'ooru, nyande go'oore maaru, Muusa yecci ɓe ko Jawmiraawo umri mo wi'ugo fuu. 4 Ɗum laati ɓaawo Jawmiraawo jaali Sihon, laamiiɗo Amoori'en mo jooɗino nder berniwol Hesbon, e Ook, laamiiɗo Baasan mo jooɗino nder berniiji Astarot e Edirey. 5 Saa'i yimɓe Isra'iila ɗonno haa fuunaaŋge Urdun nder lesdi Mo'ab, Muusa fuɗɗi faamtingo ɓe tawreeta. O wi'i: 6 "Saa'i en ɗonno haa hooseere Sina, Allah Jawmiraawo men wi'i en: On paɓɓi haa hooseere nde'e, he'i kadi. 7 Umme, tokke laawol mon. Njehe haa kooseeje Amoori'en e nokkuuje heeddiɗɗiraaɓe maɓɓe fuu, haa waadiwol Urdun, haa kooseeje e lesdi leesndi e tayre lesdi fombinaare e pomoole mbeela. Njehe haa lesdi Kanaani'en, non boo haa kooseeje Libanon, haa on njotto maayo Efratis maŋgo. 8 Kanjum woni lesdi ndi kuniimi hokkugo kaakaaji mon Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu e danygol maɓɓe. Mi hokki on ndi haa juuɗe mon. Njehe, mare ndi!"

No Muusa darniri hoore'en

9 Muusa wi'i: "Saa'i maajum mi wi'i on: Min feere am mi waawataa ɗowugo on. 10 Allah Jawmiraawo mon ɗuɗɗini on, hande on ɗuuɗɓe bana koode asama. 11 Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji mon ɓesda ɗuɗɗingo on nde ujineere, o barkiɗina on fodde alkawal maako bee mooɗon. 12 Ammaa noy mi eftirta haalaaji mon e jokkirli mon min feere am? 13 Sey on cuɓa worɓe hakkilɓe, faamooɓe nder le'i mon fuu, ngam mi darna ɓe ɓe hoore'en dow mooɗon. 14 Onon on njaabi yam: Anniya ma wooɗi. 15 Ngam maajum koo'imi hoore'en le'i mon, hakkilɓe faamooɓe ɓe cuɓɗon, mi darni ɓe ɓe hoore'en dow mooɗon. Woɗɓe laati hoore'en dow ujineere, woɗɓe dow teemerre, woɗɓe dow cappanɗe njowo, woɗɓe boo dow sappo. Mi darni boo wakiili'en woɗɓe ngam le'i fuu. 16 "Saa'i man mi umri ɓe: Nane haala jokkirli fuu hakkunde bandiraaɓe mon. Mbaɗane ɓe kiita ngooŋɗuka, kamɓe e jananɓe wonduɓe bee mooɗon fuu. 17 Taa cendindire ɓe yeeso kiita, nane haala laafuɓe bana ka mawɓe. Taa kule koomoye, ngam kiita ka ta''oton, ɗum kiita Allah. To woodi ko salori on, ngadde ɗum yeeso am haa mi ta''a ɗum. 18 Saa'i man mi hokki on umrooje dow kuuɗe ɗe kuuwoton fuu."

No Muusa neldi horooɓe

19 "Too, en mbaɗi ko Allah Jawmiraawo men umruno en. En ummi haa hooseere Sina, en ta''i ladde mawnde hulniinde, yahugo kooseeje Amoori'en. Saa'i en njotti Kaades-Barne'a, 20 mi wi'i on: On njottake kooseeje Amoori'en ɗe Allah Jawmiraawo men tammi hokkugo en. 21 Ndaa lesdi ndi Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji mon hokkata on. Njehe, nyaame ndi bana o umri on. Taa kule, taa kultore sam! 22 "Ammaa onon fuu on ɓaditi yam, on mbi'i: Sey en nela woɗɓe yeeso meeɗen, ɓe kora lesdi, ɓe anndina en laawol ngole en nastirta ndi, no berniiji maɓɓe mba'i boo. 23 Haala man fottani yam. Ngam maajum cuɓmi worɓe sappo e ɗiɗo, gooto nder kooŋgole lenyol. 24 Ɓe nasti lesdi kooseeje, ɓe kori ndi haa yotti waadiwol Eskol. 25 Ɓe koo'i ɓiɓɓe leɗɗe goɗɗe ton, ɓe ngaddi ɗe haa meeɗen. Ɓe ngecci en: Lesdi ndi Allah Jawmiraawo men tammi hokkugo en, ndi wooɗi. 26 "Ammaa on tuurtani umroore Allah Jawmiraawo mon, on cali nastugo lesdi. 27 On ngurŋgurti nder laymaaji mon, on mbi'i: Jawmiraawo ɗon wanya en. Ngam maajum o wurtini en Misra, haa o hokka en haa juuɗe Amoori'en, ɓe nattina en. 28 Toy en njahata? Ɓandiraaɓe men nelaaɓe kulni en, nde ɓe mbi'i: Ummaatoore nde'e ɓurdi en ɗuuɗeeŋga e sembe. Berniiji maɓɓe mawni, mahi maaji towi haa njotti asama. Ɓe ngi'i yimɓe maapindi'en boo. 29 "Ammaa min mi wi'i on: Taa kultore, taa kule yimɓe ɓe'e! 30-31 Allah Jawmiraawo mon ardoto on. Kaŋko o haɓan ngam mooɗon bana o huuwani on haa Misra, haa ladde boo, onon on ngi'i. O efti on bana baaba eftirta ɓiyum, laawol mon fuu haa on njotti nokkuure nde'e. 32 Ammaa bee non fuu on nuɗɗinaay Jawmiraawo 33 ardiiɗo on foroy ngam o laarana on nokkuure saŋgeere. Bee jemma o ardi on nder yiite yaynanŋge dow laawol mon, nyalawma boo nder ruulde nandunde bee daŋraŋgal."

No Allah hiitori Isra'iila

34 "Jawmiraawo nani haala mon ka'a, o tikki. O huni hunayeere ni'i: 35 Walaa koo gooto mon nder yidere hallunde nde'e yi'ata lesdi mboondi ndi kuniimi hokkugo kaakaaji mon. 36 Sey Kaaleb ɓii Yefunna tan nastata ndi. Kaŋko tan tokki yam bee ɓernde woore. Ngam maajum mi hokkan mo lesdi ndi o wiɗiti ɗum, ngam maako e danygol maako. 37 Koo min boo, Jawmiraawo tikkani yam ngam daliila mooɗon, wi'i: An Muusa a nastataa lesdi. 38 Ammaa suka ma Yosuwa ɓii Nuuna nastan ndi. Sembiɗin mo, ngam kaŋko o sendanan ndi Isra'iila ngam maral. 39 "Nden Jawmiraawo wi'i en fuu: Ɓikkoy mon koy anndaa sendindirgo booɗɗum bee kalluɗum tawon, koy mbi'ɗon konne'en njaɓtan koy, kaŋkoy koy nastan lesdi. Mi hokkan koy ndi, koy maran ndi. 40 Ammaa onon, ngaylite ɓaawo, lore nder ladde yahugo weendu kewe."

No Amoori'en njaalori Isra'iila

41 "On njaabi yam: Min mbaɗi hakke dow Jawmiraawo. Ammaa jonta min njahan haɓugo, bana Jawmiraawo umri min. Nden koomoy mooɗon taaskani haɓre, on tammi wa''aago kooseeje bee koyɗum. 42 Ammaa Jawmiraawo wi'i yam: Reentin ɓe, taa ɓe nasta haɓre, ngam mi wondataa bee maɓɓe, konne'en maɓɓe ndo''an ɓe. 43 Mi yecci on ɗum, ammaa on kakkilanaay umroore Jawmiraawo. On tuurtani mo, on mawniti, on nasti lesdi kooseeje. 44 Nden Amoori'en jooɗiiɓe ton ngurti bana nyaaki, tokki on, ndo''i on haa Horma nder lesdi Edoom. 45 On mboyani Jawmiraawo ngam tefugo ballal, ammaa o nananaay on, o hakkilanaay on. 46 Ngam maajum on nduuri jooɗaago haa Kaades."

Tooktaaki Tawreeta 2

Duuɓi nder ladde

2:1 "Nden en ngayliti ɓaawo, en lori nder ladde yahugo weendu kewe, bana Jawmiraawo umruno yam. En nduuri taaraago kooseeje Edoom. 2 Nden Jawmiraawo wi'i yam: 3 On paɓɓi taaraago kooseeje ɗe'e, he'i. Njehe woyla jonta. 4 Umru yimɓe ni'i: On caaloto kooseeje Edoom, lesdi bandiraaɓe mon danygol Isuwa. Ɓe kulan on, ammaa kakkile, 5 taa on kaɓa bee maɓɓe. Ngam mi hokkataa on kooɗume haa lesdi maɓɓe, koo peetum bana jaaɓrugal boo. Mi hokki danygol Isuwa lesdi Edoom. 6 Coode nyaamdu e ndiyam haa maɓɓe. 7 "Taa ngejjite, Allah Jawmiraawo mon barkiɗini on nder kuuɗe mon fuu. O hakkilani jahaale mon nder ladde mawnde nde'e. O wondi bee mooɗon duuɓi cappanɗe nayi ɗi'i fuu, on cooyaay kooɗume. 8 "En tokki, en celi laawol jahranŋgol diga Elat e Esiyon-Geber haa weendu manda, ngam en celana bandiraaɓe men danygol Isuwa, jooɗiiɓe nder lesdi Edoom. En naŋgi laawol yahugo ladde Mo'ab. 9 Jawmiraawo wi'i yam: Taa kone Mo'abi'en, danygol Ludu, taa kaɓe bee maɓɓe. Mi marni ɓe berniwol Ar, mi hokkataa on kooɗume haa lesdi maɓɓe." 10 (Ɓooyma lenyol maapindi'en maŋgol cembiɗŋgol jooɗi nder lesdi man. Ɓe ewneteeɓe Emi'en, ɓe maapindi'en bana Enaki'en. 11 Ɓe limaaɓe caka Refa'en, bana Enaki'en boo. Ammaa Mo'abi'en ewni ɓe Emi'en. 12 Haa Edoom, Hoori'en njooɗi ɓooyma. Ammaa yimɓe danygol Isuwa ndiiwi ɓe, nattini ɓe, njooɗi haa nokkuure maɓɓe. Bana non Isra'iila'en boo kuuwri lesdi ndi Jawmiraawo hokki ɓe ɗum.) 13 "Nden en eeri maayo Jeret, bana Jawmiraawo umri en. 14 Wakkati diga en ngurti Kaades-Barne'a haa en eeri maayo Jeret, duuɓi cappanɗe tati e joweetati. Yidere waawɓe konu fuu maayno bana Jawmiraawo hunanino ɓe. 15 Jawmiraawo honi ɓe haa o nattini ɓe pat. 16 "Ɓaawo waawɓe konu ɓe'e maayi, 17 Jawmiraawo wi'i yam: 18 Hande on caaloto lesdi Mo'ab bee laawol berniwol Ar. 19 On ɓaditoto Ammooni'en, danygol Ludu. Taa kone ɓe, taa kaɓe bee maɓɓe, ngam mi hokkataa on kooɗume haa lesdi ndi marnumi ɓe." 20 (Lesdi maajum boo limaama nder maral Refa'en jooɗinooɓe ton. Ammooni'en ewni ɓe Samsumi'en. 21 Ɓe maapindi'en bana Refa'en, ɓe ɗuuɗɓe, lenyol cembiɗŋgol. Ammaa Jawmiraawo nattini ɓe, Ammooni'en ndiiwi ɓe, njooɗi haa nokkuure maɓɓe. 22 Bana non Jawmiraawo aarti huuwugo Edoomi'en, danygol Isuwa, jooɗiiɓe nder lesdi kooseeje Edoom. O nattini Hoori'en, Edoomi'en ndiiwi ɓe, njooɗi haa nokkuure maɓɓe haa warugo hande. 23 Kaftori'en iwɓe duunde Kaftor boo nattini Awwi'en jooɗinooɓe nder gure fombina haa yotti Gaaja, ɓe njooɗi haa nokkuure ɓeya.) 24 "Too, Jawmiraawo wi'i: Umme, eere maayo Arnon. Mi hokki on Sihon Amooriijo, laamiiɗo haa Hesbon e lesdi maako haa juuɗe mon. Kaɓe bee maako, puɗɗe nyaamugo lesdi maako. 25 Hande puɗɗanmi hulnugo ummaatooje kootoy fuu ngam daliila mooɗon. To ɓe nani habaru mon, ɓe ndiwan ngam kulol."

No Isra'iila'en njaalori laamiiɗo Sihon

26 "Ɓaawo maajum nelmi nelaaɓe diga ladde Kedemot haa Sihon, laamiiɗo Hesbon, bee habaru hoolaare wi'ugo ni'i: 27 Accu min caalo lesdi ma. Min tokkoto laawol cir. Min celataa ngol, koo haa nyaamo koo haa nano. 28 Min njoɓan nyaamdu e ndiyam, haa min nyaama, min njara. Walaa ko min ngiɗi, sey saalaago tan, 29 haa min eero maayo Urdun, min nasta nder lesdi ndi Allah Jawmiraawo amin hokkata min. Yimɓe danygol Isuwa, jooɗiiɓe dow kooseeje Edoom, e Mo'abi'en, jooɗiiɓe haa Ar, kamɓe boo ɓe nduŋgani min saalaago lesdi maɓɓe. 30 "Ammaa Sihon, laamiiɗo Hesbon sali duŋganaago en en caalo lesdi maako, ngam Allah Jawmiraawo men sattini hoore maako, hokki en mo haa juuɗe men, bana ko laati hande. 31 "Nden Jawmiraawo wi'i yam: Ndaa, mi hokki on Sihon e lesdi mum haa juuɗe mon, nyaame lesdi maako, mare ndi. 32 Sihon wurti bee yimɓe mum fuu. Ɓe kaɓi bee meeɗen baŋge berniwol Yahas. 33 Ammaa Allah Jawmiraawo men hokki en mo haa juuɗe men, en mbari mo, non boo ɓiɓɓe maako e yimɓe maako fuu. 34 Wakkati maajum en nyaami berniiji fuu, en kalki ɗi, en nattini jooɗiiɓe ton pat, worɓe e rewɓe e ɓikkoy. En luttaay koo gooto. 35 En kooci dabbaaji e kuuje gonɗe nder berniiji. 36 Allah Jawmiraawo men hokki en berniiji fuu haa juuɗe men, diga Aro'er haa sera waadiwol Arnon e berniwol nder waadiwol man, haa yotti lesdi Gile'at. Walaa berniwol bee mahi mum towɗi salori en. 37 Ammaa en ɓaditaaki lesdi Ammooni'en, koo fomoonde maayo Yabbok, koo berniiji nder kooseeje. Ngam Allah Jawmiraawo men haɗi en yahugo ton."

Tooktaaki Tawreeta 3

No Isra'iila'en njaalori laamiiɗo Ook

3:1 "Ɓaawo maajum en njehi woyla, haa lesdi Baasan. Laamiiɗo Ook wurti bee yimɓe mum fuu. Ɓe kaɓi bee meeɗen baŋge berniwol Edirey. 2 Ammaa Jawmiraawo wi'i yam: Taa kule mo! Ngam mi hokki on mo, kaŋko e honooɓe maako e lesdi maako fuu haa juuɗe mon. Kuuwe mo bana kuuwɗon Sihon, laamiiɗo Amoori'en haa Hesbon. 3 "Jawmiraawo hokki en laamiiɗo Ook e yimɓe maako fuu haa juuɗe men. En mbari ɓe, walaa koo gooto lutti. 4 Wakkati maajum en nyaami berniiji maako fuu, walaa berniwol ngol en nyaamaay. En nyaami tayre lesdi Argoba pat, laamu Ook nder lesdi Baasan, berniiji cappanɗe joweego. 5 Ɗi fuu ɗi ngoodino mahi towɗi taariiɗi ɗi, e dammuɗe bee jamɗe bee palduɗe ɗe. Woodino boo gure ɗuuɗɗe ɗe ngalaa mahi. 6 En kalki berniiji fuu, en nattini jooɗiiɓe ton pat, worɓe e rewɓe e ɓikkoy, bana kuuwɗen berniiji Sihon, laamiiɗo Hesbon. 7 En kooci dabbaaji e kuuje gonɗe nder berniiji man. 8 "Bana non en nyaamri saa'i maajum lesdi laamiiɓe Amoori'en ɗiɗo haa fuunaaŋge maayo Urdun, diga maayo Arnon haa yotti hooseere Hermoon. 9 (Sidoni'en ɗon ewna hooseere man Siryon, Amoori'en boo ɗon ewna nde Seniira.) 10 En nyaami maral Ook, laamiiɗo Baasan fuu, berniiji nder lesdi leesndi, e Gile'at e Baasan, haa yotti berniiji Salka e Edirey." 11 Laamiiɗo Ook feere muuɗum luttuno diga Refa'en. Akootiiru ɓandu maako, akooti njamndi ɗon dari haa Rabba, berniwol Ammooni'en. Njuutirka maaru, piyanɗe joweenayi, njaajirka maaru boo, piyanɗe nayi.

Le'i jooɗiiɗi haa fuunaaŋge Urdun

12 Muusa tokki wi'ugo: "Too, en nyaami lesdi go. Diga berniwol Aro'er baŋge maayo Arnon haa reeta kooseeje Gile'at bee berniiji gonɗi ton, mi yeɗi ndi le'i Ruuben e Gada. 13 Reeta Gile'at feere e Baasan, waato maral laamiiɗo Ook, tayre lesdi wi'eteende Argoba fuu, mi yeɗi ɗum reeta lenyol Manassa. Ɓooyma lesdi Baasan fuu limaama nder maral Refa'en. 14 Ya'ir mo lenyol Manassa, hoo'i tayre Argoba, waato Baasan, haa yotti keerol Gesuri'en e Makati'en. O ewni gure ton bee innde maako. Ɗe ewneteeɗe Gure-Ya'ir haa warugo hande. 15 "Asŋgol Makir nder lenyol Manassa, mi yeɗi ngol Gile'at. 16 Le'i Ruuben e Gada boo, mi yeɗi ɗi lesdi diga Gile'at haa yotti maayo Arnon. Caka maayo man woni keerol maɓɓe fuunaaŋgewol, maayo Yabbok boo woni keerol maɓɓe woylawol bee Ammooni'en. 17 Gal hiirnaaŋge, maayo Urdun woni keerol maɓɓe, diga weendu Kinarot haa yotti weendu manda, haa les hooseere Pisiga haa fuunaaŋge. 18 "Saa'i maajum mi umri ɓe: Allah Jawmiraawo men hokki on lesdi ndi ngam maron ndi. Taaskitine worɓe mon waawanɓe konu, ɓe ardo le'i Isra'iila luttuɗi eeraago Urdun, ɓe mballa ɓe nyaamugo lesdi maɓɓe. 19 Sey rewɓe mon e ɓikkoy mon e dabbaaji mon tan lutta ɓaawo nder gure ɗe ndokkumi on. Mi anndi on mari dabbaaji ɗuuɗɗi. 20 Mballe bandiraaɓe mon Isra'iila'en, sey to Jawmiraawo marni ɓe lesdi haa hiirnaaŋge Urdun, siwtini ɓe ton, bana o huuwrani on. Nden koomoy mooɗon loro haa maral muuɗum ngal ngeɗumi on. 21 "Nden mi umri Yosuwa: A yi'i ko Allah Jawmiraawo mon huuwi laamiiɓe ɗiɗo ɓe'e. Bana non on huuwan laamuuji fuu ɗi nastoton ɗum. 22 Taa kule ɗi, ngam Allah Jawmiraawo mon haɓan ngam mooɗon."

No Muusa heɓaay duŋgaye nastugo Kanaana

23 "Saa'i maajum toriimi: 24 Ya Allah Jawmiraawo, a fuɗɗi hollugo maccuɗo ma kuuɗe mawɗe, kaayeefiije. Walaa ɗowanteeɗo haa asama malla duniyaaru waawan huuwugo irin kuuɗe ɗe kuuwɗa. 25 Accu mi eero maayo Urdun, mi yi'a lesdi mboondi gaɗa maayo, e kooseeje booɗɗe e hooseere Libanon. 26 "Ammaa Jawmiraawo tikkani yam ngam daliila mooɗon, o jaɓaay tornde am. O wi'i yam: He'i! Taa meetu wolwugo haala ka'a. 27 Wa''a dow hoore hooseere Pisiga, laar gal woyla e fombina e fuunaaŋge e hiirnaaŋge. Laar booɗɗum, ngam a meeɗataa eeraago maayo Urdun. 28 Umru Yosuwa kuuje fuu. Tiɗɗin ɓernde maako, sembiɗin mo, ngam kaŋko o ardoto yimɓe eeraago maayo. O yeɗan yimɓe lesdi ndi ngi'ata. 29 "Ngam maajum en paɓɓi nder waadiwol haa nokkuure tiitotirnde bee Bayti-Pe'or."

Tooktaaki Tawreeta 4

No Muusa tiɗɗiniri yimɓe ɓe ɗowtano tawreeta

4:1 Too, Muusa wi'i yimɓe: "Ɗowtane umrooje e kiitaaji fuu ɗi ekkitinanmi on. Nden on ngeeɗan, on nastan lesdi ndi Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji mon hokkan on ngam maron ndi. 2 Taa ɓesde kooɗume haa ko umranmi on, taa uste ɗum boo. Ɗowtane umrooje Allah Jawmiraawo mon fuu ɗi umranmi on. 3 On ngi'i bee gite mon ko Jawmiraawo huuwi haa Ba'al-Pe'or. O halki ton koomoy tokkiiɗo Ba'al caka mooɗon. 4 Ammaa onon tokkiiɓe Allah Jawmiraawo mon on yeeɗɓe hande. 5 "Ndaa, mi ekkitini on umrooje e kiitaaji fuu, bana Jawmiraawo umri yam. Ɗowtane ɗi nder lesdi ndi ɓadiiɗon nastugo ngam maron ndi. 6 Kakkilane ɗi, tokke ɗi ngam yimɓe ummaatooje goɗɗe ngi'a anndal mon e faamu mon. Nde ɓe nanan umrooje ɗe fuu, ɓe mbi'an: Fakat, ummaatoore mawnde nde'e mari anndal e faamu. 7 "Ummaatoore ndeye, koo nde mawnde, woodi ɗowanteeɗo ɓadiiɗo ngam ballal bana Allah Jawmiraawo men? Kaŋko o jaaboto koondeye en toroto mo. 8 Ummaatoore ndeye, koo nde mawnde, woodi umrooje e kiitaaji gooŋɗuɗi bana tawreeta ka'a fuu ka umranmi on hande? 9 Ammaa ndeente! Kakkilane yoŋkiiji mon, balɗe mon fuu taa on ngejjita ko ngi'ɗon bee gite mon. Ngecce ɓikkoy mon e taaniraaɓe mon 10 haala nyalaade nde ndariiɗon yeeso Allah Jawmiraawo mon haa hooseere Sina, nde o wi'i yam: Mooɓtu yimɓe haa ɓe nana ko mbolwanmi. Mi yiɗi ɓe ekkito hulugo yam balɗe maɓɓe fuu haa duniyaaru, ɓe ekkitina ɓikkoy maɓɓe hulugo yam boo. 11 "Ngecce koy no on ngardi, on ndari les hooseere go suddiraande duule tekkuɗe e cuurɗe ɓaleeje, jammitiinde yiite haa yotti asama. 12 Ngecce koy no Jawmiraawo wolwirani on nder yiite, on nani bolle maako, ammaa on ngi'aay jaati maako. 13 O anndini on alkawal ngal o haɓɓi bee mooɗon, o umri on hakkilango ngal, waato umrooje maako sappo ɗi o windi dow alluhaaje kaa'e ɗiɗi. 14 Saa'i man Jawmiraawo umri yam mi ekkitina on umrooje e kiitaaji, ngam on tokko ɗi nder lesdi ndi ɓadiiɗon nastugo ngam maron ndi."

Kaɗki sujidango labbi

15 "Nyalaade Jawmiraawo wolwani on nder yiite haa hooseere Sina, on ngi'aay jaati koomoye. Ngam maajum ayne yoŋkiiji mon, kakkile, 16 ngam taa on mbaɗa hakke bee huuwango ko'e mon foto lawru bee jaati koomoye, koo gorko koo debbo, 17 koo dabbaaji koo colli, 18 koo ladooji koo liɗɗi. 19 To on tijjake asama, on ngi'i naaŋge e lewru e koode, taa ɗum esta on sujidango ɗi, teddingo ɗi. Allah Jawmiraawo mon hokki ɗi ummaatooje goɗɗe fuu, ɗe cujidana ɗi. 20 Ammaa onon, Jawmiraawo naŋgi on, wurtini on nder ɓolinirde njamndi nde lesdi Misra, ngam on laato ummaatoore maral maako, bana ko laati hande. 21 Allah Jawmiraawo men tikkani yam ngam daliila mooɗon, haa o huni min Muusa heɓataa eeraago maayo Urdun, mi nastataa lesdi mboondi ndi o hokkata on. 22 Mi maayan haa ɗo gaa'en maayo, mi eerataako ngo. Ammaa onon on eeroto, on maran lesdi mboondi. 23 Ndeente, taa on ngejjita alkawal ngal Allah Jawmiraawo mon haɓɓi bee mooɗon. Ɗowtane umroore maako, taa kuuwane ko'e mon lawru koonduye. 24 Ngam Allah Jawmiraawo mon ɗon ɗaɓɓa yiide mon fuu, o nandi bee yiite wulooye. 25 "Koo to on nduuri nder lesdi, to on keɓi ɓikkoy e taaniraaɓe boo, taa mbaɗe hakke bee huuwango ko'e mon fotooji labbi bee jaati koomoye. ɗum kalluɗum haa Allah Jawmiraawo mon, ɗum tikkinan mo. 26 Mi ɗon ewno hande asama e lesdi, ɗi laato seedooɓe am dow mooɗon: To on kuuwi ɗum, on kalkan law dow lesdi. On nduurataa nder lesdi gaɗa Urdun ndi nastoton ngam maron ndi. On kalkan pat. 27 Jawmiraawo saŋkitan on nder ummaatooje. Luttanɓe mon ton ɗuuɗataa. 28 On cujidanan ɗowanteeɓe huuwaaɓe bee juuɗe yimɓe, huuwraaɓe bee leɗɗe e kaa'e, ɓe mbaawataa yi'ugo e nanugo e nyaamugo e luuɓnaago. 29 On ɗaɓɓitan Allah Jawmiraawo mon ton. To on ɗaɓɓi mo bee ɓernde woore, on tawan mo. 30 To on nasti ɓillaare nder nyalɗe garanɗe, to kuuje ɗe'e fuu keɓi on, nden kam on lortoto haa Jawmiraawo, on ɗowtanto mo. 31 Allah Jawmiraawo mon o kinnotooɗo. O accataa on, o halkataa on, o yejjitittaa alkawal ngal o haɓɓi bee kaakaaji mon. 32 "Linye haala ɓooyma, saa'i on ndanyaaka tawon, diga nyalaade Allah tagi neɗɗo dow lesdi. Mbiɗite duniyaaru fuu. Mawɗum bana ɗu'um meeɗi laataago na? Goɗɗo meeɗi nanugo irin maajum na? 33 Ummaatoore ndeye lutti bee yoŋki ɓaawo nde nani ɗowanteeɗo bolwuɗo nder yiite, bana onon on nani, on lutti boo? 34 Ɗowanteeɗo moye foondi hoo'ugo ummaatoore nder juuɗe ummaatoore feere, bee masiibooji e kaayeefiiji, bee konu e juŋŋgo sembiɗŋgo e kuuje kulniiɗe? Onon on ngi'i no Allah Jawmiraawo mon huuwrani on ɗum haa Misra. 35 Jawmiraawo holli on ɗum fuu haa on paama kaŋko woni Allah, walaa goɗɗo. 36 O wolwani on, on nani sawtu maako diga asama ngam o ekkitina on. Dow lesdi o waŋginani on yiite maako maŋge, on nani bolle maako nder maage boo. 37 O yiɗi kaakaaji mon. Ngam maajum o suɓi danygol maɓɓe, kaŋko bee hoore maako wurtini on Misra, bee baawɗe maako mawɗe. 38 Ummaatooje ɓurduɗe on ɗuuɗeeŋga e sembe, o riiwi ɗe yeeso mooɗon ngam o marna on lesdi maɓɓe, bana ko laati hande. 39 Ngam maajum paame hande, taa ngejjite ɗu'um: Jawmiraawo woni Allah haa asama e dow lesdi. Walaa Allah feere sam. 40 Ɗowtane umrooje maako e kiitaaji maako fuu ɗi umranmi on hande. Nden kam on keɓan hayru, onon e danygol mon, on njuttinan balɗe mon nder lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hokkata on haa foroy."

Gure kisruɗe haa fuunaaŋge Urdun

41 Nden Muusa suɓi gure tati haa fuunaaŋge maayo Urdun. 42 To goɗɗo mbari keeddiɗɗum bilaa anniya, to o meeɗaay wanyugo mo boo, nden kam o dogga, o hisa nder wooto gure man, taa yimɓe mbara mo. 43 Ɗum Beser nder ladde, nder ?oolde ngam lenyol Ruuben, e Ramot nder lesdi Gile'at ngam lenyol Gada, e Golan nder lesdi Baasan ngam lenyol Manassa.

Nokkuure e saa'iire dokkuki tawreeta

44 Too, Muusa hokki yimɓe Isra'iila tawreeta Allah. 45 O hokki ɓe seedamkuuji e umrooje e kiitaaji ɗi'i fuu ɓaawo gurtaaki maɓɓe e lesdi Misra, 46 nde ɓe njotti nder waadiwol haa fuunaaŋge maayo Urdun, haa tiitotirde berniwol Bayti-Pe'or. Ɓe ɗonno nder lesdi Sihon, laamiiɗo Amoori'en, jooɗinooɗo haa Hesbon. Muusa e yimɓe Isra'iila njaali mo, saa'i ɓe ngari diga Misra. 47 Ɓe nyaami lesdi maako, non boo lesdi Ook, laamiiɗo Baasan. (Kamɓe ngonno laamiiɓe Amoori'en ɗiɗo, jooɗinooɓe haa fuunaaŋge Urdun.) 48 Ɓe nyaami lesdi man diga berniwol Aro'er haa sera waadiwol Arnon, haa yotti hooseere Siryon (ɗum woni Hermoon), 49 non boo ladde haa fuunaaŋge Urdun haa yotti weendu manda les dirtorɗe hooseere Pisiga.

Tooktaaki Tawreeta 5

Umrooje Allah sappo

5:1 Muusa mooɓti yimɓe Isra'iila fuu, wi'i ɓe: "Onon yimɓe Isra'iila, nane umrooje e kiitaaji fuu ɗi umranmi on hande. Ekkite ɗi, tokke ɗi. 2 Allah Jawmiraawo men haɓɓi alkawal bee meeɗen haa hooseere Sina. 3 O haɓɓaay ngal bee kaakaaji men, ammaa bee meeɗen fuu, enen yeeɗɓe haa ɗo hande. 4 Jawmiraawo waŋginani on nder yiite, wolwani on gite bee gite. 5 Min mi dari hakkunde mooɗon bee Allah saa'i maajum, ngam mi anndina on ko o wi'i. Ngam on kuli yiite, on mba''aaki hooseere. "Jawmiraawo wi'i: 6 Min woni Allah Jawmiraawo maaɗa, gurtinɗo ma jeyaaŋgu haa lesdi Misra. 7 Taa jaɓ ɗowanteeɓe woɗɓe, sey min feere am. 8 "Taa huuwan hoore ma lawru koonduye, koo foto tagdi koondiye nder asama, malla dow lesdi, malla nder ndiyam les lesdi. 9 Taa sujidan ɗi, taa teddin ɗi, ngam min Allah Jawmiraawo maaɗa mi ɗon ɗaɓɓa yiide ma fuu. Mi hiitoto aybe wanyɓe yam haa ɓiɓɓe maɓɓe, koo haa taaniraaɓe maɓɓe e jaatiraaɓe maɓɓe boo. 10 Ammaa mi huuwan yiɗɓe yam, ɗowtaniiɓe umrooje am mo''ere haa gide ujineeje. 11 "Taa wolwu innde Allah Jawmiraawo ma meere. Ngam fakat mi hiitoto koomoy kuuwtinirɗo innde am ngam kuuje meereeje. 12 "Hakkilan nyande siwtorde, sen nde bana min Allah Jawmiraawo maaɗa mi umri ma. 13 Nder nyalɗe joweego a huuwan kuugal ma fuu. 14 Ammaa nyande joweeɗiɗawre woni siwtorde senaande ngam am. Nder maare taa huuw kuugal kooŋgale, koo an, koo ɓiya gorko, koo ɓiya debbo, koo maccuɗo ma, koo korɗo ma, koo ngaari ma, koo wamnde ma, koo dabbaaji ma feere fuu, koo koɗo gonɗo nder wuro ma. Maccuɗo ma e korɗo ma ciwto bana an a siwtorto. 15 Taa yejjit an boo a laatino maccuɗo nder lesdi Misra. Min Allah Jawmiraawo maaɗa mi wurtini ma ton bee juŋŋgo am sembiɗŋgo fortaaŋgo. Ngam maajum mi umri ma a hakkilana nyande siwtorde. 16 "Teddin baaba ma e daada ma, bana min Allah Jawmiraawo maaɗa mi umri ma. Nden kam a heɓan hayru, balɗe ma njuutan nder lesdi ndi ndokkan ma mi. 17 "Taa mbar hoore. 18 "Taa waɗ njeenu. 19 "Taa wujju. 20 "Taa seeda fewre dow keeddiɗɗiraawo ma. 21 "Taa suuna debbo keeddiɗɗa. Taa suuna saare maako, koo gese maako, koo maccuɗo maako, koo korɗo maako, koo ngaari maako, koo wamnde maako, kooɗume ko keeddiɗɗa mari fuu. 22 "Kanjum woni bolle ɗe Jawmiraawo wi'i jama'aare fuu mooɓiinde haa hooseere. O wolwi bolle ɗe'e, walaa goɗɗe, saa'i o wolwa bee sawtu cembiɗɗo nder yiite e duule nyiɓɓuɗe. Nden o windi ɗe dow alluhaaje kaa'e ɗiɗi, o hokki yam ɗe."

No yimɓe kuliri

23 "Nde hooseere fuu jammiti bee yiite, onon boo on nani sawtu man iwnde nder nyiɓre, mawɓe le'i mon e ndotti'en mon fuu ngari haa am. 24 Ɓe mbi'i: Allah Jawmiraawo men yi'ni min maŋgu mum, min nani sawtu maako nder yiite. Min ngi'i hande, neɗɗo yeeɗan koo to Allah wolwani mo. 25 Ammaa min ɗon kula, min ngiɗaa maayugo. Yiite maŋge nge'e wulan min sike. To min nani sawtu Allah Jawmiraawo men fahin, min maayan. 26 Neɗɗo moye meeɗi yeeɗugo ɓaawo o nani Allah geeto bolwanɗo mo nder yiite, bana minin hande? 27 An Muusa, lorta, nan ko Allah Jawmiraawo men wi'ete fuu. Nden wartu, yeccu min ko o wi'i ma, minin boo min nanan, min ɗowtanto ɗum. 28 "Jawmiraawo nani ɗum, wi'i yam: Mi nani ko yimɓe mbi'i, ɗum fotti. 29 Mi yiɗi ɓerɗe maɓɓe tabita bana non, ɓe kulammi foroy, ɓe ɗowtano umrooje am fuu, ngam ɓe keɓa hayru kamɓe e ɓikkoy maɓɓe haa foroy. 30 Yah, yeccu ɓe ɓe loro nder laymaaji maɓɓe. 31 Ammaa an, wondu bee am haa ɗo, haa mi wi'e farillaaji e umrooje e kiitaaji am fuu. Ekkitin ɗi yimɓe, haa ɓe ɗowtano ɗi nder lesdi ndi ndokkanmi ɓe. 32 "Ngam maajum kakkile, on kuuwa ko Allah Jawmiraawo mon umri on fuu. Taa cele laawol umrooje maako, koo haa nyaamo koo haa nano. 33 Tokke laawol umrooje ɗe'e fuu ngam on ngeeɗa, on keɓa hayru, balɗe mon njuuta nder lesdi ndi maroton ɗum."

Tooktaaki Tawreeta 6

Umroore mawnde

6:1 "Ndaa farillaaji e umrooje e kiitaaji fuu ɗi Allah Jawmiraawo mon umri yam ekkitingo on. Ɗowtane ɗi nder lesdi ndi on ɓadake nastugo ngam maron ndi. 2 Kule Allah Jawmiraawo mon balɗe mon fuu, onon e danygol mon, kakkilane umrooje maako e kiitaaji maako ɗi umranmi on, ngam haa balɗe mon njuuta ton. 3 Nane ɗi, onon yimɓe Isra'iila, ɗowtane ɗi. Nden kam on keɓan hayru, on ɗuuɗan masin nder lesdi keewndi kosam e njumri, bana Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji mon wi'i on. 4 "Nan, ummaatoore Isra'iila, Jawmiraawo woni Allah meeɗen, Jawmiraawo feere muuɗum. 5 Yiɗ Allah Jawmiraawo maaɗa bee ɓernde ma fuu e yoŋki ma fuu e sembe ma fuu. 6 Bolle ɗe'e ɗe umran ma mi hande, jaɓ ɗe haa ɓernde ma. 7 Ekkitin ɗe ɓikkoy ma, wolwu ɗe koo a ɗon haa saare, koo a ɗon yaha haa laawol, koo a ɗon waali, koo a ummi boo. 8 Haɓɓu ɗe haa juŋŋgo ma, waɗ ɗe dow tiinde ma bana ciftinorɗum. 9 Windu ɗe dow leɗɗe darduɗe haa dammugal suudu ma, non boo dow parewal ma."

Tokkaago Jawmiraawo bee gooŋgaaku

10-11 "Allah Jawmiraawo men hunani kaakaaji mon Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu, o hokkan on lesdi bee berniiji mawɗi booɗɗi ɗi on nyiɓaay. Cuuɗi maaji keewi kuuje booɗɗe ɗe on nastinaay ton. Woodi boo ɓulli ɗi on ngasaay, e gese inabooje e jaytunje ɗe on njubaaki. To Jawmiraawo yahri on nder lesdi man, to on keɓi nyaamdu haa on kaara, 12 ndeente, taa on ngejjita Jawmiraawo mo wurtini on njeyaaŋgu nder lesdi Misra. 13 Kule Allah Jawmiraawo mon, teddine mo, kunore bee innde maako tan. 14 Taa tokke ɗowanteeɓe woɗɓe, walaa koo gooto caka ɗowanteeɓe ummaatooje taarotooɗe on. 15 To on ɗowtaaki, tikkere maako saatan dow mooɗon, o halkan on dow lesdi. Ngam Allah Jawmiraawo mon gonduɗo bee mooɗon, ɗon ɗaɓɓa yiide mon fuu. 16 "Taa ngaabe Allah Jawmiraawo mon, taa ndaarnde mo bana ndaarndiiɗon mo haa Massa. 17 Kakkilane umrooje maako e farillaaji maako e kiitaaji maako ɗi o umri on. 18 Kuuwe ko wooɗi, ko fottani Jawmiraawo. Nden kam on keɓan hayru, on maran lesdi mboondi nde o iinani kaakaaji mon bee hunayeere, 19 on ndiiwan konne'en mon fuu yeeso mooɗon, bana Jawmiraawo wi'i. 20 "Nder balɗe garanɗe, ɓikkoy mon ?aman on: Ngam ɗume Allah Jawmiraawo men umri on umrooje e farillaaji e kiitaaji ɗi fuu? 21 Nden njaabe koy: Min laatino maccuɓe laamiiɗo Misra, ammaa Jawmiraawo wurtini min ton bee juŋŋgo mum sembiɗŋgo. 22 Min ngi'i no o huuwri kaayeefiiji e kuuɗe kulniiɗe haa Misra, dow Firawna e saare mum fuu. 23 O wurtini min Misra haa o yahra min haa ɗo, o hokka min lesdi ndi'i, bana o hunani kaakaaji men. 24 Allah Jawmiraawo men umri en en ɗowtano umrooje ɗe fuu, en kula mo boo. Nden kam o hokkan en jam haa foroy, o aynan ngeendam men, bana ko laati hande. 25 To en ɗowtanake umrooje maako bee gooŋga, o yerdoto en."

Tooktaaki Tawreeta 7

Ummaatoore Jawmiraawo

7:1 "Allah Jawmiraawo mon yahran on nder lesdi ndi maroton ɗum. O riiwan ummaatooje ɗuuɗɗe e ton, Heti'en e Girgasi'en e Amoori'en e Kanaani'en e Peresi'en e Hewi'en e Yebusi'en. Ummaatooje joweeɗiɗi ɗe'e, ɓurduɗe on ɗuuɗeeŋga e sembe, o riiwan ɗe yeeso mooɗon. 2 O hokkan on yimɓe ɓe'e haa juuɗe mon. To on njaalake ɓe, sey on nattina ɓe fuu. Taa narre bee maɓɓe, taa enɗe ɓe. 3 Taa esire bee maɓɓe, taa ndokke ɓiɓɓe maɓɓe worɓe ɓiɓɓe mon rewɓe, taa te'ane ɓiɓɓe mon worɓe ɓiɓɓe maɓɓe rewɓe boo. 4 Ngam to on mbaɗi ɗum, ɓe ndaaynan ɓiɓɓe mon worɓe e Jawmiraawo, haa ɓe cujidana ɗowanteeɓe woɗɓe. Nden tikkere Jawmiraawo saatan dow mooɗon, o halka on law. 5 Ndaa ko on kuuwata yimɓe ɓe'e: Ngibbine kirsirɗe maɓɓe, puse kaa'e ciftinorɗe maɓɓe, pe''e daŋraŋge maɓɓe cenaaɗe, ngule labbi maɓɓe. 6 Kuuwe ɗum ngam on laati ummaatoore senaande ngam Allah Jawmiraawo mon. O suɓti on caka ummaatooje duniyaaru fuu haa on laato ummaatoore maral maako. 7 "Jawmiraawo yiɗi on, suɓi on, naa ngam on ɓuri ummaatooje goɗɗe ɗuuɗugo, fakat on ɓuri ɗe fuu famɗugo. 8 Ammaa Jawmiraawo yiɗi on, hebbini hunayeere nde o hunani kaakaaji mon. Ngam maajum o wurtini on bee juŋŋgo maako sembiɗŋgo, o rimɗini on e njeyaaŋgu haa juŋŋgo Firawna, laamiiɗo Misra. 9 Taa ngejjite, Allah Jawmiraawo mon feere muuɗum woni Allah, o gooŋgaajo boo. O ɗon reena alkawal maako e mo''ere maako haa yiɗɓe mo, ɗowtaniiɓe umrooje maako, haa gide ujineeje. 10 Ammaa o sabbitittaako hiitaago wanyɓe mo. Fakat o halkan koomoy ganyɗo mo. 11 Ngam maajum ɗowtane farillaaji e umrooje e kiitaaji ɗi umranmi on hande."

Barkaaji ɗowtaare

12 "To on nanani umrooje ɗe'e, to on ɗowtanake ɗe bee gooŋga, nden kam Allah Jawmiraawo mon reenanan on alkawal mum e mo''ere mum, bana o hunorani kaakaaji mon. 13 O yiɗan on, o barkiɗinan on haa on ɓesdo ɗuuɗugo, on keɓa ɓikkoy ɗuuɗkoy. O barkiɗinan gese mon haa on keɓa gawri e inaboojam e nebbam. O ɗuɗɗinan na'i mon e dammooji mon. On keɓan barkaaji ɗi fuu nder lesdi ndi o hunani kaakaaji mon o hokkan on ndi. 14 On barkiɗinteeɓe ko ɓuri ummaatooje duniyaaru fuu. Walaa dimaro malla baharaaɗo laatoto caka mooɗon e dabbaaji mon. 15 Jawmiraawo daaynanan on nyawji. Nyawji kalluɗi ɗi ngi'ɗon haa Misra, o ukkantaa koo ngootu maaji. Ammaa o ukkan ɗi fuu dow konne'en mon. 16 Nattine ummaatoore koondeye nde Allah Jawmiraawo mon hokkan on haa juuɗe mon. Taa njurmine nde. Taa cujidane ɗowanteeɓe maare, ɗum laatanto on tuuforgol. 17 "Taa nume: Yimɓe ɓe'e ɓuri en ɗuuɗugo, en mbaawataa riiwugo ɓe. 18 Taa kule ɓe, ciftore ko Allah Jawmiraawo mon huuwi Firawna e Misra'en fuu. 19 Ciftore masiibooji e kaayeefiiji ɗi ngi'ɗon bee gite mon. Ciftore no Jawmiraawo rimɗiniri on bee juŋŋgo mum fortaaŋgo, sembiɗŋgo. Ummaatooje ɗe kuloton jonta, o halkan ɗe bana o halkiri Misra'en. 20 O ukkanan ɓe kulol e kultoreeŋgol sey to daɗanɓe, nyukkotooɓe yeeso mooɗon kalki. 21 Taa kultore yeeso maɓɓe, ngam Allah Jawmiraawo gonduɗo bee mooɗon, o Allah mawɗo, kulniiɗo. 22 O riiwan ummaatooje man seɗɗa seɗɗa. On mbaawataa nattingo ɗe law, ngam taa kuuje ladde ɗuuɗa dow mooɗon. 23 Allah Jawmiraawo mon hokkan on ɗe haa juuɗe mon, hulnan ɗe haa ɗe kalka. 24 O hokkan on laamiiɓe maaje boo haa juuɗe mon. On nattinan inɗe maɓɓe haa duniyaaru. Walaa koo gooto dartoto yeeso mooɗon, on kalkan ɓe fuu. 25 Ngule labbi maɓɓe. Taa cuune cardi e kaŋgeeri ngonndi haa labbi man. To on kooci ndi, on nasti nder tuuforgol, ɗum nyidduɗum haa Allah Jawmiraawo mon. 26 Taa nastine labbi nyidduɗi ɗi'i nder cuuɗi mon, ngam taa naaloore wonnde dow maaji wara dow mooɗon boo. Sey on nganya ɗi, on ndaara ɗi bana nyidduɗi, ngam Jawmiraawo naali ɗi."

Tooktaaki Tawreeta 8

Mbooɗirka lesdi

8:1 "Kakkilane umrooje fuu ɗe umranmi on hande, ɗowtane ɗe. Nden kam on ngeeɗan, on ɗuuɗan, on nastan nder lesdi ndi Jawmiraawo iinani kaakaaji mon, on maran ndi. 2 Ciftore no Allah Jawmiraawo mon yahriri on duuɓi cappanɗe nayi nder ladde, taa ngejjite laawol ngol fuu. O leesni on, o jarribi on, ngam o yiɗi anndugo ko woni haa ɓerɗe mon, teema on ɗowtanto umrooje maako malla on ɗowtantaako. 3 O leesni on bee weelo, nden o nyaamni on mannu ndu onon e kaakaaji mon meeɗaayno nyaamugo. Bee maajum o anndiniri on: Neɗɗo wuurataa bee nyaamdu tan. Ammaa o wuuran bee wolde koondeye nde Jawmiraawo wolwata ɗum. 4 Duuɓi cappanɗe nayi go fuu, limce mon kiiɗaay, kosɗe mon uppaay. 5 Paame kadi, Allah Jawmiraawo mon ɗon elta on bana goɗɗo eltirta ɓiyum. 6 Ngam maajum kuuwe ko Jawmiraawo wi'i on: Tokke laabi maako, kule mo. 7 Allah Jawmiraawo mon ɗon yahra on haa lesdi mboondi, marndi maaje e ceeɓooje e ndiyamji luggeeŋga ɓulanɗi nder waadiiji e kooseeje. 8 Ndi heewi alkamaari e gawri e inabooje e ibbe e rummaanooje e jaytunje e njumri. 9 Weelo woodaa ton, on cooyataa kooɗume. Njamndi ɗon nder kaa'e maari, on ngasan njamndi mboɗeeri nder kooseeje maari boo. 10 On nyaaman, on kaaran, on ngettan Allah Jawmiraawo mon ngam lesdi mboondi ndi o hokki on."

Taa ngejjite Allah

11 "Ndeente, taa on ngejjita Allah Jawmiraawo mon. Taa acce ɗowtanaago farillaaji maako e umrooje maako e kiitaaji maako ɗi umranmi on hande. 12 To on nyaami, on kaari, on nyiɓi cuuɗi booɗɗi, on njooɗi ton, 13 to na'i e dammooji e cardi e kaŋgeeri e marle fuu ɗon ɓesdo haa mooɗon, 14 taa ɓerɗe mon mawnito, taa on ngejjita Allah Jawmiraawo mon gurtinɗo on njeyaaŋgu haa Misra. 15 Kaŋko o ɗowi on nder ladde mawnde hulniinde nde boɗɗe mbarooje e jahe ngoni e mum. Walaa ndiyam ton, ammaa kaŋko o ilni ndiyam e tapaare, haa on njara. 16 Nder ladde man o nyaamni on mannu ndu kaakaaji mon meeɗaay nyaamugo. O leesni on, o jarribi on ngam o woonana on haa timmoode maajum. 17 Taa nume on ndiskiri bee baawɗe mon e sembe mon. 18 Ciftore Allah Jawmiraawo mon, kaŋko o hokki on baawal riskugo. O waɗi ɗum ngam o ɗon reena alkawal ngal o haɓɓi bee kaakaaji mon, o ɗon reena ngal haa warugo hande. 19 To on ngejjiti Allah Jawmiraawo mon, to on tokkake ɗowanteeɓe woɗɓe, on teddini ɓe, on cujidani ɓe, nden kam on kalkan fakat. Mi ɗon seedo on ɗum hande. 20 To on nananaay Allah Jawmiraawo mon, o nattinan on bana o nattininta ummaatooje go yeeso mooɗon."

Tooktaaki Tawreeta 9

No Isra'iila'en luutiri umrooje Allah nder ladde

9:1 "Nane, onon yimɓe Isra'iila! On ɓadake eeraago maayo Urdun ngam on nyaama maral ummaatooje ɓurduɗe on ɗuuɗeeŋga e sembe. Berniiji maɓɓe mawɗi, mahi maaji towɗi haa njotti asama. 2 Yimɓe boo ɓe mawɓe, sembiɗɓe. Ɓe maapindi'en bana on anndi. On nani woɗɓe mbi'i: Walaa mo dartoto yeeso maɓɓe. 3 Annde jonta: Allah Jawmiraawo mon bee hoore mum ardoto on, o ɗon nandi bee yiite wulooye. O do''an ɓe yeeso mooɗon, haa on ndiiwa ɓe, on nattina ɓe law, bana Jawmiraawo wi'i on. 4 To Allah Jawmiraawo mon riiwi ɓe yeeso mooɗon, taa nume haa ɓerɗe mon o nastini on nder lesdi, o marni on ndi ngam daliila gooŋgaaku mon. Naa non, ammaa o riiwan ɓe yeeso mooɗon ngam daliila halleende maɓɓe. 5 Naa ngam gooŋgaaku mon e ɓerɗe mon darnuɗe nastoton lesdi maɓɓe, maroton ndi. Ammaa Allah Jawmiraawo mon riiwan yimɓe ɓe'e yeeso mooɗon ngam halleende maɓɓe, ngam o hebbina hunayeere boo nde o hunani kaakaaji mon Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu. 6 Paame kadi, Allah Jawmiraawo mon marnataa on lesdi mboondi ndi'i ngam daliila gooŋgaaku mon sam. Ngam on saata-ko'e'en. 7 "Taa ngejjite sam no on tikkiniri Allah Jawmiraawo mon nder ladde. Diga nyande gurtaaki mon haa Misra, haa njottiiɗon nokkuure nde'e, on tuurtani mo. 8 Koo haa hooseere Sina boo on tikkini Jawmiraawo, haa o yiɗi halkugo on. 9 Mi wa''ino hooseere ngam mi jaɓa alluhaaje kaa'e ɗiɗi bee bolle alkawal ngal Jawmiraawo, haɓɓuno bee mooɗon. Mi faɓɓi ton nyalɗe cappanɗe nayi, jemma bee naaŋge fuu, mi nyaamaay, mi yaraay kooɗume. 10 Nden Jawmiraawo hokki yam alluhaaje kaa'e man ɗiɗi. Dow maaje o winduno bee juŋŋgo maako ko o wi'no nder yiite, nyalaade on mooɓi les hooseere. 11 Haa timmoode nyalɗe cappanɗe nayi ɗeya go, Jawmiraawo hokki yam alluhaaje kaa'e man bee bolle alkawal. 12 "Nden Jawmiraawo wi'i yam: Dirta hooseere nde'e law, ngam yimɓe ma ɓe ngurtinɗa Misra, ɓe mbonniti. Law ɓe celi laawol ngol umrumi ɓe. Ɓe mbaɗani ko'e maɓɓe lawru ɓolinaandu. 13 Jawmiraawo wi'i yam boo: Mi yi'i yimɓe ɓe'e, ɓe saata-ko'e'en. 14 Kadi accam jonta, haa mi nattina ɓe, mi majjina inɗe maɓɓe e duniyaaru. Ammaa an, mi laatinan ma ummaatoore ɓurannde ɓe ɗuuɗeeŋga e sembe. 15 "Too, mi wayliti, mi dirti hooseere. Alluhaaje kaa'e ɗiɗi go ɗon haa juuɗe am. Yiite jammiti e hooseere. 16 Mi yi'i on mbaɗi hakke dow Allah Jawmiraawo mon, on mbaɗani ko'e mon gaggel ɓolinaaŋgel, on celi laawol ngol Jawmiraawo umri on. 17 Mi naŋgi alluhaaje kaa'e go, mi sakkini ɗe, mi fusi ɗe yeeso mooɗon. 18 Nden mi sujidi yeeso Jawmiraawo fahin nyalɗe cappanɗe nayi, jemma bee naaŋge fuu. Mi nyaamaay, mi yaraay kooɗume. Ngam on mbaɗi hakke dow Jawmiraawo, on kuuwi ko halli haa maako, on tikkini mo. 19 Mi huli tikkere Jawmiraawo saatunde dow mooɗon ngam nde halka on. Ammaa o jabi tornde am fahin. 20 O tikkani koo Haruna boo, o yiɗi mbarugo mo. Ngam maajum mi torani Haruna boo saa'i man. 21 Mi hoo'i huunde hakke nde mbaɗɗon, gaggel go, mi sakkini ngel nder yiite. Nden mi fusi ngel, mi nami ngel, mi rufi namaaɗum man nder maayel ilooyel e hooseere. 22 "Kadiboo on tikkini Allah Jawmiraawo mon haa Tabeera e Massa e Kibirot-Hattawa. 23 Non boo nde o neli on diga Kaades-Barne'a, nde o umri on on njaha marugo lesdi ndi o hokki on. On tuurtani mo, on nuɗɗinaay mo, on ɗowtanaaki umroore maako. 24 Diga Jawmiraawo anndi on, on ɗon tuurtana mo. 25 "Too, mi sujidi yeeso Jawmiraawo nyalɗe cappanɗe nayi ɗeya go, ngam o annini halkugo on. 26 Mi tori mo: Ya Allah Jawmiraawo, taa halku yimɓe ma, maral ma, yimɓe ɓe kisnuɗa bee baawɗe ma mawɗe, ɓe ngurtinɗa Misra bee juŋŋgo ma sembiɗŋgo. 27 Siftor maccuɓe ma Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu, taa laar caatal yimɓe ɓe'e e halleende maɓɓe e aybe maɓɓe. 28 To naa non, Misra'en mbi'an: Jawmiraawo waawaay yahrugo ɓe nder lesdi ndi o iinani ɓe. O wanyi ɓe, ngam maajum o wurtini ɓe, o yahri ɓe nder ladde ngam o mbara ɓe ton. 29 Ammaa kamɓe ngoni yimɓe ma ɓe cuɓɗa ngam maaɗa, a wurtini ɓe Misra bee sembe ma mawɗe e juŋŋgo ma fortaaŋgo."

Tooktaaki Tawreeta 10

Alluhaaje kaa'e ɗiɗaɓe

10:1 "Nden Jawmiraawo wi'i yam: Sehu alluhaaje kaa'e ɗiɗi bana arandeeje. Waɗ boo sundukru leggal ngam a nastina ɗe nder maaru. Nden wa''a haa am dow hooseere. 2 Mi windan dow alluhaaje man bolle gonnooɗe dow arandeeje ɗe pusɗa ɗum. Ɓaawo maajum a wallina ɗe nder sundukru. 3 "Too, mi waɗi sundukru ndu leggal gabdi, mi sehi alluhaaje kaa'e ɗiɗi bana arandeeje. Nden mi wa''i hooseere, alluhaaje man ɗon haa juŋŋgo am. 4 Jawmiraawo windi dow maaje bolle ɗe o winduno, umrooje maako sappo ɗe o umri on saa'i o waŋgani on nder yiite, saa'i on mooɓi les hooseere. O hokki yam alluhaaje man, 5 min boo mi lorti, mi dirti hooseere. Nden mi wallini ɗe nder sundukru ndu mbaɗmi, bana Jawmiraawo umruno yam. Ton ɗe ngoni." 6 (Yimɓe Isra'iila ummi haa Ɓulli-yimɓe-Ya'akan, njehi Mosera. Ton Haruna maayi, ton ɓe uwi mo. Ɓiiyiiko Eliyajaaru tokki mo nder kuugal limanjo. 7 Diga ton ɓe njehi Gudegoda, nden haa Yotobata, nokkuure marnde ndiyam ɗuuɗɗam. 8 Saa'i yimɓe Isra'iila ɗon haa hooseere go, Jawmiraawo suɓi lenyol Lewiŋko'en ngam ɓe ndoondo sundukru alkawal Jawmiraawo, ɓe kuuwana mo bana liman'en, ɓe mbarkiɗina yimɓe bee innde maako boo. Ɓe ɗon kuuwa ɗum haa warugo hande. 9 Ngam maajum lenyol Lewi heɓaay geɗal lesdi bana le'i goɗɗi keɓri ɗum. Ɓe keɓi kuugal limanku ngam Jawmiraawo, bana o wi'runo ɓe.) 10 "Too, mi faɓɓi dow hooseere go nyalɗe cappanɗe nayi, bana naane. Jawmiraawo jaɓi tornde am fahin, yerdake halkataa on. 11 Nden o umri yam: Lorta, arda yimɓe haa ɓe njaha marugo lesdi ndi kunaniimi kaakaaji maɓɓe mi hokkan ɓe ndi."

Ko Allah ɗaɓɓata

12 "Jonta kam, onon yimɓe Isra'iila, ɗume Allah Jawmiraawo mon ɗaɓɓata haa mooɗon? Ndaa ko o ɗaɓɓata: On kula mo, on tokko laabi maako, on ngiɗa mo, on kuuwana mo bee ɓerɗe mon e yoŋkiiji mon fuu, 13 on ɗowtano umrooje maako e kiitaaji maako ɗi umranmi on hande. To on kuuwi ɗum, on keɓan hayru. 14 Ndaa, Allah Jawmiraawo mon mari asamanji, koo ɓurɗi towugo boo. Duniyaaru e ko woni dow muuɗum fuu, kaŋko jey. 15 Ammaa o yiɗi kaakaaji mon masin. Ngam maajum o suɓi danygol maɓɓe, waato onon, nder ummaatooje fuu. Gooŋga man tabiti haa warugo hande. 16 Ngam maajum ɗowtane Jawmiraawo jonta, acce sattingo ko'e mon. 17 Allah Jawmiraawo mon o ɗowanteeɗo ɗowanteeɓe, o jawmiraawo jawmiraaɓe. O Allah mawɗo, baawɗo, kulniiɗo. O sendindirtaa yimɓe bee yimɓe, o jaɓataa ngeenaari jamba. 18 O ɗon huuwana atiime'en e rewɓe yurumɓe gooŋga. O yiɗi hoɗɓe wonduɓe bee mooɗon, o hokkan ɓe nyaamdu e limce. 19 Ngam maajum ngiɗe hoɗɓe ɓe, ciftore onon boo on hoɗɓeno haa lesdi Misra. 20 Kule Allah Jawmiraawo mon, cujidane mo feere maako. Ɗakkotire bee maako, kunore bee innde maako tan. 21 Maŋgte mo ngam o Allah mon. On ngi'i bee gite mon kuuɗe maako mawɗe kulniiɗe ɗe o huuwani on. 22 Wakkati kaakaaji mon njehi haa Misra, limgal maɓɓe waɗi cappanɗe njoweeɗiɗo. Jonta boo Allah Jawmiraawo mon ɗuɗɗiniri on bana koode asama."

Tooktaaki Tawreeta 11

Maŋgu Jawmiraawo

11:1 "Ngiɗe Allah Jawmiraawo mon, ɗowtane umrooje maako e kiitaaji maako e farillaaji maako nyalɗe fuu. 2 Paame hande ko Jawmiraawo ekkitini on. Ɓikkoy mon anndaa ɗum, ngi'aay ɗum. Ammaa onon on ekkiti ɗum, on ngi'i maŋgu maako e juŋŋgo maako sembiɗŋgo fortaaŋgo. 3 On ngi'i kaayeefiiji maako ɗi o huuwi dow Firawna, laamiiɗo Misra e lesdi mum fuu. 4 On ngi'i no Jawmiraawo nattiniri jama'aare konu Misra'en pat, hawtaade bee pucci maɓɓe e mootaaji pucci maɓɓe, no o wartiri ndiyamji weendu kewe dow maɓɓe, saa'i ɓe ɗon tokko on. 5 On anndi ko o huuwani on nder ladde hiddeko on njotto nokkuure nde'e. 6 Ciftore ko o waɗi bee Datan e Abiram, ɓiɓɓe Eliyabu ɓe lenyol Ruuben. Lesdi maɓɓiti hunduko mum, moɗi ɓe caka Isra'iila'en, kamɓe e yimɓe ci'e maɓɓe e cuuɗi maɓɓe e dabbaaji maɓɓe. 7 Gite mon ngi'i kuuɗe Jawmiraawo ɗe'e fuu."

Barkaaji Jawmiraawo nder lesdi mboondi

8 "Ngam maajum ɗowtane umrooje fuu ɗe umranmi on hande. Nden kam on cembiɗan, on nastan lesdi ndi njahoton, on maran ndi. 9 On nduuran nder lesdi ndi Jawmiraawo huni hokkugo kaakaaji mon, kamɓe e danygol maɓɓe. Lesdi man heewi kosam e njumri. 10 Lesdi ndi njahoton marugo ɗum, nandaay bee lesdi Misra ndi njooɗiiɗon naane. Haa Misra, to on aawi gese mon, doole on njarna ɗe bee naawɗum bana ciraka. 11 Ammaa lesdi ndi njahoton marugo ɗum, woodi kooseeje e waadiiji, iyeele ɗon coofna ndi booɗɗum. 12 Allah Jawmiraawo mon ɗon hakkilana ndi, gite maako ɗon ndaara ndi diga fuɗɗoode hitaande haa timmoode maare. 13 "Ngam maajum ɗowtane umrooje ɗe umranmi on hande: Ngiɗe Allah Jawmiraawo mon, kuuwane mo bee ɓerɗe mon e yoŋkiiji mon fuu. 14 Nden kam o toɓnan iyeende dow lesdi mon nder wakkati maajum, iyeele aartuɗe e iyeele cakitiiɗe fuu, haa on keɓa gawri e inaboojam e nebbam, 15 non boo huɗo ngam dabbaaji mon. On nyaaman, on kaaran boo. 16 Ndeente, taa goɗɗo esta on on loro, on acca Jawmiraawo, on tokko ɗowanteeɓe woɗɓe, on cujidana ɓe. 17 To on kuuwi irin ɗu'um, tikkere Jawmiraawo saatan dow mooɗon. O haɗan asama toɓnugo iyeende. Lesdi yooran, walaa ko fuɗata. Onon boo on maayan law nder lesdi mboondi ndi Jawmiraawo hokkata on. 18 "Njoge umrooje ɗe'e nder ɓerɗe mon e hakkiilooji mon. Kaɓɓe ɗe haa juuɗe mon, mbaɗe ɗe dow tiiɗe mon bana ciftinorɗum. 19 Ekkitine ɗe ɓikkoy mon, mbolwe ɗe saa'i on ɗon njooɗi haa saare, koo on ɗon njaha haa laawol, koo on ɗon mbaali, koo on ummi boo. 20 Mbinde ɗe dow leɗɗe darduɗe haa dammuɗe cuuɗi mon, non boo dow pareeje mon. 21 Nden kam balɗe mon e balɗe ɓikkoy mon njuutan nder lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hunani kaakaaji mon o hokkan ɓe ndi. Bana asama tabitiri haa dow duniyaaru, onon boo on tabitan nder lesdi mon. 22 "Ɗowtane ko umranmi on huuwugo fuu: Ngiɗe Allah Jawmiraawo mon, tokke laabi maako, ɗakkotire bee maako. 23 Nden kam o riiwan ummaatooje go fuu yeeso mooɗon. On nyaaman lesdi ummaatooje ɓurduɗe on ɗuuɗeeŋga e sembe. 24 Lesdi ndi kosɗe mon njaaɓata fuu, on maran ndi, diga ladde fombina haa yotto hooseere Libanon haa woyla, diga maayo Efratis haa fuunaaŋge haa yotto maayo cakaawo haa hiirnaaŋge. 25 Walaa mo dartoto yeeso mooɗon. Allah Jawmiraawo mon waɗan kultoreeŋgol dow yimɓe lesdi man fuu haa ɓe kula on, bana o yecci on. 26 "Ndaa mi ɗon wallinana on hande barka e naaloore. Sey on cuɓa! 27 Barka laatanto on, to on ɗowtanake umrooje Allah Jawmiraawo mon, ɗe umranmi on hande. 28 Ammaa naaloore laatanto on, to on ɗowtanaaki umrooje ɗe'e, to on lorake e laawol ngol umranmi on hande, to on tokkake ɗowanteeɓe jananɓe. 29 Allah Jawmiraawo mon yottinan on nder lesdi ndi maroton ɗum. To on njottake ton, sey on ngoyna barka haa hooseere Gerisiima, naaloore boo haa hooseere Ebal. 30 (Kooseeje ɗiɗi ɗe'e ɗon haa hiirnaaŋge maayo Urdun nder lesdi Kanaani'en jooɗiiɓe nder lesdi leesndi. Ɗe ɗon haa laawol yahugo hiirnaaŋge, ɓadiiɗum bee leɗɗe cenaaɗe bi'eteeɗe More, daayaaki bee wuro Gilgal.) 31 On ɓadake eeraago Urdun ngam on nasta lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hokkata on. On maran ndi, on njooɗoto ton. 32 Kakkile haa on ɗowtano umrooje e kiitaaji fuu ɗi umranmi on hande."

Tooktaaki Tawreeta 12

Nokkuure woore ngam cujidanki Allah

12:1 "Jonta kam, nane umrooje e kiitaaji fuu ɗi ɗowtantooɗon bee hakkiilo ngeendam mon fuu nder lesdi ndi Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji mon hokkata on, on mara: 2 "Nder lesdi man, yimɓe ummaatooje ɗe ndiiwoton, ɗon cujidana ɗowanteeɓe muuɗum'en dow kooseeje e towndiije, les leɗɗe kecce boo. Sey on kalka nokkuuje ɗe fuu! 3 Ngibbine kirsirɗe maɓɓe, puse kaa'e ciftinorɗe maɓɓe. Ngule daŋraŋge maɓɓe cenaaɗe, pe''e labbi maɓɓe, nattine inɗe maaji e nokkuuje man. 4 "Taa kuuwane Allah Jawmiraawo mon bana ummaatooje ɗe'e kuuwranta labbi muuɗum'en. 5 Jawmiraawo suɓan nokkuure woore caka le'i mon fuu ngam o tabitina innde maako ton. Haa nokkuure maajum tan njahoton sujidango mo. 6 Haa ton on lii'anto mo guleteeɗi mon e kirseteeɗi mon e jakka mon e dokke mon cenaaɗe, non boo dokke ɗe on togani Jawmiraawo, e dokke ɗe ɓerɗe mon numi hokkugo, e afi na'i mon e afi dammooji mon. 7 Sey on nyaama ton yeeso Allah Jawmiraawo mon, onon e yimɓe ci'e mon, on ceyore nafuda kuuɗe mon ɗe Jawmiraawo barkiɗini ɗum. 8 "Yeeso ɗo, on mbaawataa huuwugo bana kuuwreten jonta, koomoy bana ɓernde mum yiɗi. 9 Ngam on keɓaay siwtaare tawon, on maraay lesdi tawon ndi Allah Jawmiraawo mon hokkata on. 10 Ammaa to on eerake maayo Urdun, o marnan on lesdi, on njooɗo ton. O hokkan on siwtaare e konne'en taariiɓe on fuu, on njooɗoto bee hoolaare. 11 Allah Jawmiraawo mon suɓan nokkuure joonde ngam innde muuɗum. Ton ton on lii'anto mo ko umrumi on fuu: Guleteeɗi mon e kirseteeɗi mon e jakka mon e dokke mon cenaaɗe, non boo dokke cuɓaaɗe ɗe on togani Jawmiraawo. 12 Ceye ton yeeso Allah Jawmiraawo mon, onon e ɓikkoy mon e maccuɓe mon e horɓe mon e Lewiŋko'en jooɗiiɓe nder gure mon, ngam Lewiŋko'en marataa lesdi caka mooɗon. 13 Ndeente, taa on lii'o kirseteeɗi mon kootoy ngiɗɗon fuu. 14 Lii'en ɗi haa nokkuure nde Jawmiraawo suɓata nder gootol le'i mon tan. Ton ton on lii'anto mo guleteeɗi mon, on kuuwan ko umrumi on fuu. 15 "Ammaa on potan hirsugo e nyaamugo dabbaaji mon nder gure mon fuu, bana ɓerɗe mon ngiɗi, deydey ko Allah Jawmiraawo mon hokki on. Koomoy mooɗon, cenaaɗo bana mo senaaka, nyaama kusel maaji, bana nyaamroton lelji e jabaaje. 16 Ammaa taa on nyaama ?i?am maaji. Sey on ndufa ɗam haa lesdi bana ndiyam. 17 Haa nokkuuje joole mon, taa on nyaama jakka gawri mon e inaboojam mon e nebbam mon. Taa nyaame kooɗume ko on lii'anto Jawmiraawo, waato afi na'i mon e afi dammooji mon, e dokke ɗe on togani Jawmiraawo, e dokke ɗe ɓerɗe mon numi hokkugo, e dokke cenaaɗe. 18 Kuuje ɗe'e fuu, sey on nyaama ɗe yeeso Jawmiraawo haa nokkuure nde o suɓata ɗum. Ton nyaamoton ɗe, onon e ɓikkoy mon e maccuɓe mon e horɓe mon e Lewiŋko'en jooɗiiɓe nder gure mon. Ceyore nafuda kuuɗe mon yeeso Allah Jawmiraawo mon. 19 Ndeente, taa acce humtango Lewiŋko'en haaje saa'i on nguurata nder lesdi mon. 20 "To Allah Jawmiraawo mon yajjinani on lesdi bana o hunani on, on nyaama kusel nde suuno kusel naŋgi on fuu. 21 To nokkuure man daayi bee mon, waato nokkuure nde Jawmiraawo suɓata ngam tabitina innde mum ton, nden kam on kirsan na'i mon e dammooji mon ɗi Jawmiraawo hokki on, on nyaama kusel haa saare koondey ngiɗɗon fuu, bana mbi'rumi on. 22 Koomoy mooɗon, cenaaɗo bana mo senaaka, nyaama kusel man bana nyaamroton lelji e jabaaje. 23 Ammaa kakkile, taa on nyaama ?i?am, ngam ?i?am woni yoŋki, taa on nyaama yoŋki hawtaade bee kusel. 24 Taa nyaame ?i?am, ndufe ɗam haa lesdi bana ndiyam. 25 To on nyaamaay ɗam, nden kam onon e ɓikkoy mon on keɓan hayru, ngam on kuuwan ko fottani Jawmiraawo. 26 Ammaa dokke mon cenaaɗe e dokke ɗe on togani Jawmiraawo, njahre ɗe haa nokkuure nde o suɓata ɗum. 27 Lii'e ton guleteeɗi mon dow hirsirde Jawmiraawo, ndufe ?i?am kirseteeɗi mon goɗɗi haa hirsirde man boo, nden nyaame kusel maaji. 28 Kakkile, ɗowtane bolle fuu ɗe umrumi on. Nden kam onon e ɓikkoy mon on keɓan hayru haa foroy, ngam on kuuwan ko fotti, ko wooɗi yeeso Allah Jawmiraawo mon."

Kaɗki sujidango labbi

Tooktaaki Tawreeta 13

29 "To on ɗon nasta lesdi, Allah Jawmiraawo mon nattinan yimɓe ummaatooje wonɓe ton. On ndiiwan ɓe, on njooɗoto nder lesdi maɓɓe. 30 Ɓaawo maajum ndeente, taa on tokko al'aadaaji diina maɓɓe, ɗum laatano on tuuforgol. Taa ?ame haala ɗowanteeɓe maɓɓe, malla no ɓe teddinirta ɓe, haa on teddina ɓe kal kal. 31 Cujidane Allah Jawmiraawo mon, ammaa naa bana kamɓe ɓe cujidirani labbi maɓɓe. Ko ɓe kuuwani labbi maɓɓe, ɗum nyidduɗum haa Jawmiraawo, o ɗon wanya ɗum. Ɓe lii'ani ɗi koo ɓikkoy maɓɓe boo nguleteekoy dow kirsirɗe maɓɓe. 13:1 "Kakkile haa on kuuwa ko umrumi on fuu. Taa ɓesde kooɗume, taa uste kooɗume haa maajum boo. 2 "Teema goɗɗo annaboojo malla koyɗoowo koyɗi ummoto caka mooɗon, wi'an on o tammi waɗugo kaayeefi, 3 ngam o yiɗi on tokko ɗowanteeɓe jananɓe, on teddina ɓe. Koo to kaayeefi man laatake, 4 taa ɗowtane bolle maako. Allah Jawmiraawo mon jarriboto on bee maako. Nden o anndan to on ngiɗi mo bee ɓerɗe mon e yoŋkiiji mon fuu, malla on ngiɗaa mo. 5 Tokke Allah Jawmiraawo mon, kule mo. Kakkilane umrooje maako, nanane mo, kuuwane mo, ɗakkotire bee maako. 6 Ammaa annaboojo go malla koyɗoowo go, mbare mo ngam o waajini on tuurtol dow Allah Jawmiraawo mon mo rimɗini on e njeyaaŋgu haa lesdi Misra. Goɗɗo bana maako o kalluɗo, ngam o ɗaɓɓi selnugo on e laawol ngol Jawmiraawo umri on tokkaago. Ngam maajum o mbareteeɗo. Bana ni on ittiran halleende caka mooɗon. 7 "Koo deerɗa, ɓii daada ma boo, malla ɓiya gorko malla ɓiya debbo malla debbo ma giɗaaɗo malla soobaajo ma mo ngiɗɗa bana yoŋki ma, waawan estugo ma bee sirri, haa a sujidana ɗowanteeɓe woɗɓe ɓe a meeɗaay anndugo. Kaakaaji ma boo meeɗaay anndugo ɓe. 8 Teema gooto maɓɓe estan ma a sujidana ɗowanteeɓe ummaatooje taariiɗe ma, ɓadiiɗe malla daayiiɗe haa duniyaaru fuu. 9 Taa yerda, taa nanan mo sam. Taa enɗu mo, taa yurmin mo, taa suuɗ aybe maako boo. 10 Sey a mbara mo! An aartu fiɗugo mo bee kaa'e, nden yimɓe fuu piɗa mo. 11 Fiɗ mo bee kaa'e haa o maaya. Ngam o ɗaɓɓi daaynugo ma e Allah Jawmiraawo ma mo rimɗini ma e njeyaaŋgu haa lesdi Misra. 12 Yimɓe Isra'iila fuu nana habaru maajum, ɓe kula, ngam taa halleende bana nde'e meeta laataago caka mooɗon. 13 "Saa'i on ɗon njooɗi nder gure ɗe Allah Jawmiraawo mon hokkata on, teema on nanan 14 woɗɓe meere'en nder ummaatoore mon esti yimɓe nder wuro maɓɓe ɓe cujidana ɗowanteeɓe jananɓe. 15 To on nani irin maajum, sey on linya haala man booɗɗum, on ?ama seedooɓe. To on tawi haala ka gooŋga, to huunde nyiddunde nde'e laatake fakat. 16 nden kam on mbaran yimɓe wuro man fuu bee kaafahi, on nattina ɓe, kamɓe e dabbaaji maɓɓe, on kalka wuro pat. 17 Mooɓte kuuje gonɗe ton fuu, mbaage ɗe haa babal caka wuro. Nden ngule wuro e ko woni nder maago fuu, ɗum laato nguleteeŋga ngam Allah Jawmiraawo mon. Wuro man laato bille haa abada, taa goɗɗo nyiɓto ngo. 18 Taa goɗɗum e kuuje nattinteeɗe takko haa juuɗe mon. Nden tikkere Jawmiraawo feewtan, o enɗan on. O hinnoto on, o ɗuɗɗinan on bana o hunani kaakaaji mon. 19 Ammaa sey on nanana Allah Jawmiraawo mon, on ɗowtano umrooje maako fuu ɗe umranmi on hande, on kuuwa ko fottanta mo."

Tooktaaki Tawreeta 14

Bojji ngam maayɗo

14:1 "Onon on ɓikkoy Allah Jawmiraawo mon. To on mboyi maayɗo, taa ?are ɓalli mon, taa laɓe tiiɗe mon boo. 2 On laati ummaatoore senaande ngam Allah Jawmiraawo mon. O suɓi on nder ummaatooje duniyaaru fuu ngam on laato yimɓe maral maako."

Dabbaaji dagiiɗi karminaaɗi

3 "Taa nyaame ko Jawmiraawo harmini ɗum. 4 On nyaama dabbaaji ɗi'i: Na'i, baali, be'i, 5 lelji, baali ladde, be'i kooseeje, bani, jabaaje e kuuje ladde feere, 6 marɗi koloŋgi ceekaaɗi, lornanɗi waacere boo. 7 Dabbaaji nyaamataake sonaa to ɗi mari koloŋgi ceekaaɗi, ɗi lornan waacere boo. Taa nyaame geelooɗi e boji e jama-gudde. Ɗi karminaaɗi, ngam ɗi lornan waacere, ammaa ɗi ngalaa koloŋgi ceekaaɗi. 8 Taa nyaame gaduuji. Ɗi karminaaɗi, ngam ɗi mari koloŋgi ceekaaɗi, ammaa ɗi lornataa waacere. Taa nyaame dabbaaji ɗi'i, taa meeme ɗi to ɗi mbaati. 9 "On nyaama liɗɗi marɗi koɓe. 10 Ammaa kuuje ndiyam goɗɗe fuu, nyaamataake. Ɗe karminaaɗe. 11 "On nyaama colli dagiiɗi, 12-18 ammaa taa on nyaama colli ɗi'i: dutal, duujiire, ciilal, maafiire, jigaawal maŋgal e pamaral, leekuwal, ndawu, sondu mbeela raneeru, ngaasiyoowal, cooɗal, lamnjatal, naŋgowal liɗɗi, kurkudaaru, non boo wilwildu. 19 Taa nyaame kuukoy markoy bileeji kookoye, ngam koy karminaakoy. 20 Ammaa on nyaama colli dagiiɗi fuu. 21 "Taa nyaame ko hirsaaka. To on ngiɗi, ndokke ɗum jananɓe wonduɓe bee mooɗon, ɓe nyaama ɗum malla ɓe coorra ɗum jananɓe feere. Ammaa onon on ummaatoore senaande ngam Allah Jawmiraawo mon. "Taa ndefe jawgel nder kosam daada maagel."

Umroore jakka

22 "Itte jakka, waato yeɓre woore nder sappo haa ?aamle gese mon hitaande fuu. 23 Nden njehe haa nokkuure nde Allah Jawmiraawo mon suɓata ɗum ngam tabitina innde mum ton. Nyaame yeeso Jawmiraawo ton jakka gawri mon e inaboojam mon e nebbam mon, non boo afi na'i mon e afi dammooji mon. Bana ni on ekkitorto hulugo Allah Jawmiraawo mon foroy. 24 To on mbaawaay yahrugo jakka kuuje ɗe Jawmiraawo barkitini on bee muuɗum'en, ngam joole mon ndaayi bee nokkuure man, 25 nden kam coorre kuuje man, koo'e ceede coggu bee mooɗon, njehe haa nokkuure nde Allah Jawmiraawo mon suɓata ɗum. 26 Coode bee ceede man ko ɓerɗe mon ngiɗi fuu, na'i e dammooji e inaboojam e nguykinoojam e ko ngiɗɗon fuu. Nden nyaame, ceye ton yeeso Allah Jawmiraawo mon, onon e yimɓe ci'e mon. 27 Ammaa taa ɗawe Lewiŋko'en wonɓe nder gure mon, ngam ɓe marataa lesdi caka mooɗon. 28 "Koondeye hitaande tataɓre, ngadde jakka kuuje fuu ɗe keɓoton hitaande man, mooɓte ɗum nder gure mon. 29 Ɗum laatano Lewiŋko'en, ngam ɓe marataa gese caka mooɗon. ɗum laatano hoɗɓe boo, e atiime'en e rewɓe yurumɓe wonɓe nder gure mon. Ɓe fuu ɓe ngara, ɓe nyaama, ɓe kaara. To on kuuwi ɗum, Allah Jawmiraawo mon barkiɗinan kuugal juuɗe mon fuu."

Tooktaaki Tawreeta 15

Hitaande dimɗinki

15:1 "Nde duuɓi joweego mbaɗi fuu, hitaande joweeɗiɗawre woni hitaande dimɗinki. 2 Ndaa ni kuuwroton hitaande man: Koomoy tokkiiɗo Isra'iilaajo goɗɗo nyamaande, yaafano mo nde. Taa o ɓilla mo, ngam Jawmiraawo bee hoore mum umri dimɗinki ki ngoynoton. 3 To on ngiɗi, ɓille jananno haa o hokkita nyamaande, ammaa taa ɓille goɗɗo ummaatoore mon. 4 "Allah Jawmiraawo mon barkiɗinan on nder lesdi ndi o marnata on. Talakaajo laatataako caka mooɗon, 5 to on nanani Jawmiraawo, to on tokkake umrooje fuu ɗe umranmi on hande. 6 Allah Jawmiraawo mon barkiɗinan on, bana o hunani on. On ndokkan ummaatooje ɗuuɗɗe nyamaale, ammaa on ngalaa haaje ɗaɓɓugo nyamaale. On laamanto ummaatooje ɗuuɗɗe, ammaa walaa ummaatoore laamanto on. 7 "To goɗɗo Isra'iilaajo talkiɗi haa wuro kooŋgoye nder lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hokkata on, taa cattine ko'e mon, taa tamnde juuɗe mon yeeso maako. 8 Ammaa mbeeɗane mo juuɗe mon, ndokke mo nyamaande deydey haaje maako. 9 Ndeente, taa numooji meereeji ummo nder ɓerɗe mon, on numa: Aa'a, hitaande joweeɗiɗawre, hitaande dimɗinki daayaaki. To on calake hokkugo mo, o wulloto on yeeso Jawmiraawo, ɗum laatoto aybe dow mooɗon. 10 Ndokke mo bee ɓernde saahiinde, naa mettunde. Ngam daliila maajum Allah Jawmiraawo mon barkiɗinan kuuɗe ɗe kuuwoton fuu. 11 Talaka'en njinnataa nder lesdi mon. Ngam maajum umranmi on: Ndokke bandiraaɓe mon laafuɓe e talaka'en bee caahaaki."

No goɗɗo huuwranta jeyaaɓe mum

12 "To goɗɗo Isra'iilaajo, gorko malla debbo, soorri hoore mum haa maaɗa, sey o huuwa ngam maaɗa duuɓi joweeɗiɗi. Nder nduuɓu njoweeɗiɗaɓu sey a yoofta mo o dimo. 13 Saa'i njooftata mo, taa o wurto juŋŋgo meere. 14 Hoo'an mo ɗuuɗɗum haa dammooji ma e gawri ma e inaboojam ma, haa ko keɓruɗa bee barka Allah Jawmiraawo ma fuu, ndokka mo ɗum caahu. 15 Ciftore, onon boo, naane on maccuɓe nder lesdi Misra, ammaa Allah Jawmiraawo mon rimɗini on. Ngam maajum umrumi on umroore nde'e hande. 16 "Ammaa to maccuɗo ma yiɗaa dillugo, ngam o yiɗi ma, an e saare ma, ngam o jooɗodi bee maaɗa jam, 17 nden kam hoo'u tufruɗum, tuf nofru maako haa dammugal suudu ma. Bana non o laatorto maccuɗo ma haa foroy. Huuwan korɗo ma boo bana non. 18 Taa mimsita yooftugo jeyaaɗo ma, ngam o huuwani ma duuɓi joweego. Saman maajum fotan bee ngeenaari huuwooɓe ɗiɗo. To a huuwi bana non, Allah Jawmiraawo ma barkiɗinan kuuɗe ma fuu."

Afi dabbaaji

19 "Afi gorɗi haa na'i mon e dammooji mon laatanto Allah Jawmiraawo mon. Taa kuuwe kuugal kooŋgale bee afi na'i mon, taa ta''e gaasa afi baali mon boo. 20 Nde hitaande yaalti fuu, onon e yimɓe ci'e mon nyaama ɗi yeeso Allah Jawmiraawo mon haa nokkuure nde o suɓata ɗum. 21 Ammaa to aybe ɗon haa maaji, ɗi la'anɗi malla bumɗi, to aybewol maŋgol kooŋgole ɗon haa maaji, taa lii'ane ɗi Allah Jawmiraawo mon. 22 To on ngiɗi, nyaame ɗi haa saare. Koomoy mooɗon nyaama ɗi, mo cenaaɗo bana mo senaaka, bana nyaamroton lelji e jabaaje. 23 Ammaa taa nyaame ?i?am maaji, sey on ndufa ɗam haa lesdi bana ndiyam."

Tooktaaki Tawreeta 16

Juulde Paska

16:1 "Kakkilane lewru wi'eteendu Abiiba, on mbaɗana Allah Jawmiraawo mon juulde Paska+. Ngam nder lewru Abiiba o wurtini on bee jemma e lesdi Misra. 2 Njehe haa nokkuure nde o suɓata ɗum ngam o tabitina innde maako ton. Kirse ton gootel ga'i mon malla dammooji mon, ɗum laato nyaamdu Paska ngam on teddina Allah Jawmiraawo mon. 3 Taa nyaamde ɗum bee tamseeje ufnaaɗe. Nyalɗe joweeɗiɗi nyaame tamseeje ɗe ufnaaka ngam on ngurti Misra bee jaawal. Tamseeje ɗe'e ciftinoran on ɓillaare mon, ngam taa on ngejjita nyalaade gurtaaki mon e Misra, ngeendam mon fuu. 4 Taa ufnirɗum tawe nder lesdi mon nyalɗe joweeɗiɗi ɗe'e. Kusel dabbaaji ɗi kirsoton nyande arande bee kiikiɗe, taa lutta haa jaŋgo maajum. 5 "Taa kirse ndabbaawa Paska nder gure ɗe Allah Jawmiraawo mon hokkata on. 6 Taa kirse nga, sey haa nokkuure nde o suɓata ɗum ngam o tabitina innde maako ton. Kirse nga saa'i naaŋge ɗon muta, waato saa'i gurtaaki mon e Misra. 7 Ndefe kusel maaga, nyaame ngel ton haa nokkuure nde Allah Jawmiraawo mon suɓata ɗum. Jaŋgo maajum on ummo, on loro haa ci'e mon. 8 Nyalɗe joweego nyaamoton tamseeje ɗe ufnaaka. Ammaa nyande joweeɗiɗawre mbaɗe mooɓtorde juulde ngam on cujidana Allah Jawmiraawo mon, taa kuuwe kuugal kooŋgale."

Juulde ?aamle aartuɗe

9 "To on puɗɗi sodugo gawri, lime asaweeje joweeɗiɗi. 10 Nden mbaɗane Allah Jawmiraawo mon juulde ?aamle aartuɗe. Ngaddane mo dokke ɗe ɓerɗe mon ngiɗi hokkugo, fodde no o barkiɗiniri on. 11 Ceye yeeso maako, onon bee ɓikkoy mon e jeyaaɓe mon e Lewiŋko'en wonɓe nder gure mon, e hoɗɓe e atiime'en e rewɓe yurumɓe caka mooɗon. Mbaɗe ɗum haa nokkuure nde Allah Jawmiraawo mon suɓata ɗum ngam tabitina innde mum ton. 12 Ciftore, naane on maccuɓe haa Misra. Kakkile haa on tokko umroore nde'e."

Juulde bukkaaji

13 "To on timmini fiyugo gawri e ɓiɗɗugo inabooje, mbaɗe juulde bukkaaji nyalɗe joweeɗiɗi. 14 Ceyore nde, onon bee ɓikkoy mon e jeyaaɓe mon, e Lewiŋko'en e hoɗɓe e atiime'en e rewɓe yurumɓe wonɓe nder gure mon. 15 Nyalɗe joweeɗiɗi mbaɗanton Allah Jawmiraawo mon juulde man, haa nokkuure nde o suɓata ɗum. Allah Jawmiraawo mon barkiɗinan gese mon e kuugal juuɗe mon. Ngam maajum ceye masin. 16 "Hitaande fuu nde tati, worɓe ummaatoore mon fuu ngara yeeso Allah Jawmiraawo mon, haa nokkuure nde o suɓata ɗum: haa juulde tamseeje ɗe ufnaaka, haa juulde ?aamle aartuɗe, haa juulde bukkaaji boo. Taa ɓe ngara juŋŋgo meere. 17 Koomoy wadda dokkal bana o waawi, fodde ko o heɓi bee barka Allah Jawmiraawo mon."

Umrooje ngam hiitooɓe

18 "Ndarne hiitooɓe e wakiili'en fodde le'i mon, nder gure fuu ɗe Allah Jawmiraawo mon hokkata on. Kamɓe ɓe mbaɗana yimɓe kiita ngooŋɗuka. 19 Taa ɓe cottina gooŋga. Taa ɓe cendindira yimɓe bee yimɓe. Taa ɓe njaɓa dokkal, ngam dokkal haɗan yi'ugo gooŋga, waylan haala gooŋɗuɓe. 20 Ɗaɓɓe gooŋgaaku, sey gooŋgaaku tan. Nden kam on ngeeɗan, on maran lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hokkata on.

Tooktaaki Tawreeta 17

21 "To on nyiɓi hirsirde ngam Allah Jawmiraawo mon, taa ndarne daŋraŋgal cenaaŋgal malla lekki feere baŋge maare. 22 Taa ndarne kaa'e ciftinorɗe boo. Allah Jawmiraawo mon ɗon wanya kuuje ɗe'e fuu. 17:1 "Taa lii'ane Allah Jawmiraawo mon ngaari kalhaldi malla ndammowa, to aybewol kooŋgole ɗon haa maajum, ngam o ɗon laara ɗum bana nyidduɗum. 2 "Teema on nanan habaru haa wuro kooŋgoye caka gure ɗe Jawmiraawo hokkata on. Goɗɗo gorko malla debbo ton waɗi hakke dow Allah Jawmiraawo mon, luuti alkawal maako, 3 sujidani ɗowanteeɓe woɗɓe malla naaŋge malla lewru malla koode, luuti umroore Jawmiraawo. 4 To on nani haala man, linye ka booɗɗum. To huunde nyiddunde nde'e laatake nder Isra'iila fakat, 5 sey on ngurtina kuuwɗo kalluɗum man yaasi wuro, on piɗa mo bee kaa'e haa o maaya. 6 Goɗɗo mbarataake dow seedamku goɗɗo gooto tan. Kiita mbareego fuu tabita dow seedamku seedooɓe ɗiɗo malla tato. 7 Seedooɓe aarta fiɗugo mo bee kaa'e, nden yimɓe fuu piɗa mo boo. Bana non ittirton halleende caka mooɗon. 8 "Teema haala kiita makka bana mbar-hoore, malla jokkirgol dow maralji, malla sarru haa ɓandu goɗɗo, salori hiitooɓe wuro. Nden kam njehe haa nokkuure nde Allah Jawmiraawo mon suɓata ɗum. 9 Njahre haala mon yeeso liman'en Lewiŋko'en e kiitoowo nyalɗe man, kamɓe ɓe ta''ana on kiita. 10 Onon boo on kuuwa fodde wolde maɓɓe. 11 Njaɓe kiita maɓɓe, tokke ekkitinol maɓɓe, taa cele ɗum, koo haa nyaamo koo haa nano. 12 Koomoy ?aggiiɗo mo ɗowtantaako kiitoowo malla limanjo kuuwananɗo Jawmiraawo ton, o mbareteeɗo. Bana non ittirton halleende nder Isra'iila. 13 Yimɓe fuu nana habaru maajum, ɓe kula, ngam taa goɗɗo feere huuwa halleende nde'e."

Umrooje ngam laamiiɗo

14 "To on nasti nder lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hokkan on, to on mari ndi, on ɗon njooɗi ton, teema on mbi'an: Sey en mbaɗa laamiiɗo bana ummaatooje taariiɗe en fuu. 15 Kakkile haa on lammina goɗɗo mo Allah Jawmiraawo mon suɓata ɗum. Taa ndokke jananno laamu, sey goɗɗo ummaatoore mon. 16 Taa laamiiɗo mara pucci ɗuuɗɗi ngam jama'aare konu mum. Taa o yahra yimɓe haa Misra boo ngam o ɗuɗɗina pucci maako. Ngam Jawmiraawo wi'i on: Taa lorte ton sam. 17 Taa laamiiɗo mara rewɓe ɗuuɗɓe, ngam taa ɓernde maako loro, acca Jawmiraawo. Taa o ɗuɗɗinana hoore maako cardi e kaŋgeeri boo. 18 To o laatake laamiiɗo, sey o umra windango mo deftere tawreeta ka'a fodde deftere wonnde haa liman'en Lewiŋko'en. 19 O jogo nde baŋge maako, o jaŋga ngol balɗe ngeendam maako fuu, ngam o ekkito hulugo Allah Jawmiraawo maako, o tokko umrooje tawreeta ka'a fuu. 20 Ɗum aynan mo, taa ɓernde maako mawnito dow bandiraaɓe maako Isra'iila'en, taa o sela umrooje ɗe'e koo seɗɗa. Nden kaŋko e danygol maako laamanto Isra'iila duuɓi ɗuuɗɗi."

Tooktaaki Tawreeta 18

Geɗal liman'en

18:1 "Lenyol Lewi, waato lenyol liman'en, heɓataa geɗal lesdi nder Isra'iila. Ɓe nguura bee guleteeɗi e dokke ɗe yimɓe lii'anto Jawmiraawo. 2 Taa ɓe mara lesdi bana le'i Isra'iila goɗɗi. Geɗal maɓɓe ɗum kuugal limanku ngam Jawmiraawo, bana o umri ɓe. 3 "To goɗɗo lii'anake Jawmiraawo ngaari malla ndammowa, liman'en keɓan balawal e galaŋgal e ndeera. 4 Ɓe keɓan boo geɗal aranal haa gawri mon e inaboojam mon e nebbam mon e gaasa baali mon. 5 Ngam Allah Jawmiraawo mon suɓi lenyol Lewi caka le'i mon fuu, haa ɓe kuuwana mo limanku haa foroy. 6 "Koomoy Lewiŋkeejo gonɗo haa wuro kooŋgoye nder Isra'iila fuu, to ɓernde maako yiɗi, sey o wara haa nokkuure nde Jawmiraawo suɓata ɗum. 7 O huuwana Allah Jawmiraawo maako ton bana bandiraaɓe maako Lewiŋko'en woɗɓe, huuwooɓe ton. 8 Sey o heɓa geɗal nyaamdu bana liman'en woɗɓe. To o yiɗi, o soorra goɗɗum haa ndonŋgu baaba maako boo, o wuura bee saman coggu man."

Kaɗki al'aadaaji heefeerɓe

9 "To on nasti lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hokkata on, taa on tokko al'aadaaji nyidduɗi ɗi ummaatooje goɗɗe kuuwata ton. 10 Taa lii'e ɓikkoy mon nguleteekoy nder yiite kirsirɗe mon. Taa gooto mon huuwa hiila kookaye, taa goɗɗo laato baɗoowo hatti malla laaroowo kuuje feere malla hiilaajo 11 malla ciiroowo malla carwotooɗo maayɓe malla carwotooɗo ruuhuuji goɗɗi. 12 Kuuwanɗo kuuje ɗe'e o nyidduɗo haa Allah Jawmiraawo mon. Ngam daliila kuuje ɗe'e o ɗon riiwa ummaatooje go yeeso mooɗon. 13 Ammaa onon laate on laaɓɓe yeeso Jawmiraawo."

Allah nelan annabo'en

14 Nden Muusa wi'i: "Ummaatooje ɗe nyaamoton lesdi muuɗum'en, ɗon nanana hiila'en e laarooɓe. Ammaa onon, Allah Jawmiraawo mon duŋganaaki on huuwugo irin ɗu'um. 15 O umminanan on annaboojo bana am, goɗɗo caka mooɗon, kaŋko nananton. 16 Nyalaade on mooɓi haa hooseere Sina, on tori taa on nana sawtu Allah Jawmiraawo mon fahin, taa on meeta yi'ugo yiite maŋge go boo, ngam taa on maaya. 17 Jawmiraawo wi'i yam: Tornde maɓɓe fotti. 18 Mi umminanan ɓe annabo'en bana maaɗa iwanɓe caka maɓɓe. Mi waɗan bolle am nder kunduɗe annabo'en man, ɓe ngecca yimɓe ko umrumi ɓe fuu. 19 To goɗɗo salake ɗowtanaago ko annaboojo wolwi bee innde am, mi hiitoto mo. 20 Ammaa to annaboojo koomoye wolwi bee innde am bilaa umroore am, o mbareteeɗo. Koomoy wolwi bee innde ɗowanteeɗo jananno boo, o mbareteeɗo. 21 "To on numi: Noy anndirten wolde nde Jawmiraawo wolwaay ɗum? ­- ndaa ni anndirton ɗum: 22 To annaboojo wolwi bee innde Jawmiraawo, ko o wi'i laataaki boo, nden kam naa ɗum wolde Jawmiraawo, o hasi annabaaku. Taa kule mo."

Tooktaaki Tawreeta 19

Gure kisruɗe

19:1 "To Allah Jawmiraawo mon hokki on lesdi, nattini ummaatooje gonɗe ton, to on ndiiwi ɓe, on koo'i gure maɓɓe, on ɗon njooɗi ton, 2 nden kam cuɓe gure tati. 3 Lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon marnata on, cende ndi geɓe tati. Poonde njuutirka laabi, cuɓe wuro wooto nder koondeye yeɓre lesdi. Mo mbari goɗɗo bilaa anniya, dogga, yaha ton, heɓa hisrude. 4 To goɗɗo mbari keeddiɗɗum bilaa anniya, to o meeɗaay wanyugo mo boo, nden kam o dogga, o hisa nder wooto gure man. 5 Bana to worɓe ɗiɗo njehi fe''ugo leɗɗe. Gooto maɓɓe ɗon fe''a, njamndi fe''irde seŋgtake haa leggal mum, mbaran goɗɗo. Nden kam pe''uɗo dogga, yaha haa wooto gure man, hisa ton. 6 To on cuɓi wuro wooto tan, laawol daayoto. Nden mbartoowo heɓan jokkaago mo. Nder tikkere maako o mbaran goɗɗo mo kiita mum he'aay mbareego. 7 Ngam maajum umrumi on: Sey on cuɓa gure tati. 8 "To Allah Jawmiraawo mon yajjini keeri lesdi mon bana o hunani kaakaaji mon, to o hokki on lesdi man fuu, 9 sey on cuɓa gure tati feere. O hokkan on lesdi man, to on ɗowtanake umrooje fuu ɗe umranmi on hande, to on ngiɗi Allah Jawmiraawo mon, on tokkake laabi maako foroy. 10 Kuuwe ɗum, ngam taa on mbara yimɓe ɓe ngalaa aybe nder lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hokkata on, maron. 11 "Ammaa to goɗɗo wanyi keeddiɗɗum, waaltanake mo, ukkanake mo, mbari mo, doggi haa wooto gure kisruɗe ɗe'e, 12 nden kam mawɓe wuro maako nela, ɗaɓɓita mo ton. Ɓe ndokka mo haa juŋŋgo mbartoowo ngam o mbare. 13 Taa enɗe mo. Cottine mbarɗo oo nder Isra'iila ngam keɓon hayru."

Umrooje dow keeri e seedamku

14 "Taa sottin keerol keeddiɗɗa ngol kaakaaji mon mbaɗi ɓooyma nder lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hokkata on, maron. 15 "Ceedoowo gooto he'ataa ngam tabitinki aybewol malla hakkewol kooŋgole. Sey wullaandu fuu daro dow seedamku seedooɓe ɗiɗo malla tato. 16 To ceedoowo wullaandu gooto tan ɗaɓɓi aybingo goɗɗo, 17 nden kam ɓe ɗiɗo fuu ɓe ndaro yeeso Jawmiraawo, liman'en e hiitooɓe nyalɗe maajum mbaɗana ɓe kiita. 18 Hiitooɓe linya haala man booɗɗum. To ceedoowo seedi fewre dow keeddiɗɗum, 19 ɓe ndo''a mo bana gullaaɗo do''irteeno. Bana non ittirton halleende caka mooɗon. 20 Yimɓe fuu nana habaru maajum, ɓe kula, ngam taa goɗɗo feere huuwa halleende nde'e. 21 Taa njurmine aybuɗo. Kiita laato yoŋki bee yoŋki, yiitere bee yiitere, nyiindere bee nyiindere, juŋŋgo bee juŋŋgo, kosŋgal bee kosŋgal boo."

Tooktaaki Tawreeta 20

Umrooje dow konu

20:1 "Koondeye on ngurtoto ngam haɓre bee konne'en mon, to on ngi'i pucci e mootaaji pucci e jama'aare konu ɓurannde on ɗuuɗugo, taa kule! Allah Jawmiraawo mon gurtinɗo on Misra, ɗon wondi bee mooɗon. 2 Hiddeko on puɗɗa haɓre, limanjo daro yeeso honooɓe mon, wi'a ɓe: 3 Nane, onon worɓe Isra'iila! On nastan haɓre bee konne'en mon hande. Taa ɓerɗe mon ta''a, taa kule, taa ndiwne yeeso maɓɓe. 4 Allah Jawmiraawo mon ɗon wondi bee mooɗon. Kaŋko o haɓan bee konne'en mon, o hisna on. 5 "Nden wakiili'en mbolwana yimɓe, mbi'a: Moy timmini nyiɓugo suudu, waɗanaay ndu do'a tawon? Sey o hoota, ngam taa o maaya nder haɓre, goɗɗo feere mara ndu. 6 Moy jubi ngesa inabooje, heɓaay ittugo ɓiɓɓe maaje tawon? Sey o hoota, ngam taa o maaya nder haɓre, goɗɗo feere seyoro ɗe. 7 Moy haɓɓi teegal, yottinaay debbo haa saare mum tawon? Sey o hoota, ngam taa o maaya nder haɓre, goɗɗo feere te'a mo. 8 "Nden wakiili'en tokko wi'ugo: Woodi goɗɗo kulɗo mo ɓernde mum ta''i na? Sey o hoota, ngam taa o hulna bandiiko'en. 9 To wakiili'en timmini wolwango yimɓe, hoore'en konu ardo mooɓe. 10 "To on ɓaditake berniwol ngam haɓre bee maagol, ndokke yimɓe maagol laawol sulhu tawon. 11 To ɓe njaɓi sulhu, ɓe maɓɓiti dammuɗe berniwol, nden kam ɓe fuu ɓe kuuwana on, ɓe njoɓa jomorgol. 12 Ammaa to ɓe culhotiraay bee mooɗon, to ɓe ngiɗi haɓugo bee mooɗon, nden kam taare berniwol maɓɓe. 13 To Allah Jawmiraawo hokki on ɓe haa juuɗe mon, sey on mbara worɓe maɓɓe fuu bee kaafahi. 14 Ammaa to on ngiɗi, kooce rewɓe e ɓikkoy e dabbaaji e kuuje gonɗe nder berniwol fuu. On nyaama maral konne'en mon, ngam Allah Jawmiraawo mon hokki on ɗum. 15 Bana non kuuwroton berniiji daayiiɗi bee lesdi ndi njooɗotooɗon. 16 "Ammaa to on nyaami berniiji nder lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon marnata on, taa on acca kooɗume bee yoŋki. 17 Nattine yimɓe fuu: Heti'en e Amoori'en e Kanaani'en e Peresi'en e Hewi'en e Yebusi'en, bana Allah Jawmiraawo mon umri on. 18 Mbare ɓe, ngam taa ɓe ekkitina on huuwugo kuuɗe maɓɓe nyidduɗe ɗe ɓe kuuwanta labbi maɓɓe, ngam taa on mbaɗa hakke dow Allah Jawmiraawo mon. 19 "To on ɗaɓɓi nyaamugo berniwol, taa pe''e leɗɗe maagol marɗe ɓiɓɓe nyaameteeɗe, koo to on taarake ngol nyalɗe ɗuuɗɗe. Nyaame ɓiɓɓe man, ammaa taa kalke leɗɗe, ngam ɗe laataaki konne'en mon. 20 To on ngiɗi, pe''e leɗɗe ɗe nyaamataake, on mbaɗa kuuje kipporɗe bee maaje, haa to on nyaami berniwol man."

Tooktaaki Tawreeta 21

Mbar-hoore bee juŋŋgo goɗɗo mo anndaaka

21:1 "To on ngi'i mbaraaɗo baaliiɗo yaasi wuro nder lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon marnata on, ammaa on anndaa mbarɗo mo, nden kam kuuwe ɗu'um: 2 Ndotti'en mon e hiitooɓe mon ngurto yaasi. Ɓe poonda njuutirka laabi yahugo gure nder taarde mbaraaɗo go. 3 Nden ndotti'en wuro ɓuranŋgo ɓadaago, koo'a wiige nge meeɗaay remugo malla ɗasugo moota tawon. 4 Ɓe njahra nge haa maayel ilooyel foroy, haa nokkuure nde meeɗaay remeego malla aaweego, ton ɓe ngewa daande maage. 5 Liman'en Lewiŋko'en njaha ton boo, ngam kamɓe ɓe ta''an haala kiita dow sarru fuu. Allah Jawmiraawo mon suɓi ɓe ngam ɓe kuuwana mo, ɓe mbarkiɗina bee innde maako boo. 6 Nden ndotti'en wuro ɓuranŋgo ɓadaago nokkuure nde ɓe tawi mbaraaɗo go, ɓe fuu ɓe loota juuɗe maɓɓe dow wiige go, 7 ɓe mbi'a: Juuɗe amin ndufaay ?i?am ɗa'am, gite amin boo ngi'aay mo waɗi ɗum. 8 Ya Jawmiraawo, yaafana yimɓe ma Isra'iila'en ɓe kisnuɗa. Yaafana min, taa liman min aybe mbarki goɗɗo mo walaa aybe. 9 Bana non kuuwroton ko fottani Jawmiraawo, on ittiran aybe ?i?am man caka mooɗon."

Rewɓe haɓɓaaɓe konu

10 "Koondeye on ngurtoto ngam haɓre bee konne'en mon, to Jawmiraawo hokki on ɓe haa juuɗe mon, on eggini naŋgaaɓe boo, 11 teema gooto mon yi'an caka maɓɓe debbo booɗɗo mo o yiɗi ɗum haa o te'a mo. 12 Nden kam yahru debbo oo nder saare ma. O femba gaasa hoore maako, o helnya peɗeeli maako. 13 O ɓorto limce naŋgaaɗo, o ɓorno limce goɗɗe, o jooɗo nder saare ma lewru wooru ngam o woya saarooji maako. Ɓaawo maajum a waawan te'ugo mo. 14 Yeeso boo, to a wanyi mo, sey a yoofta mo o dimo. A dooli mo waaldugo bee maaɗa, ngam maajum a waawataa jogitaago mo bana korɗo, a waawataa soorrugo mo boo."

Ndonŋgu ɓiɗɗo afo

15 "Teema goɗɗo woodi rewɓe ɗiɗo. O yiɗi gooto, o ɗon yawo goɗɗo. Ɓe ɗiɗo fuu ɓe ndanyani mo ɓiɓɓe worɓe. Ammaa afo maako woni ɓii jawaaɗo. 16 Nyalaade o yiɗi ronnugo ɓiiyiiko'en, taa o ɓurna ɓii giɗaaɗo dow afo maako, ɓii jawaaɗo. 17 Sey o hokka afo maako geɓe ɗiɗi haa maral maako, koo to o yiɗaa daada maako. Doole o gooŋɗina afaaku, o hokka afo maako ko woodani ɗum."

Ɓiɗɗo tuurtoowo

18 "Teema goɗɗo woodi ɓiɗɗo gorko saata-hooreejo, tuurtoowo. Ɓiɗɗo oo sali ɗowtanaago baaba mum e daada mum, koo to ɓe elti mo boo. 19 Nden kam saarooji maako njahra mo yeeso ndotti'en wuro maako haa nokkuure kiita. 20 Ɓe mbi'a ndotti'en: Ɓiɗɗo amin o saata-hooreejo, tuurtoowo, o sali ɗowtanaago min, o guykoowo, majjinoowo ceede amin. 21 Nden yimɓe wuro maako fuu piɗa mo bee kaa'e haa o maaya. Bana non ittirton halleende caka mooɗon. Yimɓe Isra'iila fuu nana habaru maajum, kula."

Umrooje feere-feereeje

Tooktaaki Tawreeta 22

22 "To goɗɗo waɗi aybewol maŋgol, hiitaama kiita mbareego, to on mbari mo, on ɓili ɓandu maako haa leggal, 23 taa ndu lutta ton haa fajiri. Sey on uwa mo nyalaade man, ngam naaloore Allah ɗon dow koomoy ɓilaaɗo haa leggal. Uwe maayɗo ngam taa on coɓna lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hokkata on, maron. 22:1 "To a yi'i nagge goɗɗo lenyol ma malla ndammowa maako. ɗum majji, sey a suklano ɗum, a lornana mo ɗum. 2 Ammaa to marɗo ɗum daayi bee maaɗa, malla a anndaa mo, nden kam a hoora ɗum haa saare ma. To o wari ɗaɓɓitugo ɗum, hokkitit mo ɗum. 3 Sey a huuwa bana non boo, to a tawi wamnde malla limce malla kooɗume ko majjiri goɗɗo lenyol ma. 4 "To wamnde goɗɗo lenyol ma malla nagge maako do''ake haa laawol, sey a suklano ɗum, a walla mo ummitingo ɗum. 5 "Taa rewɓe ɓorno limce worɓe, taa worɓe boo ɓorno limce rewɓe. Kuuwɗo ɗum o nyidduɗo haa Allah Jawmiraawo mon. 6 "To a tawi saɓɓo colli dow lekki malla dow lesdi, daada ɗon woofi dow geeraaɗe malla ɗon wondi bee ɓiyum'en, taa hoocu daada. 7 To a yiɗi, hoo'u ɓikkoy, ammaa yooftu daada fiira. Nden kam a heɓan hayru, balɗe ma njuutan. 8 "To a nyiɓi soorowol kesol, sey a waɗa faddorde haa sera mbippu maagol. Ngam to goɗɗo do''ake dow soorowol, maayi, a waa'i aybe ?i?am dow suudu ma. 9 "Taa aawu huunde feere caka inabooje haa ngesa ma. To a waɗi, huunde man e inabooje fuu laatoto karminaaɗe. 10 "Taa hawtu ngaari bee wamnde ngam ndemri. 11 "Taa ɓorna limce kuuwraaɗe bee kuuje ɗiɗi, waato gaasa baali e hottollo. 12 "Nyootu bukki haa seɓattooji limce ma nayi."

Umrooje dow kawtal gorko bee debbo

13 "Teema goɗɗo te'an debbo, waaldan bee maako, nden o wanya mo. 14 Ngam maajum o aybinan mo, o hallinan innde maako, o wi'an: Mi te'i debbo oo, mi nasti haa maako. Tawmi, o meeɗino gorko. 15 To haala ka'a laatake, saarooji debbo koo'a wuurre saɓɓaare, ɓe kolla ɗum ndotti'en wuro haa nokkuure kiita. 16 Baaba debbo wi'a ɓe: Mi te'ni ɓiŋgel am haa gorko oo. Jonta o yiɗaa mo. 17 O aybini mo, o wi'i ɓiŋgel am meeɗino gorko. Ndaa wuurre saɓɓaare maɓɓe. Nden o we''ita nde yeeso maɓɓe. 18 Ndotti'en wuro koo'a gorko go, ɓocca mo. 19 Ɓe njoɓna mo ceede cardi teemerre, ngam o hallini innde paanyo Isra'iilaajo. Ɓe ndokka baaba debbo ceede man. Ammaa debbo jooɗodo bee gorum. Gorko seerataa mo, haa ɓe maaya. 20 "Ammaa to wullaandu man gooŋɗi, to debbo meeɗino gorko fakat, 21 nden kam ɓe ngurtina mo yaasi saare baaba maako. Worɓe wuro maako piɗa mo bee kaa'e haa o maaya, ngam o huuwi nyidduɗum nder Isra'iila. Saa'i o ɗonno jooɗi haa saare baaba maako, diga o te'aaka, o waaldi bee goɗɗo. Bana non ittirton halleende irin nde'e nder Isra'iila. 22 "To ɓe tawi goɗɗo mo waaldi bee debbo te'aaɗo, ɓe ɗiɗo fuu ɓe mbareteeɓe. Bana non ittirton halleende irin nde'e nder Isra'iila. 23 "To goɗɗo fotti bee paanyo muuyaaɗo nder wuro, waaldi bee maako, 24 sey on ngurtina ɓe ɗiɗo fuu yaasi wuro, on piɗa ɓe bee kaa'e haa ɓe maaya. Paanyo maaya ngam o wookaay haa yimɓe nana. Gorko boo maaya ngam o waaldi bee muuyaaɗo gorko feere. Bana non ittirton halleende irin nde'e caka mooɗon. 25 "Ammaa to goɗɗo fotti bee paanyo muuyaaɗo haa yaasi, dooli mo waaldugo bee muuɗum, nden kam gorko feere mum maaya. 26 Walaa ko kuuwoton paanyo, ngam o waɗaay aybewol ngol he'i kiita mbareego. Ɗum laati bana to goɗɗo ummanake keeddiɗɗum, mbari ɗum. 27 Gorko go naŋgi paanyo haa yaasi. Paanyo wooki, ammaa kisnoowo mo woodaa.

Tooktaaki Tawreeta 23

28 "Teema ɓe tawan goɗɗo pottuɗo bee paanyo mo meeɗaay gorko, mo muuyaaka boo. O naŋgi mo, o waaldi bee maako. 29 Nden kam sey o yoɓa baaba paanyo man sadaaki, ceede cardi cappanɗe jowi. Paanyo boo laato debbo maako, ngam o dooli mo waaldugo bee maako. Gorko seerataa mo haa ɓe maaya. 23:1 "Taa goɗɗo waalda bee debbo baaba mum. Taa o toska baaba maako bee huuwugo kalluɗum ɗu'um."

Mo heɓataa nastugo hawriinde Isra'iila

2 "Walaa gorko cortaaɗo malla mo jakari mum ta''a, nastata mooɓtorde yimɓe Jawmiraawo. 3 "Walaa njaaluujo malla danygol maako, koo nder yidere sappoore boo, nastata mooɓtorde yimɓe Jawmiraawo. 4 "Walaa Ammooniijo malla Mo'abiijo, malla danygol maɓɓe, koo nder yidere sappoore boo, nastata mooɓtorde yimɓe Jawmiraawo sam. 5 Saa'i on ɗonno ngara diga Misra, ɓe mballitaay on bee nyaamdu e ndiyam. Ɓe njoɓi Balaama ɓii Be'or, goɗɗo Petor nder Mesopotamiya, ngam o naala on. 6 Ammaa Allah Jawmiraawo mon nananaay Balaama. O wartiri naaloore man barka, ngam o yiɗi on. 7 Saa'i ummaatoore mon ɗon, taa on ɗaɓɓita jam maɓɓe sam. 8 "Taa njawe Edoomi'en, ngam ɓe bandiraaɓe mon. Taa njawe Misra'en boo, ngam on hoɗɓeno nder lesdi maɓɓe. 9 Ɓiɓɓe maɓɓe nder yidere tataɓre keɓan nastugo mooɓtorde yimɓe Jawmiraawo."

Umrooje dow saŋgeere konu

10 "Koondeye mbaɗoton saŋgeere konu fuu, ndeente, taa on kuuwa cemtuɗum. 11 To goɗɗo mon soɓi bee koyɗitaaki, sey o wurto saŋgeere, o munya haa yaasi. 12 Saa'i kiikiɗe o yiiwo, ɓaawo naaŋge muti o lorto nder saŋgeere. 13 "Mbaɗe nokkuure wurtoyaago haa yaasi saŋgeere mon. 14 Koomoy mon mara gasirgal haa kuuje mum. To o dilli haaje maako, sey o wasa ngaska, o uwa ɗum. 15 Allah Jawmiraawo mon ɗon wondi bee mooɗon nder saŋgeere, ngam o hisna on, o hokka on konne'en mon haa juuɗe mon. Taa Jawmiraawo yi'a cemtuɗum caka mooɗon, ngam taa o waylito, o acca on."

Umrooje feere-feereeje

16 "To goɗɗo maccuɗo doggi jawmum, wari haa mooɗon ngam hisa, taa lorne mo haa jawmiiko. 17 Sey o jooɗo caka mooɗon, haa wuro ngo o suɓi ɗum. Taa ɓille mo. 18 "Taa goɗɗo Isra'iilaajo, gorko malla debbo, laato jeenoowo ngam diina. 19 Taa ngeenaari irin njeenu ngu'u wara nder suudu Allah Jawmiraawo mon ngam yoɓugo togayeeje+ kooɗeye. Irin jeenooɓe ɓe'e ɓe nyidduɓe haa Jawmiraawo. 20 "To on ndokki goɗɗo Isra'iilaajo nyamaande, koo ceede koo nyaamdu koo huunde feere, taa mbaɗane mo ndiyam. 21 To on ngiɗi mbaɗane jananno ndiyam nyamaande, ammaa naa goɗɗo lenyol mon. Ɗowtane umroore nde'e. Nden kam Allah Jawmiraawo mon barkiɗinan kuuɗe mon fuu nder lesdi ndi maroton. 22 "To on toganake Allah Jawmiraawo mon togayeere, taa paasite hebbingo nde. Ngam Jawmiraawo ɗaɓɓan ɗum haa mooɗon. To on kebbinaay nde, ɗum laatoto aybe dow ko'e mon. 23 To on togaaki togayeere, naa ɗum aybe. 24 Ammaa ko on togani Jawmiraawo bee anniya, sey on kebbina ɗum. 25 "To a ɗon waanca nder ngesa inabooje keeddiɗɗa, to a yiɗi, a nyaaman haa kaara. Ammaa taa hebbin silaawo bee maaje ngam a hoora ɗe. 26 Bana non boo, to a ɗon waanca nder ngesa alkamaari maako, to a yiɗi, a ittan bee juŋŋgo ma, a ?akka. Ammaa taa ta''u cammeeje bee wafdu."

Tooktaaki Tawreeta 24

Umroore dow ceergal

24:1 "Teema goɗɗo te'an debbo, nden o wanyan mo ngam o tawi goɗɗum cemtuɗum haa maako. Ngam maajum o windan ɗereewol ceergal, o hokka mo ngol, o wurtina mo saare maako. 2 Nden gorko feere te'a mo. 3 Ammaa kaŋko boo, to o wanyi mo, o windan ɗereewol ceergal, o hokka mo ngol, o wurtina mo saare maako. Maaboo goriiko ɗiɗaɓo maayan. 4 To irin ɗu'um laatake, goriiko arano duŋganaaka hoocugo mo, sey o laara mo bana coɓɗo. To o hooci mo, o huuwi nyidduɗum haa Jawmiraawo. Taa on mbaɗa aybe dow lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hokkata on."

Umrooje feere-feereeje

5 "To goɗɗo te'i debbo, duuraay tawon, taa o nasta jama'aare konu, taa on njowana mo kuugal feere boo. Acce mo o jooɗo haa saare maako hitaande woore, o seyna debbo maako. 6 "To a hokki goɗɗo nyamaande, taa jaɓ hayre namrude maako jiŋgina, koo daadaare koo ɓiŋgerre. Mo ɗaɓɓi namrude goɗɗo, ɗaɓɓi yoŋki maako. 7 "Mo wujji goɗɗo lenyol mum, macciɗini mo malla soorri mo, o mbareteeɗo. Bana non ittirton halleende nde'e caka mooɗon. 8 "To saɗawre koondeyeere waɗi on, kakkile haa on kuuwa ko liman'en Lewiŋko'en ngecci on fuu. Tokke umrooje ɗe umrumi ɓe. 9 Ciftore ko Allah Jawmiraawo mon huuwi Mariyama, saa'i ngarɗon diga Misra. 10 "To a hokki keeddiɗɗa nyamaande, taa nasta suudu maako ngam a jaɓa limce maako jiŋgina. 11 Dara haa yaasi haa o waddane ɗe. 12 To o talakaajo, taa jogita ɗe haa jaŋgo man. 13 Sey a hokkita mo ɗe saa'i naaŋge muti, haa o waalo bee maaje. Nden kam o barkiɗinan ma, Allah Jawmiraawo ma boo yerdoto ma. 14 "Taa toonya talakaajo kuuwanoowo ngeenaari, koo o Isra'iilaajo koo o jananno jooɗiiɗo nder wooto gure mon. 15 Nyalaade fuu hokku mo ngeenaari maako hiddeko naaŋge muta. Ngam o woodi haaje ngeenaari man, o ɗon ɓillori ndi. To a yoɓaay mo, o wulloto ma haa Jawmiraawo, an boo a laatoto aybuɗo. 16 "Taa baabiraaɓe mbare ngam daliila hakkeeji ɓikkoy muuɗum'en. Taa ɓikkoy boo mbare ngam daliila hakkeeji baabiraaɓe muuɗum'en. Ammaa koomoy mbare ngam hakkeeji muuɗum tan. 17 "Taa cottine gooŋga jananno atiimeejo yeeso kiita. Taa njaɓe limce debbo jurumɗo jiŋgina. 18 Taa ngejjite, onon bee ko'e mon naane on maccuɓe haa Misra. Ammaa Allah Jawmiraawo mon rimɗini on ton. Ngam maajum umrumi on huuwugo bana non.

Tooktaaki Tawreeta 25

19 "To on codi gawri mon, on mooɓti, on ngejjiti cammeeje goɗɗe haa ngesa, taa on lortano hootugo ɗe. Accane ɗe hoɗɓe jananɓe e atiime'en e rewɓe yurumɓe. Nden kam Allah Jawmiraawo mon barkiɗinan kuuɗe mon fuu. 20 To on cammi jaytunje mon, taa on lortano ɗaɓɓitugo ɓiɓɓe luttuɗe haa lice maaje. Accane ɗe hoɗɓe jananɓe e atiime'en e rewɓe yurumɓe. 21 To on itti inabooje mon boo, taa on lortano ɗaɓɓitugo luttuɗe. Accane ɗe hoɗɓe jananɓe e atiime'en e rewɓe yurumɓe. 22 Taa ngejjite, onon bee ko'e mon naane on maccuɓe haa Misra. Ngam maajum umrumi on huuwugo bana non. 25:1 "Teema Isra'iila'en ɗiɗo njokkiran yeeso kiita. Kiitoowo gooŋɗinan gooto, aybinan oya. 2 To o hiitake mo kiita ɓocceego, sey o umra ɓe mballina mo haa lesdi, ɓe ɓocca mo, deydey aybe maako. 3 Kiitoowo hiitoto mo haa dillango ɓocci cappanɗe nayi, taa o ɓurna ɗi, ngam taa o yawna mo haa gite yimɓe. 4 "Taa mbaɗane ngaari corɓoori sabakaare."

Ko goɗɗo huuwanta deerɗum maayɗo

5 "To deerɗiraaɓe ɗiɗo ɗon njooɗodi saare woore, gooto maɓɓe maayi, danyaay, nden kam taa debbo maako te'e haa gorko mo asŋgol feere. Deerɗu maayɗo te'a mo teegal eekiraagu. 6 Mbaɗe ɓiɗɗo afo debbo oo bana ɓii maayɗo, ngam taa innde maayɗo majja nder Isra'iila. 7 Ammaa to eekiraawo maako yiɗaa te'ugo mo, nden kam debbo yaha haa ndotti'en wuro, wi'a ɓe: Eekam yiɗaa haɓɓugo teegal eekiraagu, o sali waɗango deerɗiiko danygol. 8 Nden ndotti'en ewno gorko oo, mbolwana mo. To o salake te'ugo mo, 9 nden kam debbo oo ɓadito mo yeeso ndotti'en wuro, faɗɗita mo faɗo wooto, tuuta mo tuuɗe haa yeeso, wi'a: Ndaa ko laatanto gorko mo sali waɗango deerɗum asŋgol. 10 Innde saare maako nder Isra'iila laato saare paɗɗitaaɗo faɗo."

Umrooje goɗɗe

11 "To worɓe ɗiɗo ɗon kaɓa, debbo gooto maɓɓe yiɗi wallugo gorum, naŋgi les gorko oya, 12 taa enɗe debbo oo, ta''e juŋŋgo maako. 13 "Taa njoge kaa'e awnorɗum ɗiɗi feere feere nder jiibaaji mon, hoynde e teddunde. 14 Taa kuuwtinire muudooje feere feere boo, mawnde e famarde. 15 Kuuje awnaago e foondugo haa mooɗon laato gooŋɗuɗe, ngam haa balɗe mon njuuta nder lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hokkata on. 16 Ngam waɗooɓe rikisi bee awnorɗum e poondol, ɓe nyidduɓe haa maako."

Umroore nattingo Amaleki'en

17 "Ciftore ko Amaleki'en kuuwi on saa'i ngarɗon diga Misra. 18 Ɓe kulaay Allah. Ngam maajum ɓe ukkani on gal ɓaawo, wakkati on somɓe, on tampuɓe, ɓe mbari sakitiiɓe mon tampuɓe fuu. 19 To Allah Jawmiraawo mon marni on lesdi, hokki on siwtaare e konne'en mon fuu, nden kam nattine Amaleki'en, ngam taa goɗɗo siftora inɗe maɓɓe. Taa ngejjite ɗum."

Tooktaaki Tawreeta 26

Dokke ?aamle

26:1 "To on nasti lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon marnata on, to on mari ndi, on ɗon njooɗi ton, 2 nden kam koomoy mon hoo'a yeɓre haa ko o aartata sodugo haa ngesa maako. O waata ɗum nder silaawo, o yahra ɗum haa nokkuure nde Allah Jawmiraawo mon suɓata ɗum ngam tabitina innde mum ton. 3 O yaha haa limanjo nyalɗe maajum, o wi'a mo: Mi ɗon anndina Allah Jawmiraawo ma hande, mi nasti nder lesdi ndi o hunani kaakaaji men o hokkan en. 4 Limanjo hoo'a silaawo haa juŋŋgo maako, jo''ina ngo yeeso hirsirde Allah Jawmiraawo mon. 5 "Nden mbi'e ton yeeso Allah Jawmiraawo mon bolle ɗe'e: Kaaka am o Aramaajo giiloowo. O yehi Misra, o hoɗi ton. Yimɓe saare maako, ɓe mooɓre famarde. Ammaa ɓe laati ummaatoore ɗuunde, sembinde ton. 6 Misra'en toonyi en, ɓilli en, kuuwni en kuugal caatuŋgal. 7 Nden en mboyani Allah Jawmiraawo men. Kaŋko o nani bojji men, o yi'i bone men e torra men e ɓillaare men. 8 O wurtini en Misra bee juŋŋgo sembiɗŋgo, fortaaŋgo. O huuwi kuuje kulniiɗe e kaayeefiiji. 9 O waddi en haa ɗo, o hokki en lesdi ndi'i keewndi kosam e njumri. 10 Ngam maajum ngaddumi aranum ko Jawmiraawo hokki yam haa gese am. "Nden njo''ine ɗum yeeso Allah Jawmiraawo mon, cujidane mo. 11 Ceyore kuuje booɗɗe ɗe o hokki on, onon e yimɓe ci'e mon. Ceyode bee Lewiŋko'en e hoɗɓe wonɓe caka mooɗon fuu. 12 "Nde duuɓi tati mbaɗi fuu, ngadde jakka mon, waato yeɓre woore nder sappo haa kuuje fuu ɗe keɓoton hitaande man. Ndokke ɗum Lewiŋko'en e hoɗɓe e atiime'en e rewɓe yurumɓe nder gure mon, haa ɓe nyaama, ɓe kaara. To on timmini ɗum, 13 mbi'e Jawmiraawo: Ndaa, mi wurtini dokkal cenaaŋgal fuu e saare am. Mi hokki ngal Lewiŋko'en e hoɗɓe e atiime'en e rewɓe yurumɓe, bana a umri yam. Mi luutaay umrooje ma dow jakka, mi yejjitaay koo woore. 14 Mi nyaamaay goɗɗum man yaake mboymi maayɗo. Mi wurtinaay kooɗume yaake mi coɓɗo. Mi lii'anaaki maayɓe kooɗume boo. Ya Allah Jawmiraawo am, mi ɗowtani ma, mi huuwi ko a umri yam fuu. 15 An Ceniiɗo, jooɗiiɗo haa asama, laaram, barkiɗin yimɓe ma Isra'iila'en, barkiɗin lesdi ndi'i keewndi kosam e njumri ndi ndokkuɗa min, bana a hunani kaakaaji amin."

Isra'iila, ummaatoore Jawmiraawo

16 "Hande Allah Jawmiraawo mon ɗon umra on umrooje ɗe e kiitaaji ɗi fuu. Kakkile haa on ɗowtano ɗi bee ɓerɗe mon e yoŋkiiji mon fuu. 17 Hande on njaɓi Allah Jawmiraawo woni ɗowanteeɗo mon. On kunani mo on tokkoto laabi maako, on ɗowtanto mo, on kakkilanan umrooje maako a farillaaji maako e kiitaaji maako. 18 Hande Jawmiraawo jaɓi on, on laati ummaatoore nde o mari ɗum, bana o hunani on. O umri on ɗowtanaago umrooje maako fuu. 19 O ɓaŋgtan on dow ummaatooje ɗe o tagi fuu, ngam on teddina innde maako, on maŋgta nde. On laatoto yimɓe senaaɓe ngam Allah Jawmiraawo mon, bana o hunani on."

Tooktaaki Tawreeta 27

Bolle tawreeta bindaaɗe dow kaa'e

27:1 Nden Muusa, hawtaade bee ndotti'en Isra'iila, wi'i yimɓe: "Ɗowtane umrooje fuu ɗe umranmi on hande. 2 Nyalaade on eeroto maayo Urdun ngam on nasta lesdi ndi Allah Jawmiraawo mon hokkata on, ndarne kaa'e mawɗe, ndanwine ɗe. 3 Mbinde bolle tawreeta ka'a fuu dow maaje. To on nasti lesdi keewndi kosam e njumri ndi Allah Jawmiraawo mon hunani kaakaaji mon, 4 to on njottake gaɗa Urdun, nden kam ndarne kaa'e ɗe dow hooseere Ebal fodde ko umranmi on hande, ndanwine ɗe. 5 Nyiɓane Allah Jawmiraawo mon hirsirde nde kaa'e ton. Taa cehirɗum meema kaa'e man. 6 Nyiɓe hirsirde bee kaa'e ɗe cehaaka. Nden lii'ane Allah Jawmiraawo mon guleteeɗi dow maare. 7 Kirse boo kirseteeɗi ngam kawtal mon, nyaame ɗi, ceye yeeso Allah Jawmiraawo mon. 8 Dow kaa'e daneeje go, mbinde bolle tawreeta Allah fuu bee laaɓɗum." 9 Nden Muusa, hawtaade bee liman'en Lewiŋko'en, wi'i yimɓe Isra'iila: "Keɗite, onon Isra'iila'en, naneeɗam! Hande on laati ummaatoore Allah Jawmiraawo mon. 10 Ngam maajum ɗowtane mo, tokke umrooje maako e kiitaaji maako ɗi umranmi on hande."

Naalooje

11 Too, Muusa wi'i yimɓe Isra'iila: 12 "To on eerake maayo Urdun, reeta mooɗon daro dow hooseere Gerisiima ngam bolle barkaaji, ɗum le'i Simon e Lewi e Yahuuda e Issakar e Yusufu e Benyamin. 13 Reeta mon feere boo daro dow hooseere Ebal ngam bolle naalooje, ɗum le'i Ruuben e Gada e Aser e Jabulon e Dan e Neftalim. 14 Nden Lewiŋko'en ngoyna bolle ɗe'e: 15 "Naaloore Allah dow koomoy baɗanɗo lawru ndu hayre malla njamndi ngam o sujidana ndu bee sirri. Jawmiraawo ɗon wanya labbi! ­- Nden yimɓe fuu njaabo: Aamiina. 16 "Naaloore Allah dow koomoy kuɗanɗo baaba mum malla daada mum! ­- Yimɓe fuu njaabo: Aamiina. 17 "Naaloore Allah dow koomoy cottinanɗo keerol maral keeddiɗɗum! ­- Yimɓe fuu njaabo: Aamiina. 18 "Naaloore Allah dow koomoy majjinanɗo bumɗo! ­- Yimɓe fuu njaabo: Aamiina. 19 "Naaloore Allah dow koomoy cottinanɗo gooŋga hoɗɓe e atiime'en e rewɓe yurumɓe haa kiita! ­- Yimɓe fuu njaabo: Aamiina. 20 "Naaloore Allah dow koomoy baaldanɗo bee debbo baaba mum, toskanɗo baaba mum bana non! ­- Yimɓe fuu njaabo: Aamiina. 21 "Naaloore Allah dow koomoy baaldanɗo bee ndabbaawa! ­- Yimɓe fuu njaabo: Aamiina. 22 "Naaloore Allah dow koomoy baaldanɗo bee ɓii baaba mum debbo malla ɓii daada mum debbo! ­- Yimɓe fuu njaabo: Aamiina. 23 "Naaloore Allah dow koomoy baaldanɗo bee daada debbo mum! ­- Yimɓe fuu njaabo: Aamiina. 24 "Naaloore Allah dow koomoy mbaranɗo goɗɗo bee sirri! ­- Yimɓe fuu njaabo: Aamiina. 25 "Naaloore Allah dow koomoy jaɓanɗo ngeenaari ngam mbara goɗɗo mo walaa aybe! ­- Yimɓe fuu njaabo: Aamiina. 26 "Naaloore Allah dow koomoy mo ɗowtanaaki bolle tawreeta Allah fuu! ­- Yimɓe fuu njaabo: Aamiina."

Tooktaaki Tawreeta 28

Barkaaji dow ɗowtaare

28:1 Muusa tokki wi'ugo: "To on ɗowtanake Allah Jawmiraawo mon bee gooŋga, to on tokkake umrooje maako fuu ɗe umranmi on hande, nden kam Jawmiraawo hokkan on maŋgu ko ɓuri ummaatooje duniyaaru fuu. 2 To on ɗowtanake Allah Jawmiraawo mon, barkaaji ɗi'i fuu laatanto on: 3 "Jawmiraawo barkiɗinan on haa gure mon e gese mon. 4 "Jawmiraawo barkiɗinan on bee ɓikkoy ɗuuɗkoy, o ɗuɗɗinan ?aamle gese mon e na'i mon e dammooji mon. 5 "Jawmiraawo barkiɗinan gawriije mon e nyaamdu ndu mbaɗoton bee maaje. 6 "Jawmiraawo barkiɗinan on saa'i on ɗon nasta saare, saa'i on ɗon ngurto nde boo. 7 "Jawmiraawo fiyan konne'en mon haɓanɓe bee mooɗon. Ɓe ukkanto on dow laawol gootol, ammaa ɓe ndoggiran laabi joweeɗiɗi yeeso mooɗon. 8 "Jawmiraawo barkiɗinan kuuɗe mon fuu, o hebbinan beembe mon. O barkiɗinan on nder lesdi ndi o hokkata on jonta. 9 "To on ɗowtanake Allah Jawmiraawo mon, to on tokkake laabi maako fuu, nden kam o tabitinan on on laato ummaatoore maako senaande, bana o hunani on. 10 Ummaatooje duniyaaru fuu ngi'an Jawmiraawo suɓi on, on ewnaaɓe bee innde maako, ɓe fuu ɓe kulan on. 11 Jawmiraawo hokkan on ɓikkoy ɗuuɗkoy e dabbaaji ɗuuɗɗi e ?aamle gese bee fantugo nder lesdi ndi o hunani kaakaaji mon o hokkan on. 12 O toɓnanan on iyeele nder saa'iije maaje diga sigordu maako mawndu haa asama. O barkiɗinan kuuɗe mon fuu haa on ndokka ummaatooje ɗuuɗɗe nyamaale, ammaa on ngalaa haaje ɗaɓɓugo nyamaande. 13 Jawmiraawo laatinan on hoore ummaatooje, naa wicco maaje. On ɓesdoto yeeso yeeso, on leestataa sam. Ammaa sey on ɗowtano umrooje Allah Jawmiraawo mon fuu. Mi ɗon umra on ɗe hande. 14 Taa luute ɗe koo seɗɗa, taa cujidane ɗowanteeɓe woɗɓe, taa teddine ɓe."

Naalooje dow luutanɓe umrooje

15 "Ammaa to on ɗowtanaaki Allah Jawmiraawo mon, to on tokkaaki umrooje maako e kiitaaji maako fuu ɗi umranmi on hande, nden kam naalooje ɗe'e fuu laatanto on: 16 "Jawmiraawo naalan on haa gure mon e gese mon. 17 "Jawmiraawo naalan gawriije mon e nyaamdu ndu mbaɗoton bee maaje. 18 "Jawmiraawo naalan on, ustan limgal ɓikkoy mon. O ustan ?aamle gese mon e na'i mon e dammooji mon. 19 "Jawmiraawo naalan on saa'i on ɗon nasta saare, saa'i on ɗon ngurto nde boo. 20 "To on kuuwi kalluɗum, to on acci tokkaago Jawmiraawo, o hiitoto on bee sarru e saklere e bone nder kuuɗe mon fuu, haa on kalka law, on natta pat. 21 Jawmiraawo ukkan nyawu kalluŋgu dow mooɗon, sey to walaa koo gooto mon lutti nder lesdi ndi nastoton marugo ɗum. 22 Jawmiraawo ukkanan on caɗawe e ɓuule e jonte, o halkan gawri mon boo bee hokkere e nyawji feere feere. Masiibooji ɗi fuu tokkoto on, haa on maaya. 23 Asama dow ko'e mon laatoto bana njamndi, walaa iyeende. Lesdi les kosɗe mon boo saatan bana njamndi. 24 Jawmiraawo toɓnantaa on iyeele, ammaa o neldan on duluuru dow duluuru, bee collaaje ɗuuɗɗe, haa on kalka. 25 "Jawmiraawo accan konne'en mon njaalo on. On ngurtorto laawol gootol haɓoygo bee maɓɓe, ammaa on ndoggiran laabi joweeɗiɗi yeeso maɓɓe. Ummaatooje duniyaaru fuu kultoran to ɗe ngi'i ko heɓi on. 26 To on maayi, colli e dabbaaji ladde nyaaman ɓalli mon, walaa mo riiwata ɗi. 27 Jawmiraawo ukkanan on ɓuule kalluɗe bana ɗe o ukkani Misra'en naane. O ukkanan on ɓuule goɗɗe boo e saɗawre e waayre, ɗum walaa lekki. 28 Jawmiraawo ukkanan on yinneego e wumugo e wembaago hakkiilooji mon. 29 Bee nyalawma on ngiiloto, on ɗaɓɓitan laawol bana wumɓe, ammaa on keɓtataa ngol. On keɓataa hayru nder kuuɗe mon fuu. Nyalɗe fuu konne'en ɓillan on, njaɓtan on, walaa kisnoowo on. 30 "A muuyan paanyo debbo, ammaa goɗɗo feere waaldan bee maako. A nyiɓan suudu, ammaa a jooɗataako ton. A juboto ngesa inabooje, ammaa a heɓataa ittugo ɓiɓɓe maaje. 31 Goɗɗo hirsan nagge ma, an a ɗon yi'a, ammaa a heɓataa nyaamugo kusel man. A ɗon laara, goɗɗo jaɓtan wamnde ma, a heɓtataa nde. Konne'en njaɓtan dammooji ma, walaa balloowo ma. 32 Ummaatoore wonde jaɓtan ɓiɓɓe mon worɓe e rewɓe. Gite mon ngi'an ɗum, on ngenwan gartuki maɓɓe, ammaa on ngalaa baawɗe. 33 Ummaatoore janande nyaaman ?aamle gese mon e nafuda kuuɗe mon. Walaa ko on keɓata, sey ɓillaare e torra tan. 34 Kulniiɗum ko gite mon ngi'ata, laatinan on yinnaaɓe. 35 Jawmiraawo nyawnan kosɗe mon bee ɓuule naawɗe ɗe kurgataake. On keewan ɓuule diga jaaɓrugal haa hoore. 36 "Jawmiraawo egginan on, onon e laamiiɗo mon haa lesdi njananndi ndi on meeɗaay anndugo, koo onon koo kaakaaji mon. Ton on cujidanan labbi kuuwraaɗi bee leɗɗe e kaa'e. 37 Jawmiraawo saŋkitan on nder ummaatooje goɗɗe. Yimɓe ton kultoran to ɓe ngi'i ko heɓi on. Ɓe njancan on, ɓe njalan on. 38 "On aawan aawdi ɗuundi dow gese mon, ammaa on codan seɗɗa, ngam baɓɓatti nyaaman gese mon. 39 On njuboto gese inabooje, on ndemtan ɗe booɗɗum. Ammaa on nyaamataa ɓiɓɓe maaje, on njarataa inaboojam maaje boo, ngam gilɗi nyaaman ɗe. 40 Jaytunje ɗon mawna kootoy nder lesdi mon. Ammaa on keɓataa nebbam sam, ngam ɓiɓɓe maaje saaman hiddeko ɗe ɓenda. 41 On ndanyan ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. Ammaa ɓe majjiran on ngam konne'en egginan ɓe. 42 Leɗɗe mon e ko fuɗata dow gese mon fuu, koowowe mbonnan ɗum. 43 "Jananɓe jooɗotooɓe nder lesdi mon ɓesdoto yeeso yeeso, ammaa onon on leestan leestuki. 44 Kamɓe ɓe ndokkan on nyamaale, ammaa onon on mbaawataa hokkugo ɓe nyamaale. Kamɓe ɓe laatoto hoore, ammaa onon on laatoto wicco. 45 "Naalooje ɗe'e fuu ngaran dow mooɗon. Ɓe tokkoto on sey to on kalkiɗi ngam on ɗowtanaaki Allah Jawmiraawo mon, on kakkilanaay umrooje maako e kiitaaji maako ɗi o umri on. 46 Naalooje man laatoto alaama kiita Allah dow mooɗon e danygol mon haa foroy. 47 Jawmiraawo hokki on kooɗume fuu no fanti, ammaa on kuuwanaay mo bee seyo e welwelo ɓerɗe mon. 48 Ngam maajum on kuuwanan konne'en mon ɓe Jawmiraawo nelata ɗum dow mooɗon. Weelo e ɗomka torran on, on cooyan limce e kuuje feere fuu. Konne'en toonyoto on bee caatal haa on kalka. 49 Jawmiraawo waddan ummaatoore diga keerol duniyaaru nde ukkano on. On anndaa haala yimɓe man. Ɓe ukkanto on bana dute. 50 Ɓe saatuɓe, ɓe enɗataa koo ndotti'en e derke'en boo. 51 Ɓe nyaaman dabbaaji mon a ?aamle gese mon haa on kalka. Ɓe luttantaa on gawri e inaboojam e nebbam e na'i e dammooji, haa ɓe mbila on. 52 Ɓe taaroto berniiji mon fuu nder lesdi ndi Jawmiraawo hokkata on. Mahi mon towɗi cembiɗɗi ɗi koolotooɗon, ɗi fuu ɗi ngibban. 53 "To konne'en mon taarake berniiji mon, weelo saatan dow mooɗon haa on nyaama ɓikkoy mon koy Jawmiraawo hokkata on. 54-55 Koo tedda-asliijo diskuɗono boo ta''an gikku, yaake konne'en ɓillata berniwol maako. O nyaaman gootel ɓikkoy maako, o sendataa ngel koo bee deerɗiiko malla debbo maako giɗaaɗo malla ɓiiyiiko'en luttuɓe boo. 56 Non boo debbo tedda-asliijo diskuɗono mo meeɗaay yahugo bee kosɗe ngam daliila risku mum, o hokkataa goriiko giɗaaɗo malla ɓiiyiiko'en 57 kusel ɓiŋgel maako danyaaŋgel keccel, koo baawol maako boo. To konne'en ɓilli berniwol maako, o ta''an gikku ngam weelo, haa o nyaama ɓiŋgel maako keccel e baawol fuu bee sirri. 58 "Kakkile haa on ɗowtano bolle tawreeta bindaaɗe nder deftere nde'e fuu, teddine innde Allah mawnde hulniinde boo. 59 To naa non, Jawmiraawo ukkanan on, onon e danygol mon masiibooji caatuɗi masin e nyawji kalluɗi ɗi nyawndataako sam. 60 O ukkanan on fahin nyawji Misra fuu ɗi kuloton, ɗi takko on. 61 Non boo nyawji goɗɗi kooɗiye ɗi mbindaaka nder deftere tawreeta nde'e. O ukkanan on ɗi haa on kalka. 62 Allah Jawmiraawo mon yiɗi on ɗuuɗa bana koode asama. Ammaa to on ɗowtanaaki mo, luttanɓe mon ɗuuɗataa sam. 63 Bana o seyori woonango on e ɗuɗɗingo on, bana non o seyorto halkugo on e nattingo on. On ɗoofeteeɓe nder lesdi ndi nastoton haa maron ndi. 64 "Jawmiraawo saŋkitan on nder ummaatooje fuu, diga keerol duniyaaru ngo'ol haa ngola. Ton on kuuwanan ɗowanteeɓe woɗɓe, huuwraaɓe bee leɗɗe e kaa'e. Ɗowanteeɓe ɓe'e, on meeɗaay sujidango ɓe, kaakaaji mon boo meeɗaay. 65 On keɓataa de'ere ton, walaa nokkuure nde kosɗe mon ciwtoto. Jawmiraawo neldan diwŋgol nder ɓerɗe mon, e kulol nder gite mon, o ittan tammunde mon fuu. 66 Foroy on ɓadiiɓe daande maayde, jemma e naaŋge on kultoran, on cekan ngeendam mon. 67 Kooɗume ngi'oton fuu, ɓerɗe mon kulan ɗum. To weeti, on keppanan kiikiɗe. To hiiri boo, on keppanan fajiri. 68 Jawmiraawo lornan on bee koombooje haa Misra, koo ngam o wi'i on meetataa loraago ton. On ɗaɓɓan soorrugo ko'e mon haa konne'en mon, ngam on laato maccuɓe maɓɓe e horɓe maɓɓe, ammaa walaa mo soodata on."

Alkawal Allah bee Isra'iila nder lesdi Mo'ab

Tooktaaki Tawreeta 29

69 Too, Jawmiraawo umri Muusa o haɓɓa alkawal bee yimɓe Isra'iila nder lesdi Mo'ab. Ngal hawti bee alkawal ngal Jawmiraawo haɓɓuno bee maɓɓe haa hooseere Sina. Kanjum woni bolle maagal. 29:1 Muusa mooɓti yimɓe Isra'iila fuu, wi'i ɓe: "On ngi'i bee gite mon ko Jawmiraawo huuwi Firawna, laamiiɗo Misra e saraaki'en maako e lesdi maako fuu. 2 On ngi'i masiibooji kulniiɗi e kaayeefiiji mawɗi ɗi o huuwi. 3 Ammaa haa warugo hande o heɓaay hokkugo on ɓerɗe paamanɗe e gite gi'anɗe e noppi nananɗi. 4 Ɗuuɓi cappanɗe nayi Jawmiraawo ɗowi on nder ladde. Saa'i man fuu limce mon e paɗe mon kiiɗaay. 5 On ngalaa tamseeje, on ngalaa inaboojam e nguykinoojam boo, ammaa Jawmiraawo wuurni on, haa on paama kaŋko woni Allah mon. 6 Nde en njotti nokkuure nde'e, Ook, laamiiɗo Hesbon, e Sihon, laamiiɗo Baasan, ngari haɓugo bee meeɗen. Ammaa en njaali ɓe. 7 En nyaami lesɗe maɓɓe, en cendi ɗe hakkunde le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa. 8 Kakkilane bolle alkawal nga'al, tokke ɗe, ngam keɓon hayru nder kuuɗe mon fuu. 9 "Hande onon fuu on ɗon ndari yeeso Allah Jawmiraawo mon, hoore'en e ardiiɓe e ndotti'en e worɓe Isra'iila fuu, 10 e rewɓe e ɓikkoy, non boo jananɓe jooɗiiɓe caka mooɗon, fe''anooɓe on leɗɗe e nyeɗanooɓe on ndiyam. 11 On ɗon ɗo ngam on nasta alkawal ngal Jawmiraawo haɓɓata bee mooɗon hande, ngam on njaɓa umrooje maagal boo. 12 Bana non Jawmiraawo jaɓrata on on yimɓe maako, kaŋko boo o laatoto Allah mon, bana o hunani kaakaaji mon Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu. 13 Mi ɗon haɓɓa alkawal ngal dow umrooje mum naa bee mooɗon tan, 14 ammaa bee koomoy dariiɗo bee meeɗen haa ɗo yeeso Allah Jawmiraawo men, non boo bee danygol men ngol danyaaka tawon. 15 "On anndi no en njooɗori nder lesdi Misra, no en caalori lesɗe ummaatooje goɗɗe boo. 16 On ngi'i labbi maɓɓe nyidduɗi, kuuwraaɗi bee leɗɗe e kaa'e e cardi e kaŋgeeri. 17 Taa goɗɗo mon, gorko malla debbo malla saare malla lenyol waylito, acca Allah Jawmiraawo mon ngam sujidana ɗowanteeɓe ummaatooje ɗe'e. Baɗɗo ɗum nandan bee ɗaɗol puɗnanŋgol haako haaɗko, mbarooho. 18 Taa goɗɗo nanɗo umrooje ɗe'e numa haa ɓernde mum: Mi heɓan barka, koo to mi sattini hoore am, to mi huuwi ko ɓernde am yiɗi. Numooji bana ɗi'i kalkan on, wooɗɓe e halluɓe fuu. 19 Jawmiraawo yaafantaako mo, ammaa tikkere maako saatan dow maako. Naalooje bindaaɗe nder deftere nde'e fuu ukkanto mo, haa Jawmiraawo majjina innde maako les asama. 20 Jawmiraawo wartiran mo balndol ngam le'i Isra'iila fuu, ukkanan mo sarru fodde naalooje alkawal bindaaŋgal nder deftere tawreeta nde'e. 21 "Nder jamanuuji garanɗi, danygol mon e jananɓe iwɓe haa lesɗe daayiiɗe ngi'an masiibooji e nyawji ɗi Jawmiraawo ukkanta lesdi mon. 22 Gese laatoto ladde meere, ɗe cuddirteeɗe manda e baruudu. Walaa mo aawata ton. Koo geene boo puɗataa ton. Gure mon nandan bee Sodoma e Gomorra e Adama e Seboyim, ɓaawo Jawmiraawo hippi ɗe bee tikkere mum saatunde. 23 Nden ummaatooje fuu ?aman: Ngam ɗume Jawmiraawo huuwi lesdi mum bana ni? Ngam ɗume tikkere maako saati? 24 Ndaa jaawaabu: Ngam yimɓe Jawmiraawo luuti alkawal ngal ɓe kaɓɓi bee maako, kaŋko Allah kaakaaji maɓɓe, saa'i o wurtini ɓe lesdi Misra. 25 Ɓe teddini ɗowanteeɓe woɗɓe, ɓe cujidani ɓe. Naane ɓe meeɗaay anndugo ɗowanteeɓe man, Jawmiraawo boo haɗi ɓe sujidango ɓe. 26 Ngam maajum Jawmiraawo tikkani yimɓe mum, ukki naalooje fuu dow lesdi maɓɓe fodde ko winda nder deftere nde'e. 27 Jawmiraawo tikkani ɓe masin. Ngam daliila tikkere maako saatunde o ɗoofi ɓe nder lesdi maɓɓe, o sakkini ɓe haa lesdi njananndi bana ko laati hande. 28 "Woodi sirriiji ɗi Allah Jawmiraawo men waŋginaay. Ammaa o waŋginani en tawreeta maako. Sey enen e danygol men ɗowtano ka haa foroy."

Tooktaaki Tawreeta 30

Cuɓol hakkunde ngeendam e maayde

30:1 "Ndaa, mi wallinani on hande barkaaji e naalooje. Sey on cuɓa! To kuuje ɗe'e fuu laatanake on, to on ɗon njooɗi caka ummaatooje haa Allah Jawmiraawo mon saŋkiti on, nden kam on ciftoran ko mbi'mi on. 2 Onon e danygol mon on lortoto haa Jawmiraawo, on ɗowtano umrooje maako bee ɓerɗe mon e yoŋkiiji mon fuu. Umrooje man, mi hokki on ɗe hande. 3 Nden Allah Jawmiraawo mon hinnoto on, waylan yaŋgada mon, mooɓtan on nder ummaatooje haa o saŋkiti on. 4 Koo to on caŋkitake haa keeri duniyaaru, Allah Jawmiraawo mon mooɓtan on, ɗaɓɓitan on. 5 O hooran on, o marnan on lesdi ndi kaakaaji mon marno ɗum. O woonanan on, o ɗuɗɗinan on ko ɓuri kaakaaji mon. 6 Allah Jawmiraawo mon hokkan on, onon e danygol mon ɓerɗe ɗowtiiɗe, on ngiɗan mo bee ɓerɗe mon e yoŋkiiji mon fuu, ngeendam mon hisan boo. 7 Allah Jawmiraawo mon waɗan naalooje go dow konne'en mon, wanyɓe on, toonyiiɓe on. 8 Ammaa onon on lortoto haa maako, on nanana mo, on ɗowtano umrooje fuu ɗe umrumi on hande. 9 Allah Jawmiraawo mon ɗuɗɗinan hayru mon masin nder kuuɗe mon kooɗeye. O ɗuɗɗinan ɓikkoy mon e dabbaaji mon e ?aamle gese mon. O seyorto woonango on bana o seyori woonango kaakaaji mon. 10 Ammaa sey on ɗowtano Allah Jawmiraawo mon, on tokko umrooje maako e kiitaaji maako fuu, ɗum ko winda nder deftere tawreeta nde'e. Sey on ngaylito haa maako bee ɓerɗe mon e yoŋkiiji mon fuu. 11 "Umroore nde umrumi on hande, salortaa on, daayaaki on. 12 Nde jooɗaaki haa asama. Walaa haaje on mbi'a: Moy eeŋgata ɗaɓɓitanoygo en nde, haa en nana nde, en tokko nde. 13 Nde jooɗaaki gaɗa weendu boo. Walaa haaje on mbi'a: Moy eeroto ɗaɓɓitanoygo en nde, haa en nana nde, en tokko nde. 14 Naa non, ammaa nde ɓadi on masin, nder kunduɗe mon e ɓerɗe mon. Tokke nde le! 15 "Ndaa, mi ɗon wallinana on hande ngeendam e hayru, non boo maayde e sarru. Sey on cuɓa! 16 To on ɗowtanake umrooje Allah Jawmiraawo mon ɗe umrumi on hande, to on ngiɗi mo, on tokkake laabi maako, on ɗowtanake umrooje maako e farillaaji maako e kiitaaji maako, nden kam on ngeeɗan, on ɗuuɗan. Jawmiraawo barkiɗinan on nder lesdi ndi nastoton haa maron ndi. 17 Ammaa to on ngaylitake ɓaawo, to on ɗowtaaki, on tokkake esto, on cujidani ɗowanteeɓe woɗɓe, 18 nden kam mi ɗon anndina on jonta on kalkan fakat, on nduurataa nder lesdi gaɗa Urdun ndi nastoton ngam maron ndi. 19 Mi wallinani on ngeendam e maayde, barka e naaloore, haa on cuɓa. Mi ɗon ewno jonta asama e lesdi, ɗe ceedo ko cuɓoton. Cuɓe le ngeendam! 20 Ngiɗe Allah Jawmiraawo mon, ɗowtane mo, ɗakkotire bee maako, haa on ngeeɗa, onon e danygol mon, on nduura nder lesdi ndi Jawmiraawo hunani kaakaaji mon Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu, o hokkan ɓe."

Tooktaaki Tawreeta 31

No Yosuwa heɓri kuugal Muusa

31:1 Too, Muusa tokki wolwango yimɓe. 2 O wi'i: "Duuɓi am teemerre e noogas (120) jonta, mi waawataa mi tokko ardaago on. Jawmiraawo boo wi'i yam mi heɓataa eeraago maayo Urdun ngo. 3 Allah Jawmiraawo mon bee hoore mum ardoto on eeraago ngo. O nattinan ummaatooje ɗe'e yeeso mooɗon haa on nyaama lesdi maɓɓe. Yosuwa boo ardoto on eeraago, bana Jawmiraawo wi'i. 4 Jawmiraawo nattinan ummaatooje ɗe'e, bana o nattiniri Sihon e Ook, laamiiɓe Amoori'en e lesdi maɓɓe. 5 Jawmiraawo hokkan on ɓe haa juuɗe mon. Sey on kuuwa ɓe fodde ko umrumi on fuu. 6 Cembiɗe, tiɗɗine ɓerɗe mon, taa kule ɓe sam! Allah Jawmiraawo mon yahdan bee mooɗon, o accataa on, o yeebataako on." 7 Nden Muusa ewni Yosuwa, wi'i mo yeeso yimɓe Isra'iila fuu: "Cembiɗa, tiɗɗin ɓernde ma, ngam an a yahran yimɓe ɓe'e nder lesdi ndi Jawmiraawo hunani kaakaaji maɓɓe. An a sendanan ɓe ndi, ɓe mara. 8 Jawmiraawo bee hoore mum ardoto ma, wondan bee ma. O accataa ma, o yeebataako ma. Ngam maajum taa hul, taa ɓernde ma hultora."

Umroore jaŋgugo tawreeta

9 Nden Muusa windi tawreeta ka'a, hokki ka liman'en Lewiŋko'en halfitinaaɓe sundukru alkawal Allah, e ndotti'en Isra'iila. 10 O umri ɓe: "Nde duuɓi joweeɗiɗi njaalti fuu, waato nder hitaande dimɗinki, njaŋge tawreeta ka'a wakkati juulde bukkaaji. 11 Njaŋgane ka yimɓe Isra'iila fuu mooɓtotooɓe ngam ɓe cujidana Allah Jawmiraawo mon haa nokkuure nde o suɓata ɗum. 12 Mooɓte worɓe e rewɓe e ɓikkoy e jananɓe jooɗiiɓe nder gure mon, haa ɓe nana, ɓe ekkito hulugo Allah Jawmiraawo mon, ɓe tokko umrooje tawreeta ka'a fuu. 13 Bana non ɓikkoy mon koy anndaa tawreeta boo, nanan ka. Ɓe ekkito hulugo Allah Jawmiraawo mon ngeendam maɓɓe fuu nder lesdi gaɗa Urdun ndi nastoton haa maron ndi."

Umrooje Jawmiraawo ragareeje ngam Muusa

14 Ɓaawo maajum Jawmiraawo wi'i Muusa: "Wakkati maayde ma ɓadake. Ewna Yosuwa, waddu mo haa laymaaru fottirde, haa mi umra mo no o huuwrata." Muusa e Yosuwa njehi haa laymaaru man. 15 Jawmiraawo waŋgani ɓe ton nder ruulde nandunde bee daŋraŋgal, nde dari haa nastirde laymaaru. 16 Nden Jawmiraawo wi'i Muusa: "A hawtoyan bee kaakaaji ma nder yenaande. Ɓaawo maayde ma yimɓe tuurtan, luutan alkawal ngal kaɓɓumi bee maɓɓe. Ɓe accatam, ɓe tokkoto ɗowanteeɓe jananɓe nder lesdi ndi ɓe nastata ɗum. 17 Nden tikkere am saatan dow maɓɓe. Mi accan ɓe, mi wirnan ɓe gite am, haa ɓe kalka. Boneeji e ɓillaaje ɗuuɗɗe ukkanto ɓe. Nden ɓe mbi'an: Boneeji ɗi fuu keɓi en ngam Allah Jawmiraawo men acci wondugo bee meeɗen. 18 Saa'i maajum mi saloto wallugo ɓe, ngam ɓe kuuwi kalluɗum, ɓe ngayliti haa ɗowanteeɓe woɗɓe. 19 Jonta kam, windu yimre. Ekkitin nde yimɓe Isra'iila, nde laato seedamku dow maɓɓe. 20 Mi ɗon yahra ɓe nder lesdi ndi kunaniimi kaakaaji maɓɓe. Ndi heewi kosam e njumri. Ɓe keɓan nyaamdu ton, ɓe kaaran, ɓe payan boo. Ammaa ɓe ngaylitoto ɓaawo, ɓe cujidanan ɗowanteeɓe woɗɓe. Ɓe njawoto yam, ɓe pistan alkawal am boo. 21 Boneeji e ɓillaaje ɗuuɗɗe ukkanto ɓe. Nden yimre nde'e laatoto ceedoowo am dow maɓɓe, ngam asŋgol maɓɓe yejjitittaa nde. Koo jonta boo mi anndi numooji maɓɓe, hiddeko mi nastina ɓe nder lesdi ndi kunaniimi ɓe." 22 Nyande maajum Muusa windi yimre man, ekkitini nde yimɓe Isra'iila. 23 Nden Jawmiraawo wi'i Yosuwa ɓii Nuuna: "Cembiɗa, tiɗɗin ɓernde ma. An a yahran yimɓe Isra'iila nder lesdi ndi kuniimi hokkugo ɓe. Min boo mi wondan bee maaɗa." 24 Muusa windi bolle tawreeta ka'a fuu nder deftere. 25 Nde o timmini windugo, o umri liman'en Lewiŋko'en halfitinaaɓe sundukru alkawal Allah: 26 "Koo'e deftere tawreeta nde'e, mballine nde kombi sundukru alkawal Allah Jawmiraawo mon. Nde laato ton bana seedamku dow yimɓe maako. 27 Mi anndi ɓe tuurtooɓe, saata-ko'e'en. Mi ɗonno wondi bee mooɗon maa, ɓe tuurtani Jawmiraawo, sakko ɓaawo maayde am. 28 Mooɓte ndotti'en le'i e ardiiɓe yeeso am, haa mi yecca ɓe bolle ɗe'e fuu. Mi ewnoto asama e lesdi, ɗi laato seedooɓe am dow maɓɓe. 29 Mi anndi fakat, ɓaawo maayde am onon fuu on mbonnoto masin, on accan tokkaago laawol ngol ekkitinmi on. Saa'iire waran nde sarru ukkanto on, ngam on kuuwan kalluɗum yeeso Jawmiraawo, on tikkinan mo bee kuuɗe mon."

Yimre Muusa

Tooktaaki Tawreeta 32

30 Nden Muusa yimi yimre nde'e, mooɓtorde Isra'iila'en fuu ɗon keɗito nde haa nde timmi: 32:1 "Onon asama e lesdi, nane bolle am, keɗite ko mbi'anmi. 2 Ekkitinol am toɓa bana iyeende, bolle am laato bana saawawre dow lesdi. Ɗe toɓa bana iyeende dow huɗo, bana baade ndiyam dow haakooji kecci. 3 Sey mi maŋgta innde Jawmiraawo, haa on teddina Allah men. 4 Jawmiraawo ɗon ayna on bana hooseere, o timmuɗo, gooŋgaajo nder laabi maako fuu. Allah mon o koolniiɗo mo fewjataa, kuuɗe maako fuu potti. 5 Ammaa onon on jambotooɓe, on kuuwataa bana ɓikkoy maako. On ummaatoore wonniinde, wayliinde. 6 Bana non ngettirton Allah na, onon faataaɓe ɓe ngalaa hakkiilo? Kaŋko woni Baabiraawo mon, tagɗo on haa on laato ummaatoore. 7 Ciftore jamanuuji ɓooymaaji, kakkilane duuɓi caaliiɗi. ?ame baabiraaɓe ko laati naane, ndotti'en boo ngam ɓe anndina on ɗum. 8 Ɓaŋgiiɗo yeɗi ummaatooje lesɗe muuɗum'en, o sendani le'i ɓiɓɓe Aadama joole. O yeɗi koondeye ummaatoore ɗowanteeɗo mum, 9 ammaa o suɓi danygol Yakubu ngam hoore maako. 10 O tawi ɓe nder ladde, haa nokkuure ferewnde, heewnde iido keni. O wuurni ɓe, o hakkilani ɓe, o ayni ɓe bana yiitere maako. 11 Bana dutal ekkitinirta ɓikkoy mum fiirugo, ngal weela dow maakoy, ngal efta koy dow bileeji maagal, bana non Jawmiraawo ayniri yimɓe mum, efti ɓe ngam taa ɓe ndo''o. 12 Jawmiraawo feere mum ɗowi yimɓe mum, walaa ɗowanteeɗo goɗɗo walli mo. 13 O ɓaŋgti ɓe dow lesdi kooseeje, ɓe nyaami ko fuɗi haa gese. Ɓe tawi njumri caka tapaaje, jaytunje maɓɓe mawni caka kaa'e. 14 Ɓe njari kosam na'i e be'i. Na'i maɓɓe e dammooje maɓɓe ɗi payɗi. Gawri maɓɓe e inaboojam maɓɓe ɓuri wooɗugo. 15 Yimɓe maako laati riskuɓe, tuurtooɓe, ɓe fayɓe, marɓe ɓellere. Ɓe acci Allah tagɗo ɓe, ɓe njawi kisnoowo ɓe baawɗo. 16 Ɓe tikkini Jawmiraawo bee sujidango labbi, ɓe mettini mo bee kuuɗe maɓɓe nyidduɗe. 17 Ɓe kirsi ngam ginnaaji ɗi laataaki Allah, ngam ɗowanteeɓe ɓe meeɗaay anndeego, ɗowanteeɓe hesɓe, waŋguɓe jonta. Kaakaaji maɓɓe meeɗaay ɗowtanaago ɓe. 18 Ɓe kakkilanaay Allah maɓɓe kisnoowo ɓe, ɓe ngejjiti dokkuɗo ɓe ngeendam. 19 Jawmiraawo yi'i ɗum, ɗum kalluɗum haa maako. O wudini ɓikkoy maako ngorkoy e ndehoy. 20 O wi'i: Mi wirnan ɓe gite am, haa mi laara ko heɓata ɓe. Ngam ɓe laati ummaatoore wayliinde, ɓiɓɓe ɓe ngalaa gooŋgaaku. 21 Ɓe tikkini yam bee labbi maɓɓe, ɓe mottini yam bee ɗowanteeɓe fewooɓe. Jonta tikkinanmi ɓe bee yimɓe faataaɓe, mi mettinan ɓe bee ummaatoore meere'en. 22 Tikkere am wulan bana yiite, nyaaman kooɗume fuu haa lesdi. Nde wulan haa yotto joonde maayɓe, nde nyaaman koo caɓɓaaje kooseeje boo. 23 Mi yowanan ɓe boneeji ɗuuɗɗi, mi fiɗan kuri am fuu dow maɓɓe. 24 Ɓe maayan weelo e jonte, ɓe njinnan ngam nyawji kalluɗi. Mi neldan ɓe kuuje ladde ngatooje, non boo boɗɗe mbarooje. 25 Kaafahi do''an ɓiɓɓe maɓɓe haa yaasi wuro, kultoreeŋgol mbaran ɓe haa nder wuro, suka'en e faanyɓe rewɓe fuu maayan, koo musinankoy e ndotti'en boo kalkan. 26 Mi tammino halkugo ɓe pat, ngam taa goɗɗo siftora inɗe maɓɓe. 27 Ammaa mi yiɗaa jaloore konne'en maɓɓe, wanyɓe ɓe paamataa ɗum. Ɓe mbi'an: Juuɗe amin njaali ɓe. Ɓe mbi'ataa: Jawmiraawo huuwi ɗum fuu. 28 Yimɓe Isra'iila ɓe ngalaa faamu, hakkiilo woodaa haa maɓɓe sam. 29 To naa non, ɓe paamanno kuuje ɗe, ɓe kakkilananno ko heɓi ɓe. 30 Ko waɗi konneejo gooto riiwa ujineere, ɗiɗo boo parta ujine sappo? Jawmiraawo maɓɓe soorri ɓe, Allah maɓɓe baawɗo acci ɓe. 31 Konne'en anndi labbi muuɗum'en tampi, ɗi ngalaa baawɗe bana Allah Isra'iila. 32 Konne'en maɓɓe mbonnake bana Sodoma e Gomorra, ɓe nandi bee inabooje bonniiɗe, dimooje ɓiɓɓe keewɗe tooke e kaaɗeeŋga, 33 inaboojam maɓɓe ɗum tooke poosokje. 34 Jawmiraawo wi'i: Mi anndi ko konne'en maɓɓe kuuwi, mi ɗon sigo anndal man haa sigordu am 35 haa nyalaade nde mi waatoto, mi hiitoto ɓe, haa saa'iire nde kosɗe maɓɓe ndimboto. Nyalaade halkere maɓɓe ɓadake, kiita maɓɓe ɗon ɓadito bee jaawal. 36 Fakat Jawmiraawo huuwanan yimɓe mum gooŋga, o hinnoto teddinooɓe mo. Ngam o yi'i ɓe ɗon tampa, luttuɓe maɓɓe ɗuuɗaay sam. 37 Nden o ?aman yimɓe maako: Toy ɗowanteeɓe sembiɗɓe ɓe kooliiɗon? 38 On nyaamni ɓe ɓellere kirsaaɗi mon, on njarni ɓe inaboojam mon. Sey ɓe ngara, ɓe mballa on jonta, sey ɓe mbaɗana on hisrude. 39 Ndaare jonta min feere am woni Allah, walaa ɗowanteeɗo goɗɗo. Mi mbaran, mi yeeɗinan boo, mi naawnan, mi hurgan boo. Walaa kisnanɗo ko juŋŋgo am jogoto. 40 Mi ɗon ɓaŋgta juŋŋgo am hedi asama, mi ɗon huno: Fakat bana mi geeto, 41 mi welnan kaafahi am ɗelkoohi, juŋŋgo am waɗa kiita. Mi waatoto konne'en am, mi hiitoto wanyɓe yam fuu. 42 Kuri am njaran ?i?am maɓɓe, kaafahi am nyaaman kusel maɓɓe. Ki heewan ?i?am mbaraaɓe e naŋgaaɓe, ki ta''an ko'e hoore'en maɓɓe. 43 Onon asamanji, koole bee seyo, onon ɗowanteeɓe, cujidane Jawmiraawo. Ngam o waatoto konne'en maako, o ittan aybe nder lesdi yimɓe maako." 44 Muusa e Yosuwa ɓii Nuuna ngimi yimre nde, yimɓe Isra'iila fuu ɗon keɗito.

Umrooje Muusa ragareeje

45 Too, nde Muusa timmini wolwugo bolle ɗe'e, 46 o wi'i yimɓe: "Umrooje ɗe'e ɗe umrumi on hande, njaɓe ɗe haa ɓerɗe mon. Anndine ɗe ɓikkoy mon, ngam koy njogo bolle tawreeta ka'a fuu, koy tokko ɗe. 47 Tawreeta ka'a naa ka bolle meere, fakat ngeendam mon ɗon nder maaka. Ɗowtane ka ngam haa balɗe mon njuuta nder lesdi gaɗa Urdun ndi nastoton haa maron ndi." 48 Nyalaade ndeya go Jawmiraawo wi'i Muusa: 49 "Yah haa kooseeje Abariima haa ɗo nder lesdi Mo'ab, haa nokkuure tiitotirnde bee berniwol Yeriko. Wa''a hooseere Nebo, a laara lesdi Kanaana ndi marnanmi yimɓe Isra'iila. 50 A maayan dow hooseere man, a hawtoyan bee asli ma, bana deerɗa Haruna maayri dow hooseere Hor, hawtoyi bee asli mum. 51 Ngam onon ɗiɗo on njambi yam yeeso yimɓe Isra'iila, haa ndiyamji Meriba baŋge Kaades nder ladde Siin, on ceednaay senaare am caka yimɓe Isra'iila. 52 A eewan lesdi haa daayiiɗum, ammaa a heɓataa nastugo lesdi ndi ndokkanmi yimɓe Isra'iila."

Tooktaaki Tawreeta 33

No Muusa barkiɗiniri le'i Isra'iila

33:1 Ndaa barka ka Muusa, goɗɗo Allah barkiɗini yimɓe Isra'iila hiddeko o maaya: 2 "Jawmiraawo wari diga hooseere Sina, fuɗi bana naaŋge dow kooseeje Se'ir, yaynani yimɓe mum e hooseere Paran. Malaa'ika'en ujine sappo ngardi bee maako. Umrooje ngam yimɓe maako ɗon haa juŋŋgo maako nyaamo nanduŋgo bee yiite. 3 "Jawmiraawo yiɗi le'i muuɗum, o ɗon ayna senaaɓe maako fuu. Ngam maajum en ɗon turo yeeso maako. 4 En ɗon ɗowtano tawreeta ka Muusa umri en. Ka keɓal ummaatoore men ɓurŋgal saman. 5 Jawmiraawo laamake dow Isra'iila, saa'i le'i e ardiiɓe muuɗum'en mooɓi." 6 Muusa wi'i dow lenyol Ruuben: "Ruuben yeeɗa, taa maaya, koo to yimɓe lenyol ngol ɗuuɗaay." 7 Ndaa ko o wi'i dow lenyol Yahuuda: "Ya Jawmiraawo, nan tornde Yahuuda, hawtu ngol bee le'i goɗɗi fahin. Juŋŋgo ma ɗon haɓa ngam maɓɓe. Wallu ɓe haɓugo bee konne'en maɓɓe." 8 Dow lenyol Lewi o wi'i: "Ya Jawmiraawo, a ɗon waŋgina muuyo ma bee lenyol Lewi. Ɓe yimɓe ma hoolaaɓe. A jarribi ɓe haa Massa, a gooŋɗini ɓe haa ndiyamji Meriba. 9 Ɓe ɓuri yiɗugo ma dow saarooji maɓɓe e bandiraaɓe maɓɓe e ɓikkoy maɓɓe. Ɓe ɗowtani umrooje ma, ɓe njogi alkawal ma. 10 Kamɓe ɓe ekkitinan danygol Yakubu kiitaaji ma, haa Isra'iila fuu tokko tawreeta ma. Ɓe lii'anto ma kirseteeɗi dow hirsirde, ɓe ngulan urle yeeso maaɗa. 11 Ya Jawmiraawo, ɗuɗɗin sembe maɓɓe, yerda kuuɗe maɓɓe. Sampit konne'en maɓɓe fuu, ngam taa ɓe meeta ummaago." 12 Dow lenyol Benyamin o wi'i: "Jawmiraawo yiɗi lenyol ngol masin. Allah Ɓaŋgiiɗo ɗon ayna ngol foroy, nyalɗe fuu ngol ɗon jooɗi jam yeeso maako." 13 Dow lenyol Yusufu o wi'i: "Jawmiraawo barkiɗin lesdi maɓɓe bee saawawre diga dow, e ndiyamji diga luggeeŋgaaji lesdi. 14 O barkiɗina ndi bee ko naaŋge ɓendata ɗum, bee ɓurɗum wooɗugo nder lebbi fuu. 15 Kooseeje e towndiije maɓɓe ɓooymaaje keewa kuuje cuɓaaɗe. 16 Lesdi maɓɓe heewa kuuje booɗɗe fuu, ngam daliila mbooɗeeŋga Jawmiraawo mo wolwi nder wumre gi'e. Barkaaji ɗi fuu ngara dow lenyol Yusufu, ngam kaŋko o cenaaɗo caka deerɗiiko'en. 17 Yusufu mari sembe bana ngaari, luwe boo bana mbana. Luwe maako ɗum ujineeje ɓe Manassa, e ujine cappanɗe ɓe Efrayim. Bee maɓɓe o hawan ummaatooje, o yerɓan ɗe haa keeri duniyaaru." 18 Dow le'i Jabulon e Issakar o wi'i: "Yimɓe Jabulon ceyore filu muuɗum'en bee yimɓe haa pomoole mbeela. Yimɓe Issakar boo ceyoro kuuɗe muuɗum'en haa saare. 19 Ɓe ewnoto ummaatooje, ɗe ngara haa hooseere maɓɓe, ɓe lii'oto kirseteeɗi pottanɗi ton. Ngam ɓe keɓan jawdi haa mbeela, ndesaaje nyukkiiɗe boo nder njaareendi." 20 Dow lenyol Gada o wi'i: "Ngette Allah mo yajjini lesdi maɓɓe. Gada ɗon reena bana mbarooga, ngam ta''a juŋŋgo, koo hoore boo. 21 Ɓe cuɓani ko'e maɓɓe geɗal lesdi ɓurŋgal wooɗugo. Haa nokkuure nde geɗal hooreejo woni, ton ardiiɓe yimɓe mooɓi. Ɓe kuuwi ko fottani Allah, ɓe timmini kiitaaji maako nder Isra'iila." 22 Dow lenyol Dan o wi'i: "Dan woni ɓii mbarooga, ngurtiiŋga lesdi Baasan bee diwugo." 23 Dow lenyol Neftalim o wi'i: "Yimɓe Neftalim kaaran, ngam Jawmiraawo yerdi ɓe, barkiɗini ɓe. Lesdi maɓɓe, diga weendu Galili yahugo fombina." 24 Dow lenyol Aser boo o wi'i: "Aser heɓi barka ko ɓuri le'i goɗɗi. O laato giɗaaɗo deerɗiiko'en. Lesdi maako riska bee nebbam jaytunje. 25 Jamɗe palduɗe cembiɗɗe kisna dammuɗe berniiji maako. Sembe maako duura bana balɗe maako." 26 Onon yimɓe Isra'iila, walaa ɗowanteeɗo bana Allah mooɗon. Kaŋko o ɗon saalo asamanji bee tedduŋgal, o ɗon ta''a duule ngam o walla on. 27 Allah woni hisrude mon diga ɓooyma, juuɗe maako duumiiɗe ɗon efta on. O riiwi konne'en mon yeeso mooɗon, o umri on nattina ɓe ɓe fuu. 28 Yimɓe Isra'iila, danygol Yakubu, ɗon njooɗi bee hoolaare. Lesdi maɓɓe heewi gawri e inaboojam. Asama ɗon waɗa saawawre dow maari. 29 Barka laatanto on, onon Isra'iila'en. Walaa ummaatoore bana nde mooɗon nde Jawmiraawo wallata ɗum. Jawmiraawo bee hoore mum woni wawarde mon e kaafahi mon. O ɗon ayna on, o ɗon hokka on jaalorgal. Konne'en mon ɗaɓɓan enɗam mon bee naafikaare, ammaa onon on ndamman ɓe.

Tooktaaki Tawreeta 34

Maayde Muusa

34:1 Too, Muusa wurti laɗɗe Mo'ab, wa''i hooseere Nebo, dow hoore hooseere Pisiga haa fuunaaŋge Yeriko. Ton Jawmiraawo holli mo lesdi fuu: Lesdi Gile'at haa yotti wuro Dan, 2 e geɗal Neftalim, e geɗe Efrayim e Manassa, e geɗal Yahuuda haa yotti mbeela hiirnaaŋge, 3 e lesdi fombina, e lesdi leesndi hakkunde Jo'ar e Yeriko, berniwol dibinooje. 4 Nden Jawmiraawo wi'i Muusa: "Kanjum woni lesdi ndi kunaniimi Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu, mi hokkan ndi danygol maɓɓe. Mi holli ma ndi, ammaa a heɓataa nastugo ndi." 5 Muusa, kuuwanoowo Jawmiraawo maayi ton nder lesdi Mo'ab, bana Jawmiraawo wi'no mo. 6 Jawmiraawo uwi mo nder waadiwol ton nder lesdi Mo'ab, haa nokkuure tiitotirnde bee Bayti-Pe'or. Ammaa haa warugo hande walaa mo anndi yenaande maako. 7 Muusa waɗi duuɓi teemerre e noogas (120), o maayi diga o cembiɗɗo, gite maako tampaay. 8 Yimɓe Isra'iila mboyi mo nyalɗe cappanɗe tati nder laɗɗe Mo'ab, nden saa'i woyugo mo timmi. 9 Ammaa Yosuwa ɓii Nuuna o keewɗo ruuhu faamu, ngam Muusa yowi juuɗe mum dow maako ngam nastina mo nder kuugal mum. Yimɓe Isra'iila nanani Yosuwa, ɓe tokki umrooje ɗe Jawmiraawo umruno ɓe bee hunduko Muusa. 10 Ɓaawoɗon walaa annaboojo bana Muusa meeti laataago nder Isra'iila. Jawmiraawo wolidi bee maako gite bee gite. 11 Walaa annaboojo goɗɗo meeɗi huuwugo alaamaaji e kaayeefiiji irin ɗi Muusa huuwi, ɗi Jawmiraawo neli mo huuwugo haa Firawna, laamiiɗo Misra e saraaki'en maako e lesdi maako fuu. 12 Walaa annaboojo goɗɗo heɓi baawɗe huuwugo kuuje mawɗe kulniiɗe ɗe Muusa huuwi yeeso Isra'iila fuu.

Yosuwa 1

No Isra'iila'en taaskorani nastugo Kanaana

1:1 Ɓaawo maayde Muusa, suka Jawmiraawo, Jawmiraawo wolwani Yosuwa ɓii Nuuna, suka Muusa, wi'i: 2 "Suka am Muusa maayi. Kadi umma, eera maayo Urdun ngo, an e ummaatoore nde'e fuu, haa on nasta lesdi ndi ndokkanmi yimɓe Isra'iila. 3 Nokkuure nde kosɗe mon njaaɓata fuu, mi hokki on nde bana mbi'mi Muusa. 4 Diga ladde e hooseere Libanon ɗo yahugo fuunaaŋge haa yotto maayo maŋgo wi'eteeŋgo Efratis, waato lesdi Heti'en fuu, yahugo hiirnaaŋge boo haa yotto mbeela, ɗum fuu ɗum laato maral mooɗon. 5 Balɗe ma fuu walaa dartantooɗo ma. Bana mi wonduno bee Muusa, bana non ngondiranmi bee maaɗa boo. Mi accataa ma sam. 6 Sembiɗiɗ, tiɗɗin ɓernde ma, ngam an on sendanta ummaatoore nde'e lesdi ndi kunaniimi kaakaaji maɓɓe mi hokkan ɓe. 7 Ammaa sey a sembiɗa, a tiɗɗina ɓernde ma ngam haa a ɗowtano tawreeta fuu ka Muusa, suka am umri ma. Taa sel laawol maaka, koo haa nyaamo koo haa nano, ngam keɓa hayru kootoy njahata fuu. 8 Jaŋgu deftere tawreeta nde'e foroy, numtu nde jemma bee nyalawma fuu, ngam haa a ɗowtano ko winda nder maare. Nden a wo''inan laawol maaɗa, a heɓan saa'a. 9 Min mi umri ma: Sey a sembiɗa, a tiɗɗina ɓernde ma. Taa hul, taa hultor boo, ngam min, Allah Jawmiraawo maaɗa mi ɗon wondi bee maaɗa kootoy njahata fuu." 10 Yosuwa umri ardiiɓe ummaatoore: "Ta''e caka saŋgeere, mbi'e yimɓe: 11 Mbaɗane ko'e mon njooɓaari, ngam lutti nyalɗe tati haa on eero maayo Urdun, haa on nasta lesdi, on mara. Allah Jawmiraawo mon marnan on ndi." 12 Yimɓe le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa, Yosuwa wi'i ɓe: 13 "Ciftore ko Muusa, suka Jawmiraawo umri on. O wi'i: Allah Jawmiraawo mon siwtinan on, hokkan on lesdi ndi. 14 Rewɓe mon e ɓikkoy mon e dabbaaji mon njooɗoto nder lesdi ndi Muusa hokki on gaa'en Urdun. Ammaa onon worɓe sembiɗɓe on ardoto bandiraaɓe mon eeraago, on mballa ɓe, 15 haa to Jawmiraawo siwtini ɓe bana mooɗon, haa to ɓe mari lesdi ndi o hokkata ɓe. Ɓaawo maajum on loro, on mara tayre lesdi nde Muusa, suka Jawmiraawo hokki on gaa'en Urdun gal fuunaaŋge." 16 Ɓe njaabi Yosuwa: "Ko umruɗa min fuu, min mbaɗan ɗum. Min njahan kootoy a nelata min. 17 Bana min ɗowtorani Muusa, bana non min ɗowtanto ma an boo. Allah Jawmiraawo ma wondu bee maaɗa, bana o wonduno bee Muusa, kanjum tan min ɗaɓɓata. 18 Koomoy luuti umrooje ma, ɗowtanaaki ko umruɗa mo fuu, o mbareteeɗo. Ammaa an, laata a cembiɗɗo, tiɗɗin ɓernde ma."

Yosuwa 2

No Yosuwa neliri horooɓe haa Yeriko

2:1 Saa'i yimɓe Isra'iila ɗonno haa Sittim, Yosuwa ɓii Nuuna neli horooɓe ɗiɗo, wi'i ɓe: "Njehe, ndaare lesdi e berniwol Yeriko." Ɓe ndilli, ɓe nasti suudu debbo jeenoowo, innde maako Rahab. Ɓe mbaali ton. 2 Laamiiɗo Yeriko anndinaama: "Jemmaare nde'e worɓe Isra'iila'en woɗɓe ngari horugo lesdi." 3 O neli yimɓe haa Rahab, ɓe mbi'a mo: "Wurtin worɓe warɓe haa maaɗa, nastuɓe suudu ma, ngam ɓe horooɓe lesdi." 4 Ammaa Rahab nyukkini worɓe ɗiɗo go. O wi'i nelaaɓe laamiiɗo: "Nonnon, worɓe man ngari haa am, ammaa mi anndaano toy ɓe iwi. 5 Nde jemma waɗi, wakkati maɓɓugo dammugal berniwol, ɓe ngurti. Mi anndaa haa toy ɓe ndilli. Taasne ɓe bee jaawal, nden kam on njokkoto ɓe." 6 Ammaa o wa''inno ɓe dow mbippu suudu, o nyukkini ɓe les leɗɗe ɗe o we''itino dow soorowol. 7 Worɓe laamiiɗo ngurti berniwol, nden dammuɗe maɓɓaama. Ɓe ɗaɓɓiti Isra'iila'en ɗiɗo go dow laawol yahugo Urdun haa ɓe njotti eerorɗe. 8 Hiddeko horooɓe mbaalo, Rahab wa''i haa maɓɓe dow soorowol. 9 O wi'i ɓe: "Mi anndi Jawmiraawo hokki on lesdi ndi. Kultoreeŋgol ngam mooɗon ukki dow amin, ɓerɗe yimɓe fuu nder lesdi ta''i. 10 Min nani no Jawmiraawo yoorini ndiyamji maayo Maaliya yeeso mooɗon nde ngurtiiɗon Misra. Min nani boo ko kuuwɗon laamiiɓe Amoori'en ɗiɗo haa gaɗa Urdun, no on nattiniri Sihon e Ook. 11 Min nani ɗum, ɓerɗe amin ɓolwi ngam daliila kulol yeeso mooɗon. Allah Jawmiraawo mon, kaŋko woni Allah haa asama e lesdi, haa dow bee les fuu. 12 Ammaa jonta kunaneeɗam: Bana min mi huuwrani on mbooɗeeŋga, bana non onon boo kuuwaneeɗam mbooɗeeŋga, ndokkeeɗam maandorde hoolaare. 13 Acce baaba am e daada am ngeeɗa, non boo deerɗiraaɓe am worɓe e rewɓe bee bandiraaɓe muuɗum'en fuu, kisne yoŋkiiji amin maayugo." 14 Horooɓe mbi'i mo: "Yoŋkiiji amin laato mbattudi yoŋkiiji mooɗon, ammaa taa on mbaŋgina haala amin sam. To Jawmiraawo hokki min lesdi ndi, min kuuwanan ma mbooɗeeŋga e hoolaare." 15 Suudu Rahab ɗon hawti bee mahol berniwol. Ngam maajum o jippini worɓe ɗiɗo go bee ɓoggol haa wurdere nder mahol. 16 O wi'i ɓe: "Njehe gal kooseeje, ngam taa taasnooɓe on potta bee mooɗon. Cuuɗe ton nyalɗe tati haa to ɓe ngarti, nden ndille laawol mon." 17 Ɓe mbi'i mo: "Min mbaɗan ko a hunni min. 18 An boo, ndaa ko mbaɗata: To min nasti lesdi mon, haɓɓu ɓoggol boɗeewol ngo'ol haa wurdere nde njippinɗa min e muuɗum. Mooɓtu baaba ma e daada ma e deerɗiraaɓe ma e yimɓe saare baaba ma fuu nder suudu ma. 19 To goɗɗo maɓɓe wurtake suudu ma, aybe maayde maako loroto dow hoore maako, minin boo min laaɓɓe. Ammaa koomoy gonduɗo bee maaɗa nder suudu, to juŋŋgo goɗɗo meemi mo, nden kam aybe maajum waran dow ko'e amin. 20 To a waŋgini haala amin haa woɗɓe, nden kam min ndimɗan e hunayeere nde kunnuɗa min." 21 Rahab wi'i: "Nonnon, bana mbi'ɗon." Nden o jaɓɓiti ɓe, ɓe ndilli. Ammaa kaŋko o haɓɓi ɓoggol boɗeewol go haa wurdere suudu. 22 Horooɓe njehi gal kooseeje, paɓɓi ton nyalɗe tati. Yimɓe laamiiɗo ɗaɓɓiti ɓe kootoy fuu, tawaay ɓe. Ɓaawo nyalɗe tati ɓe lorti haa Yeriko. 23 Horooɓe ɗiɗo go ndirti kooseeje, eeri maayo, ngarti haa Yosuwa ɓii Nuuna. Ɓe ngecci mo ko heɓi ɓe fuu. 24 Nden ɓe mbi'i mo: "Jawmiraawo hokki en lesdi fuu haa juuɗe men. Yimɓe ton fuu ɗon kula en haa ɓerɗe maɓɓe ta''i."

Yosuwa 3

No Isra'iila'en eerori Urdun

3:1 Jaŋgo maajum Yosuwa e yimɓe Isra'iila fuu ndawi cub. Ɓe ummi saŋgeere Sittim, ɓe ngari haa maayo Urdun. Ɓe caŋgini ton hiddeko ɓe eero. 2 Ɓaawo nyalɗe tati, ardiiɓe ta''i caka saŋgeere, mbi'i yimɓe: 3 "To on ngi'i liman'en ɗon ndoondo sundukru alkawal Allah Jawmiraawo mon, umme onon boo, tokke ɓe. 4 On meeɗaay yahugo laawol ngol, kamɓe ɓe cappinan on ngol. Ammaa taa ɓadite sundukru, ndaaye ndu deydey piyanɗe ujine ɗiɗi." 5 Yosuwa wi'i yimɓe: "Cene ko'e mon, ngam jaŋgo Jawmiraawo huuwan kaayeefiiji caka mooɗon." 6 Nden o umri liman'en: "Efte sundukru alkawal, eere yeeso yimɓe." Kamɓe ɓe efti sundukru, ɓe ardi yeeso yimɓe. 7 Jawmiraawo wi'i Yosuwa: "Hande puɗɗanmi mawningo ma yeeso Isra'iila'en. Ɓe paaman mi ɗon wondi bee maaɗa bana mi wonduno bee Muusa. 8 Umru liman'en roondooɓe sundukru alkawal: To on njottake maayo Urdun, naste nder ndiyam haa fomoonde, ndare ton." 9 Nden Yosuwa wi'i yimɓe Isra'iila: "Ngare ɗo, nane ko Allah Jawmiraawo mon wi'ata on. 10 Saa'i on ɗon nasta lesdi, o riiwan Kanaani'en e Heti'en e Hewi'en e Peresi'en e Girgasi'en e Amoori'en e Yebusi'en yeeso mooɗon. Bana ni anndirton Allah geeto ɗon wondi bee mooɗon. 11 Ndaa, sundukru alkawal Jawmu duniyaaru fuu ɗon nasta Urdun yeeso mooɗon. 12 Cuɓe jonta worɓe sappo e ɗiɗo, gooto gooto nder lenyol Isra'iila kooŋgole fuu. 13 To kosɗe liman'en roondooɓe sundukru alkawal Jawmu duniyaaru fuu nasti nder ndiyam, ilam Urdun ta''an, ndiyam ndirtotooɗam daroto bana mahol." 14-15 Ɗum wakkati codol. Saa'i maajum maayo Urdun teelan dow pomoole mum. Too, yimɓe ngurti laymaaji muuɗum'en haa eero maayo Urdun, liman'en ardi ɓe, ɓe ɗon ndoondi sundukru alkawal. Nde kosɗe maɓɓe puɗɗi soofugo, 16 ndiyam acci ilugo, dari bana mahol daayiiɗum masin, haa Adaama, wuro wonŋgo kombi Jaretaan. Ndiyam ndirtotooɗam gal weendu ladde, waato weendu manda, ta''i. Yimɓe keɓi eeraago haa nokkuure tiitotirnde bee Yeriko. 17 Saa'i Isra'iila'en ɗon eero dow joorɗum, liman'en roondooɓe sundukru alkawal Jawmiraawo ɗon ndari dow joorɗum caka Urdun, haa ummaatoore fuu saali.

Yosuwa 4

Kaa'e maandorɗe sappo e ɗiɗi

4:1 Nde ummaatoore fuu eeri maayo Urdun, Jawmiraawo wi'i Yosuwa: 2 "Cuɓe worɓe sappo e ɗiɗo, gorko gooto nder lenyol fuu. 3 Umre ɓe ɓe koo'a kaa'e sappo e ɗiɗi haa caka maayo Urdun, haa nokkuure nde liman'en ndari. Ɓe njahra kaa'e man haa nokkuure nde mbaaloton jemmaare nde'e, ɓe mballina ɗe ton." 4 Yosuwa ewni worɓe sappo e ɗiɗo ɓe o suɓno nder yimɓe Isra'iila, gorko gooto nder lenyol fuu. 5 O wi'i ɓe: "Naste Urdun yeeso sundukru alkawal Allah Jawmiraawo mon. Koomoy mooɗon efta hayre woore, wakka nde, hayre woore ngam lenyol Isra'iila kooŋgole. 6 Kaa'e man laatano on maandorɗe. Yeeso ɗo, to ɓikkoy mon ?ami on habaru kaa'e ɗe, 7 nden kam njaabe koy: Ndiyam Urdun ta''i yeeso sundukru alkawal Jawmiraawo, saa'i ndu ɗon eero maayo. Kaa'e ɗe'e laatanto yimɓe Isra'iila maandorɗe haa foroy." 8 Worɓe Isra'iila'en go kuuwi ko Yosuwa umri ɓe. Ɓe ngurtini kaa'e sappo e ɗiɗi haa caka Urdun, bana Jawmiraawo wi'no Yosuwa, fodde limgal le'i Isra'iila'en. Ɓe njahri kaa'e man haa nokkuure nde ɓe mbaali, ɓe ndesi ɗe ton. 9 Yosuwa darni kaa'e sappo e ɗiɗi goɗɗe haa caka Urdun, haa nokkuure nde liman'en roondooɓe sundukru ndarino. Ton ɗe ngoni haa warugo hande. 10 Liman'en ndari haa caka Urdun haa timmugo kooɗume ko Yosuwa wi'no yimɓe bee umroore Jawmiraawo. Kanjum woni ko Muusa umruno Yosuwa. Yimɓe njaawɗi eeraago maayo. 11 Nde ɓe timmini eeraago, liman'en roondooɓe sundukru Jawmiraawo eeri boo, ɓe caali yeeso yimɓe fuu. 12 Yimɓe le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa ardi Isra'iila'en woɗɓe, ɓe taaskaniiɓe konu bana Muusa wi'no ɓe. 13 Taaskaniiɓe konu baakin ujine cappanɗe nayo (40.000) eeri maayo yeeso Jawmiraawo, ɓe njotti ladde kombi Yeriko. 14 Nyalaade maajum Jawmiraawo teddini Yosuwa yeeso Isra'iila'en. Ɓe kuli mo bana ɓe kuliri Muusa balɗe mum fuu. 15 Too, Jawmiraawo umri Yosuwa: 16 "Wi' liman'en roondooɓe sundukru bee seedamku alkawal ɓe ngurto maayo Urdun." 17 Yosuwa umri ɓe bana non. 18 Nde ɓe ngurti Urdun, kosɗe maɓɓe boo meemi lesdi njoorndi, ndiyam maayo lori haa nokkuure muuɗum, teeli dow pomoole maayo bana naane.

Yosuwa 5

19 Nyande sappoore nder lewru arandu, yimɓe eeri Urdun. Ɓe caŋgini haa Gilgal, fuunaaŋge Yeriko. 20 Ton haa Gilgal Yosuwa darni kaa'e sappo e ɗiɗi ɗe ɓe koo'uno haa caka Urdun. 21 O wi'i yimɓe Isra'iila: "Yeeso ɗo, to ɓikkoy mon ?ami on habaru kaa'e ɗe, 22 nden kam njaabe koy: Yimɓe Isra'iila eeri maayo Urdun dow joorɗum. 23 Ngam Allah Jawmiraawo mon yoorini ndiyam maago haa on eeri. O huuwani on bana o huuwranno min haa maayo Maaliya, wakkati o yoorini ngo yeeso amin. 24 Ngam daliila kuuɗe ɗe'e koomoy haa duniyaaru anndan juŋŋgo Jawmiraawo sembiɗŋgo, onon boo on kulan Allah Jawmiraawo mon haa foroy." 5:1 Laamiiɓe Amoori'en wonɓe haa hiirnaaŋge maayo Urdun, e laamiiɓe Kanaani'en fuu wonɓe haa mbeela, nde ɓe nani Jawmiraawo yoorini ndiyam Urdun yeeso Isra'iila'en haa ɓe eeri, ɓe kultori, ɓerɗe maɓɓe ta''i ngam daliila Isra'iila'en.

Baɗki juulnol haa Gilgal

2 Saa'i maajum Jawmiraawo wi'i Yosuwa: "Waɗ laɓe ɗe kaa'e, juulnu yimɓe Isra'iila ɓe meeɗaay juulneego." 3 Yosuwa waɗi laɓe man, juulni Isra'iila'en haa nokkuure wi'eteende Towndiire-lare-saadooniiku. 4-6 Nde yimɓe Isra'iila ngurti Misra, worɓe maɓɓe fuu njuulnaama. Ammaa ɓe ngiili nder ladde duuɓi cappanɗe nayi. Saa'i man fuu ɓe keɓaay juulnugo ɓikkoy ngorkoy. Waawɓe konu saa'i gurtaaki maɓɓe nder Misra, ɓe fuu ɓe maayi nder ladde ngam ɓe ɗowtanaaki Jawmiraawo. O hunani ɓe ɓe keɓataa yi'ugo lesdi keewndi kosam e njumri ndi o wi'i kaakaaji maɓɓe o hokkan ɓe. 7 Ammaa ɓiɓɓe worɓe man meeɗaay juulneego. Kamɓe, Yosuwa juulni ɓe. 8 Nde ɓe timmini juulnugo ɓe, ummaatoore fuu faɓɓi haa saŋgeere haa juulnaaɓe njamɗiti. 9 Jawmiraawo wi'i Yosuwa: "Hande ittumi mbustu njeyaaŋgu mon haa Misra. Ngam maajum ɓe ɗon mbi'a nokkuure man Gilgal haa warugo hande." 10 Yaake yimɓe Isra'iila ɗon caŋgina haa Gilgal nder ladde kombi Yeriko, ɓe mbaɗi juulde Paska+, kiikiɗe nyande sappo e nayaɓre lewru maajum. 11 Jaŋgo maajum ɓe puɗɗi nyaamugo kuuje lesdi Kanaana, tamseeje ɗe ufnaaka e gabbe ca'aaɗe. 12 Nyande maajum nyaamdu wi'eteendu mannu acci toɓugo. Ɓaawoɗon ɓe nyaami nyaamdu lesdi Kanaana.

Yosuwa e gorko marɗo kaafahi

13 Saa'i Yosuwa ɗon baŋge Yeriko, o ɓaŋgti gite maako, o yi'i gorko feere ɗon dari yeeso maako, ɗon jogi kaafahi losaaki haa juŋŋgo mum. Yosuwa yehi haa maako, ?ami mo: "An mo amin na? Malla a gooto nder konne'en amin?" 14 Gorko oo jaabi: "Aa'a, ammaa mi wari jonta mi mawɗo honooɓe Jawmiraawo." Yosuwa sujidani mo, wi'i: "Ya jawmam, mi maccuɗo ma. Ɗume a umratammi?" 15 Mawɗo honooɓe Jawmiraawo jaabi: "Faɗɗita paɗe ma, ngam nokkuure nde ndariɗa, nde seniinde." Yosuwa waɗi non.

Yosuwa 6

Do''ere Yeriko

6:1 Yoo, haa Yeriko ɓe maɓɓi dammuɗe, ɓe pali ɗe ngam daliila yimɓe Isra'iila. Walaa mo wurtoto berniwol, walaa mo nastata boo. 2 Jawmiraawo wi'i Yosuwa: "Ndaa, mi hokki ma Yeriko e laamiiɗo maagol e worɓe maagol sembiɗɓe fuu haa juŋŋgo ma. 3 Onon, waato waawɓe konu mooɗon fuu taaro berniwol taarannde woore. Bana ni kuuwrata nyalɗe joweego. 4 Liman'en njoweeɗiɗo ndoondo luwe konu joweeɗiɗi yeeso sundukru. Nyande joweeɗiɗawre on taaro berniwol nde joweeɗiɗi, liman'en boo puufa luwe muuɗum'en. 5 To ɓe puufi luwe, onon boo on nani hoolo maaje, sey yimɓe fuu ngooka gookaali mawɗi. Nden kam mahol berniwol yibban. Yimɓe fuu mba''o, koomoy tiita yeeso muuɗum, nasta berniwol." 6 Yosuwa ɓii Nuuna ewni liman'en, wi'i ɓe: "Efte sundukru alkawal. Njoweeɗiɗo nder mooɗon ndoondo luwe konu joweeɗiɗi yeeso sundukru Jawmiraawo." 7 Nden o umri yimɓe: "Njehe, taare berniwol. Woɗɓe mooɗon ardo sundukru Jawmiraawo." 8-9 Fodde umroore Yosuwa, honooɓe woɗɓe ardi, ɓaawo maɓɓe liman'en njoweeɗiɗo fuufooɓe luwe, nden liman'en roondooɓe sundukru alkawal Jawmiraawo, haa timmoode boo honooɓe luttuɓe. Tum ɓe ɗon puufa luwe. 10 Ammaa Yosuwa umruno yimɓe: "Taa ngooke, taa nanne sawtuuji mon, taa mbolwe koo wolde woore, haa to mi yecci on." 11 Bana ni ɓe njahri sundukru Jawmiraawo, ɓe taari berniwol nde woore. Ɓe ngarti nder saŋgeere, ɓe mbaali. 12-13 Jaŋgo maajum Yosuwa dawi cub. Fahin honooɓe e liman'en taari berniwol bana nyande arande: Honooɓe woɗɓe ardi, ɓaawo maɓɓe liman'en njoweeɗiɗo fuufooɓe luwe joweeɗiɗi, nden liman'en roondooɓe sundukru Jawmiraawo, haa timmoode boo honooɓe luttuɓe. Tum ɓe ɗon puufa luwe. 14 Nyande ɗiɗawre nde'e ɓe taari berniwol nde woore, nden ɓe ngarti nder saŋgeere. Bana ni ɓe kuuwi nyalɗe joweego. 15 Nyande joweeɗiɗawre, nde weeti, ɓe ummi. Ɓe njehi, ɓe taari berniwol bana naane, ammaa nde joweeɗiɗi. Nyande maajum tan ɓe taari ngol nde joweeɗiɗi. 16 Nder joweeɗiɗawre, wakkati liman'en puufa luwe, Yosuwa umri yimɓe: "Ngooke! Jawmiraawo hokki on berniwol. 17 Kalke berniwol e ko woni nder maagol fuu, lii'ane ɗum Jawmiraawo. Walaa mo luttata bee yoŋki, sey Rahab, debbo jeenoowo go tan, kaŋko e yimɓe wonduɓe bee maako nder suudu, ngam o nyukkini horooɓe, nelaaɓe men. 18 Ammaa ndeente ngam taa on koo'a kuuje kalketeeɗe sam. Ngam to on koo'i ɗe, on ngaddan halkere dow saŋgeere Isra'iila fuu. 19 Cardi e kaŋgeeri e kuuje njamndi ɓaleeri e mboɗeeri fuu ɗum cenaaɗum ngam Jawmiraawo, ɗum nasta ndesaari maako." 20 Too, liman'en puufi luwe. Nde yimɓe nani hoolo maaje, ɓe ngooki gookaali mawɗi, mahol berniwol yibbi. Yimɓe mba''i, nasti berniwol, koomoy tiiti yeeso muuɗum. Ɓe nyaami berniwol. 21 Bee kaafaaje maɓɓe ɓe mbari ko woni nder maagol fuu: worɓe e rewɓe, derke'en e ndotti'en, na'i e dammooji e bamɗe fuu. 22 Yosuwa wi'i horooɓe lesdi ɗiɗo go: "Naste suudu debbo jeenoowo go, ngurtine mo, kaŋko e bandiiko'en, bana on kunani mo." 23 Kamɓe ɓe njehi, ɓe ngurtini Rahab e baaba mum e daada mum e deerɗiraaɓe mum e bandiraaɓe mum woɗɓe fuu, ɓe acci ɓe yaasi saŋgeere Isra'iila. 24 Nden ɓe nguli berniwol e ko woni nder maagol fuu. Ammaa ɓe ndesi cardi e kaŋgeeri e kuuje njamndi ɓaleeri e mboɗeeri nder ndesaari suudu Jawmiraawo. 25 Bana ni Yosuwa luttiri yoŋki Rahab, debbo jeenoowo, e saare baaba maako e bandiraaɓe maako, ngam o nyukkini horooɓe, nelaaɓe Yosuwa ngam wiɗitaago Yeriko. Asŋgol Rahab ɗon jooɗi nder Isra'iila haa warugo hande. 26 Too, saa'i maajum Yosuwa waɗi hunayeere, wi'i: "Koomoy nyiɓti berniwol Yeriko ngo'ol, o naalaaɗo haa Jawmiraawo. To o wallini caɓɓaaje maagol, ɓiɗɗo maako afo maayan. To o darni dammuɗe maagol, ɓiɗɗo maako gaajiijo maayan." 27 Jawmiraawo ɗonno wondi bee Yosuwa, habaru maako saŋkiti kootoy nder lesdi.

Yosuwa 7

Aybe Akan

7:1 Yimɓe Isra'iila pisti amaana dow kuuje kalketeeɗe. Ɓe ɗowtanaaki umroore Jawmiraawo. Akan ɓii Karmi ɓii Njobdi ɓii Jara, goɗɗo lenyol Yahuuda hoo'i haa kuuje man. Ngam maajum tikkere Jawmiraawo saati dow yimɓe Isra'iila. 2 Saa'i ɓe ɗon haa Yeriko, Yosuwa neli worɓe woɗɓe haa Ayu. Berniwol man daayaaki bee Baytawiina haa fuunaaŋge Baytila. O wi'i ɓe: "Mbiɗite lesdi man." Ɓe njehi, ɓe kori Ayu. 3 Nden ɓe ngarti haa Yosuwa, ɓe mbi'i mo: "Walaa haaje yimɓe fuu njaha, sey worɓe baakin ujine ɗiɗo malla tato njaha, kona Ayu. Taa yahru yimɓe fuu haa ton, ngam yimɓe Ayu ɗuuɗaay." 4 Worɓe ujine tato njehi haɓugo bee Ayu, ammaa yimɓe Ayu njaali ɓe, ɓe ndoggi. 5 Yimɓe Ayu mbari worɓe cappanɗe tato e njoweego nder Isra'iila'en. Ɓe taasni ɓe diga dammugal Ayu haa ɓe njotti Sebariima, ɓe njaali ɓe haa dirtorde hooseere. Ɓerɗe Isra'iila'en ɓolwi ngam kulol, ɗe laati bana ndiyam. 6 Yosuwa e ndotti'en Isra'iila ceeki limce muuɗum'en, cujidi yeeso sundukru Jawmiraawo, haa kiikiɗe waɗi. Ɓe mbaɗi collaaje dow ko'e maɓɓe ngam daliila mettamɓeram. 7 Yosuwa wi'i: "Ya Allah Jawmiraawo, ngam ɗume a eerni yimɓe ɓe'e maayo Urdun? Ngam a hokka min haa juuɗe Amoori'en, ɓe kalka min na? Kayto, ndikkana min jooɗaago gaɗa Urdun! 8 Ya Jawmiraawo, ɗume mbi'anmi jonta? Ngam Isra'iila'en ndoggi yeeso konne'en muuɗum'en. 9 To Kanaani'en e yimɓe woɗɓe nder lesdi nani ɗum, ɓe taaroto min, ɓe kalka koomoy amin haa lesdi. An boo, ɗume mbaɗata ngam aynugo innde ma mawnde?" 10 Jawmiraawo wi'i Yosuwa: "Umma! Koni mbaalotooɗa haa lesdi bana ni? 11 Isra'iila waɗi hakke. Ɓe pisti alkawal ngal kaɓɓumi bee maɓɓe dow umroore am. Ɓe koo'i nder kuuje kalketeeɗe, ɓe ngujji ɗum, ɓe pewi dow maajum, ɓe cigi ɗum nder kuuje maɓɓe. 12 Ngam maajum yimɓe Isra'iila ndartantaako konne'en muuɗum'en. Ɓe ndoggan yeeso konne'en maɓɓe, ngam naaloore halkere ɗon dow maɓɓe. Mi wondataa bee mooɗon, to on ittaay hakke haram maajum caka mooɗon. 13 Umma, sen ummaatoore, wi' ɓe: Cene ko'e mon ngam jaŋgo. Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i: Hakke haram ɗon caka mooɗon, onon Isra'iila'en. On ndartantaako konne'en mooɗon, sonaa to on itti hakke maajum. 14 Jaŋgo fajiri on ɓadito fodde le'i mon. Lenyol ngol Jawmiraawo naŋgata ɗum, ɓadito fodde asli maagol. Asŋgol ngol Jawmiraawo naŋgata ɗum, ɓadito fodde ci'e maagol. Saare nde Jawmiraawo naŋgata ɗum, ɓadito fodde worɓe maare. 15 Naŋgeteeɗo ngam hakke haram, ngule mo bee yiite, kaŋko e ko o mari fuu, ngam o fisti alkawal Jawmiraawo, o waɗi nyidduɗum nder Isra'iila." 16 Too, Yosuwa dawi cub. O ɓadini Isra'iila'en fodde le'i muuɗum'en, lenyol Yahuuda naŋgaama. 17 O ɓadini asli Yahuuda, asŋgol Jara'en naŋgaama. O ɓadini asŋgol Jara'en fodde ci'e maagol, saare Njobdi naŋgaama. 18 O ɓadini worɓe saare Njobdi, Akan ɓii Karmi ɓii Njobdi ɓii Jara nder lenyol Yahuuda naŋgaama. 19 Yosuwa wi'i Akan: "Ɓiŋgel am, teddin Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, wolwu gooŋga, yeccam ko mbaɗɗa, taa suuɗam ɗum." 20 Akan jaabi: "Gooŋga, mi waɗi hakke dow Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. Ndaa ko mbaɗmi: Nder keɓal konu ngi'mi alkibbaare woonde iwnde haa Sine'ar, e ceede cardi teemeɗɗe ɗiɗi, e tayre kaŋgeeri nde teddeeŋga mum woni baakin reeta kilo. 21 Suuno waɗi yam, mi hooci ɗum. Mi iri alkibbaare man nder lesdi haa caka laymaaru am, cardi boo haa les maare." 22 Yosuwa neli woɗɓe, ɓe ndoggani laymaaru man. Ɓe tawi alkibbaare ɗon iri nder laymaaru, e cardi les maare. 23 Ɓe koo'i ɗum, ɓe ngaddi ɗum haa Yosuwa e yimɓe Isra'iila fuu, ɓe mballini ɗum yeeso Jawmiraawo. 24 Yosuwa e yimɓe Isra'iila fuu koo'i Akan Jaraajo e cardi e alkibbaare e tayre kaŋgeeri, e ɓiɓɓe maako worɓe e rewɓe, e na'i maako e bamɗe maako e dammooji maako e laymaaru maako e ko o mari fuu, ɓe njahri ɗum nder waadiwol Akor. 25 Yosuwa wi'i: "Ngam ɗume ngadduɗa saklere dow amin? Hande kam Jawmiraawo ukkan saklere dow maaɗa." Nden yimɓe Isra'iila fuu piɗi Akan bee kaa'e haa o maayi. Ɓe piɗi boo yimɓe saare maako, ɓe nguli ɓe bee yiite. 26 Ɓe mbaagi waagaare kaa'e mawnde dow maɓɓe, nde lutti haa warugo hande. Ngam maajum ɓe ewni nokkuure man waadiwol Akor, non innde maagol haa jonta. Nden Jawmiraawo acci caatal tikkere muuɗum.

Yosuwa 8

Gibbinki Ayu

8:1 Yoo, Jawmiraawo wi'i Yosuwa: "Hoo'u honooɓe fuu bee maaɗa, yah haa Ayu, Taa hul, taa ittu tammunde boo, ngam mi hokki ma laamiiɗo Ayu e yimɓe mum e berniwol mum e lesdi mum haa juŋŋgo maaɗa. 2 Huuw Ayu e laamiiɗo maagol ko kuuwɗa Yeriko e laamiiɗo maagol. Ammaa koo'e jawdi e dabbaaji ton ngam ko'e mooɗon. Taaskane ukkanaago berniwol bee juhuki haa ɓaawo maagol." 3 Yosuwa e honooɓe fuu ummi, njehi Ayu. Yosuwa suɓi worɓe sembiɗɓe ujine cappanɗe tato, neli ɓe jemma. 4 O wi'i ɓe: "Mbaɗe baaltol haa ɓaawo berniwol. Taa ndaaye ngol masin, taaskane haɓre. 5 Min e yimɓe wonduɓe bee am, min ɓadititto berniwol. To ɓe ngurtake dow amin, min ndoggan yeeso maɓɓe bana naane. 6 Ɓe taasnan min haa to min cendi ɓe bee berniwol. Kamɓe ɓe numan min ɗon ndogga yeeso maɓɓe bana naane. 7 Nden kam onon on ummoto haa ɓaawo berniwol, on nyaama ngol. Allah Jawmiraawo mon hokkan on ngol haa juuɗe mon. 8 To on nyaami ngol, ngule ngol fuu bee yiite, bana Jawmiraawo umri on, min boo mi yecci on." 9 Bana ni Yosuwa neliri ɓe, ɓe njehi nokkuure baaltol haa hiirnaaŋge Ayu, hakkunde Ayu bee Baytila. Ammaa Yosuwa waali jemmaare maajum nder saŋgeere. 10 Jaŋgo maajum Yosuwa dawi cub, taaskitini yimɓe. Nden o ɗowi ɓe haa Ayu, kaŋko e ndotti'en Isra'iila. 11 Honooɓe wonduɓe bee maako njehi, tiitotiri bee berniwol. Ɓe caŋgini haa woyla Ayu, waadiwol ɗon hakkunde maɓɓe bee Ayu. 12 Yosuwa hoo'i worɓe baakin ujine njowo, neli ɓe waɗugo baaltol haa hiirnaaŋge berniwol, hakkunde Ayu e Baytila. 13 Ndaa no o darniri yimɓe Isra'iila: Jama'aare konu mawnde ɗon haa woyla berniwol, waɗɓe baaltol boo haa hiirnaaŋge maagol. Jemmaare maajum Yosuwa waali nder waadiwol. 14 Jaŋgo maajum fajiri cub, nde laamiiɗo Ayu yi'i Isra'iila'en, o yaawɗi wurtaago ngam haɓre, kaŋko e worɓe Ayu fuu. Ɓe njehi gal waadiwol Urdun haa nokkuure ɓe pottuno bee Isra'iila'en naane. Ammaa o anndaa ɓe mbaɗi baaltol haa ɓaawo berniwol. 15 Yosuwa e Isra'iila'en mbaɗi dabare doggugo yeeso maɓɓe bee laawol ladde, bana ɓe jaalaaɓe. 16 Ayu'en mooɓti yimɓe berniwol fuu ngam haa ɓe taasna Isra'iila'en. Ɓe taasni Yosuwa haa ɓe cendaama bee berniwol. 17 Walaa gorko mo lutti nder Ayu e Baytila. Ɓe fuu ɓe taasni Isra'iila'en, ɓe acci dammuɗe berniwol maɓɓitiiɗe. 18 Nden Jawmiraawo wi'i Yosuwa: "Fortu labbo ma dow Ayu, mi hokki ma ngol haa juŋŋgo ma." Yosuwa forti labbo mum dow berniwol, 19 yimɓe wonɓe haa baaltol boo ummi bee jaawal, nasti berniwol, nyaami ngol, kuɓɓi yiite haa ɓe ngula ngol. 20 Nde yimɓe Ayu ngeesiti, ɓe ngi'i cuurɗe ɗon eeŋga diga berniwol haa asama. Ɓe ngalaa laawol doggugo, ngam Isra'iila'en doggunooɓe yeeso maɓɓe ngayliti, ɗon kaɓa bee maɓɓe. 21 Nde Yosuwa e Isra'iila'en ngi'i yimɓe baaltol nyaami berniwol, cuurɗe maagol boo ɗon eeŋga haa asama, ɓe ngayliti, ɓe ukkani worɓe Ayu. 22 Isra'iila'en luttuɓe ngurti berniwol, nasti haɓre. Worɓe Ayu ɗon caka Isra'iila'en taariiɓe ɓe kootoy fuu. Isra'iila'en mbari ɓe ɓe fuu, walaa daɗɗo, walaa kisɗo sam. 23 Ammaa laamiiɗo Ayu, ɓe naŋgi mo o geeto, ɓe ngaddi mo haa Yosuwa. 24 Isra'iila'en mbari yimɓe Ayu fuu wonɓe haa ngesa e nder ladde haa ɓe taasni ɓe. Nden ɓe lori haa Ayu, ɓe mbari wonɓe ton fuu. 25-26 Yosuwa ɗon forti labbo mum dow Ayu haa Isra'iila'en kalki yimɓe Ayu fuu. Nyande maajum, limgal mbaraaɓe, worɓe e rewɓe, waɗi ujine sappo e ɗiɗo (12.000). 27 Ammaa dabbaaji e keɓal konu, Isra'iila'en koo'i ɗum ngam ko'e muuɗum'en, bana Jawmiraawo wi'no Yosuwa. 28 Yosuwa wuli Ayu, laatini ɗum winde haa warugo hande. 29 O ɓili laamiiɗo Ayu dow lekki, acci mo ton haa maŋgariba. Saa'i naaŋge ɗon muta, Yosuwa umri ɓe njippina ɓandu maako. Ɓe ngudini ndu haa dammugal berniwol, ɓe mbaagi waagaare kaa'e mawnde dow maaru. Waagaare maajum lutti haa warugo hande.

Jaŋgde tawreeta haa hooseere Ebal

30 Saa'i maajum Yosuwa mahani Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila hirsirde dow hooseere Ebal, 31 bana Muusa, suka Jawmiraawo umruno yimɓe Isra'iila, bana ko winda haa deftere tawreeta Muusa: Hirsirde huuwraande bee kaa'e ɗe cehirɗum meemaay sam. Dow hirsirde man ɓe lii'ani Jawmiraawo guleteeɗi e kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe bee Allah. 32 Saa'i yimɓe Isra'iila ɗon ndaara, Yosuwa windi dow kaa'e hirsirde bindi tawreeta ka Muusa winduno. 33 Yimɓe Isra'iila bee ndotti'en e ardiiɓe e hiitooɓe, non boo hoɗɓe maɓɓe fuu, ɓe ndari haa bakeeje sundukru ɗiɗi fuu. Ɓe tiitotiri bee liman'en Lewiŋko'en roondooɓe sundukru alkawal Jawmiraawo. Reeta maɓɓe ɗon ndari hedi hooseere Gerisiima, reeta feere hedi hooseere Ebal. Muusa, suka Jawmiraawo umruno ɓe ɓe kuuwa bana ni dow wakkati jaɓugo barka Jawmiraawo. 34 Yosuwa jaŋgi bolle tawreeta fuu, barka e naaloore, bana ko winda haa deftere tawreeta. 35 Umrooje Muusa kooɗeye, Yosuwa jaŋgi ɗe yeeso jama'aare Isra'iila, kamɓe e rewɓe maɓɓe e ɓikkoy maɓɓe e hoɗɓe jooɗiiɓe caka maɓɓe fuu.

Yosuwa 9

Dabare Gibiyoni'en

9:1 Habaru jaalorgal Isra'iila'en warani laamiiɓe wonɓe gaa'en Urdun fuu, haa kooseeje e lesdi towndiije e fomoonde mbeela yahugo Libanon, waato laamiiɓe Heti'en e Amoori'en e Kanaani'en e Peresi'en e Hewi'en e Yebusi'en fuu. Nde ɓe nani habaru maajum, 2 ɓe mooɓi, ɓe narri ngam haa ɓe kaɓa bee Yosuwa e Isra'iila'en. 3 Ammaa Hewi'en jooɗiiɓe haa Gibiyon, nde ɓe nani ko Yosuwa huuwi Yeriko e Ayu, 4 ɓe mbaɗi dabare. Ɓe koo'i njooɓaaje, e kaywaaji kiiɗɗi ngam bamɗe maɓɓe, e kanyakanyaaji kiiɗɗi, bo''itinaaɗi, 5 e paɗe kiiɗɗe takkaaɗe haa kosɗe maɓɓe, ɓe ɗon ɓorni limce kiiɗɗe boo. Tamseere njooɓaari maɓɓe fuu yoori, feti. 6 Ɓe njehi haa saŋgeere haa Gilgal, ɓe mbi'i Yosuwa e yimɓe Isra'iila: "Min ngari diga lesdi ndaayiindi. Min ngiɗi on kaɓɓa alkawal bee amin." 7 Ammaa Isra'iila'en mbi'i ɓe: "Koni min kaɓɓata alkawal bee mooɗon? Teema on ɗon njooɗi ɓadiiɗum bee amin." 8 Ɓe mbi'i Yosuwa: "Min maccuɓe ma." Yosuwa ?ami ɓe: "On ɓeye? Toy iwɗon?" 9 Ɓe njaabi mo: "Maccuɓe ma ngari diga lesdi ndaayiindi masin, ngam min nani haala Allah Jawmiraawo mooɗon. Min nani habaru kuuɗe maako haa Misra, 10 e ko o huuwi laamiiɓe Amoori'en ɗiɗo jooɗinooɓe gaɗa Urdun, Sihon laamiiɗo Hesbon e Ook laamiiɗo Baasan haa berniwol Asterot. 11 Ndotti'en amin e yimɓe lesdi amin fuu mbi'i: Koo'e njooɓaari laawol haa juuɗe mon. Njehe fottugo bee maɓɓe, mbi'e ɓe: Minin min maccuɓe mon, ammaa kaɓɓe alkawal bee amin. 12 Tamseere amin nde'e, min koo'i nde nde wulnde haa ci'e amin nyalaade gurtaaki amin warugo haa mooɗon. Ndaa nde yoori, nde feti boo. 13 Kanyakanyaaji ɗi'i, min kebbini ɗi ɗi kesi, ndaa ɗi ceeki. Limce amin e paɗe amin kiiɗi ngam jahaaŋgal amin juutŋgal masin." 14 Yimɓe Isra'iila njaɓi njooɓaaje maɓɓe goɗɗe, ammaa ɓe ?amaay habaru Jawmiraawo. 15 Yosuwa narri bee maɓɓe, haɓɓi alkawal bee maɓɓe ngam hisnugo yoŋkiiji maɓɓe. Mawɓe jama'aare Isra'iila'en kunani ɓe. 16 Too, ɓe kaɓɓi alkawal bee maɓɓe. Ɓaawo nyalɗe tati Isra'iila'en anndi yimɓe ɓe'e ɗon njooɗi ɓadiiɗum bee maɓɓe. 17 Ngam maajum Isra'iila'en ummi, njehi gure ɓeya. Kanje ngoni gure maɓɓe: Gibiyon e Kefiira e Biirot e Kiriyat-Ye'arim. 18 Ammaa yimɓe Isra'iila keɓaay mbarugo Hewi'en ɓe'e, ngam mawɓe jama'aare kunorani ɓe bee innde Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. Jama'aare fuu ngurŋgurti dow mawɓe. 19 Ammaa mawɓe mbi'i: "Min kunorani ɓe bee innde Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. Ngam maajum en mbaawataa meemugo ɓe jonta. 20 Ndaa ko mbaɗeten: En accan ɓe ɓe ngeeɗa ngam daliila hunayeere nde min kunani ɓe. To en mbaɗaay, tikkere Jawmiraawo waran dow meeɗen. 21 Sey ɓe ngeeɗa, ammaa ɓe laato teenooɓe leɗɗe e nyeɗooɓe ndiyam ngam jama'aare fuu." Kanjum woni ko mawɓe mbi'i. 22 Yosuwa umri ewnaago yimɓe Gibiyon. Nden o ?ami ɓe: "Koni mbaɗɗon min rikisi? On mbi'i on ɗon njooɗi daayiiɗum masin, ammaa on ɗon njooɗi ɓadiiɗum bee amin. 23 Ngam maajum naaloore Allah ɗon dow mooɗon. Haa foroy onon e danygol mon on laatoto teenooɓe leɗɗe e nyeɗooɓe ndiyam ngam suudu Allah am." 24 Ɓe njaabi Yosuwa: "Naywa, min mbaɗi ɗum ngam min anndi bee laaɓɗum ko Allah Jawmiraawo ma umri suka mum Muusa, haa o hokka on lesdi fuu, o halka jooɗiiɓe haa lesdi boo yeeso mooɗon. Min kultori masin, min kuli on ngam daliila yoŋkiiji amin. Ngam maajum min mbaɗi ɗum. 25 Min ɗon haa juŋŋgo ma, waɗ ko fottani ma." 26 Ndaa ko Yosuwa huuwani ɓe: O hisni ɓe juuɗe yimɓe Isra'iila, taa ɓe mbara ɓe. 27 Ammaa nyalaade maajum Yosuwa laatini ɓe maccuɓe boo ngam haa ɓe teena leɗɗe, ɓe nyeɗa ndiyam ngam jama'aare fuu e ngam hirsirde Jawmiraawo. Haa warugo hande ɓe ɗon tokko huuwugo ɗum haa nokkuure nde Jawmiraawo suɓi ɗum.

Yosuwa 10

Haɓre bee Amoori'en

10:1 Yoo, Adoni-Sadik, laamiiɗo Urusaliima nani Yosuwa nyaami berniwol Ayu, halki ngol, mbari laamiiɗo maagol, bana o huuwi Yeriko e laamiiɗo ton. O nani boo no yimɓe Gibiyon mbaɗi narral bee Isra'iila'en, ɗon njooɗi caka maɓɓe. 2 Habaru maajum hulni yimɓe Urusaliima masin, ngam Gibiyon laati berniwol maŋgol potuŋgol kal bee berniiji laamiiɓe goɗɗi, ngol ɓuri Ayu mawnugo boo, worɓe maagol fuu ɓe sembiɗɓe. 3 Adoni-Sadik, laamiiɗo Urusaliima neldi haa Hoham, laamiiɗo Heburuun, e Piriyam, laamiiɗo Yarmut, e Yafiya, laamiiɗo Lakis, e Debir, laamiiɗo Egilon. O wi'i ɓe: 4 "Ngare haa am, mballeeɗam ukkanaago Gibiyon, ngam yimɓe ton narri bee Yosuwa e yimɓe Isra'iila." 5 Laamiiɓe Amoori'en njowo ɓe'e mooɓi, laamiiɓe Urusaliima e Heburuun e Yarmut e Lakis e Egilon. Ɓe kawti jama'aaje konu maɓɓe fuu, ɓe taari Gibiyon, ɓe mbaɗi haɓre bee maagol. 6 Yimɓe Gibiyon neldi haa Yosuwa nder saŋgeere haa Gilgal, ngam ɓe mbi'a mo: "Taa wudin maccuɓe ma! War law, wallu min, hisnu min! Ngam laamiiɓe Amoori'en jooɗiiɓe haa kooseeje fuu mooɓi dow amin." 7 Yosuwa e jama'aare konu mum e honooɓe sembiɗɓe fuu ummi Gilgal. 8 Jawmiraawo wi'i Yosuwa: "Taa hul ɓe, ngam mi hokki ma ɓe haa juŋŋgo ma. Walaa koo gooto maɓɓe dartanto ma." 9 Jemmaare fuu Yosuwa e yimɓe mum njehi diga Gilgal haa Gibiyon, nden ɓe ukkani Amoori'en bee juhugo. 10 Jawmiraawo jiiɓi hakkiilooji Amoori'en nde ɓe ngi'i Isra'iila'en. Yimɓe Isra'iila mbari Amoori'en ɗuuɗɓe masin, ɓe taasniri luttuɓe laawol dirtorde Baytihurun. Ɓe ukkani ɓe haa ɓe njotti Aseka e Makeda. 11 Saa'i Amoori'en ɗon ndogga yeeso Isra'iila'en, ɗon ndirto dirtorde man, Jawmiraawo sakkini kaa'e mawɗe dow maɓɓe haa ɓe njotti Aseka, ɓe maayi. Maayɓe ngam daliila kaa'e mallimallooje ɓuri ɗuuɗugo dow mbaraaɓe bee kaafaaje Isra'iila'en. 12 Nyalaade nde Jawmiraawo hokki Isra'iila'en jaalorgal dow Amoori'en, saa'i maajum Yosuwa wolwani Jawmiraawo. Yeeso yimɓe Isra'iila fuu o wi'i: "An naaŋge, dara haa Gibiyon! An boo, lewru, haa waadiwol Ayyalon!" 13 Fakat, naaŋge dari, lewru boo dari, haa Isra'iila'en timmini waataago konne'en muuɗum'en. Habaru maajum windaama haa deftere gooŋgaajo. Naaŋge dari haa caka asama, nge yaawanaay mutugo, baakin nyalawmaare fuu. 14 Nyalaade bana maare meeɗaay laataago, koo yeeso koo ɓaawo, haa Jawmiraawo nanana koŋgol neɗɗo bana maagol. Jawmiraawo waɗi haɓre ngam yimɓe Isra'iila. 15 Nden Yosuwa e Isra'iila'en fuu lori nder saŋgeere haa Gilgal.

No Yosuwa naŋgiri laamiiɓe Amoori'en njowo

16 Laamiiɓe Amoori'en njowo ndoggi, ɗon nyukki nder lowol haa Makeda. 17 Goɗɗo tawi ɓe ton, Yosuwa boo anndinaama toy ɓe nyukkoto. 18 O wi'i: "Talle kaa'e mawɗe haa hunduko lowol, ndarne worɓe woɗɓe haa maagol ngam aynugo ɓe. 19 Ammaa taa ndare, onon, taasne konne'en mooɗon, mbare sakitiiɓe maɓɓe. Taa acce ɓe ɓe nasta berniiji maɓɓe, ngam Allah Jawmiraawo mon hokki on ɓe haa juuɗe mon." 20 Yosuwa e yimɓe Isra'iila mbari ɗuuɗɓe maɓɓe, ammaa woɗɓe maɓɓe keɓi daɗugo, ɓe nasti berniiji maɓɓe. 21 Nden yimɓe Yosuwa fuu ngarti jam nder saŋgeere haa Makeda. Ɓaawoɗon walaa koo gooto nder yimɓe lesdi maɓɓiti hunduko mum dow Isra'iila'en. 22 Too, Yosuwa wi'i: "Maɓɓite hunduko lowol, ngurtine laamiiɓe njowo ɓe'e haa am." 23 Ɓe mbaɗi bana ni, ɓe ngurtini laamiiɓe man nder lowol, ɓe ngaddi ɓe haa maako: laamiiɗo Urusaliima e laamiiɗo Heburuun e laamiiɗo Yarmut e laamiiɗo Lakis e laamiiɗo Egilon. 24 Nde ɓe ngari haa Yosuwa, o ewni worɓe Isra'iila fuu. O wi'i mawɓe honooɓe yahduɓe bee maako: "Ɓadite, njaaɓe kosɗe mon dow daaɗe laamiiɓe ɓe'e." Ɓe ɓaditi, ɓe mbaɗi non. 25 Yosuwa wi'i ɓe: "Taa kule, taa ndiwne sam, ammaa cembiɗe, tiɗɗine ɓerɗe mon! Bana ni Jawmiraawo huuwrata konne'en mooɗon fuu." 26 Nden Yosuwa mbari ɓe, ɓili ɓalli maɓɓe haa leɗɗe jowi, ton ɗi lutti haa kiikiɗe. 27 Wakkati naaŋge muti, Yosuwa umri ɓe ɓe njippina ɓe dow leɗɗe maajum. Ɓe ngudini ɓe nder lowol ngol ɓe nyukkino, ɓe mbaɗi kaa'e mawɗe haa hunduko lowol, ton ɗe ngoni haa warugo hande.

No Yosuwa nyaamri lesdi Amoori'en

28 Nyalaade maajum Yosuwa nyaami berniwol Makeda, naŋgi laamiiɗo maagol. O mbari koomoy nder maagol, walaa mo lutti bee yoŋki. O huuwi laamiiɗo Makeda bana o huuwri laamiiɗo Yeriko. 29 Ɓaawo maajum Yosuwa e Isra'iila'en fuu ummi Makeda, njehi Libna, mbaɗi haɓre bee maagol. 30 Kaŋgol boo Jawmiraawo hokki ngol haa juuɗe Isra'iila'en, bee laamiiɗo maagol fuu. Ɓe luttaay koo gooto, ammaa ɓe mbari yimɓe ton fuu. Ɓe kuuwi laamiiɗo Libna bana ɓe kuuwri laamiiɗo Yeriko. 31 Nden Yosuwa e Isra'iila'en fuu ummi Libna, njehi Lakis. Ɓe taari ngol, ɓe mbaɗi haɓre bee maagol. 32 Nyande ɗiɗawre Jawmiraawo hokki Lakis haa juuɗe Isra'iila'en. Ɓe nyaami ngol, ɓe mbari koomoy fuu nder berniwol, walaa mo lutti bee yoŋki, bana ɓe kuuwri haa Libna. 33 Laamiiɗo Horam mo Gejer wari wallugo Lakis. Ammaa Yosuwa jaali mo, kaŋko e jama'aare konu maako fuu, o accaay koo gooto maɓɓe bee yoŋki. 34 Nden Yosuwa e Isra'iila'en fuu ummi Lakis, njehi Egilon. Ɓe taari ngol, ɓe mbaɗi haɓre bee maagol. 35 Nyalaade maajum ɓe nyaami ngol. Ɓe mbari koomoy nder maagol bana ɓe kuuwri haa Lakis. 36 Ɓaawo maajum Yosuwa e Isra'iila'en fuu ummi Egilon, mba''i kooseeje yahugo Heburuun. Ɓe mbaɗi haɓre bee maagol, 37 ɓe nyaami ngol. Ɓe mbari laamiiɗo e koomoy fuu nder berniwol e nder gure taariiɗe ngol, ɓe luttaay koo gooto bee yoŋki. Yosuwa halki ngol pat, bana o huuwri haa Egilon. 38 Nden Yosuwa e Isra'iila'en fuu ngari haa Debir, ɓe mbaɗi haɓre bee maagol. 39 Ɓe nyaami ngol bee gure maagol, ɓe naŋgi laamiiɗo maagol. Ɓe mbari koomoy fuu nder maagol, ɓe luttaay koo gooto bee yoŋki. Yosuwa huuwi Debir bana o huuwri Heburuun e Libna bee laamiiɗo maagol. 40 Too, Yosuwa nyaami lesdi fuu. O jaali laamiiɓe haa kooseeje e lesdi fombina, haa lesdi towndiije e lesdi leesndi fuu. O luttaay koo gooto bee yoŋki. Ko mari poofɗe fuu, o halki ɗum bana Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila umruno mo. 41 Yosuwa waɗi konu diga Kaades-Barne'a haa Gaaja, diga lesdi Goosan haa yotti Gibiyon. 42 Laamiiɓe ɓe'e e lesɗe muuɗum'en, Yosuwa jaali ɗum nder jahaaŋgal konu gootal. Ɗum fuu ɗum laati ngam Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila waɗi haɓre man ngam yimɓe mum. 43 Nden Yosuwa e Isra'iila'en fuu lorti nder saŋgeere haa Gilgal.

Yosuwa 11

No Yosuwa jaalori Yabin e hawtiɗɗiraaɓe mum

11:1 Yoo, Yabin, laamiiɗo Hasoor nani habaru jaalorgal Isra'iila'en. O neli haa Yobaba, laamiiɗo Maduuna, non boo haa laamiiɗo Simron e laamiiɗo Akisaf, 2 e laamiiɓe wonɓe haa woyla nder kooseeje e nder ladde haa fombina Kinarot, e nder lesdi leesndi e lesdi towndiije haa Door gal hiirnaaŋge, 3 haa Kanaani'en gal fuunaaŋge e hiirnaaŋge, haa Amoori'en e Heti'en e Peresi'en e Yebusi'en nder kooseeje, e Hewi'en haa les hooseere Hermoon nder lesdi Mispa. 4 Laamiiɓe man fuu ngari, kamɓe e jama'aaje konu maɓɓe, honooɓe ɗuuɗɓe masin bana njaareendi maayo. Ɓe ngaddi boo pucci e mootaaji pucci ɗuuɗɗi. 5 Laamiiɓe ɓe'e fuu kawti, ɓe caŋgini haa maayel Meerom ngam haa ɓe kaɓa bee Isra'iila'en. 6 Jawmiraawo wi'i Yosuwa: "Taa hul ɓe! Jaŋgo bana wakkati jonta ɓe fuu ɓe mbaraaɓe. Min mi mbaran ɓe ngam daliila Isra'iila. Woosnu pucci maɓɓe, wul mootaaji pucci maɓɓe bee yiite." 7 Yosuwa e yimɓe mum fuu ukkani ɓe bee juhugo haa maayel Meerom. 8 Jawmiraawo hokki konne'en fuu haa juuɗe Isra'iila'en. Ɓe njaali ɓe, ɓe taasni ɓe haa ɓe njotti Sidon, berniwol maŋgol, haa Misrefot-Mayim, haa waadiwol Mispa gal fuunaaŋge. Ɓe kaɓi bee maɓɓe haa walaa konneejo lutti bee yoŋki. 9 Yosuwa huuwi ɓe bana Jawmiraawo wi'no mo: O woosni pucci maɓɓe, o wuli mootaaji pucci maɓɓe bee yiite. 10 Nden Yosuwa lori, nyaami Hasoor. O mbari laamiiɗo maagol bee kaafahi. (Jamanu maajum Hasoor wonno berniwol ardiiŋgol laamuuji nder lesdi Kanaana fuu.) 11 Ɓe mbari koomoy nder berniwol, walaa mo lutti bee yoŋki. Ɓe nguli berniwol bee yiite. 12 Yosuwa nyaami berniiji ɗi'i fuu, o naŋgi laamiiɓe maaji, o mbari ɓe, bana Muusa, suka Jawmiraawo umruno mo. 13 Ammaa Isra'iila'en ngulaay gure nyiɓaaɗe dow towndiije, sey Hasoor tan Yosuwa wuli ɗum. 14 Yimɓe Isra'iila koo'i kuuje marɗe saman e dabbaaji fuu ngam ko'e muuɗum'en, ammaa ɓe mbari yimɓe berniiji man, haa ɓe kalki ɓe pat. 15 Jawmiraawo umruno Muusa, suka mum, Muusa boo umri Yosuwa, kanjum Yosuwa huuwi ɗum. O accaay waɗugo ko Jawmiraawo umruno Muusa fuu.

Lesɗe ɗe Yosuwa nyaami

16 Yosuwa nyaami lesdi maajum fuu: lesdi kooseeje e lesdi towndiije haa fombina e woyla ɗiɗi fuu, e lesdi Goosan bee ladde haa fombina maari, non boo waadiwol Urdun. 17-18 O nyaami ndi diga hooseere Halak wakere Edoom haa yotti Ba'al-Gada nder waadiwol Libanon haa les hooseere Hermoon. Yosuwa haɓi bee laamiiɓe lesdi man nyalɗe ɗuuɗɗe, ammaa o naŋgi ɓe, o mbari ɓe ɓe fuu. 19 Walaa berniwol ɗaɓɓi sulhu bee Isra'iila'en, sey Hewi'en jooɗiiɓe haa Gibiyon. Berniiji goɗɗi fuu ɓe nyaami ɗi bee konu. 20 Jawmiraawo waɗi ɓe cattina ɓerɗe maɓɓe, ɓe kaɓa bee Isra'iila, ngam haa ɓe kalka, taa ɓe keɓa enɗam sam, bana Jawmiraawo umruno Muusa. 21 Saa'i maajum Yosuwa yehi, halki Enaki'en nder kooseeje haa Heburuun e Debir e Anaba, nder kooseeje Yahuuda e Isra'iila fuu. Yosuwa halki maapindi'en ɓe'e bee gure muuɗum'en fuu. 22 Enaki'en luttaay nder lesdi yimɓe Isra'iila, sey haa Gaaja e Gaat e Ajootus ɓe lutti. 23 Yosuwa nyaami lesdi fuu, bana Jawmiraawo umruno Muusa. Yosuwa marni ndi Isra'iila'en, sendi ndi fodde le'i maɓɓe. Konu timmi, lesdi heɓi de'ere.

Yosuwa 12

Laamiiɓe jaalaaɓe bee juŋŋgo Muusa

12:1 Yoo, yimɓe Isra'iila nyaamno lesdi haa fuunaaŋge maayo Urdun diga naane, diga maayo Arnon haa hooseere Hermoon. Ɓe njaalino laamiiɓe ɗiɗo. 2 Sihon, laamiiɗo Amoori'en, jooɗiiɗo haa Hesbon woni gooto maɓɓe. O marino lesdi diga Aro'er haa fomoonde maayo Arnon, diga caka waadiwol man haa yotti maayi Yabbok, keerol lesdi Ammooni'en, waato reeta lesdi Gile'at, 3 non boo ladde haa weendu Kinarot wakere fuunaaŋge Urdun, haa yotti weendu ladde, waato weendu manda, wakere fuunaaŋge yahugo Bayti-Yesimot, gal fombina boo haa les dirtorɗe hooseere Pisiga. 4 Laamiiɗo ɗiɗaɓo ɗum Ook mo Baasan, gooto nder Refa'en luttuɓe, jooɗiiɗo haa Asterot e Edirey. 5 O marino lesdi haa hooseere Hermoon e Salka e Baasan fuu haa yotti keerol Gesuri'en e Makati'en, ɗum reeta Gile'at haa keerol Sihon, laamiiɗo Hesbon. 6 Muusa, suka Jawmiraawo e yimɓe Isra'iila njaalino laamiiɓe ɗiɗo ɓe'e. Lesdi maɓɓe, Muusa, suka Jawmiraawo marni ndi le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa.

Laamiiɓe jaalaaɓe bee juŋŋgo Yosuwa

7 Yosuwa e yimɓe Isra'iila njaali laamiiɓe fuu gaa'en maayo Urdun, wakere hiirnaaŋge, diga Ba'al-Gada nder waadiwol Libanon haa yotti hooseere Halak wakere Edoom. Yosuwa marni ndi yimɓe Isra'iila, sendi ndi fodde le'i maɓɓe, 8 waato lesdi kooseeje e lesdi towndiije haa hiirnaaŋge, waadiwol Urdun bee towndiije mum, e gaaruuji fuunaaŋge, non boo ladde fombina. Naane Heti'en e Amoori'en e Kanaani'en e Peresi'en e Hewi'en e Yebusi'en njooɗino ton. 9 Isra'iila'en njaali laamiiɓe berniiji ɗi'i: Yeriko, Ayu (baŋge Baytila), 10 Urusaliima, Heburuun, 11 Yarmut, Lakis, 12 Egilon, Gejer, 13 Debir, Geder, 14 Horma, Arat, 15 Libna, Adulam, 16 Makeda, Baytila, 17 Tapuha, Hefer, 18 Afek nder Saron, 19 Hasoor, 20 Simiyon, Meeron, Akisaf, 21 Ta'anak, Megiddo, 22 Keedes, Yokne'am haa hooseere Karmel, 23 Door (haa hooseere Door), Goyim nder Galili, 24 Tirsa. Limgal laamiiɓe man fuu: cappanɗe tato e go'o.

Yosuwa 13

Lesdi ndi ɓe ciwa nyaamugo

13:1 Yoo, nde Yosuwa naywi masin, Jawmiraawo wi'i mo: "A ndottidi, duuɓi ma ɗuuɗi, ammaa lutti lesdi ɗuundi ndi on nyaamaay tawon: 2 Lesdi Filisti'en e lesdi Gesuri'en fuu, 3 non boo lesdi Awwi'en gal fombina, diga maayo Sihor ngo ilata fuunaaŋge Misra haa yotti keerol Ekuruun wakere woyla, waato ko limete nder maral Kanaani'en. Laamɓe Filisti'en njowo ɗonno njooɗi haa Gaaja e Ajootus e Askalon e Gaat e Ekuruun. 4 Lutti lesdi Kanaani'en fuu diga Ara (nder maral Sidoni'en) haa yotti Afek haa keerol Amoori'en. 5 Non boo lesdi Gibili'en, waato Libanon wakere fuunaaŋge fuu, diga Ba'al-Gada les Hermoon haa yotti nastirde Hamat. 6 Kanjum woni lesdi Sidoni'en jooɗiiɓe nder kooseeje hakkunde Libanon e Misrefot-Mayim. Min bee hoore am mi riiwan ummaatooje ɗe'e fuu yeeso yimɓe Isra'iila. Ammaa an, sey a sendana ndi Isra'iila'en bee waɗugo kur'u, bana mi umri ma. 7 Sendu ndi jonta, ngam haa le'i joweenayi e reeta lenyol Manassa keɓa maral muuɗum'en."

Cenduki lesdi gaɗa Urdun

8 Reeta lenyol Manassa feere e le'i Ruuben e Gada keɓno maral muuɗum'en ngal Muusa, suka Jawmiraawo hokkuno ɓe gaɗa Urdun gal fuunaaŋge, 9 diga Aro'er haa fomoonde maayo Arnon, e berniwol haa caka waadiwol man, e ?oolde Medeba haa yotti Dibon, 10 e gure fuu ɗe Sihon, laamiiɗo Amoori'en haa Hesbon marino, haa yotti keerol Ammooni'en. 11 Non boo Gile'at, e lesdi Gesuri'en e Makati'en, e hooseere Hermoon, e Baasan fuu haa yotti Salka. 12 Non boo maral Ook, laamiiɗo Baasan haa Asterot e Edirey, ragareejo nder Refa'en. Muusa jaalino yimɓe ɓe'e, riiwno ɓe. 13 Ammaa yimɓe Isra'iila ndiiwaay Gesuri'en e Makati'en, ɓe ɗon njooɗi caka Isra'iila'en haa warugo hande. 14 Lenyol Lewi, Muusa hokkaayno ngol lesdi. Jawmiraawo wi'no mo Lewiŋko'en keɓan geɗal haa dabbaaji guleteeɗi ngam Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. Kanjum laatoto maral maɓɓe.

Geɗal lenyol Ruuben

15 Muusa hokki lenyol Ruuben geɗal lesdi fodde asli maagol. 16 Ndaa ko woni geɗal maɓɓe haa lesdi: Diga Aro'er haa fomoonde maayo Arnon e berniwol haa caka waadiwol man, e ?oolde Medeba fuu, 17 Hesbon e gure maagol gonɗe nder ?oolde, waato Dibon e Bamot-Ba'al e Bayti-Ba'al-Me'on, 18 e Yahas e Kedemot e Meefa'at, 19 e Kiriyatayim e Sibama e Jeret-Sakar dow hooseere nder waadiwol, 20 e Bayti-Pe'or e dirtorde hooseere Pisiga e Bayti-Yesimot, 21 e gure ?oolde fuu, e maral Sihon, laamiiɗo Amoori'en haa Hesbon. Muusa jaalino mo, kaŋko e laamɓe Madiyan, waato Ewi e Rekem e Suuru e Huuru e Reeba, lawan'en Sihon, jooɗiiɓe haa lesdi maajum. 22 Ammaa Balaama ɓii Be'or, baɗoowo hatti, yimɓe Isra'iila mbari mo bee kaafahi, kaŋko e mbaraaɓe woɗɓe ɗuuɗɓe. 23 Urdun laati keerol yimɓe Ruuben hiirnaaŋgewol. Kanjum woni geɗal yimɓe Ruuben fodde asli maɓɓe, ɗum berniiji maɓɓe e gure maɓɓe.

Geɗal lenyol Gada

24 Muusa hokki lenyol Gada geɗal lesdi fodde asli maɓɓe. 25 Ndaa ko woni geɗal maɓɓe haa lesdi: Ya'ajer e berniiji Gile'at fuu e reeta lesdi Ammooni'en haa yotti Aro'er haa fuunaaŋge Rabba. 26 Ɓe keɓi lesdi diga Hesbon haa Ramat-Mispe e Betonim, diga Makanayim haa yotti keerol Lodebar. 27 Nder waadiwol boo Bayti-Haaram e Bayti-Nimra e Sukkot e Safuun, ko lutti haa maral Sihon, laamiiɗo Hesbon. Maayo Urdun laati keerol lesdi maɓɓe hiirnaaŋgewol, yahugo woyla haa yotti weendu Kinarot. 28 Kanjum woni geɗal yimɓe Gada fodde asli maɓɓe, ɗum berniiji maɓɓe e gure maɓɓe.

Geɗal reeta lenyol Manassa

29 Muusa hokki boo reeta lenyol Manassa geɗal lesdi fodde asli maɓɓe. 30 O marni ɓe lesdi yahugo Makanayim e lesdi Baasan fuu, waato maral Ook, laamiiɗo Baasan, e gure Ya'ir gonɗe nder lesdi man, gure cappanɗe joweego fuu. 31 Ɓe keɓi reeta Gile'at, non boo Asterot e Edirey, berniiji laamorɗi nder maral Ook mo Baasan. Kanjum laati geɗal reeta danygol Makir ɓii Manassa fodde asli maɓɓe. 32 Bana ni Muusa sendiri lesdi gaɗa Urdun haa fuunaaŋge Yeriko, saa'i o ɗonno nder laɗɗe Mo'ab. 33 Ammaa lenyol Lewi, Muusa hokkaay ɗum geɗal lesdi. Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i ɓe kaŋko on woni haaje maɓɓe fuu.

Yosuwa 14

No ɓe cendiri lesdi Kanaana

14:1 Ndaa habaru cenduki lesdi Kanaana haa yimɓe Isra'iila. Eliyajaaru limanjo e Yosuwa ɓii Nuuna e baaba-ci'e'en nder le'i Isra'iila cendani ɓe ɗum. 2 Bana Jawmiraawo umruno Muusa, bana non le'i joweenayi e reeta lenyol ta''anaama geɗal muuɗum'en bee waɗugo kur'u. 3-4 Muusa hokkuno le'i ɗiɗi e reeta lenyol geɗal lesdi haa gaɗa Urdun. (Danygol Yusufu waɗi le'i ɗiɗi: Manassa e Efrayim.) Ammaa o hokkaay Lewiŋko'en geɗal lesdi, sey gure ɗe ɓe njooɗoto e lesdi taariindi ɗe ngam na'i maɓɓe e dammooji maɓɓe. 5 Bana Jawmiraawo umruno Muusa, bana non yimɓe Isra'iila kuuwri, cendiri lesdi.

No Kaaleb heɓri Heburuun

6 Nyande go'o yimɓe Yahuuda ngari haa Yosuwa haa Gilgal. Gooto nder maɓɓe, Kaaleb ɓii Yefunna Kenijiijo wi'i mo: "A anndi ko Jawmiraawo wi'i Muusa, goɗɗo Allah, dow am e dow maaɗa haa Kaades-Barne'a. 7 Mi woodino duuɓi cappanɗe nayi, nde Muusa, suka Jawmiraawo nela yam horugo lesdi. Mi lornani mo jaawaabu ko woni haa ɓernde am. 8 Bandiraaɓe am yahduɓe bee am kulni ɓerɗe yimɓe. Ammaa min mi tokki Allah Jawmiraawo am bee laaɓɗum. 9 Nyalaade maajum Muusa huni, wi'i: Lesdi ndi kosɗe ma njaaɓi ɗum, ndi a maran ndi, an e asŋgol ma haa foroy. Ngam a tokki Allah Jawmiraawo ma bee gooŋgaaku. 10 Ndaa, diga Jawmiraawo wi'i Muusa wolde maajum, o yeeɗini yam duuɓi cappanɗe nayi e jowi goɗɗi. Wakkati man fuu Isra'iila'en ɗon ngiilo nder ladde. Ndaa, hande mi woodi duuɓi cappanɗe joweetati e jowi. 11 Ammaa koo hande boo mi cembiɗɗo bana nder nyalaade nde Muusa nela yam. Sembe am he'i haa mi waɗa haɓre, bana naane non jonta boo. 12 Kadi, hokkam lesdi towndiije ndi Jawmiraawo wolwi e mum nyalaade man. Saa'i man min ngecci on maapindi'en wi'eteeɓe Enaki'en ɗon ton, ɓe mari berniiji cembiɗɗi boo. Teema Jawmiraawo wondan bee am haa mi riiwa ɓe, bana o wi'i." 13 Yosuwa barkiɗini Kaaleb ɓii Yefunna, marni mo Heburuun. 14 Ngam maajum Heburuun laati geɗal Kaaleb ɓii Yefunna Kenijiijo haa warugo hande, ngam o tokki Allah Jawmiraawo maako bee gooŋgaaku. 15 Ɓooyma innde Heburuun laatino wuro Arba. Arba wonno ɓurɗo mawnugo nder Enaki'en. Nden konu timmi, lesdi heɓi de'ere.

Yosuwa 15

Geɗal lenyol Yahuuda

15:1 Too, ɓe mbaɗi kur'u ngam lenyol Yahuuda fodde asli maɓɓe. Ɓe keɓi maral haa wakere keerol Edoom e ladde Siin gal fombina, daayiiɗum masin. 2 Keerol maɓɓe haa fombina laati diga sera weendu manda, diga ɗemŋgal weendu tiitiiŋgal fombina. 3 Nden ngol tokki gal fombina haa wa''orde Akrabiima, ngol yehi haa Siin. Nden ngol saali haa fombina Kaades-Barne'a haa yotti Hesruunu. Nden ngol wayliti hedi woyla yahugo Addar, ngol taari haa yotti Karka. 4 Diga ton ngol yehi haa Asmuuna, haa ngol tokki maayel Misra, ngol timmi haa maayo cakaawo. Kanjum woni keerol maɓɓe haa fombina. 5 Keerol maɓɓe fuunaaŋgewol tokki weendu manda haa yotti nastirde maayo Urdun nder maaru. Keerol maɓɓe woylawol fuɗɗi haa nokkuure maajum. 6 Nden ngol yehi Bayti-Hogila, ngol saali haa woyla Bayti-Araaba, haa yotti hayre Bohan. (Bohan woni ɓii Ruuben.) 7 Nden ngol wa''i diga waadiwol Akor haa Debir, ngol wayliti gal woyla haa yotti Gilgal, berniwol tiitotirŋgol bee wa''orde Adumiima, wakere waadiwol fombinaare. Nden keerol yehi haa Seeɓoore-naaŋge, diga ton boo haa Seeɓoore-Rogel. 8 Keerol wa''i waadiwol Ɓii-Hinnom haa fombina towndiire nde Urusaliima, berniwol Yebusi'en woni. Nden keerol wa''i dow hooseere haa hiirnaaŋge waadiwol Ɓii-Hinnom, haa sera waadiwol Refayim woylaha. 9 Haa hooseere man keerol wayliti yahugo seeɓoore Menefta, ngol yehi haa bille gure dow hooseere Efruuna. Nden ngol wayliti gal Ba'ala, (kanjum woni Kiriyat-Ye'arim). 10 Diga ton ngol yehi hiirnaaŋge gal kooseeje Edoom, ngol tokki wakere hooseere Ye'arim woylaare, (Ye'arim woni Kesalon). Ngol dirti haa Bayti-Semes, ngol yehi haa Timna. 11 Nden keerol yehi woyla, haa hooseere Ekuruun, ngol wayliti gal Sikeruuna, ngol saali hooseere Ba'ala, ngol yehi haa Yabneyel. Ngol haaɗi haa maayo cakaawo. 12 Kaŋgo woni keerol hiirnaaŋgewol. Nder keeri ɗi'i lenyol Yahuuda bee asli mum jooɗi.

No Kaaleb nyaamri Heburuun e Debir

13 Bana Jawmiraawo umruno Yosuwa, bana non Kaaleb ɓii Yefunna heɓi geɗal mum caka yimɓe Yahuuda. O heɓi Heburuun, berniwol Arba, baaba Enak. 14 Kaaleb riiwi ton ɓiɓɓe Enak tato: Sesay e Akiman e Talmay. 15 Nden o yehi haɓugo bee yimɓe Debir. (Ɓooyma ɓe mbi'i berniwol man Kiriyat-Sefer.) 16 Kaaleb wi'i: "Mo nyaami Kiriyat-Sefer, mi te'anan mo Aksa, ɓiyam debbo." 17 Otniyel ɓii Kenas deerɗu Kaaleb nyaami ngol. Ngam maajum Kaaleb te'ani mo Aksa. 18 Nyande ɓaŋgal maɓɓe Aksa ɓilli mo o toro baaba maako ngesa. Otniyel jippi wamnde mum. Kaaleb ?ami mo: "Ko waɗ ma?" 19 O jaabi: "Yerdanam ko mi toroto ma. A hokki yam lesdi fombina njoorndi, hokkam seeɓooje ndiyam boo." Ngam maajum Kaaleb hokki mo seeɓoore haa dow hooseere e seeɓoore haa les maare.

Berniiji Yahuuda

20 Kanjum woni geɗal lesdi ngam lenyol Yahuuda bee asli mum. 21 Berniiji maɓɓe ɓurɗi daayaago haa fombina, kombi keerol lesdi Edoom, ɗi'i: Kabseyel e Eder e Yagur, 22 e Kina e Dimona e Ad'ada, 23 e Keedes e Hasoor-Yitnan, 24 e Sifa e Telem e Be'alot, 25 e Hasoor-Hadatta e Keriyot-Hesruunu (kanjum woni Hasoor), 26 e Amam e Sema e Molada, 27 e Hasar-Gadda e Hesmuunu e Bayti-Palet, 28 e Hasar-Su'al e Biirsaba bee gure mum, 29 e Ba'ala e Iyim e Esem, 30 e Eltolat e Kesil e Horma, 31 e Sikilak e Madamanna e Sansanna, 32 e Lebayot e Silkim e En-Rimmon, ɗum berniiji noogas e joweenayi bee gure maaji. 33 Berniiji maɓɓe nder lesdi towndiije, ngoni ɗi'i: Estayol e Sor'a e Asna, 34 e Sanoyak e En-Gannim e Tapuha e Enam, 35 e Yarmut e Adulam e Soko e Aseka, 36 e Saarayim e Aditayim e Gedera e Gederotayim, ɗum berniiji sappo e nayi bee gure maaji. 37 Woodi boo Senan e Hadasa e Migdal-Gada, 38 e Dil'aan e Mispe e Yokteyel, 39 e Lakis e Boskat e Egilon, 40 e Kabbon e Lakmas e Kitilis, 41 e Gederot e Bayti-Daagon e Na'ama e Makeda, ɗum berniiji sappo e joweego bee gure maaji. 42 Woodi boo Libna e Eter e Asan, 43 e Yiftak e Asna e Nesib, 44 e Ke'ila e Akisib e Maresa, ɗum berniiji joweenayi bee gure maaji. 45 Woodi boo Ekuruun bee gure maagol e kawyeeji maagol. 46 Gal hiirnaaŋge Ekuruun boo berniiji haa wakere Ajootus fuu bee gure maaji. 47 Woodi Ajootus e Gaaja bee gure maaji e kawyeeji maaji, haa yotti maayel Misra e maayo cakaawo bee lesdi haa fomoonde maago. 48 Nder lesdi kooseeje woodi Samir e Yattir e Soko, 49 e Dana e Kiriyat-Sanna (kanjum woni Debir), 50 e Anaba e Estemo e Anim, 51 e Goosan e Holon e Gilo, ɗum berniiji sappo e go'o bee gure maaji. 52 Woodi boo Araba e Duma e Esiyan, 53 e Yanum e Bayti-Tapuha e Afeka, 54 e Humta e Kiriyat-Arba (kanjum woni Heburuun), e Si'or, ɗum berniiji joweenayi bee gure maaji. 55 Woodi boo Ma'on e Karmel e Sifa e Yuta, 56 e Yisreyel e Yorke'am e Janoha, 57 e Kayina e Gibiya e Timna, ɗum berniiji sappo bee gure maaji. 58 Woodi boo Halkul e Bayti-Sura e Gedor, 59 e Ma'arat e Bayti-Anot e Eltekon, ɗum berniiji joweego bee gure maaji. 60 Woodi boo Kiriyat-Ba'al (kanjum woni Kiriyat-Ye'arim) e Rabba, ɗum berniiji ɗiɗi bee gure maaji. 61 Nder ladde woodi Bayti-Araaba e Middin e Sekaka, 62 e Nipsan e Wuro-manda e Eŋgedi, ɗum berniiji joweego bee gure maaji. 63 Ammaa Yebusi'en jooɗiiɓe haa Urusaliima, yimɓe Yahuuda mbaawaay riiwugo ɓe. Ngam maajum Yebusi'en ɗon njooɗodi bee yimɓe Yahuuda haa warugo hande.

Yosuwa 16

Geɗe le'i Efrayim e Manassa

16:1 Geɗal lesdi ngal laatani danygol Yusufu fuɗɗi haa maayo Urdun baŋge Yeriko, haa fuunaaŋge ceeɓooje Yeriko. Nden keerol maɓɓe nasti nder ladde, diga Yeriko haa kooseeje Baytila. 2 Nden ngol yehi haa Luus, ngol tokki gal lesdi Arki'en haa Atarot. 3 Nden ngol dirti gal hiirnaaŋge haa lesdi Yafleti'en, haa yotti lesdi Baytihurun-les e Gejer, ngol haaɗi haa maayo cakaawo. 4 Bana ni le'i Manassa e Efrayim, ɓiɓɓe Yusufu keɓri geɗe muuɗum'en.

Geɗal lenyol Efrayim

5 Ndaa ko laati geɗal lenyol Efrayim bee asli mum: Keerol maɓɓe fuunaaŋgewol fuɗɗi haa Aterot-Addar, yehi Baytihurun-dow. Nden ngol yehi hiirnaaŋge, ngol tokki gal woyla haa Mikmetat. 6 Ngol wayliti gal fuunaaŋge yahugo Ta'anat-Silo, ngol saali gaɗa berniwol man haa fuunaaŋge Yanoha. 7 Haa Yanoha ngol dirti gal Atarot e Na'arat, ngol meemi Yeriko, ngol haaɗi haa maayo Urdun. 8 Keerol maɓɓe saali haa hiirnaaŋge Tapuha yahugo maayel Kana, ngol haaɗi haa maayo cakaawo. Kanjum woni geɗal lenyol Efrayim bee asli mum. 9 Ɗum hawti bee berniiji goɗɗi e gure maaji nder keeri lenyol Manassa. 10 Ammaa ɓe ndiiwaay Kanaani'en jooɗiiɓe haa Gejer. Ngam maajum Kanaani'en ɗon njooɗi caka yimɓe Efrayim haa warugo hande. Ammaa ɓe laati maccuɓe maɓɓe huuwanooɓe ɓe.

Yosuwa 17

Geɗal lenyol Manassa

17:1 Geɗal lesdi haa hiirnaaŋge Urdun laatani asli goɗɗi nder lenyol Manassa, afo Yusufu. Makir, afo Manassa, baaba Gile'at, heɓi lesdi Gile'at e Baasan ngam o goɗɗo kaɓoowo. 2 Yimɓe Manassa luttuɓe keɓi geɗal muuɗum'en haa hiirnaaŋge Urdun, kur'u ta''ani ɓe ɗum. Ɗum asli Abi'ejer e Helek e Asriyel e Sikem e Hefer e Semida. Ɓe fuu ɓe danygol Manassa ɓii Yusufu. 3 Ammaa Selofhad ɓii Hefer ɓii Gile'at ɓii Makir ɓii Manassa, o walaa ɓiɓɓe worɓe, sey ɓiɓɓe rewɓe. Ndaa inɗe maɓɓe: Mahala e No'a e Hogila e Milka e Tirsa. 4 Kamɓe ɓe ngari haa Eliyajaaru limanjo, e Yosuwa ɓii Nuuna e ardiiɓe fuu, ɓe mbi'i: "Jawmiraawo umri Muusa o hokka min geɗal lesdi caka bandiraaɓe amin worɓe." Fodde umroore Jawmiraawo nde'e ɓe keɓi geɗal lesdi caka wappanyɓe maɓɓe. 5 Bana ni lenyol Manassa ɓesdanaama geɗe sappo dow Gile'at e Baasan gaɗa Urdun. 6 Ngam rewɓe nder danygol maako keɓi lesdi bana worɓe kal kal. Ammaa lesdi Gile'at laatani yimɓe Manassa luttuɓe. 7 Keerol yimɓe Manassa yehi diga Aser haa Mikmetat, fuunaaŋge Sikem. Nden ngol yehi gal fombina haa yimɓe En-Tapuha. 8 Lesdi Tapuha laatani Manassa, ammaa Tapuha haa keerol Manassa laatani yimɓe Efrayim. 9 Nden keerol dirti haa maayel Kana. Gure haa fombina maagel laatani Efrayim haa nder maral Manassa. Keerol tokki wakere maayel woylaare, ngol haaɗi haa maayo cakaawo. 10 Haa fombina maayel man, Efrayim mari lesdi, haa woyla boo Manassa. Maayo cakaawo laati keerol le'i ɗiɗi fuu haa hiirnaaŋge. Haa woyla walaadu hiirnaaŋge ɓe njokki lesdi Aser, haa woyla walaadu fuunaaŋge boo lesdi Issakar. 11 Haa nder maral Issakar e Aser, Manassa heɓi berniiji ɗi'i: Bayti-Se'an e Yible'am bee gure maaji, non boo Door e En-Door e Ta'anak e Megiddo bee gure maaji. (Door maajum woni berniwol haa fomoonde maayo cakaawo.) 12 Ammaa yimɓe Manassa mbaawaay riiwugo jooɗiiɓe nder berniiji ɗi'i, ngam maajum Kanaani'en tokki jooɗaago ton. 13 Nde Isra'iila'en ɓesdi sembe, ɓe ngartiri Kanaani'en maccuɓe huuwanooɓe ɓe, ammaa ɓe keɓaay riiwugo ɓe.

Ko le'i Efrayim e Manassa ɗaɓɓi

14 Too, yimɓe danygol Yusufu mbi'i Yosuwa: "Ngam ɗume a hokki min geɗal gootal tan haa lesdi? Min ɗuuɗɓe masin, ngam Jawmiraawo barkiɗini min." 15 Yosuwa wi'i ɓe: "To on ɗuuɗi bana ni, to kooseeje Efrayim ke'aay on, nden kam njehe nder laynde lesdi Peresi'en e Refa'en, on mbaɗana ko'e mon gese ton." 16 Ɓe njaabi: "Lesdi kooseeje he'ataa min. Ammaa Kanaani'en jooɗiiɓe nder lesdi leesndi mari mootaaji pucci njamndiiji, waato jooɗiiɓe haa Bayti-Se'an bee gure mum e wonɓe nder waadiwol Yisreyel fuu." 17 Yosuwa wi'i yimɓe Yusufu, le'i Efrayim e Manassa: "Fakat on ɗuuɗɓe, baawɗe mon boo ɗuuɗi. On keɓan ko ɓuri geɗal gootal. 18 Lesdi towndiije laatanto on boo. Koo ɗum laynde, on pe''a nde, on mara lesdi man. Kanaani'en boo, koo to ɓe mari mootaaji pucci njamndiiji, ɓe sembiɗɓe, onon on ndiiwan ɓe."

Yosuwa 18

Cenduki lesdi luttundi

18:1 Nde lesdi fuu ɗowtani yimɓe Isra'iila, jama'aare maɓɓe fuu mooɓi haa Silo. Ɓe ndarni laymaaru fottirde bee Jawmiraawo ton. 2 Le'i joweeɗiɗi nder yimɓe Isra'iila keɓaay geɗal muuɗum'en haa lesdi tawon. 3 Ngam maajum Yosuwa ?ami Isra'iila'en: "Haa ndeye on ɗon ndeena haa on njaha, on mara lesdi ndi Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji mon hokki on? 4 Ngadde worɓe tato tato nder le'i fuu. Mi nelan ɓe, ɓe ndaara lesdi fuu, ɓe mbinda ndi deydey sendugo ndi, nden ɓe ngarta haa am. 5 En cendan ndi geɓe joweeɗiɗi. Yahuuda jooɗoto nder lesdi mum haa fombina. Yimɓe Yusufu boo njooɗoto nder lesdi muuɗum'en haa woyla. 6 Sey on mbinda no geɓe lesdi man joweeɗiɗi mba'i, ngaddaneeɗam ɗum. Min mi waɗanan on kur'u ngam sarwanaago on Allah Jawmiraawo men. 7 Lewiŋko'en keɓataa geɗal lesdi caka mooɗon, ngam limanku Jawmiraawo woni geɗal maɓɓe. Gada e Ruuben e reeta lenyol Manassa njaɓi geɗe muuɗum'en gaɗa Urdun gal fuunaaŋge. Muusa, suka Jawmiraawo hokki ɓe ɗe." 8 Worɓe maajum ummi ngam ɓe ndilla. Yosuwa faamtini ɓe: "Ngaance nder lesdi fuu, mbinde ndi, nden ngarte haa am. Min boo mi sarwoto Jawmiraawo bee waɗugo kur'u ngam mooɗon haa Silo ɗo." 9 Ɓe njehi, ɓe ngaanci nder lesdi fuu, ɓe mbindi haa deftere no ɓe cendiri ndi geɓe joweeɗiɗi, ɓe mbindi inɗe berniiji maari fuu. Nden ɓe ngarti haa Yosuwa nder saŋgeere haa Silo. 10 Ton Yosuwa waɗani ɓe kur'u, sarwi Jawmiraawo. Bana ni o yeɗiri le'i Isra'iila luttuɗi go lesdi muuɗum'en.

Geɗal lenyol Benyamin

11 Aran kur'u waŋgini geɗal lenyol Benyamin bee asli mum. Ɓe keɓi geɗal lesdi hakkunde yimɓe Yahuuda e yimɓe Yusufu. 12 Haa woyla, keerol maɓɓe fuɗɗi haa maayo Urdun. Ngol yehi hooseere haa woyla Yeriko, ngol tokki lesdi towndiije gal hiirnaaŋge, haa yotti ladde Baytawiina. 13 Nden ngol yehi haa wakere hooseere Luus fombinaare, (Luus e Baytila ɗum gootel.) Keerol dirti haa Aterot-Addar dow hooseere haa fombina Baytihurun-les. 14 Nden ngol wayliti diga wakere hooseere man hiirnaaŋgeere yahugo fombina haa yotti Kiriyat-Ba'al (kanjum woni Kiriyat-Ye'arim), berniwol nder maral yimɓe Yahuuda. Kanjum woni keerol hiirnaaŋgewol. 15 Haa fombina, keerol fuɗɗi haa sera Kiriyat-Ye'arim. Ngol yehi hiirnaaŋge haa yotti ceeɓooje Menefta. 16 Nden keerol dirti haa les hooseere tiitotirnde bee waadiwol Ɓii-Hinnom, haa sera waadiwol Refayim woylaha. Ngol dirti waadiwol Ɓii-Hinnom haa wakere Yebusi'en fombinaare, yahugo Seeɓoore-Rogel. 17 Ngol wayliti gal woyla, ngol yehi haa Seeɓoore-naaŋge, nden haa Gelilot ko tiitotiri bee wa''orde Adumiima. Ngol dirti haa hayre Bohan. (Bohan woni ɓii Ruuben.) 18 Nden ngol tokki hooseere haa woyla Bayti-Araaba, ngol dirti haa ladde. 19 Nden keerol tokki haa woyla hooseere Bayti-Hogila. Ngol haaɗi haa nastirde maayo Urdun nder weendu manda, haa sera weendu man woylaha. Kanjum woni keerol fombinawol. 20 Maayo Urdun woni keerol fuunaaŋgewol. Kanjum woni geɗal lenyol Benyamin bee asli mum. 21 Berniiji lenyol Benyamin bee asli mum, ɗi'i: Yeriko e Bayti-Hogila e Emek-Kesis, 22 e Bayti-Araaba e Semarayim e Baytila, 23 e Awwi e Para e Ofra, 24 e Kefar-Ammoonay e Ofni e Geba, ɗum berniiji sappo e ɗiɗi bee gure maaji. 25 Woodi boo Gibiyon e Rama e Biirot, 26 e Mispe e Kefiira e Mosa, 27 e Rekem e Yirpeyel e Tarala, 28 e Seela e Elef e Yebusi (kanjum woni Urusaliima) e Gibiyat e Kiriyat-Ye'arim, ɗum berniiji sappo e nayi bee gure maaji. Kanjum woni geɗal lenyol Benyamin bee asli mum.

Yosuwa 19

Geɗal lenyol Simon

19:1 Kur'u ɗiɗaɓu waŋgini geɗal lenyol Simon bee asli mum. Ɓe keɓi geɗal maɓɓe haa nder geɗal yimɓe Yahuuda. Ndaa ko laatani ɓe: 2 Biirsaba e Sema e Molada, 3 e Hasar-Su'al e Baala e Esem, 4 e Eltolat e Betula e Horma, 5 e Sikilak e Bayti-Markabot e Hasar-Susa, 6 e Bayti-Lebayot e Sarukeena, ɗum berniiji sappo e tati bee gure maaji. 7 Woodi boo En-Rimmon e Takan e Eter e Asan, ɗum berniiji nayi bee gure maaji. 8 Ɓe mari gure taariiɗe berniiji ɗi'i fuu haa yotti Ba'alat-Biir (kanjum woni Rama-fombina). Too, kanjum woni geɗal lenyol Simon bee asli mum. 9 Ɓe koo'i geɗal yimɓe Simon nder geɗal yimɓe Yahuuda. Geɗal yimɓe Yahuuda ɗuuɗino, ɓuri haaje maɓɓe. Ngam maajum yimɓe Simon keɓi geɗal muuɗum'en haa nder geɗal yimɓe Yahuuda.

Geɗal lenyol Jabulon

10 Kur'u tataɓu waŋgini geɗal lenyol Jabulon bee asli mum. Keerol geɗal maɓɓe yotti Sariida. 11 Nden ngol yehi hiirnaaŋge haa yotti Marhala, ngol meemi Dabbeseet, ngol yotti maayel haa fuunaaŋge Yokne'am. 12 Haa wakere feere ngol fuɗɗi haa Sariida, ngol yehi fuunaaŋge haa keerol Kislot-Taboora, nden ngol yehi haa Daberat, ngol wa''i hedi Yafiya. 13 Ngol tokki yahugo fuunaaŋge haa yotti Gat-Hefer e Et-Kasiina, ngol wayliti hedi Ne'a haa laawol Rimmona. 14 Ton ngol wayliti, ngol yehi woyla haa Hannaton. Ngol haaɗi nder waadiwol Yiftakiila. 15 Woodi boo Kattat e Nahalal e Simon e Yirala e Baytilaama, hawti berniiji sappo e ɗiɗi bee gure maaji. 16 Kanjum woni geɗal lenyol Jabulon bee asli mum, berniiji ɗi'i bee gure maaji.

Geɗal lenyol Issakar

17 Kur'u nayaɓu waŋgini geɗal lenyol Issakar bee asli mum. 18 Ndaa berniiji gonɗi nder maagal: Yisreyel e Kesulot e Sunem, 19 e Hafarayim e Siiyon e Anakarat, 20 e nokkuure wi'eteende Daberat e Kisiyon e Ebes, 21 e Remet e En-Gannim e En-Hadda e Bayti-Pases. 22 Keerol maɓɓe meemi boo Taboora e Sakasuuma e Bayti-Semes, ngol haaɗi haa maayo Urdun, ɗum berniiji sappo e joweego bee gure maaji. 23 Kanjum woni geɗal lenyol Issakar bee asli mum, berniiji ɗi'i bee gure maaji.

Geɗal lenyol Aser

24 Kur'u njowaɓu waŋgini geɗal lenyol Aser bee asli mum. 25 Keerol maɓɓe hawti Helkat e Hali e Beten e Akisaf, 26 e Allammelek e Amhada e Miseyal. Haa hiirnaaŋge ngol yotti hooseere Karmel e maayo Libnat. 27 Haa wakere feere ngol yehi fuunaaŋge haa Bayti-Daagon, ngol yotti Jabulon e waadiwol Yiftakiila haa woyla Bayti-Emek e Ne'iyel. Ngol tokki woyla haa yotti Kabul, 28 e Abdon e Rekob e Hammon e Kana, haa yotti Sidon, berniwol maŋgol. 29 Nden keerol wayliti, yehi Rama e berniwol Tirus. Ton ngol wayliti fahin, ngol yehi Hosa, ngol haaɗi haa maayo cakaawo. Woodi boo berniiji ɗi'i nder keerol man: Mahaleeba e Akisib, 30 e Akko e Afek e Rekob, ɗum fuu ɗum berniiji noogas e ɗiɗi bee gure maaji. 31 Kanjum woni geɗal lenyol Aser bee asli mum, berniiji ɗi'i bee gure maaji.

Geɗal lenyol Neftalim

32 Kur'u njoweego'owu waŋgini geɗal lenyol Neftalim bee asli mum. 33 Keerol maɓɓe fuɗɗi haa Helef, yehi haa lekki makki haa Sa'ananim, nden ngol yehi haa Adami-Nekeb e Yabneyel e Lakum, ngol haaɗi haa maayo Urdun. 34 Haa wakere feere ngol yehi hiirnaaŋge haa Asnot-Taboora. Nden ngol yehi haa Hukkok. Haa fombina ngol yotti Jabulon, haa hiirnaaŋge boo Aser. Haa fuunaaŋge ngol yotti Yehuuda haa maayo Urdun. 35 Berniiji maɓɓe, ɗi'i: Sidim e Seer e Hammat e Rakkat e Kineret, 36 e Adama e Rama e Hasoor, 37 e Keedes e Edirey e En-Hasoor, 38 e Yiron e Migdaliila e Horem e Bayti-Anat e Bayti-Semes, ɗum berniiji sappo e joweenayi bee gure maaji. 39 Kanjum woni geɗal lenyol Neftalim bee asli mum, berniiji ɗi'i bee gure maaji.

Geɗal lenyol Dan

40 Kur'u njoweeɗiɗaɓu waŋgini geɗal lenyol Dan bee asli mum. 41 Ndaa ko laati geɗal maɓɓe haa lesdi: Sor'a e Estayol e Ir-Semes, 42 e Sa'alabbin e Ayyalon e Yitila, 43 e Elon e Timna e Ekuruun, 44 e Elteke e Gibbeton e Ba'alat, 45 e Yehud e Ajoor e Ɓiɓɓe-Barak e Gat-Rimmon, 46 e Ndiyamji-Yarkon e Rakkon bee lesdi haa wakere Yafo. 47 Ɓaawoɗon lesdi faaɗani yimɓe Dan. Ngam maajum ɓe njehi, ɓe kaɓi bee berniwol Lesem. Ɓe nyaami ngol, ɓe mbari yimɓe ton bee kaafahi, ɓe njooɗi nder maagol. Ɓe mbi'i ngol Lesem-Dan fodde innde kaaka maɓɓe. 48 Kanjum woni geɗal lenyol Dan bee asli mum, berniiji ɗi'i bee gure maaji.

Geɗal Yosuwa

49 Nde yimɓe Isra'iila timmini sendugo lesdi bee keeri mum, ɓe ndokki Yosuwa ɓii Nuuna geɗal lesdi caka maɓɓe. 50 Fodde umroore Jawmiraawo ɓe ndokki mo berniwol ngol o ɗaɓɓi: Timnat-Serak nder kooseeje Efrayim. O nyiɓti berniwol man, o jooɗi ton. 51 Eliyajaaru limanjo e Yosuwa ɓii Nuuna e baaba-ci'e en nder le'i yimɓe Isra'iila, kamɓe ɓe cendi lesdi bee waɗugo kur'u bana ni. Ɓe mbaɗi ɗum haa Silo, yeeso Jawmiraawo, haa dammugal laymaaru fottirde. Bana ni ɓe timminiri sendugo lesdi.

Yosuwa 20

No ɓe cuɓri berniiji kisruɗi

20:1 Yoo, Jawmiraawo wi'i Yosuwa: 2 "Wolwan yimɓe Isra'iila, wi' ɓe: Cuɓe berniiji kisruɗi. Mi anndini on haala maajum bee hunduko Muusa. 3 To goɗɗo mbari goɗɗo feere bilaa anniya, malla o anndaa ɗum, nden kam o dogga haa gootol nder berniiji man. Ɗi laatano on kisruɗi yeeso mbartoowo. 4 Mbarɗo goɗɗo bana ni, sey dogga haa gootol nder berniiji man. O daro haa dammugal maagol ngam haa o yecca ndotti'en berniwol haala maako. Kamɓe ɓe njaɓa mo haa maɓɓe nder berniwol, ɓe ndokka mo nokkuure nde o jooɗoto. 5 To mbartoowo taasni mo, taa ɓe ndokka mbarɗo haa juŋŋgo maako. Ngam o mbaraay keeddiɗɗiiko bee anniya, o wanyaayno mo boo. 6 Sey o jooɗo nder berniwol man haa to o darake yeeso kiita jama'aare, haa maayde hooreejo liman'en wakkati man. Nden mbarɗo loro haa saare mum e wuro mum ngo o doggi e muuɗum." 7 Ɓe cuɓi Keedes nder lesdi Galili, nder kooseeje Neftalim, e Sikem nder kooseeje Efrayim, e Kiriyat-Arba (waato Heburuun) nder kooseeje Yahuuda. 8 Gaɗa Urdun boo, wakere fuunaaŋge, haa ?oolde laddeere tiitotirnde bee Yeriko, ɓe cuɓi Beser nder maral Ruuben, e Ramot nder lesdi Gile'at, nder maral Gada, e Golan nder lesdi Baasan, nder maral Manassa. 9 Kanji ngoni berniiji cuɓaaɗi ngam haa ɗi laatano yimɓe Isra'iila e hoɗɓe jooɗiiɓe caka maɓɓe berniiji kisruɗi. Koomoy mbari goɗɗo bilaa anniya, sey o dogga ton, ngam taa o maaya e juŋŋgo mbartoowo, ammaa o heɓa o daro yeeso kiita jama'aare.

Yosuwa 21

Berniiji Lewiŋko'en

21:1 Baaba-ci'e'en nder lenyol Lewi ngari haa Eliyajaaru limanjo e Yosuwa ɓii Nuuna e baaba-ci'e'en nder le'i Isra'iila. 2 Ton haa Silo nder lesdi Kanaana ɓe mbi'i ɓe: "Jawmiraawo umri bee hunduko Muusa haa min keɓa berniiji ɗi min njooɗoto e muuɗum'en e durduɗe ngam dabbaaji amin." 3 Ngam daliila umroore Jawmiraawo nde'e, yimɓe Isra'iila koo'i berniiji goɗɗi nder geɗe muuɗum'en, ndokki ɗi Lewiŋko'en. 4 Aran ɓe mbaɗi kur'u ngam waŋgingo geɗal ci'e Kahati'en nder lenyol Lewi. Asŋgol Haruna limanjo heɓi berniiji sappo e tati haa le'i Yahuuda e Simon e Benyamin. 5 Kahati'en luttuɓe keɓi berniiji sappo haa asli le'i Efrayim e Dan e reeta lenyol Manassa. 6 Asŋgol Gerson heɓi berniiji sappo e tati haa asli le'i Issakar e Aser e Neftalim e reeta lenyol Manassa nder lesdi Baasan. 7 Ci'e asŋgol Meraari keɓi berniiji sappo e ɗiɗi haa le'i Ruuben e Gada e Jabulon. 8 Bana ni yimɓe Isra'iila ndokki Lewiŋko'en berniiji bee durduɗe maaji. Ɓe ta''ani ɓe ɗi bee waɗugo kur'u, bana Jawmiraawo umruno bee hunduko Muusa. 9 Ndaa inɗe berniiji ɗi yimɓe le'i Yahuuda e Simon ndokki 10 danygol Haruna, asŋgol Kahat ɓii Lewi. Kur'u aranu yeɗi ɓe ɗi: 11 Ɓe keɓi berniwol Arba, (Arba o baaba Enak), bi'eteeŋgol Heburuun, nder kooseeje Yahuuda, kaŋgol e durduɗe maagol taariiɗe ngol. 12 Ammaa gese berniwol man e gure maagol, ɓe ngeɗno ɗum Kaaleb ɓii Yefunna, ɗum laati maral maako. 13 Heburuun woni gootol nder berniiji kisruɗi. Dow maagol danygol Haruna heɓi Libna 14 e Yatir e Estemowa 15 e Holon e Debir 16 e Asan e Yuta e Bayti-Semes, kanji bee durduɗe maaji, ɗum berniiji joweenayi haa le'i Yahuuda e Simon. 17 Haa lenyol Benyamin ɓe keɓi berniiji nayi: Gibiyon e Geba 18 e Anatot e Almon, kanji bee durduɗe maaji. 19 Liman'en danygol Haruna keɓi berniiji sappo e tati bee durduɗe maaji. 20 Luttuɓe nder asŋgol Kahat ɓii Lewi, kur'u yeɗi ɓe berniiji goɗɗi nder lesdi Efrayim. 21 Ɓe keɓi berniiji nayi bee durduɗe maaji: Sikem nder kooseeje Efrayim (kaŋgol woni berniwol kisrugol), e Gejer 22 e Kibsayim e Baytihurun. 23 Haa lesdi Dan ɓe keɓi berniiji nayi: Elteke e Gibbeton 24 e Ayyalon e Gat-Rimmon, kanji bee durduɗe maaji. 25 Haa lesdi reeta lenyol Manassa ɓe keɓi berniiji ɗiɗi: Ta'anak e Yible'am, kanji bee durduɗe maaji. 26 Ci'e asŋgol Kahat keɓi berniiji sappo bee durduɗe maaji. 27 Asŋgol Gerson ɓii Lewi heɓi berniiji ɗiɗi haa reeta lenyol Manassa: Golan nder lesdi Baasan, (kaŋgol woni berniwol kisrugol), e Be'estera, kanji bee durduɗe maaji. 28 Haa lesdi Issakar ɓe keɓi berniiji nayi: Kisiyon e Daberat 29 e Yarmut e En-Gannim, kanji bee durduɗe maaji. 30 Haa lesdi Aser ɓe keɓi berniiji nayi: Miseyal e Abdon 31 e Helkat e Rekob, kanji bee durduɗe maaji. 32 Haa lesdi Neftalim ɓe keɓi berniiji tati: Keedes nder Galili, (kaŋgol woni berniwol kisrugol), e Hammot-Door e Kartan, kanji bee durduɗe maaji. 33 Ci'e asŋgol Gerson keɓi berniiji sappo e tati bee durduɗe maaji. 34 Luttuɓe haa Lewiŋko'en, waato asŋgol Meraari, ɓe keɓi berniiji nayi haa lesdi Jabulon: Yokne'am e Karta 35 e Rimmona e Nahalal, kanji bee durduɗe maaji. 36 Haa lesdi Ruuben gaɗa maayo Urdun ɓe keɓi berniiji nayi: Beser haa ?oolde laddeere tiitotirnde bee Yeriko, (kaŋgol woni berniwol kisrugol), e Yahas 37 e Kedemot e Mefa'at, kanji bee durduɗe maaji. 38 Haa lesdi Gada ɓe keɓi berniiji nayi: Ramot nder Gile'at e Makanayim 39 e Hesbon e Ya'ajer, kanji bee durduɗe maaji. 40 Ci'e asŋgol Meraari, kur'u yeɗi ɓe berniiji sappo e ɗiɗi. 41-42 Haa nder maral yimɓe Isra'iila fuu, Lewiŋko'en keɓi berniiji cappanɗe nayi e joweetati bee durduɗe maaji taariiɗe ɗi.

No Isra'iila'en mardi lesdi

43 Bana ni Jawmiraawo hokkiri Isra'iila'en lesdi fuu ndi o hunani kaakaaji maɓɓe o hokkan ɓe. Ɓe mari ndi, ɓe njooɗi nder maari. 44 Jawmiraawo hokki ɓe de'ere kootoy nder lesdi, bana o hunani kaakaaji maɓɓe. Walaa koo gooto nder konne'en maɓɓe fuu waawi dartanaago ɓe, ngam Jawmiraawo hokki ɓe konne'en fuu haa juuɗe maɓɓe. 45 O gooŋɗini bolle maako booɗɗe fuu ɗe o wolwani Isra'iila.

Yosuwa 22

No Yosuwa lortiri yimɓe haa gaɗa Urdun

22:1 Saa'i maajum Yosuwa ewni yimɓe le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa. 2 O wi'i ɓe: "On mbaɗi ko Muusa, suka Jawmiraawo umri on fuu. On ɗowtani umrooje am boo. 3 Nyalɗe ɗuuɗɗe ɗe'e fuu on meeɗaay accugo bandiraaɓe mon Isra'iila'en haa warugo hande. On tokki umrooje Allah Jawmiraawo mon. 4 Jonta o hokki bandiraaɓe mon de'ere, bana o wi'no ɓe. Kadi, lorte, ndille haa cuuɗi mon nder lesdi maral mon ndi Muusa, suka Jawmiraawo hokki on gaɗa Urdun. 5 Ammaa kakkile booɗɗum ngam haa on tokko tawreeta fuu ka Muusa, suka Jawmiraawo umri on: Ngiɗe Allah Jawmiraawo mon, tokke laabi maako, ɗowtane umrooje maako, ɗakkotire bee maako, kuuwane mo bee ɓerɗe mon e yoŋkiiji mon fuu." 6-8 Nden Yosuwa jaɓɓiti ɓe, barkiɗini ɓe, wi'i: "Koote cuuɗi mon bee jawdi ɗuundi e dabbaaji ɗuuɗɗi masin, bee cardi e kaŋgeeri e njamndi mboɗeeri e ɓaleeri e limce ɗuuɗɗe masin. Ndokke bandiraaɓe mon geɗal haa ko keɓɗon haa konne'en mon." Kamɓe ɓe kooti. Reeta lenyol Manassa, Muusa hokkuno ɓe maral nder lesdi Baasan. Ammaa reeta maɓɓe feere, Yosuwa hokki ɓe lesdi gaa'en Urdun, wakere hiirnaaŋge kal kal bee le'i goɗɗi. 9 Bana ni yimɓe le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa kooti. Ɓe acci yimɓe Isra'iila luttuɓe haa Silo nder lesdi Kanaana, ɓe ndilli haa lesdi Gile'at, maral maɓɓe. Ɓe mari lesdi man fodde umroore Jawmiraawo bee hunduko Muusa.

Hirsirde haa Urdun

10 Nde yimɓe le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa njotti haa Gelilot gaa'en Urdun nder lesdi Kanaana, ɓe mahi hirsirde mawnde masin ton haa maayo. 11 Yimɓe Isra'iila luttuɓe nani: "Ndaa, yimɓe le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa mahi hirsirde haa Gelilot kombi Urdun, haa wakere meeɗen." 12 Nde ɓe nani ɗum, jama'aare fuu mooɓi haa Silo ngam ɓe njaha haɓugo bee maɓɓe. 13 Yimɓe Isra'iila neli Pinehas ɓii Eliyajaaru, limanjo haa yimɓe le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa nder lesdi Gile'at. 14 Mawɓe sappo njahdi bee maako, fodde limgal le'i Isra'iila haa hiirnaaŋge Urdun, koomoy maɓɓe o baaba saare nder yimɓe Isra'iila. 15 Ɓe ngari haa yimɓe le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa nder lesdi Gile'at, ɓe mbi'i: 16 "Ndaa ni jama'aare Jawmiraawo fuu wi'i: Koni kuuwɗon kalluɗum dow ɗowanteeɗo Isra'iila? On mahani ko'e mon hirsirde, bee maajum on tuurtani Jawmiraawo. On acci tokkaago mo. 17 Ciftore hakke meeɗen haa Pe'or. Ngam hakke man Jawmiraawo hiiti en, ukkani en masiibo. Haa warugo hande haala maajum laaɓaay tawon. Hakkewol ngo'ol he'aay na? 18 On ɗon calo tokkaago mo jonta na? To on tuurtani Jawmiraawo hande, jaŋgo o tikkanan jama'aare Isra'iila fuu. 19 Ammaa to lesdi mooɗon fotaay haa on cujidana Jawmiraawo, nden kam ngare haa lesdi ndi Jawmiraawo mari, ndi jooɗorde maako daroto e muuɗum. To on ngiɗi, ɗaɓɓe tayre lesdi caka amin. Ammaa taa tuurtane Jawmiraawo bee mahugo hirsirde nde luuti hirsirde Allah Jawmiraawo men. Taa tuurtane min boo. 20 Ciftore no Akan ɓii Jara fistiri amaana dow kuuje kalketeeɗe ngam daliila Jawmiraawo. Ngam aybe maajum tikkere Jawmiraawo wari dow jama'aare Isra'iila fuu. Akan halkaay feere muuɗum ngam aybe man." 21 Yimɓe le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa mbi'i baaba-ci'e'en nder le'i Isra'iila luttuɗi: 22 "Allah Jawmiraawo woni ɗowanteeɗo! Allah Jawmiraawo woni ɗowanteeɗo! Kaŋko o anndi ngam ɗume min mbaɗi ɗum. Annde ɗum onon boo! To min tuurti fakat, to min mbaɗi hakke dow Jawmiraawo, nden kam taa o meeta wallugo min! 23 To min mahani ko'e amin hirsirde nde'e ngam haa min lii'o guleteeɗi e dokke nyaamdu e kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe bee Allah, to ɗum laatake ngam haa min acca ɗowtanaago Jawmiraawo, nden kam o hiito min! 24 Naa non, ammaa min kuli taa ɓikkoy mon mbi'a ɓikkoy amin jaŋgo: Ko yaali on bee Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. 25 Jawmiraawo waɗi maayo Urdun ngo'o keerol hakkunde amin bee mooɗon. Onon yimɓe Ruuben e Gada, walaa ko yaali on bee Jawmiraawo. Teema ɓikkoy mon kaɗan ɓikkoy amin hulugo Jawmiraawo bana ni. 26 Ngam maajum min mbi'i: Sey en maha hirsirde, naa ngam guleteeɗi malla kirseteeɗi, 27 ammaa nde laato ceedoowo hakkunde amin bee mooɗon, caka danygol men garanŋgol ɓaawo meeɗen. Nde seedo minin boo min ɗon teddina Jawmiraawo bee guleteeɗi amin e dokke amin e kirseteeɗi amin ngam kawtal yimɓe, min ɗon mbaɗa ɗum yeeso suudu maako seniindu. Ngam taa ɓikkoy mon mbi'a ɓikkoy amin jaŋgo: Walaa ko yaali on bee Jawmiraawo. 28 Min mbi'i: To irin maajum laatake, nden kam ɓikkoy amin mbi'an: Ndaa, kaakaaji amin mbaɗi hirsirde fotunde kal bee hirsirde Jawmiraawo. Nde laataaki ngam guleteeɗi malla kirseteeɗi, ammaa ngam haa nde laato ceedoowo hakkunde amin bee mooɗon. 29 Min meeɗaay numugo min tuurtana Jawmiraawo, min acca tokkaago mo, min maha hirsirde ngam lii'aago guleteeɗi e dokke nyaamdu e kirseteeɗi. Min mbaɗataa hirsirde feere nde luuti hirsirde Allah Jawmiraawo men, nde dari yeeso jooɗorde maako." 30 Pinehas limanjo e mawɓe jama'aare wonduɓe bee muuɗum, baaba-ci'e'en nder le'i Isra'iila nani ko yimɓe le'i Ruuben e Gada e reeta lenyol Manassa mbi'i. Ɗum fottani ɓe. 31 Pinehas ɓii Eliyajaaru, limanjo wi'i ɓe: "Jonta min anndi Jawmiraawo ɗon wondi bee meeɗen. Onon on tuurtanaay mo. Bana ni on kisniri yimɓe Isra'iila juŋŋgo maako." 32 Nden Pinehas e mawɓe acci yimɓe Ruuben e Gada haa lesdi Gile'at, ɓe kooti lesdi Kanaana haa yimɓe Isra'iila. Ɓe ngecci ɓe haala maajum fuu. 33 Habaru man fottani yimɓe Isra'iila, ɓe maŋgti Allah. Ɓe acci wolwugo haala haɓre bee yimɓe Ruuben e Gada, e wonnugo lesdi maɓɓe. 34 Yimɓe Ruuben e Gada mbi'i: "Hirsirde nde'e woni ceedoowo caka meeɗen fuu Jawmiraawo woni ɗowanteeɗo." Ngam maajum ɓe mbi'i nde Ceedoowo.

Yosuwa 23

Waaju Yosuwa

23:1 Ɓaawo nyalɗe ɗuuɗɗe, nde Jawmiraawo hokki Isra'iila de'ere yeeso konne'en maɓɓe fuu, nde Yosuwa boo ndottidi masin, 2 saa'i maajum Yosuwa ewni Isra'iila'en fuu, ndotti'en e mawɓe e hiitooɓe e hoore'en yimɓe. O wi'i ɓe: "Ndaa, mi naywi masin. 3 Onon on ngi'i kooɗume ko Allah Jawmiraawo mon huuwi ummaatooje ɗe'e ngam daliila mooɗon. Allah Jawmiraawo mon haɓi ngam mooɗon. 4 Min mi yeɗi on maral lesdi bee waɗugo kur'u fodde le'i mon, mi hokki on lesdi ummaatooje luttuɗe haa warugo hande, e ummaatooje ɗe nattinmi fuu, diga maayo Urdun haa fuunaaŋge haa yotti maayo cakaawo haa hiirnaaŋge. 5 Allah Jawmiraawo mon riiwan ummaatooje man yeeso mooɗon, onon boo on maran lesdi maɓɓe, bana Allah Jawmiraawo mon wi'i on. 6 Taa acce hakkilango e huuwugo ko winda nder deftere tawreeta Muusa fuu, taa cele laawol maajum sam. 7 Taa njillindire bee ummaatooje luttuɗe caka mooɗon. Taa mbolwe inɗe labbi maɓɓe, taa kunore bee inɗe man, taa teddine ɗi, taa cujidane ɗi. 8 Ammaa ɗakkotire bee Allah Jawmiraawo mon bana ko mbaɗɗon haa warugo hande. 9 Jawmiraawo riiwi ummaatooje mawɗe cembiɗɗe yeeso mooɗon. Walaa mo dartani on haa warugo hande. 10 Koomoy mooɗon he'i riiwugo konne'en ujineere, ngam Allah Jawmiraawo mon haɓan ngam mooɗon, bana o wi'no on. 11 Ngam maajum kakkile, ngiɗe Allah Jawmiraawo mon. 12 To on acci ɗowtanaago mo, to on ɗakkotiri bee ummaatooje luttuɗe caka mooɗon, to on esiri bee maɓɓe, 13 nden kam annde fakat, Allah Jawmiraawo mon accan riiwugo ummaatooje man yeeso mooɗon. Ɓe laatanto on bana tuuforgol malla ngaska, bana ɓoccol dow ɓaawo mon, bana gi'e nder gite mon, haa to on natti on fuu nder lesdi mboondi ndi'i ndi Allah Jawmiraawo mon hokki on. 14 "Min kam wakkati maayde am ɓaditake. Koomoy mooɗon anndi haa ɓernde mum e yoŋki mum no Allah Jawmiraawo mon gooŋɗiniri bolle fuu ɗe o wi'no on. O timmitini ɗe woore woore fuu, walaa koo woore nde laataaki. 15 Fakat, booɗɗum ko o wi'no on ɗum warani on. Bana non kalluɗum ko o wi'no on, o ukkanan on ɗum boo. 16 To on luuti alkawal ngal Allah Jawmiraawo mon umri on, to on kuuwani ɗowanteeɓe woɗɓe, to on cujidani ɓe, nden kam tikkere Jawmiraawo saatan dow mooɗon, on kalkan law nder lesdi mboondi ndi o hokki on."

Yosuwa 24

No Yosuwa jaɓɓitori Isra'iila

24:1 Yoo, Yosuwa mooɓti le'i Isra'iila fuu haa Sikem. O ewni ndotti'en e mawɓe e hiitooɓe e hoore'en yimɓe. Ɓe fuu ɓe ngari, ɓe ndari yeeso Allah. 2 Yosuwa wi'i yimɓe fuu: "Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i: Ɓooyma kaakaaji mon njooɗi gaɗa maayo Efratis, ɓe cujidani ɗowanteeɓe woɗɓe. Gooto nder maɓɓe woni Tara, baaba Ibrahiima e Nakor. 3 Nden mi hoo'i kaaka mon Ibrahiima ton haa gaɗa maayo, mi waancini mo nder lesdi Kanaana fuu. Mi hokki mo asŋgol ɗuuɗŋgol. Mi hokki mo Isiyaaku. 4 Isiyaaku boo, mi hokki ɗum Yakubu e Isuwa. Mi hokki Isuwa lesdi kooseeje Edoom haa o mara ndi. Ammaa kaaka mon Yakubu e ɓiɓɓe mum njehi haa Misra. 5 Nden mi neli Muusa e Haruna, mi hiiti Misra'en bee kuuɗe am caka maɓɓe. Ammaa onon, mi wurtini on. 6 Mi yahri baabiraaɓe mon yaasi Misra, ammaa Misra'en taasni ɓe bee mootaaji pucci e wa''iiɓe ɗi. Nde baabiraaɓe mon njotti maayo Maaliya, 7 ɓe ngookani yam haa mi walla ɓe. Mi waɗi nyiɓre hakkunde maɓɓe bee Misra'en. Mi yahri ndiyam maayo dow Misra'en, ɗam suddi ɓe. On anndi ko kuuwmi Misra'en. "Ɓaawo maajum on duuri nder ladde. 8 Nden mi yahri on haa lesdi Amoori'en, jooɗiiɓe haa fuunaaŋge Urdun. Ɓe kaɓi bee mooɗon, ammaa mi hokki on ɓe haa juuɗe mon. On nyaami lesdi maɓɓe, min boo mi halki ɓe yeeso mooɗon. 9 Nden Balak ɓii Sippor, laamiiɗo Mo'ab ummi, haɓi bee mooɗon. O neli ewnaago Balaama ɓii Be'or ngam haa o naala on. 10 Ammaa mi sali nanugo Balaama, doole o barkiɗina on. Bana ni mi hisniri on juŋŋgo Balak. 11 Nden on eeri maayo Urdun, on ngari haa Yeriko. Yimɓe jooɗiiɓe ton kaɓi bee mooɗon, waato Amoori'en e Peresi'en e Kanaani'en e Heti'en e Girgasi'en e Hewi'en e Yebusi'en. Mi hokki on ɓe haa juuɗe mon. 12 Mi neli kulol e kultoreeŋgol haa yeeso mooɗon, ɗum riiwa laamiiɓe Amoori'en ɗiɗo yeeso mooɗon. On ndiiwaay ɓe bee lagaaje mon e kaafaaje mon. 13 Mi hokki on lesdi, onon on torraaki remugo ndi. Mi hokki on berniiji, onon on nyiɓaay ɗi, ammaa on ɗon njooɗi nder maaji. On ɗon nyaama haa gese inabooje e jaytunje, ammaa on njubaaki ɗe. 14 "Jonta kam, kule Jawmiraawo, kuuwane mo bee tiinaare e gooŋgaaku. Itte labbi ɗi kaakaaji mon cujidani gaɗa maayo Efratis e haa Misra. Teddine Jawmiraawo feere muuɗum. 15 To ɗum fottanaay on on kuuwana Jawmiraawo, nden kam cuɓe hande mo kuuwanton ɗum, koo labbi ɗi kaakaaji mon cujidani gaɗa Efratis, koo labbi Amoori'en ngam on ɗon njooɗi nder lesdi maɓɓe. Ammaa min bee saare am, min kuuwanan Jawmiraawo." 16 Yimɓe njaabi: "Aa'a, kay! Min accataa Jawmiraawo ngam sujidango ɗowanteeɓe woɗɓe. 17 Allah Jawmiraawo men wurtini en njeyaaŋgu haa lesdi Misra, enen e baabiraaɓe men. Kaŋko o huuwi kaayeefiiji mawɗi, enen en ngi'i. O ayni en kootoy en njehi caka ummaatooje ɗe caaliiɗen lesɗe muuɗum'en. 18 Jawmiraawo riiwi ummaatooje man, non boo Amoori'en aartuɓe en jooɗaago haa lesdi ndi. Ngam maajum minin boo min kuuwanan Jawmiraawo, ngam o Allah meeɗen." 19 Yosuwa wi'i yimɓe: "On mbaawataa huuwango Jawmiraawo, ngam o Allah ceniiɗo ɗaɓɓanɗo yiide mon fuu. O yaafataako aybeeji mon e hakkeeji mon. 20 To on acci Jawmiraawo ngam haa on teddina labbi jananni, nden kam o honan on, o hiito on. O halkan on, koo to o huuwani on booɗɗum jonta." 21 Yimɓe njaabi: "Naa non! Min kuuwanan Jawmiraawo fakat!" 22 Yosuwa wi'i ɓe: "Onon bee ko'e mon on seedooɓe on cuɓi Jawmiraawo haa kuuwanon mo." Ɓe njaabi: "Nonnon ni." 23 Yosuwa wi'i ɓe: "To non kam, itte labbi jananni caka mooɗon. Ngaylite ɓerɗe mon haa Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila." 24 Yimɓe mbi'i Yosuwa: "Min kuuwanan Allah Jawmiraawo men, min ɗowtanto umrooje maako." 25 Nyalaade maajum Yosuwa, ardiiɗo jama'aare haɓɓi alkawal bee Jawmiraawo. O hokki ɓe umrooje e kiitaaji haa Sikem. 26 O windi bolle man fuu nder deftere tawreeta Allah. nden o hoo'i hayre mawnde, o darni nde les lekki makki kombi suudu Jawmiraawo seniindu. 27 O wi'i yimɓe: "Hayre nde'e laato ceedoowo dow meeɗen, ngam nde nani bolle fuu ɗe Jawmiraawo wolwani en. Nde seedoto dow mooɗon ngam taa on tuurtana Allah mon." 28 Nden Yosuwa jaɓɓiti yimɓe, koomoy hooti haa geɗal lesdi mum.

Maayde Yosuwa e Eliyajaaru

29 Ɓaawo kuuje ɗe'e Yosuwa ɓii Nuuna, suka Jawmiraawo maayi. Duuɓi maako teemerre e sappo (110). 30 Ɓe uwi mo haa geɗal lesdi maako haa Timnat-Serak nder kooseeje Efrayim, haa woyla hooseere Ga'as. 31 Yaake Yosuwa ɗonno bee yoŋki tawon, Isra'iila'en ɗonno cujidana Jawmiraawo. Koo ɓaawo maayde maako boo ɓe tokki sujidango Jawmiraawo, yaake ndotti'en Isra'iila ɗon bee yoŋki. Kamɓe ɓe ngi'no ko Jawmiraawo huuwani Isra'iila fuu. 32 Ɓandu Yusufu, yimɓe Isra'iila ngadduno ndu diga Misra. Ɓe uwi ndu haa Sikem nder ngesa ka Yakubu sooduno haa ɓiɓɓe Hamor, baaba Sikem, baakin ceede cardi teemerre. Ka laati maral danygol Yusufu. 33 Eliyajaaru ɓii Haruna boo maayi. Ɓe uwi mo haa Gibiya, berniwol ɓiiyiiko Pinehas. Kaŋko o heɓno ngol nder kooseeje Efrayim. ɗ

Alkaali'en 1

No yimɓe Yahuuda e Simon naŋgiri Adoni-Bejek

1:1 Ɓaawo maayde Yosuwa, yimɓe Isra'iila ?ami Jawmiraawo: "Lenyol ngole nder le'i amin aartata yahugo haa Kanaani'en ngam haɓugo bee maɓɓe?" 2 Jawmiraawo jaabi: "Lenyol Yahuuda aartan yahugo. Mi hokki ɓe lesdi man haa juuɗe maɓɓe." 3 Yimɓe Yahuuda mbi'i bandiraaɓe muuɗum'en yimɓe Simon: "Njahde bee amin haa geɗal lesdi ngal laatini min, en kaɓa bee Kanaani'en. Nden minin boo min njahdan bee mooɗon haa geɗal mon." Yimɓe Simon njahdi 4 bee yimɓe Yahuuda. Jawmiraawo hokki ɓe Kanaani'en e Peresi'en haa juuɗe maɓɓe. Ɓe mbari worɓe ujine sappo (10.000) haa Bejek. 5 Ɓe tawi Adoni-Bejek ton, ɓe kaɓi bee maako. Ɓe njaali Kanaani'en e Peresi'en. 6 Adoni-Bejek doggi, ammaa ɓe taasni mo, ɓe naŋgi mo, ɓe ta''i mo kooli gorɗi haa juuɗe maako e kosɗe maako fuu. 7 O wi'i: "Laamiiɓe cappanɗe njoweeɗiɗo ta''aaɓe kooli gorɗi haa juuɗe muuɗum'en e kosɗe muuɗum'en ɗonno cuɓta piccitte les teebur am. Bana kuuwmi ɓe, bana non Allah warjori yam jonta." Ɓe njahri mo haa Urusaliima, o maayi ton.

No yimɓe Yahuuda nyaamri Urusaliima e Heburuun

8 Too, yimɓe Yahuuda mbaɗi haɓre bee Urusaliima, ɓe nyaami ngol. Ɓe ngari,ɓe mbari jooɗiiɓe ton, ɓe nguli berniwol man bee yiite. 9 Ɓaawo maajum ɓe njehi fahin haa ɓe kaɓa bee Kanaani'en jooɗiiɓe nder kooseeje e nder lesdi leesndi. 10 Nden yimɓe Yahuuda kaɓi bee Kanaani'en jooɗiiɓe haa Heburuun, ammaa innde Heburuun naane ɗum Kiriyat-Arba. Ɓe mbari asli Sesay e Akiman e Talmay.

No Otniyel nyaamri berniwol Debir

11 Yimɓe Isra'iila ummi, njehi haɓugo bee yimɓe Debir. Ammaa innde Debir naane ɗum Kiriyat-Sefer. 12 Kaaleb wi'i: "Mo jaali Kiriyat-Sefer, nyaami ngol, mi te'anan mo Aksa, ɓiyam debbo." 13 Otniyel ɓii Kenas, minyiraawo Kaaleb, nyaami ngol. Kaaleb te'ani mo Aksa. 14 Nyande ɓaŋgal maɓɓe, Aksa ɓilli mo o toro baaba maako ngesa. Otniyel jippi wamnde mum. Kaaleb ?ami mo: "Ko waɗ ma?" 15 O jaabi: "Yerdanam ko mi toroto ma. A hokki yam lesdi fombina njoorndi, hokkam ceeɓooje ndiyam boo." Ngam maajum Kaaleb hokki mo seeɓoore haa dow hooseere e seeɓoore haa les maare.

No le'i Yahuuda e Benyamin nyaamri lesdi

16 Ɓiɓɓe esiraawo Muusa, Keniijo, ngarduno bee yimɓe Yahuuda diga Wuro-dibinooje haa ladde Yahuuda wonnde haa fombina Arat. Amaleki'en ngari, njooɗodi bee maɓɓe. 17 Yimɓe Yahuuda njahdi bee bandiraaɓe muuɗum'en yimɓe Simon, ɓe njaali Kanaani'en jooɗiiɓe haa Sefat. Ɓe kalki berniwol maajum, ɓe mbi'i ngol Horma. 18 Nden yimɓe Yahuuda nyaami Gaaja e Askalon e Ekuruun, berniiji ɗi'i bee lesdi taariindi ɗi fuu. 19 Jawmiraawo wondi bee yimɓe Yahuuda, ngam maajum ɓe nyaami lesdi towndiije. Ammaa ɓe keɓaay riiwugo jooɗiiɓe haa lesdi leesndi, ngam ɓe mari mootaaji njamndiiji bee pucci. 20 Ɓe ndokki Kaaleb Heburuun, bana Muusa wi'no. Kaaleb riiwi asli Enak tati haa ton. 21 Ammaa yimɓe Benyamin ndiiwaay Yebusi'en jooɗiiɓe haa Urusaliima. Yebusi'en ɗon njooɗodi bee yimɓe Benyamin haa warugo hande.

No yimɓe Yusufu nyaamri Baytila

22-23 Yimɓe Yusufu njehi honugo berniwol Baytila. Naane innde maagol Luus. Jawmiraawo wondi bee maɓɓe. Ɓe neli horugo berniwol man. 24 Horooɓe ngi'i goɗɗo gurtiiɗo ngol. Ɓe mbi'i mo: "Hollu min no min nastirta berniwol, nden kam min naawnataa ma." 25 Kaŋko o holli ɓe pellel nastugo. Ɓe mbari yimɓe berniwol fuu bee kaafahi, ammaa ɓe njoofti goɗɗo man bee saare mum fuu. 26 O yehi haa lesdi Heti'en, o nyiɓi berniwol ton, o wi'i ngol Luus. Ɗum laati innde maagol haa warugo hande.

Yimɓe ɓe Isra'iila'en ndiiwaay

27 Too, yimɓe Manassa ndiiwaay yimɓe haa Bayti-Se'an e Ta'anak e Door e Yible'am e Megiddo e haa gure taariiɗe berniiji ɗi. Kanaani'en tokki jooɗaago nder lesdi man. 28 Nde Isra'iila'en ɓesdi sembe, ɓe ngartiri Kanaani'en maccuɓe huuwanooɓe ɓe, ammaa ɓe ndiiwaay ɓe. 29 Yimɓe Efrayim boo ndiiwaay Kanaani'en jooɗiiɓe haa Gejer. Kanaani'en tokki jooɗaago caka maɓɓe ton. 30 Yimɓe Jabulon ndiiwaay jooɗiiɓe haa Kitiron e Hahalol. Kanaani'en tokki jooɗaago caka maɓɓe, ammaa ɓe laati maccuɓe huuwanooɓe Isra'iila'en. 31 Yimɓe Aser ndiiwaay jooɗiiɓe haa Akko e Sidon e Makilab e Akisib e Helba e Afik e Rekob. 32 Yimɓe Aser njooɗi caka Kanaani'en haa lesdi man, ngam ɓe ndiiwaay ɓe. 33 Yimɓe Neftalim ndiiwaay jooɗiiɓe haa Bayti-Semes e Bayti-Anat. Yimɓe Neftalim njooɗi caka Kanaani'en haa lesdi man, ammaa ɓe ngartiri ɓe maccuɓe huuwanooɓe ɓe. 34 Amoori'en ngerɓi yimɓe Dan nder lesdi towndiije, nduŋganaaki ɓe dirtaago haa lesdi leesndi. 35 Amoori'en tokki jooɗaago haa Ayyalon e Sa'albiima, non boo haa hooseere Heres. Ammaa yimɓe Yusufu kolli ɓe baawɗe, laatini ɓe maccuɓe huuwanooɓe ɓe. 36 Keerol Amoori'en foti bee ngol Edoomi'en diga dirtorde Akrabiima haa yotti gaɗa Seela.

Alkaali'en 2

Malaa'ikaajo Jawmiraawo haa Bokim

2:1 Yoo, malaa'ikaajo Jawmiraawo ummi haa Gilgal, yehi Bokim. O wi'i yimɓe Isra'iila: "Mi wurtini on lesdi Misra, mi yahri on nder lesdi ndi kunaniimi kaakaaji mon mi hokkan on. Mi wi'i: Mi fistataa alkawal am bee mooɗon haa foroy. 2 Onon boo, taa kaɓɓe alkawal bee yimɓe lesdi ndi. Sey on ngibbina kirsirɗe maɓɓe. Ammaa on ɗowtanaaki yam. On kuuwi ko luuti umroore am. 3 Ngam maajum mbi'anmi jonta: Mi riiwataa ɓe yeeso mooɗon. Ɓe ɓillan on, labbi maɓɓe boo laatanto on tuuforgol." 4 Nde malaa'ikaajo Jawmiraawo wi'i bolle ɗe'e, yimɓe Isra'iila fuu mboyi. 5 Ngam maajum nokkuure man wi'ete Bokim. Ton ɓe lii'ani Jawmiraawo kirsaaɗi.

Maayde Yosuwa

6 Yoo, Yosuwa jaɓɓiti yimɓe Isra'iila. Ɓe ndilli, koomoy hooti haa geɗal lesdi mum haa mara ngal. 7 Yaake Yosuwa ɗon bee yoŋki tawon, ɓe cujidani Jawmiraawo. Koo ɓaawo maayde maako boo ɓe tokki sujidango Jawmiraawo, yaake ndotti'en Isra'iila ɗon bee yoŋki. Kamɓe ɓe ngi'no kuuɗe maako mawɗe ɗe o huuwani Isra'iila. 8 Yosuwa ɓii Nuuna, suka Jawmiraawo maayi, duuɓi maako teemerre e sappo (110). 9 Ɓe uwi mo haa geɗal lesdi maako haa Timnat-Serak nder kooseeje Efrayim, haa woyla hooseere Ga'as. 10 Nden yidere Yosuwa fuu maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum'en. Yidere feere tokki ɓe. Kamɓe ɓe ngejjiti Jawmiraawo e ko o huuwani Isra'iila.

No Isra'iila'en tuurtirani Jawmiraawo

11 Yimɓe Isra'iila mbaɗi ko fottanaay Jawmiraawo, ngam ɓe cujidani Ba'alji. 12 Ɓe acci Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maɓɓe, gurtinɗo ɓe lesdi Misra. Ɓe tokki labbi ummaatooje taariiɗe ɓe, ɓe cujidani ɗi. Bana ni ɓe tikkini Jawmiraawo. 13 Ɓe acci sujidango Jawmiraawo, ɓe cujidani Ba'alji e Asteraaji. 14 Ngam maajum Jawmiraawo tikkani Isra'iila'en masin. O hokki ɓe haa juuɗe jananɓe, jaɓtooɓe kuuje maɓɓe. O hokki ɓe haa juuɗe konne'en maɓɓe taariiɓe ɓe, haa ɓe mbaawaay hisnugo ko'e maɓɓe. 15 Kootoy ɓe njehi fuu, juŋŋgo Jawmiraawo honi ɓe, nastini ɓe sarru, bana o wi'no ɓe. Ɓe ɓilliiɓe masin. 16 Nden Jawmiraawo darnani ɓe alkaali'en laamaniiɓe ɓe. Kamɓe ɓe kisni ɓe juuɗe jaɓtooɓe ɓe. 17 Ammaa Isra'iila'en nananaay koo alkaali'en man boo. Ɓe tuurtani Jawmiraawo, ɓe tokki ɗowanteeɓe woɗɓe. Baabiraaɓe maɓɓe ɗowtanino umrooje Jawmiraawo, ammaa kamɓe law ɓe acci ɗowtanaago ɗe. 18 Koondeye Jawmiraawo hokki ɓe alkaaliijo, Jawmiraawo wondi bee alkaaliijo man, hisni ɓe juuɗe konne'en maɓɓe yaake alkaali man ɗon bee yoŋki. Jawmiraawo yurmini ɓe ngam daliila uumaali maɓɓe dow ɓillooɓe ɓe e naawnooɓe ɓe. 19 Ammaa to alkaaliijo man maayi, ɓe puɗɗita huuwugo kalluɗum ko ɓuri baabiraaɓe maɓɓe. Ɓe tokki ɗowanteeɓe woɗɓe, ɓe cujidani ɓe, ɓe ɗowtani ɓe. Ko'e maɓɓe caati, ngam maajum ɓe accaay kuuɗe maɓɓe kalluɗe. 20 Nden Jawmiraawo tikkani Isra'iila'en, wi'i: "Ummaatoore nde'e fisti alkawal ngal kaɓɓumi bee kaakaaji maɓɓe haa ɓe ɗowtano ɗum. Ɓe ɗowtanaaki umrooje am. 21 Ngam maajum mi tokkataako riiwugo ummaatooje luttuɗe nder lesdi saa'i Yosuwa maayi. 22 Mi huuwtiniran ummaatooje man ngam haa mi jarribo Isra'iila'en, mi yi'a, teema ɓe tokkoto laabi am bana kaakaaji maɓɓe, malla ɓe tokkataako." 23 Jawmiraawo lutti ummaatooje ɗe nder lesdi. O hokkaay ɗe haa juŋŋgo Yosuwa, o riiwaay ɗe ɓaawo maayde Yosuwa boo.

Alkaali'en 3

Ummaatooje luttuɗe nder lesdi

3:1 Too, Jawmiraawo acci ummaatooje goɗɗe nder lesdi ngam jarribaago Isra'iila'en bee maɓɓe, ngam Isra'iila'en ɓe'e anndaa haɓre e konu bee Kanaani'en. 2 Bana ni Jawmiraawo anndini gide Isra'iila fuu, ekkitini ɓe haɓugo, ngam ɓe anndaano haala maajum sam. 3 Luttuɓe nder lesdi, ɓe'e: Berniiji Filisti'en njowo fuu, e Kanaani'en fuu e Sidoni'en, e Hewi'en jooɗiiɓe haa kooseeje Libanon diga hooseere Ba'al-Hermoon haa yotti nastirde Hamat. 4 Ɓe fuu ɓe lutti ngam jarribaago Isra'iila'en, ngam heɓtugo teema ɓe tokkoto umrooje ɗe Jawmiraawo hokki kaakaaji maɓɓe bee hunduko Muusa, malla ɓe tokkataako. 5 Bana ni yimɓe Isra'iila njooɗori caka Kanaani'en e Heti'en e Amoori'en e Peresi'en e Hewi'en e Yebusi'en. 6 Ɓe esiri bee maɓɓe, ɓe cujidani labbi maɓɓe boo.

Otniyel

7 Yimɓe Isra'iila ngejjiti Allah Jawmiraawo muuɗum'en. Ɓe mbaɗi ko fottanaay Jawmiraawo, ɓe cujidani Ba'alji e Asteraaji. 8 Ngam maajum Jawmiraawo tikkani ɓe, hokki ɓe haa juŋŋgo Kusan-Risatayim, laamiiɗo Mesopotamiya. Kaŋko o mari ɓe duuɓi joweetati. 9 Nden yimɓe Isra'iila ngookani Jawmiraawo. Jawmiraawo darnani ɓe goɗɗo kisnoowo ɓe: Otniyel ɓii Kenas. (Kenas woni minyiraawo Kaaleb.) 10 Ruuhu Jawmiraawo wari dow Otniyel, o laati alkaaliijo Isra'iila. O nasti haɓre, Jawmiraawo hokki mo jaalorgal dow Kusan-Risatayim, laamiiɗo Mesopotamiya. 11 Ɓaawoɗon konu acci nder lesdi, baakin duuɓi cappanɗe nayi. Nden Otniyel ɓii Kenas maayi.

Ehuudi

12 Fahin yimɓe Isra'iila mbaɗi ko fottanaay Jawmiraawo. Ngam maajum o sembiɗini Egilon, laamiiɗo Mo'ab, dow maɓɓe. 13 Egilon mooɓti Ammooni'en e Amaleki'en, ɓe njehi, ɓe njaali Isra'iila'en, ɓe nyaami Yeriko, wuro dibinooje. 14 Laamiiɗo Mo'ab mari yimɓe Isra'iila duuɓi sappo e joweetati. 15 Nden ɓe ngookani Jawmiraawo. Jawmiraawo darnani ɓe goɗɗo kisnoowo ɓe: Ehuudi ɓii Gera mo lenyol Benyamin, laɓayjo. Yimɓe Isra'iila neldi dokkal bee juŋŋgo maako haa Egilon, laamiiɗo Mo'ab. 16 Ehuudi waɗani hoore mum kaafahi ki mbeldiiji ɗiɗi, njuutirka maaki fiyannde. O haɓɓi ki les limce maako haa wuttudu maako nyaamru. 17 Nden o yahrani Egilon dokkal man. Ammaa Egilon o payɗo masin. 18 Nde Ehuudi timmini hokkugo Egilon dokkal man, o dilli, kaŋko e roondinooɓe dokkal. 19 Haa labbi cehaaɗi kombi Gilgal o wi'i ɓe ɓe koota, ammaa kaŋko o lorti haa Egilon. O wi'i mo: "Barkaama, mi woodi kubaruwol sirriiwol haa maaɗa." Laamiiɗo umri sukaaɓe mum: "Acce min feere amin!" Ɓe fuu ɓe ngurti yaasi. 20 Nde laamiiɗo njooɗi feere mum haa suudu mum feewndu, Ehuudi ɓaditi mo, wi'i: "Mi woodi koŋgol Allah haa maaɗa." Egilon ummi haa koorowal mum. 21 Ehuudi forti juŋŋgo mum nano, hoo'i kaafahi haa wuttudu mum nyaamru, yuwi reedu laamiiɗo. 22-23 Kaafahi nasti ndu bee jogorde mum fuu, ɓellere maɓɓi dow maaki, ngam Ehuudi ɗoofaay ki. O wurti suudu feewndu, o maɓɓi dammugal ɓaawo maako, o fali ngal. 24 Nde o dilli, sukaaɓe laamiiɗo ngarti. Ɓe ngi'i dammugal suudu maɓɓi. Ɓe numi: "O yehi ɓaawo suudu ngam haaje maako teema." 25 Ɓe ndeeni haa neeɓi, ammaa o maɓɓitaay dammugal suudu. Nden ɓe koo'i maɓɓitirgel, ɓe maɓɓiti. Ndaa, jaagorɗo maɓɓe ɗon waali haa lesdi o maayɗo. 26 Wakkati ɓe ɗon ndeeni, Ehuudi daɗi, saali labbi cehaaɗi, yotti Sa'iira. 27 Nde o yotti ton nder kooseeje Efrayim, o fuufi luwal konu ngam haa o ewno yimɓe Isra'iila. Ɓe ndirti kooseeje, kaŋko o ardi ɓe. 28 O wi'i ɓe: "Tokkeeɗam, ngam Jawmiraawo hokki on konne'en mooɗon Mo'abi'en haa juuɗe mon." Ɓe tokki mo, ɓe ndirti, ɓe kooci eerorɗe maayo Urdun yahugo lesdi Mo'ab, ɓe accaay koo gooto eero. 29 Nyande maajum ɓe mbari Mo'abi'en baakin ujine sappo, ɓe fuu ɓe worɓe sembiɗɓe, waawɓe konu. Walaa koo gooto daɗi. 30 Bana ni yimɓe Isra'iila njaalori Mo'abi'en. Ɓaawoɗon konu acci nder lesdi, baakin duuɓi cappanɗe joweetati.

Samgar

31 Ɓaawo Ehuudi, Samgar ɓii Anat laati alkaaliijo. O mbari Filisti'en teemeɗɗe njoweego (600) bee sawru gaynaako na'i. Bana ni o hisniri Isra'iila.

Alkaali'en 4

Deboora e Barak

4:1 Too, ɓaawo maayde Ehuudi, yimɓe Isra'iila tokki waɗugo ko fottanaay Jawmiraawo. 2 Ngam maajum Jawmiraawo hokki ɓe haa juŋŋgo Yabin, laamiiɗo Kanaani'en haa Hasoor. Mawɗo honooɓe Yabin, ɗum Sisera, jooɗiiɗo haa Haroseet-Goyim. 3 Yabin woodi mootaaji njamndiiji ɗi pucci, teemeɗɗe joweenayi (900). O ɓilli yimɓe Isra'iila bee caatal, duuɓi noogas. Ngam maajum ɓe ngookani Jawmiraawo. 4 Alkaaliijo Isra'iila saa'i maajum, ɗum Deboora, annaboojo debbo, debbo Lappidot. 5 Wakkati feere feere o jooɗi les dibinoohi hakkunde Rama e Baytila nder kooseeje Efrayim. Yimɓe Isra'iila njehi haa maako haa o waɗana ɓe kiita. 6 Nyande feere o neli o ewni Barak ɓii Abino'am mo Keedes nder lesdi Neftalim. O wi'i mo: "Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila umri ma ni'i: Hoo'u worɓe ujine sappo (10.000) nder le'i Neftalim e Jabulon, a yahra ɓe haa hooseere Taboora. 7 Min mi waddan Sisera, mawɗo honooɓe Yabin, kaŋko e mootaaji pucci maako e mooɓe maako fuu, ngam haɓre bee maaɗa haa maayel Kison. Mi hokki mo haa juŋŋgo ma." 8 Barak wi'i Deboora: "To a yahdi bee am, mi yahan. Ammaa to a yahdaay bee am, min boo mi yahataa." 9 Deboora jaabi mo: "Booɗɗum, mi yahdan bee ma. Ammaa haa laawol ngo'ol a heɓataa tedduŋgal, ngam Jawmiraawo hokkan Sisera haa juŋŋgo debbo." Nden Deboora ummi, yahdi bee Barak haa Keedes. 10 Barak ewni yimɓe Jabulon e yimɓe Neftalim fuu haa Keedes. Worɓe ujine sappo (10.000) ngari, njahdi bee maako, Deboora boo yahdi bee maako. 11 Saa'i maajum Heber Keniijo darni cuuɗi laymaaji mum baŋge Keedes, kombi lekki makki haa Sa'ananim. O seeduno bee Keni'en asŋgol Hobab, esiraawo Muusa. 12 Too, Sisera nani Barak ɓii Abino'am wari dow hooseere Taboora. 13 O mooɓti mootaaji pucci maako fuu, mootaaji njamndi teemeɗɗe joweenayi (900), non boo yimɓe maako wonɓe hakkunde Haroseet-Goyim bee maayel Kison fuu. 14 Deboora wi'i Barak: "Umma, Jawmiraawo ɗon ardo ma. Hande o hokkete Sisera haa juŋŋgo maaɗa." Barak dirti hooseere Taboora, kaŋko e worɓe maako ujine sappo. 15 Saa'i o ɗon ɓadito konne'en, Jawmiraawo hulni Sisera e yimɓe mum e mootaaji pucci mum kulol maŋgol. Sisera jippi moota pucci mum, doggi bee kosɗe. 16 Ammaa Barak taasni mootaaji pucci e jama'aare konu fuu haa yotti Haroseet-Goyim. Ɓe mbari jama'aare Sisera fuu, walaa koo gooto lutti. 17 Ammaa Sisera doggi haa suudu laymaaru Ya'el, debbo Heber Keniijo, ngam sulhu ɗonno hakkunde Yabin, laamiiɗo Hasoor e saare Heber. 18 Ya'el wurti, fotti bee Sisera, wi'i mo: "Nastu, barkaama, nastu suudu am, taa hul." Sisera nasti, Ya'el suddi mo bee godoore. 19 Sisera wi'i mo: "Hokkam ndiyam seɗɗa, mi ɗon nana ɗomka." Debbo maɓɓiti kanyakanyaawu kosam, yarni mo, suddi mo fahin. 20 Sisera wi'i mo: "Dara haa dammugal suudu. To goɗɗo wari, ?ami ma: Goɗɗo ɗon haa ɗo na? ­- jaaba mo: Woodaa." 21 Sisera somi masin, ngam maajum o ɗaani ɗoyŋgol tedduŋgol. Ya'el hoo'i tappirɗum e tiggirgal laymaaru, o ɓaditi Sisera bee hakkiilo, o sumpiti hoore maako bee tiggirgal man haa ngal nasti lesdi. Ɗon ni Sisera maayi. 22 Nde Barak wari ngam tefugo Sisera, Ya'el wurti ngam fotta bee maako, wi'i mo: "War, mi hollete gorko mo tefata." Barak nasti suudu, ndaa, Sisera ɗon waali haa lesdi o maayɗo, tiggirgal boo ɗon nder hoore maako. 23 Bana ni Jawmiraawo leesniri Yabin, laamiiɗo Kanaani'en yeeso yimɓe Isra'iila. 24 Ɓaawoɗon ɓe ɗon ɓesda teddango mo haa ɓe kalki mo.

Alkaali'en 5

Yimre Deboora e Barak

5:1 Nyalaade maajum Deboora e Barak ɓii Abino'am ngimi yimre nde'e: 2 Maŋgte Jawmiraawo, ngam yimɓe Isra'iila taaskani konu, ɓe nasti haɓre bee seyo. 3 Nane, onon laamiiɓe, keɗite, onon ardiiɓe! Mi yiman, mi yimanan Jawmiraawo bee sawtu, mi yimanan Allah Isra'iila bee kuuje gimruɗe. 4 Ya Jawmiraawo, nde ngurtiɗa kooseeje Se'ir, nde ngarɗa diga gese Edoom, lesdi dimbi, asama toɓni iyeende, duule cimti ndiyam. 5 Kooseeje ndiwni yeeso Jawmiraawo mo Sina, yeeso Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. 6 Nder jamanu Samgar ɓii Anat, nder nyalɗe Ya'el, laabi perwi, yahooɓe tokki laabi sirriiji. 7 Walaa yimɓe nder kawyeeji Isra'iila, haa ummiɗa, an Deboora, haa ummiɗa, an daada Isra'iila. 8 Wakkati haɓre ɓaditi dammuɗe berniiji, Isra'iila'en cuɓi ɗowanteeɓe hesɓe. Nder worɓe Isra'iila ujine cappanɗe nayo, woodi mo naŋgi labbo e wawarde na? 9 Ɓernde am ɗon wondi bee ardiiɓe Isra'iila, e nastuɓe haɓre bee seyo. Maŋgte Jawmiraawo! 10 Onon wa''iiɓe bamɗe daneeje, onon jooɗiiɓe dow godooje ɗelemɗe, onon tokkotooɓe laabi boo, ngime ɗum! 11 Nane hoolo nyeɗooɓe ndiyam, sendooɓe ɗam haa ɓulli. Ɓe ɗon maŋgta kuuɗe Jawmiraawo, no o walliri ardiiɓe Isra'iila. Yimɓe Jawmiraawo ɗon nasta dammuɗe berniiji. 12 Umma, an Deboora, umma le, sey a yima yimre. Umma le, an Barak, hooru naŋgaaɓe ma. 13 Yimɓe luttuɓe ndirti haa tedda-asli'en, yimɓe Jawmiraawo ngari haa am, ɓe sembiɗɓe. 14 Haa kooseeje Efrayim jaalotooɓe Amalek iwi, ɓaawo maɓɓe lenyol Benyamin bee yimɓe mum. Umrooɓe iwi haa Makir, mawɓe konu, jogiiɓe cabbi boo iwi haa Jabulon. 15 Mawɓe Issakar ngardi bee Deboora, bana Issakar, non Barak boo wari. Ɓe tokki mo, ɓe nasti waadiwol. Ammaa jokkirgol waɗi caka yimɓe Ruuben, ɓe narraay haa ɓe ngara. 16 Koni ɓe njooɗi caka kowaaje? Haa ɓe nana luu'aaŋgo waynaaɓe baali na? Nonnon, jokkirgol waɗi caka yimɓe Ruuben, ɓe narraay haa ɓe ngara. 17 Yimɓe Gada ciwti gaɗa maayo Urdun, yimɓe Dan boo accaay koombooje muuɗum'en. Yimɓe Aser njooɗi haa fomoonde mbeela, ɓe ciwti haa jipporɗe koombooje. 18 Ammaa yimɓe Jabulon cuklanaaki yoŋkiiji muuɗum'en, yimɓe Neftalim mbaɗi aynol dow towndiije lesdi. 19 Haa Ta'anak kombi maaje Megiddo, haa ton laamiiɓe ngari, mbaɗi haɓre. Laamiiɓe Kanaana mbaɗi haɓre, ammaa ɓe keɓaay keɓal cardi. 20 Koode asama boo nasti haɓre man, dow laabi maaje ɗe kaɓi bee Sisera. 21 Maayel Kison ilni ɓe, kaŋgel woni nokkuure haɓre diga ɓooyma. Sey mi yaha yeeso, mi yaha bee sembe! 22 Pucci ngari bee saamnugo, ɗi piyi lesdi bee kororamje maaji. 23 Malaa'ikaajo Jawmiraawo wi'i: "Naale Meeros, naale yimɓe jooɗiiɓe ton! Ngam ɓe ngaraay wallugo Jawmiraawo, sembiɗɓe maɓɓe ngaraay wallugo mo." 24 Barka laatano Ya'el, debbo Heber Keniijo. Barka laatano mo ko ɓuri rewɓe wonɓe nder cuuɗi laymaaji fuu. 25 Sisera tori mo ndiyam, o hokki mo kosam, o waddani mo kettuŋgol nder taasawo wooɗŋgo. 26 Juŋŋgo maako hoo'i tiggirgal, nyaamo maako naŋgi tappirɗum. O mbari Sisera, o nami hoore maako, o sumpiti galaŋgal maako. 27 O yani yeeso kosɗe debbo, haa o yani, ton ton o waali, o waati. 28 Daada Sisera reeni haa wurdere suudu, haa jamɗe gaafindiraaɗe o laari, o ?ami: "Ngam ɗume moota pucci maako wartaay tawon? Ngam ɗume pucci maako neeɓata hootugo?" 29 Marɗo hakkiilo nder rewɓe faada maako jaabi ko o jaaboto hoore maako boo: 30 "Ɓe tawi kuuje sike, ɓe ɗon cenda keɓal, paanyo debbo gooto malla ɗiɗo ngam gorko fuu, limce jaage ngam Sisera, mojaaje tuppitaaɗe ngam daaɗe rewɓe naŋgaaɓe." 31 Ya Jawmiraawo, accu konne'en ma fuu kalka bana ni! Ammaa yiɗɓe ma njayna bana naaŋge fuɗirta. Ɓaawoɗon konu acci nder lesdi, baakin duuɓi cappanɗe nayi.

Alkaali'en 6

Gedeyon

6:1 Fahin yimɓe Isra'iila mbaɗi ko fottanaay Jawmiraawo. Ngam maajum o hokki ɓe haa juuɗe yimɓe Madiyan duuɓi joweeɗiɗi. 2 Kamɓe ɓe ɓuri Isra'iila'en sembe. Isra'iila'en nyukki yeeso maɓɓe nder lowi e gaaruuji kooseeje. 3 Koondeye yimɓe Isra'iila aawi fuu, yimɓe Madiyan e Amalek e yimɓe laɗɗe fuunaaŋge ngara, ukkano ɓe. 4 Ɓe caŋgina nder lesdi, ɓe mbonna ɓiɓɓe gese haa yotti berniwol Gaaja. Ɓe njaɓta dammooji e na'i e bamɗe, ɓe accanaay Isra'iila'en nyaamdu sam. 5 Ɓe ngari bee tokke maɓɓe e laymaaji maɓɓe, ɓe ɗuuɗɓe masin bana baɓɓatti. Kamɓe e geelooɗi maɓɓe limataake. Ɓe ngari, ɓe mbonni lesdi. 6 Ngam daliila yimɓe Madiyan, Isra'iila'en talkiɗi masin. Ngam maajum ɓe ngookani Jawmiraawo. 7 Nde yimɓe Isra'iila ngookani Jawmiraawo ngam daliila yimɓe Madiyan, 8 o neldi ɓe goɗɗo annaboojo. Kaŋko o wi'i ɓe: "Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i: Min mi wurtini on njeyaaŋgu haa lesdi Misra. 9 Mi hisni on juuɗe Misra'en, e juuɗe ɓillooɓe on fuu. Mi riiwi ɓe yeeso mooɗon, mi hokki on lesdi maɓɓe. 10 Mi wi'i on: Min woni Allah Jawmiraawo mon, taa teddine labbi Amoori'en ɓe njooɗiiɗon nder lesdi muuɗum'en. Ammaa onon on nananaay yam." 11 Yoo, malaa'ikaajo Jawmiraawo wari haa Ofra. O jooɗi les lekki makki gonki haa maral Yo'as, goɗɗo asŋgol Abi'ejer. Gedeyon, ɓiiyiiko ɗon fiya gawri bee sirri nder ɓiɗɗirde inaboojam, ngam taa yimɓe Madiyan ngi'a ɗum. 12 Malaa'ikaajo Jawmiraawo waŋgani mo, wi'i: "Jawmiraawo ɗon wondi bee ma, an cembiɗɗo, cuusɗo!" 13 Gedeyon wi'i mo: "Barkaama, to Jawmiraawo ɗon wondi bee amin, ngam ɗume sarru ngu'u fuu heɓi min? Toy kaayeefiiji maako ɗi kaakaaji amin anndini min? Ɓe mbi'i Jawmiraawo wurtini min lesdi Misra. Ammaa jonta o wudini min, o hokki min haa juuɗe yimɓe Madiyan." 14 Jawmiraawo wayliti haa Gedeyon, wi'i: "An a cembiɗɗo. Yah jonta, hisnu Isra'iila'en juuɗe yimɓe Madiyan. Min mi neli ma." 15 Gedeyon jaabi: "Barkaama, noy mi hisnirta Isra'iila? Asŋgol am ɓuri laafugo nder lenyol Manassa fuu. Min boo mi ɓurɗo leesugo nder saare baaba am." 16 Jawmiraawo wi'i mo: "Mi wondan bee ma. A jaaloto yimɓe Madiyan bana to ɗum gorko gooto tan." 17 Gedeyon wi'i: "To mi heɓi yerduye ma, waɗanam alaama ngam gooŋɗingo an woni Jawmiraawo fakat. 18 Taa dillu ɗo, haa to mi waddani ma dokkal nyaamdu." O jaabi: "Mi jooɗoto haa to a lortake." 19 Gedeyon nasti suudu mum. O defi jawgel mbeewa, o jiiɓi kuroori muudooje sappo, o waɗi tamseeje ɗe ufnaaka. O resi kusel nder silaawo, takay boo nder fayande. Nden o yahri ɗum haa malaa'ikaajo Allah les lekki makki go, o jo''ini ɗum yeeso maako. 20 Malaa'ikaajo wi'i mo: "Wallin kusel e tamseeje dow tapaare ɗo, ruf takay dow maajum." Gedeyon waɗi non. 21 Nden malaa'ikaajo Jawmiraawo forti juŋŋgo mum bee sawru, meemi kusel e tamseeje bee seɓatto sawru. Yiite wurti haa tapaare, nyaami kusel e tamseeje. Nden malaa'ikaajo Jawmiraawo majjiri gite Gedeyon. 22 Gedeyon faami o yi'i malaa'ikaajo Jawmiraawo. O huli, o wi'i: "Bone am, ya Allah Jawmiraawo, ngam mi yi'i malaa'ikaajo ma gite bee gite." 23 Ammaa Jawmiraawo wi'i mo: "Jam! Taa hul! A maayataa." 24 Gedeyon mahani Jawmiraawo hirsirde ton, o ewni innde maare Jawmiraawo-dokkoowo-jam. Haa warugo hande nde ɗon dari haa Ofra, wuro asŋgol Abi'ejer. 25 Jemmaare maajum Jawmiraawo wi'i Gedeyon: "Hoo'u ngaari baaba ma, ngaari kalhaldi ndi duuɓi joweeɗiɗi. Yibbin hirsirde nde o mahani Ba'al. Fe''u boo daŋraŋgal cenaaŋgal kombi maare. 26 Nden mahan Allah Jawmiraawo ma hirsirde woonde nde kaa'e dow towndiire nde'e. Ɓaawo maajum hoo'u ngaari kalhaldi, lii'anam ndi nguleteendi dow leɗɗe daŋraŋgal cenaaŋgal ngal pe''ata." 27 Gedeyon hoo'i worɓe sappo nder huuwanooɓe ɗum, o waɗi ko Jawmiraawo umri mo. Ammaa o huli yimɓe saare baaba maako e yimɓe wuro. Ngam maajum o waɗaay ɗum nyalawma, sey jemma. 28 Jaŋgo maajum, nde yimɓe wuro ndawi cub, ɓe tawi hirsirde Ba'al yibbi, daŋraŋgal cenaaŋgal kombi maare fe''aama, ngaari kalhaldi boo wulaama dow hirsirde mahaande kesum. 29 Ɓe ?am?amtiri: "Moy waɗi ɗum?" Ɓe linyi haala man, ɓe tawi Gedeyon ɓii Yo'as waɗi ɗum. 30 Nden ɓe mbi'i Yo'as: "Wurtin ɓiya haa ɗo, min mbara mo, ngam o yibbini hirsirde Ba'al, o fe''i daŋraŋgal cenaaŋgal kombi maare boo." 31 Yo'as jaabi yimɓe dariiɓe ton: "On ngaabotiran ngam Ba'al na? Onon on mballan mo na? Koomoy haɓi ngam Ba'al, maaya hiddeko weeta. To o ɗowanteeɗo fakat, sey o haɓa ngam hoore maako, ngam hirsirde yibbinaande, kaŋko mari nde." 32 Nyalaade maajum ɓe puɗɗi ewnaago Gedeyon innde Yerub-Ba'al, bana wi'ugo: "Ba'al haɓa bee maako, ngam o yibbini hirsirde muuɗum." 33 Too, yimɓe Madiyan e Amalek e yimɓe laɗɗe fuunaaŋge fuu mooɓi. Ɓe eeri maayo Urdun, ɓe caŋgini nder waadiwol Yisreyel. 34 Ruuhu Jawmiraawo wari dow Gedeyon, o fuufi luwal konu, ngam haa o ewno asŋgol Abi'ejer fuu, ɓe tokko mo. 35 O neli nelaaɓe haa lenyol Manassa fuu, o ewni ɓe ɓe tokko mo. O neli nelaaɓe haa le'i Aser e Jabulon e Neftalim boo. Ɓe fuu ɓe ngari, ɓe kawti haa maako. 36 Gedeyon wi'i Allah: "A wi'i a hisnan Isra'iila bee juŋŋgo am. 37 Ndaa, mi wallini gaasa mbaalu haa laarre. To saawawre waɗi dow maaka tan, ammaa lesdi fuu ɗon yoori, nden kam mi anndan a tammi hisnugo Isra'iila bee juŋŋgo am bana mbi'ɗa." 38 Ɗum laati non. Jaŋgo maajum o dawi cub, o ɓiɗɗi gaasa mbaalu, o wurtini ndiyam haa maaka ko hebbini taasawo. 39 Nden o wi'i Allah: "Taa tikkanam! Accu mi ɓesda wolwango ma nde woore tan. Haa mi foonda fahin bee gaasa mbaalu. Accu saawawre waɗa dow lesdi tan, ammaa taa nde soofna gaasa mbaalu." 40 Jemmaare maajum Allah waɗi non. Gaasa mbaalu yoori, ammaa saawawre waɗi haa lesdi piltundi ka.

Alkaali'en 7

No Gedeyon jaalori yimɓe Madiyan

7:1 Nyande go'o Gedeyon bi'eteeɗo Yerub-Ba'al boo dawi cub, kaŋko e yimɓe wonduɓe bee maako fuu. Ɓe caŋgini kombi seeɓoore Harodi. Ammaa saŋgeere yimɓe Madiyan ɗon nder waadiwol haa woyla towndiire Moore. 2 Jawmiraawo wi'i Gedeyon: "Worɓe wonduɓe bee maaɗa ɗuuɗi. Mi hokkataa ɓe yimɓe Madiyan haa juuɗe maɓɓe, ngam taa Isra'iila'en njuro dow am, taa ɓe mbi'a: Sembe amin hisni min. 3 Kadi, yeynu haa noppi jama'aare fuu: Koomoy huli, sey hoota, dirto hooseere Gile'at fajiri cub." Worɓe ujine noogas e ɗiɗo (22.000) lori, ujine sappo lutti. 4 Jawmiraawo wi'i Gedeyon: "Koo jonta boo yimɓe ɗuuɗi. Yahru ɓe haa ndiyam, haa mi suɓtane ɓe. Mo mbi'an ma mi: Oo yahdan bee ma, ­- kaŋko o yahdan bee maaɗa. Ammaa mo mbi'an ma mi: Oo yahdataa bee ma, ­- kaŋko o yahataa." 5 Gedeyon yahri ɓe haa ndiyam. Jawmiraawo wi'i mo: "Koomoy tahi ndiyam bee ɗemŋgal bana rawaandu tahrata, darnu mo wakere nde'e. Koomoy hofi dow koppi mum ngam yarugo ndiyam, darnu mo wakere ndeya." 6 Worɓe teemeɗɗe tato nyeɗi ndiyam bee juŋŋgo, tahi ɗam bee ɗemŋgal. Ammaa luttuɓe fuu kofi ngam yarugo ndiyam. 7 Jawmiraawo wi'i Gedeyon: "Bee worɓe teemeɗɗe tato tahuɓe ndiyam mi hisnirta on, mi hokkete jaalorgal dow yimɓe Madiyan. Ammaa luttuɓe fuu koota!" 8 Gedeyon lorni yimɓe Isra'iila fuu haa ɓe koota. O jogiti worɓe teemeɗɗe tato go tan. Kamɓe ɓe koo'i njooɓaaje e luwe konu haa hootanɓe. Saŋgeere yimɓe Madiyan ɗon haa les saŋgeere Isra'iila'en nder waadiwol. 9 Jemmaare maajum Jawmiraawo umri Gedeyon: "Umma, ukkana saŋgeere maɓɓe, mi hokki ma nde haa juŋŋgo ma. 10 Ammaa to a huli ukkanaago nde, dirta haa maare, an bee suka ma Pura. 11 A nanan ko ɓe mbolwata ton. Kanjum ɗum sembiɗinan juuɗe ma haa a ukkano saŋgeere." Gedeyon e suka mum Pura ndirti haa sera saŋgeere konne'en. 12 Yimɓe Madiyan e Amalek e yimɓe laɗɗe fuunaaŋge kebbini waadiwol, ɓe ɗuuɗɓe bana baɓɓatti. Geelooɗi maɓɓe boo limataake, bana njaareendi maayo. 13 Nde Gedeyon yotti ton, goɗɗo ɗon yecca soobaajo mum koyɗol. O wi'i: "Mi hoyɗi koyɗol, mi yi'i tamseere woɗeere ɗon tallo nder saŋgeere Madiyan, dukki suudu laymaaru. Ndu yibbi, ndu waali haa lesdi." 14 Soobaajo maako wi'i mo: "Ko saawi nder koyɗol man, ɗum laaɓi: Ɗum kaafahi Gedeyon ɓii Yo'as, Isra'iilaajo. Allah hokki mo yimɓe Madiyan e saŋgeere konu men fuu haa juŋŋgo maako." 15 Nde Gedeyon nani haala koyɗol man e ko saawi nder maagol, o sujidi. Nden o lori haa saŋgeere Isra'iila, o wi'i: "Umme, Jawmiraawo hokki on saŋgeere Madiyan haa juuɗe mon." 16 O sendi worɓe maako teemeɗɗe tato geɓe tati. O hokki koomoy luwal konu e mbulku bee jamre yiite nder maagu. 17 O wi'i ɓe: "To mi yottake sera saŋgeere, ndaareeɗam, mbaɗe ko mbaɗanmi. 18 To mi fuufi luwal konu, min e wonduɓe bee am, onon boo puufe luwe mon nder taarde saŋgeere fuu. Nden koole, mbi'e: Ngam Jawmiraawo e ngam Gedeyon." 19 Gedeyon e worɓe teemerre wonduɓe bee muuɗum njotti sera saŋgeere diga caka jemma siwa, neeɓaay yeɓre aynooɓe ɗiɗawre fuɗɗi aynugo saŋgeere. Ɓe puufi luwe konu, ɓe pusi bulki gonɗi haa juuɗe maɓɓe. 20 Geɓe ɗiɗi go, kamɓe boo ɓe puufi luwe, ɓe pusi bulki. Juŋŋgo nano ɓe njogori jamre yiite, juŋŋgo nyaamo boo luwal konu ngam fuufugo. Ɓe kooli, ɓe ɗon mbi'a: "Min kaɓan ngam Jawmiraawo e ngam Gedeyon." 21 Ɓe ɗon taari saŋgeere, koomoy maɓɓe ɗon dari haa nokkuure mum. Jama'aare konne'en fuu wooki, doggi. 22 Saa'i worɓe teemeɗɗe tato ɗon puufa luwe muuɗum'en, Jawmiraawo ummini konne'en nder saŋgeere fuu, ngam haa ɓe ukkotira bee kaafaaje. Ɓe fuu ɓe ndoggi gal Sereda haa yotti Bayti-Sitta e Abel-Mehola baŋge Tabbat.

Alkaali'en 8

23 Gedeyon ewni Isra'iila'en nder le'i Neftalim e Aser e Manassa. Ɓe ngari, ɓe taasni yimɓe Madiyan. 24 O neli nelaaɓe kootoy nder kooseeje Efrayim, ɓe mbi'a: "Ndirte, kaɓe bee yimɓe Madiyan, kaɗe ɓe eeraago maayo Urdun haa yotti Bayti-Bara." 25 Ɓe naŋgi laamiiɓe Madiyan ɗiɗo, Oreb e Se'eb. Ɓe mbari Oreb haa Tapaare-Oreb, Se'eb boo haa Ɓiɗɗirde-Se'eb. Ɓe tokki taasnugo yimɓe Madiyan, ɓe ngaddi hoore Oreb bee nde Se'eb haa Gedeyon gonɗo haa fuunaaŋge Urdun. 8:1 Ammaa worɓe Efrayim mbi'i Gedeyon: "Koni a ewnaaki min, wakkati a yehi haɓugo bee yimɓe Madiyan? Koni a huuwi min bana ni?" Ɓe njokkiri bee maako bee caatal. 2 Gedeyon jaabi ɓe: "Ko mbaɗmi kam, ɗum ɗume? Ɗum peetum to mi foondi ɗum bee kuugal mooɗon. Fakat, koo to kuugal mon ɗuuɗaay, ngal ɓuri nafugo dow kuugal asŋgol Abi'ejer fuu. 3 Ndaa, Jawmiraawo hokki on Oreb e Se'eb, laamiiɓe Madiyan haa juuɗe mon. Ko kuuwmi fuu, fotaay nandineego bee kuugal mon." Nde o wolwani ɓe bana ni, tikkere maɓɓe feewti.

Timmoode konu bee yimɓe Madiyan

4 Too, Gedeyon yotti maayo Urdun, eeri ngo, kaŋko e worɓe teemeɗɗe tato wonduɓe bee maako. Ɓe comi, ammaa ɓe ɗon taasna konne'en tawon. 5 Ɓe ngari haa Sukkot, Gedeyon wi'i yimɓe ton: "Useni, ndokke yimɓe am tamseeje goɗɗe, ngam ɓe comi. Mi ɗon taasna Seba e Jalmunna, laamiiɓe Madiyan." 6 Ammaa mawɓe Sukkot mbi'i: "Kadi a naŋgaay Seba e Jalmunna tawon, non min ndokka jama'aare ma tamseeje na?" 7 Gedeyon jaabi ɓe: "Yoo, booɗɗum! To Jawmiraawo hokki yam Seba e Jalmunna haa juŋŋgo am, nden kam mi ɓoccan on bee gi'e ladde e giŋgille." 8 Nden o dilli, o yehi Paniyel. O tori yimɓe ton tornde ndeya go, ammaa kamɓe ɓe njaabi bana mawɓe Sukkot njaabino. 9 Ngam maajum o wi'i ɓe: "To mi warti jam, mi yibbinan suudu towndu ndu'u." 10 Saa'i maajum Seba e Jalmunna ɗon haa Karkor, jama'aaje konu maɓɓe ɗon ngondi bee maɓɓe, baakin worɓe ujine sappo e njowo (15.000). Kamɓe feere maɓɓe lutti haa saŋgeere yimɓe fuunaaŋge, honooɓe ujine teemerre e noogas (120.000) mbaraama. 11 Gedeyon tokki laawol haa sera ladde, haa fuunaaŋge Nobak e Yogbeha, o ukkani jama'aare konu bee juhuki. 12 Seba e Jalmunna, laamiiɓe Madiyan ɗiɗo ndoggi, ammaa Gedeyon taasni ɓe, naŋgi ɓe, hulni jama'aare konu fuu kultoreeŋgol maŋgol. 13 Nde Gedeyon ɓii Yo'as timmini haɓre, o lorti bee laawol Heeres. 14 O naŋgi suka feere iwɗo Sukkot, o ?ami mo haala berniwol man. Suka windani mo inɗe mawɓe e ndotti'en Sukkot, worɓe cappanɗe njoweeɗiɗo e njoweeɗiɗo. 15 Nden Gedeyon yehi haa yimɓe Sukkot, wi'i ɓe: "On ɗon ciftora ko mbi'nooɗon yam na? On cali hokkugo yimɓe am somɓe tamseeje, ngam mi naŋgaayno Seba e Jalmunna tawon. Ndaa ɓe!" 16 Nden o hoo'i gi'e ladde e giŋgille, o ɓocci mawɓe Sukkot bee maaje. 17 O yibbini suudu towndu haa Paniyel boo, o mbari worɓe berniwol maajum. 18 Nden Gedeyon ?ami Seba e Jalmunna: "Worɓe ɓe mbarɗon haa Taboora, noy ɓe mba'i?" Ɓe njaabi: "Bana maaɗa, koomoy maɓɓe nandi bee ɓii laamiiɗo." 19 O wi'i ɓe: "Ɗum deerɗiraaɓe am, ɓiɓɓe daada am. Fakat bana Jawmiraawo o geeto, to on accino ɓe bee yoŋki, mi mbarataano on jonta!" 20 O umri Yeter, afo maako: "Umma, mbar ɓe!" Ammaa derkeejo losaay kaafahi mum. O huli ngam o derkeejo tawon. 21 Seba e Jalmunna mbi'i Gedeyon: "Sey an a mbara min! Sey sembe gorko fotata huuwugo kuugal gorko." Ɗon ni Gedeyon mbari ɓe. O hooci fotohoy lewru haa daaɗe geelooɗi maɓɓe boo. 22 Ɓaawo maajum yimɓe Isra'iila mbi'i Gedeyon: "Laamana min, an e ɓiɗɗo ma e taaniraawo ma, ngam a hisni min juuɗe yimɓe Madiyan." 23 Gedeyon jaabi ɓe: "Min mi laamantaako on, koo ɓiyam boo, Jawmiraawo feere muuɗum laamanto on." 24 Nden o tokki wi'ugo: "Sey mi toro on huunde woore: Koomoy mooɗon hokkammi palamje gonɗe nder keɓal konu mon." (Yimɓe Madiyan ngoodino palamje kaŋgeeri, ngam ɓe danygol Isma'iilu.) 25 Isra'iila'en njaabi mo: "Min ndokkan ma ɗe bee seyo." Ɓe mbe''iti ngapaleewol, koomoy maɓɓe sakkini palamje keɓal mum dow maagol. 26 Teddeeŋga palamje ɗe ɓe ndokki Gedeyon, waɗi baakin kilo noogas. Fotohoy lewru e fawne noppi e limce laamiiɓe Madiyan boɗeeje, e fawne gonɗe haa daaɗe geelooɗi limaaka. 27 Gedeyon waɗi foto lawru bee kaŋgeeri man, darni ɗum haa Ofra, wuro maako. Isra'iila'en fuu acci ɗowtanaago Allah, ɓe njehi haa Ofra ngam haa ɓe cujidana lawru man. Kanjum ɗum laatani Gedeyon e saare mum tuuforgol. 28 Ammaa yimɓe Madiyan leesti yeeso Isra'iila'en, ɓe meetaay hulnugo ɓe. Balɗe Gedeyon luttuɗe, konu woodaa nder lesdi, baakin duuɓi cappanɗe nayi.

Maayde Gedeyon

29 Too, Gedeyon ɓii Yo'as, coometeeɗo Yerub-Ba'al hooti saare mum, jooɗi ton. 30 O danyi ɓiɓɓe worɓe cappanɗe njoweeɗiɗo, ngam o woodi rewɓe ɗuuɗɓe. 31 O woodi culaaɗo haa Sikem boo, kaŋko o danyani mo ɓiɗɗo gorko mo Gedeyon ewni ɗum Abimelek. 32 Gedeyon maayi bee ndottaaku mbooɗŋgu. Ɓe uwi mo nder yenaande baaba maako Yo'as haa Ofra, wuro asŋgol Abi'ejer. 33 Ɓaawo maayde Gedeyon, Isra'iila'en acci ɗowtanaago Allah fahin, ɓe tokki Ba'alji. Ɓe mbaɗi Ba'al-alkawal ɗowanteeɗo maɓɓe. 34 Ɓe ngejjiti Allah Jawmiraawo maɓɓe, kisnuɗo ɓe juuɗe konne'en maɓɓe taariiɓe ɓe fuu. 35 Ɓe mbarjaaki saare Gedeyon kuuɗe booɗɗe ɗe o huuwani Isra'iila.

Alkaali'en 9

Abimelek

9:1 Yoo, Abimelek ɓii Yerub-Ba'al yehi haa Sikem. Bandiraaɓe daada maako fuu ton ngoni. O wi'i ɓe: 2 "Mbolwane jooɗiiɓe haa Sikem fuu, ?ame ɓe: Ɗume ɓuranta on? Worɓe cappanɗe njoweeɗiɗo, ɓiɓɓe Yerub-Ba'al fuu laamano on na, malla gorko gooto tan? Ciftore Abimelek woni goɗɗo asŋgol mon." 3 Bandiraaɓe daada maako mbolwani yimɓe Sikem bolle ɗe'e fuu. Ɓerɗe maɓɓe ngayliti haa Abimelek, ngam ɓe numi: "O bandiraawo men." 4 Ɓe ndokki mo ceede cardi cappanɗe joweeɗiɗi iwɗe haa suudu Ba'al-alkawal. Bee ceede man Abimelek yoɓi worɓe meere'en, famɗa-hakkiilo'en haa ɓe ngonda bee maako. 5 O yehi haa saare baaba maako haa Ofra. Haa ton o mbari deerɗiraaɓe maako, ɓiɓɓe Yerub-Ba'al cappanɗe njoweeɗiɗo fuu, dow hayre woore. Walaa mo lutti, sey Yotam, gaajiijo Yerub-Ba'al, ngam o nyukki. 6 Yimɓe Sikem e Bayti-Millo fuu mooɓi haa lekki makki cenaaki kombi Sikem, ɓe mbaɗi Abimelek laamiiɗo maɓɓe. 7 Nde Yotam nani haala maajum, o yehi, o dari dow hoore hooseere Gerisiima, o hooli hedi yimɓe Sikem, o wi'i ɓe: "Naneeɗam, onon yimɓe Sikem, haa Allah boo nana on! 8 Nyande go'o leɗɗe njehi ngam mbaɗa laamiiɗo. Ɗe mbi'i jaytunhi: An laata laamiiɗo amin. 9 Jaytunhi jaabi ɗe: Kadi mi accan waɗugo nebbam am na? Bee maajam ɓe teddinta ɗowanteeɓe e yimɓe. Mi yiɗaa jooɗaago min feere am haa dow leɗɗe fuu. 10 Nden leɗɗe mbi'i ibbi: An war, laata laamiiɗo amin. 11 Ibbi jaabi ɗe: Kadi mi accan waɗugo ɓiɓɓe am booɗɗe dakamje na? Mi yiɗaa jooɗaago min feere am haa dow leɗɗe fuu. 12 Nden leɗɗe mbi'i inabohi: An war, laata laamiiɗo amin. 13 Inabohi jaabi ɗe: Kadi mi accan waɗugo inaboojam am na? Ɗam seynan ɗowanteeɓe e yimɓe. Mi yiɗaa jooɗaago min feere am haa dow leɗɗe fuu. 14 Nden leɗɗe mbi'i gi'ehi: An war, laata laamiiɗo amin. 15 Gi'ehi jaabi ɗe: To on ngiɗi waɗugo yam laamiiɗo fakat, nden kam ngare, ɗaɓɓite hisrude haa ɗowdi am. To on ngaraay, yiite wurtoto haa am, nyaaman leɗɗe cembiɗɗe haa hooseere Libanon." 16 Nden Yotam tokki wi'ugo yimɓe Sikem: "Nde on mbaɗi Abimelek laamiiɗo mon, on kuuwi bee gooŋgaaku e laaɓeeŋga ɓerɗe na? On ciftori ko baaba am Yerub-Ba'al huuwani on na? On mbarji saare maako deydey kuuɗe man na? 17 Kaŋko o haɓi ngam mooɗon, o taaskani hokkugo yoŋki maako, o hisni on juuɗe yimɓe Madiyan. 18 Ammaa onon on tuurtani saare maako hande, on mbari ɓiɓɓe maako cappanɗe njoweeɗiɗo dow hayre woore. On mbaɗi Abimelek, ɓii korɗo maako laamiiɗo Sikem, ngam o bandiraawo mon. 19 Yoo, to on kuuwani Yerub-Ba'al e saare mum hande bee gooŋgaaku e laaɓeeŋga ɓerɗe, nden kam ceyore Abimelek, kaŋko boo o seyoro on. 20 Ammaa to naa non, sey yiite wurto haa Abimelek, nyaama yimɓe Sikem e Bayti-Millo. Yiite wurto haa yimɓe Sikem e Bayti-Millo boo, nyaama Abimelek." 21 Nden Yotam doggi haa Biir, jooɗi ton, ngam o huli Abimelek, deerɗiiko. 22 Abimelek laamani Isra'iila duuɓi tati. 23 Allah neli ruuhu kalluŋgu, ngu ummini jokkirgol hakkunde Abimelek e yimɓe Sikem. Ɓe tuurtani mo. 24 Kanjum ɗum laati ngam haa Abimelek, mbarɗo deerɗum'en, ɓiɓɓe Yerub-Ba'al cappanɗe njoweeɗiɗo, e yimɓe Sikem, walluɓe mo, keɓa kiita junuuba muuɗum'en. 25 Yimɓe Sikem mbaaltani Abimelek dow kooseeje. Ɓe ɗon paso koomoy saali laawol kombi maɓɓe. Abimelek anndinaama ɗum. 26 Ga'al ɓii Aabidu wari haa Sikem, kaŋko bee deerɗiiko'en. Yimɓe Sikem kooli mo. 27 Ɓe fuu ɓe njehi haa gese inabooje maɓɓe, ɓe itti inabooje, ɓe ɓiɗɗi ɗe. Nden ɓe mbaɗi juulde seyo. Ɓe nasti suudu lawru maɓɓe, ɓe nyaami, ɓe njari, ɓe njanci Abimelek. 28 Ga'al wi'i: "Enen en ɓeye'en haa Sikem? Koni en ɗowtanto Abimelek? O moy kadi? Naa o ɓii Yerub-Ba'al na? Jebul woni wakiiliijo maako ɗowtaniiɗo mo. Ammaa ngam ɗume enen en ɗowtanto mo? Ɗowtane worɓe asŋgol Hamor, baaba Sikem. 29 To min mi laatake ardiiɗo yimɓe ɓe'e kam, mi riiwan Abimelek. Mi wi'an mo: Ɗuɗɗin jama'aare konu ma, war le haɓugo!" 30 Jebul, hooreejo berniwol nani bolle Ga'al ɓii Aabidu. O tikki masin. 31 O neli nelaaɓe haa Abimelek haa Aruma, o wi'i: "Ga'al ɓii Aabidu e deerɗum'en ngari haa Sikem. Ɓe ɗon ummina yimɓe berniwol fuu, haa ɓe tuurtane. 32 Ndikka a wara bee jemma, an e yimɓe ma, on nyukko haa gese. 33 Fajiri, to naaŋge fuɗi, ukkane berniwol. To Ga'al e yimɓe mum ngurtake ngam haɓre bee ma, waɗ ko juŋŋgo ma waawi fuu." 34 Abimelek e yimɓe mum njehi bee jemma, nyukki yaasi berniwol, geɓe nayi. 35 Nde ɓe ngi'i Ga'al wurti, dari haa yolnde yeeso dammugal berniwol, ɓe ummi haa nyukkorɗe maɓɓe. 36 Ga'al yi'i ɓe, wi'i Jebul: "Ndaa, yimɓe ɗon ndirto kooseeje." Jebul jaabi mo: "A ɗon laara ɗowdi kooseeje bana yimɓe." 37 Ga'al wi'i fahin: "Laar le, yimɓe ɗon ndirto hooseere Gerisiima, mooɓre woore ɗon wara dow laawol lekki waɗooɓe hatti." 38 Jebul wi'i mo: "Toy hunduko ma makko jonta? A wi'i: Abimelek o moy haa en ɗowtano mo. Kamɓe ngoni yimɓe ɓe njancuɗa. Yah le jonta, haɓu bee maako!" 39 Ga'al ardi yimɓe Sikem, ɓe ngurti, ɓe kaɓi bee Abimelek. 40 Abimelek wari dow Ga'al, Ga'al doggi mo. Yimɓe ɗuuɗɓe mbaraama hiddeko ɓe njotto dammugal berniwol. 41 Abimelek jooɗi haa Aruma. Jebul riiwi Ga'al e deerɗum'en, haɗi ɓe jooɗaago haa Sikem. 42 Jaŋgo maajum yimɓe Sikem tammi yahugo haa gese muuɗum'en yaasi berniwol. Nde Abimelek nani haala man, 43 o sendi yimɓe maako geɓe tati, ɓe nyukki nder gese. Nde o yi'i yimɓe ɗon ngurto berniwol, o ukkani ɓe haa o mbara ɓe. 44 Kaŋko e yeɓre maako ɓe njaawɗi haa ɓe ayna dammugal berniwol. Geɓe ɗiɗi feere ukkani yimɓe haa yaasi, mbari ɓe fuu. 45 Ɓe nyalli haɓugo. Abimelek nyaami berniwol, mbari yimɓe wonɓe nder maagol. Nden o yibbini ngol, o sammini manda dow maagol. 46 Nde jooɗiiɓe suudu towndu sembindu haa Sikem nani habaru maajum, ɓe nasti suudu wasaandu les suudu lawru maɓɓe Ba'al-alkawal. 47 Abimelek anndinaama ɓe mooɓti ton. 48 Ngam maajum o wa''i hooseere Jalmon, kaŋko e yimɓe maako. O hoo'i fe''irde, o fe''i lisal lekki, o wakki ngal. Nden o wi'i yimɓe maako: "On ngi'i ko mbaɗmi. Law, mbaɗe bana ni, onon boo!" 49 Koomoy maɓɓe fe''i lisal lekki. Nden ɓe tokki Abimelek, ɓe mballini leɗɗe man dow suudu wasaandu go, ɓe kuɓɓi ɗe. Yimɓe wonɓe nder suudu man haa Sikem fuu maayi, baakin ujineere, worɓe e rewɓe. 50 Ɓaawo maajum Abimelek yehi Tebes. O taari berniwol man, o nyaami ngol. 51 Woodi suudu towndu sembindu haa caka berniwol. Yimɓe Tebes, worɓe e rewɓe fuu ndoggi haa ton. Ɓe pali dammugal, ɓe mba''i dow mbippu suudu. 52 Abimelek wari, ɓaditi dammugal suudu man ngam wula ndu bee yiite. 53 Ammaa debbo feere sakkini hayre namrude dow hoore Abimelek, gumbal hoore maako fusi. 54 Law o ewni suka doondoowo balmi maako, o wi'i mo: "Los kaafahi ma, mbaram, ngam taa ɓe mbi'a: Debbo mbari mo." Suka maako yuwi mo, o maayi. 55 Nde yimɓe Isra'iila ngi'i Abimelek maayi, ɓe kooti ɓe fuu. 56 Bana ni Allah lortiniri halleende Abimelek dow hoore maako. Ɗum halleende nde Abimelek huuwi baaba mum, ngam o mbari deerɗiiko'en cappanɗe njoweeɗiɗo. 57 Allah lortini halleende yimɓe Sikem dow ko'e muuɗum'en boo. Bana ni naaloore Yotam ɓii Yerub-Ba'al gooŋɗiri.

Alkaali'en 10

Toola

10:1 Ɓaawo maayde Abimelek, Toola ɓii Pu'a ɓii Doodo ummi ngam hisna Isra'iila. O goɗɗo lenyol Issakar, jooɗiiɗo haa Samiira nder kooseeje Efrayim. 2 Toola laati alkaaliijo Isra'iila duuɓi noogas e tati. Nden o maayi, ɓe uwi mo haa Samiira.

Ya'ir

3 Ɓaawo maayde Toola, Ya'ir, goɗɗo Gile'at ummi. 4 Kaŋko o laati alkaaliijo Isra'iila duuɓi noogas e ɗiɗi. O woodi ɓiɓɓe worɓe cappanɗe tato, wa''iiɓe bamɗe cappanɗe tati, marɓe gure cappanɗe tati. Haa warugo hande gure man bi'eteeɗe gure Ya'ir, ɗe ɗon nder lesdi Gile'at. 5 Nde Ya'ir maayi, ɓe uwi mo haa Kamon.

Yefta

6 Fahin yimɓe Isra'iila mbaɗi ko fottanaay Jawmiraawo. Ɓe cujidani Ba'alji e Asteraaji, non boo labbi Siriya'en e Sidoni'en e Mo'abi'en e Ammooni'en e Filisti'en. Ɓe acci Jawmiraawo, ɓe cujidanaay mo. 7 Ngam maajum Jawmiraawo tikkani Isra'iila'en, o hokki ɓe haa juuɗe Filisti'en e Ammooni'en. 8 Duuɓi sappo e joweetati ɓe ɓilli yimɓe Isra'iila wonɓe haa fuunaaŋge maayo Urdun nder lesdi Amoori'en, nder Gile'at. 9 Ammooni'en eeri Urdun, kaɓi bee yimɓe le'i Yahuuda e Benyamin e Efrayim boo. Ɓillaare Isra'iila'en ɗuuɗi masin. 10 Ɓe ngookani Jawmiraawo, ɓe mbi'i: "Min mbaɗi hakke, ya Allah amin, ngam min acci ma, min cujidani Ba'alji." 11 Jawmiraawo jaabi ɓe: "Misra'en e Amoori'en e Ammooni'en e Filisti'en, 12 e Sidoni'en e Amaleki'en e Ma'oni'en ɓilli on ɓooyma, onon boo on ngookani yam. Kadi mi hisnaay on juuɗe maɓɓe na? 13 Ammaa on acci yam, on cujidani ɗowanteeɓe woɗɓe. Ngam maajum mi hisnataa on fahin. 14 Ndille, ngookane ɗowanteeɓe ɓe cuɓɗon, kamɓe ɓe kisna on ɓillaare mon jonta." 15 Ammaa yimɓe Isra'iila mbi'i Jawmiraawo: "Min mbaɗi hakke. Huuw min ko fottani ma, ammaa hisnu min nyalaade nde'e." 16 Ɓe itti labbi jananni caka maɓɓe, ɓe cujidani Jawmiraawo. Kaŋko o enɗi Isra'iila'en ɓilliiɓe.

Alkaali'en 11

17 Jama'aare Ammooni'en taaskani konu. Ɓe caŋgini nder lesdi Gile'at. Isra'iila'en boo mooɓi, ɓe caŋgini haa Mispa. 18 Mawɓe Gile'at mbi'mbi'tiri: "Moy aartata haɓugo bee Ammooni'en? Kaŋko o laato hooreejo dow jooɗiiɓe nder Gile'at fuu." 11:1 Yefta, goɗɗo Gile'at, o konoowo cembiɗɗo. Ammaa daada maako ɗum debbo jeenoowo. Gile'at, baaba maako 2 danydi ɓiɓɓe worɓe woɗɓe bee debbo mum boo. Nde ɓiɓɓe man mawni, ɓe ndiiwi Yefta. Ɓe mbi'i mo: "A ronataa kooɗume haa saare baaba men, ngam a ɓii debbo feere." 3 Yefta doggi deerɗum'en, jooɗi nder lesdi Tooba. Yimɓe meere'en mooɓi haa maako, tokki mo ngam yiilaago nder lesdi. 4 Wakkati seɗɗa ɓaawoɗon, Ammooni'en ngari honugo Isra'iila. 5 Nde ɓe puɗɗi haɓre bana ni, mawɓe Gile'at njehi ɗaɓɓitoygo Yefta nder lesdi Tooba. 6 Ɓe mbi'i mo: "War, laata ardiiɗo amin, en kaɓa bee Ammooni'en." 7 Yefta jaabi mawɓe Gile'at: "Naane on nganyi yam haa on ndiiwi yam e saare baaba am. Ngam ɗume ngarɗon jonta nde on nasti ɓillaare?" 8 Mawɓe mbi'i mo: "Kanjum woni daliila min ngari haa maaɗa. Min ngiɗi a yahda bee amin. En kaɓa bee Ammooni'en. Laata ardiiɗo yimɓe Gile'at fuu." 9 Yefta jaabi ɓe: "To on koori yam ngam haa en kaɓa bee Ammooni'en, to Jawmiraawo hokki yam ɓe haa juŋŋgo am, nden kam mi laatoto ardiiɗo mon." 10 Mawɓe Gile'at mbi'i Yefta: "Nonnon. Jawmiraawo woni ceedoowo." 11 Nden Yefta yahdi bee maɓɓe. Yimɓe Gile'at mbaɗi mo ardiiɗo e hooreejo konu maɓɓe. Yefta wolwi haala muuɗum fuu yeeso Jawmiraawo haa Mispa. 12 Ɓaawo maajum Yefta neli nelaaɓe haa laamiiɗo Ammooni'en, o wi'i: "Ko yaali yam bee maaɗa? Ngam ɗume nastuɗa lesdi am?" 13 Laamiiɗo Ammooni'en jaabi nelaaɓe Yefta: "Wakkati yimɓe Isra'iila ngurti lesdi Misra, ɓe kooci lesdi am diga maayo Arnon haa yotti Yabbok e Urdun. Lornu ndi jonta bee jam!" 14 Fahin Yefta neli nelaaɓe haa laamiiɗo Ammooni'en, 15 ɓe mbi'a mo: "Ndaa ni Yefta wi'i: Isra'iila'en koocaay lesdi Mo'ab e lesdi Ammoon. 16 Nde ɓe ngari diga Misra, ɓe ta''i nder ladde yahugo maayo Maaliya, ɓe ngari Kaades. 17 Ɓe neli nelaaɓe haa laamiiɗo Edoom, ɓe mbi'a mo: Accu min caalo nder lesdi ma. Ammaa laamiiɗo Edoom jaɓaay. Ɓe neli haa laamiiɗo Mo'ab boo, ammaa o yerdaaki. Ngam maajum yimɓe Isra'iila paɓɓi haa Kaades. 18 Nden ɓe tokki nder ladde, ɓe taari lesdi Edoom e lesdi Mo'ab, haa ɓe njotti keerol Mo'ab fuunaaŋgewol, gaɗa maayo Arnon. Ɓe caŋgini ton, ɓe nastaay maral Mo'ab, ngam Arnon woni keerol lesdi man. 19 Isra'iila'en neli nelaaɓe haa Sihon, laamiiɗo Amoori'en haa Hesbon, ɓe mbi'a mo: Accu min caalo nder lesdi ma haa min njotto lesdi amin. 20 Ammaa Sihon hoolaaki Isra'iila'en, o duŋganaaki ɓe ɓe caalo nder lesdi maako. O mooɓti yimɓe maako fuu, ɓe caŋgini haa Yahas. Nden o ukkani Isra'iila'en. 21 Ammaa Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila'en hokki ɓe Sihon e yimɓe mum fuu haa juuɗe maɓɓe. Bana ni Isra'iila'en nyaamri lesdi Amoori'en jooɗinooɓe ton. 22 Ɓe koo'i lesdi Amoori'en fuu, diga Arnon haa Yabbok, diga ladde haa Urdun. 23 Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila'en riiwi Amoori'en yeeso yimɓe mum. 24 Kadi an a jaɓtan mo lesdi maajum na? To Kamos, ɗowanteeɗo ma marni ma lesdi, a hoo'an ndi. Naa non na? Bana non boo, to Allah Jawmiraawo amin riiwi yimɓe yeeso amin, minin min maran lesdi maɓɓe. 25 Malla a ɓuri Balak ɓii Sippor, laamiiɗo Mo'ab mawnugo? Kaŋko o meeɗaay jokkirgo bee yimɓe Isra'iila. O meeɗaay haɓugo bee amin. 26 Duuɓi teemeɗɗe tati (300) Isra'iila'en ɗonno njooɗi haa Hesbon e gure maagol, haa Aro'er e gure maagol, non boo haa berniiji kombi maayo Arnon. Ngam ɗume on koocitaay berniiji man nder wakkati oo fuu? 27 Aa'a, mi waɗaay ma aybe sam, ammaa an a ɗon huuwammi kalluɗum, ngam a ɗon ɗaɓɓa haɓre bee am. Jawmiraawo woni kiitoowo, kaŋko o hiito hande hakkunde Isra'iila'en e Ammooni'en." 28 Ammaa laamiiɗo Ammooni'en hakkilanaay habaru Yefta. 29 Ruuhu Jawmiraawo wari dow Yefta, o saali nder lesdi Gile'at e Manassa. Nden o lori haa Mispa nder Gile'at, o yehi haɓugo bee Ammooni'en. 30 Yefta togani Jawmiraawo togayeere+, wi'i: "To a hokki yam Ammooni'en haa juŋŋgo am, 31 to mi warti jam diga maɓɓe, nden kam ko aartata wurtaago saare am ngam fottugo bee am, an jeyi, mi lii'anto ma ɗum nguleteeŋga." 32 Nden o eeri maayo Urdun ngam o haɓa bee Ammooni'en. Jawmiraawo hokki mo ɓe haa juŋŋgo maako. 33 O jaali ɓe diga Aro'er haa yotti Minnit, berniiji noogas, haa yotti Abel-Keramiima boo. Yimɓe Isra'iila mbari Ammooni'en ɗuuɗɓe. Bana ni Ammooni'en leestiri yeeso Isra'iila.

Ɓii Yefta debbo

34 Nde Yefta warti saare mum haa Mispa, ɓiyum debbo wurti ngam fotta bee maako, o ɗon wama, o ɗon fiya mbaggu. O bajjo Yefta, walaa ɓiɗɗo feere, koo gorko, koo debbo. 35 Nde Yefta yi'i mo, o seeki limce maako, o wi'i: "Kayto, ɓiŋgel am, a ɗon nastinammi bone naawɗe masin. Ngam ɗume laatiɗa caka torranɓe ɓernde am? Mi togani Jawmiraawo togayeere+, mi waawataa lortingo nde." 36 Ɓiɗɗo maako jaabi mo: "Baaba am, to a toganake Jawmiraawo togayeere, huuwam ko togiɗa, ngam Jawmiraawo hokki ma a waato konne'en ma Ammooni'en." 37 Nden o wi'i baaba maako: "Mi ɗon toro ma huunde woore tan: Accam lebbi ɗiɗi, mi yaha nder kooseeje, min e soobiraaɓe am rewɓe, min mboya paanyaaku am." 38 Yefta duŋgani mo dillugo lebbi ɗiɗi. O yehi, kaŋko e soobiraaɓe maako, o woyi paanyaaku maako dow kooseeje. 39 Nde lebbi ɗiɗi timmi, o warti haa baaba maako. Kaŋko o huuwi mo ko o togani Jawmiraawo. Paanyo oo meeɗaay gorko. Kanjum woni daliila al'aada nder Isra'iila: 40 Hitaande fuu nyalɗe nayi rewɓe Isra'iila'en njahan woyugo ɓii Yefta mo Gile'at.

Alkaali'en 12

Yefta e worɓe Efrayim

12:1 Too, worɓe Efrayim taaskani konu. Ɓe njehi haa Safon, ɓe mbi'i Yefta: "Koni eeriɗa maayo, kaɓɗa bee Ammooni'en, ammaa a ewnaaki min min njahda bee ma? 2 Min ngulan suudu ma saa'i a ɗon nder maaru." Yefta jaabi ɓe: "Min e yimɓe am min mbaɗi haɓre saatunde bee Ammooni'en. Mi ewni on, ammaa on kisnaay yam juuɗe maɓɓe. 3 Nde ngi'mi on ngiɗaa wallugo yam, mi taaskani maayugo, mi yehi, mi haɓi bee Ammooni'en. Jawmiraawo hokki yam ɓe haa juŋŋgo am. Kadi, ngam ɗume ngarɗon honugo yam hande?" 4 Yefta mooɓti worɓe Gile'at fuu, haɓi bee worɓe Efrayim, jaali ɓe. (Yimɓe Efrayim mbi'no: "Onon yimɓe Gile'at, on dogguɓe Efrayim, haa caka Efrayim e Manassa ngonɗon.") 5 Yimɓe Gile'at kooci eerorɗe maayo Urdun yahugo lesdi Efrayim. To goɗɗo Efrayim dogguɗo wari, wi'i: "Acce mi eero", worɓe Gile'at ?ami mo: "A goɗɗo Efrayim na?" To o wi'i: "Aa'a", 6 ɓe mbi'i mo: "Wi' le cibbolet!" To o wi'i: "Sibbolet", ngam o waawaay wolwugo ɗum laaɓɗum, ɓe naŋga mo, ɓe mbara mo ton haa eerorde Urdun. Saa'i maajum worɓe Efrayim ujine cappanɗe nayo e ujine ɗiɗo (42.000) mbaraama. 7 Yefta laati alkaaliijo Isra'iila duuɓi joweego. Nden o maayi, ɓe uwi mo haa Mispa, berniwol maako nder lesdi Gile'at.

Ibsaanu e Elon e Abdon

8 Ɓaawo maayde Yefta, Ibsaanu mo Baytilaama laati alkaaliijo Isra'iila. 9 O woodi ɓiɓɓe worɓe cappanɗe tato e ɓiɓɓe rewɓe cappanɗe tato. O te'ni ɓiɓɓe maako rewɓe haa worɓe ɓe laataaki asŋgol maako. O te'ani ɓiɓɓe maako worɓe boo rewɓe ɓe laataaki asŋgol maako. O alkaaliijo Isra'iila duuɓi joweeɗiɗi. 10 Nden o maayi, ɓe uwi mo haa Baytilaama. 11 Ɓaawo maayde Ibsaanu, Elon mo lenyol Jabulon laati alkaaliijo Isra'iila, duuɓi sappo. 12 Nden o maayi, ɓe uwi mo haa Ayyalon nder lesdi Jabulon. 13 Ɓaawo maayde Elon, Abdon ɓii Hillel, goɗɗo Piraton laati alkaaliijo Isra'iila. 14 O woodi ɓiɓɓe worɓe cappanɗe nayo e taaniraaɓe worɓe cappanɗe tato, ɓe wa''iiɓe bamɗe cappanɗe joweeɗiɗi. Abdon ɓii Hillel laati alkaaliijo Isra'iila duuɓi joweetati. 15 Nden o maayi, ɓe uwi mo haa Piraton nder lesdi Efrayim, nder kooseeje Amaleki'en.

Alkaali'en 13

Danyeeki Samson

13:1 Fahin yimɓe Isra'iila mbaɗi ko fottanaay Jawmiraawo. Ngam maajum o hokki ɓe haa juuɗe Filisti'en duuɓi cappanɗe nayi. 2 Saa'i maajum woodi goɗɗo lenyol Dan, iwɗo Sor'a mo innde mum Manooha. Debbo maako dimaro, o danyataa. 3 Malaa'ikaajo Jawmiraawo waŋgani debbo oo, wi'i mo: "A meeɗaay danyugo ɓikkoy. Ammaa a reedan, a danya ɓiɗɗo gorko. 4 Ngam maajum reenta, taa a yara inaboojam malla nguykinoojam feere, taa a nyaama karamɗum boo. 5 To a reedi, a danyi ɓiɗɗo gorko, taa laɓu gaasa hoore maako sam, ngam o cenaaɗo Allah diga nyande danyeeki maako. Kaŋko o fuɗɗan hisnugo Isra'iila'en e juuɗe Filisti'en." 6 Debbo yehi, wi'i gorum: "Goɗɗo Allah wari haa am, o kulniiɗo bana malaa'ikaajo Allah, nonnon mi yi'i mo. Mi ?amaay mo toy o iwi, o anndinaay yam innde maako boo. 7 O wi'i yam: A reedan, a danya ɓiɗɗo gorko. Ngam maajum taa yar inaboojam malla nguykinoojam feere, taa nyaam karamɗum boo. Ngam derkeejo laatoto cenaaɗo Allah diga danyeeki mum haa maayde mum." 8 Manooha tori Jawmiraawo: "Ya Jawmiraawo, goɗɗo Allah mo nelɗa, accu o wara haa amin fahin, o yecca min ko min kuuwanta ɓiŋgel danyeteeŋgel." 9 Allah jaɓi tornde Manooha nde'e, malaa'ikaajo maako wari fahin haa debbo Manooha, saa'i debbo ɗon jooɗi haa ngesa. Goriiko wondaay bee maako, 10 ngam maajum o yaawɗi, o wi'i mo: "Ndaa, gorko garɗo haa am nyande go, waŋgani yam fahin." 11 Manooha ummi, tokki debbo mum, yehi haa gorko man, ?ami mo: "An woni gorko bolwanɗo debbo am na?" O jaabi: "Ooho." 12 Manooha ?ami mo: "To bolle ma ngooŋɗi, ɗume laatoto ɗabiya ɓiŋgel? Ɗume ngel waɗata?" 13 Malaa'ikaajo Jawmiraawo jaabi Manooha: "Sey debbo ma hakkilana ko mbi' mo mi fuu. 14 Taa o nyaama kooɗume ko iwi haa inabohi, taa o yara inaboojam malla nguykinoojam feere, taa o nyaama karamɗum boo. Sey o ɗowtano umrooje am fuu." 15-16 Manooha anndaa ɗum malaa'ikaajo Jawmiraawo. O wi'i mo: "Taa dillu tawon. Accu min ca'a jawgel mbeewa ngam maaɗa." Ammaa malaa'ikaajo jaabi: "Koo to mi faɓɓi haa mooɗon, mi nyaamataa nyaamdu mon. Ammaa to a yiɗi hokkugo jawgel man, lii'ana ngel Jawmiraawo guleteeŋgel." 17 Manooha wi'i mo: "Noy innde ma? Min ngiɗi teddingo ma to bolle ma ngooŋɗi." 18 Malaa'ikaajo Jawmiraawo jaabi: "Ngam ɗume ?amata innde am? Nde kaayeefiire." 19 Manooha hoo'i jawgel mbeewa e dokkal nyaamdu, lii'ani ɗum Jawmiraawo kuuwanɗo kaayeefiiji, ɗum guleteeɗum dow tapaare. 20-21 Nde ɗemŋgal yiite ummi haa hirsirde man, Manooha e debbo mum ngi'i malaa'ikaajo Jawmiraawo ɗon lorto haa asama nder ɗemŋgal yiite. Saa'i man nden Manooha faami ɗum malaa'ikaajo Jawmiraawo. Manooha e debbo mum cujidi. Ɓe meetaay yi'ugo malaa'ikaajo man. 22 Manooha wi'i debbo mum: "En maayan maayde naawnde, ngam en ngi'i Allah." 23 Ammaa debbo maako wi'i mo: "To Jawmiraawo ɗaɓɓino mbarugo en, o jaɓataano nguleteeŋga e dokkal nyaamdu haa juuɗe men, o yi'nataano en kuuje ɗe'e fuu, o anndintaano en haala ka boo." 24 Too, debbo danyi ɓiɗɗo gorko, ewni mo innde Samson. Derkeejo mawni, Jawmiraawo barkiɗini mo. 25 Ruuhu Jawmiraawo wari dow maako, yahri mo saa'i o ɗon haa Saŋgeere-Dan hakkunde Sor'a bee Estayol.

Alkaali'en 14

Samson e debbo iwɗo Timna

14:1 Yoo, nyande go'o Samson yehi Timna. Haa ton o yi'i paanyo debbo Filistiijo. 2 O hooti, o wi'i baaba maako e daada maako: "Caka Filisti'en haa Timna mi yi'i paanyo debbo, te'aneeɗam mo." 3 Saarooji maako ?ami mo: "Walaa debbo caka bandiraaɓe ma malla nder lenyol men na? Koni ɗaɓɓata debbo haa Filisti'en saadooni'en ɓe'e?" Samson jaabi baaba mum: "Kaŋko feere maako fottantammi, te'anam mo!" 4 Saarooji maako anndaa Jawmiraawo on nufi ɗum fuu, ngam o ɗaɓɓiti daliila haɓre bee Filisti'en. Saa'i maajum Filisti'en ɗon laamano Isra'iila. 5 Nden Samson yahdi bee baaba mum e daada mum haa Timna. Nde ɓe tokki laawol kombi gese inabooje Timna, Samson fotti bee ɓii mbarooga ubbanŋga. 6 Ruuhu Jawmiraawo wari dow maako, sembiɗini mo. O mbari mbarooga man bee juuɗe maako meere, bana goɗɗo mbardata jawgel. Ammaa o wi'aay saarooji maako ko o waɗi. 7 Nden Samson yehi, wolidi bee paanyo debbo go, paanyo boo fottani mo. 8 Nyalɗe seɗɗa ɓaawoɗon o yehi fahin ngam haa o ɓaŋga mo. O seli laawol haa o laara caaɗŋgu mbarooga go. O yi'i udumre nyaaki e njumri ɗon nder caaɗŋgu man. 9 O hoo'i njumri bee juŋŋgo maako, o nyaami ndi saa'i o ɗon yaha. O yehi haa baaba maako e daada maako, o hokki ɓe, kamɓe boo ɓe nyaami. Ammaa o yeccaay ɓe o hoo'i njumri man haa caaɗŋgu mbarooga. 10 Baaba maako yehi haa saare debbo go, Samson boo waɗi nyaamduuji ɓaŋgal ton, fodde al'aada suka'en. 11 Nde Filisti'en ngi'i Samson, ɓe neli suka'en cappanɗe tato ngam haa ɓe ngonda bee maako. 12 Samson wi'i ɓe: "Mi waɗanan on annditanamwol. To on keɓti ngol, on annditini yam ngol nder nyalɗe juulde joweeɗiɗi, nden kam mi hokkan on toggooje cappanɗe tati e ngapaleeji cappanɗe tati. 13 Ammaa to on mbaawaay waŋginango yam ngol, nden kam koomoy mooɗon hokkammi toggoore e ngapaleewol." Ɓe njaabi mo: "Waddu annditanamwol ma haa min nana ngol." 14 O wi'i ɓe: "Nyaamdu wurti haa nyaamoowo, dakam wurti haa cembiɗɗo." Nden nyalɗe tati ɓe keɓtaay ko saawi nder annditanamwol man. 15 Nyande nayaɓre ɓe mbi'i debbo Samson: "?oyru gorko ma, haa o waŋginana min ko saawi nder annditanamwol man. To a waɗaay ɗum, min ngulete, an e saare baaba ma fuu. Onon ɗiɗo on ewni min ngam haa on ngartira min talaka'en. Naa non na?" 16 Debbo yehi haa Samson, woyani mo, wi'i: "A yiɗaa yam, a ɗon wanyammi. A waɗani yimɓe lenyol am annditanamwol, ammaa a wi'aay yam ko saawi nder maagol." Samson jaabi mo: "Ndaa, mi anndinaay ɗum koo baaba am e daada am boo. Kadi noy mi anndinirte ɗum an?" 17 Ammaa debbo maako tokki woyango mo nyalɗe juulde man joweeɗiɗi fuu. Nyande joweeɗiɗawre Samson faamtini mo, ngam debbo daami mo. Nden debbo yehi, anndini yimɓe lenyol mum ko saawi nder annditanamwol. 18 Nyande joweeɗiɗawre man, hiddeko naaŋge muta, ɓe ngari haa Samson, ɓe mbi'i mo: "Ɗume ɓuri njumri welugo? Ɗume ɓuri mbarooga sembe?" Samson wi'i ɓe: "To on ndemraayno bee wiige am, on keɓtataano annditanamwol am."

Alkaali'en 15

19 Ɗon ni Ruuhu Jawmiraawo wari dow maako, sembiɗini mo, o yehi haa Askalon. O mbari ton worɓe cappanɗe tato, o ɓorti ɓe limce maɓɓe, o hokki ɗe heɓtuɓe annditanamwol maako go. Nden o hooti saare, o ɗon heewi tikkere. 20 Ammaa debbo maako laatani gooto nder sooba'en maako. 15:1 Ɓaawo seɗɗa, wakkati sodugo alkamaari, Samson yilli debbo mum. O wari bee jawgel mbeewa, o wi'i baaba debbo: "Haa mi nasta suudu debbo am." Ammaa baaba maako haɗi mo nastugo, 2 wi'i: "Fakat, mi tammino a wanyi mo. ngam maajum mi te'ni mo soobaajo ma. Ammaa minyiraawo maako ɓuri mo wooɗugo. Hoo'u mo mbattudi maako." 3 Samson wi'i: "Jonta kam mi walaa aybe to mi huuwi Filisti'en kalluɗum." 4 O yehi, o naŋgi doldolɗe teemeɗɗe tati (300), o haɓɓi ɗe wicco bee wicco, o waɗi jame hakkunde bicce ɗiɗi ɗiɗi. 5 Nden o huɓɓi jame man, o yoofti doldolɗe nder gese alkamaari Filisti'en. Bana ni o wuldi kaɓɓe alkamaari codaandi, e alkamaari ndi sodaaka tawon, koo gese jaytunje boo. 6 Filisti'en ?ami: "Moy waɗi ɗum?" Woɗɓe mbi'i: "Samson waɗi ɗum ngam daliila esum Timnaajo mo hooci debbo Samson, hokki ɗum soobaajo maako." Filisti'en fuu njehi, nguli debbo e baaba mum bee yiite. 7 Samson wi'i ɓe: "Asee, bana ni kuuwroton na? Fakat, mi accataa on haa to mi waatake haa mooɗon!" 8 O ukkani ɓe bee sembe, o mbari ɗuuɗɓe haa maɓɓe. Nden o dilli, o jooɗi nder lowol tapaare haa Etaam.

No Samson jaalori Filisti'en haa Lehi

9 Too, Filisti'en ngari, caŋgini nder lesdi Yahuuda. Ɓe keewi ndi haa wakere Lehi. 10 Yimɓe lenyol Yahuuda ?ami ɓe: "Koni ngarɗon honugo min?" Ɓe njaabi: "Min ngari naŋgugo Samson, haa min kuuwa mo bana o huuwi min." 11 Worɓe Yahuuda ujine tato (3.000) njehi haa lowol tapaare haa Etaam, mbi'i Samson: "A anndaa Filisti'en ɗon laamano en na? Koni mbaɗɗa min ɗum?" O jaabi ɓe: "Mi huuwi ɓe bana ɓe kuuwi yam." 12 Ɓe mbi'i mo: "Min ngari ngam haa min kaɓɓe, min ndokke haa juuɗe Filisti'en." Samson wi'i ɓe: "Kunaneeɗam onon on mbarataa yam!" 13 Ɓe njaabi mo: "Nonnon, ammaa min kaɓɓete, min ndokke haa juuɗe maɓɓe. Minin min mbarataa ma." Ɓe kaɓɓi mo bee ɓoggi kesi ɗiɗi, bana ni ɓe ngurtiniri mo lowol tapaare. 14 Nde o wari haa Lehi, Filisti'en njaawɗi fottugo bee maako, ɓe ngooki. Ɗon ni Ruuhu Jawmiraawo wari dow maako, sembiɗini mo. Ɓoggi haa juuɗe maako ta''i bana gaaraaji gulaaɗi. 15 O tawi galaŋgal wamnde keccal. O forti juŋŋgo maako, o hoo'i ngal, o mbari worɓe ujineere (1.000) bee maagal. 16 Wakkati maajum Samson yimi: "Bee galaŋgal wamnde mbarmi ujineere, bee galaŋgal wamnde mi ɓolti laral maɓɓe." 17 Nden o sakkini galaŋgal man, o wi'i nokkuure nde'e Ramat-Lehi. 18 Ɓaawo maajum Samson ɗomɗi masin. O tori Jawmiraawo, o wi'i: "A aarti a hokki maccuɗo ma jaalorgal maŋgal. Ammaa jonta ɗomka mbaratam, mi nasta juuɗe saadooni'en." 19 Allah seeki luggol kombi Lehi, ndiyam wurti. Samson yari ɗam, sembe maako warti. Ngam daliila maajum seeɓoore haa Lehi wi'ete Seeɓoore-ewnoowo. Nde ɗon ton haa warugo hande. 20 Samson laati alkaaliijo Isra'iila duuɓi noogas, saa'i Filisti'en ɗon laamano lesdi.

Alkaali'en 16

Samson haa Gaaja

16:1 Nyande go'o Samson yehi haa Gaaja, berniwol Filisti'en. O yi'i debbo jeenoowo ton, o nasti suudu maako. 2 Yimɓe Gaaja nani o ɗon ton. Ngam maajum ɓe taari suudu man, ɓe mbaaltani mo jemmaare fuu haa dammugal berniwol. Ɓe njehi jemma fuu, ngam ɓe mbi'i: "En ndeenan mo haa weeta, nden en mbara mo." 3 Samson waali, ammaa caka jemma o ummi. O naŋgi pareeje dammugal berniwol bee daŋraŋge maaje ɗiɗi fuu. O ɗoofi daŋraŋge bee tiinde dammugal, o hoo'i ɗum fuu dow balbe maako, o roondi ɗum haa dow hooseere tiitotirnde bee Heburuun.

Samson e Deliila

4 Ɓaawo maajum Samson fuɗɗi yiɗugo debbo jooɗiiɗo haa waadiwol Soorek, innde maako Deliila. 5 Laamɓe Filisti'en njowo fuu ngari haa debbo oo, mbi'i mo: "?oyru Samson haa o waŋginane daliila sembe maako mawɗe. Heɓtu noy min keɓrata doolugo mo, haa min kaɓɓa mo, min tampina mo. Koomoy amin hokkete ceede cardi ujineere e teemerre (1.100)." 6 Too, Deliila wi'i Samson: "Useni, anndinam ko mawnini sembe ma bana ni. To goɗɗo yiɗi haɓɓugo e doolugo ma, noy o waarata ɗum?" 7 Samson jaabi mo: "To ɓe kaɓɓiri yam jiriiji kecci joweeɗiɗi ɗi ciwa yoorugo, nden kam mi tampan, mi laatoto bana yimɓe fuu mba'i." 8 Laamɓe Filisti'en ngaddani Deliila jiriiji kecci joweeɗiɗi ɗi njooraay tawon. O haɓɓi Samson bee maaji. 9 Saa'i maajum worɓe woɗɓe ɗon mbaaltani Samson haa nder suudu. Nden Deliila hooli: "Samson, Filisti'en ngari!" Ɗon ni o ta''i jiriiji go, bana ɓoggol geene ta''irta to yiite meemi ngol. Ammaa daliila sembe maako waŋgaay. 10 Deliila wi'i Samson: "Ndaa, a fijiri yam, a fewi yam. Yeccam le no goɗɗo heɓrata haɓɓugo ma." 11 O jaabi mo: "To ɓe kaɓɓiri yam ɓoggi kesi ɗi kuuwtiniraaka tawon, nden kam mi tampan, mi laatoto bana yimɓe fuu mba'i." 12 Deliila hoo'i ɓoggi kesi, haɓɓi mo bee maaji. Nden o hooli: "Samson, Filisti'en ngari!" Saa'i maajum worɓe woɗɓe ɗon mbaaltani mo haa nder suudu. Ammaa Samson ta''i ɓoggi man haa juuɗe mum bana gaaraaji. 13 Deliila wi'i Samson: "A accaay fijirgo yam e fewugo yam tawon. Yeccam le no goɗɗo heɓrata haɓɓugo ma." O jaabi mo: "To a wamindiri bami gaasa hoore am joweeɗiɗi bee gaaraaji geesaaɗi, a tiggi ɗum bee tiggirgal haa nder mahdi suudu, nden kam mi tampan, mi laatoto bana yimɓe fuu mba'i." 14 Nde Samson ɗon ɗaani, Deliila hoo'i bami gaasa hoore maako joweeɗiɗi, wamindiri ɗi bee gaaraaji geesaaɗi, tiggi ɗum bee tiggirgal haa nder mahdi suudu. Nden o hooli: "Samson, Filisti'en ngari!" Samson fini, ɗoofi tiggirgal bee bamaaɗum fuu. 15 Deliila wi'i Samson: "A wi'i a yiɗi yam. Fewre meere! Ɓernde ma wondaay bee am sam. A fijiri yam nde tati, a anndinaay yam ko mawnini sembe ma." 16 Bana ni o tokkori Samson bee haala man nyalɗe fuu, haa Samson somi, waawaay munyango ɗum. 17 Nden o wi'i Deliila: "Gaasa hoore am meeɗaay laɓeego, ngam mi cenaaɗo Allah diga nyalaade danyeeki am. To mi laɓi, sembe am accatam, mi tampan, mi laatoto bana yimɓe fuu mba'i." 18 Nde Deliila anndi Samson wi'i mo gooŋga, o neli ewnaago laamɓe Filisti'en, o wi'i: "Ngare jonta, ngam o yecci yam gooŋga." Laamɓe Filisti'en ngari, ɓe ngaddi ceede go boo. 19 Deliila wallini hoore Samson dow koppi mum haa o ɗaano. Nden o ewni goɗɗo ngam ta''ugo bami gaasa Samson joweeɗiɗi. Deliila fuɗɗi doolugo Samson, ngam sembe maako majjiri mo. 20 Deliila hooli: "Samson, Filisti'en ngari!" Samson fini, tammi: "Mi hisan bana kisrumi foroy, sey fiɗɗaago tan!" Ammaa o anndaa Jawmiraawo acci mo. 21 Filisti'en naŋgi mo, ɗoppiti gite maako. Nden ɓe njahri mo haa Gaaja. Ɓe kaɓɓi mo bee callalluuji njamndi mboɗeeri, ɓe ndooli mo namugo alkamaari nder fursina. 22 Ammaa gaasa hoore maako fuɗi fahin.

Maayde Samson

23 Laamɓe Filisti'en mooɓi ngam lii'ano lawru muuɗum'en wi'eteendu Daagon kirseteeŋga maŋga, ɓe mbaɗa juulde seyo boo. Ngam ɓe mbi'i: "Ɗowanteeɗo men hokki en konneejo men Samson haa juuɗe men." 24-25 Nde ɓerɗe maɓɓe ɗon ceyi, ɓe mbi'i: "Ewne Samson haa o seyna en!" Ɓe ngurtini mo fursina, ɓe njali mo, ɓe ndarni mo caka daŋraŋge suudu. Nde yimɓe ngi'i mo, ɓe maŋgti lawru maɓɓe, ɓe mbi'i: "Ɗowanteeɗo men hokki en konneejo men haa juuɗe men. Kaŋko o wonni lesdi men, o ɗuɗɗini mbaraaɓe haa meeɗen." 26 Samson wi'i derkeejo jahroowo ɗum: "Accu mi meema daŋraŋge doondiiɗe suudu ndu, haa mi ɓaaro ɗe." 27 Suudu maajum heewi worɓe e rewɓe, laamɓe Filisti'en njowo fuu ɗon ton, dow mbippu boo yimɓe ujine tato (3.000). Ɓe fuu ɓe ɗon ndaara no Samson seyniri ɓe. 28 Nden Samson tori Jawmiraawo: "Ya Allah Jawmiraawo, siftoram, hokkitam sembe am ngam saa'iire nde'e tan, haa mi waato Filisti'en nde woore ngam gite am ɗiɗi." 29 Ɓaawo maajum o naŋgi daŋraŋge cakaaje ɗiɗi, doondiiɗe suudu fuu. O meemi nga'al bee nyaamo maako, ngala boo bee nano maako. 30 O hooli: "Sey Filisti'en maayda bee am!" Nden o yerɓi bee sembe maako fuu. Suudu yibbi dow laamɓe e yimɓe wonɓe nder maaru fuu. Mbaraaɓe Samson nder maayde muuɗum ɓuri ɗuuɗugo dow mbaraaɓe maako nder wakkati ngeendam maako. 31 Deerɗiiko'en e bandiiko'en woɗɓe ngari, kooci ɓandu maako. Ɓe uwi mo hakkunde Sor'a e Estayol nder yenaande Manooha, baaba maako. Samson laatino alkaaliijo Isra'iila duuɓi noogas.

Alkaali'en 17

Labbi Mika

17:1 Yoo, woodi goɗɗo jooɗiiɗo haa kooseeje Efrayim, innde maako Mika. 2 O wi'i daada maako: "Naane goɗɗo wujji ma ceede cardi ujineere e teemerre (1.100). A naali gujjo man, min boo mi nani naaloore man. Ndaa, cardi maajum ɗon haa am, min mi hooci ndi." Daada maako wi'i: "Jawmiraawo barkiɗine, ɓiŋgel am." 3 O hokkiti daada maako ceede. Daada maako wi'i: "Mi ɗon senana Jawmiraawo cardi maajum ngam waɗugo fotowa cehaaŋga, cuddiraaŋga cardi, ngam taa naaloore am go wara dow maaɗa. Bana ni mi lortiran cardi haa maaɗa." 4 Nde o hokkiti daada maako cardi maajum, daada maako itti ceede cardi teemeɗɗe ɗiɗi, yahri ɗe haa tappoowo cardi. Kaŋko o waɗi fotowa cehaaŋga, o suddi nga bee cardi man. Nden ɓe ndarni nga nder suudu Mika. 5 Gorko oo bi'eteeɗo Mika woodi suudu ɗowanteeɗo. O waɗi limce limanjo e labbi goɗɗi. Nden o hoo'i gooto nder ɓiɓɓe maako, o waɗi mo limanjo maako. 6 Jamanu maajum laamiiɗo woodaa haa Isra'iila, koomoy ɗon waɗa ko fottani ɗum. 7 Too, woodi boo suka Lewiŋkeejo, hoɗi haa Baytilaama nder lesdi lenyol Yahuuda. 8 Kaŋko o wurti Baytilaama ngam haa o ɗaɓɓita jooɗorde feere. Nde o ɗon yaha, o wari haa saare Mika nder kooseeje Efrayim. 9 Mika ?ami mo: "Toy iwɗa?" O jaabi: "Mi Lewiŋkeejo iwɗo Baytilaama nder Yahuuda. Mi ummi ton ngam haa mi ɗaɓɓita jooɗorde feere." 10 Mika wi'i mo: "Jooɗa haa am, laata dawranoowo yam e limanjo am. Hitaande fuu mi hokkete ceede cardi sappo, a heɓan boo limce e nyaamdu ma." 11 Suka Lewiŋkeejo jaɓi jooɗodaago bee Mika. O laati bana gooto nder ɓiɓɓe Mika. 12 Mika waɗi mo limanjo mum, o jooɗi nder saare Mika. 13 Mika wi'i: "Jonta mi woodi limanjo Lewiŋkeejo haa am, ngam maajum mi anndi fakat Jawmiraawo woonantam."

Alkaali'en 18

Mika e lenyol Dan

18:1 Jamanu maajum laamiiɗo woodaa haa Isra'iila. Yimɓe lenyol Dan ɗon ɗaɓɓita lesdi ngam jooɗaago. Ngam haa warugo saa'i man ɓe maraay geɗal lesdi caka le'i Isra'iila tawon. 2 Ɓe cuɓi worɓe sembiɗɓe njowo nder asli maɓɓe gonɗi haa Sor'a e Estayol, ɓe neli ɓe wiɗitaago lesdi e horugo ndi. Bana ni ɓe umri ɓe. Nde worɓe njowo ɓen njotti nder kooseeje Efrayim, ɓe mbaali ton. 3 Saa'i ɓe ɗon haa saare Mika, ɓe nani ɗemŋgal suka Lewiŋkeejo go. Ɓe ɓaditi mo, ɓe ?ami: "Moy waddu ma haa ɗo? Ko mbaɗata ɗo?" 4 O jaabi ɓe: "Mi narri bee Mika haa mi huuwana mo kuugal limanjo, kaŋko boo o yoɓatam ngeenaari." 5 Ɓe mbi'i mo: "Useni, ?aman min Allah, teema jahaaŋgal amin waɗan barka na, malla waɗataa?" 6 Limanjo jaabi ɓe: "Njehe jam! Jahaaŋgal mon fottani Jawmiraawo." 7 Worɓe njowo go njehi, njotti Layis. Ɓe ngi'i yimɓe ton, ɗon njooɗi bee de'ere bana Sidoni'en, ɓe hoolɗiniiɓe, de'itɓe, walaa marɗo laamu daami ɓe nder lesdi. Ɓe daayiiɓe Sidoni'en, walaa ko yaali ɓe bee yimɓe woɗɓe. 8 Nde worɓe njowo go ngarti haa bandiraaɓe muuɗum'en haa Sor'a e Estayol, bandiraaɓe ?ami ɓe: "Noy kubar?" 9 Ɓe njaabi: "Ngare, en ukkano Layis! Min ndaari lesdi man, ndi mboondi masin. Taa njooɗe meere bana ni! Umme, nyaame lesdi man! 10 To on njottake ton, on tawan yimɓe hoolɗiniiɓe, lesdi boo ɗon feesi, ndi sooyaay kooɗume ko tawete haa duniyaaru. Allah hokki on ndi haa juuɗe mon." 11 Worɓe lenyol Dan teemeɗɗe njoweego (600), taaskaniiɓe konu ummi haa Sor'a e Estayol. 12 Ɓe njehi, ɓe caŋgini haa hiirnaaŋge Kiriyat-Ye'arim nder lesdi Yahuuda. Ngam maajum nokkuure nde'e wi'ete Saŋgeere-Dan haa warugo hande. 13 Haa ton ɓe ummi, ɓe njotti saare Mika nder kooseeje Efrayim. 14 Worɓe njowo dillunooɓe ngam horugo lesdi Layis go, mbi'i bandiraaɓe muuɗum'en: "On anndi na? Fotowa cehaaŋga, cuddiraaŋga cardi ɗon nder saare nde'e, non boo labbi goɗɗi e limce limanjo. Nume ko mbaɗoton!" 15 Ɓe ɓaditi saare Mika, ɓe nasti suudu ndu suka Lewiŋkeejo go woni, ɓe ?ami mo njamu maako. 16 Ammaa worɓe lenyol Dan teemeɗɗe njoweego, taaskaniiɓe konu go ɗon ndari haa yolnde. 17 Horooɓe njowo go nasti, kooci fotowa cehaaŋga e labbi goɗɗi e limce limanjo, saa'i limanjo ɗon ndarodi bee worɓe teemeɗɗe njoweego haa yolnde. 18 Nde ɓe nasti saare Mika, ɓe kooci kuuje man, o ?ami ɓe: "Ko mbaɗoton?" 19 Ɓe njaabi mo: "Jeeɗa siriw! Yahdu bee amin, laata dawranoowo min e limanjo amin. Ɗume ɓurata? To a laatake limanjo nder saare goɗɗo gooto na, malla to a laatake limanjo haa lenyol Isra'iila fuu?" 20 Ɗum seyni ɓernde maako masin. O hoo'i kuuje cenaaɗe go, o yahdi bee maɓɓe. 21 Nden ɓe ngayliti, ɓe ndilli, ɓe ardini ɓikkoy maɓɓe e mo waawataa yahugo fuu, e dabbaaji e kuuje marɗe saman. 22 Nde ɓe ndaayi saare Mika, Mika ewni heeddiɗɗiraaɓe mum ngam haɓre. Ɓe tokki yimɓe Dan, ɓe njokki ɓe, 23 ɓe ngookani ɓe. Yimɓe Dan ngayliti, ?ami Mika: "Ko waɗ ma? Ɗume mooɓre nde'e yiɗi?" 24 Mika jaabi: "Koni on ?amatammi: Ko waɗ ma? On njaɓti limanjo am e ɗowanteeɓe ɓe mbaɗmi, on ndilli. Ɗume luttani yam?" 25 Yimɓe Dan mbi'i mo: "Maɓɓu hunduko ma, ngam taa worɓe tikkuɓe ɓe'e ukkano ma, an e saare ma fuu, taa ɓe kalka yoŋkiiji mon." 26 Nden yimɓe Dan tokki laawol muuɗum'en. Mika yi'i ɓe ɓuri mo sembe. Ngam maajum o lori, o hooti saare maako. 27-28 Ɓaawo yimɓe Dan kooci limanjo e kuuje cenaaɗe ɗe Mika waɗno, ɓe njehi, ɓe ukkani Layis nder waadiwol kombi Bayti-Rekob. Ɓe mbari yimɓe hoolɗiniiɓe, de'itɓe, jooɗiiɓe haa Layis, ɓe nguli berniwol man bee yiite. Walaa kisnuɗo ngol, ngam ngol daayi bee Sidon. Yimɓe maagol boo, walaa ko yaali ɓe bee yimɓe woɗɓe. Yimɓe Dan nyiɓti berniwol man, njooɗi ton. 29 Ɓe ewni ngol innde Dan, fodde innde kaaka maɓɓe Dan ɓii Isra'iila. Ammaa ɓooyma innde maagol Layis. 30 Yimɓe Dan ndarni fotowa cehaaŋga go. Yoonatan ɓii Gersom ɓii Muusa, kaŋko e worɓe asŋgol maako laati liman'en lenyol Dan haa warugo nyalaade eggineeki yimɓe. 31 Fotowa cehaaŋga nga Mika waɗno ɗum, ɗon dari haa maɓɓe wakkati suudu Allah ɗon haa Silo fuu.

Alkaali'en 19

Lewiŋkeejo e culaaɗo mum

19:1 Yoo, jamanu maajum nde laamiiɗo woodaa haa Isra'iila, goɗɗo Lewiŋkeejo jooɗi haa sera kooseeje Efrayim. O hoo'i culaaɗo haa Baytilaama nder lesdi Yahuuda. 2 Saa'i feere culaaɗo maako tikkani mo, acci mo, hooti haa saare baaba mum, faɓɓi ton lebbi nayi. 3 Goriiko hoo'i suka mum e bamɗe ɗiɗi, tokki mo ngam haa o ɗelmitina mo, o hoora mo. Debbo nastini mo saare baaba mum. Nde baaba maako yi'i gorko, o jaɓɓi mo bee seyo. 4 Esiiko tori mo o jooɗo, ngam maajum o faɓɓi haa maako nyalɗe tati. Gorko bee culaaɗo mum nyaami, njari, mbaali ton. 5 Nyande nayaɓre ɓe ndawi cub, ɓe taaskani dillugo. Ammaa baaba debbo wi'i esum: "Nyaam tawon haa a sembiɗina ɓernde ma. Ɓaawo man on ndilla." 6 Ɓe njooɗi ɓe ɗiɗo fuu, ɓe nyaamdi, ɓe njardi. Nden baaba debbo wi'i esum: "Yerda waalugo haa ɗo, seynu ɓernde ma." 7 Nde gorko ummi ngam haa o dilla, esiiko tori mo ɗuuɗɗum. O waali ton kadiboo. 8 Nyande jowaɓre o dawi cub ngam haa o dilla. Ammaa baaba debbo wi'i: "Nyaam tawon, munye haa kiikiɗe." Ɓe nyaamdi, ɓe ɗiɗo fuu. 9 Fahin gorko ummi ngam dillugo, kaŋko e culaaɗo maako e suka maako. Ammaa esiiko wi'i mo: "Ndaa, hiiri jonta, jemma ɓadake. Ndikka on mbaala haa ɗo. Naaŋge ɗon muta, waalu ɗo, seynu ɓernde ma. Jaŋgo fajiri on njaha, on koota saare." 10-11 Ammaa gorko sali waalugo ton. O waati kirkeeji dow bamɗe maako ɗiɗi, o dilli, kaŋko bee culaaɗo maako. Jemma ɓadake nde ɓe njotti nokkuure tiitotirnde bee Yebus (kanjum woni Urusaliima). Suka wi'i jawmum: "Ndikka en nasta berniwol Yebusi'en, en mbaala ton." 12-13 Ammaa jaagorɗo maako wi'i mo: "En nastataa berniwol ngol yimɓe mum laataaki Isra'iila'en. En caaloto, en njaha yeeso seɗɗa, en mbaala haa Gibiya malla haa Rama." 14 Ɓe caali kombi Yebus, ɓe tokki laawol maɓɓe. Nde ɓe ɓadi Gibiya, naaŋge muti. Berniwol maajum ɗon nder maral lenyol Benyamin. 15 Ɓe celi laawol ngam haa ɓe nasta Gibiya, ɓe mbaala ton. Ɓe nasti, ɓe njooɗi haa luumo, ammaa walaa jaɓɗo ɓe haa saare mum. 16 Esaa'i goɗɗo nayeejo warti saare, ngam o timminno kuugal maako haa ngesa. O iwi haa kooseeje Efrayim, o ɗon jooɗi haa Gibiya o koɗo. (Ammaa yimɓe Gibiya woɗɓe fuu ɓe lenyol Benyamin.) 17 Nayeejo oo ɓaŋgti gite mum, yi'i jananno haa luumo, ?ami mo: "Toy iwɗa? Toy njahata?" 18 Lewiŋkeejo jaabi: "Min ummi haa Baytilaama nder lesdi Yahuuda. Jonta min ɗon koota haa suudu Jawmiraawo haa sera kooseeje Efrayim. Walaa jaɓɗo min haa saare mum ngam waalugo. 19 Min ngoodi huɗo e nyaamdu ngam bamɗe amin. Woodi tamseeje e inaboojam ngam culaaɗo am e suka am boo. Walaa ko sooya." 20 Nayeejo wi'i: "On njaɓɓaama! Haaje mon fuu, min on humtata ɗum. Taa mbaale haa luumo ɗo." 21 O yahri ɓe haa saare maako, o nyaamni bamɗe maɓɓe. Ɓe looti kosɗe maɓɓe, ɓe nyaami, ɓe njari. 22 Nde ɓe ɗon ceyna ɓerɗe maɓɓe, worɓe woɗɓe, meere'en nder berniwol ngari, tappi parewal, mbi'i nayeejo, jawmu saare: "Wurtinan min gorko garɗo haa maaɗa, haa min mbaalda bee maako!" 23 Jawmu saare wurti, wi'i ɓe: "Deerɗam'en, taa mbaɗe kalluɗum! Kaŋko o koɗo am, taa kuuwe halleende nde'e! 24 Woodi ɓiyam debbo mo meeɗaay gorko tawon, woodi culaaɗo koɗo am boo. Sey mi wurtina ɓe haa mooɗon, on koo'a ɓe, on mbaɗa ɓe ko fottani on. Ammaa taa kuuwe gorko oo irin halleende nde'e!" 25 Ammaa worɓe man cali nanango mo. Nden Lewiŋkeejo hoo'i culaaɗo mum, wurtini mo yaasi haa maɓɓe. Kamɓe ɓe toski mo jemmaare maajum fuu. Nde weeti, ɓe njoofti mo. 26 Fajiri cub debbo wari, do''i yeeso dammugal suudu ndu goriiko woni e mum. Haa naaŋge fuɗi, o ɗon waali ton tawon. 27 Jawmiiko ummi fajiri, maɓɓiti dammugal ngam tokko laawol mum. Ndaa, culaaɗo maako ɗon waali yeeso dammugal, juuɗe maako ɗon porti hedi dammugal. 28 O wi'i mo: "Umma, en ndillu!" Ammaa debbo jaabaaki mo sam. O wallini ɓandu maako dow wamnde, o dilli. 29 Nde o yotti saare maako, o nasti, o hoo'i laɓi. O naŋgi culaaɗo maako, o ta''i mo geɓe sappo e ɗiɗi. Nden o neldi geɓe man haa le'i Isra'iila sappo e ɗiɗi fuu. 30 Koomoy yi'i ɗum, wi'i: "Irin ɗu'um meeɗaay laataago malla naneego diga gurtaaki yimɓe Isra'iila nder Misra haa warugo hande. Doole en numta ɗum, en carwotira. Mbi'e ko mbaɗeten."

Alkaali'en 20

No yimɓe Isra'iila taaskorani haɓre

20:1 Too, nder lesdi fuu, diga Dan haa Biirsaba, non boo haa lesdi Gile'at, yimɓe Isra'iila ummi. Ɓe mooɓi bee ɓernde woore yeeso Jawmiraawo haa Mispa. 2 Ardiiɓe le'i fuu ngari haa mooɓtorde yimɓe Allah, kamɓe e jama'aare Isra'iila, honooɓe ujine teemeɗɗe nayo (400.000), marɓe kaafaaje. 3 Yimɓe lenyol Benyamin nani haala mooɓtorde Isra'iila'en haa Mispa. Yimɓe Isra'iila ?ami: "Noy halleende nde'e laatori?" 4 Lewiŋkeejo mo culaaɗo mum mbaraama go jaabi: "Mi wari haa Gibiya nder lesdi Benyamin, min e culaaɗo am, haa min mbaala ton. 5 Worɓe Gibiya ummani yam, ngari bee jemma, taari suudu haa ngonnoomi. Ɓe nufi mbarugo yam, ammaa ɓe toski culaaɗo am haa o maayi. 6 Mi hoo'i mo, mi ta''i mo geɓe geɓe, mi neldi geɓe man nder lesdi Isra'iila fuu. Yimɓe ɓe'e kuuwi kuugal nyidduŋgal kalluŋgal caka meeɗen. 7 Onon wonɓe haa ɗo fuu on Isra'iila'en. Linye haala maajum, carwotire ko mbaɗeten!" 8 Yimɓe fuu ummi bana goɗɗo gooto, ɓe mbi'i: "Walaa mo hootata laymaaru mum malla suudu mum sembindu. 9 Ndaa ko mbaɗeten: En mbaɗan kur'u ngam suɓugo woɗɓe meeɗen, ɓe ukkano Gibiya. 10 Gooto nder sappo haa worɓe Isra'iila fuu yaha, heɓana jama'aare nyaamdu. Luttuɓe fuu njaha, kiito yimɓe Gibiya ngam daliila kuugal maɓɓe nyidduŋgal nder Isra'iila." 11 Bana ni worɓe Isra'iila narri ɓernde woore ngam haa ɓe ukkano berniwol maajum. 12 Le'i Isra'iila neli nelaaɓe kootoy nder lesdi Benyamin, ɓe mbi'a: "Noy halleende nde'e laatiinde caka mooɗon nde? 13 Ndokke min nyidduɓe Gibiya ɓe'e, haa min mbara ɓe, min itta halleende man nder Isra'iila." Ammaa yimɓe Benyamin nananaay bandiraaɓe muuɗum'en yimɓe Isra'iila. 14 Ɓe ngari diga gure Benyamin fuu, ɓe mooɓi haa Gibiya ngam haa ɓe kaɓa bee yimɓe Isra'iila. 15 Nyande maajum ɓe ndaari warɓe diga gure Benyamin fuu, ɓe limi honooɓe ujine noogas e njoweego (26.000), marɓe kaafaaje, non boo worɓe Gibiya suɓaaɓe teemeɗɗe njoweeɗiɗo (700). 16 Nder jama'aare man fuu, woodi worɓe suɓaaɓe teemeɗɗe njoweeɗiɗo, laɓay'en fiɗooɓe kaa'e, koo dow gaasawol ɓe mboofataa. 17 Yimɓe Isra'iila boo limaama. Ɓe fuu maɓɓe, bilaa worɓe Benyamin, ɓe honooɓe ujine teemeɗɗe nayo (400.000).

Haɓre bee lenyol Benyamin

18 Yimɓe Isra'iila njehi haa Baytila. Haa ton ɓe ?ami Allah: "Lenyol ngole aartata haɓugo bee yimɓe Benyamin?" Jawmiraawo jaabi: "Lenyol Yahuuda aartata." 19 Jaŋgo maajum fajiri, yimɓe Isra'iila ummi. Ɓe njehi, ɓe caŋgini kombi Gibiya. 20 Nden ɓe njehi haa ɓe kaɓa bee yimɓe Benyamin. Ɓe ndarni caffuuji konu haa nokkuure tiitotirnde bee berniwol. 21 Jama'aare Benyamin wurti Gibiya. Nyande maajum ɓe mbari honooɓe Isra'iila'en ujine noogas e ɗiɗo (22.000). 22-23 Yimɓe Isra'iila njehi fahin mboyi yeeso Jawmiraawo haa kiikiɗe waɗi. Ɓe ?ami mo: "Min njahan fahin haa min kaɓa bee bandiraaɓe amin yimɓe Benyamin na?" Jawmiraawo jaabi: "Njehe!" Ngam maajum yimɓe Isra'iila caatiti, ndarni caffuuji konu haa nokkuure ɗi ndarino nyande arande. 24 Ɓe njehi haɓugo bee yimɓe Benyamin ɗiɗawre. 25 Ɗiɗawre boo yimɓe Benyamin ngurti Gibiya ngam potta bee maɓɓe. Nyande maajum ɓe mbari honooɓe Isra'iila ujine sappo e njoweetato (18.000), marɓe kaafaaje. 26 Nden yimɓe Isra'iila fuu njehi haa Baytila. Ɓe njooɗi ton yeeso Jawmiraawo, ɓe mboyi, ɓe cuumi haa kiikiɗe waɗi. Ɓe lii'ani Jawmiraawo guleteeɗi e kirseteeɗi ngam kawtal maɓɓe bee Allah. 27-28 Wakkati maajum sundukru alkawal Allah ɗonno haa Baytila. Pinehas ɓii Eliyajaaru ɓii Haruna, kaŋko woni limanjo. Yimɓe Isra'iila ?ami Jawmiraawo: "Min njahan fahin haa min kaɓa bee bandiraaɓe amin yimɓe Benyamin na? Malla min acca?" Jawmiraawo jaabi: "Njehe, ngam jaŋgo mi hokkan on ɓe haa juuɗe mon." 29 Nyande tataɓre yimɓe Isra'iila neli woɗɓe muuɗum'en haa ɓe taaro Gibiya, ɓe nyukko. 30 Luttuɓe fuu njehi fahin haa ɓe kaɓa bee yimɓe Benyamin, ɓe ndarni caffuuji konu kombi Gibiya bana naane. 31 Worɓe Benyamin ngurti berniwol ngam potta bee maɓɓe. Isra'iila'en keɓi daaynugo ɓe bee berniwol. Worɓe Benyamin puɗɗi mbarugo woɗɓe nder maɓɓe bana naane, baakin worɓe cappanɗe tato. Kanjum ɗum laati haa yaasi, haa laawol Baytila e laawol Gibiya. 32 Yimɓe Benyamin numi: "En njaali ɓe bana naane." Ammaa yimɓe Isra'iila mbi'i: "Sey en ndogga yeeso maɓɓe, haa ɓe ngara dow laabi, ɓe ndaayo berniwol." 33 Jama'aare Isra'iila fuu ummi, lori ɓaawo, nden ɓe ndari haa Ba'al-Tamar. Waaltiiɓe boo ummi haa nyukkorde muuɗum'en kombi Gibiya. 34 Honooɓe Isra'iila'en suɓaaɓe ujine sappo (10.000) ukkani Gibiya, haɓre wuli jaw. Ammaa yimɓe Benyamin anndaa tawon sarru warani ɓe. 35 Jawmiraawo hokki yimɓe Isra'iila jaalorgal dow lenyol Benyamin. Nyande maajum ɓe mbari honooɓe Benyamin ujine noogas e njowo e teemerre (25.100), marɓe kaafaaje. 36 Nden yimɓe Benyamin ngi'i ɓe njaalaama. Yimɓe Isra'iila acci haɓugo bee yimɓe Benyamin, ngam ɓe kooli waaltiiɓe maɓɓe kombi Gibiya. 37 Worɓe ɓe'e njaawɗi, nasti berniwol, mbari koomoy fuu bee kaafahi. 38 Jama'aare Isra'iila e waaltiiɓe narrino dow alaama: To waaltiiɓe nasti berniwol, sey ɓe ummina cuurɗe ɗuuɗɗe. 39 To jama'aare Isra'iila yi'i cuurɗe man, sey ɓe ngaylito hedi berniwol fahin. Wakkati maajum yimɓe Benyamin mbarno Isra'iila'en cappanɗe tato, ɓe numi: "En njaali ɓe bana naane!" 40 Nden alaama waŋgi, cuurɗe ummi haa berniwol fuu. Nde yimɓe Benyamin ngeesiti, ɓe ngi'i berniwol fuu ɗon wula. 41 Nden Isra'iila'en ngayliti, yimɓe Benyamin boo cakli masin, ngam ɓe paami ɓe ɗon kalka. 42 Yimɓe Benyamin ndoggi gal ladde, ammaa haɓre jokkiti ɓe. Ɓe ɓiɗɗaaɓe hakkunde jama'aare Isra'iila e Isra'iila'en wurtiiɓe berniwol, ɓe kalki ton. 43 Yimɓe Isra'iila taari ɓe, taasni ɓe diga fooftirde muuɗum'en haa yotti nokkuure haa fuunaaŋge Gibiya, mbari ɓe haa laawol man fuu. 44 Honooɓe Benyamin sembiɗɓe ujine sappo e njoweetato (18.000) maayi. 45 Luttuɓe ngayliti, ndoggi gal ladde haa tapaare Rimmon. Yimɓe Isra'iila mbari ujine njowo (5.000) nder maɓɓe haa laabi. Ɓe tokki taasnugo luttuɓe Benyamin haa yotti Gidiyom, ɓe mbari ujine ɗiɗo (2.000) woɗɓe nder maɓɓe. 46 Nyande maajum honooɓe Benyamin sembiɗɓe ujine noogas e njowo (25.000) maayi. 47 Ammaa worɓe teemeɗɗe njoweego (600) keɓi daɗugo haa tapaare Rimmon nder ladde. Ɓe paɓɓi ton lebbi nayi. 48 Yimɓe Isra'iila lorti dow luttuɓe Benyamin, mbari ɓe ɓe fuu, worɓe e rewɓe e ɓikkoy bee dabbaaji fuu. Ɓe nguli gure lesdi maajum fuu bee yiite.

Alkaali'en 21

Rewɓe ngam yimɓe Benyamin

21:1 Wakkati yimɓe Isra'iila ɗonno mooɓti haa Mispa, ɓe kunino hunayeere, ɓe mbi'no: "Walaa koo gooto nder meeɗen te'nata ɓiyum debbo haa goɗɗo Benyamin." 2 Ɓe njehi haa Baytila, ɓe njooɗi ton yeeso Allah haa kiikiɗe. Ɓe ɓaŋgti sawtuuji maɓɓe, ɓe mboyi bojji ɗuuɗɗi. 3 Ɓe mbi'i: "Ya Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, ngam ɗume naawɗum ɗu'um laati? Ngam ɗume lenyol gootol nder le'i Isra'iila ɓadi majjugo?" 4 Jaŋgo maajum ɓe ndawi cub, ɓe mahi hirsirde ton, ɓe lii'i guleteeɗi e kirseteeɗi ngam kawtal maɓɓe bee Allah. 5 Ɓe ?ami: "Moy nder le'i Isra'iila mo waraay haa mooɓtorde Jawmiraawo?" Ngam ɓe kunino hunayeere, ɓe mbi'no: "Koomoy waraay, o mbareteeɗo." 6 Yimɓe Isra'iila njurmini bandiraaɓe muuɗum'en yimɓe Benyamin, ɓe mbi'i: "Hande lenyol gootol nder le'i Isra'iila majji. 7 Ko mbaɗeten haa luttuɓe Benyamin keɓa rewɓe? Ngam en kunori bee innde Jawmiraawo en ndokkataa ɓe ɓiɓɓe men rewɓe." 8 Ngam maajum ɓe ?ami: "Woodi goɗɗo nder le'i Isra'iila mo waraay yeeso Jawmiraawo haa Mispa na?" Ɓe tawi walaa garɗo diga Yabes nder lesdi Gile'at. 9 Nde ɓe ewni yimɓe fuu ngam limugo ɓe, walaa iwɗo berniwol maajum jaabi. 10 Jama'aare Isra'iila neli honooɓe sembiɗɓe ujine sappo e ɗiɗo (12.000) haa Yabes. Ɓe umri ɓe: "Njehe, mbare yimɓe Yabes fuu, koo rewɓe e ɓikkoy boo. 11 Mbare worɓe fuu, non boo rewɓe meeɗɓe waaldugo bee worɓe fuu." 12 Ɓe tawi nder yimɓe Yabes faanyɓe rewɓe teemeɗɗe nayo (400) ɓe meeɗaay worɓe tawon. Ɓe njahri ɓe haa saŋgeere haa Silo nder lesdi Kanaana. 13 Nden jama'aare neldi habaru sulhu haa worɓe Benyamin luttuɓe haa tapaare Rimmon. 14 Kamɓe ɓe ngarti, Isra'iila'en ndokki ɓe faanyɓe Yabes go. Ammaa faanyɓe man ke'aay haa maɓɓe. 15 Isra'iila'en njurmini yimɓe Benyamin ngam Jawmiraawo seeki kawtal le'i Isra'iila. 16 Ndotti'en jama'aare mbi'i: "Walaa rewɓe lutti nder lenyol Benyamin. Ko mbaɗeten ngam haa worɓe luttuɓe keɓa rewɓe? 17 Noy mballirten ɓe haa lenyol Benyamin hisa, taa gootol nder le'i Isra'iila majja? 18 Ammaa en mbaawataa hokkugo ɓe ɓiɓɓe men rewɓe, ngam en mbi'i: Koomoy te'ni ɓiyum debbo haa goɗɗo Benyamin, o naalaaɗo." 19 Nden ɓe numi: "Nde hitaande yaalti fuu, en mbaɗanan Jawmiraawo juulde haa Silo." (Silo ɗon haa woyla Baytila, haa fombina Leboona, haa fuunaaŋge laawol jahranŋgol diga Baytila haa Sikem.) 20 Ɓe mbi'i worɓe Benyamin: "Njehe, nyukke nder gese inabooje. 21 Kakkile, to ɓiɓɓe rewɓe ngurtake Silo ngam wamugo, onon boo ngurte gese. Koomoy mooɗon jaɓta gooto nder ɓiɓɓe rewɓe, dillira mo lesdi Benyamin. 22 To baabiraaɓe maɓɓe malla deerɗiraaɓe maɓɓe ngari haa amin ngam haa ɓe ngullo on, min mbi'an ɓe: Ngerde ɓe njogito ɓe, ngam min keɓanaay koomoy maɓɓe debbo mum nder haɓre haa Yabes. Onon on ndokkaay ɓe rewɓe. To naa non, on mbaɗanno aybe." 23 Worɓe Benyamin kuuwi bana ni, koomoy maɓɓe jaɓti gooto nder faanyɓe rewɓe Silo wamooɓe. Nden ɓe kooti lesdi maɓɓe. Ɓe nyiɓti berniiji maɓɓe, ɓe njooɗi ton. 24 Yimɓe Isra'iila boo kooti, koomoy haa lenyol mum e asŋgol mum e maral mum. 25 Jamanu maajum laamiiɗo woodaa haa Isra'iila, koomoy ɗon waɗa ko fottani ɗum.

Ruut 1

No Elimelek e yimɓe mum eggiri

1:1 Nder jamanuuru ɓooymaaru, nde alkaali'en laamani Isra'iila, weelo waɗi nder lesdi man. Ngam maajum goɗɗo iwɗo Baytilaama nder lesdi Yahuuda yehi ngam faɓɓoya nder lesdi Mo'ab, kaŋko e debbo maako e ɓiiyiiko'en worɓe ɗiɗo. 2 Innde gorko oo, Elimelek. Innde debbo maako, Na'omi. Inɗe ɓiiyiiko'en boo, Makilon e Kiliyon. Ɓe Efrati'en iwɓe Baytilaama nder lesdi Yahuuda. Wakkati ɓe ɗon njooɗi lesdi Mo'ab, 3 Elimelek maayi. Na'omi lutti bee ɓiyum'en ɗiɗo. 4 Kamɓe ɓe te'i rewɓe Mo'abi'en. Innde oo, Orpa, innde oya, Ruut. Nde duuɓi sappo caali, 5 Makilon e Kiliyon maayi, ɓe ɗiɗo fuu. Na'omi lutti feere muuɗum, o walaa gorko, o walaa ɓiɓɓe worɓe boo.

No Na'omi e Ruut lorori Baytilaama

6 Ɓaawo maajum Na'omi nani Jawmiraawo woonani yimɓe mum, hokki ɓe nyaamdu. 7 O ummi haa nokkuure joonde maako nder lesdi Mo'ab, kaŋko e esiiko'en ɗiɗo fuu. Ɓe ndilli haa ɓe loro lesdi Yahuuda. 8 Haa laawol yahugo ton Na'omi wi'i esum'en: "Njehe, lorte koomoy mooɗon haa saare daada mum. Jawmiraawo woonan on, bana ko kuuwanɗon maayɓe e am. 9 Jawmiraawo heɓtina on siwtaare, koomoy mooɗon nder saare gorko mum." Nden o jaɓɓiti ɓe. Ɓe mboyi masin, 10 ɓe mbi'i mo: "Naa non, ammaa min njahdan bee maaɗa haa yimɓe ma." 11 Ammaa Na'omi wi'i: "Koote, ɓikkoy am! Ngam ɗume njahdoton bee am? Kadi luttani yam ɓiɓɓe worɓe nder reedu am, haa ɓe laato worɓe mon na? 12 Koote, ɓikkoy am, njehe, mi naywi, mi waawataa te'eego. Koo to mi wi'i: Tammunde ɗon haa gorko wonda bee am jemmaare nde'e, to mi danyi ɓiɓɓe worɓe boo, 13 onon on ndeenan haa to ɓe mawni na? On caloto te'eego na? Naa non, ɓikkoy am! Ɓernde am metti masin ngam daliila mooɗon, ngam juŋŋgo Jawmiraawo teddi dow am." 14 Ɓe mboyi fahin. Nden Orpa jaɓɓiti esiraawo mum, hooti. Ammaa Ruut ɗakkiti mo. 15 Na'omi wi'i mo: "Ndaa, eekiraawo ma hooti haa yimɓe mum e ɗowanteeɓe mum. An boo hootu, tokka mo." 16 Ammaa Ruut jaabi: "Taa ɓesdu toraago yam mi acce, mi dilla. Haa njahata njahanmi, haa mbaalata mbaalanmi. Lenyol maaɗa woni lenyol am, Allah maaɗa boo Allah am. 17 Haa maayata maayanmi, ɓe uwammi ton boo. Sey maayde tan sendata yam bee maaɗa. To naa non, Jawmiraawo hiito yam bee caatal fuu." 18 Na'omi faami anniya Ruut yahdugo bee maako tabiti. Ngam maajum o acci ɓillugo mo. 19 Bana ni ɓe njahdi ɓe ɗiɗo fuu haa ɓe njotti Baytilaama. Nde ɓe nasti berniwol, hakkiilooji rewɓe fuu ummi, ɓe ?ami: "Ɗum Na'omi na?" 20 Na'omi wi'i ɓe: "Taa mbi'eeɗam Na'omi, mbi'eeɗam Maara, ngam Allah Baawɗo mettini yam ɓernde masin. 21 Mi wurti ɗo mi marɗo ɗuuɗɗum, Jawmiraawo wartiri yam juŋŋgo meere. Koni on mbi'atammi mi ceyiiɗo? Seedamku Jawmiraawo do''i yam, Allah Baawɗo huuwi yam sarru." 22 Bana ni Na'omi wardi bee Ruut, esum Mo'abiijo. Saa'i ɓe njotti Baytilaama, yimɓe puɗɗi sodugo njigaari.

Ruut 2

No Ruut suɓtiri gawri haa ngesa Bo'es

2:1 Yoo, Na'omi woodi bandiraawo mo asŋgol gootol bee Elimelek, gorko Na'omi. O diskuɗo, innde maako Bo'es. 2 Nyande feere Ruut Mo'abiijo wi'i Na'omi: "Accu mi yaha ngesa, mi suɓta caamndi ɓaawo sodooɓe gawri. Mi tammi goɗɗo marɗo ngesa duŋganto yam huuwugo bana non." Na'omi jaabi mo: "Booɗɗum, yah, ɓiŋgel am." 3 Ruut yehi ngesa, tokki sodooɓe, suɓti caamndi. Wapaka o ɗon haa ngesa Bo'es. 4 Yeeso seɗɗa Bo'es wurti Baytilaama, wari haa ngesa man, hoofni sodooɓe mum, wi'i: "Jawmiraawo wondu bee mooɗon." Ɓe njaabi: "Jawmiraawo barkiɗine." 5 Bo'es ?ami helmanjo sodooɓe: "Moy woni derkeejo debbo oo?" 6 Helmanjo jaabi: "O Mo'abiijo garduɗo bee Na'omi diga lesdi Mo'ab. 7 O tori yam duŋgaye tokkaago sodooɓe haa o suɓta caamndi caka baagaaje gawri. O ɗon huuwa bana ni diga fajiri haa jonta. O yahaay siwtaago nder suudu koo tis." 8 Nden Bo'es wi'i Ruut: "Nanam, ɓiŋgel am. Taa yah suɓtugo haa ngesa feere. Taa dillu, ammaa wondu bee rewɓe ɗo, 9 laar kuugal maɓɓe. Tokka ɓe haa ngesa ka ɓe codata ɗum. Mi umri sukaaɓe am, taa ɓe meeme. To a ɗomɗi, yah haa bulki ɗi ɓe kebbini ndiyam." 10 Ruut sujidi yeeso maako, wi'i mo: "Ngam ɗume keɓmi mo''ere haa maaɗa? Ngam ɗume a suklanto goɗɗo jananno bana am?" 11 Bo'es jaabi mo: "Mi nani booɗɗum ko kuuwanɗa esiraawo ma ɓaawo maayde gorko ma fuu. A acci baaba ma e daada ma e lesdi danyeeki ma, a wari haa yimɓe ɓe a meeɗaay anndugo. 12 Jawmiraawo warjo ma mbooɗeeŋga maajum. Mbarjaari ma heewa haa Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, haa ngarɗa ɗaɓɓitugo hisrude." 13 Ruut jaabi: "Accu mi heɓa mo''ere haa maaɗa, jaagorɗo am. A de'itini yam, a seyni ɓernde am, koo mi fotaay nandineego bee horɓe ma boo." 14 Saa'i ɓe ɗon nyaama, Bo'es wi'i Ruut: "Ɓadita le, nyaam tamseere, suuw loŋgere ma nder lammuɗam." Ruut jooɗodi bee sodooɓe. Bo'es hokki mo gabbe ca'aaɗe, Ruut nyaami, haari, lutti boo. 15 Nden o ummi ngam suɓtugo caamndi fahin. Bo'es umri huuwooɓe mum: "Acce mo o suɓta caka baagaaje boo, taa cemtine mo. 16 Coltinane mo cammeeje haa o suɓta ɗe, taa pele mo." 17 Ruut suɓti haa ngesa man haa kiikiɗe waɗi. Nden o fiyi ko o suɓti, ɗum waɗi baakin muudooje sappo. 18 O efti ɗum, o lorti nder berniwol, o holli ɗum esiiko. O hokki mo ko o lutti haa nyaamdu maako boo. 19 Na'omi ?ami mo: "Toy cuɓtuɗa gawri ndi'i fuu hande? Haa ngesa moy kuuwɗa? Allah barkiɗin cuklaniiɗo ma." Ruut anndini esum, wi'i: "Gorko mo kuuwmi haa ngesa mum hande, innde mum Bo'es." 20 Na'omi wi'i: "Allah barkiɗin mo. Jawmiraawo accaay huuwango yeeɗɓe e maayɓe mbooɗeeŋga." Nden o tokki wi'ugo: "Gorko oo woni bandiraawo men, o gooto nder yowanaaɓe wallugo en." 21 Ruut wi'i: "O yecci yam boo mi wonda bee yimɓe maako haa to ɓe timmini codol maako fuu." 22 Na'omi wi'i Ruut: "Nonnon, ɓiŋgel am, ndikka a huuwda bee rewɓe haa ngesa Bo'es. Ngam to a yehi haa ngesa feere, teema ɓe toskan ma." 23 Bana ni Ruut huuwdi bee maɓɓe, suɓti caamndi haa ɓe timmini sodugo njigaari e alkamaari fuu. O tokki jooɗodaago bee esiiko.

Ruut 3

Ruut e Bo'es haa laarre

3:1 Yeeso seɗɗa Na'omi wi'i Ruut: "Sey mi heɓane gorko, haa keɓa saare, njooɗooɗa jam. 2 Siftor Bo'es mo ngonduɗa bee huuwooɓe mum rewɓe, o bandiraawo men. Jemmaare nde'e o fiyan njigaari maako haa laarre. 3 Yiiwa, wuju ɓandu ma bee nebbam uurɗam, ɓornu limce ma, yah haa laarre man. Ammaa taa waŋginan mo hoore ma haa to o timmini nyaamugo e yarugo. 4 Heɓtu nokkuure nde o waaloto. To o ɗaanake, yah, eftu suddaare maako, waala haa kosɗe maako. Kaŋko o yeccete ko mbaɗata." 5 Ruut jaabi: "Mi waɗan ko mbi'ɗa fuu." 6 Too, Ruut yehi haa laarre, o waɗi ko esiiko umri mo fuu. 7 Nde Bo'es timmini nyaamugo e yarugo, ɓernde maako seyi. O yehi haa sera waagaare gawri, o waali ton. Ruut wari bee hakkiilo, efti suddaare Bo'es, waali haa kosɗe maako. 8 Caka jemma Bo'es hultori, wayliti, yi'i debbo ɗon waali haa kosɗe muuɗum. 9 Bo'es ?ami mo: "Moy an?" O jaabi: "Ɗum min, Ruut, korɗo ma. Fodde tawreeta an woni jowanaaɗo wallugo yam. Mi ɗon ɗaɓɓita aynol haa maaɗa." 10 Bo'es jaabi: "Jawmiraawo barkiɗine, ɓiŋgel am. Koo naane maa a waŋgini gooŋgaaku, sakko jonta, ngam a ɗaɓɓitaay te'eego haa suka'en, a heɓanno diskuɗo boo. 11 Taa sakla jonta, ɓiŋgel am, ko toriɗa mi, mi waɗan ɗum. Koomoy fuu nder berniwol anndi a debbo gooŋgaajo. 12 A wi'i gooŋga, mi jowanaaɗo wallugo ma. Ammaa woodi bandiraawo feere ɓurɗo yam ɓadaago on. 13 Waalu ɗo, fajiri en ngi'an ko o waɗata. To o jaɓi suklanaago ma, booɗɗum. To o jaɓaay, nden kam min mi suklanto ma, fakat bana Jawmiraawo o geeto. Kadi ɗaana jonta." 14 Ruut waali haa kosɗe Bo'es haa weeti. O ummi hiddeko koomoy anndita goɗɗo, ngam Bo'es wi'no: "Taata ɗum waŋga debbo wari haa laarre." 15 Nde Ruut yiɗi dillugo, Bo'es wi'i mo: "Fistu le mojaare ma, naŋgu nde." Ruut naŋgi nde, Bo'es boo etani mo muudooje gawri joweego nder maare, walli mo eftugo ɗum. Nden Ruut lorti haa berniwol, 16 warti haa esum. Na'omi ?ami mo: "E noy, ɓiŋgel am?" Ruut yecci mo ko Bo'es huuwani ɗum fuu. 17 O wi'i: "Muudooje njigaari joweego ɗe'e o hokki yam, o wi'i: A hootataa haa esiraawo ma juŋŋgo meere." 18 Na'omi wi'i mo: "Munyu, ɓiŋgel am, haa to a anndi no haala man timmirta. Fakat Bo'es siwtataako hande, sonaa to o laɓɓini ka fuu."

Ruut 4

No Bo'es te'ri Ruut

4:1 Yoo, Bo'es yehi haa nokkuure dawriinde haa dammugal berniwol, o jooɗi ton. Bandiraawo feere mo Bo'es wolwuno e muuɗum go, saali ton. Bo'es ewni mo: "An soobaajo, war gaa'en, jooɗa ɗo." Kaŋko o wari, o jooɗi. 2 Nden Bo'es waddi worɓe sappo nder ndotti'en berniwol, wi'i ɓe: "Njooɗe ɗo." Nde ɓe njooɗi, 3 o wi'i bandiraawo go: "A anndi Na'omi warti diga lesdi Mo'ab. O yiɗi soorrugo ngesa ka Elimelek, bandiraawo men marno. 4 Mi numi haa mi faamtine haala man, mi wi'e: Soodu ngesa man yeeso ndotti'en e worɓe jooɗiiɓe haa ɗo fuu. Yeccam to a yiɗi soottugo ka malla to a yiɗaa. Enen ɗiɗo en mari baawɗe soottugo ka, walaa goɗɗo feere, an woni arano, min boo mi ɗiɗaɓo." Bandiraawo go jaabi: "Mi soottan." 5 Bo'es wi'i mo: "To a sootti ngesa haa juŋŋgo Na'omi, nden kam a soottan boo Ruut Mo'abiijo, ngam haa a waɗana maayɗo asŋgol, a tabitina innde maako dow maral maako." 6 O jaabi: "To non kam, mi waawataa soottugo, ngam taa mi waɗa asar bee yoɓugo ko laatataako ndonŋgu ɓiɓɓe am. An soottu, min kam mi waawataa." 7-8 Nden o faɗɗiti faɗo maako, o hokki ngo Bo'es. Kanjum ɗum laatino alaama nder Isra'iila ɓooyma, ngam tabitingo coottuki malla canjuki maral. 9 Bo'es wi'i ndotti'en e yimɓe wonɓe ton fuu: "Onon on seedooɓe hande. Mi sootti haa juŋŋgo Na'omi maral Elimelek e Kiliyon E Makilon fuu. 10 Non boo Ruut Mo'abiijo, debbo Makilon, mi sootti mo ngam haa o laato debbo am, mi tabitina innde maayɗo dow maral mum, ngam taa nde majja caka bandiraaɓe maako e nder dawriinde berniwol maako. Onon hande on seedooɓe." 11 Ndotti'en e yimɓe wonɓe ton fuu mbi'i: "Nonnon, min seedooɓe. Jawmiraawo wartira debbo garanɗo nder saare ma bana Rahiilu e Lee'a ɓe Isra'iila'en fuu iwi haa muuɗum'en. An boo laata baawɗo nder asŋgol Efrat, innde ma tedda nder Baytilaama. 12 Ngam daliila danygol ngol Jawmiraawo hokkete bee debbo oo, saare ma laato teddunde bana saare Fares mo Tamar danyani ɗum Yahuuda."

Danygol Bo'es bee Ruut

13 Bana ni Bo'es te'ri Ruut. Jawmiraawo hokki mo o waɗi reedu, o danyi ɓiɗɗo gorko. 14 Rewɓe mbi'i Na'omi: "Yettoore laatano Jawmiraawo! O hokki ma hande goɗɗo cuklanoowo ma. Innde taaniraawo ma laato teddunde nder Isra'iila. 15 O de'itini yoŋki ma. To a naywi, o wuurnan ma. Kaŋko woni ɓii esiraawo ma giɗɗo ma. Fakat, Ruut nafi ma ko ɓuri ɓiɓɓe worɓe njoweeɗiɗo." 16 Na'omi hoo'i ɓiŋgel dow koppi mum, mawnini ngel bana kaŋko danyi ngel. 17 Heeddiɗɗiraaɓe maako mbi'i ngel ɓii Na'omi, ɓe ndokki ngel innde Obed. Kaŋko woni baaba Yessa laatiiɗo baaba Daawuda. 18 Ndaa asli Fares: Fares danyi Hesruunu, 19 Hesruunu danyi Aram, Aram danyi Aminadabu, 20 Aminadabu danyi Naasunu, Naasunu danyi Salmuuna, 21 Salmuuna danyi Bo'es, Bo'es danyi Obed, 22 Obed danyi Yessa, Yessa danyi Daawuda.

1 Samuyila 1

Saklere haa saare goɗɗo

1:1 Ɓooyma woodi goɗɗo haa Ramatayim-Sofim nder kooseeje Efrayim. Innde maako Elkaana ɓii Yerokam ɓii Elihu ɓii Toku ɓii Suuf, nder lenyol Efrayim. 2 Elkaana woodi rewɓe ɗiɗo. Innde oo Hanna, innde oya boo Peninna. Peninna woodi ɓikkoy, ammaa Hanna walaa ɓikkoy. 3 Hitaande fuu Elkaana ɗon yaha bee saare mum ngam waɗugo juulde haa Silo, haa o sujidana Jawmiraawo honooɓe asama, o lii'ano mo kirseteeŋga. Jamanu maajum Hofni e Pinehas, ɓiɓɓe Eeli kuuwata kuugal liman'en ton. 4 Nde ɓe kawti ngam nyaamugo kusel ndabbaawa kirsaaŋga fuu, Elkaana ɗon hokka Peninna, debbo mum e ɓiyum'en worɓe e rewɓe fuu geɗal gootal. 5 Ammaa Hanna, o hokka ɗum geɗe ɗiɗi, ngam o yiɗi mo masin, koo Jawmiraawo haɗi mo danyugo boo. 6 Nawliiko monnini mo mone ɗuuɗɗe ngam o walaa ɓikkoy, haa ɓernde Hanna naawi. 7 Bana ni ɗum laatori hitaande fuu to Elkaana yehi haa suudu Jawmiraawo. Peninna monnini Hanna haa o woyi, o sali nyaamugo. 8 Goriiko ?ami mo: "Ko waɗi a ɗon woya, a nyaamataa? Ko sakli ma? Mi ɓurantaa ma ɓiɓɓe worɓe sappo na?"

Hanna e Eeli

9 Bana ni ɗum laatori nyande feere boo: Ɓaawo ɓe nyaami, ɓe njari haa Silo, Hanna ummi, yehi haa nastirde suudu Jawmiraawo. Eeli, limanjo ɗon jooɗi dow koromwal mum baŋge dammugal. 10 Ɓernde Hanna metti masin, o tori Jawmiraawo bee bojji ɗuuɗɗi. 11 O togi togayeere+, o wi'i: "Ya Jawmiraawo honooɓe asama, laar bone korɗo ma, siftoram, ittanam mbustu ngu! To a hokki yam ɓiɗɗo gorko, fakat mi senan mo ngam maaɗa ngeendam maako fuu. Gaasa hoore maako meeɗataa laɓeego." 12 Hanna neeɓi toraago Jawmiraawo, Eeli boo ɗon laara mo. O yi'i hunduko Hanna ɗon dimbo, 13 ammaa o nanaay sawtu ngam Hanna ɗon wolwa nder ɓernde mum. Ngam maajum Eeli tammi o ɗon wuyki. 14 O feli mo: "A walaa semteende na? Ittu wuykere ma." 15 Hanna jaabi mo: "Aa'a, barkaama, mi yaraay nguykinoojam sam, ammaa mi debbo cuniiɗo. Mi rufi ko woni haa ɓernde am fuu yeeso Jawmiraawo. 16 Taa nandinam bee rewɓe meere'en. Ɓernde am naawi masin, mettamɓeram ɗuuɗani yam. Ngam maajum ɗuɗɗinmi toraago Jawmiraawo." 17 Eeli wi'i mo: "Yah jam. Allah, ɗowanteeɗo Isra'iila jaɓa tornde nde toriɗa mo." 18 Hanna jaabi: "Reenanam mo''ere ma." Nden o dilli, o nyaami fahin, ɓernde maako acci naawugo.

Danyeeki Samuyila

19 Jaŋgo maajum Elkaana e yimɓe saare mum ndawi cub, mbaɗi do'a haa suudu Jawmiraawo. Nden ɓe kooti haa Rama. Nde Elkaana waaldi bee debbo mum, Jawmiraawo jaɓi tornde Hanna. 20 Hanna reedi, danyi ɓiɗɗo gorko. O wi'i: "Mi tori mo haa Jawmiraawo." Ngam maajum o ewni mo Samuyila. 21 Mawri maajum Elkaana yehi fahin haa Silo, kaŋko e yimɓe saare maako, ngam haa o lii'ano Jawmiraawo kirseteeŋga hitaande man e kirseteeŋga feere nga o togi ɗum. 22 Hanna yahdaay bee maɓɓe, o wi'i goriiko: "To mi enti ɓiŋgel, saa'i maajum mi yahran ngel haa suudu Jawmiraawo, ngel jooɗo ton haa foroy." 23 Elkaana jaabi mo: "Waɗ ko fottani ma, jooɗa haa saare haa to a enti ngel. Jawmiraawo boo tabitin wolde mum nde o wi'no dow maagel." Bana ni Hanna jooɗi haa saare, hakkilani ɓiyum Samuyila. 24 Ɓaawo Hanna enti Samuyila, o yahri mo haa suudu Jawmiraawo haa Silo. O yahri boo ngaari tatiiri e muudooje kuroori sappo e kanyakanyaawu inaboojam. Ammaa wakkati man Samuyila laati ɓiŋgel pamarel tawon. 25 Nde saarooji maako kirsi ngaari, ɓe ngaddi ɓiŋgel haa Eeli. 26 Hanna wi'i: "Barkaama, a ɗon siftora na? Min woni debbo darinooɗo haa ɗo ngam toraago Jawmiraawo. 27 Ndaa ɓiŋgel ngel toriimi haa maako, Jawmiraawo jaɓi tornde am. 28 Min boo mi hebbinan togayeere+ am: Mi hokkan Jawmiraawo ɓiɗɗo am, o laato cenaaɗo maako ngeendam maako fuu." Nden ɓe fuu ɓe cujidani Jawmiraawo.

1 Samuyila 2

Do'aare Hanna

2:1 Hanna waɗi do'a, wi'i: "Ɓernde am ɗon seyoro Jawmiraawo, ngam o sembiɗini yam masin. Mi ɗon jala konne'en am, mi ɗon heewi seyo ngam o walli yam. 2 Jawmiraawo feere mum woni ceniiɗo, walaa nanduɗo bee maako, walaa aynoowo cembiɗɗo bana Allah men. 3 Taa mawnite, acce juraago. Taa ɗuɗɗine bolle elewɗe. Ngam Allah Jawmiraawo anndi ko mbaɗoton, o hiitoto kuuɗe yimɓe fuu. 4 O yewan lagaaje honooɓe sembiɗɓe, ammaa o sembiɗinan tampuɓe. 5 Riskunooɓe kuuwan ngam keɓa nyaamdu, ammaa weelanooɓe ceyorto siwtaare. Debbo dimaro danyan ɓiɓɓe njoweeɗiɗo, ammaa daada ɓikkoy ɗuuɗkoy luttaay koo gootel. 6 Jawmiraawo maaynan, yeeɗinan boo. O nastinan nder joonde maayɓe, o wurtinan boo. 7 O talkiɗinan, o riskinan boo, o leestinan oo, o ɓaŋgtan oya. 8 O ɓaŋgtan yawaaɓe nder mbulwuldi haa o teddina ɓe, o hawta ɓe bee laamɓe, o jo''ina ɓe dow joole tedduɗe. Ngam duniyaaru fuu Jawmiraawo jeyi, o jo''ini ndu dow caɓɓaaje ɗe ndimbataako. 9 "Jawmiraawo ɗon ayna kosɗe hoolaaɓe mum, ammaa halluɓe majjan nder nyiɓre. Koomoy hooli sembe mum, heɓataa jaalorgal. 10 Konne'en Jawmiraawo kalkan, jooɗiiɗo haa asama riggoto dow maɓɓe. Jawmiraawo hiitoto alkibilaaji duniyaaru fuu, o sembiɗinan laamiiɗo maako, o hokkan cuɓaaɗo maako jaalorgal."

Ɓiɓɓe Eeli

11 Elkaana hooti haa Rama. Ammaa Samuyila, derkeejo jooɗi haa Silo. Eeli, limanjo anndini mo kuugal limanku. 12 Ammaa ɓiɓɓe Eeli ɓe meere'en, ɓe kakkilanaay muuyo Jawmiraawo. 13 Ɓe tokkaaki umroore dow geɗal liman'en haa kirseteeɗi boo. Koondeye goɗɗo lii'ani Jawmiraawo kirseteeŋga, wakkati o ɗon defa kusel maaga, suka limanjo wara bee tufirɗum. 14 O tufa nder defrude malla fayande, o hoo'a ngam limanjo ko tufirɗum wurtini fuu. Bana ni ɓe kuuwata koomoy Isra'iilaajo garɗo haa Silo. 15 Hiddeko ɓe ngula ɓellere dow hirsirde Jawmiraawo, suka limanjo wari, wi'a lii'otooɗo kirseteeŋga: "Hokku le kusel ca'eteeŋgel. Limanjo yiɗaa defaaŋgel, sey keccel." 16 To goɗɗo wi'i: "Accu ɓe ngula ɓellere tawon, nden hoo'u ko ngiɗɗa", suka jaabo mo: "Aa'a, hokkam ngel jonta. To a hokkaay, mi jaɓtan ngel bee sembe." 17 Aybewol ɓiɓɓe Eeli ngo'ol mawni masin yeeso Jawmiraawo, ngam ɓe njawi kirsaaɗi ɗi yimɓe lii'ani mo.

Samuyila haa Silo

18 Wakkati maajum Samuyila ɗon huuwana Jawmiraawo. Koo o derkeejo pamaro tawon boo, o ɗon ɓorni toggoore bana nde liman'en. 19 Hitaande fuu daada maako waɗana mo ngapaleewol deydey darnde maako, waddana mo ngol nde o wardi bee goriiko ngam lii'aago kirseteeŋga hitaande man fuu. 20 Eeli barkiɗini Elkaana e Hanna, wi'i Elkaana: "Jawmiraawo hokke ɓikkoy feere bee debbo oo, mbattudi ɓiŋgel ngel ndokkititɗon Jawmiraawo." Ɓaawo maajum ɓe kooti saare. 21 Jawmiraawo barkiɗini Hanna, hokki mo ɓiɓɓe worɓe tato e ɓiɓɓe rewɓe ɗiɗo. Ammaa Samuyila, derkeejo mawni haa suudu Jawmiraawo.

No ɓiɓɓe Eeli luutiri umroore baaba muuɗum'en

22 Yoo, Eeli ndottidi masin. Ɓiɓɓe maako tokki waɗugo aybe dow kirseteeɗi ɗi Isra'iila'en ngaddi haa suudu Jawmiraawo. Nde Eeli nani haala maajum, 23 o wi'i ɓe: "Koni mbaɗoton kuuje nyidduɗe ɗe'e? Mi ɗon nana haala kuuɗe mon kalluɗe haa yimɓe fuu. 24 Acce ɗum, ɓikkoy am! Ko nanmi haa yimɓe Jawmiraawo, wooɗaay sam. 25 To goɗɗo waɗi aybe dow neɗɗo, teema Allah wo''itinan ɗum ngam maako. Ammaa to goɗɗo waɗi aybe dow Jawmiraawo, moy seetata mo?" Ammaa ɓe nananaay baaba maɓɓe, ngam Jawmiraawo waɗno anniya halkugo ɓe. 26 Samuyila kam ɓesdi mawnugo, ɓesdi heɓugo yerduye boo haa Jawmiraawo e yimɓe fuu.

Annabaaku dow saare Eeli

27 Nyande feere goɗɗo Allah wari haa Eeli, wi'i mo: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Jamanu kaaka ma Haruna e saare mum laati maccuɓe Firawna, laamiiɗo Misra, mi waŋgani Haruna. 28 Nder le'i Isra'iila fuu mi suɓi mo, kaŋko e asŋgol maako, haa ɓe laato liman'en am, ɓe lii'o kirsaaɗi dow hirsirde am, ɓe ngula urle, ɓe ɓorno limce limanku yeeso am boo. Mi yeɗi ɓe geɗal kirsaaɗi guleteeɗi dow hirsirde fuu. 29 Kadi ngam ɗume ndaaroton bee suuno hedi kirseteeɗi e dokke nyaamdu ɗe umrumi Isra'iila'en? An boo, Eeli, koni ɓurata teddingo ɓiɓɓe ma dow am haa ɓe tekkina ɓalli maɓɓe bee ɓurɗum wooɗugo haa dokke ɗe yimɓe am lii'anto yam? 30 Gooŋga, ɓooyma mbi'mi asŋgol mon huuwantam kuugal limanku haa foroy. Ammaa jonta mbi'anmi: Mi ittanan on kuugal man. Mi teddinan teddinooɓe yam, ammaa mi wudinan yawotooɓe yam. Min Allah Jawmiraawo Isra'iila wi'i ɗum! 31 Anndu, nyalɗe ngaran haa mi mbara suka'en fuu nder asŋgol ma. Walaa koo gooto maɓɓe naywata. 32 Bee kaajal ngi'ata barkaaji fuu ɗi ndokkanmi Isra'iila'en, ammaa nder saare ma walaa mo naywata, haa foroy. 33 Gorko gooto tan accanmi haa o huuwanammi kuugal limanjo, luttuɓe fuu maayan saa'i ɓe suka'en. Kanjum ɗum tampinan gite ma, ɗum torran ɓernde ma boo. 34 To Hofni e Pinehas, ɓiɓɓe ma maayi ɓe ɗiɗo fuu nder nyalaade woore, nden kam a anndan ko mbi'mi fuu ɗum laatoto. 35 Mi suɓan goɗɗo koolaaɗo haa o laato limanjo am. Kaŋko o huuwan ko fottantammi fuu. Mi hokkan mo asŋgol, kamɓe ɓe kuuwan limanku yeeso laamiiɗo mo cuɓanmi. Bana ni ɗum laatorto haa foroy. 36 To goɗɗo saare ma lutti saa'i man, o yahan haa limanjo oo, o sujida yeeso maako haa o heɓa suleyre cardi malla tamseere, o wi'a: Accu mi walle huuwugo kuugal, haa mi heɓa ko mi ?akka."

1 Samuyila 3

No Jawmiraawo waŋgirani Samuyila

3:1 Yoo, Samuyila, derkeejo huuwani Jawmiraawo dow ardaaŋgal Eeli. Wakkati maajum wahayuuji Jawmiraawo malla koyɗi ɗuuɗaay. 2 Eeli fuɗɗi wumugo, waawaay yi'ugo laaɓɗum. Jemmaare feere o ɗon waali haa nokkuure maako. 3 Samuyila boo ɗon waali nder suudu seniindu, ɓadiindu bee sundukru alkawal Allah. Hiddeko weeta, diga pittirla nder suudu seniindu nyifaaki tawon, 4 Allah ewni Samuyila. Kaŋko o jaabi: "Na'am." 5 O doggi haa Eeli, o wi'i: "A ewni yam. Ndaa yam ɗo." Ammaa Eeli wi'i: "Aa'a, mi ewnaaki ma. Yah, waala fahin." O yehi, o waali. 6 Fahin Jawmiraawo ewni Samuyila. Samuyila ummi, yehi haa Eeli, wi'i: "A ewni yam. Ndaa yam ɗo." Ammaa Eeli jaabi: "Woodaa, ɓiŋgel am, mi ewnaaki ma. Yah, waala fahin." 7 Samuyila anndaa ɗum Jawmiraawo, ngam o meeɗaay nanugo sawtu maako tawon. 8 Jawmiraawo ewni Samuyila tataɓre. O ummi, o yehi haa Eeli, o wi'i: "A ewni yam. Ndaa yam ɗo." Jonta Eeli annditi Jawmiraawo on ewni derkeejo oo. 9 Ngam maajum o wi'i Samuyila: "Yah, waala fahin. To goɗɗo ewnake ma, wi': Wolwu, ya Jawmiraawo, maccuɗo ma ɗon nana." Samuyila yehi, waali haa nokkuure mum. 10 Jawmiraawo ɓaditi Samuyila, ewni mo bana naane: "Samuyila, Samuyila!" Kaŋko o jaabi: "Wolwu, maccuɗo ma ɗon nana." 11 Jawmiraawo wi'i mo: "Mi tammi huuwugo huunde naawnde nder Isra'iila. Koomoy nani ɗum, noppi mum ɗiɗi pahɗan. 12 Nyalaade maajum ukkanmi dow Eeli e saare mum ko mbi' mo mi fuu. 13 Mi aarti anndingo mo no mi hiitorto saare maako haa foroy, ngam ɓiiyiiko'en kuɗi yam, kaŋko boo o haɗaay ɓe. 14 Ngam maajum kuniimi: Walaa kirseteeɗi malla dokke nyaamdu ittata aybe saare Eeli haa foroy." 15 Samuyila waali fahin. Fajiri o maɓɓiti dammugal suudu Jawmiraawo. O huli anndingo Eeli haala koyɗol maako. 16 Ammaa Eeli ewni mo, wi'i: "Samuyila, ɓiŋgel am." O jaabi: "Na'am." 17 Eeli wi'i: "Ɗume Jawmiraawo yecci ma? Taa suuɗam kooɗume! Jawmiraawo hiito ma bee caatal fuu to a suuɗi yam wolde woore haa ko o wi'i fuu." 18 Samuyila yecci mo haala man fuu, suuɗaay kooɗume. Eeli wi'i: "Kaŋko woni Jawmiraawo, o huuwa ko fottani mo." 19 Too, Samuyila tokki mawnugo. Jawmiraawo ɗon wondi bee maako, gooŋɗini bolle maako fuu. 20 Koomoy nder lesdi Isra'iila, diga Dan haa yotti Biirsaba faami Jawmiraawo waɗi Samuyila annaboojo mum. 21 Jawmiraawo tokki waŋgango mo haa Silo haa o aarti wolwango mo. Kootoy nder Isra'iila yimɓe nanani wolde Samuyila.

1 Samuyila 4

No Filisti'en njaɓtiri sundukru alkawal

4:1 Yoo, wakkati man Filisti'en mooɓi ngam haɓugo bee Isra'iila'en. Isra'iila'en njehi, caŋgini haa Eben-Ejer. Filisti'en boo caŋgini haa Afek. 2 Filisti'en puɗɗi haɓre, nde wuli jaw. Ɓe njaali Isra'iila'en, ɓe mbari baakin worɓe ujine nayo haa nokkuure haɓre man. 3 Nde Isra'iila'en luttuɓe ngarti nder saŋgeere, mawɓe maɓɓe mbi'i: "Ngam ɗume Jawmiraawo acci Filisti'en njaalo en hande? Sey en ɗaɓɓa sundukru alkawal maako haa Silo. Nden kam Jawmiraawo yahdan bee meeɗen, hisnan en juuɗe konne'en men." 4 Ɓe neli worɓe woɗɓe haa Silo ngam ɓe ɗaɓɓa sundukru alkawal Jawmiraawo honooɓe Isra'iila, jooɗiiɗo caka keruba'en. Hofni e Pinehas, ɓiɓɓe Eeli ɗofti ndu. 5 Nde sundukru alkawal yotti saŋgeere, Isra'iila'en fuu ceyi bee hoolo maŋgo haa lesdi dimbi. 6 Filisti'en nani hoolo man, ?ami: "Ɗume hoolo ngo nder saŋgeere Ibraniŋko'en?" Nde ɓe nani sundukru Jawmiraawo wari nder saŋgeere, 7 ɓe kuli, ɓe mbi'i: "Allah wari haa maɓɓe. Bana ni meeɗaay laataago. En majji! 8 Moy hisnata en juuɗe ɗowanteeɗo baawɗo bana oo? Naa kaŋko on halki Misra'en nder ladde na? 9 Tiɗɗine ɓerɗe mon, onon Filisti'en, laate on worɓe! Kaɓe ngam taa on laato maccuɓe Ibraniŋko'en, bana kamɓe ɓe laati maccuɓe mooɗon haa warugo hande. Laate on worɓe, kaɓe!" 10 Filisti'en kaɓi bee sembe, njaali Isra'iila'en. Yimɓe Isra'iila ndoggi, koomoy haa saare mum. Warŋgo maajum laati maŋgo masin, honooɓe Isra'iila'en baakin ujine cappanɗe tato (30.000) mbaraama. 11 Hofni e Pinehas, ɓiɓɓe Eeli ɗiɗo go, kamɓe boo ɓe maayi. Filisti'en kooci sundukru alkawal Allah.

Maayde Eeli

12 Goɗɗo lenyol Benyamin doggi nokkuure haɓre, yotti Silo nyalaade maajum. Ngam daliila mettamɓeram o seekino limce maako, o waɗino mbulwuldi dow hoore maako boo. 13-15 Eeli ɗon jooɗi dow koromwal mum, ɗon laara gal laawol, ngam ɓernde mum ɗon suklano sundukru alkawal Allah. Duuɓi maako cappanɗe joweenayi e joweetati, o bumɗo. Nde goɗɗo go nasti berniwol, saŋkiti habaru haɓre boo, yimɓe fuu ngooki bee kulol. Eeli ?ami: "Ngam ɗume yimɓe ngookata?" Gadduɗo habaru yaawɗi, wari haa maako, 16 wi'i mo: "Mi daɗi haɓre. Hande nde'e ngarmi diga ton." Eeli ?ami mo: "Ɓiŋgel am, noy haala men wa'i?" 17 O jaabi: "Filisti'en njaali en, yimɓe men ndoggi, ɗuuɗɓe maayi. Ɓiɓɓe ma ɗiɗo, kamɓe boo ɓe maayi. Sundukru Allah boo, Filisti'en kooci ndu." 18 Nde o wolwi haala sundukru, Eeli do''iri ɓaawo dow koromwal mum haa dammugal suudu seniindu. Ngam o ndottiijo, loorɗo, daande maako yewi. O laatino alkaaliijo Isra'iila duuɓi cappanɗe nayi. 19 Esiraawo maako, debbo Pinehas o reeduujo ɓadiiɗo ɓesnugo. Nde o nani Filisti'en kooci sundukru Allah, esiiko e goriiko boo maayi, luuwe naŋgi mo, o danyi. 20 Nde o ɗon maaya, rewɓe walluɓe mo mbi'i: "Tiɗɗin ɓernde ma, a danyi ɓiɗɗo gorko." Ammaa o jaabaaki, o jaɓaay de'itineego. 21-22 O numi haala sundukru, non boo maayde esiiko e goriiko, o wi'i: "Allah tedduɗo sotti nder Isra'iila. Sundukru maako majji. Tedduŋgal Allah wurti Isra'iila." Ngam maajum o ewni ɓiɗɗo maako Ikabood.

1 Samuyila 5

Sundukru alkawal haa lesdi Filisti'en

5:1 Too, Filisti'en kooci sundukru Allah. Nden ɓe njahri ndu diga Eben-Ejer haa Ajootus, 2 ɓe nastini ndu nder suudu lawru maɓɓe Daagon, ɓe njo''ini ndu kombi foto lawru man. 3 Jaŋgo maajum, nde yimɓe Ajootus ngari laarugo, ɓe tawi foto Daagon ɗon waali dow yeeso mum, haa lesdi yeeso sundukru Jawmiraawo. Ɓe ndartini nga haa nokkuure maaga. 4 Fahin jaŋgo maajum ɓe tawi foto Daagon ɗon waali dow yeeso mum, haa lesdi yeeso sundukru Jawmiraawo. Hoore maaga e juuɗe maaga ɗiɗi ta''aama, ɗon waali haa dammugal, ɓandu maaga tan lutti. 5 Ngam maajum liman'en Daagon e nastooɓe suudu Daagon fuu njaaɓataa les dammugal suudu man haa Ajootus, haa warugo hande. 6 Juŋŋgo Jawmiraawo teddi dow yimɓe Ajootus, hulni ɓe. Kamɓe e yimɓe lesdi man fuu, Jawmiraawo hiiti ɓe bee ɓuule naawɗe. 7 Nde ɓe ngi'i ko laati, ɓe mbi'i: "Ɗowanteeɗo Isra'iila'en ɗon hiito en, enen bee ɗowanteeɗo men Daagon. Taa en njogo sundukru maako haa ɗo." 8 Ɓe neldi ewnaandu, ɓe mooɓti laamɓe Filisti'en fuu, ɓe ?ami: "Ɗume min mbaɗata bee sundukru ɗowanteeɗo Isra'iila'en?" Laamɓe njaabi: "Njahre ndu haa Gaat." Ɓe njahri ndu ton. 9 Ammaa nde ndu yotti haa Gaat, juŋŋgo Jawmiraawo wari dow berniwol man boo, saklere mawnde waɗi. O nyawni yimɓe ton, mawɓe e leesɓe fuu, ɓuule peeri haa maɓɓe. 10 Ngam maajum ɓe neldi sundukru Allah haa Ekuruun. Nde ndu yotti Ekuruun, yimɓe wonɓe ton ngooki. Ɓe mbi'i: "Ɓe ngaddi sundukru ɗowanteeɗo Isra'iila'en haa meeɗen, ngam haa ndu mbara en." 11 Kamɓe boo ɓe neldi ewnaandu, ɓe mooɓti laamɓe Filisti'en fuu, ɓe mbi'i ɓe: "Lorne sundukru ɗowanteeɗo Isra'iila'en haa nokkuure mum, ngam taa ndu mbara min, minin e yimɓe amin fuu." Kultoreeŋgol maayde ukkani berniwol maɓɓe, ngam juŋŋgo Jawmiraawo teddani ɓe. 12 Koo yimɓe ɓe maayaay boo, ɓe nyawi nyaw ɓuule, ɓe mboyani asama ngam heɓugo ballal.

1 Samuyila 6

No Filisti'en lorniri sundukru alkawal

6:1 Too, sundukru alkawal Jawmiraawo faɓɓi nder lesdi Filisti'en lebbi joweeɗiɗi. 2 Filisti'en mooɓti liman'en e hiila'en fuu, ?ami ɓe: "Ko mbaɗeten bee sundukru Jawmiraawo? To min lorni ndu haa nokkuure maaru, ɗume min neldata bee maaru?" 3 Ɓe njaabi: "Fakat, to on lorni sundukru ɗowanteeɗo Isra'iila'en, taa lorne ndu sookru. Nelde dokkal bee maaru ngam haa on keɓa yaafuye aybe mon haa maako, on njamɗita boo. Bana ni on anndirta ngam ɗume o hiiti on." 4 Yimɓe ?ami: "Dokkal ngale min neldata?" Ɓe njaabi: "Fotooji ɓuule jowi ɗi kaŋgeeri, e doombi kaŋgeeri jowi, gootel gootel ngam berniwol fuu. Ngam masiibo gooto ukkani berniiji Filisti'en jowi bee laamɓe muuɗum'en fuu. 5 Mbaɗe fotooji ɓuule mon e fotooji doombi bonnanɗi lesdi mon, nelde ɗi haa ɗowanteeɗo Isra'iila'en ngam haa on teddina mo. Teema o hoynan juŋŋgo maako dow mooɗon e ɗowanteeɓe mon e lesdi mon. 6 Taa cattine ko'e mon bana Misra'en e Firawna ɓooyma. Allah waŋginani ɓe baawɗe mum, dooli ɓe yooftugo yimɓe Isra'iila. 7 Kadi, mbaɗe moota ga'i kesa, koo'e na'i musininooji ɗiɗi ɗi meeɗaay kaɓɓirgal tawon, kaɓɓe ɗi haa moota man. Kooce nyalbi maaji, lorne ɗi haa saare. 8 Nden koo'e sundukru Jawmiraawo, njo''ine ndu dow moota man, non boo akootiyel bee dokkal kuuje kaŋgeeri go ngam ittugo hakke mon. Ɓaawo maajum acce sundukru, ndu dilla. 9 Ndaare ndu booɗɗum. To ndu yehi gal Bayti-Semes, laawol lesdi maaru, nden kam Jawmiraawo on neldi en sarru maŋgu ngu'u. To ndu yehi laawol feere, en anndan naa kaŋko hiiti en, ammaa ɗum ukki non." 10 Filisti'en mbaɗi bana ni. Ɓe koo'i na'i musininooji ɗiɗi, ɓe kaɓɓi ɗi yeeso moota, ammaa nyalbi maaji ɓe maɓɓi ɗi haa saare. 11 Nden ɓe njo''ini sundukru Jawmiraawo dow moota man, non boo akootiyel bee doombi kaŋgeeri e fotooji ɓuule maɓɓe. 12 Na'i tokki laawol yahugo Bayti-Semes, ɗi ɗon mboya, ɗi celaay haa juŋŋgo nyaamo malla nano sam. Laamɓe Filisti'en tokki ɗi haa njotti keerol Bayti-Semes. 13 Yimɓe berniwol maajum ɗonno coda alkamaari nder waadiwol. Nde ɓe ɓaŋgti gite maɓɓe, ɓe ngi'i sundukru alkawal, ɓe ceyi masin. 14 Moota na'i yotti ngesa Yosuwa, goɗɗo Bayti-Semes, dari ton. Yimɓe Bayti-Semes ta''i leɗɗe moota, lii'ani Jawmiraawo na'i ɗiɗi fuu guleteeɗi dow hayre mawnde wonnde ton. 15 Lewiŋko'en njippini sundukru Jawmiraawo e akootiyel bee kuuje kaŋgeeri go. Ɓe njo''ini ɗum dow hayre mawnde man. Worɓe Bayti-Semes boo lii'ani Jawmiraawo guleteeɗi e kirseteeɗi goɗɗi. 16 Laamɓe Filisti'en njowo ndaari ɗum fuu, nden ɓe kooti nyalaade maajum haa Ekuruun. 17 Filisti'en nelduno Jawmiraawo fotooji ɓuule jowi ɗi kaŋgeeri ngam haa o yaafano ɓe aybe maɓɓe, gootel gootel ngam berniiji maɓɓe Ajootus e Gaaja e Askalon e Gaat e Ekuruun. 18 Doombi kaŋgeeri ɓuri ɗuuɗugo, wooru wooru ngam berniiji e gure nder maral laamɓe Filisti'en njowo fuu, haa yotti hayre mawnde kombi Bayti-Semes nder ngesa Yosuwa. Dow hayre man ɓe njo''inno sundukru alkawal. Nde ɗon ton haa warugo hande.

1 Samuyila 7

19 Jawmiraawo mbari worɓe cappanɗe njoweeɗiɗo nder yimɓe Bayti-Semes ujine cappanɗe njowo (50.000), ngam ɓe ndaarino nder sundukru maako. Yimɓe fuu mboyi ngam kiita Jawmiraawo ka'a. 20 Ɓe mbi'i: "Moy foti daraago yeeso Jawmiraawo, yeeso Allah Ceniiɗo oo? Ndikka sundukru maako yaha nokkuure feere. Ammaa haa toy?" 21 Ɓe neli nelaaɓe haa Kiriyat-Ye'arim, ɓe mbi'a yimɓe ton: "Filisti'en ngartiri sundukru Jawmiraawo. Ngare, njahre ndu haa mooɗon." 7:1 Yimɓe Kiriyat-Ye'arim ngari, koo'i sundukru Jawmiraawo, njahri ndu haa saare Aminadabu wonnde dow towndiire. Ɓe ceni ɓiɗɗo maako Eliyajaaru haa o ayna sundukru Jawmiraawo.

Samuyila alkaaliijo Isra'iila

2 Diga garki sundukru alkawal haa Kiriyat-Ye'arim, duuɓi noogas caali. Wakkati man fuu yimɓe Isra'iila ɗon mboyana Jawmiraawo ngam ballal. 3 Samuyila wi'i yimɓe Isra'iila: "To on muuyi loraago haa Jawmiraawo bee ɓernde woore, nden kam itte fotooji labbi jananni, gorɗi e debbi fuu. Ɗakkotire bee Jawmiraawo, cujidane mo kaŋko feere maako. Nden kam o hisnan on juuɗe Filisti'en." 4 Yimɓe Isra'iila ɗowtani mo, itti fotooji Ba'al e Astera, ngam haa ɓe cujidana Jawmiraawo tan. 5 Nden Samuyila wi'i: "Sey Isra'iila'en fuu mooɓto haa Mispa. Ton mi toroto Jawmiraawo ngam mooɗon." 6 Ɓe mooɓti haa Mispa. Ɓe nyeɗi ndiyam, ɓe ndufi ɗam yeeso Jawmiraawo, ɓe cuumi nyalaade man fuu, ɓe mbi'i: "Min mbaɗi hakke dow Jawmiraawo." Ton haa Mispa, Samuyila waɗani ɓe kiita. 7 Nde Filisti'en nani haala mooɓtorde Isra'iila'en haa Mispa, laamɓe maɓɓe njowo ummi, kamɓe e jama'aare konu maɓɓe, haa ɓe ukkano Isra'iila'en. Kanjum Isra'iila'en nani ɗum, kultori. 8 Ɓe mbi'i Samuyila: "Taa accu toraago Allah Jawmiraawo men haa o hisna en juuɗe Filisti'en." 9 Samuyila hirsi jawgel pamarel, lii'ani ngel Jawmiraawo guleteeŋgel, tori mo haa o walla Isra'iila'en. Jawmiraawo boo jaɓi tornde maako. 10 Saa'i Samuyila ɗon lii'o guleteeŋgel, Filisti'en ɓaditi ngam haɓre bee Isra'iila'en. Ammaa Jawmiraawo hulni ɓe bee pelmaali cembiɗɗi, haa ɓe ndoggi. 11 Isra'iila'en ngurti Mispa, taasni ɓe haa gaɗa Bayti-Kar, njaali ɓe. 12 Samuyila hoo'i hayre mawnde, darni nde hakkunde Mispa e Seen. O wi'i: "Haa warugo ɗo Jawmiraawo walli en." Ngam maajum o wi'i hayre maajum Eben-Ejer. 13 Bana ni Filisti'en njaalaama. Ɓe meetaay nastugo lesdi Isra'iila. Juŋŋgo Jawmiraawo teddani ɓe balɗe Samuyila ɗonno bee yoŋki fuu. 14 Berniiji Isra'iila hakkunde Ekuruun e Gaat ɗi Filisti'en njaɓtuno, ɗi lorti nder maral Isra'iila, kanji e lesdi taariindi ɗi fuu ɗi kisi juuɗe Filisti'en. Ammaa sulhu ɗonno hakkunde Isra'iila'en bee Amoori'en. 15 Samuyila laati alkaaliijo Isra'iila balɗe mum fuu. 16 Hitaande koondeyeere o yaalti nokkuuje ceniiɗe haa Baytila e Gilgal e Mispa, o waɗana Isra'iila'en kiita ton. 17 Nden o lorti haa Rama haa saare maako woni. Ton boo o mahani Jawmiraawo hirsirde, o huuwi kuugal alkaaliijo Isra'iila.

1 Samuyila 8

No Isra'iila'en ɗaɓɓiri laamiiɗo

8:1 Nde Samuyila ndottidi, o waɗi ɓiɓɓe maako alkaali'en dow Isra'iila. 2 Innde afo maako Yoo'el, innde ɗiɗaɓo boo Abiya. Kamɓe ɓe kuuwi alkaalaaku maɓɓe haa Biirsaba. 3 Ammaa ɓe tokkaaki misaalu baaba maɓɓe. Ɓe ɗaɓɓi riba, ɓe njaɓi ngeenaari jamba, ɓe cottini gooŋga yimɓe yeeso kiita boo. 4 Ngam maajum ndotti'en Isra'iila fuu mooɓti, ngari haa Samuyila haa Rama. 5 Ɓe mbi'i mo: "Ndaa, a ndottidi, ɓiɓɓe ma tokkataako misaalu ma. Kadi, waɗan min laamiiɗo fodde al'aada ummaatooje fuu. Kaŋko o waɗana min kiita." 6 Haala maajum halli haa noppi Samuyila, no ɓe ɗaɓɓiri laamiiɗo. O ?ami Jawmiraawo, 7 ammaa kaŋko o jaabi Samuyila: "Waɗ ko ɓe mbi'i ma fuu. Naa an ɓe ngudini, ammaa ɓe ngudini yam min, ngam taa mi laamano ɓe. 8 Diga ngurtinmi ɓe lesdi Misra haa warugo hande ɓe ɗon accammi haa ɓe cujidana ɗowanteeɓe woɗɓe. Ko ɓe kuuwi yam foroy, kanjum ɓe kuuwete an boo. 9 Kadi nanan ɓe, ammaa faamtin ɓe booɗɗum no goɗɗo laamiiɗo laamoranto ɓe." 10 Bolle Jawmiraawo ɗe'e fuu, Samuyila yecci ɗe yimɓe ɗaɓɓuɓe laamiiɗo haa maako. 11 O wi'i ɓe: "Annde ko laamiiɗo ɗaɓɓata haa mooɗon: O hoo'an ɓiɓɓe mon worɓe, o jo''ina woɗɓe maɓɓe dow mootaaji pucci maako, woɗɓe laato wa''iiɓe pucci maako, woɗɓe fahin ardo moota pucci maako bee kosɗe. 12 O waɗan woɗɓe hoore'en dow honooɓe ujineere, malla dow cappanɗe njowo, woɗɓe boo ndema gese maako, coda gawri maako, malla ɓe mbaɗana mo balmi e mootaaji pucci. 13 O hoo'an ɓiɓɓe mon rewɓe boo, ɓe laato jillooɓe urle malla defooɓe malla tamsooɓe haa saare maako. 14 O hoo'an gese mon ɓurɗe wooɗugo, gese gawri e gese inabooje e gese jaytunje, o hokka ɗe saraaki'en maako. 15 O hoo'an jakka haa ɓiɓɓe gese mon fuu ngam haa o yoɓa saraaki'en maako e huuwooɓe maako. 16 O hoo'an huuwooɓe mon worɓe e rewɓe, e suka'en mon suɓaaɓe, e bamɗe mon, ngam humtugo haajeeji maako. 17 O hoo'an jakka haa dammooji mon, onon boo on fuu on laatoto maccuɓe maako. 18 To ɗum laatake bana ni, on mboyan ngam daliila laamiiɗo mo ɗaɓɓoton hande. On mboyanan Jawmiraawo, ammaa kaŋko o nanantaa on nyalaade maajum." 19 Ammaa yimɓe cali nanango Samuyila. Ɓe mbi'i: "Naa non! Sey min keɓa laamiiɗo 20 bana ummaatooje goɗɗe fuu. Kaŋko o waɗana min kiita, o ardo min nder konuuji." 21 Samuyila nani ko ɓe mbi'i fuu, yecci ɗum Jawmiraawo. 22 Jawmiraawo wi'i mo: "Waɗ ko ɓe ngiɗi, waɗan ɓe laamiiɗo." Nden Samuyila wi'i ɓe ɓe koota, koomoy haa wuro mum.

1 Samuyila 9

No Sawulu fottiri bee Samuyila

9:1 Yoo, woodino goɗɗo diskuɗo mo lenyol Benyamin. Innde maaki Kis ɓii Abiyel ɓii Seror ɓii Bekorat ɓii Afiyak. 2 O woodi ɓiɗɗo gorko mo innde mum Sawulu. Kaŋko o suka booɗɗo, walaa gorko nder Isra'iila ɓuri mo wooɗugo. O juutɗo, hoore maako towti dow yimɓe fuu. 3 Nyande feere bamɗe Kis debbe majji. O wi'i Sawulu, ɓiiyiiko: "Hoo'u le gooto nder huuwooɓe men, njehe, ɗaɓɓite bamɗe." 4 Ɓe njehi, ɓe ta''i nder kooseeje Efrayim, ɓe ta''i nder lesdi Salisa, ammaa ɓe keɓtaay ɗe. Ɓe ta''i nder lesdi Sa'aliima, ammaa ɗe ngalaa ton. Ɓe ta''i nder lesdi Yemini, walaa kooɗume. 5 Nde ɓe njotti lesdi Suuf, Sawulu wi'i suka gonduɗo bee muuɗum: "Ndikka en loro, ngam taa baaba am ɓura saklanaago en dow bamɗe." 6 Ammaa suka jaabi mo: "Haa to nder berniwol woodi goɗɗo Allah. O tedduɗo, ko o wi'ata fuu ɗum laatoto fakat. En njah haa maako, teema o anndinan en haa toy en keɓtata bamɗe." 7 Sawulu wi'i: "To en njehi kam, ɗume en ndokkata mo? Nyaamdu haa boorooji men jinni, huunde feere boo woodaa." 8 Suka jaabi: "Ndaa, mi woodi suleyre cardi. Kayre ndokkanmi goɗɗo Allah, haa o anndina en ko mbaɗeten." 9-11 Sawulu wi'i: "Booɗɗum, njemme kadi." Ɓe njehi haa berniwol ngol goɗɗo Allah woni e mum. Nde ɓe ɗon mba''o townde berniwol, ɓe potti bee faanyɓe rewɓe wurtiiɓe ngam nyeɗugo ndiyam. Ɓe ?ami faanyɓe man: "Gi'oowo ɗon haa berniwol na?" (Jamanuuru maajum, to goɗɗo Isra'iilaajo yiɗi sarwaago Allah, o wi'i: "Ngare, en njah haa gi'oowo.") 12 Faanyɓe njaabi ɓe: "Ooho, ɗon. Hande nde'e o wari, ngam yimɓe ɗon mbaɗa juulde bee kirseteeɗi dow townde berniwol. Ammaa njaawɗe 13 haa on tawa mo hiddeko o wa''o ton ngam haa o nyaamda bee yimɓe. Yimɓe ewnaaɓe puɗɗataa nyaamugo, sey to o wari. Ngam kaŋko o barkiɗinan kirseteeŋga, ɓaawoɗon ɓe nyaama. Njehe jonta haa on potta bee maako." 14 Sawulu e suka go tokki laawol muuɗum'en yahugo berniwol. Nde ɓe ɗon nasta ngol, ɓe ngi'i Samuyila ɗon wurto ngam o yaha nokkuure seniinde. 15 Haŋki maajum Jawmiraawo wi'no Samuyila: 16 "Jaŋgo bana saa'iire nde'e nelanmi goɗɗo lenyol Benyamin haa maaɗa. Sey a wujira hoore maako nebbam ngam haa o laato ardiiɗo yimɓe am Isra'iila'en, o hisna ɓe juuɗe Filisti'en. Mi nani bojji yimɓe am, mi tammi wallugo ɓe." 17 Nde Samuyila yi'i Sawulu, Jawmiraawo wi'i mo: "Kaŋko woni gorko mo mbolwan ma mi e muuɗum. Kaŋko on laamanto yimɓe am." 18 Haa dammugal berniwol Sawulu ɓaditi Samuyila, ?ami mo: "Useni, toy saare gi'oowo?" 19 Samuyila jaabi mo: "Min woni gi'oowo. Ardeeɗam wa''aago haa nokkuure seniinde, ngam on nyaamdan bee am hande. Jaŋgo fajiri mi jaaboto ?amɗe ma fuu, nden mi jaɓɓito ma. 20 Taa saklana bamɗe majjirɗe ma diga nyalɗe tati, ɓe keɓti ɗe. Ammaa moy ɓerɗe Isra'iila'en fuu ɗaɓɓata? Na ɗum an na, an e saare baaba ma?" 21 Sawulu wi'i: "Asee! Mi goɗɗo lenyol Benyamin. Lenyol man ɓuri le'i Isra'iila fuu famɗugo. Kadiboo asŋgol am ɓuri asli Benyamin fuu famɗugo. Ngam ɗume a wolwani yam irin bolle ɗe'e?" 22 Samuyila yahri Sawulu e suka mum haa nokkuure seniinde, nastini ɓe suudu ton, hokki ɓe joole tedduɗe caka ewnaaɓe. Woodi ton baakin worɓe cappanɗe tato. 23 Samuyila umri defoowo: "Waddu geɗal ngal ndokku ma mi ngam ciga ɗum." 24 Defoowo waddi daŋgo, wallini ngo yeeso Sawulu. Samuyila wi'i: "Kanjum ɓe cigani ma ɗum ngam haa mbi'a an woni ewniiɗo yimɓe. Nyaam le!"

1 Samuyila 10

Ɓaawo ɓe nyaamdi, 25 Samuyila dirtodi bee Sawulu haa berniwol, wolidi bee maako dow soorowol. 26 Jaŋgo maajum nde weeti, Samuyila ewni Sawulu gonɗo dow mbippu soorowol: "Umma, haa mi ɗofte seɗɗa." Sawulu ummi, nden ɓe ngurti haa laawol, kaŋko e Samuyila. 27 Nde ɓe njotti keerol berniwol, Samuyila wi'i Sawulu: "Wi' suka ma ardo yeeso. Ammaa an, dara jonta, haa mi anndine ko Allah wi'i yam." Suka ardi yeeso. 10:1 Nden Samuyila hoo'i faandu nebbam, rufi ɗam dow hoore Sawulu, hebbi mo, wi'i: "Bana ni Jawmiraawo darniri ma a ardiiɗo yimɓe maako Isra'iila'en. 2 To a dilli jonta, a fottan bee worɓe ɗiɗo haa yenaande Rahiilu kombi Selsa nder lesdi Benyamin. Ɓe mbi'ete: Bamɗe debbe ɗe njahɗa ɗaɓɓititgo, keɓtaama. Haala maaje saklataa baaba ma. Ammaa o ɗon saklo jonta ngam daliila neeɓugo maaɗa, o ɗon ?ama: Ko mbaɗanmi ngam ɓiyam? 3 Nden a tokkoto yeeso haa a yotto lekki makki bi'eteeki Taboora. Haa ton worɓe tato pottan bee maaɗa, ɓe ɗon njaha haa Baytila ngam ɓe lii'ano Allah dokkal. Gooto nder maɓɓe ɗon roondi njawkoy tatoy, ɗiɗaɓo tamseeje tati, tataɓo boo kanyakanyaawu inaboojam. 4 Ɓe ?aman njamu maaɗa, ɓe ndokkete tamseeje ɗiɗi. Sey a jaɓa ɗe. 5 Ɓaawo maajum a yottoto nokkuure wi'eteende Towndiire-Allah haa saŋgeere Filisti'en woni. Haa nastirde berniwol a fottan bee mooɓre annabo'en waranɓe diga nokkuure townde senaande. Ɓe ɗon ngima bee moolooji e bawɗi e ciide e hooduuji, ɓe ɗon mbaɗa annabaaku boo. 6 Nden Ruuhu Jawmiraawo waran dow maaɗa haa a waɗa annabaaku bana maɓɓe, a laato goɗɗo keso. 7 To kuuje ɗe'e potti bee maaɗa kam, huuw ko Allah yerɓi ma huuwugo, kaŋko o wondan bee maaɗa. 8 Aartam yahugo haa Gilgal, reenam ton nyalɗe joweeɗiɗi. Mi yahan ton haa mi lii'ano Jawmiraawo guleteeɗi e kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe bee maako. Nden mi wi'e ko mbaɗata fuu." 9 Nde Sawulu wayliti, acci Samuyila, Jawmiraawo hokki mo ɓernde hesre. Ko Samuyila wi'i mo fuu, ɗum laati nyalaade maajum. 10 Nde Sawulu e suka mum njotti Towndiire-Allah go, mooɓre annabo'en fotti bee maɓɓe. Ruuhu Jawmiraawo wari dow Sawulu, o fuɗɗi waɗugo annabaaku caka maɓɓe. 11 Annduɓe mo diga ɓooyma fuu, nde ɓe ngi'i mo o ɗon waɗa annabaaku bee annabo'en, ɓe ?am?amtiri: "Ko waɗi ɓii Kis? Sawulu boo laati caka annabo'en na?" 12 Goɗɗo jooɗiiɗo wuro man ?ami: "E moy woni baaba ɓeya?" Bana ni geccawol fuɗɗiri: "Sawulu boo laati caka annabo'en na?" 13 Nde Sawulu timmini waɗugo annabaaku, o wa''i haa nokkuure senaande. 14 Bappa maako yi'i mo, kaŋko e suka maako, ?ami ɓe: "Toy njahɗon?" O jaabi: "Ɗaɓɓititgo bamɗe. Nde min ngi'aay ɗe kootoy, min njehi ?amugo Samuyila." 15 Bappa maako ?ami: "Ɗume o wi'i on?" 16 Sawulu jaabi: "O yecci min bamɗe keɓtaama." Ammaa haala laamu ka Samuyila wolwanno mo, o yeccaay.

No Sawulu heɓri laamu

17 Too, Samuyila ewni yimɓe haa ɓe ngara yeeso Jawmiraawo haa Mispa. 18 O wi'i ɓe: "Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i: Mi wurtini on lesdi Misra. Mi hisni on juuɗe Misra'en e konne'en woɗɓe fuu. 19 Min woni Allah mon kisnuɗo on sarruuji e ɓillaaje fuu. Ammaa onon on ngudini yam hande, on ɗaɓɓi mi hokka on laamiiɗo. Yoo booɗɗum, on keɓan laamiiɗo mon. Ndare jonta yeeso Jawmiraawo fodde le'i mon e asli mon." 20 Samuyila ɓadini le'i Isra'iila fuu, lenyol Benyamin naŋgaama. 21 O ɓadini lenyol Benyamin fodde asli maagol, asŋgol Matiri naŋgaama. Nder asŋgol man boo Sawulu ɓii Kis naŋgaama. Ammaa nde ɓe ɗaɓɓiti mo, ɓe tawaay mo. 22 Ɓe ?ami Jawmiraawo: "Lutti goɗɗo feere na?" Ammaa Jawmiraawo wi'i: "Sawulu ɗon nyukki ɓaawo kuuje nder saŋgeere." 23 Ɓe ndoggi, ɓe tawi mo ton, ɓe ngaddi mo. Nde o ɗon dari caka yimɓe, ndaa, hoore maako towti dow yimɓe fuu. 24 Samuyila wi'i ɓe: "Kaŋko woni cuɓaaɗo Jawmiraawo. Walaa nanduɗo bee maako nder ummaatoore fuu." Yimɓe ngooki bee seyo, ɓe kooli: "Hayru laamiiɗo!" 25 Samuyila faamtini yimɓe umrooje e baawɗe laamu fuu. O windi ɗum nder deftere, o wallini nde nder suudu seniindu. Nden o wi'i yimɓe ɓe koota ci'e maɓɓe. 26 Sawulu boo hooti saare mum haa Gibiya. Ɗuuɗɓe nder honooɓe tokki mo, ngam Jawmiraawo meemi ɓerɗe maɓɓe. 27 Ammaa woɗɓe meere'en ?ami: "Noy kaŋko o hisnirta en?" Ɓe njawi mo, ɓe teddinaay mo bee dokke. Ammaa Sawulu dooli hoore mum jeeɗaago.

1 Samuyila 11

No Sawulu jaalori Ammooni'en

11:1 Yoo, Nahas, laamiiɗo Ammooni'en wari, taari berniwol Yabes nder lesdi Gile'at, kaŋko e jama'aare konu maako. Yimɓe Yabes mbi'i Nahas: "Haɓɓu le alkawal bee amin a mbarataa min, nden kam min cappante." 2 Laamiiɗo Ammooni'en jaabi ɓe: "To on ngerdake mi ɗokkiɗina koomoy mooɗon yiitere mum nyaamre, haa mi waɗa mbustu dow Isra'iila fuu, nden kam mi haɓɓan alkawal man bee mooɗon." 3 Ndotti'en Yabes mbi'i mo: "Accu min nyalɗe joweeɗiɗi, haa min nelda habaru kootoy nder Isra'iila. To kisnanɗo min woodaa, min cappante." 4 Nelaaɓe ngari haa Gibiya, wuro Sawulu. Ɓe ngecci yimɓe haala man fuu. Yimɓe mboyi bee sawtu. 5 Saa'i maajum Sawulu warti diga remugo ngesa, kaŋko e na'i maako. O ?ami: "Ngam ɗume yimɓe mboyata?" Ɓe ngecci mo haala nelaaɓe Yabes. 6 Nde Sawulu nani ɗum, Ruuhu Jawmiraawo wari dow maako, tikkere maako saati masin. 7 O hoo'i ga'i ɗiɗi, o ta''i ɗi geɓe geɓe, o neldi geɓe man kootoy nder Isra'iila. O umri nelaaɓe ɓe mbi'a: "Koomoy mo yahdaay bee Sawulu e Samuyila ngam haɓre, ni'i ga'i maako laatoto." Isra'iila'en fuu kultori ngam ɓe paami Jawmiraawo on ɗon furkita ɓe. Ɓe fuu ɓe ngari, walaa koo gooto lutti ɓaawo. 8 Sawulu laari ɓe haa Bejek, limi ɓe. Woodi yimɓe Isra'iila ujine teemeɗɗe tato (300.000), e yimɓe Yahuuda ujine cappanɗe tato (30.000). 9 Sawulu umri nelaaɓe Yabes: "Mbi'e yimɓe berniwol mon: Jaŋgo, hiddeko naaŋge towa, on kisan." Ɓe njehi, ɓe ngecci ɗum yimɓe Yabes. Kamɓe ɓe ceyi masin. 10 Ɓe mbi'i Nahas: "Jaŋgo min ngurtoto haa on kuuwa min ko fottani on." 11 Jaŋgo maajum Sawulu sendi yimɓe mum mooɓe tati. Subaha ɓe ukkani saŋgeere Ammooni'en. Nde naaŋge towi, ɓurna Ammooni'en maayi. Luttuɓe ndoggi, caŋkiti gooto gooto. 12 Nde haɓre timmi, Isra'iila'en mbi'i Samuyila: "Toy saliiɓe Sawulu laamano en? Hokku min ɓe haa juuɗe amin, haa min mbara ɓe." 13 Ammaa Sawulu wi'i: "Walaa mbareteeɗo hande! Ngam hande Jawmiraawo hisni Isra'iila." 14 Samuyila wi'i yimɓe: "Ngare, en njah haa Gilgal, en kesɗitina laamu ton." 15 Yimɓe fuu njehi haa Gilgal. Nder suudu Jawmiraawo ɓe mbaɗi Sawulu laamiiɗo. Kaŋko e yimɓe Isra'iila fuu ɓe ceyi masin. Ɓe lii'ani Jawmiraawo kirseteeɗi ngam kawtal maɓɓe bee maako.

1 Samuyila 12

Waaju Samuyila

12:1 Nden Samuyila wi'i yimɓe Isra'iila: "Ndaa, mi waɗi ko on tori yam, mi waɗani on laamiiɗo. 2 Ndaa mo yeeso mooɗon ngam haa o ardo on. Min kam mi ndottiiɗo, marɗo dandandi. Ɓiɓɓe am ɗon ngondi bee mooɗon. Mi huuwani on diga nderkaaku am haa warugo hande. 3 Ndaa yam ɗo. Ceedaneeɗam yeeso Jawmiraawo e laamiiɗo mum to mi waɗi aybewol kooŋgole. Nagge moy koocumi? Malla wamnde moy koocumi? Moy mbaɗmi rikisi? Moy toonyumi? Haa juŋŋgo moy njaɓmi ceede ngam sottingo gooŋga? Mbi'e ɗum jonta, haa mi hokkita on." 4 Yimɓe Isra'iila mbi'i: "A waɗaay min rikisi, a toonyaay min, a jaɓaay kooɗume haa juŋŋgo koomoy." 5 Samuyila wi'i ɓe: "Jawmiraawo e laamiiɗo mo o suɓi laati seedooɓe, on tawaay aybewol kooŋgole haa am." Ɓe fuu ɓe mbi'i: "Nonnon ni!" 6-8 Samuyila wi'i ɓe: "To non kam, sey mi waɗa wullaandu dow mooɗon yeeso Jawmiraawo. Sey mi siftinora on kuuɗe gooŋgaaje ɗe Jawmiraawo huuwani on, onon e kaakaaji mon. Nde Yakubu e yimɓe saare mum ngari haa Misra, nde kaakaaji mon mboyani Jawmiraawo ngam ballal, saa'i maajum o nelani ɓe Muusa e Haruna. Bee juuɗe worɓe ɓe'e ɗiɗo o wurtiniri kaakaaji mon lesdi Misra, o hokki ɓe joonde nder lesdi ndi'i. 9 Ammaa kamɓe ɓe ngejjiti law ko Allah Jawmiraawo huuwani ɓe, ɓe acci mo. Ngam maajum o hokki ɓe haa juuɗe Filisti'en e laamiiɗo Mo'abi'en e Sisera, mawɗo honooɓe berniwol Hasoor. Ɓe fuu ɓe kaɓi bee kaakaaji mon, ɓe njaali ɓe. 10 Ɓe mboyani Jawmiraawo, ɓe mbi'i: Min mbaɗi hakke, ya Jawmiraawo, ngam min acci ma, min cujidani fotooji Ba'al e Astera. Ammaa jonta hisnu min juuɗe konne'en amin, nden kam min ɗowtanto ma an feere ma. 11 Yoo, Jawmiraawo nelani on Yerub-Ba'al e Barak e Yefta e Samuyila. O hisni on juuɗe konne'en mon taariiɓe on fuu, haa on njooɗo bee jam e de'ere. 12 Ammaa nde ngi'ɗon Nahas, laamiiɗo Ammooni'en ɗon wara ngam haɓugo bee mooɗon, on mbi'i yam: Aa'a, sey min keɓa laamiiɗo. On ngejjiti Allah Jawmiraawo mon laati laamiiɗo mon. 13 On keɓi laamiiɗo mo ɗaɓɓuɗon, Jawmiraawo darni mo dow mooɗon. 14 Kadi, teddine Jawmiraawo, kuuwane mo, ɗowtane umrooje maako, taa luute ɗe sam, tokke mo, onon e laamiiɗo mon fuu. Nden kam on njooɗoto jam. 15 Ammaa to on nananaay Jawmiraawo, to on ɗowtanaaki umrooje maako, nden kam o honan on bana o honno kaakaaji mon. 16 Jonta kam ndare siriw, ndaare kaayeefiwol ngol Jawmiraawo huuwata yeeso mooɗon. 17 Naa jonta ɗum wakkati codol alkamaari na? Bee non fuu mi toroto Jawmiraawo, kaŋko boo o neldan diggaali e iyeende. To ɗum laatake, on anndan no halleende mon dow Jawmiraawo mawniri, nde ɗaɓɓuɗon laamiiɗo." 18 Nden Samuyila tori Jawmiraawo. Nyalaade maajum Jawmiraawo neldi diggaali e iyeende. Yimɓe fuu kuli Jawmiraawo e Samuyila masin. 19 Ɓe mbi'i Samuyila: "Useni, torana min Allah Jawmiraawo ma, ngam taa min maaya. Fakat min marɓe hakke, dow maajum fuu min ɓesdi halleende ɗaɓɓugo laamiiɗo." 20 Samuyila jaabi ɓe: "Taa kule. On mbaɗi aybe fakat. Ammaa tokke Jawmiraawo jonta, ɗowtane mo bee ɓernde woore. 21 Taa tokke labbi, ngam kanji ɗi meereeji, ɗi mbaawataa wallugo on. 22 Ammaa Jawmiraawo yawnataa innde mum, accataa yimɓe mum. Ɗum fottani mo o waɗa on ummaatoore maako. 23 Min boo, Jawmiraawo haɗam taa mi waɗa aybe dow maako, mi acca do'anaago on. Koo yeeso boo mi anndinan on ko foti, ko wooɗi. 24 Ammaa teddine Jawmiraawo, ɗowtane mo bee gooŋga e ɓernde woore. Ciftore kuuɗe mawɗe ɗe o huuwani on. 25 Ammaa to on tokkake huuwugo kalluɗum, nden kam on kalkan, onon e laamiiɗo mon fuu."

1 Samuyila 13

Haɓre bee Filisti'en

13:1 Sawulu woodi duuɓi ... , saa'i o laamo. O laamani yimɓe Isra'iila duuɓi ɗiɗi. 2 Too, Sawulu suɓi worɓe ujine tato (3.000) nder Isra'iila'en, wi'i luttuɓe ɓe koota. Ujine ɗiɗo ɗon ngondi bee maako haa Mikmas e dow kooseeje kombi Baytila. Ujineere boo ɗon ngondi bee Yoonatan, ɓiiyiiko, haa Gibiya-Benyamin. 3 Yoonatan mbari kaliifaajo Filisti'en haa Geba, Filisti'en nani habaru maajum. Sawulu umri fuufugo luwal konu nder lesdi fuu, wi'i: "Sey Ibraniŋko'en fuu nana ɗum." 4 Yimɓe Isra'iila nani haala man, mbi'i: "Sawulu mbari kaliifaajo Filisti'en, ummini nganyŋgu maɓɓe." Ngam maajum worɓe Isra'iila fuu mooɓti haa Sawulu haa Gilgal. 5 Filisti'en boo mooɓti ngam haɓre bee Isra'iila'en. Ɓe ngoodi mootaaji pucci ujine tati (3.000), e wa''iiɓe ɗi ujine njoweego (6.000), e honooɓe woɗɓe ɗuuɗɓe bana njaareendi maayo. Ɓe ngari, ɓe caŋgini haa Mikmas, haa fuunaaŋge Baytawiina. 6 Nde Isra'iila'en ngi'i ɓe ɗon nder ɓillaare ngam ɗuuɗeeŋga konne'en maɓɓe, ɓe nyukki nder lowi e guuɓe e caka tapaaje e nder gasɗe e ɓulli. 7 Woɗɓe maɓɓe ndoggi haa gaɗa maayo Urdun, haa lesdi Gada e Gile'at. Ammaa Sawulu ɗonno haa Gilgal. yimɓe wonduɓe bee maako diwni ngam kulol. 8 Samuyila wi'no mo o reena nyalɗe joweeɗiɗi. Ammaa nde Samuyila waraay tawon, yimɓe puɗɗi dillugo. 9 Ngam maajum Sawulu umri waddugo dabbaaji ngam nguleteeŋga e kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe. 10 Nde o timmini lii'aago nguleteeŋga, Samuyila wari. Sawulu yehi haa fotta bee maako, hoofna mo. 11 Samuyila ?ami mo: "Ko mbaɗɗa ɗo?" Sawulu jaabi: "Yimɓe puɗɗi dillugo ngam a waraay nder saa'iire ta''aande. Filisti'en boo ɗon mooɓi haa Mikmas. 12 Ngam maajum mi numi: Jonta Filisti'en ukkanto yam haa Gilgal, min boo mi toraaki yerduye Jawmiraawo tawon. Kanjum mi tiɗɗini ɓernde am, mi lii'ani mo nguleteeŋga." 13 Samuyila wi'i mo: "Kay, a waɗi faataare! Koni a ɗowtanaaki umroore Allah Jawmiraawo maaɗa? O tabitinanno laamu ma dow Isra'iila haa foroy, 14 ammaa jonta ngu tabitittaa. Jawmiraawo suɓani hoore mum goɗɗo ɓuranɗo fottango mo dow maaɗa, haa o waɗa mo ardiiɗo yimɓe maako." 15 Nden Samuyila ummi haa Gilgal. Worɓe luttuɓe haa Sawulu, njahdi bee maako diga Gilgal haa Gibiya, hedi jama'aare konne'en. Nde Sawulu limi yimɓe mum, ɓe laati baakin worɓe teemeɗɗe njoweego. 16 Sawulu e ɓiyum Yoonatan e wonduɓe bee muuɗum'en caŋgini haa Geba nder lesdi Benyamin. Ammaa Filisti'en ɗon caŋgini haa Mikmas. 17 Filisti'en neli mooɓe honooɓe tati ngam wilugo e jaɓtugo, mooɓre arande gal woyla haa Ofra nder lesdi Su'al, 18 mooɓre ɗiɗawre gal hiirnaaŋge haa Baytihurun, mooɓre tataɓre boo gal fuunaaŋge haa kooseeje dow Waadiwol-pobbi haa sera ladde. 19 Wakkati maajum walaa kilaajo nder lesdi Isra'iila fuu, ngam Filisti'en ngiɗaano Isra'iila'en mbaɗa kaafaaje malla labbe. 20 Doole Isra'iila'en njaha haa Filisti'en ngam welnugo baaneeje e kuuje wasugo e pe''irɗe e bafɗi. 21 Ngam welnugo fe''irde malla ngam wo''itingo seɓatto sawru gaynaako, sey ɓe njoɓa suleyre. Ngam welnugo baanewo malla wafdu boo suleyje ɗiɗi. 22 Ngam maajum nyalaade haɓre walaa kaafahi malla labbo haa juuɗe Isra'iila'en, sey Sawulu e ɓiyum Yoonatan mari balmi, kamɓe tan. 23 Filisti'en neli mooɓre honooɓe ngam haa ɓe ayna laawol hooseere kombi Mikmas.

1 Samuyila 14

Cuusal Yoonatan

14:1 Nyande feere Yoonatan ɓii Sawulu wi'i suka doondoowo balmi mum: "War, en njah haa aynooɓe Filisti'en to." Ammaa o wi'aay ɗum baaba maako. 2 Saa'i maajum Sawulu ɗon jooɗi les rummaanoohi haa laarre wi'eteende Migiron haa keerol gese Gibiya. Worɓe baakin teemeɗɗe njoweego ɗon ngondi bee maako. 3 Akiya ɓii Ahitooba deerɗu Ikabood ɓii Pinehas ɓii Eeli, limanjono Jawmiraawo haa Silo, kaŋko o ɗon ɓorni danciki limanku saa'i man. Yimɓe wonduɓe bee Sawulu kamɓe boo ɓe anndaa Yoonatan dilli. 4 Haa laawol ngol Yoonatan tammi yahugo, woodi tapaaje towɗe ceeɓɗe haa bakeeje maagol ɗiɗi fuu. Tapaare nde'e wi'ete Booses, ndeya boo Seene. 5 Nde'e ɗon haa woyla maagol, wakere Mikmas, ndeya boo haa fombina maagol, wakere Geba. 6 Kadi, Yoonatan wi'i suka mum go: "War, en njah haa aynooɓe saadooni'en ɓe'e to. Teema Jawmiraawo wallan en. Walaa ko haɗata mo hokkugo en jaalorgal, koo en ɗuuɗaay boo." 7 Doondoowo balmi maako jaabi mo: "Waɗ ko ɓernde ma yiɗi fuu, yah. Min kam mi yahdan bee ma." 8 Yoonatan wi'i: "Sey en ɓadito ɓe haa to ɓe ngi'i en. 9 To ɓe mbi'i: Ndare, munye haa to min ngari ­- nden kam en ndaroto haa en ngoni. 10 Ammaa to ɓe mbi'i: Ngare haa amin ­- nden kam en mba''oto, ngam Jawmiraawo hokki en ɓe haa juuɗe men. Bana ni en anndirta ɗum." 11 Ɓe njehi haa aynooɓe Filisti'en ngi'i ɓe. Filisti'en mbi'i: "Asee, Ibraniŋko'en ngurti gasɗe muuɗum'en haa ɓe nyukkino!" 12 Nden ɓe ewni Yoonatan e doondoowo balmi, ɓe mbi'i: "Hey, onon, ngare haa amin! Woodi ko min mbi'ata on!" Yoonatan wi'i suka mum: "Tokkam! Jawmiraawo hokki ɓe haa juuɗe Isra'iila." 13 Yoonatan wa''i bee juuɗe e kosɗe fuu, doondoowo balmi maako tokki mo. Nde ɓe njotti haa dow, Filisti'en ndo''i yeeso Yoonatan, suka maako boo mbari ɓe. 14 Haɓre arandeere bee Filisti'en nde'e, Yoonatan e suka mum mbari worɓe noogas haa nokkuure nde yaajaay sam. 15 Filisti'en wonɓe nder lesdi, e honooɓe nder saŋgeere e mooɓe jaɓtooɓe fuu kultori ngam haala maajum. Allah hulni ɓe bee dimbaaki lesdi boo.

No Isra'iila'en njaalori Filisti'en

16 Yimɓe Sawulu waɗooɓe aynol haa Gibiya-Benyamin ngi'i fitina nder saŋgeere Filisti'en. 17 Sawulu umri yimɓe mum: "Lime, ndaare to goɗɗo meeɗen dilli." Ɓe limi, ɓe ngi'i Yoonatan e doondoowo balmi mum ngalaa ton. 18 Sawulu wi'i Akiya, limanjo: "Waddu le sundukru Allah." Ngam nyalaade maajum sundukru alkawal ɗon nder saŋgeere Isra'iila'en. 19 Saa'i Sawulu ɗon wolida bee Akiya tawon, fitina nder saŋgeere Filisti'en ɓesdi masin. Sawulu wi'i limanjo: "Accu ndu!" 20 Nden o ewni yimɓe maako, ɓe nasti haɓre. Saa'i man hakkiilooji Filisti'en majji, ɓe ɗon kaɓa koomoy bee soobaajo mum. 21 Ibraniŋko'en wonduɓe bee Filisti'en diga naane, warɓe bee maɓɓe haa saŋgeere, ngayliti, kawtani Isra'iila'en wonduɓe bee Sawulu e Yoonatan. 22 Isra'iila'en nyukkiiɓe nder kooseeje Efrayim go, nde ɓe nani Filisti'en ndoggi, ɓe ngarti, ɓe taasni ɓe. 23 Bana ni Jawmiraawo hisniri Isra'iila'en nyalaade maajum.

Ko laati ɓaawo haɓre

Haɓre maajum wuli haa gaɗa Baytawiina. 24 Sawulu umruno yimɓe mum bee hunayeere: "Naaloore dow koomoy nyaami nyaamdu haa yahugo kiikiɗe, hiddeko mi waato konne'en am." Nyalaade man fuu, ɓe nyaamaay, ngam maajum ɓe comi masin. 25 Ɓe fuu ɓe ngari nder laynde, njumri ɗon ton haa lesdi. 26 Ɓe ngi'i njumri ɗon simta, ammaa walaa koo gooto maɓɓe metti ndi, ngam ɓe kuli hunayeere Sawulu. 27 Yoonatan anndaa haala maajum. O nastini seɓatto sawru maako nder njumri, o nyaami ndi. Law gite maako laaɓi fahin. 28 Gooto nder yimɓe maako wi'i mo: "Baaba ma huni hunayeere, naali koomoy nyaami nyaamdu hande." Ammaa Yoonatan yi'i comri yimɓe fuu. 29 Ngam maajum o wi'i: "Baaba am ɗon nastina lesdi fuu nder halkere. Ndaare le, sembe am warti ngam mi metti njumri seɗɗa. 30 To yimɓe fuu nyaamino ko keɓɗen haa Filisti'en hande, jaalorgal men ɓuranno mawnugo piw. Ammaa jonta kam en mbaraay ɗuuɗɓe." 31 Nyalaade maajum yimɓe Isra'iila taasni Filisti'en diga Mikmas haa yotti Ayyalon. Weelo tampini ɓe, 32 haa ɓe ukkani keɓal konu, ɓe kirsi dammooji e ga'i e nyalbi, ɓe ndufi ?i?am maaji haa lesdi. Nden ɓe nyaami haa nokkuure man heewnde ?i?am. 33 Sawulu anndinaama: "Ndaa, yimɓe ɗon mbaɗa hakke dow Jawmiraawo, ɓe ɗon nyaama haa nokkuure heewnde ?i?am kirsol." Sawulu hooli, wi'i: "On mbaɗi aybe. Ngadde hayre mawnde hiddeko naaŋge muta." 34 Nden o umri: "Naste caka yimɓe, mbi'e ɓe ɓe ngadda dabbaaji maɓɓe, ɓe kirsa ɗi haa ɗo dow hayre, ɓe nyaama bilaa waɗugo hakke dow Jawmiraawo." Jemmaare maajum yimɓe ngaddi dabbaaji muuɗum'en, kirsi ɗi ton. 35 Kanjum woni hirsirde arande nde Sawulu mahani Jawmiraawo. 36 Sawulu wi'i: "Sey en taasna Filisti'en jemmaare nde'e, en koo'a kuuje maɓɓe haa weeta. Taa gooto nder maɓɓe daɗa." Yimɓe maako njaabi: "Booɗɗum, an on umrata!" Ammaa limanjo wi'i: "En aartu en carwo Allah." 37 Sawulu ?ami Allah: "Mi taasna Filisti'en na? A hokkan min ɓe haa juuɗe amin na?" Ammaa nyalaade maajum Allah jaabaaki mo. 38 Sawulu ewni ardiiɓe yimɓe, wi'i ɓe: "Keɓte hakkewol ngole laati hande. 39 Fakat bana Jawmiraawo kisnuɗo Isra'iila o geeto, baɗɗo hakke man o maayan, koo to ɗum ɓiyam Yoonatan." Ammaa walaa koo gooto wolwi. 40 Nden Sawulu wi'i ɓe: "On fuu ndare haa wakere nde'e, min e ɓiyam Yoonatan min ndaroto wakere ndeya." Yimɓe njaabi mo: "Booɗɗum, an on umrata." 41 Sawulu tori Jawmiraawo: "Ya Allah mo Isra'iila'en ɗowtanto ɗum, ngam ɗume a jaabaaki yam hande? Anndinam gooŋga bee kaa'e baaruɗum kur'u. To aybe man ɗon dow am e ɓiyam Yoonatan, nden kam wurtin hayre wi'eteende uriima. Ammaa to yimɓe ma Isra'iila'en mbaɗi aybe, nden kam wurtin hayre wi'eteende tumiima." Kur'u aybini Sawulu e Yoonatan, gooŋɗini yimɓe woɗɓe. 42 Sawulu wi'i: "Mbaɗe le kur'u hakkunde am bee ɓiyam." Ngu aybini Yoonatan. 43 Sawulu wi'i mo: "Yeccam ko mbaɗɗa." Yoonatan jaabi: "Mi hoo'i njumri seɗɗa bee seɓatto sawru am, mi nyaami. Ndaa yam, mi taaskani maayugo." 44 Sawulu wi'i: "Nonnon, Jawmiraawo mbarammi to mi acci ma bee yoŋki." 45 Ammaa yimɓe mbi'i Sawulu: "Kadi Yoonatan mo heɓani Isra'iila jaalorgal maŋgal nga'al hande, o maayan na? Woodaa sam! Fakat bana Jawmiraawo o geeto, min accataa a meema koo gaasawol hoore maako gootol. Kuuɗe maako hande kam, bee ballal Allah o huuwri ɗe." Bana ni yimɓe kisniri Yoonatan ngam taa o maaya. 46 Sawulu acci taasnugo Filisti'en. Kamɓe ɓe kooti lesdi maɓɓe.

Konuuji Sawulu e saare mum

47 Wakkati Sawulu ɗon laamano Isra'iila, o haɓi bee konne'en maako kootoy fuu: bee yimɓe Mo'ab e Ammoon e Edoom, bee laamiiɓe Soba, bee Filisti'en boo. Kootoy o haɓi fuu, o jaalo. 48 O tiɗɗini ɓernde maako, o haɓi bee yimɓe Amalek, o hisni Isra'iila'en juuɗe jaɓtooɓe ɓe'e. 49 Sawulu woodi ɓiɓɓe worɓe tato: Yoonatan e Isuwi e Malkisuwa. O woodi boo ɓiɓɓe rewɓe ɗiɗo: innde mawniraawo, Meerab, innde minyiraawo boo, Mikal. 50 Ahino'am ɓii Ahimaas woni debbo Sawulu. Innde mawɗo konu maako, Abineer ɓii Neer. (Neer woni bappa Sawulu, 51 ngam Kis baaba Sawulu, e Neer baaba Abineer ɓe ɓiɓɓe Abiyel.) 52 Jamanu Sawulu fuu haɓre bee Filisti'en ɗon saati. Ngam maajum koondeye Sawulu yi'i goɗɗo cembiɗɗo, baawɗo konu, o hoo'a mo ngam jama'aare konu maako.

1 Samuyila 15

Haɓre bee Amaleki'en

15:1 Yoo, Samuyila wari haa Sawulu, wi'i mo: "Naane Jawmiraawo nelino yam ngam haa mi waɗe laamiiɗo dow yimɓe maako Isra'iila'en. Ngam maajum nan umroore maako jonta. 2 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe Isra'iila wi'i: Mi yejjitaay ko yimɓe Amalek kuuwi Isra'iila'en, no ɓe kaɗiri ɓe laawol nde ɓe ngari diga Misra. 3 Yah haɓugo bee Amaleki'en jonta, halku ɓe kamɓe e ko ɓe mari fuu, taa enɗu ɓe sam. Mbare worɓe e rewɓe, derke'en e musinankoy, na'i e dammooji e geelooɗi e bamɗe fuu." 4 Sawulu ewni yimɓe mum ɓe ngara haa Telayim. O limi ɓe ton: Honooɓe ujine teemeɗɗe ɗiɗo (200.000), non boo worɓe Yahuuda ujine sappo (10.000). 5 Ɓe njahdi bee maako haa berniwol Amaleki'en, ɓe mbaɗi baaltol nder waadiwol kombi berniwol man. 6 Sawulu neldi habaru haa Keni'en, wi'i ɓe: "Ndille, ngurte caka Amaleki'en, ngam taa mi halka on bana maɓɓe. Ngam saa'i Isra'iila'en ɗonno ngara diga Misra, onon on kolli ɓe mbooɗeeŋga." 7 Nden Sawulu ukkani Amaleki'en, jaali ɓe diga Hawila haa yotti Sura haa fuunaaŋge Misra. 8 Sawulu e yimɓe mum mbari ɓe fuu bee kaafahi, ammaa ɓe naŋgi Agag, laamiiɗo Amaleki'en o geeto. 9 Ɓe lutti mo, kaŋko e ɓurɗum wooɗugo haa dammooji e na'i e borti e ko mari saman fuu. Ɓe mbari dabbaaji tampuɗi e ɗi mbooɗaay tan. 10 Jawmiraawo wi'i Samuyila: 11 "Mi mimsiti waɗugo Sawulu laamiiɗo, ngam o wayliti, o acci yam, o ɗowtanaaki umrooje am." Kanjum ɗum naawi Samuyila masin, o woyani Jawmiraawo jemmaare man fuu. 12 Jaŋgo maajum o dawi cub, o yehi ngam o fotta bee Sawulu. O nani Sawulu warno haa Karmel, darnani hoore mum hayre maandorde, dilli haa Gilgal. 13 Nde Samuyila yotti ton, Sawulu hoofni mo, wi'i: "Jawmiraawo barkiɗine. Mi waɗi ko Jawmiraawo umri yam." 14 Ammaa Samuyila ?ami mo: "Ko mi nanata ɗo, naa ɗum bojji dammooji e boodaali na'i na?" 15 Sawulu jaabi: "Yimɓe koo'i na'i e dammooji ɓurɗi wooɗugo haa Amaleki'en ngam lii'anaago ɗi Allah Jawmiraawo maaɗa kirseteeɗi. Ammaa luttuɗum fuu min kalki ɗum." 16 Samuyila wi'i Sawulu: "He'i kam! Haa mi yecce ko Jawmiraawo wi'i yam jemmaare saaliinde." Sawulu wi'i: "Mi ɗon heɗito." 17 Samuyila wi'i mo: "Wakkati a famɗitini hoore ma, a laati ardiiɗo le'i Isra'iila, Jawmiraawo waɗi ma laamiiɗo maaji. 18 O neli ma, o umri ma a haɓa bee Amaleki'en halluɓe ɓe'e haa a halka ɓe. 19 Koni a ɗowtanaaki mo? Koni a yaawɗi ɓoftugo keɓal konu? A waɗi kalluɗum yeeso Jawmiraawo." 20 Sawulu jaabi: "Na mi ɗowtani umroore Jawmiraawo? Mi yehi bana o wi'i yam, mi halki Amaleki'en fuu. Mi naŋgi Agag, laamiiɗo maɓɓe, mi waddi mo haa ɗo. 21 Ammaa yimɓe am lutti ɓurɗum wooɗugo haa keɓal konu, waato na'i e dammooji booɗɗi, ngam haa ɓe lii'ano ɗi Allah Jawmiraawo maaɗa haa Gilgal ɗo." 22 Ammaa Samuyila wi'i: "Ɗume ɓuri fottango Jawmiraawo, guleteeɗi e kirseteeɗi na, malla to goɗɗo ɗowtanake umroore maako. Fakat, ɗowtaare ma ɓuran seynugo mo dow jawɗi payɗi kirseteeɗi fuu. 23 Luutugo umroore maako halli bana kaaramaaku, tuurtango mo boo halli bana sujidango labbi. An a wudini umroore Jawmiraawo, ngam maajum o wudini ma ngam taa a tokko laamaago." 24 Sawulu jaabi: "Gooŋga, mi waɗi aybe. Mi luuti umroore Jawmiraawo e anndinol maaɗa, ngam mi huli yimɓe am, mi waɗi ko ɓe ngiɗi. 25 Ammaa jonta yaafanam aybe am, yahdu bee am haa Gilgal, haa mi sujidana Jawmiraawo." 26 Samuyila wi'i mo: "Aa'a, mi yahdataa bee ma. A wudini umroore Jawmiraawo, kaŋko boo o wudini ma ngam taa a tokko laamaago."

No Samuyila sendiri bee Sawulu

27 Samuyila wayliti ngam dilla. Ammaa Sawulu naŋgi gawargal limce Samuyila haa ngal seeki. 28 Samuyila wi'i: "Bana ni Jawmiraawo seekiri laamu Isra'iila dow maaɗa hande, hokki ngu goɗɗo feere ɓuranɗo ma fotugo. 29 Kaŋko woni koolniiɗo haa Isra'iila, o fewataa, o mimsitittaako boo. Ngam naa o neɗɗo sakko o mimsito." 30 Sawulu wi'i: "Mi waɗi aybe. Ammaa teddinam jonta yeeso ndotti'en yimɓe am e yeeso Isra'iila'en fuu, yahdu bee am haa mi sujidana Allah Jawmiraawo maaɗa." 31 Samuyila jaɓi, yahdi bee maako haa Gilgal. Nde Sawulu timmini sujidango Jawmiraawo, 32 Samuyila umri: "Ngaddaneeɗam Agag, laamiiɗo Amaleki'en." Agag wari haa maako o de'itɗo ngam o numi: "Jonta kam joote maayde ittake." 33 Ammaa Samuyila wi'i mo: "Kaafahi ma sooyni rewɓe ɗuuɗɓe ɓikkoy muuɗum'en. Bana ni daada ma boo sooyan ɓiyum jonta." Nden o ta''i Agag geɓe geɓe yeeso hirsirde Jawmiraawo haa Gilgal. 34 Ɓaawo maajum Samuyila yehi haa Rama. Sawulu boo hooti saare mum haa Gibiya. 35 Samuyila meetaay yi'ugo mo, ammaa ɓernde maako naawi ngam daliila Sawulu, ngam Jawmiraawo mimsiti hokkugo mo laamu dow Isra'iila.

1 Samuyila 16

No Allah suɓri Daawuda

16:1 Yoo, Jawmiraawo wi'i Samuyila: "Ndey a accata sunoraago Sawulu? Mi wudini mo ngam taa o tokko laamanaago Isra'iila. Hebbin luwal ma bee nebbam ngujorɗam, yah haa Baytilaama haa goɗɗo mo innde mum Yessa. Mi suɓani hoore am gooto nder ɓiɓɓe maako haa o laato laamiiɗo." 2 Samuyila wi'i: "Noy njahanmi ton? To Sawulu nani ɗum, o mbaratam." Jawmiraawo wi'i: "Hoo'u wiige, yahru nge ton, wi' yimɓe a wari ngam lii'anaago Jawmiraawo kirseteeŋga. 3 Ewna Yessa haa juulde kirseteeŋga man, min boo mi wi'ete ko mbaɗata, moy nder ɓiɓɓe maako a moytata ngam o laato laamiiɗo." 4 Samuyila ɗowtani Jawmiraawo, yehi Baytilaama. Nde ndotti'en berniwol ngi'i mo, ɓe kultori, ɓe ?ami mo: "Jam waddu ma na?" 5 O jaabi: "Jam! Mi wari ngam lii'anaago Jawmiraawo kirseteeŋga. Cene ko'e mon, nden njahde bee am haa nyaamdu kirseteeŋga." O ewni Yessa e ɓiyum'en boo, o wi'i ɓe ɓe cena ko'e maɓɓe. 6 Nde ɓe ngari, Samuyila yi'i Eliyabu ɓii Yessa, numi: "Kaŋko woni cuɓaaɗo Jawmiraawo." 7 Ammaa Jawmiraawo wi'i mo: "Taa hakkilan darnde maako juutnde, mi suɓaay mo. Min kam mi laarataa bana yimɓe ndaardata. Neɗɗo laaran ko gite mum ngi'ata, ammaa min mi laaran ko woni nder ɓernde goɗɗo." 8 Yessa ewni Aminadabu, yahri mo yeeso Samuyila. Ammaa Samuyila wi'i: "Jawmiraawo suɓaay mo." 9 Yessa waddi Samma, ammaa Samuyila wi'i: "Kaŋko boo Jawmiraawo suɓaay mo." 10 Bana ni Yessa waddi ɓiyum'en njoweeɗiɗo yeeso Samuyila. Ammaa Samuyila wi'i: "Jawmiraawo suɓaay koo gooto nder maɓɓe." 11 Nden o ?ami Yessa: "Kamɓe tan ngoni ɓiɓɓe ma fuu na?" Yessa jaabi: "Aa'a, lutti gaajiijo am, Daawuda, o ɗon dura dammooji." Samuyila wi'i: "Nel goɗɗo wadda mo, ngam en puɗɗataa nyaamugo hiddeko o wara." 12 Yessa neli goɗɗo, Daawuda wari. O booɗɗo, cembiɗɗo, gite maako ɗon njayna. Jawmiraawo wi'i Samuyila: "Ɗum kaŋko, wujir mo nebbam." 13 Samuyila hoo'i luwal bee nebbam ngujorɗam, moyti Daawuda yeeso deerɗiiko'en fuu. Diga saa'i maajum Ruuhu Jawmiraawo wari dow Daawuda, accaay mo. Ammaa Samuyila hooti haa Rama.

No Daawuda huuwrani Sawulu

14 Ruuhu Jawmiraawo acci Sawulu, ammaa Jawmiraawo neli mo ruuhuwol kalluŋgol ngol hulna mo. 15 Sukaaɓe Sawulu mbi'i mo: "Ndaa, ruuhuwol kalluŋgol iwŋgol haa Jawmiraawo ɗon hulne, barkaama. 16 Naa ndikka min ɗaɓɓitane goɗɗo annduɗo fiyugo moolooru na? To ruuhuwol man wari dow maaɗa, o yimane bee moolooru haa keɓa daama." 17 Sawulu jaabi: "Ndaaraneeɗam goɗɗo annduɗo fiyugo moolooru, ngadde mo haa am." 18 Gooto nder sukaaɓe maako wi'i: "Mi anndi goɗɗo. Yessa mo Baytilaama woodi ɓiɗɗo baawɗo moolooru. O konoowo cembiɗɗo boo, o booɗɗo, baawɗo wolwugo, Jawmiraawo ɗon wondi bee maako." 19 Sawulu neli nelaaɓe haa Yessa, wi'i mo: "Neldam le ɓiɗɗo ma Daawuda, duroowo dammooji." 20 Yessa hokki Daawuda jawgel mbeewa e wamnde rimdaande tamseeje e kanyakanyaawu inaboojam o yahra ɗum haa Sawulu. 21 Bana ni Daawuda wari haa laamiiɗo Sawulu, nasti kuugal maako. Sawulu yiɗi mo masin, waɗi mo doondoowo balmi laamiiɗo. 22 Sawulu neli goɗɗo haa Yessa, wi'i mo: "Mi yiɗi Daawuda. Accu mo o jooɗo haa am, o huuwanammi." 23 Koondeye ruuhuwol iwŋgol haa Allah go wari dow Sawulu, Daawuda hoo'a moolooru, fiya ndu. Nden Sawulu foofta, heɓa daama, ruuhuwol boo acca mo.

1 Samuyila 17

No Goliyat janciri Isra'iila'en

17:1 Yoo, Filisti'en mooɓti jama'aare konu muuɗum'en haa Soko nder lesdi Yahuuda. Ɓe caŋgini haa Efes-Damiima, hakkunde Soko bee Aseka. 2 Sawulu e Isra'iila'en boo mooɓi, ɓe caŋgini nder waadiwol bi'eteeŋgol Leɗɗe-mawɗe. Ɓe taaskani haɓre bee Filisti'en. 3 Filisti'en ndari dow hooseere to, Isra'iila'en boo dow hooseere ɗo, waadiwol ɗon hakkunde maɓɓe. 4 Goɗɗo wurti saŋgeere Filisti'en. Innde maako Goliyat, o iwɗo Gaat. Njuutirka maako piyanɗe joweego e hapakaare. 5 Hufneere maako e sulkewol maako fuu ɗum njamndi mboɗeeri. Teddeeŋga sulke man, baakin kilo cappanɗe joweego. 6 O woodi jamɗe boɗeeje haa korle maako boo. Dow balawal maako o wakki jaaral njamndi mboɗeeri. 7 Kalasal labbo maako nandi bee leggal cannyargal. Ceeɓndi labbo maako ɗum njamndi ɓaleeri, teddeeŋga maari baakin kilo joweeɗiɗi. Goɗɗo feere ardi mo, ɗon roondi wawarde mawnde. 8 Goliyat dari, wookani caffuuji Isra'iila'en, wi'i: "Ngam ɗume mbaɗɗon caffuuji konu? Min mi Filistiijo, onon boo on maccuɓe Sawulu. Cuɓe le gooto nder mooɗon, o wara haa am, o haɓa bee am. 9 To o waawti yam, o mbari yam, min laatoto maccuɓe mon. Ammaa to min mi jaalake mo, mi mbari mo, nden kam onon on laatoto maccuɓe amin, on kuuwana min." 10 Nden o fuɗɗi jancugo jama'aare konu Isra'iila'en, o wi'i: "On nani ko mbi'mi na? Ngadde le goɗɗo gooto haa min kaɓa." 11 Nde Sawulu e yimɓe Isra'iila nani bolle ɗe'e, ɓe ndiwtori, ɓe kuli masin.

Daawuda nder saŋgeere Isra'iila'en

12-14 Yessa mo asŋgol Efrata haa Baytilaama, o ndottiijo saa'i man, o waawaay konu. Ammaa o woodi ɓiɓɓe njoweetato. Mawniraaɓe maɓɓe tato, Eliyabu e Abinadabu e Samma tokkino Sawulu ngam haɓre. Daawuda woni gaajiijo. 15 Saa'i feere feere Daawuda ɗon ummo haa saare Sawulu, ɗon hoota, ngam dura dammooji baaba mum haa Baytilaama. 16 Ammaa Filistiijo go ɗon wara fajiri e kiikiɗe fuu, ɗon tiitotira bee Isra'iila'en, nyalɗe cappanɗe nayi. 17 Nyande feere Yessa wi'i Daawuda: "Yah haa deerɗa'en haa saŋgeere konu. Yahran ɓe muudoore gabbe ca'aaɗe e tamseeje sappo. 18 Hoo'u boo leeɓi sappo ngam mawɗo honooɓe ujineere. Laar no deerɗa'en mba'i, ?am njamu maɓɓe. Jaɓ huunde koondeye haa maɓɓe, waddanam nde ngam seedamku a yi'i ɓe, a tawi ɓe ɓe yamɓe. 19 Ɓe ɗon ngondi bee Sawulu e worɓe Isra'iila fuu ngam haɓre nder waadiwol Leɗɗe-mawɗe." 20 Jaŋgo maajum Daawuda dawi cub, acci dammooji haa juŋŋgo aynoowo. O hoo'i kuuje go, o yehi bana baaba maako umruno mo. Nde o yotti saŋgeere, Isra'iila'en ɗon ngurto, ɗon ndarna caffuuji, ɗon mbaɗa gookaali konu. 21 Caffuuji Isra'iila'en e ɗi Filisti'en ɗon tiitotiri. 22 Daawuda acci kuuje mum haa juŋŋgo aynoowo saŋgeere, doggi haa deerɗum'en wonɓe nder caffuwol, ?ami ɓe njamu maɓɓe. 23 Saa'i o ɗon wolida bee maɓɓe, Goliyat Filistiijo go wari fahin, dari yeeso caffuuji, wi'i bolle ɗeya go. Daawuda nani ɗum. 24 Worɓe Isra'iila, nde ngi'i Goliyat, ɓe kultori, ɓe ndoggi. 25 Ɓe mbi'mbi'tiri: "A yi'i mo na? Ndaa mo ɗon wara! Kayya no o jancirta Isra'iila! Koomoy mbari mo, laamiiɗo riskinan ɗum, te'nan ɗum ɓii laamiiɗo debbo. Saare baaba maako boo rimɗan e jomorli fuu." 26 Daawuda ?ami worɓe dariiɓe kombi muuɗum: "Mbarjaari ndiye laatanto mbaranɗo Filistiijo oo, ittanɗo mbustu dow Isra'iila? Moy saadooniijo oo haa o janca jama'aare konu Allah geeto?" 27 Yimɓe mbolwani mo haala mbarjaari fahin. 28 Eliyabu, mawniiko nani mo o ɗon wolida bee yimɓe. O tikki, o wi'i Daawuda: "Ko mbaɗata ɗo? A acci baali men pamari nder ladde. Moy aynata ɗi jonta? Mi anndi ma, an meereejo, maatanɗo hoore mum. A wari laarugo haɓre non." 29 Daawuda jaabi: "Ko mbaɗmi kadi? Walaa kooɗume, sey ?amugo ?amɗe." 30 Nden o wayliti, o ?ami goɗɗo feere. Kaŋko o jaabi mo bana naane.

Balmi ɗi potaay

31 Worɓe woɗɓe nani bolle Daawuda, anndini ɗum Sawulu. Kaŋko o neli ɗaɓɓugo mo. 32 Daawuda wari, wi'i Sawulu: "Taa goɗɗo hula Filistiijo oo, barkaama. Min mi yahan haɓugo bee maako." 33 Sawulu wi'i: "A fotaay ngam haɓre man, ngam a derkeejo tawon. Ammaa kaŋko o cembiɗɗo, annduɗo haɓre diga sukaaku maako." 34 Daawuda wi'i: "Barkaama, saa'i mi ɗon dura dammooji baaba am, koondeye mbarooga malla takkere feere wari, jaɓti jawgel haa tokkere, 35 mi taasna ɗum, mi mbara ɗum, mi hisna jawgel man. To nga ummani yam, mi naŋga nga wakkude, mi mbara nga. 36 Mi waawti barooɗe e takke goɗɗe fuu. Filistiijo saadooniijo oo laatoto bana maaji, ngam o janci jama'aare konu Allah geeto. 37 Jawmiraawo hisni yam jagge barooɗe e takke goɗɗe, o hisnatam juŋŋgo Filistiijo oo boo." Sawulu wi'i Daawuda: "Booɗɗum, yah haɓugo, Jawmiraawo wondu bee ma." 38 Nden o hoo'i sulkewol maako e hufneere njamndi, o ɓorni ɗum Daawuda. 39 Daawuda wakki kaafahi Sawulu, nden o foondi yahugo ngam o woowaay kuuje ɗe'e. O wi'i Sawulu: "Mi meeɗaay kuuje konu tawon, mi waawaay yahugo bee maaje." O ɓorti ɗe, 40 o hoo'i sawru maako haa juŋŋgo, o suɓti kaa'e ɓotowɗe jowi nder maayel, o waati ɗe nder booro maako. Nden o naŋgi piwlol maako, o yehi ngam o fotta bee Filistiijo go.

No Daawuda jaalori Goliyat

41 Goliyat ɓaditi Daawuda, jogiiɗo wawarde maako ardi mo. 42 Nde o waawi yi'ugo Daawuda laaɓɗum, o yawi mo ngam Daawuda o suka mo heewtaay konu tawon, o cewɗo, booɗɗo. 43 Goliyat telɓani mo: "Koni ngarɗa haa am bee sawru? Mi rawaandu na?" O naalori Daawuda bee labbi maako fuu. 44 Nden o janci mo: "War le, haa mi nyaamna colli e kuuje ladde kusel ma." 45 Daawuda jaabi mo: "An a wari dow am bee kaafahi e labbo e jaaral. Min kam mi wari bee innde Allah Baawɗo, Jawmiraawo honooɓe Isra'iila. Kaŋko on njancuɗa. 46 Ngam maajum o nastinte hande haa juŋŋgo am. Mi mbarete, mi ta''an hoore ma. Ɓalli Filisti'en woɗɓe, mi hokkan ɗi jigaaje e kuuje ladde nyaamooje kusel. Nden kam duniyaaru fuu anndan Allah ɗon haa Isra'iila. 47 Mooɓtiiɓe haa ɗo fuu anndan Jawmiraawo walaa haaje kaafahi malla labbo ngam hisnugo yimɓe mum. Haɓre nde'e ɗum haɓre Jawmiraawo, o hokkan min on haa juuɗe amin." 48 Filistiijo ɓaditi ngam fotta bee Daawuda. Daawuda boo yaawɗi ngam fotta bee maako, 49 hoo'i hayre haa booro mum, waɗi nde haa piwlol, fiɗi Goliyat haa tiinde. Hayre nasti tiinde maako, o do''i dow yeeso maako haa lesdi. 50 Bana ni Daawuda jaalori Filistiijo bee piwlol e hayre, mbari mo. O walaa kaafahi. 51 Daawuda yaawɗi, dari dow maako, losi kaafahi maako, ta''i hoore maako. Nde Filisti'en ngi'i cembiɗɗo muuɗum'en maayi, ɓe ndoggi. 52 Yimɓe Isra'iila e Yahuuda mbaɗi gookaali haɓre, taasni ɓe haa njotti Gaat, koo haa dammuɗe Ekuruun boo. Filisti'en mbaraaɓe ɗon mbaali haa laawol man fuu diga Saarayim haa Gaat e Ekuruun. 53 Nde Isra'iila'en timmini taasnugo Filisti'en, ɓe lori, ɓe nyaami saŋgeere maɓɓe. 54 Daawuda hoo'i hoore Goliyat, ɓaawoɗon o yahri nde haa Urusaliima. Ammaa o resi balmi Filistiijo nder suudu maako.

No Daawuda heɓri soobaajo

1 Samuyila 18

55 Nde Sawulu yi'i Daawuda ɗon yaha ngam fotta bee Filistiijo go, o ?ami Abineer, mawɗo honooɓe maako: "Suka oo o ɓii moy?" Abineer jaabi: "Fakat bana a geeto, barkaama, mi anndaa." 56 Laamiiɗo wi'i mo: "Heɓtu ɗum le." 57 Nde Daawuda timmini mbarugo Filistiijo, lorti nder saŋgeere, Abineer yahri mo yeeso Sawulu, hoore Goliyat ɗon haa juŋŋgo Daawuda tawon. 58 Sawulu ?ami mo: "An suka, moy woni baaba ma?" Daawuda jaabi: "Mi ɓii Yessa, maccuɗo ma haa Baytilaama." 18:1 Nde bolidal Sawulu bee Daawuda timmi, ɓernde Yoonatan ɓii Sawulu fuɗɗi yiɗugo Daawuda masin. O yiɗi mo bana yoŋki maako. 2 Nyalaade maajum Sawulu accaay Daawuda hoota saare baaba mum, ammaa o jogiti mo. 3 Yoonatan e Daawuda kaɓɓi alkawal soobiraaku, ngam Yoonatan yiɗi mo bana o yiɗiri yoŋki maako. 4 Yoonatan ɓorti ngapaleewol mum, hokki ngol Daawuda. O hokki mo limce maako e kaafahi maako e lagaawal maako e taadorgol maako fuu. 5 Daawuda ɗon heɓa saa'a kootoy Sawulu neli mo fuu. Ngam maajum Sawulu darni mo dow jama'aare konu muuɗum. Saraaki'en Sawulu e yimɓe fuu ngerdi mo.

No Sawulu haajiri Daawuda

6 Ɓaawo Daawuda jaali Filistiijo go, nde jama'aare konu ɗon hoota, rewɓe ngurti berniiji e gure Isra'iila fuu ngam potta bee laamiiɗo Sawulu. Ɓe ɗon piya moolooji e bawɗi, ɓe ɗon ngama, ɓe ɗon ngimana mo. 7 Nder gimol maɓɓe ɓe ɗon mbi'a: "Sawulu mbari ujineere, ammaa Daawuda ujine sappo." 8 Sawulu seyoraaki nanugo gimol man, o tikki masin. O numi: "Sey ujineere tan ɓe ndokki yam, ammaa kaŋko ɓe ndokki mo ujine sappo. Walaa ko luttani mo heɓugo, sey laamu." 9 Nyalaade maajum Sawulu fuɗɗi laarugo Daawuda bee gite kalluɗe e kaajal. 10 Jaŋgo maajum ruuhuwol kalluŋgol iwŋgol haa Allah wari dow Sawulu, o laati nder saare maako bana ginnaaɗo. Daawuda fuɗɗi fiyugo moolooru bana nyalɗe goɗɗe. Saa'i nden Sawulu ɓaŋgti labbo wonŋgo haa juŋŋgo mum, 11 numi: "Sey mi tigga Daawuda haa mahol", sakkini labbo. Ammaa Daawuda ruuɗi ngo nde ɗiɗi. 12 Sawulu fuɗɗi hulugo Daawuda, ngam Jawmiraawo ɗon wondi bee maako, acci Sawulu. 13 Ngam maajum Sawulu daayni Daawuda, waɗi mo hooreejo dow honooɓe ujineere. Daawuda ardi yimɓe mum nder haɓre, 14 heɓi saa'a nder kuuɗe mum fuu, ngam Jawmiraawo ɗon wondi bee maako. 15 Nde Sawulu yi'i ɗum, o ɓesdi hulugo Daawuda. 16 Ammaa koomoy nder Isra'iila e nder Yahuuda yiɗi Daawuda ngam o ardiiɗo booɗɗo.

No Daawuda ɓaŋgiri ɓii Sawulu debbo

17 Too, Sawulu wi'i Daawuda: "Mi hokkete Meerab, ɓiyam debbo mawniraajo, a ɓaŋga mo. Ammaa sey a huuwanammi, a haɓa bee konne'en Jawmiraawo." Sawulu numi: "Walaa haaje juŋŋgo am meema mo, ndikka Filisti'en mbara mo." 18 Daawuda jaabi mo: "Min kam mi moy? Ɓeye ngoni bandiraaɓe am e asŋgol amin nder Isra'iila? Mi fotaay mi laato esiraawo laamiiɗo." 19 Nde nyalaade ɓaŋgal waɗi, Meerab laataaki debbo Daawuda, ammaa Sawulu te'ni mo haa Adiriyel, goɗɗo iwɗo Mehola. 20 Ammaa Mikal ɓii Sawulu debbo, yiɗi Daawuda. Nde Sawulu nani haala maajum, o seyi. 21 O numi: "Mi accan Daawuda ɓaŋga mo, haa o laatano mo tuuforgol, Filisti'en boo mbara mo." Ngam maajum o wi'i Daawuda ɗiɗawre: "A laatoto esam." 22 Sawulu umri saraaki'en mum: "Mbolwane Daawuda bee sirri, mbi'e mo: a anndi laamiiɗo ɗon yerdi ma, yimɓe maako fuu boo ngiɗi ma, esir bee maako kadi." 23 Saraaki'en mbolwani Daawuda bana ni. Daawuda jaabi ɓe: "On tammi esirgo bee laamiiɗo ɗum koyɗum na? Naa mi leesɗo talakaajo na?" 24 Kamɓe ɓe anndini ɗum Sawulu. 25 O umri ɓe ɓe mbi'a Daawuda: "Laamiiɗo ɗaɓɓataa sadaaki haa maaɗa, sey lare saadooniiku Filisti'en teemerre, ngam waataago konne'en maako." Ammaa o nufi do''ugo Daawuda bee juuɗe Filisti'en. 26 Saraaki'en ngecci Daawuda haala man fuu. Ɗum fottani mo o laato esiraawo laamiiɗo. Diga nyalaade ɓaŋgal siwa, 27 Daawuda yehi bee worɓe mum, ɓe mbari Filisti'en teemeɗɗe ɗiɗo. O yahrani laamiiɗo lare saadooniiku maɓɓe, o limani mo ɗe gootal gootal. Nden Sawulu hokki mo ɓiyum Mikal, o laato debbo maako. 28 Sawulu yi'i laaɓɗum Jawmiraawo ɗon wondi bee Daawuda. O yi'i boo ɓiiyiiko debbo yiɗi Daawuda. 29 Ngam maajum o ɓesdi hulugo mo, o laati ganyo maako haa foroy. 30 Laamɓe Filisti'en tokki haɓugo bee Isra'iila'en. Koondeye haɓre waɗi fuu, Daawuda ɓura mawɓe honooɓe woɗɓe jaalaago. Ngam daliila maajum innde maako laati teddunde.

1 Samuyila 19

No Sawulu taasniri Daawuda

19:1 Yoo, Sawulu wi'i ɓiyum Yoonatan e saraaki'en muuɗum o tammi mbarugo Daawuda. Ammaa Yoonatan soobri bee Daawuda masin. 2 Ngam maajum o reentini Daawuda, o wi'i: "Baaba am ɗon ɗaɓɓa mbarugo ma. Hakkil jaŋgo, suuɗa, nyukka. 3 Min kam mi wurtoto, min bee baaba am, mi daro kombi maako haa nokkuure nde ngonɗa. Nden mi wolwana mo haala maaɗa, haa mi heɓta no ka wa'i. Ɓaawoɗon mi anndinte." 4 Yoonatan mani Daawuda haa noppi baaba mum. O wi'i mo: "Barkaama, taa naawnu suka ma Daawuda, ngam o waɗaay ma aybe, ammaa o huuwani ma booɗɗum masin. 5 O suklanaaki yoŋki maako nde o haɓi bee Goliyat, o mbari ɗum. Bee maako Jawmiraawo hisniri Isra'iila fuu. An boo a yi'i ɗum, a seyori ɗum. Ngam ɗume a ɗaɓɓata mbarugo goɗɗo mo walaa aybe? A walaa daliila sam." 6 Sawulu nanani bolle Yoonatan, o huni hunayeere, o wi'i: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, Daawuda mbarataake." 7 Yoonatan ewni Daawuda, yecci mo haala man fuu. Nden o yahri mo haa Sawulu, Daawuda boo tokki huuwango Sawulu bana naane. 8 Haɓre bee Filisti'en fuɗɗiti. Daawuda yehi, haɓi bee maɓɓe, jaali ɓe jaalorgal maŋgal haa ɓe ndoggi. 9 Ɓaawo maajum, nde Daawuda ɗon fiya moolooru yeeso Sawulu, ruuhuwol kalluŋgol iwŋgol haa Jawmiraawo go wari dow laamiiɗo fahin. O ɗon jooɗi haa suudu maako, labbo ɗon haa juŋŋgo maako. 10 O ɗaɓɓi tiggugo Daawuda bee labbo haa mahol, ammaa Daawuda ruuɗi ngo, ngo tiggi haa mahol. Daawuda doggi, daɗi. 11 Sawulu neli honooɓe haa saare Daawuda, ɓe ayna mo, ɓe mbara mo jaŋgo maajum fajiri. Ammaa Mikal, debbo Daawuda wi'i mo: "To a hisnaay yoŋki ma jemmaare nde'e, ɓe mbaran ma jaŋgo." 12 O jippini mo haa wurdere nder mahol, kaŋko o daɗi. 13 Nden Mikal hoo'i lawru saare, wallini ndu nder be''itte. Haa hoore maaru o waɗi tayre laral mbeewa bee gaasaaji. O suddi lawru bee mojaare. 14 Nde Sawulu neli nelaaɓe ngam naŋgugo Daawuda, Mikal wi'i ɓe: "O nyawɗo." 15 Sawulu neli ɓe fahin, umri ɓe ɓe nasta suudu, ɓe ndaara Daawuda. O wi'i: "Ngadde mo bee be''itte maako fuu ngam haa mi mbara mo." 16 Nelaaɓe nasti suudu, tawaay Daawuda, sey lawru tan ɗon dow be''itte, bee gaasaaji mbeewa haa hoore maaru. 17 Sawulu ?ami Mikal: "Koni mbaɗɗa mi rikisi bee wallugo konneejo am haa o daɗa?" Mikal jaabi mo: "O wi'i o mbaratam to mi wallaay mo." 18 Ammaa Daawuda daɗi, yehi Rama, haa Samuyila. O yecci mo ko Sawulu huuwi mo fuu. Nden o yahdi bee Samuyila haa saare annabo'en. 19 Nde Sawulu nani Daawuda ɗon ton, 20 o neli yimɓe ngam haa ɓe naŋga mo. Wakkati ɓe njotti ton, jama'aare annabo'en ɗon wama, ɗon waɗa annabaaku. Samuyila, ardiiɗo maɓɓe boo ɗon dari kombi maɓɓe. Nde yimɓe Sawulu ngi'i ɗum, Ruuhu Allah wari dow maɓɓe, ɓe puɗɗi wamugo e waɗugo annabaaku. 21 Goɗɗo wi'i ɗum Sawulu. O neli nelaaɓe woɗɓe. Kamɓe boo ɓe puɗɗi waɗugo annabaaku. Fahin Sawulu neli nelaaɓe, ammaa kamɓe boo ɓe mbaɗi annabaaku. 22 Nden Sawulu bee hoore mum yehi Rama. Nde o yotti waawru mawndu haa Seku, o ?ami toy o tawata Samuyila e Daawuda. Ɓe njaabi mo: "Ɓe ɗon haa saare annabo'en haa Rama." 23 Saa'i o ɗon yaha ton, Ruuhu Allah wari dow maako kaŋko boo, o ɗon tokko laawol maako, o ɗon waɗa annabaaku haa o yotti saare annabo'en haa Rama. 24 O ɓorti limce maako, o wami yeeso Samuyila haa o somi, o do''i. Luttuɗum nyalawmaare maajum e jemmaare maajum fuu o ɗon waali haa lesdi o tembo. Bana ni geccawol fuɗɗiri: Sawulu boo laati caka annabo'en na?

1 Samuyila 20

Soobaaku Daawuda bee Yoonatan

20:1 Too, Daawuda ummi haa saare annabo'en haa Rama, o doggi, o wari haa Yoonatan, o ?ami mo: "Aybewol ngole mbaɗmi dow baaba ma? Ngam ɗume o ɗaɓɓata mbarugo yam?" 2 Yoonatan wi'i: "Aa'a, o mbarataa ma, waɗataako! Baaba am huuwataa kooɗume, koo mawɗum koo peetum, sonaa o aarta, o yeccammi ɗum. Kadi o suuɗatam huunde nde mbi'ɗa na? Irin maajum laatataako!" 3 Ammaa Daawuda wi'i: "Baaba ma anndi booɗɗum a yerdi yam. Ngam maajum o anndinaay ma ko o tammi waɗugo, ngam taa ɓernde ma naawa. Fakat bana Jawmiraawo o geeto, an boo a geeto, hakkunde am bee waade kam, falannde woore tan." 4 Yoonatan wi'i: "Mi waɗante ko ngiɗɗa fuu." 5 Daawuda wi'i: "Booɗɗum, jaŋgo woni juulde hakkunde lebbi, haandi mi nyaamda bee laamiiɗo. To a yerdake, mi yahataa, ammaa mi nyukkoto haa yaasi haa kiikiɗe waɗa. 6 To baaba ma heɓti mi waraay, wi' mo: Daawuda tori yam duŋgaye yaawɗaago haa Baytilaama, berniwol maako, ngam asŋgol maako ɗon waɗa kirseteeŋga hitaande nde'e. 7 To baaba ma wi'i: Booɗɗum ­- nden kam walaa ko saklatammi. Ammaa to o tikki, a anndan o waɗi anniya mbarugo yam. 8 Useni huuwanam mo''ere nde'e. Siftor alkawal soobaaku ngal kaɓɓuɗa bee am yeeso Jawmiraawo. Ammaa to mi waɗi aybe, sey a mbarammi an! Ammaa taa hokkam haa juŋŋgo baaba ma." 9 Yoonatan jaabi mo: "Aa'a, kayya! Taa num irin ɗu'um! To mi anndi fakat baaba am ɗon nufo haala sarru dow maaɗa, mi anndinan ma ɗum." 10 Daawuda ?ami mo: "Noy mi anndirta to baaba ma jaabake ma bee tikkere?" 11 Yoonatan wi'i Daawuda: "War, ndillen haa yaasi." Nde ɓe ɗon ngurto, 12 Yoonatan wi'i: "Mi hunorake bee Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila: Faɓɓijaŋgo bana wakkati jonta ?amanmi baaba am. To o numi hayru ma, mi neldan ma habaru. 13 Non boo to o numi sarru ma, mi anndinan ma. To mi waɗaay, Jawmiraawo hiito yam! Fakat mi wallete haa a hisna yoŋki ma. To doole a dogga, nden kam Jawmiraawo wondu bee maaɗa bana o wonduno bee baaba am. 14 To mi lutti bee yoŋki wakkati maajum, huuwanam mbooɗeeŋga bana Jawmiraawo huuwani ma, taa mbaram. 15 Taa ittan saare am mbooɗeeŋga ma haa foroy, koo to Jawmiraawo itti konne'en ma fuu haa lesdi." 16 Yoonatan haɓɓi alkawal bee saare Daawuda, o wi'i: "Jawmiraawo liman ɗum aybe dow ɓiɓɓe ma, to ɓe pisti alkawal men." 17 Nden Yoonatan ɓesdi wi'ugo: "Hunoranam bee yiide ma haa am. Ngam min mi yiɗi ma bana ngiɗmi hoore am." 18 Ɓaawo maajum Yoonatan wi'i Daawuda: "Jaŋgo woni juulde hakkunde lebbi. Ɓe ɗaɓɓitan ma ngam nokkuure ma haa nyaamdu ferwan. 19 Faɓɓijaŋgo yah gal fombina haa nokkuure nde nyukkiɗa nyande go, nyukka ɓaawo hayre mawnde ton. 20 Min kam mi fiɗan kuri tati gal wakere hayre man bana to huunde fiɗeego ɗon ton. 21 Nden mi nela derkeejo haa o suɓta kuri man. To mi wi'i mo: Kuri njani gaa'en maaɗa ­- nden kam wurta, haala ma jam, walaa sarru, fakat bana Jawmiraawo o geeto. 22 Ammaa to mi wi'i mo: Kuri njani gaɗa maaɗa ­- nden kam dillu, ngam Jawmiraawo neli ma daayiiɗum. 23 Ammaa siftor wolde alkawal hakkunde am bee maaɗa. Jawmiraawo tabitinan ngal haa foroy." 24 Too, Daawuda nyukki bana o wi'no. Nde juulde hakkunde lebbi waɗi, laamiiɗo Sawulu wari haa nyaamdu. 25 O jooɗi dow joonde maako haa mahol bana o woowi. Yoonatan jooɗi haa tiitotirde bee Sawulu, Abineer boo haa wakere Sawulu. Ammaa joonde Daawuda ferwi. 26 Nyande maajum Sawulu wi'aay kooɗume, ngam o numi: "Teema woodi ko heɓi mo haa o senaaki ngam nyaamdu." 27 Ammaa koo nyande ɗiɗawre haa juulde boo, joonde Daawuda ferwi. Ngam maajum Sawulu ?ami Yoonatan: "Koni ɓii Yessa waraay nyaamugo keenya e hande?" 28 Yoonatan jaabi: "Daawuda tori yam duŋgaye yahugo haa Baytilaama. 29 O wi'i yam: Useni accam mi yaha, ngam yimɓe asŋgol am mbaɗan kirseteeŋga nder berniwol. Mawnam ɓilli yam mi wara. To a yerdake yam, accu mi yaha, mi laara deerɗam'en. Ngam maajum o waraay haa nyaamdu maaɗa." 30 Sawulu tikkani Yoonatan masin, o telɓani mo: "An njaaluujo! Mi anndi booɗɗum a soobri bee ɓii Yessa oo, ɗum mbustu dow maaɗa e dow daada ma fuu. 31 Yaake Daawuda ɗon bee yoŋki, yoŋki maaɗa hisaay, laamu ma boo tabitaay. Jonta nel naŋgugo mo, o he'i mbareego." 32 Yoonatan ?ami baaba mum: "Ngam ɗume a yiɗi mbarugo mo? Ɗume o waɗi?" 33 Ammaa Sawulu ɓaŋgti labbo mum haa yuwa Yoonatan. Bana ni Yoonatan anndiri anniya mbarugo Daawuda tabiti haa ɓernde Sawulu. 34 O tikki, o ummi haa teebur, o waawaay nyaamugo kooɗume nyande maajum. Ɓernde maako naawi ngam baaba maako huɗi Daawuda. 35 Jaŋgo maajum fajiri Yoonatan wurti, yehi haa nokkuure nde o narrino bee Daawuda go, derkeejo ɗon wondi bee maako. 36 O wi'i derkeejo: "Yaawɗa, suɓtu kuri ɗi piɗanmi." Nde o doggi, Yoonatan fiɗi kurol haa gaɗa maako. 37 Derkeejo yotti pellel kurol man, ammaa Yoonatan hooli: "Kurol ɗon gaɗa maaɗa. 38 Yaawɗa, taa dara, heɓtu ngol!" Derkeejo hooci ngol, waddi ngol haa Yoonatan. 39 O anndaa ko saawi nder haala maajum, sey Yoonatan e Daawuda anndi.

1 Samuyila 21

40 Yoonatan hokki derkeejo lagaawal e kuri haa o hoora ɗum nder berniwol. 41 Nde o dilli, Daawuda wurti nyukkorde mum ɓaawo hayre. O tuggi koppi, nden o sujidi nde tati. Ɓe koofnindiri, kaŋko e Yoonatan, ɓe mboyi ɓe ɗiɗo fuu. 42 Nden Yoonatan wi'i Daawuda: "Yah jam! Taa yejjit ko en kunotiri bee innde Jawmiraawo. Alkawal man tabiti hakkunde meeɗen, hakkunde asli men boo. Jawmiraawo tabitin ɗum!" 21:1 Daawuda ummi, dilli, ammaa Yoonatan hooti berniwol mum.

No Daawuda doggiri Sawulu

2 Yoo, Daawuda yehi haa Akimelek, limanjo haa Noba. Akimelek wari haa Daawuda, o diwni, o ?ami: "Ngam ɗume ngarɗa an feere ma? Toy yimɓe ma?" 3 Daawuda jaabi: "Laamiiɗo neli yam bee umroore sirri. O wi'i yam taa goɗɗo annda ko o umri yam. Yimɓe am boo, mi hawran bee maɓɓe haa nokkuure kaja. 4 Ɗume a woodi bana nyaamdu? Hokkam tamseeje jowi koo boo ko a mari bana nyaamdu fuu." 5 Limanjo jaabi mo: "Mi walaa tamseeje meere, sey cenaaɗe. Mi hokkataa ma ɗe, sonaa to worɓe ma hawtaay bee rewɓe." 6 Daawuda wi'i: "Taa sakla! Nyalɗe ɗuuɗɗe min meemaay rewɓe. Wakkati min ummi, worɓe am laati senaaɓe, koo ɗum laataaki jahaaŋgal bee umroore Allah boo. Sakkoma ɓe senaaɓe hande." 7 Nde limanjo nani ɗum, o hokki Daawuda tamseeje ɗe o ittuno haa teebur nder suudu Jawmiraawo ngam o jo''ina kese. 8 Nyande maajum Do'ek Edoomiijo, mawɗo waynaaɓe Sawulu ɗon ton haa suudu seniindu. 9 Daawuda ?ami Akimelek: "A walanaa yam labbo malla kaafahi na? Mi heɓaay hoo'ugo balmi am, ngam umroore laamiiɗo yaawɗini yam masin." 10 Limanjo jaabi: "Mi woodi kaafahi Goliyat Filistiijo mo mbarɗa nder waadiwol bi'eteeŋgol Leɗɗe-mawɗe. Ki saawaama nder limce, ndaa ki ɓaawo danciki limanku. To a yiɗi kam, hoo'u ki. Balmol feere walaa ɗo." Daawuda wi'i: "Ɓuranki ki woodaa, hokkam ki." 11 Nyande maajum Daawuda ummi Noba, tokki doggugo Sawulu. O wari haa Akis, laamiiɗo Gaat. 12 Saraaki'en annditi mo, mbi'i Akis: "Na kaŋko woni Daawuda, laamiiɗo maɓɓe! Yeeso maako ɓe ngami, ɓe ngimi: Sawulu mbari ujineere, ammaa Daawuda ujine sappo."

1 Samuyila 22

13 Nde Daawuda nani bolle ɗe'e, o hultori, o fuɗɗi hulugo laamiiɗo Akis. 14 O waɗi hoore maako bana o ginnaaɗo caka maɓɓe, o ɗon ngaasa haa pareeje dammugal, o ɗon ilna tuuɗe maako dow wakkude maako. 15 Akis wi'i yimɓe mum: "Ndaa, on ɗon ngi'a o ginnaaɗo. Koni ngadduɗon mo haa am? 16 Kadi yinnaaɓe haa ɗo ke'aay na? On ngiɗi o daamammi bee ginnawol maako na? Mi yiɗaa mo haa saare am." 22:1 Too, Daawuda doggi ton, wari haa lowol baŋge Adulam. Nde deerɗiiko'en e luttuɓe asŋgol maako nani ɗum, ɓe ngari haa maako, ɓe njooɗodi bee maako. 2 Non boo yimɓe woɗɓe, ɓilliiɓe e tokkaaɓe nyamaale e haaɗa-ɓerɗe'en, ɓe fuu ɓe mooɓi haa Daawuda, baakin teemeɗɗe nayo. Daawuda laati ardiiɗo maɓɓe. 3 Daawuda ummi ton, yehi Mispe nder lesdi Mo'ab. O tori laamiiɗo Mo'abi'en: "Accu baaba am e daada am ngara haa ɗo, ɓe ngonda bee mooɗon, haa to mi anndi ko Allah nufani yam." 4 Bana ni o acciri saarooji maako haa laamiiɗo Mo'abi'en. Ɓe njooɗi ton saa'i Daawuda ɗon nyukki nder kooseeje. 5 Ammaa annabi Gada wi'i Daawuda: "Taa jooɗa haa ɗo nder kooseeje, hootu lesdi Yahuuda." Ngam maajum Daawuda ummi, yehi laynde Heeret.

No Sawulu mbardi liman'en haa Noba

6 Nyande feere Sawulu nani habaru yimɓe woɗɓe ngi'i Daawuda e yimɓe maako. Saa'i maajum Sawulu ɗon jooɗi les lekki gonki haa towndiire haa Gibiya, labbo maako ɗon haa juŋŋgo maako. Sukaaɓe maako fuu ɗon taari mo. 7 O wi'i ɓe: "Naneeɗam, onon yimɓe Benyamin! Kadi on tammi ɓii Yessa hokkan on gese gawri e gese inabooje na? Malla o waɗan on mawɓe dow honooɓe ujineere, malla dow honooɓe teemerre? 8 Ngam maajum on ɗon taaskitina tuurtol dow am na? Walaa koo gooto nder mooɗon waŋginani yam alkawal ɓiyam bee ɓii Yessa oo. Walaa koo gooto suklanto yam, walaa mo faamtini yam haala maccuɗo am ɗaɓɓanɗo halkugo yam, ɓiyam boo sembiɗini mo huuwugo bana ni. Naa kanjum na?" 9 Do'ek Edoomiijo ɗon dari ton caka yimɓe Sawulu. O wi'i: "Ndaa, mi yi'i ɓii Yessa nde o wari haa Noba, haa Akimelek ɓii Ahitooba. 10 Limanjo sarwi Jawmiraawo ngam maako, hokki mo njooɓaari, hokki mo kaafahi Goliyat Filistiijo boo." 11 Laamiiɗo Sawulu neli ɗaɓɓugo Akimelek ɓii Ahitooba, kaŋko e bandiiko'en, liman'en wonɓe haa Noba fuu. Ɓe ngari haa laamiiɗo. 12 Sawulu wi'i: "Nan le, ɓii Ahitooba!" Akimelek jaabi: "Na'am, barkaama." 13 Sawulu wi'i mo: "Koni on tuurtani yam, an e ɓii Yessa? Koni ndokkuɗa mo tamseeje e kaafahi, carwiɗa Allah ngam maako boo? Jonta o ummani yam, o ɗon ɗaɓɓa halkugo yam." 14 Akimelek jaabi laamiiɗo: "Asee, naa Daawuda woni koolaaɗo ma ɓurɗo yimɓe ma fuu na? O esiraawo ma boo, o ardiiɗo honooɓe ma suɓaaɓe, koomoy haa saare ma ɗon teddina mo. 15 Nonnon, mi sarwi Allah ngam maako, ammaa kanjum mi waɗi nde ɗuuɗɗum, diga ɓooyma boo. Aa'a, barkaama, taa aybinam dow kooɗume, taa aybin bandiraaɓe am boo. Mi anndaano kooɗume nder haala maajum fuu." 16 Ammaa laamiiɗo wi'i: "Fakat, an Akimelek, a maayan bee yimɓe saare ma fuu." 17 O umri doogari'en dariiɓe ton: "Taare liman'en Jawmiraawo, mbare ɓe. Ɓe mballi Daawuda, ɓe anndi o doggi yam, ammaa ɓe ngeccaay yam." Ammaa worɓe ɓe'e cali fortugo juuɗe muuɗum'en ngam mbarugo liman'en Jawmiraawo. 18 Ngam maajum Sawulu wi'i Do'ek Edoomiijo: "War le, an, mbar ɓe!" Do'ek mbari ɓe, liman'en cappanɗe njoweetato e njowo, fotuɓe ɓornaago limce limanku. 19 Nden Sawulu umri mbarugo jooɗiiɓe haa Noba, berniwol liman'en fuu, bee mbeldi kaafahi: Worɓe e rewɓe, derke'en e musinankoy, non boo na'i e bamɗe e dammooji fuu. 20 Ammaa gooto nder ɓiɓɓe Akimelek daɗi. Innde maako Abiyater. O wari haa Daawuda, 21 o yecci mo no Sawulu mbardi liman'en Jawmiraawo. 22 Daawuda wi'i Abiyater: "Nde ngi'mi Do'ek Edoomiijo haa Noba naane, mi anndi o yeccan ɗum Sawulu. Maayde banda'en fuu ɗum aybe am. 23 Jooɗoda bee am, taa hul! Sawulu ɗon ɗaɓɓa mbarugo en en ɗiɗo fuu, ammaa haa am a hisi jam."

1 Samuyila 23

Daawuda haa Ke'ila

23:1 Yoo, Daawuda nani habaru Filisti'en ɗon ukkano Ke'ila, ɓe ɗon njaɓta gawri haa laarɗe. 2 Daawuda sarwi Jawmiraawo, ?ami mo: "Mi yaha haɓugo bee Filisti'en na?" Jawmiraawo jaabi mo: "Yah, ukkana Filisti'en, hisnu Ke'ila." 3 Ammaa yimɓe maako mbi'i mo: "Koo haa ɗo nder lesdi Yahuuda boo en ɗon bee kulol, sakkoma to en ndilli haɓugo bee jama'aare konu Filisti'en." 4 Daawuda sarwi Jawmiraawo fahin. Jawmiraawo jaabi mo: "Umma, yah haa Ke'ila. Mi hokkan ma Filisti'en haa juŋŋgo ma." 5 Daawuda yehi Ke'ila, kaŋko e yimɓe maako. Ɓe ukkani Filisti'en, ɓe mbari ɗuuɗɓe nder maɓɓe, ɓe koo'i dabbaaji maɓɓe. Bana ni Daawuda hisniri berniwol Ke'ila. 6 Haa ton Abiyater ɓii Akimelek wari haa Daawuda, wakkati o doggi Sawulu. Danciki limanku bee jiiba wiɓɓere ɗon haa juŋŋgo maako. 7 Nde Sawulu anndinaama Daawuda wari haa Ke'ila, o wi'i: "Yowwa, jonta Allah hokki mo haa juŋŋgo am. Daawuda nasti ngaska, ngam o maɓɓi hoore maako nder berniwol bee dammuɗe e jamɗe palduɗe." 8 Sawulu ewni worɓe Isra'iila'en fuu, ngam haa ɓe njahda bee maako haa Ke'ila, ɓe taaro berniwol ngam honugo Daawuda e worɓe mum. 9 Daawuda faami Sawulu ɗon waɗa dabare konu dow maako. Ngam maajum o umri Abiyater, limanjo: "Waddu danciki limanku." 10 Nden o wi'i: "Ya Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, mi anndi Sawulu waɗi anniya warugo haa Ke'ila, haa o halka berniwol ngam daliila am. 11 Mi ɗon hula taa yimɓe Ke'ila ndokkammi haa juŋŋgo maako. Sawulu waran na? Mi ɗon toro ma, ya Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, anndinam ɗum." Jawmiraawo jaabi mo: "O waran." 12 Daawuda ?ami: "Yimɓe Ke'ila ndokkatam, min e yimɓe am, haa juŋŋgo maako na?" Jawmiraawo jaabi: "Ɓe ndokkan." 13 Ngam maajum Daawuda ummi, kaŋko e yimɓe maako, baakin worɓe teemeɗɗe njoweego. Ɓe ngurti Ke'ila, ɓe njehi haa ɓe mbaawi yahugo fuu. Nde Sawulu yeccaama Daawuda wurti Ke'ila, daɗi, o acci anniya maako.

Daawuda nder lesdi kooseeje

14 Too, Daawuda faɓɓi nder lesdi kooseeje baŋge Sifa. Sawulu ɗaɓɓiti mo wakkati man fuu, ammaa Allah hokkaay Daawuda haa juŋŋgo Sawulu. 15 Daawuda anndi laaɓɗum Sawulu yiɗi mbarugo mo. Saa'i maajum Daawuda ɗon jooɗi haa Koreesa nder kooseeje ladde Sifa. 16 Yoonatan ɓii Sawulu yehi, tawi mo ton. O sembiɗini hoolaare Daawuda bee Allah, 17 o wi'i mo: "Taa hul! Juŋŋgo baaba am heɓataa naawnugo ma. An a laatoto laamiiɗo Isra'iila, min boo mi ɗiɗaɓo maaɗa. Kanjum, baaba am anndi ɗum booɗɗum." 18 Ɓe ɗiɗo fuu ɓe kaɓɓi alkawal soobaaku yeeso Jawmiraawo. Nden Yoonatan hooti saare mum, ammaa Daawuda tokki jooɗaago haa Koreesa. 19 Worɓe woɗɓe, iwɓe Sifa ngari haa Sawulu haa Gibiya. Ɓe mbi'i mo: "Daawuda ɗon nyukki haa lesdi amin, haa nokkuure saɗnde yottaago kombi Koreesa dow hooseere Hakila, haa fombina ladde Yahuuda. 20 Min anndi a yiɗi naŋgugo mo, barkaama. Ngam maajum war, minin kam min nastinan mo nder juuɗe ma." 21 Sawulu wi'i ɓe: "Jawmiraawo barkiɗin on, ngam on kuuwani yam booɗɗum. 22 Njehe, mbiɗite fahin, ndaare nokkuure haa o woni, keɓte gi'ɗo mo ton. Mi meeɗi nanugo o ?oyɗo masin. 23 Mbiɗite nokkuuje fuu haa o waawi nyukkaago. To on anndi kooɗume fuu bee laaɓɗum, lorte haa am. Nden mi yahda bee mooɗon. To o wurtaaki lesdi tawon, mi heɓtan mo, koo to doole mi tefa mo nder lesdi Yahuuda fuu." 24 Kamɓe ɓe kooti haa Sifa, Sawulu boo tokki ɓe. Ammaa Daawuda e worɓe mum njahno ladde Ma'on, ɓe nasti gaaruwol feere haa tayre ladde Yahuuda fombinaare. 25 Sawulu e worɓe mum tokki mo ngam haa ɓe ɗaɓɓita mo ton. Nde Daawuda nani ɗum, o tokki yahugo fombina haa o yotti hooseere feere nder ladde Ma'on. Sawulu yeccaama ɗum, o taasni mo. 26 Sawulu e worɓe mum njehi haa wuttudu hooseere ndu'u, Daawuda e worɓe mum boo haa wuttudu maare nduya. Daawuda haɓdi doggugo taasnooɓe mo, ammaa Sawulu e worɓe mum ɓadi taaraago mo ngam naŋgugo mo. 27 Ɗon ni nelaaɗo wari haa Sawulu, wi'i mo: "War law, wallu min, Filisti'en nasti lesdi men." 28 Sawulu acci taasnugo Daawuda, o yehi haɓugo bee Filisti'en. Ngam maajum nokkuure man wi'aama Hooseere-cenduki.

1 Samuyila 24

No Daawuda semtiniri Sawulu

24:1 Too, Daawuda dilli, nyukki nder kooseeje haa Eŋgedi. 2 Nde Sawulu warti diga haɓre bee Filisti'en, o wi'aama Daawuda ɗon nder kooseeje laddeeje haa Eŋgedi. 3 Sawulu hoo'i honooɓe ujine tato (3.000), suɓaaɓe nder Isra'iila fuu, nden o yehi haa o ɗaɓɓita Daawuda e worɓe mum haa Kooseyel-be'i. 4 O wari haa baalɗe dammooji kombi laawol. Lowol ɗon ton. O nasti ngol ngam o waɗa haaje maako. Ammaa Daawuda e worɓe mum ɗon njooɗi haa nder lowol. 5 Worɓe Daawuda mbi'i: "Hande woni nyalaade nde Jawmiraawo wi'i ma: Ndaa, mi hokkan ma konneejo ma haa juŋŋgo ma. Huuw mo ko fottani ma." Daawuda ɓaditi Sawulu bee sirri, ta''i gawargal limce maako seɗɗa. 6 Ammaa ɓaawoɗon ɓernde maako fiiti ngam ko o waɗno. 7 O wi'i worɓe maako: "Jawmiraawo haɗ ɗum, taa mi meema jaagorɗo am. Ngam kaŋko woni laamiiɗo mo Jawmiraawo suɓi ɗum." 8 Bee bolle goɗɗe boo o haɗiri yimɓe maako ngam taa ɓe ukkano Sawulu. Nde Sawulu wurti lowol man, 9 Daawuda boo wurti, ewni Sawulu. O wi'i: "Laamiiɗo am, barkaama." Sawulu yeesiti. Daawuda tuggi koppi yeeso maako, 10 wi'i: "Ngam ɗume a nanata yimɓe wi'anɓe ma mi yiɗi halkugo ma? 11 Handeere nde'e ngi'ɗa bee gite ma no Jawmiraawo hokki ma nder juŋŋgo am, haa ton nder lowol. Yimɓe am mbi'i yam mi mbare, ammaa mi acci ma. Mi sali naawnugo jaagorɗo am, ngam an woni laamiiɗo mo Jawmiraawo suɓi ɗum. 12 Baaba am, laar le gawargal limce ma haa juŋŋgo am. Koyɗum mi mbaranno ma, ammaa mi ta''i gawargal limce ma tan. Faamtu le mi tuurtanaay ma, mi ɗaɓɓataa huuwugo ma kalluɗum. Mi waɗaay ma aybe, ammaa an a ɗon looho yam haa mbara mi. 13 Jawmiraawo hiito hakkunde am bee maaɗa. Kaŋko o hiito halleende nde mbaɗɗa mi, ammaa min mi ɓaŋgtataa juŋŋgo am dow maaɗa. 14 A anndi geccawol kaakaaji men: Halleende kam, haa halluɓe iwata. Kadi min mi meemataa ma. 15 Anndu ko mbaɗata. Moy a taasnata? Laamiiɗo Isra'iila ɗon taasna rawaandu waatndu, asee, pilpilyel o taasnata! 16 Mi accan kiita haa juŋŋgo Jawmiraawo, haa o hiito hakkunde am bee maaɗa. Kaŋko o gooŋɗinammi, o hisnammi juŋŋgo ma." 17 Nde Daawuda timmini wolwugo, Sawulu ?ami mo: "Fakat ɗum an na, Daawuda, ɓiŋgel am?" O fuɗɗi woyugo. 18 Nden o wi'i Daawuda: "A semtini yam. A huuwani yam mbooɗeeŋga, ammaa min mi huuwi ma kalluɗum. 19 Hande mbooɗeeŋga ma waŋgi, ngam Jawmiraawo nastinno yam juŋŋgo ma, ammaa a acci yam, a mbaraay yam. 20 Nde noy ɗum laatoto haa goɗɗo tawa konneejo mum, acca mo o dilla jam? Jawmiraawo warjo ma mbooɗeeŋga ma dow am hande. 21 Jonta anndumi a laatoto laamiiɗo, laamu Isra'iila tabitan haa juŋŋgo ma. 22 Ammaa hunoranam bee Jawmiraawo, a halkataa asŋgol am, ngam taa innde am e innde asŋgol am majja." 23 Daawuda huni dow maajum. Nden Sawulu hooti saare mum, Daawuda e worɓe mum boo lori haa hisrude muuɗum'en nder kooseeje.

1 Samuyila 25

Daawuda e Abigayil

25:1 Yoo, saa'i maajum Samuyila maayi. Isra'iila'en fuu mooɓi haa Rama, ɓe mboyi mo. Nden ɓe uwi mo nder saare maako. Wakkati man Daawuda ummi, yehi fombina, jooɗi nder ladde Paran. 2-4 Haa wuro Ma'on woodi goɗɗo diskuɗo masin. Innde maako Nabal mo asŋgol Kaaleb. O mari baali ujine tati (3.000) e be'i ujineere (1.000), ɗi ɗon ndura kombi wuro Karmel. Abigayil, debbo maako o booɗɗo, kakkilɗo, ammaa Nabal o caatuɗo, kalluɗo. Nde Daawuda nani nder ladde, Nabal ɗon meksa gaasa baali mum haa Karmel, 5 o suɓi suka'en sappo nder worɓe maako, o wi'i ɓe: "Njehe haa Karmel, haa Nabal, koofne mo bee innde am. 6 Mbi'e mo: Ndaa ni Daawuda wi'i: Allah hokke jam, an bee saare ma e ko marɗa fuu. 7 Mi nani a ɗon meksa gaasa baali ma. Anndu waynaaɓe ma ɗonno ngondi bee amin, min kuuwaay ɓe kalluɗum. Walaa kooɗume majjani ɓe yaake ɓe ɗonno haa Karmel fuu. 8 ?am ɓe, ɓe ngooŋɗinan bolle am. Kadi jaɓ nelaaɓe am booɗɗum, ngam hande woni nyalaade juulde haa maaɗa. Woonan ɓe, hokku ɓe ko juŋŋgo ma heɓi ngam ɓiɗɗo ma Daawuda." 9 Kamɓe ɓe njehi, ɓe anndini Nabal bolle Daawuda ɗe'e fuu. Nden ɓe ɗon ndeena. 10 Ammaa Nabal telɓani ɓe: "Daawuda, ɗum moy? Mi meeɗaay nanugo innde ɓii Yessa. Maccuɓe dogguɓe jawmiraaɓe muuɗum'en ɗuuɗi hande. 11 Nyaamdu am e inaboojam am e kusel ngel kirsumi, meksooɓe gaasa baali am keɓan ɗum. Kadi mi hoo'a ɗum, mi hokka ɗum yimɓe meere'en ɓe mi anndaa na?" 12 Ɓe lori haa Daawuda, ɓe ngecci mo haala man fuu. 13 Daawuda umri worɓe mum: "Mbakke kaafaaje mon!" Koomoy wakki kaafahi mum. Nden Daawuda yehi, kaŋko e worɓe teemeɗɗe nayo (400). Ammaa teemeɗɗe ɗiɗo (200), o acci ɓe ngam aynugo saŋgeere. 14 Ammaa gooto nder huuwooɓe Nabal yehi haa Abigayil, o wi'i mo: "Nelaaɓe Daawuda ngari diga ladde ngam hoofnugo jaagorɗo amin. Ammaa kaŋko o saatani ɓe. 15-16 Fakat, worɓe Daawuda ɗon mboonana min masin, ɓe meeɗaay huuwugo min kalluɗum. Walaa ndammowa majji yaake min ɗonno ngondi bee maɓɓe nder ladde. Jemma bee naaŋge fuu ɓe ayni min bana mahol taariiŋgol min. 17 Useni, numtu ɗum, anndu no a hisnirta en. To a waawaay, nden kam sarru ukkanto jaagorɗo amin e saare maako fuu. A anndi no gikku maako halliri, o nanantaa koomoy." 18 Law Abigayil hoo'i tamseeje teemeɗɗe ɗiɗi, e kanyakanyaaji inaboojam ɗiɗi, e baali kirsaaɗi jowi e gabbe ca'aaɗe deydey ko heewata buhu, e tame inabooje joorɗe teemerre, e tame ibbe joorɗe teemeɗɗe ɗiɗi. O rimdi ɗum fuu dow bamɗe. 19 Nden o umri sukaaɓe: "Njehe onon, ardeeɗam, min kam mi tokkoto on." Ammaa o yeccaay goriiko kooɗume. 20 O wa''i wamnde maako, o tokki ɓe. Nde o ɗon taaro hooseere, ndaa, Daawuda e worɓe mum potti bee maako. 21 Hiddeko ɓe potta, Daawuda numno: "Fakat, ko gorko oo mari nder ladde fuu, mi ayni ɗum meere. Walaa koo tis majji. Ammaa kaŋko o warji mbooɗeeŋga am bee halleende. 22 Jawmiraawo hiito yam to mi luttani mo gorko gooto nder yimɓe maako haa jaŋgo fajiri." 23 Nde Abigayil yi'i Daawuda, o jippi wamnde maako bee jaawal, o sujidi yeeso Daawuda. 24 O waali yeeso kosɗe Daawuda, o wi'i: "Ɗum fuu ɗum aybe am, barkaama! Mi korɗo ma, duŋganam wolwango ma, yerda nanugo bolle am. 25 Useni, taa suklana gorko am Nabal, o laati ko innde maako wi'i, o paataaɗo meereejo. Min kam mi walaa ton nde nelaaɓe ma ngari, barkaama. 26 Jawmiraawo on haɗi ma waataago aybe man e rufugo ?i?am hande. Fakat bana Jawmiraawo o geeto, an boo a geeto, konne'en ma e ɗaɓɓanɓe mbarugo ma fuu ɓe hiiteteeɓe bana Nabal. 27 Jaɓ dokkal pamaral ngal ngaddan ma mi, a sendana ngal tokkiiɓe ma. 28 Yaafam, barkaama, to mi waɗi ma aybewol kooŋgole. Mi anndi Jawmiraawo waɗan ma laamiiɗo, o tabitinan laamu ma haa asŋgol ma boo. Ngam an woni kaɓoowo kaɓe maako, balɗe ma fuu walaa mo heɓata aybingo ma dow kooɗume. 29 To goɗɗo taasni ma, yiɗi mbarugo ma, nden kam Allah Jawmiraawo maaɗa aynan ma bana goɗɗo aynirta hayre marnde saman nder booro. Ammaa yoŋkiiji konne'en ma, o sakkinan ɗi bana goɗɗo sakkinirta hayre bee piwlol. 30 To Jawmiraawo laatini ko o wi'i ma fuu, to o hokki ma laamu dow Isra'iila, 31 nden kam walaa ko teddanta numo ɓernde ma, ngam a rufaay ?i?am bilaa daliila, a acci waataago boo. To Jawmiraawo woonani ma, barkaama, siftor korɗo ma." 32 Daawuda wi'i Abigayil: "Yettoore laatano Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila mo neli ma hande ngam fottugo bee am. 33 An boo, barka laatano ma ngam hakkiilo ma, ngam a haɗi yam waataago e rufugo ?i?am. 34 Ammaa fakat bana Jawmiraawo o geeto, ɗowanteeɗo Isra'iila mo haɗi yam huuwugo ma kalluɗum: To a yaawnaayno fottugo bee am, walaa koo gooto nder worɓe Nabal luttanno haa jaŋgo fajiri." 35 Daawuda jaɓi dokke Abigayil, o wi'i mo: "Hootu saare ma jam. Mi waɗan ko toriɗa mi." 36 Nde Abigayil warti saare, Nabal ɗon jooɗodi bee yimɓe mum, ɗon nyaama nyaamduuji ɗuuɗɗi bana ɗi laamiiɗo. Ɓernde maako ɗon seyi, o ɗon wuyki masin. Ngam maajum debbo maako yeccaay mo kooɗume. 37 Jaŋgo maajum fajiri, nde wuykere acci mo, Abigayil anndini mo ko laati. Nde o nani ɗum, ɓernde maako yoori nder maako, laati bana hayre. 38 Ɓaawo nyalɗe sappo Jawmiraawo maayni mo. 39 Nde Daawuda nani haala maajum, o wi'i: "Yettoore laatano Jawmiraawo ngam o waɗani yam kiita, o gooŋɗini yam. O haɗi yam waɗugo aybe, ammaa o hiiti halleende Nabal, o lorni nde dow hoore Nabal." Nden Daawuda neldi muuyugo Abigayil, ngam haa o te'a mo. 40 Nelaaɓe maako ngari haa Abigayil haa Karmel, ɓe mbi'i mo: "Daawuda neli min haa maaɗa, ngam o yiɗi te'ugo ma." 41 Abigayil ummi, nden o turi haa lesdi, o wi'i: "Mi korɗo maako, mi taaskani lootugo kosɗe huuwanooɓe mo." 42 O yaawɗi, o wa''i wamnde maako, o tokki nelaaɓe Daawuda, kaŋko e horɓe maako njowo. O laati debbo Daawuda. 43 Daawuda aartuno te'ugo Akino'am, iwɗo Yesreyel. Akino'am e Abigayil, ɓe ɗiɗo fuu ɓe laati rewɓe maako. 44 Ammaa Mikal, debbo maako arano, Sawulu hoocuno mo, hokki mo Palti ɓii Layis mo Gallim.

1 Samuyila 26

No Daawuda semtiniri Sawulu ɗiɗawre

26:1 Yoo, yimɓe woɗɓe, iwɓe Sifa ngari haa Sawulu haa Gibiya. Ɓe mbi'i mo: "Daawuda ɗon nyukki haa hooseere Hakila haa fuunaaŋge ladde Yahuuda." 2 Sawulu ummi, yehi haa ladde Sifa ngam ɗaɓɓita Daawuda. Honooɓe Isra'iila suɓaaɓe ujine tato (3.000) njahdi bee maako. 3 Nde ɓe njotti hooseere Hakila, ɓe caŋgini kombi laawol. Saa'i maajum Daawuda ɗon haa ladde tawon. O nani Sawulu wari ngam ɗaɓɓita mo. 4 O neli horooɓe ngam haa o anndita laaɓɗum to Sawulu wari. 5 Nden o yehi bee hoore maako, o tawi saŋgeere. Sawulu e Abineer ɓii Neer, hooreejo konu maako ɗon mbaali haa caka saŋgeere, yimɓe fuu ɗon taari ɓe. 6 Daawuda ?ami Akimelek Hetiijo e Abisay ɓii Seruyatu, deerɗu Yo'ab: "Moy yahdata bee am nder saŋgeere Sawulu?" Abisay jaabi: "Mi yahdan bee ma." 7 Wakkati jemma Daawuda e Abisay nasti saŋgeere. Ɓe caali worɓe taariiɓe Sawulu, ɓe caali Abineer boo, ɓe fuu ɓe ɗon ɗaani. Ɓe tawi Sawulu haa caka saŋgeere, o ɗon ɗaani. Labbo maako ɗon tiggi nder lesdi kombi hoore maako. 8 Abisay wi'i Daawuda: "Hande Allah hokki konneejo ma haa juŋŋgo ma. Accu mi tigga mo bee labbo haa lesdi, nde woore tan, walaa haaje mi waɗa ɗum nde ɗiɗi." 9 Ammaa Daawuda wi'i: "Taa naawnu mo! Kaŋko woni laamiiɗo mo Jawmiraawo suɓi ɗum. Kadi Jawmiraawo hiitataako naawnanɗo cuɓaaɗo maako na? 10 Fakat bana Jawmiraawo o geeto, kaŋko tan hiitoto Sawulu, koo o maaya non, koo o halka nder haɓre. 11 Jawmiraawo haɗam mi meema laamiiɗo maako cuɓaaɗo. Ammaa hoocu le labbo maako e mbulku maako, nden en ndillu!" 12 Ɓe kooci labbo e mbulku, ɓe ndilli. Walaa gi'ɗo ɓe, walaa nanɗo ɓe, walaa pinɗo, ɓe ɗon ɗaani ɓe fuu, ngam Jawmiraawo ukki ɗoyŋgol lugguŋgol dow maɓɓe. 13 Daawuda lori haa wakere waadiwol feere, o wa''i hooseere haa o tiitotiri bee saŋgeere, daayiiɗum seɗɗa. 14 Nden o hooli hedi saŋgeere: "Abineer, a ɗon nanammi na?" Abineer jaabi: "Moy findinta laamiiɗo bee hoolo bana ni?" 15 Daawuda wi'i: "Na a gorko? Moy nder Isra'iila foti haɓugo bee maaɗa? Kadi ngam ɗume a aynaay jaagorɗo ma laamiiɗo? Neeɓaay goɗɗo nasti saŋgeere ngam mbara mo. 16 A waɗaay kuugal ma bana no fotti. Fakat bana Jawmiraawo o geeto, on fuu on ke'i kiita mbareego, ngam on aynaay jaagorɗo mon, laamiiɗo mo Jawmiraawo suɓi ɗum. Laar le! Toy labbo laamiiɗo? Toy mbulku maako? Kuuje man ɗonno haa hoore maako." 17 Sawulu annditi sawtu Daawuda. O ?ami: "Ɗum an na, Daawuda, ɓiŋgel am?" Daawuda jaabi: "Min on, barkaama." 18 Nden o ɓesdi wi'ugo: "Ngam ɗume a taasnatammi? Ko mbaɗ ma mi? Ɗume woni aybe am? 19 Nanam le, laamiiɗo am! Moy ummini ma dow am? To ɗum Jawmiraawo kam, lii'anen mo kirseteeŋga. Ammaa to ɗum yimɓe, nden kam Jawmiraawo hiito ɓe. Ngam ɓe ndiiwi yam yaasi lesdi Jawmiraawo, ɓe ngiɗi doolugo yam mi sujidana ɗowanteeɓe jananɓe. 20 Taa accu ɓe mbarammi haa lesdi njananndi, ndaayiindi bee Jawmiraawo. Ngam ɗume a loohoto yam bana gerlal nder kooseeje? Laamiiɗo Isra'iila wurti ngam o naŋga pilpilyel." 21 Sawulu wi'i: "Mi waɗi aybe. Lorta, ɓiŋgel am Daawuda, mi meetataa huuwugo ma kalluɗum. A acci yam bee yoŋki hande. Fakat, mi laatino paataaɗo, mi waɗi ma aybe masin." 22 Daawuda jaabi mo: "Ndaa ɗo labbo ma, barkaama. Gooto nder yimɓe ma wara, hoo'a ngo. 23 To goɗɗo ɗowtanake umrooje Jawmiraawo bee gooŋgaaku, Jawmiraawo warjoto mo. Hande o nastini ma juŋŋgo am, ammaa mi sali naawnugo laamiiɗo maako cuɓaaɗo. 24 Bana min mi hisni yoŋki ma hande, bana non o hisnira yoŋki am boo, o wurtinammi ɓillaaje fuu." 25 Sawulu wi'i: "Allah barkiɗine, ɓiŋgel am Daawuda. A heɓan barka nder ko mbaɗata fuu." Nden Daawuda tokki laawol mum, Sawulu boo hooti haa saare mum.

1 Samuyila 27

No Daawuda jooɗori caka Filisti'en

27:1 Too, Daawuda numi: "Nyande feere Sawulu mbaratam. Ndikka mi daɗa, mi heɓa hisrude haa lesdi Filisti'en. Nden kam Sawulu accan tefugo yam kootoy nder Isra'iila." 2 Daawuda ummi, kaŋko e worɓe teemeɗɗe njoweego (600) wonduɓe bee maako, ɓe njehi haa Akis ɓii Ma'ok, laamiiɗo Gaat. 3 Ɓe njooɗi ton, koomoy bee saare mum. Rewɓe Daawuda ɗiɗo boo ɗon ton, Akino'am mo Yesreyel, e Abigayil mo Karmel, laatinooɗo debbo Nabal. 4 Nde Sawulu anndinaama Daawuda ɗon haa Gaat, a acci tefugo mo. 5 Daawuda wi'i Akis: "To a yerdake yam, accu mi yaha berniwol pamarol goɗŋgol, mi jooɗo ton. Walaa haaje mi jooɗodo bee maaɗa nder berniwol maŋgol, barkaama." 6 Nyalaade maajum Akis hokki mo Sikilak. Ngam maajum laamiiɓe Yahuuda mari Sikilak haa warugo hande. 7 Daawuda faɓɓi nder lesdi Filisti'en nduuɓu e lebbi nayi.

1 Samuyila 28

8 Wakkati maajum Daawuda e worɓe mum ɗon njaha, ɗon ukkano Gesuri'en e Gijiri'en e Amaleki'en, jooɗiiɓe haa lesdi man diga ɓooyma, haa yotti Sura e lesdi Misra. 9 Haa Daawuda yehi fuu, o halka worɓe e rewɓe, o hooca dammooji e na'i e bamɗe e geelooɗi e limce. Koondeye o warti fuu, 10 Akis ?ama mo: "Toy njahɗon honugo jonta?" Nden Daawuda jaabo: "Haa fombina Yahuuda." Malla: "Haa fombina Yerameeli'en." Maaboo: "Haa fombina Keni'en." 11 Daawuda luttaay koomoy, o waddaay naŋgaaɓe haa Gaat boo, ngam taa goɗɗo yecco Filisti'en ko Daawuda e worɓe mum kuuwi. Saa'i o ɗon jooɗi haa lesdi Filisti'en, ni non o huuwrata. 12 Akis nuɗɗini Daawuda ngam o numi: "Daawuda wartiri hoore mum o ganyaaɗo haa yimɓe maako Isra'iila'en, doole o huuwanammi haa foroy." 28:1 Nyande feere Filisti'en mooɓti jama'aaje konu muuɗum'en fahin ngam haa ɓe kaɓa bee Isra'iila'en. Akis wi'i Daawuda: "Walaa seko fuu, a yahdan bee am haa saŋgeere konu, an e worɓe ma." 2 Daawuda jaabi: "Nonnon ni, barkaama, jonta a yi'an no mi huuwrante." Akis wi'i mo: "Booɗɗum, mi waɗi ma a aynoowo yam haa foroy."

No Sawulu sarwori maayɗo

3 Yoo, Samuyila maayi. Isra'iila'en fuu mboyi mo, ɓe uwi mo haa Rama, berniwol maako. Sawulu riiwno sarwooɓe maayɓe e waɗooɓe hiila fuu haa lesdi. 4 Kadi, jama'aaje konu Filisti'en mooɓi, ɓe ngari haa Sunem, ɓe caŋgini ton. Sawulu mooɓti Isra'iila'en fuu, kamɓe ɓe caŋgini dow hooseere Gilbo'a. 5 Nde Sawulu yi'i jama'aaje Filisti'en, o huli, ɓernde maako diwni masin. 6 O sarwi Jawmiraawo ko o waɗata, ammaa Jawmiraawo jaabaaki mo, koo bee koyɗi, koo bee baareteeɗum kur'u ceniiɗum, koo bee wolde annaboojo boo. 7 Ngam maajum Sawulu wi'i yimɓe mum: "Ɗaɓɓitaneeɗam debbo carwoowo maayɓe, haa mi yaha haa maako, mi ?ama mo." Ɓe mbi'i mo: "Irin debbo oo ɗon haa En-Door." 8 Sawulu ɓorni limce goɗɗe, o dullitini hoore maako, nden o yehi, kaŋko e worɓe ɗiɗo bee maako. Ɓe njotti haa debbo man jemma. Sawulu wi'i mo: "Laaranam garanɗum! A anndi sarwaago maayɓe, wurtinanam ruuhuwol maayɗo mo mbi'an ma mi." 9 Debbo jaabi: "A anndi ko Sawulu waɗi, no o riiwri sarwooɓe maayɓe e laarooɓe fuu nder lesdi. A yiɗi nastingo yam tuuforgol haa mbara mi na?" 10 Ammaa Sawulu hunani mo: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, walaa ko tokku ma ngam haala ka'a." 11 Nden debbo ?ami: "Moy ngurtinanmi ngam maaɗa?" Sawulu jaabi: "Waddu Samuyila." 12 Nde debbo yi'i Samuyila, o wooki. Nden o ?ami Sawulu: "Koni mbaɗɗa mi rikisi? An woni Sawulu." 13 Laamiiɗo wi'i mo: "Taa hul, yeccam ko ngi'ata." Debbo wi'i: "Mi ɗon yi'a ruuhuwol ɗon wurto lesdi." 14 Sawulu ?ami: "Noy ngol wa'i?" O jaabi: "Ɗum gorko nayeejo, o ɗon ɓorni ngapaleewol." Bee maajum Sawulu annditiri ɗum Samuyila. Law o sujidi. 15 Samuyila ?ami mo: "Koni a daami yam? Ngam ɗume a wurtini yam?" Sawulu jaabi: "Woodi ko ɓillatammi masin: Filisti'en ɗon ɗaɓɓanammi haɓre. Allah boo seedi bee am, o jaabaaki yam, koo bee annabo'en, koo bee koyɗi. Ngam maajum mi ewni ma, a wi'ammi ko mi huuwata". 16 Samuyila wi'i: "Koni a ?amatammi to Jawmiraawo acci ma, to o laatake konneejo ma? 17 O waɗan jonta ko o anndini bee hunduko am diga ɓooyma: O hoo'i laamu haa juŋŋgo maaɗa, o hokka ngu Daawuda mbattudi maaɗa. 18 Jawmiraawo umruno ma a halka Amaleki'en e ko ɓe mari fuu. Ammaa an a ɗowtanaaki wolde maako. Ngam maajum kuuje ɗe'e laatanto ma jonta. 19 Jawmiraawo hokkete haa juuɗe Filisti'en, an e jama'aare Isra'iila fuu. Jaŋgo a wondan bee am nder joonde maayɓe, an e ɓiɓɓe ma worɓe." 20 Bana Sawulu juutiri ni, o do''i haa lesdi ngam kultoreeŋgol bolle Samuyila. O tampuɗo boo ngam o nyaamaay kooɗume nyalawmaare man e jemmaare man fuu. 21 Debbo go ɓaditi mo, yi'i o ɗon wembo masin. O wi'i mo: "Mi waɗi ko a umri yam, barkaama, haa mi ɓadi maayugo. 22 Ammaa jonta an boo waɗ ko mi wi'ete, barkaama. Accu korɗo ma jo''inane nyaamdu seɗɗa, a nyaama, a sembiɗina hoore ma ngam ko woni yeeso maaɗa." 23 Ammaa Sawulu sali nyaamugo. Ɗoftuɓe mo e debbo tori mo ɗuuɗɗum, haa o nanani ɓe, o ummi e lesdi, o jooɗi dow be''itte. 24 Debbo woodi gaggel payŋgel haa saare. O yaawi, o hirsi ngel. O hoo'i kuroori, o jiiɓi ndi, o tamsi tamseeje ɗe ufnaaka. 25 O yahrani ɗum Sawulu e yimɓe mum, ɓe nyaami. Nden ɓe ummi, ɓe ndilli jemmaare maajum.

1 Samuyila 29

Filisti'en koolaaki Daawuda

29:1 Too, Filisti'en mooɓti jama'aaje muuɗum'en fuu haa Afek. Isra'iila'en boo caŋgini kombi seeɓoore haa Yisreyel. 2 Nde laamɓe Filisti'en ɗon caalo bee mooɓe muuɗum'en fodde ujineeje e teemeɗɗe, honooɓe laamiiɗo Gaat ngari haa ragare, Daawuda e worɓe mum ɗon ngondi bee maɓɓe. 3 Mawɓe konu Filisti'en ?ami: "E ɗume Ibraniŋko'en mbaɗata ɗo?" Akis jaabi ɓe: "Ɗum Daawuda. Ɓooyma o suka Sawulu, laamiiɗo Isra'iila. Ammaa ɓuri nduuɓu o ɗon wondi bee am. Mi yi'iraay mo aybe koo tis diga nyande o wari haa hande." 4 Ammaa mawɓe konu Filisti'en tikkani Akis, mbi'i mo: "Lortin mo haa nokkuure nde njo''inɗa mo. Taata o yahda bee meeɗen ngam haɓre, ngam taa o waylito dow meeɗen nder haɓre. Noy o heɓrata yerduye jaagorɗo maako, sonaa to o wallinani mo ko'e worɓe men? 5 Malla a yejjiti ko ɓe ngimani mo: Sawulu mbari ujineere, ammaa Daawuda ujine sappo." 6 Akis ewni Daawuda, wi'i mo: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, a gooŋgaajo. Min kam mi yiɗi masin a nasta bee am nder haɓre. Mi yi'iraay ma jamba diga ngarɗa haa am haa warugo hande. Ammaa a fottanaay laamiiɓe woɗɓe. 7 Kadi lorta, yah bee jam. Taa waɗ kooɗume ko ɓerninta ɓe." 8 Daawuda wi'i Akis: "Aybewol ngole mbaɗmi, barkaama? Woodi ko a yi'iri yam diga mi nasti kuugal ma? Ngam ɗume mi heɓataa yahdugo bee maaɗa, mi haɓa bee konne'en jaagorɗo am laamiiɗo." 9 Akis jaabi mo: "Mi anndi. Yeeso am a koolaaɗo bana malaa'ikaajo Allah, ammaa mawɓe konu Filisti'en mbi'i: Taata o yahda bee meeɗen nder haɓre. 10 Ngam maajum ndawe cub, an e accuɓe Sawulu, warduɓe bee maaɗa fuu, ndille to weeti." 11 Jaŋgo maajum Daawuda e worɓe mum ndawi cub, ɓe lorti haa lesdi Filisti'en. Ammaa Filisti'en njehi gal Yisreyel.

1 Samuyila 30

No Daawuda jaalori Amaleki'en

30:1 Nyande tataɓre, nde Daawuda e worɓe mum njotti haa Sikilak, ɓe tawi berniwol maɓɓe wulaama. Amaleki'en nasti lesdi fombina, mbili Sikilak. 2 Ɓe mbaraay koo gooto, ammaa ɓe eggini rewɓe e ɓikkoy. 3-4 Nde Daawuda e worɓe mum tawti ɗum bana ni, ɓe mboyi haa sembe maɓɓe timmi ngam bojji. 5 Rewɓe Daawuda ɗiɗo boo egginaama, Akino'am mo Yesreyel, e Abigayil mo Karmel, laatinooɗo debbo Nabal. 6 Daawuda sakli masin, ngam ɓerɗe yimɓe maako naawi dow ɓiɓɓe muuɗum'en worɓe e rewɓe, haa ɓe mbolwi haala fiɗugo mo bee kaa'e. Ammaa o saatiti ngam o ɗon hooli Allah Jawmiraawo maako. 7 O umri Abiyater ɓii Akimelek, limanjo: "Waddu danciki limanku bee jiiba wiɓɓere." Abiyater waddani mo ɗum. 8 Daawuda sarwi Jawmiraawo: "Mi taasna wuyɓe ɓe na? Mi jokkoto ɓe na?" Jawmiraawo jaabi mo: "Taasnu ɓe, a jokkoto ɓe, a hisna naŋgaaɓe." 9-10 Saa'i man nden ɓe ndilli, Daawuda e worɓe mum teemeɗɗe njoweego (600). Nde ɓe njotti maayel Besor, Daawuda acci ton worɓe teemeɗɗe ɗiɗo, ngam ɓe somɓe, ɓe mbaawaay eeraago maayel. Bee luttuɓe teemeɗɗe nayo o tokki taasnugo Amaleki'en. 11-12 Ɓe tawi goɗɗo suka mo heɓaay nyaamdu e njaram nyalɗe tati. Ɓe njahri mo haa Daawuda, ɓe ndokki mo tamseere e ndiyam, ɓe ndokki mo tayre tamre ibbe joorɗe e tame inabooje joorɗe boo ɗiɗi. Nde o nyaami ɗum, o heɓti sembe maako. 13 Daawuda ?ami mo: "Toy iwɗa? Moy mar ma?" O jaabi: "Mi Misraajo, mi maccuɗo goɗɗo Amalekiijo. Jaagorɗo am acci yam haa ɗo diga nyalɗe tati ciwa, ngam mi nyawɗo. 14 Min nastino fombina lesdi Filisti'en e lesdi Yahuuda haa asŋgol Kaaleb ɗon jooɗi. Min nguli Sikilak bee yiite." 15 Daawuda ?ami mo: "A yahratam haa mooɓre wuyɓe ɓe'e na?" Maccuɗo wi'i: "Hunoranam bee Allah a mbarataa yam, a hokkataa yam haa juŋŋgo jawmam boo. Nden kam mi yahran ma haa maɓɓe." 16 Ɓe njehi, ɓe tawi Amaleki'en ɗon caŋkiti haa nokkuure man fuu, ɓe ɗon nyaama, ɓe ɗon njara, ɓe ɗon ngama ngam daliila keɓal maɓɓe maŋgal haa lesdi Filisti'en e lesdi Yahuuda. 17 Jaŋgo maajum nde weeti Daawuda ukkani ɓe, haɓi bee maɓɓe haa kiikiɗe waɗi. Worɓe Daawuda mbari Amaleki'en fuu, sey suka'en teemeɗɗe nayo wa''iiɓe geelooɗi ndaɗi. 18 Daawuda hisni ko ɓe koocuno fuu, o hisni rewɓe maako ɗiɗo boo. 19 Walaa ko majji, koomoy heɓti ɓikkoy mum e ko Amaleki'en njaɓtuno fuu. 20 Dammooji e na'i maɓɓe, Daawuda hoo'i ɗi ngam hoore mum. Yimɓe maako coggi ɗi yeeso dabbaaji luttuɗi, ɓe mbi'i: "Kanjum woni keɓal Daawuda." 21 Nde ɓe ɓadi maayel Besor, worɓe teemeɗɗe ɗiɗo somnooɓe haa ɓe mbaawaayno tokkaago Daawuda go ngari, potti bee maɓɓe. Daawuda ɓaditi ɓe, hoofni ɓe, ?ami njamu maɓɓe. 22 Ammaa nder yahduɓe bee Daawuda woodi woɗɓe halluɓe e meere'en. Kamɓe ɓe mbi'i: "Ɓe njahdaay bee meeɗen nder haɓre, ngam maajum ɓe ngalaa geɗal haa keɓal konu. Koomoy heɓtan debbo mum e ɓikkoy mum tan, ɓe koo'a ɓe, ɓe ndilla." 23 Ammaa Daawuda wi'i: "Deerɗam'en, fotaay on kuuwa bana ni bee ko Jawmiraawo hokki en. Kaŋko ayni en, o hokki en mooɓre wuyɓe ɓe'e haa juuɗe men. 24 Walaa mo yerdoto ko mbi'ɗon. Ndaa ko foti: Oo nastan haɓre, oya aynan kuuje saŋgeere sey ɓe cenda keɓal konu kal kal." 25 Daawuda laatini ɗum umroore nder Isra'iila diga nyalaade maajum haa warugo hande. 26 Nde Daawuda warti Sikilak, o hoo'i geɗe haa keɓal konu, o neldi ɗe haa sooba'en maako ndotti'en Yahuuda. O wi'i: "Dokkal nga'al yahrana on barka. Ɗum keɓal amin haa konne'en Jawmiraawo." 27 O neldi dokke man haa Betu'iila e Ramot nder lesdi fombina e Yattir, 28 haa Aro'er e Sifmot e Estemowa, 29 haa Rakal e berniiji Yerameeli'en e berniiji Keni'en, 30 haa Horma e Bor-Asan e Atak, 31 haa Heburuun e nokkuuje fuu haa Daawuda e worɓe mum keɓno hisrude.

1 Samuyila 31

Maayde Sawulu e ɓiyum'en

31:1 Too, haɓre Filisti'en bee Isra'iila'en waɗi haa hooseere Gilbo'a. Isra'iila'en ɗuuɗɓe mbaraama, luttuɓe ndoggi. 2 Filisti'en taasni Sawulu e ɓiyum'en bee sembe. Ɓe mbari Yoonatan e Abinadabu e Malkisuwa, ɓiɓɓe maako. 3 Haɓre saati dow Sawulu, fiɗooɓe kuri keɓi mo, piɗi mo masin. 4 Sawulu wi'i doondoowo balmi mum: "Los kaafahi ma, yuwam, ngam taa saadooni'en ɓe'e ngara, njuwammi, pijirammi." Ammaa doondoowo balmi maako sali, ngam o huli mbarugo laamiiɗo. Ngam maajum Sawulu hoo'i kaafahi mum, do''i dow maaki. 5 Nde doondoowo balmi maako yi'i Sawulu maayi, o losi kaafahi maako, kaŋko boo o do''i dow maaki, o maaydi bee laamiiɗo. 6 Bana ni Sawulu e ɓiyum'en e doondoowo balmi mum e worɓe mum fuu maaydi nyalaade man. 7 Isra'iila'en wonɓe nder yayre Yesreyel e haa hiirnaaŋge maayo Urdun, nde ɓe ngi'i jama'aare konu Isra'iila doggi, Sawulu e ɓiyum'en boo maayi, ɓe acci berniiji maɓɓe, ɓe ndoggi. Filisti'en ngari, njooɗi nder berniiji man. 8 Jaŋgo maajum Filisti'en ngari, ɓorti mbaraaɓe. Ɓe tawi Sawulu e ɓiyum'en tato ɗon mbaali dow hooseere Gilbo'a. 9 Ɓe ta''i hoore Sawulu, ɓe ɓorti mo sulkewol maako. Nden ɓe neldi ɗum kootoy nder lesdi Filisti'en ngam yahrugo habaru jaalorgal haa cuuɗi labbi maɓɓe e haa yimɓe fuu. 10 Ɓe ndesi balmi Sawulu nder suudu Astera, lawru maɓɓe rewru. Ɓe ɓili ɓandu maako haa mahol taariiŋgol Baytisaanu. 11 Ammaa yimɓe wonɓe haa Yabes nder lesdi Gile'at nani ko Filisti'en kuuwi Sawulu. 12 Worɓe maɓɓe sembiɗɓe fuu ummi, njehi jemmaare man fuu. Ɓe itti ɓandu Sawulu e ɓalli ɓiiyiiko'en haa mahol Baytisaanu, ɓe njahri ɗi haa Yabes, ɓe nguli ɗi ton. 13 Nden ɓe koo'i i'e maɓɓe, ɓe uwi ɗe les lekki aslahi haa Yabes, ɓe cuumi nyalɗe joweeɗiɗi.

2 Samuyila 1

No Daawuda naniri kubar maayde Sawulu

1:1 Yoo, Sawulu maayi nder haɓre bee Filisti'en. Wakkati man Daawuda haɓi bee Amaleki'en, jaali ɓe. Nden o warti joonde maako haa Sikilak, o faɓɓi ton nyalɗe ɗiɗi. 2 Nyande tataɓre goɗɗo iwɗo saŋgeere konu Sawulu wari haa Daawuda, limce maako ceekaaɗe, mbulwuldi ɗon dow hoore maako. O sujidi yeeso Daawuda. 3 Daawuda ?ami mo: "Diga toy ngarɗa?" O jaabi: "Mi hisi saŋgeere konu Isra'iila." 4 Daawuda ?ami mo: "Noy kubar? Yeccam le!" O wi'i: "Jama'aare konu men doggi, ɗuuɗɓe nder yimɓe men boo maayi. Sawulu e ɓiyum Yoonatan, kamɓe boo ɓe maayi." 5 Daawuda ?ami suka gadduɗo kubar oo: "Noy anndirɗa Sawulu e ɓiyum Yoonatan maayi?" 6 O jaabi: "Mi yaalti hooseere Gilbo'a non. Mi yi'i Sawulu ɗon tuugi dow labbo mum, mootaaji pucci Filisti'en e wa''iiɓe ɗon taasna mo, ɓe ndaayaaki sam. 7 O wayliti, o yi'i yam, o ewni yam. Mi nooti: Na'am. 8 O ?ami yam: An moy? Mi jaabi: Mi Amalekiijo. 9 O wi'i yam: Ɓadita, mbaram! Giilol naŋgi yam, ammaa yoŋki am ɗon lutti tawon. 10 Mi anndi o yeeɗataa ɓaawo konne'en njaali mo. Ngam maajum mi ɓaditi mo, mi mbari mo. Mi hoo'i meetaleewol kaŋgeeri dow hoore maako e jawo haa juŋŋgo maako. Ndaa, mi waddani ma ɗum, barkaama." 11 Daawuda seeki limce mum, kaŋko e worɓe wonduɓe bee maako fuu. 12 Ɓe mboyi, ɓe nyalli suumaago ngam daliila Sawulu e ɓiyum Yoonatan e yimɓe Isra'iila'en, ummaatoore Jawmiraawo, mbaraaɓe haa konu fuu. 13 Daawuda ?ami suka gadduɗo mo kubar go: "Toy iwɗa?" O jaabi: "Mi ɓii Amalekiijo koɗo nder Isra'iila." 14 Daawuda telɓani mo, wi'i: "Asee, a hulaay mbarugo laamiiɗo, cuɓaaɗo Jawmiraawo na?" 15 Daawuda ewni goɗɗo nder suka'en mum, umri mo mbarugo Amalekiijo. Suka fiyi mo, o maayi. 16 Daawuda wi'i Amalekiijo: "Aybe maayde ma ɗon dow hoore ma. Hunduko ma do''i ma, ngam a wi'i a mbari laamiiɗo mo Jawmiraawo suɓno ɗum."

No Daawuda woyri Sawulu e Yoonatan

17 Too, Daawuda waɗi yimre boyki dow Sawulu e ɓiyum Yoonatan, 18 wi'eteende yimre lagaawal, nde windaama haa Deftere Gooŋgaajo. Daawuda umri yimɓe Yahuuda ndursa nde. Ndaa ni o yimi: 19 "Ya Isra'iila, ɓurɓe wooɗugo nder maaɗa, maŋgtaaɓe ma njani dow kooseeje ma, honooɓe ma ɓurduɓe sembe maayi. 20 Taa anndine ɗum haa Gaat, taa ngoyne ɗum haa laabi Askalon, ngam taa rewɓe Filisti'en ceyo, taa ɓiɓɓe saadooni'en rewɓe mbelmbelta. 21 Onon kooseeje Gilbo'a, taa saawawre malla iyeende toɓa dow mon, taa gese dimooje cudda on. Ngam bawarɗe sembiɗɓe ngudinaama ton, wawarde Sawulu soɓi haa foroy. 22 "Lagaawal Yoonatan woofaay sam, kaafahi Sawulu lortaaki meere, ammaa ki heewi ?i?am mbaraaɓe, ki simti ɓellere sembiɗɓe. 23 Sawulu e Yoonatan, welɓe e yiɗaaɓe, ɓe ceedaay nder ngeendam e maayde fuu. Ɓe ɓurduno dute jaawal, barooɗe boo sembe. 24 Onon rewɓe Isra'iila'en, mboye Sawulu! Kaŋko o jaagniri on limce boɗeeje, kaŋko o fawniri on kaŋgeeri. 25 "Honooɓe ɓurduɓe sembe maayi, ɓe mbaraama nder haɓre. Yoonatan boo o maayɗo, o ɗon waali haa towndiije. 26 Kayto deerɗam Yoonatan, ɓernde am ɗon naawa ngam maaɗa. An wonno soobaajo am giɗaaɗo, yiide ma ɓurani yam wooɗugo dow yiide rewɓe fuu. 27 Honooɓe ɓurduɓe sembe maayi, balmi maɓɓe pusi, meetataa nafugo."

2 Samuyila 2

No Daawuda laatori laamiiɗo Yahuuda

2:1 Too, ɓaawo kuuje ɗe'e Daawuda ?ami Jawmiraawo: "Mi yaha haa gootol nder berniiji Yahuuda, mi jooɗo ton na?" Jawmiraawo jaabi mo: "Ooho." Daawuda ?ami: "Ngole njahanmi?" O jaabi: "Haa Heburuun." 2 Daawuda yehi ton, kaŋko e rewɓe maako ɗiɗo, Akino'am mo Yisreyel, e Abigayil laatinooɗo debbo Nabal, mo Karmel. 3 Daawuda yahri boo worɓe wonduɓe bee muuɗum, koomoy fuu bee saare mum. Kamɓe ɓe njooɗi nder gure taariiɗe Heburuun. 4 Yimɓe Yahuuda ngari ton, ɓe mbaɗi mo laamiiɗo dow Yahuuda. Ɓaawo maajum Daawuda nani yimɓe berniwol Yabes nder lesdi Gile'at uwi Sawulu. 5-6 O neli nelaaɓe haa maɓɓe, o wi'i ɓe: "On kuuwani jaagorɗo mon Sawulu booɗɗum bee uwugo mo. Jawmiraawo barkiɗin on, waŋginan on mbooɗeeŋga e gooŋgaaku ngam kuuwɗon kuugal nga'al. Min boo mi woonanan on. 7 Tiɗɗine ɓerɗe mon, cembiɗine juuɗe mon! Laamiiɗo mon Sawulu maayi, ammaa lenyol Yahuuda waɗi yam laamiiɗo mum."

No Isboset laatori laamiiɗo Isra'iila

8 Too, Abineer ɓii Neer, mawɗo konu Sawulu yahri Isboset ɓii Sawulu haa Makanayim. 9 Ton o waɗi mo laamiiɗo dow Gile'at e Aser e Yisreyel e Efrayim e Benyamin, waato dow Isra'iila fuu. 10 Isboset woodi duuɓi cappanɗe nayi, saa'i o laamo. O laami duuɓi ɗiɗi. Yimɓe Yahuuda tan tokki Daawuda. 11 Wakkati o laamani ɓe haa Heburuun, waɗi duuɓi joweeɗiɗi e lebbi joweego.

Haɓre Daawuda bee saare Sawulu

12 Abineer e yimɓe Isboset ngurti Makanayim yahugo Gibiyon. 13 Yo'ab ɓii Seruyatu e yimɓe Daawuda njehi ton boo. Ɓe potti haa weendu Gibiyon. Yimɓe Daawuda njooɗi haa wakere weendu nde'e, yimɓe Isboset boo haa wakere ndeya. 14 Abineer wi'i Yo'ab: "Accu suka'en mbaɗana en fijirde konu." Yo'ab jaɓi. 15 Nden suka'en ngurti, sappo e ɗiɗo haa wakere Isboset, sappo e ɗiɗo boo haa wakere Daawuda. 16 Ɓe naŋgindiri ko'e maɓɓe, ɓe njuwnjuwtiri buttuli maɓɓe bee kaafaaje, ɓe maaydi ɓe fuu. Ɓaawoɗon nokkuure nde'e haa Gibiyon heɓi innde Helkat-Hasuriima. 17 Nden haɓre ummi hakkunde jama'aaje ɗiɗi fuu, haɓre man saati masin. Yimɓe Daawuda njaali Abineer e yimɓe Isra'iila. 18 Ɓiɓɓe Seruyatu tato fuu ɗon ton, Yo'ab e Abisay e Asayel. Ammaa Asayel o jaawɗotooɗo bana lelwa. 19 O taasni Abineer, walaa ko selnata mo ɓaawo maako. 20 Abineer yeesiti, ?ami: "Ɗum an na, Asayel?" O jaabi: "Min on." 21 Abineer wi'i mo: "Accu taasnugo yam! Tokka gooto nder suka'en, njaɓta mo balmi maako." Ammaa Asayel sali accugo mo. 22 Abineer reentini mo fahin, wi'i: "Accu taasnugo yam. To a accaay, a doolatam mbarugo ma. Noy mi laardata deerɗa ɓaawoɗon?" 23 Ammaa Asayel sali accugo mo. Ngam maajum Abineer wayliti labbo mum gal ɓaawo, yuwi reedu Asayel haa labbo wurti ɓaawo maako. Ɗon ni Asayel maayi. Koomoy wari nokkuure nde Asayel maayi, sey daro. 24 Ammaa Yo'ab e Abisay tokki taasnugo Abineer. Saa'i naaŋge ɗon muta, ɓe njotti towndiire Amma haa fuunaaŋge Giyak, haa laawol ladde Gibiyon. 25 Yimɓe Benyamin mooɓti haa Abineer, ɓe ɗon taari mo, ɓe ɗon ndari dow hoore towndiire man. 26 Abineer ewni Yo'ab: "A yiɗi kaafahi nyaama yimɓe haa foroy na? Malla a anndaa timmoode maajum waɗataa booɗɗum, sey kaaɗɗum tan? Umru le yimɓe ma acca taasnugo bandiraaɓe muuɗum'en." 27 Yo'ab wi'i: "Fakat bana Allah o geeto, to a wi'aayno ɗum, yimɓe am taasnanno on haa jaŋgo fajiri." 28 Nden o fuufi luwal konu. Yimɓe maako acci taasnugo yimɓe Isra'iila, ɓe acci haɓre boo.

2 Samuyila 3

29 Jemmaare nde'e fuu Abineer e yimɓe mum ta''i nder ladde. Nden ɓe eeri maayo Urdun, ɓe tokki yahugo reeta nyalawma, ɓe ngari haa Makanayim. 30 Nde Yo'ab acci taasnugo ɓe, o mooɓti yimɓe maako. O tawi worɓe sappo e njoweenayo ngalaa ɗon, Asayel boo walaa ɗon. 31 Ammaa yimɓe Daawuda mbarino teemeɗɗe tato e cappanɗe njoweego (360) nder yimɓe Benyamin dow ardaaŋgal Abineer. 32 Ɓe efti ɓandu Asayel, ɓe uwi mo haa Baytilaama nder yenaande baaba maako. Nden Yo'ab e yimɓe mum njehi jemmaare fuu, haa naaŋge fuɗi, ɓe njotti Heburuun. 3:1 Haɓre hakkunde yimɓe Sawulu e yimɓe Daawuda duuri. Daawuda ɗon sembiɗa yeeso yeeso, ammaa baawɗe saare Sawulu ɗon usto.

Ɓiɓɓe Daawuda danyaaɓe haa Heburuun

2 Daawuda danyanaama ɓiɓɓe worɓe haa Heburuun. Ndaa inɗe maɓɓe: Afo maako Amnon mo daada mum Akino'am mo Yisreyel. 3 Ɗiɗaɓo maako Kiliyabu mo daada mum Abigayil laatinooɗo debbo Nabal, mo Karmel. Tataɓo Absalom mo daada mum Ma'aka ɓii Talmay, Talmay o laamiiɗo Gesur. 4 Nayaɓo Adoniya mo daada mum Haggit. Njowaɓo Sefatiya mo daada mum Abital. 5 Njoweegoojo Yitiriyam mo daada mum Egila, debbo Daawuda. Kamɓe ɓe ndanyanaama Daawuda haa Heburuun.

No Abineer hawtirani Daawuda

6 Wakkati haɓre ɗonno tokki hakkunde yimɓe wonduɓe bee saare Sawulu e wonduɓe bee Daawuda, baawɗe Abineer ɓesdi yeeso yeeso. 7 Nyande go'o Isboset feli Abineer ngam daliila culaaɗo baaba maako Sawulu, innde culaaɗo oo Rispa ɓii Aya. O wi'i: "Koni mbaalduɗa bee culaaɗo baaba am?" 8 Abineer ɓerni masin, o hooli: "Kadi mi jambiiɗo, mi walaa amaana na? Malla mi balloowo Yahuuda? Mi ɗon huuwana saare baaba ma Sawulu e bandiiko'en e sooba'en maako ko mbaawanmi fuu. Mi ayni ma ngam taa a nasta juuɗe Daawuda. An boo a tokkorto yam hande bee haala debbo na? 9 Jawmiraawo hiito yam to mi waɗanaay Daawuda ko Jawmiraawo hunani mo, 10 o wi'i o hoocan laamu haa saare Sawulu, o waɗa Daawuda laamiiɗo dow Isra'iila e Yahuuda fuu, diga Dan haa yotto Biirsaba." 11 Isboset waawaay jaabaago Abineer koo wolde woore boo, ngam o huli mo masin. 12 Law Abineer neli nelaaɓe haa Daawuda, o wi'i: "Naa a anndi mo mari baawɗe haa ɗo na? Kadi haɓɓu le alkawal bee am. Juŋŋgo am wondan bee maaɗa haa mi waylitane Isra'iila fuu." 13 Daawuda jaabi: "Booɗɗum, mi haɓɓan alkawal bee maaɗa. Ammaa woodi huunde woore nde ɗaɓɓanmi haa maaɗa: To a wari haa am, waddanam Mikal ɓii Sawulu debbo. To a waddaay mo, a yi'ataa yam." 14 Daawuda neli boo nelaaɓe haa Isboset, o wi'i mo: "Hokkitam debbo am Mikal. Mi ɓaŋgri mo bee lare saadooniiku Filisti'en teemerre." 15 Isboset neli hoocugo mo haa goriiko Paltiyel ɓii Layis. 16 Goriiko tokki mo bee bojji haa ɓe njotti Bakuriima. Nden Abineer wi'i mo: "Dillu jonta, hootu!" Kaŋko o hooti. 17 Too, Abineer dawri bee ndotti'en Isra'iila. O wi'i ɓe: "Naa diga ɓooyma ɗaɓɓuɗon Daawuda laato laamiiɗo mon na? 18 Kadi jonta woni saa'iire fottannde. Ciftore ko Jawmiraawo wi'no: Bee juŋŋgo suka am Daawuda kisnanmi yimɓe am Isra'iila'en juuɗe Filisti'en e konne'en maɓɓe woɗɓe fuu." 19 Abineer wolidi bee yimɓe Benyamin boo. Nden o yehi haa Heburuun ngam haa o anndina Daawuda ko Isra'iila'en e yimɓe Benyamin narri huuwugo. 20 Nde Abineer wari haa Heburuun, kaŋko e worɓe noogas, Daawuda waɗani ɓe nyaamduuji. 21 Abineer wi'i mo: "Mi yahan jonta, mi yahrane Isra'iila fuu, barkaama. To ɓe kaɓɓi alkawal bee maaɗa, ɓernde ma waaloto ngam a laamiiɗo dow lesdi fuu." Daawuda jaɓɓiti Abineer, kaŋko o dilli jam.

No Yo'ab mbardi Abineer

22-23 Wakkati seɗɗa ɓaawo kuuje ɗe'e Yo'ab e yimɓe Daawuda ngarti diga konu feere. Ɓe ngaddi keɓal ɗuuɗŋgal. Yo'ab nani Abineer garɗo haa Heburuun haa Daawuda, Daawuda jaɓɓiti mo, o dilli jam. 24 Ngam maajum Yo'ab yehi haa laamiiɗo, wi'i mo: "Ɗume mbaɗɗa? Abineer wari haa maaɗa. Ngam ɗume accuɗa mo o dilli? 25 Na a anndi Abineer? O wari ?oyrugo ma tan, ngam o heɓta laabi ma e kuuɗe ma fuu." 26 Nde Yo'ab wurti saare laamiiɗo, o neli nelaaɓe ɓaawo Abineer ngam haa ɓe ngartira mo. Daawuda anndaa kooɗume. Nelaaɓe tawi Abineer haa ɓulndu Sira. 27 O lorti bee maɓɓe haa Heburuun. Yo'ab yahri mo feere maako haa nastirde berniwol, bana o yiɗi wolwango mo bee sirri. Ton o yuwi mo haa reedu, o maayi. Bana ni Yo'ab mbarti mo ngam daliila maayde deerɗiiko Asayel. 28 Nde Daawuda nani haala maajum, o wi'i: "Mi walaa aybe dow maayde Abineer, Jawmiraawo woni ceedoowo am. Ngam maajum kiita maako warataa dow am e dow asŋgol am haa foroy. 29 Ka ukkano Yo'ab e bandiraaɓe mum. Foroy woɗɓe nder asŋgol maako laato bee ɓuule malla saɗawre, woɗɓe laato jiijiiɓe tuugiiɓe dow cabbi, woɗɓe maaya nder haɓre malla bee weelo." 30 Bana ni Yo'ab e Abisay mbarti Abineer, ngam kaŋko o mbarno Asayel, deerɗiraawo maɓɓe, nder haɓre haa Gibiyon.

Uwki Abineer

31 Nden Daawuda umri Yo'ab e yimɓe wonduɓe bee muuɗum fuu: "Ceeke limce mon, ɓorne leppi buhuuje, ngam haa on mboya Abineer." Nde ɓe njehi uwugo mo, laamiiɗo Daawuda bee hoore mum tokki leeso maayɗo. 32 Ɓe uwi Abineer haa Heburuun. Daawuda woyi bee sawtu haa yenaande maako, yimɓe fuu mboyi. 33 Laamiiɗo yimi yimre boyki dow Abineer: "Kayto Abineer, ngam ɗume maayɗa bana faataaɓe maayrata? 34 Juuɗe ma kaɓɓaaka, kosɗe ma maataay ge'elle. Ammaa a maayi bana mbaraaɗo mo waɗooɓe junuuba mbari." Nde yimɓe nani ɗum, ɓe ɓesdi woyugo. 35 Ɓaawo maajum ɓe tori Daawuda o nyaama seɗɗa. Ammaa nyalawma timmaay tawon. Ngam maajum Daawuda huni: "Allah hiito yam naawɗum, to mi metti nyaamdu koonduye hiddeko naaŋge muta." 36 Yimɓe ngi'i no Daawuda woyri Abineer, ɗum fottani ɓe. Kooɗume Daawuda waɗi fuu, ɗum fottani ɓe. 37 Nyalaade maajum koomoy nder yimɓe Daawuda e nder Isra'iila fuu faami mbarki Abineer iwaay haa laamiiɗo. 38 Kaŋko o wi'i saraaki'en maako: "On paamaay na? Hande goɗɗo mawɗo, ardiiɗo maayi nder Isra'iila. 39 Koo mi laamiiɗo boo, mi tampuɗo hande, ngam mi waawaay haɗugo worɓe ɓe'e, ɓiɓɓe Seruyatu. Caatal maɓɓe salori yam. Jawmiraawo hiito ɓe deydey halleende maɓɓe."

2 Samuyila 4

Mbareeki Isboset

4:1 Nde Isboset ɓii Sawulu nani haala maayde Abineer haa Heburuun, ɓernde maako hultori, yimɓe Isra'iila fuu cakli. 2 Isboset woodino hoore'en mooɓe konu ɗiɗo, innde gooto Ba'ana, innde oya boo Rekab. Baaba maɓɓe, Rimmon mo Biirot nder lenyol Benyamin. Ngam Biirot limdaama bee lesdi Benyamin. 3 Ɓaawoɗon yimɓe Biirot ndoggi haa Gittayim, ɓe ɗon njooɗi ton haa warugo hande. 4 Woodino taaniraawo Sawulu boo, Mefiba'al ɓii Yoonatan. O woodino duuɓi jowi nde kubar maayde Sawulu e Yoonatan yottino Yisreyel. Debbo mawninoowo mo jogi mo, doggi bee maako. Ammaa ngam daliila pargal maako, o yoofi ɓiŋgel, ngel do''i, ngel laati jiijiiŋgel haa kosɗe maagel ɗiɗi fuu. 5 Too, Rekab e Ba'ana go njehi haa saare Isboset. Ɓe njotti ton caka nyalawma, naaŋge wuli masin. Isboset ɗonno ɗaani. 6 Debbo aynoowo dammugal boo seɗino alkamaari, o fuɗɗi ngoŋgugo, kaŋko boo o ɗon ɗaani. Bana ni worɓe go keɓi nastugo bee sirri. 7 Ɓe nasti suudu waalaago Isboset, kaŋko o ɗon ɗaani dow be''itte maako. Ɓe mbari mo, ɓe ta''i hoore maako, ɓe koo'i nde. Nden ɓe ndilli bee laawol ladde, jemmaare maajum fuu. 8 Ɓe njahri hoore Isboset haa Heburuun haa Daawuda. Ɓe mbi'i laamiiɗo: "Ndaa hoore Isboset ɓii konneejo ma Sawulu, ɗaɓɓunooɗo mbarugo ma. Hande Jawmiraawo waatani ma dow Sawulu e asŋgol mum, barkaama." 9 Daawuda jaabi ɓe: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, kaŋko kisnuɗo yam ɓillaare fuu! 10 Naane goɗɗo wari haa am haa Sikilak, yecci yam Sawulu maayi. O tammi kubaruwol ngo'ol seynatam. Ammaa mi umri naŋgugo mo e mbarugo mo, kanjum laati ngeenaari kubar maako. 11 Kadi on tammi mi hiitataako worɓe halluɓe mbarɓe goɗɗo gooŋgaajo ɗaaniiɗo nder suudu mum na? Fakat mi ?aman ?i?am maako haa mooɗon, mi itta on nder lesdi." 12 Daawuda umri sukaaɓe mum ɓe mbara Rekab e Ba'ana. Nden ɓe ta''i juuɗe maɓɓe e kosɗe maɓɓe, ɓe ɓili ɓe kombi weendu Heburuun. Ammaa hoore Isboset, ɓe koo'i nde, ɓe uwi nde nder yenaande Abineer haa Heburuun.

2 Samuyila 5

No Daawuda laatori laamiiɗo Isra'iila

5:1 Yoo, le'i Isra'iila fuu ngari haa Daawuda haa Heburuun. Ɓe mbi'i mo: "Minin min bandiraaɓe ma nder ummaatoore woore. 2 Koo naane boo, wakkati Sawulu laamani min, an a ardi jama'aare konu Isra'iila. Jawmiraawo boo wi'i ma: An a ɗowan yimɓe Isra'iila, a laatoto laamiiɗo maɓɓe." 3 Nden ndotti'en Isra'iila fuu ngari haa Heburuun. Laamiiɗo Daawuda haɓɓi alkawal bee maɓɓe yeeso Jawmiraawo. Ɓe nguji hoore maako bee nebbam, bana ni ɓe mbaɗi mo laamiiɗo dow Isra'iila. 4 Daawuda woodi duuɓi cappanɗe tati, saa'i o laamo. O laami duuɓi cappanɗe nayi. 5 Haa Heburuun o laamani Yahuuda duuɓi joweeɗiɗi e lebbi joweego. Haa Urusaliima boo o laami duuɓi cappanɗe tati e tati dow Isra'iila e Yahuuda fuu.

No Daawuda nyaamri Urusaliima

6 Too, ɓaawo Daawuda heɓi laamu dow Isra'iila, o yahdi bee honooɓe maako haa Urusaliima ngam haɓugo bee berniwol man. Yebusi'en jooɗiiɓe ton tammi Daawuda heɓataa nyaamugo berniwol maɓɓe. Ngam maajum ɓe mbi'i mo: "A nastataa ɗo. Wumɓe e jiijiiɓe ke'an ngam riiwugo ma." 7-9 Daawuda wi'i yimɓe mum: "Moy woni yoora-ɓerndeejo haa o ukkano Yebusi'en? Sey o wa''o laawol gasaaŋgol haa nder hooseere ngam daliila ndiyam, o nasta berniwol bana ni. Mi ɗon wanya wumɓe e jiijiiɓe ɓe'e." Ngam maajum ɗum wi'ete: "Wumɓe e jiijiiɓe nastataa suudu Jawmiraawo." Bana ni Daawuda nyaamri berniwol dow hooseere Siyona. O jooɗi ton, o wi'i ngol Berniwol-Daawuda. Nder taarde maagol fuu o ɓesdi nyiɓugo, o fuɗɗi haa nokkuure wi'eteende Millo. 10 Baawɗe Daawuda ɗon ɓesdo yeeso yeeso, ngam Allah, Jawmiraawo honooɓe asama ɗon wondi bee maako.

No Hiram yerdori Daawuda

11 Too, Hiram, laamiiɗo Tirus neli nelaaɓe haa Daawuda. O neldi mo leɗɗe cembiɗɗe boo, bee sehooɓe e mahooɓe. Kamɓe ɓe nyiɓani mo suudu mawndu. 12 Bee maajum fuu Daawuda anndiri Jawmiraawo tabitini mo o laamiiɗo, Jawmiraawo mawnini laamu maako ngam o yiɗi yimɓe maako Isra'iila'en.

Ɓiɓɓe Daawuda danyaaɓe haa Urusaliima

13 Ɓaawo Daawuda ummi Heburuun, wari Urusaliima, o hoo'i rewɓe e sulaaɓe woɗɓe. Ɓe ndanyani mo ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 14 Ɓiɓɓe worɓe danyanaaɓe mo haa Urusaliima, ɓe'e: Sammuwa e Sobaba e Natan e Suleymaanu, 15 e Yibehar e Elisuwa e Nefek e Yafiya, 16 e Elisaama e Eliyada e Elifelet.

No Daawuda jaalori Filisti'en

17 Nde Filisti'en nani Isra'iila'en mbaɗi Daawuda laamiiɗo muuɗum'en, Filisti'en fuu ngari haa ɓe ɗaɓɓita mo. Ammaa Daawuda nani ɗum, hisni hoore mum nder joonyorde. 18 Filisti'en ngari, keewi waadiwol Refayim. 19 Daawuda ?ami Jawmiraawo: "Mi haɓa bee Filisti'en na? A hokkatam ɓe haa juŋŋgo am na?" Jawmiraawo jaabi mo: "Yah, fakat mi hokkan ma ɓe haa juŋŋgo ma." 20 Daawuda yehi, jaali Filisti'en. O wi'i: "Jawmiraawo seeki caka konne'en am bana ildugol ndiyam." Ngam maajum nokkuure nde'e wi'ete Ba'al-Perasiima. 21 Filisti'en ndoggi, acci fotooji labbi muuɗum'en ton, Daawuda e yimɓe mum kooci ɗi. 22 Fahin Filisti'en ngari, keewi waadiwol Refayim. 23 Daawuda ?ami Jawmiraawo kadiboo. Jawmiraawo jaabi mo: "Taa ukkana ɓe diga ɗo, ammaa sel ɓaawo maɓɓe, war dow maɓɓe diga wakere dundeeje. 24 To a nani sonyo palanɗe nder ko'e dundeeje, nden kam ukkan ɓe, ngam min mi ɗon aarta yeeso maaɗa, mi jaalo Filisti'en." 25 Daawuda waɗi ko Jawmiraawo umri mo. O jaali Filisti'en, o riiwi ɓe diga Geba haa yotti Gejer.

2 Samuyila 6

No Daawuda ɗaɓɓitiri sundukru alkawal

6:1 Yoo, Daawuda mooɓti honooɓe Isra'iila'en suɓaaɓe, baakin ujine cappanɗe tato (30.000). 2 O yahdi bee maɓɓe haa Ba'ala nder lesdi Yahuuda ngam haa ɓe koo'oya sundukru Allah wi'eteendu fodde innde Jawmiraawo honooɓe asama, jooɗiiɗo haa dow keruba'en. 3 Ɓe njo''ini sundukru Allah dow moota ga'i kesa. Ɓe ngurtini ndu saare Abinadabu wonnde dow towndiire. Ussa e Ahiyo ɓiɓɓe Abinadabu ɗon ɗowa moota man, 4 Ahiyo ɗon ardo nga. 5 Daawuda e yimɓe Isra'iila'en fuu ɗon ngama yeeso Jawmiraawo, ɓe ɗon ngima bee kuuje gimruɗe ɗe leɗɗe, bee moolooji e garayyaaji, bee bawɗi e leŋgi e koŋsiije. 6 Nde ɓe njotti laarre Nakon, Ussa forti juŋŋgo mum, naŋgi sundukru, ngam ga'i mosti. 7 Ammaa Jawmiraawo tikkani Ussa, ngam o teddinaay sundukru bana no haandi. Ɗon ni o mbari mo. 8 Ɓernde Daawuda metti ngam Jawmiraawo halki Ussa, o wi'i nokkuure nde'e Peres-Ussa, kanjum laati innde maare haa warugo hande. 9 Nyalaade maajum Daawuda huli Jawmiraawo, o ?ami: "Noy sundukru Jawmiraawo wardata haa am?" 10 Ngam maajum o muuyaay o jaɓa ndu haa maako nder berniwol Daawuda. O selni ndu haa saare Obed-Edoom, Gaatiijo. 11 Sundukru Jawmiraawo faɓɓi ton lebbi tati. Jawmiraawo barkiɗini Obed-Edoom e saare mum fuu.

No sundukru alkawal wardi haa Urusaliima

12 Too, Daawuda anndinaama: "Jawmiraawo barkiɗini Obed-Edoom e ko o mari fuu ngam daliila sundukru alkawal Allah." Ngam maajum o seyi, o yehi ton ngam o yahra sundukru haa Urusaliima. 13 Nde roondiiɓe ndu njehi palanɗe joweego bee jam, o darni ɓe, o hirsi ngaari kalhaldi e gaggel payŋgel ngam yettugo Jawmiraawo. 14 Nden ɓe tokki yeeso, Daawuda ɗon wama yeeso Jawmiraawo bee sembe fuu, o ɗon ɓorni ɗancikiyel eefod ngel gaaraaji kirtaani. 15 Bana ni Daawuda e yimɓe Isra'iila fuu njahri sundukru Jawmiraawo haa Urusaliima, bee hoolo seyo e hoolo luwe. 16 Wakkati sundukru Jawmiraawo ɗon nasta berniwol Daawuda, Mikal ɓii Sawulu, debbo Daawuda ɗon laara haa wurdere nder mahol suudu mum. O yi'i laamiiɗo ɗon diwa, ɗon wama yeeso Jawmiraawo. Ngam maajum Mikal yawi mo haa ɓernde muuɗum. 17 Ɓe nastini sundukru nder suudu laymaaru ndu Daawuda darnino ngam maaru, ɓe njo''ini ndu haa nokkuure maaru ton. Daawuda lii'ani Jawmiraawo guleteeɗi e kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe bee Allah. 18 Nden o barkiɗini yimɓe bee innde Jawmiraawo honooɓe asama. 19 Isra'iila'en worɓe e rewɓe wonɓe ton fuu, Daawuda yeɗi koomoy maɓɓe tamseere e tamre dibinooje e tamre inabooje joorɗe. Nden ɓe kooti, koomoy haa saare muuɗum. 20 Daawuda boo hooti, ngam hoofna saare mum. Mikal wurti, fotti bee maako, wi'i: "Yowwa, hande laamiiɗo Isra'iila teddini hoore mum bee tembinaago yeeso horɓe yimɓe mum, bana goɗɗo meereejo waarata." 21 Daawuda jaabi mo: "Kanjum mbaɗmi ngam teddingo Jawmiraawo. Kaŋko o suɓi yam mbattudi baaba ma e asŋgol mum, ngam haa o waɗammi laamiiɗo yimɓe maako Isra'iila'en. Fakat mi tokkoto wamugo ngam tedduŋgal Jawmiraawo bana ni, 22 mi ɓesdan famɗitingo hoore am boo ko ɓuri hande. Min kam mi laaran hoore am mi leesɗo, ammaa horɓe ɓe mbolwanɗa kamɓe ɓe teddintam." 23 Mikal ɓii Sawulu walaa ɓiŋgel haa o maayi.

2 Samuyila 7

Alkawal Allah bee Daawuda

7:1 Yoo, laamiiɗo Daawuda ɗon jooɗi haa saare mum. Jawmiraawo hokki mo siwtaare e konne'en maako fuu. 2 Nyande feere laamiiɗo wi'i annabi Natan: "Ndaa, min mi ɗon jooɗi nder suudu ndu leɗɗe cembiɗɗe, ammaa sundukru Allah ɗon jooɗi les godooje." 3 Natan wi'i mo: "Huuw ko ɓernde ma numi fuu, ngam Jawmiraawo ɗon wondi bee maaɗa." 4 Ammaa jemmaare maajum wolde Jawmiraawo warani Natan, o wi'i: 5 "Yah, wi' suka am Daawuda: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Kadi an a nyiɓantam suudu haa mi jooɗo ton na? 6 Mi meeɗaay jooɗaago nder suudu, diga ngurtinmi Isra'iila'en nder Misra haa warugo hande. Wakkati man fuu mi ɗon waanca, suudu laymaaru laati jooɗorde am. 7 Kootoy njahmi caka yimɓe Isra'iila'en fuu, kadi mi meeɗi wolwugo wolde woore haa gooto nder alkaali'en ɓe umrumi ɗowugo yimɓe am, mbi' mi: Koni on nyiɓanaay yam suudu ndu leɗɗe cembiɗɗe? 8 Jonta sey a wi'a suka am Daawuda: Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Mi hoo'i ma haa waalde, haa ɓaawo dammooji, ngam a laato ardiiɗo yimɓe am Isra'iila'en. 9 Kootoy njahɗa fuu mi ɗonno wondi bee maaɗa, mi halki konne'en ma. Mi mawnini innde ma, a laati gooto nder mawɓe duniyaaru. 10 Mi suɓani yimɓe am nokkuure joonde, mi hokki ɓe lesdi ngam haa ɓe njooɗo nder maari bee jam. Taa ɓillooɓe meeta hulnugo ɓe bana ɓooyma, 11 nde ndarnumi alkaali'en ngam laamanaago yimɓe am Isra'iila'en. An boo mi hokkete siwtaare haa konne'en ma fuu. Min Jawmiraawo mi waɗante saare. 12 To balɗe ma timmi, a hawtoyan bee kaakaaji ma. Ammaa mi jo''inan gooto nder ɓiɓɓe ma dow leeso laamu ma, mi tabitina laamu maako. 13 Kaŋko o nyiɓanan innde am suudu, min boo mi tabitinan laamu maako haa foroy. 14 Mi laatoto baaba maako, kaŋko boo o laatoto ɓiɗɗo am. To o huuwi kalluɗum, mi eltan mo bana baaba eltirta ɓiyum. 15 Ammaa mi ittantaa mo mo''ere am bana no ittiranmi nde Sawulu mo ndiiwmi yeeso maaɗa. 16 Saare ma e laamu ma nduumoto, goɗɗo asŋgol ma jooɗoto dow leeso laamu ma haa foroy, min waɗata ɗum." 17 Natan yecci Daawuda ko Jawmiraawo waŋginani mo fuu. 18 Laamiiɗo Daawuda nasti suudu laymaaru, jooɗi yeeso Jawmiraawo, wi'i: "Ya Allah Jawmiraawo, moy min, e ɗume saare am haa njottinɗa min haa ɗo? 19 Kanjum boo ɗum pamarum haa gite ma, ya Allah Jawmiraawo. A wolwi haala saare maccuɗo ma nder jamanuuji garanɗi, bana ni a anndinirta yimɓe ko laatoto, ya Allah Jawmiraawo. 20 Ɗume mi ɓesdata wolwango ma? A anndi maccuɗo ma. 21 Ɗum muuyo maaɗa e anniya maaɗa ngam haa a huuwa ɗum, a anndina ɗum maccuɗo ma. 22 Fakat a mawɗo, ya Allah Jawmiraawo. Walaa mo nandi bee maaɗa, walaa ɗowanteeɗo sonaa an, fodde ko min nani bee noppi amin fuu. 23 Walaa ummaatoore feere haa duniyaaru bana yimɓe ma Isra'iila'en. An a sootti ɓe ngam haa ɓe laato yimɓe ma. A huuwani ɓe kuuɗe mawɗe kulniiɗe, bana ni a teddiniri innde ma. A rimɗini ɓe haa lesdi Misra, a riiwi ummaatooje goɗɗe e ɗowanteeɓe muuɗum'en yeeso maɓɓe. 24 A tabitini Isra'iila'en ɓe yimɓe ma haa foroy, ya Jawmiraawo, an boo a laati Allah maɓɓe. 25 Ammaa jonta, ya Allah Jawmiraawo, gooŋɗin wolde ma nde mbolwanɗa maccuɗo ma e asŋgol mum haa foroy. 26 Innde ma ɓaŋgo haa abada, yimɓe mbi'a: Jawmiraawo honooɓe asama, kaŋko woni Allah Isra'iila. Tabitin saare maccuɗo ma boo. 27 Ya Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila, mi hulaay toraago ma tornde nde'e, ngam a anndini yam a waɗantam saare. 28 Jonta kam, ya Allah Jawmiraawo, an woni Allah, a huuwan ko mbi'ɗa. A wolwani yam haala hayru. 29 Ngam maajum yerda barkiɗingo saare maccuɗo ma, nde laato yeeso maaɗa haa foroy. An, ya Allah Jawmiraawo, a wi'i bana ni, ngam maajum saare am heɓan barka haa foroy."

2 Samuyila 8

No Daawuda mawniniri laamu muuɗum

8:1 Ɓaawo kuuje ɗe'e Daawuda jaali Filisti'en, leestini ɓe, timmini laamu maɓɓe dow lesdi Isra'iila. 2 Nden o jaali Mo'abi'en. O wallini naŋgaaɓe maɓɓe haa lesdi, o foondi bee ɓoggol poondirgol moy maayata malla yeeɗata nder maɓɓe. O foonda ɓoggi ɗiɗi, waaliiɓe les maaji mbare, nden ɓoggol gootol, waaliiɓe les maagol lutta. Mo'abi'en laatani Daawuda maccuɓe jomorgol. 3 Nden o jaali Hadad'ejer ɓii Rekob, laamiiɗo Soba. Kaŋko o yahno sembiɗingo laamu maako haa maayo Efratis. 4 Daawuda hooci haa maako wa''iiɓe mootaaji pucci ujineere e teemeɗɗe njoweeɗiɗo (1.700), e yahooɓe bee kosɗe ujine noogas (20.000). Daawuda soppi pucci mootaaji fuu, o lutti teemeɗɗe ɗiɗi ngam hoore maako. 5 Siriya'en ngari diga Damas ngam haa ɓe mballa Hadad'ejer, laamiiɗo Soba, ammaa Daawuda mbari nder maɓɓe worɓe ujine noogas e ɗiɗo (22.000). 6 Daawuda jo''ini aynooɓe nder lesdi maɓɓe, ɓe laatani mo maccuɓe jomorgol. Jawmiraawo walli Daawuda kootoy o yehi fuu. 7 Daawuda hooci bawarɗe kaŋgeeri ɗe sukaaɓe Hadad'ejer marno, o yahri ɗe haa Urusaliima. 8 Haa Beeta e Berotay, berniiji Hadad'ejer, Daawuda hooci njamndi mboɗeeri ɗuundi masin. 9 To'i, laamiiɗo Hamat nani Daawuda jaali jama'aare konu Hadad'ejer fuu. 10 Ngam maajum o neli ɓiiyiiko Yoram haa laamiiɗo Daawuda, o ?ama mo njamu maako, o waɗana mo barka, ngam o haɓi bee Hadad'ejer, o jaali mo. (Ngam haɓre ɗonno hakkunde Hadad'ejer e To'i foroy.) Yoram yahrani Daawuda kuuje kaŋgeeri e cardi e njamndi mboɗeeri. 11 Daawuda seni ɗe ngam Jawmiraawo, kanje e cardi e kaŋgeeri ndi o hooci haa ummaatooje goɗɗe ɗe o jaalino: 12 haa Siriya'en e Mo'abi'en e Ammooni'en e Filisti'en e Amaleki'en, non boo geɗal nder keɓal konu bee Hadad'ejer ɓii Rekob, laamiiɗo Soba. 13 Innde Daawuda ɓesdi mawnugo fahin, nde o lorti e konu bee Siriya'en, o mbari Edoomi'en ujine sappo e njoweetato (18.000) nder waadiwol manda. 14 O jo''ini aynooɓe nder lesdi Edoom. Edoomi'en fuu laati maccuɓe Daawuda. Jawmiraawo walli Daawuda kootoy o yehi.

Saraaki'en Daawuda

15 Daawuda laamani Isra'iila fuu. O ɗon waɗana yimɓe maako kiita ngooŋɗuka. 16 Yo'ab ɓii Seruyatu woni hooreejo konu, Yusafat ɓii Ahiluudi woni hundukoojo. 17 Sadok ɓii Ahitooba e Akimelek ɓii Abiyater ngoni liman'en. Seraya woni bindoowo. 18 Benaya ɓii Yooyada woni hooreejo Kereti'en e Peleti'en. Ɓiɓɓe Daawuda kamɓe boo ɓe liman'en.

2 Samuyila 9

Mbooɗeeŋga Daawuda haa Mefiba'al

9:1 Yoo, nyande go'o Daawuda ?ami: "Woodi goɗɗo luttuɗo e saare Sawulu na? Mi yiɗi mi huuwana mo mbooɗeeŋga ngam daliila Yoonatan." 2 Ɓe tawi goɗɗo mo laatino suka nder saare Sawulu, innde maako Siba. Ɓe ngaddi mo haa Daawuda. Laamiiɗo ?ami mo: "An woni Siba na?" O jaabi: "Ooho, barkaama." 3 Laamiiɗo ?ami: "Kadi walaa luttuɗo e saare Sawulu na? Mi yiɗi mi huuwana mo mbooɗeeŋga fodde ko mbi'mi yeeso Allah." Siba jaabi: "Lutti ɓii Yoonatan gooto, o boosɗo." 4 Laamiiɗo ?ami: "Toy mo?" Siba wi'i: "O ɗon haa saare Makir ɓii Ammiyel haa Loodebar." 5 Daawuda neli ɗaɓɓitoygo mo. 6 Mefiba'al ɓii Yoonatan ɓii Sawulu wari haa Daawuda. O tuggi koppi yeeso maako, o sujidi. Daawuda wi'i: "Mefiba'al." O jaabi: "Na'am, mi maccuɗo ma." 7 Daawuda wi'i mo: "Taa hul, ngam fakat mi woonante ngam daliila baaba ma Yoonatan. Mi lornante gese maama ma Sawulu fuu. A heɓan nyaamugo haa saare am foroy." 8 Fahin Mefiba'al tuggi koppi, wi'i: "Min moy haa cuklana rawaandu waatndu bana am?" 9 Ammaa laamiiɗo ewni Siba, suka Sawulu, o wi'i mo: "Ko Sawulu e saare mum marno fuu, mi hokki ɗum ɓii jaagorɗo ma. 10 Sey a rema gese maako, an e ɓiya'en e huuwooɓe ma, on mooɓta nafuda maaje, ngam haa ɓii jaagorɗo ma heɓa ko yeeɗira bee mum. Ammaa o heɓan nyaamugo haa saare am nyalɗe fuu." Siba woodino ɓiɓɓe sappo e njowo, e huuwooɓe noogas. 11 O wi'i laamiiɗo: "Mi waɗan ko umruɗa maccuɗo ma fuu, barkaama." 12 Mefiba'al ɗon nyaama haa saare Daawuda bana o gooto nder ɓiɓɓe laamiiɗo. O woodino ɓiŋgel gorgel, innde maagel Mika. Wonɓe nder saare Siba fuu laati huuwanooɓe Mefiba'al. 13 Kaŋko o jooɗi haa Urusaliima, ngam o ɗon nyaama foroy haa saare laamiiɗo. Ammaa o boosɗo haa kosɗe maako ɗiɗi fuu.

2 Samuyila 10

No Daawuda jaalori Ammooni'en e Siriya'en

10:1 Yoo, ɓaawo maajum Nahas, laamiiɗo Ammooni'en maayi, ɓiiyiiko Hanun laami pellel maako. 2 Daawuda wi'i: "Mi huuwanan Hanun ɓii Nahas mbooɗeeŋga, bana baaba maako huuwrani yam." Daawuda neli nelaaɓe haa ɓe nde'itina mo dow maayde baaba maako. Nde nelaaɓe man njotti lesdi Ammooni'en, 3 mawɓe Ammooni'en mbi'i laamiiɗo muuɗum'en: "Kadi Daawuda neli de'itinooɓe haa maaɗa ngam teddingo baaba ma yeeso maaɗa na? O nelaay ɓe haa maaɗa ngam wiɗitaago e horugo berniwol ngol, haa ɓe kippa ngol na?" 4 Hanun umri naŋgugo nelaaɓe Daawuda. Ɓe laɓi reeta bakkuɗe maɓɓe, ɓe ta''i reeta limce maɓɓe, haa yotti pooɓe. Nden o lorti ɓe. 5 Worɓe ɓe'e cemti masin haa ɓe ngiɗaa hootugo. Nde Daawuda nani kubar maajum, o neli haa maɓɓe, o wi'i: "Paɓɓe haa Yeriko, haa bakkuɗe mon puɗa fahin, nden ngarte." 6 Nde Ammooni'en ngi'i ɓe laati wanyaaɓe haa Daawuda, ɓe njoɓi akiri ngam honooɓe Siriya'en iwɓe Bayti-Rekob e Soba, worɓe ujine noogas (20.000), non boo yimɓe Tooba ujine sappo e ɗiɗo (12.000), e laamiiɗo Ma'aka bee worɓe ujineere. 7 Nde Daawuda nani ɗum, o neli Yo'ab bee jama'aare konu fuu. 8 Ammooni'en ngari, ndarni caffuuji yeeso nastirde berniwol muuɗum'en. Ammaa Siriya'en Soba e Rekob, e yimɓe Tooba e Ma'aka ɗon ndari feere muuɗum'en haa ngesa, daayiiɗum seɗɗa. 9 Nde Yo'ab yi'i haɓre laati dow maako yeeso e ɓaawo fuu, o suɓti woɗɓe caka suɓaaɓe Isra'iila, o huusitini ɓe dow Siriya'en. 10 Yimɓe luttuɓe fuu, o waɗi ɓe haa juŋŋgo deerɗiiko Abisay. Kaŋko o huusitini ɓe dow Ammooni'en. 11 Yo'ab wi'i Abisay: "To Siriya'en calori yam, mballa mi. To Ammooni'en calori ma, min mi wallan ma. 12 Cembiɗa, en caatu ngam daliila yimɓe meeɗen, e ngam berniiji Allah meeɗen. Jawmiraawo boo huuwan ko fottanta mo." 13 Nden Yo'ab e wonduɓe bee muuɗum aarti haɓugo bee Siriya'en. Kamɓe ɓe ndoggi yeeso maako. 14 Nde Ammooni'en ngi'i Siriya'en ndoggi, ɓe ndoggi kamɓe boo yeeso Abisay, ɓe lori nder berniwol. Nden Yo'ab acci Ammooni'en, o hooti Urusaliima. 15 Nde Siriya'en ngi'i Isra'iila'en njaali ɓe, ɓe mooɓti jama'aaje maɓɓe fuu. 16 Hadad'ejer neli haa Siriya'en wonɓe gaɗa Efratis, ngam haa ɓe ngara haa Heelam. Sobak, hooreejo konu Hadad'ejer ardi ɓe. 17 Nde Daawuda nani ɗum, o mooɓti Isra'iila fuu. Ɓe eeri maayo Urdun, e ngari Heelam. Siriya'en ndarni caffuuji muuɗum'en, nden ɓe kaɓi bee yimɓe Daawuda. 18 Isra'iila'en ndiiwi Siriya'en. Daawuda e yimɓe mum kalki mootaaji pucci teemeɗɗe joweeɗiɗi (700), e wa''iiɓe pucci ujine cappanɗe nayo (40.000). Ɓe njuwi boo Sobak, hooreejo konu, o maayi ton. 19 Nde laamiiɓe ɗowtaniiɓe Hadad'ejer ngi'i Isra'iila'en njaali ɓe, ɓe culhotiri bee Isra'iila'en, ɓe leestani ɓe. Ɓaawoɗon Siriya'en kuli wallugo Ammooni'en.

2 Samuyila 11

Daawuda e Bat-Seeba

11:1 Mawri maajum, wakkati laamiiɓe ngurtoto ngam haɓre, Daawuda neli Yo'ab bee honooɓe mum e yimɓe Isra'iila'en fuu. Ɓe njaali Ammooni'en, ɓe taari berniwol Rabba. Ammaa Daawuda lutti ɓaawo nder Urusaliima. 2 Nyande go, kiikiɗe, Daawuda ummi e ɗoyŋgol mum, waanci dow mbippu suudu mum mawndu. Nde o ɗon laara cuuɗi goɗɗi, o yi'i debbo ɗon yiiwo, o booɗɗo masin. 3 Daawuda neli ?amugo haala debbo oo. Ɓe mbi'i mo: "Kaŋko woni Bat-Seeba ɓii Eliyam, debbo Uriya Hetiijo." 4 Daawuda neli nelaaɓe haa maako, ɓe ngadda mo. Debbo wari haa maako, o waaldi bee maako. Ammaa Bat-Seeba timminino wakkati cenki ɓaawo lootgol mum. O hooti suudu maako. 5 Ɓaawo maajum o yi'i o waɗi reedu. O neli, o anndini ɗum Daawuda. 6 Daawuda neli haa Yo'ab, umri mo: "Neldam Uriya Hetiijo." Yo'ab waɗi ɗum. 7 Uriya wari haa Daawuda. Daawuda ?ami mo njamu Yo'ab e njamu yimɓe e kubar haɓre. 8 Nden o wi'i Uriya: "Jippa haa saare ma, siwta seɗɗa." Nde Uriya dilli, Daawuda neldi dokkal ɓaawo maako. 9 Ammaa Uriya yahaay haa saare mum. O waali haa yolnde saare laamiiɗo, kaŋko e aynooɓe laamiiɗo fuu. 10 Nde Daawuda nani Uriya jippaaki haa saare mum, o ?ami mo: "Koni a jippaaki haa saare ma? Naa jahaaŋgal juutŋgal ngartuɗa na?" 11 Uriya jaabi mo: "Sundukru alkawal Allah e yimɓe Yahuuda e Isra'iila fuu ɗon njooɗi nder laymaaji. Jaagorɗo am Yo'ab e mawɓe mum ɗon caŋgini nder ladde. Kadi min mi nasta saare am, mi nyaama, mi yara, mi waalda bee debbo am na? Fakat bana a geeto, barkaama, mi waɗataa ɗum!" 12 Daawuda wi'i Uriya: "Jooɗa haa ɗo hande boo. Jaŋgo mi jaɓɓititto ma." Bana ni Uriya faɓɓi nder Urusaliima nyalaade man. Jaŋgo maajum 13 Daawuda ewni mo, haa o nyaamda bee muuɗum, o wuykini mo. Ammaa koo jemma maajum boo Uriya hootaay saare mum. O yehi, o waali haa nokkuure aynooɓe laamiiɗo mbaalata. 14 Jaŋgo maajum fajiri Daawuda windi bataakewol yahugo Yo'ab, o neldi ngol haa juŋŋgo Uriya. 15 Ndaa ko o windi: "Darnu Uriya haa nokkuure nde haɓre ɓuri saatugo. Nden lorte, acce mo feere maako, ngam haa konne'en mbara mo." 16 Nde Yo'ab waɗi kippol berniwol, o darni Uriya haa nokkuure nde o anndi konne'en suusɓe ɗon e muuɗum. 17 Yimɓe berniwol ngurti, kaɓi bee yimɓe Yo'ab. Nder haɓre man woɗɓe nder mawɓe konu Daawuda maayi, Uriya Hetiijo kaŋko boo o maayi. 18 Yo'ab neldi Daawuda kubar haɓre fuu. 19 O umri nelaaɗo: "To a timmini anndingo laamiiɗo kubar haɓre fuu, 20 teema o tikkan, o ?ame: Koni on ɓaditi berniwol ngam haɓre? On anndaa wonɓe dow mahol taariiŋgol ngol piɗan on na? 21 Moy mbari Abimelek ɓii Yerub-Beset? Naa debbo gonɗo dow mahol sakkini hayre namarde dow maako, o maayi haa Tebes na? Koni on ɓaditi mahol bana ni? Nden kam wi' mo: Suka ma Uriya Hetiijo boo maayi." 22 Nelaaɗo yehi, yecci Daawuda ko Yo'ab umri mo fuu. 23 O wi'i: "Konne'en ɓurdi min sembe, ɓe ngurti berniwol, ɓe ukkani min haa yaasi. Ammaa min ngerɓi ɓe ɓaawo haa dammugal berniwol. 24 Haa ton wonɓe dow mahol piɗi yimɓe ma. Woɗɓe nder amin maayi. Suka ma Uriya Hetiijo boo maayi." 25 Daawuda jaabi nelaaɗo: "Ndaa ni mbi'ata Yo'ab: Taa haala ka ɓillu ma. Hande kam kaafahi mbaran oo, jaŋgo boo oya. Sembiɗin haɓre dow berniwol haa to a halki ngol. Sey a tiɗɗina ɓernde Yo'ab bana ni." 26 Nde debbo Uriya nani gorum maayi, o woyi mo. 27 Nde wakkati bojji maako timmi, Daawuda neli haa maako, hoo'i mo haa saare mum, te'i mo. Debbo danyani mo ɓiɗɗo gorko. Ammaa ko Daawuda waɗi, ɗum kalluɗum yeeso Jawmiraawo.

2 Samuyila 12

No Natan feliri Daawuda

12:1 Too, Jawmiraawo neli annabi Natan haa Daawuda. Natan yehi haa laamiiɗo, wi'i mo: "Worɓe ɗiɗo ɗonno njooɗi berniwol gootol, oo diskuɗo, oya boo talakaajo. 2 Diskuɗo mari dammooji e na'i ɗuuɗɗi masin. 3 Ammaa talakaajo walaa kooɗume, sey baalel bortel gootel tan. O sooduno ngel, o nyaamni ngel, ngel mawnidi bee ɓikkoy maako. Ngel ɗon nyaama nyaamdu maako, ngel ɗon yara nder jardugel maako, ngel ɗon ɗaano dow wiɓɓere maako, fakat ngel laati bana ɓiŋgel maako deyel. 4 Nyande feere koɗo wari haa diskuɗo go. Kaŋko o yiɗaa hoo'ugo haa dammooji maako malla haa na'i maako, ngam haa koɗo maako nyaama. Ngam maajum o yehi, o jaɓti baalel talakaajo, o hirsi ngel ngam koɗo maako." 5 Tikkere Daawuda saati masin, o wi'i Natan: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, gorko oo o mbareteeɗo. 6 Sey o hokkita talakaajo baalel man cowi nayi, ngam o huuwi halleende mawnde nde'e." 7 Natan wi'i Daawuda: "An woni gorko man! Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i: Min waɗi ma a laamiiɗo Isra'iila. Mi hisni ma juŋŋgo Sawulu. 8 Mi hokki ma saare jaagorɗo ma e rewɓe maako fuu. Mi hokki ma laamu dow Isra'iila e Yahuuda. To ɗum he'aayno, mi ɓesdananno ma ko ɓuri ɗum. 9 Koni a ɗowtanaaki umrooje am? Koni kuuwɗa kalluɗum ɗu'um? A mbari Uriya Hetiijo bee kaafahi Ammooni'en, a hooci debbo maako. 10 Ngam a huuwi ɗum, a ɗowtanaaki umrooje am, fakat kaafahi seedataa bee saare maaɗa haa foroy. 11 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Bee ɓiɓɓe ma njahranmi sarru dow maaɗa. Yeeso maaɗa koocanmi rewɓe ma, mi hokka ɓe goɗɗo feere, o waalda bee maɓɓe nyalawma. 12 An kam a huuwi ɗum bee cuuɗiiɗum, ammaa min mi huuwan ɗum nyalawma yeeso Isra'iila'en fuu." 13 Daawuda wi'i Natan: "Mi waɗi aybe haa Jawmiraawo." Natan jaabi mo: "Jawmiraawo yaafi aybe ma, a maayataa. 14 Ammaa a yawi Jawmiraawo bee aybe ma. Ngam maajum ɓiŋgel ma danyeteeŋgel maayan." 15 Nden Natan hooti saare mum.

No ɓiŋgel Daawuda maayri

Jawmiraawo nyawni ɓiŋgel ngel debbo Uriya danyani Daawuda, haa ngel yotti daande maayde. 16 Daawuda tori Allah ngam yoŋki maagel, o nyaamaay kooɗume. Nde jemma waɗi fuu, o nasta suudu maako, o waalo haa lesdi. 17 Saraaki'en maako ngari ngam haa ɓe ummina mo, ammaa o sali, o jaɓaay nyaamdugo bee maɓɓe boo. 18 Ɓaawo nyalɗe joweeɗiɗi ɓiŋgel maayi. Ɓe kuli anndingo ɗum Daawuda, ngam ɓe mbi'i: "Wakkati ngel ɗonno bee yoŋki tawon, o jaabaaki to en ?ami mo. To en ngecci mo ngel maayi, teema o naawnan hoore maako." 19 Ammaa Daawuda yi'i ɓe ɗon cofndotira, o faami ɓiŋgel maayi. O ?ami saraaki'en maako: "Ngel maayi na?" Ɓe mbi'i: "Ooho." 20 Law Daawuda ummi e lesdi, yiiwi, wuji nebbam, wattiti limce mum. O nasti suudu Jawmiraawo, o sujidi. Nde o warti haa suudu maako, o umri ɓe ngaddana mo nyaamdu. 21 Saraaki'en maako mbi'i mo: "Min paamaay ko mbaɗɗa. Saa'i ɓiŋgel ɗonno bee yoŋki tawon, a suumi ngam daliila maagel, a woyi. Nde ngel maayi jonta, a ummi, a ɗon nyaama." 22 O wi'i ɓe: "Saa'i ngel ɗon yeeɗi tawon, mi suumi, mi woyi, ngam mi tammi Jawmiraawo enɗanno yam, hisnanno yoŋki maagel. 23 Ammaa jonta ngel maayi. Ngam ɗume cuumotoomi? Kadi mi waawan wartirgo ngel na? Min kam mi yahan hawtoygo bee maagel, ammaa kaŋgel ngel lorataako haa am."

Danyeeki Suleymaanu

24 Too, Daawuda yehi haa Bat-Seeba, o de'itini mo. O waaldi bee maako, kaŋko o danyi ɓiɗɗo gorko. Daawuda ewni mo Suleymaanu. Ɓiŋgel nge'el, Jawmiraawo yiɗi ngel. 25 O anndini ɗum Daawuda bee hunduko annabi Natan. Natan ewni ngel Yedidiya, ngam daliila wolde Jawmiraawo dow maagel.

No Daawuda hoociri Rabba

26 Too, Yo'ab tokki haɓugo bee Rabba, berniwol Ammooni'en maŋgol. Nde o nyaami yeɓre maagol lesre, 27 o neli nelaaɓe haa Daawuda, o wi'i mo: "Mi nasti Rabba, mi nyaami fattude dow maayo. 28 War jonta bee Isra'iila'en luttuɓe fuu, a nyaama fattude ɓaŋgiinde. Min mi fotaay hoocugo berniwol, ngam taa yimɓe ndaarammi bana marɗo ngol." 29 Daawuda mooɓti yimɓe fuu, yehi Rabba, ukkani berniwol, nyaami ngol. 30 O hooci meetaleewol kaŋgeeri dow hoore lawru Rabba wi'eteendu Milkom. Teddeeŋga maagol tawaama baakin kilo cappanɗe tati e joweeɗiɗi. Hayre marnde saman ɗuuɗɗo ɗon haa maagol. Daawuda waɗi nde haa meetaleewol muuɗum. O wurtini keɓal konu nder berniwol, ɗuuɗŋgal masin. 31 O wurtini boo yimɓe wonɓe nder maagol. O dooli ɓe huuwugo bee ceekruɗe e tufruɗe njamndi e pe''irɗe njamndi, non boo haa kaatane birikje. Bana non Daawuda huuwri berniiji Ammooni'en fuu. Nden o hooti Urusaliima, kaŋko e jama'aare konu maako fuu.

2 Samuyila 13

Amnon e Tamar

13:1 Yoo, ɓaawo maajum huunde nde'e laati: Absalom ɓii Daawuda woodi deerɗiraawo debbo booɗɗo, innde maako Tamar. Amnon ɓii Daawuda, ammaa daada feere, o yiɗi Tamar. 2 Yiide maajum nyawni mo, ngam o heɓaay ɓaditaago mo. Tamar o paanyo mo meeɗaay gorko tawon, ngam maajum o aynaaɗo, taa o fotta bee worɓe. 3 Ammaa Amnon woodi soobaajo, ɗum Yonadabu ɓii Sime'a deerɗu Daawuda. Yonadabu o ?oyɗo masin. 4 O wi'i Amnon: "Yeriima, nde weeti fuu mi ɗon yi'a jaati ma wooɗaay. Ko waɗ ma? Yeccam le!" Amnon jaabi mo: "Mi yiɗi Tamar, deerɗu deerɗam Absalom." 5 Yonadabu wi'i mo: "Waala dow be''itte ma bana a nyawɗo. To baaba ma wari laarugo ma, wi' mo: Accu deerɗam Tamar wara, waɗanammi nyaamdu welndu. Sey o taaskitina ndu haa ɗo yeeso am, haa mi laara, mi nyaama ndu dow juŋŋgo maako." 6 Amnon waɗi hoore maako bana o nyawɗo, o waali. Nde laamiiɗo wari laarugo mo, o wi'i laamiiɗo: "Accu deerɗam Tamar wara, tamsa tamseeje belɗe ɗiɗi, haa mi nyaama ɗe dow juŋŋgo maako." 7 Daawuda neli haa Tamar, wi'i mo: "Yah haa suudu deerɗa Amnon, a waɗana mo nyaamdu." 8 Tamar yehi, nasti suudu deerɗum. O tawi mo o ɗon waali haa be''itte maako. Tamar hoo'i kuroori, jiiɓi ndi, tamsi tamseeje belɗe dow feho njamndi. Saa'i man fuu Amnon ɗon laara. 9 Nden Tamar hoo'i feho, rufi tamseeje yeeso maako. Ammaa Amnon sali nyaamugo. O wi'i: "Sey yimɓe woɗɓe fuu ngurto tawon." 10 Nden o wi'i Tamar: "Waddanam tamseeje haa ɗo haa be''itte, haa mi nyaama ɗe dow juŋŋgo ma." Tamar hoo'i tamseeje, yahrani ɗe deerɗum haa be''itte. 11 Nde o ɗon lii'ano mo ɗe, Amnon naŋgi mo, wi'i mo: "War, deerɗam, waaldu bee am." 12 Ammaa Tamar jaabi mo: "Naa non, deerɗam, taa toskam, halleende bana nde'e huuwataake nder Isra'iila, taa waɗ ɗum! 13 Toy njahanmi to a toski yam? An boo a laatoto bana baɗɗo junuuba nder Isra'iila. Wolwu le bee laamiiɗo, naa o te'natam bee maaɗa na?" 14 Ammaa Amnon sali nanango mo, o dooli mo waaldugo bee maako. 15 Nden Amnon wanyi mo, ɓernde maako heewi ngayŋgu caatuŋgu. Ngayŋgu maako ɓuri yiide maako naane saatugo. O wi'i Tamar: "Umma, dillu!" 16 Tamar jaabi mo: "Naa non, deerɗam. To a riiwi yam jonta, ɗum ɓuran hallugo dow ko mbaɗɗa." Ammaa Amnon sali nanango mo. 17 O ewni suka maako, o umri mo: "Wurtin oo ɗo suudu am. Maɓɓu dammugal ɓaawo maako." 18 Suka waɗi ko o umra. Tamar ɗonno ɓorni irin toggoore bee juuɗe, bana nde faanyɓe nder ɓiɓɓe laamiiɗo rewɓe ɓornoto. 19 O seeki nde, o waɗi ndoondi dow hoore maako, o roondi juŋŋgo maako dow maare, o yaawɗi haa suudu maako, o ɗon wooka. 20 Nde Absalom, deerɗiiko yi'i mo, o ?ami: "Amnon naawni ma na? Taa ɗum ɓilla ɓernde ma, deerɗam. Taa waŋgin haala ka'a, ngam o deerɗa." Tamar jooɗi nder saare deerɗum Absalom, o cuniiɗo bana debbo gudinaaɗo. 21 Daawuda nani haala maajum, o tikki masin. Ammaa o waɗaay Amnon kooɗume, ngam o yiɗi mo, ngam Amnon woni afo maako. 22 Ammaa Absalom sali koo wolwugo bee Amnon, caatuɗum bana ni o wanyiri mo ngam o toski deerɗiiko debbo.

No Absalom waatori aybe Amnon

23 Too, ɓaawo duuɓi ɗiɗi Absalom woodi ta''ooɓe gaasa baali mum haa Ba'al-Hasoor kombi Efrayim. O waɗi nyaamduuji, o ewni ɓiɓɓe laamiiɗo worɓe fuu. 24 Nden o yehi haa laamiiɗo, o wi'i: "Ndaa, ta''ooɓe gaasa baali ɗon kuuwanammi jonta, barkaama. A waran an e saraaki'en maaɗa, ngam nyaamdugo bee am na?" 25 Ammaa laamiiɗo jaabi mo: "Naa non, ɓiŋgel am, ngam taa min teddane. Na min ɗuuɗɓe?" Absalom tori mo nde ɗuuɗɗum, ammaa laamiiɗo sali yahugo. O jaɓɓiti mo. 26 Nden Absalom wi'i: "To an a warataa, accu deerɗam Amnon yahda bee amin." Laamiiɗo ?ami: "Ngam daliila kaye o yahata?" Ammaa Absalom ɓilli mo bee toraago haa laamiiɗo yerdi Amnon e ɓiɓɓe maako woɗɓe fuu njahda bee Absalom. 27 Absalom nyaamni hoɗɓe mum nyaamduuji booɗɗi bana ɗi laamiiɗo. 28 O umri sukaaɓe maako: "Kakkile, to ɓernde Amnon seyake ngam ɗuuɗki inaboojam, min boo mi maatini on, nden kam mbare mo. Taa kule! Min mi jaaboto to haala waɗi, ngam min umri on ɗum. Tiɗɗine ɓerɗe mon, laate on sembiɗɓe." 29 Sukaaɓe Absalom ɗowtani umroore man, mbari Amnon. Ɓiɓɓe laamiiɗo luttuɓe fuu ummi, mba''i alfadariije muuɗum'en, ndoggi. 30 Diga ɓe ɗon haa laawol tawon, kubar mbarki yotti Daawuda, wi'ugo: "Absalom mbari ɓiɓɓe laamiiɗo fuu, walaa mo lutti." 31 Laamiiɗo ummi, seeki limce mum, waali haa lesdi. Yimɓe dariiɓe haa maako boo ceeki limce muuɗum'en. 32 Ammaa Yonadabu ɓii Sime'a deerɗu Daawuda wi'i: "Taa num ɓe mbari ɓiya'en fuu, barkaama. Amnon feere mum maayi. Diga o toski Tamar, deerɗiiko debbo, anniya Absalom tabiti haa o waato ɗum. 33 Taa accu haala ka'a ɓilla ɓernde ma, barkaama. Naa ɓiɓɓe ma fuu maayi, sey Amnon tan." 34 Ammaa Absalom doggi. Wakkati maajum aynoowo ɗonno laara gal laawol Horonayim, haa nokkuure ngol dirtoto. O yi'i yimɓe ɗuuɗɓe ɗon ngara. Law o anndini laamiiɗo. 35 Yonadabu wi'i Daawuda: "Ɗum ɓiɓɓe ma, bana mi wi'i ma." 36 Nde o timmini wolwugo ɗum, ɓiɓɓe laamiiɗo njotti. Ɓe ɓaŋgti sawtuuji maɓɓe, ɓe mboyi. Laamiiɗo e yimɓe muuɗum boo mboyi bojji ɗuuɗɗi masin. 37-38 Daawuda woyi ɓiyum Amnon nyalɗe ɗuuɗɗe. Ammaa Absalom doggi, yehi haa Talmay ɓii Ammihuuru, laamiiɗo Gesur. O faɓɓi ton duuɓi tati. 39 Nde wakkati saali, Daawuda de'iti dow maayde Amnon, o fuɗɗi yenwugo Absalom.

2 Samuyila 14

No Yo'ab wartiri Absalom

14:1 Too, Yo'ab ɓii Seruyatu anndi laamiiɗo ɗon yenwa yi'ugo ɓiyum Absalom. 2 Ngam maajum o neli haa Teko'a, ɓe ngaddana mo debbo marɗo hakkiilo iwɗo haa ton. Yo'ab wi'i mo: "Waɗ hoore ma bana a debbo jurumɗo, taa wuju ɓandu ma bee nebbam, ɓorna bana boyanɗo maayɗo diga nyalɗe ɗuuɗɗe. 3 Nden yah haa laamiiɗo, yeccu mo ko mbi'an ma mi." Yo'ab wi'i mo bolle. 4 Debbo Teko'aajo yehi haa laamiiɗo. O sujidi yeeso maako, o wi'i: "Wallam, barkaama!" 5 Laamiiɗo ?ami mo: "Ko waɗ ma?" O jaabi: "Mi jurumɗo, goram maayi. 6 Mi woodino ɓiɓɓe worɓe ɗiɗo. Nyande feere ɓe njokkiri haa ngesa. Walaa goɗɗo ton haa o senda ɓe, bana ni ɗum laatori haa gooto maɓɓe mbari deerɗum. 7 Jonta boo bandiraaɓe amin fuu ɗon ɓillammi haa mi wurtinana ɓe ɓiyam geeto. Ɓe ngiɗi mbarugo mo ngam o mbari deerɗiiko. Ammaa to ɓe mbaɗi ɗum, mi walaa ɓiɗɗo sam, mi walaa donoowo boo. Ɓe kalkan tammunde am ragareere, gorko am boo walaa asŋgol tabitinanŋgol innde maako." 8 Laamiiɗo wi'i mo: "Hootu saare ma, min mi suklanto haala ma." 9 Debbo wi'i: "To a walli yam, barkaama, ɓe ndaaratam bana baɗɗo aybe, min e saare am. Ngam moy felata laamiiɗo?" 10 Laamiiɗo jaabi: "To goɗɗo tokkori ma bee haala, waddu mo haa am. Fakat o meetataa hulnugo ma." 11 Ammaa debbo wi'i mo: "Ewna innde Allah Jawmiraawo maaɗa ngam haa o laato ceedoowo bolle ma, taa mbartoowo ɓesda aybewol ɓuranŋgol hallugo dow aybe ɓiyam." Daawuda wi'i: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, walaa naawɗum kooɗume heɓata ɓiɗɗo ma." 12 Debbo wi'i: "Accu korɗo ma ɓesda wolwango ma wolde woore, barkaama." 13 O jaabi: "Wolwu." Debbo wi'i: "Ngam ɗume a waɗata aybewol irin ngo'ol dow yimɓe Allah? A duŋganaaki ɓiya warta diga nokkuure nde o dogguno e mum. Bee bolle ma a do''iri hoore ma kiita. 14 Enen fuu en maayan fakat. En ɗon nandi bee ndiyam ndufaaɗam haa lesdi, goɗɗo waawataa mooɓtugo ɗam fahin. Ammaa Allah yiɗaa halkugo yoŋki. Ngam maajum o waɗi anniya ngam taa gudinaaɗo daayo e maako haa foroy. 15 Ndaa, mi waddi haala am yeeso maaɗa, barkaama, ngam yimɓe kulni yam. Min korɗo ma mi tammi: Sey mi wolwana laamiiɗo, teema o humtan tornde am. 16 Teema o nanan, o hisnatam juŋŋgo gorko ɗaɓɓanɗo mbarugo ɓiyam e ittango min geɗal amin haa lesdi ndi Allah hokki min. 17 Mi tammi: Wolde maaɗa de'itintam, barkaama, ngam a laati bana malaa'ikaajo Allah, haa a sendindira aybe bee gooŋga. Allah Jawmiraawo ma tokka wondugo bee maaɗa." 18 Laamiiɗo wi'i debbo: "Haa mi ?ame huunde woore, taa suuɗam nde." Debbo wi'i: "?am, barkaama." 19 O ?ami: "Yo'ab yerɓi ma wolwugo bana ni na?" Debbo jaabi: "Fakat bana a geeto, barkaama, walaa mo waawata suuɗango ma kooɗume. Gooŋga, Yo'ab, hooreejo konu ma umri yam warugo haa maaɗa, kaŋko wi'i yam bolle ɗe'e boo. 20 O ɗaɓɓi haa o waylita haala man bee hakkiilo. Ammaa an a laati bana malaa'ikaajo Allah, a ɗon heɓta kooɗume fuu, barkaama." 21 Nden laamiiɗo wi'i Yo'ab: "Booɗɗum, mi yerdake. Yah, wartiranam suka oo, Absalom." 22 Yo'ab sujidi yeeso Daawuda, wi'i: "Allah barkiɗine, barkaama! Jonta mi anndi a yerdi yam, ngam a jaɓani yam tornde am." 23 Nden o ummi, o yehi haa Gesur, o wartiri Absalom haa Urusaliima. 24 Ammaa laamiiɗo wi'i: "Sey o hoota saare maako. Min kam mi yiɗaa yi'ugo mo." Ngam maajum Absalom yehi saare mum, o waraay yeeso laamiiɗo.

No Daawuda yerdori Absalom

25 Too, nder lesdi Isra'iila fuu walaa gorko maŋgteteeɗo ngam daliila booɗki jaati mum bana Absalom. Diga hoore maako haa kosɗe maako o walaa batte. 26 Saa'i feere feere o ta''i gaasa hoore maako ngam ka teddani mo. Nde ka ta''aama, teddeeŋga maaka ɓuri kilo ɗiɗi. 27 O woodi ɓiɓɓe worɓe tato e ɓiɗɗo debbo gooto booɗɗo masin, innde maako Tamar. 28 Absalom jooɗi haa Urusaliima duuɓi ɗiɗi, ammaa o heɓaay yi'ugo laamiiɗo. 29 O neli ewnaago Yo'ab ngam haa o wolwana laamiiɗo, ammaa Yo'ab sali warugo. O neli ɗiɗawre, ammaa fahin Yo'ab sali warugo. 30 Ngam maajum Absalom wi'i yimɓe mum: "Ngesa Yo'ab ɗon heeddi bee ngesa am. O woodi njigaari ton. Njehe, ngule ndi bee yiite." Ɓe njehi, ɓe nguli ndi. 31 Law Yo'ab wari haa suudu Absalom. O ?ami mo: "Koni yimɓe ma nguli ngesa am?" 32 Absalom jaabi mo: "Ngam mi ewni ma, an boo a waraay. Mi yiɗi nelugo ma haa laamiiɗo, a wi'a mo: Ngam ɗume ngurtiimi Gesur, ngarmi haa ɗo? Ndikkanammi to mi jooɗino ton haa jonta. Wi' mo mi yiɗi yi'ugo mo. To aybe ɗon dow am, nden kam o mbarammi." 33 Yo'ab yehi haa laamiiɗo, yecci mo ɗum. Laamiiɗo neli ewnaago Absalom, kaŋko o yehi, o sujidi yeeso maako. Laamiiɗo harli mo, hebbi mo.

2 Samuyila 15

No Absalom tuurtirani Daawuda

15:1 Too, ɓaawo maajum Absalom heɓani hoore mum moota pucci e aynooɓe ɗoftooɓe mo cappanɗe njowo. 2 Nde weeti fuu o daro kombi dammugal ngal laawol yahugo saare laamiiɗo saaloto e mum. Koomoy wari haa laamiiɗo ngam haala kiita, Absalom ?ama mo: "Toy iwɗa?" To o nani garɗo oo iwi haa lenyol gootol nder Isra'iila, waato haa woyla lesdi, 3 nden kam o wi'a mo: "Haala ma laaɓi, a gooŋɗuɗo. Ammaa walaa mo nanante nder saare laamiiɗo." 4 Nden Absalom ɓesda wi'ugo: "Kay! To mi laatake mi kiitoowo nder lesdi, koomoy to ɗon bee jokkirgol malla wullaandu waran haa am, min boo mi gooŋɗina mo." 5 To goɗɗo man ɓaditake Absalom ngam sujida yeeso maako, Absalom forta juŋŋgo mum, harla mo, hebbo mo. 6 Bana ni o huuwrani Isra'iila'en waranɓe haa kiita laamiiɗo fuu, fewjere nde'e waylitani mo ɓerɗe yimɓe. 7 Ɓaawo duuɓi nayi Absalom wi'i laamiiɗo: "Accu mi yaha Heburuun, barkaama, mi hebbina togayeere+ nde toganiimi Jawmiraawo. 8 Ngam saa'i mi ɗon jooɗi haa Gesur nder Siriya, mbi'mi: To Jawmiraawo wartiri yam haa Urusaliima, nden kam mi sujidanan mo haa Heburuun." 9 Laamiiɗo wi'i mo: "Yah jam!" Absalom yehi. 10 Ammaa o neli nelaaɓe haa le'i Isra'iila fuu, ɓe mbi'a kootoy: "To on nani hoolo luwal, mbi'e: Jonta Absalom laamake haa Heburuun." 11 Worɓe Urusaliima teemeɗɗe ɗiɗo njahdi bee Absalom. Ɓe ewnaaɓe ngam nyaamduuji, ammaa ɓe anndaano anniya maako sam. 12 Nden Absalom neli haa Gilo ngam ewnaago Ahitofel, saawariijo Daawuda. Saa'i maajum o fuɗɗino lii'anaago Jawmiraawo kirsaaɗi. Tuurtol dow laamiiɗo sembiɗi, ngam tokkiiɓe Absalom ɗonno ɓesdo.

No Daawuda doggiri Urusaliima

13 Too, goɗɗo wari haa Daawuda, wi'i mo: "Ɓerɗe Isra'iila'en ngaylitani Absalom." 14 Daawuda wi'i saraaki'en wonduɓe bee muuɗum haa Urusaliima fuu: "Sey en ndogga jonta ni! To en ndoggaay law, en ndaɗataa Absalom. Mbaɗe law, ngam taa o heɓa en, taa o mbara yimɓe ɗuuɗɓe nder Urusaliima." 15 Saraaki'en maako mbi'i mo: "Min taaskani huuwugo ko mbi'ɗa fuu, barkaama." 16 Laamiiɗo wurti berniwol, rewɓe maako e ɓikkoy maako e saraaki'en maako ndillidi bee maako. Ammaa o acci sulaaɓe sappo ngam haa ɓe ayna saare maako. 17 Nde laamiiɗo e yimɓe mum ngurti berniwol, ɓe ndari haa suudu ragareeru. 18 Honooɓe Daawuda fuu ɗon caalo yeeso maako, non boo Kereti'en e Peleti'en e worɓe teemeɗɗe joweego (600), tokkinooɓe mo diga Gaat. 19 Laamiiɗo wi'i Ittay, mawɗo Gaati'en: "Ngam ɗume a yahdata bee amin? Ndikka a hawtana laamiiɗo keso. Naa a koɗo haa ɗo ngam a gurtinaaɗo lesdi ma na? 20 Duuraay a wari haa amin, jonta boo a dogga bee amin fahin? Min maa mi anndi toy njahanmi? Lorta nder berniwol, an bee yimɓe maaɗa. Jawmiraawo hokku ma mbooɗeeŋga e gooŋgaaku." 21 Ammaa Ittay wi'i laamiiɗo: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, an boo a geeto, barkaama, haa ngonɗa ton ngonanmi, koo ngam maayugo boo." 22 Daawuda wi'i mo: "Booɗɗum, wardu bee am." Ittay e worɓe mum e ko wondi bee maɓɓe fuu caali yeeso laamiiɗo. 23 Yimɓe Urusaliima mboyi bee hoolo maŋgo, saa'i jama'aare Daawuda ɗon dilla. Laamiiɗo eeri maayel Kederon, kaŋko e yimɓe maako ngam haa ɓe tokko laawol ladde. 24 Sadok, limanjo boo warino, kaŋko e Lewiŋko'en roondiiɓe sundukru alkawal Allah. Ɓe njippini ndu, Abiyater lii'ani Jawmiraawo kirsaaɗi haa wurtiiɓe berniwol fuu caali. 25 Laamiiɗo wi'i Sadok: "Lortin sundukru Allah nder berniwol. To Jawmiraawo yerdake yam, o wartirtam haa mi yi'a ndu nder jooɗorde maaru. 26 Ammaa to o yerdaaki yam, nden kam o waɗammi ko fottani mo." 27 Laamiiɗo ɓesdi wi'ugo Sadok: "A faami na? Lorta nder berniwol bee jam, an e ɓiya Ahimaas, non boo Abiyater e ɓiyum Yoonatan. 28 Ndaa, mi reenan haa sera ladde haa to on neldi yam kubar." 29 Sadok e Abiyater lortini sundukru Allah haa Urusaliima, ɓe njooɗi ton. 30 Ammaa Daawuda wa''i dow hooseere Jaytun. O ɗon yaha bilaa paɗe, o ɗon wirna hoore maako, o ɗon woya. Yimɓe wonduɓe bee maako boo ɗon mbirna ko'e muuɗum'en, ɗon mboya. 31 Goɗɗo yecci Daawuda: "Ahitofel hawtani Absalom e waɗooɓe tuurtol." Daawuda tori Jawmiraawo: "Laatin saawari Ahitofel kakkilɗo faataare meere!" 32 Nde Daawuda yotti dow hooseere haa yimɓe cujidanta Allah, soobaajo maako Husay Arkiijo fotti bee maako. Ngam daliila naaworla ɓernde maako o seekino limce maako, mbulwuldi ɗon dow hoore maako boo. 33 Daawuda wi'i mo: "To a yahdi bee am, a nafataa yam sam. 34 Ammaa to a jooɗake nder berniwol, nden kam a waawan wonnugo saawari Ahitofel, a wallatam. Yah haa Absalom, wi' mo a yiɗi huuwango mo bana a huuwrani yam naane. 35 Sadok e Abiyater, liman'en kamɓe boo ɓe ɗon nder berniwol. Kooɗume nanɗa nder laamorde fuu, yeccu ɓe ɗum. 36 Ɓiɓɓe maɓɓe Ahimaas e Yoonatan ɗon ngondi bee maɓɓe, kamɓe ɓe ngaddanammi kubaruwol ko nanɗon fuu." 37 Ngam maajum Husay, soobaajo Daawuda lori nder berniwol. Saa'i man Absalom nasti Urusaliima.

2 Samuyila 16

Daawuda e Siba

16:1 Nde Daawuda yehi yeeso seɗɗa, Siba, suka Mefiba'al fotti bee maako. O woodi bamɗe ɗiɗi, baatanaaɗe kirke, dow maaje boo tamseeje cewɗe teemeɗɗe ɗiɗi, e tame inabooje joorɗe teemerre, e ɓiɓɓe leɗɗe belɗe teemerre, e kanyakanyaawu inaboojam. 2 Laamiiɗo ?ami Siba: "Ko mbaɗata bee kuuje ɗe'e?" Siba jaabi: "Ndaa, bamɗe laati ngam wa''ingo saare laamiiɗo, tamseeje e ɓiɓɓe leɗɗe ngam yimɓe ma, barkaama, inaboojam boo ngam haa tampuɓe nder ladde njara." 3 Laamiiɗo ?ami: "Toy Mefiba'al, taaniraawo jaagorɗo ma Sawulu?" Siba jaabi: "Kaŋko o lutti ɓaawo nder Urusaliima, ngam o tammi ɓe ndokkitan mo laamu maama maako hande." 4 Laamiiɗo wi'i Siba: "To non kam, an mari ko laatani Mefiba'al fuu." Siba jaabi: "A jawmam, ɗum laato a yerdo yam foroy bana ni, barkaama."

Daawuda e Simi

5-6 Nde Daawuda yotti Bakuriima, goɗɗo wurti wuro man, o ɗon huɗa laamiiɗo, o ɗon sakkina kaa'e dow maako e yimɓe maako. O hulaay koo honooɓe suɓaaɓe taariiɓe laamiiɗo boo. Innde goɗɗo oo, Simi ɓii Gera. 7 Ndaa ni o hooldi: "Dillu ɗo, dillu le, an mbaroowo, meereejo kalluɗo! 8 Jonta Jawmiraawo hiitoto aybe ma dow saare Sawulu. ?i?am mbaraaɓe fuu waran dow hoore ma. Laamu ngu njaɓtuɗa haa juŋŋgo Sawulu, Jawmiraawo hokki ngu ɓiya Absalom. Jonta kam a nasti bone, an mbaroowo." 9 Abisay ɓii Seruyatu wi'i laamiiɗo: "Koni rawaandu waatndu ndu'u huɗete, barkaama? Accu mi yaha, mi ta''a hoore maako." 10 Ammaa laamiiɗo wi'i Abisay e deerɗum Yo'ab: "Kadi ɗum haala mooɗon na, onon ɓiɓɓe Seruyatu? To o huɗi yam ngam Jawmiraawo umri mo ɗum, moy foti felugo mo?" 11 Nden o wi'i Abisay e wonduɓe bee maako fuu: "On anndi ɓiɗɗo am mo ndanymi ɗum, kaŋko o ɗon ɗaɓɓa mbarugo yam. Nden on ɗon kayɗina goɗɗo mo lenyol Sawulu? Acce mo o huɗa, Jawmiraawo umri mo ɗum. 12 Sey mi munyana kuudi maako jonta. Teema Jawmiraawo laaran ɓillaare am, o wartira ndi barka." 13 Daawuda e yimɓe mum tokki laawol, Simi boo tokki ɓe haa wuttudu hooseere. O ɗon huɗa Daawuda, o ɗon sakkina kaa'e e mbulwuldi. 14 Laamiiɗo e yimɓe mum fuu comi masin wakkati ɓe njotti waadiwol Urdun. Ɓe ciwti ton.

Ko Absalom waɗi haa Urusaliima

15 Too, Absalom e worɓe Isra'iila tokkiiɓe mo nasti Urusaliima. Ahitofel boo ɗon wondi bee maako. 16 Husay Arkiijo, soobaajo Daawuda wari haa Absalom, wi'i: "Allah juttin balɗe laamiiɗo!" 17 Absalom ?ami mo: "E noy gooŋgaaku ma haa soobaajo ma Daawuda? Ko waɗi a yahdaay bee maako?" 18 Husay jaabi: "Aa'a, mi waawaay. Mi ɗon wondi bee gorko mo Jawmiraawo e Isra'iila'en fuu cuɓi ɗum. Haa maako njooɗotoomi. 19 Naa a ɓiɗɗo Daawuda na? Bana kuuwanoomi baaba ma, bana non kuuwranan ma mi an boo." 20 Absalom wi'i Ahitofel: "Dawranam. Ko mbaɗanmi jonta?" 21 Ahitofel jaabi mo: "Baaba ma acci sulaaɓe mum ngam aynugo saare. Hoo'u ɓe, nastu haa maɓɓe. Bana ni koomoy nder Isra'iila anndan a laati konneejo baaba ma haa foroy, tokkiiɓe ma fuu cembiɗan." 22 Ɓe ndarni laymaaru ngam Absalom dow mbippu suudu laamiiɗo mawndu. Absalom nasti haa sulaaɓe baaba maako yeeso Isra'iila'en fuu. 23 Nder nyalɗe maajum, to Ahitofel waɗi saawari, ɗum laati bana saawari Allah on. Wolde maako teddino haa Daawuda, nde ɗon teddi haa Absalom boo.

2 Samuyila 17

No Husay do''iri saawari Ahitofel

17:1 Too, Ahitofel wi'i Absalom: "Accu mi suɓa worɓe ujine sappo e ɗiɗo (12.000), mi wurto jemmaare nde'e, mi taasna Daawuda. 2 Sey mi ukkano mo saa'i o comɗo, ɓernde maako boo ta''i. Bana ni mi hulnan mo, yimɓe maako boo ndoggan. Kaŋko tan mi mbarata. 3 Nden mi waddane yimɓe maako fuu. Ɓe ngaran haa maaɗa, bana ɓe ngarduno ɓooyma haa Daawuda mo a ɗaɓɓata yoŋki mum. Bana ni yimɓe fuu njooɗorto jam". 4 Saawari man fottani Absalom e ndotti'en Isra'iila. 5 Ammaa Absalom wi'i: "Ewne boo Husay Arkiijo, haa en nana ko o wi'ata." 6 Nde Husay wari haa maako, Absalom wi'i: "Ndaa ni bee ni Ahitofel wolwi. En tokko saawari maako na? Malla en tokkataako? Ko numata an?" 7 Husay jaabi mo: "Jonta kam saawari Ahitofel wooɗaay. 8 A anndi baaba ma, kaŋko e worɓe maako ɓe sembiɗɓe, ɓe tikkanɓe bana mbarooga ndewa koocanaaŋga ɓikkoy mum. Baaba ma o annduɗo konu, o waalataa caka yimɓe maako. 9 Teema o ɗon nyukki nder lowol feere malla haa nokkuure wonde. To o ukkani ma, woɗɓe nder yimɓe ma boo ndo''i, koomoy nananɗo ɗum wi'an: Ɓe njaali yimɓe Absalom. 10 Nden koomoy, koo cuusɗo marɗo ɓernde mbarooga boo ittan tammunde, ngam Isra'iila'en fuu anndi baaba ma o konoowo mawɗo, yimɓe wonduɓe bee maako boo ɓe waawɓe konu. 11 Ngam maajum ndaa saawari am: Mooɓtu Isra'iila'en fuu haa maaɗa, diga Dan haa Biirsaba, ngam haa ɓe laato ɗuuɗɓe bana njaareendi maayo. An bee hoore ma a ardo ɓe nder haɓre. 12 En ukkanto mo bana saawawre solirta dow lesdi. Kaŋko e wonduɓe bee maako fuu, walaa mo luttata. 13 To o doggi, o hisi nder berniwol goɗŋgol, nden kam Isra'iila'en fuu taarnan berniwol man bee ɓoggi, ɓe ndasa ngol nder waadiwol, ngam taa hayre maagol woore lutta dow towndiire maagol." 14 Absalom e Isra'iila'en fuu mbi'i: "Fakat, saawari Husay ɓuri saawari Ahitofel wooɗugo." Kanjum laati ngam Jawmiraawo waɗno anniya wonnugo saawari Ahitofel e yahrugo sarru dow Absalom.

No Daawuda daɗiri

15 Too, Husay wi'i Sadok e Abiyater, liman'en: "Ndaa ni bee ni Ahitofel sarwini Absalom e ndotti'en Isra'iila. Min boo mi sarwini mo ni bee ni. 16 Jonta kam, nele haa Daawuda, ndeentine mo ngam taa o waala jemmaare nde'e haa ladde gaa'en Urdun, ammaa o eero maayo law ngam taa o halka bee yimɓe maako fuu." 17 Yoonatan e Ahimaas ɗon ndari haa En-Rogel yaasi berniwol, ngam taa goɗɗo yi'a ɓe ɓe ɗon nasta ngol. Foroy korɗo yahata haa maɓɓe, yecca ɓe kubar. Nden ɓe njaha, ɓe anndina laamiiɗo Daawuda. 18 Ammaa nyande maajum derkeejo feere yi'i ɓe, yecci ɗum Absalom. Yoonatan e Ahimaas njaawɗi, ngari haa saare goɗɗo haa Bakuriima. Goɗɗo man woodi ɓulndu, ɓe ndirti nder maaru. 19 Debbo maako hoo'i limce, we''iti ɗe dow hunduko ɓulndu, liiri gawri cottaandi dow maajum, ngam taa goɗɗo yi'a ɓe. 20 Sukaaɓe Absalom ngari haa saare man, ?ami debbo: "Toy Ahimaas e Yoonatan?" Debbo jaabi: "Ɓe njippi haa ndiyam." Sukaaɓe ɗaɓɓiti ɓe, ammaa ɓe tawaay ɓe. Ɓe lorti haa Urusaliima. 21 Nde ɓe ndilli, Yoonatan e Ahimaas ngurti ɓulndu, njehi haa laamiiɗo Daawuda. Ɓe mbi'i mo: "Umme law, eere maayo." Ɓe ngecci Daawuda ko Ahitofel sarwini Absalom. 22 Daawuda e yimɓe mum eeri maayo Urdun. Nde weeti, walaa koo gooto lutti ɓaawo. 23 Nde Ahitofel yi'i Absalom yiɗaa tokkaago saawari maako, o waati kirke dow wamnde maako, o hooti wuro maako. O umri saare maako alkawal, ɓaawo maajum o ɓili hoore maako, o maayi. Ɓe uwi mo nder yenaande baaba maako. 24 Daawuda yotti Makanayim, wakkati Absalom e Isra'iila'en ɗon eero maayo Urdun. 25 Absalom waɗi Amasa mawɗo konu mbattudi Yo'ab. Amasa woni ɓii goɗɗo Isma'iiluujo mo innde mum Itira. Daada Amasa, Abigayil ɓii Nahas, ammaa Seruyatu, daada Yo'ab woni deerɗu Abigayil. 26 Absalom e yimɓe mum Isra'iila'en caŋgini nder lesdi Gile'at. 27 Nde Daawuda yotti Makanayim, Sobi ɓii Nahas mo Rabba nder lesdi Ammooni'en, e Makir ɓii Ammiyel mo Loodebar, e Barjilay mo Rogeliima nder lesdi Gile'at ɗon ndeeni mo ton. 28-29 Ɓe numno Daawuda e yimɓe mum laati weelaaɓe, ɗomɗaaɓe, somɓe, ngam jahaaŋgal muuɗum'en nder ladde. Ngam maajum ɓe ngaddani ɓe be''itteeji e taasaaje e payanɗe, e alkamaari e njigaari e kuroori e gabbe ca'aaɗe e nyebbe e biriiji e njumri e kettuŋgol e leeɓol e dammooji.

2 Samuyila 18

Maayde Absalom

18:1 Too, Daawuda laari jama'aare mum fuu, sendi nde geɓe feere feere ɗe yimɓe ujineere ujineere. Kanje boo o sendi ɗe geɓe pamare ɗe yimɓe teemerre teemerre. O darni ardiiɓe e hoore'en dow geɓe man fuu. 2 Nden o neli ɓe nder jama'aaje konu tati: woore dow ardaaŋgal Yo'ab, woore dow ardaaŋgal Abisay deerɗu Yo'ab, woore boo dow ardaaŋgal Ittay Gaatiijo. Laamiiɗo wi'i yimɓe: "Min boo mi yahdan bee mooɗon." 3 Ammaa ɓe mbi'i mo: "Aa'a, taa a nasta haɓre. To minin fuu min ndoggi, konne'en kakkilantaa ɗum. Koo to reeta amin maayi boo, ɓe ndaarataa ɗum bana mawɗum. Ammaa an feere ma a laati bana ujine sappo nder amin. Ndikka a jooɗo nder berniwol, a nelana min ballal nder wakkati haaje." 4 Laamiiɗo wi'i: "Booɗɗum, mi waɗan ko fottani on." Nden o dari haa dammugal berniwol, saa'i yimɓe ɗon ngurto fodde teemeɗɗe muuɗum'en e ujineeje muuɗum'en. 5 O umri Yo'ab e Abisay e Ittay: "Ngam daliila am taa naawne suka oo, Absalom." Yimɓe fuu nani ko Daawuda umri mawɓe konu. 6 Yimɓe Daawuda ngurti yaasi. Ɓe kaɓi bee Isra'iila'en nder laynde Efrayim. 7 Ɓe njaali ɓe jaalorgal maŋgal, Isra'iila'en ujine noogas mbaraama. 8 Haɓre saŋkiti lesdi man fuu. Laynde mbari yimɓe ɗuuɗɓe, ɓuri kaafahi. 9 Absalom ɗonno wa''i alfadariire. Nde o ɗon saalo les lekki makki, lice maaki naŋgi gaasa hoore maako. Alfadariire maako doggi, kaŋko o ɗon ɓili, jimmiti hakkunde lice bee lesdi. Yimɓe Daawuda woɗɓe ngi'i ɗum. 10 Gooto nder maɓɓe yehi, yecci ɗum Yo'ab. O wi'i: "Ndaa, Absalom ɗon ɓili haa lekki makki to." 11 Yo'ab wi'i mo: "Asee, a yi'i mo na? Koni a mbaraay mo ton ton? Mi hokkanno ma ceede cardi sappo e taadorgol booɗŋgol." 12 Ammaa gorko oo jaabi Yo'ab: "Koo to a limani yam ceede cardi ujineere haa newre am, juŋŋgo am meemataa ɓii laamiiɗo. Minin fuu min nani ko laamiiɗo umri ma, an e Abisay e Ittay, o bi'ɗo: Kakkilane suka oo, Absalom. 13 Fakat to mi ɗowtanaakino umroore laamiiɗo, o anndanno ɗum, ngam o heɓtan kooɗume fuu, an boo a accanno yam feere am." 14 Yo'ab wi'i: "Kayya, mi yiɗaa majjingo wakkati am haa maaɗa bana ni." O hoo'i jare tati, o ɗisi ɗe nder ɓernde Absalom mo ɗonno luttiri yoŋki nder lice lekki go. 15 Sukaaɓe Yo'ab sappo, roondooɓe balmi maako taari Absalom, ɓe timmini mbarugo mo. 16 Ɓaawo maajum Yo'ab fuufi luwal ngam haa o naŋgta yimɓe maako. Ɓe acci taasnugo Isra'iila'en. 17 Ɓe koo'i ɓandu Absalom, ɓe ngubi ndu nder ngaska lugguka haa laynde maajum. Ɓe mbaagi waagaare kaa'e townde dow maaka. Ammaa Isra'iila'en fuu ndoggi, koomoy haa saare mum. 18 Saa'i Absalom ɗonno bee yoŋki tawon, o darnino hayre maandorde ngam hoore maako nder waadiwol laamiiɓe. O wi'no: "Mi walaa ɓiɗɗo tabitinanɗo innde am." Ngam maajum o ewni hayre man bee innde maako. Haa warugo hande nde ɗon wi'e Maandorde-Absalom.

Nelaaɓe ɗiɗo bee kubaruwol gootol

19 Too, Ahimaas wi'i Yo'ab: "Accu mi yaawɗo, mi yahrana laamiiɗo kubar jaalorgal ngal Jawmiraawo hokki mo dow konne'en maako." 20 Ammaa Yo'ab jaabi mo: "An a yahrantaa mo kubar hande. Sey a yahra kubar nyande feere, ammaa naa hande, ngam ɓii laamiiɗo maayi. Kubaruwol ngo'ol wooɗaay." 21 Yo'ab umri suka Daawuda Habasiijo: "Yah, yeccu laamiiɗo ko ngi'ɗa." Suka turi yeeso Yo'ab, nden dilli. 22 Ahimaas fuɗɗiti, wi'i Yo'ab: "Ko tammi laataago, laato. Accu mi yaawɗo ɓaawo Habasiijo." Yo'ab wi'i mo: "Ngam ɗume a ɗaɓɓata yahugo? Kubar maajum heɓnataa ma ngeenaari." 23 Ahimaas jaabi: "Bee non fuu mi yahan." Yo'ab wi'i mo: "Yah." Ahimaas dilli, tokki laawol waadiwol Urdun. O yaawɗi haa o saaliti Habasiijo. 24 Daawuda ɗon jooɗi nder nastirde berniwol. Goɗɗo aynoowo wa''i dow mbippu suudu dammugal haa dow mahol taariiŋgol berniwol. Nde o ɗon laara, o yi'i goɗɗo ɗon wara bee pargal. 25 O anndini ɗum laamiiɗo. Laamiiɗo wi'i: "To ɗum gooto tan, nden kam o waddan kubaruwol booɗŋgol." Saa'i o ɗon ɓadito, 26 aynoowo yi'i goɗɗo feere boo ɗon wara bee pargal. O yecci ɗum doogariijo haa dammugal. Laamiiɗo wi'i: "Kaŋko boo o ɗon wadda kubaruwol booɗŋgol." 27 Aynoowo wi'i: "Mi ɗon yi'a arano ɗon yaawɗo bana Ahimaas." Laamiiɗo wi'i: "Kaŋko woni goɗɗo booɗɗo. O ɗon warda bee kubaruwol ceynoowol." 28 Ahimaas wookani laamiiɗo: "Jam kooɗume!" Nden o sujidi yeeso maako, o wi'i: "Yettoore laatano Allah Jawmiraawo maaɗa mo hokki ma tuurtanɓe ma fuu haa juŋŋgo ma, barkaama." 29 Laamiiɗo ?ami mo: "E suka oo, Absalom, o jamo na?" Ahimaas jaabi: "Wakkati Yo'ab neli suka ma e min fuu, mi yi'i laanyotiral maŋgal. Ammaa mi anndaa ɗum ɗume." 30 Laamiiɗo wi'i mo: "Dara ɗo kombi am." O waɗi non. 31 Habasiijo boo wari, wi'i: "Mi ɗon wadda kubaruwol ceynoowol, barkaama. Jawmiraawo hokki ma jaalorgal dow tuurtanɓe ma fuu." 32 Laamiiɗo ?ami mo: "E noy suka oo, Absalom? O jamo na?" Habasiijo jaabi: "Konne'en ma e tuurtanɓe ma fuu, barkaama, sey ɓe laato bana maako."

2 Samuyila 19

No Yo'ab feliri Daawuda

19:1 Laamiiɗo diwtori ngam naaworla ɓernde mum. O wa''i dow soorowol gonŋgol dow dammugal wuro. Nder wa''aago maako o ɗon woya: "Ayye ɓiŋgel am, ɓiŋgel am Absalom. Absalom, ɓiŋgel am, koni mi maayaay mbattudi maaɗa? Ayye, ɓiŋgel am, ɓiŋgel am Absalom." 2 Yo'ab anndinaama: "Laamiiɗo ɗon woya Absalom bee gonɗi ɗuuɗɗi." 3 Nde yimɓe nani haala maajum, seyo maɓɓe dow jaalorgal warti suno. 4 Ɓe nasti berniwol ɓe jeeɗiiɓe, bana honooɓe semtuɓe to ɓe ndoggi haɓre. 5 Laamiiɗo ɗon jooɗi ton, o ɗon wirni yeeso maako, o ɗon woya: "Ɓiŋgel am Absalom! Absalom, ɓiŋgel am, ɓiŋgel am!" 6 Yo'ab nasti haa laamiiɗo woni, wi'i mo: "A ɗon mettina yimɓe maaɗa ɓerɗe hande. Ɓe kisni yoŋki ma e yoŋkiiji ɓiɓɓe ma worɓe e rewɓe, e yoŋkiiji rewɓe ma e sulaaɓe ma fuu. 7 Ammaa an kam a ɗon yawo yiɗɓe ma, a yiɗi yawiiɓe ma. Hande a waŋgini mawɓe konu ma e honooɓe ma ɓe huunde meere yeeso maaɗa. To minin fuu min maayino hande, Absalom boo yeeɗi, kanjum ɗum ɓuranno fottango ma. 8 Umma le, wurta, maŋgtu yimɓe ma seɗɗa. Mi hunorake innde Jawmiraawo, to a wurtaaki, walaa koo gooto nder yimɓe ma luttanan ma jemmaare nde'e. Kanjum ɗum ɓuran hallugo dow sarruuji keɓɗi ma fuu diga nderkaaku ma haa warugo hande." 9 Laamiiɗo ummi, wurti, jooɗi haa dammugal. Yo'ab neli haa yimɓe, wi'i ɓe: "Laamiiɗo ɗon jooɗi haa dammugal." Ɓe fuu ɓe ngari, ɓe caali gooto gooto yeeso laamiiɗo.

No Daawuda lortori haa Urusaliima

Isra'iila'en fuu ndoggino, koomoy hooti haa saare mum. 10 Kootoy nder Isra'iila yimɓe puɗɗi felindirgo. Ɓe ɗon mbi'a: "Laamiiɗo hisni en juuɗe Filisti'en e konne'en meeɗen woɗɓe fuu. Jonta boo o doggi yeeso Absalom, o wurti lesdi. 11 Absalom mo ndokkuɗen laamu, ndaa o maayi nder haɓre. Ngam ɗume en kooraay laamiiɗo tawon?" 12 Laamiiɗo Daawuda nani ko wolwa nder Isra'iila. Ngam maajum o neldi kubar haa Sadok e Abiyater, liman'en, o wi'i: "Mbi'e ndotti'en Yahuuda ni: Ngam ɗume cakitiiɗon hoorugo laamiiɗo haa saare maako? 13 Naa on bandiraaɓe maako nder lenyol gootol na? Ko waɗi on ɗon cakito hoorugo mo? 14 Mbi'e Amasa boo bee innde am: An woni bandiraawo am. Yeeso ɗo a mawɗo konu am mbattudi Yo'ab. Allah hiito yam to mi gooŋɗinaay wolde am nde'e." 15 Bana ni Daawuda heɓtiri ɓerɗe yimɓe Yahuuda fuu. Ɓe neldi kubar haa maako, ɓe mbi'i: "Wartu le, an e wonduɓe bee maaɗa fuu." 16 O ummi, o lorti haa Urusaliima. Yimɓe Yahuuda ngari haa Gilgal ngam haa ɓe njaɓɓo mo, ɓe mballa mo eeraago maayo Urdun. 17 Simi ɓii Gera, Benyaminiijo mo Bakuriima go, kaŋko boo o wari wakkati maajum ngam haa o fotta bee laamiiɗo. 18 Yimɓe Benyamin ujineere ɗon ngondi bee maako. Siba, suka saare Sawulu ɗon nder maɓɓe, o wardi bee ɓiɓɓe maako sappo e njowo e huuwooɓe maako noogas. Kamɓe ɓe aarti laamiiɗo yottaago haa Urdun. 19 Ɓe njahri irin koombowal haa fomoonde gaɗaare ngam haa ɓe eerna saare laamiiɗo, ɓe kuuwana laamiiɗo ko o yiɗi fuu. Nde laamiiɗo taaskani eeraago, Simi ɓii Gera wari, sujidi yeeso maako, 20 wi'i: "Taa siftor aybewol ngol mbaɗmi dow maaɗa nyalaade nde ngurtiɗa Urusaliima, barkaama. Taa joganam aybe man. 21 Mi anndi mi waɗi kalluɗum masin. Ngam maajum ngarmi hande, aartumi yimɓe le'i Yusufu fuu, haa mi jaɓɓo ma, barkaama." 22 Abisay ɓii Seruyatu wi'i: "Simi he'i kiita mbareego, ngam o huɗi laamiiɗo mo Jawmiraawo suɓi ɗum." 23 Ammaa Daawuda wi'i: "Kadi ɗum haala mooɗon na, onon ɓiɓɓe Seruyatu? Onon on nastintam saklere na? Hande laatiimi laamiiɗo Isra'iila fahin. Ngam maajum walaa Isra'iilaajo koo gooto mbarete hande." 24 Nden o wi'i Simi: "Mi hunanake ma a maayataa." 25 Mefiba'al taaniraawo Sawulu boo wari jaɓɓaago laamiiɗo. Diga laamiiɗo dilluno haa o warti jam, Mefiba'al suklanaaki kosɗe mum e wakkude mum, lootaay limce mum boo. 26 Nde o wari haa laamiiɗo, laamiiɗo ?ami mo: "Koni a yahdaay bee am, Mefiba'al?" 27-28 O jaabi: "Ɗum aybe suka am, barkaama. O waɗi yam rikisi. O waɗi yam tufle haa maaɗa boo, barkaama. Mi umruno mo o waata kirke dow wamnde am, haa mi wa''o, mi ɗofte, barkaama. A anndi mi boosɗo. Ammaa a nandi bee malaa'ikaajo Allah, barkaama, waɗ ko fottani ma. 29 Yimɓe saare baaba am fuu ke'ino mbareego dow umroore ma, barkaama, ammaa an a jaɓi yam caka nyaamanɓe haa saare ma. Mi fotaay toraago ma mbooɗeeŋga feere." 30 Laamiiɗo wi'i: "He'i kam, taa ɓesdu bolle. Ndaa mi umri sendugo maral Sawulu hakkunde maaɗa bee Siba." 31 Mefiba'al wi'i laamiiɗo: "Accu Siba hoo'a ɗum pat. An a warti jam, ɗum he'i yam, barkaama."

No Daawuda jaɓɓitori Barjilay

32 Too, Barjilay warno diga Rogeliima nder lesdi Gile'at, o ɗofti laamiiɗo haa yotti maayo Urdun. 33 Barjilay naywi masin, o ndottiijo mo duuɓi cappanɗe joweetati. Wakkati laamiiɗo ɗonno jooɗi haa Makanayim, Barjilay yahrani mo nyaamdu, ngam o diskuɗo masin. 34 Nde ɓe njotti maayo, laamiiɗo wi'i mo: "Yahdu bee am haa Urusaliima, mi hakkilane ton." 35 Ammaa Barjilay jaabi: "Luttanaay yam balɗe ɗuuɗɗe, barkaama. Ko nafi to mi eggi, mi yehi haa Urusaliima? 36 Mi woodi duuɓi cappanɗe joweetati jonta, mi waawataa sendindirgo kuuje bana no haandi. Mi mettataako dakam haa nyaamduuji ma e njaramji ma. Mi nanataa sawtu yimooɓe worɓe e rewɓe. Mi yiɗaa mi laatano ma dooŋgal, barkaama. 37 Ko mi huuwani ma fuu, ɗum he'aay mbarjaari ɗuundi bana ni. Mi yiɗno ɗoftugo ma haa laawol seɗɗa haa gaɗa Urdun. 38 Jonta kam accu mi hoota, mi maaya haa wuro am, haa genaale baaba am e daada am ngoni. Ndaa ɗo ɓiyam Kimham, kaŋko o huuwane, to a yiɗi, o yahda bee maaɗa. Waɗan mo ko fottani ma." 39 Laamiiɗo wi'i: "Booɗɗum, sey o eerdo bee am. Mi huuwanan mo bana mbi'ɗa. An boo, to woodi ko a ɗaɓɓata haa am, mi waɗante ɗum." 40 Laamiiɗo jaɓɓiti Barjilay, hebbi mo, barkiɗini mo. Nden Barjilay hooti saare mum, yimɓe Daawuda boo eeri maayo, haa ragare laamiiɗo bee hoore mum boo eeri ngo. 41 O yehi haa Gilgal, Kimham yahdi bee maako. Yimɓe Yahuuda fuu e reeta yimɓe Isra'iila ɗofti mo.

Gaabotiral Yahuuda bee Isra'iila

42 Nden yimɓe Isra'iila luttuɓe ngari haa laamiiɗo. Ɓe ?ami: "Koni bandiraaɓe amin yimɓe Yahuuda kooci ma, eerni ma Urdun barkaama, an bee saare ma e yimɓe ma fuu?" 43 Yimɓe Yahuuda njaabi: "Na laamiiɗo o goɗɗo lenyol amin? Ngam ɗume on mbaɗata haala? Kadi min ngujji on laamiiɗo na? Malla o hokki min dokkal kooŋgale?" 44 Yimɓe Isra'iila mbi'i: "Geɗal amin haa laamiiɗo ɓuri ngal mooɗon nde sappo, koo to o iwi haa lenyol mon boo. Koni on leesnata min? Kadi minin min aartaay on wolwugo haala hoorugo laamiiɗo na?" Ammaa yimɓe Yahuuda njaabi ɓe bee ko ɓuri saatugo.

2 Samuyila 20

Tuurtol Seba

20:1 Too, goɗɗo meereejo mo lenyol Benyamin ɗonno ton haa Gilgal. Innde maako Seba ɓii Bikiri. O fuufi luwal, o hooli: "Ko yaali en bee saare Daawuda? Ko keɓeten haa asŋgol Yessa? En koota, worɓe Isra'iila! Sey Daawuda ayna saare muuɗum." 2 Isra'iila'en ndilli, acci Daawuda, ɓe tokki Seba. Yimɓe Yahuuda tan ɗakkiti laamiiɗo muuɗum'en, ɗofti mo diga Urdun haa Urusaliima. 3 Nde Daawuda warti saare mum haa Urusaliima, o umri hoo'ugo sulaaɓe sappo ɓe o accuno ngam aynugo saare, o nastini ɓe nder suudu aynaandu. O wuurni ɓe ton, ammaa o walaa gondal bee maɓɓe. Ɓe wudinaaɓe haa nyalaade ɓe maayi, ɓe ɗon ngeeɗi bana rewɓe yurumɓe, koo nde gorko maɓɓe ɗonno bee yoŋki boo. 4 Ɓaawo maajum laamiiɗo wi'i Amasa: "Mooɓtanam worɓe Yahuuda fuu, ngare haa ɗo faɓɓijaŋgo." 5 Nde wakkati man saali, Amasa boo waraay tawon, 6 laamiiɗo wi'i Abisay: "Seba ɗon nastina en nder saklere ko ɓuri Absalom. Hoo'u honooɓe am, taasnu mo hiddeko o heɓa baawɗe dow berniiji goɗɗi, o daɗa en." 7 Abisay hoo'i yimɓe Yo'ab e honooɓe Daawuda woɗɓe, o hoo'i boo Kereti'en e Peleti'en, ɓe ngurti, ɓe taasni Seba. 8 Nde ɓe njotti hayre townde haa Gibiyon, Amasa fotti bee maɓɓe. Yo'ab ɗon ɓorni limce haɓre, o ɗon wakki kaafahi maako nder suudu maaki. Nde o ɓaditi Amasa, o losi ki bee sirri. 9 Yo'ab hoofni Amasa, wi'i: "Noy, deerɗam, a jamo na?" Bee juŋŋgo maako nyaamo o naŋgi wakkude Amasa, bana o yiɗi hebbaago mo. 10 Amasa hakkilanaay kaafahi haa juŋŋgo Yo'ab feere. Yo'ab yuwi mo haa reedu, teteki maako ndufi haa lesdi. Walaa haaje o yuwa mo ɗiɗawre, Amasa maayi ɗon ni. Yo'ab e deerɗum Abisay tokki taasnugo Seba ɓii Bikiri. 11 Gooto nder yimɓe Yo'ab ɗon ndari kombi ɓandu Amasa, o ɗon wookana yimɓe Yahuuda, o wi'a: "Koomoy wondi bee Yo'ab e Daawuda, tokko Yo'ab." 12 Ammaa Amasa ɗon waali nder ?i?am mum haa caka laawol. Nde aynoowo ɓandu maako yi'i koomoy caalotooɗo ɗon daro, o sottini ɓandu Amasa e laawol, o suddi ndu bee ngapaleewol. 13 Ɓaawoɗon walaa mo daroto, yimɓe fuu tokki Yo'ab ngam taasnugo Seba. 14 Seba ta''i caka le'i Isra'iila fuu haa yotti Abel-Bayti-Maaka. Yimɓe suɓaaɓe ɓe o mooɓino haa maako, tokki mo nder berniwol. 15 Yo'ab e jama'aare mum ngari, taari berniwol maajum. Ɓe mbaagi lesdi ɗakki mahol maagol. Nden Yo'ab umri yimɓe mum fuu ɓe ngasa les mahol ngam yibbingo ngol. 16 Woodino debbo marɗo anndal nder berniwol man. Kaŋko o hooli dow mahol, o wi'i: "Hey, onon, naneeɗam! Mbi'e Yo'ab o ɓadita ɗo haa mi wolwana mo." 17 Nde Yo'ab wari, debbo ?ami mo: "An woni Yo'ab na?" O jaabi: "Min on." Debbo wi'i: "Nan le bolle korɗo ma." "O wi'i: Mi ɗon heɗito." 18 Debbo wi'i: "Woodi geccawol ɓooymawol bi'anŋgol: Ɗaɓɓe le saawari haa Abel. Bana ni saklere maɓɓe timmiri. 19 Berniwol amin laati nder berniiji Isra'iila koolaaɗi, marɗi sulhu. Ngol heɓi innde Daada-nder-Isra'iila. An boo a yiɗi halkugo ngol? A yiɗi wonnugo maral Jawmiraawo na?" 20 Yo'ab jaabi: "Aa'a, kayya! Mi wolwaay haala halkugo malla wonnugo. 21 Ammaa goɗɗo Efrayim ɗon nder berniwol mooɗon, Seba ɓii Bikiri. Kaŋko o tuurtani laamiiɗo Daawuda. Kaŋko tan ɗaɓɓitanmi. Ngurtine mo, nden kam mi accan berniwol mon." Debbo wi'i: "Min cakkinante hoore maako haa yaasi mahol." 22 O lori haa yimɓe maako nder berniwol, o yecci ɓe anniya maako. Ɓe ta''i hoore Seba, ɓe cakkinani nde Yo'ab. Kaŋko o fuufi luwal ngam accugo kippol berniwol. Yimɓe Yahuuda kooti, Yo'ab boo lorti haa laamiiɗo haa Urusaliima.

Saraaki'en Daawuda

23 Yo'ab woni hooreejo konu Isra'iila fuu. Benaya ɓii Yooyada woni hooreejo Kereti'en e Peleti'en. 24 Adoram woni mawɗo jomorgol. Yusafat ɓii Ahiluudi woni hundukoojo. 25 Sewa woni bindoowo. Sadok e Abiyater ngoni liman'en. 26 Iira Ya'iriijo kaŋko boo o limanjo haa Daawuda.

2 Samuyila 21

Kiita dow asŋgol Sawulu

21:1 Yoo, nder jamanu Daawuda woodino weelo. Nde ngo waɗi duuɓi tati, Daawuda wari yeeso Jawmiraawo. O ?ami mo daliila weelo man. Jawmiraawo jaabi mo: "Aybe ?i?am ɗon dow Sawulu e saare mum, ngam o mbari yimɓe Gibiyon ɗuuɗɓe." 2-3 Gibiyoni'en laataaki nder Isra'iila'en, ammaa ɗum luttuɓe Amoori'en jooɗinooɓe lesdi maajum. Isra'iila'en kunanino ɓe ɓe mbarataa ɓe. Ammaa Sawulu muuyino halkugo ɓe, ngam o yiɗaano jananɓe kulna yimɓe Isra'iila e Yahuuda. Laamiiɗo Daawuda mooɓti yimɓe Gibiyon, ?ami ɓe: "Ɗume mbaɗananmi on, noy mi hefirta aybe man? Ngam mi yiɗi on mbarkiɗina yimɓe Jawmiraawo fahin." 4 Gibiyoni'en njaabi: "Min njaɓataa cardi malla kaŋgeeri haa asŋgol Sawulu ngam kefergal aybe man. Min ngiɗaa mbarugo goɗɗo feere nder Isra'iila boo." Daawuda ?ami: "Ɗume ɗaɓɓoton?" 5 Ɓe njaabi: "Sawulu muuyino halkugo min, ngam taa goɗɗo lenyol amin lutta nder Isra'iila sam. 6 Ngam maajum hokku min worɓe njoweeɗiɗo nder asŋgol maako, ngam haa min ɓila ɓe haa Gibiya, berniwol Sawulu, cuɓaaɗo Jawmiraawo. Kanjum ɗum laatoto kefergal aybe man yeeso Jawmiraawo." Laamiiɗo wi'i: "Mi hokkan on ɓe." 7 Ngam daliila hunayeere seniinde hakkunde Daawuda bee soobaajo mum Yoonatan ɓii Sawulu, Daawuda lutti Mefiba'al ɓii Yoonatan. 8 O hoo'i Armooni e Mefiboset, ɓiɓɓe Sawulu bee debbo mum Rispa ɓii Aya. O hoo'i boo ɓiɓɓe njowo ɓe Meerab ɓii Sawulu debbo danyani gorum Adiriyel ɓii Barjilay mo Mehola. 9 Kamɓe laamiiɗo hokki ɓe haa juuɗe Gibiyoni'en. Ɓe ɓili ɓe haa nokkuure senaande dow hooseere maɓɓe. Bana ni worɓe njoweeɗiɗo ɓe'e maaydi nyalaade woore. Ɗum wakkati codol njigaari fuɗɗata. 10 Ammaa Rispa, culaaɗo Sawulu hoo'i buhuure, we''iti nde dow tapaare haa nokkuure man, o jooɗi ton kombi nyawmanɗe diga fuɗɗam codol haa fuɗɗam iyeele. Nyalawma o haɗa jigaaje jippaago dow nyawmanɗe, jemma boo o riiwa kuuje ladde. 11 Nde Daawuda nani ko Rispa huuwani mbaraaɓe, 12 o neli hoo'ugo i'e Sawulu e ɓiyum Yoonatan haa Yabes nder lesdi Gile'at. Nde Filisti'en njaalino Sawulu dow hooseere Gilbo'a, ɓe ɓilno ɓalli Sawulu e Yoonatan haa babal kiita haa Baytisaanu. Haa ton yimɓe Yabes koocuno ɗi bee sirri. 13 Daawuda hoo'i i'e maɓɓe e i'e ɓilaaɓe njoweeɗiɗo go. 14 O umri yahrugo ɗe haa Seela nder lesdi Benyamin. Ɓe uwi ɗe ton nder yenaande Kis, baaba Sawulu. Ɓe mbaɗi ko laamiiɗo umruno ɓe fuu. Ɓaawo maajum Allah jaɓi do'aaji yimɓe ngam lesdi, weelo timmi.

Konuuji Daawuda goɗɗi bee Filisti'en

15 Yoo, Filisti'en puɗɗiti haɓre bee Isra'iila'en. Daawuda e yimɓe mum njehi, kaɓi bee maɓɓe. Nde Daawuda somi, 16 Yisbi-Benob, goɗɗo maapindiijo ɗaɓɓi mbarugo Daawuda. O ɗonno wakki kaafahi kesi, teddeeŋga njamndi mboɗeeri laatiindi ceeɓndi labbo maako, ɓuri kilo tati. 17 Ammaa Abisay ɓii Seruyatu walli Daawuda, mbari Filistiijo. Wakkati maajum yimɓe tori laamiiɗo taa o meeta wurtaago berniwol maako ngam haɓre. Ɓe mbi'i: "To an a halki, ɗum laatoto bana to jayŋgol amin nyifi." 18 Ɓaawo maajum haɓre bee Filisti'en fuɗɗiti haa Gob. Wakkati man Sibekay Husatiijo mbari Saf, goɗɗo maapindiijo feere. 19 nde haɓre ɗiɗawre waɗi haa Gob, Elkanan ɓii Ya'ir mo Baytilaama mbari Goliyat Gaatiijo mo leggal labbo mum nandi bee leggal cannyargal. 20 Fahin haɓre fuɗɗiti haa Gaat. Woodino ton goɗɗo juutɗo, marɗo kooli cindi haa juuɗe mum e kosɗe mum, limgal maaji fuu noogas e nayi. Kaŋko boo o maapindiijo. 21 O janci Isra'iila, ammaa Yoonatan ɓii Sime'a deerɗu Daawuda mbari mo. 22 Maapindi'en nayo ɓe'e iwi Gaat, ɓe asŋgol Rafa. Daawuda e yimɓe mum mbari ɓe.

2 Samuyila 22

Yettoore ngam kisndam

22:1 Nyalaade nde Jawmiraawo hisni Daawuda haa juuɗe konne'en muuɗum e juuɗe Sawulu fuu, Daawuda yetti mo bee bolle yimre nde'e: 2 Ya Jawmiraawo, an laatani yam bana tapaare e berniwol, an woni kisnoowo yam. 3 Ya Allah, an woni tapaare am hisnoore, a aynatam bana wawarde, an woni kisnoowo yam cembiɗɗo. Haa maaɗa tawanmi hisrude, a hisnatam toonyaŋge fuu. 4 Mi toroto Jawmiraawo, kaŋko o hisnatam. Yettoore laatano mo! 5 Waade taari yam bee ?uuge mum, maaje halkere kulni yam. 6 Mi nasti tuuforli waade, nde taarni yam bee kaɓɓorli. 7 Nder ɓillaare am toriimi Jawmiraawo, mi wookani Allah am. Haa haykaliiru maako o nani sawtu am, bojji am njotti noppi maako. 8 Nden lesdi dimbi, diwni. Caɓɓaaje asama ndiwni, ngam tikkere Allah dimbi ɗe. 9 Cuurɗe ngurti haa kine maako, yiite nyaamooye wurti haa hunduko maako, hawtaade bee peete ɗelkuɗe. 10 O leestini asama, o jippi, duule ɓaleeje ɗon les kosɗe maako. 11 O wa''i dow bileeji malaa'ikaajo keruba, o waŋgi dow bileeji hendu saatundu. 12 O suuɗi nder nyiɓre, o moji duule ɓaleeje, keewɗe ndiyam. 13 Bana ?ulbe yiite, non jayŋgol maako. 14 Jawmiraawo telɓi haa asama, Allah Ɓaŋgiiɗo towni sawtu mum. 15 O fiɗi kuri maako, o saŋkiti konne'en maako. O sakkini ma''e, o hulni ɓe. 16 Ndiyam mbeela seeki, les maaga waŋgi, caɓɓaaje duniyaaru cudditaama ngam daliila telɓuki Jawmiraawo, ngam poofɗe tikkere gurtiiɗe haa kine maako. 17 Jawmiraawo mo asama forti juŋŋgo mum, naŋgi yam, wurtini yam ndiyam. 18 O hisni yam juuɗe konneejo am cembiɗɗo e wanyɓe yam fuu, ɓurduɓe yam sembe. 19 Nyalaade sarru am ɓe ukkani yam, ammaa Jawmiraawo jogi yam, taa mi dimbo. 20 O wurtini yam ɓillaare, o hisni yam ngam o yiɗi yam. 21 O woonani yam, ngam mi gooŋgaajo, o warji yam, ngam o anndi juuɗe am laaɓi. 22 Mi tokki laabi Jawmiraawo, mi yeddaay Allah am. 23 Mi ɗowtani umrooje maako fuu, mi luutaay muuyo maako. 24 Mi walaa aybe yeeso maako, mi reenti taa mi waɗa hakke. 25 Ngam maajum Jawmiraawo warji yam fodde gooŋgaaku am, ngam o anndi mi walaa aybe. 26 Ya Jawmiraawo, a gooŋgaajo hedi gooŋga'en, a booɗɗo hedi wooɗɓe, 27 a laaɓɗo hedi laaɓɓe, ammaa a caatuɗo hedi faasiki'en. 28 A wallan leesɓe, ammaa a dartoto mawnitiiɓe, a leesna ɓe. 29 Jawmiraawo woni jayŋgol am, Allah am ɗon riiwa nyiɓre taariinde yam. 30 Bee ballal maako mi ukkanto mooɓre konne'en, bee Allah am ndiwanmi mahol berniwol boo. 31 Allah oo, laawol maako ngol timmuŋgol, wolde maako laaɓi tal. O aynan hoolotooɓe mo fuu bana wawarde. 32 Jawmiraawo men feere muuɗum woni Allah, kaŋko tan woni hisrude men sembinde. 33 Allah on hokki yam sembe e baawɗe, waɗani yam laawol darnuŋgol. 34 O hoynan kosɗe am bana ɗe lelwa, o tabitintam dow kooseeje. 35 O ekkitinan juuɗe am haɓre, haa mi tira koo lagaawal njamndi boo. 36 Ya Jawmiraawo, kisndam ma aynatam bana wawarde, hinnuye ma mawnintam. 37 A feesinan babal am, kolɓule am ndimbataako. 38 Mi fartan konne'en am, mi jokkoto ɓe, mi lorataako sey to mi timmini ɓe. 39 Mi do''an ɓe, mi mbaran ɓe, ɓe mbaaloto les kosɗe am, ɓe ummitittaako. 40 A hokkatam sembe ngam haɓre, haa mi jaalo konne'en am. 41 A lornan konne'en am ɓaawo, mi halka wanyɓe yam. 42 Ɓe ngookan ngam ballal, ammaa walaa balloowo ɓe. 43 Mi naman ɓe, haa ɓe laato bana collaaje ɗe hendu ruuynata ɗum. Mi yaaɓan ɓe bana loope haa laawol. 44 A hisnatam jokkirooɓe nder yimɓe am, juŋŋgo ma aynatam jam. A waɗatam laamiiɗo le'i ɗuuɗɗi, yimɓe ɓe mi anndaano, ɗowtanto yam. 45 To ɓe nani habaru am, ɓe ɗowtanto yam, jananɓe turoto yeeso am. 46 Ɓe tampan, ɓe ngurtoto mahi berniiji maɓɓe bee diwŋgol. 47 Jawmiraawo o geeto! Yettoore laatano aynoowo yam. Mi maŋgtan Allah, Kisnoowo yam cembiɗɗo. 48 O hokkatam jaalorgal dow konne'en am, o ɗowtinantam ummaatooje, 49 o hisnatam juuɗe wanywanyɓe am. An, ya Jawmiraawo, a hokkatam jaalorgal dow konne'en am, a hisnatam juuɗe toonyooɓe yam. 50 Ngam maajum ngettan ma mi caka ummaatooje, mi yiman maŋgtoore ma. 51 A waɗi yam laamiiɗo, a ɗon ɗuɗɗina hayru am. A ɗon waŋginana cuɓaaɗo ma mo''ere, min Daawuda e asŋgol am haa foroy.

2 Samuyila 23

Bolle Daawuda ragareeje

23:1 Ndaa bolle Daawuda ragareeje: Nane, Daawuda ɓii Yessa ɗon wolwa, goɗɗo mo Allah ɓaŋgti ɗum masin. Ɗowanteeɗo+ Yakubu waɗi yam laamiiɗo, mi baɗoowo gime booɗɗe ngam Isra'iila. 2 Ruuhu Jawmiraawo ɗon anndinammi bolle, kaŋko o ɗon wolwira bee hunduko am. 3 Allah mo Isra'iila'en teddinta, kisnoowo ummaatoore mum bana hooseere, mo yimɓe mum kooloto, kaŋko o wi'i: "Laamaniiɗo yimɓe mum bee gooŋgaaku, laamoriiɗo bee kulol Allah, 4 o ɗon nandi bee jayŋgol naaŋge fajiri, nde walaa duule boo haa asama, puɗnanŋgol huɗo hecco ɓaawo iyeende." 5 Mi anndi asŋgol am ɗon wondi bee Allah. Ngam maajum ngol tabitan haa foroy, Allah bee hoore mum wi'i o waɗan ɗum, o umri ɗum, o sembiɗini ɗum. Fakat, walliinde maako tabitani yam, ko torotoomi fuu, o waɗan ɗum. 6 Ammaa halluɓe ɗon nandi bee gi'e gudinaaɗe ɗe goɗɗo meemataa bee juŋŋgo mum. 7 Bee njamndi malla kalasal labbo o eftata ɗe, ngam o wula ɗe haa nokkuure maaje.

Sembiɗɓe Daawuda

8 Ndaa inɗe honooɓe Daawuda sembiɗɓe: Yisba'al Hakmoniijo woni hooreejo honooɓe wi'eteeɓe Sembiɗɓe-tato. O dimbi labbo maako dow konne'en teemeɗɗe njoweetato (800), mbaraaɓe do''ere woore. 9 Ɓaawo maako Eliyajaaru ɓii Doodo Ahohiijo. O gooto nder sembiɗɓe tato go. Kaŋko o wonduno bee Daawuda nde ɓe ndarti Filisti'en, Filisti'en boo ndoggi. 10 Kaŋko o ɗon dari, o ɗon mbara Filisti'en haa juŋŋgo maako somi, takki kaafahi. Nyalaade maajum Jawmiraawo waɗi kisndam mawɗam. Nde jama'aare Isra'iila'en lori, walaa ko luttani ɓe huuwugo, sey ɓoftugo keɓal konu tan. 11 Tataɓo maɓɓe, Samma ɓii Aage mo Harar. Filisti'en mooɓi ngam haɓre haa Lehi. Woodino ton tayre ngesa heewnde irin nyebbe. Isra'iila'en ndoggi Filisti'en, 12 ammaa kaŋko o dari caka tayre ngesa man, o hisni nde, o jaali Filisti'en. Bana ni Jawmiraawo huuwri kisndam mawɗam. 13 Hitaande feere wakkati codol, jama'aare Filisti'en ɗonno saŋgini nder waadiwol Refayim. Tato nder honooɓe Daawuda sembiɗɓe ndirti hooseere, ɓe ngari haa Daawuda nder lowol Adulam. 14 Saa'i maajum Daawuda ɗonno haa joonyorde, Filisti'en aynooɓe boo ɗonno haa Baytilaama. 15 Suuno ndiyam naŋgi Daawuda, o wi'i: "Moy yarnatammi ndiyam ɓulndu wonndu haa dammugal Baytilaama?" 16 Sembiɗɓe tato go nasti caka saŋgeere Filisti'en, nyeɗi ndiyam ɓulndu haa dammugal Baytilaama. Ɓe ngaddi ɗam haa Daawuda. Ammaa o sali yarugo ɗam. O rufi ɗam ɗam dokkal ngam Jawmiraawo. 17 O wi'i: "Jawmiraawo haɗammi huuwugo irin ɗu'um! Kadi mi yara ?i?am worɓe ɓe'e na? Ngam ɓe njootini yoŋkiiji maɓɓe bee waddugo ndiyam man." Ngam maajum o sali yarugo ɗam. Bana ni kuuɗe sembiɗɓe tato ɓe'e mba'i. 18 Abisay deerɗu Yo'ab woni hooreejo honooɓe Daawuda sembiɗɓe. O dimbi labbo maako dow konne'en mbaraaɓe teemeɗɗe tato (300). O waɗi innde bana sembiɗɓe tato go. 19 O laati hooreejo honooɓe wi'eteeɓe Sembiɗɓe-cappanɗe-tato, ammaa o heewtaaki tato go kam. 20 Benaya mo Kabseyel huuwi kuuɗe mawɗe ɗuuɗɗe. Baaba maako, Yooyada, goɗɗo cembiɗɗo. Benaya mbari ɓiɓɓe Ariyel Mo'abiijo ɗiɗo. Nyande feere nde mallimallooje mbaɗi, o nasti ɓulndu, o mbari mbarooga ton. 21 O mbari boo Misraajo maapindiijo jogiiɗo labbo haa juŋŋgo mum. Benaya walaa balmi, sey sawru tan. Ammaa o ɓaditi Misraajo, o njaɓti labbo maako, o mbari mo bee labbo man. 22 Kanjum Benaya ɓii Yooyada huuwi. O waɗi innde bana sembiɗɓe tato go. 23 Tedduŋgal maako ɓuri ngal cappanɗe tato kam, ammaa o heewtaaki tato go. Daawuda waɗi mo hooreejo aynooɓe laamiiɗo. 24 Asayel deerɗu Yo'ab woni nder sembiɗɓe cappanɗe tato go. Ndaa ɓe'e ngondi bee maako: Elkanan ɓii Doodo mo Baytilaama, 25 Samma mo Haroodi, Elika mo Haroodi, 26 Heeles mo Pelet, Iira ɓii Ikkes mo Teko'a, 27 Abi'ejer mo Anatot, Sabeni mo Husa, 28 Jalmon mo Aho'a, Maharay mo Netofa 29 Heeleb ɓii Ba'ana mo Netofa, Ittay ɓii Ribay mo Gibiya nder lesdi Benyamin, 30 Benaya mo Piraton, Hidday iwɗo waadiiji Ga'as, 31 Abi-Albon mo Araaba, Asmawet mo Bakuriima, 32-33 Eliyaba mo Sa'albon, Yasen mo Gun, Yoonatan ɓii Samma mo Harar, Ahiyam ɓii Sarar mo Harar, 34 Elifelet ɓii Ahasbay mo Ma'aka, Eliyam ɓii Ahitofel mo Gilo, 35 Hesray mo Karmel, Pa'aray mo Araba, 36 Yigal ɓii Natan mo Soba, Baani ɓii Gad, 37 Selek Ammooniijo, Naharay mo Biirot, doondoowo balmi Yo'ab ɓii Seruyatu, 38 Iira mo Yatir, Gareb mo Yatir, 39 Uriya Hetiijo. Limgal honooɓe Daawuda sembiɗɓe fuu, cappanɗe tato e njoweeɗiɗo.

2 Samuyila 24

No Daawuda limri Isra'iila e Yahuuda

24:1 Yoo, saa'i feere Jawmiraawo tikkani Isra'iila'en fahin. Ngam maajum o ummini Daawuda haa nastina ɓe nder saklere. O wi'i mo: "Yah, lim yimɓe Isra'iila e Yahuuda." 2 Laamiiɗo umri mawɗo jama'aare konu, gonɗo haa maako: "Yah haa le'i Isra'iila fuu, diga Dan haa yotti Biirsaba. Lime yimɓe haa mi heɓta limgal maɓɓe." 3 Ammaa Yo'ab wi'i laamiiɗo: "Allah Jawmiraawo maaɗa ɓesda yimɓe muuɗum bana ɓe ɗuuɗiri ni cowi teemerre, o waɗa ɗum nder jamanu maaɗa, barkaama. Ammaa ngam ɗume a ɗaɓɓata huuwugo irin ɗu'um?" 4 Bee non fuu laamiiɗo dooli Yo'ab e hoore'en jama'aare konu ɓe ɗowtano umroore maako. Ɓe ngurti saare laamiiɗo, ɓe njehi limugo yimɓe Isra'iila'en. 5 Ɓe eeri maayo Urdun, ɓe caŋgini haa Aro'er, haa fombina berniwol gonŋgol caka waadiwol, nder lesdi Gada. Ɓe ummi ton, ɓe njehi gal Ya'ajer. 6 Ɓe tokki laawol lesdi Gile'at e lesdi Heti'en kombi Kaades. Nden ɓe ngari haa Dan-Ya'an e lesdi Sidon. 7 Ɓe njehi haa berniwol Tirus, e berniiji Hewi'en e Kanaani'en fuu, haa ɓe njotti Biirsaba, haa fombina lesdi Yahuuda. 8 Ɓe ngaanci nder lesdi fuu, lebbi joweenayi e nyalɗe noogas, nden ɓe ngarti Urusaliima. 9 Yo'ab anndini laamiiɗo limgal yimɓe waawɓe konu: worɓe ujine teemeɗɗe njoweetato (800.000) nder Isra'iila, e worɓe ujine teemeɗɗe njowo (500.000) nder Yahuuda. 10 Nde Daawuda timmini limugo yimɓe, ɓernde maako hultori. O tori Jawmiraawo: "Mi waɗi hakke masin bee huuwugo ɗum. Ammaa jonta, ya Jawmiraawo, yaafa aybe maccuɗo ma, ngam mi huuwi faataare mawnde." 11 Jaŋgo maajum fajiri, nde Daawuda ummi, wolde Jawmiraawo warani annabi Gada, gi'oowo kaayeefiiji ngam Daawuda, o wi'i: 12 "Yah haa Daawuda, wi' mo: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi ɗon wallinane kuuje tati. Suɓan hoore ma woore nder maaje, haa mi huuwa nde." 13 Gada yehi haa Daawuda, yecci mo ɗum. Nden o ?ami: "Ɗume ngiɗɗa? Weelo duuɓi joweeɗiɗi na? Doggugo yeeso konne'en maaɗa lebbi tati na? Malla nyawu kalluŋgu nder lesdi maaɗa nyalɗe tati? Numtu, anndinam jaawaabu haa mi yahrana nelɗo yam." 14 Daawuda jaabi Gada: "Huunde nde'e ɓillanake yam masin. Sey min njana nder juŋŋgo Jawmiraawo, ngam enɗam maako ɗuuɗi. Ammaa taa mi yana haa juuɗe yimɓe." 15 Too, Jawmiraawo neldi nyawu kalluŋgu nder Isra'iila, diga fajiri haa saa'iire nde Jawmiraawo ta''ino. Ujine cappanɗe njoweeɗiɗo (70.000) nder yimɓe maayi kootoy nder lesdi hakkunde Dan e Biirsaba. 16 Nde malaa'ikaajo forti juŋŋgo mum dow Urusaliima ngam haa o halka ngol boo, Jawmiraawo mimsiti huuwugo sarru. O wi'i malaa'ikaajo kalkanɗo yimɓe: "He'i! Ittu juŋŋgo ma jonta." Ammaa malaa'ikaajo Jawmiraawo ɗon dari haa laarre Arawna Yebusiijo. 17 Nde Daawuda yi'i malaa'ikaajo ɗon halka yimɓe, o wi'i Jawmiraawo: "Min woni baɗɗo hakke, min on huuwi kalluɗum. Ammaa baali am ɗi'i, ɗume ɗi mbaɗi? Juŋŋgo ma wara dow am e dow saare baaba am." 18 Nyalaade maajum Gada wari haa Daawuda, wi'i mo: "Yah, darnan Jawmiraawo hirsirde haa laarre Arawna Yebusiijo." 19 Daawuda yehi fodde umroore Jawmiraawo dow hunduko Gada. 20 Nde Arawna yi'i laamiiɗo e saraaki'en mum ɗon ngara haa maako, o yehi fottugo bee maɓɓe, o sujidi yeeso laamiiɗo. 21 Arawna ?ami: "Ngam ɗume ngarɗa haa maccuɗo ma, barkaama?" Daawuda jaabi: "Mi yiɗi soodugo laarre ma, ngam haa mi darnana Jawmiraawo hirsirde dow maare, haa masiibo timma caka yimɓe." 22 Arawna wi'i: "Na an mari kooɗume fuu, barkaama? Ndaa ga'i ngam guleteeɗi, ndaa leɗɗe fiyugo gawri e leɗɗe kaɓɓirɗe ga'i boo, ɗum laato leɗɗe yiite. 23 Mi hokkete ɗum fuu, barkaama." Nden Arawna ɓesdi wi'ugo: "Allah Jawmiraawo ma yerdo dokkal ma." 24 Ammaa laamiiɗo wi'i mo: "Naa non, mi soodan nde haa maaɗa. Mi yiɗaa lii'anaago Allah Jawmiraawo am guleteeɗi ɗi keɓmi meere." Daawuda soodi laarre e na'i, baakin ceede cardi cappanɗe jowi. 25 Nden o mahani Jawmiraawo hirsirde haa nokkuure man, o lii'i guleteeɗi e kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe bee Allah. Jawmiraawo jaɓi do'a laamiiɗo ngam lesdi, masiibo lori, acci Isra'iila.

1 Laamiiɓe 1

No Abisag huuwrani Daawuda

1:1 Yoo, laamiiɗo Daawuda ndottidi, o ɗuuɗa-duuɓiijo. Ɓe cuddi mo bee limce, ammaa o maataay gulɗum. 2 Ngam maajum sukaaɓe maako mbi'i mo: "Accu min ɗaɓɓitane paanyo debbo, barkaama. Paanyo oo huuwane, o hakkilane, o waalo haa wuttudu ma ngam a maata gulɗum, barkaama." 3 Too, ɓe ɗaɓɓiti paanyo booɗɗo nder maral Isra'iila fuu. Ɓe tawi Abisag Sunemiijo, ɓe ngaddi mo haa laamiiɗo. 4 Paanyo oo, wooɗi masin. O laati kakkilanoowo laamiiɗo, o ɗon huuwana ɗum. Ammaa laamiiɗo meeɗaay anndugo mo.

No Adoniya jaɓtiri laamu

5 Yoo, Adoniya ɓii Haggit mawniti, wi'i: "Min mi laamoto." Non o taaskani hoore maako mootaaji pucci e wa''iiɓe e worɓe cappanɗe njowo yahanɓe yeeso maako. 6 Baaba maako meeɗaay felugo mo sam, ?amaay mo: "Koni mbaɗata ɗum?" Adoniya o booɗɗo, daada maako danyno mo ɓaawo Absalom. 7 O sarwotiri bee Yo'ab ɓii Seruyatu, e Abiyater limanjo. Kamɓe ɓe mballi Adoniya, ɓe tokki mo. 8 Ammaa Sadok limanjo, e Benaya ɓii Yooyada, e annabi Natan, e Simi e Ree'i e aynooɓe Daawuda, ɓe fuu ɓe ngondaay bee Adoniya. 9 Ɓaawo maajum Adoniya hirsi dammooji e ga'i e nyalbi payɗi haa hayre Sohelet baŋge En-Rogel. O ewni deerɗiiko'en, ɓiɓɓe laamiiɗo fuu, e worɓe Yahuuda, sukaaɓe laamiiɗo fuu. 10 Ammaa o ewnaaki annabi Natan e Benaya e aynooɓe laamiiɗo e Suleymaanu, deerɗiiko. 11 Nden Natan wi'i Bat-Seeba, daada Suleymaanu: "A nanaay habaru Adoniya ɓii Haggit laati laamiiɗo na? Jaagorɗo men Daawuda boo anndaa ɗum. 12 Kadi nan ko mi wi'ete, haa a hisna yoŋki ma e yoŋki ɓiya Suleymaanu. 13 Yah, nastu suudu laamiiɗo Daawuda. Wi' mo: Ya jawmam laamiiɗo, an a hunani korɗo ma, a wi'i: Ɓiya Suleymaanu laamoto ɓaawo am, kaŋko o jooɗoto dow leeso laamu am. Kadi, ngam ɗume Adoniya laami jonta?" 14 Natan ɓesdi wi'ugo: "Diga a ɗon wolwa bee laamiiɗo tawon, min boo mi waran, mi sembiɗina bolle ma." 15 Too, Bat-Seeba yehi, nasti suudu laamiiɗo. Ammaa laamiiɗo ndottidi masin, Abisag Sunemiijo boo ɗon huuwana mo. 16 Bat-Seeba turi, sujidi yeeso laamiiɗo. Laamiiɗo wi'i: Ko waddu ma? 17 O jaabi mo: "Ya jawmam, fakat a hunorani korɗo ma bee Allah Jawmiraawo maaɗa, a wi'i: Ɓiya Suleymaanu laamoto ɓaawo am, kaŋko o jooɗoto dow leeso laamu am. 18 Ammaa ndaa, Adoniya laamake, an boo, jawmam, a anndaa ɗum. 19 O hirsi ga'i e nyalbi payɗi e dammooji ɗuuɗɗi. O ewni ɓiɓɓe ma fuu, e Abiyater limanjo, e Yo'ab hooreejo sooje'en, ammaa o ewnaaki suka ma Suleymaanu. 20 Ammaa an, ya jawmam laamiiɗo, gite Isra'iila fuu ɗon ndaara gal maaɗa, haa a anndina ɓe mo jooɗoto dow leeso laamu ma ɓaawo maaɗa. 21 To naa non, saa'i jawmam laamiiɗo hawtoyi bee kaakaaji muuɗum, min e ɓiyam Suleymaanu min laatoto bana tuurtuɓe." 22 Saa'i o ɗon wolida bee laamiiɗo tawon, annabi Natan wari. 23 Ɓe anndini laamiiɗo: "Annabi Natan ɗon ɗo." O nasti, o sujidi haa lesdi yeeso laamiiɗo. 24 Natan wi'i: "Barkaama, an wi'i na: Adoniya laamoto ɓaawo am, kaŋko o jooɗoto dow leeso laamu am, non na? 25 Ngam kaŋko o yehi hande, o hirsi ga'i e nyalbi payɗi e dammooji ɗuuɗɗi. O ewni ɓiɓɓe laamiiɗo fuu e hoore'en sooje'en e Abiyater limanjo. Ndaa, ɓe ɗon nyaama, ɓe ɗon njara yeeso maako, ɓe ɗon mbi'a: Hayru laamiiɗo Adoniya! 26 Ammaa min, suka ma, e Sadok limanjo, e Benaya ɓii Yooyada, e suka ma Suleymaanu, Adoniya ewnaaki min. 27 Huunde nde'e iwi haa maaɗa na, barkaama? A yeccaay sukaaɓe ma moy jooɗoto dow leeso laamu ma ɓaawo maaɗa na?"

No Suleymaanu heɓri laamu

28 Nden laamiiɗo Daawuda wi'i: "Ewnaneeɗam Bat-Seeba!" Kaŋko o wari, o dari yeeso laamiiɗo. 29 Laamiiɗo huni, wi'i: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, mo hisni yoŋki am e ɓillaare fuu! 30 Hande mbaɗanmi ko mi hunani ma bee Jawmiraawo, Allah Isra'iila: Ɓiya Suleymaanu laamoto ɓaawo am, kaŋko jooɗoto dow leeso laamu am haa pellel am!" 31 Bat-Seeba turi, sujidi yeeso laamiiɗo, wi'i: "Jawmam, laamiiɗo Daawuda yeeɗa haa foroy!" 32 Nden laamiiɗo Daawuda wi'i: "Ewnaneeɗam Sadok limanjo, e annabi Natan, e Benaya ɓii Yooyada." Ɓe nasti, ɓe ngari yeeso laamiiɗo. 33 Laamiiɗo wi'i ɓe: "Koo'e saraaki'en am, njehe, mba''ine ɓiɗɗo am Suleymaanu dow alfadariire am, njahre mo haa seeɓoore wi'eteende Gihon. 34 Sadok limanjo e annabi Natan mbaɗa mo ton laamiiɗo dow Isra'iila. Sey on puufa luwal, on mbi'a: Hayru laamiiɗo Suleymaanu! 35 Nden ngarte haa ɗo, tokke mo. Kaŋko o wara, o jooɗo dow leeso laamu am. Kaŋko o laamoto haa pellel am, mi darni mo o ardiiɗo Isra'iila e Yahuuda." 36 Benaya ɓii Yooyada jaabi laamiiɗo: "Aamiina! Allah Jawmiraawo ma tabitin ɗum, barkaama." 37 Bana Jawmiraawo wonduno bee maaɗa barkaama, bana non o jooɗorto bee Suleymaanu boo. O mawnina laamu maako ko ɓuri ngu maaɗa. 38 Too, Sadok limanjo, e annabi Natan, e Benaya ɓii Yooyada, e Kereti'en e Peleti'en njehi, ɓe mba''ini Suleymaanu dow alfadariire laamiiɗo Daawuda, ɓe njahri mo haa Gihon. 39 Sadok hoo'i luwal bee nebbam ngujorɗam haa suudu Jawmiraawo, o moyti Suleymaanu bee maajam. Ɓe puufi luwal, yimɓe fuu mbi'i bee sawtu: "Hayru laamiiɗo Suleymaanu!" 40 Yimɓe fuu tokki mo wartugo Urusaliima, ɓe puufi ciide, ɓe ceyi bee seyo maŋgo haa lesdi ɓadi seekugo ngam hooloore maɓɓe. 41 Adoniya nani ɗum, kaŋko e ewnaaɓe wonduɓe bee maako. Neeɓaay ɓe timmini nyaamdu maɓɓe. Yo'ab nani hoolo luwal, o ?ami: "Hooloore ndeye haa berniwol?" 42 Diga o ɗon wolwa tawon, Yoonatan ɓii Abiyater limanjo wari. Adoniya wi'i: "War, an a goɗɗo gooŋga, a ɗon waddana min kubaruwol booɗŋgol sike." 43 Yoonatan jaabi Adoniya: "Nonnon ni! Jaagorɗo men laamiiɗo Daawuda hokki Suleymaanu laamu. 44 Laamiiɗo neldi Sadok limanjo e annabi Natan e Benaya ɓii Yooyada e Kereti'en e Peleti'en bee maako, ɓe mba''ini mo dow alfadariire laamiiɗo. 45 Sadok e Natan moyti mo haa Gihon, mbaɗi mo laamiiɗo. Nden ɓe lori bee seyo, berniwol fuu ɗon dimbo. Kanjum woni hooloore nde nanɗon. 46 Suleymaanu boo, ɗon jooɗi dow leeso laamu ngo maral fuu. 47 Sukaaɓe laamiiɗo boo ngari yettugo jaagorɗo men, laamiiɗo Daawuda. Ɓe mbi'i: Allah maaɗa ɓurna innde Suleymaanu dow innde maaɗa, o mawnina laamu maako ko ɓuri ngu maaɗa. Laamiiɗo boo, sujidi dow be''itte muuɗum, 48 wi'i: Yettoore laatano Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, mo hokki hande jooɗiiɗo dow leeso laamu am, diga mi geeto tawon haa gite am ngi'a ɗum." 49 Ewnaaɓe Adoniya fuu kultori. Ɓe ummi, koomoy maɓɓe dilli laawol muuɗum. 50 Adoniya boo huli Suleymaanu, o ummi, o yehi, o naŋgi luwe hirsirde. 51 Suleymaanu anndinaama: "Ndaa, Adoniya ɗon hula laamiiɗo Suleymaanu. O naŋgi luwe hirsirde, o wi'i: Laamiiɗo Suleymaanu hunanammi jonta, o mbarataa yam bee kaafahi." 52 Suleymaanu wi'i: "To o waŋgi o gooŋgaajo, gaasawol maako koo gootol do''ataako haa lesdi. Ammaa to halleende tawaama haa maako, o maayan." 53 Nden laamiiɗo neli, ɓe ngaddi mo diga hirsirde. Kaŋko o wari, o turi yeeso laamiiɗo Suleymaanu, Suleymaanu wi'i mo: "Yah saare ma."

1 Laamiiɓe 2

Ko Daawuda umri Suleymaanu

2:1 Nde Daawuda ɓadi maayugo, o umri ɓiiyiiko Suleymaanu wara, o wi'i mo: 2 "Wakkati maayde am ɓaditake, sembiɗit, laata a gorko. 3 Sey a tokko ɗowtanaago Allah Jawmiraawo maaɗa. Tokka laabi maako, hakkilan kiitaaji maako e umrooje maako, e seedamkuuji maako, bana ko winda haa tawreeta Muusa, ngam keɓa barka nder kuuɗe ma fuu, e kootoy njahata fuu. 4 Jawmiraawo tabitina wolde muuɗum nde o wi'i yam: To ɓiɓɓe maaɗa kakkilani laawol muuɗum'en, to ɓe ɗowtanake yam bee gooŋga e ɓernde woore, nden kam a sooyataa goɗɗo asŋgol ma dow leeso laamu Isra'iila sam. Non Jawmiraawo wi'i. 5 "Too, a anndi ko Yo'ab ɓii Seruyatu huuwi yam, waato ko o huuwi mawɓe sooje'en Isra'iila ɗiɗo, Abineer ɓii Neer e Amasa ɓii Yeter. O mbari ɓe, wakkati sulhu o waati ?i?am ndufaaɗam nder konu. Bana ni o soɓniri taadorgol maako e paɗe maako bee aybe. 6 Hakkiilo maaɗa anndinte ko a waɗata. Taa accu o nasta nder joonde maayɓe bee dandandi e jam. 7 Ammaa ɓiɓɓe Barjilay mo Gile'at, sey a huuwana ɓe mbooɗeeŋga, ɓe laato caka nyaamanɓe haa saare ma. Ngam kamɓe ɓe mboonani yam, saa'i mi doggi yeeso deerɗa Absalom. 8 "Too, Simi ɓii Gera, Benyaminiijo mo Bakuriima, kaŋko boo o ɗon wondi bee ma. Nyalaade nde njahmi Makanayim, o naali yam naaloore saatunde. Ammaa nde o jippi, o fotti bee am haa Urdun, mi hunorani mo bee Jawmiraawo mi mbarataa mo bee kaafahi. 9 Ammaa an jonta, taa laar mo bana laaɓɗo. A goɗɗo kakkilɗo, a anndi ko a huuwata mo. Sey a hiito mo kiita mbareego."

Maayde Daawuda

10 Nden Daawuda maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo nder fattude Urusaliima wi'eteende berniwol Daawuda. 11 Daawuda laamani Isra'iila duuɓi cappanɗe nayi. Duuɓi joweeɗiɗi o laami haa Heburuun, duuɓi cappanɗe tati e tati boo o laami haa Urusaliima. 12 Suleymaanu jooɗi dow leeso laamu baaba muuɗum Daawuda, laamu muuɗum tabiti masin.

Maayde Adoniya

13 Yoo, Adoniya ɓii Haggit wari haa Bat-Seeba, daada Suleymaanu. Bat-Seeba ?ami: "Jam waddu ma na?" O wi'i: "Jam." 14 Nden o ɓesdi: "Woodi ko mbi'an ma mi." Bat-Seeba wi'i: "Wolwu." 15 O wi'i: "A anndi min marno laamu. Isra'iila fuu laari gal am, haa mi laato laamiiɗo. Ammaa laamu wayliti, laatani deerɗam, ngam diga Jawmiraawo ngu iwi. 16 Jonta mi ɗon toro ma tornde woore, taa salanam nde." Bat-Seeba wi'i: "Wolwu." 17 O wi'i: "Wolwan le laamiiɗo Suleymaanu, ngam o salantaako ma, haa o te'anammi Abisag Sunemiijo." 18 Bat-Seeba wi'i: "Booɗɗum, mi wolwanan laamiiɗo haala maaɗa." 19 Bat-Seeba nasti suudu laamiiɗo Suleymaanu, haa o wolwana mo haala Adoniya. Laamiiɗo ummi haa fotta bee maako, turi yeeso Bat-Seeba. nden o jooɗi dow leeso laamu. O wi'i ɓe njo''ina leeso laamu ngam daada laamiiɗo, daada maako boo jooɗi haa nyaamo maako. 20 O wi'i: "Mi woodi tornde famarde haa maaɗa, taa salanam nde." Laamiiɗo wi'i mo: "Tora, daada am, mi salantaako ma. 21 O wi'i: Accu deerɗa Adoniya te'a Abisag Sunemiijo." 22 Laamiiɗo Suleymaanu jaabi daada muuɗum: "Koni torotooɗa Abisag Sunemiijo ngam Adoniya? Sey a toro boo laamu ngam maako, ngam o mawnam. Abiyater limanjo e Yo'ab ɓii Seruyatu, kamɓe boo ɓe ɗon haa wakere maako." 23 Laamiiɗo Suleymaanu hunori bee Jawmiraawo, o wi'i: "Adoniya yoɓan wolde nde'e bee yoŋki muuɗum. Jawmiraawo hiito yam bee caatal to mi mbaraay mo. 24 Jonta kam, fakat bana Jawmiraawo o geeto, mo tabitini yam, jo''ini yam dow leeso laamu baaba am Daawuda, mo hokki yam saare boo bana o wi'no, hande non Adoniya mbare." 25 Laamiiɗo Suleymaanu neli Benaya ɓii Yooyada. Kaŋko o yehi, o mbari Adoniya.

Kiita dow Abiyater e Yo'ab

26 Nden laamiiɗo wi'i Abiyater limanjo: "Yah haa Anatot, haa gese ma, ngam a mbareteeɗo. Ammaa nyalaade nde'e mi mbarataa ma, ngam a roondi sundukru Allah Jawmiraawo yeeso baaba am Daawuda, a yardi bone bee baaba am boo." 27 Bana ni Suleymaanu wudini Abiyater, taa o tokko kuugal limanjo Jawmiraawo. Ɗum laati ngam timmingo koŋgol Jawmiraawo ngol o wi'i dow saare Eeli haa Silo. 28 Habaru maajum yotti Yo'ab. (O hawtuno bee Adoniya, ammaa o hawtaayno bee Absalom.) O doggi o yehi haa suudu Jawmiraawo, o naŋgi luwe hirsirde. 29 Laamiiɗo Suleymaanu anndinaama: "Yo'ab doggi yehi haa laymaaru Jawmiraawo, o ɗon dari haa hirsirde." Suleymaanu neli Benaya ɓii Yooyada, o wi'i: "Yah, mbar mo." 30 Benaya yehi haa laymaaru Jawmiraawo, o wi'i Yo'ab: "Ndaa ni laamiiɗo wi'i: Wurta!" O jaabi: "Aa'a, haa ɗo maayanmi." Benaya yahrani laamiiɗo jaawaabu man, o wi'i: "Ndaa ko Yo'ab wi'i, kanjum o jaabi yam." 31 Laamiiɗo wi'i: "Huuw bana o wolwiri. Mbar mo, nden uw mo. Bana ni ittanam e saare baaba am aybe ?i?am ɗam Yo'ab rufi meere. 32 Jawmiraawo wartiran ?i?am maako dow hoore maako, ngam o mbari worɓe ɗiɗo ɓurɓe mo gooŋgaaku e mbooɗeeŋga. O mbardi ɓe bee kaafahi, baaba am Daawuda anndaano ɗum, Abineer ɓii Neer, hooreejo konu Isra'iila, e Amasa ɓii Yeter, hooreejo konu Yahuuda. 33 ?i?am maɓɓe waran dow hoore Yo'ab e dow ko'e asŋgol maako haa foroy. Ammaa Daawuda e asŋgol muuɗum e saare muuɗum e leeso laamu muuɗum, jam laatanto ɗum diga Jawmiraawo haa foroy." 34 Benaya ɓii Yooyada yehi, mbari mo. Yo'ab uwaama haa suudu muuɗum nder ladde. 35 Laamiiɗo darni Benaya ɓii Yooyada haa pellel Yo'ab dow jama'aare konu. Laamiiɗo darni boo Sadok limanjo haa pellel Abiyater. 36 Nden laamiiɗo neli ewnaago Simi. O wi'i mo: "Nyiɓ saare haa Urusaliima, jooɗa ton. Taa sottu ton kootoye. 37 Nyalaade a wurtoto, a saalo maayel Kederon, anndu fakat a maayan, aybe ?i?am maaɗa waran dow hoore maaɗa." 38 Simi jaabi laamiiɗo: "Koŋgol ngol fotti, barkaama, bana mbi'ɗa, non mi huuwrata." Simi jooɗi haa Urusaliima, duuri. 39 Ammaa nde duuɓi tati timmi, maccuɓe Simi ɗiɗo ndoggi njehi haa Akis ɓii Maaka, laamiiɗo haa Gaat. Simi anndinaama: "Ndaa, maccuɓe ma ɗon haa Gaat." 40 Simi ummi, waati kirke dow wamnde muuɗum, dilli Gaat haa Akis ngam ɗaɓɓitoya maccuɓe muuɗum. O wartiri maccuɓe maako diga Gaat. 41 Suleymaanu anndinaama Simi yehi diga Urusaliima haa Gaat, warti. 42 Laamiiɗo neli ngam ewnaago Simi, wi'i mo: "Naa mi hunniri ma bee Jawmiraawo na, mi reentini ma bee laaɓɗum, mi wi'i: Nyalaade a dillata kootoye, anndu fakat a maayan! An boo a jaabi yam: Koŋgol ngol nanmi, fotti. 43 Koni a hakkilanaay hunayeere bee Jawmiraawo, koo umroore nde umru ma mi?" 44 Nden laamiiɗo wi'i Simi: "An a anndi, ɓernde ma boo anndi kalluɗum ko kuuwɗa baaba am Daawuda fuu. Bana ni Jawmiraawo lortirta halleende ma dow hoore ma. 45 Ammaa min mi heɓan barka maako, leeso laamu Daawuda tabitan yeeso Jawmiraawo haa foroy." 46 Laamiiɗo umri Benaya ɓii Yooyada, kaŋko o yehi, o mbari Simi. Bana ni laamu tabitinira haa juŋŋgo Suleymaanu.

1 Laamiiɓe 3

Suleymaanu ɓaŋgi ɓii Firawna

3:1 Too, Suleymaanu esiri bee Firawna, laamiiɗo Misra. O hoo'i ɓii Firawna, o yahri mo nder berniwol Daawuda, haa o timmini nyiɓugo saare maako e suudu Jawmiraawo e mahol Urusaliima fuu. 2 Ammaa yimɓe lii'i kirsaaɗi haa nokkuuje towɗe cenaaɗe, ngam nder nyalɗe maajum ɓe ciwa nyiɓango Jawmiraawo suudu.

Tornde Suleymaanu ngam hikma

3 Laamiiɗo Suleymaanu yiɗi Jawmiraawo, o ɗon tokki umrooje Daawuda, ammaa o ɗon lii'o kirseteeɗi e urle haa nokkuuje towɗe cenaaɗe tawon. 4 O yehi haa Gibiyon ngam lii'anaago Jawmiraawo kirseteeɗi ton, ngam kanjum wonno nokkuure townde teddunde. Dow hirsirde maare Suleymaanu lii'i guleteeɗi ujineere. 5 Jawmiraawo waŋgani Suleymaanu haa Gibiyon nder koyɗol jemma. Allah wi'i: "Tora ko ngiɗɗa fuu, mi hokke." 6 Suleymaanu wi'i: "A woonani suka ma, baaba am Daawuda, ngam o tokki ma bee gooŋga e ɓernde laaɓnde e gooŋgaaku. A reenani mo mbooɗeeŋga maajum bee hokkugo mo ɓiɗɗo jooɗiiɗo dow leeso laamu maako, bana ko laati hande. 7 Jonta boo, ya Allah Jawmiraawo am, a lammini yam, min suka ma haa pellel baaba am Daawuda, ammaa mi derkeejo pamaro, mi anndaa kooɗume. 8 Suka ma ɗon caka ummaatoore ma nde cuɓɗa, yimɓe ɗuuɗɓe ɓe limataake, ɓe kiisataake ngam ɗuuɗeeŋga maɓɓe. 9 Ngam maajum hokku suka ma ɓernde hakkilnde ngam hiitaago ummaatoore ma, ngam sendindirgo booɗɗum e kalluɗum. Ngam moy foti laamanaago ummaatoore maaɗa ɗuunde nde'e?" 10 Tornde Suleymaanu nde'e fottani Jawmiraawo. 11 Allah wi'i mo: "Ngam a tori ɗu'um, a toraaki juutal balɗe, a toraaki risku boo koo mbaraneego wanyɓe ma, ammaa a tori hakkiilo ngam faamugo gooŋga, 12 ndaa, mi huuwani ma fodde ko ngiɗɗa, mi hokki ma ɓernde marnde hikma e hakkiilo. Bana maaɗa waɗaay yeeso ma, waɗataa ɓaawo ma boo. 13 Ammaa ɗum ko a toraaki boo, mi hokki ma ɗum, waato risku e tedduŋgal fuu, bana maaɗa laatataako caka laamiiɓe nder balɗe ma fuu. 14 To a tokkake laabi am, to a hakkilani kiitaaji am e umrooje am, bana baaba ma Daawuda huuwi boo, nden kam mi juttinan balɗe ma." 15 Suleymaanu fini, tawi ɗum koyɗol. O wari haa Urusaliima, o dari yeeso sundukru alkawal Jawmiraawo, o lii'i guleteeɗi e kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe bee Allah, o taaskitini nyaamduuji ngam sukaaɓe maako fuu.

Kiita Suleymaanu bee hikma

16 Saa'i maajum rewɓe ɗiɗo jeenooɓe ngari haa laamiiɗo, ɓe ndari yeeso maako. 17 Debbo gooto wi'i: "Useni, barkaama, min e debbo oo, min njooɗodi suudu wooru. Mi danyi haa suudu maajum. 18 Nyalɗe tati ɓaawo danyki am, kaŋko boo o danyi. Min ɗon ngondi, walaa goɗɗo hawti bee amin nder suudu, sey minin ɗiɗo ngoni nder suudu man. 19 Ɓiŋgel debbo oo maayi bee jemma, ngam o waali dow maagel. 20 Caka jemma o ummi, o hooci ɓiŋgel am haa wuttudu am, saa'i mi ɗon ɗaani, o wallini ngel haa enɗi maako. Ammaa ɓiŋgel maako maayŋgel, o wallini ngel haa enɗi am. 21 Nde mi ummi fajiri ngam mi musinina ɓiŋgel am, ndaa, ngel maayŋgel. Mi laari ngel fajiri, ndaa, naa ɗum ɓiŋgel am ngel ndanymi." 22 Ammaa debbo oya wi'i: "Naa non! Ɓiŋgel am woni geetel, maayŋgel woni ɓiŋgel maaɗa." Arano boo wi'i: "Naa non! Ɓiŋgel maaɗa maayi, geetel woni ɓiŋgel am." Bana ni ɓe mbolidi yeeso laamiiɗo. 23 Laamiiɗo wi'i: "Oo ɗon wi'a: Kaŋgel geetel woni ɓiŋgel am, maayŋgel woni ɓiŋgel maaɗa. Oya ɗon wi'a: Woodaa! Maayŋgel woni ɓiŋgel maaɗa, geetel woni ɓiŋgel am." 24 Laamiiɗo wi'i: "Ngaddaneeɗam kaafahi." Ɓe ngaddi kaafahi yeeso laamiiɗo. 25 Laamiiɗo wi'i: "Ta''e ɓiŋgel geetel geɓe ɗiɗi! Ndokke gooto reeta maagel, oya boo reeta." 26 Debbo mo ɗum ɓiŋgel mum, tori laamiiɗo, ngam ɓernde maako yurmini ɓiŋgel maako. O wi'i: "Useni, barkaama, ndokke mo ɓiŋgel geetel, taata mbare ngel!" Ammaa oya wi'i: "Koo min koo an, walaa koo gooto heɓata ngel, cende ngel." 27 Nden laamiiɗo wi'i: "Ndokke arano ɓiŋgel geetel, taata mbare ngel. Kaŋko woni daada maagel." 28 Isra'iila fuu nani haala kiita ka laamiiɗo ta''i. Ɓe kuli laamiiɗo, ngam ɓe ngi'i hikma Allah ɗon nder maako haa o huuwa kiita ngooŋɗuka.

1 Laamiiɓe 4

Saraaki'en Suleymaanu

4:1 Bana non laamiiɗo Suleymaanu laamani Isra'iila fuu. 2 Ndaa ɓe'e ngoni saraaki'en maako: Ajariya ɓii Sadok woni limanjo, 3 Elihooref e Akiya ɓiɓɓe Siisa ngoni windooɓe, Yusafat ɓii Ahiluudi woni hundukoojo, 4 Benaya ɓii Yooyada woni hooreejo konu, Sadok e Abiyater ngoni liman'en, 5 Ajariya ɓii Natan woni hooreejo wakiili'en, Jabuuda ɓii Natan woni limanjo e dawranoowo laamiiɗo, 6 Ahisar woni laamɗo laamorde, Adoniram ɓii Abda woni mawɗo jomorgol. 7 Suleymaanu woodi wakiili'en sappo e ɗiɗo, jo''inaaɓe dow Isra'iila fuu. Kamɓe ɓe kakkilani nyaamdu laamiiɗo e saare muuɗum, koomoy maɓɓe fuu ɗon hakkilana ɗum lewru wooru nder hitaande. 8 Ndaa inɗe maɓɓe: Ɓii-Huuru haa kooseeje Efrayim, 9 Ɓii-Deker haa Makas e Sa'albiima e Bayti-Semes e Elon-bayti-Hanan, 10 Ɓii-Heset haa Arubot, kaŋko woodi Soko e lesdi Hefer fuu. 11 Ɓii-Abinadabu woodi nokkuure towndiije haa Door, Taafatu ɓii Suleymaanu woni debbo maako. 12 Ba'ana ɓii Ahiluudi woodi Ta'anak e Megiddo e Bayti-Se'an fuu haa wakere Jaretaan, haa les Yisreyel, diga Bayti-Se'an haa yotti Abel-Mehola, gaɗa Yokme'am. 13 Ɓii-Geber haa Ramot-Gile'at, kaŋko woodi gure Ya'ir ɓii Manassa nder lesdi Gile'at, o woodi boo lesdi Argoba nder Baasan, berniiji mawɗi cappanɗe joweego bee mahi e jamɗe boɗeeje palduɗe haa dammuɗe. 14 Akinadabu ɓii Iddo haa Makanayim, 15 Akimaas nder lesdi lenyol Neftalim, kaŋko ɓaŋgi Basmat ɓii Suleymaanu. 16 Ba'ana ɓii Husay nder lesdi lenyol Aser e Be'alot, 17 Yusafat ɓii Paruwak nder lesdi lenyol Issakar, 18 Simi ɓii Ela nder lesdi lenyol Benyamin, 19 Geber ɓii Uuri nder lesdi Gile'at, nder lesdi Sihon, laamiiɗo Amoori'en, e Ook, laamiiɗo Baasan, kaŋko feere maako woni wakiiliijo nder lesdi maajum. 20 Yimɓe Yahuuda e Isra'iila ɗuuɗi bana njaareendi haa maayo. Ɓe ɗon nyaama, ɓe ɗon njara, ɓe ɗon ceyo boo.

1 Laamiiɓe 5

Hikma e jeynitaare Suleymaanu

5:1 Too, Suleymaanu laamani laamuuji fuu diga maayo Efratis haa yotti lesdi Filisti'en e keerol Misra. Ɓe ɗon ngaddana Suleymaanu dokke, ɓe ɗon kuuwana mo balɗe ngeendam maako fuu. 2 Ndaa ko woni haaje nyaamdu Suleymaanu ngam nyalaade woore: baakin buhuuje cappanɗe joweego kuroori ɗiggundi, e buhuuje teemerre e noogas kuroori, 3 ga'i payɗi sappo, e na'i durdude noogas, e dammooji teemerre. Koobi e lelji e irin padali e colli payɗi limaaka. 4 O mari lesdi gaa'en Efratis fuu, diga Tifsa haa Gaaja, o mari laamiiɓe gaa'en Efratis fuu, o woodi sulhu bee heeddiɗɗiraaɓe maako kootoy nder taarde. 5 Balɗe Suleymaanu fuu yimɓe Yahuuda e Isra'iila njooɗi ɓe hoolɗiniiɓe, koomoy les inabohi muuɗum e ibbi muuɗum, diga Dan haa yotti Biirsaba. 6 Suleymaanu woodi cuuɗi ujine cappanɗe nayi ngam pucci mootaaji maako, o woodi boo wa''otooɓe pucci ujine sappo e ɗiɗo. 7 Wakiili'en ɓeya go ɗon kakkilana nyaamdu laamiiɗo Suleymaanu e nyaamdanɓe bee maako fuu, koomoy nde lewru mum yaalti, ɓe cooyaay kooɗume. 8 Non boo gawri e huɗo ngam pucci ba''eteeɗi e pucci mootaaji, ɓe ɗon ngadda ɗum haa nokkuure nde koomoy maɓɓe halfina. 9 Allah hokki Suleymaanu hikma e faamu ɗuuɗɗum masin, e anndal ɗuuɗɗum bana njaareendi haa fomoonde maayo. 10 Hikma Suleymaanu ɓuri hikma yimɓe fuunaaŋge e hikma Misra'en fuu mawnugo. 11 O ɓurduɗo koomoy neɗɗo hikma, o ɓuri Etan Esrahiijo, o ɓuri boo Heman e Kalkol e Darda, ɓiɓɓe Makol. Innde maako saŋkiti nder ummaatooje piltuɗe fuu. 12 O waɗi balndi ujine tati, limgal gime maako ujineere e jowi. 13 O wolwi haala leɗɗe, diga lekki cembiɗki dow Libanon haa haako isop ko wurtoto haa mahi. O wolwi boo haala dabbaaji e colli e ladooji e liɗɗi. 14 Diga ummaatooje fuu ɓe ngari ngam nanugo hikma Suleymaanu. Ɓe ngari diga laamiiɓe duniyaaru fuu, meeɗɓe nanugo habaru hikma maako.

Narral Suleymaanu bee laamiiɗo Hiram

15 Yoo, Hiram, laamiiɗo Tirus, neli sukaaɓe muuɗum haa Suleymaanu, ngam o nanno ɓe mbaɗi mo laamiiɗo haa pellel baaba maako, ngam Hiram laatino soobaajo Daawuda foroy. 16 Suleymaanu boo neldi habaru haa Hiram, wi'i mo: 17 "A anndi baaba am Daawuda heɓaay nyiɓango Allah Jawmiraawo muuɗum suudu, ngam daliila konuuji ɗi konne'en taarni mo, haa Jawmiraawo wallini ɓe les jaaɓruɗe maako. 18 Ammaa jonta Jawmiraawo waɗani yam siwtaare kootoy, walaa konneejo lutti, koo sarru. 19 Ngam maajum mi waɗi anniya nyiɓango Allah Jawmiraawo am suudu, bana o wi'i baaba am. O wi'i: Ɓiɗɗo maaɗa mo njo''inanmi dow leeso laamu maaɗa, kaŋko o nyiɓanta innde am suudu. 20 Jonta kam, umru ɓe pe''anammi leɗɗe cembiɗɗe haa Libanon. Sukaaɓe am ngondan bee sukaaɓe maaɗa. Mi yoɓan ma ngeenaari sukaaɓe ma fodde ko mbi'ata fuu. Ngam a anndi, walaa gooto caka amin waawi fe''ugo leɗɗe bana Sidoni'en." 21 Nde Hiram nani bolle Suleymaanu, o seyi masin. O wi'i: "Yettoore laatano Jawmiraawo mo hokki Daawuda ɓiɗɗo marɗo hikma hande ngam ardaago ummaatoore mawnde nde'e." 22 Nden Hiram neldi habaru haa Suleymaanu wi'ugo: "Mi nani ko nelduɗa mi. Mi huuwante ko ngiɗɗa fuu, haala leɗɗe cembiɗɗe e booɗɗe. 23 Sukaaɓe am njippina ɗe diga Libanon haa mbeela. Ton mi haɓɓa ɗe ngam ilneego haa nokkuure nde anndinta mi. Ton mi fistan kaɓɓorli leɗɗe, an boo a hoo'a ɗe ton. Nden a huuwa ko ngiɗmi: A hokka nyaamdu haa saare am deydey ko he'ata ɓe." 24 Bana non Hiram walliti Suleymaanu bee leɗɗe cembiɗɗe e booɗɗe fodde ko o yiɗi. 25 Suleymaanu boo hokki Hiram baakin buhuuje ujine cappanɗe nayi alkamaari ngam nyaamnugo saare maako, e baakin liitir ujine joweeɗiɗi e teemeɗɗe nayi nebbam jaytunje. Suleymaanu hokki ɗum Hiram nder hitaande fuu. 26 Jawmiraawo hokki Suleymaanu hikma, bana o wi'no mo. Sulhu ɗon hakkunde Hiram e Suleymaanu, ɓe kaɓɓi alkawal boo. 27 Laamiiɗo hoo'i huuwooɓe bee doole nder Isra'iila fuu. Limgal huuwooɓe man waɗi ujine cappanɗe tato. 28 O neli ɓe dow hooseere Libanon, lewru fuu worɓe ujine sappo. Lewru wooru ɓe ɗon dow Libanon, lebbi ɗiɗi ɓe ɗon nder ci'e maɓɓe. Adoniram woni mawɗo huuwooɓe man. 29 Suleymaanu woodi boo roondiiɓe ujine cappanɗe njoweeɗiɗo, e sehooɓe kaa'e haa kooseeje ujine cappanɗe njoweetato. 30 Suleymaanu suɓi helman'en ujine tato e teemeɗɗe tato, kamɓe ɓe kakkilani yimɓe huuwooɓe kuugal. 31 Laamiiɗo umri ɓe ngurtina kaa'e mawɗe, marɗe saman, ngam wallingo caɓɓaaje suudu bee kaa'e cehaaɗe. 32 Mahanooɓe Suleymaanu e mahanooɓe Hiram e Gibili'en cehi ɗe, ɓe taaskitini leɗɗe e kaa'e ngam nyiɓugo suudu.

1 Laamiiɓe 6

No Suleymaanu nyiɓrani Jawmiraawo suudu

6:1 Suleymaanu fuɗɗi nyiɓango Jawmiraawo suudu nder nduuɓu laamu mum nayaɓu, lewru ɗiɗawru wi'eteendu Jiw. Ɗum waɗi duuɓi teemeɗɗe nayi e cappanɗe joweetati ɓaawo gurtaaki yimɓe Isra'iila nder lesdi Misra. 2 Suudu ndu laamiiɗo Suleymaanu nyiɓani Jawmiraawo, ndaa ni ndu wa'i: Njuutirka maaru piyanɗe cappanɗe joweego, njaajirka maaru piyanɗe noogas, towirka maaru piyanɗe cappanɗe tati. 3 Daŋki ɗakkotirki bee suudu haykaliiru mawndu haa yeeso, njuutirka maaki piyanɗe noogas. Njaajirka daŋki boo waɗi piyanɗe sappo. 4 O waɗi burɗe taariiɗe bee leɗɗe haa suudu, o maɓɓi ɗe bee cabbi gaafaaɗi. 5 Suudu fuu, waato haykaliiru e suudu ɓaawooru, o taarni ndu bee suudu taytaaji. Suudu maajum ɗakkotiri bee haykaliiru. 6 Towirka maaru sendaama geɓe tati. Yeɓre lesre, njaajirka maare piyanɗe jowi. Yeɓre cakaare, njaajirka maare piyanɗe joweego. Yeɓre tataɓre boo, njaajirka maare piyanɗe joweeɗiɗi. Kanjum ngam o waɗno seɓattooji haa yaasi mahol haykaliiru, diga yeɓre haa yeɓre tekkirka maagol usti, ngam taa geɓe maajum nasta nder mahol suudu. 7 Nde ɓe nyiɓi suudu, ɓe mbaɗi ɗum bee kaa'e cehaaɗe haa nokkuure nde ɓe ceeki ɗe. Hoolo tappirɗum koo cehirɗum koo kuuwruɗum njamndi goɗɗum nanaaka haa suudu Allah, wakkati nyiɓol maaru fuu. 8 Nastirde taytaaji lesji wonno haa wakere suudu nyaamre. Bee ba''orɗe taariiɗe ɓe mba''i haa cuuɗi cakaaji, diga cuuɗi cakaaji boo ɓe mba''i haa cuuɗi dowji. 9 O nyiɓi suudu fuu, o lamsi ndu, o waɗi mbippu maaru bee loosi e kaataakooje leɗɗe cembiɗɗe. 10 O taarni suudu fuu bee taytaaji go, towirka yeɓre koondeye waɗi piyanɗe jowi. Geɓe maajum naŋgi suudu bee leɗɗe cembiɗɗe. 11 Wolde Jawmiraawo warani Suleymaanu, o wi'i: 12-13 "To a tokkake kiitaaji am, to a hakkilani umrooje am fuu, nden kam mi timminan wolde am dow maaɗa, nde mbi'mi baaba ma Daawuda, mi jooɗoto caka yimɓe am Isra'iila'en nder suudu ndu nyiɓata, mi accataa ɓe." 14 Yoo, Suleymaanu nyiɓi suudu, timmini ndu. 15 O nyiɓi mahi suudu haa nder bee kaataakooje leɗɗe cembiɗɗe, o ɓasi ɗi diga taŋkol suudu haa loosi mbippu bee leggal cembiɗŋgal. O suddi taŋkol boo bee kaataakooje leɗɗe booɗɗe. 16 O waɗi suudu ɓaawooru ndu seniindu ceniiɗi, ndu piyanɗe noogas. O waɗi ɗum haa nder haykaliiru bee kaataakooje leɗɗe cembiɗɗe, diga taŋkol haa mbippu. 17 Luttuɗum suudu, waato haykaliiru yeeso suudu ɓaawooru, waɗi piyanɗe cappanɗe nayi. 18 Leɗɗe cembiɗɗe nder suudu fuu laati kuugal cehaaŋgal bee fotooji paali e pindi. Ɗum fuu ɗum leggal, hayre meeɗaay yi'eego. 19 O waɗi suudu ɓaawooru man ngam o jo''ina sundukru alkawal Jawmiraawo nder maaru. 20 Ndaa ni suudu maajum wa'i haa nder: Njuutirka maaru piyanɗe noogas, njaajirka maaru piyanɗe noogas, towirka maaru boo piyanɗe noogas. O ɓasi ndu bee kaŋgeeri laaɓndi. O waɗi boo gulduɗum urle ɗum leggal cembiɗŋgal. 21 Suleymaanu ɓasi nder suudu fuu bee kaŋgeeri laaɓndi. Yeeso suudu ɓaawooru o maɓɓi bee callalluuji kaŋgeeri, nden o ɓasi ndu bee kaŋgeeri. 22 O ɓasi suudu fuu bee kaŋgeeri. Non boo gulduɗum urle yeeso suudu ɓaawooru, o suddi ɗum pat bee kaŋgeeri. 23 Haa nder suudu ɓaawooru o waɗi fotooji keruba'en ɗiɗo ɗi leggal jaytunhi, towirka maɓɓe piyanɗe sappo. 24 Wileewo keruba gooto waɗi piyanɗe jowi, non boo wileewo keruba oya piyanɗe jowi, waato piyanɗe sappo diga seɓatto wileewo maako ngo'o haa seɓatto wileewo maako ngoya. 25 Keruba feere boo waɗi piyanɗe sappo, keruba'en ɗiɗo fuu ngoodi poondol gootol e yaake gooto. 26 Towirka keruba oo waɗi piyanɗe sappo, non boo ka keruba oya. 27 O darni keruba'en nder suudu, haa caka seniindu. Ɓe mbeeɗi bileeji keruba'en. Non wileewo gooto meemi mahol ngo'ol, wileewo keruba feere boo meemi mahol ngola, haa caka suudu boo bileeji maɓɓe meemindiri. 28 Nden o suddi keruba'en man bee kaŋgeeri. 29 O sehi nder mahdi suudu fuu fotooji keruba'en e dibinooje e pindi, haa nder suudu ɓaawooru e yaasi maaru. 30 O suddi taŋkol suudu bee kaŋgeeri, nder suudu ɓaawooru e yaasi maaru. 31 O waɗi dammugal ngam suudu ɓaawooru bee pareeje ɗiɗi ɗe leggal jaytunhi. Darduɗe dammugal e tiinde maagal mbaɗi tolɗi jowi. 32 Nder pareeje ɗe leggal jaytunhi o sehi fotooji keruba'en e dibinooje e pindi, o suddi ɗum bee kaŋgeeri, o we''iti kaŋgeeri dow keruba'en e dibinooje. 33 Bana non boo o waɗi darduɗe dammugal haykaliiru bee leggal jaytunhi, bee tolɗi nayi. 34 O waɗi pareeje maagal ɗiɗi, parewal fuu woodi geɓe ɗiɗi ngam nyobbeego. 35 O sehi keruba'en e dibinooje e pindi nder maaje, o suddi ɗe bee kaŋgeeri ɓasaandi dow cehaaɗum. 36 Nden o heerɗini babal saare bee kaa'e cehaaɗe ɓale tati, e leɗɗe cembiɗɗe ɓalal gootal. 37 Nder nduuɓu nayaɓu, nder lewru Jiw, ɓe mballini caɓɓaaje ngam suudu Jawmiraawo. 38 Nder nduuɓu sappo e go'owu, nder lewru Buul, waato lewru joweetataɓru, suudu timmi bee geɓe maaru fuu, deydey anniya laamiiɗo. Duuɓi joweeɗiɗi Suleymaanu nyiɓri ndu.

1 Laamiiɓe 7

Nyiɓle Suleymaanu goɗɗe

7:1 Suleymaanu nyiɓi saare muuɗum nder duuɓi sappo e tati. O timmini saare maako fuu. 2 O nyiɓi suudu laynde Libanon, njuutirka maaru piyanɗe teemerre, njaajirka maaru piyanɗe cappanɗe jowi, towirka maaru piyanɗe cappanɗe tati. Ndu woodi jaaruuji tati daŋraŋge ɗe leɗɗe cembiɗɗe, e leɗɗe cembiɗɗe baaliiɗe dow daŋraŋge man. 3 Ndu woodi mbippu leɗɗe cembiɗɗe haa dow cuuɗi taytaaji, gonɗi dow daŋraŋge cappanɗe nayi e jowi, jaaruwol kooŋgole bee daŋraŋge sappo e jowi. 4 Woodi ɓale tati bee leɗɗe, nde tati boo wurdere tiitotiri bee wurdere. 5 Dammuɗe e burɗe fuu ngoodi tolɗi nayi, nde tati wurdere tiitotiri bee wurdere. 6 O waɗi boo daŋki bee daŋraŋge, njuutirka maaki piyanɗe cappanɗe jowi, njaajirka maaki piyanɗe cappanɗe tati. Yeeso maaki o waɗi daŋki feere bee daŋraŋge e mbippu ngurtiiŋgu yeeso. 7 O waɗi boo suudu leeso laamu, haa o waɗata kiita, waato suudu hiitordu. Ndu ɓasiraama leggal cembiɗŋgal diga taŋkol haa mbippu. 8 Suudu jooɗorde maako, nder saare feere ɓaawo hiitordu, bee nyiɓol nanduŋgol. Suleymaanu waɗi boo suudu woɗndu nandundu bee hiitordu go, ngam ɓii Firawna mo o ɓaŋguno ɗum. 9 Ɗum fuu ɗum waɗaama bee kaa'e caɗɗe, cehaaɗe bee poondol, ta''aaɗe nder e yaasi fuu bee ceekruga, diga caɓɓaaje haa lamsal, diga yaasi suudu haa yotti keerol saare mawnde. 10 Caɓɓaaje boo mbaɗaama bee kaa'e caɗɗe, kaa'e mawɗe, kaa'e ɗe piyanɗe sappo koo piyanɗe joweetati. 11 Dow maaje, kaa'e caɗɗe ngoni, cehaaɗe bee poondol, e leɗɗe cembiɗɗe. 12 Saare mawnde taarniraama kaa'e cehaaɗe ɓale tati, e leɗɗe cembiɗɗe ɓalal gootal. Bana non boo babal saare haa suudu Jawmiraawo e daŋki haa suudu.

Kuugal Hiram haa haykaliiru

13 Too, laamiiɗo Suleymaanu neli haa Tirus ngam ɗaɓɓitugo goɗɗo bi'eteeɗo Hiram. 14 Daada maako o debbo jurumɗo mo lenyol Neftalim, ammaa baaba maako woni goɗɗo Tirus. O kuuwoowo njamndi mboɗeeri, keewɗo hikma e hakkiilo e anndal ngam huuwugo kuuɗe njamndi mboɗeeri. O wari haa laamiiɗo Suleymaanu, o huuwani ɗum kuugal fuu. 15 O ɓolini daŋraŋge njamndi mboɗeeri ɗiɗi. Towirka daŋraŋgal fuu waɗi piyanɗe sappo e joweetati, ɓoggol ngol piyanɗe sappo e ɗiɗi taaroto ngal, bana non boo daŋraŋgal ɗiɗaɓal. 16 O waɗi ko'e jaagnorɗe ɗiɗi, ɓolinaaɗe bee njamndi mboɗeeri, haa o jo''ina ɗe dow daŋraŋge go. Towirka hoore woore waɗi piyanɗe jowi, towirka hoore ndeya, kayre boo waɗi piyanɗe jowi. 17 Nden o waɗi bamaaɗi ɗiɗi bana jubaaji, bee ɓoggi irin callalluhoy, ngam jaagnugo ko'e gonɗe dow daŋraŋge, ɓoggi joweeɗiɗi ngam hoore koondeye. 18 O waɗi boo rummaanooje ngam suddugo bamaaɗi dow ko'e gonɗe dow daŋraŋge. Nde ɗiɗi o taarni ko'e ɗiɗi fuu bee maaje. 19 Ko'e man gonɗe dow daŋraŋge nandi bee gurguli ladde, hawti piyanɗe nayi. 20 Ko'e man gonɗe dow daŋraŋge ɗiɗi, baŋge murli maaje caaliiɗi bamaaɗi, woodi diidi ɗiɗi bee rummaanooje teemeɗɗe ɗiɗi, haa hoore feere boo bana non. 21 O darni daŋraŋge go haa daŋki haykaliiru. Daŋraŋgal wuttudu nyaamru, o wi'i ɗum Yakin. Ngal wuttudu nandu boo, o wi'i ɗum Bo'es. 22 Kuugal dow ko'e daŋraŋge nandi bee gurguli ladde. Bana non kuugal daŋraŋge timmiri. 23 Nden o waɗi kuuwaaɗum ɓolinaaɗum bi'eteeɗum Weendu. Ɗum murlum, diga sera haa sera boo, piyanɗe sappo. Towirka maajum piyanɗe jowi, ɓoggol ngol piyanɗe cappanɗe tati taaroto ɗum. 24 Irin paali taariiɗi les sera maajum, sappo dow fiyannde woore. Ɗi ɗon taari weendu fuu nde ɗiɗi, ɓolinaaɗum gootum bee maaru. 25 Weendu man waali dow fotooji ga'i sappo e ɗiɗi. Tati tiiti gal woyla, tati tiiti gal hiirnaaŋge, tati tiiti gal fombina, tati tiiti gal fuunaaŋge. Weendu woni haa dow maaji, dubbe maaji fuu ɗon haa caka. 26 Tekkirka weendu woni bana njaajirka juŋŋgo. Sera maaru laati bana sera jardugel, bana pindi gurguli. Ndu hoosan baakin liitir ujine cappanɗe joweeɗiɗi e nayi. 27 Nden o waɗi jo''inirɗi sappo ɗi njamndi mboɗeeri. Njuutirka jo''inirɗum piyanɗe nayi, njaajirka maajum piyanɗe nayi, towirka maajum piyanɗe tati. 28 Ndaa ni ɓe mbaɗi jo''inirɗi: Ɗi ngoodi ɓaŋgeeje hakkunde coɓɓuli daŋraŋge. 29 Woodi barooɗe e ga'i e keruba'en dow ɓaŋgeeje hakkunde coɓɓuli daŋraŋge, non boo dow daŋraŋge man. Haa seɓattooji, dow barooɗe e ga'i e les maaji, woodi fawne tappaaɗe irin bamaaɗi pindi. 30 Kooɗume jo''inirɗum woodi kosɗe murle nayi ɗe njamndi mboɗeeri, tallotooɗe dow cabbi njamndi mboɗeeri. Coɓɓuli daŋraŋge maajum nayi ngoodi jogorɗe ngam taasawo, jogorɗe ɗe ɓolinaaɗe gal nder, gaɗa fawne. 31 Hunduko maajum towti dow fawne seɓattooji, baakin fiyannde. Hunduko murliɗi, njaajirka maako fiyannde e reeta. Kuugal cehaaŋgal ɗon haa hunduko maajum. Ammaa ɓaŋgeeje jo''inirɗum mbaɗi tolɗi nayi, naa ɗum murlum. 32 Kosɗe murle nayi go ngoni les ɓaŋgeeje, jogorɗe maaje ɗon haa jo''inirɗum. Towirka kosŋgal fuu waɗi fiyannde e reeta. 33 Kuugal kosɗe man laati bana ngal kosɗe haa moota pucci. Jogorɗe maaje, e tallirɗi maaje yaasi, e tallirkoy maaje haa caka, e cawoy maaje kawtukoy tallirkoy haa caka bee tallirɗi haa yaasi, ɗi fuu ɗi ɓolinaaɗi. 34 Woodi jogorɗe nayi haa coɓɓuli jo''inirɗum, ɗe kawti gootel bee jo''inirɗum. 35 Haa seɓattooji jo''inirɗum dow, woodi jo''inaaɗum murlum, towirka maajum waɗi reeta fiyannde haa dow jo''inirɗum, jogorɗe maajum e buttuli maajum laati ɓolinaaɗum gootum bee maajum. 36 Dow jogorɗe maajum e buttuli maajum o sehi keruba'en e barooɗe e dibinooje, fodde no babal he'i, o taarni ɗum fuu bee fawne irin bamaaɗi pindi. 37 Bana non o waɗi jo''inirɗi sappo, ɓolinaaɗum gootum e poondol gootol e yaake gooto ngam maaji fuu. 38 Nden o waɗi taasaaje mawɗe sappo ɗe njamndi mboɗeeri. Taasawo kooŋgoye ɗon jogi liitir ujineere e teemeɗɗe nayi e cappanɗe joweetati (1.480). Njaajirka maago waɗan piyanɗe nayi. Taasawo kooŋgoye ɗon jooɗi dow gootum jo''inirɗi sappo go. 39 O darni jo''inirɗi, jowi haa wakere suudu nyaamre, jowi boo haa wakere suudu nande. Ammaa weendu, o darni ndu haa wakere suudu nyaamre, gal fuunaaŋge walaadu fombina. 40 Hiram waɗi boo payanɗe ngam ndoondi e ɓoftirɗe e taasaaje. Bana non Hiram timminiri kuugal mum fuu ngal o huuwani laamiiɗo Suleymaanu haa suudu Jawmiraawo: 41 Daŋraŋge ɗiɗi e tamiiɗi ko'e gonɗe haa dow daŋraŋge man, e bamaaɗi irin jubaaji ngam suddugo tamiiɗi ko'e gonɗe haa dow daŋraŋge go, 42 e rummaanooje teemeɗɗe nayi ngam bamaaɗi ɗiɗi go, diidi rummaanooje ɗiɗi ngam kooɗume bamaaɗum, ngam suddugo tamiiɗi ko'e ɗiɗi gonɗe haa dow daŋraŋge go, 43 e jo''inirɗi sappo, e taasaaje mawɗe sappo gonɗe dow jo''inirɗi go, 44 e weendu bee ga'i sappo e ɗiɗi gonɗi les weendu, 45 e payanɗe ngam ndoondi e ɓoftirɗe e taasaaje. Mooɓgal kuuje ɗe Hiram huuwani laamiiɗo Suleymaanu ngam suudu Jawmiraawo, ɗe laati bee njamndi mboɗeeri ɗelkanndi. 46 Haa waadiwol Urdun, hakkunde Sukkot e Jaretaan, nder lesdi loope, ton laamiiɗo umri ɓolingo ɗe. 47 Suleymaanu jo''ini kuuje fuu, ɓe awnaaki ɗe sam ngam ɗuuɗeeŋga maaje, ɓe mbaawaay heɓtugo lisaafi teddirka njamndi mboɗeeri. 48 Too, Suleymaanu waɗi kuuje gonɗe nder suudu Jawmiraawo fuu: Gulduɗum urle ɗum kaŋgeeri, e teebur kaŋgeeri ngam tamseeje jo''inteeɗe, 49 e jo''inirɗi pittirlaaji ɗi kaŋgeeri laaɓndi, jowi haa nyaamo, jowi boo haa nano yeeso suudu ɓaawooru, e pindi maaji e pittirlaaji e mekesje, ɗi fuu ɗi kaŋgeeri, 50 e payanɗe e laɓe e taasaaje e taasahoy e pehe urorɗe, ɗe fuu ɗe kaŋgeeri laaɓndi, e gaylitorɗi ngam pareeje haa suudu ɓaawooru, waato seniindu ceniiɗi, e ngam pareeje dammugal haa suudu haykaliiru, kanje boo ɗe fuu ɗe kaŋgeeri. 51 Bana ni kuugal fuu timmiri, ngal laamiiɗo Suleymaanu huuwi ngam suudu Jawmiraawo. Nden Suleymaanu nastini kuuje cenaaɗe ɗe baaba muuɗum Daawuda. O resi cardi e kaŋgeeri e kuuje man nder cigorɗi suudu Jawmiraawo.

1 Laamiiɓe 8

No Suleymaanu yahri sundukru alkawal nder haykaliiru

8:1 Ɓaawo maajum laamiiɗo Suleymaanu mooɓti ndotti'en Isra'iila e hoore'en le'i, baaba-ci'e'en Isra'iila haa Urusaliima, ngam o hoo'a sundukru alkawal Jawmiraawo haa berniwol Daawuda, (kanjum woni Siyona). 2 Worɓe Isra'iila fuu mooɓi haa laamiiɗo Suleymaanu nder lewru Etamiima, waato lewru joweeɗiɗawru, ɗum saa'i juulde. 3 Ndotti'en Isra'iila fuu ngari, nden liman'en efti sundukru. 4 Ɓe njahri sundukru Jawmiraawo, non boo laymaaru fottirde e kuuje ceniiɗe gonɗe nder laymaaru fuu, liman'en e Lewiŋko'en njahri ɗum. 5 Laamiiɗo Suleymaanu e jama'aare Isra'iila mooɓtiinde haa maako fuu, ɓe ndari yeeso sundukru. Ɓe lii'ani Jawmiraawo baali e ga'i kirseteeɗi ɗi mbaawaay limeego ngam ɗuuɗeeŋga muuɗum'en. 6 Nden liman'en nastini sundukru alkawal Jawmiraawo haa nokkuure maaru nder suudu ɓaawooru, nder seniindu ceniiɗi, haa les bileeji keruba'en. 7 Ngam keruba'en mbeeɗi bileeji muuɗum'en haa dow nokkuure sundukru, cuddi sundukru e cabbi maaru. 8 Cabbi man njuuti masin. To goɗɗo darake nder haykaliiru yeeso suudu ɓaawooru, o heɓan yi'ugo ko'e maaji. Ammaa haa yaasi ɗi ngi'ataake. Sundukru ɗon ton haa warugo hande. 9 Walaa kooɗume nder sundukru, sey alluhaaje kaa'e ɗiɗi tan. Kanje, Muusa wallinno ɗe nder maaru haa hooseere Hooreb, nde Jawmiraawo haɓɓi alkawal bee yimɓe Isra'iila, ɓaawo gurtaaki maɓɓe haa lesdi Misra. 10 Nde liman'en ngurti suudu seniindu, ruulde heewi ndu. 11 Ngam daliila ruulde man liman'en keɓaay daraago haa ɓe kuuwa kuugal maɓɓe, ngam tedduŋgal Jawmiraawo heewi suudu.

Cenki haykaliiru

12 Saa'i maajum Suleymaanu wi'i: "Ya Jawmiraawo, an a wi'i a jooɗoto nder nyiɓre ɓaleere. 13 Jonta mi nyiɓani ma suudu woondu masin, ndu laato jooɗorde maaɗa haa foroy." 14 Nden laamiiɗo yeesiti, barkiɗini jama'aare Isra'iila fuu, saa'i ɓe ɗon ndari. 15 O wi'i: "Yettoore laatano Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila mo wolwani baaba am Daawuda, mo timmini boo bee juŋŋgo muuɗum ko o wi'i: 16 Diga ngurtinmi yimɓe am Isra'iila'en haa Misra, mi meeɗaay suɓugo berniwol koo gootol caka le'i Isra'iila, haa mi nyiɓa ton suudu ndu innde am jooɗoto e mum. Ammaa mi suɓi Daawuda haa o laamano yimɓe am Isra'iila'en. 17 Too, anniya wonno haa ɓernde baaba am Daawuda, haa o nyiɓana Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, suudu. 18 Jawmiraawo wi'i baaba am Daawuda: Anniya ɓernde ma a nyiɓantam suudu, fotti. 19 Ammaa an a nyiɓataa suudu man, sey ɓiɗɗo ma mo ndanyata, kaŋko nyiɓata ndu. 20 Jawmiraawo tabitini wolde muuɗum nde o wolwuno. Jonta min mi ummi haa pellel baaba am Daawuda. Mi ɗon jooɗi haa leeso laamu Isra'iila, bana Jawmiraawo wi'no. Mi nyiɓi suudu ndu ngam innde Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. 21 Mi taaskitini nokkuure nder maaru ngam sundukru ndu seedamku alkawal Jawmiraawo woni e mum. Jawmiraawo haɓɓi alkawal ngal bee kaakaaji meeɗen, nde o wurtinno ɓe lesdi Misra." 22 Nden Suleymaanu dari yeeso hirsirde Jawmiraawo, jama'aare Isra'iila fuu ɗon laara. O weeɗi juuɗe maako gal asama, 23 o wi'i: "Ya Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, walaa ɗowanteeɗo nandi bee maaɗa, koo haa asama, koo haa lesdi. An a ɗon reena alkawal e hinnuye ngam teddinooɓe ma, ɗowtantooɓe ma bee ɓernde woore. 24 An a timminani baaba am Daawuda ko mbolwanɗa mo. A wolwi ɗum bee hunduko ma, a timmini ɗum bee baawɗe ma, bana ko laati hande. 25 Jonta boo, ya Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, timminan maccuɗo ma, baaba am Daawuda, ko a wolwani mo, a bi'ɗo: Foroy goɗɗo danygol ma jooɗoto yeeso am dow leeso laamu Isra'iila. Ammaa sey ɓiɓɓe ma kakkilana laawol muuɗum'en, ɓe ɗowtano yam, bana an a ɗowtani yam. 26 Ngam maajum, ya Allah mo Isra'iila teddinta ɗum, accu wolde ma tabita nde mbolwanɗa maccuɗo ma, baaba am Daawuda. 27 "Ammaa gooŋga, ya Allah, a jooɗoto haa lesdi na? Ndaa, asamanji ɓurɗi towugo fuu ke'ataa jogaago ma, sakko suudu ndu nyiɓan ma mi. 28 Ammaa, ya Allah Jawmiraawo am, waylita gal do'a e tornde maccuɗo ma, haa nana tornde am e do'a ka ndo'otoomi yeeso maaɗa hande. 29 Accu gite ma maɓɓito dow suudu ndu jemma e naaŋge, dow nokkuure nde mbi'anɗa: Innde am jooɗoto ton. A nana boo do'a ka maccuɗo ma do'oto haa nokkuure nde. 30 A nana tornde am e nde yimɓe ma Isra'iila'en, nde ɓe toroto haa nokkuure nde. Nan haa nokkuure joonde ma haa asamanji, nan, yaafa boo. 31 "To goɗɗo waɗi hakke dow keeddiɗɗum, to ɓe njowi mo o huno hunayeere, to o wari hunaago yeeso hirsirde ma haa suudu ndu, 32 nden kam nana haa asama, a waɗana maccuɓe ma kiita, a aybina aybuɗo, a lorna aybe maako dow hoore maako. A gooŋɗina gooŋgaajo boo, a hokka mo fodde gooŋgaaku maako. 33 "To konne'en njaalake yimɓe ma Isra'iila'en ngam ɓe mbaɗi hakke dow maaɗa, to ɓe lortake haa maaɗa, ɓe ceedake innde ma, to ɓe torake ma nder suudu ndu, 34 nden kam nan haa asama, yaafa hakke yimɓe ma Isra'iila'en, lortin ɓe boo haa lesdi ndi ndokkuɗa kaakaaji maɓɓe. 35 "To asama maɓɓake, iyeende boo woodaa ngam e mbaɗi hakke dow maaɗa, to ɓe torake haa nokkuure nde, ɓe ceedake innde ma, to ɓe tuubi, ɓe acci hakke maɓɓe ngam a leesni ɓe, 36 nden kam nan haa asama, yaafa hakke maccuɓe ma, yimɓe ma Isra'iila'en, a holla ɓe laawol booɗŋgol ngol ɓe tokkoto ɗum. Hokku boo iyeende dow lesdi ma ndi marnuɗa yimɓe ma. 37 "To weelo waɗi nder lesdi, malla nyawu kalluŋgu, to nyawji gawri feere feere mbaɗi, koo baɓɓatti, koo ndo'uuji, to konne'en taarake ɓe nder berniwol maɓɓe gootol, to masiibo waɗi malla kooŋguye nyawu, 38 to goɗɗo gooto waɗi do'a malla tornde, koo yimɓe ma Isra'iila'en fuu, ngam koomoy maɓɓe anndi bone mum, to ɓe mbeeɗi juuɗe maɓɓe haa suudu ndu, 39 nden kam nan haa asama, haa nokkuure joonde ma, yaafa, a hokka koomoy fodde kuuɗe mum ngam a anndi ɓernde maako ­- an feere ma a anndi ɓerɗe ɓiɓɓe Aadama fuu. 40 Huuw ɗum haa ɓe kule saa'i ɓe ɗon nguura nder lesdi ndi ndokkuɗa kaakaaji amin. 41 "Koo jananno boo mo iwaay haa yimɓe ma Isra'iila'en, to wari diga lesdi ndaayiindi ngam daliila innde ma ­- 42 ngam ɓe nanan habaru innde ma mawnde e juŋŋgo ma sembiɗŋgo fortaaŋgo ­- to o wari do'aago haa suudu ndu, 43 nden kam nan haa asama, haa nokkuure joonde ma, huuw fodde ko jananno ɗaɓɓata haa maaɗa fuu. Nden ummaatooje duniyaaru fuu anndan innde ma, ɓe kulan ma bana yimɓe ma Isra'iila'en, ɓe paaman boo an mari suudu ndu nyiɓmi ɗum. 44 "To yimɓe ma puɗɗi haɓre bee konne'en muuɗum'en, dow laawol ngol nelata ɓe, to ɓe ndo'orake ma walaadu berniwol ngol cuɓɗa e suudu ndu nyiɓmi ngam innde ma, 45 nden kam nan haa asama, nan do'a maɓɓe e tornde maɓɓe, gooŋɗin haala maɓɓe boo. 46 "To ɓe mbaɗi hakke dow maaɗa ­- ngam walaa neɗɗo mo waɗataa hakke ­- to a tikkani ɓe, a hokki ɓe haa juuɗe konne'en, to jaaliiɓe ɓe eggini ɓe haa lesdi konneejo, koo ndaayiindi koo ɓadiindi, 47 to ɓe njaɓi ɗum haa ɓerɗe maɓɓe nder lesdi maajum, to ɓe tuubi, ɓe torake ma haa lesdi egginɓe ɓe, ɓe mbi'i: Min mbaɗi hakke, min kuuwi junuuba e halleende, ­- 48 to ɓe lortake haa maaɗa bee ɓerɗe maɓɓe e yoŋkiiji maɓɓe, haa lesdi konne'en maɓɓe egginɓe ɓe, to ɓe ndo'orake ma walaadu lesdi ndi ndokkuɗa kaakaaji maɓɓe, e berniwol ngol cuɓɗa, e suudu ndu nyiɓmi ngam innde ma, 49 nden kam nan haa asama, nan do'a maɓɓe e tornde maɓɓe, gooŋɗin haala maɓɓe. 50 Yaafa yimɓe ma ko ɓe mbaɗi hakke dow maaɗa, e gedde maɓɓe fuu, heɓnu ɓe enɗam yeeso egginɓe ɓe haa kamɓe ɓe enɗa ɓe. 51 Ngam ɓe laati yimɓe ma e maral ma ngal ngurtinɗa Misra, e caka ɓolinirde njamndi. 52 Accu gite ma maɓɓito haa tornde maccuɗo ma e haa tornde yimɓe ma Isra'iila'en, ngam a nana ɓe nde ɓe ewnoto innde maaɗa fuu. 53 Ngam an a heerɗini ɓe ɓe maral maaɗa caka ummaatooje duniyaaru, bana mbi'ɗa bee hunduko suka ma Muusa, nde ngurtinɗa kaakaaji amin Misra, ya Allah Jawmiraawo." 54 Nde Suleymaanu timmini waɗugo do'a e tornde mum fuu haa Jawmiraawo, o ummi yeeso hirsirde Jawmiraawo, o acci tuggugo koppi e weeɗugo juuɗe maako gal asama. 55 O dari, o barkiɗini jama'aare Isra'iila fuu bee sawtu, o wi'i: 56 "Yettoore laatano Jawmiraawo dokkuɗo yimɓe muuɗum Isra'iila'en siwtaare fodde ko o wolwuno fuu. Walaa koŋgol gootol do''i, nder koŋguɗi maako booɗɗi fuu ɗi o wolwi bee hunduko suka maako Muusa. 57 Allah Jawmiraawo meeɗen wondu bee meeɗen bana nde o jooɗodino bee kaakaaji meeɗen, taa o acca en, taa o wudina en. 58 Ammaa o waylita ɓerɗe meeɗen haa maako, haa en tokko laabi maako, en kakkilana umrooje maako e farillaaji maako e kiitaaji maako ɗi o umri kaakaaji meeɗen. 59 Bolle am ɗe'e boo ɗe toriimi yeeso Jawmiraawo, ɗe laato ɓadiiɗe Allah Jawmiraawo meeɗen jemma e nyalawma, haa o gooŋɗina haala maccuɗo maako e haala yimɓe maako Isra'iila'en, nyalaade koondeyeere deydey haaje mum. 60 Kanjum laato ngam haa ummaatooje duniyaaru fuu annda Jawmiraawo men woni Allah, walaa goɗɗo sam. 61 Ɓerɗe mooɗon ngonda bee Allah Jawmiraawo meeɗen bilaa cenduki, haa on tokko kiitaaji maako, on kakkilana umrooje maako, bana ko laati hande." 62 Nden laamiiɗo e Isra'iila fuu lii'ani Jawmiraawo kirseteeɗi. 63 Suleymaanu lii'ani Jawmiraawo ga'i ujine noogas e ɗiɗi (22.000), e dammooji ujine teemerre e noogas (120.000), kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe. Bana non laamiiɗo e yimɓe Isra'iila ceniri suudu Jawmiraawo. 64 Nyalaade maajum laamiiɗo seni nokkuure caka babal yeeso suudu Jawmiraawo, ngam ton o lii'i guleteeɗi e dokke nyaamdu e ɓellere kirsaaɗi ngam kawtal yimɓe. Hirsirde njamndi mboɗeeri famɗi, waawaay jogaago guleteeɗi e dokke nyaamdu e ɓellere kirsaaɗi ngam kawtal yimɓe. 65 Saa'i maajum Suleymaanu waɗi juulde cenki haykaliiru, kaŋko e Isra'iila fuu, ɓe jama'aare ɗuunde, diga nastirde Hamat haa yotti maayel Misra. Ɓe mbaɗi juulde man yeeso Allah Jawmiraawo meeɗen, nyalɗe joweeɗiɗi. Ɓaawo maajum ɓe mbaɗi juulde bukkaaji, nyalɗe joweeɗiɗi goɗɗe. 66 Nyande joweetataɓre laamiiɗo firliti yimɓe. Ɓe mbarkiɗini mo, ɓe kooti, ɓerɗe maɓɓe keewi seyo ngam Jawmiraawo woonani suka mum Daawuda e yimɓe mum Isra'iila'en fuu.

1 Laamiiɓe 9

No Jawmiraawo waŋgirani Suleymaanu ɗiɗawre

9:1 Yoo, nde Suleymaanu timmini nyiɓugo suudu Jawmiraawo e suudu laamiiɗo e ko o waɗino anniya nyiɓugo fuu, 2 Jawmiraawo waŋgani Suleymaanu ɗiɗawre, bana o waŋgiranno mo haa Gibiyon. 3 Jawmiraawo wi'i mo: "Mi nani do'a ma e tornde ma nde toriɗa yeeso am. Mi seni suudu ndu ndu nyiɓɗa, haa mi jo''ina innde am ton haa foroy, gite am e ɓernde am aynan ton koondey. 4 An boo, to a ɗowtanake yam bana baaba ma Daawuda, bee laaɓeeŋga e darnuki ɓernde, to a huuwi ko umru ma mi fuu, to a hakkilani farillaaji am e kiitaaji am, 5 nden kam mi tabitinan leeso laamu maaɗa dow Isra'iila haa foroy, bana ko mbi'mi baaba ma Daawuda. Mi wi'i mo: Foroy goɗɗo danygol ma laamanto Isra'iila. 6 Ammaa onon e ɓiɓɓe mooɗon, to on ngaylitake, on acci yam, to on kakkilanaay umrooje am e farillaaji am ɗi umrumi on, to on njehi, on teddini ɗowanteeɓe woɗɓe, to on turi yeeso maɓɓe, 7 nden kam mi halkan Isra'iila'en haa lesdi ndi ndokkumi ɓe. Suudu boo ndu cenmi ngam innde am, mi wudinan ndu. Isra'iila boo laatoto daliila balndol e jancoore caka ummaatooje fuu. 8 Suudu ndu laatoto bille, koomoy saaloto haa maaru, wemboto, jancan. O wi'an: Ngam ɗume Jawmiraawo huuwi lesdi ndi e suudu ndu bana ni? 9 Nden yimɓe mbi'an: Ɓe acci Allah Jawmiraawo maɓɓe mo wurtini kaakaaji maɓɓe lesdi Misra, ɓe tokki ɗowanteeɓe woɗɓe, ɓe turi yeeso maɓɓe, ɓe teddini ɓe. Ngam maajum Jawmiraawo ukkani ɓe sarru man fuu."

Kuuɗe Suleymaanu goɗɗe

10 Nder duuɓi noogas Suleymaanu nyiɓi cuuɗi ɗiɗi go, suudu muuɗum e suudu Jawmiraawo. 11 Hiram, laamiiɗo Tirus, walliri Suleymaanu bee leɗɗe cembiɗɗe e booɗɗe, bee kaŋgeeri boo fodde ko o ɗaɓɓi fuu. Nde duuɓi maajum timmi, laamiiɗo Suleymaanu hokki Hiram berniiji noogas nder lesdi Galili. 12 Hiram wari diga Tirus haa o laara berniiji ɗi Suleymaanu hokkuno mo. Ammaa ɗi pottanaay mo. 13 O wi'i: "Ɗume berniiji ɗi'i ɗi ndokkuɗa mi, deerɗam?" Ngam maajum ɓe mbi'i ɗi lesdi Kabul haa warugo hande. 14 Ammaa Hiram nelduno laamiiɗo kaŋgeeri baakin kilo ujine nayi e teemeɗɗe nayi e cappanɗe nayi (4.440). 15 Ndaa ni haala huuwooɓe bee doole wa'i: Laamiiɗo Suleymaanu hoo'i ɓe ngam nyiɓugo suudu Jawmiraawo e suudu muuɗum, e ko wi'ete Millo, e mahol taariiŋgol Urusaliima, e Hasoor e Megiddo e Gejer. 16 Firawna, laamiiɗo Misra, warno, o nyaamno Gejer, o wulno ngol bee yiite, o mbarno Kanaani'en jooɗiiɓeno berniwol. Nden o hokkuno ngol ɓiiyiiko, debbo Suleymaanu, ɗum dokkal ɓaŋgal. 17 Too, Suleymaanu mahi Gejer e Baytihurun-les, 18 e Ba'alat e Tamar haa nokkuure laddeere, 19 non boo berniiji Suleymaanu cigorɗi fuu, e berniiji ngam mootaaji pucci, e berniiji ngam wa''otooɓe pucci, e ɗum ko Suleymaanu yiɗno nyiɓugo haa Urusaliima e dow Libanon e nder lesdi maral maako fuu. 20 Yimɓe luttuɓe nder Amoori'en e Heti'en e Peresi'en e Hewi'en e Yebusi'en, ɓe iwaay haa yimɓe Isra'iila, 21 waato asŋgol maɓɓe luttuŋgol nder lesdi, ngam yimɓe Isra'iila mbaawaayno nattingo ɓe, kamɓe, Suleymaanu hoo'i bana huuwooɓe bee doole, non ɓe laati haa warugo hande. 22 Ammaa caka yimɓe Isra'iila Suleymaanu waɗaay maccuɓe. Kamɓe ɓe laati sooje'en e hoore'en maako e umrooɓe maako e hoore'en dow mootaaji pucci maako e wa''otooɓe maako. 23 Worɓe teemeɗɗe njowo e cappanɗe njowo (550) laati mawɓe dow kuuɗe Suleymaanu, kamɓe ɓe ɓuri huuwooɓe kuugal. 24 Ɓaawo ɓii Firawna debbo wurti berniwol Daawuda, nasti suudu muuɗum ndu Suleymaanu nyiɓani mo, ɓaawo maajum Suleymaanu nyiɓi ko wi'ete Millo. 25 Hitaande fuu nde tati Suleymaanu ɗon lii'o guleteeɗi e kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe dow hirsirde nde o nyiɓani Jawmiraawo. O waɗi boo ureteeɗum dow gulduɗum urle yeeso Jawmiraawo. Non o timminiri nyiɓugo haykaliiru. 26 Laamiiɗo Suleymaanu waɗi boo koombooje haa Esiyon-Geber baŋge Elat haa fomoonde weendu kewe. 27 Hiram neldi huuwooɓe muuɗum, laanyooɓe annduɓe mbeela, dow koombooje go hawtaade bee huuwooɓe Suleymaanu. 28 Ɓe njotti Ofir, ton ɓe ɗaɓɓiti kaŋgeeri, ɓe ngaddi ndi haa laamiiɗo Suleymaanu, baakin kilo ujine sappo e jowi (15.000).

1 Laamiiɓe 10

No laamiiɗo Saba debbo wardi laarugo Suleymaanu

10:1 Yoo, laamiiɗo Saba debbo nani habaru maŋgu Suleymaanu. O yehi ngam o jarribo Suleymaanu bee annditanamji. 2 O wari haa Urusaliima bee jahaaŋgal maŋgal, bee geelooɗi doondiiɗi cittaaje e kaŋgeeri ɗuundi masin e kaa'e ɗuuɗa-samanje. O wari haa Suleymaanu, o wolwani mo haala ka woni haa ɓernde maako fuu. 3 Suleymaanu laɓɓinani mo ?amɗe maako. Walaa ko salori laamiiɗo, ko o laɓɓinanaay mo. 4 Nde laamiiɗo Saba debbo yi'i hikma Suleymaanu, e suudu ndu o nyiɓi, 5 e nyaamdu saare maako, e kuugal saraaki'en maako e limce maɓɓe, e njaramji maako, e guleteeɗi maako ɗi o lii'i haa suudu Jawmiraawo, hakkiilo maako saklake. 6 O wi'i laamiiɗo: "Ko nanmi haa lesdi am dow maaɗa e hikma maaɗa, fakat ɗum gooŋga. 7 Mi nuɗɗinaayno haala maajum, sey nde ngarmi, gite am boo ngi'i ɗum. Ndaa, ɓe ngeccaay yam koo reeta maajum. An bee hikma ma e mardi ma, a ɓuri haala ka nanmi piw. 8 Seyo laatani rewɓe ma, seyo laatani huuwanooɓe ma darotooɓe yeeso maaɗa foroy, nananɓe hikma maaɗa. 9 Yettoore laatano Allah Jawmiraawo ma mo seyori ma, mo jo''ini ma dow leeso laamu Isra'iila. Jawmiraawo yiɗi Isra'iila foroy, ngam maajum o lammini ma haa mbaɗa kiita ngooŋɗuka." 10 Nden o hokki laamiiɗo kaŋgeeri, baakin kilo ujine nayi, e cittaaje ɗuuɗɗe masin, e kaa'e ɗuuɗa-samanje. Cittaaje ɗuuɗɗe bana laamiiɗo Saba debbo hokki laamiiɗo Suleymaanu, meetaay warugo sam. 11 (Koombooje Hiram gadduɗe kaŋgeeri diga Ofir, ngaddi boo leɗɗe sandalje ɗuuɗɗe masin e kaa'e ɗuuɗa-samanje. 12 Bee leɗɗe sandalje laamiiɗo waɗi kuuje ngam suudu Jawmiraawo e suudu mum, non boo moolooji e hooduuji ngam yimooɓe. Leggal sandal bana nga'al meetaay warugo, ngal meetaay yi'eego boo haa warugo hande.) 13 Too, laamiiɗo Suleymaanu hokki laamiiɗo Saba debbo ko ɗaɓɓi fuu, dow kuuje ɗe o saahino mo bee caahu laamiiɗo. Nden laamiiɗo Saba debbo lori, hooti lesdi mum, kaŋko e ɗoftuɓe mo fuu.

Risku e maŋgu Suleymaanu

14 Too, hitaande koondeyeere Suleymaanu heɓi kaŋgeeri baakin kilo ujine noogas e jowi (25.000). 15 Dow maajum o heɓi jomorgol filooɓe e soorrooɓe, e ko laamiiɓe Arabiya e ngomna'en lesdi ndokki mo. 16 Laamiiɗo Suleymaanu waɗi bawarɗe mawɗe teemeɗɗe ɗiɗi ɗe kaŋgeeri tappaandi, baakin kilo joweeɗiɗi ngam suddugo wawarde fuu. 17 Non boo bawarɗe pamare ɗe kaŋgeeri tappaandi, baakin kilo ɗiɗi ngam suddugo wawarde fuu. Laamiiɗo nastini ɗe nder suudu laynde Libanon. 18 Laamiiɗo waɗi leeso laamu maŋgo bee nyi'e nyiibi, o suddi ngo bee kaŋgeeri laaɓndi. 19 Leeso laamu ngo woodi ba''orɗe joweego. Ɓaawo leeso laamu woodi hoore murlere. Ciwtinorɗe juuɗe ngoni haa bakeeje joonde ɗiɗi fuu. Barooɗe ɗiɗi ndari baŋge ciwtinorɗe juuɗe, 20 dow ba''orɗe boo barooɗe sappo e ɗiɗi, haa bakeeje ɗiɗi fuu. Irin maajum meeɗaay huuweego nder laamu kooŋguye. 21 Njardukoy laamiiɗo Suleymaanu fuu koy kaŋgeeri. Kuuje nder suudu laynde Libanon ɗe kaŋgeeri laaɓndi, walaa kuuwaaɗum bee cardi. Nder jamanu Suleymaanu ɓe ndaari cardi bana meere, 22 ngam laamiiɗo woodi koombooje Tarsis. Ɗe ngondi bee koombooje Hiram haa mbeela. Nde duuɓi tati mbaɗi fuu, koombooje Tarsis ngaran, ɗe keewɗe kaŋgeeri e cardi e nyi'e nyiibi e baaɗi e teekuuji. 23 Bana non laamiiɗo Suleymaanu ɓurdi laamiiɓe duniyaaru fuu risku e hikma. 24 Duniyaaru fuu ɗaɓɓiti yi'ugo Suleymaanu haa nana hikma maako ka Allah waɗi haa ɓernde maako. 25 Koomoy wari ɗon wadda dokkal: kuuje cardi e kaŋgeeri, e limce e balmi, e cittaaje, e pucci e alfadariije, hitaande dow hitaande bana non.

Filu pucci e mootaaji pucci ngam Suleymaanu

26 Suleymaanu mooɓti mootaaji pucci e wa''iiɓe. O woodi mootaaji ujineere e teemeɗɗe nayi (1.400), e wa''iiɓe ujine sappo e ɗiɗo (12.000). O jo''ini ɓe nder berniiji cigorɗi mootaaji, non boo baŋge maako haa Urusaliima. 27 O ɗuɗɗini cardi haa Urusaliima bana kaa'e, o ɗuɗɗini leɗɗe cembiɗɗe boo bana dundeeje haa lesdi towndiije. 28 Ɓe ngaddani Suleymaanu pucci diga Misra e Kuwe, filooɓe laamiiɗo keɓi ɗi haa Kuwe bee saman coggu. 29 Haa Misra ɓe coodi mootayel puccu gootel fuu baakin ceede cardi teemeɗɗe joweego (600), puccu boo ngootu fuu teemerre e cappanɗe jowi (150). Filu maajum ɓe mbaɗani koo laamiiɓe Heti'en e laamiiɓe Siriya boo.

1 Laamiiɓe 11

Keefeeraaku Suleymaanu e wanyɓe mo

11:1 Laamiiɗo Suleymaanu yiɗno rewɓe ɓe lenyol janannol ɗuuɗɓe, naa ɓii Firawna debbo tan, ammaa Mo'abi'en e Ammooni'en e Edoomi'en e Sidoni'en e Heti'en, 2 diga ummaatooje fuu ɗe Jawmiraawo wi'no yimɓe Isra'iila: "Taa esire bee maɓɓe, koo kamɓe bee mooɗon, ngam fakat ɓe miilnan ɓerɗe mooɗon haa ɗowanteeɓe maɓɓe." Kamɓe, Suleymaanu ɗakki ɓe bee yiide. 3 O woodi rewɓe teemeɗɗe njoweeɗiɗo (700), tedda-asli'en, e sulaaɓe teemeɗɗe tato (300). Rewɓe maako miilni ɓernde maako. 4 Nde Suleymaanu naywi, rewɓe maako miilni ɓernde maako haa ɗowanteeɓe woɗɓe, ɓernde maako wondaay bee Jawmiraawo laaɓɗum saray bana ɓernde baaba maako Daawuda. 5 Suleymaanu tokki Astera, lawru Sidoni'en rewru, e Milkom, nyiddundu Ammooni'en. 6 Suleymaanu huuwi ko halli yeeso Jawmiraawo, o tokkaaki Jawmiraawo laaɓɗum saray bana baaba maako Daawuda. 7 Saa'i maajum Suleymaanu nyiɓi nokkuure townde ngam diina Kamos, lawru nyiddundu ndu Mo'abi'en, dow hooseere haa fuunaaŋge Urusaliima. Non boo ngam Moloko, lawru nyiddundu nder yimɓe Ammoon. 8 Bana non o huuwrani rewɓe maako jananɓe fuu, ɓe nguli urle ngam ɗowanteeɓe maɓɓe, ɓe kirsani ɓe. 9 Ammaa Jawmiraawo tikkani Suleymaanu, ngam o wayliti ɓernde maako, acci Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, baŋganɗo mo nde ɗiɗi, 10 umruɗo mo ngam kuuje ɗe'e, taa o tokko ɗowanteeɓe woɗɓe. Ammaa o hakkilanaay ko Jawmiraawo umruno. 11 Jawmiraawo wi'i Suleymaanu: "Ngam huunde nde'e laati haa maaɗa, a hakkilanaay alkawal am e umrooje am ɗe umru ma mi, fakat mi hoocan laamu haa maaɗa, mi hokkan ngu suka ma. 12 Ammaa mi huuwataa ɗum nder balɗe maaɗa, ngam daliila baaba ma Daawuda, mi hoocan ngu haa ɓiɗɗo ma. 13 Mi ittantaa mo laamu fuu, mi hokkan ɓiɗɗo ma lenyol gootol, ngam daliila suka am Daawuda e ngam berniwol Urusaliima ngol cuɓmi ɗum." 14 Jawmiraawo umminani Suleymaanu ganyo, Hadat Edoomiijo, goɗɗo asŋgol laamiiɗo Edoom. 15 Naane nde Daawuda jaali Edoom, nde Yo'ab, hooreejo konu, yehi ngam uwugo mbaraaɓe, o mbari worɓe Edoom fuu. 16 Yo'ab e Isra'iila'en paɓɓi lebbi joweego, haa ɓe nattini worɓe Edoom fuu. 17 Saa'i maajum Hadat doggi haa Misra, kaŋko e worɓe Edoomi'en woɗɓe, sukaaɓe baaba maako. Ammaa Hadat o derkeejo pamaro. 18 Ɓe ummi Madiyan, ɓe ngari Paran, ɓe ndillidi bee worɓe Paran woɗɓe, ɓe ngari Misra, haa Firawna, laamiiɗo Misra. Kaŋko o hokki Hadat suudu, o umri nyaamnugo mo, o hokki mo gese boo. 19 Hadat heɓi mo''ere ɗuunde haa Firawna, o te'ni mo deerɗu debbo maako, deerɗu Takpenes, daada saare laamiiɗo. 20 Deerɗu Takpenes danyani mo Genubat, ɓiɗɗo gorko. Takpenes hakkilani ɓiŋgel haa nder saare Firawna. Bana non Genubat ɗonno haa nder saare Firawna, caka ɓiɓɓe Firawna. 21 Nde Hadat nani haa Misra, Daawuda maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum, Yo'ab hooreejo konu boo maayi, saa'i maajum Hadat wi'i Firawna: "Accam haa mi hoota lesdi am." 22 Ammaa Firawna wi'i mo: "Ɗume woni ɗum a heɓaay haa am haa ngiɗɗa hootugo lesdi ma?" O wi'i: "Walaa kooɗume, ammaa useni accam." 23 Too, Jawmiraawo umminani Suleymaanu ganyo feere, Rejon ɓii Eliyada, goɗɗo dogguɗo jaagorɗo muuɗum Hadad'ejer, laamiiɗo Soba. 24 Kaŋko o mooɓti worɓe haa maako, o laati mawɗo fasooɓe. (Ɗum waɗi ɓaawo Daawuda jaali Hadad'ejer, mbari Soba'en.) Ammaa Rejon bee yimɓe mum ndilli Damas, njooɗi ton, laami haa Damas. 25 Kaŋko o laati ganyɗo Isra'iila, balɗe Suleymaanu fuu. O huuwi sarru bana Hadat, o wanyi Isra'iila masin, o laamani Siriya. 26 Too, woodi Yerobo'am ɓii Nebat, Efrayimiijo iwɗo wuro Sereda, innde daada maako Seruwa, debbo jurumɗo. Kaŋko o suka Suleymaanu, o tuurtani laamiiɗo. 27 Ndaa daliila tuurtol maako: Suleymaanu ɗon nyiɓa Millo, o ɗon maɓɓa ceekgol haa berniwol baaba maako Daawuda. 28 Gorko oo, Yerobo'am, o baawɗo kuuɗe. Nde Suleymaanu yi'i no suka oo huuwri kuugal, o darni mo dow kuugal aynugo dooŋgle ɗe yimɓe Yusufu fuu. 29 Nde Yerobo'am wurti Urusaliima, Akiya, annaboojo iwɗo Silo, tawi mo haa laawol. Akiya ɗon ɓorni ngapaleewol kesol. Ɓe ɗon haa ngesa, kamɓe ɗiɗo feere maɓɓe. 30 Akiya naŋgi ngapaleewol kesol ngol o ɓorni, seeki ngol geɓe sappo e ɗiɗi. 31 Nden o wi'i Yerobo'am: "Hoo'u geɓe sappo ngam maaɗa. Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i: Mi hoocan laamu nder juŋŋgo Suleymaanu, mi hokkan ma le'i sappo. 32 Ammaa lenyol gootol luttan haa maako, ngam daliila suka am Daawuda e ngam Urusaliima, ngam berniwol ngol cuɓmi nder le'i Isra'iila fuu. 33 Kanjum ngam o acci yam, o turi yeeso Astera, lawru Sidoni'en rewru, e Kamos, lawru Mo'abi'en, e Milkom, lawru yimɓe Ammoon. O tokkaaki laabi am haa o huuwa ko fottani yam, waato umrooje am e kiitaaji am, bana baaba maako Daawuda. 34 Ammaa mi hoocataa laamu haa juŋŋgo maako tawon, mi darni mo o ardiiɗo balɗe maako fuu, ngam daliila suka am Daawuda mo cuɓmi, mo hakkilani umrooje am e kiitaaji am. 35 Ammaa haa juŋŋgo ɓiiyiiko ittanmi laamu, mi hokkan ma ngu dow le'i sappo. 36 Ɓiɗɗo Suleymaanu boo, mi hokkan ɗum lenyol gootol, ngam haa goɗɗo asŋgol suka am Daawuda laamo haa Urusaliima foroy, haa berniwol ngol cuɓmi haa mi jo''ina innde am ton. 37 An boo, Yerobo'am, mi hokkete laamu dow ko ngiɗɗa fuu, mi waɗete laamiiɗo dow Isra'iila. 38 To a nanani ko umru ma mi fuu, to a tokkake laabi am bee huuwugo ko fottani yam, a hakkilani kiitaaji am e umrooje am bana suka am Daawuda huuwri ɗum, nden kam mi wondan bee maaɗa, mi waɗante saare tabinde, bana mi waɗani Daawuda saare tabinde, mi hokkete Isra'iila boo. 39 Bee maajum leesniranmi asŋgol Daawuda, ammaa naa haa foroy." 40 Suleymaanu ɗaɓɓi mbarugo Yerobo'am. Ammaa Yerobo'am ummi, doggi haa Misra, haa Sisak, laamiiɗo Misra. O jooɗi Misra haa wakkati maayugo Suleymaanu.

Maayde Suleymaanu

41 Luttuɗum haala Suleymaanu, e kuuɗe mum e hikma mum, ɗum windaama nder deftere habaru Suleymaanu. 42 Suleymaanu laamani Isra'iila fuu haa Urusaliima duuɓi cappanɗe nayi. 43 Nden Suleymaanu maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo nder berniwol baaba maako Daawuda. Ɓiiyiiko Robo'am laami pellel maako.

1 Laamiiɓe 12

Tuurtol Isra'iila

12:1 Yoo, Robo'am yehi Sikem, ngam Isra'iila'en fuu ngari Sikem haa ɓe ndokka mo laamu. 2 Ammaa Yerobo'am ɓii Nebat ɗonno haa Misra tawon. Ton o doggi yeeso laamiiɗo Suleymaanu. Nde Yerobo'am nani haala maajum, o warti. 3 Ɓe neli, ɓe ewni mo. O wari, kaŋko e jama'aare Isra'iila fuu. Ɓe mbolwani Robo'am: 4 "Baaba ma sattini kaɓɓorgol amin. Ammaa an, hoynu kuuɗe baaba ma caatuɗe, e kaɓɓorgol maako tedduŋgol ngol o yowani min, nden kam min kuuwante." 5 O jaabi ɓe: "Njehe, munye nyalɗe tati, nden lorte haa am." Yimɓe njehi. 6 Laamiiɗo Robo'am sarwotiri bee ndotti'en, dawranooɓe baaba mum Suleymaanu, nde o ɗonno bee yoŋki tawon. O ?ami: "Ɗume njaabotoomi yimɓe ɓe'e? Mbi'eeɗam." 7 Ɓe mbi'i mo: "To an a huuwani yimɓe hande, to a jaɓani ɓe, a wolwani ɓe bolle belɗe, nden kam ɓe kuuwante foroy." 8 Ammaa Robo'am wudini saawari ndotti'en. O yehi, o sarwotiri bee suka'en, ngorgiraaɓe maako wallooɓe mo. 9 O ?ami ɓe: "Ɗume njaabotoomi yimɓe ɗaɓɓuɓe haa am mi hoyna dooŋgle maɓɓe? Ko mbi'ɗon?" 10 Ɓe njaabi mo: "Ndaa ko mbi'ata ɓe: Cimattel am ɓuri haddorde baaba am teddugo. 11 Baaba am yowani on dooŋgle tedduɗe, kadi min mi ɓesdan dooŋgle mon. Baaba am elti on bee ɓoccol, ammaa min mi eltan on bee ngabbuwol." 12 Nyande tataɓre Yerobo'am e yimɓe fuu lorti haa laamiiɗo Robo'am, bana o wi'runo ɓe. 13 Laamiiɗo wolwani yimɓe bee caatal. O wudini saawari ndotti'en, 14 o jaabi ɓe fodde saawari suka'en. O wi'i: "Baaba am yowani on dooŋgle tedduɗe, kadi min mi ɓesdanan dooŋgle mon. Baaba am elti on bee ɓoccol, ammaa min mi eltan on bee ngabbuwol." 15 Bana non laamiiɗo nananaay yimɓe, ngam Jawmiraawo wayliti haala maajum, haa o timmini wolde maako nde o wi'no Yerobo'am ɓii Nebat bee hunduko Akiya Siloojo. 16 Nde yimɓe Isra'iila paami laamiiɗo sali nanugo ɓe, ɓe kooli: "Ko yaali en bee saare Daawuda? Ko keɓeten haa asŋgol Yessa? En koota, worɓe Isra'iila! Sey Daawuda ayna saare muuɗum." Yimɓe fuu kooti. 17 Ammaa Robo'am laamani Isra'iila'en jooɗiiɓe nder berniiji Yahuuda. 18 Nden laamiiɗo Robo'am neli Adoram, kalfitinaaɗo huuwooɓe bee doole. Ammaa yimɓe Isra'iila piɗi mo bee kaa'e, o maayi. Bee dakkerr laamiiɗo Robo'am wa''i moota pucci mum, doggi haa Urusaliima. 19 Bana ni Isra'iila tuurtirani saare Daawuda, haa warugo hande. 20 Nde yimɓe Isra'iila nani Yerobo'am warti, ɓe neli, ɓe ewni mo haa jama'aare, ɓe ndokki mo laamu dow Isra'iila. Walaa tokkiiɗo saare Daawuda, sey lenyol Yahuuda tan. 21 Robo'am wari Urusaliima. O mooɓti yimɓe Yahuuda e lenyol Benyamin, sooje'en suɓaaɓe ujine teemerre e cappanɗe njoweetato (180.000), ngam haɓugo bee yimɓe Isra'iila, ngam wartirgo laamu haa Robo'am ɓii Suleymaanu. 22 Ammaa wolde Allah warani annabi Semaya, o wi'i: 23 "Wi' Robo'am ɓii Suleymaanu, laamiiɗo Yahuuda, e yimɓe Yahuuda e Benyamin e luttuɓe fuu: 24 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Taa njehe haɓugo bee bandiraaɓe mon yimɓe Isra'iila. Koomoy loro haa saare mum, ngam huunde nde'e iwi haa am." ­- Ɓe nani wolde Jawmiraawo, ɓe kooti.

No Yerobo'am nastiniri Isra'iila nder hakke

25 Too, Yerobo'am nyiɓi Sikem nder kooseeje Efrayim, o jooɗi ton. Nden o wurti ton, o nyiɓi Penuwel. 26 Nden Yerobo'am numi haa ɓernde muuɗum: "Jonta laamu lortoto haa saare Daawuda. 27 To yimɓe ɓe'e ɗon njaha haa suudu Jawmiraawo haa Urusaliima ngam lii'aago kirseteeɗi, ɓerɗe maɓɓe lortoto haa jaagorɗo maɓɓe Robo'am, laamiiɗo Yahuuda. Nden ɓe mbaratam, ɓe lortoto haa Robo'am, laamiiɗo Yahuuda." 28 Laamiiɗo waɗi saawari bee hoore muuɗum, nden o waɗi nga'oy kaŋgeeri ɗiɗoy. O wi'i yimɓe: "Yahugo Urusaliima salori on, Isra'iila'en, ndaa ɗowanteeɓe mon, wurtinɓe on lesdi Misra." 29 O darni gootel haa Baytila, ngela boo haa Dan. 30 Kanjum laati daliila yimɓe mbaɗi hakke, ngam ɓe njehi yeeso gootel haa Baytila, nden yeeso ngela boo haa Dan. 31 O nyiɓi boo cuuɗi haa nokkuuje towɗe cenaaɗe. O hoo'i liman'en nder yimɓe ɓe laataaki lenyol Lewi. 32 Nder lewru joweetataɓru, nyande sappo e jowaɓre, Yerobo'am waɗi juulde, bana juulde laatiinde nder Yahuuda. O lii'i kirsaaɗi dow hirsirde. Bana non o huuwi haa Baytila. O lii'i kirsaaɗi ngam nga'oy koy o waɗno. Haa Baytila boo o darni liman'en ngam nokkuuje towɗe ɗe o waɗno. 33 Yerobo'am wa''i haa hirsirde nde o waɗno haa Baytila, nyande sappo e jowaɓre nder lewru joweetataɓru. Lewru maajum, o numi ndu haa ɓernde maako tan. O waɗani yimɓe Isra'iila juulde, o wa''i haa hirsirde ngam wulugo urle.

1 Laamiiɓe 13

No annaboojo iwɗo lesdi Yahuuda haɗiri Yerobo'am

13:1 Ndaa, goɗɗo Allah wari bee umroore Jawmiraawo diga Yahuuda haa Baytila, saa'i Yerobo'am ɗon dari haa hirsirde ngam wulugo urle. 2 Bee umroore Jawmiraawo, gorko oo wooki dow hirsirde, o wi'i: "Hirsirde, hirsirde, ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Anndu, saare Daawuda danyante ɓiɗɗo gorko, bi'eteeɗo Yusiya. Kaŋko o hirsan dow maaɗa liman'en nokkuuje towɗe wulanɓe urle dow maaɗa. Ɓe ngulan i'e yimɓe dow maaɗa." 3 Nyalaade maajum o waɗi alaama, o wi'i: "Ɗu'um woni alaama ka Jawmiraawo wolwi e mum: Ndaa, hirsirde seekan, ndoondi ngonndi dow maare saŋkititto." 4 Nde laamiiɗo Yerobo'am dariiɗo haa hirsirde nani wolde nde goɗɗo Allah go wooki dow hirsirde man haa Baytila, o forti juŋŋgo maako, o wi'i: "Naŋge mo." Ammaa juŋŋgo maako ngo o forti dow maako, ngo waati, o waawaay wartirgo ngo haa maako. 5 Hirsirde seeki, ndoondi dow maare saŋkiti, fodde alaama ka goɗɗo Allah go sappinno ɓe bee umroore Jawmiraawo. 6 Laamiiɗo wi'i mo: "Tora le Allah Jawmiraawo maaɗa, do'anam, haa juŋŋgo am wartanammi." O tori Jawmiraawo, juŋŋgo laamiiɗo boo wartani laamiiɗo, ngo laati bana naane. 7 Nden laamiiɗo wolwani mo: "Nastu suudu bee am, sembiɗin ɓandu ma, mi hokkan ma dokkal boo." 8 Ammaa o wi'i laamiiɗo: "Koo to a hokki yam reeta saare ma, mi nastataa bee maaɗa. Mi nyaamataa nyaamdu, mi yarataa ndiyam haa nokkuure nde'e. 9 Ngam bana non umraami bee wolde Jawmiraawo: Taa nyaam nyaamdu, taa yar ndiyam, taa lora dow laawol ngol njahruɗa." 10 Nden o lorori laawol goɗŋgol, o loraaki dow laawol ngol o warduno Baytila.

Annaboojo ndottiijo haa Baytila

11 Ammaa annaboojo ndottiijo ɗon jooɗi haa Baytila. Ɓiɓɓe maako ngari, ngecci mo ko goɗɗo Allah go waɗi nyalaade maajum haa Baytila fuu. Ɓe ngecci baaba maɓɓe bolle ɗe o wi'no laamiiɗo. 12 Baaba maɓɓe ?ami ɓe: "Gal toy o dilli?" Ɓiɓɓe maako kolli mo laawol ngol goɗɗo Allah garnooɗo diga Yahuuda dilli. 13 O wi'i ɓiɓɓe maako: "Mbaate kirke dow wamnde am." Ɓe mbaati kirke dow wamnde maako, kaŋko o wa''i. 14 O taasni goɗɗo go, o jokki ɗum, ɗon jooɗi les lekki makki. O ?ami mo: "An woni goɗɗo Allah garɗo diga Yahuuda na?" O jaabi: "Min on." 15 O wi'i mo: "Kooten haa saare am, nyaama nyaamdu." Ammaa kaŋko o wi'i: 16 "Mi waawataa loraago bee ma, mi nasta bee ma. Mi nyaamataa nyaamdu, mi yardataa ndiyam bee ma haa nokkuure nde'e. 17 Ngam mi heɓi umroore bee wolde Jawmiraawo: Taa nyaam nyaamdu, taa yar ndiyam ton, taa lora dow laawol ngol njahruɗa." 18 Ndottiijo wi'i mo: "Min boo mi annaboojo bana maaɗa. Malaa'ikaajo wolwani yam bee umroore Jawmiraawo, o wi'i: Nastin mo saare ma, ngam o nyaama nyaamdu, o yara ndiyam." Ammaa o fewi. 19 Kaŋko o lorti bee maako, o nyaami nyaamdu haa saare maako, o yari ndiyam. 20 Nde ɓe ɗon njooɗi, nyaama tawon, wolde Jawmiraawo warani annaboojo ndottiijo. 21 O ewni goɗɗo Allah, garnooɗo diga Yahuuda go, o wi'i mo: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: A ɗowtanaaki wolde Jawmiraawo, a hakkilanaay umroore nde Jawmiraawo Allah maaɗa umri ma. 22 A lorti, a nyaami nyaamdu, a yari ndiyam haa nokkuure nde o wi'ani ma: Taa nyaam nyaamdu, taa yar ndiyam ton. Ngam maajum to a maayi, ɓe uwataa ma haa yenaande kaakaaji ma." 23 Nde ɓe timmini nyaamugo e yarugo, annaboojo ndottiijo waati kirke dow wamnde muuɗum ngam haa annaboojo oya go wa''o dilla bee man. 24 Kaŋko o dilli. Mbarooga fotti bee maako haa laawol, mbari mo. O ɗon waali dow laawol, wamnde ɗon dari baŋge maako, mbarooga boo ɗon dari baŋge maako. 25 Yimɓe ɗon caalo ton, ɓe ngi'i mo o ɗon waali haa laawol, e mbarooga ndariiŋga baŋge maako. Ɓe ngari, ɓe ngecci ɗum nder berniwol ngol annaboojo ndottiijo go jooɗi e mum. 26 Nde annaboojo go lortuɗo mo diga laawol nani ɗum, o wi'i: "Ɗum goɗɗo Allah go. O ɗowtanaaki umroore Jawmiraawo. Ngam maajum Jawmiraawo hokki mo haa mbarooga, nga seeki mo, nga mbari mo, fodde wolde nde Jawmiraawo wi'no mo." 27 Nden o wi'i ɓiɓɓe maako: "Mbaate kirke dow wamnde am." Ɓe mbaati ɗe dow maare. 28 O wa''i, o yehi, o tawi mo o ɗon waali dow laawol, wamnde e mbarooga ɗon ndari baŋge maako. Mbarooga nyaamaay mo, nga seekaay wamnde boo. 29 Annaboojo efti mo, rimdi mo dow wamnde, lorti mo. Annaboojo ndottiijo wari haa berniwol muuɗum ngam o woya mo, o uwa mo. 30 O uwi mo nder yenaande maral maako. Nden ɓe mboyi mo: "Kayto, deerɗam!" 31 Ɓaawo o uwi mo, o wi'i ɓiɓɓe maako: "To mi maayi, uweeɗam nder yenaande nde goɗɗo Allah oo uwaama. Mballine i'e am kombi i'e maako. 32 Wolde nde o wi'i bee umroore Jawmiraawo dow hirsirde haa Baytila e dow cuuɗi nokkuuje towɗe nder berniiji Samariya fuu, nde laatoto fakat." 33 Ɓaawo huunde nde'e, Yerobo'am tuubaay, accaay laawol muuɗum kalluŋgol. Fahin o hoo'i nder yimɓe fuu liman'en ngam nokkuuje towɗe cenaaɗe. Koomoy yiɗi fuu, o seni ɗum ngam haa laato limanjo nokkuure townde. 34 Aybe maajum yahrani saare Yerobo'am nattineeki e halkere.

1 Laamiiɓe 14

Annabaaku Akiya dow Yerobo'am

14:1 Too, wakkati maajum Abiya ɓii Yerobo'am nyawi. 2 Yerobo'am wi'i debbo muuɗum: "Umma le, leestitin hoore ma ngam taa goɗɗo anndita a debbo Yerobo'am. Nden yah haa Silo. Ton annabi Akiya woni. Ɗum kaŋko bi'anɗo yam mi laatoto laamiiɗo yimɓe ɓe'e. 3 Hoo'u bee maaɗa tamseeje sappo e tamsaaɗum belɗum e fayande bee njumri. Yah haa maako, kaŋko o wi'ete ko laatanto derkeejo." 4 Debbo Yerobo'am waɗi bana non. O ummi, o yehi Silo, o nasti suudu Akiya. Akiya waawaay yi'ugo, gite mum mbumi ngam nayeewu. 5 Ammaa Jawmiraawo wi'no Akiya: "Ndaa, debbo Yerobo'am ɗon wara ngam o ?ame haala ɓiiyiiko nyawɗo. Ni bee ni mbi'ata mo. Ammaa to o nasti, o leestinan hoore maako." 6 Nde Akiya nani sonyo kosɗe maako, saa'i o nasta haa dammugal, Akiya wi'i: "Nastu, debbo Yerobo'am, koni leestinta hoore ma? Min mi nelaaɗo haa maaɗa bee kubaruwol naawŋgol. 7 Yah, yeccu Yerobo'am: Ndaa ni Jawmiraawo, Allah Isra'iila wi'i: Mi hoo'i ma caka yimɓe am. Mi darni ma ngam ardooɗa yimɓe am Isra'iila'en. 8 Mi hooci laamu nder saare Daawuda, mi hokki ma ngu. Ammaa an a laataaki bana suka am Daawuda, mo hakkilani umrooje am, mo tokki yam bee ɓernde woore, ngam haa o huuwanammi ko fottani yam tan. 9 Ammaa an a tulli aartuɓe ma fuu. A yehi, a huuwani hoore ma ɗowanteeɓe woɗɓe e fotooji ɓolinaaɗi ngam tikkingo yam, a wudini yam ɓaawo ma. 10 Ngam maajum, ndaa, mi yahran sarru dow saare Yerobo'am. Mi nattinan worɓe nder saare Yerobo'am, mawɓe e leesɓe fuu. Mi wuuwan saare Yerobo'am, bana goɗɗo wuuwrata yolnde mum, taa nde lutta sam. 11 Goɗɗo saare Yerobo'am, to maayi nder berniwol, dawaaɗi nyaama ɗum. To o maayi haa ngesa boo, colli nyaama mo, ngam non Jawmiraawo wi'i. 12 Ammaa an, umma, hootu saare ma. To kosɗe ma nasti berniwol, ɓiŋgel ma maayan. 13 Isra'iila fuu woyan ngel. Ɓe uwan ngel. Kaŋgel feere maagel haa saare Yerobo'am heɓata uweego, ngam Jawmiraawo, Allah Isra'iila tawi sey kaŋgel woni booɗŋgel nder saare Yerobo'am. 14 Jawmiraawo umminanan hoore muuɗum laamiiɗo dow Isra'iila, ngam nattina saare Yerobo'am. 15 Jawmiraawo fiyan Isra'iila'en haa ɓe ndimbo bana tolooje ndimborto haa maayo. O ɗoofan ɓe haa lesdi mboondi ndi'i, ndi o hokki kaakaaji maɓɓe. O saŋkitan ɓe haa gaɗa maayo Efratis, ngam ɓe mbaɗi fotooji Astera, ɓe tikkini Jawmiraawo bee maaji. 16 O wudinan Isra'iila'en ngam daliila hakkeeji Yerobo'am ɗi o waɗi bee hoore maako, ɗi o huuwni Isra'iila'en boo." 17 Debbo Yerobo'am ummi, dilli, hooti Tirsa. Nde o ɗon yotto haa yolnde saare, ɓiŋgel go maayi. 18 Isra'iila'en fuu uwi ngel, ɓe mboyi ngel, fodde wolde nde Jawmiraawo wi'no bee hunduko annabi Akiya. 19 Luttuɗum haala Yerobo'am, no o haɓri, no o laamori boo, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 20 Wakkati laamu Yerobo'am fuu, duuɓi noogas e ɗiɗi. Nden o maayi, o hawtoyi bee kaakaaji maako. Ɓiiyiiko Nadab laami pellel maako.

Laamu Robo'am

21 Yoo, Robo'am ɓii Suleymaanu laamani Yahuuda. O woodi duuɓi cappanɗe nayi e go'o, saa'i o laamo. O laami nder Urusaliima duuɓi sappo e joweeɗiɗi haa berniwol ngol Jawmiraawo suɓno nder le'i Isra'iila fuu ngam jo''ina innde mum ton. Innde daada Robo'am, Na'ama Ammooniijo. 22 Yimɓe Yahuuda kuuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo. Ɓe ummini tikkere maako bee waɗugo hakkeeji ko ɓuri kuuɗe baabiraaɓe maɓɓe fuu. 23 Kamɓe boo ɓe nyiɓi nokkuuje towɗe cenaaɗe e daŋraŋge fotooji e kuuje diina Astera dow towndiije e les leɗɗe kecce fuu. 24 Woodi boo waɗooɓe njeenu haa nokkuuje man, ɓe ɗon kuuwtinira ngeenaari njeenu man ngam diina, ɓe kuuwi kuuɗe nyidduɗe bana ummaatooje ɗe Jawmiraawo riiwno yeeso yimɓe Isra'iila. 25 Nder nduuɓu laamiiɗo Robo'am njowaɓu, Sisak, laamiiɗo Misra wari haɓugo bee Urusaliima. 26 O hooci ndesaaje haa suudu Jawmiraawo e ndesaaje haa suudu laamiiɗo, o hooci kooɗume fuu. O hooci boo bawarɗe kaŋgeeri ɗe Suleymaanu waɗno. 27 Haa pellel maaje, laamiiɗo Robo'am waɗi bawarɗe njamndi mboɗeeri. O halfini ɗe hoore'en aynooɓe yolnde saare laamiiɗo. 28 Koondeye laamiiɗo yehi haa suudu Jawmiraawo, aynooɓe ɗon njogi bawarɗe man, nden ɓe lorna ɗe haa suudu aynooɓe. 29 Luttuɗum haala Robo'am e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 30 Konu ɗonno hakkunde Robo'am e Yerobo'am foroy. 31 Nden Robo'am maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo kombi kaakaaji maako nder berniwol Daawuda. Ammaa innde daada maako, Na'ama Ammooniijo. Ɓiiyiiko Abiya laami pellel maako.

1 Laamiiɓe 15

Laamu Abiya

15:1 Yoo, nder nduuɓu laamiiɗo Yerobo'am ɓii Nebat sappo e njoweetataɓu, Abiya laati laamiiɗo Yahuuda. 2 O laami haa Urusaliima duuɓi tati. Innde daada maako, Maaka ɓii Absalom debbo. 3 O tokki huuwugo hakkeeji bana ɗi baaba maako aarti huuwugo. Ɓernde maako laatanaaki Jawmiraawo laaɓɗum saray bana ɓernde kaaka maako Daawuda. 4 Ammaa ngam daliila Daawuda, Allah Jawmiraawo maako hokki mo ɓiɗɗo gorko tokkiiɗo mo nder laamu ngam hisna Urusaliima tawon. 5 Ngam Daawuda huuwno ko fottani Jawmiraawo, o meeɗaay selugo umrooje maako sam, sonaa bee haala Uriya Hetiijo. 6-7 Ammaa konu ngu fuɗɗuno hakkunde Robo'am e Yerobo'am, ngu tokki haa jamanu Abiya fuu. Luttuɗum haala Abiya e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 8 Abiya maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo nder berniwol Daawuda. Ɓiiyiiko Asa laami pellel maako.

Laamu Asa

9 Too, nder nduuɓu Yerobo'am, laamiiɗo Isra'iila, noogaswu, Asa heɓi laamu nder Yahuuda. 10 O laami haa Urusaliima duuɓi cappanɗe nayi e go'o. Innde maama maako debbo, Maaka ɓii Absalom. 11 Asa huuwi ko fottani Jawmiraawo, bana kaaka maako Daawuda. 12 o riiwi waɗooɓe njeenu ngam diina heefeerɓe haa lesdi. O itti boo labbi ɗi baaba maako waɗno. 13 Maama maako debbo boo, o itti mo ngam taa o tokko laamaago bana daada saare laamiiɗo, ngam o waɗno fotowa nyidduŋga ngam Astera. Asa yibbini foto maajum, o wuli nga nder waadiwol Kederon. 14 Nokkuuje towɗe cenaaɗe cottaay, ammaa ɓernde Asa ɗon wondi bee Jawmiraawo laaɓɗum saray foroy. 15 O nastini dokke baaba maako cenaaɗe e dokke maako cenaaɗe nder suudu Jawmiraawo, cardi e kaŋgeeri e kuuje feere feere.

No Asa haɓɓiri dabare bee Benhadat

16 Konu ɗonno hakkunde Asa e Ba'asa, laamiiɗo Isra'iila foroy. 17 Ba'asa wari haɓugo bee Yahuuda. O mahi Rama ngam o haɗa yimɓe laawol wurtaago koo nastugo haa Asa, laamiiɗo Yahuuda. 18 Asa hoo'i cardi e kaŋgeeri, ɗum ko lutti haa ndesaaje suudu Jawmiraawo e ndesaaje suudu laamiiɗo, o hokki ɗum haa juuɗe nelaaɓe maako. Nden laamiiɗo Asa neli ɓe haa Benhadat ɓii Tabirimon ɓii Hesiyon, laamiiɗo Siriya, jooɗiiɗo haa Damas, ɓe mbi'a mo: 19 "Alkawal laatoma hakkunde am bee maaɗa, bana ngal laatori hakkunde baaba am e baaba maaɗa. Ndaa, mi neldi ma dokkal cardi e kaŋgeeri. Fistu le alkawal ma bee Ba'asa, laamiiɗo Isra'iila, haa o loro, o accammi." 20 Benhadat nanani laamiiɗo Asa, neli hoore'en konu mum, ɓe ukkano berniiji Isra'iila. Kamɓe ɓe ukkani Iyon e Dan e Abel-bayti-Maaka, non boo Kinarot e lesdi Neftalim fuu. 21 Nde Ba'asa nani ɗum, o acci mahugo Rama, o jooɗi haa Tirsa. 22 Ammaa laamiiɗo Asa mooɓti yimɓe Yahuuda fuu, walaa dimo. Ɓe cottini kaa'e Rama e leɗɗe nyiɓol Ba'asa fuu. Laamiiɗo Asa nyiɓi Geba-Benyamin e Mispa bee maaje. 23 Luttuɗum haala Asa, baawɗe maako e kuuɗe maako, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. Ammaa nde o ndottidi, kosɗe maako nyawi. 24 Nden Asa maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo kombi kaakaaji maako nder berniwol kaaka maako Daawuda. Ɓiiyiiko Yusafat laami pellel maako.

Laamu Nadab

25 Yoo, nder nduuɓu Asa, laamiiɗo Yahuuda, ɗiɗaɓu, Nadab ɓii Yerobo'am heɓi laamu nder Isra'iila. O laamani Isra'iila duuɓi ɗiɗi. 26 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, o tokki laawol baaba maako, bana maako o nastini Isra'iila nder hakke maako boo. 27 Ba'asa ɓii Akiya mo lenyol Issakar, waɗi fitina dow maako. Ba'asa mbari mo haa Gibbeton nder maral Filisti'en, saa'i Nadab e Isra'iila fuu ɗon taari Gibbeton ngam kippol. 28 Ba'asa mbari mo nder nduuɓu Asa, laamiiɗo Yahuuda, tataɓu. Nden o laami pellel maako. 29 Nde o laami, law o mbari yimɓe saare Yerobo'am fuu. O luttaay marɗum poofɗe nder saare Yerobo'am, o nattini ɗum fodde wolde nde Jawmiraawo wi'no bee hunduko suka muuɗum Akiya Siloojo. 30 Ɗum laati ngam daliila hakkeeji Yerobo'am ɗi o huuwi, ɗi o huuwni Isra'iila'en boo. Bee maaji o ummini tikkere Jawmiraawo, Allah Isra'iila. 31 Luttuɗum haala Nadab e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 32 Ammaa konu ɗonno hakkunde Asa e Ba'asa, laamiiɗo Isra'iila foroy.

Laamu Ba'asa

1 Laamiiɓe 16

33 Too, nder nduuɓu Asa, laamiiɗo Yahuuda, tataɓu, Ba'asa ɓii Akiya heɓi laamu nder Isra'iila haa Tirsa. O laami duuɓi noogas e nayi. 34 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, o tokki laabi Yerobo'am, bana maako o nastini Isra'iila nder hakke maako boo. 16:1 Wolde Jawmiraawo warani Yeehu ɓii Hanani, yahugo Ba'asa, o wi'i: 2 "Mi ɓaŋgti ma nder mbulwuldi, mi darni ma a ardiiɗo yimɓe am Isra'iila'en. Ammaa an a tokki laawol Yerobo'am, a nastini yimɓe am Isra'iila'en nder hakke, ngam haa ɓe tikkinammi bee hakkeeji maɓɓe. 3 Ngam maajum, ndaa, mi wuuwan ma e saare ma, mi wartiran saare maaɗa bana saare Yerobo'am ɓii Nebat. 4 Goɗɗo saare ma, to maayi nder berniwol, dawaaɗi nyaaman mo. To maayi haa ngesa boo, colli nyaaman mo." 5 Luttuɗum haala Ba'asa, kuuɗe maako e baawɗe maako, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 6 Ba'asa maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo haa Tirsa. Ɓiiyiiko Ela laami pellel maako. 7 Bee hunduko annabi Yeehu ɓii Hanani, wolde Jawmiraawo yahno dow Ba'asa e saare maako, ngam daliila halleende nde o huuwi yeeso Jawmiraawo, ngam o tikkini Jawmiraawo bee kuuɗe maako, bana saare Yerobo'am kal kal. Non boo ngam o mbari yimɓe saare Yerobo'am.

Laamu Ela

8 Too, nder nduuɓu Asa, laamiiɗo Yahuuda, noogas e njoweego'owu, Ela ɓii Ba'asa heɓi laamu nder Isra'iila haa Tirsa. O laami duuɓi ɗiɗi. 9 Ammaa suka maako Jimiri, hooreejo dow reeta mootaaji pucci maako, waɗi fitina dow maako. Saa'i Ba'asa ɗon yara, ɗon wuyka nder suudu Arsa, mawɗo laamorde haa Tirsa, 10 Jimiri nasti, fiyi mo, mbari mo. Ɗum laati nder nduuɓu Asa, laamiiɗo Yahuuda, noogas e njoweeɗiɗaɓu. Jimiri laami pellel Ela. 11 Nde o laami, o jooɗi dow leeso laamu, law o mbari yimɓe saare Ba'asa fuu. O luttaay gorko nder maare, koo bandiraaɓe maako koo sooba'en maako. 12 Bana non Jimiri halkiri saare Ba'asa, fodde wolde nde Jawmiraawo wi'no dow Ba'asa bee hunduko annabi Yeehu. 13 Ba'asa e ɓiiyum Ela tikkinino Jawmiraawo, Allah Isra'iila, bee labbi maɓɓe nyidduɗi e kuuɗe maɓɓe kalluɗe ɗe ɓe kuuwni yimɓe Isra'iila. 14 Luttuɗum haala Ela e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila.

Laamu Jimiri

15 Too, nder nduuɓu Asa, laamiiɗo Yahuuda, noogas e njoweeɗiɗaɓu, Jimiri laami nyalɗe joweeɗiɗi haa Tirsa. Saa'i maajum yimɓe Isra'iila taarino Gibbeton nder maral Filisti'en. 16 Nde yimɓe taariiɓe berniwol nani habaru Jimiri waɗi fitina, mbari laamiiɗo boo, nden Isra'iila fuu lammini Omiri, hooreejo konu, haa o laamano Isra'iila. Ɓe ndokki mo laamu nyalaade maajum nder saŋgeere. 17 Nden Omiri, e Isra'iila fuu bee maako, ɓe ummi, ɓe acci Gibbeton, ɓe ngari, ɓe taari Tirsa. 18 Nde Jimiri yi'i ɓe kooci berniwol, o nasti haa joonyorde suudu laamiiɗo, o jamni suudu dow maako bee yiite, o maayi. 19 Kanjum ngam daliila hakkeeji maako ɗi o huuwi, ngam o huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, o tokki laawol Yerobo'am e hakke maako, no o nastini yimɓe Isra'iila nder hakke boo. 20 Luttuɗum haala Jimiri e fitina mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila.

Laamu Omiri

21 Saa'i maajum yimɓe Isra'iila cendi geɓe ɗiɗi. Reeta yimɓe tokki Tibni ɓii Ginat haa ɓe lammina mo. Reeta feere tokki Omiri. 22 Ammaa yimɓe tokkiiɓe Omiri njaali tokkiiɓe Tibni ɓii Ginat. Tibni maayi, ammaa Omiri heɓi laamu. 23 Nder nduuɓu Asa, laamiiɗo Yahuuda, cappanɗe tati e go'owu, Omiri heɓi laamu nder Isra'iila, o laami duuɓi sappo e ɗiɗi. Haa Tirsa o laami duuɓi joweego. 24 Nden o soodi hooseere Samariya haa goɗɗo bi'eteeɗo Semer, baakin ceede cardi ujine joweego. O nyiɓi berniwol dow hooseere, o ewni ngol Samariya fodde innde Semer, jawmu hooseere. 25 Omiri huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, o tulli aartuɓe mo fuu. 26 O tokki laabi Yerobo'am ɓii Nebat e hakke mum, no o nastiniri Isra'iila'en nder hakke boo, ngam haa ɓe tikkina Jawmiraawo, Allah Isra'iila, bee labbi maɓɓe meereeji. 27 Luttuɗum haala Omiri e kuuɗe mum e baawɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 28 Omiri maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo haa Samariya. Ɓiiyiiko Akab laami pellel maako. 29 Too, nder nduuɓu Asa, laamiiɗo Yahuuda, cappanɗe tati e njoweetataɓu, Akab ɓii Omiri heɓi laamu nder Isra'iila. O laami haa Samariya duuɓi noogas e ɗiɗi. 30 Akab ɓii Omiri huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo ko ɓuri aartuɓe mo fuu. 31 O tokki hakkeeji Yerobo'am ɓii Nebat. O ɓaŋgi Ijabel ɓii Etba'al, laamiiɗo Sidoni'en boo ngam ɓesdugo hakkeeji maako fahin. O yehi, o teddini Ba'al maɓɓe, o sujidani ndu. 32 O mahani Ba'al hirsirde nder suudu Ba'al ndu o nyiɓno haa Samariya. 33 Akab waɗi boo foto Astera. Bee kuuɗe maako o tikkini Jawmiraawo, Allah Isra'iila, ko ɓuri laamiiɓe Isra'iila aartuɓe mo fuu.

1 Laamiiɓe 17

34 Nder jamanu Akab, Hiyel mo Baytila mahiti Yeriko. Nde Hiyel wallini caɓɓaaje berniwol man, afo maako Abiram maayi. Nde o timmini dammuɗe maagol, Seguba gaajiijo maako boo maayi. Ɗum waɗi fodde wolde nde Jawmiraawo wi'no bee hunduko Yosuwa ɓii Nuuna. 17:1 Yoo, Eliya Tisbeejo diga Tisbe nder Gile'at wi'i Akab: "Fakat bana Jawmiraawo, Allah Isra'iila o geeto, mo ɗowtantoomi ɗum, mi ɗon wi'e: Nder duuɓi ɗi'i iyeende koo saawawre toɓataa, sonaa to mi wi'i." 2 Nden wolde Jawmiraawo warani mo, o wi'i: 3 "Yah fuunaaŋge, suuɗa haa maayel Kirit nastuŋgel Urdun. 4 Njara haa maagel, mi umri leekuuje boo ɗe nyaamne ton." 5 O yehi, o huuwi fodde wolde Jawmiraawo. O yehi, o faɓɓi haa maayel Kirit nastuŋgel Urdun. 6 Leekuuje ɗon ngaddana mo tamseere e kusel bee fajiri, non boo tamseere e kusel bee kiikiɗe, o ɗon yara haa maayel. 7 Yeeso seɗɗa, maayel ɓeeɓi, ngam iyeende woodaa nder lesdi.

Eliya e debbo jurumɗo haa Sarafat

8 Nden wolde Jawmiraawo warani mo, o wi'i: 9 "Umma, yah haa Sarafat nder maral Sidon, faɓɓu ton. Ndaa, mi umri debbo jurumɗo ton, haa o nyaamne." 10 Eliya ummi, yehi Sarafat. Nde o yehi, o ɗon nasta berniwol, ndaa debbo ɗon teena leɗɗe. O ewni mo, o wi'i: "Ɗaɓɓitanam ndiyam seɗɗa haa taasawo, haa mi yara." 11 Nde debbo ɗon dilla ɗaɓɓitoygo ndiyam, Eliya ewni mo: "Waddanam boo tamseere seɗɗa haa juŋŋgo ma." 12 Debbo wi'i: "Fakat bana Allah Jawmiraawo maaɗa o geeto! Mi walaa tamseere sam, sey kuroori seɗɗa haa fayande, deydey ko hebbinta juŋŋgo, e nebbam seɗɗa haa mbulku. Ndaa, mi ɗon teena leɗɗe seɗɗa, nden mi nastan haa mi taaskitina ɗum ngam am e ɓiyam gorko, min nyaama ɗum, nden min maaya." 13 Ammaa Eliya wi'i mo: "Taa hul! Nastu, huuw bana mbi'ɗa. Ammaa tamsanam tamseere famarde tawon, hokkam. Nden taaskitin ngam maaɗa e ngam ɓiya. 14 Ndaa ni Jawmiraawo, Allah Isra'iila wi'i: Kuroori haa fayande jinnataa, nebbam haa mbulku ustataako, haa nyalaade Jawmiraawo toɓni iyeende dow lesdi." 15 Debbo boo yehi, huuwi fodde wolde Eliya. Ɓe nyaami nyalɗe ɗuuɗɗe, Eliya e debbo e ɓiyum. 16 Kuroori haa fayande jinnaay, nebbam haa mbulku ustaaki, fodde wolde nde Jawmiraawo wi'no bee hunduko Eliya. 17 Ɓaawo kuuje ɗe'e ɓiɗɗo jawmu saare debbo boo nyawi. Nyaw maako ɓesdi saatugo haa o maayi. 18 Debbo wi'i Eliya: "Ɗume yaali yam bee maaɗa, an goɗɗo Allah? A wari haa am ngam a siftinora Allah aybe am, a mbara ɓiyam." 19 Eliya wi'i mo: "Hokkam ɓiya." O jaɓi mo haa juuɗe debbo, o wa''odi bee maako haa soorowol maako, o wallini mo dow be''itte maako. 20 Nden o tori Jawmiraawo, o wi'i: "Ya Allah Jawmiraawo am, koo debbo jurumɗo beero am boo, a huuwan mo kalluɗum bee mbarugo ɓiiyiiko na?" 21 Nden o naaɗi dow ɓiŋgel nde tati. O tori Jawmiraawo, o wi'i: "Ya Allah Jawmiraawo am, accu yoŋki ɓiŋgel ngel warta nder maagel." 22 Jawmiraawo nani tornde Eliya, yoŋki ɓiŋgel warti nder maagel, ngel yeeɗiti. 23 Eliya hoo'i ngel, jippini ngel diga dow soorowol, hokkiti ngel daada maagel. Eliya wi'i: "Ndaa, ɓiya ɗon yeeɗi." 24 Debbo wi'i Eliya: "Jonta anndumi a goɗɗo Allah, wolde Jawmiraawo haa hunduko ma boo, nde gooŋga."

1 Laamiiɓe 18

No Eliya lorori haa Akab

18:1 Ɓaawo nyalɗe ɗuuɗɗe, nder nduuɓu weelo tataɓu, wolde Jawmiraawo warani Eliya, o wi'i: "Yah, yi'nu hoore ma haa Akab, mi toɓnan iyeende dow lesdi." 2 Eliya yehi ngam yi'nugo hoore mum haa Akab. Ammaa weelo saati nder Samariya. 3 Akab ewni Obadiya, laamɗo laamorde. Obadiya o kulɗo Jawmiraawo masin. 4 Naane, nde Ijabel nattini annabo'en Jawmiraawo, saa'i maajum Obadiya hoo'i annabo'en teemerre, o nyukkini ɓe cappanɗe njowo cappanɗe njowo nder lowol, o wuurni ɓe bee nyaamdu e ndiyam. 5 Jonta Akab wi'i Obadiya: "Njehen laaroygo ceeɓooje e maahoy fuu nder lesdi, teema en keɓan huɗo ngam wuurnugo pucci e alfadariije, ngam taa dabbaaji kalka." 6 Ɓe cendi lesdi hakkunde maɓɓe ngam haa ɓe ndaara ndi. Akab yehi laawol gootol, Obadiya boo yehi laawol ngola. 7 Nde Obadiya ɗon haa laawol, ndaa, Eliya wari, fotti bee maako. O annditi mo, o do''i dow yeeso maako, o wi'i: "Ɗum an na, jaagorɗo am Eliya?" 8 Eliya wi'i mo: "Min on! Yah, yeccu jaagorɗo ma: Eliya ɗon ɗo." 9 Obadiya wi'i: "Hakke ɗume mbaɗmi, haa ndokka suka ma haa juŋŋgo Akab, o mbarammi? 10 Fakat bana Allah Jawmiraawo maaɗa o geeto! Walaa ummaatoore koo laamu haa jaagorɗo am nelaay ngam ɗaɓɓitoygo ma. Nde ɓe mbi'i: O walaa ɗo, o hunni laamu maajum e ummaatoore maajum no ɓe ngi'aay ma. 11 Jonta mbi'ɗa: Yah, yeccu jaagorɗo ma: Eliya ɗon ɗo. 12 To mi acci ma, Ruuhu Jawmiraawo eftete, yahrete, mi anndaa haa toy. Min mi yottoto Akab, mi anndinan mo, o tawataa ma. Nden kam o mbaratam. Kayya! Suka ma o kulɗo Jawmiraawo diga mi derkeejo! 13 Malla ɓe anndinaay jaagorɗo am ko kuuwmi nde Ijabel mbari annabo'en Jawmiraawo? No mi nyukkiniri teemerre nder annabo'en Jawmiraawo, cappanɗe njowo cappanɗe njowo nder lowol? No mi wuurni ɓe bee nyaamdu e ndiyam? 14 Ammaa an a ɗon wi'a: Yah, yeccu jaagorɗo ma, Eliya ɗon ɗo. O mbaratam!" 15 Ammaa Eliya wi'i: "Fakat bana Jawmiraawo honooɓe o geeto, mo ɗowtantoomi ɗum! Hande mi yi'nan hoore am haa Akab." 16 Nden Obadiya dilli ngam fottugo bee Akab, o anndini mo ɗum. Akab boo yehi ngam fotta bee Eliya. 17 Nde o yi'i Eliya, o wi'i mo: "An bonnoowo Isra'iila, a wari na?" 18 Eliya jaabi: "Naa min wonni Isra'iila, an e saare baaba ma, ngam on acci umrooje Jawmiraawo, an boo a tokki ba'alji. 19 Ammaa jonta neldu umroore, mooɓtu Isra'iila fuu haa am dow hooseere Karmel. Mooɓtu boo annabo'en Ba'al teemeɗɗe nayo e cappanɗe njowo (450), e annabo'en Astera teemeɗɗe nayo (400), nyaamanɓe haa saare Ijabel." 20 Nden Akab neli haa yimɓe Isra'iila fuu, o mooɓti annabo'en go haa hooseere Karmel.

Jarribeeki dow hooseere Karmel

21 Too, ndaa Eliya ɗon dari yeeso yimɓe, o wi'i: "Haa ndey on ɗon numa? On tokkoto Allah na malla Ba'al? To Jawmiraawo woni Allah, tokke mo! Ammaa to Ba'al boo, tokke ɗum!" Ammaa yimɓe njaabaaki mo sam. 22 Nden Eliya wi'i yimɓe: "Min feere am mi lutti mi annaboojo Jawmiraawo, ammaa annabo'en Ba'al ɓe teemeɗɗe nayo e cappanɗe njowo (450). 23 Ngadde kalhali ɗiɗi. Kamɓe ɓe cuɓa ngoori, ɓe kirsa ndi, ɓe ta''a kusel maari, ɓe mballina ta''e maari dow leɗɗe, ammaa taa ɓe kuɓɓa yiite. Min boo mi taaskitinan kalhaldi ngoɗndi, mi wallina ndi dow leɗɗe, ammaa mi huɓɓataa yiite. 24 Onon kam, ewne innde ɗowanteeɗo mooɗon, min boo mi ewnoto innde Jawmiraawo. Ɗowanteeɗo jaaboriiɗo bee yiite fuu, kaŋko laati ɗowanteeɗo bee gooŋga." Yimɓe fuu mbi'i: "Koŋgol ngol fotti." 25 Nden Eliya wi'i annabo'en Ba'al: "Cuɓe kalhaldi ndi ngiɗɗon, aarton, kirson onon, ngam on ɗuuɗɓe. Ewne innde ɗowanteeɗo mooɗon, ammaa taa kuɓɓe yiite." 26 Kamɓe ɓe koo'i kalhaldi maɓɓe, ɓe taaskitini ndi. Nden ɓe ɗon ewno innde Ba'al diga fajiri haa naaŋge caka, ɓe mbi'i: "Ya Ba'al, jaabana min!" Ammaa sawtu woodaa, walaa mo jaabi. Ɓe ɗon ngama, taaro hirsirde nde ɓe mbaɗno. 27 Nde naaŋge waɗi caka, Eliya janci ɓe, wi'i: "Ewne bee sawtu, ngam o ɗowanteeɗo! Teema o ɗon numa, malla o yehi ɓaawo suudu, malla o dilli jahaaŋgal, teema o ɗon ɗaani, nden o finan." 28 Ɓe ewni bee sawtu, ɓe ?ari ɓalli maɓɓe bee kaafaaje e labbe fodde al'aada maɓɓe, haa ?i?am maɓɓe ili. 29 Nde naaŋge saalake caka, ruuhuuji maɓɓe ngiili haa wakkati lii'aaki dokkal nyaamdu. Ammaa walaa sawtu, walaa jaabiiɗo, walaa ko dimbi. 30 Nden Eliya wi'i yimɓe fuu: "Ɓaditeeɗam!" Yimɓe ɓaditi mo. O wo''itini hirsirde Jawmiraawo yibbinaande. 31 O hoo'i kaa'e sappo e ɗiɗi fodde limgal ɓiɓɓe Yakubu mo wolde Jawmiraawo warani ɗum, o wi'i: "Innde ma laatoto Isra'iila." 32 Bee kaa'e man o nyiɓi hirsirde bee innde Jawmiraawo. O taarni nde gasol, ngol njaajirka mum he'i ngam aawugo aawdi baakin muudooje joweego. 33 Nden o yowndindiri leɗɗe, o hirsi kalhaldi, o ta''i kusel maari, o wallini kusel maari dow leɗɗe. 34 O wi'i: "Nyeɗe ndiyam cafle nayi, ndufe ɗam dow kusel nguleteeŋgel e leɗɗe." O wi'i: "Mbaɗe ɗum nde ɗiɗi." Ɓe kuuwi ɗum nde ɗiɗi. O wi'i: "Mbaɗe ɗum nde tati." Ɓe kuuwi ɗum nde tati. 35 Ndiyam ili, taari hirsirde, ɗam heewi gasol boo. 36 Wakkati lii'aaki dokkal nyaamdu, Eliya ɓaditi, wi'i: "Ya Allah Jawmiraawo mo Ibrahiima e Isiyaaku e Isra'iila cujidani ɗum, sey ɓe annda hande an woni Allah nder Isra'iila, min boo mi suka ma, mi huuwi ɗum fuu fodde wolde maaɗa. 37 Jaabanam, ya Jawmiraawo, jaabanam, haa yimɓe ɓe'e paama an, ya Jawmiraawo, woni Allah, an lorti ɓerɗe maɓɓe." 38 Nden Jawmiraawo jippini yiite, wuli kusel bee leɗɗe e kaa'e e loope, nge yoorni ndiyam nder gasol. 39 Nde yimɓe fuu ngi'i ɗum, ɓe cujidi, ɓe mbi'i: "Jawmiraawo woni Allah, Jawmiraawo woni Allah." 40 Ammaa Eliya wi'i ɓe: "Naŋge annabo'en Ba'al. Koo gooto maɓɓe taa daɗa!" Ɓe naŋgi ɓe, Eliya yahri ɓe haa maayel Kison, o hirsi ɓe ton.

Tornde Eliya ngam iyeende

41 Nden Eliya wi'i Akab: "Dillu, nyaam, yar, ngam woodi hoolo bana toɓo iyeende saatunde." 42 Akab dilli haa o nyaama, o yara, Ammaa Eliya wa''i haa hooseere Karmel. O turi haa lesdi, o fali hoore maako caka koppi maako. 43 nden o wi'i suka maako: "Yah le, laar gal mbeela." O yehi, o laari, nden o wi'i: "Walaa kooɗume." Eliya wi'i: "Yah fahin, nde joweeɗiɗi." 44 Joweeɗiɗawre o wi'i: "Ndaa, duulel bana juŋŋgo goɗɗo ɗon wurto nder mbeela." Eliya wi'i: "Yah, yeccu Akab: Waɗ pucci haa moota ma, hootu ngam taa iyeende haɗe." 45 Saa'i maajum asama ɗon ɓalwira duule e hendu, iyeende saatunde waɗi. Akab wa''i dow moota puccu muuɗum, yehi Yisreyel. 46 Ammaa juŋŋgo Jawmiraawo wari dow Eliya. O taadi, o doggi yeeso Akab haa o yotti Yisreyel.

1 Laamiiɓe 19

No Eliya doggiri haa Hooreb

19:1 Akab anndini Ijabel ko Eliya huuwi fuu, no o mbardi mooɓgal annabo'en bee kaafahi. 2 Ijabel neli nelaaɗo haa Eliya, ngam o wi'a mo: "Bana no a hirsiri annabo'en go, non mi hirsete. Jaŋgo hiddeko naaŋge ni, to ɗum waɗaay, ɗowanteeɗo am mbarammi." 3 Eliya hultori haala ka, doggi ngam hisna yoŋki mum. O yotti Biirsaba nder maral Yahuuda, o acci suka maako ton. 4 Ammaa Eliya yehi nder ladde, bana yahdu nyalaade, o jooɗi les wumre. Nden o tori maayugo. O wi'i: "He'i, ya Jawmiraawo, hoo'u yoŋki am, ngam mi ɓurataa kaakaaji am wooɗugo." 5 O waali, o ɗaani les wumre. Ammaa ndaa, malaa'ikaajo meemi mo, wi'i mo: "Umma, nyaam." 6 O laari, ndaa tamseere tamsaande dow kaa'e gulɗe ɗon waali kombi hoore maako, mbulku boo ɗon jooɗi bee ndiyam. O nyaami, o yari, nden o waali fahin. 7 Malaa'ikaajo Jawmiraawo wari ɗiɗawre, meemi mo, wi'i mo: "Umma, nyaam, ngam laawol daayi, ɓuri sembe ma." 8 Eliya ummi, nyaami. Nden o yehi bee sembe nyaamdu man, ngam ndu he'i mo nyalawmaaje cappanɗe nayi e jemmaaje cappanɗe nayi, haa o yotti hooseere Allah, wi'eteende Hooreb. 9 Ton o nasti nder lowol, o waali nder maagol. Nden wolde Jawmiraawo warani mo, o wi'i mo: "Ko mbaɗata ɗo, Eliya?" 10 O jaabi: "Ya Allah Jawmiraawo honooɓe asama, an feere maaɗa kuuwananmi. Ngam yimɓe Isra'iila pisti alkawal ma, ɓe ngibbini kirsirɗe ma, ɓe mbari annabo'en ma bee kaafahi. Min feere am lutti, ammaa ɓe ngiɗi mbarugo yam." 11 Jawmiraawo wi'i: "Wurta, dara dow hooseere yeeso am." Ndaa, Jawmiraawo ɗon saalo. Hendu mawndu saatundu seeki kooseeje, ndu dimbi tapaaje yeeso Jawmiraawo. Ammaa Jawmiraawo laataaki nder hendu. Ɓaawo hendu, dimbaaki lesdi waɗi. Ammaa Jawmiraawo laataaki nder dimbaaki lesdi. 12 Ɓaawo dimbaaki lesdi, yiite waɗi. Ammaa Jawmiraawo laataaki nder yiite. Ɓaawo yiite boo, sonyo kenel ɗelemŋgel. 13 Nde Eliya nani ɗum, o suddi yeeso maako bee alkibbaare maako, o wurti, o dari haa hunduko lowol. Nden sawtu wi'i mo: "Ko mbaɗata ɗo, Eliya?" 14 O jaabi: "Mi ɗon huuwane an Allah Jawmiraawo honooɓe asama, feere ma. Ngam yimɓe Isra'iila pisti alkawal ma, ɓe ngibbini kirsirɗe ma, ɓe mbari annabo'en ma bee kaafahi. Min feere am lutti, ammaa ɓe ngiɗi mbarugo yam." 15 Jawmiraawo wi'i mo: "Yah, lora dow laawol ma haa ladde Damas. To a yottake ton, moytu Hajayel bee nebbam, ngam o laato laamiiɗo Siriya. 16 Nden moytu Yeehu ɓii Nimsi ngam o laato laamiiɗo Isra'iila. Moytu boo Elisa ɓii Safat iwɗo Abel-Mehola ngam haa o laato annaboojo haa pellel maaɗa. 17 Ndaa ko laatoto: Mo daɗi kaafahi Hajayel, Yeehu mbaran ɗum, mo daɗi kaafahi Yeehu, Elisa mbaran ɗum. 18 Ammaa mi luttan ujine njoweeɗiɗo nder Isra'iila, mooɓgal yimɓe ɓe tuggaay koppi yeeso fotowa Ba'al, ɓe musinaayno nga bee kunduɗe muuɗum'en."

Ewneeki Elisa

19 Nden Eliya dilli, tawi Elisa ɓii Safat. Kaŋko o ɗon rema bee ga'i cindaaɗi ɗiɗi ɗiɗi yeeso maako, nde sappo e ɗiɗi. O ɗon wondi bee sappo e ɗiɗaɓi. Eliya yehi haa maako, o wubi alkibbaare maako dow maako. 20 Elisa acci ga'i, tokki Eliya, wi'i mo: "Munyu mi jaɓɓito baaba am e daada am tawon, nden mi tokko ma." Eliya wi'i mo: "Yah, lorta, numtu ko mi huuwi ma!" 21 O lori, o hoo'i ga'i ɗiɗi go, o hirsi. Bee kaɓɓirgal ga'i o defi kusel maaji, o hokki ngel yimɓe, ɓe nyaami. Nden o ummi, o tokki Eliya, o huuwani mo.

1 Laamiiɓe 20

No Akab jaalori Siriya'en

20:1 Yoo, Benhadat, laamiiɗo Siriya mooɓti yimɓe konu muuɗum fuu. Laamiiɓe cappanɗe tato e ɗiɗo ɗon ngondi bee maako, e mootaaji e pucci. O wari, o taari Samariya, o haɓi bee maagol. 2 O neli nelaaɓe nder berniwol haa Akab, laamiiɗo Isra'iila, 3 ɓe mbi'a mo: "Ndaa ni Benhadat ɗon wi'a: Cardi ma e kaŋgeeri ma, min jeyi. Non boo rewɓe ma e ɓiɓɓe ma worɓe, ɓuranɓe wooɗugo, min jeyi." 4 Laamiiɗo Isra'iila jaabi: "Bana mbi'ɗa, barkaama. Min bee ko marmi fuu, an jeyi." 5 Nelaaɓe ngari fahin, ɓe mbi'i: "Ndaa ni Benhadat wi'i: Mi neli wi'ugo ma: Hokkam cardi ma e kaŋgeeri ma, e rewɓe ma e ɓiɓɓe ma worɓe. 6 Ammaa jaŋgo bana wakkati jonta, mi nelan sukaaɓe am haa maaɗa. Ɓe mbiɗititto suudu ma e cuuɗi sukaaɓe ma. Juuɗe maɓɓe koocan ko ɓe ngiɗi fuu, ɓe ngurtina ɗum." 7 Laamiiɗo Isra'iila umri ndotti'en lesdi fuu ngara. O wi'i: "Annde, ngi'e no gorko oo ɗaɓɓirta kalluɗum! O neli haa am ngam rewɓe am e ɓiɓɓe am worɓe, ngam cardi am e kaŋgeeri am, mi salanaaki mo." 8 Ammaa ndotti'en e yimɓe fuu mbi'i mo: "Taa ɗowtana mo, taa yerda!" 9 Nden o wi'i nelaaɓe Benhadat: "Mbi'e jaagorɗo am laamiiɗo: Ɗum ko a aarti umrugo suka ma, mi huuwan ɗum. Ammaa huunde nde'e, mi waawataa mi huuwa nde." Nelaaɓe njehi, ngartirani mo jaawaabu. 10 Benhadat neli haa maako, wi'i: "Ni bee ni ɗowanteeɓe kuuwammi, ɓe ɓesda saatugo boo, to mbulwuldi Samariya he'i ngam hebbingo newe yimɓe tokkiiɓe yam fuu." 11 Laamiiɗo Isra'iila jaabi: "Mbi'e mo: Dillanɗo konu, taa manto, sey to warti." 12 Nde Benhadat nani bolle ɗe, o ɗon jooɗodi bee laamiiɓe les laymaaji, ɓe ɗon njara. O wi'i sukaaɓe maako: "Taaskite ngam haɓre." Ɓe taaskani haɓre bee berniwol. 13 Ndaa, goɗɗo annaboojo ɓaditi Akab, laamiiɗo Isra'iila. O wi'i: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: A yi'i mooɓre ɗuunde nde'e na? Ndaa, mi hokki nde hande haa juŋŋgo ma, ngam haa paama min woni Jawmiraawo." 14 Akab ?ami: "Bee juŋŋgo moy?" O jaabi: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Bee juuɗe sukaaɓe ngomna'en geɓe lesdi." Akab ?ami: "Moy fuɗɗata haɓre?" O jaabi: "An." 15 Laamiiɗo laari sukaaɓe ngomna'en geɓe lesdi, limgal maɓɓe teemeɗɗe ɗiɗo e cappanɗe tato e ɗiɗo (232). Ɓaawo maɓɓe o wurtini sooje'en Isra'iila, ɓe ujine njoweeɗiɗo. 16 Caka nyalawma ɓe puɗɗi haɓre. Ammaa Benhadat ɗon yara nguykinoojam, o ɗon wuyka nder laymaaji, kaŋko e laamiiɓe cappanɗe tato e ɗiɗo, walluɓe mo. 17 Sukaaɓe ngomna'en geɓe lesdi aarti wurtaago. Benhadat neli ngam humpitaago. Ɓe anndini mo: "Worɓe woɗɓe ngurti Samariya." 18 O wi'i: "Koo to ɓe ngurtake ngam sulhu, koo to ɓe ngurtake ngam haɓre, naŋge ɓe." 19 Ammaa sukaaɓe ngomna'en geɓe lesdi ɗon ngurto berniwol hawtaade bee jama'aare konu ɓaawo maɓɓe. 20 Koomoy maɓɓe mbari konneejo muuɗum. Siriya'en ndoggi, Isra'iila'en taasni ɓe. Benhadat, laamiiɗo Siriya daɗi bee puccu e wa''iiɓe woɗɓe. 21 Laamiiɗo Isra'iila wurti, naŋgi pucci e mootaaji pucci, jaali Siriya'en jamum. 22 Nden annaboojo go ɓaditi laamiiɗo Isra'iila. O wi'i mo: "Mooɓtu sooje'en ma, taaske booɗɗum. Ngam mawri laamiiɗo Siriya waran haɓugo bee maaɗa." 23 Sukaaɓe laamiiɗo Siriya mbi'i mo: "Ɗowanteeɓe maɓɓe ngoni haa kooseeje, ngam maajum ɓe ɓurno en sembe. Sey en kaɓa bee maɓɓe dow ?oolde, nden kam en ɓuran ɓe sembe. 24 Ammaa huuw ɗu'um: Lornu laamiiɓe haa nokkuuje muuɗum'en, jo''in ngomna'en haa pelloy maɓɓe. 25 An boo, liman hoore ma jama'aare konu, bana jama'aare nde do''i haa maaɗa, e pucci e mootaaji bana limgal pucci e mootaaji naane. Sey en kaɓa bee maɓɓe dow ?oolde, nden kam en ɓuran ɓe sembe." O nani bolle maɓɓe, o huuwi non. 26 Nde mawri waɗi, Benhadat laari Siriya'en, o yehi haa Afek ngam haɓugo bee Isra'iila. 27 Yimɓe Isra'iila, kamɓe boo ɓe ndaaraama, ɓe keɓi njooɓaari, nden ɓe njehi ngam fottugo bee maɓɓe. Yimɓe Isra'iila caŋgini yeeso Siriya'en, bana tokke be'i pamare ɗiɗi. Ammaa Siriya'en keewi lesdi. 28 Goɗɗo Allah go ɓaditi, wi'i laamiiɗo Isra'iila: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Siriya'en mbi'i Jawmiraawo o ɗowanteeɗo kooseeje, naa o ɗowanteeɗo waadiiji. Ngam maajum ndokkan ma mi mooɓre mawnde nde fuu haa juŋŋgo maaɗa, on paaman min woni Jawmiraawo." 29 Ɓe caŋgini, ɓe ɗon tiitotiri nyalɗe joweeɗiɗi. Nyande joweeɗiɗawre haɓre ummi. Yimɓe Isra'iila piyi Siriya'en, yahooɓe bee kosɗe ujine teemerre, nder nyalaade woore. 30 Luttuɓe ndoggi haa Afek nder berniwol. Mahol maagol yibbi dow worɓe luttuɓe, ujine noogas e njoweeɗiɗo (27.000). Benhadat doggi, nasti berniwol, o doggi diga suudu haa suudu. 31 Sukaaɓe maako mbi'i mo: "Ndaa, min nani laamiiɓe yimɓe Isra'iila ɓe laamiiɓe wooɗɓe. Accu min kaddo leppi buhuuje, min taarna ko'e amin bee ɓoggi, min njaha haa laamiiɗo Isra'iila. Teema o accanan en yoŋki meeɗen." 32 Nden ɓe kaddi leppi buhuuje, ɓe taarni ko'e maɓɓe bee ɓoggi. Ɓe ngari haa laamiiɗo Isra'iila, ɓe mbi'i: "Suka ma Benhadat wi'i: Useni accanam yoŋki am." O wi'i: "O geeto na? O deerɗam!" 33 Worɓe ndaari ɗum bana alaama mbooɗka, ɓe njaawani gooŋɗingo ɗum. Ɓe mbi'i: "Nonnon, Benhadat woni deerɗa." O wi'i: "Njehe, ngadde mo." Nden Benhadat wurti, wari haa maako. Kaŋko o wa''ini mo dow moota pucci maako. 34 Benhadat wi'i mo: "Berniiji ɗi baaba am hooci haa baaba ma, mi hokkititte ɗi. To a yiɗi, jo''in cuuɗi coggu ngam maaɗa nder Damas, bana baaba am waɗi nder Samariya." Akab wi'i: "Min mi yooftan ma bee alkawal nga'al." O haɓɓi alkawal bee maako, nden o firliti mo. 35 Too, goɗɗo nder mooɓre annabo'en wi'i kawtiɗɗum dow umroore Jawmiraawo: "Fiyam le!" Ammaa oya sali fiyugo mo. 36 O wi'i mo: "A ɗowtanaaki sawtu Jawmiraawo. Ngam maajum, ndaa, saa'i to a ɗon dilla ɗo, mbarooga mbarete." Nde o dilli e maako, mbarooga naŋgi mo, mbari mo. 37 O fotti bee gorko goɗɗo, o wi'i: "Fiyam le!" Gorko go fiyi mo, o naawni. 38 Annaboojo yehi, dari haa laawol ngol laamiiɗo tammi wardugo. O leestitini bee haɓɓugo leppol haa yeeso maako. 39 Nde laamiiɗo saali, annaboojo wookani laamiiɗo, o wi'i: "Ndaa min maccuɗo ma mi nasti caka haɓre. Soojeejo ɓaditi, waddani yam goɗɗo naŋgaaɗo, wi'i: Aynu mo. To o teetake, mi mbarete, tonaa non, a yoɓan ceede cardi ujine tati. 40 Nden mi sukli, o teeti." Laamiiɗo Isra'iila wi'i mo: "Nonnon kiita maaɗa. An bee hoore ma ta''i ka." 41 Law o itti leppol e yeeso maako. Laamiiɗo Isra'iila annditi o annaboojo. 42 Annaboojo wi'i mo: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Gorko mo lii'iimi ɗum ngam nattinki, a yoofti mo nder juŋŋgo ma. Ngam maajum a mbareteeɗo, yimɓe ma boo ɓe mbareteeɓe." 43 Laamiiɗo Isra'iila hooti haa Samariya, o mettaaɗo, o tikkuɗo.

1 Laamiiɓe 21

Ngesa inabooje Nabot

21:1 Ndaa ko laati ɓaawoɗon: Nabot, goɗɗo Yisreyel, o woodi ngesa inabooje haa Yisreyel kombi laamorde Akab, laamiiɗo Samariya. 2 Akab wolwi bee Nabot, wi'i: "Hokkam ngesa inabooje ma, ka laato ciraka am, ngam ka ɓadi bee suudu am. Mi sanjante bee ngesa am ɓuranka wooɗugo. Maaboo to ɗum fottani ma, mi yoɓan ma ceede saman maaka." 3 Ammaa Nabot wi'i Akab: "Kanjum Jawmiraawo haɗ ɗum, mi hokke ndonŋgu kaakaaji am!" 4 Akab warti haa saare muuɗum, o mettaaɗo, o tikkuɗo ngam wolde nde Nabot Yisreyeliijo wi'i mo: "Mi hokkataa ma ndonŋgu kaakaaji am!" O waali dow be''itte maako, o tiiti mahol, o nyaamaay kooɗume. 5 Debbo maako Ijabel nasti haa maako, ?ami mo: "Ngam ɗume ɓernde ma metti, a nyaamaay kooɗume?" 6 O jaabi mo: "Mi wolwi bee Nabot Yisreyeliijo, mi wi'i mo: Hokkam ngesa inabooje ma ngam ceede. Maaboo to a yiɗi, mi sanjante ngesa am ngoɗka. Ammaa o wi'i o hokkataa yam ngesa maako." 7 Debbo maako Ijabel wi'i mo: "An a mari baawɗe laamu jonta nder Isra'iila na? Umma, nyaam, seynu ɓernde ma. Min mi hokkete ngesa inabooje Nabot." 8 Nden o windi bataakeeji bee innde Akab, o waɗi ɗi takkanɗe bee lamba Akab. O neldi bataakeeji ɗi haa ndotti'en e mawɓe berniwol Nabot, jooɗodiiɓe bee maako. 9 Nder bataakeeji o windi bana ni'i: "Cuume, njo''ine Nabot haa nokkuure teddunde caka yimɓe. 10 Njo''ine worɓe faasiki'en ɗiɗo kombi maako, haa ɓe ceedo dow maako, ɓe mbi'a: A wolwi kalluka dow Allah e dow laamiiɗo. Nden ngurtine mo, piɗe mo bee kaa'e haa o maaya." 11 Worɓe berniwol maako, ndotti'en e mawɓe, jooɗiiɓe nder berniwol maako fuu, ɓe kuuwi bana ko Ijabel umruno ɓe, bana ko winda nder bataakeeji ɗi o nelduno ɓe. 12 Ɓe cuumi, ɓe njo''ini Nabot haa nokkuure teddunde caka yimɓe. 13 Worɓe faasiki'en ɗiɗo ngari, ɓe njooɗi kombi maako. Ɓe ceedi dow Nabot yeeso yimɓe. Ɓe mbi'i: "Nabot wolwi kalluka dow Allah e dow laamiiɗo." Nden ɓe ngurtini mo yaasi berniwol, ɓe piɗi mo bee kaa'e. Kaŋko o maayi. 14 Ɓaawo maajum ɓe neli haa Ijabel, ɓe mbi'i: "Nabot fiɗiraama bee kaa'e, o maayi." 15 Nde Ijabel nani Nabot fiɗiraama bee kaa'e, maayi boo, Ijabel wi'i Akab: "Umma, hoocu ngesa inabooje Nabot Yisreyeliijo ka o sali hokkugo ma ngam ceede. Ngam Nabot maayi." 16 Nde Akab nani Nabot maayi, o ummi, o yehi haa ngesa inabooje Nabot Yisreyeliijo ngam o hooca ka, o mara. 17 Ammaa wolde Jawmiraawo warani Eliya Tisbeejo, o wi'i: 18 "Umma, yah fottugo bee Akab, laamiiɗo Isra'iila gonɗo haa Samariya. Ndaa, o ɗon haa ngesa inabooje Nabot. Ton o yehi ngam o mara ka. 19 Wi' mo: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: A mbari, nden a hooci maral na? Wi' mo: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Haa nokkuure dawaaɗi tahi ?i?am Nabot, ton ton ɗi tahan ?i?am maaɗa boo." 20 Akab wi'i Eliya: "A heɓti yam na, an konneejo am?" O jaabi: "Mi heɓti ma, ngam a soorri hoore ma ngam huuwugo kalluɗum yeeso Jawmiraawo. 21 Ndaa, mi yahran sarru dow maaɗa, mi wuuwan ɓaawo maaɗa. Mi nattinan nder asŋgol ma worɓe fuu, mawɓe e leesɓe nder Isra'iila. 22 Mi wartiran saare ma bana saare Yerobo'am ɓii Nebat, bana saare Ba'asa ɓii Akiya, ngam a tikkini yam masin, ngam a nastini Isra'iila nder hakke boo." 23 Jawmiraawo wolwi haala Ijabel boo, o wi'i: "Dawaaɗi nyaaman Ijabel haa mahol taariiŋgol Yisreyel. 24 Goɗɗo saare Akab, to maayi nder berniwol, dawaaɗi nyaaman mo. To maayi haa ngesa boo, colli nyaaman mo." 25 Fakat, walaa nanduɗo bee Akab mo soorri hoore mum ngam huuwugo kalluɗum yeeso Jawmiraawo. Debbo maako Ijabel on esti mo. 26 O huuwi nyidduɗum masin bee tokkaago labbi bana Amoori'en ɓe Jawmiraawo riiwi yeeso yimɓe Isra'iila. 27 Nde Akab nani bolle ɗe'e, o seeki limce maako, o ɓorni leppi buhuuje, o suumi. O waali nder leppi buhuuje, o mettaaɗo, o cuniiɗo. 28 Wolde Jawmiraawo warani Eliya Tisbeejo, o wi'i: 29 "A yi'i no Akab leesniri hoore muuɗum yeeso am na? Ngam o leesni hoore maako yeeso am, mi waddataa sarru nder balɗe maako. Ammaa nder balɗe ɓiiyiiko njahranmi sarru nder saare maako."

1 Laamiiɓe 22

Annabaaku Mikaya dow Akab e Yusafat

22:1 Too, duuɓi tati, walaa konu hakkunde Siriya e Isra'iila, ɓe ɗon nde'i. 2 Nder nduuɓu tataɓu, Yusafat, laamiiɗo Yahuuda, wari haa laamiiɗo Isra'iila. 3 Laamiiɗo Isra'iila wi'i sukaaɓe muuɗum: "On anndi na, enen njeyi berniwol Ramot nder Gile'at? Ammaa en ɗon nde'i, en koo'aay ngol haa juŋŋgo laamiiɗo Siriya." 4 Nden o ?ami Yusafat: "A yahdan bee am ngam konu haa Ramot nder Gile'at na?" Yusafat jaabi laamiiɗo Isra'iila: "Min mi laati bana maaɗa, yimɓe am bana yimɓe maaɗa, pucci am bana pucci maaɗa." 5 Nden Yusafat wi'i laamiiɗo Isra'iila: "?am le koŋgol Jawmiraawo tawon." 6 Laamiiɗo Isra'iila mooɓti annabo'en, ɓe ndillani teemeɗɗe nayo. O ?ami ɓe: "Mi yaha haɓugo bee Ramot nder Gile'at na, malla mi acca?" Ɓe mbi'i: "Yah, barkaama, Jawmiraawo hokkan ngol haa juŋŋgo ma." 7 Ammaa Yusafat wi'i: "Walaa annaboojo Jawmiraawo lutti ngam haa en ?ama na?" 8 Laamiiɗo Isra'iila wi'i Yusafat: "Lutti gooto. Ammaa mi ɗon wanyi mo, ngam o waɗantaa yam annabaaku booɗɗum, sey kalluɗum. Ɗum Mikaya ɓii Yimla." Yusafat wi'i: "Taa wolwu bana non." 9 Laamiiɗo Isra'iila ewni saraakiijo, umri mo: "Law, waddu Mikaya ɓii Yimla." 10 Akab, laamiiɗo Isra'iila e Yusafat, laamiiɗo Yahuuda ɗon njooɗi haa babal kombi nastirde dammugal Samariya, koomoy dow leeso laamu muuɗum, ɓe ɗon ɓorni limce laamu boo. Annabo'en fuu ɗon mbaɗa annabaaku yeeso maɓɓe. 11 Sedekiya ɓii Kenana waɗani hoore muuɗum luwe njamndi. O wi'i: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Bee luwe ɗe'e a hawan Siriya'en haa a halka ɓe." 12 Annabo'en fuu mbaɗi annabaaku kal kal. Ɓe mbi'i: "Yah haa Ramot nder Gile'at. A jaaloto, ngam Jawmiraawo hokkan ma ngol haa juŋŋgo ma, barkaama." 13 Nelaaɗo jahɗo ngam ewno Mikaya wolwani mo: "Ndaa, annabo'en kawti hunduko wooto, ɗon mbolwana laamiiɗo haala hayru. Accu wolde ma laato bana wolde gooto maɓɓe, wolwu booɗɗum." 14 Ammaa Mikaya wi'i: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto! Ko Jawmiraawo wi'atammi, kanjum mbolwanmi." 15 Nde o wari haa laamiiɗo, laamiiɗo wi'i mo: "Mikaya, min njaha haɓugo bee Ramot nder Gile'at na, malla min acca?" O jaabi mo: "Yah, a heɓan saa'a, ngam Jawmiraawo hokkan ma ngol haa juŋŋgo ma." 16 Laamiiɗo wi'i mo: "Nde noy mi wi'ete a yeccammi gooŋga bee innde Jawmiraawo?" 17 O jaabi: "Mi yi'i yimɓe Isra'iila fuu, ɓe saŋkitiiɓe dow kooseeje bana baali ɗi ngalaa gaynaako. Jawmiraawo wi'i: Ɓe ngalaa jaagorɗo, sey koomoy maɓɓe hoota saare mum bee jam." 18 Laamiiɗo Isra'iila wi'i Yusafat: "Na mi wi'i ma? O waɗantaa yam annabaaku booɗɗum, sey kalluɗum." 19 Mikaya wi'i: "Ngam maajum nan wolde Jawmiraawo. Mi yi'i Jawmiraawo, o ɗon jooɗi dow leeso laamu maako. Jama'aare asama fuu ɗon dari kombi maako, haa nyaamo maako e nano maako. 20 Jawmiraawo wi'i: Moy estata Akab haa o yaha, o do''o haa Ramot nder Gile'at? Oo ko jaabi feere, oya boo ko jaabi feere. 21 Nden ruuhuwol ɓaditi, dari yeeso Jawmiraawo, wi'i: Min mi estan mo. Jawmiraawo ?ami ngol: Bee ɗume? 22 Ngol jaabi: Mi yahan, mi laatoto ruuhu fewre nder kunduɗe annabo'en maako fuu. Jawmiraawo wi'i: Sey a esta mo, a timminan ɗum boo. Yah, huuw bana non." 23 Nden Mikaya wi'i: "Jonta ɗum laatake. Jawmiraawo waɗi ruuhu fewre nder kunduɗe annabo'en maaɗa ɓe'e fuu. Ammaa kaŋko bee hoore maako annini sarru maaɗa." 24 Ammaa Sedekiya ɓii Kenana ɓaditi, maari Mikaya, wi'i: "Noy Ruuhu Jawmiraawo acciri yam haa o wolwane, an?" 25 Mikaya jaabi: "A heɓtan ɗum nyalaade nde ndoggata diga suudu haa nder suudu ngam a nyukko." 26 Laamiiɗo Isra'iila wi'i: "Hoo'u Mikaya, lortu mo haa Amon, hooreejo berniwol, e haa ɓiyam Yo'as. 27 Yeccu ɓe, ndaa ni laamiiɗo wi'i: Nastine gorko oo nder suudu fursina, nyaamne mo bee nyaamdu lakasndu e ndiyam lakasɗam, sey to mi warti jam." 28 Mikaya wi'i: "To a warti jam, nden kam Jawmiraawo wolwaay bee hunduko am." Nden o wi'i: "Nane ɗum, onon yimɓe fuu!" 29 Too, Akab, laamiiɗo Isra'iila e Yusafat, laamiiɗo Yahuuda njehi haa Ramot nder Gile'at. 30 Laamiiɗo Isra'iila wi'i Yusafat: "Mi sanjan limce goɗɗe, nden mi nasta haɓre. Ammaa an ɓorna limce maaɗa." Laamiiɗo Isra'iila sanji limce goɗɗe, nden o nasti haɓre. 31 Ammaa laamiiɗo Siriya umruno hoore'en mootaaji pucci mum cappanɗe tato e ɗiɗo: "Taa kaɓde bee koomoye, sey bee laamiiɗo Isra'iila tan." 32 Nde hoore'en mootaaji pucci ngi'i Yusafat, ɓe numi kaŋko woni laamiiɗo Isra'iila. Ɓe ngayliti haa maako ngam haɓre. Ammaa Yusafat wooki. 33 Nden hoore'en mootaaji pucci annditi naa o laamiiɗo Isra'iila, ɓe lori, ɓe acci mo. 34 Nder haɓre maajum goɗɗo tiri lagaawal, fiɗi laamiiɗo Isra'iila hakkunde sulkewol e jokke maagol, bilaa anniya. Akab wi'i laanyoowo moota pucci mum: "Waylita, wurtinam haɓre, mi piɗaaɗo." 35 Haɓre wuli masin nyalaade maajum. Ɓe njogi laamiiɗo, o ɗon daro, o ɗon tiitotiri bee Siriya'en. ?i?am huuduure maako ili nder moota pucci. Kiikiɗe o maayi. 36 Nde naaŋge muti, wookaandu waɗi nder saŋgeere: "Koomoy haa berniwol mum. Koomoy haa lesdi mum!" 37 Bana ni laamiiɗo maayri, ɓe ngaddi mo haa Samariya, ɓe uwi mo ton. 38 Nde ɓe lalli moota puccu haa weendu Samariya, dawaaɗi tahi ?i?am maako, rewɓe jeenooɓe boo ngiiwi nder maajam, fodde wolde nde Jawmiraawo wi'no. 39 Luttuɗum haala Akab e kuuɗe mum, e suudu nyi'e nyiibi ndu o nyiɓi, e berniiji ɗi o nyiɓi fuu, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 40 Akab maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓiiyiiko Akajiya laami pellel maako.

Laamu Yusafat

41 Yoo, nder nduuɓu Akab, laamiiɗo Isra'iila, nayaɓu, Yusafat ɓii Asa heɓi laamu nder Yahuuda. 42 Yusafat woodi duuɓi cappanɗe tati e jowi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi noogas e jowi. Innde daada maako, Ajuba ɓii Silki debbo. 43 O tokki laawol baaba maako Asa, o selaay ngol. O huuwi ko fottani Jawmiraawo. 44 Sey nokkuuje towɗe cenaaɗe cottaay tawon, yimɓe tokki hirsugo e wulugo urle haa nokkuuje man. 45 Ammaa Yusafat woodi narral bee laamiiɗo Isra'iila. 46 Luttuɗum haala Yusafat, e kuuɗe mum e baawɗe mum, no o haɓri boo, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 47 O itti boo worɓe waɗooɓe njeenu ngam diina heefeerɓe, ɓe luttuno diga jamanu baaba maako Asa. 48 Saa'i maajum walaa laamiiɗo nder Edoom, goɗɗo ngomna laami. 49 Yusafat waɗi koombooje Tarsis ngam yahugo Ofir, ngam heɓugo kaŋgeeri ton. Ammaa ɓe njahaay, ngam koombooje ngewi haa Esiyon-Geber. 50 Nden Akajiya ɓii Akab wi'i Yusafat: "Accu sukaaɓe am njahda bee sukaaɓe maaɗa nder koombooje." Ammaa Yusafat jaɓaay. 51 Nden Yusafat maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo nder berniwol kaaka maako Daawuda. Ɓiiyiiko Yoram laami pellel maako.

Laamu Akajiya nder Isra'iila

52 Too, nder nduuɓu Yusafat, laamiiɗo Yahuuda, sappo e njoweeɗiɗaɓu, Akajiya ɓii Akab heɓi laamu nder Isra'iila. O laamani Isra'iila duuɓi ɗiɗi. 53 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo. O tokki laawol baaba maako, e laawol daada maako, e laawol Yerobo'am ɓii Nebat mo nastini Isra'iila'en nder hakke. 54 O teddini Ba'al, o turi yeeso Ba'al. O tikkini Jawmiraawo, Allah Isra'iila, bana baaba maako kal kal.

2 Laamiiɓe 1

Maayde Akajiya

1:1 Ɓaawo maayde Akab, Mo'abi'en tuurtani Isra'iila. 2 Too, Akajiya do''i caka cabbi gaafindiraaɗi haa soorowol muuɗum nder Samariya, o nyawi. O neli nelaaɓe, o umri ɓe: "Njehe, ?ame habaru Ba'al-Sebub, ɗowanteeɗo haa Ekuruun, teema mi yamɗitan e nyaw am." 3 Ammaa malaa'ikaajo Jawmiraawo wolwani Eliya Tisbeejo: "Umma, yah fottugo bee nelaaɓe laamiiɗo Samariya. Wi' ɓe: Kadi Allah woodaa nder Isra'iila na? Koni njahoton ?amugo Ba'al-Sebub, ɗowanteeɗo haa Ekuruun? 4 Ngam maajum, ndaa ni Jawmiraawo wi'i laamiiɗo: A jippataako be''itte ɗe mba''iɗa, a maayan fakat." Eliya yehi haa nelaaɓe go. 5 Nelaaɓe ngarti haa laamiiɗo. O ?ami ɓe: "Koni ngartuɗon?" 6 Ɓe njaabi mo: "Goɗɗo wari, fotti bee amin, wi'i min: Njehe, lorte haa laamiiɗo nelɗo on. Mbi'e mo: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Kadi Allah woodaa nder Isra'iila na? Kanjum nelɗa ?amugo Ba'al-Sebub, ɗowanteeɗo haa Ekuruun na? Ngam maajum a jippataako be''itte ɗe mba''iɗa, a maayan fakat." 7 O ?ami ɓe: "Goɗɗo pottuɗo bee mooɗon, bolwanɗo on bolle ɗe'e, o moyeejo?" 8 Ɓe njaabi mo: "O ɓorniiɗo limce gaasa, o taadiiɗo bee taadorgol laral haa keesi maako." Laamiiɗo wi'i: "Ɗum Eliya Tisbeejo." 9 Nden o neldi hooreejo dow sooje'en cappanɗe njowo bee yimɓe muuɗum cappanɗe njowo haa Eliya. Hooreejo wa''i haa maako, kaŋko o ɗon jooɗi dow hoore hooseere. O wi'i mo: "An goɗɗo Allah, laamiiɗo wi'i sey a dirto." 10 Ammaa Eliya jaabi hooreejo dow cappanɗe njowo: "To laatake mi goɗɗo Allah, sey yiite do''o e asama, nge nyaame an bee yimɓe ma cappanɗe njowo." Saa'i nden yiite do''i e asama, nyaami mo bee yimɓe maako cappanɗe njowo. 11 Laamiiɗo neldi hooreejo goɗɗo bee yimɓe mum cappanɗe njowo haa Eliya. Hooreejo man wi'i: "An goɗɗo Allah, ndaa ni laamiiɗo wi'i: Yaawɗa dirtaago." 12 Ammaa Eliya jaabi ɓe: "To laatake mi goɗɗo Allah, sey yiite do''o e asama, nge nyaame an bee yimɓe ma cappanɗe njowo." Saa'i nden yiite Allah do''i e asama, nyaami mo bee yimɓe maako cappanɗe njowo. 13 Fahin laamiiɗo neldi hooreejo tataɓo bee yimɓe maako cappanɗe njowo. Hooreejo tataɓo dow cappanɗe njowo wa''i, tuggi koppi mum yeeso Eliya, tori mo, wi'i: "Useni, an goɗɗo Allah, samɗin yoŋki am e yoŋkiiji maccuɓe ma cappanɗe njowo ɓe'e. 14 Ndaa, yiite do''i e asama, nyaami hoore'en naane bee yimɓe muuɗum'en cappanɗe njowo cappanɗe njowo. Ammaa jonta samɗin yoŋki am." 15 Malaa'ikaajo Jawmiraawo wi'i Eliya: "Dirta bee maako, taa hul mo!" Nden o ummi, o dirtodi bee maako haa laamiiɗo. 16 O wi'i mo: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: A neli nelaaɓe ngam ?amugo habaru Ba'al-Sebub, ɗowanteeɗo haa Ekuruun. Kadi Allah woodaa nder Isra'iila na, ngam ?amugo koŋgol maako? Ngam maajum a jippataako be''itte ɗe mba''iɗa, a maayan fakat." 17 Kaŋko o maayi fodde wolde Jawmiraawo nde Eliya wi'no. Yoram laami pellel maako, ngam Akajiya walaa ɓiɗɗo. Ɗum laati nder nduuɓu Yoram ɓii Yusafat, laamiiɗo Yahuuda, ɗiɗaɓu. 18 Luttuɗum haala Akajiya, e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila.

2 Laamiiɓe 2

Eeŋgtineeki Eliya haa asama

2:1 Yoo, saa'i Jawmiraawo yiɗi eeŋgtingo Eliya bee duluuru haa asama, Eliya e Elisa ummi Gilgal, ɗon ndillida. 2 Eliya wi'i Elisa: "Jooɗa le haa ɗo, ngam Jawmiraawo neli yam haa Baytila." Ammaa Elisa wi'i: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, yoŋki ma boo geeti, mi accataa ma!" Ɓe njahdi haa Baytila. 3 Pukara'en annabo'en wonɓe haa Baytila ngurti, ngari haa Elisa. Ɓe mbi'i mo: "A anndi na? Hande Jawmiraawo eeŋgtinan jaagorɗo ma dow, o accan ma haa lesdi." Elisa wi'i: "Min boo mi anndi, njeeɗe." 4 Nden Eliya wi'i mo: "Elisa, jooɗa le haa ɗo, ngam Jawmiraawo neli yam haa Yeriko." Ammaa Elisa wi'i: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, yoŋki ma boo geeti, mi accataa ma!" Ɓe njotti Yeriko. 5 Pukara'en annabo'en wonɓe haa Yeriko ɓaditi Elisa. Ɓe mbi'i mo: "A anndi na? Hande Jawmiraawo eeŋgtinan jaagorɗo ma dow, o accan ma haa lesdi." O wi'i: "Min boo mi anndi, njeeɗe." 6 Nden Eliya wi'i mo: "Jooɗa le haa ɗo, ngam Jawmiraawo neli yam haa Urdun." Ammaa Elisa wi'i: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, yoŋki ma boo geeti, mi accataa ma!" Ɓe njahdi, ɓe ɗiɗo fuu. 7 Cappanɗe njowo nder pukara'en annabo'en njehi, ɓe ndari, ɓe ɗon tiitotiri bee maɓɓe, daayiiɗum seɗɗa. Kamɓe ɗiɗo ɓe ɓaditi Urdun. 8 Eliya hoo'i alkibbaare muuɗum, taggi nde, fiyi ndiyam bee maare. Ɗam sendi geɓe ɗiɗi. Ɓe eeri dow joorɗum. 9 Nde ɓe eeri, Eliya wi'i Elisa: "Tora ko mi huuwane, hiddeko Jawmiraawo hoo'ammi haa maaɗa." Elisa wi'i: "Haa mi heɓa geɗal ruuhu ma cowi ɗiɗi." 10 Eliya wi'i: "A tori caɗɗum. To a yi'i yam saa'i Jawmiraawo ɗon hoo'ammi haa maaɗa, nden kam ɗum laatanto ma. To naa non, ɗum laatataako." 11 Nde ɓe ɗon njaha, ɓe ɗon mbolida, ndaa, moota pucci nga yiite e pucci ɗi yiite cendi ɓe ɗiɗo fuu, Eliya eeŋgti bee duluuru haa asama. 12 Elisa yi'i ɗum, o wooki: "Baaba am, baaba am, an balloowo Isra'iila baawɗo, a dilli!" Ɓaawo maajum o yi'aay mo. O naŋgi limce maako, o seeki ɗe geɓe ɗiɗi.

No Elisa tokkori kuugal Eliya

13 Nden Elisa efti alkibbaare do''iinde dow balbe Eliya, o lori, o wari haa fomoonde Urdun. 14 O hoo'i alkibbaare man, o fiyi ndiyam bee maare, o wi'i: "Toy Allah Jawmiraawo Eliya?" Nde Elisa fiyi ndiyam, ɗam sendi geɓe ɗiɗi, Elisa eeri. 15 Pukara'en annabo'en haa Yeriko, tiitotirɓe bee Elisa, nde ɓe ngi'i mo, ɓe mbi'i: "Ruuhu Eliya ɗon dow Elisa." Ɓe ngari fottugo bee maako, ɓe turi yeeso maako haa lesdi. 16 Ɓe mbi'i mo: "Ndaa, woodi worɓe sembiɗɓe cappanɗe njowo caka sukaaɓe ma. Accu ɓe njaha ɗaɓɓitugo jaagorɗo ma, teema Ruuhu Jawmiraawo efti mo, wubi mo dow hooseere woɗnde malla nder waadiwol goɗŋgol." Ammaa Elisa wi'i: "Taa nele." 17 Ɓe tori mo ɗuuɗɗum haa o yerdi, o wi'i: "Nele." Ɓe neli worɓe cappanɗe njowo. Kamɓe ɓe ɗaɓɓiti mo nyalɗe tati, ammaa ɓe tawaay mo. 18 Nden ɓe lorti haa Elisa, o ɗon haa Yeriko tawon. O wi'i ɓe: "Mi wi'aay on, taa on njaha na?" 19 Too, worɓe berniwol ngol mbi'i Elisa: "Naywa, a ɗon yi'a nokkuure berniwol fotti. Ammaa ndiyam wooɗaay, lesdi boo rimataa ɓiɓɓe." 20 Elisa wi'i: "Ngaddaneeɗam taasawo heso. Mbaɗe manda nder maago." Ɓe ngaddani mo ngo. 21 O yehi haa seeɓoore ndiyam, o rufi manda nder maare, o wi'i: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi yamɗini ndiyam ɗam. Koo maayde koo sooynde dimgol meetataa laataago bee maajam." 22 Ndiyam man yamɗi haa warugo hande, fodde wolde nde Elisa wi'i. 23 Haa ton o ummi, o dilli Baytila. Nde o ɗon tokko laawol, ɓikkoy ngorkoy ngurti berniwol, ɗon njanca mo. Koy mbi'i: "Dillu ɗo, pello! Dillu ɗo, pello!" 24 O yeesiti, o laari koy, o naali koy bee innde Jawmiraawo. Kuuje ladde ɗiɗi ngurti laynde, ɗe paɗɗi cappanɗe nayoy e ɗiɗoy caka maakoy. 25 Nden Elisa dilli haa hooseere Karmel. Diga ton o lori haa Samariya.

2 Laamiiɓe 3

Laamu Yoram nder Isra'iila

3:1 Too, nder nduuɓu Yusafat, laamiiɗo Yahuuda, sappo e njoweetataɓu, Yoram ɓii Akab heɓi laamu nder Isra'iila. O laami haa Samariya duuɓi sappo e ɗiɗi. 2 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, ammaa naa bana baaba maako e daada maako. O itti daŋraŋgal Ba'al ngal baaba maako huuwuno. 3 Ammaa o tokki hakkeeji ɗi Yerobo'am ɓii Nebat huuwni Isra'iila'en, Yoram accaay ɗi.

Annabaaku Elisa dow Mo'ab

4 Meesa, laamiiɗo Mo'ab, mari tokke baali. Doole o yahrana laamiiɗo Isra'iila jomorgol, ɓiɓɓe baali ujine teemerre e gaasa jawɗi baali ujine teemerre. 5 Nde Akab maayi, laamiiɗo Mo'ab tuurtani laamiiɗo Isra'iila. 6 Saa'i maajum laamiiɗo Yoram wurti Samariya, ɗon laara lesdi Isra'iila fuu. 7 Nden o neli haa Yusafat, laamiiɗo Yahuuda, ɓe mbi'a mo: "Laamiiɗo Mo'ab tuurtani yam. A yahdan bee am haɓugo bee Mo'ab na?" 8 O jaabi: "Mi yahan, mi laati bana maaɗa, yimɓe am bana yimɓe maaɗa, pucci am bana pucci maaɗa." Nden o ?ami: "Laawol ngole njeheten?" Laamiiɗo Isra'iila wi'i: "Laawol ladde Edoom." 9 Too, laamiiɗo Isra'iila yahdi bee laamiiɗo Yahuuda e laamiiɗo Edoom. Ɓe njehi nyalɗe joweeɗiɗi. Ndiyam woodaa ngam jama'aare konu e dabbaaji tokkiiɗi ɓe. 10 Laamiiɗo Isra'iila wi'i: "Kayya! Jawmiraawo mooɓti laamiiɓe tato ɓe'e ngam o hokka ɓe haa juuɗe yimɓe Mo'ab." 11 Yusafat ?ami: "Annaboojo Jawmiraawo walaa ɗo na, haa keɓen saawari Jawmiraawo bee hunduko maako?" Gooto nder sukaaɓe laamiiɗo Isra'iila jaabi: "Elisa ɓii Safat ɗon ɗo, kaŋko o laatino suka Eliya." 12 Yusafat wi'i: "Wolde Jawmiraawo ɗon warana mo fakat." Nden laamiiɓe tato fuu njehi haa maako. 13 Ammaa Elisa wi'i laamiiɗo Isra'iila: "Ko yaali yam bee maaɗa? Yah haa annabo'en baaba ma e annabo'en daada ma." Laamiiɗo Isra'iila wi'i mo: "Naa non, ngam Jawmiraawo mooɓti laamiiɓe tato ɓe'e, o hokka ɓe haa juuɗe Mo'ab." 14 Elisa wi'i: "Fakat bana Jawmiraawo honooɓe o geeto, mo kuuwananmi ɗum! To naa ngam daliila Yusafat, laamiiɗo Yahuuda, mi laarataano ma, mi yi'ataano ma sam. 15 Jonta kam, ngaddaneeɗam piyoowo moolooru." Nde piyoowo moolooru ɗon yima, juŋŋgo Jawmiraawo wari dow Elisa. 16 O wi'i: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Ngase gasɗe ɗuuɗɗe nder waadiwol ngol. 17 Ngam Jawmiraawo wi'i: On ngi'ataa hendu, on ngi'ataa iyeende boo. Ammaa bee non fuu, waadiwol ngol heewan ndiyam, haa on njara, onon e tokke mon, dabbaaji mon fuu. 18 Kanjum ɗum peetum haa Jawmiraawo, o hokkan on Mo'ab boo haa juuɗe mooɗon. 19 On nyaaman berniiji cembiɗɗi e cuɓaaɗi fuu. On pe''an leɗɗe booɗɗe kooɗeye, on cukkan ceeɓooje ndiyam kooɗeye, on mbonnan gese booɗɗe kooɗeye bee kaa'e." 20 Fajiri, wakkati lii'aago dokkal nyaamdu, ndaa ndiyam wari dow laawol diga Edoom, lesdi heewi ndiyam. 21 Nde Mo'abi'en nani laamiiɓe ngari haɓugo bee maɓɓe, ɓe mooɓi, mooɓgal waawɓe balmi diga pamaro haa mawɗo. Ɓe ngari, ɓe ndari haa keerol lesdi maɓɓe. 22 Nde ɓe ndawi cub, naaŋge boo ɗon fuɗa dow ndiyam, Mo'abi'en ngi'i ndiyam man, ɗam wooji bana ?i?am. 23 Ɓe mbi'i: "Ɗum ?i?am! Jama'aaje laamiiɓe mbaɗi haɓre, mbarotiri. Hey! Mo'abi'en, haa keɓal!" 24 Ammaa nde ɓe nasti saŋgeere Isra'iila, Isra'iila'en ummi, njaali Mo'abi'en haa ɓe ndoggi yeeso maɓɓe. Nden ɓe nasti lesdi Mo'ab, ɓe tokki jaalaago ɓe, 25 ɓe ngibbini berniiji. Nde ɓe ɗon caalo kombi ngesa mbooɗka, koomoy maɓɓe ɗon sakkina hayre dow maaka, haa gese fuu keewi kaa'e. Ɓe cukki ceeɓooje ndiyam fuu, ɓe pe''i leɗɗe booɗɗe fuu. Haa timmoode, Kir-Hareseet, berniwol maŋgol tan lutti. Fiɗooɓe kaa'e taari ngol, piɗi dow maagol. 26 Nde laamiiɗo Mo'ab yi'i haɓre ɓuri ɗum sembe, o hoo'i wakkiiɓe kaafaaje teemeɗɗe njoweeɗiɗo, ngam haa o seeka taarde konne'en haa wakere laamiiɗo Edoom. Ammaa ɓe mbaawaay. 27 Nden o hoo'i afo maako tammiiɗo laamaago pellel maako, o lii'i mo o guleteeɗo dow mahol berniwol. Kultoreeŋgol caatuŋgol waɗi caka Isra'iila'en, ɓe lori, ɓe kooti lesdi maɓɓe.

2 Laamiiɓe 4

Nebbam ngujorɗam ɗam debbo jurumɗo

4:1 Yoo, gooto nder rewɓe annabo'en ewni Elisa, wi'i: "Suka ma, goram maayi. An a anndi suka ma o kulɗo Jawmiraawo. Jonta dokkuɗo mo nyamaande wari ngam o hooca ɓikkoy am ɗiɗoy, koy laato maccuɓe maako." 2 Elisa wi'i: "Ɗume mi huuwante? Yeccam ko a woodi haa suudu." O jaabi: "Korɗo ma walaa kooɗume haa suudu, sey faandu nebbam ngujorɗam." 3 O wi'i: "Yah, ɗaɓɓu paali cooki haa heeddiɗɗiraaɓe ma fuu, naa seɗɗa. 4 Nden nastu, maɓɓu dammugal dow maaɗa e ɓiya'en. Nden loow ngujorɗam nder paali man fuu. To faandu heewi, jo''in ndu pellel feere." 5 Debbo acci mo, dilli. O maɓɓi dammugal ɓaawo maako e ɓiiyiiko'en. Kamɓe ɓe ndokki mo paali, o loowi. 6 Nde paali keewi, o wi'i gooto nder ɓiiyiiko'en: "Hokkam faandu feere." Ammaa o wi'i mo: "Feere woodaa." Nden ngujorɗam dari. 7 O yehi, o anndini ɗum annabi Elisa. Kaŋko o wi'i: "Yah, soorru ngujorɗam, nden yoɓ nyamaande ma. Ammaa an e ɓiya'en, nguure bee ko luttata."

Elisa e debbo Sunemiijo

8 Nyande go'o Elisa yehi haa Sunem. Debbo diskuɗo ɗonno ton. Debbo man tori mo o nyaama seɗɗa. Ɓaawoɗon, nde Elisa yaalti ton fuu, o ɗon nasta suudu maajum ngam nyaamugo. 9 Debbo oo wi'i gorum: "Ndaa, mi anndi gorko jaaltanɗo haa meeɗen o goɗɗo ceniiɗo iwɗo haa Allah. 10 Sey en maha suudu famardu dow soorowol, en njo''inana mo leeso e teebur e koromwal e pittirla nder maaru. To o wari haa meeɗen, o waawan nastugo ton." 11 Nyande go'o Elisa wari fahin, o nasti suudu maajum, o ɗaani. 12 Nden o wi'i suka maako Geehaji: "Ewna debbo Sunemiijo oo." Geehaji ewni debbo, kaŋko o ɓaditi Elisa. 13 Elisa wi'i Geehaji: "Wi' mo le: Ndaa, a sukli suklere nde fuu ngam amin. Ɗume min kuuwante? Woodi haala maaɗa ka min mbolwanta laamiiɗo malla hooreejo konu na?" Ammaa o jaabi: "Mi ɗon jooɗi caka yimɓe asŋgol am." 14 Elisa ?ami: "Kadi ɗume en kuuwanta mo?" Geehaji wi'i: "Saklere maako feere ɗon: O walaa ɓiɗɗo, goriiko boo naywi." 15 Elisa wi'i: "Ewna mo." O ewni mo, debbo wari haa dammugal. 16 Elisa wi'i: "Mawri bana hande a harlan ɓiɗɗo gorko." Debbo wi'i: "Aa'a, naywa, goɗɗo Allah, taa fewu korɗo ma." 17 Ammaa debbo oo reedi, o danyi ɓiɗɗo gorko mawri maajum, bana Elisa wi'no mo. 18 Too, ɓiŋgel mawni. Nyande go'o ngel yehi haa baaba maagel. Kaŋko, o ɗon wondi bee sodooɓe gawri. 19 Ngel wi'i baaba maagel: "Hoore am, hoore am ɗon naawa!" O wi'i suka: "Eftu ngel, yahru ngel haa daada maagel." 20 Kaŋko o efti ngel, o yahri ngel haa daada maagel. Ngel jooɗi dow koppi maako haa caka nyalawma, nden ngel maayi. 21 Daada maagel wa''i haa soorowol, wallini ngel dow be''itte goɗɗo Allah go. Nden o maɓɓi dammugal, o wurti yaasi. 22 O ewni goriiko, o wi'i: "Useni, neldam bee gooto nder sukaaɓe bee wamnde rewre. Sey mi yaha law haa goɗɗo Allah, mi warta." 23 O wi'i: "Ngam ɗume ngiɗɗa yahugo hande? Naa ɗum juulde hakkunde lebbi, naa ɗum nyande siwtorde boo." O jaabi: "Sey yeeso kadi." 24 O waati kirke dow wamnde, o wi'i suka maako: "Soggu wamnde, njemme, taa naŋgtu yahdu am, sonaa to mi wi'i ma." 25 Bana ni o dilli, o wari haa goɗɗo Allah go, haa hooseere Karmel. Nde goɗɗo Allah eewi mo daayiiɗum, o wi'i suka maako Geehaji: "Ndaa debbo Sunemiijo. 26 Doggu, fottu bee maako, wi' mo: A jamo na? Jam gorko ma? Jam ɓiŋgel ma?" Debbo wi'i: "Jam ni." 27 O wari haa goɗɗo Allah, haa dow hooseere, o naŋgi kosɗe maako. Geehaji ɓaditi ngam o yerɓa mo. Ammaa goɗɗo Allah wi'i: "Accu mo. Ɓernde maako metti. Jawmiraawo suuɗi yam ɗum, o waŋginanaay yam ɗum." 28 Debbo wi'i: "Naywa, mi toriiɗo ma ɓiŋgel na? Mi wi'aay taa a waɗanammi rikisi na?" 29 Elisa wi'i Geehaji: "Taaska! Hoo'u sawru am haa juŋŋgo ma, yah. To a fotti bee goɗɗo, taa hoofnu mo. To goɗɗo hoofni ma, taa jaaba. Wallin sawru am dow yeeso ɓiŋgel." 30 Ammaa daada ɓiŋgel wi'i: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, yoŋki ma boo geeti ­- mi yoofataa ma." Elisa ummi, tokki debbo. 31 Ammaa Geehaji aarti ɓe. O wallini sawru dow yeeso ɓiŋgel. Ammaa walaa sawtu, walaa ko dimbi. O lori, o fotti bee Elisa, o wi'i: "Ɓiŋgel finaay." 32 Nde Elisa nasti suudu, o yi'i ɓiŋgel ɗon waali dow be''itte maako, ngel maayi. 33 O nasti, o maɓɓi dammugal dow maɓɓe ɓe ɗiɗo fuu. O tori Jawmiraawo. 34 Nden o wa''i dow be''itte, o waali dow ɓiŋgel. O waɗi hunduko maako dow hunduko maagel, e gite maako dow gite maagel, e juuɗe maako dow juuɗe maagel, o naaɗi dow maagel. Ɓandu ɓiŋgel laati gulɗum seɗɗa. 35 O lori, o waanci nder suudu ɗo e to. Nden o wa''i fahin, o naaɗi dow maagel. Ɓiŋgel ɗisli nde joweeɗiɗi, nden ngel maɓɓiti gite. 36 O ewni Geehaji, o wi'i: "Ewna debbo Sunemiijo oo." O ewni mo, debbo nasti haa suudu maako. Elisa wi'i: "Hoo'u ɓiya." 37 Debbo sujidani mo, o hoo'i ɓiiyiiko, o wurti.

Kaayeefiiji Elisa ngam wallugo annabo'en

38 Saa'i feere weelo waɗi nder lesdi. Elisa lori haa Gilgal. Mooɓre annabo'en ɗon jooɗi yeeso maako, o ɗon anndina ɓe. O wi'i suka maako: "Wa''in fayande mawnde haa yiite, defan annabo'en nyaamdu." 39 Gooto maɓɓe yehi ngesa ngam o ɗaɓɓita haakooji. O tawi fuɗŋgo ladde, o teɓi paali ginnaaji haa maago, o hebbini ngapaleewol maako bee maaji. O ta''i ɗe geɓe geɓe, o waɗi ɗi nder fayande, ngam ɓe anndaano ɗi. 40 Ɓe mbaɗi ɗum haa taasaaje ngam haa worɓe nyaama. Ammaa nde ɓe nyaami nyaamdu man, ɓe ngooki: "An goɗɗo Allah, maayde ɗon nder fayande!" Ɓe mbaawaay nyaamugo ɗum. 41 O wi'i: "Ngaddaneeɗam kuroori." O rufi ndi nder fayande, o wi'i: "Njuppe ɗum, ngam haa yimɓe nyaama. Walaa kalluɗum nder fayande, jinni." 42 Too, goɗɗo wari diga Ba'al-Salisa, o waddani goɗɗo Allah go tamseeje ?aamnde aartunde, tamseeje gawri noogas, e gawri kesri haa booro. Elisa wi'i: "Hokku ɗum yimɓe haa ɓe nyaama." 43 Ammaa suka maako wi'i: "Noy mi hokkirta ɗum worɓe teemerre?" O wi'i: "Hokku ɗum yimɓe haa ɓe nyaama. Ngam ni Jawmiraawo wi'i: Ɓe nyaaman, ɓe luttan boo." 44 Nden suka jo''inani ɓe ɗum. Ɓe nyaami, ɓe lutti boo fodde wolde Jawmiraawo.

2 Laamiiɓe 5

Nyawndeeki saɗawre Na'aman

5:1 Yoo, Na'aman, hooreejo konu haa laamiiɗo Siriya, o mawɗo tedduɗo haa jaagorɗo maako, ngam Jawmiraawo hokkuno Siriya jaalorgal bee juŋŋgo maako. O konoowo cuusɗo, ammaa o kuturuujo. 2 Naane, mooɓe Siriya'en njehino lesdi Isra'iila'en, ɓe naŋgino paanyo debbo ton. Kaŋko o ɗon huuwana debbo Na'aman. 3 O wi'i jawmiiko: "To gorko jawmam wondino bee annaboojo haa Samariya, kaŋko o nyawndanno mo e saɗawre maako." 4 Na'aman nasti haa jaagorɗo muuɗum, wi'i mo: "Ni bee ni paanyo iwɗo lesdi Isra'iila wi'i." 5 Laamiiɗo Siriya wi'i: "Yah ton jahaaŋgal. Min mi neldan bataakewol haa laamiiɗo Isra'iila." Na'aman yehi, o yahri bee maako cardi baakin kilo teemeɗɗe tati e cappanɗe jowi, e kaŋgeeri baakin kilo cappanɗe joweeɗiɗi e jowi, e ngapaleeji jaage sappo. 6 O yahrani laamiiɗo Isra'iila bataakewol bi'anŋgol ni'i: "To bataakewol ngol yottake ma, mi neli suka am Na'aman haa maaɗa, ngam haa a yamɗitina mo e saɗawre maako." 7 Nde laamiiɗo Isra'iila jaŋgi bataakewol man, o seeki limce maako, o wi'i: "Kadi min mi Allah na, haa mi mbara, mi yeeɗitina? Laamiiɗo Siriya, o neldi haa am, haa mi yamɗitina goɗɗo e saɗawre mum. Fakat, o ɗon ɗaɓɓa jokkirgol bee am!" 8 Nde Elisa, goɗɗo Allah, nani laamiiɗo Isra'iila seeki limce mum, o neli haa laamiiɗo, wi'ugo: "Koni ceekɗa limce ma? Accu goɗɗo ɗo wara haa am. Nden o anndan annaboojo ɗon nder Isra'iila." 9 Na'aman wardi bee pucci muuɗum e mootaaji muuɗum. O dari haa yolnde saare Elisa. 10 Elisa neli nelaaɗo haa maako, o wi'a mo: "Yah, yiiwa nder Urdun nde joweeɗiɗi. Nden kam ɓandu ma wartanan ma, a laaɓan." 11 Na'aman ɓerni, o dilli. O wi'i: "Ndaa, mi tammino o waran haa am, o daro, o ewno innde Jawmiraawo, Allah maako, o dimbina juŋŋgo maako dow pellel nyaw, o yamɗitina kuturuujo bana non. 12 Naa Abana e Parpar, maaje Damas ɓuri maaje Isra'iila fuu wooɗugo na? Mi waawataa yiiwaago ton, haa mi laaɓa na?" O wayliti, o dilli bee ɓernugo. 13 Sukaaɓe maako ɓaditi, mbolwani mo: "Baaba am, to annaboojo umruno ma huunde mawnde, a huuwataano nde na? Sakko nde o wi'i jonta: Yiiwa, laaɓa." 14 Na'aman jippi, o nasti nder Urdun nde joweeɗiɗi, fodde wolde goɗɗo Allah. Ɓandu maako warti bana ɓandu derkeejo, o laaɓi. 15 O lorti haa goɗɗo Allah go, kaŋko e jahaaŋgal maako fuu. O ɓaditi mo, o wi'i: "Jonta anndumi, walaa Allah haa duniyaaru fuu, sonaa nder Isra'iila. Useni, jaɓ dokkal barka haa juŋŋgo maccuɗo ma." 16 Ammaa Elisa jaabi: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto, mo kuuwananmi ɗum ­- mi jaɓataa!" Kaŋko o tori mo ɗuuɗɗum ngam o jaɓa, ammaa o sali. 17 Nden Na'aman wi'i: "To naa non, useni, maccuɗo ma heɓa mbulwuldi seɗɗa haa lesdi ndi, bana dimle alfadariije ɗiɗi. Ngam mi meetataa lii'anaago ɗowanteeɓe woɗɓe guleteeɗi e kirseteeɗi, sey Jawmiraawo tan. 18 Ammaa Jawmiraawo yaafano yam ɗu'um: Koondeye jaagorɗo am nastata suudu ɗowanteeɗo mum bi'eteeɗo Rimmon ngam o sujida, min boo mi sujidan nder suudu Rimmon, ngam laamiiɗo tuugoto dow juŋŋgo am. Kanjum Jawmiraawo yaafano yam ɗum." 19 Elisa wi'i mo: "Yah jam." Nde Na'aman dilli, daayi seɗɗa, 20 Geehaji, suka annabi Elisa numi: "Ndaa, jaagorɗo am acci Na'aman Siriyaajo non, o hoo'aay haa juŋŋgo maako ko o waddi. Fakat bana Jawmiraawo o geeto! Mi taasnan mo jonta, mi jaɓa huunde haa maako." 21 Geehaji yaawi, tokki Na'aman. Nde Na'aman yi'i o tokki ɗum, o jippi moota pucci maako, o yehi ngam o fotta bee maako. O ?ami: "Jam na?" 22 Geehaji jaabi: "Jam. Jaagorɗo am neli yam, wi'i: Ndaa, jonta ni suka'en ɗiɗo nder mooɓre annabo'en ngari diga hooseere Efrayim. Ngam daliila maɓɓe hokku le kilo cardi cappanɗe tati e jowi e ngapaleeji jaage ɗiɗi." 23 Na'aman wi'i: "Ɗum fottane jaɓugo ɗum cowi ɗiɗi." O tori mo ɗuuɗɗum, o haɓɓi kilo cardi cappanɗe joweeɗiɗi nder boorooji ɗiɗi, e ngapaleeji ɗiɗi, o hokki ɗum ɗiɗo nder sukaaɓe maako. Kamɓe ɓe ndoondi ɗum yeeso Geehaji. 24 Ammaa nde o yotti towndiire nde Elisa jooɗi e muuɗum, o hooci ɗum haa juuɗe maɓɓe. O sigi ɗum nder suudu. Nden o jaɓɓiti worɓe go, ɓe ndilli. 25 Ammaa kaŋko o nasti, o ɓaditi jaagorɗo maako. Elisa ?ami mo: "Diga toy, Geehaji?" O jaabi: "Mi meeɗaay yahugo kootoye." 26 Elisa wi'i mo: "Kadi ɓernde am yahdaay bee maaɗa na wakkati gorko oo jippi moota pucci mum, fotti bee maaɗa? Ɗum wakkati jaɓugo cardi e jaɓugo limce, e jaytunje e gese inabooje e dammooji e na'i e maccuɓe e horɓe na? 27 Saɗawre Na'aman ɗakkoto ma, an e asŋgol ma haa foroy." Kaŋko o wurti e maako, o ranwi bee saɗawre.

2 Laamiiɓe 6

No Elisa heɓtiri njamndi fe''irde

6:1 Yoo, mooɓre annabo'en wi'i Elisa: "Ndaa, nokkuure nde'e nde min ɗon njooɗi yeeso maaɗa, nde ɓilli dow amin. 2 Accu min njaha haa maayo Urdun, koomoy amin ɗaɓɓita leɗɗe ton, haa min nyiɓa suudu ngam jooɗaago." O wi'i: "Njehe." 3 Gooto maɓɓe wi'i: "Ɗum fottane a yahda bee ɓikkoy ma." O wi'i: "Mi yahdan bee mon." 4 O yahdi bee maɓɓe, ɓe njotti Urdun, ɓe pe''i leɗɗe. 5 Ammaa nde gooto maɓɓe ɗon fe''a lekki, njamndi fe''irde do''i nder ndiyam. O wooki: "Kayto, jaagorɗo am, mi wu'i nde!" 6 Elisa ?ami: "Toy ndi do''i?" O sappini mo nokkuure man. Elisa ta''i leggel, sakkini ngel ton, ɗon ni njamndi fuɗɗi yinaago. 7 Nden o wi'i: "Hoo'u ndi." O forti juŋŋgo maako, o hoo'i ndi.

Elisa e Siriya'en

8 Yoo, laamiiɗo Siriya haɓi bee Isra'iila. O sarwotiri bee mawɓe maako, o wi'i: "Nokkuure kaja mbaɗanmi saŋgeere." 9 Ammaa Elisa neli haa laamiiɗo Isra'iila, wi'i: "Reenta saalaago haa nokkuure maajum, ngam Siriya'en njippoto ton." 10 Laamiiɗo Isra'iila neli haa yimɓe nokkuure maajum, reentini ɓe. Kamɓe ɓe kakkili booɗɗum. 11 Ɓernde laamiiɗo Siriya sakli ngam maajum. O ewni mawɓe maako, o wi'i: "Moy caka meeɗen ɗon wondi bee laamiiɗo Isra'iila? On mbaawataa anndingo yam na?" 12 Gooto nder yimɓe maako wi'i: "Woodaa, barkaama. Ammaa Elisa, annaboojo gonɗo nder Isra'iila, kaŋko anndinta laamiiɗo Isra'iila bolle ɗe mbolwata haa waalordu ma." 13 O wi'i: "Njehe, ndaare toy o woni, ɗaɓɓite mo. Haa mi nela naŋgugo mo." Ɓe ngecci mo: "O ɗon haa Dotan." 14 O neldi pucci e mootaaji ton, e jama'aare konu ɗuunde. Ɓe ngari bee jemma, ɓe taari berniwol. 15 Jaŋgo maajum suka Elisa dawi cub, wurti suudu, yi'i jama'aare konu ɗon taari berniwol bee pucci e mootaaji. O wi'i Elisa: "Kayto, jaagorɗo am, noy mbaɗeten?" 16 Ammaa Elisa wi'i: "Taa hul, ngam wonduɓe bee meeɗen ɓuri wonduɓe bee maɓɓe ɗuuɗugo." 17 Elisa tori Allah, wi'i: "Ya Jawmiraawo, maɓɓitit gite maako haa o yi'a." Jawmiraawo maɓɓiti gite suka, o yi'i. Ndaa, hooseere heewi pucci e mootaaji bana yiite, ɗi ɗon taari Elisa. 18 Nde Siriya'en njippi gal Elisa, o tori Jawmiraawo: "Wummu yimɓe ɓe'e." Jawmiraawo wumni ɓe fodde wolde Elisa. 19 Elisa wi'i ɓe: "Naa ɗum laawol mon, naa ɗum berniwol ngol ɗaɓɓititton. Tokkeeɗam, mi ɗowan on haa gorko mo ɗaɓɓoton." O ɗowi ɓe haa Samariya. 20 Nde ɓe nasti Samariya, Elisa wi'i: "Ya Jawmiraawo, maɓɓitit gite maɓɓe haa ɓe ngi'a." Jawmiraawo maɓɓiti gite maɓɓe, ɓe ngi'i, ndaa ɓe ɗon haa caka Samariya. 21 Nde laamiiɗo Isra'iila yi'i ɓe, o ?ami Elisa: "Baaba am, mi mbaran ɓe na?" 22 Ammaa o wi'i: "A mbarataa ɓe. A mbaranno yimɓe ɓe naŋguɗa bee kaafahi ma e lagaawal ma na? Jo''inan ɓe nyaamdu e ndiyam, haa ɓe nyaama, ɓe njara, nden ɓe lorto haa jaagorɗo maɓɓe." 23 Laamiiɗo waɗani ɓe nyaamduuji ɗuuɗɗi, ɓe nyaami, ɓe njari. Nden o firliti ɓe, ɓe lorti haa jaagorɗo maɓɓe. Ammaa mooɓe Siriya'en meetaay nastugo lesdi Isra'iila.

No konne'en taarori Samariya

24 Ɓaawoɗon Benhadat, laamiiɗo Siriya, mooɓti jama'aare konu muuɗum fuu. O wari, o taari Samariya. 25 Weelo saatuŋgo waɗi nder Samariya. Ɓe tokki taaraago Samariya, haa saman hoore wamnde laati ceede cardi cappanɗe joweetati, saman reeta liitir koonal pooli boo laati ceede cardi jowi. 26 Nde laamiiɗo Isra'iila ɗon waanca dow mahol, goɗɗo debbo wookani mo: "Wallam, barkaama." 27 Ammaa laamiiɗo wi'i: "To Jawmiraawo wallaay ma, noy mi wallirte? Mi woodi gawri malla inaboojam na?" 28 O tokki, o wi'i: "Ko waɗ ma?" Debbo jaabi: "Debbo oo wi'i yam: Hokku ɓiya, nyaamen mo hande. Jaŋgo nyaameten ɓiyam. 29 Bana non min ndefi ɓiyam, min nyaami mo. Jaŋgo maajum mi wi'i mo: Hokku ɓiya, nyaamen mo. Ammaa o suuɗi ɓiiyiiko." 30 Nde laamiiɗo nani bolle debbo, o seeki limce maako, saa'i o ɗon waanca dow mahol. Yimɓe fuu ngi'i les maaje o ɗon ɓorni leppi buhuure dow ɓandu maako. 31 O wi'i: "Allah huuwammi ni bee ni, o ɓesda saatugo boo, to hoore Elisa ɓii Safat lutti dow maako hande!"

2 Laamiiɓe 7

32 Ammaa Elisa ɗon jooɗi nder suudu muuɗum, ndotti'en ɗon njooɗodi bee maako. Laamiiɗo neli goɗɗo aartanɗo mo. Ammaa hiddeko nelaaɗo yotto, Elisa wi'i ndotti'en: "On ngi'i na? Ɓii mbaroowo oo neli ngam hoocugo hoore am. Kakkile, to nelaaɗo yottake, maɓɓe dammugal, on ngerɓa mo ɓaawo bee parewal. Naa sonyo kosɗe jaagorɗo maako ɗon tokko mo na?" 33 Diga o ɗon wolwa bee maɓɓe tawon, laamiiɗo wari haa maako, wi'i: "Sarru ngu iwi haa Jawmiraawo, tammunde ndeye luttani yam haa Jawmiraawo?" 7:1 Elisa wi'i: "Nane koŋgol Jawmiraawo. Ndaa ni o wi'i: Jaŋgo bana wakkati jonta, on coodan etirgal kuroori ɗiggundi baakin suleyre cardi, etirɗe njigaari ɗiɗi boo baakin suleyre cardi, haa dammugal Samariya." 2 Hooreejo mo laamiiɗo tuugi dow juŋŋgo mum, jaabi Elisa: "Koo to Jawmiraawo waɗi burɗe haa asama, irin maajum laatoto na?" Elisa jaabi: "A yi'an ɗum bee gite ma, ammaa a nyaamataa ɗum." 3 Woodi ton worɓe kuturu'en tato haa nastirde dammugal. Ɓe mbi'mbi'tiri: "Koni njooɗotooɗen ɗo haa en maaya? 4 To en mbi'i: Njemme nder berniwol, weelo ɗon nder maagol, en maayan ton. To en njooɗake haa ɗo, en maayan boo. Ngare, njemme haa saŋgeere Siriya'en. To ɓe lutti en, en ngeeɗan. To ɓe mbari en, en maayan." 5 Nde naaŋge ɗon muta, ɓe ummi ngam ɓe nasta saŋgeere Siriya'en. Ɓe njotti haa sera saŋgeere, ndaa, walaa koomoy. 6 Ngam Jawmiraawo nannuno Siriya'en hoolo mootaaji e pucci, hoolo jama'aare konu ɗuunde. Ɓe mbi'mbi'tiri: "Laamiiɗo Isra'iila yoɓi laamiiɓe Heti'en e laamiiɓe Misra ceede, ngam haa ɓe ukkanno en." 7 Ɓe ummi, ɓe ndoggi wakkati naaŋge ɗon muta. Ɓe acci laymaaji maɓɓe e pucci maɓɓe e bamɗe maɓɓe, saŋgeere maɓɓe fuu bana no nde wa'i. Ɓe ndoggi ngam yoŋki maɓɓe. 8 Nde kuturu'en go njotti sera saŋgeere, ɓe nasti laymaaru feere, ɓe nyaami, ɓe njari, ɓe kooci cardi e kaŋgeeri e limce. Nden ɓe ndilli, ɓe nyukkini ɗum. Ɓe lorti, ɓe nasti laymaaru feere, ɓe kooci ton boo, ɓe ndilli, ɓe nyukkini ɗum. 9 Nden ɓe mbi'mbi'tiri: "En mbaɗaay ko fotti. Hande woni nyalaade kubaruwol booɗŋgol. Ammaa to en njeeɗake, to en ndeeni haa jayŋgol fajiri, ɗum laatoto aybe dow meeɗen. Ngare jonta, nasten berniwol, anndinen ɗum nder saare laamiiɗo." 10 Ɓe ngari, ɓe ewni aynooɓe dammugal, ɓe anndini ɓe: "Min nasti saŋgeere Siriya'en. Ndaa, walaa koomoy, walaa sawtu neɗɗo sam, sey pucci toŋŋgaaɗi e bamɗe toŋŋgaaɗe, e laymaaji bana no ɗi mba'i." 11 Nden aynooɓe dammugal ewni, ɓe ngecci ɗum nder saare laamiiɗo. 12 Laamiiɗo ummi bee jemma, o wi'i mawɓe maako: "Mi yeccan on ko Siriya'en kuuwi en. Ɓe anndi en ɗon bee weelo. Ngam maajum ɓe ngurti saŋgeere, ɓe nyukki haa gese. Ɓe numi: To ɓe ngurtake berniwol, en naŋgan ɓe ɓe yeeɗɓe, en nasta berniwol boo." 13 Gooto nder mawɓe maako jaabi: "Sey yimɓe woɗɓe koo'a pucci jowi nder luttuɗi ɗo. Pucci man ɗon nandi bee mooɓgal Isra'iila fuu, ɗe ɓadake jinnugo. Sey en nela, en ngi'a." 14 Nden ɓe koo'i mootaaji ɗiɗi bee pucci. Laamiiɗo neldi ɗi taasnugo jama'aare konu Siriya'en, o wi'i: "Njehe, ndaare ko waɗi ɓe." 15 Ɓe tokki ɓe haa yotti Urdun. Ndaa, laawol fuu heewi limce e kuuje ɗe Siriya'en ngudini ngam jaawal doggudu maɓɓe. Nelaaɓe lorti, anndini ɗum laamiiɗo. 16 Yimɓe fuu ngurti, mbili saŋgeere Siriya'en. Saman etirgal kuroori ɗiggundi laati baakin suleyre cardi, saman etirɗe njigaari ɗiɗi boo laati baakin suleyre cardi, fodde wolde Jawmiraawo. 17 Ammaa laamiiɗo darnuno hooreejo mo o tuugi dow juŋŋgo mum go dow dammugal. Yimɓe njaaɓti mo nder dammugal, o maayi. Ɗum laati bana Elisa wi'no, nde laamiiɗo warno haa maako. 18 Ngam o wi'no laamiiɗo: "Jaŋgo bana wakkati jonta, on coodan etirɗe njigaari ɗiɗi baakin suleyre cardi haa dammugal Samariya." 19 Ammaa hooreejo go jaabino mo: "Koo to Jawmiraawo waɗi burɗe haa asama, irin maajum laatoto na?" Elisa wi'no: "A yi'an ɗum bee gite ma, ammaa a nyaamataa ɗum." 20 Nonnon ɗum laatorani mo, yimɓe njaaɓti mo nder dammugal, o maayi.

2 Laamiiɓe 8

No debbo Sunemiijo heɓtiri gese muuɗum

8:1 Yoo, Elisa wi'no debbo mo o yeeɗitini ɓiyum go: "Umma, dillu, an e yimɓe saare ma. Faɓɓu haa mbaawata, ngam Jawmiraawo umri weelo waɗa nder lesdi duuɓi joweeɗiɗi." 2 Debbo ummi, huuwi fodde wolde maako. O dilli, kaŋko e yimɓe saare maako. O faɓɓi duuɓi joweeɗiɗi nder lesdi Filisti'en. 3 Nde duuɓi joweeɗiɗi timmi, debbo lorti e lesdi Filisti'en. O yehi ?amugo laamiiɗo haala suudu maako e gese maako. 4 Ammaa saa'i maajum laamiiɗo ɗon wolida bee Geehaji, suka Elisa. Laamiiɗo wi'i: "Yeccam le haala kuuje mawɗe ɗe Elisa huuwi fuu." 5 Nde o ɗon yecca laamiiɗo no o yeeɗitiniri maayɗo, ndaa, debbo mo o yeeɗitini ɓiyum go ?ami laamiiɗo dow haala suudu maako e gese maako. Geehaji wi'i: "Barkaama, kaŋko woni debbo mo Elisa yeeɗitini ɓiɗɗo mum." 6 Laamiiɗo ?ami debbo, debbo yecci mo. Nden laamiiɗo neldi saraakiijo bee maako, o wi'i: "Lornan mo ko o mari fuu, hawtaade bee nafuda gese maako diga nyalaade o wurti lesdi haa warugo hande."

No Hajayel laatori laamiiɗo Siriya

7 Too, Elisa yehi Damas. Saa'i maajum Benhadat, laamiiɗo Siriya nyawɗo. Ɓe anndini mo: "Goɗɗo Allah wari haa ɗo." 8 Laamiiɗo wi'i Hajayel: "Hoo'u dokkal haa juŋŋgo ma, yah fottugo bee maako. ?am saawari Jawmiraawo bee hunduko maako, wi': Mi yamɗitan e nyaw am na?" 9 Hajayel yehi, fotti bee Elisa. O hoo'uno dokkal haa juŋŋgo maako, kuuje Damas booɗɗe feere feere, dooŋgle geelooɗi cappanɗe nayi. O wari, o ɓaditi mo, o wi'i: "Ɓiɗɗo ma Benhadat, laamiiɗo Siriya, neli yam haa maaɗa, o wi'i: Mi yamɗitan e nyaw am na?" 10 Elisa jaabi mo: "Yah, wi' mo: A yamɗitan fakat. Ammaa Jawmiraawo holli yam o maayan fakat." 11 Elisa suti Hajayel bee kultoreeŋgol. Nden o woyi gonɗi. 12 Hajayel ?ami: "Ngam ɗume mboyata, jaagorɗo am?" Elisa jaabi: "Ngam mi anndi kalluɗum ko kuuwata yimɓe Isra'iila, yeeso seɗɗa. A wulan berniiji maɓɓe cembiɗɗi bee yiite. A mbaran suka'en maɓɓe bee kaafahi. A naman ɓikkoy maɓɓe, a seekan reedu'en maɓɓe." 13 Hajayel wi'i: "Moy min, maccuɗo ma, rawaandu meere, haa mi huuwa mawɗum ɗu'um?" Elisa wi'i: "Jawmiraawo yi'ni yam a laati laamiiɗo Siriya." 14 Nden Hajayel dilli, acci Elisa, warti haa jaagorɗo mum. Kaŋko o ?ami mo: "Ɗume Elisa wi'i ma?" O jaabi: "O wi'i yam a yamɗitan fakat." 15 Jaŋgo maajum o hoo'i gudel, o suuwi ngel nder ndiyam. Nden o we''iti ngel dow yeeso laamiiɗo haa o maayi. Hajayel laami pellel maako.

Laamu Yoram nder Yahuuda

16 Yoo, nder nduuɓu Yoram ɓii Akab, laamiiɗo Isra'iila, njowaɓu, ɓaawo Yusafat laamani Yahuuda, saa'i maajum Yoram ɓii Yusafat heɓi laamu nder Yahuuda. 17 Duuɓi maako cappanɗe tati e ɗiɗi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi joweetati. 18 O tokki laawol laamiiɓe Isra'iila, bana saare Akab tokkori, ngam o ɓaŋguno ɓii Akab debbo. O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo. 19 Ammaa ngam daliila suka muuɗum Daawuda, Jawmiraawo yiɗaano halkugo Yahuuda. Ngam o wi'no mo goɗɗo asŋgol maako laamoto foroy. 20 Nder jamanu maako Edoomi'en tuurtani baawɗe Yahuuda. Ɓe lammini laamiiɗo maɓɓe. 21 Yoram yahdi bee mootaaji pucci fuu haa Sa'ira. O ummi bee jemma, o jaali Edoomi'en taariiɓe mo, kaŋko e hoore'en dow mootaaji pucci. Ammaa yimɓe ndoggi, kooti. 22 Bana ni Edoomi'en tuurtirani baawɗe Yahuuda haa warugo hande. Wakkati maajum Libna boo tuurti. 23 Luttuɗum haala Yoram, e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 24 Yoram maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo baŋge kaakaaji maako nder berniwol Daawuda. Ɓiiyiiko Akajiya laami pellel maako.

Laamu Akajiya nder Yahuuda

25 Yoo, nder nduuɓu Yoram ɓii Akab, laamiiɗo Isra'iila, sappo e ɗiɗaɓu, Akajiya heɓi laamu. O ɓii Yoram, laamiiɗo Yahuuda. 26 Akajiya woodi duuɓi noogas e ɗiɗi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima nduuɓu ngootu. Innde daada maako, Ataliya ɓii Omiri, laamiiɗo Isra'iila. 27 O tokki laawol saare Akab, o huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, bana yimɓe saare Akab, ngam o esiri bee maɓɓe. 28 O yahdi bee Yoram ɓii Akab haa Ramot nder Gile'at ngam haɓugo bee Hajayel, laamiiɗo Siriya. Siriya'en naawni Yoram. 29 O lorti haa Yisreyel ngam nyawndaaki kuuduuje ɗe Siriya'en piyi mo haa Rama, saa'i o haɓi bee Hajayel, laamiiɗo Siriya. Akajiya ɓii Yoram, laamiiɗo Yahuuda yehi yillaago Yoram ɓii Akab haa Yisreyel, ngam o nyawɗo.

2 Laamiiɓe 9

No Yeehu heɓri laamu nder Isra'iila

9:1 Yoo, annabi Elisa ewni gooto nder mooɓre annabo'en. O wi'i mo: "Taaskana jahaaŋgal, hoo'u faandu ndu bee nebbam ngujorɗam haa juŋŋgo ma, yah haa Ramot nder Gile'at. 2 To a yottake ton, ɗaɓɓit Yeehu ɓii Yusafat ɓii Nimsi, ummin mo caka deerɗiiko'en, nastin mo suudu feere. 3 Nden hoo'u faandu, waɗ nebbam ɗam dow hoore maako, wi': Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi moyti ma a laamiiɗo Isra'iila. Nden maɓɓit dammugal, doggu, taa neeɓ!" 4 Suka annaboojo oo dilli haa Ramot nder lesdi Gile'at. 5 Nde o yotti, mawɓe jama'aare konu ɗon njooɗodi. O wi'i: "Mawɗo, mi woodi habaru ngam maaɗa." Yeehu ?ami: "Ngam moy nder amin?" O jaabi: "Ngam maaɗa, naywa." 6 Yeehu ummi, nasti suudu. Suka waɗi nebbam go dow hoore maako, wi'i mo: "Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, wi'i: Mi moyti ma a laamiiɗo Isra'iila'en, yimɓe Jawmiraawo. 7 Sey a mbara yimɓe saare Akab, jaagorɗo ma. Mi waatoto ?i?am sukaaɓe am annabo'en e ?i?am sukaaɓe am woɗɓe fuu haa Ijabel. 8 Sey saare Akab fuu halka. Mi ittanan saare Akab worɓe fuu, diga pamaro haa mawɗo nder Isra'iila. 9 Mi wartiran saare Akab bana saare Yerobo'am ɓii Nebat, bana saare Ba'asa ɓii Akiya. 10 Ammaa Ijabel, sey dawaaɗi nyaama mo dow tayre ngesa haa Yisreyel, taa goɗɗo uwa mo." Nden suka go maɓɓiti dammugal, doggi. 11 Yeehu wurti ton, warti haa hawtiɗɗiraaɓe mum. Ɓe ?ami mo: "Jam na? Ngam ɗume ginnaaɗo oo wari haa maaɗa?" O jaabi ɓe: "On anndi gorko oo e haala maako." 12 Ɓe mbi'i: "Woodaa! Yeccu min le!" O wi'i: "Ni bee ni o wolwani yam, o wi'i: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi moyti ma a laamiiɗo Isra'iila." 13 Ɓe njaawi, koomoy maɓɓe hoo'i ngapaleewol muuɗum, ɓe mbe''iti ɗi les kosɗe maako dow ba''orɗe. Ɓe puufi luwal, ɓe ngoyni: "Yeehu laamake!"

No Yeehu mbariri Yoram

14 Bana ni Yeehu ɓii Yusafat ɓii Nimsi waari fitina dow Yoram. Ammaa Yoram e Isra'iila fuu ɗon ayna Ramot nder Gile'at ngam daliila Hajayel, laamiiɗo Siriya. 15 Laamiiɗo Yoram boo lortino haa Yisreyel ngam nyawndeeki kuuduuje maako ɗe Siriya'en piyno mo, saa'i o haɓi bee Hajayel, laamiiɗo Siriya. Yeehu wi'i ɓe: "To on numi bana ni, taa goɗɗo wurto berniwol ngam o yahra habaru haa Yisreyel." 16 Nden Yeehu wa''i moota pucci muuɗum, yehi Yisreyel, ngam Yoram ɗon waali ton. Ammaa Akajiya, laamiiɗo Yahuuda yahno yillaago Yoram. 17 Aynoowo dari dow suudu aynirdu towndu haa Yisreyel. O yi'i mooɓre Yeehu ɗon wara. O wi'i: "Mi ɗon yi'a mooɓre." Yoram wi'i: "Hoo'u ba''iiɗo puccu, nel mo haa o fotta bee maɓɓe, o ?ama ɓe: Jam waddi on na?" 18 Ba''iiɗo puccu yehi, fotti bee Yeehu, wi'i: "Laamiiɗo ?ami ma: Jam waddu ma na?" Yeehu jaabi: "Ko yaali ma bee jam? War, tokkam." Aynoowo anndini laamiiɗo, wi'i: "Nelaaɗo yotti haa maɓɓe, lorataako." 19 Nden o neli ba''iiɗo ɗiɗaɓo. O yotti haa maɓɓe, o wi'i: "Ndaa ni laamiiɗo wi'i: Jam waddi on na?" Yeehu jaabi: "Ko yaali am bee jam? War, tokkam." 20 Aynoowo anndini laamiiɗo, wi'i: "O yotti haa maɓɓe, o lorataako. Marɗo mooɓre man ɗon samna bana ginnaaɗo, bana Yeehu ɓii Nimsi." 21 Yoram wi'i: "Mbaɗe pucci haa moota am." Ɓe taaskitini moota pucci maako. Nden ɓe ngurti, Yoram, laamiiɗo Isra'iila, e Akajiya, laamiiɗo Yahuuda, koomoy dow moota mum. Ɓe njehi ngam fottugo bee Yeehu. Ɓe potti bee maako dow ngesa Nabot Yisreyeliijo. 22 Nde Yoram yi'i Yeehu, o ?ami: "Jam waddu ma na, Yeehu?" Ammaa o jaabi: "Noy jam, bee njeenu daada ma Ijabel e hiilaaji maako ɗuuɗɗi?" 23 Yoram wayliti, doggi. O wi'i Akajiya: "Jamba, Akajiya!" 24 Ammaa Yeehu naŋgi lagaawal bee juŋŋgo muuɗum, fiɗi mo caka balbe maako haa kurol sumpiti ɓernde maako. O yani nder moota maako. 25 Yeehu wi'i balloowo maako Bitkar: "Eftu mo, wuba mo dow ngesa Nabot Yisreyeliijo. Siftor no enen ɗiɗo, min bee maaɗa, en tokkodi baaba maako Akab dow pucci, saa'i Jawmiraawo neldi koŋgol ngo'ol dow maako: 26 Fakat bana ngi'mi keenya ?i?am Nabot e ?i?am ɓiiyiiko'en, mi waatoto ɗam dow ngesa ka'a. Non Jawmiraawo wi'i. Eftu mo jonta, wuba mo dow ngesa, fodde wolde Jawmiraawo."

No Yeehu mbariri Akajiya

27 Nde Akajiya, laamiiɗo Yahuuda yi'i ɗum, o doggiri laawol Bayti-Haggan. Yeehu taasni mo, wi'i: "Piɗe mo dow moota pucci maako, kaŋko boo." Ɓe piɗi mo dow towndiire Guur baŋge Yible'am. O tokki doggugo haa o yotti Megiddo, ton o maayi. 28 Sukaaɓe maako njahri mo bee moota pucci haa Urusaliima. Ɓe uwi mo nder yenaande maako baŋge kaakaaji maako nder berniwol Daawuda. 29 Nder nduuɓu Yoram ɓii Akab sappo e go'owu, Akajiya heɓno laamu nder Yahuuda.

Maayde Ijabel

30 Too, Yeehu wari Yisreyel. Nde Ijabel nani ɗum, o waɗi pinaari haa gite maako, o mo''ini moorɗi maako. Nden o laari haa wurdere mahol. 31 Nde Yeehu nasti yolnde saare, Ijabel wi'i: "Jimiri, mbarɗo jawmum, o jamo na?" 32 Yeehu ɓaŋgti gite muuɗum gal wurdere, wi'i: "Moy wondata bee am, moy?" Saraaki'en ɗiɗo koo tato ndaari gal maako. 33 O wi'i: "Njippine mo." Ɓe ndo''i mo, ?i?am maako wicci haa mahol e dow pucci, ɗi njaaɓti mo. 34 Nden Yeehu nasti suudu, o nyaami, o yari. Ɓaawo maajum o wi'i: "Ndaare le naalaaɗo oo, uwe mo, ngam o ɓii laamiiɗo." 35 Ɓe njehi ngam ɓe uwa mo. Ammaa ɓe tawaay mo, sey gumbal hoore e kosɗe e juuɗe. 36 Ɓe lorti, ɓe ngecci mo ɗum. O wi'i: "Kanjum woni wolde nde Jawmiraawo wi'i bee hunduko suka muuɗum Eliya Tisbeejo: Dow ngesa haa Yisreyel dawaaɗi nyaaman kusel Ijabel. 37 Nyawmande Ijabel nandan bee jiddere dow ngesa haa Yisreyel. Goɗɗo waawataa wi'ugo: Ɗum woni Ijabel."

2 Laamiiɓe 10

No Yeehu nattiniri yimɓe saare Akab

10:1 Too, Akab woodino ɓiɓɓe worɓe cappanɗe njoweeɗiɗo haa Samariya. Yeehu windi bataakeeji, o neldi ɗi haa Samariya, haa mawɓe berniwol, haa ndotti'en e eltooɓe ɓiɓɓe Akab, wi'ugo ni'i: 2 "To bataakewol ngol yottake on, nume: Ɓiɓɓe jaagorɗo mon ɗon ngondi bee mooɗon, non boo mootaaji e pucci. On ngoodi berniwol cembiɗŋgol e balmi. 3 Kadi, cuɓe ɓuranɗo wooɗugo e fottugo caka ɓiɓɓe jaagorɗo mooɗon, njo''ine mo dow leeso laamu baaba maako. Nden kaɓe ngam aynugo saare jaagorɗo mooɗon." 4 Ammaa kamɓe ɓe kuli masin, ɓe mbi'i: "Laamiiɓe ɓeya ɗiɗo mbaawaay dartaago yeeso maako. Noy enen en ndartorto?" 5 Mawɗo laamorde e mawɗo berniwol e ndotti'en e eltooɓe neli haa Yeehu ngam wi'ugo: "Minin min maccuɓe ma, min kuuwan ko mbi'ata min fuu. Min mbaɗataa koomoye laamiiɗo. Huuw ko fottani ma." 6 Nden o windani ɓe bataakewol ɗiɗaɓol, wi'ugo ni'i: "To on ɗon ngondi bee am, to on nanani yam, koo'e ko'e worɓe ɓe'e, ɓiɓɓe jaagorɗo mooɗon, ngare haa am haa Yisreyel, jaŋgo bana wakkati jonta." Ammaa ɓiɓɓe laamiiɗo worɓe cappanɗe njoweeɗiɗo ɗonno haa mawɓe berniwol, eltooɓe ɓe. 7 Nde bataakewol maajum yotti ɓe, ɓe koo'i ɓiɓɓe laamiiɗo cappanɗe njoweeɗiɗo, ɓe kirsi ɓe, ɓe mbaati ko'e maɓɓe nder cilaaje, ɓe neldi ɗe haa Yeehu haa Yisreyel. 8 Nelaaɗo wari, anndini Yeehu: "Ɓe ngaddi ko'e ɓiɓɓe laamiiɗo." O wi'i: "Mbaage ɗe baagaaje ɗiɗi haa nastirde dammugal, haa fajiri." 9 Fajiri o wurti yaasi, o dari, o wi'i yimɓe: "Onon on laaɓɓe. Ndaa, mi waɗi fitina dow jaagorɗo am, mi mbari mo. Ammaa moy mbari ɓe'e fuu? 10 Annde, Jawmiraawo gooŋɗinan bolle fuu ɗe o wi'i dow saare Akab. Jawmiraawo huuwi ko wi'no bee hunduko suka mum Eliya." 11 Nden Yeehu mbari luttuɓe saare Akab nder Yisreyel fuu, mawɓe maako e sooba'en maako e liman'en maako, o luttaay koo gooto maɓɓe.

No Yeehu mbardi bandiraaɓe Akajiya

12 Ɓaawo maajum Yeehu ummi, yehi Samariya. Nde o ɗon haa laawol berniwol Bayti-Eket ngol waynaaɓe, 13 o fotti bee bandiraaɓe Akajiya, laamiiɗo Yahuuda. O ?ami ɓe: "On ɓeye?" Ɓe njaabi: "Minin min bandiraaɓe Akajiya. Min ngari hoofnugo ɓiɓɓe laamiiɗo e ɓiɓɓe debbo laamiiɗo." 14 Yeehu wi'i: "Naŋge ɓe ɓe yeeɗɓe." Ɓe naŋgi ɓe ɓe yeeɗɓe, ɓe kirsi ɓe haa waawru Bayti-Eket, worɓe cappanɗe nayo e ɗiɗo. O luttaay koo gooto maɓɓe. 15 Nde Yeehu dilli, o fotti bee Yonadabu ɓii Rekab, garanɗo haa maako. O hoofni mo, o ?ami: "A gooŋgaajo haa am bana min mi gooŋgaajo haa maaɗa na?" Yonadabu jaabi: "Nonnon." Yeehu wi'i: "To non kam hokkam juŋŋgo ma." Kaŋko o hokki mo juŋŋgo maako. Yeehu wa''ini mo dow moota pucci muuɗum. 16 O wi'i: "Yahdu bee am, laar himma am ngam Jawmiraawo." O yahri mo dow moota pucci maako. 17 Nde o yotti Samariya, o mbari luttuɓe saare Akab nder Samariya fuu, haa o nattini asŋgol Akab fodde wolde nde Jawmiraawo wi'no Eliya.

No Yeehu timminiri kuugal diina Ba'al

18 Too, Yeehu mooɓti yimɓe Samariya fuu. O wi'i ɓe: "Akab teddini Ba'al seɗɗa, ammaa Yeehu teddinan mo ɗuuɗɗum. 19 Kadi ewne annabo'en Ba'al, teddinooɓe mo e liman'en maako fuu, ɓe ngara haa am, taa gooto maɓɓe lutta. Mi woodi kirseteeŋga maŋga ngam Ba'al. Koomoy to waraay, maayan." Ammaa Yeehu huuwi bee ?oyre ngam o halka sujidanooɓe Ba'al. 20 Nden Yeehu umri: "Mbaɗe mooɓtorde juulde senaande ngam Ba'al." Ɓe ngoyni nde. 21 Yeehu neli kootoy nder Isra'iila. Teddinooɓe Ba'al fuu ngari, walaa mo waraay. Ɓe nasti suudu Ba'al haa ndu heewi. 22 Yeehu wi'i mawɗo sigordu limce: "Wurtin limce ngam teddinooɓe Ba'al." Kaŋko o hokki ɓe limce man. 23 Nden Yeehu nastidi bee Yonadabu ɓii Rekab nder suudu Ba'al. O wi'i teddinooɓe Ba'al: "Mbiɗite, ndaare, taa gooto nder teddinooɓe Jawmiraawo wonda bee mooɗon, sey teddinooɓe Ba'al tan." 24 Nden ɓe nasti ngam lii'aago kirseteeɗi e guleteeɗi. Ammaa Yeehu umruno worɓe cappanɗe njoweetato haa yaasi, o wi'no: "Mi hokki on worɓe ɓe'e haa juuɗe mooɗon. Koomoy acci gooto maɓɓe daɗi, yoŋki mum laatoto mbattudi yoŋki daɗɗo." 25 Nde ɓe timmini lii'aago guleteeɗi, Yeehu wi'i aynooɓe e hoore'en: "Naste, mbare ɓe, taa goɗɗo wurto." Ɓe mbardi ɓe bee mbeldi kaafahi. Aynooɓe e hoore'en ngudini ɓe yaasi. Nden ɓe nasti haa nder suudu Ba'al. 26 Ɓe ngurtini daŋraŋge fotooji nder maaru, ɓe nguli ɗi. 27 Ɓe ngibbini daŋraŋgal Ba'al, ɓe ngibbini suudu Ba'al, ɓe ngartiri ndu nokkuure calka haa warugo hande. 28 Bana ni Yeehu nattiniri diina Ba'al nder Isra'iila. 29 Ammaa o accaay hakkeeji ɗi Yerobo'am ɓii Nebat huuwni Isra'iila, o ittaay nga'oy kaŋgeeri haa Baytila e Dan. 30 Jawmiraawo wi'i Yeehu: "A timmini ko fottani yam, a huuwi saare Akab fodde anniya ɓernde am. Ngam maajum ɓiɓɓe ma njooɗoto dow leeso laamu Isra'iila haa yidere nayaɓre." 31 Ammaa Yeehu hakkilanaay tokkaago tawreeta Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila bee ɓernde woore, o accaay hakkeeji Yerobo'am ɗi o huuwni Isra'iila. 32 Saa'i maajum Jawmiraawo fuɗɗi ta''ugo maral Isra'iila. Hajayel nyaami lesdi Isra'iila 33 haa fuunaaŋge Urdun fuu, non boo lesdi Gile'at e lesdi Baasan, waato lesdi le'i Gada e Ruuben e Manassa, haa yotti Aro'er haa maayo Arnon. 34 Luttuɗum haala Yeehu, kuuɗe mum e baawɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 35 Yeehu maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo haa Samariya. Ɓiiyiiko Yo'akas laami pellel maako. 36 Wakkati Yeehu laamani Isra'iila haa Samariya, duuɓi noogas e joweetati.

2 Laamiiɓe 11

No Ataliya jaɓtiri laamu

11:1 Yoo, Ataliya, daada Akajiya yi'i ɓiyum maayi, nden o fuɗɗi halkugo asŋgol laamiiɗo fuu. 2 Ammaa Yooseba, ɓii laamiiɗo Yoram debbo, deerɗu Akajiya hoo'i Yo'as ɓii Akajiya. O hisni mo caka ɓiɓɓe laamiiɗo mbareteeɓe. O nyukkini ɓiŋgel e debbo kakkilanoowo ngel nder sigordu be''itte. Ɓe cuuɗi ngel yeeso Ataliya, ngam maajum ngel mbaraaka. 3 Duuɓi joweego Yo'as nyukki haa Yooseba nder suudu Jawmiraawo. Ammaa saa'i man fuu Ataliya ɗon laamano lesdi. 4 Nden nduuɓu njoweeɗiɗaɓu, Yooyada limanjo neli ewnaago mawɓe dow worɓe teemerre haa Kari'en e aynooɓe, ɓe ngara haa maako nder suudu Jawmiraawo. O haɓɓi alkawal bee maɓɓe, o hunni ɓe nder suudu Jawmiraawo. Nden o holli ɓe ɓii laamiiɗo. 5 O umri ɓe: "Ndaa ko kuuwoton: On mbaɗa geɓe tati. Yeɓre mooɗon woore, huuwanɓe kuugal nyande siwtorde, ayna suudu laamiiɗo. 6 Yeɓre ɗiɗawre daroto haa dammugal Sur, yeɓre tataɓre boo haa dammugal ɓaawo aynooɓe. Sey on mbaɗa aynol bee tokkindirki. 7 Geɓe mooɗon ɗiɗi, timminɓe kuugal nyande siwtorde, mbaɗa aynol nder suudu Jawmiraawo haa laamiiɗo. 8 Sey on taaro laamiiɗo, koomoy bee balmi muuɗum haa juuɗe muuɗum. Koomoy nastanɗo caka caffuuji, mbare mo. Ngonde bee laamiiɗo, nde o wurtoto malla nde o nastata fuu." 9 Mawɓe dow worɓe teemerre teemerre kuuwi ko Yooyada limanjo umruno fuu. Koomoy maɓɓe hoo'i worɓe muuɗum, fuɗɗuɓe kuugal nyande siwtorde e timminɓe ngal fuu, ɓe ngari haa Yooyada, limanjo. 10 Limanjo hokki mawɓe dow worɓe teemerre teemerre labbe e bawarɗe ɗe Daawuda marno, gonɗe nder suudu Jawmiraawo. 11 Nden aynooɓe ndari, koomoy bee balmi muuɗum haa juuɗe muuɗum, diga wakere suudu nyaamre haa wakere suudu nande, yeeso hirsirde e yeeso suudu, ɓe taari laamiiɗo boo. 12 Nden o wurtini ɓii laamiiɗo, o meeti mo meetaleewol, o hokki mo seedamku laamu. Ɓe lammini mo, ɓe moyti mo bee nebbam. Nden ɓe kelli juuɗe, ɓe kooli: "Hayru laamiiɗo!" 13 Nde Ataliya nani hoolo aynooɓe e yimɓe, o wari haa yimɓe mooɓtiiɓe haa suudu Jawmiraawo. 14 O yi'i laamiiɗo ɗon dari haa daŋraŋgal kombi dammugal, bana ko woni al'aada laamiiɓe, e mawɓe e fuufooɓe luwe kombi laamiiɗo. Yimɓe fuu ɗon ceyo, ɓe ɗon puufa luwe. Ataliya seeki limce muuɗum, hooli: "Fitina, fitina!" 15 Ammaa Yooyada limanjo umri mawɓe dow worɓe teemerre teemerre, jo''inaaɓe dow jama'aare konu, wi'i ɓe: "Ngurtine mo, caaline mo caffuuji. To goɗɗo tokkake mo, mbare mo bee kaafahi!" Limanjo wi'i boo: "Taa mbare Ataliya nder suudu Jawmiraawo." 16 Ɓe naŋgi mo, ɓe njahri mo haa suudu laamiiɗo, dow laawol nastirde pucci. Ton ɓe mbari mo. 17 Nden Yooyada haɓɓi alkawal hakkunde Jawmiraawo bee laamiiɗo e yimɓe, haa ɓe laato yimɓe Jawmiraawo, non boo hakkunde laamiiɗo e yimɓe. 18 Ɓaawo maajum yimɓe lesdi fuu njehi haa suudu Ba'al, ngibbini ndu. Ɓe pusi kirsirɗe maaru e fotooji maaru. Ɓe mbari Mattan, limanjo Ba'al, yeeso kirsirɗe. Limanjo jo''ini aynooɓe haa suudu Jawmiraawo. 19 Nden o hoo'i mawɓe dow worɓe teemerre teemerre e Kari'en e aynooɓe e yimɓe fuu, ɓe njahri laamiiɗo diga suudu Jawmiraawo haa suudu laamiiɗo bee laawol dammugal aynooɓe. O jooɗi dow leeso laamu. 20 Yimɓe lesdi fuu ceyi, berniwol boo heɓi de'ere. Ammaa Ataliya, ɓe mbarino mo bee kaafahi haa suudu laamiiɗo.

2 Laamiiɓe 12

Laamu Yo'as nder Yahuuda

12:1 Yoo, Yo'as woodi duuɓi joweeɗiɗi, saa'i o laamo. 2 Nder nduuɓu Yeehu njoweeɗiɗaɓu, Yo'as heɓi laamu. O laami haa Urusaliima duuɓi cappanɗe nayi. Innde daada maako, Sibiya mo Biirsaba. 3 Yo'as huuwi ko fottani Jawmiraawo, balɗe fuu ɗe Yooyada limanjo jaŋgini mo. 4 Ammaa nokkuuje towɗe cenaaɗe ittaaki tawon, yimɓe tokki hirsugo e urugo haa nokkuuje man. 5 Yo'as wi'i liman'en: "Ceede nder dokke cenaaɗe gaddaaɗe haa suudu Jawmiraawo, ceede jaɓeteeɗe kootoy, e ceede ɗe kiita yoɓnata goɗɗo, e ceede ɗe ɓernde goɗɗo numi hokkugo haa suudu Jawmiraawo, 6 sey liman'en koo'a ɗe, koomoy haa anndaaɓe muuɗum. Ɓe mbo''itina suudu Jawmiraawo, kootoy ɓe tawi bonniiɗum fuu". 7 Ammaa haa warugo nduuɓu laamiiɗo Yo'as noogas e tataɓu, liman'en mbo''itinaay suudu Jawmiraawo. 8 Ngam maajum o ewni Yooyada limanjo e liman'en woɗɓe. O wi'i ɓe: "Koni on mbo''itinaay suudu? Yeeso ɗo, on njogataako ceede ɗe njaɓɗon haa anndaaɓe mooɗon, ammaa on ndokkan ɗe ngam wo''itingo bonniiɗum haa suudu." 9 Liman'en ngerdi taa ɓe tokko jogaago ceede yimɓe, taa ɓe mbo''itina suudu boo. 10 Nden Yooyada limanjo hoo'i akootiiru, sumpiti maɓɓorde maaru. O jo''ini ndu baŋge hirsirde, haa juŋŋgo nyaamo to goɗɗo nasti suudu Jawmiraawo. Liman'en aynooɓe dammugal ɗon ngubo ceede gaddaaɗe nder suudu Jawmiraawo fuu nder maaru. 11 Koondeye ɓe ngi'i ceede ɗuuɗi nder akootiiru, bindoowo laamiiɗo e hooreejo liman'en ngari. Ɓe kaɓɓa ceede gonɗe nder suudu Jawmiraawo, ɓe lima ɗe. 12 Nden ɓe ndokka ceede awnaaɗe haa juuɗe huuwooɓe kuugal, helman'en haa suudu Jawmiraawo. Kamɓe ɓe njoɓa sehooɓe e nyiɓooɓe, huuwooɓe haa suudu Jawmiraawo, 13 non boo mahooɓe e sehooɓe kaa'e. Ɓe coodi leɗɗe e kaa'e cehaaɗe, ngam bo''itinki suudu Jawmiraawo, waato ngam yoɓugo haaje bo''itinki. 14 Ammaa ɓe kuuwaay taasaaje cardi ngam suudu Jawmiraawo bee ceede gaddaaɗe nder maaru, koo laɓe koo pehe koo luwe, koo kuuje kaŋgeeri malla kuuje cardi. 15 Ammaa ɓe ndokki ɗe huuwooɓe kuugal, haa ɓe mbo''itina suudu Jawmiraawo bee maaje. 16 Jaɓooɓe ceede haa ɓe ndokka ɗe huuwooɓe kuugal, walaa haaje ɓe mbaɗa lisaafi, ngam ɓe ɗon kuuwa bee amaana. 17 Ceede kirseteeɗi ngam joɓki aybe, e ceede kirseteeɗi ngam ittuki hakke, nastaay suudu Jawmiraawo, ɗe laatani liman'en. 18 Saa'i maajum Hajayel, laamiiɗo Siriya wari haɓugo bee berniwol Gaat, o nyaami ngol. Nden Hajayel taaskani haɓugo bee Urusaliima. 19 Yo'as, laamiiɗo Yahuuda, hoo'i kuuje cenaaɗe ɗe kaakaaji maako Yusafat e Yoram e Akajiya, laamiiɓe Yahuuda cenno ɗum, e kuuje ɗe o senno bee hoore maako, non boo kaŋgeeri nder ndesaaje suudu Jawmiraawo e suudu laamiiɗo fuu, o neldi ɗum haa Hajayel. Kaŋko o dilli, o acci Urusaliima. 20 Luttuɗum haala Yo'as, e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 21 Ammaa sukaaɓe maako ummi, mbaɗi fitina. Ɓe mbari Yo'as nder suudu haa Millo, haa dirtorde yahugo Sila. 22 Yojakar ɓii Sime'atu e Yoojabat ɓii Somer, kamɓe ɓe mbari mo, o maayi. Ɓe uwi mo baŋge kaakaaji maako nder berniwol Daawuda. Ɓiiyiiko Amasiya laami pellel maako.

2 Laamiiɓe 13

Laamu Yo'akas

13:1 Yoo, nder nduuɓu Yo'as ɓii Akajiya, laamiiɗo Yahuuda, noogas e tataɓu, Yo'akas ɓii Yeehu heɓi laamu nder Isra'iila. O laami haa Samariya duuɓi sappo e joweeɗiɗi. 2 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, o tokki hakkeeji ɗi Yerobo'am ɓii Nebat huuwni Isra'iila'en, o accaay waɗugo ɗi. 3 Tikkere Jawmiraawo saati dow Isra'iila. O hokki ɓe haa juŋŋgo Hajayel laamiiɗo Siriya, kadiboo o hokki ɓe haa juŋŋgo Benhadat ɓii Hajayel, wakkati fuu. 4 Ammaa Yo'akas tori Jawmiraawo. Jawmiraawo boo jaɓi tornde maako, ngam o yi'i no laamiiɓe Siriya toonyori Isra'iila. 5 Jawmiraawo hokki Isra'iila kisnoowo, ɓe ndimɗi e baawɗe Siriya'en, yimɓe Isra'iila njooɗi nder cuuɗi muuɗum'en bana naane. 6 Ammaa ɓe accaay waɗugo hakkeeji ɗi saare Yerobo'am huuwni Isra'iila'en, ɓe tokki waɗugo ɗi. Koo foto Astera boo lutti nder Samariya. 7 Sooje'en luttanaay Yo'akas, sonaa wa''iiɓe pucci cappanɗe njowo e mootaaji pucci sappo, e yahooɓe bee kosɗe ujine sappo. Ngam laamiiɗo Siriya halkuno ɓe, o wartirno ɓe bana collaaje sorɓugo. 8 Luttuɗum haala Yo'akas, kuuɗe mum e baawɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 9 Yo'akas maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo haa Samariya. Ɓiiyiiko Yo'as laami pellel maako.

Laamu Yo'as nder Isra'iila

10 Yoo, nder nduuɓu Yo'as, laamiiɗo Yahuuda, cappanɗe tati e njoweeɗiɗaɓu, Yo'as ɓii Yo'akas heɓi laamu nder Isra'iila. O laami haa Samariya duuɓi sappo e joweego. 11 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, o accaay waɗugo hakkeeji ɗi Yerobo'am ɓii Nebat Isra'iila'en, o tokki waɗugo ɗi. 12 Luttuɗum haala Yo'as, kuuɗe mum e baawɗe mum, no o haɓiri bee Amasiya, laamiiɗo Yahuuda boo, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 13 Yo'as maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓiiyiiko Yerobo'am jooɗi dow leeso laamu maako. Ɓe uwi Yo'as haa Samariya baŋge laamiiɓe Isra'iila.

Annabaaku Elisa ragareewu e maayde muuɗum

14 Too, annabi Elisa nyawi. Ngam nyaw maajum o tammi maayugo. Yo'as, laamiiɗo Isra'iila wari haa maako. O woyi yeeso Elisa, o wi'i: "Baaba am, baaba am, an woni balloowo Isra'iila baawɗo!" 15 Elisa wi'i mo: "Waddu lagaawal e kuri." Yo'as waddi ɗum. 16 Elisa wi'i laamiiɗo: "Tiru lagaawal bee juŋŋgo ma." O tiri ngal bee juŋŋgo maako. Elisa waɗi juuɗe muuɗum dow juuɗe laamiiɗo. 17 Nden o wi'i: "Maɓɓit wurdere gal fuunaaŋge." Kaŋko o maɓɓiti nde. Elisa wi'i: "Fiɗ!" O fiɗi. Elisa wi'i: "Ɗum kurol kisndam iwɗam haa Jawmiraawo, ɗum kurol kisndam yeeso Siriya'en boo. Bana ni njaalortooɗa Siriya'en haa Afek, a halkan ɓe." 18 Nden o wi'i: "Hoo'u kuri." Yo'as hoo'i ɗi. Elisa wi'i laamiiɗo Isra'iila: "Fiy lesdi." Kaŋko o fiyi nde tati, o acci. 19 Annabi Elisa tikkani mo, wi'i: "Koni a fiyaay nde jowi malla joweego? Nden kam a jaalotono Siriya'en haa ɓe kalka. Ammaa jonta a jaaloto ɓe nde tati tan." 20 Elisa maayi, ɓe uwi mo. Nde hitaande yaalti fuu, mooɓe Mo'abi'en ɗon nasta lesdi. 21 Nyande feere, nde yimɓe ɗon uwa goɗɗo, ɓe ngi'i mooɓre ɗon wara, ɓe ngubi maayɗo nder yenaande Elisa. Nde o nasti, o meemi i'e Elisa, o yeeɗiti, o ummi dow kosɗe maako.

Konu Siriya bee Isra'iila

22 Hajayel, laamiiɗo Siriya toonyi Isra'iila'en balɗe Yo'akas fuu. 23 Ammaa Jawmiraawo mo''ani ɓe, enɗi ɓe, wayliti haa maɓɓe ngam daliila alkawal maako bee Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu. O yiɗaa halkugo ɓe. Haa warugo saa'i maajum o wudinaay ɓe daayiiɗum e maako. 24 Hajayel, laamiiɗo Siriya maayi. Ɓiiyiiko Benhadat laami pellel maako. 25 Nden Yo'as ɓii Yo'akas hoociti berniiji haa juŋŋgo Benhadat ɓii Hajayel. Kaŋko o hoocino ɓe bee haɓre haa juŋŋgo baaba maako Yo'akas. Yo'as jaali mo nde tati, o wartiri berniiji nder maral Isra'iila.

2 Laamiiɓe 14

Laamu Amasiya

14:1 Yoo, nder nduuɓu Yo'as ɓii Yo'akas, laamiiɗo Isra'iila, ɗiɗaɓu, Amasiya heɓi laamu. O ɓii Yo'as, laamiiɗo Yahuuda. 2 O woodi duuɓi noogas e jowi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi noogas e joweenayi. Innde daada maako, Yo'addan mo Urusaliima. 3 O huuwi ko fottani Jawmiraawo, ammaa naa bana kaaka maako Daawuda. O huuwi bana baaba maako Yo'as huuwruno, foti kal. 4 Ammaa nokkuuje towɗe cenaaɗe ittaaki tawon, yimɓe tokki hirsugo e urugo haa nokkuuje man. 5 Nde laamu sembiɗi haa juŋŋgo maako, o mbari sukaaɓe maako mbarnooɓe baaba maako. 6 Ammaa o mbaraay ɓiɓɓe mbarooɓe, bana ko winda nder deftere tawreeta Muusa. Ton Jawmiraawo umri: "Taa baabiraaɓe maaya ngam daliila hakkeeji ɓiɓɓe, taa ɓiɓɓe boo maaya ngam daliila hakkeeji baabiraaɓe. Ammaa koomoy maaya ngam daliila hakke muuɗum tan." 7 Amasiya mbari Edoomi'en ujine sappo nder waadiwol manda. O nyaami Sela bee haɓre, o wi'i ngol innde Yokteyel. Non ngol wi'a haa warugo hande. 8 Saa'i maajum Amasiya neli nelaaɓe haa Yo'as ɓii Yo'akas ɓii Yeehu, laamiiɗo Isra'iila, ɓe mbi'a: "War, ndaarndaartiren gite bee gite." 9 Yo'as, laamiiɗo Isra'iila neli haa Amasiya, laamiiɗo Yahuuda, wi'ugo: "Gi'ehi dow Libanon neli haa lekki cembiɗki dow Libanon, wi'ugo: Accu ɓiyam gorko te'a ɓiya debbo. Ammaa kuuje ladde gonɗe dow Libanon caali ton, ndammi gi'ehi. 10 Gooŋga, a jaali Edoom, kanjum ɓernde ma mawniti. Teddin hoore ma, jooɗa haa saare ma. Koni ngiɗɗa fooɗango hoore ma sarru, haa ndo''ooɗa, an e Yahuuda fuu bee maaɗa?" 11 Ammaa Amasiya nanaay. Nden Yo'as, laamiiɗo Isra'iila wari, fotti bee Amasiya, laamiiɗo Yahuuda, haa Bayti-Semes nder maral Yahuuda. 12 Isra'iila jaali Yahuuda, yimɓe Yahuuda ndoggi, koomoy haa saare mum. 13 Yo'as, laamiiɗo Isra'iila naŋgi Amasiya ɓii Yo'as ɓii Akajiya haa Bayti-Semes. Nden o yahri mo haa Urusaliima. O waɗi ceekgol nder mahol Urusaliima, diga dammugal Efrayim haa dammugal toldu, baakin piyanɗe teemeɗɗe nayi. 14 O hooci kaŋgeeri e cardi e kuuje gonɗe nder ndesaaje suudu Jawmiraawo e ndesaaje suudu laamiiɗo fuu. O hooci boo naŋgaaɓe jo''inaaɓe ran, nden o lorti haa Samariya. 15 Luttuɗum haala Yo'as, kuuɗe mum e baawɗe mum, no o haɓiri bee Amasiya, laamiiɗo Yahuuda boo, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 16 Yo'as maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo haa Samariya, baŋge laamiiɓe Isra'iila. Ɓiiyiiko Yerobo'am laami pellel maako. 17 Ammaa ɓaawo maayde Yo'as ɓii Yo'akas, laamiiɗo Isra'iila, Amasiya ɓii Yo'as, laamiiɗo Yahuuda tokki yeeɗugo duuɓi sappo e jowi. 18 Luttuɗum haala Amasiya windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 19 Ɓe mbaɗi fitina dow maako haa Urusaliima. O doggi haa Lakis. Ammaa ɓe neli ɗaɓɓitugo mo haa Lakis, ɓe mbari mo ton. 20 Ɓe njahri ɓandu maako bee pucci haa Urusaliima, ɓe uwi mo baŋge kaakaaji maako nder berniwol Daawuda. 21 Yimɓe Yahuuda fuu koo'i Ujiya mo duuɓi mum sappo e joweego, ɓe lammini mo haa pellel baaba maako Amasiya. 22 Kaŋko o nyiɓti Elat, o wartiri ngol nder maral Yahuuda, ɓaawo baaba maako maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum.

Laamu Yerobo'am

23 Yoo, nder nduuɓu Amasiya ɓii Yo'as, laamiiɗo Yahuuda, sappo e njowaɓu, Yerobo'am ɓii Yo'as, laamiiɗo Isra'iila heɓi laamu haa Samariya. O laami duuɓi cappanɗe nayi e go'o. 24 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, o accaay waɗugo hakkeeji ɗi Yerobo'am ɓii Nebat huuwni Isra'iila'en. 25 O wo''itini Isra'iila nder keeri mum diga nastirde Hamat haa yotti weendu ladde, fodde wolde nde Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'no bee hunduko suka muuɗum Yonas ɓii Amitay, annaboojo iwɗo Gaat-Hefer. 26 Ngam Jawmiraawo yi'i bone Isra'iila naawi masin, mawɗo e leesɗo fuu njinni, walaa koomoy ngam wallugo Isra'iila. 27 Jawmiraawo wi'aay o nattinan innde Isra'iila les asama. Ngam maajum o hisni ɓe bee juŋŋgo Yerobo'am ɓii Yo'as. 28 Luttuɗum haala Yerobo'am, kuuɗe mum e baawɗe mum, no o haɓri, o wartiri Damas e Hamat ɗi Yahuuda marno nder maral Isra'iila, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 29 Yerobo'am maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum laamiiɓe Isra'iila. Ɓiiyiiko Jekariya laami pellel maako.

2 Laamiiɓe 15

Laamu Ujiya

15:1 Yoo, nder nduuɓu Yerobo'am, laamiiɗo Isra'iila, noogas e njoweeɗiɗaɓu, Ujiya heɓi laamu. O ɓii Amasiya, laamiiɗo Yahuuda. 2 O woodi duuɓi sappo e joweego, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi cappanɗe jowi e ɗiɗi. Innde daada maako, Yekoliya mo Urusaliima. 3 O huuwi ko fottani Jawmiraawo, bana baaba maako Amasiya huuwruno. 4 Ammaa nokkuuje towɗe cenaaɗe ittaaki tawon, yimɓe tokki hirsugo e urugo haa nokkuuje man. 5 Jawmiraawo ukkani laamiiɗo saɗawre haa yotti nyalaade maayde maako. O jooɗi nder suudu yeewndu. Yotam, ɓii laamiiɗo woni ardiiɗo laamorde, kaŋko waɗanta yimɓe lesdi kiita. 6 Luttuɗum haala Ujiya, e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 7 Ujiya maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo baŋge kaakaaji maako nder berniwol Daawuda. Ɓiiyiiko Yotam laami pellel maako.

Laamu Jekariya

8 Yoo, nder nduuɓu Ujiya, laamiiɗo Yahuuda, cappanɗe tati e njoweetataɓu, Jekariya ɓii Yerobo'am heɓi laamu nder Isra'iila. O laami haa Samariya lebbi joweego. 9 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, bana kaakaaji maako kal kal. O accaay waɗugo hakkeeji ɗi Yerobo'am ɓii Nebat huuwni Isra'iila'en. 10 Sallum ɓii Yabes waɗi fitina dow maako. O fiyi mo gite yimɓe, o mbari mo. Nden o laami pellel maako. 11 Luttuɗum haala Jekariya windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 12 Kanjum woni wolde nde Jawmiraawo wolwani Yeehu: "Ɓiɓɓe ma njooɗoto dow leeso laamu Isra'iila haa yidere nayaɓre." Non ɗum laatori.

Laamu Sallum

13 Yoo, nder nduuɓu Ujiya, laamiiɗo Yahuuda, cappanɗe tati e njoweenayaɓu, Sallum ɓii Yabes heɓi laamu. O laami haa Samariya lewru wooru. 14 Menahem ɓii Gadi wari diga Tirsa haa Samariya, mbari Sallum. Nden o laami pellel maako. 15 Luttuɗum haala Sallum, e fitina mum ka o waɗi, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 16 Saa'i Menahem ɗon wara diga Tirsa, o nyaami berniwol Tifsa, o mbari yimɓe nder berniwol e nder lesdi maagol fuu, ngam ɓe maɓɓitanaay mo dammuɗe maagol. O seeki koo reedu'en nder maagol boo.

Laamu Menahem

17 Yoo, nder nduuɓu Ajariya, laamiiɗo Yahuuda, cappanɗe tati e njoweenayaɓu, Menahem ɓii Gadi heɓi laamu nder Isra'iila. O laami haa Samariya duuɓi sappo. 18 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, balɗe maako fuu o accaay waɗugo hakkeeji ɗi Yerobo'am ɓii Nebat huuwni Isra'iila'en. 19 Nden Pul, laamiiɗo Assuura ukkani lesdi. Menahem hokki Pul cardi baakin kilo ujine cappanɗe tati e jowi, ngam haa kaŋko o walla mo, o sembiɗina laamu haa juuɗe Menahem. 20 Menahem yowani Isra'iila jomorgol ceede man, yimɓe riskuɓe fuu, haa o hokka ɗe laamiiɗo Assuura, gooto gooto fuu ceede cardi cappanɗe jowi. Nden laamiiɗo Assuura lori, o daraaki nder lesdi Isra'iila. 21 Luttuɗum haala Menahem, e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila. 22 Menahem maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓiiyiiko Pekaya laami pellel maako.

Laamu Pekaya

23 Yoo, nder nduuɓu Ajariya, laamiiɗo Yahuuda, cappanɗe njowaɓu, Pekaya ɓii Menahem heɓi laamu nder Isra'iila. O laami haa Samariya duuɓi ɗiɗi. 24 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, o accaay waɗugo hakkeeji ɗi Yerobo'am ɓii Nebat huuwni Isra'iila'en. 25 Peka ɓii Remaliya, hooreejo maako waɗi fitina dow maako bee worɓe cappanɗe njowo nder yimɓe Gile'at. O mbari mo haa Samariya nder joonyorde suudu laamiiɗo, kaŋko e Argoba e Ariye. Nden o laami pellel maako. 26 Luttuɗum haala Pekaya, e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila.

Laamu Peka

27 Yoo, nder nduuɓu Ajariya, laamiiɗo Yahuuda, cappanɗe jowi e ɗiɗaɓu, Peka ɓii Remaliya heɓi laamu nder Isra'iila. O laami haa Samariya duuɓi noogas. 28 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, o accaay waɗugo hakkeeji ɗi Yerobo'am ɓii Nebat huuwni Isra'iila'en. 29 Nder nyalɗe Peka, Tigilat-Pileser, laamiiɗo Assuura wari, nyaami Iyon e Abel-bayti-Maaka e Yanuwak e Keedes e Hasoor e Gile'at e Galili, lesdi Neftalim fuu. O eggini yimɓe haa Assuura. 30 Hose'a ɓii Ela waɗi fitina dow Peka ɓii Remaliya, mbari mo. Nden o laami pellel maako. Ɗum laati nder nduuɓu Yotam ɓii Ujiya noogaswu. 31 Luttuɗum haala Peka, e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Isra'iila.

Laamu Yotam

32 Yoo, nder nduuɓu Peka ɓii Remaliya, laamiiɗo Isra'iila, ɗiɗaɓu, Yotam heɓi laamu. O ɓii Ujiya, laamiiɗo Yahuuda. 33 O woodi duuɓi noogas e jowi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi sappo e joweego. Innde daada maako, Yeruusa ɓii Sadok. 34 O huuwi ko fottani Jawmiraawo, bana baaba maako Ujiya huuwruno. 35 Ammaa nokkuuje towɗe cenaaɗe ittaaki tawon, yimɓe tokki hirsugo e urugo haa nokkuuje man. Kaŋko o nyiɓi dammugal ɓaŋgiiŋgal haa suudu Jawmiraawo. 36 Luttuɗum haala Yotam, e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 37 Nder nyalɗe maako Jawmiraawo fuɗɗi nelugo Rejin, laamiiɗo Siriya, e Peka ɓii Remaliya, dow Yahuuda. 38 Yotam maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo baŋge kaakaaji maako nder berniwol Daawuda. Ɓiiyiiko Akas laami pellel maako.

2 Laamiiɓe 16

Laamu Akas

16:1 Yoo, nder nduuɓu Peka ɓii Remaliya sappo e njoweeɗiɗaɓu, Akas heɓi laamu. O ɓii Yotam, laamiiɗo Yahuuda. 2 O woodi duuɓi noogas, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi sappo e joweego. O huuwaay ko fottani Allah Jawmiraawo maako, bana kaaka maako Daawuda huuwruno. 3 Ammaa o tokki laawol laamiiɓe Isra'iila. O lii'ani labbi koo ɓiiyiiko guleteeɗo boo, fodde al'aadaaji nyidduɗi nder ummaatooje ɗe Jawmiraawo riiwi yeeso yimɓe Isra'iila. 4 O wuli kirsaaɗi e ureteeɗum haa nokkuuje towɗe cenaaɗe e haa towndiije e les leɗɗe kecce fuu. 5 Saa'i maajum Rejin, laamiiɗo Siriya, e Peka ɓii Remaliya, laamiiɗo Isra'iila, ngari haɓugo bee Urusaliima. Ɓe taari ngol, ammaa ɓe keɓaay jaalaago Akas. 6 Saa'i maajum boo, Rejin, laamiiɗo Siriya wartiri Elat nder maral muuɗum. O riiwi Yahuudu'en wonɓe haa Elat. Edoomi'en ngari Elat, njooɗi ton haa warugo hande. 7 Akas neli nelaaɓe haa Tigilat-Pileser, laamiiɗo Assuura, ɓe mbi'a mo: "Mi suka ma, mi ɓiɗɗo ma. War, hisnam juŋŋgo laamiiɗo Siriya e juŋŋgo laamiiɗo Isra'iila, ummaniiɓe yam." 8 Akas hoo'i cardi e kaŋgeeri nder suudu Jawmiraawo e nder ndesaaje suudu laamiiɗo. O neldi ɗum ɗum dokkal haa laamiiɗo Assuura. 9 Laamiiɗo Assuura nanani mo, yehi haɓugo bee Damas. O nyaami ngol, o eggini yimɓe maagol haa Kiir, o mbari laamiiɗo Rejin. 10 Laamiiɗo Akas yehi Damas ngam fotta bee Tigilat-Pileser, laamiiɗo Assuura. Nde Akas yi'i hirsirde haa Damas, o neldi misaalu hirsirde e foto kuugal maare fuu haa Uriya limanjo. 11 Uriya limanjo nyiɓi hirsirde. Fodde ko Akas nelduno diga Damas, bana non Uriya limanjo waɗi nde, haa laamiiɗo Akas warti diga Damas. 12 Nde laamiiɗo warti diga Damas, o laari hirsirde. Nden o ɓaditi nde, o lii'i kirsaaɗi dow maare. 13 O wuli nguleteeŋga maako e dokkal nyaamdu maako, o rufi dokkal maako dufeteeŋgal, o wicci ?i?am kirsaaɗi maako ɗi culhotiral haa hirsirde. 14 Ammaa hirsirde nde njamndi mboɗeeri, dariinde yeeso Jawmiraawo, o sottini nde haa wakere suudu yeeso, haa nokkuure hakkunde hirsirde maako e suudu Jawmiraawo, O jo''ini nde haa wakere hirsirde maako woylaare. 15 Laamiiɗo Akas umri Uriya limanjo: "Dow hirsirde mawnde ngulata nguleteeŋga fajiri e dokkal nyaamdu kiikiɗe, e nguleteeŋga laamiiɗo bee dokkal nyaamdu maako, e nguleteeŋga yimɓe lesdi fuu, e dokke nyaamdu maɓɓe e dokke maɓɓe dufeteeɗe. Sey a wicca ?i?am guleteeɗi e ?i?am kirseteeɗi fuu haa maare. Ammaa haala hirsirde njamndi mboɗeeri, sey mi laara kadi." 16 Uriya, limanjo huuwi fodde ko laamiiɗo Akas umri mo fuu. 17 Laamiiɗo Akas fisti ɓaŋgeeje haa jo''inirɗi, o itti taasaaje mawɗe dow maaji. O jippini weendu njamndi mboɗeeri dow ga'i njamndi mboɗeeri gonɗi les maaru, o jo''ini ndu dow caɓɓol kaa'e. 18 Laawol birniiŋgol ngam nyande siwtorde, nyiɓaaŋgol haa suudu, e nastirde laamiiɗo haa yaasi suudu Jawmiraawo, o wayliti ɗi ngam daliila laamiiɗo Assuura. 19 Luttuɗum haala Akas, e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 20 Akas maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo baŋge kaakaaji maako nder berniwol Daawuda. Ɓiiyiiko Hejekiya laami pellel maako.

2 Laamiiɓe 17

Do''ere Samariya e eggineeki Isra'iila'en

17:1 Yoo, nder nduuɓu Akas, laamiiɗo Yahuuda, sappo e ɗiɗaɓu, Hose'a ɓii Ela heɓi laamu nder Isra'iila. O laami haa Samariya duuɓi joweenayi. 2 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, ammaa naa bana laamiiɓe Isra'iila'en aartuɓe mo. 3 Salmanasar, laamiiɗo Assuura ukkani mo konu. Hose'a leestani mo, yoɓi mo jomorgol. 4 Ammaa laamiiɗo Assuura heɓti dabare Hose'a, ngam kaŋko o nelno nelaaɓe haa Soo, laamiiɗo Misra, o yoɓaayno laamiiɗo Assuura jomorgol bana kitaale fuu. Laamiiɗo Assuura naŋgi mo, wubi mo nder fursina. 5 Nden laamiiɗo Assuura wari nder lesdi fuu. O ukkani Samariya boo, o taari ngol duuɓi tati. 6 Nder nduuɓu Hose'a njoweenayaɓu, laamiiɗo Assuura nyaami Samariya, o eggini yimɓe Isra'iila haa Assuura. O jo''ini ɓe haa Kalak e baŋge maayo Kabor nder lesdi Goojan, e nder gure Medi'en. 7 Kanjum ɗum laati ngam yimɓe Isra'iila mbaɗi hakke dow Allah Jawmiraawo muuɗum'en, gurtinɗo ɓe lesdi Misra, kisnuɗo ɓe juŋŋgo Firawna, laamiiɗo Misra. Ɗum laati ngam ɓe kuli ɗowanteeɓe woɗɓe boo. 8 Ɓe tokki umrooje ummaatooje ɗe Jawmiraawo riiwno yeeso maɓɓe, e umrooje ɗe laamiiɓe Isra'iila mbaɗno. 9 Bee sirri yimɓe Isra'iila kuuwi kuuje ɗe pottaay, dow Allah Jawmiraawo maɓɓe. Ɓe nyiɓi nokkuuje towɗe cenaaɗe nder gure maɓɓe fuu, diga kawyeeje haa berniiji cembiɗɗi. 10 Ɓe ndarni daŋraŋge e fotooji Astera dow towndiije e les leɗɗe kecce fuu. 11 Ɓe nguli ureteeɗum ton haa nokkuuje towɗe bana ummaatooje ɗe Jawmiraawo egginno. Ɓe kuuwi kuuɗe kalluɗe ngam tikkingo Jawmiraawo. 12 Ɓe cujidani labbi ɗi Jawmiraawo wi'i ɓe: "Taa kuuwe irin ɗu'um." 13 Jawmiraawo reentini Isra'iila e Yahuuda bee kunduɗe annabo'en e yi'ooɓe kaayeefiiji fuu, o bi'ɗo: "Tuube, acce laabi mooɗon kalluɗi, kakkilane umrooje am e farillaaji am fodde tawreeta fuu ka umrumi kaakaaji mooɗon, ka neldumi on bee sukaaɓe am annabo'en." 14 Ammaa ɓe nanaay, ɓe cattini ko'e maɓɓe, bana kaakaaji maɓɓe cattiniri ko'e muuɗum'en, ɓe nuɗɗinaay Allah Jawmiraawo maɓɓe. 15 Ɓe njawi umrooje maako e alkawal maako ngal o haɓɓuno bee kaakaaji maɓɓe, e seedamkuuji maako ɗi o seedni ɓe. Ɓe tokki labbi meereeji, ɓe kuuwi meereejum. Ɓe tokki al'aada ummaatooje piltuɗe ɓe, koo nde Jawmiraawo umruno ɓe taa ɓe kuuwa bana ɓeya. 16 Ɓe acci umrooje Allah Jawmiraawo maɓɓe, ɓe mbaɗani ko'e maɓɓe fotooji ɓolinaaɗi, nga'oy ɗiɗoy, ɓe mbaɗi foto Astera, ɓe turi yeeso jama'aare asama fuu, ɓe cujidani Ba'al. 17 Ɓe lii'ani labbi ɓikkoy maɓɓe ngorkoy e ndehoy nguleteekoy. Ɓe mbaɗi hatti, ɓe mbaɗi hiila. Ɓe mbaɗi sembe fuu ngam huuwugo kalluɗum yeeso Jawmiraawo, haa ɓe tikkina mo. 18 Jawmiraawo tikkani Isra'iila'en masin, o itti ɓe yeeso maako. Walaa ko lutti, sey lenyol Yahuuda tan. 19 Ammaa yimɓe Yahuuda kamɓe boo, ɓe kakkilanaay umrooje Allah Jawmiraawo maɓɓe, ɓe tokki umrooje ɗe Isra'iila waɗno. 20 Jawmiraawo wudini danygol Isra'iila fuu. O leesni ɓe, o hokki ɓe haa juuɗe wilooɓe, haa o wudini ɓe yeeso maako. 21 Ɓaawo Jawmiraawo sendi Isra'iila bee saare Daawuda, ɓe lammini Yerobo'am ɓii Nebat. Ammaa Yerobo'am selni Isra'iila laawol tokkaago Jawmiraawo, o esti ɓe haa ɓe mbaɗa hakkewol maŋgol. 22 Yimɓe Isra'iila tokki hakkeeji ɗi Yerobo'am waɗi fuu, ɓe accaay waɗugo ɗi, 23 haa Jawmiraawo itti Isra'iila yeeso maako, bana o wi'no bee kunduɗe sukaaɓe maako annabo'en. Isra'iila'en egginaama diga lesdi muuɗum'en haa Assuura, haa warugo hande.

Jo''ineeki yimɓe woɗɓe haa Samariya

24 Too, laamiiɗo Assuura waddi yimɓe diga Baabila e Kuta e Awwi e Hamat e Sefarwayim. O jo''ini ɓe mbattudi yimɓe Isra'iila nder gure Samariya. Kamɓe ɓe koo'i Samariya e gure lesdi maajum, ɓe njooɗi ton, ɓe mari ɗum. 25 Nde ɓe puɗɗi jooɗaago ton, ɓe kulaay Jawmiraawo, Jawmiraawo neli barooɗe caka maɓɓe, ɗe mbari woɗɓe maɓɓe. 26 Ɓe mbi'i laamiiɗo Assuura: "Ummaatooje ɗe egginɗa, njo''inɗa nder gure Samariya, ɗe anndaa haala diina ɗowanteeɗo lesdi ndi. O neli barooɗe caka yimɓe, ɗe ɗon mbara ɓe, ngam ɓe anndaa haala diina ɗowanteeɗo lesdi ndi." 27 Laamiiɗo Assuura umri: "Njahre gooto nder liman'en ɓe egginɗon diga ton, o yaha jooɗaago ton, haa o anndina ɓe haala diina ɗowanteeɗo lesdi man." 28 Gooto nder liman'en egginaaɓe diga Samariya yehi, jooɗi haa Baytila. O anndini yimɓe hulugo Jawmiraawo. 29 Ummaatoore koondeye waɗi ɗowanteeɓe muuɗum, ɓe jo''ini ɓe nder cuuɗi nokkuuje towɗe cenaaɗe ummaatoore koondeye nder gure ɗe ɓe njooɗi. 30 Yimɓe Baabila mbaɗi Sukkot-Benot, yimɓe Kuta mbaɗi Nergal, yimɓe Hamat mbaɗi Asiima. 31 Yimɓe Awwi mbaɗi Nibika e Tartak, yimɓe Sefarwayim lii'i ɓikkoy muuɗum'en ngorkoy nguleteekoy ngam Adirammelek e Anammelek, ɗowanteeɓe Sefarwayim. 32 Ɓe kuli Jawmiraawo, ɓe koo'i nder mooɓgal maɓɓe liman'en ngam nokkuuje towɗe cenaaɗe. Kamɓe ɓe lii'i kirseteeɗi ngam daliila yimɓe nder cuuɗi nokkuuje towɗe go. 33 Ɓe kuli Jawmiraawo, ammaa ɓe cujidani ɗowanteeɓe maɓɓe boo fodde al'aada ummaatooje ɗe ɓe egginaama haa muuɗum'en. 34 Ɓe ɗon tokko al'aadaaji ɓooymaaji haa warugo hande. Ɓe kulataa Jawmiraawo, ɓe ɗowantaako farillaaji e kiitaaji e tawreeta e umrooje ɗe Jawmiraawo umri yimɓe Yakubu mo o ewni ɗum Isra'iila. 35 Jawmiraawo haɓɓuno alkawal bee maɓɓe, umruno ɓe: "Taa kule ɗowanteeɓe woɗɓe, taa cujidane ɓe, taa kuuwane ɓe, taa kirsane ɓe. 36 Ammaa min, Jawmiraawo gurtinɗo on lesdi Misra bee sembe ɗuuɗɗe e juŋŋgo fortaaŋgo, kuleeɗam, cujidaneeɗam, lii'aneeɗam kirseteeɗi. 37 Sey on kakkilana nyalɗe fuu farillaaji e kiitaaji e tawreeta e umrooje, ko mi windani on fuu. Taa kule ɗowanteeɓe woɗɓe. 38 Taa ngejjite alkawal ngal kaɓɓumi bee mooɗon. Taa kule ɗowanteeɓe woɗɓe. 39 Ammaa kule Allah Jawmiraawo mooɗon, min mi hisnan on juuɗe konne'en mooɗon fuu." 40 Ammaa ɓe nanaay, ɓe tokki huuwugo bana ɓooyma. 41 Bana non ummaatooje ɗe'e kuli Jawmiraawo, ammaa ɓe kuuwani labbi maɓɓe. Ɓiɓɓe maɓɓe boo, e ɓiɓɓe ɓiɓɓe maɓɓe, ɓe ɗon kuuwa bana kaakaaji maɓɓe, haa warugo hande.

2 Laamiiɓe 18

Laamu Hejekiya

18:1 Yoo, nder nduuɓu Hose'a ɓii Ela, laamiiɗo Isra'iila, tataɓu, Hejekiya heɓi laamu. O ɓii Akas, laamiiɗo Yahuuda. 2 O woodi duuɓi noogas e jowi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi noogas e joweenayi. Innde daada maako, Abi ɓii Jekariya. 3 O huuwi ko fottani Jawmiraawo, bana kaaka maako Daawuda huuwruno. 4 O itti nokkuuje towɗe cenaaɗe, o fusi daŋraŋge labbi, o nattini fotooji Astera, o fusi mboodi njamndi mboɗeeri ndi Muusa waɗno. Ngam haa warugo nyalɗe ɗe, yimɓe Isra'iila ɗon ngula urle yeeso maari, ɓe mbi'i ndi Nekustan. 5 Hejekiya ɗonno hooli Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. Laamiiɗo bana maako meetaay laataago caka laamiiɓe Yahuuda ɓaawo maako fuu, koo caka aartuɓe mo. 6 O ɗakki Jawmiraawo, o selaay laawol tokkaago mo, o hakkilani umrooje ɗe Jawmiraawo umruno Muusa. 7 Jawmiraawo ɗonno wondi bee maako. O heɓi saa'a kootoy o yehi fuu. O tuurtani laamiiɗo Assuura, o huuwanaay mo. 8 O jaali Filisti'en haa yotti Gaaja e lesdi maagol, diga kawyeeji haa berniwol cembiɗŋgol.

Do''ere Samariya

9 Nder nduuɓu laamiiɗo Hejekiya nayaɓu, ɗum nduuɓu Hose'a ɓii Ela, laamiiɗo Isra'iila, njoweeɗiɗaɓu, saa'i maajum Samanasar, laamiiɗo Assuura wari taaraago Samariya. 10 Ɓaawo duuɓi tati o nyaami ngol. Ɗum nduuɓu Hejekiya njoweego'owu, e nduuɓu Hose'a, laamiiɗo Isra'iila, njoweenayaɓu, nde o nyaama Samariya. 11 Laamiiɗo Assuura eggini Isra'iila'en, o jo''ini ɓe haa Kalak e baŋge maayo Kabor nder lesdi Goojan e nder gure Medi'en. 12 Kanjum ngam ɓe nananaay sawtu Allah Jawmiraawo maɓɓe, ɓe tuurtani alkawal maako. Ko Muusa, suka Jawmiraawo, umruno ɓe fuu, ɓe nanaay, ɓe kuuwaay ɗum boo.

Konu Sanherib

13 Nder nduuɓu laamiiɗo Hejekiya sappo e nayaɓu, Sanherib, laamiiɗo Assuura ukkani berniiji Yahuuda, nyaami ɗi. 14 Hejekiya, laamiiɗo Yahuuda neli haa laamiiɗo Assuura haa Lakis, wi'ugo: "Mi waɗi aybe. Lora, accam, mi yoɓan ko a yowantammi fuu." Laamiiɗo Assuura yowani Hejekiya cardi baakin kilo ujine sappo, e kaŋgeeri baakin kilo ujineere. 15 Hejekiya hokki cardi ngonndi nder ndesaaje suudu laamiiɗo fuu. 16 Wakkati maajum Hejekiya fisti kaŋgeeri haa pareeje e darduɗe nder haykaliiru Jawmiraawo, o hokki ndi laamiiɗo Assuura. Hejekiya, laamiiɗo Yahuuda, kaŋko bee hoore maako cudduno ɗe naane. 17 Ammaa laamiiɗo Assuura neli Tartaanu e Rabsaris e Rabsake bee mooɓre konu mawnde diga Lakis haa Urusaliima haa laamiiɗo Hejekiya. Ɓe njehi, ɓe njotti Urusaliima. Ɓe mba''i, ɓe ndari haa laawol ndiyam haa weendu ɓaŋgiindu, haa laawol ngesa lootoowo. 18 Ɓe ewni ngam haa laamiiɗo wara. Eliyakim ɓii Hilkiya, wakiiliijo, e Sebna, bindoowo, e Yo'ak ɓii Asaf, wajiiri, ɓe ngurti, ɓe njehi haa maɓɓe. 19 Rabsake wi'i ɓe: "Mbi'e le Hejekiya: Ndaa ni laamiiɗo mawɗo, laamiiɗo Assuura wi'i: Ɗume koolotooɗa? 20 A tammi bolle meere ɗum saawari e baawɗe ngam haɓre. Kadi moy koolotooɗa haa tuurtanɗa mi? 21 Ndaa, a ɗon hoolo Misra, kewal gewaaŋgal. To goɗɗo waanci bee maagal, ngal nastan juŋŋgo maako, ngal sumpitan ngo. Bana non Firawna, laamiiɗo Misra wa'i haa hoolotooɓe mo fuu. 22 Ammaa to a wi'i yam: Min ɗon koolo Allah Jawmiraawo amin, ­- naa ɗum kaŋko mo Hejekiya itti nokkuuje muuɗum towɗe cenaaɗe e kirsirɗe muuɗum na? Nden o wi'i yimɓe Yahuuda e Urusaliima: Yeeso hirsirde nde'e haa Urusaliima tan cujidanton. 23 Kadi, narru bee jaagorɗo am, laamiiɗo Assuura. Mi hokkete pucci ujine ɗiɗi, to a waawi wa''ingo wa''otooɓe maaɗa dow maaji. 24 Noy a lornirta koo hooreejo ɓuranɗo leesugo caka maccuɓe jaagorɗo am? Ammaa a ɗon hoolo Misra ngam daliila mootaaji pucci e wa''otooɓe ɗi. 25 Kadi, to mi wari halkugo lesdi ndi ɗum laataaki bee muuyo Jawmiraawo na? Jawmiraawo wi'i yam mi nasta lesdi ndi, mi halka ndi." 26 Ammaa Eliyakim e Sebna e Yo'ak mbi'i Rabsake: "Wolwan le maccuɓe ma bee aramiŋkoore, ngam min ɗon nana nde. Taa wolwan min bee ibraniŋkoore, haa noppi yimɓe wonɓe dow mahol." 27 Rabsake wi'i ɓe: "Jaagorɗo am neli yam haa jaagorɗo maaɗa e haa maaɗa, haa mi wolwa bolle ɗe'e na? O nelaay yam haa worɓe jooɗiiɓe dow mahol na? Kamɓe ɓe nyaaman bu'e maɓɓe, ɓe njaran cille maɓɓe, kal kal bee mooɗon." 28 Rabsake dari, hooli bee ibraniŋkoore, wi'i: "Nane wolde laamiiɗo mawɗo, laamiiɗo Assuura! 29 Ndaa ni o wi'i: Taa Hejekiya majjina on, ngam o waawataa hisnugo on juŋŋgo laamiiɗo. 30 Taa Hejekiya de'itina on bee Jawmiraawo, o wi'a: Jawmiraawo hisnan en sike, o hokkataa berniwol ngol haa juŋŋgo laamiiɗo Assuura. 31 Taa nanane Hejekiya, ngam laamiiɗo Assuura wi'i: Culhotire bee am, ngurte haa am. Nden koomoy mooɗon nyaaman inabooje muuɗum e ibbi muuɗum, koomoy yaran ndiyam ɓulndu muuɗum, 32 haa mi wara, mi yahra on haa lesdi feere bana ndi mooɗon, lesdi bee gawri e inaboojam, lesdi tamseere e gese inabooje, lesdi jaytunje e njumri, ngam haa ngeeɗon, taa maayon. Ammaa taa nanane Hejekiya, to o esti on, o wi'i: Jawmiraawo hisnan en. 33 Kadi ɗowanteeɓe ummaatooje goɗɗe kisni lesɗe muuɗum'en e juŋŋgo laamiiɗo Assuura na? 34 Toy ɗowanteeɓe Hamat e Arpada? Toy ɗowanteeɓe Sefarwayim e Hena e Iwa? Ɓe kisni Samariya e juŋŋgo am na? 35 Ɓeye caka ɗowanteeɓe lesɗe ɗe fuu kisni lesɗe muuɗum'en e juŋŋgo am, haa Jawmiraawo hisna Urusaliima e juŋŋgo am?" 36 Ammaa yimɓe njeeɗi, njaabaaki mo koo wolde woore. Ngam laamiiɗo umruno: "Taa njaabe mo." 37 Nden Eliyakim ɓii Hilkiya, wakiiliijo, e Sebna, bindoowo, e Yo'ak ɓii Asaf, wajiiri, ɓe ngarti haa Hejekiya bee limce ceekaaɗe, ɓe anndini mo bolle Rabsake.

2 Laamiiɓe 19

No Yahuuda hisnaama juŋŋgo Sanherib

19:1 Nde laamiiɗo Hejekiya nani ɗum, o seeki limce maako. O ɓorni leppi buhuure, o nasti suudu Jawmiraawo. 2 O neli Eliyakim, wakiiliijo, e Sebna, bindoowo, e ndotti'en liman'en haa annabi Esaaya ɓii Amoosa, ɓe ɓorniiɓe leppi buhuuje. 3 Ɓe mbi'i mo: "Ndaa ko Hejekiya wi'i: Hande woni nyalaade ɓillaare e eltuki e yawaare. Ngam ɓikkoy ɓadake danyeego, ammaa sembe danyki woodaa. 4 Teema Allah Jawmiraawo maaɗa nanan bolle Rabsake, mo jawmum laamiiɗo Assuura neli ɗum, haa o janca Allah geeto. Teema Allah Jawmiraawo maaɗa hiitoto bolle ɗe o nani. Waɗ do'a ngam luttuɓe wonɓe ɗo." 5 Mawɓe laamiiɗo Hejekiya ngari haa Esaaya. 6 Esaaya wi'i ɓe: "Ni mbi'oton jaagorɗo mooɗon: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Taa hul bolle ɗe nanɗa, ɗe maccuɓe laamiiɗo Assuura mbolwani yam kalluka. 7 Ndaa, mi nastinan ginnawol nder maako, haa o nana habaru, o loro haa lesdi maako. Ton mi do''an mo bee kaafahi." 8 Rabsake lori, tawi laamiiɗo Assuura ɗon haɓa bee Libna. Ngam o nani laamiiɗo ummi Lakis, dilli. 9 Laamiiɗo nanno habaru Tirhaka, laamiiɗo Habasi. Ɓe mbi'no mo: "Ndaa, o ɗon wara haɓugo bee maaɗa." Fahin o neli nelaaɓe haa Hejekiya, o wi'i: 10 "Ndaa ni mbi'oton Hejekiya, laamiiɗo Yahuuda: Taa Allah maaɗa majjine, mo koolotooɗa, mbi'ata: Urusaliima hokkataake haa juŋŋgo laamiiɗo Assuura. 11 Ndaa, a nani ko laamiiɓe Assuura kuuwi lesɗe fuu, no ɓe nattiniri ɗe. Kadi, an a hisan na? 12 Kaakaaji am kalki ummaatooje, ɗowanteeɓe maaje kisni ɓe na? Goojan e Haran e Resef e ɓiɓɓe Eden wonɓe haa Telasar? 13 Toy laamiiɗo Hamat e laamiiɗo Arpada e laamiiɗo berniwol Sefarwayim, e Hena e Iwa?" 14 Hejekiya jaɓi bataakewol ngol haa juuɗe nelaaɓe, o jaŋgi ngol. Nden o nasti suudu Jawmiraawo, o we''iti ngol yeeso Jawmiraawo. 15 O tori mo: "Ya Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, jooɗiiɗo haa leeso laamu dow keruba'en, an feere ma woni Allah dow laamuuji duniyaaru fuu. An waɗi asama e lesdi. 16 Ya Jawmiraawo, miilnu noppi ma, nan. Ya Jawmiraawo, maɓɓit gite ma, laar. Nan mooɓgal bolle ɗe Sanherib neldi ngam jancugo ma, ya Allah geeto. 17 Gooŋga, ya Jawmiraawo, laamiiɓe Assuura mbonni ummaatooje e lesɗe maaje. 18 Ɓe cakkini ɗowanteeɓe maaje nder yiite, ngam ɓe laataaki ɗowanteeɓe, ammaa kuugal juuɗe yimɓe, leɗɗe e kaa'e, ɓe mbonni ɗum. 19 Ammaa jonta, ya Allah Jawmiraawo amin, hisnu min juŋŋgo maako, ngam haa laamuuji duniyaaru fuu annda, an feere ma, ya Jawmiraawo, a woni Allah." 20 Esaaya ɓii Amoosa neli haa Hejekiya, ɓe mbi'a mo: "Ndaa ni Allah Jawmiraawo Isra'iila wi'i: Tornde nde toriɗa mi ngam daliila Sanherib, laamiiɗo Assuura, mi nani nde. 21 Ndaa koŋgol ngol Jawmiraawo wi'i dow maako: "Berniwol Urusaliima ɗon yawe, ɗon jance. Urusaliima ɗon dimba hoore ɓaawo maaɗa. 22 Moy njancuɗa? Moy mbolwanɗa kalluka, dow moy ɓaŋgtuɗa sawtu? A ɓaŋgti gite ma dow Ceniiɗo Isra'iila on. 23 Bee kunduɗe maccuɓe ma njancuɗa Jawmiraawo, mbi'ɗa: Min mi wa''i towɗe kooseeje bee mooɓre mootaaji pucci am, haa nokkuuje Libanon ɓurɗe daayaago. Mi fe''i leɗɗe maare mawɗe cembiɗɗe, e leɗɗe maare cuɓaaɗe booɗɗe. Mi yotti hoore maare, laynde maare ɓurnde sukkugo. 24 Mi wasi, mi yari ndiyam haa lesɗe jananne. Bee jaaɓruɗe kosɗe am njoorinmi maaje Misra fuu. 25 "A nanaay no duuri mi taaskitini ɗum na? Mi nufi ɗum diga wakkati ɓooyma. Jonta timminmi ɗum, haa ngartira berniiji cembiɗɗi towndiije bille. 26 Jooɗiiɓe maaji ngalaa baawɗe, ɓe mbembi, ɓe majji. Ɓe laati bana huɗo ngesa e haako hecco, bana tiitiiji e gawri njooranndi hiddeko ndi ɓenda. 27 Mi anndi jooɗaaki ma e gurtaaki ma e nastuki ma, e tikkere ma dow am fuu. 28 A tikkani yam, elewre ma eeŋgi haa noppi am. Ngam maajum mbaɗanmi halagaare am nder kine ma, labaŋgal am boo haa hunduko ma. Mi lortinan ma dow laawol ngol ngarduɗa." 29 Nden Esaaya wi'i laamiiɗo Hejekiya: "Ndaa ko laatanto ma alaama: Hikka on nyaaman gawri gariiri, mawri boo ko fuɗi ɓaawo. Ammaa hitaande tataɓre aawe, code, njube gese inabooje, nyaame ɓiɓɓe maaje. 30 Daɗɓe nder yimɓe Yahuuda, luttuɓe maɓɓe mbaɗan ɗaɗi haa les, ndiman haa dow. 31 Ngam woɗɓe luttan haa Urusaliima, e dow hooseere Siyona. Himma Jawmiraawo timminan ɗum. 32 "Ngam maajum, ndaa ni Jawmiraawo wi'i dow laamiiɗo Assuura: O nastataa berniwol ngol, o fiɗataa kurol nder maagol, o ɓadintaa wawarde haa maagol, o waagataa lesdi ɗakki mahol maagol. 33 O loroto dow laawol ngol o wardi, o nastataa berniwol ngol. Min Jawmiraawo wi'i ɗum. 34 Min mi aynan berniwol ngol haa mi hisna ngol, ngam daliila hoore am, ngam daliila suka am Daawuda boo." 35 Jemma maajum malaa'ikaajo Jawmiraawo yehi, mbari nder saŋgeere Assuuri'en worɓe ujine teemerre e cappanɗe njoweetato e njowo (185.000). Nde weeti, ndaa, ɓe fuu maɓɓe ɓe ɓalli maayɗi. 36 Sanherib laamiiɗo Assuura ummi, dilli. O lori, o jooɗi haa Niniwe. 37 Nyande go'o, o sujidi nder suudu lawru maako Nisirok, ɓiɓɓe maako Adirammelek e Sareser mbari mo bee kaafahi. Ammaa ɓe ndaɗi haa lesdi Araraada. Ɓiiyiiko Esarhaddon laami pellel maako.

2 Laamiiɓe 20

Nyaw Hejekiya

20:1 Nder nyalɗe maajum Hejekiya nyawi haa ɓadi maayugo. Annabi Esaaya ɓii Amoosa wari haa maako, wi'i mo: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Umru saare ma alkawal, ngam a maayan, a yeeɗataa." 2 Hejekiya yeesiti gal mahol. O tori Jawmiraawo, o wi'i: 3 "Ya Jawmiraawo, siftor no njahrumi yeeso maaɗa bee gooŋga e ɓernde woore, no kuuwrumi ko fottani ma." Hejekiya woyi masin. 4 Esaaya wurtaaki berniwol cakawol tawon. Wolde Jawmiraawo warani mo, o wi'i: 5 "Lorta, wi' Hejekiya, ardiiɗo yimɓe am: Ndaa ni Jawmiraawo, Allah kaaka ma Daawuda wi'i: Mi nani tornde ma, mi yi'i gonɗi ma. Ndaa, mi hurgan ma, nyande tataɓre njahata haa suudu Jawmiraawo. 6 Mi ɓesdanan ma duuɓi sappo e jowi. Mi hisnan ma e berniwol ngol juŋŋgo laamiiɗo Assuura. Mi aynan berniwol ngol ngam daliila hoore am, ngam daliila suka am Daawuda boo." 7 Nden Esaaya wi'i: "Ngadde tamre ibbe joorɗe." Ɓe ngaddi nde, ɓe takki nde dow ɓuudi laamiiɗo. Kaŋko o yamɗiti. 8 Hejekiya ?ami Esaaya: "Alaama kaye gooŋɗinta Jawmiraawo hurgatam, mi heɓan yahugo haa suudu maako nyande tataɓre?" 9 Esaaya jaabi: "Ndaa ko laatanto ma alaama ngooŋɗinanka Jawmiraawo timminan koŋgol ngol o wolwi ɗum: Ɗowdi ardo saa'aaji sappo na, malla ndi loro saa'aaji sappo?" 10 Hejekiya wi'i: "Koyɗum ɗowdi ardo saa'aaji sappo. Ndikka ndi loro saa'aaji sappo." 11 Nden annabi Esaaya tori Jawmiraawo, kaŋko o lortini ɗowdi saa'aaji sappo, ɗi ndi jippino bee naaŋge haa cappinirgel saa'a Akas.

No Hejekiya jaɓri nelaaɓe Baabila

12 Saa'i maajum Merodak-Baladan ɓii Baladan, laamiiɗo Baabila neldi bataakewol e dokkal haa Hejekiya. Ngam o nani Hejekiya nyawno, yamɗiti. 13 Hejekiya seyori ɗum. O holli nelaaɓe sigordu ndesaaje maako, cardi e kaŋgeeri e urle e nebbam caɗɗam, non boo suudu balmi e ko woni nder ndesaaje maako fuu. Walaa kooɗume nder saare maako e nder maral maako ko Hejekiya hollaay ɓe. 14 Annabi Esaaya wari haa laamiiɗo Hejekiya, ?ami mo: "Ɗume worɓe ɓe'e mbi'i? Diga toy ɓe ngari haa maaɗa?" Hejekiya jaabi: "Diga lesdi ndaayiindi ɓe ngari haa am, diga Baabila." 15 O ?ami: "Ɗume ɓe ngi'i nder saare ma?" Hejekiya jaabi: "Ɓe ngi'i kooɗume ko woni nder saare am fuu. Walaa ko mi hollaay ɓe nder ndesaaje am." 16 Esaaya wi'i Hejekiya: "Nan koŋgol Jawmiraawo. 17 Ndaa, nyalɗe ɗon ngara, ɓe njahran haa Baabila ko woni nder saare ma fuu, ɗum ko kaakaaji ma mbaagi haa warugo hande. Walaa ko luttata sam ­- non Jawmiraawo wi'i. 18 Ɓe koo'an woɗɓe danygol maaɗa e maaɗa haa ɓe laato sortaaɓe nder laamorde laamiiɗo Baabila." 19 Hejekiya wi'i Esaaya: "Koŋgol Jawmiraawo ngol mbolwuɗa, ngol wooɗi." Ngam o numi: "Nder balɗe am jam e de'ere ɗon."

Maayde Hejekiya

20 Luttuɗum haala Hejekiya, e baawɗe mum, no o nyiɓri laawol ndiyam, o yahri ɗam nder berniwol boo, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 21 Hejekiya maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓiiyiiko Manassa laami pellel maako.

2 Laamiiɓe 21

Laamu Manassa

21:1 Yoo, Manassa woodi duuɓi sappo e ɗiɗi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi cappanɗe jowi e jowi. Innde daada maako, Hefsiba. 2 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, fodde kuuɗe nyidduɗe haa ummaatooje ɗe Jawmiraawo riiwno yeeso yimɓe Isra'iila. 3 O nyiɓti nokkuuje towɗe cenaaɗe ɗe baaba maako Hejekiya wonnuno. O darnani Ba'al kirsirɗe, o waɗi foto Astera, bana Akab, laamiiɗo Isra'iila huuwruno ɗum. O sujidani jama'aare asama fuu, o teddini nde. 4 O nyiɓi kirsirɗe nder suudu Jawmiraawo, ndu Jawmiraawo wi'ani: "Mi tabitinan innde am nder Urusaliima." 5 O nyiɓani jama'aare asama fuu kirsirɗe nder babe saare ɗiɗi haa suudu Jawmiraawo. 6 O lii'i ɓiiyiiko gorko guleteeɗo. O waɗi hiila e hatti, o darni sarwotooɓe maayɓe e laarooɓe sirriijum. O ɗuɗɗini kalluɗum yeeso Jawmiraawo ngam haa o tikkina mo. 7 Fotowa Astera cehaaŋga nga o waɗno, o darni nga nder suudu ndu Jawmiraawo wi'ani Daawuda e ɓiiyiiko Suleymaanu: "Haa foroy tabitinanmi innde am nder suudu ndu e nder Urusaliima ngol cuɓmi caka le'i Isra'iila fuu. 8 Mi meetataa yiilnugo kosɗe Isra'iila'en daayiiɗum e lesdi ndi ndokkumi kaakaaji maɓɓe. Ammaa sey ɓe kakkilana huuwugo fodde ko umrumi ɓe, fodde tawreeta ka suka am Muusa umri ɓe fuu." 9 Ammaa ɓe nanaay, Manassa boo esti ɓe haa ɓe kuuwa kalluɗum ko ɓuri ummaatooje ɗe Jawmiraawo nattinno yeeso yimɓe Isra'iila. 10 Jawmiraawo wolwi bee kunduɗe sukaaɓe muuɗum annabo'en, o wi'i: 11 "Manassa, laamiiɗo Yahuuda huuwi kuuɗe nyidduɗe ɗe'e, o huuwi kalluɗum ko ɓuri Amoori'en aartuɓe mo fuu, o nastini Isra'iila'en nder hakke bee labbi maako. 12 Ngam maajum, ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i: Mi ukkan sarru dow Urusaliima e Yahuuda. Koomoy nani ɗum, noppi maako ɗiɗi pahɗan. 13 Mi fooɗan dow Urusaliima ɓoggol Samariya poondirgol, e njamndi mahoowo ndi saare Akab. Mi yiggan Urusaliima bana goɗɗo yiggirta taasawo: To ngo yiggaama, ngo hippe. 14 Mi wudinan luttuɓe yimɓe am, mi hokkan ɓe haa juuɗe konne'en maɓɓe. Ɓe laatanto konne'en maɓɓe huunde jaɓtugo e wilugo. 15 Kanjum mbaɗanmi ngam ɓe kuuwi kalluɗum yeeso am, ngam ɓe tikkini yam tum, diga nyalaade nde kaakaaji maɓɓe ngurti Misra haa warugo hande." 16 Manassa rufi ?i?am yimɓe ɗuuɗɓe ɓe ngalaa aybe, haa ɗam ili nder laabi Urusaliima fuu. O ɓesdani ɗum hakkeeji maako ɗi o huuwni Isra'iila'en bee huuwugo kalluɗum yeeso Jawmiraawo. 17 Luttuɗum haala Manassa, e kuuɗe mum, e hakkeeji mum ɗi o waɗi, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 18 Manassa maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓe uwi mo nder jarne saare maako, nder jarne Uja. Ɓiiyiiko Amon laami pellel maako.

Laamu Amon

19 Yoo, Amon woodi duuɓi noogas e ɗiɗi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi ɗiɗi. Innde daada maako, Mesulemet ɓii Harus mo Yotoba. 20 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, bana baaba maako Manassa huuwruno. 21 O tokki laawol ngol baaba maako tokkino, o sujidani labbi ɗi baaba maako sujidanno. 22 O acci Allah Jawmiraawo kaakaaji maako, o tokkaaki laawol Jawmiraawo. 23 Sukaaɓe Amon mbaɗi fitina dow maako. Ɓe mbari laamiiɗo nder suudu mum. 24 Nden yimɓe lesdi mbari waɗɓe fitina dow laamiiɗo Amon. Yimɓe lesdi lammini ɓiiyiiko Yusiya haa pellel maako. 25 Luttuɗum haala Amon, e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 26 Ɓe uwi mo nder yenaande maako nder jarne Uja. Ɓiiyiiko Yusiya laami pellel maako.

2 Laamiiɓe 22

Yusiya e deftere tawreeta

22:1 Yoo, Yusiya woodi duuɓi joweetati, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi cappanɗe tati e go'o. Innde daada maako, Yedida ɓii Adaya mo Boskat. 2 O huuwi ko fottani Jawmiraawo, o tokki laabi kaaka maako Daawuda, o selaay ɗi sam. 3 Nder nduuɓu laamiiɗo Yusiya sappo e njoweetataɓu, laamiiɗo neli Safan ɓii Asaliya ɓii Mesulam, bindoowo, haa suudu Jawmiraawo. O wi'i: 4 "Yah haa Hilkiya, hooreejo liman'en, haa o mooɓta ceede gaddaaɗe nder suudu Jawmiraawo, ɗe aynooɓe dammuɗe njaɓi haa yimɓe. 5 Ndokke ɗe haa juuɗe huuwooɓe kuugal, helman'en haa suudu Jawmiraawo. Kamɓe boo ɓe ndokka ɗe huuwooɓe haa suudu Jawmiraawo, wo''itinooɓe ndu, 6 sehooɓe e nyiɓooɓe e mahooɓe, ngam soodugo leɗɗe e kaa'e cehaaɗe ngam wo''itingo suudu. 7 Ammaa taa ɓe mbaɗa lisaafi ngam ceede dokkaaɗe haa juuɗe maɓɓe, ngam ɓe ɗon kuuwa bee amaana." 8 Hilkiya, hooreejo liman'en wi'i Safan bindoowo: "Mi heɓti deftere tawreeta nder suudu Jawmiraawo." Hilkiya hokki Safan deftere, o jaŋgi nde. 9 Nden Safan bindoowo warti haa laamiiɗo, waddani mo habaru, wi'i: "Sukaaɓe ma ngurtini ceede gonɗe nder suudu, ɓe ndokki ɗe haa juuɗe huuwooɓe kuugal, helman'en haa suudu Jawmiraawo." 10 Nden Safan bindoowo anndini laamiiɗo: "Hilkiya limanjo hokki yam deftere." Safan jaŋgani nde laamiiɗo. 11 Nde laamiiɗo nani bolle deftere tawreeta, o seeki limce maako. 12 O umri Hilkiya limanjo, e Ahikam ɓii Safan, e Akbor ɓii Mikaya, e Safan bindoowo, e Asaya, suka laamiiɗo, o wi'i: 13 "Njehe, ?ame Jawmiraawo ngam am e ngam yimɓe e ngam Yahuuda fuu haala bolle deftere heɓtaande nde'e. Ngam tikkere Jawmiraawo ɗon saati dow meeɗen, nde mawni masin, ngam kaakaaji meeɗen nananaay bolle deftere nde, ɓe kuuwaay fodde ko winda ton dow meeɗen." 14 Hilkiya limanjo, e Ahikam e Akbor e Safan e Asaya njehi haa annabi Hulda, debbo Sallum ɓii Tikuwa ɓii Harkas, aynoowo limce. Annaboojo debbo oo ɗonno jooɗi nder fattude Urusaliima ɗiɗawre. Ɓe mbolwani mo. 15 O wi'i ɓe: "Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i: Mbi'e gorko nelɗo on: 16 Mi ukkan sarru dow nokkuure nde'e e jooɗiiɓe haa maare, bolle deftere nde laamiiɗo Yahuuda jaŋgi fuu. 17 Kanjum ngam ɓe acci yam, ɓe nguli urle ngam ɗowanteeɓe woɗɓe, haa ɓe tikkinammi bee kuuɗe juuɗe maɓɓe. Tikkere am ɗon saati dow nokkuure nde'e, bana yiite nge nyifataake. 18 Ammaa laamiiɗo Yahuuda nelɗo on sarwaago yam, sey on mbi'a mo: Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i: A nani bolle deftere. 19 Ɓernde ma tuubi, a leesni hoore ma yeeso am nde nanɗa ko mbolwumi dow nokkuure nde'e e jooɗiiɓe haa maare, haa nde laato daliila kultoreeŋgol e naaloore. A seeki limce ma, a woyi yeeso am, min boo mi jaɓi tornde ma ­- non koŋgol Jawmiraawo. 20 Ngam maajum, mi hawtan ma bee kaakaaji ma. A nastan yenaande mooɗon bee jam. Gite maaɗa ngi'ataa sarru ngu ukkananmi nokkuure nde'e." Ɓe njahrani laamiiɗo jaawaabu man.

2 Laamiiɓe 23

No Yusiya mo''iniri kuugal diina Jawmiraawo

23:1 Too, laamiiɗo neldi umroore mooɓtugo ndotti'en Urusaliima e Yahuuda fuu haa maako. 2 Nden o yehi haa suudu Jawmiraawo, kaŋko e mooɓgal worɓe Yahuuda e jooɗiiɓe Urusaliima bee maako, non boo liman'en e annabo'en e yimɓe fuu, diga mawɗo haa leesɗo. O jaŋgi haa noppi maɓɓe bolle deftere alkawal heɓtaande nder suudu Jawmiraawo. 3 Laamiiɗo ɗon dari haa daŋraŋgal mum, o haɓɓi alkawal yeeso Jawmiraawo, ngam tokkaago Jawmiraawo, ngam hakkilango umrooje maako e seedamkuuji maako e farillaaji maako bee ɓernde e yoŋki fuu, ngam tabitingo bolle alkawal bindaaɗe nder deftere go. Yimɓe fuu nasti alkawal ngal. 4 Nden laamiiɗo umri Hilkiya, hooreejo liman'en, e liman'en woɗɓe e aynooɓe dammuɗe, ɓe ngurtina nder haykaliiru mooɓgal kuuje baɗaaɗe ngam Ba'al e Astera e jama'aare asama fuu. O wuli ɗe yaasi Urusaliima dow gese haa maayel Kederon. O umri yahrugo doɗɗe maaje haa Baytila. 5 O itti liman'en labbi. Kamɓe, laamiiɓe Yahuuda jo''ini ɓe, ɓe ɗonno ngula urle haa nokkuuje towɗe cenaaɗe nder berniiji Yahuuda e nder taarde Urusaliima. O itti boo wulooɓe urle ngam Ba'al e naaŋge e lewru e burjuuji e jama'aare asama fuu. 6 O wurtini foto Astera nder suudu Jawmiraawo, o yahri nga yaasi Urusaliima nder waadiwol Kederon. O wuli nga nder waadiwol Kederon, o nami nga haa nga laati mbulwuldi. O rufi mbulwuldi maajum dow genaale yimɓe meere'en. 7 O yibbini cuuɗi jeenooɓe ngam teddingo labbi, wonɓe haa suudu Jawmiraawo. Nder cuuɗi man rewɓe cannyino limce ngam diina Astera. 8 Nden o umri liman'en wonɓe nder berniiji Yahuuda fuu ɓe ngara. O soɓni nokkuuje towɗe cenaaɗe haa liman'en ngulino urle, diga Geba haa yotti Biirsaba. O yibbini nokkuuje towɗe cenaaɗe haa dammuɗe gonɗe haa nastirde dammugal Yosuwa, hooreejo berniwol. Ɗe ngoni haa nyaamo koomoy nastanɗo berniwol. 9 Liman'en nokkuuje towɗe man mba''aakino haa hirsirde Jawmiraawo haa Urusaliima, ammaa ɓe nyaamino tamseeje ɗe ufnaaka caka deerɗiraaɓe maɓɓe. 10 O soɓni nokkuure wi'eteende Tofet nder waadiwol ɓiɓɓe Hinnom, ngam taa koomoy lii'ano Moloko ɓiyum gorko malla ɓiyum debbo guleteeɗo. 11 O itti fotooji pucci ɗi laamiiɓe Yahuuda ndarni ngam teddingo naaŋge haa nastirde suudu Jawmiraawo, baŋge suudu Netan-Melek, saraakiijo jooɗiiɗo nder suudu Parwar. O wuli mootaaji pucci baɗaaɗi diina ngam naaŋge. 12 Kirsirɗe dow mbippu soorowol Akas, ɗe laamiiɓe Yahuuda mbaɗno e kirsirɗe ɗe Manassa waɗno nder babe saare ɗiɗi haa suudu Jawmiraawo, laamiiɗo yibbini ɗe, sampiti ɗe, rufi mbulwuldi maaje nder waadiwol Kederon. 13 O soɓni nokkuuje towɗe cenaaɗe haa fuunaaŋge Urusaliima, haa fombina hooseere halkere. Suleymaanu, laamiiɗo Isra'iila, nyiɓno ɗe ngam Astoret, lawru Sidoni'en, e Kamos, lawru Mo'abi'en, e Milkom, lawru yimɓe Ammoon. 14 O sampiti daŋraŋge labbi, o fe''i fotooji Astera, o hebbini nokkuuje maaji bee i'e yimɓe. 15 Non boo hirsirde haa Baytila, e nokkuure townde senaande nde Yerobo'am ɓii Nebat nyiɓno, mo nastinno Isra'iila'en nder hakke, hirsirde man e nokkuure townde man, o yibbini ɗe, o wuli nokkuure townde bee yiite, o nami nde haa nde laati mbulwuldi, o wuli foto Astera boo. 16 Nde Yusiya wayliti, o yi'i genaale ton dow hooseere. O neli wurtingo i'e nder genaale, o wuli ɗe dow hirsirde, o soɓni nde. Ɗum laati fodde wolde Jawmiraawo nde goɗɗo Allah wi'no, mo waɗi annabaaku dow kuuje ɗe'e. 17 Nden laamiiɗo ?ami: "Ɗum ɗume maandorde nde ngi'mi ton?" Yimɓe berniwol njaabi mo: "Ɗum yenaande goɗɗo Allah, garnooɗo diga Yahuuda, goynuɗo kuuje ɗe mbaɗɗa dow hirsirde Baytila." 18 Yusiya wi'i: "Acce mo o waalo. Taa goɗɗo meema i'e maako." Bana non ɓe kisniri i'e maako e i'e annaboojo garnooɗo diga Samariya. 19 Yusiya itti boo cuuɗi nokkuuje towɗe cenaaɗe nder berniiji Samariya, ɗi laamiiɓe Isra'iila nyiɓno ngam tikkingo Jawmiraawo. O huuwi ɗe bana o huuwri haa Baytila. 20 O hirsi liman'en nokkuuje towɗe cenaaɗe fuu dow kirsirɗe, o wuli i'e yimɓe dow maaje. Nden o lorti haa Urusaliima.

Juulde Paska+

21 Laamiiɗo Yusiya umri yimɓe fuu: "Mbaɗane Allah Jawmiraawo mon juulde Paska, bana ko winda nder deftere alkawal nde'e." 22 Juulde Paska bana nde'e meeɗaay waɗeego, diga nyalɗe alkaali'en hiitooɓe Isra'iila e nyalɗe laamiiɓe Isra'iila e laamiiɓe Yahuuda fuu. 23 Ammaa nder nduuɓu laamiiɗo Yusiya sappo e njoweetataɓu ɓe mbaɗani Jawmiraawo juulde Paska haa Urusaliima.

Tikkere Jawmiraawo dow Yahuuda feewtaay

24 Sarwotooɓe maayɓe e waɗooɓe hatti, e labbi ci'e e labbi goɗɗi e nyidduɗi gi'aaɗi nder lesdi Yahuuda e nder Urusaliima, Yusiya itti ɗi haa o timmitina bolle tawreeta bindaaɗe nder deftere nde Hilkiya limanjo heɓti nder suudu Jawmiraawo. 25 Walaa laamiiɗo bana maako aarti mo, mo lorti haa Jawmiraawo bee ɓernde e yoŋki e sembe muuɗum fuu, fodde tawreeta Muusa. Bana maako meetaay laataago boo. 26 Ammaa Jawmiraawo accaay tikkere muuɗum saatunde. Nde saati dow Yahuuda ngam Manassa tikkinno Jawmiraawo masin. 27 Jawmiraawo wi'i: "Mi ittan Yahuuda yeeso am bana ittumi Isra'iila. Mi wudinan Urusaliima, berniwol ngol cuɓmi, e suudu ndu mbi'mi: Innde am tabitan ton."

Maayde Yusiya

28 Luttuɗum haala Yusiya, e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 29 Nder balɗe maako, Firawna Neko, laamiiɗo Misra wari haɓugo bee laamiiɗo Assuura haa maayo Efratis. Laamiiɗo Yusiya haɓi bee maako ngam haɗa mo. Ammaa Neko mbari mo haa Megiddo, saa'i o yi'i mo. 30 Sukaaɓe maako njahri mo o maayɗo nder moota pucci, diga Megiddo haa Urusaliima. Ɓe uwi mo nder yenaande maako. Yimɓe lesdi koo'i Yo'akas ɓii Yusiya, ɓe moyti mo, ɓe ndokki mo laamu haa pellel baaba maako.

Laamu Yo'akas e ɓorteeki muuɗum

31 Yoo, Yo'akas woodi duuɓi noogas e tati, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima lebbi tati. Innde daada maako, Hamutal ɓii Yeremiya mo Libna. 32 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, bana kaakaaji maako kuuwruno, foti kal. 33 Firawna Neko naŋgi mo, haɓɓi mo haa Ribla nder lesdi Hamat, ngam taa o tokko laamaago haa Urusaliima. Nden o yowani lesdi jomorgol cardi baakin kilo ujine tati e teemeɗɗe jowi, e kaŋgeeri baakin kilo cappanɗe tati e jowi. 34 Firawna Neko hokki Eliyakim ɓii Yusiya laamu haa pellel baaba maako. O wayli innde maako bee Yooyakim. Ammaa o hoo'i Yo'akas, o yahri mo haa Misra. Ton o maayi. 35 Yooyakim hokki Firawna cardi e kaŋgeeri. Ammaa o yoɓni yimɓe lesdi haa o heɓa ceede man fodde umroore Firawna. O hoo'i cardi e kaŋgeeri haa yimɓe lesdi, haa koomoy fodde jawdi mum, haa o hokka ɗum Firawna Neko.

Laamu Yooyakim

2 Laamiiɓe 24

36 Yoo, Yooyakim woodi duuɓi noogas e jowi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi sappo e go'o. Innde daada maako, Jebida ɓii Pedaya mo Ruma. 37 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, bana kaakaaji maako kuuwruno, foti kal. 24:1 Nder jamanu maako, Buutunasar, laamiiɗo Baabila, wari. Yooyakim leestani mo duuɓi tati. Nden o wayli, o tuurtani mo. 2 Jawmiraawo neli mo mooɓe Kaldiya'en e Siriya'en e Mo'abi'en e Ammooni'en. O neldi ɗe dow Yahuuda ngam halkugo ɓe, fodde wolde nde o wi'no bee kunduɗe sukaaɓe maako annabo'en. 3 Ɗum laatani Yahuuda bee umroore Jawmiraawo fakat, haa o itta ɓe yeeso maako ngam daliila hakkeeji Manassa, fodde ko o huuwi fuu, 4 ngam daliila ?i?am yimɓe ɓe ngalaa aybe boo ɗam o rufi haa laabi Urusaliima keewi ?i?am man. Jawmiraawo sali yaafaago. 5 Luttuɗum haala Yooyakim, e kuuɗe mum, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Yahuuda. 6 Yooyakim maayi, hawtoyi bee kaakaaji muuɗum. Ɓiiyiiko Yooyakin laami pellel maako. 7 Ammaa laamiiɗo Misra meetaay wurtaago lesdi muuɗum, ngam laamiiɗo Baabila nyaamno maral laamiiɗo Misra diga maayo Misra haa maayo Efratis.

Yooyakin e mawɓe egginaama haa Baabila

8 Yoo, Yooyakin woodi duuɓi sappo e joweetati, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima lebbi tati. Innde daada maako, Nekusta ɓii Elnatan mo Urusaliima. 9 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, bana kaakaaji maako kuuwruno, foti kal. 10 Saa'i maajum sooje'en Buutunasar, laamiiɗo Baabila ngari haa Urusaliima, ɓe taari berniwol. 11 Buutunasar, laamiiɗo Baabila yotti haa berniwol, saa'i sooje'en maako taari ngol. 12 Yooyakin, laamiiɗo Yahuuda, wurti, yehi haa laamiiɗo Baabila, kaŋko e daada maako e sukaaɓe maako, e hoore'en maako e saraaki'en maako. Laamiiɗo Baabila haɓɓi mo nder nduuɓu laamu muuɗum njoweetataɓu. 13 O wurtini ndesaaje suudu Jawmiraawo e ndesaaje suudu laamiiɗo fuu. O fusi kuuje kaŋgeeri ɗe Suleymaanu, laamiiɗo Isra'iila waɗno nder haykaliiru Jawmiraawo, bana Jawmiraawo wi'no ɗum. 14 O eggini yimɓe Urusaliima fuu, mooɓgal mawɓe e waawɓe konu, egginaaɓe ujine sappo, non boo waɗooɓe sanaa'a e tappooɓe. Walaa mo lutti, sonaa yimɓe laafuɓe lesdi. 15 O yahri Yooyakin haa Baabila. Non boo daada laamiiɗo e rewɓe laamiiɗo e saraaki'en maako e mawɓe lesdi, o eggini ɓe diga Urusaliima haa Baabila. 16 Mawɓe ujine njoweeɗiɗo, e waɗooɓe sanaa'a e tappooɓe ujineere, ɓe fuu ɓe waawɓe konu, laamiiɗo Baabila eggini ɓe haa Baabila. 17 O hokki Mattaniya, bappa Yooyakin, laamu haa pellel Yooyakin. O wayli innde maako bee Sedekiya.

Laamu Sedekiya

18 Yoo, Sedekiya woodi duuɓi noogas e go'o, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi sappo e go'o. Innde daada maako, Hamutal ɓii Yeremiya mo Libna. 19 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, bana Yooyakim huuwruno, foti kal. 20 Ɗum laatani Urusaliima e Yahuuda ngam daliila tikkere Jawmiraawo, haa o wudini ɓe yeeso maako. Sedekiya tuurtani laamiiɗo Baabila.

2 Laamiiɓe 25

Do''ere Urusaliima

25:1 Too, nder nduuɓu laamu Sedekiya njoweenayaɓu, nder lewru sappooru, Buutunasar wardi bee jama'aare konu muuɗum fuu ngam haɓugo bee Urusaliima. Ɓe taarni berniwol bee kuuje kipporɗe. 2 Ɓe mbaɗi ɗum haa warugo nduuɓu laamiiɗo Sedekiya sappo e go'owu. 3 Nyande joweenayaɓre nder lewru nayaɓru, weelo saati nder berniwol. Walaa nyaamdu ngam yimɓe lesdi. 4 Ɓe maɓɓiti berniwol bee ceekgol. Sooje'en fuu ndoggi bee jemma dow laawol dammugal caka mahi ɗiɗi haa jarne laamiiɗo, ɓe ndilli laawol gal waadiwol Urdun. Ammaa Kaldiya'en ɗon taari berniwol. 5 Jama'aare Kaldiya'en taasni laamiiɗo, jokki mo nder ?oole baŋge Yeriko. Jama'aare konu maako fuu saŋkiti, acci mo. 6 Ɓe naŋgi laamiiɗo, ɓe njahri mo haa laamiiɗo Baabila haa Ribla, ɓe ndo''i mo kiita. 7 Ɓe kirsi ɓiɓɓe Sedekiya yeeso maako. Nden ɓe mbumni mo, ɓe kaɓɓi mo bee callalluuji, ɓe njahri mo haa Baabila.

Eggineeki Yahuuda

8 Nder lewru jowaɓru, nyande joweeɗiɗawre maaru, ɗum nduuɓu Buutunasar, laamiiɗo Baabila, sappo e njoweenayaɓu, Nebusaradan, hooreejo aynooɓe, suka laamiiɗo Baabila wari haa Urusaliima. 9 O wuli suudu Jawmiraawo e suudu laamiiɗo, o wuli cuuɗi Urusaliima e cuuɗi mawɗi fuu bee yiite. 10 Jama'aare konu Kaldiya'en wonduɓe bee hooreejo aynooɓe, ɓe ngibbini mahi taariiɗi Urusaliima. 11 Nebusaradan, hooreejo aynooɓe eggini yimɓe luttuɓe nder berniwol, e hawtanɓe laamiiɗo Baabila, e luttuɓe mooɓre. 12 Ammaa o acci laafuɓe lesdi woɗɓe haa ɓaawo, ɓe remooɓe inabooje e gawri. 13 Ammaa daŋraŋge njamndi mboɗeeri haa suudu Jawmiraawo, e jo''inirɗi e weendu njamndi mboɗeeri haa suudu Jawmiraawo, Kaldiya'en pusi ɗum, ɓe njahri njamndi maajum haa Baabila. 14 Ɓe kooci payanɗe e ɓoftirɗe e laɓe e taasaaje e kuuje njamndi mboɗeeri ngam huuwugo kuugal diina fuu. 15 Hooreejo aynooɓe hooci boo pehe urorɗe e taasaaje, kuuje kaŋgeeri e cardi fuu. 16 Daŋraŋge ɗiɗi e weendu go, e jo''inirɗi ɗi Suleymaanu waɗno ngam suudu Jawmiraawo, njamndi mboɗeeri kuuje ɗe'e fuu waawaay awneego. 17 Towirka daŋraŋgal gootal waɗi piyanɗe sappo e joweetati. Hoore njamndi mboɗeeri ɗonno dow maagal. Towirka hoore waɗi piyanɗe tati. Bamaaɗum e rummaanooje taari hoore man, ɗum fuu ɗum njamndi mboɗeeri. Bana non boo daŋraŋgal feere bee bamaaɗum mum. 18 Nden hooreejo aynooɓe hoo'i Seraya, limanjo mawɗo, e Sefaniya, limanjo ɗiɗaɓo, e aynooɓe dammuɗe. 19 Nder berniwol o hoo'i saraakiijo jo''inaaɗo dow sooje'en, e worɓe njowo caka dawranooɓe laamiiɗo, wonɓe haa berniwol, e bindoowo hooreejo konu, mo hoo'i yimɓe lesdi ngam jama'aare konu, e worɓe cappanɗe njoweego nder yimɓe lesdi wonɓe nder berniwol. 20 Nebusaradan, hooreejo aynooɓe hoo'i ɓe, yahri ɓe haa laamiiɗo Baabila haa Ribla. 21 Laamiiɗo Baabila umri ɓoccugo ɓe haa ɓe maayi, ton haa Ribla nder lesdi Hamat. Bana ni yimɓe Yahuuda egginira e lesdi muuɗum.

No luttuɓe ndoggiri haa Misra

22 Buutunasar, laamiiɗo Baabila, jo''ini Gedaliya ɓii Ahikam ɓii Safan dow yimɓe luttuɓe nder lesdi Yahuuda. 23 Nde hoore'en konu e yimɓe muuɗum'en nani laamiiɗo Baabila jo''ini Gedaliya, ɓe ngari haa Gedaliya haa Mispa. Ɗum Isma'iilu ɓii Netaniya, e Yokanan ɓii Kareyak, e Seraya ɓii Taŋkumet Netofaajo, e Yaajaniya ɓii Maakaajo, kamɓe e yimɓe maɓɓe. 24 Gedaliya hunani ɓe, wi'i ɓe: "Taa kule sukaaɓe Kaldiya'en. Njooɗe nder lesdi, kuuwane laamiiɗo Baabila, nden kam on njooɗoto jam." 25 Ammaa nder lewru joweeɗiɗawru, Isma'iilu ɓii Netaniya ɓii Elisaama, goɗɗo asŋgol laamiiɗo, wardi bee yimɓe sappo, ɓe mbari Gedaliya e Yahuudu'en e Kaldiya'en wonduɓe bee maako haa Mispa. 26 Nden yimɓe fuu ummi, diga leesɗo haa mawɗo, ɓe ndoggidi bee hoore'en konu, ɓe njotti Misra, ngam ɓe kuli Kaldiya'en.

No Yooyakin heɓtiri ndimu e tedduŋgal haa Baabila

27 Too, nder nduuɓu cappanɗe tati e njoweeɗiɗaɓu ɓaawo eggineeki Yooyakin, laamiiɗo Yahuuda, nder lewru sappo e ɗiɗawru, nyande noogas e joweeɗiɗawre nder lewru, Ewil-Merodak, laamiiɗo Baabila wurtini Yooyakin fursina. Ɗum nduuɓu ngu o heɓi laamu. 28 O wolwani mo bee mbooɗeeŋga. O jo''ini joonde maako haa dow joole laamiiɓe wonduɓe bee maako haa Baabila. 29 Yooyakin sanji limce fursina. O nyaami haa teebur laamiiɗo balɗe maako fuu. 30 Nguure maako, nguure tabitɗe, laamiiɗo hokki mo ɗe nyalaade nyalaade, balɗe maako fuu.

1 Habaruuji Nyalaaɗe 1

1 Habaruuji Nyalaaɗe 2

1 Habaruuji Nyalaaɗe 3

1 Habaruuji Nyalaaɗe 4

1 Habaruuji Nyalaaɗe 5

1 Habaruuji Nyalaaɗe 6

1 Habaruuji Nyalaaɗe 7

1 Habaruuji Nyalaaɗe 8

1 Habaruuji Nyalaaɗe 9

1 Habaruuji Nyalaaɗe 10

1 Habaruuji Nyalaaɗe 11

1 Habaruuji Nyalaaɗe 12

1 Habaruuji Nyalaaɗe 13

1 Habaruuji Nyalaaɗe 14

1 Habaruuji Nyalaaɗe 15

1 Habaruuji Nyalaaɗe 16

1 Habaruuji Nyalaaɗe 17

1 Habaruuji Nyalaaɗe 18

1 Habaruuji Nyalaaɗe 19

1 Habaruuji Nyalaaɗe 20

1 Habaruuji Nyalaaɗe 21

1 Habaruuji Nyalaaɗe 22

1 Habaruuji Nyalaaɗe 23

1 Habaruuji Nyalaaɗe 24

1 Habaruuji Nyalaaɗe 25

1 Habaruuji Nyalaaɗe 26

1 Habaruuji Nyalaaɗe 27

1 Habaruuji Nyalaaɗe 28

1 Habaruuji Nyalaaɗe 29

2 Habaruuji Nyalaaɗe 1

Tornde Suleymaanu

1:1 Yoo, Suleymaanu ɓii Daawuda tabitini laamu mum. Allah Jawmiraawo wondi bee maako, mawnini maŋgu maako masin. 2 Suleymaanu wolwani yimɓe Isra'iila fuu, hoore'en dow ujineere e hoore'en dow teemerre, e hiitooɓe e ardiiɓe le'i Isra'iila. 3 Nden ɓe njehi haa towndiire baŋge Gibiyon, Suleymaanu e mooɓtaaɓe fuu. Laymaaru fottirde Allah ɗon ton, ndu Muusa, suka Jawmiraawo waɗno ɗum nder ladde. 4 (Ammaa sundukru alkawal Allah, Daawuda yahruno ndu diga Kiriyat-Ye'arim haa Urusaliima. O darnuno suudu laymaaru ngam maaru ton.) 5 Hirsirde njamndi mboɗeeri nde Bejaleel ɓii Uuri ɓii Huuru waɗno ɗum, dari haa Gibiyon yeeso jooɗorde Jawmiraawo. Suleymaanu e mooɓtaaɓe njehi ton. 6 Dow hirsirde maajum Suleymaanu lii'ani Jawmiraawo guleteeɗi ujineere. 7 Jemma maajum Allah waŋgani Suleymaanu, wi'i mo: "Tora ko ngiɗɗa fuu, mi hokke!" 8 Suleymaanu jaabi mo: "A woonani baaba am Daawuda, a lammini yam haa pellel maako boo. 9 Ya Allah Jawmiraawo, tabitin wolde nde mbi'ɗa baaba am Daawuda, ngam a lammini yam dow ummaatoore ɗuunde bana mbulwuldi lesdi. 10 Hokkam hikma e hakkiilo ngam ɗowugo yimɓe ɓe'e. Ngam moy foti laamanaago ummaatoore ma ɗuunde nde'e?" 11 Allah wi'i Suleymaanu: "Ngam a tori ɗu'um, a toraaki risku e jawdi e tedduŋgal, malla mbaraneego wanyɓe ma, malla juutal balɗe ma boo, ammaa a tori hikma e hakkiilo ngam laamanaago yimɓe am ɓe mbaɗ ma mi a laamiiɗo muuɗum'en, 12 ngam maajum a heɓan hikma e hakkiilo. Ammaa mi hokkan ma risku e jawdi e tedduŋgal boo, ɗum laamiiɓe aartuɓe ma keɓaayno, tokkotooɓe ma boo keɓataa." 13 Nden Suleymaanu ummi haa laymaaru fottirde dow towndiire baŋge Gibiyon, warti Urusaliima, fuɗɗi laamanaago Isra'iila.

Baawɗe e risku Suleymaanu

14 Too, Suleymaanu mooɓti mootaaji pucci e wa''aaɓe. O woodi mootaaji ujineere e teemeɗɗe nayi (1.400), e wa''iiɓe pucci ujine sappo e ɗiɗo (12.000). O jo''ini ɓe nder berniiji cigorɗi mootaaji, non boo haa Urusaliima, ɓadi bee maako. 15 O ɗuɗɗini cardi e kaŋgeeri haa Urusaliima bana kaa'e, o ɗuɗɗini leɗɗe cembiɗɗe boo bana dundeeje haa lesdi towndiije. 16 Ɓe ngaddani Suleymaanu pucci diga Misra e Kuwe, filooɓe laamiiɗo coodi ɗi haa Kuwe bee saman coggu. 17 Haa Misra ɓe coodi mootayel pucci gootel fuu baakin ceede cardi teemeɗɗe joweego (600), puccu boo ngootu fuu baakin teemerre e cappanɗe jowi (150). Filu maajum ɓe mbaɗani laamiiɓe Heti'en e laamiiɓe Siriya boo.

Narral Suleymaanu bee laamiiɗo Hiram

2 Habaruuji Nyalaaɗe 2

18 Too, Suleymaanu waɗi anniya nyiɓugo suudu ngam teddinki innde Jawmiraawo, e suudu laamu ngam hoore mum. 2:1 O hoo'i roondooɓe ujine cappanɗe njoweeɗiɗo (70.000), e sehooɓe kaa'e haa kooseeje ujine cappanɗe njoweetato (80.000), e helman'en ujine tato e teemeɗɗe njoweego (3.600). 2 Nden Suleymaanu neldi Hiram, laamiiɗo Tirus, habaru ni'i: "A walli baaba am Daawuda, a neldi mo leɗɗe cembiɗɗe ngam o nyiɓa laamorde maako. 3 Jonta nyiɓanmi suudu ngam teddinki innde Allah Jawmiraawo am, mi sena ndu ngam maako, min ngulana mo ureteeɗum nder maaru, min njo''inana mo tamseeje jo''inteeɗe foroy, min lii'ano mo guleteeɗi fajiri e kiikiɗe e nyalɗe ciwtorɗe e juulɗe hakkunde lebbi e juulɗeeje maako goɗɗe fuu, fodde ko o umri Isra'iila ngam jamanuuji fuu. 4 Suudu ndu nyiɓanmi, laatoto mawndu, ngam Allah amin ɓuri ɗowanteeɓe fuu maŋgu. 5 Ammaa to laatake asamanji fuu ke'aay jogaago mo, nden kam tagu waawan nyiɓango mo suudu na? 6 Koo min maa mi fotaay mi nyiɓana mo suudu joonde, sey lii'anaago mo dokke guleteeɗe nder maaru tan, kanjum mbaawanmi. 7 "Jonta kam, neldam goɗɗo baawɗo huuwugo bee kaŋgeeri e cardi e njamndi mboɗeeri e ɓaleeri, e limce boɗeeje e boɗeeje coy e carwinaaɗe, annduɗo kuugal sehugo fotooji boo. Kaŋko o huuwda bee huuwooɓe am wonɓe nder lesdi Yahuuda e berniwol Urusaliima, ɓe baaba am suɓno ɗum'en. 8 Neldam leɗɗe cembiɗɗe e booɗɗe e leɗɗe sandalje diga Libanon boo, ngam mi anndi huuwooɓe ma ɓe mbaawi fe''ugo leɗɗe haa Libanon. Huuwooɓe am kuuwda bee maɓɓe. 9 Ɓe pe''anammi leɗɗe ɗuuɗɗe, ngam suudu ndu nyiɓanmi, laatoto mawndu, kaayeefiiru. 10 Huuwooɓe ma fe''ooɓe leɗɗe, mi hokkan ɓe alkamaari buhuuje ujine cappanɗe nayi (40.000), e gawri buhuuje ujine cappanɗe nayi, e inaboojam liitir ujine teemeɗɗe joweeɗiɗi e cappanɗe nayi (740.000), non boo nebbam liitir ujine teemeɗɗe joweeɗiɗi e cappanɗe nayi." 11 Hiram, laamiiɗo Tirus jaabi Suleymaanu bee bataakewol ngo'ol: "Fakat Jawmiraawo yiɗi yimɓe mum, ngam maajum o waɗi ma a laamiiɗo maɓɓe. 12 Barka laatano Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, tagɗo asama e lesdi, ngam o hokki laamiiɗo Daawuda ɓiɗɗo kakkilɗo, marɗo faamu e anndal, haa o nyiɓana Jawmiraawo suudu, o nyiɓana hoore maako boo suudu laamu. 13 Ndaa, mi neldi ma dawroowo am Hiram, baawɗo huuwugo. 14 Daada maako iwi lenyol Dan, ammaa baaba maako boo goɗɗo Tirus. O baawɗo huuwugo bee kaŋgeeri e cardi e njamndi mboɗeeri e ɓaleeri, e limce boɗeeje e carwinaaɗe e boɗeeje coy e daneeje ɗigguɗe. O anndi sehugo fotooji boo, e diidugo kuuje ɗe goɗɗo yiɗi fuu. Kaŋko o huuwda bee huuwooɓe ma e huuwooɓe jaagorɗo am, baaba ma Daawuda. 15 Alkamaari e gawri e inaboojam e nebbam ko tammiɗa hokkugo, barkaama, hokku ɗum huuwanooɓe ma. 16 Minin kam min pe''an leɗɗe haa Libanon, deydey haaje ma fuu. Min kaɓɓa ɗe, min tayna ɗe mbeela, min njahra ɗe wuro Yafo. Haa ton mbaawata yahrugo ɗe haa Urusaliima." 17 Suleymaanu limi jananɓe jooɗiiɓe nder Isra'iila fuu, bana baaba mum Daawuda limruno ɓe naane. Limgal maɓɓe waɗi ujine teemerre e cappanɗe njowo e tato e teemeɗɗe njoweego (153.600). 18 Nder maɓɓe o hoo'i roondooɓe ujine cappanɗe njoweeɗiɗo (70.000), e sehooɓe kaa'e haa kooseeje ujine cappanɗe njoweetato (80.000), e helman'en ujine tato e teemeɗɗe njoweego (3.600), haa ɓe ndaarndo huuwooɓe.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 3

No Suleymaanu nyiɓri suudu Jawmiraawo

3:1 Too, Suleymaanu fuɗɗi nyiɓugo suudu Jawmiraawo haa Urusaliima, dow hooseere Moriya. Haa ton Jawmiraawo waŋganno Daawuda, baaba Suleymaanu. Daawuda taaskitinno nokkuure maajum haa laarre Ornan Yebusiijo. 2 Suleymaanu fuɗɗi nyiɓugo nder nduuɓu laamu mum nayaɓu, lewru ɗiɗawru. 3 Ndaa caɓɓaaje ɗe Suleymaanu wallini ngam nyiɓugo suudu Jawmiraawo: njuutirka suudu fodde poondol ɓooymawol, piyanɗe cappanɗe joweego, njaajirka maaru boo, piyanɗe noogas. 4 Daŋki ɗakkotirki bee suudu, njuutirka maaki piyanɗe noogas, bana njaajirka suudu fuu, towirka maaki boo, piyanɗe teemerre e noogas. Nder maaki fuu, o takki kaŋgeeri cewndi haa mahi. 5 Nder haykaliiru ɓe takki leɗɗe booɗɗe haa mahi, haa leɗɗe man boo kaŋgeeri laaɓndi cewndi, ɓe njo''ini fotooji dibinooje e pindi dow maajum. 6 Suleymaanu jaagnori suudu bee kaa'e ɗuuɗa-samanje, kaŋgeeri maajum fuu cuɓaandi. 7 O takki ndi nder suudu fuu, waato haa leɗɗe mbippu e les dammuɗe, haa mahle e pareeje fuu. O umri sehugo fotooji keruba'en nder mahle boo. 8 O waɗi suudu ɓaawooru, ɓurndu senaago nder haykaliiru. Njuutirka maaru, piyanɗe noogas, njaajirka maaru boo, piyanɗe noogas, bana njaajirka haykaliiru. O takki kaŋgeeri laaɓndi nder maaru fuu, baakin kilo ujine noogas (20.000). 9 Kaŋgeeri puusuuje ɓuri reeta kilo. O takki kaŋgeeri cewndi nder cuuɗi pamari dowji boo. 10 Haa nder suudu ɓaawooru o waɗi fotooji keruba'en ɗiɗo, kuugal cehoowo leɗɗe, o suddi ɗi bee kaŋgeeri. 11-13 Bileeji keruba'en mbaɗi piyanɗe noogas, wileewo wooto fuu piyanɗe jowi. Seɓattooji bileeji yaasiiji meemi mahi suudu, haa caka boo ɗi meemmeemtiri. Keruba'en ndari dow kosɗe muuɗum'en, geese muuɗum'en tiitotiri bee haykaliiru. 14 O waɗi wirndallo bee limce carwinaaɗe e boɗeeje e boɗeeje coy e hottollo kirtaani, bee fotooji keruba'en.

Daŋraŋge yeeso haykaliiru

15 Suleymaanu darni daŋraŋge ɗiɗi ɗe piyanɗe cappanɗe tati e jowi, yeeso haykaliiru. Ko'e maaje jaagnaaɗe bee kuuje deydey piyanɗe jowi. 16 O waɗi callalluhoy dow ko'e man, ban jubaaji. O waɗi boo fotooji rummaanooje, o ɓili ɗi dow callalluhoy. 17 O darni daŋraŋge maajum yeeso haykaliiru, gootal haa nyaamo, gootal haa nano. Daŋraŋgal wuttudu nyaamru, o wi'i ɗum Yakin, ngal wuttudu nandu boo, o wi'i ɗum Bo'es.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 4

Kuuje nder haykaliiru

4:1 Nden Suleymaanu waɗi hirsirde nde njamndi mboɗeeri. Njuutirka maare e njaajirka maare, piyanɗe noogas noogas, towirka maare boo piyanɗe sappo. 2 Nden o waɗi kuuwaaɗum ɓolinaaɗum, bi'eteeɗum Weendu. Ɗum murlum, diga sera haa sera piyanɗe sappo, towirka maajum piyanɗe jowi, ɓoggol ngol piyanɗe cappanɗe tati taaroto ɗum. 3 Goɗɗum nanduɗum bee ga'i taari les maajum fuu, sappo dow fiyannde woore. Ɗi taari weendu fuu nde ɗiɗi, ɓolinaaɗum gootum bee maaru. 4 Weendu man waali dow fotooji ga'i sappo e ɗiɗi. Tati tiiti woyla, tati hiirnaaŋge, tati fombina, tati fuunaaŋge boo. Dubbe maaji fuu ɗon haa caka. 5 Tekkirka weendu foti bee njaajirka juŋŋgo. Sera maaru laati bana sera jardugel, bana pindi gurguli. Ndu hoosan baakin liitir ujine teemerre e sappo e go'o (111.000). 6 O waɗi taasaaje mawɗe sappo, o jo''ini jowi haa juŋŋgo nyaamo, jowi boo haa nano. Nder maaje liman'en lalli guleteeɗi. Ammaa bee ndiyam weendu go liman'en looti ko'e muuɗum'en. 7 Nden o waɗi jo''inirɗi pittirlaaji sappo ɗi kaŋgeeri, bana ko haani. O darni ɗi nder haykaliiru, jowi haa nyaamo, jowi boo haa nano. 8 O waɗi boo teeburji sappo, o jo''ini ɗi nder haykaliiru, jowi haa nyaamo, jowi boo haa nano. O waɗi boo taasahoy kaŋgeeri teemerre. 9 O waɗi babal liman'en e babal saare maŋgal bee dammuɗe maagal. O suddi pareeje saare bee njamndi mboɗeeri. 10 O jo''ini weendu go haa wakere haykaliiru nyaamre, haa fuunaaŋge walaadu fombina. 11 Hiram waɗi payanɗe e ɓoftirɗe e taasahoy. Bana non Hiram timminiri kuugal mum ngal o huuwani laamiiɗo Suleymaanu haa suudu Allah: 12 daŋraŋge ɗiɗi bee ko'e maaje jaagnaaɗe, e bamaaɗi ɗiɗi dow ko'e daŋraŋge, 13 e fotooji rummaanooje teemeɗɗe nayi (400) haa bamaaɗi ɗi, diidi rummaanooje ɗiɗi haa dow bamaaɗum fuu, 14 e jo''inirɗi sappo bee taasaaje mawɗe dow maaji, 15 e weendu go bee ga'i les maaru, 16 e payanɗe e ɓoftirɗe e tufirkoy. Hiram, dawroowo laamiiɗo Suleymaanu waɗi kuuje ɗe'e fuu bee njamndi mboɗeeri ɗelkanndi. 17 Nder waadiwol Urdun, haa nokkuure marnde loope hakkunde Sukkot bee Sereda, ton laamiiɗo umri ɓolingo ɗe. 18 Suleymaanu waɗi ɗe ɗuuɗɗe masin, ɓe mbaɗaay lisaafi teddeeŋga njamndi mboɗeeri sam.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 5

19 Suleymaanu umri waɗugo kuuje gonɗe nder haykaliiru fuu: Gulduɗum ureteeɗum ɗum kaŋgeeri, e teeburji ngam tamseeje jo''inteeɗe, 20 e jo''inirɗi pittirlaaji kuɓɓeteeɗi fodde umroore yeeso suudu ɓaawooru, ɗi fuu ɗi kaŋgeeri laaɓndi, 21 e pindi maaji e pittirlaaji e mekesje maaji, ɗi fuu ɗi kaŋgeeri, 22 non boo laɓe e taasahoy e taasaaje e gulduɗe ureteeɗum, ɗum fuu ɗum kaŋgeeri laaɓndi. Pareeje haa dammugal suudu ɓaawooru, e pareeje haa dammugal haykaliiru, kanje boo ɗe kaŋgeeri. 5:1 Nde Suleymaanu timmini kuugal ngam suudu Jawmiraawo, o nastini dokke baaba maako cenaaɗe nder haykaliiru, o waddi cardi e kaŋgeeri e kuuje goɗɗe fuu nder cigorɗi ndesaaje haa suudu Allah.

No Suleymaanu nastiniri sundukru alkawal nder haykaliiru

2 Ɓaawo maajum Suleymaanu mooɓti ndotti'en Isra'iila e hoore'en le'i, baaba-ci'e'en Isra'iila fuu haa Urusaliima, ngam o hoo'a sundukru alkawal Jawmiraawo haa berniwol Daawuda, (kanjum woni Siyona). 3 Worɓe Isra'iila fuu mooɓi haa laamiiɗo, saa'i juulde bukkaaji nder lewru joweeɗiɗawru. 4 Ndotti'en Isra'iila fuu ngari. Nden Lewiŋko'en efti sundukru alkawal, 5 njahri ndu haa hooseere Moriya, kayru e laymaaru fottirde e kuuje ceniiɗe gonɗe nder laymaaru fuu. Liman'en bee Lewiŋko'en njahri ɗum ton. 6 Laamiiɗo Suleymaanu e jama'aare Isra'iila mooɓtiinde bee muuɗum yeeso sundukru, lii'ani Jawmiraawo ga'i e baali kirseteeɗi ɗuuɗɗi masin, haa ɓe keɓaay limugo ɗi sam. 7 Nden liman'en nastini sundukru alkawal Jawmiraawo haa nokkuure maaru nder suudu ɓaawooru, ɓurndu senaago, les bileeji keruba'en go. 8 Ngam keruba'en mbeeɗi bileeji muuɗum'en dow nokkuure sundukru, cuddi ndu e cabbi maaru. 9 Cabbi man njuuti masin. To goɗɗo darake nder haykaliiru yeeso suudu ɓaawooru, o heɓan yi'ugo ko'e maaji. Ammaa haa yaasi ɗe ngi'ataake. Sundukru ɗon ton haa warugo hande. 10 Walaa kooɗume nder maaru, sey alluhaaje ɗe kaa'e ɗiɗi tan. Kanje, Muusa wallinno ɗe nder maaru haa hooseere Sina, nde Jawmiraawo haɓɓi alkawal bee yimɓe Isra'iila, ɓaawo gurtaaki maɓɓe haa lesdi Misra. 11 Liman'en fuu ngarno, cenno ko'e muuɗum'en, kakkilanaayno tokkindirki geɓe muuɗum'en. Nde ɓe ngurti suudu seniindu, 12 Lewiŋko'en yimooɓe, waato Asaf e Heman e Yedutuun bee ɓiɓɓe muuɗum'en e bandiraaɓe muuɗum'en, ɓe fuu ɓe ɗon ɓorni limce daneeje, ɓe ɗon piya koŋsiije e moolooji e garayyaaji, ɓe ndari haa fuunaaŋge hirsirde, hawtaade bee liman'en teemerre e noogas (120), fuufooɓe luwe. 13 Yimooɓe e fuufooɓe kawti, maŋgti Jawmiraawo, ngetti mo bee sawtu gooto. Ɓe ngimi maŋgtoore Jawmiraawo bee luwe e koŋsiiji e kuuje gimruɗe fuu, ɓe ngetti Jawmiraawo "ngam o booɗɗo, hinnuye maako ɗon haa abada". Nde ɓe ngimi bana non, liman'en boo ngurti suudu seniindu, ruulde wari, heewi suudu fuu. 14 Ngam daliila ruulde, liman'en mbaawaay huuwugo kuugal muuɗum'en, ngam tedduŋgal Jawmiraawo heewi suudu Allah.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 6

Cenki haykaliiru

6:1 Saa'i maajum Suleymaanu wi'i: "Ya Jawmiraawo, an a wi'i a jooɗoto nder nyiɓre ɓaleere. 2 Jonta mi nyiɓani ma suudu woondu masin, ndu laato jooɗorde maaɗa haa foroy." 3 Nden laamiiɗo yeesiti, barkiɗini jama'aare Isra'iila fuu, saa'i ɓe ɗon ndari. 4 O wi'i: "Barka laatano Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila mo wolwani baaba am Daawuda, mo juuɗe mum timmini ko o wi'i: 5 Diga ngurtinmi yimɓe am Misra, mi meeɗaay suɓugo berniwol koo gootol caka le'i Isra'iila, ngam nyiɓugo suudu ndu innde am jooɗo e mum. Mi meeɗaay suɓugo laamantooɗo yimɓe am Isra'iila'en boo. 6 Ammaa jonta cuɓmi Urusaliima ngam mi jo''ina innde am ton. Cuɓmi Daawuda boo, haa o laamano yimɓe am Isra'iila'en. 7 "Too, anniya wonno haa ɓernde baaba am Daawuda, haa o nyiɓa suudu ngam teddinki innde Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. 8 Jawmiraawo wi'i mo: Anniya ɓernde ma a nyiɓana innde am suudu, fotti. 9 Ammaa an a nyiɓataa suudu man, sey ɓiɗɗo ma mo ndanyata ɗum, kaŋko o nyiɓanan innde am suudu. 10 Jawmiraawo tabitini wolde mum nde o wolwuno. Jonta min mi ummake haa pellel baaba am Daawuda. Mi ɗon jooɗi haa leeso laamu Isra'iila, bana Jawmiraawo wi'runo. Mi nyiɓi suudu ndu ngam teddinki innde Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. 11 Nder maaru njo''inmi sundukru alkawal ngal Jawmiraawo haɓɓi bee yimɓe Isra'iila." 12 Nden Suleymaanu dari yeeso hirsirde, jama'aare Isra'iila fuu ɗon laara. O weeɗi juuɗe maako, o waɗi do'a. 13 (Suleymaanu waɗno ba''eteeɗum njamndi mboɗeeri, jo''inno ɗum haa babal saare. Njuutirka maajum e njaajirka maajum, piyanɗe jowi jowi, towirka maajum boo piyanɗe tati.) O wa''i dow maajum, o tuggi koppi maako yeeso jama'aare Isra'iila fuu, o weeɗi juuɗe maako hedi asama, 14 o wi'i: "Ya Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, walaa ɗowanteeɗo nandi bee maaɗa, koo haa asama koo haa lesdi boo. An a ɗon reena alkawal e hinnuye ngam teddinooɓe ma, yahanɓe yeeso maaɗa bee ɓernde woore. 15 An a hebbini maccuɗo ma, baaba am Daawuda, bolle maaɗa. A wolwi ɗum bee hunduko ma, a timmini ɗum boo bee juŋŋgo ma, bana ko laati hande. 16 Jonta boo, ya Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, hebbin maccuɗo ma, baaba am Daawuda, bolle maaɗa. A wi'i: Foroy goɗɗo asŋgol ma jooɗoto yeeso am dow leeso laamu Isra'iila. Ammaa sey ɓiɓɓe ma kakkilana laawol muuɗum'en, ɓe ɗowtano umrooje am, bana an a yehi yeeso am. 17 Ngam maajum, ya Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, tabitin wolde ma nde mbolwanɗa maccuɗo ma Daawuda. 18 "Ammaa gooŋga na, Allah jooɗoto caka yimɓe haa lesdi na? Ndaa, asamanji fuu ke'ataa jogaago ma, sakko suudu ndu nyiɓmi ɗum. 19 Ammaa nan do'a e tornde maccuɗo ma, ya Allah Jawmiraawo am, ngam njaɓa tornde am e do'aare am nde ndo'otoomi yeeso maaɗa. 20 Maɓɓitit gite ma dow suudu ndu'u jemma e naaŋge fuu, dow nokkuure nde mbi'ɗa a jo''inan innde ma ton, nan do'a maccuɗo ma haa nokkuure nde'e. 21 A nana tornde am e tornde yimɓe ma Isra'iila'en nde min toroto ma haa nokkuure nde'e. Nan haa nokkuure joonde ma haa asama, nan, yaafa boo. 22 "To goɗɗo waɗi hakke dow keeddiɗɗum, to ɓe njowani mo o huno hunayeere, to o wari hunaago yeeso hirsirde ma haa suudu ndu'u, 23 nden kam nan haa asama, a waɗana maccuɓe ma kiita, a aybina aybuɗo, a lorna aybe maako dow hoore maako. A gooŋɗina gooŋgaajo boo, a hokka mo fodde gooŋgaaku maako. 24 "To konne'en njaalake yimɓe ma Isra'iila'en ngam ɓe mbaɗi hakke dow maaɗa, to ɓe tuubi, ɓe ceedake innde ma, to ɓe torake ma haa suudu ndu'u, 25 nden kam nan haa asama, a yaafo hakke yimɓe ma Isra'iila'en, a lortina ɓe nder lesdi ndi ndokkunooɗa ɓe kamɓe e kaakaaji maɓɓe. 26 "To asama maɓɓake, iyeende boo woodaa ngam ɓe mbaɗi hakke dow maaɗa, to ɓe torake ma haa nokkuure nde'e, to ɓe ceedake innde ma, ɓe tuubi, ɓe acci hakke maɓɓe ngam a leesni ɓe, 27 nden kam nan haa asama, a yaafo hakke maccuɓe ma, yimɓe ma Isra'iila'en, a sappina ɓe laawol ngol ɓe tokkoto ɗum. A toɓna boo iyeende dow lesdi ma ndi marnuɗa yimɓe ma. 28 "To weelo waɗi nder lesdi, malla nyawu kalluŋgu, to nyawji gawri feere-feereeji mbaɗi, malla to baɓɓatti e ndo'uuji nyaami kuuje ngesa, to konne'en taarake berniwol maɓɓe gootol, to masiibo ukkanake ɓe, malla nyawu kooŋguye, 29 to goɗɗo koo yimɓe ma Isra'iila'en fuu mbaɗi do'a malla tornde, ngam koomoy maɓɓe anndi bone mum, to ɓe mbeeɗi juuɗe maɓɓe haa suudu ndu'u, 30 nden kam nan haa asama, haa nokkuure joonde ma, a yaafo, a hokka koomoy fodde kuuɗe mum, ngam a anndi ɓernde maako ­- an feere ma a anndi ɓerɗe ɓiɓɓe Aadama fuu. 31 Huuw ɗum haa ɓe kule, ɓe tokko laabi ma saa'i ɓe ɗon njooɗi nder lesdi ndi ndokkuɗa kaakaaji amin. 32 "Koo jananno boo mo iwaay haa yimɓe ma Isra'iila'en, to o wari diga lesdi ndaayiindi ngam daliila innde ma ­- ngam ɓe nanan habaru innde ma mawnde e juŋŋgo ma sembiɗŋgo fortaaŋgo ­- to o wari do'aago haa suudu ndu'u, 33 nden kam nan haa asama, haa nokkuure joonde ma, a huuwa fodde ko jananno ɗaɓɓata haa maaɗa fuu. Nden ummaatooje duniyaaru fuu anndan innde ma, ɓe kulan ma bana yimɓe ma Isra'iila'en, ɓe paaman boo an a mari suudu ndu'u ndu nyiɓmi ɗum. 34 "To yimɓe nasti haɓre bee konne'en muuɗum'en, dow laawol ngol nelata ɓe, to ɓe ndo'orake ma walaadu berniwol ngol cuɓɗa e suudu ndu nyiɓmi ngam teddinki innde ma, 35 nden kam nan haa asama, nan do'a maɓɓe e tornde maɓɓe, gooŋɗin haala maɓɓe boo. 36 "To ɓe mbaɗi hakke dow maaɗa ­- ngam walaa neɗɗo mo waɗataa hakke ­- to a tikkani ɓe, a hokki ɓe haa juuɗe konne'en, to jaaliiɓe ɓe eggini ɓe haa lesdi muuɗum'en, koo ndaayiindi koo ɓadiindi, 37 to ɓe njaɓi ɗum haa ɓerɗe maɓɓe, nder lesdi maajum, to ɓe tuubi, ɓe torake ma nder lesdi yaŋgada maɓɓe, ɓe mbi'i: Min mbaɗi hakke, min kuuwi junuuba e halleende, 38 to ɓe ngaylitake hedi maaɗa bee ɓerɗe maɓɓe e yoŋkiiji maɓɓe fuu nder lesdi yaŋgada maɓɓe, to ɓe ndo'orake ma walaadu lesdi ndi ndokkuɗa kaakaaji maɓɓe, e berniwol ngol cuɓɗa, e suudu ndu nyiɓmi ngam teddinki innde ma, 39 nden kam nan haa asama, haa nokkuure joonde ma, nan do'a maɓɓe e tornde maɓɓe, a gooŋɗina haala maɓɓe, a yaafano yimɓe ma ko ɓe mbaɗi hakke dow maaɗa.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 7

40 "Jonta kam, ya Allah am, maɓɓitit gite ma, noppi ma keɗito do'aaji baɗeteeɗi haa nokkuure nde'e. 41 Umma, ya Allah Jawmiraawo, war haa nokkuure siwtorde ma, an bee sundukru ma marndu baawɗe. Ya Allah Jawmiraawo, kisndam taaro liman'en maaɗa bana mojaare, hoolaaɓe ma ceyoro hayru. 42 Ya Allah Jawmiraawo, taa sala laamiiɗo mo moytuɗa hoore mum bee nebbam, siftor mo''e ɗe ndokkuɗa maccuɗo ma Daawuda." 7:1 Nde Suleymaanu timmini do'aare nde'e, yiite iwi haa asama, nyaami guleteeɗi e kirsaaɗi. Tedduŋgal Jawmiraawo heewi suudu, 2 haa liman'en mbaawaay nastugo ndu. 3 Yimɓe Isra'iila fuu ngi'i no yiite jippori, no tedduŋgal Jawmiraawo waalori dow suudu. Ɓe cujidi dow taŋkol kaa'e, ɓe cujidani Jawmiraawo, ɓe ngetti mo "ngam o booɗɗo, hinnuye maako ɗon haa abada." 4 Nden laamiiɗo e yimɓe fuu lii'ani Jawmiraawo kirseteeɗi. 5 Suleymaanu lii'i ga'i ujine noogas e ɗiɗi (22.000), e dammooji ujine teemerre e noogas (120.000). Bana non laamiiɗo e yimɓe fuu ceniri suudu Allah. 6 Liman'en ndari haa nokkuuje muuɗum'en, non boo Lewiŋko'en bee kuuje gimruɗe ngam maŋgtuki Jawmiraawo. (Laamiiɗo Daawuda umruno waɗugo kuuje ɗe'e, haa ɓe ngetta Jawmiraawo mo hinnuye mum ɗon haa abada, koondeye o maŋgti Jawmiraawo bee ballal maɓɓe.) Liman'en tiitotiri bee maɓɓe, puufi luwe maɓɓe. Yimɓe Isra'iila fuu ɗon ndari ton. 7 Suleymaanu seni nokkuure haa caka babal yeeso suudu Jawmiraawo, ngam o lii'i ton guleteeɗi e ɓellere kirsaaɗi ngam kawtal yimɓe. Hirsirde njamndi mboɗeeri nde Suleymaanu waɗno ɗum, he'aay jogaago guleteeɗi e dokke nyaamdu e ɓellere kirsaaɗi ngam kawtal yimɓe. 8 Saa'i maajum Suleymaanu e yimɓe fuu mbaɗi juulde nyalɗe joweeɗiɗi, mooɓtorde ɗuunde masin. Yimɓe ngari diga lesdi fuu, diga nastirde Hamat haa yotti maayel Misra. 9 Nyande joweetataɓre ɓe mooɓti mooɓtorde senaande, ngam ɓe cenno hirsirde nyalɗe joweeɗiɗi, ɓe mbaɗi juulde bukkaaji boo nyalɗe joweeɗiɗi. 10 Nyande noogas e tataɓre nder lewru joweeɗiɗawru, Suleymaanu firliti yimɓe. Ɓe kooti, ɓerɗe maɓɓe keewi seyo ngam Jawmiraawo woonani Daawuda e Suleymaanu e yimɓe mum Isra'iila'en.

No Jawmiraawo waŋgirani Suleymaanu ɗiɗawre

11 Too, Suleymaanu timmini nyiɓugo suudu Jawmiraawo e suudu laamu, mo''ini kooɗume ko o anninino waɗugo haa cuuɗi ɗi'i. 12 Nden Jawmiraawo waŋgani mo bee jemma, wi'i mo: "Mi nani do'a ma. Mi suɓi nokkuure nde'e, nde laatano yam nokkuure kirseteeɗi. 13 To mi maɓɓi asama, walaa iyeende boo, to mi umri baɓɓatti nyaama keccum fuu haa lesdi, malla to mi ukkani yimɓe am nyawu kalluŋgu, 14 to yimɓe maral am leestini ko'e muuɗum'en, torake yam, ɗaɓɓiti yam, to ɓe tuubi, ɓe acci laabi maɓɓe kalluɗi, nden kam mi nanan haa asama, mi yaafoto hakkeeji maɓɓe, mi mo''itinan lesdi maɓɓe boo. 15 Yeeso ɗo, gite am maɓɓititto, noppi am keɗititto do'aaji baɗeteeɗi haa nokkuure nde'e. 16 Mi suɓi suudu ndu'u, mi seni ndu, innde am jooɗo ton haa foroy, non boo gite am e ɓernde am. 17 An boo, to a yehi yeeso am bana baaba ma Daawuda, to a ɗowtanake ko umru ma mi fuu, to a hakkilani farillaaji am e kiitaaji am, 18 nden kam mi tabitinan leeso laamu ma fodde alkawal ngal kaɓɓumi bee baaba ma Daawuda. Mi wi'i mo: Foroy goɗɗo asŋgol ma laamanto Isra'iila. 19 Ammaa to on ngaylitake, to on acci umrooje e farillaaji ɗi umrumi on, to on njehi, on teddini ɗowanteeɓe woɗɓe, to on cujidani ɓe, 20 nden kam mi sottinan on nder lesdi ndi ndokkumi on. Suudu ndu boo, ndu cenmi ngam teddinki innde am, mi wudinan ndu. Ndu laatoto balndol e jancoore nder ummaatooje fuu. 21 Suudu kaayeefiiru ndu'u hayɗinan koomoy caalotooɗo haa bille maaru, o wi'an: Ngam ɗume Jawmiraawo huuwi lesdi ndi e suudu ndu bana ni? 22 Nden yimɓe njaaboto: Ɓe acci Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maɓɓe mo wurtini ɓe lesdi Misra. Ɓe njaɓi ɗowanteeɓe woɗɓe, ɓe cujidani ɓe, ɓe teddini ɓe. Ngam maajum Jawmiraawo yahrani ɓe sarru man fuu."

2 Habaruuji Nyalaaɗe 8

Kuuɗe Suleymaanu goɗɗe

8:1 Too, nder duuɓi noogas Suleymaanu nyiɓi suudu Jawmiraawo e suudu muuɗum. 2 O nyiɓti boo berniiji ɗi Hiram hokkuno mo, o jo''ini Isra'iila'en ton. 3 Nden o yehi haa berniwol Hamat-Soba, o nyaami ngol. 4 O nyiɓti Tadmora nder ladde, non boo gure cigorɗe ɗe o nyiɓno nder lesdi Hamat. 5 O sembiɗini Baytihurun-dow e Baytihurun-les bee mahi e dammuɗe e jamɗe palduɗe. 6 O nyiɓi Ba'alat e gure cigorɗe maako fuu, non boo berniiji cigorɗi mootaaji pucci, kooɗume ko o seyori nyiɓugo haa Urusaliima, dow hooseere Libanon, e nder lesdi laamu maako fuu. 7-8 Ngam daliila kuuɗe ɗe'e, Suleymaanu hoo'i huuwooɓe doolaaɓe nder asŋgol Kanaani'en ɓe mbaraaka nde Isra'iila'en nyaami lesdi maɓɓe, waato luttuɓe Heti'en e Amoori'en e Peresi'en e Hewi'en e Yebusi'en. Ɓe fuu ɓe iwaay haa yimɓe Isra'iila. Ɓe laati maccuɓe Isra'iila haa warugo hande. 9 Ammaa caka yimɓe Isra'iila, Suleymaanu waɗaay maccuɓe. Kamɓe laati honooɓe maako e hoore'en maako e umrooɓe maako, e hoore'en maako dow mootaaji pucci e wa''iiɓe maako. 10 Laamiiɗo Suleymaanu woodi mawɓe teemeɗɗe ɗiɗo e cappanɗe njowo (250). Kamɓe umri huuwooɓe kuugal. 11 Too, Suleymaanu yahri ɓii Firawna debbo diga berniwol Daawuda haa suudu ndu o nyiɓani mo, ngam o numi: "Walaa koo gooto nder rewɓe am jooɗoto nder suudu Daawuda, laamiiɗo Isra'iila. Ndu seniindu ngam sundukru alkawal Jawmiraawo wonno ton." 12 Saa'i maajum Suleymaanu fuɗɗi lii'anaago Jawmiraawo guleteeɗi dow hirsirde nde o waɗno yeeso daŋki haykaliiru, 13 bana ko umra nder tawreeta Muusa dow nyalɗe ciwtorɗe, e juulɗe hakkunde lebbi, e juulɗeeje tati nder hitaande, waato juulde tamseeje ɗe ufnaaka, e juulde ?aamle aartuɗe e juulde bukkaaji. 14 Fodde umroore baaba maako Daawuda, Suleymaanu taynori tokkindirki geɓe liman'en nder kuugal maɓɓe, e Lewiŋko'en ngam ɓe ngima maŋgtooje Allah, ɓe mballa liman'en bana ko haani nyalɗe fuu. O umri aynooɓe dammuɗe boo fodde geɓe maɓɓe e dammugal kooŋgale, bana Daawuda, goɗɗo Allah umruno ɗum. 15 Ɓe luutaay umrooje laamiiɗo Daawuda dow liman'en e Lewiŋko'en e ndesaaje, koo seɗɗa boo. 16 Bana ni kuugal Suleymaanu fuu timmiri, diga nyande ɓe mballini caɓɓaaje suudu Jawmiraawo haa nyande ndu timmi. Suudu Jawmiraawo ndu woondu, timmundu. 17 Nden Suleymaanu yehi haa Esiyon-Geber e Elat haa fomoonde weendu, haa lesdi Edoom. 18 Hiram neldi mo koombooje bee juuɗe huuwooɓe mum, e laanyooɓe annduɓe ndiyam mbeela. Ɓe njahdi bee huuwanooɓe Suleymaanu, ɓe njotti Ofir. Ton ɓe ɗaɓɓiti kaŋgeeri, ɓe ngaddani ndi laamiiɗo Suleymaanu, baakin kilo ujine sappo e joweeɗiɗi (17.000).

2 Habaruuji Nyalaaɗe 9

No laamiiɗo Saba debbo wari laarugo Suleymaanu

9:1 Yoo, laamiiɗo Saba debbo nani habaru maŋgu Suleymaanu. O yehi ngam o jarribo Suleymaanu bee annditanamji. O wari Urusaliima bee jahaaŋgal maŋgal, bee geelooɗi doondiiɗi cittaaje e kaŋgeeri ɗuundi e kaa'e ɗuuɗa-samanje. O wari haa Suleymaanu, o wolwani mo haala ka woni haa ɓernde maako fuu. 2 Suleymaanu laɓɓinani mo ?amɗe maako. Walaa ko suuɗani Suleymaanu, ko o laɓɓinanaay mo. 3 Nde laamiiɗo Saba debbo yi'i hikma Suleymaanu, e suudu ndu o nyiɓi, 4 e nyaamdu haa saare maako, e joole saraaki'en maako, e kuugal huuwooɓe maako e limce maɓɓe, e yarnooɓe laamiiɗo e limce maɓɓe, e guleteeɗi ɗi o lii'i haa suudu Jawmiraawo, nde o yi'i ɗum fuu, hakkiilo maako saklake. 5 O wi'i Suleymaanu: "Ko nanmi haa lesdi am dow maaɗa e hikma maaɗa, fakat ɗum gooŋga. 6 Mi nuɗɗinaayno haala maajum, sey nde ngarmi, gite am boo ngi'i ɗum. Ndaa, ɓe ngeccaay yam koo reeta maajum. An bee hikma ma e maral ma, a ɓuri haala ka nanmi piw. 7 Seyo laatani yimɓe ma, seyo laatani saraaki'en ma huuwanooɓe ma foroy, nananɓe hikma maaɗa. 8 Barka laatano Allah Jawmiraawo ma mo yerdi ma, jo''ini ma dow leeso laamu mum, waɗi ma laamiiɗo. Allah ma yiɗi ummaatoore Isra'iila, tabitini nde haa foroy. Ngam maajum o waɗi ma laamiiɗo maɓɓe haa mbaɗa kiita ngooŋɗuka." 9 Nden o hokki laamiiɗo kaŋgeeri, baakin kilo ujine nayi (4.000), e cittaaje ɗuuɗɗe masin, e kaa'e ɗuuɗa-samanje. Cittaaje ɗuuɗɗe bana laamiiɗo Saba debbo hokki Suleymaanu, meetaay warugo sam. 10 (Dow maajum fuu, huuwooɓe Hiram e huuwooɓe Suleymaanu wadduɓe kaŋgeeri diga Ofir, ngaddi leɗɗe sandalje e kaa'e ɗuuɗa-samanje boo. 11 Bee leɗɗe man laamiiɗo suddi taŋkudi nder suudu Jawmiraawo e suudu mum. O waɗi boo moolooji e hooduuji ngam yimooɓe. Leggal sandal bana nga'al meeɗaayno yi'eego nder Isra'iila.) 12 Too, laamiiɗo Suleymaanu hokki laamiiɗo Saba debbo ko o ɗaɓɓi fuu, ɓuri dokke ɗe o waddani Suleymaanu. Nden laamiiɗo Saba debbo lori, hooti lesdi mum, kaŋko e ɗoftuɓe mo.

Risku e maŋgu Suleymaanu

13 Too, hitaande fuu Suleymaanu heɓi kaŋgeeri baakin kilo ujine noogas e jowi (25.000). 14 Dow maajum o heɓi jomorgol filooɓe e soorrooɓe. Laamiiɓe Arabiya fuu e ngomna'en lesdi ngaddani mo kaŋgeeri e cardi. 15 Laamiiɗo Suleymaanu waɗi bawarɗe mawɗe teemeɗɗe ɗiɗi ɗe kaŋgeeri tappaandi, baakin kilo joweeɗiɗi ngam suddugo koondeye wawarde. 16 Non boo bawarɗe pamare ɗe kaŋgeeri tappaandi, baakin kilo tati bee reeta ngam suddugo woore maaje. Laamiiɗo nastini ɗe nder suudu laynde Libanon. 17 Suleymaanu waɗi leeso laamu maŋgo bee nyi'e nyiibi, suddi ngo bee kaŋgeeri laaɓndi. 18 Leeso laamu ngo woodi ba''orɗe joweego e jaaɓruɗum kosɗe ɗum kaŋgeeri. Ciwtinorɗe juuɗe ngoni haa bakeeje joonde ɗiɗi fuu. Fotooji barooɗe ɗiɗi ndari baŋge ciwtinorɗe juuɗe, 19 dow ba''orɗe boo fotooji barooɗe sappo e ɗiɗi, haa bakeeje ɗiɗi fuu. Irin maajum meeɗaay waɗeego nder laamu kooŋguye. 20 Njardukoy laamiiɗo Suleymaanu fuu koy kaŋgeeri. Kuuje fuu nder suudu laynde Libanon ɗe kaŋgeeri laaɓndi. Nder jamanu Suleymaanu ɓe ndaari cardi bana meere, 21 ngam laamiiɗo woodi koombooje jahanɗe Tarsis, hawtaade bee huuwooɓe Hiram. Nde duuɓi tati mbaɗi fuu, koombooje Tarsis ngaddan kaŋgeeri e cardi e nyi'e nyiibi e baaɗi e teekuuji. 22 Bana ni laamiiɗo Suleymaanu ɓurdi laamiiɓe duniyaaru fuu risku e hikma. 23 Laamiiɓe duniyaaru fuu ɗaɓɓi yi'ugo Suleymaanu, haa ɓe nana hikma maako ka Allah waɗi nder ɓernde maako. 24 Koomoy waddani mo dokkal: Kuuje cardi e kaŋgeeri, e limce e balmi, e cittaaje, e pucci e alfadariije, hitaande dow hitaande bana non. 25 Suleymaanu woodi cuuɗi ujine nayi (4.000) ngam pucci e keekeeji, e wa''iiɓe pucci ujine sappo e ɗiɗo (12.000). O jo''ini ɓe nder berniiji cigorɗi mootaaji pucci, non boo ɓadi bee maako haa Urusaliima. 26 O laamani laamiiɓe fuu, diga maayo Efratis haa yotti lesdi Filisti'en e keerol Misra. 27 O ɗuɗɗini cardi haa Urusaliima bana kaa'e, leɗɗe cembiɗɗe boo bana dundeeje haa lesdi towndiije. 28 Filooɓe ngaddani mo pucci diga Misra e lesɗe goɗɗe fuu.

Maayde Suleymaanu

29 Luttuɗum haala Suleymaanu, diga fuɗɗoode haa timmoode, ɗum windaama nder habaru annabi Natan, e nder annabaaku Akiya Siloojo, non boo nder wahayuuji ɗi Iddo, gi'oowo kaayeefiiji Allah anndini Yerobo'am ɓii Nebat. 30 Suleymaanu laamani Isra'iila fuu haa Urusaliima, duuɓi cappanɗe nayi. 31 Nden o maayi, o hawtoyi bee kaakaaji maako. Ɓe uwi mo nder berniwol baaba maako Daawuda. Ɓiiyiiko Robo'am laami pellel maako.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 10

No laamu sendira geɓe ɗiɗi

10:1 Yoo, Robo'am yehi Sikem, ngam Isra'iila'en fuu mooɓti ton haa ndokka mo laamu. 2 Ammaa Yerobo'am ɓii Nebat wonno haa Misra tawon. Ton o dogguno ngam daliila laamiiɗo Suleymaanu. Nde o nani haala maajum, o warti. 3 Ɓe neli, ɓe ewni mo. O wardi bee Isra'iila'en fuu. Ɓe mbolwani Robo'am: 4 "Baaba ma yowani min kuuɗe caatuɗe e dooŋgle tedduɗe. Ammaa an, hoynan min kuuɗe man e dooŋgle man. Nden kam min kuuwante." 5 O jaabi ɓe: "Njehe, munye nyalɗe tati, nden lorte haa am." Yimɓe njehi. 6 Laamiiɗo Robo'am sarwotiri bee ndotti'en, dawranooɓe baaba mum Suleymaanu naane. O ?ami ɓe: "Ɗume njaabotoomi yimɓe ɓe'e? Mbi'eeɗam!" 7 Ɓe mbi'i mo: "To a woonani yimɓe hande, to a wolwani ɓe bolle belɗe, nden kam ɓe kuuwante foroy." 8 Ammaa Robo'am wudini saawari ndotti'en. O yehi o sarwotiri bee suka'en, ngorgiraaɓe maako wallooɓe mo. 9 O ?ami ɓe: "Ɗume njaabotoomi yimɓe ɗaɓɓuɓe haa am mi hoyna dooŋgle maɓɓe? Ko mbi'oton?" 10 Ɓe njaabi mo: "Ndaa ko mbi'ata ɓe: Cimattel am ɓuri haddorde baaba am tekkugo. 11 Baaba am yowani on dooŋgle tedduɗe, kadi min mi ɓesdanan on dooŋgle mon. Baaba am elti on bee ɓoccol, min boo mi eltan on bee ngabbuwol." 12 Nyande tataɓre, Yerobo'am e yimɓe Isra'iila fuu lorti haa laamiiɗo Robo'am, bana o wi'runo ɓe. 13 Laamiiɗo wolwani ɓe bee caatal. O wudini saawari ndotti'en, 14 o jaabi ɓe fodde saawari suka'en. O wi'i: "Baaba am yowani on dooŋgle tedduɗe, kadi min mi ɓesdanan on dooŋgle mon. Baaba am elti on bee ɓoccol, min mi eltan on bee ngabbuwol." 15 Bana non laamiiɗo nananaay yimɓe, ngam Jawmiraawo wayliti haala maajum haa o timmina wolde maako nde o wi'no Yerobo'am ɓii Nebat bee hunduko Akiya Siloojo. 16 Nde yimɓe Isra'iila ngi'i laamiiɗo sali nanugo ɓe, ɓe kooli: "Ko yaali en bee saare Daawuda? Ko keɓeten haa asŋgol Yessa? En koota, worɓe Isra'iila! Sey Daawuda ayna saare muuɗum." Isra'iila'en fuu kooti. 17 Bana non Robo'am laatori laamiiɗo dow yimɓe Isra'iila jooɗiiɓe nder berniiji Yahuuda tan.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 11

18 Ɓaawo maajum laamiiɗo Robo'am neli Adoram, kalfitinaaɗo huuwooɓe doolaaɓe. Ammaa yimɓe Isra'iila piɗi mo bee kaa'e, o maayi. Bee dakkerr laamiiɗo Robo'am wa''i moota pucci mum, daɗi haa Urusaliima. 19 Non Isra'iila'en tuurtirani saare Daawuda, haa warugo hande. 11:1 Nde Robo'am yotti Urusaliima, o mooɓti yimɓe Yahuuda e Benyamin, honooɓe suɓaaɓe ujine teemerre e cappanɗe njoweetato (180.000), ngam ɓe kaɓa bee Isra'iila, ɓe ngartira laamu haa Robo'am. 2 Ammaa wolde Jawmiraawo warani annabi Semaya, o wi'i: 3 "Wi' Robo'am ɓii Suleymaanu, laamiiɗo Yahuuda, e Isra'iila'en nder le'i Yahuuda e Benyamin: 4 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Taa njehe haɓugo bee bandiraaɓe mon yimɓe Isra'iila. Koomoy loro haa saare mum, ngam huunde nde'e iwi haa am." Ɓe nanani wolde Jawmiraawo, ɓe lori, ɓe njahaay haɓugo bee Yerobo'am.

Duuɓi laamu Robo'am arani

5 Too, Robo'am jooɗi haa Urusaliima. O sembiɗini gure Yahuuda, o taarni ɗe bee mahi. 6 Bana non o sembiɗiniri Baytilaama e Etam e Teko'a, 7 e Bayti-Sura e Soko e Adulam, 8 e Gaat e Maresa e Sifa, 9 e Adorayim e Lakis e Aseka, 10 e Sor'a e Ayyalon e Heburuun, berniiji ɗi'i nder lesdi Yahuuda e Benyamin. 11 O sembiɗini ɗi, o jo''ini hoore'en konu nder maaji, o sigi nyaamdu e nebbam e inaboojam ton, 12 non boo bawarɗe e labbe nder berniiji ɗi'i fuu. O sembiɗini ɗi masin. Kaŋko o mari Yahuuda e Benyamin. 13 Liman'en e Lewiŋko'en wonɓe nder Isra'iila fuu, ngurti nokkuuje muuɗum'en, ngari haa Robo'am. 14 Lewiŋko'en acci nokkuuje muuɗum'en e maral muuɗum'en, ngari lesdi Yahuuda e Urusaliima, ngam Yerobo'am e laamiiɓe tokkiiɓe ɗum ngurtini ɓe kuugal liman'en Jawmiraawo. 15 Yerobo'am suɓi worɓe woɗɓe, waɗi ɓe liman'en haa nokkuuje towɗe cenaaɗe e ginnaaji be'i e nga'oy koy o waɗno. 16 Woɗɓe iwɓe le'i Isra'iila fuu, ɗaɓɓitooɓe Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila bee ɓernde woore, ngardi bee Lewiŋko'en haa Urusaliima, ngam haa ɓe lii'ano Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maɓɓe kirseteeɗi. 17 Ɓe cembiɗini laamu Yahuuda, ɓe tabitini Robo'am ɓii Suleymaanu duuɓi tati. Duuɓi tati ɓe tokki laawol Daawuda e Suleymaanu. 18 Robo'am te'i Makalat ɓii Yerimot ɓii Daawuda. Innde daada Makalat, Abihayil ɓii Eliyabu ɓii Yessa. 19 Makalat danyani Robo'am ɓiɓɓe worɓe ɓe'e: Ye'us e Semariya e Jaham. 20 Nden o te'i Maaka ɓii Absalom debbo. Kaŋko o danyani mo Abiya e Attay e Jifa e Selomit. 21 Robo'am ɓuri yiɗugo Maaka dow rewɓe mum e sulaaɓe mum fuu. O woodi rewɓe sappo e njoweetato, e sulaaɓe cappanɗe njoweego. O danyi ɓiɓɓe worɓe noogas e njoweetato, e ɓiɓɓe rewɓe cappanɗe njoweego. 22 O waɗi Abiya ɓii Maaka hooreejo, ardiiɗo deerɗum'en, ngam o tammi ronnugo mo laamu. 23 Robo'am o kakkilɗo, o senditi ɓiɓɓe maako worɓe, o halfini ɓe berniiji nder lesdi Yahuuda e Benyamin fuu. O hokki ɓe nyaamdu ɗuundu, o te'ani ɓe rewɓe boo.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 12

Sooynde gooŋgaaku Robo'am

12:1 Nde Robo'am laati baawɗo, laamu maako tabiti boo, saa'i maajum o acci tokkaago tawreeta Jawmiraawo, kaŋko bee yimɓe haa fombina Isra'iila fuu. 2 Nder nduuɓu laamu maako njowaɓu, Sisak, laamiiɗo Misra wardi bee mootaaji pucci ujineere e teemeɗɗe ɗiɗi (1.200) e wa''iiɓe pucci ujine cappanɗe njoweego (60.000), ngam haɓre bee Urusaliima. Kanjum laati ngam yimɓe Yahuuda njambi Jawmiraawo. 3 Yimɓe Libiya e Sukkot e Habasi ɗuuɗɓe masin ngardi bee Sisak diga Misra. 4 O nyaami berniiji Yahuuda, haa o yotti Urusaliima. 5 Annabi Semaya wari haa Robo'am e mawɓe Yahuuda, mooɓtiiɓe haa Urusaliima ngam daliila Sisak. Semaya wi'i ɓe: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Onon on acci yam, ngam maajum min boo mi acci on, mi hokki on haa juŋŋgo Sisak." 6 Mawɓe Yahuuda e laamiiɗo tuubani Jawmiraawo, mbi'i: "Jawmiraawo o gooŋɗuɗo." 7 Jawmiraawo yi'i ɗum, wi'i Semaya: "Ɓe tuubani yam. Ngam maajum mi halkataa ɓe. Yeeso seɗɗa kisnanmi ɓe. Mi ukkantaa Urusaliima tikkere am fuu bee juŋŋgo Sisak. 8 Ammaa ɓe laatoto maccuɓe maako, haa ɓe ekkito sendindirgo kuugal am bee kuugal laamiiɓe duniyaaru." 9 Too, Sisak haɓi bee Urusaliima, hooci ndesaaje haa suudu Jawmiraawo e suudu laamiiɗo, kooɗume fuu. O hooci boo bawarɗe kaŋgeeri ɗe Suleymaanu waɗno. 10 Haa pellel maaje, laamiiɗo Robo'am waɗi bawarɗe njamndi mboɗeeri. O halfini ɗe hoore'en aynooɓe yolnde saare laamiiɗo. 11 Koondeye laamiiɗo yehi haa suudu Jawmiraawo, aynooɓe njogi bawarɗe man, nden ɓe lorna ɗe nder suudu aynooɓe. 12 Robo'am tuubani Jawmiraawo. Ngam maajum Jawmiraawo acci tikkango mo, timminaay halkugo mo. Mbooɗeeŋga jinnaay tawon nder lesdi Yahuuda. 13 Laamiiɗo Robo'am heɓti baawɗe nder Urusaliima, tokki laamaago, Saa'i o laamo, o woodi duuɓi cappanɗe nayi e go'o. Duuɓi sappo e joweeɗiɗi o laami haa Urusaliima. Jawmiraawo suɓno berniwol ngo'ol nder le'i Isra'iila fuu, ngam jo''ina innde mum ton. Innde daada Robo'am, Na'ama Ammooniijo. 14 Robo'am huuwi kalluɗum, ngam o tiɗɗinaay ɓernde maako haa o ɗaɓɓita Jawmiraawo. 15 Haala Robo'am diga fuɗɗoode haa timmoode, windaama nder habaruuji annabi Semaya e Iddo, gi'oowo kaayeefiiji Allah, bee tokkindirki deftere asli. Konu ɗonno hakkunde Robo'am bee Yerobo'am balɗe maɓɓe fuu. 16 Robo'am maayi, hawtoyi bee kaakaaji mum. Ɓe uwi mo nder berniwol Daawuda. Ɓiiyiiko Abiya laami pellel maako.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 13

Laamu Abiya

13:1 Yoo, nder nduuɓu laamiiɗo Yerobo'am sappo e njoweetataɓu, Abiya laati laamiiɗo Yahuuda. 2 O laami haa Urusaliima duuɓi tati. Innde daada maako, Mikaya ɓii Uriyel mo Gibiya. Konu waɗi hakkunde Abiya bee Yerobo'am. 3 Abiya fuɗɗi konu man bee honooɓe suusɓe suɓaaɓe ujine teemeɗɗe nayo (400.000). Yerobo'am darni honooɓe suusɓe suɓaaɓe ujine teemeɗɗe njoweetato (800.000) ngam haɓre bee Abiya. 4 Abiya dari haa dow hooseere Semarayim nder kooseeje Efrayim, hooldi: "Naneeɗam, onon Yerobo'am e yimɓe Isra'iila fuu! 5 On anndaa na? Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila hokki Daawuda e asŋgol mum laamu Isra'iila haa foroy, tabitini alkawal maajum bee manda. 6 Ammaa Yerobo'am ɓii Nebat, kuuwanoowo Suleymaanu ɓii Daawuda, waɗi fitina dow jawmum. 7 Meere'en woɗɓe kawti bee maako, tuurtani Robo'am ɓii Suleymaanu. Robo'am boo o suka tawon, o ɗo miijo. Ngam maajum o waawaay haɗugo ɓe. 8 Jonta on tammi jaalaago laamu Jawmiraawo ngonŋgu haa juuɗe asŋgol Daawuda, ngam on jama'aare ɗuunde, ngam on mari nga'oy kaŋgeeri koy Yerobo'am waɗani on ɗowanteeɓe. 9 Na on ngudini asŋgol Haruna, liman'en Jawmiraawo e Lewiŋko'en fuu? Na on cuɓani ko'e mon liman'en woɗɓe bana ummaatooje heefeerɓe na? Koomoy gadduɗo ngaari kalhaldi e jawɗi baali joweeɗiɗi ngam heɓa limanku, on mbaɗi mo limanjo ɗowanteeɓe ɓe laataaki ɗowanteeɓe fakat. 10 Ammaa minin maa, Jawmiraawo on woni ɗowanteeɗo amin, min accaay mo. Min ngoodi liman'en ɓe asŋgol Haruna, kamɓe e Lewiŋko'en ɓe ɗon kuuwana Jawmiraawo. 11 Nde weeti fuu, nde hiiri fuu, ɓe lii'anto Jawmiraawo guleteeɗi e ureteeɗum. Ɓe njo''inan tamseeje dow teebur kaŋgeeri laaɓndi. Kiikiɗe fuu ɓe kuɓɓan pittirlaaji dow jo''inirɗum kaŋgeeri. Min ɗon ɗowtano farillaaji Allah Jawmiraawo amin, ammaa onon on acci mo. 12 Allah ɗon wondi bee amin, ɗon ardo min, non boo liman'en bee luwe, waɗanɓe hoolo konu dow mooɗon. Onon yimɓe Isra'iila, taa kaɓe bee Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji mon, ngam on njaalataako mo." 13 Ammaa Yerobo'am umruno honooɓe mum woɗɓe njaha haa ɓaawo Yahuudu'en, mbaaltano ɓe, jama'aare mawnde boo tiitotira bee maɓɓe. 14 Yahuudu'en ngeesiti, ngi'i konne'en ɗon yeeso e ɓaawo fuu. Ɓe ngookani Jawmiraawo, liman'en puufi luwe, 15-16 honooɓe fuu mbaɗi wookaandu konu. Saa'i ɓe ɗon ngooka, Allah fiyi Yerobo'am e Isra'iila'en, haa ɓe ndoggi yeeso Abiya e Yahuudu'en, ngam Allah hokki ɓe haa juuɗe Yahuudu'en. 17 Abiya e yimɓe mum piyi ɓe naawɗum, mbari Isra'iila'en ujine teemeɗɗe njowo (500.000), honooɓe suɓaaɓe. 18 Bana non yimɓe Isra'iila leestiri, ammaa yimɓe Yahuuda cembiɗi, ngam ɓe ɓaari Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maɓɓe. 19 Abiya farti Yerobo'am, jaɓti mo berniiji ɗi'i: Baytila bee gure mum, e Yesana bee gure mum, e Efruuna bee gure mum. 20 Wakkati Abiya ɗon laamo, Yerobo'am heɓtaay baawɗe mum. Jawmiraawo fiyi mo, o maayi. 21 Ammaa baawɗe Abiya ɓesdi. O te'i rewɓe sappo e nayo, o danyi ɓiɓɓe worɓe noogas e ɗiɗo, e ɓiɓɓe rewɓe sappo e njoweego. 22 Luttuɗum haala Abiya, kuuɗe mum e bolle mum fuu, ɗum windaama nder habaruuji annabi Iddo. 23 Abiya maayi, hawtoyi bee kaakaaji mum. Ɓe uwi mo nder berniwol Daawuda. Ɓiiyiiko Asa laami pellel maako. Saa'i Asa laami, walaa konu nder lesdi, duuɓi sappo.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 14

Laamu Asa

14:1 Asa huuwi ko wooɗi, ko fottani Allah Jawmiraawo mum. 2 O itti kirsirɗe jananne e nokkuuje towɗe cenaaɗe, o itti kaa'e maandorɗe, o yibbini daŋraŋge cenaaɗe boo. 3 O umri yimɓe Yahuuda ɓe ɗaɓɓita Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maɓɓe, ɓe ɗowtano umrooje tawreeta. 4 Asa itti nokkuuje towɗe cenaaɗe e daŋraŋge gulduɗe ureteeɗum nder berniiji Yahuuda fuu. Nde o laami, lesdi de'i. 5 O nyiɓi berniiji cembiɗɗi, ngam lesdi de'i, walaa kaɓɗo bee maako saa'i maajum, Jawmiraawo hokki mo de'ere. 6 Asa wi'i yimɓe Yahuuda: "Sey nyiɓen berniiji ɗi'i, en cembiɗina ɗi bee mahi taarotooɗi ɗi, e cuuɗi aynirɗi e dammuɗe e jamɗe palduɗe. Kuuwen ɗum saa'i en ɗon mara lesdi tawon. En ɗaɓɓiti Allah Jawmiraawo men, ngam maajum o ɗaɓɓiti en boo, o hokki en de'ere kootoy fuu." Bana ni ɓe nyiɓri, kuugal maɓɓe waɗi barka. 7 Asa woodi jama'aare konu, nder lenyol Yahuuda worɓe ujine teemeɗɗe tato (300.000), jogiiɓe bawarɗe mawɗe e labbe, nder lenyol Benyamin boo worɓe ujine teemeɗɗe ɗiɗo e cappanɗe njoweetato (280.000), jogiiɓe bawarɗe pamare e lagaaje, ɓe fuu ɓe honooɓe sembiɗɓe. 8 Jara Habasiijo ɗaɓɓi haɓre bee maɓɓe. O wardi bee worɓe ujine ujineere (1.000.000), e mootaaji pucci teemeɗɗe tati (300). Ɓe ngari Maresa. 9 Asa e yimɓe mum njehi ngam potta bee maɓɓe, mbaɗi caffuuji konu nder waadiwol Sefata baŋge Maresa. 10 Asa tori Allah Jawmiraawo mum: "Ya Jawmiraawo, to a yiɗi wallugo, walaa ko sendindirta baawɗo bee tampuɗo. Wallu min, ya Allah Jawmiraawo amin, ngam min ɗon koolo ma, bee innde ma min ngari haɓugo bee jama'aare ɗuunde nde'e. An woni Allah Jawmiraawo amin. Walaa neɗɗo jaaloto ma!" 11 Jawmiraawo fiyi Habasi'en, haa ɓe ndoggi yeeso Asa e Yahuudu'en. 12 Asa e yimɓe mum parti ɓe haa ɓe njotti Gerar. Baawɗe Habasi'en majji yeeso Jawmiraawo e jama'aare mum. Mbaraaɓe maɓɓe ɗuuɗi masin, haa ɓe keɓtaay sembe maɓɓe. Yahuudu'en koori keɓal ɗuuɗŋgal. 13 Ɓe kalki berniiji taariiɗi Gerar fuu, ngam Jawmiraawo hulni jooɗiiɓe ton. Yahuudu'en njaɓti kuuje gonɗe ton, ngam ɗe ɗuuɗɗe masin. 14 Ɓe ukkani caŋgeeje waynaaɓe boo, ɓe kooci baali e geelooɗi ɗuuɗɗi. Nden ɓe lorti haa Urusaliima.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 15

No Asa mo''iniri diina

15:1 Too, Ruuhu Allah wari dow Ajariya ɓii Odet. 2 Kaŋko o yehi, o fotti bee Asa, o wi'i: "Naneeɗam, onon Asa e yimɓe Yahuuda e Benyamin fuu! To on ngondi bee Jawmiraawo, kaŋko o wondan bee mooɗon. To on ɗaɓɓiti mo, o waŋginanan on hoore maako. Ammaa to on acci mo, kaŋko boo o accan on. 3 Duuri, Isra'iila walaano Allah gooŋɗuɗo, walaa limanjo anndinoowo ɓe, walaa tawreeta boo. 4 Ammaa nder ɓillaare maɓɓe ɓe lorti haa Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, ɓe ɗaɓɓiti mo. Kaŋko boo o waŋginani ɓe hoore maako. 5 Saa'i maajum hoolaare woodaa ngam haa yimɓe tokko kuuɗe muuɗum'en. Ammaa torraaji ɗuuɗani yimɓe lesɗe fuu. 6 Ummaatoore jokkiri bee ummaatoore, berniwol bee berniwol, ngam Allah saklini ɓe bee ɓillaaje feere-feereeje. 7 Kadi onon jonta, laate on sembiɗɓe, taa juuɗe mon tampa, ngam mbarjaari kuugal mon ɗon." 8 Nde Asa nani annabaaku ngu'u, o tiɗɗini ɓernde maako, o itti labbi nyidduɗi gonɗi nder lesdi Yahuuda e Benyamin, non boo nder berniiji ɗi o nyaamno haa kooseeje Efrayim. O wo''itini hirsirde Jawmiraawo dariinde yeeso daŋki haykaliiru. 9 Nden o mooɓti yimɓe Yahuuda e Benyamin, e warɓe diga le'i Efrayim e Manassa e Simon, jooɗiiɓe caka maɓɓe. Yimɓe ɗuuɗɓe diga lesdi Isra'iila ngari haa Asa, ngam ɓe ngi'i Allah Jawmiraawo ɗon wondi bee maako. 10 Ɓe mooɓi haa Urusaliima nder nduuɓu laamu Asa sappo e njowaɓu, lewru tataɓru. 11 Nyalaade maajum ɓe lii'ani Jawmiraawo ga'i teemeɗɗe joweeɗiɗi (700) e baali ujine joweeɗiɗi (7.000). Ɓe koo'i kirsaaɗi man nder keɓal konu. 12 Nden ɓe kaɓɓi alkawal, ngam haa ɓe ɗaɓɓita Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maɓɓe, bee ɓerɗe maɓɓe e yoŋkiiji maɓɓe fuu. 13 Ɓe narri boo to goɗɗo ɗaɓɓitaay Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, nden kam o mbareteeɗo, koo o mawɗo koo o leesɗo, koo o gorko koo o debbo boo. 14 Kanjum ɓe kunani Jawmiraawo bee sawtu, bee hoolo seyo e luwe e busawji. 15 Yahuudu'en fuu ceyori hunayeere nde'e, ngam ɓe kunori nde bee anniya ɓerɗe maɓɓe. Ɓe ɗaɓɓiti Jawmiraawo bee muuyo maɓɓe fuu, ngam o waŋginani ɓe hoore maako. O hokki ɓe de'ere kootoy fuu. 16 Asa ɓorti daada mum Maaka boo, ngam taa o tokko laamaago bana daada saare laamiiɗo. Maaka waɗno foto cemtiniiŋga ngam diina Astera. Asa yibbini foto man, nami nga, wuli nga nder waadiwol Kederon. 17 Nokkuuje towɗe cenaaɗe nder Isra'iila cottaay, ammaa ɓernde Asa ɗon wondi bee Jawmiraawo laaɓɗum saray, balɗe maako fuu. 18 O nastini dokke baaba maako cenaaɗe e dokke maako cenaaɗe nder suudu Jawmiraawo, cardi e kaŋgeeri e kuuje feere-feereeje. 19 Haa warugo nduuɓu laamu maako cappanɗe tati e njowaɓu, konu meetaay waɗugo.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 16

No Asa haɓɓiri dabare bee Benhadat

16:1 Too, nder nduuɓu laamu Asa cappanɗe tati e njoweego'owu, Ba'asa, laamiiɗo Isra'iila honi Yahuuda. O sembiɗini berniwol Rama, ngam haa o haɗa koomoy laawol yahugo haa Asa, laamiiɗo Yahuuda. 2 Ngam maajum Asa hoo'i cardi e kaŋgeeri nder cigorɗi haa suudu Jawmiraawo e laamorde. O neldi ɗum Benhadat, laamiiɗo Siriya haa Damas, nelaaɓe mbi'a mo: 3 "Alkawal laatoma hakkunde am bee maaɗa, bana ngal laatori hakkunde baaba am e baaba ma. Ndaa, mi neldi ma cardi e kaŋgeeri. Fistu le alkawal ma bee Ba'asa, laamiiɗo Isra'iila, haa o loro, o accammi." 4 Benhadat nanani laamiiɗo Asa, neli hoore'en konu mum ɓe ukkano berniiji Isra'iila. Kamɓe ɓe ukkani Iyon e Dan e Abal-Mayim e gure cigorɗe nder lesdi Neftalim fuu. 5 Nde Ba'asa nani ɗum, o acci mahugo Rama, o acci kuugal ton fuu. 6 Laamiiɗo Asa mooɓti yimɓe Yahuuda, ɓe kooci kaa'e e leɗɗe ɗe Ba'asa huuwtinirno ngam cembiɗinki Rama. Asa sembiɗini berniiji Geba e Mispa bee maaje. 7 Saa'i maajum annabi Hanani wari haa Asa, laamiiɗo Yahuuda, wi'i mo: "A ɓaari laamiiɗo Siriya, a ɓaaraaki Allah Jawmiraawo ma. Ngam maajum jama'aare konu laamiiɗo Siriya daɗi ma. 8 Yimɓe Habasi e Libiya naane, naa ɓe jama'aare ɗuunde bee mootaaji pucci ɗuuɗɗi e wa''iiɓe ɗuuɗɓe na? Ammaa Jawmiraawo hokki ɓe haa juuɗe ma, ngam a ɓaarino mo. 9 Gite Jawmiraawo ɗon ndaara duniyaaru fuu. To ɓerɗe yimɓe ngondi bee maako, o wallan ɓe. Ammaa an a huuwi bana paataaɗo. Yeeso ɗo, konuuji ukkanto ma." 10 Asa tikkani annaboojo, haɓɓi mo bee callallu, ngam bolle ɗe'e tikkini laamiiɗo. Saa'i maajum Asa toonyi yimɓe woɗɓe boo. 11 Haala Asa diga fuɗɗoode haa timmoode, windaama nder taariha laamiiɓe Yahuuda e Isra'iila. 12 Nder nduuɓu laamu maako cappanɗe tati e njoweenayaɓu, kosɗe maako nyawi naawɗum masin. Ammaa o toraaki Jawmiraawo, sey ballal hurgooɓe tan. 13 Nder nduuɓu laamu maako cappanɗe nayi e ngo'owu, Asa maayi, hawtoyi bee kaakaaji mum. 14 Ɓe uwi mo nder yenaande nde o wi'no ɓe ngasa nder berniwol Daawuda. Ɓe mballini mo dow be''itte keewɗe cittaaje e urle jillindiraaɗe. Ɓe ngulani mo ureteeɗum ɗuuɗɗum boo.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 17

Laamu Yusafat

17:1 Yoo, Yusafat ɓii Asa laami pellel baaba mum. O tabitini baawɗe maako dow Isra'iila. 2 O jo''ini honooɓe nder berniiji Yahuuda fuu, e wakiili'en kootoy nder lesdi Yahuuda, non boo nder berniiji Efrayim ɗi baaba maako Asa nyaamno. 3 Jawmiraawo ɗon wondi bee Yusafat, ngam o tokki laabi baaba maako aartuɗi, o ɓaaraaki labbi ba'alji. 4 O ɗaɓɓiti Allah mo baaba maako cujidani ɗum, o ɗowtani umrooje Allah, o tokkaaki kuuɗe Isra'iila. 5 Ngam maajum Jawmiraawo sembiɗini laamu haa juŋŋgo Yusafat. Yimɓe Yahuuda fuu ngaddani mo dokke, o heɓi risku e tedduŋgal, ɗuuɗɗum masin. 6 Ɓernde maako seyori tokkaago laabi Jawmiraawo, o itti nokkuuje towɗe cenaaɗe e daŋraŋge cenaaɗe nder Yahuuda fahin. 7 Nder nduuɓu laamu maako tataɓu, o neli saraaki'en maako Ben-Hayil e Obadiya e Jekariya e Netaneyel e Mikaya, ɓe anndina yimɓe nder gure Yahuuda. 8 Hawtaade bee maɓɓe o neli Semaya e Netaniya e Sebadiya e Asayel e Semiramot e Yoonatan e Adoniya e Tobiya e Tob-Adoniya, Lewiŋko'en, non boo Elisaama e Yoram, liman'en. 9 Kamɓe ɓe njehi haa gure Yahuuda fuu, ɓe anndini yimɓe deftere tawreeta Jawmiraawo. 10 Jawmiraawo hulni laamiiɓe lesɗe taariiɗe Yahuuda fuu, ngam taa ɓe kona Yusafat. 11 Filisti'en woɗɓe ngaddani Yusafat dokke e cardi bana jomorgol. Araɓ'en boo ngaddani mo dammooji: jawɗi baali ujine joweeɗiɗi e teemeɗɗe joweeɗiɗi (7.700), e jawɗi be'i ujine joweeɗiɗi e teemeɗɗe joweeɗiɗi (7.700). 12 Baawɗe Yusafat ɓesdi yeeso yeeso. O nyiɓi cuuɗi mawɗi cembiɗɗi e gure cigorɗe nder lesdi Yahuuda. 13 O mari sigaaji ɗuuɗɗi nder gure Yahuuda. Haa Urusaliima boo o woodi honooɓe sembiɗɓe. 14 Ndaa geɓe maɓɓe fodde le'i maɓɓe e hoore'en dow ujineeje: Lenyol Yahuuda: hooreejo Adena bee honooɓe sembiɗɓe 300.000, 15 e hooreejo Yehokanan bee worɓe 280.000, 16 e Amasiya ɓii Jikiri, kuuwanoowo Jawmiraawo bee anniya ɓernde mum, kaŋko bee honooɓe sembiɗɓe 200.000, 17 lenyol Benyamin: Eliyada, goɗɗo annduɗo konu, bee worɓe jogiiɓe lagaaje e bawarɗe 200.000, 18 e Yoojabat bee taaskaniiɓe konu 180.000. 19 Kamɓe ɓe ɗowtani laamiiɗo. Jo''inaaɓe nder berniiji Yahuuda fuu limaaka caka maɓɓe.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 18

Annabaaku Mikaya dow Akab e Yusafat

18:1 Too, Yusafat o diskuɗo, o tedduɗo masin. Ammaa o esiri bee Akab, laamiiɗo Isra'iila. 2 Ɓaawo duuɓi goɗɗi o yehi laarugo Akab haa Samariya. Akab hirsi baali e ga'i ɗuuɗɗi ngam Yusafat e ɗoftuɓe mo. Nden o esti Yusafat, haa o yaha haɓugo bee berniwol Ramot nder lesdi Gile'at. 3 Akab, laamiiɗo Isra'iila ?ami Yusafat, laamiiɗo Yahuuda: "A yahdan bee am haa en kaɓa bee Ramot nder Gile'at na?" Yusafat jaabi mo: "Min mi laati bana maaɗa, yimɓe am bana yimɓe ma boo, mi yahdan bee maaɗa." 4 Nden Yusafat wi'i Akab: "?am le koŋgol Jawmiraawo tawon." 5 Laamiiɗo Isra'iila mooɓti annabo'en mum teemeɗɗe nayo, ?ami ɓe: "Mi yahan haɓugo bee Ramot nder Gile'at na? Malla mi acca?" Ɓe njaabi: "Yah, Allah hokkan ma ngol haa juŋŋgo ma." 6 Ammaa Yusafat ?ami: "Walaa annaboojo Jawmiraawo lutti na? Haa en ?ama bee hunduko maako!" 7 Laamiiɗo Isra'iila jaabi mo: "Lutti gooto, Mikaya ɓii Yimla. Ammaa mi ɗon wanya mo, ngam o waɗantaa yam annabaaku booɗɗum, sey kalluɗum." Yusafat wi'i mo: "Taa wolwu bana non!" 8 Laamiiɗo Isra'iila ewni saraakiijo, umri mo o wadda Mikaya law. 9 Laamiiɓe ɗiɗo fuu ɗon njooɗi haa babal baŋge nastirde dammugal Samariya, koomoy dow leeso laamu mum, ɓe ɗon ɓorni limce laamu boo. Annabo'en fuu ɗon mbaɗa annabaaku yeeso maɓɓe. 10 Gooto nder annabo'en, Sedekiya ɓii Kenana, waɗani hoore mum luwe njamndi, wi'i: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Bee luwe ɗe'e a hawan Siriya'en haa a halka ɓe." 11 Annabo'en fuu mbaɗi annabaaku kal kal. Ɓe mbi'i: "Yah haa Ramot nder Gile'at. A jaaloto, ngam Jawmiraawo hokkan ma ngol haa juŋŋgo ma, barkaama." 12 Nelaaɗo jahɗo ewnaago Mikaya wolwani mo: "Ndaa, annabo'en kawti hunduko wooto, ɗon mbolwana laamiiɗo haala hayru. Kadi, waɗ annabaaku bana maɓɓe, wolwu haala hayru." 13 Ammaa Mikaya wi'i: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto! Ko Allah am wi'atammi, kanjum mbolwanmi!" 14 Nde o wari haa laamiiɗo, laamiiɗo ?ami mo: "Mikaya, min njahan haɓugo bee Ramot nder Gile'at na? Malla min acca?" Mikaya jaabi: "Njehe, on njaaloto, ɓe hokketeeɓe haa juuɗe mon." 15 Ammaa laamiiɗo wi'i mo: "Nde noy mi wi'ete a yeccammi gooŋga bee innde Jawmiraawo tan?" 16 Mikaya jaabi: "Mi yi'i yimɓe Isra'iila fuu, ɓe ɗon caŋkiti dow kooseeje bana baali ɗi ngalaa gaynaako. Jawmiraawo wi'i: Ɓe ngalaa jaagorɗo, sey koomoy maɓɓe hoota saare mum bee jam." 17 Akab wi'i Yusafat: "Na mi wi'i ma? O waɗantaa yam annabaaku booɗɗum, sey kalluɗum." 18 Mikaya tokki wi'ugo: "Ngam maajum nane wolde Jawmiraawo! Mi yi'i Jawmiraawo, o jooɗiiɗo dow leeso laamu maako. Jama'aare asama fuu ɗon dari kombi maako, nyaamo e nano. 19 O ?ami: Moy estata Akab, laamiiɗo Isra'iila, haa o yaha, o do''o haa Ramot nder Gile'at? Gooto jaabi ni, goɗɗo jaabi ni'i. 20 Nden ruuhuwol feere ɓaditi, dari yeeso Jawmiraawo, wi'i: Min mi estan mo. Jawmiraawo ?ami ngol: Bee ɗume? 21 Ngol jaabi: Mi yahan, mi laatoto ruuhu fewre nder kunduɗe annabo'en maako fuu. Jawmiraawo wi'i: Sey a esta mo, a timminan ɗum boo. Yah, huuw bana non!" 22 Nden Mikaya wi'i: "Jonta ɗum laatake. Jawmiraawo waɗi ruuhu fewre nder kunduɗe annabo'en maaɗa ɓe'e. Ammaa kaŋko bee hoore maako annini sarrugo ma." 23 Sedekiya ɓii Kenana ɓaditi, maari Mikaya, wi'i: "Noy Ruuhu Allah acciri yam haa wolwane, an?" 24 Mikaya jaabi: "A heɓtan ɗum nyalaade nde ndoggata diga suudu haa suudu ngam a nyukko." 25 Nden laamiiɗo Isra'iila umri saraaki'en mum: "Naŋge Mikaya, njahre mo haa Amon, hooreejo berniwol, e yeriima Yo'as, 26 ngecce ɓe: Ndaa ni laamiiɗo wi'i: Nastine gorko oo nder fursina, nyaamne mo nyaamdu ɓillaare e ndiyam, haa to mi warti jam." 27 Ammaa Mikaya hooli: "To a warti jam, nden kam Jawmiraawo wolwaay bee hunduko am!" Nden o ɓesdi: "Nane ɗum, onon yimɓe fuu!" 28 Too, Akab, laamiiɗo Isra'iila e Yusafat, laamiiɗo Yahuuda njehi haa Ramot nder lesdi Gile'at. 29 Akab wi'i Yusafat: "Mi sanjan limce goɗɗe, nden mi nasta haɓre. Ammaa an ɓorna limce maaɗa." Laamiiɗo Isra'iila sanji limce goɗɗe, nden ɓe nasti haɓre. 30 Ammaa laamiiɗo Siriya umruno hoore'en dow mootaaji pucci mum, taa ɓe kaɓa bee koomoye, sey bee laamiiɗo Isra'iila tan. 31 Nde hoore'en ngi'i Yusafat, ɓe tammi kaŋko woni laamiiɗo Isra'iila. Ɓe taari mo ngam ɓe kaɓa bee maako. Ammaa Yusafat wooki, Allah Jawmiraawo walli mo, daayni ɓe. 32 Nde hoore'en ngi'i naa ɗum laamiiɗo Isra'iila, ɓe lori, ɓe acci mo. 33 Ammaa goɗɗo tiri lagaawal mum, anndaa mo o tiiti ɗum, fiɗi laamiiɗo Isra'iila hakkunde sulkewol bee jokke maagol. Akab wi'i laanyoowo moota pucci mum: "Waylit moota, wurtinam haɓre, mi piɗaaɗo." 34 Haɓre ɓesdi saatugo nyande maajum, laamiiɗo Isra'iila ɗon dari dow moota pucci mum, tiitotiri bee Siriya'en haa kiikiɗe. Nde naŋge muti, o maayi.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 19

No annabi Yeehu feliri Yusafat

19:1 Too, laamiiɗo Yusafat hooti jam haa saare mum haa Urusaliima. 2 Annabi Yeehu ɓii Hanani yehi, fotti bee maako, wi'i mo: "Haanino a walla kalluɗo na? A yiɗi wanyɓe Jawmiraawo haa tikkere maako wara dow hoore ma na? 3 Ammaa o tawi kuuɗe booɗɗe haa maaɗa, ngam a itti daŋraŋge cenaaɗe nder lesdi, a ɗaɓɓiti Allah bee ɓernde ma fuu."

No Yusafat jo''iniri hiitooɓe nder lesdi

4 Too, Yusafat jooɗi haa Urusaliima. Ammaa o fuɗɗiti laaroygo yimɓe, diga Biirsaba haa yotti kooseeje Efrayim. O lortini ɓe haa Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maɓɓe. 5 Nden o jo''ini hiitooɓe nder lesdi, nder berniiji Yahuuda gootol gootol fuu. 6 O wi'i ɓe: "Kakkilane ko kuuwoton. On hiitooɓe, taa kuuwe ko fottanta yimɓe, kuuwe ko fottanta Jawmiraawo. Kaŋko o ɗon wondi bee mooɗon, koondeye mbaɗoton kiita. 7 Acce kulol Jawmiraawo ɗowa on. Kakkilane ko kuuwoton. Ngam Allah Jawmiraawo men jaɓataa to on kiitake bee halleende, malla to on cendindiri yimɓe bee yimɓe, malla to on njaɓi ngeenaari jamba." 8 Haa Urusaliima boo, Yusafat hoo'i woɗɓe nder Lewiŋko'en e liman'en e baaba-ci'e'en Isra'iila'en, haa ɓe mbaɗa kiita bee innde Jawmiraawo, ɓe ta''a haala jokkirli yimɓe. Ɓe njooɗi haa Urusaliima. 9 Yusafat umri ɓe: "Ko kuuwoton fuu, kuuwe ɗum bee kulol Jawmiraawo e gooŋgaaku e ɓernde woore. 10 To bandiraaɓe mon jooɗiiɓe nder gure muuɗum'en ngaddi haala kiita kookaye yeeso mooɗon, koo haala mbar-hoore, koo aybe dow umrooje e farillaaji, sey on ndeentina ɓe, ngam taa ɓe mbaɗa hakke dow Jawmiraawo, taa tikkere maako wara dow mooɗon e bandiraaɓe mon. To on kuuwi bana ni, nden kam on ngalaa aybe. 11 Amariya, hooreejo liman'en woni mawɗo mon nder haala kiita Jawmiraawo, Sebadiya ɓii Isma'iilu, ardiiɗo lenyol Yahuuda woni mawɗo mon nder haala kiita laamiiɗo. Lewiŋko'en boo laato windooɓe mon. Laate on sembiɗɓe, kuuwe. Jawmiraawo ɗon wondi bee wooɗɓe."

2 Habaruuji Nyalaaɗe 20

No Yusafat jaalori Mo'abi'en e Ammooni'en

20:1 Ɓaawo kuuje ɗe'e, Mo'abi'en e Ammooni'en e Mewni'en woɗɓe koni Yusafat. 2 O anndinaama mooɓre ɗuunde masin wurti lesdi Edoom gaɗa weendu manda, ɗon wara haɓugo bee maako. Ɓe ɗon haa Hasason-Tamar, kanjum woni Eŋgedi. 3 Yusafat hultori, tori ballal haa Jawmiraawo, umri suumaye nder lesdi Yahuuda fuu. 4 Yahuudu'en fuu mooɓi. Ɓe ngari diga gure Yahuuda kooɗeye, ngam haa ɓe toro ballal haa Jawmiraawo. 5 Yusafat ummi nder mooɓtorde yimɓe Yahuuda e Urusaliima haa suudu Jawmiraawo, yeeso babal saare kesal. 6 O wi'i: "Ya Allah Jawmiraawo mo kaakaaji amin cujidani ɗum, an woni Allah haa asamanji. An a ɗon laamano laamuuji ummaatooje fuu. Sembe e baawɗe ɗon haa juŋŋgo ma, walaa marɗo baawɗe bana maaɗa. 7 An, ya Allah amin, a riiwi jooɗinooɓe lesdi ndi'i yeeso yimɓe ma Isra'iila'en, a hokki ndi asŋgol Ibrahiima, soobaajo ma, ngol mara ndi haa foroy. 8 Isra'iila'en njooɗi nder maari, nyiɓani ma suudu seniindu ngam teddinki innde ma. Ɓe mbi'i: 9 To masiibo ukkanake min, konu malla kiita malla nyawu kalluŋgu malla weelo, nden kam min ndaroto yeeso suudu ndu'u, yeeso maaɗa boo, ngam innde ma ɗon jooɗi nder maaru. Min toroto ma nder ɓillaare amin haa nana min, kisna min. 10 Nde yimɓe Isra'iila ngari diga Misra, a haɗi ɓe nastugo lesdi Mo'abi'en e Ammooni'en e jooɗiiɓe dow kooseeje Se'ir. Ngam maajum ɓe taari lesdi maɓɓe, ɓe nattinaay ɓe. 11 Jonta boo, laar no yimɓe ɓe'e mbarjorto min ɗum: Ɓe ɗon ngara nder lesdi ndi marnuɗa min, haa ɓe ndiiwa min. 12 Ya Allah amin, a hiitataako ɓe na? Min tampuɓe yeeso mooɓre ɗuunde nde'e nde ukkanto min. Min anndaa ko min kuuwata. Ammaa gite amin tiiti ma." 13 Yimɓe Yahuuda fuu ndari yeeso Jawmiraawo, koo rewɓe e ɓikkoy boo. 14 Caka mooɓtorde nde'e, Ruuhu Jawmiraawo wari dow Yahajiyel ɓii Jekariya ɓii Benaya ɓii Ye'iyel ɓii Mataniya, Lewiŋkeejo mo asŋgol Asaf. 15 O wi'i: "Keɗite, onon yimɓe Yahuuda e jooɗiiɓe Urusaliima, an boo, laamiiɗo Yusafat. Nane ko Jawmiraawo wi'ata on: Taa kule, taa cakle ngam mooɓre ɗuunde nde'e. Naa ɗum haɓre mooɗon, ammaa ɗum haɓre Jawmiraawo. 16 Jaŋgo njippe ngam potton bee maɓɓe. Ɓe mba''oto wa''orde Pindi. On tawan ɓe haa timmoode waadiwol, baŋge ladde Yeruwel. 17 Walaa haaje on kaɓa. Ndare ton, munye, haa on ngi'a no Jawmiraawo hisnirta on. Onon yimɓe Yahuuda e Urusaliima, taa kule, taa cakle. Njehe jaŋgo, potte bee maɓɓe. Jawmiraawo ɗon wondi bee mooɗon." 18 Yusafat e yimɓe Yahuuda e jooɗiiɓe Urusaliima fuu cujidani Jawmiraawo. 19 Lewiŋko'en, asli Kahat e Koora, ummi, maŋgti Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila bee sawtu cembiɗɗo masin. 20 Jaŋgo maajum ɓe ndawi cub, ɓe njehi haa ladde Teko'a. Saa'i ɓe ɗon ndilla, Yusafat dari ton, wi'i ɓe: "Naneeɗam, onon yimɓe Yahuuda e Urusaliima! Nuɗɗine Allah Jawmiraawo mon, nden kam on ndartoto. Nuɗɗine annabo'en maako ngam keɓon hayru." 21 O sarwotiri bee yimɓe, nden o umri yimanooɓe Jawmiraawo, ɓorniiɓe limce ceniiɗe, ɓe ardo honooɓe, ɓe maŋgta Jawmiraawo, ɓe ngima: "Ngette Jawmiraawo ngam o booɗɗo, hinnuye maako ɗon haa abada." 22 Nde yimooɓe puɗɗi yimugo maŋgtoore, Jawmiraawo wembini hakkiilooji Ammooni'en e Mo'abi'en e jooɗiiɓe haa kooseeje Se'ir honanɓe yimɓe Yahuuda, ɓe njaalaama. 23 Ammooni'en e Mo'abi'en ukkani jooɗiiɓe haa kooseeje Se'ir, nattini ɓe. Nde ɓe nattini yimɓe kooseeje, ɓe puɗɗi mbarmbartirgo. 24 Yimɓe Yahuuda njotti nokkuure aynirde townde haa sera ladde. Ɓe tiiti mooɓre konne'en go, ammaa ɓe ngi'aay ɓe, sey maayɓe waaliiɓe haa lesdi tan, walaa mo daɗi. 25 Yusafat e yimɓe mum njehi ɓoftugo keɓal konu. Ɓe keɓi dabbaaji ɗuuɗɗi, e kare e limce e kuuje ɗuuɗa-samanje, ɓe ɓofti ɗum haa ɗum ɓuri roondeego. Nyalɗe tati ɓe ɓofti keɓal konu, ngam ngal ɗuuɗŋgal masin. 26 Nyande nayaɓre ɓe mooɓi nder waadiwol Barka, ɓe maŋgti Jawmiraawo ton. Ngam maajum innde waadiwol man laati waadiwol Barka haa warugo hande. 27 Nden yimɓe Yahuuda e Urusaliima lorti, Yusafat ardi ɓe. Ɓe kooti Urusaliima bee seyo, ngam Jawmiraawo hokki ɓe seyo dow konne'en maɓɓe. 28 Ɓe ngari haa suudu Jawmiraawo nder Urusaliima, bee hoolo moolooji e hooduuji e luwe. 29 Laamiiɓe lesɗe fuu kultori nde ɓe nani no Jawmiraawo haɓiri bee konne'en Isra'iila. 30 Ammaa laamu Yusafat heɓi sulhu, Jawmiraawo hokki mo de'ere kootoy fuu.

Laamu Yusafat

31 Too, Yusafat laamani Yahuuda. O woodino duuɓi cappanɗe tati e jowi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi noogas e jowi. Innde daada maako, Ajuba ɓii Silki debbo. 32 Yusafat tokki laawol baaba mum Asa, selaay ngol sam. O huuwi ko fottani Jawmiraawo. 33 Sey nokkuuje towɗe cenaaɗe ittaay tawon. Ɓerɗe yimɓe ɗaɓɓitaay Allah tawon mo kaakaaji maɓɓe ɗowtani ɗum. 34 Luttuɗum haala Yusafat, diga fuɗɗoode haa timmoode, ɗum windaama nder habaru Yeehu ɓii Hanani, ɗum nasti nder taariha laamiiɓe Isra'iila. 35 Ɓaawoɗon, Yusafat, laamiiɗo Yahuuda haɓɓi alkawal bee Akajiya, laamiiɗo Isra'iila, ammaa ɓaawo man Akajiya huuwi kalluɗum. 36 Yusafat narri bee maako ɓe nyiɓa koombooje jahanɗe Tarsis. Ɓe nyiɓi ɗe haa Esiyon-Geber. 37 Ammaa Eli'ejer ɓii Dodawa, goɗɗo Maresa, waɗi annabaaku dow Yusafat, wi'i mo: "A haɓɓi alkawal bee Akajiya. Ngam maajum Jawmiraawo halkan kuugal ma". Koombooje go pusi, keɓaay yahugo Tarsis.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 21

Laamu Yoram

21:1 Too, Yusafat maayi, hawtoyi bee kaakaaji mum. Ɓe uwi mo nder berniwol Daawuda. Ɓiiyiiko Yoram laami pellel maako. 2 Yoram woodi deerɗiraaɓe: Ajariya e Yehiyel e Jekariya e Ajariyahu e Mika'iilu e Sefatiya, ɓiɓɓe Yusafat, laamiiɗo Yahuuda. 3 Baaba maɓɓe hokkuno ɓe dokke ɗuuɗɗe, cardi e kaŋgeeri e kuuje goɗɗe marɗe saman, non boo berniiji cembiɗɗi nder Yahuuda. Ammaa o hokki Yoram laamu, ngam kaŋko woni ɓiiyiiko afo. 4 Yoram jooɗi dow leeso laamu baaba mum. Nde laamu maako tabiti, o mbari deerɗiiko'en fuu bee kaafahi, non boo woɗɓe ardiiɓe Isra'iila'en. 5 Yoram woodi duuɓi cappanɗe tati e ɗiɗi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi joweetati. 6 O tokki laawol laamiiɓe Isra'iila, bana saare Akab tokkori, ngam o te'uno ɓii Akab debbo. O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo. 7 Ammaa Jawmiraawo yiɗaano halkugo saare Daawuda, ngam daliila alkawal ngal o haɓɓuno bee Daawuda. O wi'no mo goɗɗo asŋgol maako jooɗoto dow leeso laamu maako foroy. 8 Nder jamanu Yoram, Edoomi'en tuurtani laamu Yahuuda. Ɓe lammini laamiiɗo maɓɓe. 9 Yoram yehi haa lesdi maɓɓe, kaŋko e hoore'en maako e mootaaji pucci maako fuu. O ummi bee jemma, o fiyi Edoomi'en taariiɓe mo, kaŋko e hoore'en dow mootaaji pucci. 10 Ammaa Edoomi'en tuurtani laamu Yahuuda, keɓi ndimu haa warugo hande. Saa'i maajum yimɓe Libna tuurtani mo boo, ngam o acci Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maako. 11 O nyiɓi nokkuuje towɗe cenaaɗe dow kooseeje Yahuuda boo, o esti yimɓe Urusaliima ɓe cujidana labbi, o nastini yimɓe Yahuuda nder keefeeraaku. 12 Bataakewol annabi Eliya yottani Yoram, wi'ugo: "Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaaka ma Daawuda wi'i: A tokkaaki laabi baaba ma Yusafat, e laabi Asa, laamiiɗo Yahuuda. 13 Ammaa a tokki laabi laamiiɓe Isra'iila, a esti yimɓe Yahuuda e Urusaliima ɓe cujidana labbi, bana saare Akab huuwri boo. A mbari deerɗa'en, yimɓe saare baaba ma, ɓurduɓe ma mbooɗeeŋga. 14 Ngam maajum Jawmiraawo torran yimɓe ma e ɓiɓɓe ma e rewɓe ma e ko marata fuu bee masiibo. 15 An boo, teteki ma nyawan. Haa timmoode nyaw maajum, teteki ma ngurtoto yaasi." 16 Jawmiraawo ummini ɓerɗe Filisti'en e Araɓ'en heeddiɗɗiraaɓe Kusi'en, haa ɓe kona Yoram. 17 Ɓe ngari, ɓe nasti lesdi Yahuuda. Ɓe kooci jawdi fuu ndi ɓe tawi nder saare laamiiɗo. Ɓe eggini ɓikkoy maako e rewɓe maako. Walaa ɓiɗɗo gorko luttani mo, sey Akajiya, gaajiijo maako tan. 18 Ɓaawo kuuje ɗe'e, Jawmiraawo nyawni mo nyawu teteki naawŋgu. 19 Ngu torri mo nyalɗe ɗuuɗɗe. Haa timmoode duuɓi ɗiɗi, teteki maako puɗɗi wurtaago, o maayi maayde naawnde. Yimɓe maako ngulanaay mo ureteeɗum bana ko ɓe mbaɗani kaakaaji maako. 20 O woodi duuɓi cappanɗe tati e ɗiɗi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi joweetati. Nde o maayi, walaa boyɗo mo. Ɓe uwi mo nder berniwol Daawuda, ammaa naa nder genaale laamiiɓe.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 22

Laamu Akajiya

22:1 Yoo, yimɓe Urusaliima lammini Akajiya ɓii Yoram gaajiijo. Mawniiko'en fuu, mooɓre warnoonde nder saŋgeere hawtaade bee Araɓ'en go mbarno ɓe. Ngam maajum Akajiya heɓi laamu, 2 saa'i o woodi duuɓi noogas e ɗiɗi. O laami haa Urusaliima nduuɓu ngootu. Innde daada maako, Ataliya ɓii Omiri debbo. 3 O tokki laabi saare Akab, ngam daada maako dawri mo, esti mo o huuwa kalluɗum. 4 O huuwi ko fottanaay Jawmiraawo, bana saare Akab, ngam kamɓe ɓe laati dawranooɓe mo ɓaawo maayde baaba maako. 5 O tokki saawari maɓɓe, o yahdi bee Yoram ɓii Akab, laamiiɗo Isra'iila. Ɓe kaɓi bee Hajayel, laamiiɗo Siriya, haa Ramot nder lesdi Gile'at. Siriya'en naawni Yoram. 6 O lorti haa berniwol Yisreyel ngam nyawndeeki kuuduuje baɗnooɗe mo nder haɓre bee Hajayel haa Ramot. Akajiya ɓii Yoram, laamiiɗo Yahuuda yehi haa Yisreyel, yilli Yoram ɓii Akab ngam o nyawɗo. 7 Allah muuyi Akajiya yaha ton, ngam halka mo. Nde Akajiya yotti Yisreyel, o yahdi bee Yoram, ɓe kaɓi bee Yeehu ɓii Nimsi mo Jawmiraawo suɓi ɗum haa o nattina saare Akab. 8 Saa'i Yeehu ɗon hiito saare Akab, o fotti bee mawɓe Yahuuda e ɓiɓɓe deerɗiraaɓe Akajiya ɗoftuɓe mo, o mbari ɓe fuu. 9 Nden o ɗaɓɓiti Akajiya. Yimɓe maako naŋgi Akajiya haa Samariya haa o nyukkino, njahri mo yeeso Yeehu. Kaŋko o mbari Akajiya. Ammaa ɓe uwi mo, ɓe mbi'i: "Ngam o goɗɗo asŋgol Yusafat mo ɗaɓɓiti Jawmiraawo bee ɓernde mum fuu." Ɓaawoɗon walaa ke'ɗo laamaago haa saare Akajiya.

No Ataliya laamorani Yahuuda

2 Habaruuji Nyalaaɗe 23

10 Too, Ataliya, daada Akajiya yi'i ɓiyum maayi. O neeɓaay, o nattini luttuɓe asŋgol laamiiɓe Yahuuda fuu. 11 Ammaa Yooseba, ɓii laamiiɗo Yoram debbo, deerɗu Akajiya, debbo Yooyada limanjo, wujji Yo'as ɓii Akajiya caka ɓiɓɓe laamiiɗo mbareteeɓe. Yooseba nyukkini ɓiŋgel e debbo kakkilanoowo ngel nder sigordu be''itte. Ngam maajum Ataliya heɓaay mbarugo ngel. 12 Ɓiŋgel wondi bee maɓɓe nder suudu Allah, duuɓi joweego. Ammaa Ataliya laamani lesdi Yahuuda. 23:1 Nder nduuɓu njoweeɗiɗaɓu, Yooyada tiɗɗini ɓernde mum, hawti bee Ajariya ɓii Yerokam e Isma'iilu ɓii Yehokanan e Ajariya ɓii Obed e Ma'aseya ɓii Adaya e Elisafat ɓii Jikiri, hoore'en dow honooɓe teemerre teemerre. 2 Ɓe njehi kootoy nder lesdi Yahuuda, ɓe mooɓti Lewiŋko'en nder gure fuu, e mawɓe asli Isra'iila'en. Ɓe ngari Urusaliima. 3 Mooɓtiiɓe haa suudu Allah fuu kaɓɓi alkawal ngam haala laamiiɗo. Yooyada wi'i ɓe: "Ndaa ɓii laamiiɗo. Kaŋko o heɓan laamu fodde wolde Jawmiraawo dow asŋgol Daawuda. 4 Ndaa ko kuuwoton: On mbaɗa geɓe tati. Yeɓre woore, liman'en e Lewiŋko'en huuwooɓe nyande siwtorde, ayna dammuɗe. 5 Yeɓre ɗiɗawre daro haa suudu laamiiɗo. Yeɓre tataɓre daro haa dammugal bi'eteeŋgal Yesoda, saa'i yimɓe ɗon ndaro haa babe saare haykaliiru. 6 Walaa mo nastata suudu Jawmiraawo, sey liman'en e Lewiŋko'en huuwooɓe kuugal muuɗum'en tan, ngam kamɓe ɓe senaaɓe. Yimɓe fuu ɗowtano umrooje Jawmiraawo. 7 Lewiŋko'en taaro laamiiɗo, koomoy bee balmi mum haa juuɗe mum. To goɗɗo feere nasti suudu Jawmiraawo, sey ɓe mbara mo. Ɓe tokko laamiiɗo kootoy o yahata fuu." 8 Lewiŋko'en e yimɓe Yahuuda kuuwi ko Yooyada limanjo umri ɓe. Koomoy hooreejo hoo'i yimɓe mum, fuɗɗuɓe kuugal nyande siwtorde e timminɓe ngal fuu, ngam Yooyada duŋganaaki timminɓe kuugal ndilla, ciwto. 9 Yooyada hokki hoore'en dow honooɓe teemerre teemerre labbe e bawarɗe ɗe laamiiɗo Daawuda marno, gonɗe nder suudu Allah. 10 O darni yimɓe haa wakere suudu woylaare e wakere fombinaare, yeeso hirsirde e suudu fuu, ngam ɓe ayna laamiiɗo. Koomoy ɗon jogi balmi mum. 11 Nden ɓe ngurtini ɓii laamiiɗo, ɓe meeti mo meetaleewol kaŋgeeri, ɓe ndokki mo ɗereewol umrooje laamu. Yooyada e ɓiyum'en moyti mo bee nebbam ngujorɗam, kooli: "Hayru laamiiɗo!" 12 Ataliya nani hooloore yimɓe maŋgtuɓe laamiiɗo. Ngam maajum o wari haa yimɓe mooɓtiiɓe haa suudu Jawmiraawo. 13 O yi'i laamiiɗo ɗon dari haa nokkuure mum haa dammugal suudu, hoore'en e fuufooɓe luwe ɗon ndari kombi maako. Yimɓe fuu ɗon koola bee seyo, fuufooɓe ɗon puufa luwe, yimooɓe bee kuuje gimi ɗon ardo gime maŋgtooje. Ataliya seeki limce mum, hooli: "Fitina, fitina!" 14 Yooyada limanjo ewni hoore'en jo''inaaɓe dow jama'aare konu, wi'i ɓe: "Ngurtine mo, caalne mo caffuuji. To goɗɗo tokkake mo, mbare mo bee kaafahi!" Limanjo wi'i boo: "Taa mbare Ataliya nder suudu Jawmiraawo." 15 Ɓe naŋgi mo, ɓe njahri mo haa suudu laamiiɗo, ɓe mbari mo haa nastirde dammugal pucci. 16 Nden Yooyada haɓɓi alkawal hakkunde yimɓe e laamiiɗo, ngam haa ɓe laato ummaatoore Jawmiraawo. 17 Yimɓe fuu nasti suudu lawru Ba'al, ngibbini ndu, pusi kirsirɗe e fotooji Ba'al. Ɓe mbari Matan, limanjo Ba'al yeeso kirsirɗe. 18 Yooyada halfini liman'en e Lewiŋko'en kuuɗe haa suudu Jawmiraawo, bana Daawuda halfiniri ɓe kuuɗe man, ɓe lii'ano Jawmiraawo guleteeɗi bana ko umra nder tawreeta Muusa, bee seyo e gime fodde umrooje Daawuda. 19 Yooyada jo''ini aynooɓe haa dammuɗe suudu Jawmiraawo, ngam taa goɗɗo nasta ndu to soɓi ngam daliila kookaye. 20 Nden o hoo'i hoore'en dow honooɓe teemerre teemerre, e mawɓe e ardiiɓe yimɓe, e yimɓe lesdi fuu. Ɓe njahri laamiiɗo diga suudu Jawmiraawo haa suudu laamiiɗo bee laawol dammugal ɓaŋgiiŋgal. Ɓe njo''ini mo dow leeso laamu. 21 Yimɓe lesdi fuu ceyi, berniwol boo heɓi de'ere. Ammaa Ataliya, ɓe mbarno ɗum bee kaafahi.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 24

Laamu Yo'as

24:1 Too, Yo'as woodi duuɓi joweeɗiɗi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi cappanɗe nayi. Innde daada maako, Sibiya mo Biirsaba. 2 O huuwi ko fottani Jawmiraawo, saa'i Yooyada limanjo ɗon bee yoŋki tawon. 3 Yooyada te'ani mo rewɓe ɗiɗo, o danyi ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 4 Ɓaawo maajum Yo'as annini wo''itingo suudu Jawmiraawo. 5 O mooɓti liman'en e Lewiŋko'en, o wi'i ɓe: "Njehe nder gure Yahuuda, on mooɓta ceede haa yimɓe Isra'iila fuu deydey haaje bo''itinki suudu Allah mon hitaande hitaande. Kuuwe ɗum bee jaawal." Ammaa Lewiŋko'en njaawɗaaki. 6 Ngam maajum laamiiɗo ewni Yooyada, hooreejo maɓɓe, ?ami mo: "Koni a umraay Lewiŋko'en mooɓta jomorgol ngol Muusa, suka Jawmiraawo yowani jama'aare Isra'iila ngam daliila laymaaru seedamku alkawal? 7 Ataliya, debbo kalluɗo oo e tokkiiɓe mo ngeebi suudu Allah, kooci dokke suudu Jawmiraawo cenaaɗe, kuuwtiniri ɗe ngam ba'alji, labbi muuɗum'en." 8 Laamiiɗo umri ɓe mbaɗa akootiiru, ɓe njo''ina ndu yeeso dammugal suudu Jawmiraawo. 9 Nden ɓe maatini nder lesdi Yahuuda e berniwol Urusaliima, yimɓe ngadda jomorgol ngol Muusa, suka Allah yowani Isra'iila'en nder ladde. 10 Ardiiɓe e yimɓe fuu ceyi, ngaddi jomorgol muuɗum'en, ngubi ngol nder akootiiru haa ndu heewi. 11 Koondeye Lewiŋko'en ndaari ndu fodde umroore laamiiɗo, nde ɓe tawi ndu heewi, bindoowo laamiiɗo e wakiiliijo hooreejo liman'en ngari, njuppi ndu. Nden ɓe ngartiri ndu haa nokkuure maaru. Bana non ɓe kuuwi foroy, ɓe mooɓti ceede ɗuuɗɗe. 12 Laamiiɗo e Yooyada ndokki ceede man haa juuɗe helman'en halfitinaaɓe kuugal haa suudu Jawmiraawo. Kamɓe ɓe njoɓi sehooɓe kaa'e e sehooɓe leɗɗe, non boo tappooɓe njamndi ɓaleeri e mboɗeeri, ngam ɓe mbo''itina suudu Jawmiraawo. 13 Helman'en kuuwi bana ni, kuugal yehi yeeso yeeso bee juuɗe maɓɓe. Ɓe mbo''itini suudu Jawmiraawo haa ndu laati bana ɓooyma, ndu sembiɗi boo. 14 Nde kuugal maɓɓe timmi, ɓe ngaddani laamiiɗo e Yooyada ceede luttuɗe. Ɓe mbaɗi kuuje ngam suudu Jawmiraawo bee ceede man, kuuje ngam kuugal diina e guleteeɗi, non boo taasaaje e taasahoy cardi e kaŋgeeri. Balɗe Yooyada fuu ɓe tokki lii'aago guleteeɗi haa suudu Jawmiraawo. 15 Ammaa Yooyada naywi, safti ngeendam. O woodi duuɓi teemerre e cappanɗe tati, nden o maayi. 16 Ɓe uwi mo nder berniwol Daawuda baŋge laamiiɓe, ngam o huuwani Isra'iila e Allah e haykaliiru booɗɗum. 17 Ɓaawo maayde Yooyada, ardiiɓe Yahuuda ngari, cujidi yeeso laamiiɗo. Yo'as nanani ɓe. 18 Yimɓe Yahuuda acci suudu Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji muuɗum'en, cujidani daŋraŋge cenaaɗe e fotooji labbi. Ngam daliila aybewol ngo'ol, tikkere Jawmiraawo ukkani Yahuuda e Urusaliima. 19 Jawmiraawo neli annabo'en caka maɓɓe, ɓe lortina yimɓe haa maako. Annabo'en ndeentini yimɓe, ammaa yimɓe cali nanango ɓe. 20 Nden Ruuhu Allah wari dow Jekariya ɓii Yooyada limanjo. Kaŋko o dari yeeso yimɓe, o wi'i ɓe: "Ndaa ni Allah wi'i: Koni luutanton umrooje am? Ngam maajum on keɓataa hayru. On acci yam, ngam maajum min boo mi acci on." 21 Ammaa ɓe kaɓɓi dabare dow Jekariya, ɓe piɗi mo bee kaa'e haa babal suudu Jawmiraawo, bana laamiiɗo umri ɓe. 22 Laamiiɗo Yo'as siftoraay mbooɗeeŋga nga Yooyada, baaba Jekariya huuwanno mo. O umri mbarugo ɓiɗɗo Yooyada. Saa'i Jekariya ɗon maaya, o hooli: "Jawmiraawo laara, waato ɗum!" 23 Nde nduuɓu yaalti, jama'aare konu Siriya'en wari, nasti nder Yahuuda e Urusaliima, hirsi hoore'en yimɓe fuu, neltiri keɓal konu fuu haa laamiiɗo Damas. 24 Siriya'en ɗuuɗaay, ammaa Jawmiraawo hokki ɓe jama'aare ɗuunde haa juuɗe maɓɓe, ngam yimɓe Yahuuda accuno Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji muuɗum'en. Bana ni Siriya'en kiitori Yo'as. 25 Nden ɓe lori, ɓe acci mo o naawnaaɗo masin. Saraaki'en maako kaɓɓi dabare dow maako ngam daliila ?i?am ɓii Yooyada limanjo. Ɓe mbari mo dow be''itte maako. Ɓe uwi mo nder berniwol Daawuda, ammaa naa nder genaale laamiiɓe. 26 Haɓɓuɓe dabare dow maako, ɓe'e: Jabada mo daada mum wi'ete Sime'atu Ammooniijo, e Yoojabat mo daada mum wi'ete Simritu Mo'abiijo. 27 Haala ɓiɓɓe Yo'as, e annabaakuuji ɗuuɗɗi dow maako, e bo''itinki suudu Allah, ɗum windaama nder habaruuji taariha laamiiɓe. Ɓiiyiiko Amasiya laami pellel maako.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 25

Laamu Amasiya

25:1 Yoo, Amasiya woodi duuɓi noogas e jowi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi noogas e joweenayi. Innde daada maako, Yo'addin mo Urusaliima. 2 O huuwi ko fottani Jawmiraawo, ammaa naa bee ɓernde woore. 3 Nde laamu sembiɗi haa juŋŋgo maako, o mbari saraaki'en maako mbarnooɓe baaba maako go. 4 Ammaa o mbaraay ɓiɓɓe maɓɓe. O huuwi bana ko winda haa tawreeta, deftere Muusa, fodde ko Jawmiraawo umruno mo: "Taa baabiraaɓe maaya ngam daliila hakkeeji ɓikkoy muuɗum'en. Taa ɓikkoy boo maaya ngam daliila hakkeeji baabiraaɓe muuɗum'en. Ammaa koomoy maaya ngam hakkeeji muuɗum tan." 5 Nden Amasiya mooɓti Yahuudu'en, waato yimɓe Yahuuda e Benyamin fuu fodde asli maɓɓe dow ardaaŋgal hoore'en dow honooɓe ujineere ujineere, e hoore'en dow honooɓe teemerre teemerre. O limi koomoy mo duuɓi noogas e ko ɓuri. Limgal maɓɓe waɗi waawɓe konu suɓaaɓe ujine teemeɗɗe tato (300.000), jogiiɓe labbe e bawarɗe. 6 O hoo'i boo Isra'iila'en ujine teemerre (100.000), honooɓe sembiɗɓe. O yoɓi akiri ngam maɓɓe, baakin kilo cardi ujine tati e teemeɗɗe joweeɗiɗi (3.700). 7 Ammaa annaboojo Allah wari haa maako, wi'i mo: "Barkaama, taa accu jama'aare Isra'iila'en yahda bee maaɗa, ngam Jawmiraawo hawtataa bee Isra'iila'en, yimɓe Efrayim fuu. 8 To ɓe njahdi bee maaɗa, koo to a haɓi bee sembe ma fuu, Jawmiraawo do''an ma yeeso konne'en ma. Ngam Allah mari baawɗe wallugo e do''ugo fuu." 9 Amasiya ?ami annaboojo: "E noy cardi fuu ndi njoɓmi ngam jama'aare Isra'iila'en?" Annaboojo jaabi: "Jawmiraawo waawan hokkugo ma ɓuranɗum ɗu'um!" 10 Amasiya sendiri jama'aare Isra'iila'en bee yimɓe mum, firliti Isra'iila'en. Ngam maajum ɓe tikkani Yahuuda, ɓe kooti bee tikkere saatunde. 11 Nden Amasiya tiɗɗini ɓernde mum, yahri yimɓe mum haa waadiwol manda. Ton ɓe mbari Edoomi'en ujine sappo (10.000). 12 Yimɓe Yahuuda naŋgi woɗɓe ujine sappo, njahri ɓe dow hooseere, ngubi ɓe nder gaaruwol, i'e maɓɓe fuu ngewi. 13 Ammaa mooɓre Isra'iila'en go ɓe Amasiya firliti ngam taa ɓe mballa mo nder haɓre, mooɓre maajum ukkani gure Yahuuda diga Samariya haa yotti Baytihurun, mbari yimɓe ujine tato (3.000), kooci keɓal konu ɗuuɗŋgal. 14 Nde Amasiya jaali Edoomi'en, o hoori ɗowanteeɓe maɓɓe, o jo''ini ɓe ɓe laato ɗowanteeɓe maako. O sujidani ɓe, o lii'ani ɓe guleteeɗi boo. 15 Jawmiraawo tikkani Amasiya, neli annaboojo haa maako, haa o wi'a mo: "Koni ɗaɓɓititta ɗowanteeɓe ɓe mbaawaay hisnugo yimɓe muuɗum'en hokkaaɓe haa juŋŋgo ma?" 16 Saa'i o ɗon wolwa tawon, Amasiya wi'i mo: "Mi waɗi ma dawranoowo yam na? Accu! Malla a yiɗi mbareego?" Annaboojo acci felugo laamiiɗo, ammaa o wi'i: "Mi anndi Allah hoddiri ma halkere, ngam a huuwi ɗum, a nanaay saawari am boo." 17 Amasiya, laamiiɗo Yahuuda sarwotiri bee mawɓe mum. Nden o neli nelaaɓe haa Yo'as ɓii Yo'akas ɓii Yeehu, laamiiɗo Isra'iila, ɓe mbi'a mo: "War ndaarndaartiren gite bee gite!" 18 Yo'as, laamiiɗo Isra'iila neldi haa Amasiya, laamiiɗo Yahuuda, wi'ugo ni'i: "Gi'ehi dow Libanon neldi haa lekki cembiɗki dow Libanon, wi'ugo: Accu ɓiyam gorko te'a ɓiya debbo. Ammaa kuuje ladde gonɗe dow Libanon caali ton, ndammi gi'ehi. 19 A wi'i a jaali Edoom, ɓernde ma mawnitake. Teddin le hoore ma, ammaa jooɗa haa saare ma. Koni ngiɗɗa fooɗango hoore ma sarru, haa ndo''ooɗa, an e Yahuuda fuu bee maaɗa?" 20 Ammaa Amasiya nanaay. Kanjum iwi haa Allah mo muuyi hokkugo Yahuudu'en haa juŋŋgo Yo'as, ngam ɓe tokki ɗowanteeɓe Edoomi'en. 21 Yo'as, laamiiɗo Isra'iila wari, fotti bee Amasiya, laamiiɗo Yahuuda haa Bayti-Semes nder maral Yahuuda. 22 Isra'iila jaali Yahuuda, yimɓe Yahuuda ndoggi, koomoy haa saare mum. 23 Yo'as, laamiiɗo Isra'iila naŋgi Amasiya ɓii Yo'as ɓii Akajiya, laamiiɗo Yahuuda haa Bayti-Semes, yahri mo haa Urusaliima. O waɗi ceekgol nder mahol Urusaliima, diga dammugal Efrayim haa dammugal toldu, baakin piyanɗe teemeɗɗe nayi. 24 O hooci kaŋgeeri e cardi e kuuje gonɗe nder suudu Jawmiraawo haa aynol Obed-Edoom, non boo ndesaaje nder suudu laamiiɗo, e naŋgaaɓe saamgiiɓe, nden o lorti haa Samariya. 25 Ɓaawo maayde Yo'as ɓii Yo'akas, laamiiɗo Isra'iila, Amasiya ɓii Yo'as, laamiiɗo Yahuuda jooɗi duuɓi sappo e jowi, o maayi. 26 Luttuɗum haala Amasiya, diga fuɗɗoode haa timmoode, ɗum windaama nder taariha laamiiɓe Yahuuda e Isra'iila. 27 Diga Amasiya acci tokkaago Jawmiraawo, ɓe mbaɗi fitina dow maako haa Urusaliima. O doggi haa Lakis. Ammaa ɓe neli ɗaɓɓitugo mo haa Lakis, ɓe mbari mo ton. 28 Ɓe njahri ɓandu maako bee pucci haa berniwol Daawuda, ɓe uwi mo baŋge kaakaaji maako.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 26

Laamu Ujiya

26:1 Yoo, yimɓe Yahuuda fuu koo'i Ujiya, lammini mo haa pellel baaba maako Amasiya. Saa'i maajum Ujiya woodi duuɓi sappo e joweego. 2 O nyiɓti berniwol Elat, o wartiri ngol nder maral Yahuuda, ɓaawo maayde laamiiɗo Amasiya. 3 Too, Ujiya woodi duuɓi sappo e joweego, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi cappanɗe jowi e ɗiɗi. Innde daada maako, Yekoliya mo Urusaliima. 4 O huuwi ko fottani Jawmiraawo, bana baaba maako Amasiya huuwruno. 5 Saa'i Jekariya, ekkitinɗo mo hulugo Allah, ɗon bee yoŋki tawon, Ujiya ɗaɓɓiti Allah Jawmiraawo. Ngam maajum Allah hokki mo hayru. 6 Ujiya yehi, haɓi bee Filisti'en, yibbini mahi taariiɗi Gaat e Yabne e Ajootus. Nden o nyiɓi berniiji nder taarde Ajootus, non boo nder lesdi Filisti'en fuu. 7 Allah walli mo haɓugo bee Filisti'en e Araɓ'en jooɗiiɓe haa Gur-Ba'al e Mewni'en. 8 Ammooni'en njoɓi Ujiya jomorgol. Habaru maako saŋkiti haa yotti Misra, ngam o laati baawɗo masin. 9 Ujiya nyiɓi cuuɗi aynirɗi towɗi haa Urusaliima, dow dammugal toldu e dammugal waadiwol e soɓɓundu mahol, sembiɗini ɗi. 10 O nyiɓi cuuɗi towɗi nder ladde boo, o wasi gaawi ɗuuɗɗi, ngam o mari dabbaaji ɗuuɗɗi nder lesdi towndiije e dow ?oolde. O woodi remooɓe gawri e inabooje haa kooseeje e jarneeji, ngam o yiɗi ndemri. 11 Ujiya woodi jama'aare honooɓe taaskiiɓe. Ɓe mbaɗi konu fodde mooɓe maɓɓe, bana Ye'iyel, wakiiliijo, e Ma'aseya, bindoowo limri ɓe. Kamɓe ɗiɗo kuuwi dow ardaaŋgal Hananiya, gooto nder hoore'en laamiiɗo. 12 Limgal baaba-ci'e'en, honooɓe sembiɗɓe fuu waɗi ujine ɗiɗo e teemeɗɗe njoweego (2.600). 13 Jama'aare konu ɗowtani ɓe. Limgal maare, worɓe ujine teemeɗɗe tato e njoweeɗiɗo e teemeɗɗe njowo (307.500). Baawɗe maɓɓe ke'i wallugo laamiiɗo, koondeye o waɗi haɓre bee konne'en. 14 Nde konu waɗi fuu, Ujiya hokki honooɓe bawarɗe e labbe e kufneeje njamndi e sulkeeji e lagaaje e kaa'e cakkinteeɗe bee piwlol. 15 Huuwooɓe annduɓe mbaɗani mo kuuje cakkinirɗe kuri e kaa'e mawɗe. O darni ɗe haa Urusaliima dow cuuɗi aynirɗi e coɓɓuli mahol. Habaru maako saŋkiti daayiiɗum, ngam Allah hokki mo ballal kaayeefiwal, haa o laati baawɗo. 16 Ammaa nde o laati baawɗo, o mawniti haa o huuwa kalluɗum. O luutani Allah Jawmiraawo maako, ngam o nasti nder haykaliiru, haa o wula urle dow gulduɗum. 17 Ajariya limanjo e liman'en Jawmiraawo cappanɗe njoweetato, worɓe suusɓe, tokki laamiiɗo nder suudu. 18 Ɓe kaɗi mo, ɓe mbi'i: "Ujiya, an a fotaay wulugo urle ngam Jawmiraawo, sey liman'en asŋgol Haruna, senaaɓe ngam kuugal maajum." 19 Uriya, jogiiɗo urorgo haa juŋŋgo mum, tikki. Nde o ɗon tikkana liman'en, saɗawre naŋgi haa tiinde maako, yeeso liman'en dariiɓe nder suudu Jawmiraawo baŋge gulduɗum. 20 Ajariya, hooreejo liman'en, e liman'en woɗɓe fuu ngayliti haa maako, ngi'i saɗawre haa tiinde maako. Law ɓe ngurtini mo haykaliiru. Kaŋko bee hoore maako boo o yaawɗini wurtaago, ngam Jawmiraawo ukkani mo nyaw maajum. 21 Saɗawre accaay laamiiɗo Ujiya haa nyande o maayi. O jooɗi feere maako nder suudu, o heɓaay nastugo suudu Jawmiraawo, ngam o kuturuujo. Ɓiiyiiko Yotam laati ardiiɗo laamorde, kaŋko o waɗani yimɓe lesdi kiita. 22 Luttuɗum haala Ujiya, diga fuɗɗoode haa timmoode, annabi Esaaya ɓii Amoosa windi ɗum. 23 Ujiya maayi, hawtoyi bee kaakaaji mum. Ɓe uwi mo nder ngesa baŋge genaale laamiiɓe, ɓe mbi'i: "Ngam o kuturuujo." Ɓiiyiiko Yotam laami pellel maako.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 27

Laamu Yotam

27:1 Yoo, Yotam woodi duuɓi noogas e jowi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi sappo e joweego. Innde daada maako, Yeruusa ɓii Sadok debbo. 2 O huuwi ko fottani Jawmiraawo, bana baaba maako Ujiya huuwruno, o nastaay nder haykaliiru bana oya. Ammaa yimɓe tokki huuwugo bonniiɗum. 3 Yotam nyiɓi dammugal ɓaŋgiiŋgal haa suudu Jawmiraawo, o nyiɓi ɗuuɗɗum boo haa mahol baŋge towndiire Ofel. 4 O nyiɓi berniiji nder kooseeje Yahuuda. Nder layɗe boo o nyiɓi cuuɗi cembiɗɗi e cuuɗi aynirɗi. 5 O haɓi bee laamiiɗo Ammooni'en, o jaali mo. Nduuɓu maajum Ammooni'en ndokki mo cardi baakin kilo ujine tati e teemeɗɗe joweeɗiɗi (3.700), e alkamaari buhu ujine noogas (20.000), e gawri buhu ujine noogas. Koo nder nduuɓu ɗiɗaɓu e tataɓu boo ɓe ndokki mo bana non. 6 Yotam laati baawɗo, ngam o tokki Allah Jawmiraawo maako bee darnuɗum. 7 Luttuɗum haala Yotam, konuuji maako e kuuɗe maako, ɗum windaama nder taariha laamiiɓe Yahuuda e Isra'iila. 8 O woodino duuɓi noogas e jowi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi sappo e joweego. 9 Yotam maayi, hawtoyi bee kaakaaji mum. Ɓe uwi mo nder berniwol Daawuda. Ɓiiyiiko Akas laami pellel maako.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 28

Laamu Akas

28:1 Yoo, Akas woodi duuɓi noogas, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi sappo e joweego. O huuwaay ko fottani Jawmiraawo bana kaaka maako Daawuda huuwruno. 2 Ammaa o tokki laabi laamiiɓe Isra'iila. O waɗi fotooji ɓolinaaɗi ngam labbi ba'alji. 3 O wuli kirsaaɗi ngam maaji, o lii'ani ɗi koo ɓiɓɓe maako wuleteeɓe boo, fodde al'aadaaji nyidduɗi caka ummaatooje ɗe Jawmiraawo riiwno yeeso yimɓe Isra'iila. 4 O wuli kirsaaɗi e ureteeɗum haa nokkuuje towɗe cenaaɗe e dow towndiije e les leɗɗe kecce boo. 5 Ngam maajum Allah Jawmiraawo hokki mo haa juŋŋgo laamiiɗo Siriya. Siriya'en njaali mo, eggini yimɓe maako ɗuuɗɓe naŋgaaɓe haa Damas. Allah hokki mo haa juŋŋgo Peka ɓii Remaliya, laamiiɗo Isra'iila boo, kaŋko o jaali mo naawɗum. 6 Nder nyalaade woore o mbari Yahuudu'en sembiɗɓe ujine teemerre e noogas (120.000). Kanjum laati ngam ɓe acci Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maɓɓe. 7 Jikiri Efrayimiijo, konoowo cembiɗɗo mbari yeriima Ma'aseya, e Asrikam, wakiiliijo laamorde, e Elkana, wajiiri. 8 Yimɓe Isra'iila naŋgi rewɓe e ɓikkoy ujine teemeɗɗe ɗiɗo (200.000) haa bandiraaɓe muuɗum'en Yahuudu'en, eggini ɓe. Ɓe njaɓti kuuje ɗuuɗɗe boo, ɓe koori keɓal man haa Samariya. 9 Woodi ton annaboojo Jawmiraawo, innde maako Obed. Kaŋko o yehi, o fotti bee jama'aare konu wartunde haa Samariya. O wi'i ɓe "Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji mon tikkani yimɓe Yahuuda. Ngam maajum o hokki on ɓe haa juuɗe mon. Ammaa oon on kirsi ɓe bee tikkere, aybe maajum yotti asama. 10 Jonta on tammi doolugo yimɓe Yahuuda e Urusaliima, ɓe laato maccuɓe mon e horɓe mon. Naa onon boo on mbaɗi aybe dow Allah Jawmiraawo mon na? 11 Nananeeɗam kadi, njoofte naŋgaaɓe ɓe koocuɗon haa bandiraaɓe mon, ngam tikkere Jawmiraawo ɗon ummano on." 12 Nden woɗɓe hoore'en lenyol Efrayim ngari, Ajariya ɓii Yehokanan e Berekiya ɓii Mesilemot e Hejekiya ii Sallum e Amasa ɓii Hadalay. Ɓe potti bee wartuɓe konu, 13 ɓe mbi'i: "Taa ngadde naŋgaaɓe ɓe'e nder lesdi men. Ko tammiiɗon huuwugo, Jawmiraawo limanan en ɗum aybe. Hakkeeji men e aybeeji men ke'i, taa ɓesdane ɗi aybewol goɗŋgol, ngam taa tikkere Jawmiraawo wara dow Isra'iila." 14 Honooɓe njoofti naŋgaaɓe e keɓal konu yeeso hoore'en e mooɓtiiɓe fuu. 15 Worɓe suɓaaɓe innde innde puɗɗi wallugo naŋgaaɓe. Ɓe ɓorni tembuɓe bee kuuje keɓal konu, ɓe ndokki ɓe limce e paɗe e nyaamdu e njaram, ɓe ngujiri ɓe nebbam, ɓe mba''ini tampuɓe dow bamɗe, ɓe lortini naŋgaaɓe fuu haa bandiraaɓe mum'en haa Yeriko, berniwol dibinooje. Nden ɓe kooti Samariya. 16 Saa'i maajum laamiiɗo Akas neli haa laamiiɗo Assuura, ngam haa o wara, o walla mo. 17 Edoomi'en ngari fahin, njaali Yahuuda, eggini naŋgaaɓe. 18 Filisti'en boo nasti lesdi towndiije e lesdi fombina, nyaami Bayti-Semes e Ayyalon e Gederot, non boo berniiji Soko e Timna e Gimjo bee gure maaji, ɓe njooɗi ton. 19 Jawmiraawo leesni Yahuuda ngam daliila laamiiɗo Akas mo ɗuɗɗini ?aggaare yimɓe Yahuuda, mo tokki jambaago Jawmiraawo boo. 20 Tigilat-Pileser, laamiiɗo Assuura wallaay Akas, ammaa o wari, o ɓilli mo. 21 Akas hooci ndesaaje fuu gonɗe nder suudu Jawmiraawo e suudu laamiiɗo e cuuɗi mawɓe, hokki ɗum laamiiɗo Assuura, ammaa o heɓaay ballal haa maako. 22 Koo nder wakkati ɓillaare boo, laamiiɗo Akas tokki jambaago Jawmiraawo. 23 O lii'i kirseteeɗi ngam ɗowanteeɓe Damas, jaaliiɓe mo, ngam o wi'i: "Ɗowanteeɓe laamiiɓe Siriya mballi ɓe. Sey mi lii'ano ɓe kirseteeɗi ngam ɓe mballammi boo." Ammaa ɓe laati daliila do''ere maako e do''ere Isra'iila fuu. 24 Akas mooɓti kuuje suudu Allah fuu, fusi ɗe, maɓɓi dammuɗe suudu Jawmiraawo, jo''ini kirsirɗe kootoy nder Urusaliima. 25 Nder gure Yahuuda kooɗeye o waɗi nokkuuje towɗe cenaaɗe ngam o lii'ano ɗowanteeɓe jananɓe guleteeɗi. Bana ni o tikkiniri Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maako. 26 Luttuɗum haala Akas e kuuɗe muuɗum, diga fuɗɗoode haa timmoode, ɗum windaama nder taariha laamiiɓe Yahuuda e Isra'iila. 27 Akas maayi, hawtoyi bee kaakaaji mum. Ɓe uwi mo nder berniwol Urusaliima, ammaa naa nder genaale laamiiɓe Isra'iila. Ɓiiyiiko Hejekiya laami pellel maako.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 29

Laamu Hejekiya

29:1 Yoo, Hejekiya woodi duuɓi noogas e jowi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi noogas e joweenayi. Innde daada maako, Abiya ɓii Jekariya debbo. 2 O huuwi ko fottani Jawmiraawo, bana kaaka maako Daawuda huuwruno.

No Hejekiya mo''iniri diina

3 Too, nder nduuɓu laamu Hejekiya aranu, lewru arandu, o maɓɓiti dammuɗe suudu Jawmiraawo, o wo''itini ɗe. 4 O mooɓti liman'en e Lewiŋko'en haa babal haykaliiru fuunaaŋgewal. 5 O wi'i ɓe: "Naneeɗam, onon Lewiŋko'en! Cene ko'e mon jonta, cene boo suudu Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji mon, ngurtine karminaaɗum nder suudu seniindu fuu. 6 Baabiraaɓe men njambake Allah Jawmiraawo men, kuuwi kalluɗum yeeso maako, acci mo. Ɓe kakkilanaay jooɗorɗe Jawmiraawo, ɓe ngaylitani nde ɓaawe maɓɓe. 7 Ɓe maɓɓi dammuɗe daŋki haykaliiru, ɓe nyifi pittirlaaji, ɓe ngulaay ureteeɗum ngam Allah mo Isra'iila teddinta ɗum, ɓe lii'anaaki mo guleteeɗi haa suudu seniindu. 8 Ngam maajum Jawmiraawo tikkani lesdi Yahuuda e Urusaliima, laatini ndi nyiddundi, kulniindi, koomoy ɗon janca ndi, bana ko ngi'oton hande. 9 Ngam daliila tikkere nde'e baabiraaɓe men maayri bee kaafahi, ɓikkoy men e rewɓe men egginaama. 10 Ammaa jonta mi annini haɓɓugo alkawal bee Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, haa tikkere maako saatunde acca en. 11 Ɓikkoy am, laate on tiɗɗiniiɓe, ngam Jawmiraawo suɓi on on kuuwana mo, on lii'ano mo dokke guleteeɗe." 12 Lewiŋko'en puɗɗi huuwugo, Makat ɓii Amasay e Yoo'el ɓii Ajariya, ɓe asŋgol Kahat, e Kis ɓii Abdi e Ajariya ɓii Yehallelel, ɓe asŋgol Meraari, e Yo'ak ɓii Jima e Eden ɓii Yo'ak, ɓe asŋgol Gerson. 13 Non boo Simiri e Ye'iyel, ɓe danygol Elisafan, e Jekariya e Mataniya, ɓe danygol Asaf, 14 e Yehiyel e Simi, ɓe danygol Heman, e Semaya e Usiyel, ɓe danygol Yedutuun. 15 Kamɓe ɓe mooɓti bandiraaɓe maɓɓe, ɓe ceni ko'e maɓɓe. Nden ɓe njehi haa suudu Jawmiraawo, ngam haa ɓe laɓɓina ndu, bana laamiiɗo umruno ɓe fodde wolde Jawmiraawo. 16 Liman'en boo nasti ndu, laɓɓini ndu. Karminaaɗum nder haykaliiru Jawmiraawo fuu, ɓe ngurtini ɗum haa babal saare maaru. Lewiŋko'en efti ɗum, njahri ɗum haa waadiwol Kederon. 17 Nder lewru arandu, nyande go'oore ɓe puɗɗi cenki suudu. Nyande joweetataɓre ɓe keɓi nastugo daŋki suudu Jawmiraawo. Nden ɓe ceni haykaliiru nyalɗe joweetati. Nyande sappo e joweegoore kuugal maɓɓe timmi. 18 Ɓe njehi haa suudu laamiiɗo, ɓe nasti, ɓe mbi'i mo: "Min laɓɓini suudu Jawmiraawo fuu, non boo hirsirde bee kuuje maare, e teebur tamseeje jo''inteeɗe bee kuuje maare. 19 Kuuje fuu ɗe laamiiɗo Akas wudini ɗum wakkati laamu mum kalluŋgu, min mbo''itini ɗe, min ceni ɗe. Ɗe ɗon ndari yeeso hirsirde Jawmiraawo." 20 Laamiiɗo Hejekiya dawi cub, mooɓti mawɓe berniwol, yehi haa suudu Jawmiraawo. 21 Ɓe ngaddi ga'i kalhali joweeɗiɗi e jawɗi baali joweeɗiɗi e njawkoy njoweeɗiɗoy, ɗi guleteeɗi, non boo jawɗi be'i joweeɗiɗi kirseteeɗi ngam ittuki hakkeeji haa laamu e suudu seniindu e Yahuuda fuu. Hejekiya umri liman'en asŋgol Haruna lii'ano ɗi Jawmiraawo dow hirsirde. 22 Ɓe kirsi ga'i kalhali. Liman'en koo'i ?i?am maaji, ndufi ɗam haa hirsirde. Nden ɓe kirsi jawɗi baali, ɓe ndufi ?i?am maaji haa hirsirde. Nden ɓe kirsi njawkoy, ɓe ndufi ?i?am maakoy haa hirsirde. 23 Ɓaawo maajum ɓe ngaddi jawɗi be'i kirseteeɗi ngam ittuki hakkeeji, ɓe ndarni ɗi yeeso laamiiɗo e mooɓtiiɓe fuu. Kamɓe ɓe njowi juuɗe maɓɓe dow maaji. 24 Nden liman'en kirsi ɗi, ndufi ?i?am maaji dow hirsirde, ngam ittuki hakkeeji Isra'iila. Ngam laamiiɗo umruno ɓe lii'o guleteeɗi e kirseteeɗi man ngam daliila yimɓe Isra'iila fuu. 25 Hejekiya darni Lewiŋko'en haa suudu Jawmiraawo bee koŋsiije e moolooji e garayyaaji fodde umroore Daawuda, e Gada gi'anoowo Daawuda kaayeefiiji Allah, e annabi Natan. Fakat ɗum umroore Jawmiraawo bee kunduɗe annabo'en. 26 Lewiŋko'en ndari ton bee kuuje gimruɗe ɗe Daawuda waɗno, liman'en boo bee luwe. 27 Nden Hejekiya umri lii'aago guleteeɗi dow hirsirde. Saa'i liman'en puɗɗi lii'aago ɗi, yimooɓe puɗɗi yimango Jawmiraawo e fuufugo luwe, bee kuuje gimruɗe ɗe Daawuda, laamiiɗo Isra'iila. 28 Mooɓtiiɓe fuu cujidi, yimooɓe ngimi, fuufooɓe puufi luwe, haa liman'en timmini lii'aago guleteeɗi. 29 Nde ɓe timmini ɗum, laamiiɗo e wonduɓe bee muuɗum fuu tuggi koppi, cujidani Jawmiraawo. 30 Laamiiɗo Hejekiya e mawɓe fuu umri Lewiŋko'en ɓe ngimana Jawmiraawo gime Daawuda e Asaf, gi'oowo kaayeefiiji Allah. Ɓe ngimi bee seyo, nden ɓe turi, ɓe cujidi. 31 Ɓaawo maajum Hejekiya wi'i: "Jonta on ceni ko'e mon ngam Jawmiraawo. Ɓadite, ngadde kirseteeɗi mon e dokke gettooje mon haa suudu Jawmiraawo." Yimɓe ngaddi kirseteeɗi e dokke gettooje, saahiiɓe boo ngaddi guleteeɗi: 32 ga'i cappanɗe joweeɗiɗi, e jawɗi baali teemerre, e njawkoy teemeɗɗe ɗiɗoy, ɗi fuu ɗi guleteeɗi ngam Jawmiraawo. 33 Ɓe ceni boo kirseteeɗi maɓɓe, ga'i teemeɗɗe joweego (600), e dammooji ujine tati (3.000). 34 Ammaa limgal liman'en he'aay ɓolugo dabbaaji kirsaaɗi fuu. Ngam maajum bandiraaɓe maɓɓe Lewiŋko'en mballi ɓe, haa ɓe timmini kuugal man, haa liman'en boo ceni ko'e muuɗum'en. Ngam Lewiŋko'en ceni ko'e muuɗum'en bee tiinaare ko ɓuri liman'en. 35 Fakat guleteeɗi ɗuuɗi masin, non boo ɓellere kirsaaɗi ngam kawtal yimɓe, e dokke dufeteeɗe, lii'aaɗe hawtaade bee guleteeɗi. Bana non Hejekiya mo''iniri kuugal diina haa suudu Jawmiraawo. 36 Hejekiya e yimɓe fuu ceyori ko Allah huuwani yimɓe, ngam ɗum fuu ɗum laati law.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 30

Juulde Paska+

30:1 Too, Hejekiya neldi ewnaandu haa Isra'iila e Yahuuda fuu. Haa le'i Efrayim e Manassa o neldi bataakeeji wi'ugo yimɓe ngara haa suudu Jawmiraawo haa Urusaliima, ɓe mbaɗa juulde Paska ngam Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. 2 Laamiiɗo e mawɓe mum e yimɓe Urusaliima narri waɗugo juulde maajum nder lewru ɗiɗawru. 3 Ɓe mbaawaayno waɗugo nde nder saa'iire umraande, ngam limgal liman'en senɓe ko'e muuɗum'en he'aayno, yimɓe boo mooɓtaakino haa Urusaliima tawon. 4 Haala lewru ɗiɗawru fottani laamiiɗo e yimɓe Urusaliima. 5 Ngam maajum ɓe narri neldugo ewnaandu nder lesdi Isra'iila fuu, diga Biirsaba haa yotto Dan, yimɓe ngara haa Urusaliima, mbaɗa juulde Paska ngam teddinki Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. Ɓe meeɗaay waɗugo nde tawon bee jama'aare ɗuunde fodde umroore deftere. 6 Yaawɗotooɓe njehi nder lesdi Isra'iila e Yahuuda fuu, bee bataakeeji laamiiɗo e mawɓe mum. Ɓe ngoyni umroore laamiiɗo, ɓe mbi'i: "Onon yimɓe Isra'iila, lorte haa Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu, haa o lortano on, onon daɗɓe juuɗe laamiiɓe Assuura. 7 Taa laate bana baabiraaɓe mon e bandiraaɓe mon jambiiɓe Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji muuɗum'en. Kamɓe, Jawmiraawo acci ɓe ɓe kalka, bana ko ngi'ɗon. 8 Jonta kam, taa cattine ko'e mon bana kaakaaji mon. Ɗowtane Jawmiraawo, ngare haa suudu maako ndu o seni ɗum haa foroy. Teddine Allah Jawmiraawo mon, ngam haa o acca tikkango on. 9 To on lortake haa maako, nden kam bandiraaɓe mon e ɓikkoy mon keɓan mo''ere haa egginɓe ɓe, ɓe ngarta haa lesdi ndi'i. Ngam Allah Jawmiraawo mon o ɗuuɗa-hinnuyeejo e mo''ere. To on lortake haa maako, nden kam o yeesitittaa, o accataa on." 10 Yaawɗotooɓe go njehi haa gure fuu nder lesdi Efrayim e Manassa, koo nder lesdi Jabulon boo. Ammaa yimɓe njali ɓe, njanci ɓe. 11 Sey woɗɓe nder le'i Aser e Manassa e Jabulon tan leesni ko'e muuɗum'en, ngari haa Urusaliima. 12 Ammaa nder lesdi Yahuuda, juŋŋgo Jawmiraawo huuwi, hokki yimɓe fuu ɓernde woore haa ɓe tokko umroore laamiiɗo e mawɓe mum fodde wolde Jawmiraawo. 13 Yimɓe ɗuuɗɓe mooɓi haa Urusaliima nder lewru ɗiɗawru, ngam ɓe mbaɗa juulde tamseeje ɗe ufnaaka, mooɓtorde ɗuunde masin. 14 Haa fuɗɗam ɓe itti kirsirɗe e gulduɗe ureteeɗum fuu nder Urusaliima, ɓe cakkini ɗe nder maayel Kederon. 15 Nyande sappo e nayaɓre nder lewru ɗiɗawru, ɓe kirsi njawkoy Paska. Liman'en e Lewiŋko'en cemti, ceni ko'e muuɗum'en, njahri guleteeɗi haa suudu Jawmiraawo. 16 Ɓe ndari haa nokkuure maɓɓe fodde ko tawreeta Muusa, suka Allah umruno ɓe. Liman'en njaɓi ?i?am kirsaaɗi haa juuɗe Lewiŋko'en, ndufi ɗam haa hirsirde. 17 Yimɓe ɗuuɗɓe nder mooɓtorde cenaayno ko'e muuɗum'en. Ngam maajum Lewiŋko'en kirsi njawkoy Paska ngam koomoy coɓɗo, ceni koy ngam Jawmiraawo. 18 Fakat, yimɓe ɗuuɗɓe iwɓe lesdi Efrayim e Manassa e Issakar e Jabulon cenaayno ko'e muuɗum'en. Ɓe nyaami jawgel Paska, ɓe luuti umroore deftere bana non. Ammaa Hejekiya do'ani ɓe, wi'i: "Jawmiraawo booɗɗo yaafano koomoy 19 mo ɓernde mum ɗaɓɓititta Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji mum, koo to senaare mum he'aay meemugo kuuje ceniiɗe." 20 Jawmiraawo jaɓi tornde Hejekiya, nyawnaay ɓe.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 31

21 Nyalɗe joweeɗiɗi yimɓe Isra'iila wonɓe haa Urusaliima mbaɗi juulde tamseeje ɗe ufnaaka. Ɓe mbaɗi nde bee seyo maŋgo. Nyalɗe fuu Lewiŋko'en e liman'en maŋgti Jawmiraawo bee kuuje gimruɗe cembiɗɗe. 22 Hejekiya welni ɓerɗe Lewiŋko'en, ngam ɓe fuu ɓe paami kuugal Jawmiraawo booɗɗum. Nyalɗe joweeɗiɗi ɓe mbaɗi juulde man, ɓe lii'i kirsaaɗi ngam kawtal yimɓe, ɓe ngetti Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maɓɓe. 23 Nden yimɓe fuu narri ɓe tokko waɗugo juulde nyalɗe joweeɗiɗi goɗɗe. Ɓe mbaɗi nde bee seyo, 24 ngam Hejekiya, laamiiɗo Yahuuda hokki ɓe ga'i ujineere e dammooji ujine sappo (10.000). Mawɓe boo ndokki yimɓe ga'i ujineere e dammooji ujine sappo. Liman'en ɗuuɗɓe cenno ko'e muuɗum'en boo. 25 Yimɓe Yahuuda fuu ceyi, non boo liman'en e Lewiŋko'en e Isra'iila'en mooɓtiiɓe e jananɓe hoɗɓe haa lesdi Isra'iila e lesdi Yahuuda fuu. 26 Seyo maŋgo waɗi haa Urusaliima, irin maago meeɗaay laataago ton diga jamanu Suleymaanu ɓii Daawuda, laamiiɗo Isra'iila. 27 Liman'en Lewiŋko'en mbarkiɗini yimɓe. Do'aare maɓɓe yotti joonde Jawmiraawo seniinde haa asama, o jaɓi nde. 31:1 Nde juulde nde'e fuu timmi, yimɓe Isra'iila wonɓe haa Urusaliima njehi nder gure Yahuuda, ngibbini kaa'e maandorɗe, pe''i daŋraŋge cenaaɗe, mbili nokkuuje towɗe cenaaɗe e kirsirɗe, kootoy nder lesdi Yahuuda e Benyamin e Efrayim e Manassa. Nden ɓe kooti gure maɓɓe, koomoy haa maral mum.

Ko Hejekiya huuwani liman'en e Lewiŋko'en

2 Too, laamiiɗo Hejekiya darniti geɓe liman'en e Lewiŋko'en fodde geɓe maɓɓe naane, ngam kuuɗe maɓɓe feere-feereeje haa guleteeɗi e kirsaaɗi ngam kawtal yimɓe, ngam gime gettooje e maŋgtooje, e kuuɗe maɓɓe haa dammuɗe nder saare haykaliiru. 3 Laamiiɗo hokki geɗal mum haa guleteeɗi fajiri e kiikiɗe, e guleteeɗi nyalɗe ciwtorɗe, e juulɗe hakkunde lebbi, e juulɗeeje goɗɗe, bana ko tawreeta Jawmiraawo umri ɗum. 4 Nden Hejekiya umri yimɓe Urusaliima ndokka liman'en e Lewiŋko'en ko wonani ɓe, ngam haa ɓe kakkilana tawreeta Jawmiraawo fuu. 5 Nde umroore nde'e yotti yimɓe, ɓe ngaddi dokke ɗuuɗɗe, ɓurɗe wooɗugo: gawri e inaboojam e nebbam, e jakka ?aamle gese fuu. 6 Yimɓe Isra'iila e Yahuuda, jooɗiiɓe nder gure Yahuuda, kamɓe boo ɓe ngaddi jakka na'i maɓɓe e dammooji maɓɓe, e jakka ?aamle gese maɓɓe, waato kuuje fuu ɗe ɓe ceni ngam Allah Jawmiraawo maɓɓe. Ɓe mbaagi ɗe baagaaje. 7 Lewru tataɓru ɓe puɗɗi waagugo baagaaje, nder lewru joweeɗiɗawru ɓe timmini waagugo ɗe. 8 Nde Hejekiya e mawɓe mum ngari, ndaari baagaaje man, ɓe ngetti Jawmiraawo e yimɓe mum Isra'iila'en. 9 Hejekiya ?ami liman'en e Lewiŋko'en haala dokke ɗe'e. 10 Ajariya, hooreejo liman'en mo asŋgol Sadok, jaabi mo: "Diga yimɓe puɗɗi waddugo dokke muuɗum'en haa suudu Jawmiraawo, min nyaami, min kaari, ɗuuɗɗum lutti boo. Min keɓi ɗum fuu ngam Jawmiraawo barkiɗini yimɓe mum." 11 Hejekiya umri ɓe mbaɗa cigorɗi haa suudu Jawmiraawo. Ɓe mbaɗi ɗi, 12 ɓe cigi dokke e jakka fuu nder maaji. Nden ɓe kalfini cigorɗi haa juŋŋgo Konaniya, Lewiŋkeejo. Deerɗiiko Simi laati ɗiɗaɓo. 13 Yehiyel e Ajajiya e Nakat e Asayel e Yerimot e Yoojabat e Eliyel e Ismakiya e Makat e Benaya laati aynooɓe les juŋŋgo Konaniya e deerɗum Simi. Ɗum fuu ɗum laati bee umroore laamiiɗo Hejekiya e Ajariya, ardiiɗo suudu Jawmiraawo. 14 Koore ɓii Yimna Lewiŋkeejo, aynoowo dammugal fuunaaŋgewal halfitinaama dokke ɗe yimɓe lii'ani Allah Jawmiraawo, ngam o senda ɗe. 15 Eden e Minyamin e Yeesuwa e Semaya e Amariya e Sekaniya mballiri mo bee gooŋgaaku nder berniiji ɗi liman'en njooɗi e muuɗum'en. Ɓe cendani bandiraaɓe maɓɓe Lewiŋko'en nyaamdu fodde limeeki maɓɓe, 16 koomoy gorko mo duuɓi tati e ko ɓuri, yahanɓe haa suudu Jawmiraawo ngam ɓe kuuwa kuugal maɓɓe fodde geɓe maɓɓe nyalaade nyalaade. 17 Liman'en mbindaama fodde ci'e muuɗum'en. Ammaa Lewiŋko'en, mo duuɓi noogas e ko ɓuri, mbindaama fodde geɓe kuugal muuɗum'en. 18 Ɓe fuu ɓe mbindaama hawtaade bee rewɓe maɓɓe e ɓikkoy maɓɓe e wonduɓe bee maɓɓe fuu, ngam haani ɓe taasko huuwugo kuuɗe maɓɓe ceniiɗe koondeye. 19 Caka liman'en asŋgol Haruna, jooɗiiɓe nder berniiji liman'en malla nder durduɗe taariiɗe berniiji man, woodi worɓe windaaɓe innde innde, halfitinaaɓe cenduki nyaamdu nder kooŋgole berniwol. Kamɓe ɓe ngeɗani ndu worɓe fuu nder ci'e liman'en, non boo windaaɓe fuu haa defte asli Lewiŋko'en. 20 Kootoy nder lesdi Yahuuda, laamiiɗo Hejekiya huuwi ko wooɗi, ko fottani Allah Jawmiraawo mum. 21 Ko o huuwi fuu, ngam daliila kuugal haa suudu Allah, malla ngam tawreeta e umrooje Jawmiraawo, o huuwani ɗum Allah maako bee gooŋgaaku ɓernde, ɗum waɗi barka boo.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 32

No Sanherib furkitori Urusaliima

32:1 Too, ɓaawo kuuɗe Hejekiya gooŋgaaje ɗe'e, Sanherib, laamiiɗo Assuura nasti lesdi Yahuuda, taari berniiji, umri honooɓe mum ceeka mahi taariiɗi ɗi. 2 Nde Hejekiya yi'i Sanherib annini haɓugo bee Urusaliima boo, 3-4 o sarwotiri bee mawɓe maako e hoore'en konu. Ɓe mbi'i: To laamiiɓe Assuura ngari, taa ɓe tawa ndiyam. Ngam maajum ɓe narri ɓe cukka ilduɗe ndiyam fuu haa yaasi berniwol. Ɓe mooɓti yimɓe ɗuuɗɓe, ɓe cukki ceeɓooje, non boo maayel ilooyel les lesdi. 5 Hejekiya tiɗɗini ɓernde mum, maɓɓi ceekli mahol, nyiɓi cuuɗi towɗi dow maagol, waɗi mahol ɗiɗaɓol yaasi maagol boo. O sembiɗini babal Millo nder berniwol Daawuda, o umri waɗugo labbe e bawarɗe ɗuuɗɗe. 6 O darni hoore'en dow jama'aare konu, nden o mooɓti honooɓe fuu haa babal yeeso dammugal berniwol. O wi'i ɓe: 7 "Tiɗɗine ɓerɗe mon, laate on sembiɗɓe. Taa kule laamiiɗo Assuura bee jama'aare mum. Gonduɗo bee meeɗen ɓuri gonduɗo bee maako baawɗe. 8 Kaŋko o woodi baawɗe neɗɗo, ammaa enen en ngoodi Allah Jawmiraawo, balloowo en, kaɓanɗo ngam meeɗen." Bolle laamiiɗo ɗe'e cembiɗini yimɓe Yahuuda. 9 Saa'i maajum Sanherib, laamiiɗo Assuura bee jama'aare konu mum ɗon haa Lakis tawon. O neldi habaru haa laamiiɗo Hejekiya e yimɓe Yahuuda wonduɓe bee muuɗum haa Urusaliima, wi'ugo: 10 "Ndaa ni Sanherib, laamiiɗo Assuura wi'i: Ɗume koolotooɗon haa njooɗooɗon nder Urusaliima, saa'i min ɗon taaro ngol? 11 Hejekiya wi'i on Allah Jawmiraawo mon hisnan on juŋŋgo laamiiɗo Assuura. Hejekiya ɗon esta on, haa on maaya bee weelo e ɗomka. 12 Kaŋko o itti nokkuuje Jawmiraawo towɗe cenaaɗe e kirsirɗe mum, o umri yimɓe Yahuuda e Urusaliima lii'o guleteeɗi dow hirsirde woore, ɓe cujidana Jawmiraawo yeeso maare tan. 13 Kadi on anndaa ko min e kaakaaji am kuuwi ummaatooje haa lesɗe goɗɗe na? Ɗowanteeɓe ummaatooje ɗe'e kisni yimɓe muuɗum'en e juŋŋgo laamiiɗo Assuura na? 14 Kaakaaji am nattini ummaatooje ɗuuɗɗe. Moy caka ɗowanteeɓe maaje hisni yimɓe mum juŋŋgo am? Noy Allah mon hisnirta on juŋŋgo am? 15 Kadi, taa acce Hejekiya fewa on, esta on bana non. Taa nuɗɗine mo. Walaa ɗowanteeɗo haa ummaatoore koondeye malla lesdi koondiye meeɗi hisnugo yimɓe mum e juŋŋgo am malla juuɗe kaakaaji am. Sakko ɗowanteeɗo mooɗon waawataa hisnugo on." 16 Nelaaɓe laamiiɗo Assuura ɓesdi bolle kalluɗe dow Allah Jawmiraawo e Hejekiya, suka Jawmiraawo. 17 Laamiiɗo Assuura winduno bataakewol boo ngam hallina Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. Ndaa ko o windi: "Ɗowanteeɓe ummaatooje kisnaay yimɓe muuɗum'en e juŋŋgo am. Ngam maajum ɗowanteeɗo Hejekiya boo hisnataa yimɓe mum e juŋŋgo am." 18 Nelaaɓe maako kooli ɗum bee ibraniŋkoore, ngam haa ɓe kulna yimɓe Urusaliima wonɓe dow mahol berniwol, nden ɓe nyaama berniwol bee koyɗum. 19 Ɓe mbolwi dow Allah mo Urusaliima, bana dow ɗowanteeɓe ummaatooje duniyaaru ɓe kuugal juuɗe yimɓe.

No Jawmiraawo hisniri Hejekiya

20 Nden laamiiɗo Hejekiya e annabi Esaaya ɓii Amoosa tori Allah, ngookani mo ngam ballal. 21 Jawmiraawo neli malaa'ikaajo. Kaŋko o mbari honooɓe sembiɗɓe e hoore'en fuu nder saŋgeere laamiiɗo Assuura. Laamiiɗo hooti lesdi mum toskiiɗo. Nde o nasti suudu ɗowanteeɗo maako, ɓiɓɓe maako woɗɓe mbari mo bee kaafahi. 22 Bana non Jawmiraawo hisniri laamiiɗo Hejekiya e yimɓe Urusaliima juŋŋgo Sanherib, laamiiɗo Assuura e juuɗe e juuɗe konne'en maɓɓe fuu. O hokki ɓe de'ere kootoy. 23 Yimɓe ɗuuɗɓe ngari Urusaliima, ngaddani Jawmiraawo dokke. Ɓe ngaddani Hejekiya boo kuuje ɗuuɗa-samanje. Ɓaawoɗon ummaatooje fuu teddini Hejekiya, laamiiɗo Yahuuda.

Nyaw Hejekiya

24 Saa'i maajum Hejekiya nyawi haa ɓadi maayugo. O tori Jawmiraawo. Jawmiraawo jaɓani mo tornde mum, huuwani mo kaayeefi. 25 Ammaa Hejekiya yettaay Jawmiraawo boonanɗo mo, ɓernde maako mawniti. Ngam maajum tikkere Jawmiraawo wari dow maako e Yahuuda e Urusaliima. 26 Nden Hejekiya e yimɓe Urusaliima leesni ko'e muuɗum'en. Ngam maajum Jawmiraawo hiitaaki ɓe, sey ɓaawo maayde Hejekiya.

Risku e tedduŋgal Hejekiya

27 Too, Hejekiya laati diskuɗo, tedduɗo masin. O nyiɓi cuuɗi cigorɗi ngam mardi maako: kaŋgeeri e cardi e kaa'e ɗuuɗa-samanje e cittaaje e bawarɗe e kuuje goɗɗe marɗe saman, 28 non boo cuuɗi cigorɗi ngam gawri e inaboojam e nebbam, e cuuɗi na'i e lumbaaji baali. 29 Allah hokki mo baali e na'i e maral ɗuuɗŋgal masin. Ngam maajum o nyiɓi berniiji ɗuuɗɗi. 30 Hejekiya on sukki joldude maayel Gihon dowre, wasi ilaagol les lesdi, haa maayel wurto nder berniwol Daawuda, wakere hiirnaaŋge. Kuuɗe maako fuu mbaɗi barka. 31 Ammaa nde nelaaɓe ardiiɓe Baabila ngari haa maako, ?ami mo haala kaayeefi go nder lesdi maako, Allah acci mo o tokko laawol maako, ngam laara gooŋgaaku ɓernde maako.

Maayde Hejekiya

32 Luttuɗum haala Hejekiya e kuuɗe mum booɗɗe, ɗum windaama nder habaru kaayeefiiji ɗi Allah yi'ni annabi Esaaya ɓii Amoosa, nder taariha laamiiɓe Yahuuda e Isra'iila. 33 Hejekiya maayi, hawtoyi bee kaakaaji mum. Ɓe uwi mo haa nokkuure towtunde dow genaale asŋgol Daawuda. Yimɓe Yahuuda e Urusaliima fuu teddini mo, saa'i o maaya. Ɓiiyiiko Manassa laami pellel maako.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 33

Laamu Manassa

33:1 Yoo, Manassa woodi duuɓi sappo e ɗiɗi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi cappanɗe jowi e jowi. 2 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, o huuwi cemtiniiɗum bana ummaatooje ɗe Jawmiraawo riiwno yeeso yimɓe Isra'iila. 3 O nyiɓti nokkuuje towɗe cenaaɗe ɗe baaba maako Hejekiya wonnuno. O mahani labbi ba'alji kirsirɗe, o waɗi fotooji Astera, o sujidani jama'aare asama fuu, o teddini nde. 4 O nyiɓi kirsirɗe nder suudu Jawmiraawo ndu Jawmiraawo wi'anno: "Mi jo''inan innde am nder Urusaliima haa foroy." 5 Nder babe saare haykaliiru ɗiɗi, o nyiɓani jama'aare asama kirsirɗe. 6 O lii'i ɓiɓɓe maako worɓe wuleteeɓe nder waadiwol Hinnom. O waɗi hiila e hatti, o darni sarwotooɓe maayɓe e laarooɓe sirriijum. O ɗuɗɗini kuuɗe kalluɗe yeeso Jawmiraawo, haa o ummini tikkere Allah. 7 O darni fotowa lawru cehaaŋga nder suudu Allah. Dow suudu man Allah wi'no Daawuda e ɓiyum Suleymaanu: "Suudu ndu'u nder Urusaliima woni nokkuure nde cuɓmi caka le'i Isra'iila fuu. Haa ɗo njo''inanmi innde am haa foroy. 8 To yimɓe Isra'iila ɗowtanake umrooje am fuu, to ɓe kakkilani tawreeta ka suka am Muusa hokki ɓe, nden kam mi accataa goɗɗo riiwa ɓe, wurtina ɓe lesdi ndi ndokkumi kaakaaji maɓɓe." 9 Ammaa Manassa esti yimɓe Yahuuda e Urusaliima, haa ɓe ɓuri huuwugo kalluɗum dow ummaatooje ɗe Jawmiraawo nattinno yeeso yimɓe Isra'iila.

No Manassa tuubiri

10 Jawmiraawo reentini Manassa e yimɓe mum, ammaa ɓe cali nanugo. 11 Ngam maajum o acci hoore'en konu laamiiɗo Assuura ngara dow maɓɓe. Ɓe naŋgi Manassa bee jamɗe, ɓe kaɓɓi mo bee callalluuji, ɓe njahri mo haa Baabila. 12 Nder ɓillaare maako o leesni hoore maako yeeso ɗowanteeɗo kaakaaji maako, o tori Allah Jawmiraawo. 13 Allah jaɓi tornde maako, wartiri mo haa Urusaliima, hokkiti mo laamu boo. Nden Manassa anndi Jawmiraawo woni ɗowanteeɗo fakat. 14 Ɓaawo maajum Manassa nyiɓti mahol yaasiwol haa berniwol Daawuda, diga hiirnaaŋge gaaruwol Gihon haa yotti dammugal liɗɗi, o taarni towndiire Ofel bee maagol boo, o towni ngol masin. O jo''ini hoore'en bee honooɓe nder berniiji fuu. 15 Haa suudu Jawmiraawo o wurtini labbi jananni e fotowa lawru nga o darnuno ton. O itti kirsirɗe ɗe o nyiɓno haa hooseere suudu Jawmiraawo e Urusaliima. O wudini kuuje ɗe'e fuu yaasi berniwol. 16 Nden o wo''itini hirsirde Jawmiraawo, o lii'ani mo kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe e kirseteeɗi yettoore dow hirsirde maajum. O umri yimɓe Yahuuda cujidana Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. 17 Yimɓe tokki lii'aago kirseteeɗi haa nokkuuje towɗe cenaaɗe, ammaa ngam Allah Jawmiraawo muuɗum'en tan.

Maayde Manassa

18 Luttuɗum haala Manassa, e tornde mum nde o tori Allah, e habaruuji annabo'en wolwanɓe mo bee innde Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, ɗum windaama nder taariha laamiiɓe Isra'iila. 19 Tornde laamiiɗo e jaawaabu Allah, e haala hakkeeji maako e keefeeraaku maako, e nokkuuje towɗe cenaaɗe ɗe o nyiɓi, e fotooji Astera ɗi o waɗi hiddeko o leesna hoore maako, ɗum windaama nder habaru annabo'en. 20 Manassa maayi, hawtoyi bee kaakaaji mum. Ɓe uwi mo nder suudu maako. Ɓiiyiiko Amon laami pellel maako.

Laamu Amon

21 Yoo, Amon woodi duuɓi noogas e ɗiɗi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi ɗiɗi. 22 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, bana baaba maako Manassa huuwruno. Amon sujidani fotooji cehaaɗi fuu ɗi Manassa waɗno, o lii'ani ɗi kirseteeɗi boo. 23 Ammaa o leesnaay hoore maako bana baaba maako leesniri nde. Amon ɗuɗɗini aybeeji mum. 24 Saraaki'en maako mbaɗi fitina dow maako, mbari mo nder suudu maako. 25 Ammaa yimɓe lesdi mbari waɗɓe fitina fuu. Ɓe lammini Yusiya haa pellel baaba maako Amon.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 34

Laamu Yusiya

34:1 Yoo, Yusiya woodi duuɓi joweetati, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi cappanɗe tati e go'o. 2 O huuwi ko fottani Jawmiraawo, o tokki laabi kaaka maako Daawuda, o selaay ɗi sam.

No Yusiya ittiri kuuje labbi

3 Nder nduuɓu laamu Yusiya njoweetataɓu, saa'i o sukaajo tawon, o fuɗɗi ɗaɓɓitugo Allah mo kaaka maako Daawuda sujidani ɗum. Nder nduuɓu sappo e ɗiɗaɓu, o fuɗɗi ittugo nokkuuje towɗe cenaaɗe e daŋraŋge cenaaɗe e fotooji labbi ɓolinaaɗi e cehaaɗi nder lesdi Yahuuda e berniwol Urusaliima. 4 Kaŋko e yimɓe maako ɓe ngibbini kirsirɗe ba'alji, ɓe itti gulduɗe ureteeɗum baŋge kirsirɗe man, ɓe nami fotooji Astera e labbi goɗɗi fuu, ɓe caŋkiti namaaɗum dow genaale lii'aniiɓe ɗi kirsaaɗi. 5 Yusiya wuli i'e liman'en labbi dow kirsirɗe maaji. Bana non o seniri lesdi Yahuuda e Urusaliima. 6 Koo nder gure e nokkuuje bille haa lesdi Manassa e Efrayim e Simon haa yotti Neftalim boo, o huuwi bana non. 7 Nder lesdi Isra'iila fuu o fusi kirsirɗe e daŋraŋge cenaaɗe, o nami fotooji labbi, o sampiti gulduɗe ureteeɗum. Nden o hooti Urusaliima.

No ɓe keɓtiri deftere tawreeta

8 Too, nder nduuɓu laamu Yusiya sappo e njoweetataɓu, nde o timmini senugo lesdi e suudu Allah, o neli Safan ɓii Asaliya e Ma'aseya, hooreejo Urusaliima, e Yo'as ɓii Yo'akas, bindoowo, ngam ɓe mbo''itina suudu Allah Jawmiraawo. 9 Ɓe njehi haa Hilkiya, hooreejo liman'en, ɓe njahrani mo ceede ɗe Lewiŋko'en aynooɓe dammuɗe njaɓno haa juuɗe yimɓe Manassa e Efrayim, luttuɓe Isra'iila, e yimɓe Yahuuda e Benyamin e Urusaliima, warɓe haa suudu Allah fuu. 10 Ɓe ndokki ceede man haa juuɗe helman'en halfitinaaɓe kuugal haa suudu Jawmiraawo. Kamɓe ɓe njoɓi huuwooɓe wo''itinooɓe suudu, 11 sehooɓe e nyiɓooɓe. Ɓe coodi kaa'e cehaaɗe e leɗɗe, ngam wo''itingo cuuɗi ɗi laamiiɓe Yahuuda ngeebino. 12 Huuwooɓe fuu ɓe gooŋga'en. Ɓe kuuwi dow ardaaŋgal Yakat e Obadiya, Lewiŋko'en asŋgol Meraari, e Jekariya e Mesulam, ɓe asŋgol Kahat. (Lewiŋko'en fuu ɓe waawɓe yimugo.) 13 Lewiŋko'en woɗɓe laati helman'en dow roondooɓe kuuje nyiɓugo e huuwooɓe kuuɗe feere-feereeje. Lewiŋko'en woɗɓe boo laati windooɓe e wakiili'en e aynooɓe dammuɗe. 14 Saa'i ɓe ɗon koo'a ceede cigaaɗe nder suudu Jawmiraawo, Hilkiya limanjo tawi deftere tawreeta ka Jawmiraawo hokkuno Muusa. 15 O wi'i Safan, bindoowo: "Mi tawi deftere tawreeta nder suudu Jawmiraawo." Nden o hokki nde Safan. 16 Safan yahrani nde laamiiɗo, wi'i mo: "Min kuuwi ko umruɗa min fuu. 17 Min koo'i ceede gonɗe nder suudu Jawmiraawo, min ndokki ɗe helman'en e huuwooɓe." 18 Nden Safan wi'i laamiiɗo: "Hilkiya hokki yam deftere nde'e." O jaŋgani nde laamiiɗo. 19 Nde laamiiɗo nani bolle tawreeta, o seeki limce mum. 20 Nden o umri Hilkiya e Ahikam ɓii Safan e Akbor ɓii Mikaya, e Safan bindoowo, e Asaya, suka laamiiɗo, wi'i ɓe: 21 "Njehe, ?ame Jawmiraawo ngam am e ngam luttuɓe nder Isra'iila e Yahuuda fuu haala bolle deftere heɓtaande nde'e. Jawmiraawo ɗon tikkana en masin, ngam kaakaaji men kuuwaay ko deftere nde'e umri ɗum." 22 Hilkiya e nelaaɓe laamiiɗo njehi haa annabi Hulda, debbo Sallum ɓii Tikuwa ɓii Harkas, aynoowo limce haa suudu Allah. Annaboojo debbo oo jooɗi nder fattude Urusaliima ɗiɗawre. Ɓe ngecci mo haala fuu. 23 O jaabi ɓe: "Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i: Mbi'e nelɗo on: 24 Min Jawmiraawo mi ukkan sarru dow Urusaliima e jooɗiiɓe ton, fodde naalooje bindaaɗe nder deftere nde laamiiɗo jaŋgana. 25 Ngam ɗume? Ngam ɓe acci yam, ɓe lii'ani ɗowanteeɓe woɗɓe guleteeɗi, ɓe tikkini yam bee kuuɗe maɓɓe fuu. Ngam maajum ndufanmi tikkere am dow nokkuure nde'e, bana yiite nge nyifataako. 26 Laamiiɗo Yahuuda boo, nelɗo on sarwaago yam, mbi'e mo: Ndaa ni Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila wi'i: A nani bolle deftere, 27 a tuubi, a leesni hoore ma yeeso am. A seeki limce ma, a woyi nde nanɗa bolle am dow Urusaliima e jooɗiiɓe ton. Mi jaɓani ma tornde ma. 28 Mi accete a maaya bee jam, a hawtoya bee kaakaaji ma. Gite ma ngi'ataa sarru ngu ukkananmi Urusaliima e jooɗiiɓe ton." Nelaaɓe njahrani laamiiɗo jaawaabu man.

No Yusiya mo''iniri diina

29 Too, laamiiɗo Yusiya neli ngam ewnaago ndotti'en Yahuuda e Urusaliima, 30 yahdi bee maɓɓe haa suudu Jawmiraawo. Liman'en e Lewiŋko'en e jooɗiiɓe Urusaliima, mawɓe e leesɓe njehi boo. Laamiiɗo jaŋgani ɓe deftere alkawal heɓtaande nder suudu Jawmiraawo, bolle maare fuu. 31 O dari haa nokkuure maako baŋge daŋraŋgal. O haɓɓi alkawal bee Jawmiraawo, ngam haa o tokko mo, o ɗowtano umrooje e farillaaji Jawmiraawo bee ɓernde e yoŋki fuu, o huuwa fodde bolle bindaaɗe nder deftere nde'e. 32 Nden o acci yimɓe Benyamin e wonɓe nder Urusaliima fuu kawtana alkawal maajum. Yimɓe Urusaliima ɗowtani umrooje alkawal ngal ɓe kaɓɓi bee Allah mo kaakaaji maɓɓe cujidani ɗum. 33 Kootoy nder lesdi maral yimɓe Isra'iila, Yusiya itti labbi nyidduɗi fuu. Balɗe maako fuu o umri yimɓe wonɓe nder Isra'iila ɓe ɗowtano Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maɓɓe, taa ɓe acca mo sam.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 35

No Yusiya waari juulde Paska+

35:1 Too, Yusiya waɗani Jawmiraawo juulde Paska haa Urusaliima. Nyande sappo e nayaɓre nder lewru arandu, ɓe kirsi dabbaaji Paska. 2 O halfini liman'en kuuɗe muuɗum'en nder suudu Jawmiraawo, o tiɗɗini ɓe ɓe kuuwa booɗɗum. 3 O wolwani Lewiŋko'en, anndinooɓe Isra'iila, senaaɓe ngam Jawmiraawo. O wi'i ɓe: "Njo''ine sundukru alkawal nder suudu ndu Suleymaanu ɓii Daawuda, laamiiɗo Isra'iila nyiɓi ɗum. On meetataa wakkaago sundukru. Ammaa tokke huuwango Allah Jawmiraawo mon e yimɓe Isra'iila. 4 Taaske fodde asli mon e geɓe kuugal mon, bana Daawuda, laamiiɗo Isra'iila e ɓiyum Suleymaanu mbindani on umroore. 5 Ndare nder haykaliiru ngam mballon bandiraaɓe mon Isra'iila'en, yeɓre saare Lewiŋko'en ngam koondeye saare Isra'iila'en. 6 On kirsan njawkoy Paska. Cene ko'e mon jonta, taaskitine kirseteeɗi, ngam haa bandiraaɓe mon ɗowtano umroore Jawmiraawo bee hunduko Muusa." 7 Yusiya hokki yimɓe waɗɓe juulde Paska fuu njawkoy baali e be'i ujine cappanɗe tatoy (30.000), non boo ga'i ujine tati (3.000), o hoo'i ɗi fuu haa maral maako. 8 Mawɓe maako boo ndokki yimɓe e liman'en e Lewiŋko'en caahu. Hilkiya e Jekariya e Yehiyel, ardiiɓe suudu Allah ndokki liman'en njawkoy baali e be'i ujine ɗiɗoy e teemeɗɗe njoweego (2.600), kirsanteekoy Paska, e ga'i teemeɗɗe tati (300). 9 Konaniya e Semaya e deerɗum Netaneyel e Hasabiya e Ye'iyel, hoore'en Lewiŋko'en ndokki Lewiŋko'en njawkoy baali e be'i ujine njowoy (5.000), kirsanteekoy Paska, e ga'i teemeɗɗe jowi (500). 10 Nde ɓe taaskitini juulde Paska bana non, liman'en ndari haa nokkuure muuɗum'en, Lewiŋko'en boo fodde geɓe muuɗum'en, bana laamiiɗo umruno ɓe. 11 Lewiŋko'en kirsi njawkoy, ɓolti koy. Liman'en njaɓi ?i?am maakoy haa juuɗe Lewiŋko'en, ndufi ɗam haa hirsirde. 12 Lewiŋko'en itti guleteeɗum maakoy fodde geɓe asli yimɓe, ngam haa ɓe lii'ano ɗum Jawmiraawo, bana ko winda haa deftere Muusa. Bana non ɓe kuuwri bee ga'i boo. 13 Lewiŋko'en ca'i njawkoy Paska dow yiite fodde umroore. Ammaa ɓe ndefi kusel ga'i nder payanɗe e taasaaje. Nden ɓe njaawi, ɓe cendani yimɓe kusel. 14 Ɓaawo maajum ɓe taaskitini kusel ngam ko'e maɓɓe e liman'en. Ngam liman'en asŋgol Haruna cukli bee lii'aago guleteeɗi e ɓellere kirsaaɗi haa jemma jeŋgi. 15 Yimooɓe asŋgol Asaf ndari haa nokkuuje kuugal muuɗum'en fodde umroore Daawuda. Asli Asaf e Heman e Yedutuun, annaboojo laamiiɗo Daawuda, e aynooɓe dammuɗe haykaliiru accaay kuuɗe muuɗum'en, ngam Lewiŋko'en taaskitinani ɓe nyaamdu Paska. 16 Bana laamiiɗo Yusiya umruno ɓe, bana non ɓe kuuwrani Jawmiraawo kuugal fuu nder nyalaade maajum, ɓe mbaɗi juulde Paska, ɓe lii'i guleteeɗi e ɓellere dow hirsirde. 17 Saa'i maajum yimɓe Isra'iila wonɓe ton fuu mbaɗi juulde Paska e juulde tamseeje ɗe ufnaaka, nyalɗe joweeɗiɗi. 18 Diga jamanu annabi Samuyila, walaa juulde Paska meeɗi waɗeego bana maare. Walaa laamiiɗo Isra'iila meeɗi waɗugo juulde Paska bana laamiiɗo Yusiya waari nde, bee liman'en e Lewiŋko'en e yimɓe Yahuuda e Isra'iila e Urusaliima fuu. 19 Nder nduuɓu laamu Yusiya sappo e njoweetataɓu ɓe mbaɗi juulde nde'e.

Maayde Yusiya

20 Too, ɓaawo kuuɗe Yusiya ɗe'e ngam haykaliiru, Neko, laamiiɗo Misra wari haɓugo haa Karkemis, haa maayo Efratis. Yusiya yehi fottugo bee maako. 21 Ammaa Neko neldi mo habaru, wi'i: "Ko yaali yam bee maaɗa, laamiiɗo Yahuuda? Mi waraay haɓugo bee maaɗa jonta, ammaa bee laamu feere. Allah umri yam mi yaawa. Allah ɗon wondi bee am, taa toonya mo, ngam taa o halke." 22 Ammaa Yusiya accaay Neko, annini haɓugo bee maako. O nananaay wolde Neko iwnde haa hunduko Allah. O nasti haɓre nder yayre Megiddo. 23 Fiɗooɓe bee kuri piɗi laamiiɗo Yusiya. O wi'i sukaaɓe maako: "Ngurtineeɗam haɓre, mi piɗaaɗo!" 24 Ɓe koo'i mo nder moota pucci maako, ɓe njo''ini mo nder moota feere, ɓe koori mo haa Urusaliima. Ton o maayi. Ɓe uwi mo nder genaale kaakaaji maako. Yimɓe Yahuuda e Urusaliima fuu mboyi mo. 25 Annabi Yeremiya waɗi yimre boyki dow Yusiya. Yimooɓe worɓe e rewɓe fuu ɗon ngima haala Yusiya nder gime muuɗum'en, haa warugo hande. Ɗum laati al'aada nder Isra'iila, gime ɗe'e mbindaama caka gime bojji. 26 Luttuɗum haala Yusiya, e kuuɗe mum booɗɗe fodde tawreeta, 27 haala maako diga fuɗɗoode haa timmoode windaama nder taariha laamiiɓe Isra'iila e Yahuuda.

2 Habaruuji Nyalaaɗe 36

Laamu Yo'akas

36:1 Yoo, yimɓe lesdi koo'i Yo'akas ɓii Yusiya, lammini mo haa pellel baaba maako haa Urusaliima. 2 Yo'akas woodi duuɓi noogas e tati, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima lebbi tati. 3 Neko, laamiiɗo Misra ɓorti mo, yowani lesdi Yahuuda jomorgol, baakin kilo cardi ujine tati e teemeɗɗe joweeɗiɗi (3.700), kaŋgeeri boo baakin kilo cappanɗe tati e joweeɗiɗi. 4 Laamiiɗo Misra waɗi Eliyakim deerɗu Yo'akas laamiiɗo Yahuuda e Urusaliima, sanji innde maako, ewni mo Yooyakim. Ammaa deerɗiiko Yo'akas, Neko naŋgi mo, yahri mo haa Misra.

Laamu Yooyakim

5 Too, Yooyakim woodi duuɓi noogas e jowi, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi sappo e go'o. O huuwi kalluɗum yeeso Allah Jawmiraawo maako. 6 Buutunasar, laamiiɗo Baabila wari haɓugo bee maako, haɓɓi mo bee callalluuji ngam yahra mo haa Baabila. 7 Buutunasar hooci kuuje goɗɗe haa suudu Jawmiraawo, yahri ɗe haa Baabila, nastini ɗe nder suudu mum. 8 Luttuɗum haala Yooyakim, e kuuɗe maako nyidduɗe, e ko heɓi mo fuu, ɗum windaama nder taariha laamiiɓe Isra'iila e Yahuuda. Ɓiiyiiko Yooyakin laami pellel maako.

Laamu Yooyakin

9 Too, Yooyakin woodi duuɓi sappo e joweetati, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima lebbi tati. Kaŋko boo o huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo. 10 Haa ragare hitaande, laamiiɗo Buutunasar neli ngam ɗaɓɓitugo mo. Ɓe njahri mo haa Baabila, hawtaade bee kuuje suudu Jawmiraawo ɗuuɗa-samanje. Buutunasar waɗi Sedekiya deerɗu Yooyakin laamiiɗo Yahuuda e Urusaliima.

Laamu Sedekiya

11 Too, Sedekiya woodi duuɓi noogas e go'o, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi sappo e go'o. 12 O huuwi kalluɗum yeeso Allah Jawmiraawo maako. O leesnaay hoore maako yeeso annabi Yeremiya, bolwanɗo mo fodde umroore Jawmiraawo. 13 O hunorani laamiiɗo Buutunasar bee innde Allah, o ɗowtanto mo. Ammaa o tuurtani mo. O sattini hoore maako, o sali lortaago haa Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. 14 Mawɓe Yahuuda e liman'en e yimɓe ɗuɗɗini aybeeji muuɗum'en. Ɓe kuuwi kuuɗe cemtiniiɗe bana ummaatooje goɗɗe. Ɓe coɓni suudu Jawmiraawo ndu o senno ɗum haa Urusaliima. 15 Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji maɓɓe tokki nelango ɓe annabo'en muuɗum, ngam o enɗi yimɓe maako e jooɗorde maako. 16 Ammaa ɓe njanci nelaaɓe Allah, ɓe njawi bolle maako, ɓe njali annabo'en. Haa timmoode, tikkere Jawmiraawo heewi dow yimɓe mum, walaa yaafuye.

Do''ere Urusaliima

17 Nden Jawmiraawo yahri laamiiɗo Baabila dow maɓɓe. Kaŋko o mbardi honooɓe Yahuuda suɓaaɓe bee kaafahi haa suudu maɓɓe seniindu. O enɗaay suka'en e faanyɓe rewɓe, koo ndotti'en e ɗuuɗa-duuɓi'en boo. Allah hokki mo ɓe fuu haa juŋŋgo maako. 18 Laamiiɗo Baabila jaɓti kuuje mawɗe e pamare fuu haa suudu Jawmiraawo, non boo ndesaaje gonɗe haa suudu Jawmiraawo e suudu laamiiɗo e cuuɗi mawɓe, o yahri ɗum fuu haa Baabila. 19 Honooɓe maako nguli suudu Allah, ngibbini mahol taariiŋgol Urusaliima, nguli cuuɗi mawɗi, kalki kuuje marɗe saman fuu. 20 O eggini daɗɓe kaafahi fuu haa Baabila. Ton ɓe laati maccuɓe maako e maccuɓe asŋgol maako haa warugo laamu Persi'en. 21 Bana ni Jawmiraawo huuwri ko o wi'no bee hunduko Yeremiya: "Lesdi ferwan, siwtoto duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi, haa to ndi heɓti kitaale siwtaare ɗe caliiɗon hokkugo ndi."

Woynaandu Koores

22 Yoo, nder nduuɓu Koores, laamiiɗo Persiya aranu, Jawmiraawo timmini ko o wi'no bee hunduko annabi Yeremiya, o findini hakkiilo Koores. Kaŋko o neldi woynaandu nder laamu maako, bee hunduko e bindol fuu, wi'ugo: 23 "Ndaa ni Koores, laamiiɗo Persiya wi'i: Allah Jawmiraawo mo asama, hokki yam laamuuji duniyaaru fuu. O umri yam mi nyiɓana mo suudu haa Urusaliima nder lesdi Yahuuda. Koomoy iwɗo haa ummaatoore maako caka mooɗon, Allah wondu bee maako, o yaha Urusaliima."

Esira 1

Woynaandu Koores

1:1 Nder nduuɓu Koores, laamiiɗo Persiya, aranu, Jawmiraawo timmini ko o wi'no bee hunduko annabi Yeremiya, o findini hakkiilo Koores. Kaŋko o neldi woynaandu nder laamu maako, bee hunduko e bindol fuu, ngam wi'ugo: 2 "Ndaa ni Koores, laamiiɗo Persiya wi'i: Allah Jawmiraawo mo asama, hokki yam laamuuji duniyaaru fuu. O umri yam mi nyiɓana mo suudu haa Urusaliima nder lesdi Yahuuda. 3 Koomoy iwɗo haa ummaatoore maako caka mooɗon, Allah wondu bee maako. Sey o yaha Urusaliima nder lesdi Yahuuda, o nyiɓa suudu ngam Allah Jawmiraawo mo Isra'iila teddinta ɗum. Kaŋko woni ɗowanteeɗo haa Urusaliima. 4 Koomoy Yahuuduujo luttuɗo, haa o woni fuu, sey heeddiɗɗiraaɓe maako mballita mo bee cardi e kaŋgeeri e dabbaaji e dokke kuuje goɗɗe ngam suudu Allah haa Urusaliima."

No egginaaɓe kootiri Urusaliima

5 Too, mawɓe asli nder le'i Yahuuda e Benyamin, e liman'en e Lewiŋko'en, waato mo Allah findini hakkiilo mum fuu, ɓe ummi ngam ɓe njaha, ɓe nyiɓa suudu Jawmiraawo haa Urusaliima. 6 Heeddiɗɗiraaɓe maɓɓe mballiti ɓe bee cardi e kaŋgeeri e dabbaaji e kuuje booɗɗe ɗuuɗɗe, woodi dokke caahu feere boo. 7 Laamiiɗo Koores wurtini kuuje suudu Jawmiraawo ɗe Buutunasar hoocuno haa Urusaliima, sigino nder suudu ɗowanteeɗo muuɗum. 8 Koores, laamiiɗo Persiya umri Mitiridat, mawɗo ndesaari, o wurtina ɗe. Kaŋko o limtani ɗe Sesbasar, ardiiɗo Yahuuda. 9 Ndaa limgal maaje: Taasaaje kaŋgeeri cappanɗe tati, e taasaaje cardi ujineere e noogas e joweenayi (1.029), 10 e njardukoy kaŋgeeri cappanɗe tati, e njardukoy cardi teemeɗɗe nayi e sappo (410), e kuuje feere ujineere. 11 Limgal kuuje cardi e kaŋgeeri fuu, ujine jowi e teemeɗɗe nayi (5.400). Kuuje ɗe'e fuu, Sesbasar hoori ɗe hawtaade bee egginaaɓeno diga Baabila haa Urusaliima.

Esira 2

Inɗe e limgal hootuɓe

2:1 Ndaa limtuki iwɓe lesdi Yahuuda, hootuɓe diga eggineeki. Buutunasar, laamiiɗo Baabila eggino ɓe haa Baabila. Ɓe kooti Urusaliima e Yahuuda, koomoy haa wuro muuɗum. 2 Ɓe ngardi bee Jorobaabila e Yeesuwa e Nehemiya e Seraya e Re'elaya e Mardokay e Bilsan e Mispara e Biguway e Rekum e Ba'ana. Limtuki worɓe Isra'iila'en: 3 Asŋgol Paros, 2.172 4 Asŋgol Sefatiya, 372 5 Asŋgol Arak, 775 6 Asŋgol Pakat-Mo'ab, waato asŋgol Yeesuwa e Yo'ab 2.812 7 Asŋgol Elam, 1.254 8 Asŋgol Jattu, 945 9 Asŋgol Jakay, 760 10 Asŋgol Baani, 642 11 Asŋgol Bebay, 623 12 Asŋgol Asgada, 1.222 13 Asŋgol Adonikam, 666 14 Asŋgol Biguway, 2.056 15 Asŋgol Adiina, 454 16 Asŋgol Ater, waato danygol Hejekiya, 98 17 Asŋgol Besay, 323 18 Asŋgol Yora, 112 19 Asŋgol Hasum, 223 20 Asŋgol Gibar 95 21 Worɓe Baytilaama, 123 22 Worɓe Netofa, 56 23 Worɓe Anatot, 128 24 Worɓe Bayti-Asmawet, 42 25 Worɓe Kiriyat-Ye'arim e Kefiira e Biirot, 743 26 Worɓe Rama e Geba, 621 27 Worɓe Mikmas, 122 28 Worɓe Baytila e Ayu, 223 29 Asŋgol Nebo, 52 30 Asŋgol Magebis, 156 31 Asŋgol Elam feere 1.254 32 Asŋgol Harim, 320 33 Worɓe Lodo e Hadida e Oono, 725 34 Worɓe Yeriko, 345 35 Asŋgol Sena'a, 3.630 36 Limtuki liman'en: Asŋgol Yedaya, waato asŋgol Yeesuwa, 973 37 Asŋgol Imeer 1.052 38 Asŋgol Paskuuru, 1.247 39 Asŋgol Harim, 1.017 40 Limtuki Lewiŋko'en: Asŋgol Yeesuwa, waato asŋgol Kadmiyel e Binuy e Hodawiya, 74 41 Limtuki yimooɓe: asŋgol Asaf, 128 42 Limtuki aynooɓe dammuɗe: asŋgol Sallum e Ater e Talmon e Akkubu e Hatita e Sobay, ɓe fuu maɓɓe, 139. 43 Limtuki huuwooɓe haykaliiru: asŋgol Siiha e Hasufa e Taba'ot, 44 asŋgol Keeros e Si'aha e Padoon, 45 asŋgol Lebana e Hagaba e Akkubu, 46 asŋgol Hagabu e Salmay e Hanan, 47 asŋgol Giddel e Gahar e Re'aya, 48 asŋgol Rejin e Nekoda e Gajam, 49 asŋgol Ussa e Paseha e Besay. 50 asŋgol Asna e Mewni'en e Nefusi'en, 51 asŋgol Bakabuk e Hakufa e Harkur, 52 asŋgol Basalut e Mehida e Harasa, 53 asŋgol Barkos e Sisera e Tamak, 54 asŋgol Nisiha e Hatifa. 55 Limtuki asŋgol jeyaaɓe Suleymaanu: asŋgol Sotay e Soferet e Peruda, 56 asŋgol Ya'ala e Darkon e Giddel, 57 asŋgol Sefatiya e Hatil e Pokeret mo Sebayim, e Ami. 58 Limgal huuwooɓe haykaliiru e asŋgol jeyaaɓe Suleymaanu fuu, 392. 59 Woodi boo warɓe diga Tel-Melak e Tel-Harsa e Kerub-Adon e Imeer, ɓe mbaawaay wi'ugo to asli maɓɓe iwi haa Isra'iila malla naa non. 60 Ɗum asŋgol Delaya e Tobiya e Nekoda, worɓe 652. 61 Caka liman'en boo: asŋgol Habaya e asŋgol Koos e asŋgol Barjilay. Kamɓe, kaaka maɓɓe te'uno debbo nder ɓiɓɓe Barjilay mo Gile'at, o ewnaama bee innde Barjilay boo. 62 Liman'en ɓe'e ɗaɓɓiti defte asli muuɗum'en, ammaa ɓe tawaay ɗe. Ngam maajum ɓe ngurtinaama limanku. 63 Ngomna wi'i ɓe taa ɓe nyaama nyaamdu senaandu, sey to limanjo mawɗo ta''i haala man bee baaruɗum kur'u bi'eteeɗum uriima e tumiima. 64 Limgal worɓe jama'aare fuu waɗi ujine cappanɗe nayo e ɗiɗo e teemeɗɗe tato e cappanɗe njoweego (42.360). 65 Maccuɓe e horɓe limaaka nder jama'aare. Limgal maɓɓe waɗi ujine njoweeɗiɗo e teemeɗɗe tato e cappanɗe tato e njoweeɗiɗo (7.337). 66 Ɓe ngoodi pucci teemeɗɗe joweeɗiɗi e cappanɗe tati e joweego (736), e alfadariije teemeɗɗe ɗiɗi e cappanɗe nayi e jowi (245), 67 e geelooɗi teemeɗɗe nayi e cappanɗe tati e jowi (435), e bamɗe ujine joweego e teemeɗɗe joweeɗiɗi e noogas (6.720). 68 Nde ɓe njotti nokkuure suudu Jawmiraawo haa Urusaliima, woɗɓe caka mawɓe asli caahini dokke ngam nyiɓtaago suudu Allah haa ndu wonno. 69 Fodde baawal maɓɓe ɓe ndokki jawdi ngam kuugal maajum: Ceede kaŋgeeri ujine cappanɗe joweego e go'o (61.000), e cardi kilo ujine tati e teemeɗɗe joweeɗiɗi (3.700), e toggooje limanku teemerre. 70 Liman'en e Lewiŋko'en e woɗɓe yimɓe njooɗi haa Urusaliima, ammaa yimooɓe e aynooɓe dammuɗe e huuwooɓe haykaliiru njooɗi gure muuɗum'en, non boo Isra'iila'en luttuɓe.

Esira 3

No ɓe puɗɗitiri lii'anaago Allah kirseteeɗi

3:1 Too, yimɓe Isra'iila fuu njooɗi nder gure muuɗum'en. Nde lewru joweeɗiɗawru waɗi, ɓe mooɓi haa Urusaliima bana goɗɗo gooto. 2 Yeesuwa ɓii Yoosadak bee deerɗum'en liman'en, e Jorobaabila ɓii Salaatiyel bee deerɗum'en, nyiɓti hirsirde ngam Allah, ɗowanteeɗo Isra'iila, ngam ɓe lii'ano mo dabbaaji guleteeɗi dow maare, bana ko winda haa tawreeta Muusa, goɗɗo Allah. 3 Ɓe njo''ini hirsirde haa nokkuure nde darino naane, koo nde ɓe kuli yimɓe jananɓe jooɗiiɓe nder lesdi. Dow hirsirde man ɓe lii'ani Jawmiraawo guleteeɗi, fajiri e kiikiɗe fuu. 4 Ɓe mbaɗi boo juulde bukkaaji bana ko umra, nyalaade koondeye ɓe lii'i guleteeɗi bee limgal deydey, fodde umroore tabinde. 5 Ɓaawo maajum boo nguleteeŋga nyalaade nyalaade, e guleteeɗi ngam juulde hakkunde lebbi e ngam juulɗe goɗɗe cenaaɗe ngam Jawmiraawo, non boo dokke ɗe goɗɗo waddanta Jawmiraawo bee anniya. 6 Nyande go'oore nder lewru joweeɗiɗawru ɓe puɗɗi lii'anaago Jawmiraawo guleteeɗi. Saa'i maajum ɓe mballinaay caɓɓaaje haykaliiru tawon. 7 Ɓe njoɓi sehooɓe kaa'e e sehooɓe leɗɗe, ɓe ndokki yimɓe Tirus e Sidon nyaamdu e njaram e nebbam, haa ɓe ngadda leɗɗe cembiɗɗe diga Libanon dow maayo cakaawo haa Yafo, fodde ko Koores, laamiiɗo Persiya duŋgani ɓe.

No ɓe puɗɗiri nyiɓtaago haykaliiru

8 Too, nder hitaande ɗiɗawre ɓaawo ɓe njotti nokkuure suudu Allah haa Urusaliima, nder lewru ɗiɗawru, Jorobaabila ɓii Salaatiyel e Yeesuwa ɓii Yoosadak e bandiraaɓe muuɗum'en liman'en e Lewiŋko'en, e hootuɓe diga eggineeki, warɓe Urusaliima fuu puɗɗi kuugal. Ɓe njo''ini Lewiŋko'en ɓurɓe duuɓi noogas ngam aynugo nyiɓtol suudu Jawmiraawo. 9 Yeesuwa bee ɓiyum'en, e deerɗum'en Kadmiyel e Binuy e Hodawiya, ɓe kawti ngam ardaago huuwooɓe haa suudu Allah. Non boo ɓiɓɓe Henadat bee ɓiɓɓe muuɗum'en e bandiraaɓe muuɗum'en Lewiŋko'en. 10 Saa'i mahooɓe mballini caɓɓawal haykaliiru Jawmiraawo, liman'en ndari ton bee limce muuɗum'en e luwe, Lewiŋko'en asŋgol Asaf boo ndari ton bee koŋsiije ngam ɓe maŋgta Jawmiraawo, bana Daawuda, laamiiɗo Isra'iila umruno ɓe. 11 Ɓe ngetti Jawmiraawo, ɓe maŋgti mo bee yimre: "O booɗɗo, hinnuye maako dow Isra'iila ɗon haa abada." Yimɓe fuu maŋgti Jawmiraawo bee hoolo seyo, ngam caɓɓawal suudu Jawmiraawo wallinaama. 12 Ɗuuɗɓe nder liman'en e Lewiŋko'en e mawɓe asli, waato ɗuuɗa-duuɓi'en yi'nooɓe suudu aartundu, mboyi bee sawtu, saa'i ɓe ngi'i ballineeki caɓɓawal ngam suudu hesru. Ammaa woɗɓe ngooki bee seyo. 13 Goɗɗo waawaay sendindirgo hoolo seyo bee hoolo bojji, ngam yimɓe kooli bee sembe, hoolo maajum yehi daayiiɗum.

Esira 4

No konne'en kaɗiri kuugal

4:1 Too, konne'en yimɓe Yahuuda e Benyamin nani egginaaɓeno ɗon nyiɓto haykaliiru ngam Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. 2 Ɓe ngari haa Jorobaabila e Yeesuwa e mawɓe asli, ɓe mbi'i: "Min kawtan bee mooɗon ngam nyiɓugo, ngam min ɗon cujidana Allah mooɗon kal kal bana onon on cujidiranta mo. Min ɗon lii'ano mo kirseteeɗi diga wakkati Esarhaddon, laamiiɗo Assuura mo waddi min haa ɗo." 3 Ammaa Jorobaabila e Yeesuwa e mawɓe asli Isra'iila luttuɓe njaabi ɓe: "Fottaay en kawta ngam en nyiɓto suudu ngam Allah amin. Minin feere amin min nyiɓtoto suudu ngam Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, bana Koores, laamiiɗo Persiya umri min." 4 Ngam maajum jananɓe jooɗiiɓe nder lesdi ɗaɓɓi haa ɓe tampina yimɓe Yahuuda, ɓe kulna ɓe, haa Yahuudu'en acca nyiɓtaago. 5 Ɓe njoɓi dawrooɓe laamiiɗo ngam haɗugo anniya maɓɓe, wakkati Koores laamani Persiya fuu, haa warugo balɗe Dariyus, laamiiɗo Persiya. 6 Nde Ahasuweros fuɗɗi laamaago, woɗɓe mbindi wullaandu dow yimɓe Yahuuda e Urusaliima. 7 Saa'i laamiiɗo Artahasta boo, Bislam e Mitiridat e Tabeyel e hawtiɗɗiraaɓe muuɗum'en woɗɓe neldi bataakewol haa Artahasta, laamiiɗo Persiya. Bataakewol maajum laati bee karfeeje e bolle aramiŋkooje. 8 Rekum, ngomna, e Simsay, bindoowo neldi laamiiɗo Artahasta bataakewol ngam haala Urusaliima, wi'ugo ni'i: 9 "Bataakewol iwŋgol haa Rekum, ngomna, e Simsay, bindoowo, e hawtiɗɗiraaɓe muuɗum'en hiitooɓe e wakiili'en e hakkilooɓe Persi'en, yimɓe Erek e Baabila e Suusa, waato Elami'en, 10 e ummaatooje luttuɗe ɗe Asnapar, laamiiɗo mawɗo tedduɗo waddi, jo''ini nder gure Samariya e lesdi hiirnaaŋge maayo Efratis fuu. 11 (Ndaa ɗo misaalu bataakewol maɓɓe:) Yahugo haa laamiiɗo Artahasta barkaama, diga sukaaɓe ma haa lesdi Gaɗa-Efratis. 12 Barkaama, anndu Yahuudu'en dilluɓe diga maaɗa, ngari haa amin haa Urusaliima. Ɓe ɗon nyiɓto berniwol tuurtoowol kalluŋgol, ɓe mbo''itini caɓɓaaje, ɓe ngiɗi mahitaago mahol taariiŋgol berniwol. 13 Anndu, barkaama, to ɓe nyiɓtake berniwol maɓɓe, to ɓe lamsi mahi maɓɓe boo, nden kam ɓe accan yoɓugo jomorli, haa ragare boo laamu waɗan asar. 14 Minin min laati huuwanooɓe laamorde. To min munyani asar maaɗa, barkaama, wooɗaay. Ngam maajum min neldi ma habaru. 15 Barkaama, umru wiɗitaago defte habaruuji aartuɓe ma. nden a heɓtan nder defte man, a anndan berniwol ngol tuurti foroy, ngol waɗi laamiiɓe e lesɗe maɓɓe asar. Diga ɓooyma yimɓe mboowi ummingo tuurtol nder maagol. Ngam maajum ngol wilaama boo. 16 Min ɗon anndine, barkaama: To ɓe nyiɓtake berniwol ngol, to ɓe lamsi mahi maagol, nden kam a majjinan maral ma haa Gaɗa-Efratis." 17 Laamiiɗo neldi jaawaabu ni'i: "Bataakewol yahugo Rekum, ngomna, e Simsay, bindoowo, e hawtiɗɗiraaɓe maɓɓe wonɓe nder lesdi Samariya e lesɗe luttuɗe haa Gaɗa-Efratis, bee koofli. 18 Bataakewol ngol nelduɗon min, mi jaŋganaama ngol bee fassaruye. 19 Nden umrumi wiɗitaago haala berniwol ngol. Min tawi: Diga ɓooyma ngol tuurtani laamiiɓe, yimɓe tokki ummingo tuurtol e fitina nder maagol. 20 Laamiiɓe marɓe baawɗe laami haa Urusaliima naane, mari lesdi hiirnaaŋge Efratis fuu. Ɓe njaɓi jomorli dow yimɓe e kuuje coggu e jahaale. 21 Ngam maajum umre haɗugo yimɓe ɓe'e, ngam taa ɓe nyiɓto berniwol ngol, sonaa to min mi umri ɗum. 22 Ndeente, taa ngooyte nder haala man, ngam taa laamu waɗa asar." 23 Nde misaalu bataakewol iwŋgol haa laamiiɗo Artahasta jaŋgaama haa noppi Rekum e Simsay, bindoowo, e hawtiɗɗiraaɓe maɓɓe, ɓe njehi Urusaliima bee jaawal, ɓe kaɗi Yahuudu'en bee sembe balmi. 24 Bana non ɓe acci kuugal haa suudu Allah nder Urusaliima boo, haa warugo nduuɓu Dariyus, laamiiɗo Persiya, ɗiɗaɓu.

Esira 5

Nyiɓtol haykaliiru

5:1 Too, woodi annabo'en ɗiɗo, Haggay e Jekariya ɓii Iddo. Kamɓe ɓe mbaɗi annabaaku bee innde Allah, ɗowanteeɗo Isra'iila, haa noppi Yahuudu'en jooɗiiɓe nder lesdi Yahuuda e nder Urusaliima. 2 Nden Jorobaabila ɓii Salaatiyel e Yeesuwa ɓii Yoosadak puɗɗi nyiɓtaago suudu Allah haa Urusaliima. Annabo'en go ngondi bee maɓɓe, cembiɗini ɓe. 3 Saa'i maajum Tatanay, ngomna lesdi hiirnaaŋge Efratis, e Setar-Bosnay, e hawtiɗɗiraaɓe muuɗum'en, ngari haa Yahuudu'en, ?ami ɓe: "Moy duŋgani on nyiɓugo suudu ndu'u e sehugo leɗɗe maaru?" 4 Ɓe ?ami boo: "Noy inɗe nyiɓooɓe ndu?" 5 Ammaa gite Allah ɗon ayna ndotti'en Yahuudu'en, ngam taa goɗɗo haɗa kuugal maɓɓe, sey to ɓe neldi habaru haa laamiiɗo Dariyus, kaŋko boo o lorna jaawaabu bee bataakewol. 6 Ndaa misaalu bataakewol iwŋgol haa Tatanay ngomna lesdi hiirnaaŋge Efratis, e Setar-Bosnay, e hawtiɗɗiraaɓe maɓɓe hakkilanooɓe lesdi maajum, yahugo haa laamiiɗo Dariyus. 7 Ɓe neldi mo habaru ni'i: "Yahugo haa laamiiɗo Dariyus: Jam laatano ma nder kooɗume fuu! 8 Barkaama, anndu min njehi haa suudu ɗowanteeɗo mawɗo nder lesdi Yahuuda. Yimɓe ton ɗon nyiɓto ndu bee kaa'e mawɗe cehaaɗe, ɓe ɗon nastina leɗɗe nder mahi. Kuugal maɓɓe wooɗi, ɗon yaha yeeso yeeso. 9 Min ?ami ndotti'en maɓɓe: Moy duŋgani on nyiɓugo suudu ndu'u e sehugo leɗɗe maaru? 10 Min ?ami boo inɗe maɓɓe. Min mbindi inɗe hoore'en maɓɓe ngam min anndine ɗe. 11 Ndaa ko ɓe njaabi min: Min teddinooɓe Allah marɗo asama e lesdi. Min ɗon nyiɓto suudu nyiɓanoondu haa ɗo nder jamanu ɓooyma. Laamiiɗo Isra'iila mawɗo nyiɓno ndu, timmini ndu boo. 12 Ammaa kaakaaji amin tikkini Allah mo asama. Ngam maajum o hokki ɓe haa juŋŋgo Buutunasar, laamiiɗo Kaldiyaajo haa Baabila. Kaŋko o yibbini suudu ndun, o eggini yimɓe haa Baabila. 13 Ammaa hitaande nde laamiiɗo Koores fuɗɗi laamaago dow Baabila, o umri nyiɓtaago suudu Allah ndu'u. 14 Kuuje suudu Allah boo, kuuje kaŋgeeri e cardi, Buutunasar hoocuno ɗe nder haykaliiru haa Urusaliima, yahri ɗe nder suudu seniindu haa Baabila. Ammaa laamiiɗo Koores umri wurtingo ɗe, halfitini ɗe haa juŋŋgo goɗɗo mo o waɗi wakiiliijo, bi'eteeɗo Sesbasar. 15 O wi'i mo: Hoo'u kuuje ɗe'e, yah siga ɗe nder haykaliiru haa Urusaliima. Sey on nyiɓto suudu Allah haa nokkuure maaru naane. 16 Sesbasar oo wari, o wallini caɓɓawal ngam suudu Allah haa Urusaliima. Haa warugo hande ɓe ɗon nyiɓa, ammaa ɓe timminaay ndu tawon. 17 Kadi jonta, to ɗum fottani ma, barkaama, umru wiɗitaago nder sigordu defte haa laamorde Baabila ngam anndugo. Gooŋga laamiiɗo Koores umri nyiɓtaago suudu Allah haa Urusaliima na, malla naa non? Ɓaawo maajum a anndina min muuyo maaɗa, barkaama."

Esira 6

Umroore laamiiɗo Koores

6:1 Too, laamiiɗo Dariyus umri wiɗitaago nder sigordu defte haa ɓe cigi bataakeeji fuu. 2 Haa Akmeta, berniwol cembiɗŋgol nder lesdi Mediya, ɓe tawi deftere taggaande. Ndaa ko winda nder maare: 3 "Nder nduuɓu laamiiɗo Koores aranu, o umri nyiɓtaago suudu Allah haa Urusaliima, ndu laato nokkuure ngam lii'anaago mo dabbaaji kirseteeɗi e guleteeɗi. Towirka maaru laato piyanɗe cappanɗe joweego, njaajirka maaru boo laato piyanɗe cappanɗe joweego. 4 Ɓe nyiɓa ndu bee kaa'e cehaaɗe ɓale tati, dow maaje boo leɗɗe ɓalal gootal. Kuugal man yoɓe bee jawdi laamu. 5 Kuuje kaŋgeeri e cardi iwɗe haa suudu Allah, ɗum ko Buutunasar hooci nder haykaliiru haa Urusaliima, ko o yahri haa Baabila, ɗum hokkite. ɓe nastina ɗum nder haykaliiru haa Urusaliima, haa nokkuure maajum nder suudu Allah."

Jaawaabu laamiiɗo Dariyus

6 Nden laamiiɗo Dariyus umri ni'i: "Onon, Tatanay, ngomna haa Gaɗa-Efratis, e Setar-Bosnay, e hawtiɗɗiraaɓe mon hakkilanooɓe lesdi maajum, ndaaye nokkuure maɓɓe. 7 Ndokke wakiili Yahuudu'en e ndotti'en maɓɓe laawol, haa ɓe nyiɓto suudu Allah haa nokkuure maaru. 8 Ndaa ko mi umrata on ngam on mballa ndotti'en Yahuudu'en nyiɓtaago suudu Allah ndu'u: Njoɓe kuugal maɓɓe fuu bee tokkindirki, walaa faasitugo. Koo'e ceede man nder jawdi laamu, waato haa jomorli lesdi Gaɗa-Efratis. 9 Non boo ga'i kalhali e jawɗi baali e njawkoy, waato haaje maɓɓe ngam ɓe lii'ano Allah mo asama guleteeɗi, e kuroori e manda e inaboojam e nebbam, fodde ko liman'en haa Urusaliima mbi'ata. Ndokke ɓe ɗum nyalaade nyalaade, walaa tampugo. 10 Kamɓe ɓe lii'ano Allah mo asama dokke pottanɗe, ɓe toro mo ngam ngeendam laamiiɗo e ɓiyum'en. 11 Ndaa ko mi umri boo: To goɗɗo luuti umroore nde'e, ɓe ngurtina ɓaŋgtal nder suudu maako, ɓe ndarna ngal, ɓe tigga mo haa maagal, ɓe ngartira suudu maako winde ngam daliila aybe maako. 12 Mo meeriɗini umroore nde'e, yibbini suudu Allah haa Urusaliima, koo ɗum laamiiɗo, koo ɗum ummaatoore, Allah mo jo''inta innde muuɗum ton, halka ɗum. Min Dariyus mi waɗi umroore nde'e. Ɗowtane nde bee tiɗɗinaare."

No Yahuudu'en timminiri nyiɓtaago haykaliiru

13 Too, Tatanay, ngomna lesdi hiirnaaŋge Efratis, e Setar-Bosnay, e hawtiɗɗiraaɓe muuɗum'en kuuwi bee tiɗɗinaare fodde umroore nde laamiiɗo Dariyus nelduno ɓe. 14 Ndotti'en Yahuudu'en boo tokki nyiɓtaago. Kuugal maɓɓe waɗi saa'a, fodde annabaaku Haggay e Jekariya ɓii Iddo. Ɓe nyiɓi, ɓe timmini suudu fodde umroore Allah, ɗowanteeɗo Isra'iila, fodde umrooje Koores e Dariyus boo. 15 Suudu timmi nyande tataɓre nder lewru wi'eteendu Adar, nder nduuɓu laamiiɗo Dariyus njoweego'owu. 16 Yimɓe Isra'iila, liman'en e Lewiŋko'en e wartuɓe eggineeki luttuɓe ceni suudu Allah bee seyo. 17 Ngam cenki suudu Allah ɓe ngaddi kirseteeɗi: ga'i kalhali teemerre, e jawɗi baali teemeɗɗe ɗiɗi, e njawkoy teemeɗɗe nayo. Ngam hakkeeji Isra'iila boo ɓe lii'ani Allah jawɗi be'i sappo e ɗiɗi, fodde limgal le'i Isra'iila. 18 Ɓe ndarni liman'en e Lewiŋko'en fodde geɓe muuɗum'en ngam kuugal Allah haa Urusaliima, bana ko umra nder deftere Muusa. 19 Nyande sappo e nayaɓre nder lewru arandu, wartuɓe eggineeki mbaɗi juulde Paska. 20 Ngam liman'en e Lewiŋko'en cenno ko'e muuɗum'en gooto gooto fuu, ɓe fuu ɓe laati senaaɓe. Ɓe kirsi jawgel Paska ngam jama'aare wartuɓe fuu, ngam bandiraaɓe maɓɓe liman'en e ngam ko'e maɓɓe. 21 Yimɓe Isra'iila wartuɓe diga eggineeki nyaami jawgel Paska, kamɓe e seeduɓe bee coɓki yimɓe jananɓe nder lesdi fuu ngam ɓe ɗaɓɓita Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila. 22 Nyalɗe joweeɗiɗi ɓe ceyori juulde tamseeje ɗe ufnaaka, ngam Jawmiraawo seyni ɓe bee waylitango ɓe ɓernde laamiiɗo Assuura, haa o sembiɗina juuɗe maɓɓe ngam nyiɓtaago suudu Allah mo ɗowanteeɗo Isra'iila.

Esira 7

No Esira wari Urusaliima

7:1 Yoo, ɓaawo kuuje ɗe'e, saa'i Artahasta laamani Persiya, goɗɗo wari diga Baabila. Innde maako Esira ɓii Seraya, taaniraawo Ajariya, kaakaaji maako boo, ndaa inɗe maɓɓe: Hilkiya, 2 Sallum, Sadok, Ahitooba, 3 Amariya, Ajariya, Merayot, 4 Jerakiya, Uji, Bukki, 5 Abisuha, Pinehas, Eliyajaaru ɓii Haruna, hooreejo liman'en. 6 Esira oo woni moodibbo annduɗo tawreeta Muusa ka Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila hokki ɗum. Juŋŋgo Allah Jawmiraawo maako ɗon wondi bee maako. Ngam maajum laamiiɗo duŋgani mo ko o ɗaɓɓi fuu. 7 Nder nduuɓu laamiiɗo Artahasta njoweeɗiɗabu, Isra'iila'en woɗɓe e liman'en e Lewiŋko'en e aynooɓe dammuɗe e huuwooɓe haykaliiru njahdi bee maako haa Urusaliima. 8 Ɓe njotti ton nder lewru jowaɓru, nduuɓu laamiiɗo njoweeɗiɗaɓu. 9 Esira ta''uno nyande go'oore nder lewru arandu ngam dilluki maɓɓe diga Baabila. Nyande go'oore nder lewru jowaɓru ɓe njotti Urusaliima, ngam juŋŋgo Allah maako wooɗŋgo wondi bee maako. 10 Ngam Esira annini wiɗitaago e ɗowtanaago tawreeta Jawmiraawo, e anndingo Isra'iila umrooje e kiita ngooŋɗuka.

No laamiiɗo hokkiri Esira baawɗe

11 Ndaa misaalu bataakewol ngol laamiiɗo Artahasta hokki limanjo Esira, moodibbo annduɗo umrooje e farillaaji Jawmiraawo ngam Isra'iila: 12 "Bataakewol iwŋgol haa Artahasta, laamiiɗo laamlaamɓe, yahugo haa Esira limanjo e moodibbo umrooje Allah mo asama: Jam laatano ma! 13 Ndaa ko mi umri: Koomoy Isra'iilaajo nder laamu am, liman'en e Lewiŋko'en e mo yiɗi yahdugo bee maaɗa haa Urusaliima fuu, heɓan dillugo. 14 Laamiiɗo e dawrooɓe muuɗum njoweeɗiɗo neli ma ngam wiɗitaago no kuuje mba'i haa Yahuuda e Urusaliima, no ɗe narri bee deftere umrooje Allah maaɗa nde woni haa juŋŋgo ma. 15 A yahra cardi e kaŋgeeri ɗe laamiiɗo e dawrooɓe muuɗum ngiɗi hokkugo Allah ɗowanteeɗo Isra'iila mo suudu mum woni haa Urusaliima. 16 Non boo cardi e kaŋgeeri ɗe keɓata nder lesdi Baabila fuu, e dokke yimɓe e liman'en ɗe ɓe ndokkete ngam suudu Allah maɓɓe haa Urusaliima. 17 A huuwtinira ceede ɗe'e ngam soodugo ga'i kalhali e jawɗi baali e njawkoy, non boo ngam dokke nyaamdu e dokke dufeteeɗe hawtaade bee kirseteeɗi, a lii'o ɗum fuu dow hirsirde nder suudu Allah mooɗon haa Urusaliima. 18 Luttuɗum cardi e kaŋgeeri boo, huuwtinir ɗum bana ko fotti haa gite maaɗa e gite banda'en, fodde muuyo Allah mooɗon. 19 Kuuje ɗe keɓata ngam kuugal nder suudu Allah maaɗa, siga ɗe yeeso Allah haa Urusaliima. 20 To woodi haaje feere ngam suudu Allah maaɗa, ko njoɓata fuu, a heɓtan ɗum haa jawdi laamu. 21 "Min laamiiɗo Artahasta mi ɗon umra mawɓe ndesaaje nder lesdi Gaɗa-Efratis fuu: Ko Esira, limanjo e moodibbo ngam umrooje Allah mo asama ɗaɓɓata haa mooɗon fuu, taa paasite huuwugo ɗum, 22 haa dillango cardi kilo ujine jowi, e alkamaari buhuuje teemeɗɗe ɗiɗi, e inaboojam liitir ujine nayi, e nebbam liitir ujine nayi, manda boo walaa foondugo. 23 Ko Allah mo asama umri fuu, ɓe kuuwa ɗum ngam suudu maako, walaa tampugo, ngam taa tikkere maako wara dow maral laamiiɗo e ɓiyum'en. 24 Mi ɗon anndina on boo: On ngalaa baawɗe jomnugo liman'en e Lewiŋko'en e yimooɓe e aynooɓe dammuɗe e huuwooɓe haa suudu Allah ndu'u, bee jomorgol kooŋgole. 25 "An boo, Esira, bee anndal ngal Allah halfitinani ma, jo''in hiitooɓe e hakkilooɓe ngam ɓe ta''ana yimɓe mooɗon haa Gaɗa-Efratis kiita ngooŋɗuka, waato annduɓe umrooje Allah maaɗa fuu. Mo anndaa ɗe boo, sey on anndina mo. 26 Mo ɗowtanaaki umrooje Allah maaɗa e umroore laamiiɗo, o kiiteteeɗo fakat, koo mbarugo mo, koo riiwugo mo, koo jaɓtugo risku maako, koo maɓɓugo mo nder suudu fursina." 27 Nden Esira wi'i: "Yettoore laatano Allah Jawmiraawo kaakaaji meeɗen, mo hokki numooji ɗi'i haa ɓernde laamiiɗo, haa o teddina suudu Jawmiraawo haa Urusaliima. 28 Jawmiraawo heɓni yam mo''ere yeeso laamiiɗo e dawrooɓe maako e mawɓe maako marɓe baawɗe fuu. Juŋŋgo Allah am wooɗŋgo wondi bee am. Ngam maajum tiɗɗinmi ɓernde am, mooɓtumi woɗɓe caka mawɓe asli Isra'iila ngam ɓe njahda bee am."

Esira 8

Yahduɓe bee Esira

8:1 Ndaa limtuki mawɓe asli warɓe bee am diga Baabila, wakkati laamiiɗo Artahasta: 2 Haa asŋgol Pinehas, Gersom. Haa asŋgol Itamar, Daniyel. Haa asŋgol Daawuda, Hattus ɓii Sekaniya. 3 Haa asŋgol Paros, Jekariya, e worɓe teemerre e cappanɗe njowo (150) bee maako. 4 Haa asŋgol Pakat-Mo'ab, Eliho'eenay ɓii Jerakiya, e worɓe teemeɗɗe ɗiɗo (200) bee maako. 5 Haa asŋgol Jattu, Sekaniya ɓii Yahajiyel, e worɓe teemeɗɗe tato (300) bee maako. 6 Haa asŋgol Adiina, Ebed ɓii Yoonatan, e worɓe cappanɗe njowo (50) bee maako. 7 Haa asŋgol Elam, Yesaya ɓii Ataliya, e worɓe cappanɗe njoweeɗiɗo (70) bee maako. 8 Haa asŋgol Sefatiya, Jebadiya ɓii Mika'iilu, e worɓe cappanɗe njoweetato (80) bee maako. 9 Haa asŋgol Yo'ab, Obadiya ɓii Yehiyel, e worɓe teemeɗɗe ɗiɗo e sappo e njoweetato (218) bee maako. 10 Haa asŋgol Baani, Selomit ɓii Yosifiya, e worɓe teemerre e cappanɗe njoweego (160) bee maako. 11 Haa asŋgol Bebay, Jekariya ɓii Bebay, e worɓe noogas e njoweetato (28) bee maako. 12 Haa asŋgol Asgada, Yokanan ɓii Hakatan, e worɓe teemerre e sappo (110) bee maako. 13 Haa asŋgol Adonikam, ragare'en maɓɓe. Ndaa inɗe maɓɓe: Elifelet e Ye'iyel e Semaya, e worɓe cappanɗe njoweego (60) bee maɓɓe. 14 Haa asŋgol Biguway, Utay ɓii Jakur, e worɓe cappanɗe njoweeɗiɗo (70) bee maako.

No ɓe taaskitiniri dilluki

15 Too, mi mooɓti yimɓe ɓe'e baŋge maayo ngo ilata hedi Ahawa. Min caŋgini ton nyalɗe tati. Mi yi'i yimɓe e liman'en ɗon, ammaa mi tawaay Lewiŋko'en caka maɓɓe. 16 Ngam maajum nelmi Eli'ejer e Ariyel e Semaya e Elnatan e Yarib e Elnatan e Natan e Jekariya e Mesulam, mawɓe hakkilɓe, 17 mi hokki ɓe habaru ngam Iddo, hooreejo nder wuro Kasifiya. Mi umri ɓe ɓe mbolwa bee Iddo e bandiraaɓe maako huuwooɓe haykaliiru, haa ɓe ngaddana min huuwooɓe ngam suudu Allah meeɗen. 18 Juŋŋgo Allah men wooɗŋgo wondi bee amin, ngam maajum ɓe ngaddani min goɗɗo kakkilɗo, Serebiya mo danygol Makli ɓii Lewi taaniraawo Isra'iila, kaŋko e ɓiiyiiko'en e bandiiko'en, worɓe sappo e njoweetato. 19 Non boo Hasabiya e deerɗum Yesaya ɓe asŋgol Meraari, kamɓe e ɓiɓɓe maɓɓe, worɓe noogas. 20 Haa huuwooɓe haykaliiru boo worɓe teemeɗɗe ɗiɗo e noogas (220), inɗe maɓɓe fuu mbindaama. (Daawuda e mawɓe muuɗum njo''inno huuwooɓe maajum ngam wallugo Lewiŋko'en.) 21 Ton baŋge maayo Ahawa umrumi suumaye, ngam min leesta ko'e amin yeeso Allah meeɗen, min toro mo o yahra min jam, minin e ɓikkoy amin e kuuje amin fuu. 22 Mi semti toraago laamiiɗo haa o hokka min sooje'en e wa''iiɓe pucci ngam aynugo min yeeso konne'en haa laawol. Ngam min mbi'no mo: "Juŋŋgo Allah amin ɗon wondi bee ɗaɓɓitooɓe mo fuu haa o woonana ɓe. Ammaa tikkere maako nde waran dow accuɓe mo." 23 Ngam maajum min cuumi, min tori Allah men haala maajum, kaŋko o jaɓi tornde amin boo. 24 Nden cuɓmi sappo e ɗiɗo nder mawɓe liman'en, hawtaade bee Serebiya e Hasabiya e sappo nder bandiraaɓe maɓɓe. 25 Mi awnani ɓe cardi e kaŋgeeri e kuuje, ɗum dokkal laamiiɗo e dawrooɓe maako e mawɓe maako e yimɓe Isra'iila wonɓe ton fuu ngam cenki suudu Allah men. 26 Nden ndokkumi awnaaɗum haa juuɗe maɓɓe: Cardi kilo ujine cappanɗe tati e ɗiɗi e teemeɗɗe jowi (32.500), e kuuje cardi teemerre, gootel gootel fuu kilo teemerre, e kaŋgeeri kilo teemeɗɗe ɗiɗi, 27 e njardukoy kaŋgeeri noogas koy ceede kaŋgeeri ujineere, e taasaaje njamndi mboɗeeri ɗelkanndi ɗiɗi, marɗe saman bana kaŋgeeri. 28 Mi wi'i ɓe: "On senaaɓe ngam Jawmiraawo, kuuje ɗe'e boo ɗe cenaaɗe, cardi e kaŋgeeri boo ɗum dokkal ngam Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji mooɗon. 29 Ayne ɗum bee hakkiilo haa on cigo ɗum yeeso mawɓe liman'en e Lewiŋko'en e mawɓe asli haa Urusaliima, ngam nastingo ɗum nder geɓe suudu Allah men." 30 Liman'en e Lewiŋko'en koo'i cardi e kaŋgeeri e kuuje maajum haa ɓe njahra ɗe haa suudu Allah men haa Urusaliima.

No ɓe njottori Urusaliima

31 Too, nyande sappo e ɗiɗawre nder lewru arandu min ummi haa maayo Ahawa, yahugo Urusaliima. Juŋŋgo Allah men wooɗŋgo wondi bee amin, ayni min yeeso konne'en e fasooɓe haa laawol. 32 Nden min njotti Urusaliima. Min ciwti nyalɗe tati. 33 Ammaa nyalaade nayaɓre min awni cardi e kaŋgeeri e kuuje go nder suudu Allah men, min ndokki ɗe haa juŋŋgo Meremot ɓii Uriya, limanjo. Eliyajaaru ɓii Pinehas wondi bee maako. Woodi ton boo Yoojabat ɓii Yeesuwa e No'adiya ɓii Binuy, Lewiŋko'en. 34 Ɓe limti, ɓe awni kuuje fuu, ɓe mbindi poondol maaje boo. 35 Saa'i maajum wartuɓe eggineeki ngaddi dabbaaji guleteeɗi ngam Allah ɗowanteeɗo Isra'iila: ga'i kalhali sappo e ɗiɗi ngam Isra'iila fuu, e jawɗi baali cappanɗe joweenayi e joweego, e njawkoy cappanɗe njoweeɗiɗoy e ɗiɗoy, e jawɗi be'i sappo e ɗiɗi, ɗi fuu ɗi guleteeɗi ngam Jawmiraawo. 36 Nden ɓe ndokki umrooje laamiiɗo haa juuɗe ngomna'en e wakiili'en nder lesdi hiirnaaŋge Efratis, kamɓe boo ɓe mballi yimɓe Isra'iila e suudu Allah.

Esira 9

Tornde Esira

9:1 Yoo, ɓaawo kuuje ɗe'e fuu, ardiiɓe ɓaditi yam, mbi'i: "Yimɓe Isra'iila e liman'en e Lewiŋko'en ceedaay bee jananɓe nder lesdi, tokkiiɓe kuuje muuɗum'en nyidduɗe, Kanaani'en e Heti'en e Peresi'en e Yebusi'en e Ammooni'en e Mo'abi'en e Misra'en e Amoori'en. 2 Ɓe te'i ɓiɓɓe jananɓe rewɓe, ɓe te'ani ɓe ɓiɓɓe maɓɓe worɓe boo. Bana non ummaatoore senaande jillindiri bee ummaatooje jananne. Ardiiɓe e dawrooɓe aarti huuwugo halleende nde'e." 3 Saa'i mi nani ɗum, mi seeki toggoore am e ngapaleewol am, mi ɗoofi gaasa hoore am e wakkude am, mi jooɗi mi cakliiɗo. 4 Nden ɗowtaniiɓe wolde Allah Isra'iila fuu mooɓi haa am ngam daliila halleende wartuɓe nde'e. Min mi jooɗi mi cakliiɗo haa warugo saa'iire nde ɓe lii'anto Allah kirseteeŋga kiikiɗe. 5 Wakkati kirseteeŋga kiikiɗe boo mi heɓti hoore am. Mi ummi bee limce am ceekaaɗe. Nden mi tuggi koppi, mi weeɗi juuɗe am hedi Allah Jawmiraawo am, 6 mi wi'i: "Ya Allah am, mi ɗon semta tijjaago hedi maaɗa. Junuubaaji amin mawni haa dow ko'e amin, aybe amin ɗon yotto asama. 7 Diga saa'i kaakaaji amin haa warugo hande min aybuɓe masin. Ngam daliila junuubaaji amin a hokki min haa juuɗe laamiiɓe jananɓe, minin e laamiiɓe amin e liman'en, ngam ɓe mbara min, ɓe kaɓɓa min, ɓe njaɓta min, ɓe leestina min bana ko laati hande. 8 Jonta boo, ya Allah Jawmiraawo amin, a woonani min wakkati seɗɗa, a luttani min hisɓe, a hokki min hisrude haa nokkuure ma seniinde. Bana non a laɓɓini gite amin, a yeeɗitini min seɗɗa nder njeyaaŋgu amin. 9 Fakat min maccuɓe, ya Allah amin, ammaa nder njeyaaŋgu amin fuu a accaay min. A heɓni min mo''ere laamiiɓe Persiya ngam a yeeɗitina min, haa min nyiɓto suudu maaɗa, min ndarnita bille maaru. Bana non a hokki min hisrude sembinde nder Yahuuda e Urusaliima. 10 "Ammaa ɗume min mbi'ata jonta, ya Allah amin? Ngam ɓaawo a huuwi min ɗum fuu, min acci tokkaago umrooje ma 11 ɗe ndokkuɗa min bee kunduɗe nelaaɓe ma annabo'en. A wi'i: Lesdi ndi nastoton ngam maron ndi, ndi soɓi, ngam jananɓe jooɗiiɓe ton coɓni ndi bee kuuje muuɗum'en nyidduɗe, diga keerol haa keerol. 12 Ngam maajum taa ndokke ɓiɓɓe maɓɓe worɓe ɓiɓɓe mon rewɓe, taa te'ane ɓiɓɓe mon worɓe ɓiɓɓe maɓɓe rewɓe boo. Taa ɗaɓɓite jam maɓɓe e hayru maɓɓe sam. Nden kam on laatoto sembiɗɓe, on ceyorto kuuje lesdi booɗɗe, on accanan ndi ɓiɓɓe mooɗon ndi maral duumiiŋgal. 13 Min njari bone ngam kuuɗe amin kalluɗe e aybeeji amin ɗuuɗɗi. Ammaa an a hiitaaki min fodde junuubaaji amin ɗuuɗɗi, a accani min luttuɓe ɓe'e. 14 Ɓaawo naawɗum ɗum fuu, min puɗɗita luutugo umrooje ma, min esira bee ummaatooje nyidduɗe ɗe'e na? A tikkantaano min haa a halka min pat na? 15 Ya Allah, Jawmiraawo Isra'iila, ngam gooŋgaaku maaɗa min lutti haa warugo hande. Ndaa min yeeso maaɗa bee aybe amin fuu. Min mbaawataa dartaago yeeso maaɗa bana non."

Esira 10

No Yahuudu'en ceerdi rewɓe jananɓe

10:1 Saa'i Esira ɗon toro Allah, ɗon waŋgina hakkeeji Isra'iila, o woyi, o tuggi koppi yeeso suudu Allah, jama'aare Isra'iila ɗuunde mooɓi haa maako, worɓe e rewɓe e ɓikkoy, ɓe fuu ɓe ɗon mboya masin. 2 Sekaniya ɓii Yehiyel, goɗɗo asŋgol Elam, wi'i Esira: "Min njambi Allah meeɗen bee te'ugo rewɓe jananɓe ummaatooje goɗɗe. Ammaa tammunde ngam Isra'iila ɗon tawon. 3 Sey en kaɓɓa alkawal bee Allah jonta, haa min ngurtina rewɓe jananɓe e ɓikkoy maɓɓe fuu, min tokko saawari maaɗa, naywa, e saawari ɗowtaniiɓe umroore Allah men. Sey en kuuwa fodde tawreeta. 4 Umma jonta, ɗum kuugal maaɗa, min mballan ma. Tiɗɗin ɓernde ma, huuw ɗum!" 5 Esira ummi, hunni mawɓe liman'en e Lewiŋko'en e yimɓe Isra'iila fuu, haa ɓe kuuwa bana non. Ɓe mbaɗi hunayeere man. 6 Nden Esira dilli diga nokkuure muuɗum yeeso suudu Allah, nasti suudu Yehokanan ɓii Eliyasib. O waali ton, o nyaamaay, o yaraay, ɓernde maako ta''i ngam halleende wartuɓe eggineeki. 7 Ɓaawo maajum ɓe mbaɗi woynaandu nder lesdi Yahuuda e nder Urusaliima ngam ɓe mooɓta wartuɓe eggineeki fuu haa Urusaliima. 8 Ardiiɓe e ndotti'en umri ni'i: "Mo waraay nder nyalɗe tati, min koo'an maral maako fuu, min ngurtinan mo jama'aare wartuɓe." 9 Worɓe Yahuuda e Benyamin fuu mooɓi nder nyalɗe tati. Ɗum nyalaade noogasre nder lewru joweenayaɓru. Ɓe njooɗi haa babal yeeso suudu Allah, ɓe ɗon ndiwna ngam haala maajum, ɓe ɗon ndiwna boo ngam iyeende ɗon toɓa. 10 Esira, limanjo dari, wi'i ɓe: "On kuuwi kalluɗum bee te'ugo rewɓe jananɓe, on mawnini aybe Isra'iila. 11 Ngam maajum mbaŋgine hakke mooɗon yeeso Jawmiraawo, ɗowanteeɗo kaakaaji mooɗon. Kuuwe ko fottani mo: Cendire bee ummaatooje goɗɗe fuu nder lesdi, ceere rewɓe jananɓe boo." 12 Mooɓtorde fuu jaabi bee sawtu: "Gooŋga, sey min kuuwa ko mbi'ɗa. 13 Ammaa yimɓe ɗuuɗi, ɗum nduŋgu boo. Daraago haa yaasi, caɗɗum. En mbaawataa ta''ugo haala man nder nyalaade woore koo ɗiɗi, ngam ɗuuɗɓe amin mbaɗi aybe maajum. 14 Ndikka ardiiɓe ta''a haala man ngam jama'aare fuu. Koomoy nder gure men, mo te'i debbo jananno, wara yeeso maɓɓe nder saa'iire ta''aande, hawtaade bee ndotti'en e hiitooɓe wuro muuɗum, haa en peewtina tikkere Allah saatunde dow meeɗen." 15 Ammaa Yoonatan ɓii Asayel e Yakseya ɓii Tikuwa ngerdaaki, Mesulam e Sabetay Lewiŋkeejo boo ngondi bee maɓɓe. 16-17 Wartuɓe eggineeki kuuwi bana non. Esira, limanjo suɓi woɗɓe mawɓe asli, koomoy ngam asŋgol mum. O ewni ɓe innde innde. Nyande go'oore nder lewru sappooru ɓe kawti, ɓe puɗɗi linyugo haala te'ɓe rewɓe jananɓe fuu. Ɓe timmini kuugal maɓɓe nyande go'oore nder lewru arandu 18 Caka liman'en, ndaa mo te'i debbo jananno: Caka ɓiɓɓe Yeesuwa ɓii Yoosadak e bandiraaɓe muuɗum: Ma'aseya e Eliyajaaru e Yarib e Gedaliya. 19 Ɓe ngerdi seerugo rewɓe maɓɓe. Ɓe ngaddi njawdiri mbaalu ndi kirseteendi ngam aybe maɓɓe. 20 Caka ɓiɓɓe Imeer, ɓe'e: Hanani e Sebadiya. 21 Caka ɓiɓɓe Harim, ɓe'e: Ma'aseya e Eliya e Semaya e Yehiyel e Ujiya. 22 Caka ɓiɓɓe Paskuuru, ɓe'e: Eliyo'eenay e Ma'aseya e Isma'iilu e Netaneyel e Yoojabat e Elaasa. 23 Caka Lewiŋko'en, ɓe'e: Yoojabat e Simi e Kelaya (ɗum Kelita) e Petakiya e Yahuuda e Eli'ejer. 24 Caka yimooɓe: Eliyasib. Caka aynooɓe dammuɗe, ɓe'e: Sallum e Telem e Uuri. 25 Caka yimɓe Isra'iila boo: Haa asŋgol Paros, ɓe'e: Ramiya e Ijiya e Malkiya e Miyamin e Eliyajaaru e Hasabiya e Benaya. 26 Haa asŋgol Elam, ɓe'e: Mataniya e Jekariya e Yehiyel e Abdi e Yeremot e Eliya. 27 Haa asŋgol Jattu, ɓe'e: Eliyo'eenay e Eliyasib e Mataniya e Meremot e Jabada e Ajija. 28 Haa asŋgol Bebay, ɓe'e: Yehokanan e Hananiya e Jabay e Atalay. 29 Haa asŋgol Baani, ɓe'e: Mesulam e Maluku e Adaya e Yasuba e Se'al e Yeremot. 30 Haa asŋgol Pakat-Mo'ab, ɓe'e: Adana e Kelal e Benaya e Ma'aseya e Mataniya e Bejaleel e Binuy e Manassa. 31 Haa asŋgol Harim, ɓe'e: Eli'ejer e Yissiya e Malkiya e Semaya e Simon 32 e Benyamin e Maluku e Semariya. 33 Haa asŋgol Hasum, ɓe'e: Matenay e Matatay e Jabada e Elifelet e Yeremay e Manassa e Simi. 34 Haa asŋgol Baani, ɓe'e: Ma'aday e Amram e Uyel 35 e Benaya e Bediya e Keluhi 36 e Waaniya e Meremot e Eliyasib 37 e Mataniya e Matenay e Ya'asay. 38 Haa asŋgol Binuy, ɓe'e: Simi 39 e Selemiya e Natan e Adaya 40 e Makanadebay e Sasay e Saray 41 e Ajareel e Selemiya e Semariya 42 e Sallum e Amariya e Yusufu. 43 Haa asŋgol Nebo, ɓe'e: Ye'iyel e Matitiya e Jabada e Jebina e Yaday e Yoo'el e Benaya. 44 Kamɓe fuu ɓe te'uno rewɓe jananɓe. Ɓe ngurtini ɓe hawtaade bee ɓikkoy maɓɓe.

Nehemiya 1

Tornde Nehemiya ngam Urusaliima

1:1 Ndaa haala Nehemiya ɓii Hakaliya. Nder lewru Kislew, nduuɓu laamiiɗo Artahasta noogaswu, mi wonno haa Suusa, berniwol cembiɗŋgol. 2 Saa'i maajum Hanani, gooto deerɗam'en wardi bee woɗɓe diga Yahuuda. Mi ?ami ɓe haala Yahuudu'en hisɓe, luttuɓe egginaaɓeno, e haala Urusaliima. 3 Ɓe njaabi yam: "Luttuɓe ton nder lesdi, hisɓe eggineeki ɗon bee bone naawɗe e toskaare. Konne'en ngibbini mahol taariiŋgol Urusaliima, nguli dammuɗe maagol bee yiite." 4 Nde mi nani habaru maajum, mi jooɗi, mi woyi, mi cuniiɗo nyalɗe ɗuuɗɗe, mi suumi, mi tori Allah mo asama, mi wi'i: 5 "Kayto, ya Allah Jawmiraawo mo asama, Allah mawɗo kulniiɗo! A ɗon hebbina alkawal ma e mbooɗeeŋga ma haa yiɗɓe ma, ɗowtaniiɓe umrooje ma fuu. 6 Accu noppi ma kakkila, gite ma boo ndaara. Nan tornde maccuɗo ma nde mi toroto ma jemma e naaŋge ngam teddinooɓe ma yimɓe Isra'iila. Mi ɗon waŋgina hakkeeji yimɓe Isra'iila. Minin fuu min mbaɗi hakke, min bee hoore am e yimɓe saare baaba am boo min mbaɗi hakke dow maaɗa. 7 Min kuuwi kalluɗum masin dow maaɗa, min ɗowtanaaki farillaaji e umrooje e kiitaaji ɗi umruɗa nelaaɗo ma Muusa. 8 Siftor ko umruɗa mo. A wi'i mo: To on njambake yam, mi saŋkitan on nder ummaatooje. 9 Ammaa to on lortake haa am, to on ɗowtanake umrooje am, nden kam mi mooɓtan saŋkitiiɓe mooɗon koo haa keerol asama boo, mi hooran ɓe haa nokkuure nde cuɓmi ngam mi jo''ina innde am ton. ­- 10 Ɓe yimɓe ma e ummaatoore ma. A hisni ɓe bee baawɗe ma mawɗe e juŋŋgo ma sembiɗŋgo. 11 Ya Jawmiraawo, accu noppi ma kakkilana tornde maccuɗo ma e torɗe yimɓe ma, yiɗɓe hulugo innde ma fuu. Hokku maccuɗo ma saa'a hande, heɓnam mo''ere haa gorko oo." Ngam min mi laati jarnoowo laamiiɗo.

Nehemiya 2

No laamiiɗo neldi Nehemiya haa Urusaliima

2:1 Too, nder lewru Nisaanu, nduuɓu laamiiɗo Artahasta noogaswu, nde kuugal yarnugo laamiiɗo laatani yam fahin, mi hoo'i inaboojam, mi waddani ɗam laamiiɗo. Mi dari yeeso maako, jaati am wooɗaay. Naane mi meeɗaay laareego bana non. 2 Ngam maajum o ?ami yam: "Ko waɗi jaati ma wooɗaay hande? A nyawaay sike. Ɓernde ma metti, kanjum!" Mi huli masin, 3 mi wi'i laamiiɗo: "A yeeɗa haa foroy, barkaama! Walaa kaayeefi to jaati am wooɗaay. Berniwol ngol ɓe uwi kaakaaji am, laati winde, yiite nyaami dammuɗe maagol." 4 Laamiiɗo ?ami yam: "Ko ɗaɓɓata?" Mi tori Allah mo asama, 5 nden mi jaabi laamiiɗo: "To ɗum fottani ma, barkaama, to a yerdake suka ma, useni nelam haa lesdi Yahuuda, haa berniwol ngol ɓe uwi kaakaaji am, ngam mi nyiɓto ngol." 6 Laamiiɗo jooɗodiiɗo bee daada saare muuɗum ?ami: "Haa ndeye jahaaŋgal ma duurata? Ndeye a lortoto?" Mi wi'i mo wakkati man, nden o duŋgani yam mi dilla. 7 Mi wi'i mo: "To ɗum fottani ma, barkaama, sey mi heɓa bataakeeji ngam wakiili'en nder lesdi Gaɗa-Efratis, haa ɓe accammi mi saalo, mi yotto Yahuuda. 8 Non boo bataakewol ngam Asaf, mawɗo layɗe laamiiɗo, ngam o hokkammi leɗɗe ngam nyiɓtaago suudu sembindu baŋge haykaliiru, e leɗɗe ngam mahol taariiŋgol berniwol, e suudu ndu njooɗotoomi." Laamiiɗo yerdi, ngam juŋŋgo Allah am wooɗŋgo wondi bee am. 9 Nde mi yotti haa wakiili'en nder lesdi hiirnaaŋge Efratis, mi hokki ɓe bataakeeji laamiiɗo. Laamiiɗo hokkuno yam woɗɓe hoore'en honooɓe e wa''iiɓe pucci, ɓe ɗoftammi. 10 Ammaa nde Sambalat Horoniijo, e Tobiya, maccuɗo Ammooniijo nani goɗɗo wari faaleego jam Isra'iila'en, ɗum fottanaay ɓe sam.

No Nehemiya tiɗɗiniri yimɓe ɓe nyiɓto mahol

11 Too, mi yotti Urusaliima, mi siwti nyalɗe tati. 12 Nden mi ummi bee jemma, mi hoo'i worɓe woɗɓe bee am, Ammaa mi wi'aay koomoye ko Jawmiraawo numni yam huuwango Urusaliima. Mi hoo'i sey mba''anteewa ngoota tan, walaa feere, mi wa''i nga. 13 Mi wurti haa dammugal waadiwol bee jemma, mi yehi hedi seeɓoore kuuŋga e dammugal jiddere. Mi laari mahol Urusaliima haa mi heɓta ceekli maagol e dammuɗe maagol gulaaɗe. 14 Nden mi tokki laawol dammugal seeɓoore e weendu laamiiɗo. Ammaa mba''anteewa am waawaay saalaago ton. 15 Ngam maajum mi wa''i waadiwol bee kosɗe, haa mi laara no mahol wa'i. Ɗum jemma tawon. Nden mi lori, mi nasti haa dammugal waadiwol. 16 Dawrooɓe anndaa to njahmi malla ko mbaɗmi. Ngam mi waŋginanaay Yahuudu'en kooɗume tawon, koo liman'en, koo mawɓe, koo dawrooɓe, koo yimɓe woɗɓe. 17 Nden mi wi'i ɓe: "On ɗon ngi'a en ɗon nder bone, ngam Urusaliima laati winde, konne'en nguli dammuɗe maagol bee yiite. Ngare, en nyiɓto mahol Urusaliima, ngam taa ɓe tokko jancugo en." 18 Mi yecci ɓe no juŋŋgo Allah am wooɗŋgo wondiri bee am, ko laamiiɗo wi'no yam boo. Ɓe mbi'i: "Sey en puɗɗa nyiɓtaago." Nden ɓe puɗɗi kuugal maajum booɗŋgal. 19 Sambalat Horoniijo, e Tobiya, maccuɗo Ammooniijo, e Gasmu Araɓjo nani haala man. Ɓe njanci min, ɓe njawi min, ɓe ?ami: "Ɗume on kuuwata ɗo? On ɗon tuurtana laamiiɗo na?" 20 Mi jaabi ɓe: "Allah mo asama hokkan min saa'a. Minin ɗowtaniiɓe mo min puɗɗi nyiɓtaago. Ammaa onon on ngalaa geɗal koo ciftorki haa Urusaliima."

Nehemiya 3

Limtuki nyiɓtooɓe mahol

3:1 Too, Eliyasib, hooreejo liman'en, e bandum'en liman'en puɗɗi nyiɓtaago dammugal baali. Ɓe maɓɓi dow maagal bee leɗɗe, ɓe nastini pareeje maagal. Ɓe nyiɓti mahol haa yotti suudu towndu wi'eteendu Teemerre, e suudu Hananiyel towndu. 2 Kombi maɓɓe, worɓe Yeriko nyiɓi. Kombi maɓɓe boo, Jakur ɓii Imiri. 3 Ɓiɓɓe Sena'a nyiɓti dammugal luumo liɗɗi. Ɓe maɓɓi dow maagal bee leɗɗe, ɓe nastini pareeje maagal bee jogorɗe e jamɗe palduɗe. 4 Kombi maɓɓe, Meremot ɓii Uriya ɓii Koos wo''itini mahol. Kombi maako boo, Sadok ɓii Ba'ana wo''itini ngol. 5 Kombi maako boo, worɓe Teko'a mbo''itini ngol. Ammaa mawɓe maɓɓe cali ɗowtanaago jaagorɗo muuɗum'en. 6 Yoyada ɓii Paseha e Mesulam ɓii Besodiya mbo''itini dammugal berniwol kiiɗŋgol. Ɓe maɓɓi dow maagal bee leɗɗe, ɓe nastini pareeje maagal bee jogorɗe e jamɗe palduɗe. 7 Kombi maɓɓe, Melatiya Gibiyoniijo e Yadon diga Meronot, e worɓe Gibiyon e Mispa mbo''itini mahol baŋge jooɗorde ngomna lesdi hiirnaaŋge Efratis. 8 Kombi maɓɓe, Usiyel ɓii Harhaya, tappoowo kaŋgeeri wo''itini ngol. Kombi maako boo, Hananiya, jilloowo urle. Ɓe nyiɓti Urusaliima haa yotti mahol jaasŋgol. 9 Kombi maɓɓe, Refaya ɓii Huuru, hooreejo dow reeta taarde Urusaliima wo''itini mahol. 10 Kombi maako boo, Yedaya ɓii Harumaf wo''itini ngol baŋge saare muuɗum. Kombi maako, Hatus ɓii Hasabeniya wo''itini ngol. 11 Malkiya ɓii Harim e Hasuba ɓii Pakat-Mo'ab, mbo''itini yeɓre mahol feere haa yotti dammugal ɓolinirɗe. 12 Kombi maɓɓe, Sallum ɓii Lokes, hooreejo dow reeta taarde Urusaliima feere, e ɓiyum'en rewɓe mbo''itini mahol. 13 Hanun e jooɗiiɓe haa Sanoyak mbo''itini dammugal waadiwol. Ɓe nyiɓti ngal, ɓe nastini pareeje maagal bee jogorɗe e jamɗe palduɗe. Ɓe mbo''itini boo mahol piyanɗe ujineere haa yotti dammugal jiddere. 14 Malkiya ɓii Rekab, hooreejo taarde Bayti-Kerem wo''itini dammugal jiddere. O nyiɓti ngal, o nastini pareeje maagal bee jogorɗe e jamɗe palduɗe. 15 Sallum ɓii Kol-Hooje, hooreejo taarde Mispa wo''itini dammugal seeɓoore. O nyiɓti ngal, o maɓɓi dow maagal bee leɗɗe, o nastini pareeje maagal bee jogorɗe e jamɗe palduɗe. O nyiɓti boo mahol haa weendu laawol ndiyam baŋge jarne laamiiɗo, haa yotti ba''orɗe jahranɗe berniwol Daawuda. 16 Kombi maako, Nehemiya ɓii Asbuk, hooreejo dow reeta taarde Bayti-Sura wo''itini mahol haa yotti baŋge genaale saare Daawuda e weendu wasaandu e saare honooɓe. 17 Kombi maako, Lewiŋko'en kuuwi: Rekum ɓii Baani, kombi maako boo Hasabiya, hooreejo dow reeta taarde Ke'ila wo''itini mahol ngam yimɓe taarde muuɗum. 18 Kombi maako bandiraaɓe maɓɓe mbo''itini ngol: Baway ɓii Henadat, hooreejo dow reeta taarde Ke'ila feere. 19 Kombi maako boo, Ejer ɓii Yeesuwa, hooreejo Mispa wo''itini yeɓre mahol feere baŋge wa''orde suudu balmi haa soɓɓundu mahol. 20 Kombi maako, Baruku ɓii Jabay wo''itini yeɓre feere diga soɓɓundu haa yotti nastirde saare Eliyasib, hooreejo liman'en. 21 Kombi maako boo, Meremot ɓii Uriya ɓii Koos wo''itini yeɓre feere diga nastirde saare Eliyasib haa yotti keerol saare man. 22 Kombi maako boo, liman'en jooɗiiɓe baŋge Urusaliima mbo''itini mahol. 23 Kombi maɓɓe, Benyamin e Hasuba mbo''itini ngol baŋge ci'e muuɗum'en. Kombi maɓɓe boo, Ajariya ɓii Ma'aseya ɓii Ananiya wo''itini ngol baŋge saare muuɗum. 24 Kombi maako boo, Binuy ɓii Henadat wo''itini yeɓre feere, diga saare Ajariya haa yotti soɓɓundu e toldu. 25 Kombi maako, Palal ɓii Ujay wo''itini mahol baŋge soɓɓundu e suudu towndu wurtiindu saare laamiiɗo, baŋge saare aynooɓe. Kombi maako, Pedaya ɓii Paros wo''itini ngol 26-27 haa yotti baŋge dammugal ndiyam haa fuunaaŋge e suudu towndu wurtiindu mahol. Kombi maako boo, worɓe Teko'a mbo''itini yeɓre feere, diga suudu towndu man haa yotti towndiire Ofel. (Huuwooɓe haykaliiru njooɗi haa towndiire maajum.) 28 Haa dammugal pucci, liman'en mbo''itini mahol, koomoy baŋge saare muuɗum. 29 Kombi maɓɓe boo, Sadok ɓii Imeer wo''itini ngol baŋge saare muuɗum. Kombi maako boo, Semaya ɓii Sekaniya, aynoowo dammugal fuunaaŋgewal wo''itini ngol. 30 Kombi maako boo, Hananiya ɓii Selemiya e Hanun ɓii Salaf njoweegoojo mbo''itini yeɓre feere. Kombi maɓɓe boo, Mesulam ɓii Berekiya wo''itini mahol baŋge suudu muuɗum. 31 Kombi maako boo, Malkiya, tappoowo kaŋgeeri wo''itini ngol haa yotti saare huuwooɓe haykaliiru e saare filooɓe baŋge dammugal aynol, haa yotti suudu ɓaŋgiindu haa toldu mahol. 32 Hakkunde suudu maajum e dammugal baali, tappooɓe kaŋgeeri e filooɓe mbo''itini mahol.

No ɓe ayniri nyiɓtol mahol

33 Nde Sambalat nani min ɗon nyiɓto mahol, o tikki, o ɓerni masin. O janci Yahuudu'en, 34 o wi'i yeeso bandiiko'en e honooɓe Samariya: "Ɗume Yahuudu'en laafuɓe ɓe'e kuuwata? Ɓe tammi nyiɓtaago e lii'aago kirseteeɗi e timmingo kuugal maɓɓe nder nyalaade woore na? Ɓe tammi yeeɗitingo kaa'e bille maɓɓe na? Na ɗe nguli?" 35 Tobiya Ammooniijo dari kombi maako, wi'i: "Sey ɓe nyiɓto kadi. To doldolnde diwi dow mahol maɓɓe, ngol yibban." 36 Nehemiya waɗi do'aare: "Ya Allah amin, nan min. Ɓe ɗon njawo min. Lortin jancoore maɓɓe dow ko'e maɓɓe. Laatin ɓe yawaaɓe nder lesdi ndi konne'en egginta ɓe. 37 Taa yaafa aybe maɓɓe, taa sottin hakkeeji maɓɓe yeeso maaɗa, ngam ɓe kuɗi nyiɓtooɓe."

Nehemiya 4

38 Min tokki nyiɓtaago mahol. Neeɓaay, reeta maagol timmi. Yimɓe ceyori kuugal muuɗum'en. 4:1 Ammaa nde Sambalat e Tobiya e Araɓ'en e Ammooni'en e yimɓe Ajootus nani bo''itinki mahol ɗon yaha yeeso yeeso, ceekli boo puɗɗi maɓɓaago, ɓe ɓerni masin. 2 Ɓe fuu ɓe kawti ngam ɓe kaɓa bee Urusaliima, ɓe caklina min. 3 Min tori Allah amin. Jemma e naaŋge min ndarni aynooɓe ngam daliila maɓɓe. 4 Yimɓe Yahuuda mbi'i: "Sembe roondooɓe ɗon njinna, jiddere bille nde ɗuuɗi. Feere amin min ɗon tampa, nyiɓtaago mahol ɗon saɗa." 5 Konne'en amin mbi'i: "Ɓe keɓtataa ɗum, sey to en njotti haa caka maɓɓe. En mbaran ɓe, en kaɗa kuugal maɓɓe." 6 Ammaa Yahuudu'en jooɗiiɓe kombi maɓɓe ngari haa amin, mbaŋginani min nufayeeji maɓɓe kalluɗi dow amin, baakin nde sappo. 7 Ngam maajum ndarnumi yimɓe ɓaawo mahol haa nokkuuje maɓɓitiiɗe, mi darni ɓe fodde asli maɓɓe bee kaafaaje e labbe e lagaaje. 8 Nde ngi'mi kulol maɓɓe, mi wi'i mawɓe e dawrooɓe e yimɓe luttuɓe: "Taa kule ɓe. Ciftore Jawmiraawo mawɗo kulniiɗo, kaɓe ngam bandiraaɓe mooɗon, ngam ɓiɓɓe mon worɓe e rewɓe, ngam rewɓe mon e cuuɗi mon." 9 Konne'en amin nani min anndi nufayeeji maɓɓe, Allah boo meeriɗini ɗe. Minin fuu min lori haa mahol, koomoy haa kuugal muuɗum. 10 Diga saa'i maajum reeta suka'en am kuuwi, luttuɓe boo njogi labbe e bawarɗe e lagaaje, ɓe ɓorniiɓe sulkeeji, ɓe ndari ɓaawo yimɓe Yahuuda nyiɓtooɓe mahol. 11 Roondooɓe kuuwi bee juŋŋgo wooto, ammaa juŋŋgo feere jogi balmol. 12 Nyiɓooɓe fuu mbakki kaafaaje muuɗum'en, saa'i ɓe ɗon nyiɓa. Puufoowo luwal ɗon wondi bee am. 13 Mi wi'i mawɓe e dawrooɓe e yimɓe fuu: "Kuugal men mawni, nokkuure boo yaaji. En saŋkitiiɓe dow mahol, en daayotirɓe. 14 To on nani luwal, haa nokkuure maajum mooɓte haa amin. Allah men haɓan ngam meeɗen." 15 Bana non min kuuwri diga weeti haa saa'i nde koode mbaŋgi fahin. 16 Mi umri yimɓe boo: "Koomoy mooɗon bee suka mum waala nder Urusaliima, haa en keɓa yimɓe ngam aynugo bee jemma, ngam kuugal bee naaŋge boo." 17 Koo min, koo deerɗam'en e suka'en am e aynooɓe, min ɓortaaki limce amin, koomoy woodi balmol muuɗum haa juŋŋgo nyaamo.

Nehemiya 5

No Nehemiya walliri laafuɓe

5:1 Too, yimɓe laafuɓe e rewɓe muuɗum'en puɗɗi wullaago bandiraaɓe muuɗum'en Yahuudu'en. 2 Woɗɓe mbi'i: "To min ngiɗi soodugo gawri ngam min nyaama, min ngeeɗa, doole min coorra ɓiɓɓe amin worɓe e rewɓe, ɓe laato jeyaaɓe." 3 Woɗɓe boo mbi'i: "Doole min mballina gese amin e inabooje amin e cuuɗi amin jiŋgina, ngam min keɓa gawri nder wakkati weelo." 4 Woɗɓe fahin mbi'i: "Min njaɓi nyamaande dow gese amin e inabooje amin ngam min njoɓa jomorgol laamiiɗo. 5 Naa ɓalli amin mba'i bana ɓalli bandiraaɓe amin, ɓikkoy amin boo bana koy maɓɓe na? Ammaa doole min nastina koy nder njeyaaŋgu, woɗɓe ɓiɓɓe amin rewɓe laati toskaaɓe boo. Min ngalaa baawɗe haɗugo ɗum, ngam gese amin e inabooje amin, woɗɓe mari ɗe." 6 Nde mi nani gullaali maɓɓe, mi ɓerni masin. 7 Mi micciti haala man fuu nder ɓernde am, mi feli mawɓe e dawrooɓe, mi wi'i ɓe: "On ɗon ɗaɓɓa riba kalluka, koomoy haa bandum." Nden mi umri mooɓtugo mooɓtorde mawnde ngam daliila maɓɓe. 8 Mi wi'i ɓe: "Minin min cootti bandiraaɓe amin soorraaɓe haa yimɓe ummaatooje feere fodde baawɗe amin. Onon on ngiɗi soorrugo ɓe, haa min cootta ɓe na?" Ɓe njeeɗi, walaa ko ɓe njaaboto. 9 Mi wi'i: "Ko on kuuwata, wooɗaay. Naa ndikka on kula Allah na? Ngam taa konne'en men nder ummaatooje njanca en. 10 Koo min e deerɗam'en e suka'en am boo, min ɗon tokko ɓe nyamaande ngam gawri e ceede. Sey en njaafano ɓe nyamaande man. 11 Ndokkite ɓe hande nde'e gese maɓɓe e inabooje maɓɓe e jaytunje maɓɓe e cuuɗi maɓɓe. Njaafane ɓe hakke ceede e gawri e inaboojam kesam e nebbam, ko on tokkoto ɓe fuu." 12 Ɓe njaabi: "Min ndokkitan ɓe ɗum, min ɗaɓɓataa kooɗume haa maɓɓe. Min kuuwan ko mbi'ɗa." Mi ewni liman'en ngam ɓe tabitina bolle maɓɓe bee hunayeere. 13 Nden mi fiɗɗi gawargal limce am, mi wi'i: "Bana ni Allah fiɗɗuma koomoy diga saare mum e maral mum, to o hebbinaay hunayeere maako. O laato piɗɗaaɗo, cooko bana non!" Mooɓtorde fuu wi'i: "Aamiina", ɓe maŋgti Jawmiraawo. Nden yimɓe kuuwi bana ɓe mbi'runo. 14 Too, nder nduuɓu laamiiɗo Artahasta noogaswu, o waɗi yam ngomna dow lesdi Yahuuda, haa warugo nduuɓu maako cappanɗe tati e ɗiɗaɓu, waato duuɓi sappo e ɗiɗi. Wakkati man fuu mi jaɓaay geɗal ngomna ngam hoore am, koo ngam deerɗam'en. 15 Ngomna'en aartuɓe yam teddani yimɓe, nyalaade koondeyeere ɓe koo'i ceede cardi cappanɗe nayi ngam nyaamdu e njaram. Suka'en maɓɓe boo toonyi yimɓe. Ammaa min mi huuwaay bana non, ngam mi kulɗo Allah. 16 Mi huuwi boo haa bo''itinki mahol, koo mi maraay gese, suka'en am fuu mooɓi ton ngam kuugal. 17 Saa'i man fuu mawɓe e dawrooɓe teemerre e cappanɗe njowo nyaami nder saare am, non boo hoɗɓe warɓe diga ummaatooje taariiɗe min. 18 Nyalaade koondeyeere ɓe taaskitini ngaari ngoori, e baali cuɓaaɗi joweego, e colli nyaameteeɗi ɗuuɗɗi, e kanyakanyaaji inaboojam ɗuuɗɗi. Ammaa mi ɗaɓɓaay geɗal ngomna, ngam kuugal teddani yimɓe masin. 19 Ya Allah am, siftor ko kuuwanmi yimɓe ɓe'e, ngam hayru am.

Nehemiya 6

Dabareeji konne'en

6:1 Too, mi timmini nyiɓtaago mahol, walaa ceekgol lutti nder maagol. Ammaa mi nastinaay pareeje nder dammuɗe tawon. Nde Sambalat e Tobiya e Gasmu Araɓjo e konne'en amin luttuɓe nani habaru maajum, 2 Sambalat e Gasmu neldi yam habaru ni'i: "Pottenma haa Kefiriima nder waadiwol Oono." Ɓe annini huuwugo yam kalluɗum. 3 Mi neli goɗɗo haa maɓɓe, o wi'a ɓe: "Mi ɗon huuwa kuugal maŋgal jonta, mi waawataa accugo ngal, ngam taa ngal haaɗa. Mi jippataako." 4 Ɓe ewni yam bana ni nde nayi, min boo mi jaabi ɓe kal kal. 5 Nde jowaɓre Sambalat neldi yam bataakewol bee juŋŋgo suka muuɗum, ngol maɓɓaaka. 6 Ndaa ko winda nder maagol: "Caka ummaatooje ɓe ɗon mbi'a, an e Yahuudu'en on ɗon annino tuurtugo, Gasmu boo tabitini ɗum. Ngam maajum a ɗon nyiɓto mahol. Ɓe ɗon mbi'a boo a yiɗi laataago laamiiɗo. 7 A jo''ini annabo'en ngam ɓe ngoyna haa Urusaliima: Woodi laamiiɗo. Ngam maajum war, carwotiren." 8 Mi neldi mo jaawaabu ni'i: "Ko mbi'ɗa, meeɗaay laataago. Ɓernde ma wurtini fewre man fuu." 9 Ɓe fuu ɓe ɗaɓɓiti hulnugo min, ɓe tammi: "Ɓe accan kuugal maɓɓe, bana non ngal timmataa." Ngam maajum mi ɓesdi tiɗɗinaago. 10 Nyande go'o mi nasti suudu Semaya ɓii Delaya ɓii Mehetabeyel, ngam o heɓaay warugo. O wi'i: "Sey en potta haa suudu Allah, haa nder suudu seniindu, en maɓɓa dammuɗe maaru. Ngam konne'en ma ngaran bee jemma, ɓe ngiɗi mbarugo ma." 11 Mi jaabi mo: "Goɗɗo bana am doggan na? Goɗɗo bana am waawan nastugo suudu seniindu ngam hisna yoŋki mum na? Mi yahataa." 12 Mi faami Allah nelaay mo. O waɗi yam annabaaku ngu'u, ngam Tobiya e Sambalat njoɓi mo, 13 haa mi hultora, mi huuwa bana non, mi waɗa hakke. Nden kam ɓe kallina innde am, ɓe njancammi. 14 "Ya Allah am, taa yejjit ko Tobiya e Sambalat kuuwi yam, non boo No'adiyatu, annaboojo debbo, e annabo'en feere ɗaɓɓitɓe hulnugo yam." 15 Nyande noogas e jowaɓre nder lewru Elul, mahol lamsi, waato nder nyalɗe cappanɗe jowi e ɗiɗi. 16 Nde konne'en amin nani ɗum, ummaatooje taariiɗe min fuu kuli. Mawnitaare maɓɓe usti masin, ngam ɓe paami kuugal maajum timmi bee ballal Allah amin. 17 Saa'i maajum fuu, woɗɓe mawɓe Yahuuda neldi bataakeeji ɗuuɗɗi haa Tobiya, bataakeeji maako boo njottani ɓe. 18 Ɗuuɗɓe nder Yahuuda kaɓɓuno alkawal bee Tobiya, ngam o esiraawo Sekaniya ɓii Arak, ɓiiyiiko Yehokanan boo te'uno ɓii Mesulam ɓii Berekiya. 19 Ɓe manti mo yeeso am, ɓe lornani mo bolle am boo. Tobiya tokki neldugo bataakeeji ngam o hulna yam.

Nehemiya 7

No Yahuudu'en ayniri Urusaliima

7:1 Too, mahol lamsi, mi nastini pareeje nder dammuɗe boo. Aynooɓe dammuɗe e yimooɓe e Lewiŋko'en puɗɗi kuugal muuɗum'en. 2 Nden mi halfitini Urusaliima haa juuɗe deerɗam Hanani, e Hananiya, hooreejo hisrude sembinde, ngam kaŋko o goɗɗo koolaaɗo, hulɓe Allah bana maako ɗuuɗaay. 3 Mi wi'i ɓe: "Taa aynooɓe maɓɓita dammuɗe Urusaliima hiddeko naaŋge fuɗɗa wulugo. Hiddeko nge muta boo, ɓe maɓɓa pareeje, ɓe pala ɗe. Koo'e aynooɓe caka jooɗiiɓe haa Urusaliima, woɗɓe ngam mooɓe aynol, woɗɓe boo ngam aynol yeeso cuuɗi muuɗum'en." 4 Berniwol mawni, yaaji, ammaa jooɗiiɓe ton ɗuuɗaay. Ɓe nyiɓtaaki cuuɗi tawon.

Inɗe e limle wartuɓe

5 Allah numni yam mi mooɓta mawɓe e dawrooɓe e yimɓe fuu, ngam mi winda ɓe fodde asli maɓɓe. Mi tawi deftere asli aartuɓe wartugo. Ndaa ko winda nder maare: 6 Ndaa limtuki yimɓe iwɓe lesdi Yahuuda, hootuɓe diga eggineeki. Buutunasar, laamiiɗo Baabila egginno ɓe. Ɓe kooti Urusaliima e Yahuuda, koomoy haa wuro muuɗum. 7 Ɓe ngardi bee Jorobaabila e Yeesuwa e Nehemiya e Ajariya e Ra'amiya Nahamani e Mardokay e Bilsan e Misperet e Biguway e Nekum e Ba'ana. Limtuki worɓe Isra'iila'en: 8 Asŋgol Paros 2.172 9 Asŋgol Sefatiya 372 10 Asŋgol Arak 652 11 Asŋgol Pakat Mo'ab, waato asŋgol Yeesuwa e Yo'ab 2.818 12 Asŋgol Elam 1.254 13 Asŋgol Jattu 845 14 Asŋgol Jakay 760 15 Asŋgol Binuy 648 16 Asŋgol Bebay 628 17 Asŋgol Asgada 2.322 18 Asŋgol Adonikam 667 19 Asŋgol Biguway 2.067 20 Asŋgol Adiina 655 21 Asŋgol Ater, waato asŋgol Hejekiya 98 22 Asŋgol Hasum 328 23 Asŋgol Besay 324 24 Asŋgol Harif 112 25 Worɓe Gibiyon 95 26 Worɓe Baytilaama e Netofa 188 27 Worɓe Anatot 128 28 Worɓe Bayti-Asmawet 42 29 Worɓe Kiriyat-Ye'arim e Kefiira e Biirot 743 30 Worɓe Rama e Geba 621 31 Worɓe Mikmas 122 32 Worɓe Baytila e Ayu 123 33 Asŋgol Nebo 52 34 Asŋgol Elam feere 1.254 35 Asŋgol Harim 320 36 Worɓe Yeriko 345 37 Worɓe Lodo e Hadida e Oono 721 38 Asŋgol Sena'a 3.930 39 Limtuki liman'en: Asŋgol Yedaya, waato asŋgol Yeesuwa 973 40 Asŋgol Imeer 1.052 41 Asŋgol Paskuuru 1.247 42 Asŋgol Harim 1.017 43 Limtuki Lewiŋko'en: Asŋgol Yeesuwa, waato asŋgol Kadmiyel e Hodawiya 74 44 Limtuki yimooɓe: Asŋgol Asaf 148 45 Limtuki aynooɓe dammuɗe: Asŋgol Sallum e Ater e Talmon e Akkubu e Hatita e Sobay 138 46 Limtuki huuwooɓe haykaliiru: Asŋgol Siiha e Hasufa e Taba'ot, 47 asŋgol Keeros e Si'aha e Padoon, 48 asŋgol Lebana e Hagaba e Salmay, 49 asŋgol Hanan e Giddel e Gahar, 50 asŋgol Re'aya e Rejin e Nekoda, 51 asŋgol Gajam e Ussa e Paseha, 52 asŋgol Besay e Mewi'en e Nefusi'en, 53 asŋgol Bakabuk e Hakufa e Harkur, 54 asŋgol Basalut e Mehida e Harasa, 55 asŋgol Barkos e Sisera e Tamak, 56 asŋgol Nisiha e Hatifa. 57 Limtuki asŋgol jeyaaɓe Suleymaanu: Asŋgol Sotay e Soferet e Peruda, 58 asŋgol Ya'ala e Darkon e Giddel, 59 asŋgol Sefatiya e Hatil e Pokeret mo Sebayim, e Amon. 60 Limgal huuwooɓe haykaliiru e asŋgol jeyaaɓe Suleymaanu fuu, 392. 61 Woodi boo warɓe diga Tel-Melak e Tel-Harsa e Kerub-Adon e Imeer, ɓe mbaawaay wi'ugo to asli maɓɓe iwi haa Isra'iila malla naa non. 62 Ɗum asŋgol Delaya e Tobiya e Nekoda, worɓe 642. 63 Caka liman'en boo: Asŋgol Habaya e asŋgol Koos e asŋgol Barjilay. Kamɓe, kaaka maɓɓe te'uno debbo nder ɓiɓɓe Barjilay mo Gile'at, o ewnaama bee innde Barjilay boo. 64 Liman'en ɓe'e ɗaɓɓiti defte asli muuɗum'en, ammaa ɓe tawaay ɗe. Ngam maajum ɓe ngurtinaama limanku. 65 Ngomna wi'i ɓe, taa ɓe nyaama nyaamdu senaandu, sey to limanjo mawɗo ta''i haala man bee baaruɗum kur'u bi'eteeɗum uriima e tumiima. 66 Limgal worɓe jama'aare fuu waɗi ujine cappanɗe nayo e ɗiɗo e teemeɗɗe tato e cappanɗe njoweego (42.360). 67 Maccuɓe maɓɓe e horɓe maɓɓe limaaka nder jama'aare. Limgal maɓɓe waɗi ujine njoweeɗiɗo e teemeɗɗe tato e cappanɗe tato e njoweeɗiɗo (7.337). Woodi boo yimooɓe worɓe e rewɓe teemeɗɗe ɗiɗo e cappanɗe nayo e njowo (245). 68 Ɓe ngoodi pucci teemeɗɗe joweeɗiɗi e cappanɗe tati e joweego (736), e alfadariije teemeɗɗe ɗiɗi e cappanɗe nayi e jowi (245), e geelooɗi teemeɗɗe nayi e cappanɗe tati e jowi (435), e bamɗe ujine joweego e teemeɗɗe joweeɗiɗi e noogas (6.720). 69 Woɗɓe caka mawɓe asli ndokki jawdi ngam kuugal nyiɓtaago. Ngomna hokki ceede kaŋgeeri ujineere, e taasaaje cappanɗe jowi, e toggooje limanku teemeɗɗe jowi e cappanɗe tati (530). 70 Woɗɓe caka mawɓe asli ndokki ngam ndesaari kuugal: Ceede kaŋgeeri ujine noogas, e cardi kilo ujineere e teemeɗɗe jowi (1.500). 71 Yimɓe luttuɓe boo ndokki ceede kaŋgeeri ujine noogas, e cardi kilo ujineere e teemeɗɗe nayi (1.400), e toggooje limanku cappanɗe joweego e joweeɗiɗi. 72 Liman'en e Lewiŋko'en e aynooɓe dammuɗe e yimooɓe e yimɓe woɗɓe e huuwooɓe haykaliiru e Isra'iila'en fuu njooɗi nder gure muuɗum'en.

Nehemiya 8

No Esira jaŋgirani yimɓe fuu tawreeta

8:1 Yoo, yimɓe Isra'iila fuu njooɗi nder gure muuɗum'en. Nde lewru joweeɗiɗawru waɗi, ɓe mooɓi bana goɗɗo gooto haa babal yeeso dammugal ndiyam. Ɓe mbi'i moodibbo Esira o wadda deftere tawreeta Muusa, ka Jawmiraawo umruno Isra'iila. 2 Nyande go'oore nder lewru joweeɗiɗawru, Esira, limanjo waddi tawreeta yeeso mooɓtorde, worɓe e rewɓe e derke'en heewtuɓe faamugo. 3 O jaŋgi deftere man haa babal yeeso dammugal ndiyam, diga fajiri cub haa caka naaŋge. Worɓe e rewɓe e derke'en heewtuɓe faamugo, yimɓe fuu ɗon keɗito jaŋgɗe deftere tawreeta. 4 Moodibbo Esira dari dow ba''eteeɗum ko ɓe mbaɗi ngam daliila maajum. Matitiya e Sema e Anaya e Uriya e Hilkiya e Ma'aseya ndari haa nyaamo maako. Pedaya e Miisayel e Malkiya e Hasum e Hasbadana e Jekariya e Mesulam boo ndari haa nano maako. 5 Esira maɓɓiti deftere, gite yimɓe fuu ngi'i ɗum, ngam o towti. Nde o maɓɓiti nde, ɓe ummi. 6 Esira maŋgti Jawmiraawo, Allah mawɗo. Yimɓe fuu ɓaŋgti juuɗe muuɗum'en, njaabi: "Aamiina, aamiina." Nden ɓe turi, ɓe cujidani Jawmiraawo, geese maɓɓe meemi lesdi. 7 Yeesuwa e Baani e Serebiya e Yamin e Akkubu e Sabetay e Hodiya e Ma'aseya e Kelita e Ajariya e Yoojabat e Hanan e Pelaya, Lewiŋko'en, anndini yimɓe tawreeta, saa'i yimɓe ɗon ndari haa nokkuure muuɗum'en. 8 Ɓe passitiri deftere tawreeta Allah laaɓɗum, ɓe paamtini ko saawi nder maaka, haa yimɓe fuu paama ko ɓe njaŋgana. 9 Nehemiya, ngomna, e moodibbo Esira, limanjo, e Lewiŋko'en anndinɓe yimɓe mbi'i ɓe fuu: "Hande woni nyalaade senaande ngam Allah Jawmiraawo mooɗon. Taa ɓerɗe mon metta, taa on mboya." Ngam yimɓe mboyi, saa'i ɓe ɗon nana bolle tawreeta. 10 Esira wi'i ɓe: "Njehe jonta, nyaame payɗum, njare mbelɗam, nelde boo geɗe nyaamdu haa mo taaskitanaaki nyaamdu. Ngam hande woni nyalaade senaande ngam Jawmiraawo men. Taa ɓerɗe mon metta, ngam seyoraago Jawmiraawo woni sembe mon." 11 Lewiŋko'en boo nde'itini yimɓe, mbi'i ɓe: "Nde'e, ngam nyalaade nde'e laati senaande, taa ɓerɗe mon metta." 12 Nden yimɓe fuu ndilli nyaamugo e yarugo, ɓe neldi geɗe nyaamdu boo. Ɓe mbaɗi juulde, ngam ɓe paami ko ɓe mbi'a.

Juulde bukkaaji

13 Jaŋgo maajum mawɓe asli fuu e liman'en e Lewiŋko'en mooɓti haa moodibbo Esira ngam ɓe keɗito bolle tawreeta. 14 Ɓe tawi nder maaka ko Jawmiraawo umri bee hunduko Muusa. O wi'no: "Saa'i juulde nder lewru joweeɗiɗawru, yimɓe Isra'iila fuu njooɗo nder bukkaaji." 15 Nde ɓe nani ɗum, ɓe ngoyni nder Urusaliima e gure maɓɓe fuu: "Njehe kooseeje, ngadde lice diga jaytunje gese e jaytunje ladde e dibinooje e leɗɗe cukkuɗe, on mbaɗa bukkaaji, bana ko winda." 16 Yimɓe ngurti, ngaddi ɗe. Nden ɓe mbaɗi bukkaaji, koomoy dow soorowol mum, koo haa babal saare mum. Non boo haa babe kombi suudu Allah, haa babal yeeso dammugal ndiyam, e babal yeeso dammugal Efrayim. 17 Jama'aare wartuɓe diga eggineeki fuu mbaɗi bukkaaji, njooɗi nder maaji. Diga wakkati Yosuwa ɓii Nuuna haa warugo nyalaade man, Isra'iila'en meetaay huuwugo irin ɗu'um. Ɓe ceyi bee seyo maŋgo. 18 Esira jaŋgani ɓe deftere tawreeta Allah nyalɗe fuu, diga arandeere haa ragareere. Ɓe mbaɗi juulde man nyalɗe joweeɗiɗi. Nyalaade joweetataɓre boo ɓe mbaɗi mooɓtorde timminirde, bana ko umra.

Nehemiya 9

Do'aare tuubu

9:1 Too, nyande noogas e nayaɓre nder lewru go, yimɓe Isra'iila mooɓti fahin, ɓe ɗon cuumi, ɓe ɗon ɓorni leppi buhuuje, ɓe ngoodi mbulwuldi dow ko'e maɓɓe. 2 Yimɓe Isra'iila ceedi bee yimɓe jananɓe fuu, ɓe mbaŋgini hakkeeji maɓɓe e aybeeji kaakiraaɓe maɓɓe. 3 Koomoy dari haa nokkuure mum. Ɓe nani jaŋgɗe deftere tawreeta Allah Jawmiraawo maɓɓe, baakin saa'aaji tati. Saa'aaji tati feere ɓe mbaŋgini hakkeeji maɓɓe, ɓe cujidani Allah Jawmiraawo maɓɓe. 4 Yeesuwa e Binuy e Kadmiyel e Sebaniya e Bunni e Serebiya e Baani e Kanani ndari dow ba''orɗe Lewiŋko'en, tori Allah Jawmiraawo muuɗum'en bee sawtu. 5 Nden Lewiŋko'en Yeesuwa e Kadmiyel e Baani e Hasabeniya e Serebiya e Hodiya e Sebaniya e Petakiya mbi'i: "Umme! Maŋgte Allah Jawmiraawo mooɗon diga jamanuuji haa abada!" Ɓe maŋgti innde maako teddunde, ɓurnde maŋgtoore e tedduŋgal fuu, ɓe mbi'i: 6 "An feere ma a Jawmiraawo. An a waɗi asama, asamawu ɓurŋgu towugo bee jama'aare maagu fuu. A waɗi lesdi e ko woni dow maari, non boo ndiyamji e ko woni nder maaji. An a hokki tagle fuu yoŋki, jama'aare asama ɗon sujidane. 7 "An, ya Allah Jawmiraawo, a suɓi Abraama, a wurtini mo Ur nder lesdi Kaldiya, a ewni mo bee innde Ibrahiima. 8 A tawi mo o koolaaɗo yeeso maaɗa, ngam maajum a haɓɓi alkawal bee maako, haa a hokka mo lesdi Kanaani'en e Heti'en e Amoori'en e Peresi'en e Yebusi'en e Girgasi'en ngam asŋgol maako. A hebbini bolle ma, ngam a gooŋgaajo. 9 "A yi'i bone kaakaaji amin nder lesdi Misra, a nani bojji maɓɓe haa Maayo Kewe. 10 A huuwi alaamaaji e kaayeefiiji dow Firawna e sukaaɓe muuɗum e yimɓe lesdi muuɗum fuu, ngam a yi'i no ɓe ?aggorani kaakaaji amin. A huuwani hoore ma innde mawnde, bana ko laati hande. 11 A seeki maayo yeeso maɓɓe, haa ɓe eero caka maayo dow joorɗum. Ammaa taasnuɓe ɓe, a do''i ɓe nder luggeeŋga bana goɗɗo sakkinirta hayre nder ndiyam iloojam bee sembe. 12 Nyalawma a ɗowi ɓe bee ruulde nandunde bee daŋraŋgal, jemma boo ruulde man yayni bana yiite ngam yaynango ɓe dow laawol ngol ɓe tokki. 13 A jippi dow hooseere Sina, a wolwani ɓe diga asama. A hokki ɓe kiitaaji darnuɗi e wasuyeeji gooŋɗuɗi, e farillaaji booɗɗi e umrooje. 14 A anndini ɓe nyande siwtorde, nyande ma seniinde. A umri ɓe umrooje e farillaaji e tawreeta bee hunduko nelaaɗo ma Muusa. 15 Nde weelo naŋgi ɓe, a hokki ɓe nyaamdu iwndu haa asama. A ilni ndiyam e tapaare ngam ɗomka maɓɓe. Nden a wi'i ɓe ɓe nasta, ɓe mara lesdi ndi a wi'no a hokkan ɓe. 16 "Ammaa kaakaaji amin mawniti, cattini ko'e muuɗum'en, ɗowtanaaki umrooje ma. 17 Ɓe cali ɗowtaago, ɓe ngejjiti kaayeefiiji ɗi kuuwanɗa ɓe. Ɓe cattini ko'e maɓɓe, ɓe annini loraago haa njeyaaŋgu maɓɓe nder lesdi Misra. Ammaa an a Allah jaafoowo, kinnotooɗo, mo''anoowo yimɓe. A tikkataa law, mbooɗeeŋga ma ɗuuɗi. A accaay ɓe, 18 koo nde ɓe mbaɗi gaggel ɓolinaaŋgel, ɓe mbi'i: Ndaa Allah mooɗon gurtinɗo on Misra, koo nde ɓe mbolwi bolle kalluɗe masin. 19 Ammaa an a ɗuuɗa-hinnuyeejo, a accaay ɓe nder ladde. Nyalawma, ruulde nandunde bee daŋraŋgal wondi bee maɓɓe ngam ɗowugo ɓe haa laawol, jemma boo ruulde man yayni bana yiite, yaynani ɓe laawol ngol ɓe tokki. 20 A hokki ɓe Ruuhu ma mbooɗŋgu ngam faamtingo ɓe. A salaaki ɓe nyaamdu mannu, a hokki ɓe ndiyam ngam ɗomka maɓɓe. 21 Duuɓi cappanɗe nayi a wuurni ɓe nder ladde, ɓe cooyaay kooɗume. Limce maɓɓe kiiɗaay, kosɗe maɓɓe uppaay. 22 A marni ɓe laamuuji e ummaatooje maɓɓe. Ɓe nyaami lesdi Sihon, laamiiɗo haa Hesbon, e lesdi Ook, laamiiɗo Baasan. 23 A ɗuɗɗini ɓikkoy maɓɓe bana koode asama. A nastini ɓe lesdi ndi mbi'nooɗa kaakiraaɓe maɓɓe ɓe nastan ndi, ɓe mara ndi. 24 Ɓiɓɓe maɓɓe nasti ndi, nyaami ndi. A leesni Kanaani'en aartuɓe jooɗaago lesdi man. Laamiiɓe e ummaatooje lesdi man, a hokki ɗum haa juuɗe maɓɓe, ngam ɓe kuuwa ɗum ko fottani ɓe. 25 Ɓe nyaami berniiji cembiɗɗi e gese dimooje. Ɓe koo'i cuuɗi keewɗi kuuje booɗɗe, e ɓulli e inabooje e jaytunje e leɗɗe ɗuuɗɗe dimooje ɓiɓɓe belɗe. Ɓe nyaami, ɓe kaari, ɓe payi, ɓe ɗon bee welwelo ngam daliila mo''ere ma ɗuunde. 26 "Ammaa ɓe laati fitina'en, ɓe tuurtani ma, ɓe ngudini tawreeta ma haa ɓaawo maɓɓe. Ɓe mbari annabo'en reentinɓe ɓe ngam lortingo ɓe haa maaɗa, ɓe mbolwi bolle kalluɗe masin. 27 Ngam maajum a hokki ɓe haa juuɗe ɓillooɓe, kamɓe ɓe ɓilli ɓe. Nder wakkati ɓillaare ɓe mboyani ma, an boo a nani ɓe haa asama. Nder enɗam ma ɗuuɗɗam a hokki ɓe hisnooɓe ngam hisnugo ɓe juuɗe ɓillooɓe ɓe. 28 Ammaa nde ɓe keɓi siwtaare, ɓe puɗɗiti huuwugo ko halli haa gite ma. Ngam maajum a acci ɓe haa juuɗe konne'en maɓɓe, ngam ɓe laamano ɓe. Fahin ɓe mboyani ma, an boo a nani ɓe haa asama, a hisni ɓe nde ɗuuɗɗum ngam daliila enɗam ma ɗuuɗɗam. 29 A reentini ɓe ngam ɓe lorto haa tawreeta maaɗa. Ammaa ɓe mawniti, ɓe ɗowtanaaki umrooje ma, ɓe mbaɗi hakke dow farillaaji ma. Kanji, to goɗɗo tokkake ɗi, o yeeɗan. Ɓe ngaylitani ma ɓaawe maɓɓe, ɓe cattini ko'e maɓɓe, ɓe cali ɗowtaago. 30 A munyani ɓe duuɓi ɗuuɗɗi. A reentini ɓe bee Ruuhu ma, bee annabo'en ma boo, ammaa ɓe cali nanugo. Ngam maajum a eggini ɓe haa ummaatooje jananne. 31 Ammaa ngam enɗam ma ɗuuɗɗam a nattinaay ɓe pat, a wudinaay ɓe, ngam a Allah ɗuuɗa-hinnuyeejo e mo''ere. 32 "Jonta boo, ya Allah amin, Allah mawɗo, baawɗo, kulniiɗo, deenanɗo alkawal e mo''ere, taa laar bone amin bana pamarum, boneeji keɓɗi min minin e laamiiɓe amin e ardiiɓe amin e liman'en amin e annabo'en amin e kaakaaji amin, yimɓe maaɗa fuu, diga wakkati laamiiɓe Assuura haa warugo hande. 33 Nder ko heɓi min fuu, a laaɓɗo, ngam a huuwi gooŋgaaku. Ammaa minin min kuuwi kalluɗum. 34 Laamiiɓe amin e ardiiɓe amin e liman'en amin e kaakaaji amin ɗowtanaaki tawreeta ma, ɓe kakkilanaay umrooje ma e deentinki ma. 35 Ɓe marno laamu, a huuwani ɓe mbooɗeeŋga, a hokki ɓe lesdi njayndi ndimoori. Ammaa ɓe ɗowtanaaki ma, ɓe tuubaay, ɓe accaay kuuɗe maɓɓe kalluɗe. 36 Ndaa, min laati maccuɓe hande. Min maccuɓe nder lesdi ndi ndokkuɗa kaakaaji amin ngam min ceyoro nafuda maari e kuuje maari booɗɗe. 37 Nafuda maari ɗuuɗka laatani laamiiɓe ɓe njo''inɗa dow amin ngam daliila hakkeeji amin. Ɓe ɗon laamano ɓalli amin e dabbaaji amin, bana ɓerɗe maɓɓe ngiɗi. Min nasti boneeji naawɗi."

Nehemiya 10

No yimɓe kaɓɓiri alkawal

10:1 Ngam daliila kuuje ɗe'e fuu min kaɓɓi alkawal, min mbindi bolle maagal. Mawɓe amin e Lewiŋko'en amin e liman'en amin mbaɗi juuɗe muuɗum'en haa bindol maajum baɗaaŋgol lamba. 2 Ndaa inɗe maɓɓe: Ngomna Nehemiya, ɓii Hakaliya, Sedekiya, 3 Seraya, Ajariya, Yeremiya, 4 Paskuuru, Amariya, Malkiya, 5 Hatus, Sebaniya, Maluku, 6 Harim, Meremot, Obadiya, 7 Daniyel, Gineton, Baruku, 8 Mesulam, Abiya, Miyamin, 9 Ma'ajiya, Bilgay, Semaya ­- kamɓe ngoni liman'en. 10 Lewiŋko'en boo: Yeesuwa ɓii Ajaniya, Binuy mo asŋgol Henadat, Kadmiyel, 11 e bandiraaɓe maɓɓe: Sebaniya, Hodiya, Kelita, Pelaya, Hanan, 12 Mika, Rekob, Hasabiya, 13 Jakur, Serebiya, Sebaniya, 14 Hodiya, Baani, Beniinu. 15 Mawɓe yimɓe boo: Paros, Pakat-Mo'ab, Elam, Jattu, Baani, 16 Bunni, Asgada, Bebay, 17 Adoniya, Biguway, Adiina, 18 Ater, Hejekiya, Ajuru, 19 Hodiya, Hasum, Besay, 20 Harif, Anatot, Nebay, 21 Magapiyas, Mesulam, Kejira, 22 Mesejabiyel, Sadok, Yaduwa, 23 Pelatiya, Hanan, Anaya, 24 Hose'a, Hananiya, Hasuba, 25 Lokus, Pilka, Sobek, 26 Rekum, Hasabena, Ma'aseya, 27 Akiya, Hanan, Anan, 28 Maluku, Harim, Ba'ana. 29 Yimɓe luttuɓe e liman'en e Lewiŋko'en e aynooɓe dammuɗe e yimooɓe e huuwooɓe haykaliiru, seeduɓe bee jananɓe nder lesdi fuu ngam ɓe tokko tawreeta Allah, kamɓe e rewɓe maɓɓe e ɓiɓɓe maɓɓe worɓe e rewɓe e heewtuɓe faamugo fuu, 30 ɓe kawtani bandiraaɓe maɓɓe mawɓe bee hunayeere, haa ɓe tokko tawreeta ka Allah hokki bee hunduko nelaaɗo mum Muusa, ɓe ɗowtano umrooje Allah Jawmiraawo amin, e kiitaaji maako e farillaaji maako fuu. 31 Ndaa bolle alkawal go: "En ndokkataa yimɓe jananɓe nder lesdi ɓiɓɓe men rewɓe, en te'antaa ɓiɓɓe men worɓe ɓiɓɓe maɓɓe rewɓe boo. 32 To jananɓe ngaddi kuuje muuɗum'en e gawriije ngam coggu nyande siwtorde malla nyalɗe ceniiɗe feere, en coodataa ɗe. En koo'ataa nafuda hitaande joweeɗiɗawre, nder hitaande maajum en njaafoto nyamaale fuu. 33 "En njaɓi umroore dow ko'e men ngam hokkugo hitaande koondeyeere yeɓre tataɓre nder ceede cardi ngam kuugal nder suudu Allah men, 34 ngam tamseeje jo''inteeɗe, e dokke nyaamdu e dabbaaji guleteeɗi nyalaade koondeyeere e nyalɗe ciwtorɗe e nyalɗe hakkunde lebbi e juulɗe, ngam kuuje cenaaɗe e kirseteeɗi ittanɗi hakkeeji Isra'iila, e kuugal nder suudu Allah men fuu. 35 "Enen liman'en e Lewiŋko'en e yimɓe fuu mbaɗi kur'u ngam tabitingo tokkindirki no asli men njahrata dokkal leɗɗe haa suudu Allah men, bee saa'iire ta''aande hitaande koondeyeere, ngam wulugo ɗe dow hirsirde Allah Jawmiraawo men, bana ko winda nder tawreeta. 36 "Hitaande koondeyeere, ko en aartata sodugo haa gese men, ko en aartata teɓugo haa leɗɗe men boo, en njahran ɗum haa suudu Jawmiraawo, 37 non boo afɓe men worɓe e afi dabbaaji men, bana ko winda nder tawreeta. En njahran afi na'i men e afi dammooji men haa liman'en huuwooɓe kuugal nder suudu Allah men. 38 Non boo ko ɓuri wooɗugo haa kuroori men e ɓiɓɓe leɗɗe men e inaboojam e nebbam, en njahran ɗum haa liman'en nder taytaaji suudu Allah men, jakka gese men boo haa Lewiŋko'en, waato Lewiŋko'en jaɓooɓe jakka nder gure diina men fuu. 39 Goɗɗo limanjo mo asŋgol Haruna wondan bee Lewiŋko'en, saa'i ɓe njaɓata jakka man. Lewiŋko'en boo ittan yeɓre woore nder sappo haa jakka man, njahran nde haa suudu Allah men, nder taytaaji sigordu. 40 Yimɓe Isra'iila e Lewiŋko'en cigoto dokke gawri e inaboojam kesam e nebbam nder geɓe suudu maajum, ngam kuuje haykaliiru ɗon ton, e liman'en lii'ooɓe kirseteeɗi e aynooɓe dammuɗe e yimooɓe. En kuuwanan suudu Allah men ko haani fuu."

Nehemiya 11

Jooɗiiɓe haa Urusaliima

11:1 Yoo, ardiiɓe yimɓe njooɗi haa Urusaliima. Yimɓe luttuɓe mbaɗi kur'u ngam wurtingo gooto nder sappo, haa o jooɗo Urusaliima, berniwol ceniiŋgol, njoweenayo boo njooɗo nder gure feere. 2 Yimɓe mbarkiɗini jaɓɗo jooɗaago haa Urusaliima fuu. 3 Ndaa inɗe ardiiɓe lesdi, jooɗiiɓe haa Urusaliima. Ammaa woɗɓe yimɓe Isra'iila e liman'en e Lewiŋko'en e huuwooɓe haykaliiru e asŋgol jeyaaɓe Suleymaanu njooɗi nder gure Yahuuda, koomoy nder maral mum, nder wuro mum. 4 Woɗɓe nder le'i Yahuuda e Benyamin njooɗi haa Urusaliima. Nder yimɓe Yahuuda, ɓe'e: Ataya ɓii Ujiya ɓii Jekariya ɓii Amariya ɓii Sefatiya ɓii Maleliyel mo asŋgol Fares, 5 e Ma'aseya ɓii Baruku ɓii Kol-Hooje ɓii Adaya ɓii Yoyarib ɓii Jekariya Selaniijo. 6 Asŋgol Fares, jooɗiiɓe haa Urusaliima fuu, worɓe sembiɗɓe teemeɗɗe nayo e cappanɗe njoweego e njoweetato (468). 7 Nder yimɓe Benyamin, ɓe'e: Sallu ɓii Mesulam ɓii Yo'eda ɓii Pedaya ɓii Kolaya ɓii Ma'aseya ɓii Itiyel ɓii Yesaya, 8 e bandum'en, worɓe sembiɗɓe teemeɗɗe njoweenayo e noogas e njoweetato (928). 9 Yoo'el ɓii Jikiri woni hooreejo maɓɓe, Yahuuda ɓii Hasenuwa laati ɗiɗaɓo dow berniwol. 10 Nder liman'en, ɓe'e: Yedaya e Yoyarib e Yakin, 11 e Seraya ɓii Hilkiya ɓii Mesulam ɓii Sadok ɓii Merayot ɓii Ahitooba, ardiiɗo suudu Allah, 12 e bandiraaɓe maɓɓe huuwooɓe kuugal haykaliiru, worɓe teemeɗɗe njoweetato e noogas e ɗiɗo (822). Non boo Adaya ɓii Yerokam ɓii Pelaliya ɓii Amsi ɓii Jekariya ɓii Paskuuru ɓii Malkiya, 13 e bandum'en, baaba-ci'e'en teemeɗɗe ɗiɗo e cappanɗe nayo e ɗiɗo (242). Non boo Amassay ɓii Ajareel ɓii Aksay ɓii Mesilemot ɓii Imeer, 14 e bandum'en, worɓe sembiɗɓe teemerre e noogas e njoweetato (128). Jabdiyel ɓii Hagedolim woni hooreejo maɓɓe. 15 Nder Lewiŋko'en, ɓe'e: Semaya ɓii Hasuba ɓii Asrikam ɓii Bunni, 16 e Sabetay e Yoojabat, ɓe hoore'en Lewiŋko'en huuwooɓe kuugal yaasi suudu Allah. 17 Non boo Mataniya ɓii Mika ɓii Njobdi ɓii Asaf, limtoowo maŋgtoore saa'i do'aare, e Bakbukiya, ɗiɗaɓo caka bandum'en nder kuugal maajum, e Abda ɓii Samuwa ɓii Gallal ɓii Yedutuun. 18 Limgal Lewiŋko'en nder berniwol ceniiŋgol fuu waɗi teemeɗɗe ɗiɗo e cappanɗe njoweetato e nayo (284). 19 Ɓe'e ngoni aynooɓe dammuɗe: Akkubu e Talmon, e bandiraaɓe maɓɓe aynooɓe dammuɗe, worɓe teemerre e cappanɗe njoweeɗiɗo e ɗiɗo (172). 20 Ammaa Isra'iila'en luttuɓe e liman'en e Lewiŋko'en njooɗi nder gure Yahuuda fuu, koomoy nder maral muuɗum. 21 Huuwooɓe haykaliiru njooɗi haa towndiire Ofel. Siiha e Gispa ngoni hoore'en maɓɓe. 22 Uji ɓii Baani ɓii Hasabiya ɓii Mataniya ɓii Mika woni hooreejo Lewiŋko'en haa Urusaliima. O goɗɗo asŋgol Asaf. Kamɓe ɓe laati yimooɓe haa suudu Allah. 23 Woodi umroore laamiiɗo ngam tabitingo tokkindirki yimooɓe nyalaade nyalaade. 24 Petakiya ɓii Mesejabiyel mo asŋgol Jara ɓii Yahuuda woni dawranoowo laamiiɗo ngam haala Yahuudu'en fuu. 25 Woɗɓe liman'en e Lewiŋko'en njooɗi nder gure muuɗum'en caka gese muuɗum'en. Yimɓe Yahuuda njooɗi haa berniwol Kiriyat-Arba e gure maagol, haa Dibon e gure maagol, haa Kabseyel e kawyeeji maagol, 26 haa Yeesuwa e Molada e Bayti-Pelet, 27 haa Hasar-Su'al, haa Biirsaba e gure maagol, 28 haa Sikilak, haa Mekona e gure maagol, 29 haa En-Rimmon e Sor'a e Yarmut, 30 haa Sanoyak e Adulam e kawyeeji maaji, haa Lakis e gese maagol, haa Aseka e gure maagol. Ɓe njooɗi diga Biirsaba haa yotti waadiwol Hinnom. 31 Yimɓe Benyamin njooɗi haa Geba e Mikmas e Ayya, haa Baytila e gure maagol, 32 haa Anatot e Noba e Ananiya, 33 haa Hasoor e Rama e Gittayim, 34 haa Hadida e Seboyim e Nebalat, 35 haa Lodo e Oono e nder waadiwol waɗooɓe sanaa'a. 36 Geɓe Lewiŋko'en goɗɗe eggi diga lesdi Yahuuda haa lesdi Benyamin.

Nehemiya 12

Limtuki liman'en e Lewiŋko'en

12:1 Ndaa limtuki liman'en e Lewiŋko'en warduɓe bee Jorobaabila ɓii Salaatiyel e Yeesuwa: Seraya, Yeremiya, Esira, 2 Amariya, Maluku, Hatus, 3 Sekaniya, Rekum, Meremot, 4 Iddo, Gineton, Abiya, 5 Miyamin, Ma'adiya, Bilga, 6 Semaya, Yoyarib, Yedaya, 7 Sallu, Amok, Hilkiya, Yedaya. Kamɓe ngoni mawɓe liman'en e bandiraaɓe maɓɓe nder jamanu Yeesuwa. 8 Lewiŋko'en boo, ɓe'e: Yeesuwa, Binuy, Kadmiyel, Serebiya, Yahuuda e Nataniya. Kaŋko e bandiiko'en ngoni yimooɓe maŋgtooje. 9 Bakbukiya e Unni e bandiraaɓe muuɗum'en tiitotiri bee maɓɓe ngam yimdugo. 10 Yeesuwa danyi Yoyakim, Yoyakim danyi Eliyasib, Eliyasib danyi Yoyada, 11 Yoyada danyi Yokanan, Yokanan danyi Yaduwa. 12 Nder jamanu Yoyakim, ɓe'e ngoni baabaaji ci'e liman'en: Meraya mo saare Seraya, Hananiya mo saare Yeremiya, 13 Mesulam mo saare Esira, Yehokanan mo saare Amariya, 14 Yoonatan mo saare Maluku, Yusufu mo saare Sebaniya, 15 Adana mo saare Harim, Helkay mo saare Merayot, 16 Jekariya mo saare Iddo, Mesulam mo saare Gineton, 17 Jikiri mo saare Abiya, goɗɗo mo saare Miyamin, Piltay mo saare Ma'adiya, 18 Samuwa mo saare Bilga, Yoonatan mo saare Semaya, 19 Matenay mo saare Yoyarib, Uji mo saare Yedaya, 20 Kalay mo saare Sallu, Eber mo saare Amok, 21 Hasabiya mo saare Hilkiya, Netaneyel mo saare Yedaya. 22 Nder jamanu Eliyasib e Yoyada e Yokanan e Yaduwa, inɗe baabaaji ci'e liman'en mbindaama haa warugo laamu Dariyus Persiijo. 23 Lenyol Lewi boo, baabaaji ci'e maɓɓe mbindaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe, haa warugo saa'i Yokanan taaniraawo Eliyasib. 24-25 Mawɓe Lewiŋko'en, ɓe'e: Hasabiya e Serebiya e Yeesuwa e Binuy e Kadmiyel. Bandiraaɓe maɓɓe Mataniya e Bakbukiya e Obadiya tiitotiri bee maɓɓe ngam maŋgtugo e yettugo Jawmiraawo, yeɓre kombi yeɓre, bana Daawuda, goɗɗo Allah umruno. Ammaa Mesulam e Talmon e Akkubu ngoni aynooɓe dammuɗe ngam aynugo cigorɗi kombi dammuɗe. 26 Kamɓe ɓe nguuri nder jamanu Yoyakim ɓii Yeesuwa ɓii Yoosadak, e Nehemiya, ngomna, e Esira, limanjo e moodibbo tawreeta.

Cenki mahol Urusaliima

27 Yoo, saa'i cenki mahol Urusaliima, ɓe ewni Lewiŋko'en nder gure maɓɓe, haa ɓe ngara Urusaliima, ɓe mbaɗa juulde bee seyo, bee gettooje e gime, bee koŋsiije e moolooji e hooduuji. 28 Yimooɓe Lewiŋko'en mooɓi diga lesdi piltundi Urusaliima, e kawyeeji Netofati'en, 29 e Bayti-Gilgal, e lesdi kombi Geba e Asmawet, ngam yimooɓe nyiɓno ci'e muuɗum'en nder taarde Urusaliima. 30 Liman'en e Lewiŋko'en aarti senaago ko'e muuɗum'en. Nden ɓe ceni yimɓe e dammuɗe e mahol. 31 Min Nehemiya mi wa''ini ardiiɓe Yahuuda dow mahol, mi darni yimooɓe geɓe mawɗe ɗiɗi ngam yimugo gettooje. Yeɓre woore yehi dow hoore mahol haa juŋŋgo nyaamo hedi dammugal jiddere. 32 Hosaya tokki nde bee reeta ardiiɓe Yahuuda. 33 Non boo Ajariya e Esira e Mesulam 34 e Yahuuda e Benyamin e Semaya e Yeremiya, 35 liman'en, bee luwe. Nden Jekariya ɓii Yoonatan ɓii Semaya ɓii Mataniya ɓii Mikaya ɓii Jakur ɓii Asaf, 36 e bandum'en Semaya e Ajareel e Milalay e Gilalay e Ma'ay e Netaneyel e Yahuuda e Hanani, bee kuuje gimruɗe ɗe Daawuda, goɗɗo Allah hokkuno yimooɓe. Moodibbo Esira ardi ɓe. 37 Ɓe caali dammugal seeɓoore, ɓe tiiti cir, ɓe mba''i ba''orɗe haa berniwol Daawuda, ɓe tokki eeŋgrude mahol ɓaawo saare Daawuda yahugo dammugal ndiyam haa fuunaaŋge. 38 Yeɓre ɗiɗawre yehi juŋŋgo nano. Mi tokki nde bee reeta ardiiɓe Yahuuda feere. Min tokki mahol ɓaawo suudu ɓolinirɗe towndu, nden mahol jaasŋgol. 39 Min caali dammugal Efrayim, e dammugal berniwol kiiɗŋgol, e dammugal luumo liɗɗi, e suudu Hananiyel towndu, e suudu towndu wi'eteendu Teemerre, e dammugal baali. Min kaaɗi haa dammugal aynol. 40 Geɓe yimooɓe ɗiɗi fuu ndari haa suudu Allah. Reeta ardiiɓe ɗon ngondi bee am, 41 non boo liman'en Eliyakim e Ma'aseya e Miyamin e Mikaya e Eliyo'eenay e Jekariya e Hananiya, bee luwe, 42 e Ma'aseya e Semaya e Eliyajaaru e Uji e Yokanan e Malkiya e Elam e Ajer. Nden yimooɓe puɗɗi yimugo, Yisrakiya limtani ɓe. 43 Nyande maajum ɓe lii'ani Allah kirsaaɗi ɗuuɗɗi. Ɓe ceyi, ngam Allah hokki ɓe seyo maŋgo. Rewɓe e ɓikkoy ceyodi bee maɓɓe. Hoolo seyo Urusaliima yehi daayiiɗum.

Nguure liman'en e Lewiŋko'en

44 Too, saa'i maajum Yahuudu'en njo''ini aynooɓe haa cuuɗi cigorɗi ngam dokke e ?aamnde aartunde e jakkaaji, ngam ɓe cigo ton ko yimɓe ngaddi diga gese gure fuu, waato geɗal ngal tawreeta ta''ani liman'en e Lewiŋko'en. Yahuudu'en ceyori kuugal liman'en e Lewiŋko'en, 45 huuwooɓe kuugal Allah maɓɓe e kuugal cenki. Yimooɓe e aynooɓe dammuɗe, kamɓe boo ɓe kuuwi fodde umroore Daawuda e ɓiyum Suleymaanu. 46 Ngam diga ɓooyma, diga jamanu Daawuda e Asaf, woodi hoore'en yimooɓe, e maŋgtooje e gettooje ngam Allah. 47 Nder jamanu Jorobaabila e Nehemiya, yimɓe Isra'iila fuu ndokki geɗe ngam yimooɓe e aynooɓe dammuɗe, fodde haaje nyalaaɗe fuu. Non boo dokke cenaaɗe ngam Lewiŋko'en. Lewiŋko'en boo ndokki liman'en, asŋgol Haruna, ko tawreeta yeɗi ɓe.

Nehemiya 13

No Yahuudu'en ngurtiniri jananɓe nder jama'aare

13:1 Too, saa'i maajum ɓe njaŋgani yimɓe nder deftere Muusa. Aaya feere ɗon wi'a: "Walaa Ammooniijo koo Mo'abiijo nastata jama'aare Allah sam, 2 ngam ɓe mballitaay yimɓe Isra'iila bee nyaamdu e ndiyam, ammaa ɓe lii'ani Balaama ceede ngam o naala ɓe. Ammaa Allah men wartiri naaloore maajum barka." 3 Nde yimɓe nani umroore tawreeta nde'e, ɓe ngurtini yimɓe jilluɓe fuu nder jama'aare Isra'iila.

No Nehemiya wo''itiniri boofi haa suudu Allah

4-5 Hiddeko kuuje ɗe'e laato, Eliyasib, limanjo kalfitinaaɗo taytaaji haa suudu Allah amin, hokkuno bandum Tobiya wooru cuuɗi maajum. Naane ɓe cigino ton dokke nyaamdu, e urle guleteeɗe, e kuuje, e jakka gawri e inaboojam e nebbam, waato geɗe Lewiŋko'en e yimooɓe e aynooɓe dammuɗe, e dokke ngam liman'en. 6 Saa'i maajum mi walaa haa Urusaliima, ngam nder nduuɓu Artahasta, laamiiɗo Baabila, cappanɗe tati e ɗiɗaɓu, mi lorti haa maako. Ɓaawo wakkati seɗɗa mi tori mo duŋgaye dillugo fahin. 7 Mi warti Urusaliima, mi yi'i halleende nde Eliyasib huuwi ngam Tobiya bee hokkugo mo suudu go. 8 Haala maajum fottanaay yam sam. Ngam maajum mi wurtini kuuje Tobiya fuu nder suudu. 9 Nden mi umri laɓɓingo ndu e nastingo kuuje suudu Allah e dokke e urle bana naane. 10 Mi nani boo yimɓe ngaddaay geɗe Lewiŋko'en. Ngam maajum Lewiŋko'en e yimooɓe acci kuugal muuɗum'en, ndilli haa gese muuɗum'en. 11 Mi feli dawrooɓe, mi ?ami ɓe: "Koni suudu Allah ferwi?" Nden mi lortini Lewiŋko'en, mi darni koomoy haa kuugal muuɗum. 12 Ɓaawo maajum yimɓe Yahuuda fuu ngaddi jakka gawri e inaboojam e nebbam, nastini ɗum nder cuuɗi cigorɗi. 13 Mi halfitini cuuɗi maajum haa juuɗe Selemiya, limanjo, e Sadok, bindoowo, e Pedaya, ɓe Lewiŋko'en, e Hanan ɓii Jakur ɓii Mataniya ngam wallugo ɓe, ngam koomoy laari ɓe ɓe hoolaaɓe. Ɓe yowaaɓe kuugal sendango bandiraaɓe maɓɓe. 14 Ya Allah am, siftoram ngam kuuje ɗe'e, taa yejjit kuuɗe booɗɗe ɗe kuuwmi ngam suudu ma e ngam kuugal nder maaru.

No Nehemiya wo''itiniri al'aada nyande siwtorde

15 Too, saa'i maajum ngi'mi woɗɓe Yahuudu'en ɗon njaaɓa ɓiɗɗirɗe inabooje nder nyande siwtorde+ ɓe ɗon mooɓta gawri e inabooje e ibbe, ɓe ɗon ndimda bamɗe maɓɓe bee kuuje ɗe'e e dimle feere fuu, ɓe ngaddi ɗum haa Urusaliima nder nyande siwtorde. Mi haɗi ɓe, taa ɓe coorra kuuje maɓɓe nyande maajum. 16 Woodi boo yimɓe Tirus jooɗiiɓe haa Urusaliima. Ɓe ngaddi liɗɗi e kuuje feere feere, ɓe coorri ɗum Yahuudu'en haa Urusaliima. Ɓe kuuwi ɗum koo nder nyande siwtorde boo. 17 Mi feli mawɓe Yahuuda, mi wi'i ɓe: "Koni on coɓnata nyande siwtorde bee halleende nde'e? 18 Naa bana ni kaakaaji mon boo kuuwri na? Ngam maajum Allah men ukki sarru fuu dow meeɗen e berniwol ngo'ol. Onon boo on ɗon mawnina ɓernuki Allah dow Isra'iila bee soɓnugo nyande siwtorde." 19 Hiddeko nyande siwtorde+ fuɗɗa, nde ɗowdiiji njuuti haa dammuɗe Urusaliima, mi umri maɓɓugo dammuɗe, taa ɗe maɓɓito, sonaa to nyande siwtorde saalake. Mi darni woɗɓe suka'en am haa dammuɗe, ngam taa goɗɗo nastina dooŋgal kooŋgale nder nyande maajum. 20 Nden filooɓe e soorrooɓe kuuje feere feere mbaali yaasi dammuɗe, nde woore koo nde ɗiɗi. 21 Mi feli ɓe: "Koni mbaaloton yaasi mahol? To on meeti ɗum, mi naŋgan on." Diga saa'i maajum ɓe acci warugo nyande siwtorde. 22 Nden mi umri Lewiŋko'en ɓe cena ko'e maɓɓe, ɓe laato aynooɓe dammuɗe, ngam taa goɗɗo luuta senaare nyande siwtorde. Ngam maajum boo siftoram, ya Allah am, enɗam fodde mbooɗeeŋga ma maŋga.

No Nehemiya haɗiri te'ugo rewɓe jananɓe

23 Saa'i maajum ngi'mi boo Yahuudu'en te'ɓe rewɓe iwɓe Ajootus e Ammoon e Mo'ab. 24 Reeta ɓikkoy maɓɓe mbolwi haala Ajootus koo haala ummaatoore feere, ammaa koy mbaawaay wolwugo ibraniŋkoore. 25 Mi telɓani ɓe, mi naali ɓe, mi fiyi woɗɓe maɓɓe, mi ɗoofi gaasa ko'e maɓɓe, mi hunni ɓe bee innde Allah, taa ɓe ndokka jananɓe ɓiɓɓe maɓɓe rewɓe, taa ɓe koo'a ɓiɓɓe jananɓe rewɓe ngam ko'e maɓɓe koo ngam ɓiɓɓe maɓɓe worɓe. 26 Mi wi'i ɓe: "Naa ngam rewɓe bana ɓe'e Suleymaanu, laamiiɗo Isra'iila waɗi hakke na? Caka ummaatooje fuu walaa laamiiɗo bana maako, o giɗaaɗo Allah. Allah lammini mo dow Isra'iila fuu. Ammaa rewɓe jananɓe nastini mo nder hakke. 27 Kadi onon on poti huuwugo aybewol maŋgol ngo'ol na, on njambo Allah meeɗen bee te'ugo rewɓe jananɓe?" 28 Gooto nder ɓiɓɓe Yoyada ɓii Eliyasib, hooreejo liman'en laati esiraawo Sambalat Horoniijo. Mi riiwi mo. 29 Siftor ɓe, ya Allah am, ngam ɓe coɓni limanku e alkawal liman'en e Lewiŋko'en. 30 Mi laɓɓini ɓe e kuuje jananne fuu, mi waɗi umrooje dow liman'en e Lewiŋko'en, koomoy nder kuugal muuɗum, 31 non boo dow gadduki leɗɗe bee saa'iije ta''aaɗe, e dokkuki ?aamnde gese aartunde. Ya Allah am, siftoram ngam hayru am.

Asta 1

No laamiiɗo Ahasuweros wudiniri debbo mum

1:1 Ndaa ko laati nder balɗe Ahasuweros mo laamani lesɗe teemerre e noogas e joweeɗiɗi (127), diga Indiya haa yotti Habasi. 2 Saa'i o ɗon jooɗi dow leeso laamu maako nder berniwol Suusa, 3 nder nduuɓu laamu maako tataɓu, o waɗi nyaamduuji ngam mawɓe maako e saraaki'en maako fuu. Hoore'en jama'aare konu iwɓe Persiya e Mediya, e tedda-asli'en, e ngomna'en lesɗe maako ngari yeeso maako. 4 Nyalɗe ɗuuɗɗe o holli ɓe risku laamu maako e tedduŋgal maŋgu maako kaayeefiwal, nyalɗe teemerre e cappanɗe joweetati (180). 5 Nde wakkati man saali, o waɗi nyaamduuji feere ngam yimɓe nder berniwol Suusa fuu, mawɓe e leesɓe. Ɗum waɗi nyalɗe joweeɗiɗi haa babal nder jarne laamorde. 6 Wirndallooji daneeji e carwinaaɗi ɓili bee kalagaaje cardi haa ɓoggi daneeji e boɗeeji caka daŋraŋge kaa'e daneeje. Leese kaŋgeeri e cardi ndari dow taŋkol baɗaaŋgol bee kaa'e cehaaɗe haako-haakooje e daneeje e oole e ɓaleeje. 7 Yimɓe njari njaram nder njardukoy kaŋgeeri feere feere. Inaboojam laamiiɗo ɗuuɗi masin fodde al'aada maako. 8 Umroore laamiiɗo haɗi doolugo goɗɗo, o umruno mawɓe laamorde ɓe acca koomoy huuwa bana ɓernde mum yiɗi. 9 Wasti, debbo laamiiɗo, kaŋko boo o waɗi nyaamduuji ngam rewɓe nder laamorde Ahasuweros. 10 Too, nyande joweeɗiɗawre, nde ɓernde laamiiɗo weli bee njaram, o umri Mehuman e Bijeta e Harbona e Bigeta e Abagata e Jetar e Karkas, sortaaɓe maako njoweeɗiɗo, sukaaɓe maako, 11 ɓe ngadda debbo maako Wasti yeeso maako, o meetiiɗo meetaleewol laamu. Laamiiɗo yiɗno hollugo yimɓe e mawɓe no o wooɗiri, ngam o booɗɗo masin. 12 Ammaa Wasti, debbo laamiiɗo sali ɗowtanaago umroore maako nde sortaaɓe njahrani mo, o waraay. Ngam maajum laamiiɗo ɓerni masin, ɓernde muuɗum metti. 13 O sarwotiri bee dawrooɓe maako annduɓe no goɗɗo huuwrata wakkatiiji fuu, ngam ɗum al'aada laamiiɗo o sarwotira haala fuu bee annduɓe umrooje e diina. 14 Caka dawrooɓe maako, ɓe'e ɓuri ɓadaago mo: Karsena e Setar e Adamata e Tarsis e Meres e Marsena e Memukan, ardiiɓe Persiya e Mediya njoweeɗiɗo, duŋganaaɓe warugo yeeso laamiiɗo koondeye, aranɓe nder laamu. 15 Laamiiɗo ?ami ɓe: "Ɗume umroore umrata huuwugo debbo am Wasti mo ɗowtanaaki wolde am nde sortaaɓe njahrani mo?" 16 Memukan jaabi yeeso laamiiɗo e ardiiɓe: "Wasti, debbo laamiiɗo huuwi kalluɗum, naa dow laamiiɗo tan, ammaa dow mawɓe e ummaatooje nder lesɗe laamiiɗo Ahasuweros fuu. 17 Ngam rewɓe fuu anndan ko o waɗi, ɓe njawoto worɓe maɓɓe, ɓe mbi'a: Laamiiɗo Ahasuweros umri waddugo debbo mum Wasti yeeso muuɗum, ammaa o waraay. 18 Rewɓe mawɓe nder Persiya e Mediya, nanɓe ko debbo laamiiɗo waɗi, mbi'an mawɓe fuu bana non, yawaare e tikkere ɗuuɗan. 19 To ɗum fottani ma, barkaama, waɗ umroore, nde winde nder umrooje Persi'en e Medi'en ngam taa nde waylo. Nde wi'a taa Wasti meeta waŋgugo yeeso laamiiɗo Ahasuweros, laamiiɗo tammi hokkugo tedduŋgal Wasti haa debbo feere, ɓuranɗo mo wooɗugo. 20 To a woyni umroore nde'e nder laamu maaɗa maŋgu fuu, barkaama, rewɓe fuu teddinan worɓe muuɗum'en, koo mawɗo koo leesɗo." 21 Haala maajum fottani laamiiɗo e ardiiɓe, laamiiɗo waɗi ko Memukan sarwini mo. 22 O neldi bataakeeji nder lesɗe maako fuu ­- haa lesdi koondiye bee bindol mum, e ummaatoore koondeye bee wolde mum ­- ngam haa gorko koomoye tabita o jawmu saare muuɗum.

Asta 2

No Asta laatori debbo laamiiɗo

2:1 Ɓaawo kuuje ɗe'e, nde ɓernde laamiiɗo Ahasuweros feewti, o siftori ko Wasti huuwi, ko o ta''anaama boo. 2 Sukaaɓe laamiiɗo mbi'i mo: "Barkaama, accu ɓe ɗaɓɓitane faanyɓe wooɗɓe ɓe meeɗaay gorko. 3 Jo''in hakkilooɓe nder lesɗe maaɗa fuu, barkaama, ngam ɓe mooɓta kooɓeye faanyɓe wooɗɓe ɓe meeɗaay gorko. Ɓe ngadda ɓe haa berniwol Suusa nder suudu rewɓe, halfitinaandu Hegay, saraakiijo aynoowo rewɓe. Kaŋko o hokka ɓe haaje maɓɓe ngam fawnaago. 4 Paanyo pottananɗo ma, barkaama, laato debbo maaɗa haa pellel Wasti." Haala maajum fottani laamiiɗo, o huuwi bana non. 5 Woodi goɗɗo Yahuuduujo nder berniwol Suusa, innde maako Mardokay ɓii Ya'ir ɓii Simi ɓii Kis, mo lenyol Benyamin. 6 O egginaaɗo e Urusaliima caka yimɓe woɗɓe wonduɓe bee Yekoniya, laamiiɗo Yahuuda. Buutunasar, laamiiɗo Baabila egginno ɓe. 7 Mardokay laati mawninoowo Hadasa, bi'eteeɗo boo Asta. Asta woni ɓii bappa Mardokay. O walaa baaba e daada fuu. O paanyo booɗɗo masin. Nde baaba maako e daada maako maayi, Mardokay jaɓi mo bana ɓiŋgel muuɗum. 8 Saa'i umroore laamiiɗo anndaama, hakkilooɓe mooɓti faanyɓe ɗuuɗɓe haa berniwol Suusa, ndokki ɓe haa juŋŋgo Hegay. Ɓe ngaddi Asta boo nder saare laamiiɗo haa aynol Hegay, aynoowo rewɓe. 9 Paanyo oo fottani mo, heɓi mo''ere haa maako. O yaawɗi hokkugo mo haaje maako ngam fawnaago e wuurugo. O hokki mo horɓe njoweeɗiɗo boo, suɓaaɓe nder saare laamiiɗo. Nden o jo''ini mo bee horɓe maako nder taytaaji suudu rewɓe ɓurɗi wooɗugo. 10 Ammaa Asta waŋginaay ummaatoore muuɗum e asli muuɗum, ngam Mardokay umruno mo taa o anndina ɗum. 11 Nyalɗe fuu Mardokay waanci haa babal yeeso suudu rewɓe ngam anndugo njamu Asta e ko heɓata mo. 12 Wakkati taaskara ta''anaaɗo rewɓe bee umroore, waɗi lebbi sappo e ɗiɗi: lebbi joweego bee nebbam baɗaadi, nden lebbi joweego bee ngujam balsani e kuuje pawnirɗe feere. Ɓaawo maajum faanyɓe fuu njehi bee tokkindirki haa laamiiɗo Ahasuweros. 13 Koomoy heɓi ko o ɗaɓɓi fuu, ngam o hoo'a ɗum diga suudu rewɓe haa suudu laamiiɗo. 14 Kiikiɗe o yehi ton, fajiri boo o lori haa suudu rewɓe ɗiɗawru, halfitinaandu Sa'asgas, saraakiijo aynoowo sulaaɓe. O meetataa yahugo haa laamiiɗo, sonaa to o fottani laamiiɗo, kaŋko boo o ewni mo bee innde. 15 Nden saa'i waɗi ngam Asta ɓii Abikayil, bappa Mardokay, mawninoowo mo. Sey o waŋga yeeso laamiiɗo. O ɗaɓɓaay kooɗume, o hoo'i ko Hegay, saraakiijo aynoowo rewɓe dawrani mo tan. O heɓi mo''ere haa yi'ɓe mo fuu. 16 Ɓe njahri mo nder suudu laamiiɗo Ahasuweros nder lewru sappooru wi'eteendu Tebet, nder nduuɓu laamu maako njoweeɗiɗaɓu. 17 Laamiiɗo ɓuri yiɗugo Asta dow rewɓe woɗɓe fuu, heɓni mo mo''ere e fertaare ko ɓuri faanyɓe luttuɓe. O meeti mo meetaleewol laamu, o te'i mo haa pellel Wasti. 18 Nden o waɗi nyaamduuji ɗuuɗɗi ngam mawɓe maako e saraaki'en maako, haa o teddina Asta. O hoynani lesɗe maako jomorgol, o hokki boo dokke bee caahu. 19 Nde ɓe mooɓti faanyɓe fahin, Mardokay ɗon huuwa haa laamorde. 20 Asta waŋginaay asŋgol mum e ummaatoore mum tawon, bana Mardokay umruno mo. O tokki nanango Mardokay bana naane, yaake Mardokay mawninno mo. 21 Nyande go'o, nde Mardokay ɗon huuwa kuugal muuɗum haa laamorde, saraaki'en ɗiɗo, Bigetan e Teres, aynooɓe dammugal haa suudu laamiiɗo, ɓe tikki, ɓe kaɓɓi dabare ngam mbarugo laamiiɗo Ahasuweros. 22 Mardokay nani haala maajum, anndini ka Asta, debbo laamiiɗo, Asta boo yecci ka laamiiɗo bee innde Mardokay. 23 Hiitooɓe linyi haala man, gooŋɗini ka. Worɓe ɗiɗo go tiggaama dow leɗɗe. Kuuje ɗe'e fuu mbindaama haa deftere habaruuji nyalaaɗe, haa gite laamiiɗo.

Asta 3

Nufaye Haman ngam nattingo Yahuudu'en

3:1 Ɓaawo maajum laamiiɗo Ahasuweros ɓaŋgti Haman ɓii Hamedata, goɗɗo asŋgol Agag, ardini mo yeeso ardiiɓe wonduɓe bee muuɗum fuu. 2 Saraaki'en fuu tuggi koppi, cujidani Haman, ngam bana ni laamiiɗo umruno. Ammaa Mardokay tuggaay koppi mum, sujidaay. 3 Saraaki'en woɗɓe ?ami mo: "Koni luutata umroore laamiiɗo?" 4 Ɓe tokki ?amugo mo nyalɗe fuu, ammaa o nananaay ɓe. Nden ɓe ngecci ɗum Haman, haa ɓe ngi'a to Mardokay tokkoto huuwugo bana non. Ngam o wi'no ɓe o Yahuuduujo. 5 Haman yi'i Mardokay tuggaay koppi, sujidinaay mo. Ɗum ɓernini mo masin. 6 Nde ɓe anndini mo ummaatoore Mardokay, mbarugo Mardokay feere muuɗum he'aay mo, o nufi nattingo Yahuudu'en wonɓe nder laamu Ahasuweros pat, Mardokay e ummaatoore muuɗum fuu. 7 Nder nduuɓu laamiiɗo Ahasuweros sappo e ɗiɗaɓu, nder lewru arandu wi'eteendu Nisaanu, ɓe mbaɗi kur'u mbi'eteeŋgu Puur yeeso Haman, ngam nyalɗe e lebbi fuu bee tokkindirki. Kur'u waŋgini nyande sappo e tataɓre nder lewru sappo e ɗiɗawru wi'eteendu Adar. 8 Nden Haman wi'i laamiiɗo Ahasuweros: "Woodi ummaatoore saŋkitiinde caka ummaatooje goɗɗe nder lesɗe laamu maaɗa fuu. Ɓe kawtataa bee yimɓe woɗɓe. Umrooje maɓɓe potaay bee umrooje ummaatooje goɗɗe, ɓe ɗowtantaako umrooje maaɗa boo, barkaama. Haanaay a munyana ɓe, barkaama. 9 To ɗum fottani ma, barkaama, umru mbarugo ɓe. Min boo mi taaski hokkugo cardi kilo ujine cappanɗe jowi (50.000) haa juuɗe aynooɓe, ɓe nastina ndi nder ndesaari laamu." 10 Laamiiɗo itti halagaare lamba haa juŋŋgo mum, hokki nde Haman ɓii Hamedata Agagiijo, toonyoowo Yahuudu'en. 11 Nden o wi'i mo: "Cardi man e yimɓe, an jeyi. Huuw ɓe ko fottani ma." 12 Nyande sappo e tataɓre nder lewru arandu, Haman ewni windooɓe laamiiɗo, umri ɓe ko ɓe mbindanta ngomna'en e wakiili'en lesɗe e hoore'en ummaatooje fuu ­- haa lesdi koondiye bee bindol mum, e ummaatoore koondeye bee wolde mum. Ɓe mbindi bataakeeji bee innde laamiiɗo, nden Haman waɗani ɗi lamba bee halagaare go. 13 O neldi bataakeeji man bee yaawɗotooɓe haa lesɗe laamiiɗo fuu bee umroore mbarugo e nattingo Yahuudu'en pat, derke'en e ndotti'en, ɓikkoy e rewɓe, e jaɓtugo kuuje maɓɓe, nder nyalaade woore, waato nyande sappo e tataɓre nder lewru sappo e ɗiɗawru wi'eteendu Adar. 14 Misaalu bataakewol go waŋgi ɗum umroore nder lesdi koondiye ngam anndingo yimɓe fuu ɓe taaskano nyalaade maajum. 15 Yaawɗotooɓe ndilli bee jaawal fodde umroore laamiiɗo. Aran umroore man waŋgi nder berniwol Suusa. Laamiiɗo e Haman njooɗi, njardi, ammaa yimɓe nder berniwol Suusa cakli.

Asta 4

Nufaye Mardokay ngam hisnugo Yahuudu'en

4:1 Nde Mardokay nani haala man fuu, o seeki limce maako, o ɓorni leppi buhuuje, o waɗi ndoondi dow hoore maako. Nden o yehi nder berniwol, o ɗon woya bee sawtu. 2 O yotti baŋge dammugal saare laamiiɗo, ngam walaa ɓorniiɗo leppi buhuuje saaloto dammugal man. 3 Nder lesdi koondiye, haa umroore laamiiɗo nde'e yotti fuu, mettamɓeram ukkani Yahuudu'en. Ɓe cuumi, ɓe mboyi bee gonɗi, ɗuuɗɓe mbaali dow buhuuje e doɗɗe. 4 Horɓe Asta e sortaaɓe muuɗum anndini mo ɗum. Debbo laamiiɗo hultori, neldi limce ngam ɓornugo Mardokay e ittugo buhu maako, ammaa o sali. 5 Nden Asta ewni Hatak, gooto nder sortaaɓe mo laamiiɗo umri ɗum huuwango Asta. O neli mo haa Mardokay ngam anndugo ko waɗi mo, ngam ɗume o huuwi bana non boo. 6 Hatak yehi haa Mardokay, haa babal berniwol yeeso dammugal saare laamiiɗo. 7 Mardokay yecci mo ko heɓi ɗum fuu. Non boo haala cardi ndi Haman yiɗno waddugo nder ndesaari laamiiɗo ngam mbarugo Yahuudu'en. 8 O hokki mo boo misaaluwol umroore nattinki nde waŋgi nder Suusa, ngam o holla ngol Asta, o wi'a mo o yaha haa laamiiɗo ngam o ɗaɓɓita mo''ere maako, o seetto ummaatoore maako Yahuudu'en. 9 Hatak warti haa Asta, yecci mo bolle Mardokay. 10 Asta umri mo o yaha haa Mardokay fahin, o wi'a mo: 11 "Mawɓe laamiiɗo e yimɓe nder lesɗe laamiiɗo fuu anndi ɗu'um: Umroore haɗi koomoy gorko malla debbo nastugo saare laamiiɗo, sonaa to o ewnaama. Nastanɗo fuu o mbareteeɗo, sonaa to laamiiɗo forti sawru laamu ndu kaŋgeeri dow maako ngam hisnugo yoŋki maako. Waɗi nyalɗe cappanɗe tati jonta, ɓe ewnaaki yam ngam mi nasta suudu laamiiɗo." 12 Hatak anndini Mardokay bolle Asta. 13 Mardokay lorni mo bee jaawaabu ni'i: "Taa tamma an feere ma a hisan caka Yahuudu'en fuu ngam a ɗon nder saare laamiiɗo. 14 To a jeeɗake nder saa'iire bana nde'e, ballal e kisndam iwanan Yahuudu'en haa nokkuure feere, ammaa an e saare ma on kalkan. Moy anndi? Teema a heɓi ɓaŋgaare laamu ngam saa'iire bana nde'e." 15 Asta neldi mo jaawaabu ni'i: 16 "Yah, mooɓtu Yahuudu'en wonɓe haa Suusa fuu. Cuume ngam am, taa nyaame, taa njare nyalɗe tati, jemma bee naaŋge fuu. Min e horɓe am, min cuumoto boo. Nden njahanmi haa laamiiɗo, koo to ɗum luuti umroore. To doole mi halka, nden kam mi halkan." 17 Mardokay yehi, huuwi ko Asta umri mo.

Asta 5

No Asta waɗiri nyaamduuji ngam laamiiɗo e Haman

5:1 Too, nyande tataɓre Asta ɓorni jaage laamu, yehi haa babal nder saare laamiiɗo, yeeso suudu laamiiɗo. Laamiiɗo ɗon jooɗi dow leeso laamu muuɗum nder suudu muuɗum, tiiti dammugal. 2 Nde o yi'i Asta ɗon dari haa babal, o mo''ani ɗum. Laamiiɗo lii'ani mo sawru laamu ndu kaŋgeeri wonndu haa juŋŋgo mum. Asta ɓaditi, meemi hoore sawru. 3 Laamiiɗo ?ami mo: "Ko waɗi, debbo am Asta? Ko ɗaɓɓata? Mi hokkete ɗum, haa dillango reeta laamu am." 4 Asta jaabi: "To a yerdake, barkaama, ngara hande bee Haman ngam nyaamduuji ɗi mbaɗan ma mi." 5 Laamiiɗo wi'i: "Law, ngadde Haman, haa min mbaɗa ko Asta wi'i." Laamiiɗo e Haman ngari ngam nyaamduuji ɗi Asta waɗno ɗum. 6 Saa'i ɓe ɗon njara inaboojam, laamiiɗo ?ami Asta: "Ɗume torotooɗa, Asta? A heɓan ɗum. Ko ɗaɓɓata fuu, mi hokkete ɗum, haa dillango reeta laamu am." 7 Asta jaabi: "Ko mi toroto, ko mi ɗaɓɓata, ndaa ɗum: 8 To mi heɓi mo''ere haa maaɗa, barkaama, to ɗum fottani ma a yerdano tornde am, a waɗa ko mi ɗaɓɓata boo, nden kam ngara jaŋgo bee Haman ngam nyaamduuji ɗi mbaɗananmi on. Jaŋgo njaabotoomi ko ?amɗa, barkaama."

No Haman ɗaɓɓitiri waataago Mardokay

9 Nyande maajum Haman ɗon hoota o ceyiiɗo, ɓernde maako weli. Ammaa nde o yi'i Mardokay ɗon huuwa haa laamorde, sali ummaago yeeso maako, dimbaaki sam, o heewi ɓernuki dow Mardokay. 10 Ammaa o naŋgti ɓernuki maako, o hooti. Nden o neli ewnoyaago sooba'en maako e debbo maako Seres. 11 O wolwani ɓe haala maŋgu maako e risku maako, e limgal ɓiɓɓe maako, no laamiiɗo ɓaŋgtiri mo dow mawɓe e saraaki'en fuu. 12 Nden o ɓesdi wi'ugo: "Asta, debbo laamiiɗo waɗi nyaamduuji. O ewni yam min feere am ngam ɗoftugo laamiiɗo, walaa goɗɗo. Koo ngam jaŋgo boo o ewni yam bee laamiiɗo. 13 Ammaa ɗum fuu ɗum laatani yam huunde meere, saa'i mi ɗon yi'a Mardokay Yahuuduujo ɗon jooɗi haa laamorde." 14 Debbo maako Seres e sooba'en maako fuu mbi'i mo: "Umru ɓe ndarna leggal ngal piyanɗe cappanɗe jowi. Jaŋgo fajiri boo wolwu bee laamiiɗo ngam o umra ɓe ɓila Mardokay haa maagal. Ɓaawoɗon yah bee seyo, ɗoftu laamiiɗo haa nyaamduuji go." Ɗum fottani Haman, o umri ɓe ndarna leggal man.

Asta 6

No laamiiɗo dooldi Haman o teddina Mardokay

6:1 Jemma maajum laamiiɗo waawaay ɗaanaago. O umri waddango mo deftere siftinorde habaruuji nyalaaɗe. Goɗɗo jaŋgani mo nde. 2 Windaama ton no Mardokay waŋginiri nufaye Bigetan e Teres, saraaki'en aynooɓe dammugal suudu laamiiɗo go ngam mbarki laamiiɗo Ahasuweros. 3 Laamiiɗo ?ami: "Mbarjaari ndiye e maŋgu nguye o heɓi ngam maajum?" Sukaaɓe laamiiɗo njaabi: "Walaa kooɗume." 4 Laamiiɗo ?ami: "Moy woni haa babal saare?" ­- Saa'i man Haman nastino saare laamiiɗo ngam toraago mo o umra ɓilugo Mardokay haa leggal ngal o taaskitini ngam maako. ­- 5 Sukaaɓe laamiiɗo njaabi: "Haman ɗon dari haa babal saare." Laamiiɗo wi'i: "Sey o nasta." 6 Haman nasti. Laamiiɗo ?ami mo: "To ɗum fottani yam mi teddina goɗɗo, ɗume mi huuwanta mo?" Haman tammi: "Moye laamiiɗo yiɗi teddingo, sonaa min?" 7 Ngam maajum o jaabi: "Goɗɗo mo ngiɗɗa teddingo, barkaama ­- 8 sey ɓe ngadda ngapaleewol ngol an a meeɗi ɓornaago, e puccu ngu meeɗɗa wa''aago bee fawne laamu dow hoore maagu. 9 Gooto nder saraaki'en ma ɓurɓe maŋgu, hoo'a ngapaleewol man e puccu man, barkaama. Nden o ɓorna goɗɗo mo ngiɗɗa teddingo, o wa''ina mo dow puccu, o saalina mo nder buuwi berniwol, o woyna yeeso maako: Bana ni laamiiɗo huuwanta goɗɗo mo o yiɗi teddingo ɗum." 10 Laamiiɗo wi'i Haman: "Law, hoo'u ngapaleewol e puccu bana mbi'ɗa, huuwan ɗum fuu Mardokay Yahuuduujo mo huuwata kuugal haa laamorde. Taa yejjit kooɗume ko mbi'ɗa." 11 Haman hoo'i ngapaleewol e puccu, ɓorni Mardokay, wa''ini mo dow puccu, saalini mo nder buuwi berniwol, woyni yeeso maako: "Bana ni laamiiɗo huuwanta goɗɗo mo o yiɗi teddingo." 12 Nden Mardokay lorti haa laamorde. Ammaa Haman hooti, ɓernde maako metti, o wirni yeeso maako boo. 13 O yecci debbo maako Seres e sooba'en maako ko heɓi mo. Dawrooɓe maako e debbo maako Seres mbi'i mo: "A fuɗɗi leestugo yeeso Mardokay. To o laatake Yahuuduujo fakat, nden kam a waawataa huuwugo mo asar, ammaa a do''oto yeeso maako." 14 Saa'i ɓe ɗon mbolida tawon, saraaki'en ngari ngam yahrugo Haman bee jaawal haa nyaamduuji ɗi Asta waɗno ɗum.

Asta 7

Do''ere Haman

7:1 Too, laamiiɗo e Haman ngari nyaamugo haa Asta, debbo laamiiɗo. 2 Nyalaade ɗiɗawre nde'e boo, nde ɓe ɗon njarda, laamiiɗo ?ami Asta: "Ɗume torotooɗa mi, Asta? Mi jaɓan tornde ma. Ko ɗaɓɓata fuu, haa dillango reeta laamu am, mi hokkete ɗum." 3 Asta, debbo laamiiɗo jaabi: "To mi heɓi mo''ere haa maaɗa, barkaama, to ɗum fottani ma, hisnu yoŋki am ngam daliila tornde am, hisnu yoŋkiiji ummaatoore am boo ngam daliila ɗaɓɓanoore am. 4 Ngam min coorraama, min e ummaatoore am, ngam mbareego e nattineego pat. To min soorraaɓe ngam min laato maccuɓe e horɓe, mi wolwataano, ngam ɓillaare nde'e he'ataano ngam daamugo ma, barkaama." 5 Laamiiɗo Ahasuweros ?ami debbo mum Asta: "Moy nufi huuwugo irin ɗu'um? Toy mo?" 6 Asta jaabi: "Ganyɗo e konneejo man, ɗum kalluɗo oo, Haman!" Kultoreeŋgol ukkani Haman yeeso laamiiɗo e debbo muuɗum. 7 Laamiiɗo ɓerni, ummi e yarugo, yehi haa jarne laamorde. Ammaa Haman ɓaɗiti Asta, tori mo ngam yoŋki muuɗum. Ngam o faami laamiiɗo nufani mo sarru. 8 Nde laamiiɗo warti e jarne, Haman ɗon waali yeeso leeso ngo Asta ɗon siwto dow muuɗum. Laamiiɗo wi'i: "Kadi o yiɗi doolɗugo debbo am haa nder suudu am na?" Nde wolde nde'e wurti hunduko laamiiɗo, law sukaaɓe cuddi hoore Haman. 9 Harbona, gooto nder saraaki'en wi'i laamiiɗo: "Leggal ngal piyanɗe cappanɗe jowi ɗon dari haa saare Haman. O taaskitini ngal ngam ɓilugo Mardokay mo huuwani ma kuugal booɗŋgal, barkaama." Laamiiɗo umri: "Ɓile mo haa maagal!" 10 Ɓe ɓili Haman haa leggal ngal o taaskitinno ngam Mardokay. Nden ɓernuki laamiiɗo feewti.

Asta 8

Umroore hesre ngam hisnugo Yahuudu'en

8:1 Too, nyande maajum laamiiɗo Ahasuweros hokki debbo mum Asta saare Haman, toonyoowo Yahuudu'en. Mardokay ewnaama haa o wara yeeso laamiiɗo, ngam Asta waŋginno no o bandiri bee maako. 2 Laamiiɗo hokki Mardokay halagaare lamba nde o hoo'itino haa Haman. Asta boo halfitini mo saare Haman. 3 Fahin Asta wolwani laamiiɗo, do''i yeeso kosɗe maako, woyi, tori mo ɗuuɗɗum o daayna halleende Haman, Agagiijo, e nufaye maako dow Yahuudu'en. 4 Laamiiɗo lii'ani Asta sawru laamu ndu kaŋgeeri. Asta ummi, dari yeeso maako. 5 Nden o wi'i: "To a yerdake, barkaama, to mi heɓi mo''ere haa maaɗa, to haala ka'a fottani ɓernde ma, to mi heɓi yerduye ma boo, meeriɗin bataakeeji bee nufaye Haman ɓii Hamedata Agagiijo ngam halkugo Yahuudu'en wonɓe nder lesɗe maaɗa fuu, barkaama. 6 Noy munyranmi sarru ngu tammi ukkaago dow ummaatoore am? Noy munyranmi halkere bandiraaɓe am?" 7 Laamiiɗo Ahasuweros wi'i debbo mum Asta e Mardokay Yahuuduujo: "Mi hokki Asta saare Haman. Ɓe ɓili Haman haa leggal, ngam o ɗaɓɓi mbarugo Yahuudu'en. 8 Sey onon on mbinda jonta ko fottani on ngam daliila Yahuudu'en. Mbinde ɗum bee innde am, mbaɗane ɗum lamba bee halagaare am boo. Ngam to umroore wurtake bee innde laamiiɗo, ka waɗanaama lamba maako boo, ka waawataa meeriɗineego." 9 Nyande ndeya go, waato nyande noogas e tataɓre nder lewru tataɓru wi'eteendu Siwaanu, ɓe ewni windooɓe laamiiɗo. Kamɓe ɓe mbindi ko Mardokay umri ɓe, yahugo haa Yahuudu'en, e ngomna'en e wakiili'en e ardiiɓe lesɗe fuu, diga Indiya haa yotti Habasi, lesɗe teemerre e noogas e joweeɗiɗi ­- haa lesdi koondiye bee bindol mum, e ummaatoore koondeye bee wolde mum, haa Yahuudu'en boo bee bindol e wolde muuɗum'en. 10 Ɓe mbindi bataakeeji bee innde laamiiɗo Ahasuweros, Mardokay waɗani ɗi lamba bee halagaare laamiiɗo. Nden o neldi ɗi bee yaawɗotooɓe wa''iiɓe pucci diga saare laamiiɗo. 11 Bee bataakeeji ɗi'i laamiiɗo duŋgani Yahuudu'en nder gure fuu ɓe mooɓo, ɓe kisna yoŋkiiji maɓɓe. To jama'aare konu iwnde haa ummaatoore koondeye e lesdi koondiye honi ɓe, ɓe mbara, ɓe nattina konne'en ɓe'e hawtaade bee rewɓe e ɓikkoy, ɓe njaɓta kuuje maɓɓe boo. 12 Ɗum fuu ɗum laato nder lesɗe laamiiɗo kootoy, nder nyalaade woore, waato nyande sappo e tataɓre nder lewru sappo e ɗiɗawru wi'eteendu Adar. 13 Misaalu bataakewol go waŋga ɗum umroore nder lesdi koondiye ngam anndingo yimɓe fuu. Yahuudu'en boo taasko nyalaade maajum ngam waataago konne'en maɓɓe. 14 Yaawɗotooɓe wa''iiɓe pucci diga saare laamiiɗo go ndilli bee jaawal fodde umroore laamiiɗo. Umroore nde'e waŋgi nder berniwol Suusa boo. 15 Mardokay warti diga yeeso laamiiɗo o ɓorniiɗo limce laamu daneeje e carwinaaɗe, e alkibbaare sannyaande bee hottollo raneeho ɗigguko e gaasa baali mboɗeeha, o meetiiɗo meetaleewol kaŋgeeri maŋgol. Jooɗiiɓe haa Suusa fuu kooli bee seyo. 16 Hayru e seyo e welwelo e tedduŋgal laatani Yahuudu'en. 17 Kootoy nder lesɗe haa umroore laamiiɗo yotti fuu, seyo e welwelo laatani Yahuudu'en, ɓe mbaɗi nyaamduuji e nyalɗe juulɗe. Yimɓe ɗuuɗɓe nder lesɗe njaɓi diina Yahuudu'en, ngam kulol Yahuudu'en ukkani ɓe.

Asta 9

No Yahuudu'en nattiniri konne'en muuɗum'en

9:1 Too, nyande sappo e tataɓre nder lewru sappo e ɗiɗawru wi'eteendu Adar waɗi, ngam hebbingo umroore laamiiɗo. Konne'en tammino jaalaago Yahuudu'en nyande maajum. Ammaa haala fuu wayli, Yahuudu'en njaali wanywanyɓe muuɗum'en. 2 Ɓe mooɓi nder gure maɓɓe, nder lesɗe laamiiɗo Ahasuweros fuu, haa ɓe mbara ɗaɓɓitooɓe sarru maɓɓe. Walaa mo darti yeeso maɓɓe, ngam kulol naŋgi ummaatooje fuu. 3 Mawɓe nder lesɗe fuu, ngomna'en e wakiili'en e huuwooɓe kuugal laamiiɗo mballi Yahuudu'en, ngam ɓe kuli Mardokay. 4 Kaŋko o laati mawɗo haa saare laamiiɗo, habaru maako saŋkiti nder lesɗe fuu, baawɗe maako ɗon ɓesdo yeeso yeeso. 5 Yahuudu'en mbari konne'en muuɗum'en bee kaafahi, nattini ɓe, kuuwi wanywanyɓe muuɗum'en ko fottani ɗum. 6 Nder berniwol Suusa ɓe mbari worɓe teemeɗɗe njowo. 7 Non boo Parsandata e Dalfon e Aspata 8 e Porata e Adaliya e Aridata 9 e Parmasta e Arisay e Ariday e Wayejata, 10 ɓiɓɓe sappo ɓe Haman ɓii Hamedata, toonyoowo Yahuudu'en. Ammaa ɓe njaɓtaay kuuje. 11 Nyande maajum laamiiɗo nani limgal mbaraaɓe nder berniwol Suusa. 12 O wi'i debbo maako Asta: "Nder berniwol, Yahuudu'en mbari worɓe teemeɗɗe njowo e ɓiɓɓe Haman sappo, kalki ɓe. Ɗume ɓe mbaɗi nder lesɗe am feere? Ko torotooɗa? A heɓan ɗum. Woodi ko ngiɗɗa? Ɗum laatoto." 13 Asta jaabi: "To ɗum fottani ma, barkaama, accu Yahuudu'en tokko huuwugo jaŋgo, bana ko laati umroore dow hande. Ɓiɓɓe Haman boo tigge dow leɗɗe." 14 Laamiiɗo umri huuwugo bana non. Umroore man waŋgi nder Suusa, ɓe tiggi ɓiɓɓe Haman sappo dow leɗɗe boo. 15 Yahuudu'en wonɓe haa Suusa mooɓti nyande sappo e nayaɓre nder lewru Adar. Ɓe mbari worɓe teemeɗɗe tato, ammaa ɓe njaɓtaay kuuje. 16 Yahuudu'en luttuɓe nder lesɗe laamiiɗo, kamɓe boo ɓe mooɓi ngam aynugo yoŋkiiji maɓɓe. Ɓe keɓi fooftere e konne'en maɓɓe, ngam ɓe mbari ujine cappanɗe njoweeɗiɗo e njowo (75.000) caka wanywanyɓe maɓɓe. Ammaa ɓe njaɓtaay kuuje. 17 Kanjum laati nder nyande sappo e tataɓre nder lewru Adar, nyande sappo e nayaɓre boo ɓe ciwti, ɓe ngartiri nde nyalaade nyaamduuji e seyo. 18 Ammaa Yahuudu'en nder berniwol Suusa mooɓi nyande sappo e tataɓre, non boo sappo e nayaɓre nder lewru go. Ɓe ciwti nyande sappo e jowaɓre, ɓe ngartiri nde nyalaade nyaamduuji e seyo. 19 Ngam maajum Yahuudu'en jooɗiiɓe nder gure e kawyeeji ɗon kuuwtinira nyande sappo e nayaɓre nder lewru Adar bana nyalaade seyo e nyaamduuji e neldindirki kuuje belɗe.

Juulde Puuriima

20 Too, Mardokay windi kuuje ɗe'e. O neldi boo bataakeeji haa Yahuudu'en wonɓe nder lesɗe laamiiɗo Ahasuweros, ɓadiiɗe e daayiiɗe fuu. 21 O umri ɓe waɗugo juulde nder nyande sappo e nayaɓre nder lewru Adar, non boo nyande sappo e jowaɓre, hitaande koondeyeere. 22 Ngam nder nyalɗe ɗe'e Yahuudu'en keɓi fooftere e konne'en muuɗum'en. Nder lewru maajum boo metteeŋga maɓɓe laati seyo, bojji maɓɓe laati juulde. Mardokay umri ɓe ɓe ngartira nyalɗe ɗe'e nyalɗe nyaamduuji e seyo, ngam neldindirgo kuuje belɗe, e neldugo talaka'en dokke. 23 Ko Mardokay windani Yahuudu'en, ko ɓe puɗɗi huuwugo boo, ɓe laatini ɗum al'aada. 24 Ɓe kuuwi ɗum, ngam Haman ɓii Hamedata Agagiijo, toonyoowo Yahuudu'en, nufino dabare mbarugo ɓe. O waɗno kur'u mbi'eteeŋgu Puur ngam nattingo ɓe fuu. 25 Ammaa nde laamiiɗo nani haala maajum, o umri bee bataakewol haa nufayeere Haman hallunde loro dow hoore maako. Laamiiɗo umri ɓilugo Haman e ɓiɓɓe muuɗum haa leɗɗe. 26 Ngam maajum Yahuudu'en ɗon mbi'a nyalɗe ɗe'e Puuriima, ngam innde Puur. Ngam daliila bolle bataakewol go, ngam daliila kuuje ɗe ɓe ngi'i, keɓɗe ɓe fuu, 27 ɓe tabitini ɗum ɗum umroore duumiinde dow ko'e maɓɓe, e danygol maɓɓe, e hawtananɓe diina maɓɓe fuu, haa ɓe tokko waɗugo juulde nder nyalɗe ɗiɗi ɗe'e, hitaande koondeye bana ko winda, bilaa luutugo. 28 Ɓe ciftora nyalɗe ɗe'e, ɓe ndeena ɗe, diga yidere haa yidere, nder asŋgol kooŋgole, nder lesdi koondiye, nder wuro kooŋgoye, ngam taa nyalɗe Puuriima cotta caka Yahuudu'en, taa ciftorki maaje majja haa danygol maɓɓe. 29 Asta ɓii Abikayil, debbo laamiiɗo, e Mardokay, Yahuuduujo, mbindi bataakewol ɗiɗaɓol ngam tabitingo haala Puuriima bee sembe fuu. 30 O neldi bataakeeji bee koofli jam e gooŋgaaku haa Yahuudu'en nder lesɗe laamiiɗo Ahasuweros teemerre e noogas e joweeɗiɗi fuu. 31 Ɗum laati ngam tabitingo nyalɗe Puuriima bee saa'iire maaje, bana Mardokay Yahuuduujo e Asta, debbo laamiiɗo umri ɗum, bana Yahuudu'en boo tabitiniri ɗum ngam ko'e muuɗum'en e danygol muuɗum'en, hawtaade bee umroore suumaye e bojji. 32 Umroore Asta tabitini haala Puuriima ka'a, nde windaama haa deftere.

Asta 10

Maŋgu Mardokay

10:1 Yoo, laamiiɗo Ahasuweros umri jomorgol haa lesdi fuu, non boo haa duuɗe mbeela. 2 Haala kuuɗe laamu maako e baawɗe maako, no o ɓaŋgtiri Mardokay boo, ɗum windaama nder deftere habaruuji nyalaaɗe nde laamiiɓe Mediya e Persiya. 3 Mardokay Yahuuduujo laati ɗiɗaɓo laamiiɗo, o mawɗo haa gite Yahuudu'en. Mooɓgal bandiraaɓe maako ngiɗi mo, ngam o ɗaɓɓiti jam ummaatoore maako e yimɓe maako fuu.

Ayuba 1

Gooŋgaaku Ayuba jarribaama

1:1 Woodino gorko haa lesdi Uus, innde muuɗum Ayuba. Gorko oo o timmuɗo, gooŋgaajo, o kulɗo Allah, o daayiiɗo halleende. 2 O danyanaama ɓiɓɓe worɓe njoweeɗiɗo e ɓiɓɓe rewɓe tato. 3 Mardi maako laati dammooji ujine joweeɗiɗi, e geelooɗi ujine tati, e ga'i cindaaɗi ɗiɗi ɗiɗi nde teemeɗɗe jowi, e bamɗe debbe teemeɗɗe jowi, e jeyaaɓe ɗuuɗɓe masin. Gorko oo, ɓuri yimɓe fuunaaŋge fuu mawnugo. 4 Too, ɓiɓɓe maako worɓe njehi, mbeernindiri nder ci'e muuɗum'en, koomoy nde nyalaade mum yaalti. Ɓe neldi, ɓe ewni deerɗiraaɓe maɓɓe rewɓe tato, haa ɓe nyaamda, ɓe njarda bee maɓɓe. 5 Ammaa nde nyalɗe man timmi, Ayuba ewni ɓiɓɓe muuɗum, seni ɓe. O dawi cub, o lii'ani Allah guleteeɗi fodde limgal maɓɓe. Ngam o numi: "Teema ɓiɓɓe am mbaɗi hakke, kuɗi Allah nder ɓerɗe muuɗum'en." Bana ni Ayuba huuwri foroy. 6 Nyande go'o ɓiɓɓe Allah ngari haa ndaro yeeso Jawmiraawo. Sayɗaanu boo wari caka maɓɓe. 7 Jawmiraawo ?ami mo: "Diga toy ngarɗa?" Sayɗaanu jaabi: "Mi yiiloyi kootoy haa duniyaaru." 8 Jawmiraawo ?ami mo: "A hakkilani suka am Ayuba na? Irin maako woodaa haa duniyaaru, o gorko timmuɗo, gooŋgaajo, kulɗo yam, daayiiɗo halleende." 9 Sayɗaanu jaabi: "Kadi Ayuba ɗon hule meere na? 10 Na a howi mo kowaagol na, kaŋko e saare maako e ko o mari fuu? A barkiɗini kuugal juuɗe maako, maral maako yaaji haa lesdi. 11 Ammaa fortu le juŋŋgo ma, meem ko o mari fuu, nden kam o huɗan ma bee baŋguɗum!" 12 Jawmiraawo wi'i Sayɗaanu: "Ndaa, ko o mari fuu ɗum woni haa juŋŋgo ma. Ammaa taa fortu ngo dow hoore maako." Sayɗaanu dilli. 13 Nyande go'o ɓiɓɓe Ayuba worɓe e rewɓe ɗonno nyaamda nder saare mawniraawo muuɗum'en, ɓe ɗonno njara inaboojam. 14 Nyande maajum goɗɗo waddani Ayuba habaru, wi'i: "Min ɗonno ndema bee ga'i. Bamɗe ɗonno ndura haa durdude ɓadiinde. 15 Saba'en ukkani min, njaɓti dabbaaji fuu. Ɓe mbari suka'en ma bee kaafahi. Min feere am daɗi haa mi yecce ɗum." 16 Nde o ɗon wolwa tawon, goɗɗo wari, wi'i: "Yiite Allah do''i e asama, huɓɓi dammooji e suka'en, nyaami ɗum. Min feere am ɗaɗi haa mi yecce ɗum." 17 Nde o ɗon wolwa tawon, goɗɗo wari, wi'i: "Kaldiya'en mbaɗi mooɓe tati, ukkani geelooɗi, kooci ɗi. Ɓe mbari suka'en ma bee kaafahi. Min feere am ɗaɗi haa mi yecce ɗum." 18 Nde o ɗon wolwa tawon, goɗɗo wari, wi'i: "Ɓiɓɓe ma worɓe e rewɓe ɗonno nyaamda, ɓe ɗonno njara inaboojam nder saare mawniraawo maɓɓe. 19 Ndaa, hendu sembindu iwndu gaɗa ladde wari, faɗɗi coɓɓuli suudu nayi. Ndu yibbi dow derke'en, ɓe maayi. Min feere am daɗi haa mi yecce ɗum."

Ayuba 2

20 Ayuba ummi, seeki limce mum, laɓi hoore mum, do''i haa lesdi, sujidi. 21 O wi'i: "Tembo ngurtiimi reedu daada am, tembo lorotoomi boo. Jawmiraawo hokki, Jawmiraawo hooci, barka laatano innde Jawmiraawo!" 22 Nder kuuje ɗe'e fuu, Ayuba waɗaay hakke, o wi'anaay Allah ko fottaay. 2:1 Nyande go'o ɓiɓɓe Allah ngari haa ndaro yeeso Jawmiraawo. Sayɗaanu boo wari, darodi bee maɓɓe. 2 Jawmiraawo ?ami mo: "Diga toy ngarɗa?" Sayɗaanu jaabi: "Mi yiiloyi kootoy haa duniyaaru." 3 Jawmiraawo wi'i mo: "A hakkilani suka am Ayuba na? Irin maako woodaa haa duniyaaru, o gorko timmuɗo, gooŋgaajo, kulɗo yam, daayiiɗo halleende. An a tiɗɗini yam duŋganaago ma a ukkano mo meere. Ammaa kaŋko o ɗon tabiti bee gooŋgaaku tawon." 4 Sayɗaanu jaabi: "Laral bee laral! Ko neɗɗo mari fuu, o hokkan ɗum ngam hisnugo yoŋki maako. 5 Ammaa fortu le juŋŋgo ma, naawnu ɓandu maako, nden kam o huɗan ma bee baŋguɗum!" 6 Jawmiraawo wi'i Sayɗaanu: "Ndaa mo haa juŋŋgo ma, ammaa aynu yoŋki maako!" 7 Sayɗaanu dilli. O nyawni Ayuba ɓuule kalluɗe diga jaaɓrugal haa dow hoore. 8 Ayuba hoo'i heeɗo haa o nyaanya ɓandu maako, o ɗon jooɗi nder ndoondi. 9 Debbo maako wi'i mo: "Koo jonta boo a ɗon tabiti bee timmeendam ma na? Huɗ Allah, maaya!" 10 Ammaa Ayuba wi'i: "A ɗon wolwa bana rewɓe faataaɓe mbolwirta. En njaɓan booɗɗum haa Allah na, kadi en njaɓataa kalluɗum boo na?" Nder kuuje ɗe'e fuu, Ayuba waɗaay hakke bee hunduko muuɗum. 11 Sooba'en Ayuba tato nani haala sarru ngu heɓi mo fuu. Ɓe ngari, koomoy diga nokkuure muuɗum: Elifas Temaniijo, e Bildad Suhiijo, e Sofar Na'amatiijo. Ɓe narri yahugo haa ɓe njurmina mo, ɓe nde'itina mo. 12 Nde ɓe eewi mo diga daayiiɗum, ɓe annditaay mo. Ɓe towni sawtu, ɓe mboyi, ɓe ceeki ngapaleeji maɓɓe, ɓe ukki collaaje haa dow ko'e maɓɓe hedi asama. 13 Nden ɓe njooɗodi bee maako haa lesdi, nyalawmaaje joweeɗiɗi e jemmaaje joweeɗiɗi. Walaa bolwanɗo mo wolde, ngam ɓe ngi'i torra maako saati masin.

Ayuba 3

No Ayuba woyri danyeeki muuɗum

3:1 Ɓaawo maajum Ayuba maɓɓiti hunduko muuɗum, naali nyalaade danyeeki muuɗum. 2 O wi'i: 3 Nyalaade nde ndanyaami, halka, jemma nde wi'i: "Gorgel danya." 4 Nyalaade maajum laato nyiɓre, taa Allah siftore nde woni, taa jayŋgol yayna sam dow maare. 5 Nyiɓɓunde mara nde, e nyiɓre. Sey duule caŋgina dow maare, ɓalwuki naaŋge furkita nde. 6 Sey nyiɓre jaɓta jemma maajum, ngam taa nde nasta nyalɗe nduuɓu, taa goɗɗo limda nde bee lebbi. 7 Taa jemma maajum waɗa barka, taata nde nana hoolo seyo. 8 Naalooɓe nyalɗe naala jemma, hiila'en tikkinooɓe kuuŋga. 9 Sey koode baɓɓol maare nyiɓɓa. Nde reena jayŋgol, taa ngol wara, ngam taa nde yi'a beɗgol naaŋge. 10 Nde maɓɓanaay yam reedu daada, haa gite am nde suuɗaay torra. 11 Koni mi maayaay haa danyeeki, mi sooytaay nde mi wurti reedu? 12 Koni o jaɓi yam dow koppi, haa enɗi boo, mi musina ɗi? 13 To naa non kam, mi waalo, sirwo, mi ɗaano jonta bee siwtaare, 14 bee laamɓe e dawrooɓe lesdi, mahanɓe ko'e mum'en bille, 15 maaboo bee mawɓe marɓe kaŋge, hebbinɓe cuuɗi mum'en cardi, 16 mi woodaa, nyukko bana dufŋgel, ban ɓikkoy koy ngi'aay annoora. 17 Ton halluɓe boo accan tuurtol, tampuɓe sembe fuu ɓe pooftan. 18 Haɓɓaaɓe fuu njooɗoto jam ton, ɓe nanataa hooloore helman. 19 Ton pamaro e mawɗo ngondan, maccuɗo boo rimɗan e jawmum. 20 Koni o hokki somɓe jayŋgol, e laska-ɓerɗe'en fuu ngeendam? 21 Ɓe ndeenan maayde, nde warataa, ɓe ɗaɓɓan nde ko ɓuri jawdi. 22 Ɓe keewan welwelo e seyo, ɓe ngiman to ɓe tawi ngaska. 23 Ndaa, laawol yeeso am ɗon maɓɓi, ngam Allah taarni yam kowaagol. 24 Uumaali laatani yam nyaamdu, e gonɗi ilan bana ndiyam. 25 Ko kulmi, kanjum ukkantammi, ko diwni yam, ɗon waranammi. 26 Mi walaa jam, walaa siwtaare, de'ere woodaa, sey ɓillaare!

No Elifas feliri Ayuba

4 1 Elifas Temaniijo wi'i: 2 To min mbolwi bee maaɗa, a munyan ɗum na? Ammaa naŋgtugo bolle, moy waawata ɗum? 3 Ndaa, a faamtini ɗuuɗɓe, a walliti ɓe, juuɗe tampuɗe boo, an a sattini ɗe. 4 Koomoy fergi, bee bolle ma umminɗa mo, koppi tampuɗi boo, an a haftini ɗi. 5 Nde ɗum heɓi ma jonta, ɗum mettini ma, nde ɗum ukki dow maaɗa, a wemboto na? 6 Kulol Allah laataaki hoolaare ma na, malla kuuɗe ma laaɓɗe boo tammunde ma? 7 Siftor, cooyɗo aybeeji meeɗi halkugo na, malla woodi gooŋgaajo meeɗɗo nattugo na? 8 Ndaa ko ngi'mi: Demoowo junuuba foroy, koo aawoowo toonyaare, o sodan ɗum boo. 9 Poofɗe Allah men, kanje ɗe kalkata ɓe, hendu tikkere maako boo timminan ɓe. 10 Ɓe ɗon ubbo bana cirgu, bana mbarooga boo. Ammaa nyi'e mbarookoy o yewi ɗe fuu. 11 Ni mbarooga ɗon halka, walaa jaɓtiiru sam, non boo ɓikkoy mbarooga fuu caŋkititto. 12 Wolde wari haa am bana gujjo, nasti noppi am bana sofndaaŋgo. 13 Ɗum gi'aaɗum ɗum hulni yam jemma, saa'i ɗoyŋgol ɗon teddana yimɓe. 14 Kulol ukkani yam, kultoreeŋgol nasti i'e am fuu haa ɗe ndimbo. 15 Huunde saali dow am bana hendu, suufu ɓandu am dari ngam kulol. 16 Goɗɗo ummi, min kam mi anndaa mo, yeeso am o ɗon dari, ɗon jeeɗi. Nden mi nani o wolwi, o wi'i: 17 "Neɗɗo ɓuran Allah mum gooŋga na? Goɗɗo ɓuran tagɗo ɗum laaɓgo na? 18 Jawmiraawo hoolaaki koo mawɓe mum, o ɗon fela faataare malaa'ika'en, 19 sakko wonɓe cuuɗi loopeeji fuu, ɓe laatiiɓe huunde mbulwuldi tan, bana moo?u meere ɓe namrete. 20 Saa'i weeti, hiiri, ɓe pusete, haa foroy ɓe kalkan. Moy yi'ata? 21 To o ta''i yoŋkiiji maɓɓe boo,

Ayuba 5

yimɓe maayan, ɓe ciwa faamugo." 5:1 Kadi, ewna le! Moy jaaboto ma? Haa seniiɓe boo, moy ewnotooɗa? 2 Ngam mettamɓeram mbaran paataaɗo, kaajal nattinan cooyɗo hakkiilo. 3 Nde mi yi'i paataaɗo ɗon tabo, law mi hallini jooɗorɗe maako. 4 Ɓiɓɓe maako daayiiɓe walliinde, ɓe hiitaaɓe haa nastirde wuro, ammaa goɗɗo kisnanɗo ɓe woodaa. 5 Nanɓe weelo luttaay ?aamnde maako, kamɓe kooci nde koo caka gi'e, nanɓe ɗomka boo njaɓti mo jawdi. 6 Aa'a, sarru iwataa haa lesdi, non boo torra fuɗataa haa ngesa. 7 Ammaa neɗɗo danyaama ngam torra, bana feetere yiite ngam fiira. 8 To min kam, mi ɗaɓɓitanno Allah, mi yahranno haala am haa maako. 9 O kuuwanɗo mawɗum e sirriijum, kaynaaje maako ɗe ngalaa limgal. 10 O dokkanɗo iyeende haa duniyaaru, o neldanɗo ndiyam boo dow gese, 11 ngam jo''ingo laafuɓe ɓaŋgiiɗum, ngam ɓaŋgtugo woyɓe fuu haa seyo. 12 O bonnanɗo dabareeji ?oyɓe, ngam taa juuɗe maɓɓe timmina nufo. 13 O naŋganɗo faamɓe nder hikma maɓɓe, o majjinan anniya marɓe ?oyre. 14 Nyalawma ɓe kawritan bee nyiɓre, haa naaŋge ɓe tefan bana jemma. 15 E kaafahi o hisnan bukaaɗo, o wurtinan mo nder juŋŋgo baawɗo. 16 Non tammunde ɗon ngam talakaajo, ɗum je''inan hunduko halleende. 17 Mo Allah feli ɗum, heɓi barka. Ngam maajum taa sala elto Baawɗo. 18 To Allah naawni, o haɓɓan huuduure. O fiyan, nden juŋŋgo maako hurga. 19 Foroy o hisnete e ɓillaaje, to sarru waɗi, ngu meemataa ma. 20 To weelo waɗi, o hisnete maayde, nder konu boo a hisan kaafaaje. 21 A hisan jam e bolle tufleejo. A hulataa sam to halkere wari. 22 A jalan dow bonnuki e weelo, a walaa kulol ngam kuuje ladde. 23 A reman gese, ɗe ngalaa kaa'e, a woodi sulhu bee geewɗi ladde. 24 A yi'an saare ma waɗan barka, a liman baali ma fuu, ɗi ngondan. 25 A yi'an ɓiɓɓe ma ɓesdan ɗuuɗgo ban huɗo ngesa ko walaa limgal. 26 A nastan yenaande bee ndottaaku ban gawri ɓendundi nastirta beembal. 27 Mi linyi ɗum fuu, nonnon ɗum wa'i. An, nanu ɗum, anndu bee hoore maaɗa!

Ayuba 6

No Ayuba feliri sooba'en muuɗum

6:1 Nden Ayuba wi'i: 2 Asee! Goɗɗo foonda metteeŋga am, o mooɓta, o awno sarruuji am! 3 Ɗum ɓuran njaareendi haa maayo fuu, ngam maajum mi numataa bolle am. 4 Ndaa, Baawɗo on sakkini kuri dow am, haa ruuhu am musina tooke man. o neldi kulniiɗum ɗum hulnatam. 5 To huɗo ɗon, wamnde ɗon oolo na? To nyaamdu ɗon, nagge ɗon woodo na? 6 Ko laski, lammaay boo, ɓe nyaaman na? Daneejum yeeraande ɗum dakam na? 7 To min kam, mi sali koo meemgo ɗum, ɗum nyaamdu wonniindu haa gite am. 8 Kadi to o jaɓanno tornde am, to Allah am duŋganake ngenka am! 9 Ɗum fottana Allah o namammi. O forta le juŋŋgo, o ta''ammi. 10 Nder maajum mi woodi ko de'intam, nder bone am naawɗe ɗum seynatam: Mi nyukkinaay bolle Ceniiɗo sam. 11 Toy sembe am lutti ngam reenugo? Noy timmoode am haa mi munyita? 12 Mi goɗɗo bee sembe ban kaa'e na, e ɓandu am saati ban njamndi na? 13 Haa am kam, mi walaa walliinde sam, mi heɓataa saa'a, o daayi yam. 14 Mo ittani sooba mum enɗam fuu, o accuɗo hulugo Baawɗo boo. 15 Ban maayo non deerɗam'en pewjoto, ɓe nandi bee maaje ɗe ɓeeɓoto. 16 Ɗe keewan koondey ndiyam mooɓoto, to mallimallooje fuu ɓolwi boo, 17 ammaa saa'i ceeɗu ɗe njinnan pat, to gulɗum ɗon waɗa, ɗe majjidan. 18 Jahaale ɗon ɗaɓɓita ndiyam ton, ɗe nastan nder ladde, ɗe majjan ton. 19 Waranɓe e Tema e Saba fuu ɗon tefa bee tammunde heɓugo. 20 Ɓe cemtan ɓe fuu ngam hoolaare man, ɓe tawataa ndiyam, sey maayde tan. 21 Nonnon ni on laatani yam on fuu. Nde ngi'ɗon kulniiɗum, on ndiwtori. 22 Mi wi'i on ndokkammi huunde na, on ndokkammi jawdi ndi marɗon na, 23 on kisnammi juŋŋgo ɓilloowo na, on coottammi juŋŋgo toonyoowo na? 24 On paamnammi, nden kam mi jeeɗoto. Kolleeɗam, mi anndita boofi am. 25 To bolle mon ngooŋɗi, mi jaɓan ɗe. Ammaa ko on mbi'i, ɗum nafataa. 26 Ngam bolle am mbaɗɗon feloore na? Mi woyi ngam torra, ɗum hendu na? 27 On kulataa soorrugo sooba'en, koo fiyugo caaca dow ngini'en. 28 Kadi sey on ndaarammi, useni! Haa gite mon mbolwanmi fewre na? 29 On numta! Taa kalluɗum laato sam! On numta! Haa jonta ɗum gooŋga am! 30 Kadi mi ɗon wolwa bee fewre na?

Ayuba 7

Mi anndaa ko woni halleende na? 7:1 Ngeendam neɗɗo haa lesdi, naa njeyaaŋgu na? Bana nyalɗe kuuwoowo, non ɗe maako boo, 2 bana maccuɗo yenwirta ɗownirde mum, ban kuuwoowo boo reenirta ngeenaari mum. 3 Lebbi ɗuuɗɗi mi huuwi, walaa saman sam, koo bee jemma boo torra accataa yam sam. 4 Nde mi waalo, mi numan: "Ndey mi ummoto?" Ammaa jemma timmataa, nden mi talloto dow be''itte haa weeta, haa mi safta boo. 5 Tuundi loope e gilɗi cuddi ɓandu am. To ɗum seeki kuuduuje, mbordi wurtoto. 6 Nyalɗe njaawan ko ɓuri horde cannyargal, ɗe ɗon ndogga, ɗon njinna, walaa tammunde. 7 Siftor, ngeendam am laati bana hendu tan. Mi meetataa mi yi'a balɗe hayru am. 8 Koomoy yi'i yam jonta, meetataa ɗum boo. To a laari bee gite ma, mi walaa ɗo. 9 Bana ruuldere jinnirta, ɗon saŋkito, non mi jippi haa maayɓe, eeŋgtataa haa ɗo. 10 Walaa gartuɗo saare muuɗum kadiboo, joonde maako boo saloto nde annda mo. 11 Too, mi naŋgtataa hunduko, mi yoofan ko. Ɗum ko ɓillata ruuhu am, ɗum mbolwanmi. Ɗum ko laskinta ɓernde am, ɗum mboyanmi. 12 Mi mbeela koo kuuŋga nder mbeela na, haa njo''ina goɗɗo aynoowo yam? 13 Nde mbi'mi: "Be''itte am nde'intam, sey waalorde hoyna uumaali am", 14 a neldi yam koyɗi, a hulni yam, bee gi'ki nder jemma a diwni yam. 15 Ɓe ɗeɗɗammi, ɓurantam wooɗugo, ngam boneeji am ­- ndikka maayugo! 16 Mi yiɗaa a juttina balɗe am, sey accam, ɗe meere haa gite am. 17 Ɗume neɗɗo maayanɗo haa ɓaŋgta mo, haa hakkiilo maaɗa boo faale mo? 18 A laarndoto neɗɗo nde weeti fuu, saa'iije fuu a ɗon linya mo. 19 Haa ndeye a accata laargo yam? A munya haa moɗumi tuuɗe am. 20 To mi waɗi hakkeeji, noy asar ma, an kakkilanoowo ɓii-Aadama? Ngam ɗume cuɓɗa mi ngam kuri ma? Mi teddani ma bana dooŋgal na? 21 A sali yaafaago aybeeji am. Ngam ɗume a ittataa hakke am? Neeɓataa mi waalo nder lesdi boo. Nde ɗaɓɓititta mi, mi walaa ɗo.

Ayuba 8

No Bildad maŋgtiri gooŋgaaku Allah

8:1 Nden Bildad Suhiijo wi'i: 2 Ndey accata wolwugo irin maajum? Ngam hunduko maaɗa ɗon wolwa hendu. 3 A anndi Allah ɗon hiitoro gooŋga, gooŋgaaku maako meeɗaay dimbaago. 4 Fakat, to ɓiɓɓe ma mbaɗi hakke, ɓe keɓi kiita junuuba maɓɓe. 5 Ammaa to a ɗaɓɓitoowo Allah, a goɗɗo mo torake mo''e Baawɗo, 6 a darnuɗo boo, a koolaaɗo maako, fakat o ummoto haa o walle, o mo''ina saare ma bana naane. 7 Nden ndaarata fuɗɗam ma bana peetum, haa timmoode maaɗa a maran ɗuuɗɗum. 8 Sey a heɗito hikma ɓooyma'en, ko kaakaaji men keɓti, anndu ɗum! 9 Enen jonta en ngalaa anndal sam, balɗe meeɗen haa lesdi ­- ɗowdi tan. 10 Accu hakkiilo maɓɓe anndine, sey a nana ko kamɓe mbi'ete: 11 Kewe mawnan to walaa waalowol, e tolooje to ndiyam woodaa na? 12 Kanje aartan koo huɗo yoorugo, koo ɗe pamɗi, ɗe ciwa nafugo. 13 Nonnon yejjitɓe Allah timmiran, ɗum ko kalluɗo tammi, halkidan. 14 Haala tammunde maako wonnoto, nde ɗon seeka law bana cannyudi. 15 O ɗon ɓaaro haa suudu tampundu, to o meemi ndu tan, ndu yimmbitan. 16 Bana haako o ɗon haa naaŋge ɗo, lice maako ɗon caalo jarne fuu, 17 ɗaɗi maako ɗon taarna kaa'e boo, caka kaa'e o yiɗi naŋgtugo. 18 To ɓe ɗoofi mo diga pellel man, nden ngel yeddan mo: "Mi yi'aay ma sam." 19 Kanjum tan woni seyo maako fuu, pellel maako boo, woɗɓe ummoto. 20 Aa'a, Allah wudintaa timmuɗo. Walaa ballal ngam goɗɗo kalluɗo. 21 Allah wartiran seyo ɓernde ma, haa a jala, a heewa welwelo. 22 Ammaa wanyɓe ma keewan cemtuki, cuuɗi halluɓe majjan majjuki.

Ayuba 9

Ayuba waawaay jaabaago Allah

9:1 Ayuba jaabi: 2 Hakiika, mi anndi ɗum laati non. Haa Allah, noy neɗɗo o gooŋɗuɗo? 3 Moy waawi jaabaago nde woore tan dow ?amɗe ujine ɗe Allah mum? 4 Walaa ko o anndaa, o Baawɗo boo. Moy tuurtanta mo bilaa halkugo? 5 O ittan kooseeje, ɗe anndaa ɗum, nder ɓernuki maako o hippan ɗe. 6 O dimban duniyaaru haa pellel mum, o diwnan caɓɓaaje les lesdi fuu. 7 O haɗan koo naaŋge boo yaynugo, o nyiɓɓinan koode haa asama. 8 Sey kaŋko tan we''iti asama, o yaaɓan dow ?uuge ndiyamji fuu. 9 O tagi iliiyuuje e ɗaccuki, e dulo e koode haa fombina. 10 Moy heɓtata kuuɗe man mawɗe fuu? Moy limata kuuje kayniiɗe ɗe? 11 Ndaa o saali, mi waawataa yi'go mo. To o dilli, mi waawataa heɓtugo. 12 To o jaɓti, moy waawata haɗugo? Moye wi'ata Allah: "Ko mbaɗɗa ɗo?" 13 To o ɓerni, o naŋgtataa ɓernuki, koo ɓen walluɓe Rahab boo maati nde. 14 Kadi noy min mi heɓra mi jaabo mo? Bolle ɗeye mi suɓa ngam wolwugo? 15 Koo mi gooŋɗi, mi yiɗaa jaabaago sam, ngam mi ɗaɓɓitan enɗam kiitoowo yam. 16 Koo mi ewni mo, kaŋko boo jaabi yam, noy mi anndirta kaŋko o nanatam? 17 Ngam o neldan duluuru, o namatam, meere non o ɗon ɗuɗɗina ɓocci am. 18 O accataa mi foofa foofaaŋgo am, o ɗon haarnammi torra e bone tan. 19 Moye he'i o doola cembiɗɗo oo? Koo haa kiita, moy foti ewnaago mo? 20 Koo mi gooŋɗuɗo, bolle am ndo''atam. Koo mi timmuɗo, kaŋko o aybintam. 21 Mi laaɓɗo fakat! Ɗume yoŋki am? Ko nafi? Mi yawoto ngeendam am. 22 Fuu gootel! Ngam maajum mi wi'an boo: O nattinan booɗɗo e kalluɗo. 23 To sarru ɗon mbara bee juhuki, o jalan dow saklere gooŋga'en. 24 O hokki duniyaaru haa kalluɗo, o wumni boo gite hiitooɓe fuu. To Allah waɗaay ɗum, nden moy kadi? 25 Nyalaaɗe am ɓuran daɗoowo fuu, ɗe ndoggan, mi yi'ataa hayru sam. 26 Ban koombowal kewe ɗe njaawɗoto, ban dutal ngal suuyanto keɓal mum. 27 To mi wi'i: "Mi yejjitan bojji am, mi seyo, mi nyobbita yeeso am", 28 nden kam naaworlaaji am kulnatam. Fakat, o laarataa laaɓeeŋga am. 29 To doole mi laato mi aybuɗo, ngam ɗume mi sukloto meere ɗo? 30 Mi yiiwo bee ɓuranɗum ranwugo, mi hoo'a lootirde ngam juuɗe boo, 31 o nastintam ngaska bee tunwuɗam. To non kam, koo limce am elatam. 32 Naa o neɗɗo ban am haa mi jaabo mo, min ndarodo yeeso kiitoowo boo. 33 Ngam walaa mo narrinta mo bee am, mo wallinta juŋŋgo dow ɗiɗo fuu. 34 O itta le ɓoccol ngol naawnatam, o acca boo hulnugo ɓernde am. 35 To non kam, mi hulataa wolwugo, ammaa mi waawaay irin maajum sam.

Ayuba 10

No Ayuba woyri ngeendam muuɗum

10:1 Ndaa, ɓernde am ɗoylake yeeɗugo. Ngam maajum mi yoofan uumaali am, mi wolwan bee kaaɗɗum haa ɓernde am. 2 Ni mbi'anmi Allah: Taa hiitoram, a yecca ngam ɗume a honatam. 3 Ɗum nafan ma na, to a ɓilli yam, a yoofti ko juuɗe ma kuuwi fuu, a laatini anniya halluɓe? 4 A maranɗo gite ɗe kusel na? A gi'anɗo boo bana neɗɗo na? 5 Nyalaaɗe ma bana ɗe neɗɗo na, e duuɓi ma bana ɗi maako na? 6 Ngam ndaa, a ɗon ɗaɓɓita aybe am, foroy a ɗon wiɗito hakke am. 7 A anndi mi laaɓɗo e aybe man, mi walaa kisnoowo e juŋŋgo ma. 8 An, juuɗe ma mbaɗi yam, tagi yam. A wayliti jonta, a halkatam. 9 An, siftor, bee loope a waɗi yam, a lornatam haa nder mbulwuldi boo. 10 Naa an rufi yam bana kosam na? Naa an nyallinɗa mi ban torjam na? 11 Bee laral e kusel a ɓorni yam, bee i'e e ɗaɗi a sannyi yam. 12 A hokki yam yoŋki e mo''ere, a ayni yam jam bee mbooɗeeŋga ma. 13 Ammaa goɗɗum suuɗi haa ɓernde ma, mi anndi ɗum woni nder numo ma: 14 To mi waɗi hakkeeji, a laarndo yam, a salo yaafaago aybeeji am. 15 Fakat, to mi aybuɗo ­- bone am! To mi laaɓɗo ­- mi ɓaŋgtataa hoore am, mi heewi bee torra e mbustu tan. 16 To mi ɓaŋgti nde boo, an a taasnatam, a taasnatam bana mbarooga non, foroy a ɗon hollammi baawɗe ma. 17 Foroy a ɗon darna wullooɓe yam, foroy tikke maaɗa boo ɗuuɗantam, foroy mooɓe konne'en ɗon dow am. 18 Koni ngurtinɗa mi haa reedu daada am? Mi maayanno hiddeko gite ngi'a yam! 19 Mi laatanno bana mo laatataako sam, ɓe uwanno yam diga reedu daada am. 20 Naa balɗe am pamare na? A accammi, a waylito seɗɗa ngam haa mi welwita. 21 Neeɓataa mi dillan, mi lorataako boo, haa lesdi ndi nyiɓɓi bee nyiɓre sukkunde. 22 Ton nyiɓre e bonnuki meere laamoto, koo jayŋgol boo nandi jemmaare nyiɓɓunde.

Ayuba 11

No Sofar feliri Ayuba dow hakke

11:1 Nden Sofar Na'amatiijo wi'i: 2 Ɗuuɗal bolle ma walaa jaawaabu na? To a wolwi meereejum, a gooŋɗan na? 3 An a tammi a je''ini yimɓe na? Walaa cemtinɗo ma ngam a janci na? 4 An a wi'i: "Mi laaɓɗo nder bolle am, walaa aybewol mbaɗmi dow Allah sam." 5 Asee, Allah bee hoore mum wolwuma, kaŋko maɓɓita hunduko, jaabo ma. 6 Allah anndine hikma cuuɗiika fuu, kaayeefiiji ɗi calori faamu fuu. Nden a faama bee laaɓɗum ko heɓi ma, kiita Allah teddaay bana hakke ma. 7 An a wiɗiti lugguɗum Allah na? An a yottoto keerol Ɓaŋgiiɗo na? 8 Allah ɓuri koo asama towugo, Allah ɓuri jahannama luggugo. Noy a heɓrata ɗum haa a faama mo? 9 Allah ɓuri duniyaaru fuu juutugo, Allah ɓuri koo mbeela boo yaajugo. 10 To o wari, o naŋgi ngam kiita boo, moye he'i ngam haa o haɗa mo? 11 Yimɓe meere'en fuu, kaŋko anndi ɓe, o ɗon yi'a halleende, o heɓtan nde. 12 To ɓii wamnde danyraama ɓii-Aadama, nden kam tampuɗo faamu fuu heɓan ngu. 13 Ammaa an, sey a dartina ɓernde ma, hedi Allah a we''ita juuɗe ma. 14 Sey a daayna junuuba e juŋŋgo ma, taa halleende boo jooɗo haa saare ma. 15 To a laaɓɗo kam, ɓaŋgtu le gite ma, bilaa kulol a daro haa pellel ma. 16 Nden a yejjita torra e kalluɗum, bana ilam caaliiɗam a numta ɗum. 17 Jayŋgol ngeendam ma ɓuran koo naaŋge boo, koo nder nyiɓre ɗam waŋgan ban weetugo. 18 Nden a heɓa hoolaare e tammunde, a aynaaɗo, a waala bee de'ere. 19 Ni a waalorto, walaa kulnanɗo ma, yimɓe ɗuuɗɓe boo ɗaɓɓitan yerduye ma. 20 Ammaa halluɓe kalkan bee halkugo, kisndam woodaa haa maɓɓe, sey majjugo, non boo tammunde woodaa, sey maayugo.

Ayuba 12

No Ayuba gooŋɗiniri baawɗe e hikma Allah

12:1 Ayuba jaabi: 2 Hakiika, on yimɓe, on gooŋga'en, bee mooɗon kam hikma fuu nattidan! 3 Mi marɗo hakkiilo ban mooɗon fuu, mi sakitittaako ɓaawo mooɗon boo. Ngam moye meeɗaay nango kuuje ɗe? 4 Mi laati mo sooba mum janci ɗum, mo ewnake Allah, o jaabi ɗum. Ɓe njanci gooŋgaajo e timmuɗo. 5 Mo nasti nder sarru, jawniiɗo on, ­- koomoy koolɗiniiɗo ɗon numa non ­- mo kosɗe mum pergi, ɓe ndofla mo. 6 Laymaaji toonyooɓe ɗon tabiti, e tikkinɓe Allah ɗon koolɗini, yikkanɓe ɓe mbaawti koo Allah boo. 7 Ammaa, ?am dabbaaji, ɗi paamnete, e colli les asama ngeccete. 8 A wolwa bee lesdi, ndi anndinte, e liɗɗi nder maayo, ɗi mbi'ete. 9 Ngam moye yi'ataa haa kuuje ɗe no juŋŋgo Jawmiraawo on tagi ɗe, 10 mo juŋŋgo mum jogi yoŋkiiji fuu, e ruuhu ngam ɓalli yimɓeeji boo. 11 Naa nofru ɗon sendira bolle na? Naa hunduko mettorto nyaamdu na? 12 Ngam hikma ɗon wondi bee ndotti'en, hakkiilo bee ɗuuɗa-nyalaaɗe'en. 13 Haa Allah on hikma e baawɗe ɗon, hakkiilo e saawari, kaŋko on. 14 O yibbinan, walaa mo mahita. O maɓɓan dow goɗɗo, moy maɓɓita? 15 O haɗan ndiyamji, ɗi ɓeeɓoto. O yooftan ɗi, lesdi fuu wonnoto. 16 Haa maako tan sembe e hikma fuu, o mari majjinɗo e majjuɗo. 17 O ɓortan dawrooɓe, o leesna ɓe, o waɗan hiitooɓe boo dulluɓe. 18 Kaɓɓorli laamiiɓe, o fistan ɗi, o taadan ɓe keesi bee ɓoggi ɗi. 19 O ɓortan koo liman'en, leesna ɓe, dariiɓe tabitɗum, o do''an ɓe. 20 O haɗan hoolaaɓe boo bolwuki, o ittanan ndotti'en paamuki. 21 O rufan yawaare dow mawɓe fuu, o taattinan taadorli waawɓe fuu. 22 O sudditan nyiɓre dow lugguɗum, haa jayŋgol o wurtinta nyiɓɓuɗum. 23 O mawninan le'i, o halkan ɗi. O yajjinan le'i, o nattinan ɗi. 24 O laatinan mawɓe faataaɓe boo, nder ladde ferewnde ɓe ngiiloto. 25 Ɓe tefan ban wumɓe nder nyiɓɓunde, o yiilnan ɓe ton bana wuykuɓe.

Ayuba 13

No Ayuba gooŋɗiniri kuuɗe muuɗum

13:1 Ndaa, gite am ngi'i ɗum fuu kadi, e nofru am nani, ndu hakkili. 2 Ko onon on anndi, mi anndi boo, mi sakitittaako ɓaawo mooɗon boo. 3 Ammaa dey, mi wolwanan Baawɗo on, haa maako boo njahranmi haala am. 4 On cuddi faataare bee pewe tan, on fuu on hurgooɓe ɓe anndaa sam! 5 Asee, to on naŋgtuɓe ɗemɗe mon, fakat bana hikma'en mbaŋgoton! 6 On nana le gooŋɗinki hoore am, on keɗito bolle seedamku am. 7 Ngam wallugo Allah on pewan na? Ngam maako on laati fewooɓe na? 8 On ndaroto wakere maako na? On ceedanto Allah haa kiita na? 9 O wiɗito on, kanjum booɗɗum na? On putan mo, kaŋko, ban neɗɗo na? 10 Hakiika, bee caatal o felan on ngam cenditki yimɓe nder kiita mon. 11 Bee daraja maako o hulnan on, bee baawɗe maako o diwnan on. 12 Ndaa, balndi mon nandi bee ndoondi tan, e gaabi mon fuu ngalaa sembe sam. 13 Sey on njeeɗo, on nana le ko mbolwanmi, nden ko ɓadake wargo, sey ɗum heɓammi. 14 Ndaa, mi taaskake jootingo koo ngeendam am, haa nder newre am kalfinanmi yoŋki am. 15 To o mbari yam, bee non fuu mi reenan mo, haa mi gooŋɗina laabi am haa maako boo. 16 Ammaa kanjum ɗum laatanto yam kisndam am: Naafikiijo warataa yeeso Allah sam. 17 Sey on nana, on keɗito le haala am, ko mi faamtinta, nasta haa nder noppi mon. 18 Ndaa, ngam kiita mi taaskitini haala am. Kanjum anndumi boo: Mi heɓan gooŋga am. 19 To ɗum Allah mo laati gullotooɗo yam, nden mi muukan, mi taaskanto mbareeki am. 20 Kuuje ɗiɗi mi tori ma a yerdo ɗe, nden mi accan nyukkaago yeeso gite ma. 21 Ndaa ɗe: Ittanam juŋŋgo ma ngo teddantam, kultoreeŋgol ma boo, ngam taa ngol hulna yam. 22 Ɓaawo maajum a ewno, min mi jaaboto, malla min boo mi ?ama, an a jaaboto. 23 Noye limgal aybeeji am e boofi am? Kadi anndinam hakke e junuuba am. 24 Ɗume waɗi haa cuuɗana mi yeeso ma, haa a laarammi bana mi konneejo ma? 25 Ɗume ngiɗɗa? A taasna kuɗel joorŋgel na? Malla haakoyel meereyel a riiwata? 26 A ɗon do''ammi kiita ma bee caatal fuu, junuubaaji nderkaaku, kanji limɗa boo. 27 Callalluuji a haɓɓata haa kosɗe am, a ɗon wiɗito kuuɗe am e laabi am, koo batteeji palanɗe am a aynata. 28 Bana leggal nyolanŋgal, non mi jinnirta, bana limce ɗe gilɗi nyaami, mbonni ɗum.

Ayuba 14

No Ayuba tindiniri dammuki ngeendam

14:1 Koomoy neɗɗo, to daada mum danyi ɗum, balɗe maako ɗuuɗataa, cakle ɗuuɗɗe ɗon. 2 Bana pindi o fuɗa, o ɗaylira, bana ɗowdi o jinna, o majjira. 3 Irin maako a accataa laargo mo, a ɗon yahra mo kiita bee maaɗa boo. 4 Goɗɗo coɓɗo kam, laatoto laaɓɗo na? Waɗataako! O coɓɗo haa abada. 5 Ndaa, a ta''ani neɗɗo nyalaaɗe mum, lebbi maako limaaɗi, an waɗi ɗum, o heɓataa o ?aɓɓoro keerol man. 6 Accu laargo mo, hokku mo fooftere, bana goɗɗo kuuwoowo o seyoro nde. 7 Lekki kookiye fuu mari tammunde, ngam ki wilitan, koo to ɓe pe''i ki, loosi kecci boo puɗan haa tuggere. 8 Ɗaɗi maaki to nduuri nder lesdi kam, koo to tuggere waati nder ngesa man, 9 to ɗum mettake ndiyam, ɗum hesɗitan, bana fuɗŋgo jubaaŋgo ɗum wilitan. 10 Ammaa neɗɗo, to maayi, ɗum timmi non. Pellel ngele o wonata ɓaawoɗon? 11 Saa'i yeeso ɗo, beeli fuu ɓeeɓoto, nden kam maaje boo meetataa ilugo. 12 Ammaa maayɓe fuu ummitittaako sam, saa'i asama ɗon, ɓe pinataa sam, walaa maayɗo pinanɗo e ɗoyŋgol mum. 13 Ko mi yiɗi kam: Suuɗam haa maayɓe njooɗoto, haa to ɓernde ma feewti, nyukkotoomi ton. Kadi, ta''anam wakkati, nden siftoram. 14 Ngam ɓii-Aadama yeeɗitan to maayi na? Sey mi reena, mi munyana torraaji boo, haa to nyalɗe ɓuranɗe hoygo ngari ɗo. 15 Saa'i maajum a ewno yam, mi jaabo ma, ngam a seyorto yi'go kuugal juuɗe ma. 16 Saa'i maajum a suklanto palanɗe am, nden a acca boo horugo hakkeeji am. 17 Haa nder booro a maɓɓata aybeeji am, bee daneejum a suddirta junuuba am. 18 Ammaa ndaa, koo hooseere boo nde yibbinte, koo tapaaje tabitɗe boo ɗe cottinte. 19 Asee, ndiyam ɗon nama kaa'e caatuɗe, loope lesdi boo, ilam iyeende ilnan ɗe, non boo tammunde neɗɗo, an a halkan nde. 20 To a timmini doolgo mo, a riiwan mo, haa nder maayde boo yeeso maako wayloto. 21 Ɓiɓɓe maako ɗon teddine, o anndaa sam, malla boo ɓe ɗon leesta, o nanataa sam. 22 Sey torraaji nder ɓandu maako naawan mo, sey ngam maako tan ɓernde maako sunoto.

Ayuba 15

No Elifas feliri Ayuba

15:1 Nden Elifas Temaniijo wi'i: 2 Kakkilɗo jaaboto bee anndal hendu na? O woodi hendu tan haa reedu maako na? 3 O tammi gooŋɗugo bee bolle meere na, o waɗa haala boo ka walaa nafuda? 4 A wonnan diina yimɓe, kulol Allah fuu, a haɗan miccitaaki yeeso Allah boo. 5 Halleende ɓernde ma ɗon wurto hunduko, a suuɗan aybe ma bee bolle ?oyɗe boo. 6 Ndaa, walaa haaje sam mi fela aybe ma, seedamku maaɗa he'i, kaŋgu do''i ma. 7 Kadi ɓe ndanyi ma a afo yimɓe na? An aarti koosehoy koy fuu tageego na? 8 A meeɗi nanugo dawrooɓe Allah na? Haa ton a heɓi hikma maaɗa makka na? 9 Asee! Ko annduɗa ko minin anndaa sam, e ɗume paamtuɗa ko min keɓtaay tawon? 10 Min laati ndotti'en e marɓe dandandi, min ɗuuɗa-duuɓi'en ko ɓuri baaba ma. 11 A laaran de'itinki Allah peetum na? A sali koŋguɗi amin ɗelemɗi na? 12 Ngam ɗume ɓernde ma ɗon sogge daayiiɗum? Ngam ɗume gite ma ɗon ma''a kalluɗum, 13 haa njahra tikkere ma koo dow Allah boo, haa acca bolle ɗe'e ngurto hunduko? 14 Ko woni neɗɗo haa o waŋga laaɓɗo tal? Kadi o gooŋɗuɗo haa gite Allah na? 15 Ndaa, Allah hoolataako koo malaa'ika'en, koo asamanji boo laaɓaay haa maako sam. 16 Sakkoma neɗɗo mo meereejo, nyidduɗo, jaranɗo kalluɗum boo bana ndiyam non. 17 Sey mi anndine, an boo a nana le. Ɗum ko ngi'mi fuu, kanjum mi yeccete, 18 ɗum ko hikma'en anndini, ngaajini, ɗum ko kaaka'en maɓɓe boo mbaŋgini. 19 Kamɓe tan, Allah hokki ɓe lesdi man, e jananno nastaay caka maɓɓe sam. 20 Bone tokkoto kalluɗo balɗe fuu, toonyotooɗo boo heɓataa duurugo. 21 O ɗon nana hoolooji kulniiɗi tan, o ukkanaaɗo bonnoowo nde sulhu ɗon. 22 Walaa tammunde daɗugo nyiɓɓuki, o cuɓaaɗo mbareego bee kaafahi. 23 O ɗon yiilo ngam nyaamdu, ɗon tefa tum. Nyande nyiɓre ɗon taaski, o anndi ɗum. 24 Tum ɓillaare e torra ɗon kulna mo bana laamɗo taaskiiɗo ngam haɓugo. 25 Ngam o portuɗo juŋŋgo dow Allah mum, o hulaay waɗgo tuurtol dow Baawɗo on. 26 O lettiiɗo konanɗo koo Allah boo, sembe wawarde maako o hoolorto. 27 Yeeso maako ɗon faya bee ɓellere, non haa buttuli maako boo ɓellere. 28 O ɗon jooɗi nder gure ɗe o nyaami ɗum, haa nder cuuɗi ɗi goɗɗo nastataa sam, ammaa konne'en ngibbinan cuuɗi man. 29 Risku maako fuu halkan, duurataa sam, maral maako yaajataa haa lesdi sam. 30 Nyiɓre waran, o heɓataa daɗugo, lice maako fuu njooran ngam yiite boo, poofɗe hunduko Allah ɗe mbiftan mo. 31 To o hoolake esto e rikisi, nden o walaa mbarjaari, sey rikisi. 32 Diga wakkati siwa o ɗaylata, lice maako meetataa ɗe kecciɗa. 33 O ɗon sammina kecce ban inabohi, o ɗon sammina pindi bana jaytunhi. 34 Mooɓre halluɓe fuu, walaa danygol sam, cuuɗi jamba'en boo, yiite nyaaman ɗi. 35 Tum ɓe nufoto sarru e kalluɗi, deeɗi maɓɓe ɗon ɓendina rikisi.

Ayuba 16

No Allah huuwrata, fottantaa Ayuba

16:1 Ayuba jaabi: 2 Cili ɗuuɗɗi mi nani irin bolle ɗe, onon fuu kam on de'itinɓe mettuɓe. 3 Walaa timmoode sam haa bolle hendu na? Malla ɗume ɗon ummine haa njaabooɗa? 4 To on ndarake jonta haa nokkuure am, nden kam min boo mi wi'an on ko mbi'ɗon yam. Lutti welnugo bolle am dow mooɗon fuu, malla yiilnugo hoore am dow mooɗon boo. 5 Nden mi hokka on saawari ngam cembiɗon, bolle enɗam ngam hoynugo torraaji mon. 6 To mi wolwi, ɗum haɗataa torraaji am. Koo mi jeeɗi boo, naawɗum daayataako yam. 7 An, ya Allah, a tampitini sembe am. An a saŋkiti sooba'en taariiɓe yam. 8 An a naŋgi yam, nyaw ɗon nyaama ɓandu am, ɗum seedamku ngu waŋginta aybeeji am. 9 Allah ɓerni masin, o ɗon seekammi, o ɗon ?akkita nyi'e, o ɗon honammi, o ɗon furtino gite, o ɗon hulnammi. 10 Yimɓe maɓɓitan kunduɗe haa njancammi, bee yawaare ɓe maaratam dow galaŋge, ɓe ɗon mooɓo dow am, ɓe kaɓɓan dabare. 11 Allah nastini yam nder juuɗe halluɓe, kaŋko yerɓi yam haa mi nasta juuɗe ɗe. 12 Saa'i de'ere, Allah wari, dofli yam, kaŋko naŋgi yam daande, nden o ɗeɗɗi yam, bana fiɗirde kuri boo o darni yam. 13 Kootoy fuu Allah fiɗatam bee kuri mum, bilaa enɗam o cumpitanɗo ɓoo?e am, haa dow lesdi o waanjata haahaande am. 14 Ceekli ɗuuɗɗi haa ɓandu o ɗon seekammi, bana gorko konoowo o ɗon hippammi. 15 Leppi buhu ɓorniimi ngam mettamɓeram, haa mbulwuldi mi sujidi bee tiinde am. 16 Kayto, yeeso am furɗiti ngam woyugo, ɗowdi maayde ɗon sudda laral gite boo, 17 koo mi walaa toonyaare haa nder newre am, sey laaɓeeŋga tan woni nder do'aaji am. 18 Lesdi, hakkilan ?i?am am, taa suuɗu ɗam, taa a je''ina bojji e gookaali am. 19 Woodi goɗɗo ceettoowo yam haa asama, haa ɓaŋgiiɗum o waɗan kiita ngooŋɗuka. 20 Soobiraaɓe am, kamɓe ɓe ɗon njanca yam, ammaa gonɗi am ilan hedi Allah am. 21 Goɗɗo wallita neɗɗo yeeso Allah mum, bana koomoy fuu wallirta soobaajo mum. 22 Duuɓi ngeendam am luttuɗi ɗuuɗataa sam,

Ayuba 17

nden mi dilloyan laawol, mi wartataa sam. 17:1 Ruuhu am yewi, balɗe am nyifi, ngaska am taaski. 2 Ngam hakiika, jancooɓe yam ɗon taaro yam. Doole gite am ndaara no ɓe kuɗirtam. 3 Mi gooŋgaajo, ya Allah, nuɗɗin bolle am. To naa an, moye gooŋɗinta seedamku am? 4 Ɓerɗe maɓɓe, a maɓɓi ɗe haa faamugo, jonta haɗu humaki'en jaalaago boo. 5 Bana cenduɗo keɓal mum bee sooba'en, saa'i weelo ɗon tampina ɓiiyiiko'en, 6 non mi laatani yimɓe woɗɓe nyidduɗo, tuuɗe maɓɓe ɓe tuutatam haa yeeso boo. 7 Gite ɓadake wumgo ngam mettamɓeram, walaa sembe haa juuɗe am e kosɗe am. 8 Ngam daliila man gooŋga'en fuu mbemboto, sooyɓe aybe fuu ndaaratam mi kalluɗo. 9 Ammaa gooŋɗuɗo tabitan dow laawol mum, goɗɗo laaɓa-juuɗeejo ɓesdan sembe mum. 10 To on ngari on fuu, on mooɓti yeeso am, mi tawataa hikmaajo caka mooɗon sam. 11 Kadi balɗe am caali, nufo meeriɗi, ɗum ko ɓernde am yenwi, ko nde ɗaɓɓiti. 12 Ɓe ɗon mbi'ammi: "Jemma ɗum nyalawma non", malla: "Jayŋgol ɗon ɓadi ma", nde nyiɓre ɗon. 13 Joonde maayɓe tan laatoto waalordu am, haa nder nyiɓre tan mbaɗanmi be''itte am. 14 Hedi nyolndere mbi'anmi: "A baaba am", hedi gilɗi: "On daada am e adda am." 15 Ni mi wa'i, mi tammataako hayru sam. Malla woodi mo meeɗi yi'go hayru am? 16 Kayya! Tammunde maajum ɗoftataa yam sam, joonde maayɓe kam nastanmi min feere am.

Ayuba 18

Ko heɓata kalluɗo

18:1 Nden Bildad Suhiijo wi'i: 2 Haa ndeye a accata hoolo bolle ɗe? A jeeɗo, a numa, ngam haa min mbolwane. 3 Kadi a ɗon nandina min bee na'i na? Koni min faataaɓe haa daarki gite ma? 4 A naawnanɗo hoore ma tan bee tikke ma. A tammi ngam maaɗa duniyaaru ferwan na, hooseere boo sottan haa pellel muuɗum na? 5 Fakat, Allah nyiɓɓinan jayŋgol kalluɗo, nden yiite haa saare meetataa huɓɓugo. 6 O walaa annoora haa suudu maako boo, ngam pittirla nyifan, meetataa yaynugo. 7 Palanɗe cembiɗɗeno puɗɗan rammugo, e dabare saawari maako do''an mo. 8 O tokkoto laawol, o nasta ndaambuwol, o waancan haa yaasi, o meema piɗitol. 9 Nder tuuforgol, teppere maako naŋgoto, jubaawol boo maɓɓa dow maako, taaro mo. 10 Haa lesdi ɗo ɓoggol naŋgoowol suuɗoto, haa laawol to tuuforgol maako nyukkoto. 11 Bakeeje fuu kuuje kulniiɗe kulnan mo, kootoy ɗe ɗon tokko palanɗe maako fuu. 12 Laatinooɗo cembiɗɗo go, ndaa, o beelaaɗo, sarru taari mo bakeeje fuu, 13 sarru nyaaman laral maako, nde nyaaman juuɗe e kosɗe maako boo. 14 Haa de'ere saare ɓe ndiiwan goɗɗo oo, haa laamiiɗo waade o coggeteeɗo boo. 15 Nder jooɗorde maako, jananɓe njooɗoto, kibiriita ɓe camminta haa saare maako fuu. 16 Haa les, ɗaɗi maako fuu puɗɗi yoorugo, haa dow, lice maako boo puɗɗi ɗaylugo. 17 Haa lesdi fuu ciftorki maako nattidan, haa saare e wuro o walaa innde sam. 18 O wurtinte jayŋgol, o nasta nyiɓre fuu, ɓe ndiiwan mo daayiiɗum e duniyaaru ndu. 19 O accataa danygol nder ummaatoore sam, luttanɗo haa jooɗorde maako woodaa sam. 20 Hiirnaaŋge'en ndiwnan ngam nyande maako nde, jooɗiiɓe fuunaaŋge boo, kulol naŋgan ɓe. 21 Ndaa, kanjum ɗum ukkanto goɗɗo kalluɗo, non kiita keɓanka caliiɗo Allah fuu.

Ayuba 19

Nuɗɗinki Ayuba no Allah warjorto mo

19:1 Ayuba jaabi: 2 Ndey accoton ɓillugo ɓernde am? Haa ndey bolle mooɗon ɗon torra yam? 3 Haa jonta nde sappo on kuɗi yam, on torratam bilaa semteende sam. 4 To gooŋga mi laatake aybuɗo, dow hoore am aybe man jooɗoto. 5 On fuu kam on tammi on ɓuri yam, haa mbustu am ngi'oton aybe am. 6 On paama le, Allah ɗon toonyo yam, bee tuuforgol maako o naŋgi yam. 7 Ewniimi: "Toonyaare" Moy nanatam? Mi wookan ngam ballal. Toy gooŋga am? 8 Bee mahol o maɓɓiri laawol am, saalaago haa ton heɓataako sam. O wallini nyiɓre dow laabi am. 9 O ɓorti yam, jaɓti yam hormu am, o hooci boo meetalol hoore am. 10 O fiyatam kootoy, o halkatam, o ittantam tammunde yoŋki am. 11 O ukkantam tikkere maako fuu, o nandintam konne'en maako boo. 12 Ndaa, mooɓe ɗon ngara, o neli ɗe. Ɓe mbaɗan buuwaaŋgol haa yotto mi, ɓe ngaran taaraago laymaaru am. 13 Allah waɗi dewerɗam'en fuu ndaayo yam, anndunooɓe yam naane, ɓe anndaa yam sam. 14 Bandiraaɓe e sooba'en fuu acci yam, 15 koo ɓe hoɗɓe am naane, kamɓe ngejjiti. Bana koɗo, non horɓe am ɗon ndaaraami, bana goɗɗo mo iwi lesdi ngoɗɗundi. 16 To mi ewnake suka, o nootataa sam, to mi torake ballal, o nanataa sam. 17 Koo foofaaŋgo am nyidduŋgo haa debbo am, bana kaccuɗo laataniimi ɓiɓɓe am. 18 Ndaa, koo derke'en famarɓe ɗon njawo mi, to ɓe ngi'i yam, ɓe ngaran haa ɓe njalammi. 19 Soobiraaɓe am, kamɓe fuu ɗon ɗoylammi, koo yiɗaaɓe am ngayliti, ɗon konammi. 20 Ndaa, mi i'e e laral, walaa kusel sam, ndaa mi daɗi dakkerr, mi hisni yoŋki tan. 21 Onon sooba'en, enɗam! Sey on enɗammi! Allah fiyi yam, juŋŋgo maako do''immi. 22 On ɗon taasnammi tum ban Allah waɗata, on ɗon torrammi ɗuuɗɗum. On caftataa na? 23 Kadi, bolle am fuu, sey goɗɗo winda ɗe, ko mi wi'i, o winda ɗum haa deftere. 24 Bee cehirɗum o ta''a ɗum nder hayre ɗo, dalma ɓalwina bindol haa ngol duumo boo. 25 Ndaa, coottoowo yam geeto ɗon haa asama, haa timmoode o daroto dow duniya. 26 Saa'i maajum, to nyolol nyaami laral am, nden kam ngi'anmi Allah, min bee ɓandu am. 27 Walaa seko, mi yi'an mo bee gite am. Naa jananno mi yi'ata, sey kaŋko tan! Kanjum ɓernde am yenwata nder reedu am. 28 On ɗon mbi'a: "Noy mbaɗeten ngam ɓillen mo? Sey en keɓa daliila ukkanaago mo." 29 Kayto! Kultore kaafahi ngam ko'e mon, irin tikkere nde'e he'i maayde non, haa on paama, on annda kiitotooɗo ɗon.

Ayuba 20

Ko heɓata kalluɗo

20:1 Nden Sofar Na'amatiijo wi'i: 2 Ko a wi'i, ɗum ɓulni numooji am, haala maajum fuu ummini ɓernde am. 3 Mi ɗon nana feloore huɗannde yam. Ndaa jaawaabu ngu iwi haa anndal am: 4 An a anndi fakat, diga ɓooyma fuu, diga yimɓe ɗon njooɗi haa lesdi boo, 5 yimre halluɓe laati nde rammunde, seyo naafiki timman nder tippunde. 6 Koo o mawni haa yottake asama, hoore maako boo nasti nder duule ton, 7 bana mbuuri o majjirta gite fuu, anndunooɓe mo ?aman: "E toye mo?" 8 Bana koyɗol jemmaare o majjirta, o diiwaaɗo haa lesdi. Moy heɓtata? 9 Koomoy yi'i mo, meetataa yi'go mo, saare maako boo meetataa yi'go mo. 10 Jawdi fuu ndi o wujji haa laafuɓe, sey ɓiiyiiko'en lorna ndi, ndokkita ɓe. 11 Ɓandu maako sembindu ban suka ni, yeeso seɗɗa ndu nyolan nder lesdi ndi. 12 Ngam halleende ɗon welani hunduko, o ɗon suuɗa halleende les ɗemŋgal boo, 13 o ɗon sigo nde ton, accataa nde boo, o ɗon jogito nde haa nder hunduko, 14 jonta nyaamdu ɗon waylo nder teteki, wartan tooke culanndi nder maako ni. 15 Kaŋko moɗino jawdi, o tuutan ndi, koo haa reedu boo Allah ɗon riiwa ndi. 16 Ngam o musini tooke, ɗe mbaran mo, bana tooke foosokre to ngati mo. 17 Goɗɗo kalluɗo heɓataa laarugo maaje nebbam e njumri e kosam boo. 18 Ko o faggiti fuu, sey o lorna ɗum, walaa dabare sam haa o nyaama ɗum, seyo kalluɗo woodaa haa riba mum. 19 Ngam o ɓilluɗo laafuɓe, o acci ɓe, goɗɗo mahino saare, o jaɓti nde. 20 Suuno maako anndaano haarannde sam, ko o seyorto fuu, o hisnataa sam. 21 Walaa kisɗum e suuno nyaamoowo oo, kanjum, risku duurataa haa maako boo. 22 Caka ɗuuɗal hayruuji o ɓilloto, torra waran dow maako bee sembe fuu. 23 Reedu maako, ngam heewa bee heewugo, Allah haarnan mo ɓernuki muuɗum fuu, bana iyeende nde toɓran dow goɗɗo oo. 24 To o doggi kaafaaje njamndiije kam, Allah sumpitan mo bee lagaawal mum. 25 Kurol wurtoto ɓaawo ban ma''ere, heŋre maako boo, kurol man seeki nde. Maayde waran dow maako, o hulan nde. 26 Walaa siga ngam maako, sey nyiɓre tan, yiite nyaaman mo, koo nge fuufaaka sam. Koomoy lutti nder saare, nge nyaaman ɗum. 27 Asamanji ɗi kollan mo aybe fuu, duniyaaru ɗon seedo dow maako boo. 28 Ko o mari nder suudu, ɗum egginte, nyande ɓernuki Allah ɗum wiftete. 29 Kanjum Allah ɗon ukkana kalluɗo, kanjum geɗal ngal Allah on yeɗi mo.

Ayuba 21

Hayru kalluɗo

21:1 Ayuba jaabi: 2 Naneeɗam, on nana le bolle am, ɗum he'an ngam hoynugo bone am. 3 Munyeeɗam, on accammi wolwugo, ɓaawo maajum on tokko bee jancugo. 4 Kadi mi ɗon siŋka dow yimɓe na? Sooynde munyal am walaa daliila na? 5 Ndaareeɗam le, nden kam on cakloto, on mbaɗa le juŋŋgo dow hunduko. 6 Min boo, to mi numi ko heɓi yam, mi hulan bee diwŋgol nder ɓandu am. 7 Koni yimɓe halluɓe ngeeɗata, ɗon ɓesdane sembe, ɗon ndottida? 8 Ɓe njooɗoto jam bee ɓiiyiiɓe boo, ɓe ngi'an koo ɓiɓɓe ɓiiyiiɓe boo. 9 Ci'e maɓɓe ɗon kisi e kulol fuu, masiibo warataa dow maɓɓe boo. 10 Kalhali ɗon ndimna, mboofataa sam, non na'i boo ndiman, ndootataa sam. 11 Ɓe ngurtinan ɓikkoy ban tokkere, e derke'en ngaman haa wamrude. 12 Ɓe ngiman bee mbaggu, moolooru fuu, haa hoolo algayta ɓe ceyoto. 13 Bee hayru ɓe nyallirta balɗe fuu, bee jam ɓe ɗon nasta yenaande boo. 14 Ɓe mbi'an koo Allah boo: "Daaya min, min ɗaɓɓataa anndugo muuyo ma. 15 Moy Baawɗo kadi, haa min tokko mo? Ko nafata min haa min toro mo?" 16 Ɓe marataa hayru haa juŋŋgo na? Ngam nufaye halluɓe daayi mo. 17 Kay, nde noy Allah nyifi jayŋgol halluɓe? Malla ndeye o ukkani ɓe halkere? Kadi ndeye o hiiti ɓe bee ɓernuki? 18 Ndey ɓe meeɗi laataago bana tiitiho, bana nyaande nde hendu maako wifti ɗo? 19 Allah siganto ɓiɓɓe aybe baaba na? Sey o hiito mo, kaŋko, haa o maata ɗum! 20 Gite kalluɗo ndaara kiita majjere, Allah Baawɗo o yarnira mo ɓernuki. 21 To o maayi, ko yaali mo bee saare boo, to o timmini limgal lebbi maako fuu? 22 Goɗɗo anndinan Allah muuɗum anndal na? Naa ɗum kaŋko mo hiitoto ɓaŋgiiɓe na? 23 Oo ɗo maayan bee sembe muuɗum keewɗe fuu, o ɗon jooɗi bee jam, o koolɗiniiɗo boo. 24 O ɗon fayi bee ɓellere haa buttuli, non bee mbosam boo i'e maako soofiri. 25 Oya maayan bee laskugo haa ɓernde tan, o meeɗaay seyoraago kuuje booɗɗe sam. 26 Nder mbulwuldi ɓe mbaaloto ɓe ɗiɗo fuu, saa'i maajum kam, gilɗi cuddan ɗiɗo fuu. 27 Ndaa, bee laaɓɗum mi anndi ko on numata, miccayeeji bonniiɗi ɗi on mbaɗata. 28 On ɗon mbi'a: "Toy saare gorko mawɗo oo? Toy laymaaru ndu kalluɗo oo jooɗino?" 29 On meeɗaay ?amgo wartuɓe jahaaŋgal na? On nanaay kubaruuji ɗi ɓe ngaddi na? 30 Goɗɗo kalluɗo luttan nyande halkere, nyande tikkere kaŋko heɓan hisrude. 31 Moy ɗon yecca mo baŋguɗum o kalluɗo? Moy ɗon warjo halleende nde o huuwi boo? 32 To ɓe ndoondi mo yaasi haa ɓe uwa mo, nden ɓe aynan mo booɗɗum, koo yenaande boo. 33 Ɓoode ngaska man cuddan mo bee hakkiilo. Yimɓe ɗuuɗɓe ɗon tokko mo haa pellel man, non boo aartuɓe yeeso limataake sam. 34 Kay! On mbaɗi yam de'itinki meere non. Walaa gooŋga, sey fewre ɗon nder bolle mon!

Ayuba 22

No Elifas feliri Ayuba dow halleende ɗuunde

22:1 Nden Elifas Temaniijo wi'i: 2 Woodi neɗɗo mo nafata Allah na? Hoore maako on kakkilɗo nafata! 3 To a laaɓɗo, ɗum saman haa Baawɗo na? To a booɗɗo boo, kaŋko o riban na? 4 Ngam a kulɗo mo, Allah ɗon fele na? Ɗum daliila o waɗata kiita na? 5 Naa non sam! Sey ngam ɗuuɗal halleende ma, ngam hakkeeji ma ɗuuɗɗi ɗi mbaɗata. 6 Meere non njaɓɗa jawdi haa banda'en, an a ɓorti koo sooya-ɓornuce'en. 7 A yarnaay goɗɗo tampuɗo ndiyam ma, mo beelaaɗo, a sali mo nyaamdu ma. 8 Marɗo baawɗe tan marata lesdi boo, goɗɗo tedduɗo heɓan o jooɗo ɗo. 9 Juŋŋgo meere a riiwi ajaba'en, ndaa, a sali koo tornde atiime'en. 10 Jonta tuuforli taari ma kootoy fuu, a ɗon diwna ngam kuuje kulniiɗe boo. 11 Nyiɓre hulnete, walaa ko ngi'ata, ilam mawɗam ɗon wara dow hoore ma. 12 Naa haa asama Allah ɗon jooɗi na? Laar no koode ɓaŋgiiɗe boo towrata! 13 An a wi'i: "Noy Allah oo anndirta? Kiita maako ɗon saalo nder duule na? 14 O yi'ataa, ngam duule ɗon mbirna mo. O ɗon waanca, ɗon taaro nder asama." 15 Kay! A tokkoto laabi ɓooymaaji na, ɗin ɗi waɗɓe junuuba fuu tokki na? 16 Ɓe mbiftaama nde wakkati siwa sam, maayo wari, ngo ilnidi yimɓe man. 17 Kamɓe mbi'ino Allah: "An, daaya min! Ɗume Baawɗo oo waawata waɗgo min?" 18 Naa ɗum Allah mo hokki ɓe risku na? Ammaa nufaye halluɓe daayi mo. 19 Laaɓɓe ceyorto do''ere halluɓe, non boo gooŋga'en ngi'an nde, njala ɓe. 20 Walaa seko sam, wanyɓe ɓe kalkidi, jawdi maɓɓe boo, yiite ɗon nyaama ndi. 21 Sey a narra bee Allah, reen sulhu boo, ni non keɓtirta hayru ma naane fuu. 22 Diga hunduko maako jaɓ anndal ma, jaɓ le koŋguɗi maako haa ɓernde ma. 23 Sey a lortano Baawɗo, a yaŋkino, sey a daayna halleende e saare ma, 24 haa mbulwuldi a sakkina kaŋge fuu, kaŋge Ofir haa kaa'e nder maayo boo. 25 Allah Baawɗo on laatoto kaŋge ma, kaŋko laatoto maruye cardi ma. 26 Sey haa Baawɗo tan seyo ma iwoyta, hedi Allah a ɓaŋgtata yeeso ma. 27 An a toro mo, kaŋko o jaɓete, togayeeje+ ɗe mbaɗɗa, a yoɓan ɗe. 28 To a nufake huunde, nde laatoto, jayŋgol maako ngol yaynanan laabi ma. 29 Koomoy mawniti, Allah ɗon leesna mo. Koomoy yaŋkini boo, Allah hisnan mo. 30 Allah yaafoto koo marɗo aybe maa, sakko laaɓa-juuɗeejo fuu hisata.

Ayuba 23

Ayuba yiɗi yahrugo haala mum yeeso Allah

23:1 Ayuba jaabi: 2 Mi ɗon tuurta bee bojji am koo hande boo, mi waawataa mi jeeɗo, acca numugo. 3 To o yecci yam laawol no mi tawra mo, to mi heɓi yottaago pellel maako boo, 4 yeeso maako mi waŋginta gooŋgaaku am, haa o nana seedamku am e gaabi am. 5 Ɓaawo maajum mi anndan ko o nootatam, nden mi faaman jaawaabu ngu o hokkatam. 6 Allah hollatam sembe muuɗum mawɗe na? Aa'a, woodaa! O nanan ko mi wi'ata. 7 Goɗɗo gooŋɗuɗo waaboto bee maako ton, haa foroy boo mi darnan haala gooŋga am. 8 Ndaa, mi tefi mo fuunaaŋge, o woodaa ton. Nden mi tefi haa hiirnaaŋge, o woodaa ton. 9 Nde o sukli haa woyla, mi yi'aay mo ton. Koo haa fombina njahmi, mi yi'aay mo ton. 10 Ammaa kaŋko o anndi laawol kosɗe am, min mi laaɓɗo saray to Allah foondi yam. 11 Batte maako kam, kosŋgal am ɗon ɗakko ɗe, ɗate maako tan njahmi, meeɗaay selgo ɗe. 12 Mi salaaki umrooje ɗe o hokki yam, bolle maako, mi sigi ɗe haa ɓernde am. 13 Moye waylata Allah? O ɗon tabito. Ko o annini waɗugo, o waɗan boo. 14 Ko o nufi dow am, ɗum fuu ɗum laatoto, ɓernde maako ɗon nufo kuuje ɗuuɗɗe boo. 15 Ndaa, ngam maajum mi wemboto, mi hulan mo. To mi numi ɗum fuu, mi ɓesdan hulugo. 16 Allah on itti cuusal fuu haa ɓernde am, Baawɗo on laati bembinoowo gikku am. 17 Mi ɗon diwna ngam maako, naa ngam nyiɓre sam, koo to nyiɓɓuki maare wumni gite am.

Ayuba 24

Ayuba tammi Allah suklantaako halluɓe

24:1 Koni Baawɗo ta''aay nyalaaɗe kiita mum? Yimɓe maako meeɗaay ɓe ngi'a nyalɗe man. 2 Woɗɓe cottinan keeri gese mum'en fuu, woɗɓe njaɓtan dammooji, nden ɓe ndura ɗi. 3 Woɗɓe coggan koo wamnde atiimeejo boo, ajabaajo, ɓe njaɓan nagge maako ran. 4 Ɓe ɗon ndiiwa talaka'en e laawol boo, yimɓe laafuɓe lesdi fuu ɓe nyukkoto. 5 Bana bamɗe, non laafuɓe man ngurtorto, haa nder ladde ɓe tefan kuuje nyaamugo, ngam ɓe ngoodaa ko ɓikkoy maɓɓe nyaamata. 6 Ndaa, bee jemma ɓe codan gawri diskuɗo, ɓe ɗon mooɓta inabooje boo ngam kalluɗo. 7 Ɓe ɗon mbaala ɓe holɓe, walaa limce boo, saa'i jaaŋgol ɓe ngoodaa ko ɓe cuddorto. 8 To ɓe ɗon nder kooseeje, iyeende soofnan ɓe, ɓe ɗon karla tapaaje bana hisrude. 9 Woɗɓe mbiftan atiimeyel haa enɗi boo, bana ran kamɓe koocan ɓiŋgel laafuɗo. 10 Ammaa laafuɓe ngiiloto ɓe tembuɓe, koo ɓe ta''i cammeeje, weelo naawan ɓe. 11 Caka jarne ɓe ɓiɗɗan nebbam halluɓe, koo haa ɓiɗɗirde njaram, ɗomka torran ɓe. 12 Ndaa, maayanɓe ɗon uuma haa nder wuro ngo. Ndaa, balmaaɓe ɗon ngooka ngam naaweeŋga boo. Ammaa Allah nanataa ko ɓe toroto. 13 Woodi woɗɓe, ɓe caloto annoora fuu, anndal laabi annoora waŋganaay ɓe sam, ɓe laataaki tokkiiɓe ɗate maaka sam. 14 Hidde weeta mbaroowo ko'e ummoto haa o mbara mo talaka e laafuɗo. Non bee jemma boo koomoy gujjo yiiloto. 15 Daakaareejo ɗon reena garki jemma tan, o ɗon wi'a: "Ban ni walaa mo yi'atam." 16 Sey bee jemma ɓe ngasan cuuɗi yimɓe boo, bee nyalawma ɓe majjiran, ɓe nyukkoto. Haala jayŋgol ɓe anndaa sam, ɓe ngiɗaa boo. 17 Ɓe ɗon kula fajiri bee annoora mum, ammaa nyiɓre laatanaaki ɓe hulniinde sam. 18 Goɗɗo kalluɗo fuu, ilamji ilnan mo. Gese maako haa lesdi, ɗe naalaama non. Moye yahata, ɓiɗɗa inabooje ton? 19 Nguli ceeɗu ɗon moɗa ndiyam nduŋgu fuu, joonde maayɓe boo moɗan baɗɗo hakke fuu. 20 Reedu danyɗo mo yejjitan mo, yeewnan mo, gilɗi timminan kusel ɓandu maako fuu. Walaa ciftorki innde maako ɓaawoɗon, Allah yewan halleende bana leggal non. 21 Kanjum laatanto koomoy toonyi dimaro, huuwanaay debbo laafuɗo mbooɗeeŋga boo. 22 Allah Baawɗo o halkan marɓe baawɗe fuu. To o ummake, yoŋki maɓɓe wemboto. 23 Koo o hokki ɓe de'ere, o munyi boo, o accataa o laara laabi maɓɓe fuu. 24 Ndaa, ɓe ɓaŋgoto seɗɗa, nden ɓe ngoodaa ɗo, ngam ɓe njanan, ɓe ɗaylan bana geene fuu, ban cammeeje njigaari ta''eteeɗe boo. 25 Kadi naa bana ni na? Moye fewnatam? Moye tammi o meeriɗina bolle am?

Ayuba 25

Neɗɗo gooŋɗataa haa Allah

25:1 Nden Bildad Suhiijo wi'i: 2 Allah on mari baawɗe e laamu fuu, kaŋko sulhini asama maako boo. 3 Mooɓe maako, moy waawata limugo? E dow moy jayŋgol maako yaynataa ɗo? 4 Yeeso Allah kam, noy neɗɗo gooŋɗirta, noy danyaaɗo e debbo boo laaɓrata? 5 Yeeso maako koo lewru ɗelkataa sam, ndaa, koo koode maa ngalaa laaɓeeŋga sam, 6 sakko neɗɗo maayanɗo mo gilŋgel tan, ngam ɓii-Aadama, ngilŋgu meereewu non!

Ayuba 26

No Ayuba seedori maŋgu Allah

26:1 Ayuba jaabi: 2 Kay! A anndi no kisnirta laafuɗo, no a wallirta juŋŋgo am tampuŋgo. 3 Kay! A sarwini cooyɗo hakkiilo mum, anndal lugguŋgal mbaŋginɗa pantuɗum. 4 Moye hokki ma wolwugo bolle go? Ruuhu nguye ɗon iwa haa maaɗa boo? 5 Yimɓe maayɓe ɗon ndiwna les lesdi to, non ndiyamji e kuuje nder maaji boo. 6 Joonde maayɓe ɗon waŋgani Allah am, pellel halkere walaa cuddirɗum sam. 7 Allah we''iti woyla dow cookum tan, kaŋko ɓili duniyaaru haa ko woodaa sam. 8 Allah saawan ndiyamji nder duule mum, ammaa duule ceekataa ngam dooŋgal man. 9 Leeso laamu ɗon wirni e gite fuu, ngam o we''iti ruulde dow maago fuu. 10 Sera mbeela o diidi taariiŋgol ɗum, keerol cenduŋgol jayŋgol e nyiɓre tum. 11 To o telɓani daŋraŋge asama, kanje ndimboto, ngam ɗe ɗon kultora. 12 Allah seekiri mbeela bee sembe mum. Allah fusiri Rahab bee faamu mum. 13 Poofɗe maako ɗon laɓɓina asama. Juŋŋgo maako boo sumpiti kuuŋga nga. 14 En ngi'aay kuuɗe maajum, sey sera man, ko en nani, ɗum woni sofndaaŋgo tan. Baawɗe maako fakat, neɗɗo anndaa sam.

Ayuba 27

Ko heɓata kalluɗo

27:1 Ayuba tokki haala muuɗum, wi'i: 2 Mi ɗon hunoro ngeendam Allah Baawɗo oo, oon mo sottini gooŋga am, mo torri yam: 3 Saa'i ngonmi bee yoŋki haa nder ɓandu am, poofɗe Allah boo lutti haa nder kine am, 4 bolle kalluɗe ngurtataako hunduko am, walaa fewre koo woore ɗon haa ɗemŋgal am. 5 Mi meeɗataa mi gooŋɗina ko mbi'ɗon yam! Haa mi maaya mi seedoto laaɓeeŋga am. 6 Mi accataa, mi jogoto gooŋgaaku am, numo ɓernde am laaɓi, felataa yam sam. 7 Sey konneejo am laato bana kalluɗo, ummaniiɗo yam bana faasikiijo boo. 8 Nyande maayde, noy naafikiijo tammorto, saa'i Allah ɗon ɗaɓɓa yoŋki maako ɗo? 9 Kadi Allah ɗon nana to o wooki na, to ɓillaare ɗon heɓa mo bee juhugo? 10 Nyande nden Baawɗo laatanto mo seyo na? Goɗɗo heɓan toraago mo koondeye na? 11 Sey mi faamna on haala kuuɗe Allah fuu. Mi suuɗataa ko Allah Baawɗo nufoto. 12 Ammaa onon on ngi'i ɗum bee ko'e mon. Ɗume waɗi on mbolwa bolle meere non? 13 Kanjum geɗal ngal Allah yeɗi kalluɗo, kiita maako keɓanka toonyotooɗo boo: 14 Ɓiɓɓe maako ɗon ɗuuɗa ngam mbareego tan, danygol maako haarataa bee nyaamduuji sam. 15 Nyawji kalluɗi mbaran ɓiɓɓe luttuɓe, rewɓe maako yurumɓe boo mboyataa ɓe. 16 To o waagiri cardi ban mbulwuldi ɗo, to o ɗuɗɗini limce bana loope boo, 17 yimɓe gooŋga'en laatoto ɓorniiɓe ɗe, cardi maako boo, sooyɓe aybe cendan ndi. 18 Suudu maako, ban cannyudi o nyiɓri ɗum, ban aynoowo boo nyiɓrata bukkaaru mum. 19 Sey nde woore o waaloto o diskuɗo. To o maɓɓiti gite, risku woodaa ɗo. 20 Bana ilam, non kultoreeŋgol naŋgan mo, nder jemmaare, duluuru waran, wifta mo. 21 Hendu fuunaaŋge eftan mo ngam itta mo, haa ndu yahra mo daayiiɗum saare maako boo. 22 Bilaa enɗam ndu faɗɗan mo bee caatal fuu, koo to kaŋko o ɗaɓɓiti o daɗa ndu. 23 Ɗum nafataa, ngam hendu jogititto mo, haa ndu wifta mo pellel ngel o jooɗino.

Ayuba 28

Maŋgtoore hikma

28:1 Woodi pellel ngam wasugo cardi, non boo pellel ngam lallugo kaŋge. 2 Haa mbulwuldi ɓe ngurtinta njamndi, caka kaa'e boo njamndi mboɗeeri. 3 Ɓe ɗon nastina jayŋgol nder nyiɓre, ɓe ɗon mbiɗito lugguɗum maare, kaa'e gonɗe nder nyiɓre ɓaleere. 4 Ɓe ɗon ngasa haa yaasi berniiji, haa yahooɓe meeɗaay saaloyaago, ɓe ɗon ɓili haa ɓoggol nder ngaska. 5 Nyaamdu yimɓe ɗon fuɗa dow lesdi, ammaa nder maari yimɓe ɗon ngasa, ɓe ɗon ceeka ndi bana bee yiite. 6 Kaa'e maari ɗum pellel safira, ton ɓe tawata ngabboy kaŋgeeri. 7 Laawol yahgo ton, ciilal yi'aay ngol, koo jigaaje keɓtaay laawol maajum. 8 Kuuje ladde njahataa dow maagol, koo mbarooga caalaaki dow maagol. 9 Juŋŋgo neɗɗo ɗon seeka tapaaje, o ɗon wasa, ɗon hippa kooseeje. 10 Nder kooseeje o wasata laabi, gite maako ɗon ngi'a samanji. 11 O ɗon sukka ilaaɗi ceeɓooje, haa o wurtina kuuje cuuɗiiɗe. 12 Ammaa toy tagu tawata hikma? Malla toy woni iwde hakkiilo? 13 Walaa annduɗo laawol haa maaka, ka tawaaka haa yimɓe duniyaaru. 14 To luggeeŋga, nga wi'an: "Walaa ɗo", malla mbeela: "Nder am boo ka woodaa." 15 Ka waawataa soodeego bee kaŋge, walaa yoɓugo hikma bee cardi. 16 Kaŋge Ofir he'aay coggu maaka, non boo onikis malla safira. 17 Ka nandataa bee daarorgal laaɓŋgal, sanjataako bee fawne kaŋgeeri. 18 Ɓe ngaddataa murjamje, ciralle, saman maaka ɗon ɓuri luuluuje. 19 Ka nandataa bee tupas Habasi, koo kaŋgeeri he'aay coggu maaka. 20 Kadi hikma, haa toye ka iwi? Malla toy woni iwde hakkiilo? 21 Ka ɗon suuɗani yiitere neɗɗo, ndaa, koo colli piirooje ngi'aay ka. 22 Pellel halkere wi'an ban waade: "Haala maajum, min nani bee noppi." 23 Allah tan anndi laawol haa maaka, kaŋko tan anndi jooɗorde maaka. 24 Kaŋko yi'ata keeri duniyaaru, kuuje gonɗe les asama maako. 25 Nde o ta''ana hendu teddeeŋga, nde o foondana mbeela luggeeŋga, 26 nde o waɗana iyeende umroore, nde o seekana ma''ere laawol, 27 saa'i maajum o wiɗiti hikma, Allah yerdi ka, hokki ka joonde. 28 Nden o wolwani neɗɗo, o wi'i: "Kulol Allah ma, kanjum ɗum hikma, selgo aybe boo woni hakkiilo."

Ayuba 29

No Ayuba siftinori hayru muuɗum naane

29:1 Ayuba tokki haala muuɗum, wi'i: 2 To mi laatakeno bana naane kam, bana nyalɗe ɗe Allah ɗon ayna yam, 3 saa'i pittirla maako ɗon yaynana yam, mi ɗon saaloro nyiɓre bee jayŋgol man, 4 ban laatiimi nder balɗe sukaaku am, saa'i Allah ɗon woonana saare am, 5 saa'i Baawɗo ɗon wondi bee am tawon, saa'i ɓiɓɓe am fuu ɗonno taari yam, 6 saa'i kosam ɗon ɗuuɗi haa na'i am, nebbam ɗuuɗɗam ɗon wurto jaytunje am. 7 Nde dawrooɓe ɗon mooɓto nder wuro am, caka maɓɓe mi woodino joonde am, 8 saa'i suka'en ngi'i yam, ɓe lortoto, non boo ndotti'en ummi, ɓe ndaroto. 9 Koo ardiiɓe boo naŋgti e yeewtugo, ɓe ɗon mballina juŋŋgo dow hunduko. 10 Mawɓe tedduɓe fuu acci wolwugo, ɗemɗe maɓɓe ɗon takko nder hunduko. 11 Koomoy yi'i yam, maŋgti mbooɗeeŋga am. Koomoy nani yam, narri bee bolle am. 12 Ngam nde laafuɗo wooki, mi walli mo, non atiime'en sooyɓe walliinde boo. 13 Barka keɓmi haa yimɓe torriiɓe fuu, seyo ndokkumi rewɓe yurumɓe boo. 14 Sooynde aybe ɓorniimi, ɗum limce am, meetaleewol e jaage, non gooŋga am. 15 Bana gite laatiimi haa bumɗo fuu, bana kosɗe laatiimi haa boosɗo fuu. 16 Baabiraawo laatiimi haa talaka, kiita yimɓe jananɓe, mi linyi ka. 17 I'al wakkude kalluɗo campitmi, ko o naŋgi bee nyi'e boo, kisnumi. 18 Non mi tammi: Mi maayan nder saɓɓo am, bana fonikis nduurinanmi balɗe am, 19 hedi ndiyam mi juttina ɗaɗi am, jemma fuu boo saawawre dow lice am, 20 koondey tedduŋgal hoore am hesɗita, tum lagaawal nder juŋŋgo am sembiɗa. 21 Yimɓe nanɓe yam fuu ɓe ɗon keɗiti, ɓe ɗon njeeɗi haa ndokkumi saawari. 22 Ɓaawo mbolwumi, walaa bolwanɗo sam, bana toɓo dow maɓɓe, non bolle am. 23 Yimɓe keppani yam bana nduŋgu non, yimɓe ceyori yam bana iyeende non. 24 Nde ɓe ngalaa hoolaare, mi moosi ɓe, koondey yeeso am yayni, ɓe nde'iti. 25 Min mi suɓani koomoy fuu laawol mum, bana laamɗo jooɗiiɗo nder mooɓre mum. Min mi tiɗɗini ɓerɗe ta''aaɗe fuu.

Ayuba 30

No Ayuba woyri sarru muuɗum jontaawu

30:1 Ammaa jonta, ɓe fuu maɓɓe ɓe njalatam, koo mi ɓurdi sukaaɓe bee duuɓi am. Mi laaraay baabiraaɓe maɓɓe he'uɓe hawtaneego dawaaɗi am haa tokkere. 2 Ɗume sembe haa juuɗe maɓɓe nafi yam? To ɓe mballi yam, ?aamnde ngesa halkidan. 3 Ndaa, ngam sooynde e weelo fuu ɓe tampuɓe, ɗaɗi joorɗi haa harde, ɓe ɗon pe''a ɗi, guuɓe gonɗe nder ladde, nder yeeweende nde. 4 Pellel maajum ɓe teɓan haako lammuko, ɗaɗi kaaɗɗi, ɓe ɗoofan ɗi ngam nyaamugo. 5 Yimɓe woɗɓe ɗon ndiiwa ɓe bee wookugo, bana koomoye wookirta dow wuyɓe boo. 6 Nder gaaruuji kulniiɗi kamɓe njooɗoto, haa nder lowi kooseeje e nder gasɗe ton. 7 Ɓe ɗon koola nder guuɓe, caka gi'e fuu, ɓiɗɗotirɓe les gi'e boginaaje fuu. 8 Mooɓre meere'en non, ɓe ngalaa inɗe boo, ɓe riiwaaɓe bee ɓoccol yaasi lesdi ɗo. 9 Ammaa jonta, jancoore laataniimi ɓe, mi daliila fuluulu caka yimɓe ɓe. 10 Mi ganyniiɗo haa maɓɓe, ɓe ɗon ndaayo yam, ɓe kulataa ɓe tuutammi haa yeeso am. 11 Allah fisti lagaawal am, o leesni yam, kamɓe acci naŋgtaago, ɓe ɗon toonyo yam. 12 Mooɓre ummani yam, ɗon dasa kosɗe am, ɓe ɗon taaskani kippol haa ɓe kalka yam. 13 Ɓe ɗon ta''ammi laawol, taa mi daɗa sam, ɓe ɗon kawta ngam timmitingo sarru am. 14 Ɓe ɗon ngibbina hisrude taariinde yam, ɓe ɗon ngara dow am, ɓe luttan bille tan. 15 Kultoreeŋgol ɗon ummo, ngol ɗon naŋgammi, bana hendu, non tedduŋgal am dilliri, bana ruulde, non kisndam am fuu majjiri. 16 Kadi jonta ɓadiimi keerol ngeendam am, nyalɗe fuu mi ɗon torro bee mettamɓeram. 17 Nder jemmaaje fuu, i'e am ɗon naawi yam, naaworlaaji toonyooji ciwtataako sam. 18 Juŋŋgo Allah ɗon jogi ngapaleewol am, o ɗon ɗeɗɗammi bana daande limce am. 19 Allah hoo'i yam, wubi yam haa loope boo, haa mi nandi bee ndoondi e mbulwuldi ɗo. 20 Mi ɗon wookane ­- an a jaabataako yam. Mi ɗon dari ɗo ­- an a laarataa yam sam. 21 Ndaa, a wayli, a laati toonyotooɗo yam, ngam bee juŋŋgo ma saatuŋgo a honatam. 22 Haa dow hendu a ɓaŋgtatam, a wa''intam, nder hooloore duluuru man a halkatam. 23 Ndaa, mi anndi a yahratam haa maayugo, haa nokkuure nde marɓe yoŋki mooɓoyto. 24 An a ukkanto tampuɗo do''iiɗo na? Goɗɗo nastuɗo halkere wookataa na? 25 Naa mi boyɗo bee nastuɗo ɓillaare na? Naa mi enɗuɗo koomoy talakaajo na? 26 Nde mi ɗaɓɓiti hayru, tawmi sarru tan. Nde mi heɗi annoora, keɓmi nyiɓre tan. 27 Jonta ɓernde am saklake, de'ataa sam, nyalɗe ɓilluki ɓaditi, ɗe njotti yam. 28 Mi ɗon yaha nder nyiɓre, walaa naaŋge ɗo, caka yimɓe mi daroto ngam woyugo. 29 Donɗi ladde fuu laati deerɗiraaɓe am, non boo dabbi fuu laati soobiraaɓe am. 30 Laral ɓandu am furɗiti, ngal ittoto, jonte ukkani i'e am bee wulugo. 31 Gimi hoodu am ngayli, laati woyugo, algaytaaru am boo, ndu fuɗɗi yoynugo.

Ayuba 31

No Ayuba seedori laaɓeeŋga muuɗum

31:1 Ndaa, mi kaɓɓuɗo alkawal bee gite am, taa mi laara bee suuno hedi paanyo sam. 2 Geɗal ngale mi heɓanno haa Allah dow, keɓal ngale haa Baawɗo nder ɓaŋgiiɗum boo? 3 Kadi halkere woodaa ngam ɓeetiiɗo na? Walaa sarru haa kuuwɗo junuubaaji na? 4 Kuuɗe fuu ɗe mi waɗi, Allah anndi ɗe, e palanɗe am kooɗeye, o yi'i ɗe. 5 To on numi mi huuwtiniri fewjere, malla kosɗe am tokki laawol rikisi, 6 dow awnorɗum gooŋgaajum Allah awno yam, nden o annditan law mi walaa aybe sam! 7 To palanɗe am celi laawol darnuŋgol, malla ɓernde am jaɓi esto gite am, malla aybewol lutti, takki juuɗe am, 8 nden ko aawanmi, goɗɗo feere nyaama ɗum, ɗum ko fuɗantam, woɗɓe ngara, ɗoofa ɗum. 9 To mi duŋgake debbo esta ɓernde am, to mi reeni haa yolnde saare keeddiɗɗam, 10 nden kam debbo am nama gawri goɗɗo tan, goɗɗo feere boo waalodo bee debbo am. 11 Ngam fakat, irin maajum woni nyidduɗum, kanjum he'i haa hiitotooɓe kiito ɗum. 12 Ngam ɗum nandi bee yiite nder jahannama, haa nge halka ko laatani yam nafuda. 13 To mi salino gooŋɗingo jeyaaɓe am, nde ɓe ngardi bee ngaaba maɓɓe yeeso am, 14 nden kam noy mbaɗannoomi yeeso Allah am? Ɗume nootanmi Allah to o ?ami yam? 15 Allah gooto oo tagi min bee maɓɓe fuu, kaŋko on wurtini min reedu daada boo. 16 Mi salaaki mi fortana talaka'en, mi salaaki mi wallita ajaba'en. 17 Mi meeɗaay nyaamgo nyaamdu am min feere am, tum atiime'en nyaami haa nder le'al am. 18 Bana baaba mi nyaamni ɓe nyalaaɗe fuu, mi ɗon ɗowa ɓe diga ɓe ndanyaama boo. 19 Koondey ngi'mi ɓilliiɗo cooyɗo limce mum, malla laafuɗo cooyɗo koo mojaare mum, 20 min mi ɓorni mo limce gaasa baali am, nden o yetti, o barkiɗini innde am. 21 To mi furkiti gooŋɗuɗo bee juŋŋgo am, ngam mi gi'ɗo seedotooɓe wallooɓe yam, 22 nden kam balawal fista le haa hoɓɓudu, non boo juŋŋgo am yewa le haa soɓɓundu. 23 Mi ɗon hula taa kiita Allah do''a yam, maŋgu maako kayniiŋgu ɓuri sembe am. 24 Mi tuugtaaki dow jawdi ndi kaŋgeeri am, mi wi'aay ndi: "An laati hoolɗinaare am." 25 Mi meeɗaay juroraago ɗuuɗki risku am, kuuje ɗuuɗɗe ɗe mooɓtumi bee juuɗe am. 26 Koondey ngi'mi no jayŋgol naaŋge ɗelkirta, e kaayeefiwol lewru no ndu yahrata, 27 mi meeɗaay jaɓgo esto haa nder ɓernde am, haa mi teddina naaŋge malla lewru man. 28 Irin aybe man yahdan bee mbareeki tan, ngam ɗum yeddugo Allah am haa asaman. 29 Mi seyaaki dow do''ere konneejo am, mi yimaay boo nde sarru naawŋgu heɓi mo, 30 tum mi haɗiti hunduko am aybugo, taa mi ɗaɓɓira mbargo mo bee naalugo. 31 Koomoy hoɗi haa saare am, o seedoto: "Nde mi wari haa maako, kaarmi kusel boo." 32 Walaa baalɗo haa laawol yaasi saare am, haa yahooɓe mi maɓɓiti jawleeru am. 33 Mi meeɗaay suuɗgo aybe am ban Aadamu, haa nder reedu mi nyukkinaay junuuba fuu. 34 Mi meeɗaay hulgo haala mooɓre yimɓe sam, mi jeeɗaaki, mi hulaay wurtaago suudu am ngam daliila jancoore nde ɓe njanci yam. 38 To mi toonyake ngesa haa ka wulli yam, kaatorooji boo mballiti ka woyugo, 39 to mi nyaami haa maaka, walaa yoɓugo, to mi mettini remɓe ka haa maayugo, 40 taa ka fuɗina gawri am, sey gi'e tan, non ciŋgirri boo mbattudi njigaari am. 35 Toy mi heɓata gooto haa o nanammi? Ndaa ɗo haala am! Jonta Baawɗo nootammi! Toy wullaandu ndu konne'en am mbindi ɗum? 36 Haa mi wakka wullaandu man dow balbe am, sey mi waɗa ndu meetaleewol hoore am! 37 Nden mi limtana Allah ko mi waɗi fuu, bana laamɗo mi tammi ɓaditaago mo! Bolle Ayuba timmi.

Ayuba 32

No Elihu feliri sooba'en Ayuba

32:1 Yoo, worɓe tato go acci jaabaago Ayuba, ngam o laari hoore maako o gooŋgaajo. 2 Ammaa Elihu ɓii Barakeyel Busiijo, goɗɗo asŋgol Aram, fuɗɗi tikkugo. O tikkani Ayuba mo gooŋɗini hoore mum, feli Allah. 3 O tikkani sooba'en Ayuba tato boo, ngam ɓe keɓaay no ɓe njaaboro Ayuba, ammaa ɓe aybini mo. 4 Elihu munyino wolwango Ayuba, ngam kamɓe ɓe ɓuri mo duuɓi. 5 Ammaa nde o yi'i jaawaabu woodaa haa worɓe tato go, o tikki. 6 Nden o fuɗɗi wolwugo, o wi'i: Min mi famɗa-duuɓiijo, on ndottidi, kanjum waɗi mi miiji, ɗum hulnimmi, taa mi yecca on jaawɗum ko anndumi. 7 Mi tammiiɗo: "Ndottaaku mon ardoto, ɗuuɗal duuɓi mon anndina hikma boo." 8 Ammaa ruuhu njooɗiiŋgu nder neɗɗo fuu, poofɗe Allah tan ndokkan mo hakkiilo. 9 Naa nayeeɓe fuu laati ɓe hikma'en, faamu gooŋga iwataa haa ndotti'en. 10 Jonta mbolwanmi, onon on nana yam, acce min boo mi waŋgina anndal am. 11 Ndaa, mi reeni on ardina bolle mon, mi ɗon heɗito bolle hakkiilo mon. Nde on ɗaɓɓiti koŋguɗi pottuɗi, 12 saa'i maajum mi nani, mi hakkili. Ammaa walaa mo darni Ayuba nder bolle mum, koo jaabiiɗo mo laaɓɗum dow haala ka. 13 Taata mbi'e on keɓti hakkiilo fuu. Walaa neɗɗo, sey Allah tan do''an mo. 14 Naa dow am, sey dow mooɗon o wolwi ɗo, naa bee bolle mon ngiɗmi jaabaago mo. 15 Ɓe ɗon cakli, ɓe acci jaabaago boo, walaa bolle haa maɓɓe, ɗe majji fuu. 16 Ammaa min, ngam ɓe njeeɗi, mi reena na, ngam ɓe ndari, ɓe ngalaa jaawaabu na? 17 Woodaa, min boo mi jaaboto geɗal am, acce min boo mi waŋgina anndal am. 18 Min kam, ɓernde am heewi bee koŋguɗi, ruuhu ngonŋgu nder am ngu ɗon doolammi. 19 Bana njaram nder kanyakanyaawu, non numooji am ceekirta ɓernde am. 20 Sey mi wolwa haa ɓernde am de'ita. Jonta puɗɗanmi nootugo Ayuba. 21 Mi ɓurnataa koo gooto nder gaabi am, mi seynataa koomoye bee bolle am. 22 Kadi welnugo bolle, mi yiɗaa sam, ngam taa tagɗo yam wara hiitaago yam.

Ayuba 33

No Elihu feliri Ayuba

33:1 Jonta, Ayuba, heɗita haala am, sey a fiɗɗita noppi haa bolle am. 2 Ndaa, mi taaski, mi maɓɓiti hunduko, non boo ɗemŋgal am taaskani wolwugo. 3 Sey bee gooŋɗuki ɓernde mi wolwirta, anndal laaɓŋgal mi faamtinta hoore ma. 4 Ruuhu Allah am, kaŋgu ngu tagi yam, poofɗe Baawɗo ɗon ngeeɗina yoŋki am. 5 To a waawi kam, waddu jaawaabu ma, sey a taasko, a ardina gaabi ma. 6 Yeeso Allah en nandi en ɗiɗo fuu, mi tagraaɗo bee loofre ban maaɗa boo. 7 Mi laataaki kulniiɗo haa maaɗa sam, dooŋgal iwŋgal haa am teddantaa ma sam. 8 Ndaa, bee noppi am nanmi ko mbolwuɗa, ko mi nani bee laaɓɗum, ɗum bolle ma: 9 "Min mi laaɓɗo, mi walaa ɓeetaare sam, walaa aybe boo, walaa junuuba sam. 10 Allah tefantam haala ngam felgo yam, bana baɗɗo mo konu o laaratam. 11 Callalluuji o haɓɓirta kosɗe am, o ɗon wiɗito laabi am, kuuɗe am." 12 Nanam, Ayuba, kanjum a woofi ton, Allah ɓuri ɓii-Aadama mawnugo. 13 Koni puɗɗuɗa ngaaba bee maako boo ngam o jeeɗi dow koŋguɗi maaɗa fuu? 14 Allah wolwan nde woore haa neɗɗo fuu, koo nde ɗiɗi. Moy waɗata hakkiilo? 15 Haa nder koyɗol, nder gi'ki kaayeefi boo, saa'i ɗoyŋgol ɗon teddana yimɓe fuu, nde ɓe ɗon dow be''itte, ɗon ɗaani boo, 16 bana ni Allah wolwanta yimɓe ɓe, haa o reentina yimɓe, o hulna ɓe, 17 haa o lortina neɗɗo e hakke mum, haa o ittana gorko ?aggaare mum, 18 haa o hisna mo nastugo ngaska boo, ngam taa maayde e halkere heɓa mo. 19 Allah neldan mo nyaw ngam o elta mo, saa'i haɓre ɗon wula nder ɓandu fuu. 20 Goɗɗo nyawɗo ɗon wanya nyaamduuji mum, ɓurɗum welgo, o yiɗaa koo yi'go ɗum. 21 Kusel foo'i, ɗon majjira gite boo, i'e maako ɗon mbaŋgani gi'ɗo mo. 22 Yoŋki maako ɗon ɓadi yenaande ɗo, o ɗon dilla haa jooɗorde maayɓe too. 23 Teema malaa'ikaajo ballanɗo mo, waato gooto nder ujine asama, anndinooɓe yimɓeeji ko fottata, 24 to o enɗi mo, nden kam o seedoto: "Taa o nasta yenaande, a hisna mo, ndaa mi heɓi coottaari ngam neɗɗo oo." 25 Nden fakat ɓandu maako fuu hesɗita, bana ɓandu sukaajo ndu sembiɗa. 26 To o torake Allah, o jaɓan mo, haa o teddina Allah bee welwelo. Allah hokkitan neɗɗo gooŋgaaku mum, 27 yeeso yimɓe o yiman, o yecca ɗum: "Hakke mbaɗmi, mi sottini gooŋɗuki, ammaa Allah warjaaki aybeeji ɗi. 28 Diga nastugo ngaska o hisni yam, jayŋgol maako ɗon yaynana ngeendam am." 29 Ndaa fakat, Allah huuwanan neɗɗo fuu kuuje ɗe'e nde ɗiɗi, nde tati boo, 30 haa o hisna mo nastugo ngaska go, jayŋgol ngeendam boo yaynana neɗɗo oo. 31 Hakkil booɗɗum, an Ayuba, nanam le, sey a jeeɗo siriw haa mi wolwane. 32 To a yiɗi waabaago kam, waaba le! Sey a wolwa! Mi yiɗi mi gooŋɗine. 33 To a woodaa, yoo, tokka a nanammi, sey a jeeɗo, mi anndine paamuki.

Ayuba 34

No Elihu gooŋɗiniri Allah

34:1 Elihu tokki wolwugo, wi'i: 2 Onon hikma'en, keɗite bolle am, onon annduɓe, noppi mon nana yam. 3 Nofru neɗɗo ɗon sendira bolle fuu, bana hunduko mettorto nyaamdu fuu. 4 Sey en cendira jonta ko fottata, caka meeɗen en keɓtu ko wooɗata. 5 Ndaa ni Ayuba wi'i: "Mi laaɓɗo tal, ammaa Allah kam sottini gooŋga am. 6 Koo mi gooŋɗuɗo, kaŋko o fewnatam, meere non mi juwaaɗo, nyawndataa sam." 7 Neɗɗo moye ɗon nandi bee Ayuba? Bana ndiyam o yardata kalluka. 8 O ɗon tokkodo laawol bee aybuɓe, o ɗon yaha nder kawtal bee halluɓe. 9 Ngam o wi'i: "Ɗum nafataa neɗɗo sam, to o ɗaɓɓiti yerduye Allah tan." 10 Onon marɓe hakkiilo on nanammi! Kadi Allah ɗon waɗa junuuba na? Kadi Baawɗo ɗon sottina gooŋga na? 11 O ɗon warjo koomoy fodde kuuɗe mum, o ɗon hiito koomoy fodde laabi mum. 12 Gooŋga, Allah waɗataa junuuba sam, walaa sottingo gooŋga haa maako sam. 13 Moye jo''ini Allah dow lesdi mum? Moye halfini Allah duniyaaru mum? 14 Ndaa, to Allah oo numani hoore mum, naŋgti poofɗe e Ruuhu haa ɓernde mum, 15 nden kam ɓalli fuu njaawanan maayugo, haa mbulwuldi boo koomoy fuu loroto. 16 To a mari hakkiilo, a nana le! Sey a heɗito boo ko mi wi'ete: 17 Ganyɗo gooŋga kam fotan hiitaago na? An a hiitoto Baawɗo Gooŋgaajo na? 18 Kaŋko wi'ata mawɗo: "An kalluɗo!" Kaŋko hiitoto laamɗo meereejo boo. 19 O ɓurnataa koo gooto nder tedduɓe, o ɓurnataa jam-ceede dow laafuɓe. Juŋŋgo maako tan tagi ɓe, mooɓgal fuu. 20 Nden ɓe maaya law, caka jemma boo. Yimɓe ndiwnan, toonyooɓe fuu majjidan, koo to juŋŋgo meemaay ɓe, ɓe kalkidan. 21 Gite Allah dow laawol ɓii-Aadama, o ɗon yi'a kootoy neɗɗo yahata. 22 Walaa nyiɓre koo ɗowdi ɓaleeri boo ngam haa baɗɗo junuuba fuu nyukkoro. 23 O yeccaay neɗɗo nyande ta''anaande mo, nde o daroto yeeso kiitoowo mo. 24 Bilaa linyki o ɓortirta baawɗe'en, pellel maɓɓe o jo''inan feere'en. 25 Kuuɗe maɓɓe, fakat Allah anndi ɗe, Allah hippan ɓe jemma, o fusa ɓe. 26 Allah maaran ɓe fuu bana halluɓe, caka wuro, haa yimɓe fuu ngi'a ɓe. 27 Ngam ɓe celi, ɓe acci tokkaago mo, ngam ɓe kakkilanaay laabi maako fuu. 28 Haa o wooki ɓe ɓilliri laafuɗo, Allah nani wookaandu man, walli mo. 29 To o sirwake, moy foti felgo mo? To o wirni, moy heɓata yi'go mo? Ammaa Allah men suklanto yimɓe fuu, 30 ngam taa gejjitɗo mo heɓa laamu sam, taa o nastina yimɓe nder hakke sam. 31 Kadi Allah o wi'e na: "Aybe am, mi meetataa mi waɗa aybeeji man. 32 Ko mi anndaa tawon, an a yecca ɗum. Hakke mbaɗmi, mi meetataa waɗgo ɗum." 33 Allah warjo deydey numo maaɗa na? Ngam a sali, a wudini haala ka. Jonta suɓu le, an, naa ɗum haala am. Ko numata, yeccam ɗum, anndinam! 34 Koomoy annduɗo hikma mo nani yam, non boo marɓe hakkiilo fuu mbi'atam: 35 "Walaa anndal nder koŋguɗi Ayuba, bolle maako ɗe ngalaa hakkiilo sam." 36 Sey o tokko foondeego haa timmugo, ngam o jaabi ban halluɓe njaaborto. 37 Hakke maako o ɓesdani tuurtugo, caka meeɗen o tokkori jancugo,

Ayuba 35

bolle maako ɗon kallina Allah boo. 35:1 Elihu tokki wolwugo, wi'i: 2 Kayya, Ayuba! Haala ma fotti na? A tammiiɗo a laaɓɗo haa Allah na? 3 Ngam a ?ami: "Kadi ɗume nafi yam, to mi laaɓɗo e hakke, noy riba am?" 4 Haala maajum, mi tammi jaabaago ka, an e sooba'en maaɗa kal kal bee ma. 5 Ɓaŋgtu gite ma towɗum haa asama, laar le duule ɓaŋgiiɗe dow hoore ma. 6 Ɗume mbaɗata Allah bee hakke ma? Ɗuuɗki aybe ma waɗan mo asar na? 7 Ɗume ndokkata Allah bee laaɓki ma? Malla ɗume o jaɓi haa juŋŋgo ma? 8 Yeru maaɗa tan hakke ma naawnata, non mbooɗeeŋga ma nafan ɓii-Aadama. 9 Ngam ɗuuɗeeŋga ɓillaaje ɓe mboyata, baawɗe mawɓe, ngam maajum ɓe ngookata. 10 Ammaa walaa ?amanɗo toy tagɗo mo, oon ceynanɗo mo koo nder jemmaaje boo. 11 Kaŋko hokkata anndal e faamu fuu, haa en ɓuri dabbaaji e colli fuu. 12 To ɓe ngooki boo, Allah jaabataako ɓe, ngam ɓe laati ?aggiiɓe e halluɓe. 13 Tornde meere! O saloto nango nde, Allah Baawɗo jaɓataa o laara ɓe. 14 Koo nde mbi'ɗa a waawataa yi'go mo, haala fuu ɗon haa maako. Sey ndeena mo! 15 Yoo, ngam ɓernuki maako fiyaay tawon, a ɗon tammi o laarataa kalluɗum. 16 Ngam daliila man maɓɓitɗa hunduko, a ɗon ɗuɗɗina bolle meereeje boo.

Ayuba 36

No Elihu seedori maŋgu Allah

36:1 Elihu tokki wolwugo, wi'i: 2 Kadi munyanam seɗɗa, mi anndinte, woodi goɗɗum haa Allah, mi wi'ete. 3 Haa daayiiɗum mi yahrata anndal am, haa mi gooŋɗina Allah mo tagi yam. 4 Ngam fakat walaa fewre nder bolle ɗe, goɗɗo mooɓa-anndaljo ɗon wolwane. 5 Allah mawɗo! O famɗintaa goɗɗo sam, baawɗe paamuki maako tampataa sam. 6 Allah timminan ngeendam ɗam kalluɗo, ammaa gooŋga o hiitorto laafuɗo. 7 O accataa o woonana gooŋɗuɓe, bee laamiiɓe o jo''inta yimɓe ɓe, haa ɓe njooɗo foroy, non o ɓaŋgti ɓe. 8 To ɓe laati haɓɓaaɓe bee callallu, ɓe naŋgaaɓe nder ɓoggi ɓillaare boo, 9 nden o faamtinan ɓe ko ɓe kuuwi ɗum, ngam ɓe luutɓe, ɓe laati ?aggiiɓe tum. 10 Allah nannan ɓe koŋguɗi elto mum, haa ɓe tuuba, ɓe lorto e kalluɗum. 11 To ɓe nanani Allah, ɓe maŋgti mo, nden ɓe tokkoto yeeɗgo bee hayru fuu, duuɓi maɓɓe boo keewan bee welwelo. 12 To ɓe ngiɗaa, fakat labbo mbaran ɓe, bilaa anndal ɓe laatoto sooytuɓe. 13 Halla-ɓerɗe'en tokkoto ɓernugo, koo nder torra ɓe ngiɗaa toraago mo. 14 Yimɓe ɓe'e fuu maayan ɓe suka'en, ngeendam maɓɓe ɗon halka bee luuɗu'en. 15 Bee ɓillaare o eltirta yimɓe fuu. To ɓe nasti nder bone, ɓe nanan mo. 16 Nder ɓillaare ma naawnde o ewni ma, haa nokkuure ma yaaji, ɓillaay dow ma, nyaamdu fayndu boo waagi dow teebur ma. 17 To a tokkake tuurtango Allah ma, nden kam kiita e do''ere naŋgan ma. 18 Taata ɓernuki este ngam huɗugo, taata ceede boo celne e gooŋɗugo. 19 Kadi hoolo ma daaynan ɓillaare ma, to a haɓdi bee sembe e baawɗe na? 20 Taa a heppana garki jemmaare go, ngam nde nattinan le'i bee juhugo. 21 Sey a reento, taa fuɗɗitit aybe ma, ngam daliila man bone go heɓi ma. 22 Siftor Allah bee baawɗe mum mawɗe fuu, anndinoowo ɓuranɗo mo, woodaa ɗo. 23 Moye umrata Allah ko waɗata? Moye wi'ata Allah: "Ɗum aybe ma"? 24 Kuuɗe maako fuu, siftor ɗe, maŋgtu mo. Koondey fuu yimɓe mbaɗi ɗum, maŋgti mo. 25 Yimɓe duniya ɗon ndaara, ɗon kayɗina, ammaa sey diga daayiiɗum ɓe ngi'ata. 26 Allah mawɗo masin, faamataake sam, duuɓi maako, en keɓtataa limgal man. 27 Kaŋko eeŋgnata baade ndiyamji fuu, ɗe ɗon mooɓto ban cuurɗe ngam iyeende boo. 28 Kayre, duule ɗon cimta, ɗon ndufa nde, yimɓe ɗuuɗɓe ɗon toɓra bee iyeende nde. 29 Moye anndi no duule man njahrata, no felmaaŋgo haa asama felmirta? 30 Ndaa, o we''itan duule haa taaro mo, haa ɗe cudda kooseeje ɓaŋgiiɗe boo. 31 Bana ni Allah nyaamnirta yimɓe fuu, ni o hokkirta nyaamdu bee fantugo. 32 Juuɗe ɗiɗi o naŋgirta ma''ere, nden o umra nde heɓgo ko heɓete. 33 Garki naargewol waŋgan bee riggugo,

Ayuba 37

kanjum maatinta tokke dabbaaji boo. 37:1 Kanjum umminta diwŋgol nder ɓernde am, nde ɗon fiya bee sembe nder ɓandu am. 2 Sey on nana no Allah men riggirta, sawtu hunduko maako no telɓirta. 3 Ma''e maako ɗon njaynina asama, o ɗon nelda ɗe kootoy haa duniya. 4 Ɓaawo maaje pelmaali ɗon pelma tum, Allah mawɗo ɗon hoola bee sawtu mum. Ma''e maako, o jogitittaako ɗe, daande maako boo, koomoy ɗon nana nde. 5 Sawtu Allah ɗon rigga, sey kayɗine! Kuuɗe maako ɗe mawɗe. Moy faami ɗe? 6 Allah umran iyeende mum toɓugo, kaŋko umrata mallimallooje boo. 7 Ni o haɗirta koomoye kuugal mum, yimɓe anndita kaŋko o waɗi ɗum. 8 Kuuje ladde fuu nastan nder nyukkorde, haa ɗe ndeena, ɗe mbaalo nokkuure nde. 9 Ndaa, duluuru ɗon iwa haa fombina, ammaa jaaŋgol, haa woyla ngol iwata. 10 Maaje jaasɗe ɗon caata ngam jaaŋgol man, poofɗe Allah ɗon kattina ndiyam ɗam. 11 Kaŋko rimdata duule bee ndiyam boo, duule maajum ɗon njayna bee ma''ugo. 12 Ɗe ɗon njaha, ɗon taaro taaraago ni, bana muuyo Jawmiraawo ɗon ɗowa ɗe, haa ɗe timmina ɗum ko o umri fuu, haa nder taarde duniyaaru ndu kootoy fuu. 13 Koo ngam eltugo yimɓe ɗum laatoto, koo ngam waŋgingo mo''ere maako boo. 14 Nan le ɗu'um, an Ayuba, dara le! Kuuɗe Allah kayniiɗe, sey ndaara ɗe. 15 No o umrata ɗe, an a anndi na, no o yayninta ma''e nder duule na? 16 Malla paamɗa no duule man leerdata? Ɗe ɗon mbaŋgina anndal kaayeefiwal. 17 An kam, limce ma takkoto ɓandu ma, saa'i hendu ɗon wula dow lesdi ma. 18 Bana Allah a we''itan asama haa ngu saata ban daarorgal njamndi na? 19 Sey a yecca min ɗume min mbi'a mo. Sooynde anndal ɗon haɗa min wolwugo. 20 Goɗɗo wi'an mo: "Accu mi wolwa" na? Kadi neɗɗo ɗon ɗaɓɓa moɗeego na? 21 Saa'i feere en ngi'ata naaŋge ɗo, nge ɗon wirni nder duule ɓaleeje to. 22 Ndaa, haa woyla, ɗum ɗelko ban kaŋge non, maŋgu Allah ɗon waŋga, ɗon hulna en. 23 Allah Baawɗo, en ɓaditittaako mo, kaŋko on mari sembe e gooŋga fuu. 24 Ngam daliila man yimɓe fuu kulan mo. O laarataa yikkanɓe ɓe hikma'en.

Ayuba 38

No Jawmiraawo waŋginiri sooynde anndal Ayuba

38:1 Nden Jawmiraawo gonɗo nder duluuru jaabi Ayuba: 2 An a moy haa a linya anniyaaji am? Bolle maaɗa ɗon ceedo sooynde anndal tan. 3 Sey a taasko, a daro bana gorko ni! Min mi ?amete, an boo sey a nootammi. 4 Nde mi jo''ina duniya, a toy kadi? To a mari hakkiilo, sey a yeccammi. 5 Moye waɗi ndu poonduki? A annduɗo! Moye tiri poondirgol dow duniyaaru ndu? 6 Haa dow ɗume caɓɓaaje maaru mbaaloto? Moye jo''ini hayre toldu maaru boo? 7 Koode baɓɓol fuu ngi'mi nder saa'iire man, ɓiɓɓe Allah fuu mbelmbelti bee seyo tan. 8 Malla moy maɓɓi mbeela fuu bee dammuɗe, nde nga ɓuli, nga wurti reedu lesdi ndi? 9 Min mi ɓorni nga duule bana budumwol, non boo duule ɓaleeje leppol caawugol. 10 Nde mi ta''ani mbeela maajum keeri mum, mbaɗmi jamɗe ngam falugo pareeje mum. 11 Mbi'mi: "Haa yotti ɗo! A saalataako ɗo! ?uuge maaɗa ?aggiiɗe, sey ɗe nde'a ɗo." 12 An a meeɗi a umra garki subaha, kadi anndinɗa beɗgol pellel muuɗum na, 13 haa ngol naŋga duniyaaru ndu haa gawarle, haa dow maaru ngol fiɗɗa yimɓe halluɓe? 14 Jayŋgol naaŋge ɗon waŋgina kooseeje fuu, bana nyobborle limce, non ɗe ndarorto. 15 Jayŋgol maajum ɗon sakla yimɓe halluɓe, ngam ngol haɗan ɓe huuwgo kuuɗe kalluɗe. 16 An a meeɗi yottaago ɓulli mbeela na? An a meeɗi saalaago les luggeeŋga na? 17 Jolɗe waade ɗe baŋguɗe haa maaɗa na? Malla dammuɗe ɗowdi maayde ngi'ɗa na? 18 An a faami njaajeeŋga duniyaaru na? Sey a anndina haala to a anndi ka! 19 Toye laawol nokkuure jayŋgol jooɗoto? Toye pellel laatiiŋgel joonde nyiɓre boo? 20 An a hollan ɗum keerol laawol maajum na? An a umran ɗum hootugo haa saare na? 21 Kay, a anndi ɗum fuu ngam ɗuuɗal duuɓi ma, saa'i tagmi duniyaaru, an boo ndanyaɗa. 22 Siga iyeende hattiniinde, an a nasti na? Siga mallimallooje boo a yi'i na? 23 Min mi resi ɗe fuu ngam saa'i ɓillugo, ngam saa'iije konuuji e ngam haɓugo. 24 Toye laawol nokkuure naaŋge fuɗata, malla pellel ngel hendu fuuna iwata? 25 Moye seekanta ndiyam iyeende ilduɗe? Moye seekata laawol boo ngam ma''ere? 26 Moye toɓnata iyeende koo dow ladde boo, haa nokkuure nde walaa neɗɗo jooɗoto? 27 Moye ittanta ladde maajum ɗomka mum? Moye fuɗnata huɗo e haakooji ton? 28 Kadi iyeende man woodi baabiraawo na? Malla baade saawawre ngoodi danyɗo na? 29 Kadi moy laati daada kattiniiɗam fuu? Moye ɓesni saawawre hattiniinde boo? 30 Jaaŋgol ukkanto ndiyam haa ɗam hattino, mbeela saatan ban lesdi, bana hayre boo. 31 Koode ɗaccuki kaɓɓirta bee ɓoggi na? Malla kaɓɓorli koode dulo pistata? 32 An a eeŋgnan burjuuji fuu bee saa'i na? An a wurtinan koode iliiyuuje na? 33 An a anndi umrooje asamanji na? An a hokkan ɗi laamu dow duniyaaru na? 34 Sawtu maaɗa, a townan mo haa duule na, ilam wara dow maaɗa, ndiyam sudde na? 35 To a ewnake ma''ere, nde yaawan na, haa nde wara haa ma, nde wi'a: "Na'am" na? 36 Moye hokkata dumaral hakkiilo mum? Moye waɗi asgumri heɓa anndal mum? 37 Moye limata duule fuu bee hikma mum? Moye rufata duule bana bulki non, 38 ndiyam iyeende man ɓolina mbulwuldi ɗo, ɓoode lesdi fuu takkotira gootel boo? 39 An a heɓnan mbarooga nyaamdu muuɗum na? An a humtanan ɓikkoy maaga haaje na, 40 to koy ndeeni, koy ndoŋgini nder lowi to, to koy mbaaltani keɓal caka guuɓe boo? 41 Moye hokkata leekuwal ko nyaamata, to ɓiiyiigal'en ngooki hedi Allah ma,

Ayuba 39

koy ɗon ngiilo ngam walaa ko koy nyaamata? 39:1 An a annduɗo ndey jabaaje ndanyata? Malla ngi'ɗa no lelji debbi ndanyirta? 2 Lebbi noye ɗi ndeedata, a limi na? Wakkatiiji ɗi ndimata, a anndi na? 3 Saa'i danyugo ɓiɓɓe, sey ɗi ɗappina. Luuwe danyki nduurataa, law ɗe timmirta. 4 Ɓiɓɓe maaji ɗon mawna, keɓan sembe boo, nden ɗi ngurtoto yaasi, walaa wartugo. 5 Moye rimɗini wamnde ladde, yoofti nde? Moye fisti toŋŋgorde maare, itti nde? 6 Min mi hokki nde ladde bana jooɗorde, lesdi manda boo laatani nde wonorde. 7 Nde ɗon daayo dukoore nder berniiji fuu, nde nanataa koo telɓuki coggoowo boo. 8 Nde ɗon wa''o kooseeje haa nde dura ton, nde ɗon wiɗito kootoy, teema keccum ɗon. 9 Kadi mbana, nga huuwanan ma kuugal na? Malla jemma nga waalan haa nder saare ma? 10 Daande maaga, a haɓɓan nde bee ɓoggol na, haa nga tokko ma remgo kaatorooji na? 11 An a hooloto maŋgu sembe maaga na, haa a acca nga huuwgo kuugal maaɗa na? 12 A ɗon hoolo nga warta saare maaɗa na, haa nga hoorane gawri haa sorɓirde ma? 13 Bee ceyiiɗum bileeji ndawu liilirta. Ɗi ɗon nandi bileeji ngaasiyoowal na? 14 Nder mbulwuldi ngu wallinta geeraaɗe fuu, lesdi wulna ɗe, wurtinira ɓiɓɓe boo. 15 Ndaa ngu yejjiti kosŋgal waawan fusgo ɗe, malla huunde laddeere waran, yaaɓta ɗe. 16 Ban njanannoy ngu saatanta ɓiiyiigu'en, kuugal maagu, to meere, ngu faalaaka ɗum. 17 Min mi sooyni ngu hikma, saa'i tagmi ngu, mi hokkaay ngu hakkiilo am, koo seɗɗa boo. 18 Bee non fuu, to ngu ummake ngam doggugo, ngu ɗon jala koo puccu e ba''iiɗo ngu. 19 An a dokkuɗo puccu sembe muuɗum na? An a ɓorni ngu damsali haa daande na? 20 Haa ngu diwa ban mbaɓɓattu, an waɗi na? To ngu hiji bee sembe, naa kulniiɗum na? 21 Ngu ɗon ficca nder waadiwol, ngu seyoto, non bee sembe ngu nastirta nder haɓre boo. 22 Ngu ɗon jala kulniiɗum, ngu hulataa sam, koo to kaafahi, puccu lorataako sam. 23 Haa dow puccu man ɓaaru kuri sonyata, bana naaŋge, non labbe ceeɓɗe ɗelkirta. 24 Nden ngu samna, ngu rigga, moɗa laawol fuu, to ɓe puufi algayta, walaa naŋgtugo. 25 Puccu jaaboto fuufre fuu bee forugo, diga daayiiɗum ngu luuɓnata konuuji fuu, hoolo mawɓe honooɓe e gookaali boo. 26 Fodde saawari maaɗa ciilal fiiran na, to ngal weeɗi bileeji hedi fombina? 27 An a umminan dutal bee umroore ma, haa ngal jo''ina saɓɓo haa ɓaŋgiiɗum na? 28 Ngal ɗon jooɗi, ngal faɓɓa haa kooseeje ton, ko'e maaje ɗe ceeɓɗe bana nyi'e non. 29 Diga ton ngal ɗon laara kuuje nyaamugo, gite maagal ɗon eewa ɗe daayiiɗum boo. 30 Ɓikkoy maagal ɗon cuune yargo ?i?am tan,

Ayuba 40

haa mbaraaɓe ɗon mbaali, ton ngal warata. 40:1 Jawmiraawo wi'i Ayuba: 2 An peloowo, a jokkiran bee Baawɗo na? Gaabotirɗo bee Allah, sey a jaabo ka! 3 Ayuba jaabi Jawmiraawo: 4 Min mi leesɗo fakat. Ɗume mi jaaboto? Sey mi waɗa le juŋŋgo am dow hunduko. 5 Ndaa, mi wolwi nde woore, koo nde ɗiɗi kam. Jonta accumi haala, mi meetataa sam.

Baŋginki baawɗe Allah 6 Nden Jawmiraawo gonɗo nder duluuru wi'i Ayuba:

7 Sey a taasko, a daro bana gorko ni! Nden mi ?amete, an boo sey a nootammi. 8 An a jaɓataa kiita ka mi ta''i na? A ɗon yowammi aybe haa a gooŋɗa na? 9 An a laati cembiɗɗo bana Allah na? An a rigga-sawtuujo bana maako na? 10 Bee ɓaŋgaare e tedduŋgal a jaagnoro, non bee maŋgu e daraja a ɓornoro. 11 Sey a laara, a leesna mawnitiiɓe fuu, sey a rufa le tikkere dow maɓɓe boo. 12 Sey a laara ko mawniti, a toska ɗum. Sey a do''a le kalluɗo haa pellel mum. 13 Nder mbulwuldi a uwa mooɓgal maɓɓe fuu, sey a haɓɓa ɓe pat nder joonde maayɓe boo. 14 Nden kam min boo mi maŋgtete ngam baawal ma, ngam a laati jaaliiɗo, an bee nyaamo ma. 15 Laar le ngabbu ngu tagmi bana maaɗa fuu. Bana nagge ngu nyaaman huɗo hecco boo. 16 Laar no sembe nder keesi maagu ɗuuɗiri, laar no kusel haa reedu maagu sembiɗi. 17 Ngu ɗon sattina wicco bana leggal non, ɗaɗi dawɗe ɗe laati ban bamaaɗi non. 18 I'e maagu ɗon caati bana njamndi fuu, kosɗe maagu ban daŋraŋge njamndiije boo. 19 Kaŋgu woni kaayeefi caka tagle fuu, sey min tagɗo ngu he'i haa mi doola ngu. 20 Haa kooseeje fuu nyaamdu maagu iwata, haa nokkuuje ɗe kuuje ladde pijata. 21 Haa waalorde les jaabe ngabbu waaloto, nder tolooje e waalowol ngu nyukkoto. 22 Leɗɗe jaabe bee ɗowdi mum'en cuddan ngu, e lubnaaje haa maayo fuu ɗon taari ngu. 23 Ndaa, to maayo ɗon ɓesdo, ngu diwnataa boo. Ngu ɗon de'i to ndiyam nasti hunduko. 24 Moye wumnata gite maagu, naŋga ngu? Moye tuufanto kine maagu tuuforgol? 25 Ngilaŋgeewa, a dasan nga bee ngalum na? Ɗemŋgal maaga, a i'an ngal bee ɓoggol na? 26 Kine maaga, a haɓɓan ɗe bee bamol na? Haa nder galaŋgal mbaɗata nga jeeldu na? 27 Kadi kaŋga nga toroto ma enɗam na? Nga ɗon wolwane koŋguɗi ɗelemɗi na? 28 Kadi kaɓɓuɗa alkawal bee maaga na, haa a heɓa nga huuwane haa abada? 29 Noy? A fijan bee maaga ban bee collel na? Daande maaga, a haɓɓan nde bee ɓoggol na, ngam haa ndehoy ma keɓa ko koy pijata? 30 Loohotooɓe nga njahran nga haa luumo na, geɓe geɓe nga laato huunde filu na? 31 Laral maaga, a hebbinan ngal labbe na? Hoore maaga, a tufan nde bee jaare na? 32 Fortu juŋŋgo ma, meema nga nde woore tan,

Ayuba 41

numtu haɓre! Fakat a meetataa ɗum sam! 41:1 Anndu, tammunde naŋgugo nga majjiran. Goɗɗo yanan to yi'i ngilaŋgeewa tan. 2 Walaa yoora-ɓerndeejo tikkinanɗo nga, walaa gorko cembiɗɗo dartantooɗo nga. 3 Moye waɗi nga konu, nden o dilli jam? Irin maako les asama fuu woodaa sam! 4 Sey mi anndine haala terɗe maaga fuu, maŋgu maaga cembiɗŋgu, ngarol maaga boo. 5 Moye seekata limce maaga, ɓorta nga? Cowol sulkewol maaga, moye nastata? 6 Kadi hunduko maaga, moye omti ko? Moy diwnataa to yi'i nyi'e maaga fuu? 7 Ɓaawo maaga, ɗum jabbi ndarganaaje non, ɗe ɗon kawriti kab bana bee taari non. 8 Gootal gootal ɗe njokkindiri pottuɗum, caka maaje foofaaŋgo saalataako sam. 9 Gootal gootal ɗe takkotiri caatuɗum, ɗe ɗon njogoro booɗɗum, ɗe ceedataa sam. 10 To nga ɗisli, nga ɗelkinan annoora fuu, gite maaga ɗon njayna bana naaŋge boo. 11 Haa nder hunduko maaga jame ngurtoto, peete yiite ɗon njammito e hunduko. 12 Kine maaga ɗon cuura cuurɗe tekkuɗe, bana geene kuɓɓaaɗe haa les defrude. 13 Poofɗe maaga ɗe kuɓɓan ?ulbe yiite boo, ɗemŋgal yiite ɗon wurto haa nder hunduko. 14 Kayto! Hoɓɓudu maaga ɓuri sembiɗgo. Koomoy hawri bee maaga, sey o hultora. 15 Kusel maaga haa buttuli ngel hawtidi, ngel cembiɗŋgel masin, ngel dimbataako ni. 16 Bana hayre, non ɓernde maaga saatiri, bana namrude gawri, non nde saatiri. 17 To nga ummake, ɗowanteeɓe kultoran, ?uuge mbeela boo ndoggan yeeso kuuŋga man. 18 A heɓataa a naawna nga bee kaafahi, malla labbo e jaaral, malla kurol boo. 19 Njamndi fuu, nga ɗon laara ndi ban tiitiho, e mboɗeeri kal kal bee leggal nyolŋgal fuu. 20 To a sakkini kuri, nga doggataa sam, malla kaa'e, ɗe laatanto nga kuɗoy tan. 21 Nga ɗon laara wandayre bana huɗo non. To a sakkini labbo boo, nga jalan ɗum. 22 Haa les reedu nga woodi irin keeɗe boo, kanje ceekata loope haa nga yehi fuu. 23 Nga ɗon ɓulna luggeeŋga bana defugo, mbeela wanywa ban nebbam nder fayande boo. 24 Haa nga saali, a yi'an laawol jaynuŋgol, a ɗon nandina nguufo man bee dandandol. 25 Haa duniyaaru fuu walaa irin maaga sam, nga tagaama nga jooɗo bilaa kulol sam. 26 Bee ɓaŋgaare nga laardata ɓaŋgiiɗum fuu, nga laamiiɗo dabbaaji mawnitiiɗi fuu.

Ayuba 42

Tuubu Ayuba

42:1 Nden Ayuba jaabi Jawmiraawo: 2 Jonta anndumi an a mari baawɗe fuu, ko a annini waɗugo, a waɗan boo. 3 Ndaa, a ?ami koni mi seki hikma ma, mi ceediiɗo faataare am bee haala ka. Gooŋga maaɗa! Mi wolwi bilaa faamugo haala kuuje ɗe calortammi anndugo. 4 An a wi'i: "Sey nana le, nden mbolwanmi. Min mi ?amete, an boo sey a nootammi." 5 Nanɗe noppi tan, non mi nani haala ma, ammaa jonta, bee gite am mi yi'i ma. 6 Ngam daliila man cemtiranmi bolle am, ndaa mi tuubi, mi meetataa waabaago sam.

No Jawmiraawo mo''irani Ayuba

7 Ɓaawo Jawmiraawo wolwani Ayuba bolle ɗe'e fuu, Jawmiraawo wi'i Elifas Temaniijo: "Mi ɗon ɓernane, an e sooba'en ma ɗiɗo. Ngam on ceedanaaki yam gooŋga bana suka am Ayuba seedori. 8 Jonta kam, koo'e ga'i kalhali joweeɗiɗi, e jawɗi baali joweeɗiɗi. Njehe haa suka am Ayuba, lii'e ɗi guleteeɗi ngam ko'e mooɗon. Ayuba boo do'ano on. Mi jaɓan do'a maako, ngam taa mi huuwa on fodde faataare mon. Ngam on ceedanaaki yam bana no haani, bana kaŋko o seedori." 9 Nden Elifas Temaniijo e Bildad Suhiijo e Sofar Na'amatiijo ɓe njehi, ɓe kuuwi ko Jawmiraawo umri ɓe. Jawmiraawo boo jaɓi do'a Ayuba.

No hayru Ayuba hesɗitiri

10 Too, ɓaawo Ayuba do'ani sooba'en mum, Jawmiraawo hesɗitini hayru maako. O hokki mo ko o marno fuu cowi ɗiɗi. 11 Deerɗiiko'en worɓe e rewɓe fuu ngari haa maako, e annduɓe mo diga naane fuu. Ɓe nyaamdi bee maako nder saare maako. Ɓe njurmini mo, ɓe nde'itini mo dow sarru ngu Jawmiraawo ukkanno mo fuu. Koomoy maɓɓe hokki mo suleyre cardi e halagaare kaŋgeeri. 12 Ɓaawoɗon Jawmiraawo barkiɗini Ayuba ko ɓuri naane. Ayuba heɓi dammooji ujine sappo e nayi, e geelooɗi ujine joweego, e ga'i cindaaɗi ɗiɗi ɗiɗi nde ujineere, e bamɗe debbe ujineere. 13 O danyanaama ɓiɓɓe worɓe njoweeɗiɗo e ɓiɓɓe rewɓe tato. 14 Arano ɓiɓɓe rewɓe, o ewni mo Yemiima. Ɗiɗaɓo, o ewni mo Kejiya. Tataɓo boo, o ewni mo Keren-Happuk. 15 Rewɓe wooɗɓe bana ɓiɓɓe Ayuba tawaaka nder lesdi fuu. Baaba maɓɓe yeɗi ɓe ndonŋgu caka deerɗiraaɓe maɓɓe worɓe. 16 Ɓaawo maajum Ayuba wuuri duuɓi teemerre e cappanɗe nayi. O yi'i ɓiɓɓe maako e ɓiɓɓe ɓiɓɓe maako, gide nayi. 17 Nden Ayuba maayi, o ndottiijo, kaarɗo balɗe.

Jabuura 1

Gooŋgaajo e kalluɗo

1:1 Seyo laatanto goɗɗo mo jaɓataa saawari halluɓe, mo tokkataako laawol marɓe hakke, mo jooɗataako caka jancooɓe Allah. 2 Ammaa o ɗon seyoro jaŋgde tawreeta Jawmiraawo, o ɗon numta ka jemma e naaŋge fuu. 3 Kaŋko o nandi bee lekki jubaaki baŋge maayo, dimanki ɓiɓɓe mum to saa'i man waɗi, haakooji maaki njoorataa. Ko goɗɗo oo huuwata fuu, timman jam. 4 Ammaa halluɓe mba'aay bana non. Kamɓe ɓe nandi bee nyaande nde hendu ruuynata. 5 Ngam maajum Allah do''an ɓe kiita, marɓe hakke ngalaa pellel nder mooɓtorde gooŋga'en. 6 Ngam Jawmiraawo anndi laawol gooŋga'en, ammaa laawol halluɓe yahran haa halkere.

Jabuura 2

Laamiiɗo mo Allah suɓi ɗum

2:1 Koni ummaatooje umminta haala, Koni le'i nufoto ko woni meere? 2 Laamiiɓe duniya ɗon mbaɗa fitina, ardiiɓe boo ɗon kaɓɓa dabare dow Jawmiraawo e laamiiɗo mo o suɓi ɗum. 3 Ɓe ɗon mbi'a: "Sey ta''en ɓoggi maɓɓe, en cakkin kaɓɓorli maɓɓe!" 4 Ammaa jooɗiiɗo haa asama ɗon jala ɓe, Jawmiraawo ɗon janca ɓe. 5 Ɓaawoɗon o wolwanan ɓe bee tikkere, o hulnan ɓe bee ɓernuki maako, o wi'an: 6 "Min mi lammini laamiiɗo am dow Siyona, hooseere am seniinde." 7 Laamiiɗo oo waŋginan ko Jawmiraawo taynori. Jawmiraawo wi'i mo: "An woni ɓiɗɗo am, hande mi danyi ma. 8 Ɗaɓɓu haa am ko ngiɗɗa, mi marnan ma ummaatooje e keeri duniyaaru fuu. 9 A fiya ɓe bee sawru njamndi, a fusa ɓe bana payanɗe." 10 Onon laamiiɓe, njaɓe hakkiilo jonta, onon hiitooɓe duniyaaru, njaɓe feloore. 11 Kuuwane Jawmiraawo bee kulol, cujidane mo bee diwŋgol. 12 To naa non o ɓernan, on kalkan haa laawol mon. Ngam ɓernuki maako ummoto law. Seyo laatanto hoolotooɓe mo fuu.

Jabuura 3

Do'aare fajiri

3:1 Yimre Daawuda nde o doggi ɓiiyiiko Absalom. 2 Ya Jawmiraawo, ɓillooɓe yam ɗuuɗi, ɗuuɗɓe ɗon konammi. 3 Ɓe ɗon mbi'a:"Allah wallataa mo." 4 Ammaa an, ya Jawmiraawo, a aynatam bana wawarde, a hokkatam jaalorgal, a ɓaŋgtan hoore am. 5 Mi ɗon wookana Jawmiraawo ngam ballal. Kaŋko boo o nootatam haa hooseere maako seniinde. 6 Mi waaloto, mi ɗaano, mi fina jam, ngam Jawmiraawo aynatam. 7 Mi hulataa konne'en ujineeje taariiɓe yam kootoy fuu. 8 Umma, ya Jawmiraawo! Hisnam, ya Allah am! An a yewan galaŋge konne'en am fuu, a fusan nyi'e halluɓe. 9 Kisndam ɗon iwa haa Jawmiraawo, o barkiɗin yimɓe maako fuu.

Jabuura 4

Do'aare kiikiɗe

4:1 (Ngam limtoowo: bee moolooji.) Yimre Daawuda. 2 To mi torake ma, jaabam, ya Allah, gooŋɗinoowo yam. Saa'i mi ɓilliiɗo, a wurtini yam. Hinnam jonta, jaɓ tornde am! 3 Ndey accoton huɗugo yam, onon yimɓe? Ndey accoton yiɗugo kuuje meereeje? Ndey accoton tokkaago fewre? 4 Annde, Jawmiraawo yi'ni yam mo''ere mum kaayeefiire. To mi torake mo, o nanantam. 5 Kule mo, acce waɗugo hakke, sey ɓerɗe mon numta ɗum, saa'i on ɗon mbaali, on ɗon njeeɗo. 6 Lii'ane Jawmiraawo kirseteeɗi pottanɗi, laate on hoolotooɓe mo. 7 Ɗuuɗɓe ɗon ?ama: "Moy hokkata en hayru?" Woonan min, ya Jawmiraawo! 8 Seyo ngo ndokkata mi, ɓuran seyo riskuɓe bee gawri e inaboojam. 9 Nde mi waaloto fuu, mi ɗaanoto jam, an feere ma, ya Jawmiraawo, a aynatam bee hoolaare.

Jabuura 5

Do'aare ngam aynol

5:1 (Ngam limtoowo: bee ciide.) Yimre Daawuda. 2 Heɗita bolle am, ya Jawmiraawo, hakkilan uumaali am. 3 Nan gookaali am, an laamiiɗo am, Allah am. Mi toroto ma, ya Jawmiraawo. 4 Fajiri a nanan sawtu am, nde weeti fuu, mi lii'anto ma do'a am, mi reenan jaawaabu ma. 5 Naa a ɗowanteeɗo mo halleende fottanta ɗum, kalluɗo hoɗataa haa maaɗa. 6 A jaɓataa mawnitiiɓe mbaŋga yeeso maaɗa, a ɗon wanya huuwooɓe junuuba fuu. 7 A halkan wolwanɓe fewre, a ɗon wanya rufooɓe ?i?am e faasiki'en. 8 Ammaa min mi heɓan nastugo suudu ma ngam daliila mo''ere ma ɗuunde. Mi sujidan nder haykaliiru ma seniindu, mi teddinan ma. 9 Ya Jawmiraawo, ɗowam haa mi huuwa muuyo ma, ɗowam ngam daliila konne'en am, mo''in laawol ma yeeso am. 10 Walaa gooŋga nder kunduɗe maɓɓe, deeɗi maɓɓe ɗon nufo halkere, kondondi maɓɓe nandi bee genaale ngaaɓiiɗe. Ɓe ɗon mbolwa bolle belɗe, rikisiije. 11 Warja ɓe, ya Allah, haa dabareeji maɓɓe ndo''a ɓe. Wudin ɓe ngam hakkeeji maɓɓe ɗuuɗɗi, ngam ɓe tuurtani ma. 12 Ammaa seynu hooliiɓe ma fuu, ɓe mbelwita haa foroy, yiɗɓe innde ma fuu ceyo ngam daliila maaɗa. 13 Ngam an, ya Jawmiraawo, a barkiɗinan gooŋga'en. Mo''ere ma ɗon hisna ɓe bana wawarde.

Jabuura 6

Tornde nder wakkati ɓillaare

6:1 (Ngam limtoowo: bee moolooji marɗi ɓoggi joweetati.) Yimre Daawuda. 2 Ya Jawmiraawo, taa hiitam bee tikkere ma, taa ɓoccam to a ɓernani yam. 3 Enɗam, ya Jawmiraawo, ngam mi tampuɗo. Yamɗitinam, ngam i'e am ɗon ndiwna, 4 yoŋki am fuu ɗon saklo. Haa ndeye, ya Jawmiraawo? 5 Wartu, ya Jawmiraawo, hisnu yoŋki am, wallam ngam daliila hinnuye ma. 6 Ngam wonɓe nder joonde maayɓe ciftortaa ma, walaa mo maŋgtete ton. 7 Mi uumi haa mi somi, jemma fuu gonɗi coofni be''itte am. 8 Gite am ɗon naawa ngam bojji, ɗe tampi ngam daliila konne'en am. 9 Ndaayeeɗam, onon huuwooɓe junuuba fuu, ngam Jawmiraawo ɗon nana bojji am. 10 O ɗon heɗito tornde am, o ɗon jaɓa do'aare am. 11 O leesnan konne'en am fuu, o semtinan ɓe. Nder ma''annde yiitere o riiwan ɓe.

Jabuura 7

Tornde ngam gooŋɗineeki

7:1 Daawuda yimani Jawmiraawo yimre nde'e ngam daliila Kuusi Benyaminiijo. 2 Ya Allah Jawmiraawo am, haa maaɗa mi ɗon ɗaɓɓita hisrude, hisnam juŋŋgo toonyoowo yam, wallam. 3 Taa o seekammi bana mbarooga, ngam kisnoowo yam feere woodaa. 4-5 Ya Allah Jawmiraawo am, to junuuba takkake juuɗe am, to mi huuwi kooliiɗo yam kalluɗum, to mi toonyake konneejo am meere, to mi waɗi irin aybeeji ɗi'i, 6 nden kam konneejo am taasnammi, naŋgammi, do''ammi, mbarammi, kosɗe maako namammi nder mbulwuldi lesdi. 7 Ya Jawmiraawo, umma bee tikkere ma, dartana ɓernuki konne'en am. Fin, wallam, ngam a yiɗi gooŋga. 8 Accu ummaatooje fuu ngara, taaro ma, jooɗa haa joonde ma towtunde dow maɓɓe. 9 Ya Jawmiraawo, an woni kiitoowo le'i fuu. Gooŋɗinam ngam mi gooŋgaajo, mi walaa aybe. 10 Haɗ halleende halluɓe, tabitin huuwooɓe gooŋgaaku. An woni Allah gooŋgaajo, a ɗon linya numooji e anniyaaji ɓerɗe. 11 Allah aynatam bana wawarde, hisnan gooŋɗa- ɓerɗe'en. 12 Allah woni kiitoowo gooŋgaajo, nyalaaɗe fuu o ɗon hiito halluɓe. 13 O welni kaafahi maako, o tiri lagaawal maako, o taaskani fiɗugo. 14 O taaskitini kuri maako mbarooji, o tiitini kuri giiteleeji dow maɓɓe. 15 Ndaa, kalluɗo ɗon ɓesna junuuba. O reeduujo bee halleende, o danyan fewre. 16 O ɗon wasa ngaska, o ɗon luggina ka, ammaa kaŋko bee hoore maako do''oto nder maaka. 17 Halleende maako wartan dow hoore maako, aybe maako do''an mo. 18 Min maa mi yettan Jawmiraawo ngam gooŋgaaku maako, mi yimanan Jawmiraawo Ɓaŋgiiɗo maŋgtooje.

Jabuura 8

Tedduŋgal Allah e maŋgu neɗɗo

8:1 Yimre Daawuda. 2 Ya Jawmiraawo, jawmu amin, innde ma nde mawnde masin nder duniyaaru fuu! Maŋgu ma ɗon ɓaŋgo ko ɓuri asamanji. 3 Derke'en e musinankoy ɗon ngimane maŋgtooje. Kanje ɗe laatani ma bana mahi cembiɗɗi, ngam lorna konne'en ma ɓaawo, ngam nje''ina tuurtanɓe ma. 4 To mi laari asama, kuugal juuɗe ma, e lewru e koode ɗe njo''inɗa ton, 5 asee, ko woni neɗɗo haa ciftora mo, ɗume ɓii-Aadama haa kakkilana mo? 6 A waɗi mo mawɗo, an feere ma a ɓuri mo. A ɓorni mo tedduŋgal e maŋgu. 7 A hokki mo laamu dow kuuɗe ma, a wallini kooɗume fuu les baawɗe maako: 8 baali e na'i e kuuje ladde, 9 non boo colli e liɗɗi e kuuje ndiyam fuu. 10 Ya Jawmiraawo, jawmu amin, innde ma nde mawnde masin nder duniyaaru fuu!

Jabuura 9

Yettoore ngam gooŋgaaku Allah

9:1 Yimre Daawuda. 2 Mi yettan ma, ya Jawmiraawo, bee ɓernde am fuu. Mi anndinan yimɓe kaayeefiiji ɗi kuuwɗa. 3 Ngam daliila maaɗa mi yiman bee seyo, mi maŋgtan ma, an Ɓaŋgiiɗo! 4 To a waŋgi, konne'en am fuu loroto ɓaawo, ɓe ndo''oto, ɓe kalkan. 5 An woni kiitoowo gooŋgaajo, a ɗon jooɗi dow leeso laamu ma, a gooŋɗini haala am. 6 A hiiti ummaatooje, a nattini halluɓe, a mbari inɗe maɓɓe haa foroy. 7 Haala konne'en amin jinni haa abada, a yibbini berniiji maɓɓe, walaa mo siftorta ɗi. 8 Ammaa Jawmiraawo ɗon laamo haa foroy, leeso laamu maako o waɗi ngo leeso kiita. 9 O ɗon hiito duniyaaru bee gooŋgaaku, o ɗon waɗana ummaatooje kiita ndarnuka. 10 Jawmiraawo woni hisrude toonyaaɓe, nder wakkatiiji ɓillaare o hisnan ɓe. 11 Annduɓe innde ma ɗon koolo ma, ya Jawmiraawo, waranɓe haa maaɗa fuu, a wudintaa ɓe. 12 Jawmiraawo ɗon jooɗi haa Siyona, ngimane mo yettoore, anndine ummaatooje fuu kuuɗe maako mawɗe. 13 Kaŋko o ɗon siftora toonyaaɓe, o yejjitittaa gookaali laafuɓe, kaŋko woni baatoowo ?i?am maɓɓe. 14 Hinnam, ya Jawmiraawo! Laar no wanyɓe yam njarniri yam bone! Mi yottino dammugal joonde maayɓe, ammaa a hisni yam, 15 ngam haa mi daro yeeso yimɓe Urusaliima, mi yecca ɓe daliila gettooje am, mi yima bee seyo ngam a hisni yam. 16 Ummaatooje heefeerɓe ngasi ngaska, ndo''i nder maaka. Ɓe tuufni tuuforgol, ngol naŋgi kosɗe maɓɓe. 17 Jawmiraawo waŋgini hoore mum, waɗi kiita, halluɓe naŋgaama nder dabareeji muuɗum'en. 18 Joonde maayɓe woni timmitirde halluɓe, heefeerɓe yejjitɓe Allah fuu njahan ton. 19 Ammaa laafuɗo yejjitittaake haa foroy, tammunde toskaaɓe majjaay haa foroy. 20 Umma, ya Jawmiraawo! Taa neɗɗo mantoro sembe mum. Mooɓtu ummaatooje yeeso maaɗa, hiita ɗe. 21 Hulnu heefeerɓe, ya Jawmiraawo, haa ɓe ngi'a ɓe yimɓe meere'en.

Jabuura 10

Tornde ngam ballal

10:1 Ya Jawmiraawo, ngam ɗume a daayiiɗo? Ngam ɗume cuuɗotooɗa nder wakkatiiji ɓillaare? 2 Kalluɗo mawniti, ɗon toonyo laafuɗo. Accu dabareeji maako ndo''a mo. 3 Kalluɗo ɗon mantoro suunooji mum. Jaɓtoowo jaɓɓiti Jawmiraawo, ɗon hallina mo. 4 Nder mawnitaare maako o ɗon wi'a: "Allah hiitataako yam, ngam o woodaa." Bana non numooji kalluɗo mba'i. 5 Ko o huuwata fuu, waɗan saa'a. O faamataa kiitaaji Allah, o ɗon jala konne'en maako. 6 O ɗon numa haa ɓernde maako: "Walaa ko dimbatammi, walaa ko saklatammi." 7 Hunduko maako heewi naalooje e pewe e purka, ɗemŋgal maako ɗon wolwa haala sarru e halkere. 8 O ɗon nyukko nder wuro, o ɗon waaltano yimɓe ɓe ngalaa aybe, haa o mbara ɓe. Gite maako ɗon eewa laafuɗo, 9 o baaliiɗo haa nyukkorde bana mbarooga. O ɗon heɗo laafuɗo, haa o naŋga ɗum bee tuuforgol. 10 O roŋginto bana mbarooga, o diwan dow laafuɓe, ɓe ndo''oto les jagge maako. 11 Kalluɗo ɗon numa haa ɓernde mum: "Allah yejjiti. O maɓɓi gite maako, o yi'ataa yam sam." 12 Umma, ya Jawmiraawo, ɓaŋgtu juŋŋgo ma! a Allah am, taa yejjit ɓilliiɓe. 13 Koni kalluɗo yawoto ma? Koni o numata a hiitataako mo? 14 Fakat a ɗon yi'a ɗum, a ɗon laara torra e bone yimɓe, a taaskani wallugo. Laafuɗo halfinan hoore mum haa juŋŋgo ma, ngam an woni balloowo sooyɓe fuu. 15 Yew juŋŋgo kalluɗo, kuuwoowo junuuba, warja halleende maako, taa o daɗa. 16 Jawmiraawo woni laamiiɗo haa foroy, walaa heefeerɓe nder lesdi maako, jinni. 17 A ɗon heɗito do'aaji leesɓe, ya Jawmiraawo, a ɗon sembiɗina ɓe. 18 A nanan bojji atiime'en e toonyaaɓe, haa ndokka ɓe ko wonani ɓe, ngam taa neɗɗo mbulwuldiijo meeta hulnugo goɗɗo.

Jabuura 11

Hisrude gooŋgaajo

11:1 Yimre Daawuda. Haa Jawmiraawo tawmi hisrude. Koni mbi'oton: "Doggu haa kooseeje bana colli, 2 ngam halluɓe tiri lagaaje muuɗum'en, njo''ini kuri haa jiriiji, cuuɗi nder nyiɓre ngam piɗa gooŋɗa-ɓerɗe'en. 3 To hoolaare e gooŋgaaku woodaa, noy gooŋgaajo waarata?" 4 Jawmiraawo ɗon nder haykaliiru mum seniindu, kaŋko mo leeso laamu muuɗum ɗon haa asama. Gite maako ɗon ndaara, ɗon linya kuuɗe ɓiɓɓe Aadama. 5 Jawmiraawo ɗon foonda ɓerɗe gooŋga'en e halluɓe fuu, ɓernde maako ɗon wanya yiɗɓe toonyaare. 6 O rufan ?ulbe yiite e baruudu dow halluɓe, o hiitoto ɓe bee hendu wulndu jaw. 7 Jawmiraawo o gooŋgaajo, o yiɗi kuuɗe booɗɗe, gooŋga'en ngi'oyan mo.

Jabuura 12

Tornde ngam ballal

12:1 (Ngam limtoowo: bee moolooji marɗi ɓoggi joweetati.) Yimre Daawuda. 2 Wallu, ya Jawmiraawo, ngam hoolniiɓe ɗon njinna, huuwooɓe gooŋgaaku tawataake caka ɓiɓɓe Aadama. 3 Yimɓe ɗon pewindira, ɗon mantotira, koomoy fuu bee ɓerɗe ɗiɗi. 4 Ya Jawmiraawo, je''in ɗemɗe maɓɓe naafikiije, sukku kunduɗe maɓɓe ?aggiiɗe. 5 Ɓe ɗon mbi'a: "Min mbolwan ko min ngiɗi, walaa mo haɗata min. Moy mari min?" 6 Jawmiraawo wi'i: "Jonta kam mi ummoto, ngam ɓe ɗon toonyo laafuɓe, ɓilliiɓe ɗon uuma. Yenwuɓe kisndam am, mi hisnan ɓe." 7 Bolle Jawmiraawo ɗe koolniiɗe, ɗe laaɓɗe bana cardi laaɓndi, ɓolinaandi nde joweeɗiɗi nder ɓolinirde. 8 Ya Jawmiraawo, aynu min, hisnu min juuɗe yimɓe ɓe'e. 9 Halluɓe ɗon ngaanca kootoy, leesa-gikku'en ɗuuɗi caka ɓiɓɓe Aadama.

Jabuura 13

Tornde cuniiɗo

13:1 Yimre Daawuda. 2 Ya Jawmiraawo, haa ndey a ɗon yejjitammi? Ndey accata suuɗango yam? 3 Haa ndey mi ɗon yara bone? Haa ndey ɓernde am ɗon metta jemma e naaŋge fuu? Haa ndey konneejo am ɗon jaalo yam? 4 Laaram, jaɓ tornde am, ya Allah Jawmiraawo am, hesɗitin sembe am, ngam taa mi maaya. 5 Nden kam konneejo am waawataa wi'ugo o jaali yam, ɓillooɓe yam keɓataa ɓe ceyoro do''ere am. 6 Min kam mi ɗon hoolo hinnuye ma, mi welweltan ngam a hisnatam. 7 Mi yimanan ma, ya Jawmiraawo boonanɗo yam.

Jabuura 14

Faataare e halleende yimɓe

14:1 Yimre Daawuda. Faataaɓe ɗon numa: "Allah woodaa." Ɓe mbonni fakat, ɓe ɗon kuuwa nyidduɗum. Walaa kuuwanɗo ko fotti. 2 Jawmiraawo mo asama ɗon laara ɓiɓɓe Aadama, haa o yi'a to woodi marɓe hakkiilo, ɗaɓɓitanɓe mo. 3 Ammaa ɓe fuu ɓe celi laawol gooŋga, ɓe mbonni. Walaa kuuwanɗo ko fotti, walaa koo gooto! 4 Jawmiraawo ?ami: "Huuwooɓe junuuba ɓe'e, nyaamanɓe yimɓe am, ɓe ngalaa hakkiilo na? Ɓe ɗon nyaama nyaamdu am, ammaa ɓe cujidantaa yam." 5 Fakat, Allah hulnan ɓe, ngam o ɗon wondi bee gooŋga'en. 6 Ɓe ɗon njanca nufooji laafuɗo, ammaa Jawmiraawo woni hisrude maako. 7 Mi ɗon reena kisndam warana Isra'iila diga Siyona. To Jawmiraawo woonani yimɓe mum fahin, nden kam asŋgol Yakubu yiman bee seyo.

Jabuura 15

Hoɗɓe dow hooseere Allah

15:1 Ya Jawmiraawo, moy hoɗata nder suudu ma, moy jooɗoto dow hooseere ma seniinde? 2 Tokkiiɗo Allah bee laaɓɗum, kuuwanɗo ko fotti, bolwanɗo gooŋga bee ɓernde woore. 3 O hallintaa woɗɓe, o huuwataa soobaajo maako kalluɗum, o waɗataa keeddiɗɗiiko tufle. 4 O yawoto mo Allah wudini ɗum, ammaa o teddinan hulɓe Jawmiraawo. O hebbinan kunayeeje maako, koo to ɗum waɗi mo asar. 5 O hokkataa nyamaande bee ndiyam, o jaɓataa ngeenaari ngam o jambo gooŋgaajo. Kuuwanɗo bana non dimbataako haa foroy.

Jabuura 16

Tornde koolotooɗo Allah

16:1 Yimre Daawuda. Aynam, ya Allah, ngam haa maaɗa ɗaɓɓitanmi hisrude. 2 Mi ɗon wi'a Jawmiraawo: "An woni Jawmam, hayru am fuu iwi haa maaɗa." 3 Hoolaaɓe Jawmiraawo ɓe tedduɓe, mi ɗon seyoro gondal bee maɓɓe. 4 Ɗakkotirɓe bee ɗowanteeɓe jananɓe njaran boneeji ɗuuɗɗi, min maa mi rufantaa ɓe dokke ?i?am, hunduko am ewnataa inɗe maɓɓe sam. 5 Ya Jawmiraawo, an woni geɗal am, a ɗon humtanammi haaje am fuu, a ɗon tabitina hayru am. 6 Kur'u yeɗani yam maral booɗŋgal, ngal ɗon fottanammi masin. 7 Mi ɗon maŋgta Jawmiraawo dawranoowo yam, jemmaaje fuu ɓernde am ɗon reentinammi. 8 Mi anndi Jawmiraawo ɗon laarammi koondeye, to o darake haa nyaamo am, mi dimbataako. 9 Ngam maajum ɓernde am ɗon seyo, yoŋki am ɗon welwelta, ɓandu am boo ɗon wondi bee de'ere. 10 Ngam a accataakam haa juŋŋgo waade, a accataa kulɗo ma nyola nder ngaska. 11 A sappintam laawol ngeendam, seyo ɗuuɗŋgo keɓanmi haa maaɗa, juŋŋgo ma hokkatam welwelooji duumiiɗi.

Jabuura 17

Tornde goɗɗo mo walaa aybe

17:1 Do'aare Daawuda. Ya Jawmiraawo, nan haala am ngooŋɗuka, heɗita bojji am, jaɓ tornde am, ngam mi walaa naafikaare. 2 Kiita maaɗa gooŋɗintam, ngam gite ma ɗon ngi'a ko fotti. 3 A anndi ɓernde am, jemma fuu a laaratam. To a linyi ɓernde am, a tawataa aybe. Hunduko am wolwataa kalluɗum. 4 Mi yi'i kuuɗe yimɓe, ngam maajum kakkilanmi hoore am, mi ɗowtani umrooje ma, mi tokkaaki laawol toonyooɓe. 5 Ammaa mi tokki laawol ma foroy, mi selaay ngol sam. 6 Mi ɗon toro ma, ya Jawmiraawo, ngam a nanatam. Waylitanam noppi ma, heɗita bolle am. 7 Waŋgin mo''ere ma kaayeefiire, ya Kisnoowo, nyaamo ma hisnan hoolotooɓe ma juuɗe konne'en maɓɓe. 8 Aynam bana aynirta gite ma, suuɗam haa ɗowdi bileeji ma, 9 hisnam juuɗe halluɓe yiɗɓe halkugo yam, e juuɗe konne'en taariiɓe yam bee nganyŋgu. 10 Ɓe cattini ɓerɗe maɓɓe, kunduɗe maɓɓe ɗon mbolwa bee mawnitaare. 11 Kootoy mi yahata fuu, ɓe ɗon taaro yam, gite maɓɓe ɗon ɗaɓɓita laawol do''ugo yam. 12 Ɓe nandi bee barooɗe, ɓe ngiɗi seekugo yam, bana baroogel keɗiiŋgel haa lowol mum. 13 Umma, ya Jawmiraawo, dartana konne'en am, do''u ɓe. Bee kaafahi ma hisnam juuɗe halluɓe, 14 bee juŋŋgo maaɗa hisnam juuɗe yimɓe. Kamɓe ɓe keɓan ko ɓe ngiɗi fuu yaake ɓe ɗon haa duniyaaru. Hebbin deeɗi maɓɓe bee boneeji, ɗi ke'a haarnugo ɓiɓɓe maɓɓe boo, kamɓe fahin ɓe accana ɓikkoy maɓɓe ko lutti. 15 Ammaa min mi gooŋgaajo, ngam maajum mi yi'an ma. To mi fini, mi seyoto ngam a waŋgantam.

Jabuura 18

Yettoore ngam kisndam

18:1 Daawuda, suka Jawmiraawo yimani mo yimre nde'e saa'i Jawmiraawo hisni mo juuɗe konne'en maako fuu, juŋŋgo Sawulu boo. 2 Mi yiɗi ma masin, ya Jawmiraawo, dokkanɗo yam sembe. 3 Ya Jawmiraawo, haa maaɗa kisanmi, a laatani yam bana tapaare, bana berniwol boo. Haa maaɗa tawmi hisrude, ngam maajum mi ɗon hoolo ma. A aynatam bana wawarde, an woni kisnoowo yam cembiɗɗo. 4 Mi toroto Jawmiraawo, kaŋko o hisnatam. Yettoore laatano mo! 5 Waade haɓɓi yam bee ɓoggi mum, maaje halkere kulni yam. 6 Mi nasti tuuforli waade, nde taarni yam bee kaɓɓorli. 7 Nder ɓillaare am toriimi Jawmiraawo, mi wookani Allah am. Haa haykaliiru maako o nani sawtu am, bojji am njotti noppi maako. 8 Nden lesdi dimbi, diwni. Caɓɓaaje kooseeje ndiwni, ngam tikkere Allah dimbi ɗe. 9 Cuurɗe ngurti haa kine maako, yiite nyaamooye wurti haa hunduko maako, jamni ?ulbe. 10 O leestini asama, o jippi, duule ɓaleeje ɗon les kosɗe maako. 11 O wa''i dow bileeji malaa'ikaajo keruba, o leeri nder hendu. 12 O suuɗi nder nyiɓre, o moji duule ɓaleeje, keewɗe ndiyam. 13 Mallimallooje e ?ulbe yiite ta''i duule, ɗe iwi haa jayŋgol ardiiŋgol mo. 14 Jawmiraawo telɓi haa asama, Ɓaŋgiiɗo towni sawtu mum. 15 O fiɗi kuri maako, o saŋkiti konne'en maako. O sakkini ma''e, o hulni ɓe. 16 Ndiyam mbeela seeki, les maaga waŋgi, caɓɓaaje duniyaaru cudditaama ngam daliila telɓuki Jawmiraawo, ngam poofɗe tikkere gurtiiɗe haa kine maako. 17 Jawmiraawo mo asama forti juŋŋgo mum, naŋgi yam, wurtini yam ndiyam. 18 O hisni yam juuɗe konne'en am sembiɗɓe e wanyɓe yam fuu, ɓurduɓe yam sembe. 19 Nyalaade sarru am ɓe ukkani yam, ammaa Jawmiraawo jogi yam, taa mi dimbo. 20 O wurtini yam ɓillaare, o hisni yam, ngam o yiɗi yam. 21 O woonani yam, ngam mi gooŋgaajo, o warji yam, ngam o anndi juuɗe am laaɓi. 22 Mi tokki laabi Jawmiraawo, mi yeddaay Allah am. 23 Mi ɗowtani umrooje maako fuu, mi luutaay muuyo maako. 24 Mi walaa aybe yeeso maako, mi reenti taa mi waɗa hakke. 25 Ngam maajum Jawmiraawo warji yam fodde gooŋgaaku am, ngam o anndi juuɗe am laaɓi. 26 Ya Jawmiraawo, a gooŋgaajo hedi gooŋga'en, a booɗɗo hedi wooɗɓe, 27 a laaɓɗo hedi laaɓɓe, ammaa a caatuɗo hedi faasiki'en. 28 A wallan leesɓe, ammaa a leesnan mawnitiiɓe. 29 Jawmiraawo woni jayŋgol am, Allah am ɗon riiwa nyiɓre taariinde yam. 30 Bee ballal maako mi ukkanto mooɓre konne'en, bee Allah am ndiwanmi mahol berniwol boo. 31 Allah oo, laawol maako ngol timmuŋgol, wolde maako laaɓi tal. O aynan hoolotooɓe mo fuu bana wawarde. 32 Jawmiraawo men feere muuɗum woni Allah, kaŋko tan woni hisrude men sembinde. 33 Allah on hokki yam sembe, waɗani yam laawol darnuŋgol. 34 O hoynan kosɗe am bana ɗe lelwa, o tabitintam dow kooseeje. 35 O ekkitinan juuɗe am haɓre, haa mi tira koo lagaawal njamndi boo. 36 Ya Jawmiraawo, kisndam ma aynatam bana wawarde, nyaamo ma jogoto yam taa mi dimbo, hinnuye ma mawnintam. 37 A feesinan babal am, kolɓule am ndimbataako. 38 Mi fartan konne'en am, mi jokkoto ɓe, mi lorataako sey to mi timmini ɓe. 39 Mi do''an ɓe, ɓe ummitittaako, ɓe ɗon mbaali les kosɗe am. 40 A hokkatam sembe ngam haɓre, haa mi jaalo konne'en am. 41 A lornan konne'en am ɓaawo, mi halka wanyɓe yam. 42 Ɓe ngookan ngam ballal, ammaa walaa balloowo ɓe. Ɓe ngookanan Jawmiraawo, ammaa o nanantaa ɓe. 43 Mi naman ɓe, haa ɓe laato bana collaaje ɗe hendu ruuynata ɗum. Mi yaaɓan ɓe bana loope haa laawol. 44 A hisnatam jokkirli ummaatooje, a waɗatam laamiiɗo le'i ɗuuɗɗi, yimɓe ɓe mi anndaano, ɗowtanto yam. 45 To ɓe nani habaru am, ɓe ɗowtanto yam, jananɓe turoto yeeso am. 46 Ɓe tampan, ɓe ngurtoto berniiji maɓɓe bee diwŋgol. 47 Jawmiraawo o geeto! Yettoore laatano aynoowo yam. Allah woni Kisnoowo yam, maŋgte mo! 48 O hokkatam jaalorgal dow konne'en am, o ɗowtinantam ummaatooje, 49 o hisnatam juuɗe wanywanyɓe am. An, ya Jawmiraawo, a hokkatam jaalorgal dow konne'en am, a hisnatam juuɗe toonyooɓe yam. 50 Ngam maajum ngettan ma mi caka ummaatooje, mi yiman maŋgtoore ma. 51 A waɗi yam laamiiɗo, a ɗon ɗuɗɗina hayru am. A ɗon waŋginana cuɓaaɗo ma mo''ere, min Daawuda e asŋgol am haa foroy.

Jabuura 19

Kuuɗe Allah e tawreeta mum

19:1 Yimre Daawuda. 2 Asamanji ɗon anndina tedduŋgal Allah, ɗon mbaŋgina kuugal juuɗe maako. 3 Nyalawmaare fuu ɗon wi'a ɗum nde jaŋgo, jemmaare fuu ɗon anndina ɗum jemmaare warannde. 4 Walaa koŋgol, walaa bolle, sawtu nanataake. 5 Habaru maaje heewi lesɗe fuu, haala ka'a yotti keeri duniyaaru. Allah waɗani naaŋge suudu haa asama, 6 nge wurtoto ndu bana suka ɓaŋganɗo, nge tokkoto laawol maage bana daɗoowo. 7 Nge fuɗan haa keerol asama ngo'ol, nge taaroto haa yotto ngola, walaa ko hisata nguli maage. 8 Tawreeta Jawmiraawo ka timmuka, ka hesɗitinan yoŋki. Seedamku Jawmiraawo gooŋɗi, laatinan paataaɗo marɗo faamu. 9 Umrooje Jawmiraawo ɗe darnuɗe, ɗe ceynan ɓernde ɗowtaniiɗo ɗe. Bolle Jawmiraawo laaɓi, pernan hakkiilo. 10 Cujidanki Jawmiraawo wooɗi, duumoto haa foroy. Kiitaaji Jawmiraawo ngooŋɗi, ɗi fuu ɗi darnuɗi. 11 Ɗi ɓuri kaŋgeeri saman, koo kaŋgeeri laaɓndi cuɓaandi boo. Ɗi ɓuri njumri welugo, koo njumri ɓuranndi wooɗugo boo. 12 Min maccuɗo ma boo mi nani ekkitinol maaji, ya Jawmiraawo, a warjoto yam, ngam mi ɗowtanto ɗi. 13 Walaa mo anndi boofi mum, yaafanam hakkeeji am cuuɗiiɗi. 14 Aynu maccuɗo ma, ngam taa mawnitiiɓe estammi, taa ɓe laamano yam. Nden kam mi laatoto timmuɗo, aybewol maŋgol woodaa haa am. 15 Accu bolle hunduko am e numooji ɓernde am pottane, ya Jawmiraawo, an aynoowo yam cembiɗɗo, dimɗinoowo yam.

Jabuura 20

Do'aare ngam jaalorgal

20:1 Yimre Daawuda. 2 Jawmiraawo jaabo tornde ma nder saa'i ɓillaare, Allah mo Yakubu sujidani ɗum, aynu ma. 3 O neldu ma ballal diga haykaliiru maako, sembe ma wara diga hooseere Siyona. 4 O yerdo dokke ma fuu, o jaɓa guleteeɗi ma boo. 5 O hokke ko ɓernde ma yiɗi fuu, o yerdo anniyaaji ma, ɗi timma jam. 6 To Allah hokki ma jaalorgal, sey min ngima bee seyo, min teddina innde Allah men. Jawmiraawo jaabo torɗe ma fuu. 7 Jonta en anndi Jawmiraawo wallan laamiiɗo mo o suɓi ɗum, haa asamawu maako ceniiŋgu o nanan mo, o wallan mo bee nyaamo maako marŋgo baawɗe. 8 Woɗɓe ɗon koolo mootaaji pucci, woɗɓe boo ɗon koolo pucci muuɗum'en. Ammaa enen en ɗon ciftora innde Allah Jawmiraawo men. 9 Kamɓe ɓe pergoto, ɓe ndo''oto, ammaa enen en ndaroto, en tabitan. 10 Ya Jawmiraawo, hokku laamiiɗo jaalorgal. Nyalaade min toroto ma, jaaba min.

Jabuura 21

Yettoore ngam jaalorgal

21:1 Yimre Daawuda. 2 Ya Jawmiraawo, laamiiɗo ɗon seyo, ngam a sembiɗini mo. O ɗon seyo masin, ngam a walli mo. 3 A hokki mo ko ɓernde maako yiɗi, salaaki ko o tori ma. 4 A hokki mo barka e hayru, a meeti mo meetaleewol kaŋgeeri. 5 O tori ma ngeendam, a juttini balɗe maako haa duura. 6 Tedduŋgal maako mawni ngam daliila ballal ma, a hokki mo maŋgu e daraja. 7 A barkiɗini mo haa foroy, o ɗon seyo ngam a ɗon wondi bee maako. 8 Laamiiɗo ɗon hoolo Jawmiraawo, o dimbataako ngam daliila mo''ere Ɓaŋgiiɗo. 9 O tawan konne'en maako fuu, juŋŋgo maako naŋgan wanyɓe mo. 10 To o waŋgi, o halkan ɓe bana yiite jammitiiŋge. Jawmiraawo moɗan ɓe, ngam o ɓerni. Yiite nyaaman ɓe. 11 Laamiiɗo nattinan ɓiɓɓe maɓɓe haa lesdi, halkan asŋgol maɓɓe fuu caka ɓiɓɓe Aadama. 12 Ɓe nufoto kalluɗum, ɓe kaɓɓan dabare dow maako, ammaa ɓe mbaawataa timmingo ɗum. 13 O tiitinan kuri maako dow maɓɓe, lornan ɓe ɓaawo. 14 Umma, ya Jawmiraawo, war bee sembe ma! Minin min ngiman, min maŋgtan baawɗe ma.

Jabuura 22

Wookaandu kulol e yimre yettoore

22:1 (Ngam limtoowo: bana yimre "Lelwa wakkati beɗgol".) Yimre Daawuda. 2 Ya Allah am, ya Allah am, ngam ɗume accuɗa mi? Mi wooki ngam ballal, ammaa ngal waraay. 3 Ya Allah am, mi ɗon wookane nyalawma, a jaabataako. Mi ɗon wooka jemma boo, ammaa mi heɓataa fooftere. 4 Ammaa an woni Ceniiɗo, a ɗon jooɗi dow leeso laamu ma, yimɓe Isra'iila fuu ɗon ngimane maŋgtooje. 5 Kaakaaji amin kooli ma, ɓe hooliiɓe ma, an boo a walli ɓe. 6 Ɓe tori ma, a hisni ɓe ɓillaare, ɓe kooli ma, an boo a semtinaay ɓe. 7 Ammaa min maa, naa mi neɗɗo jonta, sey ngilŋgu. Yimɓe fuu ɗon njawo yam, ɗon njancammi. 8 Koomoy yi'i yam, jalatam, dimban hoore mum, seyorto sarru am. 9 Ɓe mbi'atam: "Na a ɓaari Jawmiraawo? Koni o hisnataa ma? To o yiɗi ma, koni o wallataa ma?" 10 An a wurtini yam reedu daada, a ayni yam jam diga mi musinanŋgelno. 11 An a jogi yam diga mi siwa danyeego, diga reedu daada am laatiɗa Allah am. 12 Taa daayam jonta, ngam ɓillaare ɓadake, balloowo yam goɗɗo woodaa. 13 Konne'en sembiɗɓe bana ga'i kalhali taari yam, mooɓre maɓɓe ɓiɗɗotiri dow am bana ga'i tikkuɗi ɗi lesdi Baasan. 14 Ɓe ɗon maɓɓita kunduɗe maɓɓe bana barooɗe, ɓe ɗon ubba, ɓe ngiɗi seekugo yam. 15 Sembe am jinni, majji bana ndiyam ndufaaɗum haa lesdi. I'e am fuu pisti, ɓernde am ɓolwi nder reedu am bana taari. 16 Kondondol am yoori bana fayande fusnde, ɗemŋgal am ɗon takko nder hunduko am, a wallini yam nder mbulwuldi bana maayɗo. 17 Mooɓre halluɓe ɗon taari yam, ɓe ɗon ɓiɗɗotira dow am bana dawaaɗi. Ɓe ɗon naawna juuɗe am e kosɗe am. 18 Mi foo'i, mi waawan limugo i'e am fuu, konne'en am ɗon purtammi gite. 19 Ɓe ɗon cenda limce am hakkunde maɓɓe, ɓe ɗon piya caaca haa ɓe ngi'a mo heɓata ngapaleewol am. 20 Ammaa an, ya Jawmiraawo, taa daayam! Yaawɗa wallugo yam, sembiɗinam. 21 Hisnam, taa kaafahi mbarammi. Hisnu yoŋki am juuɗe dawaaɗi'en ɓe'e. 22 Wurtinam kunduɗe barooɗe'en, hisnam, ngam mi ɗon hula ɓe bana luwe bani. 23 Mi anndinan yimɓe am kuuɗe ma fuu, mi maŋgtan innde ma nder mooɓtorde maɓɓe. 24 Mi wi'an: "Onon hulɓe Jawmiraawo, maŋgte mo! Onon asŋgol Yakubu, teddine mo! Onon yimɓe Isra'iila fuu, cujidane mo bee diwŋgol! 25 Ngam o yawaaki laafuɗo, o yawnaay laafere am. O yeesitaay, ammaa o laari yam fakat. Mi wookani mo, o jaabi yam boo." 26 Ya Jawmiraawo, mi maŋgtan ma nder mooɓtorde mawnde, yeeso hulɓe ma fuu kebbinanmi togayeeje+ am. 27 Laafuɓe nyaaman, kaaran. Ɗaɓɓitooɓe Jawmiraawo maŋgtan mo. Yoŋkiiji maɓɓe kesɗita haa foroy! 28 Yimɓe duniyaaru fuu ciftoran Jawmiraawo, diga kootoy fuu ɓe lortoto haa maako, asli maɓɓe fuu cujidanan mo. 29 Jawmiraawo on woni laamiiɗo, kaŋko o laamanto ummaatooje. 30 Tedda-asli'en fuu cujidanan mo, maayanɓe fuu tugganan mo koppi. 31 Ɓiɓɓe e taaniraaɓe kuuwanan Jawmiraawo. Yimɓe anndinan ɓikkoy muuɗum'en haala maako. 32 Ɓe mbi'an yidere nde siwa danyeego: "Jawmiraawo hisni yimɓe mum."

Jabuura 23

Gaynaako booɗɗo

23:1 Yimre Daawuda. Jawmiraawo woni gaynaako am, mi sooyataa kooɗume. 2 O siwtintam haa ngaynaaka kecca, o yahratam haa fooftirde baŋge ndiyam. 3 O ɗon sembiɗina yoŋki am, o ɗon ɗowammi dow laawol darnuŋgol ngam o koolniiɗo. 4 Koo to mi nasti waadiwol waade boo, mi hulataa sarru sam, ngam an, ya Jawmiraawo, a ɗon wondi bee am, sawru ma e wandayre ma nde'itintam. 5 A nyaamnatam nyaamdu woondu, welndu, konne'en am fuu ngi'an ɗum. A wujoto hoore am bee nebbam uurɗam, a hebbinan jardugel am haa rufa. 6 Hayru e mo''ere ɗoftatam balɗe am fuu, mi heɓan jooɗaago nder suudu ma haa foroy.

Jabuura 24

Laamiiɗo tedduɗo

24:1 Yimre Daawuda. Jawmiraawo mari lesdi e ko hebbini ndi fuu, duniyaaru e jooɗiiɓe nder maaru kaŋko jeyi. 2 Kaŋko o jo''ini ndu dow mbeela, o wallini caɓɓaaje maaru nder ndiyamji lugguɗi. 3 Moy heɓata wa''aago hooseere Jawmiraawo? Moy heɓata nastugo suudu maako seniindu? 4 Mo juuɗe mum e ɓernde mum laaɓi, mo nufataako kuuje kalluɗe, mo hunataako fewre boo, kaŋko o heɓan ɗum. 5 Jawmiraawo barkiɗinan mo, Allah Kisnoowo mo gooŋɗinan mo. 6 Yimɓe bana maako ɗaɓɓitan Jawmiraawo, ngaran yeeso Allah mo Yakubu cujidani ɗum. 7 Towne dammuɗe dariiɗe diga ɓooyma, maɓɓite pareeje jaasɗum, haa laamiiɗo tedduɗo nasta berniwol! 8 Moy woni laamiiɗo tedduɗo oo? Ɗum Jawmiraawo, baawɗo cembiɗɗo, Jawmiraawo jaalotooɗo nder haɓre. 9 Towne dammuɗe dariiɗe diga ɓooyma, maɓɓite pareeje jaasɗum, haa laamiiɗo tedduɗo nasta berniwol! 10 Moy woni laamiiɗo tedduɗo oo? Jawmiraawo honooɓe asama, kaŋko woni laamiiɗo tedduɗo!

Jabuura 25

Do'aare ngam ɗoweeki e yaafuye e aynol

25:1 Yimre Daawuda. Ya Jawmiraawo, numooji ɓernde am ɗon ɗaɓɓite. 2 Ya Allah am, mi ɗon hoolo ma, taa semtinam! Taa konne'en am ceyoro sarru am. 3 Hoolotooɓe ma fuu toskataako, ammaa tuurtanɓe ma, kamɓe toskoto. 4 Sappinam laabi ma, ya Jawmiraawo, anndinam ɗi. 5 Ekkitinam tokkaago gooŋga ma, ngam an woni Kisnoowo yam. Mi ɗon heɗito ma nyalaaɗe fuu. 6 Ya Jawmiraawo, siftor mbooɗeeŋga ma e mo''e ma ɗe mbaŋginanɗa mi diga ɓooyma. 7 Taa siftor boofi nderkaaku am e hakkeeji am. Ammaa siftoram fodde mo''ere ma, ngam daliila hinnuye ma, ya Jawmiraawo. 8 Jawmiraawo o booɗɗo, gooŋgaajo, o sappinan woofɓe laawol booɗŋgol. 9 O ɗowan leesɓe dow laawol darnuŋgol, o faamtinan ɓe muuyo maako. 10 Ɗowtaniiɓe alkawal maako e umrooje maako, o ɗowan ɓe bee hinnuye e gooŋgaaku. 11 Ya Jawmiraawo, a koolniiɗo, ngam maajum yaafanam aybeeji am ɗuuɗɗi. 12 Hulɓe Jawmiraawo fuu, o anndinan ɓe laawol ngol ɓe njahata. 13 Hayru laatanto ɓe foroy, ɓiɓɓe maɓɓe njooɗoto jam nder lesdi muuɗum'en. 14 Jawmiraawo wondan bee hulɓe mo, o faamtinan ɓe alkawal maako bee maɓɓe. 15 Foroy gite am ɗon tiito Jawmiraawo, kaŋko o wurtinan kosɗe am e tuuforgol. 16 Waylita gal am, hinnam, ngam mi laafuɗo, yimɓe fuu acci yam. 17 Wurtinam ɓillaare am, hisnam caɗeele am fuu. 18 Laar jurumɗum am e torraaji am, yaafanam hakkeeji am fuu. 19 Laar konne'en am ɗuuɗɓe, ɓe ɗon nganyammi bee nganyŋgu caatuŋgu. 20 Aynu yoŋki am, hisnam. Taa semtinam, ngam haa maaɗa ɗaɓɓitanmi hisrude. 21 Laaɓeeŋga am e gooŋgaaku am aynammi, ngam mi ɗon hoolo ma. 22 Ya Allah, rimɗin yimɓe Isra'iila, hisnu ɓe ɓillaaje maɓɓe fuu.

Jabuura 26

Tornde neɗɗo laaɓɗo

26:1 Yimre Daawuda. Gooŋɗinam, ya Jawmiraawo, ngam mi huuwi ko fotti, mi hooli ma, walaa dimbaago sam. 2 Wiɗitam, ya Jawmiraawo, foondu gooŋgaaku am, linyu numooji am e anniyaaji ɓernde am. 3 Hinnuye ma ɗon ɗowammi, mi ɗon tokko gooŋgaaku ma. 4 Mi hawtataa bee faasiki'en, mi nastataa cuuɗi naafiki'en. 5 Mi ɗon wanya gondal bee huuwooɓe junuuba, mi jooɗataako caka halluɓe. 6 Ya Jawmiraawo, mi looti juuɗe am ngam mi waŋgina mi walaa aybe. Mi taaroto hirsirde ma ngam teddingo ma, 7 mi yima maŋgtoore ma bee sawtu, mi seedo kaayeefiiji ma fuu. 8 Ya Jawmiraawo, mi yiɗi suudu ma e jooɗorde tedduŋgal ma masin. 9 Taa nattinam bee marɓe hakke, taa halkam bee rufooɓe ?i?am. 10 Kamɓe ɗon tunwina juuɗe maɓɓe bee halleende, juuɗe maɓɓe keewi ngeenaari jamba. 11 Ammaa min mi ɗon huuwa ko fotti. Hinnam, ya Jawmiraawo, hisnam! 12 Kosɗe am ɗon ndari haa nokkuure tabinde, mi maŋgtan Jawmiraawo nder mooɓtorde nuɗɗinɓe.

Jabuura 27

Jawmiraawo woni annoora am e kisndam am

27:1 Yimre Daawuda. Jawmiraawo woni annoora am e kisndam am, mi hulataa koomoye. Jawmiraawo woni hisrude yoŋki am, walaa mo hulnatammi. 2 To halluɓe ukkanake yam, to konne'en am ngiɗi mbarugo yam, nden kam ɓe pergoto, ɓe ndo''oto. 3 To jama'aare konu taarake yam, mi hultortaa. Koo to konne'en am ukkanake yam, ɓernde am ta''ataa. 4 Huunde woore toriimi Jawmiraawo, sey gootum tan ngiɗmi: Mi heɓa jooɗaago nder suudu maako balɗe am fuu, mi seyoro mbooɗeeŋga maako, mi numta wolde maako nder haykaliiru. 5 Nyalaade sarru o suuɗatam, o aynatam nder suudu maako, o darnatam dow hooseere. 6 Jonta hoore am ɓaŋgake dow konne'en am taariiɓe yam, mi lii'anto mo kirseteeɗi bee gimi seyo, mi yiman, mi maŋgtan Jawmiraawo. 7 To mi torake ma, nanam, ya Jawmiraawo. Hinnam, jaɓ tornde am! 8 Mi ɗon siftora a umri min ɗaɓɓite. Ndaa mi ɗon wara, ya Jawmiraawo. 9 Taa wirnam gite ma, taa wudinam bee tikkere, ngam an woni balloowo yam, taa accam, ya Allah, Kisnoowo yam. 10 Koo to baaba am e daada am acci yam, Jawmiraawo accataa yam. 11 Anndinam laawol ma, ya Jawmiraawo, ɗowam dow laawol darnuŋgol ngam daliila konne'en am. 12 Taa hokkam haa juuɗe konne'en am yiɗɓe mbarugo yam. Ɓe ɗon tokko yam bee pewe e purka. 13 Mi anndi fakat mi yeeɗan, mi yi'an no Jawmiraawo hinnorto yimɓe mum. 14 Heɗa Jawmiraawo, de'u, tiɗɗin ɓernde ma.

Jabuura 28

Tornde ngam ballal, yettoore ngam jaawaabu

28:1 Yimre Daawuda. Ya Jawmiraawo, mi ɗon toro ma. An Kisnoowo yam cembiɗɗo, taa jeeɗa. To a jaabaaki yam, mi laatoto bana nastuɓe joonde maayɓe. 2 Nanam to mi wookani ma ngam tefugo ballal, to mi weeɗi juuɗe am gal nokkuure ma seniinde. 3 Taa hiitam hawtaade bee halluɓe e huuwooɓe junuuba, wolwananɓe keeddiɗɗum'en bolle belɗe, ammaa ɓerɗe maɓɓe keewi numooji kalluɗi. 4 Warja ɓe fodde kuuɗe maɓɓe kalluɗe, lornan ɓe hakkeeji maɓɓe fuu. 5 Kamɓe ɓe kakkilantaa kuuɗe Jawmiraawo e ko juuɗe maako tagi. Ngam maajum o do''an ɓe, o ummitintaa ɓe sam. 6 Yettoore wonani Jawmiraawo, ngam o nanani tornde am. 7 Kaŋko woni aynoowo yam cembiɗɗo, ɓernde am ɗon hoolo mo. O walli yam, ɓernde am ɗon seyo, mi yettan mo bee yimre am. 8 Jawmiraawo ɗon sembiɗina yimɓe mum, ɗon hisna laamiiɗo mo o suɓi ɗum. 9 Hisnu yimɓe ma, ya Jawmiraawo, barkiɗin ummaatoore maral ma. Aynu ɓe bana gaynaako, wallu ɓe haa foroy.

Jabuura 29

Sawtu Jawmiraawo nder duluuru

29:1 Yimre Daawuda. Onon ɗowanteeɓe, teddine Jawmiraawo, maŋgte tedduŋgal maako e baawɗe maako. 2 Maŋgte innde maako teddunde, ɓorne limce jaage, cujidane Jawmiraawo. 3 Sawtu Jawmiraawo ɗon iida dow ndiyamji, Allah tedduɗo ɗon telɓa bana felmaaŋgo, sawtu maako ɗon iida dow mbeela. 4 Sawtu Jawmiraawo ɗon hoola bee sembe, ɗon waŋgina tedduŋgal maako fuu. 5 Sawtu Jawmiraawo yewan leɗɗe, koo leɗɗe cembiɗɗe haa hooseere Libanon boo. 6 To o wolwi, Libanon diwan bana nyalbel, hooseere Hermoon boo bana gaggel. 7-8 Sawtu Jawmiraawo ma''inan ma''e, dimbinan ladde, Jawmiraawo dimbinan ladde Kaades. 9 Sawtu Jawmiraawo rimnan lelji, saamnan haakooji leɗɗe. Koomoy fuu nder suudu maako ɗon hoola: "Jawmiraawo mari tedduŋgal!" 10 Jawmiraawo ɗon laamano ndiyamji lugguɗi, kaŋko woni laamiiɗo haa foroy. 11 Jawmiraawo hokku yimɓe mum sembe, o barkiɗina ɓe, o hokka ɓe jam.

Jabuura 30

Yettoore ngam kisndam

30:1 Yimre Daawuda ngam cenki suudu Allah. 2 Mi ɗon maŋgte, ya Jawmiraawo, ngam a wurtini yam ngaska, a accaay konne'en am njalammi. 3 Ya Allah Jawmiraawo am, mi woyani ma, an a yamɗitini yam. 4 A wurtini yam joonde maayɓe, mi wonduno bee maayɓe, ammaa a yeeɗitini yam. 5 Ngimane Jawmiraawo, onon yiɗɓe mo, maŋgte innde maako seniinde. 6 Tikkere maako bana ma''annde yiitere, ammaa hayru maako duumoto haa keerol ngeendam. Maŋgariba, bojji nastan suudu, ammaa fajiri, gimi seyo. 7 Mi jooɗino jam, walaa saklere, saa'i man mbi'mi: "Mi dimbataako koondey." 8 Ya Jawmiraawo, mo''ere ma tabitini yam bana dow hooseere. Ammaa saa'i a wirni yam gite ma, mi hultori. 9 Mi wookani ma, ya Jawmiraawo, ya Allah am, mi tori ma ballal. 10 Mi wi'i: "Ko nafata to mi maayi, to mi nasti ngaska lugguka? Laatiiɓe mbulwuldi ngettan ma na? Ɓe mbaawan anndingo gooŋgaaku ma na? 11 Nananam, ya Jawmiraawo, hinnam, mi tori ma, laata balloowo yam." 12 A wartiri bojji am gamol, a ɓorti yam limce mettamɓeram, a ɓorni yam ngapaleewol seyo. 13 Ngam maajum mi ɗon yimane, mi jeeɗataako. Ya Allah Jawmiraawo am, mi maŋgtan ma haa foroy.

Jabuura 31

Seedamku hoolaare

31:1 Yimre Daawuda. 2 Ya Jawmiraawo, haa maaɗa ɗaɓɓitanmi hisrude, taa accu konne'en am cemtinammi, hisnam, ngam an woni gooŋgaajo. 3 Waylitanam noppi ma, yaawɗa wallugo yam. Laatanam hooseere hisnoore, suudu sembindu ndu kisanmi e mum. 4 Fakat a laatani yam bana hooseere, bana suudu sembindu. A ɗowatam, ngam a koolniiɗo. 5 A hisnatam tuuforgol ngol ɓe tuufnani yam, an woni hisrude am. 6 Mi ɗon halfina ruuhu am nder juŋŋgo ma. An, ya Jawmiraawo, a hisnatam, an woni Allah gooŋɗuɗo. 7 A ɗon wanya tokkiiɓe labbi meereeji, ammaa min mi ɗon hoolo ma. 8 Mi seyoto, mi yiman ngam daliila hinnuye ma, ngam a laari bone am, a hakkilani caɗeele am. 9 A hokkaay yam haa juuɗe konne'en am, a darni kosɗe am dow nokkuure feesiinde. 10 Hinnam, ya Jawmiraawo, ngam mi ɓilliiɗo, Gite am ɗon naawa ngam bojji am, mi laati tampuɗo bee ɓandu e yoŋki fuu. 11 Mettamɓeram rammini ngeendam am, bojji usti duuɓi am. Mi tampuɗo ngam daliila aybeeji am, koo i'e am boo ɗon njinna. 12 Konne'en am fuu ɗon njancammi, heeddiɗɗiraaɓe am ɗon njawo yam. To annduɓe yam ngi'i yam, ɓe kultoran. Yi'anɓe yam yaasi ɗon ndoggammi. 13 Yimɓe fuu ngejjiti yam bana maayɗo, mi laati bana fayande fusnde, wudinaande. 14 Mi ɗon nana ɗuuɗɓe ɗon nyo'ammi. Kultoreeŋgol kootoy! Ɓe ɗon carwotira dow am, ɓe ɗon kaɓɓa dabare mbarugo yam. 15 Ammaa min mi ɗon hoolo ma, ya Jawmiraawo, an woni Allah am. 16 Balɗe am fuu ɗon haa juŋŋgo ma, hisnam juuɗe konne'en am e toonyooɓe yam. 17 Mi maccuɗo ma, laaram bee yerduye, wallam bee mo''ere ma. 18 Mi ɗon toro ma, ya Jawmiraawo, taa accu ɓe cemtinammi. Semtin halluɓe, ngam haa ɓe njeeɗo, ɓe nasta joonde maayɓe. 19 Je''in kunduɗe fewooɓe, hallinanɓe gooŋga'en bee elewre e mawnitaare. 20 Kay, mo''e ma ɗuuɗi! Ɗe laatani hulɓe ma bana ndesaari ndi jinnataa, a ɗon waŋginana ɗe hooliiɓe ma yeeso yimɓe fuu. 21 Haa maaɗa ɓe kisan, ɓe cuuɗoto yeeso toonyooɓe ɓe. Nder suudu ma ɓe njooɗoto jam, ɓe kisan kuudi konne'en maɓɓe. 22 Mi maŋgtan Jawmiraawo, ngam o waŋginani yam mo''ere kaayeefiire, saa'i konne'en ɗonno taari yam. 23 Saa'i man mi sakli, mi numi a wudini yam, a yiɗaa yi'ugo yam. Ammaa a nani tornde am, nde mi tefi ballal haa maaɗa. 24 Ngiɗe Jawmiraawo, onon hulɓe mo. O aynan hoolaaɓe maako, ammaa o hiitoto mawnitiiɓe bee caatal. 25 Cembiɗe, tiɗɗine ɓerɗe mon, onon hoolotooɓe Jawmiraawo fuu.

Jabuura 32

Seyo yaafuye

32:1 Yimre Daawuda ekkitinoore. Seyo laatani goɗɗo, to Allah yaafake hakke maako, suddi boofi maako fuu. 2 Seyo laatani goɗɗo, to Jawmiraawo limanaay mo aybeeji, to naafikaare woodaa haa ɓernde maako. 3 Yaake mi waŋginaayno hakkeeji am, uumaali tampini yam nyalaaɗe fuu. 4 Jemma e naaŋge fuu juŋŋgo ma teddani yam, sembe am jinni bana ndiyam nder nguli ceeɗu. 5 Nden mi waŋginani ma hakke am, mi suuɗaay aybe am. Mi wi'i: "Sey mi waŋginana Jawmiraawo hakkeeji am." An boo a yaafani yam aybeeji fuu. 6 Sey hulɓe ma fuu toro ma nder wakkatiiji ɓillaare. To ndiyamji cembiɗɗi ɗon ila, ɗi njottataako ɓe. 7 An woni nyukkorde am, a hisnatam ɓillaare, mi yiman bee seyo ngam daliila kisndam ma. 8 Jawmiraawo wi'i: "Mi sappinan ma laawol ngol njahata, mi dawranan ma, gite am ndaaran ma. 9 Taa laata bana puccu malla alfadariire ɗi ngalaa faamu, ɗi ɗowtantaako ma, sonaa to a dooli ɗi bee labaŋgal e huuruure." 10 Halluɓe njaran boneeji ɗuuɗɗi, ammaa hoolotooɓe Jawmiraawo keɓan mo''ere maako. 11 Ceyore Jawmiraawo, onon gooŋga'en, onon laaɓa-ɓerɗe'en fuu, ngime bee seyo.

Jabuura 33

Maŋgtoore Allah

33:1 Onon gooŋga'en, ceyore Jawmiraawo, sey laaɓa-ɓerɗe'en fuu ngimana mo gettooje. 2 Maŋgte Jawmiraawo bee moolooru, ngimane mo bee hoodu marndu ɓoggi sappo. 3 Ngimane mo yimre hesre, piye ɓoggi man booɗɗum ngam maŋgtugo mo. 4 Ngam wolde Jawmiraawo gooŋɗi, kuuɗe maako fuu ɗe koolniiɗe. 5 O yiɗi gooŋgaaku e kiita ngooŋɗuka, hinnuye maako heewi duniyaaru fuu. 6 Jawmiraawo tagi asamanji bee umroore mum, naaŋge e lewru e koode fuu bee wolde mum. 7 O mooɓti ndiyamji fuu nokkuure woore, o ɗon jogo ilamji luggeeŋga nder cigorɗi. 8 Sey duniyaaru fuu hula Jawmiraawo, yimɓe maaru fuu ndiwna yeeso maako. 9 Nde o wolwi, duniyaaru laati. Nde o umri, kooɗume fuu waŋgi. 10 Jawmiraawo meeriɗinan dabareeji ummaatooje, haɗan ɗe timmingo anniyaaji maaje. 11 Ammaa anniyaaji maako ɗon tabiti haa foroy, nufooji maako duumoto haa gide fuu. 12 Barka laatanto ummaatoore nde Jawmiraawo woni Allah mum, ummaatoore nde o suɓi haa o mara ɗum. 13 Jawmiraawo mo asama ɗon laara, ɗon yi'a ɓiɓɓe Aadama. 14 O ɗon jooɗi dow leeso laamu maako, o ɗon laara yimɓe duniyaaru fuu. 15 Kaŋko tagi ɓerɗe maɓɓe, ngam maajum o anndi ko ɓe kuuwata fuu. 16 Walaa laamiiɗo hisata ngam jama'aare konu ɗuunde, walaa konoowo hisata ngam sembe mum. 17 Baawɗe pucci ke'ataa ngam jaalorgal, no sembe maaji ɗuuɗiri fuu, ɗi mbaawataa hisnugo. 18 Ammaa gite Jawmiraawo ɗon ayna hulɓe mo, hoolotooɓe hinnuye maako fuu. 19 O hisnan yoŋkiiji maɓɓe e maayde, o wuurnan ɓe nder wakkatiiji weelo. 20 En ɗon ndeena ballal Jawmiraawo, kaŋko woni balloowo en, aynoowo en. 21 En ɗon ceyoro mo, en ɗon koolo innde maako seniinde. 22 Hinnuye ma wondu bee amin, ya Jawmiraawo, min ɗon ndeena hayru ma warana min.

Jabuura 34

Yettoore ngam kisndam

34:1 Daawuda waɗi hoore mum bana o ginnaaɗo yeeso Abimelek, Abimelek boo riiwi mo. Ɓaawo maajum Daawuda waɗi yimre nde'e: 2 Mi yettan Jawmiraawo foroy, mi accataa yettugo mo sam. 3 Ɓernde am manorto kuuɗe Jawmiraawo, haa toonyaaɓe fuu nana ɗum, ceyoro ɗum. 4 Ngare, maŋgtenma Jawmiraawo, teddinen innde maako seniinde. 5 Mi tori Jawmiraawo, o jaabi yam, o rimɗini yam e kulol am fuu. 6 Ɓilliiɓe tijjoto haa maako, ceyoto, ngam o semtintaa ɓe sam. 7 To laafuɗo wookani mo, o nanan, o hisnan mo ɓillaaje maako fuu. 8 Malaa'ikaajo maako ɗon wondi bee hulɓe mo, ɗon ayna ɓe jam. 9 Maate, ngi'e no Jawmiraawo woonirta yimɓe, barka laatanto ɗaɓɓitanɗo hisrude haa maako fuu. 10 Kule Jawmiraawo, onon yimɓe maako, hulɓe mo cooyataa kooɗume. 11 Koo barooɗe boo ɗon nana sooynde e weelo, ammaa ɗowtaniiɓe Jawmiraawo cooyataa hayru sam. 12 Onon derke'en, ngare, naneeɗam, haa mi ekkitina on kulol Jawmiraawo. 13 On ngiɗi seyoraago ngeendam na? On ngiɗi juutal balɗe e hayru na? 14 Nden kam kakkilane ɗemɗe mon, taa mbolwe bolle kalluɗe. Ayne kunduɗe mon, taa on mbolwa haala fewre. 15 Ndaaye halleende, kuuwe mbooɗeeŋga, ɗaɓɓe narral e hoolaare bee ɓerɗe mon fuu. 16 Jawmiraawo ɗon laara gooŋga'en, noppi maako ɗon keɗito bojji maɓɓe. 17 Ammaa o ɗon hona huuwooɓe junuuba, haa o nattina ciftorki inɗe maɓɓe haa lesdi. 18 To gooŋga'en torake Jawmiraawo, o nanan, o wurtinan ɓe caɗeele maɓɓe fuu. 19 Jawmiraawo o ɓadiiɗo ta''a-ɓerɗe'en, o wallan ittuɓe tammunde fuu. 20 Fakat, gooŋgaajo yaran boneeji ɗuuɗɗi, ammaa Jawmiraawo wurtinan mo torraaji fuu. 21 Jawmiraawo aynan ɓandu maako, ngam taa i'e maako ngewa, walaa koo gootal. 22 Sarru mbaran kalluɗo, wanyɓe gooŋgaajo ɓe hiiteteeɓe. 23 Jawmiraawo hisnan yoŋkiiji maccuɓe muuɗum, hoolotooɓe mo fuu kisan kiita.

Jabuura 35

Tornde ngam ballal

35:1 Yimre Daawuda. Ya Jawmiraawo, hon konne'en am, a haɓa bee haɓdiɗɗiraaɓe am. 2 Naŋgu wawarde ma, war wallugo yam. 3 Ɓaŋgtu labbo ma e fe''irde ma dow fartanɓe yam, anndinam a Kisnoowo yam. 4 Ɗaɓɓitooɓe mbarugo yam majja, cemta. Nufaniiɓe yam sarru loro ɓaawo, tosko. 5 Ɓe laato bana nyaande nde hendu ruuynata ɗum, malaa'ikaajo Jawmiraawo riiwa ɓe. 6 Laawol maɓɓe nyiɓɓa, mostina ɓe bana loope kecce, malaa'ikaajo Jawmiraawo farta ɓe. 7 Ɓe tuufani yam tuuforgol bilaa daliila, ɓe ngasani yam ngaska, daliila woodaa. 8 Sey halkere ukkano ɓe, tuuforgol maɓɓe naŋga ɓe, ɓe njollo nder ngaska bee ko'e maɓɓe. 9 Ammaa min mi seyoto ngam daliila Jawmiraawo mi yimanan mo bee seyo ngam o hisni yam. 10 Bee ɓernde am fuu mbi'anmi: "Ya Jawmiraawo, walaa mo nandi bee ma. A ɗon hisna laafuɗo e juŋŋgo cembiɗɗo, talakaajo boo e juŋŋgo jaɓtoowo." 11 Halluɓe ɗon ceedo fewre dow am, ɓe ɗon aybinammi dow huunde nde mi anndaa. 12 Ɓe ɗon mbarjo mbooɗeeŋga am bee halleende, mi itti tammunde fuu. 13 Saa'i ɓe nyawɓeno, mi ɓorni buhuure, mi torri hoore am bee suumaago, mi do'ani ɓe, hoore am turiinde. 14 Ɓernde am saklino, bana to deerɗam malla sooba am maayi, mi laatino bana boyanɗo daada mum. 15 Ammaa jonta ɓe fuu ɓe ɗon ceyoro sarru am, ɓe mooɓotiri dow am ngam ɓe njancammi. Yimɓe jananɓe ɗon piyammi, ɗon ɓoccammi, walaa accugo. 16 Ɓe ɗon torrammi, ɓe ɗon njalammi, ɓe ɗon cutammi bee nganyŋgu. 17 Ya Jawmiraawo, haa ndey a ɗon munya ɗum? Hisnu yoŋki am e ukkantooɓe yam ɓe'e, taariiɓe yam bana barooɗe. 18 Min boo mi yettan ma nder mooɓtorde mawnde, mi maŋgtan ma caka yimɓe ɗuuɗɓe. 19 Taa accu konne'en am ceyoro do''ere am. Ɓe ɗon mbaɗammi rikisi, ɓe ɗon nganyammi meere. Taa accu ɓe kim?indira gite ngam daliila sarru am. 20 Kamɓe ɓe mbolwataa haala jam, ammaa ɓe ɗon kasa pewe dow de'a-ɓerɗe'en nder lesdi. 21 Ɓe ɗon ngullo yam, ɓe ɗon mbi'a: "Yowwa! Min ngi'i ko mbaɗɗa." 22 An, ya Jawmiraawo, a yi'i nganyŋgu maɓɓe, taa jeeɗa, taa daayam. 23 Fin, ya Jawmiraawo, gooŋɗinam. Umma, ya Allah am, suklana haala am. 24 Gooŋɗinam fodde gooŋgaaku ma, ya Jawmiraawo, ya Allah am, taa accu ɓe ceyoro do''ere am. 25 Taa ɓe numa: "Yowwa, bana ni en ngiɗi." Taa ɓe mbi'a: "En moɗi mo." 26 Seyortooɓe bone am fuu, sey ɓe cemta, ɓe majja. Mawnitittooɓe dow am fuu, semtin ɓe, toskin ɓe. 27 Ammaa seyortooɓe gooŋɗineeki am, hokku ɓe seyo e welwelo, haa ɓe mbi'a foroy: "Jawmiraawo o mawɗo, ngam o seyori hisnugo suka maako." 28 Min kam mi waajinan gooŋgaaku ma e tedduŋgal ma nyalaade fuu.

Jabuura 36

Yiide Allah hoolniinde

36:1 Yimre Daawuda, suka Jawmiraawo. 2 Kalluɗo ɗon nana sawtu hakke haa ɓernde mum, walaa kulol Allah haa maako sam. 3 O ɗon manta hoore maako, o tammi Allah yi'ataa aybe maako. 4 Ko o wolwata fuu, ɗum fewre e fewjere, o acci huuwugo kakkilɗum e booɗɗum. 5 Dow be''itte maako o ɗon nufo kuuje kalluɗe, o ɗon tokko laawol kalluŋgol, o fiɗɗataa halleende. 6 Ya Jawmiraawo, hinnuye ma yottoto asamanji, bana non boo gooŋga ma. 7 Gooŋgaaku ma tabiti bana kooseeje towɗe, kiitaaji ma nandi bee mbeela lugguka. A ɗon wuurna yimɓe e dabbaaji. 8 Ya Jawmiraawo, hinnuye ma laatani yam kaayeefi, ɓiɓɓe Aadama cuuɗoto haa ɗowdi bileeji ma. 9 Ɓe kaaran nyaamduuji booɗɗi booɗɗi haa suudu ma, a yarnan ɓe haa maayo mo''ere ma. 10 Ngeendam fuu haa maaɗa iwi, ngam daliila jayŋgol ma min ɗon ngi'a jayŋgol. 11 Tokka hinnaago annduɓe ma, tokka woonango gooŋga'en. 12 Taa accu mawnitiiɓe ukkano yam, taa accu halluɓe riiwammi. 13 Ndaa, huuwooɓe junuuba ndo''ake, ɓe njani, ɓe ummitittaako.

Jabuura 37

Ko laatanto kalluɗo e booɗɗo

37:1 Yimre Daawuda. Taa saklana haala halluɓe, taa tikkan huuwooɓe junuuba. 2 Fakat ɓe njooran law bana huɗo, ɓe ɗaylan bana haakooji kecci. 3 Hoola Jawmiraawo, huuw mbooɗeeŋga, jooɗa nder lesdi ma, seyora gooŋgaaku Allah. 4 Ɗaɓɓit seyo ma haa Jawmiraawo, kaŋko o hokkete ko ɓernde ma yiɗi fuu. 5 Halfin laabi ma haa juŋŋgo Jawmiraawo, hoola mo, kaŋko o timminan ɗum jam. 6 O waŋginan gooŋga ma bana annoora, gooŋgaaku ma boo bana jayŋgol naaŋge. 7 De'u yeeso Jawmiraawo, hoola mo. Taa saklana keɓɗo saa'a haa laawol mum, malla timminɗo dabareeji mum kalluɗi. 8 Taa tikku, taa ɓernu, taa wannu hoore ma, ɗum nafataa ma. 9 Hooliiɓe Jawmiraawo maran lesdi, ammaa halluɓe ɓe riiweteeɓe. 10 Lutti seɗɗa, kalluɗo majjan. To a ɗaɓɓiti mo haa nokkuure maako, a heɓtataa mo. 11 Ammaa de'a-ɓerɗe'en maran lesdi, ɓe ceyorto ndi, ɓe njooɗoto jam. 12 Kalluɗo ɗon haɓɓa dabareeji dow gooŋgaajo, ɗon suta mo bee nganyŋgu. 13 Ammaa Jawmiraawo ɗon jala kalluɗo, ngam o anndi nyalaade halkere maako ɓaditake. 14 Halluɓe ɗon losa kaafaaje, ɗon tira lagaaje ngam do''ugo laafuɓe e talaka'en, ngam mbarugo gooŋɗa-ɓerɗe'en. 15 Ammaa kaafaaje maɓɓe njuwan ɓerɗe maɓɓe, lagaaje maɓɓe ngewan. 16 Pamarum ko gooŋgaajo mari, ɓuri risku halluɓe fuu saman. 17 Ngam Jawmiraawo ittan risku ngu ɓe ɓaaroto ɗum, ammaa o jogoto gooŋga'en, taa ɓe ndimbo. 18 Jawmiraawo ɗon hakkilana ngeendam hulɓe mo, maral maɓɓe tabiti haa foroy. 19 Nyalɗe kalluɗe ɓe torrataako, nyalɗe weelo boo ɓe kaaran. 20 Ammaa halluɓe kalkan, konne'en Jawmiraawo ɗaylan bana pindi ladde, majjan bana cuurɗe. 21 Kalluɗo ?aman nyamaande, hokkitittaa nde. Ammaa gooŋgaajo hokkan nyamaande, saahoto boo. 22 Barkiɗinaaɓe Jawmiraawo maran lesdi, ammaa naalaaɓe maako kalkan. 23 To laawol neɗɗo fottani Jawmiraawo, nden kam o tabitinan palanɗe maako. 24 Koo to o dimbake, o do''ataako, ngam Jawmiraawo ɗon naŋga juŋŋgo maako. 25 Diga mi derke haa mi naywi mi meeɗaay yi'ugo gooŋgaajo mo Allah acci ɗum, malla mo ɓikkoy mum tori nyaamdu. 26 Koondeye fuu o huuwan mbooɗeeŋga, o hokkan nyamaale, ɓikkoy maako ndonan barka. 27 Seedu bee halleende, huuw mbooɗeeŋga, nden kam a jooɗoto nder lesdi ma haa foroy. 28 Ngam Jawmiraawo yiɗi ko fotti, o accataa hulɓe mo, o ɗon ayna ɓe foroy. Ammaa o riiwan danygol halluɓe. 29 Gooŋga'en njooɗoto jam nder lesdi, maran ndi haa foroy. 30 Hunduko gooŋgaajo wolwan bolle hikma, seedoto gooŋga. 31 O ɗon jogo tawreeta Allah nder ɓernde maako, palanɗe maako ndimbataako. 32 Kalluɗo ɗon heɗo gooŋgaajo bee sirri, ɗon ɗaɓɓa mbarugo mo. 33 Ammaa Jawmiraawo hokkataa mo haa juŋŋgo maako, o accataa ɓe kiitoro gooŋgaajo kiita mbareego. 34 Hoola Jawmiraawo, tokka laawol maako. O sembiɗinan ma, a mara lesdi, a yi'a no o riiwrata halluɓe. 35 Mi meeɗi yi'ugo goɗɗo kalluɗo ?aggiiɗo, o manti hoore maako bana lekki cembiɗki. 36 Nde caaliimi nokkuure maako fahin, o woodaa, mi ɗaɓɓiti mo, ammaa mi heɓtaay mo sam. 37 Hakkilan gooŋgaajo, laar laaɓa-ɓerndeejo, ngam neɗɗo salaaman heɓan danygol. 38 Ammaa tuurtooɓe fuu kalkan, danygol maɓɓe nattan. 39 Jawmiraawo hisnan gooŋga'en, aynan ɓe nder ɓillaare. 40 Jawmiraawo wallan ɓe, rimɗinan ɓe, hisnan ɓe juuɗe halluɓe, ngam ɓe ɗaɓɓitan hisrude haa maako.

Jabuura 38

Tornde toonyaaɗo

38:1 Yimre Daawuda. 2 Ya Jawmiraawo, taa hiitam bee ɓernuki ma, taa ɓoccam to a ɓernani yam. 3 Kuri ma njuwi yam, juŋŋgo ma teddani yam. 4 Ngam daliila ɓernuki ma mi walaa njamu, ɓandu am fuu nyawi ngam hakkeeji am. 5 Mi ɗon yoolo nder hakkeeji am bana nder weendu, ɗi calori yam bana dooŋgal tedduŋgal. 6 Kuuduuje am ɗon kacca, ɗon ila mbordi ngam daliila faataare am. 7 Mi turiiɗo, mi walaa sembe, mi ɗon nyalla woyugo. 8 Teteki am ɗon ngula bana yiite, ɓandu am walaa njamu sam. 9 Mi tampuɗo, sembe am fuu jinni, ɓernde am torrake, mi ɗon uuma ngam bone. 10 Ya Jawmiraawo, a anndi ko ngiɗmi, a nani uumaali am fuu. 11 Ɓernde am ɗon fiita, sembe am majji, gite am purɗi. 12 Sooba'en am e heeddiɗɗiraaɓe am ndaayi yam ngam daliila kuuduuje am koo bandiraaɓe am boo ɓaditittaako yam. 13 Yiɗɓe mbarugo yam ɗon tuufna tuuforli, ɗaɓɓitooɓe sarru am ɗon mbolwa bolle mettuɗe, ɗon nyalla haɓɓugo dabareeji dow am. 14 Mi laati bana paho, mi nanataa, bana muukaajo boo mi wolwataa. 15 Mi laati bana goɗɗo mo jaabataako ngam o nanaay kooɗume. 16 Ya Jawmiraawo, mi ɗon hoolo ma, ya Allah am, a jaaboto yam. 17 Taa accu konne'en am ceyoro torra am, taa ɓe mawnito to kosɗe am ndimbake. 18 Ngam mi ɓadake do''aago, naaworlaaji am accataa yam. 19 Ndaa, mi ɗon waŋgina aybe am, mi cakliiɗo ngam daliila hakke am. 20 Honanɓe yam bilaa daliila ɓe sembiɗɓe, wanyɓe yam meere ɓe ɗuuɗɓe. 21 Ɓe ɗon mbarjo mbooɗeeŋga am bee halleende, ɓe ɗon konammi ngam mi yiɗi huuwugo ko fotti. 22 Taa accam, ya Jawmiraawo, taa daayam, ya Allah am. 23 Yaawɗa wallugo yam, ya Jawmiraawo, Kisnoowo yam.

Jabuura 39

Tornde ɓilliiɗo

39:1 Yimre Daawuda ngam Yedutuun. 2 Mi numi:"Sey mi reenta, taa mi waɗa hakke bee ɗemŋgal am. To goɗɗo kalluɗo darake yeeso am, sey mi naŋgta hunduko am, mi de'a." 3 Mi jeeɗi siriw, mi acci ɗaɓɓugo hayru. Ammaa torra am de'itaay. 4 Ɓernde am wuli ngam kulol am, mi numi, mi numti, ammaa torra ɓesdi haa mi waawaay naŋgtugo ɗemŋgal am, mi wi'i: 5 "Ya Jawmiraawo, noy ngeendam am? Ndey mi maayata? Anndinam no balɗe am ndammiri." 6 Ndaa, a nandini juutal balɗe am bee njaajirka juŋŋgo, yeeso maaɗa ngeendam am laati bana ma''annde yiitere, bana foofannde woore, non koomoy neɗɗo geeto. 7 Fakat o laati bana huunde meere, o ɗon torro meere boo. O ɗon mooɓta jawdi, ammaa o anndaa mo nyaamata ɗum. 8 Ya Jawmiraawo, tammaago hayru ɗon luttani yam na? Tammunde am fuu haa maaɗa woni. 9 Hisnam e hakkeeji am fuu, ngam taa faataaɓe njancammi. 10 Mi sirwi, mi wolwataa kooɗume, ngam an ukkani yam kuuje ɗe'e fuu. 11 Accu ɓoccugo yam, mi ɓadake maayugo ngam teddeeŋga juŋŋgo ma. 12 To goɗɗo waɗi aybe, a felan mo, a eltan mo, a wonnan ko o ɓuri samɗingo ɗum bana moo?u nyaamrata kuuje. Fakat, neɗɗo koomoye bana foofannde woore tan. 13 Nan tornde am, ya Jawmiraawo, jaɓ bojji am, taa jeeɗa to mi woyani ma. Ngam mi koɗo ma bana kaakaaji am fuu, mi duurataa. 14 Taa laaram bee tikkere, haa mi foofta hiddeko mi dilla, mi majja.

Jabuura 40

Maŋgtoore ngam kisndam

40:1 Yimre Daawuda. 2 Mi ɗonno reena ballal Jawmiraawo, duuri. Nden o waylitani yam noppi maako, o nani bojji am. 3 O wurtini yam ngaska halkere e loope lugguɗe, o yahri yam dow tapaare, o sembiɗini yahdu am. 4 O waɗi yimre hesre nder hunduko am, ngam mi yimana Allah men maŋgtoore. Ɗuuɗɓe ngi'an ɗum, kultoran ɓaawoɗon ɓe koolo Jawmiraawo. 5 Barka laatanto koomoy kooliiɗo Jawmiraawo, mo hawtataa bee tuurtooɓe e sujidanooɓe labbi. 6 Ya Allah Jawmiraawo am, walaa mo nandi bee ma. A ɗuɗɗinani min kaayeefiiji ma e nufooji ma booɗɗi. To mi yiɗi limtugo ɗi, mi waawataa, ngam ɗi ɗuuɗɗi masin. 7 A yiɗaa kirseteeɗi e dokke nyaamdu, a ɗaɓɓataa guleteeɗi e kirseteeɗi ngam ittuki hakke. Ammaa a hokki yam noppi ngam haa mi nanane. 8 Ngam maajum mbi'mi: "Ndaa yam. Deftere maaɗa faamtini yam umrooje ma. 9 Mi ɗon seyoro huuwugo muuyo ma, ya Allah am, mi ɗon jogo tawreeta ma nder ɓernde am." 10 Nder mooɓtorde yimɓe ma anndinmi gooŋgaaku ma, ya Jawmiraawo, a anndi mi accataa anndingo ngu. 11 Mi suuɗaay haala gooŋgaaku ma nder ɓernde am, mi ɗon waajina haala kisndam ma e gooŋga ma foroy. Nder mooɓtorde yimɓe ma mi jeeɗaaki, ammaa mi anndini ɓe hinnuye ma e gooŋgaaku ma. 12 Ya Jawmiraawo, mi anndi a accataa hinnaago yam, mbooɗeeŋga ma e gooŋgaaku ma aynatam koondey.

Tornde ngam ballal

13 Torraaji ɗuuɗɗi ɗon taari yam, ɗi limataake. Hakkeeji am taasni yam, njokki yam, ɗon kaɗammi yi'ugo. Ɗi ɓuri gaasaaji hoore am ɗuuɗugo, mi itti tammunde am fuu. 14 Yerda hisnugo yam, ya Jawmiraawo, yaawɗa wallugo yam. 15 Semtin ɗaɓɓitooɓe yoŋki am, yiɗɓe mbarugo yam, majjin ɓe, seyortooɓe sarru am, lornu ɓe ɓaawo, toskin ɓe. 16 Jalanɓe yam, yawotooɓe yam fuu, sey ɓe kultora ngam toskaare maɓɓe. 17 Ammaa ɗaɓɓitooɓe ma, ya Jawmiraawo, hokku ɓe seyo e welwelo. Yiɗɓe kisndam maaɗa mbi'a foroy: "Jawmiraawo woni mawɗo!" 18 Min maa mi laafuɗo, mi ɓilliiɗo, ammaa an, ya Jawmiraawo, a hakkilantam. An woni balloowo yam, kisnoowo yam, taa neeɓ, ya Allah am.

Jabuura 41

Tornde nyawɗo

41:1 Yimre Daawuda. 2 Barka laatanto kakkilananɗo laafuɗo, Jawmiraawo hisnan mo nder nyalaade sarru. 3 Jawmiraawo aynan mo, wuurnan mo, seynan mo nder lesdi maako. Jawmiraawo hokkataa mo haa juuɗe konne'en maako. 4 To o nyawi, o waalake dow be''itte maako, Jawmiraawo wallan mo, yamɗitinan mo. 5 Mi wi'no: "Ya Jawmiraawo, mi waɗi hakke dow maaɗa, ammaa hinnam jonta, nyawndam." 6 Konne'en am ɗon kallinammi, ɗon mbi'a: "Ndey o maayata haa innde maako halka?" 7 Waranɓe laarugo yam fuu ɓe naafiki'en. Ɓe mooɓtan haalaaji kalluɗi fuu, nden ɓe ngurto yaasi, ɓe mbaɗa tufle. 8 Wanyɓe yam fuu ɗon nyo'ammi, ɗon nufano yam sarru naawŋgu. 9 Ɓe ɗon mbi'a: "Naaloore heɓi mo, nyawɗo bana maako ummitittaako." 10 Koo soobaajo am mo kooliimi ɗum, mo nyaami nyaamdu am boo, ɗon honammi. 11 Ammaa an, ya Jawmiraawo, hinnam, ummitinam ngam haa mi warjo ɓe. 12 Mi anndi a yerdi yam, ngam a accaay konne'en am ceyoro do''ere am. 13 A wallatam ngam mi ɗon huuwa ko fotti, a wondan bee am haa foroy. 14 En ngettu Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila, en maŋgtu mo haa abada abadin. Aamiina.

Jabuura 42

Bojji egginaaɗo

42:1 Yimre ekkitinoore ngam asŋgol Koora. 2 Bana lelwa laahirta to tawaay maayel ndiyam, non yoŋki am yenwirta gondal bee maaɗa, ya Allah. 3 Ngenka am ɗon naawa bana ɗomka. Ndey keɓanmi daraago yeeso maaɗa, ya Allah geeto? 4 Gonɗi am laati nyaamdu am jemma e naaŋge fuu, ngam konne'en am ɗon ?amammi: "Toy Allah ma?" 5 Naane mi yahdi bee yimɓe haa suudu Allah, mi ardi mooɓre maɓɓe seyiinde, min mbaɗi juulde bee seyo e gime maŋgtooje. To mi siftori ɗum, ɓernde am naawan. 6 Ko nafata to mi uumi, to mi woyi bana non? Ndikka mi hoolo Jawmiraawo. Mi anndi mi yettan mo fahin, ngam kaŋko woni balloowo yam e Allah am. 7 Ɓernde am ɗon naawa, ngam maajum mi siftoran mo, mi jooɗiiɗo haa lesdi Urdun, baŋge kooseeje Hermoon e Misar. 8 Ilamji mbeela ɗon koolda bana jurde ndiyam, o ukkani yam laruuraaji, ɗi ɗon caalo dow hoore am bana ?uuge mbeela. 9 Nyalawma fuu Jawmiraawo waŋgina hinnuye mum, jemma fuu mi yimana mo maŋgtooje, mi toro Allah mo hokki yam ngeendam. 10 Mi ɗon ?ama Allah, aynoowo yam: "Ko waɗi a yejjiti yam? Ngam ɗume njaranmi bone? Ngam ɗume konne'en ɓillatammi?" 11 Kuudi maɓɓe laati bana huuduure hallunde haa ɓandu am. Foroy ɓe ɗon ?amammi: "Toy Allah ma?" 12 Ko nafata to mi uumi, to mi woyi bana non? Ndikka mi hoolo Jawmiraawo. Mi anndi mi yettan mo fahin, ngam kaŋko woni balloowo yam e Allah am.

Jabuura 43

Tornde ngam gooŋɗineeki e kisndam

43:1 Gooŋɗinam, ya Allah, timmin jokkirgol am bee yimɓe sooyɓe gooŋgaaku, hisnam juuɗe fewooɓe e halluɓe. 2 An woni Allah aynoowo yam. Ngam ɗume a wudini yam? Ngam ɗume njaranmi bone? Ngam ɗume konne'en am ɓillatammi? 3 Neldu annoora ma e gooŋga ma, ɗi ɗowammi, ɗi koorammi haa hooseere ma seniinde, haa jooɗorde ma. 4 Nden mi ɓadito hirsirde ma, ya Allah, ngam a hokkatam seyo e welwelo. Mi yimanan ma bee moolooru, mi maŋgtan ma, ya Allah am. 5 Ko nafata to mi uumi, to mi woyi bana non? Ndikka mi hoolo Jawmiraawo. Mi anndi mi yettan mo fahin, ngam kaŋko woni balloowo yam e Allah am.

Jabuura 44

Ballal ɓooyma e torra jonta

44:1 Yimre ekkitinoore ngam asŋgol Koora. 2 Ya Allah, bee noppi amin min nani haala kuuɗe mawɗe ɗe kuuwɗa ɓooyma. Kaakaaji amin anndini min ko kuuwɗa nder jamanu maɓɓe. 3 An bee hoore ma a riiwi ummaatooje, a tabitini yimɓe ma nder lesdi maɓɓe. A halki ummaatooje man, ammaa a ɗuɗɗini yimɓe ma. 4 Ɓe nyaamaay lesdi bee kaafaaje maɓɓe, ɓe njaalaaki ngam daliila baawɗe maɓɓe boo. Juŋŋgo ma nyaamo sembiɗŋgo huuwi ɗum, ngam a yerdi ɓe. 5 Ya Allah, an woni laamiiɗo am, hokku asŋgol Yakubu jaalorgal. 6 Bee ballal maaɗa min ndo''an ɓillooɓe min, bee baawɗe innde ma min njaaloto konne'en amin. 7 Mi anndi mi jaalataako bee lagaawal am, kaafahi am hisnataa yam. 8 Ammaa an hisni min juuɗe ɓillooɓe min, a majjini wanyɓe min. 9 Min ngettan ma nyalaaɗe fuu, min maŋgtan innde ma foroy. 10 Ammaa jonta a wudini min, a toskini min, a acci wondugo bee jama'aare konu amin. 11 A doggini min yeeso konne'en amin, ɓe cakli min. 12 A laatini min bana baali kirseteeɗi, a saŋkiti min nder lesɗe jananne. 13 A soorri yimɓe ma buutu, a riskaay bee coggu man. 14 Heeddiɗɗiraaɓe amin ngi'i ko kuuwɗa min, ɓe ɗon njala min, ɓe ɗon njanca min. 15 A mbustini min haa ummaatooje heefeerɓe, ɓe fuu ɓe ɗon ndimba ko'e maɓɓe dow amin. 16 Mi ɗon yi'a toskaare maajum foroy, mi heewi mbustu, 17 ngam jaleeɗe konne'en am e bolle mettuɗe ɗe wanyɓe yam mbolwata. 18 Ɗum fuu ɗum warani min, min ngejjitaay ma boo, min pistaay alkawal maaɗa bee amin. 19 Min accaay tokkaago ma, min celaay laawol ma. 20 Ammaa an a wudini min haa nokkuure caafaali ngoni, a nastini min nyiɓre ɓaleere. 21 To min ngejjitno innde Allah amin, to min cujidanino ɗowanteeɗo jananno, 22 fakat a heɓtanno ɗum, ngam a anndi numooji amin cuuɗiiɗi. 23 Ngam daliila maaɗa ɓe ɗon mbara min nyalɗe fuu, ɓe ɗon ndaara min bana baali kirseteeɗi. 24 Fin, ya Jawmiraawo! Ngam ɗume ɗaanotooɗa? Umma, taa wudin min haa foroy. 25 Ngam ɗume mbirnata gite ma? Taa yejjit bone amin e ɓillaare amin. 26 Min njani nder mbulwuldi, min ɗon mbaali dow lesdi, min jaalaaɓe. 27 Umma, war wallugo min, hisnu min ngam daliila hinnuye ma.

Jabuura 45

Yimre ngam teegal laamiiɗo

45:1 (Ngam limtoowo: bana yimre "Pindi ladde".) Yimre yiide ngam asŋgol Koora. 2 Ɓernde am ɗon ɓula bolle belɗe, sey mi yimana laamiiɗo yimre am. Ɗemŋgal am nandi bee bindirgol bindoowo goniijo. 3 A ɓuri ɓiɓɓe Aadama fuu wooɗugo, barkaama. A wela-ɗemŋgaljo, Allah barkiɗini ma haa foroy. 4 Wakka kaafahi ma, ya laamiiɗo mawɗo, marɗo maŋgu e tedduŋgal. 5 Yah, tokka laawol ma, jaala, tabitin gooŋga e kiita ngooŋɗuka, nyaamo ma huuwa kuuɗe kaayeefiije. 6 Kuri ma ceeɓɗi njuwa ɓerɗe konne'en ma, ummaatooje cujida yeeso maaɗa. 7 Leeso laamu ngo Allah hokki ma, duumoto haa foroy, a laamanto maral ma bee gooŋgaaku. 8 A yiɗi ko fotti, a ɗon wanya halleende. Ngam maajum Allah Jawmiraawo maaɗa suɓi ma, hokki ma seyo ko ɓuri yimɓe woɗɓe fuu. 9 Urle belɗe feere feere ɗon dow limce ma, fiyooɓe moolooji ceynan ɓernde ma nder laamorde ma nyiɓraande bee nyi'e nyiibi. 10 Ɓiɓɓe laamiiɓe rewɓe laati yiɗaaɓe ma, haa nyaamo ma daada saare ɗon dari, o pawnoriiɗo bee kaŋgeeri laaɓndi. 11 An ɓaŋgeteeɗo laamiiɗo, nan ko mbi'an ma mi: Yejjit lenyol ma e saare baaba ma. 12 Ngam daliila ngarol ma laamiiɗo yiɗi ma. Kaŋko woni jawma, sey a ɗowtano mo. 13 Yimɓe Tirus ngaddanan ma dokke, riskuɓe ɗaɓɓitan yerduye ma. 14 Ndaa, ɓaŋgeteeɗo laamiiɗo ɗon wara, o booɗɗo masin. Limce maako cannyiraama kaŋgeeri. 15 O ɓorniiɗo limce booɗɗe tuppitaaɗe, ɓe ɗon njahra mo yeeso laamiiɗo. Faanyɓe rewɓe, ngorgiraaɓe maako ɗon ɗofta mo, ɓe fuu ɓe ɗon ngara yeeso laamiiɗo. 16 Ɓe ɗon ngara bee seyo e welwelo, ɓe ɗon nasta saare laamiiɗo. 17 A heɓan ɓiɓɓe ɗuuɗɓe, barkaama, ɓe laatoto tedduɓe bana kaakaaji ma, a ardinan ɓe dow lesdi fuu. 18 Yimre am anndinan gide garanɗe fuu tedduŋgal ma, ummaatooje maŋgtan ma haa foroy.

Jabuura 46

Allah ɗon wondi bee meeɗen

46:1 Yimre ngam asŋgol Koora. 2 Allah woni hisrude men e sembe men, koondey ɓillaare heɓi en, o wallan en. 3 Ngam maajum en kultortaa, koo to lesdi dimbake, koo to kooseeje ngibbi nder mbeela, 4 koo to ilamji mbeela kooli, mbaɗi ?uuge towɗe boo haa kooseeje ndimbo. Jawmiraawo honooɓe asama ɗon wondi bee meeɗen, Allah, ɗowanteeɗo Yakubu laatani en hisrude. 5 Ndaa maayo, cele maago ɗon ceyna berniwol Allah e suudu Ɓaŋgiiɗo seniindu. 6 Allah ɗon nder berniwol, nde baɓɓol waɗi fuu, o wallan ngol. 7 Ummaatooje mbaɗi tuurtol, laamuuji ndimbi. To Allah telɓi, duniyaaru ɓolwan. 8 Jawmiraawo honooɓe asama ɗon wondi bee meeɗen, Allah, ɗowanteeɗo Yakubu laatani en hisrude. 9 Ngare, ndaare ko Jawmiraawo huuwi, ndaare kuuɗe maako kulniiɗe haa duniyaaru. 10 O ɗon timmina konuuji nder duniyaaru fuu, o ɗon yewa lagaaje, o ɗon ta''a labbe, o ɗon wula bawarɗe bee yiite. 11 O ɗon wi'a: "Acce haɓre, annde min woni Allah. Min woni Ɓaŋgiiɗo dow ummaatooje duniyaaru fuu." 12 Jawmiraawo honooɓe asama ɗon wondi bee meeɗen, Allah, ɗowanteeɗo Yakubu laatani en hisrude.

Jabuura 47

Allah woni laamiiɗo duniyaaru fuu

47:1 Yimre ngam asŋgol Koora. 2 Kelle juuɗe mon bee seyo, onon ummaatooje fuu, maŋgte Allah bee gimi seyo. 3 Ngam Jawmiraawo Ɓaŋgiiɗo o kuleteeɗo, o laamiiɗo mawɗo dow duniyaaru fuu. 4 O hokki en jaalorgal dow ummaatooje, o ɗowtinani en yimɓe maaje fuu. 5 O suɓani en lesdi men, maral asŋgol Yakubu ngol o yiɗi. 6 Allah ɗon wa''o leeso laamu mum, hoolaaɓe maako ɗon koola, ɗon puufa. 7 Ngimane Allah men maŋgtoore, ngimane laamiiɗo men maŋgtoore. 8 Allah woni laamiiɗo duniyaaru fuu, ngimane mo yimre yettoore. 9 Allah ɗon jooɗi dow leeso laamu mum seniiŋgo, ɗon laamano ummaatooje fuu. 10 Mawɓe ummaatooje ɗon mooɓo hawtaade bee yimɓe Allah, ɗowanteeɗo Ibrahiima. Bawarɗe honooɓe fuu, Allah jeyi, o ɓaŋgiiɗo masin.

Jabuura 48

Siyona, berniwol Allah

48:1 Yimre ngam asŋgol Koora. 2 Jawmiraawo o mawɗo, o maŋgteteeɗo masin nder berniwol Allah men, dow hooseere maako seniinde. 3 Hooseere man towi, wooɗi masin, berniwol laamiiɗo mawɗo ɗon seyna duniyaaru fuu. 4 Koomoy nder cuuɗi maagol anndi: Gonduɗo bee Allah fuu hisan. 5 Laamiiɓe mooɓotiri ngam haɓre bee Siyona. 6 Ɓe ndaari ngol, ɓe kayɗini, ɓe kultori, ɓe ndoggi. 7 Diwŋgol naŋgi ɓe ton, bana luuwe naŋgirta ɓesnanɗo. 8 Allah halkan koombooje mawɗe bee hendu fuunaaŋge. 9 En meeɗi nanugo ko Allah huuwi, jonta en ngi'i ɗum nder berniwol Allah meeɗen, nder berniwol Jawmiraawo honooɓe asama, o tabitini ngol haa foroy. 10 Ya Allah, nder haykaliiru ma min ɗon ciftora hinnuye ma. 11 Yimɓe ɗon teddine kootoy fuu, innde ma anndaama haa keerol duniyaaru, nyaamo ma ɗon huuwa kiita ngooŋɗuka. 12 Yimɓe mooɓtiiɓe dow hooseere Siyona ɗon ceyo, nder gure Yahuuda boo ɓe ɗon ceyoro kiitaaji ma. 13 Taare berniwol Siyona fuu, lime cuuɗi maagol towɗi, 14 kakkilane mahi taariiɗi ngol, mbiɗite cuuɗi cembiɗɗi, ngam on anndina ɗum ɓikkoy mon: 15 Ɗowanteeɗo oo ɗum Allah meeɗen, o ɗowan en haa jamanu jamanuuji.

Jabuura 49

Hoolaago risku woni faataare

49:1 Yimre ngam asŋgol Koora. 2 Nane, onon ummaatooje kootoy, keɗite, onon yimɓe duniyaaru fuu, 3 mawɓe e leesɓe, riskuɓe e talaka'en fuu. 4 Sey mi numa numooji kakkilɗi, hunduko am wolwa bolle hikma. 5 Sey mi heɗito annditanamwol, mi waŋgina ko saawi nder maagol, saa'i mi ɗon fiya moolooru am. 6 Mi hulataa kooɗume nder nyalɗe sarru, to konne'en am halluɓe ɗon taari yam. 7 Kamɓe ɓe ɗon koolo jawdi maɓɓe, ɓe ɗon mantoro risku maɓɓe ɗuuɗŋgu. 8 Ammaa neɗɗo waawataa soottugo hoore mum, o waawataa yoɓugo Allah coottaari yoŋki maako. 9 Ngam saman yoŋki maako ɓuri baawɗe maako, jawdi maako fuu he'ataa haa abada. 10 Ndi hisnataa mo yenaande haa o tokko yeeɗugo haa foroy. 11 O ɗon yi'a koo marɓe hikma boo maayan bana humaki'en e faataaɓe fuu, ɓe accanan woɗɓe jawdi maɓɓe. 12 Genaale laatoto joole maɓɓe haa foroy, ɓe njooɗoto ton haa abada, koo to ɓe marno lesɗe mawɗe. 13 Maŋgu neɗɗo hisnataa mo maayde, o maayan bana dabbaaji. 14 Ndaare laawol maŋgtanɓe ko'e muuɗum'en, ndaare timmoode seyortooɓe bolle muuɗum'en mawnitiiɗe. 15 Ɓe yahreteeɓe haa joonde maayɓe bana baali, waade duran ɓe. Fajiri gooŋga'en njaaloto ɓe, ɓalli maɓɓe nyolan daayiiɗum e ci'e maɓɓe. 16 Ammaa Allah hisnan yoŋki am, o rimɗintam e baawɗe waade, o aynatam. 17 To goɗɗo riski, to tedduŋgal saare maako ɗon ɓesdo, taa hul mo, 18 ngam to o maayi, o hoocataa kooɗume bee maako, ndesaaje maako tokkataako mo nder yenaande. 19 Koo to o maŋgtuno hoore maako saa'i o geeto, koo to woɗɓe teddinno mo ngam o heɓi hayru, 20 fakat o hawtoyan bee kaakaaji maako nder joonde maayɓe, ɓe fuu ɓe meetataa yi'ugo naaŋge. 21 Neɗɗo tedduɗo mo walaa faamu, nandi bee dabbaaji kirseteeɗi.

Jabuura 50

Allah woni kiitoowo

50:1 Yimre Asaf. Allah Ɓaŋgiiɗo, Jawmiraawo men ɗon wolwa. O ɗon ewno duniyaaru fuu diga fuɗirde naaŋge haa mutirde maage. 2 Allah ɗon haa Siyona, ɗon yaynana duniyaaru, berniwol ngo'ol mari ngarol timmuŋgol. 3 Allah meeɗen ɗon wara, jeeɗataako. Yiite nyaamooye ɗon ardo mo, hendu saatundu ɗon taari mo. 4 O ɗon ewno asama e lesdi ɗi laato seedooɓe maako, saa'i o hiitoto yimɓe maako. 5 O wi'i: "Mooɓtaneeɗam hulɓe yam, lii'aniiɓe yam kirsaaŋga ngam haɓɓugo alkawal bee am." 6 Asamanji ɗon ngaajo gooŋgaaku maako, ngam Allah on woni kiitoowo. 7 Nane, onon yimɓe am, haa mi wolwana on. Onon Isra'iila'en, mi seedoto aybe mon. Min woni Allah, ɗowanteeɗo mon. 8 Mi felataa on ngam kirsaaɗi mon e guleteeɗi mon ɗi lii'antooɗon yam koondey. 9 Ammaa mi walaa haaje ga'i kalhali mon, malla jawɗi be'i haa waalde mon. 10 Ngam min mari kuuje ladde fuu, non boo dabbaaji ujineeje dow kooseeje. 11 Min mari colli e ko mari yoŋki haa ladde fuu. 12 Koo to mi nani weelo, mi wi'ataa on, ngam duniyaaru e ko woni nder maaru, min jeyi. 13 Kadi mi nyaaman kusel ga'i na? Malla mi yaran ?i?am jawɗi? 14 Lii'ane Allah mon gettooje, kebbinane Ɓaŋgiiɗo togayeeje+ mon. 15 Toreeɗam nder wakkati ɓillaare, nden kam mi hisnan on, onon boo on maŋgtatam. 16 Ammaa kalluɗo, Allah wi'i mo: "Koni limtata umrooje am, koni mbolwata haala alkawal am? 17 A ɗon salo wo''itineego, a ɗon sakkina bolle am ɓaawo ma. 18 To a yi'i gujjo, a hawtan bee maako, a ɗon soobra bee jeenooɓe. 19 Hunduko ma ɗon ɓula bolle kalluɗe, ɗemŋgal ma ɗon haso naafikaare. 20 A ɗon nyo'a deerɗa a ɗon hallina ɓii daada ma. 21 Kanjum kuuwɗa ­- min mi jeeɗi. Ngam maajum a tammi, min boo bana maaɗa. Asee! Jonta mi felan ma haa mi faamtine aybe ma fuu." 22 Kakkilane ɗum, onon yejjitanɓe yam, ngam taa mi halka on, walaa kisnanɗo on. 23 Lii'antooɗo yam yettoore, teddintam, darnanɗo laawol mum, yi'an kisndam am.

Jabuura 51

Tornde tuubu

51:1 Daawuda windi yimre nde'e 2 ɓaawo annabi Natan wolwani mo haala njeenu maako bee Bat-Seeba. 3 Hinnam, ya Allah, fodde mo''ere ma, fodde hinnuye ma ɗuuɗɗo ittu aybe am. 4 Lootu aybe am e hakke am, laɓɓinam tal. 5 Mi faami aybe am, mi ɗon yi'a hakke am foroy. 6 Dow maaɗa tan mbaɗmi aybe, mi huuwi kalluɗum yeeso ma. Ngam maajum a gooŋɗuɗo to a hiitake yam, a walaa feloore to a do''i yam. 7 Fakat mi danyaaɗo nder junuuba, diga daada am reedi yam, mi ɗon nder hakke. 8 An a yiɗi ɓernde gooŋgaare, hebbin numooji am bee hikma maaɗa. 9 Ittu hakke am, nden kam mi laaɓan. Lootu aybe am, nden kam mi ranwan tal. 10 Accu mi nana gimi seyo e welwelo, haa mi maata seyo fahin, ɓaawo a hiiti yam. 11 Wirnu gite ma ngam taa ngi'a hakkeeji am, ittu halleende am fuu. 12 Ya Allah, taganam ɓernde laaɓnde, hokkam ruuhu kesu tabitiiŋgu. 13 Mi yiɗi daraago yeeso ma, taa riiwam, taa ittanam Ruuhu ma ceniiŋgu. 14 Seynam fahin bee ballal ma, hokkam ruuhu ɗowtotooŋgu. 15 Nden kam mi sappinan huuwooɓe junuuba laawol ma, marɓe hakke lortoto haa maaɗa. 16 Hisnam, ya Allah, Kisnoowo yam, hisnu yoŋki am, min boo mi maŋgtan gooŋgaaku ma. 17 Ya Jawmiraawo, maɓɓit hunduko am haa mi waajina maŋgtoore ma. 18 A ɗaɓɓataa kirseteeɗi, to naa non mi hokkanno ɗi, guleteeɗi pottantaa ma. 19 Dokkal pottananŋgal ma ɗum ruuhu ɗowtiiŋgu, ɓernde hoynde, ɗowtiinde, a salataako nde, ya Allah. 20 Woonan Siyona fodde mo''ere ma, nyiɓta mahi Urusaliima. 21 Nden a yerdoto kirseteeɗi e guleteeɗi pottuɗi, ɓe lii'oto ga'i dow hirsirde ma.

Jabuura 52

Ko kalluɗo mantorto, duurataa

52:1 Daawuda windi yimre nde'e 2 ɓaawo Do'ek Edoomiijo yehi haa Sawulu, wi'i mo: Daawuda ɗon nder saare Akimelek. 3 Koni mantortooɗa halleende ma, an toonyoowo? Hinnuye Allah duumoto haa foroy. 4 A ɗon haɓɓa dabareeji ngam halkugo woɗɓe, ɗemŋgal ma nandi bee beluhi belnaaki. 5 A ɓuri yiɗugo halleende dow mbooɗeeŋga, a ɓuri yiɗugo fewre dow gooŋga. 6 A yiɗi mettingo yimɓe bee bolle ma, an naafikiijo! 7 Ngam maajum Allah halkan ma haa foroy, o naŋgan ma, o wiftan ma nder suudu ma, o ɗoofan ɗaɗi ma nder lesdi yeeɗɓe. 8 Gooŋga'en ngi'an ɗum, kultoran. Ɓe njalan ma, ɓe mbi'an: 9 "Ndaa goɗɗo mo ɗaɓɓitaay hisrude haa Allah, ammaa o ɓaari risku maako ɗuuɗŋgu, o tammi halleende maako hisnan mo." 10 Ammaa min mi nandi bee jaytunhi mawnanki baŋge suudu Allah, mi ɓaaroto hinnuye maako haa foroy. 11 Mi maŋgtan ma koondey, ngam an huuwi ɗum. Mi waajinan mbooɗeeŋga caka yimɓe ma.

Jabuura 53

Faataare e halleende yimɓe

53:1 Yimre Daawuda ekkitinoore. 2 Faataaɓe ɗon numa: "Allah woodaa." Ɓe mbonni fakat, ɓe ɗon kuuwa nyidduɗum. Walaa kuuwanɗo ko fotti, walaa koo gooto. 3 Allah mo asama ɗon laara ɓiɓɓe Aadama, haa o yi'a to woodi marɓe hakkiilo, ɗaɓɓitanɓe mo. 4 Ammaa ɓe fuu ɓe celi laawol gooŋga, ɓe mbonni. Walaa kuuwanɗo ko fotti, walaa koo gooto. 5 Jawmiraawo ?ami: "Huuwooɓe junuuba ɓe'e, nyaamanɓe yimɓe am, ɓe ngalaa hakkiilo na? Ɓe ɗon nyaama nyaamdu am, ammaa ɓe cujidantaa yam." 6 Fakat ɓe kultoran, koo to daliila kulol woodaa. Allah saŋkitan i'e konne'en ma, ɓe mbustan, ngam o wudini ɓe. 7 Mi ɗon reena kisndam warana Isra'iila diga Siyona. To Allah woonani yimɓe mum fahin, nden kam Isra'iila'en, asŋgol Yakubu ngiman bee seyo.

Jabuura 54

Tornde ngam aynol diga konne'en

54:1 (Ngam limtoowo: bee moolooji.) Daawuda windi yimre nde'e 2 ɓaawo Sifi'en njehi haa Sawulu, mbi'i mo: "Daawuda ɗon nyukki haa amin." 3 Ya Allah, hisnam bee baawɗe ma, gooŋɗinam bee sembe ma. 4 Ya Allah, jaɓ tornde am, heɗita bolle am. 5 Mawnitiiɓe ummani yam, toonyooɓe ngiɗi mbarugo yam, walaa ko yaali ɓe bee Allah. 6 Ammaa mi anndi Allah ɗon, o wallatam. Jawmiraawo aynan yoŋki am. 7 Allah lornuma halleende konne'en am dow ko'e maɓɓe, o nattinan ɓe ngam o gooŋgaajo. 8 Ya Jawmiraawo, mi lii'anto ma kirseteeɗi bee seyo, mi yettan ma, ngam a booɗɗo. 9 A hisni yam ɓillaaje am fuu, gite am ceyoro halkere konne'en am.

Jabuura 55

Tornde ngam ballal

55:1 (Ngam limtoowo: bee moolooji.) Yimre Daawuda. 2 Ya Allah, heɗita do'a am, taa sala tornde am. 3 Nanam, jaabam, mi tampuɗo ngam torraaji am. 4 Mi ɗon uuma ngam purka konne'en am e ɓillaare halluɓe. Ɓe ɗon ukka halkere dow am, ɓe ɗon tokkoro yam bee nganyŋgu e tikkere. 5 Ɓernde am ɗon diwna, kulol maayde ukkani yam. 6 Kultoreeŋgol e diwŋgol naŋgi yam, kulol caatuŋgol suddi yam. 7 Mi wi'i: "To mi woodino bileeji bana poola, mi fiiran, mi foofta. 8 Mi fiiran daayiiɗum, mi yahan jooɗaago nder ladde. 9 Mi yaawan haa mi hisa hendu saatundu. Ammaa mi walaa bileeji." 10 Jiiɓu hakkiilooji maɓɓe, ya Allah, sendu ɗemɗe maɓɓe, ngam mi ɗon yi'a toonyaare e fitina nder berniwol. 11 Jemma e naaŋge fuu ɓe ɗon taaro ngol dow mahol maagol, ngol heewi sarru e jamba. 12 Halkere ɗon jooɗi caka maagol, ɓillaare e rikisi ceedataa bee luumo maagol. 13 To ɗum konneejo am mo huɗi yam, mi munyananno mo. To ɗum ganyɗo yam mo ummani yam, mi heɓanno suuɗaago yeeso maako. 14 Ammaa ɗum an, goɗɗo nanduɗo bee am, soobaajo am mo kooliimi. 15 En njooɗodino bee kawtal booɗŋgal, en njahduno haa suudu Allah nder mooɓre seyiinde. 16 Kay! Sey waade jokko konne'en am! Ɓe nasta jahannama ɓe yeeɗɓe. Halleende heewi cuuɗi maɓɓe e ɓerɗe maɓɓe fuu. 17 Ammaa min mi ɗon wookana Allah, kaŋko o hisnatam. 18 Maŋgariba e fajiri e caka nyalawma fuu mi ɗon uuma, mi ɗon woya, haa o nanammi. 19 O hooratam jam e konuuji am bee konne'en am ɗuuɗɓe. 20 Diga duniyaaru tagaaka, Allah woni laamiiɗo. Kaŋko o nanantam, o semtinan ɓe, ngam ɓe mbootataa, ɓe kulataa Allah. 21 Kawtunooɗo bee am go ummani sooba'en mum, fisti alkawal. 22 Bolle maako ɓuri leeɓol ɗelmugo, ammaa ɓernde maako heewi konu. Bolle maako ɗon ila bana nebbam, ammaa ɗe ta''an bana kaafaaje belɗe. 23 Halfin Jawmiraawo dooŋgal ɓernde ma, o jogoto ma, o accataa koolaaɗo maako dimbo. 24 Ammaa an, ya Allah, a wuboto ɓe nder ngaska halkere, rufooɓe ?i?am e rikisi'en njottataako reeta balɗe maɓɓe. Ammaa min kam, mi hooloto ma.

Jabuura 56

Do'aare hoolaare

56:1 (Ngam limtoowo: bana yimre "Poola dow leɗɗe daayiiɗe".) Daawuda windi yimre nde'e ɓaawo Filisti'en naŋgi mo haa Gaat. 2 Hinnam, ya Allah, ngam yimɓe ngiɗi moɗugo yam, ɓe ɗon mbaɗammi konu koondey. 3 Konne'en am ɗon nyalla ukkanaago yam, ɗuuɗɓe ɗon ɓillammi, ɓe mawnitiiɓe. 4 To ɓe kulni yam, mi hooloto ma. 5 Mi ɗon mantoro Allah e wolde mum, mi ɗon hoolo mo, mi hulataa kooɗume. Ɗume yimɓe mbaɗatammi? 6 Ko mi huuwata fuu, konne'en am ngaylitan ɗum, foroy ɓe ɗon nufo sarru dow am. 7 Ɓe ɗon mooɓo haa nyukkorde, ngam ɓe korammi, ɓe ayna palanɗe am, ɓe mbarammi. 8 Ɓe kuuwi junuuba. Ngam maajum ɓe kisan na? Ya Allah, do''u yimɓe ɓe'e bee tikkere ma. 9 A limi nyalɗe bojji am, a mooɓti gonɗi am fuu nder faandu ma, a windi limgal maaji nder deftere ma. 10 Nyalaade mi toroto ma, a lornan konne'en am fuu ɓaawo. Mi anndi fakat, an, ya Allah, a ɗon wondi bee am. 11 Mi ɗon mantoro Allah e wolde mum, mi ɗon hoolo Jawmiraawo e wolde mum. 12 Mi hooloto Allah, mi hulataa kooɗume. Ɗume yimɓe mbaɗatammi? 13 Ya Allah, sey mi hebbinane togayeeje+ am, mi lii'ano ma gettooje. 14 Ngam a hisni yoŋki am e maayde, a ayni kosɗe am, taa mi do''o. Ngam maajum mi ɗon yaha yeeso Allah bee jayŋgol ngol yaynanta yeeɗɓe.

Jabuura 57

Tornde ngam ballal

57:1 (Ngam limtoowo: bana yimre "Taa wonnu".) Daawuda windi yimre nde'e ɓaawo o doggi Sawulu, o nyukki nder lowol. 2 Hinnam, ya Allah, hinnam, ngam haa maaɗa keɓanmi hisrude. Mi suuɗoto haa ɗowdi bileeji ma, sey to sarru saalake. 3 Mi ɗon wookana Allah Ɓaŋgiiɗo, kaŋko o timminan haala am jam. 4 Allah mo asama neldammi kisndam. O do''an ukkaniiɓe yam, o hinnoto yam, o woonantam. 5 Mi ɗon waali caka barooɗe cuunaaɗe nyaamugo yimɓe. Nyi'e maaje nandi bee labbe e kuri, ɗemɗe maaje nandi bee kaafaaje belɗe. 6 Ya Allah, waŋgin maŋgu ma haa asamanji, waŋgin tedduŋgal ma nder duniyaaru fuu. 7 Konne'en am tuufani yam tuuforgol, mi ɓilliiɗo masin. Ɓe ngasi ngaska haa laawol am, ammaa ɓe njolli nder maaka bee ko'e maɓɓe. 8 Ɓernde am de'iti, ya Allah, mi taaskake, mi yiman, mi maŋgtan ma. 9 Hiddeko weeta, mi fina, mi fiya moolooru am e hoodu am, mi findina naaŋge. 10 Mi yettan ma caka ummaatooje, ya Jawmiraawo, mi yimanan ma caka yimɓe ɗuuɗɓe. 11 Hinnuye ma yottoto asamanji, non boo gooŋgaaku ma. 12 Ya Allah, waŋgin tedduŋgal ma nder duniyaaru fuu.

Jabuura 58

Tornde ngam kiita dow kalluɗo

58:1 (Ngam limtoowo: bana yimre "Taa wonnu".) Yimre Daawuda. 2 Onon mawɓe, on ɗon kiitoro bee gooŋga na? On ɗon mbaɗana ɓiɓɓe Aadama kiita ngooŋɗuka na? 3 Woodaa! Ɓerɗe mon ɗon nufo halleende tan, on ɗon kuuwa toonyaare nder lesdi. 4 Halluɓe ɓe tuurtooɓe diga ɓe ɗon musina, ɓe fewooɓe, ɓe ɗon mboofa diga ɓe ngurti reedu daada. 5 Ɓe keewi tooke bana poosokje, ɓe ɗon cukka noppi maɓɓe bana culanndi pahari. 6 Ndi nanataa sawtu pijiroowo ndi, annduɗo bolle hiila. 7 Ya Allah, yew nyi'e maɓɓe, fusu galaŋge barooɗe'en ɓe'e, ya Jawmiraawo. 8 Sey ɓe majja bana ndiyam dow harde, ɓe natta bana geene dow laawol. 9 Ɓe kalka bana ɓii hoonyoldu nder naaŋge, ɓe laato bana ɓiŋgel dufŋgel ngel meeɗaay yi'ugo naaŋge. 10 Hiddeko ɓe paama, ɓe ta''eteeɓe bana wumre gi'e, Allah ruuynan ɓe bee ɓernuki mum. 11 Gooŋga'en ceyoto to ɓe ngi'i no Allah hiitorto halluɓe, kosɗe maɓɓe njampan ?i?am marɓe hakke. 12 Yimɓe mbi'an: "Fakat, gooŋga'en keɓi mbarjaari, Allah kiitoowo duniyaaru ɗon."

Jabuura 59

Tornde ngam kisndam

59:1 (Ngam limtoowo: bana yimre "Taa wonnu".) Daawuda windi yimre nde'e ɓaawo Sawulu neli yimɓe, ɓe ayna saare Daawuda, ɓe mbara mo. 2 Ya Allah am, hisnam juuɗe konne'en am, aynam e jokkirooɓe bee am. 3 Hisnam juuɗe huuwooɓe junuuba, wallam e rufooɓe ?i?am. 4 Laar, ɓe ɗon ɗaɓɓita yoŋki am, toonyooɓe ɗon mooɓotira dow am. Ammaa mi walaa aybe sam, ya Jawmiraawo. 5 Mi waɗaay ko waddata ɓe bee pargal, ɓe ukkano yam. 6 Umma, ya Allah, Jawmiraawo honooɓe asama, war, wallam, ya ɗowanteeɗo Isra'iila. Umma, hiita heefeerɓe fuu, taa enɗu jambooɓe halluɓe ɓe'e. 7 Nde hiiri fuu ɓe ɗon ngarta wohugo bana dawaaɗi, ɓe ɗon ngiilo nder wuro. 8 Nan bolle maɓɓe kalluɗe, ɗemɗe maɓɓe nandi bee kaafaaje belɗe, ɓe ɗon mbi'a: "Moy nanata en?" 9 Ammaa an, ya Jawmiraawo, a ɗon jala ɓe, a ɗon janca heefeerɓe fuu. 10 An woni sembe am, mi ɗon hoolo ma, an woni hisrude am, ya Allah. 11 A wardan haa am bee hinnuye ma, a seynirtam bee yi'ugo do''ere konne'en am. 12 Taa mbar ɓe, ngam taa lenyol am yejjita ɓe, saŋkit ɓe bee baawɗe ma, do''u ɓe, ya Jawmiraawo, aynoowo min. 13 Kunduɗe maɓɓe keewi hakke, bolle maɓɓe fuu ɗum hakke. Mawnitaare maɓɓe do''a ɓe, ngam ɓe ɗon pewa, ɓe ɗon naala. 14 Nattin ɓe bee ɓernuki ma, nattin ɓe, taa koo gooto maɓɓe lutta. Nden kam koomoy anndan Allah woni laamiiɗo dow asŋgol Yakubu, o laamiiɗo dow keeri duniyaaru fuu. 15 Nde hiiri fuu, konne'en am ɗon ngarta, ɗon mboha bana dawaaɗi, ɗon ngiilo nder wuro. 16 Ɓe ɗon ngiilo ngam tefugo nyaamdu, to ɓe kaaraay, ɓe ngurŋgurtan. 17 Ammaa min mi maŋgtan baawɗe ma, nde weeti fuu mi seyorto hinnuye ma. Ngam an a laatani yam hisrude, a ayni yam nder wakkati ɓillaare. 18 An woni sembe am, mi yimanan ma. An woni hisrude am, ya Allah kinnotooɗo yam.

Jabuura 60

Tornde ngam ballal

60:1 (Ngam limtoowo: bana yimre "Pindiri ladde".) Daawuda windi yimre nde'e 2 ɓaawo o haɓi bee Siriya'en Mesopotamiya e Siriya'en Soba, ɓaawo Yoo'ab lorti, mbari Edoomi'en ujine sappo e ɗiɗo nder waadiwol manda. 3 Ya Allah, a wudini min, a saŋkiti min, a ɓernani min, ammaa jonta lortana min. 4 A dimbini lesdi, a seeki ndi. Jonta maɓɓu ceekli maari, ngam taa ndi sampito. 5 A holli yimɓe ma kuuɗe caatuɗe, a yarni min nguykinoojam kalluɗam. 6 A darnani hulɓe ma tuutawal, ngam ɓe ndogga ton, ɓe kisa kuri konne'en maɓɓe. 7 Wallu min bee nyaamo ma, jaɓ tornde amin, ngam haa yiɗaaɓe ma kisa. 8 Allah wolwi nder suudu mum seniindu: "Mi jaaloto, mi sendan Sikem, mi yeɗan yimɓe am waadiwol Sukkot. 9 Gile'at min jeyi, non boo Manassa, Efrayim woni hufneere am njamndiire, Yahuuda woni sawru laamu am. 10 Mo'ab woni yiiworde am, mi wi'an lesdi Edoom ɗum maral am, Filistiya boo sappantam. 11 Moy yahratammi nder berniwol cembiɗŋgol? Moy ɗoftatammi haa Edoom?" 12 Ya Allah, gooŋga a wudini min na? A meetataa wallugo jama'aaje konu amin na? 13 Wallu min jaalaago ɓillooɓe min, ngam ballal yimɓe nafataa. 14 Ya Allah, to an a ɗon wondi bee amin, min njaaloto konne'en amin.

Jabuura 61

Hoolaare aynol Allah

61:1 Yimre Daawuda. 2 Ya Allah, nan bojji am, heɗita tornde am. 3 Mi egginaaɗo haa keerol duniyaaru, mi walaa de'ere, mi ɗon toro ma: Yahram dow hooseere hisnoore. 4 Ngam an woni Kisnoowo yam, a hisnatam juuɗe konne'en am bana suudu sembindu. 5 Accu mi jooɗo nder suudu ma haa foroy, mi suuɗo haa ɗowdi bileeji ma. 6 A nani togayeeje+ am, ya Allah, a hokki yam ko ndokkuɗa hulɓe ma fuu. 7 Juttin balɗe laamiiɗo, ɓesdan mo duuɓi haa foroy. 8 Tabitin mo yeeso maaɗa dow leeso laamu maako, aynu mo bee hinnuye ma e gooŋgaaku ma. 9 Min kam mi yiman maŋgtoore ma haa foroy, nyalɗe fuu mi hebbinante togayeeje am.

Jabuura 62

Allah tan woni hisrude

62:1 Yimre Daawuda ngam Yedutuun. 2 Ɓernde am huusitani Allah, mi de'iti, kisndam am ɗon iwa haa maako. 3 Kaŋko o hisnatam, o wallatam, o aynatam, ngam taa mi dimbo. 4 Ndey accoton ukkanaago goɗɗo gooto, do''ugo mo bana mahol tampuŋgol, bana mahdi ɓadiindi yibbugo? 5 On ɗon nufo jippingo mo dow nokkuure maako townde, on ngiɗi pewe. Kunduɗe mon ɗon mbarkiɗina mo, ammaa ɓerɗe mon ɗon naala mo. 6 Ɓernde am huusitani Allah, mi de'iti, tammunde am haa maako woni. 7 Kaŋko o hisnatam, o wallatam, o aynatam, ngam taa mi dimbo. 8 Kisndam am e tedduŋgal am ɗon iwa haa Allah, kaŋko woni hooseere am e hisrude am. 9 Onon yimɓe am, nuɗɗine mo koondey, ngecce mo ko torrata ɓerɗe mon, ngam kaŋko woni hisrude men. 10 Ɓiɓɓe Aadama ɗum hendu, ɗum huunde meere, to a waɗi ɓe dow awnorɗum, ɓe ngalaa teddeeŋga, koo hendu boo ɓuran ɓe teddugo. 11 Taa tamme toonyaare nafan on, taa tamme jaɓtugo waddanan on risku. To jawdi mon ɗon ɓesdo, taa ɓerɗe mon ɗakko ndi. 12 Allah mari baawɗe fuu, mi ɗon nana o wi'i ɗum, naa nde woore tan. 13 An, ya Jawmiraawo, a mari hinnuye boo, a warjoto koomoy fodde kuuɗe mum.

Jabuura 63

Ngenka hedi Allah

63:1 Yimre Daawuda, nde o wonno nder ladde Yahudiya. 2 Ya Allah, an woni Allah am, mi ɗon ɗaɓɓite, mi ɗon yenwa gondal bee maaɗa. Ɓandu am fuu ɗon yenwe bana lesdi njoorndi, koorndi ndi walaa ndiyam. 3 Accu mi laare nder suudu ma seniindu, mi yi'a baawɗe ma e tedduŋgal ma. 4 Hinnuye ma ɓuri ngeendam ngam maajum mi maŋgtan ma. 5 Mi maŋgtan ma haa timmoode balɗe am, mi weeɗan juuɗe am ngam toraago ma. 6 Ɓernde am haaran bana to mi heɓi mbeernaari mboondi, hunduko am yettan ma bee seyo. 7 To mi waalake dow be''itte am, mi siftoran ma, to mi fini jemma, mi numtan haala ma. 8 Ngam an woni balloowo yam, mi yiman bee seyo haa ɗowdi bileeji ma. 9 Mi ɗon ɗakko ma, nyaamo ma ɗon jogi yam. 10 Ammaa ɗaɓɓitooɓe yoŋki am, doole ɓe nasta joonde maayɓe. 11 Kaafahi mbaran ɓe, ɓe laatoto geɗal caafaali. 12 Laamiiɗo seyoto ngam daliila Allah, hunortooɓe innde maako mantoto, ngam o sukkan kunduɗe fewooɓe.

Jabuura 64

Tornde ngam aynol konne'en suuɗiiɓe

64:1 Yimre Daawuda. 2 Mi ɓilliiɗo, ya Allah, heɗita uumaali am. Mi ɗon hula konne'en am, hisnu yoŋki am. 3 Aynam e dabareeji halluɓe, e mooɓre huuwooɓe junuuba. 4 Ɓe ɗon mbelna ɗemɗe maɓɓe bana kaafaaje, ɓe ɗon piɗa bolle maɓɓe kaaɗɗe bana kuri. 5 Ɓe ɗon mbaali haa nyukkorde ngam ɓe piɗa mo walaa aybe, ɓe piɗan bee juhuki, ɓe kulataa. 6 Ɓe ɗon tiɗɗina ɓerɗe maɓɓe huuwugo kalluɗum, ɓe ɗon carwotira haa ɓe mbaɗata tuuforli, ɓe ɗon mbi'a: "Taa goɗɗo yi'a ɗi." 7 Ɓe ɗon nufo kuuje kalluɗe, ɓe ɗon numa walaa mo heɓtata dabare maɓɓe. Fakat, ɓernde neɗɗo nandi bee ngaska lugguka. 8 Ammaa Allah fiɗan ɓe. Ndaa, kuri maako keɓi ɓe. 9 O do''an ɓe ngam daliila bolle maɓɓe. Koomoy yi'i ɗum, dimban hoore mum. 10 Yimɓe fuu kultoran, ɓe mbolwan ko Allah huuwi, ɓe kakkilanan kuuɗe maako. 11 Gooŋga'en ceyorto Jawmiraawo, keɓan hisrude haa maako, gooŋɗa-ɓerɗe'en fuu ngettan mo.

Jabuura 65

Yimre yettoore

65:1 Yimre Daawuda. 2 Ya Allah, sey yimɓe fuu ngima yettoore ma haa Siyona, ɓe kebbinane togayeeje+ maɓɓe, 3 ngam an a ɗon jaɓa do'aaji maɓɓe. Yimɓe fuu ngara haa maaɗa 4 ngam daliila aybeeji muuɗum'en. To hakkeeji amin teddani min, an a yaafoto ɗi. 5 Seyo laatani suɓaaɓe ma ɓe nduŋganiɗa jooɗaago baŋge maaɗa, Min kaaran barkaaji suudu ma, haykaliiru ma seniindu. 6 A jaaboto tornde amin, ya Allah, Kisnoowo min, a hisnan min bee kuuɗe kaayeefiije. Jooɗiiɓe haa keeri duniyaaru e pomoole mbeela fuu keɓan hisrude haa maaɗa. 7 A tabitini kooseeje bee baawɗe ma, a waŋgini sembe ma fuu. 8 A de'itini hoolo beeli, hoolo ?uuge maaji, a de'itini tuurtol ummaatooje. 9 Duniyaaru fuu hultori ngam daliila kuuɗe ma, diga keerol maaru gootol haa ngola, yimɓe ɗon ceyo. 10 A ɗon hakkilana lesdi, a ɗon yarna ndi, a ɗon riskina ndi masin, maayo ma jinnataa. To a yarni lesdi, ndi fuɗnan gawri. 11 A ɗon yarna kaatorooji maari, a ɗon ɗelmina ndi bee iyeele, a ɗon barkiɗina ko ndi fuɗnata. 12 Hitaande timman bee ?aamle ɗuuɗɗe ngam mbooɗeeŋga ma, barka tokkoto palanɗe ma fuu. 13 Durduɗe keewan tokke, towndiije boo keewan gimi seyo. 14 Durduɗe keewan baali, waadiiji keewan gawri, yimɓe ngiman bee seyo.

Jabuura 66

Maŋgtoore kuuɗe Allah mawɗe

66:1 Ngimane Allah bee welwelo, onon yimɓe lesɗe fuu. 2 Ngime ngam tedduŋgal innde maako, ɗuɗɗine maŋgtooje maako. 3 Mbi'e Allah: "Kuuɗe ma ɗe kaayeefiije. Koo konne'en ma boo leestanan ma, ngam baawɗe ma ɗuuɗi masin. 4 Sey duniyaaru fuu sujidane, yimane gettooje, maŋgta innde ma." 5 Ngare, ndaare kuuɗe Allah mawɗe, kuuɗe maako kaayeefiije haa ɓiɓɓe Aadama. 6 O wartiri mbeela lesdi njoorndi, kaakaaji men ta''i maayo Maaliya bee kosɗe. Saa'i maajum en ceyori kuuɗe maako. 7 Bee baawɗe maako o ɗon laamo haa foroy, gite maako ɗon linya ummaatooje. Tuurtooɓe keɓataa ummanaago mo. 8 Maŋgte Allah men, onon ummaatooje, ngime yettoore maako bee sawtu. 9 O ɗon ayna yoŋkiiji men, o accaay en en ndo''o. 10 Ya Allah, a foondi gooŋgaaku amin, a laɓɓini min bana goɗɗo laɓɓinirta cardi nder yiite. 11 A nastini min nder tuuforgol, a yowi dooŋgal tedduŋgal dow ko'e amin. 12 A acci konne'en amin njaaɓa dow amin, a saalini min yiite e ndiyam lugguɗam, ammaa jonta a feesini min. 13 Mi wardan bee guleteeɗi haa suudu ma, ngam mi hebbinane togayeeje+ am. 14 Mi hokkan ma ko mi togani ma diga mi ɓilliiɗo. 15 Mi lii'anto ma baali payɗi guleteeɗi, hawtaade bee uureeŋga jawɗi baali guleteeɗi, mi lii'anto ma ga'i e jawɗi be'i boo. 16 Onon hulɓe Jawmiraawo fuu, ngare, nane, haa mi anndina on ko o huuwani yam. 17 Mi wookani mo ngam ballal, mi taaskakeno maŋgtugo mo. 18 To mi nufino halleende, Jawmiraawo nanantaano yam. 19 Ammaa Allah nanani yam fakat, o heɗiti tornde am. 20 Mi yettan Allah, ngam o salaaki do'a am, o ittanaay yam mo''ere maako.

Jabuura 67

Sey ummaatooje maŋgtu Allah

67:1 (Ngam limtoowo: bee moolooji.) 2 Ya Allah, hinna min, barkiɗin min, woonan min. 3 Nden kam duniyaaru fuu anndan muuyo ma, ummaatooje fuu anndan kisndam ma. 4 Sey ummaatooje maŋgte, ya Allah, ummaatooje fuu maŋgtu ma. 5 Yimɓe fuu ngima bee seyo e welwelo, ngam a ɗon hiitoro ɓe bee gooŋga, a ɗon ɗowa ummaatooje duniyaaru fuu. 6 Sey ummaatooje maŋgte, ya Allah, ummaatooje fuu maŋgtu ma. 7 Lesdi waɗi ?aamle muuɗum, Allah, ɗowanteeɗo men barkiɗini en. 8 Fakat, Allah barkiɗini en. Sey yimɓe duniyaaru fuu kula mo.

Jabuura 68

Yimre jaalorgal

68:1 Yimre Daawuda. 2 To Allah ummake, konne'en maako caŋkititto, wanyɓe mo ndoggan yeeso maako. 3 Bana cuurɗe nattirta nder hendu, bana taari ɓolwirta nder yiite, nonnon halluɓe kalkirta yeeso Allah. 4 Ammaa gooŋga'en ceyoto yeeso Allah, ɓe ngiman bee seyo e welwelo. 5 Ngimane Allah, maŋgte innde maako, taaskitine laawol ngam Allah jahanɗo bee duule. Innde maako Jawmiraawo, ceye yeeso maako. 6 Allah ɗon jooɗi nder suudu mum seniindu, kaŋko woni baaba atiime'en, kakkilanoowo rewɓe yurumɓe. 7 o hawritan ɗalaaɓe bee yimɓe woɗɓe, o fistan haɓɓaaɓe, o hokka ɓe feesaare. Ammaa tuurtooɓe njooɗoto nder ladde meere. 8 Ya Allah, a ardi yimɓe ma, a ta''i ladde. 9 Saa'i maajum lesdi dimbi, asamanji toɓni iyeele ngam garki ma, ya Allah Isra'iila, baŋguɗo dow hooseere Sina. 10 A toɓni iyeele ɗuuɗɗe, a hesɗitini lesdi ma tampundi. 11 Yimɓe njooɗi nder maari, mbooɗeeŋga ma taaskitini ndi ngam laafuɓe. 12 Jawmiraawo umri, rewɓe ɗuuɗɓe ngoyni habaru jaalorgal: 13 "Laamiiɓe konuuji ɗon ndogga bee doggugo." Rewɓe haa saare ɗon cenda keɓal konu. 14 Ɓe nandi bee pooli cardi ɗi bileeji mum kaŋgeeri. Koni ngiɗɗon waalaago nder baalɗe? 15 Saa'i Allah Baawɗo saŋkiti laamiiɓe dow hooseere Salmon, o toɓni mallimallooje ton. 16 Hooseere Baasan, mawnde masin, nde mari ?uuge ɗuuɗɗe. 17 Onon kooseeje marɗe ?uuge ɗuuɗɗe, koni kaajoton hooseere nde Allah suɓani hoore mum jooɗaago? Jawmiraawo jooɗoto ton haa foroy! 18 Allah ɗon warda bee mootaaji pucci ujineeje, o ɗon wara diga Sina ngam o nasta haykaliiru maako. 19 O wa''i dow leeso laamu maako, naŋgaaɓe ɗuuɗɓe ngondi bee maako, koo tuurtooɓe boo ɗon ngaddana mo dokke. Allah Jawmiraawo jooɗoto dow leeso laamu mum. 20 Ngette Jawmiraawo nyalɗe fuu, o ɗon roondo dooŋgle men, kaŋko woni Allah kisnoowo en. 21 Allah men woni Allah kisnoowo, kaŋko Jawmiraawo men ɗon hisna en e maayde. 22 Fakat, Allah fusan ko'e konne'en mum, tabitɓe dow laawol junuuba. 23 Jawmiraawo wi'i: "Mi lortinan konne'en mon diga Baasan, mi lortinan ɓe diga luggeeŋga mbeela boo, 24 haa on njampa ?i?am maɓɓe, dawaaɗi mon boo taha ɗam." 25 Yimɓe fuu ngi'i jahaaŋgal jaalorgal ma, ya Allah, ɓe ngi'i no a nastiri haykaliiru ma, ya Laamiiɗo am. 26 Yimooɓe ardi, fiyooɓe moolooji cakiti, hakkunde maɓɓe faanyɓe rewɓe bee bawɗi. 27 "Ngette Allah nder mooɓtorde yimɓe maako, ngette mo, onon asŋgol Isra'iila fuu." 28 Aran lenyol Benyamin, gaajiijo, nden mawɓe Yahuuda bee mooɓre muuɗum'en, haa ragare mawɓe Jabulon e Neftalim. 29 Ya Allah, waŋgin baawɗe ma ɗe kuuwtinirɗa ngam wallugo min. 30 An jooɗiiɗo nder haykaliiru ma haa Urusaliima, haa laamiiɓe ngaddante dokke, 31 fel Misra, ngilaŋgeewa mbaaliiŋga caka kewe, fel ummaatooje, tokkere ga'i e nyalbi, haa ɓe fuu ɓe ngara, ɓe lii'ano ma cardi maɓɓe. Saŋkit ummaatooje ɗe'e giɗɗe haɓre. 32 Mawɓe Misra ngaran haa maaɗa, Habasi'en mbeeɗan juuɗe muuɗum'en ngam toraago ma. 33 Onon laamuuji duniyaaru, ngimane Allah, ngime maŋgtoore Jawmiraawo. 34 Ngimane Allah jahanɗo nder asamanji, nder asamanji duumiiɗi, keɗite sawtu maako cembiɗɗo. 35 Ngoyne baawɗe Allah, maŋgu maako dow Isra'iila, baawɗe maako nder duule. 36 Allah o kaayeefiijo nder haykaliiru mum, kaŋko woni Allah Isra'iila, o ɗon hokka yimɓe maako sembe e baawɗe. Ngette Allah!

Jabuura 69

Tornde ɓilliiɗo

69:1 (Ngam limtoowo: bana yimre "Pindi ladde".) Yimre Daawuda. 2 Hisnam, ya Allah, ngam ndiyam yottake daande am. 3 Mi ɗon nufa nder loope haa mi heɓataa daraago, mi ɗon haa caka mbeela, ndiyam tammi moɗugo yam. 4 Mi somi wookugo, kondondol am ɗon naawa, gite am boo comi heɗaago ma. 5 Wanyɓe yam bilaa daliila ɓuri gaasa hoore am ɗuuɗugo. Konne'en am bilaa daliila, yiɗɓe halkugo yam ɗuuɗi, ɓe ɗon ndoolammi hokkitugo ko mi hoo'aay. 6 Ya Allah, a anndi humakaare am, aybeeji am cuuɗanaaki ma. 7 Taa accu hoolotooɓe ma caklo ngam daliila am, ya Jawmiraawo honooɓe asama. Taa accu ɗaɓɓitooɓe ma tosko ngam am, ya Allah Isra'iila. 8 Ngam daliila maaɗa mbustumi, yeeso am ɗon waŋgina toskaare am. 9 Mi laatani deerɗam'en jananno, ɓiɓɓe daada am ɗon ndaarammi bana ɓe anndaa yam. 10 Mi yiɗi suudu ma masin, yiide man ɗon wula nder am bana yiite. Kuudi huɗooɓe ma warti dow am. 11 Mi torri hoore am bee suumaago, ammaa yimɓe ɗon kuɗammi. 12 Mi ɓorni buhuure bana boyanɗo maayɗo, kamɓe boo ɓe njancatam. 13 Jooɗiiɓe haa dammuɗe berniwol ɗon nyo'ammi, wuykooɓe ɗon mbaɗa gime dow am. 14 Ammaa min mi toroto ma, ya Jawmiraawo. Jaabam saa'iire nde cuɓɗa. Ya Allah, nananam fodde ɗuuɗeeŋga hinnuye ma, wallam ngam gooŋgaaku ma. 15 Wurtinam loope, taa mi nufa, hisnam juuɗe konne'en am, wurtinam nder ndiyam ɗuuɗɗam. 16 Taa accu ndiyamji moɗammi, taa accu mi yoolo nder maaji, taa yenaande maɓɓa hunduko mum dow am. 17 Ya Jawmiraawo jaɓ tornde am ngam daliila mbooɗeeŋga ma e hinnuye ma, fodde enɗam ma ɗuuɗɗam waylita haa am. 18 Taa wirnu maccuɗo ma gite ma, mi ɓilliiɗo, jaabam law. 19 War haa am, hisnam, rimɗinam e juuɗe konne'en am. 20 A anndi mbustu am e toskaare am e yawnaare am, a anndi jokkirooɓe bee am fuu. 21 Mbustu torri ɓernde am, mi tampuɗo, mi tammino heɓugo enɗam, ammaa mi heɓaay, mi ɗaɓɓiti de'itinooɓe yam, mi heɓaay koo gooto. 22 Saa'i mi beelaaɗo, ɓe nyaamni yam tooke, ɓe njarni yam lammuɗam ngam ittugo ɗomka am. 23 Ɗuuɗugo nyaamɗe maɓɓe laatano ɓe ngamngam, nyaamugo kirsaaɗi maɓɓe laatano ɓe tuuforgol. 24 Wumnu gite maɓɓe, ngam taa ɓe ngi'a, tampin ɓaawe maɓɓe foroy. 25 Ruf tikkere ma dow maɓɓe, caatal maare heɓa ɓe. 26 Joole maɓɓe laato ladde, taa gooto lutta nder cuuɗi maɓɓe. 27 Ɓe ɗon toonyo yimɓe ɓe kiitiɗa, ɓe ɗon ɗuɗɗina torra ɓe njuwɗa. 28 Windu aybeeji maɓɓe fuu, ngam taa ɓe kisa sam. 29 Ittu inɗe maɓɓe nder deftere ngeendam, taa limdu ɓe bee gooŋga'en. 30 Ammaa min mi laafuɗo, mi torriiɗo, wallam, ya Allah, ummitinam. 31 Mi maŋgtan innde Jawmiraawo bee yimre, mi teddinan mo bee gettooje. 32 Kanjum ɓuran fottango Jawmiraawo dow ngaari, koo ngaari kalhaldi mawndi boo. 33 To laafuɓe ngi'i ɗum, ɓe ceyoto, ɓerɗe ɗaɓɓitanɓe Allah cembiɗan. 34 Jawmiraawo ɗon heɗito do'aaji laafuɓe, o yejjitittaa yimɓe maako haɓɓaaɓe. 35 Maŋgte Allah, onon asama e lesdi, onon beeli e ko woni nder mooɗon fuu. 36 Ngam o hisnan Siyona, o nyiɓtoto gure Yahuuda. Yimɓe maako njooɗoto ton, maran lesdi. 37 Danygol huuwanooɓe mo ronan ndi, yiɗɓe mo njooɗoto ton.

Jabuura 70

Tornde ngam ballal

70:1 Yimre Daawuda. 2 Ya Allah, hisnam law. Ya Jawmiraawo, yaawɗa wallugo yam. 3 Ɗaɓɓitooɓe yoŋki am tosko, majja. Seyortooɓe sarru am, lornu ɓe ɓaawo, toskin ɓe. 4 Jalanɓe yam fuu, yawnu ɓe, toskin ɓe. 5 Ammaa ɗaɓɓitooɓe ma, hokku ɓe seyo e welwelo. Yiɗɓe kisndam maaɗa mbi'a foroy: "Jawmiraawo woni mawɗo." 6 Min kam mi laafuɗo, mi ɓilliiɗo. Ya Allah, ɓaditam law. An woni balloowo yam, kisnoowo yam, ya Jawmiraawo, taa neeɓ.

Jabuura 71

Do'aare ndottiijo

71:1 Ya Jawmiraawo, mi ɗon hoolo ma, taa tammunde am meeɗa halkugo. 2 Hisnam fodde gooŋgaaku ma, rimɗinam. Heɗitam, wallam. 3 Laatanam hooseere hisnoore, e suudu sembindu ndu kisanmi, ngam an woni aynoowo yam e hisrude am. 4 Ya Allah am, hisnam juuɗe halluɓe, hisnam juuɗe toonyooɓe e huuwooɓe junuuba. 5 Ya Jawmiraawo, tammunde am fuu haa maaɗa woni, mi ɗon hooli ma diga mi derkeejo. 6 Mi ɗon ɓaari ma diga danyeeki am, An wurtini yam diga reedu daada haa jayŋgol. Mi yettan ma haa foroy. 7 Ngeendam am laatani ɗuuɗɓe kaayeefi, ammaa an woni aynoowo yam cembiɗɗo. 8 Hunduko am heewi maŋgtoore ma, mi maŋgtan tedduŋgal ma nyalaaɗe fuu. 9 Jonta nde naywumi, taa wudinam, taa accam to sembe am jinni. 10 Konne'en am ngiɗi mbarugo yam, ɓe ɗon carwotira, ɓe ɗon kaɓɓa dabareeji. 11 Ɓe ɗon mbi'a: "Allah acci mo, taasne mo, naŋge mo, ngam o walaa kisnoowo." 12 Ya Allah, taa daayam, yaawɗa wallugo yam, ya Allah am. 13 Ukkantooɓe yam, semtin ɓe, nattin ɓe. Yiɗɓe naawnugo yam, yawnu ɓe, toskin ɓe. 14 Ammaa min mi ɗon hoolo ma foroy, mi ɗuɗɗinan maŋgtooje ma. 15 Mi anndinan yimɓe gooŋgaaku ma e kuuɗe ballal ma foroy, ɗe ɗuuɗɗe masin, mi waawataa limugo ɗe. 16 Mi maŋgtan kuuɗe ma mawɗe, mi maŋgtan gooŋgaaku ma, an feere ma. 17 Ya Allah, diga mi derkeejo a ekkitini yam, haa warugo hande mi ɗon waaja kaayeefiiji ma. 18 Jonta nde naywumi, nde mbaɗmi dandandi, taa accam, haa mi waajina yidere warannde baawɗe juŋŋgo ma. 19 Gooŋgaaku ma, ya Allah, ɗon yotto asama, a huuwi kuuɗe mawɗe, walaa mo nandi bee ma. 20 A yarni yam torra e bone, ammaa a hesɗitinan sembe am boo, a wurtintam ngaska lugguka. 21 A ɓesdantam maŋgu, a de'itinan ɓernde am. 22 Ngam maajum mi yettan ma, ya Allah am, mi maŋgtan gooŋgaaku ma bee moolooru, mi yimanan ma bee hoodu am, ya Ceniiɗo Isra'iila. 23 Mi yimanan ma bee welwelo, ngam a hisni yoŋki am. 24 Mi wolwan haala gooŋgaaku ma foroy, ngam yiɗɓe naawnugo yam fuu toski, majji.

Jabuura 72

Do'aare ngam laamiiɗo

72:1 Yimre Suleymaanu. Ya Allah, ekkitin laamiiɗo hiitaago bee gooŋga, hokku mo geɗal gooŋgaaku ma, 2 haa o laamano yimɓe ma bee gooŋgaaku ma, laafuɓe ma boo fodde gooŋga ma. 3 Lesdi fuu seyoro hayru, maata gooŋgaaku. 4 Laamiiɗo gooŋɗina laafuɓe, walla ɓilliiɓe, halka toonyooɓe. 5 O yeeɗa yaake naaŋge ɗon yayna bee lewru fuu, haa fortiforoy. 6 O laatano yimɓe bana iyeende dow durduɗe, bana baade coofnanɗe lesdi. 7 Gooŋgaaku ɓesdo nder balɗe maako, hayru boo tabita haa foroy. 8 O laamoto diga mbeela haa mbeela, diga maayo Efratis haa yotto keeri duniyaaru. 9 Ummaatooje ladde tugganan mo koppi, konne'en maako tahan mbulwuldi. 10 Laamiiɓe Tarsis e duuɗe mbeela neldan mo jomorgol, laamiiɓe lesɗe Saba e Seba ngaddanan mo dokke. 11 Laamiiɓe fuu cappanan mo, ummaatooje fuu ɗowtanto mo. 12 O hisnan laafuɗo gookanɗo mo, non boo torraaɗo mo walaa balloowo. 13 O enɗan tampuɗo e ɓilliiɗo, o hisnan yoŋkiiji talaka'en. 14 O wurtinan ɓe toonyaare e ɓillaare, o samɗinan yoŋkiiji maɓɓe. 15 Hayru laamiiɗo! Ɓe ndokka mo kaŋgeeri lesdi Saba, ɓe ndo'ano mo koondey fuu, Allah barkiɗina mo foroy. 16 Gawri ɗuuɗa nder lesdi, towndiije keewa ?aamle, ɗe ɗuuɗa bana dow hooseere Libanon. Gure keewa yimɓe, ɓe ɗuuɗa bana huɗo ladde. 17 Innde maako tabita haa foroy, tedduŋgal maako duumo bana naaŋge. Ummaatooje fuu maŋgta mo, yimɓe fuu toro Allah barkiɗina ɓe bana o barkiɗiniri laamiiɗo. 18 Ngette Jawmiraawo mo Allah Isra'iila. Kaŋko feere maako ɗon huuwa kaayeefiiji. 19 Maŋgte innde maako teddunde haa foroy, duniyaaru fuu heewa tedduŋgal maako. Aamiina. 20 Kanjum woni timmoode do'aaji Daawuda ɓii Isay.

Jabuura 73

Kiita Allah ngooŋɗuka

73:1 Yimre Asaf. Fakat, Allah ɗon woonana Isra'iila, laaɓa-ɓerɗe'en fuu ɗon maata mbooɗeeŋga maako. 2 Ammaa min kam mi ɓadake fergaago, lutti seɗɗa, kosɗe am mosto. 3 Ngam mi haaji mawnitiiɓe, saa'i mi yi'i hayru halluɓe. 4 Kamɓe ɓe njarataa bone, ɓe yamɓe, deeɗi maɓɓe tekki. 5 Ɓe torrataako bana yimɓe woɗɓe, ɓe ngalaa caɗeele bana yimɓe luttuɓe. 6 Ngam maajum ɓe ɓorni mawnitaare bana fawne, toonyaare boo bana ngapaleewol. 7 Ɓerɗe maɓɓe ɗon ɓula halleende, numooji maɓɓe fuu ɗum dabareeji kalluɗi. 8 Ɓe ɗon njanca yimɓe woɗɓe, ɓe mawnitiiɓe, ɓe ɗon mbolwa haala ɓillugo yimɓe. 9 Ɓe ɗon kallina Allah mo asama, haa duniyaaru boo ɓe ɗon umra umrooje mawnitiiɗe. 10 Ngam maajum yimɓe fuu ɗon ngaylito haa maɓɓe, ɗon njara bolle maɓɓe bana ndiyam. 11 Halluɓe ɗon mbi'a: "Allah anndataa ɗum, Ɓaŋgiiɗo heɓtataa ɗum sam." 12 Bana ni halluɓe mba'i, ɓe riskuɓe, risku maɓɓe ɗon ɓesdo foroy. 13 Meere aynumi hoore am, taa mi waɗa hakke. Meere boo aynumi juuɗe am, taa ɗe kuuwa junuuba. 14 Ya Allah, nyalɗe fuu a yarnatam bone, nde weeti fuu a ɓoccatam. 15 To mi numi wolwugo bana halluɓe ɓe'e, nden kam mi jamboto yimɓe ma. 16 Ngam maajum mi haɓdi faamugo ɗum, ammaa ɗum salori yam, 17 haa mi nasti haykaliiru, mi hakkilani timmoode maɓɓe. 18 Fakat a darnan ɓe dow nokkuure mostiinde, a do''an ɓe nder halkere. 19 Ɓe kalkan law, ɓe majjan, timmoode maɓɓe hulniinde. 20 Ya Jawmiraawo, ɓe nandi bee koyɗol dillanŋgol fajiri, to a fini, a yejjiti no ɓe mba'i. 21 Saa'i ɓernde am laski, ngam haala man naawi yam, 22 saa'i maajum mi paataaɗo, mi walaa faamu, laatiimi bana ndabbaawa yeeso ma. 23 Ammaa bee non fuu mi ɗon wondi bee maaɗa haa foroy, a ɗon jogi juŋŋgo am. 24 A ɗon ɗowammi bee saawari ma, to mi yottake boo, a jaɓɓorto yam bee tedduŋgal. 25 Moy laatani yam nder asama, sonaa an? Walaa goɗɗum seynatammi haa duniyaaru boo. 26 Koo to ɓandu am jinni bee ɓernde fuu, Allah on woni sembe am e geɗal am haa foroy. 27 Fakat, daayotooɓe ma kalkan, a nattinan jambotooɓe ma fuu. 28 To min kam, ɓaditaago Allah woni seyo am, mi ɗon ɗaɓɓita hisrude haa Allah Jawmiraawo, mi anndinan yimɓe kuuɗe ma fuu.

Jabuura 74

Tornde kisndam

74:1 Yimre Asaf ekkitinoore. Ya Allah, ngam ɗume ngudinɗa min haa foroy? Ngam ɗume tikkanta yimɓe ma? 2 Siftor yimɓe ma ɓe cuɓanɗa hoore ma diga ɓooyma, ɓe kisnuɗa haa ɓe laato ummaatoore maral ma. Siftor hooseere Siyona boo nde mbaɗɗa joonde ma. 3 War, laar bille Siyona, konne'en amin mbonni kooɗume fuu nder suudu seniindu. 4 Wanyɓe ma ɗon ngooka haa nokkuure ma seniinde, ɓe ndarni tuutaaje maɓɓe dow haykaliiru. 5 Ɓe nandi bee fe''ooɓe leɗɗe nder laynde sukkunde. 6 Ɓe ta''i leɗɗe takkinooɗe haa mahdi fuu bee pe''irɗe e cabbi njamndi. 7 Ɓe nguli suudu ma seniindu bee yiite, ɓe coɓni jooɗorde innde ma, ɓe mbili nde pat. 8 Ɓe anninino nattingo min, ɓe nguli nokkuuje Allah ceniiɗe fuu nder lesdi. 9 Alaamaaji diina amin fuu majji, walaa annaboojo lutti, walaa koo gooto, minin boo, walaa annduɗo ndey ɗum haaɗata. 10 Ya Allah, ndey wanyɓe min accata jancugo min? Ndey konne'en accata hallingo innde ma? 11 Ngam ɗume caliɗa wallugo min, cuuɗuɗa juŋŋgo ma haa ɓaawo? 12 Ammaa a laamiiɗo amin diga ɓooyma, ya Allah, a ɗon huuwa kuuɗe mawɗe haa duniyaaru. 13 A seeki maayo Maaliya bee baawɗe ma, a fusi ko'e kuuje kulniiɗe nder ndiyam. 14 A sampiti hoore ngilaŋgeewa, a laatini nga nyaamdu kuuje ladde. 15 A ɓulni ceeɓooje, a ɓeeɓni maaje mawɗe. 16 A tagi jemma e nyalawma, a jo''ini naaŋge e lewru haa nokkuuje muuɗum'en. 17 A tabitini keeri duniyaaru, a tagi nduŋgu e ceeɗu. 18 Ammaa siftor, ya Jawmiraawo, konne'en ma ɗon njance, yimɓe faataaɓe ɗon kallina innde ma. 19 Taa hokku yimɓe ma haa juuɗe konne'en maɓɓe, taa yejjit yimɓe ma ɓilliiɓe haa foroy. 20 Siftor alkawal ngal kaɓɓuɗa bee amin, ngam nyukkorɗe lesdi fuu laati nokkuuje toonyaare. 21 Taa accu ɓilliiɓe tosko, ammaa torriiɓe e laafuɓe maŋgta innde ma. 22 Umma, ya Allah, gooŋɗin haala ma, siftor no halluɓe njaworto ma foroy. 23 Taa yejjit hooloore konne'en ma, fitina wanyɓe ma ɗon ɓesdo foroy.

Jabuura 75

Allah leestinan kalluɗo, ɓaŋgtan gooŋgaajo

75:1 (Ngam limtoowo: bana yimre "Taa wonnu".) Yimre Asaf. 2 Min maŋgtan ma, ya Allah, min maŋgtan ma. Min ɗon ngeyna maŋgu ma, min ɗon anndina yimɓe kaayeefiiji ɗi kuuwɗa. 3 Allah wi'i: "To wakkati hiitaago am yottake, mi waɗan kiita ngooŋɗuka. 4 Koo to duniyaaru dimbake bee ko woni dow maaru fuu, min mi tabitinan caɓɓaaje maaru. 5 Mi wi'i mantooɓe taa ɓe manto, halluɓe boo taa ɓe mawnito. 6 Mi wi'i ɓe taa ɓe mawnito dow asama, taa ɓe mbolwa kalluka dow am." 7 Kiita iwataa haa fuunaaŋge malla hiirnaaŋge malla woyla malla fombina. 8 Sey Allah on woni kiitoowo, o leestinan oo, o ɓaŋgtan oya. 9 Juŋŋgo Jawmiraawo ɗon jogi jardugel, ngel heewi inaboojam ?uufanɗam, nyaaɗɗam. O yarnan ɗam halluɓe fuu, doole ɓe njarda ɗam bee dembere maajam fuu. 10 Min kam mi accataa wolwugo haala Allah Yakubu, mi accataa yimango mo maŋgtooje. 11 Kaŋko o haɗan baawɗe halluɓe, ammaa o ɗuɗɗinan baawɗe gooŋga'en.

Jabuura 76

Allah marɗo jaalorgal

76:1 (Ngam limtoowo: bee moolooji.) Yimre Asaf. 2 Yimɓe Yahuuda fuu anndi Allah, o mari innde nder Isra'iila. 3 Suudu maako ɗon nder Urusaliima, o ɗon jooɗi dow hooseere Siyona. 4 Haa ton o yewi kuri konne'en, non boo bawarɗe e kaafaaje e balmi maɓɓe fuu. 5 A kulniiɗo, ya Allah, a kaayeefiijo saa'i njippiɗa kooseeje ɓaawo a jaali konne'en ma. 6 A jaɓti keɓal honooɓe maɓɓe sembiɗɓe, jonta ɓe ɗon ɗaani ɗoyŋgol duumiiŋgol, juuɗe yoora-ɓerɗe'en fuu tampi. 7 An a furkiti ɓe, ya Allah Yakubu, pucci e wa''iiɓe ɗi fuu ndo''i, maayi. 8 Fakat a kulniiɗo. Moy waawata daraago yeeso ma to a tikki? 9 An jooɗiiɗo haa asama a yeyni kiitaaji ma, duniyaaru hultori, sirwi, 10 nde umminɗa kiita, ngam mballa ɓilliiɓe haa duniyaaru fuu. 11 Koo tikkere yimɓe boo ɗon ɓesda maŋgu ma, hisɓe konu mbaɗanan ma juulde. 12 Kebbinane Allah Jawmiraawo mon togayeeje+ mon, onon ummaatooje ɓadiiɗe fuu, ngaddane mo dokke. 13 Allah o kulniiɗo caka yimɓe, o leestinan mawɓe, o hulnan laamiiɓe duniyaaru.

Jabuura 77

Ciftorki kuuɗe Allah mawɗe

77:1 Yimre Asaf, ngam Yedutuun. 2 Mi wookanan Allah, mi toroto mo bee sawtu ngam o nanammi. 3 Nder wakkati ɓillaare mi toroto Jawmiraawo, koo bee jemma mi ɗon weeɗa juuɗe am gal maako, ɓernde am heɓataa de'ugo. 4 To mi siftori Allah, mi uuman. To mi numi, ɓernde am sakloto. 5 O ɗon haɗammi ɗaanaago, ɓernde am jiiɓi, mi waawataa wolwugo. 6 Mi ɗon numta haala balɗe caaliiɗe, mi ɗon siftora duuɓi ɓooymaaji. 7 Mi ɗon waala numtugo gime am, ndaa ko mi numanta hoore am: 8 "Jawmiraawo wudini yam haa foroy na? O meetataa yerdaago yam na? 9 Mbooɗeeŋga maako dow am timmi haa foroy na? Wolde maako warantaa yam haa abada na? 10 Allah yejjiti enɗugo yam na? Ɓernuki maako moɗi hinnuye maako na?" 11 Nden mbi'mi: "Ndaa ko ɓurata naawugo yam: Baawɗe Allah njinni." 12 Sey mi siftora kuuɗe ma mawɗe, ya Jawmiraawo, mi siftora kaayeefiiji ɗi kuuwɗa ɓooyma, 13 sey mi numta kuuɗe ma mawɗe fuu. 14 Ya Allah, laabi ma ceniiɗi. Walaa ɗowanteeɗo mawɗo bana maaɗa. 15 An feere ma woni Allah, kuuwoowo kaayeefiiji, a waŋgini baawɗe ma caka ummaatooje. 16 A rimɗini yimɓe ma bee juŋŋgo sembiɗŋgo, a hisni asŋgol Yakubu e Yusufu. 17 Nde ndiyamji ngi'i ma, ya Allah, ɗi kultori, caɓɓaaje mbeela ndiwni. 18 Duule ndufi iyeele, mbaɗi pelmaali, cakkini ma''e. 19 Felmaaŋgo ma felmi bee sembe, ma''e ma njaynani duniyaaru fuu, lesdi dimbi, diwni. 20 A ta''i mbeela e maaje cembiɗɗe, ammaa walaa mo yi'i batte ma. 21 A ɗowi yimɓe ma bana tokkere bee juuɗe Muusa e Haruna.

Jabuura 78

Gooŋgaaku Allah dow yimɓe mum tuurtooɓe

78:1 Yimre Asaf ekkitinoore. Onon yimɓe am, keɗite ekkitinol am, kakkilane bolle am. 2 Haa mi wolwana on, mi anndina on sirriiji jamanuuji caaliiɗi. 3 Baabiraaɓe men ngecci en ɗum, en nani, en paami ɗum boo. 4 En cuuɗataa ɗum ɓikkoy men, ammaa en anndinan yidere warannde kuuɗe Jawmiraawo e baawɗe mum, e kaayeefiiji ɗi o huuwi fuu. 5 O hokki yimɓe Isra'iila umrooje, asŋgol Yakubu heɓi tawreeta maako. O umri kaakaaji men ɓe anndina ka ɓiɓɓe maɓɓe, 6 ngam haa yidere warannde ekkito ka, haa ɓiɓɓe danyeteeɓe ummo, anndina ka ɓiɓɓe muuɗum'en. 7 Ɓe koolo Allah, taa ɓe ngejjita kuuɗe maako, ammaa ɓe ɗowtano umrooje maako foroy. 8 Taa ɓe laato bana kaakaaji maɓɓe yimɓe tuurtooɓe, luutanooɓe Allah. Kamɓe, ɓerɗe maɓɓe tabitaay, numooji maɓɓe ngondaay bee Allah. 9 Yimɓe Efrayim, haɓooɓe bee lagaaje e kuri ndoggi nder nyalaade haɓre. 10 Ɓe njogaaki alkawal Allah, ɓe cali ɗowtanaago tawreeta maako. 11 Ɓe ngejjiti kuuɗe maako e kaayeefiiji maako ɗi o holli ɓe. 12 O huuwi kaayeefiiji yeeso kaakaaji maɓɓe nder lesdi Misra, nder ladde Jo'an. 13 O seeki maayo, o eerni ɓe, o darni ndiyamji bana mahi. 14 Nyalawma o ɗowri ɓe bee ruulde, jemma boo bee jayŋgol yiite. 15 O seeki tapaaje nder ladde, o yarni ɓe ndiyam iwɗam les lesdi. 16 O wurtini ndiyam nder tapaare, o ilni ɗam bana maayo. 17 Ammaa ɓe tokki waɗugo hakke dow Allah, ɓe tuurtani Ɓaŋgiiɗo nder ladde. 18 Ɓe poondi munyal Allah, nde ɓe ɗaɓɓi nyaamdu fodde suuno maɓɓe. 19 Ɓe mbolwi kalluka dow Allah, ɓe mbi'i: "Kadi Allah waawan nyaamnugo min nder ladde na? 20 Gooŋga, o fiyi tapaare haa ndiyam ili bana maayo. Ammaa o waawan hokkugo min tamseeje e heɓango yimɓe maako kusel na?" 21 Jawmiraawo nani ɗum, ɓernani ɓe, ukkani asŋgol Yakubu bee yiite. Ɓernuki maako dow yimɓe Isra'iila ɓesdi, 22 ngam ɓe nuɗɗinaay mo, ɓe koolaaki ballal maako. 23 Kaŋko o umri duule haa dow, o maɓɓiti burɗe asama. 24 O toɓni mannu dow maɓɓe ngam o nyaamna ɓe, o hokki ɓe gawri asama. 25 Ɓe nyaami nyaamdu malaa'ika'en, Allah neldi ɓe ko haarnata ɓe. 26 Nden o ummini hendu fuunaaŋge, bee baawɗe maako o wifni hendu fombina. 27 O neldi ɓe colli bana collaaje, colli ɗuuɗɗi bana njaareendi maayo. 28 O do''i ɗi caka saŋgeere maɓɓe, ɗi taari laymaaji maɓɓe fuu. 29 Ɓe nyaami, ɓe kaari masin, o ittani ɓe suuno maɓɓe. 30 Ammaa diga suuno maɓɓe de'itaay tawon, kusel ɗon caka nyi'e maɓɓe tawon, 31 Allah ɓernani ɓe, mbari sembiɗɓe maɓɓe, suka'en Isra'iila suɓaaɓe. 32 Ammaa bee non fuu ɓe tokki waɗugo hakke, ɓe nuɗɗinaay kaayeefiiji Allah. 33 Ngam maajum o timmini balɗe maɓɓe meere, o timmini duuɓi maɓɓe nder kultoreeŋgol. 34 Ammaa nde o fuɗɗi mbarugo ɓe, ɓe ɗaɓɓiti mo, ɓe tuubani mo, ɓe ?ami muuyo maako. 35 Ɓe ciftori Allah woni aynoowo maɓɓe, Ɓaŋgiiɗo woni Kisnoowo ɓe. 36 Ammaa bolle maɓɓe fuu ɗum pewe, ko ɓe mbi'i fuu ɗum naafikaare. 37 Ɓerɗe maɓɓe tabitaay haa maako, ɓe njogaaki alkawal maako. 38 Ammaa Allah hinni yimɓe muuɗum, yaafi aybeeji maɓɓe, halkaay ɓe. Nde ɗuuɗɗum o naŋgti ɓernuki maako, o yoofaay ɓernuki maako fuu. 39 Ngam o siftori ɓe maayanɓe, ɓe caaloto bana hendu ndu wartataa. 40 Ɓe tuurtani mo nder ladde no ɗuuɗi, ɓe ɗuɗɗini laskingo ɓernde maako. 41 Tum ɓe ɗon poonda munyal maako, ɓe ɗon mettina Ceniiɗo Isra'iila. 42 Ɓe ngejjiti baawɗe maako ɗuuɗɗe, ɓe ciftoraay no o hisniri ɓe konne'en maɓɓe, 43 no o huuwri kuuɗe mawɗe e kaayeefiiji nder lesdi Misra, nder ladde Jo'an. 44 O wartiri maaje ?i?am, haa Misra'en keɓaay yarugo ndiyam. 45 O ukkani ɓe buubi, ɗi torri ɓe, o neldi ɓe paaɓi, ɗi ndaami ɓe. 46 O yoofi baɓɓatti dow maɓɓe, ɗi nyaami ?aamle gese maɓɓe, gilɗi mbonni nafuda kuugal maɓɓe fuu. 47 O wonni inabooje maɓɓe bee mallimallooje, ibbe maɓɓe boo bee mallimallooje loorɗe. 48 O nattini tokke dabbaaji maɓɓe bee nyawji e pelmaali. 49 O yoofi dow maɓɓe ɓernuki maako wulannde bana yiite, o ɓilli ɓe, o torri ɓe bee malaa'ika'en halkooɓe. 50 O naŋgtaay ɓernuki maako, o hisnaay yoŋkiiji maɓɓe, ammaa o halki ɓe bee masiibooji. 51 O mbari ɓiɓɓe afɓe nder ci'e Misra'en fuu. 52 Bana baali o wurtiniri yimɓe maako yaasi, bana tokkere o ɗowri ɓe nder ladde. 53 O yahri ɓe jam, ɓe kultoraay, yaake maayo moɗi konne'en maɓɓe. 54 O nastini ɓe lesdi maako ceniindi, o yahri ɓe haa kooseeje ɗe o nyaamno bee konu. 55 O riiwi ummaatooje yeeso maɓɓe, o sendani le'i Isra'iila maral, haa ɗi njooɗo ton. 56 Ammaa ɓe tuurtani Allah Ɓaŋgiiɗo, ɓe poondi munyal maako, ɓe ɗowtanaaki umrooje maako. 57 Ɓe tuurtani mo, ɓe njambi mo bana kaakaaji maɓɓe, ɓe mboofi bana kuri piɗaaɗi bee lagaawal ɓosliiŋgal. 58 Ɓe ɓernini mo bee sujidango labbi dow kooseeje, ɓe ummini kaajal maako bee labbi maɓɓe. 59 Allah yi'i ɗum, ɓerni, wudini yimɓe mum pat. 60 O wudini joonde maako haa Silo, laymaaru maako ndu o jooɗino caka yimɓe. 61 Sundukru alkawal maako waŋginanndu baawɗe maako e tedduŋgal maako, o acci konne'en njaɓti ndu. 62 O hokki yimɓe maako haa kaafahi konne'en, o ɓernani lesdi maral maako. 63 Yiite nyaami suka'en maako, faanyɓe rewɓe maako nanaay gimol teegal. 64 Liman'en maako maayri bee kaafahi, rewɓe maɓɓe yurumɓe keɓaay woyugo ɓe. 65 Nden Jawmiraawo fini bana ɗaaniiɗo, bana cembiɗɗo mo nguykinoojam dooli ɗum. 66 O lorni konne'en maako ɓaawo, o toskini ɓe haa foroy. 67 O wudini asŋgol Yusufu, o suɓaay lenyol Efrayim. 68 Ammaa o suɓi lenyol Yahuuda e hooseere Siyona nde o yiɗi masin. 69 O nyiɓi suudu maako seniindu ton, o tabitini ndu bana joonde maako haa asama. 70 O suɓi Daawuda, suka maako, o hooci mo haa waalde tokkere maako, 71 ngam taa o tokko durugo baali, ammaa o dura asŋgol Yakubu, o laato laamiiɗo Isra'iila. 72 Daawuda duri ɓe bee ɓernde laaɓnde, ɗowri ɓe bee anndal.

Jabuura 79

Yimre boyki dow gibbinki Urusaliima

79:1 Yimre Asaf. Ya Allah, heefeerɓe nasti lesdi yimɓe ma, coɓni haykaliiru ma seniindu, ngartiri Urusaliima winde. 2 Ɓe nyaamni colli e kuuje ladde, ɓalli hulɓe ma, huuwanooɓe ma. 3 Ɓe ndufi ?i?am yimɓe ma bana ndiyam, ɗam ili nder taarde Urusaliima fuu, walaa mo uwi ɓe. 4 Ummaatooje taariiɓe min ɗon njala min, ɗon njanca min, ɗon njawo min. 5 Ya Jawmiraawo, ndey accata ɓernango min? Ndey ɓernuki ma accata wulugo bana yiite? 6 Ruf le ɓernuki ma dow heefeerɓe ɓe cujidantaa ma, dow yimɓe saliiɓe ma. 7 Kamɓe ɓe mbari yimɓe amin, ɓe mbili lesdi amin. 8 Taa liman min aybeeji kaakaaji amin, ammaa hinna min jonta, ngam min tampuɓe masin. 9 Wallu min, ya Allah, Kisnoowo min, ngam daliila innde ma teddunde. Hisnu min, yaafa hakkeeji amin, ngam a koolniiɗo. 10 Ngam taa heefeerɓe ?ama min: "Toy Allah mon kadi?" Accu min ngi'a no a hiitorto heefeerɓe ngam ɓe ndufi ?i?am huuwanooɓe ma. 11 Uumaali haɓɓaaɓe njotto ma, bee baawɗe juŋŋgo ma hisnu mbareteeɓe. 12 Ummaatooje taariiɗe min njanci ma, ya Jawmiraawo, warja ɓe ɗum cowi joweeɗiɗi. 13 Ammaa minin min yimɓe ma e tokkere ma, min ngettan ma haa foroy, min anndinan tedduŋgal ma haa abada.

Jabuura 80

Tornde ngam ballal

80:1 (Ngam limtoowo: bana yimre "Pindi ladde".) Yimre Asaf. 2 Ya gaynaako Isra'iila, heɗita, an ɗowoowo yimɓe Yusufu bana tokkere, waŋgu, an jooɗiiɗo dow keruba'en. 3 Waŋgin yiide ma dow le'i Efrayim e Benyamin e Manassa. Hollu min baawɗe ma, war, hisnu min. 4 Lortin min, ya Allah, woonan min haa min kisa. 5 Ya Allah, Jawmiraawo honooɓe asama, ndey accata tikkango do'aaji yimɓe ma? 6 A nyaamni min tamseeje jiiɓaaɗe bee gonɗi, a yarni min gonɗi ɗuuɗɗi masin. 7 A laatini min daliila jokkirgol caka heeddiɗɗiraaɓe amin, konne'en amin fuu ɗon njanca min. 8 Lortin min, ya Allah honooɓe asama, woonan min haa min kisa. 9 A ɗoofi inabohi nder lesdi Misra, a riiwi ummaatooje, a jubi ki nder lesdi maaje. 10 A feesini ki, ki waɗi ɗaɗi, ki heewi lesdi. 11 Ɗowdi maaki suddi kooseeje, lice maaki cuddi leɗɗe maapindiije. 12 Ki forti lice maaki gal maayo cakaawo, non boo gal maayo Efratis. 13 Ngam ɗume ngibbinɗa mahol taariiŋgol ki? Jonta koomoy caalotooɗo heɓan wujjugo ɓiɓɓe maaki. 14 Gaduuji ladde ɗon mbonna ki, kuuje ladde ɗon nyaama ki. 15 Wartu le, ya Allah honooɓe asama! An jooɗiiɗo haa asama, laar min, hisnu inabohi ma. 16 Hisnu inabohi ki juŋŋgo ma jubi, leggel keccel ngel mawninɗa booɗɗum. 17 Konne'en amin nguli ki, ta''i ki. Laar ɓe bee ɓernuki halku ɓe. 18 Aynu yimɓe ma suɓaaɓe, wondu bee lenyol ngol mawninɗa. 19 Min meetataa daayaago ma, accu min ngeeɗa, haa min maŋgta innde ma. 20 Lortin min, ya Allah, Jawmiraawo honooɓe asama, woonan min haa min kisa.

Jabuura 81

Mbooɗeeŋga Allah e tuurtol Isra'iila

81:1 Yimre Asaf. 2 Ngimane Allah bee seyo, kaŋko woni baawɗe men. Ngimane Allah Yakubu maŋgtooje. 3 Ummine gimol, piye bawɗi, piye moolooji e hooduuji. 4 Puufe luwal ngam daliila juulde, hakkunde lebbi, non boo to lewru foti. 5 Kanjum woni umroore nder Isra'iila, Allah Yakubu umri ɗum. 6 O umri ɗum le'i Yusufu, saa'i o yehi haɓugo bee lesdi Misra. Mi ɗon nana sawtu mo mi anndaa, o wi'i: 7 "Mi wakkiti dooŋgle balbe mon, juuɗe mon ndimɗi e jogaago silaawo. 8 Saa'i on ɓilliiɓe, on ngookani yam, mi hisni on. Mi jaabi on, mi ɗon wirni nder naargewol, mi jarribi on haa ndiyam Meriba. 9 "Nane, onon yimɓe am, haa mi reentina on, onon Isra'iila'en, mi yiɗi on keɗito yam. 10 Taa kuuwane ɗowanteeɗo jananno sam, taa cujidane koomoy, sey min feere am. 11 Min woni Allah Jawmiraawo mon, gurtinɗo on lesdi Misra. Maɓɓite kunduɗe mon, haa mi nyaamna on. 12 "Ammaa yimɓe am cali nanango yam, Isra'iila'en ɗowtanaaki yam. 13 Mi acci ɓe bee caatal ko'e maɓɓe, ɓe kuuwa ko ɓerɗe maɓɓe ngiɗi fuu. 14 To yimɓe Isra'iila nanani yam, to ɓe tokkake laawol am, 15 fakat, mi lornan konne'en maɓɓe ɓaawo, mi jaaloto wanyɓe ɓe fuu, 16 wanyɓe yam fuu leestanan ɓe, balɗe maɓɓe njuutan haa foroy, 17 mi nyaamnan ɓe alkamaari ɓurndi wooɗugo, mi saftinan ɓe njumri ladde. Ammaa ɓe nananaay yam."

Jabuura 82

Kiita Allah

82:1 Yimre Asaf. Allah ɗon dari nder dawriinde asama, ɗon hiito ɗowanteeɓe: 2 Acce hiitaago bee fewre, acce gooŋɗingo halluɓe. 3 Kiitore laafuɓe e atiime'en bee gooŋga, mbaɗane ɓilliiɓe e tampuɓe kiita ngooŋɗuka. 4 Kisne laafuɓe e talaka'en, ngurtine ɓe juuɗe halluɓe. 5 On ngalaa faamu e hakkiilo, on ɗon njaha nder nyiɓre, gooŋga majji haa duniyaaru. 6 Gooŋga, mi wi'i on on ɗowanteeɓe, onon fuu on ɓiɓɓe Ɓaŋgiiɗo. 7 Ammaa fakat on maayan bana yimɓe, mi ɓortan on bana laamɓe. 8 Umma, ya Allah, hiita duniyaaru, ngam an mari ummaatooje fuu.

Jabuura 83

Tornde nattinki konne'en Isra'iila

83:1 Yimre Asaf. 2 Ya Allah, taa sirwa, taa jeeɗa, taa siwta, ya Allah. 3 Ndaa, konne'en ma ummake, wanyɓe ma ɗon mbaɗa fitina. 4 Ɓe ɗon kaɓɓa dabareeji dow yimɓe ma, ɓe ɗon nufano aynaaɓe ma kalluɗum. 5 Ɓe mbi'i: "Ngare, kalken ɓe, haa ummaatoore Isra'iila majja, innde maare natta." 6 Ɓe carwotiri bee ɓernde woore, ɓe kaɓɓi alkawal honugo ma: 7 yimɓe Edoom e Isma'iilu'en, yimɓe Mo'ab e Hagari'en, 8 yimɓe Gebal e Ammoon e Amalek, Filisti'en e yimɓe Tirus. 9 Assuuri'en boo kawti bee maɓɓe, mballiti asŋgol Ludu. 10 Huuw ɓe ko kuuwnooɗa Madiyani'en e Sisera e Yabin haa maayel Kison. 11 Kamɓe ɓe kalki haa En-door, ɓalli maɓɓe nyoli. 12 Huuw hoore'en maɓɓe ko kuuwnooɗa Oreb e Se'eb. Jaala laamɓe maɓɓe bana njaalorinooɗa Seba e Jalmunna, 13 wi'nooɓe: "Enen en maran lesdi Allah." 14 Ya Allah, laatin ɓe bana nyaande, bana dumo nder hendu. 15 Bana yiite wuldata ladde, bana ɗemɗe maage ɓalinirta kooseeje, 16 non riiw ɓe bee hendu ma saatundu, hulnu ɓe bee pelmaali ma. 17 Semtin ɓe, ya Jawmiraawo, ngam haa ɓe ɗaɓɓita huuwango ma. 18 Ɓe cemta, ɓe kultora foroy, ɓe maaya bee toskaare. 19 Nden kam ɓe anndan an feere ma woni Jawmiraawo, an woni Ɓaŋgiiɗo dow duniyaaru fuu.

Jabuura 84

Ngenka suudu Allah

84:1 Yimre ngam asŋgol Koora. 2 Jooɗorde ma wooɗi masin, ya Jawmiraawo honooɓe asama. 3 Ɓernde am yenwi jawleeji Jawmiraawo, jonta yoŋki am e ɓandu am fuu ɗon ngimana Allah geeto, mi ɗon yima bee seyo e welwelo. 4 Koo colli boo tawi suudu, colli jawleeji mbaɗi caɓɓe, ɗon ngoofo ɓiɓɓe muuɗum'en kombi hirsirde ma, ya Jawmiraawo honooɓe asama, laamiiɗo am e Allah am. 5 Seyo laatani jooɗiiɓe nder saare ma, maŋgtanɓe ma foroy. 6 Seyo laatanto heɓanɓe sembe haa maaɗa, taaskiiɓe yahugo haa suudu ma. 7 To ɓe ɗon caalo waadiwol bojji, Jawmiraawo wartiran ngol nokkuure ceeɓooje, iyeende arande hebbinan ngol barka. 8 Ɓe ɗon njaha, sembe maɓɓe boo ɗon ɓesdo, haa ɓe ngi'a Allah dow hooseere Siyona. 9 Ya Allah, Jawmiraawo honooɓe asama, nan do'a am, heɗitam, ya Allah Yakubu. 10 Laar laamiiɗo amin, aynoowo min, barkiɗin laamiiɗo mo cuɓɗa. 11 Nyallugo nyande woore nder jawleeji ma ɓuri wooɗugo dow nyalɗe ujineere haa yaasi. Daraago haa yolnde Allah am ɓuri jooɗaago nder laymaaji halluɓe. 12 Jawmiraawo laatani en bana mahol e wawarde, o hokkan en mo''ere e maŋgu. Huuwanɓe ko fotti, o haɗataa ɓe hayru sam. 13 Ya Jawmiraawo honooɓe asama, seyo laatanto hoolotooɓe ma fuu.

Jabuura 85

Tornde hinnuye Allah haa Isra'iila

85:1 Yimre ngam asŋgol Koora. 2 Ya Jawmiraawo, a mo''ani lesdi ma, a wartiri sarru asŋgol Yakubu hayru. 3 A yaafi aybeeji yimɓe ma, a suddi hakkeeji maɓɓe fuu. 4 A acci ɓernango min, a ittani min ɓernuki ma saatunde. 5 Hooru min, ya Allah, Kisnoowo min, accu ɓernango min. 6 Malla a yiɗi ɓernango min haa foroy? Ɓernuki ma haaɗataa sam na? 7 Hesɗitin sembe amin, haa yimɓe ma ceyoro ma. 8 Waŋginan min hinnuye ma, ya Jawmiraawo, hokku min kisndam ma. 9 Mi ɗon heɗito ko Allah Jawmiraawo wi'ata. O wi'i o woonanan yimɓe maako, to en puɗɗitaay faataare men. 10 Fakat, o taaskake hisnugo hulɓe mo, tedduŋgal maako jooɗoto nder lesdi men. 11 Yiide e gooŋgaaku pottan, gooŋga e hayru kawtan. 12 Gooŋgaaku yimɓe duniyaaru pottan bee gooŋgaaku Allah mo asama. 13 Jawmiraawo hokkan en jam, lesdi men boo rimanan en ?aamle ɗuuɗɗe. 14 Gooŋgaaku ardoto Jawmiraawo, taaskitinan laawol ngol o tokkoto.

Jabuura 86

Tornde hinnuye Allah duumiiɗo

86:1 Do'aare Daawuda. Heɗitam, ya Jawmiraawo, jaabam, ngam mi laafuɗo, mi ɓilliiɗo. 2 Aynu yoŋki am ngam mi kulɗo ma, hisnu maccuɗo ma kooliiɗo ma. 3 An woni Allah am, hinnam, ya Jawmiraawo, ngam mi ɗon toro ma foroy. 4 Seynu maccuɗo ma, ya Jawmiraawo, ngam mi ɗon do'o hedi maaɗa. 5 Ya Jawmiraawo, a enɗuɗo, a yiɗi yaafaago. Koomoy tori ma, a hinnoto ɗum. 6 Ya Jawmiraawo, jaɓ tornde am, hakkilan bojji am. 7 Mi toroto ma nder wakkati ɓillaare, ngam mi anndi a jaaboto yam. 8 Walaa ɗowanteeɗo nandi bee maaɗa, ya Jawmiraawo, walaa kuuwanɗo bana kuuɗe ma. 9 Ummaatooje ɗe tagɗa fuu, ngaran sujidango ma, teddinan innde ma, ya Jawmiraawo. 10 Ngam a mawɗo, a kuuwoowo kaayeefiiji, an feere ma woni Allah. 11 Sappinam laawol ma, ya Jawmiraawo, ngam mi tokko gooŋga ma, ekkitinam hulugo ma bee ɓernde am fuu. 12 Ya Allah Jawmiraawo am, mi maŋgtan ma bee ɓernde am fuu, mi teddinan innde ma haa foroy. 13 Mo''ere ma dow am nde mawnde, a hisni yoŋki am nastugo joonde maayɓe. 14 Ya Allah, mawnitiiɓe ummanake yam, mooɓre toonyooɓe ɗon ɗaɓɓita yoŋki am, walaa ko yaali ɓe bee maaɗa. 15 Ammaa an, ya Jawmiraawo, a Allah enɗoowo, kinnotooɗo, a ɓernataa law, hinnuye ma e gooŋgaaku ma ɗuuɗi. 16 Waylita haa am, hinnam, sembiɗin maccuɗo ma, hisnu ɓii korɗo ma. 17 Hokkam alaama mbooɗeeŋga ma, haa wanyɓe yam ngi'a ɗum, cemta, ngam an, ya Jawmiraawo, a wallatam, a de'itintam.

Jabuura 87

Jooɗaago haa Siyona

87:1 Yimre ngam asŋgol Koora. Allah jo''ini berniwol mum dow kooseeje ceniiɗe. 2 O ɓuri yiɗugo Siyona dow joole asŋgol Yakubu goɗɗe fuu. 3 An berniwol Allah, heɗita kuuje kaayeefiije ɗe o wi'ante: 4 "To mi limi ummaatooje ɗowtaniiɗe yam, mi ɓesdan Misra e Baabila. Filistiya e Tirus e Habasi, kanje boo ɗe kawtani Urusaliima. 5 Ammaa Siyona woni daada ummaatooje, ngam ɗe fuu ɗe ngaran haa maagol, min Allah Ɓaŋgiiɗo tabitini ngol bee hoore am." 6 Jawmiraawo windan inɗe ummaatooje fuu, hawtan inɗe maaje bee inɗe yimɓe Urusaliima. 7 Jooɗiiɓe ton fuu ngiman bee seyo, ngaman bee welwelo.

Jabuura 88

Tornde kisndam e maayde

88:1 Yimre Heman Esrahiijo ngam asŋgol Koora. 2 Ya Allah Jawmiraawo, Kisnoowo yam, mi ɗon wookane nyalawma, jemma boo mi ɗon waali yeeso ma. 3 Accu tornde am yotto ma, heɗita bojji am. 4 Boneeji ɗuuɗɗi ukkani yam, haa mi yotti daande maayde. 5 Mi limdaama bee nastuɓe joonde maayɓe, sembe am fuu jinni. 6 Mi gudinaaɗo caka maayɓe, mi nandi bee waaliiɓe nder genaale. Kamɓe, a siftortaa ɓe, ɓe daayiiɓe ballal ma. 7 A do''i yam nder ngaska lugguka, nder nyiɓre ɓaleere. 8 Ɓernuki ma teddani yam bana dooŋgal, suddi yam bana ?uuge maayo. 9 A daayni sooba'en am fuu, a laatini yam ganyniiɗo haa maɓɓe. Mi maɓɓaaɗo, mi heɓataa wurtaago. 10 Gite am tampi ngam torra. Tum mi ɗon toro ma, ya Jawmiraawo, mi ɗon weeɗa juuɗe am gal maaɗa. 11 Kadi a huuwanan maayɓe kaayeefiiji na? Malla mbeeluuji ummoto, ɗi teddine? 12 Wonɓe nder genaale mbolwan haala yiide ma na? Malla ɓe maŋgtan gooŋgaaku ma haa nokkuure halkere? 13 Kaayeefiiji ma mbaŋgan nder nyiɓre na? Malla ɓe ngi'an mbooɗeeŋga ma nder joonde maayɓe? 14 Ammaa min, ya Jawmiraawo, mi ɗon wookane, nde weeti fuu mi ɗon toro ma. 15 Ngam ɗume ngudinɗa mi, ya Jawmiraawo? Ngam ɗume mbirnata mi gite ma? 16 Diga mi derkeejo haa warugo hande mi ɗon ɓilli, mi ɗon ɓadi daande maayde, a ɗon hulnammi, mi ɗon jinna. 17 Ɓernuki ma saatunde ɗon namammi, masiibooji ma kulniiɗi ɗon kalkammi. 18 Tum ɗi ɗon taari yam bana ndiyam, ɗi ɗon maɓɓammi kootoy fuu. 19 A daayni yam sooba'en am e ngorgiraaɓe am fuu. Ngorgi am, ɗum nyiɓre tan.

Jabuura 89

Alkawal Allah bee Daawuda

89:1 Yimre Etan Esrahiijo. 2 Ya Jawmiraawo, mi yiman dow mo''ere ma haa foroy, mi anndinan yimɓe gooŋgaaku ma koondey fuu. 3 Mi anndi mo''ere ma duumoto, gooŋgaaku ma tabiti bana asama. 4 A wi'i: "Mi haɓɓi alkawal bee cuɓaaɗo am, mi hunani suka am Daawuda, 5 mi tabitinan asŋgol maako haa foroy, non boo leeso laamu maako haa abada." 6 Sey asamanji maŋgta kaayeefiiji ma, ya Jawmiraawo, mooɓorde seniiɓe maŋgta gooŋgaaku ma. 7 Walaa koo gooto nder asama nandi bee ma, walaa ɗowanteeɗo foti bee maaɗa. 8 An woni kuleteeɗo nder dawriinde ɗowanteeɓe, taariiɓe ma fuu ɗon kule masin. 9 Ya Allah, Jawmiraawo honooɓe asama, a baawɗo, walaa mo nandi bee ma, kuuɗe ma fuu ɗe gooŋɗuɗe. 10 A doolan mbeela nanara, to ?uuge maaga ummake, a de'itinan ɗe. 11 A do''i Misra, a mbari ɗum, a saŋkiti konne'en ma bee juŋŋgo ma sembiɗŋgo. 12 An mari asama bee lesdi fuu, an tagi duniyaaru e ko woni nder maaru. 13 An tagi woyla e fombina, kooseeje Hermoon e Taboora ɗon ngimane bee seyo. 14 An mari baawɗe e sembe, juŋŋgo ma nyaamo jaaloto. 15 Leeso laamu ma tabiti bee gooŋga e gooŋgaaku, mo''ere e gooŋgaaku mbaŋgan nder kuuɗe ma fuu. 16 Seyo laatanto yimɓe sujidananɓe ma bee welwelo, mbooɗeeŋga ma laatoto jayŋgol dow laawol maɓɓe. 17 Ngam daliila maaɗa ɓe ceyoto foroy, gooŋgaaku maaɗa ɗon seyna ɓe. 18 An a ɗon sembiɗina min masin, yerduye ma ɗon hokka min jaalorgal, 19 ngam an suɓi aynoowo min, an, ya Ceniiɗo Isra'iila, a hokki min laamiiɗo. 20 Ɓooyma a wolwani hulɓe ma bee koyɗol, a wi'i: "Mi meeti meetaleewol dow hoore cembiɗɗo, mi hokki cuɓaaɗo nder yimɓe laamu. 21 Mi suɓi suka am Daawuda, mi waɗi nebbam am ceniiɗam dow hoore maako. 22 Juŋŋgo am ɗon jogi mo foroy, baawɗe am ɗon cembiɗina mo. 23 Konne'en maako njaalataako mo, halluɓe keɓataa ɓillugo mo. 24 Mi naman konne'en maako, mi mbaran wanyɓe mo fuu. 25 Gooŋgaaku am e mo''ere am wondan bee maako, mi hokkan mo jaalorgal koondey. 26 Mi yajjinan laamu maako diga maayo cakaawo haa yotto maayo Efratis. 27 Kaŋko o wi'atam: An woni baaba am, a Allah am, kisnoowo yam cembiɗɗo. 28 Min boo mi waɗan mo afo am, ɓuranɗo laamiiɓe duniyaaru fuu. 29 Foroy hinnuye am wondan bee maako, alkawal am bee maako tabiti. 30 Laamu asŋgol maako duumoto, ngu tabiti bana asama. 31 "Ammaa to asŋgol maako acci tawreeta am, to ɓe tokkaaki kiitaaji am, 32 to ɓe kakkilanaay ekkitinol am, to ɓe ɗowtanaaki umrooje am, 33 nden kam mi hiitoto hakkeeji maɓɓe bee sawru, mi ɓoccan ɓe ngam aybeeji maɓɓe. 34 Ammaa mi accataa yiɗugo Daawuda, mi ittantaa mo gooŋgaaku am. 35 Mi fistataa alkawal am bee maako, mi waylataa hunayeere am. 36 Nde woore kunoriimi innde am seniinde: Mi fewataa Daawuda sam. 37 Asŋgol maako jinnataa, laamu maako tabiti bana naaŋge, 38 ngu duumoto bana lewru, kayru woni ceedoowo koolniiɗo haa asama." 39 Ammaa jonta, ya Allah, a ɗon ɓernana laamiiɗo mo cuɓɗa, a fiɗɗake mo, a wudini mo. 40 A fisti alkawal ma bee maccuɗo ma, a sakkini meetaleewol maako nder mbulwuldi. 41 A yibbini mahi berniwol maako, a wili cuuɗi maako cembiɗɗi. 42 Saalotooɓe fuu ɗon ngujja kuuje maako, heeddiɗɗiraaɓe maako fuu ɗon njanca mo. 43 A hokki konne'en maako jaalorgal, a seyni ɓe fuu. 44 A laskini kaafahi maako, a wallitaay mo nder haɓre. 45 A furɗini tedduŋgal maako, a hippi leeso laamu maako. 46 A naywini mo law, a suddi mo bee toskaare. 47 Ya Jawmiraawo, ndey accata suuɗaago? Ndey ɓernuki ma accata wulugo bana yiite? 48 Ya Jawmiraawo, siftor no balɗe neɗɗo ndammiri, a tagi ɓiɓɓe Aadama fuu bana huunde meere. 49 Woodi goɗɗo geeto mo meeɗataa maayde na? Moy hisnata hoore mum maayugo? 50 Ya Jawmiraawo, toy mo''e ma ɓooymaaje ɗe kuniɗa hokkugo Daawuda? 51 Ya Jawmiraawo, siftor toskaare maccuɗo ma, laar no heefeerɓe kuɗirtammi. 52 Konne'en ma ɗon njawo laamiiɗo mo cuɓɗa, ɓe ɗon njawo mo kootoy o yahata fuu. 53 Ngette Jawmiraawo haa foroy! Aamiina.

Jabuura 90

Allah duumoto, neɗɗo jinnan

90:1 Do'aare Muusa, suka Allah. Ya Jawmiraawo, an woni hisrude amin diga ɓooyma. 2 Diga kooseeje ciwa waŋgugo, diga duniyaaru boo tagaaka, an woni Allah duumiiɗo, walaa fuɗɗam, walaa timmoode. 3 A wartiran yimɓe ko ɓe laatino, a lortinan ɓiɓɓe Aadama nder mbulwuldi. 4 Duuɓi ujineere laatani ma bana nyalaade keenyaare, saaliinde, bana saa'a ngoota nder jemma. 5 A wiftan yimɓe. Ngeendam maɓɓe bana koyɗol, fajiri ngol jinni. Ɓe nandi bee gaadal ladde, 6 fajiri ngal fuɗan, ngal finnan, kiikiɗe boo ngal ɗaylan, ngal waatan. 7 Ɓernuki ma ɗon nattina min, caatal ɓernuki ma ɗon hulna min. 8 A ɗon darna hakkeeji amin yeeso ma, boofi amin cuuɗiiɗi ɗon mbaŋga nder jayŋgol ma. 9 Ɓernuki ma ɗon rammina balɗe amin, duuɓi amin caaloto bana foofannde woore. 10 Ngeendam amin waɗan duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi, to ɗuuɗi boo, cappanɗe joweetati. Ammaa no min manori ɗi fuu, ɗi saklere e bone tan. Jonta ni ngeendam timmi, min majji. 11 Moy anndi sembe ɓernuki ma fuu? Moy anndi kulniiɗum maare fakat? 12 Ekkitin min limugo balɗe amin, haa min keɓa hakkiilo. 13 Ya Jawmiraawo, accu ɓernango min, taa neeɓ. Enɗu maccuɓe ma. 14 Nde weeti fuu hebbin min mo''ere ma, haa min ngima bee welwelo balɗe amin fuu. 15 Seynu min deydey no a toskiri min, fodde duuɓi ɗuuɗɗi ɗi min njari bone. 16 Waŋginan maccuɓe ma kuuɗe ma, hollu ɓikkoy amin tedduŋgal ma. 17 Ya Allah Jawmiraawo amin, hinnuye ma wonda bee amin, accu kuuɗe amin fuu timma jam.

Jabuura 91

Allah woni aynoowo en

91:1 Koomoy jooɗi haa daŋki Jawmiraawo, koomoy foofti haa ɗowdi Allah Baawɗo, 2 wi'an Jawmiraawo: "An woni aynoowo yam e kisnoowo yam, an woni Allah am, mi ɗon hoolo ma." 3 Fakat, o hisnan ma e tuuforli halluɓe, o hisnan ma nyawu kalluŋgu boo. 4 O suddan ma bee bileeji maako, haa maako a jooɗoto jam, gooŋgaaku maako aynan ma. 5 A hulataa kuuje kulniiɗe bee jemma, malla kuri piɗaaɗi nyalawma. 6 A hulataa nyawu ngiilotooŋgu nder nyiɓre, malla nyawji mbarooji caka nyalawma. 7 To yimɓe ujineere ndo''ake kombi ma, koo ujine sappo boo, an kam a naawnataako. 8 A yi'an bee gite ma no Allah hiitorto halluɓe. 9 Jawmiraawo woni hisrude ma, Allah Ɓaŋgiiɗo woni aynoowo ma. 10 Ngam maajum a fottataa bee sarru, masiibo ɓaditittaako saare ma. 11 Allah umran malaa'ika'en muuɗum ɓe ayne dow laabi ma fuu. 12 Ɓe eftan ma bee juuɗe maɓɓe, ngam taa kosɗe ma pergo hayre. 13 A yaaɓan dow barooɗe e boɗɗe, a damman barooɗe kalluɗe e poosokje. 14 Allah wi'i: "Mi hisnan ɗakkotirɓe bee am, mi aynan annduɓe yam. 15 To ɓe torake yam, mi jaaboto ɓe. To ɓe ɓillake, mi wondan bee maɓɓe. Mi hisnan ɓe, mi teddinan ɓe. 16 Mi seynan ɓe bee juutal balɗe, mi hisnan ɓe fakat."

Jabuura 92

Maŋgtoore mbooɗeeŋga Allah

92:1 Yimre ngam nyande siwtorde. 2 Ndaa ko wooɗi masin: yettugo Jawmiraawo, e yimango innde maaɗa, an Ɓaŋgiiɗo, 3 anndingo mo''ere ma fajiri e gooŋgaaku ma jemma fuu, 4 bee hoodu marndu ɓoggi sappo e moolooru, bee gimol geegiiru mawndu. 5 Ngam a seyni yam bee kuuɗe ma, ya Jawmiraawo, mi ɗon yima bee seyo ngam daliila kuuɗe ma booɗɗe. 6 Kuuɗe ma, ya Jawmiraawo, ɗe mawɗe, numooji ma ɗi lugguɗi. 7 Famɗa-hakkiiloojo heɓtataa ɗum, paataaɗo faamataa ɗum. 8 Teema halluɓe puɗan bana geene, huuwooɓe junuuba boo keɓan saa'a. Ammaa fakat, halkere waranan ɓe, 9 ngam an, ya Jawmiraawo, a Ɓaŋgiiɗo haa foroy. 10 Min anndi konne'en maaɗa fuu maayan, huuwooɓe junuuba, doole ɓe caŋkito. 11 A sembiɗini yam bana kalhala bani, a seyni yam bee barka ma. 12 Gite am ceyori do''ere konne'en am, noppi am ceyori gookaali halluɓe do''aaɓe. 13 Gooŋga'en pinnan bana dibinooje, ɓe mawnan bana leɗɗe cembiɗɗe haa Libanon. 14 Ɓe nandi bee leɗɗe jubaaɗe nder saare Allah, mawnanɗe kombi haykaliiru Allah men. 15 Koo nder ndottaaku maɓɓe ɓe keɓan ɓiɓɓe, bana leɗɗe kecce, keewɗe ndiyam. 16 Kanjum waŋginta gooŋgaaku Jawmiraawo, kaŋko aynoowo yam, o walaa aybe.

Jabuura 93

Maŋgu Jawmiraawo

93:1 Jawmiraawo woni laamiiɗo. O ɗon ɓorni maŋgu, o ɗon moji baawɗe. Duniyaaru tabiti, dimbataako. 2 Ya Jawmiraawo, leeso laamu ma tabiti diga fuɗɗam, a aarti koo fuɗɗam duniyaaru boo. 3 Maaje mawɗe mbaɗi hoolo, ya Jawmiraawo, ɗe ɓaŋgti sawtu maaje, ɗe kooli. 4 Ammaa tedduŋgal Jawmiraawo Ɓaŋgiiɗo ɓuri sawtu ndiyamji ɗuuɗɗi e hoolo ?uuge mbeela. 5 Ya Jawmiraawo, umrooje ma duumiiɗe, koolniiɗe, suudu ma seniindu haa fortiforoy.

Jabuura 94

Allah woni kiitoowo

94:1 Ya Jawmiraawo, an woni Allah kiitoowo, waŋgin ɓernuki ma. 2 An woni kiitoowo yimɓe fuu, umma, warja kuuɗe mawnitiiɓe. 3 Ndey seyo halluɓe haaɗata, ya Jawmiraawo? Ɗum duuran na? 4 Ɓe ɗon ɓula bolle mawnitiiɗe, huuwooɓe junuuba fuu ɗon mawnito. 5 Ɓe ɗon nama yimɓe ma, ya Jawmiraawo, ɓe ɗon ɓilla ummaatoore ma. 6 Ɓe ɗon kirsa rewɓe yurumɓe e hoɗɓe, ɓe ɗon mbara atiime'en. 7 Nden ɓe mbi'a, Jawmiraawo yi'ataa ɓe, Allah Isra'iila hakkilantaa ɗum. 8 Onon yimɓe am, ko waɗi on faataaɓe bana ni? Ndey keɓoton hakkiilo? 9 Allah hokki en noppi. Kadi o nanataa na? O tagani en gite. Kadi o yi'ataa na? 10 O eltoowo ummaatooje. Kadi o hiitataako ɗe na? O ekkitinoowo yimɓe fuu. Kadi o walaa anndal na? 11 Fakat Jawmiraawo anndi numooji yimɓe, ɗum hendu meere. 12 Ya Jawmiraawo, seyo laatanto neɗɗo mo a eltata ɗum, mo ekkitinta ɗum tawreeta ma. 13 A hisnan mo sarru, o foofta, o yi'a no ɓe ngasirta yenaande kalluɗo. 14 Jawmiraawo wudintaa yimɓe mum, o accataa ko o mari. 15 Gooŋga wartan haa nokkuuje kiita, gooŋga'en fuu tokkoto ka. 16 Moy seetti yam, nde halluɓe ngulli yam? Moy walli yam, nde huuwooɓe junuuba ukkani yam? 17 To Jawmiraawo wallaayno yam, mi nastanno law nder joonde maayɓe. 18 Koondeye to haa mi do''o, hinnuye Jawmiraawo ɗon jogi yam. 19 To mi hultori, mi saklake, a de'itinan ɓernde am. 20 Walaa narral hakkunde maaɗa bee hiitortooɓe fewre, ɓe wolwanɓe haala tawreeta, ammaa ɓe huuwanɓe torra. 21 Ɓe ɗon kaɓɓa dabareeji dow gooŋga'en, ɓe ɗon njowana laaɓɓe kiita mbareego. 22 Ammaa Jawmiraawo woni aynoowo yam, Allah am woni hisrude am. 23 O hiitoto ɓe ngam halleende maɓɓe, o halkan ɓe ngam hakkeeji maɓɓe. Allah Jawmiraawo men nattinan ɓe.

Jabuura 95

Yimre yettoore

95:1 Ngare, ngimanen Jawmiraawo bee seyo, maŋgten aynoowo men, kisnoowo en. 2 En ɓadito mo bee gettooje, en ngimana mo maŋgtooje. 3 Ngam Jawmiraawo woni ɗowanteeɗo mawɗo, o laamiiɗo mawɗo dow ɗowanteeɓe fuu. 4 Kaŋko mari duniyaaru fuu, diga nokkuuje lugguɗe haa kooseeje towɗe. 5 Kaŋko mari mbeela, ngam o tagi nga, o mari lesdi njoorndi boo, ngam juŋŋgo maako tami ndi. 6 Ngare, cujidanen mo, tuggen koppi yeeso Jawmiraawo, tagɗo en. 7 Kaŋko woni Allah men, enen boo en yimɓe maako, en baali maako ɗi o aynata. Hande nane ko o wi'ata on: 8 "Taa cattine ko'e mon bana kaakaaji mon mbaɗno haa Meriba, bana nyande ɓe ngonno haa Massa nder ladde. 9 Ton kaakaaji mon njarribi munyal am, koo nde ɓe ngi'no kuuɗe am. 10 Duuɓi cappanɗe nayi ɓe laatani yam nyidduɓe. Mi wi'i: Yimɓe ɓe'e ɓe majjuɓe, ɓe anndaa laawol am. 11 Mi ɓerni, mi huni: Ɓe keɓataa nastugo lesdi ndi ɓe tammi siwtaago."

Jabuura 96

Yimre yettoore

96:1 Ngimane Jawmiraawo yimre hesre, ngimane Jawmiraawo, onon yimɓe duniyaaru fuu. 2 Ngimane Jawmiraawo, maŋgte innde maako, ngaajine habaru kisndam maako foroy. 3 Anndine ummaatooje maŋgu maako, ngecce le'i fuu kaayeefiiji maako. 4 Jawmiraawo woni mawɗo, o getteteeɗo masin, o kulniiɗo ɓurɗo ɗowanteeɓe fuu. 5 Fakat, ɗowanteeɓe heefeerɓe ɗum labbi, ammaa Jawmiraawo tagi asamanji. 6 Maŋgu e tedduŋgal ɗon taari mo, baawɗe e daraja ɗon nder suudu maako seniindu. 7 Onon ummaatooje duniyaaru, maŋgte Jawmiraawo, maŋgte tedduŋgal maako e baawɗe maako. 8 Maŋgte innde maako teddunde, naste jawleeji maako, ngaddane mo dokke. 9 To Ceniiɗo waŋgi, cujidane mo, ndiwne yeeso maako, onon yimɓe duniyaaru fuu. 10 Maatine ummaatooje fuu: "Jawmiraawo woni laamiiɗo. Duniyaaru tabiti, dimbataako. O hiitoto ummaatooje fuu bee gooŋga." 11 Asama e lesdi ceyoro ɗum, maaje koola, e ko woni nder maaje fuu. 12 Gese ceyo, e ko woni dow maaje fuu. Koo leɗɗe nder ladde boo ngimana Jawmiraawo bee seyo. 13 Kaŋko o ɗon wara ngam hiitaago duniyaaru. O ɗon laamano ummaatooje maaru fuu bee gooŋga e gooŋgaaku.

Jabuura 97

Baawɗe Jawmiraawo

97:1 Jawmiraawo woni laamiiɗo. Sey lesdi welwelta, duuɗe mbeela fuu ceyo. 2 Duule e nyiɓre ɗon taari mo, gooŋgaaku e kiita ngooŋɗuka tabitini leeso laamu maako. 3 Yiite ɗon ardo mo, ɗon wula konne'en taariiɓe mo fuu. 4 Ma''e maako ɗon yaynana duniyaaru, lesdi ɗon yi'a ɗum, ɗon diwna. 5 Kooseeje ɗon ɓolwa yeeso Jawmiraawo bana taari, yeeso Jawmu duniyaaru fuu. 6 Asamanji ɗon mbaŋgina gooŋgaaku maako, ummaatooje fuu ɗon ngi'a tedduŋgal maako. 7 Sujidananɓe labbi ɗon cemta, mantortooɓe labbi fuu, ngam ɗowanteeɓe maɓɓe ndo''i nder mbulwuldi yeeso maako. 8 Ammaa yimɓe Siyona ɗon ngima bee welwelo, gure Yahuuda fuu ɗon ceyo ngam daliila kiitaaji ma, ya Jawmiraawo. 9 An woni Ɓaŋgiiɗo dow duniyaaru fuu, a ɓurdi ɗowanteeɓe fuu maŋgu. 10 Jawmiraawo yiɗi wanyɓe halleende, o ɗon ayna yoŋkiiji hulɓe mo, o hisnan ɓe juuɗe halluɓe. 11 Annoora ɗon yaynana gooŋga'en, seyo laatanto gooŋɗa-ɓerɗe'en. 12 Ceyore Jawmiraawo, onon gooŋga'en, maŋgte innde maako seniinde.

Jabuura 98

Maŋgtoore gooŋgaaku Allah

98:1 Ngimnde Jawmiraawo yimre hesre, ngam o huuwi kaayeefiiji. Juŋŋgo maako seniiŋgo mari baawɗe, huuwani mo jaalorgal. 2 Jawmiraawo anndini jaalorgal mum, waŋgini gooŋgaaku mum yeeso ummaatooje fuu. 3 O siftori mo''ere maako e gooŋgaaku maako, ko o hunanino yimɓe Isra'iila. Kootoy yimɓe ngi'i jaalorgal Allah men. 4 Ceyore Jawmiraawo, onon yimɓe fuu, ngimnde mo bee seyo e welwelo. 5 Ngimnde Jawmiraawo bee moolooji, piye ɗi booɗɗum ngam maŋgtugo mo. 6 Ngimnde Jawmiraawo, Laamiiɗo mon, bee hoolo luwe e algaytaaji. 7 Mbeela hoola, e ko woni nder maaga, duniyaaru yima, e ko woni dow maaru. 8 Maaje kella juuɗe, kooseeje fuu ngima yeeso Jawmiraawo, o ɗon wara ngam hiitaago duniyaaru. 9 O laamanto ummaatooje maaru fuu bee gooŋga e gooŋgaaku.

Jabuura 99

Gooŋgaaku Allah dow Isra'iila

99:1 Jawmiraawo woni laamiiɗo, ummaatooje ɗon ndiwna. O ɗon jooɗi haa dow keruba'en, lesdi ɗon dimbo. 2 Jawmiraawo woni mawɗo nder Siyona, o Ɓaŋgiiɗo dow asli yimɓe fuu. 3 Koomoy fuu maŋgta innde maako mawnde, hulniinde, o Ceniiɗo. 4 Ya Laamiiɗo baawɗo, a yiɗi ko fotti, a tabitini kiita ngooŋɗuka nder Isra'iila, a waddani asŋgol Yakubu gooŋgaaku. 5 Maŋgte Allah Jawmiraawo men, cujide yeeso leeso laamu maako, o Ceniiɗo. 6 Muusa e Haruna laatino liman'en maako, Samuyila wonno gooto nder sujidanooɓe mo. Ɓe tori Jawmiraawo, o jaabi ɓe. 7 O wolwani ɓe nder ruulde nandunde daŋraŋgal, ɓe ɗowtani umrooje e kiitaaji ɗi o hokki ɓe. 8 Ya Allah Jawmiraawo amin, a jaabi ɓe. A laatani ɓe Allah jaafoowo, ammaa a hiiti kuuɗe maɓɓe kalluɗe. 9 Maŋgte Allah Jawmiraawo men, cujide haa hooseere maako seniinde. Ngam Allah Jawmiraawo men o Ceniiɗo.

Jabuura 100

Seyo yeeso Allah

100:1 Yimre yettoore. Ngimnde Jawmiraawo, onon yimɓe fuu, 2 kuuwane Jawmiraawo bee welwelo, ngare yeeso maako bee gimi seyo. 3 Annde, Jawmiraawo feere mum woni Allah, kaŋko tagi en, o mari en, en yimɓe maako e tokkere maako. 4 Naste dammuɗe haykaliiru bee yettoore, ngare nder suudu maako seniindu bee maŋgtoore, ngette mo, maŋgte innde maako. 5 Ngam Jawmiraawo on woni booɗɗo, hinnuye maako ɗon haa abada, gooŋgaaku maako ɗon tabiti haa foroy.

Jabuura 101

Laamiiɗo gooŋgaajo

101:1 Yimre Daawuda. Mi yiman haala mo''ere e gooŋgaaku, mi yiman ɗum ngam maaɗa, ya Jawmiraawo. 2 Mi tokkoto laawol ma, mi selataa sam. Ndey ngarata haa am? Mi ɗowtanto ma bee ɓernde laaɓnde nder saare am, 3 mi meeɗataa laarugo kuuje meereeje. Mi ɗon wanya kuuɗe tuurtooɓe Allah, walaa ko yaali yam bee maɓɓe. 4 Yiɗɓe fewre ndaayo yam, mi yiɗaa anndugo halluɓe. 5 Baɗanɗo keeddiɗɗum tufle, mi je''inan ɗum. Ɓernde am jaɓataa mawnitiiɓe e mantotooɓe. 6 Ammaa mi jaɓan hoolaaɓe nder lesdi, ngam ɓe njooɗodo bee am. Tokkotooɓe laawol gooŋga kuuwanammi. 7 Walaa pewoowo jooɗoto nder saare am, naafikiijo darataako yeeso am. 8 Nde weeti fuu mi riiwan halluɓe nder lesdi, haa mi nattina huuwooɓe junuuba fuu nder berniwol Jawmiraawo.

Jabuura 102

Tornde ɓilliiɗo

102:1 Do'aare ɓilliiɗo to itti tammunde, haa o wookana Jawmiraawo. 2 Ya Jawmiraawo, nan do'a am, accu bojji am njotto ma. 3 Taa wirnam gite ma nder nyalaade ɓillaare am. Heɗitam. To mi torake ma, jaabam law. 4 Balɗe am ɗon majja bana cuurka, ɓandu am ɗon wula bana yiite. 5 Ɓernde am ɗon ɗayla bana huɗo wa'aako, mi ɗon yejjita nyaamugo nyiiri am. 6 Tum mi ɗon uuma, ngam maajum mi foo'i, mi warti i'e e laral tan. 7 Mi laati bana sondu hulniindu nder ladde, bana duujiire nder bille. 8 Mi ɗon waali, mi heɓataa ɗaanaago, mi laati bana sondu yeewaandu haa dow suudu. 9 Konne'en am ɗon nyalla huɗugo yam, wanyɓe yam ɗon kuuwtinira innde am ngam naalugo woɗɓe. 10 Ndoondi woni nyaamdu am, gonɗi am ɗon ndufa nder njaram am. 11 Kanjum ngam daliila ɓernuki ma, ngam a efti yam, a sakkini. 12 Balɗe am ɗon njinna bana jayŋgol asiri, mi laati bana huɗo yoorko. 13 Ammaa an, ya Jawmiraawo, a laamiiɗo haa foroy. Haa foroy yimɓe ciftoran ma. 14 A ummoto, a hinnoto Siyona, saa'i waɗi a woonana berniwol ma. 15 Maccuɓe ngiɗi ngol, ɗon njurmina winde maagol. 16 Ummaatooje fuu kulan Jawmiraawo, laamiiɓe lesɗe fuu kulan maŋgu maako. 17 To Jawmiraawo nyiɓtake Siyona, ɓe ngi'an mo nder tedduŋgal maako. 18 O nanan bojji yimɓe maako accaaɓe, o heɗititto tornde maɓɓe. 19 Mbinde ɗum ngam jamanuuru waranndu, ngam haa ummaatoore nde siwa tageego maŋgta Jawmiraawo. 20 Jawmiraawo ɗon jooɗi haa nokkuure mum seniinde ɓaŋgiinde, Jawmiraawo mo asama ɗon laara lesdi, 21 ngam o nana uumaali haɓɓaaɓe, ngam o hisna mbareteeɓe. 22 Ngam maajum yimɓe maŋgtan innde Jawmiraawo nder Siyona, ɓe ngettan mo nder Urusaliima, 23 saa'i ummaatooje e laamuuji mooɓoto, ngam cujidana Jawmiraawo. 24 Saa'i mi siwa naywugo, Jawmiraawo ta''i sembe am, rammini balɗe am. 25 Ya Allah am, taa wiftam haa reeta ngeendam am, an woni duumiiɗo haa foroy. 26 A tagi lesdi diga ɓooyma, juuɗe ma tagi asamanji boo. 27 Kanji ɗi nattan, ammaa an a luttan. Ɗi kiiɗan bana limce, a sanjan ɗi bana toggoore, ɗi njinnan. 28 Ammaa an a waylataako, ngeendam ma timmataa. 29 Ɓiɓɓe amin njooɗoto bee de'ere, danygol maɓɓe boo tabitan yeeso maaɗa.

Jabuura 103

Maŋgtoore hinnuye Jawmiraawo

103:1 Yimre Daawuda. Sey mi yetta Jawmiraawo, mi maŋgta innde maako seniinde bee ɓernde am fuu. 2 Sey mi yetta Jawmiraawo, taa mi yejjita booɗɗum ko o huuwani yam fuu. 3 O jaafoowo aybe am fuu, o kurgoowo nyawji am fuu, 4 o hisnan yoŋki am e halkere, o ɓornatam mo''ere e hinnuye, 5 o mo''inan ngeendam am bee hayru, haa nderkaaku am e sembe am tabita bana dutal. 6 Jawmiraawo ɗon huuwa ko fotti, o ɗon waɗana ɓilliiɓe kiita ngooŋɗuka. 7 O anndini Muusa laabi maako, yimɓe Isra'iila boo kuuɗe maako. 8 Jawmiraawo woni ɗuuɗa-mo''ereejo e hinnuye, o ɓernataa law, mbooɗeeŋga maako ɗuuɗi. 9 O tokkataako felugo goɗɗo foroy, ɓernuki maako duumataako. 10 O warjataako en deydey hakkeeji men, o hiitataako en deydey aybeeji men. 11 Bana asama towri dow lesdi, bana non mo''ere maako mawniri dow hulɓe mo. 12 Bana fuunaaŋge daayori hiirnaaŋge, bana non o daaynirta hakkeeji men. 13 Bana baaba enɗirta ɓiyum'en, bana non Jawmiraawo hinnorto hulɓe mo. 14 Ngam o anndi no en mba'i, o siftoran en mbulwuldi'en. 15 Neɗɗo kam, balɗe maako bana huɗo, o finnan bana pindi ladde. 16 To hendu wifi dow maari, ndi woodaa, walaa mo heɓtata ndi. 17 Ammaa hinnuye Jawmiraawo dow hulɓe mo duumoto, mo''ere maako yottoto ɓiɓɓe e taaniraaɓe boo, 18 haa jogotooɓe alkawal maako, ɗowtantooɓe umrooje maako. 19 Jawmiraawo tabitini leeso laamu mum nder asama, o laamiiɗo dow kooɗume fuu. 20 Maŋgte Jawmiraawo, onon malaa'ika'en maako, onon mawɓe sembiɗɓe, huuwooɓe umroore maako, heɗitooɓe bolle maako. 21 Maŋgte Jawmiraawo, onon honooɓe maako nder asama, onon sukaaɓe maako, huuwooɓe muuyo maako. 22 Maŋgte Jawmiraawo, onon tagle maako fuu, kootoy nder laamu maako. Min boo, sey mi maŋgta Jawmiraawo.

Jabuura 104

Maŋgtoore tagoowo

104:1 Sey mi yetta Jawmiraawo. Ya Allah Jawmiraawo am, a mawɗo masin, a ɗon ɓorni tedduŋgal e maŋgu. 2 A ɗon moji annoora, a we''iti asamanji bana laymaaru. 3 A jo''ini suudu ma dow ndiyamji asama, a waɗi duule moota ma, a ɗon yaha dow bileeji hendu. 4 A waɗi keni nelaaɓe ma, ɗemɗe yiite boo huuwanooɓe ma. 5 A tabitini duniyaaru dow caɓɓaaje maaru, ngam taa ndu sotta sam. 6 Ilam suddi ndu bana mojaare, ndiyamji ndari haa dow kooseeje. 7 Ammaa wakkati a telɓani ɗi, ɗi ndoggi, umroore ma bana felmaaŋgo lorni ɗi ɓaawo. 8 Ɗi ndirti kooseeje, ɗi nasti waadiiji, haa nokkuuje ɗe ndokkuɗa ɗi. 9 A waɗani ɗi keerol, taa ɗi ?aɓɓo ngol, taa ɗi meeta suddugo duniyaaru. 10 A ɗon ɓulna ceeɓooje, ɗe laato maaje, ndiyamji ɗon ila caka kooseeje. 11 Ɗi ɗon njarna kuuje ladde, bamɗe boo ɗon ɗomɗita ton. 12 Haa pomoole maaje, colli ɗon njooɗi, ɗi ɗon ngima nder lice leɗɗe. 13 A ɗon yarna kooseeje bee iyeele diga jooɗorde ma, duniyaaru ɗon heewi barkaaji ma. 14 A ɗon fuɗna huɗo ngam dabbaaji, aawre boo ngam yimɓe kakkilana nde, haa lesdi fuɗnana ɓe gawri e kuuje goɗɗe. 15 Nden inaboojam seyna ɓerɗe maɓɓe, nebbam ɗelkina geese maɓɓe, nyaamdu boo sembiɗina ɓe. 16 Leɗɗe Jawmiraawo ɗon cafta ndiyam, leɗɗe cembiɗɗe ɗe o jubi dow hooseere Libanon. 17 Colli ɗon mbaɗa caɓɓe muuɗum'en ton, ngaasiyoowal woodi saɓɓo mum nder caski. 18 Yaamuseeji ɗon dow kooseeje towɗe, jama-gudde boo caka tapaaje. 19 A tagi lewru ngam anndingo wakkatiiji, naaŋge anndi wakkati mutki mum. 20 A tagi jemma. To nyiɓre waɗi, kuuje ladde fuu ngurtoto. 21 Ɓiɓɓe barooɗe ubban, loohoto, ɗaɓɓitan nyaamdu ndu Allah hokkata ɗe. 22 To naaŋge fuɗi, ɗe nyukko, ɗe mbaalo nder lowi maaje. 23 Ammaa yimɓe ngurtoto ngam kuuɗe muuɗum'en, ɓe kuuwa haa maŋgariba. 24 Ya Jawmiraawo, kuuɗe ma ɗuuɗɗe masin, a huuwri ɗe fuu bee hikma, duniyaaru heewi hayruuji ma. 25 Ndaa mbeela maŋga, njaasŋga, tagle ɗe ngalaa limgal, mawɗe e pamare ɗon pija nder maaga. 26 Koombooje ɗon njaha nder maaga, non boo ngilaŋgeewa nga tagɗa ngam fijugo bee maaga. 27 Kuuje ɗe fuu ɗon keɗo ma, haa ndokka ɗe nyaamdu nder wakkati haaje. 28 To a hokki ɗe, ɗe nyaaman, to a weeɗi juŋŋgo ma, ɗe kaaran. 29 To a wirni gite ma, ɗe kultoran. To a naŋgti poofɗe maaje, ɗe mbaatan, ɗe ngartan mbulwuldi. 30 Ammaa to a hokki ɗe poofɗe, ɗe ngeeɗan, a hesɗitinan lesdi. 31 Tedduŋgal Jawmiraawo duumo, o seyoro kuuɗe maako. 32 To o laari duniyaaru, ndu dimboto. To o meemi kooseeje, ɗe ngurtinan cuurka. 33 Min kam mi yimanan Jawmiraawo balɗe am fuu, mi maŋgtan Allah am yaake mi ɗon bee yoŋki. 34 Yimre am fottanan mo, min boo mi seyorto mo. 35 Marɓe hakke cottuma e lesdi, halluɓe njinna. Sey mi maŋgta Jawmiraawo. Halleluya!

Jabuura 105

Kaayeefiiji Jawmiraawo nder Isra'iila

105:1 Ngette Jawmiraawo, maŋgte innde maako, anndine kuuɗe maako nder ummaatooje. 2 Ngime, ngimane mo maŋgtoore, ngeyne kaayeefiiji ɗi o huuwi fuu. 3 Ceye ngam laatiiɗen yimɓe maako, ɗaɓɓitooɓe Jawmiraawo fuu ceyo. 4 Ɗaɓɓite ballal haa Jawmiraawo, ɗaɓɓite mo koondey. 5-6 Onon asŋgol suka maako Ibrahiima, onon danygol Yakubu, cuɓaaɗo maako, ciftore kaayeefiiji maako mawɗi e kiitaaji ɗi o umri on. 7 Kaŋko on, Jawmiraawo woni Allah men, umrooje maako ɗon dow duniyaaru fuu. 8 O jogoto alkawal maako foroy, o siftoran ko o hunani gide ujineere. 9 Ɗum alkawal maako bee Ibrahiima, e hunayeere maako haa Isiyaaku. 10 Jawmiraawo haɓɓi alkawal duumiiŋgal bee Yakubu, o tabitini narral bee Isra'iila, o wi'i: 11 "Mi hokkan ma lesdi Kanaana, ndi laatoto maral ma." 12 Saa'i maajum yimɓe Allah ɗuuɗaay tawon, ɓe jananɓe nder lesdi. 13 Ɓe ngiili diga lesdi haa lesdi, diga laamu haa laamu. 14 Allah accaay koomoy ɓilla ɓe, o feli laamiiɓe ngam daliila maɓɓe. 15 O wi'i: "Taa meeme sukaaɓe am suɓaaɓe, taa naawne annabo'en am." 16 Nden Jawmiraawo neldi weelo nder lesdi maɓɓe, majjinani ɓe nyaamdu fuu. 17 Ɓe coorri Yusufu bana maccuɗo, ammaa Allah neli mo aartugo ɓe haa Misra. 18 Ton ɓe nastini kosɗe maako nder tiggirgal, ɓe kaɓɓi daande maako bee njamndi, 19 haa annabaaku maako gooŋɗi, wolde Jawmiraawo boo gooŋɗini mo. 20 Saa'i maajum laamiiɗo neli haa maako, laamaniiɗo asli Misra rimɗini mo, 21 ardini mo dow saare mum, halfini mo lesdi fuu. 22 O hokki Yusufu baawɗe felugo saraaki'en maako, e ekkitingo dawrooɓe maako. 23 Nden Isra'iila wari haa Misra, Yakubu laati koɗo nder lesdi asŋgol Haamu. 24 Ton yimɓe Jawmiraawo ndanyndanytiri masin, o sembiɗini ɓe dow konne'en maɓɓe. 25 O wayli ɓerɗe Misra'en ngam ɓe nganya yimɓe maako, ɓe kuuwa ɓe rikisi. 26 Nden o neli suka maako Muusa, e Haruna, cuɓaaɗo maako. 27 Kamɓe ɓe kuuwi kuuɗe Allah mawɗe, ɓe kuuwi kaayeefiiji nder lesdi Misra. 28 Allah neldi nyiɓre dow lesdi, ammaa Misra'en kakkilanaay umroore maako. 29 O wartiri ndiyam maɓɓe ?i?am, haa liɗɗi maɓɓe mbaati. 30 Lesdi heewi paaɓi, ɗi nasti koo laamorde boo. 31 O umri, buubi e cufi ngari nder lesdi maɓɓe fuu. 32 O neldi ɓe mallimallooje, yiite nyaamooye ukkani lesdi maɓɓe. 33 O wonni inabooje maɓɓe e ibbe maɓɓe, o yewi leɗɗe maɓɓe fuu. 34 O umri, baɓɓatti ngari, e ndo'uuji ɗi ngalaa limgal. 35 Ɗi nyaami haakooji lesdi maɓɓe fuu, ɗi kalki ?aamle gese maɓɓe. 36 O mbari ɓiɓɓe afɓe fuu kootoy nder lesdi Misra. 37 Nden o wurtini yimɓe Isra'iila, ɓe heɓɓe cardi e kaŋgeeri, ɓe fuu ɓe yamɓe, sembiɗɓe. 38 Misra'en ceyori gurtaaki maɓɓe, ngam ɓe kuli Isra'iila'en. 39 O wirni ɓe bee ruulde, yiite yaynani ɓe jemma. 40 Ɓe ɗaɓɓi kusel, o waddani ɓe colli, o haarni ɓe bee tamseere asama. 41 O seeki tapaare, ndiyam ɓuli, ili nder ladde bana maayo. 42 Ngam o siftori hunayeere maako seniinde nde o hunanino suka maako Ibrahiima. 43 Non o wurtiniri yimɓe maako bee seyo, suɓaaɓe maako ngimi bee welwelo. 44 O marni ɓe lesɗe heefeerɓe, ɓe nyaami risku ummaatooje, 45 ngam haa ɓe tokko umrooje maako, ɓe ɗowtano kiitaaji maako. Halleluya!

Jabuura 106

Tuurtol Isra'iila

106:1 Halleluya! Ngette Jawmiraawo, ngam o booɗɗo, hinnuye maako ɗon haa abada. 2 Moy waawata anndingo kuuɗe Jawmiraawo mawɗe e maŋgtugo tedduŋgal maako fuu? 3 Seyo laatanto tokkiiɓe gooŋga. huuwooɓe gooŋgaaku foroy. 4 A yiɗi yimɓe ma, ya Jawmiraawo, siftoram min boo. To a hisni ɓe, hisnam min boo. 5 Accu mi yi'a hayru yimɓe ma, hokkam geɗal haa seyo ummaatoore ma, minin fuu min mantoro bee maaɗa. 6 En mbaɗi hakke bana kaakaaji men, en mboofi, en kuuwi kalluɗum. 7 Kaakaaji men haa Misra paamaay kaayeefiiji Allah, ɓe ciftoraay mo''e maako ɗuuɗɗe, ɓe tuurtani mo haa maayo Maaliya. 8 Ammaa o walli ɓe, ngam o koolniiɗo, ngam haa o waŋgina baawɗe maako. 9 O telɓani maayo Maaliya, ngo seeki, o eerni yimɓe maako dow lesdi njoorndi. 10 O wurtini ɓe juuɗe wanyɓe ɓe, o hisni ɓe juuɗe konne'en maɓɓe. 11 Ndiyam suddi ɓilluɓe ɓe. walaa koo gooto maɓɓe lutti. 12 Nden yimɓe maako nuɗɗini bolle maako, ngimani mo gettooje. 13 Ammaa law ɓe ngejjiti kuuɗe maako, ɓe ndeenaay haa o dawrana ɓe. 14 Suuno naŋgi ɓe nder ladde. ɓe njarribi Allah. 15 O hokki ɓe ko ɓe ɗaɓɓi, nden o ukkani ɓe nyawu kalluŋgu. 16 Nder saŋgeere ɓe kaaji Muusa e Haruna, cenaaɗo Jawmiraawo. 17 Lesdi seeki, moɗi Datan, suddi hawtiɗɗiraaɓe Abiram. 18 Yiite ukkani mooɓre maɓɓe, nyaami halluɓe ɓe'e fuu. 19 Ɓe mbaɗi gaggel kaŋgeeri haa Hooreb, ɓe cujidi yeeso foto man. 20 Ɓe canjiri tedduŋgal Allah bee foto ndabbaawa nyaamoowa huɗo. 21 Ɓe ngejjiti Allah kisnuɗo ɓe bee kuuɗe mawɗe haa Misra. 22 Fakat o huuwno kaayeefiiji ton, non boo kuuɗe kulniiɗe haa maayo Maaliya. 23 Ngam maajum o annini halkugo ɓe, ammaa Muusa, suka maako dartani mo, ngam o waylita ɓernuki maako. 24 Nden ɓe njawi lesdi mboondi, ngam ɓe nuɗɗinaay wolde Allah. 25 Ɓe ngurŋgurti nder laymaaji maɓɓe, ɓe cali heɗitaago Jawmiraawo. 26 O ɓaŋgti juŋŋgo maako, o huni o accan ɓe ɓe maaya nder ladde, 27 o saŋkitan danygol maɓɓe caka heefeerɓe, o wudinan ɓe nder lesɗe jananne. 28 Nden yimɓe maako kawtani sujidanɓe Ba'al-Pe'or, ɓe nyaami kirsanaaɗum maayɓe. 29 Ɓe ɓernini Jawmiraawo bee kuuɗe maɓɓe, masiibo ukkani ɓe. 30 Ammaa Pinehas ummi, hiiti waɗɓe aybe, haɗi masiibo man. 31 Allah limani mo ɗum gooŋgaaku haa foroy, haa gide Isra'iila fuu. 32 Yimɓe tikkini Jawmiraawo haa ndiyam Meriba, Muusa torrake ngam daliila maɓɓe. 33 Ɓe mettini ɓernde Muusa masin, haa hunduko maako yaawi wolwugo ko haanaay. 34 Ɓe nattinaay ummaatooje bana Jawmiraawo umruno ɓe. 35 Ammaa ɓe te'indiri bee maɓɓe, ɓe ekkiti al'aadaaji heefeerɓe. 36 Yimɓe Allah cujidani labbi, kanjum laati daliila halkere maɓɓe. 37 Ɓe kirsani labbi ɓiɓɓe maɓɓe worɓe e rewɓe, 38 ɓe ndufi ?i?am ɗam walaa aybe, ?i?am ɓiɓɓe maɓɓe. Ɓe kirsi ɓe ngam labbi Kanaana, lesdi soɓi bee ?i?am maɓɓe. 39 Ɓe coɓni ko'e maɓɓe bee kuuɗe maɓɓe, ɓe njambori Allah bee sujidango labbi. 40 Ngam maajum Jawmiraawo ɓernani yimɓe mum, ɓe laatani mo nyidduɓe. 41 O hokki ɓe haa juuɗe heefeerɓe, konne'en maɓɓe laamani ɓe. 42 Wanywanyɓe maɓɓe ɓilli ɓe, ndooli ɓe ɗowtaago. 43 Nde ɗuuɗɗum Jawmiraawo hisni yimɓe mum, ammaa ɓe tokki tuurtango mo, ɓe tulliti ɓesdugo hakkeeji maɓɓe. 44 Ammaa bee maajum fuu Jawmiraawo nani gookaali maɓɓe, laari ɓillaare maɓɓe. 45 O siftori alkawal maako ngam o hisna ɓe, o yurmini ɓe ngam daliila hinnuye maako. 46 O wayli numooji torrooɓe ɓe, ngam enɗa ɓe. 47 Hisnu min, ya Allah Jawmiraawo amin, wurtin min caka heefeerɓe, hooru min. Nden kam min maŋgtan innde ma seniinde, min ceyorto yettugo ma. 48 Ngettenma Jawmiraawo mo Allah Isra'iila diga jonta haa foroy. Yimɓe fuu mbi'a: "Aamiina". Halleluya!

Jabuura 107

Hisnaaɓe Jawmiraawo

107:1 Ngette Jawmiraawo, ngam o booɗɗo, hinnuye maako ɗon haa abada. 2 Sey hisnaaɓe Jawmiraawo ngetta mo, ɓe o hisni ɓillaare fuu. 3 O wurtini ɓe lesɗe konne'en maɓɓe, diga fuunaaŋge e hiirnaaŋge e woyla e fombina, o hoori ɓe haa lesdi maɓɓe. 4 Woɗɓe maɓɓe majji nder ladde yeewnde, tawaay laawol haa berniwol, joonde yimɓe. 5 Weelo e ɗomka torri ɓe, haa ɓerɗe maɓɓe cakli. 6 Nder ɓillaare maɓɓe ɓe ngookani Jawmiraawo, kaŋko o hisni ɓe caɗeele maɓɓe. 7 O ɗowi ɓe dow laawol booɗŋgol, haa ɓe njotti berniwol, joonde yimɓe. 8 Sey ɓe ngetta Jawmiraawo ngam hinnuye mum, e kaayeefiiji ɗi o huuwani ɓe. 9 Kaŋko o yarnan ɗomɗaaɓe, o haarnan weelaaɓe bee kuuje booɗɗe. 10 Woɗɓe maɓɓe ɗonno njooɗi nder nyiɓre nyiɓɓunde, ɓe laafuɓe, haɓɓaaɓe bee callalluuji, 11 ngam ɓe luutno umrooje Allah, ɓe njawino ekkitinol Ɓaŋgiiɗo. 12 Ɓe tampi ngam kuugal caatuŋgal, ɓe ɗon liilta, walaa jogoowo ɓe. 13 Nder ɓillaare maɓɓe ɓe ngookani Jawmiraawo, kaŋko o hisni ɓe caɗeele maɓɓe. 14 O wurtini ɓe nyiɓre nyiɓɓunde, o ta''i kaɓɓorli maɓɓe. 15 Sey ɓe ngetta Jawmiraawo ngam hinnuye mum, e kaayeefiiji ɗi o huuwani ɓe. 16 Kaŋko o yibbinan pareeje njamndi, o yewan jamɗe palduɗe. 17 Woɗɓe maɓɓe nyawi ngam hakkeeji maɓɓe, njari bone ngam halleende maɓɓe. 18 Ɓe ngiɗaa yi'ugo nyaamdu, ɓe njotti daande maayde. 19 Nder ɓillaare maɓɓe ɓe ngookani Jawmiraawo, kaŋko o hisni ɓe caɗeele maɓɓe. 20 O neldi ɓe wolde maako, hurgi ɓe, o hisni ɓe maayugo. 21 Sey ɓe ngetta Jawmiraawo ngam hinnuye mum, e kaayeefiiji ɗi o huuwani ɓe. 22 Ɓe ngetta mo bee dokke lii'eteeɗe, ɓe maŋgta kuuɗe maako bee gimi seyo. 23 Woɗɓe maɓɓe njehi nder mbeela bee koombooje, mbaɗi filu haa pomoole maaga. 24 Ɓe ngi'i kuuɗe Jawmiraawo nder mbeela, e kaayeefiiji ɗi o huuwi ton fuu. 25 O umri hendu saatundu ummo, ummina ?uuge mawɗe. 26 ?uuge man ɓaŋgti ɓe dow, lorni ɓe les fahin, ɓe kultori ngam ɓillaare maajum. 27 Ɓe liilti bana wuykuɓe, hakkiilooji maɓɓe fuu itti. 28 Nder ɓillaare maɓɓe ɓe ngookani Jawmiraawo, kaŋko o hisni ɓe caɗeele maɓɓe. 29 O de'itini hendu saatundu, ?uuge mbeela nde'iti. 30 Ɓe ceyori de'ere maajum, o yahri ɓe jam haa jipporde. 31 Sey ɓe ngetta Jawmiraawo ngam hinnuye mum, e kaayeefiiji ɗi o huuwani ɓe. 32 Ɓe anndina maŋgu maako nder mooɓtorde yimɓe, ɓe maŋgta mo nder dawriinde ndotti'en. 33 Jawmiraawo ɓeeɓni maaje, haɗi ceeɓooje. 34 O wartiri gese booɗɗe ngoolirɗe, ngam daliila halleende jooɗiiɓe ton. 35 O wartiri laɗɗe beeli, lesdi njoorndi boo warti ceeɓooje. 36 O acci weelaaɓe njooɗo ton, ɓe nyiɓi berniwol ngam ɓe njooɗo. 37 Ɓe aawi gese, ɓe njubi inabooje, ɗe ndimi ɓiɓɓe ɗuuɗɗe. 38 O barkiɗini ɓe, ɓe keɓi ɓikkoy ɗuuɗkoy, o ustaay dabbaaji maɓɓe. 39 Saa'i yimɓe Allah ɗon njara bone, ɓe ɗon ɓilli bee sarruuji e torraaji, 40 o yawni mawɓe ɓillooɓe ɓe, o yiili ɓe nder ladde nde walaa laawol. 41 Ammaa o hisni laafuɓe toskaare, o ɗuɗɗini ɓe bana tokke baali. 42 Gooŋga'en ngi'an ɗum, ceyoto, ammaa halluɓe fuu cirwoto. 43 To woodi marɗo hakkiilo, sey o maando ɗum, o hakkilana mo''e Jawmiraawo.

Jabuura 108

Tornde ngam ballal

108:1 Yimre Daawuda. 2 Ɓernde am de'iti, ya Allah, mi taaskake, mi yiman, mi maŋgtan ma. 3 Hiddeko weeta, mi fina, mi fiya moolooru am e hoodu am, mi findina naaŋge. 4 Mi yettan ma caka ummaatooje, ya Jawmiraawo, mi yimanan ma caka yimɓe ɗuuɗɓe. 5 Hinnuye ma yottoto asamanji, non boo gooŋgaaku ma. 6 Ya Allah, waŋgin maŋgu ma haa asamanji, waŋgin tedduŋgal ma nder duniyaaru fuu. 7 Hisnu min bee baawɗe ma, jaaba min, ngam haa yiɗaaɓe ma kisa. 8 Allah wolwi nder suudu mum seniindu: "Mi jaaloto, mi sendan Sikem, mi yeɗan yimɓe am waadiwol Sukkot. 9 Gile'at min jeyi, non boo Manassa, Efrayim woni hufneere am njamndiire, Yahuuda woni sawru laamu am. 10 Mo'ab woni yiiworde am, mi wi'an lesdi Edoom ɗum maral am, Filistiya boo sappantam. 11 Moy yahratammi nder berniwol cembiɗŋgol? Moy ɗoftatammi haa Edoom?" 12 Ya Allah, gooŋga a wudini min na? A meetataa wallugo jama'aaje konu amin na? 13 Wallu min jaalaago ɓillooɓe min, ngam ballal yimɓe nafataa. 14 Ya Allah, to an a ɗon wondi bee amin, min njaaloto konne'en amin.

Jabuura 109

Bojji torriiɗo

109:1 Yimre Daawuda. Ya Allah, mi ɗon maŋgte. Taa jeeɗa. 2 Ngam halluɓe e fewooɓe ukkani yam, ɓe ɗon mbaɗanammi tufle. 3 Ɓe ɗon kallinammi, ɓe ɗon ukkano yam meere. 4 Ngam daliila yiide am ɓe ɗon konammi. Ammaa min mi ɗon do'ano ɓe booɗɗum. 5 Ɓe ɗon mbarjo mbooɗeeŋga am bee halleende, ɓe ɗon mbarjo yiide am boo bee nganyaandi. 6 Ummin goɗɗo caatuɗo ngam o hiito konneejo am, goɗɗo ganyɗo mo wullo mo. 7 Hiitooɓe linya haala maako, ndo''a mo kiita, koo do'a maako boo laatano mo aybe. 8 Ustu balɗe maako, goɗɗo feere heɓa wakiilaaku maako. 9 Ɓikkoy maako laato atiime'en, debbo maako laato jurumɗo. 10 Ɓikkoy maako laato rookooɓe yiilotooɓe, riiwaaɓe e winde saare maako. 11 Tokkiiɓe mo nyamaale kooca jawdi maako fuu, jananɓe njaɓta nafuda kuugal maako. 12 Taa goɗɗo woonana mo, koo gooto, taa goɗɗo enɗa atiime'en maako. 13 Danygol maako fuu halka, ngam haa yidere warannde yejjita innde maako. 14 Ya Jawmiraawo, siftor aybeeji kaakaaji maako, taa yaafa hakke daada maako. 15 Taa yejjit hakkeeji maɓɓe sam, ammaa nattin ciftorki inɗe maɓɓe haa lesdi. 16 Konneejo am oo numaay enɗugo goɗɗo sam, o toonyi laafuɓe e talaka'en e tampa-ɓerɗe'en haa o mbari ɓe. 17 O yiɗno kuudi ­- ndi loro dow maako. O yawi barka ­- ka daayo mo. 18 O woowi naalugo bana o woowri ɓornaago, naalooje maako nasta reedu maako bana ndiyam, ɗe nasta i'e maako bana nebbam. 19 Ɗe cudda mo bana limce maako, ɗe taaro mo bana taadorgol maako. 20 Ya Jawmiraawo, kanjum ɗum laato kiita ma dow konne'en am, hallinanɓe yam foroy. 21 Ammaa wallam, ya Allah Jawmiraawo am, ngam a koolniiɗo, hisnam fodde mbooɗeeŋga ma e hinnuye ma. 22 Mi laafuɗo, mi ɓilliiɗo, ɓernde am ɗon naawa masin. 23 Mi ɗon jinna bana jayŋgol asiri, hendu ɗon ruuynammi bana baɓɓatti. 24 Koppi am tampi ngam suumaago, kusel am jinni, mi foo'i. 25 To yimɓe ngi'i yam, ɓe njancatam, ɓe ndimban ko'e maɓɓe. 26 Wallam, ya Allah Jawmiraawo am, hisnam fodde hinnuye ma. 27 Faamtin konne'en am, an woni Kisnoowo yam. 28 Koo to ɓe naali yam, an a barkiɗintam. Konne'en am toskoto, ammaa min, maccuɗo ma, mi seyoto. 29 Konne'en am mbusta, toskaare sudda ɓe bana alkibbaare. 30 Min mi yettan Jawmiraawo bee sawtu, mi maŋgtan mo nder mooɓre ɗuunde, 31 ngam o ɗon dari haa nyaamo ɓilliiɗo, ngam o hisna mo hiitotooɓe mo mbareego.

Jabuura 110

Jawmiraawo e laamiiɗo mo o suɓi

110:1 Yimre Daawuda. Jawmiraawo wolwani jawmam: "Jooɗa haa nyaamo am, haa mi wallina konne'en ma les kosɗe ma." 2 An laamiiɗo, Jawmiraawo yajjinan laamu ma haa yaasi Siyona fuu. O wi'i: "Laama caka konne'en ma." 3 To a ɗon dilla haɓre, yimɓe ma tokkoto ma bee seyo. Bana saawawre subaha, non suka'en ma ngardata haa maaɗa dow towndiije ceniiɗe. 4 Jawmiraawo hunake, mimsitittaako: "A limanjo haa foroy bana Malkisadaka." 5 Jawmiraawo ɗon dari haa nyaamo ma, nyande o ɓerni, o do''an laamiiɓe. 6 O hiitoto ummaatooje, o ɗuɗɗinan mbaraaɓe, o do''an laamiiɓe nder duniyaaru fuu. 7 Laamiiɗo mo o suɓi, yaran ndiyam haa maayel kombi laawol mum, ngam o sembiɗa, o jaalo.

Jabuura 111

Kuuɗe Jawmiraawo nder Isra'iila

111:1 Halleluya! Mi yettan Jawmiraawo bee ɓernde am fuu nder mooɓtorde yimɓe maako. 2 Kuuɗe Jawmiraawo mawɗe. Seyoriiɓe ɗe fuu ciftora ɗe. 3 Ko o huuwata fuu, heewi tedduŋgal e maŋgu, gooŋgaaku maako ɗon tabiti haa foroy. 4 Jawmiraawo accataa en en ngejjita kaayeefiiji mum, mo''ere maako e hinnuye maako ɗuuɗi. 5 O ɗon hokka hulɓe mo nyaamdu, o yejjitittaa alkawal maako bee maɓɓe sam. 6 O waŋginani ɓe baawɗe maako, nde o marni ɓe lesdi heefeerɓe. 7 O ɗon huuwa kooɗume fuu bee hoolaare e gooŋgaaku, umrooje maako fuu koolniiɗe. 8 Ɗe ɗon tabiti haa foroy, ɗe ɗon mbaŋgina gooŋga maako e gooŋgaaku maako. 9 O neldi yimɓe maako kisndam, o haɓɓi alkawal duumiiŋgal bee maɓɓe. O Ceniiɗo, kulniiɗo! 10 Kulol Jawmiraawo woni fuɗɗam hikma, koomoy tokki ɗum, heɓan hakkiilo wooɗŋgo. Yimɓe maŋgta Jawmiraawo haa foroy.

Jabuura 112

Welwelo kulɗo Jawmiraawo

112:1 Halleluya! Seyo laatanto kulɗo Jawmiraawo, ceyortooɗo ɗowtanaago umrooje maako. 2 Asŋgol maako heɓan baawɗe haa lesdi, ɓiɓɓe gooŋgaajo keɓan barka. 3 Risku e jawdi ɗon nder saare maako, hayru maako ɗon tabiti haa foroy. 4 Koo nder nyiɓre boo, annoora ɗon yaynana gooŋga'en e enɗuɓe e de'a-ɓerɗe'en e wooɗɓe. 5 Seyo laatanto enɗuɗo, dokkanɗo nyamaande, kuuwanɗo kuuɗe mum dow gooŋga. 6 Kaŋko o dimbataako sam, yimɓe ngejjitittaa mo. 7 To o nani sarru, o hultortaa, nuɗɗinki maako sembiɗi, o ɗon hooli Jawmiraawo. 8 Ɓernde maako ɗon de'i, o hulataa kooɗume, o anndi o yi'an do''ere konne'en maako. 9 O ɗon wallita laafuɓe bee caahu, mbooɗeeŋga maako ɗon haa foroy, o heɓan baawɗe e tedduŋgal. 10 Halluɓe ngi'an ɗum, ɓerɗe maɓɓe mettan, ɓe kir?indiran nyi'e maɓɓe, ɓe nattan. Tammunde halluɓe laatoto meere.

Jabuura 113

Maŋgtoore mbooɗeeŋga Allah

113:1 Halleluya! Onon huuwanooɓe Jawmiraawo, maŋgte innde maako. 2 Maŋgtoore laatano innde Jawmiraawo diga jonta haa foroy. 3 Maŋgtoore laatano innde Jawmiraawo diga fuɗirde naaŋge haa mutirde maage. 4 Jawmiraawo ɗon laamano ummaatooje fuu, tedduŋgal maako ɓuri asamanji mawnugo. 5 Walaa mo nandi bee Allah Jawmiraawo men, o ɗon jooɗi haa ɓaŋgiiɗum, 6 o ɗon laara asama e lesdi fuu. 7 O eftan laafuɓe nder mbulwuldi, o hoocan talaka'en nder jiddere, o ɓaŋgtan ɓe. 8 O jo''inan ɓe kombi tedda-asli'en, kombi ardiiɓe yimɓe maako. 9 O teddinan koo dimaro boo nder saare mum, o seynan mo bee ɓikkoy. Halleluya!

Jabuura 114

Yimre juulde Paska

114:1 Nde yimɓe Isra'iila ngurti Misra, kamɓe asŋgol Yakubu ɓe ceedi bee ummaatoore janande, 2 saa'i maajum lenyol Yahuuda laati yimɓe Jawmiraawo, Isra'iila fuu laati maral maako. 3 Maayo Maaliya yi'i ɗum, doggi. Maayo Urdun boo acci ilugo. 4 Kooseeje picci bana be'i, koosehoy boo ndiwi bana baali. 5 An mbeela, ko doggin ma? An Urdun, ko haɗ ma ilugo? 6 Onon kooseeje, ko waɗi on piccotooɗon bana be'i? Onon koosehoy boo, ko ndiwoton bana baali? 7 Diwnu, an lesdi, ngam Jawmiraawo ɗon wara, diwnu yeeso Allah Yakubu, 8 mo wurtinan ndiyam ɗuuɗɗam nder tapaaje, mo wartiran nokkuure kaa'e seeɓoore.

Jabuura 115

Allah e labbi

115:1 Ya Jawmiraawo, minin min ke'aay teddineego, an feere ma foti jaɓugo tedduŋgal fuu ngam daliila hinnuye ma e gooŋgaaku ma. 2 Taa accu heefeerɓe mbi'a min: "Toy Allah mon?" 3 Allah men ɗon haa asama, o huuwan ko o yiɗi fuu. 4 Labbi maɓɓe ɗi cardi e kaŋgeeri, kuuwaaɗum juuɗe yimɓe. 5 Ɗi mari kunduɗe, ammaa ɗi mbolwataa, ɗi mari gite, ammaa ɗi ngi'ataa, 6 ɗi mari noppi, ammaa ɗi nanataa, ɗi mari kine, ammaa ɗi poofataa, 7 ɗi mari juuɗe, ammaa ɗi naŋgataa, ɗi mari kosɗe, ammaa ɗi njahataa, walaa sonyo wurtoto nder kunduɗe maaji. 8 Waɗɓe ɗi nandi bee maaji, non boo hooliiɓe ɗi fuu. 9 Onon yimɓe Isra'iila, koole Jawmiraawo, kaŋko o wallan on, o aynan on. 10 Onon liman'en, koole Jawmiraawo, kaŋko o wallan on, o aynan on. 11 Onon hulɓe Jawmiraawo fuu, koole mo, kaŋko o wallan on, o aynan on. 12 Jawmiraawo siftoran en, barkiɗinan en, o barkiɗinan yimɓe Isra'iila e liman'en maako. 13 O barkiɗinan hulɓe mo, mawɓe e leesɓe fuu. 14 Jawmiraawo ɗuɗɗinan on, onon e ɓikkoy mon. 15 On barkiɗinaaɓe Jawmiraawo mo tagi asama e lesdi. 16 Jawmiraawo feere mum mari asama, ammaa o hokki ɓiɓɓe Aadama lesdi. 17 Maayɓe maŋgtataa Jawmiraawo, walaa koo gooto to nasti sirwaare duumiinde, maŋgtata mo. 18 Ammaa enen en maŋgtan Jawmiraawo diga jonta haa foroy. Halleluya!

Jabuura 116

Yettoore kisɗo maayde

116:1 Mi yiɗi Jawmiraawo, ngam o ɗon heɗito do'aaji am e bojji am. 2 To mi ɗon toro mo, o heɗititto yam. 3 Waade haɓɓi yam bee ɓoggi mum, kultoreeŋgol joonde maayɓe ukkani yam, kulol e saklere naŋgi yam. 4 Nden ewniimi innde Jawmiraawo: "Ya Jawmiraawo, mi ɗon toro ma, hisnam." 5 Jawmiraawo woni kinnotooɗo, gooŋgaajo, Allah men woni enɗoowo. 6 Jawmiraawo ɗon ayna leesɓe, yaake mi tampuɗo, o walli yam. 7 Ɓernde am, de'u, ngam Jawmiraawo woonani yam. 8 Jawmiraawo hisni yam maayde, wosti gonɗi am, haɗi kosɗe am fergaago. 9 Jonta mi ɗon huuwa yeeso Jawmiraawo nder lesdi yeeɗɓe. 10-11 Mi wi'no: "Mi ɗon tampi masin." Nder saklere am mbi'mi: "Yimɓe fuu ɗon pewa." Ammaa bee maajum fuu mi accaay nuɗɗingo Jawmiraawo. 12 Ko lii'antoomi Jawmiraawo, ngam o huuwani yam mbooɗeeŋga? 13 Mi lii'anto mo dokkal dufeteeŋgal, ngam mi yetta mo. 14 Mi hebbinanan mo togayeeje+ am, yeeso yimɓe maako fuu mi hokkan mo ko togiimi. 15 To gooto nder hulɓe Jawmiraawo maayi, ɗum naawan Jawmiraawo masin. 16 Ya Jawmiraawo, mi maccuɗo ma. Mi ɗon huuwane bana daada am huuwranno ma. An a rimɗini yam. 17 Mi yettan ma bee kirseteeŋga, mi lii'anto ma do'aaji am. 18-19 Nder mooɓtorde yimɓe ma fuu, haa babe saare haykaliiru ma nder Urusaliima, mi hokkan ma ko mi togani ma. Halleluya!

Jabuura 117

Maŋgtoore Jawmiraawo

117:1 Maŋgte Jawmiraawo, onon ummaatooje, maŋgte mo, onon yimɓe fuu. 2 Hinnuye maako ɗon tabitani en, gooŋgaaku maako ɗon haa abada. Halleluya!

Jabuura 118

Yettoore kisndam Allah

118:1 Ngette Jawmiraawo, ngam o booɗɗo, hinnuye maako ɗon haa abada. 2 Sey yimɓe Isra'iila mbi'a: "Fakat, hinnuye maako ɗon haa abada." 3 Sey liman'en maako mbi'a: "Fakat, hinnuye maako ɗon haa abada." 4 Sey hulɓe Jawmiraawo fuu mbi'a: "Fakat, hinnuye maako ɗon haa abada." 5 Nder ɓillaare am toriimi Jawmiraawo, kaŋko o nanani yam, o rimɗini yam. 6 Jawmiraawo ɗon wondi bee am, mi hulataa kooɗume. Ɗume yimɓe mbaɗatammi? 7 Jawmiraawo on woni balloowo yam, mi sutoto konne'en am, mi hulataa. 8 Hoolaago Jawmiraawo ɓuri hoolaago yimɓe, 9 hoolaago Jawmiraawo ɓuri hoolaago marɓe laamu. 10 Konne'en ɗuuɗɓe taari yam, mi halki ɓe bee baawɗe Jawmiraawo. 11 Ɓe taari yam kootoy fuu, mi halki ɓe bee baawɗe Jawmiraawo. 12 Ɓe taari yam bana nyaaki, bana gi'e joorɗe kuɓɓaaɗe, mi halki ɓe bee baawɗe Jawmiraawo. 13 Ɓe ngerɓi yam ngam haa mi do''o, ammaa Jawmiraawo walli yam. 14 O sembiɗini yam, o hisni yam, ngam maajum mi maŋgtan mo. 15 Nane gookaali jaalorgal nder cuuɗi yimɓe Allah: "Juŋŋgo Jawmiraawo huuwani en jaalorgal. 16 Nyaamo maako ɓaŋgake, nyaamo maako ɗon jaalo." 17 Mi maayataa, ammaa mi yeeɗan, mi anndinan yimɓe ko Jawmiraawo huuwi. 18 Jawmiraawo ɓocci yam caatuɗum, ammaa o hokkaay yam haa juŋŋgo waade. 19 Maɓɓitaneeɗam dammuɗe haykaliiru, mi nasta, ngam haa mi maŋgta Jawmiraawo. 20 Ɗum dammugal Jawmiraawo! Sey gooŋga'en tan keɓata nastugo ɗo. 21 Mi ɗon yette, ya Jawmiraawo, ngam a nanani yam, a hokki yam jaalorgal. 22 Hayre nde nyiɓooɓe ngudini, laati ɓurannde saman. 23 Jawmiraawo on laatini ɗum, ɗum kaayeefi haa gite men. 24 Hande woni nyalaade nde Jawmiraawo waɗi, ceyoren nde, mbaɗenma juulde. 25 Ya Jawmiraawo, wallu min le! Ya Jawmiraawo, hokku min hayru. 26 Barka laatano garanɗo bee innde Jawmiraawo. Minin wonɓe haa suudu Jawmiraawo, min mbarkiɗinan on. 27 Jawmiraawo on woni Allah, o woonani en. Nyande juulde mon njoge lice, taare hirsirde bee wamugo. 28 An woni Allah am, mi yettan ma, ya Allah am, mi maŋgtan ma. 29 Ngette Jawmiraawo, ngam o booɗɗo, hinnuye maako ɗon haa abada.

Jabuura 119

Tawreeta Jawmiraawo

119:1 Seyo laatanto yimɓe ɓe ngalaa feloore, tokkotooɓe tawreeta Jawmiraawo. 2 Seyo laatanto ɗowtantooɓe umrooje maako, ɗaɓɓitooɓe mo bee ɓernde woore. 3 Ɓe kuuwataa halleende, ammaa ɓe tokkoto laabi maako. 4 An, ya Jawmiraawo, a waɗi umrooje, haa min ɗowtano ɗe bee tiinaare. 5 Mi yiɗi mi laato tabitɗo haa mi jogo kiitaaji ma bee gooŋgaaku. 6 To mi hakkilani umrooje ma fuu, nden kam mi toskataako. 7 Mi ɗon ekkito kiitaaji ma gooŋɗuɗi, ngam maajum mi yettan ma bee ɓernde laaɓnde. 8 Mi ɗowtanto umrooje ma, taa accam sam.

Ɗowtanaago tawreeta

9 Noy sukaajo senrata laabi mum? To o jogake wolde ma. 10 Mi ɗon ɗaɓɓite bee ɓernde woore, taa accu mi sela laawol umrooje ma. 11 Mi ɗon jogi wolde ma nder ɓernde am, ngam taa mi waɗa hakke dow maaɗa. 12 Mi ɗon maŋgte, ya Jawmiraawo, anndinam umrooje ma. 13 Bee hunduko am limtanmi kiitaaji ɗi umruɗa fuu. 14 Mi ɗon seyoro tokkaago umrooje ma, ko ɓuri jawdi koondiye fuu. 15 Mi numtan umrooje ma, mi hakkilanan laabi ma fuu. 16 Kiitaaji ma laati welwelo am, mi yejjitittaa wolde ma.

Seyo ngam daliila tawreeta

17 Woonan maccuɗo ma, haa mi yeeɗa, mi hakkilana wolde ma. 18 Maɓɓit gite am, haa mi yi'a kaayeefiiji nder tawreeta ma. 19 Mi koɗo duniyaaru, taa suuɗam umrooje ma. 20 Ɓernde am ɗon naawa ngam ngenka, koondey mi yiɗi anndugo kiitaaji ma. 21 A feli mawnitiiɓe, naaloore ɗon dow selɓe laawol umrooje ma. 22 Ittanam kuudi maɓɓe e jancoore maɓɓe, ngam mi jogi seedamkuuji ma. 23 Koo to mawɓe ɗon kaɓɓa dabareeji dow am, min maccuɗo ma mi numtan kiitaaji ma. 24 Fakat, seedamkuuji ma laati welwelo am, ɗi dawranooɓe yam.

Anniya ɗowtanaago tawreeta

25 Mi toskiiɗo, mi ɗon waali nder mbulwuldi, hesɗitinam fodde wolde nde mbi'ɗa mi. 26 Mi waŋginani ma kuuɗe am fuu, a jaabi yam boo. Faamtinam kiitaaji ma. 27 Ekkitinam ɗowtanaago umrooje ma, haa mi numta kaayeefiiji ma. 28 Ɓernde am ɗon sakli masin, sembiɗinam bee wolde ma. 29 Aynam, taa mi tokko laawol fewre, woonanam, faamtinam tawreeta ma. 30 Mi suɓi laawol gooŋga, mi ɗon ɗaɓɓita kiitaaji ma. 31 Mi ɗon jogo seedamkuuji ma, ya Jawmiraawo, taa accu yimɓe cemtinammi. 32 Mi ɗowtanto umrooje ma bee tiinaare, ngam a ɗon ɓesdanammi faamu.

Tornde ngam heɓugo faamu

33 Ya Jawmiraawo, faamtinam ko saawi nder umrooje ma, haa mi ɗowtano ɗe foroy. 34 Hokkam faamu, haa mi jogo tawreeta ma, mi tokko ka bee ɓernde woore. 35 Ɗowam dow laawol umrooje ma, ngam mi ɗon seyoro ɗe. 36 Huusitin ɓernde am dow umrooje ma, naa dow suuno riskugo. 37 Aynu gite am, taa mi laara kuuje meereeje, woonanam fodde wolde nde mbi'ɗa mi. 38 Hebbinan maccuɗo ma alkawal ma ngal kaɓɓuɗa bee hulɓe ma. 39 Ittanam toskaare nde kulanmi. Kiitaaji ma mbooɗi masin. 40 Mi yiɗi ɗowtanaago umrooje ma, hesɗitinam ngam a gooŋgaajo.

Hoolaago tawreeta

41 Accu mo''ere ma waranammi, ya Jawmiraawo, hisnam fodde wolde nde mbi'ɗa mi, 42 haa mi jaabo kallinanɗo yam, ngam mi ɗon hoolo wolde ma. 43 Wallam wolwugo gooŋga foroy, ngam mi ɗon tammo gooŋɗineego bee kiitaaji ma. 44 Mi ɗowtanto tawreeta ma koondey, haa fortiforoy. 45 Mi heɓan feesaare, ngam mi hakkilani umrooje ma. 46 Mi anndinan laamiiɓe seedamkuuji ma, mi toskataako. 47 Mi ɗon seyoro tokkaago umrooje ma, ngam mi yiɗi ɗe. 48 Mi yiɗi umrooje ma, mi ɗon teddina ɗe, mi numtan kiitaaji ma fuu.

Nuɗɗingo tawreeta

49 Siftor wolde nde mbi'ɗa maccuɗo ma, nde hokki yam tammunde hayru. 50 Mi de'iti koo nder ɓillaare am boo, ngam wolde ma hokki yam ngeendam. 51 Mawnitiiɓe ɗon njancammi masin, ammaa mi selataa laawol tawreeta ma. 52 Mi ɗon siftora kiitaaji ma ɓooymaaji, ɗi ɗon de'itinammi, ya Jawmiraawo. 53 Mi heewi tikkere saatunde ngam daliila halluɓe, accuɓe tawreeta ma. 54 Saa'i mi ɗon daayi saare am, mi ɗon maŋgta umrooje ma bee gime. 55 Jemma fuu mi ɗon siftora innde ma, ya Jawmiraawo, haa mi tokko tawreeta ma. 56 Mi ɗon ɗowtano umrooje ma, kanjum woni seyo am.

Ɗakkaago tawreeta

57 An woni geɗal am, ya Jawmiraawo, mi wi'i mi tokkoto bolle ma. 58 Mi ɗon ɗaɓɓita mo''ere ma bee ɓernde woore, hinnam fodde wolde ma. 59 Mi linyi laabi am, mi annini tokkaago seedamkuuji ma. 60 Mi neeɓataa, mi ɗon yaawɗo haa mi ɗowtano umrooje ma. 61 Kaɓɓorli halluɓe ɗon taari yam, ammaa mi yejjitittaa tawreeta ma. 62 Mi finan caka jemma, haa mi yette ngam kiitaaji ma gooŋɗuɗi. 63 Mi soobri bee hulɓe ma e ɗowtaniiɓe umrooje ma fuu. 64 Duniyaaru heewi hinnuye ma, ya Jawmiraawo, anndinam umrooje ma.

Saman tawreeta

65 A huuwi ko mbi'ɗa, ya Jawmiraawo, a woonani maccuɗo ma. 66 Hokkam hakkiilo e faamu, ngam mi ɗon hoolo umrooje ma. 67 Hiddeko a hiiti yam, mi ɗonno woofa, ammaa jonta mi ɗon tokko wolde ma. 68 A booɗɗo, a boonanoowo yimɓe, faamtinam umrooje ma. 69 Mawnitiiɓe mbaɗi tufle dow am, ammaa min mi ɗon ɗowtano umrooje ma bee ɓernde woore. 70 Kamɓe ɓe ngalaa faamu, ammaa min mi ɗon seyoro tawreeta ma. 71 Torra am nafi yam, ngam ka ekkitini yam umrooje ma. 72 Mi ɗon samɗina tawreeta ma dow ceede cardi e kaŋgeeri ujineeje.

Gooŋga tawreeta

73 Juuɗe ma tagi yam, ɗon aynammi, hokkam faamu haa mi faamta umrooje ma. 74 To hulɓe ma ngi'i yam, ɓe ceyoto, ngam mi ɗon hoolo wolde ma. 75 Ya Jawmiraawo, mi anndi kiitaaji ma gooŋgaaji, a hiiti yam ngam a gooŋgaajo. 76 Accu hinnuye ma de'itinammi, fodde wolde nde mbi'ɗa maccuɗo ma. 77 Enɗam haa mi yeeɗa, ngam mi ɗon seyoro tawreeta ma. 78 Sey mawnitiiɓe tosko, ngam ɓe ɗon mbaɗanammi tufle meere. Ammaa min mi ɗon numta umrooje ma. 79 Hulɓe ma ngara haa am, annduɓe seedamkuuji ma fuu. 80 Sey mi ɗowtano umrooje ma bilaa feloore, ngam taa mi tosko.

Tornde kisndam

81 Mi ɗon tampi, mi ɗon yenwa kisndam ma, mi ɗon reena wolde ma. 82 Gite am comi reenugo koŋgol ma, saa'i mi ɗon ?ama: "Ndey nde'itinta mi?" 83 Mi laati bana kanyakanyaawu kiiɗŋgu, ammaa mi yejjitaay kiitaaji ma. 84 Balɗe noy luttani maccuɗo ma? Ndey kiitotooɗa toonyooɓe yam? 85 Mawnitiiɓe ngasani yam gasɗe, ɓe tokkataako tawreeta ma. 86 Umrooje ma fuu koolniiɗe. Ɓe ɗon torrammi bee pewe, wallam. 87 Lutti seɗɗa ɓe nattini yam e lesdi, ammaa min mi accaay umrooje ma. 88 Hesɗitinam bee mo''ere ma, haa mi tokko seedamkuuji ma.

Nuɗɗingo tawreeta

89 Ya Jawmiraawo, wolde ma duumoto haa foroy, nde ɗon tabiti haa asama. 90 Gooŋgaaku ma ɗon haa abada. An a jo''ini duniyaaru, ndu ɗon tabiti. 91 Kuuje fuu ɗon ndari haa warugo hande ngam umroore ma, ɗe fuu ɗe maccuɓe ma. 92 To tawreeta ma laataakino seyo am, mi halkanno nder ɓillaare am. 93 Mi yejjitittaa umrooje ma sam, ngam bee maaje aynuɗa yoŋki am. 94 An mari yam, hisnam! Mi ɗon ɗaɓɓita kiitaaji ma. 95 Halluɓe ɗon ndeena, ngiɗi halkugo yam, ammaa min mi ɗon hakkilana seedamkuuji ma. 96 Mi yi'i timmoode kuuje timmidiɗɗe fuu, ammaa umrooje maaɗa timmataa.

Yiɗugo tawreeta

97 Mi yiɗi tawreeta ma masin, mi ɗon nyalla numtugo ka. 98 Umrooje ma ɗon ngondi bee am foroy, ɗe ndokkatam hikma ko ɓuri konne'en am fuu. 99 Mi heɓi hakkiilo ko ɓuri jaŋginooɓe yam fuu, ngam mi ɗon numta seedamkuuji ma. 100 Mi ɓurdi ndotti'en hakkiilo, ngam mi ɗon hakkilana umrooje ma. 101 Mi naŋgti kosɗe am, taa mi tokko laawol kalluŋgol, ngam mi yiɗi tokkaago wolde ma. 102 Mi selaay laawol kiitaaji ma, ngam an a ɗon faamtinammi. 103 Bolle ma mbeli masin, ɗe ɓuri koo njumri welugo. 104 Bee umrooje ma keɓranmi hakkiilo, ngam maajum mi ɗon wanya laawol fewre fuu.

Annoora iwanka tawreeta

105 Wolde ma woni pittirla ngam palanɗe am, nde jayŋgol dow laawol am. 106 Mi hunake, mi hebbinan hunayeere am boo, mi ɗowtanto kiitaaji ma gooŋɗuɗi fuu. 107 Fakat mi torriiɗo masin, ya Jawmiraawo, aynu yoŋki am bana mbi'ɗa mi. 108 Yerda gettooje am, ya Jawmiraawo, anndinam kiitaaji ma. 109 Mi ɗon haa daande maayde foroy, ammaa mi yejjitittaa tawreeta ma. 110 Halluɓe ɗon mbaɗammi tuuforli, ammaa mi selataa laawol umrooje ma. 111 Seedamkuuji ma laati maral am haa foroy, ɗi welwelo ɓernde am. 112 Mi annini ɗowtanaago umrooje ma, haa timmoode balɗe am.

Hoolaare iwannde tawreeta

113 Mi ɗon wanya marɓe ɓerɗe ɗiɗi, ammaa mi yiɗi tawreeta ma bee ɓernde woore. 114 An a hisnatam, a aynatam bana wawarde, mi ɗon reena a hebbina wolde ma. 115 Ndaayeeɗam, onon halluɓe, min kam mi ɗowtanto umrooje Allah am. 116 Sembiɗinam bana mbi'ɗa mi, haa mi yeeɗa, taa accu tammunde hayru am laato meere. 117 Jogam haa mi hisa, nden kam mi hakkilanan kiitaaji ma foroy. 118 A wudinan luutanɓe umrooje ma fuu, ngam dabareeji maɓɓe e nufooji maɓɓe ɗi pewe meere. 119 A ɗon laara halluɓe fuu bana ndoondi, ngam maajum ngiɗmi seedamkuuji ma. 120 Ɓandu am fuu surwi ngam kultoreeŋgol ma, mi heewi kulol ngam daliila kiitaaji ma.

Ɗowtanaago tawreeta

121 Mi huuwi ko wooɗi, ko fotti, taa hokkam haa juuɗe konne'en am. 122 Tabitin hayru maccuɗo ma, ngam taa mawnitiiɓe ɓillammi. 123 Gite am comi reenugo kisndam ma, haa a waɗanammi kiita ngooŋɗuka. 124 Huuwanam fodde hinnuye ma, anndinam kiitaaji ma. 125 Min woni maccuɗo ma, hokkam hakkiilo, haa mi faama ko umruɗa mi. 126 Ya Jawmiraawo, saa'i waɗi a hiito, ngam yimɓe luuti tawreeta ma. 127 Mi ɗon samɗina umrooje ma ko ɓuri kaŋgeeri, koo kaŋgeeri ɓurndi laaɓugo boo. 128 Ngam maajum tokkotoomi umrooje ma fuu, mi ɗon wanya laawol fewre kooŋgole.

Anniya tokkaago tawreeta

129 Seedamkuuji ma fuu ɗi kaayeefiiji, ngam maajum ɓernde am ɗon hakkilana ɗi. 130 Paamɗo bolle ma heɓi jayŋgol, ɗe ndokkan sooya-anndaljo hakkiilo. 131 Mi ɗon laaha, hunduko am maɓɓiti jaasɗum, ngam mi ɗon yenwa nanugo umrooje ma. 132 Waylita hedi am, hinnam bana a woowri huuwango yiɗɓe innde ma. 133 Sembiɗin palanɗe am bana mbi'ɗa mi, taa accu halleende laamano yam. 134 Hisnam e ɓillooɓe yam, ngam haa mi ɗowtano umrooje ma. 135 Laar maccuɗo ma bee yerduye, anndinam kiitaaji ma. 136 Gite am ɗon ilna gonɗi bana maayel, ngam yimɓe ɗon luuta tawreeta ma.

Gooŋga tawreeta

137 Ya Jawmiraawo, a gooŋgaajo, kiitaaji ma fuu potti. 138 A waɗi seedamkuuji ma bee gooŋgaaku, ko umruɗa fuu ɗum fotti. 139 Ɓernuki am saati, ɗon wula nder am bana yiite, ngam konne'en am ngejjiti bolle ma. 140 Wolde ma laaɓi tal, min maccuɗo ma mi yiɗi nde. 141 Mi leesɗo, jawaaɗo, ammaa mi yejjitittaa umrooje ma. 142 Gooŋgaaku ma ɗon tabiti haa foroy, tawreeta ma woni gooŋga. 143 Mi keewɗo torra e saklere, ammaa umrooje ma ɗon ceynammi. 144 Seedamkuuji ma gooŋgaaji haa foroy, hokkam faamu haa mi yeeɗa.

Tornde ngam dimɗineeki

145 Bee ɓernde am fuu mi ɗon toro ma. Jaabam, ya Jawmiraawo, min boo mi ɗowtanto umrooje ma. 146 Mi ɗon toro ma, wallam! Nden kam mi hakkilanan seedamkuuji ma. 147 Diga weetaay mi ɗon toro ballal ma, mi ɗon reena wolde ma. 148 Koo jemma boo mi ɗaanataako ngam haa mi numta haala ma. 149 Ya Jawmiraawo, nanam fodde hinnuye ma, hisnu yoŋki am bee kiitaaji ma. 150 Taasnooɓe yam halluɓe ɗon ɓadito, ɓe kakkilantaa tawreeta ma sam. 151 Ammaa an a ɓadiiɗo yam, ya Jawmiraawo, umrooje ma fuu ɗe gooŋga. 152 Diga ɓooyma keɓmi anndal nder seedamkuuji ma, an a tabitini ɗi haa foroy.

Tornde ngam kisndam

153 Laar ɓillaare am, hisnam, ngam mi yejjitaay tawreeta ma. 154 Gooŋɗinam yeeso kiita, rimɗinam, hisnam bana mbi'ɗa mi. 155 Halluɓe kisataa, ngam ɓe kakkilantaa kiitaaji ma. 156 Ammaa hinnuye ma ɗuuɗi, ya Jawmiraawo, ngam maajum hisnu yoŋki am bee kiitaaji ma. 157 Taasnooɓe yam, ɓillooɓe yam ɓe ɗuuɗɓe, ammaa mi selataa laawol seedamkuuji ma. 158 To mi yi'i jambiiɓe ma, mi wanyan ɓe, ngam ɓe kakkilantaa wolde ma. 159 Laar no mi yiɗiri umrooje ma, ya Jawmiraawo, hisnu yoŋki am fodde hinnuye ma. 160 Laaɓɗum wolde ma ɗum gooŋga, kiitaaji ma gooŋgaaji nduumoto.

Ɗakkaago tawreeta

161 Marɓe baawɗe ɗon toonyo mi bilaa daliila, ammaa ɓernde am hulataa kooɗume, sey wolde ma. 162 Mi ɗon seyoro wolde ma bana keɓɗo jawdi ɗuundi. 163 Mi ɗon wanya fewre, nde laatani yam nyiddunde. Ammaa mi yiɗi tawreeta ma. 164 Nyalɗe fuu nde joweeɗiɗi maŋgtan ma mi ngam daliila kiitaaji ma gooŋgaaji. 165 Yiɗɓe tawreeta ma ɗon bee kisndam e jam, sarru do''ataa ɓe. 166 Mi ɗon reena ballal ma, ya Jawmiraawo, mi ɗon ɗowtano umrooje ma. 167 Mi ɗon hakkilana seedamkuuji ma, mi yiɗi ɗi masin. 168 Mi ɗon ɗowtano umrooje ma e seedamkuuji ma, an a anndi laabi am fuu.

Tornde ngam ballal

169 Accu tornde am yotto ma, ya Jawmiraawo, hokkam faamu bana mbi'ɗa mi. 170 Accu bojji am ɓadito ma, hisnam bana mbi'ɗa mi. 171 Sey hunduko am anndina maŋgtoore ma, ngam a ɗon anndinammi kiitaaji ma. 172 Sey ɗemŋgal am yimnda wolde ma, ngam umrooje ma fuu potti. 173 Juŋŋgo ma taaskano wallugo yam, ngam mi annini tokkaago umrooje ma. 174 Mi ɗon yenwa kisndam ma, ya Jawmiraawo, tawreeta ma woni welwelo am. 175 Accu mi yeeɗa haa mi heɓa maŋgtugo ma, kiitaaji ma mballammi. 176 Mi ɗon yiilo bana mbaalu majjuŋgu. Heɓtu maccuɗo ma, ngam mi yejjitaay umrooje ma.

Jabuura 120

Tornde ngam kisndam

120:1 Yimre jahaaŋgal haa Urusaliima. Nder ɓillaare am toriimi Jawmiraawo, kaŋko o jaabi yam. 2 Ya Jawmiraawo, hisnu yoŋki am e fewooɓe, waɗɓe tufle dow am. 3 Onon fewooɓe, ɗume Allah huuwata on? Noy o hiitorto on? 4 Bee kuri sooje'en ceeɓɗi, bee ?ulbe yiite ɓuranɗe wulugo. 5 Wondugo bee maɓɓe wooɗaay bana hoɗugo nder lesdi Meesek, bana faɓɓugo nder cuuɗi Keedar. 6 Duuri mi ɗon jooɗodo bee wanyɓe sulhu, duuri masin. 7 Min kam mi ɗon wolwa haala sulhu, ammaa kamɓe ɓe ɗon ɗaɓɓa jokkirgol.

Jabuura 121

Jawmiraawo woni aynoowo ma

121:1 Yimre jahaaŋgal haa Urusaliima. Mi ɗon tijjo gal kooseeje. Haa toy ballal am iwata? 2 Ballal am iwan haa Jawmiraawo, tagɗo asama e lesdi. 3 O accataa kosŋgal ma dimbo. Kaŋko woni aynoowo ma, o ɗaanataako. 4 Fakat, aynoowo Isra'iila ngoŋgataa, ɗaanataako sam. 5 Jawmiraawo woni aynoowo ma, o ɗon yahda bee ma bana ɗowdi. 6 Nyalawma naaŋge torrataa ma, jemma boo lewru nyawnataa ma. 7 Jawmiraawo ayne e sarru fuu, o hisna yoŋki ma. 8 Koo a ɗon wara, koo a ɗon dilla, Jawmiraawo wondu bee ma, diga jonta haa foroy.

Jabuura 122

Seyo dow Urusaliima

122:1 Yimre Daawuda ngam jahaaŋgal haa Urusaliima. Mi seyi nde yimɓe mbi'i yam: "Njemme haa suudu Jawmiraawo!" 2 Jonta kosɗe amin ɗon ndari nder maaɗa, nasti dammuɗe ma, an Urusaliima. 3 Urusaliima woni berniwol booɗŋgol, nyiɓaaŋgol bee mahi cembiɗɗi. 4 Ton le'i Isra'iila mooɓtoto ngam haa ɗi maŋgta innde Jawmiraawo bana o umri ɗi. 5 Joole ɗon ton ngam waɗugo kiita, laamiiɓe asŋgol Daawuda ɗon kiito ton. 6 Torane Urusaliima hayru! Mbi'e: "Yiɗɓe ma njooɗo jam. 7 Jam laato nder mahi ma, hoolaare boo nder cuuɗi ma booɗɗi." 8 Ngam daliila deerɗam'en e soobiraaɓe am mbi'anmi Urusaliima: "Jam dow maaɗa! 9 Ngam daliila suudu Allah Jawmiraawo men torotoomi hayru maaɗa."

Jabuura 123

Tornde ngam heɓugo hinnuye

123:1 Yimre jahaaŋgal haa Urusaliima. An jooɗiiɗo haa asama, mi ɗon tijjo gal maaɗa. 2 Maccuɗo ɗon laara juŋŋgo jawmum, korɗo boo ɗon laara jawmum debbo. Bana ni min ɗon ndaara gal maaɗa, ya Allah Jawmiraawo amin, haa a hinno min. 3 Hinna min, ya Jawmiraawo, hinna min, ngam min keewi mbustu ko ɓuri haarugo. 4 Ɓerɗe amin cafti jancoore riskuɓe e yawaare mawnitiiɓe.

Jabuura 124

Yettoore ngam ballal

124:1 Yimre Daawuda ngam jahaaŋgal haa Urusaliima. "To Jawmiraawo wondaayno bee meeɗen", bana ni yimɓe Isra'iila mbi'a, 2 "to Jawmiraawo wondaayno bee meeɗen saa'i konne'en ukkani en, 3 ɓe moɗanno en en yeeɗɓe, ngam ɓernuki maɓɓe saati dow meeɗen. 4 Nden kam ndiyamji ilnanno en daayiiɗum, maayo sembiɗŋgo suddanno en, 5 fakat ilamji cuddanno en." 6 Ngettenma Jawmiraawo, ngam o accaay konne'en men kalka en. 7 En ndaɗi bana sondu naŋgaandu nder tuuforgol loohoowo. Tuuforgol ta''i, en ndimɗi. 8 Ballal meeɗen ɗon iwa haa Jawmiraawo, tagɗo asama e lesdi.

Jabuura 125

Hoolaare yimɓe Allah

125:1 Yimre jahaaŋgal haa Urusaliima. Hoolotooɓe Jawmiraawo fuu nandi bee hooseere Siyona nde dimbataako, nde ɗon tabiti haa foroy. 2 Bana kooseeje ɗon taari Urusaliima, non Jawmiraawo taarnirta yimɓe muuɗum bee aynol, diga jonta haa foroy. 3 Halluɓe laamantaako lesdi gooŋga'en haa foroy, ngam taa gooŋga'en puɗɗa huuwugo junuuba. 4 Ya Jawmiraawo, woonan wooɗɓe e gooŋɗa-ɓerɗe'en fuu. 5 Ammaa hiita tokkotooɓe laabi muuɗum'en leliiɗi, saa'i a hiitoto huuwooɓe junuuba. Jam laatano Isra'iila!

Jabuura 126

Bojji e seyo

126:1 Yimre jahaaŋgal haa Urusaliima. Saa'i Jawmiraawo wartiri en haa Siyona, en laati bana hoyɗuɓe, 2 en njali, en ngimi bee seyo. Nder ummaatooje goɗɗe ɓe mbi'i: "Jawmiraawo huuwani ɓe kuuɗe mawɗe." 3 Fakat, Jawmiraawo huuwani en kuuɗe mawɗe, enen boo en keewi seyo. 4 Ya Jawmiraawo, laatin sarru amin hayru fahin, bana iyeele ma kebbinirta maaje ɓeeɓiiɗe. 5 Aawooɓe bee gonɗi codan bee welwelo. 6 Ɓe ngurti bee bojji, ɓe aawi aawdi. ɓe ngartan bee seyo, ɓe kooran ?aamle maɓɓe.

Jabuura 127

Yettoore ngam mbooɗeeŋga Allah

127:1 Yimre Suleymaanu ngam jahaaŋgal haa Urusaliima. To naa Jawmiraawo ɗon nyiɓa suudu, nyiɓooɓe ndu torroto meere. To naa Jawmiraawo ɗon ayna berniwol, aynooɓe ngol aynan meere. 2 To on ummake fajiri cub, on tuurtake esaa'i, to on nyaami nyiiri mon bee torra, ko nafata? Ngam Jawmiraawo ɗon humtana yiɗaaɓe mum saa'i ɓe ɗon ɗaani. 3 Ɓikkoy ngoni dokkal Jawmiraawo, danygol woni mbarjaari. 4 Bana kuri nder juŋŋgo gawjo, non ɓiɓɓe worɓe danyaaɓe nder sembe sukaaku. 5 Barka laatani marɗo kuri ɗuuɗɗi bana maaji. To o fotti bee konne'en maako haa nokkuure kiita, ɓe njaalataako mo.

Jabuura 128

Mbarjaari kulɗo Jawmiraawo

128:1 Yimre jahaaŋgal haa Urusaliima. Barka laatanto koomoy kulɗo Jawmiraawo, tokkotooɗo laabi maako fuu. 2 A nyaaman nafuda kuugal ma, a heɓan seyo e hayru. 3 Debbo ma nder saare ma nandi bee inabohi dimanki, ɓikkoy ma taariikoy teebur ma bana jaytunje kecce. 4 Fakat, barka ka'a laatanto neɗɗo kulɗo Jawmiraawo. 5 Jawmiraawo gonɗo haa Siyona barkiɗine, a yi'a hayru Urusaliima balɗe ma fuu. 6 Balɗe ma njuuta haa ngi'a taaniraaɓe ma. Jam laatano Isra'iila!

Jabuura 129

Tornde ngam nattinki konne'en

129:1 Yimre jaahaaŋgal haa Urusaliima. An Isra'iila, wi' no ɓe ɓilliri ma diga a derkeejono. 2 "Diga mi derkeejono konne'en ɗon tokko ɓillugo yam, ammaa ɓe njaalaaki yam. 3 Ɓe ta''i kuuduuje dow ɓaawo am, mi laati bana ngesa ndemaaka. 4 Ammaa Jawmiraawo woni gooŋgaajo, o rimɗini yam e njeyaaŋgu maɓɓe." 5 Sey wanyɓe Siyona fuu tosko, Jawmiraawo riiwa ɓe. 6 Ɓe laato bana huɗo mawnanko dow mahol: Ko yooran hiddeko goɗɗo ɗoofa ko, 7 walaa mooɓtanɗo ko, walaa baɗanɗo baa'e ngam o hoora ko. 8 Saalotooɓe ton mbi'ataa: "Barka Jawmiraawo dow mooɗon, min ɗon mbarkiɗina on bee innde Jawmiraawo."

Jabuura 130

Tornde nder ɓillaare naawnde

130:1 Yimre jahaaŋgal haa Urusaliima. Ya Jawmiraawo, mi ɗon ewno ma, ngam mi ɓilliiɗo masin. 2 Nanam, ya Jawmiraawo, hakkilan bojji am. 3 To a limi aybeeji amin, moy luttata? 4 Ammaa a ɗon yaafano min ngam haa min ɗowtano ma bee anniya. 5 Mi ɗon hoolo Jawmiraawo, ɓernde am ɗon reena wolde maako woonde. 6 Mi ɗon yenwa Jawmiraawo masin, ko ɓuri aynoowo keppananɗo fajiri. Fakat ngenka am ɓuri keppanki maako. 7 Onon Isra'iila'en, koole Jawmiraawo, ngam hinnuye ɗon haa maako, o waawan hisnugo en foroy. 8 Kaŋko o rimɗinan yimɓe Isra'iila e hakkeeji maɓɓe fuu.

Jabuura 131

Siwtaare haa Jawmiraawo

131:1 Yimre Daawuda ngam jahaaŋgal haa Urusaliima. Ya Jawmiraawo, ɓernde am acci mawnitaago, mi haɗi ?aggaare gite am. Mi nufataako kuuje mawɗe malla kuuɗe calorɗe yam. 2 Mi siwtini ɓernde am, nde de'i. Bana musinanŋgel baaliiŋgel haa daada mum, non ɓernde am waalake, de'i nder am. 3 Onon Isra'iila'en, koole Jawmiraawo diga jonta haa foroy.

Jabuura 132

Maŋgtoore haykaliiru

132:1 Yimre jahaaŋgal haa Urusaliima. Ya Jawmiraawo, taa yejjit Daawuda e kuuɗe maako fuu. 2 Siftor ko o hunani ma, an Allah Baawɗo dow danygol Yakubu. 3 O wi'i: "Mi nastataa suudu am, mi waalataako, 4 mi siwtataako, mi ɗaanataako, 5 sey to mi tawani Jawmiraawo nokkuure, sey to mi nyiɓi jooɗorde ngam Allah Baawɗo, ɗowanteeɗo Yakubu." 6 En nani haala sundukru alkawal haa Efrata, en keɓti ndu nder gese Ya'ar. 7 En mbi'i: "Njemme haa suudu Jawmiraawo, en cujida yeeso jaaɓruɗum kosɗe maako." 8 Umma, ya Jawmiraawo, war haa nokkuure siwtorde ma, an bee sundukru ma marndu baawɗe. 9 Kisndam taaro liman'en maaɗa bana mojaare, hoolaaɓe ma ceyoro hayru. 10 Ngam daliila suka ma Daawuda taa sala laamiiɗo mo moytuɗa hoore mum bee nebbam. 11 Jawmiraawo hunani Daawuda hunayeere, o fistataa nde sam. O wi'i: "Foroy goɗɗo asŋgol ma jooɗoto dow leeso laamu ma. 12 To ɓiɓɓe ma njogake alkawal am, to ɓe ɗowtanake umrooje am, nden kam ɓiɓɓe maɓɓe boo njooɗoto dow leeso laamu ma haa foroy." 13 Jawmiraawo suɓi hooseere Siyona, nde laato jooɗorde maako. 14 O wi'i: "Haa ɗo njooɗotoomi foroy, nokkuure nde'e cuɓmi ngam jooɗaago. 15 Mi hokkan Siyona nyaamdu ɗuundu, laafuɓe maare fuu kaaran. 16 Kisndam taaroto liman'en maare bana mojaare, hoolaaɓe maare ceyorto hayru. 17 Haa ɗo mbaɗanmi goɗɗo asŋgol Daawuda laamiiɗo baawɗo, mi tabitinan laamu laamiiɗo mo cuɓmi. 18 Mi suddan konne'en maako bee mbustu, ammaa laamu maako maran tedduŋgal."

Jabuura 133

Narral deerɗiraaɓe

133:1 Yimre Daawuda ngam jahaaŋgal haa Urusaliima. To yimɓe Jawmiraawo narri bana deerɗiraaɓe, ɗum booɗɗum, ɗum belɗum masin. 2 Ɗum nandi bee nebbam ngujorɗam ilanɗam e hoore Haruna e wakkude mum, ilanɗam dow limce mum. 3 Ɗum nandi bee saawawre iwnde haa hooseere Hermoon, toɓnannde dow towndiije Siyona. Haa ton Jawmiraawo hokkata barka mum, ngeendam haa foroy.

Jabuura 134

Maŋgtoore nder jemma

134:1 Yimre jahaaŋgal haa Urusaliima. Umme, maŋgte Jawmiraawo, onon teddinooɓe mo, huuwooɓe nder suudu maako jemmaaje fuu. 2 Ɓaŋgte juuɗe mon gal suudu seniindu, ngette Jawmiraawo. 3 Jawmiraawo tagɗo asama e lesdi, kaŋko barkiɗine haa Siyona.

Jabuura 135

Maŋgu Jawmiraawo

135:1 Halleluya! Maŋgte innde Jawmiraawo, maŋgte mo, onon huuwanooɓe mo fuu, 2 dariiɓe nder suudu maako, haa babal saare Allah meeɗen. 3 Maŋgte Jawmiraawo, ngam o booɗɗo. Ngimane innde maako, ngam nde welnde. 4 Kaŋko o suɓi Yakubu, yimɓe Isra'iila fuu kaŋko jeyi. 5 Mi anndi Jawmiraawo men o mawɗo, o ɓuri ɗowanteeɓe fuu mawnugo. 6 O waɗan ko o yiɗi fuu, haa asama e dow lesdi, nder mbeela e nder luggeeŋgaaji haa les. 7 O waddan duule diga keerol duniyaaru, o sakkinan ma''e, o toɓnan iyeele o neldan hendu saatundu e sigordu maako. 8 Haa Misra o mbari ɓiɓɓe afɓe fuu haa yimɓe e dabbaaji. 9 O huuwi kaayeefiiji ton ngam o hiito Firawna e saraaki'en mum. 10 O halki ummaatooje ɗuuɗɗe, o mbari laamiiɓe sembiɗɓe: 11 Sihon, laamiiɗo Amoori'en, e Ook, laamiiɗo Baasan, non boo laamiiɓe Kanaana fuu. 12 O hokki lesɗe maɓɓe haa juuɗe yimɓe maako, ɗe laati maral Isra'iila. 13 Ya Jawmiraawo, innde ma duumoto, yimɓe ciftoran ma nder gide fuu. 14 Ngam a ɗon gooŋɗina yimɓe ma, a ɗon enɗa maccuɓe ma. 15 Labbi ummaatooje kuuwraama bee cardi e kaŋgeeri, juuɗe yimɓe mbaɗi ɗi. 16 Ɗi mari kunduɗe, ammaa ɗi mbolwataa, ɗi mari gite, ammaa ɗi ngi'ataa, 17 ɗi mari noppi, ammaa ɗi nanataa, walaa poofɗe nder kunduɗe maaji. 18 Kayya! waɗɓe ɗi laato bana maaji, non boo hoolotooɓe ɗi fuu. 19 Onon yimɓe Isra'iila, ngette Jawmiraawo, ngette mo, onon asŋgol Haruna. 20 Onon Lewiŋko'en, ngette Jawmiraawo, ngette mo, onon hulɓe mo fuu. 21 Ngette Jawmiraawo haa Siyona, haa Urusaliima, joonde maako. Halleluya!

Jabuura 136

Hinnuye Jawmiraawo

136:1 Ngette Jawmiraawo, ngam o booɗɗo ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 2 Ngette ɗowanteeɗo ɗowanteeɓe ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 3 Ngette Jawmiraawo jawmiraaɓe ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 4 Kaŋko feere maako ɗon huuwa kaayeefiiji ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 5 O tagi asamanji bee hikma ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 6 O jo''ini lesdi dow ndiyamji ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 7 O waɗi jayli mawɗi ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 8 naaŋge ngam laamu nyalawma ­- hinnuye maako ɗon haa abada, 9 lewru e koode boo ngam laamu jemma ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 10 O mbari ɓiɓɓe Misra'en afɓe ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 11 O wurtini yimɓe Isra'iila e Misra ­- hinnuye maako ɗon haa abada, 12 bee juŋŋgo sembiɗŋgo, fortaaŋgo ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 13 O sendi weendu kewe geɓe ɗiɗi ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 14 O eerni yimɓe Isra'iila haa caka ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 15 O majjini Firawna e konu mum nder ndiyam ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 16 O ɗowi yimɓe maako nder ladde ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 17 O mbari laamiiɓe mawɓe ­- hinnuye maako ɗon haa abada, 18 o mbari laamiiɓe tedduɓe ­- hinnuye maako ɗon haa abada, 19 Sihon, laamiiɗo Amoori'en ­- hinnuye maako ɗon haa abada, 20 e Ook, laamiiɗo Baasan ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 21 O hokki lesɗe maɓɓe haa juuɗe yimɓe maako ­- hinnuye maako ɗon haa abada, 22 ɗe laati maral Isra'iila'en teddinooɓe mo ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 23 O yejjitaay en saa'i en toskiiɓe ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 24 O hisni en juuɗe konne'en men ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 25 O ɗon nyaamna yimɓe e dabbaaji ­- hinnuye maako ɗon haa abada. 26 Ngette Allah mo asama ­- hinnuye maako ɗon haa abada.

Jabuura 137

Bojji egginaaɓe haa Baabila

137:1 Haa maaje Baabila njooɗiiɗen, nde en ciftori Siyona fuu, en mboyi. 2 En ɓili moolooji men haa leɗɗe kombi maayo. 3 Egginɓe en umri en yimugo, ɓillooɓe en umri en welweltugo: "Ngimane min yimre Siyona!" 4 Noy ngimreten yimre Jawmiraawo nder lesdi njananndi? 5 To mi yejjiti ma, Urusaliima, juŋŋgo am nyaamo waata! 6 To mi siftoraay ma, to mi ɓuraay seyoraago ma dow kooɗume fuu, nden kam ɗemŋgal am takko nder hunduko am! 7 Ya Jawmiraawo, siftor ko Edoomi'en mbaɗi nyalaade Urusaliima do''i. siftor no ɓe kooldi: "Ngibbine ngol, mbile ngol pat!" 8 An Baabila, bonnoowo! Barka laatanto dokkitanɗo ma ko kuuwɗa min. 9 Barka laatanto naŋganɗo ɓikkoy ma, o faɗɗira koy tapaare!

Jabuura 138

Yettoore ngam hinnuye

138:1 Yimre Daawuda. Mi ɗon yette bee ɓernde am fuu, ya Jawmiraawo, mi ɗon yima maŋgtoore ma yeeso ɗowanteeɓe. 2 Mi ɗon sujida yeeso suudu ma seniindu haa mi maŋgta innde ma ngam daliila hinnuye ma e gooŋgaaku ma, ngam a waŋgini tedduŋgal innde ma e wolde ma. 3 Saa'i mi ewni ma, a jaabi yam, a sembiɗini yoŋki am masin. 4 Ya Jawmiraawo, laamiiɓe duniyaaru fuu maŋgtan ma, to ɓe nani bolle maaɗa. 5 Ɓe ngiman maŋgtoore kuuɗe Jawmiraawo, ngam tedduŋgal maako ɗuuɗŋgal. 6 Fakat, Jawmiraawo o Ɓaŋgiiɗo, ammaa o ɗon laara leesɓe, o ɗon anndita mawnitiiɓe diga daayiiɗum. 7 Koo to ɓillaaje taarake yam, an a ɗon ayna yoŋki am. A fortan juŋŋgo ma dow konne'en am tikkanɓe, nyaamo ma hisnatam. 8 A waɗan ko mbi'ɗa mi fuu, ya Jawmiraawo, hinnuye ma ɗon tabiti haa foroy. Timmin kuugal ngal puɗɗuɗa.

Jabuura 139

Anndal Allah kaayeefiwal

139:1 Yimre Daawuda. Ya Jawmiraawo, a linyi yam, a anndi yam. 2 Koo mi ɗon jooɗi, koo mi ɗon dari, a anndi ɗum, a ɗon faama numooji am diga daayiiɗum. 3 Koo mi ɗon huuwa, koo mi ɗon siwto, a anndi ɗum, a anndi ko mbaɗanmi fuu. 4 Hiddeko mi wolwa, a anndi ko mbi'anmi. 5 A ɗon taari yam yeeso e ɓaawo fuu, juŋŋgo ma ɗon aynammi. 6 Anndal kaayeefiwal nga'al salori yam, ngal luggi masin, mi waawataa faamugo ngal. 7 Toy ndogganmi Ruuhu ma? Toy kisanmi gite ma? 8 To mi eeŋgi haa asama ­- an woni ton. To mi we''iti nder joonde maayɓe boo ­- an woni ton. 9 To mi fiiri haa keerol duniya gal fuunaaŋge, malla haa nokkuure ɓurnde daayaago gal hiirnaaŋge, 10 ton boo juŋŋgo ma tawatam, nyaamo ma naŋgatam. 11 Koo to mi wi'i: "Sey nyiɓre suddammi, jayŋgol kombi am nyiɓɓa bana jemma", 12 fakat, ngam maaɗa nyiɓre man nyiɓɓataa, koo jemma boo laatanto ma bana nyalawma. 13 An a tagi yam bee ɓandu e yoŋki fuu, a hawti terɗe am fuu nder reedu daada am. 14 Mi yetti ma ngam mbaɗɗa mi timmuɗum bana ni. Kuuɗe ma fuu ɗe kaayeefiiji, mi anndi ɗum booɗɗum. 15 I'e am cuuɗanaaki ma saa'i ɗe mooɓaama bana cannyaaɗum nder lugguɗum lesdi. 16 A yi'i yam diga mi danyaakano. A aarti a windi balɗe am fuu nder deftere ma hiddeko arande maaje fuɗɗa. 17 Numooji ma calori yam, ya Allah, limgal maaji ɗuuɗi masin. 18 Ɗi ɓuri njaareendi maayo ɗuuɗugo. Koo to mi numti haala ma nyalɗe fuu, mi yottataako keerol numooji ma. 19 Ya Allah, mi yiɗi masin a mbara halluɓe, a daaynanammi mbarooɓe ko'e. 20 Ɓe ɗon kaɓɓa dabareeji dow maaɗa, ɓe ɗon kallina innde ma. 21 Ya Jawmiraawo, mi ɗon wanya wanyɓe ma, tuurtanooɓe ma laatani yam nyidduɓe. 22 Konne'en maaɗa ɓe konne'en am, mi ɗon wanya ɓe nganyŋgu caatuŋgu. 23 Linyam, ya Jawmiraawo, wiɗita ɓernde am, laarndam, linyu numooji am. 24 Hakkilanam ngam taa mi tokko laawol kalluŋgol, ɗowam dow laawol pottuŋgol, ɓooymawol.

Jabuura 140

Tornde ngam aynol

140:1 Yimre Daawuda. 2 Ya Jawmiraawo, hisnam juuɗe halluɓe, aynam e toonyooɓe. 3 Foroy ɓe ɗon nufo kalluɗum, nyalɗe fuu ɓe ɗon ummina jokkirli. 4 Ɗemɗe maɓɓe nandi bee boɗɗe mbarooje, bolle maɓɓe laati bana tooke foosokre. 5 Ya Jawmiraawo, aynam e juuɗe halluɓe, aynam e toonyooɓe nufotooɓe no ɓe ndo''irammi. 6 Mawnitiiɓe tuufani yam tuuforli ɗuuɗɗi kootoy haa laawol am haa ɓe naŋgammi. 7 Mi wi'i Jawmiraawo: "An woni Allah am." Nan tornde am, ya Jawmiraawo. 8 An woni balloowo yam cembiɗɗo, ya Allah Jawmiraawo am, a ayni yam nyalaade haɓre. 9 Taa hokku halluɓe ko ɓe ɗaɓɓata, ya Jawmiraawo, taa accu dabareeji maɓɓe timma. 10 Taa hokku konne'en am jaalorgal, haala sarru ka ɓe mbolwi, loro dow ko'e maɓɓe. 11 Toɓnu ?ulbe yiite dow maɓɓe, wuba ɓe nder ngaska lugguka, taa ɓe keɓa wurtaago ka. 12 Taa waɗooɓe tufle tabita nder lesdi, sarru jokko toonyooɓe, halka ɓe. 13 Ya Jawmiraawo, mi anndi a ɗon gooŋɗina laafuɓe, a ɗon tabitina gooŋga talaka'en. 14 Gooŋga'en maŋgtan innde ma, huuwanɓe ko fotti njooɗoto yeeso maaɗa.

Jabuura 141

Do'aare kiikiɗe

141:1 Yimre Daawuda. Ya Jawmiraawo, mi ɗon toro ma, yaawɗa wallugo yam. Heɗitam saa'i mi ɗon ewno ma. 2 Jaɓ tornde am bana urle uurooje, juuɗe am ɓaŋgtaaɗe boo bana nguleteeŋga kiikiɗe. 3 Ya Jawmiraawo, jo''in aynoowo haa hunduko am, o haɗammi wolwugo ko fottaay. 4 Aynam ngam taa mi ɗaɓɓa kalluɗum, taa mi hawta bee huuwooɓe junuuba, taa mi metto dakameeji maɓɓe. 5 Mi jaɓan gooŋgaajo eltammi, felammi bee mbooɗeeŋga. Ammaa mi accataa kalluɗo wujoro hoore am nebbam, nder do'aaji am kaɓanmi foroy bee halleende maako. 6 To hiitooɓe maɓɓe ndo''aama caka kaa'e, nden kam yimɓe ngooŋɗinan bolle am belɗe. 7 Bana to goɗɗo remi ngesa, seeki lesdi, bana non i'e maɓɓe caŋkitaama haa sera yenaande. 8 Ammaa min mi ɗon laara gal maaɗa, ya Allah Jawmiraawo am. Haa maaɗa ɗaɓɓitanmi hisrude, taa accu mi maaya. 9 Aynam e tuuforli ɗi ɓe tuufani yam, aynam e dabareeji halluɓe. 10 Accu ɓe ndo''o nder gasɗe maɓɓe, min boo mi hisa jam.

Jabuura 142

Tornde ngam ballal

142:1 Yimre Daawuda ekkitinoore. Saa'i o ɗonno nder lowol, o waɗi do'aare nde'e. 2 Mi ɗon woyana Jawmiraawo, mi ɗon toro mo bee sawtu haa o wallammi. 3 Mi ɗon rufa bojji am yeeso maako, mi ɗon anndina mo ɓillaare am. 4 To ruuhu am ta''i nder am, kaŋko o anndi ko heɓi yam. Dow laawol ngol njahanmi, konne'en am tuufani yam tuuforgol. 5 Mi yeesiti gal nyaamo, mi ɗon laara, ammaa walaa ballanɗo yam. Hisrude fuu daayi yam, walaa kakkilananɗo yoŋki am. 6 Ya Jawmiraawo, mi ɗon wookane. An woni hisrude am, an feere ma woni geɗal am caka yimɓe yeeɗɓe. 7 Jaɓ tornde am, ngam mi tampuɗo masin. Hisnam e taasnooɓe yam, ngam ɓe ɓuri yam sembe. 8 Wurtinam kaɓɓorgol ɓillaare am, haa mi maŋgta innde ma nder mooɓtorde yimɓe ma, ngam a woonani yam.

Jabuura 143

Tornde ngam ballal e sembe

143:1 Yimre Daawuda. Ya Jawmiraawo, nan do'a am, jaɓ tornde am. A koolniiɗo, gooŋgaajo, ngam maajum jaabam. 2 Taa waɗ kiita bee maccuɗo ma, ngam haa maaɗa walaa koo gooto laaɓi. 3 Konneejo am taasni yam, dammi yam haa lesdi, nastini yam nder nyiɓre. Mi laati bana maayɓe diga ɓooyma. 4 Ruuhu am ɗon ta''a nder am, tammunde am fuu ittake. 5 Mi ɗon siftora nyalɗe caaliiɗe, mi ɗon numta kuuɗe ma fuu mi ɗon siftora ko juuɗe ma mbaɗi. 6 Mi ɗon ɓaŋgta juuɗe am gal maaɗa, ɓernde am ɗon yenwe bana lesdi njoorndi. 7 Jaabam law, ya Jawmiraawo, ruuhu am ɗon jinna. taa wirnam yeeso ma, ngam taa mi hawtoya bee nastuɓe joonde maayɓe. 8 Waŋginanam hinnuye ma to weeti, ngam mi ɗon hoolo ma. Do'aaji am ɗon eeŋga haa maaɗa, hollam laawol ngol ngiɗɗa mi tokko ɗum. 9 Ya Jawmiraawo, mi ɗon ɗaɓɓita hisrude haa maaɗa, hisnam e konne'en am. 10 An woni Allah am, ekkitinam huuwugo muuyo ma, Ruuhu ma mbooɗŋgu ɗowammi dow laawol darnuŋgol. 11 Hisnu yoŋki am, ya Jawmiraawo, ngam a koolniiɗo. Wurtinam ɓillaare, ngam a gooŋgaajo. 12 Ngam daliila hinnuye ma nattin konne'en am, halku ɓillooɓe yam fuu, ngam mi maccuɗo ma.

Jabuura 144

Yettoore ngam jaalorgal

144:1 Yimre Daawuda. Yettoore laatano Jawmiraawo, kisnoowo yam cembiɗɗo! Kaŋko o ekkitini juuɗe am haɓre, o taaskitini yam ngam konu. 2 Kaŋko woni aynoowo yam e berniwol am, hisrude am e kisnoowo yam, mi ɗon hoolo mo ngam o aynatam bana wawarde, o ɗowtinani yam ummaatooje. 3 Ya Jawmiraawo, ko woni neɗɗo haa kakkilana mo? Ɗume ɓii-Aadama haa ciftora mo? 4 Neɗɗo nandi bee foofannde woore, balɗe maako ɗon njinna bana jayŋgol asiri. 5 Ya Jawmiraawo, leestin asama, jippa. Meem kooseeje haa ɗe ngurtina cuurka. 6 Sakkin ma''e, saŋkit konne'en ma, fiɗ kuri ma, riiw ɓe. 7 An jooɗiiɗo haa asama, fortu juŋŋgo ma, wurtinam ndiyamji cembiɗɗi, hisnam juuɗe jananɓe. 8 Kamɓe ɓe ɗon pewa foroy, koo to ɓe kunake boo, ɗum fewre. 9 Ya Allah, mi yimanan ma yimre hesre, mi yimanan ma dow moolooru marndu ɓoggi sappo. 10 A ɗon hokka laamiiɓe jaalorgal, a hisnan maccuɗo ma Daawuda boo. 11 Hisnam kaafahi konne'en saatuɓe, wurtinam juuɗe jananɓe. Kamɓe ɓe ɗon pewa foroy, koo to ɓe kunake boo, ɗum fewre. 12 Derke'en amin worɓe, accu ɓe laato bana fuɗŋgooji mawnanɗi booɗɗum. Ɓiɓɓe amin rewɓe laato bana daŋraŋge cehaaɗe bana fawne ngam suudu laamiiɗo. 13 Beembe amin keewa sigaaji feere-feereeji, dammooji amin ɗuuɗa cowi ujineere, cowi ujine ɗuuɗɗe haa durduɗe amin. 14 Na'i amin ndima, taa ɗi ɗala, taa sarru ukkano ɗi. Bojji boo taa laato dow laabi amin. 15 Barka laatani ummaatoore nde wa'i bana ni. Barka laatani yimɓe ɓe Jawmiraawo woni ɗowanteeɗo mum'en.

Jabuura 145

Maŋgu Allah e mbooɗeeŋga mum

145:1 Yimre Daawuda maŋgtoore. Mi maŋgtan ma, ya Allah am, Laamiiɗo am. Mi teddinan innde ma haa abada abadin. 2 Mi yettan ma nyalɗe fuu, mi maŋgtan innde ma haa abada abadin. 3 Jawmiraawo o mawɗo, o he'i gettooje ɗuuɗɗe, maŋgu maako walaa keerol. 4 Diga yidere haa yidere yimɓe maŋgtan kuuɗe ma, ɓe anndinan ko kuuwɗa bee baawɗe ma. 5 Ɓe ngaajan tedduŋgal ma e maŋgu ma, ɓe ngiman ngam daliila kaayeefiiji ma. 6 Ɓe anndinan kuuɗe ma mawɗe kulniiɗe, ɓe ngeccan haala maŋgu ma. 7 Ɓe ciftinoran mbooɗeeŋga ma ɗuuɗŋga, ɓe mbelmbeltan ngam gooŋgaaku ma. 8 Jawmiraawo woni ɗuuɗa-mo''ereejo e hinnuye, o ɓernataa law, mbooɗeeŋga maako ɗuuɗi. 9 Jawmiraawo ɗon woonana koomoy, o ɗon hinno kuuɗe maako fuu. 10 Tagle ma fuu maŋgtan ma, ya Jawmiraawo, hulɓe ma ngettan ma. 11 Ɓe ngeynan tedduŋgal laamu ma, ɓe mbolwan haala baawɗe ma, 12 ngam haa ɓe anndina ɓiɓɓe Aadama kuuɗe baawɗe ma e tedduŋgal maŋgal ngal laamu ma. 13 Laamu ma ɗum laamu nduumiiŋgu, a Laamiiɗo haa foroy. Jawmiraawo koolniiɗo nder bolle mum fuu, o booɗɗo nder kuuɗe maako fuu. 14 O wallan ɓilliiɓe fuu, o ummitinan toskiiɓe. 15 Tagle fuu ɗon ndaara gal maako, haa o hokka ɗe nyaamdu nder wakkati haaje. 16 O weeɗan juŋŋgo maako, o haarnan ɗe fuu kuuje booɗɗe. 17 Jawmiraawo woni gooŋgaajo nder laabi mum fuu, o enɗoowo nder kuuɗe maako fuu. 18 O ɓadiiɗo ewnotooɓe mo, to ɓe ewnake mo bee ɓernde woore. 19 O jaɓan do'aaji hulɓe mo, o nanan bojji maɓɓe, o hisnan ɓe. 20 O aynan yiɗɓe mo fuu, ammaa o halkan halluɓe. 21 Sey hunduko am maŋgta Jawmiraawo, tagle fuu maŋgta innde maako seniinde haa foroy.

Jabuura 146

Maŋgtoore kuuɗe Allah

146:1 Halleluya! Sey mi yetta Jawmiraawo. 2 Sey mi maŋgta mo balɗe am fuu, mi yimana Allah am yaake mi ɗon. 3 Taa on koolo mawɓe, taa koole ɓiɓɓe Aadama ɓe mbaawataa wallugo on. 4 To ɓe maayi, ɓe loroto haa mbulwuldi. Nyalaade maajum dabareeji maɓɓe njinnan. 5 Seyo laatanto goɗɗo mo ɗowanteeɗo Yakubu wallata ɗum, mo ɓaaroto Allah Jawmiraawo mum. 6 Allah oo tagi asama e lesdi, non boo mbeela e ko woni nder maaga fuu. Kaŋko o koolniiɗo foroy. 7 O waɗanan ɓilliiɓe kiita ngooŋɗuka. O hokkan weelaaɓe nyaamdu. Jawmiraawo rimɗinan haɓɓaaɓe, 8 wumtinan wumɓe. O ummitinan toskiiɓe, o yiɗi gooŋga'en. 9 O aynan hoɗɓe nder lesdi, o wallan atiime'en e rewɓe yurumɓe. Ammaa o majjinan halluɓe. 10 Jawmiraawo woni laamiiɗo haa foroy. An Siyona, Allah maaɗa laamoto diga yidere haa yidere. Halleluya!

Jabuura 147

Maŋgtoore Allah Baawɗo

147:1 Halleluya! Yimango Allah men maŋgtoore, ɗum booɗɗum. Maŋgtugo mo, ɗum pottuɗum. 2 Jawmiraawo ɗon nyiɓto Urusaliima, ɗon mooɓta Isra'iila'en egginaaɓe. 3 O hurgan ta''a-ɓerɗe'en, o haɓɓan kuuduuje maɓɓe. 4 O taynori limgal koode, o ɗon ewno ɗi innde innde. 5 Jawmiraawo men o mawɗo, o baawɗo masin, anndal maako walaa keerol. 6 O ummitinan toskiiɓe, ammaa o leesnan halluɓe nder mbulwuldi. 7 Ngimane Jawmiraawo yettoore, ngimane Allah men bee garayyaaji. 8 O ɗon we''ita duule haa asama, o ɗo hokka lesdi iyeele, o ɗon fuɗna huɗo dow kooseeje. 9 O ɗon nyaamna dabbaaji, o ɗon hokka leekuhoy ko koy ɗaɓɓata. 10 O seyortaako pucci cembiɗɗi, sooje'en sembiɗɓe pottantaa mo. 11 Ammaa o ɗon seyoro hulɓe mo, hoolotooɓe hinnuye maako. 12 An Urusaliima, maŋgtu Jawmiraawo. An Siyona, yettu Allah maaɗa. 13 Kaŋko o ɗon sembiɗina jamɗe palduɗe dammuɗe ma, o ɗon barkiɗina jooɗiiɓe nder maaɗa. 14 O ɗon tabitina jam nder lesdi ma, o ɗon haarne alkamaari ɓurndi wooɗugo. 15 O neldan umroore maako, law nde yottoto duniyaaru. 16 O toɓnan mallimallooje nanduɗe bee hottollo, o saŋkitan saawawre bana ndoondi. 17 O sakkinan mallimallooje loorɗe bana kaa'e, walaa mo dartoto peewol maako. 18 To o umri, ndiyamji caatirɗi peewol ɓolwan. To o neldi hendu, ɗi ilan fahin. 19 O anndini danygol Yakubu wolde maako, o hokki yimɓe Isra'iila umrooje e kiitaaji. 20 Irin maajum o huuwanaay ummaatooje goɗɗe, kanje ɗe anndaa kiitaaji maako. Halleluya!

Jabuura 148

Sey asama e lesdi maŋgta Allah

148:1 Halleluya! Maŋgte Jawmiraawo haa asama, maŋgte mo nder ɓaŋgiiɗum. 2 Maŋgte mo, onon malaa'ika'en maako, maŋgte mo, onon honooɓe maako. 3 Maŋgte mo, onon naaŋge e lewru, maŋgte mo, onon koode ɗelkanɗe. 4 Maŋgte mo, onon asamanji e ndiyamji dow sendoode asama. 5 Ɗi fuu ɗi maŋgta innde Jawmiraawo, ngam o tagi ɗi bee umroore maako. 6 O jo''ini ɗi haa foroy, ɗi luutataa umroore maako. 7 Maŋgte Jawmiraawo haa lesdi, onon ndiyamji e kuuje kulniiɗe nder mbeela, 8 ma''e e mallimallooje e duule, keni caatuɗi kuuwooji muuyo maako, 9 kooseeje e towndiije, leɗɗe dimooje ɓiɓɓe e leɗɗe cembiɗɗe, 10 kuuje ladde e dabbaaji saare, ladooji e colli. 11 Maŋgte mo, onon laamiiɓe e ummaatooje, ardiiɓe e hiitooɓe haa duniyaaru, 12 suka'en e faanyɓe rewɓe, ndotti'en e derke'en. 13 Ɓe fuu ɓe maŋgta innde Jawmiraawo. Innde maako ɓuri inɗe fuu mawnugo, daraja maako ɓuri asama e lesdi. 14 O hokki yimɓe maako baawɗe. Ngam maajum hulɓe mo fuu maŋgtan mo. O sembiɗini Isra'iila'en, yiɗaaɓe maako. Halleluya!

Jabuura 149

Sey Isra'iila maŋgta Jawmiraawo

149:1 Halleluya! Ngimane Jawmiraawo yimre hesre, ngime maŋgtoore maako nder mooɓtorde hulɓe mo. 2 Ummaatoore Isra'iila seyoro tagɗo ɗum, yimɓe Siyona mbelmbelta ngam Laamiiɗo muuɗum'en. 3 Maŋgte innde maako bee gami, ngimane mo bee bawɗi e moolooji. 4 Jawmiraawo ɗon seyoro yimɓe mum, o ɗon teddina toskiiɓe bee jaalorgal. 5 Sey yimɓe maako ceyoro tedduŋgal muuɗum'en, ɓe mbelmbelta nder nyalɗe juulɗe. 6 Sey ɓe ngimana Allah maŋgtooje, ɓe njogo kaafaaje belɗe 7 ngam haa ɓe mbaato heefeerɓe, ɓe kiito ummaatooje, 8 ɓe kaɓɓa laamiiɓe maaje bee callalluuji, mawɓe maaje boo bee kaɓɓorli njamndi, 9 ɓe ta''ana ɓe kiita bana ko winda. Kanjum woni jaalorgal hulɓe Allah. Halleluya!

Jabuura 150

Koomoy fuu maŋgta Jawmiraawo

150:1 Halleluya! Maŋgte Allah nder suudu mum seniindu, maŋgte baawɗe maako nder asama. 2 Maŋgte mo ngam kuuɗe maako mawɗe. Maŋgte mo ngam tedduŋgal maako ɗuuɗŋgal. 3 Maŋgte mo bee hoolo luwe. Maŋgte mo bee moolooji e garayyaaji. 4 Maŋgte mo bee bawɗi e gami seyo. Maŋgte mo bee geegiiji e algaytaaji. 5 Maŋgte mo bee koŋsiije iidooje. Maŋgte mo bee koŋsiije koolooje. 6 Ko mari poofɗe fuu maŋgta Jawmiraawo! Halleluya!

Balndi 1

Nafuda balndi

1:1 Ndaa balndi Suleymaanu ɓii Daawuda, laamiiɗo Isra'iila, 2 ngam anndugo hikma e ne'aare, ngam faamugo bolle kakkilɗe, 3 ngam heɓugo anndal laaɓŋgal, ngam huuwugo ko fotti, ko gooŋɗi, ko wooɗi, 4 ngam hokkugo humaki'en ?oyre, derke'en boo anndal e kirseeku. 5 Sey hikmaajo heɗito, ɓesda anndal, bolle ɗe'e ɗowa marɗo anndal, 6 ngam haa o faama balndi e haala lugguka, bolle hikma'en e ekkitinol maɓɓe.

Saawari ngam derke'en

7 Kulol Jawmiraawo woni fuɗɗam anndal, ammaa faataaɓe ɗon njawo hikma e ne'aare. 8 Ɓiŋgel am, nan elto baaba ma, taa sala wasuyeeji daada ma. 9 Anndinol maɓɓe mo''inan ma bana meetaleewol dow hoore ma, bana koɗoy haa daande ma. 10 Ɓiŋgel am, to waɗooɓe hakke esti ma, taa tokka ɓe. 11 Teema ɓe mbi'an ma: "Yahdu bee amin, en mbaalto yimɓe woɗɓe, en mbara ɓe, ngam fijugo tan. 12 To en tawi ɓe, ɓe yeeɗɓe. Ammaa to en timmini ɓe, ɓe nastan ngaska. 13 En keɓan kuuje ɗuuɗɗe marɗe saman, en kebbinan cuuɗi men bee keɓal. 14 War, hawtu bee amin, en cenda keɓal, an boo a heɓa geɗal maaɗa." 15 Ɓiŋgel am, taa yahdu bee maɓɓe, naŋgtu kosɗe ma tokkaago ɓe. 16 Ngam kosɗe maɓɓe ɗon njaawana halleende, ɓe ɗon njaawɗano rufugo ?i?am. 17 Ɗum nafataa to goɗɗo tuufnake tuuforgol yaake colli ɗon ndaara, 18 ammaa kamɓe ɓe ɗon tuufano ko'e maɓɓe, fakat ɓe maayan nder tuuforgol maɓɓe. 19 Nguyka ɗon halka ngeendam gujjo, irin ɗu'um laatanto marɓe suuno fuu.

No hikma waajirta

20 Nane! Hikma ɗon yeyna haa laawol, ka ɗon towna sawtu maaka haa babe. 21 Ka ɗon ewno haa nokkuuje hoolo, haa jolɗe berniwol ka ɗon wolwa haala maaka: 22 "Onon humaki'en, ndey on accata humakaaku? Haa ndeye jancooɓe ɗon ceyoro jancuki? Haa ndeye faataaɓe ɗon nganya anndal? 23 Kakkilane feloore am, saa'i mi ɗon faamtina on hakkiilo am, mi ɗon anndina on saawari am. 24 Mi ewni on, ammaa on cali nootaago. Mi forti juŋŋgo am hedi mooɗon, ammaa on kakkilaay. 25 On ngudini ko mbi'mi on fuu, on ngiɗaano nanugo pelooje am. 26 Ngam maajum mi jalan dow sarru mon, mi jancan on to kultoreeŋgol ukkanake on, 27 to ngol ukkanake on bana naargewol, to sarru mon wari bana duluuru, to ɓillaare e kulol ngari dow mooɗon. 28 Nden kam on ewnoto yam, ammaa mi jaabataako. On ɗaɓɓitittam, ammaa on tawataa yam. 29 On meeɗaay naftoraago anndal, on ɗon calo hulugo Jawmiraawo foroy. 30 On ngiɗaa mi dawrana on, on kakkilanaay pelooje am. 31 Ngam maajum on nyaaman nafuda halleende mon, on kaaran dabareeji mon kalluɗi. 32 Ngam tuurtol humaki'en mbaran ɓe, sooynde deentaaki faataaɓe halkan ɓe. 33 Ammaa koomoy heɗiti yam, jooɗoto jam, o de'itɗo, o hulataa sarru."

Balndi 2

Mbarjaari ɗaɓɓititki hikma

2:1 Ɓiŋgel am, to a jaɓi bolle am, to a sigake umrooje am haa maaɗa, 2 haa a fiɗɗa noppi ma hedi hikma, a huusitina ɓernde ma hedi faamu, 3 to a torake hakkiilo, a ewnake bee sawtu haa a heɓa faamu, 4 to a ɗaɓɓiti ngu bana cardi, a tefi ngu bana ndesaaje nyukkiiɗe, 5 nden kam a faaman ko woni kulol Jawmiraawo, a heɓan anndal Allah. 6 Ngam Jawmiraawo on hokkata hikma, anndal e faamu iwan haa hunduko maako. 7 Kaŋko o ɗon walla gooŋga'en, o ɗon ayna huuwanɓe bee laaɓeeŋga ɓernde. 8 O ɗon ayna huuwanɓe ko fotti, o ɗon ayna hoolaaɓe maako. 9 To a nanani yam, a faaman ko fotti, ko gooŋɗi, ko wooɗi, a anndan huuwugo kuuɗe booɗɗe fuu. 10 Kanjum ngam hikma nastan ɓernde ma, anndal boo seynan yoŋki ma. 11 Kirseeku reenete, faamu boo aynete, 12 ngam hisnugo yoŋki ma e laawol kalluŋgol, e umminanɓe fitina bee bolle muuɗum'en. 13 Kamɓe ɓe celi laabi darnuɗi, ɓe ɗon tokko laabi nyiɓre. 14 Ɓe ɗon ceyoro huuwugo kalluɗum, dabareeji kalluɗi laati welwelo maɓɓe. 15 Ɓe celi gooŋga, ɓe ɗon tokko laabi leliiɗi. 16 A hisan boo debbo jeenoowo, estanɗo ma bee bolle belɗe, 17 mo acci gorko muuɗum, mo yejjiti alkawal teegal ngal o haɓɓino yeeso Allah. 18 Laawol haa suudu maako ɗum laawol maayde, nastugo ndu ɗum ɓaditaago joonde maayɓe. 19 Nastuɓe haa maako ngartataa, ɓe lorataako haa laawol ngeendam. 20 Ngam maajum tokka laawol wooɗɓe, taa sel laawol gooŋga'en. 21 Ngam gooŋɗuɓe njooɗoto nder lesdi, ɓe ngalaa feloore luttan nder maari. 22 Ammaa halluɓe, Allah halkan ɓe haa lesdi, o ɗoofan jambotooɓe nder maari fuu bana leɗɗe.

Balndi 3

Ewnaandu ngam ɗowtaare

3:1 Ɓiŋgel am, taa yejjit ko mi anndini ma, ɓernde ma jogo umrooje am. 2 Ngam ɗe njuttinan balɗe ma, ɗe ɗuɗɗinan hayru maaɗa e jam maaɗa boo. 3 Taa amaana e gooŋgaaku ndaayo ma, haɓɓu ɗum haa daande ma, windu ɗum dow alluha ɓernde ma. 4 Nden kam a heɓan yerduye e innde woonde haa Allah e yimɓe fuu. 5 Hoola Jawmiraawo bee ɓernde woore, taa tuugta hakkiilo ma. 6 Ciftor mo nder kuuɗe ma fuu, kaŋko boo o darnan laabi ma. 7 Taa laar hoore ma a hikmaajo, ammaa hul Jawmiraawo, daaya halleende. 8 Kanjum ɗum yamɗinan ɓandu ma, ɗum sembiɗinan i'e ma. 9 Teddin Jawmiraawo bee jawdi ma, lii'ana mo aranum ko keɓɗa fuu. 10 Nden kam beembe ma keewan haa njuura, ɓiɗɗirde ma boo heewan inaboojam haa rufa. 11 Ɓiŋgel, am, taa yawa elto Jawmiraawo, taa ɓernde ma metta ngam feloore maako. 12 Ngam Jawmiraawo eltan yiɗaaɓe maako, bana baaba eltirta ɓiɗɗo mum giɗaaɗo. 13 Barka laatanto neɗɗo keɓɗo hikma e koomoy heɓi faamu fuu. 14 Ngam heɓugo hikma ɓuri heɓugo cardi, saman maaka ɓuri saman kaŋgeeri. 15 Ka ɓuri koo luuluuje boo saman, ko ngiɗɗa fuu nandataa bee maaka. 16 Juutal balɗe ɗon haa juŋŋgo maaka nyaamo, risku e daraja boo haa juŋŋgo maaka nano. 17 Laabi maaka ɗi laabi seyo, ɗi fuu ɗi ngaddante jam. 18 Ka lekki ngeendam haa koomoy jaɓɗo ka, barka laatanto jogotooɓe ka fuu. 19 Jawmiraawo jo''ini lesdi bee hikma, o tabitini asamanji bee faamu maako. 20 Anndal maako ɓulni ndiyam, ilni maaje, ngam daliila maagal duule ɗon cimtina saawawre. 21 Ɓiŋgel am, joga hakkiilo e faamu, taa ɗi ndaayo gite ma. 22 Kanji ɗi ndokkete ngeendam, ɗi mo''inan hayru ma, ɗi ceynan ma boo. 23 Bee maaji kam, a yahan laawol ma jam, kosŋgal ma fergataako. 24 To a ɗon waali, a hultorta. To a ɗon ɗaani, ɗoyŋgol ma welan. 25 Kultoreeŋgol juhataa ma, ko halkata halluɓe, ukkantaako ma. 26 Ngam Jawmiraawo woni hoolaare ma, o aynan kosɗe ma ngam taa a nasta tuuforgol. 27 Taa sala woonango marɓe haaje, to juŋŋgo ma woodi baawɗe huuwugo ɗum. 28 To a woodi huunde haa maaɗa, taa wi' keeddiɗɗa: "Dillu, sey yeeso, jaŋgo mi hokkete." 29 Taa nufa kalluɗum dow keeddiɗɗa, to o ɗon jooɗi baŋge maaɗa bee hoolaare. 30 Taa jokkir bee goɗɗo bilaa daliila, to o waɗaay ma aybe sam. 31 Taa haaju toonyooɓe, taa waɗ anniya huuwugo bana maɓɓe. 32 Ngam Jawmiraawo ɗon wanya faasiki'en, ammaa o soobaajo gooŋɗuɓe. 33 Naaloore Jawmiraawo ɗon dow cuuɗi halluɓe, ammaa o barkiɗinan cuuɗi gooŋga'en. 34 Jancooɓe, o ɗon janca ɓe, ammaa o ɗon yerdo yaŋkiniiɓe. 35 Hikma'en keɓan tedduŋgal, ammaa mbustu laatanto faataaɓe.

Balndi 4

No hikma wooɗiri

4:1 Onon ɓiɓɓe, nane ko baaba mon anndinta on, keɗite haa keɓon hakkiilo. 2 Ngam mi ɗon hokka on anndal booɗŋgal, taa ngejjite anndinol am. 3 Yaake mi ɓiŋgelno haa baaba am, mi bajjel daada am giɗaaŋgel, 4 saa'i man baaba am ɗon anndinammi, ɗon wi'a: "Sey ɓernde ma jogo bolle am, reen umrooje am haa ngeeɗa. 5 Sey a heɓa hikma e hakkiilo. Taa yejjit bolle am, taa sel ɗe. 6 Taa accu hikma, ka aynan ma. Yiɗ ka, ka aynan ma jam. 7 Ndaa ko woni fuɗɗam hikma: Keɓa hikma, huuwtinir ko marɗa fuu haa keɓa hakkiilo. 8 Maŋgtu hikma, ka ɓaŋgtan ma, ka teddinan ma, to a jogake ka. 9 Ka jaagnoran hoore ma bana meetaleewol kaŋgeeri booɗŋgol." 10 Nan, ɓiŋgel am, jaɓ bolle am, nden duuɓi ngeendam ɗuuɗante. 11 Mi anndinte laawol hikma, mi ɗowete laabi darnuɗi. 12 To a ɗon yaha, palanɗe ma ɓillataako, to a doggi boo, a fergataako. 13 Siftor foroy ko a ekkiti, joga ɗum booɗɗum, kanjum woni ngeendam ma. 14 Taa nastu laawol waɗooɓe junuuba, taa yah dow laawol halluɓe. 15 Daaya ngol, taa tokka ngol, taa nastu ngol sam, saala. 16 Kamɓe, to ɓe kuuwaay kalluɗum, ɓe mbaawataa ɗaanaago, to ɓe ndo''aay goɗɗo, ɗoyŋgol maɓɓe sottan. 17 Junuuba woni nyaamdu maɓɓe, toonyaare boo njaram maɓɓe nguykinoojam. 18 Ammaa laawol gooŋga'en nandi bee jayŋgol fajiri ɓesdanŋgol yaynugo haa caka nyalawma. 19 Laawol waɗooɓe junuuba nyiɓɓi bana jemma, ɓe anndaa ɗume ferginta ɓe. 20 Ɓiŋgel am, nan ko mi wi'ete, heɗita bolle am. 21 Taa accu ɗe ndaayo gite ma, siga ɗe nder ɓernde ma. 22 Ɗe ngeeɗinan koomoy faami ɗe, ɗe njamɗitinan ɓandu maako fuu. 23 Hakkilan ko a numata, ngam ngeendam ma laatoto bana numooji ma. 24 Taa hunduko ma wolwa fewre, bolle jamba e fewjere fuu, daaynu ɗe. 25 Sey gite ma tiito yeeso bee hoolaare, ngam taa a hippa ɗe bee semteende. 26 Anndu ko a huuwata, ngam haa kuuɗe ma fuu laato booɗɗe. 27 Taa sel haa nyaamo malla haa nano, daaynu kosŋgal ma e halleende.

Balndi 5

Deentinki dow njeenu

5:1 Ɓiŋgel am, hakkilan hikma am, noppi ma keɗito faamu am, 2 laata a kakkilɗo, hunduko ma waŋgina anndal. 3 Ngam hunduko debbo jananno ɗon simtina njumri, bolle maako ɓorwi, ɓuri nebbam. 4 Ammaa haa ragare o haaɗan rok, o ta''an bana kaafahi ki mbeldiiji ɗiɗi. 5 Kosɗe maako ɗon ndirto haa waade, laawol maako ɗon yahra haa joonde maayɓe. 6 O tabitittaa dow laawol ngeendam, o ɗon tokko laabi leliiɗi, an boo a anndaa. 7 Jonta kam, naneeɗam, onon suka'en. Taa cele bolle hunduko am. 8 Ndaaye irin debbo oo, taa ɓadite dammugal suudu maako, 9 ngam taa on ndokka woɗɓe daraja mon, malla duuɓi mon haa gorko mo walaa enɗam, 10 ngam taa jananɓe keɓa risku mon, taa kuugal mon nafa saare goɗɗo jananno. 11 Haa ragare maajum on uuman, to kusel ɓalli mon jinni. 12 Nden kam on mbi'an: "Kayya! mi wanyi elto, ɓernde am yawi feloore, 13 mi nananaay jaŋginooɓe yam, mi hakkilanaay bolle anndinooɓe yam. 14 Seɗɗa haɗi yam nastugo sarru nder mooɓtorde jama'aare." 15 Debbo ma nandi bee seeɓoore ndiyam. Yar haa seeɓoore man. 16 Taa accu ndiyam maare ila haa yaasi, 17 taa sendu ɗam bee woɗɓe. 18 Seyora debbo mo ɓaŋgɗa nder sukaaku ma, o danyane ɓiɓɓe ɗuuɗɓe. 19 Debbo ma wooɗi bana lelwa, enɗi maako nguykine koondey, yiide maako seyne foroy. 20 Ɓiŋgel am, koni a wuykanno haa yiide debbo jananno? Koni a harlanno enɗi debbo mo a anndaa? 21 Siftor: Jawmiraawo ɗon yi'a laabi ma, o ɗon wiɗito kuuɗe ma fuu. 22 Kalluɗo, junuubaaji mum naŋgan ɗum, o kaɓɓeteeɗo nder kaɓɓorli hakke maako. 23 O maayan ngam sooynde naŋgtaare, o majjan ngam daliila faataare maako mawnde.

Balndi 6

Deentinki dow mbaateendam

6:1 Ɓiŋgel am, to a laatake dammaaniiɗo ngam keeddiɗɗa, to a fiyi dammaana ngam goɗɗo feere, 2 to a haɓɓaama bee bolle hunduko ma, 3 nden kam a nasti juŋŋgo keeddiɗɗa. Ndaa ni a hisnirta hoore ma: Yah law, ɓillu keeddiɗɗa, 4 taa duŋgana gite ma ɗaanaago, haɗ hoore ma koo siwtaago boo. 5 Hisnu hoore ma e ngamngam bana lelwa, bana sondu haa juŋŋgo tuufnoowo. 6 Yah haa hondorde, an mbaateendamjo, laar kuuɗe maare, keɓa hakkiilo! 7 Kayre nde walaa ardiiɗo, koo aynoowo, koo umroowo. 8 Ammaa nde taaskanto nyaamdu maare bee ceedu, wakkati codol nde mooɓta nyaamdu maare. 9 Haa ndey a ɗon waalo, an mbaateendamjo? Ndey a ummoto e ɗoyɗi ma? 10 "Sey mi ɗaano seɗɗa, mi siwto seɗɗa, mi mooɓtindira juuɗe am seɗɗa dow be''itte." 11 Yowwa! To bana non, talakaaku ukkanto ma bana pasoowo, laafere boo bana taaskaniiɗo konu.

Deentinki dow faasikaare

12 Noy faasikiijo wa'i? O ɓalwa-ɓerndeejo, kalluɗo, 13 o ɗon him?a bee gite, o ɗon fiya bee kosɗe, o ɗon sappina bee kooli, 14 ɓernde maako faasikiire ɗon nufo kalluɗum foroy, ɗon ummina jokkirli kootoy. 15 Ngam maajum halkere juhan mo, o puseteeɗo nder ma''annde yiitere, o heɓataa hurgaago. 16 Jawmiraawo ɗon wanya kuuje joweeɗiɗi, ɗe laati nyidduɗe haa maako: 17 Gite mawnitiiɗe, e ɗemŋgal pewoowal, e juuɗe dufanɗe ?i?am neɗɗo mo walaa aybe, 18 e ɓernde haɓɓannde dabareeji kalluɗi, e kosɗe jaawananɗe halleende, 19 e bolwanɗo seedamku fewre, e umminanɗo jokkirli caka bandiraaɓe.

Deentinki dow njeenu

20 Ɓiŋgel am, ɗowtana umroore baaba ma, taa yejjit anndinol daada ma. 21 Haɓɓu ɗi foroy nder ɓernde ma, ɓil ɗi haa daande ma. 22 To a ɗon yaha, ɗi ɗowete. To a ɗon waali, ɗi aynete. To a fini boo, ɗi mbolwante. 23 Ngam umroore woni pittirla, anndinki boo jayŋgol, feloore e elto ɗum laawol ngeendam. 24 Ɗum aynete e debbo keeddiɗɗa, e bolle belɗe estooje ɗe debbo jananno. 25 Taa ɓernde ma suune ngarol maako, taa gite maako naŋge. 26 Debbo daakaare ɗaɓɓan ngeenaari deydey soodugo nyaamdu seɗɗa, ammaa debbo te'aaɗo nyaaman yoŋki ma fuu. 27 To goɗɗo nastini yiite haa jiiba mum, limce mum ngulataa na? 28 Malla to o yaaɓi dow ?ulbe yiite, kosɗe maako ngulataa na? 29 Bana non boo mo nasti haa debbo keeddiɗɗum: Walaa meemanɗo mo hisata kiita. 30 To goɗɗo wujji nyaamdu ngam o beelaaɗo, yimɓe njawataako mo. 31 Ammaa to ɓe naŋgi mo, doole o lorna ɗum cowi joweeɗiɗi, o hokka jawdi saare maako fuu. 32 Fakat, baɗɗo njeenu bee debbo, o walaa hakkiilo. Sey giɗɗo halkugo yoŋki mum huuwata bana non. 33 Kuuduuje e toskaare keɓan mo, mbustu maako ittataako. 34 To gorko ɗon haaja, tikkere maako saatan, saa'i o waatoto, o marataa enɗam. 35 O laarataa coottaari sam. Koo to a ɗuɗɗini dokke, o jaɓataa.

Balndi 7

Dabareeji debbo daakaare

7:1 Ɓiŋgel am, hakkilan bolle am, siga umrooje am nder ɓernde ma. 2 Ɗowtana umrooje am haa ngeeɗa, hakkilan anndinol am bana ɓiŋgel yiitere. 3 Haɓɓu ɗum haa juŋŋgo ma, windu ɗum dow alluha ɓernde ma. 4 Wi' hikma: "An woni adda am." Ewna hakkiilo soobaajo ma. 5 Ɗum aynete e debbo keeddiɗɗa, e debbo jananno ɓelnanɗo bolle mum. 6 Nyande feere mi yurni yaasi suudu am, haa kasariyel ndaarmi: 7 Nder suka'en sooyɓe anndal ngi'mi gooto mo hakkiilo mum famɗi. 8 O ɗon saalo haa laawol baŋge pellel debbo feere, o seli laawol, o ɗon yaha haa suudu maako. 9 Ɗum maŋgariba, mutki naaŋge, jemma nyiɓɓi. 10 Ndaa, debbo go fotti bee maako, o ɗon haddi bana debbo daakaare, o ?oyɗo, 11 O nanaro, o walaa de'ere, o jooɗataako haa suudu maako. 12 Jonta o ɗon haa laawol, jonta haa luumo, haa kawtirɗe laabi fuu o ɗon reena. 13 O naŋgi suka go, o hebbi mo, o wi'i mo bee gite dartiiɗe: 14 "Haaje kirseteeŋga ɗonno dow am, hande njoɓmi togayeere+ am. 15 Ngam maajum ngurtiimi haa mi fotta bee ma, haa mi ɗaɓɓite, jonta taw ma mi. 16 Mi suddi be''itte am bee borgooje, mi we''iti gude Misra ɗigguɗe. 17 Mi uurni waalorde am bee baɗaadi e urle belɗe. 18 War, nguyken yiide haa fajiri, maaten belɗum bee huufindirgo. 19 Gorko am walaa haa saare, o dilli jahaaŋgal daayiiŋgal. 20 O hoo'i booro ceede haa juŋŋgo maako, sey to lewru sendi o wartata." 21 O esti mo bee bolle maako ɗuuɗɗe, o waawti mo bee haala maako mbelka. 22 Ɗon ni suka tokki mo, bana ngaari yahrata haa hirsirde, bana kooba nastirta tuuforgol 23 haa kurol yuwa heŋre maaga, bana sondu yaawirta haa tuuforgol, ndu anndaa yoŋki maaru majjan. 24 Ngam maajum naneeɗam, onon suka'en, kakkilane bolle am. 25 Taa ɓerɗe mon ngaylito haa laabi irin debbo oo, taa ngiile haa laabi maako. 26 Ngam o do''i ɗuuɗɓe masin, mbaraaɓe maako ɗuuɗi, ɓuri limeego. 27 Suudu maako woni laawol haa joonde maayɓe, ngol yahran haa cuuɗi waade.

Balndi 8

Ɓural e duumaaki hikma

8:1 Nane! Hikma ɗon ewno, faamu ɗon towna sawtu mum. 2 Dow towndiije baŋge laawol, haa kawtirɗe laabi, ton ka dari. 3 Baŋge dammuɗe, haa nastirde berniwol, haa jolɗe fuu ka ɗon woyna: 4 "Mi ɗon ewno on, onon yimɓe, sawtu am ɗon yaha haa ɓiɓɓe Aadama. 5 Njaɓe anndal, onon humaki'en, onon faataaɓe boo, keɓe hakkiilo. 6 Nane haa mi yecca on ɓurduɗum wooɗugo, mi wi'a on ko fotti. 7 Ɗemŋgal am ɗon wolwa gooŋga, mi ɗon wanya fewre fuu. 8 Bolle am fuu ɗe gooŋgaaje, walaa leliiɗum malla faasikaare nder maaje. 9 Ɗe fuu ɗe darnuɗe haa paamoowo, ɗe gooŋɗuɗe haa marɓe anndal. 10 Cuɓe anndinol am mbattudi cardi, ɓurne anndal dow kaŋgeeri laaɓndi. 11 "Min hikma mi ɓuri luuluuje saman, ko goɗɗo ɗaɓɓata fuu, ɗum he'aay nandugo bee am. 12 Mi ɗon jooɗodi bee kirseeku, mi mari anndal e saawari. 13 Hulugo Jawmiraawo ɗum wanyugo halleende. Mi ɗon wanya mawnitaare e elewre, kuuɗe kalluɗe e bolle faasikiije fuu. 14 Min mari saawari e baawal, hakkiilo e sembe ɗon ngondi bee am. 15 Bee am laamiiɓe laamorto, laamɓe boo ardoto ko fotti. 16 Bee am ardiiɓe umrirta, mawɓe boo kiitorto lesdi. 17 Mi yiɗi yiɗɓe yam, ɗaɓɓitanɓe yam keɓatam. 18 Risku e tedduŋgal ɗon ngondi bee am, non boo maral tabitŋgal e ngeenaari pottundi. 19 Nafuda am ɓuri kaŋgeeri laaɓndi e cardi cuɓaandi saman. 20 Mi ɗon yaha dow laawol gooŋgaaku, haa caka laawol kiita pottuka, 21 haa mi riskina yiɗɓe yam, mi hebbina cigorɗi maɓɓe. 22 "Jawmiraawo tagi yam, mi fuɗɗam tagle maako, mi aranum kuuɗe maako, diga ɓooyma. 23 Mi tagaama diga ɓooyma, haa fuɗɗam, hiddeko duniyaaru laato. 24 Mi waɗaama diga beeli lugguɗi ciwa, diga walaa ceeɓooje marɗe ndiyam tawon. 25 Hiddeko kooseeje njo''ine, ko aarti towndiije fuu mbaɗaami, 26 diga o tagaay lesdi e gese tawon, koo fuɗɗam mbulwuldi lesdi boo. 27 Nde o waɗa asamanji, mi ɗonno, nde o diida taarde dow ndiyamji luggeeŋga, 28 nde o jo''ina duule haa dow, nde ɓulduɗe luggeeŋga ɓula bee sembe, 29 nde o ta''ana mbeela keerol, ngam taa ndiyamji luuta umroore maako, nde o wallina caɓɓaaje lesdi, 30 saa'i maajum mi ɓiŋgel giɗaaŋgel haa maako, nyalɗe fuu mi welwelo maako, tum mi ɗon fija yeeso maako, 31 mi ɗon fija nder taarde duniyaaru maako, mi ɗon bee welwelo haa ɓiɓɓe Aadama. 32 "Jonta kam, onon suka'en, naneeɗam. Barka laatanto tokkotooɓe laabi am. 33 Nane anndinki am, taa cale ki, laate hikma'en. 34 Barka laatanto neɗɗo mo nanantammi, jooɗiiɗo haa dammugal am nyalɗe fuu ngam haa o ayna parewal am. 35 Ngam keɓɗo yam heɓi ngeendam, o heɓi boo yerduye Jawmiraawo. 36 Ammaa luutɗo yam wonni yoŋki mum, wanyɓe yam fuu ngiɗi maayde."

Balndi 9

Ewnaandu hikma e ndu faataare

9:1 Debbo mawɗo bi'eteeɗo Hikma nyiɓi suudu mum, sehi daŋraŋge maaru joweeɗiɗi. 2 O hirsi dabbaaji maako, o jilli inaboojam maako, o waɗi nyaamduuji maako boo. 3 O neli horɓe maako ewnoyaago yimɓe haa nokkuuje wuro towɗe, ɓe mbi'a: 4 "Koomoy sooyi anndal, o wara ɗo!" O ɗon wi'a humaki'en: 5 "Ngare, nyaame nyaamdu am, njare inaboojam ɗam njillumi ɗum. 6 Acce humakaaku, ngeeɗe, tokke laawol hakkiilo." 7 Mo telɓani jancoowo, mbustu heɓan ɗum. Mo feli kalluɗo, kuudi laatanto ɗum. 8 Taa fel jancoowo, ngam taa o wanye. Fel hikmaajo, kaŋko o yiɗan ma. 9 To a wolwani hikmaajo, o ɓesdan hikma. To a anndini gooŋgaajo, o ɓesdan anndal. 10 Kulol Jawmiraawo woni fuɗɗam hikma, anndugo Allah Ceniiɗo, kanjum woni hakkiilo. 11 To a heɓi hikma, balɗe ma ɗuuɗan, duuɓi ngeendam ma ɓesdoto. 12 To a hikmaajo, a hikmaajo ngam hoore ma. To a jancoowo, an feere ma roondoto ɗum. 13 Faataare woni debbo nanaro, o walaa hakkiilo e semteende. 14 O ɗon jooɗi haa dammugal suudu maako, dow koromwal haa nokkuuje wuro koolooje. 15 O ɗon wi'a saalotooɓe, tokkiiɓe laawol muuɗum'en: 16 "Koomoy sooyi anndal, o wara ɗo!" O ɗon wi'a humakiijo boo: 17 "Ndiyam ngujjaaɗam weli, nyaamdu nyaamaandu bee sirri weli masin." 18 Jaɓɗo ewnaandu maako anndaa ruuhuuji maayɓe ɗon ton. Koomoy nasti suudu maako, nasti joonde maayɓe.

Balndi 10

Ko sendirta gooŋgaajo bee kalluɗo

10:1 Ndaa balndi Suleymaanu goɗɗi: Ɓiɗɗo kakkilɗo seynan baaba mum, ammaa ɓiɗɗo paataaɗo mettinan ɓernde daada mum. 2 Ndesaaje keɓraaɗe bee halleende nafataa, ammaa gooŋgaaku hisnan maayde. 3 Jawmiraawo accataa gooŋgaajo bee weelo, ammaa o hokkataa halluɓe fodde suuno muuɗum'en. 4 Mbaateendam laafinan, ammaa tiinaare riskinan. 5 Mooɓtanɗo ?aamle ɓaawo nduŋgu, kaŋko woni kakkilɗo. Ɗaanotooɗo saa'i codol, kaŋko woni cemtiniiɗo. 6 Barkaaji ɗon dow hoore gooŋgaajo, ammaa toonyaŋge ɗon sudda hunduko kalluɗo. 7 Yimɓe ciftoran gooŋgaajo, mbarkiɗinan mo, ammaa ɓe ngejjitan innde kalluɗo law. 8 Marɗo hakkiilo jaɓan umrooje, ammaa bolwanɗo bolle paataaɗe do''oto. 9 Jahanɗo bee gooŋgaaku yahan jam, ammaa lelanɗo laabi mum, aybe mum waŋgan. 10 Kim?anɗo bee gite mettinan ɓerɗe, bolwanɗo bolle paataaɗe do''oto. 11 Hunduko gooŋgaajo woni seeɓoore ngeendam, ammaa toonyaŋge ɗon sudda hunduko kalluɗo. 12 Nganyŋgu umminan jokkirli, ammaa yiide suddan aybeeji fuu. 13 Hikma ɗon haa hunduko kakkilɗo, ammaa dow ɓaawo sooya-hakkiiloojo, sawru tan fotata. 14 Hikma'en cigoto anndal, njeeɗoto, ammaa hunduko paataaɗo ɓadinan sarru. 15 Jawdi diskuɗo woni mahol maako cembiɗŋgol, laafere talaka'en woni sarru maɓɓe. 16 Maral gooŋgaajo yahran mo haa ngeendam, ngeenaari kalluɗo nastinan mo hakke. 17 Kakkilanoowo elto ɗon yaha laawol ngeendam, ammaa calotooɗo feloore majjan. 18 Cuuɗanɗo nganyŋgu mum woni naafikiijo, baŋginanɗo waadoore woni paataaɗo. 19 To bolle ɗuuɗi, aybeeji tampataa, ammaa naŋgtuɗo hunduko mum mari hakkiilo. 20 Bolle gooŋgaajo nandi bee cardi mboondi, ammaa numooji kalluɗo ngalaa saman ɗuuɗɗo. 21 Bolle gooŋgaajo nguurnan ɗuuɗɓe, ammaa faataaɓe maayan ngam sooynde hakkiilo. 22 Barka Jawmiraawo, kaŋka riskinta, comri neɗɗo ɓesdataa kooɗume. 23 Paataaɗo seyorto kuugal kalluŋgal, ammaa kakkilɗo seyorto hikma. 24 Ko kalluɗo huli, waranan mo. Ko gooŋgaajo yiɗi, o heɓan ɗum. 25 To masiibo saalake, kalluɗo natti, ammaa gooŋgaajo ɗon tabiti haa foroy. 26 Bana lammuɗam haa nyi'e malla cuurɗe haa gite, non mbaateendamjo wa'i haa nelɗo mo. 27 Kulol Jawmiraawo juttinan balɗe, ammaa balɗe halluɓe ndamman. 28 Tammunde gooŋga'en laatoto seyo, ammaa yela halluɓe laatoto meere. 29 Jawmiraawo woni hisrude laaɓɗo, ammaa o halkere waɗooɓe junuuba. 30 Haa foroy gooŋgaajo dimbataako, ammaa kalluɗo tabitittaa haa lesdi. 31 Hunduko gooŋgaajo wolwan hikma, ammaa ɗemŋgal faasikiwal ta''eteeŋgal. 32 Hunduko gooŋgaajo anndi bolle ceynooje,

Balndi 11

ammaa hunduko kalluɗo anndi faasikaare tan. 11:1 Jawmiraawo ɗon wanya awnirɗum ɗum gooŋɗaay, ammaa poondol gooŋɗuŋgol fottanan mo. 2 To mawnitaare wari, mbustu waran boo, ammaa yaŋkiniiɓe ngondan bee hikma. 3 Timmeendam gooŋɗuɓe ɗowan ɓe, ammaa lelaaki ɓerɗe jambooɓe halkan ɓe. 4 Jawdi nafataa nyalaade tikkere Allah, ammaa gooŋgaaku hisnan maayde. 5 Gooŋgaaku laaɓɗo darnan laawol maako, ammaa kalluɗo do''orto bee halleende mum. 6 Gooŋgaaku gooŋɗuɓe hisnan ɓe, ammaa jambooɓe naŋgeteeɓe nder suuno muuɗum'en. 7 Saa'i kalluɗo maayata, tammunde maako halkan, yela huuwooɓe sarru laatoto meere. 8 Gooŋgaajo hisan ɓillaare, kalluɗo nastan nde mbattudi maako. 9 Gejjitɗo Allah halkan keeddiɗɗum bee hunduko mum, ammaa gooŋga'en kisran bee anndal muuɗum'en. 10 Berniwol seyorto jam gooŋga'en, ngol yiman bee seyo, to halluɓe kalki. 11 Barka gooŋɗuɓe nyiɓan berniwol, kunduɗe halluɓe ngibbinan ngol. 12 Koomoy yawi keeddiɗɗum, o paataaɗo, neɗɗo kakkilɗo jeeɗoto. 13 Baɗoowo tufle waŋginan sirri, ammaa gooŋgaajo suddan haala. 14 To ɗoweeki woodaa, ummaatoore wonnoto, kisndam ɗon wondi bee ɗuuɗal dawrooɓe. 15 Mo fiyi dammaana ngam jananno, yaran bone. Mo wanyi nastugo haala coggu, hisan. 16 Debbo booɗɗo heɓan tedduŋgal, ammaa debbo cooyɗo semteende woni cemtiniiɗo. Mbaateendam'en keɓataa kooɗume, ammaa tiiniiɓe keɓan risku. 17 Enɗoowo woonanan hoore mum, ammaa cooyɗo enɗam torran ɓandu mum. 18 Kalluɗo heɓan riba ka tabitittaa, ammaa kuuwanɗo ko fotti heɓan mbarjaari tabitndi. 19 Gooŋgaaku yahran haa ngeendam, taasnugo halleende yahran haa maayde. 20 Jawmiraawo ɗon wanya sela-ɓerɗe'en, ammaa laaɓa-laawol'en pottanan mo. 21 Fakat, kalluɗo daɗataa kiita, ammaa gooŋga'en kisan. 22 Bana halagaare kaŋgeeri haa kine gaduuru, non debbo ngarniiɗo wa'i, to o walaa semteende. 23 Yela gooŋgaajo, ɗum mbooɗeeŋga tan, ammaa ko tammi heɓugo kalluɗo, tikkere. 24 Oo ɗon hokka bee caahu, o ɓurtan heɓugo. Oya mooɓtan ko ɓuri haaje, o ɓurtan sooyugo. 25 Boonanoowo woɗɓe, ɓe kaarnan mo, jarnoowo boo, ɓe njarnan mo. 26 Cigotooɗo gawri, yimɓe naalan mo, ammaa ɓe mbarkiɗinan coorranɗo ndi. 27 Ɗaɓɓitanɗo booɗɗum ɗaɓɓitan yerduye Allah, ammaa ɗaɓɓanɗo kalluɗum, ɗum heɓan mo. 28 Koolotooɗo jawdi mum halkan, ammaa gooŋga'en puɗan bana haako hecco. 29 Pitinanɗo saare mum ronan hendu, paataaɗo laatoto maccuɗo hikmaajo. 30 Gooŋgaaku fuɗnan lekki ngeendam, ammaa toonyaŋge jaɓtan yoŋki. 31 Gooŋgaajo maa heɓan mbarjaari mum haa lesdi,

Balndi 12

sakko kalluɗo e marɗo hakke. 12:1 Giɗɗo anndal yiɗi elto, ganyɗo feloore sooyi faamu. 2 Jawmiraawo yerdoto booɗɗo, ammaa o aybinan baɗoowo dabareeji kalluɗi. 3 Neɗɗo darataako bee halleende, ammaa gooŋgaajo dimbataako sam. 4 Debbo tiiniiɗo woni daraja gorko mum, ammaa debbo cemtiniiɗo nandi bee gilɗi nyaamooji i'e. 5 Numooji gooŋga'en ɗon ndari dow gooŋga, dabareeji halluɓe ɗon ndari dow rikisi. 6 Bolle halluɓe ɗaɓɓan mbarugo yimɓe, ammaa bolle gooŋga'en ɗaɓɓan hisnugo ɓe. 7 Halluɓe ndo''oto, ɓe ngalaa danygol, ammaa danygol gooŋga'en tabitan. 8 Goɗɗo heɓan manoore fodde hakkiilo mum, ammaa sela-ɓerndeejo, yawnaare heɓan mo. 9 Laafuɗo kuuwananɗo hoore mum ɓuri teddinanɗo hoore mum mo walaa nyaamdu. 10 Gooŋgaajo anndi haaje dabbaaji mum, ammaa enɗam woodaa haa ɓernde kalluɗo. 11 Demanɗo gese mum haaran nyaamdu, ammaa cuklaniiɗo kuuje meere walaa hakkiilo. 12 Suuno kalluɗo ɗum taasnugo kuuje kalluɗe, ammaa gooŋga'en ɗon tabiti bana leɗɗe. 13 Kalluɗo nastan tuuforgol ngol pewe hunduko maako, ammaa gooŋgaajo daɗan ɓillaare. 14 Goɗɗo haaran booɗɗum bee nafuda bolle mum, kuugal juuɗe maako wartan haa maako. 15 Laawol paataaɗo fottanan mo, ammaa hikmaajo jaɓan saawari. 16 Paataaɗo waŋginan metteeŋga mum law, kakkilɗo nanan kuudi, jeeɗoto. 17 Bolwanɗo gooŋga anndinan ko fotti, ammaa ceedoowo fewre waɗan rikisi. 18 Mo numaay bolle mum, yuwan bana labbo, ammaa ɗemŋgal hikmaajo hurgan. 19 Gooŋga ɗon tabiti haa foroy, ammaa fewre timman tippunde. 20 Fewjere woni haa ɓerɗe nufotooɓe kalluɗum, ammaa seyo laatanto nufotooɓe jam. 21 Walaa sarru heɓata gooŋgaajo, ammaa bone halluɓe ɗuuɗan. 22 Jawmiraawo ɗon wanya wolwooɓe fewre, ammaa huuwooɓe pottuɗum pottanan mo. 23 Kakkilɗo suuɗan anndal mum, ammaa ɓerɗe faataaɓe ngeynan faataare. 24 Tiiniiɗo heɓan laamu, mbaateendamjo macciɗan. 25 Mettamɓeram teddanan neɗɗo, ammaa wolde woonde seynan mo. 26 Gooŋgaajo tefan ko nafata mo, ammaa halluɓe majjan laawol. 27 Mbaateendamjo jokkataako kusel ladde, ammaa tiiniiɗo heɓan maral booɗŋgal. 28 Gooŋgaaku yahran haa ngeendam,

Balndi 13

ammaa halleende yahran haa maayde. 13:1 Ɓiɗɗo kakkilɗo jaɓan elto baaba mum, ammaa nanaro nanataa feloore. 2 Booɗɗo haaran nafuda bolle mum booɗɗe, ammaa jambooɓe ɗaɓɓan toonyaŋge. 3 Aynanɗo hunduko mum aynan yoŋki mum, ɗuuɗa-haalaajo dillan halkugo. 4 Mbaateendamjo ɗaɓɓan, o heɓataa, ammaa tiiniiɓe kaaran booɗɗum. 5 Gooŋgaajo ɗon wanya fewre, ammaa kalluɗo huuwan cemtiniiɗum e toskiiɗum. 6 Gooŋgaaku aynan laaɓɗo, ammaa halleende halkan marɗo hakke. 7 Oo ɗon riskitino, o walaa kooɗume, oya ɗon laafitino, o mari ɗuuɗɗum. 8 Diskuɗo soottan yoŋki mum bee jawdi mum, ammaa talakaajo nanataa kaltol fasooɓe sam. 9 Gooŋgaajo nandi bee jayŋgol laaɓŋgol, kalluɗo nandi bee pittirlayel nyifanŋgel. 10 Mawnitaare umminan jokkirgol tan, ammaa hikma wondan bee sarwooɓe. 11 Jawdi mooɓtaandi bee jaawal jinnan jaawɗum, mooɓtanɗo seɗɗa seɗɗa ɓesdan ndi muuɗum. 12 Juttingo tammunde nyawnan ɓernde, ammaa heɓugo yela mum woni lekki ngeendam. 13 Mo yawi saawari, waɗan asar, mo yerdi umroore, heɓan mbarjaari mboondi. 14 Anndinol hikmaajo woni seeɓoore ngeendam, ngol wallan ma daɗugo tuuforli maayde. 15 Hakkiilo heɓnan yerduye, ammaa faasiki'en ɗon tokko laawol halkere. 16 Kakkilɗo huuwan kuuje fuu bee anndal, ammaa paataaɗo we''itan faataare mum. 17 Nelaaɗo kalluɗo ɓadinan sarru, ammaa nelaaɗo gooŋgaajo waddan jam. 18 Laafere e mbustu laatanto koomoy sali elto, ammaa kakkilananɗo feloore heɓan tedduŋgal. 19 Heɓugo yela welanan ɓernde, ammaa daayaago halleende ɗum nyidduɗum haa faataaɓe. 20 To a yahdi bee hikma'en, a heɓan hikma, to a soobri bee faataaɓe, a yi'an bone. 21 Sarru ɗon taasna marɓe hakke, ammaa hayru woni ngeenaari gooŋga'en. 22 Booɗɗo heɓnan taaniraaɓe mum ndonŋgu, ammaa jawdi baɗɗo hakke laatanto gooŋgaajo. 23 Ngesa ka laafuɗo remi ɗum, fuɗnan nyaamdu ɗuundu, ammaa halkere ukkanto cooyɗo gooŋga. 24 Mo huuwtinirtaa sawru, yiɗaa ɓiyum, giɗɗo mo fuɗɗan eltugo mo law. 25 Gooŋgaajo nyaaman, haaran,

Balndi 14

ammaa deeɗi halluɓe maatan weelo. 14:1 Debbo marɗo hikma nyiɓan saare, ammaa debbo paataaɗo yibbinan nde. 2 Tokkiiɗo laawol darnuŋgol woni kulɗo Jawmiraawo, ammaa tokkiiɗo laabi leliiɗi ɗon yawo Allah. 3 Bolle paataaɗo mawnitiiɗo pooɗanan mo ɓoccol, ammaa bolle hikma'en aynan ɓe. 4 To ga'i demooji ngoodaa, beembal sookɗan, ammaa ga'i cembiɗɗinan ?aamle. 5 Ceedoowo gooŋgaajo fewataa, ammaa ceedoowo pewoowo, sey pewe. 6 Jancoowo ɗaɓɓitan hikma, heɓataa, ammaa kakkilɗo, anndal hoyani mo. 7 Sel laawol paataaɗo, ngam a nanataa bolle anndal ton. 8 Ɗume woni hikma kakkilɗo? O anndi laawol maako. Ammaa faataare paataaɗo ɗum rikisi. 9 Aybe ɗon waali haa cuuɗi faataaɓe, ammaa yerduye ɗon haa cuuɗi gooŋɗuɓe. 10 Sey ɓernde neɗɗo tan anndi metteeŋga mum, walaa jananno nastata seyo maare boo. 11 Cuuɗi halluɓe ngibban, ammaa cuuɗi gooŋɗuɓe mbaɗan barka. 12 A tammi laawol ma fotti na? Teema ngol yahran ma haa maayde. 13 Koo bee jaleeɗe boo ɓernde mettan, timmoode seyo woni suno. 14 Halla-haaliijo saftan ngeenaari hakkeeji mum, booɗɗo haaran mbarjaari kuuɗe mum. 15 Sooya-anndaljo nuɗɗinan bolle fuu, ammaa kakkilɗo hakkilanan palanɗe mum. 16 Hikmaajo hulan halleende, daayoto nde, ammaa paataaɗo hakkiltaa, yahan yeeso. 17 Ɓernoowo huuwan faataare, yimɓe nganyan baɗoowo dabareeji. 18 Sooya-anndal'en ndonan faataare, ammaa hakkilɓe njaagnorto bee anndal. 19 Halluɓe turoto yeeso wooɗɓe, huuwooɓe halleende boo haa dammuɗe gooŋga'en. 20 Talakaajo, koo keeddiɗɗiiko wanyan mo, ammaa yiɗɓe diskuɗo ɗuuɗan. 21 Mo yawi keeddiɗɗum, waɗi hakke, mo enɗi laafuɗo, barka laatanto mo. 22 Mo nufani woɗɓe sarru, majjan fakat, ammaa mo nufani ɓe hayru, heɓan mbooɗeeŋga e gooŋgaaku. 23 Nder torra fuu nafuda ɗon, ammaa haala meere waddan sooynde. 24 Daraja hikma'en, ɗum risku maɓɓe, ammaa faataaɓe anndeteeɓe bee faataare muuɗum'en. 25 Ceedoowo gooŋgaajo hisnan yoŋkiiji, ammaa kasotooɗo pewe waɗan rikisi. 26 Kulɗo Jawmiraawo woodi hoolaare sembinde, ɓikkoy maako boo keɓan hisrude. 27 Kulol Jawmiraawo woni seeɓoore ngeendam haa daɗugo tuuforli maayde. 28 Ɗuuɗugo yimɓe ɗum daraja laamiiɗo, sooyugo yimɓe ɗum halkere maako. 29 Neeɓa-tikkereejo mari faamu, ammaa yaawa-tikkereejo waŋginan faataare. 30 Ɓernde de'unde woni ngeendam ɓandu, ammaa kaajal nandi bee gilɗi nyaamooji nder i'e. 31 Ɓillanɗo laafuɗo huɗan tagɗo mo, enɗanɗo talaka teddinan mo. 32 Halleende kalluɗo do''an mo, ammaa laaɓeeŋga gooŋgaajo hisnan mo. 33 Hikma ɗon jooɗi nder ɓernde kakkilɗo, ammaa ka waŋgataa nder faataaɓe. 34 Gooŋgaaku ɓaŋgtan ummaatoore, ammaa hakke toskan nde. 35 Laamiiɗo yerdoto suka mum kakkilɗo,

Balndi 15

ammaa o tikkanan cemtiniiɗo. 15:1 Jaawaabuwol ɗelemŋgol feewtinan tikkere, ammaa wolde saatunde umminan ɓernde. 2 Ɗemɗe hikma'en toɓnan anndal, ammaa kunduɗe faataaɓe ɓulan faataare. 3 Gite Jawmiraawo ɗon kootoy, ɗe ɗon ndaara halluɓe e wooɗɓe. 4 Ɗemŋgal ɗelemŋgal woni lekki ngeendam, ɗemŋgal pewoowal tampinan ruuhu. 5 Paataaɗo yawoto elto baaba mum, ammaa kakkilɗo hakkilanan feloore. 6 Ndesaari mawndi ɗon haa saare gooŋgaajo, ammaa torra majjinan ngeenaari kalluɗo. 7 Kunduɗe hikma'en caakan anndal, ammaa ɓerɗe faataaɓe mbaɗataa ɗum. 8 Kirseteeɗi halluɓe laati nyidduɗi haa Jawmiraawo, ammaa tornde gooŋɗuɓe fottani mo. 9 Jawmiraawo ɗon wanya laawol kalluɗo, ammaa o yiɗi kuuwanɗo ko fotti. 10 Elto saatuŋgo laatanto celɗo laawol booɗŋgol, ganyanɗo feloore maayan. 11 Joonde maayɓe e nokkuure halkere maa ɗon mbaŋgi haa Jawmiraawo, sakko ɓerɗe yimɓe! 12 Jancoowo yiɗaa feleego, ngam maajum o yahataa haa hikma'en. 13 Ɓernde seyiinde laɓɓinan yeeso, ammaa to ɓernde naawi, ruuhu tampan. 14 Ɓernde kakkilɗo ɗaɓɓitan anndal, kunduɗe faataaɓe nduran faataare. 15 Haa cuniiɗo nyalɗe fuu mbooɗaay, mo ɓernde mum seyi, foroy waɗugo juulde. 16 Pamarum bee kulol Jawmiraawo ɓuri jawdi ɗuundi bee torra. 17 Nyaamugo haakooji bee giɗgiɗtiral ɓuri ngaari payndi bee ganyganytiral. 18 Yaawa-tikkereejo umminan jokkirgol, neeɓa-tikkereejo feewtinan haɓre. 19 Laawol mbaateendamjo ɗon maɓɓi bee gi'e, ammaa laawol gooŋɗuɓe darni, laaɓi. 20 Ɓiɗɗo kakkilɗo seynan baaba mum, ammaa paataaɗo yawoto daada mum. 21 Tampa-hakkiiloojo seyorto faataare, ammaa marɗo faamu yahan darnuɗum. 22 To carwotiral woodaa, nufayeeji mbonnoto, ammaa bee dawrooɓe ɗuuɗɓe ɗi laatoto. 23 Goɗɗo seyorto jaawaabu hunduko mum, wolde woonde nder saa'iire haandunde welan masin. 24 Laawol ngeendam jahranŋgal dow laatanto kakkilɗo, haa o daɗa joonde maayɓe haa les. 25 Jawmiraawo yibbinan cuuɗi mawnitiiɓe, ammaa o aynan maral rewɓe yurumɓe. 26 Jawmiraawo ɗon wanya dabareeji kalluɗo, ammaa bolle ɗelemɗe pottani mo. 27 Cuuneteeɗo riba wonnan saare mum, ammaa calotooɗo ngeenaari kallundi yeeɗan. 28 Ɓernde gooŋgaajo numan, fuɗɗa jaabaago, ammaa kunduɗe halluɓe ɓulan halleende. 29 Jawmiraawo ɗon daayi halluɓe, ammaa o ɗon nana tornde gooŋga'en. 30 Gite jaynanɗe ceynan ɓernde, kubaruwol booɗŋgol sembiɗinan i'e. 31 Nofru nananndu feloore hisnoore jooɗoto caka hikma'en. 32 Mo sali elto, yawi yoŋki mum, ammaa kakkilananɗo feloore heɓan hakkiilo. 33 Kulol Jawmiraawo woni anndinki hikma, yaŋkinaare aartan tedduŋgal.

Balndi 16

Saawariiji ngam ngeendam neɗɗo

16:1 Neɗɗo waɗan anniya, Jawmiraawo tan laatinan ɗum. 2 Laabi neɗɗo fuu laaɓɗi haa gite muuɗum, ammaa Jawmiraawo ɗon linya anniyaaji. 3 Halfin Jawmiraawo kuuɗe ma, nden kam nufayeeji ma laatoto. 4 Jawmiraawo ɗon huuwa kooɗume fuu dow daliila, o waɗi kalluɗo boo ngam nyalaade sarru. 5 Jawmiraawo ɗon wanya koomoy mawnitiiɗo, fakat, o hisataa kiita. 6 Mbooɗeeŋga e gooŋgaaku suddan aybe goɗɗo, bee kulol Jawmiraawo goɗɗo daayoto halleende. 7 To laabi goɗɗo pottani Jawmiraawo, o yerdindiran mo koo bee konne'en maako. 8 Pamarum bee gooŋgaaku ɓuri risku maŋgu bee sooynde gooŋgaaku. 9 Ɓernde neɗɗo ɗon nufo laawol mum, ammaa Jawmiraawo ɗon yahra palanɗe maako. 10 Koŋgol Allah ɗon haa hunduko laamiiɗo, hunduko maako woofataa nder kiita. 11 Jawmiraawo ɗon ɗaɓɓa etirɗum e awnirɗum pottuɗum, ngam haa coggu fuu laato dow gooŋga. 12 Huuwugo halleende ɗum nyidduɗum haa laamiiɓe, ngam leeso laamu ɗon tabita bee gooŋgaaku. 13 Laamiiɗo yiɗi nanugo gooŋga, bolwanɗo ka fottanan mo. 14 Tikkere laamiiɗo neldan maayde, ammaa hikmaajo feewtinan nde. 15 To yeeso laamiiɗo laaɓi, ɗum ngeendam, yerduye maako nandi bee duule iyeende arande. 16 Heɓugo hakkiilo e hikma ɓuri marugo cardi e kaŋgeeri piw. 17 Laawol gooŋɗuɓe selan halleende, deenanɗo laawol mum aynan yoŋki mum. 18 Juro aartan yibbere, mawnitaare aartan do''ere. 19 Yaŋkinaago caka leesɓe ɓuri sendugo keɓal bee mawnitiiɓe. 20 Kakkilananɗo wolde Allah heɓan hayru, barka laatanto koolotooɗo Jawmiraawo. 21 Mo ɓernde mum mari hikma, o ewneteeɗo kakkilɗo, bolle belɗe cembiɗinan anndinol. 22 Hakkiilo woni seeɓoore ngeendam haa marɗo ngo, ammaa mbarjaari faataaɓe, ɗum faataare maɓɓe. 23 Hikmaajo numan, fuɗɗa wolwugo, kanjum sembiɗinta anndinki maako. 24 Bolle ɗelemɗe nandi bee njumri, ɗe mbelani yoŋki, ɗe kurgan ɓandu. 25 A tammi laawol ma fotti na? Teema ngol yahran ma haa maayde. 26 Weelo kuuwoowo tiɗɗinan mo, ngam hunduko maako huuwnan mo. 27 Meereejo ɗon taaskitina sarru, koo bolle maako boo ngulan bana yiite. 28 Faasikiijo saakan jokkirgol, baɗoowo tufle sendan sooba'en. 29 Toonyoowo estan keeddiɗɗum, yahran mo dow laawol kalluŋgol. 30 Mumnanɗo gite nufoto faasikaare, maɓɓanɗo hunduko timmitini halleende. 31 Dandandi ngoni meetaleewol booɗŋgol masin, goɗɗo heɓran ngol bee huuwugo gooŋgaaku. 32 Neeɓa-tikkereejo ɓuri cembiɗɗo, naŋgtanɗo hoore mum ɓuri nyaamɗo berniwol. 33 Neɗɗo waɗan kur'u,

Balndi 17

ammaa muuyo Jawmiraawo ngu waŋginta. 17:1 Ndikka nyiiri ɗaajaari bee de'ere dow haarugo kusel bee jokkirgol. 2 Maccuɗo kakkilɗo ɓuran ɓiɗɗo cemtiniiɗo, o heɓan ndonŋgu bee deerɗiraaɓe. 3 Ɓolinirɗum waŋginan saman cardi malla kaŋgeeri, ammaa poondoowo ɓerɗe ɗum Jawmiraawo on. 4 Kuuwoowo kalluɗum ɗon hakkilana bolle kalluɗe, pewoowo ɗon heɗito pewe. 5 Jancanɗo laafuɗo huɗan tagɗo mo, ceyortooɗo sarru hisataa kiita. 6 Daraja ndotti'en, marugo taaniraaɓe, fawne ɓikkoy boo, ɗum baabiraaɓe maɓɓe. 7 Bolle cuɓaaɗe pottantaa paataaɗo, sakko haala fewre haa mawɗo. 8 Dokkuɗo ɗon laara dokkal mum bana layaaru, o tammi kootoy o yahata fuu o waɗan saa'a. 9 Cuddanɗo aybe ɗaɓɓitan soobaaku, ammaa bolwibolwinanɗo sendan sooba'en. 10 Felugo kakkilɗo nde woore nafan mo, ɓuri fiyugo paataaɗo nde teemerre. 11 Sey tuurtol tan kalluɗo ɗaɓɓata, ammaa Allah neldan mo nelaaɗo kulniiɗo. 12 Ndikka fottugo bee mbarooga koocanaaŋga ɓikkoy mum dow fottugo bee paataaɗo nder faataare maako. 13 Mo warjori booɗɗum bee kalluɗum, sarru daayataako saare maako. 14 Fuɗɗugo jokkirgol, ɗum bana seekango ndiyam laawol. Hiddeko haɓre fuɗɗa, ndikka acca. 15 Gooŋɗinɗo aybuɗo e aybinɗo gooŋgaajo, Jawmiraawo ɗon wanya ɗiɗo fuu. 16 Ɗume ceede haa juŋŋgo paataaɗo nafata? Haa o sooda hikma na, nde o walaa hakkiilo? 17 Soobaajo yiɗan koondey, ammaa deerɗiraawo danyaama ngam wakkati ɓillaare. 18 Koomoy fiyi dammaana ngam keeddiɗɗum, o walaa hakkiilo. 19 Giɗɗo jokkirgol yiɗi hakke, townanɗo dammugal mum ɗaɓɓan yibbere. 20 Sela-ɓerndeejo heɓataa hayru, halla-ɗemŋgaljo yanan nder sarru. 21 Danyɗo humakiijo, mettamɓeram heɓan ɗum, baaba paataaɗo walaa seyo. 22 Ɓernde seyiinde hurgan ɓandu, ammaa ruuhu tampuŋgu ittan sembe i'e. 23 Kiitoowo kalluɗo jaɓan dokkal, ngam o lela haala kiita. 24 Kakkilɗo marɗo hikma huuwan ko woni yeeso mum, ammaa gite paataaɗo ɗon ngiilo haa keeri duniyaaru. 25 Ɓiɗɗo paataaɗo ɗum metteeŋga haa baaba mum, ɗum kaaɗeeŋga haa debbo danyɗo mo. 26 Yoɓnugo mo walaa aybe, wooɗaay, ammaa ɓoccugo mawɓe saalake keerol. 27 Naŋgtuɗo bolle mum mari anndal, marɗo gikku peewŋgu woodi faamu. 28 Koo paataaɗo boo, to jeeɗaake, ɓe ndaaran mo o hikmaajo.

Balndi 18

To o maɓɓi hunduko maako, ɓe ndaaran mo o kakkilɗo. 18:1 Jooɗotooɗo feere mum tokkoto suuno mum tan, o yerdataako ko fottani woɗɓe fuu. 2 Paataaɗo yiɗaa faamugo, sey waŋgingo ko woni haa ɓernde mum. 3 Halleende yahdan bee yawnaare, mbustu wardan bee kuugal cemtiniiŋgal. 4 Bolle iwanɗe haa hunduko neɗɗo nandi bee ndiyam lugguɗam, bee maayel ilooyel iwŋgel haa seeɓoore hikma. 5 Ɓurnugo kalluɗo haa kiita e lelugo haala gooŋgaajo, fottaay. 6 To paataaɗo fuɗɗi waabaago, o ɗaɓɓan ɓocci. 7 Hunduko paataaɗo nastinan mo nder halkere, bolle maako ɗe tuuforgol yoŋki maako. 8 Bolle tufleejo nandi bee nyaamdu welndu, ɗe nastan nder teteki. 9 Mbaateendamjo woni deerɗu bonnoowo. 10 Innde Jawmiraawo woni suudu aynirdu sembindu, gooŋgaajo doggan haa ton, hisan. 11 Diskuɗo tammi jawdi mum hisnan mo, bana mahi towɗi aynirta berniwol. 12 Ɓernde neɗɗo mawnititto hiddeko o do''o, ammaa yaŋkinaare aartan tedduŋgal. 13 Jaabotooɗo diga siwa nanugo, o paataaɗo, mbustu laatanto mo. 14 Ruuhu neɗɗo jaaloto nyaw. Ammaa moy dartinta ruuhu tampuŋgu? 15 Ɓernde hakkilnde heɓan anndal, nofru hikmaajo ɗon ɗaɓɓita anndal. 16 Dokkal neɗɗo ceekanan mo laawol, yottinan mo yeeso mawɓe. 17 To arano wolwi haa kiita, ɓe mbi'an: "Gooŋga!" ammaa ɗiɗaɓo, konneejo maako, fewnan mo. 18 Kur'u timminan jokkirgol, ngu ta''an haala hakkunde sembiɗɓe. 19 Ɓernde deerɗiraawo jambaaɗo ɓuri berniwol maɓɓaago, jokkirli nandi bee jamɗe palduɗe dammugal. 20 Goɗɗo haarnan reedu mum bee nafuda bolle mum, o haaran bee bote hunduko maako. 21 Maayde e ngeendam ngoni haa ɗemŋgal, kuuwtinirɗo ngal bee hakkiilo nyaaman nafuda maagal. 22 Keɓɗo debbo heɓi hayru, o heɓi boo yerduye Jawmiraawo. 23 Talakaajo wolwan bee tornde, ammaa diskuɗo jaaboto bee caatal. 24 Woodi sooba'en yahranɓe goɗɗo nder halkere,

Balndi 19

ammaa soobaajo gooŋgaajo ɗakkoto ko ɓuri deerɗiraawo. 19:1 Talakaajo tokkiiɗo gooŋgaaku ɓuri diskuɗo bolwanɗo faasikaare. 2 To anndal woodaa, haɓdugo nafataa, jaawanɗo bee kosɗe mum majjan. 3 Faataare neɗɗo wonnan laawol muuɗum, ammaa o aybinan Jawmiraawo. 4 Jawdi ɗuɗɗinan sooba'en, ammaa talakaajo, soobaajo maako seedan bee maako. 5 Ceedoowo fewre hisataa kiita, bolwanɗo pewe daɗataa. 6 Ɗuuɗɓe ɗon teddina mawɗo bee naafikaare, koomoy yiɗi soobrugo bee caahiiɗo. 7 Talakaajo woni ganyaaɗo deerɗum'en fuu, koo sooba'en maako ndaayoto mo. 8 Keɓanɗo hakkiilo yiɗi hoore mum, kakkilananɗo faamu heɓan hayru. 9 Walaa ceedoowo fewre hisata kiita, bolwanɗo pewe halkan. 10 Paataaɗo fotaay riskugo, sakko maccuɗo fota umrugo laamɓe. 11 Hakkiilo neɗɗo wartiran mo neeɓa-tikkereejo, yejjititgo aybe goɗɗo laatanto mo daraja. 12 Tikkere laamiiɗo nandi bee ubbaaŋgo mbarooga, yerduye maako boo nandi bee saawawre dow huɗo. 13 Ɓiɗɗo paataaɗo woni sarru haa baaba mum, jokkirli debbo ngoni ci'ol ngol timmataa. 14 Goɗɗo ronan saare e jawdi haa baaba, ammaa debbo kakkilɗo, ɗum dokkal Jawmiraawo. 15 Mbaateendam ɗuɗɗinan ɗoyɗi, doole mbaateendamjo nana weelo. 16 Ɗowtantooɗo umrooje Allah aynan yoŋki mum, jawotooɗo ɗe maayan. 17 Enɗanɗo laafuɗo hokki Jawmiraawo nyamaande, kaŋko o warjoto mo mbooɗeeŋga nga. 18 Eltu ɓiya saa'i tammunde ɗon, ngam to a waɗaay, o halkan hoore maako. 19 Yaawa-tikkereejo, doole o yoɓa aybe maako, ngam to a acci mo, o tullitan. 20 Nan wasuye, jaɓ anndinki, ngam bana ni keɓrata hikma. 21 Anniyaaji ɓernde neɗɗo ɗuuɗi, ammaa muuyo Jawmiraawo laatoto. 22 Ko ɓe ngiɗi haa neɗɗo, ɗum mbooɗeeŋga maako. Talakaajo ɓuri pewoowo. 23 Kulol Jawmiraawo yahran haa ngeendam, goɗɗo waalan o kaarɗo, sarru warantaa mo. 24 Mbaateendamjo nastinan juŋŋgo mum nder le'al, o waawataa wartirgo ngo haa hunduko. 25 To a ɓocci jancoowo, sooya-anndaljo heɓan hakkiilo. To a feli kakkilɗo, o ɓesdan anndal. 26 Mo toonyi baaba mum malla riiwi daada mum, kaŋko woni ɓiɗɗo cemtiniiɗo, toskiiɗo. 27 Ɓiŋgel am, to a acci heɗitaago anndinki, a yejjitan law ko a anndi. 28 Ceedoowo ɓalwa-ɓerndeejo ɗon yawna gooŋga, junuuba welani hunduko kalluɗo. 29 Yaŋgada taaskanaama jancooɓe,

Balndi 20

ɓocci boo ngam ɓaawe faataaɓe. 20:1 Inaboojam laatinan ma jancoowo, nguykinoojam boo kooloowo, guykoowo laatataako hikmaajo sam. 2 Ɓernuki laamiiɗo nandi bee ubbaaŋgo mbarooga, tikkinanɗo mo halkan yoŋki mum. 3 Koomoy paataaɗo nastan jokkirgol, ammaa daayiiɗo ngol fotan teddineego. 4 To duumol waɗi, mbaateendamjo yiɗaa remugo. Saa'i codol o ɗaɓɓan, ammaa walaa kooɗume. 5 Numooji ɓernde neɗɗo ngoni ndiyam lugguɗam, ammaa kakkilɗo nyeɗan ɗam. 6 Yimɓe ɗuuɗɓe ɗon ngeyna mbooɗeeŋga muuɗum'en. Ammaa moy tawata neɗɗo koolaaɗo? 7 Gooŋgaajo ɗon tokko laawol mum bee laaɓeeŋga. Barka laatanto ɓiɓɓe maako ɓaawo maako. 8 Laamiiɗo, to jooɗake dow leeso kiita, heɓtan kalluɗum fuu bee gite mum. 9 Moy waawata wi'ugo: "Mi laɓɓini ɓernde am, mi laaɓɗo e hakke am?" 10 Awnirɗum ɗiɗorjum e etirɗum ɗiɗorjum, Jawmiraawo ɗon wanya ɗum fuu. 11 Koo derkeejo, a faaman haa kuuɗe mum, to o tammi huuwugo laaɓɗum e gooŋɗuɗum. 12 Nofru nanooru e yiitere yi'oore, Jawmiraawo waɗi ɗi ɗiɗi fuu. 13 To a ɗuɗɗini ɗoyɗi, a talkiɗan. To a maɓɓiti gite ma, a haaran nyaamdu. 14 Coodoowo ɗon wi'a: "Wooɗaay, wooɗaay!" nden to o soodi, o dilla o ceyiiɗo. 15 Woodi kaŋgeeri, woodi boo luuluuje ɗuuɗɗe, ammaa fawne ɓurɗe wooɗugo, ɗum hunduko bee anndal. 16 Hoo'u limce maako, ngam o fiyi dammaana ngam goɗɗo, yoɓnu mo ngam daliila jananɓe. 17 Nyaamdu heɓaandu bee rikisi welanan goɗɗo, ammaa ɓaawoɗon hunduko maako heewan korkaa'e. 18 Nufayeeji laatoto bee carwotiral. To a yiɗi waɗugo haɓre, aartu numugo. 19 Baɗoowo tufle waŋginan sirri, taa hawtan ɗuuɗa-haalaajo. 20 Kuɗɗo baaba mum malla daada mum, ngeendam mum nyifan bana pittirla nder nyiɓre ɓaleere. 21 Risku keɓaaŋgu bee jaawal haa fuɗɗam, waɗataa barka haa ragare. 22 Taa wi': "Mi waatoto kalluɗum." Hoola Jawmiraawo, kaŋko o wallan ma. 23 Jawmiraawo ɗon wanya etirɗum ɗiɗorjum, awnirɗum rikisiijum fottaay. 24 Jawmiraawo on ɗowata palanɗe neɗɗo. Kadi noy neɗɗo faamrata laawol mum? 25 Mo yaawi wi'ugo: "Ɗum cenaaɗum", nasti tuuforgol, ngam o fuɗɗan numugo ɓaawo togayeere+. 26 Laamiiɗo kakkilɗo heɓtan huuwɓe kalluɗum, nden o hiito ɓe bilaa enɗam. 27 Ruuhu neɗɗo woni pittirla Jawmiraawo, ka wiɗititto ko woni nder neɗɗo fuu. 28 Mbooɗeeŋga e gooŋgaaku aynan laamiiɗo, leeso laamu maako tabitan bee mbooɗeeŋga. 29 Daraja suka'en, ɗum sembe maɓɓe, fawne ndotti'en, ɗum dandandi maɓɓe. 30 Ɓocci haa ?i?am kurgan halleende,

Balndi 21

fiyugo wo''itinan ɓernde. 21:1 Bana maayel, non ɓernde laamiiɗo wa'i haa juŋŋgo Jawmiraawo, o ɗowan nde kootoy o yiɗi fuu. 2 Koomoy ɗon laara kuuɗe mum ɗe pottuɗe, ammaa Jawmiraawo ɗon linya ɓerɗe. 3 Huuwugo gooŋgaajum e pottuɗum ɓuri fottango Jawmiraawo dow kirseteeɗi. 4 Gite mawnitiiɗe e ɓernde ?aggiinde e hayru halluɓe, kanjum woni hakke. 5 Numooji tiiniiɗo ngaddanan mo hayru, ammaa jaawanɗo, sooynde tan laatanto mo. 6 Heɓrugo ndesaaje bee ɗemŋgal pewoowal, ɗum taasnugo hendu e nastugo tuuforli maayde. 7 Toonyaŋge halluɓe halkan ɓe, ngam ɓe cali huuwugo ko fotti. 8 Laawol aybuɗo leliiŋgol masin, ammaa kuugal laaɓɗo darnuŋgal cir. 9 Jooɗaago dow seɓatto soorowol ɓuri jooɗaago nder suudu bee debbo giɗɗo jokkirli. 10 Ɓernde kalluɗo ɗon ɗaɓɓa kalluɗum, keeddiɗɗiiko heɓataa enɗam haa maako. 11 To jancoowo hiitaama, sooya-anndaljo heɓan hakkiilo. To hikmaajo anndinaama, o heɓan anndal. 12 Gooŋgaajo ɗon hakkilana saare kalluɗo, haa o do''a halluɓe nder sarru. 13 Cukkanɗo noppi mum ngam gookaali laafuɗo, kaŋko boo o wookan, ammaa walaa nananɗo mo. 14 Caahu bee sirri feewtinan ɓernde, dokkal haa jiiba feewtinan tikkere saatunde. 15 Huuwugo ko fotti seynan gooŋgaajo, ammaa ɗum hulnan huuwooɓe junuuba. 16 Majjanɗo laawol hakkiilo waaloto caka maayɓe. 17 Giɗɗo welwelooji laatoto talakaajo, giɗɗo inaboojam e nyaamdu fayndu heɓataa jawdi. 18 Kalluɗo, faasikiijo nastan sarru ngu o nufi nastingo gooŋgaajo, laaɓɗo. 19 Jooɗaago haa ladde meere ɓuri marugo debbo baɗoowo jokkirgol e mettinoowo ɓernde. 20 Jawdi e risku ɗon haa saare hikmaajo, ammaa paataaɗo majjinan ɗum law. 21 Ɗaɓɓitanɗo gooŋgaaku e mbooɗeeŋga heɓan ngeendam e yerduye e tedduŋgal. 22 Hikmaajo jaaloto berniwol sembiɗɓe, o yibbinan hisrude nde ɓe kooli ɗum. 23 Aynanɗo hunduko mum e ɗemŋgal mum, aynan yoŋki mum e ɓillaare. 24 Mawnitiiɗo, elewɗo, kaŋko wi'ete jancoowo, o ɗon huuwra bee ?aggaare ɗuunde. 25 Suuno mbaateendamjo mbaran mo, ngam juuɗe maako cali huuwugo. 26 O ɗon nyalla ɗaɓɓugo kuuje, ammaa gooŋgaajo hokkan, walaa naŋgtugo. 27 Kirseteeŋga kalluɗo woni nyidduɗum, sakkoma nde o lii'oto nga bee anniya kalluka. 28 Seedamku pewoowo jaɓataake, ammaa wolde kakkilɗo jaɓeteende. 29 Kalluɗo yoorinan gite mum, ammaa gooŋɗuɗo darnan laabi mum. 30 Koo hikma, koo hakkiilo, koo anndal, walaa ko dartanto Jawmiraawo. 31 Goɗɗo taaskoto bee puccu mum ngam nyalaade haɓre,

Balndi 22

ammaa jaalorgal iwan haa Jawmiraawo. 22:1 Innde woonde ɓuri jawdi ɗuundi, heɓugo yerduye ɓuri cardi e kaŋgeeri saman. 2 Diskuɗo e laafuɗo poti kal, ngam Jawmiraawo waɗi ɓe ɓe ɗiɗo fuu. 3 Kakkilɗo to yi'i sarru, o nyukkoto, ammaa sooya-anndal'en tokkoto laawol, ɓe naawno. 4 Mbarjaari yaŋkinaare e kulol Jawmiraawo, ɗum risku e tedduŋgal e ngeendam. 5 Gi'e e tuuforli ɗon haa laawol faasikiijo, aynanɗo yoŋki mum daayoto e maajum. 6 Woownu derkeejo laawol muuɗum, nden kam o selataa ngol, koo to o naywi. 7 Laafuɗo ɗon haa juŋŋgo diskuɗo, jaɓɗo nyamaande laatoto maccuɗo dokkuɗo mo nde. 8 Aawanɗo halleende sodan sarru, sawru tikkere maako yewan. 9 Barka laatanto koomoy laari talakaajo bee enɗam, nyaamni mo. 10 Riiw jancoowo, nden kam jokkirgol dillan, haɓre e mbustu boo njinnan. 11 Giɗɗo ɓernde laaɓnde, bolwanɗo bee maslahaaku, laamiiɗo laatoto soobaajo maako. 12 Gite Jawmiraawo ɗon ayna anndal kakkilɗo, ammaa o do''an bolle faasikiijo. 13 Mbaateendamjo wi'an: "Mbarooga ɗon yaasi, nga mbaratam, to mi wurtake haa laawol." 14 Hunduko debbo jananno woni ngaska lugguka, mo Jawmiraawo tikkanta ɗum, yanan nder maaka. 15 Faataare ɗon haa ɓernde derkeejo, ɓoccol elto riiwan nde haa ton. 16 Ɓillanɗo laafuɗo mawninan mo, ammaa hokkugo diskuɗo laafinan.

Bolle hikma cappanɗe tati

17 Heɗitam haa mi yecce ko anndinooɓe marɓe hikma mbi'i. Jaɓ anndal maɓɓe haa ɓernde ma. 18 Ɗum booɗɗum to a dursi bolle maɓɓe, haa keɓa lornugo ɗe foroy. 19 Mi anndinan ma ɗe hande, ngam mi yiɗi a hoolo Jawmiraawo. 20 Mi windani ma bolle hikma'en cappanɗe tati, ɗe fuu ɗe anndal tabitŋgal e saawariiji booɗɗi. 21 Ɗe anndinan ma ko haani anndugo fuu, haa keɓa wartirango nelɓe ma bolle gooŋga. (1)<ƁC> 22 Taa jaɓtu laafuɗo ngam o laafuɗo, taa fewnu gooŋga leesɗo yeeso kiita, 23 ngam Jawmiraawo timminan haala maɓɓe, o jaɓtan jaɓtuɓe ɓe ngeendam. (2)<ƁC> 24 Taa soobru bee yaawa-tikkereejo, taa yahdu bee goɗɗo mo waawataa naŋgtugo hoore mum, 25 ngam taa a woowa laabi maako, a waɗana yoŋki ma tuuforgol. (3)<ƁC> 26 Taa fiy dammaana ngam goɗɗo, taa nastu haala nyamaande maako. 27 Ngam to a woodaa ko a yoɓra, ɓe koocan koo be''itte haa les maaɗa. (4)<ƁC> 28 Taa sottin keerol maral ma ɓooymawol ngol kaakaaji ma mbaɗi. (5)<ƁC> 29 To a yi'i goɗɗo goniijo nder kuugal mum, anndu o huuwanan laamiiɓe, o huuwantaa leesɓe.

Balndi 23

(6)<ƁC> 23:1 To a jooɗake haa a nyaamda bee mawɗo, taa yejjit moy ɗon jooɗi yeeso ma. 2 To a ɗuuɗa-nyaamɗeejo, sey a wallina laɓi haa kondondol ma. 3 Taa suuna nyaamdu maako welndu, teema o ɗaɓɓan estugo ma bee maaru. (7)<ƁC> 4 Taa somnu hoore ma ngam riskugo, accu numugo haala man. 5 To a tiitini gite ma dow risku, ndaa ngu woodaa, ngu waɗan bileeji, ngu fiiran haa asama bana dutal. (8)<ƁC> 6 Taa nyaamdu bee ɗawɗo, taa suuna nyaamduuji maako belɗi, 7 ngam o ɗon waɗa lisaafi haa ɓernde maako. O wi'ete: "Nyaam, yar", ammaa ɓernde maako wondataa bee maaɗa. 8 Loŋgere nde moɗɗa, a tuutan nde, a mani nyaamdu maako meere non. (9)<ƁC> 9 Taa wolwu haa noppi paataaɗo, ngam o samɗintaa hakkiilo bolle ma. (10)<ƁC> 10 Taa sottin keerol ngesa atiime'en ngam mawningo maral ma. 11 Ɓe ngoodi balloowo cembiɗɗo: Allah on darnan haala maɓɓe dow maaɗa. (11)<ƁC> 12 Nanan anndinoowo ma, heɗita bolle anndinki fuu. (12)<ƁC> 13 Taa sala eltugo derkeejo. A mbarataa mo to a ɓocci mo. 14 Fakat, to a ne'i mo bana ni, a hisnan yoŋki maako e halkere. (13)<ƁC> 15 Ɓiŋgel am, to a laatake kakkilɗo, ɓernde am seyoto. 16 To mi nani bolle hikma haa hunduko ma, mi juroto ngam daliila maaɗa. (14)<ƁC> 17 Taa ɓernde ma haaja hayru marɓe hakke, ammaa nde heewa kulol Jawmiraawo nyalɗe fuu. 18 Nden kam jaŋgo ɗon ngam maaɗa, tammunde ma boo halkataa. (15)<ƁC> 19 Nan, ɓiŋgel am, laata hikmaajo, yahru ɓernde ma dow laawol darnuŋgol. 20 Taa wondu bee yarooɓe nguykinoojam e ɗuɗɗinooɓe nyaamɗe kusel, 21 ngam guykoowo e ɗuuɗa-nyaamɗeejo talkiɗan, ɗuuɗal ɗoyɗi boo ɓornan goɗɗo bance. (16)<ƁC> 22 Nanan baaba ma, danyɗo ma, taa yawa daada ma boo to o naywi. 23 Soodu gooŋga, taa soorru ka, non boo hikma e anndinki e hakkiilo. 24 Baaba goɗɗo gooŋgaajo welweltan, danyɗo hikmaajo boo seyorto mo. 25 Accu baaba ma e daada ma ceyo, danyɓe ma keɓa welwelo. (17)<ƁC> 26 Ɓiŋgel am, heɗitam bee ɓernde ma fuu, kuuɗe am laatano ma misaalu. 27 Reenta e debbo daakaare, ngam o ngaska lugguka, debbo jananno boo woni ɓulndu ɓilliindu. 28 Ɓe ɗon mbaaltano ma bana fasooɓe, ɓe ɗon ɗuɗɗina faasiki'en caka worɓe. (18)<ƁC> 29 Moy wi'ata foroy: "Ayye", malla: "Kayya"? Moy ɗon bee jokkirli e uumaali tum? Ɓandu moy heewi kuuduuje meere? Moy mari gite ɗe laaɓaay? 30 Ɗum hiirdooɓe bee inaboojam, ɗaɓɓitooɓe njaramji guykinooji kooɗiye. 31 Taa laar inaboojam no ɗam woojiri, no ɗam yaynirta nder jardugel. Ɗam moɗoto bee koyɗum, 32 ammaa ɓaawoɗon ɗam ngatan bana mboodi, hoore ma yiiloto bana to foosokre ngati ma. 33 Gite ma ngi'an kuuje kayniiɗe, a wolwan haalaaji paataaɗi. 34 A laatoto bana baaliiɗo caka mbeela, bana ɗaaniiɗo haa wicco koombowal. 35 To hakkiilo ma warti, a wi'an: "Ɓe piyi yam sike, ammaa ɗum naawaay yam, ɓe tappi yam, ammaa mi maataay ɗum. Ndey pinanmi booɗɗum? Mi yiɗi njaram fahin."

Balndi 24

(19)<ƁC> 24:1 Taa haaju hayru halluɓe, taa ɗaɓɓu gondal maɓɓe, 2 ngam ɓerɗe maɓɓe ɗon numa toonyaare tan, nde ɓe mbolwata fuu, ɗum haala sarru. (20)<ƁC> 3 Hikma e hakkiilo ngoni caɓɓawal tabitŋgal, haa goɗɗo nyiɓa saare mum dow maajum. 4 Anndal boo hebbinan cuuɗi maare kuuje booɗɗe e marɗe saman feere feere. (21)<ƁC> 5 Marɗo hikma woodi baawɗe, jawmu anndal ɗuɗɗinan sembe mum. 6 Giɗɗo waɗugo haɓre, sey aarta numugo, jaalorgal iwan haa ɗuuɗal dawrooɓe. (22)<ƁC> 7 Paataaɗo waawataa jokkaago hikma, nder dawriinde o fotaay maɓɓititgo hunduko. (23)<ƁC> 8 Nufotooɗo kalluɗum foroy, ɓe mbi'an mo umminoowo fitina. 9 Anniyaaji paataaɗo fuu laatoto hakke, jancoowo woni nyidduɗo haa yimɓe. (24)<ƁC> 10 To a tampi nder nyande ɓillaare, nden kam sembe ma ɗuuɗaay. (25)<ƁC> 11 Taa accu ɓe kiito goɗɗo mo walaa aybe. To ɓe ndasi mo mbareego, hisnu mo. 12 Taa wi': "Asee, mi anndaano ɗum", ngam Allah anndi to a wi'i gooŋga malla a fewi. Linyoowo ɓerɗe warjoto koomoy deydey kuugal mum. (26)<ƁC> 13 Ɓiŋgel am, nyaam njumri, ngam ndi wooɗi, njumri kesri welanan hunduko ma. 14 Anndu, bana non hikma wa'i ngam yoŋki ma. To a heɓi ka, saa'iire warannde ɗon, tammunde ma boo halkataa. (27)<ƁC> 15 Taa ɗaɓɓu jaɓtugo saare gooŋgaajo, ngam kanjum woni halleende mawnde. 16 Gooŋgaajo, koo to do''i nde joweeɗiɗi, o ummititto. Ammaa halluɓe njanan nder sarru. (28)<ƁC> 17 Taa seyora do''ere konneejo ma, taa ɓernde ma welwelta to o yani. 18 Ngam to Jawmiraawo yi'i ɗum, ɗum fottantaa mo, nden o sottina tikkere maako haa oya. (29)<ƁC> 19 Taa ɓernan huuwooɓe junuuba, taa haaju hayru halluɓe, 20 ngam hayru maɓɓe duurataa, ngu jinnan bana pittirlayel nyifanŋgel. (30)<ƁC> 21 Ɓiŋgel am, hul Jawmiraawo, hul laamiiɗo boo, taa hawtu bee tuurtooɓe, taa tuurtan ɗiɗo fuu, 22 ngam halkere tuurtooɓe waran bee juhuki. Num sarru ngu Allah malla laamiiɗo mbaawata ukkango ma.

Bolle hikma goɗɗe

23 Ndaa, kanje boo ɗe bolle hikma'en: Sendindirgo yimɓe yeeso kiita, wooɗaay. 24 Bi'anɗo kalluɗo: "A huuwi ko fotti", yimɓe kuɗan mo, ummaatooje fuu naalan mo. 25 Ammaa hiitotooɓe aybuɗo keɓan welwelo, barka e hayru laatanto ɓe. 26 Jaawaabuwol belŋgol nandi bee kebbaaki hunduko. 27 Taaskitin kuugal ma haa yaasi, timmin kuuɗe ngesa ma fuu, ɓaawo maajum nyiɓ suudu ma. 28 Taa seeda dow keeddiɗɗa to daliila woodaa. Taa waɗ mo rikisi bee bolle ma. 29 Taa wi': "Sey mi huuwa mo ko o huuwi yam, mi warjo mo fodde kuugal maako." 30 Mi yaali ngesa mbaateendamjo, e ngesa inabooje ka sooya-hakkiiloojo. 31 Ndaa, ka heewi gi'eeji, geene cuddi nokkuure maaka, mahol maaka ngol kaa'e yibbi. 32 Mi yi'i ɗum, mi numi, mi laari, ndaa ko mi faami: 33 Ɗaanaago seɗɗa, ngoŋgugo seɗɗa, mooɓtindirgo juuɗe, siwto seɗɗa, 34 bana non talakaaku ma waran, laafere ma boo bana taaskaniiɗo konu.

Balndi 25

Balndi Suleymaanu goɗɗi

25:1 Ndaa balndi Suleymaanu goɗɗi. Yimɓe Hejekiya, laamiiɗo Yahuuda, kamɓe mooɓti ɗi: 2 Suuɗugo huunde, ɗum tedduŋgal Allah, ammaa tedduŋgal laamiiɓe, wiɗitaago huunde. 3 Bana toweeŋga asama e luggeeŋga lesdi, bana non numooji laamiiɗo, ɗi keɓtataake. 4 Ittu ko jillindiri bee cardi, nden kam tappoowo cardi laatinan ndi taasayel. 5 Daaynu dawroowo kalluɗo haa laamiiɗo, nden kam leeso laamu maako tabitan bee gooŋgaaku. 6 Taa manta yeeso laamiiɗo, taa dara haa pellel mawɓe. 7 Ngam wi'eego: "War gaa'en", ɓuri famɗitineego yeeso mawɗo. 8 To a yi'i huunde haa keeddiɗɗa, taa yaawɗa wullaago mo. Noy mbaɗata to o fewni ma? 9 To a ɗon waɗa kiita bee keeddiɗɗa, taa waŋgin ko goɗɗo feere wi'i ma bee sirri. 10 Ngam to a waɗi ɗum, yimɓe fuu kallinan ma, innde ma woonde halki haa foroy. 11 Bana fawne kaŋgeeri dow taasaaje cardi, non wolde wolwaande bee pottuɗum wa'i. 12 Bana halagaare kaŋgeeri e koɗel kaŋgeeri laaɓndi, non feloore kakkilɗo wa'i to a jaɓi nde. 13 Bana heɓugo peewol yaake seeto, non nelaaɗo koolaaɗo wa'i haa nelɗo mo, o seynan ɓernde jaagorɗo maako. 14 Duule e hendu bilaa iyeende, bana non jurotooɗo bee dokkal bilaa hokkugo wa'i. 15 Munyal jaaloto kiitoowo, ɗemŋgal ɗelemŋgal yewan i'e. 16 To a ɗuɗɗini nyaamugo njumri, ndi naawan reedu ma, a tuutan ndi. 17 To a ɗuɗɗini yillaago keeddiɗɗa, a daaman mo, o fuɗɗan wanyugo ma. 18 Bana wandayre e kaafahi e kurol ceeɓŋgol, non bolwanɗo seedamku fewre dow keeddiɗɗum wa'i. 19 Hoolaago faasikiijo nder nyande ɓillaare, ɗum bana ?akkugo bee nyiindere nyawnde malla waancugo bee kosŋgal boosŋgal. 20 Ɓortaago alkibbaare nder nyande peewol, rufugo lammuɗam dow huuduure, yimango cuniiɗo gimi seyo ­- ginnaaɗo tan huuwata irin ɗu'um. 21 To konneejo ma weelaama, nyaamnu mo, to o ɗomɗaama, yarnu mo ndiyam. 22 Bana ni cemtinirta mo, Jawmiraawo boo warjoto ma. 23 Hendu loowru waɗan iyeende, bolle tufle mbaɗan geese tikkuɗe. 24 Jooɗaago dow seɓatto soorowol ɓuri jooɗaago nder suudu bee debbo giɗɗo jokkirli. 25 Bana ndiyam peewɗam haa kondondol ɗomɗaaɗo, non kubaruwol booɗŋgol iwŋgol lesdi ndaayiindi wa'i. 26 Bana seeɓoore nyiddunde e ɓulndu wonniindu, non gooŋgaajo tokkiiɗo esto kalluɗo wa'i. 27 Njumri ɗuundi nyawnan reedu ma, tedduŋgal ɗuuɗŋgal wonnan gikku ma. 28 Bana berniwol bilaa mahol taariiŋgol ɗum,

Balndi 26

non gorko cooyɗo naŋgtaare wa'i. 26:1 Bana mallimallooje nder ceedu, e iyeende wakkati codol, non tedduŋgal yahdataa bee paataaɗo. 2 Bana colli piirdata, non naaloore bilaa daliila wa'i, nde laatataako. 3 Labaŋgal ngam puccu, ɓoccol ngam wamnde, sawru boo ngam ɓaawo paataaɗo. 4 To a jaabake ?amol paataaŋgol, a laatake paataaɗo bana ?amɗo ma. 5 To goɗɗo ?ami ma bee faataare, hokku mo jaawaabuwol paataaŋgol, ngam taa o laara hoore maako o hikmaajo. 6 Nelanɗo paataaɗo o yahra habaru, ta''an kosɗe mum, yaran bone. 7 Bana kosɗe boosɗo ɓiliiɗe meere, non balndol haa hunduko paataaɗo wa'i. 8 Haɓɓugo hayre haa piwlol e teddingo paataaɗo, foti kal. 9 Lisal bee gi'e haa juŋŋgo guykoowo, wooɗaay. Non boo balndol haa hunduko paataaɗo, fottaay. 10 Bana piɗoowo kuri piɗanɗo koomoy, non mo huuwnata paataaɗo malla saalotooɓe haa laawol wa'i. 11 Bana rawaandu loroto, nyaamta tuure mum, non paataaɗo fuɗɗitan faataare mum. 12 To a yi'i goɗɗo daaranɗo hoore mum o hikmaajo, tammanaago mo ɗuuɗaay, ndikka paataaɗo. 13 Mbaateendamjo ɗon wi'a: "Huunde ladde ɗon haa laawol, mbarooga ɗon haa yaasi." 14 Bana parewal waylitorto dow ɗakke mum, non mbaateendamjo waylitorto dow be''itte mum. 15 Mbaateendamjo nastinan juŋŋgo mum nder le'al, wartirgo ngo haa hunduko, caɗɗum haa maako. 16 Mbaateendamjo ɗon laara hoore mum hikmaajo ko ɓuri marɓe hakkiilo njoweeɗiɗo. 17 Nastanɗo haala ka yaalaay mo, o nandi bee naŋganɗo rawaandu haa noppi. 18 Bana ginnaaɗo piɗanɗo kuri giiteleeji, pijanɗo bee balmi mbarooji, 19 non baɗanɗo goɗɗo rikisi, nden o wi'a: "Ɗum guusa non!" 20 To leɗɗe ngoodaa, yiite nyifan. To nyo'oowo woodaa, jokkirgol jinnan. 21 Bana ɓesdanɗo ?ulbe malla leɗɗe haa yiite, non baɗoowo jokkirgol wulnirta haɓre. 22 Bolle tufleejo nandi bee nyaamdu welndu, ɗe nastan nder teteki. 23 Bana ɗelko yahdataa bee fayande loopeere, non hunduko welko yahdataa bee ɓernde hallunde. 24 Ganyo suuɗan bolle mum, ammaa nder maako heewi naafikaare. 25 To o ɗelmini sawtu maako, taa hoola mo, ngam kuuje nyidduɗe joweeɗiɗi ɗon haa ɓernde maako. 26 O suuɗan nganyŋgu maako bee naafikaare, ammaa kuuɗe maako kalluɗe mbaŋgan nder jama'aare. 27 Gasanɗo ngaska do''oto nder maaka, hayre loroto dow tallanɗo nde. 28 Sey mo wanyi goɗɗo, ɗon naawna mo bee pewe,

Balndi 27

hunduko naafikiho waɗan halkere tan. 27:1 Taa jura ngam jaŋgo, a anndaa ko hande waddata. 2 Taa maŋgtu hoore ma, sey goɗɗo feere maŋgtu ma, jananno, naa hunduko ma. 3 Hayre teddi, njaareendi boo ɗum dooŋgal, ammaa metteeŋga paataaɗo ɓuri ɗiɗi fuu teddugo. 4 Ɓernuki saati, tikkere nandi bee maayo faccanŋgo, ammaa moy munyanta kaajal? 5 Feloore waŋgunde ɓuri soobaaku cuuɗaaŋgu. 6 Soobaajo naawnanɗo he'i hoolaare, ammaa konneejo ɗuɗɗinan koofli naafikiiji. 7 Kaarɗo yaaɓtan njumri bee kosɗe, ammaa haa beelaaɗo koo kaaɗɗum welan. 8 Bana sondu yiilotoondu daayiiɗum e saɓɓo mum, non goɗɗo giilotooɗo daayiiɗum e saare mum wa'i. 9 Nebbam wujaago e urle ceynan ɓernde, heɓugo soobaajo booɗɗo ɓuri carwotiral goɗɗo bee hoore mum. 10 Taa accu soobaajo ma, koo soobaajo baaba ma, nyande ɓillaare taa nastu saare deerɗa haa tefa ballal, keeddiɗɗiraawo ɓadiiɗo ɓuri deerɗiraawo daayiiɗo. 11 Ɓiŋgel am, laata hikmaajo, seynu ɓernde am, haa mi heɓa ko mi jaabo toskuɗo yam. 12 Kakkilɗo to yi'i sarru, o nyukkoto, ammaa sooya-anndal'en tokkoto laawol, ɓe naawno. 13 Hoo'u limce maako, ngam o fiyi dammaana ngam goɗɗo, yoɓnu mo ngam daliila jananɓe. 14 To a findini keeddiɗɗa fajiri cub bee koofŋgol barka, o faaman ɗum bana naaloore. 15 Si'ugo suudu nyande iyeende e debbo baɗoowo jokkirgol ɗon nandi: 16 Je''ingo mo heɓataako, bana jogaago hendu malla nebbam. 17 Njamndi welnan njamndi, bana non worɓe boo ceeɓnindirta. 18 Kakkilananɗo ibbi nyaaman ɓiɓɓe maaki, kakkilananɗo jawmum heɓan tedduŋgal. 19 Bana yeeso nandiri bee yeeso nder ndiyam, non ɓernde neɗɗo nandiri bee neɗɗo. 20 Joonde maayɓe e nokkuure halkere kaarataa, bana non gite neɗɗo boo kaarataa. 21 Ɓolinirɗum waŋginan saman cardi malla kaŋgeeri, no neɗɗo wa'i waŋgan bee ko ɓe mbi'anta mo. 22 Koo to a uni paataaɗo bee undugal nder unordu caka gawri, bee non fuu faataare maako accataa mo. 23 Anndu njamu dammooji ma, hakkilan tokke ma booɗɗum, 24 ngam jawdi duumataako, maral tabitittaa diga yidere haa yidere. 25 To a wa'i huɗo, huɗo hecco boo wiliti fahin, to a mooɓti geene haa kooseeje, 26 nden mar baali ngam holtingo ma e jawɗi ngam soodugo ngesa, 27 e kosam be'i ke'oojam ngam wuurnugo ma,

Balndi 28

an bee saare ma e horɓe ma fuu. 28:1 Kalluɗo doggan, koo to taasnanɗo mo woodaa, ammaa gooŋgaajo ɗon hoolɗini bana mbarooga. 2 To kiita ngooŋɗuka woodaa haa lesdi, sey tuurtol, laamaniiɓe ndi tokkindiran law. Ammaa to goɗɗo paamɗo, marɗo anndal ɗon laamo, kiita ngooŋɗuka tabitan. 3 Marɗo baawɗe, ɓillanɗo laafuɓe nandi bee iyeende saatunde nde luttataa nyaamdu. 4 Accuɓe tawreeta maŋgtan halluɓe, ammaa ɗowtantooɓe tawreeta konan ɓe. 5 Halluɓe paamataa ko fotti, ammaa ɗaɓɓitanɓe Jawmiraawo paaman kooɗume fuu. 6 Talakaajo tokkiiɗo gooŋgaaku ɓuri diskuɗo tokkotooɗo laabi leliiɗi. 7 Ɗowtantooɗo tawreeta, kaŋko woni ɓiɗɗo kakkilɗo, ammaa kawtanɗo bee meere'en semtinan baaba mum. 8 Ɗuɗɗinanɗo jawdi mum bee riba e ndiyam, ko o mooɓti fuu laatanto enɗoowo laafuɓe. 9 To goɗɗo sukki noppi mum ngam taa o nana tawreeta, tornde maako laatoto nyiddunde haa Allah. 10 Majjinanɗo gooŋɗuɓe dow laawol kalluŋgol, kaŋko bee hoore maako o yanan nder ngaska maajum, ammaa timmuɓe keɓan hayru. 11 Diskuɗo ɗon laara hoore mum hikmaajo, ammaa laafuɗo kakkilɗo annditan naa non. 12 To gooŋga'en njaalake, juulde waɗan, ammaa to halluɓe ɓaŋgake, yimɓe ndoggan. 13 Cuuɗanɗo aybeeji mum heɓataa saa'a, ammaa mo waŋgini ɗi, acci ɗi, heɓan hinnuye. 14 Barka laatanto kulɗo Jawmiraawo foroy, ammaa saata-hooreejo yanan nder sarru. 15 Bana mbarooga ubbotooŋga e cirgu mbeelaaŋgu, non kalluɗo laamaniiɗo ummaatoore laafuɓe wa'i. 16 Laamɗo mo walaa faamu, ɗuɗɗinan ɓillaaje, ammaa laamɗo ganyanɗo ɓilluki juttinan balɗe mum. 17 Mo aybe mbar-hoore woni dow muuɗum, doggan haa yotto yenaande mum. Taa goɗɗo jogito mo. 18 Jahanɗo bee gooŋgaaku hisan, ammaa tokkiiɗo laabi ɗiɗi yanan nder gootol maaji. 19 Demanɗo gese mum haaran nyaamdu, ammaa cuklaniiɗo kuuje meere saftan talakaaku. 20 Goɗɗo gooŋgaajo woodi barka ɗuuɗka, ammaa jaawananɗo riskugo hisataa kiita. 21 Sendindirgo yimɓe yeeso kiita, wooɗaay. Ammaa hiitooɓe feere mbaɗan aybe koo ngam heɓugo loŋgere nyiiri woore. 22 Suuna-giteejo ɗon yaawana riskugo, o anndaa sooynde waranan mo. 23 Pelanɗo goɗɗo heɓan yerduye maako ko ɓuri belnananɗo mo ɗemŋgal mum. 24 Koomoy wujji baaba mum malla daada mum, wi'i: "Naa ɗum aybe", hawtan bee fasooɓe laawol. 25 Ɗuuɗa-suunoojo umminan jokkirgol, ammaa koolotooɗo Jawmiraawo heɓan hayru. 26 Koolotooɗo numooji hoore mum woni paataaɗo, ammaa jahanɗo bee hikma hisan. 27 Dokkanɗo talakaajo anndataa sooynde, ammaa mumnanɗo gite mum ngam taa yi'a talaka'en, ɗuuɗɓe naalan mo. 28 To halluɓe ɓaŋgake, yimɓe nyukkoto.

Balndi 29

To halluɓe kalki, gooŋga'en ɓesdoto ɗuuɗugo. 29:1 Cattinanɗo hoore mum nde woɗɓe ɗon pela mo, o geweteeɗo bee juhuki, walaa hurgaago. 2 To gooŋga'en ɗuuɗi, ummaatoore seyoto, ammaa to kalluɗo laamake, yimɓe uuman. 3 Giɗɗo hikma ɗon seyna baaba mum, ammaa ɗakkotooɗo rewɓe daakaaje halkan jawdi. 4 Laamiiɗo kiitortooɗo gooŋga tabitinan lesdi, ammaa ɗuɗɗinanɗo jomorli wilan ndi. 5 Estanɗo keeddiɗɗum bee welnugo hunduko tuufnanto kosɗe mum tuuforgol. 6 Kalluɗo nastan tuuforgol hakke mum, ammaa gooŋgaajo ɗon heewi seyo. 7 Gooŋgaajo ɗon suklano haala laafuɓe, ammaa kalluɗo faamataa haala maajum. 8 Jancooɓe pitinan berniwol, ammaa hikma'en peewtinan tikkere. 9 To hikmaajo waabotiri bee paataaɗo, koo o tikki, koo o jali, de'ere woodaa. 10 Suuneteeɓe ?i?am ɗon nganya laaɓɗo, ammaa gooŋɗuɓe kakkilanan yoŋki maako. 11 Paataaɗo yeynan metteeŋga mum fuu, ammaa hikmaajo naŋgtan nga. 12 To ardiiɗo ɗon nanana fewooɓe, sukaaɓe maako fuu ɓe halluɓe. 13 Woodi ko hawtata talakaajo e ɓilloowo ɗum: Jawmiraawo hokki ɓe gite ɓe ɗiɗo fuu. 14 Laamiiɗo kiitortooɗo laafuɓe bee gooŋga, leeso laamu maako tabitan haa foroy. 15 Ɓoccol e feloore mbaɗan hikma, ammaa derkeejo jooftaaɗo semtinan daada mum. 16 To halluɓe ɗuuɗi, hakkeeji boo ɗuuɗan, ammaa gooŋga'en ngi'an do''ere halluɓe. 17 To a elti ɓiya, o siwtinan ma, o hebbinan ɓernde ma welwelo. 18 To annabaaku woodaa, yimɓe mbonnoto. Ammaa to ɓe ɗowtanake tawreeta, barka laatanto ɓe. 19 Maccuɗo eltataake bee bolle, o faaman ɗe ammaa o ɗowtataako. 20 To a yi'i goɗɗo jaawananɗo wolwugo, tammanaago mo ɗuuɗaay, ndikka paataaɗo. 21 Ɗelmananɗo maccuɗo mum diga o ɓiŋgel, laatinan mo tuurtoowo. 22 Tikkoowo umminan jokkirgol, yaawa-ɓerndeejo ɗuɗɗinan hakkeeji mum. 23 Mawnitaare neɗɗo leesnan mo, ammaa yaŋkino-ɓerndeejo heɓan tedduŋgal. 24 Cendanɗo keɓal bee gujjo ɗon wanya yoŋki mum, ngam o nani naaloore dow wuyɓe, ammaa o waŋginaay nguyka man. 25 Hulugo yimɓe woni tuuforgol, ammaa koolotooɗo Jawmiraawo jooɗoto jam. 26 Ɗuuɗɓe ɗaɓɓitan yerduye mawɗo, ammaa kiita ngooŋɗuka iwan haa Jawmiraawo tan. 27 Baɗoowo junuuba woni nyidduɗo haa gooŋga'en, gooŋɗuɗo woni nyidduɗo haa halluɓe.

Balndi 30

Ko Aguuru heɓti

30:1 Ndaa bolle Aguuru ɓii Yake, wahayu. O wi'i: "Mi haɓdi, ya Allah, mi haɓdi, ya Allah, jonta mi somi. 2 Mi tullidi yimɓe fuu humakaaku, mi walaa hakkiilo neɗɗo. 3 Mi anndinaaka hikma sam, mi anndaa kooɗume haa Allah Ceniiɗo. 4 Moy eeŋgi haa asama, jippi diga ton? Moy mooɓti hendu haa juuɗe mum? Moy haɓɓi ndiyamji nder limce mum? Moy tabitini keeri duniyaaru? Noy innde maako e innde ɓiiyiiko? An a anndi na?" 5 "Wolde Allah koondeye laaɓnde, o ɗon ayna hoolotooɓe mo fuu bana wawarde. 6 Taa ɓesdu kooɗume haa bolle maako, ngam taa o fele, taa o waŋgine a pewoowo." 7 "Ya Allah, mi ɗon toro ma kuuje ɗiɗi, taa salanam ɗe hiddeko mi maaya: 8 Daaynanam faasikaare e fewre, taa hokkam talakaaku koo risku. Hokkam geɗal nyaamdu deydey haaje am, 9 ngam taa mi haara, nden mi jambo ma, mi wi'a: Moy woni Jawmiraawo? Taa mi talkiɗa boo, nden mi wujja, mi waɗa aybe dow innde maaɗa, ya Allah am." 10 "Taa waadu kuuwoowo bee jaagorɗo mum, ngam taa o naale, an boo a yara bone." 11 "Woodi yimɓe, naalanɓe baabiraaɓe muuɗum'en, ɓe mbarkiɗintaa daadiraaɓe maɓɓe. 12 Woodi yimɓe, ɓe laaɓɓe haa gite maɓɓe, ammaa ɓe lootaaka tuundi maɓɓe. 13 Woodi yimɓe, ɓe mawnitiiɓe masin, gite maɓɓe ɗon mawnito tum. 14 Woodi yimɓe, nyi'e maɓɓe bana kaafaaje, liwe maɓɓe bana labbe, haa ɓe nyaama laafuɓe haa lesdi e talaka'en caka yimɓe."

Balndi goɗɗi

15 Mbalku woodi ɓiɓɓe ɗiɗo, inɗe maɓɓe: Hokkam e Hokkam. Kuuje tati kaarataa, huunde nayaɓre boo wi'ataa: "He'i!" 16 Ɗum joonde maayɓe, e danyrugol dimarol, e lesdi ndi saftataa iyeende, e yiite nge wi'ataa: "He'i kadi!" 17 Jancanɗo saarooji mum nayeeɓe, laari ɓe bee yawaare, leekuuje cumpitan gite maako haa maayo, ɓikkoy dutal nyaaman ɗe. 18 Kuuje tati laatani yam kaayeefiije, huunde nayaɓre boo mi faamataa nde: 19 Ɗum dutal piiranŋgal haa asama, e mboodi nduɓanndi caka tapaaje, e koombowal ta''anŋgal mbeela nga walaa laawol, e yiide gorko bee debbo mum. 20 Debbo jeenoowo waaldan bee gorko, nden o yiiwo, o wi'a: "Mi waɗaay aybe", bana to o nyaami, o yiggi hunduko maako. 21 Kuuje tati ndimban lesdi, huunde nayaɓre boo, ndi waawataa eftugo nde: 22 Ɗum maccuɗo to laatake laamiiɗo, e halla-ɓerndeejo to heɓi risku, 23 e debbo kalluɗo to goɗɗo te'i mo, e korɗo to o marti pellel jawmiiko debbo. 24 Woodi kuuje nayi ɓurɗe famɗugo haa lesdi, ammaa ɗe mari hikma masin: 25 Kondorle laataaki ummaatoore marnde sembe, ammaa ɗe mooɓtan nyaamdu maaje diga ceeɗu. 26 Jama-gudde laataaki ummaatoore sembinde, ammaa ɗe mbaɗan cuuɗi maaje nder tapaaje. 27 Baɓɓatti ngalaa laamiiɗo, ammaa ɗi piiran bee tokkotiral bana mooɓe konu. 28 Pallanɗe, a waawan naŋgugo ɗe bee juŋŋgo, ammaa ɗe nastan koo nder cuuɗi laamiiɓe aynaaɗi. 29 Kuuje tati ngoodi yahdu woondu, huunde nayaɓre boo woodi palanɗe booɗɗe: 30 Mbarooga marŋga baawɗe caka dabbaaji, walaa ko lortinta nga, 31 e asgumri naɗɗino-ɓaawoori, e njawdiri mbeewa, e laamiiɗo yeeso jama'aare mum. 32 To a yiɗi maŋgtugo hoore ma, koo bee daliila, koo bilaa daliila, ndikka waɗ juŋŋgo dow hunduko! 33 Dimbugo kosam waɗan leeɓol, ɓiɗɗugo kine waɗan ?i?am, tikkingo yimɓe waɗan jokkirgol.

Balndi 31

Deentinki laamiiɗo

31:1 Ndaa bolle wahayu ɗe daada laamiiɗo Lemu'iila anndini mo: 2 "An woni ɓiɗɗo am giɗaaɗo mo keɓrumi bee togayeeje+ ɗuuɗɗe. 3 Taa halku sembe ma e jawdi ma bee rewɓe, kanjum ɗum wonni laamiiɓe ɗuuɗɓe. 4 Lemu'iila am, taa laata cuuneteeɗo njaramji, inaboojam e nguykinoojam fottaay haa laamiiɓe. 5 Ngam to ɓe nguyki, ɓe ngejjitan ko haandani ɓe, ɓe cuklantaako haala ɓilliiɓe. 6 Nguykinoojam wooɗi ngam torriiɗo, ɗam nafan laska-ɓerndeejo. 7 Kaŋko o yara ɗam, o yejjita bone maako, taa o siftora torra maako. 8 "An wolwu le haa pellel muuka'en e ɓe ngalaa wallooɓe fuu. 9 Waɗan ɓe kiita ngooŋɗuka, hiitora ɓilliiɓe e talaka'en fuu bee gooŋga."

Maŋgtoore debbo tiiniiɗo

10 Debbo tiiniiɗo, moy heɓata ɗum? Saman maako ɓuri luuluuje piw. 11 Ɓernde goriiko ɗon hooli mo, o sooyataa keɓal sam. 12 Debbo oo huuwanan mo booɗɗum, naa kalluɗum, balɗe ngeendam maako fuu. 13 O ɗaɓɓan gaasa baali e hottollo, o huuwan ɗum bee juuɗe tiiniiɗe. 14 O nandi bee koombooje filooɓe, diga daayiiɗum o waddoyan nyaamduuji cuɓaaɗi. 15 Diga weetaay, o ummoto, o waɗa nyaamdu saare maɓɓe, o sendana horɓe maako kuugal. 16 O numan haala ngesa, o soodan ka, bee nafuda juuɗe maako o juboto ngesa inabooje. 17 O baawɗo kuugal, o woodi sembe, o ɗon huuwa bee tiinaare. 18 O anndi nafuda kuuɗe maako, o nyallan juuwugo, o yoofataa, sey to jemma jeŋgi. 19 Juŋŋgo maako jogoto kardumbal, kooli maako naŋgan dorweere. 20 O lii'anto laafuɓe juŋŋgo maako, o hokkan talaka'en bee caahaaki. 21 Jaaŋgol hulnataa mo, ngam koomoy nder saare maɓɓe mari limce ɗiɗi. 22 O waɗanan hoore maako godooje, o ɗon haddo limce boɗeeje ɗelemɗe. 23 Goriiko tedduɗo nder dawriinde berniwol, o ɗon jooɗi ton caka ndotti'en. 24 O sannyan gude e taadorli, o soorran ɗum filooɓe. 25 O maran baawɗe e daraja, haajeeji jaŋgo ɓillataa mo. 26 O maɓɓitan hunduko maako bee hikma, wasuyeeji booɗɗi ɗon haa ɗemŋgal maako. 27 O aynan ko laatoto nder saare maɓɓe fuu, o nyaamataa nyaamdu mbaateendam. 28 Ɓiɓɓe maako ummoto, mbarkiɗinan mo, goriiko boo maŋgtan mo: 29 "Woodi rewɓe ɗuuɗɓe tiiniiɓe, ammaa an a ɓuri ɓe fuu!" 30 Ngarol ɗum rikisi, booɗki boo ɗum esto, debbo kulɗo Jawmiraawo, kaŋko on he'i maŋgtoore. 31 Ndokke mo mbarjaari tiinaare maako, yimɓe berniwol fuu maŋgta mo ngam kuuɗe maako.

Gaajoowo 1

Kooɗume fuu woni meere

1:1 Ndaa bolle Gaajoowo ɓii Daawuda, laamiiɗo haa Urusaliima. 2 Gaajoowo wi'i: Meereejum meere, meere koros. Kooɗume fuu woni meere. 3 Toy riba neɗɗo haa torra muuɗum ka o torroto les naaŋge fuu? 4 Yidere timman, yidere feere waran, ammaa duniyaaru ɗon tabiti haa foroy. 5 Naaŋge fuɗan, mutan, ɗon loro haa nokkuure nde nge fuɗata. 6 Hendu yahan fombina, taaroto haa woyla, ndu taaro taaro, ndu accataa taaraago. 7 Maaje fuu ɗon ila nasta mbeela, ammaa mbeela heewataa. Haa nokkuure maaje njahata, ton ɗe njahata tum. 8 Kuuje fuu ɗon bee torra, daɗi tindinoore. Yiitere saftataa yi'ugo, nofru somataa nanugo. 9 Ko laati naane, kanjum ɗum laatoto. Ko waɗi naane, kanjum ɗum waɗata fahin. Walaa kesum les naaŋge sam. 10 To woodi huunde nde ɓe mbi'ata: "Ndaa ɗum kesum", asee ɗum meeɗi laataago nder jamanuuji ɓooyma, hiddeko en laato. 11 Ammaa walaa mo siftorta ɓooymaajum. Non boo nder balɗe garanɗe, waranɓe ɓaawo meeɗen ciftortaa ko laati hande.

Ko Gaajoowo heɓti

Gaajoowo 2

12 Min Gaajoowo mi laatino laamiiɗo Isra'iila haa Urusaliima. 13 Mi waɗi anniya linyugo bee hikma ko laatoto les asama fuu. Tawmi: Allah sukli ɓiɓɓe Aadama bee suklere hallunde. 14 Mi yi'i kuuɗe kuuweteeɗe les naaŋge fuu. Ndaa, ɗum fuu ɗum meere e naŋgugo hendu. 15 Leliiɗum dartintaako, majjuɗum limataake. 16 Mi wi'i haa ɓernde am: Ndaa, mi ɓesdi hikma, mi ɗuɗɗini ka ko ɓuri laamaniiɓe Urusaliima aartuɓe yam fuu. Fakat mi anndi ko woni hikma e anndal. 17 Mi waɗino anniya heɓtugo ko sendindirta hikma bee nginnaaku e faataare. Tawmi: Kanjum boo ɗum naŋgugo hendu. 18 Ngam hikma ɗuuɗka hawti bee metteeŋga ɗuuɗŋga, ɓesdiiɗo anndal ɓesdoto bone. 2:1 Mi wi'i haa ɓernde am: Yoo booɗɗum! Sey mi foonda seyo, mi maata mbeleeŋga. Ammaa ndaa, kanjum boo ɗum meere. 2 Mi wi'i: Jaleeɗe ɗum faataare, seyo boo ko nafata? 3 Nden mi ɗaɓɓiti mi seyna ɓandu am bee inaboojam, ammaa taa hakkiilo am majja boo. Mi ɗaɓɓiti boo mi hawta bee faataare, haa mi yi'a ko wooɗani ɓiɓɓe Aadama, haa ɓe kuuwa ɗum wakkati ngeendam maɓɓe. 4 Mi huuwi kuuɗe mawɗe: Mi nyiɓi cuuɗi, mi jubi gese inabooje. 5 Mi waɗani hoore am jarneeji e nokkuuje ngam waancugo. Mi jubi ton leɗɗe dimooje feere feere. 6 Mi waɗani hoore am beeli ndiyam ngam yarnugo leɗɗe kecce bee maaji. 7 Mi soodi maccuɓe e horɓe, mi ɗonno mari boo jeyaaɓe danyaaɓe haa saare am. Mi ɗonno mari na'i e dammooji ɗuuɗɗi ko ɓuri aartunooɓe yam nder Urusaliima fuu. 8 Mi mooɓtani hoore am cardi e kaŋgeeri, e ndesaaje laamiiɓe, e lesɗe. Mi heɓani hoore am yimooɓe worɓe e rewɓe, non boo welwelo ɓiɓɓe Aadama, waato sulaaɓe feere feere. 9 Mi tokki mawnugo ko ɓuri aartunooɓe yam nder Urusaliima fuu. Hikma am boo ɗon wondi bee am. 10 Ko gite am ngiɗi fuu, mi hokki ɗe, mi salaaki ɓernde am seyo kooŋgoye. Ngam ɓernde am seyori torra am, kanjum laati ngeenaari am haa torra am fuu. 11 Nden ndaarmi ko juuɗe am kuuwi, e torra ka torriimi: Ndaa, ɗum fuu ɗum meere e naŋgugo hendu. Walaa riba les naaŋge. 12 Too, mi numti haala hikma e nginnaaku e faataare. Kadi ɗume laamotooɗo ɓaawo laamiiɗo huuwata? Ko ɓe kuuwi diga ɓooyma! 13 Tawmi: Hikma ɓuri faataare wooɗugo, bana jayŋgol ɓurdata nyiɓre. 14 Hikma'en mbaawi yi'ugo haa ɓe njahata, ammaa faataaɓe mbaawataa. Ammaa mi yi'i boo: Ko heɓata goɗɗo, heɓan koomoy. 15 Mi wi'i haa ɓernde am: Bana ko waranta paataaɗo, non warantammi min boo. Kadi ɗume hikma am makka nafata? Mbi'mi: Woodaa, kanjum boo ɗum meere. 16 Ngam kakkilɗo, kal kal bee paataaɗo, walaa mo siftorta ɗum. Nder nyalɗe garanɗe ɓe ngejjitan ɓe ɗiɗo fuu. Kayya, kakkilɗo maayan bana paataaɗo! 17 Ngam maajum mi wanyi ngeendam. Ngam ko ɓe kuuwata les naaŋge, ɗum fottantaa yam, ngam ɗum fuu ɗum meere e naŋgugo hendu. 18 Mi wanyi kuugal am ngal kuuwmi les naaŋge, ngam doole mi accana ngal neɗɗo garanɗo ɓaawo am. 19 Moy anndi to o kakkilɗo, malla o paataaɗo? Bee non fuu, kaŋko o maran ko kuuwmi les naaŋge bee hikma e torra. Kanjum boo ɗum meere. 20 Ngam maajum mi mimsiti e torra ka torriimi les naaŋge. 21 Tagu torroto bee hikma e anndal e ngoniiku, ammaa doole o accana ɗum goɗɗo mo torranaaki ɗum. Kanjum boo ɗum meere e sarru maŋgu. 22 Ɗume laatanto neɗɗo ngam torra muuɗum e tiinaare ɓernde muuɗum ɗum o torri les naaŋge? 23 Balɗe maako fuu, naaworla tan. Suklere maako boo ɗum saklere. Koo bee jemma ɓernde maako siwtataako. Kanjum boo ɗum meere. 24 Walaa hayru ngam neɗɗo, sonaa nyaamugo e yarugo e seynugo yoŋki mum nder torra mum fuu. Ammaa mi yi'i, kanjum boo ɗum iwan haa juŋŋgo Allah. 25 Ngam to naa bee maako, moy waawata nyaamugo e seyaago? 26 O hokkan neɗɗo pottananɗo mo hikma e anndal e seyo. Ammaa marɗo hakke, o suklan ɗum bee mooɓtugo e ɓoftugo, haa o hokka ɗum pottananɗo Allah. Kanjum boo ɗum meere e naŋgugo hendu.

Gaajoowo 3

Saa'i ngam kooɗume fuu

3:1 Kooɗume fuu woodi wakkatiire mum. Huunde fuu les asama woodi saa'iire mum: 2 Saa'i danyeego e saa'i maayugo, saa'i jubaago e saa'i ɗoofugo ko juba, 3 saa'i mbarugo e saa'i hurgaago, saa'i yibbingo e saa'i nyiɓtaago, 4 saa'i woyugo e saa'i jalugo, saa'i yoynugo e saa'i wamugo, 5 saa'i sakkingo kaa'e saa'i ɓoftugo ɗe, saa'i huufugo e saa'i daayaago e huufugo, 6 saa'i ɗaɓɓitugo e saa'i majjingo, saa'i jogaago e saa'i wudingo, 7 saa'i seekugo e saa'i nyootugo, saa'i jeeɗaago e saa'i wolwugo, 8 saa'i yiɗugo e saa'i wanyugo, saa'i konu e saa'i sulhu. 9 Ɗume woni riba torrotooɗo haa torra mum? 10 Mi yi'i suklere nde Allah sukli ɓiɓɓe Aadama. 11 O ɗon mo''ina kooɗume fuu nder saa'iire mum. O hokki ɓe suuno anndugo garanɗum, ammaa neɗɗo faamataa kuugal Allah fuu. 12 Mi faami: Walaa hayru ngam neɗɗo, sonaa seyaago e maatugo mbeleeŋga saa'i o geeto. 13 Non boo to goɗɗo nyaami, yari, to o yi'i hayru nder torra maako fuu, kanjum woni dokkal Allah. 14 Mi faami: Ko Allah huuwata fuu, ɗum tabitan haa foroy, goɗɗo waawataa ɓesdugo koo ittugo haa maajum. Allah waɗi ɗum bana non, ngam yimɓe kula mo. 15 Ko laati jonta, laatino ɓooyma. Ko tammi laataago boo, laati diga naane. Allah ɗon wartira ko saali.

Sooynde gooŋgaaku haa duniyaaru

Gaajoowo 4

16 Mi faami boo: Nder duniyaaru, haa pellel gooŋga e gooŋgaaku, ndaa halleende. 17 Mi wi'i haa ɓernde am: Allah hiitoto gooŋgaajo e kalluɗo kal kal, ngam saa'iire ɗon ngam huunde koondeye e ngam kuugal kooŋgale. 18 Mi wi'i haa ɓernde am: Allah ɗon jarribo ɓiɓɓe Aadama, haa ɓe paama ɓe ɓurataa dabbaaji. 19 Ngam ko heɓata ɓiɓɓe Aadama e ko heɓata dabbaaji, gootel. Bana ɗi'i maayrata, non ɓeya boo. Poofɗe yimɓe e dabbaaji, goote. Walaa ko neɗɗo ɓurdata dabbaaji, ngam kooɗume fuu woni meere. 20 Kooɗume fuu ɗon yaha nokkuure woore. Kooɗume fuu iwi haa mbulwuldi, kooɗume fuu loroto haa mbulwuldi. 21 Moy anndi to poofɗe ɓiɓɓe Aadama eeŋgan dow, malla poofɗe dabbaaji ndirtoto haa lesdi? 22 Non ngi'mi: Walaa hayru, sonaa neɗɗo seyoro kuugal mum, ngam kanjum woni geɗal maako. Moy anndinta mo ko laatoto ɓaawo maako? 4:1 Fahin ndaarmi ɓillaaje laatotooɗe nder duniyaaru. Ɓillaaɓe ɗon mboya, ammaa walaa de'itinoowo ɓe. Baawɗe ɗon haa wakere ɓillooɓe ɓe, ngam maajum walaa de'itinoowo ɓe. 2 Mi haaji maayɓe diga naane, ko ɓuri yeeɗɓe jonta. 3 Ammaa mo siwa yeeɗugo sam, ɓuri ɓe fuu. Kaŋko o meeɗaay yi'ugo kuugal kalluŋgal laatotooŋgal les naaŋge. 4 Nden ngi'mi daliila torra yimɓe fuu, ɗum kaajindirki. Kanjum boo ɗum meere e naŋgugo hendu. 5 Ɓe ɗon mbi'a: To paataaɗo ɗon nyobbindiri juuɗe mum, doole o nyaama kusel hoore maako. 6 Teema. Ammaa to goɗɗo mari ko hebbinta juŋŋgo wooto bee siwtaare, ɓuran torraago bee juuɗe ɗiɗi ngam naŋgugo hendu. 7 Mi yi'i meereejum feere haa duniyaaru: 8 Ndaa goɗɗo feere mum, o walaa ɓiɗɗo malla deerɗiraawo. Torra maako walaa keerol, o saftataa risku boo. Ngam moy o torroto, o haɗata ɓernde maako seyo fuu? Kanjum boo ɗum meere e suklere hallunde. 9 Ɗiɗo ɓuri gooto, ngam torra maɓɓe heɓan mbarjaari mboondi. 10 To gooto maɓɓe do''ake, goɗɗo eftan mo. Bone laatanto do''iiɗo to feere mum. Walaa ɗiɗaɓo ngam eftugo mo. 11 Non boo waaldooɓe ɗiɗo, ɓe maatan gulɗum. Ammaa noy gooto feere mum maatirta gulɗum? 12 Teema goɗɗo jaaloto goɗɗo mo feere mum, ammaa ɗiɗo ndartoto mo. Ɓoggol baalitaaŋgol bee ɓoggi tati, ta''ataa law. 13 Derkeejo talakaajo kakkilɗo ɓuri laamiiɗo nayeejo paataaɗo mo anndaa sarwaago. 14 Teema derkeejo oo wurtoto suudu fursina, o laato laamiiɗo, koo to o danyaama o talakaajo nder laamu oya. 15 Mi anndi yimɓe fuu ngondan bee derkeejo, ɗiɗaɓo oo mo tammi heɓugo pellel oya. 16 O ardoto yimɓe ɗuuɗɓe ɓe ngalaa limgal. Ammaa bee non fuu, danyeteeɓe ɓaawoɗon ceyortaako mo. Kadi kanjum boo ɗum meere e naŋgugo hendu.

Faataare togaago bee jaawal

Gaajoowo 5

17 Hakkilan hoore ma to a yehi haa suudu Allah. Yah ton ngam a ekkito. Ɗum ɓuran wooɗugo dow kirseteeŋga faataaɓe, koo to ɓe anndaa ɓe ɗon kuuwa kalluɗum. 5:1 Taa yaawɗa bee hunduko ma, taa ɓernde ma yaawa toganaago+ Allah. Ngam Allah woni haa asama, an boo haa lesdi. Ngam maajum taa ɗuɗɗin bolle. 2 Suklere ɗuunde ɗuɗɗinan koyɗi kalluɗi, bolle ɗuuɗɗe boo ɗuɗɗinan faataare. 3 To a toganake Allah togayeere, taa sabbita hebbingo nde. Ngam faataaɓe pottantaa mo. Hebbin ko togiɗa! 4 To a hebbinaay ko a togi, wooɗaay. Ndikka taa a togo sam. 5 Taa accu hunduko ma nastine hakke, taa wi' limanjo Allah ɗum ngooytu. Malla a yiɗi tikkingo Allah, haa o halka kuugal juuɗe ma? 6 Koo to koyɗi ma ɗuuɗi, kuugal ma nafaay, bolle ma ɗuuɗi boo, hul Allah!

Meereejum ngeendam

7 To a yi'i nder lesdi ma marɓe laamu ɗon ɓilla talakaajo, ɗon cottina gooŋga e gooŋgaaku, taa hayɗin. Ngam ɓuranɓe mawnugo ɗon ayna mawɓe, ɓurdanɓe mawnugo fahin ɗon dow maɓɓe. 8 Dow maɓɓe fuu, laamiiɗo woni. Ammaa lesdi ndemaandi ɗon nafa koomoy. 9 Giɗɗo ceede saftataa ceede, giɗɗo risku heɓataa ko ɗaɓɓi fuu. Kanjum boo ɗum meere. 10 To jawdi ɓesdake, nyaamooɓe ndi ɗuuɗan boo. E ɗume laatanto marɗo ndi? Laarugo bee gite. 11 Ɗoyŋgol kuuwoowo welan, koo o nyaami ɗuuɗɗum koo seɗɗa. Ammaa ɗuuɗeeŋga kuuje diskuɗo accataa mo o ɗaano. 12 Mi yi'i sarru kalluŋgu feere haa duniyaaru: Goɗɗo ɗon sigo jawdi mum ngam wakkati haaje. 13 Ammaa sarru ukkanto mo, ndi majjan ndi fuu. Nden, to o danyi ɓiɗɗo gorko, o walaa kooɗume haa juŋŋgo. 14 O wurtori reedu daada o tembo, bana non o dillirta boo. Haa torra maako fuu, walaa ko luttata haa juŋŋgo maako saa'i maajum. 15 Fakat ɗum sarru kalluŋgu: O dillan bana o wardi. Ɗume woni riba maako to o torrake ngam hendu? 16 Balɗe maako fuu o ɗon jooɗi nder nyiɓre e nyaw e mettamɓeram ɗuuɗɗam.

Gaajoowo 6

17 Ndaa ko tawmi booɗɗum e pottuɗum: Goɗɗo nyaama, yara, seyoro kuugal mum fuu nder balɗe mum pamare ɗe Allah hokki mo, ngam kanjum woni geɗal maako. 18 To Allah hokki goɗɗo risku e maral, to o hokki mo baawɗe nyaamugo ɗum boo, nden kam o jaɓa geɗal maako, o seyoro nafuda torra maako, kanjum woni dokkal Allah. 19 Irin maako numataa ɗuuɗɗum no ngeendam maako rammiri, ngam Allah ɗon seyna ɓernde maako. 6:1 Woodi sarru feere ngu ngi'mi haa duniyaaru, ngu ɗon teddana neɗɗo masin: 2 Goɗɗo mo Allah hokki ɗum risku e maral e tedduŋgal, mo sooyataa kooɗume ko ɓernde mum yiɗi fuu, ammaa Allah accaay mo o nyaama ɗum, goɗɗo jananno ɗon nyaama ɗum. Kanjum ɗum meere e bone naawɗe. 3 Malla goɗɗo danyi ɓiɓɓe teemerre, yeeɗi duuɓi ɗuuɗɗi, ammaa o yi'aay hayru, o heɓaay uweeki booɗki boo. Nden kam mbi'anmi: Dufŋgel ɓuran mo hayru, 4 ngam ngel waran bee nyiɓre, ngel dillan haa nyiɓre, nyiɓre boo suddan innde maagel. 5 Ngel meeɗaay yi'ugo naaŋge malla anndugo nge. Ngel ɓuran oya siwtaago, 6 koo to o yeeɗi duuɓi ujine ɗiɗi, ammaa o yi'aay hayru. Naa ɓe ɗiɗo fuu ɓe ɗon njaha nokkuure woore na? 7 Torra neɗɗo fuu laati ngam hebbingo reedu maako, ammaa suuno maako timmataa. 8 Bee ɗume kakkilɗo ɓurdata paataaɗo? Ɗume ɗum nafata talakaajo to yimɓe ɗon ndaara mo bana diskuɗo? 9 Fakat, ɗum meere e naŋgugo hendu. Heynitaago bee ko marɗa, ɓuran suuneego kuuje goɗɗe foroy. 10 Ko laati fuu, diga ɓooyma ɓe ewni innde maajum. En anndi boo, neɗɗo waawataa jokkirgo bee ɓuranɗo mo sembe. 11 Ngam to o ɗuɗɗini ngaaba, sooynde nafuda maako tullitan. Kadi, ko ɗum nafi? 12 Moy anndi ko nafata neɗɗo nder ngeendam mum ndammuɗam meere? Ɗam saaloto bana hendu. Malla moy yeccata neɗɗo ko laatoto haa duniyaaru ɓaawo maayde maako?

Gaajoowo 7

Mbooɗirka hikma

7:1 Innde woonde ɓuri ngujam caɗɗam, nyande maayki ɓuran nyande danyeeki. 2 Nastugo suudu bojji ɓuran wooɗugo dow nastugo suudu nyaamduuji ɗuuɗɗi. Ngam to timmoode yimɓe fuu waŋgi, sey yeeɗɓe numta ɗum. 3 Woyugo ɓuran jalugo, ngam bojji mbonnan yeeso, ammaa ɗi mbo''inan ɓernde. 4 Ɓerɗe hakkilɓe ɗon haa suudu bojji, ammaa ɓerɗe faataaɓe ɗon haa suudu seyo. 5 Nanugo feloore kakkilɗo ɓuran nanugo maŋgtoore faataaɓe. 6 Bana hoolo gi'e kuɓɓaaɗe les fayande, non jaleeɗe faataaɓe mba'i, ɗe huunde meere. 7 Ngeenaari jamba wartiran kakkilɗo paataaɗo, wonnan gikku. 8 Timmoode huunde ɓuran fuɗɗoode maare. Munyal ɓuran mawnitaare. 9 Taa yaawan tikkugo, ngam tikkere ɗon jooɗi haa ɓernde paataaɗo. 10 Taa ?am: Ko waɗi nyalɗe caaliiɗe ɓurno e hande? ?amol bana ngo'ol iwaay haa hikma. 11 Hikma wooɗi bana ndonŋgu, ka nafan yeeɗɓe fuu. 12 Ngam marɗo hikma ɗon haa ɗowdi, kal kal bee marɗo ceede. Hikma ɗon ayna ngeendam marɗo ka, kanjum woni nafuda anndal. 13 Numtu kuuɗe Allah. Moy dartinta ko o leli? 14 To a heɓi hayru, seya. Ammaa to sarru heɓi ma, siftor Allah oon neldi ɗiɗi fuu. Walaa neɗɗo anndi ko warata yeeso. 15 Ngeendam am ɗum huunde meere, ammaa mi yi'i kuuje fuu. Woodi gooŋgaajo kalkanɗo bee gooŋgaaku mum, woodi boo kalluɗo juttinɗo balɗe bee halleende mum. 16 Taa laata gooŋgaajo masin, malla hikmaajo masin. Malla a yiɗi halkugo hoore ma? 17 Taa laata kalluɗo masin, taa laata paataaɗo boo. Malla a yiɗi maayugo hiddeko saa'i ma waɗa? 18 Ndikka to a yottaaki keeri maajum ɗiɗi fuu. Ngam kulɗo Allah heɓan hayru koonoy fuu. 19 Hikma sembiɗinan kakkilɗo ko ɓuri mawɓe sembiɗɓe sappo nder wuro. 20 Walaa gooŋgaajo haa duniyaaru sike, kuuwanɗo ko fotti foroy, mo meeɗaay waɗugo hakke. 21 Taa hakkilan bolle bolweteeɗe fuu, ngam taa a nana maccuɗo ma ɗon huɗe. 22 Ngam ɓernde ma anndi, an boo a huɗi woɗɓe no ɗuuɗi.

Ɗaɓɓititki hikma

23 Ɗum fuu kam, mi linyi ɗum bee hikma. Mi waɗi anniya mi laato hikmaajo, ammaa ɗum salori yam. 24 Ko laati fuu, salori faamu am, ɗum luggi luggugo. Moy heɓtata ɗum? 25 Mi huusitini ɓernde am haa mi annda, mi faama laaɓɗum, haa mi anndita halleende ɗum faataare, faataare boo ɗum nginnaaku.

Gaajoowo 8

26 Mi tawi ko ɓuri maayde haaɗugo: ɗum debbo. O nandi bee ngamngam, ɓernde maako ɗum tuuforgol, juuɗe maako boo callallu. Mo Allah yerdi ɗum, daɗan mo. Ammaa marɗo hakke hisataa mo. 27 Kanjum tawmi, mi hawti ɗum gootel gootel, yaake mi ɗon haɓda faamugo. 28 Mi ɗaɓɓiti jaawaabu ?amɗe am kootoy, ammaa mi tawaay. Mi tawi gorko gooto nder ujineere fuu he'i teddineego, ammaa mi tawaay debbo caka maɓɓe. 29 Ndaa, kanjum tan tawmi: Allah tagi neɗɗo o darnuɗo, ammaa neɗɗo ɗon ɗaɓɓita dabareeji ɗuuɗɗi. 8:1 Hikmaajo tan anndi faamtingo kuuje. Hikma ɗon moosna mo, ittan nyobbaaki yeeso maako.

Ɗowtana laamiiɗo

2 Hakkilan umroore laamiiɗo, ngam daliila hunayeere yeeso Allah. 3 Laamiiɗo huuwan ko yiɗi fuu. Taa faɓɓu yeeso maako, ngam taa huunde hallunde heɓe. 4 Ngam wolde laamiiɗo mari baawɗe. Moy ?amata mo: "Ko mbaɗata?" 5 To a ɗon ɗowtano umroore maako, a hisan. Ɓernde kakkilɗo boo anndan wakkati e laawol. 6 Ngam kooɗume fuu woodi wakkati e laawol, ammaa anndal neɗɗo ɗuuɗaay sam. 7 O anndaa ko tammi warugo; Ngam moy anndinta mo no ɗum laatorto? 8 Walaa neɗɗo mari baawɗe jogitaago hendu. Walaa marɗo baawɗe sabbitingo maayde. Walaa mo hisata haɓre maajum, walaa dabare selugo nde.

Halluɓe e gooŋga'en

9 Mi yi'i ɗum fuu, yaake mi ɗon linya ko yimɓe kuuwata nder duniyaaru ndu. Haa duniyaaru man, yimɓe seɗɗa mari baawɗe, ammaa ɗuuɗɓe ɗon njara bone ngam daliila maɓɓe. 10 Mi yi'i halluɓe uwaaɓe nder genaale muuɗum'en. Nde yimɓe kooti, ɓe ɗon mana halluɓe ɓe'e nder wuro ngo ɓe kuuwno halleende maɓɓe. Kanjum boo ɗum meere. 11 Ngam ɗume yimɓe keewi suuno huuwugo kalluɗum? Ngam kuuɗe maɓɓe kalluɗe kiitataake law. 12 Marɗo hakke huuwan kalluɗum nde teemerre, o juttinan balɗe maako boo. Mi anndi yimɓe ɗon mbi'a: "Kulɗo Allah heɓan hayru, 13 ammaa kalluɗo heɓataa. Balɗe maako njinnan bana jayŋgol asiri, ngam o hulataa Allah." 14 Ammaa ɗum haala meere. Ndaare no duniyaaru wa'i: Woodi gooŋga'en, ɗum laatanto ɓe fodde kuugal halluɓe. Woodi halluɓe boo, ɗum laatanto ɓe fodde kuugal gooŋga'en. Ngam maajum mbi'mi ɗum meere. 15 Mi maŋgtan seyo. Ngam neɗɗo walaa hayru les naaŋge, sonaa o nyaama, o yara, o seyo. Kanjum yahdata bee torra maako, balɗe maako fuu ɗe Allah hokki mo les naaŋge.

Gaajoowo 9

16 Koondeye mi ɗaɓɓiti hikma, mi faama ko laatoto haa duniyaaru, tawmi: Goɗɗo waawan haɗugo gite mum ɗaanaago jemma e naaŋge fuu, 17 ammaa o heɓtataa kooɗume haa kuugal Allah. No o tiinori ɗaɓɓitugo ɗum fuu, o heɓtataa ɗum. Hikma'en ɗon mbi'a ɓe anndi, ammaa kamɓe boo ɓe anndaa. 9:1 Mi numti ɗum ɗuuɗɗum. Mi faami gooŋga'en e hakkilɓe e kuuɗe maɓɓe ngoni haa juŋŋgo Allah. Koo yiide koo nganyŋgu, neɗɗo anndaa ko woni yeeso muuɗum. 2 Ko heɓata koomoy, ɗon fota kal, gooŋgaajo bana kalluɗo, booɗɗo e laaɓɗo bana coɓɗo, lii'otooɗo kirseteeɗi bana mo lii'ataako. Bana booɗɗo, non boo marɗo hakke. Bana kunotooɗo, non boo mo huli hunaago. 3 Ko heɓata koomoy, ɗon fota kal. Kanjum ɗum wooɗaay bana kooɗume fuu haa duniyaaru. Saa'i ɓiɓɓe Aadama ɗon ngeeɗa, ɓerɗe maɓɓe keewi halleende e nginnaaku, nden ɓe maaya law. 4 Ammaa koomoy gonduɗo bee yeeɗɓe, woodi tammunde. Ngam rawaandu yeeru ɓuri mbarooga mbaatŋga. 5 Yeeɗɓe anndi ɓe maayan, ammaa maayɓe anndaa kooɗume. Mbarjaari maɓɓe timmi, yimɓe fuu ngejjitan ɓe. 6 Yiide maɓɓe e nganyŋgu maɓɓe e kaajal maɓɓe fuu halkidi bee maɓɓe. Haa foroy ɓe ngalaa geɗal haa ko laatoto nder duniyaaru. 7 Too, nyaam nyaamdu ma bee seyo, yar inaboojam ma bee ɓernde seyiinde, ngam Allah ɗon yerdi kuugal ma. 8 Limce ma e yeeso ma mbaŋgina seyo foroy. 9 Seyora gondal bee debbo ma giɗaaɗo ma, nder balɗe ma meereeje ɗe Allah hokki ma les naaŋge. Kanjum woni ngeenaari torra ma fuu haa duniyaaru. 10 Huuw bee sembe ko juŋŋgo ma heɓi huuwugo fuu. Ngam walaa kuugal, koo numo, koo anndal, koo hikma haa pellel ngel maayɓe njahata. 11 Mi yi'i huunde feere boo: Nder duniyaaru ndu'u yaawɗotooɓe aartataa foroy, honooɓe sembiɗɓe njaalataako foroy, hakkilɓe keɓataa nguure foroy, marɓe anndal ndiskataa foroy, waawɓe kuugal keɓataa yerduye mawɓe foroy. Ammaa saa'iire ragareere heɓan koomoy fuu. 12 Neɗɗo anndaa saa'i muuɗum. Bana liɗɗi naŋgeteeɗi nder jubaawol, bana colli tuufeteeɗi bee tuuforgol, non ɓiɓɓe Aadama naŋgeteeɓe nder wakkati sarru, to ngu ukkanake ɓe.

Hikma ɓuri baawɗe

13 Mi yi'i huunde feere boo, ɗum misaalu no yimɓe camɗinirta hikma: 14 Woodi berniwol pamarol, worɓe nder maagol ɗuuɗaay. Laamiiɗo mawɗo wari dow maagol, taari ngol, darni kuuje kipporɗe mawɗe dow maagol. 15 Ammaa woodi nder maagol gorko kakkilɗo talakaajo. Kaŋko o hisni berniwol bee hikma maako. Ammaa walaa mo siftori talakaajo oo. 16 Nden mbi'mi: Fakat, hikma ɓuri baawɗe. Ammaa ɓe njawoto hikma talakaajo, ɓe nanataa bolle maako. 17 Bolle hikmaajo de'iɗɗe ɓuran hoolo laamɗo nder dawriinde faataaɓe. 18 Hikma ɓuran balmi konu, ammaa boofol gootol wonnan kuuje booɗɗe ɗuuɗɗe.

Gaajoowo 10

Faataare yahran haa halkere

10:1 Buubi baatɗi kaccinan faandu nebbam ngujam, mbonnan ɗam. Faataare seɗɗa meeriɗinan hikma makka. 2 Ɓernde kakkilɗo yahan haa nyaamo, ammaa ɓernde paataaɗo yahan haa nano. 3 To paataaɗo wurtake yaasi, koomoy heɓtan o paataaɗo. 4 To laamɗo tikkani ma, taa accu kaliifaaku ma, ngam to a de'i, yaafuye heɓoto koo ngam boofi mawɗi boo. 5 Mi yi'i boofol feere haa duniyaaru, ɗum boofol ngol mawɓe mbaɗata: 6 Ɓe njo''inan faataaɓe joonde teddunde masin, yaake riskuɓe laati yawniiɓe. 7 Mi yi'i maccuɓe ɗon mba''i pucci, ardiiɓe boo ɗon njaha bee kosɗe bana maccuɓe. 8 Gasanɗo ngaska do''oto nder maaka, mboodi ngatan gibbinanɗo mahol. 9 Ceekanɗo kaa'e, ɗe naawnan mo, bana non boo ceekanɗo leɗɗe. 10 To fe''irde ta''aay booɗɗum, ngam a welnaay nde, doole a ɓesda sembe. Ndikka a aarta a numa ɗum, hiddeko a fuɗɗa kuugal. 11 Baawal hiilugo mboodi nafataa, to mboodi aarti ngati. 12 Bolle hunduko kakkilɗo ngerdinan mo. Ammaa hunduko paataaɗo moɗan mo. 13 Fuɗɗam bolle maako ɗum faataare, timmoode haala maako boo nginnaaku kalluŋgu. 14 Paataaɗo ɗuɗɗinan bolle. Neɗɗo anndaa ko tammi laataago. Walaa anndinanɗo mo ko laatoto ɓaawo maayde maako. 15 Kuugal paataaɗo torran mo, ngam o anndaa no o hisrata caɗeele. 16 Bone laatanto lesdi ndi laamiiɗo mum derkeejo, ndi ardiiɓe mum mbaalata nyaamugo. 17 Ammaa hayru laatanto lesdi ndi laamiiɗo mum mari hakkiilo, ndi ardiiɓe mum nyaamata bee saa'i, ɓe worɓe, naa ɓe wuykooɓe. 18 Mbaateendam yibbitinan tiitol suudu, juuɗe jooftiiɗe boo ci'inan tiitiiji. 19 Nyaamdu welndu hokkan seyo, inaboojam boo hokkan welwelo. Ammaa ɗiɗi fuu keɓataako, sonaa bee ceede. 20 Taa huɗ laamiiɗo, koo nder numooji ma. Taa huɗ diskuɗo boo, koo nder waaleteendu ma. Teema colli njahran haala man, bolle ma mbaɗan bileeji.

Gaajoowo 11

No kakkilɗo huuwrata

11:1 Neldu jawdi ma haa gaɗa mbeela, a tawtan ndi ɓaawo nyalɗe ɗuuɗɗe. 2 Fildu bee laabi feere feere ɗuuɗɗi, ngam a anndaa asar kaye tammi laataago. 3 To duule keewi iyeende, ɗe ndufan ɗe haa lesdi. To lekki do''ake, koo gal fombina koo gal woyla, haa ki do''i, ton ki waaloto. 4 To a reeni haa to hendu malla duule pottani ma, a meeɗataa aawugo koo sodugo. 5 A anndaa laawol hendu, a anndaa no ɓiŋgel mawnirta nder reedu debbo. Bana non boo a anndaa kuugal Allah mo huuwata kooɗume fuu. 6 Fajiri aaw aawdi ma, asiri boo taa naŋgtu juŋŋgo ma. Ngam a anndaa ɗume waɗata barka, ɗu'um na, koo ɗuma, malla ɗi mbooɗan ɗi ɗiɗi fuu. 7 Jayŋgol weli, yi'ugo naaŋge boo fottani gite. 8 To a yeeɗi duuɓi ɗuuɗɗi, sey a seyoro ɗi fuu. Taa yejjit boo, duuɓi a maayɗo ɓuran ɗuuɗugo. Ko tammi warugo fuu, nafataa ma.

Saawari ngam sukaaku

Gaajoowo 12

9 An suka, seyora sukaaku ma. Seya yaake a siwa naywugo. Huuw ko ɓernde ma e gite ma ngiɗi fuu. Ammaa anndu, ngam kuuje ɗe'e fuu Allah hiitoto ma. 10 Sottin metteeŋga e ɓernde ma, daaynu torra e ɓandu ma. Ngam sukaaku e gaasa ɓaleeha duurataa. 12:1 Siftor tagɗo ma nder saa'i sukaaku ma, hiddeko balɗe kalluɗe ngara, hiddeko duuɓi ɓadito ɗi mbi'ata pottantaa ma, 2 hiddeko jayŋgol naaŋge e lewru e koode nyiɓɓa, duule boo cottataa sam. 3 Saa'i maajum juuɗe aynooje ma ndiwnan, kosɗe ma cembiɗɗe tampan. Limgal nyi'e ma ustoto, ke'ataa ?akkugo nyaamdu ma. Gite ma purɗan, ngi'ataa laaɓɗum. 4 Noppi ma pahɗan, nanataa hoolo haa yaasi. A nanataa haraka namarde e gimi yimooɓe, ammaa koo siikaaŋgo sondu boo findinan ma. 5 A miijoto nokkuuje towɗe, a hulan waancugo boo. Hoore ma waɗan dandandi. Ngorgaaku ma majjan, walaa kooɗume wartirta ngu. Koomoy meeɗen yahan haa ko laatoto saare mum haa foroy, ɓe mboyan mo haa laabi fuu. 6 Callallu cardi fistoto, pittirla kaŋgeeri do''oto, fusan. Ɓoggol haa ɓulndu ta''an, mbulku boo fusan. 7 Ɓalli men loroto nder mbulwuldi, poofɗe ngeendam loroto haa Allah mo hokki ɗe. 8 Meereejum meere, kooɗume fuu woni meere. Ni Gaajoowo wi'i.

Laaɓɗum haala Gaajoowo

9 Gaajoowo oo woni hikmaajo. Ngam maajum o tokki faamtingo yimɓe ko o anndi. O linyi balndi ɗuuɗɗi, o foondi gooŋga maaji. 10 O ɗaɓɓiti windugo bolle belɗe, ammaa bolle maako fuu gooŋɗuɗe. 11 Bolle hikma'en nandi bee sawru gaynaako seeɓndu ndu o soggata baali bee mum. Allah, gaynaako men fuu, hokki ɗe. 12 Ko lutti, ɓiŋgel am, anndu ɗu'um: Windugo defte timmataa, jaŋgde ɗuunde boo somnan ɓandu. 13 Too, haala timmi. Ndaa laaɓɗum maaka: Hul Allah, ɗowtana umrooje maako. Kanjum haandani yimɓe fuu. 14 Allah hiitoto kuuɗe men fuu, koo booɗɗe koo kalluɗe, koo sirriije boo.

Yimre Suleymaanu 1

1:1 Yimre Suleymaanu ɓurnde wooɗugo.

Yimre arande

Ɓaŋgeteeɗo: 2 Sey a hebbo yam kebbaaki bee hunduko! Yiide maaɗa nde ɓuri inaboojam fuu. 3 Ngujam maaɗa ɗon weli haa luuɓnugo, innde maaɗa ban nebbam ndufaaɗam boo, ngam daliila man faanyɓe fuu ngiɗi ma. 4 Dasam ɓaawo ma, njaawen bee pargal fuu! An laamiiɗo am, nastinam saare ma, nden en ngima, mi seyoro gondal ma, inaboojam welaay bana yiide ma. Bee daliila non rewɓe fuu ngiɗi ma. 5 Ndaa, mi ɓalwi, ammaa mi ngarniiɗo boo, onon faanyɓe nder Urusaliima fuu. Ban laymaaji haa Keedar mi ɓalwiri, ban godooje Suleymaanu mi wooɗiri. 6 Taa on kakkila sam no mi ɓalwiri, no mi laati ɓaleejo ngam naaŋge ni! Deerɗiraaɓe am tikki, ɓe neli yam haa mi ayna inabooje haa ngesa tan, mi heɓaay suklanaago ko ngiɗmi kam. 7 An mo ɓernde am yiɗi ɗum, anndinam: Toy a durata tokkere baali ma? Toy a siwtinta ɗi caka naaŋge boo? Ngam taa laato mi yiiloro kootoy fuu haa dammooji ɗi hawtiɗɗiraaɓe ma. Ɓaŋɗo: 8 To a anndaa nokkuure man sam, an boo, an mo ɓurata rewɓe fuu wooɗugo, nden kam tokka batteeji dammooji non, mbe'oy maaɗa, a yahra koy durgo ton, haa nokkuure waynaaɓe fuu njooɗoto. 9 Puccu ndewu haa moota Firawna kam, bana ni nandin ma mi, giɗaaɗo am. 10 Gole maaɗa ɗe mbooɗi bee moorɗi ma, non boo daande ma caka luuluuje ma. 11 Sey en mbaɗane koɗel kaŋgeeri boo, bee jaagnorɗe cardiije ngel jaagnoro. Ɓaŋgeteeɗo: 12 To laamiiɗo am waalake nyaamugo, urdi ngujam am waɗan uureeŋga boo. 13 Bana hafre baɗaadi, non giɗɗo yam, hafre maajum ɗon waali haa enɗi am. 14 Kaŋko laati ban pindiri nallehi diga gese inabooje haa Eŋgedi. Ɓaŋɗo: 15 An a booɗɗo masin, an giɗaaɗo am, gite maaɗa ɗon nandi bee pooli non. Ɓaŋgeteeɗo: 16 An a booɗɗo, a belɗo, an giɗɗo yam, haako hecco tan laato waalorde men. 17 Leɗɗe mawɗe ɗe mbippu dow ko'e men,

Yimre Suleymaanu 2

leɗɗe cukkuɗe laatoto mahi men. 2:1 Ndaa, mi nandi bee pindiri Saron, bana gurguli waadiwol maajum. Ɓaŋɗo: 2 Bana gurguli caka giŋgille, non giɗaaɗo am hakkunde faanyɓe. Ɓaŋgeteeɗo: 3 Bana maŋgoro caka horaare, nonnon giɗɗo yam caka sukaaɓe. Ɗowdi maaki mi yiɗi jooɗaago, ɓiɓɓe maaki ɗon mbelani ɗemŋgal. 4 Kaŋko yahri yam suudu njaramji, ton o jo''ini tuutawal yiide. 5 Sey on nyaamnammi maase inabooje, nde'ineeɗam bee ɓiɓɓe maŋgorooje, ngam hakiika mi nyawɗo ngam yiide. 6 Nano maako ɗon waali les hoore, nyaamo maako boo huufatam ɓandu. 7 Faanyɓe Urusaliima, kuneeɗam bee jaabaaje e lelji nder ladde, taa on ndaama min wakkati yiide, sey on ndeena haa saa'i man saalo!

Yimre ɗiɗawre

Ɓaŋgeteeɗo: 8 Hoolo giɗɗo yam! Ndaa mo ɗon wara, o ɗon wara, ɗon diwa kooseeje, o ɗon yaawa e gaɗa towndiije. 9 Gorko giɗɗo yam nandi bee lelwa, o ɗon nandi bee pamarel kooba. Ɓaawo mahol men ndaa mo ɗon dari, o ɗon suta haa wurdere maagol, o ɗon laara haa leɗɗe gaafiiɗe. 10 Gorko giɗɗo yam, ndaa o ɗon ewno: Ɓaŋɗo: An soobaajo am, useni, umma! War le, booɗɗo am, law, sey en ndilla! 11 Ngam ndaa, wakkati nduŋgu fuu jinni, saa'i iyeende boo saali, ɗum timmi. 12 Pindi ladde ɗon mbaŋga haa lesdi, saa'i waɗi ngam yimugo gimi, sawtu poola ɗon nanne haa lesdi. 13 Ɓiɓɓe belɗe ɗon ɓenda haa ibbi, inabooje ɗon pinna, ɗon uura. An soobaajo am, useni, umma! War le, booɗɗo am, law, sey en dilla! 14 Poolel am haa gaaruuji kooseeje, nder nyukkorde haa sera tapaaje, accam laarugo yeeso ma wooɗŋgo, sey a nannammi sawtu ma belɗo. 15 Naŋgane min doldolɗe, ndoldolkoy, koy ɗon mbonna min gese inabooje, inabooje amin fuu ɗon pinna. Ɓaŋgeteeɗo: 16 Min jeyi giɗɗo yam, min boo mo maako, o ɗon wayna nder gurguli ladde. 17 Bee asiri, nde hendu ɗon wifa, saa'i jayŋgol ɗon jinna haa lesdi, sey a lorto, an giɗɗo yam, ngara, sey a laato ban lelwa e koobel,

Yimre Suleymaanu 3

ngel jooɗiiŋgel kooseeje ceekaaɗe. 3:1 Bee jemma mi ɗon dow be''itte am, mi tefi mo ɓernde am yiɗi ɗum, mi tefi, ammaa mi tawaay mo sam. 2 Mi ummi, mi saali nder wuro fuu, mi yehi haa laabi e luuɓe boo, mi tefi mo ɓernde am yiɗi ɗum. Mi tefi, ammaa mi tawaay mo ton. 3 Mi hawri bee worɓe aynooɓe tan, saaliiɓe ngam aynugo wuro man: "On ngi'i mo ɓernde am yiɗi na?" 4 Fiimet nde mi saali haa maɓɓe ton, mi tawi mo ɓernde am yiɗi ɗum. Mi naŋgi mo, nden mi yoofaay mo sam, mi yahri mo suudu ndu daada am, haa jooɗorde debbo mo danyi yam. 5 On Urusaliima'en, faanyɓe ton, bee lelji e jaabaaje mi hunni on: Taa ndaame min wakkati yiɗugo, on ndeena haa saa'i man saalo fuu!

Yimre tataɓre

Ɓaŋgeteeɗo: 6 Ɗume warata ɗo diga ladde? Ɗum ɗon nandi bee daŋraŋgal cuurɗe, bee uureeŋga baɗaadi e urle, e cittaaje piloowo kooɗeye. 7 Ndaa, ɗum leeso laamiiɗo Suleymaanu, ngo taaraama cappanɗe njoweego diga worɓe Isra'iila sembiɗɓe. 8 Kamɓe fuu ɓe roondiiɓe kaafaaje, koomoy maɓɓe ɗon woowri bee konu, koomoy wakki boo kaafahi muuɗum ngam kulniiɗum garanɗum bee jemma. 9 Suleymaanu o waɗi koromwal, laynde Libanon leɗɗe man iwi. 10 Kosɗe maagal o huuwri bee cardi, ɓaawo maagal boo laati kaŋgeeri. Joonde maagal ɗum limce boɗeeje, rewɓe Urusaliima boo kuuwi, kamɓe mbaɗi gaflaaje bee yiide. 11 Onon faanyɓe haa Siyona, ngurte, sey on ndaara laamiiɗo Suleymaanu. Ndaare meetalol daada laamiiɗo ngol o meeti Suleymaanu ngam ɓaŋgal, ngam nyalaade seynannde mo ɓernde.

Yimre Suleymaanu 4

Ɓaŋɗo: 4:1 An a booɗɗo masin, an giɗaaɗo am, an a booɗɗo masin. Non boo gite ma bana pooli haa ɓaawo suddaare ma. Gaasa maaɗa ban tokkere be'i fakat, dirtotooɗi kooseeje haa Gile'at. 2 Nyi'e maaɗa ban baali meksaaɗi boo, ba''otooɗi e pellel ɗi ngiiwoto. Woore woore fuu wondi bee siwtere, walaa woore nder maaje ɗon sooya nde. 3 Bana diidi boɗeeji, non hunduko, huunde woonde, kaayeefi haa laarugo. Bana pecce rummaanoore, non gole ma, ɗe ɗon nyukki haa ɓaawo suddaare ma. 4 Bana aynirdu Daawuda, non daande ma, bana suudu maharaandu bee ɓale mum. Ndarganaaje ujine ɗon ɓili ton, kanje fuu ɗe bawarɗe sembiɗɓe non. 5 Bana ciwtukoy lelji, non enɗi ma, caka gurguli ladde koy ndurata. 6 Haa asiri, nde hendu ɗon wifa ɗo, saa'i jayŋgol ɗon jinna haa lesdi boo, Sey mi yaha hooseere baɗaade to, sey mi yaha towndiire urorde boo. 7 An a booɗɗo masin, an giɗaaɗo am, walaa aybe koo seɗɗa haa maaɗa sam. 8 Ɓaŋgeteeɗo am, war diga Libanon, sey a warda bee am diga Libanon. Dirta hoore hooseere Amaana ton, dirta hoore Hermoon e Seniira non. Diga lowi barooɗe a waroya, e kooseeje ɗe cirɗi boo iwoyta. 9 Ɓaŋgeteeɗo am, deerɗam, a hiilni yam, daarki gite ma, kanjum a hiilni yam, non bee koɗel luuluuje haa daande ma. 10 Deerɗam, yiide ma wooɗi, ɓaŋgeteeɗo am, nde ɗon weli ko ɓuri inaboojam fuu, urdi ngujam ma ɓuri cittaaje fuu. 11 Njumri mbelndi ɗon simta e hunduko, haa les ɗemŋgal ma njumri e kosam ɗon, urdi limce ma bana ndi Libanon. 12 Bana jarne maɓɓaaɗe, non laatiɗa, ɓaŋgeteeɗo am, deerɗam, non mba'uɗa, bana ɓulndu maɓɓaandu boo laatiɗa. 13 Rummaanooje ɗon puɗa haa jarne man, ɓiɓɓe leɗɗe cuɓaaɗe ɗon mawna ton, nebbam uurɗam e nalle tampataa ton, 14 urɗam caɗɗam e pindi uuroori fuu, citta uurka e mbelka, ureteeɗum boo, non boo leɗɗe baɗaade e uurɗe fuu, bee cittaaje ɗe ɓurata wooɗugo. 15 An seeɓoore nde yarnata jarne man, an a ɓulndu ilnooru ndiyamji tum, bana maaje ilooje e Libanon. Ɓaŋgeteeɗo: 16 Hendu woyla, fin! War, hendu fombina! Sey a wara, a wifa dow jarne am, sey a simtina kuuje uurooje fuu. Jonta giɗɗo yam wara nder jarne mum, haa o nyaama cuɓaaɗum ko ɓendi ɗon.

Yimre Suleymaanu 5

Ɓaŋɗo: 5:1 Ngarmi jarne am, deerɗam, ɓaŋgeteeɗo am, mi ɗon teɓa baɗaadi e balsani am, mi ɗon maɓɓita yowre bee njumri am, mi ɗon yara inaboojam e kosam am. Rewɓe: Soobiraaɓe fuu, ngare, on nyaama boo, sey on njara, on nguykira yiɗugo.

Yimre nayaɓre

Ɓaŋgeteeɗo: 2 Mi ɗaanake, ɓernde ɗaanaaki sam, ndaa, giɗɗo yam dukki haa parewal: Ɓaŋɗo: War, maɓɓitit, deerɗam, giɗaaɗo am, an poolel ngel walaa feloore sam, saawawre ɗon waali dow hoore am, bee jemma nde soofni gaasaaji am. Ɓaŋgeteeɗo: 3 Asee! Na mi ɓorti limseeji am? Noy ɓornitiranmi ɗi jonta kam? Non kosɗe am boo, ndaa mi looti ɗe. Kadi, noye tunwiniranmi ɗe? 4 Haa wurdere ngi'mi juŋŋgo giɗɗo yam haa ɓernde am dimbi nder ɓandu am. 5 Mi ummi, mi maɓɓiti suudu am, uureeŋga ɗon simta e juuɗe am, ɗum nebbam baɗaadi haa kooli am dow njamndi ndi falata dammugal. 6 Mi maɓɓiti suudu ngam giɗɗo yam, ndaa, kaŋko o majji, o dilluno. Ngam maajum mi ɓadake maayugo. Mi tefi nder wuro, tawaay mo sam, mi ewni, ammaa o jaabaaki yam. 7 Mi hawri bee worɓe aynooɓe tan, saaliiɓe ngam aynugo wuro man. Ɓe ɓocci yam naawɗum, ɓe naawni yam, aynooɓe man njaɓti mojaare am. 8 On faanyɓe nder Urusaliima fuu, mi hunni on ni: To on tawi mo, on kawri bee giɗɗo yam, ngecce mo mi nyawɗo masin, ngam mi yiɗi mo. Rewɓe: 9 Noy giɗɗo ma ɓurdata yiɗɓe fuu, an ɓurɗo rewɓeeji fuu wooɗugo? Noy giɗɗo ma ɓurdata yiɗɓe fuu, haa kunnuɗa min bana maajum boo? Ɓaŋgeteeɗo: 10 Boɗeejo jaynanɗo, non giɗɗo oo, nder ujine sappo on anndan mo: 11 Hoore maako kaŋgeeri cuɓaandi, gaasa maako ban bukki dibinooje, ka ɗon ɓalwi kurum ban leekuuje. 12 Gite maako ban pooli haa maahoy, giiwotooɗi foroy haa nder kosam, darotooɗi haa ndiyam seeɓoore. 13 Gole maako ɗe booɗɗe ban jarne keewɗe haakooji belɗi uurooji. Bana gaadal, non hunduko maako, ko ɗon simtina nebbam uuroojam. 14 Kooli maako ɗi cabbi kaŋgeeri, ɗi ɓasaaɗi bee kaa'e e Tarsis. Ɓandu maako kuuwaaɗum nyi'e nyiibi, ɗum ɓasaaɗum bee kaa'e safira. 15 Kosɗe maako ɗe daŋraŋge kaa'e, jo''inaaɗe dow caɓɓal kaŋgeeri. Maŋgu maako ɗon nandi hooseere, o cuɓaaɗo ban leggal cembiɗŋgal. 16 Fahin hunduko maako ɗon weli, kaŋko fuu maako woni ceynoowo. Non ni giɗɗo yam, sooba am wa'i, onon faanyɓe nder Urusaliima.

Yimre Suleymaanu 6

Rewɓe: 6:1 Haa toy gorko giɗɗo ma dilloyi, an ɓurɗo rewɓeeji fuu wooɗugo? Haa toy gorko giɗɗo ma wayliti? Min njahdan bee maaɗa, en tefa mo. Ɓaŋgeteeɗo: 2 Ndaa, giɗɗo yam dirti haa jarne mum, o yehi haa ngesa cittaaje ton. O dilli jarneeji ngam waynugo, ngam teɓugo gurguli ladde boo. 3 Soobaajo am min jeyi, min feere am, non min boo mi laati mo maako tan. Nder gurguli ladde o waynata.

Yimre jowaɓre

Ɓaŋɗo: 4 An a booɗɗo ban Tirsa, giɗaaɗo am, an a belɗo ban Urusaliima tan, kaayeefiijo ban gure man ɗiɗi fuu. 5 Sey a yeesita, accu a laara yam, ngam bee gite ma caklata hoore am. Gaasa maaɗa ban tokkere be'i fakat, dirtotooɗi hooseere nder Gile'at. 6 Nyi'e maaɗa ɗon nandi bee baali boo, ba''otooɗi e pellel ɗi ngiiwoto. Woore woore fuu wondi bee siwtere, walaa woore nder maaje ɗon sooya nde. 7 Bana pecce rummaanoore, non gole ma, ɗe ɗon nyukki haa ɓaawo suddaare ma. 8 Rewɓe laamɗo cappanɗe njoweego ɗon, bee sulaaɓe cappanɗe njoweetato non, faanyɓe rewɓe haa maako limataake sam. 9 Ammaa poolel am laaɓŋgel, sey gooto oo! Ɓiɗɗo bajjo haa debbo mo danyi mo, daada maako ɗon ɓurna mo koomoy fuu. Faanyɓe ewno mo gaaɓɗo to ngi'i mo, rewɓe laamɗo, sulaaɓe fuu maŋgtan mo: Rewɓe: 10 Moye debbo jaynanɗo ban baɓɓol non? Moye wooɗi masin bana lewru non? Moye laaɓi haa nanda bee naaŋge boo? Kaayeefiijo ban kuuje man booɗɗe fuu? Ɓaŋɗo: 11 Hedi jarne goorooje mi dirtoyi, haa mi laara no waadiwol hesɗiti, inabooje ton, teema ɗe mbiliti, rummaanooje boo, teema ɗe pinniti. 12 Nden mi anndaa ko ɓernde am waɗi yam, law nde wa''ini yam moota pucci am.

Yimre Suleymaanu 7

Rewɓe: 7:1 Wam le, Sulamit, hollu min gamol am, haa min ndaara min fuu no a wamrata. Ɓaŋgeteeɗo: Koni ɗaɓɓoton yi'ugo gamol am ngol mi wamata caka laarooɓe yam? Ɓaŋɗo: 2 Kosɗe maaɗa ɗe mbooɗi nder paɗe, kay, ɗe mbooɗi, an ɓiŋgel ardiiɗo! Murli buttuli maaɗa ban fawne, bana kuugal ngal juuɗe goniijo. 3 Non jaaburu ban taasawo murlo, ngo sooyataa inaboojam njillaaɗam. Reedu maaɗa ban jowre mbayeeri, nde taarnaama bee gurguli ladde. 4 Enɗi maaɗa ban pamaroy lelwa, bana ciwtukoy ɗiɗoy haa lelwa. 5 Daande maaɗa ban suudu nyi'e nyiibi. Gite maaɗa ban beeli haa Hesbon, baŋge dammugal berniwol maŋgol. Kine maaɗa ban suudu aynirdu tiitotirndu bee berniwol Damas. 6 Hoore maaɗa ɗon nandi bee Karmel, gaasa maaɗa ban limce koreeje, haa nder cable ma laamɗo naŋgaama. 7 An a booɗɗo fakat, an a belɗo boo, an giɗaaɗo, dokkanɗo yam welwelo. 8 Dibinoohi, nonnon darnde ɓandu ma, bana ɓiɓɓe haa maaki, non enɗi ma. 9 Dibinoohi man, doole mi wa''o ki, ɓiɓɓe lekki man belɗe, mi naŋga ɗe. Enɗi maaɗa ɗon nandi bee ɓiɓɓe go, urdi kine ma nandi bee maŋgoro. 10 Inaboojam cuɓaaɗam, non hunduko. Ɓaŋgeteeɗo: Sey ɗam ila, ɗam nasta nder giɗɗo yam, sey ɗam wuykina hunduko sooba am. 11 Ndaa fakat, gorko giɗɗo yam mari yam, ɓernde maako fuu ɗaɓɓatam, yenwatam. 12 War le, njehen haa gese, an giɗɗo yam, sey en mbaala jemmaaje haa kawye ton. 13 Bee fajiri en njaha nder gese ni, haa en ndaara to leɗɗe ton mbiliti, teema pindi inabohi maɓɓiti, rummaanooje boo, teema ɗe pinniti. Ton haa gese mi hokkete yiide am. 14 Ɓiɓɓe laafahi uuran haa kine men, ɓiɓɓe leɗɗe cuɓaaɗe ɗon ɓadi en, ɓiɓɓe ɓenduɗe hikka e rowani.

Yimre Suleymaanu 8

Sey ngam welwelo maaɗa cigiimi ɗe. 8:1 To a laatino deerɗam, a hamma am, to a musinno enɗi ɗi daada am! To mi tawi ma yaasi, mi hebbo ma, walaa gooto boo waawi yawaago yam. 2 Suudu daada am ngenwumi yahrugo ma. To en nasti ton, anndinam yiɗugo ma. Inaboojam njillaaɗam mi hokkete, rummaanooje ɓiɗɗaaɗe mi yarnete. 3 Nano maaɗa ɗon waali les hoore am, nyaamo maaɗa ɗon welani ɓandu am. 4 Faanyɓe Urusaliima, mi hunni on: Taa on ndaama min wakkati yiɗugo, sey on ndeena haa saa'i man saalo fuu!

Yimre joweegoore

Rewɓe: 5 Moye debbo garanɗo e ladde to? Moy ɓaariiɗo soobaajo mum, giɗɗo mo? Ɓaŋgeteeɗo: Ndaa, les maŋgoro ki'i mi findini ma, haa nokkuure nde daada ma danyi ma. 6 Jogam booɗɗum, ɓadiiɗum bee ɓernde ma, huufam booɗɗum, cembiɗɗum bee juŋŋgo ma. Yiide sembiɗi, saati ban waade, kaajal saati ban jooɗorde maayɓe. Yiide wulan ban yiite huɓɓanŋge, bana yiite hulniiŋge nde wa'i. 7 Koo ndiyamji cembiɗɗi ilnooji ɗi ke'ataa ngam nyifugo yiide. Goɗɗo gurtinɗo jawdi haa saare, giɗɗo soodugo yiide bee maari, yimɓe cemtinan mo bee yawaare. Deerɗiraaɓe ɓaŋgeteeɗo: 8 Minyiraawo amin o heewtaay tawon, enɗi maako boo pamɗi, mawnaay tawon. Kadi ɗume min kuuwanta deerɗu oo nyande goɗɗo ɗon wara ngam muuya mo? 9 To o laatake mahol haa berniwol, nden bee hisrude cardi min lamsa ngol. Kadiboo, to o laatake dammugal, sey min pala ngal kab bee kaataakowal. Ɓaŋgeteeɗo: 10 Ndaa, mi nandi bee mahol haa berniwol, non boo enɗi am, cuuɗi aynanɗi ngol. Kanjum waɗi mi fottani giɗɗo yam, ngam mi narri bee maako, mi heɓi jam. Ɓaŋɗo: 11 Suleymaanu o mari inabooje, ngesa maajum haa Ba'al-Hamoona. O ɗon halfina ka haa remooɓe, koomoy hokka ngam nafuda maaka ceede cardi saray, ujineere. 12 Yoo, o jaɓa le ujine maako, non remooɓe boo teemeɗɗe ɗiɗi. Ngesa am, inabooje am, min jeyi! 13 An giɗaaɗo am gonɗo nder jarne, soobiraaɓe am ngiɗi a wolwa, townu sawtu ma, accu mi nana: Ɓaŋgeteeɗo: 14 War bee jaawal, an giɗɗo yam, yaawɗa! Sey a laato ban lelwa e koobel dow kooseeje haakooji uurooji.

Esaaya 1

1:1 Ndaa wahayu Esaaya ɓii Amoosa, haala dow Yahuuda e Urusaliima, ka o yi'i nder jamanu Ujiya e Yotam e Akas e Hejekiya, laamiiɓe Yahuuda.

No Allah feliri yimɓe muuɗum

2 Jawmiraawo wi'i: "Onon asamanji, nane. Heɗita, an lesdi, ngam min Jawmiraawo mi ɗon wolwa. Mi mawnini ɓikkoy, mi wuurni koy, ammaa koy tuurtani yam. 3 Ngaari anndi marɗo ɗum, wamnde boo anndi ngaɓaare jawmum. Ammaa Isra'iila walaa anndal, yimɓe am paamataa." 4 Bone laatanto ummaatoore hakke'en, yimɓe roondiiɓe junuuba, asŋgol halluɓe, ɓiɓɓe wonniiɓe. Ɓe acci Jawmiraawo, ɓe njawi Ceniiɗo Isra'iila, ɓe lori ɓaawo. 5 Haa toy ngiɗɗon on ɓesdo fiyeego, onon ɓesdooɓe tuurtol? Hoore fuu nyawi, ɓernde fuu tampi. 6 Diga jaaɓrugal haa yahugo hoore, njamu woodaa, sey kuuduuje e ɓoostanɗe e piyɗe kecce. Ɗe ɓiɗɗaaka, ɗe kaɓɓaaka, ɗe ɗigginaaka nebbam. 7 Lesdi mon laati ladde meere, yiite nyaami gure mon. Jananɓe ɗon kooca ?aamle lesdi mon, ɗon mbonna ndi, onon on ɗon ndaara. 8 Urusaliima lutti bana daŋki nder ngesa inabooje, bana bukkaaru nder ngesa baygooje, bana berniwol ngol konne'en taari ɗum. 9 Sonaa Jawmiraawo honooɓe luttani en seɗɗa, en laatotono bana Sodoma, en nandanno bee Gomorra.

Ewnaandu ngam tuubu

10 Nane wolde Jawmiraawo, onon ardiiɓe Sodoma. Keɗite ekkitinol Allah, onon yimɓe Gomorra. 11 Jawmiraawo wi'i: "Ko yaali yam bee kirsaaɗi mon ɗuuɗɗi? Mi safti jawɗi gulaaɗi e ɓellere nyalbi. Mi seyortaako ?i?am ga'i kalhali e baali e jawɗi be'i. 12 Nde ngaroton sujidango yam, moy umri on yaaɓtugo saare am? 13 Acce waddugo dokkal meere. Urle uurooje ɗe nyidduɗe yeeso am. Juulɗe hakkunde lebbi e nyalɗe ciwtorɗe e mooɓtuki mooɓorle ­- min kam, mi waawataa munyango ɗe, ngam on mbonni ɗe fuu bee hakkeeji mon. 14 Yoŋki am ɗon wanya juulɗe mon hakkunde lebbi e juulɗe mon feere fuu. Ɗe laatani yam dooŋgal, mi somi roondaago. 15 To on mbeeɗi juuɗe mooɗon ngam do'aago, mi wirnan gite am yeeso mooɗon. Koo to on ɗuɗɗini do'aaji, mi nanataa. Ngam juuɗe mooɗon keewi ?i?am. 16 Ngiiwe, laɓɓine ko'e mooɗon, cottine halleende kuuɗe mon yeeso am, acce huuwugo kalluɗum, 17 Ekkite huuwugo ko wooɗi, ɗaɓɓite ko fotti, elte ɓillooɓe, kiitane atiimeejo bee gooŋga, mballe rewɓe yurumɓe. 18 "Kadi, ngare haa mbaɗen kiita" ­- non Jawmiraawo wi'i. "Koo to hakkeeji mooɗon mbooji coy, ɗi ndanwan bana mallimallooje. To ɗi mbooji bana ?i?am, ɗi ndanwan bana hottollo. 19 To on muuyi ɗowtaago, on nyaaman ɓurɗum wooɗugo haa lesdi. 20 Ammaa to on calake, on tuurti, nden kam kaafahi nyaaman on. Min Jawmiraawo wi'i ɗum."

Berniwol keewŋgol hakke

21 Kayto! Berniwol koolaaŋgol naane laati bana debbo jeenoowo. Naane gooŋga'en njooɗi ton, ammaa jonta sey mbarooɓe. 22 An Urusaliima, a nandino bee cardi, ammaa jonta a laatake dalma meere. A inaboojam mbooɗɗam naane, ammaa jonta a jilliraama ndiyam. 23 Ɗowooɓe ma ɗowataako, ɓe sooba'en wuyɓe. Ɓe fuu ɓe ngiɗi dokke, ɓe ɗon ɗaɓɓa ngeenaari jamba. Ammaa ɓe kiitantaako atiime'en bee gooŋga, haala rewɓe yurumɓe yottataako yeeso maɓɓe. 24 Ngam maajum, ndaa ni Allah, Jawmiraawo honooɓe asama, baawɗo Isra'iila wi'i: "Kay! Mi feewtinan ɓernde am haa wanyɓe yam, mi waatoto konne'en am. 25 An Urusaliima, mi waylitan juŋŋgo am dow maaɗa. Mi ɓolinan dalma ma bana bee kilbu, mi wurtinan tuundi ma fuu. 26 Mi hokkan ma hiitooɓe bana naane, dawrooɓe boo bana ɓooyma. Ɓaawoɗon ɓe ewnan ma berniwol gooŋgaaku e hoolaare." 27 Jawmiraawo o gooŋgaajo, koolniiɗo. Ngam maajum o hisnan Urusaliima e tuubanɓe ton fuu. 28 Ammaa tuurtooɓe e hakke'en kalkan halkere woore, accuɓe Jawmiraawo boo nattan. 29 On cemtan ngam on cujidani leɗɗe mawɗe, on keewan semteende ngam on ceyori jarneeji labbi. 30 On laatoto bana lekki makki ki haako mum yoori, bana jarne ɗe ngalaa ndiyam. 31 Bana hottollo wuldata to feetere yiite meemi ko, bana non sembiɗɓe nattiran ngam daliila kuuɗe maɓɓe kalluɗe. Walaa kaɗanɗo halkere.

Esaaya 2

Laamu Jawmiraawo dow duniyaaru

2:1 Ndaa haala dow Yahuuda e Urusaliima ka Jawmiraawo yi'ni Esaaya ɓii Amoosa: 2 Haa timmoode balɗe, hooseere bee suudu Jawmiraawo tabitan haa dow ko'e kooseeje, nde towtan dow towndiije fuu. Ummaatooje fuu ngaran haa maare. 3 Yimɓe ɗuuɗɓe njahan ton, mbi'an: "Ngare, mba''en dow hooseere Jawmiraawo, haa suudu Allah mo Yakubu ɗowtani ɗum. Kaŋko o sappina en laabi maako, enen boo en tokko ɗi." Ngam haa Siyona ekkitinol Jawmiraawo iwata, wolde maako boo haa Urusaliima. 4 O hiitoto hakkunde ummaatooje, o hiitorto le'i ɗuuɗɗi kiita ngooŋduka. Bee kaafaaje maɓɓe ɓe tappan baaneeje, bee labbe maɓɓe boo bafɗi. Walaa ummaatoore meetata ɓaŋgtugo kaafahi dow ummaatoore wonde, ɗe meetataa ekkitaago haɓre. 5 Yimɓe Yakubu, ngare, njehenma nder annoora Jawmiraawo.

Kiita Jawmiraawo dow mawnitiiɓe

6 Ya Allah, a wudini yimɓe ma, danygol Yakubu, ngam ɓe keewi al'aadaaji lesdi fuunaaŋge, ɓe waɗooɓe hiila bana Filisti'en, ɓe alkotiri bee yimɓe jananɓe. 7 Lesdi maɓɓe heewi cardi e kaŋgeeri, ndesaaje maɓɓe ngalaa keerol. Lesdi maɓɓe heewi pucci, mootaaji maɓɓe ngalaa limgal. 8 Lesdi maɓɓe heewi labbi, ɓe ɗon cujidana kuugal juuɗe maɓɓe, ɗum ko kooli maɓɓe mbaɗi. 9 Neɗɗo leestan, koomoy famɗitan, ammaa a yaafantaako ɓe. 10 Naste nder kooseeje, nyukke nder mbulwuldi ngam kultoreeŋgol Jawmiraawo e ɗelko maŋgu maako. 11 Nyalaade maajum mawnitaare neɗɗo jinnan, juro maako leestan. Ammaa Jawmiraawo ɓaŋgoto masin, kaŋko feere maako. 12 Nyalaade maajum Jawmiraawo honooɓe asama leestinan mawnitiiɗum e towɗum e ɓaŋgiiɗum fuu. 13 O halkan leɗɗe Libanon cembiɗɗe e towɗe, e leɗɗe Baasan mawɗe fuu. 14 O leestinan kooseeje e towndiije towɗe. 15 O yibbinan cuuɗi towɗi e mahi cembiɗɗi. 16 O yoolnan koombooje Tarsis mawɗe, ɓurɗe wooɗugo fuu. 17 Mawnitaare neɗɗo jinnan, juro maako leestan. Ammaa Jawmiraawo ɓaŋgoto masin, kaŋko feere maako, nder nyalaade maajum. 18 Ammaa labbi kalkan pat. 19 Yimɓe nastan nder lowi tapaaje e gasɗe lesdi ngam kultoreeŋgol Jawmiraawo e ɗelko maŋgu maako, to o ummake ngam o hulna duniyaaru. 20 Nyalaade maajum yimɓe koo'an labbi muuɗum'en, ɗi ɓe kuuwi ngam sujidango ɗi, ɓe cakkina ɗi haa doombi e bilwili. 21 Nden ɓe nastan nder gaaruuji tapaaje e lowi kooseeje ngam kultoreeŋgol Jawmiraawo e ɗelko maŋgu maako, to o ummake ngam o hulna duniyaaru. 22 Acce hoolaago neɗɗo mo woodi foofaaŋgo tan nder kine muuɗum. Ɗume o nafata?

Esaaya 3

Kiita Jawmiraawo dow Yahuuda e Urusaliima

3:1 Ndaa, Allah, Jawmiraawo honooɓe asama ittan ballal e walliinde nder Urusaliima e Yahuuda, ballal nyaamdu e ballal ndiyam fuu. 2 Non boo cembiɗɗo e konoowo, kiitoowo e annaboojo e baɗoowo hatti e ndottiijo, 3 hooreejo dow cappanɗe nayo e tedduɗo e dawroowo e hiilaajo goniijo e buudeejo. 4 Jawmiraawo jo''inan derke'en ardiiɓe maɓɓe, ɓikkoy laamanto ɓe. 5 Yimɓe ɓillotiran, gorko dow gorko, koomoy fuu dow keeddiɗɗum. Suka ummoto dow ndottiijo, leesɗo dow tedduɗo. 6 Goɗɗo naŋgan deerɗum nder saare baaba mum, wi'an mo: "A mari alkibbaare, laamana min, a mara bille ɗe'e." 7 Nyalaade maajum kaŋko o jaaboto: "Naa mi kurgoowo. Nder saare baaba am walaa nyaamdu, walaa alkibbaare. Taa ndokkeeɗam laamu dow yimɓe." 8 Fakat Urusaliima ɗon yana, Yahuuda ɗon do''o, ngam bolle maɓɓe e kuuɗe maɓɓe ɗon luutana Jawmiraawo, ɓe kulataa tuurtango Allah tedduɗo. 9 ?aggaare ɗon waŋga dow geese maɓɓe, ɗon seedo dow maɓɓe. Ɓe ɗon mbaŋgina hakke maɓɓe bana yimɓe Sodoma, ɓe nyukkataa ɗum. Kayto yoŋkiiji maɓɓe! Ngam ɓe ɗon kuuwa sarru ko'e maɓɓe. 10 Mbi'e gooŋga'en ɓe keɓan saa'a, ngam ɓe nyaaman nafuda kuuɗe maɓɓe. 11 Kayto kalluɗo! O yaran bone, ngam kuugal juuɗe maako loroto dow hoore maako. 12 Ɓikkoy ɗon umra yimɓe am, rewɓe ɗon laamano ɓe. Onon yimɓe am, ɗowooɓe mooɗon ɗon majjina on, ɓe mbonni laawol ngol njahoton. 13 Jawmiraawo ummi ngam o wullo, o ɗon dari ngam o hiito ummaatooje. 14 Jawmiraawo nastan kiita bee ndotti'en e ardiiɓe yimɓe muuɗum, wulloto ɓe: "Onon on nyaami ngesa inabooje. Ko njaɓtuɗon haa laafuɗo, woni nder cuuɗi mooɗon. 15 Koni njaaɓtoton yimɓe am, namoton talaka'en?" Ni Allah, Jawmiraawo honooɓe asama wi'i.

Kiita dow rewɓe Urusaliima

Esaaya 4

16 Too, Jawmiraawo wi'i: "Rewɓe Urusaliima mawniti, nder yahdu maɓɓe ɓe ɗon naɗɗina daande, ɓe ɗon cakkina gite, ɓe ɗon ndajja bee hoolo jawe haa kosɗe maɓɓe. 17 Ngam maajum mi felliɗinan ko'e maɓɓe, mi ittan gaasa dow tiiɗe maɓɓe." 18 Nyalaade ɗon wara nde Jawmiraawo itta fawne jawe kosɗe e sallabiije e suurahoy lewru, 19 e palamje e ceemndeeje e cuddaaje, 20 e mojaaje e pegge e taadorli e paali urdi e layaaji, 21 e kalagaaje kooli e kalagaaje kine, 22 e jaage e gude e marabbaaje e boorooji, 23 e daarorɗe e kaddule e meetali e alkibbaaje. 24 Haa pellel urdi kacceeŋga laatoto, haa pellel taadorgol, ɓoggol, haa pellel moorgol, buulol, haa pellel jaage, buhuuje, haa pellel ngarol boo, alaama njeyaaŋgu. 25 Worɓe Urusaliima maayran bee kaafahi, koo sembiɗɓe maɓɓe boo ndo''oto nder haɓre. 26 Dammuɗe Siyona uumoto, cunoto. Berniwol nandan bee debbo jooɗiiɗo haa lesdi o tembo. 4:1 Nyalaade maajum rewɓe njoweeɗiɗo naŋgan gorko gooto, mbi'an mo: "Min nyaaman nyaamdu amin, min ɓornoto limce amin boo, ammaa accu min ewnire bee innde maaɗa, ittan min mbustu."

Tedduŋgal Urusaliima garanŋgal

2 Nyalaade maajum Jawmiraawo mawninan leɗɗe e haakooji fuu, wo''inan ɗum masin, ?aamle gese laatoto juro e welwelo haa hisɓe Isra'iila. 3 Luttuɓe Urusaliima ɓe Jawmiraawo lutti ɗum, ɓe ewneteeɓe seniiɓe, koomoy bindaaɗo nder Urusaliima ngam o yeeɗa. 4 To Jawmiraawo itti tuundi rewɓe Urusaliima, to o woggi ?i?am ndufaaɗam nder Urusaliima bee ruuhu kiita e nattinki, 5 nden kam, dow nokkuure hooseere Siyona e mooɓorle ton fuu, ruulde Jawmiraawo waŋgan nyalawma, jemma boo cuurɗe e ɗelko yiite. Tedduŋgal Allah laatoto dow berniwol bana cuddirɗum. 6 Tedduŋgal maako hisnan ngol bana laymaaru, ngol laato hisrude yeeso nguli naaŋge e iyeende e hendu saatundu.

Esaaya 5

Balndol ngesa inabooje

5:1 Yoo, sey mi yimana on yimre soobaajo am dow ngesa inabooje maako: Mi woodino ngesa haa townde rimoore. Mi remi ka, wurtini kaa'e e maaka. 2 Mi nyiɓi aynirdu, mi wasi ɓiɗɗirɗum, njubiimi inabooje cuɓaaɗe nder maaka. Mi tammi ka rimantam ɓiɓɓe dakamje, ammaa saa'i ittuki ­- lammuɗe tawmi. 3 Kadi, onon yimɓe haa Urusaliima, e worɓe danyaaɓe nder laamu Yahuuda, mi tori on ɗuuɗɗum on mbaɗa le kiita. Koo ngesa, koo min boo, moy he'i feleego? 4 Koni mi heɓaay ɓiɓɓe belɗe haa maaka? Ko ngejjitmi huuwgo ka? Mbi'e ko lutti! 5 Mi anndina on ko mi huuwata ngesa: Mi ittan kowaagol aynirgol haa maaka, haa na'i e dammooji nattina leɗɗe. Mi yahan mi yibbina mahol taariiŋgol, haa yimɓe fuu ngara, ɓe njaaɓa dow maaka. 6 Mi wilan ka pat, mi meetataa mi rema, taa goɗɗo boo yaha ngam saltugo leɗɗe. Giŋgille e gi'e tan puɗa nder maaka, mi haɗan koo duule boo toɓnugo iyeende. 7 Asee, inabooje man, Allah on mari, fakat Isra'iila ɗum ngesa ngam maako, e worɓe Yahuuda ɗum leɗɗe juɓaaɗe. O ɗaɓɓiti boonuki ­- bonnuki waɗi, o ɗaɓɓi hoolaare ­- o tawi hooloore.

Boneeji garananɗi halluɓe

8 Bone laatanto ɓesdooɓe suudu haa suudu, hawtooɓe ngesa bee ngesa, sey to babal timmi, haa on njooɗo caka lesdi onon feere mooɗon! 9 Jawmiraawo honooɓe asama wolwani noppi am: "Fakat, cuuɗi ɗuuɗɗi ɗi laatoto ladde meere, walaa jooɗiiɓe nder cuuɗi mawɗi booɗɗi. 10 Ngam ngesa inabooje ka ɓoggi sappo, hokkan inaboojam mbulku ngootu, buhu aawdi hokkan ?aamnde taasawo wooto." 11 Bone laatanto dawooɓe cub haa ɓe ɗaɓɓita nguykinoojam, faɓɓooɓe haa esaa'i haa inaboojam jamna ɓe. 12 Moolooru e geegiiru e mbaggu e ciidal e inaboojam, kanjum ɓe kiirdata. Ammaa ɓe kakkilantaa kuugal Jawmiraawo, ɓe ngi'ataa kuuɗe juuɗe maako. 13 Ngam maajum yimɓe am ɓe egginteeɓe, ngam ɓe ngalaa faamu. Tedduɓe maɓɓe maayan bee weelo, mooɓe maɓɓe laahan ngam ɗomka. 14 Ngam maajum joonde maayɓe ɗuɗɗini suuno mum, nde maɓɓiti hunduko jaasɗum. Tedduɓe Urusaliima nastan nde, bee hoolo mooɓre maagol seyiinde fuu. 15 Bana non neɗɗo yanan, koomoy leestan, gite mawnitiiɓe toskoto. 16 Ammaa Jawmiraawo honooɓe ɓaŋgoto nder kiita, Allah Ceniiɗo senorto bee gooŋgaaku. 17 Njawkoy nyaaman ton bana nder ngaynaaka, be'i nduran nder bille berniiji nattuɗi. 18 Bone laatanto fooɗooɓe aybe bee ɓoggi junuuba, bana ga'i pooɗirta moota, ɓe ɗon ɓadina kiita dow hakke maɓɓe bee ɓoggi cembiɗɗi. 19 Ɓe ɗon mbi'a: "Sey Jawmiraawo yaawɗo, o yaawna kuugal maako, haa min ngi'a ngal. Sey Ceniiɗo Isra'iila timmina ko o nufi, haa min annda ɗum." 20 Bone laatanto wi'ooɓe kalluɗum ɗum booɗɗum e booɗɗum ɗum kalluɗum, wartirooɓe nyiɓre jayŋgol e jayŋgol nyiɓre, wartirooɓe kaaɗɗum belɗum e belɗum kaaɗɗum. 21 Bone laatanto laarooɓe ko'e muuɗum'en ɓe hikma'en, yikkooɓe ɓe hakkilɓe. 22 Bone laatanto waawɓe yarugo inaboojam e sembiɗɓe jillugo nguykinoojam, 23 gooŋɗinooɓe kalluɗo ngam ɓe keɓa ngeenaari, ammaa salotooɓe gooŋɗingo mo walaa aybe. 24 Ngam maajum, bana ɗemŋgal yiite nyaamrata calwaaje, bana huɗo joorko jinnirta nder yiite, bana non ɗaɗol maɓɓe nyolan, pindi maɓɓe ummoto bana sollaare. Ngam ɓe cali tawreeta Jawmiraawo honooɓe asama, ɓe njawi wolde Ceniiɗo Isra'iila. 25 Ngam maajum tikkere Jawmiraawo ɗon saata dow yimɓe maako. O ɗon forta juŋŋgo maako dow maɓɓe, o fiya ɓe. Kooseeje ɗon ndiwna, ɓalli maayɓe ɗon mbaali haa laabi bana tuundi haa jiddere. Bee non fuu, tikkere maako feewtaay, juŋŋgo maako ɗon forti tawon. 26 O ɓaŋgtan tuutawal ngam yimɓe daayiiɓe, o luu'anan ɓe haa ɓe ngara diga keerol duniyaaru. Ndaa, law ɓe ngaran bee jaawal. 27 Walaa comɗo caka maɓɓe malla pergotooɗo. Walaa mo ngoŋgata malla ɗaanoto. Taadorgol keesi maɓɓe fistaaki, lokkuli paɗe maɓɓe ta''aay. 28 Kuri maɓɓe ceeɓi, lagaaje maɓɓe tiraama, kororamje pucci maɓɓe caati bana kaa'e, kosɗe mootaaji pucci maɓɓe bana duluuru. 29 Hoolo maɓɓe bana ngo mbarooga, ɓe ɗon ubbo bana ɓiɓɓe mbarooga. Ɓe ubboto, ɓe naŋgan keɓal, ɓe ndaɗan bee maagal, walaa kisnanɗo. 30 Nyalaade maajum ɓe koolan dow Isra'iila bana mbeela. To goɗɗo laari haa lesdi, sey nyiɓre ɓaleere, jayŋgol nyiɓɓi nder duule.

Esaaya 6

No Allah ewnori Esaaya

6:1 Hitaande nde laamiiɗo Ujiya maayi, ngi'mi Jawmiraawo. O jooɗiiɗo dow leeso laamu towŋgo ɓaŋgiiŋgo, gawarle limce maako kebbini haykaliiru. 2 Serafi'en taari mo. Koomoy maɓɓe woodi bileeji joweego: Ɗiɗi ngam wirnugo yeeso, ɗiɗi ngam wirnugo kosɗe, ɗiɗi boo ngam fiirugo. 3 Ɓe ɗon ewnotira: "Ceniiɗo, ceniiɗo, ceniiɗo, non Jawmiraawo honooɓe asama, duniyaaru fuu heewi tedduŋgal maako!" 4 Caɓɓaaje haa dammuɗe haykaliiru ndiwni ngam sawtu ewnooɓe, cuurka hebbini suudu. 5 Nden mbi'mi: "Bone am! Mi ɗon halka, ngam mi goɗɗo soɓa-hundukoojo, mi jooɗiiɗo boo caka yimɓe soɓa-kunduɗe'en. Gite am ngi'i Laamiiɗo, Jawmiraawo honooɓe asama." 6 Gooto serafi'en fiiri wari haa am, ?ulbere yiite woni haa juŋŋgo maako, nde o hoo'uno bee naŋgirgel haa gulduɗum urle. 7 O meemi hunduko am bee maare, o wi'i: "Ndaa, ɗum meemi hunduko ma, jonta aybe ma ittake, hakke ma yaafaama." 8 Mi nani sawtu Jawmiraawo, o wi'i: "Moy nelanmi? Moy yahata ngam amin?" Mi jaabi: "Ndaa yam ɗo, nelam." 9 O wi'i: "Yah, yeccu yimɓe ɓe'e: Bee nanɗe on nanan, ammaa on paamataa. Bee giɗɗe on ngi'an, ammaa on annditittaa. 10 Tekkin ɓerɗe yimɓe ɓe'e, teddin noppi maɓɓe, takku gite maɓɓe, ngam taa ɓe ngi'a bee gite maɓɓe, taa ɓe nana bee noppi maɓɓe, taa ɓerɗe maɓɓe paama, ngam taa ɓe lorto, ɓe nyawndo." 11 Mi ?ami: "Haa ndeye ɗum timmata, ya Jawmiraawo?" O jaabi: "Haa berniiji laato bille, ɗi ngalaa jooɗiiɓe ton, cuuɗi cooya yimɓe, lesdi laato ladde meere, 12 haa Jawmiraawo daayna yimɓe daayiiɗum, nokkuuje accaaɗe ɗuuɗa nder lesdi. 13 To yeɓre maɓɓe woore nder sappo lutti nder lesdi, ɓe nattan kadiboo. Bana ɗaalehi malla lekki makki, to ɗum fe''a, tuggere luttan." (Tuggere maajum woni aawdi ceniindi.)

Esaaya 7

Habaru Esaaya ngam Akas

7:1 Nder jamanu Akas ɓii Yotam ɓii Ujiya, laamiiɗo Yahuuda, Rejin, laamiiɗo Siriya, e Peka ɓii Remaliya, laamiiɗo Isra'iila, njehi haa Urusaliima ngam haɓugo bee maagol. Ammaa ɓe mbaawaay nyaamugo ngol. 2 Saare Daawuda anndinaama: "Jama'aare konu Siriya saŋgini haa lesdi Efrayim." Ɓernde laamiiɗo e ɓerɗe yimɓe maako ndiwni, bana leɗɗe laynde ndiwnirta nder hendu. 3 Jawmiraawo wi'i Esaaya: "Wurta le, fottu bee Akas, an e ɓiya Se'ar-Yasub. Yah haa timmoode laawol ndiyam haa weendu ɓaŋgiindu, haa laawol ngesa lootoowo. 4 Wi' mo: Reenta, sirwa, taa hul, taa ɓernde ma ta''a yeeso docce yiite cuuranɗe ɗiɗi ɗe'e, yeeso tikkere Rejin bee Siriya'en mum, e ɓii Remaliya. 5 Siriya nufani ma kalluɗum, non boo Efrayim e ɓii Remaliya. Ɓe mbi'i: 6 En njah lesdi Yahuuda, en kulna ɓe, en nyaama ɓe, en ndokka ɓii Tabeyel laamu dow maɓɓe. 7 Ngam maajum min Jawmiraawo mi wi'i: Ɗum waɗataako, ɗum laatataako! 8 Ngam sembe Siriya ɓurataa sembe Damas, sembe Damas boo ɓurataa sembe Rejin. Laamu Efrayim boo, hiddeko duuɓi cappanɗe joweego e jowi timma, ngu wonnoto. Ɓaawoɗon ɓe meetataa laataago ummaatoore. 9 Ngam sembe Efrayim ɓurataa sembe Samariya, sembe Samariya boo ɓurataa sembe ɓii Remaliya. Ammaa to on ngalaa nuɗɗinki, nden kam on tabitittaa."

Habaru Esaaya dow Immanuyila

10 Too, Jawmiraawo neldi habaru feere haa Akas, Esaaya wi'i mo: 11 "Ɗaɓɓu alaama haa Allah Jawmiraawo maaɗa. Ɗaɓɓu ka koo nder joonde maayɓe haa les, koo nder asamanji haa dow." 12 Akas wi'i: "Mi ɗaɓɓataa, mi yiɗaa foondugo munyal Jawmiraawo." 13 Esaaya wi'i: "Nane le, onon asŋgol Daawuda! Somnugo yimɓe he'ataa on na, haa comnon koo Allah am boo? 14 Ngam maajum Jawmiraawo bee hoore muuɗum hokkan on alaama: Ndaa, goɗɗo paanyo reedi jonta, o danyan ɓiɗɗo gorko, o ewnan innde maako Immanuyila. 15 Kaŋko o nyaaman kettuŋgol e njumri, sey to o anndi salaago kalluɗum e suɓugo booɗɗum. 16 Ammaa hiddeko saa'i man waɗa, lesdi ndi kulata laamiiɓe mum ɗiɗo, ferwan. 17 Jawmiraawo yahran dow maaɗa e dow yimɓe ma e saare baaba ma nyalɗe bone bana ɗe meeɗaay laataago diga Efrayim seedi bee Yahuuda. O waɗan ɗum bee laamiiɗo Assuura. 18 "Nyalaade maajum Jawmiraawo luu'anan Misra'en, ɓe ngara diga maaje maɓɓe bana buubi, Assuuri'en boo ngara bana nyaaki. 19 Ɓe ngaran, ɓe njippoto ɓe fuu nder waadiiji lugguɗi e gaaruuji kooseeje e bume gi'e e durduɗe fuu. 20 Nyalaade maajum Jawmiraawo nelan beluhi gu'aaki e gaɗa maayo ­- waato laamiiɗo Assuura ­- ki laɓan hoore e fasko, ki ittan wakkude boo. 21 Nyalaade maajum goɗɗo duran wiige e baali ɗiɗi. 22 Ngam ɗuuɗeeŋga kosam o nyaaman kettuŋgol. Koomoy luttanɗo nder lesdi nyaaman kettuŋgol e njumri. 23 Nyalaade maajum, nokkuure inabooje ujineere ɗe saman muuɗum'en ceede cardi ujineere, nokkuure maajum wartan gi'e e giŋgille. 24 Goɗɗo yahan ton bee kuri e lagaawal, ngam lesdi fuu heewan gi'e e giŋgille. 25 Kooseeje demaaɗe bee baanewo fuu, goɗɗo yahataa ton ngam kulol gi'e e giŋgille. Ɗe laatoto durdude na'i e yaaɓtirde baali."

Esaaya 8

Innde ɓii annaboojo

8:1 Too, Jawmiraawo wi'i yam: "Hoo'u alluha makka, windu dow maaka bee bindol koyŋgol: Yaawa-jaɓtiiru Yaawɗa-ndalaagu." 2 Mi hoo'i bee am seedooɓe hoolaaɓe ɗiɗo: Uriya, limanjo, e Jekariya ɓii Yeberikiya. 3 Ɓaawo maajum mi nasti haa debbo am. O reedi, o danyi ɓiɗɗo gorko. Jawmiraawo wi'i yam: "Ewnu mo Yaawa-jaɓtiiru Yaawɗa-ndalaagu. 4 Ngam hiddeko ɓiŋgel annda wi'ugo: Baaba am, malla: Daada am, ɓe ndoondoto risku Damas e jawdi Samariya yeeso laamiiɗo Assuura." 5 Jawmiraawo tokki wolwango yam, wi'i: 6 "Yimɓe ɓe'e ɗon njawo ndiyam Silowam iloojam bee hakkiilo, ammaa ɓe ɗon ndiwna yeeso Rejin e ɓii Remaliya. 7 Ngam maajum, min Jawmiraawo mi yahran ndiyamji Efratis mawɗi cembiɗɗi dow maɓɓe ­- waato laamiiɗo Assuura bee baawɗe muuɗum fuu. Maayo man wurtoto reedu mum, teelan dow pomoole mum fuu. 8 Ngo nastan Yahuuda, ngo hebbinan lesdi, ngo suddan ndi, ngo yottoto daande goɗɗo." Bileeji maago njaajan haa cudda njaajirka lesdi maaɗa fuu, ya Immanuyila. 9 Annde ɗum, onon ummaatooje, ɓerɗe mon ta''an. Keɗite, onon jooɗiiɓe lesɗe daayiiɗe fuu. Taade balmi, ɓerɗe mon ta''an. Taade balmi, ɓerɗe mon ta''an. 10 Nufe nufo, ngo laatoto meere. Mbolwe ko ngiɗɗon, ɗum laatataako. Ngam Allah ɗon wondi bee meeɗen.

Jawmiraawo tan woni kuleteeɗo

11 Too, juŋŋgo Jawmiraawo naŋgi yam, o reentini yam, taa mi tokko laawol yimɓe ɓe'e. O wi'i: 12 "Taa ewne kaɓɓotiral ko yimɓe ɓe'e ewnata kaɓɓotiral. Taa kule ko ɓe kulata, taa kultore boo. 13 Ammaa ciftore min Jawmiraawo honooɓe asama mi ceniiɗo, haa on kulammi, on kultora yeeso am tan. 14 Ngam daliila senaare am mi laatanto laamuuji Isra'iila ɗiɗi bana hayre nde fergata ɓe, bana tapaare nde do''ata ɓe, mi laatanto yimɓe Urusaliima tuuforgol. 15 Ɗuuɗɓe caka maɓɓe pergoto, ɓe ndo''oto, ɓe nameteeɓe, ɓe nastan tuuforgol e kaɓɓorgol."

Kaɗki sarwaago maayɓe

16 Sey mi maɓɓa wahayuuji ɗi'i, mi maɓɓa ekkitinol ngol boo, ngam haa pukara'en am ayna ngol. 17 Mi heɗitoto Jawmiraawo mo wirnani yimɓe Yakubu yeeso muuɗum. Tammunde am ɗon haa maako. 18 Ndaa, min e ɓikkoy koy Jawmiraawo hokkimmi, min laatani Isra'iila alaama e annabaaku iwŋgu haa Jawmiraawo honooɓe asama, jooɗiiɗo dow hooseere Siyona. 19 Yimɓe mbi'an on: "Sey on ?ama sarwotooɓe maayɓe e waɗooɓe hatti, sofndooɓe e lorlortirooɓe bolle. Naa ummaatoore koondeye ɗon ?ama ɗowanteeɓe muuɗum na? Ɓe carwataako maayɓe ngam haala yeeɗɓe na?" 20 Njaabe ɓe: "Sey on nana tawreeta Allah!" To on mbi'ataa bana non, ɓe ngi'ataa fajiri. 21 Ɓe ngiiloto nder lesdi, ɓe ɓilliiɓe e weelaaɓe. To weelo naawi ɓe, ɓe tikkan, ɓe naalan laamiiɗo maɓɓe e Allah maɓɓe. Ɓe tijjoto dow, 22 ɓe ndaaran haa les, ammaa ɓe ngi'an sey ɓillaare e nyiɓre e bone naawɗe, ɓe wudinaaɓe nder nyiɓre.

Laamiiɗo garanɗo

Esaaya 9

23 Fakat, nyiɓre suddataa lesdi ɓilliindi haa foroy. Naane Jawmiraawo yawni lesdi Jabulon e Neftalim, ammaa yeeso ɗo o teddinan lesdi man hakkunde mbeela e lesdi gaɗa Urdun, waato Galili ndi heefeerɓe ɗon njooɗi. 9:1 Yimɓe yahooɓe nder nyiɓre ngi'i annoora makka. Jooɗiiɓe nder lesdi ɗowdi maayde, annoora yayni dow maɓɓe. 2 An ya Jawmiraawo, a ɗuɗɗini welwelo, a mawnini seyo maɓɓe. Ɓe ɗon ceyo yeeso maaɗa bana ɓe ceyorto wakkati codol, bana ɓe mbelmbeltata haa cenduki keɓal konu. 3 Ngam a yewi kaɓɓirgal dooŋgal maɓɓe, e leggal dow balbe maɓɓe, e sawru toonyooɓe ɓe, bana ɓooyma nder nyalaade Madiyan. 4 Paɗe jama'aare konu caatuɗe, e limce keewɗe batteeji ?i?am fuu, ɗe kuɓɓoto, ɗe laatoto nyaamdu yiite. 5 En ndanyanaama ɓiŋgel, en ndokkaama ɓiɗɗo gorko! Laamu wallinaama dow balawal maako. Ɓe ewnan innde maako: Dawroowo kaayeefiijo, Allah cembiɗɗo, Baaba duumiiɗo, Laamɗo salaaman. 6 Baawɗe laamu maako ɓesdoto, jam timmataa dow leeso laamu Daawuda e nder maral maako fuu, haa o sembiɗina laamu maako, o tabitina ngu bee kiita ndarnuka e gooŋgaaku, diga jonta haa foroy. Muuyo Jawmiraawo honooɓe asama timminan ɗum.

Tikkere Jawmiraawo dow Isra'iila

7 Jawmiraawo neli koŋgol dow danygol Yakubu, ngol do''i nder Isra'iila. 8 Yimɓe fuu anndan ngol, Efrayim e jooɗiiɓe Samariya, wolwanɓe bee mawnitaare e elewre ɓernde: 9 "Birikje ngibbi, ammaa min nyiɓtoto bee kaa'e cehaaɗe. Dundeeje pe''aama, ammaa min ɗisan leɗɗe cembiɗɗe haa nokkuuje maaje." 10 Ammaa Jawmiraawo sembiɗini ɓillooɓe ɓe, o ummini konne'en maɓɓe, 11 Siriya'en diga fuunaaŋge e Filisti'en diga hiirnaaŋge. Ɓe moɗan Isra'iila bee hunduko makko. Bee non fuu, tikkere Jawmiraawo feewtaay, juŋŋgo maako ɗon forti tawon. 12 Ammaa yimɓe lortataako haa piyɗo ɓe, ɓe ɗaɓɓitittaa Jawmiraawo honooɓe asama. 13 Ngam maajum Jawmiraawo ta''an nder Isra'iila hoore e wicco, dibinoohi e kewal, nder nyalaade woore. 14 Ndottiijo e tedduɗo, kaŋko woni hoore. Annaboojo anndinɗo fewre, kaŋko woni wicco. 15 Ɗowooɓe ummaatoore nde'e ɗon majjina, ɗowaaɓe maɓɓe boo ɗon majja. 16 Ngam maajum Jawmiraawo ɗelmantaa derke'en maɓɓe, o yurmintaa atiime'en maɓɓe e rewɓe maɓɓe yurumɓe. Ngam ɓe fuu ɓe halluɓe, naafiki'en. Kunduɗe fuu ɗon mbolwa faataare. Bee non fuu, tikkere Jawmiraawo feewtaay, juŋŋgo maako ɗon forti tawon.

Esaaya 10

17 Halleende yimɓe ɗon saŋkito bana yiite. Nge nyaaman gi'e e giŋgille, nge huɓɓan laynde sukkunde, haa ɗum ummo nder cuurɗe bana daŋraŋgal. 18 Tikkere Jawmiraawo honooɓe asama ɗon wula lesdi, yimɓe laati bana nyaamdu yiite, walaa enɗuɗo deerɗum. 19 Ɓe ɗon moɗa haa nyaamo, ammaa weelo ɗon. Ɓe ɗon nyaama haa nano, ammaa ɓe kaarataa. Koomoy ɗon nyaama kusel keeddiɗɗum: 20 Manassa ɗon nyaama Efrayim, Efrayim boo ɗon nyaama Manassa, ɓe ɗiɗo fuu ɓe kawti dow Yahuuda. Bee non fuu, tikkere Jawmiraawo feewtaay, juŋŋgo maako ɗon forti tawon. 10:1 Bone woodani umrooɓe umrooje kalluɗe e tiinooɓe windugo haala sarru, 2 haa ɓe calo gooŋga talaka'en nder kiita, ɓe njaɓta gooŋga laafuɓe, haa maral rewɓe yurumɓe e atiime'en laato keɓal maɓɓe. 3 Ko mbaɗoton nyalaade kiita, to halkere wari diga daayiiɗum? Haa moy ndoggoton ngam ballal? Toy nyukkinton jawdi mon? 4 Walaa ko lutti, sey turaago caka haɓɓaaɓe malla yanugo caka mbaraaɓe. Bee non fuu, tikkere Jawmiraawo feewtaay, juŋŋgo maako ɗon forti tawon.

No Jawmiraawo huuwtinirta laamiiɗo Assuura

5 Too, Jawmiraawo wi'i: "Kayto Assuura! Mi ɗon huuwtinira Assuuri'en bana sawru e ɓoccol ngam fiyugo yimɓe ɓe tikkanmi. 6 Mi nelan ɓe dow ummaatoore hallunde, dow yimɓe tikkinɓe yam, haa ɓe njaɓta keɓal, ɓe eggina ngal, ɓe njaaɓta yimɓe bana mbuuri laawol." 7 Ammaa laamiiɗo Assuura numataa bana non, ɓernde maako nufataako bana non. Ammaa haala halkugo woni haa ɓernde maako, haa o nattina ummaatooje ɗuuɗɗe. 8 O ɗon manto: "Ardiiɓe am, na ɓe fuu ɓe laamiiɓe? 9 Mi nyaami Kalno e Karkemis. Mi nyaami Hamat e Arpada. Mi nyaami Samariya e Damas. 10 Juŋŋgo am yottake laamuuji labbi, labbi maaji ɓuri ɗi Urusaliima e Samariya ɗuuɗugo. 11 Mi halki Samariya e labbi maagol. Mi huuwan kal kal haa Urusaliima e labbi maagol fuu." 12 Ammaa Jawmiraawo wi'i: "To mi timmini kuugal am fuu haa hooseere Siyona e Urusaliima, mi hiitoto laamiiɗo Assuura ngam mantooje maako e mawnitaare maako fuu." 13 Laamiiɗo Assuura ɗon manto: "Bee sembe juŋŋgo am e hakkiilo am kuuwmi ɗum fuu, ngam mi kakkilɗo. Mi wayli keeri ummaatooje, mi jaɓti ndesaaje maɓɓe. Ngam mi cembiɗɗo, ɓortumi laamiiɓe. 14 Juŋŋgo am ɓofti jawdi ummaatooje bana geeraaɗe nder saɓɓo. Bana goɗɗo ɓoftirta geeraaɗe accaaɗe, non ɓoftumi duniyaaru fuu, walaa mo dimbini wileewol, malla mo maɓɓiti hunduko ngam o siika." 15 Ammaa Jawmiraawo wi'i: "Fe''irde juroto dow pe''anɗo bee maare na? Ceekruga mawnitoto dow ceekanɗo bee maaga na? Ɓoccol dimbintaa ɓaŋgtuɗo ɗum, sawru boo ɓaŋgtataa mo laataaki leggal." 16 Ngam maajum Allah, Jawmiraawo honooɓe asama nelan laafere caka fayɓe laamiiɗo Assuura. Les jawdi maako o huɓɓan yiite. 17 Allah mo annoora Isra'iila, laatoto yiite, Allah maɓɓe Ceniiɗo laatoto ɗemŋgal yiite. O wulan gi'e e giŋgille Assuura, o nyaaman ɗe nyalaade woore. 18 O halkan laynde maako woonde e leɗɗe ciraka maako booɗɗe fuu. Ɗum laatoto bana nyawɗo jinnirta. 19 Luttuɗum haa leɗɗe laynde maako, ɗum koyɗum limugo, koo derkeejo boo windan ɗum.

Luttam Isra'iila

20 Nyalaade maajum luttuɓe yimɓe Isra'iila, danygol Yakubu accan hoolaago ummaatoore nde ɓocci ɓe, ammaa bee gooŋga ɓe kooloto Jawmiraawo mo Ceniiɗo nder Isra'iila. 21 Luttam lortoto, luttam danygol Yakubu lortoto haa Allah cembiɗɗo. 22 Koo to yimɓe Isra'iila ɗuuɗiri bana njaareendi maayo, sey luttam maɓɓe lortoto. Halkere tabiti, kiita Allah ngooŋɗuka ilnan nde bana maayo. 23 Ngam Jawmiraawo honooɓe asama timminan kalkuki nder duniyaaru fuu, bana o anniniri ɗum.

No Jawmiraawo hiitorto Assuura

24 Ngam maajum, ndaa ni Allah, Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Onon yimɓe am, jooɗiiɓe haa Siyona, taa kule Assuuri'en, to ɓe ɓocci on bee ɓoccol, to ɓe ɓaŋgti sawru dow mooɗon bana Misra'en kuuwri ɓooyma. 25 Ngam lutti tis, ɓernuki am timman, tikkere am wayloto ngam mi halka ɓe. 26 Min Jawmiraawo honooɓe asama mi ɓaŋgtan ɓoccol dow Assuuri'en, bana kuuwrumi yimɓe Madiyan ɓooyma haa hooseere Oreb. Mi ɓaŋgtan sawru am dow maayo Efratis bana mi ɓaŋgtiri ndu haa Misra. 27 Nyalaade maajum, dooŋgal Assuura sottan e balbe mooɗon, kaɓɓirgal maɓɓe boo e daaɗe mooɗon."

Jahaaŋgal Assuuri'en

28 Konne'en ɗon haa Ayyat, ɓe ta''i caka Migiron. Haa Mikmas ɓe cigi njooɓaaje maɓɓe. 29 Ɓe caali dirtorde, ɓe ɗon mbaala haa Geba. Yimɓe Rama ɗon ndiwna, yimɓe Gibiya Sawulu ɗon ndogga. 30 Ngooke, onon yimɓe Galliima! Nane, onon yimɓe Layisa! Njaabe, onon yimɓe Anatot! 31 Yimɓe Madameena ɗon ndogga, jooɗiiɓe nder Gebiima ɗon ɗaɓɓita haa kisa. 32 Hande konne'en ɗon poofta haa Noba. Ɓe ɗon ndimba juuɗe maɓɓe dow hooseere Siyona, dow berniwol Urusaliima. 33 Ndaa, Allah, Jawmiraawo honooɓe asama fe''an ɓe bana lice bee sembe kulniiɗe, soppan juuta-darɗe'en, leestan ɓaŋgiiɓe. 34 O do''an ɓe bee njamndi bana laynde sukkunde, bana Libanon do''orto yeeso cembiɗɗo.

Esaaya 11

Laamu salaaman

11:1 Tokkindirki laamiiɓe iwɓe haa asŋgol Daawuda ɓii Yessa ta''aama bana lekki. Ammaa bana lisal keccal puɗirta e tuggere lekki, bana non laamiiɗo keso iwan haa asŋgol Daawuda. 2 Ruuhu Jawmiraawo ɗon dow maako, ruuhu hikma e hakkiilo, ruuhu saawari e sembe, ruuhu anndal e kulol Jawmiraawo. 3 O seyorto huuwango Jawmiraawo. O hiitataako fodde giɗɗe gite maako, o ta''ataa kiita fodde nanɗe noppi maako. 4 Ammaa o hiitanto leesɓe bee gooŋga, o ta''an kiita laafuɓe lesdi bana ɗum fotti. Ammaa o halkan toonyoowo bee umroore hunduko maako, bee poofɗe hunduko maako o mbaran kalluɗo. 5 Gooŋga e gooŋgaaku laatoto taadorgol maako. 6 Nden saafaandu hoɗan haa bortel, cirgu waaloto kombi jawgel, nyalahe e baroogel ngondan, ɓiŋgel waynan ɗi. 7 Nagge e paɗɗoowa ndurdan, ɓikkoy maaji mbaaloto nokkuure woore. Mbarooga nyaaman huɗo bana ngaari. 8 Musinanŋgel fijan haa ngaska mboodi, ɓiŋgel entaaŋgel fortan juŋŋgo mum haa lowol foosokre. 9 Walaa kalluɗum, walaa bonnuki dow hooseere Allah seniinde fuu, ngam lesdi heewan anndal Jawmiraawo bana ndiyamji kebbinirta reedu maayo.

Gartuki Isra'iila bee jaalorgal

10 Nyalaade maajum laamiiɗo keso go iwanɗo haa asŋgol Daawuda ɓii Yessa daroto bana tuutawal ngam le'i. Ummaatooje ɗaɓɓitan mo, fooftirde maako laatoto teddunde. 11 Nyalaade maajum Jawmiraawo fortan juŋŋgo muuɗum ɗiɗawre, haa o rimɗina yimɓe maako luttanɓe haa Assuura e Misra e Patrus e Habasi e Elam e Baabila e Hamat e duuɗe mbeela. 12 O ɓaŋgtan tuutawal ngam ummaatooje, o hawtan riiwaaɓe Isra'iila, o mooɓtan saŋkitiiɓe Yahuuda diga alkibilaaji lesdi nayi. 13 Kaajal Efrayim sottan, ɓillooɓe nder Yahuuda nattan. Efrayim meetataa haajugo Yahuuda, Yahuuda boo meetataa ɓillugo Efrayim. 14 Le'i ɗiɗi fuu ukkanto Filisti'en haa hiirnaaŋge, ɓe njaɓtan mardi yimɓe fuunaaŋge. Juuɗe maɓɓe ngaran dow Edoom e Mo'ab, yimɓe Ammoon ɗowtanto ɓe. 15 Jawmiraawo yoornan maayo Niil, ɓeeɓnan maayo Efratis. Bee nguli poofɗe maako o seekan ngo, ngo warta maahoy njoweeɗiɗoy, haa goɗɗo eero koy bee paɗe. 16 Bana non laawol ɗon ngam luttam yimɓe maako, luttanɓe haa Assuura, bana laawol laatorani Isra'iila'en ɓooyma, saa'i gurtaaki maɓɓe e Misra.

Esaaya 12

Yimre yettoore

12:1 Nyalaade maajum yimɓe mbi'an: "Mi maŋgtan ma, ya Jawmiraawo! A tikkani yam, ammaa tikkere ma feewti, a de'itini yam. 2 Allah woni kisndam am, mi ɗon hoolo mo, mi diwnataa. Jawmiraawo woni sembe am e daliila yimre am, kaŋko woni Kisnoowo yam." 3 Bee seyo nyeɗoton ndiyam haa ceeɓooje, bana non on ceyorto Allah mo seeɓoore kisndam. 4 On mbi'an nyalaade maajum: "Ngette Jawmiraawo, ewne innde maako ngam ballal, ngecce kuuɗe maako caka ummaatooje, ciftinore no innde maako ɓaŋgori. 5 Ngimane Jawmiraawo, ngam o huuwi kuuɗe mawɗe, anndine duniyaaru fuu habaru maajum. 6 Ceye, mbelmbelte, onon jooɗiiɓe haa Siyona, ngam Ceniiɗo Isra'iila o mawɗo caka mooɗon."

Esaaya 13

Koŋgol dow Baabila

13:1 Ndaa koŋgol dow Baabila, ɗum ko Esaaya ɓii Amoosa yi'i: 2 Ndarne tuutawal dow hooseere sookre. Ngookane honooɓe. Ɓaase ɓe, haa ɓe nasta dammuɗe tedda-asli'en. 3 Jawmiraawo umri sembiɗɓe mum senaaɓe, jurotooɓe bee seyo, ngam ɓe timmina kiita maako dow yimɓe ɓe o tikkani ɗum. 4 Nane, hoolo dow kooseeje, bana yimɓe ɗuuɗɓe! Nane, hoolo laamuuji e ummaatooje mooɓtiiɗe, Jawmiraawo honooɓe asama ɗon taaskitina jama'aare konu muuɗum. 5 Ɓe ɗon ngara diga lesdi nyaayiindi, diga keerol asama. Ndaa Jawmiraawo e balmi tikkere maako ngam kalkuki lesdi fuu. 6 Mboye, ngam nyalaade Jawmiraawo ɓaditake, nde ɗon wara bee nattinki e Allah Baawɗo. 7 Ngam maajum juuɗe fuu tampan, ɓerɗe yimɓe fuu ɓolwan. 8 Ɓe mbemboto, luuwe naŋgan ɓe bana ɓesnanɗo, ɓe cutindiran, geese maɓɓe ngulan ngam semteende. 9 Ndaa, nyalaade Jawmiraawo hulniinde ɗon wara bee ɓernuki e tikkere saatunde. Duniyaaru laatoto ladde meere, hakke'en fuu nattan. 10 Koode asama e dulooje muuɗum'en accan yaynugo. Naaŋge nyiɓɓan saa'i nge fuɗata, lewru boo accan yaynugo. 11 Jawmiraawo wi'i: "Mi hiitoto halleende duniyaaru e junuuba halluɓe. Mi timminan mawnitaare mawnitiiɓe, mi leestinan elewre toonyooɓe. 12 Daɗanɓe ɗuuɗataa, kaŋgeeri laaɓndi iwndi lesdi Ofir ɓuran ɓe ɗuuɗugo. 13 Ngam maajum ndimbanmi asama, lesdi diwnan, sottan e nokkuure muuɗum ngam ɓernuki Jawmiraawo honooɓe asama, nyalaade nde tikkere am saatata. 14 Jananɓe wonɓe haa Baabila fuu ndoggan, kootan, koomoy haa lesdi muuɗum, bana lelji diiwaaɗi, bana tokkere dammooje nde walaa gaynaako. 15 To konne'en tawi goɗɗo, ɓe njuwan mo. To ɓe naŋgi goɗɗo, ɓe mbaran mo bee kaafahi. 16 Saa'i yimɓe Baabila ɗon ndaara, konne'en mbaran ɓikkoy maɓɓe, mbilan cuuɗi maɓɓe, toskan rewɓe maɓɓe boo." 17 Allah wi'i: "Mi umminan Medi'en dow Baabila. Kamɓe ɓe kakkilantaa cardi, ɓe ceyortaako kaŋgeeri. 18 Lagaaje maɓɓe e kuri maɓɓe ndo''an suka'en, ɓe njurmintaa danygol reedu, gite maɓɓe enɗataa ɓikkoy. 19 Baabila, fawne laamuuji, juro e mawnitaare Kaldiya'en, laatoto bana Sodoma e Gomorra, saa'i mi wayliti ɗi. 20 Walaa mo jooɗoto ton, haa foroy, diga yidere haa yidere. Walaa Araɓjo darnanɗo laymaaru muuɗum ton, waynaaɓe boo mbaaltintaa dabbaaji ton. 21 Ammaa dabbaaji ladde mbaalan ton, duujiije kebbinan cuuɗi Baabila, dabbi njooɗoto ton, ginnaaji ndiwan ton. 22 Dawaaɗi mboyan nder cuuɗi maagol mawɗi, doldolɗe boo nder cuuɗi maagol neeminiiɗi. Wakkati maagol ɓadake warugo, balɗe maagol njuttintaake."

Esaaya 14

Jancoore dow laamiiɗo Baabila

14:1 Fakat, Jawmiraawo hinnoto danygol Yakubu, o suɓan yimɓe Isra'iila fahin. O jo''inan ɓe nder lesdi maɓɓe fahin. Jananɓe ɗakkotiran bee maɓɓe, kawtanan yimɓe Yakubu. 2 Ummaatooje goɗɗe njahran ɓe haa lesdi maɓɓe ndi Jawmiraawo marni ɓe. Ton ummaatooje ɗe'e laatoto maccuɓe e horɓe maɓɓe. Ɓe kaɓɓan haɓɓooɓe ɓe, ɓe laamoto dow ɓillooɓe ɓe. 3 Jawmiraawo siwtinan yimɓe Isra'iila e laruura e torra e kuuɗe caatuɗe ɗe laamiiɗo Baabila doolino ɓe huuwugo. 4 Saa'i maajum ɓe ngiman jancoore nde'e dow laamiiɗo Baabila: "Yowwa, ɓilloowo do''i, ɓillaare timmi! 5 Jawmiraawo yewi ɓoccol kalluɗo e sawru toonyoowo. 6 A fiyi le'i bee tikkere, walaa accugo. A dooli ummaatooje bee ɓernuki e toonyaare, walaa naŋgtugo. 7 Lesdi fuu ɗon siwto, ɗon foofta, yimɓe ɗon mbelmbelta. 8 Koo leɗɗe boo ɗon ceyoro do''ere ma, leɗɗe Libanon cembiɗɗe fuu. Diga a ɗon waali, walaa garanɗo fe''ugo ɗe. 9 "Joonde maayɓe haa les ɗon dimbo ngam jaɓɓaago ma. Nde ummini mbeeluuji mawɓe lesdi fuu ngam maaɗa, nde ummini laamiiɓe ummaatooje fuu e leese laamu maɓɓe. 10 Ɓe fuu ɓe mbi'an ma: Jonta an boo a tampuɗo, a nanduɗo bee amin. 11 Daraja ma do''i nder joonde maayɓe bee hoolo moolooji ma fuu. Gilɗi laati be''itte ma, gilɗi boo gudel ma." 12 Kayto! A do''i e asama, an horre ɗelkoore, ɓii- beɗgol! A yani haa lesdi, an jaaliiɗo ummaatooje! 13 A numi nder ɓernde ma: Mi eeŋgan haa asama, mi ɓaŋgtan leeso laamu am towɗum haa dow koode Allah, mi jooɗoto dow hooseere mooɓorde ɗowanteeɓe daayiiɗum haa woyla. 14 Mi eeŋgan dow duule ɓaŋgiiɗe, mi nandinan hoore am bee Allah Ɓaŋgiiɗo. 15 Ammaa a do''aama nder joonde maayɓe, nder ngaska ɓurka luggugo. 16 Yi'anɓe ma fuu cutan ma, ndaaran ma. Ɓe ?aman: "Kaŋko woni gorko diwnuɗo lesdi e dimbuɗo laamuuji na? 17 Kaŋko o wartiri duniyaaru ladde meere, o yibbini berniiji, o yoofaay haɓɓaaɓe maako, ɓe koota lesdi maɓɓe." 18 Laamiiɓe ummaatooje fuu ɗon mbaali bee tedduŋgal, koomoy nder yenaande mum. 19 Ammaa an, a wudinaama bana lisal nyidduŋgal, walaa yenaande. A cuddaaɗo bee mbaraaɓe, bee yuwaaɓe kaafahi, wudinaaɓe haa kaa'e nder ngaska, bana caaɗŋgu njaaɓtaaŋgu. 20 A hawtataa bee laamiiɓe woɗɓe nder yenaande, ngam a wonni lesdi ma, a mbari yimɓe ma. Danygol kalluɗo ewnataake haa abada. 21 Taaskane ɓiɓɓe maako warŋgo ngam junuuba kaakaaji maɓɓe. Taa ɓe ummito, ɓe mara lesdi, ɓe kebbina duniyaaru bee berniiji. 22 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Mi ummanto Baabila. Mi nattinan tedduɓe e luttuɓe ton, lenyol e asŋgol. Min Jawmiraawo wi'i ɗum. 23 Mi wartiran ngol waalowol e maral caŋgale. Mi wuuwan ngol bee buurɗi kalkuki. Min Jawmiraawo honooɓe asama wi'i ɗum."

Koŋgol dow Assuura

24 Too, Jawmiraawo honooɓe asama hunake, wi'i: "Fakat, bana numrumi, non ɗum laatorto, bana nuforiimi, non ɗum timmirta: 25 Mi fusan Assuuri'en nder lesdi am, mi yaaɓtan ɓe dow kooseeje am. Kaɓɓirgal maɓɓe sottan e yimɓe am, dooŋgal maɓɓe boo e balbe maɓɓe. 26 Kanjum woni nufo am ta''aaŋgo dow duniyaaru fuu. Kanjum woni juŋŋgo am fortaaŋgo dow ummaatooje fuu." 27 Jawmiraawo honooɓe asama waɗi anniya, moy meeriɗinta ka? O forti juŋŋgo maako, moy haɗata ngo?

Koŋgol dow Filistiya

28 Hitaande nde laamiiɗo Akas maayi, koŋgol ngo'ol wari: 29 Onon yimɓe Filistiya, sawru fiyndu on yewi. Ammaa taa ceye! To mboodi waati, foosokre waran haa pellel maari. Haa yeeraande foosokre, mboodi piiroori ngiteleeri wurtoto. 30 Jawmiraawo nyaamnan talaka'en yimɓe maako bana gaynaako, ɓe mbaaloto bee de'ere. Ammaa onon Filisti'en, o mbaran on bee weelo, taa gooto mon lutta. 31 Ngooke ngam ballal, onon berniiji Filisti'en fuu! Kultore on fuu! Collawal ɗon wara diga woyla, ɗum jama'aare konu. Walaa dimbotooɗo nder caffuuji maare. 32 Ɗume en njaaboto nelaaɓe Filisti'en? En mbi'a ɓe: "Jawmiraawo jo''ini Siyona, laafuɓe yimɓe maako tawan hisrude ton."

Esaaya 15

Koŋgol dow Mo'ab

15:1 Ndaa koŋgol dow Mo'ab. Jemmaare nde ɓe ukkani Ar- Mo'ab, ngol natti. Jemmaare nde ɓe ukkani Kir-Mo'ab, ngol natti. 2 Jooɗiiɓe haa Dibon ɗon mba''o haa nokkuuje towɗe cenaaɗe ngam woyugo ton. Yimɓe Mo'ab ɗon mboya berniiji Nebo e Medeba. Dow ko'e maɓɓe fuu buulol waɗi, bakkuɗe fuu laɓi. 3 Dow laabi Mo'ab ɓe ɗon ɓorno buhuuje. Dow soorowol cuuɗi ɓe ɗon mboya, ɓe ɗon ilna gonɗi. 4 Jooɗiiɓe haa Hesbon e Ele'ale ɗon ngooka, hoolo maɓɓe ɗon yotto Yahas. Ngam maajum ɓorniiɓe balmi nder Mo'ab ɗon koola, yoŋkiiji maɓɓe ɗon ndiwna nder maɓɓe. 5 Ɓernde am ɗon woya dow lesdi Mo'ab. Ngam dogguɓe maari ɗon ndogga haa yotti Jo'ar e Egilat-Silisiya. Ɓe ɗon mba''o wa''orde Lukit bee bojji. Dow laawol Horonayim ɓe ɗon mbaɗa gookaali. 6 Ndiyamji Nimrim ɓeeɓoto. Huɗo ɗayli, haako jinni, walaa keccum sam. 7 Ngam maajum ɓe njahran njooɓaaje maɓɓe e ndesaaje maɓɓe haa gaɗa maayel ribribe. 8 Gookaali ɗon nane haa keeri Mo'ab fuu. Bojji maɓɓe ɗon njotto Egilayim e Biir-Elim. 9 Ndiyamji Dimoon keewi ?i?am, ngam Allah yowanan Dimoon ɓesdaari bone: Mbarooga dow daɗɓe Mo'ab e dow luttuɓe nder lesdi fuu.

Esaaya 16

Daɗɓe Mo'ab haa Yahuuda

16:1 Diga berniwol Sela nder ladde, yimɓe Mo'ab neldan jawgel haa hooseere Siyona. Ngel dokkal ngam laamiiɗo Yahuuda. 2 Bana colli giilotooɗi, bana ɓikkoy colli ndiiwaakoy e saɓɓo, non yimɓe Mo'ab ndeenirta haa eerorɗe Arnon. 3 Ɓe mbi'an yimɓe Yahuuda: "Ndawrane min, ta''e haala. Ayne min bana ɗowdi lekki saa'i naaŋge ɗon wula. Cuuɗe riiwaaɓe, taa mbaŋgine yiilotooɓe. 4 Acce riiwaaɓe Mo'ab koɗa haa mooɗon, laatane min hisrude yeeso bonnoowo." Ɓillaare timman, bonnuki jinnan, toonyooɓe majjan e lesdi. 5 Leeso laamu tabitan bee hinnuye, goɗɗo asŋgol Daawuda jooɗoto dow maago bee gooŋgaaku. O kiitoowo ɗaɓɓuɗo ko fotti, annduɗo gooŋga. 6 Yimɓe Yahuuda mbi'an: "Min nani mawnitaare Mo'ab, ɓe mawnitiiɓe masin. Min nani haala maɓɓe e mawnitaare maɓɓe e ?aggaare maɓɓe, ammaa juro maɓɓe woni meere." 7 Ngam maajum, sey yimɓe Mo'ab mboya ngam bone. Ɓe fuu ɓe mboyan to ɓe ciftori tame inabooje joorɗe iwɗe Kir-Hareseet. 8 Ngam gese Hesbon njoori, non boo gese inabooje haa Sibama fuu. Ɓiɓɓe maaje booɗɗe nguykini jawmiraaɓe ummaatooje. Naane lice maaje njotti Ya'ajer, ɗe ngiili nder ladde. Ɗe njaaji haa njotti weendu manda. 9 Ngam maajum mboydanmi bee Ya'ajer dow inabooje Sibama. Onon Hesbon e Ele'ale, mi soofnan on bee gonɗi am. Ngam wookaandu konu ukki dow ittuki ɓiɓɓe leɗɗe mon e inabooje mon. 10 Seyo e welwelo jinni haa gese mon, haa gese inabooje walaa gimol koo gamol. Walaa ɓiɗɗoowo inaboojam nder ɓiɗɗirde, hoolo seyo ɓiɗɗooɓe ɗon jeeɗi. 11 Teteki am ɗon conya bana moolooru ngam halkere Mo'ab, ɓernde am ɗon woya ngam Kir-Heeres. 12 Yimɓe Mo'ab ɗon tiina haa nokkuuje towɗe cenaaɗe, ɓe ɗon nasta suudu maɓɓe seniindu ngam do'aago, ammaa ɓe kumtataa sam. 13 Kanjum woni koŋgol ngol Jawmiraawo wolwino dow Mo'ab. 14 Ammaa jonta am Jawmiraawo wi'i "Lutti duuɓi tati naawɗi, nden risku Mo'ab majjan, non boo mooɓre maɓɓe mawnde fuu."

Esaaya 17

No Allah hiitorto Damas e Isra'iila

17:1 Ndaa koŋgol dow Damas. Jawmiraawo wi'i: "Yeeso ɗo, Damas laatataako berniwol, ngol laatoto nokkuure bille. 2 Berniiji Siriya perwan haa foroy, ɗi laatoto durduɗe dabbaaji. Tokke mbaaloto ton, walaa kulnanɗo ɗe. 3 Hisrude sembinde woodaa nder lesdi Efrayim, laamu Damas majjan. Luttuɓe Siriya toskoto bana yimɓe Isra'iila." Non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. 4 "Nyalaade maajum tedduŋgal yimɓe Yakubu jinnan, risku maɓɓe wartan laafere. 5 Isra'iila nandan bee ngesa, ɓaawo codoowo naŋgi ?ombe gawri, juŋŋgo maako ta''i cammeeje. Isra'iila ferwan bana ngesa nder waadiwol Refayim ɓaawo ɓoftuki caamndi. 6 Sey woɗɓe maɓɓe luttan, bana ɓaawo cammol jaytunje: ɓiɓɓe ɗiɗi koo tati haa hoore jaytunhi, nayi koo jowi haa lice maaki. Min Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila mi wi'i ɗum." 7 Nyalaade maajum yimɓe ndaaran tagɗo ɗum'en, kuusitinan gite muuɗum'en dow Ceniiɗo Isra'iila. 8 Ɓe ndaarataa kirsirɗe, kuugal juuɗe maɓɓe. Ɓe kakkilantaa ko kooli maɓɓe mbaɗi, koo labbi Asterot koo gulduɗe urle. 9 Nyalaade maajum, berniiji maɓɓe cembiɗɗi perwan bana berniiji Hewi'en e Amoori'en, bana nokkuuje ɗe ɓe acci yeeso yimɓe Isra'iila, ɗum laatoto ladde meere. 10 Onon Isra'iila'en, on ngejjiti Allah, kisnoowo on, aynoowo on bana hooseere sembinde. Ammaa on ɗon njubo jarne booɗɗe, ngam on cujidana ɗowanteeɗo jananno ton. 11 Ammaa koo to pindi mawni nyande on njubi ɗi, koo to aawdi fuɗi fajiri nde on aawi ndi, on keɓataa ?aamnde, sey nyawu kalluŋgu e torra ka walaa daama. 12 Kayto! Hoolo jama'aaje ɗuuɗɗe! Ɗe ɗon koola bana hoolo mbeela. Dukoore ummaatooje! Ɗe ɗon nduka bana dukoore ndiyamji mawɗi. 13 Ii, ummaatooje ɗon ɓadito bana ndiyamji ɗuuɗɗi. Ammaa Jawmiraawo telɓanan ɓe, ɓe ndoggan daayiiɗum, ɓe riiwaaɓe bana nyaande kooseeje yeeso hendu, bana collawal yeeso duluuru. 14 Saa'i kiikiɗe, ɓe ɗon kulna woɗɓe. Hiddeko weeta, ɓe ngoodaa. Kanjum woni geɗal wilooɓe en e jaɓtooɓe maral men.

Esaaya 18

Wahayu dow Habasi

18:1 Kayto lesdi hoolo bileeji, lesdi gaɗa maaje Habasi, 2 nelanndi nelaaɓe dow mbeela nder koombooje kuuwraaɗe bee kewe. Onon nelaaɓe yaawɗotooɓe, koote haa ummaatoore yimɓe juutɓe ɓorowɓe, yimɓe hulaaɓe kootoy, marɓe sembe e baawɗe, maaje ceeki lesdi maɓɓe. 3 Onon yimɓe duniyaaru fuu, onon wonɓe dow lesdi, to ɓe ndarni tuutawal dow kooseeje, ndaare. To ɓe puufi luwal konu, nane. 4 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i yam: "Mi ɗon jooɗi haa nokkuure am, mi ɗon laara mi de'iɗɗo bana nguli mbelndi haa jayŋgol naaŋge, bana duule saawawre nder nguleeŋga ?aamnde. 5 Ngam hiddeko ɓe itta inabooje, to pindi caami, ndimi ɓiɓɓe, konne'en kalkan Habasi'en, bana laɓi ta''irta lice inabooje. 6 Konne'en accan ɓalli maɓɓe ngam jigaaje kooseeje e dabbaaji ladde. Jigaaje ceeɗan dow maɓɓe, dabbaaji ladde boo nduuman dow maɓɓe." 7 Wakkati maajum, yimɓe juutɓe ɓorowɓe, hulaaɓe kootoy, marɓe sembe e baawɗe, jooɗiiɓe lesdi ceekaandi bee maaje, yimɓe ɓe'e ngaddanan Jawmiraawo honooɓe asama dokke haa nokkuure innde maako, haa hooseere Siyona.

Esaaya 19

Koŋgol dow Misra

19:1 Ndaa koŋgol dow Misra. Jawmiraawo ɗon wara haa Misra bee jaawal, o ba''iiɗo ruulde. Labbi Misra ɗon ndiwna yeeso maako, ɓerɗe Misra'en ɗon ɓolwa nder maɓɓe. 2 "Mi umminan Misra dow Misra, ɓe kaɓan, koomoy bee deerɗum, koomoy fuu bee keeddiɗɗum, berniwol bee berniwol e laamu bee laamu. 3 Hakkiilooji Misra'en majjan nder maɓɓe, mi meeriɗinan nufayeeji maɓɓe. Ɓe ?aman labbi e sarwotooɓe maayɓe e hiilooɓe e laarooɓe. 4 Mi hokkan Misra'en haa juŋŋgo jawmiraawo caatuɗo, laamiiɗo kalluɗo laamanto ɓe. Min Allah Jawmiraawo honooɓe asama mi wi'i ɗum." 5 Ndiyam maayo leestan, maayo jinnan, ɓeeɓoto. 6 Maaje fuu kaccan, ilduɗe Misra ustoto, ɓeeɓoto, huɗo e kewe ɗaylan. 7 Durduɗe maayo gonɗe haa pomoole maago, e gese haa maayo fuu njooran. Ko mawni ton, saŋkitoto, nattan. 8 Ngaawooɓe liɗɗi uumoto, sakkinooɓe biccirgal nder maayo mboyan, wubooɓe jubaaji dow ndiyam cunoto. 9 Mottooɓe hottollo e waɗooɓe limce mbemboto. 10 Sannyooɓe tampan, ɓerɗe huuwanooɓe ngeenaari fuu ta''an. 11 Ardiiɓe berniwol Jo'an, ɓe faataaɓe. Dawrooɓe Firawna ɓurduɓe hakkiilo mbaɗan saawari meere. Koni ɓe mbi'ata Firawna: "Mi ɓii hikma'en, mi danygol laamiiɓe ɓooyma." 12 An laamiiɗo Misra, toy hikma'en maaɗa? Sey ɓe mbolwa, ɓe anndine ko Jawmiraawo honooɓe asama nufi dow Misra. 13 Ardiiɓe Jo'an laati faataaɓe, ardiiɓe Memfis mbaɗaama rikisi, hoore'en le'i Misra majjini ummaatoore. 14 Jawmiraawo loowi ruuhu giilol nder maɓɓe, haa ɓe majjina Misra nder kuuɗe muuɗum fuu, bana guykuɗo talloto nder tuure mum. 15 Walaa kuugal booɗŋgal nder Misra ngal hoore malla wicco malla dibinoohi malla kewal timminta ɗum. 16 Nyalaade maajum Misra'en nandan bee rewɓe, ɓe kulan, ɓe ndiwnan to Jawmiraawo honooɓe asama ɓaŋgti juŋŋgo mum dow maɓɓe. 17 Lesdi Yahuuda laatanto Misra daliila kultoreeŋgol. Koondeye goɗɗo wolwata haala Yahuuda, ɓe ndiwnan ngam nufo Jawmiraawo honooɓe asama ngo o nufani ɓe. 18 Nyalaade maajum, nder berniiji Misra jowi yimɓe mbolwan ibraniŋkoore, ɓe kunorto bee innde Jawmiraawo honooɓe asama. Innde gootol maaji Berniwol-naaŋge. 19 Nyalaade maajum Jawmiraawo maran hirsirde haa caka lesdi Misra, hayre siftinorde laatanto Jawmiraawo baŋge keerol maari. 20 Ɗum alaama e seedamku ngam maako nder lesdi Misra. To konne'en ɓilli ɓe, ɓe toroto Jawmiraawo. Kaŋko o nelan ɓe goɗɗo kisnoowo ɓe. 21 Jawmiraawo anndinan hoore muuɗum haa Misra'en, nyalaade maajum ɓe anndan mo. Ɓe teddinan mo bee kirseteeɗi e dokke nyaamdu. Ɓe toganto Jawmiraawo togayeeje+, ɓe kebbinan ɗe boo. 22 Jawmiraawo fiyan Misra'en. O fiyan ɓe, ammaa o hurgan ɓe boo. Ɓe ngaylitoto haa Jawmiraawo, kaŋko o jaɓan tornde maɓɓe, o hurgan ɓe. 23 Nyalaade maajum laawol laatoto diga Misra haa Assuura. Assuuri'en njahan haa Misra, Misra'en boo njahan haa Assuura. Misra'en e Assuuri'en kawtan, teddinan Jawmiraawo. 24 Nyalaade maajum Yahuuda laatoto tataɓo nder kawtal bee Misra e Assuura, ummaatooje tati ɗe'e laatoto daliila barkiɗinki ngam duniyaaru fuu. 25 Jawmiraawo barkiɗinan ɓe, wi'an: "Barka laatanto Misra, lenyol am, e Assuura, kuugal juuɗe am, e Yahuuda, maral am."

Esaaya 20

Annaboojo tembo

20:1 Yoo, Sargon, laamiiɗo Assuura neli hooreejo jama'aare konu mum haa Ajootus. Kaŋko o haɓi bee Ajootus, nyaami ngol. 2 Duuɓi tati hiddeko ɗum laato, Jawmiraawo wi'no Esaaya ɓii Amoosa: "Fistu buhuure dow keesi ma, faɗɗita paɗe ma boo." Esaaya huuwi non, o yehi o tembo, walaa paɗe boo. 3 Nde Ajootus do''i, Jawmiraawo wi'i: "Duuɓi tati suka am Esaaya yehi o tembo, walaa paɗe boo, o laati alaama e misaalu ngam Misra e Habasi. 4 Bana non laamiiɗo Assuura egginan haɓɓaaɓe Misra e Habasi, derke'en e ndotti'en fuu ɓe tembuɓe, ɓe ngalaa paɗe, dubbe meere, ɗum mbustu dow Misra. 5 Nden kam ɓe mbemboto nder Yahuuda. Ɓe cemtan ngam Habasi, tammunde hayru maɓɓe, e Misra, juro maɓɓe. 6 Nyalaade maajum jooɗiiɓe haa fomoonde mbeela mbi'an: Ndaa, bana ni tammunde men wa'i. En ndoggi haa ummaatooje ɗe'e ngam kisen yeeso laamiiɗo Assuura. Noy kisreten jonta?"

Esaaya 21

Do''ere Baabila

21:1 Ndaa koŋgol dow Baabila. Bana duluuji bifanɗi haa lesdi fombina, non ɗum warata diga ladde, diga lesdi kulniindi. 2 Allah yi'ni yam kuuje naawɗe: Jamboowo ɗon jambo, biloowo ɗon wila. "Hey, jama'aare Elamiya, ngare! Jama'aare Mediya, ɓille berniiji! Min Jawmiraawo mi timminan uumaali yimɓe dow Baabila." 3 Ko ngi'mi, ko nanmi, dimbini keesi am, luuwe naŋgi yam bana luuwe ɓesnanɗo. 4 Hoore am ɗon yiilo, kultoreeŋgol ɗon hulnammi. Maŋgariba ka keppanmi ɗum, laatani yam daliila diwnol. 5 Mi yi'i ɓe ɗon mbe''ita daago, ɓe ɗon njo''ina taasawo, ɓe ɗon nyaama, ɓe ɗon njara. Nden umroore: "Umme, hoore'en, nguje bawarɗe bee nebbam!" 6 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i yam: "Darnu aynoowo! Ko o yi'ata fuu, o wi'a. 7 To o yi'i jahaaŋgal wa''iiɓe pucci, wa''iiɓe pucci waranɓe ɗiɗo ɗiɗo, jahaaŋgal bamɗe e jahaaŋgal geelooɗi, nden kam sey o heɗito bee hakkiilo masin." 8 Ndaa, aynoowo ɗon hoola: "Barkaama, mi dari dow suudu aynirɗum, mi waɗi aynol jemma e naaŋge fuu." ­- 9 Ndaa, jahaaŋgal wa''iiɓe pucci ɗon wara, wa''iiɓe pucci waranɓe ɗiɗo ɗiɗo. Aynoowo ɗon hoola: "Ngol do''i, Baabila do''i! Fotooji labbi maagol cehaaɗi fuu pusi, ɗon mbaali haa lesdi." 10 Kayto! lenyol am corɓaaŋgol bana gawri! Ko nanmi haa Jawmiraawo honooɓe asama, ɗowanteeɗo Isra'iila, kanjum mbi'mi on.

Koŋgol dow Duuma

11 Ndaa koŋgol dow Duuma. Haa kooseeje Se'ir ɓe ɗon ewno yam: "Aynoowo, noy jemma jeŋgiri? Aynoowo, ndey jemma timmata?" 12 Mi ɗon jaabo: "Subaha waɗan, ammaa jemma lutti. To ?amtugo, ngare fahin, ?amte kadi."

Koŋgol dow Arabiya

13 Ndaa koŋgol dow Arabiya. Nder guuɓe, nder ladde Arabiya mbaaloton, onon jahaale Dedani'en. 14 Ngaddane ɗomɗaaɓe ndiyam. Onon jooɗiiɓe nder lesdi Tema, ndokke yiilotooɓe nyaamdu. 15 Ngam ɓe ɗon ndogga yeeso kaafahi, yeeso kaafahi losaaki e lagaawal tiraaŋgal, yeeso caatal konu. 16 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i yam: "Lutti nduuɓu naawŋgu, nden tedduŋgal Keedar fuu jinnan. 17 Limgal waawɓe lagaaje luttanɓe haa yimɓe Keedar famɗan masin. Min Jawmiraawo, ɗowanteeɗo Isra'iila mi wi'i ɗum."

Esaaya 22

Koŋgol dow Urusaliima

22:1 Ndaa koŋgol dow waadiwol wahayuuji. Koni yimɓe ma fuu mba''i dow cuuɗi, 2 an berniwol keewŋgol hoolo e laanyotiral, berniwol ceyiiŋgol? Mbaraaɓe ma, naa ɗum mbaraaɓe kaafahi, naa ɗum do''iiɓe nder haɓre. 3 Ardiiɓe ma fuu ndoggi, ndoggi daayiiɗum. Worɓe ma kaɓɓaama hiddeko ɓe piɗa kurol gootol. 4 Ngam maajum mbi'mi: Ngeesite e am, haa mi woya bojji kaaɗɗi. Taa tiine de'itingo yam dow halkere yimɓe lenyol am. 5 Ngam Allah, Jawmiraawo honooɓe asama waddi nyalaade wembere e kalkuki e majjere nder waadiwol wahayuuji, nyalaade gibbinki mahi e gookaali hedi kooseeje. 6 Honooɓe Elamiya ngardi bee laagaaje e kuri, bee mootaaji pucci e wa''iiɓe pucci. Honooɓe Kir taaski ngam haɓre. 7 Waadiiji Yahuuda ɓurɗi wooɗugo, keewi mootaaji pucci, wa''iiɓe pucci ndari yeeso dammuɗe Urusaliima. 8 Jawmiraawo itti aynol e Isra'iila. Saa'i maajum on ndaari balmi mon haa suudu laynde. 9 On ngi'i ceekli berniwol Daawuda, ɗi ɗuuɗi. On mooɓti ndiyamji weendu lesru. 10 On limi cuuɗi Urusaliima, on ngibbini cuuɗi ngam on cembiɗina mahi taariiɗi berniwol. 11 On mbaɗi waawru hakkunde mahi ɗiɗi ngam mooɓtugo ndiyamji weendu ɓooymaaru. Ammaa on kakkilanaay Allah kuuwɗo kuuje ɗe'e, on ndaaraay taaskitinɗo ɗum diga ɓooyma. 12 Allah Jawmiraawo honooɓe asama ewni on nyalaade maajum haa on mboya, on uumo, on pemba ko'e mon, on kadda buhuuje. 13 Ammaa onon on ceyi, on mbelmbelti, on kirsi na'i e baali, on nyaami kusel, on njari inaboojam. On mbi'i: "Nyaamen, njaren, ngam jaŋgo en maayan!" 14 Jawmiraawo honooɓe asama wolwani noppi am: "On njaafantaake aybewol ngo'ol haa on maaya. Min Allah Jawmiraawo honooɓe asama mi wi'i ɗum."

Eliyakim heɓan joonde Sebna

15 Ndaa ni Allah, Jawmiraawo honooɓe asama wi'i yam: "Umma, yah haa wakiiliijo oo, haa Sebna, mawɗo saare laamiiɗo. Wi' mo: 16 Ɗume a mari haa ɗo, banda moy ɗon wondi bee ma, haa ngasana hoore ma yenaande nder tapaare, towɗum haa hooseere? 17 Ndaa, Jawmiraawo sakkinan ma bee sakkingo, koo to a mawɗo. O naŋgan ma, 18 o taggan ma bana taggol gaaraaji, o sakkinan ma bana tamŋgal haa lesdi njaasndi. Ton maayata. Ton boo mootaaji pucci ma booɗɗi njahata, an gadduɗo toskaare dow saare jawma. 19 Jawmiraawo yerɓan ma e joonde ma, jippinan ma e nokkuure ma townde." 20 Jawmiraawo anndini Sebna: "Nyalaade maajum mi ewnoto suka am Eliyakim ɓii Hilkiya. 21 Mi ɓornan mo limce ma, mi taadan mo taadorgol ma. Mi waɗan laamu ma haa juŋŋgo maako. O laatanto jooɗiiɓe nder Urusaliima e yimɓe Yahuuda baaba. 22 Mi wallinan maɓɓitirɗum saare Daawuda dow balawal maako. To o maɓɓiti, walaa maɓɓoowo. To o maɓɓi boo, walaa maɓɓitoowo. 23 Mi ɗisan mo bana puusuure haa nokkuure tabinde. O laatanto saare baaba maako daliila tedduŋgal. 24 "Ammaa deerɗiiko'en e bandiiko'en fuu laatanto mo dooŋgal. Ɓe ɓilan haa maako bana payanɗe e bulki e taasaaje e pehe ɓildata haa puusuure." 25 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Saa'i maajum puusuure ɗisaande haa nokkuure tabinde ɗistoto, yanan. Dooŋgal ngal nde roondi ɗum, nattan." Jawmiraawo wi'i ɗum.

Esaaya 23

Koŋgol dow Tirus e Sidon

23:1 Ndaa koŋgol dow Tirus. Mboye, onon yahooɓe dow mbeela bee koombooje Tarsis. Ngam jipporde mon Tirus halki bee cuuɗi mum e nastirɗe mum fuu. Nde ngartuɗon e duunde Kiti'en, on nani habaru maajum. 2 Muukɗe, onon jooɗiiɓe haa fomoonde mbeela, filooɓe Sidon. On neli nelaaɓe, 3 ɓe ta''i mbeela, ɓe ngaddi ?aamle gese diga maayo Sikor e maayo Niil haa Sidon. Ngol laatino luumo ummaatooje. 4 Semtu, an Sidon, ngam mbeela hooci maral ma, wi'i: "Mi luuwaaki, mi ɓesnaay, mi mawninaay suka'en e faanyɓe rewɓe." 5 To habaru do''ere Tirus yottake Misra, ɓe ndiwnan. 6 Njehe haa Tarsis. Mboye, onon jooɗiiɓe haa fomoonde mbeela. 7 Kanjum ɗum berniwol mon ceyiiŋgol, ngol fuɗɗam mum woni nder wakkati ɓooyma na? Ɗum berniwol ngol neli yimɓe hoɗugo haa lesɗe daayiiɗe na? 8 Moy nufi ɗum dow Tirus, berniwol laamiiŋgol? Filooɓe maagol ɓe laamɓe, soorrooɓe maagol ɓe teɗɗuɓe haa duniyaaru fuu. 9 Jawmiraawo honooɓe asama nufi ɗum haa o nattina fawne, o leesta mawnitaare, o yawna tedduɓe duniyaaru fuu. 10 Ndeme lesdi mon, onon yimɓe Tarsis, ngam nokkuure sehugo koombooje woodaa, timmi. 11 Jawmiraawo forti juŋŋgo muuɗum dow mbeela. O do''i laamuuji. O umri gibbinki berniiji Finikiya cembiɗɗi. 12 O wi'i: "A meetataa welweltugo, an berniwol Sidon toskaaŋgol. Umma le, yah haa Kiti'en, ton boo a heɓataa siwtaare." 13 Baabila'en kuuwi ɗum. (Ɓooyma lenyol maɓɓe woodaa. Assuuri'en accuno lesdi man haa dabbaaji ladde.) Kamɓe ɓe ndarni kuuje kippo, ɓe ngibbini cuuɗi Tirus mawɗi, ɓe ngartiri ɗi bille. 14 Mboye, onon yahooɓe dow mbeela bee koombooje Tarsis, ngam berniwol mon wonnake! 15 Saa'i maajum yimɓe ngejjitan Tirus duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi bana duuɓi ngeendam laamiiɗo. To duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi timmi, ɗum laatanto Tirus bana debbo jeenoowo nder gimol ngo'ol: 16 "Hoo'u moolooru, waancu nder wuro, an jeenoowo gejjitaaɗo. Fiyu ɓoggi booɗɗum, ɗuɗɗin gimi ma, haa ɓe ciftore." 17 To duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi timmi, Jawmiraawo laartanan Tirus. Ngol heɓtan ngeenaari daakaare maagol, ngol waɗan daakaareeku bee laamuuji gonɗi nder duniyaaru fuu. 18 Ammaa bote maagol e ngeenaari daakaareeku maagol laatanto Jawmiraawo. Ɗum mooɓtataake, ɗum sigataake, ammaa ɗum laatanto jooɗiiɓe yeeso Jawmiraawo, haa ɓe nyaama, ɓe kaara, ɓe ɓorno limce jaage.

Esaaya 24

Kiita Allah dow duniyaaru

24:1 Ndaa, Jawmiraawo ferwinan lesdi, wonnan ndi. O waylitan yeeso maari, o saŋkitan jooɗiiɓe ton. 2 Kiita ngoota non laatanto yimɓe e limanjo, maccuɗo e jawmum, korɗo e jawmum debbo, coodoowo e coorroowo, dokkuɗo nyamaande e jaɓɗo nyamaande, aybuɗo e aybinɗo ɗum. 3 Lesdi ferwan, ndi ɓortoto pat, ngam Jawmiraawo wolwi koŋgol ngol. 4 Lesdi ɗon yoora, ɗon ɗayla. Duniyaaru ɗon jinna, ɗon yoora. Asamanji ɗon njinna hawtaade bee lesdi. 5 Lesdi soɓi les jooɗiiɓe muuɗum, ngam ɓe ?aɓɓi umrooje, ɓe luuti kiitaaji, ɓe pisti alkawal duumiiŋgal. 6 Ngam maajum naaloore ɗon nyaama lesdi, jooɗiiɓe mari ɗon njara bone. Ngam maajum jooɗiiɓe nder lesdi on usto, luttanɓe ɗuuɗataa sam. 7 Inaboojam ɗon jinna, inabohi ɗon yoora, welwa-ɓerɗe'en fuu ɗon uumo. 8 Seyo bawɗi ɗon siwti, hoolo welweltuɓe timmi, seyo moolooru ɗon foofta. 9 Ɓe acci yarugo inaboojam bee gimi, nguykinoojam laatani yarooɓe ɗam kaaɗɗam. 10 Berniwol perewŋgol yibbi, cuuɗi fuu maɓɓake, taa goɗɗo heɓa nastugo. 11 Bojji ɗon nder laabi ngam inaboojam woodaa. Seyo fuu majji, welwelo lesdi eggi. 12 Walaa ko lutti nder berniwol, sey yeeweende. Dammuɗe maagol ngibbi. 13 Bana non ɗum laatoto caka duniyaaru, caka ummaatooje, bana nder cammol jaytunje, bana saa'i ittuki ɗiɗahi, to ittuki inabooje timmi. 14 Ammaa luttanɓe kooldan, mbelmbeltan. Haa hiirnaaŋge ɓe ngiman ngam maŋgu Jawmiraawo. 15 Jooɗiiɓe haa fuunaaŋge boo maŋgtan mo. Wonɓe dow duuɗe mbeela teddinan innde Allah Jawmiraawo mo Isra'iila ɗowtanto ɗum. 16 Haa keerol duniyaaru en nanan yimre maŋgtoore dow Isra'iila, ummaatoore gooŋgaare. Ammaa min kam mi walaa tammunde. Bone am! Jambooɓe ɗon njambo, jamba maɓɓe ɗon ɓesdo. 17 Kultoreeŋgol e tuuforgol e ngaska dow mooɗon, onon yimɓe lesdi! 18 Dogguɗo hoolo kultoreeŋgol do''oto nder ngaska, gurtiiɗo ngaska nastan tuuforgol. Ngam burɗe asama maɓɓitoto, caɓɓaaje lesdi ndimboto. 19 Lesdi fusan, yibban, dimbidimbinan. 20 Lesdi dimboto bana guykuɗo, diwnan bana bukkaaru. Aybeeji maari ɗon teddana ndi, ndi do''oto, ndi ummitittaako. 21 Nyalaade maajum Jawmiraawo hiitoto jama'aare asama e laamiiɓe duniyaaru. 22 O mooɓtan ɓe fuu, bana haɓɓaaɓe nder ngaska, o maɓɓan ɓe nder suudu kaɓɓorgol. Ɓaawo nyalɗe ɗuuɗɗe o hiitoto ɓe. 23 Lewru woojan, naaŋge boo oolɗan ngam semteende. Ngam Jawmiraawo honooɓe asama ɗon laamo, o laamiiɗo dow hooseere Siyona haa Urusaliima. Ndotti'en yimɓe maako ngi'an tedduŋgal maako.

Esaaya 25

Maŋgtoore ngam mbooɗeeŋga Jawmiraawo

25:1 Ya Jawmiraawo, an woni Allah am. Mi maŋgtan ma, mi yettan innde ma. Ngam a huuwi kaayeefiiji. Ko a annini diga ɓooyma, a timmini ɗum bee gooŋga e hoolaare. 2 A wartiri berniwol ɓoftirde kaa'e, berniwol cembiɗŋgol laati bille, a halki cuuɗi jananɓe mawɗi, taa ɗi ndaro bana berniwol. Ɓe meetataa nyiɓtaago ɗi haa foroy. 3 Ngam maajum ummaatoore sembinde teddinan ma. Berniiji ummaatooje toonyooje kulan ma. 4 A laati aynirde laafuɓe e talaka'en nder ɓillaare maɓɓe, hisrude yeeso naargewol, ɗowdi yeeso nguleeŋga. Tikkere toonyooɓe laati bana hendu saatundu nder nduŋgu, 5 bana nguleeŋga dow lesdi njoorndi. Ammaa an a naŋgti toonyaare jananɓe, bana ɗowdi ruulde feewtinirta nguleeŋga, a je''ini gimi toonyooɓe.

Mbeernaari Jawmiraawo

6 Dow hooseere Siyona nde'e Jawmiraawo honooɓe asama taaskanan ummaatooje fuu nyaamduuji payɗi, bee inaboojam mbooɗɗam e mbosam e ɓellere e inaboojam laaɓɗam. 7 Dow hooseere nde'e o ittan cuddirɗum ɗum suddata ummaatooje fuu, e wirndallo ngo wirnata heefeerɓe. 8 O nattinan maayde haa abada. Allah Jawmiraawo wostan gonɗi dow geese fuu, o ittanan yimɓe maako mbustu nder duniyaaru. Jawmiraawo wi'i ɗum. 9 Nyalaade maajum yimɓe fuu mbi'an: "Ndaa Allah meeɗen mo keɗiiɗen haa o hisna en. Ndaa Jawmiraawo mo kooliiɗen. Mbelmbelten, ceyoren kisndam maako."

No Allah hiitorto Mo'ab

10 Juŋŋgo Jawmiraawo ɗon ayna hooseere nde'e. Ammaa o yaaɓtan yimɓe Mo'ab haa nokkuure maɓɓe, bana goɗɗo yaaɓtirta huɗo nder ndiyam jiddere. 11 Ɓe mbeeɗan juuɗe maɓɓe nder maajam, bana ginoowo weeɗirta ɗe ngam nginam. Ammaa Jawmiraawo leestan mawnitaare maɓɓe e kaɓduki juuɗe maɓɓe. 12 Mahi maɓɓe towɗi dariiɗi, Allah turnan ɗi, yibbinan ɗi, wallinan ɗi nder mbulwuldi.

Esaaya 26

Yimre hisnaaɓe

26:1 Nyalaade maajum ɓe ngiman yimre nde'e nder lesdi Yahuuda: En ngoodi berniwol cembiɗŋgol. Jawmiraawo ɗon ayna mahi maagol taariiɗi ngol. 2 Maɓɓite dammuɗe haa yimɓe gooŋga'en nasta, huuwooɓe gooŋgaaku fuu. 3 Mo ɓernde mum tabiti, hooli mo, o ɗon hokka mo jam. 4 Koole Jawmiraawo haa foroy, ngam Allah Jawmiraawo woni tapaare duumiinde. 5 O leesni ɓaŋgiiɓe, o jippini berniwol towŋgol, o yibbini ngol haa lesdi, o wallini ngol nder mbulwuldi. 6 Kosɗe talaka'en e laafuɓe ɗon njaaɓta ngol jonta. 7 Laawol gooŋga'en darake, an a ɗon darna ngol ngam maɓɓe. 8 Ya Jawmiraawo, min ndeeni ma, koo dow laawol kiitaaji ma boo. Ɓerɗe amin ngiɗi innde ma e ciftorki ma. 9 Koo jemma boo ɓernde am e ruuhu am ɗon ɗaɓɓite. Ngam to kiitaaji ma njippani lesdi, jooɗiiɓe haa duniyaaru ekkitoto ko fotti. 10 To kalluɗo heɓi mo''ere, o ekkitittaako ko fotti. Koo nder lesdi gooŋga'en boo o tokkoto huuwugo kalluɗum, o yi'ataa maŋgu Jawmiraawo. 11 Ya Jawmiraawo, a ɓaŋgti juŋŋgo ma dow konne'en ma, ammaa ɓe cali yi'ugo ɗum. Yi'nu ɓe no a yiɗiri yimɓe ma, ɓe cemta. Yiite nyaama konne'en ma! 12 Ya Jawmiraawo, a hokkan min jam. Ko min kuuwata fuu, an a timminan ɗum ngam amin. 13 Ya Jawmiraawo, Allah amin, jaagorɓe woɗɓe laamani min, min ɗon ewno innde maaɗa tan. 14 Maayɓe ngeeɗitittaa, mbeeluuji maɓɓe ummitittaako. A hiiti ɓe, a halki ɓe, a nattini ciftorki maɓɓe fuu. 15 Ammaa a mawnini ummaatoore amin, ya Jawmiraawo, a yajjini keeri lesdi fuu. Bana ni a teddiniri innde ma. 16 Ya Jawmiraawo, nde a ɓilli yimɓe ma, ɓe ɗaɓɓiti ma. Nde elto ma heɓi ɓe, ɓe ndufi do'aaji. 17 Bana reeduujo ɓadiiɗo danyki ɗon lelo, ɗon woya nder luuwe muuɗum, non min laatori yeeso maaɗa, ya Jawmiraawo. 18 Min laati reedu'en, min luuwake, ammaa min ndanyi hendu. Min mbaawataa wallugo lesdi koo danyugo hisnanɓe duniyaaru. 19 Ammaa maayɓe maaɗa ngeeɗitan, ɓalli yimɓe am maayɓe ummitoto. Pine, ngime, onon waaliiɓe nder mbulwuldi! Saawawre Jawmiraawo ɗelkoore soofnan lesdi, ngam maajum ndi hokkitan maayɓe.

Kiita e bo''itinki

Esaaya 27

20 Ummaatoore am, naste cuudi mon, maɓɓe dammuɗe mon ɓaawo mooɗon, cuuɗe wakkati seɗɗa, haa tikkere Jawmiraawo saalo. 21 Ngam ndaa, o ɗon wurto nokkuure muuɗum haa o hiito aybe yimɓe duniyaaru. Lesdi sudditan ?i?am ndufaaɗam dow muuɗum, ndi accan suddugo mbaraaɓe. 27:1 Nyalaade maajum Jawmiraawo losan kaafahi muuɗum caatuki makki cembiɗki, o hiitoto Lewiyatan, mboodi ndoggoori, e Lewiyatan, mboodi leliindi. O mbaran kuuŋga ngonŋga nder mbeela. 2 Nyalaade maajum Jawmiraawo wi'an: "Woodi ngesa inabooje booɗɗe. Ngime haala maaka. 3 Min Jawmiraawo mi ɗon ayna ka, mi ɗon yarna ka wakkati fuu. Mi ɗon ayna ka jemma e naaŋge, ngam taa goɗɗo wonna ka. 4 Mi acci tikkango ka. Ammaa to mi tawi gi'e e giŋgille, 5 mi ukkanan ɗe bee konu, mi wulan ɗe pat. Ammaa to konne'en ɓe'e ɗaɓɓiti aynol haa am, sey ɓe culhotira bee am. Nonnon, sey ɓe culhotira bee am." 6 Saa'i waran nde yimɓe Isra'iila, danygol Yakubu mbaɗan ɗaɗi, mbilitan, pinnan bana lekki, ɓe kebbinan duniyaaru bee ɓiɓɓe. 7 Allah fiyaay ɓe naawɗum bana o fiyiri fiyooɓe ɓe. O ɗuɗɗinaay mbaraaɓe maɓɓe bana o ɗuɗɗiniri mbaraaɓe caka konne'en maɓɓe. 8 Jawmiraawo eggini ɓe, non o hiitori ɓe. O riiwi ɓe bee hendu fuunaaŋge saatundu. 9 Walaa yaafuye ngam hakkeeji Isra'iila'en, sonaa to ɓe nami kaa'e kirsirɗe fuu, to ɓe itti daŋraŋge cenaaɗe e gulduɗe urle fuu. 10 Berniwol cembiɗŋgol laati bille. Ngol jooɗorde accaande, ferewnde bana ladde. Nyalbi ɗon ndura ton, ɗi ɗon mbaalo ton, ɗi nyaaman haako maagol. 11 Lice leɗɗe njoori, ngewi. Rewɓe teenan ɗe, kuɓɓan ɗe. Yimɓe paamaay kooɗume. Ngam maajum tagɗo ɓe yurmintaa ɓe, baɗɗo ɓe hinnataako ɓe. 12 Nyalaade maajum Jawmiraawo sorɓan yimɓe muuɗum bana gawri, diga fomoonde Efratis haa yotto maayel Misra. Onon yimɓe Isra'iila, on mooɓteteeɓe gooto gooto bana cammeeje. 13 Nyalaade maajum goɗɗo fuufan luwal maŋgal. Majjuɓe haa lesdi Assuura e riiwaaɓe haa lesdi Misra, ɓe fuu ɓe ngaran sujidango Jawmiraawo dow hooseere seniinde haa Urusaliima.

Esaaya 28

Deentinki Efrayim

28:1 Kayto laamu Efrayim! Tedduŋgal maagu ɗon ɗayla bana meetaleeji pindi dow ko'e ardiiɓe maagu wuykuɓe. Ɓe nguji ko'e maɓɓe bee nebbam, ammaa ndaa ɓe ɗon mbaali, inaboojam do''i ɓe. 2 Jawmiraawo woodi goɗɗo cembiɗɗo, baawɗo, taaskaniiɗo haɓre bee maɓɓe. O waran bana mallimallooje, bana naargewol bonnoowol, bana ndiyamji mawɗi teelanɗi, haa o nyaama lesdi. 3 O yaaɓtan meetaleeji ardiiɓe wuykuɓe go haa mbulwuldi. 4 Tedduŋgal ɗaylanŋgal ngal ardiiɓe mawnitiiɓe, majjan bana ibbe aartuɗe ɓendugo: To goɗɗo yi'i ɗe, jonta ni o teɓan ɗe, o moɗan ɗe. 5 Nyalaade maajum Jawmiraawo laatanto yimɓe mum luttuɓe bana meetaleewol pawniiŋgol ngol pindi booɗɗi, 6 o hokkan jooɗiiɗo dow leeso kiita ruuhu gooŋga, o sembiɗinan riiwanɓe konne'en e dammuɗe berniwol.

Deentinki Urusaliima

7 Ammaa koo liman'en e annabo'en boo ɗon ndimbo ngam inaboojam, ɓe ɗon ngiilo ngam nguykinoojam. Inaboojam jaali ɓe, ko'e maɓɓe ɗon ngiilo. Annabo'en paamataa kaayeefiiji ɗi Allah yi'nata ɓe. Liman'en mbaawataa wolwugo haala kiita ngam daliila wuykere. 8 Teeburji fuu keewi tuure e tuundi haa babal luttaay. 9 Ɓe ɗon mbolwa dow am: "Moy o ekkitinta faamu? Moy o faamnata ekkitinol? Ngol fotti ngam ɓikkoy entaakoy diga nyalɗe seɗɗa. 10 Woodi haala dow haala, haala dow haala, dooka dow dooka, dooka dow dooka, ɗo seɗɗa to seɗɗa." 11 Nonnon ni! Bee kunduɗe ɗe ɓe paamataa, bee ɗemŋgal ngal ɓe anndaa, Jawmiraawo wolwanan yimɓe ɓe'e, 12 kaŋko wi'i ɓe: "Ndaa siwtaare, ndokke comɗo siwtaare, ndaa fooftere." Ammaa ɓe cali nanugo. 13 Wolde Jawmiraawo laatanto ɓe haala dow haala, haala dow haala, dooka dow dooka, dooka dow dooka, ɗo seɗɗa to seɗɗa, haa ɓe njaha, ɓe ndo''o ɓaawo, ɓe name, ɓe nasta tuuforgol e kaɓɓorgol. 14 Ngam maajum, onon jancooɓe, laamaniiɓe yimɓe Urusaliima, nane wolde Jawmiraawo. 15 On ɗon tokko wi'ugo: "Min kaɓɓi alkawal bee waade, min alkotiri bee joonde maayɓe. To ilam mbonnoojam ɗon saalo, ɗam heɓataa min, ngam min mbaɗi fewre hisrude amin, min mbirnake nder fewjere." 16 Ngam maajum Allah Jawmiraawo wi'i: "Ndaa, mi ɗon wallina caɓɓawal caatuŋgal dow Siyona. Nder maagal mi ɗon jo''ina hayre toldu suɓaande, jo''inaande tabiɗɗum: Nuɗɗinɗo sottataa! 17 Mi waɗan gooŋga ɓoggol mahoowo e gooŋgaaku njamndi mahoowo poondirdi. Mallimallooje kalkan hisrude fewre, ndiyamji boo ilnan birnol fewjere. 18 Alkawal mooɗon bee waade laatoto meere, kaɓɓotiral mooɗon bee joonde maayɓe tabitittaa. To ilam mbonnoojam ɗon saalo, ɗam do''an on. 19 Koondeye ɗam saaloto fuu, ɗam naŋgan on. Nde weeti fuu, ɗam saaloto, jemma bee naaŋge. Nanugo habaru Allah, ɗum kultoreeŋgol. 20 Ɗum laatanto on bana nder balndol: Leeso rammi, haɗi naaɗugo, gudel famɗi, haɗi mojaago." 21 Jawmiraawo ummoto bana haa hooseere Perasiima, o tikkan bana nder waadiwol Gibiyon, haa o huuwa kuugal maako ­- kuugal maako kayɗiniiŋgal! 22 Taa njale dow bolle am, ngam taa kaɓɓorli mon ɓesda saatugo. Ngam mi nani Allah, Jawmiraawo honooɓe asama annini nattingo duniyaaru fuu. 23 Nane ko mbi'anmi, keɗite bolle am. 24 Demoowo giɗɗo aawugo ɗon rema tum tum na? O ɗon wasa lesdi, o ɗon seeka kaatorooji tum tum na? 25 Na to o laɓɓini pellel maajum, o aawan haako anisa e haako algaru, o saakan alkamaari e gawri dow tayre ngesa maajum e follere haa sera maaka. 26 Bana ni Allah maako ekkitini mo laawol maajum, faamtini mo kuugal. 27 O sorɓataa haako anisa bee corɓirɗum tedduɗum, o tallataa kosŋgal moota ga'i dow haako algaru. Ammaa o sorɓan anisa bee sawru e algaru bee loosol. 28 Goɗɗo fusan alkamaari na? Aa'a, o fiyataa ndi tum tum. To o saalini kosŋgal moota maako malla pucci maako dow maari, o fusataa ndi. 29 Kanjum boo ɗum iwi haa Jawmiraawo honooɓe asama, saawariiji maako ɗi kaayeefiiji, anndal maako ɗuuɗi.

Esaaya 29

Ɓillaare e kisndam Urusaliima

29:1 Kayto hirsirde Allah! Kayto Urusaliima, berniwol ngol Daawuda saŋgini haa muuɗum. Ɓesde hitaande haa hitaande, bee tokkindirki juulde maare. 2 Nden kam Allah ɓillan berniwol bi'eteeŋgol Hirsirde-Allah, uumaali e gookaali mbaɗan. Nden berniwol fuu laatoto hirsirde nde ɓe ngulata kirseteeɗi dow muuɗum. 3 Allah haɓan bee maagol, taaroto ngol, darnan kuuje kipporɗe haa mahi maagol. 4 An Urusaliima, a leestan, a wolwan nder mbulwuldi haa les. Sawtu ma leestan, bolle ma ngurtoto nder lesdi bana sawtu ginnawol, ɗemŋgal ma sofndoto nder mbulwuldi. 5 Ammaa mooɓgal konne'en ma laatoto bana collaaje, mooɓre toonyooɓe laatoto bana nyaande saŋkitaande. Bee juhuki ɗum laatorto, nder ma''annde yiitere. 6 Jawmiraawo honooɓe asama hisnan ma bee riggaaŋgo e dimbaaki lesdi e hoolo maŋgo, bee naargewol e hendu saatundu e ɗemŋgal yiite sembiɗŋge. 7 Jama'aaje ummaatooje, honanɓe berniwol Hirsirde-Allah, e balmi maɓɓe e kuuje kipporɗe maɓɓe fuu, ɗum laatoto bana koyɗol jemma. 8 Bana to beelaaɗo hoyɗi o ɗon nyaama, nde o fini boo, o haaraay. Malla bana to ɗomɗaaɗo hoyɗi o ɗon yara, nde o fini boo, o tampuɗo laahanɗo. Bana non mooɓgal ummaatooje konanɗe hooseere Siyona laatorto.

Mbumndam e naafikaaku Isra'iila

9 Kaa'ine haa on kayɗina! Mbumne ko'e mon haa on mbuma fakat! Nguyke, ammaa naa bee inaboojam. Ndimbe ammaa naa bee yarugo mbal. 10 Ngam Jawmiraawo waanji ruuhu ɗoyŋgol tedduŋgol dow mooɗon. O maɓɓi gite mon, waato misaalu annabo'en mon. O suddi ko'e mon, waato misaalu yi'ooɓe kaayeefiiji mon. 11 Wahayu fuu suuɗani on bana bolle deftere maɓɓaande kab. To on ndokki nde goɗɗo annduɗo jaŋgɗe, on mbi'i: "Jaŋgu ɗum ɗo", kaŋko o wi'an: "Mi waawataa, ngam nde maɓɓaama kab." 12 Malla to on ndokki nde goɗɗo mo anndaa jaŋgugo, on mbi'i: "Jaŋgu ɗum ɗo", kaŋko o wi'an: "Mi anndaa jaŋgugo." 13 Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe ɓe'e ɗon ɓadito yam bee hunduko tan, ɓe ɗon teddinammi bee bolle meere, ammaa ɓerɗe maɓɓe ndaayake yam. Diina maɓɓe, ɗum umrooje ɗe yimɓe ndursini ɓe. 14 Ngam maajum tokkotoomi huuwango yimɓe ɓe'e kuuje kayɗiniiɗe, ɗe ɓe ndeenaay sam. Nden anndal annduɓe maɓɓe halkan, faamu faamooɓe maɓɓe boo majjan." 15 Bone laatanto nyukkinooɓe nufayeeji maɓɓe yeeso Jawmiraawo, huuwooɓe kuuɗe maɓɓe haa nyiɓre, wi'ooɓe: "Moy yi'ata min, moy anndi min?" 16 Kayya, on waylitiiɓe! Mahoowo payanɗe e loope kecce ɗum gootel na? Kuugal wi'an kuuwɗo ɗum: "A huuwaay yam." Malla tagdi wi'an tagɗo ɗum: "A walaa hakkiilo." Irin ɗu'um heɓoto na?

Kisndam Isra'iila

17 Lutti seɗɗa, hooseere Libanon sookre wartan ciraka, ciraka boo laatoto bana laynde sukkunde. 18 Nyalaade maajum, fahaaɓe nanan bolle deftere, gite wumɓe ngurtoto nyiɓre e jemma, ɗe ngi'an. 19 Laafuɓe ceyorto Jawmiraawo bee seyo ɓesdotooŋgo, talaka'en caka yimɓe mbelmbeltan ngam Allah mo Ceniiɗo haa Isra'iila. 20 Ngam toonyooɓe e jancooɓe majjan, nufotooɓe halleende fuu nattan, 21 non boo aybinanɓe woɗɓe yeeso kiita, e tuufananɓe kiitoowo tuuforli, e sottinanɓe gooŋga gooŋɗuɗo bee haala fewre. 22 Ngam maajum, ndaa ni Jawmiraawo kisnuɗo Ibrahiima wi'i danygol Yakubu: "Yeeso ɗo, on cemtintaake, on meetataa semtugo. 23 To on ngi'i ɓikkoy mon koy kuugal juuɗe am caka mooɗon, nden kam on njaɓan min woni Allah Ceniiɗo haa Isra'iila, on kulatam. 24 Yiilo-ruuhu'en keɓan hakkiilo, ngurŋgurtooɓe njaɓan ekkitinol."

Esaaya 30

Alkawal bee Misra nafataa

30:1 Too, Jawmiraawo wi'i: "Bone laatanto ardiiɓe Yahuuda tuurtanooɓe yam, waɗɓe dabare nde iwaay haa am, haɓɓuɓe alkawal luuruŋgal Ruuhu am, haa ɓe mbaaga hakke dow hakke. 2 Ɓe ɗon njippo haa Misra, ammaa ɓe ?amaay yam saawari. Ɓe ɗon ndogga haa aynol Firawna, ɓe ɗon ɗaɓɓita hisrude les ɗowdi Misra. 3 Ammaa aynol Firawna laatanto ɓe mbustu, hisrude les ɗowdi Misra boo laatanto ɓe yawaare. 4 Ardiiɓe maɓɓe njehi haa Jo'an, nelaaɓe maɓɓe njottake Hanes. 5 Ammaa ɓe fuu ɓe cemtan dow ummaatoore nde nafataa ɓe, nde waddantaa ɓe ballal koo nafuda, sey mbustu e yawaare." 6 Ndaa koŋgol dow dabbaaji haa lesdi fombina: "Nder lesdi ɓillaare e kulol, ndi mbarooga e ɓiyum'en, e poosokje e boɗɗe piirooje giteleeje ngoni haa muuɗum, nelaaɓe ɗon njahra jawdi Yahuuda dow ɓaawe bamɗe e ndesaaje maɓɓe dow ?ukke geelooɗi haa ummaatoore nde nafataa ɓe. 7 Ngam ballal Misra woni meere, ngal walaa saman. Ngam maajum mi ɗon sooma Misra: Kuuŋga mbaaliiŋga siriw."

Yimɓe haa'iniiɓe

8 "Yah jonta, diidu ɗum yeeso maɓɓe dow alluha, windu ɗum nder deftere, haa ɗum laato seedamku ngam jamanuuji garanɗi, haa foroy. 9 Ngam ɓe yimɓe tuurtooɓe, ɓe ɓiɓɓe fewooɓe, saliiɓe nanugo tawreeta Jawmiraawo. 10 Ɓe ɗon mbi'a yi'ooɓe: Taa ngi'e, annabo'en boo: Taa wahayane min gooŋga, ammaa mbi'e min bolle belɗe, ngi'ane min kaayeefiiji estooji. 11 Ngaylite, cele laawol Allah, taa mbolwane min haala Ceniiɗo Isra'iila." 12 Ngam maajum, ndaa ni Ceniiɗo Isra'iila wi'i: "On ɗon calo wolde am, on ɗon koolo ɓillaare, on ɗon tuugo dow leliiɗum. 13 Ngam maajum on aybuɓe, on nandi bee ceekgol nder mahol towŋgol, tullitanŋgol, ɓadiiŋgol yibbugo. Yibbere maajum waran bee juhuki, nder ma''annde yiitere. 14 On kalkan bana fayande halkirta nde goɗɗo fusi ɗum bee sembe naa bee hakkiilo. To nde fusi boo, keeɗe maare ke'ataa ngam hoo'ugo yiite haa kaatane, malla ngam nyeɗugo ndiyam haa waawru." 15 Ndaa ni Allah Jawmiraawo, Ceniiɗo Isra'iila wi'i: "Kisndam mooɗon, ɗum tuubu e sirwaare. Sembe mooɗon, ɗum de'ere e hoolaare. Ammaa on ngiɗaa. 16 On mbi'i: Naa non! Ammaa min ndoggan bee pucci. Nonnon ni, on ndoggan! On mbi'i: Min mba''oto pucci jaawɗotooɗi. Nonnon ni, taasnooɓe on njaawɗoto! 17 Ujineere ndoggan to gooto furkiti ɓe. Konne'en njowo ke'an haa on ndogga bee doggugo. Luttanɓe mon nandan bee leggal tuutawal dariiŋgal feere mum dow hoore hooseere." 18 Ammaa Jawmiraawo yiɗi mo''ango on. O ummoto haa o hinno on. Ngam Jawmiraawo woni Allah baɗanɗo kiita ngooŋɗuka, barka laatanto heɗotooɓe mo fuu.

No Jawmiraawo hinnorto yimɓe muuɗum

19 Onon yimɓe Siyona, jooɗiiɓe haa Urusaliima, on accan woyugo. Fakat o hinnoto on ngam hoolo bojji mooɗon. To o nani ngo, o jaaboto on. 20 Gooŋga, Jawmiraawo hokki on tamseere ɓillaare e ndiyam torra, ammaa kaŋko jaŋginoowo on, meetataa suuɗaago, gite mooɗon ngi'an mo. 21 To on celi haa nyaamo malla haa nano, noppi mon nanan koŋgol ɓaawo mooɗon: "Ndaa laawol, tokke ngol." 22 Labbi mon cuddaaɗi bee cardi malla kaŋgeeri, on karminan ɗi. On ngudinan ɗi bana limce tunwuɗe, on koolan: "Haa yaasi!" 23 Nden kam Jawmiraawo toɓnan iyeende dow aawdi mon ndi aawɗon dow lesdi. Lesdi fuɗnan nyaamdu welndu, sembindu. Nyalaade maajum tokke mon nduran nder durdude yaasnde. 24 Ga'i e bamɗe kuuwanɗi haa ngesa, nyaaman huɗo jillindiraako manda, ko cakkinanton ɗi bee fantugo. 25 To konne'en mon maayri bee kaafahi, to cuuɗi maɓɓe towɗi ngibbi, saa'i maajum maahoy e maaje ilan dow kooseeje e towndiije mon fuu. 26 Jayŋgol lewru laatoto bana ngol naaŋge, jayŋgol naaŋge boo yaynan cowi joweeɗiɗi, bana jayŋgol nyalɗe joweeɗiɗi nder woore. Saa'i maajum Jawmiraawo haɓɓan kuuduuje yimɓe muuɗum, o yamɗitinan batteeji piyɗe maako.

Kiita Jawmiraawo dow Assuura

27 Ndaa, Jawmiraawo ɗon wara diga daayiiɗum. Tikkere maako bana yiite ɗon wula bee cuurɗe ɓaleeje, hunduko maako heewi naalooje, ɗemŋgal maako bana yiite wulanŋge. 28 Poofɗe maako nandi bee maayo teelanŋgo yottotooŋgo daande goɗɗo, haa o seɗa ummaatooje nder ceɗirgel halkere, haa o waɗa labaŋgal majjere haa galaŋge ummaatooje. 29 Ammaa onon on ngiman bana nder jemmaare juulde seniinde. Ɓerɗe mooɗon ceyoto bana yahanɓe bee gimi ciide haa hooseere Jawmiraawo mo tapaare hisnoore Isra'iila. 30 Jawmiraawo nannan sawtu mum cembiɗɗo, waŋginan juŋŋgo mum taaskiiŋgo fiyugo, hawtaade bee caatal tikkere maako e ɗemŋgal yiite wulanŋge, iyeele e naargeeji e mallimallooje. 31 Assuuri'en kultoran ngam sawtu Jawmiraawo, Jawmiraawo fiyan ɓe bee sawru muuɗum. 32 Koondeye sawru kiita fiyata ɓe fuu, ndu Jawmiraawo jippinta dow maɓɓe, yimɓe maako piyan bawɗi e moolooji. Jawmiraawo haɓan bee maɓɓe, bee juŋŋgo mum ɓaŋgtaaŋgo ngam haɓre. 33 Duuri, ngaska yiite taaski ngam laamiiɗo Assuura. Ka luggi, ka yaaji boo, ka heewi geene e leɗɗe ɗuuɗɗe. Poofɗe Jawmiraawo kuɓɓan ɗe bana maayo baruudu.

Esaaya 31

Misra'en ɓe yimɓe, naa Allah

31:1 Bone laatanto yahanɓe haa Misra ngam heɓugo ballal. Ɓe ɗon koolo mootaaji pucci Misra ngam ɗi ɗuuɗɗi, e wa''iiɓe pucci ngam ɓe sembiɗɓe. Ammaa ɓe ɗaɓɓitittaa Ceniiɗo Isra'iila, ɓe ?amataa Jawmiraawo. 2 Ammaa kaŋko o anndi ko o huuwata: O nelan sarru, o hoositittaa bolle maako. O ummanto halluɓe, huuwanɓe junuuba e wallooɓe maɓɓe fuu. 3 Ngam Misra'en ɓe yimɓe, ɓe laataaki Allah. Pucci maɓɓe ɗi kusel, naa ruuhu. To Jawmiraawo forti juŋŋgo mum, balloowo fergoto, ballaaɗo do''oto, ɓe kalkan ɓe fuu. 4 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i yam: "Bana mbarooga malla baroogel ubboto dow keɓal muuɗum, to ɓe mooɓti waynaaɓe fuu dow maaga, bana nga kultortaa gookaali maɓɓe, nga ta''ataa gikku ngam hoolo maɓɓe, bana non min Jawmiraawo mi jipporto ngam haɓre dow hooseere Siyona e townde maare. 5 Min Jawmiraawo honooɓe asama mi aynan Urusaliima, bana colli liilirta bee bileeji muuɗum'en. Mi aynan, mi hisnan, mi daaynan sarru, mi rimɗinan ngol." 6 Jawmiraawo wi'i: "Onon yimɓe Isra'iila, on ndaayori yam. Ammaa jonta kam, lorte haa am. 7 Saa'i waran nde koomoy mooɗon wudinta labbi mum ɗi cardi e kaŋgeeri, ɗi juuɗe mon kuuwani on, ɗi laati aybe mon. 8 Assuura halkan bee kaafahi, naa ki neɗɗo. Assuuri'en ndoggan yeeso kaafahi, suka'en maɓɓe laatoto maccuɓe jomorgol. 9 Laamiiɗo maɓɓe doggan ngam kulol, hoore'en maɓɓe boo kultoran, accan tuutawal maɓɓe." Non Jawmiraawo wi'i, kaŋko mari yiite haa Siyona e kaatane nder Urusaliima.

Esaaya 32

Laamiiɗo gooŋgaajo

32:1 Nder wakkati garanɗo, laamiiɗo laamoto bee gooŋgaaku, ardiiɓe boo laamoto bee kiita ngooŋɗuka. 2 Koomoy maɓɓe laatoto bana birnol yeeso hendu, bana daŋki yeeso naargewol, bana maaje ndiyam nder nokkuure yoornde, bana ɗowdi hooseere mawnde nder lesdi laahanndi. 3 Nden kam gite waawɓe yi'ugo maɓɓataako, noppi waawɓe nanugo boo keɗitoto. 4 Ɓerɗe sooya-hakkiilo'en keɓan faamu, ɗemɗe me'ooɓe mbolwan law e laaɓɗum. 5 Ɓe ewnataa paataaɗo o tedduɗo, ɓe mbi'antaa faasikiijo o tedda-asliijo. 6 Ngam paataaɗo ɗon wolwa faataare, ɓernde maako ɗon mooɓa halleende, haa o huuwa junuuba, o wolwa pewe dow Jawmiraawo, haa o acca beelaaɗo bee weelo mum, o daayna ɗomɗaaɗo njaram. 7 Balmi faasikiijo, kanji boo ɗi kalluɗi: O ɗon waɗa dabareeji ngam halkugo laafuɓe bee pewe, koo to haala laafuɗo darake dow gooŋga. 8 Ammaa booɗɗo ɗon numa ko wooɗi, dow booɗɗum o dari.

Deentinki rewɓe Urusaliima

9 Umme, onon rewɓe riskuɓe, nane ko mbi'anmi. Onon ɓiɓɓe rewɓe ɓe ngalaa saklere, keɗite bolle am. 10 On ngalaa saklere jonta, ammaa mawri bana jonta on ndiwnan. Ngam ittuki inabooje timmi, teɓol ɓiɓɓe leɗɗe warataa. 11 Ndimbindimbine, onon riskuɓe. Ndiwne, onon sooyɓe saklere. Ɓorte limce mooɗon, tembiɗe, kadde buhuuje. 12 Piye dow enɗi mon, mboye ngam gese booɗɗe e inabooje dimooje kalki, 13 lesdi yimɓe am fuɗnan gi'e e giŋgille. Mboye ngam daliila cuuɗi welwelo nder berniwol ceyiiŋgol fuu. 14 Yimɓe accan laamorde, berniwol keewŋgol hoolo ferwan, towndiire laamorde e suudu aynirdu laatoto nyukkorɗe haa foroy. Bamɗe ladde ceyoto, tokke nduran ton. 15 Ammaa Allah Ɓaŋgiiɗo waanjan Ruuhu mum dow meeɗen. Nden kam ladde laatoto ciraka, ciraka boo laatoto bana laynde sukkunde. 16 Nden kiita ngooŋɗuka njooɗoto nder ladde, gooŋgaaku boo jooɗoto haa ciraka. 17 Koomoy huuwan ko fotti, ngam maajum jam e de'ere e hoolaare laatoto haa foroy. 18 Yimɓe Jawmiraawo njooɗoto haa nokkuure muuɗum'en bee jam, nder ci'e tabiɗɗe, ɓe caklataako. 19 (Mallimallooje toɓan, saa'i laynde do''oto, berniwol boo yibban yibbere naawnde.) 20 Barka laatanto on! On mbaawan aawugo haa ndiyamji fuu, walaa haaje on toŋŋga kosɗe na'i e bamɗe.

Esaaya 33

Jawmiraawo waddan kisndam

33:1 Bone laatanto ma, an bonnoowo mo meeɗaay wonneego, an jamboowo mo meeɗaay jambeego. To a timmini wonnugo, ɓe mbonnan ma. To a timmini jambaago, ɓe njamboto ma. 2 Ya Jawmiraawo, hinna min, min ɗon koolo ma. Laata aynoowo amin cembiɗɗo nde weeti fuu, hisnu min nder wakkati ɓillaare. 3 Le'i ndoggan yeeso hooloore ma mawnde, ummaatooje caŋkitoto nde ummotooɗa. 4 Woɗɓe ɓoftan keɓal maɓɓe bana baɓɓatti ɓoftirta, ɓe ndiwan dow maagal bana ndo'uuji ndiwrata. 5 Jawmiraawo o ɓaŋgiiɗo masin, ngam o ɗon jooɗi nder ɓaŋgiiɗum, o ɗon hebbina Siyona bee gooŋgaaku o kiita ngooŋɗuka. 6 Yimɓe maagol keɓan wakkatiiji tabiɗɗi. Jawmiraawo hisnan ɓe, hokkan ɓe anndal e faamu, kulol Allah woni ndesaari maɓɓe. 7 Nane, sembiɗɓe ɗon ngooka haa yaasi, nelaaɓe ngam sulhu ɗon mboya bojji kaaɗɗi. 8 Laabi perwi, yahooɓe cotti. Bonnoowo go fisti alkawal, o ɗon yawo seedooɓe, o faalataake koomoye. 9 Lesdi yoori, ɗon ɗomɗo. Laynde Libanon toski, ɗon ɗayla. Lesdi Saron laati bana ladde meere, Baasan e Karmel ɗon cammina haakooji muuɗum'en. 10 Jawmiraawo wi'i ummaatooje: "Jonta mi ummoto! Jonta mi daroto! Jonta mi waŋginan maŋgu am! 11 On reedu'en bee huɗo yoorko, on ndanyan tiitiiji. Foofaaŋgo mooɗon woni yiite nge nyaamata on. 12 Ummaatooje laatoto ndoondi, bana gi'e pe''aaɗe gulanɗe nder yiite. 13 Nane ko kuuwmi, onon daayiiɓe. Onon ɓadiiɓe boo, annde baawɗe am." 14 Marɓe hakke nder Siyona ɗon kultora, diwnol naŋgi yejjitɓe Allah. Ɓe ɗon mbi'a: "Moy caka meeɗen waawan jooɗodaago bee yiite wulanŋge? Moy waawan faɓɓugo haa nguli nduumiindi?" 15 On mbaawan, to on kuuwi ko fotti, to on mbolwi gooŋga. Taa toonye laafuɓe ngam keɓon riba. Taa njaɓe ngeenaari jamba. Cukke noppi mon, ngam taa on nana dabareeji mbar-hoore. Maɓɓe gite mon boo, ngam taa on ndaara kalluɗum. 16 Nden kam on njooɗoto haa nokkuuje towɗe, on njooɗoto jam nder kisruɗe haa kooseeje, on keɓan nyaamdu, ndiyam mon jinnataa.

Tedduŋgal garanŋgal

17 Gite mon ngi'an laamiiɗo no o wooɗiri fuu. On ndaaran lesdi peesiindi. 18 Ɓerɗe mon ciftoran kultoreeŋgol naane: Toy bindoowo? Toy jaɓoowo jomorgol? Toy limoowo cuuɗi towɗi? 19 On meetataa yi'ugo yimɓe elewɓe, jananɓe wolwooɓe haala caɗka ka heɓtataake, wolwooɓe bee ɗemŋgal me'oowal ngal faamataake. 20 Ndaare Siyona, berniwol ngol mbaɗeten juulɗe men. Gite mon ngi'an Urusaliima, ngol jooɗorɗe de'iinde. Ngol nandan bee suudu laymaaru ndu meetataa waancugo. Ɓe ɗoofataa tiggirɗe maaru, ɓe ta''ataa koo ɓoggol maaru gootol haa foroy. 21 Goɗɗo mawɗo wondan bee meeɗen ton, Jawmiraawo on! Ngol laatoto nokkuure ɓulannde ilaaɗi jaasɗi e maaje. Koombooje konne'en njahataa ton, koombowal maŋgal saalataako. 22-23 Ɓoggi maagal tirti, ɗi njogataako daŋraŋgal haa caka koombowal, ɗi mbe''itittaa limce cembiɗɗe ɗe yerɓata koombowal bee hendu. Jawdi konne'en fuu laatoto keɓal konu, koo woosɓe boo keɓan geɗe muuɗum'en. Ngam Jawmiraawo woni kiitoowo en, Jawmiraawo woni umroowo en, Jawmiraawo woni laamiiɗo men. Kaŋko o hisnan en. 24 Walaa jooɗiiɗo haa lesdi men meetata wi'ugo o tampuɗo. Ngam yimɓe fuu keɓan yaafuye hakkeeji.

Esaaya 34

Tikkere Jawmiraawo dow ummaatooje e Edoom

34:1 Ɓadite, onon ummaatooje, haa on nana. Onon le'i, keɗite. Sey duniyaaru e ko hebbini ndu nana, lesdi e ko fuɗi dow maari fuu. 2 Ngam Jawmiraawo ɗon tikkana ummaatooje e jama'aaje konu maaje fuu. O do''ani ɗe kiita halkere, o lii'i ɗe ngam mbareego. 3 Ɓe ngudinan mbaraaɓe maɓɓe, kacceeŋga nyawmanɗe maɓɓe yahan dow, kooseeje ɓolwan ngam ?i?am maɓɓe. 4 Naaŋge e lewru e koode nattan. Asamanji taggoto bana deftere taggaande, koode njanan, bana haako inabohi e ibbi saamirta. 5 Kaafahi Jawmiraawo taaski haa asama. Ki ukkanto Edoom, dow yimɓe do''aaɓe kiita nattinki. 6 Kaafahi Jawmiraawo yaran ?i?am maɓɓe, nyaaman ɓellere maɓɓe, bana ?i?am e ɓellere baali e be'i kirseteeɗi. Ngam Jawmiraawo lii'oto kirseteeŋga haa berniwol Bosra, o waɗan kirsol maŋgol nder lesdi Edoom. 7 Yimɓe ndo''oto bana bani e nga'oy e ga'i kalhali. Lesdi maɓɓe wuykan bee ?i?am, ɓellere suddan mbulwuldi maari. 8 Saa'i maajum Jawmiraawo waatoto konne'en Siyona ngam daliila jokkirgol maɓɓe bee maagol. 9 Maaje Edoom laatoto taari, mbulwuldi boo baruudu, lesdi fuu wulan bana taari. 10 Jemma e naaŋge ndi nyifataako, cuurɗe maari eeŋgan haa foroy. Ndi ferwan diga yidere haa yidere. Goɗɗo saalataako ndi haa foroy, haa abada. 11 Ginal e camnagel maran ndi, duujiire e leekuwal njooɗoto ton. Jawmiraawo fooɗan ɓoggol mahoowo dow maari, ndi laato ladde meere. O fondan ndi bee njamndi mahoowo, ndi ferwa. 12 Mawɓe maɓɓe, walaa koo gooto lutti ngam woynugo haala laamu. Laamɓe maɓɓe fuu ngoodaa. 13 Gi'e mawnan nder cuuɗi maɓɓe mawɗi, geene e giŋgille boo nder cuuɗi maɓɓe cembiɗɗi. Ndi laatoto jooɗorde caafaali e nokkuure dabbi. 14 Kusel ladde e pobbi pottindiran ton, ginnawol wookanan soobaajo mum, mbeelu jemma tawan fooftirde ton. 15 Foosokre boo waɗan waalorde ton, sakkinan geeraaɗe, sol?inan ɗe, mawninan ɓikkoy mum haa ɗowdi. Jigaaje mooɓotiran ton, gootal gootal fuu. 16 Mbiɗite deftere Jawmiraawo, njaŋge. Walaa koo gootel maaji tampan warugo. Ngam hunduko maako umri ɗi, Ruuhu maako mooɓti ɗi fuu. 17 Kaŋko o waɗani ɗi kur'u, juŋŋgo maako yeɗani ɗi lesdi bee ɓoggol poondirgol. Haa foroy ɗi maran ndi, diga yidere haa yidere ɗi njooɗoto nder maari.

Esaaya 35

Jahaaŋgal hisnaaɓe haa Siyona

35:1 Harde e lesdi njoorndi ceyoto, ladde welweltan, finnan bana pindiri. 2 Nde heewan pindi, nde welweltan bee seyo e gimi. Tedduŋgal Libanon laatanto nde, non boo maŋgu Karmel e Saron. Koomoy yi'an tedduŋgal e maŋgu Allah Jawmiraawo meeɗen. 3 Cembiɗine juuɗe comɗe e koppi tampuɗi. 4 Mbi'e ta''a-ɓerɗe'en: "Cembiɗe, taa kule! Ndaa, Allah mooɗon ɗon wara ngam waataago konne'en mon. O ɗon wara bee hoore maako, o hisnan on." 5 Nden gite wumɓe mbumtan, noppi fahaaɓe pahɗitan. 6 Boosɗo diwan bana lelwa, ɗemŋgal muukaajo welweltan. Ndiyamji ɓulan nder harde, maahoy boo nder ladde. 7 Njaareendi ngulndi laatoto weendu, lesdi njoorndi boo ceeɓooje ndiyam. Waalorde donɗi laatoto nokkuure coɗorɗe e tolooje. 8 Buuwol laatoto ton, bi'eteeŋgol Laawol-ceniiŋgol. Coɓɗo yahataa dow maagol, sey yimɓe Jawmiraawo tan. Tokkiiɗo ngol, koo famɗa-hakkiiloojo boo, majjataa. 9 Walaa mbarooga ton, paɗɗoowa yahataa dow maagol, ɗe tawataake ton. Ammaa hisnaaɓe tokkoto ngol. 10 Rimɗinaaɓe Jawmiraawo ngartan, nastan Siyona bee gimi. Seyo duumiiŋgo heewan ɓerɗe maɓɓe. Ɓe keɓan welwelo e seyo, ammaa torra e uumaali meetataa laataago.

Esaaya 36

No Sanherib taarori Urusaliima

36:1 Yoo, nder nduuɓu laamu Hejekiya sappo e nayaɓu, Sanherib, laamiiɗo Assuura ukkani berniiji Yahuuda, nyaami ɗi. 2 Laamiiɗo Assuura neli Rabsake bee jama'aare konu maawnde diga Lakis haa Urusaliima haa laamiiɗo Hejekiya. Rabsake dari haa laawol ndiyam haa weendu ɓaŋgindu, haa laawol ngesa lootoowo. 3 Eliyakim ɓii Hilkiya, wakiiliijo, e Sebna, bindoowo, e Yo'ak ɓii Asaf, wajiiri, ngurti, njehi haa maako. 4 Rabsake wi'i ɓe: "Mbi'e le Hejekiya: Ndaa ni laamiiɗo mawɗo, laamiiɗo Assuura wi'i: Ɗume koolotooɗa? 5 A tammi bolle meere ɗum saawari e baawɗe ngam haɓre na? Kadi, moy koolotooɗa haa tuurtanɗa mi? 6 Ndaa, a ɗon hoolo Misra, kewal gewaaŋgal. To goɗɗo waanci bee maagal, ngal nastan juŋŋgo maako, sumpitan ngo. Bana non Firawna, laamiiɗo Misra wa'i haa hoolotooɓe mo fuu. 7 Ammaa to a wi'i yam: Min ɗon koolo Allah Jawmiraawo amin, ­- naa ɗum kaŋko mo Hejekiya itti nokkuuje mum towɗe cenaaɗe e kirsirɗe mum na? Nden o wi'i yimɓe Yahuuda e Urusaliima: Yeeso hirsirde nde'e tan cujidanon. 8 Kadi, narru bee jaagorɗo am, laamiiɗo Assuura. Mi hokkan ma pucci ujine ɗiɗi, to a waawi wa''ingo wa''otooɓe dow maaji. 9 Noy a lornirta koo hooreejo ɓuranɗo leesugo caka maccuɓe jaagorɗo am? 10 Ammaa an a ɗon hoolo Misra ngam daliila mootaaji pucci e wa''iiɓe pucci. Kadi, to mi wari halkugo lesdi ndi, ɗum laataaki bee muuyo Jawmiraawo na? Jawmiraawo wi'i yam mi nasta lesdi mon, mi halka ndi." 11 Ammaa Eliyakim e Sebna e Yo'ak mbi'i Rabsake: "Wolwu le bee aramiŋkoore, ngam min ɗon nana nde. Taa wolwan min bee ibraniŋkoore, haa noppi yimɓe wonɓe dow mahol." 12 Rabsake wi'i: "Jaagorɗo am neli yam haa jaagorɗo maaɗa e haa maaɗa, haa mi wolwa bolle ɗe'e na? O nelaay yam haa worɓe jooɗiiɓe dow mahol na? Kamɓe ɓe nyaaman bu'e maɓɓe, ɓe njaran cille maɓɓe, kal kal bee mooɗon." 13 Rabsake dari, hooldi bee ibraniŋkoore, wi'i: "Nane bolle laamiiɗo mawɗo, laamiiɗo Assuura! 14 Ndaa ni o wi'i: Taa Hejekiya majjina on, ngam o waawataa hisnugo on. 15 Taa Hejekiya de'itina on, o wi'a: Jawmiraawo hisnan en sike, o hokkataa berniwol ngol haa juŋŋgo laamiiɗo Assuura. 16 Taa nanane Hejekiya, ngam laamiiɗo Assuura wi'i: Ngurte berniwol, kawtaneeɗam. Nden koomoy mon nyaaman inabooje muuɗum e ibbi muuɗum, koomoy yaran ndiyam ɓulndu muuɗum, 17 haa mi wara, mi yahra on haa lesdi feere bana ndi mooɗon, lesdi bee gawri ngam nyaamdu, bee gese inabooje boo ngam waɗugo inaboojam. 18 Taa Hejekiya esta on bee wi'ugo: Jawmiraawo hisnan en. Kadi ɗowanteeɓe ummaatooje goɗɗe kisni lesɗe muuɗum'en e juŋŋgo laamiiɗo Assuura na? 19 Toy ɗowanteeɓe Hamat e Arpada? Toy ɗowanteeɓe Sefarwayim? Ɓe kisni Samariya diga juŋŋgo am na? 20 Ɓeye caka ɗowanteeɓe lesɗe ɗe fuu kisni lesɗe muuɗum'en e juŋŋgo am, haa Jawmiraawo hisna Urusaliima e juŋŋgo am?" 21 Ammaa yimɓe njeeɗi, njaabaaki mo koo wolde woore. Ngam laamiiɗo Hejekiya umruno: "Taa njaabe mo." 22 Nden Eliyakim ɓii Hilkiya, wakiiliijo, e Sebna, bindoowo, e Yo'ak ɓii Asaf, wajiiri, ɓe ngarti haa Hejekiya bee limce ceekaaɗe, ɓe anndini mo bolle Rabsake.

Esaaya 37

No Hejekiya sarwori Esaaya

37:1 Nde laamiiɗo Hejekiya nani ɗum, o seeki limce maako. O ɓorni leppi buhuure, o nasti suudu Jawmiraawo. 2 O neli Eliyakim, wakiiliijo, e Sebna, bindoowo, e ndotti'en liman'en haa annabi Esaaya ɓii Amoosa, ɓe ɓorniiɓe buhuuje. 3 Ɓe mbi'i mo: "Ndaa ko Hejekiya wi'i: Hande woni nyalaade ɓillaare e eltuki e yawaare. Ngam ɓikkoy ɓadake danyeego, ammaa sembe danyki woodaa. 4 Teema Allah Jawmiraawo ma nanan bolle Rabsake, mo jawmum laamiiɗo Assuura neli ɗum, haa o janca Allah geeto. Teema Allah Jawmiraawo ma hiitoto bolle ɗe o nani. Waɗ do'a ngam luttuɓe wonɓe ɗo." 5 Nde nelaaɓe laamiiɗo Hejekiya mbi'i ɗum Esaaya, 6 o jaabi ɓe: "Mbi'e jaagorɗo mon: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Taa hul bolle ɗe nanɗa, ɗe maccuɓe laamiiɗo Assuura mbolwani yam kalluka. 7 Ndaa, mi nastinan ginnawol nder maako, haa o nana habaru, o loro haa lesdi maako. Ton mi do''an mo bee kaafahi."

No Assuuri'en purkitiri Hejekiya ɗiɗawre

8 Rabsake nani laamiiɗo Assuura ummi e Lakis, ɗon haɓa bee berniwol Libna. Ngam maajum o yehi, o tawi mo ton. 9 Laamiiɗo nani habaru Tirhaka, laamiiɗo Habasi. Ɓe mbi'i mo: "O wurti ngam haɓre bee maaɗa." Nde o nani ɗum, o neldi bataakewol haa Hejekiya, 10 laamiiɗo Yahuuda, wi'ugo mo: "Taa Allah ma majjine, mo koolotooɗa, mbi'ata: Urusaliima hokkataake haa juŋŋgo laamiiɗo Assuura. 11 Ndaa, a nani ko laamiiɓe Assuura kuuwi lesɗe fuu, no ɓe nattiniri ɗe. Kadi, an a hisanno na? 12 Kaakaaji am kalki ummaatooje haa Goojan e Haran e Resef, non boo yimɓe Adnin haa Telasar. Kadi ɗowanteeɓe maɓɓe kisni ɓe na? 13 Toy laamiiɗo Hamat e laamiiɗo Arpada e laamiiɗo berniwol Sefarwayim e Hena e Iwa?" 14 Hejekiya jaɓi bataakewol haa juŋŋgo nelaaɓe, jaŋgi ngol. Nden o nasti suudu Jawmiraawo, o we''iti ngol yeeso Jawmiraawo. 15 O tori mo: 16 "Ya Jawmiraawo honooɓe asama, Allah mo Isra'iila ɗowtanto ɗum, jooɗiiɗo haa leeso laamu dow keruba'en, an feere ma woni Allah dow laamuuji duniyaaru fuu. An a tagi asama e lesdi. 17 Ya Jawmiraawo, miilnu noppi ma, nan. Ya Jawmiraawo, maɓɓit gite ma, laar. Nan mooɓgal bolle ɗe Sanherib neldi ngam jancugo ma, ya Allah geeto. 18 Gooŋga, ya Jawmiraawo, laamiiɓe Assuura mbonni ummaatooje fuu e maral maaje. 19 Ɓe cakkini ɗowanteeɓe maaje nder yiite, ngam ɓe laataaki ɗowanteeɓe, ammaa kuugal juuɗe yimɓe, leɗɗe e kaa'e, ɓe mbonni ɗum. 20 Ammaa jonta, ya Allah Jawmiraawo amin, hisnu min juŋŋgo maako, ngam haa laamuuji duniyaaru fuu annda an feere ma woni Jawmiraawo."

No Esaaya jaabori laamiiɗo

21 Esaaya ɓii Amoosa neli haa Hejekiya, ɓe mbi'a mo: "Ndaa ni Allah Jawmiraawo Isra'iila wi'i: Mi nani tornde ma ngam daliila Sanherib, laamiiɗo Assuura. 22 Ndaa koŋgol am dow maako: "Berniwol Urusaliima ɗon yawe, ɗon jance. Urusaliima ɗon dimba hoore ɓaawo maaɗa. 23 Moy njancuɗa? Moy mbolwanɗa kalluka, dow moy ɓaŋgtuɗa sawtu? A ɓaŋgti gite ma dow Ceniiɗo Isra'iila on. 24 Bee kunduɗe maccuɓe ma njancuɗa Jawmiraawo, mbi'ɗa: Min mi wa''i towɗe kooseeje bee mooɓre mootaaji pucci am, haa nokkuuje Libanon ɓurɗe daayaago. Mi fe''i leɗɗe maare mawɗe cembiɗɗe, e leɗɗe maare cuɓaaɗe booɗɗe. Mi yotti hoore maare, laynde maare ɓurnde sukkugo. 25 Mi wasi, mi yari ndiyam haa lesɗe jananne. Bee jaaɓruɗe kosɗe am njoornumi maaje Misra fuu. 26 "A meeɗaay nanugo na? Duuri, mi taaskitini ɗum. Mi nufi ɗum diga wakkati ɓooyma. Jonta timminmi ɗum, haa ngartira berniiji cembiɗɗi towndiije bille. 27 Jooɗiiɓe maaji ngalaa baawɗe, ɓe mbembi, ɓe majji. Ɓe laati bana huɗo ngesa e haako hecco, bana tiitiiji e gawri njooranndi hiddeko ndi ɓenda. 28 Mi anndi jooɗaaki ma e gurtaaki ma e nastuki ma, e tikkere ma dow am fuu. 29 A tikkani yam, elewre ma eeŋgi haa noppi am. Ngam maajum mbaɗanmi halagaare am nder kine ma, labaŋgal am boo haa hunduko ma. Mi lortinan ma dow laawol ngol ngarɗa." 30 Nden Esaaya wi'i laamiiɗo Hejekiya: "Ndaa ko laatanto ma alaama: Hikka on nyaaman gawri gariiri, mawri boo ko fuɗi ɓaawo. Ammaa hitaande tataɓre, on aawan, on codan, on njuboto gese inabooje, on nyaaman ɓiɓɓe maaje. 31 Luttanɓe yimɓe Yahuuda mbaɗan ɗaɗi haa les, ndiman haa dow. 32 Ngam woɗɓe luttan haa Urusaliima, e dow hooseere Siyona. Muuyo Jawmiraawo honooɓe asama timminan ɗum. 33 "Ngam maajum, ndaa ni Jawmiraawo wi'i dow laamiiɗo Assuura: O nastataa berniwol ngol, o fiɗataa kurol nder maagol, o ɓadintaa wawarde haa maagol, o waagataa lesdi ɗakki mahol maagol. 34 O loroto dow laawol ngol o wardi, o nastataa berniwol ngol. Min Jawmiraawo mi wi'i ɗum. 35 Min mi aynan berniwol ngol, haa mi hisna ngol, ngam daliila hoore am, ngam daliila suka am Daawuda boo." 36 Too, malaa'ikaajo Jawmiraawo yehi, mbari nder saŋgeere Assuuri'en worɓe ujine teemerre e cappanɗe njoweetato e njowo (185.000). Nde weeti, ndaa, ɓe fuu maɓɓe ɓe ɓalli maayɗi. 37 Sanherib, laamiiɗo Assuura ummi, lori haa Niniwe, jooɗi ton. 38 Nyande go'o, nde o sujidi nder suudu lawru maako Nisirok, ɓiɓɓe maako Asirammelek e Sareser mbari mo bee kaafahi. Ammaa ɓe ndaɗi haa lesdi Araraada. Ɓiiyiiko Esarhaddon laami pellel maako.

Esaaya 38

Nyaw Hejekiya

38:1 Too, nder nyalɗe ɗeya go Hejekiya nyawi haa ɓadi maayugo. Annabi Esaaya ɓii Amoosa wari haa maako, wi'i mo: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Umru saare ma alkawal, ngam a maayan, a yeeɗataa." 2 Hejekiya yeesiti gal mahol. O tori Jawmiraawo, 3 o wi'i: "Ya Jawmiraawo, siftor no njahmi yeeso maaɗa bee gooŋga e ɓernde woore, no kuuwmi ko fottani ma." Hejekiya woyi masin. 4 Nden wolde Jawmiraawo warani Esaaya, o wi'i: 5 "Yah, wi' Hejekiya: Ndaa jaawaabu Allah Jawmiraawo mo kaaka ma Daawuda sujidani ɗum: Mi nani tornde ma, mi yi'i gonɗi ma. Ndaa, mi ɓesdanan ma duuɓi sappo e jowi. 6 Mi hisnan ma, an bee berniwol ngol e juŋŋgo laamiiɗo Assuura. Mi aynan berniwol ngol. 7 Kanjum laatanto ma alaama e Jawmiraawo, haa o hebbina koŋgol ngol o wolwi ɗum: 8 Ndaa, ɗowdi cappirgel njippiindi bee naaŋge haa saa'a Akas, mi lortinan ndi saa'aaji sappo." Naaŋge lorti haa cappirgel saa'a saa'aaji sappo ɗi nge jippino. 9 Ɓaawo Hejekiya, laamiiɗo Yahuuda yamɗiti e nyaw muuɗum, o windi maŋgtoore nde'e: 10 "Mi numi: Haa reeta balɗe am nastanmi dammuɗe joonde maayɓe. Mi hiitaama dow duuɓi am luttuɗi. 11 Mi numi mi meetataa yi'ugo Jawmiraawo nder lesdi yeeɗɓe. Mi meetataa laarugo yimɓe caka jooɗiiɓe duniyaaru. 12 Jooɗorde am yibbi, nde ittaama dow am bana laymaaru waynaaɓe. O taggi yoŋki am bana cannyoowo taggirta limce. O ta''i yam e geesewol. Mi numi: Hakkunde nyalawma e jemma o timminan yoŋki am. 13 Jemma fuu mi wooki, ngam o yewi i'e am fuu bana mbarooga. Mi numi: O timminan yoŋki am law. 14 Mi siiki bana collel jawleeru, mi woyi bana poola. Gite am comi tijjaago dow. Ya Jawmiraawo, mi ɗon hula, seetam. 15 Ɗume mi wi'ata mo? Ngam kaŋko o huuwi ɗum. Mi ɗon yaha duuɓi am fuu bee torra yoŋki am. 16 "Ya Jawmiraawo, mi yiɗi yeeɗugo ngam maaɗa, yeeɗin ruuhu am. Nyawndam, yeeɗin yoŋki am. 17 Ndaa, bone naawɗe laatani yam kisndam. An a hisni yoŋki am e ngaska halkere, ngam a sakkini hakkeeji am fuu ɓaawo ma. 18 Joonde maayɓe yettataa ma, waade maŋgtataa ma. Nastuɓe nder ngaska keɗitittaako gooŋgaaku ma. 19 Geeto yettan ma, sey geeto tan, bana min mi waɗata hande. Baaba anndinan ɓikkoy gooŋgaaku ma. 20 Ɗum fottani Jawmiraawo o hisnammi. Sey en ngima bee ɓoggi gimooji ngeendam men fuu nder suudu Jawmiraawo." 21 Yoo, Esaaya wi'i ɓe koo'a tamre ibbe joorɗe, ɓe takka ɗum dow ɓuudi, ngam haa laamiiɗo yamɗita. 22 Ammaa Hejekiya ?ami: "Alaama kaye gooŋɗinta mi heɓan yahugo haa suudu Jawmiraawo?"

Esaaya 39

Nelaaɓe diga Baabila

39:1 Saa'i maajum Merodak-Baladan ɓii Baladan, laamiiɗo Baabila neldi bataakewol e dokkal haa Hejekiya. Ngam o nani Hejekiya nyawno, yamɗiti. 2 Hejekiya seyori ɗum. O holli nelaaɓe sigordu ndesaaje maako, cardi e kaŋgeeri e urle e nebbam caɗɗam, non boo suudu balmi e ko woni nder ndesaaje maako fuu. Walaa kooɗume nder saare maako e nder maral maako ko o hollaay ɓe. 3 Annabi Esaaya wari haa laamiiɗo Hejekiya, ?ami mo: "Ɗume worɓe ɓe'e mbi'i? Diga toy ɓe ngari haa maaɗa?" Hejekiya jaabi: "Diga lesdi ndaayiindi ɓe ngari haa am, diga Baabila." 4 O ?ami: "Ɗume ɓe ngi'i nder saare ma?" Hejekiya jaabi: "Ɓe ngi'i kooɗume ko woni nder saare am fuu. Walaa ko mi hollaay ɓe nder ndesaaje am." 5 Esaaya wi'i Hejekiya: "Nan koŋgol Jawmiraawo honooɓe asama: 6 Ndaa, nyalɗe ɗon ngara, ɓe njahran haa Baabila ko woni nder saare ma fuu, ɗum ko kaakaaji ma mbaagi haa warugo hande. Walaa ko luttata sam. 7 Ɓe koo'an woɗɓe danygol maaɗa, haa ɓe laato sortaaɓe nder laamorde laamiiɗo Baabila." 8 Hejekiya wi'i Esaaya: "Koŋgol Jawmiraawo ngol mbolwuɗa, ngol wooɗi." Ngam o numi: "Nder balɗe am, jam e de'ere ɗon."

Esaaya 40

Bolle Jawmiraawo ngam de'itinki Siyona

40:1 "Nde'itine yimɓe am, nde'itine ɓe", non Allah mooɗon wi'i. 2 "Mbelne ɓerɗe yimɓe Urusaliima. Anndine ɓe, wakkati bone maɓɓe timmi, aybe maɓɓe yoɓa, ɓe keɓi e juŋŋgo am ngeenaari hakkeeji maɓɓe cowi ɗiɗi." 3 Sawtu hooli: "Mo''inane Jawmiraawo laawol nder ladde. Ndartine buuwol nder harde ngam Allah men. 4 Luggol fuu towta, hooseere e towndiire fuu leesta. Leliiɗum fuu laato darnuɗum, nokkuuje mamɗe boo laato yayre. 5 Tedduŋgal Jawmiraawo waŋgan, marɗum ɓandu fuu yi'an ɗum, ngam hunduko Jawmiraawo wi'i ɗum." 6 Sawtu wi'i: "Woynu!" Mi ?ami: "Ɗume mi woynata?" ­- "Woynu: Marɗum ɓandu fuu nandi bee huɗo, booɗki maajum bana pindiri ladde. 7 Huɗo yooran, pindiri ɗaylan, to poofɗe Jawmiraawo puufi dow maaje. Fakat yimɓe nandi bee huɗo. 8 Huɗo yooran, pindiri ɗaylan, ammaa wolde Allah meeɗen ɗon tabiti haa foroy." 9 Wa''a dow hooseere townde, an Siyona, gaajoowo habaru seyo. Townu sawtu ma bee sembe. An Urusaliima, gaajoowo habaru seyo, townu sawtu, taa hul. Wi' gure Yahuuda: "Ndaa Allah mooɗon." 10 Ndaa, Allah Jawmiraawo ɗon wara, o cembiɗɗo. Juŋŋgo maako ɗon laamo. Ndaa, ngeenaari maako ɗon wondi bee maako, mbarjaari maako ɗon ardo mo. 11 O duran tokkere maako bana gaynaako. O hoo'an mbaaloy dow juuɗe maako, o roondoto koy haa jiiba limce maako. O ɗowan baali musininooji bee hakkiilo.

Walaa ɗowanteeɗo bana Allah

12 Moy foondi ndiyamji bee newre? Moy heerori asamanji bee hapakaare? Moy foondi mbulwuldi duniyaaru bee etirgal? Moy foondi kooseeje dow awnirɗum e towndiije bee taasaaje? 13 Moy wiɗiti Ruuhu Jawmiraawo, moy woni dawroowo ekkitinɗo mo? 14 Bee moy o waɗi saawari haa o heɓa anndal? Moy ekkitini mo laawol gooŋga, moy faamtini mo hikma, moy anndini mo laawol hakkiilo? 15 Ndaa, ummaatooje nandi bee toɓɓere haa yaasi cafgal, bee jaareeŋgel dow awnirɗum. Duuɗe nandi bee collaaje. 16 Laynde Libanon he'ataa huɓɓugo yiite ngam maako, dabbaaji maare ke'ataa ngam nguleteeŋga pottanŋga. 17 Ummaatooje fuu laati yeeso maako bana ɗe ngoodaa, o ɗon laara ɗe bana meereejum koros. 18 Bee ɗume nandinton Allah, foto ngaye kawtoton bee maako? 19 Kuuwoowo goniijo ɓolinan lawru, tappoowo suddan ndu bee kaŋgeeri, o waɗan callalluhoy cardi haa maaru. 20 Talakaajo mo waawataa hokkugo ɗuuɗɗum, suɓan leggal ngal nyolataa. Nden o ɗaɓɓitan kuuwoowo goniijo, haa o huuwana mo lawru ndu dimbataako. 21 On anndaa na? On nanaay na? Ɓe ngeccaay on ɗum diga fuɗɗam na? On paamaay ɗum diga tabitinki duniyaaru na? 22 Kaŋko o ɗon jooɗi haa dow taarde duniyaaru, jooɗiiɓe maaru laati bana baɓɓatti. O ɗon we''ita asamanji bana limce ɗigguɗe, o ɗon yajjina ɗi bana suudu laymaaru, haa o wartira ɗi jooɗorde maako. 23 O ɗon meeriɗina laamɓe, o ɗon nattina hiitooɓe duniyaaru. 24 Neeɓaay ɓe njube, neeɓaay ɓe aawe, neeɓaay leggal maɓɓe waɗi ɗaɗi nder lesdi, to o fuufi dow maɓɓe, ɓe njooran. Hendu saatundu wiftan ɓe bana nyaande. 25 Kadi, bee ɗume nandinton Allah Ceniiɗo haa o nanda bee maajum? 26 Tijje gite mon, ndaare. Moy tagi koode ɗe ngi'oton? Kaŋko o ɗon yahra konuuji maaje bee limgal, o ɗon ewno ɗe innde innde. Ngam baawɗe maako mawɗe e sembe maako ɗuuɗɗe walaa koo woore maaje majji. 27 Onon yimɓe Isra'iila, danygol Yakubu, koni mbi'oton: "Laawol men ɗon suuɗi yeeso Jawmiraawo, Allah men hakkilantaa gooŋga men." 28 On anndaa na? On nanaay na? Jawmiraawo, tagɗo keeri duniyaaru, o Allah duumiiɗo. O somataa, o tampataa, hakkiilo maako heɓtataake. 29 O ɗon hokka comɗo sembe, o ɗon ɗuɗɗinana tampuɗo baawɗe. 30 Derke'en coman, tampan, suka'en ndo''oto. 31 Ammaa hoolotooɓe Jawmiraawo, sembe muuɗum'en hesɗitan, bana to ɓe keɓi bileeji dute. Ɓe njahan, ammaa ɓe tampataa. Ɓe njaawɗoto, ammaa ɓe comataa.

Esaaya 41

No Allah sembiɗinirta Isra'iila

41:1 "Onon duuɗe, njeeɗe haa o nanammi. Sey le'i kesɗitina sembe muuɗum'en. Ɗi ɓadito, ɗi mbolwa. Ɓadotiren haa mbaɗen kiita. 2 Moy ummini jaalotooɗo haa fuunaaŋge, hokki mo jaalorgal kootoy o yahata fuu? Moy lii'ani mo ummaatooje, haa o yaaɓa laamiiɓe? Kaafahi maako ɗon wartira ɗe collaaje, lagaawal maako ɗon wartira ɗe nyaande saŋkitotoonde. 3 O ɗon taasna ɗe, o ɗon saalo jam, kosɗe maako ɗon njaawa masin, bana ɗe meemataa laawol. 4 Moy waɗi ɗum? Moy huuwi ɗum, sonaa min, ewniiɗo gide yimɓe diga fuɗɗam? Min Jawmiraawo mi arano, haa ragare'en boo min on! 5 Duuɗe ngi'i ko kuuwmi, ɗe kuli. Keeri duniyaaru ndiwni, ɓaditi, ngari. 6 "Yimɓe sanaa'a ɗon mballotira, koomoy ɗon wi'a keeddiɗɗum: Tiɗɗin ɓernde. 7 Cehoowo ɗon sembiɗina ɓolinoowo, tappoowo kaŋgeeri ɗon sembiɗina kilaajo tappoowo dow daada-kilaaru. O ɗon wi'ana takkuki njamndi: Ki wooɗi. Nden o tiggan lawru bee puusuuje ngam taa ndu dimbo. 8 "Ammaa an, Isra'iila, suka am, Yakubu mo cuɓmi ɗum, danygol soobaajo am Ibrahiima, 9 mi naŋgi ma haa keeri duniyaaru, mi ewni ma, mi ummini ma haa nokkuuje maaru ɓurɗe daayaago. Mi wi'i ma: An woni suka am, mi suɓi ma, mi wudinaay ma. 10 Taa hul, ngam mi ɗon wondi bee ma. Taa laar kootoy bee kulol, ngam min woni Allah maaɗa. Mi sembiɗinan ma, mi wallan ma, mi jogoto ma bee nyaamo am jaalotooŋgo. 11 "Ndaa, tikkanɓe ma fuu cemtan, keewan mbustu. Jokkiɗɗiraaɓe ma laatoto meere, ɓe kalkan. 12 A ɗaɓɓitan wanyɓe ma, ammaa a tawataa ɓe. Honɓe ma laatoto bana ɓe ngoodaa sam. 13 Ngam min Allah Jawmiraawo maaɗa mi ɗon naŋga nyaamo ma, min bi'ɗo ma: Taa hul, mi wallan ma." 14 Jawmiraawo wi'i: "Taa hul, an gilŋgel Yakubu, an peetum Isra'iila, mi wallan ma. Min Ceniiɗo haa Isra'iila mi kisnoowo ma. 15 Ndaa, mi waɗi ma bana corɓirɗum kesum, ceeɓɗum, marɗum nyi'e ɗuuɗɗe. A sorɓan kooseeje, a naman ɗe, a wartiran towndiije bana nyaande. 16 A jaartan ɗe, haa hendu wifa ɗe, hendu saatundu saŋkita ɗe. Ammaa an a welweltan ngam min woni Jawmiraawo ma, a maŋgtatam, ngam mi Ceniiɗo haa Isra'iila. 17 "Laafuɓe e talaka'en ɗon ɗaɓɓita ndiyam, ɗam woodaa. Ɗemɗe maɓɓe ɗon njoora ngam ɗomka. Min Jawmiraawo mi jaɓanan ɓe tornde maɓɓe. Min ɗowanteeɗo Isra'iila mi accataa ɓe. 18 Mi ɓulnan maaje dow towndiije cooke, ceeɓooje boo caka waadiiji. Mi wartiran ladde weendu ndiyam, lesdi njoorndi boo ceeɓooje ndiyam. 19 Nder harde njo''inanmi leɗɗe cembiɗɗe e gabɗe e asuraaje e jaytunje. Nder ladde njubotoomi casɗe e ɗulbaaje e ngalbiije, 20 ngam haa ɓe ngi'a ɓe annda, ɓe ndaara, ɓe paama min Jawmiraawo huuwi ɗum, min Allah mo Ceniiɗo haa Isra'iila mi tagi ɗum."

Ngaaba Jawmiraawo bee labbi

21 Too, Jawmiraawo, laamaniiɗo danygol Yakubu wi'i: "Onon labbi ummaatooje, ɓadine haala mon. Ngadde gaabi mon. 22 Ngare, anndine min ko tammi warugo. Paamtine min kuuje ɓooymaaje no ɗe mba'i, haa min kakkilana ɗe, min annda no ɗi keewtirta. Malla ngecce min kuuje garanɗe. 23 Mbi'e min ko warata ɓaawoɗon, haa min annda to on ɗowanteeɓe. Kadi kuuwe booɗɗum malla kuuwe kalluɗum, haa min kayɗina, min kula. 24 Ndaa, on laataaki kooɗume, kuugal mooɗon boo meere koros. Mo suɓi on, suɓi nyidduɗum. 25 "Mi ummini goɗɗo woyla, o wari. Haa fuunaaŋge ewniimi innde maako. O yaaɓan mawɓe bana loope, bana mahoowo payanɗe yaaɓirta loope kecce. 26 Moy caka mooɗon anndini ɗum diga fuɗɗam, haa min annda ɗum? Moy wi'i ɗum diga wakkati ɓooyma, haa min mbi'a: Gooŋga. Walaa anndinɗo ɗum, walaa gecciiɗo ɗum, walaa nanɗo bolle mon. 27 Min mi aarti mi wi'i Siyona: Ndaa, ndaa ɗum. Mi ɗon hokka Urusaliima gaajoowo habaru seyo. 28 Mi ɗon laara ɗowanteeɓe ɓe'e, ammaa mi yi'ataa koomoy. Walaa dawroowo caka maɓɓe. Walaa jaabotooɗo to mi ?ami. 29 Ndaa, ɓe fuu maɓɓe ɓe ngalaa kooɗume. Kuuɗe maɓɓe ɗe meere. Suuraaji maɓɓe ɗi hendu sookru."

Esaaya 42

Suka Jawmiraawo

42:1 Jawmiraawo wi'i: "Ndaa suka am, mi jogoto mo, o cuɓaaɗo am mo yoŋki am seyorto ɗum. Mi yowi Ruuhu am dow maako. O waŋginanan ummaatooje kiita ndarnuka. 2 O hoolataa, o townataa sawtu, walaa nananɗo daande maako haa laabi. 3 O feccitittaa ?ombal gewaaŋgal. O nyifataa pittirlayel cuuraaŋgel. O hiitorto bee gooŋga. 4 Kaŋko o nyifataako, o yewataa, haa o tabitina kiita ngooŋɗuka nder duniyaaru. Duuɗe mbeela ɗon keɗito ekkitinol maako." 5 Allah Jawmiraawo mo tagi asamanji, we''iti ɗi, mo waɗi lesdi e fuɗŋgooji maari, mo hokki yimɓe maari poofɗe, e yahooɓe dow maari ruuhu ­- ndaa ni o wi'i suka maako: 6 "Min Jawmiraawo mi ewni ma bee gooŋgaaku. Mi naŋgi juŋŋgo ma, mi aynan ma, bee maaɗa kaɓɓiranmi alkawal bee yimɓe, bee maaɗa ndokkiranmi ummaatooje annoora. 7 A wumtinan gite bumɗe, a wurtinan haɓɓaaɓe e kaɓɓorgol, jooɗiiɓe nder nyiɓre boo e yaŋgada maɓɓe. 8 Min woni Jawmiraawo, kanjum woni innde am. Mi hokkataa ɗowanteeɗo goɗɗo tedduŋgal am, mi sendataa maŋgu am bee labbi. 9 Ko alkinmi ɓooyma, ɗum laati. Jonta anndinanmi kuuje kese. Hiddeko ɗe puɗɗa ngeccanmi on ɗe."

Yettoore ngam dimɗinki

10 Ngimane Jawmiraawo yimre hesre, ngime maŋgtoore maako haa keerol duniyaaru, onon yahooɓe dow mbeela, e ko hebbini nga, onon duuɗe e jooɗiiɓe ton. 11 Ladde towna sawtu bee gure maare, kawyeeji yimɓe Keedar maŋgta mo. Jooɗiiɓe haa tapaaje mbelmbelta, ɓe ngima bee seyo haa ko'e kooseeje. 12 Ɓe teddina Jawmiraawo, ɓe anndina maŋgtoore maako haa duuɗe. 13 Jawmiraawo ɗon wurto bana cembiɗɗo, bana konoowo o ɗon sattina tikkere maako. O ɗon hoola, o ɗon wooka wookaandu konu. O waŋganan konne'en maako o cembiɗɗo. 14 Allah wi'i: "Duuri mi sirwi, mi jeeɗi, mi naŋgti hoore am. Jonta ngookanmi bana debbo ɓesnanɗo, mi foofan, mi laahan. 15 Mi ferwinan kooseeje e koosehoy, mi ɗaylinan haako maaje fuu. Mi wartiran maaje ndiyam lesdi njoorndi, mi ɓeeɓnan beeli. 16 Mi yahran wumɓe dow buuwol ngol ɓe anndaa, mi ɗowan ɓe dow laabi ɗi ɓe anndaa. Nyiɓre yeeso maɓɓe, mi wartiran nde jayŋgol, mamɗum boo darnuɗum. Kanjum kuuwanmi, mi accataa ɗum sam. 17 Hoolotooɓe fotooji cehaaɗi, ewnotooɓe labbi ɓolinaaɗi ɗowanteeɓe muuɗum'en, ɓe loroto ɓaawo, ɓe cemta."

Isra'iila naftiraay elto

18 Too, Jawmiraawo wi'i: "Nane, onon fahaaɓe. Onon wumɓe boo, ndaare haa on ngi'a. 19 Moy woni bumɗo, sonaa suka am? Moy woni paho bana nelaaɗo am mo nelanmi ɗum? Moy wumri bana koolniiɗo, moy fahɗiri bana suka Jawmiraawo? 20 On ngi'i ɗuuɗɗum, ammaa on kakkilanaay ɗum. Noppi mon maɓɓiti, ammaa on nanaay." 21 Ɗum fottani Jawmiraawo o mawnina tawreeta maako, o teddina ka ngam daliila gooŋgaaku maako. 22 Ammaa jonta yimɓe maako laati jaɓtaaɓe, ɓortaaɓe. Ɓe haɓɓaaɓe nder gasɗe, suuɗiiɓe nder cuuɗi kaɓɓorli. Ɓe laati keɓal konne'en, walaa kisnoowo. Ɓe ɓortaaɓe, ammaa walaa bi'anɗo: Hokkitam! 23 Moy caka mooɗon nanan kuuje ɗe? Moy heɗitoto, moy hakkilanta ɗum nder nyalɗe garanɗe? 24 Moy hokki Isra'iila danygol Yakubu haa juuɗe jaɓtooɓe? Na ɗum Jawmiraawo mo mbaɗɗen hakke dow muuɗum? En cali yahugo nder laabi maako, en nananaay tawreeta maako. 25 Ngam maajum o rufi tikkere maako saatunde e kultoreeŋgol konu dow meeɗen. Ɗum naawni en kootoy fuu bana yiite, ammaa en paamaay. Ɗum wuli en, ammaa ɓerɗe men njaɓaay.

Esaaya 43

Jawmiraawo feere muuɗum woni Kisnoowo

43:1 Ammaa jonta, an Isra'iila, danygol Yakubu, ndaa ni Jawmiraawo tagɗo ma wi'i: "Taa hul, mi rimɗini ma, mi ewni ma bee innde ma, a minjey. 2 To a ta''i caka ndiyam, min mi wondan bee ma, maaje cuddataa ma. To a ta''i caka yiite, a wulataa, ɗemŋgal yiite naawnataa ma. 3 Ngam min woni Allah Jawmiraawo maaɗa, min Ceniiɗo haa Isra'iila mi kisnoowo ma. Mi hokkan Misra e Habasi e Seba bana coottaari ngam rimɗingo ma. 4 A marɗo saman haa gite am, a tedduɗo, mi yiɗi ma boo. Ngam maajum ndokkanmi ummaatooje goɗɗe ngam hisnugo yoŋki ma. 5 Taa hul, ngam min mi ɗon wondu bee ma. Diga fuunaaŋge kooranmi danygol ma, diga hiirnaaŋge boo mooɓtanmi yimɓe ma. 6 Mi wi'an woyla: Yooftu ɓe! fombina boo: Taa jogita ɓe! Acce ɓiɓɓe am worɓe e rewɓe ngara diga daayiiɗum, diga keerol duniyaaru. 7 Ɓe ewnaaɓe bee innde am, mi tagi ɓe ngam mawninki tedduŋgal am."

Isra'iila'en ɓe seedooɓe Jawmiraawo

8 Allah wi'i: "Ngadde yimɓe am yeeso kiita. Ɓe ngoodi gite, ammaa ɓe wumɓe. Ɓe ngoodi noppi boo, ammaa ɓe fahaaɓe. 9 Ummaatooje fuu mooɓotira, le'i fuu kawta. Moy caka ɗowanteeɓe maɓɓe anndinta kuuje garanɗe? Moy caka maɓɓe wi'i diga ɓooyma ko laati jonta? Sey ɓe ndarna seedooɓe maɓɓe ngam ɓe ngooŋɗina ko'e maɓɓe, haa en nana, en mbi'a: Gooŋga." 10 Jawmiraawo wi'i: "Onon yimɓe Isra'iila on seedooɓe am, onon on sukaaɓe am ɓe cuɓmi ɗum, haa on anndammi, on nuɗɗinammi, on paama ɗum min on. Walaa ɗowanteeɗo aarti yam, non boo walaa mo laatoto ɓaawo am. 11 Min woni Jawmiraawo, walaa kisnoowo sonaa min. 12 Mi anndini on ɗum, nden mi hisni on. Walaa ɗowanteeɗo jananno meeɗi huuwugo ɗum caka mooɗon." Jawmiraawo wi'i: "Onon on seedooɓe yam, min boo mi Allah. 13 Koo yeeso ɗo, ɗum min on. Walaa kisnanɗo e juŋŋgo am. Mi ɗon huuwa. Moy haɗata ɗum?"

No Allah hisnirta yimɓe muuɗum diga Baabila

14 Allah mo Ceniiɗo haa Isra'iila, Jawmiraawo kisnoowo on wi'i: "Ngam daliila mooɗon nelanmi jama'aare konu haa Baabila, mi do''an jamɗe kaɓɓorgol, mi wartiran seyo Kaldiya'en bojji. 15 Min woni Jawmiraawo, Ceniiɗo mooɗon, tagɗo Isra'iila, Laamiiɗo mooɗon." 16 Diga ɓooyma Jawmiraawo seeki laawol nder mbeela, laawol ta''uŋgol ndiyamji cembiɗɗi. 17 O yahri jama'aare konu sembinde bee mootaaji e pucci nder halkere. Ɓe ndo''i, ɓe ummitittaako, ɓe mbaati, ɓe nyifi bana pittirlayel. 18 Ammaa jonta o wi'i: "Taa ciftore haala ɓooyma, taa kakkilane ko laati naane. 19 Ndaa, mi ɗon huuwa kesum, jonta ɗum fuɗɗan. On anndataa ɗum na? Mi seekan laawol nder ladde, mi hokkan on maaje ndiyam ton. 20 Dabbaaji ladde teddintam, doldolɗe e dabbi fuu. Ngam mi ilnan maaje nder ladde haa mi yarna yimɓe am, suɓaaɓe am. 21 Mi waɗi yimɓe ɓe'e ngam hoore am, kamɓe ɓe ngeccoto maŋgtoore am."

Aybe Isra'iila

22 Jawmiraawo wi'i: "Ammaa on ewnaaki innde am bee do'a, onon Isra'iila'en, danygol Yakubu, on torraaki ngam am. Ko on kuuwi fuu, on kuuwaay ɗum ngam am. 23 On ngaddanaay yam baali mon guleteeɗi. On teddinaay yam bee kirseteeɗi mon. Min mi teddanaay on bee dokke nyaamdu, mi somnaay on bee urle. 24 On coodanaay yam cittaaje belɗe bee ceede. On kaarnaay yam bee ɓellere kirseteeɗi mon. 25 Min mi ittan junuubaaji mon ngam daliila am, mi siftortaa hakkeeji mon. 26 Ngulleeɗam, mbaɗen kiita, mbolwe le haa keɓon gooŋga. 27 Kaaka mon aartuɗo waɗi hakke, ɗowooɓe on njambi yam. 28 Ngam maajum coɓnumi ardiiɓe suudu seniindu, mi do''i danygol Yakubu kiita halkere, mi acci jananɓe njanca yimɓe Isra'iila."

Esaaya 44

Jawmiraawo feere muuɗum woni Allah

44:1 Jawmiraawo wi'i: "Jonta nan kadi, an suka am Isra'iila danygol Yakubu, ummaatoore am suɓaande. 2 Min Jawmiraawo mi waɗi ma, mi tagi ma nder reedu daada ma, mi balloowo ma. Taa hul, an suka am Yakubu, an Yesuruun mo cuɓmi. 3 Ngam mi waanjan Ruuhu am dow ɓiɓɓe mon, barka am boo dow danygol mon. 4 Ɓe mawnan bana huɗo baŋge ndiyam, bana leɗɗe haa maaje. 5 Yimɓe woɗɓe kawtanan Isra'iila. Oo wi'an: Min mo Jawmiraawo. Oya ewnan hoore maako bee innde Yakubu. Goɗɗo windan dow juŋŋgo mum: Min mo Jawmiraawo. Goɗɗo feere boo jaɓan innde Isra'iila teddunde, ɓesdanan nde innde mum." 6 Jawmiraawo mo Laamiiɗo Isra'iila'en, mo rimɗini ɓe, Jawmiraawo honooɓe asama, ndaa ni o wi'i: "Min woni arano, min boo ragareejo. Walaa Allah, sonaa min! 7 Moy nandi bee am? Sey o wara, o wolwa, o wadda ɗum yeeso am. Diga mi jo''ini yimɓe ɓooyma haa ko tammi warugo, kuuje garanɗe fuu, sey o anndina ɗum. 8 Taa kultore, taa ndiwne! Naa min mi anndini on ɗum diga naane na? Onon on seedooɓe am. Woodi Allah na, sonaa min? Walaa kisnoowo feere, mi anndaa koo gooto."

Diina labbi woni faataare

9 Huuwooɓe labbi fuu ɓe meere'en. Kuuɗe maɓɓe giɗaaɗe nafataa sam. Seedooɓe labbi ngi'ataa, ɓe ngalaa anndal. Ngam maajum ɓe cemtan. 10 Mo huuwani hoore mum ɗowanteeɗo, ɓolini foto lawru, kuugal mum nafataa! 11 Ndaa, hawtiɗɗiraaɓe maako fuu toskoto. Ngam waawɓe sanaa'a, kamɓe boo ɓe ɓiɓɓe Aadama. Sey ɓe mooɓotira, ɓe ndaro yeeso kiita. Ɓe kultoran, ɓe cemtan ɓe fuu. 12 Kilaajo waɗan fe''irde, ɗon huuwa bee yiite ?ulbe. Juŋŋgo maako sembiɗŋgo ɗon tappa bee tappirɗum, haa o timmina kuugal maako. Weelo naŋgan mo, sembe maako jinnan. O yaraay ndiyam, ngam maajum o soman. 13 Cehoowo foondan leggal, diida dow maagal ko tammi sehugo, wartira ngal foto cehaaŋga bee laɓi mum. O foondan nga bee poondirɗum haa o nandina nga bee gorko booɗɗo, nga jooɗo nder suudu maaga. 14 O fe''an nelɓe, malla o hoo'an ɗaalehi koo gaayohi, o suɓan caka leɗɗe laynde. Malla o jubi kojole, iyeende ɗon mawnina ɗe. 15 Ɗum laatanto mo leggal yiite. O hoo'an goɗɗum maagal, o huɓɓan ngal ngam o aytino, ngam o sa'a tamseeje boo. Bee leggal luttuŋgal o sehan ɗowanteeɗo, o waɗan do'a haa maako. O huuwan lawru, o sujidanan ndu. 16 Reeta maagal o wulan bee yiite. Bee reeta maajum o sa'an kusel, o nyaaman ca'aaŋgel haa o haara. O aytinto boo, o wi'an: "Yowwa! Mi ɗon maata gulɗum, yiite nge wooɗi." 17 Ammaa bee luttuɗum o huuwan ɗowanteeɗo, lawru maako. O sujidanan ndu, o waɗan do''a. O toroto ndu, o wi'an: "Hisnam, ngam an woni Allah am." 18 Ɓe anndaa, ɓe paamataa. Ngam gite maɓɓe takkaama, taa ɓe ngi'a, ɓerɗe maɓɓe boo, ngam taa ɓe paama. 19 Walaa keɓɗo hakkiilo. Walaa anndal, walaa faamu haa goɗɗo wi'a: "Reeta maagal nguldumi bee yiite, dow ?ulbe maagal ca'umi tamseeje e kusel, nyaammi. Bee luttuɗum maagal kuuwrumi huunde nyiddunde. Mi ɗon sujida yeeso tayre leggal." 20 Ɗum faataare bana nyaamugo ndoondi. Faataare ɓernde maako majjini mo, o hisnataa yoŋki maako. O faamataa leggal haa juŋŋgo maako naa ɗum Allah sam.

Jawmiraawo woni kisnoowo Isra'iila

21 Too, Jawmiraawo wi'i: "Siftor ɗum, danygol Yakubu. An ummaatoore Isra'iila, a suka am. Min mi tagi ma, a suka am, mi yejjitittaa ma sam. 22 Mi riiwan junuubaaji ma bana cuurɗe, hakkeeji ma boo bana ruulde. Lorta haa am, ngam min woni kisnoowo ma." 23 Onon asamanji, ceye ngam Jawmiraawo huuwi ɗum. Ngime, onon luggeeŋgaaji lesdi. Mbelmbelte, onon kooseeje, an laynde e leɗɗe nder maare fuu. Ngam Jawmiraawo hisni danygol Yakubu, o waŋgini tedduŋgal maako haa Isra'iila. 24 Ndaa ni Jawmiraawo, kisnoowo ma, tagɗo ma nder reedu daada wi'i: "Min woni Jawmiraawo, kuuwanɗo kooɗume fuu. Min feere am mi we''iti asamanji. Saa'i mi yajjini lesdi, moy wonduno bee am? 25 Mi ɗon meeriɗina alaamaaji fewooɓe. Mi ɗon wartira laarooɓe koode faataaɓe. Mi ɗon lortina hikma'en ɓaawo, mi ɗon waylita anndal maɓɓe haa faataare. 26 Ammaa mi ɗon tabitina wolde suka am, mi ɗon timmina koŋgol nelaaɓe am. Mi wi'an dow Urusaliima: Yimɓe njooɗoto ton, dow gure Yahuuda boo: Ɓe nyiɓtoto ɗe. Mi dartinan bille maaje. 27 Mi wi'an luggeeŋga: Yoor, mi ɓeeɓnan ilamji maaɗa. 28 Mi wi'an Koores: A gaynaako am, timminanɗo muuyo am fuu. A umran nyiɓtaago Urusaliima. A umran wallingo caɓɓaaje haykaliiru boo."

Esaaya 45

Umroore ngam Koores

45:1 Koores woni laamiiɗo mo Jawmiraawo suɓi ɗum. Jawmiraawo naŋgi juŋŋgo maako nyaamo, do''an ummaatooje yeeso maako, ɓortan laamiiɓe, maɓɓitan dammuɗe berniiji yeeso maako. Jawmiraawo wi'i Koores: 2 "Min mi ardoto yeeso ma, mi leestan kooseeje. Mi fusan pareeje njamndi, mi yewan jamɗe palduɗe. 3 Mi hokkan ma ndesaaje nyukkiiɗe haa nokkuuje nyiɓɓuɗe. Nden kam a anndan min woni Jawmiraawo, min Allah mo Isra'iila'en cujidanta ɗum, mi ewni ma bee innde ma. 4 Mi ewni ma, a walla suka am Yakubu, ummaatoore Isra'iila nde cuɓmi ɗum. Mi hokki ma soomoore teddunde, ammaa a anndaa yam. 5 Min woni Jawmiraawo, walaa goɗɗo feere sam. Walaa Allah, sonaa min. Mi hokki ma baawɗe, ammaa a anndaa yam. 6 Mi huuwi ɗum haa yimɓe fuu paama diga fuunaaŋge haa hiirnaaŋge, walaa Allah sonaa min. Min woni Jawmiraawo, walaa goɗɗo feere sam. 7 Mi ɗon waɗa annoora, mi ɗon taa nyiɓre boo. Mi ɗon waɗa hayru, mi ɗon taga sarru boo. Min Jawmiraawo mi ɗo huuwa kuuje ɗe'e fuu. 8 Toɓne, onon asamanji, sey duule ndufa jaalorgal bana iyeende. Lesdi maɓɓito, jaɓa ɗum haa ndi fuɗna jam e gooŋgaaku. Min Jawmiraawo mi tagi ɗum fuu."

Jawmiraawo tageefooji e jamanuuji

9 Bone laatanto jokkiranɗo bee baɗɗo ɗum, ngam o fayande caka payanɗe ɗe loope. Fakat, loope kecce potaay wi'ugo mahoowo: "Ko mbaɗata?" Kuugal maako fotaay wi'ugo: "O walaa juuɗe." 10 Bone laatanto bi'anɗo baaba mum: "Koni ndanyɗa mi?" malla daada mum: "Koni ɓesnuɗa mi?" 11 Ndaa ni Jawmiraawo, Ceniiɗo haa Isra'iila, tagɗo ummaatoore nde'e wi'i: "On ?amatam haala ɓikkoy am na? On umratam ko kuuwanmi na? Kayya! 12 Min mi waɗi lesdi, mi tagi neɗɗo dow maari. Min on, juuɗe am mbe''iti asamanji, min mi umri jama'aaje maaji fuu. 13 Min mi ummini Koores bee gooŋgaaku, mi dartinan laabi maako fuu. Kaŋko o nyiɓtoto berniwol am, o yooftan yimɓe am egginaaɓe, naa ngam ceede malla dokkal." Non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. 14 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i yimɓe Isra'iila: "Risku Misra e bote filu Habasi e Seba'en juuta-darɗe'en ngaran haa mooɗon, laatanto on. Ɓe tokkoto on, ɓe haɓɓaaɓe bee callalluuji, ɓe turoto yeeso mooɗon, ɓe ceedoto: Bee mooɗon tan Allah ɗon wondi. Walaa ɗowanteeɗo goɗɗo sam." 15 Ya Allah mo Isra'iila'en cujidanta, kisnanɗo yimɓe mum, fakat a ɗowanteeɗo cuuɗiiɗo. 16 Huuwooɓe labbi fuu cemtan, keewan mbustu e toskaare. 17 Ammaa yimɓe Isra'iila keɓan kisndam nduumiiɗam haa Jawmiraawo. Ɓe cemtataa, ɓe meeɗataako mbustu haa abada abadin. 18 Jawmiraawo tagi asamanji, kaŋko woni Allah. O waɗi lesdi, o tabitini ndi. O tagaay ndi ngam ferwugo, ammaa ngam yimɓe njooɗo ton. Ndaa ni o wi'i: "Min woni Jawmiraawo, walaa goɗɗo feere sam. 19 Mi wolwaay nder cuuɗiiɗum malla haa nokkuure nder lesdi nyiɓre. Mi wi'aay danygol Yakubu: Ɗaɓɓiteeɗam meere. Ngam min woni Jawmiraawo, bolwanɗo gooŋga. Mi ɗon anndina ko fotti."

Jawmiraawo e labbi Baabila

20 Too, Jawmiraawo wi'i: "Mooɓe, ngare, ɓadite on fuu, onon luttuɓe ummaatooje. Roondotooɓe lawru muuɗum'en sehaandu, e torotooɓe ɗowanteeɗo mo waawataa hisnugo, ɓe ngalaa anndal. 21 Ngare, ngadde haala mon yeeso kiita, carwotire! Moy yecci ɗum diga ɓooyma? Moy anndini ɗum diga naane? Naa min Jawmiraawo na? Walaa Allah, sonaa min. Allah gooŋgaajo, kisnoowo feere woodaa, sey min.

Esaaya 46

22 "Kadi ngaylite haa am, kise, onon yimɓe duniyaaru fuu. Ngam min woni Allah, walaa goɗɗo feere sam. 23 Mi ɗon hunoro hoore am, ko mbi'anmi ɗum gooŋga, ɗum waylataako: Koppi fuu tugganto yam, ɗemɗe fuu kunanto yam. 24 Ɓe mbi'an: Haa Jawmiraawo tan kisndam e sembe ngoni. Ammaa wanyɓe yam fuu ngaran yeeso am, ɓe cemtan. 25 Min Jawmiraawo mi rimɗinan danygol Isra'iila fuu, kamɓe boo ɓe maŋgtatam." 46:1 "Beel yibbi, Nebo yani. Fotooji maaji ɗon dow dabbaaji dimdooji. Ko yimɓe ndoondino nder jahaaŋgal juulde, laati dimŋgal dabbaaji comɗi. 2 Ɗi ngibbi, ɗi njani, ɗi mbaawataa hisnugo dimŋgal man. Kanji bee ko'e maaji ɗi egginteeɗi. 3 "Naneeɗam, onon danygol Yakubu, luttuɓe yimɓe Isra'iila. Min mi efti on diga danyeeki mon. Mi roondi on diga on ngurti reedu daada. 4 Mi roondoto on boo haa yotto ndottaaku mon, haa on mbaɗa dandandi. Mi efti on, mi eftan on boo, mi roondoto, mi hisnan on. 5 "Bee ɗume nandintonɗam haa ɗum fotta bee am? Nandu nduye ndaarotonɗam haa min pottida? 6 Yimɓe maɓɓitan boorooji muuɗum'en, ngurtinan kaŋgeeri, ɓe awnan cardi bee awnirɗum. Ɓe njoɓan tappoowo kaŋgeeri haa o wartira ɗum lawru. Nden ɓe cujidanan ndu. 7 Ɓe eftan ndu dow balbe maɓɓe, ɓe ndoondoto ndu, nden ɓe njippina ndu haa nokkuure maaru. Ton ndu daroto, ndu sottataa e pellel maaru. Ɓe ngookanan ndu, ammaa ndu jaabataako. Ndu hisnataa goɗɗo e ɓillaare muuɗum. 8 "Ciftore ɗum, laate on worɓe. Kakkilane ɗum, onon tuurtooɓe. 9 Ciftore kuuje aartuɗe, laatiiɗe ɓooyma. Ngam min woni Allah, walaa goɗɗo feere sam. 10 Min mi anndini timmoode diga fuɗɗoode, diga ɓooyma boo kuuje ɗe ciwa laataago. Mi timminan ko nufiimi. Mi huuwan ko muuymi fuu. 11 Mi ewnoto dutal haa fuunaaŋge, haa lesdi ndaayiindi ewnotoomi goɗɗo kuuwanɗo nufo am. Mi wi'i ɗum, mi laatinan ɗum boo. Mi nufi ɗum, mi huuwan ɗum boo. 12 Naneeɗam, onon saata-ko'e'en, daayiiɓe jaalorgal. 13 Mi ɗon ɓadina jaalorgal am, ngal daayaaki, kisndam am neeɓataa. Mi hokkan kisndam haa Siyona. Mi hokkan Isra'iila daraja am."

Esaaya 47

Kiita dow Baabila

47:1 Too, Jawmiraawo wi'i: "An Baabila, jippa leeso laamu ma. Jooɗa nder mbulwuldi lesdi. Naane a nandi bee paanyo debbo, a berniwol ngol meeɗaay nyaameego. Ammaa a meetataa ewneego neeminiiɗo, ɗelemɗo. 2 Hoo'u namarde, nam gawri! Suddit yeeso ma, ɓaŋgtu limce ma, suddit kosɗe ma, eera maaje! 3 Koomoy yi'a toskaare ma, a tembo bana korɗo. Mi waatoto, walaa mo haɗatammi!" 4 Non dimɗinoowo en wi'i. Innde maako Jawmiraawo honooɓe asama, Ceniiɗo haa Isra'iila. 5 Jawmiraawo wi'i Baabila: "Jooɗa siriw, nastu nder nyiɓre, ngam a meetataa ewneego jawmu laamuuji. 6 Mi tikkanno yimɓe am, mi soɓnuno maral am, mi hokkuno ɓe haa juŋŋgo ma. A yurminaay ɓe, a yowani koo nayeejo boo kaɓɓirgal tedduŋgal. 7 A tammi a laamake haa foroy. A hakkilanaay kuuje ɗe'e. A numaay timmoode maaje. 8 "Jonta kam, nan ɗu'um, an neeminiiɗo, jooɗiiɗo jam, an bi'anɗo nder ɓernde ma: Min on, walaa goɗɗo sam. Mi meeɗataa laataago debbo jurumɗo, mi anndataa sooynde ɓikkoy. ­- 9 Kuuje ɗe'e ngaran dow ma, ɗiɗi fuu bee juhuki nder nyalaade woore, sooynde gorko e sooynde ɓikkoy. Ɗe ngaran dow ma bee etirgal keewŋgal, koo to hiilaaji ma ɗuuɗi, koo to limgal sirriiji ma ɗuuɗi masin. 10 A ɗonno hoolo halleende ma. A wi'i: Walaa mo yi'atammi. Hikma ma e anndal ma majjini ma. A wi'i nder ɓernde ma: Min on, walaa goɗɗo sam. 11 Sarru waran dow ma, a waawataa daaynugo ngu bee hiila. Masiibo ukkanto ma, a waawataa lornugo mo bee dokke lii'eteeɗe. Halkere nde a anndaa, waran dow ma. 12 "Kadi, dara le bee sirriiji ma, bee ɗuuɗeeŋga hiilaaji ma ɗi kuuwɗa bee tiɗɗinaare diga nderkaaku ma. Teema ɗi nafan ma, teema a hulnan konne'en. 13 A somi ngam saawariiji ɗi keɓɗa fuu. Sey ɓe ɓadito, ɓe kisne, sendooɓe asama e laarooɓe koode, yeccooɓe ko heɓete nde lewru dari fuu. 14 Ndaa, ɓe laati bana geene joorɗe, yiite ɗon nyaama ɓe. Ɓe mbaawataa hisnugo ko'e maɓɓe e baawɗe demŋgal yiite. Naa ɗum ?ulbe ngam aytinaago, naa ɗum yiite ngam jooɗaago haa maage. 15 Bana non hiilooɓe ma fuu mba'i. A tiini sarwaago ɓe diga nderkaaku ma. Jonta boo koomoy ɗon tiito yeeso muuɗum, walaa mo wallete."

Esaaya 48

Annabaaku kuuje kese

48:1 Nane ɗu'um, onon yimɓe Yakubu, ewnaaɓe bee innde Isra'iila, onon lenyol Yahuuda: On ɗon kunoro bee innde Jawmiraawo, on ɗon maŋgta Allah mo ɗowanteeɗo Isra'iila, ammaa naa bee gooŋga, naa bee gooŋgaaku. 2 On ɗon ewno ko'e mon bee innde berniwol ceniiŋgol, on ɗon tuugo dow Allah, ɗowanteeɗo Isra'iila mo innde mum Jawmiraawo honooɓe asama. 3 Jawmiraawo wi'i yimɓe Isra'iila: "Diga ɓooyma mbi'mi ko tammi laataago, mi anndini ɗum. Nden mi huuwi ɗum, ɗum laati bee juhuki. 4 Mi annduno on saatuɓe, daaɗe mon bana ɓoggol njamndi, tiiɗe mon bana njamndi mboɗeeri. 5 Ngam maajum anndinmi on ɗum diga ɓooyma, hiddeko ɗum laato. Mi yecci on ɗum, ngam taa on mbi'a: Lawru amin huuwi ɗum. Foto amin cehaaŋga e foto amin ɓolinaaŋga umri ɗum. 6 On nani ɗum, on ndaari ɗum fuu! On ceedataako ɗum na? "Yeeso ɗo ngeccanmi on kuuje kese, kuuje cuuɗiiɗe ɗe on anndaa. 7 Jonta ɗe tagaama, naa ɓooyma. Haa warugo hande on meeɗaay nanugo ɗe, ngam taa on mbi'a: Min anndi ɗe. 8 On meeɗaay nanugo koo anndugo ɗe. Noppi mon maɓɓitaaki diga ɓooyma. Ngam mi anndi on jambotooɓe, ɓe ewni on tuurtooɓe diga reedu daada. 9 Ngam daliila innde am paasitanmi tikkere am. Ngam daliila maŋgu am naŋgtanmi nde, ngam taa mi nattina on. 10 Ndaa, mi laɓɓini on, ammaa naa bana cardi. Mi foondi on nder kaatane ɓillaare. 11 Ngam daliila hoore am tan kuuwanmi ɗum. Mi accataa goɗɗo soɓna innde am. Mi hokkataa goɗɗo feere tedduŋgal am."

No Jawmiraawo rimɗinirta Isra'iila

12 "Naneeɗam, onon yimɓe Isra'iila, danygol Yakubu, ewnaaɓe am. Min woni Allah, min woni arano, min boo ragareejo. 13 Juŋŋgo am jo''ini lesdi, nyaamo am we''iti asamanji. To mi ewni ɗi, ɗi ndaroto ɗi fuu. 14 "Mooɓe, onon fuu, nane! Moy caka ɗowanteeɓe anndini kuuje ɗe? Cuɓaaɗo am mo ngiɗmi ɗum, kaŋko o timminan muuyo am haa Baabila e asŋgol Kaldiya'en. 15 Min mi wolwi, mi ewni mo, mi waddi mo, laawol maako waɗan hayru. 16 Ɓaditeeɗam, nane ɗu'um: Diga fuɗɗam mi wolwaay bee sirri. Diga saa'i ɗum laati, mi ɗon ɗo." ­- (Ammaa jonta Allah Jawmiraawo neli yam bee Ruuhu muuɗum.) 17 Ndaa ni Jawmiraawo, dimɗinoowo on, Ceniiɗo haa Isra'iila wi'i: "Min woni Allah Jawmiraawo mon, ekkitinɗo on ko nafata on. Mi ɗowan on dow laawol ngol njahoton. 18 Kadi, to on kakkilani umrooje am, jam mooɗon ilan bana coofol, jaalorgal waranan on bana ?uuge mbeela. 19 Danygol mon laatoto bana njaareendi, ngol ɗuuɗan bana gabbe maari. Innde maɓɓe nattataa, nde halkataa yeeso am. Ammaa on kakkilanaay umrooje am." 20 Ngurte Baabila, ndogge Kaldiya'en. Anndine ɗum bee hoolo seyo, ngecce ɗum, njahre habaru haa keerol duniyaaru. Mbi'e: "Jawmiraawo rimɗini suka mum Yakubu." 21 Saa'i Jawmiraawo ɗowi yimɓe mum nder laɗɗe, ɓe ngalaa ɗomka. O ilnani ɓe ndiyam e tapaare. O seeki tapaare, ndiyam ili. 22 "Walaa jam ngam halluɓe." Ni Jawmiraawo wi'i.

Esaaya 49

Annoora ngam ummaatooje

49:1 Naneeɗam, onon duuɗe. Keɗite, onon le'i daayiiɗi. Jawmiraawo ewni yam nde mi siwa danyeego. Diga reedu daada am o hokki yam innde suka maako. 2 O waɗi hunduko am bana kaafahi belki. O ayni yam haa ɗowdi juŋŋgo maako. O wartiri yam kurol ceeɓŋgol, o suuɗi yam nder ɓaaru maako. 3 O wi'i yam:"An Isra'iila, a suka am. Bee maaɗa teddinanmi hoore am." 4 Ammaa mi wi'i: "Mi torri meere, mi majjini sembe am meere, walaa nafuda. Ammaa gooŋga am woni haa Jawmiraawo, mbarjaari am ɗon haa Allah am." 5 Jawmiraawo waɗi yam suka muuɗum diga reedu daada am, ngam mi lortina danygol Yakubu haa maako, mi mooɓta Isra'iila haa maako. Ngam mi tedduɗo haa gite Jawmiraawo, Allah am laati sembe am. 6 Jonta o wi'i: "He'aay a laati suka am ummitinanɗo le'i Yakubu, lortinanɗo hisnaaɓe Isra'iila. Mi waɗi ma a annoora ummaatooje, haa kisndam am yotto keerol duniyaaru." 7 Ndaa ni Jawmiraawo, Allah Ceniiɗo, kisnoowo Isra'iila wi'i jawaaɗo, ganyaaɗo ummaatooje, maccuɗo toonyooɓe: "Laamiiɓe ngi'an ɗum, ɓe ummoto. Ardiiɓe ngi'an ɗum, ɓe cujidan ngam daliila Jawmiraawo koolaaɗo, ngam daliila Ceniiɗo haa Isra'iila mo suɓi ma."

Bo''itinki Siyona

8 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Wakkati mo''ere mi jaɓi tornde ma, nyalaade kisndam mi walli ma. Mi aynan ma, mi darnan ma ngam alkawal bee yimɓe. Sey a wo''itina lesdi, a sendana yimɓe maral maɓɓe ngal wonni jonta. 9 A wi'a haɓɓaaɓe: Ngurte, wonɓe nder nyiɓre boo: Mbaŋge haa jayŋgol. Ɓe nandan bee baali duranɗi haa laabi, towndiije fuu laatoto durduɗe maɓɓe. 10 Ɓe nanataa weelo koo ɗomka. Hendu wulndu e naaŋge naawnataa ɓe, ngam kinnotooɗo ɓe ɗowan ɓe, yahran ɓe haa ceeɓooje ndiyam. 11 Mi wartiran kooseeje fuu buuwol. Laabi am towtan dow lesdi. 12 Ndaa, yimɓe am ɗon ngara diga daayiiɗum, woɗɓe diga woyla e hiirnaaŋge, woɗɓe boo diga lesdi Siyene haa fombina." 13 Ngime, onon asamanji, welweltu, an lesdi. Onon kooseeje, mbaɗe hoolo seyo, ngam Jawmiraawo de'itini yimɓe muuɗum, o ɗon hinno ɓilliiɓe maako. 14 Ammaa Siyona wi'i: "Jawmiraawo acci yam, Allah yejjiti yam." 15 Ngam maajum Jawmiraawo wi'i: "Debbo yejjitan musinanŋgel mum na? O enɗataa ɓii reedu maako na? Koo to daada yejjiti ɓiyum, min mi yejjitittaa ma sam. 16 Ndaa, mi windi innde ma nder newe am. Mahi maaɗa ɗon yeeso am koondey. 17 Nyiɓtooɓe ma ɗon ngara bee jaawal, wonnooɓe ma e wilooɓe ma ɗon ngurto yaasi. 18 Tijja, laar nder taarde fuu: Yimɓe ma ɗon mooɓo, ɗon ngara haa maaɗa. Fakat bana min Jawmiraawo mi geeto! A jaagnoto bee maɓɓe bana ɓaŋgeteeɗo bee fawne mum. 19 Lesdi ma ferwi, laati bille, wonni pat. Ammaa jonta, fakat ndi faaɗan dow jooɗiiɓe ton. Wilooɓe ma boo ndaayoto. 20 Ɓikkoy maaɗa koy cooynooɗa mbi'an haa noppi ma: Nokkuure ɓillake dow amin, huuwan min babal haa min njooɗo. 21 An boo a wi'an nder ɓernde ma: Moy danyani yam ɓe'e? Mi sooyno ɓikkoy, mi dimarono, mi diiwaanooɗo, gudinaanooɗo. Moy mawnini koy? Ndaa, mi geewaaɗono. Toy ɓe saa'i maajum?" 22 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Mi ɓaŋgtan juŋŋgo am hedi heefeerɓe, mi darnan tuutawal am hedi ummaatooje. Ɓe lortinan ɓiɓɓe ma worɓe dow juuɗe maɓɓe. Ɓe ndoondoto ɓiɓɓe ma rewɓe dow balbe maɓɓe. 23 Laamiiɓe laatoto nyaamnooɓe ma, rewɓe laamiiɓe boo musininooɓe ma. Ɓe cujidanan ma, geese maɓɓe haa lesdi. Ɓe tahan mbulwuldi e kosɗe ma. Nden a anndan min woni Jawmiraawo. Hooliiɓe yam cemtataa."

Esaaya 50

24 Ɓe njaɓtan cembiɗɗo keɓal muuɗum na, malla haɓɓaaɓe marɗo baawɗe ndaɗan na? 25 Jawmiraawo ɗon wi'a: "Nonnon, ɓe njaɓtan koo haɓɓaaɓe cembiɗɗo boo. Keɓal marɗo baawɗe daɗan. Min maa, mi honan mo honete. Min mi hisnan ɓikkoy ma. 26 Mi nyaamnan ɓillooɓe ma kusel ɓalli maɓɓe. Ɓe nguykiran ?i?am maɓɓe bana bee inaboojam kesam. Marɗum ɓandu fuu anndan min Jawmiraawo woni kisnoowo ma, min Baawɗo Yakubu mi dimɗinoowo ma." 50:1 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "On numi mi wudini daada mon bana goɗɗo seerata debbo mum na? Toy ɗereewol ceergal kadi? On numi mi soorri on na, bana goɗɗo soorrata ɓiyum'en haa tokkiiɗo ɗum nyamaande? Woodaa! On coorraama ngam daliila junuubaaji mon. Ngam aybeeji mon daada mooɗon wudinaama. 2 "Nde ngarmi, koni walaa koomoy haa ɗo? Nde ewniimi, koni walaa jaabiiɗo? Kadi juŋŋgo am rammi, he'aay rimɗingo na? Sembe am he'aay hisnugo na? Ndaa, bee umroore am njoornanmi mbeela, ngartiranmi maaje ladde meere. Liɗɗi gonɗi ton mbaatan ngam ɗomka, kaccan ngam ndiyam woodaa. 3 Mi ɓornan asamanji bee nyiɓre, mi suddan ɗi bee buhuuje bana ngam bojji."

Ɗowtaare suka Jawmiraawo

4 Allah Jawmiraawo ekkitini ɗemŋgal am, haa mi sembiɗina comɗo bee wolde. O findintam nde weeti fuu, o findinan noppi am haa mi nana bana pukara'en nanirta. 5 Allah Jawmiraawo maɓɓitani yam nofru, min boo mi tuurtaay, mi loraaki ɓaawo. 6 Mi hokki ɓoccuɓe yam ɓaawo am, mi suuɗaay yeeso am nde ɓe ɗoofi wakkude am, nde ɓe kuɗi yam, ɓe tuuti yam tuuɗe. 7 Ammaa Allah Jawmiraawo ɗon wallammi. Ngam maajum ɗum laatanaaki yam mbustu. Ngam maajum mbaɗmi yeeso am bana hayre, mi anndi mi toskataako. 8 Gooŋɗinanɗo yam o ɓadiiɗo. Moy waabotirta bee am? Sey ndaroden haa kiita. Moy jokkirta bee am? O ɓadito yam le! 9 Ndaa, Allah Jawmiraawo wallatam. Moy aybintammi? Ndaa, ɓe fuu ɓe nattan bana limce ɗe gilɗi nyaami ɗum. 10 Moy caka mooɗon ɗon hula Jawmiraawo? Moy nananta sawtu suka maako? Koomoy jahanɗo nder nyiɓre, mo annoora yaynantaa ɗum, sey o hoolo innde Jawmiraawo, o tuugo dow Allah maako. 11 Ammaa onon huɓɓuɓe yiite, taaskiiɓe bee kuri giiteleeji fuu, naste nder yiite mon e kuri mon ɗi kuɓɓuɗon. Juŋŋgo Jawmiraawo huuwan ɗum, haa on mbaalo haa nokkuure bone.

Esaaya 51

Bolle de'itinki ngam Siyona

51:1 Jawmiraawo wi'i: "Naneeɗam, onon yiɗɓe kisndam, onon ɗaɓɓitooɓe yam. Ndaare tapaare nde cehaaɗon nder muuɗum, ngaska ɓulndu boo ndu ngasaaɗon nder muuɗum. 2 Ciftore kaaka mon Ibrahiima e Saratu, danyɗo on. Nde mi ewni Ibrahiima, o gooto. Mi barkiɗini mo, mi ɗuɗɗini mo." 3 Jawmiraawo de'itinan Siyona, o de'itinan bille maagol fuu. O wartiran ladde maagol bana Adnin, harde maagol bana jarne Jawmiraawo. Ngol heewan seyo e welwelo, maŋgtooje e hoolo gimi. 4 "Keɗiteeɗam, onon yimɓe am. Naneeɗam, onon ummaatoore am. Ngam ekkitinol iwan haa am. Mi darnan kiita am ngooŋɗuka ka laato annoora ummaatooje. 5 Jaalorgal am ɓadake, kisndam am wurtake, juuɗe am kiitoto ummaatooje. Duuɗe kooloto yam, ɗe ngeloto juŋŋgo am. 6 Tijje haa asama, ndaare lesdi haa les. Ngam asamanji cottan bana cuurɗe, lesdi hiiɗan bana limce, jooɗiiɓe haa maari maayan bana cufi. Ammaa kisndam am duumoto haa foroy, jaalorgal am tabiti. 7 "Naneeɗam, onon annduɓe ko fotti, onon jogiiɓe tawreeta am nder ɓerɗe mon. Taa kule yawaare yimɓe, taa kultore ngam jancooje maɓɓe. 8 Ngam gilɗi nyaaman ɓe bana limce, somre nyaaman ɓe bana gaasa baali. Ammaa gooŋgaaku am duumoto haa foroy, kisndam am haa gide fuu." 9 Fin, fin le, ɓorna baawɗe, an juŋŋgo Jawmiraawo! Fin bana nder nyalaaɗe ɓooyma, bana nder wakkati gide caaliiɗe. An a ta''i Rahab, kuuŋga mbeela, geɓe geɓe. 10 An a ɓeeɓni mbeela, ndiyamji ilam lugguɗam, a wartiri maayo laawol, haa hisnaaɓe ma caalo. 11 Rimɗinaaɓe ma ngartan, nastan Siyona bee gimi. Seyo duumiiŋgo heewan ɓerɗe maɓɓe. Ɓe keɓan welwelo e seyo, ngam mettamɓeram e uumaali meetataa laataago. 12 Jawmiraawo wi'i: "Min, min woni de'itinoowo on. Koni kuloton neɗɗo maayanɗo, ɓii Aadama nanduɗo bee huɗo? 13 On ngejjiti Jawmiraawo tagɗo on na, mo we''iti asamanji, mo jo''ini lesdi? Koni ndiwnoton foroy yeeso tikkere ɓillooɓe on, anninɓe halkugo on? Kadi, toy tikkere maɓɓe? 14 Ɓe njooftan haɓɓaaɓe bee jaawal. Ɓe maayataa nder ngaska. Ɓe cooyataa nyaamdu sam. 15 Ngam min woni Allah, Jawmiraawo honooɓe asama. 16 Mi we''iti asamanji, mi jo''ini lesdi. Mi wi'i jooɗiiɓe haa Siyona: Onon on yimɓe am. Mi waɗi bolle am nder kunduɗe mon, mi ɗon ayna on haa ɗowdi juŋŋgo am."

Timmoode bone Urusaliima

17 Fin, fin le, umma, an Urusaliima! A yari jardugel tikkere ngel juŋŋgo Jawmiraawo hokki ma. A yardi ngel pat, giilol waɗi ma. 18 Walaa ɗowanɗo ma caka ɓikkoy koy ndanyɗa fuu. Walaa naŋganɗo ma juŋŋgo caka ɓikkoy koy mawninɗa. 19 Masiibooji ɗiɗi keɓi ma: Lesdi ma wonni, laati bille, yimɓe ma maayi bee weelo e kaafahi. Ammaa moy woyete, moy de'itinte? 20 Ɓiɓɓe ma tampi, njani. Ɓe ɗon mbaali haa nyobborle laabi bana jabaare nder tuuforgol. Ɓe maati tikkere Allah Jawmiraawo maaɗa fuu. 21 Ngam maajum, nane ɗu'um, onon yarɓe bone, onon wuykuɓe, ammaa naa bee inaboojam. 22 Jawmiraawo, jaagorɗo mon, Allah mon ɗon gooŋɗina on. Ndaa ni o wi'i: "Mi hoo'an jardugel giilol, jardugel tikkere am nder juŋŋgo maaɗa. A meetataa yarugo ngel. 23 Mi hokkan ngel haa juuɗe toonyooɓe on, wi'ɓe on: Ture haa min njaaɓa dow mooɗon. Onon boo on ngartiri ɓaawe mon bana lesdi, bana laawol yahooɓe."

Esaaya 52

Allah rimɗinan Siyona

52:1 Fin, fin le, ɓorna baawɗe ma, an Siyona, ɓorna jaage ma, an Urusaliima, berniwol ceniiŋgol. Yeeso ɗo saadooniijo malla coɓɗo nastataa ma. 2 Umma, fiɗɗu collaaje ma, jooɗa, an Urusaliima. Piste kaɓɓorli haa daaɗe mon, onon yimɓe Siyona haɓɓaaɓe. 3 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Ɓe coorri on meere, min boo mi soottan on, naa bee ceede." 4 Jawmiraawo wi'i: "Ɓooyma yimɓe am njippi haa Misra, njooɗi ton. Nden Assuuri'en ɓilli ɓe, walaa daliila. 5 Jonta boo, ko ngi'anmi haa Baabila? Ɓe njaɓti yimɓe am meere. Toonyooɓe ɓe ɗon koola. Ɓe ɗon nyalla hallingo innde am. 6 Ngam maajum yimɓe am anndan innde am nyalaade ndeya. Ɓe anndan min on mi wi'i: Ndaa yam ɗo." 7 Ɗume wooɗiri dow kooseeje bana kosɗe gaajoowo habaru seyo? O ɗon yeyna sulhu, o ɗon wadda habaru kuuje booɗɗe, o ɗon yeyna kisndam. O ɗon wi'a Siyona: "Allah ma laamake!" 8 Nane hoolo aynooɓe, ɓe ɗon koolda bee seyo. Ngam bee gite maɓɓe ɓe ɗon ngi'a lortaaki Jawmiraawo haa Siyona. 9 Ngime, mbelmbelte on fuu, onon bille Urusaliima. Ngam Jawmiraawo de'itini yimɓe muuɗum, hisni Urusaliima. 10 Jawmiraawo waŋgini juŋŋgo mum seniiŋgo yeeso ummaatooje fuu. Keeri duniyaaru ngi'an no Allah men hisnirta yimɓe mum. 11 Ndille, ndille, ngurte Baabila! Taa meeme coɓɗum. Ngurte e maagol. Cene ko'e mon, onon roondotooɓe kuuje Jawmiraawo ceniiɗe. 12 Jonta on ngurtataako bee pargal, on ndillataa bee dogguki. Ngam Jawmiraawo ardoto on, o timminan jahaaŋgal mon boo.

Bone suka Jawmiraawo

Esaaya 53

13 Yoo, Jawmiraawo wi'i: "Suka am heɓan saa'a. O heɓan maŋgu, o ɓaŋgoto ɓaŋgiiɗum masin. 14 Ɗuuɗɓe kultori nde ɓe ngi'i mo, ngam jaati maako wayli, o nandaay bee neɗɗo sam. 15 Bana non boo ummaatooje ɗuuɗɗe kayɗinan ngam maako, laamiiɓe maɓɓan kunduɗe muuɗum'en ngam wembere. Ngam ɓe ngi'an, ɓe paaman ko ɓe meeɗaay nanugo tawon." 53:1 Yimɓe mbi'i: "Moy nuɗɗini ko nanɗen? Moy yi'i juŋŋgo Jawmiraawo nder kuuje ɗe'e? 2 Jawmiraawo muuyi suka mum mawna bana fuɗŋgo, bana lisal iwanŋgal ɗaɗol nder lesdi njoorndi. O walaa ngarol koo daraja. Nde en ngi'i mo, o walaa ngarol haa o fottana en. 3 En njawi mo, en ngudini mo. O woowri bee bone e nyawji, koomoy wirni yeeso mum ngam taa yi'a mo. En njawi mo, en ndaari mo bana meereejo. 4 "Ammaa o roondi nyawji meeɗen, o efti bone meeɗen. Bee non fuu en ndaari mo bana Allah hiiti mo, fiyi mo, torri mo. 5 Ammaa o yuwaama ngam hakkeeji meeɗen, o naawnaama ngam aybeeji meeɗen. Kiita ka o jaɓi, hisni en, ngam kuuduuje maako en kurgake. 6 Enen fuu en majji bana baali, koomoy tokki laawol muuɗum. Ammaa Jawmiraawo yowi aybe meeɗen fuu dow maako. 7 Ɓe toonyi mo, ammaa o munyani ɗum, o maɓɓitaay hunduko maako bana jawgel ngel ɓe njahrata hirseego, bana mbaalu muukaaŋgu yeeso meksooɓe gaasa muuɗum, non o maɓɓitaay hunduko maako. 8 Ɓe naŋgi mo, ɓe ndo''i mo kiita, nden ɓe njahri mo mbareego. Walaa mo numi dow ko heɓi mo. O ta''aama e lesdi yeeɗɓe, o mbaraama ngam hakkeeji lenyol maako. 9 Ɓe mbaɗi yenaande maako caka halluɓe, ɓe uwi mo caka riskuɓe. Ammaa o waɗaay aybe, fewre woodaa haa hunduko maako." 10 Jawmiraawo wi'i: "Min mi muuyno fiyugo mo, naawnugo mo. Ɓaawo o wartiri hoore maako kirsaaŋga ngam ittugo hakkeeji, o yi'an danygol, balɗe maako njuutan. Muuyo am laatoto bee juŋŋgo maako. 11 Yoŋki maako torraama, ngam maajum o heɓan seyo fahin, o anndan o torraaki meere. Kaŋko woni suka am gooŋgaajo. O efti aybeeji ɗuuɗɓe, bana ni o wartiran ɓe gooŋga'en. 12 Ngam maajum ndokkan mo mi nokkuure caka mawɓe, o sendan keɓal bee sembiɗɓe. Ngam o rufi yoŋki maako haa maayde, o limdaama bee hakke'en. Ammaa o roondi hakkeeji ɗuuɗɓe, o do'ani marɓe hakke."

Esaaya 54

Yiide Jawmiraawo duumiinde ngam Isra'iila

54:1 "Sey a yima, Urusaliima, an dimaro mo meeɗaay danyugo. Welweltu, hoolu bee seyo, an mo meeɗaay luuweego. Ngam ɓikkoy geewaaɗo ɓuran ɓikkoy te'aaɗo ɗuuɗugo." Non Jawmiraawo wi'i. 2 Yajjin suudu laymaaru ma. Sey a we''ita wirndallooji jooɗorde ma, naa seɗɗa. Juttin ɓoggi maaru, tiggu tiggirɗe maaru booɗɗum. 3 Ngam a yaajan haa nyaamo e nano fuu. Danygol ma heɓtan lesdi ndi ummaatooje nyaami ɗum. Ɓe kebbinan berniiji geewaaɗi. 4 Taa hul, ngam a semtintaake. Taa semtu, ngam a meetataa toskaago. A yejjitan toskaare nderkaaku ma, a meetataa siftorgo mbustu ajabaaku ma. 5 Ngam baɗɗo ma laatanto ma bana gorko, innde maako Jawmiraawo honooɓe asama. Kaŋko mo Ceniiɗo haa Isra'iila, rimɗinan ma, o ewneteeɗo Allah duniyaaru fuu. 6 An ummaatoore Isra'iila, a nandi bee debbo accaaɗo, ta''a-ɓerndeejo, bee debbo sukaaku gudinaaɗo. Ammaa jonta Allah ɗon ewno ma, o wi'i: 7 "Mi acci on wakkati seɗɗa, ammaa mi jaɓan on bee enɗam ɗuuɗɗam. 8 Nde tikkere am saati, mi suuɗani on yeeso am wakkati seɗɗa, ammaa mi enɗan on bee hinnuye duumiiɗo." Non Jawmiraawo kisnoowo on wi'i. 9 "Nder jamanu Nuuhu kuniimi: Ndiyamji meetataa suddugo lesdi. Bana non boo kunoriimi jonta mi meetataa tikkango on e telɓango on. 10 Teema kooseeje cottan, towndiije boo ndimboto. Ammaa hinnuye am sottantaa on, alkawal haa mi hokka on jam, dimbataako." Non Jawmiraawo enɗoowo on wi'i.

Urusaliima kesol

11 Jawmiraawo wi'i: "An Urusaliima, a yari bone, keni ndimbini ma, walaa mo de'itini ma. Ndaa, mi nyiɓtoto mahi ma dow kaa'e marɗe saman ɗuuɗɗo. Mi wallinan caɓɓaaje ma bee kaa'e safira. 12 Mi lamsan mahi ma bee kaa'e rubina. Mi waɗan dammuɗe ma bee kaa'e boɗeeje ɗelkooje, e mahi taariiɗi ma fuu bee kaa'e marɗe saman. 13 Min Jawmiraawo mi ekkitinan ɓikkoy ma fuu. Jam ɓikkoy maaɗa ɓesdoto. 14 A tabitan bee gooŋgaaku. A daayoto ɓillaare, ngam daliila kulol walanaa ma. A daayoto kultoreeŋgol boo, ngol ɓaditittaako ma. 15 To goɗɗo ukkanake ma, o huuwataa ɗum bee munyo am. Koomoy jokkiranɗo bee maaɗa do''oto. 16 "Ndaa, min mi tagi kilaajo puufanɗo yiite ?ulbe ngam o waɗa balmi. Min mi tagi biloowo boo ngam o wila. 17 Ammaa walaa balmol waawan naawnugo ma. A aybinan wullotooɓe ma fuu. Min Jawmiraawo mi aynan teddinooɓe yam, mi hokkan ɓe jaalorgal." Non Jawmiraawo wi'i.

Esaaya 55

Mo''ere ngam koomoy

55:1 Jawmiraawo wi'i: "Hey! onon ɗomɗaaɓe, ngare haa ndiyam. Onon ɓe ngalaa ceede, ngare, coode, nyaame! Ngare le, coode, naa bee ceede malla saman coggu, coode inaboojam e kosam. 2 Koni ndokkoton cardi ngam ɗum ko laataaki nyaamdu? Koni ndokkoton ngeenaari mon ngam kuuje ɗe kaarnataa? Naneeɗam le, nyaame kuuje booɗɗe, ceyore nyaamdu ɓuranndu wooɗugo. 3 Nane booɗɗum, ngare haa am. Nane, nden yoŋkiiji mon ngeeɗan. Mi haɓɓan alkawal duumiiŋgal bee mooɗon, mi hokka on mo''ere nde kunaniimi Daawuda. 4 Ndaa, mi darni mo o ceedoowo maŋgu am caka ummaatooje, o ardiiɗo, umroowo ɗe. 5 Jonta onon on ewnoto ummaatooje ɗe on anndaano. Ummaatooje ɗe anndaano on, ngaran haa mooɗon bee jaawal. Min Allah Jawmiraawo mon, Ceniiɗo haa Isra'iila, mi laatinan ɗum, mi hokkan on tedduŋgal." 6 Ɗaɓɓite Jawmiraawo saa'i o taweteeɗo. Tore mo saa'i o ɓadiiɗo. 7 Sey kalluɗo acca laawol mum, marɗo hakke acca numooji mum. O lorto haa Jawmiraawo, kaŋko o enɗan mo. O lorto haa Allah men, ngam o yaafoto ɗuuɗɗum. 8 Jawmiraawo wi'i: "Numooji am nandaay bee numooji mooɗon, laabi mon boo feerotiri bee laabi am. 9 Bana asama towtiri dow lesdi, bana non laabi am towtiri dow laabi mooɗon, numooji am boo dow numooji mooɗon. 10 Iyeende e mallimallooje toɓan e asama. Ɗe lorataako haa ton, sonaa ɗe njarna lesdi, haa ndi fuɗna, ndi rima, ndi hokka aawoowo aawdi, nyaamoowo boo nyaamdu. 11 Bana non boo wolde am wurtiinde hunduko am. Nde wartataa haa am sookre, ammaa nde huuwan ko fottani yam, nde timminan anniya am. 12 "On ngurtoto Baabila bee seyo, mi hooran on bee jam. Kooseeje e towndiije mbelmbeltan yeeso mooɗon, leɗɗe ladde fuu kellan juuɗe. 13 Leɗɗe towɗe mawnan haa nokkuure gi'e, haa pellel boginaaje boo irin asuraaje. Ɗum laatoto ciftinorɗum duumiiɗum ngam mawninki innde am."

Esaaya 56

Hawtananɓe yimɓe Allah

56:1 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Tokke gooŋga, kuuwe ko fotti. Ngam kisndam am ɓadake warugo, gooŋgaaku am ɓadake waŋgugo. 2 Barka laatanto neɗɗo kuuwanɗo ɗum, ɓii Aadama jogotooɗo ɗum, kakkilananɗo nyande siwtorde ngam taa soɓna nde, aynanɗo juŋŋgo mum ngam taa huuwa kalluɗum sam." 3 Jananno mo hawtani yimɓe Jawmiraawo, taa wi'a: "Jawmiraawo ta''atam e yimɓe mum sike." Taa cortaaɗo wi'a: "Ndaa, mi lekki joorki, mi waawataa hawtango yimɓe Jawmiraawo." 4 Ngam Jawmiraawo wi'i sortaaɓe: "To on kakkilani nyalɗe ciwtorɗe am, to on kuuwi ko fottani yam, to on njogake alkawal am, 5 nden kam mi hokkan on ko ɓuran ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. Mi hokkan on ciftinorɗum inɗe mon nder suudu am, caka mahi saare am. Inɗe mon nduumoto, nattataa sam." 6 Jananɓe hawtanɓe yimɓe Jawmiraawo boo ngam ɓe cujidana mo, ɓe ngiɗa innde maako, ɓe kuuwana mo, ɓe kakkilana nyande siwtorde ngam taa ɓe coɓna nde, ɓe njogo alkawal maako, 7 Jawmiraawo wi'i ɓe: "Mi yahran on haa hooseere am seniinde, mi seynan on nder suudu do'a am. Mi yerdoto guleteeɗi mon e kirseteeɗi mon ɗi lii'oton dow hirsirde am. Innde suudu am laatoto suudu do'a ngam ummaatooje fuu." 8 Allah Jawmiraawo, mooɓtanɗo riiwaaɓe Isra'iila wi'i: "Mi ɓesdanan mooɓtaaɓe mooɓteteeɓe woɗɓe."

Kiita dow ardiiɓe Isra'iila

9 Yoo, Jawmiraawo wi'i: "Ngare, onon dabbaaji ladde e laynde fuu, haa on nyaama! 10 Aynooɓe Isra'iila ɓe wumɓe, ɓe ngalaa anndal, ɓe dawaaɗi muukaaji ɗi mbohataa. Ɓe ɗon koyɗa, ɓe ɗon mbaali, ɓe ngiɗi ɗoyɗi. 11 Ɓe dawaaɗi ɗuuɗa-suunooji ɗi kaarataa sam. Waynaaɓe ɓe'e paamataa, koomoy ɗon tokko laawol muuɗum. Koomoy maɓɓe ɗon ɗaɓɓita riba muuɗum. 12 Koomoy ɗon wi'a: Ngare, sey mi ɗaɓɓita inaboojam. Njaren nguykinoojam. Jaŋgo laatoto bana hande, ɓuran boo."

Esaaya 57

Kiita dow diina labbi

57:1 Gooŋga'en ɗon kalka, walaa mo jaɓata ɗum haa ɓernde. Yimɓe hoolaaɓe mbiftaama, ammaa kakkilanɗo ɗum woodaa. Ngam daliila halleende, gooŋga'en mbiftaama. 2 Ɓe ɗon njaha haa nokkuure jam. Tokkiiɓe laawol darnuŋgol ciwtoto dow baalorɗe muuɗum'en. 3 Jawmiraawo wi'i: "Ngare, onon ɓiɓɓe debbo buudeejo, ɓadite ɗo, onon danygol jeenoowo bee daakaare. 4 Dow moy njaloton? Dow moy maɓɓititton kunduɗe, njuttinton ɗemɗe? Na on ɓiɓɓe hakke, on danygol fewre? 5 On ɗon teddina labbi mon bee waaldugo caka leɗɗe mawɗe, les leɗɗe kecce fuu. On ɗon kirsa ɓikkoy nder waadiiji e gaaruuji kooseeje. 6 On ɗon cuɓa kaa'e ɓotowɗe nder reedu maayo, on ɗon cujidana ɗe bana ɗowanteeɓe. On ɗon ndufana ɗe dokke njaram, on ɗon lii'ano ɗe dokke nyaamdu. Kadi mi de'itan dow maajum na? 7 On ɗon mba''o dow hooseere townde, on ɗon lii'o kirseteeɗi mon ton, on ɗon mbaalda ton boo. 8 On ɗon njo''ina ciftinorɗum labbi mon haa ɓaawo dammuɗe cuuɗi mon. On ngayliti, on acci yam. On ɗon ɓorto limce mon, on ɗon mba''o dow be''itteeji mon jaasɗe hawtaade bee yiɗɓe on. On ɗon narra bee maɓɓe dow ngeenaari baaldal, on ɗon ndaara yeeso maɓɓe. 9 On ɗon nguja ɓalli mon bee nebbam e urle ngam on njaha on cujidana lawru wi'eteendu Laamiiɗo. On ɗon nela nelaaɓe mon daayiiɗum, haa yotto joonde maayɓe, ɓe ɗaɓɓitana on labbi. 10 On comi bee ɗaɓɓitugo labbi, ammaa on mbi'aay: Aa'a, mi accan. On tammi ɗi ndokkan on sembe kese, ngam maajum on tampaay. 11 "Kadi, labbi ɗi'i fuu ɗi ɗume haa on kula ɗi, on ndiwna yeeso maaji? On njambi yam, on ngejjiti yam. On acci hulugo yam ngam duuri mi jeeɗi na? 12 On tammi on ɗon kuuwa ko fotti. Ammaa mi waŋginan kuuɗe mon. Ɗe nafataa on sam. 13 To on mboyi, sey mooɓgal labbi mon mballa on. Hendu wiftan ɗi fuu, foofaaŋgo sottinan ɗi. Ammaa hoolotooɓe yam maran lesdi, ɓe njooɗoto dow hooseere am seniinde."

No Allah nyawndirta yimɓe muuɗum

14 Jawmiraawo wi'i: "Caɓɓe kaa'e, mbaɗe laawol, itte perge fuu dow laawol yimɓe am. 15 Min woni Allah ɓaŋgiiɗo, mawɗo, tabiɗɗo haa foroy, mo innde muuɗum Ceniiɗo. Mi ɗon jooɗi ɓaŋgiiɗum haa nokkuure seniinde, ammaa mi ɗon jooɗi haa ta''a-ɓerndeejo e jaŋkiniiɗo boo, ngam mi sembiɗina ɓe, mi yeeɗitina ɓe. 16 Ngam mi jokkirtaa bee maɓɓe haa foroy, mi tikkantaa ɓe haa abada. To naa non, ruuhuuji maɓɓe tampan yeeso am, non boo yoŋkiiji maɓɓe ɗi tagmi. 17 Ngam aybe suuno maɓɓe tikkumi, piymi ɓe. Mi suuɗi, mi ɓerni. Kamɓe ɓe tuurti, ɓe tokki laawol maɓɓe. 18 "Mi yi'i kuuɗe maɓɓe. Ammaa mi yamɗitinan ɓe, mi ɗowan ɓe, mi de'itinan ɓe. Woyanɓe caka maɓɓe fuu, 19 mi waɗan maŋgtoore haa kunduɗe maɓɓe. Jam ɗon ngam daayiiɓe e ɓadiiɓe fuu. Mi yamɗitinan ɓe." Non Jawmiraawo wi'i. 20 "Ammaa halluɓe nandi bee mbeela ndimbotooŋga, nga waawataa de'ugo. Ndiyamji maaga ɗon ummina loope e tuundi. 21 Walaa jam ngam halluɓe." Non Allah wi'i.

Esaaya 58

Suumaye bee gooŋga

58:1 Jawmiraawo wi'i: "Hoolu bee sawtu, taa naŋgtu. Townu sawtu ma bana luwal. Anndin yimɓe am Isra'iila'en junuubaaji maɓɓe e hakkeeji maɓɓe. 2 Ɓe ɗon ɗaɓɓitammi nyalɗe fuu, ɓe ɗon ɗaɓɓa anndugo laabi am. Bana ummaatoore huuwannde ko fotti nde accaay gooŋga Allah muuɗum boo, non ɓe ɗon ɗaɓɓira kiitaaji gooŋɗuɗi haa am, ɓe ngiɗi mi ɓadito." 3 Yimɓe ?ami: "Koni min cuumi, a laaraay ɗum? Koni min njaŋgiti ko'e amin, a hakkilanaay ɗum?" Jawmiraawo jaabi: "Ndaa, saa'i on ɗon cuumo, on ɗon tokko filu mon, on ɗon ɓilla huuwooɓe mon. 4 Suumaye mon ɗon yahra on haa jokkirgol e haɓre e lukkugo bee juŋŋgo halluŋgo. Suumaye bana mbaɗoton jonta, yerdintaakam haa mi nana do'aaji mon. 5 Nyande mbaɗoton suumaye, on ɗon njaŋgita ko'e mon, on ɗon turna ko'e mon bana toloore, on ɗon mbaali dow buhu e ndoondi. Kanjum mbi'oton suumaye na? Kanjum ɗum nyalaade nde fottanta Allah na? 6 "Ndaa, suumaye bana ni fottantam: Fistugo kaɓɓorli halleende, fiɓtugo ɓoggi kaɓɓirgal, rimɗingo toonyaaɓe, yewugo kaɓɓirgal kooŋgale. 7 Cende nyaamdu mon bee weelaaɓe, nastine laafuɓe yiilotooɓe nder cuuɗi mon. To on ngi'i goɗɗo tembo, ɓorne mo. Taa maɓɓe ɓerɗe mon yeeso bandiraaɓe mon. 8 Nden kam yerduye am yaynanan on bana jayŋgol fajiri, kuuduuje mon nyawndoto law. Kisndam mon ardoto on, tedduŋgal am boo timminan jahaaŋgal mon. 9 To on torake yam, mi jaaboto on. To on ngookani yam ngam ballal, mi wi'an: Na'am. To on itti toonyaare e sappaago bee kooli e bolle kalluɗe fuu caka mooɗon, 10 to on kaarni weelaaɓe, to on mballi laafuɓe, nden kam annoora mon fuɗan nder nyiɓre, jemma mon laatoto bana caka nyalawma. 11 Min Jawmiraawo mi ɗowan on foroy, mi haarnan on nder nokkuuje laɗɗe, mi sembiɗinan i'e mon. On laatoto bana jarne, bana seeɓoore nde sooyataa ndiyam. 12 On nyiɓtoto bille ɓooymaaje dow caɓɓaaje ɗe gide caaliiɗe mballini. On ewneteeɓe maɓɓooɓe ceekli, wo''itinooɓe laabi haa yimɓe njooɗoto."

Kakkilanki nyande siwtorde

13 Jawmiraawo wi'i: "To a reenti kosŋgal ma nyande siwtorde, ngam taa a tokko filu ma nyalaade am seniinde, to a seyori nde, to a teddini nde, a yahataa laabi ma, a tokkataako filu ma, a wolwataa bolle meere, 14 nden kam ɓernde ma heɓan welwelo haa am. Mi daaynan ma cakle duniyaaru fuu. A seyorto lesdi ndi ndokkumi kaaka ma Yakubu. Min Jawmiraawo wi'i ɗum."

Esaaya 59

Baŋginki halleende yimɓe

59:1 Ndaa, juŋŋgo Jawmiraawo rammaay, o waawan wallugo on. Noppi maako pahɗaay, o waawan nanugo do'aaji mon. 2 Ammaa junuubaaji mon cendi on bee Allah mooɗon, hakkeeji mon laati bana wirndallo hakkunde maako bee mooɗon. Ngam maajum o nanataa. 3 Juuɗe mon tunwi bee ?i?am, kooli mon boo bee aybe. Kunduɗe mon ɗon mbolwa fewre, ɗemɗe mon ɗon mbaŋgina halleende. 4 Walaa gullotooɗo bee haala ndarnuka, walaa kiitotooɗo bee gooŋga. On ɗon koolo kuuje meere, on ɗon mbolwa fewre. On reedu'en bee torra, on ndanyan sarru. 5 On ɗon col?ina geeraaɗe poosokje, on ɗon cannya geese canycanyɗo. Nyaamanɗo geeraaɗe man maayan. To woore fusi, foosokre wurtoto. 6 Cannyaaɗum mon nafataa ngam limce, goɗɗo waawataa suddugo ɓandu bee maajum. Kuuɗe mon ɗe kuuɗe sarru, toonyaare woni haa juuɗe mon. 7 Kosɗe mon ɗon njaawɗa haa kuuwon kalluɗum, on ɗon njaawa rufugo ?i?am yimɓe ɓe ngalaa aybe. On ɗon numa haala sarru tan. Bonnuki e halkere waɗan kootoy njahoton fuu. 8 On anndaa laawol jam, walaa gooŋga nder kuuɗe mon. On ɗon tokko laabi leliiɗi, walaa jahanɗo dow maaji heɓan jam. 9 Yimɓe mbi'i: "Jonta min anndi ngam ɗume Allah hisnataa min, gooŋɗintaa min. Min ɗon ngenwa annoora, ammaa ndaa nyiɓre. Min ɗon ngenwa jayŋgol, ammaa min ɗon njaha nder jemmaare nyiɓɓunde. 10 Min ɗon meema mahol bana wumɓe, min ɗon ɗaɓɓita laawol bana mo walaa gite. Min ɗon pergo caka naaŋge bana to jemma waɗi. Min ɗon njooɗi nder nyiɓre bana maayɓe. 11 Minin fuu min ɗon ngurɓo bana cirɗi, min ɗon mboya bana pooli. Min ɗon ngelo gooŋga ­- ka woodaa. Min ɗon ngelo kisndam ­- ɗam daayi min. 12 "Ya Jawmiraawo, aybeeji amin ɗuuɗi yeeso maaɗa, hakkeeji amin ɗon ngullo min. Aybeeji amin ɗon ngondi bee amin, junuubaaji amin boo min anndi ɗi: 13 Min tuurtani ma, min njambi ma, min acci tokkaago ma. Min mbolwi haala toonyaare e tuurtol. Ɓerɗe amin numi pewe, kunduɗe amin mbolwi ɗe. 14 Kiita ngooŋɗuka lori ɓaawo, gooŋgaaku ɗon dari daayiiɗum. Gooŋga fergi haa luumo, gooŋgaaku heɓataa nastugo. 15 Gooŋga majji. To goɗɗo daayake halleende, ɓe ɓortan mo."

No Jawmiraawo wallirta yimɓe muuɗum

Jawmiraawo yi'i ɗum, sooynde gooŋga fottanaay mo sam. 16 O hayɗini ngam o yi'i walaa gooto ummi wallugo yimɓe maako. Ngam maajum juŋŋgo maako walli mo, gooŋgaaku maako hokki mo portaagu. 17 O ɓorni gooŋgaaku bana sulke, o waɗi kisndam dow hoore maako bana hufneere njamndi. O ɓorni muuyo waataago bana limce. 18 O warjoto konne'en maako fodde kuuɗe maɓɓe, o waatoto wanyɓe mo bee tikkere, koo jooɗiiɓe haa lesɗe daayiiɗe boo. 19 Koomoy fuu, diga fuunaaŋge haa hiirnaaŋge, hulan innde Jawmiraawo e tedduŋgal muuɗum. Ngam o waran bana coofol ɓilliiŋgol ngol hendu saatundu yerɓata ɗum. 20 Jawmiraawo wi'i yimɓe muuɗum: "Mi waran haa Siyona ngam mi rimɗina on, mi hisna koomoy nder Isra'iila mo lorti, acci tuurtol mum. 21 Ndaa alkawal am bee mooɗon: Mi wallini Ruuhu am dow mooɗon, mi hokki on umrooje am fuu. Sey on ɗowtano ɗe, on ekkitina ɗe, onon e ɓiɓɓe mon e ɓiɓɓe ɓiɓɓe mon, diga jonta haa foroy." Non Jawmiraawo wi'i.

Esaaya 60

Tedduŋgal Urusaliima garanŋgal

60:1 Umma, yaynu, ngam annoora maaɗa wari, tedduŋgal Jawmiraawo fuɗani ma bana naaŋge. 2 Nyiɓre ɗon sudda duniyaaru, jemma ɗon sudda ummaatooje. Ammaa dow maaɗa Jawmiraawo ɗon yayna, tedduŋgal maako ɗon waŋga dow maaɗa. 3 Ummaatooje ngaran haa annoora maaɗa, laamiiɓe boo haa jayŋgol ngol fuɗata dow maaɗa. 4 Tijja le, laar nder taarde fuu: Yimɓe ma ɗon mooɓo, ɗon ngara haa maaɗa. Ɓiɓɓe ma worɓe ɗon ngara diga daayiiɗum, ɓiɓɓe ma rewɓe ɓe roondeteeɓe dow wuttudu. 5 A yi'an ɗum, a seyoto. Ɓernde ma welweltan ngam seyo. Ngam panteeŋga mbeela waylitoto gal maaɗa, risku ummaatooje boo waran haa maaɗa. 6 Mooɓre geelooɗi cuddan ma, ɗi ngaran diga Madiyan e Efa. Diga Saba ɓe ngaran ɓe fuu, ɓe ngaddan kaŋgeeri e urle, ɓe ngaajoto maŋgtooje Jawmiraawo. 7 Dammooje Keedar e Nebayot fuu mooɓoto haa maaɗa. Ɗi laatoto kirseteeɗi e guleteeɗi dow hirsirde ngam gerdinki Jawmiraawo. Jawmiraawo mawninan daraja suudu muuɗum ko ɓuri naane. 8 Ɗume warata to, ɗon yaha bana duule, bana pooli piiranɗi haa caɓɓe muuɗum'en? 9 (Duuɗe tammoto dow am), laanaaje Tarsis ɗon ardo, haa ɗe koora ɓikkoy ma diga daayiiɗum. Ɗe ɗon ngadda cardi e kaŋgeeri ngam teddinki innde Allah Jawmiraawo maaɗa, mo Ceniiɗo haa Isra'iila. Ngam kaŋko o teddini ma. 10 Jawmiraawo wi'i Urusaliima: "Jananɓe nyiɓtoto mahi ma, laamiiɓe maɓɓe kuuwanan ma. Ngam daliila tikkere am mi hiiti ma, ammaa ngam daliila hinnuye am mi enɗan ma. 11 Dammuɗe ma maɓɓitoto koondey, ɗe maɓɓataako jemma e naaŋge fuu, haa laamiiɓe ngadda risku ummaatooje muuɗum'en haa maaɗa. 12 Ammaa ummaatoore koondeye nde sali huuwango ma, halkan, nattan bee nattuki. 13 "Tedduŋgal Libanon waran haa maaɗa, leggal caski e dulbahi e ngalbihi fuu ngam ɗum jaagna nokkuure am seniinde. Min kam mi teddinan nokkuure nde kosɗe am njaaɓata. 14 Ɓiɓɓe ɓillooɓe on ngaran haa maaɗa ɓe turiiɓe. Yawooɓe ma cujidanan ma. Ɓe ewnan ma berniwol Jawmiraawo, Siyona, berniwol Allah mo Ceniiɗo haa Isra'iila. 15 "Naane ɓe acci ma, ɓe nganyi ma, walaa koo gooto nasti nder maaɗa. Ngam maajum mi hokkan ma ngarol duumiiŋgol, a laatoto nokkuure seyo haa foroy. 16 Ummaatooje e laamiiɓe kakkilanan ma bana daada musininta ɓiyum. Nden a anndan min Jawmiraawo mi kisnoowo ma, min Baawɗo Yakubu mi rimɗini ma. 17 Haa pellel njamndi mboɗeeri ngaddanmi kaŋgeeri, haa pellel njamndi ɓaleeri ngaddanmi cardi, haa pellel leggal, njamndi mboɗeeri, haa pellel kaa'e boo njamndi ɓaleeri. Mi jo''inan jam bana aynoowo ma, gooŋgaaku boo bana ardiiɗo ma. 18 Hoolo toonyaare meetataa naneego nder lesdi ma, haala bonnuki e halkere meetataa naneego nder keeri ma fuu. Ammaa a ewnan mahi ma innde Kisndam, dammuɗe ma boo innde Maŋgtoore. 19 "Ɓaawoɗon naaŋge laatataako annoora ma nyalawma, lewru boo yaynantaa ma jemma. Min Jawmiraawo mi laatoto annoora ma haa foroy, min Allah maaɗa mi laatoto jayŋgol ma ɗelkanŋgol. 20 Nden naaŋge maaɗa mutataa, lewru maaɗa sottataa. Ngam min Jawmiraawo mi laatoto annoora ma haa foroy. Nden nyalɗe bojji ma timman. 21 Yimɓe ma fuu laatoto gooŋga'en. Ɓe maran lesdi haa foroy. Min mi jo''ini ɓe, mi tagi ɓe ngam mi teddina hoore am. 22 Pamaro mon laatoto ujineere, laafuɗo mon boo ummaatoore sembinde. Min Jawmiraawo mi huuwan ɗum nder wakkati maajum bee jaawal."

Esaaya 61

Habaru kisndam ngam Siyona

61:1 Ruuhu Allah Jawmiraawo ɗon dow am. Ngam Jawmiraawo suɓi yam, neli yam haa mi waajina laafuɓe habaru seyo, mi nyawnda ta''a-ɓerɗe'en, haa mi yeyna haɓɓaaɓe jooftuki, jooɗiiɓe nder kaɓɓorgol boo dimɗinki. 2 O neli yam yeynugo nduuɓu mo''ere Jawmiraawo e nyalaade nde Allah men waatoto konne'en mum. O neli yam de'itingo woyɓe fuu, 3 haa mi hokka woyɓe nder Siyona fuu meetaleewol jaalorgal haa pellel ndoondi, nebbam seyo haa pellel bojji, maŋgtooje haa pellel saklere. Ɓe ewneteeɓe leɗɗe gooŋgaaku, ciraka Jawmiraawo ngam ɓe teddina mo. 4 Ɓe nyiɓtoto bille ɓooymaaje, ɓe ndartinan ko yibbi nder jamanu kaakaaji maɓɓe. Ɓe mbo''itinan berniiji geewaaɗi, ɗum ko ferwi diga gide ɗuuɗɗe ciwa. 5 Jananɓe kuuwanan on, nduran tokke mon. Ɓe ndeman gese mon, ɓe kuuwan nder gese inabooje mon boo. 6 Ammaa onon on ewneteeɓe liman'en Jawmiraawo. Ɓe ewnan on huuwanooɓe Allah meeɗen. On nyaaman risku ummaatooje, on njuroto bee tedduŋgal maaje. 7 Mbustu mon e toskaare mon jinni. On njooɗoto nder lesdi ndi maroton. On keɓtan risku mon cowi ɗiɗi, seyo laatanto on haa foroy. 8 Jawmiraawo wi'i: "Mi yiɗi kiita ngooŋɗuka. Mi ɗon wanya jaɓtuki e halleende. Fakat mi hokkan yimɓe am mbarjaari maɓɓe, mi haɓɓan alkawal duumiiŋgal bee maɓɓe. 9 Ummaatooje anndan asŋgol maɓɓe, ɓiɓɓe maɓɓe laatoto tedduɓe haa le'i fuu. Yi'anɓe ɓe fuu annditan ɓe asŋgol ngol barkiɗinmi ɗum."

Esaaya 62

10 Urusaliima ɗon maŋgta: "Mi ɗon seyo, mi ɗon seyoro Jawmiraawo. Yoŋki am ɗon welwelta ngam Allah am. Ngam o ɓorni yam limce kisndam, o moji yam bee alkibbaare jaalorgal. O waɗi yam bana ɓaŋɗo meetanɗo meetaleewol, bana ɓaŋgeteeɗo pawniiɗo bee fawne muuɗum. 11 Fakat bana lesdi fuɗnirta haako muuɗum, bana jarne puɗnirta aawdi muuɗum'en, non Allah Jawmiraawo hisnirta yimɓe muuɗum, ummaatooje fuu teddinan mo." 62:1 Ngam daliila Siyona mi jeeɗataako. Ngam daliila Urusaliima mi sirwataako, haa jaalorgal maagol waŋga bana ɗelko naaŋge, kisndam maagol boo bana jamre yiite. 2 An Urusaliima, ummaatooje ngi'an jaalorgal maaɗa, laamiiɓe fuu ngi'an tedduŋgal maaɗa. Ɓe ewniran ma innde hesre nde hunduko Jawmiraawo taynorto ɗum. 3 A laatoto meetaleewol pawniiŋgol haa juŋŋgo Jawmiraawo, a fawne laamiiɗo haa juŋŋgo Allah maaɗa. 4 A meetataa ewneego: Accaaɗo. Ɓe meetataa ewnugo lesdi ma: Debbo geewaaɗo. Ammaa ɓe ewnan ma: Seyo Jawmiraawo, lesdi ma boo: Te'aaɗo. Ngam Jawmiraawo seyorto ma, o laatanto lesdi ma bana ɓaŋɗo. 5 Bana suka te'irta paanyo debbo, non nyiɓtoowo ma haɓɓan teegal bee maaɗa. Bana ɓaŋɗo seyorto ɓaŋgeteeɗo, non Allah maaɗa seyorto ma. 6 An Urusaliima, mi darni aynooɓe dow mahi taariiɗi ma. Jemma bee naaŋge ɓe njeeɗataako sam. Onon siftinoranɓe Jawmiraawo ko o huni, taa ciwte. 7 Taa acce mo o siwto, sey to o tabitini Urusaliima, to o wartiri ngol tedduŋgol haa duniyaaru fuu. 8 Jawmiraawo hunori bee juŋŋgo mum nyaamo, sembiɗŋgo: "Mi meetataa nyaamnugo konne'en mon gawri mon, jananɓe meetataa yarugo inaboojam mon ɗam keɓɗon bee kuugal mon. 9 Ammaa mooɓtanɓe gawri, kamɓe nyaaman ndi, ɓe maŋgtan Jawmiraawo, ittanɓe inabooje njaran inaboojam nder saare suudu am seniindu." 10 Onon jooɗiiɓe haa Urusaliima, ngurte yaasi dammuɗe! Ceeke laawol ngam yimɓe wartanɓe. Caɓɓe laawol, itte kaa'e mamɗe. Ɓaŋgte tuutawal dow ummaatooje. 11 Ndaa, Jawmiraawo ɗon yeyna haa yotti keeri duniyaaru: "Mbi'e yimɓe Urusaliima: Kisnoowo on ɗon wara. Yimɓe laatiiɓe mbarjaari maako ɗon ngondi bee maako, ngeenaari maako ɗon ardo mo. 12 Ɓe ewneteeɓe yimɓe seniiɓe, hisnaaɓe Jawmiraawo. Urusaliima boo, yimɓe ewnan ngol berniwol ɗaɓɓaaŋgol, berniwol ngol accataake."

Esaaya 63

Kiita Allah dow ummaatooje

63:1 "Moy an garanɗo diga Bosra nder lesdi Edoom, jaagniiɗo bee limce boɗeeje coy, jahanɗo bee sembe mum fuu?" "Ɗum min, Jawmiraawo, baawɗo ngam mi hisna. Mi wari yeynugo jaalorgal am." 2 "Ngam ɗume ngapaleewol ma wooji, limce ma boo bana ɗe ɓiɗɗoowo inabooje?" 3 "Mi yaaɓi le'i bana inabooje nder ɓiɗɗirde, min feere am. Walaa mo walli yam. Mi yaaɓi ɗi nder tikkere am, mi nami ɗi nder ɓernuki am. ?i?am maaji wicci dow limce am, mi tunwini ngapaleewol am fuu. 4 Ɓernde am taynori nyalaade haa mi waato konne'en am, saa'i waɗi haa mi hisna yimɓe am. 5 Mi laari kootoy, ammaa balloowo yam woodaa. Mi hayɗini, ammaa walaa mo hokki yam portaagu. Nden juŋŋgo am walli yam, tikkere am sembiɗini yam. 6 Mi yaaɓti ummaatooje, mi sampiti ɗe ngam daliila tikkere am. Mi rufi ?i?am maɓɓe haa lesdi."

Hinnuye Jawmiraawo haa Isra'iila

7 Mi waajan hinnuyeeji Jawmiraawo, mi maŋgtan mo ngam kuuɗe fuu ɗe o huuwani en. O huuwani yimɓe Isra'iila mo''e ɗuuɗɗe ngam daliila hinnuye maako e gooŋgaaku maako fuu. 8 Jawmiraawo wi'i: "Ɓe yimɓe am, ɓe mbaɗataa yam rikisi." Ngam maajum o hisni ɓe 9 e ɓillaaje maɓɓe fuu. Naa nelaaɗo hisni ɓe, naa malaa'ikaajo boo, ammaa kaŋko bee hoore maako. Ngam daliila yiide maako e enɗam maako o rimɗini ɓe. O efti ɓe, o roondi ɓe nyalɗe fuu diga ɓooyma. 10 Ammaa kamɓe ɓe tuurtooɓe, ɓe mettini Ruuhu maako Ceniiɗo. Ngam maajum o wayli, o laati konneejo maɓɓe, kaŋko on haɓi bee maɓɓe. 11 Nden yimɓe maako ciftori nyalɗe Muusa ɓooymaaje: Toy Jawmiraawo mo wurtini gaynaako tokkere muuɗum nder ndiyam? Toy Jawmiraawo mo nastini Ruuhu mum nder maako, 12 mo baawɗe muuɗum mawɗe njehi haa nyaamo Muusa, mo seeki ndiyamji yeeso yimɓe muuɗum, haa o huuwana hoore maako innde duumiinde. 13 Nde Jawmiraawo saalini ɓe nder ndiyam lugguɗam, kosɗe maɓɓe cembiɗi bana ɗe pucci ladde, ɓe pergaaki sam. 14 Bana dabbaaji jippotooɗi nder waadiwol, non Ruuhu Jawmiraawo hokki ɓe siwtaare. Bana non o ɗowri yimɓe maako, o huuwani hoore maako innde mawnde.

Tornde ngam enɗam e ballal

Esaaya 64

15 Ya Jawmiraawo, gonɗo haa asama haa jooɗorɗe ma mawnde seniinde, laar min. Toy muuyo ma haa a hisna min? Toy hinnuye ma e enɗam ma? Taa daaya min! 16 Ngam an woni Baabiraawo amin. Ibrahiima anndaa min, Isra'iila boo faalataake min. An, ya Jawmiraawo, a Baabiraawo amin, kisnoowo min diga ɓooyma, kanjum woni innde ma. 17 Ya Jawmiraawo, ngam ɗume a accata min min cela laabi ma? Ngam ɗume a sattinta ko'e amin, haa min acca hulugo ma? Lora ngam daliila maccuɓe ma, ngam daliila yimɓe maral ma. 18 Wakkati seɗɗa yimɓe ma senaaɓe marno lesdi, ammaa jonta wanyɓe min mbonni suudu ma seniindu. 19 Min laati bana yimɓe ɓe a laamanaaki diga ɓooyma, bana min laataaki ewnaaɓe bee innde maaɗa. 64:1 Min ngiɗi masin a seeka asama, a jippo! Haa kooseeje ndiwna yeeso maaɗa, 2 bana yiite wulata leggal joorŋgal, bana yiite wanywinirta ndiyam. War, anndin wanyɓe ma innde ma, haa ummaatooje ndiwna yeeso maaɗa. 3 Naane a huuwi kaayeefiiji ɗi min ndeenaay. Nde a jippi, kooseeje ndiwni yeeso maaɗa. 4 Diga ɓooyma ɗum meeɗaay anndeego koo naneego, yiitere meeɗaay yi'ugo no ɗowanteeɗo huuwrani hooliiɓe ɗum kuuje irin ɗe'e, sonaa an. 5 Seyortooɓe huuwugo ko fotti, siftoranɓe muuyo ma ngam ɓe kuuwa ngo, a fottan bee maɓɓe. A tikkani min ngam min mbaɗi hakke. Nder hakkeeji amin min nduuri. Min kisan na? 6 Minin fuu min laati bana soɓɓe, gooŋgaaku amin nandi bee limce tunwuɗe. Minin fuu min ɗayli bana haako, junuubaaji amin mbifti min bana hendu. 7 Walaa mo ewnoto innde ma, mo ummoto ngam o ɗakkotira bee maaɗa. Ngam a suuɗani min yeeso ma, a acci min ngam daliila junuubaaji amin. 8 Ammaa jonta, ya Jawmiraawo, an woni Baabiraawo amin. Minin min loope kecce, an a mahoowo min, minin fuu min kuugal juuɗe ma. 9 Ya Jawmiraawo, taa tikku ɗuuɗɗum bana non. Taa siftor junuuba amin haa foroy. Ndaa, laar le, minin fuu min yimɓe ma. 10 Berniiji ma ceniiɗi laati ladde, Urusaliima laati bille geewaaɗe. 11 Suudu amin seniindu woondu ndu kaakaaji amin maŋgti ma nder muuɗum, yiite wuli ndu. Nokkuuje amin giɗaaɗe fuu laati bille. 12 Nde ɗum wa'i ni, ya Jawmiraawo, a waawan naŋgtaago na? A jeeɗoto na, a toskinan min naawɗum bana ni na?

Esaaya 65

Kiita dow tuurtooɓe

65:1 Jawmiraawo wi'i: "Mi taaski jaabaago torɗe yimɓe am, ammaa ɓe toraaki yam. Mi taaski taweego, ammaa ɓe ɗaɓɓitaay yam. Ummaatoore nde ewnaaki innde am, mi wi'i nde: Ndaa yam ɗo, ndaa yam ɗo. 2 Mi nyalli weeɗugo juuɗe am ngam mi jaɓɓo yimɓe tuurtooɓe, tokkotooɓe numooji maɓɓe dow laawol ngol wooɗaay. 3 Foroy yimɓe ɓe'e ɗon mettinammi, ɓe ngalaa semteende. Ɓe ɗon lii'ano labbi kirseteeɗi nder jarneeji, ɓe ɗon ngula urle dow birikje. 4 Jemma fuu ɓe nastan nder lowi e genaale ngam ɓe carwo ruuhuuji maayɓe. Ɓe ɗon nyaama kusel gaduuji, ɓe ngoodi takayho soɓko nder taasaaje maɓɓe. 5 Nden ɓe ɗon mbi'a: Dara to, taa ɓaditam, taa meemam ngam mi cenaaɗo. Kamɓe ɓe laati cuurɗe haa kine am, ɓe yiite wulooye tum. 6 "Ndaa, ɗum windaama yeeso am. Mi naŋgtataa hoore am, sey to mi hiiti ɗum. Mi yoɓan ɓe 7 aybeeji maɓɓe e aybeeji kaakaaji maɓɓe fuu. Ɓe nguli urle ngam labbi dow kooseeje, ɓe njanci yam dow towndiije. Fakat mi hokkan ɓe ngeenaari kuuɗe maɓɓe." 8 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "To ndiyam waɗi nder inabooje, ɓe mbi'an: Taa wonnu ɗe, ngam barka ɗon nder maaje. Non boo kuuwranmi ngam daliila huuwooɓe am, mi wonnataa mooɓgal fuu. 9 Mi barkiɗinan Isra'iila'en wonɓe nder lenyol Yahuuda. Danygol maɓɓe maran kooseeje am. Suɓaaɓe am maran lesdi, huuwanooɓe yam njooɗoto ton. 10 Saron laatoto ngaynaaka dammooji, waadiwol Akor boo waalde na'i, ngam yimɓe am ɗaɓɓitooɓe yam fuu. 11 "Ammaa onon accanɓe Jawmiraawo, yejjitanɓe hooseere am seniinde, taaskananɓe Gada nyaamdu, loowanɓe Meni njaram laawaaɗam, 12 mi hoddiranan on kaafahi. Onon fuu, doole on turo ngam ɓe kirsa on. Ngam mi ewni on, ammaa on njaabaaki. Mi wolwani on, ammaa on nanaay, on kuuwi kalluɗum yeeso am, on cuɓi ko fottanaay yam sam. 13 "Ngam maajum, min Jawmiraawo mi wi'i: Ɗowtantooɓe yam nyaaman, ammaa onon, weelo naawan on. Teddinooɓe yam njaran, ammaa onon, ɗomka naawan on. Sujidanooɓe yam ceyoto, ammaa onon on cemtan. 14 Huuwanooɓe yam ngiman bee seyo ɓernde, ammaa onon on ngookan ngam torra ɓernde, on mboyan ngam metteeŋga ruuhu. 15 On accanan suɓaaɓe am inɗe mooɗon ngam naaloore. Min Jawmiraawo mi mbaran on. Ammaa ɗowtantooɓe yam, mi ewnan ɓe bee innde hesre. 16 Koomoy nder lesdi mo barkiɗinta hoore mum, waɗan ɗum bee innde Allah koolniiɗo. Koomoy kunotooɗo nder lesdi, hunorto bee Allah koolniiɗo. Ɓillaaje ɓooymaaje timmi, ɗe majjiri gite am."

No Allah tagrata kooɗume fuu kesum

17 "Ndaa, mi tagan asamawu kesu e lesdi kesri. Kuuje ɓooymaaje ciftortaake, ɗe ngartataa haa numo goɗɗo. 18 Ammaa ceye, mbelmbelte haa foroy ngam ɗum ko taganmi. Urusaliima kesol ngol taganmi, heewan welwelo, yimɓe maagol boo keewan seyo. 19 Mi welweltan ngam Urusaliima, mi seyorto yimɓe am. Ammaa bojji gookaali meetataa naneego nder maagol. 20 Musinanŋgel maayanŋgel ngel pamarel, meetataa laataago ton, koomoy fuu hebbinan balɗe muuɗum. Mo duuɓi teemerre, ɓe ewnan mo derkeejo. Mo yottataako duuɓi teemerre, ɓe ndaaran mo bana naalaaɗo. 21-22 Ɓe nyiɓan cuuɗi, ɓe njooɗoto ton boo, naa goɗɗo feere. Ɓe njuboto gese inabooje, ɓe nyaaman ɓiɓɓe maaje boo, goɗɗo feere nyaamataa ɗe. Balɗe yimɓe am njuutan bana balɗe leɗɗe. Suɓaaɓe am nyaaman ko juuɗe maɓɓe kuuwi. 23 Ɓe torrataako meere, ɓe ndanyataa ɓikkoy ngam halkere juhunde. Min Jawmiraawo mi barkiɗinan ɓe, kamɓe e danygol maɓɓe haa foroy. 24 Hiddeko ɓe ewno, njaabotoomi. Saa'i ɓe ɗon mbolwa tawon, nananmi. 25 Saafaandu e bortel ndurdan. Mbarooga nyaaman huɗo bana ngaari. Mboodi boo, mbulwuldi laatoto nyaamdu maari. Ɓe kuuwataa kalluɗum, ɓe mbonnataa kooɗume dow hooseere am seniinde fuu." Ni Jawmiraawo wi'i.

Esaaya 66

Kiita Jawmiraawo e kisnɗam Siyona ngaranɗam

66:1 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Asama woni leeso laamu am, lesdi woni jaaɓruɗum kosɗe am. Kadi suudu nduye on mahatammi? Nokkuure ndeye foti, haa nde laato fooftirde am? 2 Kuuje ɗe fuu, juŋŋgo am huuwi ɗe. Min mi mari ɗe. Ndaa ɓe'e ndaaranmi: Yaŋkiniiɓe e ta''a-ɓerɗe'en, diwnanɓe ngam wolde am. 3 "Yimɓe ɗon kuuwa bana ɓerɗe maɓɓe ngiɗi. Mo hirsi ngaari, mbaran neɗɗo boo. Mo lii'i mbaalu kirsaaŋgu, yewan daande rawaandu boo. Mo wuli urle ngam am, cujidanan lawru boo. Kamɓe ɓe cuɓi laabi maɓɓe, ɓerɗe maɓɓe ɗon ceyoro kuuje maɓɓe coɓɗe. 4 Ngam maajum min boo mi suɓan sarru maɓɓe, mi ukkanan ɓe ko ɓe kulata ɗum. Ngam mi ewni ɓe, ammaa walaa jaabiiɗo. Mi wolwi, ammaa ɓe nanaay, ɓe kuuwi kalluɗum yeeso am, ɓe cuɓi ko fottanaay yam sam." 5 Nane wolde Jawmiraawo, onon diwnanɓe ngam wolde maako: "Woɗɓe lenyol mon nganyi on, ndiiwi on ngam on ɗon tokko yam. Ɓe mbi'i: Jawmiraawo waŋginma tedduŋgal muuɗum, hisna on, haa min ndaara seyo mon. Ammaa kamɓe ɓe toskoto fakat." 6 Nane, hoolo nder berniwol, hoolo nder haykaliiru! Ɗum sawtu Jawmiraawo mo hiitoto konne'en muuɗum. 7 "Hiddeko o luuwo, o danyi. Hiddeko luuwe naŋga mo, o ɓesni ɓiɗɗo gorko. 8 Moy meeɗi nanugo irin ɗu'um? Moy meeɗi yi'ugo irin maajum? Lesdi malla ummaatoore waawan danyeego nder nyande woore na? Ammaa Siyona luuwi, danyi ɓiɓɓe muuɗum fuu. 9 Kadi min mi waɗan ɓikkoy ceeka danyrugol, nden mi haɗan danyki maakoy na?" Ni Jawmiraawo wi'i. "Min mi waɗan debbo danya, kadi mi maɓɓan danyrugol na?" Ni Allah Jawmiraawo wi'i. 10 Ceyode bee Urusaliima, mbelmbelte ngam maagol, onon yiɗɓe ngol fuu. Ceyode bee maagol masin, onon woyɓe dow maagol. 11 On ceyorto risku maagol bana musinanŋgel ceyorto enɗi daada mum. 12 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Mi ilnanan ngol jam bana maayo ngo jinnataa, risku ummaatooje boo bana maayo teelanŋgo. Onon boo on laatoto bana ɓiŋgel, ngel daada mum musininta ɗum, roondoto ɗum dow wuttudu, huufata ɗum dow koppi mum. 13 Bana daada de'itinirta ɓiyum, non mi de'itinan on nder Urusaliima. 14 On ngi'an ɗum, ɓerɗe mon ceyoto, i'e mon laatoto jame, cembiɗɗe." Juŋŋgo Jawmiraawo waŋganan ɗowtantooɓe mo. Ammaa konne'en maako maatan tikkere maako. 15 Ngam ndaa, Jawmiraawo ɗon wara bana yiite, mootaaji pucci maako bana duluuru. O wartiran tikkere maako nguleeŋga, telɓuki maako boo ɗemɗe yiite. 16 Ngam bee yiite e kaafahi maako Jawmiraawo hiitorto marɗum ɓandu fuu. Mbaraaɓe maako ɗuuɗan. 17 Jawmiraawo wi'i: "Senanɓe ko'e muuɗum'en ngam diina labbi, waɗanɓe jahaaŋgal haa nokkuuje labbi nder jarneeji, nyaamanɓe gaduuji e doombi e kuuje karamɗe goɗɗe, ɓe kalkan ɓe fuu. 18 Mi anndi kuuɗe maɓɓe e numooji maɓɓe. "Mi ɗon wara mooɓtugo yimɓe ummaatooje fuu. To ɓe ngari, ɓe ngi'an tedduŋgal am. 19 Mi darnan alaama caka maɓɓe, mi nelan woɗɓe daɗɓe maɓɓe haa ummaatooje: Haa Tarsis e Libiya e Lidiya, lesdi tirooɓe lagaawal, haa Tubal e Yunaniya, haa duuɗe daayiiɗe ɗe meeɗaay nanugo habaru am, ɗe meeɗaay yi'ugo tedduŋgal am boo. Kamɓe ɓe anndinan tedduŋgal am caka ummaatooje ɗe'e. 20 Ɓe ngaddan bandiraaɓe mon diga ummaatooje fuu bana dokkal ngam am. Ɓe ngaddan ɓe haa hooseere am seniinde, haa Urusaliima, dow pucci e mootaaji pucci e leese e alfadariije e geelooɗi, bana yimɓe Isra'iila ngaddirta dokke nyaamdu haa suudu am nder taasaaje laaɓɗe. 21 Mi jaɓan woɗɓe maɓɓe bana liman'en e Lewiŋko'en." Non Jawmiraawo wi'i. 22 "Mi tagan asamawu kesu e lesdi kesri, ɗi tabitan yeeso am. Bana non danygol mon e innde mon tabitan. 23 Koondeye juulde hakkunde lebbi e koondeye nyande siwtorde marɓe ɓandu fuu ngaran sujidango yam haa Urusaliima." Non Jawmiraawo wi'i. 24 "To ɓe ngurtake, ɓe ngi'an tuurtanɓe yam ɓe maayɓe. Ngilŋgu maɓɓe waatataa, yiite maɓɓe nyifataako. Ɓe laatoto nyidduɓe haa marɓe ɓandu fuu."

Yeremiya 1

No Jawmiraawo ewnori Yeremiya

1:1 Ndaa bolle Yeremiya ɓii Hilkiya mo asŋgol liman'en haa wuro Anatot nder lesdi Benyamin. 2 Wolde Jawmiraawo warani Yeremiya nder balɗe Yusiya ɓii Amon, laamiiɗo Yahuuda, nder nduuɓu laamu maako sappo e tataɓu. 3 Non boo nder balɗe Yooyakim ɓii Yusiya, laamiiɗo Yahuuda, haa warugo timmoode nduuɓu sappo e go'owu nder laamu Sedekiya ɓii Yusiya, laamiiɗo Yahuuda, haa konne'en eggini yimɓe Urusaliima, nder lewru jowaɓru. 4 Wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 5 "Hiddeko mi waɗe nder reedu daada ma, mi anndi ma. Hiddeko a wurto danyrugol daada, mi seni ma, mi jo''ini ma a annaboojo ngam ummaatooje." 6 Ammaa min mi wi'i: "Kay, ya Allah Jawmiraawo! Mi waawataa waajugo, ngam mi derkeejo." 7 Jawmiraawo jaabi yam: "Taa wi': Mi derkeejo. Ammaa yah haa mi nelete fuu, waaju ko mi umrete fuu. 8 Taa hul yimɓe, ngam mi ɗon wondi bee ma ngam hisnugo ma", non Jawmiraawo wi'i. 9 Nden o forti juŋŋgo maako, o meemi hunduko am, o wi'i yam: "Ndaa, mi waɗi bolle am nder hunduko maaɗa. 10 Handeere nde'e mi darni ma dow ummaatooje e laamuuji ngam ɗoofugo e yibbingo, ngam halkugo e wonnugo, ngam nyiɓtaago e jubaago."

Haala lisal lawjahi e fayande ɓulannde

11 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: "Yeremiya, ɗume a yi'ata?" Mi jaabi: "Mi ɗon yi'a lisal lawjahi." 12 Jawmiraawo wi'i: "A yi'i booɗɗum, ngam mi ɗon ayna wolde am haa mi timmina nde." 13 Wolde Jawmiraawo warani yam ɗiɗawre, o wi'i: "Ɗume a yi'ata?" Mi jaabi: "Mi ɗon yi'a fayande ɓulannde. Hunduko maare wuri, ɗon ɓula gal fombina." 14 Jawmiraawo wi'i yam: "Diga woyla sarru ukkanto yimɓe lesdi ndi, 15 ngam mi ɗon ewno asli fuu diga laamuuji woyla", non Jawmiraawo wi'i. "Kanji ɗi ngaran, ɗi njo''ina leese laamu maaji yeeso nastirɗe Urusaliima, ngam honugo gasi maagol taariiɗi ngol, e gure Yahuuda fuu. 16 Mi do''an Yahuudu'en kiita ngam halleende maɓɓe, ngam ɓe acci yam, ɓe nguli urle ngam ɗowanteeɓe woɗɓe, ɓe cujidani kuugal juuɗe maɓɓe. 17 Ammaa an, taadu keesi ma, yah yeccu ɓe ko mi umrete fuu. Taa hultor ngam maɓɓe, ngam taa mi hulne yeeso maɓɓe. 18 Ndaa, min mi darni ma hande a berniwol cembiɗŋgol e daŋraŋgal njamndi e gasol njamndi mboɗeeri, yeeso lesdi fuu, yeeso laamiiɓe Yahuuda e ardiiɓe e liman'en e yimɓe lesdi. 19 Kamɓe ɓe kaɓan bee maaɗa, ammaa ɓe njaalataako ma", non Jawmiraawo wi'i.

Yeremiya 2

Ngaaba Jawmiraawo bee Isra'iila'en tuurtuɓe

2:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Yah, woynu haa noppi Urusaliima: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi ɗon siftora gooŋgaaku ma saa'i a derkeejo, e yiide ma saa'i a muuyaaɗo, no a tokkori yam nder ladde, nder lesdi ndi walaa aawre. 3 Saa'i maajum Isra'iila'en laati senaaɓe ngam Jawmiraawo, bana ?aamle aartuɗe nder wakkati codol. Koomoy meemi ɓe, waɗi aybe, sarru ukkani ɗum", non Jawmiraawo wi'i. 4 Nane wolde Jawmiraawo, onon yimɓe Yakubu, onon asli Isra'iila fuu! 5 Ndaa ni o wi'i: "Aybewol ngole kaakiraaɓe mon tawi haa am? Ɓe lori, ɓe acci yam, ɓe tokki meereejum, bana non ɓe laati meereejum boo. 6 Ɓe ?amaay: Toy Jawmiraawo mo wurtini en lesdi Misra, mo ɗowi en nder ladde, nder lesdi perewndi, keewndi gasɗe, nder lesdi njoorndi, nyiɓɓundi, ndi walaa yahooɓe koo jooɗiiɓe ton. 7 Min mi waddi on nder lesdi ndimoori haa on nyaama ɓendalooje maari e kuuje maari booɗɗe. Ammaa onon, nde on nasti ndi, on coɓni lesdi am, on ngartiri maral am nyidduŋgal. 8 Liman'en meeɗaay ?amugo: Toy Jawmiraawo? Fassitirooɓe tawreeta am anndaano yam, ardiiɓe njambi yam, annabo'en boo mbaɗi annabaaku bee innde Ba'al, tokki ɗowanteeɓe ɓe mbaawaay wallugo. 9 Ngam maajum tokkotoomi waɗugo kiita bee mooɗon, koo bee ɓiɓɓe ɓiɓɓe mooɗon boo", non Jawmiraawo wi'i. 10 "Njehe haa duuɗe Kiti'en, ndaaroye. Malla nele nelaaɓe haa Keedar, kakkile booɗɗum, ndaare beli irin ɗu'um meeɗi laataago. 11 Woodi ummaatoore nde wattiti ɗowanteeɓe muuɗum na? koo nde ɓe laataaki ɗowanteeɓe bee gooŋga! Ammaa yimɓe am mbattidi tedduŋgal muuɗum'en bee ɗowanteeɗo mo wallataa! 12 Ndiwtore, onon asamanji, ndiwne bee diwnugo", non Jawmiraawo wi'i. 13 "Ngam yimɓe am mbaɗi aybe cowi ɗiɗi: Min mo seeɓoore ndiyam ngeetam, ɓe acci yam ngam wasugo gaawi ceekɗi ɗi njogitittaako ndiyam. 14 "Kadi Isra'iila o maccuɗo na? Koo o danyaaɗo nder njeyaaŋgu na? Koni koomoy fuu ɗon jaɓta mo? 15 Barooɗe ɗon ubbo dow maako, ɗon ubbo bee sembe, ɗon mbonna lesdi maako, ɗon ngula berniiji maako ngam taa goɗɗo jooɗo ton. 16 Koo yimɓe Memfis e Takpanes boo ngartiri on maccuɓe. 17 Ɗum fuu ɗum laatani on ngam on acci Jawmiraawo Allah mooɗon. 18 Kadi jonta boo, ɗume nafata to on ndilli Misra ngam yarugo ndiyam Sikor? Malla ɗume nafata to on ndilli Assuura ngam yarugo ndiyam Efratis? 19 Halleende mooɗon, kayre ɗon ɓocca on, tuurtol mooɗon boo ɗon do''a on kiita. On lori diga Jawmiraawo Allah mooɗon, on acci hulugo mo. Annde, paame no ɗum halliri masin", non Allah, Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. 20 "Diga ɓooyma on ɗon calo ɗowtanaago yam, on ɗon tuurtanammi, on ɗon mbi'a: Min ngiɗaa ɗowtaago. Ammaa dow towndiije fuu, e les leɗɗe kecce fuu on ɗon mbaɗa njeenu. 21 Min mi jubi on bana inabohi cuɓaaki, bana fuɗŋgo wooɗŋgo. Ko waɗi mi ɗon yi'a on jonta on ngayli bana inabohi bonniiki ki walaa nafuda? 22 Koo to on ngiiwi bee kilbu, to on ɗuɗɗini lootirde, tuundi hakke mooɗon ɗon lutta yeeso am", non Allah Jawmiraawo wi'i. 23 "Koni on ɗon mbi'a: Min coɓaay, min tokkaaki ba'alji. Ndaare laabi mooɗon nder waadiwol, ciftore kuuɗe mooɗon. On laati bana ngeelooba ndewa ndogganŋga kootoy fuu, 24 bana wamnde rewre nder ladde, laahotoonde ngam suuno maare. Moy naŋgtata nde? Walaa haaje goɗɗo soma bee ɗaɓɓitugo nde. Nde lewru maare waɗi, koomoy tawan nde law. 25 Ndikka on ayna kosɗe mooɗon e faɗɗitaago, kondondi mooɗon boo e ɗomɗaago! Ammaa on ɗon mbi'a: Aa'a, woodaa! Min ngiɗi jananɓe, sey min tokko ɓe. 26 "Bana gujjo ɗon semtira nde o naŋga, bana non yimɓe Isra'iila ɗon cemta, kamɓe e laamiiɓe maɓɓe, e ardiiɓe maɓɓe, e liman'en maɓɓe, e annabo'en maɓɓe. 27 Ɓe ɗon mbi'a leggal: An woni baaba amin. Ɓe ɗon mbi'a hayre boo: An a danyi min. Ngam ɓe ngaylitani yam ɓaawe maɓɓe, naa geese maɓɓe. Ammaa to ɓe nasti bone, ɓe mbi'an: Umma, hisnu min! 28 Kadi toy ɗowanteeɓe mooɗon ɓe kuuwanɗon ko'e mooɗon? Sey ɓe ummo, ɓe kisna on to on nasti bone. Onon yimɓe Yahuuda, toy ɗowanteeɓe mooɗon ɓe kuuwanɗon ko'e mooɗon? Sey ɓe ummo, ɓe kisna on to on nasti bone. Onon yimɓe Yahuuda, ɗowanteeɓe mooɗon ɗuuɗiri bana gure mooɗon. 29 "Koni ngaabotirton bee am? On fuu on tuurtani yam", non Jawmiraawo wi'i. 30 "Mi ɓocci ɓiɓɓe mooɗon, ammaa ɗum nafaay, ɓe njaɓaay elto. Kaafahi mooɗon mbari annabo'en bana mbarooga tikkoowa. 31 Onon yidere hallunde, kakkilane wolde Jawmiraawo. Kadi mi laatani Isra'iila ladde malla lesdi nyiɓre ɓaleere na? Koni yimɓe am ɗon mbi'a: Min ndilli, min lortataako haa maaɗa? 32 Kadi paanyo debbo yejjitan fawne muuɗum na? Koo ɓaŋgeteeɗo yejjitan taadorgol muuɗum na? Ammaa yimɓe am ngejjiti yam tum, diga ɓooyma.

Yeremiya 3

33 "Kay, on anndi ɗaɓɓitugo yiɗɓe on. Ngam maajum on mboowri bee junuubaaji. 34 ?i?am laafuɓe ɓe ngalaa aybe, ɗon haa gawarle limce mooɗon, koo ɓe nastaay cuuɗi mooɗon bee sembe. 35 Ammaa bee non fuu on ɗon mbi'a: Min ngalaa aybe, tikkere maako saali sike. Ndaa, mi hiitan on ngam on mbi'i: Min mbaɗaay hakke. 36 On ɗon ngayla laabi mooɗon bee koyɗum. On cemtan ngam Misra, bana on cemtiri ngam Assuura. 37 On loroto diga ton bee juuɗe mooɗon dow ko'e mooɗon. Ngam yimɓe ɓe tuugiiɗon dow muuɗum'en, min Jawmiraawo wudini ɓe. On keɓataa hayru haa maɓɓe." 3:1 "To goɗɗo seeri debbo muuɗum, kaŋko boo o dilli, goɗɗo feere te'i mo, goriiko arano duŋganaaka hoocugo mo. To o hooci mo, lesdi soɓataa na? Ammaa an a waɗi njeenu bee yiɗɓe ɗuuɗɓe. Jonta boo a wartan haa am na?" Non Jawmiraawo wi'i. 2 "Tijja hedi nokkuuje towɗe cenaaɗe, laar. Woodi nokkuure nde a waɗaay njeenu ton na? A jooɗino kombi laabi, a reeni yiɗɓe, kal kal bee goɗɗo Araɓjo nder ladde. A soɓni lesdi bee njeenu ma e halleende ma. 3 Ngam maajum kaɗmi iyeende, a heɓaay iyeende ragareere. Ammaa a debbo jeenoowo saata-giteejo, a sali semtugo. 4 Jonta boo a ɗon woya yeeso am: Baaba am, an woni kawtunooɗo nderkaaku am. 5 A numi: O tikkantam haa foroy na, o limantam ɗum aybe haa abada na? Bana ni mbi'ɗa, ammaa bee non fuu a tokki huuwugo kalluɗum."

Ewneeki Isra'iila e Yahuuda ngam tuubu

6 Nder jamanu laamiiɗo Yusiya, Jawmiraawo wolwani yam: "A yi'i ko Isra'iila, debbo tuurtuɗo waɗi na? O yehi dow kooseeje towɗe fuu, o yehi les leɗɗe kecce fuu, o waɗi njeenu ton. 7 Mi tammino, ɓaawo o huuwi ɗum fuu, o wartan haa am sike. Ammaa o wartaay. Yahuuda boo, deerɗiiko jambotooɗo, yi'i ɗum. 8 O yi'i boo no mi wudiniri Isra'iila tuurtuɗo, no mi hokkiri mo ɗereewol ceergal ngam o waɗno njeenu. Ammaa Yahuuda, deerɗiiko jambotooɗo, hulaay. O yehi kaŋko boo, o waɗi njeenu. 9 O numaay sam, o soɓni lesdi bee daakaareeku maako, o waɗi njeenu bee sujidango kaa'e e leɗɗe. 10 Bee non fuu Yahuuda, debbo jambotooɗo go wartaay haa am bee gooŋga, sey bee fewjere", non Jawmiraawo wi'i. 11 Nden Jawmiraawo wi'i yam: "Aybe Isra'iila tuurtuɗo mawnaay bana aybe Yahuuda jambotooɗo. 12 Yah, woynu bolle ɗe'e gal woyla: Jawmiraawo wi'i: An Isra'iila tuurtuɗo, lorta. Mi acci laarugo on bee tikkere, ngam mi enɗoowo, mi tikkataa haa foroy", non Jawmiraawo wi'i. 13 "Sey anndu aybe ma, waŋgin no a tuurtirani Jawmiraawo Allah maaɗa, no a waɗiri njeenu bee labbi jananni les leɗɗe kecce fuu. Ammaa a nananaay bolle am", non Jawmiraawo wi'i. 14 "Lorte, onon ɓiɓɓe tuurtuɓe, ngam min woni Jawmu mooɗon", non Jawmiraawo wi'i. "Mi hoo'an on, gooto berniwol, ɗiɗo boo haa asŋgol, mi yahra on haa Siyona. 15 Mi hokkan on waynaaɓe fottananɓe ɓernde am, ɓe ayna on bee hakkiilo e faamu." 16 Jawmiraawo wi'i: "Ɓaawo on ɓesdi, on ɗuuɗi nder lesdi, saa'i maajum yimɓe mbolwataa haala sundukru alkawal Jawmiraawo, ɓe numataa haala maaru, ɓe ciftortaa ndu, ɓe ɗaɓɓititaa ndu. Walaa kuuwanɗo ndu hesru boo. 17 Saa'i maajum ɓe ewnan Urusaliima ngol leeso laamu Jawmiraawo. Ummaatooje fuu mooɓoto ton ngam innde Jawmiraawo ɗon haa Urusaliima. Ɓe meetataa tokkaago numooji ɓerɗe maɓɓe kalluɗe, caatuɗe. 18 Saa'i maajum yimɓe Yahuuda njahdan bee yimɓe Isra'iila, ɓe fuu maɓɓe ɓe ummoto lesdi woyla, ɓe ngara nder lesdi ndi marnumi kaakiraaɓe mooɗon.

Yeremiya 4

19 "Mi wi'no: Fakat mi liman on caka ɓiɓɓe, mi hokkan on lesdi mboondi, ndi maral ɓurŋgal wooɗugo caka ummaatooje. Mi wi'no: On ewnatam Baabiraawo, on accataa tokkaago yam sam. 20 Ammaa bana debbo jamborto gorum ngam giɗɗo mum, bana non on njambori yam, onon yimɓe Isra'iila", non Jawmiraawo wi'i. 21 Nane, bojji ɗon haa nokkuuje towɗe. Yimɓe Isra'iila ɗon mboya ngam ɓe ngayli laabi maɓɓe, ɓe ngejjiti Allah Jawmiraawo maɓɓe. 22 "Lorte, onon ɓiɓɓe tuurtooɓe, haa mi hurga tuurtol mooɗon." Yimɓe mbi'i: "Ndaa min, min ɗon ngara haa maaɗa, ngam an woni Allah Jawmiraawo amin. 23 Fakat, sujidango labbi haa nokkuuje towɗe nafataa, hoolo dow kooseeje woni meere. Gooŋga, kisndam Isra'iila ɗon haa Jawmiraawo Allah amin tan. 24 Lawru semtiniindu nyaami nafuda kuugal baabiraaɓe amin diga saa'i min derke'en tawon, dammooji maɓɓe e na'i maɓɓe e ɓiɓɓe maɓɓe worɓe e rewɓe. 25 Sey min mbaalo min semtuɓe, toskaare amin sudda min, ngam min mbaɗi hakke dow maaɗa, ya Allah Jawmiraawo amin, minin e kaakiraaɓe amin, diga saa'i min derke'en haa warugo hande, min ɗowtanaaki bolle maaɗa." 4:1 Jawmiraawo wi'i: "Onon yimɓe Isra'iila, to on ngiɗi lortaago, nden kam ngarte haa am. To on itti labbi mooɗon yeeso am, to on acci yiilaago, 2 to on kunorake bee ngeendam Jawmiraawo, bee gooŋga e kiita ngooŋɗuka ndarnuka, nden kam ummaatooje goɗɗe boo mbarkiɗinan bee innde Jawmiraawo, ɓe mantorto ngam maako." 3 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i yimɓe Yahuuda e Urusaliima: "Ndeme ngesa kesa, taa aawe les gi'e! 4 Njuulne ko'e mooɗon ngam Jawmiraawo, itte saadooniiku ɓerɗe mooɗon, onon yimɓe Yahuuda e jooɗiiɓe haa Urusaliima, ngam taa tikkere am ummo bana yiite, taa nde wula ngam kuuɗe mooɗon kalluɗe, walaa nyifugo."

Konne'en ngaran diga woyla

5 "Anndine nder Yahuuda, ngoyne haa Urusaliima, puufe luwal nder lesdi, ngooke bee sembe, mbi'e: 6 Ndarne tuutawal haa Siyona. Ndogge, taa ndare sam. Ngam mi umminan sarru e halkere mawnde haa woyla. 7 Mbarooga wurti guuɓe muuɗum, kalkoowo ummaatooje ummi, wurti nokkuure muuɗum ngam wartirgo lesdi mooɗon ladde meere, ngam wilugo gure mooɗon, ɗe cooya jooɗiiɓe. 8 Ngam maajum kadde buhuuje, mboye, uume." Tikkere Jawmiraawo saatunde waylitaaki, accaay en. 9 Jawmiraawo wi'i: "Nyalaade ɗum laatoto, ɓernde laamiiɗo e ɓerɗe ardiiɓe ɓolwan, liman'en mbemboto, annabo'en boo kultoran." 10 Nden min mi wi'i: "Kayya! Ya Allah Jawmiraawo, a ?oyrani yimɓe ɓe'e e Urusaliima bee wi'ugo: Jam wondan bee mooɗon, saa'i kaafahi meemi daaɗe amin!" 11 Saa'i maajum yimɓe ɓe'e e Urusaliima nanan habaru ni'i: "Hendu wulndu iwndu kooseeje cooke nder ladde, ɗon jippo dow yimɓe am, naa ngam jaartugo malla laɓɓingo. 12 Hendu saatundu ɗon wara ngam mi umri ndu. Jonta min boo mi waɗan kiita bee maɓɓe." 13 Ndaa, konneejo ɗon wara bana duule, mootaaji pucci maako ɗon nandi bee duluuru, pucci maako ɓuri dute yaawugo. Kayto, en majji! 14 Urusaliima, lootu ɓernde ma, ittu halleende, ngam a hisa. Ndey a accata nufayeeji ma kalluɗi? 15 Nane, hoolo ɗon wara diga Dan, habaru sarru iwi hooseere Efrayim. 16 Ngecce ɗum ummaatooje, anndine Urusaliima: "Konne'en ɗon ngara diga lesdi ndaayiindi, ɗon ukkano gure Yahuuda bee hoolo. 17 Ɓe caŋginan kombi Urusaliima nder taarde fuu bana aynooɓe ngesa, ngam ngol tuurtani yam", non Jawmiraawo wi'i. 18 "Laabi ma e kuuɗe ma ngaddani ma ɗum fuu. Ɗum ngeenaari halleende ma. Ɗum kaaɗɗum masin, ɗum naawan ɓernde ma." 19 Yeremiya wi'i: "Oy, teteki am, teteki am ɗon naawa! Ɓernde am ɗon fiita bee sembe, mi waawataa de'ugo ngam mi ɗon nana hoolo luwal e hooloore konu. 20 Ɓe ɗon anndina piyol dow piyol, lesdi fuu majji, jonta ni cuuɗi am e laymaaji am kalki. 21 Mi ɗon yi'a tuutawal dariiŋgal, mi ɗon nana hoolo luwal. Ndey ɗum timmata?" 22 Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe am ɓe faataaɓe, ɓe anndaa yam. Ɓe ngalaa hakkiilo koo faamu. Ɓe hakkilɓe huuwugo kalluɗum, ammaa ɓe anndaa huuwugo ko fotti." 23 Yeremiya wi'i: "Mi laari lesdi, ndaa, ndi ladde ferewnde. Mi laari asamanji, annoora maaji woodaa. 24 Mi laari kooseeje ndaa, ɗe ndimbi, non boo towndiije fuu. 25 Mi laari, ndaa, walaa neɗɗo sam, colli asama boo piiri, ndilli. 26 Mi laari, ndaa, gese booɗɗe laati ladde meere. Gure fuu ngibbi yeeso Jawmiraawo ngam tikkere maako saatunde." 27 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Lesdi fuu laatoto ladde, ammaa mi jinnataa ndi pat. 28 Ngam maajum lesdi sunoto, asama boo nyiɓɓan. Ngam min mi anndini anniya am, mi mimsitittaako, mi waylataa ɗum. 29 Yimɓe fuu ɗon ndogga ngam hooloore wa''iiɓe pucci e gaw'en. Ɓe ɗon nasta nder layɗe, ɓe ɗon mba''o kooseeje. Ɓe acci gure fuu, walaa jooɗiiɗo lutti nder maaje. 30 "An boo, Urusaliima, ko mbaɗata? Koo to a ɓornake jaage boɗeeje, to a jaagnorake bee fawne kaŋgeeri, to a mawnini gite ma bee pinaari, a ɗon wo''ina yaasi maaɗa meere. Yiɗɓe ma ɗon njawo ma, ɓe ɗon ɗaɓɓa yoŋki ma. 31 Mi ɗon nana daande bana nde debbo ɓesnanɗo, wookaandu boo bana ndu danyanɗo afo mum. Ɗum Urusaliima, ngol ɗon laaho, ngol weeɗi juuɗe maagol, ngol ɗon woya: Bone am! Yoŋki am ɗon haa juuɗe mbarooɓe."

Yeremiya 5

Hakkeeji Urusaliima e Yahuuda

5:1 Jawmiraawo wi'i: "Caale nder laabi Urusaliima, ndaare, mbiɗite, ɗaɓɓite haa babe maagol, teema on tawan goɗɗo gooto mo ɗon huuwa ko fotti, mo ɗon ɗaɓɓita gooŋga. Nden kam mi yaafanto Urusaliima. 2 Koo to ɓe mbi'i: Fakat bana Jawmiraawo o geeto, ­- ɓe ɗon kuno fewre." 3 Yeremiya wi'i: "Ya Jawmiraawo, naa gite maaɗa kuusiti dow gooŋga na? A ɓocci ɓe, ammaa ɗum naawaay ɓe. A ɓadake jinnugo ɓe, ammaa ɓe njaɓaay elto. Ɓe cattini geese maɓɓe ko ɓuri hayre, ɓe cali tuubugo. 4 Mi tammino: Ɗum leesɓe on, ɓe ngalaa hakkiilo. Ɓe anndaa laawol Jawmiraawo e kiitaaji Allah maɓɓe. 5 Sey mi yaha haa mawɓe kadi, mi wolida bee maɓɓe. Ngam kamɓe ɓe anndi laawol Jawmiraawo e kiitaaji Allah maɓɓe. Ammaa kamɓe boo ɓe cali ɗowtaago, ɓe tuurti. 6 Ngam maajum mbarooga laynde faɗɗan ɓe, saafaandu ladde nattinan ɓe, cirgu ɗon waaltano gure maɓɓe, seekan gurtotooɗo fuu. Ngam tuurtol maɓɓe e junuubaaji maɓɓe ɗuuɗi masin." 7 Jawmiraawo wi'i: "Noy mi yaaforanto ma ɗum fuu, an Urusaliima? Ɓiɓɓe maaɗa acci yam, ɓe ɗon kunoro bee ɗowanteeɓe ɓe laataaki ɗowanteeɓe fakat. Min mi haarni ɓe, ammaa kamɓe ɓe mbaɗi njeenu, ɓe mooɓi haa cuuɗi jeenooɓe. 8 Ɓe laati bana pucci gorɗi payɗi, koomoy maɓɓe ɗon hijano debbo keeddiɗɗum. 9 Mi hiitataako kuuje ɗe'e na? Koo mi waatataako yimɓe bana ɓe'e na? 10 "Naste nder gese inabooje Urusaliima. Mbonne ɗe, ammaa taa njinne ɗe pat! Ta''e lice maaje, ngam min Jawmiraawo jeyaay ɗe." 11 Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe Isra'iila e yimɓe Yahuuda njambi yam fakat. 12 Ɓe ngeddi yam, ɓe tammi mi woodaa, sarru warantaa ɓe, ɓe ngi'ataa kaafahi koo weelo. 13 Haala annabo'en boo ­- hendu meere. Wolde am woodaa nder kunduɗe maɓɓe. 14 Min Allah Jawmiraawo honooɓe asama mi wi'i: Ngam bolle maɓɓe ɗe'e ɗum laatanto ɓe bana non. Ndaa, yimɓe ɓe'e laatoto leɗɗe, wolde am nder hunduko maaɗa boo, mi wartiran nde yiite, nge nyaama ɓe." 15 Jawmiraawo wi'i: "Onon yimɓe Isra'iila, mi yahran ummaatoore dow mooɗon diga daayiiɗum. Ɗum ummaatoore sembinde, tabinde diga ɓooyma. On anndaa haala maare, on paamataa bolle maare. 16 Kondondol maare nandi bee yenaande omtiinde, honooɓe maare fuu ɓe sembiɗɓe. 17 Nde nyaaman nafuda gese mooɗon e nyaamdu mooɗon. Nde nyaaman ɓiɓɓe mon worɓe e rewɓe, nde nyaaman dammooji mooɗon e na'i mooɗon, nde nyaaman inabooje mooɗon e ibbe mooɗon. On ɗon koolo berniiji mooɗon cembiɗɗi, ammaa ummaatoore nde'e halkan ɗi bee kaafahi. 18 Bee non fuu, koo nder nyalɗe ɗe'e mi nattintaa on pat", non Jawmiraawo wi'i. 19 "An Yeremiya, to ɓe ?ami: Ngam ɗume Jawmiraawo Allah amin huuwi min ɗum fuu, nden yeccu ɓe: On acci Jawmiraawo, on ɗowtani ɗowanteeɓe jananɓe nder lesdi mooɗon. Ngam maajum on ɗowtanto jananɓe nder lesdi ndi on marataa. 20 "Anndine yimɓe Yakubu, ngoyne nder lesdi Yahuuda: 21 Nane le, onon faataaɓe, sooya-hakkiilo'en. On ngoodi gite, ammaa on ngi'ataa. On ngoodi noppi, ammaa on nanataa. 22 Jawmiraawo ɗon ?ama: On kulataa yam na? On ndiwnataa yeeso am na? Min mi heerɗini mbeela bee njaareendi, ɗum keerol duumiiŋgol ngol saalataake. ?uuge mbeela ɗon ndimbo, ammaa ɗe ngalaa baawɗe. Ɗe ɗon iido, ammaa ɗe caalataako keerol man. 23 Ammaa on ngoodi ɓerɗe caatuɗe, tuurtuɗe. On ngayliti ɓaawo, on ndilli. 24 On mbi'aay haa ɓerɗe mooɗon: Kulenma Allah Jawmiraawo meeɗen, dokkoowo en iyeele arane e ragareeje nde saa'i maaje waɗi, mo taaskitinanta en asaweeje codol boo. 25 Ammaa aybeeji mooɗon ɗon kaɗa ɗum jonta, hakkeeji mooɗon ɗon ittana on hayru. 26 Halluɓe ɗon caka yimɓe am. Ɓe ɗon ndeena haa baaltol bana tuufooɓe colli. Ɓe ɗon mbaɗa tuuforli ngam naŋgugo yimɓe. 27 Bana silaawo heewŋgo colli, non cuuɗi maɓɓe keewri rikisi. Ngam maajum ɓe laati mawɓe e riskuɓe. 28 Ɓe payi, ɓe tekki. Halleende maɓɓe ɓuri wolweego. Ɓe cali huuwugo ko fotti. Ɓe ngooŋɗintaa haala atiime'en, ɓe ta''ataa kiita ngam laafuɓe." 29 Jawmiraawo ɗon ?ama: "Mi hiitataako kuuje ɗe'e na? Koo mi waatataako yimɓe bana ɓe'e na? 30 Kulniiɗum e cemtiniiɗum laati nder lesdi: 31 Annabo'en ɗon ngaajina fewre, liman'en ɗon laamo bana ɓerɗe maɓɓe ngiɗi, yimɓe am boo ngerdi. Ammaa ɗume on mbaɗata to ɗum timmi?"

Yeremiya 6

Halkere Urusaliima e Yahuuda

6:1 "Onon yimɓe Benyamin, ndogge, ngurte Urusaliima. Puufe luwal haa Teko'a, ndarne tuutawal konu haa dow Bayti-Kerem, ngam sarru e bone naawɗe ɗon ɓadito diga woyla. 2 Urusaliima, berniwol booɗŋgol ɗelemŋgol, mi halkan ngol! 3 Waynaaɓe ngaran haa maagol bee tokke muuɗum'en, taarnan ngol bee bukkaaji, koomoy duran haa nokkuure muuɗum. 4 Cene ko'e mooɗon ngam haɓre bee maagol. Hoolo konu ummi: En piya ngol caka nyalawma! ­- Kayto! Kiikiɗe waɗi, ɗowdiiji ɗon njuuta. ­- 5 Ngare, en piya ngol bee jemma, en kalka cuuɗi maagol mawɗi." 6 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Pe''e leɗɗe, mbaage lesdi kombi mahol Urusaliima. Kaŋgol woni berniwol ngol he'i kiita. Ngol heewi ɓillaare. 7 Bana seeɓoore ɓulirta ndiyam muuɗum, bana non Urusaliima ɓulirta halleende muuɗum. Hoolo toonyaare e ɓilluki ɗon nder maagol, fiyugo e naawnugo ɗon yeeso am tum. 8 An Urusaliima, jaɓ feloore, ngam taa mi ittane yiide am, taa mi wartire nokkuure ladde ndi walaa jooɗiiɓe." 9 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i yam: "Mooɓtu luttuɓe Isra'iila bana goɗɗo mooɓtirta luttuɗe inabooje. Wallin juŋŋgo ma fahin haa lice bana demoowo inabooje huuwrata." 10 Mi ?ami: "Moy mbolwananmi, moy ceedotoomi haa ɓe nana ɗum? Ɓe ngoodi irin laral saadooniiku haa noppi maɓɓe. Kanjum ɗon haɗa ɓe nanugo. Wolde Jawmiraawo laatani ɓe jalnoore, fottantaa ɓe. 11 Min boo mi heewi tikkere Jawmiraawo, mi somi naŋgtuɗo nde." O umri yam: "Ruf nde dow ɓikkoy haa laabi, non dow mooɓe suka'en boo. Nde naŋgan worɓe e rewɓe, ndotti'en e ɗuuɗa-duuɓi'en fuu. 12 Cuuɗi maɓɓe laatanto woɗɓe, bana gese maɓɓe e rewɓe maɓɓe boo. Ngam mi fortan juŋŋgo am dow yimɓe lesdi ndi", non Jawmiraawo wi'i. 13 "Ɓe fuu maɓɓe, mawɓe e leesɓe, ɗon ɗaɓɓa riba ɗuuɗka. Annabo'en e liman'en fuu ɓe fewooɓe. 14 Ɓe ɗon kurga kuuduuje yimɓe am dow dow bee wi'ugo: Jam, jam! Ammaa jam woodaa! 15 Kadi ɓe cemti ngam ɓe kuuwi cemtiniiɗum na? Aa'a, ɓe cemtaay, ɓe ngalaa semteende sam. Ngam maajum ɓe ndo''oto caka do''otooɓe. Saa'i mi hiitoto ɓe, ɓe njanan", non Jawmiraawo wi'i. 16 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Ndare haa laabi, ndaare laabi ɓooymaaji, ?ame ngole laawol wooɗi, nden tokke ngol, haa on keɓa siwtaare ngam yoŋkiiji mooɗon. Ammaa on mbi'i: Min ngiɗaa. 17 Nden mi darni aynooɓe ngam mooɗon, ɓe mbi'i: Kakkilane hoolo luwal. Ammaa onon on mbi'i: Min kakkilantaa ɗum. 18 Ngam maajum nane, onon ummaatooje, annde, onon jama'aare, ko laatanto yimɓe am. 19 An lesdi, nan! Ndaa, mi ɗon yahra sarru dow maɓɓe, ɗum ngeenaari nufayeeji maɓɓe. Ngam ɓe kakkilanaay bolle am, ɓe njawi tawreeta am. 20 Mi ɗaɓɓataa urdi lesdi Seba, koo cittaaje belɗe ɗe lesdi ndaayiindi. Guleteeɗi mooɗon pottantaa yam, kirseteeɗi mooɗon ngerdintaa yam. 21 Ngam maajum min Jawmiraawo mi wi'i: Mi wallinan perge haa laawol yimɓe ɓe'e, haa baabiraaɓe e ɓikkoy ndo''o, haa keeddiɗɗiraawo e soobaajo mum kalka." 22 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Ndaa, yimɓe ɗon ngara diga lesdi woyla, ummaatoore ɗuunde ummi haa keerol duniyaaru. 23 Ɓe ɗon njogo lagaaje e labbe, ɓe saatuɓe, ɓe ngalaa enɗam. Daaɗe maɓɓe ɗon iido bana maayo maŋgo, ɓe wa''iiɓe pucci, ɓe taaski bana gorko gooto ngam haɓre bee maaɗa, Urusaliima." 24 Yimɓe mbi'i: "Min nani habaru maɓɓe, juuɗe amin tampi, kulol naŋgi min bana luuwe naŋgirta ɓesnanɗo. 25 Taa ngurte haa ngesa, taa njehe haa laawol. Kaafahi konneejo ɗon ton, kultoreeŋgol kootoy!" 26 Yeremiya wi'i: "Yimɓe lenyol am, kadde buhu, talle nder ndoondi, mboye bana ngam maayde bajjo, ummine bojji kaaɗɗi. Ngam bonnoowo ukkanto en bee juhuki." 27 Jawmiraawo wi'i Yeremiya: "Mi jo''ini ma a poondoowo yimɓe am ngam a heɓta, a foonda yahdu maɓɓe. 28 Ɓe ɓuri tuurtuɓe fuu hallugo, ɓe waadooɓe, ɓe saatuɓe bana njamndi, ɓe wonniiɓe pat. 29 Buubuuti kilaajo mbifi bee sembe ngam wurtingo tuundi njamndi bee yiite. Ammaa kuugal ɓolinoowo nafaay, o heɓaay wurtingo halluɓe. 30 Jonta innde maɓɓe laati cardi ngudinaandi, ngam min Jawmiraawo mi wudini ɓe."

Yeremiya 7

Mbo''ine laabi mooɗon e kuuɗe mooɗon

7:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, o wi'i: 2 "Dara haa dammugal suudu Jawmiraawo, woynu habaru ni'i: Onon yimɓe Yahuuda nastooɓe dammugal ngal haa on cujidana Jawmiraawo, nane ko Jawmiraawo wi'ata on. 3 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: Mbo''ine laabi mooɗon e kuuɗe mooɗon, haa mi acca on on njooɗo haa ɗo. 4 Taa nuɗɗine bolle pewooje, bi'anɗe: Ɗum haykaliiru Jawmiraawo, ɗum haykaliiru Jawmiraawo, ɗum haykaliiru Jawmiraawo. 5 Mbo''ine laabi mooɗon e kuuɗe mooɗon, kuuwindire gooŋga. 6 Taa ɓille hoɗɓe e atiime'en e rewɓe yurumɓe. Acce mbarugo yimɓe ɓe ngalaa aybe haa nokkuure nde'e. Taa tokke ɗowanteeɓe woɗɓe, ngam taa on kalka. 7 Nden kam mi accan on on njooɗo haa ɗo nder lesdi ndi ndokkumi kaakiraaɓe mooɗon maral duumiiŋgal. 8 "Ndaa, on ɗon koolo pewe meere ɗe nafataa. 9 On ɗon ngujja, on ɗon mbara, on ɗon mbaɗa njeenu, on ɗon kuno pewe, on ɗon ngula urle ngam Ba'al, on ɗon tokko ɗowanteeɓe ɓe on anndaa. 10 On ɗon kuuwa ko mi yiɗaa sam, nden on ɗon ngara yeeso am nder suudu am ndu'u, on ɗon mbi'a: Min kisi. 11 Kayya! on tammi suudu am laati lowol fasooɓe na? Min mi yi'i ko on kuuwi", non Jawmiraawo wi'i. 12 "Kadi njehe haa Silo, haa nokkuure arande nde njo''inmi innde am ɓooyma. Ndaare, ko kuuwmi nde ngam halleende yimɓe am Isra'iila'en." 13 Jawmiraawo wi'i: "On ɗon kuuwa hakkeeji ɗi fuu. Koo mi wolwani on tum, on cali nanugo. Nde mi ewni on, on njaabaaki. 14 Ngam maajum, koo to on koolake suudu am ndu'u, mi huuwan ndu ko kuuwmi Silo. Nokkuure nde'e boo nde ndokkumi on, onon e kaakiraaɓe mooɗon, mi huuwan nde ko kuuwmi Silo. 15 Mi wudinan on daayiiɗum e am bana mi wudiniri bandiraaɓe mooɗon, yimɓe Efrayim fuu."

Tikkere Allah ngam diina labbi

16 "An Yeremiya, taa do'ana yimɓe ɓe'e, taa tora ngam maɓɓe. Taa tiɗɗinam, ngam mi nanantaa ma. 17 A yi'aay ko ɓe kuuwata nder gure Yahuuda e dow laabi Urusaliima na? 18 Ɓikkoy ɗon teena leɗɗe, baabiraaɓe maakoy ɗon kuɓɓa yiite, rewɓe boo ɗon njiiɓa kuroori haa ɓe tamsa tamseeje ngam lawru rewru ndu ɓe ewnata laamiiɗo asama. Ɓe ɗon ndufa njaramji dufeteeɗi ngam labbi feere haa ɓe mettinammi. 19 Moy ɓe mettinta? Min na? Woodaa, ɓe ɗon mettina ko'e maɓɓe, ɓe ɗon toska ko'e maɓɓe. 20 Ngam maajum, ndaa ni mbi'anmi: Mi rufan tikkere am saatunde dow nokkuure nde'e. Mi rufan nde dow yimɓe e dabbaaji, dow leɗɗe e nafuda gese fuu. Tikkere am wulan bana yiite, nyifataako. 21 "Onon yimɓe am, kawte guleteeɗi mooɗon bee kirseteeɗi mooɗon, nyaame kusel maaji pat", non Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i. 22 "Saa'i mi wurtini kaakaaji mooɗon lesdi Misra, mi umraay ɓe haala guleteeɗi e kirseteeɗi. 23 Ammaa mi umri ɓe ɓe ɗowtano yam, haa mi laato Allah maɓɓe, kamɓe boo ɓe laato yimɓe am. Mi umri ɓe boo ɓe tokko laawol am, haa kooɗume fuu laatano ɓe jam. 24 Ammaa ɓe ɗowtaaki, ɓe kakkilaay. Ndaa ko ɓe mbaɗi: Ɓe tokki nufayeeji ɓerɗe maɓɓe caatuɗe, kalluɗe. Ɓe ngaylitani yam ɓaawe maɓɓe, naa geese maɓɓe. 25 Diga kaakaaji mooɗon ngurti Misra haa warugo hande, mi tokki nelugo sukaaɓe am annabo'en. 26 Ammaa on nanaay, on kakkilaay. Ko'e mooɗon caati, on kuuwi kalluɗum ko ɓuri kaakaaji mooɗon. 27 An boo, Yeremiya, to a wolwani ɓe bolle ɗe'e fuu, ɓe nanantaa ma. To a ewnake ɓe, ɓe njaabataako. 28 Yeccu ɓe ɓe laati ummaatoore nde ɗowtantaako Allah Jawmiraawo muuɗum, nde jaɓataa elto boo. Gooŋgaaku majji, ɓe acci koo numugo ngu boo."

Hakkeeji nder waadiwol Hinnom

Yeremiya 8

29 "Mboye, onon yimɓe Urusaliima, laɓe ko'e mooɗon, ngudine gaasa mooɗon. Ngime yimre sunoore dow ko'e towndiije, ngam min Jawmiraawo mi wudini yimɓe ɓe tikkanmi ɗum. 30 Yimɓe Yahuuda kuuwi kalluɗum yeeso am, ɓe njo''ini labbi maɓɓe cemtiniiɗi nder suudu am, ɓe coɓni ndu. 31 Nder waadiwol Ɓii-Hinnom ɓe mahi hirsirde wi'eteende Tofet, ngam ɓe ngula ɓiɓɓe maɓɓe worɓe e rewɓe bana kirseteeɗi. Min mi umraay ɓe huuwugo ɗum, mi meeɗaay koo numugo ɗum. 32 Fakat, saa'i waran nde ɓe ewnataa ɗum Tofet malla waadiwol Ɓii-Hinnom, ammaa waadiwol kirsol. Ɓe uwan yimɓe haa Tofet ngam sooynde babal. 33 Ɓalli maɓɓe laatoto nyaamdu colli e dabbaaji ladde, walaa mo riiwata ɗi. 34 Lesdi laatoto ladde meere, mi je''inan gimi seyo e hoolo welwelo e daande ɓaŋɗo e daande ɓaŋgeteeɗo nder gure Yahuuda, non boo dow laabi Urusaliima." 8:1 "Saa'i maajum konne'en ngurtinan i'e laamiiɓe e mawɓe Yahuuda nder genaale maɓɓe, non boo i'e liman'en e annabo'en e jooɗiiɓe haa Urusaliima woɗɓe", non Jawmiraawo wi'i. 2 "Ɓe caŋkitan ɗe les naaŋge e lewru e koode asama. Kanji, ɓe ngiɗno ɗi masin, ɓe teddini ɗi, ɓe ɗaɓɓiti ɗi, ɓe cujidani ɗi. I'e maɓɓe meetataa mooɓteego koo uweego, ammaa ɗe laatoto bana dubbuɗe haa ngesa. 3 Luttuɓe yidere hallunde nde'e, jooɗiiɓe haa nokkuuje ɗe mi saŋkiti ɓe fuu, ɓe ɓuran yiɗugo maayde dow ngeendam", non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i.

Kiita dow hakke

4 "An Yeremiya, yeccu ɓe: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: To goɗɗo do''ake, o ummitittaako na? To goɗɗo majji haa laawol, o lorataako na? 5 Onon yimɓe am haa Urusaliima, koni on tuurtantammi foroy? On ɗon njogito labbi mooɗon, on ɗon calo lortaago haa am. 6 Mi heɗiti, mi nani, ammaa on mbolwaay gooŋga. Walaa koo gooto mooɗon mimsiti halleende muuɗum. Walaa koo gooto meeɗi wi'ugo: Kayya, mi huuwi kalluɗum. Koomoy ɗon tokko laawol muuɗum, kal kal bee puccu njaawananŋgu haɓre. 7 Koo ngaasiyoowal boo anndi wakkati muuɗum. Poola e sondu jawleeru e kumaarewal anndi wakkati loraaki muuɗum'en. Ammaa onon yimɓe am on anndaa umrooje am. 8 Noy mbi'roton: Min mari hakkiilo, tawreeta Jawmiraawo ɗon wondi bee amin. Ndaa, bindirɗi windooɓe fewooɓe ngayli tawreeta. 9 Hikma'en mooɗon toski, ɓe ɗon mbembo, ɓe naŋgeteeɓe. Ɓe cali bolle am, hikma kaye ɓe ngoodi jonta? 10 Ngam maajum ndokkanmi rewɓe maɓɓe haa juuɗe woɗɓe, gese maɓɓe boo haa jawmiraaɓe woɗɓe. Koomoy maɓɓe, mawɗo e leesɗo fuu, ɗon ɗaɓɓa riba ɗuuɗka. Liman'en e annabo'en fuu ɓe fewooɓe. 11 Ɓe ɗon kurga kuuduuje yimɓe am dow dow, ɓe ɗon mbi'a: Jam, jam kooɗume. Ammaa jam woodaa! 12 Kadi ɓe cemti ngam ɓe kuuwi cemtiniiɗum na? Aa'a, ɓe cemtaay, ɓe ngalaa semteende sam. Ngam maajum ɓe ndo''oto caka do''otooɓe. Saa'i mi hiitoto ɓe, ɓe njanan", non Jawmiraawo wi'i. 13 "Mi nattinan ɓe. Ɓe laati bana inabohi ki walaa inabooje, bana ibbi ki walaa ibbe, koo haakooji boo ɗayli. Bana ni ndokkiranmi ɓe nafuda kuuɗe maɓɓe." 14 Yimɓe mbi'i: "Koni en ɗon njooɗi meere? Mooɓe haa en nasta berniiji cembiɗɗi, en kalka ton! Allah Jawmiraawo meeɗen ta''i en kiita halkere, ɗon yarna en ndiyam mbaroojam, ngam en mbaɗi hakke dow maako. 15 En tammi heɓugo jam, ammaa hayru woodaa. En keppani wakkati nyawndeeki, ammaa ndaa kultoreeŋgol. 16 Haa berniwol Dan gonŋgol haa woyla en nani pucci konneejo ɗon pora. To pucci maako gorɗi ɗon kijo, lesdi fuu ɗon diwna. Ɗi ɗon ngara ngam halkugo lesdi e ko woni nder maari, berniwol meeɗen e jooɗiiɓe ton fuu." 17 Jawmiraawo wi'i: "Ndaa, mi nelan boɗɗe caka mooɗon, poosokje mbarooje ɗe pijirtaake, kanje ɗe coppan on."

Torra Yeremiya ngam ummaatoore muuɗum

Yeremiya 9

18 Yeremiya wi'i: "Bone am hurgataake, ɓernde am nyawi. 19 Ndaa, mi ɗon nana wookaandu yimɓe lenyol am kootoy nder lesdi: Jawmiraawo wurti Siyona na? Laamiiɗo maako walaa ton na? Jawmiraawo ?ami: Koni ɓe tikkini yam bee fotooji maɓɓe, bee labbi maɓɓe jananni meereeji? 20 Yimɓe ɗon mboya: Codol gawri saali, teɓol ɓiɓɓe leɗɗe timmi, ammaa en kisaay. 21 Ɓernde am ɗon naawi, ngam yimɓe lenyol am naawnaama. Mi ɗon woya, mi ɗon diwna. 22 Lekki woodaa haa lesdi Gile'at na? Walaa nyawndoowo ton na? Ngam ɗume yimɓe lenyol am njamɗitaay? 23 Sey hoore am laato ndiyam, gite am boo ceeɓooje gonɗi, haa mi woya jemma e naaŋge fuu ngam maayɓe lenyol am!" 9:1 "Mi yiɗi mi heɓa hoɗorde nder ladde, haa mi acca yimɓe lenyol am, mi daayo ɓe. Ngam ɓe fuu maɓɓe ɓe pisti alkawal bee Jawmiraawo, ɓe laati mooɓre jambotooɓe. 2 Foroy ɓe ɗon taaski fewugo. Haa pellel gooŋga, fewre ɗon laamano lesdi." Jawmiraawo wi'i: "Ɓe ɗon ɗuɗɗina kuuɗe kalluɗe, ɓe njaɓaay yam boo. 3 Sey koomoy reento soobaajo mum, taa o hoolo koo deerɗiiko boo. Ngam koomoy, deerɗum ɗon fewja bana Yakubu, koomoy ɗon waɗa soobaajo mum tufle. 4 Ɓe ɗon mbaɗindira rikisi, walaa mo wolwata gooŋga. Ɓe ekkitini ɗemɗe maɓɓe fewugo, ɓe ɗon mbaɗa hakke, ɓe cali tuubugo. 5 Toonyaare dow toonyaare, rikisi dow rikisi!" Jawmiraawo wi'i ɓe cali anndugo mo. 6 Ngam maajum Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Mi ɓolinan ɓe bana njamndi haa mi laara to ɓe gooŋga'en, malla naa non. Walaa laawol feere no mi huuwra yimɓe am. 7 Ɗemɗe maɓɓe nandi bee kuri mbarooji, ɗe ɗon mbolwa fewjere. Koomoy ɗon wolwana keeddiɗɗum haala jam, ammaa ɓernde maako ɗon taaskana mo baaltol. 8 Kadi ngam kuuje ɗe'e mi hiitataako ɓe na? Mi waatataako yimɓe bana maɓɓe na?" Non Jawmiraawo wi'i. 9 Yeremiya wi'i: "Mi wookan ngam kooseeje, mi woyan ngam durduɗe, ngam ɗe njoori, walaa caalotooɗo ɗe. Hoolo na'i woodaa, colli e dabbaaji ladde fuu ndoggi, ndilli." 10 Jawmiraawo wi'i: "Mi wartiran Urusaliima waagaare kaa'e e lowol caafaali. Mi wartiran gure Yahuuda ladde meere nde walaa jooɗiiɓe ton." 11 Yeremiya ?ami Jawmiraawo: "Ngam ɗume lesdi halki, yoori bana ladde meere nde goɗɗo saalataako ɗum? Moy mari hakkiilo haa o faama ɗum? Moy paamtinɗa ɗum ngam o anndina woɗɓe?" 12 Jawmiraawo jaabi: "Ɗum fuu ɗum laati ngam yimɓe am acci tawreeta am ka ekkitinmi ɓe. Ɓe nananaay yam, ɓe kuuwaay ko umrumi ɓe. 13 Ammaa ɓe tokki caatal ɓerɗe maɓɓe, ɓe ɗowtani ba'alji bana baabiraaɓe maɓɓe ekkitiniri ɓe. 14 Ngam maajum min Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila mbi'anmi: Mi nyaamnan yimɓe am kaaɗɗum, mi yarnan ɓe ndiyam mbaroojam. 15 Mi saŋkitan ɓe caka ummaatooje ɗe ɓe anndaa, koo kamɓe, koo kaakaaji maɓɓe. Mi ukkanan ɓe konu haa mi jinna ɓe."

Gookaali yimɓe Urusaliima ngam ballal

16 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Kakkile, ewne rewɓe yoynooɓe e annduɓe gime cunooje haa ɓe ngara." 17 Yimɓe mbi'i: "Sey ɓe njaawa, ɓe ngima sunoore dow amin haa gite amin ndufa gonɗi, haa waywaykooji amin ilna ndiyam." 18 Nane hoolo gookaali nder Siyona: "Kayto, ɓe mbili min, mbustu ɗon sudda min! Ɓe ndiiwi min e lesdi amin, ɓe ngibbini cuuɗi amin." 19 Yeremiya wi'i: "Onon rewɓe, nane ko Jawmiraawo wi'i, keɗite koŋgol maako: Ekkitine ɓiɓɓe mon rewɓe woyugo, e sooba'en mon yimugo cunooje. 20 Ngam waade nasti burɗe cuuɗi men, e laamorde men. Nde wifti ɓikkoy e laabi, suka'en boo e luuɓe. 21 Ɓalli yimɓe mbaaloto haa ngesa bana dubbuɗe, bana ?ombe ɓaawo codoowo, walaa mooɓtanɗo ɗi. Kanjum Jawmiraawo anndini yam." 22 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Kakkilɗo, taa mantoro hakkiilo mum. Cembiɗɗo, taa mantoro sembe mum. Diskuɗo boo, taa mantoro risku mum. 23 To goɗɗo yiɗi mantaago, sey o manto ngam o anndi yam, o faami yam boo. Ngam min Jawmiraawo mi ɗon huuwa ko wooɗi, ko fotti, ko dari haa duniyaaru. Kanjum fottantam", non Jawmiraawo wi'i. 24 Jawmiraawo wi'i: "Saa'i ɗon wara haa mi hiito kooɓeye juulnaaɓe haa ɓalli maɓɓe tan, 25 waato yimɓe Misra e Yahuuda e Edoom e Ammoon e Mo'ab, e yimɓe ladde laɓa-taarna'en fuu. Yimɓe ɓe'e fuu njuulnaay ɓerɗe muuɗum'en, kal kal bee yimɓe Isra'iila."

Yeremiya 10

Njaggu labbi e njaggu Allah

10:1 Onon yimɓe Isra'iila, nane koŋgol Jawmiraawo dow mooɗon. 2 Ndaa ni o wi'i: "Taa tokke laawol ummaatooje goɗɗe. Taa kultore ngam alaamaaji haa asama, koo to ummaatooje man ɗon kula ɗi. 3 Diina yimɓe ɓe'e woni meere. Ɓe pe''an lekki nder laynde, cehoowo sehan leggal man bee kuuje kuugal mum, 4 wo''inan ngal bee cardi e kaŋgeeri. Nden o tigga kuugal maako bee tappirɗum e puusuuje, ngam taa ngal dimbo. 5 Fotooji ɗi'i nandi bee kulnirɗum colli haa ngesa baygooje. Ɗi mbolwataa, ɗi njahataa boo, doole goɗɗo roondo ɗi. Taa kule ɗi, ngam ɗi mbaawataa huuwugo, koo kalluɗum koo booɗɗum." 6 Ya Jawmiraawo, walaa nanduɗo bee maaɗa. An a mawɗo, innde maaɗa laati mawnde, marnde sembe. 7 Moy hulataa ma, ya laamiiɗo ummaatooje? An a he'i huleego. Walaa nanduɗo bee maaɗa caka marɓe anndal nder ummaatooje e nder laamuuji maɓɓe fuu. 8 Annduɓe maɓɓe fuu ɓe faataaɓe, sooya-hakkiilo'en, ngam leggal meere ekkitini ɓe. 9 Cardi ngam labbi maɓɓe iwi haa Tarsis, kaŋgeeri boo haa Ufas. Cehoowo e kilaajo mbaɗi ɗi. Ɗi ɗon ɓorni limce carwinaaɗe e boɗeeje, kuuwaaɗe bee juuɗe sannyooɓe. 10 Ammaa Jawmiraawo woni Allah gooŋga, o Allah geeto, o laamiiɗo duumiiɗo. To o ɓerni, lesdi dimboto, to o tikki, ummaatooje ndarataako. 11 (Ndaa ko on mbi'ata ummaatooje: Labbi ɗi'i tagaay asama e lesdi, ɗi nattan dow lesdi, ɗi meetataa taweego les asama.) 12 Jawmiraawo waɗi lesdi bee baawɗe muuɗum, bee faamu maako o tagi duniyaaru, bee anndal maako o we''iti asama. 13 Umroore maako ɗon ummina hoolo ndiyamji nder asama, o ɗon wa''ina duule e keeri duniyaaru, o ɗon sakkina ma''e haa iyeende toɓa, o ɗon wurtina hendu nder siga maako. 14 Kanjum wartirta yimɓe fuu faataaɓe, sooya-anndal'en. Koomoy kilaajo semtorto labbi muuɗum, ngam ɗi laataaki ɗowanteeɓe bee gooŋga, ɗi ngalaa yoŋki. 15 Ɗi kuuje meere, jalnooje, saa'i kiita ɗi kalkan. 16 Ammaa Allah Yakubu laataaki bana non. Kaŋko woni tagɗo kuuje fuu, o suɓi Isra'iila'en ɓe laato yimɓe maral maako. Innde maako Jawmiraawo honooɓe asama.

Bojji ngam kiita

17 Onon yimɓe Urusaliima, konne'en taari on. Ɓofte kuuje mooɗon, 18 ngam Jawmiraawo wi'i o riiwan on e lesdi ndi'i jonta, o ɓillan on haa walaa koo gooto mooɗon lutta. 19 Yimɓe Urusaliima ɗon mboya: "Kayto, ɓe naawni min! Kuuduuje amin nyawndataako. Min tammino min mbaawan munyango bone ɗe'e. 20 Ɓe mbili cuuɗi amin, ɓe ta''i ɓoggi laymaaji amin. Ɓikkoy amin acci min, ndilli. Walaa luttuɗo ngam o darnita laymaaji amin, o haɓɓa wirndallooji maaji." 21 Yeremiya wi'i: "Ardiiɓe mooɗon ɓe faataaɓe, ɓe ?amaay Jawmiraawo. Ngam maajum ɓe keɓaay hayru, yimɓe maɓɓe fuu caŋkiti. 22 Nane! Habaru ɗon wara. Hooloore waɗi haa lesdi woyla. Honooɓe maari ngartiran berniiji Yahuuda ladde meere e jooɗorde caafaali." 23 Ya Jawmiraawo, mi anndi neɗɗo maraay laawol muuɗum. Walaa mo laamanto ngeendam muuɗum. 24 Eltu min, ya Jawmiraawo, ammaa naa bee caatal. Taa eltu min bee tikkere, ngam taa a mbara min. 25 Ruf tikkere ma dow ummaatooje ɗe njaɓaay ma, dow yimɓe ɓe ewnaaki innde ma ngam ballal. Kamɓe ɓe mbari danygol Yakubu, ɓe nattini min pat, ɓe mbili lesdi amin.

Yeremiya 11

Haala alkawal

11:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, o wi'i: 2 "Nan bolle alkawal nga'al, anndin ɗe yimɓe Yahuuda e jooɗiiɓe haa Urusaliima. 3 Yeccu ɓe: Ndaa ni Jawmiraawo Allah Isra'iila wi'i: Naaloore dow neɗɗo mo ɗowtantaako bolle alkawal. 4 Mi haɓɓi ngal bee kaakaaji mooɗon, saa'i mi wurtini ɓe lesdi Misra ndi laatani ɓe bana ɓolinirde njamndi. Mi wi'i ɓe: Naneeɗam, kuuwe ko mi umrata on fuu. Nden kam on laatoto yimɓe am, min boo mi laatoto Allah mooɗon. 5 Bana ni kebbiniranmi hunayeere am nde kunanmi kaakaaji mooɗon, haa mi hokka ɓe lesdi keewndi kosam e njumri, bana ko laati hande." Yeremiya jaabi: "Aamiina, ya Jawmiraawo." 6 Nden Jawmiraawo wi'i Yeremiya: "Saala caka gure Yahuuda e laabi Urusaliima. Woynu habaru am ton, wi' yimɓe: Nane bolle alkawal, kuuwe ɗe! 7 Nde mi wurtini kaakaaji mooɗon lesdi Misra, mi reentini ɓe ɗuuɗɗum haa ɓe ɗowtano bolle am. Mi tokki reentingo yimɓe haa warugo hande. 8 Ammaa ɓe nanaay, ɓe kakkilaay. Koomoy tokki ɓernde mum saatunde hallunde. Mi umri ɓe ɓe ɗowtano alkawal, ammaa ɓe cali. Ngam maajum mi ukkani ɓe kiita ka winda nder maagal fuu." 9 Nden Jawmiraawo wi'i Yeremiya: "Yimɓe Yahuuda e jooɗiiɓe haa Urusaliima ɗon tuurtanammi. 10 Ɓe lori haa hakkeeji kaakaaji maɓɓe saliiɓe ɗowtanaago bolle am, ɓe tokki ɗowanteeɓe woɗɓe, ɓe ɗowtani ɓe. Yimɓe Isra'iila e yimɓe Yahuuda pisti alkawal ngal kaɓɓumi bee kaakaaji maɓɓe. 11 Ngam maajum min Jawmiraawo mi ukkanan ɓe sarru, ɓe mbaawataa daɗugo ngu. To ɓe mboyani yam ngam ballal, mi nanataa ɓe. 12 Nden yimɓe Yahuuda e jooɗiiɓe haa Urusaliima njahan woyango labbi ɗi ɓe nguli urle ngam muuɗum'en. Ammaa labbi maajum mbaawataa hisnugo ɓe, saa'i sarru go ukkanto ɓe. 13 Labbi ɗuuɗiri haa yimɓe Yahuuda bana gure maɓɓe. Bana limgal laabi nder Urusaliima, bana non limgal kirsirɗe ɗe ɓe ndarni ngam hirsango Ba'al. 14 An Yeremiya, taa do'ana yimɓe ɓe'e, taa tora ngam maɓɓe. To ɓe mboyani yam nder saa'iire sarru, mi nanataa ɓe." 15 Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe ɓe'e ɓe ngiɗmi, ɗon kuuwa halleende. Ɗume ɓe ɗaɓɓata nder suudu am jonta? Ɓe tammi ɓe ndaaynan sarru bee togayeeje+ e kirseteeɗi na? Kadi ɓe tammi ɓe kisan bana non na? 16 Naane mi ewni ɓe jaytunhi kecci, dimoohi ɓendalooje booɗɗe. Ammaa jonta, bee hoolo bana felmaaŋgo kuɓɓanmi yiite haa haakooji maaki, mi yewan lice maaki. 17 Min Jawmiraawo honooɓe asama mi jo''ini Isra'iila e Yahuuda. Ammaa jonta mbolwumi haala sarru dow maɓɓe, ngam ɓe kuuwi kalluɗum. Ɓe lii'ani Ba'al kirsaaɗi, kanjum tikkini yam."

Dabare mbarugo Yeremiya

18 Yeremiya wi'i: "Jawmiraawo anndini yam no wanywanyɓe yam kaɓɓiri dabare dow am. 19 Min maa, mi laatino bana jawgel ɗowtiiŋgel ngel ɓe njahrata hirseego. Mi anndaano ɓe ɗon kaɓɓa dabare dow am. Ɓe mbi'i: Pe''enma lekki, saa'i ki kecci tawon. En ta''u mo e lesdi yeeɗɓe, ngam taa goɗɗo siftora innde maako." 20 Nden Yeremiya waɗi do'a: "Ya Jawmiraawo honooɓe asama, an woni kiitoowo gooŋgaajo, a ɗon linya ɓerɗe e numooji yimɓe. Accu mi yi'a no a waatorto ɓe, ngam mi halfitinani ma haala am." 21 Yimɓe Anatot ɗaɓɓi mbarugo Yeremiya. Ɓe mbi'i ɓe mbaran mo, to o tokkake waɗugo annabaaku bee innde Jawmiraawo. 22 Ngam maajum Jawmiraawo wi'i dow maɓɓe: "Mi hiitoto ɓe. Suka'en maɓɓe maayran bee kaafahi, ɓikkoy maɓɓe maayran bee weelo. 23 Walaa koo gooto maɓɓe luttata, ngam mi ukkan sarru dow yimɓe Anatot, nder hitaande nde ta''umi ngam hiitaago ɓe."

Yeremiya 12

No Yeremiya ?amri Jawmiraawo

12:1 "Ya Jawmiraawo, to mi waabotiri bee maaɗa, gooŋga maaɗa tabitan. Ammaa bee non fuu mi yiɗi wolwango ma haala kiita. Ngam ɗume halluɓe keɓata hayru? Ngam ɗume jambotooɓe njooɗoto jam? 2 An a jubi ɓe, kamɓe boo mbaɗi ɗaɗi. Ɓe ɗon ɓesdo, ɓe ɗon keɓa nafuda. Foroy haala maaɗa ɗon nder kunduɗe maɓɓe, ammaa a daayiiɗo numooji maɓɓe. 3 Ammaa min, ya Jawmiraawo, a anndi yam. A ɗon yi'ammi, a anndi no mi yiɗiri ma. Soggu halluɓe ɓe'e bana baali kirseteeɗi. Heerɗin ɓe ngam nyalaade kirsol. 4 Lesdi fuu ɗon yoora, haakooji gese fuu ɗon ɗayla. Ndey ɗum timmata? Dabbaaji e colli ɗon mbaata ngam halleende yimɓe jooɗiiɓe lesdi ndi, wi'ɓe a yi'ataa no ɓe nguurdata." 5 Jawmiraawo jaabi Yeremiya: "To doggudu bee yimɓe somni ma, noy a waawrata doggudu bee pucci? A ɗon hoolɗini nder lesdi hoolaare. Ɗume a waɗata nder laynde sukkunde baŋge maayo Urdun? 6 Koo deerɗiraaɓe ma e yimɓe saare baaba ma njambi ma, ɓe ɗon ngooka ɓaawo maaɗa bee daande sembinde. Taa nuɗɗin ɓe mbi'i ma bolle booɗɗe."

Sunoore Jawmiraawo

7 Jawmiraawo wi'i: "Mi acci yimɓe am, mi wudini ummaatoore am, mi hokki yiɗaaɓe am haa juuɗe konne'en maɓɓe. 8 Ummaatoore am wayliti, ɗon haɓa bee am bana mbarooga nder laynde. Nde ɗon ubbo dow am, ngam maajum mi ɗon wanya nde. 9 Ummaatoore am nandi bee sondu nyawru ndu colli loohotooɗi taari ɗum, ɗi ewni: Ngare, dabbaaji ladde fuu, mooɓe ngam nyaamugo. 10 Laamɓe jananɓe ɗuuɗɓe mbonni ngesa inabooje am, njaaɓti gese am, ngartiri lesdi am mboondi ladde meere. 11 Ɓe ngartiri ndi huunde meere, ndi wonni, ndi ferwi yeeso am. Lesdi fuu ferwi, walaa mo jaɓi ɗum haa ɓernde. 12 Jaɓtooɓe ngari dow towndiije ladde fuu, ngam mi ukki konu dow lesdi ngam halkugo ndi. Walaa mo luttata jam. 13 Yimɓe am aawi gawri, ammaa ɓe keɓi gi'e. Ɓe comi bee kuugal, ammaa ɓe keɓaay nafuda. Codol maɓɓe laatani ɓe toskaare ngam tikkere am saatunde."

No Jawmiraawo huuwrata heeddiɗɗiraaɓe Isra'iila

14 Jawmiraawo wi'i: "Woodi ko mi wolwata dow heeddiɗɗiraaɓe Isra'iila halluɓe, meemɓe lesdi ndi ndokkumi yimɓe am Isra'iila'en. Mi ɗoofan ɓe nder lesdi maɓɓe bana fuɗŋgo ngo walaa ɗaɗi, mi hisnan Isra'iila e juuɗe maɓɓe. 15 Ammaa ɓaawo mi ɗoofi ɓe, mi enɗan ɓe kadiboo, haa mi lortina ɓe, koomoy nder maral muuɗum e lesdi muuɗum. 16 To ɓe njaɓi diina yimɓe am haa ɓe kunoro bee innde am: Fakat bana Jawmiraawo o geeto, (bana ɓe ekkitiniri yimɓe am naane, ɓe kunoro bee innde Ba'al), nden kamɓe boo ɓe njooɗoto caka yimɓe am. 17 Ammaa to ummaatoore wonde ɗowtaaki, nden kam mi ɗoofan nde, mi nattinan nde", non Jawmiraawo wi'i.

Yeremiya 13

Alaama taadorgol Yeremiya

13:1 Yoo, Jawmiraawo yecci yam: "Yah, soodu taadorgol cannyaaŋgol, taada ngol dow keesi ma, ammaa taa nastin ngol nder ndiyam." 2 Mi soodi taadorgol man bana Jawmiraawo umruno yam, mi taadi ngol. 3 Wolde Jawmiraawo warani yam ɗiɗawre, o wi'i: 4 "Yah haa maayo Efratis. Hoo'u taadorgol ngol cooduɗa, taadiɗa, nyukkinoy ngol nder ceekgol tapaaje." 5 Mi yehi, mi nyukkini ngol baŋge Efratis, bana Jawmiraawo umruno yam. 6 Ɓaawo nyalɗe ɗuuɗɗe Jawmiraawo wi'i yam: "Lorta haa Efratis, a heɓtoya taadorgol ngol mi umruno ma nyukkinoygo." 7 Mi lorti ton, mi ɗaɓɓiti nyukkorde taadorgol, mi hoo'i ngol. Ammaa ndaa, ngol nyoli, ngol nafaay kooɗume. 8 Nden Jawmiraawo wolwani yam fahin, wi'i: 9 "Bana non kalkiranmi mawnitaare Yahuuda e Urusaliima ɗuunde. 10 Yimɓe halluɓe ɓe'e cali nanango bolle am, ɓe ɗon kuuwa ko ɓerɗe maɓɓe caatuɗe ngiɗi, ɓe ɗon cujidana ɗowanteeɓe woɗɓe, ɓe ɗon ɗowtano ɓe. Ɓe laatoto bana taadorgol ngo'ol ngol nafataa kooɗume. 11 Bana taadorgol ɓadori keesi taadiiɗo ngol, bana non ɓadinmi yimɓe Isra'iila e Yahuuda fuu haa am, ngam ɓe laato yimɓe am, ɓe teddina, ɓe maŋgta innde am. Ammaa ɓe nanaay."

Balndol bulki

12 "Yeccu yimɓe ɓe'e: Ndaa ni Jawmiraawo, Allah Isra'iila wi'i: Mbulku kooŋguye, sey heewa njaram. Ɓe njaaboto ma: Moy anndaa bulki ɗon ngam looweego njaram? 13 Nden yeccu ɓe: Jawmiraawo wi'i: Mi hebbinan yimɓe lesdi ndi'i njaram haa ɓe nguyka, laamiiɓe jooɗiiɓe dow leeso laamu Daawuda, e liman'en e annabo'en e jooɗiiɓe nder Urusaliima fuu. 14 Mi fusan ɓe bana bulki, oo dow oya, baabiraaɓe e ɓikkoy fuu. Walaa enɗam, walaa yurmeende, walaa hinnuye haɗatammi halkugo ɓe."

No Yeremiya reentiniri mawnitiiɓe

15 Onon yimɓe Isra'iila, Jawmiraawo wolwi! Laate on yaŋkiniiɓe, nanane mo. 16 Teddine Allah Jawmiraawo mooɗon hiddeko o waɗa nyiɓre, hiddeko kosɗe mooɗon pergo dow kooseeje ngam nyiɓɓuki, hiddeko o wayla jayŋgol ngol ndeenoton, ngol laato nyiɓre ɓaleere. 17 To on nanaay, sey mi woya nder cuuɗiiɗum ngam mawnitaare mooɗon. Mi woyan ɗuuɗɗum, gite am ndufa gonɗi ngam tokkere Jawmiraawo egginaama. 18 Jawmiraawo wi'i Yeremiya: "Yeccu laamiiɗo e daada maako ɓe njippo leeso laamu, ngam meetaleewol tedduŋgal maɓɓe yani e ko'e maɓɓe. 19 Konne'en maɓɓi gure nder lesdi fombina, walaa mo nastata ɗe. Ɓe ngurtini yimɓe Yahuuda fuu, ɓe eggini ɓe pat. 20 "Ndaare, onon jooɗiiɓe haa Urusaliima, konne'en ɗon ngara diga woyla. Toy yimɓe halfitinaaɓe haa juuɗe mooɗon, yimɓe nanduɓe tikkere woonde? 21 On mboowi bee jananɓe bana sooba'en mooɗon. Ɗume mbi'oton to Jawmiraawo hokki ɓe laamu dow mooɗon? Saa'i maajum luuwe naŋgan on bana ɗe debbo ɓesnanɗo. 22 To on ?ami ngam ɗume irin ɗu'um laatani on, ngam ɗume ɓe ɓaŋgti gawarle limce mooɗon, ngam ɗume ɓe toski on, annde: Ngam ɗuuɗeeŋga aybeeji mooɗon. 23 Habasiijo waawan waylugo noonde laral mum na? Cirgu waawan ittugo toɓɓe mum na? To ɗum heɓoto, nden kam onon woowɓe halleende boo on ekkitoto huuwugo booɗɗum. 24 Jawmiraawo saŋkitan on bana hendu ladde wifirta nyaande. 25 O wi'i kanjum laatoto geɗal mooɗon ngal o yeɗani on, ngam on ngejjiti mo, on tuugi dow pewe. 26 Jawmiraawo bee hoore muuɗum ɓaŋgtan gawarle limce mooɗon, toskaare mooɗon. 27 O yi'i kuuɗe mooɗon cemtiniiɗe, dow towndiije e gese on ɗon tokko labbi, kal kal bana gorko cuunaaɗo tokkorto debbo keeddiɗɗum, bana puccu ngorgu cuunaaŋgu tokkorto ndewu. Kayto, onon yimɓe Urusaliima, on coɓi! Ndeye on laaɓata?"

Yeremiya 14

Hokkere naawnde

14:1 Yoo, Jawmiraawo wolwani Yeremiya haala hokkere. O wi'i: 2 "Lesdi Yahuuda ɗon yoyna, gure maari ɗon mbaata, yimɓe maari ɗon njooɗi, ɗon mboya. Urusaliima ɗon ummina gookaali. 3 Mawɓe maagol ɗon nela maccuɓe muuɗum'en ngam nyeɗugo ndiyam. Ɓe ɗon ngara haa gaawi, ammaa ndiyam woodaa. Ɓe ɗon ngarta bee bulki cooki, ɓe cakli, ɓe ɗon cudda ko'e maɓɓe ngam mettamɓeram. 4 Lesdi ɗon ɗomɗe, ngam iyeende woodaa. Ngam maajum remooɓe boo cakli, ɗon cudda ko'e muuɗum'en. 5 Koo lelwa haa ladde boo acci ɓiyum keccel, ngam huɗo woodaa. 6 Bamɗe ladde ɗon ndari dow towndiije, ɗon laaho bana dawaaɗi. Gite maaje ɗon tampa, ngam keccum nyaameteeɗum woodaa. 7 "Yimɓe am ɗon mboyanammi: Hakkeeji amin ɗon ngullo min, ya Jawmiraawo, ammaa wallu min ngam daliila innde maaɗa. Nde ɗuuɗɗum min lori, min acci ma, min mbaɗi hakkeeji dow maaɗa. 8 Sey haa maaɗa tammunde hayru Isra'iila woni, an feere ma a hisni min ɓillaaje. Ngam ɗume laatiɗa bana jananno nder lesdi, bana jahoowo baalanɗo jemmaare woore tan? 9 Ngam ɗume laatiɗa bana cakliiɗo, bana cembiɗɗo mo waawataa wallugo? Fakat a ɗon wondi bee amin, ya Jawmiraawo, min yimɓe maaɗa. Taa accu min!" 10 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i dow yimɓe ɓe'e: "Ɓe ngiɗi doggugo yam bana non, ɓe naŋgtaay kosɗe maɓɓe. Ngam maajum mi seyortaako ɓe. Mi siftoran junuubaaji maɓɓe, mi hiito hakkeeji maɓɓe." 11 Jawmiraawo wi'i yam: "Taa ɗaɓɓu hinnuye ngam yimɓe ɓe'e. 12 Koo to ɓe cuumake, mi nanataa bojji maɓɓe. Koo to ɓe lii'anake yam kirsaaɗi e dokke nyaamdu, mi seyortaako ɓe. Ammaa mi halkan ɓe bee konu e weelo e nyawu kalluŋgu." 13 Mi wi'i: "Ya Allah Jawmiraawo, a anndi annabo'en ɗon ngecca ɓe: On ngi'ataa konu, weelo naŋgataa on, ammaa Jawmiraawo hokkan on jam haa nokkuure nde'e." 14 Jawmiraawo jaabi yam: "Annabo'en ɗon ngaaja fewre bee innde am. Min mi nelaay ɓe, mi umraay ɓe kooɗume, mi wolwanaay ɓe. Ko ɓe ngaajata on, ɗum koyɗi fewre, e annabaaku meere, e fewjere ɓerɗe maɓɓe non. 15 Min Jawmiraawo mi wi'ete ko kuuwanmi annabo'en waajanɓe bee innde am koo to mi nelaay ɓe, wi'anɓe konu malla weelo waɗataako nder lesdi: Mi halkan annabo'en maajum bee konu e weelo. 16 Yimɓe nanɓe annabaaku maɓɓe, kamɓe boo ɓe maayan bee konu e weelo. Woɗɓe cakkinan ɓalli maɓɓe haa laabi Urusaliima, walaa uwanɗo ɓe. Kanjum laatanto ɓe fuu, rewɓe maɓɓe e ɓikkoy maɓɓe ngorkoy e ndehoy. Mi lornan halleende maɓɓe dow ko'e maɓɓe. 17 "An Yeremiya, yeccu ɓe wolde nde'e: Jemma e naaŋge gite am accataa rufugo gonɗi, ngam ummaatoore am fiyaama piyol naawŋgol. 18 To mi wurtake haa ngesa, mi yi'an mbaraaɓe konu. To mi nasti berniwol, ndaa maayanɓe bee weelo. Koo annabo'en e liman'en boo ɗon ngiilo nder lesdi, ɓe anndaa ko ɓe mbaɗata."

Tornde ngam ballal

19 Ya Jawmiraawo, a wudini Yahuuda bana non na? A ganyɗo Siyona na? Ngam ɗume piyɗa min naawɗum bana ni haa min mbaawataa nyawndaago? Min ngeli jam, ammaa booɗɗum woodaa. Min tammi min nyawndoto, ammaa ndaa, sey kultoreeŋgol. 20 Ya Jawmiraawo, min anndi halleende amin, e aybe kaakaaji amin, min mbaɗi hakke dow maaɗa. 21 Ammaa ngam daliila innde maaɗa, taa wudin min, taa yawnu Urusaliima, jooɗorde tedduŋgal maaɗa. Siftor alkawal maaɗa bee amin, taa fistu ngal. 22 Walaa lawru haa ummaatooje waawata toɓnugo iyeende, asama waawataa toɓnugo hoore mum boo. Tammunde hayru amin ɗon haa maaɗa, ya Allah Jawmiraawo amin, ngam an woni kuuwanɗo ɗum fuu.

Yeremiya 15

Walaa tammunde ngam Yahuuda

15:1 Nden Jawmiraawo wi'i yam: "Koo to Muusa e Samuyila ndarake yeeso am, torake yam, mi enɗataa yimɓe ɓe'e. Riiw ɓe yeeso am, ɓe cotta. 2 To ɓe ?ami ma: Toy min ndillata? ­- jaaba ɓe: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mo hoddira maayugo bee kaafahi, haa kaafahi o dillata. Mo hoddira maayugo bee weelo, haa weelo o dillata. Mo hoddira eggineeki bee kaɓɓorli, haa kaɓɓorli o dillata. 3 Mi ta''ani ɓe sarruuji nayi: Kaafahi ngam mbarugo ɓe, e dawaaɗi ngam seekugo ɓe, e colli ngam nyaamugo ɓe, e dabbaaji ladde ngam nyaamugo ko colli lutti. 4 Mi laatinan ɓe nyidduɓe haa laamuuji duniyaaru fuu ngam daliila kuuɗe ɗe Manassa ɓii Hejekiya huuwi haa Urusaliima, saa'i o laamiiɗo Yahuuda. 5 "Onon yimɓe Urusaliima, moy yurminta on? Moy enɗata on? Moy jippoto ngam ?amugo njamu mooɗon? 6 Onon on ngudini yam, on ngaylitani yam ɓaawe mooɗon", non Jawmiraawo wi'i. "Ngam maajum portanmi juŋŋgo am dow mooɗon ngam halkugo on. Mi somi naŋgtugo tikkere am. 7 Nder gure lesdi fuu njaartumi on, haa hendu wifta on. Mi halki on, onon yimɓe am, mi mbari ɓikkoy mooɗon, ngam on loraaki e laabi mooɗon kalluɗi. 8 Mi ɗuɗɗini rewɓe yurumɓe haa mooɗon ko ɓuri njaareendi haa maayo. Mi neli kalkoowo dow suka'en mooɗon haa caka ngeendam maɓɓe, mi hulni daadiraaɓe maɓɓe bee kultoreeŋgol. 9 Daada majjuɗo ɓiɓɓe mum njoweeɗiɗo, faɗɗaama, walaa poofɗe. Naaŋge maako muti caka nyalawma, o toski, tammunde maako majji. Luttuɓe mooɗon, mi hokki ɓe haa juuɗe konne'en mooɗon, ɓe mbara on bee kaafahi", non Jawmiraawo wi'i. 10 Bone am! Koni daada am danyimmi? Duniyaaru fuu ɗon tokkoro yam bee haɓre. Mi hokkaay nyamaande, mi nyaamaay nyamaande, ammaa koomoy fuu naalatam. 11 Ya Jawmiraawo, sey naalooje maɓɓe keewa, to mi huuwanaay ma booɗɗum, to mi seetaaki wanywanyɓe yam haa maaɗa, saa'i ɓe ɗon nder ɓillaare e bone. 12 Walaa gewanɗo njamndi, sakkoma njamndi ɓaleeri e mboɗeeri iwndi lesdi woyla. 13 Jawmiraawo wi'i yam: "Mi nelan konne'en haa ɓe njaɓta jawdi e ndesaaji yimɓe am, ngam daliila hakkeeji ɗi ɓe mbaɗi kootoy nder lesdi. 14 Mi laatinan ɓe maccuɓe konne'en maɓɓe nder lesdi ndi ɓe anndaa, ngam tikkere am dow maɓɓe ɗon wula bana yiite." 15 Mi wi'i: "Ya Jawmiraawo, a anndi kuuje fuu. Siftoram, wallam, waata toonyooɓe yam. Taa juttin munyal maaɗa, ngam taa ɓe mbarammi. Siftor no ɓe kuɗirtam ngam daliila maaɗa. 16 Nde a wolwani yam, mi nani bolle ma fuu. Ɗe laatani ɓernde am seyo e welwelo, ngam an, ya Jawmiraawo honooɓe asama, a mari yam. 17 Mi meeɗaay jooɗodaago bee jalanɓe ngam maatugo belɗum. Mi maati juŋŋgo maaɗa dow am, ngam maajum njooɗiimi feere am, mi keewɗo tikkere. 18 Ngam ɗume naaworla am jinnataa? Ngam ɗume huuduure am nyawndataako? A laatani yam bana maayel ngel hoolataake ngam ndiyam maagel ɗon jinna bee ceeɗu." 19 Ngam maajum Jawmiraawo jaabi yam: "To a lortake, mi jaɓan ma fahin, a laato suka am. To a wolwi nafoojum, naa meereejum, nden kam a laatoto annaboojo am fahin. Yimɓe tokkoto ma, ammaa an, taa tokka yimɓe. 20 Gal yimɓe ɓe'e kam, mi laatinan ma bana mahol cembiɗŋgol ngol njamndi mboɗeeri. Ɓe kaɓan bee maaɗa, ammaa ɓe njaalataako ma. Ngam min mi ɗon wondi bee maaɗa ngam aynugo ma e hisnugo ma. 21 Mi rimɗinan ma e juuɗe halluɓe e toonyooɓe", non Jawmiraawo wi'i.

Yeremiya 16

Ko Jawmiraawo umri Yeremiya

16:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Taa ɓaŋgu debbo, taa danyu ɓiɓɓe worɓe malla rewɓe haa nokkuure nde'e. 3 Mi wi'ete ko heɓata ɓikkoy ndanyeteekoy haa ɗo e saarooji'en maakoy: 4 Ɓe maayan ngam nyawji kalluɗi, walaa boyanɗo ɓe koo uwanɗo ɓe. Ɓe mbaaloto haa lesdi bana dubbuɗe. Ɓe kalkan bee kaafahi malla bee weelo, ɓalli maɓɓe laatoto nyaamdu colli e dabbaaji ladde." 5 Jawmiraawo wi'i: "Taa nastu suudu bojji, koo ngam woyugo koo ngam de'itingo. Mi ittani yimɓe ɓe'e salaaman am e hinnuye am e enɗam am. 6 Mawɓe e leesɓe nder lesdi ndi maayan, ammaa walaa mo uwata ɓe, walaa mo woyata ɓe. Walaa mo ?aroto ɓandu mum malla mo laɓata hoore mum ngam maɓɓe. 7 Walaa mo nyaamdata koo yardata bee goɗɗo ngam de'itingo mo to goɗɗo saare maako maayi, koo to baaba maako malla daada maako maayi. 8 Taa nastu suudu juulde boo, taa jooɗoda bee yimɓe ngam nyaamdugo e yardugo bee maɓɓe. 9 Nan ko mbi'anmi, min Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila: Mi je''inan hoolo seyo e welwelo, non boo daande ɓaŋɗo e daande ɓaŋgeteeɗo haa nokkuure nde'e. Yimɓe yeeɗɓe haa ɗo jonta ngi'an no ɗum laatorto. 10 "To a anndini ɓe kuuje ɗe'e fuu, ɓe ?aman ma: Ngam ɗume Jawmiraawo ta''ani min sarru naawŋgu bana ngu'u? Ɗume woni aybe amin? Hakkewol ngole min mbaɗi dow Jawmiraawo Allah amin? 11 Nden yeccu ɓe: Jawmiraawo wi'i: Kaakaaji mooɗon acci yam, tokki ɗowanteeɓe woɗɓe, teddini ɓe, cujidani ɓe. Ammaa min, ɓe acci yam, ɓe nananaay tawreeta am. 12 Onon boo on kuuwi kalluɗum ko ɓuri kaakaaji mooɗon. Koomoy mooɗon ɗon huuwa ko ɓernde mum hallunde saatunde yiɗi, on nanantaa yam. 13 Ngam maajum ndiiwanmi on diga lesdi ndi'i haa lesdi ndi on meeɗaay anndugo, koo onon koo kaakaaji mooɗon. Ton on kuuwanan ɗowanteeɓe woɗɓe jemma e naaŋge fuu, ngam mi hinnataako on. 14 "Saa'i ɗon wara nde kunotooɗo wi'ataa: Fakat bana Jawmiraawo o geeto mo wurtini yimɓe Isra'iila e lesdi Misra. 15 Ammaa o wi'an: Fakat bana Jawmiraawo o geeto mo waddi yimɓe Isra'iila diga lesdi woyla e lesɗe ɗe o saŋkitino ɓe fuu. Mi hooran ɓe haa lesdi maɓɓe ndi ndokkumi kaakaaji maɓɓe", non Jawmiraawo wi'i. 16 "Mi ɗon ewno ngaawooɓe ɗuuɗɓe ɓe ngara naŋgugo yimɓe ɓe'e. Nden mi ewnoto loohooɓe ɗuuɗɓe ɓe loohooɓe dow kooseeje e towndiije e nder gaaruuji fuu", non Jawmiraawo wi'i. 17 "Mi ɗon yi'a kuuɗe maɓɓe, walaa ko suuɗoto. Aybe maɓɓe wirnataako yeeso am. 18 Mi yoɓan ɓe aybe maɓɓe e hakkeeji maɓɓe cowi ɗiɗi. Ngam ɓe coɓni lesdi am bee labbi maɓɓe maayɗi, ɓe kebbini maral am bee cemtiniiɗi maɓɓe."

Hoolaare haa Jawmiraawo

19 Ya Jawmiraawo, an woni sembe am e aynol am, a hisnatam nder nyalaade ɓillaare. Ummaatooje ngaran haa maaɗa diga keeri duniyaaru, mbi'an: "Kaakaaji amin ngoodino ɗowanteeɓe fewooɓe e labbi meereeji tan." 20 Goɗɗo waawan huuwango hoore mum ɗowanteeɓe na? Woodaa, naa ɗum ɗowanteeɓe bee gooŋga! 21 Jawmiraawo wi'i: "Jonta anndinanmi ɓe sembe am e baawɗe am. Nden ɓe anndan min on woni Jawmiraawo."

Yeremiya 17

Kiita ngam hakkeeji Yahuuda

17:1 Jawmiraawo wi'i: "Onon yimɓe Yahuuda, hakkeeji mon mbindaama bee bindirgol njamndi, ngol hunduko mum ɓuri hayre saatugo. Ɗi mbindaama bana non haa nder ɓerɗe mooɗon, haa dow luwe haa seɓattooji kirsirɗe mooɗon boo. 2 Ɓiɓɓe mon ɗon ciftora kirsirɗe e daŋraŋge fotooji darnaaɗe ngam Astera, lawru rewru, baŋge leɗɗe kecce fuu e dow towndiije 3 nder lesdi kooseeje. Mi nelan konne'en haa ɓe njaɓta jawdi e ndesaaji mooɗon, ngam daliila hakkeeji ɗi mbaɗɗon kootoy nder lesdi mooɗon. 4 Doole juuɗe mon njoofa lesdi ndi ndokkumi on. Mi laatinan on maccuɓe konne'en mooɗon nder lesdi ndi on anndaa, ngam tikkere am dow mooɗon huɓɓi bana yiite, ɗon wula haa foroy."

Bolle feere feere

5 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Naaloore dow neɗɗo mo ɓernde mum wayliti, acci Jawmiraawo, mo ɓaaroto yimɓe e baawɗe maayanɓe. 6 O nandi bee wumre gi'e nder ladde, o meeɗataa yi'ugo hayru. Ammaa o jooɗoto nder ladde hamadaare, haa nokkuure lammunde. Walaa ko mawnata ton. 7 "Barka laatanto neɗɗo mo ɓaaroto Jawmiraawo, hooloto mo. 8 Kaŋko o nandi bee lekki jubaaki baŋge ndiyam, ki wurtinta ɗaɗi mum gal maayel. To nguleeŋga waɗi, ki hulataa, ngam haakooji maaki kecci. Nder hitaande hokkere boo ki saklataako, ki ɗon tokko rimugo. 9 "Ɓernde neɗɗo ɓuri kooɗume fuu naafikaaku, nde halli masin. Moy faamata nde? 10 Min Jawmiraawo mi linyan ɓernde, mi wiɗitoto numooji. Mi warjoto koomoy fodde laabi mum e kuuɗe mum. 11 "Mo riski bee rikisi, nandi bee gerlal baaliiŋgal dow geeraaɗe ɗe ngal sakkinaay. Haa reeta balɗe maako risku maako majjiran mo, haa timmoode boo o paataaɗo non." 12 Suudu amin seniindu woni jooɗorde tedduŋgal, ndu tabiti dow hooseere diga fuɗɗam. 13 Ya Jawmiraawo, an woni tammunde Isra'iila. Accuɓe ma keewan mbustu. Ɓe majjan bana inɗe bindaaɗe nder mbulwuldi, ngam ɓe acci Jawmiraawo mo seeɓoore ndiyam ngeetam.

Tornde Yeremiya ngam ballal

14 Hurgam, ya Jawmiraawo, nden mi yamɗitan. Hisnam, nden mi hisan fakat. An woni mo maŋgtanmi ɗum. 15 Yimɓe ɗon mbi'ammi: "Toy wolde Jawmiraawo jonta? Sey o laatina ko o wi'i kadi." 16 Min mi meeɗaay tiɗɗingo ma a nela sarru dow maɓɓe. Mi ɗaɓɓaay nyalaade bone ngam maɓɓe. An a anndi ɗum, ya Jawmiraawo. A anndi ko mbi'mi. 17 Taa laatanam daliila kultoreeŋgol, ngam an woni hisrude am nder nyalaade hallunde. 18 Semtin toonyooɓe yam, ammaa taa semtinam min. Hulnu ɓe, ammaa taa hulnam. Ukku nyalaade hallunde dow maɓɓe, a halka ɓe pat.

Hakkilango nyande siwtorde+

19 Too, Jawmiraawo wi'i yam: "Yah, dara haa dammugal yimɓe, ngal laamiiɓe Yahuuda nastirta berniwol, non boo haa dammuɗe Urusaliima feere fuu. 20 Wi' laamiiɓe e yimɓe Yahuuda e jooɗiiɓe haa Urusaliima, saalotooɓe nder dammuɗe man fuu: Nane ko Jawmiraawo wi'ata on: 21 To on ngiɗi yeeɗugo, taa ndoonde dooŋgal nder nyande siwtorde, taa nastine dooŋgal kooŋgale haa dammuɗe Urusaliima. 22 Taa ngurtine dooŋgal e cuuɗi mon nyande siwtorde, taa kuuwe kuugal boo. Ammaa cene nyande siwtorde bana umrumi kaakaaji mon. 23 Kamɓe ɓe nananaay yam, ɓe kakkilaay, ammaa ɓe cattini ko'e maɓɓe, ɓe cali nanango yam, ɓe njaɓaay elto am." 24 Jawmiraawo wi'i: "Sey on ɗowtano yam booɗɗum. Taa on nastina dooŋgal kooŋgale haa dammuɗe berniwol ngo'ol nyande siwtorde. Cene nyande maajum, taa kuuwe kuugal kooŋgale nder maare. 25 Nden kam laamiiɓe mon e ardiiɓe mon nastan dammuɗe berniwol ngol, ɓe njooɗoto dow leeso laamu Daawuda. Kamɓe e yimɓe Yahuuda e Urusaliima mba''oto pucci e mootaaji pucci. Yimɓe njooɗoto haa berniwol ngol foroy. 26 Woɗɓe ngaran diga berniiji Yahuuda e gure taariiɗe Urusaliima, diga lesdi Benyamin e lesdi towndiije, diga kooseeje e lesdi fombina. Ɓe ngaddan guleteeɗi e kirseteeɗi e dokke nyaamdu e urle, ɓe ngaddan gettooje haa suudu am. 27 Ammaa sey on ɗowtano yam. Sey on cena nyande siwtorde, taa on nastina dooŋgle haa dammuɗe Urusaliima nder nyande maajum. To naa non, mi huɓɓan yiite haa dammuɗe Urusaliima. Nge wulan laamorde maagol, walaa nyifanɗo nge."

Yeremiya 18

Alaama mahoowo payanɗe

18:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, o wi'i: 2 "Umma, yah haa suudu mahoowo payanɗe, ton mi anndinte habaru am." 3 Mi yi'i mahoowo payanɗe ɗon huuwa haa kuuwruɗum muuɗum. 4 Fayande nde o ɗon maha, fottanaay mo. Ngam maajum o mahi fayande feere bee loope man, bana ɗum fottani mo. 5 Nden wolde Jawmiraawo warani yam o wi'i: 6 "Onon yimɓe Isra'iila, mi waawataa huuwugo on bana mahoowo payanɗe huuwrata loope na? Bana loope haa juŋŋgo mahoowo payanɗe, nonnon on laatori haa juŋŋgo am. 7 Saa'i feere mi wi'an mi ɗoofa ummaatoore koo laamu, mi yibbina, mi halka ɗum. 8 Ammaa to ummaatoore maajum wayliti, acci halleende muuɗum, nden kam mi mimsitan huuwugo kalluɗum ko mbi'mi dow maare. 9 Saa'i feere boo mi wi'an mi nyiɓa ummaatoore koo laamu, mi ɗisa ɗum. 10 Ammaa to ummaatoore maajum huuwi kalluɗum yeeso am, to nde ɗowtanaaki yam, nden kam mi mimsitan huuwugo booɗɗum ko mbi'mi dow maare. 11 Jonta kadi, yeccu yimɓe Yahuuda e jooɗiiɓe haa Urusaliima: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi ɗon taaskana on sarru, mi ɗon nufano on huunde hallunde. Lorte e laabi mon kalluɗi, mbo''itine laabi mon e kuuɗe mon. 12 Ammaa ɓe njaaboto: Aa'a, woodaa! Min tokkoto numooji amin, min kuuwa ko ɓerɗe amin kalluɗe caatuɗe ngiɗi." 13 Ngam maajum Jawmiraawo wi'i: "?ame ummaatooje fuu. Moy meeɗi nanugo irin ɗu'um? Yimɓe Isra'iila kuuwi cemtiniiɗum masin. 14 Mallimallooje tampan dow ko'e kooseeje Libanon na? Ndiyamji peewɗi ilooji e kooseeje man ɓeeɓoto na? 15 Ammaa yimɓe am ngejjiti yam, ɓe ɗon ngula urle ngam labbi. Ngam maajum ɓe pergi dow laabi maɓɓe, dow laabi ɓooymaaji. Ɓe ɗon tokko laawol ngol seekaaka. 16 Ɓe ngartiri lesdi maɓɓe kulniindi, njawniindi haa foroy. Koomoy caalotooɗo hultoran, dimban hoore mum ngam hayɗeendam. 17 Mi saŋkitan yimɓe am yeeso konne'en maɓɓe bana collaaje ɗe hendu fuunaaŋge umminta. To halkere maɓɓe wari, mi waylitanan ɓe ɓaawo am, mi wallataa ɓe." 18 Nden yimɓe mbi'i: "Ngare, en kaɓɓa dabare dow Yeremiya. Liman'en jaŋginooɓe en ɗon foroy, annduɓe dawranooɓe en e annabo'en waajooɓe wolde Allah, tampataa. Sey en ɗaɓɓita gullaali dow maako, taa en kakkilana bolle maako sam." 19 Yeremiya tori Allah: "Ya Jawmiraawo, jaɓ tornde am, nan ko wanywanyɓe yam mbi'ata. 20 Kadi halleende laati ngeenaari ngam mbooɗeeŋga na? Ammaa kamɓe ɓe ngasani yam ngaska. Siftor no mi darori yeeso maaɗa, mi seeti ɓe ngam taa a huuwa ɓe fodde tikkere maaɗa. 21 Ngam maajum yooftu ɓikkoy maɓɓe, koy maaya bee weelo, koy mbare bee kaafahi. Rewɓe maɓɓe, sooynu ɓe ɓikkoy e worɓe. Worɓe maɓɓe maaya ngam nyawu kalluŋgu, suka'en mbare bee kaafahi nder haɓre. 22 Nel mooɓre jaɓtooɓe ngam wilugo cuuɗi maɓɓe bee juhuki, haa ɓe mboya ngam kultoreeŋgol. Ɓe ngasi ngaska haa ɓe naŋgammi, ɓe tuufani kosɗe am tuuforli. 23 Ammaa an, ya Jawmiraawo a anndi nufayeeji maɓɓe ngam mbarugo yam. Taa yaafa junuuba maɓɓe, taa sottin hakkeeji maɓɓe yeeso maaɗa. Accu ɓe ndo''o yeeso maaɗa, hiita ɓe saa'i a ɗon tikka."

Yeremiya 19

Alaama mbulku pusŋgu

19:1 Yoo, Jawmiraawo wi'i ni'i: "Yah, soodu mbulku. Hoo'u woɗɓe nder ndotti'en yimɓe e ndotti'en liman'en. 2 Yahdu bee maɓɓe haa waadiwol Ɓii-Hinnom, haa yaasi dammugal keeɗe. Woynu ton ko mi wi'ete. 3 Wi': Sey on nana wolde Jawmiraawo, onon laamiiɓe Yahuuda e jooɗiiɓe nder Urusaliima. Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: Mi yahran sarru dow nokkuure nde'e. Koomoy nani ɗum, noppi maako ciikan. 4 Mi huuwan ɗum ngam yimɓe acci yam, ɓe ngayli nokkuure nde'e bee wulugo urle ngam ɗowanteeɓe jananɓe. Koo kamɓe, koo kaakaaji maɓɓe, koo laamiiɓe Yahuuda, walaa mo anndino ɗowanteeɓe maajum. Ɓe kebbini nokkuure nde'e bee ?i?am yimɓe ɓe ngalaa aybe. 5 Ɓe nyiɓi nokkuuje towɗe ngam Ba'al, haa ɓe nguloya ɓikkoy maɓɓe bee yiite bana kirseteeɗi. Min mi umraay ɓe huuwugo ɗum, mi meeɗaay wolwugo irin maajum koo numugo ɗum. 6 "Ngam maajum min Jawmiraawo mi wi'i: Saa'i waran nde ɓe ewnataa nokkuure nde'e Tofet malla waadiwol Ɓii-Hinnom, ammaa waadiwol kirsol. 7 Haa nokkuure nde'e meeriɗinanmi nufayeeji Yahuuda e Urusaliima. Mi do''inan yimɓe bee kaafahi konne'en maɓɓe yiɗɓe mbarugo ɓe. Mi nyaamnan colli e dabbaaji ɓalli maɓɓe. 8 Mi wartiran berniwol ngol daliila kultoreeŋgol e jancoore. Koomoy caalotooɗo baŋge maagol hultoran, hayɗinan ngam masiibooji maagol. 9 Mi nyaamnan jooɗiiɓe nder maagol kusel ɓikkoy maɓɓe. Nde konne'en maɓɓe yiɗɓe mbarugo ɓe taaroto berniwol, nder ɓillaare nde'e jooɗiiɓe ton nyaamnyaamtiran." 10 Nden Jawmiraawo wi'i mi fusa mbulku go yeeso yahduɓe bee am, 11 mi yecca ɓe: "Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Mi fusan yimɓe ɓe'e e berniwol ngo'ol bana goɗɗo fusrata mbulku, ngu wo''itintaako. Ɓe uwan maayɓe haa Tofet ngam babal he'aay. 12 Bana non kuuwranmi berniwol ngol e jooɗiiɓe ton. Mi laatinan ngol Tofet", non Jawmiraawo wi'i. 13 "Cuuɗi Urusaliima, e cuuɗi laamiiɓe Yahuuda, e cuuɗi haa ɓe nguli urle ngam jama'aare asama, haa ɓe ndufi dokke dufeteeɗe ngam ɗowanteeɓe jananɓe ­- ɗi fuu ɗi coɓan bana Tofet."

No Paskuuru limanjo toonyiri Yeremiya

Yeremiya 20

14 Too, Yeremiya lori e Tofet haa Jawmiraawo nelno mo waɗugo annabaaku. O dari haa babal yeeso suudu Jawmiraawo, o wi'i yimɓe fuu: 15 "Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: Mi yahran sarru dow berniwol ngo'ol e gure maagol fuu, bana ko mbi'mi. Ngam on cattini ko'e mooɗon, on cali nanango bolle am." 20:1 Paskuuru ɓii Imeer, limanjo e hooreejo haa suudu Jawmiraawo, nani Yeremiya ɗon waɗa annabaaku maajum. 2 O umri sukaaɓe ɓocca annabi Yeremiya, ɓe nastina mo nder tiggirgal haa dammugal Benyamin ɓaŋgiiŋgal haa suudu Jawmiraawo. 3 Jaŋgo maajum, nde Paskuuru yoofti mo e tiggirgal, Yeremiya wi'i mo: "Jawmiraawo ewnataa ma Paskuuru, o ewni ma Kulniiɗum-kootoy. 4 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi laatinan ma a kulniiɗo ngam hoore maaɗa, non boo ngam sooba'en maaɗa fuu. A yi'an bee gite ma no konne'en mbaran ɓe bee kaafahi. Mi hokkan Yahuuda fuu haa juŋŋgo laamiiɗo Baabila. Kaŋko o egginan woɗɓe haa Baabila, woɗɓe boo o mbaran bee kaafahi. 5 Mi accan konne'en njaɓta jawdi berniwol ngol, e risku maagol, e marɗum saman fuu. Ɓe njahran ɗum haa Baabila. 6 An boo, Paskuuru, e yimɓe saare maaɗa, on ndillan eggineeki haa Baabila. Ton a maayata, ton ɓe uwete hawtaade bee sooba'en maaɗa ɓe mbaɗɗa annabaaku fewre."

Bone annaboojo

7 Ya Jawmiraawo, a ?oyri yam, min boo mi jaɓi ?oyreego. A ɓuri yam sembe, a dooli yam. Koomoy fuu ɗon jancammi, yimɓe ɗon nyalla jalugo yam. 8 Nde mi wolwata fuu, sey mi wooka: "Toonyaare e halkere!" Foroy ɓe ɗon njancammi, ɓe ɗon njawo mi, ngam mi ɗon waaja wolde maaɗa. 9 Ammaa to mi numi: "Sey mi yejjita Jawmiraawo, taa mi wolwa bee innde maako", nden kam wolde ma wulan nder ɓernde am bana yiite, nde maɓɓi nder i'e am. Nden mi soman naŋgtugo nde, mi waawataa. 10 Mi nani ɗuuɗɓe ɗon nyo'ammi. Ɓe coomi yam Kulniiɗum-kootoy. Ɓe ɗon mbi'a: "Ngulle mo! Sey ngullen mo!" Koo sooba'en am boo ɗon ndeena haa mi do''o. Ɓe ɗon mbi'a: "Teema en keɓan ?oyrugo mo. Nden kam en naŋga mo, en mbaato mo." 11 Ammaa an, ya Jawmiraawo, a ɗon wondi bee am, a mawɗo cembiɗɗo. Ngam maajum toonyooɓe yam ndo''oto, ɓe keɓataa jaalorgal. A semtinan ɓe masin, ngam a hokkataa ɓe saa'a. Ɗum mbustu nduumiiŋgu ngu yejjitittaake. 12 Ya Jawmiraawo honooɓe asama, a ɗon linya yimɓe bee gooŋgaaku, a anndi ɓerɗe maɓɓe e numooji maɓɓe. Accu mi yi'a no a waatorto wanywanyɓe yam, ngam mi halfitinani ma haala am. 13 Ngimane Jawmiraawo! Maŋgte Jawmiraawo! Ngam o hisni yoŋki laafuɗo e juuɗe halluɓe. 14 Naaloore dow nyalaade nde mi danya! Nyalaade nde daada am danyimmi, taa barkiɗa. 15 Naaloore dow ceynuɗo baaba am, bi'ɗo mo: "A danyanaama ɓiŋgel gorgel." 16 Gorko man laato bana gure ɗe Jawmiraawo hippi, walaa enɗam. Nde weeti fuu o nana bojji, caka naaŋge boo hooloore konu. 17 Ngam o mbaraay yam nder reedu daada am, haa daada am laato yenaande am, o reeduujo bee am haa foroy. 18 Koni ngurtiimi reedu daada am? Sey ngam yi'ugo bone e mettamɓeram, ngam jinnugo balɗe am bee mbustu na?

Yeremiya 21

Annabaaku do''ere Urusaliima

21:1 Yoo, laamiiɗo Sedekiya neli Paskuuru ɓii Malkiya e Sefaniya ɓii Ma'aseya, limanjo, haa Yeremiya, ɓe mbi'a mo: 2 "Useni, ?am Jawmiraawo ngam meeɗen, ngam Buutunasar, laamiiɗo Baabila ɗon waɗa en haɓre. Teema Jawmiraawo huuwanan en kaayeefi, lortinan mo ɓaawo." 3 Wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, kaŋko boo o jaabi nelaaɓe haa maako: 4 "Mbi'e Sedekiya: Ndaa ni Jawmiraawo, Allah Isra'iila wi'i: Mi lortinan honooɓe mooɗon haɓduɓe yaasi mahol bee laamiiɗo Baabila e Kaldiya'en taariiɓe on, mi mooɓta ɓe haa caka berniwol. 5 Min bee hoore am mi haɓan bee mooɗon, bee juŋŋgo am fortaaŋgo sembiɗŋgo, bee ɓernuki am e tikkere am saatunde. 6 Mi mbaran yimɓe berniwol ngol, yimɓe e dabbaaji maayan ngam nyawu kalluŋgu masin. 7 Ɓaawo maajum ndokkanmi Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda, e sukaaɓe maako, e yimɓe fuu haa juŋŋgo Buutunasar, laamiiɗo Baabila, haa juuɗe konne'en maɓɓe yiɗɓe mbarugo ɓe. Luttuɓe berniwol ɓe maayaay bee nyawu kalluŋgu malla kaafahi malla weelo, Buutunasar umran hirsugo ɓe bee kaafahi. O luttataa ɓe, o enɗataa ɓe, o yurmintaa ɓe sam." 8 Jawmiraawo umri Yeremiya: "Yeccu yimɓe: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi ɗon holla on laawol ngeendam e laawol maayde, haa on cuɓa. 9 Koomoy jooɗoto nder berniwol ngo'ol, maayan bee kaafahi malla weelo malla nyawu kalluŋgu. Ammaa mo wurtoto ngam hawtana Kaldiya'en taariiɓe on, kaŋko o yeeɗan, o hisnan yoŋki maako. 10 Ngam mi huusitini gite am dow berniwol ngol haa mi huuwa kalluɗum, naa booɗɗum. Mi hokkan ngol haa juŋŋgo laamiiɗo Baabila, kaŋko o wulan ngol bee yiite", non Jawmiraawo wi'i.

Kiita dow saare laamiiɗo Yahuuda

11-12 Yeccu saare laamiiɗo Yahuuda: "Onon asŋgol Daawuda, nane ko Jawmiraawo wi'ata on: Nde weeti fuu mbaɗe kiita ngooŋɗuka. Kisne ɓillaaɗo nder juŋŋgo ɓilloowo, ngam taa kuuɗe mon kalluɗe ummina tikkere am bana yiite nge nyifataake. 13 An Urusaliima, a ɗon jooɗi towɗum dow waadiwol, bana hooseere townde dow ?oolde. Min Jawmiraawo mi haɓan bee maaɗa. A wi'i: Walaa mo seekata mahi am cembiɗɗi, o nasta ɗo. 14 Ammaa min mi hiitoto on ngam kuuɗe mooɗon. Mi huɓɓan yiite nder laamorde mooɗon nge nyaama berniwol fuu," non Jawmiraawo wi'i.

Yeremiya 22

Annabaaku Yeremiya dow saare laamiiɗo Yahuuda

22:1 Jawmiraawo wi'i yam: "Yah haa saare laamiiɗo Yahuuda, wi' ton: 2 Nane wolde Jawmiraawo, an laamiiɗo Yahuuda, jooɗiiɗo dow leeso laamu Daawuda, an e sukaaɓe ma e yimɓe ma wonɓe haa Urusaliima fuu. 3 Ndaa ni o wi'i: Kuuwe kiita ngooŋɗuka e ndarnuka. Kisne ɓillaaɗo nder juŋŋgo ɓilloowo. Taa ɓille hoɗɓe e atiime'en e rewɓe yurumɓe, taa toonye ɓe. Acce mbarugo yimɓe ɓe ngalaa aybe haa nokkuure nde'e. 4 To on kuuwi ko umrumi on, nden kam laamiiɓe mon tokkoto laamaago dow leeso laamu Daawuda. Kamɓe e sukaaɓe maɓɓe e yimɓe maɓɓe nastan dammuɗe laamorde nde'e, ɓe mba''oto pucci e mootaaji pucci. 5 Ammaa to on nananaay bolle am, nden kam laamorde nde'e laatoto bille. Min Jawmiraawo mi hunori ɗum bee hoore am." 6 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Laamorde laamiiɗo Yahuuda wooɗiri haa gite am bana lesdi Gile'at e kooseeje Libanon. Ammaa mi wartiran nde bille e nokkuure nde yimɓe njooɗataako ton. 7 Mi nelan worɓe ngam wilugo nde. Koomoy maɓɓe wara bee fe''irde mum, fe''a daŋraŋge maare cuɓaaɗe, wubo ɗe nder yiite. 8 Ɓaawoɗon jananɓe ɗuuɗɓe caaloto baŋge berniwol ngo'ol, ɓe ?am?amtiran: Ngam ɗume Jawmiraawo huuwi berniwol maŋgol ngol bana ni? 9 Nden ɓe njaaboto: ngam ɓe pisti alkawal bee Allah Jawmiraawo maɓɓe, ɓe cujidani ɗowanteeɓe woɗɓe, ɓe teddini ɓe."

Annabaaku Yeremiya dow Sallum

10 Onon yimɓe Yahuuda, taa mboye ngam laamiiɗo Yusiya, taa mboye ngam o maayi. Ammaa mboye ngam ɓiiyiiko Sallum mo dilli, wartataa yi'ugo lesdi danyeeki muuɗum. 11 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i dow Sallum ɓii Yusiya mo laami haa pellel baaba muuɗum Yusiya, laamiiɗo Yahuuda: "O dilli, o wartataa. 12 O maayan haa lesdi ndi ɓe eggini mo, o meetataa yi'ugo lesdi ndi'i."

Annabaaku Yeremiya dow Yooyakim

13 Bone laatanto nyiɓanɗo saare mum bee sooynde gooŋgaaku, e cuuɗi mum towɗi bee aybe, mo ɗon huuwna heeddiɗɗiraaɓe mum, hokkataa ɓe ngeenaari. 14 Bone laatanto bi'ɗo: "Mi nyiɓan saare mawnde, mi yajjina cuuɗi am." O ɗon waɗa burɗe haa cuuɗi maako, o ɗon sudda mahi maaji bee leɗɗe booɗɗe, o ɗon woojina ɗi. 15 Kadi a laamiiɗo ngam a ɗuɗɗina cuuɗi bee leɗɗe booɗɗe na? Baaba ma, kaŋko boo o nyaami, o yari. Ammaa o huuwi kiita ngooŋɗuka e ndarnuka, ngam maajum o heɓi hayru. 16 O darni haala laafuɗo e talakaajo, kooɗume fuu fotti. Kanjum woni anndugo Jawmiraawo. 17 Ammaa gite maaɗa e ɓernde maaɗa ɗon ɗaɓɓa riba maaɗa tan. A ɗon mbara yimɓe ɓe ngalaa aybe, a ɗon ɓilla yimɓe bee toonyaare. 18 Ngam maajum, ndaa ni Jawmiraawo wi'i dow Yooyakim ɓii Yusiya, laamiiɗo Yahuuda: "Walaa mo woyata maayde maako, wi'a: Kayya, deerɗam, kayya! Walaa mo woyata mo: Ayye, jawmam! Ayye, barkaama! 19 O heɓan uwol bana ngol wamnde. Ɓe ndasan mo yaasi dammuɗe Urusaliima, ɓe ngudina mo ton."

Ko heɓata Urusaliima

20 Jawmiraawo wi'i: "Onon yimɓe Urusaliima, mba''e dow hooseere Libanon, ngooke. Ummine gookaali haa lesdi Baasan. Mbaɗe hoolo dow kooseeje Mo'ab, ngam yiɗɓe on fuu kalki. 21 Mi wolwani on saa'i on njooɗi jam, ammaa on cali nanugo. Bana non kuuwruɗon diga on derke'en tawon, on ngiɗaa ɗowtanaago yam. 22 Hendu wifan ardiiɓe mon daayiiɗum, yiɗɓe on kamɓe boo ɓe ndillan eggineeki. Nden on keewan toskaare e mbustu ngam daliila halleende mon fuu. 23 On ɗon koolɗina caka leɗɗe booɗɗe iwɗe Libanon. Ammaa on yurumɓe, saa'i luuwe naŋgata on bana ɗe ɓesnanɗo."

Kiita Allah dow Yekoniya

24 Jawmiraawo wi'i dow Yekoniya ɓii Yooyakim, laamiiɗo Yahuuda: "Fakat bana mi geeto, koo to a laatake halagaare haa juŋŋgo am nyaamo, mi ittan ma, 25 mi hokkan ma haa juuɗe yiɗɓe mbarugo ma, haa yimɓe hulnanɓe ma. Mi hokkan ma haa juuɗe Buutunasar, laamiiɗo Baabila, e sooje'en maako Kaldiya'en. 26 Mi sakkinan ma bee daada ma haa lesdi ndi on ndanyaaka nder muuɗum, haa on maaya ton. 27 On meetataa yi'ugo lesdi ndi ngenwoton wartugo." 28 Yeremiya wi'i: "Kadi Yekoniya laati bana mbulku pusŋgu ngu goɗɗo yiɗaa, wudinta ɗum na? Ngam ɗume kaŋko e asŋgol maako hoocete, wudinte haa lesdi ndi ɓe anndaa? 29 An lesdi, lesdi, lesdi, nan wolde Jawmiraawo! 30 Ndaa ni o wi'i: Mbinde innde gorko oo bana mo walaa ɓikkoy, mo walaa hayru balɗe mum fuu. Walaa koo gooto mo asŋgol maako heɓan jooɗaago dow leeso laamu Daawuda ngam o laamano lesdi Yahuuda."

Yeremiya 23

Tammunde ɗon

23:1 "Bone laatanto waynaaɓe accuɓe tokkere am nde majja, saŋkito", non Jawmiraawo wi'i. 2 Ndaa ni Jawmiraawo Allah Isra'iila wi'i dow mawɓe halfitinaaɓe yimɓe muuɗum: "On caŋkiti baali am, on ndiiwi ɓe, on kakkilanaay ɓe sam. Ngam maajum kiitotoomi on ngam kuuɗe mon kalluɗe. 3 Mi mooɓtan yimɓe am luttuɓe diga lesɗe haa ndiiwmi ɓe fuu, mi hoora ɓe haa lesdi maɓɓe, ɓe ndanya, ɓe ɓesdo. 4 Mi darnan waynaaɓe dow maɓɓe ngam hakkilango ɓe, ngam taa ɓe meeta hulugo koo hultorgo koo majjugo", non Jawmiraawo wi'i. 5 Jawmiraawo wi'i: "Saa'i ɗon wara haa mi suɓa goɗɗo mo asŋgol Daawuda bee gooŋga. Kaŋko o laatoto laamiiɗo, o laamoto bee faamu, o huuwan kiita ngooŋɗuka ndarnuka nder lesdi. 6 Nder balɗe maako Yahuuda hisan, Isra'iila boo jooɗoto jam. Yimɓe ewnan laamiiɗo oo: Jawmiraawo-hisni-en." 7 Jawmiraawo wi'i: "Saa'i ɗon wara nde kunotooɗo meetataa wi'ugo: Fakat bana Jawmiraawo o geeto mo wurtini yimɓe Isra'iila e Misra. 8 Ammaa o wi'an: Fakat bana Jawmiraawo o geeto mo waddi danygol Isra'iila diga lesdi woyla e lesɗe ɗe o saŋkitino ɓe fuu. Nden ɓe njooɗoto nder lesdi maɓɓe."

Annabaaku dow annabo'en fewooɓe

9 Ndaa koo Yeremiya wi'i dow annabo'en: "Ɓernde am seeki, ɓandu am fuu ɗon diwna ngam daliila Jawmiraawo, ngam bolle maako ceniiɗe. Mi laati bana guykuɗo mo nguykinoojam naŋgi ɗum. 10 Lesdi heewi jeenooɓe, yahdu maɓɓe halli, huuwugo ko fottaay, kanjum ɓe anndi. Naaloore Jawmiraawo ɗon dow lesdi. Ngam maajum ndi ɗon yoora, durduɗe fuu ɗayli. 11 Jawmiraawo wi'i: Annabo'en e liman'en mbonni, koo nder suudu am boo ngi'mi halleende maɓɓe. 12 Ngam maajum laawol maɓɓe laatanto ɓe bana laawol ɓotowŋgol nder nyiɓre. Mi waɗan ɓe pergo, ɓe ndo''o. Mi ukkanan ɓe sarru, ngam saa'i kiita maɓɓe ɓadake. Jawmiraawo wi'i: 13 Mi yi'i faataare annabo'en haa Samariya. Ɓe mbaɗi annabaaku bee innde Ba'al, ɓe majjini yimɓe am Isra'iila'en. 14 Ammaa mi yi'i annabo'en haa Urusaliima ɗon kuuwa ko ɓuri hallugo. Ɓe ɗon mbaɗa njeenu, ɓe ɗon mbolwa pewe, ɓe ɗon mballa huuwooɓe junuuba, ngam taa goɗɗo acca huuwugo ko halli. Haa gite am, ɓe fuu ɓe laati bana Sodoma, ɓe halluɓe bana yimɓe Gomorra. 15 Ngam maajum ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i dow annabo'en: Mi nyaamnan ɓe kaaɗɗum, mi yarnan ɓe ndiyam mbaroojam. Ngam faasikaare fuu iwi haa annabo'en Urusaliima, saŋkiti haa lesdi fuu." 16 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Taa nanane bolle annabo'en. Ɓe ɗon kebbina ɓerɗe mooɗon bee tammunde meere. Ɓe ɗon anndina on ko ɓe ngi'i, ammaa ɗum iwi haa numooji maɓɓe, min mi waŋginanaay ɓe ɗum. 17 Ɓe ɗon mbi'a yawotooɓe yam: Jawmiraawo wi'i jam wondan bee mooɗon. Ɓe ɗon mbi'a saata-ko'e'en boo: Sarru warantaa on." 18 Moy caka annabo'en ɓe'e meeɗi anndugo sirriiji Jawmiraawo? Moy nani habaru maako, faami ndu? Moy heɗiti wolde maako, hakkilani nde? 19 Tikkere Jawmiraawo waran bana hendu saatundu, bana duluuru ndu ukkanto ko'e marɓe hakke. 20 Nde naŋgtataako, sey to o timmini anniya maako fuu. Haa timmoode balɗe yimɓe maako paaman ɗum laaɓɗum. 21 Jawmiraawo wi'i: "Min mi nelaay annabo'en ɓe'e, ammaa ɓe ndilli. Mi wolwanaay ɓe, ammaa ɓe ɗon tokko waɗugo annabaaku. 22 To ɓe anndino sirriiji am, nden kam ɓe ngeccanno yimɓe am ko mbi'mi, ɓe lortinanno ɓe e laabi maɓɓe kalluɗi e kuuɗe maɓɓe kalluɗe." 23 Jawmiraawo ?ami: "Kadi mi Allah haa ɓadiiɗum, ammaa naa mi Allah haa daayiiɗum na? 24 Woodi nyukkotooɗo haa pellel ngel mi yi'ataa mo na? Non Jawmiraawo wi'i. Naa min woni gonɗo kootoy haa asama e dow lesdi na? 25 Annabo'en waɗɓe annabaaku fewre bee innde am, mi nani ko ɓe mbi'i: Mi yi'i koyɗol, koyɗol ngi'mi. 26 Ndey ɓe accata estugo yimɓe am bee hasugo pewe maɓɓe? 27 Ɓe tammi bee yeccugo koyɗi maɓɓe ɓe mbaɗan yimɓe am ngejjita innde am, bana kaakaaji maɓɓe ngejjitiri innde am, tokki Ba'al. 28 Annaboojo mo yi'i koyɗol, yecca ɗum bana koyɗol. Ammaa annaboojo mo nani wolde am, sey o wolwa wolde am bee gooŋga. Kadi ?ombal nandi bee sammeere gawri na?" Non Jawmiraawo wi'i. 29 "Wolde am nandi bee yiite, malla bee tappirɗum ko fusata hayre" ­- non Jawmiraawo wi'i. 30 "Ngam maajum mi ɗon hona annabo'en ɓe'e. Ɓe ɗon koocindira bolle maɓɓe, nden ɓe ngaaja ɗe bana bolle am. 31 Mi ɗon hona annabo'en wolwanɓe bolle muuɗum'en, nden ɓe pewa: Kaŋko wi'i ɗum. 32 Mi ɗon hona annabo'en waajanɓe koyɗi pewe. Ɓe ɗon majjina yimɓe am bee pewe maɓɓe e manooje maɓɓe. Min mi nelaay ɓe, mi umraay ɓe waɗugo annabaaku, ɓe nafataa yimɓe sam", non Jawmiraawo wi'i.

Dooŋgal Jawmiraawo

33 "An Yeremiya, to gooto nder yimɓe am koo annaboojo koo limanjo ?ami ma: Ɗume woni habaru Jawmiraawo? ­- nden jaaba mo: Habaru Jawmiraawo woni dooŋgal. O wi'i o roontan on, o wudina on. 34 To limanjo malla annaboojo malla gooto nder yimɓe am wi'i: Habaru Jawmiraawo woni dooŋgal, nden kam mi hiitoto mo, kaŋko e saare maako fuu. 35 Ndikka koomoy ?ama keeddiɗɗum malla bandum: Ɗume Jawmiraawo jaabi, ɗume o wi'i? 36 Taa goɗɗo meeta wi'ugo: Habaru Jawmiraawo woni dooŋgal. To goɗɗo wi'i ɗum fahin, fakat mi laatinan habaru am dooŋgal dow maako. Yimɓe ngayli bolle Allah maɓɓe, bolle Allah geeto mo Jawmiraawo honooɓe asama. 37 Sey a ?ama annabo'en: Ɗume Jawmiraawo jaabi, ɗume o wi'? 38 To ɓe mbi'i ma: Habaru Jawmiraawo woni dooŋgal, ­- nden yeccu ɓe: Jawmiraawo haɗi on wolwugo bana ni. 39 Ngam maajum, ndaa ni o wi'i: Fakat mi eftan on haa mi sakkina on daayiiɗum e am, onon e berniwol ngol ndokkumi on, onon e kaakaaji mooɗon. 40 Mi suddan on bee jancoore duumiinde e mbustu nduumiiŋgu ngu yejjitittaake."

Yeremiya 24

Alaama cilaaje ibbe

24:1 Yoo, Jawmiraawo yi'ni yam cilaaje ɗiɗi keewɗe ibbe, ɗe ndari yeeso haykaliiru. Ɗum laati ɓaawo Buutunasar, laamiiɗo Baabila haɓɓi Yekoniya ɓii Yooyakim, laamiiɗo Yahuuda, e mawɓe Yahuuda, e kila'en e worɓe waɗooɓe sanaa'a fuu, eggini ɓe haa Baabila. 2 Silaawo wooto heewi ibbe booɗɗe masin, bana ibbe aartuɗe ɓendugo. Silaawo feere heewi ibbe ɗe mbooɗaay sam, goɗɗo waawataa nyaamugo ɗe. 3 Jawmiraawo ?ami: "Yeremiya, ko ngi'ata?" Mi jaabi: "Ibbe. Booɗɗe maaje mbooɗi masin. Luttuɗe boo mbooɗaay sam, nyaamataako." 4 Nden wolde Jawmiraawo warani yam. 5 Ndaa ni Jawmiraawo Allah Isra'iila wi'i: "Mi ɗon laara egginaaɓe diga Yahuuda haa lesdi Kaldiya'en bana ibbe booɗɗe, mi woonanan ɓe. 6 Mi aynan ɓe, haa mi hoora ɓe haa lesdi ndi'i. Mi tammi nyiɓtaago ɓe, naa yibbingo. Mi tammi ɗisugo ɓe, naa ɗoofugo. 7 Mi hokkan ɓe faamu ngam anndugo min woni Jawmiraawo. Nden ɓe laatoto yimɓe am, min boo mi laatoto Allah maɓɓe. Ngam ɓe lortoto haa am bee ɓernde woore. 8 "Ammaa Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda, e mawɓe maako, e luttuɓe Urusaliima, jooɗiiɓe haa lesdi ndi'i malla haa Misra, min Jawmiraawo mi huuwran ɓe bana ibbe ɗe nyaamataake ngam ɗe mbooɗaay. 9 Mi ukkanan ɓe sarru naawŋgu, haa ummaatooje duniyaaru fuu kultora ngam maɓɓe. Yimɓe njancan ɓe, pijiran ɓe, njalan ɓe, naalan bee innde maɓɓe haa nokkuuje ɗe caŋkitanmi ɓe fuu. 10 Mi ukkanan ɓe konu e weelo e nyawu kalluŋgu, haa ɓe natta nder lesdi ndi ndokkumi ɓe kamɓe e kaakaaji maɓɓe."

Yeremiya 25

Konneejo diga woyla

25:1 Yoo, nder nduuɓu Yooyakim ɓii Yusiya, laamiiɗo Yahuuda, nayaɓu ­- ɗum nduuɓu Buutunasar, laamiiɗo Baabila, ngo'owu ­- nder nduuɓu maajum wolde Jawmiraawo warani Yeremiya ngam yimɓe Yahuuda fuu. 2 Annabi Yeremiya wi'i yimɓe Yahuuda e jooɗiiɓe haa Urusaliima: 3 "Diga nduuɓu Yusiya ɓii Amon, laamiiɗo Yahuuda, sappo e tataɓu, haa warugo hande, waato duuɓi noogas e tati, Jawmiraawo ɗon wolwanammi. Min boo mi tokki waajugo on ko o wi'i. Ammaa on nanaay. 4 Jawmiraawo tokki nelugo on sukaaɓe mum annabo'en, ammaa on nanaay, on kakkilaay sam. 5 Ɓe mbi'i on on lorto e laabi mon kalluɗi e kuuɗe mon kalluɗe, ngam on njooɗo haa foroy nder lesdi ndi Jawmiraawo hokki on, onon e kaakaaji mon. 6 Ɓe mbi'i on, taa on tokko ɗowanteeɓe woɗɓe, taa on teddina ɓe, taa on cujidana ɓe, ngam taa on tikkina Jawmiraawo bee labbi ɗi kuuwɗon bee juuɗe mon, kaŋko boo o hiito on. 7 Jawmiraawo bee hoore mum wi'i: On cali nanango yam. Ammaa on tikkini yam bee labbi mon. Bana ni on ngaddiri sarru dow ko'e mooɗon." 8 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "On cali nanango bolle am. 9 Ngam maajum ewnotoomi ummaatooje woyla fuu, e suka am Buutunasar, laamiiɗo Baabila. Mi waddan ɓe ngam haɓugo bee lesdi ndi'i e jooɗiiɓe haa ɗo, e ummaatooje piltuɗe fuu. Mi nattinan yimɓe pat, mi wartira ɓe hulniiɓe yawniiɓe, lesdi maɓɓe boo ladde ferewnde haa foroy. 10 Mi je''inana hoolo seyo e welwelo caka maɓɓe, non boo daande ɓaŋɗo e daande ɓaŋgeteeɗo, e sonyo namarde. Mi nyifan pittirla maɓɓe boo. 11 Lesdi ndi'i fuu laatoto bille e ladde meere. Ummaatooje ɗe'e fuu laatoto maccuɓe laamiiɗo Baabila, duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi. 12 Ammaa to duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi timmi, mi hiitoto laamiiɗo Baabila e yimɓe maako ngam hakke maɓɓe. Mi wartiran lesdi Kaldiya'en bille haa foroy", non Jawmiraawo wi'i. 13 "Mi hiitoto lesdi maajum fodde ko mbi'mi dow maari, fodde ko winda nder deftere nde'e, ko Yeremiya wi'i dow ummaatooje ɗe'e fuu. 14 Ummaatooje ɗuuɗɗe e laamiiɓe mawɓe macciɗinan Kaldiya'en, bana non mi warjorto ɓe halleende kuuɗe maɓɓe."

No Allah hiitorto ummaatooje

15 Too, Jawmiraawo, Allah Isra'iila wi'i yam: "Ndaa jardugel keewŋgel tikkere am. Hoo'u ngel nder juŋŋgo am, yarnu ngel ummaatooje haa nelan ma mi fuu. 16 Ɓaawo ɗe njari ngel, ɗe ndimboto, hakkiilo maaje majjan ngam daliila kaafahi ki neldanmi caka maaje." 17 Nden mi hoo'i jardugel man nder juŋŋgo Jawmiraawo, mi yarni ngel ummaatooje haa Jawmiraawo neli yam fuu. 18 Mi yarni ngel Urusaliima e gure lesdi Yahuuda fuu, laamiiɓe e mawɓe maari, haa konne'en mbila lesdi, perwina ndi, haa ndi laato kulniindi e njawniindi, yimɓe naala bee innde maari ­- bana ko laati hande. 19 Nden mi yarni ngel Firawna, laamiiɗo Misra e mawɓe maako, e ardiiɓe maako, e Misra'en fuu, 20 e jananɓe wonɓe haa Misra, e laamiiɓe lesdi Uus, e laamiiɓe berniiji Filisti'en fuu: Askalon e Gaaja e Ekuruun e luttuɗum Ajootus. 21 Non boo yimɓe Edoom e Mo'ab e Ammoon, 22 laamiiɓe Tirus e Sidon, e laamiiɓe lesɗe gaɗa maayo cakaawo, 23 e berniiji Dedan e Tema e Bus, e yimɓe laɓa-taarna'en fuu. 24 Non boo laamiiɓe Arabiya, e laamiiɓe le'i ladde, 25 e laamiiɓe Jimiri, e laamiiɓe Elam, e laamiiɓe Mediya, 26 e laamiiɓe woyla ɓadiiɓe e daayiiɓe, gooto gooto fuu. Ummaatooje duniyaaru fuu njari ngel, haa ragare boo laamiiɗo Baabila yaran ngel. 27 Nden Jawmiraawo wi'i yam: "Yeccu yimɓe: Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: Njare haa on nguyka, on tuuta, haa on ndo''o, on ummitittaako ngam daliila kaafahi ki neldanmi caka mooɗon. 28 To ɓe calake hoo'ugo jardugel nder juŋŋgo maaɗa e yarugo ngel, nden kam yeccu ɓe: Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Doole on njara! 29 Mi fuɗɗan kuugal halkugo bee berniwol am. Onon kam on tammi on ndaɗan kiita na? Woodaa! On keɓan kiita, ngam mi neldan kaafahi dow yimɓe duniyaaru fuu", non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. 30 "An Yeremiya, waaju ɓe ko mi wi'ete. Yeccu ɓe: Jawmiraawo ubboto haa ɓaŋgiiɗum, riggoto haa asama. O ubboto dow yimɓe maako, o wookan bana ɓiɗɗoowo inabooje. Koomoy haa duniyaaru nanan mo. 31 Hoolo maajum yottoto keeri duniyaaru, ngam Jawmiraawo waabotiran bee ummaatooje, o waɗan kiita bee yimɓe fuu, o do''an halluɓe kiita maayde." Non Jawmiraawo wi'i. 32 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Sarru ɗon ukkano ummaatooje woore woore fuu, hendu saatundu ɗon ummo haa keerol duniyaaru ɓurŋgol daayaago. 33 Nyalaade maajum mbaraaɓe Jawmiraawo mbaaloto haa lesdi, diga keerol duniyaaru gootol haa ngola. Walaa mo woyata ɓe koo mooɓtata ɓe koo uwata ɓe. Ɓalli maɓɓe mbaaloto haa lesdi bana dubbuɗe." 34 Mboye, onon waynaaɓe, mbaɗe bojji. Talle nder mbulwuldi, onon jaagorɓe tokkere, Saa'i waɗi ngam hirsugo on, haa on ndo''o, on pusa bana fayande. 35 Laawol hisugo woodaa ngam waynaaɓe, jaagorɓe tokkere ndaɗataa. 36 Waynaaɓe ɗon mboya, jaagorɓe tokkere ɗon uumo, ngam Jawmiraawo ɗon wonna durduɗe maɓɓe. 37 Durduɗe maɓɓe booɗɗe kalki ngam tikkere Jawmiraawo. 38 O acci yimɓe maako bana baroogel wurtorto lowol mum, ngam tikkere maako saatunde e kaafahi maako kulniiki ngartiri lesdi fuu ladde meere.

Yeremiya 26

Yeremiya yeeso kiita

26:1 Yoo, saa'i Yooyakim ɓii Yusiya fuɗɗi laamaago nder lesdi Yahuuda, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya. 2 Jawmiraawo wi'i: "Dara haa babal saare yeeso suudu am, yeccu yimɓe ko mi umri ma fuu, taa ittu koo wolde woore. 3 Teema yimɓe nanan, ɓe lorto e laabi maɓɓe kalluɗi. Nden kam mi mimsitan huuwugo ɓe sarru ngu anninmi huuwugo ngam kuuɗe maɓɓe kalluɗe. 4 Yeccu ɓe: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi umri on tokkaago tawreeta ka ndokkumi on, 5 on kakkilana bolle sukaaɓe am annabo'en ɓe tokkiimi nelugo haa mooɗon. Ammaa on nanaay. 6 To on kuuwaay kuuje ɗe, nden kam mi huuwan nokkuure nde'e bana kuuwrumi Silo. Ummaatooje duniyaaru fuu naalan bee innde berniwol ngo'ol." 7 Liman'en e annabo'en e yimɓe fuu nani no Yeremiya wolwiri bolle ɗe'e haa suudu Jawmiraawo. 8 Nde o timmini wolwugo ko Jawmiraawo umruno mo, liman'en e annabo'en e yimɓe fuu naŋgi mo, kooli: "A he'i mbareego! 9 Koni mbaɗɗa annabaaku bee innde Jawmiraawo, a bi'ɗo: Suudu ndu'u laatoto bana Silo, berniwol ngol boo ferwan ngam taa goɗɗo jooɗo ton?" Nden yimɓe fuu mooɓotiri dow Yeremiya haa suudu Jawmiraawo. 10 Nde ardiiɓe Yahuuda nani haala maajum, ɓe ngari diga saare laamiiɗo haa suudu Jawmiraawo, ɓe njooɗi baŋge dammugal haykaliiru kesal, haa ɓe mbaɗa kiita. 11 Nden liman'en e annabo'en mbi'i ardiiɓe e yimɓe fuu: "Gorko oo he'i kiita mbareego, ngam o waɗi annabaaku dow berniwol ngo'ol, onon fuu on nani bee noppi mooɗon." 12 Ammaa Yeremiya wi'i ardiiɓe e yimɓe fuu: "Jawmiraawo neli yam waɗugo annabaaku dow suudu ndu e berniwol ngol, bana ko nanɗon. 13 Mbo''ine laabi mon e kuuɗe mon kadi. Nanane bolle Allah Jawmiraawo mon. Nden kam Jawmiraawo mimsitan huuwugo sarru ngu o wi'i dow mooɗon. 14 To min kam, ndaa yam haa juuɗe mon. Kuuweeɗam ko fottani on. 15 Ammaa annde: To on mbari yam, nden kam wullaandu ?i?am ɗam walaa aybe ɗon dow ko'e mon, e dow berniwol ngol, e dow yimɓe maagol. Ngam gooŋga, Jawmiraawo neli yam haa mooɗon, mi yecca on kuuje ɗe'e fuu." 16 Nden ardiiɓe e yimɓe mbi'i liman'en e annabo'en: "Gorko oo he'aay kiita mbareego, ngam o wolwani en bee innde Allah Jawmiraawo meeɗen." 17 Ɓaawo maajum woɗɓe ndotti'en ummi, mbi'i yimɓe mooɓtiiɓe: 18 "Nder jamanu laamiiɗo Hejekiya, Mika mo Moraset waɗi yimɓe Yahuuda fuu annabaaku, yecci ɓe: Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Konne'en ndeman Siyona bana ngesa, Urusaliima laatoto waagaare bille, hooseere haykaliiru laatoto laynde. 19 Laamiiɗo Hejekiya e yimɓe Yahuuda mbaraay Mika. Ammaa Hejekiya huli Jawmiraawo, tori mo ɗuuɗɗum. Jawmiraawo boo mimsiti huuwugo sarru ngu o wi'no dow maɓɓe. Enen jonta en ɓadake waddugo sarru naawŋgu dow ko'e meeɗen."

Mbarki annabi Uriya

20 Woodi boo goɗɗo feere mo waɗi annabaaku bee innde Jawmiraawo, innde maako Uriya ɓii Semaya mo Kiriyat-Ye'arim. Kaŋko o wolwi dow berniwol ngol e lesdi ndi bana Yeremiya wolwiri. 21 Nde laamiiɗo Yooyakim e sooje'en maako e ardiiɓe maako nani bolle Uriya, laamiiɗo ɗaɓɓi mbarugo mo. Ammaa Uriya maati haala man, hultori, doggi haa Misra. 22 Nden laamiiɗo Yooyakim neli Elnatan ɓii Akbor bee worɓe woɗɓe haa Misra. 23 Ɓe ngaddi Uriya diga ton, ɓe njahri mo yeeso laamiiɗo Yooyakim. Kaŋko o umri mbarugo mo e uwugo mo caka yimɓe leesɓe. 24 Ahikam ɓii Sagan seeti Yeremiya, ngam taa ɓe ndokka mo haa juuɗe yimɓe, ɓe mbara mo.

Yeremiya 27

Alaama kaɓɓirgal ga'i

27:1 Yoo, nde Sedekiya ɓii Yusiya fuɗɗi laamaago nder lesdi Yahuuda, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya. 2 Ndaa ni o wi'i mo: "Huuwan hoore ma kaɓɓirgal e ɓoggi, wallin ngal dow daande ma. 3 Nden neldu habaru haa laamiiɓe Edoom e Mo'ab e Ammoon e Tirus e Sidon, bee kunduɗe nelaaɓe maɓɓe warɓe haa Urusaliima ngam laarugo laamiiɗo Sedekiya. 4 Yeccu ɓe: Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila umri on wi'ugo jaagorɓe mon: 5 Min bee baawɗe am mawɗe e juŋŋgo am fortaaŋgo tagrumi lesdi e yimɓe e dabbaaji, ko woni dow lesdi fuu. Mi hokkan ɗum haa juŋŋgo mo muuymi ɗum. 6 Min mi hokki ummaatooje ɗe'e fuu haa juŋŋgo suka am Buutunasar, laamiiɗo Baabila. Mi wartiri koo kuuje ladde boo maccuɓe maako. 7 Ummaatooje fuu ɗowtanto mo. Ɗe ɗowtanto ɓiɗɗo maako e taaniraawo maako boo, sey to saa'i wari haa ummaatooje ɗuuɗɗe e laamiiɓe mawɓe ɗowtina ummaatoore maako, kayre boo. 8 "To ummaatoore wonde malla laamu salake ɗowtanaago Buutunasar, laamiiɗo Baabila, jaɓaay kaɓɓirgal laamu maako, nden kam mi hiitoto ummaatoore maajum bee konu e weelo e nyawu kalluŋgu, sey to mi hokki nde pat haa juŋŋgo maako. 9 Taa nanane annabo'en mon, koo waɗooɓe hatti, koo hoyɗooɓe, koo alfooɓe, koo hiila'en wi'anɓe on: On ɗowtantaako laamiiɗo Baabila. 10 Ɓe ɗon mbaɗa on annabaaku fewre haa ɓe ndaayna on e lesdi mon, haa mi riiwa on, on kalka. 11 Ammaa to ummaatoore jaɓi kaɓɓirgal laamiiɗo Baabila, ɗowtanake mo, nden kam mi accan nde nde tokko remugo lesdi maare, nde jooɗo ton." 12 Yeremiya wi'i habaru maajum boo haa noppi Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda. O wi'i: "Njaɓe kaɓɓirgal laamiiɗo Baabila dow daaɗe mon, ɗowtane mo, kaŋko e yimɓe maako, nden on ngeeɗan. 13 Walaa haaje on maaya, an e yimɓe ma, bee kaafahi e weelo e nyawu kalluŋgu. Ngam Jawmiraawo wi'i kanjum laatanto ummaatoore koondeye nde sali ɗowtanaago laamiiɗo Baabila. 14 Taa nanane bolle annabo'en wi'anɓe on: On ɗowtantaako laamiiɗo Baabila. Ngam ɓe ɗon mbaɗa on annabaaku fewre. 15 Jawmiraawo nelaay ɓe, ɓe ɗon pewa bee innde maako, haa o riiwa on, on kalka, onon e annabo'en mon fewanɓe on. Non Jawmiraawo wi'i." 16 Nden Yeremiya wolwani liman'en e yimɓe fuu: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Taa nanane bolle annabo'en mon waɗanɓe on annabaaku ni'i: Yeeso seɗɗa ɓe ngartiran kuuje suudu Jawmiraawo diga Baabila. Ɓe ɗon pewana on. 17 Taa nanane ɓe. Ɗowtane laamiiɗo Baabila, nden on ngeeɗan. Walaa haaje berniwol ngol laato bille. 18 To kamɓe ɓe laatake annabo'en fakat, to wolde am ɗon wondi bee maɓɓe, sey ɓe toro yam min Jawmiraawo honooɓe asama, ngam taa kuuje luttuɗe nder suudu am e nder saare laamiiɗo Yahuuda e nder Urusaliima njahre haa Baabila. 19-20 (Saa'i Buutunasar, laamiiɗo Baabila eggini Yekoniya ɓii Yooyakim, laamiiɗo Yahuuda, e mawɓe Yahuuda e Urusaliima fuu haa Baabila, o acci daŋraŋge, e ko wi'ete weendu njamndi mboɗeeri, e jo''inirɗi, e kuuje goɗɗe nder suudu Jawmiraawo.) 21 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i dow kuuje luttuɗe nder suudu Jawmiraawo e nder saare laamiiɗo Yahuuda e nder Urusaliima fuu: 22 Konne'en egginan ɗe haa Baabila. Ton ɗe ngonan, sey to mi yaali ɗe fahin. Nden mi hooran ɗe haa nokkuure nde'e."

Yeremiya 28

Yeremiya e annabi Hananiya

28:1 Too, hitaande ndeya go, waato nder nduuɓu Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda, nayaɓu, nder lewru jowaɓru, annabi Hananiya ɓii Ajuru mo wuro Gibiyon wolwani Yeremiya nder suudu Jawmiraawo. Yeeso liman'en e yimɓe fuu o wi'i mo: 2 "Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: Mi yewan kaɓɓirgal laamiiɗo Baabila. 3 Hiddeko duuɓi ɗiɗi timma, kooranmi kuuje suudu am fuu haa nokkuure nde'e. Kuuje maajum, Buutunasar, laamiiɗo Baabila hooci ɗe haa ɗo, yahri ɗe haa Baabila. 4 Mi hooran boo Yekoniya ɓii Yooyakim, laamiiɗo Yahuuda, e egginaaɓe diga Yahuuda haa Baabila fuu. Ngam mi yewan kaɓɓirgal laamiiɗo Baabila. Non Jawmiraawo wi'i." 5 Annabi Yeremiya jaabi annabi Hananiya yeeso liman'en e yimɓe dariiɓe nder suudu Jawmiraawo fuu. 6 O wi'i: "Aamiina, Jawmiraawo waɗ ɗum! Jawmiraawo tabitin annabaaku maaɗa, hoora kuuje suudu muuɗum e egginaaɓe fuu diga Baabila haa ɗo. 7 Ammaa dey, nan wolde nde mbi'an mi haa noppi maaɗa e noppi yimɓe fuu: 8 Annabo'en aartuɓe en, kamɓe boo ɓe mbaɗi annabaaku dow lesɗe ɗuuɗɗe e laamuuji mawɗi. Ɓe mbolwi haala konu e sarru e nyawu kalluŋgu. 9 Ammaa mo waɗi annabaaku jam ­- to jam maajum wari, nden kam koomoy anndan o annaboojo mo Jawmiraawo neli ɗum fakat." 10 Annabi Hananiya hooci kaɓɓirgal dow daande annabi Yeremiya, yewi ngal. 11 Nden o wolwi yeeso yimɓe fuu: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Bana ni ngewanmi kaɓɓirgal ngal Buutunasar, laamiiɗo Baabila wallini dow ummaatooje fuu, hiddeko duuɓi ɗiɗi timma." Yeremiya dilli. 12 Ɓaawo annabi Hananiya hooci kaɓɓirgal dow daande annabi Yeremiya, yewi ngal, neeɓaay wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, o wi'i mo: 13 "Yah yeccu Hananiya: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: A yewi kaɓɓirgal ngal leggal, ammaa kaɓɓirgal ngal njamndi ɗon haa pellel maagal. 14 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: Mi wallini kaɓɓirgal ngal njamndi dow ummaatooje fuu ngam ɗe ɗowtano Buutunasar, laamiiɗo Baabila. Koo kuuje ladde boo ɗowtanto mo." 15 Nden annabi Yeremiya wi'i annabi Hananiya: "Nan le, Hananiya! Jawmiraawo nelaay ma. A ɗon esta yimɓe ɓe nuɗɗina fewre. 16 Ngam maajum, ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi sottinan ma e lesdi ndi. Hitaande nde'e a maayata, ngam a waaji tuurtol dow Jawmiraawo." 17 Annabi Hananiya maayi hitaande maajum, nder lewru joweeɗiɗawru.

Yeremiya 29

Bataakewol Yeremiya haa Yahuudu'en nder Baabila

29:1 Yoo, annabi Yeremiya windi bataakewol haa luttuɓe ndotti'en e liman'en, e annabo'en, e yimɓe ɓe Buutunasar egginno diga Urusaliima haa Baabila. 2 O windi ngol ɓaawo laamiiɗo Yekoniya e daada mum, e saraaki'en mum, e ardiiɓe Yahuuda e Urusaliima, e kila'en e worɓe waɗooɓe sanaa'a fuu ndilli. 3 Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda neli Elaasa ɓii Safan e Gemariya ɓii Hilkiya haa Buutunasar, laamiiɗo Baabila. Kamɓe ɓe njahri bataakewol go. Ndaa bolle maagol: 4 "Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i egginaaɓe ɓe o yahri haa Baabila bee juŋŋgo Buutunasar: 5 Mahe cuuɗi, njooɗe nder ton. Mbaɗe cirakaaji, nyaame ko mawnata nder maaji. 6 Te'e rewɓe, ndanyde ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. Te'ane ɓiɓɓe mon worɓe, te'ne ɓiɓɓe mon rewɓe, ngam haa kamɓe boo ɓe ndanyda ɓikkoy. Ɓesde haa Baabila, taa uste. 7 Ɗaɓɓite jam berniwol ngol njahrumi on, toreeɗam ngam maagol. Ngam to ngol heɓi jam, onon boo on keɓan jam. 8 Min Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila, mi wi'i on: Taa acce annabo'en wonɓe caka mooɗon malla waɗooɓe hatti esta on, taa nanane koyɗi ɗi ɓe koyɗata. 9 Ɓe ɗon mbaɗa on annabaaku fewre bee innde am, min mi nelaay ɓe ­- non Jawmiraawo wi'i. 10 "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: To duuɓi Baabila cappanɗe joweeɗiɗi timmi, mi yaalan on fahin. Nden mi timminan wolde am woonde haa mi hoora on haa lesdi mon. 11 Min feere am mi anndi nufooji am dow mooɗon. Mi ɗon nufano on jam, naa sarru, haa mi timmina ko on tammoto ­- non Jawmiraawo wi'i. 12 On ewnoto yam, on ngaran ngam on toro yam, min boo mi jaɓan tornde mooɗon. 13 On ɗaɓɓitittam, on tawatam boo, ngam on ɗaɓɓitittam bee ɓernde woore. 14 Fakat on tawatam ­- non Jawmiraawo wi'i. Mi timminan yaŋgada mooɗon, mi mooɓta on nder ummaatooje e nokkuuje haa ndiiwmi on fuu, mi hoora on haa lesdi ndi njooɗinooɗon hiddeko mi daha on. 15 "On ɗon mbi'a Jawmiraawo hokki on annabo'en haa Baabila. 16 Nane ko Jawmiraawo wi'i dow laamiiɗo jooɗiiɗo dow leeso laamu Daawuda e bandiraaɓe mon luttuɓe haa Urusaliima ɓe ndillidaay eggineeki bee mooɗon. 17 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Mi nelan kaafahi e weelo e nyawu kalluŋgu caka maɓɓe. Mi laatinan ɓe bana ibbe nyolɗe ɗe yimɓe ngiɗaa nyaamugo. 18 Mi tokkorto ɓe bee kaafahi e weelo e nyawu kalluŋgu, mi laatina ɓe nyidduɓe haa laamuuji duniyaaru fuu. Kootoy haa caŋkitanmi ɓe, yimɓe kultoran, kulan, njancan ɓe, naalan bee innde maɓɓe. 19 Kanjum fuu ɗum laatoto ngam ɓe nananaay bolle am ɗe tokkiimi neldugo haa maɓɓe bee kunduɗe sukaaɓe am annabo'en, ɓe cali nanugo ­- non Jawmiraawo wi'i. 20 Ammaa onon egginaaɓe ɓe ngurtinmi Urusaliima, njahrumi haa Baabila bee juŋŋgo Buutunasar, sey on nana ko mbi'anmi on, min Jawmiraawo." 21 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i dow Akab ɓii Kolaya, e Sedekiya ɓii Ma'aseya, waɗanɓe on annabaaku fewre bee innde maako: "Mi hokki ɓe haa juŋŋgo Buutunasar, laamiiɗo Baabila, haa o mbara ɓe yeeso gite mon. 22 To goɗɗo nder egginaaɓe diga Urusaliima haa Baabila yiɗi naalugo goɗɗo feere, o wi'an: Jawmiraawo laatin ma bana Sedekiya e Akab ɓe laamiiɗo Baabila sa'i bee yiite. 23 Kanjum woni kiita maɓɓe, ngam ɓe kuuwi cemtiniiɗum nder Isra'iila, ɓe mbaɗi njeenu, ɓe mbolwi pewe bee innde am. Ɓe luuti muuyo am, min mi anndi, mi seedoto dow maɓɓe ­- non Jawmiraawo wi'i."

Bataakewol Semaya

24 "An Yeremiya, yeccu Semaya Nehelamiijo: 25 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: A neldi bataakeeji bee innde maaɗa haa yimɓe Urusaliima, non boo haa limanjo Sefaniya ɓii Ma'aseya e liman'en fuu. Nder bataakeeji man a wi'i Sefaniya: 26 Jawmiraawo darni ma a limanjo haa pellel Yooyada, a hooreejo haa suudu Jawmiraawo. Ɗum kuugal maaɗa a naŋga koomoy ginnaaɗo baɗanɗo annabaaku, a nastina mo nder tiggirgal, bee njamndi taarotoondi daande maako. 27 Koni a felaay Yeremiya mo Anatot mo wolwani on bana annaboojo? 28 Jonta boo o neldi min habaru haa Baabila, o windi: Kaɓɓorli mon nduuran, ngam maajum mahe cuuɗi, njooɗe nder ton, mbaɗe cirakaaji, nyaame ko mawnata nder maaji." 29 Limanjo Sefaniya jaŋgi bataakewol maajum haa noppi annabi Yeremiya. 30 Nden wolde Jawmiraawo warani Yeremiya o wi'i: 31-32 "Neldu habaru haa egginaaɓe fuu, yeccu ɓe: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i dow Semaya Nehelamiijo: Mi hiitoto mo e danygol maako. Mi nelaay mo, ammaa o wolwani on bana annaboojo, o esti on haa on nuɗɗina fewre. Mi accantaa mo danygol caka mooɗon, o meeɗataa yi'ugo booɗɗum ko kuuwananmi yimɓe am, ngam o waaji tuurtol dow am", non Jawmiraawo wi'i.

Yeremiya 30

Ko Jawmiraawo iinani danygol Yakubu

30:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya. 2 Ndaa ni Jawmiraawo, Allah Isra'iila wi'i: "Windu bolle ɗe mbi' ma mi fuu haa deftere. 3 Ngam saa'i ɗon wara haa mi timmina yaŋgada yimɓe am Isra'iila'en e Yahuudu'en. Mi hooran ɓe haa lesdi ndi marnumi kaakaaji maɓɓe", non Jawmiraawo wi'i. 4 Ndaa ko Jawmiraawo wi'i dow Isra'iila e Yahuuda: 5 "Mi nani wookaandu kultoreeŋgol e kulol, ngam kisndam woodaa. 6 Numte: Goɗɗo gorko meeɗi ɓesnugo na? Ngam ɗume mi ɗon yi'a worɓe fuu bee juuɗe maɓɓe dow keesi maɓɓe, kal kal bee debbo ɓesnanɗo? Ngam ɗume geese maɓɓe purɗi? 7 Kayto! nyalaade hulniinde ɗon wara, walaa ko nandi bee maare. Ɗum wakkati ɓillaare ngam danygol Yakubu, ammaa ɓe kisan nde." 8 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Nyalaade maajum ngewanmi kaɓɓirgal dow daaɗe maɓɓe, mi seeka callalluuji maɓɓe, ngam taa ɓe tokko ɗowtanaago jananɓe. 9 Ammaa ɓe ɗowtanto Allah Jawmiraawo maɓɓe e laamiiɗo maɓɓe Daawuda mo umminanmi ngam maɓɓe. 10 Onon danygol suka am Yakubu, taa kule. Onon yimɓe Isra'iila, taa kultore. Ndaa mi hisnan on e lesdi ndaayiindi ndi laatiiɗon haɓɓaaɓe nder muuɗum. Danygol Yakubu wartan, jooɗoto bee jam e de'ere, walaa kulnanɗo ɓe." 11 Jawmiraawo wi'i: "Mi ɗon wondi bee mooɗon ngam hisnugo on. Mi nattinan ummaatooje fuu haa caŋkitmi on. Ammaa onon, mi nattintaa on. Mi eltan on fakat, ammaa mi eltan on deydey, naa bee caatal", non Jawmiraawo wi'i. 12 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i yimɓe muuɗum: "Kuuduuje mon nyawndataako, walaa hurgaago ngam piyɗe mon. 13 Walaa paaleteeɗo on, walaa lekki ngam ɓuule mon, walaa nyawndaago. 14 Yiɗɓe on fuu ngejjiti on, acci faaleego on. Mi fiyi on bana konneejo fiyrata, mi ɓocci on naawɗum masin, ngam halleende mon mawni, hakkeeji mon ɗuuɗi. 15 Koni mboyoton ngam piyɗe mon, ngam kuuduuje mon nyawndataako? Mi huuwi on ɗum, ngam halleende mon mawni, hakkeeji mon ɗuuɗi. 16 Ammaa moɗooɓe on, woɗɓe moɗan ɓe. Ɓillooɓe on ɓe egginteeɓe. Jaɓtooɓe on, woɗɓe njaɓtan kuuje maɓɓe. Wilooɓe on boo, mi nelan woɗɓe ngam wilugo cuuɗi maɓɓe. 17 Min mi yamɗitinan on, mi hurga kuuduuje mon, koo to konne'en mon ɗon mbi'a: Siyona wudinaama, walaa paaleteeɗo ngol." Non Jawmiraawo wi'i. 18 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Mi timminan yaŋgada danygol Yakubu, mi enɗa ci'e maɓɓe fuu. Ɓe nyiɓto berniwol koogole, ɓe mbo''itina saare koondeye. 19 Yimɓe jooɗotooɓe ton ngiman maŋgtooje, koolan bee seyo. Mi ɗuɗɗinan ɓe, ɓe ustataako. Mi teddinan ɓe, ɓe leestataa. 20 Danygol Yakubu sembiɗan bana naane, mooɓtorde maɓɓe tabitan yeeso am. Mi hiitoto ɓillooɓe ɓe fuu. 21 Hooreejo maɓɓe iwan caka maɓɓe, goɗɗo ummaatoore maɓɓe laamanto ɓe. Mi ewnoto mo haa o ɓadito yam. Moy hulataa ɓaditaago yam? 22 Kamɓe ɓe laatoto yimɓe am, min boo mi laatoto Allah maɓɓe", non Jawmiraawo wi'i. 23-24 Tikkere Jawmiraawo woni hendu saatundu, nde duluuru ukkotoondu dow ko'e halluɓe. Nde jinnataa, sonaa o timmina ko o annini fuu. Haa timmoode balɗe, yimɓe maako paaman ɗum laaɓɗum.

Yeremiya 31

Gartuki Isra'iila

31:1 Jawmiraawo wi'i: "Saa'i ɗon wara haa mi laato Allah ngam le'i Isra'iila fuu, kamɓe boo ɓe laato yimɓe am. 2 Yimɓe daɗɓe kaafahi keɓi mo''ere nder ladde. Nde Isra'iila ɗaɓɓiti siwtaare, 3 mi waŋgani ɓe diga daayiiɗum. Onon yimɓe am, mi yiɗi on diga ɓooyma, ngam maajum mi ɗon tokko mo''ango on. 4 Mi darnitan on haa on ndaro. On ngurtoto fahin bee bawɗi, on ngama bee seyo. 5 On njubo gese inabooje fahin dow kooseeje Samariya, remooɓe ɗe nyaama ko ɓe njubi. 6 Fakat saa'i ɗon wara haa aynooɓe dow kooseeje Efrayim ewno: Umme, njehenma Siyona haa Allah Jawmiraawo men." 7 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Ceye ngam daliila Yakubu, mbelmbelte ngam ummaatoore ɓurnde mawnugo. Ngime maŋgtoore: Jawmiraawo hisni yimɓe muuɗum, luttuɓe Isra'iila. 8 Ndaa, mi ɗon wadda ɓe diga lesdi woyla, mi ɗon mooɓta ɓe haa keerol duniyaaru ɓurŋgol daayaago. Ɓumɗo e boosɗo ɗon ngarda bee maɓɓe, reedu'en e ɓesnanɓe fuu, mooɓtorde mawnde ɗon warta haa ɗo. 9 Ɓe ɗon ngara bee bojji, ɓe ɗon toro yam saa'i mi ɗon ɗowa ɓe. Mi ɗon yahra ɓe haa maaje ndiyam, dow laawol booɗŋgol ngam taa ɓe pergo. Ngam mi laatani Isra'iila bana baaba, Efrayim boo woni afo am." 10 Onon ummaatooje, nane koŋgol Jawmiraawo, anndine ngol haa duuɗe daayiiɗe. Mbi'e: "Mo saŋkiti Isra'iila'en, mooɓtan ɓe, aynan ɓe bana gaynaako aynirta tokkere mum." 11 Jawmiraawo rimɗini yimɓe Yakubu, hisni ɓe juŋŋgo ɓurɗo ɓe sembe. 12 Ɓe ngaran, ɓe mbelmbelta dow hooseere Siyona, ɓe ceyorto dokke Jawmiraawo: gawri e inaboojam e nebbam e baali e na'i. Ɓe laatoto bana jarne booɗɗe, ɓerɗe maɓɓe meetataa torraago. 13 Nden faanyɓe ngaman bee seyo, suka'en e ndotti'en fuu ceyoto. Jawmiraawo wi'i: "Mi de'itinan ɓe, haa bojji maɓɓe laato seyo, torra ɓerɗe maɓɓe laato welwelo. 14 Mi haarnan liman'en bee nyaamdu fayndu, mi hebbinan yimɓe am fuu bee kuuje booɗɗe", non Jawmiraawo wi'i.

No Jawmiraawo hinnorto Isra'iila

15 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Hoolo ummi haa Rama, hoolo bojji kaaɗɗi. Rahiilu ɗon woya ɓikkoy muuɗum. O sali de'itineego, ngam koy ngoodaa." 16 Jawmiraawo wi'i: "Accu woyugo e rufugo gonɗi! Mbarjaari torra ma ɗon, ɓikkoy ma ngartan diga lesdi konne'en. 17 Yeeso ɗo, tammunde ɗon ngam maaɗa, ɓikkoy ma ngartan saare", non Jawmiraawo wi'i. 18 "Mi nani yimɓe Efrayim ɗon mboya: Ya Jawmiraawo, min laati bana ga'i ɗi mboowaay remugo, ammaa a elti min. Lortin min, nden min lortoto, ngam an woni Allah Jawmiraawo amin. 19 Min ngayliti, min acci ma, ammaa jonta min ɗon mimsito. Min keɓti hakkiilo, ngam maajum min tuubi. Min ɗon cemta, min ɗon tosko, ngam min mbaɗi aybe, saa'i min derke'en tawon. 20 "An Efrayim, a ɓiɗɗo am marɗo saman, a ɓiŋgel am giɗaaŋgel. Koondeye mi wolwata innde ma, mi siftoran no mi yiɗiri ma. Ngam maajum ɓernde am ɗon waylo nder am, mi hinnoto ma fakat", non Jawmiraawo wi'i. 21 "Darnu alaamaaji, jo''in maandorɗe haa buuwol. Heɓtu laawol ngol ndilluɗa. Wartu, Isra'iila, wartu haa berniiji maaɗa. 22 Ndey on accata yiilaago, onon tuurtuɓe? Ndaa, min Jawmiraawo mi tagi goɗɗum kesum haa duniyaaru: Debbo tampuɗo sembiɗan bana gorko."

Hayru yimɓe Allah ngaranŋgu

23 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: "To mi hoori yimɓe haa lesdi maɓɓe, ɓe mbi'an fahin nder gure Yahuuda: Jawmiraawo barkiɗin hooseere Urusaliima seniinde, jooɗorde kisndam. 24 Yimɓe njooɗoto nder lesdi Yahuuda e nder gure maari fuu, hawtaade bee remooɓe e waynaaɓe bee tokke maɓɓe. 25 Mi sembiɗinan koomoy comɗo, mi haarnan koomoy beelaaɗo bee nyaamdu. 26 Nden koomoy wi'an: Mi ɗaani, mi fini, tawmi: Ɗoyŋgol am weli." 27 Jawmiraawo wi'i: "Saa'i ɗon wara haa mi hebbina lesdi Isra'iila e lesdi Yahuuda bee yimɓe e dabbaaji. 28 Bana mi tiɗɗiniri ɗoofugo e yibbingo e fusugo e halkugo e wonnugo, bana non mi tiɗɗiniran nyiɓtaago e ɗisugo ɓe", non Jawmiraawo wi'i. 29 "Saa'i maajum ɓe meetataa wi'ugo: Baabiraaɓe muri lammuɗum, nyi'e ɓikkoy mbaati. 30 Naa non, ammaa koomoy muri lammuɗum, nyi'e maako tan mbaatan. Koomoy maayan ngam hakkeeji muuɗum tan." 31 Jawmiraawo wi'i: "Saa'i ɗon wara haa mi haɓɓa alkawal kesal bee yimɓe Isra'iila e Yahuuda. 32 Ngal laatataako bana alkawal ngal kaɓɓumi bee kaakaaji maɓɓe saa'i mi naŋgi juuɗe maɓɓe ngam wurtingo ɓe lesdi Misra. Koo mi laati jawmu maɓɓe, kamɓe ɓe pisti alkawal bee am. 33 Ammaa to saa'i maajum wari, mi haɓɓan alkawal bee yimɓe Isra'iila bana ni'i: Mi nastinan tawreeta am nder hakkiilooji maɓɓe, mi windan ka haa ɓerɗe maɓɓe. Min mi laatoto Allah maɓɓe, kamɓe boo ɓe laatoto yimɓe am. 34 Walaa haaje goɗɗo ekkitina keeddiɗɗum malla deerɗum, wi'a mo: Anndu Jawmiraawo. Ngam ɓe fuu ɓe anndatam, diga leesɗo maɓɓe haa mawɗo maɓɓe. Ngam mi yaafoto aybeeji maɓɓe, mi meetataa siftorgo hakkeeji maɓɓe", non Jawmiraawo wi'i. 35 Jawmiraawo jo''ini naaŋge ngam yaynugo nyalawma, lewru e koode boo ngam yaynugo jemma. O ɗon ummina mbeela haa ?uuge maaga koola. Innde maako Jawmiraawo honooɓe asama. 36 Kaŋko o wi'i: "Sonaa to umrooje tageefo cotti yeeso am, ummaatoore Isra'iila tabitan haa foroy. 37 To goɗɗo waawi foondugo asamanji e wiɗitaago caɓɓaaje lesdi, nden kam mi wudinan yimɓe Isra'iila ngam kuuɗe maɓɓe fuu", non Jawmiraawo wi'i. 38 "Saa'i ɗon wara nde yimɓe nyiɓtoto berniwol ngol fuu, diga suudu Hananiyel towndu haa dammugal seɓatto", non Jawmiraawo wi'i. 39 "Diga ton keerol hiirnaaŋge yahan haa yotto towndiire Gareb, nden ngol leloto, ngol yahan Go'a. 40 Nden keerol tokkoto waadiwol ngol ɓe ngudinta nyawmanɗe e ndoondi, ngol tokkoto fuu haa yotto maayel Kederon, haa yotto dammugal pucci haa fuunaaŋge. Berniwol ngol fuu laatoto cenaaŋgol ngam Jawmiraawo, ngol meetataa yibbineego koo halkugo."

Yeremiya 32

Alaama coggu ngesa

32:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya nder nduuɓu Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda, sappowu. Ɗum nduuɓu Buutunasar, laamiiɗo Baabila, sappo e joweetataɓu. 2 Saa'i maajum sooje'en laamiiɗo Baabila taari Urusaliima. Annabi Yeremiya o kaɓɓaaɗo nder saare aynooɓe laamorde. 3 Laamiiɗo Sedekiya haɓɓi mo ton, wulli mo ngam Yeremiya waɗno annabaaku: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi hokkan berniwol ngol haa juŋŋgo laamiiɗo Baabila, o nyaama ngol. 4 Laamiiɗo Sedekiya daɗataa Kaldiya'en, ammaa o yanan haa juŋŋgo laamiiɗo Baabila, o laaran mo yeeso bee yeeso, o wolidan bee maako. 5 Kaŋko o egginan Sedekiya haa Baabila. Ton o jooɗoto haa saa'i mi hakkilanta mo fahin. Koo to on kaɓi bee Kaldiya'en, on keɓataa jaalorgal sam." 6 Too, Yeremiya wi'i: "Wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 7 Hananiyel ɓii bappa ma Sallum, waran haa maaɗa, wi'an: Soodu ngesa am haa Anatot, ngam an woni bandam ɓadiiɗo, mo aartata soodugo. 8 Ɗum laati bana Jawmiraawo wi'no. Hananiyel, ɓii bappa am wari haa saare aynooɓe laamorde, wi'i yam: Soodu le ngesa am haa Anatot nder lesdi Benyamin, ngam an woodi baawɗe coottuki. Soodu ka ngam hoore maaɗa. Bana ni anndirmi ɗum wolde Jawmiraawo on. 9 Mi soodi ngesa man haa Anatot e juŋŋgo Hananiyel, ɓii bappa am, mi awnani mo ceede cardi sappo e joweeɗiɗi. 10 Mi windi ɗereewol coggu, mi maɓɓi ngol bee taari e lamba halagaare, mi seedni ngol bee seedooɓe, mi awni ceede man dow awnorɗum. 11 Nden mi hoo'i ɗereewol maɓɓaaŋgol e misaaluwol maagol maɓɓitiiŋgol. 12 Mi hokki ɗiɗi fuu haa juŋŋgo Baruku ɓii Neriya ɓii Makseya, yeeso gite Hananiyel ɓii bappa am, e seedooɓe waɗɓe juuɗe muuɗum'en haa les ɗereewol coggu, e Yahuudu'en jooɗiiɓe ton nder saare fuu. 13 Nden mi umri Baruku yeeso maɓɓe, mi wi'i: 14 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: Hoo'u ɗereeji coggu ɗi'i, maɓɓaaŋgol e misaaluwol maagol maɓɓitiiŋgol, res ɗi nder mbulku, ngam haa ɗi tabita duuɓi ɗuuɗɗi. 15 Ngam min Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila, mi wi'i: Yimɓe meetan soodugo cuuɗi e gese e gese inabooje nder lesdi ndi'i."

Tornde Yeremiya

16 "Ɓaawo mi hokki Baruku ɓii Neriya ɗereewol coggu go, mi tori Jawmiraawo: 17 Ya Allah Jawmiraawo, an a tagi asama e lesdi bee baawɗe ma mawɗe e juŋŋgo ma fortaaŋgo. Walaa ko salori ma. 18 A ɗon mo''ana ujineeje, a ɗon hiito aybe baabiraaɓe haa ɓiɓɓe maɓɓe. An woni Allah mawɗo, baawɗo, innde ma Jawmiraawo honooɓe asama. 19 A mawɗo nder anniyaaji ma e nder kuuɗe ma. Gite ma ɗon ndaara laabi ɓiɓɓe Aadama fuu, ngam a warjo koomoy fodde laabi mum e kuuɗe mum. 20 A huuwi kaayeefiiji nder lesdi Misra. A ɗon tokko huuwugo ɗi haa warugo hande, nder Isra'iila e nder ummaatooje goɗɗe. Jonta yimɓe anndi innde ma kootoy fuu. 21 A hulni konne'en amin bee kaayeefiiji. Bee juŋŋgo ma sembiɗŋgo fortaaŋgo ngurtinɗa yimɓe ma Isra'iila'en e lesdi Misra. 22 A hokki ɓe lesdi ndi'i, keewndi kosam e njumri, bana a hunorani kaakaaji maɓɓe. 23 Ammaa nde ɓe nasti ndi, ɓe mari ndi, ɓe ɗowtanaaki ma, ɓe tokkaaki tawreeta ma. A umruno ɓe kuuje ɗuuɗɗe, ammaa ɓe kuuwaay kooɗume. Ngam maajum a ukkani ɓe sarru ngu fuu. 24 "Ndaa, Kaldiya'en mbaagi lesdi haa yotti mahol berniwol, ɓe ɗon kaɓda ngam ɓe nyaama ngol. Ngol yanan haa juuɗe maɓɓe ngam daliila kaafahi e weelo e nyawu kalluŋgu. Ko mbi'ɗa fuu ɗum laati, a ɗon yi'a ɗum. 25 Ammaa bee non fuu, ya Jawmiraawo, a wi'i mi sooda ngesa bee ceede haa gite seedooɓe, koo ngam a hokki berniwol ngol haa juuɗe konne'en." 26 Too, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, o wi'i mo: 27 "Min woni Allah Jawmiraawo ngam yimɓe fuu. Walaa ko salortammi. 28 Ngam maajum ndokkanmi berniwol ngo'ol haa juuɗe Buutunasar, laamiiɗo Baabila, e Kaldiya'en maako, ɓe nyaama ngol. 29 Kaldiya'en haɓɓe bee berniwol, nasta ngol, kuɓɓa yiite nder maagol, ngula ngol bee cuuɗi maagol fuu. Ngam dow cuuɗi fuu yimɓe nguli urle ngam Ba'al, ndufi dokke dufeteeɗe ngam ɗowanteeɓe woɗɓe. 30 Diga fuɗɗam yimɓe Isra'iila e Yahuuda ɗon kuuwa kalluɗum yeeso am. Ɓe ɗon tikkinammi bee waɗugo labbi. 31 Berniwol ngo'ol tikkini yam, ummini ɓernde am, diga nyalaade yimɓe puɗɗi nyiɓugo ngol haa warugo hande. Mi taynori halkugo ngol yeeso am, 32 ngam daliila kalluɗum ko yimɓe Isra'iila e Yahuuda kuuwi fuu. Mi nattinan berniwol, e laamiiɓe maagol, e ardiiɓe, e liman'en, e annabo'en, e yimɓe Yahuuda e Urusaliima fuu. 33 Ɓe ngaylitani yam ɓaawe maɓɓe, naa geese maɓɓe. Koo ngam mi tokki ekkitingo ɓe, ɓe nanaay, ɓe njaɓaay elto. 34 Ko ɓuri hallugo boo, ɓe njo''ini labbi maɓɓe cemtiniiɗi nder suudu ewnoraandu bee innde am, ɓe coɓni ndu. 35 Ɓe mahi kirsirɗe ngam Ba'al nder waadiwol Ɓii-Hinnom, haa ɓe ngula ɓiɓɓe maɓɓe worɓe e rewɓe bana kirsaaɗi ngam lawru Moloko. Min mi umraay ɓe huuwugo ɗum, mi meeɗaay koo numugo ɗum. Ammaa kamɓe ɓe kuuwi cemtiniiɗum ɗu'um, ɓe nastini yimɓe Isra'iila nder hakke."

Ko Jawmiraawo tammini Isra'iila

36 Ndaa ni Jawmiraawo Allah Isra'iila wi'i: "Yeremiya, a yecci yimɓe: Berniwol ngo'ol yanan haa juŋŋgo laamiiɗo Baabila ngam daliila kaafahi e weelo e nyawu kalluŋgu. Ammaa jonta mbi'anmi: 37 Nder tikkere am e ɓernuki am caŋkitmi yimɓe am haa lesɗe fuu. Mi mooɓtan ɓe ton, mi hoora ɓe haa nokkuure nde'e, ɓe njooɗo ɗon bee hoolaare. 38 Nden ɓe laatoto yimɓe am, min boo mi laatoto Allah maɓɓe. 39 Mi hokkan ɓe hakkiilo wooto e laawol ngeendam gootol, haa ɓe kulammi foroy, ɓe keɓa hayru, kamɓe e ɓikkoy maɓɓe. 40 Mi haɓɓan alkawal duumiiŋgal bee maɓɓe, mi accataa woonango ɓe. Mi laatinan ɓe hulɓe yam bee ɓerɗe maɓɓe, ngam taa ɓe loro, ɓe acca yam. 41 Mi seyorto woonango ɓe. Bee ɓernde am e muuyo am fuu tabitinanmi ɓe nder lesdi ndi'i. 42 "Bana njahrumi sarru naawŋgu ngu'u dow yimɓe, bana non ndokkiranmi ɓe kuuje booɗɗe fuu ɗe kunaniimi ɓe. 43 Yeremiya, a wi'i lesdi ndi'i ferwan, walaa yimɓe koo dabbaaji ton, ngam mi hokki ndi haa juuɗe Kaldiya'en. Ammaa yimɓe meetan soodugo gese nder lesdi ndi'i. 44 Ɓe coodan ɗe bee ceede, ɓe ceednan ɗi bee seedooɓe. Ɗum fuu ɗum laatoto nder lesdi Benyamin, e nder gure piltuɗe Urusaliima, e nder gure Yahuuda, non boo nder gure haa kooseeje, e lesdi towndiije, e lesdi fombina. Ngam mi hooran egginaaɓe diga gure ɗe'e fuu", non Jawmiraawo wi'i.

Yeremiya 33

Ko Jawmiraawo ɓesdi tammingo Isra'iila

33:1 Saa'i nde Yeremiya haɓɓaama nder saare aynooɓe laamorde tawon, wolde Jawmiraawo warani mo ɗiɗawre. 2 Jawmiraawo mo tagi duniyaaru, tabitini ndu, mo innde mum Jawmiraawo, kaŋko o wi'i Yeremiya: 3 "Ewnam, mi jaaboto ma, mi anndine kuuje mawɗe kayniiɗe ɗe a meeɗaay anndugo. 4-5 Min Jawmiraawo, Allah Isra'iila mi wi'i: Kaldiya'en ngibbinan cuuɗi Urusaliima e saare laamiiɗo Yahuuda. Gurtaaki mon ngam haɓre bee kuuje kipporɗe ɗe ɓe ɓadini haa berniwol, nafataa. Ɗum hebbinanno berniwol bee ɓalli yimɓe ɓe mbaranmi nder tikkere am e ɓernuki am. Mi suddi yeeso am, taa mi yi'a berniwol ngo'ol ngam daliila kalluɗum ko yimɓe maagol kuuwi fuu. 6 Ammaa mi hurgan ngol, mi yamɗitinan ngol. Mi yamɗitinan yimɓe maagol, mi seyna ɓe bee jam e hoolaare. 7 Mi timminan yaŋgada Yahuuda e Isra'iila, haa mi wo''itina ɓe bana naane. 8 Mi laɓɓina ɓe e aybeeji maɓɓe ɗi ɓe mbaɗi dow am, mi yaafo hakkeeji maɓɓe e tuurtol maɓɓe. 9 Urusaliima laatanto yam daliila seyo e tedduŋgal e fawne. Ummaatooje duniyaaru fuu kulan, ndiwnan to ɓe nani habaru kuuje booɗɗe ɗe kuuwananmi yimɓe Urusaliima, e jam ko ndokkanmi ɓe." 10 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe mbi'i nokkuure nde'e ferwi, walaa yimɓe koo dabbaaji ton. Gooŋga, gure Yahuuda e laabi Urusaliima perwi, walaa yimɓe koo dabbaaji ton. Ammaa haa nokkuuje ɗe'e on nanan fahin 11 hoolo seyo e welwelo, e daande ɓaŋɗo e daande ɓaŋgeteeɗo. On nanan gimi waddooɓe kirseteeɗi ngam yettugo Jawmiraawo nder suudu maako. Ɓe mbi'an: Ngette Jawmiraawo honooɓe asama, ngam o booɗɗo, hinnuye maako ɗon haa abada. Ngam mi wo''itinan lesdi ndi'i bana naane", non Jawmiraawo wi'i. 12 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Haa nokkuure ferewnde nde'e nde walaa yimɓe koo dabbaaji, durduɗe laatoto fahin haa waynaaɓe ndura tokke muuɗum'en. 13 Nder gure fuu, dow kooseeje, haa lesdi towndiije, haa lesdi fombina, nder lesdi Benyamin, nder gure piltuɗe Urusaliima, e nder gure Yahuuda, waynaaɓe liman dammooji muuɗum'en fahin", non Jawmiraawo wi'i. 14 Jawmiraawo wi'i: "Saa'i ɗon wara haa mi timmina ko mi tammini yimɓe Isra'iila e Yahuuda. 15 Saa'i maajum umminanmi goɗɗo mo asŋgol Daawuda bee gooŋga. Kaŋko o waɗan kiita ngooŋɗuka ndarnuka nder lesdi. 16 Saa'i maajum Yahuuda hisan, Urusaliima boo jooɗoto jam. Yimɓe ndokkan ngol innde Jawmiraawo-hisni-en. 17 Min Jawmiraawo mi wi'i: Foroy goɗɗo asŋgol Daawuda jooɗoto dow leeso laamu Isra'iila. 18 Haa foroy liman'en ɓe lenyol Lewi ndaroto yeeso am ngam lii'aago guleteeɗi, e dokke nyaamdu, e kirseteeɗi." 19 Too, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, 20 o wi'i mo: "On mbaawataa fistugo alkawal am bee nyalawma, koo alkawal am bee jemma, haa ɗe acca laataago nder wakkati maaje. 21 Bana non boo alkawal am bee suka am Daawuda fistataake, haa goɗɗo asŋgol maako acca laamaago dow leeso laamu maako, e alkawal am bee liman'en Lewiŋko'en huuwanooɓe yam. 22 Mi ɗuɗɗinan asŋgol suka am Daawuda, e limgal liman'en Lewiŋko'en huuwanooɓe yam, ɓe ɗuuɗira bana koode asama malla njaareendi maayo, walaa mo limata ɗe." 23 Wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, o wi'i mo: 24 "A nani ko yimɓe mbi'ata na? Ɓe ɗon mbi'a: Jawmiraawo wudini yimɓe Isra'iila e Yahuuda ɓe o suɓi naane bana ummaatoore. 25 Ammaa min Jawmiraawo mi haɓɓi alkawal bee nyalawma e bee jemma, mi waɗi umrooje ngam asama e lesdi. 26 Fakat bana mi tabitini ɗum, mi jogoto alkawal am bee danygol Yakubu e suka am Daawuda, mi lammina goɗɗo asŋgol Daawuda dow danygol Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu. Ngam mi timminan yaŋgada maɓɓe, mi enɗan ɓe."

Yeremiya 34

Annabaaku dow Sedekiya

34:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya saa'i Buutunasar, laamiiɗo Baabila wardi bee jama'aare konu muuɗum e honooɓe diga ummaatooje ɗe o dooli les laamu maako fuu, ɓe kaɓi bee Urusaliima e gure taariiɗe ngol fuu. 2 Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i Yeremiya: "Yah, yeccu Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi hokkan berniwol ngo'ol haa juŋŋgo laamiiɗo Baabila, ngam o wula ngol bee yiite. 3 An boo a daɗataa mo, ammaa ɓe naŋgan ma, ɓe ndokke haa juŋŋgo maako. A laaran mo yeeso bee yeeso, a wolidan bee maako. Nden a dillan Baabila. 4 An Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda, nan ko Jawmiraawo wi'i dow maaɗa: A maayataa bee kaafahi. 5 A maayan bee jam. Bana yimɓe ngulno urle nde kaakaaji ma laamiiɓe aartuɓe ma maayi, bana non ɓe ngulan urle ngam maaɗa boo. Ɓe mboyan ma: Ayye barkaama! Ndaa ko mbi'mi, min Jawmiraawo." 6 Too, Yeremiya yecci laamiiɗo Sedekiya bolle ɗe'e fuu haa Urusaliima. 7 Saa'i maajum sooje'en laamiiɗo Baabila ɗon kaɓa bee berniwol. Ɓe ɗon kaɓa boo bee Lakis e Aseka, ngam berniiji ɗi'i tan lutti nder berniiji Yahuuda fuu. 8 Fahin wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, ɓaawo laamiiɗo Sedekiya narri bee yimɓe Urusaliima ɓe njoofa jeyaaɓe maɓɓe. 9 Ɓe narri koomoy yoofa maccuɗo mum Ibraniŋkeejo e korɗo mum Ibraniŋkeejo, taa goɗɗo mara banɗum Yahuuduujo. 10 Ardiiɓe e yimɓe fuu tokki narral maajum ngam yoofugo maccuɓe e horɓe muuɗum'en, taa ɓe meeta macciɗingo ɓe. Ɓe kuuwi bana non, ɓe ndimɗini ɓe. 11 Ammaa ɓaawoɗon ɓe ngayliti numooji maɓɓe, ɓe ɗaɓɓiti yoofaaɓe, ɓe macciɗini ɓe kadiboo. 12 Too, saa'i maajum wolde Jawmiraawo warani Yeremiya. 13 Jawmiraawo, Allah Isra'iila wi'i mo: "Mi haɓɓi alkawal bee kaakaaji mooɗon saa'i mi wurtini ɓe lesdi Misra, mi rimɗini ɓe e njeyaaŋgu. Mi umri ɓe, 14 nde duuɓi joweeɗiɗi njaalti fuu, ɓe njoofa bandiraaɓe maɓɓe Ibraniŋko'en soorruɓe ɓe ko'e muuɗum'en, huuwanooɓe ɓe duuɓi joweego. Ammaa kaakaaji mon nananaay yam, ɓe kakkilanaay ko mbi'mi ɓe. 15 Duuraay tawon on tuubi, on kuuwi ko fottani yam bee yoofugo bandiraaɓe mon Yahuudu'en. On kaɓɓi alkawal yeeso am nder suudu ewnoraandu bee innde am. 16 Ammaa jonta on ngayliti numooji mon, on coɓni innde am. Koomoy mooɗon ɗaɓɓiti maccuɗo mum e korɗo mum, on macciɗini ɓe kadiboo, koo on ndimɗinno ɓe. 17 Ngam maajum min Jawmiraawo mi wi'i: On nananaay yam, on njoofaay bandiraaɓe mon Yahuudu'en. Min maa, mi yoofan on fakat. Ammaa mi yoofan on ngam on maaya bee kaafahi e nyawu kalluŋgu e weelo. Mi laatinan on hulniiɓe haa ummaatooje fuu. 18-19 Ardiiɓe Yahuuda e Urusaliima, e saraaki'en, e liman'en, e yimɓe fuu kaɓɓi alkawal bee am. Ɓe ta''i gaggel caka cak, ɓe caali caka reetaaji maagel ɗiɗi. Ammaa ɓe pisti alkawal ngal ɓe kaɓɓi ɗum yeeso am, ɓe tokkaaki umrooje maagal. Ngam maajum kuuwanmi ɓe ko ɓe kuuwi gaggel. 20 Mi hokkan ɓe haa juuɗe konne'en maɓɓe yiɗɓe mbarugo ɓe. Ɓalli maɓɓe laatoto nyaamdu colli e dabbaaji ladde. 21 Mi hokkan Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda, e mawɓe maako, haa juuɗe konne'en maɓɓe yiɗɓe mbarugo ɓe. Mi hokkan ɓe haa juuɗe sooje'en laamiiɗo Baabila, accuɓe haɓugo bee mooɗon. 22 Mi umran ɓe ɓe lorto, ɓe kaɓa bee berniwol ngo'ol, ɓe nyaama ngol, ɓe ngula ngol bee yiite. Mi wartiran gure Yahuuda ladde meere nde walaa jooɗiiɓe ton", non Jawmiraawo wi'i.

Yeremiya 35

Yeremiya e Rekabi'en

35:1 Yoo, nder balɗe Yooyakim ɓii Yusiya, laamiiɗo Yahuuda, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya. O wi'i mo: 2 "Yah haa asŋgol Rekabi'en, a wolida bee maɓɓe. Waddu ɓe haa suudu wooru nder haykaliiru, yarnu ɓe nguykinoojam." 3 Yeremiya mooɓti asŋgol Rekabi'en, Yaajamiya ɓii Yeremiya feere ɓii Habasiniya, e deerɗiiko'en e ɓiiyiiko'en fuu, 4 yahri ɓe haa haykaliiru, nastini ɓe nder suudu ɓiɓɓe Hanan ɓii Yigdaliya, goɗɗo Allah. Suudu maajum ɓadi bee suudu mawɓe, haa dow suudu Ma'aseya ɓii Sallum, aynoowo dammugal. 5 Nden Yeremiya jo''inani Rekabi'en njardukoy e bulki bee nguykinoojam, wi'i ɓe: "Njare kadi." 6 Ammaa ɓe njaabi: "Min njarataa nguykinoojam, ngam Yonadabu ɓii Rekab, kaaka amin umri min e asŋgol amin haa foroy, taa min njara ɗam. 7 O haɗi min boo mahugo cuuɗi, e remugo lesdi, e jubaago gese inabooje, e marugo ɗe. O umri min min njooɗo nder cuuɗi laymaaji ngeendam amin fuu, ngam haa min njuttina balɗe amin nder lesdi ndi min koɗata. 8 Min ɗowtani umrooje Yonadabu ɓii Rekab, kaaka amin. Min meeɗaay yarugo nguykinoojam, koo minin, koo rewɓe amin, koo ɓikkoy amin. 9 Min meeɗaay mahugo cuuɗi ngam jooɗaago ton. Min maraay inabooje, koo gese, koo gawri aaweteendi. 10 Min njooɗi haa cuuɗi laymaaji, min ɗowtani umrooje kaaka amin Yonadabu fuu. 11 Ammaa nde Buutunasar, laamiiɗo Baabila nasti lesdi ndi, min mbi'i sey min ngara haa Urusaliima, ngam min ndaɗa jama'aaje konu Kaldiya'en e Siriya'en. Ngam maajum min ɗon njooɗi haa Urusaliima jonta." 12 Nden wolde Jawmiraawo warani Yeremiya. 13 Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i mo: "Yah, yeccu yimɓe Yahuuda e jooɗiiɓe haa Urusaliima: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Koni on njaɓataa elto, on nanantaa bolle am? 14 Yonadabu ɓii Rekab umri asŋgol muuɗum, taa ɓe njara nguykinoojam. Kamɓe ɓe ɗowtani umroore kaaka maɓɓe, ɓe meeɗaay yarugo ɗam haa warugo hande. Min boo mi tokki wasaago on, ammaa on nananaay yam. 15 Mi tokki nelugo sukaaɓe am annabo'en haa mooɗon, ɓe mbi'a on: Lorte le e laabi mon kalluɗi, kuuwe ko fotti, taa tokke ɗowanteeɓe woɗɓe, taa ɗowtane ɓe, ngam haa on njooɗo nder lesdi ndi ndokkumi on, onon e kaakaaji mon. Ammaa on nananaay yam, on kakkilanaay bolle am. 16 Yimɓe Yonadabu ɓii Rekab ɗowtani umrooje kaaka muuɗum'en, ammaa onon on ɗowtanaaki yam. 17 Ngam maajum min Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila, mi wi'i: Onon yimɓe Yahuuda e Urusaliima, mi ukkanan on sarru ngu mbi'mi on fuu. Ngam mi wolwani on, ammaa on nanaay, mi ewni on, ammaa on njaabaaki." 18 Nden Yeremiya wolwani Rekabi'en: "Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: On ɗowtani wasuyeewol ngol kaaka mon Yonadabu hokki on. On tokki umrooje maako fuu, on kuuwi ko o wasi on. 19 Ngam maajum min Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila mi wi'i: Haa foroy goɗɗo asŋgol Yonadabu ɓii Rekab daroto yeeso am ngam huuwanammi."

Yeremiya 36

No Baruku jaŋgiri deftere haa nder haykaliiru

36:1 Yoo, nder nduuɓu Yooyakim ɓii Yusiya, laamiiɗo Yahuuda, nayaɓu, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, o wi'i: 2 "Hoo'u deftere taggaande, windu haa maare ko mbi' ma mi dow Isra'iila e Yahuuda e ummaatooje fuu, diga saa'i mi aarti wolwango ma nder balɗe Yusiya, haa warugo hande. 3 Teema, to yimɓe Yahuuda nani haala sarru ngu taaskiimi huuwugo ɓe fuu, ɓe lortoto e laabi maɓɓe kalluɗi haa mi yaafo aybeeji maɓɓe e hakkeeji maɓɓe." 4 Yeremiya ewni Baruku ɓii Neriya, tindini mo ko Jawmiraawo wi'no fuu. Baruku windi ɗum haa deftere taggaande. 5 Nden Yeremiya wi'i Baruku: "Ɓe kaɗi yam yahugo haa suudu Jawmiraawo. 6 Sey a yaha, an. Nyande suumaye, to yimɓe mooɓake ton, jaŋgu deftere nde'e, haa ɓe nana ko Jawmiraawo wi'i yam, ko mi tindini ma, an boo a windi ɗum. Jaŋgu nde boo haa noppi Yahuudu'en warɓe diga gure muuɗum'en. 7 Teema ɓe toroto Jawmiraawo, ɓe lortoto e laabi maɓɓe kalluɗi. Ngam Jawmiraawo furkiti yimɓe ɓe'e bee ɓernuki mum e tikkere mum mawnde masin." 8 Nden Baruku ɓii Neriya yehi, jaŋgi bolle Jawmiraawo nder haykaliiru, bana annabi Yeremiya umruno mo. 9 Nder nduuɓu Yooyakim ɓii Yusiya, laamiiɗo Yahuuda, njowaɓu, nder lewru joweenayaɓru, yimɓe mbaɗi suumaye ngam Jawmiraawo. Jooɗiiɓe haa Urusaliima e warɓe diga gure Yahuuda fuu cuumi. 10 Baruku jaŋgi haa deftere bolle Yeremiya fuu. Ɗum laati nder haykaliiru, haa suudu Gemariya ɓii Safan, bindoowo, nder saare ɓaŋgiinde haa nastirde dammugal haykaliiru kesal.

No Baruku jaŋgiri deftere yeeso ardiiɓe

11 Too, Mikaya ɓii Gemariya ɓii Safan nani bolle Jawmiraawo gonɗe nder deftere go. 12 O yehi haa saare laamiiɗo, haa suudu bindoowo. Ardiiɓe fuu mooɓi ton: Elisaama, bindoowo, e Delaya ɓii Semaya, e Elnatan ɓii Akbor, e Gemariya ɓii Safan, e Sedekiya ɓii Hananiya, e ardiiɓe woɗɓe fuu. 13 Mikaya anndini ɓe ko o nani nde Baruku jaŋgani yimɓe. 14 Nden ardiiɓe neli Yehuudi ɓii Netaniya ɓii Selemiya ɓii Kusi haa Baruku, o wi'a mo: "Hoo'u deftere nde njaŋganɗa yimɓe, war." Baruku hoo'i nde, yehi haa maɓɓe. 15 Ɓe mbi'i mo: "Jooɗa, jaŋgan min nde." O jaŋgi nde. 16 Nde ɓe nani nde fuu, ɓe ndaarndaartiri bee kultoreeŋgol, ɓe mbi'i Baruku: "Doole min anndina ɗum laamiiɗo." 17 Nden ɓe ?ami mo: "Yeccu min le, noy a windiri ɗum? Yeremiya tindini ma ɗum na?" 18 Baruku jaabi: "O tindini yam bolle ɗe'e fuu, min boo mi windi ɗe bee dawa haa deftere." 19 Nden ɓe mbi'i mo: "Sey on nyukko, an e Yeremiya, ngam taa goɗɗo annda toy on ngoni."

No laamiiɗo wuli deftere

20 Too, ardiiɓe ndesi deftere go haa suudu Elisaama, bindoowo. Nden ɓe nasti saare laamorde cakaare, ɓe anndini laamiiɗo kooɗume fuu. 21 Laamiiɗo neli Yehuudi, o wadda deftere. Kaŋko o hoo'i nde haa suudu Elisaama, o jaŋgi nde haa noppi laamiiɗo e ardiiɓe taariiɓe laamiiɗo. 22 Saa'i man dabbunde, ngam maajum laamiiɗo ɗon jooɗi haa suudu dabbunde, ɗon aytino yiite. 23 Koondeye Yehuudi jaŋgi jabbi tati koo nayi, laamiiɗo ta''i ɗe bee laɓel bindoowo, sakkini ɗe nder yiite. O tokki huuwugo bana non haa o wuli deftere fuu. 24 Ammaa laamiiɗo e saraaki'en mum nanɓe bolle ɗe'e kultoraay, ceekaay limce muuɗum'en. 25 Elnatan e Delaya e Gemariya torino laamiiɗo taa o wula deftere, ammaa o nananaay ɓe. 26 Nden o umri ɓiiyiiko Yerakmeyel, e Seraya ɓii Ajiriyel, e Selemiya ɓii Abdeyel, ɓe naŋga Baruku, bindoowo, e annabi Yeremiya. Ammaa Jawmiraawo suuɗino ɓe.

No Baruku windiri deftere feere

27 Too, ɓaawo laamiiɗo wuli deftere nde Yeremiya tindinno Baruku, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, o wi'i: 28 "Hoo'u deftere feere, windu haa maare ko wonno haa deftere naane nde Yooyakim, laamiiɗo Yahuuda wuli ɗum. 29 Waɗ annabaaku dow laamiiɗo Yooyakim: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: A wuli deftere nde'e, a ?ami Yeremiya ngam ɗume o windi: Laamiiɗo Baabila waran, wonnan lesdi ndi'i, halkan yimɓe maari e dabbaaji maari. 30 Ngam maajum, ndaa ni Jawmiraawo wi'i dow Yooyakim, laamiiɗo Yahuuda: Walaa koo gooto mo asŋgol maako heɓata jooɗaago dow leeso laamu Daawuda. Ɓandu maako, yimɓe ngudinan ndu yaasi, ndu waalo haa nguli naaŋge e jaaŋgol jemma. 31 Mi hiitoto mo, kaŋko e asŋgol maako e saraaki'en maako, ngam daliila hakkeeji ɗi ɓe mbaɗi fuu. Kamɓe e yimɓe Urusaliima e yimɓe Yahuuda kakkilanaay bolle am. Ngam maajum ukkananmi ɓe sarru ngu mbi'mi dow maɓɓe fuu." 32 Nden Yeremiya hoo'i deftere feere, hokki nde Baruku ɓii Neriya, bindoowo. Kaŋko o windi ko Yeremiya tindini mo, ko wonno haa deftere nde Yooyakim, laamiiɗo Yahuuda wuli bee yiite. Yeremiya ɓesdi bolle nanduɗe ɗuuɗɗe boo.

Yeremiya 37

No Yeremiya reentiniri Sedekiya

37:1 Yoo, Buutunasar, laamiiɗo Baabila lamminno Sedekiya ɓii Yusiya dow lesdi Yahuuda, haa pellel Yekoniya ɓii Yooyakim. 2 Ammaa Sedekiya e jaggiiɓe mum e yimɓe lesdi ɗowtanaaki ko Jawmiraawo wi'i bee hunduko annabi Yeremiya. 3 Laamiiɗo Sedekiya neli Yehukal ɓii Selemiya e Sefaniya ɓii Ma'aseya, limanjo, haa annabi Yeremiya, ɓe mbi'a mo: "Useni tora Allah Jawmiraawo meeɗen ngam amin." 4 Saa'i maajum Yeremiya ɗon waanca caka yimɓe tawon, o siwa wubeego nder suudu daŋgay. 5 Jama'aare konu Firawna wurtino Misra. Kaldiya'en haɓnooɓe bee Urusaliima nanno haala man, lorino. 6 Wolde Jawmiraawo warani annabi Yeremiya: 7 Ndaa ni Jawmiraawo, Allah Isra'iila wi'i: "Mbi'e laamiiɗo Yahuuda mo neli on ?amugo yam: Jama'aare konu Firawna nde wurti wallugo on, loroto haa lesdi Misra. 8 Kaldiya'en lortoto haa ɗo ngam haɓugo bee berniwol ngo'ol. Ɓe nyaaman ngol, ɓe ngulan ngol bee yiite. 9 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Taa pewane ko'e mon bee wi'ugo: Kaldiya'en lortataako sike. Ngam ɓe lortoto haa ɗo fakat. 10 Koo to on njaalake jama'aare Kaldiya'en haɓɓe bee mooɗon fuu, haa yuwaaɓe waaliiɓe nder cuuɗi laymaaji muuɗum'en tan luttana ɓe, fakat ɓe ummoto, ɓe ngulan berniwol bee yiite."

No ɓe naŋgiri Yeremiya

11 Too, jama'aare konu Kaldiya'en lori, acci Urusaliima, ngam jama'aare konu Firawna ɗon ɓadito. 12 Saa'i maajum Yeremiya yiɗi dillugo haa lesdi Benyamin, ngam o jaɓa geɗal maako caka bandiiko'en. 13 Ammaa nde o yotti dammugal Benyamin, hooreejo aynooɓe ton, mo innde mum Yiriya ɓii Selemiya ɓii Hananiya, naŋgi annabi Yeremiya, wi'i mo: "A yiɗi hawtango Kaldiya'en." 14 Yeremiya wi'i: "Ɗum fewre! Mi yiɗaa hawtango ɓe." Ammaa Yiriya nananaay mo. O jogiti Yeremiya, o yahri mo yeeso ardiiɓe. 15 Kamɓe ɓe tikkani Yeremiya, ɓe umri ɓoccugo mo e maɓɓugo mo nder suudu Yoonatan, bindoowo, ngam suudu man laatino suudu daŋgay. 16 Ɓe nastini Yeremiya nder ngaska les suudu man, ton o jooɗi nyalɗe ɗuuɗɗe. 17 Nden laamiiɗo Sedekiya neli ɗaɓɓitugo mo ton. Nder saare maako o ?ami Yeremiya bee sirri: "Wolde Jawmiraawo ɗon na?" Yeremiya jaabi: "Ɗon. Ndaa nde: A yanan haa juŋŋgo laamiiɗo Baabila." 18 Nden Yeremiya ?ami laamiiɗo Sedekiya: "Aybewol ngole mbaɗmi dow maaɗa koo dow saraaki'en ma, haa on nastinammi nder suudu daŋgay? 19 Toy annabo'en mon waɗɓe on annabaaku: Laamiiɗo Baabila warataa haɓugo bee mooɗon e lesdi ndi'i? 20 Useni, barkaama, jaɓ tornde am. Taa lortinam haa suudu Yoonatan, bindoowo, ngam taa mi maaya ton." 21 Laamiiɗo Sedekiya umri ɓe kaɓɓa Yeremiya nder saare aynooɓe laamorde. Ton ɓe ndokki mo nyalɗe fuu tamseere woore diga fattude tamsooɓe, sey to tamseeje njinnidi nder berniwol. Bana ni Yeremiya jooɗori nder saare aynooɓe laamorde.

Yeremiya 38

Yeremiya nder ɓulndu ferewndu

38:1 Yoo, Sefatiya ɓii Mattan, e Gedaliya ɓii Paskuuru, e Yukal ɓii Selemiya, e Paskuuru ɓii Malkiya nani ko Yeremiya wi'i yimɓe fuu. O yecci ɓe: 2 "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Koomoy jooɗoto nder berniwol ngo'ol, maayan bee kaafahi malla weelo malla nyawu kalluŋgu. Ammaa mo wurtoto ngam hawtana Kaldiya'en, kaŋko o maayataa, o hisnan yoŋki maako, o yeeɗa. 3 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi hokkan berniwol ngo'ol haa juŋŋgo laamiiɗo Baabila, o nyaama ngol." 4 Nden ardiiɓe mbi'i laamiiɗo: "Doole gorko oo maaya. Bee wolwugo bana ni o ɗon tampina juuɗe honooɓe nder berniwol men, e juuɗe yimɓe luttuɓe fuu. O ɗaɓɓataa jam yimɓe, sey sarru." 5 Laamiiɗo Sedekiya jaabi: "Ndaa mo haa juuɗe mon, mi waawataa naŋgtugo on." 6 Kamɓe ɓe koo'i Yeremiya, ɓe ngubi mo nder ɓulndu Malkiya ɓii laamiiɗo, wonndu nder saare aynooɓe. Ɓe njippini mo bee ɓoggi. Ndiyam woodaa nder ɓulndu, sey loope. Yeremiya nasti nder loope man. 7 Ton nder saare laamiiɗo woodi Habasiijo cortaaɗo, innde maako Ebedmelek. Kaŋko o nani ɓe ngubi Yeremiya nder ɓulndu. Saa'i maajum laamiiɗo woni haa dammugal Benyamin. 8 Ebedmelek wurti saare laamiiɗo, yehi haa maako, wi'i mo: 9 "Barkaama, ko worɓe ɓe'e kuuwi annabi Yeremiya, wooɗaay. Ɓe ngubi mo nder ɓulndu. Walaa seko o maayan ton bee weelo, ngam nyaamdu jinni nder berniwol." 10 Nden laamiiɗo umri Ebedmelek Habasiijo o hoo'a worɓe cappanɗe tato wonɓe ton, ɓe ngurtina Yeremiya e ɓulndu, hiddeko o maaya. 11 Ebedmelek hoo'i worɓe man, yehi haa sigordu nder saare laamiiɗo, hoo'i ton limce ceekɗe e leppi kiiɗɗi, jippini ɗum bee ɓoggi haa Yeremiya nder ɓulndu. 12 Nden o wi'i Yeremiya: "Wallin limce e leppi les nafɗe ma, ngam taa ɓoggi naawne." Yeremiya waɗi bana non. 13 Ɓe pooɗi mo bee ɓoggi, ɓe ngurtini mo ɓulndu. Ɓaawo maajum Yeremiya jooɗi nder saare aynooɓe laamorde.

No Sedekiya sarwori Yeremiya

14 Laamiiɗo Sedekiya umri waddugo annabi Yeremiya haa maako haa dammugal suudu Jawmiraawo tataɓal. O wi'i Yeremiya: "Mi yiɗi ?amugo ma ?amol gootol. Taa suuɗam kooɗume." 15 Yeremiya jaabi mo: "To mi wi'i ma gooŋga, a mbaratam. To mi sarwini ma, a nanantaa yam." 16 Laamiiɗo Sedekiya hunani Yeremiya bee sirri, wi'i: "Fakat bana Jawmiraawo o geeto mo hokki en yoŋki, mi mbarataa ma, mi hokkataa ma haa juuɗe worɓe yiɗɓe mbarugo ma boo." 17 Nden Yeremiya wi'i Sedekiya: "Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: To a hawtani mawɓe laamiiɗo Baabila, nden kam yoŋki ma hisan, berniwol ngol boo wulataake, a hisan bee saare ma fuu. 18 Ammaa to a hawtanaay mawɓe laamiiɗo Baabila, nden kam berniwol ngol yanan haa juuɗe Kaldiya'en, ɓe ngula ngol bee yiite, an boo a daɗataa ɓe." 19 Laamiiɗo Sedekiya wi'i Yeremiya: "Mi ɗon hula Yahuudu'en hawtanɓe Kaldiya'en. Teema Kaldiya'en ndokkatam haa juuɗe maɓɓe, ɓe toonyo mi." 20 Yeremiya jaabi: "A hokkataake haa juuɗe maɓɓe. Useni ɗowtana bolle Jawmiraawo ɗe mbi' ma mi. Nden kam a heɓan hayru, yoŋki ma boo hisan. 21 Ammaa Jawmiraawo yi'ni yam ko laatoto to a salake wurtaago. 22 Ndaa, ɓe ngurtinan rewɓe luttuɓe nder saare laamiiɗo Yahuuda fuu haa mawɓe laamiiɗo Baabila. Ndaa ko rewɓe mbi'ata haa laawol: Sooba'en laamiiɗo esti mo, mbaɗi mo rikisi. Jonta, nde kosɗe maako nufi nder loope, ɓe acci mo." 23 Yeremiya ɓesdi wi'ugo: "Ɓe ngurtinan rewɓe ma e ɓikkoy ma fuu haa Kaldiya'en. An boo a daɗataa ɓe, a laatoto kaɓɓaaɗo laamiiɗo Baabila, nden ɓe ngulan berniwol ngol bee yiite." 24 Sedekiya jaabi Yeremiya: "Taata goɗɗo annda ko en mbolidi, nden kam a maayataa. 25 To ardiiɓe nani mi wolidi bee ma, ɓe ngaran haa maaɗa, ɓe ?ame ko en mbolidi. Ɓe mbi'an ɓe mbarataa ma, to a yecci ɓe kooɗume fuu. 26 Yeccu ɓe no a tori yam, taa mi lortine haa suudu Yoonatan, a maaya ton." 27 Ardiiɓe fuu ngari haa Yeremiya, ?ami mo. Kaŋko o yecci ɓe ko laamiiɗo umri mo wi'ugo. Ɓe njeeɗi, ɓe ndilli, ngam walaa mo nani haala maajum. 28 Yeremiya boo jooɗi haa saare aynooɓe laamorde haa nyalaade Kaldiya'en nyaami Urusaliima.

Yeremiya 39

No yimɓe Baabila nyaamiri Urusaliima

39:1 Too, nder nduuɓu Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda, njoweenayaɓu, nder lewru sappooru, Buutunasar, laamiiɗo Baabila wardi bee jama'aare konu muuɗum fuu, haɓi bee Urusaliima. 2 Nder nduuɓu Sedekiya sappo e go'owu, lewru nayaɓru, nyande joweenayaɓre maaru, ɓe ceeki mahi berniwol. 3 Nden mawɓe laamiiɗo Baabila fuu nasti, njippi haa dammugal cakawal. Nder maɓɓe Nergal-Sareser, e Samgar-Nebo, e Sarsekim, e Nergal-Sareser feere. 4 Nde Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda e honooɓe muuɗum ngi'i ɗum, ɓe ngurti berniwol bee jemma, ɓe ndoggiri laawol jarne laamiiɗo, e dammugal caka mahi ɗiɗi, yahugo waadiwol Urdun. 5 Ammaa jama'aare Kaldiya'en taasni ɓe, jokki Sedekiya nder ?oole baŋge Yeriko. Ɓe naŋgi mo, ɓe njahri mo haa laamiiɗo Baabila mo woni haa Ribla nder lesdi Hamat. Ton Buutunasar do''i mo kiita. 6 O umri hirsugo ɓiɓɓe Sedekiya, Sedekiya boo ɗon laara. O umri mbarugo mawɓe Yahuuda boo. 7 Nden o umri ɓe ɗoofa gite Sedekiya, ɓe kaɓɓa mo bee callalluuji, ɓe njahra mo haa Baabila. 8 Kaldiya'en nguli saare laamiiɗo e cuuɗi yimɓe fuu bee yiite, ɓe ngibbini mahi Urusaliima. 9 Nden Nebusaradan, hooreejo aynooɓe laamiiɗo hoo'i luttuɓe nder berniwol, e hawtannooɓe mo, eggini ɓe haa Baabila. 10 Walaa mo o acci, sey leesɓe, talaka'en nder lesdi Yahuuda, o hokki ɓe gese e gese inabooje.

Dimɗineeki Yeremiya

11 Buutunasar, laamiiɗo Baabila umruno Nebusaradan, hooreejo aynooɓe maako, ngam daliila Yeremiya, wi'no mo: 12 "Hoo'u Yeremiya, hakkilan mo, taa naawnu mo sam. Ammaa huuwan mo ko o wi'ete fuu." 13 Ngam maajum Nebusaradan e Nebusajaban e Nergal-Sareser, e mawɓe laamiiɗo Baabila fuu 14 neli ɗaɓɓitugo Yeremiya nder saare aynooɓe laamorde. Ɓe ndokki mo haa juŋŋgo Gedaliya ɓii Ahikam ɓii Safan, ngam o hoora mo jam. Bana ni Yeremiya jooɗori caka yimɓe.

Annabaaku ngam Ebedmelek

15 Too, saa'i Yeremiya haɓɓaama nder saare aynooɓe laamorde, wolde Jawmiraawo warani mo, o wi'i: 16 "Yah, yeccu Ebedmelek Habasiijo: Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: Mi timminan ko mbi'mi dow berniwol ngo'ol. Mi ukkanan ngol sarru, naa hayru, an bee hoore ma a yi'an ɗum. 17 Ammaa mi hisnan ma nyalaade maajum. A hokkataake haa juuɗe yimɓe ɓe kulata. 18 Mi aynan ma fakat, ngam taa a maaya bee kaafahi. A hisnan yoŋki ma ngam a hooli yam", non Jawmiraawo wi'i.

Yeremiya 40

No Yeremiya wondiri bee Gedaliya

40:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, ɓaawo Nebusaradan, hooreejo aynooɓe laamiiɗo rimɗini mo haa Rama. Ɓe njahrno mo ton, o kaɓɓaaɗo bee callalluuji, hawtaade bee yimɓe Urusaliima e Yahuuda, egginteeɓe haa Baabila fuu. 2 Hooreejo aynooɓe umri waddugo Yeremiya, wi'i mo: "Allah Jawmiraawo maaɗa wolwani lesdi ndi'i haala sarru. 3 Jonta o timmini ko o wi'no, ngam on mbaɗi hakke dow maako, on ɗowtanaaki mo. Ngam maajum kuuje ɗe'e fuu laatani on. 4 Jonta ittanmi callalluuji haa juuɗe ma, mi rimɗine. To ɗum fottani ma a yahda bee am haa Baabila, nden kam a wara, min boo mi hakkilante. Ammaa to ɗum fottanaay ma, accu. Ndaa, lesdi fuu maɓɓiti yeeso maaɗa, a yaha haa ngiɗɗa fuu." 5 Ammaa Yeremiya dillaay tawon. Ngam maajum Nebusaradan wi'i mo: "Lorta haa Gedaliya ɓii Ahikam ɓii Safan mo laamiiɗo Baabila waɗi ngomna dow gure Yahuuda. Jooɗoda bee maako caka yimɓe, malla yah haa nokkuure koondeye nde fottani ma fuu." Nden o hokki mo dokkal e njooɓaari laawol, o jaɓɓiti mo. 6 Yeremiya yehi haa Gedaliya ɓii Ahikam, jooɗodi bee maako haa Mispa, caka yimɓe luttuɓe nder lesdi.

Dabare mbarugo Gedaliya

7 Too, woɗɓe hoore'en e honooɓe Yahuuda ndesaay balmi muuɗum'en yeeso Kaldiya'en. Ɓe nani laamiiɗo Baabila waɗi Gedaliya ɓii Ahikam o ngomna lesdi fuu, halfitinani mo leesɓe nder lesdi ɓe egginaaka haa Baabila, worɓe e rewɓe e ɓikkoy. 8 Ngam maajum Isma'iilu ɓii Netaniya, e Yokanan ɓii Kareyak, e Seraya ɓii Taŋkumet, e ɓiɓɓe Efay diga Netofa, e Yaajaniya Makatiijo, kamɓe e worɓe maɓɓe njehi haa Gedaliya haa Mispa. 9 Gedaliya ɓii Ahikam ɓii Safan hunani ɓe: "Taa kule ɗowtanaago Kaldiya'en. Njooɗe nder lesdi, ɗowtane laamiiɗo Baabila, nden kam on njooɗoto jam. 10 Min mi jooɗoto haa Mispa, mi hundukoojo mooɗon haa Kaldiya'en waranɓe ɗo. Onon boo, mooɓte inaboojam e ɓiɓɓe leɗɗe e nebbam, cige ɗum. Njooɗe nder gure ɗe maroton." 11 Yahuudu'en wonɓe haa Mo'ab e Ammoon e Edoom e lesɗe feere, kamɓe boo ɓe nani laamiiɗo Baabila lutti yimɓe woɗɓe haa Yahuuda. Ɓe nani boo o jo''ini Gedaliya ɓii Ahikam ɓii Safan dow maɓɓe. 12 Ngam maajum ɓe ngurti nokkuuje ɗe ɓe caŋkiti fuu, ɓe ngarti Yahuuda, haa Gedaliya nder wuro Mispa, ɓe mooɓti inaboojam e ɓiɓɓe leɗɗe, ɗuuɗɗum masin. 13 Ɓaawo maajum Yokanan ɓii Kareyak, e hoore'en woɗɓe go ngari haa Gedaliya haa Mispa, 14 mbi'i: "A anndi na? Ba'alis, laamiiɗo Ammoon neli Isma'iilu ɓii Netaniya ngam mbarugo ma." Ammaa Gedaliya ɓii Ahikam jaɓaay ko ɓe mbi'i. 15 Nden Yokanan wi'i mo bee sirri: "Accu mi yaha, mi mbara Isma'iilu ɓii Netaniya. Walaa mo heɓtata ɗum. Koni o heɓa mbarugo ma? To bana non, Yahuudu'en mooɓtiiɓe haa maaɗa fuu caŋkitoto, luttuɓe Yahuuda fuu kalkan." 16 Ammaa Gedaliya jaabi mo: "Taa waɗ ɗum. Ko mbi'ɗa dow Isma'iilu, ɗum fewre."

Yeremiya 41

Mbareeki Gedaliya

41:1 Too, nder lewru joweeɗiɗawru, Isma'iilu ɓii Netaniya ɓii Elisaama, goɗɗo asŋgol laamiiɗo, wardi bee worɓe sappo haa Gedaliya ɓii Ahikam haa Mispa. Saa'i ɓe ɗon nyaamda bee maako, 2 ɓe losi kaafaaje maɓɓe, ɓe mbari Gedaliya mo laamiiɗo Baabila waɗi ngomna lesdi. 3 Nden Isma'iilu mbari Yahuudu'en wonduɓe bee Gedaliya haa Mispa fuu, e honooɓe Kaldiya'en wonɓe ton. 4 Jaŋgo maajum, hiddeko goɗɗo heɓta ɓe mbari Gedaliya, 5 worɓe cappanɗe njoweetato ngari diga Sikem e Silo e Samariya. Ɓe laɓno bakkuɗe maɓɓe, ɓe ceekno limce maɓɓe, ɓe ?arino ɓalli maɓɓe boo. Ɓe ngari bee dokke nyaamdu e urle haa juuɗe maɓɓe, haa ɓe lii'o ɗum haa suudu Jawmiraawo. 6 Isma'iilu ɓii Netaniya wurti Mispa ngam fotta bee maɓɓe, o ɗon woya. Nde o fotti bee maɓɓe, o wi'i ɓe: "Ngare, ndaare Gedaliya." 7 Nde ɓe nasti wuro, Isma'iilu e worɓe muuɗum kirsi ɓe, cakkini ɓe nder ɓulndu. 8 Ammaa woodi worɓe sappo caka maɓɓe ɓe mbi'i Isma'iilu: "Useni taa mbar min! Min nyukkini alkamaari e gawri e nebbam e njumri nder gese." Ngam maajum o lutti ɓe, o mbaraay ɓe hawtaade bee sooba'en maɓɓe. 9 Ɓulndu ndu Isma'iilu sakkini ɓalli mbaraaɓe nder muuɗum, ndu mawndu. Laamiiɗo Asa wasno ndu ngam daliila Ba'asa, laamiiɗo Isra'iila. Isma'iilu ɓii Netaniya hebbini ndu bee mbaraaɓe. 10 Nden o naŋgi ɓiɓɓe laamiiɗo rewɓe, e yimɓe luttuɓe haa Mispa ɓe Nebusaradan, hooreejo aynooɓe halfitinanno Gedaliya ɓii Ahikam. O hoo'i ɓe ngam o eggina ɓe haa lesdi Ammoon. 11 Ammaa Yokanan ɓii Kareyak e hoore'en honooɓe wonduɓe bee maako nani kalluɗum ko Isma'iilu ɓii Netaniya huuwi. 12 Ɓe mooɓti worɓe maɓɓe fuu, ɓe njehi haɓoygo bee maako. Ɓe njokkiti mo haa weendu mawndu baŋge Gibiyon. 13 Nde naŋgaaɓe Isma'iilu ngi'i Yokanan e hoore'en woɗɓe, ɓe ceyi. 14 Ngam maajum ɓe ngayliti, ɓe ndoggi haa Yokanan. 15 Ammaa Isma'iilu e worɓe njoweetato ndaɗi Yokanan, ndilli lesdi Ammoon. 16 Nden Yokanan ɓii Kareyak e hoore'en wonduɓe bee maako kakkilani honooɓe e rewɓe e ɓikkoy e suka'en laamiiɗo, waato yimɓe ɓe Isma'iilu naŋguno haa Mispa, ɓaawo o mbari Gedaliya ɓii Ahikam. Ɓe koo'i ɓe haa Gibiyon, 17 ɓe ndilli. Ɓe njippi wakkati seɗɗa haa hoɗorde Kimham baŋge Baytilaama. Ɓe annini yahugo haa Misra 18 ngam seedugo bee Kaldiya'en. Ɓe kuli Kaldiya'en, ngam Isma'iilu mbari Gedaliya mo laamiiɗo Baabila waɗi ngomna lesdi.

Yeremiya 42

No yimɓe ɗaɓɓiri walliinde Yeremiya

42:1 Too, Yokanan ɓii Kareyak e Ajariya ɓii Hosaya e hoore'en honooɓe luttuɓe ngardi bee yimɓe mawɓe e leesɓe fuu 2 haa annabi Yeremiya, mbi'i mo: "Useni jaɓ tornde amin, do'ana min fuu haa Allah Jawmiraawo maaɗa. Naane min ɗuuɗɓe, ammaa minin luttuɓe jonta, min ɗuuɗaay, bana gite ma ɗon ngi'a. 3 Do'ana min, haa Jawmiraawo anndina min laawol ngol min njahata, e ko min kuuwata boo." 4 Annabi Yeremiya jaabi ɓe: "Booɗɗum, mi nani kadi. Mi toroto Allah Jawmiraawo mooɗon ko mbi'ɗon fuu. Nden mi yecca on ko o jaaboto, mi suuɗataa on kooɗume." 5 Ɓe mbi'i Yeremiya: "Jawmiraawo laato ceedoowo gooŋɗuɗo koolniiɗo dow amin, to min ɗowtanaaki umrooje fuu ɗe Allah Jawmiraawo maaɗa umrete ngam amin. 6 Koo booɗɗum koo kalluɗum, min ɗowtanto Allah Jawmiraawo meeɗen mo min neli ma ?amugo ɗum. Min anndi to min ɗowtanake mo, min keɓan jam."

No Jawmiraawo jaabori do'aare Yeremiya

7 Nde nyalɗe sappo caali, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya. 8 Yeremiya ewni Yokanan ɓii Kareyak, e hoore'en honooɓe wonduɓe bee maako e yimɓe mawɓe e leesɓe fuu, 9 wi'i ɓe: "Jawmiraawo, Allah Isra'iila mo nelɗon yam toraago ɗum ngam mooɗon, ndaa ni o wi'i: 10 To on tokkake jooɗaago nder lesdi ndi'i, nden kam mi nyiɓan on, mi yibbintaa on, mi juboto on, mi ɗoofataa on. Ngam huuwugo on sarru, naawi ɓernde am. 11 Taa kule laamiiɗo Baabila. Taa kule mo, ngam min Jawmiraawo mi ɗon wondi bee mooɗon, haa mi hisna on e juŋŋgo maako, mi rimɗina on. 12 Mi hinnoto on, haa kaŋko boo o enɗa on, o acca on on koota. 13-15 "Ammaa onon luttuɓe nder Yahuuda, taa cale ɗowtanaago Allah Jawmiraawo mooɗon e jooɗaago nder lesdi ndi'i. Taa mbi'e: Woodaa, sey min ndilla, min njooɗo haa lesdi Misra, ngam taa min meeta yi'ugo konu, koo weeleego. To on mbi'i bana ni, nden kam Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i ni'i: To on kuusitini gite mon haa lesdi Misra ngam jooɗaago ton, 16 nden kam kaafahi ki kuloton, jokkitan on. Weelo ngo hulni on, tokkoto on, haa on maaya ton. 17 Huusitinɓe gite muuɗum'en haa Misra ngam jooɗaago ton, maayan bee kaafahi malla weelo malla nyawu kalluŋgu. Walaa koo gooto maɓɓe luttata. Walaa koo gooto maɓɓe daɗata sarru ngu ukkananmi ɓe. 18 "Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: Bana mi rufi tikkere am e ɓernuki am dow yimɓe Urusaliima, bana non ndufranmi ɓernuki am dow mooɗon, to on ndilli Misra. Mi laatinan on hulniiɓe, yimɓe njanca on, naala bee innde mon. On meetataa yi'ugo nokkuure nde'e boo." 19 Nden Yeremiya tokki wi'ugo ɓe: "Onon luttuɓe Yahuuda, Jawmiraawo wolwani on, ngam taa on ndilla Misra. Ndaa, mi reentini on hande. 20 On ɗon majjina ko'e mooɗon. On neli yam haa Allah Jawmiraawo mooɗon, on mbi'i yam: Do'ana min haa Allah Jawmiraawo men. Anndin min ko o wi'ete fuu, min kuuwan ɗum. 21 Mi anndini on ɗum jonta, ammaa on ɗowtanaaki umrooje Jawmiraawo ɗe o neli yam wi'ugo on. 22 Jonta kam, annde booɗɗum: On maayan bee kaafahi malla weelo malla nyawu kalluŋgu haa lesdi ndi ngiɗɗon dillugo ngam on njooɗo ton."

Yeremiya 43

No yimɓe ndilliri Yeremiya haa Misra

43:1 Too, nde Yeremiya timmini wi'ugo yimɓe ko Allah Jawmiraawo maɓɓe neli mo anndingo ɓe fuu, 2 Ajariya ɓii Hosaya, e Yokanan ɓii Kareyak, e worɓe elewɓe fuu mbi'i mo: "A ɗon fewa! Allah Jawmiraawo men nelaay ma wi'ugo min, taa min ndilla Misra. 3 Ammaa Baruku ɓii Neriya ummini ma dow amin, ngam nastingo min nder juuɗe Kaldiya'en, haa ɓe mbara min, koo ɓe eggina min haa Baabila." 4 Bana non Yokanan e hoore'en honooɓe e yimɓe fuu ɗowtanaaki umroore Jawmiraawo haa ɓe njooɗo nder lesdi Yahuuda. 5 Yokanan e hoore'en koo'i luttuɓe Yahuuda fuu, njahri ɓe haa Misra. Ɓe koo'i yimɓe wartuɓe Yahuuda diga lesɗe haa ɓe caŋkitino fuu, 6 worɓe e rewɓe e ɓikkoy, e ɓiɓɓe laamiiɗo rewɓe, kooɓeye ɓe Nebusaradan, hooreejo aynooɓe laamiiɗo acci haa Gedaliya ɓii Ahikam ɓii Safan. Ɓe koo'i boo annabi Yeremiya e Baruku ɓii Neriya. 7 Ɓe ɗowtanaaki umroore Jawmiraawo, ɓe ndilli Misra, haa yotti berniwol Takpanes. 8 Haa Takpanes wolde Jawmiraawo warani Yeremiya, o wi'i mo: 9 "Hoo'u kaa'e mawɗe, nastin ɗe nder taŋkol yeeso nastirde suudu Firawna haa Takpanes. Huuw ɗum haa gite Yahuudu'en. 10 Nden yeccu ɓe: Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: Mi nelan waddugo suka am Buutunasar, laamiiɗo Baabila, ngam mi jo''ina leeso laamu maako dow kaa'e ɗe nastinmi ɗo, kaŋko o we''ita laymaaru maako haa dow maaje. 11 O wara fiyugo lesdi Misra. Mo hoddira maayugo, maayan. Mo hoddira eggineego bee kaɓɓorli, kaɓɓeteeɗo. Mo hoddira mbareego bee kaafahi, mbareteeɗo. 12 Mi huɓɓan yiite nder cuuɗi ɗowanteeɓe Misra. Laamiiɗo Baabila wula ɗowanteeɓe Misra, malla o yahra ɓe haa Baabila. O laɓɓina lesdi Misra bana gaynaako ittirta tenɗi haa limce mum. Ɓaawo maajum o hoota jam. 13 O fusa daŋraŋge cenaaɗe haa Bayti-Semes nder lesdi Misra, o wula cuuɗi ɗowanteeɓe Misra bee yiite."

Yeremiya 44

Habaru Jawmiraawo ngam Yahuudu'en nder lesdi Misra

44:1 Too, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya ngam Yahuudu'en jooɗiiɓe nder lesdi Misra fuu, haa Migdol e Takpanes e Memfis e haa fombina Misra. 2 Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: "On ngi'i sarru ngu ukkanmi Urusaliima e berniiji Yahuuda fuu. Haa warugo hande ɗi laati bille, walaa jooɗiiɗo ton. 3 Mi huuwi ɗum ngam yimɓe maaji kuuwi kuuɗe kalluɗe, tikkini yam. Ɓe nguli urle ngam ɗowanteeɓe woɗɓe, ɓe teddini ɓe, ammaa ɓe anndaano ɓe, koo kamɓe, koo onon, koo kaakaaji mon. 4 Mi tokki nelugo sukaaɓe am annabo'en haa maɓɓe, ɓe mbi'a ɓe: Taa kuuwe cemtiniiɗum ɗu'um, ngam mi ɗon wanya ɗum. 5 Ammaa kamɓe ɓe nanaay, ɓe kakkilaay. Ɓe accaay huuwugo kalluɗum, ɓe tokki wulugo urle ngam ɗowanteeɓe woɗɓe. 6 Ngam maajum ndufmi tikkere am saatunde dow berniiji Yahuuda e laabi Urusaliima, ngam wulugo ɗi. Ɗi laati bille geewaaɗe haa warugo hande." 7 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: "Koni kuuwoton kalluɗum ɗu'um dow ko'e mon? Kadi on ngiɗi nattingo worɓe e rewɓe e musinanɓe nder Yahuuda na, ngam taa gooto lutta? 8 Koni on tikkintammi bee labbi mon, bee wulugo urle ngam ɗowanteeɓe woɗɓe boo, haa ɗo nder lesdi Misra ndi ngarɗon faɓɓugo? On ɗon kuuwa ɗum ngam halkugo ko'e mon na? Haa ummaatooje duniyaaru fuu njanca on na? 9 On ngejjiti junuubaaji kaakaaji mon na, koo junuubaaji laamiiɓe Yahuuda e rewɓe maɓɓe, koo junuubaaji mon e rewɓe mon, ɗum ko huuwa nder lesdi Yahuuda, dow laabi Urusaliima boo, on ngejjiti na? 10 Haa warugo hande on leestinaay ko'e mon, on kulaay yam, on tokkaaki tawreeta am e umrooje ɗe umrumi on, onon e kaakaaji mon. 11 "Ngam maajum min Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila, mi honan on haa mi halka on, mi nattina Yahuuda fuu. 12 Mi jinnan luttuɓe Isra'iila huusitinɓe gite muuɗum'en haa Misra ngam ɓe njooɗo ton, ɓe natta ɓe fuu. Ɓe maayan nder lesdi Misra, mawɓe e leesɓe, ɓe maayan bee kaafahi malla weelo. Mi laatinan ɓe hulniiɓe, yimɓe njanca ɓe, naala bee innde maɓɓe. 13 Mi hiitoto jooɗiiɓe nder Misra, bana mi hiitori Urusaliima, bee kaafahi e weelo e nyawu kalluŋgu. 14 Luttuɓe Yahuuda warɓe haa Misra ngam faɓɓugo ton, walaa koo gooto maɓɓe luttata. Walaa koo gooto hisnata yoŋki mum ngam o hoota haa lesdi Yahuuda ndi ɓe ngenwata jooɗaago fahin. Walaa mo hootata, sonaa daɗanɓe seɗɗa." 15 Nden worɓe annduɓe rewɓe muuɗum'en ɗon ngula urle ngam ɗowanteeɓe woɗɓe, e rewɓe dariiɓe ton, e Yahuudu'en jooɗiiɓe haa fombina Misra, mooɓre ɗuunde masin, mbi'i Yeremiya: 16 "Min nanantaa ko mbi'ɗa min bee innde Jawmiraawo. 17 Fakat min kuuwan kooɗume ko min mbi'i fuu. Min ngula urle ngam ɗowanteeɗo debbo bi'eteeɗo laamiiɗo asama, min ndufana mo dokke njaram, bana ko min kuuwi, minin e kaakaaji amin e laamiiɓe amin e ardiiɓe amin, nder gure Yahuuda e dow laabi Urusaliima. Saa'i man min ngoodino nyaamdu fantundu, min njooɗino jam, min ngi'aay sarru sam. 18 Ammaa diga min acci wulugo urle ngam laamiiɗo asama, e rufango mo dokke njaram, min ngalaa kooɗume, yimɓe amin maayi bee kaafahi e weelo." 19 Rewɓe ɓesdi wi'ugo: "Saa'i min tamsi tamseeje bee jaati laamiiɗo asama, min nguli urle ngam maako, min ndufani mo dokke njaram, worɓe amin ngerdi ko min kuuwi." 20 Yeremiya wi'i yimɓe fuu, worɓe e rewɓe jaabiiɓe mo bana non: 21 "To haala urle ɗe ngulɗon nder gure Yahuuda e dow laabi Urusaliima kam, onon e kaakaaji mon, e laamiiɓe mon e ardiiɓe mon, e yimɓe lesdi fuu ­- on tammi Jawmiraawo anndaa ɗum, koo o yejjiti ɗum na? 22 Jawmiraawo waawaay munyango kuuɗe mon kalluɗe cemtiniiɗe. Ngam maajum lesdi mon ferwi, walaa mo jooɗoto ton. Ndi laati kulniindi, yimɓe ɗon naala bee innde maari, bana ko laati hande. 23 On nguli urle ngam ɗowanteeɓe woɗɓe, on mbaɗi hakke dow Jawmiraawo, on nananaay mo, on tokkaaki tawreeta maako e umrooje maako e seedamkuuji maako. Ngam maajum sarru ngu'u fuu warani on, bana ko laati hande." 24 Nden Yeremiya wi'i yimɓe, sakkoma rewɓe fuu: "Nane wolde Jawmiraawo, onon Yahuudu'en wonɓe nder lesdi Misra. 25 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: Onon e rewɓe mon on togi togayeeje+ bee kunduɗe mon, on tabitini ɗe bee juuɗe mon. On togi, on ngula urle ngam laamiiɗo asama debbo, on ndufana mo dokke njaram. Booɗɗum kadi, kebbine togayeeje mon, kuuwe ko togiiɗon. 26 Ammaa nane wolde Jawmiraawo jonta, onon Yahuudu'en wonɓe haa Misra. O wi'i: Mi hunori bee innde am mawnde: Walaa Yahuuduujo meetata hunoraago bee innde am, o wi'a: Fakat bana Allah Jawmiraawo o geeto! 27 Mi sigoto on ngam sarru, naa ngam hayru. Onon yimɓe Yahuuda wonɓe haa Misra, on maayan bee kaafahi koo bee weelo, haa on natta. 28 Ammaa woɗɓe mooɗon ndaɗan kaafahi, ɓe lortoto diga Misra haa Yahuuda. Kamɓe luttanɓe caka warɓe haa Misra anndan wolde moy gooŋɗi, nde am malla nde maɓɓe. 29 Min Jawmiraawo mi hokkan on alaama no mi hiitorto haa nokkuure nde'e. Nden on anndan, bolle ɗe mbi'mi dow mooɗon fuu, mi gooŋɗinan ɗe fakat ngam sarru mooɗon. 30 Ndaa, mi hokkan Firawna Hofra, laamiiɗo Misra haa juuɗe konne'en maako yiɗɓe mbarugo mo, bana ndokkirmi Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda haa juŋŋgo konneejo maako Buutunasar, laamiiɗo Baabila giɗɗo mbarugo mo."

Yeremiya 45

Ko Allah tammini Baruku

45:1 Yoo, nder nduuɓu Yooyakim ɓii Yusiya, laamiiɗo Yahuuda, nayaɓu, Baruku ɓii Neriya windi haa deftere ko Yeremiya tindini mo. Nden Yeremiya wi'i Baruku: 2 "Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i ma: 3 An Baruku, a wi'i: Bone am! Jawmiraawo ɓesdi mettamɓeram dow naaworlaaji am. Mi somi uumaago, mi heɓaay siwtaare." 4 Jawmiraawo wi'i Yeremiya o yecca Baruku: "Mi yibbinan ko nyiɓmi, mi ɗoofan ko njubiimi. Kanjum kuuwanmi duniyaaru fuu. 5 An boo a ɗon ɗaɓɓa haala feere ngam maaɗa na? Taa ɗaɓɓu! Ndaa, mi ukkan sarru dow kooɓeye yimɓe. Ammaa an a hisnan yoŋki ma kootoy njahata fuu. Min Jawmiraawo wi'i ɗum."

Yeremiya 46

Annabaaku dow Misra

46:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya ngam ummaatooje. 2 Ndaa ko Jawmiraawo wi'i dow Misra. O wolwi haala jama'aare konu Firawna Neko, laamiiɗo Misra. Buutunasar, laamiiɗo Baabila jaali nde haa Karkemis baŋge maayo Efratis. Ɗum laati nder nduuɓu Yooyakim ɓii Yusiya nayaɓu. 3 Hoore'en honooɓe Misra ɗon koola: "Naŋge bawarɗe e darganaaje, naste haɓre. 4 Mbaate kirke dow pucci mon, mba''e ɗi. Ndarne caffuuji, mbaɗe kufneeje njamndi dow ko'e mon. Ceeɓne labbe mon, ɓorne sulkeeji mon." 5 Jawmiraawo ?ami: "Ɗume mi yi'ata? Koni ɓe loroto ɓaawo bee kultoreeŋgol? Honooɓe maɓɓe piyaama, ɗon ndogga, ngeesitittaako. Kultoreeŋgol kootoy! 6 Yaawɗotooɓe ndaɗataa, sembiɗɓe kisataa. Haa woyla, haa fomoonde Efratis, ɓe ɗon pergo, ɓe ɗon ndo''o. 7 Ɗume ɓesdoto bana Niil, bana maayo teelanŋgo dow pomoole mum? 8 Misra ɗon ɓesdo bana Niil, bana maayo teelanŋgo dow pomoole mum. Misra wi'i: Mi ɓesdoto, mi sudda duniyaaru fuu, mi halka berniiji e jooɗiiɓe ton. 9 Ndogge, onon pucci! Njaawɗe, onon mootaaji pucci! Ngurte, onon sembiɗɓe, yimɓe Habasi e Put, naŋgooɓe bawarɗe, fiɗooɓe kuri iwɓe Luudi." 10 Ammaa nyalaade nde'e woni nyalaade Jawmiraawo honooɓe asama, nyalaade waataago, nde o waatoto konne'en maako. Kaafahi nyaaman ɓe, haaran. Ki yaran ?i?am maɓɓe haa ki safta. Ɓe laatanto Allah Jawmiraawo honooɓe asama kirseteeŋga nder lesdi woyla baŋge maayo Efratis. 11 Onon yimɓe Misra, njehe Gile'at, ɗaɓɓitoye lekki. Lekkiiji mon ɗuuɗɗi fuu nafaay, walaa ko nyawndata on. 12 Ummaatooje nani haala mbustu mon. Duniyaaru heewi bojji mon. Cembiɗɗo oo ɗon fergo dow oya, ɓe ɗiɗo fuu ɓe njanan.

Garki Buutunasar

13 Wolde Jawmiraawo warani annabi Yeremiya, nde Buutunasar, laamiiɗo Baabila ɗon wara haɓugo bee lesdi Misra: 14 "Ngoyne ɗum nder berniiji Misra, nder Migdol e Memfis e Takpanes: Taaske ngam on ndarto, kaafahi ɗon nyaama ko taari on fuu. 15 Ko waɗi ɗowanteeɗo mon mawɗo do''i? Jawmiraawo on do''i mo. 16 Honooɓe mon pergi, ndo''i. Ɓe ɗon mbi'mbi'tira: Law! kootenma saare haa lesdi ndi ndanyaaɗen, haa ndaɗen kaafaaje konne'en men. 17 "Ndokke Firawna, laamiiɗo Misra innde hesre. Ewne mo Ɗuuɗa-bolleejo mo hakkilanaay hayru mum. 18 Min woni Laamiiɗo. Innde am Jawmiraawo honooɓe asama. Fakat bana mi geeto, bana hooseere Taboora ɓuri kooseeje goɗɗe towugo, bana hooseere Karmel towti dow mbeela, bana non sembe garanɗo dow mooɗon. 19 Kaɓɓe kuuje mon ngam on egginteeɓe, onon yimɓe Misra. Memfis laatoto ladde meere, nokkuure ferewnde nde walaa jooɗiiɓe. 20 Misra wonno nagge wooɗŋge, ammaa peesu iwŋgu woyla ukkani ɗum. 21 Koo sooje'en Misra boo laati bana nyalahoy paykoy. Kamɓe boo ɓe mbaawaay dartaago, ɓe ngayliti, ɓe ndoggi. Ngam nyalaade halkere maɓɓe, saa'i kiita maɓɓe ukkani ɓe. 22 Misra ɗon dogga, ɗon yaawɗo bana mboodi, ngam konne'en maari ɗon ngara bee sembe konu. Ɓe ɗon ukkano Misra bee pe''irɗe, bana fe''ooɓe leɗɗe. 23 Ɓe ɗon pe''a laynde maari, ngam limgal maɓɓe limataake, ɓe ɗon ɓura baɓɓatti ɗuuɗugo", non Jawmiraawo wi'i. 24 "Yimɓe Misra toski, ngam ɓe njani haa juuɗe yimɓe woyla." 25 Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: "Ndaa, mi hiitoto Amon, lawru haa No, hawtaade bee Misra e labbi maari. Mi hiitoto Firawna e hoolotooɓe mo fuu. 26 Mi hokkan ɓe haa juuɗe yimɓe yiɗɓe mbarugo ɓe, haa juŋŋgo Buutunasar, laamiiɗo Baabila, e juuɗe sooje'en muuɗum. Ammaa ɓaawoɗon yimɓe njooɗoto fahin haa Misra, bana ko laati naane", non Jawmiraawo wi'i.

No Jawmiraawo hisnirta yimɓe muuɗum

27 "Onon danygol suka am Yakubu, taa kule. Taa kultore, onon yimɓe Isra'iila. Mi hisnan on e lesdi ndaayiindi, e lesdi ndi laatiiɗon haɓɓaaɓe nder muuɗum. Danygol Yakubu wartan, jooɗoto bee jam e de'ere, walaa kulnanɗo ɓe. 28 Taa kule, onon danygol suka am Yakubu. Min Jawmiraawo mi ɗon wondi bee mooɗon. Mi nattinan ummaatooje fuu haa caŋkitmi on. Ammaa onon, mi nattintaa on. Mi eltan on fakat, ammaa mi eltan on deydey, naa bee caatal."

Yeremiya 47

Annabaaku dow Filisti'en

47:1 Yoo, hiddeko Firawna haɓa bee Gaaja, wolde Jawmiraawo warani Yeremiya ngam Filisti'en. 2 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Ndiyamji ɗon ɓesdo haa woyla, ilan bana maayo teelanŋgo. Ɗi paccan dow lesdi e ko woni dow maari fuu, dow gure e jooɗiiɓe ton. Yimɓe ngookan ngam ballal, yimɓe lesdi fuu mboyan. 3 Ɓe nanan hoolo kororamje pucci, e riggaaŋgo kosɗe mootaaji. Baabiraaɓe ngeesitittaako haa ɓikkoy muuɗum'en, ngam juuɗe maɓɓe tampan. 4 Saa'i waɗi ngam halkugo Filistiya, ngam ta''ugo ballal luttanŋgal Tirus e Sidon fuu. Min Jawmiraawo mi halkan Filisti'en iwɓe duunde Kaftor. 5 Mettamɓeram wari dow Gaaja, yimɓe Askalon cirwi. Ndey on accata ?araago ɓalli mon, onon luttuɓe Enaki'en? 6 On ɗon ngooka: Kayto! Kaafahi Jawmiraawo, ndey a accata fiyugo? Lora nder suudu ma, de'u, siwta! ­- 7 Noy ki siwtorto to min Jawmiraawo umri ki? Mi neli ki fiyugo Askalon e jooɗiiɓe haa fomoonde mbeela."

Yeremiya 48

Annabaaku dow Mo'ab

48:1 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: "Kayto yimɓe Nebo! Berniwol maɓɓe halki. Konne'en nyaami Kiriyatayim, ngibbini cuuɗi maagol cembiɗɗi, toski yimɓe maagol. 2 Maŋgu Mo'ab majji. Haa Hesbon, konne'en nufi kalluɗum dow Mo'ab: Ngare en kalka ummaatoore nde'e. An boo, Mademen, a halkan, ngam kaafahi ɗon wara dow maaɗa. 3 Yimɓe ɗon ngooka haa Horonayim: Halkere e yibbere naawnde. 4 Mo'ab saŋkiti, nane no ɓikkoy mboyrata. 5 Nane hoolo bojji maakoy dow laawol wa''iiŋgol haa Lukit, e gookaali bone dow laawol jippiiŋgol haa Horonayim. 6 Koy ɗon mbi'a: Ndogge, kisne yoŋkiiji mon. Ndogge bana wamnde ladde. 7 "An Mo'ab, a tuugi dow sembe ma e risku ma. Ammaa jonta konne'en nyaaman ma, an boo. Ɗowanteeɗo ma Kamos o egginteeɗo, bee liman'en mum e ardiiɓe mum fuu. 8 Kalkoowo ukkanto berniwol kooŋgole, walaa koo gootol hisata. Waadiwol e ?oolde ɗiɗi fuu kalkan", non Jawmiraawo wi'i. 9 "Njo''inane Mo'ab hayre maandorde, ngam ɗum ɓadake halkugo. Berniiji Mo'ab laatoto bille, walaa mo jooɗoto ton." 10 Naaloore dow koomoy mo huuwataa kuugal Jawmiraawo bee ɓernde mum fuu. Naaloore dow naŋgtanɗo kaafahi mum e rufugo ?i?am. 11 Jawmiraawo wi'i: "Diga fuɗɗam Mo'ab jooɗi bee de'ere e hoolaare, meeɗaay eggineego. Mo'ab nandi bee inaboojam mbaaliiɗam ɗam meeɗaay looweego diga mbulku ngootu haa nguya. Dakam maajam wonnaaki, ɗam luuɓɗam bana naane. 12 Ammaa saa'i ɗon wara haa mi nela yimɓe ngam ɓe ndufa Mo'ab bana inaboojam. Ɓe ndufa bulki, ɓe pusa ɗi. 13 Nden Mo'abi'en cemtiran lawru Kamos, bana Isra'iila'en cemtiri lawru Baytila ndu ɓe kooli ɗum. 14 "Onon worɓe Mo'ab, koni mbi'oton on sembiɗɓe, honooɓe waawɓe konu? 15 Kalkoowo lesdi Mo'ab wa''i dow berniiji maari, suka'en maari wooɗɓe njippi ngam hirseego", non Laamiiɗo wi'i mo innde mum Jawmiraawo honooɓe asama. 16 "Halkere Mo'ab ɓadake warugo, sarru maari ɗon ɓadito bee jaawal. 17 Onon heeddiɗɗiraaɓe Mo'ab, onon annduɓe innde maari fuu, mboye ndi. Mbi'e: Kayya! Laamu maari cembiɗŋgu yewi, maŋgu maari e baawɗe maari njinni. 18 Onon jooɗiiɓe Dibon, njippe joonde mon teddunde, njooɗe nder mbulwuldi. Ngam kalkoowo Mo'ab ukkani on, wili cuuɗi mon cembiɗɗi. 19 Onon jooɗiiɓe haa Aro'er, ndare haa laawol, keɗite, ?ame daɗɓe dogganɓe fuu ko waɗi. 20 Ɓe njaaboto: Mo'ab do''i. Mboye ndi, ngam ndi toski. Ngoyne nder waadiwol Arnon no Mo'ab halkiri. 21 Kiita wari dow berniiji ?oolde, dow Holon e Yahas e Meefa'at, 22 dow Dibon e Nebo e Bayti-Dibilatayim, 23 dow Kiriyatayim e Bayti-Gamul e Bayti-Me'on, 24 dow Keriyot e Bosra, dow berniiji Mo'ab ɓadiiɗi e daayiiɗi fuu. 25 Baawɗe Mo'ab ta''i, sembe maari majji", non Jawmiraawo wi'i.

Kiita dow ?aggaare Mo'ab

26 "Nguykine Mo'ab, ngam ɗum tuurtani yam", non Jawmiraawo wi'i. "Mo'ab talloto nder tuure mum, haa yimɓe fuu njala. 27 An Mo'ab, siftor no a jaliri Isra'iila'en. A dimbi hoore ma dow maɓɓe bana to ɓe naŋgaaɓe caka mooɓre wuyɓe. 28 "Onon jooɗiiɓe Mo'ab, ngurte berniiji mon. Njooɗe nder kooseeje, laate bana poola mbaɗanŋga saɓɓo mum haa sera gaaruwol. 29 Mo'ab ɗon mawnito masin. Mi nani no yimɓe maari mawnitori, no ɓe njukori, no ɓe ?aggori, no ɓe maatirani ko'e maɓɓe. 30 Min Jawmiraawo mi anndi ?aggaare maɓɓe. Jukol maɓɓe woni meere, kuuɗe maɓɓe boo ɗon pewja. 31 Ngam maajum mboyanmi Mo'ab fuu, mi uumoto ngam yimɓe Kir-Heeres. 32 Mi woyan yimɓe Sibama ko ɓuri yimɓe Ya'ajer. An berniwol Sibama, e laati bana inabohi ki lice mum njotti gaɗa weendu manda, haa yotto Ya'ajer. Ammaa jonta kalkoowo ukkani ?aamnde ɓiɓɓe leɗɗe ma e inabooje ma. 33 Seyo e welwelo majji nder lesdi Mo'ab ndimoori. Inaboojam acci ilugo e ɓiɗɗirɗe, walaa ɓiɗɗoowo inabooje, hoolo seyo jinni. 34 "Yimɓe Hesbon e Ele'ale ɗon mboya, hoolo bojji maɓɓe ɗon yotto Yahas, haa yahugo Jo'ar e Horonayim e Egilat-Silisiya. Koo maayel Nimrim boo ɓeeɓi. 35 Mi nattinan nder Mo'ab koomoy gulanɗo urle haa nokkuuje towɗe, e lii'antooɗo labbi mum kirseteeɗi. 36 "Ngam maajum ɓernde am ɗon woya dow Mo'ab e yimɓe Kir-Heeres, ɗon sonya bana luu'irgel, ngam ko ɓe paggiti fuu, majji. 37 Koomoy fembi hoore mum, laɓi wakkude mum. Ɓe fuu ɓe ?ari juuɗe maɓɓe, ɓe ɓorni buhuuje. 38 Dow soorooje Mo'ab e laabi maari fuu, sey bojji. Ngam mi fusi Mo'ab bana mbulku ngu fottanaay koomoy", non Jawmiraawo wi'i. 39 "Mo'ab saŋkiti. Mboye! Mo'ab toski, ummaatooje piltuɗe ndi fuu ɗon kultora ngam maari, ɗon njanca ndi."

Walaa dabare hisugo ngam Mo'ab

40 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Ummaatoore suuyan dow Mo'ab bana dutal ngal weeɗi bileeji mum. 41 Yimɓe maare nyaaman berniiji, nastan cuuɗi cembiɗɗi. Nyalaade maajum sembiɗɓe Mo'ab kulan bana debbo ɓesnanɗo. 42 Mo'ab natti, yimɓe maari njinni ngam ɓe tuurtani yam. 43 Kultoreeŋgol e tuuforgol e ngaska dow mooɗon, onon yimɓe Mo'ab", non Jawmiraawo wi'i. 44 "Dogguɗo kultoreeŋgol do''oto nder ngaska. Gurtiiɗo ngaska nastan tuuforgol. Ngam mi taynori wakkati hiitaago Mo'ab", non Jawmiraawo wi'i. 45 "Dogguɓe tampuɓe ɗaɓɓi hisrude nder berniwol Hesbon. Ammaa Hesbon ngol Sihon laamani ɗum ɓooyma, ɗon wula. Yiite ɗon nyaama keerol Mo'ab e ko'e kooseeje nder lesdi Mo'abi'en yiɗɓe haɓre. 46 Kayto Mo'ab! Yimɓe sujidanɓe Kamos kalki. Ɓiɓɓe maɓɓe worɓe e rewɓe laati haɓɓaaɓe egginaaɓe. 47 Ammaa haa timmoode balɗe timminanmi yaŋgada Mo'ab", non Jawmiraawo wi'i. Kanjum woni kiita maako dow Mo'ab.

Yeremiya 49

Annabaaku dow Ammooni'en

49:1 Ndaa ko Jawmiraawo wi'i dow Ammooni'en: "Isra'iila walaa worɓe na? Walaa koo gooto ngam aynugo lesdi maral maɓɓe na? Koni ɓe acci sujidanooɓe lawru Milkom kooca lesdi lenyol Gada, njooɗo ton nder berniiji?" 2 Ngam maajum Jawmiraawo wi'i: "Saa'i ɗon wara haa mi nanna Ammooni'en nder berniwol Rabba hoolo konu. Ngol laatoto bille. Konne'en ngulan gure maagol bee yiite. Nden Isra'iila'en keɓtan lesdi muuɗum'en haa hoocuɓe ndi. 3 Onon yimɓe Hesbon, mboye! Berniwol mon halki. Onon rewɓe Rabba, njoyne, ɓorne buhuuje, ngiile kootoy! Ngam ɗowanteeɗo mon Milkom o egginteeɗo, kaŋko e liman'en maako e ardiiɓe maako. 4 Onon yimɓe tuurtooɓe, koni njukotooɗon ngam sembe mon? Sembe mon ɗon jinna bana ndiyam maayo. Koni tuugotooɗon dow baawɗe mon, on wi'anɓe: Moy haɓata bee amin? 5 Ndaa, mi ukkanan on kultoreeŋgol taariiɓe on fuu", non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. "On ndoggan, koomoy tiitan yeeso mum ngam hisa, walaa mooɓtanɗo on. 6 Ammaa ɓaawoɗon timminanmi yaŋgada Ammooni'en", non Jawmiraawo wi'i.

Annabaaku dow Edoom

7 Ndaa ko Jawmiraawo honooɓe asama wi'i dow Edoom: "Faamu jinni haa Teman na? Dawrooɓe Edoomi'en ngalaa saawari na? Faamu maɓɓe majji na? 8 Onon yimɓe Dedan, ngaylite, ndogge! Nyukke nder gasɗe. Mi halkan danygol Isuwa, ngam saa'i waɗi mi hiito ɓe. 9 To ittooɓe inabooje ngari, ɓe luttan inabooje seɗɗa. To wuyɓe ngari jemma, ɓe njaɓtan ko ɓe ngiɗi tan. 10 Ammaa min mi ɓorti danygol Isuwa pat, mi sudditi nyukkorɗe maɓɓe, ngam taa ɓe tokko nyukkaago. Yimɓe Edoom kalki, non boo bandiraaɓe maɓɓe e heeddiɗɗiraaɓe maɓɓe. 11 Acce atiime'en mon, mi wuurnan ɓe. Rewɓe yurumɓe caka mooɗon boo ɓaaro yam." 12 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe woɗɓe ɓe ke'aay hiiteego, njari haa jardugel kiita. Nden kam onon on tammi on hiitataake na? Fakat, onon boo on njaran ngel. 13 Mi hunori hoore am: Berniwol Bosra laatoto kulniiŋgol, perewŋgol. Yimɓe njanca ngol, naala bee innde maagol. Gure maagol fuu laatoto ladde meere haa foroy." 14 Yeremiya wi'i: "Mi nani habaru Jawmiraawo. O neli nelaaɗo haa wi'a ummaatooje: Mooɓte, ngare dow Edoom, taaskane haɓre. 15 Jawmiraawo leestinan ummaatoore mon, haa ummaatooje goɗɗe njawo on. 16 On tammi ɗe ɗon kula on, kanjum esti on. On mawnitiiɓe ngam on ɗon njooɗi nder gaaruuji e dow kooseeje. Ammaa koo to on njooɗake towɗum bana dutal, mi jippinan on", non Jawmiraawo wi'i. 17 Jawmiraawo wi'i: "Mi wartiran Edoom daliila kultoreeŋgol. Koomoy caalotooɗo hultoran, hayɗinan ngam masiibooji maari. 18 Kiita Edoom nandan bee kiita Sodoma e Gomorra, saa'i Allah wayliti ɗi e gure piltuɗe ɗi. Walaa mo jooɗoto ton, walaa mo hoɗata ton. 19 Mi waran bana mbarooga ngurtiiŋga laynde sukkunde baŋge maayo Urdun, ngaranŋga haa durduɗe kecce. Bee juhuki ndiiwanmi Edoomi'en e lesdi maɓɓe. Ɓaawo maajum cuɓaaɗo am laamanto ummaatoore maɓɓe. Moy nandi bee am? Moy ewnoto yam yeeso kiita? Moye gaynaako dartoto yam? 20 Ngam maajum nane ko min Jawmiraawo nufani yimɓe Edoom, ko anniniimi huuwugo jooɗiiɓe haa Taman. Koo ɓikkoy maɓɓe boo coggete, haa lesdi fuu hultora. 21 Hoola yibbere Edoom dimbinan lesdi, gookaali Edoomi'en njottoto weendu kewe. 22 Konne'en ukkanto Bosra bana dutal ngal weeɗi bileeji mum towɗum haa asama, nden ngal suuyo. Nyalaade maajum sembiɗɓe Edoom kulan bana debbo ɓesnanɗo."

Annabaaku dow Damas

23 Ndaa ko Jawmiraawo wi'i dow Damas: "Yimɓe nder berniiji Hamat e Arpada ɗon caklo, ngam ɓe nani kubaruwol kalluŋgol. Ɓerɗe maɓɓe ta''i ngam kulol, ɓe ngalaa de'ere. 24 Yimɓe Damas tampi, ngayliti ngam ɓe ndogga. Kulol e diwŋgol naŋgi ɓe, bana luuwe naŋgirta ɓesnando. 25 Kayya! Berniwol tedduŋgol ngo'ol, ceyiiŋgol naane, koomoy acci ngol. 26 Nyalaade kiita maagol, suka'en njanan nder laabi maagol, honooɓe maagol fuu kalkan", non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. 27 "Mi huɓɓan yiite nder gasi Damas, nge nyaama laamorde Benhadat."

Annabaaku dow lenyol Keedar e berniwol Hasoor

28 Ndaa ko Jawmiraawo wi'i dow lenyol Keedar e laamɓe berniwol Hasoor ɓe Buutunasar, laamiiɗo Baabila jaali ɗum'en: "Umme, kaɓe bee yimɓe Keedar, kalke lenyol fuunaaŋgewol ngol. 29 Kooce cuuɗi laymaaji maɓɓe e dammooji maɓɓe, kooce wirndallooji laymaaji maɓɓe, e ko woni nder laymaaji, e geelooɗi maɓɓe fuu. Ngooke dow maɓɓe: Kultoreeŋgol kootoy! 30 "Onon yimɓe Hasoor, min Jawmiraawo mi wi'i on: Ndogge bee doggugo, nyukke nder gasɗe. Ngam Buutunasar, laamiiɗo Baabila nufani on nufaye, haɓɓi dabare dow mooɗon. 31 O wi'i: Umme, en kaɓu bee yimɓe hoolɗinɓe ɓe'e. Ɓe ngalaa dammuɗe koo jamɗe palduɗe, ɓe ɗon njooɗi feere maɓɓe boo." Non Jawmiraawo wi'i. 32 "Njaɓte geelooɗi maɓɓe, ngartire tokke maɓɓe keɓal konu. Mi saŋkitan yimɓe ramma-gaasa'en ɓe'e haa alkibilaaji fuu, mi ukkanan ɓe halkere kootoy", non Jawmiraawo wi'i. 33 "Hasoor laatoto ladde meere haa foroy, ngol jooɗorde dawaaɗi ladde. Walaa mo jooɗoto ton, walaa mo hoɗata ton."

Annabaaku dow Elam

34 Nde Sedekiya fuɗɗi laamanaago Yahuuda, wolde Jawmiraawo warani annabi Yeremiya dow lesdi Elam. 35 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Baawɗe Elam, ɗum fiɗooɓe kuri maɓɓe. Mi mbaran ɓe. 36 Mi umminan keni haa alkibilaaji nayi fuu, ɗi mbifa dow Elam, ɗi caŋkita yimɓe kootoy. Walaa ummaatoore nde riiwaaɓe Elam njottataako. 37 Mi hulnan Elami'en to ɓe ngi'i konne'en maɓɓe yiɗɓe mbarugo ɓe. Ngam tikkere am saatunde ukkananmi ɓe sarru. Mi yoofa kaafahi, ki tokko ɓe haa mi jinna ɓe", non Jawmiraawo wi'i. 38 "Mi nattinan laamiiɓe e ardiiɓe Elam, nden njo''inanmi leeso laamu am ton. 39 Ammaa haa timmoode balɗe timminanmi yaŋgada Elam", non Jawmiraawo wi'i.

Yeremiya 50

Annabaaku dow Baabila

50:1 Ndaa ko Jawmiraawo wi'i bee hunduko annabi Yeremiya dow Baabila, lesdi Kaldiya'en: 2 "Anndine ɗum caka ummaatooje, ngoyne ɗum! Ndarne tuutawal konu, mbaɗe woynaandu, taa cuuɗe ɗum! Mbi'e: Baabila do''i. Ɗowanteeɗo maari Marduk fusi. Labbi Baabila keewi mbustu, fotooji maari cemtiniiɗi kalki. 3 Ummaatoore iwnde woyla wari haɓugo bee Baabila, wartiran ndi ladde meere. Yimɓe e dabbaaji fuu ndoggan, walaa mo hoɗata ton."

Gartuki Isra'iila

4 Jawmiraawo wi'i: "Wakkati maajum yimɓe Isra'iila e yimɓe Yahuuda kawtan, ngaran bee bojji ngam ɗaɓɓitugo yam, Jawmiraawo Allah muuɗum'en. 5 Ɓe ?aman laawol Siyona, nden ɓe tokkoto ngol. Ɓe kaɓɓan alkawal duumiiŋgal bee am, ɓe meetataa yejjitugo ngal. 6 "Yimɓe am laati bana baali majjuɗi. Waynaaɓe maɓɓe majjini ɓe dow kooseeje. Ɓe ngiili bana baali diga hooseere nde'e haa ndeya, ɓe ngejjiti durdude maɓɓe. 7 Heɓtuɓe ɓe fuu ukkani ɓe. Konne'en maɓɓe mbi'i: Ko min kuuwi, naa ɗum aybe, ngam ɓe mbaɗi hakke dow Jawmiraawo, dokkuɗo ɓe durdude gooŋgaare, mo kaakaaji maɓɓe ɗonno koolo ɗum. 8 "Onon yimɓe Isra'iila, ndogge Baabila, ngurte lesdi Kaldiya'en. Aarte dillugo bana jawɗi ardorto tokkere. 9 Mi ɗon ummina jama'aare ummaatooje mawɗe haa woyla, ɗe ngara haɓugo bee Baabila. Ɓe ndarna caffuuji dow berniwol, ɓe nyaama ngol. Ɓe piɗan kuri maɓɓe bana gaw'en, walaa koo gootol woofata. 10 Lesdi Kaldiya laatoto keɓal konu, wilanɓe ndi fuu kaaran", non Jawmiraawo wi'i.

Yibbere Baabila

11 "Onon yimɓe Baabila, on mbili lesdi am. Ngam maajum on ɗon ceyo, on ɗon mbelmbelta, on ɗon ndiwa bana wiige sorɓanŋge gawri, koo bana puccu kijotooŋgu. 12 Berniwol mooɗon, kaŋgol boo toskoto, heewan mbustu. Kaldiya laatoto ummaatoore ragareere, Baabila laatoto ladde meere. 13 Ngam daliila tikkere am, walaa jooɗotooɓe ton, ngol ferwan pat. Koomoy caalotooɗo hultoran, hayɗinan ngam masiibooji maagol fuu. 14 "Onon fiɗooɓe, ndarne caffuuji dow Baabila, taare ngol. Piɗe kuri mon fuu dow maagol, ngam ngol waɗi hakke dow am. 15 Ummine gookaali konu nder taarde maagol fuu. Jonta Baabila yoofi balmi mum. Cuuɗi maagol cembiɗɗi ngibbi, mahi maagol njani. Min Jawmiraawo mi ɗon waato yimɓe Baabila. Onon boo mbaate ɓe, kuuwe ɓe ko ɓe kuuwi on naane. 16 Nattine aawooɓe e sodooɓe haa Baabila. Koomoy jananno jooɗiiɗo ton hulan kaafahi, hootan lesdi mum."

Gartuki Isra'iila

17 Yimɓe Isra'iila laati bana baali majjuɗi. Barooɗe ndiiwi ɓe. Laamiiɗo Assuura aarti nyaamugo ɓe. Haa ragare Buutunasar, laamiiɗo Baabila ɓolti i'e maɓɓe. 18 Ngam maajum, ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i: "Mi hiitoto laamiiɗo Baabila e lesdi maako, bana mi hiitori laamiiɗo Assuura. 19 Mi hooran yimɓe Isra'iila haa ngaynaaka maɓɓe, ɓe nyaama ko fuɗata dow hooseere Karmel e nder lesdi Baasan, ɓerɗe maɓɓe kaara dow kooseeje Efrayim e nder lesdi Gile'at. 20 Min Jawmiraawo mi wi'i: Wakkati maajum, to goɗɗo ɗaɓɓiti junuubaaji Isra'iila e hakkeeji Yahuuda, o tawataa ɗi, ngam mi yaafanto koomoy mo luttanmi ɗum."

Kiita Allah dow Baabila

21 "Ukkane yimɓe Meratayim e Pekoda, kalke ɓe. Kuuwe ko min Jawmiraawo umri on fuu. 22 Hoolo konu ummi nder lesdi, halkere naawnde laati. 23 Baabila tappi, sampiti duniyaaru fuu, jonta tappirɗum man fusi. Baabila laatani ummaatooje fuu daliila kultoreeŋgol. 24 An Baabila, mi tuufani ma tuuforgol, an boo a anndaano. Jonta a nasti ngol. Mi heɓti ma, mi naŋgi ma, ngam a haɓi bee am. 25 Mi maɓɓiti sigordu balmi am, mi wurtini balmi tikkere am. Woodi ko mi huuwata nder lesdi Kaldiya'en, min Jawmiraawo honooɓe asama. 26-27 Kirse sembiɗɓe maagol, ɓe njana haa lesdi. Kayto yimɓe Baabila! Saa'i kiita maɓɓe waɗi." 28 Dogguɓe, daɗɓe lesdi Baabila ngaddi habaru haa Siyona no Allah Jawmiraawo men hiitori Baabila ngam daliila haykaliiru mum. 29 "Umre fiɗooɓe kuri ɓe ngara haa Baabila, ewne annduɓe haɓre bee lagaawal fuu. Taare berniwol, taa goɗɗo daɗa. Njoɓe ngol kuuɗe maagol fuu. Kuuwe ngol bana ngol huuwri woɗɓe, ngam ngol ?aggi dow Jawmiraawo, dow Ceniiɗo Isra'iila. 30 Ngam maajum suka'en maagol njanan nder laabi maagol, honooɓe maagol fuu kalkan nder nyalaade ndeya", non Jawmiraawo wi'i. 31 "An Baabila, a heewi ?aggaare. Ngam maajum min Jawmiraawo honooɓe asama mi honan ma. Ngam nyalaade ma wari, haa mi hiito ma. 32 Nden ummaatoore ma ?aggiinde fergoto, do''oto, walaa mo umminte. Mi huɓɓan yiite nder berniiji ma fuu, nge nyaama lesdi piltundi." 33 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Yimɓe Isra'iila e Yahuuda ɓe ɓilliiɓe. Egginɓe ɓe fuu ɗon njogito ɓe, cali yooftugo ɓe. 34 Ammaa kisnoowo ɓe o cembiɗɗo, innde maako Jawmiraawo honooɓe asama. Kaŋko bee hoore maako waɗanan ɓe kiita. O de'itinan duniyaaru, ammaa o ɓillan yimɓe Baabila." 35 Jawmiraawo wi'i: "Kaafahi dow Kaldiya'en, dow jooɗiiɓe haa Baabila e ardiiɓe maagol e hikma'en maagol. 36 Kaafahi dow waɗooɓe ngol hatti, sey ɓe laato faataaɓe. Kaafahi dow sembiɗɓe maagol, ɓe ta''a gikke. 37 Kaafahi dow pucci maagol e mootaaji maagol. Kaafahi dow sooje'en maagol, ɓe laato bana rewɓe. Kaafahi dow ndesaaji maagol. Mbile, njaɓte ɗi. 38 Hokkere dow ndiyamji maagol, ɗi ɓeeɓo. Ngam lesdi Baabila heewi labbi kulniiɗi ɗi laatini yimɓe yinnaaɓe. 39 Ngam maajum ginnaaji e ruuhuuji njooɗoto ton, haa abada abadin. 40 Kiita Baabila laatoto bana kiita Sodoma e Gomorra, saa'i mi wayliti ɗi e gure piltuɗe ɗi. Walaa mo jooɗoto ton, walaa mo hoɗata ton", non Jawmiraawo wi'i. 41 "Ndaa, yimɓe ɗon ngara diga lesdi woyla, ummaatoore mawnde e laamiiɓe ɗuuɗɓe ummi haa keerol duniyaaru. 42 Ɓe ɗon njogo lagaaje e labbe, ɓe saatuɓe, ɓe ngalaa enɗam. Daaɗe maɓɓe ɗon iido bana maayo maŋgo, ɓe wa''iiɓe pucci, ɓe taaski bana gorko gooto ngam haɓre bee Baabila. 43 Laamiiɗo Baabila nani habaru maɓɓe, juuɗe maako tampi, kulol naŋgi mo bana luuwe naŋgirta ɓesnanɗo. 44 "Min Jawmiraawo mi waran bana mbarooga ngurtotooŋga laynde sukkunde baŋge maayo Urdun, ngaranŋga dow durduɗe kecce. Bee juhuki ndiiwanmi yimɓe Baabila yaasi berniwol maɓɓe. Ɓaawo maajum cuɓaaɗo am laamanto ummaatoore maɓɓe. Moy nandi bee am? Moy ewnoto yam yeeso kiita? Moye gaynaako dartoto yam? 45 Ngam maajum nane ko min Jawmiraawo nufani berniwol Baabila, ko anniniimi huuwugo yimɓe maagol. Koo ɓikkoy maɓɓe boo coggete, haa lesdi fuu hultora. 46 Hoolo yibbere Baabila dimbinan lesdi, ummaatooje goɗɗe nanan gookaali maɓɓe."

Yeremiya 51

Annabaaku feere dow Baabila

51:1 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Mi ɗon ummina hendu halkanndu Baabila e Kaldiya'en jooɗiiɓe ton. 2 Mi nelan jananɓe haa Baabila, ɓe ndiiwa yimɓe bana hendu saŋkitirta nyaande. To nyalaade sarru wari, ɓe ukkanto Baabila diga alkibilaaji fuu, ɓe mbuuwa lesdi man laaɓɗum tal. 3 Taa acce honooɓe Baabila tira lagaaje, malla ɓorno sulke. Taa lutte suka'en! Nattine jama'aare maɓɓe pat! 4 Yuwaaɓe njanan, maayan dow laabi lesdi Kaldiya'en fuu. 5 Min Allah Jawmiraawo honooɓe asama mi accaay Isra'iila e Yahuuda bana rewɓe yurumɓe koo ngam ɓe mbaɗi hakke dow am, min Ceniiɗo nder Isra'iila. 6 Ndogge Baabila, kisne yoŋkiiji mon, ngam taa on mbare ngam aybe Baabila. Ngam mi ɗon waato ngol, mi yoɓa ngol kuuɗe maagol. 7 Baabila laati jardugel kaŋgeeri nder juŋŋgo am haa wuykina duniyaaru fuu. Ummaatooje njari nguykinoojam maagol, hakkiilooji maaje majji. 8 Jonta ni Baabila do''i, halki. Mboye ngol, ɗaɓɓite lekki ngam kuuduuje maagol, teema ngol nyawndoto. 9 Jananɓe jooɗiiɓe ton mbi'i: Min muuyno wallugo Baabila, ammaa ngol yamɗitaay. Accen ngol, en koota, koomoy haa lesdi mum. Kiita Allah dow maagol mawni haa yotti duule asama." 10 Yimɓe Allah ɗon mbi'a: "Jawmiraawo gooŋɗini en. Ngare, en ngecca haa Siyona ko Allah Jawmiraawo men huuwi." 11 Jawmiraawo ummini hakkiilooji laamiiɓe Mediya, ngam o annini halkugo Baabila. Bana non o waatorto ngol ngam daliila haykaliiru maako. Hoore'en konu umri: "Ceeɓne kuri mon, naŋge bawarɗe mon. 12 Ɓaŋgte tuutawal konu ngam ukkanaago mahi Baabila. Cembiɗine aynol. Ndarne aynooɓe, taaskitine baaltol." Jawmiraawo ɗon timmina anniya muuɗum dow yimɓe Baabila. 13 Baabila ɗon jooɗi dow maaje ɗuuɗɗe, woodi ndesaaji mawɗi. Ammaa timmoode maagol wari, muudoore maagol heewi. 14 Jawmiraawo honooɓe asama hunori hoore muuɗum: "An Baabila, koo mi hebbini ma bee yimɓe ɗuuɗɓe bana baɓɓatti, konne'en mbaɗan gookaali jaalorgal dow maaɗa."

Maŋgtoore Allah

15 Jawmiraawo bee baawɗe mum waɗi lesdi, bee faamu maako o tagi duniyaaru, bee anndal maako o we''iti asama. 16 Umroore maako ɗon ummina hoolo ndiyamji nder asama, o ɗon wa''ina duule haa keeri duniyaaru, o ɗon sakkina ma''e haa iyeende toɓa, o ɗon wurtina hendu e sigordu maako. 17 Kanjum wartirta yimɓe fuu faataaɓe, sooya-anndal'en. Koomoy kilaajo semtorto labbi muuɗum, ngam ɗi laataaki ɗowanteeɓe bee gooŋga, ɗi ngalaa yoŋki. 18 Ɗi kuuje meere, jalnooje, saa'i kiita ɗi kalkan. 19 Ammaa Allah mo Yakubu sujidani ɗum, laataaki bana non. Kaŋko woni tagɗo kuuje fuu, o suɓi Isra'iila'en ɓe laato yimɓe maral maako. Innde maako Jawmiraawo honooɓe asama.

Tappirɗum Jawmiraawo

20 Jawmiraawo wi'i: "An Baabila, a woni tappirɗum am, a balmol am. Bee maaɗa tappirmi ummaatooje, kalkumi laamuuji. 21 Bee maaɗa tappumi puccu e ba''iiɗo ngu, mootaaji pucci e wa''iiɓe ɗi. 22 Bee maaɗa tappumi gorko e debbo, ndottiijo e derkeejo, suka e paanyo. 23 Bee maaɗa tappumi gaynaako e tokkere maako, demoowo e ga'i maako, laamɓe e ardiiɓe."

Kiita dow Baabila

24 Jawmiraawo wi'i: "On ngi'an no mi lornirta Baabila e yimɓe Kaldiya kalluɗum ko ɓe kuuwi Siyona fuu. 25 An Baabila, a laati bana hooseere nde halki duniyaaru fuu. Ammaa min Jawmiraawo mi honan ma. Mi fortan juŋŋgo am dow maaɗa, haa mi talle, mi jippine kooseeje, mi wartire waagaare ndoondi. 26 Walaa koo'anɗo hayre haa bille maaɗa, koo ngam wallingo caɓɓawal, koo ngam nyiɓugo suudu. A laatoto ladde meere haa foroy", non Jawmiraawo wi'i. 27 "Ɓaŋgte tuutawal nder lesdi. Puufe luwal konu haa ummaatooje nana ɗum. Taaskitine ummaatooje ngam haɓre bee Baabila. Ewne laamuuji Araraada e Minni e Askanas, ndarne hooreejo ngam haɓugo bee maagol. Ngadde pucci ɗuuɗɗi bana baɓɓatti. 28 Taaskitine laamiiɓe Medi'en, e ardiiɓe maɓɓe, e hoore'en maɓɓe, e ummaatooje ɗe ɓe laamanto fuu, ngam haɓre bee Baabila. 29 Lesdi ɗon dimbo, ɗon diwna, ngam min Jawmiraawo mi ɗon timmina nufo am, mi wartira Baabila ladde meere nde walaa jooɗiiɓe ton. 30 Sembiɗɓe Baabila acci haɓre, ɗon njooɗi nder cuuɗi cembiɗɗi. Sembe maɓɓe jinni, ɓe laati bana rewɓe. Dammuɗe berniwol ngibbi, cuuɗi ɗon ngula. 31 Waddooɓe habaru ɗon tokkindira ngam anndingo laamiiɗo Baabila no konne'en naari berniwol kootoy fuu. 32 Ɓe koo'i eerorɗe maayo, ɓe nguli tolooje, honooɓe Baabila fuu ta''i gikke. 33 Lutti seɗɗa, konne'en coda ɓe, njaaɓta ɓe bana gawri haa sorɓirde", non Jawmiraawo honooɓe asama, Allah Isra'iila wi'i. 34 Buutunasar, laamiiɗo Baabila nyaami Urusaliima, nami ngol, sookɗini ngol bana mbulku, moɗi ngol bana kuuŋga moɗirta, hebbini reedu mum bee kuuje maagol booɗɗe, wudini ko yiɗaa. 35 Sey yimɓe Siyona mbi'a: "Toonyaare nde yimɓe Baabila toonyi min, loro dow ko'e maɓɓe." Yimɓe Urusaliima boo mbi'a: "?i?am amin wara dow yimɓe Kaldiya."

No Jawmiraawo wallirta Isra'iila

36 Ngam maajum, ndaa ni Jawmiraawo wi'i yimɓe Urusaliima: "Mi waɗanan on kiita, mi waatoto konne'en mooɗon. Mi sukkan ndiyamji Baabila, haa maaje maagol ɓeeɓo. 37 Nden Baabila laatoto bille e jooɗorde dawaaɗi ladde. Walaa mo jooɗoto ton. Koomoy caalotooɗo hultoran, hayɗinan dow maagol. 38 "Yimɓe Baabila fuu ɗon ubbo bana barooɗe, ɓe ɗon ngurɓo bana mbarookoy. 39 Saa'i suuno waɗi ɓe, mi waɗi nyaamduuji. Mi wuykinan ɓe haa ɓe ngima bee seyo. Nden ɓe ɗaanoto, ɓe meetataa finugo. 40 Bana baali e jawɗi njahranmi ɓe hirseego", non Jawmiraawo wi'i.

Kiita dow Baabila

41 "Baabila, berniwol ngol duniyaaru fuu maŋgti ɗum, konne'en nyaami ngol. Ngol laati daliila kultoreeŋgol haa ummaatooje. 42 Mbeela wa''i, suddi Baabila bee ?uuge muuɗum iidooje. 43 Gure maagol perwi, laati ladde meere nde walaa jooɗiiɗo koo jahoowo ton. 44 Mi hiitoto Beel, ɗowanteeɗo Baabila. Mi doolan mo hokkitugo ko o moɗi. Ummaatooje meetataa mooɓaago haa maako ngam sujidango mo. "Mahol Baabila yibbi! Onon yimɓe Isra'iila, ndogge ngol! 45 Kisne yoŋkiiji mon e tikkere am saatunde. 46 Taa ɓerɗe mon ta''a, taa kultore ngam habaruuji ɗi nanoton nder lesdi. Ngam hitaande woore habaru gooto waran, e mawri maajum habaru feere, habaruuji laamiiɓe jokkindiranɓe. 47 Ngam maajum saa'i ɗon wara haa mi hiito labbi Baabila cehaaɗi. Lesdi fuu toskoto, yimɓe maagol fuu njanan, maayan. 48 Ko woni haa asama e lesdi fuu, welweltan ngam Baabila, ngam halkanɓe ngol ɗon ngara diga woyla. 49 Baabila mbari yimɓe nder duniyaaru fuu, ammaa jonta Baabila bee hoore mum do''oto ngam ngol mbari Isra'iila'en."

Habaru Allah ngam Yahuudu'en haa Baabila

50 "Onon yimɓe am haa Baabila, on ndoggi kaafahi. Taa ndare jonta, njehe! Koo to on daayiiɓe lesdi mon, ciftoreeɗam, min Allah Jawmiraawo mooɗon. Numte Urusaliima boo. 51 On ɗon mbi'a: Min toski bee nanugo jancooje, min keewi mbustu. Jananɓe nasti nokkuuje ceniiɗe nder haykaliiru. 52 Ngam maajum mbi'anmi: Saa'i on wara haa mi hiito labbi Baabila cehaaɗi, nden balmaaɓe uumoto nder lesdi fuu. 53 Koo to Baabila eeŋgi haa yotto asama ngam nyiɓugo cuuɗi cembiɗɗi ton, min kam mi nelan yimɓe ngam halkugo ngol", non Jawmiraawo wi'i.

Halkere Baabila

54 Nane hoolo bojji haa Baabila, e hoolo yibbere nder lesdi Kaldiya'en. 55 Jawmiraawo ɗon wila Baabila, ɗon je''ina hooloore nder maagol. Jama'aaje nasti ngol bana ndiyamji mawɗi, hooloore maaje ummi. 56 Ɗe ngari halkugo Baabila. Sembiɗɓe maagol kaɓɓaama, lagaaje maagol ngewi. Ngam Jawmiraawo woni Allah mo hiitoto halleende. O warjoto fakat. 57 O wuykinan ardiiɓe maagol e hikma'en maagol, laamɓe e hoore'en e sembiɗɓe fuu. Ɓe ɗaanoto ɗoyŋgol duumiiŋgol, ɓe meetataa finugo. Bana ni Laamiiɗo wi'i mo innde mum Jawmiraawo honooɓe asama. 58 Ndaa ni o wi'i: "Konne'en ngibbinan mahi Baabila tekkuɗi pat, ngulan dammuɗe maagol towɗe bee yiite. Le'i yimɓe ɗon torro meere, yiite nyaaman kuuɗe ummaatooje."

No annabaaku Yeremiya yottori Baabila

59 Seraya ɓii Neriya ɓii Makseya wonno ɗoftoowo laamiiɗo Sedekiya. Nder nduuɓu Sedekiya, laamiiɗo Yahuuda, nayaɓu, o ɗofti mo haa Baabila. Yeremiya umri Seraya o yahra habaru maako ton. 60 Yeremiya windi haala sarru ngu tammi ukkanaago Baabila fuu, o windi ka haa deftere. 61 Nden o wi'i Seraya: "To a yottake Baabila, sey a jaŋga bee sawtu ko winda haa ɗo. 62 Ɓaawo maajum waɗ do'a ni'i: Ya Jawmiraawo, an a wolwi dow nokkuure nde'e. A wi'i a halkan nde, taa goɗɗo tokko jooɗaago ɗo, koo yimɓe, koo dabbaaji. A wi'i nde laatoto ladde meere haa foroy. 63 An Seraya, ɓaawo a timmini jaŋgugo deftere nde'e, haɓɓu hayre haa maare, sakkin nde nder maayo Efratis. 64 Nden wi': Bana ni Baabila yoolan, meetataa waŋgugo, ngam daliila halkere nde Jawmiraawo ukkanta ngol." Haa ɗo bolle Yeremiya timmi.

Yeremiya 52

Do''ere Urusaliima

52:1 Yoo, Sedekiya woodi duuɓi noogas e go'o, saa'i o laamo. O laami haa Urusaliima duuɓi sappo e go'o. Innde daada maako, Hamutal ɓii Yeremiya feere mo Libna. 2 O huuwi kalluɗum yeeso Jawmiraawo, kal kal bana Yooyakim huuwruno. 3 Ɗum laatani Urusaliima e Yahuuda ngam daliila tikkere Jawmiraawo, haa o wudini ɓe. Sedekiya tuurtani laamiiɗo Baabila. 4 Nder nduuɓu laamu Sedekiya njoweenayaɓu, nder lewru sappooru, Buutunasar wardi bee jama'aare konu muuɗum fuu ngam haɓa bee Urusaliima, taari ngol. Ɓe taarni ngol bee kuuje kipporɗe. 5 Berniwol ɗon bee taarde kippol haa warugo nduuɓu laamiiɗo Sedekiya sappo e go'owu. 6 Nyande joweenayaɓre nder lewru nayaɓru, weelo saati nder berniwol. Walaa nyaamdu ngam yimɓe lesdi. 7 Kaldiya'en maɓɓiti berniwol bee ceekgol, honooɓe Yahuudu'en fuu ndoggi bee jemma dow laawol dammugal caka mahi ɗiɗi haa jarne laamiiɗo, ndilli laawol gal waadiwol Urdun. Ammaa Kaldiya'en ɗon taaro berniwol. 8 Jama'aare maɓɓe taasni laamiiɗo, jokki mo nder ?oole baŋge Yeriko. Jama'aare konu maako fuu saŋkiti, acci mo. 9 Ɓe naŋgi laamiiɗo, ɓe njahri mo yeeso laamiiɗo Baabila, haa Ribla nder lesdi Hamat. Kaŋko o do''i mo kiita. 10 O umri hirsugo ɓiɓɓe Sedekiya, Sedekiya boo ɗon laara. O umri mbarugo mawɓe Yahuuda boo. 11 Nden o umri ɓe ɗoofa gite Sedekiya, ɓe kaɓɓa mo bee callalluuji, ɓe eggina mo haa Baabila. Ton Sedekiya jooɗi haa suudu daŋgay haa nyalaade o maayi.

Gibbineeki haykaliiru

12 Nder lewru jowaɓru, nyande sappoore nder lewru (ɗum nduuɓu Buutunasar, laamiiɗo Baabila, sappo e joweenayaɓu), Nebusaradan, hooreejo aynooɓe, suka laamiiɗo Baabila wari haa Urusaliima. 13 O wuli suudu Jawmiraawo e suudu laamiiɗo, o wuli cuuɗi Urusaliima e cuuɗi mawɗi fuu bee yiite. 14 Jama'aare konu Kaldiya'en, wonduɓe bee hooreejo aynooɓe ngibbini mahi taariiɗi Urusaliima. 15 Luttam yimɓe, waato luttuɓe nder berniwol e hawtanɓe laamiiɗo Baabila, Nebusaradan, hooreejo aynooɓe eggini ɓe. 16 Ammaa o acci woɗɓe laafuɓe lesdi haa ɓaawo, ɓe remooɓe inabooje e gawri. 17 Kaldiya'en pusi daŋraŋge njamndi mboɗeeri haa suudu Jawmiraawo, e jo''inirɗi, e ko wi'ete weendu njamndi mboɗeeri, gonɗi nder suudu Jawmiraawo, ɓe njahri njamndi maaji haa Baabila. 18 Ɓe kooci payanɗe e ɓoftirɗe e laɓe e taasaaje e kuuje njamndi mboɗeeri ngam huuwugo kuugal diina fuu. 19 Hooreejo aynooɓe go hooci boo pehe urnirɗe e taasaaje, kuuje kaŋgeeri e cardi fuu. 20 Daŋraŋge ɗiɗi e weendu go bee ga'i njamndi mboɗeeri les maaru, e jo''inirɗi ɗi laamiiɗo Suleymaanu waɗno ngam suudu Jawmiraawo, njamndi mboɗeeri kuuje ɗe'e fuu waawaay awneego. 21-22 Daŋraŋge man, goote on. Towirka gootal maaje waɗi piyanɗe sappo e joweetati. Ɓoggol ngol piyanɗe sappo e ɗiɗi taaroto ngal. Ngal cookal, tekkirka njamndi maagal waɗi kooli nayi. Hoore njamndi mboɗeeri wonno dow maagal. Towirka hoore waɗi piyanɗe jowi. Bamaaɗum e rummaanooje taari hoore man, ɗum fuu ɗum njamndi mboɗeeri. 23 Haa bamaaɗum dow kooŋgale daŋraŋgal, woodi rummaanooje cappanɗe joweenayi e joweego, gi'aaɗe dow bamaaɗum. Limgal rummaanooje taariiɗe ɗum fuu waɗi teemerre.

Daheeki haa Baabila

24 Nden hooreejo aynooɓe laamiiɗo go hoo'i Seraya, limanjo mawɗo, e Sefaniya, limanjo ɗiɗaɓo, e aynooɓe dammugal tato. 25 Nder berniwol o hoo'i saraakiijo jo''inaaɗo dow honooɓe, e worɓe njoweeɗiɗo caka dawrooɓe laamiiɗo, wonɓe haa berniwol, e bindoowo hooreejo konu mo windi yimɓe lesdi ngam jama'aare konu, e worɓe cappanɗe njoweego nder yimɓe lesdi wonɓe nder berniwol. 26 Nebusaradan, hooreejo aynooɓe hoo'i ɓe, yahri ɓe yeeso laamiiɗo Baabila haa Ribla. 27 Laamiiɗo Baabila umri ɓoccugo ɓe e mbarugo ɓe ton, haa Ribla nder lesdi Hamat. Bana non Kaldiya'en eggini yimɓe Yahuuda. 28 Ndaa limgal yimɓe ɓe Buutunasar eggini: Nder nduuɓu laamu maako njoweeɗiɗaɓu, Yahuudu'en ujine tato e noogas e tato (3.023). 29 Nder nduuɓu maako sappo e njoweetataɓu, teemeɗɗe njoweetato e cappanɗe tato e ɗiɗo (832) diga Urusaliima. 30 Nder nduuɓu maako noogas e tataɓu boo, Nebusaradan eggini teemeɗɗe njoweeɗiɗo e cappanɗe nayo e njowo (745). Limgal egginaaɓe fuu waɗi ujine nayo e teemeɗɗe njoweego (4.600). 31 Too, nder nduuɓu cappanɗe tati e njoweeɗiɗaɓu ɓaawo eggineeki Yooyakin, laamiiɗo Yahuuda, nder lewru sappo e ɗiɗawru, nyande maaru noogas e joweeɗiɗawre, Ewil-Merodak, laamiiɗo Baabila ɓaŋgti hoore Yooyakin, wurtini mo suudu daŋgay. Ɗum nduuɓu ngu o heɓi laamu. 32 O wolwani mo bee mbooɗeeŋga. O jo''ini joonde maako haa dow joole laamiiɓe woɗɓe wonduɓe bee maako haa Baabila. 33 Yooyakin ɓorti limce daŋgay, ɓorni limce feere. O nyaami haa teebur laamiiɗo Baabila balɗe maako fuu. 34 Nguure maako, nguure tabiɗɗe, laamiiɗo hokki mo ɗe nyalaade nyalaade, ngeendam maako fuu.

Gime Boyki 1

Saklere Urusaliima

1:1 Kayto! Berniwol Urusaliima yeewaama, naane ngol heewi yimɓe! Naane ummaatooje teddini ngol, jonta ngol laati debbo jurumɗo. Ngol laamino lesɗe, jonta ngol nasti njeyaaŋgu. 2 Jemma fuu debbo oo ɗon woya, gonɗi ɗon dow galaŋge maako. Yiɗɓe mo fuu, walaa koo gooto maɓɓe de'itinta mo. Sooba'en maako fuu njambi mo, laati konne'en. 3 Yimɓe Yahuuda fuu egginaama, laati maccuɓe doolaaɓe. Ɓe ɗon njooɗi nder lesɗe jananne, ɓe ngalaa fooftirde. Konne'en ɗon taaro ɓe, laawol daɗugo woodaa. 4 Laabi Siyona perwi, ngam walaa garanɗo haa juulɗe. Faanyɓe rewɓe yimooɓe ɗon cuno, liman'en ɗon uuma. Walaa koomoy haa dammuɗe berniwol, ngol ɗon yara bone. 5 Ɓillooɓe ngol keɓi saa'a, konne'en maagol ɗon bee jam. Jawmiraawo yarni ngol bone ngam hakkeeji maagol ɗuuɗɗi. Ɓillooɓe naŋgi ɓikkoy maagol, eggini koy. 6 Daraja Urusaliima dilli, majji. Mawɓe maagol nandi bee lelji dogganɗi yeeso loohoowo, ɗi tampuɗi ngam ɗi tawaay durduɗe. 7 Nder nyalɗe ɓillaare maagol, Urusaliima ɗon siftora daraja naane. Nde konne'en nyaami ngol, walaa balloowo ngol. Ɓillooɓe ngol ceyori do''ere maagol, njali. 8 Urusaliima, debbo oo waɗi hakkeeji ɗuuɗɗi, soɓi bana kayloowo. Teddinɓe mo naane ngi'i tembuki maako, ɗon njawo mo. Kaŋko o ɗon uuma, o wirni yeeso maako ngam semteende. 9 Coɓki maako ɗon takko gawarle limce maako, o numaay timmoode maako. O do''i naawɗum, walaa mo de'itinta mo. O ɗon toro Jawmiraawo enɗa mo, ngam konne'en njaali mo. 10 Ɓillooɓe mo njaɓti ndesaaje maako fuu. O yi'i no saadooni'en nastiri suudu seniindu ndu Jawmiraawo haɗi ɓe nastugo ɗum. 11 Yimɓe maako fuu ɗon uuma, ɗon ɗaɓɓita nyaamdu. Ɓe ɗon ndokka jawdi maɓɓe ngam ɓe keɓa nyaamdu, ɓe ngeeɗa. Berniwol ɗon toro Jawmiraawo: "Laar no mi yurmiri!" 12 "Onon saalotooɓe fuu, ndaareeɗam! Woodi naaworla bana naaworla am na, ka Jawmiraawo yarnatammi nder wakkati tikkere mum? 13 O jippini yiite, nge wuli nder am. O tuufani yam tuuforgol, o do''i yam ɓaawo. O laatini yam yeeweende, mi nyawɗo foroy. 14 O laari hakkeeji am fuu, o haɓɓi ɗi kaɓɓol, o yowi ɗi dow daande am, teddeeŋga maaji tampini yam. Jawmiraawo hokki yam haa juuɗe ɓurdanɓe yam sembe. 15 Jawmiraawo wudini sembiɗɓe wonɓe nder am fuu. O neli jama'aare konu dow am, nde nama suka'en am. O yaaɓti suɓaaɓe am bana inabooje nder ɓiɗɗirde. 16 Ngam maajum mboyanmi, gite am ɗon ilna gonɗi. De'itinoowo yam, geeɗitinɗo yoŋki am daayi. Ɓikkoy am ɗon caklo, ngam konne'en ɓe sembiɗɓe. 17 Mi ɗon weeɗa juuɗe am, ammaa balloowo yam woodaa. Jawmiraawo mooɓti ɓillooɓe dow am, diga kootoy fuu. Ɓe ɗon ndaarammi bana huunde nyiddunde. 18 Ammaa Jawmiraawo o gooŋgaajo, ngam mi tuurtani umrooje maako. Naneeɗam, onon ummaatooje fuu, ndaare bone am. Faanyɓe am e suka'en am ndilli eggineeki. 19 Mi ewni yiɗɓe yam, ammaa ɓe njambi yam. Liman'en e ndotti'en maayi dow laabi am, saa'i ɓe ɗon ɗaɓɓita nyaamdu haa ɓe ngeeɗa. 20 Ya Jawmiraawo, laar kulol am, teteki am ɗon ngula, ɓernde am ta''i ngam daliila tuurtol am. Kaafahi ɗon mbara ɓikkoy haa yaasi, waade nasti cuuɗi fuu. 21 Nan uumaali am, de'itinoowo yam woodaa. Konne'en am ɗon ceyoro sarru ngu ukkanɗa mi. Waddu nyalaade nde ngoynuɗa, haa ɓe laato bana am. 22 Halleende maɓɓe fuu wara yeeso ma. Hiita ɓe bana kiitoriɗa mi ngam daliila hakkeeji am. Uumaali am ɗuuɗi, ɓernde am nyawi."

Gime Boyki 2

Kiita Jawmiraawo dow Urusaliima

2:1 Kayto! Jawmiraawo tikki, suddi Siyona bee nyiɓre, do''i daraja Isra'iila diga asama haa lesdi. Nyalaade tikkere maako o siftoraay koo haykaliiru maako boo. 2 Jawmiraawo halki gese Yakubu fuu, walaa enɗam. O yibbini berniiji Yahuuda bee tikkere. O toskini laamu, o do''i ardiiɓe maagu. 3 Bee caatal tikkere maako o fe''i sembe Isra'iila fuu. O sali wallugo en, nde konne'en ngari. O huɓɓi yiite nder lesdi Yakubu, nge ɗon nyaama kooɗume fuu. 4 O tiri lagaawal maako bana konneejo, nyaamo maako dimbaaki. Bana ganyɗo o mbari kooɗume ko fottani gite men. O rufi tikkere maako bana yiite nder cuuɗi men. 5 Jawmiraawo laatani en bana konneejo, nattini Isra'iila, wartiri berniiji cembiɗɗi e cuuɗi mawɗi fuu bille, ɗuɗɗinani yimɓe Yahuuda mone e bone. 6 O wonni suudu maako, haa cujidanɗen mo. O timmini juulɗe e nyalɗe ciwtorɗe nder Siyona. O wudini laamiiɗo e limanjo ngam tikkere maako saatunde. 7 Jawmiraawo wudini hirsirde mum, yawi suudu mum seniindu. O acci konne'en ngibbina mahi maaru. Ɓe kooli nder suudu maako bana to juulde waɗi. 8 Jawmiraawo annini halkugo mahol taariiŋgol Siyona. O foondi ngol bee ɓoggol, o ittaay juŋŋgo maako haa ngol halki. Mahol nderwol e yaasiwol ɗiɗi fuu ngibbi. 9 Dammuɗe berniwol njani, o yewi jamɗe maaje palduɗe. Laamiiɗo e saraaki'en ɗon ngondi bee saadooni'en, ekkitinol woodaa, annabo'en boo keɓataa wahayuuji Jawmiraawo, timmi. 10 Ndotti'en Urusaliima ɗon njooɗi nder mbulwuldi, ɗon njeeɗo, ndufi mbulwuldi dow ko'e muuɗum'en, kaddi buhuuje. Faanyɓe rewɓe nder berniwol kippi geese muuɗum'en. 11 Gite am ɗon ɓolwa bee gonɗi, teteki am ɗon naawa. Ɓernde am ta''i ngam halkere yimɓe ummaatoore am. Ɓikkoy e musinankoy ɗon maaya haa laabi. 12 Koy ɗon mboyana daadiraaɓe maakoy: "Toy nyaamdu e njaram?" Koy ɗon njana haa laabi bana yuwaaɓe, koy puɗɗan maayugo dow koppi daada. 13 Urusaliima, berniwol am giɗaaŋgol, ko mbi'an ma mi? Balndi ɗiye mbaɗanmi, haa mi de'itine? Sarru ma walaa keerol bana mbeela. Moy hurgete? 14 Walaa ko annabo'en ngi'ani ma, sey pewe meere tan. Ɓe mbaŋginaay hakkeeji ma ngam a tuuba, ɓe ngaaji ma bolle rikisiije, estooje tan. 15 Saalotooɓe laawol fuu ɗon kella juuɗe, ɗon puufa, ɗon ndimba ko'e muuɗum'en dow Urusaliima, ɗon njanca: "Kanjum woni berniwol booɗŋgol timmuŋgol ngol welwelo duniya na?" 16 Konne'en ma fuu maɓɓiti kunduɗe muuɗum'en jaasɗum, ɗon ?akkindira nyi'e, ɗon puufa: "En moɗi ngol! Nyalaade nde ndeenɗen, waɗi, en ɗon ngi'a." 17 Jawmiraawo huuwi ko annini, hebbini wolde mum nde o wi'i diga ɓooyma. O yibbini ma, walaa enɗam. O hokki konne'en ma jaalorgal, o seyni ɓe bee do''ere ma. 18 An Urusaliima, accu mahi ma wookana Jawmiraawo. Gite ma ilna gonɗi bana maayel, jemma bee naaŋge fuu. Taa siwta, taa gite ma acca woyugo. 19 Umma, ummita jemmaare fuu, a woyana Jawmiraawo. Sey a rufa yeeso maako ko woni haa ɓernde ma fuu. Weeɗ juuɗe ma hedi maako, tora mo o yurmina ɓikkoy ma, koy ɗon maaya bee weelo haa nyobborle laabi fuu. 20 Laar, ya Jawmiraawo, laar mo torruɗa bana non! To rewɓe nyaami ɓikkoy muuɗum'en ngiɗaakoy, ɗum fotti na? To liman'en e annabo'en mbaraama nder haykaliiru, ɗum fotti na? 21 Derke'en e nayeeɓe ɗon mbaali nder mbulwuldi laabi. Faanyɓe rewɓe e suka'en maayri bee kaafahi. A hirsi ɓe nder nyalaade tikkere ma bilaa enɗam. 22 A ewni konne'en taariiɓe yam bana ngam juulde. Nyalaade tikkere ma walaa mo daɗi, walaa mo lutti. Ɓikkoy am koy kuufmi, koy mawninmi, konne'en nattini koy.

Gime Boyki 3

Torra e tuubu e tammunde

3:1 Min on woni annduɗo bone les sawru tikkere Jawmiraawo. 2 O nastini yam nyiɓre nyiɓɓunde. 3 Nde weeti fuu o fiyatam, min on. 4 O waɗi kusel am e laral am jinna, o yewi i'e am fuu. 5 O taarni yam bee metteeŋga e torra bana mahol. 6 O jo''ini yam nder nyiɓre bana maayɓe ɓe ngartataa. 7 O haɓɓi yam bee callalluuji, o taarni yam bee mahol, walaa wurtaago. 8 Mi wooki ngam ballal, ammaa tornde am yottantaako noppi maako. 9 O sukki laabi am bee kaa'e mawɗe, mi ɗon fergo kootoy. 10 O waaltani yam bana paɗɗoowa, bana mbarooga haa nyukkorde mum. 11 O selni yam laawol, o seeki yam, nden o acci yam. 12 O tiri lagaawal, o fiɗi kuri maako fuu dow am. 13 Kuri ɓaaru maako fuu, o fiɗi ɗi nder ɓoo?e am. 14 Yimɓe ɗon njalammi tum, ɗon ngima jancoore dow am. 15 O haarni yam bee kuuje kaaɗɗe, o yarni yam kaaɗɗam boo. 16 O i'i yeeso am nder mbulwuldi, haa nyi'e am ?akka kaa'e. 17 Mi walaa jam, mi yejjiti ko woni hayru. 18 Yoŋki am ɓadake timmugo, tammunde am dow Jawmiraawo, jinni. 19 Ciftorki bone am e torra am, ɗum kaaɗeeŋgel e tooke. 20 Ammaa ɓernde am ɗon numa ɗum foroy, ɗon naawa. 21 Ndaa ko njaɓanmi haa ɓernde, haa mi heɓta tammunde: 22 Mo''e Jawmiraawo timmaay, hinnuye maako walaa keerol, 23 nde weeti fuu hinnuye maako hesɗitan, gooŋgaaku maako tabiti. 24 Jawmiraawo woni geɗal am, ngam maajum mi tammoto mo. 25 Jawmiraawo woonanan koomoy koolotooɗo mo, ɗaɓɓitanɗo mo. 26 Booɗɗum to goɗɗo sirwake, reeni kisndam Jawmiraawo. 27 Booɗɗum to goɗɗo ekkitake munyal saa'i o derkeejo tawon. 28 To Jawmiraawo yowani mo bone, sey o jooɗo feere maako, o sirwo. 29 O wallina hunduko maako nder mbulwuldi, ngam tammunde ɗon tawon. 30 O waylitana maaranɓe mo wolo maako, o jaɓa toskaare fuu. 31 Jawmiraawo wudintaa en haa foroy. 32 Ɓaawo o sunni en, o hinnoto en boo fodde mo''e maako ɗuuɗɗe. 33 O seyortaako torrugo ɓiɓɓe Aadama. 34 To halluɓe njaaɓti haɓɓaaɓe lesdi, nami ɓe les kosɗe muuɗum'en, 35 to ɓe cottini gooŋga goɗɗo ka Allah Ɓaŋgiiɗo hokki mo ɗum, 36 to ɓe ɓilli goɗɗo yeeso kiita, kadi Jawmiraawo anndaa ɗum na? 37 Moy umrata huunde laato, sonaa to Jawmiraawo taynori ɗum? 38 Na dow umroore Ɓaŋgiiɗo booɗɗum e kalluɗum laatoto? 39 Koni neɗɗo ngurŋgurtata to hiitaama ngam hakke mum? 40 Sey ndaaren laabi men, en mbiɗito ɗi, en lorto haa Jawmiraawo. 41 En ɓaŋgtu juuɗe men bee ɓerɗe men hedi Allah mo asama: 42 "Min mbaɗi hakke, min tuurti, an boo a yaafanaaki min. 43 A moji tikkere, a tokki min, a mbari min bilaa enɗam. 44 A suuɗi nder duule, haa torɗe amin njottanaaki ma. 45 A laatini min jiddere duniyaaru fuu. 46 Konne'en amin fuu ɗon njala min, ɗon kuɗa min. 47 Kulol e kultoreeŋgol ukkani min, yibbere e halkere. 48 Gite am ɗon ilna maaje gonɗi, ngam daliila halkere yimɓe am. 49 Gite am ɗon mboya gonɗi, timmataa, 50 haa Jawmiraawo mo asama laara en, yi'a en. 51 Gite am ɗon naawa ngam bojji dow berniwol am. 52 Wanyɓe yam meere tokki loohaago yam bana sondu. 53 Ɓe nastini yam ngaska mi geeto, ɓe cakkini kaa'e dow am. 54 Ndiyam saali dow hoore am, mi tammino maayugo. 55 Saa'i mi ɗonno haa ngaska lugguka, mi ewni ma, ya Jawmiraawo. 56 Nde toriimi a nanammi, a jaɓi tornde am. 57 Nyalaade man a jaabi yam, a wi'i yam taa mi hula. 58 An a mo''ini haala am, ya Jawmiraawo, a hisni yoŋki am. 59 A yi'i kalluɗum ko ɓe kuuwi yam. Waɗanam kiita! 60 A ɗon yi'a nganyaandi maɓɓe e dabareeji maɓɓe. 61 A nani no ɓe kuɗiri yam, ya Jawmiraawo, a anndi dabareeji maɓɓe. 62 Foroy ɓe ɗon mbolwa dow am, ɓe ɗon carwortira. 63 Hakkilan ko ɓe kuuwata fuu. Foroy ɓe ɗon njancammi. 64 Ya Jawmiraawo, warja ɓe fodde kuuɗe maɓɓe. 65 Ittu tammunde maɓɓe, ukkan ɓe naaloore ma. 66 Tokka ɓe bee tikkere, nattin ɓe les asama maaɗa, ya Jawmiraawo."

Gime Boyki 4

Ɓaawo do''ere Urusaliima

4:1 Kayto! Kaŋgeeri men laaɓndi ɗelkundi furɗiti, kaa'e haykaliiru caŋkiti nder laabi. 2 Suka'en Siyona marno saman bana kaŋgeeri laaɓndi, ammaa jonta ɓe nandi bee payanɗe loope. 3 Koo saafaandu rewru boo musininan ɓiyum'en, ammaa rewɓe lenyol am laati saatuɓe bana dabbi. 4 Ɗemɗe musinankoy ɗon takko nder kunduɗe ngam ɗomka, ɓikkoy ɗon ɗaɓɓa nyaamdu, ammaa walaa dokkanɗo koy ndu. 5 Nyaamɓe dakameeji naane, ɗon maaya haa laabi. Waalinooɓe dow be''itteeji ɗuuɗa-samanji, ɗon mbaali dow jiddere. 6 Aybe Urusaliima ɓuri hakke Sodoma mawnugo. Berniwol ngo'ol halki bee juhuki, naa bee juuɗe yimɓe. 7 Senaaɓe men coɓaayno, ɓe laaɓɓe tal, ɓe sembiɗɓe, yamɓe wooɗɓe. 8 Jonta geese maɓɓe ɓalwi kurum, walaa annditanɗo ɓe haa laabi, laral maɓɓe ɗon takki i'e maɓɓe, yoori bana leggal. 9 Mbaraaɓe bee kaafahi ɓuri hayru dow maayɓe bee weelo, jinnuɓe seɗɗa seɗɗa ngam ?aamnde gese woodaa. 10 Daadiraaɓe ɗelma-ɓerɗe'en ndefi ɓikkoy muuɗum'en, koy laati nyaamdu maɓɓe nde masiibo ukkani yimɓe am. 11 Jawmiraawo timmini tikkere mum, rufi nde bana yiite. O huɓɓi yiite nder Siyona, nge nyaami koo caɓɓaaje boo. 12 Walaa koo gooto nder laamiiɓe e yimɓe duniyaaru fuu tammi konne'en keɓan nastugo dammuɗe Urusaliima. 13 Ammaa ɗum laati non! Ngam liman'en e annabo'en mbaɗno hakke. ?i?am yimɓe ɓe ngalaa aybe, ɓe ndufi ɗam nder berniwol. 14 Ɓe ngiili nder laabi bana wumɓe, limce maɓɓe tunwiri ?i?am, haa tagu yiɗaa meemugo ɗe. 15 Yimɓe kooldi: "Cotte! On soɓɓe! Taa meemeeɗam!" Kamɓe ɓe ngiili caka ummaatooje, walaa mo weerni ɓe. 16 Jawmiraawo on saŋkiti ɓe, sali yi'ugo ɓe. Walaa mo teddini liman'en, walaa mo yurmini ndotti'en. 17 Gite men comi ɗaɓɓititgo ballal ngal waraay, en ndeeni ummaatoore nde waawaay wallugo en. 18 Konne'en ndaarndi palanɗe men, en mbaawaay wurtaago yaasi. Balɗe men timmidi, timmoode waɗi. 19 Konne'en men ɓuri dute yaawugo. Ɓe parti en dow kooseeje, ɓe mbaaltani en nder ladde. 20 Ɓe naŋgi aynoowo yoŋkiiji men, laamiiɗo mo Jawmiraawo suɓi ɗum, mo tammiiɗen: Kaŋko o aynan en caka ummaatooje. 21 Ceye, onon yimɓe Edoom, jooɗiiɓe lesdi Uus, mbelmbelte. Onon boo on njaran kiita, on nguykan, on tembiɗan. 22 Onon yimɓe Siyona, kiita mon timmi, Jawmiraawo meetataa eggingo on. Ammaa onon Edoomi'en, o ɗaɓɓitan aybeeji mon, o waŋginan ɗi.

Gime Boyki 5

Tornde enɗam

5:1 Ya Jawmiraawo, siftor ko heɓi min. Laar min, ngi'a toskaare amin. 2 Maral amin laatani jananɓe, ɓe ɗon njooɗi nder cuuɗi amin. 3 Min laati atiime'en, daadiraaɓe amin laati yurumɓe. 4 Doole min njoɓa ndiyam njareteeɗam, min cooda leɗɗe yiite. 5 Kaɓɓirgal ɗon teddana daaɗe amin, min comi, ammaa walaa siwtaago. 6 Min ndooki haa Misra e Assuura, haa min keɓa nyaamdu, min kaara. 7 Kaakaaji amin mbaɗi hakke, maayi, doole min njara kiita hakkeeji maɓɓe. 8 Maccuɓe ɗon laamano min, walaa kisnanɗo min juuɗe maɓɓe. 9 Mbarooɓe ɗon haa gese, ngiɗi mbarugo min to min ɗon ɗaɓɓita nyaamdu ton. 10 Weelo ɗon naawa min bana yiite, ɓalli amin ɗon ngula bana kaatane. 11 Konne'en toskini rewɓe amin nder Siyona, ndooli faanyɓe amin nder gure Yahuuda fuu. 12 Ɓe ɓili mawɓe amin dow leɗɗe, ndotti'en amin laati yawiiɓe. 13 Suka'en ɗon nama gawri bana horɓe, derke'en ɗon ndimbo bee dooŋgle tedduɗe. 14 Ndotti'en njooɗataako haa dammuɗe berniwol, timmi, suka'en acci yimugo. 15 Seyo ɓerɗe amin jinni, gamarle amin laati bojji. 16 Ko min mantori fuu, majji. Bone amin! Ngam min mbaɗi hakke. 17 Ɓerɗe amin nyawi, gite amin purɗi, 18 ngam hooseere Siyona ferwi, laati ladde, dawaaɗi ɗon pija nder bille maare. 19 Ammaa an, ya Jawmiraawo, a duumiiɗo, leeso laamu ma ɗon tabiti haa foroy. 20 Ngam ɗume accuɗa min, duuri masin? A meetan siftorgo min na? 21 Lortin min haa maaɗa, ya Jawmiraawo, hooru min! wartir kooɗume fuu bana naane. 22 Koo a wudini min haa foroy na? Tikkere maaɗa walaa keerol na?

Ejekiyel 1

No Ejekiyel yi'ri tedduŋgal Allah

1:1-3 Wolde Jawmiraawo warani limanjo Ejekiyel ɓii Buji haa maayo Kebar nder lesdi Baabila. Ejekiyel wi'i: Ndaa ko laati nder nduuɓu am cappanɗe tataɓu, lewru nayaɓru, nyande jowaɓre maaru. Saa'i maajum mi wondi bee egginaaɓe haa maayo Kebar. Nyande jowaɓre go nder nduuɓu njowaɓu ɓaawo eggineeki laamiiɗo Yooyakin, asamanji maɓɓiti, Allah yi'ni yam kaayeefiiji. Ton haa maayo, juŋŋgo Jawmiraawo wari dow am. 4 Mi laari, ndaa hendu saatundu ɗon wara diga woyla, non boo ruulde mawnde bee yiite huɓɓanŋge. Jayŋgol taari ruulde man. Haa caka maare, waato caka yiite, woodi ɗelkoojum bana ɗelko njamndi ndaneeri. 5 Haa caka cak woodi irin tagle nayi marɗe yoŋki, ɗe nandi bee yimɓe. 6 Tagdi fuu woodi geese nayi e bileeji nayi. 7 Kosɗe maaje darnuɗe, jaaɓruɗe maaje laati bana ɗe nyalahol, ɗelkanɗe bana njamndi mboɗeeri. 8 Les bileeji maaje nayi haa buttuli maaje nayi, ɗe ngoodi juuɗe bana ɗe yimɓe. Geese e bileeji haa tagle nayi fuu mba'i bana ni'i: 9 Bileeji maaje meemindiri. To ɗe ɗon njaha, walaa haaje ɗe ngaylito, tagdi fuu tiiti gal yeeso muuɗum wooto. 10 Geese maaje boo, nayi fuu ngoodi geese bana yeeso neɗɗo. Haa wakere nyaamre bana yeeso mbarooga, haa wakere nande bana yeeso ngaari kalhaldi, gal ɓaawo boo, bana yeeso dutal, bana non tagle nayi fuu mba'i. 11 Bileeji maaje mbe''iti gal dow, bileeji ɗiɗi ɗiɗi meemindiri, ɗiɗi feere boo mbirni ɓalli maaje. 12 Tagdi fuu tiiti yeeso muuɗum. Haa Ruuhu yiɗi yahugo fuu, ton ton ɗe njahata. To ɗe ɗon njaha, ɗe ngaylitittaako. 13 Caka tagle ngi'mi bana ?ulbe yiite, bana jame dimbotooɗe. Yiite man ɗelki, ma''e ɗon ngurto e maage boo. 14 Tagle go ɗon njaha, ɗon ngarta bee jaawal, ɗum ɗon yi'e bana ma''e. 15 Mi laari tagle marɗe yoŋki go. Ndaa, kosɗe murle nayi bana ɗe moota pucci, ndari dow lesdi, gootal baŋge tagdi fuu. 16 Kosɗe man ɗelki bana hayre kirisoliti, nayi fuu ngoodi jaati gooto. Kuugal maaje laati bana kosŋgal gootal ɗon nder gootal. 17 Ɗe mbaawi yahugo haa alkibilaaji nayi fuu, walaa haaje ɗe ngaylito nder yahdu maaje. 18 Ɗe taaraama bee tallirɗe. Mi yi'i tallirɗe man keewi gite, haa kosɗe nayi fuu. 19 To tagle ɗon njaha, kosɗe murle boo ɗon njaha baŋge maaje. To tagle ɗon eeŋgta, kosɗe boo eeŋgtan. 20 Haa Ruuhu yiɗi yahugo fuu, ton tagle man njahata, kosɗe boo eeŋgtidan bee tagle, ngam Ruuhu tagle ɗon nder kosɗe. 21 To tagle ɗon ndilla, kosɗe boo ɗon ndilla. To tagle ndarake, kosɗe boo ndaro. To tagle ɗon eeŋgta, kosɗe boo eeŋgtidan bee maaje, ngam Ruuhu tagle ɗon nder kosɗe. 22 Haa dow ko'e tagle, woodi irin beɗol njamndi, ngol ɗon ɗelka bana hayre laaɓnde marnde saman, ngol kulniiŋgol laareego, ngol ɗon we''iti haa dow ko'e tagle. 23 Bileeji maaje ɗon mbe''iti les beɗol man, meemindiri. Tagdi fuu woodi bileeji ɗiɗi feere ngam wirnugo ɓandu muuɗum. 24 Saa'i ɗe njahata, mi ɗon nana hoolo bileeji maaje bana iidaaŋgo ndiyamji mawɗi, bana sawtu Allah Baawɗo, bana hooloore mooɓre ɗuunde malla saŋgeere konu. To ɗe ndarake, ɗe leestina bileeji maaje. 25 Hoolo feere iwi haa nokkuure dow beɗol be''itiiŋgol dow ko'e maaje go. 26 Dow beɗol man ngi'mi irin hayre safira bee jaati leeso laamu. Dow leeso man boo, goɗɗum nanduɗum bee neɗɗo ɗon jooɗi. 27 Diga haddorde maajum yahugo dow, ngi'mi ɗelko bana njamndi ndaneeri. Diga haddorde maajum yahugo les, ngi'mi ko nandi bee yiite. Jayŋgol taari jaati maajum fuu. 28 Jayŋgol man nandi bee timotimooŋgal baŋganŋgol nder duule, saa'i iyeende ɗon toɓa. Bana non tedduŋgal Allah waŋgiri. Nde ngi'mi ɗum. mi sujidi, mi nani goɗɗo ɗon wolwa.

Ejekiyel 2

No Jawmiraawo ewnori Ejekiyel

2:1 O wi'i yam: "Ɓii-Aadama, dara dow kosɗe ma, haa mi wolwane." 2 Nde o wi'i yam ɗum, ruuhu nasti nder am, darni yam dow kosɗe am, haa mi nana bolwananɗo yam. 3 O wi'i: "Ɓii-Aadama, mi neli ma haa ummaatoore Isra'iila, haa tuurtooɓe ɓe tuurtani yam. Ɓe lori ɓe acci yam, diga jamanu kaakaaji maɓɓe haa warugo hande. 4 Yimɓe ɓe'e kam, ko'e maɓɓe e ɓerɗe maɓɓe caati. Mi neli ma haa maɓɓe, a yecca ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i. 5 Koo ɓe nanan, koo ɓe caloto nanugo ngam ɓe tuurtooɓe, ammaa ɓe anndan annaboojo ɗon caka maɓɓe. 6 An boo, ɓii-Aadama, taa hul ɓe, taa hul bolle maɓɓe. Gooŋga, gi'e taari ma, a ɗon jooɗi dow jahe. Ammaa taa hul bolle maɓɓe, taa hultor ngam maɓɓe, ngam ɓe tuurtooɓe. 7 Yeccu ɓe bolle am, koo ɓe nanan, koo ɓe caloto nanugo, ngam fakat ɓe tuurtooɓe."

Ejekiyel 3

8 "Ɓii-Aadama, nan ko mi wi'ete. Taa tuurtu bana tuurtooɓe ɓe'e. Maɓɓit hunduko ma, nyaam ko mi hokkete." 9 Mi laari, ndaa juŋŋgo ɗon forti hedi am, nder maago boo, deftere taggaande woni. 10 O taggiti nde yeeso am, nde windaama yeeso e ɓaawo fuu. Bolle mettamɓeram e uumaali e bone mbindaama haa maare. 3:1 O wi'i yam: "Ɓii-Aadama, nyaam ko woni yeeso maaɗa, nyaam deftere nde'e. Nden yah, wolwan yimɓe Isra'iila." 2 Mi maɓɓiti hunduko am, kaŋko boo o nyaamni yam deftere man. 3 O wi'i: "Ɓii-Aadama, moɗu nde, hebbin reedu ma." Mi nyaami nde, nde weli haa hunduko am bana njumri. 4 Nden o wi'i yam: "Ɓii-Aadama, yah haa yimɓe Isra'iila jonta, yeccu ɓe bolle am. 5 Mi nelaay ma haa yimɓe wolwanɓe haala njananna malla bolle caɗɗe, ammaa haa yimɓe Isra'iila. 6 Naa haa ummaatooje ɗuuɗɗe bolwanɗe haala njananna malla bolle caɗɗe ɗe a faamataa. Fakat to mi neli ma haa maɓɓe, kamɓe ɓe nananno ma. 7 Ammaa yimɓe Isra'iila nanantaa ma, ngam ɓe cali nanango yam min, ko'e maɓɓe e ɓerɗe maɓɓe fuu caati. 8 Ndaa, mi sattini gite ma dow gite maɓɓe, tiinde ma boo dow tiiɗe maɓɓe. 9 Mi sattini tiinde ma bana hayre marnde saman, ɓurnde kaa'e fuu saatugo." 10 Nden o wi'i yam: "Ɓii-Aadama, bolle ɗe mi wi'ete fuu, nan ɗe bee noppi ma, jaɓ ɗe haa ɓernde ma. 11 Yah haa egginaaɓe, haa yimɓe ummaatoore ma, yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i. Kamɓe boo ɓe nana, malla ɓe calo nanugo." 12 Nden Ruuhu Allah efti yam. Mi nani iidaaŋgo haa ɓaawo am bana ngo dimbaaki lesdi, saa'i tedduŋgal Jawmiraawo eeŋgti e nokkuure mum. 13 Mi nani hoolo bileeji tagle marɗe yoŋki go, ɗi meemindiri, e hoolo kosɗe murle go baŋge maaje, e hooloore sembinde. 14 Ruuhu efti yam, daayni yam, mi hooti bee tikkere saatunde nder ɓernde am, ngam juŋŋgo Jawmiraawo teddani yam. 15 Bana non njottoriimi egginaaɓe jooɗiiɓe haa Tel-Abiba, haa fomoonde maayo Kebar. Mi jooɗi ton caka maɓɓe nyalɗe joweeɗiɗi, mi cakliiɗo.

No Ejekiyel laatori aynoowo Isra'iila

16 Nde nyalɗe joweeɗiɗi caali, wolde Jawmiraawo warani yam. O wi'i: 17 "Ɓii-Aadama, mi darni ma a aynoowo yimɓe Isra'iila. Sey a nana wolde iwnde hunduko am, a reentina ɓe bee innde am. 18 To mi wi'i goɗɗo kalluɗo: Fakat a maayan, ­- an boo a reentinaay mo, to a wolwaay, a reentinaay mo haa o acca laabi maako kalluɗi, o hisna yoŋki maako, nden kam o maayan ngam aybe maako, ammaa mi ?aman ?i?am maako haa juŋŋgo maaɗa. 19 Ammaa to a reentini kalluɗo, kaŋko boo o accaay halleende maako, o accaay laabi maako kalluɗi, nden kam o maayan ngam aybe maako, an boo a hisni yoŋki ma. 20 To gooŋgaajo acci gooŋgaaku mum, huuwi kalluɗum, nden kam mi do''an mo, o maayan, ngam an a reentinaay mo. O maayan ngam hakke maako, walaa mo siftorta kuuɗe maako booɗɗe, ammaa mi ?aman ?i?am maako haa juŋŋgo maaɗa. 21 To a reentini gooŋgaajo ngam taa o waɗa hakke, to o waɗaay hakke boo, nden kam o yeeɗan fakat ngam o jaɓi reentineego, an boo a hisni yoŋki ma."

No Ejekiyel muukɗiri

22 Too, juŋŋgo Jawmiraawo wari dow am haa Tel-Abiba. O wi'i yam: "Umma, yah haa harde, haa mi wolwane ton." 23 Mi ummi, mi yehi haa harde. Ndaa, tedduŋgal Jawmiraawo ɗon dari ton, bana ko ngi'mi haa maayo Kebar. Mi sujidi. 24 Ruuhu nasti nder am, ummitini yam dow kosɗe am. Jawmiraawo wi'i yam: "Nastu suudu ma, maɓɓu dammugal. Ndaa ko laatoto: 25 Ɓii-Aadama, yimɓe kaɓɓan ma bee ɓoggi, ngam taa a wurto, a wonda bee maɓɓe. 26 Min boo mi takkan ɗemŋgal ma nder hunduko ma ngam muukɗingo ma, taa a fela ɓe, ngam ɓe tuurtooɓe. 27 Ammaa saa'i mi wolwante, mi maɓɓitan hunduko ma fahin, ngam a yecca ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i. Mo yiɗi nanugo, nanan. Mo saloto boo, nanataa. Ngam ɓe tuurtooɓe fakat."

Ejekiyel 4

Misaalu kiita dow Urusaliima

4:1 Jawmiraawo tokki wi'ugo: "Ɓii-Aadama, hoo'u birikre, wallin nde yeeso maaɗa, diidu berniwol Urusaliima dow maare. 2 Nden taarnu ngol ngam kippol, darnu cuuɗi aynol towɗi dow maagol, waagu lesdi ɗakko mahol maagol, waɗ caŋgeeje konu nder taarde maagol, ɓadin kuuje ceekruɗe kootoy haa mahol maagol. 3 Nden hoo'u beɗol njamndi, darnu ngol bana mahol njamndi hakkunde maaɗa e berniwol. Suta ngol, bana non ngol laatorto taarnaaŋgol kippol, an boo a kippoowo ngol. Ɗum laato alaama ngam reentingo yimɓe Isra'iila. 4 "An, waala dow wuttudu ma nandu, hoo'u aybe yimɓe Isra'iila dow maaɗa. Nyalɗe mbaalortooɗa bana non, a eftan aybe maɓɓe. 5 Mi nandini duuɓi aybe maɓɓe bee nyalaaɗe, ngam maajum a eftan aybe maɓɓe nyalɗe teemerre e cappanɗe joweenayi. 6 To a timmini nyalɗe man, waala dow wuttudu ma nyaamru. Eftu aybe yimɓe Yahuuda nyalɗe cappanɗe nayi, ngam mi yowani ma nyalaade woore haa nduuɓu fuu. 7 Nden huusitin gite ma dow taarnol Urusaliima ngam kippol, nyobbu juŋŋgo limce ma bana ngam haɓre, waɗ annabaaku dow maagol. 8 Ndaa, mi haɓɓan ma bee ɓoggi, ngam taa keɓa waylitaago haa wuttudu feere, sey to a timmini nyalɗe ɓillaare ma.

Ejekiyel 5

9 "Hoo'u alkamaari e gawriije feere feere, e nyebbe mawɗe e pamare, e irin ciŋgirri, hawtu ɗum haa fayande, waɗ tamsaaɗum bee maaje, a nyaama ɗum wakkati mbaalotooɗa dow wuttudu ma, nyalɗe teemerre e cappanɗe joweenayi. 10 A foonda nyaamdu ma nyalaade nyalaade reeta reeta kilo, a nyaama ɗum bee saa'iire ta''aande. 11 Ndiyam boo, a yara liitir gootel, nyalaade nyalaade bee saa'iire ta''aande. 12 Waɗ nyaamdu ma bana tamseere ɗelemnde, tamsu nde dow yiite huɓɓiraaŋge bee bu'e yimɓe, huuw ɗum gite maɓɓe." 13 Nden Jawmiraawo wi'i: "Bana non yimɓe Isra'iila nyaamrata nyaamdu muuɗum'en soɓndu caka ummaatooje haa ndiiwanmi ɓe." 14 Mi jaabi: "Kayya, ya Allah Jawmiraawo, mi meeɗaay soɓugo, diga nderkaaku am haa warugo hande mi meeɗaay nyaamugo dabbaaji baatɗi koo paɗɗaaɗi, kusel nyidduŋgel meeɗaay nastugo hunduko am." 15 Jawmiraawo wi'i: "Booɗɗum, mi duŋgani ma dubbuɗe na'i haa pellel bu'e yimɓe, ngam tamsugo nyaamdu ma." 16 Nden o ɓesdi wi'ugo: "Ɓii-Aadama, mi timminan ndesa nyaamdu nder Urusaliima, haa yimɓe poonda nyaamdu muuɗum'en bee kulol, ɓe poonda ɗuuɗeeŋga ndiyam maɓɓe boo bee kultoreeŋgol. 17 Ɓe cooyan nyaamdu e ndiyam, haa ɓe caklo, ɓe njinna ngam junuubaaji maɓɓe." 5:1 "Ɓii-Aadama, hoo'u kaafahi belki, naŋgu ki bana beluhi, laɓ hoore ma e wakkude ma. Nden hoo'u awnorɗum ngam sendugo gaasa hoore e wakkude geɓe tati. 2 Wul yeɓre woore bee yiite haa caka berniwol, saa'i nyalɗe ɓillaare maagol timmi. Ta''u yeɓre ɗiɗawre tis tis nder taarde maagol fuu. Saŋkit yeɓre tataɓre haa hendu. Min boo mi taasnan ɗum bee kaafahi losaaki. 3 Sey a itta gaasaaji seɗɗa haa yeɓre tataɓre go, a haɓɓa ɗi nder gawargal limce ma. 4 Nden hoo'u goɗɗi maaji, sakkin ɗi nder yiite, wul ɗi. Nden yeccu yimɓe Isra'iila fuu:

Kiita dow Urusaliima

5 "Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Mi jo''ini berniwol Urusaliima ngo'ol haa caka ummaatooje, mi taarni ngol bee lesɗe feere. 6 Ammaa ngol tuurtani kiitaaji am e umrooje am bee halleende ɓurnde nde ummaatooje e lesɗe taariiɗe ngol. Yimɓe maagol cali ɗowtanaago kiitaaji am e umrooje am. 7 Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mbi'anmi: On tuurtani yam ko ɓuri ummaatooje taariiɗe on, on ɗowtanaaki umrooje am e kiitaaji am, on tokkaaki koo umrooje ummaatooje man boo. 8 Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mbi'anmi: Jonta min bee hoore am mi honan on. Mi huuwan kiitaaji caka mooɗon haa gite ummaatooje ɗe'e. 9 Mi huuwan on ko mi meeɗaay huuwugo tawon, mi meetataa huuwugo irin maajum boo, ngam daliila kuuɗe mon nyidduɗe fuu. 10 Baabiraaɓe nyaaman ɓikkoy muuɗum'en nder berniwol mooɗon, ɓikkoy nyaaman baabiraaɓe muuɗum'en. Mi huuwan kiitaaji caka mooɗon, mi saŋkitan luttuɓe mooɗon haa alkibilaaji fuu. 11 Fakat bana min Allah Jawmiraawo mi geeto! On coɓni suudu am seniindu bee labbi mon e kuuɗe mon nyidduɗe fuu. Ngam maajum laɓanmi berniwol pat, mi laarataa on bee enɗam, mi yurmintaa on sam. 12 Yeɓre mon tataɓre maayan bee nyawu kalluŋgu e weelo, yeɓre feere yanan ngam kaafahi, yeɓre luttunde boo caŋkitanmi haa alkibilaaji fuu, mi taasnan ɓe bee kaafahi losaaki. 13 Bana non tikkere am heewrata, haa ɓernde am feewta. To mi timminiri tikkere am dow maɓɓe bee waataago, ɓe anndan min woni Jawmiraawo, ngam mi jaɓataa jambeego. 14 "Mi laatinan berniwol mon ladde meere. Ummaatooje taariiɗe on, njanca ngol, non boo saalotooɓe yi'anɓe ngol fuu. 15 Fakat, yimɓe taariiɓe on fuu njancan ngol, kuɗan bee innde maagol. Ngol laatoto kulniiŋgol ngam reentingo koomoy, saa'i mi hiitoto on bee tikkere e ɓernuki e ɓocci caatuɗi. Min Jawmiraawo wi'i ɗum. 16 Mi fiɗan kuri mbarooji dow mooɗon, bana wi'ugo mi ukkanan on ngam halkugo on, mi timminan ndesa nyaamdu mon fuu. 17 Mi nelan weelo e dabbaaji mbarooji dow mooɗon haa ɗi mbara ɓikkoy mooɗon. Nyawu kalluŋgu e dufki ?i?am laatoto caka mooɗon, mi ukkan kaafahi dow mooɗon boo. Min Jawmiraawo wi'i ɗum."

Ejekiyel 6

Annabaaku dow kooseeje Isra'iila

6:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, suta kooseeje Isra'iila, waɗ annabaaku dow maaje. 3 Yeccu ɗe: Onon kooseeje Isra'iila, nane wolde Allah Jawmiraawo. Ndaa ni o wi'i dow kooseeje e towndiije, dow maaje e waadiiji: Ndaa, mi ukkan kaafahi dow mooɗon ngam halkugo nokkuuje mon towɗe cenaaɗe, 4 ngam wilugo kirsirɗe mon, ngam fusugo gulduɗe urle mon. Mi do''an mbaraaɓe mon yeeso labbi mon. 5 Fakat, onon yimɓe Isra'iila, mi sakkinan ɓalli mon yeeso labbi mon, mi saŋkitan i'e mon baŋge kirsirɗe mon. 6 Nder lesdi mon fuu, gure laatoto bille, nokkuuje towɗe perwan, haa kirsirɗe mon laato bille meere, labbi mon pusa, natta, gulduɗe urle mon ngewa, kuuɗe mon nyidduɗe kalka. 7 Mbaraaɓe mbaaloto caka mooɗon. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo. 8 "Ammaa mi luttan woɗɓe mon, daɗanɓe kaafahi, saa'i caŋkitanmi on nder ummaatooje goɗɗe. 9 To ɓe laatake egginaaɓe, ɓe ciftortam caka ummaatooje ɗe'e. Ngam mi ta''inan ɓerɗe maɓɓe kalluɗe tuurtanɗe yam, mi ɗelminan gite maɓɓe caatuɗe accanɗe laarugo yam ngam tokkaago labbi. Nden kam ɓe nganyan halleende maɓɓe e kuuɗe maɓɓe nyidduɗe fuu. 10 Ɓe anndan min Jawmiraawo mi wolwaay haala sarru maɓɓe ngam guusa." 11 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i yam: "Hellu juuɗe ma, dammu lesdi, wi': Kayya! Ngam kuuɗe Isra'iila'en kalluɗe nyidduɗe fuu. Ngam daliila kuuɗe maajum ɓe njanan bee kaafahi e weelo e nyawu kalluŋgu. 12 Daayiiɓe maayan bee nyawu kalluŋgu, ɓadiiɓe njanan bee kaafahi, luttanɓe hisɓe boo maayan bee weelo. Bana non timminiranmi tikkere am dow maɓɓe. 13 Mbaraaɓe maɓɓe mbaaloto caka labbi maɓɓe nder taarde kirsirɗe maɓɓe, dow towndiije e ko'e kooseeje, les leɗɗe kecce e cukkuɗe, haa ɓe nguli urle ngam labbi maɓɓe fuu. Nden ɓe anndan min woni Jawmiraawo. 14 Mi fortan juŋŋgo am ngam honugo ɓe, lesdi joonde maɓɓe ngartiranmi ladde ferewnde meere, diga ladde fombina haa yotto berniwol Ribla. Nden ɓe anndan min on woni Jawmiraawo."

Ejekiyel 7

Timmoode ɗon wara

7:1 Too, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, ndaa ni min Allah Jawmiraawo mbi'anmi lesdi Isra'iila: Timmi! Timmoode ɗon wara dow keeri lesdi nayi. 3 Jonta timmoode ɗon wara dow maaɗa. Mi yoofan tikkere am dow maaɗa, mi hiito ma ngam kuuɗe ma, mi lorna kuuɗe ma nyidduɗe fuu dow hoore ma. 4 Mi laarataa ma bee enɗam, mi yurmintaa ma sam. Ammaa mi yoɓan ma fodde kuuɗe ma, nyidduɗe ma fuu ngartan dow maaɗa. Nden kam a anndan min woni Jawmiraawo." 5 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Sarru dow sarru! Ndaa ngu! 6 Timmoode waɗi, ɗon wara. Nde fini ngam ukkanaago on. 7 Onon yimɓe lesdi, masiibo ɗon warana on. Saa'i waɗi, nyalaade ɗon ɓadito, nde walaa gimol dow kooseeje, sey bojji. 8 Mi neeɓataa rufugo ɓernuki am dow mooɗon, haa mi timmina tikkere am, mi hiito on ngam kuuɗe mon, mi lorna kuuɗe mon nyidduɗe dow ko'e mon. 9 Mi laarataa on bee enɗam, mi yurmintaa on sam. Ammaa mi yoɓan on fodde kuuɗe mon, nyidduɗe mon fuu ngartan dow mooɗon. Nden anndoton min Jawmiraawo fiyi on. 10 "Ndaa nyalaade go! Ndaa, masiibo ɗon wara! Junuuba mawni, ?aggaare ɓendi, 11 toonyaare ummi, laati ɓoccol halleende. Ɓe majji, walaa risku, walaa maŋgu luttani ɓe. 12 Wakkati waɗi, nyalaade go yottake. Taa coodoowo seyo, taa coorroowo woya, ngam mi ɗon tikkana risku lesdi fuu. 13 Coorroowo heɓtataa saman coorraaɗum, koo to o ɗon bee yoŋki, ngam mi waylataa tikkere am dow risku maari. Walaa mo hisnata yoŋki mum ngam daliila junuubaaji mum. 14 "Accu ɓe puufa algaytaaru, ɓe taaskano konu. Walaa mo wurtoto ngam haɓre, ngam mi ɗon tikkana risku lesdi fuu. 15 Haa yaasi, kaafahi ɗon, haa nder boo nyawu kalluŋgu e weelo. Mo wurti haa ngesa, maayan bee kaafahi. Mo jooɗi nder berniwol, nyawu kalluŋgu e weelo mbaran ɗum. 16 To woɗɓe maɓɓe ndaɗi dow kooseeje bana pooli boyooji, nden boo ɓe maayan ton, koomoy ngam junuubaaji mum. 17 Juuɗe maɓɓe tampan, ɓe cillan ngam kulol. 18 Ɓe ɓornoto buhuuje, kultoreeŋgol suddan ɓe, geese maɓɓe keewan semteende, ɓe pemban gaasa ko'e maɓɓe. 19 Ɓe cakkinan cardi maɓɓe haa laabi, ɓe ngudinan kaŋgeeri maɓɓe bana huunde nyiddunde. Cardi maɓɓe e kaŋgeeri maɓɓe hisnataa ɓe nyalaade tikkere Jawmiraawo waŋgata. Ɓe kaarata bee maari, ɓe kebbintaa deeɗi maɓɓe, ngam ndi nastini ɓe nder junuubaaji. 20 Ɓe mantori kuuje maɓɓe marɗe saman, ɓe kuuwi labbi nyidduɗi bee maaje. Ngam maajum ngartiranmi ɗum fuu kulniiɗum ngam maɓɓe. 21 Mi hokkan ɗum haa juuɗe jananɓe, ɓe njaɓta ɗum, haa juuɗe halluɓe boo ngam ɓe coɓna ɗum. 22 Mi yeesitan ngam taa mi laara ɓe, jaɓtooɓe nasta lesdi am mboondi, coɓna ndi. 23 "Waɗ callallu, ngam lesdi heewi haala rufugo ?i?am, berniwol boo heewi toonyaare. 24 Mi waddan ummaatooje ɓurɗe hallugo. Honooɓe maaje koocan cuuɗi yimɓe fuu. Mi halkan mawnitaare toonyooɓe, ummaatooje go coɓnan nokkuuje maɓɓe ceniiɗe. 25 Kultoreeŋgol waran. Saa'i maajum ɓe ɗaɓɓitan kisndam, ammaa ɗam woodaa. 26 Sarru dow sarru, habaruuji kalluɗi tokkindiran. Meere ɓe ɗaɓɓitan wahayuuji haa annabo'en, ɓe keɓataa ekkitinol haa liman'en, koo saawari haa ndotti'en. 27 Laamiiɗo woyan, ardiiɗo ɓornoto kultoreeŋgol, juuɗe yimɓe lesdi fuu ndiwnan. Mi huuwan ɓe fodde kuuɗe maɓɓe, mi hiitoto ɓe bana kamɓe ɓe kiitori. Nden ɓe anndan min woni Jawmiraawo."

Ejekiyel 8

Teddinki labbi nder haykaliiru

8:1 Yoo, nder nduuɓu joweego'owu, lewru joweegooru, nyande jowaɓre maaru, mi ɗon jooɗi nder suudu am, ndotti'en Yahuuda ɗon njooɗi yeeso am. Saa'i maajum juŋŋgo Allah Jawmiraawo wari dow am bee juhuki. 2 Mi laari, ndaa goɗɗum nanduɗum bee neɗɗo. Diga haddorde maajum yahugo les, ngi'mi yiite. Diga haddorde maajum yahugo dow, ngi'mi jayŋgol bana ɗelko njamndi ndaneeri. 3 Ɗum forti ko nandi bee juŋŋgo, naŋgi gaasa hoore am. Nder kaayeefiiji Allah ɗi ngi'mi, Ruuhu efti yam hakkunde asama e lesdi, yahri yam haa Urusaliima, jippini yam haa yolnde dammugal berniwol woylawal nder saare haykaliiru. Haa nokkuure man, ndaa foto tikkinŋga Jawmiraawo. 4 Tedduŋgal Allah Isra'iila ɗon ton boo, bana ko ngi'noomi haa harde go. 5 Jawmiraawo wi'i yam: "Ɓii-Aadama, laar gal woyla." Mi laari ton. Haa woyla dammugal, walaadu foto tikkinŋga Jawmiraawo go, ngi'mi hirsirde. 6 O ?ami: "Ɓii-Aadama, a ɗon yi'a ko ɓe kuuwata na? Yimɓe Isra'iila ɗon kuuwa kuuɗe nyidduɗe masin ngam riiwugo yam diga nokkuure am seniinde. A yi'an nyidduɗe feere boo." 7 Nden o yahri yam haa dammugal babal maŋgal yeeso haykaliiru. Mi laari, ndaa ngaska nder mahol. 8 O wi'i yam: "Ɓii-Aadama, sumpit mahol." Nde cumpitmi ngol, ngi'mi dammugal. 9 O wi'i: "Nastu, a yi'a kuuɗe nyidduɗe ɗe ɓe kuuwata ɗo." 10 Mi nasti, mi laari, ndaa fotooji ɗuuɗɗi, diidaaɗi dow mahi, ɗi ladooji e dabbaaji nyidduɗi e labbi Isra'iila'en fuu. 11 Worɓe cappanɗe njoweeɗiɗo, ndotti'en Isra'iila ndari yeeso maaji, caka maɓɓe Yaajaniya ɓii Safan. Koomoy woodi feho urorgo haa juŋŋgo mum, uureeŋgol urle ɗon ummo e maaje. 12 Jawmiraawo wi'i yam: "Ɓii-Aadama, a ɗon yi'a ko ndotti'en Isra'iila kuuwata nder nyiɓre na, koomoy nder yeɓre suudu senaande ngam lawru mum? Ɓe tammi min Jawmiraawo mi yi'ataa ɓe, mi acci lesdi maɓɓe." 13 O tokki wi'ugo: "A yi'an kuuɗe maɓɓe feere boo, ɓuranɗe ɗe'e nyiddugo." 14 Nden o yahri yam haa dammugal woylawal ngal babal pamaral yeeso haykaliiru. Ton ngi'mi rewɓe, ɓe ɗon njooɗi, ɓe ɗon mboya lawru Tammusu. 15 O wi'i yam: "Ɓii-Aadama, a ɗon yi'a na? A yi'an kuuɗe maɓɓe feere boo, ɓuranɗe ɗe'e nyiddugo." 16 Nden o yahri yam haa babal nder saare haykaliiru. Ton, baŋge nastirde haykaliiru, hakkunde daŋki e hirsirde, woodi baakin worɓe noogas e njowo. Haykaliiru ɗon ɓaawo maɓɓe, geese maɓɓe tiiti fuunaaŋge, ɓe ɗon cujidana naaŋge. 17 Jawmiraawo wi'i yam: "Ɓii-Aadama, a ɗon yi'a na? Kuuɗe nyidduɗe ɗe'e fuu ke'aay yimɓe Isra'iila na? Ɓe ɗon kebbina lesdi bee toonyaare, ɓe ɗon ɓesda tikkingo yam, koo to ɓe ɗaɓɓiti de'itingo yam. 18 Ngam maajum maatinanmi ɓe tikkere am. Mi laarataa ɓe bee enɗam, mi yurmintaa ɓe sam. Koo to ɓe mboyani yam bee sawtu, mi nanataa ɓe."

Ejekiyel 9

Warŋgo haa Urusaliima

9:1 Nden nanmi no Jawmiraawo hooldi: "Hiitooɓe berniwol ɓaditi, koomoy bee kuuwruɗum halkere haa juŋŋgo mum." 2 Mi yi'i worɓe njoweego ɗon ngara dow laawol iwŋgol dammugal ɓaŋgiiŋgal woylawal, koomoy maɓɓe ɗon jogi kuuwruɗum halkere haa juŋŋgo mum. Haa caka maɓɓe ngi'mi goɗɗo ɓorniiɗo limce daneeje, bee dawaaru e bindirgol haa taadorgol mum. Ɓe ngari, ɓe ndari haa hirsirde nde njamndi mboɗeeri. 3 Nden tedduŋgal Allah Isra'iila ummi diga dow keruba'en, wari haa taŋkol kaa'e taariiŋgol haykaliiru. Jawmiraawo ewni ɓorniiɗo limce daneeje bee kuuje bindirɗe go, 4 wi'i mo: "Saala berniwol Urusaliima, diidu maandorde dow tiinde koomoy uumanɗo e boyanɗo ngam daliila kuuɗe nyidduɗe haa ɗo fuu." 5 Nden nanmi no o umri woɗɓe go: "Tokke mo, caale berniwol, mbare, taa ndaare goɗɗo bee enɗam, taa njurmine koomoye. 6 Nattine nayeeɓe e suka'en e faanyɓe e ɓikkoy e rewɓe. Ammaa marɓe maandorde, taa meeme ɓe. Puɗɗe haa suudu am seniindu." Ɓe puɗɗi warŋgo haa ndotti'en yeeso haykaliiru. 7 O umri ɓe: "Coɓne haykaliiru, kebbine babe maaru bee maayɓe, nden ngurte, mbare yimɓe nder berniwol." 8 Saa'i ɓe ɗon mbara, mi lutti feere am, mi sujidi, mi woyi: "Kayya, ya Allah Jawmiraawo, a yiɗi rufugo tikkere ma dow Urusaliima ngam halkugo luttuɓe Isra'iila fuu na?" 9 O jaabi yam: "Aybe yimɓe Isra'iila e Yahuuda mawni masin. Lesdi heewi toonyaare, berniwol boo heewi hakkeeji. Ɓe tammi min Jawmiraawo mi acci lesdi, mi yi'ataa ɓe. 10 Ngam maajum mi enɗataa ɓe, mi yurmintaa ɓe sam. Mi lornan kuuɗe maɓɓe dow ko'e maɓɓe." 11 Too, ɓorniiɗo limce daneeje bee dawaaru e bindirgol haa taadorgol mum go warti, wi'i: "Mi waɗi ko umruɗa mi."

Ejekiyel 10

No tedduŋgal Allah waŋgirani Ejekiyel

10:1 Mi laari fahin. Haa dow beɗol dow ko'e keruba'en ngi'mi irin hayre safira bee jaati leeso laamu. 2 Jawmiraawo wi'i ɓorniiɗo limce daneeje go: "Nastu caka kosɗe tallotooɗe les keruba'en, kebbina juuɗe ma bee ?ulbe yiite diga nokkuure caka maɓɓe, a rufa ɗe dow berniwol." Mi yi'i o ɗon nasta. 3 Saa'i o nasti, keruba'en ɗon ndari haa wakere haykaliiru nyaamre. Ruulde hebbini babal saare. 4 Tedduŋgal Jawmiraawo ummi diga dow keruba'en, wari haa taŋkol kaa'e taariiŋgol haykaliiru. Suudu heewi ruulde go, babal fuu heewi jayŋgol tedduŋgal Jawmiraawo. 5 Hoolo bileeji keruba'en nanaama koo haa babal yaasi saare haykaliiru boo, bana sawtu Allah Baawɗo saa'i o ɗon wolwa. 6 Jawmiraawo umruno ɓorniiɗo limce daneeje go: "Hoo'u yiite haa caka kosɗe tallotooɗe caka keruba'en." Kaŋko o yehi, o dari kombi kosŋgal gootal. 7 Gooto nder keruba'en forti juŋŋgo muuɗum, hoo'i yiite seɗɗa caka maɓɓe, hokki nge haa juuɗe ɓorniiɗo limce daneeje. Kaŋko o jaɓi nge, o wurti. 8 Goɗɗum bana juŋŋgo neɗɗo waŋgi haa keruba'en, les bileeji maɓɓe. 9 Mi laari, ndaa kosɗe murle nayi bana ɗe moota pucci, ndari baŋge keruba'en, kosŋgal gootal baŋge keruba gooto. Kosɗe man ɗelki bana hayre kirisoliti, 10 nayi fuu ngoodi jaati gooto, bana kosŋgal gootal ɗon nder gootal. 11 Ɗe mbaawi yahugo haa alkibilaaji nayi fuu, walaa haaje ɗe ngaylito nder yahdu maaje. Haa ardiiŋgal yehi, ton luttuɗe njahata boo, ɗe ngaylitittaako. 12 Ɓalli keruba'en fuu, ɓaawe maɓɓe e juuɗe maɓɓe e bileeji maɓɓe, e kosɗe murle go, keewi gite, kosɗe nayi fuu. 13 Mi nani ɗe ewnaama kosɗe tallotooɗe. 14 Koomoy keruba woodi geese nayi. Arano woni yeeso keruba, ɗiɗaɓo woni yeeso neɗɗo, tataɓo woni yeeso mbarooga, nayaɓo woni yeeso dutal. 15 Nden keruba'en eeŋgti, ɗum tagle ɗe ngi'noomi haa maayo Kebar. 16 Nde keruba'en ndilli, kosɗe murle boo ndillidi bee maɓɓe. Nde ɓe ɓaŋgti bileeji maɓɓe ngam eeŋgtugo, kosɗe boo celaay. 17 Nde ɓe ndari, kanje boo ɗe ndari. Nde ɓe eeŋgti, kanje boo ɗe eeŋgti, ngam Ruuhu tagle ɗon nder kosɗe. 18 Nden tedduŋgal Jawmiraawo ummi haa taŋkol haykaliiru, lori haa dow keruba'en. 19 Mi ɗon laara, keruba'en ɓaŋgti bileeji muuɗum'en, ndillidi bee kosɗe murle. Ɓe ndari haa yolnde dammugal fuunaaŋgewal haa suudu Jawmiraawo. Tedduŋgal Allah, ɗowanteeɗo Isra'iila, woni haa dow maɓɓe. 20 Kamɓe ngoni tagle marɗe yoŋki ɗe ngi'noomi les Allah, ɗowanteeɗo Isra'iila, haa maayo Kebar. Mi annditi ɗum keruba'en fakat. 21 Koomoy maɓɓe woodi geese nayi, e bileeji nayi, e ko nandi bee juuɗe neɗɗo les bileeji maɓɓe. 22 Geese maɓɓe mba'i bana ko ngi'noomi haa maayo Kebar. Koomoy maɓɓe tiiti yeeso muuɗum.

Ejekiyel 11

No Jawmiraawo hiitori mawɓe Isra'iila

11:1 Too, Ruuhu efti yam, jippini yam haa dammugal suudu Jawmiraawo fuunaaŋgewal. Mi yi'i worɓe noogas e njowo dariiɓe haa yolnde maagal. Caka maɓɓe ngi'mi Yaajaniya ɓii Ajuru e Pelatiya ɓii Benaya, ardiiɓe yimɓe. 2 Jawmiraawo wi'i yam: "Ɓii-Aadama, worɓe ɓe'e ɗon nufo junuuba, ɗon ndawra kalluɗum nder berniwol. 3 Ɓe ɗon mbi'a: Wakkati nyiɓugo cuuɗi siwa. Berniwol woni fayande, ammaa minin ngoni kusel nder maare. 4 Ngam maajum waɗ annabaaku dow maɓɓe, ɓii-Aadama." 5 Ruuhu Jawmiraawo wari dow am bee juhuki, wi'i yam: "Yeccu ɓe: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Kanjum mbi'oton, onon yimɓe Isra'iila. Mi anndi numooji mon booɗɗum. 6 On mbari ɗuuɗɓe nder berniwol ngol, laabi maagol keewi mbaraaɓe. 7 Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mbi'anmi: Yimɓe ɓe mbarɗon nder berniwol, kamɓe ngoni kusel, berniwol boo woni fayande. Ammaa onon, mi wurtinan on e maagol. 8 On ɗon kula kaafahi, ngam maajum ukkanmi ki dow mooɗon. Min Jawmiraawo wi'i ɗum. 9 Mi wurtinan on berniwol, mi hokka on haa juuɗe jananɓe, mi waɗa on kiita. 10 On maayran bee kaafahi, mi hiitoto on haa keerol Isra'iila. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo. 11 Bana non berniwol laatataako fayande mooɗon, onon boo on laatataako kusel nder maare. Fakat, mi hiitoto on haa keerol Isra'iila. 12 Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo. On ɗowtanaaki umrooje am, on tokkaaki kiitaaji am. Ammaa on tokki umrooje ummaatooje taariiɗe on." 13 Saa'i min Ejekiyel mi ɗonno waɗa annabaaku, Pelatiya ɓii Benaya do''i, maayi. Mi sujidi, mi hooldi: "Kayya, ya Allah Jawmiraawo, a yiɗi nattingo luttuɓe Isra'iila pat na?"

Ko Allah nufani egginaaɓe

14 Too, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 15 "Ɓii-Aadama, luttuɓe jooɗiiɓe nder Urusaliima ɗon mbi'a dow deerɗiraaɓe ma e bandiraaɓe ma e yimɓe Isra'iila fuu: Ɓe daayiiɓe Jawmiraawo, minin mari lesdi jonta. 16 Ngam maajum wi': Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Gooŋga, mi daayni ɓe haa ummaatooje, mi saŋkiti ɓe nder lesɗe jananne. Nder lesɗe ɗe ɓe njotti, mi laatani ɓe nokkuure seniinde seɗɗa non. 17 Nden wi': Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Mi mooɓtan ɓe caka ummaatooje, mi hawritan ɓe diga lesɗe ɗe mi saŋkitno ɓe, mi hokkitan ɓe lesdi Isra'iila. 18 Ɓe ngaroyan ton, ɓe ngurtinan kuuje nyidduɗe kalluɗe fuu. 19 Mi hokkan ɓe ɓerɗe kese e ruuhuuji kesi, mi wurtinan ɓerɗe caatuɗe e ɓalli maɓɓe, mi hokka ɓe ɓerɗe ɗelemɗe. 20 Nden kam ɓe ɗowtanto umrooje am, ɓe tokkoto kiitaaji am. Ɓe laatoto yimɓe am, min boo mi laatoto Allah maɓɓe. 21 Ammaa huusitinɓe ɓerɗe muuɗum'en dow labbi e kuuɗe kalluɗe, mi lornan kuuɗe maɓɓe dow ko'e maɓɓe. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum."

No tedduŋgal Jawmiraawo seediri bee Urusaliima

22 Nden keruba'en ɓaŋgti bileeji muuɗum'en, kosɗe murle ummodi bee maɓɓe, tedduŋgal Allah, ɗowanteeɗo Isra'iila ɗon haa dow maɓɓe. 23 Tedduŋgal Jawmiraawo ummi, seedi bee berniwol, jippi dow hooseere haa fuunaaŋge maagol. 24 Ruuhu efti yam, yahri yam haa egginaaɓe nder lesdi Baabila. Mi yi'i ɗum fuu nder kaayeefiiji ɗi Ruuhu Allah yi'ni yam. Nden gi'ki man acci yam. 25 Mi yecci egginaaɓe ko Jawmiraawo waŋginanno yam fuu.

Ejekiyel 12

Misaalu eggineeki

12:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, a ɗon jooɗi caka tuurtooɓe. Ɓe ngoodi gite, ammaa ɓe ngi'ataa. Ɓe ngoodi noppi, ammaa ɓe nanataa, ngam ɓe tuurtooɓe. 3 Ngam maajum, ɓii-Aadama, haɓɓu kuuje ma bana egginteeɗo. Dillu bee nyalawma, yeeso maɓɓe. Yah diga nokkuure ma haa nokkuure feere. To ɓe ngi'i ɗum, teema ɗe paaman ɓe tuurtooɓe. 4 Bee nyalawma, yeeso maɓɓe, wurtin kuuje ma bana egginteeɗo. Kiikiɗe boo dillu bana egginteeɓe ndillirta, yeeso maɓɓe. 5 Ngam wurtaago suudu, sumpit mahdi maaru yeeso maɓɓe. 6 Nden wakka kuuje ma yeeso maɓɓe. To jemma waɗi, ndilla. Wirnu yeeso ma ngam taa ngi'a lesdi. Ngam mi waɗi ma a alaama ngam reentingo yimɓe Isra'iila." 7 Too, mi huuwi ko Jawmiraawo umri yam. Bee nyalawma ngurtinmi kuuje am ban egginteeɗo. Kiikiɗe cumpitmi mahdi bee juuɗe am. Nde jemma waɗi, mi wakki kuuje am, mi dilli gite maɓɓe. 8 Jaŋgo maajum bee fajiri, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 9 "Ɓii-Aadama, Isra'iila'en tuurtooɓe ?amaay ma ko a huuwata na? 10 Yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Koŋgol ngo'ol woni dow laamɗo nder Urusaliima e yimɓe Isra'iila ton fuu. 11 Wi': Mi laatani on alaama ngam reentingo on. Ko kuuwmi, kanjum laatanto Urusaliima. Ɓe ndillan eggineeki. 12 Laamɗo maɓɓe wakkoto kuuje muuɗum bee jemma. Ɓe cumpitan mahol ngam wurtingo mo, o dilla. O wirnan yeeso maako, ngam taa gite maako ngi'a lesdi. 13 Min Jawmiraawo mi we''itan jubaawol dow maako, mi naŋgan mo bee tuuforli am. Nden mi yahran mo haa Baabila, haa lesdi Kaldiya'en. Gite maako ngi'ataa ndi, o maayan ton boo. 14 Wonduɓe bee maako, aynooɓe mo e honooɓe maako, mi saŋkitan ɓe haa alkibilaaji fuu, mi taasnan ɓe bee kaafahi losaaki. 15 Nden ɓe anndan min woni Jawmiraawo, saa'i caŋkitmi ɓe caka ummaatooje, ngudinmi ɓe haa lesɗe jananne. 16 Ammaa mi luttan woɗɓe maɓɓe, daɗanɓe kaafahi e weelo e nyawu kalluŋgu, ngam ɓe anndina haala kuuɗe maɓɓe nyidduɗe fuu caka ummaatooje ɗe ɓe njottoto. Nden ɓe anndan min woni Jawmiraawo." 17 Fahin wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 18 "Ɓii-Aadama, sey a nyaama nyaamdu ma, a yara ndiyam ma bee ɗiwŋgol e kulol. 19 Yeccu yimɓe kawyeeji: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i dow yimɓe Urusaliima wonɓe nder lesdi Isra'iila: Ɓe nyaaman nyaamdu maɓɓe bee saklere, ɓe njaran ndiyam maɓɓe bee kultoreeŋgol, ngam lesdi maɓɓe ferwan, sookɗan ngam daliila toonyaare nde jooɗiiɓe ton kuuwata fuu. 20 Berniiji keewɗi yimɓe, perwan. Lesdi laatoto ladde meere. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo." 21 Wolde Jawmiraawo warani yam kadiboo, o wi'i: 22 "Ɓii-Aadama, ko woni koŋgol ngol caka mooɗon nder lesdi Isra'iila, bi'anŋgol: Nyalɗe ɗo neeɓa, wahayuuji fuu meere. 23 Ngam maajum yeccu yimɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Mi majjinan koŋgol man, taa goɗɗo meeta wi'ugo ngol nder Isra'iila. Ammaa yeccu ɓe: Nyalɗe go ɓaditi, haala wahayuuji fuu gooŋɗan. 24 Wahayu meere malla annabaaku fewre meetataa laataago caka yimɓe Isra'iila. 25 Min Jawmiraawo mi wi'an ko ngiɗmi wi'ugo. Ko mbi'mi boo, laatoto, neeɓataa. Onon tuurtooɓe, nder jamanu mooɗon mbi'anmi wolde, mi huuwan ɗum boo. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum." 26 Fahin wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 27 "Ɓii-Aadama, yimɓe Isra'iila ɗon mbi'a: Kaayeefiiji ɗi gorko oo yi'ata, ngaran nder balɗe daayiiɗe, o ɗon waɗa annabaaku ngam wakkatiiji ɗi ciwa warugo. 28 Ngam maajum yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Ko mbi'mi, neeɓataa warugo, wolde am timman fakat. Min Jawmiraawo wi'i ɗum."

Ejekiyel 13

Koŋgol dow annabo'en fewooɓe

13:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, waɗ annabaaku dow annabo'en Isra'iila waɗanɓe annabaaku iwŋgu haa ɓerɗe muuɗum'en. Wi' ɓe: Nane ko Jawmiraawo wi'ata on. 3 Ndaa ni o wi'i: Bone heɓan annabo'en faataaɓe halluɓe. Ɓe ɗon tokko numooji maɓɓe, ammaa ɓe ngi'aay kooɗume. 4 Kayya, Isra'iila! Annabo'en mooɗon laati bana dawaaɗi nder bille. 5 Ɓe nastaay nder ceekɗi mahol, ɓe ndarnaay mahol kisnanŋgol Isra'iila'en ngam ɓe ndarto nder haɓre, saa'i nyalaade Jawmiraawo warata. 6 Ɓe ɗon ngi'a kuuje meere, annabaaku maɓɓe woni fewre. Ɓe ɗon mbi'a: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i, ammaa min Jawmiraawo mi nelaay ɓe, nden ɓe tammi mi timminanan ɓe bolle maɓɓe. 7 Naa bana non na, onon annabo'en? Kaayeefiiji ɗi ngi'ɗon, na ɗi meere? Annabaakuuji mooɗon boo, na ɗi pewe? On ɗon mbi'a ɗum wolde am, min boo mi wolwaay. 8 "Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mbi'anmi: Mi ɗon hona on, ngam on ɗon mbolwa faasikaare, on ɗon ngi'a pewe. 9 Fakat, mi fortan juŋŋgo am ngam honugo annabo'en irin mooɗon. Ɓe nastataa dawriinde yimɓe am, inɗe maɓɓe nastataa deftere Isra'iila, ɓe meetataa nastugo lesdi Isra'iila boo. Bana non anndirton min woni Allah Jawmiraawo. 10 "Ɓe majjini yimɓe am bee wolwugo haala jam, saa'i jam woodaa. Ɗum laati bana to yimɓe nyiɓi mahol tampuŋgol, kamɓe boo ɓe ndanwini ngol. 11 Wi' ranwinooɓe ɓe'e: Ngol yibban! Ngam iyeende saatunde waɗan, mallimallooje bana kaa'e toɓan, hendu saatundu wifan. 12 To ngol yibbi, ɓe ?aman on: Toy danwinol mon? 13 Ngam maajum, ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Ngam tikkere am umminanmi hendu saatundu, ngam ɓernuki am toɓnanmi iyeende saatunde e mallimallooje bana kaa'e, ɗe kalka kooɗume fuu, ngam mi ɓerni masin. 14 Mi yibbinan mahol ngol ndanwinɗon, mi yibbinan ngol pat, haa caɓɓawal maagol waŋga. Fakat ngol yibban, onon boo on kalkan les maagol. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo. 15 Mi timminan tikkere am dow mahol e ranwinɓe ngol fuu, haa mi wi'a on: Mahol halki, ranwinɓe ngol boo kalki, 16 waato annabo'en Isra'iila ɓe'e, waɗanɓe Urusaliima annabaaku, yi'anɓe jam berniwol saa'i nde jam woodaa. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. 17 "An, ɓii-Aadama, waylita haa rewɓe nder ummaatoore ma, waɗanɓe annabaaku iwŋgu haa ɓerɗe muuɗum'en. Waɗ annabaaku dow maɓɓe, 18 wi' ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Bone heɓan rewɓe nyootooɓe leppi hiila ngam haɓɓugo haa jokke juuɗe, irin sallabiije boo ngam suddugo ko'e mawɗe e pamare. Ɓe kuuwan ɗum ngam naŋgugo yoŋkiiji. To on naŋgi yoŋkiiji yimɓe am, on kisan yoŋkiiji mooɗon na? 19 On ɗon coɓna senaare am yeeso yimɓe am ngam keɓon tamndanɗe njigaari seɗɗa, malla ta''e tamseeje. Woodi yoŋkiiji, mi yiɗaa ɗi maaya, ammaa onon on ɗon mbara ɗi. Woodi yoŋkiiji goɗɗi boo, mi yiɗaa ɗi ngeeɗa, ammaa onon on ɗon kisna ɗi. On ɗon mbaɗa ɗum bee fewugo yimɓe am yiɗɓe nanugo pewe. 20 Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mbi'anmi: Mi ɗon wanya leppi mon ɗi kuuwtinirton ngam naŋgugo yoŋkiiji. Mi seekan ɗi dow juuɗe mon, mi rimɗina yoŋkiiji ɗi loohotooɗon bana colli. 21 Mi seekan sallabiije mon boo, mi rimɗina yimɓe am e juuɗe mon, on meetataa loohaago ɓe. Bana non anndirton min woni Jawmiraawo. 22 On tampini ɓerɗe gooŋga'en bee pewe, ammaa min mi yiɗaa naawnugo ɓe. Bana non on cembiɗiniri juuɗe halluɓe, ngam taa ɓe acca laabi maɓɓe kalluɗi, ɓe kisna yoŋkiiji maɓɓe. 23 Ngam maajum on meetataa yi'ugo kaayeefiiji mon pewooji, on meetataa huuwugo hiila mon boo. Mi hisnan yimɓe am e juuɗe mon, onon boo on anndan min woni Jawmiraawo."

Ejekiyel 14

Koŋgol dow teddinki labbi

14:1 Yoo, woɗɓe ndotti'en Isra'iila ngari, njooɗi yeeso am. 2 Saa'i maajum wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 3 "Ɓii-Aadama, ɓerɗe worɓe ɓe'e ɗakkotiri bee labbi maɓɓe. Gite maɓɓe ɗon cuto ko nastinta ɓe nder hakke. Mi jaɓataa ɓe carwo mi. 4 Yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Koomoy Isra'iilaajo mo ɓernde mum ɗakkotiri bee labbi, mo ɗon suto ko nastinta ɗum nder hakke, to o wari yeeso annaboojo, min Jawmiraawo bee hoore am mi jaaboto mo fodde ɗuuɗeeŋga labbi maako. 5 Jaawaabu am naŋgan ɓerɗe Isra'iila'en, ngam ɓe fuu maɓɓe ɓe ndaayi yam ngam daliila labbi maɓɓe. 6 "Yeccu yimɓe Isra'iila: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Lorte, acce labbi mon, ngaylite, acce kuuɗe mon nyidduɗe fuu. 7 Annde, koomoy Isra'iilaajo malla koɗo nder Isra'iila, mo ɓernde mum daayi yam, ɗakkotiri bee labbi, mo ɗon suto ko nastinta ɗum nder hakke, to o wari yeeso annaboojo ngam sarwaago yam, fakat min Jawmiraawo mi jaaboto mo bee laawol am. 8 Mi huusitan dow maako ngam honugo mo, mi laatina mo maandorde e balndol ngam yimɓe am fuu, mi nattina mo caka yimɓe am. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo. 9 "To annaboojo jaɓi ?oyreego haa waɗa annabaaku, nden kam min Jawmiraawo mi ?oyri mo, mi fortan juŋŋgo am dow maako, haa mi nattina mo caka yimɓe am Isra'iila'en. 10 Ɓe ɗiɗo fuu ɓe keɓan kiita aybe maɓɓe, annaboojo e carwiiɗo mo fuu. 11 Nden kam yimɓe Isra'iila meetataa yiilaago daayiiɗum e am, ɓe meetataa soɓnugo ko'e maɓɓe bee aybeeji. Ɓe laatoto yimɓe am, min boo mi laatoto Allah maɓɓe. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum."

No kiitaaji Allah ngooŋɗirta

12 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 13 "Ɓii-Aadama, to yimɓe lesdi koondiye mbaari hakke bee jambaago yam, nden kam mi fortan juŋŋgo am dow lesdi maajum, mi timmina ndesa nyaamdu nder maari, mi nelda weelo ngam nattingo yimɓe e dabbaaji ton. 14 Koo to Nuuhu e Daniyel e Ayuba, worɓe tato ɓe'e njooɗino ton, yoŋkiiji maɓɓe tan ɓe kisnanno, ngam ɓe gooŋga'en. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. 15 "Malla mi yoofan dabbaaji mbarooji dow lesdi man ngam halkugo yimɓe maari, ndi laato ladde meere, walaa mo saaloto e maari ngam daliila dabbaaji man. 16 To worɓe tato go njooɗino ton, fakat bana min Allah Jawmiraawo mi geeto, ɓe kisnataano ɓiɓɓe maɓɓe worɓe e rewɓe. Kamɓe ɓe ko'e maɓɓe ɓe kisanno, ammaa lesdi laatotono ladde meere. 17 "Malla mi ukkan kaafahi dow lesdi man, mi umran ki ki saalo e maari ngam mi nattina yimɓe e dabbaaji ton. 18 To worɓe tato go njooɗino ton, fakat bana min Allah Jawmiraawo mi geeto, ɓe kisnataano ɓiɓɓe maɓɓe worɓe e rewɓe, sey kamɓe bee ko'e maɓɓe ɓe kisanno. 19 "Malla mi neldan nyawu kalluŋgu nder lesdi man, mi feewtiniran ɓernde am bee rufugo ?i?am ngam nattingo yimɓe e dabbaaji ton. 20 Koo to Nuuhu e Daniyel e Ayuba njooɗino ton, fakat bana min Allah Jawmiraawo mi geeto, ɓe kisnataano ɓiɓɓe maɓɓe worɓe e rewɓe, ɓe kisnanno sey yoŋkiiji maɓɓe tan, ngam ɓe gooŋga'en. 21 "Ndaa min Allah Jawmiraawo mbi'anmi egginaaɓe haa Baabila: To ɗum laati bana non, sakkoma too mi ukkani Urusaliima masiibooji am nayi, waato kaafahi e weelo e dabbaaji mbarooji e nyawu kalluŋgu, ngam mi nattina yimɓe e dabbaaji nder berniwol. 22 Ammaa woɗɓe maɓɓe luttan, ngurtinan ɓiɓɓe worɓe e rewɓe e maagol. Kamɓe ɓe ngaran haa mooɗon. On ngi'an laabi maɓɓe e kuuɗe maɓɓe. Ɗum de'itinan on seɗɗa dow sarru ngu ukkanmi dow Urusaliima. 23 Ɗum de'itinan on, saa'i ngi'oton laabi maɓɓe e kuuɗe maɓɓe, on paaman mi huuwaay ngol kuuje ɗe'e fuu meere. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum."

Ejekiyel 15

Balndol leggal inabohi ngal nafataa kooɗume

15:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, ɗume leggal inabohi ɓurdata lice leɗɗe feere nder laynde? 3 Kadi goɗɗo hoo'an leggal maaki ngam waɗugo huunde na? Koo o waɗan ɓilduɗum bee maagal na? 4 Woodaa, o nyaamnan yiite bee maagal. To yiite nyaami seɓattooji maagal ɗiɗi, wuli caka maagal boo, kadi ngal woodi nafuda na? 5 Nde ngal keccalno maa, ngal he'aay waɗugo huunde bee maagal, sakkoma to yiite nyaami ngal malla wuli ngal. 6 "Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mbi'anmi: Bana leggal inabohi caka leɗɗe laynde, ngal nyaamnanmi yiite bee mum, bana non kuuwranmi yimɓe Urusaliima. 7 Mi huusitan dow maɓɓe ngam honugo ɓe. Koo to ɓe ndaɗi yiite, nge nyaaman ɓe. Saa'i ndaaranmi ɓe ngam waɗugo sarru, on anndan min woni Jawmiraawo. 8 Mi wartiran lesdi maɓɓe ladde meere, ngam ɓe njambi yam. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum."

Ejekiyel 16

Nandinki Urusaliima bee debbo jeenoowo

16:1 Too, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Wolwan Urusaliima haala kuuɗe maagol nyidduɗe. 3 Yeccu ngol: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i ma: An Urusaliima, iwde ma e asli ma haa lesdi Kanaani'en woni. Baaba ma Amoriijo, daada ma boo Hetiijo. 4 Danyeeki ma laati bana ni'i: Nyande ndanyaɗa, ɓe ta''aay jaaburu ma, ɓe ngiiwaay ma ngam laɓɓingo ma, ɓe ngiggaay ma bee manda, ɓe caawaay ma bee limce boo. 5 Walaa koo gooto yurmini ma haa o huuwa irin kuuɗe ɗe'e ngam maaɗa, walaa enɗuɗo ma sam. Nyalaade danyeeki ma ɓe ngudini ma haa yaasi, ngam ɓe njawi yoŋki ma. 6 "Mi saali, mi yi'i ma a ɗon waali nder ?i?am ma, a ɗon dimbo. Mi wi'i ma: Sey a yeeɗa! Saa'i a ɗon dimbo nder ?i?am ma, mbi'mi: Sey a yeeɗa! 7 Sey a mawna! Mi laatini ma bana fuɗŋgo ladde. A mawni, a laati paanyo, a waɗi enɗi, gaasa ma fuɗɗi juutugo. Ammaa a tembo tawon. 8 "Mi saali kadiboo, mi laari ma. Mi yi'i a heewti te'eego. Mi we''iti alkibbaare am dow maaɗa ngam wirnugo tembuki ma. Nden mi hunani ma, mi haɓɓi alkawal bee ma, a laati te'aaɗo am." Non Allah Jawmiraawo wi'i. 9 "Mi yiiwi ma, mi looti ?i?am haa ɓandu ma, mi wuji ndu nebbam. 10 Mi ɓorni ma limce tuppitaaɗe, mi hokki ma paɗe laral ɗigguŋgal. Mi suddi ma bee limce daneeje e ɗigguɗe. 11 Mi hokki ma fawne boo, jawe ngam juuɗe ma, e koɗel ngam daande ma, 12 mi waɗi halagaare haa kine ma e kalagaaje haa noppi ma, mi meeti meetaleewol kaŋgeeri booɗŋgol dow hoore ma. 13 Bana ni a pawniiɗo bee cardi e kaŋgeeri, a ɓorniiɗo limce daneeje e ɗigguɗe e tuppitaaɗe. A heɓi kuroori ɗiggundi e njumri e nebbam ngam nyaamdu ma. A ɓesdi wooɗugo, a heɓi tedduŋgal laamu boo. 14 Innde ma saŋkiti haa ummaatooje ngam daliila ngarol ma, ngol timmuŋgol ngam min mi fawni ma." Non Allah Jawmiraawo wi'i. 15 "Ammaa a ɓaari ngarol ma. Ɗuuɗɓe maŋgti ma, kanjum laatini ma jeenoowo. A jeeni bee koomoy caalotooɗo. 16 A hoo'i limce ma goɗɗe tuppitaaɗe ngam waɗugo nokkuuje towɗe cenaaɗe, ton mbaɗɗa njeenu ... . 17 Fawne ma booɗɗe baɗaaɗe bee cardi am e kaŋgeeri am ndi ndokku ma mi, a wartiri ɗe labbi gorɗi, a waɗi njeenu bee maaji. 18 A hoo'i limce ma tuppitaaɗe boo ngam ɓornugo ɗi. A jo''ini nebbam am e urle am yeeso maaji. 19 Non boo nyaamdu am ndu ndokku ma mi, kuroori ɗiggundi e nebbam e njumri, a lii'ani ɗi ɗum bana dokkal uureeŋgol belŋgol." Non Allah Jawmiraawo wi'i. 20 "A hoo'i koo ɓiɓɓe ma worɓe e rewɓe boo ɓe ndanyanɗa mi, a hirsi ɓe ngam nyaamnugo labbi man. Kadi njeenu ma he'aay na, 21 haa kirsa ɓikkoy am, a lii'o koy bana dabbaaji guleteeɗi ngam labbi ɗi? 22 Bee kuuɗe ma nyidduɗe e njeenuuji ma fuu ngejjitɗa wakkati a ɓiŋgelno a tembel dimbinooŋgel nder ?i?am mum. 23 "Ɓaawo halleende ma nde'e fuu ­- Kayto! Bone laatanto ma," non Allah Jawmiraawo wi'i. ­- 24 "Ɓaawo halleende ma nde'e, a waɗani hoore ma baagaaje lesdi ngam jeenugo e nokkuuje towɗe cenaaɗe haa laabi fuu. 25 A nyiɓi nokkuuje towɗe haa kawtirɗe laabi kooɗeye, a toski ngarol ma, a yajjini kosɗe ma ngam koomoy caalotooɗo, a ɗuɗɗini njeenuuji ma. 26 A jeeni bee heeddiɗɗiraaɓe ma Misra'en mawna-jakari'en, a ɗuɗɗini njeenuuji ma ngam tikkingo yam. 27 "Mi forti juŋŋgo am dow maaɗa, mi usti keɓal ma. Mi yoofti ma haa suuno rewɓe Filisti'en wanywanyɓe ma. Kamɓe ɓe cemti ngam kuuɗe ma cemtiniiɗe. 28 Nden a jeeni bee Assuuri'en, ngam a saftataa. A waɗi njeenu bee maɓɓe, ammaa a saftaay tawon. 29 Nden a ɗuɗɗini njeenuuji ma haa Baabila, haa lesdi filooɓe, ammaa bee non fuu a saftaay." 30 Allah Jawmiraawo wi'i: "Kayya, a ɗuuɗa-suunoojo! A ɗon huuwa ɗum fuu bana njeenoowa. 31 A waɗi waagaare lesdi ngam jeenugo haa kawtirɗe laabi fuu, a nyiɓi nokkuuje towɗe cenaaɗe haa babal kooŋgale. Ammaa a huuwaay bana jeenooɓe feere, ngam a jaɓaay ngeenaari. 32 Debbo baɗɗo njeenu dow gorum, jaɓan dokkal. 33 Koomoy jeenoowo jaɓan ngeenaari. Ammaa an a ɗon hokka yiɗɓe ma dokke, a ɗon yoɓa ɓe haa ɓe ngara diga kootoy fuu ngam jeenugo bee maaɗa. 34 An kam a ɗon luuta dabare rewɓe jeenooɓe fuu, walaa mo tokki ma. A jaɓaay ngeenaari, a hokki ndi. Fakat a luutɗo." 35 Ngam maajum, an jeenoowo, nan wolde Jawmiraawo. 36 Ndaa ni o wi'i: "A sudditi les maaɗa, a tembiɗini ɓandu ma ngam waɗugo njeenu bee yiɗɓe ma e labbi ma nyidduɗi fuu. A lii'ani ɗi ?i?am ɓiɓɓe ma boo. 37 Ngam maajum mooɓtanmi yiɗɓe ma ɓe pottanɗa fuu, koo a yiɗno ɓe, koo a yiɗaano ɓe. Mi mooɓtan ɓe haa maaɗa diga kootoy. Nden cudditanmi ɓandu ma yeeso maɓɓe haa ɓe ngi'a tembuki ma. 38 Mi ta''anan ma kiita rewɓe jeenooɓe e rufooɓe ?i?am, mi ukkan tikkere e kaajal dow hoore maaɗa. 39 Mi hokkan ma haa juuɗe maɓɓe. Kamɓe ɓe mbilan waagaare njeenu ma, ɓe ngibbinan nokkuure ma townde senaande. Nden ɓe ɓortan ma pat, ɓe njaɓtan fawne ma booɗɗe, ɓe accan ma a tembo. 40 Ɓaawo maajum ɓe mooɓtan jama'aare dow maaɗa, ɓe piɗan ma bee kaa'e, nden ɓe ta''an ɓandu ma geɓe geɓe bee kaafaaje. 41 Ɓe ngulan cuuɗi ma bee yiite, ɓe timminan kiita dow maaɗa yeeso rewɓe ɗuuɗɓe. Bana non timminiranmi njeenuuji ma, a meetataa yoɓugo yiɗɓe ma. 42 Bana non peewtiniranmi ɓernde am boo, kaajal am accan ma. Mi de'itan, metteeŋga ɓernde am jinnan. 43 A yejjiti nderkaaku ma, a tikkini yam bee kuuɗe ɗe'e fuu. Ngam maajum lornanmi ɗe dow hoore ma, min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. Na a ɓesdi cemtiniiɗum haa kuuɗe ma nyidduɗe? 44 "Koomoy baɗoowo balndi bee maaɗa wi'an jonta: Bana daada wa'i, non ɓiyum debbo boo wa'ata. 45 Fakat a ɓii daada ma jawiiɗo gorum e ɓiyum'en. A deerɗu deerɗa'en jawiiɓe worɓe muuɗum'en e ɓikkoy muuɗum'en. Daada mon Hetiijo, baaba mon boo Amoriijo. 46 Adda ma, ɗum Samariya, jooɗiiɗo bee ɓiyum'en haa woyla. Minya boo, jooɗiiɗo bee ɓiyum'en haa fombina, ɗum Sodoma. 47 Tokkaago laabi maɓɓe e kuuɗe maɓɓe nyidduɗe he'aay ma, kuuɗe maaɗa ɓuri ɗe maɓɓe hallugo. 48 Fakat bana min Allah Jawmiraawo mi geeto, deerɗa Sodoma e ɓiyum'en kuuwaay bana an e ɓiya'en kuuwri. 49 Halleende deerɗa Sodoma, ndaa nde: Kaŋko e ɓiiyiiko'en ɓe njooɗi bee mawnitaare e haarannde e de'ere hoolɗiniinde, ammaa ɓe mballitaay laafuɓe e talaka'en. 50 Ɓe mawnitiiɓe, ɓe kuuwi nyidduɗum yeeso am. Ngam maajum nattinmi ɓe bana ngi'ɗa. 51 Samariya boo huuwaay reeta hakkeeji maaɗa. Kuuɗe ma nyidduɗe ɓuri ɗe maako ɗuuɗugo piw. Ngam daliila kuuɗe maaɗa, deerɗa'en laati bana ɓe ngalaa aybe. 52 Sey a efta toskaare ma jonta, ngam a seeti deerɗa'en bee kuuɗe ma ɓurɗe ɗe maɓɓe nyiddugo. Ɓe ɓuri ma laaɓugo fakat. Sey a semta, a efta toskaare ma, ngam a laatini deerɗa'en bana ɓe ngalaa aybe. 53 "Ammaa mi waylan geɗal maɓɓe, geɗal Sodoma bee ɓiyum'en, e geɗal Samariya bee ɓiyum'en, non boo geɗal maaɗa caka maɓɓe, 54 ngam a efta toskaare ma, a semtira kuuɗe ma fuu. Bana non nde'inirta ɓe. 55 Deerɗa'en Sodoma e Samariya bee ɓiɓɓe muuɗum'en laatoto bana naane. Nden an boo bee ɓiya'en on mbootan bana naane. 56 Saa'i a mawnitiiɗono, a huuwtiniri innde deerɗa Sodoma bana misaalu haa halleende. 57 Saa'i maajum les maaɗa sudditaaki tawon. Jonta rewɓe Edoom e heeddiɗɗiraaɓe muuɗum'en fuu ɗon njance, rewɓe Filistiya taariiɓe ma ɗon njawo ma. 58 Sey a efta kiita dow kuuɗe ma nyidduɗe cemtiniiɗe." Non Jawmiraawo wi'i. 59 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i:"Mi huuwan ma fodde kuuɗe ma, ngam a yawi hunayeere, a fisti alkawal. 60 Ammaa min mi yejjitittaa alkawal ngal kaɓɓumi bee maaɗa saa'i a paanyono. Mi tabitinan alkawal duumiiŋgal bee maaɗa. 61 An boo a siftoran kuuɗe ma caaliiɗe. A semtan to deerɗa'en ngari haa maaɗa, adda e minya ɗiɗo fuu, ngam mi hokkan ma ɓe, ɓe laato ɓiya'en. 62 Bana non kaɓɓiranmi alkawal bee maaɗa, an boo a anndan min woni Jawmiraawo, 63 ngam a siftora, a semta. A meetataa maɓɓitugo hunduko ma ngam daliila toskaare ma. Ngam saa'i man njaafotoomi kuuɗe ma fuu." Non Allah Jawmiraawo wi'i.

Ejekiyel 17

Balndol inabohi e dute

17:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, ?am yimɓe Isra'iila annditanamwol, yeccu ɓe balndol. 3 Wi' ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Dutal maŋgal bee bileeji juutɗi, jaasɗi, marŋgal liiliiji booɗɗi cukkuɗi, wari haa hooseere Libanon, yewi lisal ɓurŋgal towugo haa lekki cembiɗki, 4 yahri ngal haa lesdi filooɓe, jubi ngal nder berniwol filu. 5 Nden dutal hoo'i leggel keccel haa lesdi Isra'iila, jubi ngel nder ngesa marka ndiyam ɗuuɗɗam haa ngel naŋgta booɗɗum. 6 Ngel naŋgti, ngel laati inabohi dammuki jaaski. Lice maaki ngaylitani dutal go, ɗaɗi maaki ndilli nder lesdi. Ki heewi lice e haakooji. 7 "Too, woodi dutal maŋgal feere, marŋgal bileeji juutɗi e liiliiji cukkuɗi. Inabohi go waylitani ngal ɗaɗi mum e lice mum, haa ngal yarna ki ko ɓuri ngesa maaki naane. 8 Ammaa ki dari nder ngesa mbooɗka bee ndiyam ɗuuɗɗam, haa ki wilita haakooji, ki rima ɓiɓɓe, ki laato inabohi booɗki masin. 9 "Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mi ɗon ?ama: Inabohi bana maaki waɗan barka na? Dutal aranal ɗoofataa ɗaɗi maaki na? Ngal sammataa ɓiɓɓe maaki, haa ki yoora na? Ɗoofugo ki, koyɗum. Walaa haaje huuwugo ɗum bee sembe malla bee yimɓe ɗuuɗɓe. 10 Fakat ki naŋgti. Ammaa ki waɗan barka na? To hendu fuunaaŋge faɗɗi ki, na ki yooran? Haa nokkuure ki dari, ton ki ɗaylata."

Passitirki balndol man

11 Fahin wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 12 "?am tuurtooɓe ɓe'e: On anndi ko ɗum saawi na? Yeccu ɓe: Ndaa, laamiiɗo Baabila wari haa Urusaliima, eggini laamiiɗo e saraaki'en mum haa Baabila. 13 Nden o hoo'i goɗɗo mo asŋgol laamiiɗo, o haɓɓi alkawal bee maako, o hunni mo hunayeere gooŋgaaku. Ammaa o eggini mawɓe lesdi bana jo''inaaɓe jiŋgina, 14 ngam o famɗitina laamu, taa ngu sembiɗa fahin, ngu tokko alkawal bee gooŋgaaku boo. 15 Ammaa laamiiɗo Yahuuda tuurtani mo, neli nelaaɓe haa Misra ngam heɓa pucci e jama'aare konu ɗuunde. O heɓan saa'a na? Kuuwɗo irin ɗu'um daɗan na? Ayye, o fisti alkawal ni, o hisa kiita!" 16 Allah Jawmiraawo wi'i: "Fakat bana mi geeto, laamiiɗo oo maayan haa Baabila ngam o fisti hunayeere maako e alkawal bee laamiiɗo Baabila dokkuɗo mo laamu. 17 Koo Firawna bee jama'aare konu mum ɗuunde boo waawataa wallugo mo, saa'i honooɓe Baabila mbaagata lesdi baŋge mahol ngam wa''aago, saa'i ɓe ndarnata kuuje kipporɗe berniwol ngam mbarugo yimɓe ɗuuɗɓe. 18 O yawi hunayeere, o fisti alkawal ngal ɓe kaɓɓuno bee dokkindirki juuɗe. Ngam maajum o hisataa." 19 Allah Jawmiraawo wi'i: "Fakat bana mi geeto, mi lornan aybe maako dow hoore maako. Ngam o yawi hunayeere, o fisti alkawal ngal o hunori innde am. 20 Mi we''itan jubaawol dow maako, mi naŋgan mo bee tuuforli am. Mi yahran mo haa Baabila. Ton mi hiitoto mo, ngam o jambi yam. 21 Honooɓe maako suɓaaɓe maayran bee kaafahi, daɗanɓe boo caŋkitoto haa alkibilaaji fuu. Nden kam on anndan min Jawmiraawo wi'i ɗum."

Ko Jawmiraawo tammini Isra'iila'en

22 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Min boo mi hoo'an lisel keccel ɓurŋgel towugo haa lekki cembiɗki, mi yewan ngel, mi jubo ngel dow hooseere townde, 23 dow hooseere ɓurnde towugo nder lesdi Isra'iila. Ngel wilitan lice, ngel riman ɓiɓɓe, ngel laatoto lekki cembiɗki booɗki masin. Asli colli fuu ngaran dow maaki, njooɗoto nder ɗowdi maaki. 24 Leɗɗe fuu nder lesdi anndan min woni Jawmiraawo. Mi fe''an leɗɗe mawɗe, ammaa mi mawninan leɗɗe pamare. Mi yoornan leɗɗe kecce, ammaa mi wilitinan leɗɗe joorɗe. Min Jawmiraawo wi'i ɗum, mi huuwan ɗum boo."

Ejekiyel 18

Koomoy jaabanto hoore mum

18:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Koni on tokkoto wi'ugo balndol ngo'ol nder lesdi Isra'iila, bi'anŋgol: Baabiraaɓe muri lammuɗum, nyi'e ɓikkoy mbaati. 3 Fakat bana min Allah Jawmiraawo mi geeto, on meetataa wi'ugo balndol ngol. 4 Yoŋki koomoy, koo baaba koo ɓiɗɗo, min jey. Baɗɗo hakke, kaŋko on maayata. 5 "Ndaare goɗɗo booɗɗo, gooŋgaajo, darnuɗo. 6 O sujidantaa labbi Isra'iila'en, o nyaamataa kirsanaaɗum labbi dow kooseeje. O jeenataa bee debbo te'aaɗo, o waaldataa bee kayloowo boo. 7 O ɓillataa goɗɗo, o hokkitan ko jaɓɗo nyamaande wallinani mo jiŋgina, o wujjataa. O nyaamnan weelaaɓe, o holtinan mo walaa limce. 8 O hokkataa nyamaande bee ndiyam sam. O saloto huuwugo kalluɗum, o hiitoto jokkirgol fuu bee gooŋga. 9 O ɗowtanto umrooje am, o tokkoto kiitaaji am bee hakkiilo. Kaŋko woni gooŋgaajo. Fakat o yeeɗan." Non Allah Jawmiraawo wi'i. 10 "Ammaa teema o danyi ɓiɗɗo pasoowo, mbaroowo ko'e, kuuwanɗo kuuɗe 11 ɗe baaba mum meeɗaay huuwugo. O ɗon nyaama kirsanaaɗum labbi dow kooseeje, o ɗon jeena bee debbo te'aaɗo. 12 O ɗon ɓilla laafuɓe, o ɗon jaɓta, o ɗon jogito ballinaaɗum jiŋgina. O ɗon sujidana labbi, o ɗon huuwa nyidduɗum. 13 O ɗon hokka nyamaande bee ndiyam, o ɗon ɗuɗɗina ɗam boo. Kadi kaŋko o yeeɗan na? Woodaa! O huuwi nyidduɗum ɗum fuu, ngam maajum o maayan. Aybe ?i?am maako wartan dow hoore maako. 14 "Ammaa teema kaŋko boo o danyi ɓiɗɗo. Ɓiɗɗo oo yi'i hakkeeji baaba mum fuu, ammaa o tokkataako ɗi. 15 O sujidantaa labbi Isra'iila'en, o nyaamataa kirsanaaɗum labbi dow kooseeje, o jeenataa bee debbo te'aaɗo. 16 O ɓillataa goɗɗo, o jaɓataa jiŋgina, o wujjataa. O nyaamnan weelaaɓe, o holtinan mo walaa limce. 17 O huuwataa halleende, o ɗaɓɓataa ndiyam nyamaande sam. O tokkoto kiitaaji am, o ɗowtanto umrooje am. Kaŋko o maayataa ngam hakkeeji baaba maako, ammaa o yeeɗan. 18 Baaba makko toonyi woɗɓe, jaɓti ɓe, huuwi halleende caka yimɓe lenyol muuɗum. O maayi ngam daliila aybeeji maako. 19 "Ammaa onon on ɗon ?ama: Ngam ɗume ɓiɗɗo yarataa bone ngam hakkeeji baaba mum? Mi ɗon jaabo: Ngam ɓiɗɗo huuwi ko fotti, ko wooɗi. O ɗowtani umrooje am fuu, o tokki ɗe bee hakkiilo. Ngam maajum o yeeɗan. 20 Baɗɗo hakke, kaŋko on maayata. Ɓiɗɗo yarataa bone ngam hakkeeji baaba mum, malla baaba ngam hakkeeji ɓiyum. Booɗɗo heɓan mbarjaari kuuɗe mum booɗɗe, kalluɗo boo yaran bone ngam kuuɗe mum kalluɗe. 21 "To kalluɗo acci waɗugo hakkeeji, to o ɗowtanake umrooje am fuu, to o huuwi ko fotti, ko wooɗi, nden kam o maayataa, o yeeɗan fakat. 22 Mi siftortaa hakkeeji maako sam. O yeeɗan ngam o huuwi ko fotti. 23 Min Allah Jawmiraawo mi ɗon ?ama on: Kadi mi seyorto maayde kalluɗo na? Woodaa, ammaa mi yiɗi o lorto e laabi maako, o yeeɗa! 24 "Ammaa to gooŋgaajo acci gooŋgaaku mum, huuwi kuuɗe kalluɗe nyidduɗe ɗe kalluɗo huuwata fuu, nden kam o yeeɗan na? Woodaa! Mi siftortaa kuuɗe maako booɗɗe sam. O maayan ngam jamba maako e hakkeeji maako. 25 "Ammaa on ɗon mbi'a: Laawol Jawmiraawo fottaay. Nane, onon yimɓe Isra'iila. On ɗon numa laawol am fottaay na? Kayya, laabi mooɗon pottaay! 26 To gooŋgaajo acci gooŋgaaku mum, huuwi kalluɗum, maayi, nden kam o maayi ngam kuuɗe maako kalluɗe. 27 To kalluɗo acci halleende mum boo, huuwi ko fotti, nden kam o hisni yoŋki maako. 28 O faami aybe maako, nden o acci kuuɗe maako kalluɗe. Ngam maajum o maayataa, o yeeɗan fakat. 29 Ammaa onon Isra'iila'en on ɗon mbi'a: Laawol Jawmiraawo fottaay. On ɗon numa laabi am pottaay na? Kayya, laabi mooɗon pottaay! 30 "Ngam maajum, onon Isra'iila'en, min Allah Jawmiraawo mbi'anmi on: Mi hiitoto koomoy mooɗon fodde laabi mum. Lorte e kuuɗe mon kalluɗe, ngam taa hakkeeji mon ndo''a on. 31 Acce kuuɗe mon kalluɗe fuu, kesɗitine ɓerɗe mon e hakkiilooji mon. Malla on ngiɗi maayugo na, onon Isra'iila'en? 32 Mi seyortaako maayde goɗɗo. Lorte, ngeeɗe!" Non Allah Jawmiraawo wi'i.

Ejekiyel 19

Yimre boyki

19:1 "Sey a woya ardiiɓe Isra'iila, ni'i: 2 "Kayto! Daada mon wonno mbarooga, ɗonno wondi foroy bee barooɗe, wuurni ɓikkoy mum caka mbarookoy. 3 Ndaa o aarti o mawnini ɓiŋgel, kaŋgel mawni, ngel laati baroogel. Law ngel ekkiti naŋgugo kusel, haa ngel laati nyaamoowa yimɓeeji. 4 Ummaatooje mooɓtaama dow maaga haa ɓe naŋga mbarooga nder ngaska. Nden ɓe mbaɗani nga njamndi nder kine, haa ɓe njahra nga daayiiɗum haa Misra. 5 Daada yi'i no tammunde majji, nden nga mawnini ɓiiyiiga feere. Kaŋgel laati baroogel cembiɗŋgel. 6 Nde ngel mawni, ngel laati mbarooga, nga ɗon waanca nder mooɓre barooɗe. Nde nga ekkiti faɗɗugo kusel, kaŋga boo fuɗɗi nyaamugo yimɓe. 7 Nga ɗon fusa laamorɗe cembiɗɗe, nga ɗo wila berniiji e gure. To nga telɓi, nga ubbi bee sembe, koomoy neɗɗo nder lesdi ɗon hula. 8 Ummaatooje taariiɗe fuu ngari, le'i mooɓi ngam haɓre bee maaga. Yimɓe mbaɗi jubaawol dow maaga, haa nga majji, nga yolli nder ngaska. 9 Nden ɓe njahri mbarooga kaɓɓaaŋga haa lesdi Baabila, yeeso laamiiɗo. Ton ɓe njogori nga bee aynooɓe, taa nga ubba fahin dow kooseeje, taa nga nane haa lesdi Isra'iila. 10 "Daada maaɗa ɗon nandi bee lekki, to jubaama ɓadiiɗum bee maayo. Haa nokkuure man ndiyam ɗon ɗuuɗi. 11 Lice maaki, fakat ɗe cembiɗɗe, non ɗe pottani cabbi laamiiɓe. Lekki mawni haa nasti nder duule, koomoy yi'i ki towi, ki sukki. 12 Juuɗe tikkuɓe ɗoofiri ɗaɗi, nden ɓe ngibbini lekki haa lesdi. Hendu fuunaaŋge ɗaylini ɓiɓɓe, lice maaki ngewaama bee sembe, nden ɗe njoori, ɗe ngula bee yiite. 13 Jonta lekki jubaama nder ladde, ki ɗon dari nder lesdi ɗomɗaandi. 14 Yiite huɓɓi haa les maaki, wurti, wuldi lice e ɓiɓɓe haa maaki. Lice maaki cembiɗɗe fuu njinni, walaa lisal ngam sawru laamiiɗo." Yimre nde'e woni yimre boyki. Yimɓe ngimi nde ɗuuɗɗum.

Ejekiyel 20

No yimɓe Isra'iila tuurtirani Allah

20:1 Yoo, nder nduuɓu njoweeɗiɗaɓu, lewru jowaɓru, nyande sappoore maaru, woɗɓe ndotti'en Isra'iila ngari sarwaago Jawmiraawo. Ɓe njooɗi yeeso am. 2 Nden wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 3 "Ɓii-Aadama, wolwan ndotti'en Isra'iila, yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: On ngari sarwaago yam na? Fakat bana mi geeto, mi jaɓataa on carwo mi. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum." 4 Nden o tokki wi'ugo: "Ɓii-Aadama, a taaskake waɗango ɓe kiita na? Sey a ta''ana ɓe kiita. Siftinor ɓe kuuɗe nyidduɗe fuu ɗe kaakaaji maɓɓe kuuwi. 5 Yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Saa'i mi suɓi Isra'iila, mi ɓaŋgti juŋŋgo am ngam hunanaago asŋgol Yakubu. Mi waŋgani ɓe nder lesdi Misra, mi yecci ɓe: Min woni Allah Jawmiraawo mooɗon. 6 Saa'i maajum mi huni wurtingo ɓe lesdi Misra, mi yahra ɓe nder lesdi ndi cuɓanmi ɓe, lesdi keewndi kosam e njumri, ɓurndi lesɗe fuu wooɗugo. 7 Mi umri ɓe ngudina labbi maɓɓe nyidduɗi, estooji gite maɓɓe, taa ɓe coɓa bee teddingo labbi Misra, ngam min woni Allah Jawmiraawo maɓɓe. 8 Ammaa ɓe tuurtani yam, ɓe cali nanango yam. Ɓe ngudinaay labbi maɓɓe maɓɓe nyidduɗi, ɓe accaay teddingo labbi Misra boo. Mi taaskino rufugo tikkere am dow maɓɓe, haa mi feewtina ɓernde am dow maɓɓe nder Misra. 9 Ammaa mi waɗaay ɗum, ngam taa yimɓe taariiɓe ɓe kallina innde am. Ngam mi anndinnooɗo Isra'iila yeeso yimɓe ɓe'e fuu, mi wurtinan ɓe lesdi Misra. 10 "Mi wurtini ɓe Misra, mi yahri ɓe nder ladde. 11 Mi anndini ɓe umrooje am, mi ekkitini ɓe kiitaaji am. Koomoy tokki ɗi, yeeɗan bee maaji. 12 Mi hokki ɓe nyande siwtorde bana alaama narral hakkunde am bee maɓɓe, ngam taa ɓe ngejjita min woni Jawmiraawo cenoowo ɓe. 13 Ammaa koo nder ladde boo yimɓe Isra'iila tuurtani yam. Ɓe ɗowtanaaki umrooje am, ɓe luuti kiitaaji am geeɗinanɗi tokkiiɗo ɗi fuu. Ɓe coɓni boo nyande siwtorde ɗuuɗɗum. Mi taaskino rufugo tikkere am saatunde fuu dow maɓɓe nder ladde ngam halkugo ɓe. 14 Ammaa mi waɗaay ɗum, ngam taa ummaatooje kallina innde am. Ngam ɗe ngi'i no mi wurtiniri ɓe Misra. 15 Ngam maajum mi hunani ɓe nder ladde, mi nastintaa ɓe nder lesdi ndi ngeɗanmi ɓe, lesdi keewndi kosam e njumri, ɓurndi lesɗe fuu wooɗugo. 16 Ngam ɓe ɗowtanaaki umrooje am, ɓe luuti kiitaaji am, ɓe coɓni nyande siwtorde boo. Ɓerɗe maɓɓe ɗakkotiri bee labbi maɓɓe. 17 "Ammaa mi enɗi ɓe. Mi mbaraay ɓe, mi halkaay ɓe nder ladde. 18 Mi yecci ɓiɓɓe maɓɓe: Taa ɗowtane umrooje baabiraaɓe mon, taa tokke al'aada maɓɓe, taa coɓne ko'e mon bee teddingo labbi maɓɓe. 19 Min woni Allah Jawmiraawo mooɗon. Ɗowtane umrooje am e kiitaaji am. 20 Cene nyande siwtorde, haa nde laato alaama narral hakkunde am bee mooɗon, taa on ngejjita min woni Allah Jawmiraawo mooɗon. 21 "Ammaa kamɓe boo ɓe tuurtani yam. Ɓe ɗowtanaaki umrooje am, ɓe luuti kiitaaji am geeɗinanɗi tokkiiɗo ɗi fuu. Kamɓe boo ɓe coɓni nyande siwtorde. Mi taaskino rufugo tikkere am dow maɓɓe, haa mi feewtina ɓernde am dow maɓɓe nder ladde. 22 Ammaa mi halkaay ɓe, ngam taa ummaatooje kallina innde am. Ngam ɗe ngi'i no mi wurtiniri Isra'iila'en e Misra. 23 Mi huni hunayeere feere nder ladde. Mi huni saŋkitugo ɓe nder lesɗe e ummaatooje fuu, 24 ngam ɓe ɗowtanaaki umrooje am, ɓe luuti kiitaaji am, ɓe coɓni nyande siwtorde, ɓe teddini labbi baabiraaɓe maɓɓe. 25 Nden ndokkumi ɓe umrooje kalluɗe, e kiitaaji ɗi ngeeɗintaa. 26 Mi acci ɓe ɓe coɓna ko'e maɓɓe, ɓe kirsana labbi afɓe maɓɓe worɓe, ɓe ngula ɓe. Kanjum kuuwmi ngam mi hiito ɓe, mi anndina ɓe min woni Jawmiraawo. 27 "Ngam maajum, ɓii-Aadama, wolwan yimɓe Isra'iila, yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Kaakaaji mon kuɗi yam, luuti yam fahin. Ndaa no ɓe luuri yam: 28 Mi nastini ɓe nder lesdi ndi kuniimi hokkugo ɓe. Nde ɓe ngi'i towndiije e leɗɗe cukkuɗe, ɓe lii'i kirsaaɗi haa nokkuuje ɗe fuu. Ɓe tikkini yam bee waddugo dokke e wulugo urle e rufugo njaramji maɓɓe. 29 Mi ?ami ɓe: Nokkuuje towɗe ɗe njahoton, ɗum ɗume? Diga saa'i maajum, inɗe maaje nokkuuje towɗe. 30 Yeccu yimɓe Isra'iila kadi: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Koni mbaɗoton hakkeeji kal kal bee kaakaaji mon? Koni tokkotooɗon labbi maɓɓe nyidduɓi? 31 Haa warugo hande on ɗon coɓna ko'e mon, ngam on ɗon teddina labbi ɗi, on ɗon kirsana ɗi ɓikkoy mon, on ngula koy, Bee maajum fuu on ɗon ngara sarwaago yam na? Fakat bana min Allah Jawmiraawo mi geeto, mi jaɓataa on carwo mi. 32 On nufi laataago bana ummaatooje goɗɗe, bana yimɓe jooɗiiɓe nder lesɗe feere, haa on cujidana leɗɗe e kaa'e. Ɗum heɓataako."

Kiita Allah e yaafuye muuɗum

33 "Fakat bana min Allah Jawmiraawo mi geeto, mi laamanto on bee juŋŋgo sembiɗŋgo, bee baawɗe am e tikkere am fuu. 34 Mi wurtinan on nder ummaatooje fuu, mi mooɓtan on diga lesɗe haa on caŋkiti. Mi huuwan ɗum bee juŋŋgo am sembiɗŋgo e baawɗe am e tikkere am fuu. 35 Mi yahran on nder ladde ummaatooje. Ton ndarnanmi on yeeso am, haa mi ta''ana on kiita. 36 Mi ta''anan on kiita bana kuuwrumi kaakaaji mon nder ladde Misra." Non Allah Jawmiraawo wi'i. 37 "Mi saalinan on les sawru am, mi lima on bana gaynaako limrata tokkere mum. 38 Mi wurtinan fitina'en e tuurtanɓe yam caka mooɗon. Mi wurtinan ɓe lesdi ndi ɓe ngoni jonta, ammaa walaa koo gooto maɓɓe loroto haa lesdi Isra'iila. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo." 39 Allah Jawmiraawo wi'i: "Onon yimɓe Isra'iila, njehe, teddine labbi mon kadi. Ammaa ɓaawo maajum, fakat on ɗowtanto yam, on meetataa soɓnugo innde am seniinde bee lii'anaago labbi mon dokke." 40 Allah Jawmiraawo wi'i: "Haa ton nder lesdi, dow hooseere am seniinde, dow hooseere Isra'iila townde, onon yimɓe Isra'iila fuu on teddintam. Ton mi yerdoto on, ton mi ɗaɓɓata kirseteeɗi mon e dokke mon cuɓaaɗe, cenaaɗe fuu. 41 Mi wurtinan on lesɗe ɗe on caŋkiti fuu, mi mooɓtan on. Ɓaawo maajum njaɓanmi dokke mon guleteeɗe, mi yerdoto on. Ummaatooje paaman mi Ceniiɗo, ngam on cujidantam min feere am. 42 Mi hooran on haa lesdi Isra'iila ndi kuniimi hokkugo kaakaaji mon. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo. 43 On ciftoran kuuɗe mon nyidduɗe ɗe coɓni on. On ndaaran ko'e mon on nyidduɓe ngam kuuɗe mon kalluɗe fuu. 44 Onon yimɓe Isra'iila, on anndan min woni Jawmiraawo, ngam mi huuwataa on fodde laabi mon kalluɗi e kuuɗe mon bonniiɗe, ammaa ngam mi teddina innde am." Non Allah Jawmiraawo wi'i.

Ejekiyel 21

Yiite haa fombina

21:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, laar gal fombina, wolwu gal fombina, waɗ annabaaku dow laynde fombina. 3 Yeccu nde: Nan wolde Allah Jawmiraawo! Ndaa ko o wi'i: Mi jamnan yiite nder maaɗa, nge nyaama leɗɗe joorɗe e kecce fuu. Walaa ko nyifata ɗemɗe maage. Nge wulan geese yimɓe fuu, diga fombina haa woyla. 4 Koomoy faaman min Jawmiraawo jamni nge, walaa nyifanɗo nge." 5 Mi wi'i: "Kayya, ya Allah Jawmiraawo. Yimɓe ɗon mbi'a: Tum tum gorko oo ɗon wolwa bee balndi ɗi paamataake."

Kaafahi Jawmiraawo

6 Fahin wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 7 "Ɓii-Aadama, laar gal Urusaliima, telɓan nokkuuje cenaaɗe ton, waɗ annabaaku dow lesdi Isra'iila. 8 Yeccu yimɓe ton: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi ɗon hona on. Mi losan kaafahi am, mi nattina on, gooŋga'en e halluɓe fuu. 9 Kaafahi am losoto dow koomoy fuu, diga fombina haa woyla. 10 Koomoy anndan min Jawmiraawo losi kaafahi am, ki lorataako nder suudu maaki. 11 Ɓii-Aadama, sey a uuma bana mo sembe mum jinni, uumu bee sawtu yeeso maɓɓe fuu. 12 To ɓe ?ami ma ngam ɗume a uumata, jaaba ɓe: Ngam daliila kuuje ɗe tammi warugo. Nden ɓerɗe fuu ɓolwan, juuɗe fuu tampan, hakkiilooji fuu cakloto, on cillan ngam ngam kulol. Saa'i waɗi, jonta ɗum laatoto." Non Allah Jawmiraawo wi'i. 13 Fahin wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 14 "Ɓii-Aadama, waɗ annabaaku. Yeccu yimɓe: Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Ndaa kaafahi, kaafahi belki ɗelkanki! 15 Ki weli ngam mbarugo, ki ɗelkinaama ngam yaynugo bana ma''ere. Walaa mo haɗata ki, ngam on njaɓaay saawari. 16 Goɗɗo woggi kaafahi hiddeko juŋŋgo naŋga ki. O welni ki, o hokki ki haa juŋŋgo mbaroowo. 17 Sey a hoola, ɓii-Aadama, sey a woya, ngam kaafahi man waran dow yimɓe am. Ki waran dow ardiiɓe Isra'iila mbareteeɓe hawtaade bee yimɓe am. Sey a naŋga hoore ma ngam saklaago. 18 (On nasti laarndeego. To on tokki on cali wo''itineego, kuuje ɗe fuu laatataako na?" Non Allah Jawmiraawo wi'i.) 19 "Ɓii-Aadama, waɗ annabaaku. Hellu juuɗe ma, nden kam kaafahi ɓesdan sembe nde ɗiɗi, nde tati boo. Ɗum kaafahi mbaroohi, kulniiki, ki taaroto ɓe. 20 Mi ɗon hulna berniwol maɓɓe bee kaafahi man, haa ɓerɗe maɓɓe ɓolwa, ɗuuɗɓe ndo''o. Kaafahi ɗon ɗelka bana ma''ere, ki taaski mbarugo. 21 An kaafahi belki, ta''u haa nyaamo e nano fuu, ta''u kootoy njahɗa! 22 Min boo mi hellan juuɗe am, haa ɓernde am feewta. Min Jawmiraawo wi'i ɗum."

Kaafahi laamiiɗo Baabila

23 Fahin wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 24 "Ɓii-Aadama, diidu misaalu laabi ɗiɗi ɗi laamiiɗo Baabila wardata bee kaafahi mum. Ɗiɗi fuu ngurto lesdi ngoori. Haa nokkuure nde laabi ceedata, tiggu lamba laawol. 25 Juŋŋgo lamba man wooto sappina laamiiɗo Baabila laawol yahugo berniwol Rabba nder lesdi Ammooni'en, juŋŋgo ngoya boo laawol yahugo Yahuuda, haa berniwol Urusaliima. 26 Jonta laamiiɗo Baabila ɗon dari haa lamba man haa seldude laabi. Ngam heɓtugo laawol maako, o dimbi kuri, o ?ami kur'u cenaaŋgu, o laari heŋre ndabbaawa kirsaaŋga boo. 27 Ndaa, kurol bee innde Urusaliima ɗon haa juŋŋgo maako nyaamo. Ngol wi'i mo o yaha, o jo''ina kuuje ceekruɗe mahol, o wooka wookaandu konu, o nelda kuuje goɗɗe ngam fusugo dammuɗe, o waaga lesdi ɗakko mahol, o darna cuuɗi aynirɗi. 28 Jooɗiiɓe nder Urusaliima ndaaran haala ka'a bana fewre, ngam daliila alkawalji ɗi ɓe kaɓɓi. Ammaa laamiiɗo Baabila siftinoran ɓe hakkeeji maɓɓe, ngam daliila maaji ɓe njanan haa juŋŋgo maako. 29 Ngam maajum min Allah Jawmiraawo wi'i: Hakkeeji mon mbaŋgi, koomoy anndi aybeeji mon. On ɗon mbaŋgina hakkeeji mon nder kuuɗe mon fuu. On do''aaɓe kiita, mi hokkan on haa juuɗe konne'en mon. 30 "An boo, ardiiɗo Isra'iila, kalluɗo, kuuwoowo junuuba, nyalaade ma ɗon wara haa keɓa kiita ma ragareeha. 31 Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. Ittu meetaleewol ma e meetalol kaŋgeeri. Kuuje fuu ngayloto. Leesɓe ɓaŋgoto, ɓaŋgiiɓe boo leestan. 32 Bille dow bille, fakat mi wartiran berniwol bille. Ɗum fuu ɗum laatoto nder saa'iire nde goɗɗo go warata mo kalfitinanmi kiita dow maagol."

Koŋgol dow Ammooni'en

33 "Ɓii-Aadama, waɗ annabaaku, wi': Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i dow Ammooni'en jancanɓe Isra'iila: Ndaa kaafahi, ki losaama ngam hirsugo, ki welnaama ngam nattingo, ngam faɗɗugo bana ma''ere. 34 On ɗon ngi'a kaayeefiiji rikisiiji, laarooɓe mon ɗon mbolwa pewe. On halluɓe, huuwooɓe junuuba. Nyalaade ɗon wara nde keɓoton kiita mon ragareeha. Kaafahi jippoto dow daaɗe mooɗon."

Koŋgol dow Baabila

35 "Lornu kaafahi nder suudu mum! Mi hiitoto ma haa nokkuure nde tagaɗa, haa lesdi ndi ndanyaɗa. 36 Mi rufan tikkere am dow maaɗa bana yiite jammitiiŋge. Mi hokkan ma haa juuɗe saatuɓe, waawɓe halkugo. 37 Yiite nyaaman ma, ?i?am ma ilan nder lesdi ma, walaa mo siftorte. Min Jawmiraawo wi'i ɗum."

Ejekiyel 22

Junuubaaji Urusaliima

22:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, a taaski ta''ugo kiita dow berniwol keewŋgol mbarooɓe ko'e na? Waŋginan ngol kuuɗe maagol cemtiniiɗe fuu. 3 Yeccu ngol: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Saa'i ma waɗi, ngam a rufi ?i?am ɗuuɗɓe caka yimɓe ma, a soɓi bee sujidango laabi boo. 4 Aybe ?i?am ndufaaɗam ɗon dow maaɗa, a soɓi ngam daliila labbi ɗi mbaɗɗa. Bana non a ɓadiniri nyalaade kiita ma, duuɓi ma keewi. Ngam maajum mi laatini ma a jancaaɗo haa ummaatooje, a jawaaɗo nder lesɗe fuu. 5 Ɓadiiɓe e daayiiɓe fuu njancan ma, ngam a soɓni innde ma bee ?aggaare ma mawnde masin. 6 Mawɓe Isra'iila fuu ɗon koolo baawɗe muuɗum'en, ɗon ndufa ?i?am nder maaɗa. 7 Yimɓe nder maaɗa ɗon njawo saarooji muuɗum'en. Ɓe ɗon toonyo hoɗɓe, ɓe ɗon ɓilla atiime'en e rewɓe yurumɓe. 8 A teddinaay nokkuuje am ceniiɗe, a soɓni nyande siwtorde boo. 9 Yimɓe nder maaɗa ɗon mbaɗa tufle dow woɗɓe ngam mbarugo ɓe. Woɗɓe ɗon nyaama kirsanaaɗum labbi dow kooseeje. Woɗɓe ɗon kuuwa cemtiniiɗum. 10 Woɗɓe ɗon mbaalda bee debbo baaba muuɗum'en. Woɗɓe ɗon ndoola haylooɓe ngam baaldal. 11 Woodi waɗooɓe njeenu, non boo waaldooɓe bee rewɓe ɓiɓɓe muuɗum'en e deerɗiraaɓe muuɗum'en rewɓe. 12 Woɗɓe nder maaɗa njaɓi ceede ngam mbarugo yimɓe. Woɗɓe ɗon njowana heeddiɗɗiraaɓe muuɗum'en ndiyam nyamaande, ɓe ɗon ɓilla ɓe ngam heɓugo riba kalluka. Fakat, a yejjiti yam!" Non Allah Jawmiraawo wi'i. 13 "Ndaa, mi hellan juuɗe am ngam daliila riba ma kalluka e dufki ?i?am nder maaɗa. 14 Saa'i mbaɗanmi kiita bee ma, sembe luttan haa ɓernde ma e juuɗe ma na? Min Jawmiraawo wi'i ɗum, mi huuwan ɗum boo. 15 Mi saŋkitan yimɓe ma nder ummaatooje e lesɗe fuu, haa mi wurtina halleende koondeye nder maaɗa. 16 Ummaatooje toskinan ma, bana non anndirta min woni Jawmiraawo."

Isra'iila nder ɓolinirde Allah

17 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 18 "Ɓii-Aadama, yimɓe Isra'iila nafataa yam. Ɓe nandi bee jillindirɗum jamɗe mboɗeeri e ndaneeri e ɓaleeri e dalma, ɓe laatanaaki yam bana cardi. 19 Min Allah Jawmiraawo wi'i ɓe: Onon fuu on nafataa. Ngam maajum mooɓtanmi on nder Urusaliima, 20 bana goɗɗo hawrata cardi e jamɗe mboɗeeri e ndaneeri e ɓaleeri e dalma nder ɓolinirde. Tikkere am saatunde ɓolinan on bana yiite ɓolinirta jamɗe. 21 Fakat mi mooɓtan on nder Urusaliima, mi huɓɓa yiite les mooɗon, mi ɓolina on bee tikkere am saatunde. 22 Bana goɗɗo ɓolinirta cardi nder ɓolinirde, bana non ɓoliniranmi on nder Urusaliima. Nden kam on anndan min Jawmiraawo rufi tikkere am dow mooɗon."

Hakkeeji ardiiɓe Isra'iila

23 Fahin wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 24 "Ɓii-Aadama, yeccu lesdi Isra'iila: Nder nyalaade tikkere am a heɓaay iyeende, a soofaay. 25 Ardiiɓe ma nandi bee barooɗe ubbanɗe, ceekanɗe ko paɗɗi. Ɓe ɗon mbara yimɓe, ɓe ɗon njaɓta ceede e kuuje marɗe saman, ɓe ɗon ɗuɗɗina rewɓe yurumɓe. 26 Liman'en ɗon luuti tawreeta am, ɓe ɗon coɓna kuuje ceniiɗe, ɓe cendindirtaa ceniiɗum bee ko senaaki, ɓe ekkitintaa yimɓe haala ceniiɗum e coɓɗum, walaa ko yaali ɓe bee nyande siwtorde boo. Ngam daliila maajum yimɓe teddintaa yam. 27 Sukaaɓe laamiiɗo nandi bee caafaali ceekanɗi ko paɗɗi. Ɓe ɗon mbara yimɓe ngam ɓe keɓa riba kalluka. 28 Annabo'en cuddi hakkeeji ɗi fuu bana ranwinooɓe cuuɗi. Ɓe ɗon ngi'a kaayeefiiji rikisiiji, ɓe ɗon mbaɗa annabaaku fewre. Ɓe ɗon mbi'a: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i. Ammaa min Jawmiraawo mi wolwanaay ɓe. 29 Riskuɓe lesdi ɗon toonyo, ɗon njaɓta. Ɓe ɗon ɓilla laafuɓe e talaka'en, ɓe ɗon mbaɗa hoɗɓe rikisi. 30 Mi ɗaɓɓiti goɗɗo darnanɗo mahol, darotooɗo nder ceekli maagol ngam aynugo lesdi, saa'i mi yoofata tikkere am ngam halkugo ndi. Ammaa mi tawaay koo gooto. 31 Ngam maajum ndufanmi tikkere am dow maɓɓe, mi halka ɓe bana bee yiite. Mi lornan aybeeji maɓɓe dow ko'e maɓɓe." Non Allah Jawmiraawo wi'i.

Ejekiyel 23

Deerɗiraaɓe rewɓe halluɓe ɗiɗo

23:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, woodi deerɗiraaɓe rewɓe ɗiɗo. 3 Saa'i ɓe faanyɓe, ɓe ɗonno njooɗi haa Misra, ɓe njaɓi worɓe pijira enɗi maɓɓe, ɓe laati jeenooɓe. 4 Innde mawniraawo, Ohola (ɗum Samariya). Innde minyiraawo boo, Oholiba (ɗum Urusaliima). Mi te'i ɓe ɗiɗo fuu, ɓe ndanyani yam ɓiɓɓe worɓe e rewɓe. 5 Ohola tokki waɗugo njeenu, o te'aaɗo am boo. O heewi suuno ngam Assuuri'en yiɗɓe mo. Kamɓe ɓe honooɓe, 6 ɓorniiɓe limce carwinaaɗe, ngomna'en e wakiili'en, ɓe fuu ɓe suka'en wooɗɓe, wa''iiɓe pucci. 7 O waɗi njeenu bee hoore'en Assuura fuu, ngam daliila suuno maako o soɓni hoore maako bee sujidango labbi Assuuri'en. 8 O accaay njeenu maako ngu o fuɗɗuno haa Misra, saa'i ɓe pijira enɗi maako. Diga o paanyo tawon, woɗɓe mbaaldi bee maako, kuuwi mo bana jeenoowo. 9 Ngam maajum mi hokki mo haa juuɗe Assuuri'en, yiɗaaɓe maako. 10 Kamɓe ɓe cudditi ɓandu maako, ɓe kooci ɓiɓɓe maako worɓe e rewɓe, nden ɓe mbardi mo bee kaafahi. Kootoy fuu rewɓe mbolwi haala kiita maako. 11 "Oholiba yi'i ɗum fuu, ammaa suuno maako ɓuri ɗuuɗugo, o laati jeenoowo ko ɓuri deerɗiiko piw. 12 Suuno waɗi mo dow ngomna'en e wakiili'en Assuuri'en, e honooɓe ɓorniiɓe limce booɗɗe, e wa''iiɓe pucci, ɓe fuu ɓe suka'en wooɗɓe. 13 Mi yi'i o coɓɗo, laawol maako kal kal bee ngol deerɗiiko. 14-15 Ammaa njeenuuji maako ɓurti hallugo. O yi'i fotooji hoore'en Baabila diidaaɗi haa mahi bee boɗeejum, worɓe bee taadorli e meetaleeji jilwanɗi. 16 Nde o yi'i fotooji maɓɓe, suuno waɗi mo, o neli nelaaɓe haa maɓɓe nder lesdi Baabila. 17 Kamɓe ɓe ngari ngam waaldugo bee maako, ɓe njeeni bee maako, ɓe coɓni mo haa o safti yiɗugo ɓe. 18 O sudditi les maako, o waŋginani koomoy o jeenoowo. O laatani yam nyidduɗo bana deerɗiiko. 19 O ɗuɗɗini njeenuuji maako, o siftori saa'i nde o paanyono, nde o jeeni nder lesdi Misra. 20 O heewi suuno ngam daakaaje mawna-jakari'en bana bamɗe, ɗuuɗa-mani'en bana pucci gorɗi. 21 Oholiba, a accaay suuno paanyaaku ma, saa'i a jaɓi ɓe pijira enɗi ma."

Kiita Allah dow deerɗiraaɓe go

22 "Jonta kam, Oholiba, nan ko min Allah Jawmiraawo mi wi'ete: A safti yiɗɓe ɓe'e, ammaa mi umminan ɓe dow maaɗa, ɓe ngara ɓe taaro ma. 23 Mi waddan Baabila'en e Kaldiya'en fuu, worɓe Pekoda e So'a e Ko'a, non boo Assuuri'en fuu. Ɓe fuu ɓe suka'en wooɗɓe, ɓe fuu ɓe ngomna'en e wakiili'en, hoore'en e mawɓe, wa''iiɓe pucci. 24 Ɓe ngaran dow maaɗa diga woyla, jama'aare konu ɗuunde, bee mootaaji pucci, bee bawarɗe e kufneeje njamndi ɓe taaroto ma. Mi hokkan ɓe baawɗe hiitaago ma, ɓe kiitoto ma fodde kiitaaji maɓɓe. 25 Mi tikkani ma, ngam maajum accanmi ɓe ɓe kiito ma bee tikkere. Ɓe ta''an kine ma e noppi ma, ɓe mbaran danygol ma bee kaafahi. Ɓe koo'an ɓiɓɓe ma worɓe e rewɓe, ko luttani ma boo, ɓe ngulan ɗum bee yiite. 26 Ɓe ɓortan ma, ɓe koocan fawne ma marɗe saman fuu. 27 Bana non njinniranmi suuno ma e njeenuuji ma ɗi puɗɗuɗa waɗugo haa Misra. A meetataa laarugo labbi, a meetataa siftorgo lesdi Misra boo." 28 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Mi hokkan ma haa juuɗe yimɓe ɓe nganyɗa, laataniiɓe ma nyidduɓe. 29 Kamɓe boo ɓe wanyɓe ma. Ngam maajum ɓe koocan ngeenaari ma fuu, ɓe accan ma a tembo. Tembuki ma cemtiniiki waŋgan. Suuno ma e njeenuuji ma 30 ngaddani ma ɗum. A laati jeenoowo bee ummaatooje fuu, a soɓni hoore ma bee sujidango labbi maaje. 31 A tokki laawol deerɗa, ngam maajum njarnan ma mi jardugel kiita maako." 32 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "A yaran nder jardugel deerɗa lugguŋgel, jaasŋgel. Koomoy yawoto ma, jancan ma, ngam ngel heewi jur. 33 Ngel wuykinan ma bone. Jardugel deerɗa Samariya, ɗum jardugel kultoreeŋgol e halkere. 34 A yardan ngel pat, a fusan ngel bee nyi'e ma, a seekan enɗi ma bee keeɗe maagel. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum." 35 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "A yejjiti yam, a wudini yam ɓaawo ma. Ngam maajum kiita suuno ma e njeenuuji ma ɗon dow maaɗa!" 36 Nden Jawmiraawo wi'i yam: "Ɓii-Aadama, a taaskake waɗango Ohola e Oholiba kiita na? Sey a fela ɓe ngam kuuɗe maɓɓe nyidduɗe. 37 Ɓe mbaɗi njeenu, ?i?am ɗon takki haa juuɗe maɓɓe boo. Ɓe mbaɗi njeenu bee tokkaago labbi, ɓe mbari ɓikkoy koy ɓe ndanyani yam. Ɓe lii'ani labbi ɓiɓɓe am bana nyaamdu. 38 Naa kanjum tan woni aybe maɓɓe! Ɓe coɓni suudu am seniindu e nyande siwtorde nde umrumi. 39 Ɓe kirsi ɓikkoy am ngam labbi maɓɓe, nden ɓe ngari nyalaade maajum nder suudu am seniindu, ɓe coɓni ndu. Bana ni ɓe kuuwi nder suudu am. 40 "Ɓe neli nelaaɓe ngam ewnaago worɓe daayiiɓe, ɓen boo ngari. Rewɓe ɓe'e ngiiwi, ɓe mbaɗi pinaari haa gite maɓɓe, ɓe ɓorni fawne maɓɓe. 41 Nden ɓe njooɗi dow be''itte booɗɗe. Dow teebur yeeso be''itte ɓe njo''ini urle e nebbam ɗi ndokkumi ɓe. 42 Hoolo mooɓre seyiinde waɗi, worɓe woɗɓe diga ladde kawtani mooɓre man. Ɓe mbaɗi jawe haa juuɗe rewɓe go, ɓe meeti meetaleeji booɗɗi dow ko'e maɓɓe. 43 Mi wi'i: Ɓe ɗon mbaɗa daakaareeku bee debbo tampuɗo ngam njeenuuji muuɗum. 44 Ɓe tokki yahugo haa maako bana worɓe njahata haa debbo jeenoowo. Bana ni ɓe nastiri haa Ohola e Oholiba, rewɓe ɓe ngalaa semteende. 45 Worɓe gooŋga'en kiitoto ɓe kiita jeenooɓe e rufooɓe ?i?am, ngam fakat ɓe jeenooɓe, ?i?am ɗon takki haa juuɗe maɓɓe boo." 46 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Mooɓte jama'aare dow maɓɓe, nde toonyo ɓe, nde jaɓta ɓe. 47 Jama'aare man fiɗa ɓe bee kaa'e, ta''a ɓe geɓe geɓe bee kaafaaje, mbara ɓiɓɓe maɓɓe worɓe e rewɓe, wula cuuɗi maɓɓe bee yiite. 48 Bana ni njinniranmi kuuɗe cemtiniiɗe fuu nder lesdi, ngam mi reentina rewɓe kooɓeye, ngam taa ɓe kuuwa cemtiniiɗum bana ɓeya. 49 Onon deerɗiraaɓe ɗiɗo boo, kiita laatanto on ngam sooynde semteende mon e hakke cujidanki labbi mon. Nden kam on anndan min woni Allah Jawmiraawo."

Ejekiyel 24

Balndol fayande

24:1 Yoo, nder nduuɓu njoweenayaɓu, lewru sappooru, nyande sappoore maaru, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, windu nyalaade nde'e, ngam hande laamiiɗo Baabila wari taaraago Urusaliima. 3 Yeccu yimɓe am tuurtooɓe balndol, wi' ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Wa''in fayande njamndi dow yiite, hebbin nde ndiyam. 4 Wallin geɓe kusel ɓurɗe wooɗugo nder maare, waato kosɗe e balbe, hebbin nde i'e cuɓaaɗe boo. 5 Hoo'u kusel dammooji cuɓaaɗi ngam maajum. Sornu leɗɗe les fayande. Sey a defa kusel man e i'e fuu." 6 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Kayto berniwol keewŋgol ?i?am! Ngol nandi bee fayande njamndi nde peewol nyaamata ɗum. Tuundi maare ittataake. Wurtin geɓe kusel fuu, taa waɗ kur'u ngam heɓtugo yeɓre ndeye aartata wurtaago. 7 ?i?am ɗon nder berniwol. Ammaa ɓe ndufaay ?i?am man haa lesdi, haa mbulwuldi uwanno ɗam. Ɓe ndufi ɗam dow tapaare. 8 Mi acci ɗam ton, taa ɗam uwo, ammaa ɗam ɗaɓɓa waataneego bee tikkere." 9 Ngam maajum ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Kayto berniwol keewŋgol ?i?am! Min bee hoore am mi waagan leɗɗe. 10 Ɗuɗɗine leɗɗe, njamne yiite, ndefe kusel haa ndiyam fuu jinna, ngule i'e! 11 Jo''in fayande sookre dow ?ulbe yiite haa njamndi maare wooja. Nge wulan tuundi maare pat haa nde laaɓa fahin. 12 Ammaa koo bee yiite boo tuundi maare ittataako. 13 Urusaliima, a soɓi bee kuuɗe ma cemtiniiɗe. Mi ɗaɓɓi laɓɓingo ma, ammaa a laaɓaay tawon. A laaɓataa boo, sonaa to mi feewtini ɓernde am dow maaɗa. 14 Min Jawmiraawo wi'i ɗum. Saa'i waɗi haa mi huuwa. Mi yejjitittaa halleende, mi enɗataa ma, mi yurmintaa ma sam. Mi hiitoto ma fodde kuuɗe ma." Ni Allah Jawmiraawo wi'i.

No debbo annaboojo maayri

15 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 16 "Ɓii-Aadama, mi ittan ko seynata gite ma bee juhuki. Taa a yoyna, taa a woya, taa a rufa gonɗi. 17 Taa goɗɗo nana uumaali ma. Taa a itta meetaleewol ma, taa a faɗɗito paɗe ma bana woyanɓe mbaɗata. Taa a wirna yeeso ma, taa a nyaama nyaamdu woyanɓe boo." 18 Nyande maajum fajiri mi wolwani yimɓe. Kiikiɗe boo debbo am maayi. Jaŋgo maajum mi huuwi bana Jawmiraawo umruno yam. 19 Yimɓe ?ami yam: "Ngam ɗume kuuwata bana ni? Ko ngiɗɗa waŋginango min bee maajum?" 20 Mi jaabi ɓe: "Onon yimɓe Isra'iila, Jawmiraawo wi'i yam mi yecca on habaru maako. 21 On ɗon mantoro sembe suudu maako seniindu. On ngiɗi laarugo ndu, on ngiɗi nastugo ndu boo. Ammaa Jawmiraawo tammi soɓnugo ndu. Ɓiɓɓe mon worɓe e rewɓe, luttuɓe nder Urusaliima, konne'en mbaran ɓe. 22 Nden onon on kuuwan ko kuuwanmi jonta. On mbirnataa geese mon, on nyaamataa nyaamdu woyanɓe. 23 On ittataa meetaleeji mon, on paɗɗitittaa ko paɗe mon. On ngoynataa, on mboyataa. Ammaa on njinnan ngam daliila aybeeji mon, on uuman koomoy hedi keeddiɗɗum. 24 Bana ni laatortoomi alaama ngam mooɗon. Ko mi huuwata jonta fuu, onon boo on kuuwan ɗum. To ɗum laatake, on anndan kaŋko woni Allah Jawmiraawo." 25 Jawmiraawo wi'i yam: "Ɓii-Aadama, mi ittanan ɓe hisrude maɓɓe woonde masin nde ɓe ceyori ɗum, nde ɓe ngiɗi laarugo, nde ɓe ngiɗi nastugo boo. Mi hoocan ɓiɓɓe maɓɓe worɓe e rewɓe. 26 Nyalaade kuuwanmi ɗum, goɗɗo daɗɗo halkere waran haa maaɗa ngam waddango ma habaru man. 27 Nyalaade maajum a waawan wolwugo fahin ngam a wolida bee daɗɗo oo. Bana ni a laatorto alaama ngam maɓɓe, kamɓe boo ɓe anndan min woni Jawmiraawo."

Ejekiyel 25

Annabaaku dow Ammoon

25:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, waylita gal Ammooni'en, waɗ annabaaku dow maɓɓe. 3 Yeccu ɓe: Nane wolde Allah Jawmiraawo. Ndaa o wi'i: Saa'i on ngi'i konne'en coɓni suudu am seniindu, mbili lesdi Isra'iila, eggini yimɓe Yahuuda boo, on mbi'i: Yowwa! 4 Ngam maajum ndokkumi on haa juuɗe le'i ladde fuunaaŋge, ɗi mara on. Ɗi mbaɗan caŋgeeje nder lesdi mooɗon, ɗi nyiɓan cuuɗi boo. Ɗi nyaaman ?aamle gese mooɗon, ɗi njaran kosam mooɗon boo. 5 Mi wartiran berniwol Rabba durduɗe geelooɗi, lesdi Ammoon fuu laatoto durduɗe dammooji. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo." 6 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "On kelli juuɗe mon, on ngami bee seyo. On njawi lesdi Isra'iila. 7 Ngam maajum portanmi juŋŋgo am, mi hokka on haa juuɗe ummaatooje, on laato keɓal maaje. Mi nattinan on caka ummaatooje, on meetataa marugo lesdi. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo."

Annabaaku dow Mo'ab

8 Too, Allah Jawmiraawo wi'i: "Mo'ab wi'i: Yahuuda foti kal bee ummaatooje goɗɗe. 9 Ngam maajum maɓɓitanmi keerol lesdi Mo'ab, konne'en ukkano berniiji maɓɓe, koo berniiji ɓurɗi wooɗugo boo, waato: Bayti-Yesimot e Ba'al-Me'on e Kiriyatayim. 10 Mi accan le'i ladde fuunaaŋge nyaama lesdi Mo'ab e lesdi Ammoon, ngam taa goɗɗo siftora innde Mo'ab caka ummaatooje. 11 Mi hiitoto yimɓe Mo'ab. Nden ɓe anndan min woni Jawmiraawo."

Annabaaku dow Edoom

12 Too, Allah Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe Edoom koni Yahuuda bee suuno waataago. Bana ni ɓe laatori aybuɓe masin. 13 Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mi fortan juŋŋgo am ngam honugo lesdi Edoom, mi nattina yimɓe e dabbaaji fuu. Mi wartiran ndi ladde meere, diga berniwol Teman haa yotti berniwol Dedan, yimɓe fuu ɓe mbareteeɓe bee kaafahi. 14 Mi waatoto Edoom bee juuɗe yimɓe am Isra'iila'en, kamɓe ɓe maatina Edoom tikkere am saatunde fuu. Nden kam Edoom anndan no mi waatorto." Non Allah Jawmiraawo wi'i.

Annabaaku dow Filisti'en

15 Too, Allah Jawmiraawo wi'i: "Filisti'en tokki konne'en muuɗum'en Yahuudu'en bee yawaare e nganyŋgu diga ɓooyma. Ɓe ɗaɓɓi waataago ɓe, ɓe mbaati ɓe bee caatal ngam halkugo ɓe. 16 Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mi fortan juŋŋgo am ngam honugo Filisti'en haa mi nattina ɓe. Mi nattinan koomoy luttuɗo haa fomoonde mbeela. 17 Mi fiyan ɓe bee tikkere, mi waatoto ɓe bee caatal. Saa'i mi waatoto ɓe, ɓe anndan min woni Jawmiraawo."

Ejekiyel 26

Annabaaku dow Tirus

26:1 Yoo, nder nduuɓu sappo e go'owu, nyande go'oore nder lewru, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, yimɓe Tirus ɗon ceyo, ɗon koola: Yowwa, Urusaliima laati bille! Naane ummaatooje ɗuuɗɗe mbaɗi filu ton. Jonta ɗe ngaran haa meeɗen, en keɓan risku. 3 Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mi wi'i: An Tirus, mi honan ma. Mi yahran ummaatooje ɗuuɗɗe dow maaɗa, ɗe ngara bana ?uuge mbeela. 4 Ɗe pusan mahi taariiɗi ma, ɗe ngibbinan cuuɗi ma towɗi. Mi wuuwan mbulwuldi Tirus fuu, mi accan tapaare meere tan. 5 Naŋgooɓe liɗɗi liiran jubaaji muuɗum'en dow maare, haa nokkuure Tirus woni caka mbeela. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. Konne'en njaɓtan kuuje maagol, 6 mbaran yimɓe gure maagol haa lesdi cembindi bee kaafahi. Nden kam Tirus anndan min woni Jawmiraawo." 7 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Mi waddan Buutunasar, laamiiɗo Baabila, ɓurduɗo laamiiɓe fuu maŋgu, ngam o haɓa bee Tirus. O waran diga woyla, hawtaade bee jama'aare konu ɗuunde, e mootaaji pucci e wa''iiɓe pucci. 8 Honooɓe maako mbaran yimɓe gure haa lesdi Tirus bee kaafahi. Ɓe taarnan ngol bee kuuje kipporde, ɓe ndarnan cuuɗi towɗi ngam horugo ngol, ɓe mbaagan lesdi ngam wa''aago mahol maagol. 9 Nden ɓe ɓadinan kuuje ceekruɗe haa mahol maagol, ɓe ngibbinan cuuɗi maagol towɗi bee cabbi njamndiiji. 10 Pucci maɓɓe umminan collaaje, ɗe cuɗɗan ngol. Mahi maagol ndiwnan ngam hoolo wa''iiɓe pucci e mootaaji pucci, saa'i ɓe nastata dammuɗe berniwol ceekaaŋgol. 11 Kororamje pucci maɓɓe mbonnan buuwi maagol, ɓe mbaran yimɓe fuu bee kaafahi, daŋraŋge maagol cembiɗɗe ngibban. 12 Ɓe njaɓtan jawdi maagol e kuuje filu maagol. Ɓe ngibbinan mahi maagol, ɓe pusan cuuɗi maagol booɗɗi fuu. Ɓe ndufan kaa'e e leɗɗe e mbuuri maagol nder mbeela. 13 Mi je''inan gimi maagol e hoolo moolooji maagol. 14 Mi accan tapaare meere tan nde naŋgooɓe liɗɗi liirata jubaaji dow muuɗum. Berniwol Tirus meetataa nyiɓteego. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum." 15 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i berniwol Tirus: "Saa'i do''ere ma, jooɗiiɓe haa fomoonde mbeela fuu kultoran ngam gookaali mbareteeɓe nder maaɗa. 16 Laamiiɓe ummaatooje haa mbeela fuu njippoto leese laamu muuɗum'en. Ɓe ɓortan ngapaleeji maɓɓe e alkibbaaje maɓɓe tuppitaaɗe, ɓe njooɗo haa lesdi ɓe ɗon ndiwna. Ɓe kultoran ngam masiibo ma, ɓe mbaawataa naŋgtugo diwŋgol maɓɓe. 17 Ɓe ngiman yimre boyki dow maaɗa, ni'i: Kayto, berniwol maŋgtaaŋgol halki, koombooje maagol maaji nder mbeela. Yimɓe maagol laamanino ndiyamji, kulnino jooɗiiɓe haa fomoonde mbeela fuu. 18 Ammaa jonta, nyande ngol do''i, duunde fuu ɗon diwna, jooɗiiɓe ton fuu kultori ngam halkere maagol." 19 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i berniwol Tirus: "Mi sookɗinan ma bana bille berniiji ɗe ngalaa jooɗiiɓe ton. Mi suddan ma bee ndiyamji diga luggeeŋga mbeela. 20 Mi dirtinan ma haa joonde maayɓe, haa yimɓe yeeɗunooɓe ɓooyma ngoni. Mi hokkan ma joonde hawtaade bee maayɓe caka bille duumiiɗe ton nder reedu lesdi. A meetataa loraago haa nokkuure ma haa lesdi yeeɗɓe. 21 Mi laatinan ma ciftinorɗum kulniiɗum, kanjum woni timmoode ma. Nden yimɓe ɗaɓɓitan ma, ammaa ɓe keɓtataa ma haa foroy." Ni Allah Jawmiraawo wi'i.

Ejekiyel 27

Yimre ngam woyugo Tirus

27:1 Too, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, waɗ yimre ngam woyugo Tirus, 3 berniwol jooɗiiŋgol haa sera mbeela, baɗanŋgol filu bee ummaatooje haa pomoole mbeela fuu. Yeccu ngol: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "An Tirus, a mantori ngarol ma. 4 Keeri ma ɗon haa caka mbeela. Nyiɓooɓe ma mbaɗi ma bana koombowal booɗŋgal. 5 Ɓe kuuwi reedu ma bee leɗɗe caatuɗe iwɗe hooseere Seniira, daŋraŋgal ma boo bee leggal cembiɗŋgal e Libanon. 6 Ɓe mbaɗi laanyirɗe ma bee leɗɗe towɗe iwɗe lesdi Baasan, ɓe maɓɓi dow koombowal bee leɗɗe booɗɗe iwɗe duuɗe Kiti'en, ɓe pawni leɗɗe man bee cehaaɗum nyi'e nyiibi. 7 Bee limce tuppitaaɗe iwɗe Misra ɓe kuuwri ko yerɓata koombowal bee hendu, ngam maajum koomoy annditi ma bee koyɗum. Limce ɗigguɗe boɗeeje e carwinaaɗe iwɗe duunde Elisa laati laymaaru ma. 8 Mawɓe diga Sidon e Aruwat laati laanyooɓe ma, goni'en wonɓe nder Tirus laati hoore'en. 9 Ndotti'en e annduɓe diga Gebal mbo''itini ceekɗi ma. Yimɓe diga koombooje mbeela fuu mbaɗi filu nder cigorɗi ma. 10 Honooɓe diga Persiya e Lidiya e Libiya ɗonno nder jama'aare konu ma. Ɓe ɓili bawarɗe maɓɓe e kufneeje maɓɓe njamndiije nder maaɗa. Kamɓe ɓe mawnini tedduŋgal ma. 11 Honooɓe diga Aruwat ayni mahi taariiɗi ma, worɓe Gamadi boo ayni cuuɗi ma towɗi, ɓili bawarɗe muuɗum'en haa mahi. Kamɓe ɓe laatini ngarol ma timmuŋgol. 12 "A waɗi filu bee lesdi Tarsis, yimɓe ton njoɓi kuuje ma ɗuuɗɗe bee cardi e njamndi ɓaleeri e ɗelmoori e dalma. 13 A waɗi filu bee Yunaniya e Tubal e Meesek, a hokki ɓe kuuje ma, a heɓi jeyaaɓe e kuuje njamndi mboɗeeri. 14 Yimɓe Bayti-Togarma njoɓi kuuje ma bee pucci kuuwooji e pucci ba''eteeɗi e alfadariije. 15 Yimɓe Rodos laati filanooɓe ma. Yimɓe lesɗe ɗuuɗɗe haa mbeela mbaɗi filu bee ma, njoɓi bee nyi'e nyiibi e leɗɗe nelɓe. 16 Yimɓe Edoom laati filanooɓe ma. Ɓe ndokki kuuje ma ɗuuɗɗe, ɓe keɓi kaa'e haako-haakooje e limce carwinaaɗe e tuppitaaɗe e ɗigguɗe e murjamje e kaa'e rubina. 17 Yahuuda e Isra'iila njoɓi kuuje ma bee alkamaari e njumri e nebbam jaytunje e cittaaje. 18-19 Damas filani ma ngam daliila kuuje ma ɗuuɗɗe e risku ma maŋgu. Ɓe coodani ma inaboojam haa Helbon e gaasa baali haa Sahar, non boo njamndi tappaandi e cittaaje feere feere haa Usal. 20 Yimɓe Dedan njaɓi kuuje ma, ndokki ma daɗɗaaje pucci. 21 Araɓ'en e laamɓe lesdi Keedar njoɓi kuuje ma bee njawkoy e jawɗi baali e be'i. 22 Filooɓe Seba e Rama pilani ma, njaɓi kuuje ma, ndokki ma cittaaje e kaa'e ɗuuɗa-samanje e kaŋgeeri. 23 Berniiji Haran e Kanne e Eden, e filooɓe Assuura e Mediya fuu mbaɗi filu bee ma. 24 Ɓe njaɓi kuuje ma, ɓe ndokki ma limce jaage e alkibbaaje carwinaaɗe e tuppitaaɗe, e tapiije ɗe noone ɗiɗi, e ɓoggi bamaaɗi cembiɗɗi. 25 Koombooje ɓurɗe mawnugo njahri kuuje filu ma. "A laati bana koombowal dow ndiyam, keewŋgal kuuje ɗuuɗɗe masin. 26 Laanyooɓe njahri ma dow ndiyamji mawɗi. Ammaa hendu fuunaaŋge saatundu fusan ma haa caka mbeela. 27 Risku ma e kuuje ma fuu, huuwooɓe ma e hoore'en ma, wo''itinooɓe ceekli ma e filooɓe ma, honooɓe ma e jama'aare koombowal, ɗum fuu ɗum yooloto nder ndiyam, nyalaade koombowal ma fusata. 28 Hooloore hoore'en ma yahan daayiiɗum haa fomoonde mbeela. 29 Laanyooɓe e hoore'en e huuwooɓe fuu accan koombooje muuɗum'en, njippoto haa lesdi. 30 Ɓe fuu ɓe mboyan ma bee bojji caatuɗi, ɓe ukkan collaaje dow ko'e maɓɓe, ɓe talloto nder mbulwuldi, 31 ɓe pemban gaasa ko'e maɓɓe, ɓe ɓornoto buhuuje. Ɓe mboyan ma bee ɓerɗe mettuɗe. 32 "Ɓe ngiman yimre nde'e ngam woyugo ma: Moy nandi bee Tirus ngol sirwi jonta dow mbeela? 33 Saa'i a neldi kuuje ma dow ndiyamji, a haarni ummaatooje ɗuuɗɗe. A riskini laamiiɓe bee jawdi ma e kuuje ma ɗuuɗɗe. 34 Ammaa jonta a fusi dow ndiyam, a yooli nder luggeeŋga mbeela. Kuuje ma e jama'aare ma fuu majjidi bee ma nder ndiyam. 35 Masiibo ma hulni jooɗiiɓe haa fomoonde mbeela fuu. Koo laamiiɓe maɓɓe boo kultori, kulol waŋgi haa geese maɓɓe. 36 Filooɓe nder ummaatooje fuu ɗon ciika ngam kulol, ngam taa masiibo ma ukkano ɓe. A natti haa foroy."

Ejekiyel 28

Annabaaku dow laamiiɗo Tirus

28:1 Too, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, yeccu ardiiɗo Tirus: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Ɓernde ma mawniti, a wi'i: Min mi ɗowanteeɗo, mi mari joonde ɗowanteeɗo haa caka mbeela. A laari hoore ma bana Allah, ammaa a neɗɗo maayanɗo, naa a ɗowanteeɗo. 3 A tammi a ɓuri Daniyel anndal, walaa sirri suuɗi haa maaɗa. 4 Anndal ma e hakkiilo ma riskini ma bee cardi e kaŋgeeri. 5 Bee anndal ma ɗuuɗŋgal e filu ma a ɗuɗɗiniri maral ma. Ngam daliila risku ma, ɓernde ma mawniti. 6 Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mi wi'i: Ngam a nandini hakkiilo ma bee hakkiilo am, 7 ndaa, mi yahran toonyooɓe jananɓe dow maaɗa, ɓuranɓe saatugo nder ummaatooje fuu. Ɓe losan kaafaaje maɓɓe dow maaɗa ngam ɓe nattina anndal ma booɗŋgal e maral ma fuu. 8 Ɓe mbaran ma, ɓe njippinan ma nder luggeeŋga ndiyamji. 9 To ɓe ngari mbarugo ma, a tokkoto wi'ugo a ɗowanteeɗo na? To mbarooɓe ma ndari yeeso ma, nden kam a neɗɗo meere, naa a ɗowanteeɗo sam. 10 A waatan bana rawaandu haa juuɗe jananɓe ɓe'e. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum."

Do''ere laamiiɗo Tirus

11 Kadiboo wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 12 "Ɓii-Aadama, waɗ yimre ngam woyugo laamiiɗo Tirus. Yeccu mo: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Naane ɓe mbaari ma misaalu haa timmuki. Yaake man e keewɗo anndal, a ngarniiɗo timmuɗo. 13 A ɗon jooɗi nder Adnin, jarne Allah. A pawniiɗono bee kaa'e feere-feereeje marɗe saman ɗuuɗɗo: sardiyus, tupas, yaspa, kirisoliti, kirisoparasu, onikis, imiradi, haako-haakoore, safira. A woodi boo fawne kaŋgeeri feere, kuuwaaɗe ngam maaɗa nyalaade tagaɗa. 14 Mi hawti ma bee keruba mawɗo ngam aynugo ma. Mi jo''ini ma dow hooseere am seniinde, a ɗon waanca caka kaa'e ɗelkanɗe. 15 A walaa feloore diga nyande tageeki ma haa a fuɗɗi huuwugo kalluɗum. 16 A sukli bee filu, kanjum laatini ma a toonyoowo, marɗo hakke. Ngam maajum mi riiwi ma e hooseere am seniinde. Keruba aynuɗo ma nattini ma caka kaa'e ɗelkanɗe. 17 Ɓernde ma mawniti ngam daliila ngarol ma, a halki anndal ma ngam mawningo daraja ma. Mi wubi ma haa lesdi, mi acci ma ton ngam reentingo laamiiɓe woɗɓe. 18 Bee hakkeeji ma ɗuuɗɗi e filu ma kalluŋgu a soɓniri nokkuuje ma cenaaɗe. Ngam maajum kuɓɓumi yiite nder maaɗa, nge wuli ma. Mi wartiri ma ndoondi yeeso laarɓe ma fuu. 19 Annduɓe ma nder ummaatooje kultori ngam maaɗa, a laatani ɓe kulniiɗo. A halki haa foroy."

Annabaaku dow Sidon

20 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 21 "Ɓii-Aadama, waylita gal berniwol Sidon. 22 Yeccu ngol: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: An Sidon, mi honan ma, ni teddinan hoore am nder maaɗa. Yimɓe anndan min woni Jawmiraawo, ngam mi waŋginan senaare am bee hiitaago wonɓe nder maaɗa. 23 Mi ukkanan ma nyawu kalluŋgu, mi ilnan ?i?am haa buuwi ma. Kaafahi ukkanto ma nder taarde fuu, mbaran yimɓe ma. Nden kam ɓe anndan min woni Jawmiraawo."

Barka ngam Isra'iila

24 Jawmiraawo wi'i: "Nder ummaatooje taariiɗe, jawotooɗe Isra'iila walaa koo woore meetata laataago bana gi'e e giŋgille ngam naawnugo Isra'iila. Ɗe anndan min woni Allah Jawmiraawo." 25 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Mi hooran yimɓe Isra'iila diga ummaatooje haa caŋkitmi ɓe. Bana non mbaŋginiranmi senaare am yeeso ummaatooje fuu. Yimɓe Isra'iila njooɗoto fahin nder lesdi muuɗum'en ndi ndokkumi Yakubu, ɗowtaniiɗo yam. 26 Ɓe njooɗoto ton bee hoolaare, ɓe nyiɓan cuuɗi, ɓe njuboto gese inabooje boo. Ammaa mi hiitoto heeddiɗɗiraaɓe maɓɓe yawiiɓe ɓe. Isra'iila'en njooɗoto jam. Nden kam ɓe anndan min woni Allah Jawmiraawo maɓɓe."

Ejekiyel 29

Annabaaku dow Misra

29:1 Yoo, nder nduuɓu sappowu, lewru sappooru, nyande sappo e ɗiɗawre maaru, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, waylita hedi Firawna, laamiiɗo Misra, waɗ annabaaku dow maako e lesdi Misra fuu. 3 Wi': Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: An laamiiɗo Misra, mi honan ma, an ngilaŋgeewa mbaaliiŋga nder maayo. A wi'i: Min mari maayo Niil, mi tagi hoore am. 4 Kayya, mi nastinan ngoodu njamndi nder hunduko ma, mi waɗan liɗɗi fuu nder maayo ma ɗakkotira bee koɓe ma. Nden mi wurtinan ma e maayo, an e liɗɗi ɗakkotirɗi bee maaɗa. 5 Mi wudinan ma e liɗɗi man fuu nder ladde. Ɓandu ma yanan dow lesdi, walaa uwanɗo ma. Mi laatinan ma nyaamdu colli e kuuje ladde. 6 Nden yimɓe Misra fuu anndan min woni Jawmiraawo. "A laatani yimɓe Isra'iila bana tuggaaru ?ombal meere. 7 Nde ɓe tuggi dow ma, a yewi nder juuɗe maɓɓe, a tufi balbe maɓɓe, ɓaawe maɓɓe boo ndimbi. 8 Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mi wi'i: Mi ukkan kaafahi dow ma, konne'en kalkan yimɓe ma e dabbaaji ma. 9 Lesdi Misra fuu laatoto ladde meere. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo. "A wi'i: Min mari maayo Niil, min tagi ngo. 10 Ngam maajum mi honan ma e maayo ma. Mi wartiran lesdi Misra fuu ladde meere, diga berniwol Migdol gonŋgol woyla, haa yotto berniwol Siyene gonŋgol fombina, e keerol Habasi fuu. 11 Walaa neɗɗo, walaa ndabba yahata ton, walaa jooɗiiɗo ton duuɓi cappanɗe nayi. 12 Mi sookɗinan lesdi Misra ko ɓuri lesɗe goɗɗe fuu, mi wilan berniiji maari ko ɓuri berniiji goɗɗi fuu, duuɓi cappanɗe nayi. Mi riiwan Misra'en kootoy, mi saŋkitan ɓe caka ummaatooje fuu." 13 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "To duuɓi cappanɗe nayi timmi, mi mooɓtan Misra'en caka ummaatooje haa mi saŋkitino ɓe, 14 mi hoora ɓe haa lesdi Patrus ndi ɓe iwi haa muuɗum. Ton ɓe mbaɗata laamu pamaru. 15 Ngu tullan laamuuji fuu leesugo, ngu meetataa ɓaŋgaago dow ummaatooje goɗɗe. Mi ustan ɓe ngam taa ɓe meeta laamanaago ummaatooje goɗɗe. 16 Yimɓe Isra'iila meetataa ɗaɓɓugo ballal haa maɓɓe. Kiita am dow Misra siftinoran Isra'iila'en aybe maɓɓe, saa'i ɓe ɓaari Misra. Nden ɓe anndan min woni Allah Jawmiraawo."

No Buutunasar heɓrata Misra

17 Yoo, nder nduuɓu noogas e njoweeɗiɗaɓu, lewru arandu, nyande go'oore maaru, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 18 "Ɓii-Aadama, Buutunasar, laamiiɗo Baabila waɗi konu dow berniwol Tirus. O roondi honooɓe maako dooŋgal tedduɗe, haa gaasa ko'e maɓɓe fuu itti, lare balbe maɓɓe boo itti. Ammaa ɓe keɓaay nafuda kuugal maɓɓe, koo kaŋko koo honooɓe maako, ngam ɓe nyaamaay Tirus. 19 Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mi ɗon wi'e: Mi hokkan Buutunasar, laamiiɗo Baabila, lesdi Misra. O wilan, o jaɓtan, o hoocan jawdi Misra fuu, ɗum laato ngeenaari honooɓe maako. 20 Mi hokkan mo lesdi Misra bana ngeenaari kuugal maako, ngam honooɓe maako kuuwani yam. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. 21 "Saa'i maajum mi waɗanan Isra'iila kisndam. An boo, mi hokkan ma baawɗe wolwugo caka maɓɓe haa ɓe paama min woni Jawmiraawo."

Ejekiyel 30

No Jawmiraawo hiitorto Misra

30:1 Too, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, wolwu ko min Allah Jawmiraawo wi'ata: Mboye! Kayto nyalaade nde'e! 3 Nde ɓaditi, nyalaade Jawmiraawo ɓaditi. Ɗum nyalaade duule nyiɓɓuɗe, nyalaade kiita dow ummaatooje. 4 Kaafahi waran dow Misra, diwŋgol ukkanto lesdi Habasi. Mbaraaɓe ɗuuɗan nder Misra, konne'en njaɓtan jawdi maari, ngartiran ndi bille. 5 Kaafahi mbaran sooje'en haya iwɓe Habasi e Lidiya e Libiya e Arabiya e Kubu, koo yimɓe iwɓe lesdi alkawal am boo." 6 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Wallooɓe lesdi Misra fuu njanan, mawnitaare sembe maari leestan. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. 7 Misra sookɗan ko tulli lesɗe goɗɗe, berniiji maari laatoto bille ko ɓuri berniiji goɗɗi fuu. 8 To mi jamni yiite nder Misra, to wallooɓe ndi fuu kalki, saa'i maajum ɓe anndan min woni Jawmiraawo. 9 "To nyalaade man waɗi, Misra boo halki, mi nelan nelaaɓe bee koombooje haa Habasi'en tabitinɓe jam, kamɓe boo ɓe kultoran. Nyalaade man ɗon wara!" 10 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Mi huuwtiniran Buutunasar, laamiiɗo Baabila, ngam halkugo risku Misra. 11 Kaŋko e yimɓe maako ɓuranɓe woɗɓe fuu saatugo, ɓe ngaran wilugo lesdi. Ɓe losan kaafaaje maɓɓe dow Misra, ɓe kebbina ndi mbaraaɓe. 12 Mi yoorinan maayo Niil, mi hokkan lesdi fuu haa juuɗe halluɓe. Jananɓe mbilan ndi pat. Min Jawmiraawo wi'i ɗum." 13 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Mi nattinan labbi e ɗowanteeɓe fewre'en nder berniwol Memfis. Laamantooɗo Misra woodaa, ammaa mi jo''inan kulol nder lesdi. 14 Mi sookɗinan lesdi Patrus, mi jamnan yiite nder berniwol Jo'an, mi huuwan kiitaaji am haa No, berniwol maŋgol. 15 Mi rufan tikkere am dow Siin, berniwol Misra'en cembiɗŋgol. Mi halkan risku No. 16 Mi jamnan yiite nder Misra, Siin diwnan ngam kulol. Konne'en ceekan mahi taariiɗi No, nastan berniwol bee nyalawma. 17 Suka'en berniiji Oon e Bubastis maayran bee kaafahi, yimɓe luttuɓe ɓe egginteeɓe. 18 Nyiɓre ukkanto berniwol Takpanes caka nyalawma, saa'i ngewanmi baawɗe Misra, nattinanmi sembeeji maɓɓe ɗi ɓe mantori. Duule cuddan Misra, yimɓe berniiji maari fuu ɓe egginteeɓe. 19 Bana ni kiitortoomi Misra, Misra'en boo anndan min woni Jawmiraawo."

Juuɗe laamiiɗo Misra ngewaama

20 Yoo, nder nduuɓu sappo e go'owu, lewru arandu, nyande joweeɗiɗawre maaru, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 21 "Ɓii-Aadama, mi yewi juŋŋgo Firawna, laamiiɗo Misra. Walaa mo haɓɓi ngo ngam nyawndugo ngo, ngo heɓta sembe jogaago kaafahi. 22 Ndaa ko min Allah Jawmiraawo mbi'anmi: Mi honan Firawna, laamiiɗo Misra. mi yewan juuɗe maako ɗiɗi, yamo e yewaaŋgo fuu, haa kaafahi yana e juŋŋgo maako. 23 Mi saŋkitan Misra'en nder ummaatooje e lesɗe fuu. 24 Ɓaawo maajum mi sembiɗinan juuɗe laamiiɗo Baabila, mi hokka kaafahi am haa juŋŋgo maako. Ammaa mi yewan juuɗe Firawna, haa o uuma yeeso konneejo maako ngam o juwaaɗo. 25 Fakat mi tampinan mo, mi sembiɗinan laamiiɗo Baabila. To mi hokki mo kaafahi am, kaŋko boo o forti ki dow Misra, nden kam koomoy anndan min woni Jawmiraawo. 26 Mi saŋkitan Misra'en nder ummaatooje e lesɗe fuu. Nden ɓe anndan min woni Jawmiraawo."

Ejekiyel 31

Nandinki Misra bee lekki cembiɗki

31:1 Yoo, nder nduuɓu sappo e go'owu, lewru tataɓru, nyande go'oore maaru, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, yeccu Firawna, laamiiɗo Misra, e jama'aare mum fuu: A mawɗo! Bee moy nandinan ma mi? 3 A nandi bee lekki cembiɗki dow hooseere Libanon, marki lice cukkuɗe ɗuuɗa-ɗowdiije, towki haa yotti duule. 4 Ndiyamji mawnini ki, ilam luggeeŋga towni ki. Ɗam yarni nokkuure nde ki juba, ɗam yahri maaje haa leɗɗe laynde fuu. 5 Ngam daliila ndiyam man ki mawni, ki ɓuri leɗɗe feere fuu. Lice maaki ɗuuɗi, njuuti. 6 Asli colli fuu mbaɗi caɓɓe dow lice maaki, kuuje ladde ndimi ɓiɓɓe muuɗum'en les maaki. Ummaatooje ɗuuɗɗe njooɗi haa ɗowdi maaki. 7 Kay, ki wooɗi masin! Ki makki, bee lice juutɗe masin, ngam ɗaɗi maaki njotti ndiyamji ɗuuɗɗi. 8 Walaa lekki cembiɗki nder jarne Allah yotti darnde maaki. Walaa lekki makki mari lice bana ɗe maaki. Walaa lekki cukkuki mari lice bana ɗe maaki. Walaa lekki nder jarne Allah wooɗiri bana maaki. 9 Min wo''ini ki bee lice ɗuuɗɗe masin, haa leɗɗe fuu nder Adnin, jarne Allah, kaaji ki. 10 "Ngam maajum mbi'mi, min Allah Jawmiraawo: Lekki man mawni, towi haa yotti duule. Ammaa nde ki ɓesdi mawnugo, ki ɓesdi mawnitaago boo. 11 Ngam maajum ngudinmi ki. Mi hokkan ki haa juŋŋgo laamiiɗo jananno, o huuwa ki fodde halleende maaki. 12 Jananɓe ɓuranɓe saatugo nder ummaatooje fuu, pe''an ki, accan ki. Lice maaki ndo''oto haa kooseeje e waadiiji fuu. Lice maaki cewɗe gewaaɗe mbaaloto haa maahoy lesdi fuu. Ummaatooje jooɗiiɗe haa ɗowdi maaki, ndillan. 13 Colli njippoto dow dubbeere maaki, kuuje ladde ndamman lice maaki. 14 Yeeso ɗo walaa lekki haa ndiyam meetata mawnitaago dow maŋgu muuɗum, meetata towugo haa yotto duule boo. Mawɓe fuu, doole ɓe maaya bana ɓiɓɓe Aadama, ɓe kawtoya bee nastuɓe joonde maayɓe." 15 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Nyalaade lekki go nastata joonde maayɓe, mi waɗan ilamji luggeeŋga cudda ki, mboya ki. Mi haɗan maaje ilugo. Ngam daliila maaki njahranmi nyiɓre dow hooseere Libanon, mi yoorinan leɗɗe laynde fuu. 16 Saa'i nastinanmi ki joonde maayɓe, hoolo do''ere maaki dimban ummaatooje. Leɗɗe Adnin fuu, leɗɗe Libanon cuɓaaɗe fuu, jubaaɗe haa ndiyam, nde'itan ton nder reedu lesdi. 17 Kanje boo ɗe nastan bee maaki nder joonde maayɓe, haa nokkuure mbaraaɓe bee kaafahi ngoni. Jooɗiiɓe haa ɗowdi maaki fuu caŋkititto nder ummaatooje. 18 "Koo leɗɗe Adnin boo mawnaay, mbooɗaay bana maaki. Ammaa jonta ki jippoto haa joonde maayɓe kal kal bee leɗɗe Adnin, ki hawtoya bee saadooni'en mbaraaɓe bee kaafahi. Lekki man, ɗum Firawna e jama'aare muuɗum fuu." Non Allah Jawmiraawo wi'i.

Ejekiyel 32

Nandinki laamiiɗo bee ngilaŋgeewa haa ndiyam

32:1 Yoo, nder nduuɓu sappo e ɗiɗaɓu, lewru sappo e ɗiɗawru, nyande go'oore maaru, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, sey a waɗa yimre ngam woyugo Firawna, laamiiɗo Misra, yeccu mo: A nandi bee mbarooga caka ummaatooje. Ammaa a ɓuri nandugo bee ngilaŋgeewa nder maayo, mbiccanŋga ndiyam bee kine muuɗum. A ɗon laanya ndiyam bee kosɗe ma, a ɗon irta loope nder maaje. 3 Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mbi'anmi: Mi we''itan jubaawol am dow maaɗa, waato mi mooɓtan ummaatooje ɗuuɗɗe, kanje ɗe ngurtine ndiyam. 4 Mi wudinan ma, mi sakkinan ma haa lesdi, nden mi jippina colli fuu dow maaɗa, mi nyaamnan dabbaaji duniyaaru fuu ɓandu ma. 5 Mi wallinan kusel ma dow kooseeje, mi hebbinan waadiiji bee nyawmande ma. 6 Mi yarnan lesdi ?i?am ma, ɗam suddan kooseeje, ɗam hebbinan maahoy. 7 Saa'i mi halkan ma, mi ɓalwinan asama, mi nyiɓɓinan koode. Mi wirnan naaŋge bee duule, lewru boo yaynataa. 8 Mi nyiɓɓinan jayli asama fuu, mi waɗan nyiɓre dow lesdi ma. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. 9 "Ummaatooje ɗuuɗɗe kultoran, saa'i caŋkitanmi habaru do''ere ma nder lesɗe ɗe a meeɗaay anndugo. 10 Ko kuuwan ma mi, hulnan ummaatooje ɗuuɗɗe. Saa'i ndimbanmi kaafahi am, laamiiɓe ndiwnan ngam kulol. Nyalaade do''ere ma ɓe fuu ɓe kulanan yoŋkiiji maɓɓe masin." 11 Allah Jawmiraawo wi'i: "Kaafahi laamiiɗo Baabila waran dow maaɗa. 12 Mi fe''an jama'aaje ma bee kaafaaje sooje'en ɓuranɓe saatugo nder ummaatooje fuu. Ɓe mbilan ko a mantorto ɗum, ɓe nattinan jama'aaje ma. 13 Mi halkan dabbaaji ma baŋge ndiyamji fuu. Koo yimɓe koo dabbaaji meetataa wonnugo ndiyam bee kosɗe muuɗum'en. 14 Mi accan ndiyamji ma ciwto, laaɓa fahin, maaje ma boo ila bana nebbam. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. 15 To mi wartiri Misra ladde meere, to mi halki jooɗiiɓe ton fuu, nden kam ɓe anndan min woni Jawmiraawo. 16 Kanjum woni yimre boyki. Rewɓe ummaatooje ngiman nde ngam woyugo Misra e jama'aaje muuɗum. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum."

Joonde maayɓe

17 Too, nder nduuɓu sappo e ɗiɗaɓu, nyande sappo e jowaɓre nder lewru go, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 18 "Ɓii-Aadama, sey a woya jama'aaje Misra. Hawtu ɗe bee ummaatooje cembiɗɗe goɗɗe, nastin ɗe joonde maayɓe nder reedu lesdi. 19 Yeccu ɓe: Kadi on ɓuri woɗɓe wooɗugo na? Naste, mbaale hawtaade bee saadooni'en! 20 Ɓe njanan caka mbaraaɓe bee kaafahi. Kaafahi taaskake mbarugo koomoy nder Misra. 21 Sooje'en ɓurduɓe tedduŋgal e hawtiɗɗiraaɓe muuɗum'en njaɓɓoto Misra nder joonde maayɓe. Ɓe koolan: Saadooni'en mbaraaɓe bee kaafahi nasti haa ɗo, ndaa ɓe ɗon mbaali. 22 "Assuura ɗon ton, bee genaale sooje'en mum taariiɗe ɗum. Ɓe fuu ɓe mbaraaɓe bee kaafahi. 23 Genaale maɓɓe ɗon haa nokkuure ɓurnde luggugo nder joonde maayɓe. Ɓe fuu ɓe mbaraaɓe bee kaafahi, genaale maɓɓe ɗon taari yenaande Assuura. Ammaa naane ɓe kulni lesdi yeeɗɓe. 24 "Elam ɗon ton, bee genaale sooje'en mum taariiɗe ɗum. Ɓe fuu ɓe mbaraaɓe bee kaafahi. Ɓe nasti joonde maayɓe ɓe saadooni'en. Naane ɓe caŋkiti kultoreeŋgol nder lesdi yeeɗɓe, ammaa jonta ɓe toskaaɓe kal kal bee nastuɓe joonde maayɓe. 25 Elam ɗon waali caka mbaraaɓe bee kaafahi, bee genaale sooje'en mum taariiɗe ɗum. Ɓe fuu ɓe saadooni'en, mbaraaɓe bee kaafahi. Naane ɓe caŋkiti kultoreeŋgol nder lesdi yeeɗɓe, ammaa jonta ɓe toskaaɓe kal kal bee nastuɓe joonde maayɓe, mbaraaɓe bee kaafahi. 26 "Meesek e Tubal ɗon ton, bee genaale sooje'en muuɗum'en taariiɗe ɗum. Ɓe fuu ɓe saadooni'en, mbaraaɓe bee kaafahi, ngam naane ɓe caŋkiti kultoreeŋgol nder lesdi yeeɗɓe. 27 Ɓe keɓaay uwol tedduŋgol bana honooɓe mawɓe ɓooyma. Kamɓe ɓe nastino joonde maayɓe bee balmi maɓɓe fuu, kaafaaje maɓɓe les ko'e maɓɓe, bawarɗe maɓɓe boo ɓalli maɓɓe. Ɓe marno baawɗe hulnugo lesdi yeeɗɓe. 28 "Bana non Misra'en boo mbaalorto caka saadooni'en mbaraaɓe bee kaafahi, i'e maɓɓe gewaaɗe. 29 "Edoom ɗon ton bee laamiiɓe mum e ardiiɓe mum. Ɓe honooɓe sembiɗɓe, ammaa jonta ɓe ɗon mbaali nder joonde maayɓe hawtaade bee saadooni'en, mbaraaɓe bee kaafahi. 30 "Ardiiɓe lesɗe woyla ɗon ton, non boo Sidoni'en. Naane baawɗe maɓɓe kulni yimɓe, ammaa jonta ɓe toskaaɓe. Ɓe ɗon mbaali hawtaade bee saadooni'en, mbaraaɓe bee kaafahi. Ɓe toskaaɓe bana nastuɓe joonde maayɓe. 31 "To Firawna yi'i ɓe, o de'itan dow maayde maako e jama'aaje maako mbaraaɗe bee kaafahi." Non Allah Jawmiraawo wi'i. 32 "Mi acci Firawna hulna yimɓe yeeɗɓe, ammaa kaŋko e jama'aaje maako fuu ɓe mbareteeɓe, ɓe mbaaloto caka saadooni'en, mbaraaɓe bee kaafahi." Non Allah Jawmiraawo wi'i.

Ejekiyel 33

No Ejekiyel laatori aynoowo Isra'iila

33:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, yeccu yimɓe lenyol ma ni'i: To mi yahri konu dow lesdi ngondi, yimɓe lesdi man cuɓan gooto muuɗum'en, ndarnan mo aynoowo. 3 Kaŋko, to o yi'i konne'en ɗon ngara, o fuufan luwal ngam maatingo yimɓe. 4 To goɗɗo nani hoolo luwal ammaa hakkilanaay ngo, konne'en boo ngari, mbari mo, nden kam aybe maayde maako ɗon dow hoore maako. 5 Maayde maako woni aybe maako, ngam o hakkilanaay maatinki. To o hakkilno, o hisanno. 6 Ammaa to aynoowo yi'i konne'en ɗon ngara, maatinaay yimɓe bee fuufugo luwal, konne'en boo ngari, mbari gooto maɓɓe, nden kam mbaraaɗo oo maayan ngam hakke muuɗum. Ammaa mi ?aman ?i?am maako haa juŋŋgo aynoowo. 7 "An, ɓii-Aadama, mi darni ma a aynoowo ngam yimɓe Isra'iila. Sey a nana wolde e hunduko am, a maatina ɓe bee innde am. 8 To mi wi'i goɗɗo kalluɗo: Fakat a maayan, ­- an boo a maatinaay mo, to a wolwaay, a maatinaay mo haa o acca laabi maako, nden kam kalluɗo oo maayan ngam aybe muuɗum, ammaa mi ?aman ?i?am maako haa juŋŋgo maaɗa. 9 Ammaa to a maatini kalluɗo ngam o acca laabi maako, kaŋko boo o accaay, nden kam o maayan ngam aybe maako. Ammaa an a hisni yoŋki ma."

Koomoy aybe mum woni dow hoore mum tan

10 Jawmiraawo wi'i yam: "Ɓii-Aadama, yeccu yimɓe Isra'iila ni'i: On ɗon mbi'a: Hakkeeji amin e aybeeji amin ɗon teddana min. Min ɗon njinna. Noy min ngeeɗirta? 11 Yeccu ɓe: Fakat bana min Allah Jawmiraawo mi geeto, mi seyortaako maayde kalluɗo. Mi yiɗi o acca laabi maako, o yeeɗa. Onon Isra'iila'en, acce laabi mon kalluɗi. Koni ngiɗɗon maayugo? 12 "An, ɓii-Aadama, yeccu yimɓe lenyol ma ni'i: To gooŋgaajo waɗi hakke, gooŋgaaku maako naane hisnataa mo. To kalluɗo acci huuwugo kalluɗum, halleende maako naane naŋgataa mo. Non boo to gooŋgaajo fuɗɗi huuwugo kalluɗum, gooŋgaaku maako naane hisnataa mo o yeeɗa. 13 To mi wi'i gooŋgaajo: Fakat a yeeɗan, ­- kaŋko boo o ɓaari gooŋgaaku maako naane, o fuɗɗi huuwugo kalluɗum, nden kam mi siftortaa kuuɗe maako booɗɗe sam, o maayan ngam kuuɗe maako kalluɗe. 14 Non boo to mi wi'i kalluɗo: Fakat a maayan, ­- Kaŋko boo o acci huuwugo kalluɗum, o fuɗɗi huuwugo ko fotti, ko wooɗi, 15 waato o hokkitan ko jaɓɗo nyamaande wallinani mo jiŋgina, o lornan ko o wujji, o ɗon tokko umrooje ngeendam, nden kam o maayataa, o yeeɗan fakat. 16 Mi siftortaa hakkeeji maako sam. O yeeɗan ngam o huuwi ko fotti, ko wooɗi. 17 "Yimɓe lenyol ma ɗon mbi'a: Laawol Jawmiraawo fottaay. Kayya, laabi maɓɓe pottaay! 18 To gooŋgaajo acci gooŋgaaku mum, huuwi kalluɗum, nden kam o maayan ngam kuuɗe maako kalluɗe. 19 Non boo to kalluɗo accu halleende mum, huuwi ko fotti, nden kam o yeeɗan ngam kuuɗe maako booɗɗe. 20 Ammaa onon Isra'iila'en on ɗon mbi'a: Laawol Jawmiraawo fottaay. Mi hiitoto on, koomoy fodde kuuɗe muuɗum."

Habaru do''ere Urusaliima

21 Yoo, nder nduuɓu sappo e ɗiɗaɓu ɓaawo eggineeki amin, nder lewru sappooru, nyande jowaɓre maaru, goɗɗo daɗɗo diga Urusaliima wari haa am, wi'i: "Berniwol do''i!" 22 Haŋki maajum, diga o waraay tawon, juŋŋgo Jawmiraawo wari dow am. Nde o yotti fajiri, Jawmiraawo maɓɓiti hunduko am. Mi heɓti baawɗe wolwugo, mi meetaay muukɗugo.

Hakkeeji luttuɓe nder lesdi Isra'iila

23 Too, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 24 "Ɓii-Aadama, jooɗiiɓe nder bille lesdi Isra'iila ɗon mbi'a: Ibrahiima o goɗɗo gootono tan, ammaa o heɓi lesdi fuu. Enen en ɗuuɗɓe, ngam maajum en mari lesdi jonta. 25 "Yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: On ɗon nyaama kusel bee ?i?am fuu. On ɗon cujidana labbi. On ɗon ndufa ?i?am yimɓe. Ngam maajum on maran lesdi na? 26 On ɗon koolo kaafaaje mon. On ɗon kuuwa nyidduɗum. Koomoy fuu ɗon waɗa njeenu. Kadi ɗume tammini on marugo lesdi? 27 "Yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Fakat bana mi geeto, jooɗiiɓe nder bille maayran bee kaafahi. Wonɓe haa yaasi boo, kuuje ladde nyaaman ɓe. Nyukkiiɓe nder kooseeje e lowi maayan bee nyawu kalluŋgu. 28 Mi wartiran lesdi ladde hulniinde, mi meeriɗinan baawɗe maɓɓe ɗe ɓe mantori ɗum. Kooseeje Isra'iila boo laatoto ladde nde goɗɗo waawataa saalaago. 29 Saa'i mi wartiran lesdi ladde hulniinde ngam daliila kuuɗe maɓɓe nyidduɗe fuu, ɓe anndan min woni Jawmiraawo."

No yimɓe calori wolde Allah

30 Jawmiraawo wi'i: "Ɓii-Aadama, yimɓe lenyol ma ɗon mbolwa dow maaɗa koondeye ɓe kawri haa mahi berniwol e jolɗe ci'e maɓɓe. Ɓe ɗon mbi'mbi'tira: Njemme nanugo wolde nde Jawmiraawo neldi en jonta. 31 Nden yimɓe am ngaran, ɓe mooɓo haa maaɗa, ɓe njooɗo yeeso ma ngam nanugo ko mbi'ata. Ammaa ɓe kuuwataa ɗum. Bolle ma ɗe belɗe haa noppi maɓɓe, ammaa ɓerɗe maɓɓe ɗon ɗaɓɓa risku. 32 A laatani ɓe bana bambaaɗo malla piyoowo moolooru. Ɓe nanan bolle ma fuu, ammaa ɓe tokkataako koo woore maaje. 33 To ko mbi'ɗa laatake, nden kam ɓe anndan annaboojo wonduno bee maɓɓe."

Ejekiyel 34

Waynaaɓe Isra'iila

34:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, waɗ annabaaku dow waynaaɓe Isra'iila. Waɗ annabaaku dow maɓɓe, yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Onon waynaaɓe Isra'iila, bone heɓan on. On ɗon ndura ko'e mon, ammaa on ndurataa tokkere mon. 3 On ɗon njara kosam maare, on ɗon ɓorno limce kuuwraaɗe bee gaasa maare, on ɗon kirsa dabbaaji payɗi, on ɗon nyaama ɗi, ammaa on ndurataa tokkere. 4 On cembiɗinaay tampuɗi, on kurgaay nyawɗi, on kaɓɓaay kosɗe maaji gewɗe, on lortinaay caŋkitiiɗi, on ɗaɓɓitaay majjuɗi boo. Ammaa on toonyi ɗi bee caatal. 5 Ɗi ngalaa gaynaako, ngam maajum ɗi caŋkiti, kuuje ladde paɗɗi ɗi, nyaami ɗi. 6 Baali am ɗon ngiilo dow kooseeje e towndiije fuu, ɗi caŋkiti nder lesdi fuu, walaa kakkilananɗo ɗi, walaa ɗaɓɓitanɗo ɗi. 7 "Ngam maajum, onon waynaaɓe, nane ko min Jawmiraawo mbi'anmi on: 8 Fakat bana min Allah Jawmiraawo mi geeto, ndikka to on nananno yam! Kuuje ladde njaɓti baali am, nyaami ɗi ngam gaynaako woodaa. Waynaaɓe am kakkilanaay baali, nduraay ɗi. Ɓe nduri ko'e maɓɓe tan. 9 Ngam maajum naneeɗam, onon waynaaɓe! 10 Min Allah Jawmiraawo mbi'anmi on: Mi honan on! Mi hoocan baali am haa juuɗe mon. On meetataa durugo ɗi, ngam taa on ndura ko'e mon. Mi hisnan baali am e kunduɗe mon, mi accataa on on nyaama ɗi."

Gaynaako booɗɗo

11 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Ndaa, min bee hoore am mi ɗaɓɓitan baali am, mi hakkilana ɗi 12 bana gaynaako hakkiliranta baali mum caŋkitinooɗi, to o ɗon dari caka maaji. Mi wartiran ɗi diga nokkuuje ɗe ɗi caŋkiti fuu nder nyalaade duule nyiɓɓuɗe. 13 Mi wurtinan ɗi lesɗe jananne, mi mooɓta ɗi, mi hoora ɗi haa lesdi maaji. Mi duran ɗi dow kooseeje Isra'iila, non boo nder waadiiji e kootoy yimɓe njooɗoto nder lesdi fuu. 14 Mi duran ɗi haa durdude woonde, kooseeje Isra'iila towɗe laatoto ngaynaaka maaji. Ton dow kooseeje Isra'iila ɗi keɓan ngaynaaka, ɗi ciwto haa durdude woonde. 15 Min bee hoore am mi duran baali am, mi siwtinan ɗi. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. 16 "Mi ɗaɓɓitan ko majji, mi wartiran ko saŋkiti, mi haɓɓan ko kosɗe mum ngewi, mi sembiɗinan ko tampi, mi aynan ko fayi, ko mari sembe boo. Mi laatanto ɗum gaynaako gooŋgaajo. 17 "Onon boo, tokkere am, min Allah Jawmiraawo mbi'anmi on: Mi hiitoto hakkunde mooɗon, hakkunde baali debbi e jawɗi. 18 On ɗon nyaama durdude woonde. Ɗum he'ataa na? Koni ndammoton ko on nyaamaay? On ɗon njara ndiyam laaɓɗam. Ɗum he'ataa na? Koni mbonnoton luttuɗam bee kosɗe mon? 19 Baali am luttuɗi, doole ɗi nyaama ko ndammuɗon, ɗi njara ko mbonnuɗon. 20 "Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mbi'anmi: Min bee hoore am mi hiitoto hakkunde baali payɗi e pooyɗi. 21 Onon payɗi, on ɗon ngerɓa pooyɗi bee balbe mon e buttuli mon, on ɗon kawa ɗi bee luwe mon, haa on ndiiwa ɗi. 22 Ammaa mi hisnan baali am, ɗi meetataa toonyeego. Mi hiitoto hakkunde baali am, haa mi senda booɗɗi bee kalluɗi. 23 Mi darnanan ɗi gaynaako gooto duranɗo ɗi, suka am Daawuda, kaŋko o laatoto gaynaako maaji kakkilananɗo ɗi. 24 Min Jawmiraawo mi laatoto Allah maɓɓe, suka am Daawuda boo ardoto ɓe. Min Jawmiraawo wi'i ɗum. 25 Mi haɓɓan alkawal hoolaare bee maɓɓe. Mi nattinan dabbaaji kalluɗi haa lesdi, haa baali am nguura nder ladde, ɗi mbaalo nder layɗe bee jam. 26 "Mi barkiɗinan ɓe nder lesdi taariindi towndiire am seniinde. Mi toɓnanan ɓe iyeele marɗe barka nder saa'iire fottannde. 27 Leɗɗe e gese ndiman ɓiɓɓe, koomoy jooɗoto jam nder lesdi mum. Mi rimɗinan yimɓe am juuɗe ɓilluɓe ɓe, mi yewan kaɓɓirɗe maɓɓe. Nden kam ɓe anndan min woni Jawmiraawo. 28 Ummaatooje goɗɗe meetataa jaɓtugo ɓe, kuuje ladde kalluɗe meetataa nyaamugo ɓe. Ɓe njooɗoto jam, walaa kulnanɗo ɓe. 29 Mi hokkan ɓe gese dimooje, weelo meetataa halkugo ɓe nder lesdi. Ummaatooje goɗɗe meetataa jancugo ɓe boo. 30 Ɓe anndan min mi ɗon wondi bee maɓɓe, kamɓe ɓe laati yimɓe am. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. 31 "Onon tokkere durdude am, on yimɓe, min boo mi Allah mooɗon." Non Allah Jawmiraawo wi'i.

Ejekiyel 35

Kiita Allah dow Edoom

35:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, waylita gal kooseeje Se'ir, waɗ annabaaku dow maaje. 3 Yeccu yimɓe ton: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Onon kooseeje Edoom, mi honan on! Mi fortan juŋŋgo am dow mooɗon, mi laatina on ladde hulniinde. 4 Mi wartiran berniiji mon bille, lesdi mon fuu laatoto ladde meere. Nden on anndan min woni Jawmiraawo. 5 "Diga ɓooyma on konne'en Isra'iila. On acci yimɓe Isra'iila haa konne'en mbara ɓe bee kaafahi nder wakkati ɓillaare maɓɓe, saa'i kiita ragareeha dow hakkeeji maɓɓe. 6 Ngam maajum, fakat bana min Allah Jawmiraawo mi geeto, mi wartiran on ?i?am, ?i?am boo tokkoto on. Aybe ?i?am ɗon dow mooɗon, ngam maajum ?i?am tokkoto on. 7 Lesdi kooseeje Se'ir, mi wartiran ndi ladde hulniinde, mi mbaran koomoy caalotooɗo e maari. 8 Mi suddan kooseeje maari bee nyawmanɗe, mbaraaɓe bee kaafahi cuddan towndiije e waadiiji maari fuu. 9 Mi laatinan lesdi mon ladde haa foroy, walaa mo meetata jooɗaago nder berniiji mon. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo. 10 "On mbi'i onon on mari ummaatooje ɗiɗi, Yahuuda e Isra'iila bee lesɗe maaje. On tammi marugo ɗe, koo to min Jawmiraawo mi ɗon ton. 11 Ngam maajum, fakat bana min Allah Jawmiraawo mi geeto, mi warjoto tikkere mon e kaajal mon e nganyŋgu mon dow yimɓe am. Ɓe ngi'an no mi hiitorto on ngam halleende nde kuuwɗon ɓe. 12 Nden kam on anndan min Jawmiraawo mi nani bolle mon kalluɗe fuu, nde mbi'ɗon: Kooseeje Isra'iila perwi, ɗe ndokkaama en, sey en nyaama ɗe. 13 Kunduɗe mon mawniti dow am, on mbolwi bolle ?aggiiɗe dow am. Min mi nani ɗum." 14 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Mi wartiran lesdi mon ladde meere, haa duniyaaru fuu seyoro do''ere mon, 15 bana onon on ceyori saa'i Isra'iila, lesdi maral am laati bille. Kooseeje Se'ir, lesdi Edoom fuu laatoto ladde meere. Nden koomoy anndan min woni Jawmiraawo."

Ejekiyel 36

Barka Allah dow Isra'iila

36:1 Too, Jawmiraawo wi'i: "Ɓii-Aadama, waɗ annabaaku dow kooseeje Isra'iila. Umru ɗe ɗe nana 2 ko min Allah Jawmiraawo mbi'anmi ɗe: Konne'en Isra'iila kuɗi on, mbi'i: Yowwa! Kooseeje ɓooymaaje ɗe, en keɓi ɗe maral. 3 "Ngam maajum waɗ annabaaku, wi': Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Ummaatooje taariiɗe kooseeje Isra'iila koni ɗe, mbili ɗe, koomoy ɗon janca Isra'iila. 4 Ngam maajum, onon kooseeje Isra'iila, nane ko min Allah Jawmiraawo mbi'anmi kooseeje e towndiije e lugge e waadiiji, nokkuuje bilaaɗe e berniiji accaaɗi fuu, ɗum ko ummaatooje taariiɗe mbili, janci ɗum. 5 "Min Allah Jawmiraawo mi wolwi ngam tikkere am saatunde dow ummaatooje taariiɗe on, sakkoma dow Edoom. Ngam ɓe njaɓti lesdi am ngam wilugo ndi bee seyo e jaleeɗe nder ɓerɗe maɓɓe. 6 "Ngam maajum waɗan lesdi Isra'iila annabaaku. Yeccu kooseeje e towndiije e lugge e waadiiji ko min Allah Jawmiraawo mbi'anmi bee tikkere saatunde ngam daliila jancooje ummaatooje dow maaji. 7 Min Allah Jawmiraawo ɓaŋgti juŋŋgo am, mi huni: Fakat ummaatooje ɗe'e eftan toskaare muuɗum'en. 8 Ammaa leɗɗe dow kooseeje Isra'iila mbilitan, ndimanan on ɓiɓɓe, onon yimɓe am Isra'iila'en. On ɓadake hootugo. 9 Ndaa, mi ɗon wara haa mooɗon, mi wayliti hedi mooɗon. Fakat on ndeman lesdi mon fahin, on aawan aawdi dow maari. 10 On ɗuuɗan dow kooseeje, on njooɗoto nder berniiji, on nyiɓtoto bille fuu. 11 Mi ɗuɗɗinan yimɓe e dabbaaji, on ɗuuɗan ko ɓuri naane, on keɓan ɓikkoy ɗuuɗkoy. Mi waɗan on njooɗo ton bana on njooɗori naane, mi woonanan on ko ɓuri naane boo. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo. 12 Onon yimɓe am Isra'iila'en, mi hooran on, haa on ngaanca dow lesdi mon. Onon on maran ndi, ndi meetataa mbarugo ɓikkoy mon bee weelo. 13 "Min Allah Jawmiraawo mi wi'i: Yimɓe mbi'i lesdi muuɗum'en Nyaamoowo-yimɓe, ndi ɗon jaɓta ɓikkoy ummaatoore. 14 Ammaa yeeso ɗo, ndi meetataa nyaamugo yimɓe malla jaɓtugo ɓikkoy ummaatoore. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. 15 Ndi meetataa nanugo jancooje ummaatooje malla kuuɗi yimɓe woɗɓe. Ndi meetataa jaɓtugo ɓikkoy ummaatoore maari. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum."

Ngeendam kesam ngam Isra'iila

16 Too, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 17 "Ɓii-Aadama, yimɓe Isra'iila njooɗino nder lesdi muuɗum'en, saa'i man ɓe coɓi ndi bee al'aadaaji maɓɓe e kuuɗe maɓɓe. Laabi maɓɓe coɓi yeeso am bana lootgol debbo. 18 Mi rufi tikkere am dow maɓɓe ngam daliila ?i?am ɗam ɓe ndufi nder lesdi, ngam ɓe coɓni ndi bee labbi maɓɓe boo. 19 Mi hiiti ɓe ngam laabi maɓɓe e kuuɗe maɓɓe, mi saŋkiti ɓe nder lesɗe jananne. 20 Ammaa kootoy ɓe ngari fuu, ɓe leesni innde am seniinde, ngam yimɓe ton mbi'i: Kamɓe ɓe yimɓe Jawmiraawo, o riiwi ɓe nder lesdi maako. 21 Ammaa min mi hakkilani innde am seniinde nde yimɓe Isra'iila leesni ɗum kootoy ɓe ngari fuu. 22 "Ngam maajum yeccu yimɓe Isra'iila ko min Allah Jawmiraawo mbi'anmi ɓe: Ko mi tammi huuwugo, mi huuwataa ɗum ngam mooɗon, ammaa ngam daliila innde am seniinde nde leesnuɗon nder ummaatooje fuu. 23 To mi waŋginani ummaatooje no innde am mawnde senori, nde leesnuɗon caka maaje, ɗe anndan min woni Jawmiraawo. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. Mi huuwtiniran on ngam waŋginango ɗe senaare innde am. 24 Mi wurtinan on ummaatooje man, mi mooɓtan on nder lesɗe fuu ngam hoorugo on haa lesdi mon. 25 Mi wiccan ndiyam laaɓɗam dow mooɗon ngam laɓɓingo on e coɓɗum mon e labbi mon fuu. 26 Mi hokkan on ɓerɗe kese e ruuhuuji kesi. Mi wurtinan ɓerɗe caatuɗe nder ɓalli mon, mi hokka on ɓerɗe ɗelemɗe. 27 Mi nastinan Ruuhu am nder mooɗon, haa on tokko kiitaaji am, on ɗowtano umrooje am. 28 On njooɗoto nder lesdi ndi ndokkumi kaakaaji mon. On laatoto yimɓe am, min boo mi laatoto Allah mon. 29 Mi hisnan on e kuuje fuu ɗe coɓni on. Mi umran gawri ndi ɗuuɗa masin, mi meetataa ukkango on weelo. 30 Mi ɗuɗɗinan ɓiɓɓe leɗɗe e ?aamle gese, ngam taa ummaatooje meeta jancugo on ngam daliila weelo. 31 On ciftoran laabi mon kalluɗi e kuuɗe mon bonniiɗe, on ndaaran ko'e mon on nyidduɓe ngam daliila hakkeeji mon e junuubaaji mon. 32 Onon Isra'iila'en, annde mi huuwataa ɗum ngam daliila mooɗon. Sey on maata semteende e mbustu kuuɗe mon. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum." 33 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "To mi laɓɓini on e aybeeji mon fuu, mi accan on on njooɗo nder berniiji mon fahin, on nyiɓto bille maaji. 34 Koomoy jahɗo nder gese mon yi'i no ɗe laatori ladde. Ammaa mi accan on on ndema ɗe fahin. 35 Koomoy gi'anɗo ɗum wi'an: Lesdi ndi'i, ndi laatino ladde, ammaa jonta ndi laati bana jarne Adnin. Berniiji bilaaɗi gibbuɗi boo laati cembiɗɗi jonta, yimɓe ɗon njooɗi ton. 36 Nden ummaatooje taariiɗe on luttuɗe fuu anndan min Jawmiraawo mi ɗon nyiɓto berniiji bilaaɗi, mi ɗon jubo gese laatinooɗe ladde. Min Jawmiraawo wi'i ɗum, mi huuwan ɗum boo." 37 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Mi huuwan ɓuranɗum kuuje ɗe'e boo: To yimɓe torake yam, mi jaɓan tornde maɓɓe, mi ɗuɗɗinan ɓe bana tokkere dammooji. 38 Berniiji maɓɓe laatiiɗi bille jonta, keewan yimɓe bana Urusaliima heewruno baali kirseteeɗi nder nyalɗe juulɗe. Nden kam ɓe anndan min woni Jawmiraawo."

Ejekiyel 37

Harde i'e joorɗe

37:1 Yoo, juŋŋgo Jawmiraawo wari dow am, Ruuhu maako hoo'i yam, jo''ini yam nder harde heewnde i'e. 2 O saalini yam baŋge i'e maajum. Mi yi'i ɗe ɗuuɗi masin dow lesdi, ɗe joorɗe boo. 3 O ?ami yam: "Ɓii-Aadama, i'e ɗe'e ngeeɗitan na?" Mi jaabi: "Ya Allah Jawmiraawo, sey an anndi." 4 O wi'i yam: "Waɗ annabaaku dow i'e ɗe. Umru i'e joorɗe ɗe'e ɗe nana wolde am. 5 Yeccu ɗe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i on: Mi nastinan poofɗe nder mooɗon haa on ngeeɗita. 6 Mi wallinan ɗaɗi ɗow mooɗon, mi mawninan kusel dow mooɗon, mi suddan on bee laral boo. Mi nastinan poofɗe nder mooɗon haa on ngeeɗita. Nden kam on anndan min woni Jawmiraawo." 7 Mi waɗi annabaaku bana o umri yam. Diga mi ɗon wolwa tawon, mi nani hooloore, i'e puɗɗi jokkindirgo. 8 Mi ɗon laara, ɗaɗi laati dow maaje, kusel mawni, nden laral suddi ɗum. Ammaa yoŋki woodaa nder ɓalli man. 9 Allah wi'i yam: "Ɓii-Aadama, waɗ annabaaku ngam ruuhu ngeendam. Waɗ annabaaku, yeccu poofɗe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: An ruuhu ngeendam, war diga alkibilaaji nayi fuu, nastu ɓalli maayɗi ɗi, haa ɗi ngeeɗita." 10 Mi waɗi annabaaku bana o umri yam. Ruuhu ngeendam nasti ɓalli man, ɗi ngeeɗiti, ɗi ndari dow kosɗe maaji, jama'aare ɗuunde masin. 11 Allah wi'i yam: "Ɓii-Aadama, i'e ɗe'e ɗum yimɓe Isra'iila. Ɓe ɗon mbi'a: I'e amin njoori, tammunde amin majji, min ta''aaɓe. 12 Ngam maajum waɗan yimɓe am Isra'iila'en annabaaku, yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Mi maɓɓitan genaale mon, mi wurtina on ton, mi hoora on nder lesdi mon. 13 Onon yimɓe am, to mi maɓɓiti genaale mon ngam wurtingo on, saa'i maajum on anndan min woni Jawmiraawo. 14 Mi nastinan Ruuhu am nder mooɗon ngam yeeɗitingo on, mi jo''inan on nder lesdi mon. Nden kam on anndan min Jawmiraawo wi'i ɗum, mi huuwan ɗum boo." Ni Jawmiraawo wi'i.

No Yahuuda e Isra'iila laatorto laamu ngootu fahin

15 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 16 "Ɓii-Aadama, hoo'u sawru, windu dow maaru: Yahuuda e Isra'iila'en hawtanɓe ɗum. Hoo'u boo sawru feere, windu dow maaru: Yusufu, waato Efrayim e Isra'iila'en hawtanɓe ɗum. 17 Nden hawtu cabbi ɗiɗi fuu, ɗi laato bana sawru wooru nder juŋŋgo ma. 18 Yimɓe lenyol ma ?aman ma: Ko saawi nder ton? 19 Yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Mi hoo'an sawru Yusufu wonndu haa lenyol Efrayim e le'i Isra'iila kawtuɗi bee maagol, mi hawrita ndu bee sawru Yahuuda, ɗi laato sawru wooru haa juŋŋgo am. 20 "Cabbi ɗi mbinduɗa dow muuɗum'en, joga ɗi haa juŋŋgo ma ngam yimɓe ngi'a ɗi. 21 Yeccu ɓe: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Mi wurtinan yimɓe Isra'iila nder ummaatooje haa ɓe njehi, mi mooɓtan ɓe diga kootoy fuu ngam hoorugo ɓe nder lesdi maɓɓe. 22 Mi wartiran ɓe ummaatoore woore nder lesdi, dow kooseeje Isra'iila. Laamiiɗo gooto laamanto ɓe fuu, ɓe meetataa laataago ummaatooje ɗiɗi malla laamuuji ɗiɗi. 23 Ɓe meetataa soɓnugo ko'e maɓɓe bee labbi maɓɓe nyidduɗi malla hakkeeji maɓɓe. Mi hisnan ɓe e aybe tuurtol maɓɓe fuu. Mi laɓɓinan ɓe ngam ɓe laato yimɓe am, min boo mi laato Allah maɓɓe. 24 Suka am Daawuda laatoto laamiiɗo maɓɓe. Ɓe fuu ɓe kawtan haa juŋŋgo gaynaako gooto, ɓe tokkoto kiitaaji am, ɓe ɗowtanto umrooje am. 25 Ɓe njooɗoto nder lesdi ndi ndokkumi suka am Yakubu, ndi kaakaaji maɓɓe njooɗino nder muuɗum. Ɓe njooɗoto ton, kamɓe e ɓiɓɓe maɓɓe e danygol maɓɓe haa foroy. Suka am Daawuda laamanto ɓe haa foroy. 26 Mi haɓɓan alkawal hoolaare bee maɓɓe, ɗum alkawal duumiiŋgal. Mi jo''inan ɓe nder lesdi, mi ɗuɗɗinan ɓe, mi jo''inan haykaliiru am caka maɓɓe boo, ndu daro ton haa foroy. 27 Jooɗorde am wondan bee maɓɓe, mi laatoto Allah maɓɓe, kamɓe boo ɓe laatoto yimɓe am. 28 To mi jo''ini haykaliiru am caka maɓɓe haa foroy, saa'i maajum ummaatooje anndan min Jawmiraawo waɗi Isra'iila ummaatoore am."

Ejekiyel 38

No Allah huuwtinirta Gog

38:1 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 2 "Ɓii-Aadama, waylita hedi Gog haa lesdi Magog. Kaŋko woni laamiiɗo mawɗo dow ummaatooje Meesek e Tubal. Waɗ annabaaku dow maako, 3 yeccu mo: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: An Gog, laamiiɗo mawɗo dow Meesek e Tubal, mi honan ma. 4 Mi lornan ma ɓaawo, mi nastinan ngoodu nder hunduko ma ngam wurtingo ma, an e jama'aare konu ma fuu, pucci e wa''iiɓe ɗi ɓorniiɓe limce ɓooɗɗe, jama'aare ɗuunde bee bawarɗe e kaafaaje. 5 Worɓe diga Persiya e Habasi e Libiya ɗon ngondi bee maaɗa, koomoy bee wawarde e hufneere njamndi. 6 Honooɓe fuu diga lesdi Gomer e lesdi Bayti-Togarma daayiiɗum haa woyla, ɗon ngondi bee maaɗa, non boo worɓe diga ummaatooje goɗɗe ɗuuɗɗe. 7 Sey a taasko, a taaskitina mooɓe honooɓe hawtuɓe haa maaɗa fuu ngam tokkaago umroore ma. 8 Ɓaawo duuɓi ɗuuɗɗi, to wakkati heewi, mi umran ma yahugo haa lesdi ndaayiindi. Yimɓe ton ɗon njooɗi jam, kulataa kaafahi diga ɓe mooɓta nder ummaatooje ɗuuɗɗe ngam hootugo. A ukkanto kooseeje Isra'iila ɗe laatino ladde meere, ammaa jonta yimɓe ɗon njooɗi ton bee hoolaare. 9 A waran bana hendu saatundu, bana ruulde ngam suddugo lesdi, an e jama'aare konu ma e ummaatooje ɗuuɗɗe bee maaɗa." 10 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "To saa'i man waɗi, numooji ummoto nder ɓernde ma, a nufoto kalluɗum. 11 A waɗan anniya nastugo lesdi maɓɓitindi, a ukkano yimɓe hoolɗiniiɓe, jooɗiiɓe nder gure ɗe ngalaa mahi taariiɗi ɗe, walaa dammuɗe boo. 12 A jaɓtan kuuje, a waɗan keɓal konu haa yimɓe jooɗiiɓe nder bille nyiɓtaaɗe. Ɓe mooɓtaama diga ummaatooje goɗɗe, jonta ɓe mari kuuje feere feere, ɓe ɗon njooɗi haa caka duniyaaru. 13 Yimɓe Seba e Dedan e filooɓe diga gure Tarsis ?aman ma: A wari jaɓtugo kuuje na? A mooɓti jama'aaje konu ma ngam waɗugo keɓal na, ngam hoocugo cardi e kaŋgeeri e dabbaaji e kuuje feere feere na? 14 "Ngam maajum, ɓii-Aadama, waɗ annabaaku. Yeccu Gog: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Saa'i maajum, nde yimɓe am Isra'iila'en ɗon njooɗi bee hoolaare, a ummoto, 15 a waran diga nokkuure ma daayiiɗum haa woyla. A wardan bee jama'aare konu ɗuunde nde sooje'en diga ummaatooje ɗuuɗɗe, ɓe fuu ɓe wa''iiɓe pucci. 16 A waran dow yimɓe Isra'iila bana ruulde, ngam suddugo lesdi. Haa timmoode duniyaaru njahran ma mi dow lesdi am, haa ummaatooje anndammi, to mi huuwtiniri ma ngam mi waŋgina senaare am. 17 Diga ɓooyma mbi'mi dow kunduɗe sukaaɓe am, annabo'en Isra'iila, mi tammi waddugo goɗɗo ngam o ukkano Isra'iila. An woni kaŋko." Non Allah Jawmiraawo wi'i.

No Allah hiitorto Gog

18 Allah Jawmiraawo wi'i: "Nyalaade nde Gog ukkanto Isra'iila, mi tikkan. 19 Ngam daliila tikkere am saatunde mi ɗon huno: Nyalaade man dimbaaki lesdi cembiɗki waɗan nder Isra'iila. 20 Liɗɗi e colli e dabbaaji e ladooji e yimɓe wonɓe dow lesdi fuu ndiwnan yeeso am, kooseeje e towndiije e mahi fuu ngibban. 21 Mi hulnan Gog bee masiibooji kooɗiye, min Jawmiraawo wi'i ɗum. Sooje'en maako losan kaafaaje muuɗum'en, mbarmbartiran. 22 Mi hiitoto mo bee nyawu kalluŋgu e dufki ?i?am. Mi toɓnan iyeele cembiɗɗe e mallimallooje e yiite e baruudu dow maako e jama'aaje konu maako e ummaatooje gonduɗe bee maako. 23 Yeeso ummaatooje ɗuuɗɗe mbaŋginanmi mi mawɗo, ceniiɗo. Nden ɓe anndan min woni Jawmiraawo."

Ejekiyel 39

Do''ere Gog

39:1 Too, Allah wi'i: "Ɓii-Aadama, waɗ annabaaku dow Gog, yeccu mo: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: An Gog, laamiiɗo mawɗo dow Meesek e Tubal, mi honan ma. 2 Mi lornan ma ɓaawo, mi wurtinan ma nokkuure ma daayiiɗum haa woyla, mi yahran ma dow kooseeje Isra'iila. 3 Nden paɗɗanmi lagaawal ma nder juŋŋgo ma nano, kuri ma boo nder juŋŋgo ma nyaamo. 4 A yanan dow kooseeje Isra'iila, an e jama'aaje konu ma e ummaatooje gonduɗe bee maaɗa. Mi wartiran ɓalli mon nyaamdu colli nyaamooji kusel e kuuje ladde fuu. 5 On njanan haa yaasi non. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum. 6 Mi neldan yiite nder lesdi Magog, non boo haa fomoonde mbeela, kootoy yimɓe ɗon njooɗi bee hoolaare. Ɓe anndan min woni Jawmiraawo. 7 Mi waŋginan innde am seniinde caka yimɓe am Isra'iila'en, mi accataa nde soɓa fahin. Nden ummaatooje anndan min woni Jawmiraawo, mi Ceniiɗo nder Isra'iila." 8 Allah Jawmiraawo wi'i: "Nyalaade nde anndinmi ɗum, nde ɓadake warugo. 9 Jooɗiiɓe nder berniiji Isra'iila ngurtoto ngam mooɓtugo balmi accaaɗi. Ɓe njamnan yiite, ɓe kuɓɓiran nge bee bawarɗe e lagaaje e kuri e cabbi njamndi e labbe, duuɓi joweeɗiɗi. 10 Walaa haaje ɓe teena leɗɗe, malla ɓe pe''a ɗe haa laynde, ngam ɓe kubbiran yiite man bee balmi ɗi. Ɓe njaɓtan jaɓtooɓe ɓe, ɓe mbiftan wiftooɓe ɓe." Non Allah Jawmiraawo wi'i.

Uweeki Gog

11 Jawmiraawo wi'i:"Saa'i kuuje ɗe'e fuu laatoto, mi hokkan Gog nokkuure yenaande nder Isra'iila, nder waadiwol yahooɓe haa fuunaaŋge weendu. Waadiwol man ɗon haɗa yahooɓe laawol. Haa ton ɓe uwan Gog e jama'aare maako fuu, ɓe mbi'an ngol Waadiwol-jama'aare-Gog. 12 Isra'iila'en kuuwan lebbi joweeɗiɗi ngam uwugo maayɓe fuu haa lesdi laaɓa fahin. 13 Yimɓe fuu nder lesdi kawtan, uwan ɓe. Ngam maajum ɓe keɓan tedduŋgal nder nyalaade nde teddinanmi hoore am. Min Jawmiraawo wi'i ɗum. 14 Ɓaawo lebbi joweeɗiɗi go, ɓe cuɓan woɗɓe saalotooɓe lesdi foroy ngam ɓe uwa maayɓe luttuɓe, ɓe laɓɓina lesdi fahin. 15 Koondeye ɓe caaloto lesdi, to gooto maɓɓe yi'i maayɗo, o darna alaama haa uwooɓe ngara, uwa mo nder waadiwol jama'aare Gog. 16 (Woodi boo wuro baŋge nokkuure man, wi'eteeŋgo Wuro-jama'aare.) Bana ni ɓe laɓɓinirta lesdi fahin." 17 Allah Jawmiraawo wi'i yam: "Ɓii-Aadama, ewna colli e dabbaaji fuu ɗi nyaama kirseteeɗum ɗum kirsanmi ngam maaji. Ɗum kirseteeɗum mawɗum dow kooseeje Isra'iila, haa ɗi nyaama kusel, ɗi njara ?i?am. 18 Sey ɗi nyaama nyawmanɗe honooɓe, ɗi njara ?i?am laamiiɓe duniyaaru, ɓe fuu ɓe hirsaaɓe bana jawɗi e baali e be'i e ga'i kalhali payɗi. 19 To mi mbari ɓe bana kirseteeɗi, colli e dabbaaji nyaama ɓellere haa ɗi cafta, ɗi njara ?i?am haa ɗi nguyka. 20 Ɗi kaara bee ko ndokkanmi ɓe, bee kusel pucci e wa''iiɓe ɗi e sooje'en e honooɓe kooɓeye. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum."

No Jawmiraawo wo''itinirta Isra'iila

21 Too, Jawmiraawo wi'i: "Mi waŋginanan ummaatooje tedduŋgal am. Ɗe fuu ɗe ngi'an kiita ka mbaɗanmi, e juŋŋgo am tedduŋgo ngo njowanmi dow maaje. 22 Ɓaawo maajum yimɓe Isra'iila anndan min woni Allah Jawmiraawo maɓɓe. 23 Ummaatooje boo anndan Isra'iila'en laati egginaaɓe ngam ɓe mbaɗi hakkeeji dow am, mi wirni ɓe gite am mi hokki ɓe haa juuɗe ɓillooɓe ɓe, haa ɓe fuu ɓe maayra bee kaafahi. 24 Mi huuwi ɓe fodde coɓki maɓɓe e aybeeji maɓɓe, mi wirni ɓe gite am." 25 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Jonta mbo''itinanmi hayru danygol Yakubu, yimɓe Isra'iila, mi enɗa ɓe fahin. Mi aynan innde am seniinde. 26 To ɓe ɗon njooɗi nder lesdi maɓɓe bee hoolaare, walaa kulnanɗo ɓe boo, saa'i maajum ɓe ngejjitan toskaare maɓɓe ngam jamba maɓɓe dow am. 27 Mi hooran ɓe diga ummaatooje, mi mooɓtan ɓe nder lesɗe konne'en maɓɓe, ngam mi waŋgina senaare am haa ummaatooje ɗuuɗɗe. 28 Nden kam yimɓe am anndan min woni Allah Jawmiraawo maɓɓe, ngam mi eggini ɓe, jonta boo mi hooran ɓe haa lesdi maɓɓe, mi accataa koo gooto maɓɓe ɓaawo. 29 Mi waanjan Ruuhu am dow yimɓe Isra'iila, mi meetataa wirnugo ɓe gite am. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum."

Ejekiyel 40

Haykaliiru waranndu

40:1 Yoo, nder nduuɓu noogas e njowaɓu ɓaawo eggineeki amin, ɗum nduuɓu sappo e nayaɓu ɓaawo Urusaliima do''i, haa fuɗɗam nduuɓu man, nyande sappoore, juŋŋgo Jawmiraawo wari dow am, o yahri yam ton. 2 O yi'ni yam kaayeefiiji, o yahri yam haa lesdi Isra'iila, o jippini yam dow hooseere townde masin. Yeeso am ngi'mi irin berniwol. 3 Nde o ɓadini yam ton, mi yi'i goɗɗo ɗelkanɗo bana njamndi mboɗeeri. Haa juŋŋgo maako o woodi ɓoggol poondirgol e sawru foondirdu, o ɗon dari haa nastirde. 4 O wi'i yam: "Ɓii-Aadama, laar, heɗita, hakkilan ko mi hollete fuu. Ngam daliila maajum Allah waddu ma haa ɗo. Yeccu yimɓe Isra'iila ko ngi'ata fuu."

Jawleeru fuunaaŋgeeru

5 Mi yi'i haykaliiru, bee mahol taariiŋgol ndu. Goɗɗo go hoo'i sawru foondirdu mum, ndu piyanɗe mawɗe joweego. (Fiyannde mawnde woni fiyannde famarde bee njaajirka juŋŋgo.) O foondi mahol. Tekkeeŋga maagol waɗi sawru wooru, towirka maagol boo, sawru wooru. 6 Nden o yehi haa jawleeru fuunaaŋgeeru. O wa''i ba''orɗe, o foondi les dammugal. Njaajirka maagal, sawru wooru. 7 Haa gaɗa dammugal woodi laawol nastirde maɓɓaaŋgol haa dow. Haa wakere laawol man nyaamre, woodi taytaaji aynooɓe tati, non boo tati haa wakere nande. Taytaaji man mari tolɗi nayi. Njuutirka taytaaru fuu, sawru wooru, njaajirka boo, sawru wooru. Tekkeeŋga mahdi hakkunde taytaaji waɗi piyanɗe jowi. Gaɗa man woodi dammugal ɗiɗaɓal. Njaajirka maagal waɗi sawru wooru. 8-9 Gaɗa maagal boo, gal haykaliiru, woodi suudu mawndu. O foondi njaajirka maaru, piyanɗe joweetati. Tekkeeŋga mahdi gal haykaliiru, piyanɗe ɗiɗi. 10 (Taytaaji aynooɓe haa bakeeje laawol nastirde ɗiɗi fuu poti kal. Tekkeeŋga mahdi hakkunde maaji boo kal kal.) 11 Ɓaawo maajum o foondi njaajirka laawol nastirde, piyanɗe sappo e tati. Hakkunde pareeje dammugal maɓɓitiiɗe boo, piyanɗe sappo. 12 Yeeso taytaaji aynooɓe go, woodi mahol pamarol ngol fiyannde, haa bakeeje ɗiɗi fuu. (Taytaaji man mari tolɗi nayi, piyanɗe joweego dow joweego.) 13 Nden o foondi njaajirka jawleeru, diga mahol yaasiwol ngol taytaaru aynooɓe wooru, haa yotti mahol yaasiwol ngol taytaaru aynooɓe haa wakere laawol feere. Ka waɗi piyanɗe noogas e jowi. (Taytaaji man ɗon tiitotira.) 14 Suudu mawndu haa timmoode laawol nastirde ɗon yahra haa babal saare maŋgal. O foondi njuutirka maaru, piyanɗe noogas. 15 Njuutirka laawol nastirde, diga dammugal yaasiwal haa yotti mahol suudu mawndu, wakere babal, piyanɗe cappanɗe jowi. 16 Burɗe ɗon nder mahi yaasiiji haa taytaaji go, non boo nder mahdi hakkunde maaji. Haa nder, dow mahdi haa laawol nastirde, woodi fotooji dibinooje cehaaɗi.

Babal saare maŋgal

17 Too, goɗɗo go nastini yam haa babal saare. Woodi ton taytaaji cappanɗe tati, ɗakkotirɗi bee mahol taariiŋgol saare. Yeeso taytaaji man, woodi taŋkol kaa'e 18 taariiŋgol babal fuu. Njaajirka maagol foti bee njuutirka jawleeru. Babal saare maŋgal nga'al towaay bana babal pamaral yeeso haykaliiru. 19 Woodi suudu nastirde ɓurndu towugo ngam nastugo babal saare pamaral. Goɗɗo go foondi babal maŋgal hakkunde jawleeru e suudu nastirde, piyanɗe teemerre.

Jawleeru woylaaru

20 Nden goɗɗo go foondi jawleeru woylaaru ndu yahrata haa babal maŋgal. 21 Taytaaji aynooɓe tati tati haa bakeeje laawol nastirde, e mahdi hakkunde maaji, e suudu mawndu poti kal bee jawleeru fuunaaŋgeeru. Njuutirka jawleeru fuu, piyanɗe cappanɗe jowi, njaajirka maaru boo, piyanɗe noogas e jowi. 22 Suudu mawndu e burɗe e fotooji dibinooje nandi bee ko woni haa jawleeru fuunaaŋgeeru. Haa ɗo boo, woodi ba''orɗe joweeɗiɗi ngam wa''aago haa jawleeru. Suudu mawndu ɗon haa timmoode laawol maaru gal babal maŋgal. 23 Jawleeru woylaaru ndu'u tiitotiri bee suudu nastirde yahranndu haa babal pamaral, bana haa fuunaaŋgeeru. Goɗɗo go foondi babal hakkunde jawleeru e suudu nastirde, piyanɗe teemerre.

Jawleeru fombinaaru

24 Ɓaawo maajum goɗɗo go yahri yam haa fombina. Ton ngi'mi jawleeru feere. O foondi ndu, nde foti kal bee jawleeji goɗɗi go. 25 Woodi burɗe nder taytaaji maaru, bana nder jawleeji goɗɗi go. Njuutirka maaru fuu, piyanɗe cappanɗe jowi, njaajirka maaru boo, piyanɗe noogas e jowi. 26 Woodi ba''orɗe joweeɗiɗi ngam wa''aago haa maaru. Suudu mawndu ɗon haa timmoode laawol maaru gal babal maŋgal. Haa nder, dow mahdi haa laawol maaru, woodi fotooji dibinooje cehaaɗi. 27 Jawleeru ndu'u boo tiitotiri bee suudu nastirde yahranndu haa babal pamaral. Goɗɗo go foondi babal hakkunde jawleeru e suudu nastirde, piyanɗe teemerre.

Nastirde fombinaare haa babal pamaral

28 Too, goɗɗo go tokkini yam gal nastirde fombinaare, yahri yam haa babal pamaral. O foondi nastirde man, nde foti kal bee jawleeji go. 29-30 Taytaaji maare ngam aynooɓe, e suudu maare mawndu, e mahdi nder maare nandi bee ko woni haa jawleeji go. Woodi burɗe haa taytaaji nastirde nde'e boo. Njuutirka maare fuu, piyanɗe cappanɗe jowi, njaajirka maare boo, piyanɗe noogas e jowi. 31 Nde woodi suudu mawndu gal babal maŋgal. Dow mahdi haa laawol nder maare, woodi fotooji dibinooje cehaaɗi. Ba''orɗe joweetati ɗon njahra haa maare.

Nastirde fuunaaŋgeere haa babal pamaral

32 Nden goɗɗo go saalini yam nder nastirde fuunaaŋgeere, yahri yam haa babal pamaral. O foondi nastirde man, nde foti kal bee nastirde wonde go. 33 Taytaaji maare ngam aynooɓe, e suudu maare mawndu, e mahdi nder maare nandi bee ko woni haa nastirde wonde go. Woodi burɗe nder mahdi maare fuu, non boo haa suudu mawndu. Njuutirka maare fuu, piyanɗe cappanɗe jowi, njaajirka maare boo, piyanɗe noogas e jowi. 34 Suudu maare mawndu ɗon heedi babal maŋgal. Dow mahdi haa laawol nder maare, woodi fotooji dibinooje cehaaɗi. Ba''orɗe joweetati ɗon njahra haa maare.

Nastirde woylaare haa babal pamaral

35 Nden goɗɗo go yahri yam haa nastirde woylaare. O foondi nde, nde foti kal bee nastirɗe goɗɗe go. 36 Nde woodi taytaaji ngam aynooɓe, e mahdi nder maare, e suudu mawndu, e burɗe nder mahdi, bana nastirɗe goɗɗe go. Njuutirka maare fuu, piyanɗe cappanɗe jowi, njaajirka maare boo, piyanɗe noogas e jowi. 37 Suudu maare mawndu ɗon gal babal maŋgal. Dow mahdi haa laawol nder maare, woodi fotooji dibinooje cehaaɗi. Ba''orɗe joweetati ɗon njahra haa maare.

Cuuɗi baŋge nastirde woylaare

38 Woodi suudu feere haa babal maŋgal, ndu ɗon ɗakkotiri bee nastirde woylaare haa babal pamaral. Dammugal maaru ɗon haa suudu nastirde mawndu. Haa ton ɓe lootata ɓalli dabbaaji guleteeɗi. 39 Teeburji nayi ɗon ndari nder suudu mawndu, ɗiɗi haa wakere woore, ɗiɗi boo haa wakere ndeya. Dow teeburji ɗi'i ɓe kirsata dabbaaji guleteeɗi ngam Allah, non boo kirseteeɗi ngam ittugo hakkeeji e aybeeji. 40 Haa yaasi suudu mawndu, woodi teeburji nayi goɗɗi, ɗiɗi haa wakere nastirde woylaare woore, ɗiɗi boo haa wakere ndeya. 41 Bana non woodi teeburji nayi nder suudu, nayi boo yaasi maaru, waato teeburji joweetati ngam hirsugo dabbaaji. 42 Teeburji nayi ngam taaskitingo guleteeɗi, nyiɓaama bee kaa'e cehaaɗe. Towirka maaji, fiyannde. Dow maaji mari tolɗi nayi, fiyannde bee reeta dow fiyannde bee reeta. Kuuje hirsugo dabbaaji guleteeɗi e kirseteeɗi, ɗon mbaali dow teeburji man. 43 Faddorde bana njaajirka juŋŋgo ɗon taaro teeburji haa sera maaji. Kusel kirsaaɗi fuu, ɓe mballinan ngel dow maaji. 44 Baŋge nastirde woylaare, wakere babal pamaral, woodi suudu feere gal fombina. Non boo suudu haa nastirde fombinaare gal woyla. 45 Goɗɗo go wi'i yam: "Suudu tiitiindu fombina ndu liman'en huuwooɓe nder haykaliiru, 46 tiitiindu woyla boo ndu liman'en huuwooɓe haa hirsirde. Ɓe fuu ɓe Lewiŋko'en, danygol Sadok. Kamɓe feere maɓɓe ɓe keɓi duŋgaye ɓaditaago Jawmiraawo ngam kuugal diina."

Babal pamaral e haykaliiru

Ejekiyel 41

47 Too, goɗɗo go foondi babal pamaral, marŋgal tolɗi, nayi. Njuutirka maagal, piyanɗe teemerre, njaajirka maagal boo piyanɗe teemerre, Hirsirde ɗon dari yeeso haykaliiru. 48 Nden o yahri yam haa nastirde haykaliiru. O foondi mahi haa bakeeje dammugal ɗiɗi fuu, piyanɗe tati ɗo bee to. Njaajirka dammugal waɗi piyanɗe sappo e nayi, tekkeeŋga mahi haa buttuli dammugal boo, piyanɗe jowi ɗo bee to. 49 Njaajirka suudu nastirde waɗi piyanɗe noogas, njuutirka boo, piyanɗe sappo e ɗiɗi. Woodi ba''orɗe sappo ngam wa''aago haa suudu man. Daŋraŋge ɗon ndari yeeso mahi dammugal, haa bakeeje ɗiɗi fuu. 41:1 Nden goɗɗo go yahri yam nder haykaliiru. O foondi mahi haa buttuli dammugal ɗiɗi fuu, piyanɗe jowi ɗo bee to. 2 Njaajirka dammugal waɗi piyanɗe sappo, tekkeeŋga mahi haa buttuli dammugal boo, piyanɗe joweego ɗo bee to. O foondi suudu, njuutirka maaru waɗi piyanɗe cappanɗe nayi, njaajirka maaru boo, piyanɗe noogas. 3 Nden o yehi haa suudu ɓaawooru. O foondi mahi haa buttuli dammugal ɗiɗi fuu, piyanɗe joweeɗiɗi ɗo bee to. Njaajirka dammugal waɗi piyanɗe joweego, tekkeeŋga mahi haa buttuli dammugal boo, piyanɗe ɗiɗi. 4 O foondi suudu ndu'u, njuutirka maaru waɗi piyanɗe noogas, njaajirka maaru boo piyanɗe noogas. Nden o wi'i yam: "Kanjum woni nokkuure ɓurnde senaago."

Suudu mawndu bee taytaaji haa haykaliiru

5 Too, goɗɗo go foondi tekkeeŋga mahol haykaliiru yaasiwol, piyanɗe joweego. Woodi suudu mawndu marndu taytaaji, taariindu haykaliiru fuu. Suudu man ɗon ɗakkotiri bee haykaliiru. Njaajirka maaru waɗi piyanɗe nayi. 6 Suudu man laati cuuɗi tati jowndindiraaɗi. Koonduye maaji woodi taytaaji cappanɗe tati. Diga yeɓre haa yeɓre yahugo dow, tekkeeŋga mahol haykaliiru usti, ngam taa geɓe maajum nasta nder mahol, ammaa ɗe mbaalo dow seɓattooji maagol. 7 Laawol bee ba''orɗe taari suudu ɗakkotirndu bee haykaliiru. Bana non goɗɗo yottorto diga taytaaji lesji haa cakaaji e dowji. Ngam daliila suudu man, goɗɗo yi'an mahi haykaliiru yaasiiji bana ɗi tekkiri kal kal diga les haa dow. 8 Mi yi'i taŋkol taariiŋgol haykaliiru fuu, towirka maagol foti kal bee caɓɓaaje suudu marndu taytaaji haa haykaliiru, piyanɗe joweego haa dow babal. 9-10 Tekkeeŋga mahol suudu man yaasiwol waɗi piyanɗe jowi. (Hakkunde taŋkol e cuuɗi liman'en go, woodi babal taariiŋgal haykaliiru, njaajirka maagal waɗi piyanɗe noogas.) 11 Woodi dammugal nastugo taytaaji haa wakere haykaliiru woylaare, non boo dammugal haa wakere fombinaare. Njaajirka taŋkol taariiŋgol haykaliiru waɗi piyanɗe jowi.

Suudu mawndu haa hiirnaaŋge

12 Woodi suudu mawndu haa hiirnaaŋge, tiitotirndu bee haykaliiru. Njuutirka nder maaru, piyanɗe cappanɗe joweenayi, njaajirka maaru piyanɗe cappanɗe joweeɗiɗi, tekkeeŋga mahi maaru boo, piyanɗe jowi. Babal kaɗaaŋgal yimɓe ɗon hakkunde maaru e haykaliiru.

Poondol haykaliiru yaasiwol

13 Too, goɗɗo go foondi yaasi haykaliiru. Njuutirka maaru waɗi piyanɗe teemerre. Babal kaɗaaŋgal ɓaawo maaru, e suudu mawndu haa hiirnaaŋge, kanjum boo waɗi piyanɗe teemerre. 14 Njaajirka yeeso haykaliiru bee babe haa bakeeje maaru ɗiɗi fuu, fahin piyanɗe teemerre. 15 Nden o foondi suudu mawndu haa hiirnaaŋge bee mahi maaru e babal kaɗaaŋgal, njuutirka maajum, kadiboo piyanɗe teemerre.

No haykaliiru jaagnori

Mahi haykaliiru e suudu ɓaawooru e suudu nastirde, 16 nder maaji fuu ɓe takki leɗɗe diga les haa yotti burɗe. Burɗe boo ɗe taarniraaɗe leɗɗe. 17 Mahdi nder haykaliiru fuu, diga les haa yotti tiiɗe dammuɗe, ɗon bee leɗɗe cehaaɗe: 18 Fotooji dibinooje e keruba'en bee tokkindirki nder taarde fuu. Koomoy kerubaajo woodi geese ɗiɗi, 19 yeeso neɗɗo gal dibinoohi haa wakere woore, e yeeso mbarooga gal dibinoohi haa wakere ndeya. Bana non dow mahdi nder taarde fuu, 20 diga les haa yotti tiiɗe dammuɗe. 21 Darduɗe dammuɗe nder haykaliiru mari tolɗi nayi. Yeeso dammugal suudu ɓaawooru, irin teebur ɗon dari. 22 Ɗum nandi bee hirsirde. Towirka maare, piyanɗe tati, njaajirka maare boo piyanɗe ɗiɗi. Daŋraŋge maare e be''itiiɗum maare, e buttuli maare fuu kuuwraama bee leɗɗe. Goɗɗo go wi'i yam: "Teebur nde'e ɗon dari yeeso Jawmiraawo."

Dammuɗe

23 Woodi dammuɗe ɗiɗi nastugo haykaliiru, non boo dammuɗe ɗiɗi nastugo suudu ɓaawooru. 24 Kooŋgale dammugal woodi pareeje ɗiɗi, ɗe maɓɓitoto haa nyaamo e nano. 25 Woodi fotooji dibinooje e keruba'en cehaaɗi nder pareeje haykaliiru, bana dow mahdi. Haa yaasi suudu nastirde, woodi leɗɗe cehaaɗe. 26 Burɗe taarniraaɗe leɗɗe ɗon nder mahi suudu man, dow mahi boo fotooji dibinooje.

Ejekiyel 42

Cuuɗi ɗiɗi baŋge haykaliiru

42:1 Too, goɗɗo go wurtini yam, yahri yam haa babal maŋgal, gal woyla. O yahri yam haa suudu ɓadi bee suudu mawndu go haa hiirnaaŋge haykaliiru. 2 Njuutirka suudu man haa wakere woylaare, piyanɗe teemerre, njaajirka maaru boo piyanɗe cappanɗe jowi. 3 Haa wakere woore ndu jokki bee babal kaɗaaŋgal ngal piyanɗe noogas, haa wakere gaɗaare boo ndu ɗon tiitotiri bee taŋkol kaa'e haa sera babal maŋgal. Ndu ɗon dari dow caɓɓawal ngal geɓe tati jowjowtirɗe bana ba''orɗe. 4 Haa wakere maaru woylaare, woodi laawol. Njaajirka maagol, piyanɗe sappo, njuutirka maagol boo piyanɗe teemerre. Dammuɗe suudu ɗon gal laawol man. 5-6 Taytaaji dowji nder suudu ɓuri rammugo dow cakaaji e lesji, ngam suudu fuu ɗon ɗari dow geɓe caɓɓawal tati bana ba''orɗe. Walaa daŋraŋge nder maaru bana nder cuuɗi goɗɗi haa babal maŋgal. 7-8 Njuutirka taytaaji fuu haa sera babal maŋgal waɗi piyanɗe cappanɗe jowi. Woodi mahol paddorgol yeeso taytaaji suudu, njuutirka maagol waɗi piyanɗe cappanɗe jowi. Ammaa njuutirka suudu fuu waɗi piyanɗe teemerre. 9-10 Haa wakere suudu fuunaaŋgeere, haa fuɗɗoode mahol go, goɗɗo garanɗo diga babal maŋgal nastan ngam yottaago haa dammuɗe taytaaji suudu. Haa wakere haykaliiru fombinaare, woodi suudu ɗiɗawru fotanndu kal bee arandu. Ndu ɓadi bee suudu mawndu haa hiirnaaŋge haykaliiru boo. 11 Yeeso taytaaji maaru, woodi laawol bana haa wakere woylaare. Ndu foti kal bee suudu woylaaru, non boo kuugal maaru e dammuɗe maaru. 12 Haa wakere maaru fuunaaŋgeere, haa fuɗɗorde mahol paddorgol, goɗɗo garanɗo diga babal maŋgal nastan ngam yottaago dammuɗe taytaaji suudu haa wakere maaru fombinaare. 13 Goɗɗo go wi'i yam: "Cuuɗi ɗi'i haa woyla e fombina, baŋge babal kaɗaaŋgal, ɗi ceniiɗi. Liman'en huuwooɓe yeeso Jawmiraawo, nyaaman ton dokke ceniiɗe masin. Ɓe njo''inan dokke ɓuranɗe senaago nder maaji, waato dokke nyaamdu e kirsaaɗi ngam ittugo hakkeeji e aybeeji. Ngam cuuɗi ɗi'i ɗi ceniiɗi. 14 Ɓaawo liman'en kuuwi nder haykaliiru, taa ɓe ngurto non ɓe njaha haa babal maŋgal. Sey ɓe ɓorto limce kuugal maɓɓe nder cuuɗi ɗi tawon, ɓe ɓorno limce goɗɗe, nden ɓe njaha haa nokkuure nde yimɓe ngoni."

Poondol saare haykaliiru

15 Nde goɗɗo go timmini foondugo ko woni nder saare haykaliiru, o wurtini yam haa jawleeru fuunaaŋgeeru. Nden o foondi yaasi saare. 16 O foondi wakere fuunaaŋgeere bee sawru foondirdu, piyanɗe teemeɗɗe jowi. 17 Nden o foondi wakere woylaare, piyanɗe teemeɗɗe jowi. 18 Nden o foondi wakere fombinaare, piyanɗe teemeɗɗe jowi. 19 Nden o yehi haa wakere hiirnaaŋgeere, o foondi bee sawru foondirdu, piyanɗe teemeɗɗe jowi. Bana ni o foondiri saare haa bakeeje nayi fuu. 20 Mahol ɗon taari nde, njuutirka maagol, piyanɗe teemeɗɗe jowi, njaajirka maagol boo piyanɗe teemeɗɗe jowi. Mahol man ɗon senda hakkunde ceniiɗum e ko senaaki.

Ejekiyel 43

No Jawmiraawo nastiri haykaliiru

43:1 Too, goɗɗo go yahri yam haa jawleeru fuunaaŋgeeru. 2 Mi yi'i tedduŋgal Allah mo Isra'iila'en ɗowtanto ɗum, ɗon wara diga fuunaaŋge. Hoolo man laati bana iidaaŋgo ndiyamji mawɗi, duniyaaru yayni bee tedduŋgal maako. 3 Kaayeefiwol ngol ngi'mi, nandi bee ngol naane, nde Allah wari ngam halkugo Urusaliima. Ngol nandi bee ko ngi'mi haa maayo Kebar boo. Mi sujidi. 4 Tedduŋgal Jawmiraawo saali nder jawleeru fuunaaŋgeeru, nasti haykaliiru. 5 Ruuhu Allah efti yam, jippini yam haa babal pamaral nder saare. Ndaa, tedduŋgal Jawmiraawo heewi haykaliiru. 6 Goɗɗo go ɗon dari baŋge am. Mi nani boo goɗɗo feere ɗo wolwanammi diga nder haykaliiru. 7 O wi'i: "Ɓii-Aadama, haa ɗo woni leeso laamu am e jaaɓruɗum kosɗe am. Haa ɗo njooɗotoomi caka yimɓe Isra'iila haa foroy. Kamɓe e laamiiɓe maɓɓe meetataa soɓnugo innde am seniinde bee tokkaago ɗowanteeɓe woɗɓe, koo bee darnugo kaa'e maandorɗe ngam laamiiɓe maɓɓe maayɓe. 8 Laamiiɓe njo''ini suudu muuɗum'en baŋge suudu am, darduɗe dammugal maɓɓe boo baŋge darduɗe dammugal am. Mahol gootol tan sendi hakkunde am bee maɓɓe. Ɓe coɓni innde am seniinde bee kuuɗe maɓɓe nyidduɗe fuu. Ngam tikkere am kalkumi ɓe. 9 Sey ɓe acca tokkaago ɗowanteeɓe woɗɓe jonta, ɓe itta kaa'e maandorɗe ngam laamɓe maɓɓe. Nden kam mi jooɗoto caka maɓɓe haa foroy." 10 Jawmiraawo tokki wi'ugo: "Ɓii-Aadama, anndin yimɓe Isra'iila haala haykaliiru ndu, e maŋgu maaru, ngam ɓe cemtira kuuɗe maɓɓe kalluɗe. 11 To ɓe cemtiri kuuɗe maɓɓe, faamtin ɓe misaalu haykaliiru: Jaati maaru e ko woni nder maaru, nastirɗe e gurtorɗe maaru, e umrooje e farillaaji dow maaru fuu. Diidu ɗum yeeso maɓɓe, haa ɓe paama no kuuje fuu mba'i, ɓe tokko umrooje e farillaaji man fuu. 12 Ndaa umroore haykaliiru: Saare taariinde ndu fuu haa dow hooseere, nde seniinde masin."

Hirsirde

13 Ndaa poondol hirsirde bee piyanɗe mawɗe bana poondol haykaliiru. Gasol ɗon taaro les maare. Luggirka maagol waɗi fiyannde, njaajirka maagol boo fiyannde. Faddorde nde towugo mum dey dey hapakaare ɗon taari ngol haa yaasi. 14 Yeɓre hirsirde lesre, towirka maare piyanɗe ɗiɗi. Yeɓre ɗiɗawre lori ɓaawo, fiyannde woore nder taarde fuu. Towirka maare, piyanɗe nayi. Yeɓre dowre, kayre boo nde lori ɓaawo, fiyannde woore nder taarde fuu. 15 Towirka maare, piyanɗe nayi. Dow yeɓre man ɓe ngulata kirseteeɗi. Seɓattooji maare njuuti dow maare bana luwe. 16 Yeɓre dowre nde'e mari tolɗi nayi, njuutirka maare, piyanɗe sappo e ɗiɗi, njaajirka maare boo piyanɗe piyanɗe sappo e ɗiɗi. 17 Yeɓre cakaare boo mari tolɗi nayi, piyanɗe sappo e nayi ɗo bee to. Njaajirka gasol waɗi fiyannde, faddorde maagol boo reeta fiyannde. Ba''orɗe ngam wa''aago haa hirsirde ɗon haa wakere fuunaaŋgeere.

Cenki hirsirde

18 Too, Allah Jawmiraawo wi'i am: "Ɓii-Aadama, nan umrooje am. To hirsirde nyiɓaama, sey a sena nde bee wulugo guleteeɗi dow maare, bee wiccugo ?i?am kirseteeɗi dow maare boo. 19 Liman'en iwɓe lenyol Lewi, danygol Sadok, kamɓe ɓe ɓadito yam ngam kuugal. Min Allah Jawmiraawo umri ɗum. A hokkan ɓe ngaari kalhaldi, ndi kirseteendi ngam ittugo hakkeeji. 20 Hoo'u ?i?am maari seɗɗa, a waɗa ɗam haa luwe hirsirde, non boo haa seɓattooji yeɓre maare cakaare e faddorde maare fuu. Bana ni laɓɓinirta nde, cenrata nde. 21 Nden hoo'u ngaari kirsaandi ngam ittugo hakkeeji go, ɓe ngula ndi haa nokkuure ta''aande yaasi saare haykaliiru. 22 Jaŋgo maajum, sey a hoo'a njawdiri mbeewa ndi walaa aybe, lii'anam ndi kirseteendi ngam ittugo hakkeeji. Sen hirsirde bee ?i?am maari, bana a waɗno bee ngaari kalhaldi. 23 Ɓaawo a timmini laɓɓinki man, hoo'u gaggel e njawdiri mbaalu, ɗi ngalaa aybe ɗi ɗiɗi fuu. 24 Waddu ɗi yeeso am. Sey liman'en cammina manda dow maaji, nden ɓe lii'ano yam ɗi guleteeɗi. 25 Nde weeti fuu lii'anam njawdiri mbeewa kirseteendi ngam ittugo hakkeeji, non boo gaggel e njawdiri mbaalu, ɗi fuu ɗi ngalaa aybe. Huuw ɗum nyalɗe joweeɗiɗi. 26 Sey liman'en cena hirsirde nyalɗe joweeɗiɗi, ɓe laɓɓina nde, ɓe taaskina nde ngam kuugal diina. 27 Ɓaawo timmugo asaweere man, liman'en puɗɗa lii'aago guleteeɗi mooɗon e kirseteeɗi mooɗon ngam kawtal yimɓe dow hirsirde nde'e. Nden kam mi yerdoto on. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum."

Ejekiyel 44

Nastirde fuunaaŋgeere maɓɓaande

44:1 Too, goɗɗo go yahri yam haa jawleeru haa wakere haykaliiru fuunaaŋgeere. Jawleeru man maɓɓaama. 2 Jawmiraawo wi'i yam: "Jawleeru ndu'u maɓɓaama, ndu meetataa maɓɓiteego boo. Walaa neɗɗo nastata ndu, ngam min Allah Jawmiraawo mo Isra'iila'en ɗowtanto ɗum, mi nasti haa maaru. 3 Sey laamiiɗo tan wara ɗo ngam nyaamugo nyaamdu yeeso am. O nasta ndu bee laawol suudu maaru mawndu haa wakere babal maŋgal, o wurtoro bee laawol maajum boo."

Mo heɓan nastugo haykaliiru

4 Nden goɗɗo go tokkini yam gal nastirde woylaare, yahri yam yeeso haykaliiru. Mi laari, ndaa, suudu Jawmiraawo heewi tedduŋgal maako. Mi sujidi. 5 Jawmiraawo wi'i yam: "Ɓii-Aadama, hakkilan ko ngi'ata, ko nanata fuu. Mi anndinan ma umrooje e farillaaji dow haykaliiru. Anndu mo heɓan nastugo e wurtaago haa maaru. 6 "Yeccu tuurtooɓe ɓe'e, yimɓe Isra'iila: Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: Onon Isra'iila'en, kuuɗe mon nyidduɗe ke'i! 7 On coɓni suudu am seniindu. Saa'i on lii'ani yam ɓellere e ?i?am kirsaaɗi, on acci jananɓe nasti ndu. Kamɓe ɓe saadooni'en, ɓe ɗowtantaako yam. Bana ni on pistiri alkawal am bee kuuɗe mon nyidduɗe fuu. 8 Onon on kuuwaay kuugal diina nder suudu am seniindu, ammaa on kalfitini ngal haa juuɗe jananɓe. 9 "Min Allah Jawmiraawo mbi'an mi: Walaa jananno saadooniijo nastata suudu am seniindu, koo to o laatake jooɗiiɗo caka yimɓe Isra'iila boo. 10 "Lewiŋko'en accuɓe yam nde Isra'iila'en luttuɓe ngayliti, acci yam ngam tokkaago labbi, sey ɓe efta kiita dow aybe maɓɓe. 11 Ɓe kuuwanammi nder saare haykaliiru. Ɓe ayna nastirɗe maare, ɓe kirsa dabbaaji ɗi yimɓe ngaddata ngam lii'anaago yam guleteeɗi e kirseteeɗi. Bana ni ɓe kuuwrana yimɓe. 12 Ɓe ardi yimɓe Isra'iila nder cujidanki labbi, bana ni ɓe nastiniri yimɓe nder aybe. Ngam maajum min Allah Jawmiraawo mi ɓaŋgti juŋŋgo am, mi huni: Fakat ɓe hiiteteeɓe ngam aybe maɓɓe. 13 Ɓe kuuwantaa yam kuugal liman'en, taa ɓe ɓadito kuuje am ceniiɗe, sakkoma ceniiɗe masin. Sey ɓe efta toskaare maɓɓe ngam kuuɗe maɓɓe nyidduɗe. 14 Mi yowanan ɓe kuuɗe leesɗe kuuweteeɗe nder saare haykaliiru fuu."

Liman'en

15 Allah Jawmiraawo wi'i: "Liman'en iwɓe lenyol Lewi, danygol Sadok, kamɓe tokki huuwango yam nder suudu am seniindu, saa'i Isra'iila'en luttuɓe ngayliti, acci yam. Ngam maajum ɓe ɓadito yam ngam huuwango yam, ɓe lii'ano yam ɓellere e ?i?am kirseteeɗi. 16 Kamɓe ɓe nasta haykaliiru, ɓe kakkilana kuugal am fuu. 17 Koondeye ɓe nastata suudu nastirde haa babal pamaral, sey ɓe ɓorno limce daneeje. Taa ɓe ɓorno limce kuuwraaɗe bee gaasa baali, saa'i ɓe ɗon kuuwa kuugal maɓɓe nder nastirɗe haa babal pamaral, koo nder suudu haykaliiru. 18 Sey ɓe meeto meetaleeji daneeji, ɓe cirlo sirlaaji daneeji, walaa taadorgol ngam taa ɓe ngulina. 19 Hiddeko ɓe ngurto, haa babal maŋgal ngam fottugo bee yimɓe, sey ɓe ɓorto limce kuugal maɓɓe, ɓe cigo ɗe nder cuuɗi ceniiɗi. Ɓe ɓorno limce goɗɗe, ngam taa ɓe torra yimɓe bee limce ceniiɗe. 20 "Taa liman'en laɓa ko'e muuɗum'en. Taa ɓe njoofa gaasa ko'e maɓɓe boo, ammaa ɓe ta''a ka deydey. 21 Taa ɓe njara nguykinoojam hiddeko ɓe nasta haa babal pamaral. 22 Taa limanjo te'a debbo mo gorum maayi malla ceeraaɗo. Sey o te'a paanyo Isra'iilaajo mo meeɗaay gorko, malla debbo limanjo maayɗo. 23 "Sey liman'en ekkitina yimɓe am sendindirgo cenaaɗum bee ko senaaka, non boo sendindirgo ceniiɗum bee coɓɗum. 24 To jokkirgol waɗi, sey ɓe ta''a kiita fodde kiitaaji am. Ɓe kakkilana umrooje am e farillaaji am ngam nyalɗe juulɗe am fuu, ɓe cena nyalɗe ciwtorɗe boo. 25 "Taa limanjo soɓna hoore mum bee meemugo goɗɗo maayɗo, sonaa to ɗum baaba maako, malla daada maako, malla ɓiiyiiko, malla deerɗiiko gorko, malla deerɗiiko debbo mo te'aaka tawon. 26 Ɓaawo o seni hoore maako fahin, sey o reena nyalɗe joweeɗiɗi. 27 Nden o nasta babal pamaral, o lii'o kirseteeŋga ngam ittugo hakkeeji maako, haa o huuwa kuugal maako nder haykaliiru fahin. Min Jawmiraawo wi'i ɗum. 28 "Geɗal liman'en haa ko ndokkumi Isra'iila, ɗum kuugal limanku ngam am. Taa ɓe keɓa maral nder Isra'iila, haaje maɓɓe fuu, ɗum min on. 29 Dokke nyaamdu e kirseteeɗi ngam ittugo hakkeeji e aybeeji, kanjum woni nyaamdu maɓɓe. Ɓe keɓan kuuje fuu ɗe yimɓe annini hokkugo yam. 30 Ɓurɗum wooɗugo haa ?aamle e ko yimɓe lii'anto yam fuu, ɗum laatanto liman'en. Koondeye yimɓe tamsata fuu, ɓe ngaddana liman'en tamre arande bana dokkal, ngam barka am jooɗo dow ci'e maɓɓe. 31 Taa liman'en nyaama baatɗum malla paɗɗaaɗum haa colli e dabbaaji."

Ejekiyel 45

Geɗal Jawmiraawo haa lesdi

45:1 To on mbaɗi kur'u yeɗango lenyol fuu geɗal mum haa lesdi, sey on ngurtina geɗal gootal, on cena ngal ngam Jawmiraawo. Njuutirka maagal laato kilomeeta sappo e ɗiɗi bee reeta, njaajirka maagal boo kilomeeta sappo. Ngal laato ceniiŋgal nder keeri maagal fuu. 2 Tayre woore nder maagal laato ngam saare haykaliiru, piyanɗe teemeɗɗe jowi ɗo bee to, non boo babal taarotooŋgal nde, piyanɗe cappanɗe jowi. 3 Haa geɗal lesdi nga'al, sey on poonda tayre woore, njuutirka maare kilomeeta sappo e ɗiɗi bee reeta, njaajirka maare boo, kilomeeta jowi. Haykaliiru daroto dow tayre man, kayru woni nokkuure lesdi ɓurnde senaago. 4 Tayre lesdi man woni seniinde, ta''aande ngam liman'en huuwanooɓe Jawmiraawo nder haykaliiru. Nde laato nokkuure ngam cuuɗi maɓɓe e nokkuure seniinde ngam haykaliiru. 5 Tayre ɗiɗawre laato maral Lewiŋko'en huuwooɓe nder haykaliiru. Ɓe nyiɓa gure, ɓe njooɗo ton. Njuutirka tayre man, kilomeeta sappo e ɗiɗi bee reeta, njaajirka maare boo, kilomeeta jowi. 6 Sey on ta''a lesdi ngam berniwol boo. Njuutirka tayre man laato kilomeeta sappo e ɗiɗi bee reeta, njaajirka maare boo, kilomeeta ɗiɗi bee reeta, haa keerol geɗal lesdi ceniiŋgal. Tayre man laatanto yimɓe Isra'iila fuu.

Geɗal laamiiɗo haa lesdi

7 Sey on ta''ana laamiiɗo boo lesdi. Diga tayre seniinde e tayre berniwol, gal hiirnaaŋge haa yotto mbeela, gal fuunaaŋge boo haa yotto keerol lesdi. Njuutirka tayre laamiiɗo diga fuunaaŋge haa hiirnaaŋge fotan kal bee njuutirka geɗe le'i Isra'iila. 8 Tayre man laatoto geɗal laamiiɗo haa lesdi Isra'iila, ngam taa o meeta ɓillugo yimɓe, ammaa o acca le'i Isra'iila mara luttuɗum lesdi.

Umrooje ngam laamiiɗo

9 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Halleende mon duuri, he'i, onon laamiiɓe Isra'iila! Acce toonyaago e ɓillugo, kuuwe ko wooɗi, ko fotti. Taa meete riiwugo yimɓe am e lesdi maɓɓe. Min Allah Jawmiraawo wi'i on ɗum. 10 "Koomoy huuwtinira awnorɗum e etirɗum gooŋɗuɗum. 11 |iEfa|r ngam etugo gawri fota kal bee |ibat|r ngam foondugo njaramji e nebbam. Etirɗum hooreejum woni |ihomer|r. |iHomer|r gootel fotan bee |iefa|r sappo malla |ibat|r sappo. 12 Ngam awnaago boo: |iGeera|r noogas pottan bee |isekel|r, |isekel|r cappanɗe joweego potan bee |imina|r. 13 "Ndaa ko laato dokkal mooɗon cenaaŋgal: Haa codol alkamaari, yeɓre woore nder cappanɗe joweego. Haa codol njigaari, yeɓre woore nder cappanɗe joweego. 14 Haa nebbam, yeɓre woore nder teemerre. (Sey on poonda ɗum bee |ibat|r. |iBat|r sappo potan bee |ihomer|r gootel malla |ikor|r gootel.) 15 On ndokka boo ndammowa ngoota nder teemeɗɗe ɗiɗi. Sey on ngadda dokke nyaamdu ɗe'e, e dabbaaji guleteeɗi, e kirseteeɗi ngam kawtal mooɗon, ngam ittugo hakkeeji mon. Min Allah Jawmiraawo umri ɗum. 16 "Yimɓe fuu nder lesdi njahra dokke cenaaɗe ɗe'e haa laamiiɗo Isra'iila. 17 Kaŋko woni kalfitinaaɗo hokkugo dabbaaji guleteeɗi e dokke nyaamdu e dokke njaram ngam yimɓe Isra'iila fuu, ngam nyalɗe juulɗe kooɗeye, ngam juulɗe hakkunde lebbi, ngam nyalɗe ciwtorɗe boo. Kaŋko o hokkan kirseteeɗi ngam ittugo hakkeeji, e dokke nyaamdu, e guleteeɗi, e kirseteeɗi ngam kawtal yimɓe, ngam o heɓna yimɓe Isra'iila yaafuye hakkeeji maɓɓe."

Juulde Paska+

18 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Nyande go'oore nder lewru arandu, sey a hoo'a ngaari kalhaldi ndi walaa aybe, ngam senugo haykaliiru. 19 Limanjo hoo'a ?i?am kirseteeŋga ngam ittugo hakkeeji, waɗa ɗam haa darduɗe dammugal haykaliiru kooŋgale, non boo haa seɓattooji hirsirde nayi e darduɗe dammugal kooŋgale nder cuuɗi nastirɗe haa babal pamaral. 20 Nyande joweeɗiɗawre nder lewru man, sey a huuwa kal kal ngam koomoy baɗɗo hakke bee ngooytu malla sooynde anndal. Bana ni on cenrata haykaliiru. 21 "Nyande sappo e nayaɓre nder lewru arandu, on puɗɗa waɗugo juulde Paska. Nyalɗe joweeɗiɗi, sey koomoy nyaama tamseeje ɗe ufnaaka. 22 Nyande juulde man arande, sey laamiiɗo lii'ano yam ngaari kalhaldi kirseteendi ngam ittugo hakkeeji maako e hakkeeji yimɓe fuu nder lesdi. 23 Nde weeti fuu, o lii'ano yam ga'i kalhali joweeɗiɗi e jawɗi baali joweeɗiɗi, ɗi fuu ɗi ngalaa aybe, ɗi guleteeɗi pat. Non boo njawdiri mbeewa, ndi kirseteendi ngam ittugo hakkeeji. O huuwa ɗum nyalɗe joweeɗiɗi. 24 Haa ga'i e jawɗi be'i, dow ngoori fuu o ɓesda dokkal nyaamdu: Kuroori alkamaari baakin kilo cappanɗe nayi, e nebbam liitir joweego."

Juulde bukkaaji

25 "Nyande sappo e jowaɓre nder lewru joweeɗiɗawru, juulde bukkaaji fuɗɗan. Nyalɗe juulde man joweeɗiɗi, sey laamiiɗo huuwa kal kal, o lii'ano yam nyande fuu kirseteeŋga go ngam ittugo hakkeeji, e guleteeɗi go, e dokkal kuroori e nebbam go."

Ejekiyel 46

No laamiiɗo huuwrata nyalɗe juulɗe

46:1 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Sey ɓe maɓɓa nastirde fuunaaŋgeere haa babal pamaral nder nyalɗe kuugal joweego. Ammaa ɓe maɓɓita nde nyande siwtorde+, ngam juulde hakkunde lebbi boo. 2 Laamiiɗo nasta nde bee laawol suudu maare mawndu haa babal maŋgal, o daro haa darduɗe dammugal, saa'i liman'en lii'oto nguleteeŋga maako e kirseteeŋga maako ngam kawtal yimɓe. Sey o sujidanammi ton haa dammugal, nden o loro. Ammaa nastirde maɓɓito haa jemma waɗa. 3 Nyande siwtorde fuu e juulde hakkunde lebbi fuu, yimɓe lesdi ngara sujidango Jawmiraawo yeeso nastirde go. 4 Nyande siwtorde fuu, laamiiɗo lii'o njawkoy njoweegoy e njawdiri mbaalu, guleteeɗi ɗi fuu ɗi ngalaa aybe. 5 Dow njawdiri man o ɓesda kuroori alkamaari baakin kilo cappanɗe nayi, ɗum dokkal nyaamdu. Dow njawkoy boo, o ɓesda dokkal nyaamdu bana o yiɗi. Dow etirɗum kuroori fuu, o ɓesda nebbam liitir joweego. 6 Ngam juulde hakkunde lebbi, sey o lii'o ngaari kalhaldi e njawkoy njoweegoy e njawdiri mbaalu, ɗi fuu ɗi ngalaa aybe. 7 Haa ga'i e jawɗi, dow ngoori fuu o ɓesda kuroori alkamaari baakin kilo cappanɗe nayi, ɗum dokkal nyaamdu. Dow njawkoy boo, o ɓesda dokkal nyaamdu bana o yiɗi. Dow etirɗum kuroori fuu o ɓesda nebbam liitir joweego. 8 Laamiiɗo nasta suudu nastirde bee laawol suudu maare mawndu haa babal maŋgal. O wurtoro bee laawol maajum boo. 9 "To yimɓe lesdi ngari sujidango Jawmiraawo nder nyalɗe juulɗe kooɗeye, nastanɓe haa jawleeru woylaaru ngurto haa fombinaaru. Nastanɓe haa fombinaaru boo ngurto haa woylaaru. Taa goɗɗo wurto bee laawol ngol o wari, sey koomoy wurto haa wakere gaɗaare. 10 Sey laamiiɗo nasta bana yimɓe nastirta, o wurto boo bana kamɓe ngurtorto. 11 Nder nyalɗe juulɗe fuu, dokkal nyaamdu laato ni'i: Kuroori alkamaari baakin kilo cappanɗe nayi hawtaade bee ngaari malla njawdiri fuu. Hawtaade bee njawkoy boo, ko cujidanɗo yiɗi hokkugo. Dow etirɗum kuroori fuu ɓe ɓesda nebbam liitir joweego. 12 "To laamiiɗo bee anniya muuɗum yiɗi lii'anaago Jawmiraawo dokkal, koo nguleteeŋga koo kirseteeŋga ngam kawtal, sey ɓe maɓɓitana mo nastirde fuunaaŋgeere haa babal pamaral. O lii'o dokkal man bana nder nyalɗe ciwtorɗe. Ɓaawo wurtaago maako, ɓe maɓɓa nastirde."

Kirseteeŋga nyalaade nyalaade

13 Jawmiraawo wi'i: "Nde weeti fuu, sey a lii'ano yam jawgel ngel nduuɓu, ngel walaa aybe. 14 Ɓesdu dokkal nyaamdu haa maagel: Kuroori alkamaari baakin kilo joweeɗiɗi, e nebbam liitir ɗiɗi ngam soofnugo kuroori. Umroore lii'anaago Jawmiraawo dokke ɗe'e, nde duumiinde haa foroy. 15 Sey ɓe lii'ano Jawmiraawo jawgel e kuroori e nebbam maajum nde weeti fuu, haa foroy."

Maral lesdi

16 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "To laamiiɗo hokki gooto nder ɓiyum'en tayre lesdi maral muuɗum, tayre man laatoto maral ɓii laamiiɗo, nde geɗal ndonŋgu maako. 17 Ammaa to laamiiɗo hokki gooto nder saraaki'en muuɗum tayre lesdi maral muuɗum, nden kam tayre man lortanto laamiiɗo nder nduuɓu dimɗinki. Ndi maral maako, ndonŋgu ɓiiyiiko'en. 18 Taa laamiiɗo hooca lesdi ndi yimɓe mari ɗum. Taa o riiwa yimɓe e maral maɓɓe. Sey o ronna ɓiiyiiko'en maral maako tan."

Cuuɗi defeteeɗi haa haykaliiru

19 Too, goɗɗo go yahri yam haa dammugal suudu baŋge nastirde fombinaare haa babal pamaral. Taytaaji liman'en ceniiɗi ɗon nder suudu man. O sappini yam nokkuure haa wakere hiirnaaŋgeere, 20 o wi'i: "Haa to liman'en ndefan kusel kirsaaɗi ngam ittugo hakkeeji e aybeeji, ɓe tamsan dokke nyaamdu ton boo, ngam taa ɓe ndoondo kuuje ceniiɗe haa babal maŋgal, taa ɓe torra yimɓe bee maaje." 21-22 Nden o yahri yam haa babal maŋgal, o holli yam babe pamare nder seɓattooji maagal nayi. Njuutirka babal fuu waɗi piyanɗe cappanɗe nayi, njaajirka maagal boo piyanɗe cappanɗe tati. 23 Mahol kaa'e taari ngal, kaataneeji yiite ɗon ɗakkotiri bee mahol man. 24 Goɗɗo go wi'i yam: "Haa ɗo huuwooɓe haykaliiru ndefan kirsaaɗi ɗi yimɓe ngaddata ɗum."

Ejekiyel 47

Maayo ilanŋgo diga haykaliiru

47:1 Too, goɗɗo go yahri yam fahin dammugal suudu haykaliiru. Ndaa, ndiyam ɗon ɓula les dammugal, ɗon ila gal fuunaaŋge, walaadu ndu haykaliiru tiitoto. Ɗam ɗon ila baŋge alkibilaawol hirsirde fombinawol. 2 Nden o yahri yam haa yaasi haykaliiru bee laawol jawleeru woylaaru. Maayel ɗon ila haa fombina jawleeru man. 3 O tokki ngel bee ɓoggol poondirgol gal fuunaaŋge, baakin reeta kilomeeta, ton o eerni yam ngel. Ndiyam yotti haa kolɓule am. 4 Fahin o foondi reeta kilomeeta, ndiyam yotti haa koppi am. Kadiboo o foondi reeta kilomeeta, ndiyam yotti haa haddorde am. 5 Kadiboo o foondi reeta kilomeeta. Ton ndiyam laati maayo lugguŋgo, mi waawaay eeraago ngo. Goɗɗo ta''ataa ngo, sey bee nginam. 6 O ?ami yam: "Ɓii-Aadama, a yi'i ɗum na?" Nden o lorni yam haa fomoonde maayo. 7 Nde mi yotti ton, mi yi'i leɗɗe ɗuuɗɗe masin haa pomoole ɗiɗi fuu. 8 O wi'i yam: "Ndiyam ɗam ɗon ta''a lesdi gal fuunaaŋge. Ɗam ɗon jippo haa waadiwol Urdun e weendu manda. Ɗam nastan ndiyam maaru kaaɗɗam, ngam weltingo ɗam. 9 Kootoye ɗam ilata fuu, ɗam yeeɗinan asli dabbaaji fuu, ɗam ɗuɗɗinan liɗɗi boo. Ɗam weltinan weendu manda. Kootoye ɗam ilata fuu, ɗam waddan ngeendam. 10 Diga Eŋgedi haa yotto En-Eglayim, naŋgooɓe liɗɗi ndaroto haa fomoonde weendu, mbe''itan jubaaji muuɗum'en ngam liirugo ɗi. Asli liɗɗi ɗuuɗan ton bana nder mbeela. 11 Ammaa ndiyam nder dalli e gasɗe kombi weendu weltataa, manda luttan nder maajam. 12 Haa pomoole maayo ɗiɗi fuu, leɗɗe feere feere mawnan. Yimɓe nyaaman ɓiɓɓe maaje. Haakooji maaje njoorataa, ɗe accataa rimugo ɓiɓɓe boo. Lebbi fuu ɗe ndiman ɓiɓɓe, ngam ndiyam iloojam diga haykaliiru yarnan ɗe. Yimɓe nyaaman ɓiɓɓe maaje, ɓe kuuwtiniran haakooji maaje ngam hurgugo nyawɓe."

Keeri lesdi

13-14 Ndaa ni Allah Jawmiraawo wi'i: "Cene lesdi ngam maral le'i Isra'iila sappo e ɗiɗi, ammaa lenyol Yusufu heɓa geɗe ɗiɗi. Ɓooyma mi ɓaŋgti juŋŋgo am, mi hunani kaakaaji mon mi hokkan ɓe lesdi ndi. Jonta cende ndi hakkunde mooɗon fodde keeri ɗi mbi'anmi on. 15 "Haa woyla, keerol fuɗɗan haa mbeela, yahan fuunaaŋge haa berniwol Hetilon, nden gal nastirde Hamat e berniwol Sedada. 16 Diga ton ngol yahan haa berniiji Berota e Sibrayim gonɗi hakkunde lesdi Damas e lesdi Hamat, nden haa berniwol Tikon haa keerol lesdi Hawran. 17 Waato keerol woylawol yahan diga mbeela haa yotto Hasar-Enon, lesdi Damas e lesdi Hamat ɗon haa woyla maagol. 18 "Haa fuunaaŋge, keerol yahan diga nokkuure man hakkunde lesdi Damas e lesdi Hawran gal fombina. Ngol tokkoto maayo Urdun hakkunde lesdi Isra'iila haa hiirnaaŋge e lesdi Gile'at haa fuunaaŋge, haa yotto Wuro-dibinooje haa weendu manda. Kanjum woni keerol fuunaaŋgewol. 19 "Haa fombina, keerol yahan hiirnaaŋge walaadu fombina, diga Wuro-dibinooje haa wuro Kaades, wi'eteeŋgo boo Ndiyamji-jokkirgol. Nden ngol yahan hiirnaaŋge walaadu woyla, ngol tokkoto maayel Misra haa yotto mbeela. Kanjum woni keerol fombinawol. 20 "Haa hiirnaaŋge boo, mbeela woni keerol haa yotto nokkuure haa hiirnaaŋge Hamat. Kanjum woni keerol hiirnaaŋgewol. 21 "Cende lesdi ndi'i hakkunde le'i mooɗon, 22 ndi laato maral mooɗon haa foroy. Hoɗɓe jooɗiiɓe caka mooɗon, danyɓe ɓikkoy caka mooɗon, kamɓe boo ɓe keɓa geɗal maɓɓe haa lesdi, saa'i on cendata ndi bee waɗugo kur'u. Sey on ndaara ɓe bana Isra'iila'en, ɓe mbaɗa kur'u hawtaade bee le'i Isra'iila ngam heɓugo geɗal lesdi. 23 Koomoy koɗo heɓa geɗal mum nder lenyol ngol o jooɗoto. Min Allah Jawmiraawo wi'i ɗum."

Ejekiyel 48

Cenduki lesdi hakkunde le'i

48:1 Keerol lesdi woylawol yahan diga mbeela gal fuunaaŋge haa berniwol Hetilon, nden gal nastirde Hamat, diga ton boo haa Hasar-Enon haa keerol hakkunde lesdi Damas e lesdi Hamat. Diga keerol fuunaaŋgewol haa keerol hiirnaaŋgewol, lenyol fuu heɓan tayre lesdi. Tokkindirki le'i diga woyla haa fombina, ni'i: 2-7 Dan, Aser, Neftalim, Manassa, Efrayim, Ruuben, Yahuuda. 8 Ɓaawo geɗal Yahuuda, diga fuunaaŋge haa hiirnaaŋge, tayre lesdi senaande ngam Jawmiraawo. Njaajirka maare, kilomeeta sappo e ɗiɗi bee reeta. Njuutirka maare diga fuunaaŋge haa hiirnaaŋge, kal kal bee geɗe le'i. Haykaliiru daroto haa caka maare.

Geɗal Jawmiraawo haa lesdi

9 Geɗal ngal cenoton ngam Jawmiraawo nder tayre maajum, njuutirka maagal laato kilomeeta sappo e ɗiɗi bee reeta, njaajirka maagal boo, kilomeeta sappo. 10 Liman'en keɓan tayre muuɗum'en haa geɗal cenaaŋgal ngal. Njuutirka maare haa woyla e fombina, kilomeeta sappo e ɗiɗi bee reeta. Njaajirka maare haa fuunaaŋge e hiirnaaŋge, kilomeeta jowi. Haykaliiru Jawmiraawo daroto haa caka tayre man. 11 Nde laatanto liman'en, danygol Sadok. Kamɓe ɓe tokki huuwango Jawmiraawo, saa'i Isra'iila'en luttuɓe ngayliti, acci mo. Ɓe accaay mo bana Lewiŋko'en woɗɓe. 12 Ngam maajum ɓe keɓan tayre lesdi seniinde masin, haa keerol tayre Lewiŋko'en woɗɓe. 13 Lewiŋko'en boo keɓan tayre muuɗum'en, nde tiitotiran bee tayre liman'en. Njuutirka maare, kilomeeta sappo e ɗiɗi bee reeta, njaajirka maare boo, kilomeeta jowi. 14 Geɗal lesdi cenaaŋgal ngam Jawmiraawo woni ɓurŋgal wooɗugo. On potataa soorrugo kooɗume haa maagal, koo sanjugo ngal bee nokkuure feere, koo hokkugo ngal goɗɗo feere. Ngal ceniiŋgal, Jawmiraawo mari ngal. 15 Tayre luttunde senaaki. Njuutirka maare, kilomeeta sappo e ɗiɗi bee reeta, njaajirka maare boo, kilomeeta ɗiɗi bee reeta. Nde laatanto berniwol ngam nyiɓugo cuuɗi e durugo dabbaaji ton. Berniwol daroto haa caka maare. 16 Ndaa poondol berniwol: Haa woyla e fombina e fuunaaŋge e hiirnaaŋge, haa bakeeje nayi fuu, kilomeeta ɗiɗi bee reeta reeta kilomeeta. 17 Durduɗe taaroto berniwol haa bakeeje nayi fuu. Njaajirka maaje, piyanɗe teemeɗɗe ɗiɗi e cappanɗe jowi (250). 18 Luttuɗum tayre berniwol, haa wakere geɗal cenaaŋgal, waato kilomeeta jowi gal fuunaaŋge, kilomeeta jowi boo gal hiirnaaŋge, ɗum laato gese ngam yimɓe berniwol. 19 Huuwanɓe nder maagol, iwɓe haa le'i Isra'iila fuu, kamɓe ndema ɗe. 20 Geɗal lesdi cenaaŋgal fuu, hawtaade bee tayre berniwol, waɗan kilomeeta sappo e ɗiɗi bee reeta haa bakeeje nayi fuu.

Geɗal laamiiɗo haa lesdi

21-22 Ɓaawo on ta''i geɗal cenaaŋgal ngam Jawmiraawo, luttuɗum tayre lesdi go laatanto laamiiɗo, waato gal fuunaaŋge haa yotto keerol lesdi, gal hiirnaaŋge boo haa yotto mbeela. Geɗal cenaaŋgal ngam Jawmiraawo bee haykaliiru dow maagal, e maral Lewiŋko'en, e maral berniwol fuu, ɗon haa caka tayre man. Njaajirka maare, kilomeeta sappo e ɗiɗi bee reeta. Nde ɗon hakkunde geɗal Yahuuda haa woyla e geɗal Benyamin haa fombina.

Geɗe le'i luttuɗi haa lesdi

23-27 Haa fombina tayre maajum, lenyol luttuŋgol fuu heɓan tayre lesdi, diga keerol fuunaaŋgewol haa keerol hiirnaaŋgewol. Tokkindirki le'i diga woyla haa fombina, ni'i: Benyamin, Simon, Issakar, Jabulon, Gada. 28 Haa fombina geɗal Gada, keerol yahan diga Wuro-dibinooje gal hiirnaaŋge walaadu fombina, haa yotto wuro Kaades, wi'eteeŋgo boo Ndiyamji-jokkirgol. Diga ton ngol tokkoto maayel Misra gal hiirnaaŋge walaadu woyla, haa yotto mbeela. 29 Jawmiraawo wi'i: "Bana non cendirton lesdi hakkunde le'i. Lenyol fuu heɓa geɗal muuɗum, mara ngal."

Dammuɗe Urusaliima

30-34 Ndaa haala dammuɗe berniwol. Mahol taaroto ngol, dammuɗe nder maagol ewnaama bee inɗe le'i Isra'iila. Haa woyla, mahol kilomeeta ɗiɗi bee reeta reeta kilomeeta, e dammuɗe tati bee inɗe Ruuben e Yahuuda e Lewi. Haa fuunaaŋge, mahol bee poondol go, e dammuɗe tati bee inɗe Yusufu e Benyamin e Dan. Haa fombina, mahol bee poondol go, e dammuɗe tati bee inɗe Simon e Issakar e Jabulon. Haa hiirnaaŋge boo, mahol bee poondol go, e dammuɗe tati bee inɗe Gada e Aser e Neftalim. 35 Njuutirka mahol taarotooŋgol berniwol fuu, waɗan kilomeeta joweenayi. Yeeso ɗo, innde berniwol laatoto Jawmiraawo-ɗon-ton.

Daniyel 1

No Daniyel e sooba'en muuɗum mawniri haa Baabila

1:1 Nder nduuɓu Yooyakin, laamiiɗo Yahuuda, tataɓu, Buutunasar, laamiiɗo Baabila wari, taarni Urusaliima bee honooɓe. 2 Jawmiraawo hokki Yooyakin, laamiiɗo Yahuuda, haa juŋŋgo maako, non boo kuuje feere gonɗe nder suudu Allah. Buutunasar yahri ɗe haa lesdi Baabila, nastini ɗe nder ndesaari haa suudu ɗowanteeɗo muuɗum. 3 Nden o umri Aspenas, mawɗo saraaki'en maako, o ɗaɓɓita derke'en woɗɓe caka yimɓe Isra'iila, diga asŋgol laamiiɗo e asli mawɓe. 4 Ɓe laato ɓe ngalaa tampe, wooɗɓe, eltaaɓe bee annde feere feere, jaŋguɓe, hakkilɓe, fotanɓe ngam kuugal nder saare laamiiɗo. Sey ɓe ekkito haala e bindol moodiɓɓe fuu. 5 Laamiiɗo umri hokkugo ɓe nyalaaɗe fuu nyaamdu e inaboojam, kal kal bee yimɓe saare laamiiɗo. Ɓe njaŋga duuɓi tati, ɓaawoɗon ɓe laato sukaaɓe laamiiɗo. 6 Woodi caka maɓɓe Yahuudu'en woɗɓe, inɗe maɓɓe Daniyel e Hananiya e Miisayel e Ajariya. 7 Mawɗo saraaki'en hokki ɓe inɗe kese, o ewni Daniyel Belcasar, Hananiya boo Sadarak, Miisayel boo Meesak, Ajariya boo Abednego. 8 Too, Daniyel annini taa o soɓa bee nyaamdu e inaboojam diga saare laamiiɗo. Ngam maajum o tori mawɗo saraaki'en laawol ngam taa o soɓa. 9 Allah heɓni mo mo''ere e yerduye haa mawɗo oo. 10 Ammaa kaŋko o wi'i Daniyel: "Mi ɗon hula jaagorɗo am laamiiɗo. Kaŋko bee hoore maako umri hokkugo on nyaamdu e njaram bana non. To o yi'i jaati mooɗon wooɗaay bana jaati ngorgiraaɓe mooɗon, o ta''an hoore am, ɗum aybe mooɗon boo." 11 Nden Daniyel wolwi bee eltoowo mo mawɗo saraaki'en jo''ini dow Daniyel e Hananiya e Miisayel e Ajariya. 12 O wi'i mo: "Foondu min nyalɗe sappo. Accu min nyaama haakooji, min njara ndiyam. 13 Nden nandin jaati amin bee jaati derke'en nyaamanɓe nyaamdu laamiiɗo. Ɓaawo maajum huuw min fodde ko ngi'ata." 14 Kaŋko o jaɓi, o foondi ɓe nyalɗe sappo. 15 Nde nyalɗe man timmi, ɓe ɓuri derke'en nyaamɓe nyaamdu laamiiɗo fuu wooɗugo e fayugo. 16 Ngam maajum eltoowo itti nyaamdu e inaboojam ko ɓe keɓanno, duŋgani ɓe ɓe tokko nyaamugo haakooji. 17 Derke'en nayo ɓe'e, Allah hokki ɓe anndal e hakkiilo nder bindi e jaŋgɗe fuu. Daniyel woodi faamu ngam o fassitira koyɗi e gi'ki kaayeefiiji boo. 18 Nden saa'iire wari, waato saa'iire nde laamiiɗo ta''uno ngam ɓe ndarna derke'en yeeso muuɗum. Mawɗo saraaki'en yahri ɓe yeeso maako. 19 Laamiiɗo wolidi bee maɓɓe, ammaa walaa koo gooto maɓɓe nandi bee Daniyel e Hananiya e Miisayel e Ajariya. Ngam maajum ɓe laati sukaaɓe laamiiɗo. 20 Koondeye laamiiɗo ?ami ɓe fuu, o tawi ɓe ɓuri laarooɓe e hiila'en nder laamu maako fuu hikma e hakkiilo nde sappo. 21 Daniyel jooɗi ton haa warugo hitaande nde Koores heɓi laamu dow Baabila.

Daniyel 2

Koyɗol Buutunasar

2:1 Yoo, nder nduuɓu laamiiɗo Buutunasar ɗiɗaɓu, kaŋko o hoyɗi koyɗol. Ngol sakli hakkiilo maako, ngol haɗi mo ɗaanaago. 2 O umri ewnaago laarooɓe e hiila'en e moodiɓɓe ngam ɓe anndina mo maana koyɗol maako. Ɓe ngari, ɓe ndari yeeso laamiiɗo. 3 O wi'i ɓe: "Mi hoyɗi koyɗol. Hakkiilo am sakli, mi yiɗi anndugo maana maagol." 4 Moodiɓɓe mbi'i mo bee aramiŋkoore: "A yeeɗa haa foroy, barkaama! Yeccu maccuɓe ma koyɗol man, haa min passitira ngol." 5 Laamiiɗo jaabi ɓe: "Anniya am tabiti. To on anndinaay yam koyɗol am e maana maagol, mi umran ta''ugo on geɓe geɓe, wartirgo cuuɗi mooɗon boo bana jiddere. 6 Ammaa to on anndini yam ngol e maana maagol, nden kam mi hokkan on kuuje e dokke e tedduŋgal ɗuuɗŋgal. Anndineeɗam koyɗol am e maana maagol kadi." 7 Fahin ɓe mbi'i: "Barkaama, yeccu maccuɓe ma koyɗol man tawon, nden min passitiran ngol." 8 Laamiiɗo wi'i: "Jonta anndumi bee caahiiɗum, on ɗon paasita ngam on anndi haala am tabiti. 9 To on anndinaay yam koyɗol am, kiita ngoota laatanto on fuu. On narri yeccugo yam pewe meere, sey to numo am waylake. Ngam maajum anndineeɗam koyɗol am. Nden kam mi anndi on mbaawan fassitirgo ngol boo." 10 Moodiɓɓe njaabi laamiiɗo: "Walaa neɗɗo haa duniyaaru fuu waawata anndingo ma ɗum, barkaama. Walaa laamiiɗo, no o mawniri, o mardi baawɗe fuu, meeɗi ?amugo irin maajum haa laarooɓe e hiila'en e moodiɓɓe. 11 Ko ?amɗa, barkaama, salori anndal neɗɗo. Walaa baawɗo anndingo ma ɗum, sonaa ɗowanteeɓe. Ammaa kamɓe ɓe njooɗataako caka yimɓe." 12 Laamiiɗo tikki masin, umri mbarugo dawrooɓe Baabila fuu. 13 Umroore mbarugo ɓe anndinaama. Daniyel e sooba'en muuɗum, kamɓe boo ɓe laati caka mbareteeɓe.

No Allah waŋginirani Daniyel maana koyɗol

14 Ammaa Daniyel yehi haa Ariyok, hooreejo aynooɓe laamiiɗo, gurtiiɗo ngam o mbara dawrooɓe Baabila, wolwani mo bee hakkiilo, 15 wi'i mo: "Ngam ɗume umroore laamiiɗo saati bana ni?" Ariyok yecci mo haala man. 16 Daniyel yehi haa laamiiɗo, tori mo wakkati seɗɗa haa o faamtina mo maana koyɗol maako. 17 Nden Daniyel hooti, yecci ɗum sooba'en muuɗum Hananiya e Miisayel e Ajariya, 18 ngam ɓe toro Allah mo asama, o hinno ɓe, o waŋginana ɓe sirri maajum, ngam taa Daniyel e sooba'en muuɗum mbare, kamɓe e dawrooɓe Baabila fuu. 19 Allah waŋginani Daniyel sirri man bee koyɗol jemma. Ngam maajum Daniyel maŋgti Allah mo asama, 20 yetti mo: "Yettoore laatano innde Allah haa abada abadin, ngam o mari baawɗe e faamu fuu. 21 Kaŋko o ɗon wayla wakkatiiji e saa'iije, o ɓortan laamiiɓe, o ɓornan ɓe, o hokkan yimɓe anndal e faamu. 22 Kaŋko o waŋginan lugguɗum e sirriijum, o anndi ko nyukki nder nyiɓre, ammaa annoora ɗon wondi bee maako. 23 Ya Allah kaakaaji am, mi maŋgtete, mi yettete, ngam an a hokki yam faamu e baawɗe. A waŋginani yam jonta ko min tori ma, a anndini min sirri laamiiɗo." 24 Ɓaawo maajum Daniyel yehi haa Ariyok mo laamiiɗo umri ɗum mbarugo dawrooɓe Baabila, wi'i mo: "Taa mbar dawrooɓe Baabila. Yahram yeeso laamiiɗo haa mi faamtina mo maana koyɗol maako." 25 Law Ariyok yahri Daniyel yeeso laamiiɗo, wi'i: "Barkaama, mi tawi goɗɗo caka egginaaɓe iwɓe Yahuuda, o faamtinan ma maana koyɗol ma." 26 Laamiiɗo ?ami Daniyel, bi'eteeɗo Belcasar: "A waawan anndingo yam koyɗol ngol koyɗumi e maana maagol na?" 27 Daniyel jaabi laamiiɗo: "Barkaama, sirri mo ?amɗa maana muuɗum, hikma'en e laarooɓe e hiila'en e moodiɓɓe mbaawataa waŋginango ma ɗum. 28 Ammaa woodi Allah mo asama, kaŋko o waŋginan sirriiji. O holli ma, ya laamiiɗo Buutunasar, ko laatoto haa timmoode balɗe. Koyɗol ngol koyɗuɗa dow be''itte ma, ndaa ngol: 29 Saa'i a ɗon waali, barkaama, a numi ko tammi laataago. Baŋginoowo sirriiji anndini ma ɗum. 30 Min kam, mi ɓurdataa yimɓe woɗɓe anndal. Ammaa kaŋko o waŋginani yam sirri maajum, ngam mi faamtine, barkaama, a faama numooji ɓernde ma. 31 "Nder koyɗol ma ngi'ɗa foto maŋga, barkaama. Nga maapindiwa, ɗelko maaga hayɗini ma. Nga dari yeeso ma, jaati maaga hulni ma. 32 Hoore suura maajum laati kaŋgeeri, wiɓɓere maaga e juuɗe maaga cardi, reedu maaga e keesi maaga njamndi mboɗeeri, 33 dawɗe maaga e korle maaga laati njamndi ɓaleeri, kosɗe maaga boo njamndi bee loope. 34 Saa'i a ɗon laara, hayre dirti haa hooseere ­- walaa juŋŋgo yerɓi nde. Nde tappi kosɗe foto ɗe njamndi bee loope, nde nami ɗe. 35 Bana non kooɗume fuu fusi: njamndi e loope e njamndi mboɗeeri e cardi e kaŋgeeri. Ɗum fuu ɗum laati bana nyaande dow laarre, hendu saŋkiti ɗum, walaa ko lutti. Ammaa hayre fusnde foto man go, mawni, laati hooseere, heewi duniyaaru. 36 "Kanjum woni koyɗol ma, barkaama, jonta kam sey mi anndine maana maagol. 37 An, barkaama, a laamiiɗo laamlaamɓe. Allah mo asama hokki ma laamu e sembe e baawɗe e tedduŋgal. 38 Kootoy fuu o marni ma yimɓe e dabbaaji e colli. O lammini ma dow tagle ɗe fuu. An a woni hoore kaŋgeeri go. 39 Ɓaawo maaɗa laamu feere waran, ngu mawnataa bana ngu maaɗa. Nden laamu tataɓu, ngu njamndi mboɗeeri, ngu maran duniyaaru fuu. 40 Laamu nayaɓu sembiɗan bana njamndi ɓaleeri. Njamndi ɓaleeri waawan fusugo kooɗume fuu, bana non laamu ngu'u fusan laamuuji feere fuu. 41 A yi'i kosɗe e kooli maaje, ɗe laati njamndi bee loope. Laamu maajum sendoto ɗiɗi. Ngu maran sembe bana njamndi ɓaleeri, ngam a yi'i njamndi jillindiri bee loope. 42 Kooli kosɗe laati njamndi bee loope, bana wi'ugo: Yeɓre woore maran sembe, ammaa yeɓre feere tampan. 43 A yi'i no njamndi jillindiri bee loope. Ɗum bana wi'ugo: Laamiiɓe geɓe ɗiɗi fuu te'indiran, ammaa ɓe kawtataa, kal kal bana njamndi hawtataa bee loope. 44 Saa'i laamiiɓe ɓe'e, Allah mo asama darnan laamu feere ngu halkataa haa foroy. Walaa ummaatoore ronata laamu maajum. Ngu nattinan laamuuji feere fuu, ammaa kaŋgu ngu tabitan haa foroy. 45 Ngam maajum ngi'ɗa no hayre dirtori haa hooseere ­- naa bee juŋŋgo ­- nami njamndi ɓaleeri e mboɗeeri, e loope e cardi e kaŋgeeri. Allah mawɗo bee hoore muuɗum waŋginani ma ko tammi laataago, barkaama. Koyɗol man tabiti, maana maagol boo gooŋɗi." 46 Laamiiɗo Buutunasar sujidani Daniyel. Nden o umri waddango mo dokke nyaamdu e urle. 47 Laamiiɗo wi'i Daniyel: "Fakat, Allah mooɗon woni ɗowanteeɗo ɗowanteeɓe, o jawmiraawo laamiiɓe, o baŋginoowo sirriiji, ngam an a heɓi waŋgingo sirri koyɗol am." 48 Nden o teddini Daniyel, o saahi mo dokke mawɗe ɗuuɗɗe. O waɗi mo ngomna dow lesdi Baabila e hooreejo dawrooɓe Baabila fuu. 49 Daniyel ?ami laamiiɗo o halfitina lesdi Baabila haa juuɗe Sadarak e Meesak e Abednego. Ammaa Daniyel bee hoore muuɗum jooɗi haa laamorde.

Daniyel 3

No Buutunasar dooldi koomoy sujidango foto kaŋgeeri

3:1 Yoo, laamiiɗo Buutunasar umri waɗugo foto kaŋgeeri. Towirka maaga, piyanɗe cappanɗe joweego. Njaajirka maaga boo piyanɗe joweego. O darni nga nder harde Duura nder lesdi Baabila. 2-3 Nden o umri mooɓtugo mawɓe maako fuu, wajiiri'en e ngomna'en e laamɓe e hiitooɓe e mawɓe baytal e moodiɓɓe e wakiili'en e mawɓe lesɗe maako fuu, haa ɓe ndaara jo''inki foto man. Mawɓe ɓe'e fuu ngari, ndari yeeso foto. 4 Goynoowo ewni bee sawtu: "Onon yimɓe iwɓe ummaatooje e le'i e ɗemɗe fuu, nane umroore! 5 On nanan hoolo luwe, nden algaytaaji e garayyaaji e moolooji e hooduuji, nden kuuje gimol luttuɗe. Saa'i on ɗon nana hoolo man, sey on cujidana foto kaŋgeeri nga laamiiɗo Buutunasar darni ɗum. 6 Koomoy sujidanaay nga, o gubeteeɗo jonta ni nder yiite ɓolinirde." 7 Ngam maajum, nde yimɓe ɓe'e iwɓe ummaatooje e le'i e ɗemɗe fuu nani hoolo kuuje gimol go, ɓe cujidani foto kaŋgeeri nga laamiiɗo Buutunasar darni ɗum.

Wullaandu dow Yahuudu'en tato

8 Saa'i maajum Kaldiya'en woɗɓe ngari wullaago Yahuudu'en. 9 Ɓe mbi'i laamiiɗo Buutunasar: "A yeeɗa haa foroy, barkaama! 10 A umri koomoy sujidana foto kaŋgeeri, saa'i hoolo kuuje gimol fuɗɗi. 11 Mo sujidanaay nga boo, sey o wube nder yiite ɓolinirde. 12 Kadi, woodi Yahuudu'en tato ɓe kalfitinanɗa lesdi Baabila: Sadarak e Meesak e Abednego. Kamɓe ɓe ɗowtanaaki ma, barkaama. Ɓe teddintaa ɗowanteeɗo ma, ɓe cujidanaay foto kaŋgeeri nga ndarnuɗa boo." 13 Laamiiɗo tikki masin, umri waddugo worɓe tato go yeeso muuɗum. Ɓe ngaddi ɓe. 14 O ?ami ɓe: "Sadarak e Meesak e Abednego, gooŋga on cali teddingo ɗowanteeɗo am e sujidango foto kaŋgeeri nga ndarnumi na? 15 Booɗɗum! Saa'i on ɗon nana hoolo luwe e algaytaaji e garayyaaji e moolooji e hooduuji e kuuje gimol fuu, cujidane foto man. To naa non, on wubeteeɓe jonta ni nder yiite ɓolinirde. Woodi ɗowanteeɗo mo hisnata on juŋŋgo am na?" 16 Sadarak e Meesak e Abednego njaabi mo: "Barkaama, walaa haaje min nooto ma. 17 To Allah mo min teddinta ɗum waawi hisnugo min yiite ɓolinirde e juŋŋgo maaɗa, nden kam o hisnan min. 18 To o hisnaay min boo, anndu min teddintaa ɗowanteeɗo ma, min cujidantaa foto kaŋgeeri nga ndarnuɗa, barkaama."

Yahuudu'en tato go nder yiite ɓolinirde

19 Laamiiɗo heewi tikkere, yeeso muuɗum wayli ngam tikkere dow Sadarak e Meesak e Abednego. 20 O umri jamnugo nguli ɓolinirde nde joweeɗiɗi. Nden o umri sooje'en ɓurɓe sembe nder jama'aare konu maako fuu, ɓe kaɓɓa worɓe tato go, ɓe ngubo ɓe nder ɓolinirde. 21 Ɓe kaɓɓi ɓe, ɓe ɓorniiɓe togooje e ngapaleeji e kufneeje, ɓe ngubi ɓe nder ɓolinirde. 22 Umroore laamiiɗo saati, ngam maajum ɓolinirde wuli jaw haa yiite wuli sooje'en wubiiɓe ɓe. 23 Sadarak e Meesak e Abednego boo ndo''i ɓe haɓɓaaɓe haa caka yiite ɓolinirde. 24 Nden Buutunasar diwtori bee hayɗeendam, ?ami dawrooɓe muuɗum: "Naa en ngubi worɓe tato haɓɓaaɓe nder ɓolinirde na?" Ɓe njaabi: "Nonnon ni, barkaama." 25 O wi'i: "Ko waɗi mi ɗon yi'a worɓe nayo waancanɓe caka yiite? Ɓe kaɓɓaaka, ɓe naawnaaka, nayaɓo maɓɓe boo, jaati maako bana ɗowanteeɗo."

No Buutunasar yooftiri Yahuudu'en tato go

26 Too, Buutunasar ɓaditi dammugal ɓolinirde, hooli: "Sadarak, Meesak, Abednego! Onon teddinooɓe Allah Ɓaŋgiiɗo, ngurte, ngare!" Law ɓe ngurti. 27 Wajiiri'en e ngomna'en e laamɓe e dawrooɓe laamiiɗo mooɓti, ndaari ɓen tato: Yiite heɓaay naawnugo ɓe, meemaay gaasa maɓɓe e limce maɓɓe, walaa kacceeŋga cuurka haa maɓɓe boo. 28 Nden laamiiɗo wi'i: "Yettoore laatano Allah, ɗowanteeɗo Sadarak e Meesak e Abednego, mo neli malaa'ikaajo muuɗum, hisni teddinooɓe ɗum hooliiɓe ɗum. Ɓe ɗowtanaaki umroore am, ɓe kulaay maayde. Ɓe cali sujidango ɗowanteeɗo feere, sonaa Allah maɓɓe tan. 29 Jonta kam, mi ɗon umra yimɓe nder ummaatooje e le'i e ɗemɗe fuu bana ni'i: Mo wolwi kalluka dow Allah mo Sadarak e Meesak e Abednego ɗowanto ɗum, terɗe maako ta''e, suudu maako boo laato jiddere. Ngam walaa ɗowanteeɗo kisnoowo bana non." 30 Kadiboo laamiiɗo ɓesdi baawɗe Sadarak e Meesak e Abednego dow lesdi Baabila.

Koyɗol Buutunasar ɗiɗaɓol

Daniyel 4

31 Yoo, laamiiɗo Buutunasar neldi habaru haa yimɓe nder ummaatooje e le'i e ɗemɗe nder duniyaaru fuu, wi'ugo ni'i: "Jam ɗuuɗana on! 32 Mi yiɗi anndingo on haala kaayeefiiji ɗi Allah Ɓaŋgiiɗo yi'ni yam. 33 Kuuɗe maako mawni masin, o ɗon huuwa kaayeefiiji bee baawɗe. Laamu maako woni laamu nduumiiŋgu, o ɗon laamo haa foroy." 4:1 "Min Buutunasar mi jooɗi nder saare am bee de'ere e jam. 2 Nden koyɗumi koyɗol, ngol sakli yam. Numooji am dow be''itte am e ko ngi'mi fuu, hulni yam. 3 Mi umri waddugo dawrooɓe Baabila fuu yeeso am, ngam ɓe paamtinammi maana koyɗol am. 4 Laarooɓe e hiila'en e moodiɓɓe e annduɓe laawol koode fuu ngari. Mi yecci ɓe koyɗol am, ammaa ɓe mbaawaay anndingo yam maana maagol. 5 Ɓaawo maɓɓe Daniyel wari yeeso am, mo innde mum feere Belcasar, fodde innde ɗowanteeɗo am. Ruuhu ɗowanteeɓe seniiɓe ɗon nder maako. Mi yecci mo koyɗol am. 6 Mi wi'i: An Belcasar, hooreejo dawrooɓe am, mi anndi ruuhu ɗowanteeɓe seniiɓe ɗon nder maaɗa, a ɗon faama sirriiji fuu. Anndinam maana koyɗol am. 7 Ndaa ko ngi'mi, saa'i mi ɗon waali dow be''itte am: "Woodi lekki haa caka duniyaaru, ki towi jamum. 8 Ki ɓesdi darnde e sembe, haa hoore maaki yotti asama, koomoy nder duniyaaru waawi yi'ugo ki. 9 Haakooji maaki mbooɗi, ɓiɓɓe maaki ɗuuɗi, ke'i nyaamnugo duniyaaru fuu. Dabbaaji ladde ciwti haa ɗowdi maaki, colli mbaɗi caɓɓe dow lice maaki, ko mari yoŋki fuu wuuri bee maaki. 10 "Fahin ngi'mi: Ndaa, malaa'ikaajo kakkiloowo jippi asama, 11 hooli: Pe''e lekki ki, ngewe lice maaki, ngorte haakooji maaki, caŋkite ɓiɓɓe maaki, ndiiwe dabbaaji les maaki, colli boo dow lice maaki. 12 Ammaa acce tuggere maaki, kaɓɓe nde bee njamndi ɓaleeri e mboɗeeri. Acce nde ton nder geene. Saawawre soofna mo, o wuurda bee dabbaaji ladde. 13 Ɓernde maako nde neɗɗo waylo, laato ɓernde ndabbaawa, haa duuɓi joweeɗiɗi caalo. 14 Malaa'ika'en hakkilooɓe, kamɓe taynori ɗum, ngam haa koomoy fuu faama Allah Ɓaŋgiiɗo mari baawɗe dow laamu yimɓe. O waawan lammingo mo o yiɗi fuu, koo ɓurɗo leesugo boo. 15 Kanjum woni koyɗol ngol koyɗumi, min laamiiɗo Buutunasar. Jonta, an Belcasar, anndinam maana maagol. Dawrooɓe nder laamu am fuu mbaawaay anndingo yam ka, ammaa an a waawan, ngam ruuhu ɗowanteeɓe seniiɓe ɗon nder maaɗa."

No Daniyel fassitiri koyɗol man

16 Ammaa Daniyel, bi'eteeɗo boo Belcasar, hultori masin, waawaay dimbaago. Laamiiɗo wi'i: "Belcasar, taa hul ngam koyɗol e habaru maagol." Belcasar jaabi: "Barkaama, koyɗol ngol e maana muuɗum laatoma dow konne'en ma e wanywanyɓe ma! 17 A yi'i lekki, ki ɓesdi darnde e sembe, ki towi haa ki yotti asama, koomoy haa duniyaaru waawi yi'ugo ki. 18 Haakooji maaki mbooɗi, ɓiɓɓe maaki ɗuuɗi, ke'i nyaamnugo duniyaaru fuu. Dabbaaji ladde ciwti les maaki, colli boo njooɗi dow lice maaki. 19 An woni lekki maajum, barkaama! A mawɗo, cembiɗɗo. A mawni haa a yotti asama, laamu maaɗa boo yotti keeri duniyaaru. 20 Barkaama, ɓaawo maajum ngi'ɗa malaa'ikaajo jippiiɗo asama. O hooli: Pe''e lekki ki, kalke ki! Ammaa acce tuggere maaki. Kaɓɓe nde bee njamndi ɓaleeri e mboɗeeri. Acce nde ton nder geene. Saawawre soofna nde, nde wonda bee dabbaaji ladde baakin duuɓi joweeɗiɗi. 21 "Too, ndaa maana maagol, barkaama: Allah Ɓaŋgiiɗo taynori ko laatanto ma. 22 Yimɓe ndiiwan ma caka muuɗum'en, a wuurda bee dabbaaji ladde. A nyaama huɗo bana na'i, saawawre soofne, haa duuɓi joweeɗiɗi caalo. Nden a anndan Allah Ɓaŋgiiɗo mari baawɗe dow laamu yimɓe, o waawan lammingo mo o yiɗi fuu. 23 A nani umroore accugo tuggere. Ɗum bana wi'ugo: A heɓtan laamu maaɗa, to a gooŋɗini laamu Allah dow duniyaaru fuu. 24 Ngam maajum barkaama, jaɓ saawari am. Accu waɗugo hakke, huuw ko fotti. Enɗu laafuɓe ngam a itta kuuɗe ma kalluɗe. Bana ni njuttinirta hayru maaɗa." 25 Kuuje ɗe'e fuu laatani laamiiɗo Buutunasar. 26 Ɓaawo lebbi sappo o ɗon waanca haa dow suudu maako mawndu nder berniwol Baabila. 27 O wi'i: "Ndaare no Baabila mawniri! Min mi mawnini berniwol ngol, wartiri ngol jooɗorde laamiiɗo. Mi huuwi ɗum bee baawɗe am mawɗe, ngam tedduŋgal am ɓesdo." 28 Hiddeko o timmina bolle ɗe'e, sawtu wolwi haa asama, wi'i: "Laamiiɗo Buutunasar, nan ko mbi'an ma mi: Laamu maaɗa seedi bee maaɗa jonta. 29 Yimɓe ndiiwan ma caka muuɗum'en, a wuurda bee dabbaaji ladde. A nyaama huɗo bana na'i, haa duuɓi joweeɗiɗi caalo. Nden a anndan Allah Ɓaŋgiiɗo mari baawɗe dow laamu yimɓe, o waawan lammingo mo o yiɗi fuu." 30 Law ɗum laati. Yimɓe ndiiwi laamiiɗo Buutunasar caka muuɗum'en. O nyaami huɗo bana na'i, saawawre soofni ɓandu maako, haa gaasa hoore maako juuti bana liiliiji dutal, peɗeeli maako boo bana peɗeeli colli.

No Buutunasar maŋgtiri Allah

31 "Too, nde wakkati maajum timmi, min Buutunasar mi tijji dow, hakkiilo am warti. Mi yetti Allah Ɓaŋgiiɗo, mi maŋgti, mi teddini Allah mo geeto haa foroy. Laamu maako ɗum laamu nduumiiŋgu, jamanuuji fuu kaŋko ɗon laamo. 32 O ɗon laara yimɓeeji ba meere. Mawɓe asama, yimɓe duniyaaru, o ɗon huuwa ɓe bana o yiɗi. Moye haɗata anniya maako? Moye ?amata Allah: Ko mbaɗɗa? 33 "Nde hakkiilo am warti, tedduŋgal am e maŋgu am boo wartani yam ngam teddinki laamu am. Dawrooɓe am e mawɓe am njaɓɓi yam, ɓorniti yam, haa tedduŋgal am ɓuri ngal naane. 34 Min Buutunasar mi ɗon yetta jonta, mi ɗon maŋgta, mi ɗon teddina Laamiiɗo asama. Kuuɗe maako fuu potti. Laabi maako fuu ndari. O leestan koomoy mawnitiiɗo."

Daniyel 5

Mbeernaari Belsasara

5:1 Nyande go'o laamiiɗo Belsasara waɗi nyaamduuji ngam mawɓe muuɗum ujineere, o yardi inaboojam bee maɓɓe. 2 Saa'i ɓe ɗon nguyka, o umri waddugo taasahoy cardi e kaŋgeeri koy kaaka maako Buutunasar hoocuno nder haykaliiru haa Urusaliima, ngam o yiɗi yarugo nder maakoy, kaŋko e mawɓe maako e rewɓe maako e sulaaɓe maako. 3 Law ɓe ngaddi taasahoy maajum iwkoy suudu Allah, ɓe fuu ɓe njari nder maakoy. 4 Ɓe njari inaboojam, ɓe maŋgti labbi kuuwraaɗi bee kaŋgeeri e cardi e njamndi mboɗeeri e njamndi ɓaleeri e leggal e hayre. 5 Ndaa, juŋŋgo goɗɗo waŋgi, fuɗɗi windugo dow mahol suudu laamiiɗo daneewol ngol tiitotiri bee jo''inirɗum pittirlaaji. Laamiiɗo yi'i juŋŋgo maajum, saa'i ngo ɗon winda. 6 Yeeso maako furɗi, ɓernde maako hultori, reedu maako diwni, koppi maako ndimbi. 7 O hooli ɓe ngadda laarooɓe e moodiɓɓe e annduɓe laawol koode. Nde ɓe nasti, o wi'i ɓe: "Mo waawi jaŋgugo bindol ngol e anndingo yam maana maagol, mi ɓornan mo limce boɗeeje bana ɗe am, o heɓan koɗel kaŋgeeri haa daande maako, o laatoto tataɓo nder laamu boo." 8 Dawrooɓe laamiiɗo fuu ɓaditi, ammaa walaa koo gooto waawi jaŋgugo bindol man, koo anndingo maana maagol. 9 Ngam maajum laamiiɗo Belsasara huli masin, yeeso muuɗum ɓesdi furɗugo, mawɓe muuɗum boo cakli. 10 Daada laamiiɗo nani hoolo maako e hoolo mawɓe maako, nasti suudu haa ɓe nyaamata, wi'i: "A yeeɗa haa foroy, barkaama! Taa hul, taa yeeso ma furɗa bana ni. 11 Woodi goɗɗo nder lesdi ma, keewɗo ruuhu ɗowanteeɓe seniiɓe. Saa'i baaba ma laami, o waŋgini hakkiilo e faamu e anndal bana ngal ɗowanteeɓe. Kaaka ma Buutunasar waɗi mo hooreejo dow laarooɓe e hiila'en e moodiɓɓe e annduɓe laawol koode fuu. 12 O woodi hakkiilo hayɗiniiŋgo e anndal e faamu ngam o fassitira koyɗi, o heɓta annditanamji, o faamtina sirriiji boo. Ngam maajum nel ɗaɓɓitugo Daniyel mo laamiiɗo ewni ɗum Belcasar. Kaŋko o anndinan ma maana bindol ngol."

No Daniyel fassitiri bindol man

13 Too, ɓe ngaddi Daniyel yeeso laamiiɗo. O ?ami mo: "An woni Daniyel, gooto Yahuudu'en egginaaɓe ɓe kaaka am waddi diga Yahuuda na? 14 Mi nani ruuhu ɗowanteeɓe ɗon nder maaɗa. Mi nani boo a woodi hakkiilo e faamu e anndal kayɗiniiŋgal. 15 Ndaa, mi umri waddugo laarooɓe fuu yeeso am, haa ɓe njaŋga bindol ngol, ɓe anndinammi maana maagol. Ammaa ɓe mbaawaay. 16 Mi nani an a waawan heɓtugo maanaaji caɗɗi e faamtingo sirriiji. To a waawi jaŋgugo bindol ngol e anndingo yam maana maagol, mi ɓornan ma limce boɗeeje bana ɗe am, a heɓan koɗel kaŋgeeri haa daande ma, a laatoto tataɓo nder laamu boo." 17 Daniyel jaabi laamiiɗo: "Jogita dokke ma, hokku ɗe goɗɗo feere. Ammaa mi jaŋgante bindol ngol, barkaama, mi anndinte maana maagol. 18 Allah Ɓaŋgiiɗo hokki kaaka ma Buutunasar laamu e maŋgu e tedduŋgal e daraja. 19 Yimɓe nder ummaatooje e le'i e ɗemɗe fuu kuli mo, ndiwni yeeso maako ngam daliila maŋgu maako. Mo o yiɗi mbarugo, o mbari. Mo o yiɗi hisnugo yoŋki mum, o hisni. O ɓaŋgti malla o leesti mo o yiɗi fuu. 20 Ammaa ɓernde maako mawniti, o laati ?aggiiɗo. Ngam maajum Allah jippini mo leeso laamu maako, o majjini tedduŋgal maako. 21 Yimɓe ndiiwi mo caka muuɗum'en, ɓernde maako laati bana ɓernde ndabbaawa. O wuurdi bee bamɗe ladde, o nyaami huɗo bana na'i, saawawre soofni ɓandu maako. Nden o gooŋɗini no Allah Ɓaŋgiiɗo mari baawɗe dow laamu yimɓe, lamminan mo o yiɗi fuu. 22 "Ammaa an, Belsasara, mo danygol maako, a leestaay hoore ma, koo ngam a anndi ɗum fuu. 23 A mawniti dow Jawmu asama. Ɓe ngaddani ma taasahoy iwkoy suudu maako. An e mawɓe ma e rewɓe ma e sulaaɓe ma, on njari inaboojam nder maakoy, on maŋgti labbi kuuwraaɗi bee kaŋgeeri e cardi e njamndi mboɗeeri e njamndi ɓaleeri e leggal e hayre, ɗi ngi'ataa, ɗi nanataa, ɗi anndaa kooɗume. Ammaa a teddinaay Allah jogiiɗo yoŋki ma e laabi ma fuu haa juŋŋgo muuɗum. 24 Ngam maajum o neli juŋŋgo ngo, ngo winda bolle ɗe'e. 25 Ndaa ko winda: Limgal, limgal, poondol, cendol. 26 Ndaa boo maana maajum: Limgal, waato Allah limi balɗe laamu ma, ta''i ɗe. 27 Poondol, waato o foondi ma dow awnorɗum, o tawi teddeeŋga ma he'aay. 28 Cendol, waato o sendi laamu ma, o hokki ngu Medi'en e Persi'en." 29 Belsasara umri ɓornugo Daniyel bee limce boɗeeje, e koɗel kaŋgeeri. Nden o neli woynugo: "Daniyel laati tataɓo nder laamu." 30 Jemmaare maajum Belsasara, laamiiɗo Baabila mbaraama.

Daniyel 6

Daniyel nder lowol barooɗe

6:1 Yoo, Dariyus Mediijo heɓi laamu. Duuɓi maako cappanɗe joweego e ɗiɗi, saa'i o laamo. 2 Ɗum fottani Dariyus o jo''ina ngomna'en teemerre e noogas (120) dow laamu maako fuu. 3 Nden o suɓi ardiiɓe tato, Daniyel woni gooto maɓɓe. Kamɓe ɓe kakkilana kuugal ngomna'en, ngam taa laamiiɗo waɗa asar. 4 Nder kuugal maajum Daniyel ɓuri ardiiɓe e ngomna'en woɗɓe, ngam o ɓurdi ɓe hakkiilo. Ngam maajum laamiiɗo annini ardingo mo dow laamu muuɗum fuu. 5 Ardiiɓe woɗɓe e ngomna'en go ɗaɓɓiti daliila wullaago Daniyel ngam kuugal maako. Ammaa ɓe tawaay aybe koo boofol haa maako, ngam o koolaaɗo, o huuwaay kalluɗum. 6 Ngam maajum ɓe mbi'mbi'tiri: "En tawataa daliila wullaandu dow Daniyel, sonaa to ɗum haala diina maako." 7 Nden ardiiɓe e ngomna'en go njehi haa laamiiɗo, mbi'i: "Ya laamiiɗo Dariyus, a yeeɗa haa foroy, barkaama! 8 Minin hakkilanɓe laamu maaɗa fuu, ardiiɓe e ngomna'en e wakiili'en e dawrooɓe, min narri ?amugo ma, barkaama, a waɗa umroore, a sembiɗina nde, wi'ugo ni'i: Nder nyalɗe cappanɗe tati garanɗe, taa goɗɗo toro huunde haa koomoy ɗowanteeɗo malla neɗɗo, sey haa laamiiɗo tan. Mo ɗowtanaaki umroore nde'e, ɓe ngubo mo nder lowol barooɗe. 9 Umru umroore nde'e, waɗ juŋŋgo ma, barkaama, haa ka tabita bana umrooje Medi'en e Persi'en, ɗe ngaylataake." 10 Nonnon laamiiɗo Dariyus waɗi umroore, tabitini nde bee waɗugo juŋŋgo mum. 11 Ammaa Daniyel, nde nani haala umroore man, nasti suudu muuɗum. Woodi haa soorowol maako burɗe gal Urusaliima. Ton o tuggi koppi bana o woowri, nyalɗe fuu nde tati, o waɗi do'a, o maŋgti Allah. 12 Worɓe go ndaari Daniyel, o ɗon do'o, o ɗon toro Allah. 13 Nden ɓe njehi haa laamiiɗo ngam wolwango mo haala umroore go. Ɓe mbi'i: "Barkaama, a waɗi umroore, nder nyalɗe cappanɗe tati taa goɗɗo toro huunde haa koomoy ɗowanteeɗo malla neɗɗo, sey haa maaɗa tan, barkaama. To naa non, ɓe ngubo mo nder lowol barooɗe." Laamiiɗo jaabi: "Nonnon, ka tabiti bana umrooje Medi'en e Persi'en ɗe ngaylataake." 14 Ɓe mbi'i laamiiɗo: "Daniyel, gooto nder egginaaɓe Yahuuda, teddinaay ma, barkaama. O ɗowtanaaki umroore ma, nyalɗe fuu o ɗon waɗa do'a maako." 15 Haala man fottanaay laamiiɗo sam, o numi, o ɗaɓɓiti laawol hisnugo Daniyel. O tokki numugo haa naaŋge muti. 16 Nden worɓe go lorti haa maako, mbi'i: "A anndi, barkaama, fodde al'aada Medi'en e Persi'en, umroore laamiiɗo waylataake." 17 Too, laamiiɗo umri waddugo Daniyel, ɓe ngubi mo nder lowol barooɗe. Laamiiɗo wi'i Daniyel: "Allah maaɗa mo a accataa teddingo ɗum, kaŋko hisne." 18 Ɓe ngaddi hayre mawnde, ɓe mballini nde dow hunduko lowol. Laamiiɗo waɗi lamba haa maare bee halagaare muuɗum, non boo bee kalagaaje mawɓe maako, ngam taa goɗɗo hisna Daniyel. 19 Nden o hooti saare maako. O nyaamaay, walaa pijirle, o waali, o ɗaanaaki sam. 20 Laamiiɗo dawi cub, yaawɗi haa lowol barooɗe. 21 Nde o ɓaditi ngol, o huli, o woyi: "Daniyel, an teddinoowo Allah geeto, Allah maaɗa mo ɗowantooɗa foroy, waawi hisnugo ma e barooɗe na?" 22 Daniyel jaabi mo: "A yeeɗa haa foroy, barkaama! 23 Allah am neli malaa'ikaajo muuɗum. Kaŋko o maɓɓi kunduɗe barooɗe ngam taa ɗe naawnammi. O waɗi ɗum ngam mi walaa aybe yeeso maako, ngam mi huuwaay ma junuuba, barkaama." 24 Laamiiɗo seyi masin, umri wurtingo Daniyel e lowol. Ɓe ngurtini mo, ɓe ngi'aay huuduure haa maako sam, ngam o kooliiɗo Allah. 25 Nden laamiiɗo umri waddugo wulliiɓe Daniyel fuu, ɓe ngubo ɓe nder lowol barooɗe, kamɓe e rewɓe maɓɓe e ɓikkoy maɓɓe. Nde ɓe ciwa yottaago haa les lowol, barooɗe naŋgi ɓe, ?akki ɓe pat. 26 Ɓaawo maajum laamiiɗo Dariyus windi bataakewol yahugo haa yimɓe nder ummaatooje e le'i e ɗemɗe duniyaaru fuu, wi'ugo ni'i: "Jam ɗuuɗana on. 27 Mi ɗon umra koomoy nder laamu am fuu hula, teddina Allah mo Daniyel ɗowanto ɗum. Ngam fakat Allah oo woni geeto, o ɗon yeeɗa foroy, o duumiiɗo. Laamu maako meeɗataa halkeego, haa foroy baawɗe maako njinnataa. 28 O kisnoowo, mo rimɗinta yimɓe, o ɗon huuwa kaayeefi haa lesdi, haa nder asama boo kuuɗe mawɗe hisni Daniyel e lowol barooɗe." 29 Daniyel ɓesdi baawɗe nder laamu Dariyus non boo nder laamu Koores Persiijo.

Daniyel 7

Koyɗol dabbaaji nayi

7:1 Yoo, nder nduuɓu Belsasara, laamiiɗo Baabila, aranu, min Daniyel mi hoyɗi koyɗol, mi yi'i huunde bee jemma. Mi windi ko koyɗumi. Ndaa haala 2 ko ngi'mi jemmaare maajum: Keni ukkani mbeela diga alkibilaaji nayi fuu. 3 Dabbaaji maapindiiji nayi ngurti mbeela, ɗi feere-feereeji. 4 Arana nandi bee mbarooga, woodi bileeji bana dutal. Saa'i mi ɗon laara, goɗɗo ɗoofi bileeji maaga, efti nga, darni nga dow kosɗe maaga bana neɗɗo. Nden nga heɓi hakkiilo bana neɗɗo. 5 Nden ngi'mi ndabbaawa ɗiɗaɓa, nga nandi bee nyaamoowa kusel. Nga dari dow kosɗe maaga cakitiiɗe, nga jogi becce tati caka nyi'e maaga. Goɗɗo wi'i nga: "?akku kusel ɗuuɗŋgel." 6 Diga mi ɗon laara tawon, ndabbaawa feere waŋgi. Nga nandi bee cirgu. Nga woodi bileeji nayi haa ɓaawo maaga, bana bileeji colli. Nga woodi boo ko'e nayi. Nga heɓi laamu dow duniyaaru. 7 Ɓaawo maajum ngi'mi ndabbaawa nayaɓa, kulniiŋga, cembiɗŋga masin. Nga woodi nyi'e mawɗe njamndiije, nga ?akki, nga nyaami, nga dammi luttuɗum fuu. Nga nandaay bee dabbaaji naane go, ngam nga woodi luwe sappo. 8 Saa'i mi ɗon hakkilana luwe man, ngi'mi luwal feere pamaral ɗon wurto caka maaje. Luwe tati ɗoofaama, haa ngal heɓa babal. Ndaa, ngal woodi gite bana neɗɗo, non boo hunduko ngam wolwugo bolle mawnitiiɗe.

Gi'ki goɗɗo mo geeto diga ɓooyma

9 Diga mi ɗon laara tawon, leese laamu njo''inaama. Goɗɗo mo geeto diga ɓooyma jooɗake dow wooto maaje. Limce maako ndanwi tal, gaasa hoore maako nandi bee uuluuji laaɓɗi. Leeso laamu maako laati bana ɗemɗe yiite, ngo ɗon dari dow kosɗe murle giiteleeje. 10 Maayo yiite wurti diga maago. Yimɓe ujineeje teddini mo, dubuuje ndari yeeso maako. Hiitooɓe puɗɗi carwotiral, defte maɓɓitaama. 11 Saa'i mi ɗon laara, luwal pamaral go ɗon mawnito, ɗon juro tawon. Nden ngi'mi ndabbaawa nayaɓa mbaraama, ɓandu maaga sakkinaama nder yiite, halkoyi. 12 Baawɗe dabbaaji goɗɗi njinni boo, ammaa ɗi keɓi laawol yeeɗugo wakkati seɗɗa tawon. 13 Nden ngi'mi nder kaayeefi jemma maajum: Ndaa, goɗɗo bana ɓii neɗɗo wardi bee duule. O yehi haa oon geeto diga ɓooyma, woɗɓe njahri mo yeeso maako. 14 Kaŋko o hokki mo baawɗe e tedduŋgal e laamu, haa yimɓe nder ummaatooje e le'i e ɗemɗe fuu ɗowtano mo. Baawɗe maako ɗon nduumo haa foroy, laamu maako jinnataa sam.

Passitirki koyɗol

15 Ko ngi'mi, sakli yam, hulni yam masin. 16 Mi yehi haa gooto dariiɓe ton, mi tori mo o faamtinammi ɗum fuu. Kaŋko o anndini yam maana maajum, o wi'i: 17 "Dabbaaji maapindiiji nayi ɗi'i ngoni laamuuji nayi garanɗi haa duniyaaru. 18 Ammaa yimɓe Allah Ɓaŋgiiɗo keɓan baawɗe laamu, njogititto ɗe haa abada abadin." 19 Nden ngiɗmi anndugo maana ndabbaawa nayaɓa, nga nandaay bee goɗɗi, ammaa nga kulniiŋga, bee nyi'e njamndiije e peɗeeli njamndi mboɗeeri, nga ?akki, nga nyaami, nga dammi luttuɗum fuu. 20 Mi yiɗi anndugo maana luwe sappo dow hoore maaga boo, fahin maana luwal pamaral gurtiiŋgal ɓaawo maaje, ngal do''i luwe tati, ngal woodi gite e hunduko, ngal wolwi bolle mawnitiiɗe, ngal ɓuri hulnugo yam dow luwe feere. 21 Saa'i mi ɗon laara, luwal maajum honi yimɓe Allah, jaali ɓe. 22 Nden oon geeto diga ɓooyma wari, huuwani yimɓe Allah Ɓaŋgiiɗo gooŋga. Saa'i waɗi haa ɓe keɓa baawɗe laamu. 23 Oya go anndini yam maana maajum, o wi'i: "Ndabbaawa nayaɓa woni laamu nayaɓu ngaranŋgu haa duniyaaru. Ngu nandataa bee laamuuji goɗɗi. Ngu nyaaman duniyaaru fuu, ngu damman ndu, ngu wonnan ndu. 24 Luwe sappo boo, ɗum laamiiɓe sappo waŋganɓe nder laamu man. Ɓaawo maɓɓe laamiiɗo goɗɗo waŋgan, kaŋko o nandataa bee maɓɓe. O do''an laamiiɓe tato. 25 O wolwan kalluka dow Allah Ɓaŋgiiɗo, o toonyoto yimɓe Allah boo. O anninan waylugo juulɗe e umrooje diina. Yimɓe Allah ngonan haa juŋŋgo maako duuɓi tati e reeta. 26 Nden hiitooɓe carwotiran, ɓortan mo, nattinan laamu maako pat. 27 Ammaa yimɓe Allah Ɓaŋgiiɗo keɓan laamu e baawɗe e maŋgu dow maralji duniyaaru fuu. Laamu maɓɓe ɗum laamu nduumiiŋgu, laamiiɓe fuu ɗowtanto ɓe." 28 Haa ɗo haala man timmi. Min Daniyel mi huli masin, haa yeeso am furɗi. Ammaa mi sigi ɗum fuu nder ɓernde am.

Daniyel 8

Gi'ki jawɗi mbaalu e mbeewa

8:1 Yoo, nder nduuɓu laamiiɗo Belsasara tataɓu, min Daniyel mi yi'i kaayeefiwol ɗiɗaɓol. 2 Nder gi'ki maajum laatiimi haa berniwol Suusa nder lesdi Elam. Mi ɗon dari haa maayo Ulay. 3 Mi tijji, ngi'mi njawdiri mbaalu ɗon dari haa maayo. Ndi woodi luwe ɗiɗi juutɗe. Luwal gurtiiŋgal haa ragare, ɓuri aranal juutugo. 4 Mi yi'i njawdiri man ɗon hawa gal hiirnaaŋge e woyla e fombina. Walaa ndabbaawa waawi dartanaago ndi, walaa kisɗo baawɗe maari. Ndi huuwi ko ndi yiɗi, ndi mawniti. 5 Saa'i mi ɗon hakkilana ɗum, njawdiri mbeewa wari bee pargal diga hiirnaaŋge, kosɗe maari meemaay lesdi ngam pargal. Ndi woodi luwal kayniiŋgal gootal caka gite maari. 6 Nde ɓaditi njawdiri mbaalu marndi luwe ɗiɗi ndi ngi'mi haa maayo, ndi ukkani ndi bee sembe maari fuu. 7 Mi yi'i no ndi ukkorani njawdiri mbaalu. Ndi hawi ndi bee tikkere, ndi yewi luwe maari ɗiɗi. Njawdiri mbaalu waawaay dartaago. Njawdiri mbeewa dofli ndi, dammi ndi, walaa kisnuɗo njawdiri mbaalu e baawɗe maari. 8 Njawdiri mbeewa tokki mawnugo. Ammaa nde baawɗe maari mawni masin, luwal maari juutŋgal yewi. Haa pellel maagal luwe nayi ngurti, mawni gal alkibilaaji nayi fuu. 9 Kadiboo luwal feere wurti haa gootal nder luwe maajum nayi. Aran ngal famɗi, nden ngal mawni masin gal fombina e fuunaaŋge e lesdi ɓurndi wooɗugo. 10 Ngal sembiɗi haa ngal haɓi bee jama'aare asama, bee koode, ngal sakkini goɗɗe maaje haa lesdi, ngal dammi ɗe. 11 Ngal yawi koo laamiiɗo jama'aare asama boo, ngal ittani mo kirsaaɗum nyalaade nyalaade, ngal soɓni suudu maako seniindu. 12 Ngal haɗi kirseteeɗi bee sembe, bana non ngal do''iri diina gooŋga. Ko ngal huuwi fuu, timmi jam. 13 Nden nanmi no malaa'ikaajo ?amri malaa'ikaajo feere: "Haa ndey kuuje gi'aaɗe ɗe'e timmata? Hakkewol nyidduŋgol haa pellel kirseteeɗi duuran na? Ndey ɓe accata dammugo jama'aare asama e nokkuure seniinde?" 14 O jaabi: "Sey to wakkati saalake ngam kirseteeɗi ujine ɗiɗi e teemeɗɗe tati (2.300), koo kiikiɗe koo fajiri. Nden nokkuure seniinde wootan."

No Jibiriila fassitiri gi'ki man

15 Min Daniyel mi numi haa mi faama ko ngi'mi. Ndaa, bee juhuki goɗɗum bana neɗɗo dari yeeso am. 16 Nden nanmi sawtu bana mo neɗɗo ɗon hoola haa dow maayo Ulay: "Jibiriila, faamtin mo ko o yi'i." 17 Jibiriila ɓaditi yam. Garki maako hulni yam masin, mi do''i haa lesdi. O wi'i yam: "Ɓii-Aadama, faam ko ngi'ɗa, ɗum haala timmoode." 18 Nde o wi'i yam ɗum, mi faɗɗaama, mi waali haa lesdi. Ammaa o naŋgi yam, o darni yam dow kosɗe am. 19 Nden o wi'i: "Haa mi anndine no tikkere Allah timmirta. Ko ngi'ɗa, ɗon waŋgina wakkati timmoode. 20 "A yi'i njawdiri mbaalu bee luwe ɗiɗi. Kanjum woni laamuuji Mediya e Persiya. 21 Njawdiri mbeewa boo, ɗum laamu Yunaniya. Luwal kayniiŋgal caka gite maari, ɗum laamiiɗo arano. 22 Luwe nayi gurtiiɗe nde luwal aranal yewi, ɗum laamuuji nayi gurtotooɗi ummaatoore maajum, ammaa ɗi marataa baawɗe laamu aranu. 23 Haa timmoode laamuuji ɗi'i, to ?aggaare maaji heewi, laamiiɗo feere ummoto, elewɗo, ?oyɗo. 24 O sembiɗan, ammaa naa bee baawɗe hoore maako. O huuwan halkere naawnde, o heɓan hayru nder kuuɗe maako fuu. O ukkan halkere dow ummaatooje cembiɗɗe, non boo dow yimɓe Allah. 25 Rikisi maako waɗan hayru ngam o ?oyɗo. Mawnitaare maako ɓesdoto haa o halka ɗuuɗɓe bee juhuki. O tuurtanan koo Laamiiɗo laamlaamɓe boo, ammaa o nattan ­- naa bee juŋŋgo neɗɗo. 26 Gi'ki kirseteeɗi kiikiɗe e fajiri ki ɓe paamtini ma, ki gooŋga. Ammaa siga ɗum jonta, ngam ɗum laatoto nder balɗe daayiiɗe." 27 Min Daniyel mi tampi, mi nyawi nyalɗe seɗɗa. Nden ummiimi, kuuwmi kuugal am ngam laamiiɗo. Mi sakli ngam gi'ki maajum, ngam mi faamaay ki.

Daniyel 9

Do'aare Daniyel ngam lenyol muuɗum

9:1-2 Yoo, min Daniyel mi wiɗiti defte ceniiɗe, mi numi haala ka Jawmiraawo wi'no annabi Yeremiya, no Urusaliima laatorto bille duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi. Saa'i maajum Dariyus ɓii Ahasuweros, goɗɗo Mediijo laamani maral Baabila. Ɗum nduuɓu laamu maako aranu. 3 Mi ɗaɓɓiti Allah Jawmiraawo bee do'aago, mi tori mo ɗuuɗɗum, mi cuumiiɗo, mi ɓorniiɗo buhuuje, mi jooɗiiɗo nder ndoondi. 4 Mi tori Allah Jawmiraawo am, mi waŋgini hakkeeji lenyol am, mi wi'i: "Ya Jawmiraawo, an woni Allah mawɗo, ke'iiɗo huleego. A ɗon reena alkawal ma e mo''ere ma haa yimɓe yiɗɓe ma, tokkiiɓe umrooje ma. 5 Min mbaɗi hakke, min kuuwi kalluɗum, ?aggiiɗum, min tuurtani ma, min acci laawol umrooje ma e kiitaaji ma. 6 Min nananaay nelaaɓe ma annabo'en, wolwanɓe laamiiɓe amin e mawɓe amin e kaakaaji amin e yimɓe ummaatoore amin fuu bee innde ma. 7 An, ya Jawmiraawo, a gooŋgaajo foroy, ammaa minin fuu min ɗon cemta hande, jooɗiiɓe nder Yahuuda e Urusaliima e wonɓe nder lesɗe ɓadiiɗe e daayiiɗe. An a saŋkiti ɓe haa ton ngam ɓe njambi ma. 8 Ya Jawmiraawo, laamiiɓe amin e mawɓe amin e kaakaaji amin, minin fuu min ɗon cemta, ngam min mbaɗi hakke dow maaɗa. 9 Hinnuye e yaafuye ɗon haa maaɗa, ammaa minin min tuurti. 10 Min kakkilanaay sawtu ma, ya Allah Jawmiraawo amin, min tokkaaki umrooje ɗe ndokkuɗa min bee kunduɗe nelaaɓe ma annabo'en. 11 Yimɓe Isra'iila fuu ?aɓɓi tawreeta ma, cali ɗowtanaago bolle ma. Min mbaɗi hakke dow maaɗa, ngam maajum naalooje bindaaɗe nder tawreeta nelaaɗo ma Muusa fuu, ukki dow amin. 12 A timmini ko mbi'ɗa dow amin e ardiiɓe min. A hiiti Urusaliima caatuɗum ko ɓuri berniiji duniyaaru fuu. 13 Kiita ka winda nder tawreeta Muusa fuu, do''i dow amin. Ammaa koo jonta boo, ya Allah Jawmiraawo amin, min ngerdinaay ma bee tuubugo e aybeeji amin, bee hakkilango gooŋga ma. 14 An, ya Allah Jawmiraawo amin, a yejjitaay haala kiita ma, a hiiti min fakat. Ngam kuuɗe ma fuu potti. Ammaa minin min ɗowtanaaki ma. 15 "Ya Allah Jawmiraawo amin, a wurtini yimɓe ma lesdi Misra bee juŋŋgo sembiɗŋgo. Haa warugo hande koomoy fuu anndi innde ma mawnde. Gooŋga, min mbaɗi hakke, min kuuwi kalluɗum. 16 Ammaa an a koolniiɗo. Ngam maajum, taa tokka tikkango Urusaliima, berniwol ma e hooseere ma seniinde. Ummaatooje nder lesɗe piltuɗe fuu ɗon njanca Urusaliima e yimɓe ma ngam daliila hakkeeji amin e junuubaaji kaakaaji amin. 17 Ya Allah am, heɗita do'a am e tornde am. Suudu ma seniindu laati winde. Mi ɗon toro ma, hollu no a yiɗiri ndu, wo''itin ndu, haa koomoy yi'a an woni Allah. 18 Ya Allah am, heɗitam, nanam! Maɓɓit gite ma, laar bille amin, laar berniwol ewneteeŋgol bee innde ma! Min ɗon ngadda tornde amin yeeso maaɗa, naa ngam kuuɗe amin pottuɗe, ammaa ngam hinnuye ma ɗuuɗɗo. 19 Ya Jawmiraawo, nan min! Ya Jawmiraawo, yaafana min! Ya Jawmiraawo, heɗita min! Huuw, ya Allah am, taa neeɓ, haa koomoy yi'a wonan woni Allah. Ngam berniwol ngol e ummaatoore nde'e, an jey!"

No Jibiriila fassitiri annabaaku go

20 Diga mi ɗon ɗo'o, mi ɗon waŋgina hakkeeji am e hakkeeji yimɓe Isra'iila'en, mi ɗon toro Allah Jawmiraawo am ngam hooseere maako seniinde tawon, 21 diga mi ɗon waɗa do'a tawon, Jibiriila go mo ngi'mi nder gi'ki am arani, fiiri wari haa am. Ɗum saa'iire nde ɓe lii'anto Allah kirseteeŋga kiikiɗe. 22 O faamtini yam, o wi'i: "Daniyel, mi wari faamtingo ma annabaaku go. 23 Saa'i a fuɗɗi toraago Allah, o jaabi ma. Min mi wari yeccugo ma ɗum, ngam o yiɗi ma. Heɗita jonta, haa mi anndine maana gi'ki man: 24 "Allah ta''ani lenyol ma e berniwol mon ceniiŋgol duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi nde joweeɗiɗi, haa o timmina ?aggaare, haa o itta hakke, haa o hefa aybe boo. Nden o tabitinan kiita ngooŋɗuka haa foroy, gi'ki kaayeefiiji e annabaaku ngooŋɗan, suudu ɓurndu senaago maɓɓititto ngam teddingo mo fahin. 25 Ngam maajum hakkil, anndu ɗu'um: Diga saa'i umroore nyiɓtaago Urusaliima haa warugo ardiiɗo mo Allah suɓi ɗum, duuɓi cappanɗe nayi e joweenayi caaloto. Nden yimɓe nyiɓtoto Urusaliima bee laabi e mahi cembiɗɗi. Ngol daroto duuɓi teemeɗɗe nayi e cappanɗe tati e nayi, ammaa ɗum wakkati ɓillaaje. 26 To wakkati man timmi, yimɓe nattinan goɗɗo mo Allah suɓi ɗum, walaa wullaandu. Ardiiɗo mawɗo wardan bee jama'aare konu muuɗum, ɓe mbilan berniwol e suudu seniindu. Timmoode waran bana ilam kalkoojam, haa ragare maajum boo konu e halkere laatoto, bana Allah umri ɗum. 27 Ardiiɗo go haɓɓan alkawal bee yimɓe ɗuuɗɓe ngam duuɓi joweeɗiɗi. Ɓaawo duuɓi tati e reeta o haɗan lii'anaago Allah kirseteeɗi e dokke. Haa nokkuure ɓurnde towugo nder suudu seniindu, ko wi'ete Nyidduɗum kulniiɗum daroto, sey to jo''inɗo ɗum heɓi timmoode nde Allah taaskitini ngam maako."

Daniyel 10

No Daniyel yi'ri kaayeefi haa maayo Tigiris

10:1 Yoo, nder nduuɓu Koores, laamiiɗo Persiya, tataɓu, wahayu warani Daniyel bi'eteeɗo Belcasar. Wahayu maajum woni gooŋga, ammaa o haɓdi masin faamugo ɗum. O faamtinaama bee gi'ki kaayeefi. 2 Saa'i maajum min Daniyel mi cuniiɗo asaweeje tati. 3 Mi nyaamaay nyaamdu welndu, hunduko am mettaaki kusel, mi yaraay inaboojam boo. Mi wujaay ɓandu am bee nebbam, haa asaweeje tati caali. 4 Nyande noogas e nayaɓre nder lewru arandu hitaande maajum ndariimi haa fomoonde maayo Tigiris maŋgo. 5 Mi tijji dow, mi yi'i goɗɗo ɓorniiɗo limce daneeje, taadiiɗo taadorgol kaŋgeeri laaɓndi. 6 Ɓandu maako ɗon ɗelka bana hayre kirisoliti. Yeeso maako ɗon yayna bana ma''ere, gite maako laati bana ɗemɗe yiite. Juuɗe maako e kosɗe maako ɗon ɗelka bana njamndi mboɗeeri. Sawtu maako ɗon iida bana hooloore jama'aare ɗuunde. 7 Min feere am ngi'mi kaayeefi maajum. Wonduɓe bee am ngi'aay kooɗume, ammaa kulol naŋgi ɓe, ɓe ndoggi haa ɓe nyukko. 8 Ɓe acci yam ton feere am, mi ɗon laara kaayeefi man. Sembe am fuu jinni, yeeso am furɗi bana ngo maayɗo, mi tampi. 9 Mi nani bolle maako. Nde o fuɗɗi wolwugo, ndo''iimi haa lesdi mi paɗɗaaɗo, yeeso am waali dow lesdi. 10 Nden juŋŋgo goɗɗo naŋgi yam, efti yam dow juuɗe am e koppi am, ammaa mi accaay diwnugo tawon. 11 O wi'i yam: "Daniyel, Allah yiɗi ma. Umma jonta, hakkilan ko mi wi'ete. Allah neli yam haa maaɗa." Nde o wi'i ɗum, mi ummi, mi ɗon diwna. 12 Nden o wi'i: "Taa hul, Daniyel! Allah nani do'a ma nyande arandeere nde anninɗa leestugo hoore ma ngam keɓa faamu. Min mi wari ngam daliila do'a ma. 13 Ammaa malaa'ikaajo aynoowo laamu Persiya haɓi bee am nyalɗe noogas e go'o. Nden Mika'iilu, gooto nder hoore'en malaa'ika'en, wari, walli yam, ngam mi ɗonno ton nder laamu Persiya min feere am. 14 Mi wari jonta ngam faamtingo ma ko heɓata lenyol ma yeeso ɗo. Ko ngi'ata, kanjum boo ɗum haala balɗe garanɗe."

Daniyel 11

15 Nde o timmini wolwango yam, mi hippi yeeso am, mi muukɗi. 16 Nden goɗɗum nanduɗum bee neɗɗo meemi hunduko am. Mi maɓɓiti ko, mi waawi wolwugo fahin. Mi wi'i goɗɗum man dariiɗum yeeso am: "Naywa, ko ngi'mi, tampini yam, hebbini yam bee kultoreeŋgol. 17 Mi laati bana maccuɗo dariiɗo yeeso jawmum. Noy mbolwiranmi bee maaɗa? Mi walaa sembe koo poofɗe nder am." 18 Fahin nanduɗum bee neɗɗo go meemi yam, sembiɗini yam, 19 wi'i yam: "Allah yiɗi ma, taa hul! Jooɗa bee hoolaare, tiɗɗin ɓernde!" Bolle ɗe'e cembiɗini yam. Ngam maajum mbi'mi: "Naywa, wolwu. A sembiɗni yam." 20-21 Nden o wi'i: "A anndi ngam ɗume ngarmi na? Ngam mi waŋginane ko winda nde deftere wi'eteende Deftere gooŋga. Sey mi loro jonta, mi haɓa bee malaa'ikaajo aynoowo Persiya. Ɓaawo maako malaa'ikaajo aynoowo Yunaniya waran. Walaa mo wallatammi, sonaa Mika'iilu, malaa'ikaajo aynoowo Isra'iila." 11:1 "Kaŋko woni balloowo yam. 2 Ko mbi'an ma mi jonta, ɗum gooŋga."

Haala laamuuji Misra e Siriya

"Lutti laamiiɓe tato laamantooɓe Persiya. Nden nayaɓo waran, ɓuranɗo ɓeya riskugo. To baawɗe maako e risku maako mawni masin, o umminan haɓre dow laamu Yunaniya. 3 "Ɓaawo maajum laamiiɗo cembiɗɗo waran. Kaŋko o laamoto bee baawɗe mawɗe, o huuwan ko o yiɗi fuu. 4 Ammaa to baawɗe maako mawni masin, laamu maako sendoto geɓe nayi. Danygol maako laamataako. Woɗɓe laamoto pellel maako, ammaa naa bee baawɗe bana ɗe maako. 5 "Laamiiɗo Misra laatoto cembiɗɗo. Ammaa gooto caka hoore'en konu maako ɓuran mo sembe, heɓan laamu ɓuranŋgu mawnugo boo. 6 Ɓaawo duuɓi ɗuuɗɗi laamiiɗo Misra yahran ɓiyum debbo haa laamiiɗo Siriya ngam soobrugo bee maako. Ammaa soobaaku maɓɓe duurataa, debbo e horɓe muuɗum e ɓiŋgel muuɗum e gorko muuɗum ɓe mbareteeɓe. 7 Gooto bandiiko haɓan bee laamiiɗo Siriya e jama'aare konu muuɗum. O nastan berniwol maako cembiɗŋgol, o jaaloto ɓe. 8 O hoocan labbi maɓɓe e kuuje maaji ɗuuɗa-samanje ɗe cardi e kaŋgeeri, o egginan ɗi haa Misra. Nden o accan haɓugo bee laamiiɗo Siriya. 9 Ɓaawo duuɓi seɗɗa laamiiɗo Siriya ukkanto lesdi Misra, ammaa doole o loro haa lesdi maako. 10 "Nden ɓiɓɓe laamiiɗo Siriya taaskanto konu, mooɓtan jama'aare ɗuunde. Gooto maɓɓe suddan lesdi bee honooɓe bana maayo teelanŋgo. O saaloto lesdi haa o yotto berniwol cembiɗŋgol. 11 Laamiiɗo Misra tikkan, yahan haɓugo bee laamiiɗo Siriya. Jama'aare konu Siriya yanan haa juŋŋgo maako. 12 Ɓaawo o wartiri jama'aare man haɓɓaaɓe, ɓernde maako mawnititto, o mbaran ujineeje cappanɗe. Ammaa o tokkataako jaalaago. 13 "Laamiiɗo Siriya loroto, mooɓtan jama'aare konu ɓurannde nde naane ɗuuɗugo. Ɓaawo duuɓi seɗɗa o wardan fahin bee jama'aare maajum e kuuje konu ɗuuɗɗe. 14 Nden ɗuuɗɓe tuurtanan laamiiɗo Misra. Woɗɓe toonyooɓe iwanɓe haa ummaatoore maaɗa mbaɗan tuurtol ngam ɓe kebbina annabaaku. Ammaa ɓe tampan. 15 Laamiiɗo Siriya taarnan berniwol cembiɗŋgol bee honooɓe, nyaaman ngol. Honooɓe Misra ndartataako, koo suɓaaɓe maɓɓe boo ngalaa sembe ngam haɓre. 16 Konneejo nastuɗo lesdi maɓɓe huuwan ko o yiɗi fuu, walaa mo haɗata. O jippoto nder lesdi ɓurndi wooɗugo, o maran ndi pat. 17 Laamiiɗo Siriya anninto marugo lesdi Misra fuu. Ngam maajum o sulhotiran bee laamiiɗo Misra, o hokkan ɗum ɓiiyiiko debbo. Bana ni o yiɗi halkugo laamu Misra. Ammaa dabare maako tampan. 18 Ɓaawo maajum o haɓan bee ummaatooje haa fomoonde mbeela, o jaaloto ɗuuɗɗe. Ammaa ardiiɗo jananno timminan mawnitaare maako, nde meetataa waŋgugo. 19 Nden o lortoto haa berniiji cembiɗɗi nder lesdi maako, ammaa konne'en njaaloto mo. Bana non laamu maako jinnirta. 20 "Haa pellel maako goɗɗo feere laamoto. Kaŋko o nelan jomnoowo nder lesdi ngam mo''ingo risku laamu. Ammaa ɓaawo duuɓi seɗɗa, laamiiɗo o mbareteeɗo, naa bee konu."

Laamiiɗo kalluɗo

21 "Too, ɓaawo maajum goɗɗo kalluɗo mo he'aay laamu, waran bee juhuki, jaɓtan laamu bee dabareeji. 22 Jama'aaje konu mbaawataa haɗugo mo, o halkan ɗe fuu. O halkan koo hooreejo liman'en Allah boo. 23 O haɓɓan alkawal bee woɗɓe, ammaa o jamboto ɓe. Koo to yimɓe maako ɗuuɗaay, o ɓesdan baawɗe. 24 Nder wakkati hoolaare o nastan nder geɓe lesdi booɗɗe. O huuwan ton kuuɗe ɗe kaakaaji maako meeɗaay sam. Ko o heɓi bee konu, o yeɗanan tokkiiɓe mo. O numan boo dabareeji dow berniiji cembiɗɗi, ammaa o accan ɗum law. 25 "Nden o tiɗɗinan ɓernde maako, o darnan jama'aare konu ɗuunde ngam honugo laamiiɗo Misra. Kaŋko boo o taaskitinan jama'aare ɗuunde sembinde ngam haɓre bee oya. Ammaa dabareeji kaɗan mo jaalaago. 26 Sooba'en nyaamdooɓe bee maako ɓortan mo. Ɗuuɗɓe honooɓe maako ɓe mbareteeɓe, jama'aare konu maako nattan. 27 Nden laamiiɓe ɗiɗo ɓen njooɗoto, nyaamdan pellel gootel, ammaa ɓerɗe maɓɓe nufoto kalluɗum, ɓe pewpewtiran. Anniya maɓɓe timmataa, ngam saa'i siwa. 28 Laamiiɗo Siriya hootan bee keɓal konu ɗuuɗŋgal. Anniya maako tabiti haa o halka diina yimɓe Allah. O huuwan ko fottani mo, nden o hootan lesdi maako. 29 To saa'i waɗi, o nastan lesdi Misra fahin. Ammaa ɗum timmataa bana naane. 30 Roma'en ngaran bee koombooje, kulnan mo. "Nden o lortoto, o waylitan tikkere maako dow diina yimɓe Allah. O tokkoto saawari accuɓe diina man. 31 Honooɓe ngaran, kaŋko o neli ɓe, ɓe coɓnan suudu seniindu e suudu sembindu fuu. Ɓe kaɗan lii'anaago Allah kirseteeŋga nyalaade nyalaade, ɓe njo''inan ko wi'ete Nyidduɗum kulniiɗum. 32 Laamiiɗo waɗan dabare haa woɗɓe accuɓe diina kawtana mo. Ammaa yimɓe tokkiiɓe Allah ndartoto bee sembe. 33 Marɓe faamu caka yimɓe faamtinan ɗuuɗɓe. Wakkati seɗɗa woɗɓe maɓɓe maayan bee kaafahi malla bee yiite, woɗɓe boo ɓe jaɓteteeɓe, ɓe wubeteeɓe nder cuuɗi daŋgay. 34 Saa'i mbarki man ɓe keɓan ballal seɗɗa, koo to woɗɓe kawtani ɓe bee naafikaare. 35 Woɗɓe marɓe faamu ɓe mbareteeɓe. Ɗum laatoto ngam laɓɓingo e senugo yimɓe, haa timmoode wara, saa'iire nde Allah ta''i ɗum. 36 "Laamiiɗo Siriya huuwan ko fottani ɗum. O mawnititto, o wi'an o ɓuri ɗowanteeɓe fuu mawnugo, o wolwan bolle ?aggiiɗe koo dow Allah Ɓaŋgiiɗo boo. Kanjum o huuwata haa saa'i nde Allah hiitoto mo. Allah huuwan ko o taynori. 37 Laamiiɗo oo saloto ɗowanteeɓe kaakaaji muuɗum. O hakkilantaa ɗowanteeɗo mo rewɓe ngiɗi ɗum, koo ɗowanteeɗo feere, ngam o mawninan hoore maako dow kooɗume fuu. 38 Ammaa o sujidanan ɗowanteeɗo aynoowo berniiji cembiɗɗi. O lii'oto kaŋgeeri e cardi e kaa'e marɗe saman e dokke goɗɗe haa ɗowanteeɗo mo kaakaaji maako meeɗaay sujidango ɗum. 39 Nder berniiji cembiɗɗi o jo''inan yimɓe sujidanɓe ɗowanteeɗo jananno. Jaɓɓe mo bana laamiiɗo fuu, o teddinan ɓe, o hokkan ɓe baawɗe dow yimɓe ɗuuɗɓe, o marnan ɓe gese boo. 40 "To wakkati laamiiɗo Siriya ɓadake timmugo, laamiiɗo Misra ukkanto mo. Laamiiɗo Siriya haɓan bee maako, bee mootaaji pucci e wa''iiɓe pucci e koombooje ɗuuɗɗe. O nastan lesdi Misra bana ilam mawɗam. 41 O nastan boo lesdi ɓurndi wooɗugo, o mbaran ton yimɓe ujineeje ɗuuɗɗe. Ammaa lesɗe Edoom e Mo'ab e luttundi Ammoon, kisan. 42 O nastan lesɗe ɗuuɗɗe, koo Misra boo hisataa. 43 O jaɓtan ndesaaji Misra nyukkiiɗi, kaŋgeeri e cardi e kuuje ɗuuɗa-samanje goɗɗe fuu. Doole yimɓe Libiya e Habasi tokko mo. 44 Ammaa ɓaawo maajum habaruuji garanɗi diga fuunaaŋge e woyla kulnan mo. Ngam maajum o tikkan, o wurtoto ngam haɓre haa o mbara yimɓe ɗuuɗɓe. 45 O darnan laymaaji maako hakkunde mbeela e hooseere seniinde, ɓurnde wooɗugo. Nden waade heɓan mo, walaa balloowo mo."

Daniyel 12

Haala timmoode

12:1 "Saa'i maajum Mika'iilu, malaa'ikaajo aynoowo lenyol ma waŋgan. Saa'iire ɓillaare laatoto bana nde meeɗaay laataago diga ummaatooje ɗon. Saa'i maajum yimɓe lenyol ma, windaaɓe nder deftere fuu, kisan. 2 Ɗuuɗɓe waaliiɓe nder lesdi ummititto, woɗɓe ngam ngeendam nduumiiɗam, woɗɓe boo ngam yawaare e mbustu nduumiiŋgu. 3 Marɓe faamu, holluɓe ɗuuɗɓe laawol gooŋga, kamɓe ɓe njaynan bana koode asama. 4 "Daniyel, maɓɓu deftere jonta, waɗ nde lamba haa wakkati timmoode wara. Ɗuuɗɓe cakloto, ɓe ɗaɓɓan faamugo ko laatoto." 5 Nden min Daniyel mi yi'i worɓe ɗiɗo dariiɓe haa pomoole maayo gaa'en e gaɗa. 6 Gooto maɓɓe wolwani ɓorniiɗo limce daneeje go dariiɗo haa dow maayo, ?ami mo: "Ndey kaayeefiiji ɗi'i timmata?" 7 Kaŋko o ɓaŋgti juuɗe maako ɗiɗi fuu gal asama, o hunori bee innde Allah duumiiɗo. Mi nani o ɗon wi'a: "Lutti duuɓi tati e reeta. Saa'i toonyaare dow yimɓe Allah timmata, kuuje ɗe'e fuu laatoto boo." 8 Mi nani ko o wi'i, ammaa mi faamaay. Ngam maajum ?ammi: "Naywa, noy ɗum timmirta?" 9 O jaabi: "Accu, Daniyel! Sey wahayuuji ɗi'i maɓɓa, ɗi cuuɗo haa timmoode wara. 10 Ɗuuɗɓe laaɓan, cenoto. Ammaa halluɓe tokkoto huuwugo kalluɗum, kamɓe ɓe paamataa. Sey marɓe faamu tan paaman kuuje ɗe'e. 11 Ɓaawo ɓe kaɗi lii'anaago Allah kirseteeŋga nyalaade nyalaade, ɓe njo''ini Nyidduɗum kulniiɗum nder suudu Allah boo, lutti nyalɗe ujineere e teemeɗɗe ɗiɗi e cappanɗe joweenayi (1.290). 12 Barka laatanto munyanɓe, dartotooɓe nyalɗe ujineere e teemeɗɗe tati e cappanɗe tati e jowi (1.335). 13 An boo, Daniyel, munya haa timmoode. A maayan, ammaa a ummititto ngam keɓa mbarjaari ma haa ragare jamanu."

Hose'a 1

Debbo Hose'a e ɓikkoy muuɗum

1:1 Ndaa wolde Jawmiraawo nde warani Hose'a ɓii Beeri nder jamanu Ujiya e Yotam e Akas e Hejekiya, laamiiɓe Yahuuda, non boo nder jamanu Yerobo'am ɓii Yo'as, laamiiɗo Isra'iila. 2 Nde Jawmiraawo fuɗɗi wolwugo bee hunduko Hose'a, o wi'i mo: "Yah, te'u debbo jeenoowo, dany ɓiɓɓe njeenu, ngam yimɓe lesdi am ɗon mbaɗa njeenu bee labbi, ɓe acci Jawmiraawo." 3 Hose'a yehi, ɓaŋgi Gomer ɓii Diblayim. Kaŋko o reedi, o danyani mo ɓiɗɗo gorko. 4 Jawmiraawo wi'i Hose'a: "Ewnu mo Yisreyel, ngam lutti seɗɗa, mi hiitoto saare Yehu, ngam ɓe ndufi ?i?am haa Yisreyel. Mi nattinan laamu laamiiɓe Isra'iila. 5 Nyalaade maajum ngewanmi lagaawal Isra'iila nder yayre Yisreyel." 6 Debbo go reedi fahin, danyi ɓiɗɗo debbo. Jawmiraawo wi'i Hose'a: "Ewnu mo Enɗaaka, ngam mi meetataa enɗugo yimɓe Isra'iila, mi yaafantaako ɓe sam. 7 Ammaa mi enɗan yimɓe Yahuuda, mi hisnan ɓe bana min Allah Jawmiraawo maɓɓe tan hisnirta. Mi hisnataa ɓe bee lagaawal, koo kaafahi, koo haɓre, koo pucci, koo wa''iiɓe ɗi." 8 Ɓaawo debbo go enti Enɗaaka, o reedi kadiboo, o danyi ɓiɗɗo gorko. 9 Jawmiraawo wi'i Hose'a: "Ewnu mo Naa-lenyol-am, ngam onon naa on lenyol am, min boo naa mi Allah mooɗon."

Hose'a 2

Timmoode anniya Allah bee yimɓe muuɗum

2:1 "Ammaa saa'i waran haa limgal yimɓe Isra'iila laato bana njaareendi haa maayo ndi waawataa limeego koo foondeego. Saa'i maajum goɗɗo wi'ataa ɓe: Onon naa-lenyol-am. Ammaa yimɓe woɗɓe mbi'an ɓe: On ɓiɓɓe Allah geeto. 2 Nden yimɓe Yahuuda e yimɓe Isra'iila fuu kawtan. Ɓe lamminan hooreejo gooto dow mooɓgal maɓɓe, ɓe ngaran marugo lesdi maɓɓe fahin, ngam nyalaade Yisreyel laatoto mawnde. 3 Mbi'e deerɗiraaɓe mon worɓe: On lenyol am, deerɗiraaɓe mon rewɓe boo: On enɗaaɓe."

No Jawmiraawo yiɗiri yimɓe muuɗum

4 "Pele daada mooɗon, pele mo! Ngam naa o debbo am, min boo naa mi goriiko, timmi. Sey o itta alaamaaji daakaareeku maako yeeso maako, o itta alaamaaji njeenu maako haa enɗi maako, o acca huuwugo kuuɗe ɗe'e. 5 To naa non, mi ɓorta mo, o laato tembo, mi wartiran mo bana nder nyalaade danyeeki maako. Mi waɗan mo kal kal bee ladde meere, o nanda bee lesdi ndi walaa iyeende, o maaya bee ɗomka. 6 Mi enɗataa ɓikkoy maako, ngam koy ɓiɓɓe njeenu. 7 Daada maakoy danyɗo koy o jeenoowo, huuwi cemtiniiɗum. Ngam o wi'i: Sey mi tokko yiɗɓe yam, hokkanɓe yam nyaamdu e ndiyam, e gaasa baali e hottollo, e nebbam e njaramji dakamji. 8 Ngam maajum cukkanmi laawol maako bee gi'e, mi maɓɓan ngol bee mahol, ngam taa o heɓta laabi maako. 9 O tokkoto daakaaje maako, ammaa o jokkataa ɓe. O ɗaɓɓitan ɓe, ammaa o tawataa ɓe. Nden o wi'an: Sey mi loro haa goram arano, ngam wakkati naane wooɗani yam, ɓuri jonta. 10 "Ammaa o annditaay min on mi hokki mo gawri e inaboojam e nebbam. Min on mi ɗuɗɗinani mo cardi e kaŋgeeri. Ammaa kaŋko o huuwtiniri ndi ngam waɗugo fotooji Ba'al. 11 "Ngam maajum koo'itanmi gawri am e inaboojam am nder wakkati maaji, mi ittanan mo gaasa baali am e hottollo am ko suddanno tembuki maako. 12 Jonta cudditanmi les maako haa gite daakaaje maako, walaa kisnanɗo mo juŋŋgo am. 13 Mi timminan seyooji maako, e juulɗe maako haa fuɗɗam hitaande e hakkunde lebbi, e nyalɗe ciwtorɗe maako, e juulɗe maako feere fuu. 14 Mi wonnan inabooje maako e ibbe maako, ngam o wi'i: Kanje ɗe laati ngeenaari am ndi yiɗɓe yam ndokki yam. Min Jawmiraawo mi wartiran ɗe guuɓe meere, haa dabbaaji ladde nyaama ɗe. 15 Bana non mi hiitorto mo ngam nyalaaɗe ba'alji, labbi maako, ngam o wuli urle ngam maaji. O jaagnori bee halagaare e koɗel ngam o tokko daakaaje maako. Ammaa min, o yejjiti yam." Non Jawmiraawo wi'i. 16 "Ngam maajum, ndaa mi ?oyran mo. Mi yahran mo haa ladde, mi ɗelmana mo ton. 17 Diga ton boo mi hokkitan mo gese inabooje maako, mi waylitan waadiwol Akor, ngol laatano mo nastirde haa tammunde ngeendam. Ton o nanantam bana nder nyalɗe o paanyono, nde o wari diga lesdi Misra." 18 Jawmiraawo wi'i: "Nyalaade nde kuuwanmi bana non, a ewnatam: Goram. A meetataa ewnugo yam: Ba'al am. 19 Ngam mi ittan inɗe ba'alji nder hunduko maaɗa, taa goɗɗo meeta ewnugo inɗe maaji. 20 "Nyalaade maajum kaɓɓanmi alkawal ngam maaɗa bee dabbaaji ladde e colli e ladooji. Mi yewan lagaawal e kaafahi, mi timminan haɓre nder lesdi, haa keɓa siwtaago bee hoolaare. 21 Mi haɓɓan teegal bee maaɗa haa abada, mi haɓɓan ngal bee maaɗa dow gooŋgaaku e mbooɗeeŋga e hinnuye. 22 Mi haɓɓan teegal bee maaɗa dow gooŋgaaku, an boo a anndan Jawmiraawo." 23 Jawmiraawo wi'i: "Nyalaade maajum njaɓanmi tornde asamanji. Kanji boo ɗi njaɓan tornde lesdi. 24 Lesdi jaɓan tornde gawri e inaboojam e nebbam, kanji boo ɗi njaɓan tornde Yisreyel. 25 Mi asbinan mo ngam am, haa o naŋgta nder lesdi. Mi enɗan Enɗaaka, mi wi'an Naa-lenyol-am: An woni lenyol am. Kaŋko boo o wi'atam: An woni Allah am."

Hose'a 3

Hose'a e debbo jeenoowo

3:1 Jawmiraawo wi'i yam: "Yah fahin, muuy debbo jeenoowo go mo ngiɗɗa. Yiɗ mo kal kal bana Jawmiraawo ɗon yiɗiri yimɓe Isra'iila, koo ngam ɓe ngayliti haa labbi jananni, ɓe ngiɗi tamseeje inabooje." 2 Too, mi yehi, mi sootti mo bee ceede cardi sappo e jowi, e njigaari buhu bee reeta. 3 Mi wi'i mo: "Sey a duura haa am, taa waɗ njeenu, taa waaldu bee goɗɗo. Min boo mi hawtataa bee maaɗa." 4 Ngam yimɓe Isra'iila kamɓe boo ɓe nduuran ɓe ngalaa laamiiɓe, koo ardiiɓe, koo kirseteeɗi, koo daŋraŋge ciftinorɗe, koo foto lawru, koo lawru saare. 5 Ɓaawo maajum ɓe tuuban, ɓe ɗaɓɓita Allah Jawmiraawo maɓɓe, e laamiiɗo maɓɓe Daawuda. Nder nyalɗe ragareeje ɓe ngaran bee diwnugo haa Jawmiraawo e mbooɗeeŋga muuɗum.

Hose'a 4

Feloore Jawmiraawo dow Isra'iila

4:1 Hose'a wi'i: "Onon yimɓe Isra'iila, nane wolde Jawmiraawo: Min Jawmiraawo mi woodi daliila felugo on jooɗiiɓe nder lesdi, ngam walaa gooŋga koo mbooɗeeŋga koo anndal Allah nder lesdi. 2 Ammaa naalugo e fewugo e mbarugo e wujjugo e waɗugo njeenu, ɗon. Toonyaare ɗon haa mooɗon, e mbar-hoore dow mbar-hoore. 3 Ngam maajum lesdi ɗon yoora, jooɗiiɓe maari ɗon tampa, non boo dabbaaji ladde e colli asama. Koo liɗɗi nder maayo boo ɗon kalka. 4 "Ammaa naa ummaatoore nastinanmi kiita. An limanjo, bee maaɗa tan mbaɗanmi kiita! 5 An a do''oto nyalawma, annaboojo gonduɗo bee maaɗa do''oto jemma, mi halkan koo daada ma boo. 6 Yimɓe am kalkan ngam ɓe ngalaa anndal. An a wudini anndal, ngam maajum min boo mi wudinan ma, taa a tokko huuwugo kuugal limanjo ngam am. A yejjiti tawreeta Allah maaɗa, ngam maajum min boo mi yejjitan ɓiɓɓe maaɗa. 7 No ɓe ɗuuɗiri fuu, ɓe mbaɗi hakke dow am. Mi wartiran tedduŋgal maɓɓe toskaare. 8 Ɓe ɗon nyaama kirseteeɗi ɗi yimɓe am lii'anto yam ngam ittugo hakke, ɓe ngiɗi boo yimɓe ɗuɗɗina aybeeji. 9 Ngam maajum limanjo heɓan kiita kal kal bana yimɓe keɓrata. Mi hiitoto mo ngam laabi maako, mi yoɓan mo ngam kuuɗe maako kalluɗe. 10 Ɓe nyaaman non, ammaa ɓe kaarataa. Ɓe mbaɗan daakaareeku e njeenu, ammaa ɓe ɗuuɗataa, ngam ɓe acci ɗowanaago yam, min Jawmiraawo maɓɓe. 11 "Daakaareeku e inaboojam e nguykinoojam ittan hakkiilo. 12 Yimɓe am ɗon ?ama labbi muuɗum'en ɗi leggal, ɓe ɗon carwo sawru hatti maɓɓe. Ngam ruuhu njeenu majjini ɓe, haa ɓe mbaɗa njeenu dow Allah maɓɓe. 13 Ɓe ɗon lii'o kirseteeɗi dow ko'e kooseeje, ɓe ɗon ngula urle dow towndiije, les leɗɗe mawɗe e towɗe, ngam ɗowdi maaje wooɗi. Ngam maajum ɓiɓɓe mon rewɓe ɗon kawta bee daakaaje, esiraaɓe mon rewɓe boo ɗon mbaɗa njeenu. 14 Ammaa mi hiitataako ɓiɓɓe mon rewɓe ngam daakaareeku maɓɓe, koo esiraaɓe mon rewɓe ngam njeenu maɓɓe. Ngam onon bee ko'e mooɗon on ɗon nyukko bee rewɓe daakaaje, on ɗon lii'o kirseteeɗi hawtaade bee rewɓe waɗooɓe njeenu ngam labbi. Bana ni yimɓe sooyɓe anndal ɗon majja. 15 "An Isra'iila, ɗum he'i an a laati jeenoowo. Walaa haaje Yahuuda boo nasta nder hakke. Taa njehe haa Gilgal, taa njehe haa Baytawiina, taa kune bee wi'ugo: Fakat bana Jawmiraawo o geeto! 16 Isra'iila laati saata-hooreejo bana nagge. Noy min Jawmiraawo waynirta ɗum bana bortel nder ngaynaaka njaaska? 17 Yimɓe Efrayim ɗakkotiri bee labbi. Acce ɓe! 18 To wuykere maɓɓe jinni, ɓe mbaɗan njeenu. Mawɓe maɓɓe ɓuri yiɗugo toskaare. 19 Hendu wiftan ɓe bee bileeji muuɗum, ɓe majjan ngam daliila kirseteeɗi maɓɓe."

Hose'a 5

Kiita dow aybe Isra'iila

5:1 Jawmiraawo wi'i: "Nane, onon liman'en! Kakkile, onon mawɓe Isra'iila! Keɗite, onon yimɓe saare laamiiɗo! Ngam on halfitinaaɓe kiita. Ammaa on laati tuuforgol haa Mispa, e jubaawol dow hooseere Taboora, 2 e ngaska lugguka haa Sittim. Ngam maajum ɓoccanmi on fuu. 3 "Mi anndi Efrayim, Isra'iila suuɗaaki yeeso am. Efrayim ɗon tokko jeenooɓe jonta, Isra'iila soɓi. 4 Kuuɗe maɓɓe ɗon kaɗa ɓe loraago haa Allah maɓɓe, ngam ruuhu njeenu ɗon nder deeɗi maɓɓe, ɓe anndaa yam. 5 Mawnitaare yimɓe Isra'iila laati wullaandu dow ko'e maɓɓe. Yimɓe Isra'iila e Efrayim ndo''oto ngam aybeeji muuɗum'en, koo yimɓe Yahuuda boo ndo''oto bee maɓɓe. 6 Ɓe ɗon ngarda bee dammooji maɓɓe e na'i maɓɓe ngam ɓe ɗaɓɓita Jawmiraawo, ammaa ɓe tawataa yam, mi lori e maɓɓe, mi daayi ɓe. 7 Ɓe njambi yam, ngam ɓe ndanyi ɓiɓɓe njaalu'en. Ammaa jonta, kuugal diina maɓɓe haa juulde hakkunde lebbi laatoto kiita dow maɓɓe, halkan ɓe, kamɓe e gese maɓɓe fuu. 8 "Kadi puufe luwal konu haa Gibiya, puufe ngal haa Raama, koole haa Baytawiina: Benyamin, konne'en ɓaawo ma! 9 Nyalaade min Allah waɗata kiita, Efrayim laatoto ladde meere. Mi anndinan le'i Isra'iila ko tammi warugo. 10 Ardiiɓe Yahuuda laati bana sottinooɓe keeri. Mi rufan tikkere am dow maɓɓe bana ndiyam. 11 Yimɓe Efrayim ngiɗi tokkaago meereejum. Ngam maajum ɓe ɗon ɓillo, kiita yewi ɓe. 12 Mi laatanto yimɓe Efrayim bana mbordi, mi laatanto yimɓe Yahuuda bana nyawu nyaamoowu i'e. 13 Efrayim yi'i nyawu muuɗum, Yahuuda boo yi'i huuduure muuɗum. Nden Efrayim yehi Assuura, neldi habaru haa laamiiɗo mawɗo. Ammaa kaŋko o waawataa yamɗitingo on, o waawataa hurgugo huuduure mooɗon. 14 Ngam min bee hoore am mi laatanto Efrayim bana mbarooga, mi laatanto Yahuuda bana baroogel. Mi faɗɗan, nden mi dilla. Mi jaɓtan, walaa kisnanɗo. 15 Mi dillan, mi loro haa nokkuure am, sey to ɓe tuubi, ɓe ɗaɓɓiti yam, sey to ɓe ɗaɓɓiti yam ngam ɓillaare maɓɓe."

Hose'a 6

Tuubu Isra'iila daraaki dow gooŋga

6:1 Hose'a wi'i: "Ngare, en lorto haa Jawmiraawo. Kaŋko o naawni en, o yamɗitinan en boo. O yewi en, o haɓɓan kuuduuje meeɗen boo. 2 Ɓaawo nyalɗe ɗiɗi o yeeɗitinan en, nyande tataɓre o ummitinan en haa en ngeeɗita yeeso maako. 3 En anndu Jawmiraawo, en tiina anndugo mo. O waŋganan en fakat bana no fajiri weetirta. O waranan en bana iyeende, bana no iyeende ragareere soofnirta lesdi." 4 Jawmiraawo wi'i: "Onon yimɓe Efrayim, ɗume mi huuwata on? Onon yimɓe Yahuuda, ko kuuwanmi ngam mooɗon? Yiide mooɗon ɗon nandi bee ruulde fajiri, bana saawawre sottannde law. 5 Ngam maajum paɗɗanmi on bee habaru annabo'en, mbaranmi on bee bolle hunduko am. Fakat kiita am waŋgan bana annoora. 6 Yiide ɗaɓɓanmi, naa kirseteeɗi. Anndal Allah ngiɗmi, naa guleteeɗi." 7 "Ammaa kamɓe ɓe ?aɓɓi alkawal haa Adama, ɓe njambi yam ton. 8 Gile'at woni berniwol huuwooɓe junuuba, keewŋgol batte ?i?am. 9 Mooɓre liman'en ɗon waaltano yimɓe bana fasooɓe laawol. Ɓe ɗon mbara haa laawol yahugo Sikem, ɓe ɗon kuuwa kalluɗum masin. 10 Haa Baytila ngi'mi kulniiɗum. Haa ton yimɓe Efrayim ɗon mbaɗa njeenu, haa ton yimɓe Isra'iila coɓi. 11 Koo ngam Yahuuda boo codol kulniiŋgol taaski."

Hose'a 7

Tuurtol Isra'iila

7:1 Jawmiraawo wi'i: "Koondeye ngiɗmi wo''itingo haala yimɓe am, nde ngiɗmi nyawndugo Isra'iila fuu, aybe Efrayim e halleende Samariya ɗon mbaŋga. Ɓe ɗon pewja. Gujjo ɗon nasta suudu, pasoowo ɗon jaɓta haa yaasi. 2 Ammaa ɓe numataa mi ɗon siftora halleende maɓɓe fuu. Kuuɗe maɓɓe ɗon njokkita ɓe jonta, mi ɗon yi'a ɗe fuu. 3 Ɓe ɗon ceyna laamiiɗo bee halleende maɓɓe, ardiiɓe boo bee pewe maɓɓe. 4 Ɓe fuu maɓɓe ɓe ɗon poofa bee fewjere, ɓe nandi bee fayande tamsoowo mo acci fuufugo yiite nder maare, wakkati o jiiɓi kuroori haa ndi ufo. 5 Haa nyalaade laamiiɗo maɓɓe, ardiiɓe nyawi ngam nguykinoojam, ɓe naŋgindiri juuɗe bee jancooɓe. 6 Wakkati ɓe ɗon nufo kalluɗum, ɓerɗe maɓɓe nguli bana fayande tamsoowo. Jemma fuu tuurtol maɓɓe ɗon de'iti, ammaa fajiri ngol wulan bana yiite. 7 Ɓe fuu ɓe ɗon ngula bana yiite tamsoowo ngam halkugo hiitooɓe maɓɓe. Laamiiɓe maɓɓe ɗon ndo''o gooto gooto. Ammaa walaa koo gooto maɓɓe toroto yam. 8 "Efrayim ɗon jillindira bee ummaatooje goɗɗe. Efrayim laati bana tamseere sa'aande wakere woore tan. 9 Jananɓe nyaami sembe maako, o anndaa. O waɗi dandandi, o anndaa. 10 Mawnitaare Isra'iila'en ɗon seedo dow maɓɓe, ammaa ɓe lortaaki haa Allah Jawmiraawo maɓɓe, ɓe ɗaɓɓitaay yam ngam haala man fuu. 11 Efrayim nandi bee poola kumiiŋga nga walaa hakkiilo. Ɓe ewni Misra ngam ballal, ɓe njehi haa Assuura boo. 12 Saa'i ɓe ndilli, mi we''itan jubaawol am dow maɓɓe, mi jippina ɓe bana colli. Mi hiitoto ɓe bana aartumi wi'ugo haa mooɓtorde maɓɓe. 13 "Bone laatanto ɓe, ngam ɓe ndoggi yam. Halkere ukkanto ɓe, ngam ɓe tuurtani yam. Mi soottanno ɓe, ammaa ɓe ɗon mbolwa pewe dow am. 14 Nde ɓe mboyi ɓe waaliiɓe dow daage maɓɓe, ɓe toraaki yam e ɓerɗe maɓɓe. Ɓe ɗon ?aro ɓalli maɓɓe ngam ɓe keɓa gawri e inaboojam. Ammaa min, ɓe ɗon tuurtanammi. 15 Min mi ekkitini ɓe, mi sembiɗini juuɗe maɓɓe. Ammaa kamɓe ɓe ɗon nufo kalluɗum dow am. 16 Ɓe ɗon ngaylito, ammaa naa hedi am. Ɓe laati bana lagaawal boofoowal. Ardiiɓe maɓɓe ndo''orto bee kaafahi, ngam daliila ɗemɗe maɓɓe elewɗe. Kanjum jalnata lesdi Misra fuu dow maɓɓe."

Hose'a 8

Feloore ngam njaggu labbi nder Isra'iila

8:1 Jawmiraawo wi'i: "Fuuf luwal konu! Konne'en ɗon ukkano lesdi am bana jigaawal, ngam ɓe ?aɓɓi alkawal am, ɓe tuurtani tawreeta am. 2 Ɓe ɗon mboyrammi: Ya Allah, minin Isra'iila'en min anndi ma! 3 Ammaa Isra'iila'en ngudini mbooɗeeŋga. Sey konne'en ukkano ɓe! 4 Ɓe lammini laamiiɓe, ammaa naa bee muuyo am. Ɓe ndarni ardiiɓe, min boo mi anndaa. Ɓe kuuwri labbi bee cardi e kaŋgeeri maɓɓe. Ɓe ɗon ɗaɓɓa halkere maɓɓe na? 5 An Samariya, mi wudini gaggel ma! Tikkere am ɗon saata dow maɓɓe. Ndey Isra'iila'en accata soɓugo bana non? 6 Gaggel man, kuuwoowo sanaa'a waɗi ɗum. Naa ngel Allah. Fakat, gaggel Samariya wartan sollaare. 7 Ɓe ɗon aawa hendu, saa'i codol ɓe keɓan duluuru. Saakre maɓɓe waɗataa cammeeje. To nde waɗi boo, ɗum hokkataa kuroori. To ɗum hokki boo, jananɓe nyaaman ɗum. 8 Konne'en moɗi Isra'iila. Ummaatooje ɗon ndaara Isra'iila jonta bana fayande nde koomoy fuu yiɗaa. 9 Ɓe njehi haa Assuura, ammaa ɓe ngalaa gondal, bana wamnde ladde. Efrayim yiɗi soodugo yiide. 10 Too, sey ɓe cooda nde haa ummaatooje, min maa mi ɓoftan ɓe jonta. Yeeso seɗɗa ɓe njaran bone ngam dooŋgal laamiiɗo laamlaamɓe. 11 "Yimɓe Efrayim ɗuɗɗini kirsirɗe. Ɗum nafaay ɓe ngam ittugo hakke, sey ngam ɓesdugo. 12 Koo to mi windani ɓe umrooje am ujineeje, kamɓe ɓe ndaaran ɗe bana goɗɗo jananno waɗi ɗe. 13 Ɓe ngiɗi kirseteeɗi, ɓe lii'anto yam kusel, ɓe nyaaman ngel, ammaa min Jawmiraawo mi yerdataako ɓe. Jonta ciftoranmi aybeeji maɓɓe, mi hiitoto hakkeeji maɓɓe. Doole ɓe loro haa Misra! 14 Isra'iila yejjiti baɗɗo ɗum, nyiɓi cuuɗi mawɗi mawɗi. Yahuuda boo ɗuɗɗini berniiji cembiɗɗi. Ammaa min mi nelan yiite nder berniiji maɓɓe mawɗi, nge nyaama ɗi."

Hose'a 9

Seyo jinni, kiita ɓaditi

9:1 Hose'a wi'i: "An Isra'iila, taa seya, taa welwelta bana ummaatooje goɗɗe. Ngam a acci Allah maaɗa bana debbo jeenoowo accirta gorum. A yiɗi ngeenaari njeenu haa laarre koondeye. 2 Ngam maajum laarre e ɓiɗɗirde nyaamnataa yimɓe Isra'iila, ɓe keɓataa inaboojam boo. 3 Ɓe njooɗataako nder lesdi Jawmiraawo, doole Efrayim loro haa Misra, nyaama coɓɗum haa Assuura. 4 Haa ton ɓe ngaddantaa Jawmiraawo dokke inaboojam, kirseteeɗi maɓɓe boo pottantaa mo. Nyaamdu maɓɓe laatoto nyaamdu uwol, koomoy nyaami ɗum, soɓan. Nyaamdu maɓɓe laatoto ngam ko'e maɓɓe tan, walaa ko nastata suudu Jawmiraawo. 5 Ɗume mbaɗoton nyalaade juulde, nyalaade yimɓe ceyorto Jawmiraawo? 6 Ndaa, ɓe fuu ɓe ndillan ngam lesdi maɓɓe wonni. Fakat Misra jaɓɓoto ɓe, ammaa ngam uwugo ɓe haa gese Memfis. Geene mawnan haa pellel cardi maɓɓe mboondi, gi'e boo nder cuuɗi maɓɓe. 7 "Nyalɗe lisaafi ngari, saa'i yoɓugo ngeenaari waɗi. Onon yimɓe Isra'iila on anndan ɗum. On mbi'i: Annaboojo laati paataaɗo, marɗo Ruuhu laati ginnaaɗo. Nonnon, ngam aybe mooɗon mawni, konnaagu mooɗon ɗuuɗi. 8 Yimɓe Efrayim ngayliti dow Allah am, ɓe mballini tuuforli tuufoowo colli dow laabi annaboojo maako fuu. 9 Ɓe wonniiɓe masin bana yimɓe Gibiya. Allah siftoran aybeeji maɓɓe, hiitoto hakkeeji maɓɓe." 10 Jawmiraawo wi'i: "Mi tawi Isra'iila bana inabooje nder ladde. Mi laari kaakaaji mooɗon bana ɓiɓɓe aartuɗe haa ibbi nder wakkati maaki arano. Ammaa nde ɓe ngari haa Ba'al-Pe'or, ɓe lii'i ko'e maɓɓe haa ɗowanteeɗo cemtiniiɗo. Bana non ɓe laatori nyidduɓe bana giɗɗo ɓe. 11 Tedduŋgal Efrayim fiiran daayiiɗum bana sondu. Walaa danyugo, walaa reedugo, walaa ɓesnugo ton! 12 Koo to ɓe mawnini ɓiɓɓe, mi jaɓtan ɓe haa maɓɓe, taa gooto lutta. To mi daayake ɓe, ɓe njaran bone. 13 Mi ɗon yi'a no Efrayim wartirta ɓiɓɓe mum keɓal loohoowo. Efrayim ɗon yahra ɓiɓɓe mum haa kirsoowo." 14 Hose'a tori: "Ya Jawmiraawo, to doole a hiito ɓe, nden kam hokku rewɓe maɓɓe deeɗi dimari e enɗi joorɗi." 15 Jawmiraawo wi'i: "Halleende maɓɓe fuu waŋgi haa Gilgal. Ton puɗɗumi wanyugo ɓe. Ngam halleende kuuɗe maɓɓe ndiiwanmi ɓe e suudu am. Mi accan yiɗugo ɓe, ngam ardiiɓe maɓɓe fuu ɓe tuurtuɓe. 16 Yimɓe Efrayim piyaama bana lekki, ɗaɗi maɓɓe njoori, ɓe ngalaa ɓiɓɓe. Koo to ɓe ndanyi boo, mi mbaran ɓiɓɓe maɓɓe yiɗaaɓe." 17 Hose'a wi'i: "Allah am wudina ɓe, ngam ɓe nananaay mo. Ɓe ngiiloto caka ummaatooje."

Hose'a 10

Laamu e teddinki labbi ke'i hiiteego

10:1 Isra'iila woni inabohi cembiɗki, dimanki ɓiɓɓe. Ɗum ɗuɗɗini ɓiɓɓe, ammaa ɗum ɓurti ɗuɗɗingo kirsirɗe ngam labbi. Ɗum wo''ini lesdi, ammaa ɗum ɓurti wo''ingo daŋraŋge labbi. 2 Ɓerɗe Isra'iila'en cendake ɗiɗi. Sey ɓe njoɓa aybe man jonta. Allah fusan kirsirɗe maɓɓe e daŋraŋge maɓɓe cenaaɗe. 3 Nden ɓe mbi'an: "Min ngalaa laamiiɗo jonta, ngam min kulaay Jawmiraawo. Ammaa to min keɓi laamiiɗo, ko nafata min?" 4 Ɓe mbolwi bolle meere, ɓe kuni kunayeeje pewe, ɓe kaɓɓi alkawalji. Haala kiita haa maɓɓe wa'i bana geene mbarooje mawnanɗe nder ngesa. 5 Jooɗiiɓe haa Samariya ɗon kula ngam gaggel haa Baytawiina. Yimɓe ɗon mboya ngam maagel. Liman'en maagel ɗon ndiwna, ngam tedduŋgal maagel natti. 6 Konne'en njahran ngel haa Assuura, ngel dokkal ngam laamiiɗo mawɗo. Yimɓe Efrayim cemtan, yimɓe Isra'iila toskoto ngam daliila anniyaaji muuɗum'en. 7 Berniwol laamiiɗo Samariya majji bana nguufo dow ndiyam. 8 Nokkuuje towɗe cenaaɗe ɗe Isra'iila'en mbaɗi hakke bee sujidango labbi, nattan. Gi'e e geene mawnan dow kirsirɗe maɓɓe. Nden ɓe toroto kooseeje: "Cudde min!" towndiije boo: "Ndo''e dow amin!" 9 Jawmiraawo wi'i: "Onon yimɓe Isra'iila, diga nyalɗe Gibiya on mbaɗi hakke. Haala man tokki haa warugo hande. Ngam maajum konu waran dow yimɓe junuuba haa Gibiya. 10 Mi ɗon wara ngam mi ɓocca ɓe. Mi mooɓtan ummaatooje dow maɓɓe, haa mi hiito ɓe ngam aybe maɓɓe. Mi liman aybe maɓɓe cowi ɗiɗi. 11 "Efrayim woni wiige eltaaŋge nge yiɗi fiyugo gawri. Mi saali, mi yi'i daande maage woonde. Ngam maajum mi numi haɓɓugo Efrayim ngam ndemri, Isra'iila rema, Yakubu boo remta ngesa. 12 Aawe gooŋgaaku ngam ko'e mooɗon, haa on coda mbooɗeeŋga. Ndeme ngesa kesa! Saa'i waɗi on ɗaɓɓita yam, min Jawmiraawo, haa mi wara, mi toɓnana on kisndam. 13 On aawi halleende, on codi junuuba, on nyaami nafuda fewre. On tuugi dow baawɗe mooɗon e ɗuuɗal honooɓe mooɗon. 14 Ngam maajum fitina ummoto caka le'i mooɗon. Berniiji mooɗon cembiɗɗi kalkan, bana laamiiɗo Salman halkiri Bayti-Arbeel nder nyalaade haɓre, nde o mbari daadiraaɓe, o do''i ɓe dow ɓikkoy maɓɓe maaykoy. 15 Irin maajum laatanto on haa Baytila boo, ngam daliila halleende mooɗon mawnde masin, fajiri cub nder nyalaade haɓre laamiiɗo Isra'iila halkan."

Hose'a 11

No Allah yiɗiri yimɓe muuɗum yettarɓe

11:1 Jawmiraawo wi'i: "Nde Isra'iila derkeejono, mi yiɗi mo. Mi ewni ɓiɗɗo am, wurtini mo lesdi Misra. 2 Ammaa koo mi ewni ɓe nde ɗuuɗɗum, kamɓe ɓe ndoggi yam bee ko ɓuri daayaago. Ɓe kirsi ngam ba'alji, ɓe nguli urle ngam fotooji labbi cehaaɗi. 3 Min bee hoore am mi ekkitinno Efrayim yahugo, mi efti ɓe dow wuttudu am. Ammaa kamɓe ɓe ngi'aay no mi walliri ɓe. 4 Mi yahri ɓe bee labaŋgal koyŋgal, mi ɗowi ɓe bee ɓoggol yiide. Mi laatani ɓe bana goɗɗo kuufanɗo musinanŋgel, mi turi hedi maɓɓe haa mi nyaamna ɓe. 5 Walaa haaje ɓe loro haa Misra, ammaa jonta Assuura boo laamanto ɓe, ngam ɓe cali lortaago haa am. 6 Kaafahi ukkanto berniiji maɓɓe, yewa jamɗe maɓɓe palduɗe, mbara ɓe ngam daliila nufayeeji maɓɓe. 7 Yimɓe am tabiti dow tuurtango yam. Koo to ɓe ngooki hedi asama, walaa nananɗo ɓe. 8 "An Efrayim, mi waawataa accugo ma. An Isra'iila, mi waawataa yoofugo ma. Mi waawataa nandingo ma bee wuro Adama, mi waawataa wartirgo ma bana wuro Seboyim. Ɓernde am wayli nder am, hinnuye am fuu ummi. 9 Mi huuwataa fodde tikkere am saatunde, mi halkataa Efrayim fahin. Ngam mi Allah, naa mi neɗɗo, mi Ceniiɗo caka mooɗon. Ngam maajum mi warataa nattingo on." 10 Hose'a wi'i: "Ɓe tokkoto Jawmiraawo. Kaŋko o ubboto bana mbarooga. O ubboto bee sembe. Nden ɓiɓɓe maako ngaran bee diwnugo diga hiirnaaŋge. 11 Ɓe ngaran bee diwnugo diga Misra bana colli, diga lesdi Assuura boo bana pooli." Jawmiraawo wi'i: "Min mi hooran ɓe haa cuuɗi maɓɓe".

Hose'a 12

Feloore dow naafikaaku Efrayim

12:1 Yimɓe Efrayim taarni Jawmiraawo bee pewe. Yimɓe Isra'iila taarni mo bee naafikaaku. Ammaa yimɓe Yahuuda ɗon ngondi bee Allah tawon, ɓe ɗon tabito haa Ceniiɗo. 2 Efrayim ɗon wuura bee hendu, ɗon taasna hendu fuunaaŋge foroy, ɗon ɗuɗɗina pewe e toonyaare. Ɓe ɗon kaɓɓa alkawal bee Assuura, ɓe ɗon nelda nebbam haa Misra. 3 Jawmiraawo waɗan kiita bee Yahuuda. O hiitoto Yakubu ngam laabi mum kalluɗi, o yoɓa mo kuuɗe maako. 4 Yakubu naŋgi teppere deerɗum nde ɓe ɗonno haa reedu daada maɓɓe tawon. Nde o laati gorko, o haɓi bee Allah. 5 O haɓi bee malaa'ikaajo, o jaali. Ammaa o woyi, o tori mo enɗam. Haa Baytila Allah fotti bee maako, wolwani mo. 6 Kaŋko woni Jawmiraawo, Allah honooɓe asama, bee innde maako Jawmiraawo yimɓe ewnorto mo. 7 O wi'i Yakubu: "A loroto haa ɗo bee ballal Allah maaɗa. Ammaa jogita ko wooɗi, ko fotti boo, heɗita Allah maaɗa foroy. 8 Jawmiraawo wi'i: "Efrayim ɗon jogo awnorɗum rikisiijum bana Kanaana, o yiɗi ?oyrugo. 9 O ɗon wi'a: Na mi diskuɗo? Mi heɓi jawdi. Haa riba am fuu, goɗɗo tawataa boofol haa o laara ɗum bana aybe. 10 Ammaa min woni Jawmiraawo, mi Allah maaɗa diga ɓooyma haa lesdi Misra. Mi jo''inan ma nder bukkaaji fahin, bana saa'i mi fotti bee ma nder ladde. 11 Mi wolwani annabo'en, mi ɗuɗɗini wahayuuji, mi waɗi balndi bee kunduɗe annabo'en. 12 To junuuba ɗon haa Gile'at, nden kam ɓe nattan fakat. Haa Gilgal ɓe ɗon mbaɗa kirseteeɗi ngam kalhali. Ngam maajum kirsirɗe maɓɓe ngartan baagaaje kaa'e nder ngesa." 13 Hose'a wi'i: "Yakubu doggi haa lesdi Aram, Isra'iila huuwi ngam daliila debbo, o laati gaynaako ngam o heɓa debbo maako. 14 Jawmiraawo wurtini Isra'iila e Misra bee juŋŋgo goɗɗo annaboojo, bee juŋŋgo annaboojo o ayniri ɓe boo. 15 Yimɓe Efrayim mettini Jawmiraawo masin. Kaŋko o ukkan ?i?am maɓɓe dow ko'e maɓɓe, o lornana ɓe yawaare maɓɓe."

Hose'a 13

Halkere Efrayim warannde

13:1 Jawmiraawo wi'i: "Koondeye Efrayim wolwi, koomoy fuu diwni. Lenyol ngo'ol ɓuri mawnugo nder Isra'iila fuu. Ammaa ngol nasti aybe bee Ba'al, ngol jinni. 2 Ammaa koo jonta boo yimɓe Efrayim ɗon tokko waɗugo hakke. Bee cardi maɓɓe ɓe ɗon kuuwra fotooji labbi ɓolinaaɗi fodde hakkiilo maɓɓe, kuugal kila'en. Yimɓe ɓe'e ɗon ngaddana ɗi kirsaaɗi, ɓe ɗon kebbo nga'oy koy bee hunduko boo. 3 Ngam maajum ɓe nandan bee ruulde fajiri, bana saawawre sottannde law, bana nyaande fiirannde e jaartirɗum, bana cuurɗe gurtotooɗe haa burɗe. 4 Ammaa min woni Jawmiraawo, mi Allah mooɗon diga ɓooyma haa lesdi Misra. On anndaa ɗowanteeɗo feere kombi am, on ngalaa kisnoowo sonaa min! 5 Mi duri kaakaaji mon nder ladde, nder lesdi ngulndi. 6 Nde ɓe keɓi ngaynaaka, ɓe kaari. Nde ɓe kaari, ɓerɗe maɓɓe mawniti. Ngam maajum ɓe ngejjiti yam. 7 Too, mi laatanto on bana mbarooga. Mi ɗon waalto haa laawol bana cirgu. 8 Mi ukkanto on bana takkere hoocanaande ɓikkoy muuɗum, mi seekan wiɓɓere e ɓernde. Dawaaɗi nyaaman on ton, dabbaaji ladde ceekan on. 9 "Onon Isra'iila'en, mi halkan on. Moy waawi wallugo on? 10 Toy laamiiɗo mooɗon haa o hisna on bee berniiji mon fuu? Toy alkaali'en mooɗon ɓe mbi'ɗon: Hokku min laamiiɗo e ardiiɓe. 11 Min mi hokki on laamiiɗo ngam mi tikki. Mi itti mo boo ngam mi ɓerni. 12 "Mi haɓɓi junuubaaji Efrayim haa waɗa kaɓɓol, mi ɗon sigo hakkeeji maako. 13 Luuwe danyugo mo ngaran, ammaa o ɓiɗɗo sooya-hakkiiloojo, ngam to saa'i man waɗi, o wurtataako danyrugol. 14 Min maa mi rimɗina ɓe joonde maayɓe na? Mi hisna ɓe juŋŋgo waade na? An waade, toy gi'al ma? An joonde maayɓe, toy wicco ma fiɗanŋgo? Mi sali enɗugo ɓe."

Hose'a 14

15 Efrayim ɗon ɓesdo caka deerɗum'en. Ammaa hendu fuunaaŋge, hendu Jawmiraawo saatundu waran diga ladde, yoorina ɓulndu Efrayim, ɓeeɓna seeɓoore maako, jaɓta kuuje ɗuuɗa-samanje haa ndesaari maako fuu. 14:1 Doole Samariya yoɓa aybe mum, ngam berniwol ngol tuurtani Allah. Ngol yanan ngam kaafahi, konne'en naman ɓikkoy maagol, ceekan reedu'en maagol.

Ewnaandu ngam tuubu

2 Hose'a wi'i: "Onon Isra'iila'en, lorte haa Allah Jawmiraawo mooɗon, ngam aybe mooɗon do''i on. 3 Ɗaɓɓite bolle gooŋgaaje, lorte haa Jawmiraawo. Mbi'e mo: Yaafana min aybe fuu, woonan min, haa min ngaddane gettooje amin. 4 Assuura hisnataa min, min mba''ataako pucci, min meetataa hoolaago pucci amin: Ya Allah amin. Ngam atiimeejo heɓan hinnuye haa maaɗa." 5 Jawmiraawo wi'i: "Mi yamɗitinan tuurtol maɓɓe, mi muuyi yiɗugo ɓe, ngam tikkere am wayliti, acci ɓe. 6 Mi laatanto Isra'iila bana saawawre, ɗum finna bana pindiri gaadal, ɗum waɗa ɗaɗi bana laynde Libanon. 7 Lice maajum njaaja, haa booɗki maajum nanda bee jaytunhi, uureeŋga maajum bana laynde Libanon. 8 Yimɓe Isra'iila njooɗoto fahin haa ɗowdi am, ɓe aawa gawri fahin, ɓe keɓa ɓiɓɓe bana inabohi ki inaboojam mum mari innde bana ɗam Libanon. 9 Ko yaali Efrayim bee labbi? Min bee hoore am mi jaɓan tornde maɓɓe, mi ayna ɓe. Mi nandi bee lekki marki haakooji foroy, ɓiɓɓe lekki ngam mooɗon ɗon haa am." 10 Moy mari hikma, haa o faama ɗu'um? Moy woni kakkilɗo, haa o annda ɗum? Ngam laabi Jawmiraawo ndari cir. Gooŋɗuɓe njahan dow maaji, ammaa jambotooɓe ndo''oto dow maaji.

Yoo'el 1

Nyalaade Jawmiraawo ɓaditi, seyo sotti

1:1 Ndaa wolde Jawmiraawo nde warani Yoo'el ɓii Petuwel: 2 Onon ndotti'en, nane ko mbi'anmi. Onon jooɗiiɓe lesdi fuu, keɗite! Irin ɗu'um meeɗi laataago nder nyalɗe mooɗon na? Koo nder nyalɗe baabiraaɓe mooɗon? 3 Ngecce ɗum ɓiɓɓe mooɗon, ɓiɓɓe mooɗon boo ngecca ɗum ɓiɓɓe muuɗum'en. Kamɓe fahin ngecca ɗum yidere warannde ɓaawoɗon. 4 Ko nyaamoowu lutti, mbaɓɓattu nyaami ɗum. Ko mbaɓɓattu lutti, ngilŋgu maagu nyaami ɗum. Ko ngilŋgu lutti, ndo'u nyaami ɗum. 5 Onon wuykooɓe, pine, mboye! Onon yarooɓe inaboojam, mboye ngam ndiyam inabooje ittaama e kunduɗe mooɗon. 6 Ummaatoore sembinde wari, ukkani lesdi am, nde walaa limgal. Nyi'e maare nandi bee nyi'e barooɗe, ?akkirɗe maare bana ɗe mbarooga. 7 Nde wili inabohi am, nde yewi ibbi am, nde ɓolti ki pat, lice maaki fuu purɗi. 8 Onon yimɓe, sey on mboya bana paanyo debbo ɓorniiɗo buhu ngam muuyɗo mo majji. 9 Dokke nyaamdu e dokke njaram ngoodaa haa suudu Jawmiraawo. Liman'en huuwanooɓe Jawmiraawo ɗon cuno. 10 Gese mbonni, lesdi ɗon suno ngam gawri wonni, inaboojam natti, nebbam jinni. 11 Onon remooɓe, cemte. Onon remooɓe inabooje, mboye. Njigaari e muskuwaari e ?aamle gese fuu kalki, 12 inabohi yoori, ibbi ɗayli, rummaanoohi e dibinoohi e lekki haa jarne e leɗɗe haa ngesa fuu njoori. Nonnon, ko seynata ɓiɓɓe Aadama, ɗayli. 13 Kadde buhu, mboye, onon liman'en. Uume, onon huuwooɓe haa hirsirde Jawmiraawo. Ngare waalugo nder buhuuje, onon huuwanooɓe Allah am. Ngam dokke dufeteeɗe ngoodaa haa suudu Allah mooɗon. 14 Taaskane suumaye, ewne yimɓe ngam ɓe mooɓo, mooɓte ndotti'en e jooɗiiɓe nder lesdi haa suudu Allah Jawmiraawo mooɗon, ngookane mo. 15 Nyalaade Jawmiraawo ɓaditi. Nde waran diga Allah Baawɗo bana halkere. Kayto nyalaade nde'e! 16 Nyaamdu halki yeeso meeɗen, seyo e gimi njinni haa suudu Allah meeɗen. 17 Aawre yoori haa ngesa, cigorɗi perwi, beembe ngibbi, ngam gawri ɗayli. 18 Dabbaaji ɗon mboya. Tokke na'i ɗon ngiilo, ɗi ngalaa durduɗe. Koo tokke dammooje boo ɗon njara bone. 19 Ya Jawmiraawo, mi ɗon toro ma, ngam yiite nyaami durduɗe nder ladde, ɗemŋgal yiite wuli leɗɗe fuu. 20 Koo dabbaaji ladde boo ɗon laaha hedi maaɗa, ngam maahoy ɓeeɓi, yiite nyaami durduɗe nder ladde.

Yoo'el 2

Ewnaandu ngam tuubu

2:1 Puufe luwal konu haa Siyona, koole dow hooseere Jawmiraawo seniinde. Yimɓe lesdi fuu ndiwna, ngam nyalaade Jawmiraawo ɗon wara. 2 Nyalaade maajum ɓaditi bee nyiɓre nyiɓɓunde, nde nyalaade duule naarginanɗe. Ummaatoore mawnde sembinde ɗon sudda kooseeje bana jayŋgol fajiri. Irin ummaatoore nde'e meeɗaay laataago sam, irin maare meetataa laataago haa duuɓi ɓuranɗi daayaago. 3 Yiite ɗon nyaama haa yeeso maare, ɗemŋgal yiite ɗon wula haa ɓaawo maare. Hiddeko nde wara, lesdi nandi bee jarne Adnin. Ɓaawo nde dilli, ndi laati ladde meere, nde luttataa kooɗume. 4 Nandu maare bana nandu pucci, nde doggan bana pucci ba''eteeɗi ngam konu. 5 Bana hoolo mootaaji pucci, non hoolo maare dow ko'e kooseeje. Bana hoolo yiite nyaamanŋge calwaaje, bana ummaatoore sembinde taaskaniinde haɓre, non nde wa'i. 6 Ummaatooje ɗon ndiwna yeeso maare, geese fuu purɗan. 7 Nde ɗon yaawa bana sembiɗɓe, nde ɗon wa''o mahi taariiɗi berniiji bana waawɓe konu. Gooto gooto fuu ɗon tokko laawol mum, walaa mo selata sam. 8 Walaa mo yerɓata goɗɗo, koomoy ɗon tiito yeeso muuɗum. Ɓe ɗon caalo caka balmi, walaa ko darnata ɓe. 9 Ɓe ɗon ukkano berniwol, ɓe kaɓa haa dow mahol, ɓe mba''o dow cuuɗi, ɓe nasta ɗi bana wuyɓe. 10 Lesdi dimbi yeeso Jawmiraawo, asamanji ndiwni, naaŋge e lewru nyiɓɓi, koode boo acci yaynugo. 11 Ngam Jawmiraawo hooli bee sembe yeeso jama'aare konu muuɗum. Jama'aare maako ɗuunde masin, timminooɓe muuyo maako mari baawɗe. Ngam nyalaade Jawmiraawo laatoto mawnde, hulniinde masin. Moy waawata munyango nde? 12 Jawmiraawo wi'i: "Koo jonta boo, lorte haa am bee ɓernde woore, bee suumaye e bojji e gonɗi. 13 Ceeke ɓerɗe mooɗon, naa limce mooɗon." Lorte haa Allah Jawmiraawo mooɗon, ngam o enɗoowo, kinnotooɗo, o neeɓa-tikkereejo, ɗuuɗa-hinnuyeejo, o mimsitan huuwugo sarru. 14 Moy anndi? Teema o waylititto, o mimsito, nden o accana on barka, haa on keɓa ko on lii'anto Allah Jawmiraawo mooɗon bana dokke nyaamdu e dokke njaram. 15 Puufe luuwal konu haa Siyona, taaskane suumaye, umre mooɓtorde. 16 Mooɓte yimɓe, cene mooɓtorde, mooɓte ndotti'en, kawte ɓikkoy e musinankoy. Ɓaŋɗo wurto suudu muuɗum, ɓaŋgeteeɗo boo wurto waalordu muuɗum. 17 Liman'en huuwanooɓe Jawmiraawo mboya hakkunde daŋki haykaliiru e hirsirde maaru. Sey ɓe mbi'a: "Ya Jawmiraawo, enɗu yimɓe ma, taa yawnu maral ma, ngam taa jananɓe laamano ɓe, ngam taa ummaatooje goɗɗe mbi'a: Toy Allah maɓɓe?"

Mo''ere Allah

18 Yoo, Jawmiraawo tiɗɗini wallugo lesdi muuɗum, enɗi yimɓe muuɗum. 19 O jaabi yimɓe maako: "Ndaa mi neldi on gawri e inaboojam e nebbam haa on kaara. Mi meetataa mi wartira on jancoore caka ummaatooje. 20 Konne'en iwɓe woyla, mi daaynan ɓe e mooɗon, mi riiwan ɓe haa lesdi njoorndi perewndi. Mooɓre maɓɓe aartunde ndiiwanmi haa mbeela fuunaaŋge, mooɓre maɓɓe sakitiinde boo haa mbeela hiirnaaŋge. Kacceeŋga nyolki maɓɓe eeŋgan dow, ngam min Jawmiraawo mi huuwi kuuɗe mawɗe. 21 "An lesdi, taa hul! Ammaa welweltu, seya, ngam min Jawmiraawo mi ɗon huuwa kuuɗe mawɗe. 22 Onon dabbaaji ladde, taa kule. Ngam durduɗe nder ladde puɗiti, leɗɗe ɗon ndima, ibbi e inabohi ɗon ndima ɓiɓɓe. 23 Onon boo, yimɓe Siyona, mbelmbelte, ceyore Allah Jawmiraawo mooɗon, ngam mi mo''ani on iyeende arande, mi toɓnani on iyeele, iyeende arande e ragareere bana ɓooyma. 24 Laarre heewan gawri, ɓiɗɗirde heewan inaboojam e nebbam haa rufa. 25 Mi hokkitan on ko on majjini nder duuɓi ɗi nyaamoowu e mbaɓɓattu e ngilŋgu e ndo'u nyaami ?aamle gese mooɗon, jama'aare konu am nde neldumi caka mooɗon. 26 Nden on nyaaman, on kaaran. On maŋgtan innde Allah Jawmiraawo mooɗon mo huuwi on kaayeefiijum. Yimɓe am meetataa semtineego. 27 Nden kam on anndan min mi ɗon caka Isra'iila, min Jawmiraawo mi Allah mooɗon, walaa goɗɗo feere. Yimɓe am meetataa semtineego."

Yoo'el 3

Baanjuki Ruuhu Ceniiɗo

3:1 "Ɓaawo maajum mi waanjan Ruuhu am dow yimɓe fuu. Ɓiɓɓe mon worɓe e ɓiɓɓe mon rewɓe mbaɗan annabaaku. Ndotti'en mooɗon koyɗan koyɗi. Suka'en mooɗon ngi'an kaayeefiiji. 2 Koo dow maccuɓe am e horɓe am mbaanjanmi Ruuhu am nder saa'i maajum. 3 Mi huuwan kaayeefiiji nder asama e dow lesdi: Dufki ?i?am e yiite e cuurɗe ɗuuɗɗe laatoto. 4 Naaŋge nyiɓɓan, lewru boo woojan bana ?i?am. Nden nyalaade am mawnde hulniinde waran." 5 Ammaa koomoy ewnotooɗo innde Jawmiraawo, hisan. Ngam hisrude ɗon dow hooseere Siyona, nder berniwol Urusaliima boo, bana no Jawmiraawo wi'i. Mo Jawmiraawo suɓi, daɗan.

Yoo'el 4

Kiita dow ummaatooje

4:1 Jawmiraawo wi'i: "Saa'i maajum mbo''itinanmi hayru Yahuuda e Urusaliima. 2 Mi mooɓtan ummaatooje fuu, mi jippina ɓe haa waadiwol Yusafat. Mi hiitoto ɓe ton ngam daliila yimɓe am e maral am Isra'iila. Ɓe caŋkiti Isra'iila caka ummaatooje goɗɗe, ɓe cendi lesdi am. 3 Ɓe mbaɗi kur'u ngam anndugo mo heɓata yimɓe am. Ɓe ndokki derkeejo gorko ngam yoɓugo debbo jeenoowo, ɓe ndokki derkeejo debbo ngam ɓe keɓa nguykinoojam, ɓe njara ɗam. 4 "Onon boo, Tirus e Sidon e lesɗe Filistiya, ɗume on ɗaɓɓata haa am? Woodi ko ngiɗɗon lornango yam na? To non, jonta ni mi lortinan ɗum dow ko'e mooɗon. 5 Onon on kooci cardi am e kaŋgeeri am, on njahri ndesaaji am ɓurɗi saman haa nder cuuɗi labbi mooɗon. 6 On coorri yimɓe Yahuuda e Urusaliima haa Yunaniŋko'en ngam daaynugo ɓe e lesdi maɓɓe. 7 Ammaa mi umminan ɓe, ɓe ngurto nokkuure nde on coorri ɓe, mi lortina kuuɗe mooɗon dow ko'e mooɗon. 8 Mi soorran ɓiɓɓe mon worɓe e rewɓe haa juuɗe Yahuudu'en. Kamɓe boo ɓe coorra ɓe daayiiɗum haa Seba'en." Bana non Jawmiraawo wi'i. 9 Ngoyne ɗum caka ummaatooje. Taaskane konu. Ewne sembiɗɓe. Mooɓte honooɓe fuu, ngare! 10 Ngartire baaneeje mon kaafaaje, e laɓe mon labbe. Koo tampuɗo boo wi'a: Mi cembiɗɗo. 11 Onon ummaatooje piltuɗe, ngare bee pargal, mooɓe. ­- Ya Jawmiraawo, jippin jama'aare konu maaɗa ton! ­- 12 Ummaatooje man taasko, ngara haa waadiwol Yusafat. Haa ton Jawmiraawo jooɗoto ngam o hiito ummaatooje piltuɗe fuu. 13 Halleende maɓɓe ɗuuɗi. Ngam maajum code ɓe bana no goɗɗo sodirta gawri bee wafdu. Ɓiɗɗe ɓe bana no goɗɗo ɓiɗɗirta inabooje nder ɓiɗɗirde heewnde, haa inaboojam rufa. 14 Ujine ujineeje ɗon haa waadiwol kiita, ngam nyalaade Jawmiraawo ɓaditi ton. 15 Naaŋge e lewru nyiɓɓi, koode boo acci yaynugo. 16 Jawmiraawo ɗon hoola haa hooseere Siyona, ɗon telɓa haa Urusaliima. Asama e lesdi ɗon ndimbo. Ammaa o hisnan yimɓe maako. 17 O wi'i: "Onon Isra'iila'en, to ɗum laatake, on anndan min Jawmiraawo mi Allah mooɗon, mi jooɗiiɗo dow Siyona, hooseere am seniinde. Urusaliima laatoto berniwol cenaaŋgol, jananɓe meetataa nastugo ngol." 18 Saa'i maajum kooseeje keewan gese inabooje, na'i ɗuuɗan dow towndiije fuu, maaje nder Yahuuda ilnan ndiyam ɗuuɗɗam, ndiyam ɓulan e suudu Jawmiraawo ngam soofnugo waadiwol gabde. 19 Misra laatoto ladde meere, Edoom boo laatoto yeeweende, ngam yimɓe lesɗe ɗe'e ukkani lesdi Yahuuda, ndufi ton ?i?am yimɓe ɓe ngalaa aybe. 20-21 Jawmiraawo waatoto mbaraaɓe, o enɗataa aybuɓe. Yimɓe njooɗoto haa Yahuuda e nder Urusaliima haa foroy, Jawmiraawo boo jooɗoto dow hooseere Siyona.

Amos 1

Kiita dow heeddiɗɗiraaɓe Isra'iila

1:1 Ndaa bolle Amos gonnooɗo caka waynaaɓe baali haa Teko'a. Ndaa ko o yi'i dow Isra'iila nder jamanu Ujiya, laamiiɗo Yahuuda, e Yerobo'am ɓii Yo'as, laamiiɗo Isra'iila, duuɓi ɗiɗi hiddeko lesdi dimbo. 2 O wi'i: "Jawmiraawo ɗon telɓa haa Siyona, ɗon hoola haa Urusaliima. Ngam maajum durduɗe waynaaɓe njooran, hoore hooseere Karmel boo ɗaylan." 3 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe Damas mbaɗi aybe dow aybe, fakat mi hiitoto ɓe. Ɓe mbonni lesdi Gile'at bana bee corɓirɗum njamndi. 4 Ngam maajum nelanmi yiite nder saare Hajayel, nge nyaama cuuɗi Benhadat cembiɗɗi. 5 Mi yewan jamɗi palduɗe dammugal Damas, mi nattinan jooɗiiɓe haa Waadiwol-hakke, e laamiiɗo Saare-welwelo, Siriya'en ɓe egginteeɓe haa Kiir." Non Jawmiraawo wi'i. 6 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe Gaaja mbaɗi aybe dow aybe, fakat mi hiitoto ɓe. Ɓe eggini naŋgaaɓe fuu, ɓe ndokki ɓe haa juuɗe Edoomi'en. 7 Ngam maajum nelanmi yiite dow mahi taariiɗi Gaaja, nge nyaama cuuɗi maagol cembiɗɗi. 8 Mi nattinan jooɗiiɓe haa Ajootus, e laamiiɗo Askalon. Mi waylitan juŋŋgo am dow Ekuruun, luttuɓe Filisiti'en kalka." Non Jawmiraawo am wi'i. 9 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe Tirus mbaɗi aybe dow aybe, fakat mi hiitoto ɓe. Ɓe ndokki naŋgaaɓe fuu haa juuɗe Edoomi'en, ɓe ciftoraay alkawal deerɗiraagu. 10 Ngam maajum nelanmi yiite dow mahi taariiɗi Tirus, nge nyaama cuuɗi maagol cembiɗɗi." 11 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe Edoom mbaɗi aybe dow aybe, fakat mi hiitoto ɓe. Ɓe taasni bandiraaɓe maɓɓe bee kaafahi, ɓe ngalaa enɗam sam. Tikkere maɓɓe timmataa, ɓernuki maɓɓe ɗon duura haa abada. 12 Ngam maajum nelanmi yiite nder berniiji maɓɓe Teman e Bosra, nge nyaama cuuɗi cembiɗɗi fuu."

Amos 2

13 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe Ammoon mbaɗi aybe dow aybe, fakat mi hiitoto ɓe. Ɓe ceeki reedu'en haa Gile'at ngam ɓe njajjina keeri maɓɓe. 14 Ngam maajum kuɓɓanmi yiite haa mahol taariiŋgol Rabba, nge nyaama cuuɗi maagol cembiɗɗi, bee hooloore nder nyande haɓre, bana naargewol nder nyande duluuru. 15 Laamiiɗo maagol o egginteeɗo, kaŋko e ardiiɓe maako fuu." Non Jawmiraawo wi'i. 2:1 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe Mo'ab mbaɗi aybe dow aybe, fakat mi hiitoto ɓe. Ɓe nguli i'e laamiiɗo Edoom. 2 Ngam maajum nelanmi yiite nder lesdi Mo'ab, nge nyaama cuuɗi Keriyot cembiɗɗi. Mo'ab waatan caka hooloore e dukoore e hoolo luwe. 3 Mi nattinan laamiiɗo Mo'ab, mi halkidan mo bee ardiiɓe maako fuu." Non Jawmiraawo wi'i. 4 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe Yahuuda mbaɗi aybe dow aybe, fakat mi hiitoto ɓe. Ɓe njawni tawreeta am, ɓe kakkilanaay umrooje am. Labbi maɓɓe majjini ɓe, ɗum labbi ɗi kaakaaji maɓɓe tokki ɗum. 5 Ngam maajum nelanmi yiite nder lesdi Yahuuda, nge nyaama cuuɗi Urusaliima cembiɗɗi."

Kiita dow Isra'iila

6 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Yimɓe Isra'iila mbaɗi aybe dow aybe, fakat mi hiitoto ɓe. Ɓe ɗon coorra yimɓe ɓe ngalaa aybe, ngam ɓe keɓa ceede. Ɓe ɗon coorra talaka'en boo, ngam ɓe keɓa paɗe. 7 Ɓe ɗon ndamma hoore laafuɗo nder mbulwuldi, ɓe ɗon cottina gooŋga leesɓe haa kiita. Goɗɗo e baaba muuɗum ɗon mbaalda bee paanyo debbo gooto ngam ɓe coɓna innde am seniinde. 8 Kombi kirsirɗe fuu ɓe mbaaloto dow limce ɗe ɓe njaɓi jiŋgina. To goɗɗo aybuɗo yoɓi ceede kiita, ɓe coodan nguykinoojam bee maaje, ɓe njara ɗam nder suudu Allah maɓɓe. 9 Ammaa min mi nattini Amoori'en yeeso mooɗon, kamɓe ɓe marno maŋgu e sembe bana leɗɗe. Mi ta''i ɓiɓɓe leɗɗe haa dow e ɗaɗi haa les. 10 Min mi wurtini on Misra, mi ɗowi on nder ladde duuɓi cappanɗe nayi haa mi marna on lesdi Amoori'en. 11 Mi ummini annabo'en caka ɓiɓɓe mooɗon, senaaɓe boo caka suka'en mooɗon." Jawmiraawo wi'i: "Onon yimɓe Isra'iila, naa bana non na? 12 Ammaa onon on njarni senaaɓe nguykinoojam, on umri annabo'en: Taa mbaɗe annabaaku. 13 Too, min mi seekan lesdi les kosɗe mooɗon, bana moota pucci keewŋga gawri seekirta lesdi. 14 Nden jaawɗotooɗo daɗataa, sembe cembiɗɗo nafataa mo, koo baawɗo konu boo hisnataa yoŋki mum. 15 Gawjo darataako, jaawɗotooɗo hisataa bee kosɗe mum, ba''iiɗo puccu hisnataa yoŋki mum. 16 Koo baawɗo konu mo ɓernde mum ɓuri yoorugo, nyalaade maajum o wudinan balmi maako, o dogga." Ni Jawmiraawo wi'i.

Amos 3

Kuugal annaboojo

3:1 Onon yimɓe Isra'iila, nane wolde nde Jawmiraawo wolwi dow mooɗon, dow yimɓe fuu ɓe o wurtini lesdi Misra. Ndaa nde: 2 "Sey onon tan anndumi caka yimɓe duniyaaru fuu. Ngam maajum kiitotoomi on ngam hakkeeji mooɗon fuu." 3 To yimɓe ɗiɗo narraay, ɓe njahdan na? 4 To mbarooga heɓaay ko nyaama, nga ubboto nder laynde na? To baroogel faɗɗaay huunde, ngel hoolan nder lowol na? 5 To tuuforgol naŋgaay sondu, ndu yanan haa lesdi na? To ndabbaawa meemaay piɗitol, ngol fiɗan na? 6 To goɗɗo fuufi luwal konu, yimɓe nder wuro kultortaa na? Woodi sarru nder wuro ngu Jawmiraawo huuwaay na? 7 Allah Jawmiraawo huuwataa kooɗume, sonaa o aarta o waŋgina anniya maako haa annabo'en huuwanooɓe mo. 8 Mbarooga ubbi. Moy hulataa? Allah Jawmiraawo wolwi. Moy waɗataa annabaaku?

Kiita dow Samariya

9 Ngoyne haa cuuɗi cembiɗɗi nder Ajootus e nder Misra habaru bana ni'i: "Mooɓe dow kooseeje taariiɗe berniwol Samariya. Ndaare torra makka e ɓillaaje haa caka maagol." 10 Jawmiraawo wi'i: "Ɓe anndaa huuwugo ko fotti, sey toonyaago e jaɓtugo ngam ɓe ɓofta ndesaaji nder cuuɗi maɓɓe cembiɗɗi." 11 Ngam maajum Jawmiraawo wi'i: "Konne'en taaroto lesdi. Ɓe njippina, ɓe leestina baawɗe mooɗon, ɓe njaɓta ko woni nder cuuɗi mon cembiɗɗi." 12 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Bana gaynaako hisnirta kosɗe mbaalu ɗiɗi malla seɓatto nofru tan nder hunduko mbarooga, bana non yimɓe Isra'iila kisran, kamɓe jooɗiiɓe haa Samariya haa sera leeso, dow be''itte ɗigguɗe."

Amos 4

13 Jawmiraawo, Allah honooɓe asama wi'i: "Nane, mbaɗe seedamku dow yimɓe Yakubu ni'i: 14 Nyalaade kiitotoomi yimɓe Isra'iila ngam aybeeji maɓɓe, mi fusan kirsirɗe Baytila boo, mi ta''an luwe hirsirde, ɗe njana haa lesdi. 15 Mi yibbinan suudu ceeɗu e suudu nduŋgu ɗiɗi fuu. Cuuɗi maharaaɗi bee nyi'e nyiibi, kalkan. Cuuɗi mawɗi boo nattan." Ni Jawmiraawo wi'i. 4:1 Nane wolde nde'e, onon rewɓe Samariya fayɓe bana na'i Baasan: On ɗon ɓilla laafuɓe, on ɗon torra talaka'en, on ɗon mbi'a jawmiraaɓe mooɗon: "Waddu mi yara!" 2 Allah Jawmiraawo hunori bee senaare muuɗum: "Fakat, nyalɗe ngaran dow mooɗon, haa konne'en ngurtina on bee jamɗe naŋgirɗe, e luttuɓe mooɗon bee biccirli bana liɗɗi. 3 Nden on ngurtoto haa ceekli mahol, gooto gooto fuu tiito yeeso muuɗum, ɓe ndiiwan on gal hooseere Hermoon." Ni Jawmiraawo wi'i.

Isra'iila naftiraay elto Jawmiraawo

4 Jawmiraawo wi'i: "Njehe haa Baytila, mbaɗe le hakke. Njehe haa Gilgal, ɗuɗɗine hakkeeji. Nde weeti fuu ngadde kirseteeɗi mon. Nyalɗe tati tati fuu ngadde jakka. 5 Ngule tamseeje ngam dokkal yettoore. Ngoyne umroore haa koomoy wadda dokkal bana ɓernde mum numi. Ngam irin ɗu'um ngiɗɗon huuwugo, naa bana ni na, onon yimɓe Isra'iila." 6 Jawmiraawo wi'i: "Min mi ittani on nyaamdu nder gure fuu, on keɓaay ko on ?akka. Ammaa on lortaaki haa am. 7 Min mi ittani on iyeende, saa'i nde lutti lebbi tati haa ?aamnde waɗa. Mi toɓni iyeende dow wuro wooto, ammaa dow wuro feere mi toɓnaay iyeende. Ngesa ngoota soofi bee maare, ammaa ngesa feere heɓaay nde, yoori. 8 Ngam maajum yimɓe gure ɗiɗi koo tati njehi haa wuro wooto ngam yarugo ndiyam, ɓe ɗomɗitaaki boo. Ammaa on lortaaki haa am." Ni Jawmiraawo wi'i. 9 "Mi hiiti on bee nyawji gawri feere feere. Baɓɓatti nyaami ɓurna jarneeji mon e gese inabooje mon, e ibbe mon e jaytunje mon. Ammaa on lortaaki haa am." Ni Jawmiraawo wi'i. 10 "Mi neli nyawu kalluŋgu caka mooɗon, bana ɓooyma haa Misra. Mi mbardi suka'en mooɗon bee kaafahi, mi eggini pucci mon. Mi ummini kacceeŋga caŋgeeje mon haa nga nasta kine mon. Ammaa on lortaaki haa am." Ni Jawmiraawo wi'i. 11 "Mi halki woɗɓe mooɗon bana mi halkiri Sodoma e Gomorra. On laati bana leggel ngel goɗɗo wurtini yiite. Ammaa on lortaaki haa am." Ni Jawmiraawo wi'i. 12 "Fakat, onon Isra'iila'en, mi tokkoto huuwugo on bana non. Ngam maajum taaskane fottugo bee Allah mooɗon." 13 Ndaa, kaŋko o waɗi kooseeje, o tagi hendu. O ɗon anndina neɗɗo ko o annini. O wartiran jayŋgol fajiri nyiɓre. O ɗon yaaɓa dow towɗe duniyaaru. Innde maako Jawmiraawo, Allah honooɓe asama.

Amos 5

Ewnaandu ngam tuubu

5:1 Onon yimɓe Isra'iila, nane yimre boyki nde ngimanmi dow mooɗon: 2 Isra'iila, paanyo debbo, do''i, ummitittaako. Ndaa o baaliiɗo haa lesdi maako. Kaŋko o waawataa ummitaago, goɗɗo ummitinɗo mo boo woodaa. 3 Ngam Allah Jawmiraawo wi'i: "Berniwol Isra'iila ngol yimɓe ujineere ngurti e muuɗum ngam konu, luttan teemerre. Ngol teemerre ngurti e muuɗum boo, luttan sappo." 4 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i yimɓe Isra'iila: "Ɗaɓɓiteeɗam haa on ngeeɗa. 5 Ammaa taa ɗaɓɓiteeɗam haa Baytila. Taa njehe Gilgal. Taa njehe Biirsaba sam. Ngam fakat Gilgal dillan gal lesdi ndaayiindi, Baytila wayloto, halkan." 6 Ɗaɓɓite Jawmiraawo haa on ngeeɗa, ngam taa o jammito bana yiite nder asŋgol Yusufu, taa nge nyaama Baytila, walaa nyifanɗo. 7 On ɗon ngartira gooŋga bana njaram kaaɗɗam, on ɗon mbonna haala kiita fuu. 8 O tagi koode ɗaccuki e dulo. O ɗon wayla nyiɓre haa laato fajiri, o ɗon wayla nyalawma haa laato jemma. O ɗon umra ndiyamji mbeela, haa o waanja ɗi dow lesdi. Innde maako Jawmiraawo. 9 O ɗon ukka halkere dow sembiɗɓe, non boo dow berniwol cembiɗŋgol. 10 Onon on ɗon nganya pelanɗo on haa hiitordu, on ngiɗaa nanugo bolwanɗo gooŋga. 11 Ngam maajum Jawmiraawo wi'i: "On ɗon torra laafuɗo, on ɗon njoɓna mo jomorgol gawri. On nyiɓi cuuɗi bee kaa'e cehaaɗe, ammaa on njooɗataako nder maaji. On njubi gese inabooje booɗɗe masin, ammaa on njarataa inaboojam maaje. 12 Mi anndi, junuubaaji mooɗon ɗuuɗi, hakkeeji mooɗon teddi." On ɗon ɓilla mo walaa aybe, on ɗon njaɓa ceede ngam sottingo gooŋga talakaajo haa hiitordu. 13 Ngam maajum kakkilɗo ɗon jeeɗo saa'iire nde'e, ngam nde halli. 14 Ɗaɓɓite ko wooɗi, naa ko halli, haa on ngeeɗa, haa Jawmiraawo, Allah honooɓe asama wonda bee mooɗon bana mbi'roton. 15 Nganye halleende, ngiɗe mbooɗeeŋga, ndarne gooŋga haa hiitordu. Teema Jawmiraawo, Allah honooɓe asama hinnoto luttuɓe Yusufu. 16 Ngam maajum Jawmiraawo, Allah honooɓe asama wi'i: "Haa babe fuu bojji ngam maayɓe. Dow laabi fuu yimɓe ɗon mboya: Kayya! kayya! Ɓe ewnoto remooɓe ngam waɗugo bojji, ngam rewɓe annduɓe gime boyki ke'aay. 17 Bojji laatoto koo haa gese inabooje boo. Ngam min mi saaloto haa caka mooɗon." Ni Jawmiraawo wi'i. 18 Bone laatanto heppananɓe nyalaade Jawmiraawo. Ɗume nde nafata on? Nde nyiɓre, naa jayŋgol. 19 Nde laatoto bana to goɗɗo doggi mbarooga, fotti bee cirgu. To o yottake saare maako, o ɓaarake juŋŋgo maako haa mahol, nden mboodi soppi mo. 20 Nyalaade Jawmiraawo, fakat nde nyiɓre, naa jayŋgol, nde nyiɓre ɓaleere, naa ɗelko. 21 Jawmiraawo wi'i: "Mi ɗon wanya juulɗe mooɗon, mi wudini ɗe. Mi seyortaako mooɓorle mooɗon. 22 To on lii'anake yam guleteeɗi e dokke nyaamdu, ɗum fottantaa yam. Mi yiɗaa yi'ugo ga'i payɗi ɗi on lii'anto yam kirseteeɗi. 23 Acce hoolo gimi mon, mi yiɗaa mi nana pijirle gurmiiji mon. 24 Ko ngiɗmi kam, haa kiita ngooŋɗuka ila bana ndiyam, gooŋgaaku boo bana maayel ngel jinnataa. 25 "Onon yimɓe Isra'iila, duuɓi cappanɗe nayi ɓooyma nder ladde, on lii'ani yam kirsaaɗi e dokke nyaamdu na? 26 Malla on ndoondi Sakkut, laamiiɗo mooɗon, e Kaywan, horre lawru mooɗon, waato fotooji ɗowanteeɓe mooɗon na, bana ko mbaɗoton hande? 27 Ngam maajum egginanmi on haa gaɗa Damas." Ni Jawmiraawo wi'i mo innde mum Allah honooɓe asama.

Amos 6

Halkere Isra'iila

6:1 "Bone laatanto on, onon neeminiiɓe haa Siyona, e hoolɗiniiɓe dow hooseere Samariya, tedda-asli'en nder ummaatoore arande caka ummaatooje heefeerɓe. Yimɓe Isra'iila ɗon ɗaɓɓita ballal haa mooɗon. 2 Njehe haa berniwol Kalne, ndaare. Umme ton, njehe haa Hamat, berniwol maŋgol. Nden njehe haa Gaat, berniwol Filisti'en. On ɓuri laamuuji ɗi na? Koo maral mon ɓuri ngal maaji na? 3 On tammi nyalaade hallunde daayi masin, ammaa on ɓaditini laamu toonyaare. 4 On ɗon mbaali dow leese kuuwraaɗe bee nyi'e nyiibi, on ɗon porto dow be''itteeji. 5 On ɗon ngima bee hoolo e pijirle gurmiiru, on ɗon mbaŋgina gime kese bana Daawuda. 6 On ɗon njara inaboojam nder taasaaje, on ɗon nguja ɓalli mooɗon bee nebbam ɓurɗam wooɗugo. Ammaa yibbere lenyol Yusufu naawataa on. 7 Ngam maajum on aartan eggineego. Hoolo neeminiiɓe jinnan." Ni Jawmiraawo Allah honooɓe asama wi'i. 8 Allah Jawmiraawo hunori hoore muuɗum: "Mi ɗon wanya mawnitaare yimɓe Yakubu, mi ɗon wanya cuuɗi maɓɓe cembiɗɗi. Ngam maajum njoofanmi berniwol e ko woni nder maagol fuu." 9 Koo to worɓe sappo lutti nder saare woore, ɓe maayan. 10 Bandiraawo uwanɗo waran ngam o wurtina maayɓe e suudu. O ?aman nyukkiiɗo nder suudu: "Goɗɗo ɗon wondi bee maaɗa na?" Kaŋko o jaaboto: "Aa'a, woodaa." O wi'an boo: "Siriw! taa wolwu innde Jawmiraawo." 11 Ndaa ko Jawmiraawo umri: "Campite cuuɗi mawɗi, puse cuuɗi pamari." 12 Pucci njaawan nder kooseeje na? Goɗɗo yahran ga'i ngam remugo maayo na? Ammaa onon on ngartiri kiita ngooŋduka tooke mbarooje, gooŋgaaku boo njaram kaaɗɗam. 13 On ɗon ceyoro jaalorgal dow berniwol Loodebar, on ɗon mbi'a: "Min kooci Karnayim bee sembe amin." 14 Ngam maajum kakkile, onon yimɓe Isra'iila. Jawmiraawo, Allah honooɓe asama wi'i: "Mi umminan ummaatoore dow mooɗon, nde ɓilla on diga nastirde Hamat, haa yotto maayel ladde, diga woyla haa fombina."

Amos 7

Wahayuuji halkere tati

7:1 Ndaa ko Allah Jawmiraawo yi'ni yam: Goɗɗo waɗi baɓɓatti ɗuuɗɗi, saa'i saakre ɗiɗawre fuɗata, waato ko mawnata ɓaawo codol ngam laamiiɗo. 2 Nde baɓɓatti puɗɗi nyaamdugo haako lesdi fuu, mi wi'i: "Ya Allah Jawmiraawo, yaafa! Noy Yakubu darorto? O tampuɗo." 3 Jawmiraawo mimsiti huuwugo sarru. O wi'i: "Ɗum laatataako." 4 Ndaa ko Allah Jawmiraawo yi'ni yam: O ewni nguleeŋga yiite ngam o hiitoro bee maaga. Nga fuɗɗi nyaamugo ilamji gonɗi nder luggeeŋga lesdi. Nga nyaami gese boo. 5 Nden mbi'mi: "Ya Allah Jawmiraawo, accu! Noy Yakubu darorto? O tampuɗo." 6 Allah Jawmiraawo mimsiti huuwugo sarru. O wi'i: "Kanjum boo ɗum laatataako." 7 Ndaa ko Jawmiraawo yi'ni yam: O ɗon dari dow mahol darnuŋgol. Njamndi poondirdi ɗon haa juŋŋgo maako. 8 O ?ami yam: "Amos, ko ngi'ata?" Mi jaabi: "Njamndi poondirdi." Jawmiraawo wi'i: "Ndaa, mi foondan yimɓe am bee njamndi maajum. Yeeso ɗo, mi meetataa enɗugo ɓe. 9 Nokkuuje Isiyaaku towɗe cenaaɗe kalkan, cuuɗi Isra'iila cenaaɗi laatoto bille. Mi ummanto saare Yerobo'am bee kaafahi."

Ngaaba Amos bee Amasiya

10 Yoo, Amasiya, limanjo haa Baytila neldi habaru haa Yerobo'am, laamiiɗo Isra'iila, wi'ugo ni'i: "Amos ummini fitina dow maaɗa caka yimɓe Isra'iila. Lesdi waawataa eftugo bolle maako fuu. 11 Ngam Amos ɗon wi'a: Yerobo'am maayran bee kaafahi. Isra'iila dillan eggineeki." 12 Nden Amasiya wi'i Amos: "An gi'oowo kaayeefiiji, doggu, dillu haa lesdi Yahuuda. Nyaamoy nyaamdu ma, waɗ annabaaku ma ton. 13 Ammaa taa meetu waɗugo annabaaku haa Baytila, ngam suudu seniindu ndu'u laamiiɗo jeyi, kaŋko on nyiɓi ndu." 14 Amos jaabi Amasiya: "Naa mi annaboojo, naa mi pukaraajo annabi boo, mi gaynaako e bo''inoowo ibbe. 15 Ammaa Jawmiraawo hoo'i yam haa ɓaawo dammooji, umri yam: Yah, waɗan yimɓe am Isra'iila'en annabaaku. 16 Kadi nan wolde Jawmiraawo jonta: A wi'i taa mi waɗa annabaaku dow yimɓe Isra'iila, taa mi waajina danygol Isiyaaku. 17 Ngam maajum, ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Debbo ma laatoto jeenoowo nder berniwol, ɓiɓɓe ma worɓe e rewɓe maayran bee kaafahi. Konne'en cendan gese ma bee ɓoggol poondirgol. An bee hoore ma a maayan haa lesdi coɓndi. Fakat, Isra'iila'en ngurtoto lesdi muuɗum'en ɓe egginteeɓe."

Amos 8

Wahayu nayaɓu

8:1 Ndaa ko Allah Jawmiraawo yi'ni yam: Silaawo heewŋgo ɓiɓɓe leɗɗe ɓenduɓe. 2 O ?ami: "Amos, ko ngi'ata?" Mi jaabi: "Silaawo heewŋgo ɓiɓɓe leɗɗe ɓenduɗe." 3 Jawmiraawo wi'i yam: "Yimɓe am ɓendi ngam halkere. Yeeso ɗo, mi meetataa enɗugo ɓe. Nyalaade ɗon wara haa gimi nder laamorde laati bojji. Nyawmanɗe ɗuuɗan, yimɓe ngudinan ɗe kootoy, ɗum jeende mawnde!" Ni Allah Jawmiraawo wi'i.

Kiita Jawmiraawo ɓadake

4 Nane ɗu'um, onon toonyooɓe talaka'en, nyaamooɓe leesɓe nder lesdi. 5 On ɗon mbi'a: "Ndey juulde hakkunde lebbi timmi, nyande siwtorde boo saali, ngam en maɓɓita beembe, en coorra gawri? Haa en pamɗitina taasawo, en mawnina kaa'e awnorɗe, en mbaɗa soodooɓe rikisi bee awnorɗum pewoojum. 6 Haa en coorra koo gawri ndi wooɗaay boo, en coorra laafuɓe bana maccuɓe, koo talaka'en boo bee paɗe." 7 Jawmiraawo huni, ɗum tabiti bana mawnitaare Yakubu, o wi'i: "Mi yejjitittaa kuuɗe maɓɓe haa foroy. 8 Ngam daliila maajum lesdi dimboto, koomoy jooɗiiɗo nder maari woyan ngam kulol. Ndi towtan, nden ndi leestan bana maayo Niil haa Misra." 9 Jawmiraawo wi'i: "Nyalaade maajum mi mutinan naaŋge haa caka nyalawma, mi waɗan nyiɓre dow lesdi saa'i jayŋgol nyalawma. 10 Mi waylan juulɗe mooɗon haa bojji, e gimi mooɗon haa yooyooji. Mi waɗan on fuu on kadda buhuuje, on laɓda ko'e mon. Mi laatinan bojji bana to ɓiɗɗo bajjo nder saare koondeye maayi. Timmoode maajum haaɗan bana nyalaade hallunde." 11 Jawmiraawo wi'i: "Ndaa, nyalɗe ɗon ngara haa mi nelda weelo nder lesdi, naa weelo ngam nyiiri, naa ɗomka ngam ndiyam boo, ammaa ngam nanugo bolle Jawmiraawo. 12 Yimɓe ndimboto diga mbeela nga'a haa ngaya, ɓe ngiilo diga woyla haa fuunaaŋge ngam ɓe ɗaɓɓita wolde Jawmiraawo, ammaa ɓe tawataa nde. 13 Nyalaade maajum faanyɓe wooɗɓe e suka'en njanan ngam ɗomka. 14 Kamɓe ɓe ɗon kunoro jonta bee aybe Samariya, ɓe ɗon mbi'a: Fakat bana ɗowanteeɗo maaɗa o geeto. Dan! maaboo: Fakat bana jahaaŋgal Biirsaba yeeɗi! Ɓe njanan, ɓe ummitittaako."

Amos 9

Walaa mo hisata kiita Jawmiraawo

9:1 Mi yi'i Jawmiraawo, o ɗon dari kombi hirsirde. O umri: "Fiy dow ko'e daŋraŋge haykaliiru, haa suudu fuu dimbo. Sampti ɗe haa ɗe pusa ko'e yimɓe fuu. To goɗɗo lutti, mi mbaran mo bee kaafahi, walaa mo hisata sam. 2 To ɓe ceeki laawol nastugo joonde maayɓe, juŋŋgo am naŋgan ɓe ton. To ɓe mba''ake haa asama, mi jippinan ɓe ton. 3 To ɓe cuuɗake dow hooseere Karmel, mi ɗaɓɓitan ɓe, mi naŋga ɓe ton. To ɓe nyukkake haa lugguɗum mbeela, mi umran mboodi ton ndi ngata ɓe. 4 To ɓe njehi yeeso konne'en maɓɓe ɓe egginteeɓe, mi umran kaafahi ton ki mbara ɓe. Mi huusitan on ngam sarru, naa ngam hayru." 5 Allah woni Jawmiraawo honooɓe asama. To o meemi lesdi, ndi majjan, ndi towtan, ndi leesta bana maayo Niil haa Misra, jooɗiiɓe maari kootoy fuu mboyan. 6 O nyiɓi jooɗorde maako haa asama, daŋraŋge maare ɗon tabiti dow lesdi. O ɗon ewno ndiyamji mbeela, haa o waanja ɗi dow lesdi. Innde maako Jawmiraawo. 7 Jawmiraawo wi'i: "Onon yimɓe Isra'iila, on laatanaaki yam kal kal bee Habasi'en na? Naa min mi wurtini Isra'iila'en e lesdi Misra, Filisti'en e Kaftor, Siriya'en boo e Kiir na? 8 Ndaa, gite am ɗon ndaara laamu Isra'iila marŋgu hakke, mi nattina ngu dow lesdi. Ammaa mi nattintaa yimɓe Yakubu fuu." Ni Jawmiraawo wi'i: 9 "Ndaa, mi umran dimbugo yimɓe Isra'iila caka ummaatooje fuu, bana goɗɗo dimbirta ceɗirgel, walaa kaa'el do''oto haa lesdi. 10 Koomoy marɗo hakke caka yimɓe am, bi'ɗo: Sarru ɓaditittaako min, yottataako min, ­- fakat, o maayran bee kaafahi."

No Allah wo''itinirta Isra'iila

11 "Nyalaade maajum nyiɓtotoomi jooɗorde Daawuda yibbunde. Mi sukka ceekli maare, mi ummitina bille maare. Mi nyiɓtoto nde bana nde wa'i ɓooyma. 12 Nden ɓe maran luttuɓe Edoom, e ummaatooje ɗe innde am ewna dow muuɗum'en." Min Jawmiraawo mi wi'i ɗum, mi huuwan ɗum boo. 13 Jawmiraawo wi'i: "Annde, nyalɗe ɗon ngara, haa demoowo jokka codoowo, ɓiɗɗoowo inabooje boo jokka aawoowo. Nden kam kooseeje fuu cimtan inaboojam, towndiije fuu keewan haa rufa. 14 Mi wo''itinan hayru yimɓe am Isra'iila'en, ɓe mahita berniiji gibbuɗi, ɓe njooɗo nder maaji, ɓe njubo inabooje, ɓe njara inaboojam maaje, ɓe mbaɗa jarneeji, ɓe nyaama ?aamle maaji. 15 Min mi juboto ɓe nder lesdi maɓɓe, walaa mo ɗoofata ɓe nder lesdi ndi ndokkumi ɓe." Ni Allah Jawmiraawo mon wi'i.

Obadiya 1

Toskaare dow Edoom

1:1 Ndaa ko Jawmiraawo wi'ata dow Edoom. Jawmiraawo neli nelaaɗo haa ummaatooje, minin boo min nani habaru maako: "Umme, en kaɓa bee Edoom." 2 Jawmiraawo wi'i yimɓe Edoom: "Mi leestinan on caka ummaatooje, koomoy fuu yawo on. 3 Mawnitaare ɓerɗe mon waɗi on rikisi. On ɗon njooɗi nder gaaruuji kooseeje, towɗum masin. Ngam maajum mbi'oton: Moy jippinta min haa lesdi? 4 Koo to on njo''ini ci'e mooɗon towɗum bana saɓɓo dutal, bana caka koode, mi jippinan on ton." Ni Jawmiraawo wi'i. 5 "To wuyɓe koo jaɓtooɓe ngaranan on jemma, ɓe koocan ko ɓe ngiɗi tan. To remooɓe itti inabooje, ɓe luttan seɗɗa ngam ittuki ɗiɗahi. Ammaa konne'en mon mbonnan lesdi mon pat. 6 Ɓe tawan ndesaaji Isuwa, ɓe kooci ɗi fuu. 7 Soobiraaɓe haɓɓuɓe alkawal bee mooɗon, njamboto on, ndiiwan on haa keeri lesɗe muuɗum'en. Yimɓe sulhotirɓe bee mooɗon naane, nyaami lesdi mon. Nyaamduɓe bee mooɗon tuufani on tuuforgol, ɓe ɗon mbi'a: Hakkiilo maɓɓe majji." 8 Jawmiraawo wi'i: "Nyalaade nde mbaɗanmi kiita, mi nattinan hakkilɓe Edoom e marɓe faamu dow kooseeje Isuwa. 9 Sembiɗɓe nder berniwol Teman ittan tammunde, haa worɓe fuu kalka dow kooseeje Isuwa, ngam konne'en mbaran ɓe."

Daliila ka Allah hiitorto Edoom

10 "On toonyi deerɗiraaɓe mon yimɓe Yakubu. Ngam maajum toskaare waran dow mooɗon, konne'en nattinan on haa foroy. 11 Nyalaade nde yimɓe iwɓe lesdi feere nasti dammuɗe Urusaliima, nde ɓe mbaɗi kur'u ngam sendugo ngol, nde jananɓe eggini jama'aare Yakubu, nyalaade maajum on ndari, on ndaari non, on laati halluɓe bana ɓeya. 12 Mi wi'no on: Taa mawnite dow deerɗiraaɓe mon nder nyalaade sarru maɓɓe. Taa ceyore halkere yimɓe Yahuuda. Taa maɓɓite kunduɗe mon ngam jalugo ɓe nyalaade ɓillaare maɓɓe. 13 Taa naste berniwol yimɓe am ngam on ceyoro bone maɓɓe, on ngujja jawdi maɓɓe nyalaade yaŋgada maɓɓe. 14 Taa ndare haa gurtorɗe maɓɓe ngam mbarugo dogganɓe. Taa ndokke ɓe haa juuɗe konne'en maɓɓe nder nyalaade ɓillaare maɓɓe. Ammaa on kuuwi ɗum, timmi!" 15 "Nyalaade nde min Jawmiraawo hiitoto ummaatooje fuu, ɓadake. Ko kuuwɗon woɗɓe, kanjum ɓe kuuwata on. Kuugal mon loroto dow ko'e mon. 16 Onon yimɓe Yahuuda dow hooseere am seniinde, on njari jardugel kiita kaaɗŋgel nde woore. Ammaa ummaatooje goɗɗe njaran ko ɓuri haaɗugo, ɓe njarda ɗam pat, nyalɗe fuu haa ɓe majja." 17 "Ammaa woɗɓe maɓɓe ndaɗan, kisan haa hooseere Siyona. Nde laatoto nokkuure senaande.

Jaalorgal Isra'iila

"Ammaa yimɓe Yakubu maran lesdi ummaatooje jaɓtuɗe maral Isra'iila. 18 Yimɓe Yakubu laatoto bana yiite, yimɓe Yusufu boo bana ɗemŋgal yiite. Ammaa yimɓe Isuwa laatoto bana calwaaje. Yiite man wulan caka maɓɓe, nyaama calwaaje go. Walaa koo gooto lutta e danygol Isuwa." Ni Jawmiraawo wi'i. 19 Yimɓe Yahuuda wonɓe haa fombina, koocan kooseeje Isuwa, maran ɗe. Wonɓe haa lesdi towndiije boo koocan Filistiya. Woɗɓe fahin maran lesdi Efrayim bee berniwol Samariya. Yimɓe Benyamin koocan lesdi Gile'at. 20 Woodi egginaaɓe diga laamu Isra'iila woyla, ɓe ɗon njooɗi caka Kanaani'en haa yotto Sarafat. Ɓooyma berniiji maɓɓe laati bana mahol aynoowol lesdi Yahuuda e Urusaliima. Isra'iila'en ɓe'e e egginaaɓe Urusaliima wonɓe haa Sardis jonta, ɓe maran berniiji haa fombina lesdi Yahuuda. 21 Tawɓe hisruɗe haa hooseere Siyona, laamoto kooseeje Isuwa. Bana ni laamu fuu laatoranto Jawmiraawo.

Yonas 1

No Yonas doggiri yeeso Jawmiraawo

1:1 Wolde Jawmiraawo warani Yonas ɓii Amitay, o wi'i: 2 "Umma, yah Niniwe, berniwol maŋgol. Waaju ngol halkere, ngam halleende yimɓe maagol yotti yeeso am." 3 Ammaa Yonas ummi, doggi yeeso Jawmiraawo, yiɗi yahugo Tarsis. O yehi Yafo, ton o heɓi koombowal jahanŋgal Tarsis. O yoɓi ngal, nden o nasti ngal ngam o yahda bee yimɓe maagal haa Tarsis, o dogga yeeso Jawmiraawo. 4 Ammaa Jawmiraawo neldi hendu saatundu dow mbeela. Naargewol cembiɗŋgol wifi dow mbeela, haa koombowal ɓadake fusugo. 5 Yimɓe koombowal kuli, mboyi, koomoy maɓɓe hedi ɗowanteeɗo mum. Ɓe ngudini kuuje koombowal nder mbeela ngam hoynugo ngal. Ammaa Yonas jippino nder reedu maagal, waali, ɗon ɗaano ɗoyŋgol lugguŋgol. 6 Mawɗo koombowal wari haa maako, wi'i mo: "Ko wan ma, ɗoyɗiijo? Umma, tora Allah maaɗa! Teema o siftoran en ngam taa en kalka." 7 Yimɓe koombowal mbi'mbi'tiri: "Sey en mbaɗa kur'u ngam anndugo mo waddani en sarru ngu." Ɓe mbaɗi kur'u, ngu waŋgini Yonas. 8 Ɓe mbi'i mo: "Yeccu min le, ngam ɗume sarru ngu ukkani en? Kuugal ngale kuuwata? Diga toy ngarɗa? Toy lesdi ma e ummaatoore ma?" 9 O jaabi ɓe: "Mi Ibraniŋkeejo, mi kulɗo Allah Jawmiraawo haa asamanji mo tagi mbeela e lesdi njoorndi." 10 Yimɓe koombowal kuli masin, mbi'i mo: "Kayya! Ɗume mbaɗɗa?" Ngam ɓe anndi o ɗon dogga yeeso Jawmiraawo, bana o anndiniri ɓe. 11 Ammaa mbeela ɗon ɓesda dimbaago. Ngam maajum ɓe ?ami mo: "Ɗume min mbaɗata ma ngam mbeela de'ana min?" 12 O jaabi: "Sey on koo'ammi, on ngubo mi nder ndiyam. Nden kam mbeela de'anan on. Mi anndi naargewol ngol ukkani on ngam daliila am." 13 Kamɓe ɓe laanyi bee sembe ngam lornugo koombowal haa fomoonde. Ammaa ɓe mbaawaay, ngam mbeela ɗon ɓesda saatugo. 14 Nden ɓe tori Jawmiraawo: "Ya Jawmiraawo, taa accu min kalka ngam yoŋki gorko oo. Taa liman min ɗum aybe ?i?am. Ngam an, ya Jawmiraawo, a huuwi ko fottani ma." 15 Nden ɓe koo'i Yonas, ɓe ngubi mo nder ndiyam. Mbeela de'i, acci dimbaago. 16 Yimɓe koombowal kuli Jawmiraawo masin. Ɓe lii'ani mo kirsaaɗi, ɓe togani mo togayeeje+.

Yonas 2

Yettoore Yonas

2:1 Too, Jawmiraawo umri liiŋgu maŋgu, ngu moɗa Yonas. Yonas ɗon nder reedu liiŋgu maajum nyalawmaaje tati e jemmaaje tati. 2 Nden o tori Allah Jawmiraawo nder reedu liiŋgu. 3 O wi'i: "Nder ɓillaare am mi tori ma, ya Jawmiraawo, an boo a jaabi yam. Nder reedu joonde maayɓe ewniimi, an a nani tornde am. 4 A wubi yam haa luggeeŋga, haa ɓernde mbeela, maayo taari yam. ?uuge ma e ilamji ma fuu caali dow am. 5 Mi numi a wudini yam, a riiwi yam yeeso maaɗa. Ammaa mi ɗon tokko laarugo gal haykaliiru ma seniindu. 6 Ndiyamji taari yam, njotti daande am. Luggeeŋga ɓiɗɗi yam, huɗo mbeela saawi hoore am. 7 Haa caɓɓaaje kooseeje njippiimi, jamɗe palduɗe lesdi maɓɓi dow am haa foroy. Ammaa a wurtini yoŋki am e ngaska, ya Allah Jawmiraawo am. 8 Nde yoŋki am tampi nder am, mi siftori ma. Tornde am yottani ma nder haykaliiru ma seniindu. 9 Hakkilanooɓe labbi meereeji acci kawtal bee maaɗa. 10 Ammaa min mi lii'anto ma kirseteeɗi, bee gime gettooje. Mi yoɓan ko togiimi. Kisndam ɗon haa Jawmiraawo." 11 Fahin Jawmiraawo umri liiŋgu go, ngu tuuti Yonas haa lesdi.

Yonas 3

Tuubu yimɓe Niniwe

3:1 Wolde Jawmiraawo warani Yonas ɗiɗawre, o wi'i: 2 "Umma, yah Niniwe, berniwol maŋgol. Waaju ngol ko mi wi'ete." 3 Yonas ummi, yehi Niniwe, bana Jawmiraawo umri mo. Ammaa Niniwe woni berniwol maŋgol masin. Goɗɗo saalorto ngol nder nyalɗe tati. 4 Yonas nasti ngol baakin yahdu nyande woore. O waaji: "Lutti nyalɗe cappanɗe nayi, nden Niniwe halkan!" 5 Yimɓe Niniwe nuɗɗini Allah. Ɓe umri suumaago, ɓe ɓorni buhuuje, mawɓe e leesɓe fuu. 6 Haala maajum yottani laamiiɗo Niniwe. O ummi dow leeso laamu maako, o ɓorti alkibbaare maako, o ɓorni buhuuje, o jooɗi nder doɗɗe. 7 Ɓe ngoyni umroore laamiiɗo e mawɓe mum nder Niniwe, wi'ugo ni'i: "Yimɓe e dabbaaji fuu, na'i e dammooji, taa nyaama, taa dura, taa yara ndiyam. 8 Sey yimɓe e dabbaaji cuddo bee buhuuje. Sey ɓe toro Allah bee sembe, ɓe tuuba, ɓe acca laabi maɓɓe kalluɗi e kuuɗe maɓɓe kalluɗe. 9 Moy anndi? Teema Allah mimsitoto, o acca tikkere maako saatunde, ngam taa en kalka." 10 Nde Allah yi'i ko ɓe kuuwi, no ɓe acci laawol maɓɓe kalluŋgol, o mimsiti huuwugo ɓe sarru ngu o wi'no, o huuwaay ngu.

Yonas 4

Metteeŋga Yonas e hinnuye Allah

4:1 Kanjum mettini Yonas, o tikki. 2 O tori Jawmiraawo: "Ayye, ya Jawmiraawo! Na kanjum mbi'mi, wakkati mi ɗonno haa lesdi am tawon? Ngam maajum aartumi, ndoggumi yahugo Tarsis. Mi anndino a Allah marɗo enɗam e hinnuye. A tikkataa law, mbooɗeeŋga ma ɗuuɗi. A mimsitan huuwugo sarru. 3 Kadi hoo'u yoŋki am, ya Jawmiraawo. Yeeɗugo wooɗaay, ndikka mi maaya." 4 Jawmiraawo ?ami mo: "Tikkere ma fotti na?" 5 Hiddeko ɗum laato, Yonas wurtino berniwol, yehi haa fuunaaŋge maagol. Ton o tammi waɗugo bukkaaru haa o jooɗo les ɗowdi maaru, haa o yi'a ko laatanto berniwol. 6 Ammaa Allah umri lekki kolakolahi, ki mawna, ki waɗa ɗowdi dow hoore Yonas, ki itta metteeŋga maako. Yonas seyori lekki maajum bee seyo maŋgo. 7 Ammaa jaŋgo maajum, nde weeti, Jawmiraawo umri ngilŋgu. Ngu nasti lekki, ki waati. 8 Nde naaŋge fuɗi, Jawmiraawo umri hendu fuunaaŋge wulndu. Naaŋge boo wuli dow hoore Yonas, haa o faɗɗaama, o yani. O ɗaɓɓi haa yoŋki maako maaya, o wi'i: "Yeeɗugo wooɗaay, ndikka maayugo." 9 Too, jonta Allah ?ami Yonas: "Tikkere ma dow kolakolahi fotti na?" Yonas jaabi: "Ɗum fotti mi tikka haa yotto maayde." 10 Jawmiraawo wi'i: "A ɗon yurmina lekki ki, ammaa a torraaki ngam maaki, a mawninaay ki. Ki laati nder jemmaare woore, ki halki nder jemmaare woore boo. 11 Kayya, a yiɗaa mi yurmina Niniwe, berniwol maŋgol na? Yimɓe ujine teemerre e noogas (120.000) ɗon nder maagol, ɓe anndaa sendindirgo juŋŋgo nyaamo bee juŋŋgo nano, non boo dabbaaji ɗuuɗɗi."

Mika 1

Bojji dow Samariya e Urusaliima

1:1 Ndaa wolde Jawmiraawo nde warani Mika mo Moraset, nder jamanu Yotam e Akas e Hejekiya, laamiiɓe Yahuuda. Ndaa ko Mika yi'i dow Samariya e Urusaliima: 2 Nane, onon ummaatooje fuu! Heɗita, an lesdi e ko hebbini ndi! Woodi ko Allah Jawmiraawo seedoto dow mooɗon haa haykaliiru muuɗum seniindu. 3 Ndaa, Jawmiraawo ɗon wurto nokkuure muuɗum, ɗon jippo, ɗon yaaɓa dow towɗe duniyaaru. 4 Kooseeje ɗon ɓolwa les maako, waadiiji ɗon ceeka, bana taari ɓolwirta nder yiite, bana ndiyam ndufaaɗam haa wuttudu hooseere. 5 Ɗum fuu ɗum laatoto ngam daliila aybe Yakubu e hakkeeji yimɓe Isra'iila. Ɗume woni aybe Yakubu? Ɗum Samariya! E ɗume woni hakke Yahuuda? Ɗum Urusaliima! 6 Jawmiraawo wi'i: "Ngam maajum ngartiranmi Samariya waagaare kaa'e haa ngesa, e nokkuure ngam jubaago inabooje. Mi wuboto kaa'e berniwol Samariya haa les nder waadiwol, haa caɓɓaaje maagol mbaŋga. 7 Konne'en campitan labbi maagol ɓolinaaɗi. Dokke ɗe Samariya'en keɓri bee njeenu maɓɓe, konne'en ngulan ɗe bee yiite. Mi halkan fotooji labbi maɓɓe fuu, ngam ɗi iwi haa ngeenaari njeenu, ɗi ngartan ngeenaari njeenu boo." 8 Mika wi'i: "Ngam maajum mboyanmi, ngookanmi, njahanmi mi tembo, walaa paɗe. Mi waɗan gookaali bana rawaandu ladde, mi waɗan bojji bana ndaw. 9 To Jawmiraawo fiyi, walaa hurgaago. Piyɗe maako njottani Yahuuda, ɗe njotti haa nastirde yimɓe am, haa Urusaliima non."

Konne'en ɗon ɓadito Urusaliima

10 Taata ngoyne ɗum haa Gaat, taata mboye. Sey on tallo nder mbulwuldi haa Bayti-Le'afra. 11 Onon yimɓe Safir, tokke laawol mooɗon, on tembuɓe, toskaaɓe. Yimɓe Sanan ngurtataako. Bone Bayti-Esel haɗan on siwtaago ton. 12 Yimɓe Maarot ɗon ndiwna ngam maral muuɗum'en, ngam sarru iwŋgu haa Jawmiraawo jippi haa dammuɗe Urusaliima. 13 Onon yimɓe Lakis, kaɓɓe pucci yeeso mootaaji mon. Ngam haa Lakis hakkeeji Urusaliima fuu iwi, aybeeji Isra'iila fuu ɗon caka mooɗon. 14 Ngam maajum doole on ceeda bee Moraset-Gaat. Cuuɗi Akisib laatanto laamiiɓe Isra'iila bana huunde fewjiinde. 15 Onon yimɓe Maresa, haa fahin njahranmi jaalotooɗo dow mooɗon. Tedduŋgal Isra'iila eggan haa Adulam. 16 Laɓe ko'e mon ngam daliila ɓiɓɓe mon ɓe ceyorinooɗon. Ngartire ɗe bana hoore jigaawal, ngam konne'en njaɓti ɓiɓɓe mon, eggini ɓe.

Mika 2

Bone laatanto ɓillooɓe talaka'en

2:1 Bone laatanto nufotooɓe kalluɗum, waaliiɓe dow be''itteeji muuɗum'en ngam taaskitingo sarru. To weeti, ɓe kuuwan ɗum, ngam ɓe mari baawɗe. 2 To suuno naŋgi ɓe, ɓe njaɓtan gese, ɓe ngujjan cuuɗi. Ɓe ɗon toonyo goɗɗo ngam suudu maako e ko o mari fuu. 3 Ngam maajum, ndaa ni Jawmiraawo wi'i: "Mi annini ukkugo sarru dow mooɗon. On mbaawataa wurtingo daaɗe mooɗon les maagu. On mawnitittaako, ngam saa'iire nde'e halli. 4 Saa'i maajum ɓe mbaɗan jancoore dow mooɗon, ɓe ngiman yimre boyki bana ni'i: Jinni! En kalki! Jawmiraawo foondi lesdi men, sendi ndi haa tuurtooɓe. Walaa mo lornanta en ndi." 5 Nonnon, nder mooɓtorde Jawmiraawo on ngalaa gooto mo yeɗanta on geɗal lesdi. 6 Yimɓe ɗon telɓana yam: "Taa waaju! Taa waɗ waaju bana ngu'u! Toskaare yottantaako en. 7 Yimɓe Yakubu ɓe naalaaɓe na? Munyal Jawmiraawo rammi na? Kuuɗe maako mba'i bana non na? Bolle maako, naa ɗe booɗɗe haa gooŋɗuɓe na?" 8 Jawmiraawo wi'i: "Onon on laati konne'en yimɓe am. To goɗɗo saalake laawol bee jam, numaay haala konu, on njaɓtan mo alkibbaare dow toggoore maako. 9 On ɗon ndiiwa rewɓe yimɓe am e cuuɗi maɓɓe giɗaaɗi, on ɗon kooca lesdi am mboondi e juuɗe ɓikkoy maɓɓe, 10 on ɗon mbi'a: Umme, ndille! Taa njooɗe ɗo! Nokkuure nde'e soɓi, doole nde halka. 11 "To goɗɗo tokkake hendu, hasi fewre, wi'i: Sey mi waajina on haala njaramji nguykinooji, fakat gaajoowo bana maako fottanan yimɓe ɓe'e."

Kisndam ngaranɗam

12 "Onon danygol Yakubu, mi mooɓtan on, mi hoora luttuɓe Isra'iila fuu. Mi hawta on bana baali nder waalde, bana tokkere haa durdude, haa on koola ngam ɗuuɗeeŋga yimɓe." 13 Ceekoowo laawol ardoto ɓe, ɓe ta''an dammuɗe berniwol, ɓe ngurto yaasi. Laamiiɗo maɓɓe, Jawmiraawo bee hoore mum yahan yeeso maɓɓe, ardoto jama'aare.

Mika 3

Feloore dow mawɓe Isra'iila

3:1 Mika wi'i: "Nane, onon hoore'en yimɓe Yakubu, onon ardiiɓe Isra'iila. Anndugo haala kiita, naa ɗum kuugal mooɗon na? 2 Ammaa on ɗon nganya ko wooɗi, on ngiɗi ko halli. On ɗon itta laral e kusel dow i'e yimɓe am. 3 On ɗon nyaama ɓe, on ɗon itta laral maɓɓe, on ɗon pusa i'e maɓɓe, on ɗon ta''a ɓe geɓe geɓe bana ngam defugo, bana kusel nder defrude. 4 Ngam maajum, to on torake Jawmiraawo, o nanataa on. Nyalaade maajum o suuɗan on yeeso maako ngam kuuɗe mooɗon kalluɗe." 5 Ndaa ni Jawmiraawo wi'i dow annabo'en estooɓe ummaatoore am: "To woodi ko on ?akkata, on ngoynan: Jam kooɗume! Ammaa mo hokkaay on nyaamdu, on konan mo bana keefeero. 6 Ngam maajum jemma laatanto on, walaa wahayu. Sey nyiɓre, walaa annabaaku. Naaŋge mutan dow annabo'en, nyalawma nyiɓɓan dow maɓɓe." 7 Yi'ooɓe kaayeefiiji toskoto, waɗooɓe hatti cemtan. Ɓe fuu ɓe naŋgan kunduɗe maɓɓe, ngam jaawaabu Jawmiraawo woodaa. 8 Ammaa min, Ruuhu Jawmiraawo hebbini yam baawɗe e anndal kiita e sembe, haa mi anndina yimɓe Yakubu aybeeji maɓɓe, mi holla Isra'iila'en hakkeeji maɓɓe. 9 Sey on nana, onon hoore'en yimɓe Yakubu, onon ardiiɓe Isra'iila. On ɗon nganya kiita ngooŋɗuka, on ɗon lelna ko dari. 10 On ɗon nyiɓa Siyona bee ?i?am, Urusaliima boo bee junuuba. 11 Hiitooɓe Urusaliima ɗon njaɓa dokke ngam waɗugo kiita. Liman'en maagol ɗon ɗaɓɓa ngeenaari ngam ekkitingo goɗɗo. Annabo'en maagol boo ngiɗi ceede ngam ɓe mbaɗa annabaaku. Bee non fuu, ɓe ɗon ɓaaro Jawmiraawo, ɓe mbi'a: "Jawmiraawo ɗon caka amin. Sarru heɓataa min." 12 Fakat, ngam daliila mooɗon, konne'en ndeman Siyona bana ngesa, Urusaliima laatoto bille, hooseere haykaliiru laatoto hooseere guuɓe.

Mika 4

Laamu Jawmiraawo dow duniyaaru

4:1 Haa timmoode balɗe, hooseere suudu Jawmiraawo tabitan haa dow ko'e kooseeje, nde ɓaŋgoto ko ɓuri towndiije. Ummaatooje fuu ngaran haa maare. 2 Le'i ɗuuɗɗi njahan ton, mbi'an: "Ngare, mba''ooɗen dow hooseere Jawmiraawo, haa suudu Allah Yakubu. Kaŋko o sappina en laabi maako, enen boo en tokko ɗi." Ngam haa Siyona ekkitinol maako iwata, wolde Jawmiraawo boo haa Urusaliima. 3 O hiitoto hakkunde le'i ɗuuɗɗi, o ta''an kiita haa ummaatooje cembiɗɗe daayiiɗe. Ɓe tappan kaafaaje maɓɓe, ɓe ngartiran ɗe baaneeje, labbe maɓɓe laatoto laɓe demoowo inabooje. Ummaatoore ɓaŋgtataa kaafahi dow ummaatoore wonde. Ɓe meetataa ekkitaago haɓre. 4 Koomoy jooɗoto les inabohi muuɗum e ibbi muuɗum, walaa mo hulnata ɓe. Jawmiraawo honooɓe asama kaŋko wi'i ɗum. 5 Ummaatoore koondeye ɗon tokko laawol mum bee innde ɗowanteeɗo mum. Ammaa enen en ɗon tokko laawol men bee innde Allah Jawmiraawo meeɗen, haa abada abadin.

Dimɗineeki Isra'iila

6 Jawmiraawo wi'i: "Saa'i maajum mooɓtanmi woosɓe fuu, mi hawtan saŋkitiiɓe, kooɓeye ɓe njarnumi bone. 7 Mi tabitinan woosɓe haa ɓe njooɗo, mi wartiran saŋkitiiɓe ummaatoore mawnde. Min Jawmiraawo mi laamanto ɓe dow hooseere Siyona, diga jonta haa foroy." 8 An boo, nokkuure sembinde ngam mooɓe yimɓe, towndiire Urusaliima, laamu naane wartanan ma, laamu Isra'iila nastan haa maaɗa. 9 Ammaa jonta, koni mbaɗoton hoolo? Walaa laamiiɗo caka mooɗon na? Koo dawroowo mon halki na, haa luuwe naŋgi on bana ɓesnanɗo? 10 Ɓesne le, uume bana ɓesnanɗo, onon yimɓe Urusaliima. Ngam jonta ngurtotooɗon berniwol, on njooɗo haa gese, on njotto Baabila. Ton ton Jawmiraawo hisnan on, rimɗinan on juuɗe konne'en mon. 11 Nden ummaatooje ɗuuɗɗe mooɓoto dow mooɗon, mbi'an: "Urusaliima soɓi, gite amin ceyoro halkere Siyona!" 12 Ammaa ɓe anndaa numooji Jawmiraawo, ɓe paamataa saawari maako. Ngam kaŋko o mooɓtiri ɓe bana gawri haa sorɓirde. 13 Jawmiraawo wi'i: "Umma, sorɓu, an ummaatoore haa Urusaliima! Mi hokkan ma luwe njamndi e koloŋgi njamndi mboɗeeri, haa a nama ummaatooje ɗuuɗɗe. Sey a lii'ano yam keɓal maaje, a hokka Jawmu duniyaaru jawdi maaje." 14 Ammaa jonta, ?ara ɓandu ma, ngam a woowi ?areego. Konne'en taari en ngam ɓe mbaɗa kippol, ɓe piya bee sawru dow galaŋgal ardiiɗo Isra'iila.

Mika 5

Laamu kisnoowo iwanɗo Baytilaama

5:1 Jawmiraawo wi'i: "An Baytilaama-Efrata, a wuro famaro caka asli Yahuuda. Ammaa haa maaɗa goɗɗo iwantammi, haa o laamano Isra'iila. Asliiji maako haa fuɗɗam, haa nyalɗe caaliiɗe ɓooyma." 2 Ngam maajum Jawmiraawo accan Isra'iila'en haa juuɗe konne'en maɓɓe, sey to ɓesnanɗo danyi ɓiŋgel. Nden luttuɓe deerɗiraaɓe maagel ngartan haa yimɓe Isra'iila. 3 Kaŋko o daroto, o dura tokkere maako bee baawɗe Jawmiraawo, bee maŋgu innde Allah Jawmiraawo maako. Ɓe njooɗoto jam, laamu maako boo mawnan haa yotto keeri duniyaaru. 4 Kaŋko bee hoore maako ɗon tabitina jam maɓɓe.

Dimɗinki e kiita

To Assuuri'en nasti lesdi meeɗen, to ɓe ndammi gese meeɗen, saa'i maajum ndarneten hoore'en konu njoweeɗiɗo e tedda-asli'en njoweetato dow maɓɓe. 5 Kamɓe ɓe nyaaman lesdi Assuura, lesdi Nimrudu bee kaafahi belki. Bana non Jawmiraawo hisniran en juuɗe Assuuri'en, saa'i ɓe ukkanto lesdi meeɗen, ɓe nasta nder keeri meeɗen. 6 Luttuɓe Yakubu laatoto caka ummaatooje ɗuuɗɗe bana saawawre iwnde haa Jawmiraawo, bana iyeende dow huɗo. Ɓe ndeenataa ballal ɓiɓɓe Aadama. 7 Luttuɓe Yakubu laatoto caka ummaatooje e caka le'i ɗuuɗɗi bana mbarooga caka dabbaaji ladde, bana baroogel caka tokke dammooji. To ngel wari, ngel diwi, ngel faɗɗi, walaa mo hisnata. 8 Juuɗe Isra'iila'en ɓaŋgoto dow ɓillooɓe ɓe, konne'en maɓɓe fuu kalkan. 9 Jawmiraawo wi'i: "Saa'i maajum nattinanmi pucci mon caka mooɗon, mi halkan mootaaji pucci mon. 10 Mi yibbinan gure nder lesdi mon e berniiji mon cembiɗɗi. 11 Mi nattinan hiilaaji ɗi mbaɗoton, waɗooɓe hatti boo njinnan caka mooɗon. 12 Mi nattinan labbi mon cehaaɗi e daŋraŋge fotooji mooɗon. On meetataa sujidango ko juuɗe mon kuuwi. 13 Mi ɗoofan leɗɗe mon cenaaɗe, mi halkan gure mon. 14 Bee tikkere e ɓernuki mbaatortoomi ummaatooje ɗe ɗowtanaaki yam fuu."

Mika 6

Ko Allah ɗaɓɓata haa yimɓe muuɗum

6:1 Nane le ko Jawmiraawo wi'i: "Umma, wolwu haala ma yeeso kooseeje. Wolwu, haa towndiije nana daande ma." 2 Onon kooseeje ɗe ngaylataako, onon caɓɓaaje duniyaaru, nane no Jawmiraawo jokkirta. Ngam Jawmiraawo woodi jokkirgol bee yimɓe muuɗum, o ɗon waabotira bee Isra'iila. 3 O wi'i: "Onon yimɓe am, ɗume mbaɗmi on aybe? Bee ɗume comnumi on? Njaabe le! 4 Min ni wurtini on lesdi Misra, mi rimɗini on e njeyaaŋgu. Mi neli Muusa e Haruna e Mariyama haa yeeso mooɗon. 5 Onon yimɓe am, ciftore ko Balak, laamiiɗo Mo'ab nufani on. Ciftore ko Balaama ɓii Be'or jaabi mo. Ciftore kuuje fuu diga Sittim haa yotti Gilgal, ngam anndon kuuɗe Jawmiraawo gooŋgaaje." 6 Bee ɗume ɓaditotoomi Jawmiraawo? Bee ɗume cujidananmi Allah Ɓaŋgiiɗo? Mi ɓadito mo bee guleteeɗi koo bee nyalbi na? 7 Jawmiraawo yerdoto jawɗi baali ujineere koo maahoy nebbam ujine sappo na? Mi hokka mo afo am, danygol ɓandu am ngam yoɓugo aybe am e hakke yoŋki am na? ­- 8 An neɗɗo, Jawmiraawo anndini ma ko wooɗi, ko o ɗaɓɓata haa maaɗa: Huuwugo ko fotti, e woonugo bee seyo, e tokkaago Jawmiraawo bee yaŋkinaare, kanjum o yiɗi. 9 Kulanɗo Jawmiraawo o kakkilɗo. Jawmiraawo ɗon ewno berniwol: "Nane, onon yimɓe mooɓtiiɓe nder berniwol. 10 Mi yejjitittaa ndesaaji mooɓtaaɗi bee junuuba haa suudu kalluɗo, e etirgal pamɗitinaaŋgal ngal nganymi. 11 Mi yaafataako awnorɗum rikisiijum, koo kaa'e awnorɗe pewjiiɗe. 12 Riskuɓe berniwol keewi toonyaare, jooɗiiɓe nder maagol ɗon mbolwa pewe, ɗemɗe maɓɓe ɗon pewjo nder kunduɗe maɓɓe. 13 Ngam maajum puɗɗanmi fiyugo on, mi wila on ngam daliila hakkeeji mooɗon. 14 On nyaaman, ammaa on kaarataa. On cigoto kuuje, ammaa on kisnataa ɗe. Ko on kisni boo, mi accan kaafahi halka ɗum. 15 On aawan, ammaa on codataa. On ɓiɗɗan jaytunje, ammaa on mbaawataa wujugo ɓalli mon bee nebbam. On ɓiɗɗan inabooje boo, ammaa on njarataa inaboojam. 16 On ɗon njogo umrooje laamiiɗo Omiri, e kuuɗe saare Akab fuu, on ɗon tokko saawariiji maɓɓe. Ngam maajum, to yimɓe woɗɓe ngi'i ko kuuwanmi berniwol, ɓe ndiwtoran. To ɓe ngi'i jooɗiiɓe maagol, ɓe njancan. Doole on efta jancooje ummaatooje."

Mika 7

Bojji annaboojo

7:1 Bone am! Mi wa'i bana beelaaɗo nder saa'i teɓol ɓiɓɓe leɗɗe, bana nder wakkati ittuki ɗiɗahi haa gese inabooje: Walaa inaboore haa mi nyaama, sam! Walaa ibbere nde ɓernde am yenwata ɗum. 2 Hoolaaɓe ngoodaa nder lesdi, walaa gooŋɗuɓe caka yimɓe. Ɓe fuu ɓe ɗon ɗaɓɓa rufugo ?i?am, koomoy maɓɓe ɗon looho deerɗum bee tuuforgol. 3 Juuɗe maɓɓe anndi huuwugo kalluɗum. Laamɓe e hiitooɓe ɗon ɗaɓɓa dokke, mawɓe ɗon kuuwa ko ɓerɗe maɓɓe ngiɗi fuu. Bana non ɓe ngaylirta gooŋga. 4 Booɗɗo maɓɓe nandi bee wumre gi'e. Gooŋɗuɗo maɓɓe ɓuri kowaagol gi'e hallugo. Ammaa nyalaade nde aynooɓe mon ngi'i diga naane, nyalaade kiita dow mooɗon, ɗon wara. Nden kam saklere hoo'an on. 5 Taa nuɗɗin kawtiɗɗiraawo, taa hoola soobaajo. Aynu hunduko ma koo yeeso debbo baaliiɗo kombi maaɗa boo. 6 Ngam ɓiɗɗo yawoto baaba mum, ɓiɗɗo debbo ummanto daada mum, debbo boo ummanto esum debbo. Yimɓe haa saare goɗɗo laatoto konne'en maako. 7 Ammaa min, sey mi laara, mi reena Jawmiraawo, mi hoolo Allah mo wallatam, Allah am jaɓan tornde am.

Tammunde Urusaliima

8 An konneejo am, taa seyora do''ere am. Gooŋga, mi do''i, ammaa mi ummititto. Koo to mi ɗon jooɗi nder nyiɓre, Jawmiraawo laatanto yam annoora. 9 Mi waɗi hakke dow Jawmiraawo. Ngam maajum eftanmi tikkere maako haa o timmina jokkirgol am, o huuwanammi gooŋga. O wurtintam haa jayŋgol yaasi ngam mi laara gooŋgaaku maako. 10 Konneejo am yi'an ɗum, semtan, kaŋko bi'ɗo yam: "Toy Allah Jawmiraawo maaɗa?" Gite am ndaaran konneejo am, saa'i ɓe ndammata mo bana loope laawol. 11 An Urusaliima, saa'i maajum yimɓe nyiɓtoto mahi maaɗa. Nyalaade maajum keeri ma njaajan. 12 Nyalaade maajum yimɓe ngaran haa maaɗa diga kootoy, diga Assuura e Misra e maayo Efratis, diga beeli e kooseeje daayiiɗe. 13 Ammaa lesdi laatoto ladde meere ngam daliila jooɗiiɓe maari. Kanjum woni ngeenaari kuuɗe maɓɓe.

Tornde ngam yaafuye e bo''itineeki

14 Aynu yimɓe maaɗa bee sawru ma, ya Jawmiraawo, aynu tokkere ma yeewaande nder laynde haa caka gese booɗɗe. Waynu nde haa Baasan e Gile'at bana nder nyalɗe ɓooyma. 15 Yi'nu min kaayeefiiji ma bana nder nyalɗe gurtaaki ma e Misra. 16 Heefeerɓe ngi'a ɗum, ɓe cemta bee baawɗe maɓɓe fuu. Ɓe mbaɗa juuɗe maɓɓe dow kunduɗe maɓɓe, noppi maɓɓe pahɗa. 17 Ɓe taha mbulwuldi bana mboodi, bana ladooji lesdi. Ɓe ngurto cuuɗi maɓɓe cembiɗɗi bee diwnugo. Ɓe ngara haa Allah Jawmiraawo amin, bee kultoreeŋgol e kulol yeeso maaɗa. 18 Moy ɗowanteeɗo nandi bee maaɗa? A ɗon yaafo hakkeeji, a ɗon sudda aybe luttuɓe yimɓe maaɗa. 19 A hinnoto min kadiboo, a damman aybe amin les kosɗe maaɗa, a wudinan hakkeeji amin haa lugguɗum weendu. 20 A waŋginanan yimɓe Yakubu, danygol Ibrahiima gooŋgaaku e hinnuye, bana no kunaniɗa kaakaaji amin nder jamanu ɓooyma.

Nahum 1

No Allah waatorto junuuba

1:1 Ndaa habaru dow Niniwe. Deftere nde'e ɗon yecca ko Nahum mo Elkos yi'i. 2 Allah Jawmiraawo jaɓataa siɗotiranɓe bee muuɗum. Fakat o baatotooɗo, keewɗo ɓernuki. Jawmiraawo waatoto wanywanyɓe muuɗum, o yejjitittaa aybe konne'en maako. 3 Jawmiraawo o neeɓa-tikkereejo, ammaa sembe maako ɗuuɗi, o accataa hiitaago aybuɗo sam. Laawol maako ɗon caka duluuru e naargewol, duule ngoni collaaje ɗe kosɗe maako ummini. 4 O telɓanan mbeela, o yoorinan nga, o ɓeeɓnan maaje fuu. Kooseeje Baasan e Karmel njooran, pindi dow Libanon boo ɗaylan. 5 Kooseeje ndiwnan yeeso maako, towndiije ɓolwan. Duniyaaru e jooɗiiɓe ton ndimboto. 6 Moy dartoto yeeso ɓernuki maako? Moy waawata munyango caatal tikkere maako? Ɓernuki maako ɗon waanjo bana yiite, kooseeje ɗon ceeka yeeso maako. 7 Jawmiraawo o booɗɗo haa hoolotooɓe mo fuu, o hisrude maɓɓe nder nyalaade ɓillaare. O anndi ɗaɓɓitooɓe hisrude haa maako. 8 O hisnan ɓe e ilam mawɗam. Ammaa o nattinan tuurtanooɓe mo, o yerɓan konne'en maako nder nyiɓre. 9 Ɗume on nufanto Jawmiraawo? O nattinan on fakat. Walaa haaje ɓillaare wara nde ɗiɗi. 10 Koo to on laatake bana gi'e naŋgindiranɗe, keewɗe ndiyam, on ngulan pat bana tiitiiji. 11 An Niniwe, goɗɗo mo nufani Jawmiraawo kalluɗum, iwi haa maaɗa, saawariiji maako nafataa. 12 Ndaa ni Jawmiraawo ɗon wi'a: "Koo to ɓe ngari ɓe sembiɗɓe, ɗuuɗɓe, ɓe kalkan, ɓe nattan. Onon Yahuudu'en, mi leestini on, ammaa mi meetataa leestingo on. 13 Jonta ngewanmi kaɓɓirgal maɓɓe dow daaɗe mooɗon, mi ta''an kaɓɓorli mooɗon." 14 An Niniwe, ndaa ko Jawmiraawo umri dow maaɗa: "Yeeso ɗo, walaa mo siftorta innde maaɗa. Mi nattinan foto ɓolinaaŋga nder suudu ɗowanteeɓe maaɗa. Mi wartiran yenaande ma pellel yawaare."

Nahum 2

Habaru do''ere Niniwe

2:1 Ndaa, kosɗe gaajoowo habaru seyo ɗon dow kooseeje. O ɗon yeyna jaalorgal. An Yahuuda, waɗ juulɗe ma, hebbin togayeeje+ ma. Ngam meereejo meetataa saalaago caka maaɗa, o halkidi. 2 An Niniwe, kalkoowo ɗon wara haɓugo bee maaɗa. Aynu suudu sembindu, aynu laabi, taada keesi ma, mooɓtu sembe fuu. 3 Jawmiraawo ɗon wo''itina maŋgu Yakubu e maŋgu Isra'iila, ngam wilooɓe mbili Isra'iila, mbonni lice inabooje. 4 Kalkoowo go woodi honooɓe. Bawarɗe maɓɓe mbooji coy. Sembiɗɓe maako ɗon ɓorni limce boɗeeje. O ɗon darna mootaaji maako bana jame yiite jaynanɗe, pucci maako ɗon picco. 5 Mootaaji pucci ɗon njaawa nder laabi, ɗon koola haa babe. Nandu maaji bana jame yiite, ɗi ɗon ndaɗa bana ma''e. 6 O umran sembiɗɓe maako, walaa mo dimboto nder caffuuji, ɓe njaawa haa mahol taariiŋgol Niniwe. Wawarde mawnde ngam aynugo hippooɓe taaski, ɗon dari. 7 Dammuɗe haa maayo maɓɓiti, suudu laamiiɗo ɗon dimbo. 8 Ɓe ɗon ngurtina debbo laamiiɗo, ɓe eggina mo. Ɓe ɗon ndiiwa horɓe maako, kamɓe ɓe ɗon mboya bana pooli, ɓe ɗo piya enɗi maɓɓe. 9 Niniwe nandi bee weendu heewndu ndu ndiyamji mum fuu ɓeeɓoto. Ndare, ndare le! Ammaa walaa mo yeesititta. 10 Kooce cardi, kooce kaŋgeeri, ngam jawdi man jinnataa, kuuje booɗɗe ɗon mbaagi baagaaje. 11 Sey yaaɓtugo e jaɓtugo e wonnugo kootoy! Ɓerɗe ɗon ɓolwa, koppi ɗon ndimbo, keesi ɗon ndiwna, geese maɓɓe fuu ɗon purɗa. 12 Toy jooɗorde mbarooga, e lowol ɓiɓɓe mbarooga? Haa toy mbarooga e ɓiyum'en nyukkoyi, ngam taa goɗɗo hulna ɗum? 13 Mbarooga jaɓti ngam haaje ɓiyum'en, mbari ngam debbe mum, hebbini lowi mum bee keɓal, joole mum boo bee kusel paɗɗaaŋgel. 14 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Mi ɗon ukkano ma bee konu. Mi wulan mootaaji pucci ma haa cuurɗe ummo. Kaafahi nyaaman mbarookoy maaɗa. Mi nattinan keɓal ma haa lesdi. Daaɗe nelaaɓe ma meetataa naneego."

Nahum 3

No Jawmiraawo halkirta Niniwe

3:1 Bone laatanto berniwol mbaroowol, keewŋgol fewre e toonyaare, ngol accataa jaɓtugo. 2 Hoolo ɓoccol e kosɗe mootaaji ɗon ton, camŋgal pucci e mootaaji diwanɗi, 3 samnooɓe e kaafaaje jaynanɗe e labbe ɗelkanɗe, mbaraaɓe ɗuuɗɓe e caaɗŋguuji ɗi ngalaa limgal, kootoy goɗɗo fergoto haa maayɓe. 4 Kanjum ngam jeenoowo oo ɗuɗɗini njeenu. O marɗo ngarol, annduɗo hiilaaji. O ?oyrani ummaatooje bee njeenu maako, o jambi le'i bee hiilaaji maako. 5 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Mi ɗon ukkano ma bee konu. Mi ɓaŋgtan gawarle limce ma dow yeeso ma, mi holla ummaatooje tembuki ma, e laamuuji fuu cemtuɗum ma. 6 Mi sakkinan tuundi dow maaɗa, mi yawnan ma, mi wartiran ma huunde laareteende. 7 Nden kam gi'ɗo ma fuu doggan, wi'an: Niniwe halki! Moy woyata ngol? Toy keɓanmi de'itinoowo ngol?" 8 An Niniwe, a tammi a ɓuri No-Amon wooɗugo na? Berniwol ngo'ol jooɗino haa ilduɗe Niil, ndiyam taarino ngol, maayo laatino gasol maagol, ndiyamji ayni ngol. 9 Habasi e Misra ngonno sembe maagol ɗe ngalaa keerol. Yimɓe Put e Libiya ndokki ngol portaagu. 10 Ammaa jooɗiiɓe maagol egginaama, konne'en pusi ɓikkoy maagol haa nyobborle laabi fuu. Ɓe mbaɗi kur'u dow ardiiɓe maagol, ɓe kaɓɓi mawɓe maagol fuu bee callalluuji. 11 An boo a wuykan, a nyukkoto, a ɗaɓɓitan hisrude yeeso konne'en. 12 Berniiji ma fuu nandi bee ibbe ɗe ɓiɓɓe muuɗum'en ɓendi law. To goɗɗo dimbi ɗe ɓiɓɓe maaje caaman nder hunduko nyaamoowo. 13 Honooɓe ma caka maaɗa laati bana rewɓe. Dammuɗe lesdi ma maɓɓitake jaasɗum yeeso konne'en ma, yiite ɗon nyaama leɗɗe palduɗe. 14 Nyeɗ ndiyam, ngam konne'en taari ma. Wo''itin mahol ma. Sey a jiiɓa loope, a yaaɓa ɗe, a tappa birikje. 15 Bee non fuu, yiite nyaaman ma, kaafahi halkan ma. Ki nyaaman ma bana baɓɓatti, koo to yimɓe ma ɗuuɗi bana baɓɓatti malla ndo'uuji. 16-17 A ɗuɗɗini filooɓe ma ko ɓuri koode asama, e aynooɓe ma bana baɓɓatti, e wakiili'en ma bana ndo'uuji baaliiɗi haa kowaaje nder wakkati jaaŋgol. To naaŋge fuɗi, ɗi mbe''ita bileeji maaji, ɗi ummo, ɗi ndilla, walaa annduɗo haa toy. 18 An laamiiɗo Assuura, mawɓe ma sooyti, hoore'en ma maayi, yimɓe ma caŋkiti dow kooseeje, walaa mooɓtanɗo ɓe. 19 Lekki woodaa ngam sarru ma, huuduure ma hurgataako. Nananɓe habaru woodaa ngam sarru ma, huuduure ma hurgataako. Nananɓe habaru ma kellan juuɗe, ngam koomoy maati halleende ma foroy.

Habakuk 1

Wookaandu ngam bone duniyaaru

1:1 Ndaa wolde Jawmiraawo, nde warani annabi Habakuk bee yi'ugo kaayeefiiji. 2 Ya Jawmiraawo, duuri mi ɗon toro ma ballal, ammaa a jaabataako. Foroy mi ɗon wooka: Toonyaare! Ngam ɗume a hisnataa? 3 Ngam ɗume a yi'natam halleende yimɓe? Ngam ɗume a ɗon laara ɓe ɗon torrindira, a waɗaay kooɗume: Ɓilluki e toonyaare ɗon yeeso am, jokkirgol waɗi, haɓre ɗon ummo. 4 Ngam maajum tawreeta walaa sembe, gooŋga boo waŋgataa. Kalluɗo ɗon taaro gooŋgaajo, ngam maajum kiita ngooŋɗuka laati fewre.

No Baabila'en kiitorto Yahuuda

5 Jawmiraawo wi'i yimɓe muuɗum: "Ndaare caka ummaatooje, ngi'e. Kayɗine, mbembe, ngam mi huuwan kuugal nder balɗe mooɗon. To goɗɗo yecci on habaru maajum, on nuɗɗintaa. 6 Ndaa, mi umminan yimɓe Baabila tikkooɓe, yaawɗotooɓe, saalotooɓe duniyaaru ngam hoocugo jooɗoorɗe ɗe ɓe maraay. 7 Kulol e kultoreeŋgol ɗon ngonda bee maɓɓe. Ko woni maŋgu e kiita ngooŋɗuka, kamɓe mbi'ata ɗum. 8 Pucci maɓɓe ɓuri cirɗi yaawugo, ɗi ɓuri caafaali tiɗɗinaago. Wa''iiɓe maɓɓe taaski, ɗon camna, ɗon ngara diga daayiiɗum, ɗon piira bana jigaaje ɗaɓɓitanɗe ko nyaama. 9 Koomoy maɓɓe ɗon wara ngam toonyaago. Geese maɓɓe fuu ɗon tiito yeeso. Ɓe ɗon ɓofta naŋgaaɓe bana njaareendi. 10 Ɓe ɗon njanca laamiiɓe, ɓe ɗon pijira mawɓe, ɓe ɗon njala kooŋgole berniwol, ɓe mbaagan lesdi ɗakki mahol maagol, nden ɓe nastan ngol. 11 Ɓaawo maajum ɓe tokkoto yeeso bana hendu, ɓe ndilla. Bana non ɓe ɗon mbaɗa sembe maɓɓe ɗum ɗowanteeɗo maɓɓe."

Ngam ɗume Allah jeeɗoto?

12 Ya Jawmiraawo, an woni Allah am, Ceniiɗo am diga ɓooyma. An a maayataa! Ya Jawmiraawo, a jo''ini yimɓe ɓe'e ngam hiitaago min. An tapaare amin, a umri ɓe elta min. 13 Gite ma ndaarataa halleende, ngam ɗe ceniiɗe, a waawataa munyango bone. Ammaa ngam ɗume a munyanta jaɓtooɓe? Ngam ɗume a ɗon jeeɗo to kalluɗo ɗon moɗa ɓurduɗo ɗum gooŋgaaku? 14 Ngam ɗume a nandinta ɓiɓɓe Aadama bee liɗɗi nder maayo, bee ladooji ɗi ngalaa laamɗo? 15 Yimɓe ɓeya go ɗon ngurtina ɓe bee kunayel, ɗon ndasa ɓe nder jubaawol, ɗon ɓofta ɓe nder herserdu. Ngam maajum ɓe ɗon ceyo, ɓe ɗon ngima bee welwelo. 16 Ɓe ɗon lii'ano jubaawol kirseteeɗi, ɓe ɗon ngula urle ngam herserdu, ngam ɗi ɗuɗɗini geɗal maɓɓe, ɗi payni nyaamdu maɓɓe. 17 Ngam maajum ɓe losan kaafaaje maɓɓe foroy, ɓe kirsa ummaatooje goɗɗe bilaa enɗam. Ɗum foti na?

Habakuk 2

No Jawmiraawo jaabori annaboojo

2:1 Sey mi wa''o suudu am aynirdu, mi laara ngam anndugo ɗume Jawmiraawo wi'atammi, no o jaaborto gaabi am. 2 Jawmiraawo jaabi yam: "Windu ko ngi'ata. Windu ɗum laaɓɗum dow alluhaaje, haa woɗɓe njaŋga ɗum bee koyɗum. 3 Lutti seɗɗa haa gi'eteeɗum man laato, ammaa ɗum ɗon yaawana timmoode, fewataa. To neeɓi, munya. Ngam ɗum laatoto fakat, tampataa. 4 Ndaa, yoŋki ?aggiiɗo mawnitiiɗo halkan, ammaa gooŋgaajo yeeɗiran bee nuɗɗinki muuɗum."

Boneeji kalluɗo

5 Risku jamboto ?aggiiɗo, o heɓataa siwtaare. O ɗon maɓɓita hunduko maako bana joonde maayɓe, bana waade o haarataa. O mooɓti ummaatooje fuu haa maako, o dooli le'i fuu les laamu maako. 6 Yimɓe fuu ngiman jancoore dow maako, ɓe njancan mo bee balndi e annditanamji, ɓe mbi'an: "Bone laatanto ɗuɗɗinanɗo risku mum bee kuuje ɗe o maraay. Ndey o accata mooɓtango hoore maako dooŋgal aybeeji?" 7 Law tokkotooɓe ma nyamaande ummoto, ɓillooɓe ma pinan. Nden ɓe ɓortan ma pat. 8 An a wili ummaatooje ɗuuɗɗe, ngam maajum le'i luttuɗi mbilan ma jonta, ngam a rufi ?i?am yimɓe, a toonyi lesdi e berniwol e jooɗiiɓe ton fuu. 9 Bone laatanto ɗaɓɓitanɗo riba kalluka ngam saare muuɗum, jo''inanɗo saɓɓo mum towɗum, ngam taa sarru heɓa mo. 10 A yahri toskaare dow saare ma, a waɗi hakke dow hoore ma bee do''ugo ummaatooje ɗuuɗɗe. 11 Koo hayre nder mahol boo ɗon wooka dow maaɗa, bilorgol ɗon jaabo nde. 12 Bone laatanto nyiɓanɗo wuro dow ?i?am, jo''inanɗo berniwol dow caɓɓawal junuuba. 13 Le'i ɗon tiɗɗino ngam yiite nyaama kuugal maaji. Ummaatooje ɗon coma bee kuuɗe meere. Kadi kanjum ɗum iwaay haa Jawmiraawo honooɓe asama na? 14 Fakat, duniyaaru heewan anndal tedduŋgal Jawmiraawo, bana mbeela heewri ndiyam. 15 Bone laatanto jarnanɗo keeddiɗɗum'en, nyaɗɗinanɗo njaram muuɗum ngam wuykingo ɓe, haa o laara cemtuɗum maɓɓe. 16 A haari bee toskaare, naa bee tedduŋgal. Sey a yara, an boo, a waŋgina saadooniiku ma. Jardugel tikkere e juŋŋgo Jawmiraawo nyaamo ɗon wara haa maaɗa, toskaare e mbustu cuddan tedduŋgal ma. 17 Toonyaare nde kuuwɗa Libanon, wartan dow hoore ma. Dabbaaji ɗi kalkuɗa, naman ma. Ngam a rufi ?i?am yimɓe, a toonyi lesdi e berniwol e jooɗiiɓe ton fuu. 18 To goɗɗo waɗi foto cehaaŋga malla ɓolinaaŋga, ko ɗum nafi? Ɗum foto tan, huunde fewre! Ammaa koo to o waɗi lawru ndu wolwataa, o hooloto ndu. 19 Bone laatanto bi'anɗo leggal: "Fin!" malla hayre muukaare: "Umma!" Lawru waawi ekkitingo na? Yaasi maaru cardi e kaŋgeeri, ammaa ngeendam woodaa nder maaru. 20 Ammaa Jawmiraawo ɗon haa haykaliiru mum seniindu. Duniyaaru fuu sirwo yeeso maako.

Habakuk 3

Do'aare Habakuk

3:1 Ndaa do'aare annabi Habakuk (bee laawol gime boyki): 2 Ya Jawmiraawo, mi nani habaru kuuɗe maaɗa. Mi heewi kulol. Huuw kuuɗe man fahin nder jamanu amin, waŋgin ɗe nder nyalɗe ɓadiiɗe. Koo nder tikkere ma boo siftor hinnuye. 3 Allah ɗon wara diga Teman, Ceniiɗo ɗon wara diga hooseere Paran. Maŋgu maako ɗon wirna asama, tedduŋgal maako ɗon heewa lesdi. 4 Ɗelko les kosɗe maako bana annoora, jayŋgol ɗon wurto haa juuɗe maako bana kuri, haa ton baawɗe maako ɗon mbirni. 5 Nyawu kalluŋgu ɗon ardo mo, jonte ɗon tokko kosɗe maako. 6 To o darake, o dimbinan lesdi. To o laari, ummaatooje ndiwnan, kooseeje duumiiɗe ceekan, towndiije ɓooymaaje ngibban, kanje ngoni laawol maako diga ɓooyma. 7 Mi yi'i sarru ɗon waali dow laymaaji Kusan, laymaaji Madiyan ɗon ndiwna. 8 Ya Jawmiraawo, tikkere ma ɗon saata dow maaje ndiyam, e ɓernuki ma dow mbeela na? Ngam a wa''i pucci maaɗa, a wa''i moota pucci maaɗa ngam jaalorgal. 9 A taaskitini lagaawal ma, ɓaaru ma heewi kuri. A seeki lesdi bee maaje ndiyam. 10 To kooseeje ngi'i ma, ɗe ndiwnan. Ilamji mawɗi ɗon ila. Luggeeŋga mbeela ɗon hoola, ɗon ummina ?uuge. 11 Naaŋge yejjiti fuɗugo, lewru ɗon dari haa nokkuure mum. Kuri ma ma''anɗi majjitini ɗi bana jayŋgol labbo ma ɗelkanŋgo boo. 12 Bee tikkere caalortooɗa lesdi, bee ɓernuki njaaɓtirta ummaatooje. 13 A wurti ngam wallugo yimɓe ma, ngam wallugo moytaaɗo ma laamotooɗo. A yibbini suudu kalluɗo diga tiitiwol haa les, a waŋgini caɓɓaaje maaru haa tapaare. 14 Bee kuri ma a sumpiti ko'e honooɓe maako, warɓe bee gookaali seyo ngam ɓe caŋkita min, ɓe tammi moɗugo talakaajo haa nyukkorde mum. 15 Bee pucci ma njaaɓtuɗa mbeela, haa ilamji mawɗi mbaɗi nguufo. 16 Mi nani ɗum. Ɓandu am ɗon diwna, hoolo maajum dimbini hunduko am, nyolol ɗon nasta i'e am, kosɗe am ɗon ndimbo les am. Sey mi reena nyalaade ɓillaare, haa nde wara dow ummaatoore wilannde min. 17 Ngam ibbi finnataa, inabooje ndimataa, jaytunhi waɗataa ɓiɓɓe, gese ndokkataa nyaamdu, dammooji ngoodaa nder kowaagol, walaa nagge nder waalde, jinni. 18 Ammaa min mi seyorto Jawmiraawo, mi welweltan ngam Allah mo hisnatam. 19 Allah Jawmiraawo woni sembe am, o waɗan kosɗe am bana ɗe lelji, o yahratam dow nokkuuje towɗe. (Ngam limtoowo: bee moolooji.)

Sefaniya 1

Nyalaade nde tikkere Jawmiraawo waŋgata

1:1 Ndaa wolde Jawmiraawo nde warani Sefaniya ɓii Kusi ɓii Gedaliya ɓii Amariya ɓii Hejekiya, nder jamanu Yusiya ɓii Amon, laamiiɗo Yahuuda. 2 Jawmiraawo wi'i: "Mi nattinan kooɗume fuu dow lesdi. 3 Mi nattinan yimɓe e dabbaaji, mi nattinan colli les asama e liɗɗi nder maayo. Mi do''an halluɓe, mi nattinan yimɓe dow lesdi. 4 Mi fortan juŋŋgo am ngam honugo Yahuuda e jooɗiiɓe haa Urusaliima. Mi halkan luttuɗum diina Ba'al haa nokkuure nde'e, mi halkan inɗe liman'en lawru ndu'u hawtaade bee maaru. 5 Mi halkan sujidanooɓe naaŋge e lewru e koode dow soorowol suudu, e sujidooɓe hunortooɓe bee Jawmiraawo e lawru Milkom ɗiɗo fuu. 6 Mi halkan loriiɓe, accuɓe yam, ngam ɓe ɗaɓɓitittaa yam, ɓe ?amataa yam sam." 7 Cirwe yeeso Allah Jawmiraawo, ngam nyalaade maako ɓaditi. O taaskitini kirseteeŋga, o seni ewnaaɓe maako. 8 Jawmiraawo wi'i: "Nyalaade maajum nde mbaɗanmi kirseteeŋga, mi hiitoto saraaki'en e ɓiɓɓe laamiiɗo e ɓorniiɓe limce jananne fuu. 9 Nyalaade maajum kiitotoomi diwanɓe les dammugal, hebbinanɓe saare jaagorɗo muuɗum'en bee toonyaare e rikisi." 10 Jawmiraawo wi'i: "Nyalaade maajum wookaandu waɗan haa dammugal bi'eteeŋgal Dammugal liɗɗi, e bojji haa fattude hesre, e hoolo sembiɗŋgo dow towndiije. 11 Mboye, onon jooɗiiɓe fattude Unordu, ngam filooɓe majji, awnooɓe cardi natti. 12 "Saa'i maajum mbiɗitotoomi Urusaliima bee pittirlaaji, mi hiito mbaateendam'en hoolɗiniiɓe. Kamɓe ɓe ɗon mbi'a haa ɓerɗe maɓɓe: Jawmiraawo waɗataa kooɗume, koo booɗɗum, koo kalluɗum. 13 Woɗɓe njaɓtan jawdi maɓɓe, mbilan cuuɗi maɓɓe. Nden ɓe nyiɓtoto cuuɗi, ammaa ɓe njooɗataako ton. Ɓe njuboto inabooje, ammaa ɓe njarataa inaboojam maaje."

Sefaniya 2

14 Nyalaade Jawmiraawo mawnde ɓaditi, ɗon wara bee jaawɗum. Nane hoolo maare! Saa'i nde wari, koo annduɗo konu boo woyan. 15 Nde laatoto nyalaade tikkere, nyalaade ɓillaare e bone, nyalaade bonnonda e bonnuki, nyalaade nyiɓre e nyiɓɓuki, nyalaade duule e naargeeji, 16 nyalaade luwal konu e hoolo dow berniiji cembiɗɗi e kisruɗe towɗe. 17 Jawmiraawo wi'i: "Mi hulnan yimɓe haa ɓe njaha bana wumɓe, ngam ɓe mbaɗi hakke dow am. Woɗɓe boo ndufan ?i?am maɓɓe bana mbulwuldi, teteki maɓɓe boo bana campe." 18 Cardi maɓɓe e kaŋgeeri maɓɓe kisnataa ɓe nyalaade nde tikkere Jawmiraawo waŋgata, nde yiite ɓernuki maako nyaamata duniyaaru. Ngam o timminan yimɓe lesdi, law o timminta ɓe. 2:1 Mooɓte, kawte, onon tampa-ɓerɗe'en, 2 hiddeko on caŋkito, on majja bana nyaande, hiddeko tikkere Jawmiraawo saatunde ukkano on, hiddeko nyalaade tikkere maako wara dow mooɗon. 3 Ɗaɓɓite Jawmiraawo, onon leesɓe nder lesdi, huuwanɓe muuyo maako. Ɗaɓɓite gooŋgaaku, ɗaɓɓite yaŋkinaare, teema on kisan nyalaade nde tikkere Jawmiraawo waŋgata.

Kiita dow ummaatooje goɗɗe

4 Gaaja ferwan, Askalon laatoto ladde, konne'en ndiiwan yimɓe Ajootus caka nyalawma, ɓe kalkan Ekuruun. 5 Kayto onon Kereti'en jooɗiiɓe haa wakere mbeela! Ndaa wolde Jawmiraawo dow mooɗon: "An Kanaana, lesdi Filisti'en, mi halkan ma, walaa koo gooto lutta nder maaɗa." 6 Lesdi haa mbeela laatoto lesdi waynaaɓe, ndi heewan kowaaje ngam dammooji. 7 Luttuɓe Yahuuda maran lesdi maajum, ɓe ndura tokke maɓɓe ton, kiikiɗe boo ɓe njooɗo nder cuuɗi Askalon. Ngam Allah Jawmiraawo maɓɓe hinnoto ɓe, o timmina yaŋgada maɓɓe. 8 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Mi nani jancoore Mo'ab, e haala Ammooni'en kalluka, no ɓe njanciri yimɓe am, no ɓe mawnitori dow lesdi maɓɓe. 9 Ngam maajum min Allah mo Isra'iila'en cujidanta ɗum mi wi'i: Fakat bana mi geeto! lesdi Mo'ab laatoto bana Sodoma, lesdi Ammooni'en boo bana Gomorra. Lesɗe ɗe'e laatoto nokkuure gi'e e wasarde manda, ladde yeewnde haa foroy. Luttanɓe yimɓe am njaɓtan ɓe, luttuɗum ummaatoore am martan mardi maɓɓe." 10 Kanjum ngam mawnitaare maɓɓe, ngam ɓe njanci yimɓe Jawmiraawo honooɓe asama, ɓe mawniti dow maɓɓe. 11 Jawmiraawo laatanto ɓe kulniiɗo, ngam o halka ɗowanteeɓe duniyaaru fuu. Jooɗiiɓe haa duuɗe cujidanan mo, koomoy haa nokkuure muuɗum. 12 Onon Habasi'en boo, kaafahi Jawmiraawo yuwan on! 13 Jawmiraawo fortan juŋŋgo muuɗum gal woyla, ngam o halka Assuura, o wila Niniwe, o wartira ngol ladde meere. 14 Tokke mbaaloto ton, dabbaaji ɗuuɗɗi feere feere. Lamnjatal e camnagel mbaalan haa daŋraŋge maagol. Duujiire woyan haa wurdere, leekuwal boo haa les dammugal. 15 Bana non berniwol ceyiiŋgol koolɗiniiŋgol laatorto, ngol jooɗino jam, ngol wi'i: "Min on, walaa feere sam!" Ayye! ngol laati ladde meere, e waalorde kuuje ladde. Koomoy caalotooɗo haa maagol fuufan, dimban juŋŋgo mum.

Sefaniya 3

Kiita dow Urusaliima

3:1 Bone laatanto berniwol tuurtoowol, coɓŋgol, toonyoowol yimɓe muuɗum. 2 Ngol ɗowtaaki, ngol jaɓaay elto, ngol hoolaaki Jawmiraawo, ngol ɓaditaaki Allah. 3 Saraaki'en caka maagol ɓe barooɗe ngurɓotooɗe, hiitooɓe maagol boo caafaali jaɓtanɗi saa'i kiikiɗe, ɓe luttataa koo i'al gootal haa fajiri. 4 Annabo'en maagol ɓe semtiniiɓe, rikisi'en, liman'en maagol boo ɗon coɓna ceniiɗum, ɗon mbonna tawreeta. 5 Ammaa Jawmiraawo o gooŋgaajo caka maagol, o huuwataa kalluɗum. Nde weeti fuu, o ɗon ta''a kiita maako. To jayŋgol waɗi, ka tampataa. Ammaa kalluɗo walaa semteende. 6 Jawmiraawo wi'i: "Mi nattini ummaatooje, kisruɗe maaje ɗon mbili. Mi ferwini laabi maaje, taa goɗɗo tokko ɗi. Gure maaje kalki, walaa jooɗiiɗo ton. 7 Mi tammi: Jonta ngol hulatam sike, ngol jaɓan elto am. Gite maagol tampataa yi'ugo ko mi ekkitini ngol fuu. Ammaa kamɓe ɓe ɓurti hallingo kuuɗe maɓɓe. 8 Ngam maajum ndeeneeɗam", non Jawmiraawo wi'i. "Ndeene nyalaade nde ndarotoomi ngam wullaago on. Mi annini mooɓtugo ummaatooje e hawtugo laamuuji ngam mi waanja tikkere am dow maaji. Yiite ɓernuki am nyaaman duniyaaru fuu."

Kisndam ngam Urusaliima

9 "Ɓaawo maajum ndokkanmi ummaatooje kunduɗe laaɓɗe, haa yimɓe fuu ewno innde am, ɓe ɗowtano yam bee ɓernde woore. 10 Diga gaɗa maaje Habasi sujidanooɓe yam saŋkitiiɓe ngaddantam dokke. 11 Nyalaade maajum on meetataa semtoraago tuurtol mon dow am. Nden ittanmi jurotooɓe mawnitiiɓe caka mooɗon, on meetataa mawnitaago dow hooseere am seniinde. 12 Mi luttan yimɓe leesɓe laafuɓe caka mooɗon. Kamɓe ɓe kisran bee innde Jawmiraawo. 13 Luttuɓe Isra'iila kuuwataa kalluɗum, ɓe mbolwataa fewre, walaa ɗemŋgal pewjiiŋgal nder kunduɗe maɓɓe. Bana tokkere ɓe ndurata, ɓe mbaaloto, walaa kulnanɗo ɓe." 14 Sey on ngima, on mbelmbelta, onon yimɓe Isra'iila! An Urusaliima, a seyo, a yima bee ɓernde fuu. 15 Jawmiraawo wayliti kiita dow maaɗa, riiwi konne'en ma. Jawmiraawo mo laamiiɗo Isra'iila, ɗon caka maaɗa. A meetataa yi'ugo sarru. 16 Saa'i maajum Urusaliima nanan habaru ni'i: "Taa hul, Siyona, taa juuɗe ma tampa. 17 Allah Jawmiraawo maaɗa ɗon haa caka maaɗa, o cembiɗɗo, kisnoowo. O seyorto ma bee welwelo, o hesɗitinte bee yiide, o welweltan ngam maaɗa bee seyo bana nder nyande juulde." 18 Jawmiraawo wi'i: "Mi ittanan on sarru, ngam taa toskaare maagu teddana on. 19 Ndaa, saa'i maajum kalkanmi ɓillooɓe on fuu. Mi wallan woosɓe, mi mooɓtan saŋkitiiɓe. Haa ɓe toski fuu, ton ton ndokkanmi ɓe tedduŋgal e daraja. 20 Saa'i maajum lortinanmi on, mooɓtanmi on. Mi hokkan on tedduŋgal e daraja caka ummaatooje duniyaaru fuu, ngam mi timminan yaŋgada mooɗon, onon on ngi'an ɗum." Non Jawmiraawo wi'i.

Haggay 1

Umroore nyiɓtaago haykaliiru

1:1 Nder nduuɓu laamiiɗo Dariyus ɗiɗaɓu, lewru joweegooru, nyande go'oore maaru, wolde Jawmiraawo warani Jorobaabila ɓii Salaatiyel, ngomna dow Yahuuda, e Yosuwa ɓii Yoosadak, hooreejo liman'en, bee hunduko annabi Haggay. O wi'i: 2 "Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Yimɓe ɓe'e ɗon mbi'a, wakkati nyiɓtaago suudu Jawmiraawo waraay tawon." 3 Nden Jawmiraawo wi'i bee hunduko annabi Haggay: 4 "Noy, saa'i suudu ndu'u ɗon wili, wakkati mooɗon ngam jooɗaago nder cuuɗi pawniraaɗi leɗɗe waɗi na? 5 Jonta Jawmiraawo honooɓe asama wi'i ni'i: Numte laabi mon! 6 On aawi ɗuuɗɗum, ammaa on codi pamarum. On ɗon nyaama, ammaa on kaarataa. On ɗon njara, ammaa ɗum he'ataa on. On ɗon ɓorni, ammaa on maatataa gulɗum. Kuuwananɗo ngeenaari ɗon huuwa ngam hebbingo booro sumpitaaŋgo. 7 "Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Numte laabi mon! 8 Mba''e dow hooseere, ngadde leɗɗe, nyiɓte suudu. Kanjum seynatam, ɗum teddintam boo. 9 On tammi heɓugo ɗuuɗɗum, ammaa on keɓi pamarum. Nde on koori ɗum haa saare, mi wifti ɗum. Ngam ɗume kuuwmi ɗum? Ngam suudu am laatiindu bille, saa'i on ɗon cukli bee cuuɗi mooɗon. 10 Ngam maajum asama jogitani on saawawre, lesdi boo jogitani on ?aamle. 11 Mi umri hokkere wara dow gese e kooseeje, dow gawri e inaboojam e nebbam e ko lesdi fuɗnata fuu, non boo dow yimɓe e dabbaaji e kuugal juuɗe fuu." 12 Too, Jorobaabila ɓii Salaatiyel, e Yosuwa ɓii Yoosadak, hooreejo liman'en, e yimɓe luttuɓe nanani sawtu Allah Jawmiraawo muuɗum'en e bolle annabi Haggay, bana Jawmiraawo neli mo. Yimɓe fuu kuli Jawmiraawo. 13 Nden Haggay, nelaaɗo maako, yecci yimɓe habaru maako, wi'i: "Jawmiraawo wi'i: Mi ɗon wondi bee mooɗon." 14 Jawmiraawo findini ruuhu Jorobaabila ɓii Salaatiyel, ngomna dow Yahuuda, e ruuhu Yosuwa ɓii Yoosadak, hooreejo liman'en, e ruuhuuji yimɓe luttuɓe fuu. Ɓe ngari, ɓe kuuwi haa suudu Jawmiraawo honooɓe asama. 15 Ɗum laati nder nyande noogas e nayaɓre haa lewru joweegooru, nder nduuɓu laamiiɗo Dariyus ɗiɗaɓu.

Haggay 2

Tedduŋgal haykaliiru garanŋgal

2:1 Too, nder lewru joweeɗiɗawru, nyande noogas e go'oore maaru, wolde Jawmiraawo warani annabi Haggay, o wi'i: 2 "Wolwan le Jorobaabila ɓii Salaatiyel, ngomna dow Yahuuda, e Yosuwa ɓii Yoosadak, hooreejo liman'en, e yimɓe luttuɓe fuu, yeccu ɓe: 3 Moy lutti caka mooɗon gi'ɗo suudu ndu'u bee tedduŋgal maaru naane? E noy ngi'roton ndu jonta? Naa ndu laati bana meereejum haa gite mooɗon na? 4 Jawmiraawo wi'i: An Jorobaabila, sey a sembiɗa jonta. An boo, Yosuwa ɓii Yoosadak, hooreejo liman'en, sey a sembiɗa. Onon yimɓe lesdi fuu, sey on cembiɗa. Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Kuuwe, ngam mi ɗon wondi bee mooɗon, 5 fodde koŋgol alkawal ngal kaɓɓumi bee mooɗon, saa'i on ngurti Misra. Ruuhu am boo ɗon caka mooɗon, taa kule! 6 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Lutti seɗɗa haa mi dimbina asama e lesdi, mbeela e joorɗum. 7 Mi dimbinan ummaatooje fuu, nden sigaaji maaje ngaran haa ɗo. Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Mi hebbinan suudu ndu bee tedduŋgal. 8 Cardi e kaŋgeeri, min jeyi. 9 Tedduŋgal suudu ɗiɗawru ndu'u ɓuran ngal arandu. Mi jo''inan sulhu e jam haa nokkuure nde'e", non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. 10 Nder nduuɓu Dariyus ɗiɗaɓu, lewru joweenayaɓru, nyande noogas e nayaɓre, wolde Jawmiraawo warani annabi Haggay fahin. 11 O wi'i: "Sey a sarwo liman'en ngam haala ka'a: 12 To goɗɗo saawi kusel cenaaŋgel nder gawargal limce muuɗum, nden o meemi tamseere bee limce man, koo nyaamdu defaandu, koo inaboojam, koo nebbam, koo nyaameteeɗum feere, ɗum senoto na?" Liman'en njaabi: "Woodaa." 13 Haggay tokki ?amugo: "To goɗɗo soɓi bee eftugo maayɗo, meemi kuuje ɗe'e, ɗe coɓan na?" Liman'en njaabi: "Coɓan." 14 Nden Haggay wi'i: "Jawmiraawo wi'i: Bana non ummaatoore yimɓe ɓe'e laatori yeeso am, bana non kuugal juuɗe maɓɓe wa'i. Ko ɓe lii'anto yam fuu, soɓi. 15 Ammaa jonta kakkilane laawol mooɗon diga hande haa yeeso. Hiddeko on mballina hayre dow hayre haa haykaliiru Jawmiraawo, on ɓeye'en? 16 Nde goɗɗo wari haa ɓiɗɗirde inaboojam ngam nyeɗugo bulki cappanɗe jowi, o heɓi noogas. 17 Mi hiiti on bee jooral gawri e mbuumaari, mi fiyi kuugal juuɗe mon bee mallimallooje, ammaa on lortaaki haa am ­- ni Jawmiraawo wi'i: 18 Kadi, kakkilane laawol mooɗon diga hande haa yeeso (waato diga nyande noogas e nayaɓre nder lewru joweenayaɓru, nde on mballini caɓɓawal haa haykaliiru Jawmiraawo), kakkilane ɗu'um: 19 Aawdi ɗon jinna haa beembal na? Inabohi e ibbi e rummaanoohi e jaytunhi ndimataa na? Diga hande puɗɗanmi barkiɗingo on." 20 Fahin wolde Jawmiraawo warani Haggay nder nyande noogas e nayaɓre haa lewru, o wi'i: 21 "Wolwan le Jorobaabila, ngomna dow Yahuuda, yeccu mo: Mi dimbinan asama e lesdi, 22 mi hippan leese laamuuji, mi halkan baawɗe laamuuji ummaatooje, mi hippan mootaaji pucci e wa''iiɓe ɗi. Pucci e wa''iiɓe ɗi njanan, ɓe mbarindira bee kaafahi. 23 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Nyalaade maajum mi hoo'an ma, an Jorobaabila ɓii Salaatiyel, suka yam, mi jogo ma bana halagaare ngam waɗugo lamba, ngam an woni cuɓaaɗo am." Non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i.

Jekariya 1

Ewnaandu ngam tuubu

1:1 Nder nduuɓu laamiiɗo Dariyus ɗiɗaɓu, nder lewru joweetataɓru, wolde Jawmiraawo warani annabi Jekariya ɓii Berekiya ɓii Iddo. 2 Jawmiraawo honooɓe asama umri Jekariya o yecca yimɓe: "Ndaa ni Jawmiraawo wi'i: Mi tikkani kaakaaji mon masin. 3 Ammaa jonta mbi'anmi: Lorte haa am, nden mi waylititto haa mooɗon. 4 Taa laate bana kaakaaji mon. Kamɓe, annabo'en ɓooyma ngaajini ɓe: Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Lorte e laabi mon kalluɗi, tuube, acce kuuɗe mon kalluɗe. Ammaa ɓe nanaay, ɓe kakkilanaay wolde am. 5 Toy kaakaaji mon? Annabo'en boo, ɓe ɗon ngeeɗa haa foroy na? 6 Ammaa bolle am e umrooje am ɗe umrumi sukaaɓe am annabo'en, ɗe njottani kaakaaji mon. Nden ɓe lorti, ɓe mbi'i: Bana no Jawmiraawo honooɓe asama annini huuwugo min ngam laabi amin e kuuɗe amin, nonnon o huuwri."

Haala pucci

7 Nyande noogas e nayaɓre nder lewru sappo e go'ooru (waato lewru Sebat), nder nduuɓu Dariyus ɗiɗaɓu, wolde Jawmiraawo warani annabi Jekariya ɓii Berekiya ɓii Iddo. Jekariya wi'i no ɗum laatori: 8 Haŋki ngi'mi kayɗiniiɗum: Ndaa goɗɗo ba''iiɗo puccu mboɗeewu. O ɗon dari caka leɗɗe asuraaje haa luggere. Haa ɓaawo maako, pucci boɗeeji e biidiiji e daneeji. 9 Mi ?ami: "Ɗum ɗume, barkaama?" Malaa'ikaajo bolidanɗo bee am jaabi: "Mi faamtinan ma haala maɓɓe." 10 Dariiɗo caka asuraaje go wi'i: "Kamɓe ngoni nelaaɓe Jawmiraawo ngam ɓe caalo duniyaaru." 11 Ɓe ngecci malaa'ikaajo dariiɗo caka asuraaje: "Min caali duniyaaru fuu, ndu de'i siriw." 12 Nden malaa'ikaajo Jawmiraawo wi'i: "Ya Jawmiraawo honooɓe asama, ndey a enɗata Urusaliima e gure Yahuuda? A tikkani ɗe duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi jonta." 13 Jawmiraawo jaabi malaa'ikaajo bolidanɗo bee am, yecci mo bolle booɗɗe, de'itinanɗe. 14 Nden malaa'ikaajo wi'i yam: "Waaju ni'i: Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Mi ɓerni masin dow Urusaliima e Siyona. 15 Mi heewi tikkere dow ummaatooje koolɗiniiɗe, ngam saa'i mi tikki seɗɗa, ɗe mawnini sarru. 16 Ngam maajum Jawmiraawo wi'i: Mi wartan haa Urusaliima bee enɗam. Ɓe nyiɓtoto suudu am nder maagol, ɓe tiran ɓoggol poondirgol dow Urusaliima. 17 Kadiboo waaju: Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Gure am keewan kuuje booɗɗe haa rufa, Jawmiraawo de'itinan Siyona, o suɓan Urusaliima fahin."

Jekariya 2

Haala luwe e kila'en

2:1 Yoo, mi tijji, mi yi'i luwe nayi. 2 Mi ?ami malaa'ikaajo bolidanɗo bee am: "Ɗum ɗume?" O jaabi yam: "Kanje ngoni luwe ɗe caŋkiti Yahuuda e Isra'iila e Urusaliima." 3 Ɓaawo maajum Jawmiraawo yi'ni yam kila'en nayo. 4 Mi ?ami: "Ɗume ɓe ngari huuwugo?" O jaabi: "Luwe go caŋkiti Yahuuda, haa walaa koo gooto ɓaŋgti hoore mum. Ammaa ɓe'e ngari ngam hulnugo ɗe, ngam do''ugo ummaatooje ɓaŋgtuɗe ɗe ngam saŋkitugo yimɓe Yahuuda."

Gorko bee ɓoggol poondirgol

5 Yoo, mi tijji, mi yi'i goɗɗo jogiiɗo ɓoggol poondirgol. 6 Mi ?ami: "Toy njahata?" O jaabi yam: "Haa mi foonda Urusaliima, mi yi'a no ngol yaajiri, no ngol juutiri boo." 7 Saa'i malaa'ikaajo bolidanɗo bee am ɗon dari, malaa'ikaajo feere wari haa maako. 8 Garɗo go wi'i mo: "Yaawɗa, yeccu suka oo: Yimɓe njooɗoto haa Urusaliima bana nder gure maɓɓitiiɗe, ngam yimɓe e dabbaaji ɗuuɗan nder maagol. 9 Jawmiraawo wi'i: Min mi taarnan ngol bana mahol yiite. Min woni tedduŋgal haa caka maagol."

Habaru ngam egginaaɓe

10-11 Jawmiraawo wi'i yimɓe muuɗum: "Mi saŋkiti on haa alkibilaaji nayi fuu. Ammaa jonta, onon egginaaɓe haa Baabila, ndogge ton, lorte haa Urusaliima." 12 Jawmiraawo honooɓe asama mo neli yam, ndaa ni o wi'i dow ummaatooje bilɗe on: "Meemɗo on, meemi yiitere am! 13 Ndaa, mi ɓaŋgtan juŋŋgo am dow maɓɓe haa ɓe laato keɓal maccuɓe maɓɓe." Bana non anndirton Jawmiraawo honooɓe asama neli yam. 14 Jawmiraawo wi'i: "Onon yimɓe Urusaliima, sey on ngima, on ceyo! Ngam mi ɗon wara haa mi jooɗo caka mooɗon." 15 Nyalaade maajum ummaatooje ɗuuɗɗe ɗakkoto Jawmiraawo, ɗe laatoto yimɓe maako. O jooɗoto caka mooɗon. Nden on anndan Jawmiraawo honooɓe asama neli yam haa mooɗon. 16 Ammaa Jawmiraawo maran Yahuuda ɗum geɗal maako haa lesdi ceniindi, o suɓan Urusaliima fahin. 17 Marɗum ɓandu fuu, siriw! Ngam Jawmiraawo ɗon wurto jooɗorde muuɗum seniinde.

Jekariya 3

Haala Yosuwa, hooreejo liman'en

3:1 Nden Jawmiraawo yi'ni yam Yosuwa, hooreejo liman'en, o ɗon dari yeeso malaa'ikaajo Jawmiraawo. Sayɗaanu boo ɗon dari haa nyaamo Yosuwa ngam wullaago mo. 2 Malaa'ikaajo Jawmiraawo wi'i mo: "Jawmiraawo telɓane, an Sayɗaanu! Jawmiraawo cuɓɗo Urusaliima telɓane. Na kaŋko ɗo nandi bee leggel kisnaaŋgel yiite?" 3 Ammaa Yosuwa ɗon ɓorni limce tunwuɗe, saa'i o ɗon dari yeeso malaa'ikaajo. 4 Malaa'ikaajo yeesiti haa suka'en muuɗum, umri: "Ɓorte mo limce tunwuɗe ɗe'e." Nden o wi'i Yosuwa: "Ndaa, mi itti aybe maaɗa, ngam mi ɓorne limce jaage." 5 O wi'i: "Meete mo meetaleewol laaɓŋgol." Ɓe meeti ngol dow hoore maako. Nden ɓe ɓorni mo limce laaɓɗe. Malaa'ikaajo Jawmiraawo ɗon dari non. 6 Ɓaawo maajum o umri Yosuwa: 7 "Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: To a tokkake laabi am, to a hakkilani kiitaaji am, nden kam a laamanto suudu am, a aynan babe haa suudu am, a ɓadititto yam, an bee dariiɓe ɗo fuu. 8 An Yosuwa, hooreejo liman'en, sey a nana: An e liman'en hawtiɗɗiraaɓe ma, on laati alaama mbooɗka. Ngam mi waddan suka am bi'eteeɗo Fuɗŋgo. 9 Ndaa, mi ɗon wallina hayre yeeso Yosuwa. Gite joweeɗiɗi ɗon dow hayre woore nde'e. Min mi windan bindol dow maare ­- non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i ­- mi ittan aybe lesdi ndi nder nyalaade woore. 10 Nyalaade maajum ewnotirton ngam jooɗaago jam les inabohi e les ibbi."

Jekariya 4

Haala jogirɗum pittirlaaji e jaytunje ɗiɗi

4:1 Ɓaawo maajum malaa'ikaajo bolidanɗo bee am lorti haa am, findini yam bana goɗɗo findinirte e ɗoyŋgol. 2 O ?ami yam: "Ɗume ngi'ata?" Mi jaabi: "Mi ɗon yi'a jo''inirɗum pittirlaaji ɗum kaŋgeeri, bee taasawo dow maajum. Haa dow maago boo pittirlaaji joweeɗiɗi ngoni. Kookaye pittirla woodi kunduɗe joweeɗiɗi ngam yiite. 3 Woodi boo jaytunje ɗiɗi baŋge jo''inirɗum pittirlaaji, gooti haa wakere maajum nyaamre, feere boo haa wakere maajum nande." 4 Mi ?ami malaa'ikaajo go: "Barkaama, ɗume jaytunje ɗe'e?" 5 O jaabi yam: "A anndaa ko ɗum yiɗi wi'ugo na?" Mi wi'i: "Mi anndaa, barkaama."

Ko Allah wi'i dow Jorobaabila

6 Malaa'ikaajo wi'i yam: "Ndaa wolde Jawmiraawo ngam Jorobaabila: Naa bee baawɗe konu, naa bee sembe ma, sey bee Ruuhu am tan! Non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. 7 An hooseere mawnde, a ɗume? Yeeso Jorobaabila a laatoto yayre. To o jo''ini hayre timminirde haa suudu haykaliiru, yimɓe koolan: Kay, nde wooɗi!" 8 Nden wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 9 "Juuɗe Jorobaabila mballini caɓɓawal ngam suudu ndu, juuɗe maako lamsan ndu boo." (Non anndirton Jawmiraawo honooɓe asama neli yam haa mooɗon.) 10 "Mo yawi fuɗɗoode kuuje pamare, seyorto yi'ugo hayre timminirde suudu haa juuɗe Jorobaabila."

Paamtinki pittirlaaji

Malaa'ikaajo wi'i yam: "Pittirlaaji joweeɗiɗi go ngoni gite Jawmiraawo daaranɗe duniyaaru fuu." 11 Nden mi ?ami malaa'ikaajo: "Jaytunje ɗiɗi haa nyaamre e nande jo''inirɗum pittirlaaji, ɗum ɗume?" 12 Fahin mi ?ami: "Lice jaytunje ɗiɗi baŋge ilnirɗe sayeeje ilnooje nebbam sayeejam, ɗum ɗume?" 13 O ?ami yam: "A anndaa ko ɗum yiɗi wi'ugo na?" Mi jaabi: "Mi anndaa, barkaama." 14 Nden o wi'i: "Kanje ngoni moytaaɓe hoore bee nebbam ɗiɗo, huuwanooɓe Jawmu duniyaaru fuu."

Jekariya 5

Haala deftere fiirannde

5:1 Yoo, mi tijji fahin, mi yi'i deftere taggitaande, ɗon fiira. 2 Malaa'ikaajo ?ami yam: "Ɗume ngi'ata?" Mi jaabi: "Mi ɗon yi'a deftere taggitaande fiirannde. Njuutirka maare piyanɗe noogas, njaajirka maare piyanɗe sappo." 3 O wi'i yam: "Ɗum woni naaloore nde yahanta duniyaaru fuu. Koomoy wujji, wiftete, fodde ko winda haa wakere nde'e. Koomoy huni fewre, wiftete, fodde ko winda haa wakere ndeya. 4 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Min mi neldi naaloore maajum, nde nasta suudu gujjo e suudu kunotooɗo fewre bee innde am. Nde jooɗoto nder suudu maajum, nde halkidan ndu bee kaa'e e leɗɗe fuu."

Haala debbo nder etirgal

5 Yoo, malaa'ikaajo bolidanɗo bee am ɓaditi, wi'i yam: "Tijja, laar ko waŋgata to!" 6 Mi ?ami: "Ɗum ɗume?" O jaabi: "Ko waŋgata ton, ɗum etirgal maŋgal." O tokki wi'ugo: "Ɗum woni aybe lesdi fuu." 7 Goɗɗo itti maɓɓorde nde dalma, ndaa, debbo ɗon jooɗi nder etirgal. 8 Malaa'ikaajo wi'i: "Kaŋko woni Junuuba." Nden o wubi mo nder etirgal, o maɓɓi ngal bee maɓɓorde dalma. 9 Nde mi tijji fahin, mi yi'i rewɓe ɗiɗo. Ɓe ngoodi bileeji bana ɗi ngaasiyoowal, hendu ɗon les maaji. Ɓe efti etirgal go haa caka lesdi e asama. 10 Mi ?ami malaa'ikaajo bolidanɗo bee am: "Toy ɓe njahrata ngal?" 11 O jaabi: "Woɗɓe ɗon nyiɓana debbo go suudu haa lesdi Baabila. To ndu timmi, ɓe njo''inan mo haa nokkuure maako."

Jekariya 6

Haala keekeeji pucci nayi

6:1 Yoo, mi tijji fahin, mi yi'i mootaaji pucci nayi. Ɗi ngurti hakkunde kooseeje ɗiɗi ɗe njamndi mboɗeeri. 2 Haa moota arana, pucci boɗeeji ngoni, haa ɗiɗaɓa ɓaleeji, 3 haa tataɓa daneeji, haa nayaɓa boo biidiiji, ɗi fuu ɗi cembiɗɗi. 4 Mi ?ami malaa'ikaajo bolidanɗo bee am: "Ɗum ɗume, barkaama?" 5 O jaabi ?am: "Ɗum keni asama nayi. Ɓaawo ɗi ndari yeeso Jawmu duniyaaru fuu, ɗi ngurto." 6 Pucci boɗeeji ndilla lesdi fuunaaŋge, ɓaleeji ndilla lesdi woyla, daneeji ndilla lesdi hiirnaaŋge, biidiiji boo ndilla lesdi fombina. 7 Pucci cembiɗɗi ɗi ɗaɓɓi dillugo ngam ɗi caalo duniyaaru. Malaa'ikaajo wi'i: "Ndille, caale duniya!" Ɗi ndilli, ɗi caali duniya. 8 Nden o ewni yam, o wi'i: "Ndaa, dilluɗi lesdi woyla njippinan Ruuhu Jawmiraawo ton."

Lammineeki Yosuwa

9 Yoo, wolde Jawmiraawo warani yam, o wi'i: 10 "Hoo'u woɗɓe egginaaɓe iwɓe haa ci'e Helday e Tobiya e Yadaya, warɓe diga Baabila. Yahdu bee maɓɓe hande haa suudu Yosiya ɓii Sefaniya. 11 Hoo'u cardi e kaŋgeeri, waɗ meetaleewol bee maaje, meetu ngol dow hoore Yosuwa ɓii Yoosadak, hooreejo liman'en. 12 Nden wi' mo: Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: Woodi goɗɗo, innde maako Fuɗŋgo, ngam nokkuure nde o daroto fuu, fuɗnan. 13 Kaŋko o nyiɓtoto haykaliiru Jawmiraawo, o ɓornoto tedduŋgal. O jooɗoto dow leeso laamu maako ngam o laamo. Limanjo daroto haa nyaamo maako, narral laatoto hakkunde maɓɓe ɗiɗo. 14 Ammaa meetaleewol go walline nder haykaliiru Jawmiraawo bana ciftinorɗum ngam Helday e Tobiya e Yedaya e Yosiya ɓii Sefaniya." 15 Yimɓe ngaran diga daayiiɗum ngam ɓe nyiɓto haykaliiru Jawmiraawo. Non anndirton Jawmiraawo honooɓe asama neli yam haa mooɗon. Ɗum fuu ɗum laatoto, to on ɗowtanake wolde Jawmiraawo bee gooŋga.

Jekariya 7

Suumaago tan he'ataa

7:1 Nder nduuɓu laamiiɗo Dariyus nayaɓu, nyande nayaɓre nder lewru joweenayaɓru wi'eteendu Kislew, wolde Jawmiraawo warani Jekariya. 2 Saa'i maajum yimɓe Baytila nelno Sareser e Regem-Melek bee yimɓe maɓɓe ngam ɓe toro Jawmiraawo, 3 ɓe ?ama liman'en e annabo'en nder suudu Jawmiraawo honooɓe asama: "Noy? Min mboya, min cuumo lewru jowaɓru bana min mbaɗi jonta duuɓi ɗuuɗɗi na?" 4 Too, wolde Jawmiraawo honooɓe asama warani yam, o wi'i: 5 "Wolwan le yimɓe lesdi e liman'en fuu, wi' ɓe: On cuumi, on mboyi nder lewru jowaɓru e nder lewru joweeɗiɗawru, duuɓi cappanɗe joweeɗiɗi. Kadi on cuumi ngam am na? 6 Nde on nyaami, on njari boo, on nyaamaay ngam mooɗon, on njaraay ngam mooɗon na?" 7 Bolle ɗe'e Jawmiraawo wi'no bee kunduɗe annabo'en ɓooyma boo. Saa'i maajum yimɓe ɗonno njooɗi haa Urusaliima, ɗonno koolɗini, non boo haa gure maagol taariiɗe ngol, e lesdi fombina e towndiije hiirnaaŋge fuu.

Yimɓe egginaama ngam ɓe ɗowtaaki

8 Nden wolde Jawmiraawo warani Jekariya. 9 Ndaa ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Mbaɗe kiita ngooŋɗuka, enɗindire. 10 Taa ɓille atiime'en e rewɓe yurumɓe e hoɗɓe e talaka'en. Taa goɗɗo nufano keeddiɗɗum kalluɗum." 11 Ammaa yimɓe cali nanugo. Ɓe ngayliti ɓaawo, ɓe cukki noppi maɓɓe ngam taa ɓe nana. 12 Ɓe cattini ko'e maɓɓe ko ɓuri hayre, ngam taa ɓe nana tawreeta e bolle Jawmiraawo honooɓe asama, ɗum ko Ruuhu maako umri bee kunduɗe annabo'en ɓooyma. Ngam maajum tikkere Jawmiraawo honooɓe asama saati masin. 13 O wi'i: "Mi ewni ɓe, ammaa ɓe nanaay. Nden kamɓe ɓe ewni yam, ammaa min mi nanaay. 14 Mi saŋkiti ɓe caka ummaatooje fuu ɗe ɓe anndaano. Lesdi wilaama ɓaawo maɓɓe, walaa caalotooɗo ton. Bana non ɓe ngartiri lesdi mboondi masin ladde meere."

Jekariya 8

Kisndam ngaranɗam

8:1 Wolde Jawmiraawo honooɓe asama warani yam, o wi'i: 2 "Mi yiɗi wallugo Siyona masin, ngam maajum tikkumi dow konne'en maagol. 3 "Min Jawmiraawo mi wi'i: Mi warti haa Siyona, mi ɗon jooɗi haa caka Urusaliima. Innde Urusaliima laatoto Berniwol-gooŋga, innde hooseere Jawmiraawo honooɓe asama boo Hooseere-seniinde. 4 "Min Jawmiraawo honooɓe asama mi wi'i: Ndotti'en worɓe e rewɓe njooɗoto fahin haa laabi Urusaliima. Koomoy maɓɓe woodi sawru haa juŋŋgo muuɗum ngam ɗuuɗeeŋga balɗe muuɗum. 5 Laabi berniwol keewan ɓikkoy ngorkoy e ndehoy, koy pija haa babe maagol. 6 "Min Jawmiraawo honooɓe asama mi wi'i: To ɗum laatake, luttuɓe yimɓe ɓe'e ndaaran ɗum bana kayɗiniiɗum masin. Ammaa haa gite am naa ɗum kayɗiniiɗum. 7 "Min Jawmiraawo honooɓe asama mi wi'i: Ndaare, mi hisnan yimɓe am haa lesdi fuunaaŋge e lesdi hiirnaaŋge. 8 Mi hooran ɓe, haa ɓe njooɗo nder Urusaliima. Ɓe laatoto yimɓe am, min boo mi laatoto Allah maɓɓe, ngam huuwugo gooŋgaaku fodde alkawal am bee maɓɓe. 9 "Min Jawmiraawo honooɓe asama mi wi'i: Cembiɗine juuɗe mooɗon, onon nanɓe bolle ɗe'e haa kunduɗe annabo'en nder saa'iire nde'e, nder nyalaade nde ɓe mballini caɓɓaaje ngam nyiɓtaago haykaliiru am. 10 Ngam hiddeko nyalɗe ɗe'e ngara, yimɓe e dabbaaji kuuwi meere. Mo dilli malla warti, heɓaay de'ere ngam daliila konne'en. Mi yoofti yimɓe haa ɓe ummotira. 11 Min Jawmiraawo honooɓe asama mi wi'i: Jonta kam mi laatantaako luttuɓe yimɓe ɓe'e bana laatoriimi nder nyalɗe caaliiɗe. 12 Jonta ɓe aawa bee jam, inabohi rima, lesdi hokka nyaamdu, asama toɓna saawawre. Mi hokkan ɗum fuu ngam luttuɓe ɓe'e mara ɗum. 13 Onon yimɓe Yahuuda e Isra'iila, bana no on laatori alaama naaloore caka ummaatooje, bana non on laatorto alaama barka, ngam mi hisnan on. Taa kule, ammaa cembiɗine juuɗe mooɗon! 14 "Min Jawmiraawo honooɓe asama mi wi'i: Mi anninino huuwugo on sarru, ngam kaakaaji mon tikkini yam, mi mimsitaaki boo. 15 Ammaa jonta mi annini woonango Urusaliima e yimɓe Yahuuda. Taa kule! 16 Ndaa ko ngiɗmi on kuuwa ɗum: Mbolwindire gooŋga, haa hiitordu ta''e kiita bee gooŋga e ngam jam. 17 Taa goɗɗo nufano keeddiɗɗum kalluɗum, taa ngiɗe hunayeere fewre, ngam mi ɗon wanya ɗum fuu." 18 Nden wolde Jawmiraawo warani yam, 19 o wi'i: "Suumaago nder lewru nayaɓru e jowaɓru e joweeɗiɗawru e sappooru laatanto yimɓe Yahuuda daliila welwelo e seyo e juulɗe. Ammaa ngiɗe gooŋga e jam. 20 "Min Jawmiraawo honooɓe asama mi wi'i: Fakat, le'i goɗɗi e jooɗiiɓe gure ɗuuɗɗe ngaran haa ɗo. 21 Jooɗiiɓe wuro wooto njahan haa jooɗiiɓe wonŋgo, mbi'an: Njemme toraago Jawmiraawo, en ndaro yeeso Jawmiraawo honooɓe asama. Min boo mi yaha. 22 Yimɓe ɗuuɗɓe e ummaatooje cembiɗɗe ngaran yeeso Jawmiraawo honooɓe asama, ɓe toro mo. 23 Saa'i maajum worɓe sappo ɓe ɗemɗe ummaatooje feere feere ngaran, ɓe naŋga limce Yahuuduujo gooto, ɓe njogito mo, ɓe mbi'a: Min njahdan bee mooɗon, ngam min nani Allah ɗon wondi bee mooɗon."

Jekariya 9

Kiita dow ummaatooje piltuɗe

9:1 Koŋgol ngol Jawmiraawo wolwi, ɗon wara dow lesdi Hadarak, ɗon jippo haa Damas. Ngam Jawmiraawo mari gure Siriya bana o mari le'i Isra'iila fuu, 2 non boo Hamat haa keeri Isra'iila, e Tirus e Sidon, berniiji marɗi hakkiilo. 3 Tirus nyiɓi mahol taariiŋgol ɗum, ɗuɗɗini cardi bana mbulwuldi, kaŋgeeri laaɓndi boo bana mbuuri haa laawol. 4 Ndaa, Jawmiraawo maran ngol, do''an baawɗe maagol nder mbeela, yiite nyaaman ngol. 5 To Askalon yi'i ɗum, ngol hulan, Gaaja diwtoran. Non boo Ekuruun, ngam tammunde maagol halki. Laamiiɗo woodaa nder Gaaja, walaa jooɗotooɗo haa Askalon. 6 Njaalu'en njooɗoto haa Ajootus. Jawmiraawo wi'i: "Mi nattinan mawnitaare Filisti'en. 7 Mi sottinan ?i?am e kunduɗe maɓɓe, e kusel coɓŋgel caka nyi'e maɓɓe. Nden luttuɓe maɓɓe kawtanan ummaatoore am, ɓe laato bana lenyol nder Isra'iila. Jooɗiiɓe Ekuruun kawtanan yimɓe am bana Yebusi'en. 8 Min bee hoore am mi aynan suudu am, ngam taa goɗɗo saalo. Ɓilloowo meetataa ukkanaago yimɓe am, ngam jonta ndaaranmi ɓe bee gite am."

Laamiiɗo Siyona garanɗo

9 An Siyona, sey a yima bee seyo! An Urusaliima, sey a welwelta! Ndaa, laamiiɗo ma ɗon wara haa maaɗa. O gooŋgaajo, kisnoowo. O jaŋkiniiɗo, ba''iiɗo wamnde. 10 O nattinan mootaaji pucci nder Efrayim, e pucci nder Urusaliima, e lagaaje konu fuu. O woynan sulhu e jam ngam ummaatooje, laamu maako yaajan diga mbeela nga'a haa ngaya, diga maayo Efratis haa keeri duniyaaru.

Bo''itineeki Siyona

11 Jawmiraawo wi'i: "Ngam daliila alkawal am bee maaɗa, kaɓɓaaŋgal bee ?i?am kirsaaɗi, mi yooftan haɓɓaaɓe ma e ngaska ka walaa ndiyam. 12 Ngarte haa hisrude, onon haɓɓaaɓe marɓe tammunde. Hande nde'e anndinanmi Siyona: Mi hokkitan ma cowi ɗiɗi. 13 Mi tiri Yahuuda bana lagaawal, mi jo''ini Efrayim bana kurol. An Siyona, mi darnan yimɓe maaɗa ngam haɓugo bee Yunaniŋko'en, mi laatinan ma bana kaafahi haa juŋŋgo cembiɗɗo." 14 Jawmiraawo waŋgan haa dow maɓɓe, kurol maako fiiran bana ma''ere. Allah Jawmiraawo fuufan luwal konu, yahan nder keni cembiɗɗi iwɗi fombina. 15 Jawmiraawo honooɓe asama aynan ɓe. Kaa'e cakkinaaɗe campitan, naman, njaran ?i?am bana inaboojam. Ɗe keewan ?i?am bana taasaaje, bana alkibilaaji hirsirde. 16 Allah Jawmiraawo maɓɓe hisnan ɓe nyalaade maajum, o hisnan ɓe bana goɗɗo hisnirta tokkere baali. Bana kaa'e ɗuuɗa-samanje haa meetaleewol laamiiɗo, non ɓe njaynirta haa lesdi maako. 17 Kay! ndi riski, ndi wooɗi masin. Suka'en e faanyɓe rewɓe cembiɗan bee gawri e inaboojam.

Jekariya 10

No Jawmiraawo hisnirta yimɓe muuɗum

10:1 Tore Jawmiraawo, o hokka on iyeende saa'i nduŋgu. Kaŋko o waɗa naargeeji, o toɓnana on iyeele, haa koomoy heɓa haako haa ngesa muuɗum. 2 Ngam labbi saare mbaɗi annabaaku meere, hiila'en boo ngi'i pewe. Ɓe anndini koyɗi meereeji, de'itinki maɓɓe woni hendu. Ngam maajum yimɓe ɗon ngiilo bana baali, ɓe ɓillake ngam ɓe ngalaa gaynaako. 3 Jawmiraawo wi'i: "Tikkere am saati dow waynaaɓe, mi hiitoto jawɗi ardiiɗi. Ammaa min Jawmiraawo honooɓe asama mi hinnoto tokkere am, yimɓe Yahuuda. Mi taaskitinan ɓe bana pucci am pawnaaɗi ngam konu. 4 Ko wi'ete hayre toldu e tiggirgal, e lagaawal, waato marɓe baawɗe fuu, ngurtoto Yahuuda. 5 Yimɓe Yahuuda njaaloto bana honooɓe sembiɗɓe, dammanɓe konne'en muuɗum'en nder loope laawol. Ɓe kaɓan, ngam min Jawmiraawo mi wondan bee maɓɓe. Ammaa konne'en maɓɓe wa''otooɓe pucci, majjan. 6 Mi sembiɗinan yimɓe Yahuuda, mi hisnan yimɓe Yusufu. Mi enɗi ɓe, ngam maajum lortinanmi ɓe. Ɓe laatoto bana naane, bana mi wudinaayno ɓe sam. Ngam min woni Allah Jawmiraawo maɓɓe, mi jaɓan tornde maɓɓe. 7 Worɓe Efrayim laatoto bana honooɓe sembiɗɓe. Ɓerɗe maɓɓe ceyoto bana to ɓe njari inaboojam. Ɓiɓɓe maɓɓe ngi'an ɗum bee seyo, ɓerɗe maɓɓe mbelmbeltan ngam Jawmiraawo. 8 "Mi luu'anan ɓe haa ɓe ngara, ngam mi rimɗini ɓe. Ɓe ɗuuɗan fahin, bana ɓe ɗuuɗiri naane. 9 Mi saŋkiti ɓe caka ummaatooje, ammaa nder lesɗe daayiiɗe ɓe ciftortam. Ɓe mawninan ɓikkoy maɓɓe, nden ɓe ngartan. 10 Mi wartiran ɓe diga lesdi Misra, mi mooɓtan ɓe nder Assuura, haa mi yahra ɓe nder lesdi Gile'at e dow hooseere Libanon, lesdi fuu heewan bee maɓɓe. 11 To ɓe eerake mbeela bee kulol, min Jawmiraawo mi fiyan ?uuge maaga, mi yoorinan luggeeŋgaaji maayo Niil. Nden mawnitaare Assuura leestan, laamu Misra nattan. 12 Ammaa Isra'iila sembiɗan ngam kawtal bee am, Isra'iila yahan yeeso yeeso bee innde am." Non Jawmiraawo wi'i.

Jekariya 11

Do''ere toonyooɓe

11:1 An Libanon, maɓɓitit dammuɗe ma, haa yiite nyaama leɗɗe ma cembiɗɗe. 2 An lekki booɗki, sey a woya, ngam lekki cembiɗki do''i, leɗɗe mawɗe mbonni. Mboye, onon leɗɗe caatuɗe haa Baasan, ngam laynde sukkunde yibbi. 3 Nane, waynaaɓe ɗon mboya, ngam durdude maɓɓe woonde halki. Mbarookoy ɗon ubbo, ngam guuɓe cukkuɗe haa maayo Urdun mbonni.

Feloore dow laamɓe halluɓe

4 Ndaa ni Allah Jawmiraawo am wi'i: "Waynu baali kirseteeɗi. 5 Soodooɓe ɗi kirsan ɗi, ɓe ndaarataa ɗum bana aybe. Soorrooɓe ɗi mbi'an: Useko Jawmiraawo, mi riski! Koo waynaaɓe maaji enɗataa ɗi." 6 Jawmiraawo wi'i: "Mi enɗataa jooɗiiɓe nder lesdi, jinni! Mi hokkan koomoy haa juŋŋgo keeddiɗɗum e juŋŋgo laamiiɗo mum. Kamɓe ɓe mbonnan lesdi, min boo mi hisnataa ndi juuɗe maɓɓe." 7 Too, mi duri baali kirseteeɗi ngam soorrooɓe ɗi. Mi hoo'i cabbi ɗiɗi. Wooru maaji, mi ewni ndu Mbooɗeeŋga, nduya boo Kawtal. Bana non mi duri tokkere. 8 Mi riiwi waynaaɓe tato nder lewru wooru. Nden mi fuɗɗi wanyugo baali, kanji boo ɗi cafti yam. 9 Mi wi'i ɗi: "Mi acci durugo on. Ko tammi waatugo, waata. Ko tammi majjugo, majja. Luttanɗi nyaamindira kusel muuɗum'en." 10 Nden mi naŋgi sawru am Mbooɗeeŋga, mi yewi ndu, ngam mi fista alkawal ngal Jawmiraawo haɓɓi ɗum bee ummaatooje fuu. 11 Ngal fisti nyalaade maajum. Bana non soorrooɓe baali hakkilananɓe yam anndiri ɗum wolde Jawmiraawo on. 12 Mi wi'i ɓe: "To ɗum fottani on, ngadde ngeenaari am. To naa non, acce." Ammaa ɓe awni ngeenaari am: ceede cardi cappanɗe tati. 13 Ɓe poondi yam mi ke'anɗo ngeenaari mboondi! Jawmiraawo wi'i yam: "Sakkinan ɗum ɓolinoowo." Mi hoo'i ceede cardi cappanɗe tati go, mi sakkinani ɗe ɓolinoowo nder suudu Jawmiraawo. 14 Nden mi yewi sawru am ɗiɗawru wi'eteendu Kawtal, ngam fistugo kawtal hakkunde Yahuuda e Isra'iila. 15 Jawmiraawo wi'i yam: "Hoo'u fahin kuuje kuugal gaynaako meereejo. 16 Ndaa, mi darnan gaynaako feere haa lesdi. Kaŋko o suklantaako ko majji, o ɗaɓɓitittaa ko yiiloto, o hurgataa ko nyawi, o wuurnataa ko ɗon bee jam. Ammaa o nyaaman kusel baali payɗi, o seekan koloŋgi maaji. 17 Bone laatanto gaynaako meereejo mo acci tokkere. Kaafahi wara dow juŋŋgo maako, e dow yiitere maako nyaamre! Juŋŋgo maako waata, yiitere maako nyaamre wuma!"

Jekariya 12

No Allah aynirta Urusaliima

12:1 Ndaa koŋgol ngol Jawmiraawo wolwi dow Isra'iila. Jawmiraawo mo we''iti asama, mo jo''ini lesdi, mo tagi ruuhu nder neɗɗo, kaŋko wi'i: 2 "Ndaa, mi wartiran Urusaliima jardugel giilol ngam ummaatooje taariiɗe ngol fuu, non boo ngam Yahuuda, to konne'en maɓɓi Urusaliima ngam kippol. 3 Nyalaade maajum ngartiranmi Urusaliima hayre teddunde ngam ummaatooje fuu. Mo yiɗi eftugo nde, ɓostan laral mum. Ummaatooje fuu mooɓoto ngam haɓugo bee maagol. 4 Nyalaade maajum kulnanmi pucci, nyawnanmi wa''iiɓe ɗi bee nginnaaku. Mi wumnan pucci ummaatooje, ammaa mi maɓɓitan gite am dow Yahuuda. 5 Nden mawɓe Yahuuda mbi'an: Jooɗiiɓe nder Urusaliima cembiɗi ngam kawtal bee Jawmiraawo honooɓe asama mo Allah maɓɓe. 6 Nyalaade maajum laatinanmi mawɓe Yahuuda bana taasawo yiite les leɗɗe, bana jamre yiite caka ?ombe, haa ɓe nyaama ummaatooje haa nyaamo e nano fuu. Ammaa yimɓe Urusaliima njooɗoto jam haa nokkuure muuɗum'en. 7 Min Jawmiraawo mi aartan hisnugo ci'e Yahuuda. 8 Saa'i maajum mi aynan jooɗiiɓe nder Urusaliima. Dimbotooɗo maɓɓe laatoto bana Daawuda, saare Daawuda boo laatoto bana Allah, bana malaa'ikaajo Jawmiraawo ardotooɗo ɓe.

Jekariya 13

9 "Nyalaade maajum ɗaɓɓanmi halkugo ummaatooje ukkaniiɗe Urusaliima fuu. 10 Ammaa dow saare Daawuda e jooɗiiɓe nder Urusaliima mbaanjanmi ruuhu mbooɗeeŋga e do'a. Ɓe ndaaran mo ɓe njuwi ɗum, ɓe mboyan mo bana no ɓe mboyrata ngam maayde ɓiɗɗo bajjo, ɓe mboya mo masin, bana goɗɗo woyrata to afo mum maayi. 11 Nyalaade maajum bojji ɗuuɗan haa Urusaliima, bana bojji ngam Hadad-Rimmon haa yayre Megiddo. 12 Lesdi fuu woyan, saare koondeye: worɓe saare Daawuda feere muuɗum'en, e rewɓe maɓɓe feere muuɗum'en, worɓe saare Natan feere muuɗum'en, e rewɓe maɓɓe feere muuɗum'en, 13 worɓe saare Lewi feere muuɗum'en, e rewɓe maɓɓe feere muuɗum'en, worɓe saare Simi feere muuɗum'en, e rewɓe maɓɓe feere muuɗum'en. 14 Non boo ci'e luttuɗe fuu, worɓe feere muuɗum'en, e rewɓe feere muuɗum'en. 13:1 "Nyalaade maajum saare Daawuda e jooɗiiɓe nder Urusaliima keɓan seeɓoore maɓɓitiinde ngam lootugo hakke e coɓɗum fuu." 2 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Saa'i maajum nattinanmi inɗe labbi nder lesdi, ngam taa goɗɗo siftora ɗe. Mi nattinan boo annabo'en fewooɓe e ruuhu coɓki nder lesdi. 3 To goɗɗo tokkake waɗugo annabaaku, saarooji maako danyduɓe mo mbi'an mo: A fotaay yeeɗugo, ngam a fewi bee innde Jawmiraawo. Saarooji maako danyduɓe mo njuwan mo, ngam o waɗi annabaaku. 4 Saa'i maajum koomoy annaboojo semtan ngam koyɗi muuɗum ɗi o yi'i, ɗi o anndini boo. O meetataa ɓornaago alkibbaare huuwraande bee gaasa ngam o fewa. 5 O wi'an: Naa mi annaboojo, mi demoowo ngesa, ngam goɗɗo marni yam ka saa'i mi derke. 6 To goɗɗo ?ami mo: E ɗume ɓattajje ɗe dow wiɓɓere ma? ­- nden kam o jaaboto: Mi naawnaaɗo haa suudu yiɗaaɓe am."

Gooto haa tato luttan

7 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "An kaafahi, ummana gaynaako kuuwanoowo yam. Mbar gaynaako, nden baali maako caŋkititto. Mi waylitan juŋŋgo am dow pamaroy." 8 Jawmiraawo wi'i: "Nder lesdi fuu, ɗiɗo haa tato nattan, kalkan. Sey tataɓo tan luttan. 9 Mi nastinan luttanɓe ɓe'e nder yiite ngam laɓɓingo ɓe bana goɗɗo laɓɓinirta cardi, mi foonda ɓe bana goɗɗo foondirta kaŋgeeri. Kamɓe ɓe ewnoto innde am, min boo mi jaɓan tornde maɓɓe. Mi wi'an: Ɓe yimɓe am. Kamɓe boo ɓe mbi'an: Jawmiraawo woni Allah amin."

Jekariya 14

Urusaliima e ummaatooje goɗɗe

14:1 Ndaa, nyalaade ngam Jawmiraawo ɗon wara. Nden konne'en njaɓtan kuuje fuu nder maaɗa, an Urusaliima, ɓe cendan keɓal haa caka maaɗa. 2 Jawmiraawo mooɓtan ummaatooje fuu haa Urusaliima ngam konu. Ɓe nyaama berniwol, ɓe mbila cuuɗi, ɓe toskina rewɓe. Reeta jooɗiiɓe nder berniwol ɓe egginteeɓe, ammaa luttanɓe nattataa nder berniwol. 3 Nden Jawmiraawo wurtoto, haɓan bee ummaatooje ɗe'e, bana o woowri haɓugo nder nyalaade haɓre. 4 Nyalaade maajum kosɗe maako ndaroto dow hooseere jaytunje haa fuunaaŋge Urusaliima. Hooseere jaytunje seekan caka cak gal fuunaaŋge e hiirnaaŋge, haa waɗa waadiwol maŋgol. Reeta hooseere loroto haa woyla, reeta feere boo haa fombina. 5 Waadiwol caka towndiije sukkoto, ngam waadiwol kesol caka maaje yottoto Asal. On ndoggan bana on ndoggiri haa dimbaaki lesdi nder jamanu Ujiya, laamiiɗo Yahuuda. Nden Allah Jawmiraawo am wardan bee seniiɓe muuɗum fuu. 6 Nyalaade maajum walaa jayŋgol, sey jaaŋgol e mallimallooje. 7 Ɗum nyalaade bana nde meeɗaay laataago, Jawmiraawo anndi nde, nde walaa nyalawma koo jemma. Ammaa saa'i kiikiɗe, jayŋgol laatoto. 8 Nyalaade maajum ndiyam ngeetam ɓulan nder Urusaliima. Reeta maajam ilan haa mbeela fuunaaŋge, reeta feere haa mbeela hiirnaaŋge, nduŋgu e ceeɗu. 9 Nden Jawmiraawo laamanto duniyaaru fuu. Saa'i maajum kaŋko tan woni Jawmiraawo, walaa goɗɗo maran innde nde'e. 10 Lesdi fuu laatoto yayre, diga Geba haa yotto Rimmon haa fombina Urusaliima. Ammaa Urusaliima towtan haa nokkuure muuɗum, heewan yimɓe diga dammugal Benyamin haa yotto dammugal kiiɗŋgal e dammugal toldu, diga aynirdu Hananiyel towndu haa yotto ɓiɗɗirde laamiiɗo. 11 Yimɓe njooɗoto ton, nattinki meetataa laataago, ɓe njooɗoto jam. 12 Jawmiraawo do''an ummaatooje konanɗe Urusaliima fuu. O nyolnan kusel maɓɓe, diga ɓe ɗon ndaro dow kosɗe maɓɓe tawon. Gite maɓɓe nyolan nder gasɗe muuɗum'en, ɗemɗe maɓɓe boo nder kunduɗe maɓɓe. 13 Nyalaade maajum Jawmiraawo mawninan saklere caka maɓɓe. Ɓe naŋgindiran juuɗe. Koomoy ɓaŋgtan juŋŋgo mum dow keeddiɗɗum. 14 Koo Yahuuda boo haɓan bee Urusaliima. Sigaaji ummaatooje piltuɗe fuu kawtan ton: kaŋgeeri e cardi e limce jaage ɗuuɗɗe masin. 15 Masiibo ukkanto pucci e alfadariije e geelooɗi e bamɗe e dabbaaji gonɗi nder saŋgeere nde'e fuu. 16 Luttanɓe ummaatooje ummaniiɗe Urusaliima ngaran nde hitaande yaalti fuu, ngam ɓe cujidana Laamiiɗo, Jawmiraawo honooɓe asama, ɓe mbaɗa juulde bukkaaji. 17 To lenyol duniyaaru gootol waraay sujidango Laamiiɗo, Jawmiraawo honooɓe asama, nden kam iyeende woodaa ngam maagol. 18 To lenyol Misra waraay, nden kam ngol heɓan kiita bana Jawmiraawo hiitorto ummaatooje ɗe ngarataa waɗugo juulde bukkaaji. 19 Kaŋka woni kiita ngam Misra e ngam ummaatooje ɗe ngarataa waɗugo juulde bukkaaji. 20 Nyalaade maajum, bindol laatoto dow leŋgi pucci bana ni'i: "Cenaaɗum ngam Jawmiraawo." Defruɗe nder suudu Jawmiraawo laatoto bana taasaaje yeeso hirsirde. 21 Payanɗe fuu nder Urusaliima e Yahuuda laatoto cenaaɗe ngam Jawmiraawo honooɓe asama. Lii'otooɓe kirseteeɗi fuu ngaran hoo'ugo ɗe, ngam ɓe ndefa nder maaje. Nyalaade maajum walaa piloowo nder suudu Jawmiraawo honooɓe asama.

Malakiya 1

No Jawmiraawo yiɗiri Isra'iila

1:1 Ndaa koŋgol ngol Jawmiraawo wolwi bee hunduko Malakiya: 2 Jawmiraawo wi'i: "Mi yiɗi on." Ammaa onon on ɗon ?ama: "Noy min anndirta a yiɗi min?" Jawmiraawo ɗon jaabo: "Na Isuwa woni deerɗu Yakubu? 3 Ammaa mi ɓurni Yakubu dow Isuwa. Mi wartiri kooseeje Isuwa ladde meere, mi hokki maral maako haa dawaaɗi ladde." 4 To Edoomi'en mbi'i: "Konne'en pusi min, ammaa min mahitan bille amin", nden kam Jawmiraawo honooɓe asama wi'an: "Booɗɗum, kamɓe ɓe mahan, ammaa min mi yibbinan ɗum." Ngam maajum yimɓe ewnan Edoom ɗum lesdi halleende e ummaatoore nde Jawmiraawo naali haa foroy. 5 Gite mooɗon ngi'an ɗum. Nden on mbi'an: "Jawmiraawo woni mawɗo, koo gaɗa keeri Isra'iila boo."

Feloore dow liman'en

6 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i liman'en: "Ɓiɗɗo teddinan baaba mum, maccuɗo boo teddinan jawmum. To laatake mi baabiraawo, toy tedduŋgal am? To laatake mi jawmiraawo, toy kulol mon yeeso am? On ɗon njawo innde am. Ammaa on ɗon mbi'a: Bee ɗume min njawi innde ma? 7 Bee lii'aago nyaamdu soɓndu dow hirsirde am. Ammaa on ɗon mbi'a: Noy min soɓniri ndu? Bee numugo: Teebur Jawmiraawo woni huunde meere. 8 To on lii'anake yam dabbaaji bumɗi kirseteeɗi, naa ɗum kalluɗum na? To on lii'anake yam dabbaaji boosɗi e nyaawɗi, naa ɗum kalluɗum na? Sey on njaha, on ndokka ɗum ngomna mooɗon. On tammi ɗum fottanan mo na? Koo o yerdoto on na?"

Malakiya 2

9 Kadi ngerdine Allah jonta, haa o hinno en. To on kuuwi bana ni, kaŋko o yerdoto en ngam daliila mooɗon na? Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: 10 "Ayye! Ɓuranno to gooto mon maɓɓi dammuɗe haykaliiru, ngam taa on kuɓɓa yiite meere dow hirsirde am! Mi seyortaako on sam, mi jaɓataa dokkal e juuɗe mooɗon. 11 Diga fuɗirde naaŋge haa mutirde maage innde am mawni caka ummaatooje. Kootoy fuu yimɓe ɗon ngula urle ngam am, ɓe ɗon lii'ano yam dokke cenaaɗe, ngam innde am mawnde caka ummaatooje. 12 Ammaa onon on ɗon coɓna innde am bee wi'ugo: Teebur Jawmiraawo soɓi, nyaamdu dow maare boo ndu meere. 13 On ɗon mbi'a boo: Kayya, torra meere non! On ɗon njawo mi. On ɗon ngadda dabbaaji ɗi on ngujji, malla boosɗi e nyaawɗi, haa on lii'ano yam ɗi kirseteeɗi. On tammi mi jaɓan ɗi e juuɗe mooɗon na? 14 Naaloore dow rikisiijo mo woodi ndabbaawa ngorga mbooɗŋga nder tokkere mum, ammaa o lii'anto yam mbonniiŋga. Mi laamiiɗo mawɗo, innde am boo nde hulniinde caka ummaatooje." Ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. 2:1 "Jonta kam, onon liman'en, ndaa umroore ngam mooɗon: 2 To on nanaay, to on njaɓaay haa ɓerɗe mon haa on teddina innde am, nden kam mi yoofan naaloore dow mooɗon, mi naalan barkaaji mon. Ii, mi naali ɗi diga jonta, ngam on njaɓaay kooɗume haa ɓerɗe mon." Non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. 3 "Ndaa, mi timminan kuugal mon, mi sakkinan dubbuɗe haa geese mon, ɗum dubbuɗe dabbaaji ɗi on kirsata nder juulɗe mon, haa ɓe njahra on yaasi haa pellel dubbuɗe man. 4 Nden on anndan min mi umri umroore nde'e ngam mooɗon, haa alkawal am bee lenyol Lewi tabita. 5 Alkawal am bee Lewi, ɗum ngeendam e jam. Mi hokki mo ɗiɗi fuu ngam o hulammi. Kaŋko o huli yam, o diwni ngam innde am. 6 Ekkitinol gooŋga wonno haa hunduko maako. Junuuba woodaa haa hunduko maako. O tokki yam bee hoolaare e ɓernde gooŋgaare. O lortini ɗuuɗɓe e halleende maɓɓe. 7 Kuugal limanjo ɗum ekkitingo anndal Allah. Yimɓe ɗaɓɓitan ekkitinol haa hunduko maako, ngam o nelaaɗo Jawmiraawo honooɓe asama. 8 Ammaa onon on celi laawol, on nastini ɗuuɗɓe nder hakke bee ekkitinol mon. On meeriɗini alkawal am bee lenyol Lewi. 9 Ngam maajum mi yawni on, mi toskini on haa yimɓe fuu, bana onon on kakkilanaay laabi am. Nde on mbaɗi kiita boo, on kiitaaki yimɓe fuu kal kal."

Feloore ngam jamba Isra'iila

10 Enen fuu en ngoodi Baabiraawo gooto. Allah gooto tagi en fuu. Koni en njambotirta? Koni en mbonnata alkawal ngal Allah haɓɓuno bee kaakaaji men, en huuwanɓe bana ni? 11 Yahuuda waɗi jamba, nder Isra'iila e nder Urusaliima ɓe kuuwi kuuɗe nyidduɗe. Yahuuda te'i rewɓe tokkiiɓe ɗowanteeɗo jananno. 12 Mo huuwata irin ɗu'um, Jawmiraawo ta''uma danygol maako e jooɗorɗe Yakubu, taa gooto danygol maako yahra kirseteeŋga yeeso Jawmiraawo honooɓe asama. 13 Woodi boo huunde feere nde on kuuwata: On ɗon cudda hirsirde Jawmiraawo bee gonɗi e bojji e uumaali, ngam o sali laarugo kirseteeɗi mon, o jaɓataa dokkal juuɗe mon. 14 Ammaa on ɗon ?ama: "Ngam ɗume?" Ngam Jawmiraawo laati ceedoowo hakkunde maaɗa e debbo sukaaku ma. Debbo oo woni kawtiɗɗiraawo ma mo narruɗa bee muuɗum, ammaa a jambi mo. 15 Walaa koo gooto huuwata bana ni, to hakkiilo seɗɗa luttani mo. Ɗume Allah gooto ɗaɓɓata? Sey danygol laaɓŋgol ngol tokkiiɓe Allah. Ngam maajum kakkilane ko'e mooɗon. Taa goɗɗo jambo debbo sukaaku muuɗum. 16 Allah Jawmiraawo mo Isra'iila ɗowtanto ɗum, wi'i: "Mi ɗon wanya ceergal, bana mi wanyirta to goɗɗo soɓni limce mum bee toonyaare." Ni Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. Ngam maajum kakkilane ko'e mooɗon. Taa on mbaɗa jamba.

Nyalaade kiita ɓadake warugo

Malakiya 3

17 On comni Jawmiraawo bee bolle mon. Ammaa on ɗon ?ama: "Bee ɗume min comni mo?" Bee wi'ugo: "Huuwooɓe junuuba fuu ɗon pottana Allah, o ɗon seyoro ɓe." Maaboo: "Toy Allah kiitoowo?" 3:1 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Ndaa, mi ɗon nela nelaaɗo am, haa o mo''ina laawol yeeso am. Jawmiraawo mo ɗaɓɓoton, waran bee juhuki. Malaa'ikaajo alkawal mo ngenwoton, ndaa o ɗon wara." 2 Ammaa moy waawata dartaago nyalaade garki maako nde o waŋgata? Ngam o laatoto bana yiite ɓolinoowo, bana lootirde lootoowo. 3 O jooɗoto bana ɓolinoowo mo laɓɓinta cardi. O laɓɓinan Lewiŋko'en, o wo''inan ɓe bana kaŋgeeri e cardi, haa ɓe lii'ano Jawmiraawo kirseteeɗi pottanɗi. 4 Nden kirseteeɗi Yahuuda e Urusaliima pottanan Jawmiraawo, bana nder balɗe caaliiɗe, bana nder duuɓi ɓooymaaji. 5 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Mi waranan on ngam kiita. Mi laatoto ceedoowo jaawɗotooɗo dow hiila'en e jeenooɓe e seedooɓe fewre, dow waɗanɓe huuwooɓe muuɗum'en rikisi bee ngeenaari, dow ɓillanɓe rewɓe yurumɓe e atiime'en, dow kiita jananɓe, dow yimɓe ɓe kulataa yam."

Haala jakka

6 "Min, Jawmiraawo, mi waylataako. Ammaa onon on ɓiɓɓe Yakubu haa jonta. 7 Diga saa'i kaakaaji mon on celi laawol umrooje am, on ɗowtanaaki ɗe. Lorte haa am, nden kam mi loroto haa mooɗon." Non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. "Ammaa on ɗon mbi'a: Noy min lortoto? 8 Goɗɗo wujjan Allah na? Ammaa onon on ɗon ngujjammi. On ɗon mbi'a: Noy min ngujjiri ma? Haa jakka, haa dokkal boo. 9 On naalaaɓe, onon ummaatoore fuu on ɗon ngujjammi. 10 Ngadde jakka fuu nder sigordu, haa nyaamdu tawe nder suudu am." Non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. "Sey on poondammi bee huuwugo bana non, fakat mi maɓɓitan burɗe asama, mi waanja barka dow mooɗon bee fantugo. 11 Mi telɓanan nyaamooji ngam mooɗon, taa ɗi mbonna ?aamle lesdi mon. Inabohi haa ngesa hokkan on ɓiɓɓe mum foroy, meetataa tampugo. 12 Ummaatooje fuu ewnan on on jam'en-mo''ere, ngam lesdi mon laatoto mboondi." Non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i.

Ko sendata adiliijo bee kalluɗo

13 Jawmiraawo wi'i: "Bolle mooɗon caati dow am. Ammaa on ɗon ?ama: Ɗume min mbolwi dow maaɗa? 14 On mbi'i: Huuwango Jawmiraawo woni meere. Ko nafata to min kakkilani umrooje maako? Ko nafata to min mimsiti kuuɗe amin yeeso Jawmiraawo honooɓe asama? 15 Yeeso ɗo, min ndaaran yedduɓe bana jam'en-mo''ere. Huuwooɓe junuuba keɓi hayru. Naa kanjum tan, ammaa koo to ɓe njarribake Allah, ɓe ndaɗan." 16 Nden hulɓe Jawmiraawo carwotori. Jawmiraawo boo heɗiti, nani. Deftere ciftorki windaama yeeso maako ngam hulɓe mo, teddinanɓe innde maako. 17 Jawmiraawo honooɓe asama wi'i: "Kamɓe ɓe laatoto heeraaɓe am nder nyalaade nde taaskitinanmi. Mi enɗan ɓe, bana baaba enɗirta ɓiyum ɗowtantooɗo ɗum. 18 Nden on cendindiran gooŋgaajo bee kalluɗo fahin, non boo ɗowtantooɗo Allah bee mo ɗowtantaako ɗum."

Nyalaade Jawmiraawo warannde

19 "Fakat, nyalaade nde'e waran, wulannde bana kaatane. Nden yedduɓe e huuwooɓe junuuba laatoto bana karmaamu geene. Nyalaade warannde go wulan ɓe, accantaa ɓe koo ɗaɗol koo lisal." Non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. 20 "Ammaa onon hulɓe innde am, baawɗe am kisnooje fuɗanan on bana naaŋge. Nyawnduki wardan bee baawɗe ɗe. Nden on ngurtoto, on ndiwan bee seyo bana nyalahoy. 21 On ndamman halluɓe, ngam ɓe laatoto ndoondi les jaaɓruɗe kosɗe mon nder nyalaade nde taaskitinanmi." Non Jawmiraawo honooɓe asama wi'i. 22 "Ciftore tawreeta Muusa, kuuwanoowo yam. Ciftore umrooje e kiitaaji ɗi mi umri mo dow hooseere Sina ngam Isra'iila fuu. 23 Ndaa, mi nelan annabi Eliya haa mooɗon, hiddeko nyalaade Jawmiraawo mawnde hulniinde wara. 24 Kaŋko o lortinan ɓerɗe baabiraaɓe haa ɓikkoy, e ɓerɗe ɓikkoy haa baabiraaɓe maɓɓe, ngam taa mi wara, mi naala lesdi bee naaloore nattinki."

The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ

Matta 1

Kaakaaji Yeesu

1:1 Ndaa, inɗe kaakaaji Yeesu Almasiihu, danyaaɗo nder asŋgol Daawuda e Ibrahiima. 2 Ibrahiima danyi Isiyaaku, Isiyaaku danyi Yakubu, Yakubu danyi Yahuuda e deerɗum'en. 3 Yahuuda danyi Fares e Jara, Tamar woni daada maɓɓe. Fares danyi Hesruunu, Hesruunu danyi Aram. 4 Aram danyi Aminadabu, Aminadabu danyi Naasunu, Naasunu danyi Salmuuna, 5 Salmuuna danyi Bo'es, Rahab woni daada maako. Bo'es danyi Obed, Ruut woni daada maako. Obed danyi Yessa, 6 Yessa danyi Daawuda, laamiiɗo. Daawuda danyi Suleymaanu, laatinooɗo debbo Uriya woni daada maako. 7 Suleymaanu danyi Robo'am, Robo'am danyi Abiya, Abiya danyi Asa, 8 Asa danyi Yusafat, Yusafat danyi Yoram. Yoram danyi Ujiya, 9 Ujiya danyi Yotam, Yotam danyi Akas, Akas danyi Hejekiya, 10 Hejekiya danyi Manassa, Manassa danyi Amos, Amos danyi Yusiya, 11 Yusiya danyi Yekuniya e deerɗum'en, saa'i ɓe eggini Isra'iila'en haa lesdi Baabila. 12 Ɓaawo eggineeki Isra'iila'en haa lesdi Baabila, Yekuniya danyi Salaatiyel, Salaatiyel danyi Jorobaabila, 13 Jorobaabila danyi Abihuda, Abihuda danyi Eliyakim, Eliyakim danyi Ajora, 14 Ajora danyi Sadok, Sadok danyi Akim, Akim danyi Eliyuda, Eliyuda danyi Eliyajaaru, 15 Eliyajaaru danyi Matta, Matta danyi Yakubu, 16 Yakubu danyi Yusufu, gorko Mariyama mo danyi Yeesu bi'eteeɗo Almasiihu. 17 Tokkindirki asli man diga Ibrahiima haa Daawuda waɗi sappo e nayi, diga Daawuda haa saa'i ɓe eggini Isra'iila'en haa lesdi Baabila waɗi asli sappo e nayi, diga eggineeki Isra'iila'en haa Baabila haa Almasiihu danya, waɗi asli sappo e nayi.

Danyeeki Yeesu Almasiihu

18 Ndaa ni danyeeki Yeesu Almasiihu laatori. Daada maako Mariyama laati muuyaaɗo Yusufu, ammaa diga ɓe ngondaay tawon, Mariyama reedi bee baawɗe Ruuhu Ceniiɗo. 19 Yusufu muuyɗo mo o tokkiiɗo Allah, kakkilɗo, o yiɗaa waŋgingo ɗum yeeso yimɓe, o yiɗino accugo mo bee sirri. 20 Nde o ɗonno numta haala man, ndaa malaa'ikaajo Jawmiraawo waŋgani mo nder koyɗol, wi'i mo: "Yusufu, goɗɗo asŋgol Daawuda, taa hul ɓaŋgugo Mariyama muuyaaɗo maaɗa, ngam ko reeda nder maako iwi haa baawɗe Ruuhu Ceniiɗo. 21 O tammi danyugo ɓiɗɗo gorko, a ewno innde maako Yeesu, ngam o hisnan yimɓe maako e hakkeeji maɓɓe." 22 Ɗum fuu ɗum laati ngam gooŋɗingo ko Jawmiraawo wi'no bee hunduko annaboojo: 23 "Paanyo debbo reedan, danyan ɓiɗɗo gorko, ɓe ewnoto innde maako Immanuyila", bana wi'ugo: "Allah ɗon wondi bee meeɗen." 24 Nde Yusufu fini, o huuwi bana no malaa'ikaajo Jawmiraawo umri mo, o hoo'i debbo maako, 25 ammaa o hawtaay bee maako haa o danyi ɓiiyiiko gorko. Yusufu ewni mo Yeesu.

Matta 2

Annduɓe haala koode ngari laarugo Yeesu

2:1 Too, Yeesu danyaama haa Baytilaama, wuro nder lesdi Yahudiya, nder jamanu laamiiɗo Hirudus. Ɓaawo danyeeki maako marɓe anndal linyugo koode ngari diga fuunaaŋge haa Urusaliima. 2 Ɓe ?ami: "Toy ɓiŋgel danyaaŋgel tammiiŋgel laataago laamiiɗo Yahuudu'en? Min ngi'i horre maagel waŋgi, min ngari sujidango ngel." 3 Nde laamiiɗo Hirudus nani ɗum, o hultori masin, ɗum sakli yimɓe Urusaliima boo. 4 O mooɓti mawɓe liman'en e moodiɓɓe tawreeta fuu, o ?ami ɓe: "Toy Almasiihu danyete?" 5 Ɓe mbi'i mo: "Haa Baytilaama, nder lesdi Yahudiya. Ngam ndaa ni annaboojo windi: 6 An wuro Baytilaama nder lesdi Yahudiya, a leesaay caka gure Yahudiya sam. Ngam ardiiɗo iwan haa maaɗa, kaŋko on durata ummaatoore am Isra'iila." 7 Nden Hirudus ewni marɓe anndal go bee sirri ngam haa o heɓta haa maɓɓe saa'i horre waŋgi. 8 O wi'i ɓe: "Njehe Baytilaama, ɗaɓɓite ɓiŋgel man bee tiinaare. To on tawi ngel, anndineeɗam min boo, ngam mi yaha, mi sujidana ngel." 9 Nde ɓe keɓi tindinoore haa laamiiɗo, ɓe ndilli. Horre nde ɓe ngi'no go ardi ɓe, nde yotti dow nokkuure ɓiŋgel woni, nde dari. 10 Nde ɓe ngi'i horre, ɓe ceyi bee seyo maŋgo masin. 11 Ɓe nasti suudu, ɓe tawi ɓiŋgel e Mariyama, daada maagel. Ɓe tuggi koppi, ɓe cujidani ngel. Nden ɓe pisti boorooji maɓɓe, ɓe ndokki ngel dokke: kaŋgeeri e tamre urdi e ɗaccere uurnde. 12 Ɓaawoɗon Allah anndini ɓe nder koyɗol taa ɓe loro haa Hirudus, ɓe kooti lesdi maɓɓe bee laawol feere.

Dillugo haa Misra

13 Nde marɓe anndal go ndilli, malaa'ikaajo Jawmiraawo waŋgani Yusufu nder koyɗol, o wi'i: "Umma, hoo'u ɓiŋgel e daada maagel, dillu haa Misra, jooɗa ton haa to mi yecci ma, ngam Hirudus tammi tefugo ɓiŋgel haa o halka ngel." 14 Yusufu ummi, hoo'i ɓiŋgel e daada maagel, dilli Misra bee jemma. 15 O jooɗi ton haa yotti maayde Hirudus, ngam haa ko Jawmiraawo wi'no bee hunduko annaboojo laato, o wi'i: "Mi ewnoto ɓiŋgel am diga lesdi Misra."

Mbarki ɓikkoy

16 Nde Hirudus anndi marɓe anndal go mbaɗaay bana o yiɗi, o tikki masin, o umri ɓe mbara ɓikkoy ngorkoy haa Baytilaama e gure piltuɗe ngo fuu, diga markoy duuɓi ɗiɗi bee koy cikaay duuɓi ɗiɗi, fodde saa'i baŋguki horre o ?ami haa marɓe anndal go. 17 Kanjum gooŋɗini ko annabi Yeremiya wi'no: 18 "Gookaali mbaɗi haa Rama, bojji e yooyooji ɗuuɗɗi. Rahiilu ɗon woya ɓikkoy mum, o yiɗaa de'itineego, ngam koy maayi."

Loraago diga Misra

19 Nde Hirudus maayi, malaa'ikaajo Jawmiraawo waŋgani Yusufu nder koyɗol haa Misra, 20 o wi'i mo: "Umma, hoo'u ɓiŋgel bee daada maagel, hootu lesdi Isra'iila, ngam ɗaɓɓanooɓe mbarugo ɓiŋgel maayi." 21 Yusufu ummi, hoosi ɓiŋgel e daada maagel, hooti lesdi Isra'iila. 22 Ammaa nde o nani Arkilawus ronti laamu baaba muuɗum Hirudus dow lesdi Yahudiya, o huli jooɗaago lesdi maajum. Allah waŋginani mo bee koyɗol ko o waɗata, 23 ngam maajum o suɓi jooɗaago nder berniwol bi'eteeŋgol Nasaratu. Ɗum laati non ngam gooŋɗingo bolle annabo'en: "O ewneteeɗo Nasaratuujo."

Matta 3

Waaju Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma

3:1 Yoo, nder saa'i maajum Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma waŋgi nder ladde Yahudiya, o fuɗɗi waajaago. 2 O wi'i: "Tuube, ngam laamu Allah ɓadake." 3 Yuhanna woni mo Esaaya wolwi dow muuɗum, wi'i: "Goɗɗo ɗon hoola nder ladde: Mo''ine laawol ngam Jawmiraawo, mbaɗane mo buuwol darnuŋgol." 4 Yuhanna ɗon ɓorni limce kuuwraaɗe gaasa geelooɗi, o ɗon taadi taadorgol laral, nyaamdu maako woni baɓɓatti e njumri ladde. 5 Yimɓe iwɓe haa Urusaliima e lesdi Yahudiya e lesdi kombi maayo Urdun fuu, ngari haa maako. 6 Ɓe mbaŋgini hakkeeji maɓɓe, Yuhanna boo yiiwi ɓe ngiiwam baptisma nder maayo Urdun. 7 Nde Yuhanna yi'i Farisa'en e Saduki'en ɗon ngara haa maako ngam ɓe keɓa ngiiwam baptisma, o wi'i ɓe: "Ɓiɓɓe poosokje, moy wi'i on on kisan tikkere Allah warannde? 8 Kuuwe kuuɗe ɗe mbaŋginta on tuubi, on acci kuuɗe mooɗon naane. 9 Taa nume nder ɓerɗe mooɗon: Ibrahiima woni kaaka amin. Ngam mi ɗon wi'a on, Allah woodi baawɗe waɗugo kaa'e ɗe'e laato ɓiɓɓe Ibrahiima. 10 Fe''irde ɗon taaskani fe''ugo lekki diga ɗaɗi mum, lekki ki rimataa ɓiɓɓe booɗɗe fuu ki fe''e, ki wudine nder yiite. 11 Min mi ɗon yiiwa on ngiiwam baptisma bee ndiyam ngam seedaago on tuubi. Ammaa garanɗo ɓaawo am yiiwan on ngiiwam baptisma bee Ruuhu Ceniiɗo e bee yiite. Kaŋko o ɓuri yam baawɗe piw. Mi he'aay sam mi turo, mi itta paɗe maako. 12 O woodi jaartirɗum haa juŋŋgo maako ngam o jaarta gawri, o senda ndi bee nyaande. O mooɓtan gawri haa beembal maako, ammaa o wulan nyaande bee yiite nge nyifataa."

Yeesu yiiwaama ngiiwam baptisma

13 Yoo, Yeesu ummi lesdi Galili, wari maayo Urdun haa Yuhanna, ngam Yuhanna yiiwa mo ngiiwam baptisma. 14 Yuhanna jaɓaay, wi'i mo: "Min maa, mi woodi haaje a yiiwanammi ngiiwam baptisma, nden a wara haa am na?" 15 Ammaa Yeesu jaabi mo: "Yerda ɗum jonta, ngam bana ni kuuwreten ko Allah ɗaɓɓi haa meeɗen." Nden Yuhanna jaɓi, 16 yiiwi mo ngiiwam baptisma. Nde Yeesu wurti ndiyam, asamanji maɓɓiti, o yi'i Ruuhu Allah ɗon jippo bana poola, ɗon wara dow maako. 17 Sawtu boo iwi haa asama, wi'i: "Oo woni Ɓiɗɗo+ am giɗaaɗo, mi ɗon seyoro mo masin."

Matta 4

Jarribeeki Yeesu

4:1 Too, ɓaawoɗon Ruuhu Allah yahri Yeesu haa ladde ngam Iblisa jarribo mo. 2 Yeesu nyaamaay sam nyalawmaaje cappanɗe nayi e jemmaaje cappanɗe nayi, o maati weelo. 3 Iblisa ɓaditi, wi'i mo: "To a Ɓiɗɗo+ Allah kam, umru kaa'e ɗe'e laato nyaamdu." 4 Yeesu jaabi: "Deftere wi'i: Neɗɗo yeeɗataa bee nyaamdu tan, ammaa bee wolde nde Allah wolwi fuu." 5 Iblisa yahri mo haa berniwol ceniiŋgol, jo''ini mo dow hoore haykaliiru+, 6 wi'i mo: "To a Ɓiɗɗo+ Allah kam, diw diga ɗo haa lesdi, ngam deftere wi'i: Allah umran malaa'ika'en muuɗum ngam maaɗa, ɓe taɓo ma bee juuɗe maɓɓe, ngam taa a naawna kosŋgal maaɗa dow hayre." 7 Yeesu jaabi mo: "Deftere wi'i boo: Taa jarriba Allah Jawmiraawo maaɗa." 8 Nden Iblisa wa''ini mo dow hooseere townde masin, o sappini mo mooɓgal laamuuji duniyaaru e tedduŋgal maaji fuu, 9 o wi'i mo: "Ɗum fuu mi hokkete to a tuggi koppi, a sujidani yam." 10 Ammaa Yeesu wi'i mo: "Dillu, accam, an Iblisa, ngam deftere wi'i: Sujidan Allah Jawmiraawo maaɗa tan, kaŋko feere maako a huuwanta." 11 Saa'i maajum Iblisa acci Yeesu, nden malaa'ika'en ngari haa maako, kuuwani mo.

Yeesu fuɗɗi kuugal muuɗum nder Galili

12 Too, nde Yeesu nani ɓe nastini Yuhanna fursina, o ummi, o dilli lesdi Galili. 13 O acci jooɗaago haa Nasaratu, o yehi, o jooɗi haa Kafarnahum, wuro wonŋgo dow fomoonde weendu Galili, nder tayre lesdi Jabulon e Neftalim. 14 Bee waɗugo non o gooŋɗini bolle annabi Esaaya, bi'ɗo: 15 "Lesdi Jabulon e lesdi Neftalim, haa laawol yahugo mbeela gaɗa maayo Urdun, lesdi ndi yimɓe ɓe anndaa Allah ngoni, 16 yimɓe jooɗiiɓe nder nyiɓre ngi'an annoora makka. Jooɗiiɓe nder lesdi maayde nyiɓɓundi, annoora yaynanan ɓe." 17 Diga saa'i maajum Yeesu fuɗɗi waajaago. O wi'i: "Tuube, ngam laamu Allah ɓadake."

Yeesu ewni ngaawooɓe liɗɗi nayo

18 Nde Yeesu ɗon saalo kombi weendu Galili, o yi'i deerɗiraaɓe ɗiɗo, ɓe ngaawooɓe liɗɗi, kamɓe ngoni Simon bi'eteeɗo Piyer, e Andire deerɗiiko, ɓe ɗon naŋga liɗɗi bee jubaawol. 19 Yeesu wi'i ɓe: "Tokkeeɗam, mi waɗan on ngaawooɓe yimɓe." 20 Law ɓe acci jubaaji maɓɓe, ɓe tokki mo. 21 O yehi yeeso fahin, o yi'i worɓe ɗiɗo nder koombowal, Yakuba e deerɗum Yuhanna, kamɓe e baaba maɓɓe Jebede, ɓe ɗon mbo''itina jubaaji maɓɓe. O ewni ɓe. 22 Law ɓe acci koombowal e baaba maɓɓe, ɓe tokki mo.

Yeesu waaji yimɓe, yamɗitini nyawɓe

23 Yeesu yilli lesdi Galili fuu, o anndini Yahuudu'en nder suudu waajaago maɓɓe, o waajini kubaruwol belŋgol ngol laamu Allah, o yamɗitini nyawɓe e jiijiiɓe ɗuuɗɓe. 24 Kubaru maako saŋkiti nder lesdi Isra'iila fuu. Ɓe ngaddani mo torraaɓe nyawji feere feere, bana ginnaaji e paɗɗe e garsa, o yamɗitini ɓe. 25 Jama'aare ɗuunde tokki mo. Ɓe ngari diga lesdi Galili, e lesdi mbi'eteendi Gure-sappo, e Urusaliima e lesdi Yahudiya, e yimɓe lesdi gaɗa maayo Urdun fuu.

Matta 5

Waaju Yeesu dow towndiire (fasluuji 5-7)

5:1 Too, nde Yeesu yi'i jama'aare ɗuunde nde'e, o wa''i towndiire, o jooɗi. Pukara'en maako ngari haa maako, 2 kaŋko o fuɗɗi waajingo ɓe bana ni:

Hayru ngooŋɗuŋgu

3 "Barka laatanto annduɓe ko'e muuɗum'en ɓe talaka'en yeeso Allah, ngam ɓe ngondan bee Allah nder laamu muuɗum. 4 "Barka laatanto woyooɓe ngam daliila halleende duniyaaru, ngam Allah de'itinan ɓe. 5 "Barka laatanto de'itɓe, ngam Allah hokkan ɓe lesdi bana o wi'no. 6 "Barka laatanto ɗaɓɓanɓe huuwugo muuyo Allah bee ɓernde fuu, ngam Allah wallan ɓe huuwugo ko ɓe ɗaɓɓi. 7 "Barka laatanto enɗooɓe, ngam Allah enɗan ɓe. 8 "Barka laatanto laaɓa-ɓerɗe'en, ngam ɓe ngi'an Allah. 9 "Barka laatanto narrinooɓe yimɓe, ngam Allah ewnoto ɓe ɓiɓɓe maako. 10 "Barka laatanto toonyaaɓe ngam daliila huuwugo ko Allah yiɗi, ngam ɓe ngondan bee Allah nder laamu muuɗum. 11 "Barka laatanto on, to yimɓe kuɗi on, toonyi on, mbaɗi tufle meere dow mooɗon ngam on laati pukara'en am. 12 "Ceye masin, ngam Allah warjoto on mbarjaari ɗuundi haa asamanji. Bana non ɓe kuuwino annabo'en aartuɓe on fuu."

Manda e annoora

13 "Bana manda nafrata haa nyaamdu, bana non on nafrata duniyaaru. Ammaa to lammeeŋga manda ittake, noy ɗam heɓtirta lammeeŋga man fahin? Manda man nafataa sam, sey wudingo tan, yimɓe njaaɓan ɗam. 14 "Onon ngoni annoora ngam duniyaaru, berniwol nyiɓaaŋgol dow towndiire wirnataako sam. 15 Ɓe njamnataa pittirla ngam suuɗugo nga les taasawo. Sey ɓe njo''ina nga dow jo''inirɗum pittirla, haa ɗum yaynana wonɓe nder suudu maajum fuu. 16 Sey jayŋgol mooɗon yayna bana non yeeso yimɓe fuu, ngam haa ɓe ndaara kuuɗe mooɗon booɗɗe, ɓe teddina Baabiraawo mooɗon mo asama."

Anndinol Yeesu dow tawreeta

17 "Taa nume mi wari fistugo tawreeta Muusa malla bolle annabo'en. Mi waraay ngam mi fista ɗum, ammaa ngam mi gooŋɗina ɗum. 18 Bee gooŋga mi wi'ata on: No asama e lesdi nduurdi fuu, walaa koo harfeere ɓurdunde famɗugo malla toɓɓere woore haa tawreeta Muusa wudinte, haa to timmoode kuuje fuu yottake. 19 Ngam maajum koomoy yawi umroore ɓurdunde famɗugo nder tawreeta, malla o ekkitini woɗɓe waɗugo bana non, o laatoto ɓurduɗo leesugo nder laamu Allah. Ammaa koomoy jogi ɗe, o ekkitini woɗɓe boo jogaago ɗe, kaŋko o laatoto mawɗo nder laamu Allah. 20 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga, on keɓataa nastugo laamu Allah, sonaa to on ɗon ɗowtano muuyo Allah ko ɓuri moodiɓɓe e Farisa'en."

Anndinol dow tikkere

21 "On nani ko wi'a kaakaaji meeɗen: Taa mbar hoore, koomoy mbari goɗɗo, heɓan kiita. 22 Ammaa min mi ɗon wi'a on: Koomoy tikkani deerɗum, o jahreteeɗo yeeso alkaali. Koomoy wi'i deerɗum: A meereejo, o jahreteeɗo yeeso mawɓe kiita lesdi. Koomoy wi'i deerɗum: A majjuɗo, ɗum he'i nastingo mo nder yiite jahannama. 23 Ngam maajum to a wari yeeso Allah bee dokkal ma, haa ton a siftori woodi sooynde narral hakkunde maaɗa bee deerɗiraawo ma, 24 nden kam accu dokkal maaɗa ton yeeso Allah, yah law, narru bee deerɗa tawon. Nden a loro, a lii'ano Allah dokkal maaɗa. 25 "To goɗɗo wullake ma, on ɗon njahda haa alkaali, yaaw narrugo bee maako law diga on ɗon dow laawol tawon, ngam taa o yahre haa juŋŋgo alkaali, alkaali boo hokke haa juuɗe sooje'en, ɓe nastine fursina. 26 Mi ɗon wi'e bee gooŋga: A wurtataako ton sam, sonaa to a yoɓi ko o tokki ma fuu."

Anndinol dow njeenu

27 "On nani ɗum wi'aama: Taa waɗ njeenu. 28 Ammaa min mi ɗon wi'a on: Koomoy gorko fuu to laari debbo goɗɗo bee suuno, waɗi njeenu nder ɓernde muuɗum. 29 To yiitere ma nyaamre esti ma waɗugo hakke, ɗoof nde, wudin nde daayiiɗum. Ndikka a majjina terde ɓandu ma woore dow ɓandu ma fuu nasta yiite jahannama. 30 To juŋŋgo ma nyaamo nastinte hakke, ta''u ngo, wudin ngo daayiiɗum. Ndikka a majjina terde ɓandu ma woore dow ɓandu ma fuu nasta yiite jahannama."

Anndinol dow ceergal

31 "Ɗum wi'aama boo: Koomoy seeri debbo mum, sey hokka mo ɗereewol seedamku o seeri mo. 32 Ammaa min mi ɗon wi'a on: Koomoy seeri debbo muuɗum naa ngam o naŋgi mo nder njeenu, nden kam o laatini mo jeenoowo, to o te'i bee gorko feere. Koomoy te'i debbo ceeraaɗo boo, waɗi njeenu."

Anndinol dow kunayeeje

33 "On nani ko wi'a kaakaaji meeɗen: Taa huna dow fewre, ammaa hebbin hunayeere ma yeeso Jawmiraawo. 34 Ammaa min mi ɗon wi'a on: Taa kunore sam, koo bee asama, ngam ɗum leeso laamu Allah, 35 koo bee lesdi, ngam ɗum jaaɓruɗum kosɗe Allah, koo bee Urusaliima boo, ngam ɗum berniwol laamiiɗo mawɗo. 36 Taa kunore koo bee ko'e mon boo, ngam on mbaawataa fuɗnugo gaasa mooɗon ndaneeha malla ɓaleeha. 37 Sey on mbi'a: Ooho, malla: Aa'a, ngam wolwugo ko ɓuri non, ɗum iwi haa Iblisa."

Anndinol dow waataago aybe

38 "On nani ɗum wi'aama: Yiitere bee yiitere, nyiindere bee nyiindere. 39 Ammaa min mi ɗon wi'a on: Taa mbaate kuuwɗo on halleende. To goɗɗo maari ma haa galaŋgal nyaamal, waylitan mo nanal boo. 40 To goɗɗo yiɗi wullaago ma ngam o jaɓta limce maaɗa pamare, accu mo o hoosa ngapaleewol maaɗa boo. 41 To goɗɗo dooli ma roondanaago mo dooŋgal baakin kilomeeta gootel, roondana mo ngal kilomeeta ɗiɗi. 42 To goɗɗo ?ami ma huunde, hokku mo nde. To goɗɗo ?ami ma nyamaande, taa salana mo."

Ngiɗe konne'en mooɗon

43 "On nani ɗum wi'aama: Yiɗ keeddiɗɗiraawo ma, a wanya ganyo ma. 44 Ammaa min mi ɗon wi'a on: Ngiɗe konne'en mooɗon, tore Allah ngam toonyiiɓe on, 45 ngam haa on laato ɓiɓɓe Baabiraawo mooɗon mo asama. O ɗon yaynina naaŋge maako dow halluɓe e wooɗɓe fuu, o ɗon toɓna iyeende ngam huuwooɓe kuugal booɗŋgal, e huuwooɓe halleende fuu. 46 Ngam ɗume on ndeenata mbarjaari haa Allah to on ngiɗi yiɗɓe on tan? Koo jaɓooɓe jomorgol boo ɗon mbaɗa bana non. 47 To on ɗon koofna bandiraaɓe mooɗon tan, on kuuwi huunde mawnde na? Koo heefeerɓe boo ɗon mbaɗa bana non. 48 Laate on timmuɓe, bana Baabiraawo mooɗon mo asama o timmuɗo."

Matta 6

Anndinol dow wallugo talaka'en

6:1 "To on ɗon kuuwa mbooɗeeŋga, taa kuuwe ɗum ngam haa yimɓe ngi'a on. To on mbaɗi non, on keɓataa mbarjaari sam haa Baabiraawo mooɗon mo asama. 2 "To a ɗon walla talakaajo, taa waɗ ɗum ngam haa yimɓe ndaara, bana naafiki'en mbaɗata nder suudu waajaago Yahuudu'en e dow laabi. Ɓe ɗon mbaɗa non ngam yimɓe teddina ɓe. Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Ɓe keɓi mbarjaari maɓɓe, jinni. 3 Ammaa an, to a ɗon walla talakaajo, waɗ ɗum bee sirri, koo soobaajo ma ɓurɗo ɓadaago, taa annda ɗum. 4 Huuw mbooɗeeŋga ma nder cuuɗiiɗum, Baabiraawo ma gi'anɗo ko kuuwata nder cuuɗiiɗum, warjoto ma."

Anndinol dow do'a

5 "To on ɗon mbaɗa do'a, taa laate bana naafiki'en. Kamɓe ɓe ngiɗi daraago nder cuuɗi waajaago Yahuudu'en e haa kawtirɗe laabi, ɓe mbaɗa do'a ngam haa yimɓe ngi'a ɓe. Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Ɓe keɓi mbarjaari maɓɓe, jinni. 6 Ammaa to a yiɗi waɗugo do'a, nastu suudu ma, maɓɓu dammugal, a toro Baabiraawo ma gonɗo nder cuuɗiiɗum, Baabiraawo ma gi'anɗo ko kuuwata nder cuuɗiiɗum, warjoto ma. 7 "To on ɗon mbaɗa do'a, taa ɗuɗɗine bolle bana sooyɓe nuɗɗinki mbaɗata. Ɓe ɗon tammo Allah jaɓan do'a maɓɓe to ɓe ɗuɗɗini bolle. 8 Taa mbaɗe bana maɓɓe, ngam Baabiraawo mooɗon anndi haaje mooɗon diga on ciwa toraago mo. 9 To on ɗon mbaɗa do'a, ndaa ni mbi'oton: Ya Baabiraawo amin mo asama, a Ceniiɗo, waɗ koomoy fuu teddina innde ma. 10 Waŋginan min laamu ma. Muuyo ma laato naa haa asama tan, ammaa haa caka amin nder duniyaaru boo. 11 Hokku min nyaamdu deydey haaje amin hande. 12 Yaafana min aybeeji amin, bana no minin boo min njaaforanto waɗɓe min aybe. 13 Aynu min ngam taa Sayɗaanu esta min, min acca nuɗɗinki, ammaa wurtin min juŋŋgo Sayɗaanu. Ngam an mari laamu e baawɗe e tedduŋgal, haa foroy. Aamiina!" 14 "To on ɗon njaafano waɗɓe on aybe, Baabiraawo mooɗon mo asama yaafanto on hakkeeji mooɗon boo. 15 Ammaa to on njaafanaaki waɗɓe on aybe, nden kam Baabiraawo mooɗon boo yaafantaako on hakkeeji mooɗon."

Anndinol dow suumaago

16 "To on ɗon cuumo, taa kolle geese mooɗon on wontuɓe bana naafiki'en mbaɗata, ɓe ɗon nyobba geese maɓɓe ngam yimɓe ngi'a ɓe ɗon cuumi. Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Ɓe keɓi mbarjaari maɓɓe, jinni. 17 Ammaa an, to a ɗon suumi, sulmu yeeso ma, mo''itin gaasa hoore ma, 18 ngam taa yimɓe anndita a ɗon suumi. Baabiraawo ma gonɗo nder cuuɗiiɗum kaŋko tan anndi. O ɗon yi'a ko kuuwata nder cuuɗiiɗum, o warjoto ma."

Jeynitaaje haa asama

19 "Taa mooɓtane ko'e mooɗon kuuje haa duniyaaru, haa gilɗi bee peewol mbonnata ɗum, haa wuyɓe boo ngasata cuuɗi, ngujja ɗum. 20 Ammaa mbaɗane ko'e mooɗon ndesaari haa asama, haa ton gilɗi e peewol mbaawataa wonnugo ɗum, wuyɓe boo mbaawataa wujjugo ɗum. 21 Ngam haa jawdi maaɗa woni, ton ɓernde maaɗa boo wonata."

Annoora e nyiɓre

22 "Gite laati bana pittirla ɓandu. To gite maaɗa laaɓɗe, ɓandu maaɗa fuu ɗon nder annoora. 23 Ammaa to gite maaɗa laaɓaay, ɓandu ma fuu ɗon nder nyiɓre. Ko hokkete annoora, to nyiɓɓi bana non, fakat ɗum nyiɓre ɓaleere kurum."

Allah e ceede

24 "Walaa mo waawata huuwango jaagorɓe ɗiɗo, ngam o wanyan oo, o yiɗan oya, o teddina oo, o meeriɗina oya. On mbaawataa on kuuwana Allah, on cuklano ceede boo."

Hoolaago Allah

25 "Ngam maajum mi ɗon wi'a on: Taa caklane haala nyaamdu malla njaram malla limce. Yoŋki ɓuri nyaamdu saman, ɓandu boo ɓuri limce saman, naa non na? 26 Ndaare colli, ɗi aawataa, ɗi codataa, ɗi mooɓtataa kooɗume nder beembe, ammaa Baabiraawo mooɗon mo asama ɗon nyaamna ɗi. On ɓurataa colli saman piw na? 27 Moy caka mooɗon bee baawɗe muuɗum waawi ɓesdugo balɗe muuɗum koo nyalaade woore? 28 "Ngam ɗume on cuklanto haala limce? Ndaare pindi ladde no ndi fuɗirta. Ndi huuwataa, ndi sannyataa, 29 ammaa mi ɗon wi'a on, koo Suleymaanu bee ɗuuɗal risku muuɗum fuu meeɗaay ɓornaago limce booɗɗe bana pindi. 30 Allah ɗon ɓorna haakooji ɗi tawe hande nder ladde, jaŋgo boo ɗi cakkine nder yiite. To non kam, o ɓornataa on ko ɓuri non na, onon famɗa-nuɗɗinki'en? 31 Taa mbi'e: Ɗume min nyaamata? Malla: Ɗume min njarata? Malla: Ɗume min ɓornoto? 32 Sooyɓe nuɗɗinki ɗon ɗaɓɓa kuuje ɗe'e fuu. Ammaa Baabiraawo mooɗon mo asama anndi on ngoodi haaje kuuje ɗe. 33 Aarte suklanaago laamu Allah e muuyo muuɗum, nden kam o humtanan on haaje mooɗon fuu. 34 Taa caklane haala jaŋgo, ngam jaŋgo saklanto hoore muuɗum. Nyalaade fuu, torra maare he'i nde."

Matta 7

Taa kiite woɗɓe

7:1 "Taa kiite yimɓe woɗɓe ngam taa Allah hiito on. 2 Ngam Allah hiitoto on bana on kiitori woɗɓe, o etanan on bee etirgal ngal on etani woɗɓe bee muuɗum. 3 Ngam ɗume a ɗon yi'a kuɗel haa yiitere deerɗa, ammaa a yi'ataa leggal haa yiitere ma? 4 Koni mbi'ata deerɗa: Accu mi ittane kuɗel haa yiitere ma, an boo, leggal ɗon nder yiitere maaɗa? 5 An naafikiijo, aartu ittugo leggal haa yiitere maaɗa, nden kam a yi'an laaɓɗum, haa a itta kuɗel nder yiitere deerɗa. 6 Taa ndokke dawaaɗi huunde seniinde, ngam taa ɗi loro dow mooɗon, ɗi mbara on, taa cakkinane gaduuji luuluuje mon, ngam taa ɗi ndamma ɗe bee kosɗe maaji."

Tore, ɗaɓɓite, cilmine

7 "Tore, on keɓan. Ɗaɓɓite, on tawan. Cilmine, ɓe maɓɓitanan on. 8 Ngam koomoy tori, heɓan. Koomoy ɗaɓɓiti, tawan. Koomoy silmini boo, ɓe maɓɓitanan mo. 9 To ɓiŋgel ma torake ma makala, a hokkan ngel hayre na? 10 Malla to ngel torake ma liiŋgu, a hokkan ngel mboodi na? 11 Onon halluɓe maa, on anndi hokkugo ɓiɓɓe mooɗon kuuje booɗɗe. Sakko Baabiraawo mooɗon mo asama, o ɓurataa hokkugo kuuje booɗɗe haa torotooɓe mo na? 12 "Ko on ngiɗi yimɓe kuuwana on, onon boo kuuwane ɓe bana non. Kanjum woni laaɓɗum tawreeta Muusa e defte annabo'en fuu."

Dammugal paaɗŋgal

13 "Nastire dammugal paaɗŋgal. Ngam dammugal jaasŋgal e laawol koyŋgol ɗon yahra haa halkere, ɗuuɗɓe ɗon tokko ton. 14 Ammaa dammugal paaɗŋgal, laawol boo caɗŋgol, ɗum ɗon yahra haa ngeendam, tokkotooɓe ton ɗuuɗaay."

Lekki e ɓiɓɓe muuɗum

15 "Ndeente e annabo'en fewooɓe, waranɓe haa mooɗon ɓe ɗon nandi bee baali, ammaa nder maɓɓe ɓe caafaali kalluɗi. 16 On annditiran ɓe bee kuuɗe maɓɓe. Lekki gi'e rimataa inabooje, giŋgille boo ndimataa ibbe. 17 Lekki booɗki ɗon rima ɓiɓɓe booɗɗe, lekki kalluki boo ɗon rima ɓiɓɓe kalluɗe. 18 Lekki booɗki rimataa ɓiɓɓe kalluɗe, lekki kalluki boo rimataa ɓiɓɓe booɗɗe. 19 Lekki ki rimataa ɓiɓɓe booɗɗe, ɓe pe''an ki, ɓe ngudina ki nder yiite. 20 Bana non boo annditirton annabo'en fewooɓe bee kuuɗe maɓɓe."

Mi anndaa on

21 "Annde, naa wi'anɓe yam: Jawmiraawo, Jawmiraawo, nastata laamu Allah, sey huuwanɓe muuyo Baabiraawo am mo asama. 22 To nyalaade man wari, ɗuuɗɓe mbi'an: Jawmiraawo, Jawmiraawo, min ngaaji wolde Allah bee innde ma, min ndiiwi ginnaaji bee innde ma, min kuuwi kaayeefiiji ɗuuɗɗi bee innde ma boo. 23 Nden mi wi'an ɓe: Mi meeɗaay anndugo on sam, onon huuwooɓe halleende, ndille."

Cuuɗi ɗiɗi

24 "Yoo, koomoy nani bolle ɗe'e, tokki ɗe, nandi bee goɗɗo marɗo hakkiilo, mahɗo suudu mum dow tapaare. 25 Iyeende toɓi, maaje ngaddi ndiyam, keni mbaɗi bee sembe dow suudu man, ammaa ndu yibbaay, ngam ndu mahaandu dow tapaare. 26 Ammaa koomoy nani bolle ɗe'e, tokkaaki ɗe, nandi bee goɗɗo mo walaa hakkiilo, mahɗo suudu muuɗum dow njaareendi. 27 Iyeende toɓi, maaje ngaddi ndiyam, keni mbaɗi bee sembe dow suudu maajum, ndu yibbi yibbere hallunde."

Baawɗe Yeesu

28 Nde Yeesu timmini wolwugo, yimɓe fuu kayɗini anndinki maako, 29 ngam o wolwanaay ɓe bana moodiɓɓe tawreeta mbolwirta, ammaa o wolwani ɓe bee baawɗe.

Matta 8

Yeesu yamɗitini kuturuujo

8:1 Nden Yeesu dirti towndiire go, yimɓe ɗuuɗɓe tokki mo. 2 Goɗɗo kuturuujo ɓaditi mo, tuggi koppi yeeso maako, wi'i: "Moodibbo, to a yiɗi, a waawan yamɗitingo yam." 3 Yeesu forti juŋŋgo muuɗum, meemi mo, nden wi'i: "Mi yiɗi, a yamɗita." Law kuturuujo go yamɗiti. 4 Nden Yeesu wi'i mo: "Nan booɗɗum: Taa a wolwana koomoy haala ka sam, ammaa yah haa limanjo ngam o laare. Nden lii'a dokkal bana Muusa umruno, ngam anndingo yimɓe fuu a yamɗiti."

Yeesu yamɗitini suka mawɗo sooje'en

5 Yoo, Yeesu nasti Kafarnahum. Goɗɗo Romaajo, mawɗo sooje'en, ɓaditi, tori mo ballal, 6 wi'i: "Moodibbo, suka am ɗon waali haa saare, o nyawɗo, o waawataa dimbaago, o torriiɗo masin." 7 Yeesu jaabi mo: "Mi yahan yamɗitingo mo." 8 Soojeejo go wi'i: "Moodibbo, mi he'aay a nasta saare am. Wi' wolde woore tan, suka am yamɗitan. 9 Mi woodi mawɓe dow am, mi woodi sooje'en boo ɓe marmi. To mi wi'i oo: Yah, o yahan. To mi wi'i oya boo: War, o waran. To mi wi'i suka am: Waɗ ni, o waɗan." 10 Nde Yeesu nani bolle maako ɗe'e, o yerdi ɗe, o wi'i tokkiiɓe mo: "Bee gooŋga mi wi'ata on: Mi meeɗaay tawugo nuɗɗinki bana ki'i haa koomoy nder Isra'iila sam. 11 Mi ɗon wi'a on: Ɗuuɗɓe ngaran diga fuunaaŋge e hiirnaaŋge, ɓe nyaamdan bee Ibrahiima e Isiyaaku e Yakubu nder laamu Allah. 12 Ammaa yimɓe ɓe Allah suɓino ngam laamu muuɗum, ɓe wudinteeɓe yaasi nder nyiɓre, ɓe mboyan, ɓe kir?indiran nyi'e ton." 13 Yeesu wi'i soojeejo go: "Hootu saare ma, ɗum laatante bana a nuɗɗini." Suka maako yamɗiti saa'i man nden.

Yeesu yamɗitini nyawɓe ɗuuɗɓe

14 Yoo, Yeesu yehi saare Simon Piyer, o tawi esiraawo Piyer debbo, ɗon waali nyawɗo yontere. 15 Yeesu meemi juŋŋgo maako, yontere acci mo, o ummi, o weerni Yeesu. 16 Nde kiikiɗe waɗi, ɓe ngaddi yimɓe ɗuuɗɓe, marɓe ginnaaji. Yeesu riiwi ginnaaji bee wolde mum, yamɗitini nyawɓe fuu. 17 O waɗi non ngam haa a gooŋɗina ko annabi Esaaya wi'i: "O efti tampere meeɗen, o roondi nyawji meeɗen."

Yiɗɓe tokkaago Yeesu

18 Nde Yeesu yi'i yimɓe ɗuuɗɓe ɗon taari mo, o umri pukara'en maako, ɓe ndilla gaɗa weendu. 19 Moodibbo tawreeta ɓaditi mo, wi'i: "Moodibbo, mi tokkete kootoy njahata fuu." 20 Yeesu jaabi mo: "Doldolɗe ngoodi gasɗe, colli boo ngoodi caɓɓe, ammaa Ɓii-neɗɗo+ walaa haa o waalo ngam siwtaago." 21 Goɗɗo feere nder tokkiiɓe mo wi'i: "Moodibbo, duŋganam mi yaha, mi uwa baaba am tawon." 22 Yeesu jaabi mo: "Tokkam, accu maayɓe uwa maayɓe muuɗum'en."

Yeesu de'itini hendu

23 Nden Yeesu nasti koombowal, pukara'en muuɗum njahdi bee maako. 24 Law hendu saatundu ummi dow ndiyam haa ?uuge ndiyam cuddi koombowal. Ammaa Yeesu ɗon ɗaani. 25 Pukara'en ngari haa maako, pindini mo, mbi'i: "Jawmiraawo, hisnu min, min ɗon maaya." 26 Yeesu jaabi ɓe: "Ngam ɗume kultorɗon, onon famɗa-nuɗɗinki'en?" Nden o ummi, o telɓani keni e ndiyam, ɗum de'iti. 27 Yimɓe fuu kayɗini masin, ɓe mbi'i: "Goɗɗo moy oo, haa keni bee ndiyam fuu ɗon ɗowtani mo?"

Yeesu yamɗitini marɓe ginnaaji ɗiɗo

28 Nde Yeesu yotti gaɗa weendu nder lesdi Gadarena'en, marɓe nyaw ginnaaji ɗiɗo ngurti genaale, potti bee maako. Ɓe hulniiɓe masin, walaa mo saalotono laawol maajum. 29 Ɓe kooli, ɓe mbi'i: "An Ɓiɗɗo+ Allah, ko ɗaɓɓata haa amin? A wari torrugo min diga wakkati siwa na?" 30 Woodino sefre gaduuji haa nokkuure maajum, daayiiɗum seɗɗa, ɗi ɗon ndura. 31 Ginnaaji go tori Yeesu: "To a yiɗi riiwugo min, duŋgana min haa min nasta nder gaduuji." 32 Nden Yeesu wi'i ɗi: "Njehe." Ɗi ngurti yimɓe go, ɗi nasti gaduuji, Gaduuji caamni, ndo''i diga dow fomoonde townde nder ndiyam, ɗi kalki ton. 33 Waynaaɓe gaduuji ndoggi, ndilli haa wuro, ngecci yimɓe ko waɗi, ko laatani marɓe ginnaaji ɗiɗo boo. 34 Yimɓe wuro fuu ngurti ngam fottugo bee Yeesu. Nde ɓe ngi'i mo, ɓe tori mo ɗuuɗɗum o acca lesdi maɓɓe.

Matta 9

Jamɗitinki waata-terɗeejo

9:1 Too, Yeesu nasti koombowal, ta''i weendu, warti wuro muuɗum. 2 Ɓe ngaddani mo goɗɗo marɗo nyaw garsa, ɓe ɗon ndoondi mo dow be''itte. Nde Yeesu yi'i nuɗɗinki maɓɓe, o wi'i nyawɗo: "Ɓiŋgel am, tiɗɗin ɓernde ma, hakkeeji maaɗa njaafaama." 3 Moodiɓɓe tawreeta wonɓe ton numi: "Gorko oo ɗon wolwa kalluka dow Allah." 4 Yeesu anndi ko ɓe numi, o wi'i: "Ngam ɗume on numata numooji kalluɗi bana ɗi'i? 5 Ko ɓuri hoyugo? Wi'ugo mo: Hakkeeji maaɗa njaafaama na, malla wi'ugo mo: Umma, yah? 6 Ammaa mi faamtinan on Ɓii-neɗɗo+ woodi baawɗe yaafaago hakkeeji nder duniyaaru." Nden o wi'i nyawɗo go: "Umma, hoosu be''itte ma, hootu saare ma." 7 O ummi, o hooti saare maako. 8 Nde yimɓe ngi'i ɗum, ɓe kultori, ɓe teddini Allah ngam o hokki neɗɗo baawɗe bana ɗe'e.

Yeesu ewni Matta

9 Yoo, Yeesu ummi nokkuure maajum, dilli. Nde o ɗon tokki laawol, o yi'i goɗɗo feere, innde maako Matta, ɗon jooɗi haa suudu jomorgol. Yeesu wi'i mo: "Tokkam." Matta ummi, tokki mo. 10 Ɓaawoɗon Yeesu ɗon nyaama bee pukara'en muuɗum haa saare Matta. Jomnooɓe woɗɓe e marɓe hakke ngari, ɗon nyaamda bee maɓɓe. 11 Farisa'en ngi'i ɗum, ?ami pukara'en Yeesu: "Koni moodibbo mooɗon ɗon nyaamda bee jomnooɓe e marɓe hakke?" 12 Nde Yeesu nani ɓe, o wi'i: "Yamɓe ngalaa haaje dokta, sey nyawɓe. 13 Ndille, ekkite ko saawi nder bolle ɗe'e: Enɗam ngiɗmi, naa dabbaaji kirsaaɗi. Mi waraay ewnaago huuwooɓe ko fotti, sey marɓe hakke."

?amol dow suumaago

14 Too, pukara'en Yuhanna ngari haa Yeesu, ?ami mo: "Ngam ɗume minin bee Farisa'en min ɗon cuumo, ammaa pukara'en maaɗa cuumataako sam?" 15 Yeesu jaabi ɓe: "Kadi on tammi ewnaaɓe haa ɓaŋgal cunoto saa'i ɓe ɗon ngondi bee ɓaŋɗo na? Naa non sam! Wakkati waran, nde ɓaŋɗo sendete bee maɓɓe, saa'i maajum ɓe cuumoto. 16 "Walaa mo takkata limce kiiɗɗe bee leppel kesel, ngam leppel kesel fooɗan limce kiiɗɗe, ceekgol maajum ɓesdoto fahin. 17 Walaa mo loowata inaboojam kesam nder kanyakanyaawu kiiɗŋgu boo. Ngam inaboojam kesam seekan ngu, ɗam rufa, kanyakanyaawu boo wonno. Ndikka loowugo inaboojam kesam nder kanyakanyaawu kesu, nden kam walaa ko wonnoto."

Ummitineeki ɓiŋgel mawɗo deyel e jamɗitinki debbo

18 Saa'i Yeesu ɗon wolwa bolle ɗe'e, gooto mawɓe Yahuudu'en wari haa maako, tuggi koppi, wi'i mo: "Ɓiŋgel am deyel maayi jonta ni. War, wallin juŋŋgo maaɗa dow maagel haa ngel yeeɗita." 19 Yeesu ummi, kaŋko bee pukara'en maako, ɓe tokki mo. 20 Woodi debbo torraaɗo nyaw ilugo ?i?am baakin duuɓi sappo e ɗiɗi. O ɓaditi Yeesu gal ɓaawo mum, o meemi gawargal limce Yeesu. 21 Ngam o numino: "To mi heɓi mi meemi koo limce maako tan, mi yamɗitan." 22 Yeesu yeesiti, laari mo, wi'i mo: "Tiɗɗin ɓernde ma, ɓiŋgel am, nuɗɗinki maaɗa hisni ma." Debbo yamɗiti saa'i man nden. 23 Yoo, Yeesu yotti saare mawɗo Yahuudu'en go. Nde o yi'i fuufooɓe ciiɗe e yimɓe woyooɓe fuu, 24 o wi'i: "Ngurte ɗo, ngam ɓiŋgel maayaay, ammaa ngel ɗon ɗaani." Ɓe ndaari mo bana ginnaaɗo. 25 Nde yimɓe ngurtinaama yaasi, Yeesu nasti suudu, naŋgi juŋŋgo ɓiŋgel, ngel ummi. 26 Kubaru maajum saŋkiti nder lesdi man fuu.

Yeesu yamɗitini wumɓe ɗiɗo

27 Yeesu ummi nokkuure maajum, dilli. Nde o ɗon tokki laawol, wumɓe ɗiɗo tokki mo, ɓe ɗon mbi'a bee sawtu: "An Yeesu ɓii Daawuda, enɗu min." 28 Nde Yeesu nasti suudu, wumɓe ɗiɗo go ɓaditi mo. O ?ami ɓe: "On nuɗɗini mi woodi baawɗe wallugo on na?" Ɓe njaabi mo: "Ooho, moodibbo, a woodi baawɗe man." 29 Nden Yeesu meemi gite maɓɓe, wi'i: "Ɗum laatano on bana on nuɗɗini." 30 Law gite maɓɓe mbumti. Nden Yeesu barri ɓe, wi'i: "Taa goɗɗo koo gooto nana haala ka." 31 Ammaa kamɓe ɓe njehi, ɓe caŋkiti habaru Yeesu nder lesdi maajum fuu.

Yeesu yamɗitini muukaajo

32 Saa'i ɓe ɗon ndilla, yimɓe ngaddani Yeesu goɗɗo mo waawataa wolwugo sam, ngam o woodi ginnawol. 33 Yeesu riiwi ginnawol man, muukaajo fuɗɗi wolwugo. Yimɓe kayɗini masin, ɓe mbi'i: "Huunde bana ni meeɗaay yi'eego nder Isra'iila sam." 34 Farisa'en mbi'i: "Laamiiɗo ginnaaji hokkata mo baawɗe riiwugo ginnaaji."

Yeesu yurmini mooɓe

35 Yeesu yiiloyi berniiji e gure fuu. O anndini Yahuudu'en nder cuuɗi waajaago maɓɓe, o waaji ɓe kubaruwol belŋgol ngol laamu Allah, o yamɗitini nyawɓe e jiijiiɓe ɗuuɗɓe. 36 Nde Yeesu yi'i mooɓe, o yurmini ɓe, ngam ɓe somɓe, ɓe tampuɓe, bana baali ɗi ngalaa gaynaako. 37 O wi'i pukara'en maako: "?aamle ɗuuɗi, ammaa sodooɓe ɗuuɗaay. 38 Tore Jawmu ?aamnde o ɓesda nelugo sodooɓe ngam ?aamnde maako."

Matta 10

Nelaaɓe sappo e ɗiɗo

10:1 Yoo, Yeesu ewni pukara'en muuɗum sappo e ɗiɗo, ɓe ngari haa maako. O hokki ɓe baawɗe riiwugo ginnaaji e yamɗitingo nyawɓe e jiijiiɓe fuu. 2 Ndaa inɗe nelaaɓe sappo e ɗiɗo man: Simon bi'eteeɗo Piyer e deerɗum Andire, Yakuba e deerɗum Yuhanna, ɓiɓɓe Jebede, 3 Filip e Bartolome, Tomas e Matta jomnoowo, Yakuba ɓii Alfa, e Tadde, 4 Simon, gooto nder yiɗɓe rimɗingo ummaatoore muuɗum'en, e Yahuuda Iskariyot, mo laati jambotooɗo Yeesu.

Kuugal nelaaɓe

5 Yeesu neli pukara'en sappo e ɗiɗo ɓe'e, o umri ɓe: "Taa njehe nokkuuje haa ummaatooje goɗɗe ngoni, taa njehe gure Samariya'en boo. 6 Ammaa njehe haa Isra'iila'en laatiiɓe bana baali majjuɗi. 7 Anndine ɓe: Laamu Allah ɓadake waŋgugo. 8 Njamɗitine nyawɓe, ummitine maayɓe, njamɗitine kuturu'en, ndiiwe ginnaaji. On keɓi ɗum caahu, on ndokka ɗum caahu boo. 9 Taa njoge kaŋgeeri malla cardi malla ceede nder jiibaaji mooɗon. 10 Taa njoge booro njooɓaari malla limce ɗiɗi, taa koo'e paɗe malla sawru. Ngam kuuwoowo he'i heɓugo nyaamdu muuɗum. 11 "To on njottake berniwol malla wuro, ɗaɓɓite goɗɗo mo yerdi jaɓɓaago on, njooɗe haa maako haa to on ndilli. 12 To on ɗon nasta saare, mbi'e yimɓe ton: Jam laato dow mooɗon. 13 To yimɓe saare man njaɓɓake on, ɓe ke'i heɓugo jam, nden kam jam mooɗon jooɗoto dow maɓɓe. Ammaa to ɓe njaɓɓaaki on, jam mooɗon nafataa ɓe. 14 To on nasti saare malla wuro, ɓe cali jaɓɓaago on malla nanango on, ngurte wuro maajum, piɗɗe collaaje kosɗe mooɗon. 15 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Nyalaade darŋgal, kiita maɓɓe tullan dow kiita yimɓe Sodoma e Gomorra."

Toonyaŋgeeji garanɗi

16 "Ndaa, mi ɗon nela on bana baali caka caafaali. Ngam maajum laate on ?oyɓe bana boɗɗe, on ngalaa aybe bana pooli. 17 Ammaa ndeene ko'e mooɗon, ngam ɓe njahran on kiita, ɓe ɓoccan on nder cuuɗi waajaago maɓɓe. 18 Ɓe njahran on yeeso mawɓe e laamiiɓe ngam daliila am, ngam haa on ceedo seedamku mooɗon yeeso maɓɓe e yeeso yimɓe ummaatooje goɗɗe. 19 To ɓe njahri on haa kiita, taa cakle dow ko mbi'oton malla no mbolwirton, bolle ɗe on mbolwata ngaranan on saa'i maajum. 20 Ɗe iwataa haa mooɗon, ammaa Ruuhu Baabiraawo mooɗon wolwanta on. 21 "Yimɓe ndokkan deerɗiraaɓe muuɗum'en ngam mbareego, baabiraaɓe boo mbaɗan ɓikkoy muuɗum'en bana non, ɓikkoy ummanto saarooji muuɗum'en, mbara ɓe. 22 Yimɓe fuu nganyan on ngam daliila am. Ammaa mo munyi haa timmoode, hisan. 23 To ɓe toonyi on haa wuro woɗŋgo, ndille wuro feere. Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: On mbaawataa filtugo berniiji Isra'iila fuu hiddeko Ɓii-neɗɗo+ wara. 24 "Jaŋgoowo ɓurataa jaŋginoowo muuɗum maŋgu, kuuwoowo boo ɓurataa jaagorɗo muuɗum maŋgu. 25 To jaŋgoowo yottake anndal jaŋginoowo muuɗum, kuuwoowo boo yottake maŋgu jaagorɗo muuɗum, he'i. To ɓe ewnake jawmu saare Be'eljebul, ɓe ɓurata hallingo yimɓe saare maako na?"

Moy haani huleego?

26 "Ngam maajum taa kule yimɓe. Cuuɗiiɗum fuu waŋgan, sirriijum fuu faamoto. 27 Ko mi wi'ata on nder nyiɓre, mbaŋgine ɗum gite yimɓe fuu. Ko on nanata nder sofndaago, ngeyne ɗum haa babal. 28 Taa kule waawanɓe mbarugo ɓalli mooɗon, ammaa ɓe mbaawataa mbarugo yoŋki. Kule Allah baawanɗo halkugo ɓandu e yoŋki fuu nder yiite jahannama. 29 Ɓe coorrataa colloy ɗiɗoy baakin koboore woore na? Ammaa walaa koo gootel maakoy do''oto haa lesdi sonaa to Baabiraawo mooɗon yerdake. 30 Onon boo, koo gaasaaji ko'e mooɗon ɗi limaaɗi gootol gootol fuu. 31 Ngam maajum taa kultore, on ɓuri colloy ɗuuɗkoy saman."

Seedaago Yeesu

32 "Koomoy seedi yam yeeso yimɓe, min boo mi seedoto mo yeeso Baabiraawo am mo asama. 33 Ammaa mo seedaaki yam yeeso yimɓe, min boo mi seedataako mo yeeso Baabiraawo am mo asama."

Naa jam, ammaa kaafahi

34 "Too, taa nume mi wari ngam mi wadda jam haa duniyaaru. Mi waraay ngam mi wadda jam haa duniyaaru, ammaa ngam mi wadda kaafahi. 35 Mi wari ngam mi waada ɓiɗɗo gorko bee baaba mum, ɓiɗɗo debbo bee daada mum, esiraawo debbo boo bee esum debbo. 36 Yimɓe saare goɗɗo laatoto wanyɓe mo. 37 "Koomoy ɓuri yiɗugo baaba muuɗum malla daada muuɗum dow am, he'aay wondugo bee am. 38 Koomoy to hoo'aay gaafaaŋgal muuɗum ngam tokkaago yam, he'aay wondugo bee am. 39 Koomoy yiɗi hisnugo yoŋki muuɗum, majjinan ki. Ammaa mo majjini yoŋki muuɗum ngam am, heɓtan ki."

Mbarjaari

40 "Koomoy jaɓɓi on, jaɓɓi yam, mo jaɓɓi yam, jaɓɓi nelɗo yam boo. 41 Koomoy jaɓɓi annaboojo ngam o annaboojo Allah, heɓan mbarjaari bana annaboojo. Koomoy jaɓɓi gooŋgaajo ngam o gooŋgaajo, heɓan mbarjaari bana gooŋgaajo. 42 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Koomoy hokki ndiyam peewɗam haa ɓurɗo leesugo caka pukara'en am ɓe'e ngam o pukaraajo am, heɓan mbarjaari muuɗum."

Matta 11

Nelaaɓe Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma

11:1 Yoo, nde Yeesu timmini anndingo pukara'en muuɗum sappo e ɗiɗo, o ummi nokkuure maajum, o dilli, ngam haa o waajina yimɓe nder gure lesdi fuu. 2 Saa'i maajum Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma ɗon nder fursina, o nani habaru kuuɗe Yeesu Almasiihu, o neli pukara'en maako woɗɓe haa Yeesu 3 ngam haa ɓe ?ama mo: "An on woni kisnoowo mo min nani waran na? Malla min ndeena goɗɗo feere?" 4 Yeesu jaabi ɓe: "Njehe, mbi'e Yuhanna ko on nani, ko on ngi'i boo: 5 Wumɓe ɗon ngi'a, woosɓe ɗon njaha, kuturu'en njamɗiti, fahduɓe boo ɗon nana, maayɓe ummiti, talaka'en boo ngaajinaama kubaruwol ceynoowol. 6 Barka laatanto koomoy mo accaay nuɗɗingo yam sam." 7 Saa'i pukara'en Yuhanna ɗon ndilla, Yeesu fuɗɗi wolwango yimɓe haala Yuhanna, o wi'i: "Ɗume on njehi laarugo nder ladde? ?ombal ngal hendu dimbinta na? Aa'a, naa non. 8 Ɗume on njehi laarugo kadi? Goɗɗo ɓorniiɗo limce booɗɗe na? Ammaa ɓorniiɓe limce booɗɗe, nder cuuɗi laamiiɓe ɓe ngoni. 9 Kadi ɗume on njehi laarugo? Annaboojo na? Mi ɗon wi'a on: Fakat, o ɓuri annaboojo. 10 Ngam Yuhanna woni mo deftere wi'i dow muuɗum: Allah wi'i: Ndaa, mi ɗon nela nelaaɗo am yeeso maaɗa, haa o mo''ina laawol ngam maaɗa. 11 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Caka ɓiɓɓe yimɓe fuu walaa mo ɓuri Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma maŋgu, ammaa mo ɓuri leesugo haa laamu Allah, ɓuran Yuhanna maŋgu. 12 Diga Yuhanna fuɗɗi waajaago haala laamu Allah, konne'en ɗon ndartano ngu, halluɓe ɓe'e ɗon ɗaɓɓa jaɓtugo ngu. 13 Tawreeta Muusa e annabo'en fuu mbaɗi annabaaku dow laamu Allah haa yotti saa'i Yuhanna. 14 To on njaɓi ko mbi'anmi kam, Yuhanna, kaŋko woni Eliya mo deftere anndini garki muuɗum diga ɓooyma. 15 Marɗo noppi fuu, nana! 16 "Bee moy nandinanmi yimɓe jamanu jonta? Mi nandinan ɓe bee ɓikkoy, njooɗiikoy haa babe caka wuro. Koy ɗon ngookana ngorgiraaɓe maakoy, koy ɗon mbi'a: 17 Min puufani on algaytaaru, on ngamaay, min ngimani on gimi bojji, on mboyaay. 18 Yuhanna wari, nyaamataa nyaamduuji goɗɗi, yarataa inaboojam boo, ɓe mbi'i: O woodi ginnawol. 19 Ɓii-neɗɗo+ wari, ɗon nyaama, ɗon yara inaboojam, ɓe ɗon mbi'a: Ndaare goɗɗo oo, numo maako sey nyaamugo e yarugo, o soobaajo jomnooɓe e marɓe hakke. Ammaa hikma Allah ɗon waŋga booɗɗum nder kuuɗe muuɗum."

Berniiji ɗi cali tuubugo

20 Nden Yeesu fuɗɗi felugo berniiji ɗi o huuwi kaayeefiiji ɗuuɗɗi ton, ammaa yimɓe maaji tuubaay sam. O wi'i: 21 "Bone laatanto ma, an Korajin. Bone laatanto ma, an Baytisayda. Ngam kaayeefiiji kuuwaaɗi nder mooɗon, to ɗi kuuwano nder Tirus e Sidon kam, yimɓe ton ɓornotono buhuuje, ɓe ndufanno ndoondi dow ko'e maɓɓe ngam hollugo ɓe tuubi. 22 Ngam maajum mi ɗon anndina on: Nyalaade darŋgal, kiita Tirus e Sidon ɓuran hoyugo dow kiita mooɗon. 23 An Kafarnahum, a ɗon tammo Allah ɓaŋgtan ma haa asama na? Kayya! A nastan joonde maayɓe. Ngam kaayeefiiji kuuwaaɗi nder maaɗa, to ɗi kuuwano nder Sodoma, wuro ngo luttanno haa warugo hande. 24 Ngam maajum mi ɗon wi'a on: Nyalaade darŋgal, kiita Sodoma ɓuran kiita ma hoyugo piw."

Ngare haa am ngam on keɓa siwtaare

25 Saa'i maajum Yeesu wi'i: "Ya Baabiraawo, Jawmu asama e lesdi, mi yetti ma ngam a waŋginani ɓikkoy pamaroy ko a suuɗi marɓe anndal e faamu. 26 Nonnon ya Baabiraawo, bana ni ɗum fottani ma." 27 Nden o wi'i pukara'en maako: "Baabiraawo am halfini yam kuuje fuu. Walaa annduɗo Ɓiɗɗo+ sonaa Baabiraawo, walaa annduɗo Baabiraawo boo sonaa Ɓiɗɗo, e mo Ɓiɗɗo yiɗi waŋginango ɗum fuu. 28 "Onon somɓe e roondiiɓe dooŋgle tedduɗe fuu, ngare haa am, mi ittanan on dooŋgle man. 29 Ɗowtaneeɗam, ekkite haa am, ngam mi booɗɗo, mi torrataa on. Fakat, yoŋkiiji mooɗon ciwtoto. 30 Ngam ko mi umrata on, ɗum nafan on, ko mi roondata on boo, ɗum teddantaa on."

Matta 12

?amol dow nyande siwtorde

12:1 Yoo, nyande feere, ɗum nyande siwtorde+ boo, Yeesu saali nder ngesa alkamaari. Pukara'en maako maati weelo, ngam maajum ɓe ngewi cammeeje, ɓe ?akki. 2 Nde Farisa'en ngi'i ɗum, ɓe mbi'i Yeesu: "Pukara'en maaɗa ɗon kuuwa ko dagaaki huuwugo nyande siwtorde." 3 O jaabi ɓe: "On meeɗaay jaŋgugo ko Daawuda huuwino, kaŋko e yimɓe maako nde ɓe maati weelo na? 4 Ɓe nasti suudu Allah, ɓe nyaami nyaamdu resaandu ngam Allah, koo nde ɓe ngalaa duŋgaye nyaamugo ndu. Sey liman'en tan tawreeta duŋgani nyaamugo ndu. 5 Malla on meeɗaay jaŋgugo nder tawreeta, no liman'en ɗon kuuwa nder haykaliiru koo nyande siwtorde boo? Bee maajum ɓe ɗon luuta umroore, ammaa ɓe ngalaa aybe. 6 Mi ɗon wi'a on: Ndaa, ko ɓuri haykaliiru+ maŋgu ɗon haa ɗo. 7 To on paamino ko saawi nder haala ka'a: Enɗam ngiɗmi, naa dabbaaji kirsaaɗi, nden kam on aybintaano yimɓe ɓe ngalaa aybe. 8 Ngam Ɓii-neɗɗo+ woni Jawmu nyande siwtorde."

Goɗɗo mo juŋŋgo muuɗum waati

9 Yeesu ummi ton, yehi, nasti suudu waajaago maɓɓe feere. 10 Woodi goɗɗo waata-juŋŋgoojo ton. Wonɓe nder suudu man ngiɗi aybingo Yeesu dow huuwugo ko dagaaki nyande siwtorde+. Ngam maajum ɓe ?ami mo: "Tawreeta meeɗen duŋgani en yamɗitingo goɗɗo nyande siwtorde na?" 11 Yeesu jaabi ɓe: "Goɗɗo caka mooɗon, to woodi mbaalu ngootu tan, ngu yani nder ngaska nyande siwtorde, o wurtintaa ngu na? 12 Fakat, neɗɗo ɓuri mbaalu saman, ngam maajum ɗum dagake huuwugo kuugal booɗŋgal nyande siwtorde." 13 Nden o wi'i gorko go: "Fortu juŋŋgo ma." O forti ngo, ngo yamɗiti bana juŋŋgo maako feere. 14 Farisa'en ngurti, mooɓti ngam waɗugo dabare no ɓe kalkira Yeesu.

Suka mo Allah suɓi

15 Nde Yeesu nani haala dabare maɓɓe dow maako, o ummi nokkuure maajum, o dilli, yimɓe ɗuuɗɓe tokki mo. O yamɗitini nyawɓe fuu. 16 Ammaa o barri ɓe, taa ɓe mbaŋgina haala maako. 17 Bee maajum o gooŋɗini annabaaku Esaaya, bi'ɗo: 18 "Allah wi'i: Ndaa suka am mo mi suɓi, giɗaaɗo am mo mi seyorto. Mi nelan Ruuhu am dow maako, o waŋginanan ummaatooje kiita ndarnuka. 19 O jokkirtaa bee goɗɗo, o wookataa, walaa mo nanata sawtu maako haa laabi. 20 O timmitintaa yewannde ?ombal puɗɗuŋgal yewugo. O nyifataa pittirlayel, to ngel ɗon suura tawon, haa to o tabitini kiita ngooŋɗuka. 21 Ummaatooje fuu tammorto innde maako."

Jaawaabu Yeesu haa hallinɓe mo

22 Yoo, ɓe ngaddani Yeesu goɗɗo bumɗo, muukaajo boo, ngam o woodi ginnawol. Yeesu yamɗitini mo, o wolwi, o yi'i. 23 Ɗum hayɗini yimɓe fuu, ɓe mbi'i: "Oo ɗo, naa o ɓii Daawuda+ na?" 24 Ammaa Farisa'en nde nani ɗum, ɓe mbi'i: "Neɗɗo oo ɗon riiwa ginnaaji bee baawɗe ɗe Be'eljebul, laamiiɗo ginnaaji hokki mo." 25 Ammaa Yeesu anndi numooji maɓɓe, wi'i ɓe: "Laamu fuu to yimɓe muuɗum narraay hakkunde muuɗum'en, laamu man wonnoto. Wuro kooŋgoye fuu, malla saare koondeye, to yimɓe muuɗum narraay, ɗum darataako sam. 26 To Sayɗaanu ɗon riiwa ginnaaji muuɗum, to o narraay bee hoore maako, noy laamu maako tabitirta? 27 On ɗon mbi'a mi ɗon riiwa ginnaaji bee baawɗe Be'eljebul. Kadi moy hokkata ɓikkoy mooɗon baawɗe riiwugo ɗi? Ngam maajum ɓikkoy mooɗon mbaŋginan sooynde gooŋga mooɗon. 28 Fakat, mi ɗon riiwa ginnaaji bee baawɗe Ruuhu Allah, kanjum ɗon waŋgina no laamu Allah wari haa mooɗon. 29 "Walaa mo nastata saare cembiɗɗo, wujja mo, sonaa o aarta, o haɓɓa mo tawon, nden o wujja kuuje saare maako fuu. 30 "Mo wondaay bee am, o konneejo am. Mo wallaay yam mooɓtugo, saŋkitan. 31 Ngam maajum mi ɗon wi'a on: Neɗɗo heɓan yaafuye hakkeeji mum e bolle mum kalluɗe fuu. Ammaa mo yeddi Ruuhu Ceniiɗo, heɓataa yaafuye sam. 32 Koo bolwanɗo kalluka dow Ɓii-neɗɗo+ boo, heɓan yaafuye. Ammaa mo yeddi Ruuhu Ceniiɗo, heɓataa yaafuye sam, koo nder jamanuuru jontaaru, koo nder waranndu boo."

Lekki e ɓiɓɓe mum

33 "To lekki wooɗi, ɓiɓɓe maaki boo mbooɗan. To lekki wooɗaay, ɓiɓɓe maaki boo mbooɗataa. Ɓe annditan lekki haa ɓiɓɓe mum. 34 Onon ɓiɓɓe poosokje, noy on mbaawrata wolwugo kuuje booɗɗe nde onon on halluɓe? Ngam hunduko ɗon wolwa ko woni nder ɓernde. 35 Neɗɗo booɗɗo ɗon wurtina kuuje booɗɗe nder siga mum mbooɗka, neɗɗo kalluɗo boo ɗon wurtina kuuje kalluɗe nder siga mum kalluka. 36 Mi ɗon wi'a on: Nyalaade darŋgal, yimɓe njaabanto ko'e muuɗum'en dow bolle meereeje ɗe ɓe mbolwi fuu. 37 Fodde bolle maaɗa kiitoowo aybinan ma, malla boo o gooŋɗinan ma."

Kaayeefi Yonas

38 Too, nden woɗɓe nder moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en mbi'i Yeesu: "Moodibbo, min ngiɗi a waɗana min kaayeefi ngam a tabitina Allah neli ma." 39 Yeesu jaabi ɓe: "Yimɓe jamanu jonta ɓe halluɓe, ɓe naafiki'en haa Allah. Ɓe ɗon ?ama kaayeefi, ammaa ɓe keɓataa, sonaa kaayeefi annabi Yonas. 40 Bana Yonas waɗi jemmaaje tati e nyalawmaaje tati nder reedu liiŋgu, bana non Ɓii-neɗɗo+ boo waɗan jemmaaje tati e nyalawmaaje tati nder yenaande. 41 Nyalaade darŋgal jooɗiiɓe wuro Niniwe ummanto yimɓe jamanu jonta, kiitoto ɓe, ngam yimɓe Niniwe tuubi nde ɓe nani waaju Yonas. Ndaa, ɓurɗo Yonas maŋgu ɗon haa ɗo. 42 Laamiiɗo debbo, mo lesdi fombina, ummanto yimɓe jonta'en ɓe'e, wulloto ɓe nyalaade darŋgal, ngam o wari diga daayiiɗum haa o nana bolle Suleymaanu keewɗe hikma. Ndaa ɓurɗo Suleymaanu maŋgu ɗon haa ɗo."

Loraago ginnawol

43 "To ginnawol wurtake neɗɗo, yiiloyi ladde ngam ɗaɓɓugo nokkuure siwtaago, heɓaay, 44 nden kam ngol wi'an: Mi loroto haa suudu am ndu mi wurtino. To ngol lori haa maaru, ngol tawan ndu wuuwaandu, mo''inaandu, ammaa goɗɗo walaa nder maaru. 45 Nden ngol yaha, ngol wadda ginnaaji goɗɗi joweeɗiɗi, ɓuranɗi ngol hallugo, ɗi njooɗodo nder suudu man. Timmoode goɗɗo man tullitan dow naane. Bana ni non ɗum laatanto yimɓe halluɓe jonta'en boo."

Deerɗiraaɓe Yeesu e daada mum

46 Saa'i Yeesu ɗon wolwana yimɓe tawon, daada maako e deerɗiiko'en ngari, ɓe ndari yaasi, ɓe ngiɗi wolwugo bee maako. 47 Goɗɗo feere wi'i Yeesu: "Ndaa, daada ma e deerɗa'en ɗon ndari yaasi, ɓe ngiɗi wolwugo bee ma." 48 Yeesu jaabi mo: "Moy woni daada am? Ɓeye ngoni deerɗiraaɓe am?" 49 Nden o sappi pukara'en maako bee juŋŋgo, o wi'i: "Ndaa, ɓe'e ngoni daada am e deerɗiraaɓe am. 50 Ngam koomoy huuwi muuyo Baabiraawo am mo asama, kaŋko woni deerɗam gorko e deerɗam debbo e daada am."

Matta 13

Balndol dow demoowo

13:1 Yoo, nyalaade maajum Yeesu wurti saare, yehi, jooɗi haa fomoonde weendu ngam o wolwana yimɓe. 2 Yimɓe ɗuuɗɓe ngari haa maako. Ngam maajum o nasti koombowal, o jooɗi ton, yimɓe boo ndari haa fomoonde weendu. 3 O anndini ɓe kuuje ɗuuɗɗe bee balndi. O wi'i ɓe: "Demoowo yehi ngesa ngam o saaka alkamaari. 4 Nde o ɗon saaka, aawdi feere soli haa laawol, colli ngari, cuɓti ndi. 5 Feere boo soli pellel kaa'e haa lesdi ɗuuɗaay. Aawdi fuɗi law ngam lesdi luggaay. 6 Nde naaŋge waɗi, wuli ndi, ndi ɗayli ngam ndi walaa ɗaɗi. 7 Aawdi feere fahin soli caka gi'e. Gi'e mawnidi bee maari, ɓilli ndi. 8 Ammaa aawdi feere fahin soli dow lesdi mboondi, nafi, waɗi cammeeje. Goɗɗe ɗon bee gabbe teemerre, goɗɗe bee cappanɗe joweego, goɗɗe boo bee cappanɗe tati." 9 Nden Yeesu wi'i ɓe fahin: "Marɗo noppi fuu, nana!"

Ngam ɗume Yeesu huuwtiniri balndi

10 Ɓaawoɗon pukara'en ngari haa Yeesu, ?ami mo: "Ngam ɗume a wolwanta yimɓe bee balndi?" 11 O jaabi ɓe: "Onon on keɓi anndugo sirriiji laamu Allah, ammaa kamɓe ɓe keɓaay. 12 Ngam marɗo kuuje heɓan ɗuuɗɗum masin, ammaa laafuɗo majjinan ko peetum muuɗum. 13 Ngam maajum mi ɗon wolwana ɓe bee balndi. Ngam ɓe ɗon ndaara, ammaa ɓe ngi'ataa. Ɓe ɗon keɗito, ammaa ɓe nanataa, ɓe paamataa boo. 14 Bana ni annabaaku Esaaya gooŋgɗiri haa maɓɓe, o wi'i: On nanan bee noppi, ammaa on paamataa, on ndaaran bee gite, ammaa on ngi'ataa kooɗume. 15 Ngam ɓerɗe yimɓe ɓe'e maatataa kooɗume, ɓe cukki noppi maɓɓe, ɓe maɓɓi gite, ngam taa ɓe ngi'a, taa ɓe nana, taa ɓe paama boo, ngam maajum ɓe tuubataa, min boo mi heɓataa yamɗitingo ɓe. 16 "Ammaa onon, barka laatanto on ngam gite mooɗon ɗon ngi'a, noppi mooɗon boo ɗon nana. 17 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Annabo'en e yimɓe Allah ɗuuɗɓe ngiɗno yi'ugo ko ngi'oton, ammaa ɓe ngi'aay. Ɓe ngiɗno nanugo ko nanoton, ammaa ɓe nanaay."

Sifa balndol dow demoowo

18 "Too, nane sifa balndol demoowo go. 19 Yimɓe woɗɓe nanan habaru laamu Allah, ammaa ɓe paamataa. Kamɓe ɓe nandi bee aawdi colndi haa laawol, ngam kalluɗo waran, ittan ko aawa nder ɓerɗe maɓɓe. 20 Woɗɓe nandi bee aawdi colndi haa pellel kaa'e. Kamɓe, to ɓe nani wolde Allah, ɓe njaɓan nde law bee seyo. 21 Ammaa ɓe ngalaa ɗaɗi, ɓe ndaroto baakin seɗɗa, ammaa to ɓillaare e toonyaŋge heɓi ɓe ngam daliila wolde Allah, ɓe njoofan nuɗɗinki maɓɓe law. 22 Woɗɓe boo nandi bee aawdi colndi caka gi'e. Kamɓe, to ɓe nani wolde Allah, suuno kuuje duniyaaru e estooji risku ɓillan wolde man, nde rimataa sam. 23 Ammaa woɗɓe nandi bee aawdi colndi dow lesdi mboondi. Kamɓe, to ɓe nani wolde Allah, ɓe paaman nde, ɓe mbaɗan nafuda, woɗɓe cowi teemerre, woɗɓe cappanɗe joweego, woɗɓe boo cappanɗe tati."

Balndol geene caka alkamaari

24 Yoo, Yeesu wolwani ɓe balndol feere, o wi'i: "Laamu Allah nandi bee goɗɗo mo saaki alkamaari nder ngesa muuɗum. 25 Jemmaare feere, nde yimɓe fuu ɗon ɗaani, ganyo maako wari, saaki aawdi geene caka alkamaari maako, dilli. 26 Nde alkamaari mawni, waɗi cammeeje, geene boo mbaŋgi. 27 Huuwooɓe jawmu ngesa ngari, mbi'i mo: Jaagorɗo, naa alkamaari a aawi nder ngesa maaɗa na? Ko waɗi geene mbaŋgi ton? 28 O wi'i ɓe: Ganyo am waɗi ɗum. Huuwooɓe ?ami mo: Nden kam a yiɗi min ɗoofa ɗe na? 29 O jaabi ɓe: Aa'a, ngam to on ɗon ɗoofa ɗe, on ɗoofdan alkamaari bee maaje. 30 Acce ɗum fuu ɗum ɓenda haa to saa'i codol waɗi. Saa'i maajum mi wi'an sodooɓe: Kaɓɓe geene, ngule ɗe. Ammaa alkamaari kam, mooɓte ndi haa beembal am."

Balndol gawel citta

31 Yeesu wolwani ɓe balndol feere boo, o wi'i: "Laamu Allah nandi bee gawel citta, ngel goɗɗo hoo'i, aawi nder ngesa muuɗum. 32 Ngel ɓuri aawdiiji fuu famɗugo, ammaa to ngel fuɗi, ngel ɓuran haakooji goɗɗi fuu mawnugo, ngel laatoto lekki, haa colli ngara, mbaɗa caɓɓe muuɗum'en dow maaki."

Balndol ufnirɗum

33 Yeesu wolwani ɓe balndol feere fahin, o wi'i: "Laamu Allah nandi bee ufnirɗum ɗum debbo hoo'i, waɗi nder kuroori etirɗe tati, jiiɓi ndi, kuroori fuu ufi."

No Yeesu huuwtiniri balndi

34 Too, kuuje ɗe fuu Yeesu wolwani yimɓe bee balndi, o wolwanaay ɓe kooɗume, sonaa bee balndi, 35 ngam haa annabaaku Esaaya gooŋɗa. Kaŋko o wi'i: "Mi wolwanan ɓe bee balndi, mi anndinan ɓe kuuje cuuɗiiɗe diga ɓooyma, diga duniyaaru tagaakano."

Sifa balndol geene

36 Nden Yeesu acci yimɓe, nasti saare. Pukara'en ngari haa maako, mbi'i mo: "Sifana min balndol geene nder ngesa alkamaari go." 37 O wi'i ɓe: "Mo saaki alkamaari, kaŋko woni Ɓii-neɗɗo+. 38 Ngesa woni duniyaaru, alkamaari woni yimɓe laamu Allah, geene ɗum tokkiiɓe kalluɗo. 39 Ganyo mo saaki ɗe woni Sayɗaanu, saa'i codol ɗum nyalaade darŋgal, sodooɓe boo ɗum malaa'ika'en. 40 Bana ɓe ɓoftirta geene, ɓe ngula bee yiite, bana non ɗum laatoto nyalaade darŋgal boo. 41 Ɓii-neɗɗo+ nelan malaa'ika'en muuɗum, ɓe ngurtina halluɓe fuu nder laamu Allah, 42 ɓe ngudina ɓe nder yiite. Haa ton ɓe mboyan, ɓe kir?indiran nyi'e. 43 Ammaa saa'i maajum ɗowtaniiɓe Allah njaynan bana naaŋge nder laamu Baabiraawo muuɗum'en. Marɗo noppi fuu, nana!"

Balndol jawdi nyukkiindi e ngol luuluuri

44 "Laamu Allah nandi bee jawdi nyukkiindi nder ngesa. Goɗɗo tawi ndi, nyukkini ndi fahin. O seyi masin, o yehi, o soorri kuuje maako fuu ngam o sooda ngesa man. 45 "Fahin, laamu Allah nandi bee piloowo ɗaɓɓuɗo luuluuje booɗɗe. 46 Nde o tawi luuluuri mboondi masin, o yehi, o soorri kuuje maako fuu ngam o sooda ndi."

Balndol jubaawol

47 "Fahin, laamu Allah nandi bee jubaawol ngol ngaawooɓe ngubi nder weendu, ngol naŋgi liɗɗi feere-feereeji. 48 Nde ngol heewi, ɓe pooɗi ngol haa fomoonde, ɓe ngurtini liɗɗi. Liɗɗi booɗɗi ɓe cakkini nder cilaaje maɓɓe, ammaa liɗɗi ɗi nafataa, ɓe ngudini ɗi nder ndiyam. 49 Bana non ɗum laatoto nyalaade darŋgal boo: Malaa'ika'en ngaran, cendan wooɗɓe bee halluɓe, 50 ɓe nguboto halluɓe nder yiite. Haa ton ɓe mboyan, ɓe kir?indiran nyi'e."

Kuuje kese e kiiɗɗe

51 Yeesu ?ami pukara'en muuɗum: "On paami kuuje ɗe fuu na?" Ɓe njaabi mo: "Ooho, min paami." 52 Nden Yeesu wi'i ɓe: "Ngam maajum koomoy moodibboojo tawreeta, ɗowtaniiɗo laamu Allah, nandi bee jawmu saare, gurtinanɗo kuuje kese e kuuje kiiɗɗe diga ndesaari muuɗum."

Yimɓe Nasaratu nuɗɗinaay Yeesu

53 Nde Yeesu timmini wolwango yimɓe balndi ɗi'i, o ummi nokkuure maajum, 54 o yehi haa berniwol ngol o mawni haa muuɗum. O fuɗɗi anndingo yimɓe nder suudu waajaago Yahuudu'en. Wonɓe ton fuu kayɗini, ɓe mbi'i: "Haa toy o heɓi anndal ngal? Noy o waawri waɗugo kaayeefiiji ɗi'i? 55 Naa kaŋko woni ɓii cehoowo na? Naa Mariyama woni daada maako na? Naa Yakuba e Yusufu e Yahuuda ngoni deerɗiraaɓe maako na? 56 Naa deerɗiraaɓe maako rewɓe boo ɗon ngondi bee meeɗen haa ɗo na? Toy o heɓi baawɗe bana ni?" 57 Ɗum haɗi ɓe nuɗɗingo mo. Nden Yeesu wi'i ɓe: "Ɓe teddinan annaboojo kootoy fuu, ammaa nder wuro maako e nder yimɓe maako ɓe teddintaa mo." 58 Yeesu huuwi kaayeefiiji haa ton seɗɗa tan, ngam ɓe nuɗɗinaay mo.

Matta 14

Maayde Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma

14:1 Yoo, saa'i maajum Hirudus, ardiiɗo lesdi Galili nani habaru Yeesu. 2 O wi'i yimɓe maako: "Kaŋko woni Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma, o ummitake diga maayde, ngam maajum o woodi baawɗe huuwugo kaayeefiiji." 3 Hirudus umrino ɓe naŋga Yuhanna. Ɓe kaɓɓi mo, ɓe nastini mo fursina. Hirudus waɗi ɗum ngam o jaɓtino Hirudiya, debbo Filip deerɗiiko. 4 Ammaa Yuhanna tokki wi'ugo mo: "Fotaay a te'a Hirudiya." 5 Hirudus yiɗino mbarugo Yuhanna, ammaa o huli Yahuudu'en, ngam ɓe ɗon ndaara Yuhanna o annaboojo. 6 Nde nyande siftorgo danyeeki Hirudus waɗi, ɓiɗɗo Hirudiya debbo wari, wami yeeso ewnaaɓe, ɗum fottani Hirudus masin. 7 O hunani mo o hokkan mo kooɗume o ?ami fuu. 8 Ɓiɗɗo debbo sarwotiri bee daada muuɗum, nden o wi'i Hirudus: "Hokkam hoore Yuhanna nder taasawo." 9 Ɗum fottanaay laamiiɗo sam, ammaa ngam hunayeere nde o hunani mo yeeso ewnaaɓe fuu, o umri ɓe ndokka mo ko o ɗaɓɓi. 10 O neli goɗɗo haa suudu fursina, o yaha, o ta''a hoore Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma. 11 O waddi hoore man nder taasawo, o hokki nde ɓiɗɗo debbo go, mo yahrani daada mum. 12 Pukara'en Yuhanna ngari, ɓe koosi ɓandu maako, ɓe uwi. Nden ɓe njehi, ɓe ngecci Yeesu ko laati.

Yeesu nyaamni yimɓe ujine njowo

13 Nde Yeesu nani habaru maayde Yuhanna, o ummi nokkuure maajum, o dilli bee koombowal ngam yahugo ladde, kaŋko feere maako. Yimɓe nani ɗum, ɓe ngurti berniiji maɓɓe, ɓe tokki mo bee kosɗe. 14 Nde Yeesu wurti koombowal, o yi'i yimɓe ɗuuɗɓe, o yurmini ɓe, o yamɗitini nyawɓe maɓɓe. 15 Nde kiikiɗe waɗi, pukara'en Yeesu ngari haa maako, mbi'i mo: "Jonta hiiri, haa ɗo boo nder ladde ngonɗen. Ndikka a jaɓɓito yimɓe, ɓe ndilla haa kawyeeji, ɓe keɓa ɓe cooda nyaamdu." 16 Yeesu jaabi: "Haanaay ɓe ndilla, ndokke ɓe nyaamdu, onon." 17 Ammaa ɓe mbi'i mo: "Min ngalaa kooɗume, sey tamseeje jowi e liɗɗi ɗiɗi tan." 18 Yeesu wi'i ɓe: "Ngadde ɗum haa am." 19 Nden o umri yimɓe njooɗo dow huɗo. Kaŋko o hoosi tamseeje jowi e liɗɗi ɗiɗi go, o tijji dow, o yetti Allah. O yewi tamseeje man, o hokki pukara'en, ɓe ndokka yimɓe. 20 Ɓe fuu ɓe nyaami, ɓe kaari. Pukara'en mooɓti luttuɗum man, ɗum heewi cilaaje sappo e ɗiɗi. 21 Limgal nyaamɓe tamseeje dillani worɓe ujine njowo, rewɓe e ɓikkoy limaaka.

Yeesu yehi dow ndiyam bee kosɗe

22 Ɓaawo maajum law, Yeesu dooli pukara'en muuɗum nastugo koombowal, ɓe aarta mo yahugo fomoonde gaɗaare, saa'i o ɗon jaɓɓito yimɓe. 23 Nde o jaɓɓiti ɓe, o wa''i dow towndiire kaŋko feere maako ngam waɗugo do'a. Haa jemma waɗi, o ɗon ton feere maako. 24 Koombowal daayi masin bee fomoonde, hendu ɗon ɓilla pukara'en, ngam ɓe ɗon potta bee maaru. 25 Diga siwa weetugo, Yeesu dilli haa pukara'en muuɗum, o ɗon yaha dow ndiyam. 26 Nde pukara'en ngi'i mo, ɓe kultori, ɓe mbi'i: "Ɗum ginnawol." Ɓe ngooki ngam kulol. 27 Law Yeesu wolwani ɓe, wi'i: "Cembiɗine ɓerɗe mooɗon, taa kultore, ɗum min." 28 Piyer wolwani mo, wi'i: "Ya Jawmiraawo, to ɗum an kam, umru mi yaha haa maaɗa dow ndiyam, min boo." 29 Yeesu wi'i mo: "War." Piyer wurti koombowal, fuɗɗi yahugo dow ndiyam, ngam o yotto haa Yeesu. 30 Ammaa nde o yi'i hendu, o hultori, o fuɗɗi mutugo, o wooki: "Ya Jawmiraawo, hisnam." 31 Law Yeesu forti juŋŋgo muuɗum, naŋgi mo, wi'i mo: "Hey an, famɗa-nuɗɗinkiijo, ngam ɗume a seki?" 32 Nde ɓe nasti koombowal ɓe ɗiɗo fuu, hendu de'iti. 33 Nden pukara'en wonɓe nder koombowal tuggani Yeesu koppi, ɓe mbi'i: "Gooŋga, fakat an woni Ɓiɗɗo+ Allah."

Yeesu yamɗitini nyawɓe haa Genesaret

34 Ɓaawo ɓe eeri weendu, ɓe njotti lesdi Genesaret. 35 Yimɓe lesdi maajum annditi Yeesu, ɓe njahri habaru maako kootoy nder lesdi maɓɓe fuu, ɓe ngaddani mo nyawɓe. 36 Ɓe tori mo o acca nyawɓe man meema koo gawargal limce maako boo, meemɓe ngal fuu njamɗiti.

Matta 15

Anndinol iwŋgol kaakaaji

15:1 Too, Farisa'en e moodiɓɓe tawreeta ngari diga Urusaliima haa Yeesu, ɓe ?ami mo: 2 "Ngam ɗume pukara'en maaɗa tokkataako anndinol kaakaaji meeɗen? Ngam ɓe lootataa juuɗe maɓɓe hiddeko ɓe nyaama nyaamdu bana al'aada diina." 3 Yeesu jaabi ɓe: "Onon, ngam ɗume on ɗon mbonna umroore Allah bee anndinki mooɗon? 4 Allah wi'i: Teddin baaba ma e daada ma, koomoy wolwi kalluka dow baaba mum malla daada mum, sey ɓe mbara mo. 5 Ammaa onon on ɗon mbi'a: To goɗɗo wi'i baaba mum malla daada mum: Ko haandani yam hokkugo on haa maral am, ɗum laatanake Allah, 6 nden kam walaa dabare no o teddinira baaba maako. Bana non on mbonnirta umroore Allah, ngam haa on tokko anndinol mooɗon. 7 Onon naafiki'en, Esaaya wolwi gooŋga nde o waɗi annabaaku dow mooɗon, o wi'i: 8 Allah wi'i: Yimɓe ɓe'e ɗon teddinammi bee bolle meere, ammaa ɓerɗe maɓɓe daayiiɗe yam. 9 Ɓe ɗon cujidanammi meere non, ngam ɓe ɗon anndina umrooje ɗe ɓe mbaɗi bee ko'e maɓɓe."

Kuuje coɓnanɗe neɗɗo

10 Nden Yeesu ewni yimɓe, wi'i ɓe: "Nane, paame ɗu'um: 11 Naa ko nastata hunduko neɗɗo soɓnata mo, ammaa ko wurtoto hunduko maako, kanjum soɓnata mo." 12 Pukara'en ngari haa Yeesu, mbi'i: "A anndi bolle ma mettini Farisa'en ɓerɗe na?" 13 O jaabi ɓe: "Aawre fuu nde Baabiraawo mo asama aawaay, nde ɗoofeteende. 14 Acce ɓe, ɓe wumɓe, ɗowooɓe wumɓe. To bumɗo ɗon ɗowa bumɗo, ɓe ɗiɗo fuu ɓe ndo''oto nder ngaska." 15 Piyer wi'i mo: "Faamtin min balndol ngol." 16 Yeesu wi'i: "Haa jonta, onon boo on paamataa na? 17 Ko nastata hunduko neɗɗo fuu, haa reedu maako ɗum yahata, nden ɗum wurto ɓandu maako. On anndaa ɗum na? 18 Ammaa ko wurtoto hunduko, ɗum ɗon iwa haa ɓernde, kanjum soɓnata neɗɗo. 19 Ngam haa ɓernde neɗɗo, numooji kalluɗi iwata, ɗi ɗon ngerɓa mo haa mbar-hoore e njeenu e daakaareeku e nguyka e fewre e waɗugo tufle. 20 Irin maajum soɓnata neɗɗo. Ammaa nyaamugo bilaa lootugo juuɗe fodde al'aada diina, ɗum soɓnataa neɗɗo."

Debbo Kanaaniijo nuɗɗini Yeesu

21 Yoo, Yeesu ummi nokkuure maajum, dilli haa lesdi Tirus e Sidon. 22 Debbo Kanaaniijo, jooɗiiɗo lesdi maajum, wari haa Yeesu, tori mo: "Ya Jawmiraawo, ɓii Daawuda, enɗam. Ɓiŋgel am deyel woodi ginnawol, ɗon torra mo masin." 23 Yeesu jaabaaki mo koo wolde woore. Pukara'en maako ngari haa maako, mbi'i mo: "Jaɓɓita mo, ngam o ɗon tokki en bee hoolo." 24 Yeesu jaabi ɓe: "Mi nelaaka haa yimɓe feere, sey haa baali majjuɗi ɗi ummaatoore Isra'iila." 25 Ammaa debbo go tuggani mo koppi, wi'i: "Wallam, ya Jawmiraawo." 26 Yeesu jaabi mo: "Wooɗaay hoo'ugo nyaamdu ɓikkoy, sakkinana dawaaɗi." 27 Debbo wi'i: "Nonnon, ya Jawmiraawo, ammaa koo dawaaɗi boo ɗon nyaama ko yani haa nyaamdu jawmiiji'en." 28 Yeesu wi'i: "An debbo, nuɗɗinki maaɗa makki, ɗum laatanto ma bana a yiɗi." Ɓiŋgel maako deyel go yamɗiti saa'i man nden.

Yeesu yamɗitini nyawɓe ɗuuɗɓe

29 Yeesu ummi nokkuure maajum, tokki kombi weendu Galili. O wa''i towndiire, o jooɗi ton. 30 Yimɓe ɗuuɗɓe ngari haa maako, ɓe ngaddi woosɓe e wumɓe e muuka'en e waata-terɗe'en e nyawɓe woɗɓe ɗuuɗɓe. Ɓe mballini ɓe kombi Yeesu, o yamɗitini ɓe. 31 Yimɓe kayɗini masin nde ɓe ngi'i muuka'en ɗon mbolwa, waata-terɗe'en njamɗiti, woosɓe ɗon njaha bee kosɗe muuɗum'en, wumɓe boo ɗon ngi'a. Ɓe puɗɗi teddingo Allah Isra'iila.

Yeesu nyaamni yimɓe ujine nayo

32 Yeesu ewni pukara'en muuɗum, wi'i ɓe: "Mi yurmini yimɓe ɓe, ngam ɓe ɗon ngondi bee am nyalɗe tati, ɓe ngalaa ko ɓe nyaama. Mi waawataa jaɓɓitaago ɓe, ɓe nyaamaay, ngam weelo ndo''an ɓe haa laawol, to ɓe ɗon koota." 33 Pukara'en mbi'i mo: "Toy en keɓata nyaamdu nder ladde ɗo, haa en ndokka yimɓe ɗuuɗɓe ɓe'e?" 34 Yeesu ?ami ɓe: "On ngoodi tamseeje noy haa mooɗon?" Ɓe njaabi mo: "Tamseeje joweeɗiɗi e liɗɗi seɗɗa." 35 Nden Yeesu umri yimɓe ɓe njooɗo. 36 O hoo'i tamseeje joweeɗiɗi e liɗɗi go, o yetti Allah, o yewi ɗe, o hokki ɗe pukara'en maako, kamɓe boo ɓe ndokki ɗe yimɓe. 37 Ɓe fuu ɓe nyaami, ɓe kaari. Pukara'en mooɓti luttuɗum man, ɗum heewi cilaaje joweeɗiɗi. 38 Limgal nyaamɓe tamseeje man dillani worɓe ujine nayo, rewɓe e ɓikkoy limaaka. 39 Ɓaawo Yeesu jaɓɓiti yimɓe, o nasti koombowal, o dilli haa lesdi Magadan.

Matta 16

Farisa'en e Saduki'en ?ami alaama

16:1 Farisa'en e Saduki'en ngari haa Yeesu, ngam ɓe njarribo mo. Ɓe ?ami mo o waɗana ɓe kaayeefi ngam haa o tabitina Allah neli mo. 2 Yeesu jaabi ɓe: "To naaŋge muti, asama boo wooji, on ɗon mbi'a: Jaŋgo laaɓan. 3 Fajiri boo, to asama nyiɓɓi, duule mbooji, on ɗon mbi'a: Iyeende toɓan hande. On mbaawi sendititgo saa'iiji bee laarugo asama, ammaa on paamataa ko kuuje laatiiɗe jonta tindinta. 4 Yimɓe jamanu jonta ɓe halluɓe, naafiki'en, ɓe ɗon ɗaɓɓa kaayeefi, ammaa ɓe keɓataa, sonaa kaayeefi annabi Yonas." Nden o acci ɓe, o dilli.

Ufnirɗum ɗum Farisa'en e Saduki'en

5 Saa'i pukara'en ɗon eero weendu, ɓe ngejjiti hoo'ugo tamseeje. 6 Yeesu wi'i ɓe: "Kakkile, ayne ko'e mooɗon e ufnirɗum Farisa'en e Saduki'en." 7 Pukara'en puɗɗi wolwugo hakkunde mum'en, mbi'i: "O ɗon wolwa bana ni ngam en koo'aay tamseeje." 8 Yeesu anndi ko ɓe mbi'ata. O ?ami ɓe: "Koni mbolwoton haala sooynde tamseeje? Onon famɗa-nuɗɗinki'en. 9 On paamaay tawon na? On ciftortaa haala tamseeje jowi ɗe mi sendani yimɓe ujine njowo na, e limgal cilaaje on kebbini bee luttuɗum maajum? 10 On ciftortaa haala tamseeje joweeɗiɗi ɗe mi sendani yimɓe ujine nayo na, e limgal cilaaje ɗe on kebbini bee luttuɗum maajum na? 11 Koni on paamataa mi wolwanaay on haala tamseeje? Ayne ko'e mooɗon ngam ufnirɗum ɗum Farisa'en e Saduki'en." 12 Nden pukara'en paami o wolwanaay ɓe haala ufnirɗum tamseeje, ammaa ɓe ayna ko'e maɓɓe ngam anndinol Farisa'en e Saduki'en.

Piyer seedi Yeesu woni Almasiihu

13 Too, Yeesu yehi Kaysariya-Filippi. Ton o ?ami pukara'en maako: "Yimɓe ɗon mbi'a, Ɓii-neɗɗo+ o moy?" 14 Ɓe njaabi mo: "Woɗɓe ɗon mbi'a an woni Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma, woɗɓe boo ɗon mbi'a an woni Eliya. Woɗɓe boo ɗon mbi'a an woni Yeremiya malla annaboojo feere." 15 Yeesu ?ami ɓe: "Onon boo, on ɗon mbi'a mi moy?" 16 Simon Piyer jaabi mo: "An woni Almasiihu, Ɓiɗɗo+ Allah geeto." 17 Yeesu wi'i mo: "A barkiɗinaaɗo, Simon ɓii Yonas, naa neɗɗo ɓanduujo waŋginani ma gooŋga ka, ammaa Baabiraawo am mo asama. 18 Mi ɗon wi'e: An woni Piyer, waato tapaare. Dow tapaare maajum mi jo''inan jama'aare nuɗɗinɓe yam. Koo maayde jaalataako nde sam. 19 Mi hokkan ma maɓɓitirɗum laamu Allah. Mo a jaɓi haa duniyaaru, o jaɓeteeɗo haa asama boo, mo a sali haa duniyaaru, o saleteeɗo haa asama boo." 20 Nden Yeesu wi'i pukara'en muuɗum taa ɓe ngecca koomoy kaŋko woni Almasiihu.

Yeesu waŋgini haala maayde muuɗum e ummitineeki muuɗum

21 Too, diga saa'i maajum Yeesu fuɗɗi wolwango pukara'en muuɗum bee baŋguɗum, o wi'i: "Haani mi yaha Urusaliima, dawrooɓe lesdi e laamɓe e liman'en e moodiɓɓe tawreeta ɓe torratam ton, ɓe mbaratam, ammaa nyande tataɓre mi ummititto diga maayde." 22 Piyer hoo'i mo feere maako, wolwani mo, wi'i: "Kayya, ya Jawmiraawo, Allah haɗ ɗum! Irin maajum laatantaako ma sam." 23 Ammaa Yeesu yeesiti, wi'i Piyer: "Daayam, an Sayɗaanu, a ɗon ɗaɓɓa selnugo yam laawol am, ngam numo maaɗa laataaki ngo Allah, ammaa ngo yimɓe." 24 Nden Yeesu wi'i pukara'en muuɗum: "To goɗɗo yiɗi tokkaago yam, o acca numango hoore maako, o efta gaafaaŋgal maako, o tokko yam. 25 Ngam koomoy yiɗi hisnugo yoŋki muuɗum, majjinan ki. Ammaa mo majjini yoŋki muuɗum ngam am, heɓtan ki. 26 To neɗɗo heɓi duniyaaru fuu, ammaa o majjini yoŋki maako, ɗume ɗum nafata mo? Woodaa sam! Walaa kooɗume ko neɗɗo waawi hokkugo ngam soottugo yoŋki muuɗum. 27 Ɓii-neɗɗo+ waran nder tedduŋgal Baabiraawo muuɗum, kaŋko e malaa'ika'en maako, o warjoto koomoy fuu deydey kuuɗe muuɗum. 28 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga, woɗɓe caka mooɗon maayataa, sey to ɓe ngi'i garki Ɓii-neɗɗo bee laamu muuɗum."

Matta 17

Gayliteeki Yeesu

17:1 Yoo, nyalɗe joweego ɓaawo maajum, Yeesu hoo'i Piyer e Yakuba e Yuhanna deerɗu Yakuba, o dillidi bee maɓɓe dow hooseere townde, ɓe ɗon ton feere maɓɓe. 2 O wayli haa gite maɓɓe, yeeso maako yayni bana naaŋge, limce maako laati daneeje tal, ɗelkanɗe bana annoora. 3 Nden pukara'en tato go ngi'i Muusa e Eliya ɗon mbolida bee Yeesu. 4 Piyer wi'i Yeesu: "Ya Jawmiraawo, ɗum booɗɗum en ɗon ɗo. To a yiɗi, mi waɗan bukkaaji tati, wooru ngam maaɗa, wooru ngam Muusa, wooru boo ngam Eliya." 5 Nde o ɗon wolwa tawon, ndaa ruuldere ɗelkannde wari, suddi ɓe, sawtu iwi haa ruulde man, wi'i: "Oo woni Ɓiɗɗo+ am giɗaaɗo, mi ɗon seyoro mo masin. Nanane mo." 6 Nde pukara'en nani ɗum, ɓe kultori, ɓe cujidi. 7 Yeesu ɓaditi ɓe, meemi ɓe, wi'i: "Umme, taa kultore." 8 Ɓe ɓaŋgti gite maɓɓe, ɓe ngi'aay goɗɗo feere, sey Yeesu tan. 9 Nde ɓe ɗon ndirto hooseere go, Yeesu wi'i ɓe: "Taa mbi'e koomoy ko on ngi'i, haa to Ɓii-neɗɗo+ ummitake diga maayde." 10 Nden pukara'en ?ami mo: "Ngam ɗume moodiɓɓe tawreeta ɗon mbi'a Eliya aarta, wara tawon?" 11 O jaabi ɓe: "Gooŋga Eliya aartan warugo, o mo''itina kuuje fuu. 12 Ammaa mi ɗon wi'a on Eliya wari ɓooyma, yimɓe annditaay mo, ɓe mbaɗi mo ko ɓe ngiɗi, ɓe mbaɗan Ɓii-neɗɗo boo bana maajum." 13 Pukara'en paami o ɗon wolwana ɓe haala Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma.

Yeesu yamɗitini ɓiŋgel marŋgel ginnawol

14 Yoo, nde ɓe njotti haa mooɓre yimɓe, goɗɗo wari haa Yeesu, tuggani mo koppi, 15 wi'i: "Ya Jawmiraawo, enɗu ɓiŋgel am. Ngel ɗon bee nyaw paɗɗe, ɗum ɗon torra ngel masin, nde ɗuuɗɗum ɗum ɗon do''a ngel nder yiite malla nder ndiyam. 16 Mi waddi ngel haa pukara'en maaɗa, ammaa ɓe mbaawaay yamɗitingo ngel." 17 Yeesu wi'i: "Hey onon yimɓe famɗa-nuɗɗinki'en, halluɓe, mi wonda bee mooɗon, mi munyana on haa yotto ndeye? Ngaddaneeɗam ɓiŋgel man!" 18 Yeesu umri ginnawol bee sembe, ngol wurti ɓiŋgel, ngel yamɗiti saa'i man nden. 19 Ɓaawoɗon pukara'en Yeesu ngari haa maako feere maɓɓe, ɓe ?ami mo: "Ngam ɗume min mbaawaay wurtingo ginnawol ngol?" 20 Yeesu jaabi ɓe: "Ngam nuɗɗinki mooɗon famɗi. Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: To on ngoodi nuɗɗinki koo seɗɗa bana gawel citta, on mbi'an hooseere nde'e sotta ɗo, yaha to, fakat nde sottan, walaa ko salorta on sam. 21 Ammaa irin ginnawol ngo'ol wurtintaake sonaa bee do'aago e suumaago."

Yeesu waŋgini maayde muuɗum e ummitineeki muuɗum ɗiɗawre

22 Nyande feere, pukara'en Yeesu fuu kawti haa lesdi Galili. Yeesu wi'i ɓe: "Ɓe ndokkan Ɓii-neɗɗo+ haa juuɗe yimɓe. 23 Kamɓe ɓe mbaran mo, ammaa nyande tataɓre o ummititto diga maayde." Nde pukara'en nani ɗum, ɓe cuni masin.

Jomorgol haykaliiru

24 Nde Yeesu bee pukara'en muuɗum njotti Kafarnahum, jomnooɓe jomorgol haykaliiru ngari haa Piyer, ?ami mo: "Moodibbo mooɗon yoɓataa jomorgol haykaliiru na?" 25 Piyer jaabi: "O ɗon yoɓa." Saa'i Piyer ɗon nasta suudu, Yeesu aarti, wolwani mo, wi'i: "Ko numɗa, Simon? Ɓeye njoɓata jomorgol malla ceede baytal ngam laamiiɓe duniyaaru ndu? Ɓiɓɓe lesdi na, malla jananɓe?" 26 Piyer jaabi: "Jananɓe ɗon njoɓa." Yeesu wi'i: "Nden kam ɓiɓɓe lesdi njoɓataa. 27 Ammaa ngam taa en mettina ɓe ɓerɗe, yah haa weendu, sakkin ngalum maaɗa nder ndiyam, liiŋgu ngu a aartata naŋgugo, hoo'u ngu, a maɓɓita hunduko maagu, a tawan ceede cardi ton. Hoosu, hokku ɓe ngam min e ma."

Matta 18

Moy ɓurdi maŋgu?

18:1 Saa'i maajum pukara'en Yeesu ɓaditi mo, ?ami: "Moy ɓurdi maŋgu haa laamu Allah?" 2 Yeesu ewni ɓiŋgel pamarel, darni ngel caka maɓɓe. 3 O wi'i: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: To on ngaylitaaki haa on laato bana ɓikkoy pamaroy, nden kam on nastataa laamu Allah sam. 4 Mo leestini hoore muuɗum bana ɓiŋgel nge'el, kaŋko woni ɓurduɗo maŋgu haa laamu Allah. 5 Koomoy jaɓi ɓiŋgel pamarel bana nge'el ngam daliila am, jaɓi yam, min."

Estooji

6 "Koomoy selni gooto nder leesɓe nuɗɗinɓe yam ɓe'e, ɓurananno mo to ɓe kaɓɓi hayre mawnde haa daande maako, ɓe cakkina mo nder ndiyam. 7 Kayto! duniyaaru ndu wonni, ngam ndu woodi ko nastinta yimɓe nder hakke. Walaa ko haɗata ɗum waɗugo, ammaa bone laatanto neɗɗo mo laati daliila estooji maajum. 8 "To juŋŋgo ma malla kosŋgal ma nastinte nder hakke, ta''u ɗum, wudin ɗum daayiiɗum. Ndikka a nasta ngeendam nduumiiɗam bee juŋŋgo wooto malla kosŋgal gootal, dow nastugo yiite duumiiŋge bee terɗe ma fuu. 9 To yiitere ma esti ma waɗugo hakke, ɗoof nde, wudin nde daayiiɗum. Ndikka a nasta ngeendam nduumiiɗam bee yiitere woore dow nastugo yiite duumiiŋge bee gite maaɗa ɗiɗi."

Balndol dow mbaalu majjuŋgu

10 "Kakkile ngam taa on njawo gooto haa leesɓe ɓe. Mi ɗon wi'a on: Malaa'ika'en maɓɓe ɗon ndari tum yeeso Baabiraawo am mo asama. 11 Ngam Ɓii-neɗɗo+ wari hisnugo mo majji. 12 "Ko numɗon? To goɗɗo woodi baali teemerre, nden ngootu maaji majji, o accataa cappanɗe joweenayi e joweenayi dow towndiire ngam o yaha ɗaɓɓitoygo majjuŋgu na? 13 Mi ɗon wi'a on: To o heɓti ngu, o seyoto ngam mbaalu ngootu ngu ko ɓuri baali cappanɗe joweenayi e joweenayi ɗi majjaayno. 14 Bana non boo, Baabiraawo mooɗon mo asama yiɗaa koo gooto nder leesɓe ɓe'e halka."

To deerɗiraawo ma waɗi ma aybe

15 "Yoo, to deerɗiraawo ma waɗi ma aybe, yah wolwan mo, on ɗiɗo. To o nanani ma, a hisni mo. 16 Ammaa to o salake nanango ma, yah haa maako bee goɗɗo gooto malla ɗiɗo, ngam haa wullaandu fuu daro dow seedamku seedooɓe ɗiɗo malla tato bana no winda. 17 To o salake nanango ɓe boo, yeccu ɗum jama'aare nuɗɗinɓe. To o sali nanango jama'aare boo, nden kam laar mo bana o jananno malla o jomnoowo."

Calaago e jaɓugo

18 "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Mo on cali haa duniyaaru, o caleteeɗo haa asama boo. Mo on njaɓi haa duniyaaru, o jaɓeteeɗo haa asama boo. 19 "Mi ɗon wi'a on fahin: To yimɓe ɗiɗo haa duniyaaru ndu narri dow ko ɓe ?amatammi bee do'a, Baabiraawo am mo asama hokkan ɓe ɗum. 20 Ngam haa yimɓe ɗiɗo koo tato kawti ngam innde am fuu, mi ɗon caka maɓɓe."

Balndol dow kuuwoowo mo sali yaafaago

21 Nden Piyer wari haa Yeesu, ?ami mo: "Jawmiraawo, to deerɗiraawo am tokki waɗugo yam aybe, mi yaafo mo nde noy? Nde joweeɗiɗi na?" 22 Yeesu jaabi mo: "Aa'a, naa nde joweeɗiɗi, ammaa cappanɗe joweeɗiɗi nde joweeɗiɗi." 23 Nden o wi'i: "Ndaa ko laamu Allah nandi: Laamiiɗo goɗɗo yiɗi huuwooɓe mum mbaɗana mo lisaafi jawdi maako. 24 Nde o fuɗɗi kuugal maajum, ɓe ngaddani mo goɗɗo mo o tokki ɗum suleyje cardi baakin miliyoŋji. 25 Goɗɗo maajum walaa kooɗume ko o yoɓra nyamaande man. Jaagorɗo maako umri ɓe coorra mo, kaŋko e debbo maako e ɓikkoy maako fuu ngam yoɓugo nyamaande maajum. 26 Gorko go tuggi koppi yeeso jaagorɗo muuɗum, tori mo, wi'i: Useni munyanam, barkaama, mi yoɓan ɗum fuu. 27 Jaagorɗo maako yurmini mo, yaafani mo nyamaande fuu. 28 "Yoo, kuuwoowo man wurti, fotti bee kuuwdiɗɗiraawo muuɗum, mo o tokki ɗum suleyje teemerre, sey o naŋgi mo daande, o ɗeɗɗi mo, o wi'i: Yoɓam nyamaande am! 29 Kuuwdiɗɗiraawo maako tuggi koppi yeeso maako, tori mo, wi'i: Useni munyanam, mi yoɓete. 30 Ammaa o sali, o nastini mo nder fursina, haa to o yoɓi nyamaande maako fuu. 31 Nde huuwdiɗɗiraaɓe maako woɗɓe ngi'i ɗum, ɗum naawi ɓe, ɓe njehi, ɓe anndini ɗum jaagorɗo maɓɓe. 32 Nden jaagorɗo ewni goɗɗo go, wi'i mo: An a kuuwoowo kalluɗo, mi yaafani ma nyamaande ma fuu ngam a tori yam. 33 Kadi haandaayno a enɗa kuuwdiɗɗiraawo ma bana mi enɗiri ma na? 34 Jaagorɗo ɓernani mo masin, o nastini mo fursina haa to o yoɓi nyamaande maako fuu." 35 Nden Yeesu ɓesdi wi'ugo: "Bana non boo Baabiraawo am mo asama huuwata on, to on njaafanaaki woɗɓe aybe muuɗum'en bee ɓernde woore."

Matta 19

Anndinol Yeesu dow ceergal

19:1 Nde Yeesu timmini bolle ɗe'e, o acci lesdi Galili, o yehi lesdi Yahudiya, gaɗa maayo Urdun. 2 Yimɓe ɗuuɗɓe tokki mo, o yamɗitini nyawɓe maɓɓe. 3 Woɗɓe haa Farisa'en ngari haa maako ngam ɓe njarribo mo. Ɓe ?ami mo: "Tawreeta duŋgani gorko o seera debbo maako ngam daliila kookaye na?" 4 O jaabi ɓe: "On njaŋgaay ko winda na? Haa fuɗɗam Allah tagi gorko bee debbo." 5 Nden o wi'i: "Ngam maajum gorko accan baaba muuɗum e daada muuɗum, ɗakkotiran bee debbo maako, ɓe laatoto ɓandu wooru. 6 Ɓe laatataako yimɓe ɗiɗo ɓaawoɗon, ammaa ɓandu wooru. Nden kam taa neɗɗo senda ko Allah hawti." 7 Farisa'en ?ami mo: "To non kam, ngam ɗume Muusa umri gorko hokka debbo muuɗum ɗereewol ceergal to seeri mo?" 8 Yeesu jaabi ɓe: "Muusa duŋgani on seerugo rewɓe mooɗon ngam ɓerɗe mooɗon caati. Ammaa diga fuɗɗam ɗum laataaki non sam. 9 Mi ɗon wi'a on: To goɗɗo seeri debbo muuɗum, o waɗan njeenu, sonaa to o jooɗino bee maako ner teegal ngal dagaaki." 10 Pukara'en maako mbi'i mo: "To haala gorko bee debbo laatake non, ndikka taa ɓe te'a sam." 11 Yeesu jaabi ɓe: "Naa yimɓe fuu mbaawi jaɓugo anndinol ngol, sey ɓe Allah waawni. 12 Woodi daliilaaji feere-feereeji ɗi kaɗata yimɓe te'ugo: Woɗɓe laati wahraaɓe diga danyeeki muuɗum'en, woɗɓe laati sortaaɓe, woɗɓe boo te'ataa ngam daliila laamu Allah. Mo waawi jaɓugo anndinol ngol, o jaɓa."

Yeesu barkiɗini ɓikkoy pamaroy

13 Too, yimɓe ngaddi ɓikkoy haa Yeesu ngam o wallina juuɗe maako dow ko'e maakoy, o waɗana koy do'a, ammaa pukara'en kaɗi wadduɓe koy. 14 Nden Yeesu wi'i ɓe: "Acce ɓikkoy pamaroy ngara haa am, taa kaɗe koy, ngam laamu Allah laatani yimɓe irin maakoy." 15 O wallini juuɗe maako dow ko'e maakoy, nden o ummi nokkuure maajum, o dilli.

Sukaajo diskuɗo

16 Yoo, goɗɗo feere wari haa Yeesu, ?ami mo: "Kuugal booɗŋgal ngale mi huuwata haa mi heɓa ngeendam nduumiiɗam?" 17 Yeesu wi'i mo: "Ngam ɗume a ?ami yam ko wooɗi? Walaa booɗɗo, sey gooto tan. To a yiɗi heɓugo ngeendam nduumiiɗam, sey a jogo umrooje." 18 O ?ami Yeesu: "Umrooje ɗeye?" Yeesu jaabi mo: "Taa mbar hoore, taa waɗ njeenu, taa wujju, taa wolwa fewre dow goɗɗo. 19 Teddin baaba ma e daada ma, yiɗ keeddiɗɗiraawo maaɗa bana a yiɗiri hoore ma." 20 Suka wi'i: "Umrooje ɗe fuu, mi ɗon jogi ɗe, ko luttani yam huuwugo?" 21 Yeesu wi'i mo: "To a yiɗi laataago timmuɗo, yah, soorru ko marɗa fuu, hokku talaka'en ceede man, nden kam a heɓan ndesaari haa asama. Nden war tokkam." 22 Nde suka nani bolle ɗe, o hooti, ɓernde maako naawi, ngam jawdi maako ɗuundi masin. 23 Yeesu wi'i pukara'en muuɗum: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga, saɗi masin haa diskuɗo nasta laamu Allah. 24 Mi ɗon wi'a on fahin: Ngeelooba saalo nder wurdere baatal, ɓuran hoyugo dow diskuɗo nasta laamu Allah." 25 Nde pukara'en nani ɗum, ɓe kayɗini, ɓe mbi'i: "Kay, to non kam, moy heɓata hisugo?" 26 Yeesu laari ɓe, wi'i: "Haa yimɓe ɗum heɓataako, ammaa haa Allah kooɗume fuu heɓoto." 27 Nden Piyer wi'i mo: "Ndaa, minin min acci kuuje fuu, min ɗon tokki ma, ko laatanto min kadi?" 28 Yeesu wi'i ɓe: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Saa'i Ɓii-neɗɗo+ jooɗoto dow koromwal tedduŋgal muuɗum nder duniyaaru hesru, onon sappo e ɗiɗo tokkiiɓe yam, on njooɗoto dow koromje laamu sappo e ɗiɗi ngam hiitaago le'i Isra'iila sappo e ɗiɗi. 29 Kooɓeye acci ci'e muuɗum'en e deerɗiraaɓe worɓe e rewɓe, e saarooji e ɓikkoy e gese muuɗum'en ngam daliila am, ɓe keɓtan ɗum cowi teemerre, ɓe keɓan ngeendam nduumiiɗam boo. 30 Ammaa ɗuuɗɓe aartuɓe jonta laatoto sakitiiɓe, ɗuuɗɓe sakitiiɓe jonta boo laatoto aartuɓe."

Matta 20

Balndol dow huuwooɓe ngesa inabooje

20:1 "Too, ndaa ko laamu Allah nandi: Jawmu ngesa inabooje wurti fajiri cub ngam o tefa yimɓe kuugal ngesa maako. 2 O narri bee maɓɓe o yoɓa ɓe bana ko woowa, nyalaade fuu suleyre, o yahri ɓe haa kuugal ngesa maako. 3 O wurti fahin njamndi joweenayi, o yi'i woɗɓe ɗon ndari haa luumo, ɓe ngalaa kuugal. 4 O wi'i ɓe: Njehe haa ngesa am onon boo, mi yoɓan on ko haani. 5 Ɓe ndilli haa ngesa maako. Jawmu ngesa wurti fahin caka nyalawma, o wurti njamndi tati boo, a waɗi bana naane. 6 Njamndi jowi o wurti fahin, o tawi yimɓe woɗɓe ɗon ndari haa luumo, ɓe ngalaa kuugal. O ?ami ɓe: Ngam ɗume on ɗon nyalli daraago meere, on kuuwaay kooɗume? 7 Ɓe njaabi: Ngam walaa mo tefi min ngam kuugal sam. O wi'i ɓe: Ngare, on njaha, on kuuwa haa ngesa am. 8 "Nde naaŋge muti, jawmu ngesa wi'i ardiiɗo kuugal muuɗum: Ewna huuwooɓe, a yoɓa ɓe ceede maɓɓe, a fuɗɗira bee sakitiiɓe yahugo haa ngesa, a timminira bee aartuɓe yahugo. 9 Yahɓe ngesa deydey njamndi jowi ɓe ngari, ɓe keɓi koomoy maɓɓe suleyre suleyre. 10 Nde aartuɓe yahugo ngesa ngari, ɓe tammino ɓe keɓan ɗuuɗɗum, ammaa o hokki ɓe kamɓe boo suleyre suleyre. 11 Nde ɓe njaɓi, ɓe ngurŋgurti dow jawmu ngesa, 12 ɓe mbi'i: Ndaa, huuwɓe saa'a gootel tan a yoɓi ɓe kal kal bee amin, minin min nyalli huuwugo bee bone e gulɗum naaŋge. 13 Ammaa jawmu ngesa jaabi gooto maɓɓe, wi'i: Soobaajo, mi waɗaay ma rikisi. En narraay dow ngeenaari suleyre woore nder nyalawmaare na? 14 Hoo'u ngeenaari ma, hootu, min mi yiɗi yoɓugo cakitiiɗo yahugo haa kuugal boo bana mi yoɓi ma. 15 Malla mi waawataa huuwtinirgo ceede am bana mi yiɗi? Malla a haaji ngam mi huuwi booɗɗum?" 16 Yeesu timminiri bolle muuɗum bee wi'ugo: "Bana non boo, sakitiiɓe laatoto aartuɓe, aartuɓe boo laatoto sakitiiɓe."

Yeesu waŋgini maayde e ummitineeki muuɗum tataɓre

17 Nde Yeesu ɗon yaha Urusaliima, o hoo'i pukara'en maako sappo e ɗiɗo feere maɓɓe. Nde ɓe ɗon njaha, o wolwani ɓe, o wi'i: 18 "Paame, en ɗon njaha Urusaliima, ton ɓe ndokkan Ɓii-neɗɗo+ haa juuɗe mawɓe liman'en e moodiɓɓe. Ɓe kiitoto mo kiita maayde. 19 Ɓe ndokkan mo haa juuɗe heefeerɓe, ɓe kuɗan mo, ɓe ɓoccan mo, ɓe ɓilan mo dow leggal gaafaaŋgal boo. Ammaa nyalaade tataɓre o ummititto diga maayde."

?amol daada Yakuba e Yuhanna

20 Nden daada ɓiɓɓe Jebede wari haa Yeesu bee ɓiyum'en. O sujidi, o ?ami mo duŋgaye toraago mo huunde. 21 Yeesu ?ami mo: "Ko ngiɗɗa?" O jaabi: "To a laamake, accu ɓiɗɗo am gooto jooɗo haa juŋŋgo ma nyaamo, gooto boo haa juŋŋgo ma nano." 22 Yeesu jaabi mo: "On anndaa ko torotooɗon. On mbaawan yarugo jardugel bone ngel min mi tammi yarugo na?" Ɓe mbi'i: "Min mbaawan." 23 Yeesu jaabi ɓe: "Fakat, on njaran jardugel am, ammaa jooɗaago haa juŋŋgo am nyaamo malla haa nano, naa min hokkata ɗum, ammaa yimɓe ɓe Baabiraawo am suɓi ngam maajum, kamɓe keɓata ɗum." 24 Nde pukara'en luttuɓe sappo nani ɗum, ɓe tikkani deerɗiraaɓe ɗiɗo go. 25 Nden Yeesu ewni ɓe fuu, o wi'i ɓe: "On anndi laamiiɓe ummaatooje ɗon ndoola yimɓe muuɗum'en, mawɓe boo ɗon kolla ɓe baawɗe. 26 Ammaa taa ɗum laato non hakkunde mooɗon. To gooto mooɗon yiɗi laataago mawɗo, sey o laato jaggiiɗo mooɗon. 27 To gooto mooɗon yiɗi laataago ardiiɗo caka mooɗon, sey o laato maccuɗo mooɗon. 28 Koo Ɓii-neɗɗo boo waraay ngam yimɓe kuuwana mo, ammaa ngam o huuwana yimɓe, o hokka yoŋki maako ngam hisnugo yimɓe ɗuuɗɓe."

Wumɓe mbumti

29 Nde ɓe ngurti wuro Yeriko, mooɓre ɗuunde tokki Yeesu. 30 Wumɓe ɗiɗo ɗon njooɗi kombi laawol, ɓe nani Yeesu ɗon saalo, ɓe puɗɗi wookugo, ɓe mbi'i: "Jawmiraawo, ɓii Daawuda+, enɗu min." 31 Mooɓre telɓani ɓe haa ɓe njeeɗo. Ammaa ɓe ɓurti hoolugo, ɓe mbi'i: "Jawmiraawo, ɓii Daawuda, enɗu min." 32 Yeesu dari, ewni ɓe, ?ami ɓe: "Ko ngiɗɗon mi huuwana on?" 33 Ɓe njaabi: "Jawmiraawo, haa gite amin ngi'a." 34 Yeesu yurmini ɓe, meemi gite maɓɓe, law yimɓe ɗiɗo go mbumti, ɓe tokki mo.

Matta 21

Yeesu nasti Urusaliima

21:1 Yoo, nde ɓe ɓadi Urusaliima, ɓe njotti wuro Baytifaaji, kombi hooseere Jaytun, Yeesu neli pukara'en muuɗum ɗiɗo. 2 O wi'i ɓe: "Naste wuro yeeso mooɗon to, law on tawan wamnde e molde muuɗum ɗon kaɓɓi. Piste ɗe, ngaddaneeɗam. 3 To goɗɗo wi'i on kooɗume, ngecce mo: Jawmiraawo woodi haaje maaje, o accanan on ɗe." 4 Ɗum laati non ngam ɗum gooŋɗina bolle annaboojo, bi'ɗo: 5 "Mbi'e berniwol Siyona: Ndaa laamiiɗo ma ɗon wara haa maaɗa, o jaŋkiniiɗo, o ba''iiɗo wamnde e molde maare." 6 Pukara'en go ndilli, ɓe kuuwi bana Yeesu wi'no ɓe. 7 Ɓe ngaddi wamnde e molde muuɗum. Ɓe ndaɗɗi limce maɓɓe dow bamɗe, Yeesu wa''i. 8 Yimɓe ɗuuɗɓe mbe''iti limce muuɗum'en dow laawol, 9 wonɓe ɓaawo Yeesu e wonɓe yeeso maako ɗon mbi'a bee sawtu: "Tedduŋgal laatano ɓii Daawuda+, barka laatano garɗo bee innde Jawmiraawo, tedduŋgal laatano Allah mo asama." 10 Nde Yeesu ɗon nasta Urusaliima, berniwol fuu sakli. Ɓe ɗon mbi'a: "Ɗum moy gorko oo?" 11 Yimɓe njaabi ɓe: "Ɗum Yeesu, annaboojo mo Nasaratu nder lesdi Galili."

Yeesu nder haykaliiru

12 Nden Yeesu nasti haykaliiru+. O riiwi soorrooɓe e soodooɓe wonɓe nder maaru fuu, o hippi teeburji sanjooɓe ceede e koromje soorrooɓe pooli. 13 O wi'i ɓe: "Ndaa ko winda haa deftere: Allah wi'i: Suudu am wi'ete suudu waɗugo do'a, ammaa onon on mbaɗi ndu lowol fasooɓe." 14 Wumɓe e woosɓe ngari haa Yeesu nder haykaliiru, o yamɗitini ɓe. 15 Mawɓe liman'en e moodiɓɓe tawreeta tikki nde ɓe ngi'i kuuɗe kayniiɗe ɗe o huuwi, ɓikkoy boo ɗon ngooka nder haykaliiru, ɗon mbi'a: "Tedduŋgal laatano ɓii Daawuda+." 16 Ɓe mbi'i Yeesu: "A ɗon nana ko ɓe mbi'ata na?" Yeesu jaabi: "Ooho, mi ɗon nana. On meeɗaay jaŋgugo ko winda na: A ekkitini ɓikkoy e musinankoy maŋgtoore ma." 17 Nden o acci ɓe, o wurti berniwol, o dilli haa Baytaniya, o waali ton.

Yeesu naali ibbi

18 Jaŋgo maajum fajiri nde Yeesu ɗon loro haa berniwol, o maati weelo. 19 O yi'i ibbi kombi laawol, o yehi haa maaki, ammaa o tawaay ibbe, sey haakooji tan. Nden o wi'i ibbi: "A meetataa rimugo ɓiɓɓe sam." Law ibbi go yoori. 20 Nde pukara'en ngi'i ɗum, ɓe kayɗini masin. Ɓe ?ami Yeesu: "Noy ibbi ki yoori law bana ni?" 21 Yeesu jaabi ɓe: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: To on ngoodi nuɗɗinki, on cekaay sam, on mbaawan waɗugo naa ko mi huuwi ibbi ki tan, ammaa ko ɓuri ɗum boo. Koo to on mbi'i hooseere nde'e nde sotta ɗo, nde nasta mbeela, ɗum waɗan. 22 To on ngoodi nuɗɗinki, on keɓan ko on tori fuu."

Haa toy baawɗe Yeesu iwi?

23 Too, Yeesu nasti haykaliiru, fuɗɗi waajingo ton. Mawɓe liman'en e dawrooɓe Yahuudu'en ngari haa maako, ?ami mo: "Bee baawɗe ɗeye a huuwrata kuuje ɗe? Moy hokku ma baawɗe man?" 24 Yeesu jaabi ɓe: "Min boo, woodi ko mi ?amata on. To on njaabi yam, min boo mi wi'an on bee baawɗe ɗeye mi huuwrata kuuje ɗe. 25 Moy neli Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma? Allah na, malla yimɓe?" Ɓe puɗɗi waabotirgo hakkunde maɓɓe bee wi'ugo: "To en mbi'i Allah neli mo, o ?aman en: Ngam ɗume on nuɗɗinaay Yuhanna? 26 Ammaa to en mbi'i yimɓe neli mo boo, sey en kula yimɓe, ngam yimɓe fuu anndi Yuhanna o annaboojo." 27 Ngam maajum ɓe njaabi: "Min anndaa." Yeesu wi'i: "Min boo mi wi'ataa on moy hokki yam baawɗe huuwugo kuuje ɗe."

Balndol dow ɓiɓɓe ɗiɗo

28 Yeesu tokki wi'ugo ɓe: "Ɗume on numata dow balndol ngo'ol? Goɗɗo woodi ɓiɓɓe ɗiɗo. O yehi haa arano, o wi'i mo: Ɓiŋgel am, yah ngesa inabooje hande. 29 O jaabi: Mi yahataa. Ammaa ɓaawo maajum o numti, o yehi ngesa. 30 Nden baaba yehi haa ɗiɗaɓo, wi'i mo ko o wi'no arano. Kaŋko boo o jaabi: Mi yahan, baaba. Ammaa o yahaay. 31 Caka ɓiɓɓe ɗiɗo ɓe'e, moy huuwi ko baaba mum yiɗi?" Ɓe mbi'i mo: "Arano huuwi." Nden Yeesu wi'i ɓe: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Jomnooɓe e rewɓe daakaare'en aartan on nastugo laamu Allah. 32 Yuhanna wari haa mooɗon, holli on laawol darnuŋgol, on nuɗɗinaay mo. Ammaa jomnooɓe e rewɓe daakaare'en nuɗɗini mo. Koo nde on ngi'i ɗum, on tuubaay ngam on nuɗɗina mo ɓaawoɗon."

Balndol dow remooɓe ngesa inabooje

33 "Yoo, nane balndol ngo'ol: Woodi goɗɗo feere, o waɗi ngesa inabooje, o taarni ka bee koowaagol, o wasi ngaska ngam ɓiɗɗugo inabooje, o mahi suudu towndu ngam aynoowo ngesa. O acci ngesa man haa juuɗe huuwooɓe, o dilli jahaaŋgal. 34 Nde saa'i ittuki inabooje waɗi, o neli suka'en maako haa huuwooɓe go ngam ɓe njaɓana mo geɗal maako. 35 Huuwooɓe naŋgi nelaaɓe maako, ɓe ɓocci gooto, ɓe mbari gooto, tataɓo boo ɓe piɗi ɗum bee kaa'e. 36 O neli nelaaɓe woɗɓe ɓurɓe ɓeya ɗuuɗugo haa maɓɓe fahin, ɓe mbaɗi ɓe bana no ɓe mbaɗino aartuɓe. 37 Ɓaawo man o neli ɓiiyiiko haa maɓɓe, o wi'i: Ɓe teddinan ɓiyam. 38 Nde huuwooɓe ngesa ngi'i ɓiiyiiko, ɓe mbi'i hakkunde maɓɓe: Ndaa, kaŋko woni donoowo ngesa. En kalku mo ngam haa en mara ngesa man. 39 Ɓe naŋgi mo, ɓe ngurtini mo yaasi ngesa, ɓe mbari mo." 40 Yeesu ?ami ɓe: "Kadi to jawmu ngesa inabooje wari, ɗume o waɗata yimɓe ɓe'e?" 41 Ɓe njaabi mo: "O halkan ɓe bilaa enɗam, nden o acca ngesa maajum haa juuɗe woɗɓe, hokkanɓe mo nafuda ngesa bana o yiɗi." 42 Yeesu wi'i ɓe fahin: "On meeɗaay jaŋgugo ko winda na? Hayre nde mahooɓe suudu ngudini, kayre laati ɓurnde saman. Kanjum Jawmiraawo huuwi, ɗum kaayeefi haa gite meeɗen." 43 Yeesu tokki wi'ugo: "Ngam maajum mi ɗon wi'a on: Allah hoosan geɗal mon nder laamu muuɗum, hokkan ngal ummaatoore woɗnde nde ɗowtanto mo. 44 Koomoy do''i dow hayre nde, yewan. To nde do''i dow goɗɗo boo, nde ɗigginan mo bana mbulwuldi." 45 Mawɓe liman'en e Farisa'en nani balndol ngol Yeesu waɗi, ɓe paami dow maɓɓe o wolwi. 46 Nden ɓe tefi dabare naŋgugo mo, ammaa ɓe kuli yimɓe, ngam yimɓe ɗon ndaara mo bana annaboojo.

Matta 22

Balndol dow ɓaŋgal

22:1 Yeesu waɗani ɓe balndol feere fahin, wi'i ɓe: 2 "Ndaa, ko laamu Allah nandi: Laamiiɗo goɗɗo waɗi juulde ɓaŋgal ɓiyum. 3 O neli suka'en maako haa ewnaaɓe ngam nyaamdu juulde maajum, ammaa ɓe cali warugo. 4 Nden o neli suka'en feere bee umroore bana ni: Mbi'e ewnaaɓe: Nyaamdu defaama jonta, ga'i e nyalbi payɗi kirsaama, kuuje fuu taaskinaama, ngare ngam juulde ɓaŋgal. 5 Ammaa ewnaaɓe kakkilanaay ɗum, ɓe ndilli haajeeji maɓɓe, goɗɗo haa ngesa, goɗɗo boo haa filu muuɗum, 6 luttuɓe naŋgi suka'en laamiiɗo go, ɓe torri ɓe, ɓe mbari ɓe. 7 Laamiiɗo ɓerni, neli sooje'en muuɗum ngam mbarugo yimɓe man, ɓe nguli wuro maɓɓe. 8 Nden o wi'i suka'en maako: Nyaamdu juulde ɓaŋgal defaama, ammaa ewnaaɓe ɓeya ɓe ke'aay warugo. 9 Ngam maajum ngiile haa laabi fuu, ewne koomoy on tawi ton fuu, ɓe ngara nyaamugo. 10 Huuwooɓe ndilli haa laabi, ɓe ewni koomoy ɓe tawi ton, halluɓe bee wooɗɓe fuu. Suudu heewi yimɓe. 11 "Laamiiɗo nasti ngam laarugo ewnaaɓe. O yi'i goɗɗo caka yimɓe, mo ɓornaaki limce ɓaŋgal. 12 O wi'i: Soobaajo am, noy a nasti haa ɗo bilaa limce ɓaŋgal? O waawaay jaabaago mo sam. 13 Nden laamiiɗo wi'i suka'en muuɗum: Kaɓɓe kosɗe maako e juuɗe maako, ngudine mo yaasi nder nyiɓre, o woya, o hir?indira nyi'e ton." 14 Yeesu tokki wi'ugo: "Ewnaaɓe ɗuuɗɓe, ammaa suɓaaɓe ɗuuɗaay."

Jomorgol ngam laamiiɗo

15 Farisa'en njehi, ɓe kawti ngam waɗugo dabare no ɓe naŋgira Yeesu nder bolle muuɗum. 16 Ɓe neli yimɓe maɓɓe woɗɓe bee yimɓe Hirudus haa Yeesu, ɓe mbi'i mo: "Moodibbo, min anndi a gooŋgaajo, a ɗon anndina laawol Allah bee gooŋga, a hulataa ko yimɓe mbi'ata, ngam a sendindirtaa mawɓe bee leesɓe. 17 Wi' min ko a numata: Tawreeta duŋgani en hokkugo laamiiɗo Roma jomorgol na malla haɗi ɗum?" 18 Ammaa Yeesu anndi numo maɓɓe halluŋgo, o wi'i ɓe: "Hey onon naafiki'en, ngam ɗume on tuufani yam tuuforgol? 19 Kolleeɗam ceede ɗe ɓe njoɓrata jomorgol." Ɓe kolli mo ceede cardi. 20 Nden Yeesu ?ami ɓe: "Ɗum ɗo, foto moy e innde moy?" 21 Ɓe mbi'i mo: "Ɗum foto laamiiɗo Roma on." Yeesu wi'i ɓe fahin: "Nden kam ndokke laamiiɗo Roma ko haanani mo, ndokke Allah boo ko haanani Allah." 22 Nde ɓe nani jaawaabu man, ɓe kayɗini, ɓe ndilli, ɓe acci mo.

?amol dow ummitineeki maayɓe

23 Nyalaade man Saduki'en ngari haa Yeesu. (Kamɓe ɓe ɗon mbi'a maayɓe ummitittaako.) Ɓe ?ami mo: 24 "Moodibbo, Muusa wi'i: To goɗɗo maayi, walaa ɓikkoy, sey deerɗiiko te'a debbo maako ngam o heɓana maayɗo ɓikkoy. 25 Woodino haa amin deerɗiraaɓe njoweeɗiɗo. Arano te'i debbo, maayi, accaay ɓikkoy. Debbo lutti feere muuɗum. 26 Deerɗu maayɗo te'i mo, kaŋko boo o maayi, o accaay ɓikkoy, non boo tataɓo, haa njoweeɗiɗo fuu, ɓe accaay ɓikkoy. 27 Ɓaawo maɓɓe fuu debbo boo maayi. 28 Kadi, nyande ummitineeki maayɓe kam, o laatoto debbo moy caka maɓɓe? Ngam ɓe njoweeɗiɗo fuu te'ino mo." 29 Ammaa Yeesu jaabi ɓe: "On ɗon mboofa masin, ngam on anndaa ko winda nder defte, on anndaa baawɗe Allah boo. 30 To maayɓe ummitake, worɓe e rewɓe meetataa te'rugo fahin, ammaa ɓe laatoto bana malaa'ika'en haa asama. 31 On njaŋgaay ko Allah wolwani on dow ummitineeki maayɓe na? O wi'i: 32 Min woni Allah Ibrahiima e Allah Isiyaaku e Allah Yakubu. Allah o Allah yeeɗɓe, naa o Allah maayɓe." 33 Nanɓe mo fuu kayɗini masin dow ko o wolwi.

Umroore ɓurnde mawnugo

34 Nde Farisa'en nani no Yeesu jaalori Saduki'en bee bolle, ɓe mooɓti. 35 Gooto maɓɓe, moodibbo tawreeta yiɗi naŋgugo Yeesu nder bolle, o ?ami mo: 36 "Moodibbo, umroore ndeye ɓuri mawnugo haa tawreeta?" 37 Yeesu jaabi mo: "Yiɗ Allah Jawmiraawo ma bee ɓernde ma fuu, bee yoŋki ma fuu, e bee ruuhu maaɗa fuu. 38 Kanjum woni umroore ɓurnde mawnugo e teddugo. 39 Ndaa ɗiɗawre fotannde bee maare: Yiɗ keeddiɗɗiraawo maaɗa bana a yiɗiri hoore ma. 40 Tawreeta Muusa e ko annabo'en ngaajini fuu ɗon hawti nder umrooje ɗiɗi ɗe'e."

Almasiihu e Daawuda

41 Yeesu ?ami Farisa'en mooɓtiiɓe ton: 42 "Ɗume on numata dow Almasiihu? O ɓii moy?" Ɓe mbi'i mo: "O ɓii Daawuda+." 43 Yeesu wi'i ɓe: "Kadi noy Daawuda ewnori mo Jawmiraawo? Ruuhu Allah anndini mo ɗum, ngam maajum o wi'i: 44 Jawmiraawo wi'i jawmiraawo am: Jooɗa haa nyaamo am, haa mi wallina konne'en maaɗa fuu les kosɗe ma. 45 To Daawuda ewni mo Jawmiraawo, noy Almasiihu laatori ɓiiyiiko?" 46 Walaa mo waawi jaabaago mo koo wolde woore, diga saa'i maajum boo koomoy huli ?amugo mo ?amɗe.

Matta 23

Deentinki ngam moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en

23:1 Nden Yeesu wolwani mooɓre e pukara'en muuɗum, wi'i: 2 "Moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en kalfinaama anndingo yimɓe tawreeta Muusa. 3 On teddina ɓe, on tokko bolle maɓɓe, ammaa taa tokke kuuɗe maɓɓe sam, ngam ɓe kuuwataa ko ɓe anndinta. 4 Ngam ɓe ɗon kaɓɓa dooŋgle tedduɗe, ɓe ndoonda ɗe yimɓe, ammaa kamɓe ɓe meemataa ɗe koo bee hoondu maɓɓe ngam ɓe mballa yimɓe. 5 Ɓe ɗon kuuwa kuuɗe maɓɓe fuu ngam haa yimɓe ndaara ɓe. Ɓe ɗon mbaɗa layaaji mawɗi haa tiiɗe maɓɓe e juuɗe maɓɓe, ɓe ɗon mbaɗa tuutuuji mawɗi haa limce maɓɓe boo. 6 Ɓe ngiɗi joole tedduɗe haa nyaamdu juulde, e koromje towɗe nder cuuɗi waajaago Yahuudu'en ngam haa yimɓe ngi'a ɓe. 7 Ɓe ngiɗi hoofneego haa luuɓe, yimɓe mbi'a ɓe: Moodibbo, Allah woonane. 8 Ammaa onon, taa njaɓe ewneego moodiɓɓe, ngam on fuu on deerɗiraaɓe, on ngoodi moodibboojo gooto. 9 Taa ewne koo gooto haa duniyaaru baaba. Ngam on ngoodi Baabiraawo gooto, mo asama. 10 Taa ɗaɓɓe ewneego mawɓe, ngam on ngoodi mawɗo gooto, kaŋko woni Almasiihu. 11 Ɓurɗo mawnugo caka mooɗon laato jaggiiɗo mooɗon. 12 Koomoy mawnini hoore muuɗum, o leestinteeɗo. Koomoy leestini hoore muuɗum boo, o ɓaŋgteteeɗo."

Feloore dow moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en

13 "Bone laatanto on, onon moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en, naafiki'en, on ɗon maɓɓana yimɓe feere dammugal laamu Allah. Onon bee ko'e mooɗon on nastataa, on accataa yiɗɓe nastugo boo nasta ton. 14 "Bone laatanto on, onon moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en, naafiki'en. On ɗon njaɓta ko rewɓe yurumɓe mari, on ɗon njuttina do'aaji mon ngam on pottana yimɓe. Ngam maajum on keɓan kiita caatuka. 15 "Bone laatanto on, onon moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en, naafiki'en. On ɗon mbaɗa jahaale haa lesdi e nder mbeela fuu ngam on tawa goɗɗo gooto mo yiɗi tokkaago on. To on tawi boo, on ɗon laatina mo ɓii-yiiteejo haa ɓura on cowi ɗiɗi. 16 "Bone laatanto on, onon wumɓe, ɗowooɓe wumɓe. On ɗon mbi'a: Koomoy hunori haykaliiru+, ɗum meere, ammaa to o hunorake kaŋgeeri nder haykaliiru nden kam hunayeere maako naŋgan mo. 17 Onon faataaɓe, wumɓe, ɗume ɓuri saman? Kaŋgeeri na, malla haykaliiru ndu senata kaŋgeeri man? 18 On ɗon mbi'a boo: Koomoy hunori hirsirde, ɗum meere, ammaa to o hunorake dokkal dow hirsirde, nden kam hunayeere maako naŋgan mo. 19 Onon wumɓe, ɗume ɓuri saman? Dokkal na, malla hirsirde nde senata dokkal maajum? 20 Ngam maajum, mo hunori hirsirde, o hunorake hirsirde e ko woni dow maare fuu. 21 Mo hunori haykaliiru, o hunorake haykaliiru e Allah jooɗiiɗo nder maaru. 22 Mo hunori asama, o hunorake leeso laamu Allah e Allah jooɗiiɗo dow maago fuu. 23 "Bone laatanto on, onon moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en, naafiki'en. On ɗon ittana Allah jakka haa haako minti e haako anisa e haako algaru, ammaa on ɗon ngejjita haala ka ɓuri saman nder tawreeta, bana huuwugo ko fotti e enɗam e gooŋgaaku. Kanji ɗi kaandi jogeego, ammaa taa on ngeebo luttuɗi boo. 24 Onon wumɓe, ɗowooɓe wumɓe, on ɗon itta cufu nder njaram mooɗon, ammaa on acca ngeelooba. 25 "Bone laatanto on, onon moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en, naafiki'en. On ɗon loota yaasi njardukoy mooɗon e yaasi taasaaje mooɗon, ammaa nder maajum ɗon heewi nguyka e suunooji mooɗon. 26 Onon Farisa'en wumɓe, loote nder njardukoy mooɗon tawon, nden kam yaasi maakoy boo laaɓan. 27 "Bone laatanto on, onon moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en, naafiki'en. On ɗon nandi bee genaale danwinaaɗe, booɗɗe laareego, ammaa nder maaje ɗon heewi gilɗi e nyolɗum fuu. 28 Bana non onon boo, haa yaasi on wooɗɓe, ammaa nder mooɗon ɗon heewi naafikaare e halleende fuu."

Kiita naafiki'en

29 "Bone laatanto on, onon moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en, naafiki'en. On ɗon maha genaale annabo'en, on ɗon pawna genaale gooŋga'en, 30 nden on ɗon mbi'a: To min ɗonno nder jamanu kaakaaji meeɗen, min kawtataano bee maɓɓe ngam mbarugo annabo'en. 31 Bee ko'e mooɗon on anndi on ɓiɓɓe yimɓe mbarnooɓe annabo'en ɓe. 32 Kadi tokkitine kuuɗe ɗe kaakaaji mooɗon puɗɗuno. 33 "Onon boɗɗe, ɓiɓɓe poosokje, noy on mbaawrata hisnugo ko'e mooɗon kiita yiite jahannama? 34 Ngam maajum nane onon: Mi nelan annabo'en e hikma'en e moodiɓɓe haa mooɗon. On mbaran woɗɓe, on ɓilan woɗɓe dow leggal gaafaaŋgal, on ɓoccan woɗɓe boo nder cuuɗi waajaago mooɗon, on taasnan ɓe diga wuro haa wuro. 35 ?i?am gooŋga'en ndufaaɗam dow lesdi fuu, diga ?i?am Habila gooŋgaajo, haa yotti ?i?am Jekariya ɓii Barakiya mo on mbari hakkunde suudu seniindu e hirsirde, waran dow mooɗon. 36 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Ɗum fuu ɗum waran dow yimɓe yidere nde'e."

Yeesu woyi Urusaliima

37 "Kayto, Urusaliima, Urusaliima, a mbari annabo'en, a fiɗi nelaaɓe Allah bee kaa'e. Mi ɗaɓɓi mooɓtugo yimɓe ma nde ɗuuɗɗum, bana no gertogal mooɓtirta ɓiyum'en les bileeji mum, ammaa on cali. 38 Ndaa, suudu mooɗon laatoto winde. 39 Mi ɗon wi'a on: Yeeso ɗo on ngi'ataa yam sam, haa yotto saa'i on mbi'ata: Barka laatano garanɗo bee innde Jawmiraawo."

Matta 24

Yeesu waŋgini gibbinki haykaliiru

24:1 Too, Yeesu wurti haykaliiru+, dilli. Pukara'en maako ngari haa maako ngam ɓe cappinana mo haykaliiru no ndu mahira. 2 Nden Yeesu wi'i ɓe: "On ɗon ngi'a kuuje ɗe fuu na? Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Hayre luttataa dow hayre, konne'en ngibbinan ɗum fuu."

Ko aartata timmoode duniyaaru

3 Nde Yeesu ɗon jooɗi dow hooseere Jaytun, pukara'en maako ngari haa maako, kamɓe feere maɓɓe, ɓe ?ami mo: "Yeccu min le, ndeye kuuje ɗe'e laatoto? Alaama kaye waŋginta saa'i loraago ma e timmuki duniyaaru?" 4 Yeesu jaabi ɓe: "Kakkile ngam taa ɓe majjina on. 5 Ngam ɗuuɗɓe koosan innde am, ɓe ngara, ɓe mbi'a: Min woni Almasiihu. Ɓe majjinan yimɓe ɗuuɗɓe. 6 On nanan kubaruuji konuuji ɓadiiɗi e daayiiɗi, ammaa taa on kultora sam. Haani ɗum laato, ammaa naa ɗum timmoode duniyaaru tawon. 7 Ummaatoore honan ummaatoore feere. Laamu toonyoto laamu feere. Weelooji e dimbanɗe lesdi laatoto haa nokkuuje feere-feereeje. 8 Boneeji ɗi fuu laatoto bana fuɗɗam luuwe ɓesnanɗo. 9 "Yimɓe ndokkan on haa juuɗe woɗɓe ngam ɓe torra on, ɓe mbara on. Koomoy fuu wanyan on ngam am. 10 Saa'i maajum ɗuuɗɓe accan nuɗɗingo yam, ɓe njambotiran, ɓe nganyindiran. 11 Annabo'en fewooɓe ɗuuɗɓe mbaŋgan, ɓe majjinan yimɓe ɗuuɗɓe. 12 Halleende ɗuuɗan masin, yiide yimɓe ɗuuɗɓe feewtan. 13 Ammaa mo munyi haa timmoode, hisan. 14 Kubaruwol belŋgol ngol laamu Allah waajinte nder duniyaaru fuu, ngam seedamku haa ummaatooje, nden duniyaaru timman."

Gibbinki Urusaliima

15 "On ngi'an ko ɓe mbi'ata Nyidduɗum kulniiɗum, ko Daniyel wolwino dow muuɗum, ɗum ɗon dari haa nokkuure seniinde. (Mo jaŋgi ɗum, sey a faama booɗɗum!) 16 Nden sey wonɓe haa lesdi Yahudiya ndogga haa kooseeje. 17 Mo woni dow soorowol, taa jippo ngam hoosugo kuuje mum nder suudu. 18 Mo ɗon haa ngesa boo, taa loro haa saare ngam hoosugo limce mum. 19 Kayto, bone nyande maajum haa reedu'en e musininooɓe. 20 Tore Allah ngam taa doggudu mon laato saa'i jaaŋgol, malla nyande siwtorde+. 21 Ngam saa'i maajum bone ɗuuɗan, bana maajum meeɗaay laataago diga duniyaaru jooɗi haa warugo jonta, ɗum meetataa laataago ɓaawoɗon boo. 22 Allah usti limgal nyalɗe maajum, to naa non, walaa yoŋki luttata. Ammaa o usti nyalɗe maajum ngam suɓaaɓe maako. 23 "Wakkati maajum, to goɗɗo wi'i on: Ndaa Almasiihu haa ɗo, malla: Ndaa mo haa to, taa njaɓe sam. 24 Ngam almasiihu'en fewooɓe e annabo'en fewooɓe ngaran, ɓe mbaɗan kaayeefiiji ɗuuɗɗi ngam majjingo suɓaaɓe Allah, to heɓoto. 25 Mi yecci on ɗum diga aran, paame booɗɗum. 26 "To ɓe mbi'i on: Ndaa Almasiihu ɗon haa ladde, taa njehe ton, malla to ɓe mbi'i: O ɗon nyukki haa ɗo, taa njaɓe. 27 Bana ma''ere ma''irta haa asama, diga fuunaaŋge haa hiirnaaŋge, non boo nyalaade garki Ɓii-neɗɗo+ laatorto. 28 Ngam haa nyawmande woni, ton jigaaje mooɓtoto."

Garki Ɓii-neɗɗo

29 "Law ɓaawo nyalɗe bone go, naaŋge nyiɓɓan, lewru accan yaynugo, koode asama njanan, baawɗeeji asama boo ndimboto. 30 Nden alaama Ɓii-neɗɗo+ waŋgan haa asama. Saa'i maajum ummaatooje duniyaaru fuu mboyan, ɓe ngi'an Ɓii-neɗɗo ɗon wara dow duule asama, bee baawɗe ɗuuɗɗe e tedduŋgal maŋgal. 31 Luwal maŋgal fuufete, o nelan malaa'ika'en maako haa alkibilaaji duniyaaru nayi fuu, ngam haa ɓe mooɓta suɓaaɓe maako."

Misaalu ibbi

32 "Paame ko ibbi anndinta on: To lice ibbi kesɗiti, haakooji maaki boo mbiliti, on anndi seeto ɓadake. 33 Bana non boo, to on ngi'i kuuje ɗe'e ɗon laato, annde o ɓadake warugo. 34 Fakat, mi ɗon wi'a on: Kuuje ɗe'e fuu laatoto hiddeko yimɓe hande maaya. 35 Asama e lesdi njinnan, ammaa bolle am njinnataa sam."

Allah tan anndi ndey nyalaade darŋgal laatoto

36 "Walaa neɗɗo anndi nyalaade maajum malla saa'i maajum. Koo malaa'ika'en haa asama, koo Ɓiɗɗo+ boo, sey Baabiraawo tan anndi. 37 Ko laatino jamanu Nuuhu, ɗum waɗan saa'i garki Ɓii-neɗɗo+ boo. 38 Nde ilam tuufaana siwano warugo, yimɓe ɗonno nyaama, ɓe ɗonno njara, ɓe ɗonno te'a haa nyalaade Nuuhu nasti koombowal. 39 Ɓe anndaa sam, haa ndiyam wari, halki ɓe fuu. Bana non ɗum waɗoto saa'i Ɓii-neɗɗo+ warata boo. 40 Saa'i maajum ɗiɗo ngondan haa ngesa, gooto hoo'e, gooto acce. 41 Rewɓe ɗiɗo namdan dow namarde, gooto hoo'e, gooto acce. 42 Ngam maajum ayne, ngam on anndaa nyalaade garki Jawmiraawo mooɗon. 43 Paame booɗɗum: To jawmu saare anndino saa'iire ndeye gujjo warata, o ɗaanataakono, o accataano gujjo nasta saare maako. 44 Ngam maajum taaske booɗɗum onon boo, ngam Ɓii-neɗɗo waran nder saa'iire nde on tammaaki sam."

Kuuwoowo gooŋgaajo e kuuwoowo kalluɗo

45 "Kadi moy woni kuuwoowo gooŋgaajo, marɗo faamu? Kaŋko woni mo jaagorɗo muuɗum halfini ɗum huuwooɓe woɗɓe, ngam o hokka ɓe nyaamdu wakkati nyaamugo. 46 Barka laatanto kuuwoowo oo, to jaagorɗo maako warti, tawti mo o ɗon suklani kuugal maajum. 47 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Jaagorɗo halfinan kuuwoowo oo kuuje mum fuu. 48 Ammaa to kuuwoowo oo laatake kalluɗo, o numi: Jonta jaagorɗo am neeɓi wartugo, 49 o fuɗɗi ɓillugo huuwooɓe, o ɗon nyaama, o ɗon yara mbal bee wuykooɓe, 50 nden jaagorɗo maako wartan nde o tammaaki, nder saa'iire nde o anndaa boo. 51 Jaagorɗo maako torran mo torra caatuka, hokkan mo ngeenaari naafiki'en. Kaŋko o woyan, o hir?indiran nyi'e ngam bone."

Matta 25

Balndol dow faanyɓe rewɓe sappo

25:1 "Saa'i maajum laamu Allah nandan bee faanyɓe rewɓe sappo. Ɓe koo'i pittirlaaji maɓɓe, ɓe ngurti ngam ɓe potta bee ɓaŋɗo. 2 Njowo nder maɓɓe faataaɓe, njowo luttuɓe boo marɓe faamu. 3 Faataaɓe ngaddi pittirlaaji muuɗum'en, ammaa ɓe njogaaki nebbam feere nder kolobaaji. 4 Marɓe faamu ngaddi pittirlaaji muuɗum'en, ɓe njogi nebbam feere boo. 5 Nde ɓaŋɗo neeɓi warugo, faanyɓe rewɓe sappo fuu ngoŋgi, ɗaani. 6 "Caka jemma ɓe nani haraka: Ndaa ɓaŋɗo, umme, njaɓɓe mo. 7 Ɓe pini, ɓe puɗɗi taaskitingo pittirlaaji maɓɓe. 8 Faataaɓe mbi'i marɓe faamu: Useni ndokke min haa nebbam mooɗon seɗɗa, ngam pittirlaaji amin ɗon nyifa. 9 Marɓe faamu njaabi ɓe: Aa'a, naa non, ngam ɗum he'ataa en fuu, ndikka on njaha haa soorrooɓe, on cooda ton. 10 Faataaɓe ndilli soodoygo nebbam, wakkati man boo ɓaŋɗo yotti. Faanyɓe marɓe faamu nasti bee maako nder suudu. Dammugal maɓɓaama. 11 Nde neeɓi seɗɗa, faanyɓe rewɓe luttuɓe go ngari, ɓe mbolwi bee sawtu: Jawmiraawo, Jawmiraawo, maɓɓitan min. 12 Ammaa ɓaŋɗo jaabi ɓe: Mi ɗon wi'a on bee gooŋga, mi anndaa on." 13 Nden Yeesu wi'i: "Ngam maajum ayne, ngam on anndaa nyalaade koo saa'i maajum."

Balndol dow huuwooɓe tato

14 "Ɗum laatoto bana goɗɗo mo yiɗi dillugo jahaaŋgal. O ewni huuwooɓe maako, o halfini ɓe maral maako. 15 O hokki gooto ceede kaŋgeeri teemeɗɗe jowi, gooto teemeɗɗe ɗiɗi, tataɓo boo teemerre, haa koomoy maɓɓe fuu deydey sembe muuɗum. Nden o dilli. 16 Keɓɗo ceede kaŋgeeri teemeɗɗe jowi dilli law, waɗi filu bee maaje. O heɓi riba ceede kaŋgeeri teemeɗɗe jowi goɗɗe. 17 Keɓɗo ceede kaŋgeeri teemeɗɗe ɗiɗi dilli, waɗi bana maajum boo. O heɓi riba ceede kaŋgeeri teemeɗɗe ɗiɗi goɗɗe. 18 Ammaa keɓɗo ceede kaŋgeeri teemerre gootel dilli, wasi lesdi, nyukkini ceede jaagorɗo mum ton. 19 "Neeɓi seɗɗa ɓaawo maajum, jaagorɗo huuwooɓe go warti, o ?ami ɓe lisaafi ceede maako. 20 Keɓɗo ceede kaŋgeeri teemeɗɗe jowi go wari, wi'i: Jaagorɗo, a hokki yam ceede kaŋgeeri teemeɗɗe jowi. Ndaa, mi heɓi riba teemeɗɗe jowi goɗɗe. 21 Jaagorɗo maako wi'i mo: Booɗɗum, a kuuwoowo gooŋgaajo, a huuwi booɗɗum bee kuuje ɗe saman mum'en famɗi, mi halfinte kuuje ɗuuɗɗe marɗe saman masin. War nastu, seyoda bee am. 22 Keɓɗo ceede kaŋgeeri teemeɗɗe ɗiɗi go wari, wi'i: Jaagorɗo, a hokki yam ceede kaŋgeeri teemeɗɗe ɗiɗi. Ndaa teemeɗɗe ɗiɗi goɗɗe ɗe mi heɓi riba. 23 Jaagorɗo maako wi'i: Booɗɗum, a kuuwoowo gooŋgaajo, a huuwi booɗɗum bee kuuje ɗe saman mum famɗi, mi halfinte kuuje ɗuuɗɗe marɗe saman masin. War nastu, seyoda bee am. 24 "Keɓɗo ceede kaŋgeeri teemerre boo wari, wi'i: Jaagorɗo, mi anndi a goɗɗo caatuɗo, a ɗon soda haa a aawaay, a ɗon mooɓta boo haa a sendaay. 25 Mi huli, mi yehi, mi nyukkini ceede ma nder lesdi. Ndaa ceede ma. 26 Jaagorɗo maako wi'i mo: A kuuwoowo kalluɗo, mbaateendamjo. A anndi mi ɗon soda haa mi aawaay, mi ɗon mooɓta haa mi sendaay. 27 Haandino a resa ceede am haa nder baŋ, to mi warti mi heɓtanno ɗe am bee riba. 28 Koose ceede kaŋgeeri teemerre go haa maako, ndokke ɗe haa mo jogi ceede kaŋgeeri ujineere. 29 Ngam koomoy marɗo, o ɓesdanteeɗo, haa o mara ɗuuɗɗum masin. Ammaa mo mari seɗɗa, ɓe njaɓtan koo peetum muuɗum boo. 30 Ammaa kuuwoowo meereejo go, ngudine mo yaasi nder nyiɓre. O woya, o hir?indira nyi'e ton."

Kiita nyalaade darŋgal

31 "To Ɓii-neɗɗo+ wari nder tedduŋgal muuɗum bee malaa'ika'en muuɗum fuu, o jooɗoto dow leeso laamu maako. 32 Ummaatooje duniyaaru fuu mooɓtoto yeeso maako, o sendan yimɓe bana gaynaako sendirta baali debbi bee jawɗi. 33 O darnan baali debbi haa nyaamo maako, jawɗi boo haa nano maako. 34 Nden laamiiɗo wi'an wonɓe haa nyaamo muuɗum: Ngare, onon barkiɗinaaɓe Baabiraawo am, naste laamu taaskitinaaŋgu ngam mooɗon diga puɗɗuki duniyaaru. 35 Ngam mi beelaaɗono, on nyaamni yam, mi ɗomɗaaɗono, on njarni yam, mi koɗono, on mbeerni yam. 36 Mi walaano limce, on ɓorni yam, mi nyawɗono, on mballi yam, mi kaɓɓaaɗono nder suudu fursina, on ngilli yam. 37 Nden gooŋga'en ?aman mo: Barkaama, ndeye min ngi'i ma a beelaaɗo, min nyaamni ma? Malla a ɗomɗaaɗo, min njarni ma? 38 Ndeye min ngi'i ma a koɗo, min mbeerni ma? Malla a walaa limce, min ɓorni ma? 39 Ndeye min ngi'i ma a nyawɗo, malla a kaɓɓaaɗo nder suudu fursina, min njehi haa maaɗa? 40 Laamiiɗo jaaboto ɓe: Kooɗume on mbaɗani gooto nder deerɗiraaɓe ɓurɓe leesugo, min on mbaɗani ɗum. 41 "Nden laamiiɗo wi'an wonɓe haa nano muuɗum: Ndaayeeɗam, onon naalaaɓe Allah. Ndille nder yiite duumiinge, taaskitinaaŋge ngam Iblisa e malaa'ika'en muuɗum. 42 Ngam mi beelaaɗono, on nyaamnaay yam, mi ɗomɗaaɗono, on njarnaay yam. 43 Mi koɗono, on mbeernaay yam, mi walaano limce, on ɓornaay yam, mi nyawɗono, mi kaɓɓaaɗono haa suudu fursina, on njahaay haa am. 44 Nden ɓe ?aman mo: Barkaama, ndeye min ngi'i ma a beelaaɗo malla a ɗomɗaaɗo, a koɗo malla a walaa limce, a nyawɗo malla a kaɓɓaaɗo nder suudu fursina, min mballaay ma? 45 Laamiiɗo jaaboto ɓe: Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Ko on mbaɗanaay gooto nder ɓurɓe leesugo ɓe'e, min on cali waɗango ɗum. 46 Ɓe yahreteeɓe haa yaŋgada nduumiika, ammaa gooŋga'en keɓan ngeendam nduumiiɗam."

Matta 26

Mawɓe ndawri dabare naŋgugo Yeesu

26:1 Nde Yeesu timmini wolwugo bolle ɗe'e fuu, o wi'i pukara'en maako: 2 "On anndi lutti nyalɗe ɗiɗi haa juulde Paska+ waɗa. Ɓe naŋgan Ɓii-neɗɗo+ haa ɓe ɓila mo dow leggal gaafaaŋgal." 3 Saa'i maajum mawɓe liman'en e dawrooɓe Yahuudu'en kawti nder saare Kayafas, hooreejo liman'en. 4 Ɓe ndawri no ɓe naŋgira Yeesu bee sirri haa ɓe mbara mo. 5 Ammaa ɓe mbi'i: "Taa en mbaɗa ɗum wakkati juulde, ngam taa yimɓe mbaɗa fitina."

Debbo rufi nebbam dow hoore Yeesu

6 Yaake Yeesu ɗonno haa Baytaniya nder saare Simon, kuturuujo, 7 debbo wari haa maako bee faandu urdi marndi saman masin. O rufi urdi man dow hoore Yeesu saa'i o ɗonno nyaama. 8 Nde pukara'en ngi'i ɗum, ɓe ɓerni, ɓe mbi'i: "Bonnonda meere, ko ɗum nafi? 9 Tagu soorranno urdi man ceede ɗuuɗɗe ngam hokkugo talaka'en." 10 Yeesu anndi ko ɓe mbolwata, o wi'i ɓe: "Ngam ɗume on ɗon ɓilla debbo oo? Ko o huuwani yam, ɗum wooɗi. 11 Ngam talaka'en ngondan bee mooɗon tum, ammaa min mi wondataa bee mooɗon foroy. 12 O rufi urdi dow ɓandu am, o moyti yam ngam uweeki am. 13 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Haa ɓe ngaajoto linjiila nder duniyaaru fuu, ɓe mbolwan ko debbo oo huuwi, ngam siftorgo mo."

Yahuuda jambi Yeesu

14 Yoo, gooto nder pukara'en sappo e ɗiɗo, mo innde muuɗum Yahuuda Iskariyot, yehi haa mawɓe liman'en. 15 O wi'i ɓe: "Ɗume on ndokkatammi to mi waɗani on dabare naŋgugo Yeesu?" Ɓe limi ceede cardi cappanɗe tati, ɓe ndokki mo. 16 Diga saa'i maajum Yahuuda fuɗɗi tefugo dabare haa ɓe naŋga Yeesu bee koyɗum.

Yeesu nyaamdi bee pukara'en muuɗum nyaamdu Paska

17 Too, nder nyalaade go'oore juulde tamseeje ɗe ufnaaka, pukara'en Yeesu ngari, ?ami mo: "Haa toy a yiɗi min taaskitinane nyaamdu juulde Paska+?" 18 Nden Yeesu wi'i ɓe: "Njehe nder berniwol, haa wayne, mbi'e mo: Moodibbo wi'i: Wakkati am wari, mi yiɗi waɗugo juulde Paska bee pukara'en am haa saare maaɗa." 19 Pukara'en mbaɗi ko Yeesu umri ɓe, ɓe taaskitini nyaamdu juulde Paska. 20 Nde kiikiɗe waɗi, Yeesu jooɗi haa teebur bee pukara'en muuɗum sappo e ɗiɗo ngam ɓe nyaama. 21 Nde ɓe ɗon nyaama, Yeesu wi'i: "Gooto mooɗon jamboto yam." 22 Pukara'en maako cakli, ɓe ?ami mo bee tokkindirki: "Naa ɗum min sika, Jawmiraawo?" 23 Yeesu jaabi: "Mo juŋŋgo mum wondi bee juŋŋgo am nder taasawo jonta, kaŋko jamboto yam. 24 Ɓii-neɗɗo+ maayan bana ko winda dow maako. Ammaa kayto, bone laatanto jambotooɗo Ɓii-neɗɗo, to o danyaaka, ɓurananno mo." 25 Yahuuda jambotooɗo mo ?ami: "Naa ɗum min sika, Jawmiraawo?" Yeesu jaabi mo: "Nonnon, an!"

Kiirtaari ceniindi

26 Nde Yeesu ɗon nyaama, o hoo'i tamseere, o yetti Allah, o yewi nde, o hokki pukara'en maako, o wi'i ɓe: "Koo'e ɗum, nyaame, ɗum woni ɓandu am." 27 Nden o hoo'i jardugel inaboojam, o yetti Allah, o hokki ɓe, o wi'i: "Njare on fuu, 28 ngam ɗum woni ?i?am am, ndufaaɗam ngam yaafuye hakkeeji yimɓe ɗuuɗɓe, bee maajum Allah tabitinta alkawal muuɗum. 29 Mi ɗon wi'a on: Yeeso ɗo, mi meetataa yarugo inaboojam sam, haa nyande njardanmi kesam bee mooɗon nder laamu Baabiraawo am." 30 Nden ɓe ngimi gime gettooje, ɓe ndilli haa hooseere Jaytun.

Yeesu e Piyer

31 Saa'i ɓe ɗon njaha, Yeesu wi'i pukara'en muuɗum: "Jemmaare nde'e on accatam on fuu. Ngam deftere wi'i: Mi mbaran gaynaako, tokkere baali boo saŋkititto. 32 Ammaa to mi ummitake e maayde mi aartan on yahugo lesdi Galili." 33 Piyer wi'i mo: "Koo to yimɓe fuu acci ma, min kam mi accataa ma sam." 34 Yeesu jaabi mo: "Mi ɗon wi'e bee gooŋga, jemmaare nde'e, hiddeko asgumri u'a, a wi'an nde tati a anndaa yam." 35 Piyer wi'i mo: "Mi wi'ataa sam mi anndaa ma, koo to doole mi maayda bee maaɗa." Pukara'en luttuɓe fuu mbi'i non.

Yeesu haa Gecemane

36 Nden Yeesu wardi bee pukara'en muuɗum haa nokkuure wi'eteende Gecemane, o wi'i ɓe: "Njooɗe haa ɗo, mi ɗon dilla haa to ngam waɗugo do'a." 37 O yahdi bee Piyer e ɓiɓɓe Jebede ɗiɗo, o fuɗɗi maatugo torra nder ɓernde maako masin. 38 Nden o wi'i ɓe: "Torra ɓernde am ɓadake mbarugo yam. Njooɗe haa ɗo, ayne bee am." 39 O yehi yeeso seɗɗa, o hippi yeeso maako haa lesdi, o waɗi do'a bana ni'i: "Baabiraawo am, to ɗum heɓoto, daaynanam jardugel torra ka. Koo non fuu, taa waɗ bana mi yiɗi, ammaa bana an a yiɗi." 40 O lori haa pukara'en tato go, o tawi ɓe ɗaanake. O wi'i Piyer: "On mbaawaay aynugo bee am koo saa'a ngoota na? 41 Ayne, tore Allah, ngam taa on nasta jarribeeki. Ruuhu neɗɗo yiɗi ɗowtaago, ammaa ɓandu mum tampi." 42 O yehi fahin ɗiɗawre, o waɗi do'a bana ni'i: "Baabiraawo am, to heɓataako jardugel ngel saalo, accammi, nden kam sey mi yara ngel, muuyo maaɗa laato." 43 O lorti haa pukara'en maako fahin, o tawi ɓe ɓe ɗon ɗaani, ɓe mbaawaay haɗugo ɗoyŋgol. 44 O acci ɓe, o yehi fahin, o waɗi do'a bana naane. 45 Nden o lorti haa pukara'en maako, o wi'i ɓe: "On ɗaaniiɓe, on ɗon ciwto na? Ndaa saa'i yottake haa Ɓii-neɗɗo+ hokke haa juuɗe marɓe hakke. 46 Umme, ndillen. Ndaa jambotooɗo yam yottake."

Naŋgeeki Yeesu

47 Diga Yeesu timminaay wolwugo tawon, Yahuuda, gooto nder pukara'en sappo e ɗiɗo yotti. Yimɓe ɗuuɗɓe ɗon ngondi bee maako, ɓe ɗon njogi kaafaaje e cabbi. Mawɓe liman'en e dawrooɓe Yahuudu'en neli ɓe. 48 Yahuuda, jambotooɗo Yeesu hokkino ɓe alaama, o wi'i: "Mo mi hoofnata bana soobaajo, ɗum kaŋko, naŋge mo." 49 Yahuuda ɓaditi Yeesu law, wi'i mo: "Allah woonane, moodibbo", nden o harli mo, o hebbi mo bee hunduko. 50 Yeesu wi'i mo: "Soobaajo, timmin ko waddu ma haa ɗo." Nden yimɓe ngari, kawti dow Yeesu, naŋgi mo. 51 Gooto haa wonduɓe bee Yeesu losi kaafahi muuɗum, fiyi suka hooreejo liman'en, ta''i nofru maako. 52 Ammaa Yeesu wi'i mo: "Waatu kaafahi maaɗa haa suudu maaki, ngam hoosanɓe kaafahi kalkiran bee maaki. 53 Malla a anndaa mi waawanno toraago Baabiraawo am ballal, kaŋko boo a neldanno yam malaa'ika'en maako baakin mooɓe sappo e ɗiɗi? 54 Ammaa to non kam, noy ko winda nder deftere gooŋɗirta? Ngam deftere wi'i ɗum laato bana ni." 55 Yeesu wi'i yimɓe: "On ngari naŋgugo yam bee kaafaaje e cabbi bana mi pasoowo na? Tum mi ɗonno jooɗi nder haykaliiru+ ngam mi waajina, on naŋgaay yam. 56 Ammaa ɗum fuu ɗum laati ngam haa bolle annabo'en nder deftere ngooŋɗa." Nden pukara'en fuu acci mo, ndoggi.

Yeesu haa kiita dawrooɓe

57 Too, naŋguɓe Yeesu njahri mo haa saare Kayafas, hooreejo liman'en. Moodiɓɓe tawreeta e dawrooɓe lesdi ɗon mooɓi ton. 58 Piyer tokki Yeesu haa daayiiɗum, haa yotti saare hooreejo liman'en. O nasti saare, o jooɗodi bee huuwooɓe ton, ngam o laara no ɗum timmirta. 59 Mawɓe liman'en e dawrooɓe lesdi ɗaɓɓi wullaandu dow Yeesu koo dow fewre boo, ngam ɓe keɓa mbarugo mo. 60 Ammaa ɓe keɓaay, koo nde ɗuuɗɓe ngaddi wullaandu fewre dow maako. Nden yimɓe ɗiɗo ngari, 61 mbi'i: "Goɗɗo oo wi'no: Mi waawan yibbingo haykaliiru Allah, mi mahita ndu fahin nder nyalɗe tati." 62 Hooreejo liman'en ummi, wi'i Yeesu: "A jaabataako kooɗume na? Ɗume ɓe ceedi dow maaɗa?" 63 Ammaa Yeesu jaabaaki koo wolde woore. Nden hooreejo liman'en wi'i mo: "Mi ɗon ?ame bee innde Allah geeto, a wi'a min to an woni Almasiihu, Ɓiɗɗo+ Allah." 64 Yeesu wi'i mo: "Nonnon. Ammaa mi ɗon wi'a on: Yeeso ɗo, on ngi'an Ɓii-neɗɗo+ ɗon jooɗi haa nyaamo Allah Baawɗo. On ngi'an mo boo o ɗon wara dow duule asama." 65 Nden hooreejo liman'en seeki limce muuɗum, wi'i: "O wolwi kalluka dow Allah, en ngalaa haaje seedooɓe feere, on nani ko o wi'i. 66 Noy mbi'oton?" Ɓe njaabi mo: "O marɗo aybe, o he'i mbareego." 67 Ɓe tuuti mo tuuɗe haa yeeso, ɓe lukki mo bee juuɗe, woɗɓe maari mo, 68 ɓe mbi'i: "An Almasiihu, heɓtu mo fiyi ma, to a annaboojo!"

Piyer dullitini Yeesu

69 Yoo, Piyer ɗon jooɗi babal saare, korɗo hooreejo liman'en wari haa maako, wi'i mo: "An boo a ɗonno wondi bee Yeesu mo Galili." 70 Ammaa Piyer yeddi ɗum yeeso yimɓe fuu, wi'i: "Mi faamaay ko a yiɗi wi'ugo." 71 Nde o yehi haa dammugal jawleeru, debbo feere yi'i mo, wi'i yimɓe wonɓe ton: "Goɗɗo oo ɗonno wondi bee Yeesu mo Nasaratu." 72 Piyer yeddi fahin, wi'i: "Mi huni, gooŋga mi anndaa mo." 73 Ɓaawoɗon seɗɗa, yimɓe wonɓe ton ngari haa Piyer, ɓe mbi'i mo: "Fakat a gooto maɓɓe, ɗemŋgal maaɗa ɗon waŋgina nokkuure a iwi." 74 Nden Piyer wi'i: "Allah naalam to mi ɗon fewa. Mi huni, gooŋga mi anndaa gorko oo." Saa'i maajum nden, asgumri u'i. 75 Piyer siftori ko Yeesu wi'no mo: "Hiddeko asgumri u'a, a wi'an nde tati a anndaa yam sam." O wurti, o woyi masin.

Matta 27

Ɓe njahri Yeesu haa Pilaatu

27:1 Too, fajiri cub mawɓe liman'en e dawrooɓe Yahuudu'en fuu ndawri dabare mbarugo Yeesu. 2 Ɓe kaɓɓi mo, ɓe njahri mo haa Pilaatu, ngomna Roma'en.

Maayde Yahuuda

3 Nde Yahuuda, jambiiɗo Yeesu yi'i ɓe ndo''i Yeesu kiita, o wartiri ceede cardi cappanɗe tati go haa mawɓe liman'en e dawrooɓe lesdi. 4 O wi'i ɓe: "Mi waɗi aybe, ngam mi jambi goɗɗo mo walaa aybe." Ammaa ɓe mbi'i mo: "Woodi ko yaali min na? Ɗum haala maaɗa." 5 Yahuuda wudini ceede go nder haykaliiru+. Nden o yehi, o mbari hoore maako bee ɓoggol. 6 Mawɓe liman'en koo'i ceede go, ɓe mbi'i: "Tawreeta duŋganaaki en nastingo ceede ɗe'e nder siga haykaliiru, ngam ɗum ceede ?i?am." 7 Nde ɓe narri hakkunde maɓɓe dow maajum, ɓe coodi ngesa mahoowo payanɗe bee maaje, ngam uwugo jananɓe ton. 8 Ngam maajum ɓe ɗon ewno ngesa maajum Ngesa-?i?am haa warugo hande. 9 Bana ni bolle annabi Yeremiya ngooŋɗiri, bi'ɗo: "Ɓe koo'i ceede cardi cappanɗe tati, ceede ɗe yimɓe Isra'iila narri ngam soodugo mo. 10 Ɓe coodi ngesa mahoowo payanɗe, bana Jawmiraawo anndinno yam."

Pilaatu linyi haala Yeesu

11 Yoo, Yeesu dari yeeso ngomna, kaŋko o ?ami mo: "An woni laamiiɗo Yahuudu'en na?" Yeesu jaabi mo: "Nonnon." 12 Nde mawɓe liman'en e dawrooɓe lesdi ngulli mo, o jaabaaki sam. 13 Nden Pilaatu ?ami: "A nanaay wullaandu ndu ɓe ngulli ma na?" 14 Ammaa Yeesu jaabaaki mo koo wolde woore, haa ngomna hayɗini masin.

Yeesu hiitaama kiita mbareego

15 Nde juulde Paska+ waɗi fuu, ngomna woowi yoofango yimɓe kaɓɓaaɗo haa fursina mo ɓe ngiɗi fuu. 16 Saa'i maajum woodino goɗɗo kaɓɓaaɗo, kalluɗo masin, innde maako Yeesu Barabbas. 17 Nden Pilaatu ?ami yimɓe mooɓtiiɓe ton: "Moy on ngiɗi mi yoofana on? Yeesu Barabbas na? Malla Yeesu bi'eteeɗo Almasiihu?" 18 O anndi ɓe ngulli Yeesu ngam daliila kaajal. 19 Saa'i Pilaatu ɗon sukli haa suudu kiita, debbo muuɗum neli goɗɗo haa maako, wi'i mo: "Taa waɗ gorko oo kooɗume, ngam o waɗaay aybe. Haŋki koyɗol dow haala maako ɓilli yam masin." 20 Mawɓe liman'en e dawrooɓe lesdi tiɗɗini yimɓe fuu ɓe ?ama o yoofa Barabbas, o mbara Yeesu. 21 Ngomna ?ami ɓe fahin: "Moy caka ɗiɗo ɓe'e on ngiɗi mi yoofana on?" Ɓe njaabi mo: "Yoofan min Barabbas." 22 O ?ami ɓe: "Ɗume mi waɗata Yeesu bi'eteeɗo Almasiihu?" Ɓe njaabi ɓe fuu: "Ɓil mo dow leggal gaafaaŋgal." 23 Pilaatu ?ami ɓe: "Kuugal kalluŋgal ngale o huuwi?" Ammaa ɓe ngooki bee sembe, ɓe mbi'i: "Ɓil mo dow leggal gaafaaŋgal!" 24 Nde Pilaatu yi'i o waawataa waɗugo kooɗume, sey hoolo ɗon ɓesdo, o hoo'i ndiyam, o looti juuɗe maako yeeso yimɓe fuu, o wi'i: "Aybe mbarugo gorko oo naŋgataa yam, ɗum haala mooɗon." 25 Yimɓe fuu mbi'i: "Aybe maayde maako laato dow amin e ɓiɓɓe amin." 26 Nden Pilaatu yoofani ɓe Barabbas, o umri ɓe ɓocca Yeesu, o hokki mo haa juuɗe maɓɓe ngam ɓe ɓila mo dow leggal gaafaaŋgal.

Sooje'en njanci Yeesu

27 Too, sooje'en Pilaatu njahri Yeesu haa suudu ngomna, sooje'en fuu mooɓti dow maako. 28 Ɓe ɓorti mo limce maako, ɓe moji mo mojaare woɗeere. 29 Ɓe mbami gi'e bana meetaleewol, ɓe mbaɗi ngol dow hoore maako, ɓe ndokki mo sawru haa juŋŋgo maako nyaamo. Nden ɓe tuggi koppi yeeso maako, ɓe njanci mo, ɓe mbi'i: "Allah woonane, an laamiiɗo Yahuudu'en." 30 Ɓe tuuti mo tuuɗe, ɓe njaɓti sawru haa juŋŋgo maako go ngam ɓe piya mo bee maaru haa hoore. 31 Nde ɓe timmini jancugo mo, ɓe ɓorti mo mojaare go, ɓe ɓorni mo limce maako, ɓe njahri mo ngam ɓe ɓila mo dow leggal gaafaaŋgal.

Gaafeeki Yeesu

32 Nde ɓe ɗon ngurto, ɓe potti bee goɗɗo Sirene, mo innde muuɗum Simon. Ɓe ndooli mo o roondo gaafaaŋgal Yeesu. 33 Ɓe njotti haa nokkuure wi'eteende Golgota, bana wi'ugo Gumbal-hoore. 34 Ton ɓe ndokki mo inaboojam njillindiraaɗam bee ndiyam kaaɗɗam, ngam o yara. Ammaa nde Yeesu metti ɗam, o sali yarugo. 35 Ɓe ɓili mo dow leggal gaafaaŋgal. Ɓe cendi limce maako hakkunde maɓɓe bee fiyugo caaca. 36 Nden ɓe njooɗi ton, ɓe ayni mo. 37 Ɓe mbindi daliila kiita maako dow alluha, ɓe ɓili ka haa dow hoore maako. Ndaa ni ɓe mbindi: "Oo woni Yeesu, laamiiɗo Yahuudu'en." 38 Ɓe ɓildi fasooɓe ɗiɗo bee Yeesu, gooto haa nyaamo maako, gooto boo haa nano maako. 39 Caaliiɓe ton ngiili ko'e muuɗum'en, njanci mo, 40 mbi'i: "An a yiɗino yibbingo haykaliiru, a maha hesru nder nyalɗe tati. Hisnu hoore ma le! To laatake a Ɓiɗɗo+ Allah, jippa le leggal gaafaaŋgal!" 41 Mawɓe liman'en e moodiɓɓe e dawrooɓe lesdi njanci mo, mbi'i: 42 "O hisni yimɓe feere, o waawataa hisnugo hoore maako. O laamiiɗo Isra'iila na? Sey o jippo gaafaaŋgal haa en nuɗɗina mo. 43 O ɗon hooli Allah, o wi'i o Ɓiɗɗo Allah. Booɗɗum, sey en ndaara to Allah yiɗi hisnugo mo jonta." 44 Fasooɓe ɓildaaɓe bee maako boo njanci mo bana non.

Maayde Yeesu

45 Yoo, diga caka nyalawma nyiɓre waɗi dow lesdi fuu, haa yotti njamndi tati. 46 Baakin njamndi tati Yeesu hooli bee sawtu, wi'i: "|iEli, Eli, lema sabaktani?|r" Bana wi'ugo: "Ya Allah am, ya Allah am, ngam ɗume accuɗa mi?" 47 Woɗɓe dariiɓe ton nani ɗum, ɓe mbi'i: "O ɗon ewno Eliya." 48 Gooto maɓɓe doggi law, hoo'i irin sooso, suuwi ɗum nder inaboojam lammuɗam, o ɓaŋgti ɗum bee ?ombal haa hunduko Yeesu ngam haa o musina. 49 Ammaa woɗɓe mbi'i: "En munya haa en ndaara to Eliya waran ngam hisnugo mo." 50 Yeesu hooli bee sawtu fahin, o maayi. 51 Wakkati maajum wirndallo nder haykaliiru+ seeki caka cak, diga dow haa les. Lesdi dimbi, tapaaje ceeki, 52 genaale maɓɓiti, yimɓe Allah maaynooɓe ɗuuɗɓe ummiti diga maayde. 53 Ɓe ngurti genaale ɓaawo ummitineeki Yeesu, ɓe nasti nder berniwol ceniiŋgol, ɗuuɗɓe ngi'i ɓe. 54 Sooje'en Roma e mawɗo maɓɓe ɗon ayna Yeesu. Nde ɓe ngi'i dimbannde lesdi bee ko laati fuu, ɓe kultori masin, ɓe mbi'i: "Fakat, kaŋko woni Ɓiɗɗo+ Allah." 55 Rewɓe ɗuuɗɓe ɗonno ton, ɓe ndari daayiiɗum, ɓe ɗon ndaara, ɓe tokkino Yeesu diga lesdi Galili ngam ɓe kuuwana mo. 56 Mariyama mo wuro Magdala, e Mariyama daada Yakuba e Yusufu, e daada ɓiɓɓe Jebede ɗon nder maɓɓe.

Uweeki Yeesu

57 Nde kiikiɗe waɗi, goɗɗo diskuɗo mo wuro Arimatiya wari. Innde maako Yusufu, kaŋko boo o tokkiiɗo Yeesu. 58 O yehi haa Pilaatu, o ?ami mo ɓandu Yeesu. Pilaatu yerdi hokkugo mo ndu. 59 Yusufu hoosi ɓandu Yeesu, hasni ndu bee kasa kesa. 60 Nden o wallini ndu nder yenaande maako nde o wasino nder tapaare, neeɓaay tawon. O talli hayre mawnde, o maɓɓi yenaande go bee maare, o dilli. 61 Mariyama mo Magdala e Mariyama goɗɗo ɗon njooɗi kombi yenaande, ɗon tiiti nde.

Aynooɓe yenaande

62 Jaŋgo maajum, waato nyande siwtorde+, mawɓe liman'en e Farisa'en njehi haa Pilaatu. 63 Ɓe mbi'i mo: "Barkaama, min ciftori, nde pewoowo oo maayaayno tawon, o wi'i: Ɓaawo nyalɗe tati mi ummititto diga maayde. 64 Ndikka a umra ɓe ayna yenaande maako nyalɗe tati, ngam taa pukara'en maako ngara, koosa ɓandu maako, nden ɓe mbi'a yimɓe: O ummiti diga maayde. Fewre maajum ɓaawoore nde'e ɓuran arandeere." 65 Pilaatu wi'i ɓe: "Ndaa sooje'en. Njehe, ayne yenaande bana on mbaawi fuu." 66 Ɓe njehi, ɓe takki maɓɓirɗe yenaande, ɓe mbaɗi lamba ngomna dow takkanɗe. Ɓe ndarni sooje'en aynooɓe ton.

Matta 28

Ummitineeki Yeesu

28:1 Yoo, ɓaawo nyande siwtorde+, waato nyande Alat, subaha, Mariyama mo Magdala e Mariyama goɗɗo ngari laarugo yenaande. 2 Law dimbannde lesdi mawnde waɗi, malaa'ikaajo Jawmiraawo wari diga asama, talli hayre nde ɓe maɓɓiri yenaande go, o jooɗi dow maare. 3 O ɗon yayna bana ma''ere, limce maako boo daneeje bana mallimallooje. 4 Nde aynooɓe ngi'i mo, ɓe kultori masin, ɓe ndiwtori, ɓe laati bana maayɓe. 5 Malaa'ikaajo wi'i rewɓe: "Taa kultore onon kam, ngam mi anndi on ɗon ɗaɓɓita Yeesu mo ɓe ɓilino dow leggal gaafaaŋgal. 6 O walaa ɗo, o ummiti diga maayde bana o wi'no. Ngare, ndaare nokkuure o waalino. 7 Njehe law, mbi'e pukara'en maako: O ummiti diga maayde, o aartan on yahugo lesdi Galili, on ngi'an mo haa ton. Min yecci on ɗum." 8 Rewɓe ndilli bee jaawal, ɓerɗe maɓɓe keewi kulol e seyo maŋgo. Ɓe ndoggi, ɓe njahri kubaru maajum haa pukara'en Yeesu. 9 Law Yeesu wari, fotti bee maɓɓe, wi'i: "Jam laatano on." Rewɓe ɓaditi mo, naŋgi kosɗe maako, cujidani mo. 10 Nden Yeesu wi'i ɓe: "Taa kultore. Njehe, mbi'e deerɗam'en ɓe njaha haa lesdi Galili, ɓe ngi'atam ton."

Ko aynooɓe mbi'i

11 Nde rewɓe ɗon ndilla, woɗɓe nder sooje'en aynooɓe yenaande go njehi nder berniwol. Ɓe ngecci mawɓe liman'en ko laati fuu. 12 Mawɓe liman'en carwotiri bee dawrooɓe lesdi. Nde ɓe narri, ɓe ndokki sooje'en go ceede ɗuuɗɗe, 13 ɓe mbi'i ɓe: "Mbi'e: Pukara'en maako ngari jemma, ɓe ngujji ɓandu maako saa'i min ɗonno ɗaani. 14 To ngomna nani haala ka, min keɓtan dabare de'itingo mo, min kisnan on bone fuu." 15 Sooje'en njaɓi ceede man, mbaɗi bana ɓe ngecci ɓe. Fewre maajum saŋkiti caka Yahuudu'en haa warugo hande.

Yeesu waŋgani pukara'en muuɗum

16 Too, pukara'en sappo e go'o ndilli haa lesdi Galili, haa towndiire nde Yeesu wi'no ɓe. 17 Nde ɓe ngi'i mo, ɓe cujidani mo, woɗɓe maɓɓe ceki naa ɗum kaŋko. 18 Yeesu ɓaditi ɓe, wi'i: "Baawɗe haa asama e dow lesdi fuu ndokkaama yam. 19 Ndille haa yimɓe ummaatooje fuu, on mbaɗa ɓe pukara'en am, on ngiiwa ɓe ngiiwam baptisma bee innde Baabiraawo e Ɓiɗɗo+ e Ruuhu Ceniiɗo. 20 Anndine ɓe haa ɓe tokko ko mi umri on fuu. Annde, mi wondan bee mooɗon nyalɗe fuu haa yotto timmoode duniyaaru."

Markus 1

No Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma waajori

1:1 Ndaa ni'i kubaruwol ceynoowol dow Yeesu Almasiihu wa'i. 2 Ngol fuɗɗiri bana annabi Esaaya windi: "Ndaa nelaaɗo am, non Allah wi'i, mi ɗon nela mo o aarte, o mo''ina laawol ngam maaɗa. 3 Goɗɗo ɗon hoola nder ladde: Mo''ine laawol ngam Jawmiraawo. Mbaɗane mo buuwol darnuŋgol!" 4 Bana non Yuhanna wari, o ɗon yiiwa yimɓe ngiiwam baptisma, o ɗon waajina ɓe. O wi'i: "Tuube, njaɓe yiiweego ngiiwam baptisma, Allah boo yaafanto on hakkeeji mooɗon." 5 Yimɓe iwɓe haa lesdi Yahudiya e berniwol Urusaliima fuu ngari haa Yuhanna ngam ɓe nana waaju maako. Nde ɓe mbaŋgini hakkeeji maɓɓe, o yiiwi ɓe ngiiwam baptisma nder maayo Urdun. 6 Yuhanna ɗon ɓorni limce kuuwraaɗe bee gaasa geelooɗi, o ɗon taadi taadorgol laral, o ɗon nyaama baɓɓatti e njumri ladde. 7 Nder waaju maako o wi'i: "Goɗɗo waran ɓaawo am. Kaŋko o ɓuratam daraja, koo turaago fista ɓoggi paɗe maako mi he'aay. 8 Min mi yiiwi on ngiiwam baptisma bee ndiyam, ammaa kaŋko o yiiwan on ngiiwam baptisma bee Ruuhu Ceniiɗo."

No Yeesu yiiwori ngiiwam baptisma

9 Too, nder nyalɗe maajum Yeesu wari diga Nasaratu nder lesdi Galili, Yuhanna yiiwi mo ngiiwam baptisma nder Urdun. 10 Wakkati Yeesu wurti ndiyam, o yi'i asamanji maɓɓiti, Ruuhu Allah ɗon jippo dow maako bana poola. 11 Sawtu iwi haa asama, wi'i: "An woni Ɓiɗɗo+ am giɗaaɗo, mi ɗon seyoro ma masin."

Jarribeeki Yeesu

12 Law Ruuhu Allah dilliri Yeesu nder ladde. 13 Nyalɗe cappanɗe nayi o ɗon ton, Sayɗaanu ɗon jarribo mo. O ɗon wondi bee dabbaaji ladde, malaa'ika'en boo ɗon kuuwana mo.

No Yeesu ewnori ngaawooɓe nayo

14 Ɓaawo ɓe kaɓɓi Yuhanna nder suudu fursina, Yeesu wari haa lesdi Galili, o waaji linjiila Allah, 15 o wi'i: "Saa'i waɗi, laamu Allah ɓaditake, tuube, nuɗɗine linjiila." 16 Nde Yeesu tokki laawol kombi weendu Galili, o yi'i Simon e Andire deerɗu Simon, ɓe ɗon ngubo jubaawol nder weendu, ngam ɓe ngaawooɓe liɗɗi. 17 Yeesu wi'i ɓe: "Tokkeeɗam, mi waɗa on ngaawooɓe yimɓe." 18 Law ɓe acci jubaaji maɓɓe, ɓe tokki mo. 19 Nde o yehi yeeso seɗɗa, o yi'i deerɗiraaɓe ɗiɗo, Yakuba e Yuhanna, ɓiɓɓe Jebede. Ɓe ɗon nder koombowal, ɓe ɗon mbo''itina jubaaji maɓɓe. 20 O ewni ɓe, ɓe acci baaba maɓɓe Jebede e huuwooɓe maako nder koombowal, ɓe tokki mo.

Marɗo ruuhuwol kalluŋgol

21 Yoo, ɓe nasti wuro Kafarnahum. Nde nyande siwtorde+ waɗi, Yeesu nasti suudu waajaago Yahuudu'en, o waajini ɓe. 22 Ɓe kayɗini ngam waaju maako, ngam o waajini ɓe bana marɗo baawɗe, naa bana moodiɓɓe tawreeta. 23 Saa'i maajum gorko marɗo ruuhuwol kalluŋgol nasti suudu waajaago maɓɓe. 24 O hooli, o wi'i: "An Yeesu Nasaratuujo, ko yaalu ma bee amin? A wari ngam halkugo min na? Mi anndi ma, an a nelaaɗo ceniiɗo mo Allah neli ɗum." 25 Yeesu telɓani ruuhuwol, wi'i: "Jeeɗa, wurta nder maako." 26 Ngol dimbi gorko go bee sembe, nden ngol wooki masin, ngol wurti nder maako. 27 Ɓe fuu ɓe kayɗini, ɓe ?am?amtiri: "Ɗum ɗume? Ɗum irin anndal kesal na? Bee baawɗe o ɗon umra koo ruuhuuji boo, ɗi ɗowtano mo!" 28 Law habaru maako saŋkiti kootoy fuu nder lesdi Galili.

No Yeesu yamɗitiniri nyawɓe ɗuuɗɓe

29 Too, Yeesu wurti suudu waajaago Yahuudu'en, yehi law haa saare Simon e Andire. Yakuba e Yuhanna njahdi bee maako. 30 Esiraawo Simon debbo ɗon waali o nyawɗo yontere. Nde Yeesu wari, ɓe ngecci mo haala nyaw maako. 31 Yeesu yehi haa maako, naŋgi juŋŋgo maako, ummini mo. O yamɗiti, o weerni ɓe. 32 Nde naaŋge muti, yimɓe ngaddi nyawɓe e marɓe ginnaaji fuu haa Yeesu. 33 Yimɓe wuro fuu mooɓi haa yolnde saare. 34 Yeesu yamɗitini nyawɓe ɗuuɗɓe e nyawji maɓɓe feere feere, o riiwi boo ginnaaji ɗuuɗɗi. O accaay ginnaaji ɗi mbolwa kooɗume, ngam ɗi anndi mo.

Jahaaŋgal Yeesu ngam waajaago

35 Jaŋgo maajum Yeesu dawi cub. O wurti, o dilli ladde. O waɗi do'a haa ton. 36 Simon e wonduɓe bee muuɗum taasni mo, ɓe ɗaɓɓiti mo. 37 Nde ɓe tawi mo, ɓe mbi'i mo: "Yimɓe fuu ɗon ɗaɓɓite." 38 Ammaa o jaabi: "Njemme haa kawyeeji ɓadiiɗi, haa mi waajina yimɓe ton boo. Ngam kuugal maajum waddi yam." 39 Bana non o waaji nder cuuɗi waajaago Yahuudu'en nder lesdi Galili fuu, o riiwi ginnaaji boo.

No Yeesu yamɗitiniri kuturuujo

40 Too, goɗɗo kuturuujo wari haa Yeesu, tuggi koppi yeeso maako, tori mo: "To a muuyi, a waawan yamɗitingo yam." 41 Yeesu yurmini mo, forti juŋŋgo muuɗum, meemi mo, wi'i: "Mi muuyi, sey a yamɗita!" 42 Law saɗawre acci mo, o yamɗiti. 43 Yeesu jaɓɓiti mo, wi'i mo bee caatal: 44 "Hakkil, taa yeccu ɗum koomoy. Ammaa yah jonta, hollu hoore ma haa limanjo. Nden lii'a dokkal ngal Muusa umri, ngam anndingo yimɓe fuu a yamɗiti." 45 Ammaa kaŋko o dilli, o fuɗɗi saŋkitugo habaru maajum kootoy. O wolwi ɗuuɗɗum masin, haa Yeesu heɓaay nastugo wuro bee baŋguɗum. Ngam maajum o ɗon yaasi haa ladde. Yimɓe ngari haa maako diga kootoy fuu.

Markus 2

No Yeesu yamɗitiniri waata-terɗeejo

2:1 Too, ɓaawo nyalɗe seɗɗa Yeesu lorti haa Kafarnahum. Yimɓe nani o ɗon nder saare. 2 Ɓe mooɓti haa babal luttaay, koo haa yolnde boo. Nde o waajini ɓe, 3 yimɓe ngari haa maako, ɓe ngaddani mo waata-terɗeejo, worɓe nayo ɗon ndoondi mo. 4 Ɓe keɓaay ɓadingo mo haa Yeesu ngam ɗuuɗal yimɓe. Ngam maajum ɓe maɓɓiti kippol suudu haa dow nokkuure nde Yeesu woni. Nden ɓe nastini waata-terɗeejo baaliiɗo dow be''itte mum, ɓe njippini mo. 5 Nde Yeesu yi'i nuɗɗinki maɓɓe, o wi'i waata-terɗeejo: "Ɓiŋgel am, hakkeeji ma njaafaama." 6 Moodiɓɓe woɗɓe ɗon njooɗi ton. Ɓe numi haa ɓerɗe maɓɓe: 7 "Koni neɗɗo oo wolwata kalluka bana ka'a? Moy waawrata yaafaago hakkeeji sonaa gooto, Allah on!" 8 Yeesu anndi ko ɓe numi. O ?ami ɓe: "Ngam ɗume on numata bana ni? 9 Ɗume ɓuri hoyugo, wi'ugo waata-terɗeejo: Hakkeeji ma njaafaama na, malla wi'ugo: Umma, eftu be''itte ma, yah? 10 Ammaa mi faamtinan on Ɓii-neɗɗo+ woodi baawɗe yaafaago hakkeeji nder duniyaaru." Nden o wi'i waata-terɗeejo: 11 "Ndaa, mi wi'i ma: Umma, eftu be''itte ma, hootu." 12 Law o ummi, o efti be''itte maako, o wurti, o dilli gite yimɓe fuu, haa ɓe kayɗini, ɓe teddini Allah, ɓe mbi'i: "Min meeɗaay yi'ugo irin ɗu'um."

No Yeesu ewnori Lewi

13 Too, Yeesu dilli fahin haa weendu Galili. Yimɓe ɗuuɗɓe ngari haa maako, o anndini ɓe. 14 Nde o ɗon tokki laawol, o yi'i Lewi ɓii Halfa ɗon jooɗi haa suudu jomorgol. O wi'i mo: "Tokkam." Lewi ummi, tokki mo. 15 Ɓaawo maajum Yeesu jooɗi nder suudu Lewi ngam o nyaama. Jomnooɓe e hakke'en ɗuuɗɓe ɗonno tokki mo, ɓe nyaamdi bee maako e pukara'en maako. 16 Woɗɓe moodiɓɓe e Farisa'en ngi'i mo o ɗon nyaamda bee jomnooɓe e marɓe hakke, ɓe ?ami pukara'en maako: "Koni o nyaamdata bee yimɓe ɓe'e?" 17 Nde Yeesu nani ɗum, o wi'i ɓe: "Yamɓe ngalaa haaje kurgoowo, sey nyawɓe. Mi waraay ngam mi ewno huuwooɓe ko fotti, sey marɓe hakke."

?amol dow suumaago

18 Yoo, saa'i feere pukara'en Yuhanna e Farisa'en ɗon cuumo. Yimɓe woɗɓe ngari, ?ami Yeesu: "Ngam ɗume pukara'en Yuhanna e Farisa'en cuumoto, ammaa pukara'en maaɗa cuumataako?" 19 Yeesu jaabi ɓe: "Ewnaaɓe haa ɓaŋgal cuumoto na? Woodaa sam! Saa'i ɓaŋɗo ɗon wondi bee maɓɓe ɓe cuumataako. 20 Ammaa nyalɗe ngaran nde ɓaŋɗo walaa ɗon nder maɓɓe, saa'i maajum ɓe cuumoto. 21 "Goɗɗo takkataa leppel kesel dow limce kiiɗɗe, ngam taa leppel takkaaŋgel fooɗa limce kiiɗɗe, ceekgol man tullita. 22 Non boo goɗɗo loowataa nguykinoojam kesam nder kanyakanyaaji kiiɗɗi, ngam taa inaboojam kesam seeka kanyakanyaaji man, wonna ɗi, inaboojam boo rufa. Ngam maajum sey goɗɗo loowa inaboojam kesam nder kanyakanyaaji kesi."

?amol dow nyande siwtorde

23 Too, nyande siwtorde+ feere Yeesu waanci caka gese gawri, kaŋko e pukara'en maako. Nde ɓe ɗon njaha, pukara'en puɗɗi ittugo cammeeje gawri. 24 Ngam maajum Farisa'en ?ami Yeesu: "Koni ɓe kuuwata ko fottaay nyande siwtorde?" 25 O jaabi ɓe: "On meeɗaay jaŋgugo ko Daawuda huuwi nde weelo naawi mo, o walaa nyaamdu, kaŋko e wonduɓe bee maako na? 26 O nasti suudu Allah, o nyaami tamseeje jo''inaaɗe ngam kuugal Allah. Ɗum laati nder saa'iire nde Abiyater woni mawɗo liman'en. Sey liman'en tan tawreeta duŋgani nyaamugo tamseeje man boo. Ammaa Daawuda nyaami ɗe, o hokki yimɓe maako boo." 27 Nden Yeesu wi'i: "Nyande siwtorde laati ngam nafugo neɗɗo. Neɗɗo laataaki ngam jagganaago nyande siwtorde. 28 Ɓii-neɗɗo+, kaŋko woni Jawmu nyande siwtorde."

Markus 3

Goɗɗo waata-juŋŋgoojo

3:1 Yoo, Yeesu nasti suudu waajaago Yahuudu'en fahin. Goɗɗo waata-juŋŋgoojo ɗon ton. 2 Woodi boo woɗɓe ɓe ɗaɓɓiti wullaago Yeesu. Ngam maajum ɓe ayni to o yamɗitinan goɗɗo nder nyande siwtorde+. 3 Yeesu ewni waata-juŋŋgoojo go, wi'i: "Umma, dara caka yimɓe." 4 Nden Yeesu ?ami yimɓe man: "Ɗume tawreeta duŋgani en huuwugo nder nyande siwtorde? Booɗɗum na, malla kalluɗum? Hisnugo yoŋki goɗɗo na, malla mbarugo ki?" Ammaa ɓe njeeɗi. 5 Yeesu laari ɓe fuu bee tikkere, caatal ɓerɗe maɓɓe boo naawi mo. Nden o wi'i waata-juŋŋgoojo go: "Fortu juŋŋgo ma." O forti ngo. Juŋŋgo maako yamɗiti. 6 Farisa'en ndilli, ɓe mooɓi law bee woɗɓe nder yimɓe Hirudus, ɓe mbaɗi dabare ngam halkugo Yeesu.

Mooɓre haa weendu

7 Too, Yeesu dillidi bee pukara'en muuɗum haa weendu Galili. Mooɓre ɗuunde tokki mo diga Galili e Yahudiya 8 e Urusaliima e Idumaya, diga gaɗa maayo Urdun, e diga lesdi kombi Tirus e Sidon. Yimɓe ɓe fuu ngari haa maako, ngam ɓe meeɗi nanugo habaru kuuɗe maako. 9 Yeesu wi'i pukara'en muuɗum ɓe ɗaɓɓitana mo koombowal, ngam taa yimɓe ɓiɗɗa mo, ngam ɓe ɗuuɗɓe masin. 10 Naane o yamɗitini ɗuuɗɓe, ngam maajum nyawɓe fuu ɓiɗɗotiri dow maako haa ɓe meema mo. 11 Marɓe ruuhuuji kalluɗi boo, nde ɓe ngi'i Yeesu, ɓe ndo''i yeeso maako, ɓe ngooki, ɓe mbi'i: "An woni Ɓiɗɗo+ Allah." 12 Yeesu umri ruuhuuji ɗi bee sembe, taa ɗi mbaŋgina mo.

No Yeesu suɓri pukara'en sappo e ɗiɗo

13 Nden Yeesu wa''i dow hooseere, o ewni mo o muuyi fuu. Ɓe ngari haa maako, 14 kaŋko boo o suɓi sappo e ɗiɗo, o ewni ɓe nelaaɓe. O wi'i ɓe: "Mi suɓi on haa on ngonda bee am, mi nela on waajoygo, 15 mi hokka on baawɗe riiwugo ginnaaji boo." 16 Ndaa kamɓe ngoni sappo e ɗiɗo go: Simon (Yeesu hokki mo innde Piyer), 17 e Yakuba ɓii Jebede, e Yuhanna deerɗu Yakuba (Yeesu ewni ɓe Bowanerges, bana wi'ugo: tikkooɓe law bana felmaaŋgo), 18 e Andire, e Filip, e Bartolome, e Matta, e Tomas, e Yakuba ɓii Halfa, e Tadde, e Simon Kanaaniijo, 19 e Yahuuda Iskariyot mo jambi Yeesu.

Walaa ko hawti Yeesu bee Sayɗaanu

20 Yeesu warti saare. Mooɓre mooɓti fahin, haa Yeesu e pukara'en muuɗum keɓaay wakkati nyaamugo. 21 Nde bandiraaɓe maako nani haala maajum, ɓe ngari hoosugo mo, ngam yimɓe ɗon mbi'a: "O ginnaaɗo." 22 Moodiɓɓe tawreeta warɓe diga Urusaliima mbi'i: "O woodi Be'eljebul." Woɗɓe mbi'i: "Laamiiɗo ginnaaji hokki mo baawɗe riiwugo ɗi." 23 Yeesu ewni yimɓe, ɓe ngara haa muuɗum, o wolwani ɓe bee balndi. O wi'i: "Noy Sayɗaanu waawrata riiwugo Sayɗaanu? 24 To laamu sendake geɓe geɓe, ngu wilan. 25 To yimɓe saare narraay hakkunde muuɗum'en, saare man wilan. 26 Non boo to Sayɗaanu ummi dow hoore muuɗum, sendake ɗiɗi, nden kam o halkan. 27 "Goɗɗo waawataa nastugo saare cembiɗɗo ngam jaɓtugo kuuje maako, sonaa o aarta o haɓɓa cembiɗɗo, nden o waawan hoosugo ko woni nder saare. 28 "Annde, yimɓe keɓan yaafuye hakkeeji maɓɓe e yaafuye bolle maɓɓe kalluɗe fuu. 29 Ammaa mo wolwi kalluka dow Ruuhu Ceniiɗo, heɓataa yaafuye sam, ngam hakkewol maako ngo'ol luttan haa foroy." 30 Yeesu wi'i non ngam woɗɓe mbi'no: "O woodi ruuhuwol kalluŋgol."

Deerɗiraaɓe Yeesu e daada mum

31 Ɓaawo maajum daada Yeesu e deerɗiiko'en ngari. Ɓe ndari yaasi, ɓe neli haa maako, ɓe ewni mo. 32 Yimɓe ɗuuɗɓe ɗon njooɗodi bee maako. Ɓe mbi'i mo: "Daada ma e deerɗa'en ɗon yaasi, ɓe ɗon ɗaɓɓite." 33 O jaabi ɓe: "Moy woni daada am, ɓeye ngoni deerɗam'en?" 34 O laari yimɓe taariiɓe mo, o wi'i: "Ndaa daada am e deerɗam'en! 35 Mo huuwi muuyo Allah, kaŋko woni deerɗam e daada am."

Markus 4

Balndol dow demoowo

4:1 Haa fahin Yeesu fuɗɗi waajingo yimɓe haa weendu Galili. Mooɓre ɗuunde mooɓi haa maako. Ngam maajum o nasti koombowal, o jooɗi. Koombowal ɗon nder weendu, mooɓre boo ɗon haa fomoonde. 2 O waajini ɓe kuuje ɗuuɗɗe bee balndi. Nder waaju maako o wi'i ɓe: 3 "Keɗite balndol demoowo. O yehi ngesa ngam o saaka alkamaari. 4 Nde o ɗon saaka, aawdi ngondi soli haa laawol. Colli ngari, cuɓti ndi. 5 Aawdi feere soli pellel kaa'e, haa lesdi ɗuuɗaay. Law ndi fuɗi ngam lesdi luggaay. 6 Ammaa nde naaŋge waɗi, wuli ndi, ndi ɗayli, ngam ndi walaa ɗaɗi. 7 Aawdi feere fahin soli caka gi'e. Gi'e mawni, ɓilli ndi, ndi rimaay. 8 Ammaa aawdi luttundi soli haa lesdi mboondi. Ndi mawni, ndi ɓesdi, ndi rimi, ndi waɗi cammeeje. Goɗɗe ɗon bee gabbe cappanɗe tati, goɗɗe bee cappanɗe joweego, goɗɗe boo bee teemerre." 9 Nden Yeesu wi'i ɓe: "Marɗo noppi fuu, nana!"

Daliila balndi

10 Ɓaawoɗon nde Yeesu ɗon feere muuɗum, woɗɓe haa nanɓe mo ngari bee pukara'en maako sappo e ɗiɗo. Ɓe ?ami mo haala balndol go. 11 O jaabi ɓe: "Onon, Allah anndini on sirri laamu muuɗum. Ammaa yimɓe woɗɓe nanataa kuuje fuu, sonaa bee balndi. 12 Ngam maajum ɓe ngi'an bee gite, ammaa ɓe annditittaa. Ɓe nanan bee noppi, ammaa ɓe paamataa. Kanjum ngam taa ɓe lorto haa Allah, kaŋko boo o yaafo hakkeeji maɓɓe."

Yeesu faamtini balndol aawoowo

13 Nden Yeesu ?ami ɓe: "On paamaay balndol ngol na? Nden kam on mbaawataa faamugo balndol sam. 14 Too, demoowo ɗon saaka wolde Allah. 15 Aawdi dow laawol, ɗum yimɓe nananɓe wolde Allah. Ammaa nde ɓe nani nde, law Sayɗaanu wara, wifta wolde aawaande nder maɓɓe. 16 Woɗɓe nandi bee aawdi dow pellel kaa'e. Nde ɓe nani wolde Allah, law ɓe njaɓa nde bee seyo. 17 Ammaa nde waɗataa ɗaɗi nder maɓɓe, ɓe ndarataako. Ngam maajum to ɓillaare malla toonyaare ummake ngam daliila wolde Allah, ɓe tampan law. 18 Woɗɓe boo nandi bee aawdi caka gi'e. Ɓe ɗon nana wolde Allah, kamɓe boo. 19 Ammaa laruuraaji nguure, e esto jawdi, e suunooji feere feere fuu nastan, ɗi ɓillan wolde Allah, wolde boo heɓataa laawol rimugo. 20 Woɗɓe fahin nandi bee aawdi haa lesdi mboondi. Ɓe ɗon nana wolde Allah, ɓe njaɓan nde, ɓe mbaɗan nafuda, woɗɓe cowi cappanɗe tati, woɗɓe cappanɗe joweego, woɗɓe boo teemerre."

Pittirla les taasawo

21 Yeesu tokki wolwugo, wi'i ɓe: "To goɗɗo mari pittirla, o jo''inan nga les taasawo na, malla les leeso? O jo''intaa nga haa jo''inirɗum pittirla na? 22 Cuuɗiiɗum fuu waŋginte, sirriijum fuu anndinte. 23 Ngam maajum to goɗɗo mari noppi ngam nanugo, o nana!" 24 O wi'i boo: "Kakkilane ko on nanata. Poondol ngol onon on poondirta yimɓe, bee maagol Allah foondata on, o ɓurtan saatugo boo. 25 Ngam marɗo kuuje heɓan ɗuuɗɗum masin, ammaa laafuɗo majjinan koo peetum muuɗum."

Balndol aawdi

26 Yeesu tokki wi'ugo: "Laamu Allah nandi bee goɗɗo mo saaki aawdi nder ngesa muuɗum. 27 Nden o ɗaano, o fina, o ɗaano, o fina, jemma e naaŋge fuu. Wakkati maajum aawdi ɗon fuɗa, ɗon mawna, kaŋko boo o anndaa no ndi mawnirta. 28 Lesdi, kayri rimata ɓiɓɓe: aran fuɗŋgo, nden sammeere, ɓaawo maajum gabbe nder sammeere. 29 Ammaa to aawre ɓendi, o fuɗɗan sodugo, ngam saa'i waɗi."

Balndol gawel citta

30 Yeesu ?ami yimɓe: "Bee ɗume en nandinta laamu Allah? Bee balndol ngole en paamtinta haala maagu? 31 Ngu nandi bee gawel citta. Ngel ɓuri aawdiiji duniyaaru fuu famɗugo. Ammaa to ngel aawa nder lesdi, 32 ngel mawnan haa ngel ɓura haakooji fuu mawnugo. Ngam lice maaki mawɗe colli asama njooɗoto haa ɗowdi maaki." 33 Yeesu waajini yimɓe bee balndi ɗuuɗɗi bana ɗi'i, fodde ko ɓe mbaawi faamugo. 34 O wolwanaay ɓe sonaa bee balndi. Ammaa nde o luttidi bee pukara'en maako, kamɓe feere maɓɓe, o laɓɓinani ɓe kooɗume fuu.

No Yeesu de'itiniri hendu saatundu

35 Nyande maajum nde hiiri, Yeesu wi'i pukara'en muuɗum: "Sey en eero haa gaɗa weendu." 36 Ɓe acci mooɓre. Pukara'en nasti koombowal ngal Yeesu aarti ɓe nastugo, ɓe koosi mo bee maɓɓe, ɓe ndilli. Koombooje feere boo ɗon ton. 37 Hendu saatundu ummi, ?uuge ukki dow koombowal haa ngal heewi ndiyam. 38 Yeesu ɗon haa sakitorde koombowal, o ɗon ɗaani, hoore maako ɗon dow waflaare. Pukara'en maako pindini mo, mbi'i: "Moodibbo, a faalaaka en ɗon kalka na?" 39 Yeesu ummi, umri hendu: "De'u!" weendu boo: "Sirwa!" Hendu de'iti, de'ere mawnde laati. 40 Nden Yeesu ?ami ɓe: "Ngam ɗume on kultori? Koni on nuɗɗintaa?" 41 Ammaa ɓe kuli masin, ɓe mbi'mbi'tiri: "Ɗum gorko moye oo? Koo hendu e weendu boo ɗowtanto mo."

Markus 5

No Yeesu yamɗitiniri marɗo ruuhuwol kalluŋgol

5:1 Too, Yeesu wardi bee pukara'en muuɗum haa lesdi Gerasene'en gaɗa weendu. 2 Nde o wurti koombowal, goɗɗo marɗo ruuhuwol kalluŋgol wurti 3 nder genaale. Walaa baawɗo haɓɓugo mo, koo bee callalluuji. 4 Nde ɗuuɗɗum yimɓe kaɓɓuno mo bee ge'elle e callalluuji, ammaa o ta''i callalluuji haa juuɗe maako, o yewi ge'elle haa kosɗe maako. Sembe maako salori eltanɗo mo fuu. 5 Jemma e naaŋge o ɗon yiilo caka genaale e nder kooseeje, o ɗon hoola, o ɗon ?aro ɓandu maako bee kaa'e. 6 Ammaa nde o eewi Yeesu, o wari bee doggugo, o sujidani mo, 7 o wooki, o wi'i: "An Yeesu, Ɓiɗɗo+ Allah Ɓaŋgiiɗo, ko ɗaɓɓata haa am? Mi torake ma bee innde Allah, taa yaŋgitam!" 8 O wi'i ɗum ngam Yeesu wi'no: "An ruuhuwol kalluŋgol, wurta gorko oo!" 9 Nden Yeesu ?ami mo: "Noy innde ma?" O jaabi: "Innde am mooɓre, ngam min ɗuuɗi." 10 O tori mo ɗuuɗɗum, taa o riiwa ruuhuuji diga lesdi ndi. 11 Woodi tokkere gaduuji ɗuuɗɗi ton, ɗi ɗon ndura baŋge kooseeje. 12 Ruuhuuji go tori Yeesu: "Nel min haa gaduuji ngam min nasta nder maaji." 13 Yeesu duŋgani ɗi. Ɗi ngurti, ɗi nasti nder gaduuji. Ɗi caamni, ɗi ndo''i diga dow fomoonde townde nder weendu. Gaduuji fuu kalki, ɗi ndillani ujine ɗiɗi. 14 Durooɓe gaduuji ndoggi, ngecci haala maajum nder wuro e haa kawyeeji. Yimɓe ngurti ngam ɓe ndaara ko waɗi. 15 Ɓe ngari haa Yeesu, ɓe ngi'i marnooɗo mooɓre ginnaaji go ɗon jooɗi, ɗon ɓorni, hakkiilo maako boo de'iti. Ɓe kultori. 16 Yi'ɓe ɗum ngecci yimɓe ko laatani marnooɗo ginnaaji go e gaduuji. 17 Ngam maajum yimɓe tori Yeesu o dilla, o wurto keeri maɓɓe. 18 Nde o nasti koombowal, marnooɗo ginnaaji go tori mo: "Accu mi yahda bee ma." 19 Ammaa Yeesu duŋganaaki mo, o wi'i mo: "Hootu haa yimɓe ma, yeccu ɓe ko Jawmiraawo huuwani ma fuu, e no o enɗiri ma boo." 20 Kaŋko o dilli, o saali lesdi mbi'eteendi Gure-sappo, o ɗon yecca yimɓe ko Yeesu huuwani mo, haa yimɓe fuu kayɗini.

Ɓiŋgel Jayrus e debbo meemɗo limce Yeesu

21 Too, Yeesu eerti weendu, warti gaa'en. Yimɓe ɗuuɗɓe mooɓti haa maako baŋge weendu. 22 Gooto haa ardiiɓe suudu waajaago Yahuudu'en wari, innde maako Jayrus. Nde o yi'i Yeesu, o sujidi yeeso muuɗum, 23 o tori mo ɗuuɗɗum, o wi'i: "Ɓiŋgel am deyel nyawi haa ɓadake maayugo. Useni war, wallin juuɗe ma dow maagel haa ngel hisa, ngel yeeɗa." 24 Yeesu dillidi bee maako. Yimɓe ɗuuɗɓe njahdi bee Yeesu, ɓe ɗon ɓiɗɗa mo. 25 Woodi boo debbo feere ton. Duuɓi sappo e ɗiɗi, o nyawi nyaw ilugo ?i?am. 26 O yehi haa hurgooɓe ɗuuɗɓe, o majjini jawdi maako fuu. Ammaa nyaw maako waɗaay daama sam, sey tullitgo. 27 Nde o nani habaru Yeesu, o wari nder mooɓre ɓaawo maako. 28 O numi: "To mi heɓi mi meema koo limce maako tan, mi yamɗitan sike." 29 O meemi limce Yeesu, law ilugo ?i?am maako ta''i, o maati nder ɓandu maako o yamɗiti bone maako. 30 Ammaa Yeesu anndi sembe wurti haa muuɗum. O wayliti caka mooɓre, o ?ami: "Moy meemi limce am?" 31 Pukara'en maako njaabi: "A ɗon yi'a mooɓre ɗon ɓiɗɗe. Noy ?amrata: Moy meemi yam?" 32 Ammaa Yeesu tokki laarugo haa o yi'a mo waɗi ɗum. 33 Nde debbo go annditi ko laati haa maako, o diwni ngam kulol. O wari, o sujidi haa kosɗe Yeesu, o yecci mo gooŋga man fuu. 34 Yeesu wi'i mo: "Ɓiŋgel am, nuɗɗinki ma yamɗitini ma. Yah jam, yamɗitit bone ma." 35 Diga Yeesu timminaay wolwugo tawon, woɗɓe diga saare Jayrus ngari, mbi'i: "Jayrus, ɓiŋgel ma maayi. Accu daamugo moodibbo." 36 Ammaa Yeesu hakkilanaay ko ɓe mbi'i. O wi'i Jayrus: "Taa hul, nuɗɗin tan!" 37 Nden o accaay koo gooto yahda bee maako, sey Piyer e Yakuba e Yuhanna, deerɗu Yakuba. 38 Nde ɓe njotti saare Jayrus, Yeesu nani mooɓre ɗon hoola, ɗon woya, ɗon yoyna ɗuuɗɗum. 39 O nasti, o ?ami ɓe: "Koni on mbaɗata hoolo e bojji? Ɓiŋgel maayaay, ngel ɗaani non." 40 Ɓe fuu ɓe ndaari mo bana ginnaaɗo. Ngam maajum o wurtini ɓe. Nden o hoo'i baaba ɓiŋgel e daada maagel e pukara'en tato go, o nasti haa ɓiŋgel woni. 41 O naŋgi juŋŋgo maagel, o wi'i ngel: "|iTalita kumi|r", bana wi'ugo: "An ɓiŋgel, mi ɗon wi'e: Umma!" 42 Law ɓiŋgel deyel ummi, fuɗɗi yahugo. (Duuɓi maagel sappo e ɗiɗi.) Ɓe kayɗini masin. 43 Ammaa Yeesu yecci ɓe ɗuuɗɗum taa ɓe anndina ɗum koomoye. Nden o wi'i: "Ndokke ngel nyaamdu seɗɗa."

Markus 6

Yimɓe Nasaratu cali Yeesu

6:1 Too, Yeesu ummi haa ton, o lorti haa wuro maako, pukara'en maako tokki mo. 2 Nde nyande siwtorde+ waɗi, o fuɗɗi jaŋgingo nder suudu waajaago Yahuudu'en. Yimɓe ɗuuɗɓe ɗon ton. Nde ɓe nani haala maako, ɓe kayɗini, ɓe mbi'i: "Haa toy o heɓi ɗum? Hikma kaye o heɓi? Noy o huuwrata irin kaayeefiiji ɗi'i? 3 Naa o cehoowo na, naa o ɓii Mariyama e deerɗu Yakuba e Yoses e Yahuuda e Simon na? Deerɗiiko'en rewɓe boo, naa ɓe ɗon ngondi bee meeɗen haa ɗo na?" Ngam maajum ɓe cali mo. 4 Yeesu wi'i ɓe: "Yimɓe ɗon teddina annaboojo kootoy, ammaa nder lesdi muuɗum, e caka bandiraaɓe muuɗum e yimɓe saare muuɗum o walaa tedduŋgal." 5 O heɓaay huuwugo kaayeefiwol kooŋgole ton, sey o wallini juuɗe maako dow woɗɓe nyawɓe, o yamɗitini ɓe. 6 O hayɗini ngam ɓe ngalaa nuɗɗinki.

Yeesu neli pukara'en sappo e ɗiɗo

Ɓaawo maajum Yeesu yehi haa gure lesdi man fuu, o anndini yimɓe. 7 O mooɓti pukara'en maako sappo e ɗiɗo, o hokki ɓe baawɗe dow ruuhuuji kalluɗi, nden o neli ɓe ɗiɗo ɗiɗo. 8 O umri ɓe: "Taa njoge kooɗume ngam jahaaŋgal, koo nyaamdu, koo booro njooɓaari, koo ceede nder jiiba, sey sawru tan. 9 Koo'e paɗe, ammaa taa ɓorne limce ɗiɗi." 10 O wi'i ɓe boo: "To on nasti wuro, njooɗe haa saare jaɓɓiiɗo on, haa saa'i on ndilli. 11 To on ngari haa nokkuure nde yimɓe njaɓɓaaki on, malla ɓe nananaay on, ndille diga ton, piɗɗe collaaje kosɗe mooɗon. Kuuwe ɗum ngam reentingo ɓe." 12 Pukara'en ndilli, ngaajoyi yimɓe ngam ɓe tuuba, ɓe acca hakkeeji maɓɓe. 13 Ɓe ndiiwi ginnaaji ɗuuɗɗi, ɓe nguji nyawɓe ɗuuɗɓe bee nebbam, ɓe njamɗitini ɓe.

Maayde Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma

14 Yoo, laamiiɗo Hirudus nani habaru Yeesu, ngam yimɓe kootoy fuu anndi innde Yeesu. Ɓe ɗon mbi'a: "Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma ummiti diga maayde. Ngam maajum baawɗe ɗe'e ɗon kuuwa bee maako." 15 Woɗɓe mbi'i: "Kaŋko woni Eliya." Woɗɓe boo mbi'i: "O annaboojo bana gooto annabo'en ɓooyma." 16 Nde Hirudus nani ɗum, o wi'i: "Ɗum Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma! Mi nelno ɓe ta''a hoore maako, ammaa o ummiti." 17 Hirudus bee hoore muuɗum umruno naane, ɓe naŋga Yuhanna, ɓe kaɓɓi mo haa suudu fursina. O waɗi ɗum ngam daliila Hirudiya, debbo Filip, deerɗiiko, Hirudus te'ino mo. 18 Ammaa Yuhanna wi'no Hirudus: "Fottaay a te'a debbo deerɗa." 19 Ngam maajum Hirudiya wanyi Yuhanna, yiɗi mbarugo mo. Ammaa o heɓaay, 20 ngam Hirudus huli Yuhanna, ngam o anndi kaŋko o gooŋgaajo, o cenaaɗo. O ayni mo booɗɗum. O yiɗi nanugo haala maako, ammaa nde o nani mo fuu, o wembo masin. 21 Nden nyalaade fottunde waɗi. Nde nyalaade siftinorde danyeeki Hirudus yotti, nde laati nyalaade fottunde haa Hirudiya. Hirudus waɗi nyaamduuji ngam mawɓe lesdi muuɗum Galili e mawɓe sooje'en e ardiiɓe lesdi man fuu. 22 Ɓii Hirudiya debbo nasti, wami, seyni Hirudus e hiirdanɓe bee muuɗum. Laamiiɗo ?ami paanyo debbo: "Ɗume a yiɗi mi hokke? Mi hokkete ko a ɗaɓɓi fuu." 23 O sembiɗini ɗum bee kunayeeje ɗuuɗɗe, o wi'i: "Mi hokkete ko a yiɗi fuu haa yotto reeta maral am." 24 Paanyo wurti, ?ami daada muuɗum: "Ɗume mi toroto mo?" O jaabi: "Hoore Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma." 25 Law paanyo lori haa laamiiɗo, tori mo: "Mi yiɗi a hokkammi jonta hoore Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma nder le'al." 26 Tornde nde'e naawi laamiiɗo masin. Ammaa o waawaay salanaago mo ngam daliila kunayeeje maako yeeso hiirdanɓe bee maako fuu. 27 O neli soojeejo, o umri mo o wadda hoore Yuhanna. Soojeejo dilli haa suudu fursina, o ta''i hoore Yuhanna. 28 O waddi nde nder le'al, o hokki nde paanyo debbo. Kaŋko boo o hokki nde daada maako. 29 Nde pukara'en Yuhanna nani ɗum, ɓe ngari, ɓe koosi ɓandu maako, ɓe mballini ndu nder yenaande.

No Yeesu nyaamniri ujine njowo

30 Yoo, nelaaɓe go lorti, mooɓti haa Yeesu. Ɓe ngecci mo ko ɓe kuuwi, e ko ɓe anndini fuu. 31 Yimɓe ɗuuɗɓe ɗon ngara, ɗon ndilla, haa Yeesu e pukara'en muuɗum keɓaay wakkati nyaamugo. Ngam maajum Yeesu wi'i ɓe: "Njemme enen feere meeɗen haa ladde, haa en ciwto seɗɗa." 32 Ɓe ndilli bee koombowal ngam yahugo ladde, kamɓe feere maɓɓe. 33 Ammaa ɗuuɗɓe ngi'i ɓe ɗon ndilla, ɓe annditi ɓe. Ɓe ngurti gure fuu, ɓe ndoggi bee kosɗe, ɓe aarti Yeesu, ɓe mooɓti haa maako. 34 Nde Yeesu jippi koombowal, o yi'i mooɓre yimɓe ɗuuɗɓe. O yurmini ɓe, ngam ɓe nandi bee baali ɗi ngalaa gaynaako. O fuɗɗi anndingo ɓe kuuje ɗuuɗɗe. 35 Nde hiiri, pukara'en maako ngari haa maako, mbi'i: "Naaŋge hiiri, pellel ngel boo ɗum ladde. 36 Jaɓɓita yimɓe ɓe ndilla haa kawyeeji e gure ɓadiiɗe ɓe cooda nyaamdu ngam ko'e maɓɓe." 37 Yeesu jaabi: "Onon ndokke ɓe ko ɓe nyaama." Pukara'en ?ami: "A yiɗi min njaha, min coodoya tamseeje baakin suleyje cardi teemeɗɗe ɗiɗi, min ndokka ɓe ɓe nyaama na?" 38 O ?ami ɓe: "Tamseeje noy ɗon haa mooɗon? Njehe, ndaare." Nde ɓe kumpiti, ɓe mbi'i mo: "Tamseeje jowi e liɗɗi ɗiɗi." 39 Nden Yeesu umri pukara'en ɓe njo''ina yimɓe geɓe geɓe dow huɗo hecco. 40 Ɓe njooɗori yimɓe teemerre teemerre cappanɗe njowo cappanɗe njowo. 41 Yeesu hoo'i tamseeje jowi e liɗɗi ɗiɗi go, o tijji asama, o yetti Allah. Nden o yewi tamseeje, o hokki pukara'en ɓe cendana yimɓe. Bana non o sendiri boo liɗɗi ɗiɗi go hakkunde yimɓe. 42 Ɓe fuu ɓe nyaami, ɓe kaari. 43 Ɓaawoɗon pukara'en kebbini cilaaje sappo e ɗiɗi bee ko lutti haa tamseeje e liɗɗi man. 44 Limgal nyaamɓe tamseeje go dillani worɓe ujine njowo.

No Yeesu waanciri dow weendu

45 Ɓaawo maajum Yeesu dooli pukara'en muuɗum ɓe nasta koombowal, ɓe aarta mo yahugo Baytisayda haa fomoonde weendu gaɗaare, saa'i o ɗon jaɓɓito mooɓre. 46 Ɓaawo o jaɓɓiti nde, o dilli hooseere ngam do'aago. 47 Nde hiiri, koombowal ɗon caka weendu, ammaa Yeesu ɗon haa lesdi kaŋko feere maako. 48 O yi'i pukara'en ɗon kaɓda bee laanyugo koombowal, ngam ɓe ɗon potta bee hendu. Saa'i man ɗum jemma tawon. Hiddeko weeta, o wari haa maɓɓe, o ɗon yaaɓa dow ndiyam, bana o saaloto ɓe. 49 Nde ɓe ngi'i mo o ɗon yaha dow ndiyam, ɓe tammi ɗum ginnawol, ɓe ngooki. 50 Ngam ɓe fuu ɓe ngi'i mo, ɓe kuli. Ammaa law Yeesu wolwani ɓe, wi'i: "Tiɗɗine ɓerɗe mon, ɗum min, taa kultore!" 51 Nden o nasti haa maɓɓe nder koombowal, hendu boo de'iti. Hakkiilooji maɓɓe mbembi masin, ɓe kayɗini. 52 Ngam ɓe paamaay haala tamseeje go, ɓerɗe maɓɓe caati boo.

No Yeesu yamɗitiniri yimɓe haa Genesaret

53 Too, ɓe eeri weendu, ɓe njotti lesdi Genesaret, ɓe tiggi koombowal haa fomoonde. 54 Nde ɓe ngurti koombowal, yimɓe annditi Yeesu law. 55 Nde ɓe nani o ɗon nokkuure kaja, ɓe ndoggi kootoy nder lesdi maajum fuu, ɓe njahrani mo nyawɓe waaliiɓe dow be''itte fuu. 56 Kootoy o yehi, nder gure malla berniiji malla kawyeeji, ɓe ɗon mballina nyawɓe maɓɓe haa luuɓe, ɓe toro mo haa nyawɓe keɓa meemugo koo gawargal limce maako. Meemɓe ngal fuu njamɗiti.

Markus 7

Ekkitinol kaakaaji

7:1 Yoo, Farisa'en e woɗɓe nder moodiɓɓe tawreeta warɓe diga Urusaliima mooɓti haa Yeesu. 2 Ɓe ngi'i woɗɓe haa pukara'en maako ɗon nyaama bee juuɗe tunwuɗe, waato ɓe lootaay ɗe bana Farisa'en ekkitini ɗum yimɓe. 3 Ngam Farisa'en e Yahuudu'en fuu ɗon kakkilana ekkitinol kaakaaji, ɓe nyaamataa sonaa ɓe aarta, ɓe loota juuɗe maɓɓe bee tiinaare. 4 To ɓe ngarti diga luumo boo, ɓe nyaamataa sonaa ɓe ngiiwo tawon. Woodi umrooje feere ɗuuɗɗe ɗe ɓe njaɓi ngam ɗowaago, waato no goɗɗo laɓɓinirta njardukoy, e payanɗe, e taasaaje njamndi mboɗeeri, koo leese boo. 5 Ngam maajum Farisa'en e moodiɓɓe go ?ami Yeesu: "Koni pukara'en maaɗa ɗowtantaako ekkitinol kaakaaji, ɓe ɗon nyaama bee juuɗe tunwuɗe?" 6 O jaabi ɓe: "Kay! Esaaya waɗani on annabaaku gooŋga. Onon on naafiki'en, bana no o windiri: Allah wi'i: Yimɓe ɓe'e ɗon teddinammi bee kunduɗe muuɗum'en, ammaa ɓerɗe maɓɓe ndaayake yam. 7 Ɓe ɗon cujidanammi meere, ngam ɓe ɗon njaŋgina umrooje ɗe geccaaji yimɓe." 8 Yeesu tokki wi'ugo: "On acci umrooje Allah, on ɗon njogo geccaaji yimɓe." 9 O wi'i ɓe boo: "Kay, on anndi salaago umroore Allah ngam darnugo anndinol mooɗon. 10 Muusa wi'i: Teddin baaba ma e daada ma. Koomoy huɗi baaba malla daada, sey ɓe mbara mo. 11 Ammaa onon on ɗon anndina: To goɗɗo woodi ko o wallita baaba muuɗum malla daada muuɗum, ammaa to o wi'i: |iKorbaan|r (bana wi'ugo: Mi hokki ɗum Allah), 12 nden kam walaa haaje o wallita baaba malla daada, on kaɗan mo boo. 13 Bana non on mbonniri wolde Allah bee darnugo anndinol mooɗon. On ɗon kuuwa kuuje ɗuuɗɗe bana ɗe'e."

Ko soɓnata neɗɗo

14 Fahin Yeesu ewni yimɓe ɓe ngara haa maako, o wi'i ɓe: "Nananeeɗam on fuu, on paama. 15 Walaa kooɗume ko woni yaasi neɗɗo waawata soɓnugo mo bee nastugo nder maako. Ammaa ko wurtoto haa maako, kanjum soɓnata mo. 16 To goɗɗo mari noppi ngam nanugo, sey o nana!" 17 Nde Yeesu seedi bee mooɓre, o nasti suudu, pukara'en maako ?ami mo maana balndol ngol. 18 O wi'i ɓe: "Onon boo on ngalaa faamu na? On paamaay na? Ko nastata neɗɗo diga yaasi fuu, waawataa soɓnugo mo. 19 Ngam ɗum nastataa ɓernde maako, sey reedu, ɗum wurto yaasi kadiboo." (Yeesu wi'i ɗum ngam o sena nyaamdu koonduye.) 20 Nden o tokki wi'ugo: "Ko wurtoto diga nder neɗɗo, kanjum soɓnata mo. 21 Ngam haa nder, haa ɓernde neɗɗo, numooji kalluɗi iwata, ɗi njahra mo haa daakaareeku e nguyka e mbar-hooreeji 22 e njeenu e suunooji e halleende e fewjere e giɗaaɗi kalluɗi e kaajal e kuudi kallundi e mawnitaare e faataare. 23 Kuuje ɗe fuu iwan nder neɗɗo, ɗe coɓna mo."

Nuɗɗinki debbo Sirofinikiijo

24 Nden Yeesu ummi ton, dilli haa lesdi baŋge berniwol Tirus. O nasti saare goɗɗo, o yiɗaa yimɓe annda ɗum. Ammaa o waawaay nyukkaago. 25 Goɗɗo debbo mo ɓiŋgel mum deyel mari ruuhuwol kalluŋgol, nani habaru Yeesu. Law o wari haa maako, o sujidi yeeso maako. 26 Debbo oo, o Yunaniŋkeejo mo asŋgol Sirofiniiki'en. O tori Yeesu haa o riiwa ginnawol diga ɓiŋgel maako. 27 Ammaa Yeesu jaabi mo: "Accu ɓikkoy kaara tawon. Hoo'ugo nyaamdu ɓikkoy, sakkinana dawaaɗi, wooɗaay." 28 Debbo wi'i: "Nonnon, naywa, ammaa koo dawaaɗi gonɗi baŋge le'al boo nyaaman caamɗum nyaamdu ɓikkoy." 29 Yeesu wi'i mo: "Ngam daliila wolde maaɗa nde, yah, hootu, ginnawol wurtake ɓiŋgel maaɗa." 30 O hooti, o tawi ɓiŋgel maako ɗon waali dow be''itte, ginnawol wurti nder maagel fakat.

No Yeesu yamɗitiniri paho mo waawataa wolwugo laaɓɗum

31 Too, Yeesu wurti keeri Tirus. O saali lesdi Sidon yahugo weendu Galili, o yaalti lesdi mbi'eteendi Gure-sappo. 32 Yimɓe woɗɓe ngaddani mo goɗɗo paho mo waawataa wolwugo laaɓɗum. Ɓe tori mo o wallina juŋŋgo dow maako. 33 Yeesu wurtini mo caka yimɓe, darni mo feere maako, tuuti tuuɗe, meemi ɗemŋgal maako. 34 Nden o tijji asama, o uumi, o wi'i goɗɗo go: "|iEffata|r", bana wi'ugo: "Sukkita!" 35 Law noppi maako cukkiti, ko haɓɓi ɗemŋgal maako fisti, o wolwi bee laaɓɗum. 36 Yeesu umri ɓe fuu taa ɓe anndina goɗɗo haala maajum. Ammaa koo nde o ɗuɗɗini bolle, kamɓe ɓe ngecci ɗum bee ko ɓuri ɗuuɗugo. 37 Nanɓe ɗum kayɗini masin, ɓe mbi'i: "Ko o huuwata fuu, booɗɗum! O waɗi haa fahɓe nana, muuka'en boo mbolwa."

Markus 8

No Yeesu nyaamniri yimɓe ujine nayo

8:1 Saa'i maajum mooɓre feere mooɓti. Nde ɓe ngalaa ko ɓe nyaama, Yeesu ewni pukara'en muuɗum, wi'i ɓe: 2 "Mi ɗon yurmina yimɓe ɓe'e, ngam ɓe ɗon ngondi bee am jonta nyalɗe tati, ɓe ngalaa ko ɓe nyaama boo. 3 To mi jaɓɓiti ɓe ɓe koota, mi hokkaay ɓe nyaamdu, nden kam ɓe tampan dow laawol, ngam woɗɓe maɓɓe ngari diga daayiiɗum." 4 Pukara'en maako mbi'i mo: "Toy goɗɗo heɓata nyaamdu he'anndu ngam yimɓe ɓe fuu haa nder ladde ɗo?" 5 Yeesu ?ami ɓe: "Tamseeje noy ɗon haa mooɗon?" Ɓe njaabi: "Joweeɗiɗi." 6 O umri yimɓe ɓe njooɗo dow lesdi. Nden o hoo'i tamseeje joweeɗiɗi go, o yetti Allah, o yewi ɗe, o hokki pukara'en ɓe cendana yimɓe. Pukara'en kuuwi bana non. 7 Ɓe ngoodi boo liɗɗi pamari seɗɗa. Yeesu waɗi yettoore ngam maaji, nden o umri pukara'en ɓe cendana ɗi yimɓe. 8 Ɓe fuu ɓe nyaami, ɓe kaari, yimɓe man baakin ujine nayo. 9 Ɓaawoɗon pukara'en kebbini cilaaje joweeɗiɗi bee caamɗum man. Yeesu jaɓɓiti yimɓe. 10 Law o nasti koombowal bee pukara'en maako, o yehi lesdi Dalmanuta.

Farisa'en ɗaɓɓi kaayeefi

11 Too, Farisa'en woɗɓe ngari, puɗɗi waabotirgo bee Yeesu. Ɓe ngiɗi naŋgugo mo. Ngam maajum ɓe ?ami mo o huuwa kaayeefi ngam hollugo ɓe no Allah yerdori mo. 12 Yeesu uumi, wi'i: "Koni yimɓe hande ɗaɓɓata kaayeefi? Fakat mi ɗon wi'a on, ɓe keɓataa alaama sam." 13 O acci ɓe, o lorti nder koombowal, o eeri haa fomoonde gaɗaare.

Puunaandi Farisa'en

14 Too, pukara'en ngejjiti hoo'ugo tamseeje. Ɓe ngalaa tamseeje, sey woore ɓe mari haa maɓɓe nder koombowal. 15 Yeesu reentini ɓe, wi'i: "Kakkile, ndeente ngam puunaandi Farisa'en e ufnirɗum Hirudus." 16 Ɓe carwotiri, ɓe mbi'i: "O wi'i ɗum ngam en ngalaa tamseeje." 17 Yeesu anndi ko ɓe mbi'ata, o ?ami ɓe: "Koni mbi'oton on ngalaa tamseeje? On anndaa na? On paamataa na? Ɓerɗe mon ɗon caati haa jonta na? 18 On ngoodi gite ­- on ngi'ataa na? On mari noppi ­- on nanataa na? On ciftortaa na? 19 Nde mi sendi tamseeje jowi haa yimɓe ujine njowo cilaaje noy on kebbini bee caamɗum man?" Ɓe njaabi: "Sappo e ɗiɗi." 20 "Too, nde mi sendi tamseeje haa yimɓe ujine nayo boo, cilaaje noy on kebbini bee caamɗum man?" Ɓe njaabi: "Joweeɗiɗi." 21 "Yowwa, ko waɗi on paamataa?"

No Yeesu wumtiniri bumɗo haa Baytisayda

22 Yoo, ɓe ngari Baytisayda. Ton yimɓe woɗɓe ngaddi bumɗo haa Yeesu. Ɓe tori mo o meema bumɗo man. 23 Yeesu naŋgi mo juŋŋgo, yahri mo yaasi wuro, tuuti tuuɗe dow gite maako, wallini juuɗe mum dow maako. Nden o ?ami mo: "A ɗon yi'a na?" 24 Kaŋko o tijji dow, o jaabi: "Mi ɗon yi'a yimɓe, ammaa bana leɗɗe jahanɗe." 25 Fahin Yeesu wallini juuɗe mum dow gite maako. Kaŋko o suti haa yeeso maako, o wumti, o yi'i kuuje fuu laaɓɗum. 26 Yeesu jaɓɓiti mo o hoota saare maako, o umri mo: "Taa lorta nder wuro."

Piyer waŋgini moye Yeesu woni

27 Ɓaawoɗon Yeesu e pukara'en muuɗum ndilli gure baŋge Kaysariya Filippi. Dow laawol o ?ami ɓe: "Yimɓe ɗon mbi'a min woni moye?" 28 Ɓe njaabi mo: "Woɗɓe ɗon mbi'a an woni Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma. Woɗɓe boo ɗon mbi'a an woni Eliya. Fahin woɗɓe ɗon ndaare bana gooto annabo'en ɓooyma." 29 Yeesu ?ami ɓe: "Onon boo, on ɗon mbi'a mi moy?" Piyer jaabi: "An woni Almasiihu." 30 Yeesu reentini ɓe, wi'i: "Taa anndine goɗɗo haala am."

No Yeesu waŋginiri haala maayde muuɗum

31 Nden Yeesu fuɗɗi anndingo pukara'en muuɗum, wi'i: "Doole Ɓii-neɗɗo+ yara bone ɗuuɗɗe, ndotti'en e mawɓe liman'en e moodiɓɓe boo ngudina mo. Ɓe mbaran mo, ammaa ɓaawo nyalɗe tati o ummititto." 32 O yecci ɓe ɗum bee baŋguɗum. Piyer hoo'i mo feere maako, fuɗɗi wolwango mo. 33 Ammaa Yeesu wayliti, laari pukara'en muuɗum. Nden o telɓani Piyer, o wi'i: "Daayam, an Sayɗaanu, numooji maaɗa iwi haa yimɓe, naa haa Allah." 34 Nden Yeesu ewni mooɓre e pukara'en haa muuɗum, o wi'i ɓe: "To goɗɗo yiɗi tokkaago yam, sey o acca numango hoore maako, o efta gaafaaŋgal maako, o tokko yam. 35 Ngam mo yiɗi hisnugo yoŋki muuɗum, majjinan ki. Ammaa mo majjini yoŋki muuɗum ngam am e ngam linjiila, hisnan ki. 36 To goɗɗo heɓi duniyaaru fuu, ammaa o halki yoŋki maako, ɗum nafan na? Woodaa sam! 37 Malla ɗume goɗɗo hokkata ngam soottugo yoŋki muuɗum? O walaa kooɗume! 38 Ngam maajum, to goɗɗo semti yam e bolle am hande caka yimɓe marɓe hakke, accuɓe Allah, nden kam Ɓii-neɗɗo+ boo semtan mo to o wardi bee malaa'ika'en seniiɓe e tedduŋgal Baabiraawo."

Markus 9

9:1 Yeesu tokki wi'ugo: "Annde, woodi woɗɓe haa ɗo, ɓe meeɗataa maayde sam, sey to ɓe ngi'i laamu Allah ɗon wara bee baawɗe."

Gayliteeki Yeesu

2 Ɓaawo nyalɗe joweego Yeesu hoo'i Piyer e Yakuba e Yuhanna, o yahri ɓe dow hooseere townde, kamɓe feere maɓɓe. Ɓandu maako wayli haa gite maɓɓe, 3 limce maako laati ɗelkanɗe, daneeje tal, walaa koomoy haa duniyaaru waawata ranwingo limce bana non. 4 Nden pukara'en tato go ngi'i Eliya e Muusa, ɓe ɗon mbolida bee Yeesu. 5 Piyer wi'i Yeesu: "Moodibbo, ɗum booɗɗum en ɗon ɗo. Accu min mbaɗa bukkaaji tati, wooru ngam maaɗa, wooru ngam Muusa, wooru boo ngam Eliya." 6 O anndaa ko o wi'ata, ngam kaŋko e pukara'en woɗɓe ɗiɗo, ɓe kultori masin. 7 Ruulde wari, ɗownani ɓe, ɓe nani sawtu ɗon wolwa nder ruulde: "Oo woni Ɓiɗɗo+ am giɗaaɗo, nanane mo." 8 Law pukara'en ndaari, ammaa ɓe ngi'aay goɗɗo, sey Yeesu ɗon wondi bee maɓɓe. 9 Nde ɓe ɗon ndirto hooseere, Yeesu umri ɓe taa ɓe ngecca yimɓe woɗɓe ko ɓe ngi'i, sey to Ɓii-neɗɗo+ ummiti diga maayde. 10 Ɓe ɗowtani wolde nde, ammaa ɓe ?am?amtiri hakkunde maɓɓe: "Ɗum ɗume, ummitaago diga maayde?" 11 Ngam maajum ɓe ?ami Yeesu: "Ngam ɗume moodiɓɓe tawreeta ɗon mbi'a sey Eliya aarta wara tawon?" 12 O jaabi ɓe: "Gooŋga Eliya aartan warugo, o wo''itina kuuje fuu. Kadi ngam ɗume deftere wi'ata doole Ɓii-neɗɗo+ yara bone ɗuuɗɗe, yimɓe boo njawna mo? 13 Min mi ɗon wi'a on: Eliya wari non, yimɓe boo kuuwi mo ko ɓe ngiɗi, kal kal bee ko deftere wi'i dow maako."

No Yeesu yamɗitiniri ɓiŋgel marŋgel ginnawol

14 Nde ɓe njotti haa pukara'en luttuɓe, ɓe ngi'i mooɓre ɗuunde ɗon taari ɓe. Moodiɓɓe woɗɓe ɗon ngaabotira bee maɓɓe. 15 Nde yimɓe ngi'i Yeesu, ɓe kayɗini masin. Ɓe ngari haa maako bee doggugo, ɓe koofni mo. 16 Yeesu ?ami pukara'en muuɗum: "Ɗume on ngaabotirta bee maɓɓe?" 17 Gooto nder mooɓre jaabi mo: "Moodibbo, mi waddani ma ɓiŋgel am gorgel. Ngel woodi ruuhuwol kalluŋgol, ngel waawataa wolwugo. 18 Kootoy ruuhuwol man naŋgi ngel fuu, ngol do''an ngel haa lesdi. Hunduko maagel waɗan nguufo, ngel hir?indiran nyi'e, ɓandu maagel saatan. Mi tori pukara'en maaɗa ɓe ndiiwa ruuhuwol man, ammaa ɓe mbaawaay." 19 Yeesu wi'i ɓe: "Hey onon sooya-nuɗɗinki'en, halluɓe, mi wonda bee mooɗon, mi munyana on haa yotto ndeye? Ngaddaneeɗam ɓiŋgel man!" 20 Ɓe ngaddi ngel haa maako. Nde ɓiŋgel yi'i Yeesu, law ruuhuwol dimbi ngel. Ngel do''i haa lesdi, ngel talli, hunduko maagel waɗi nguufo. 21 Yeesu ?ami baaba maagel: "Diga ndey ɗum fuɗɗi waɗugo ngel?" Kaŋko o jaabi: "Diga ngel pamarel. 22 Nde ɗuuɗɗum boo ruuhuwol ngol do''i ngel nder yiite koo nder ndiyam, ngam halkugo ngel. To a waawi, useni enɗu min, wallu min!" 23 Yeesu jaabi mo: "Koni a wi'i: To a waawi? Haa nuɗɗinɗo kooɗume fuu heɓoto." 24 Law baaba ɓiŋgel hooli: "Mi nuɗɗini, ammaa ɗum caɗɗum haa am, wallam!" 25 Yeesu yi'i yimɓe puɗɗi mooɓtaago haa maɓɓe. Nden o umri ruuhuwol kalluŋgol go: "An ruuhuwol muukawol pahol, mi ɗon wi'e: Wurta ɓiŋgel ngel, taa meetu nastugo nder maagel." 26 Ruuhuwol hooli, ɓosli ngel, wurti haa maagel. Ngel laati bana maayɗo, haa yimɓe fuu mbi'i: "Ngel maayi." 27 Ammaa Yeesu naŋgi ngel juŋŋgo, ummini ngel, ngel dari. 28 Nde Yeesu nasti suudu, pukara'en maako ?ami mo bee sirri: "Ngam ɗume minin min mbaawaay riiwugo ngol?" 29 Yeesu jaabi ɓe: "Walaa baawɗe feere riiwata asŋgol ngo'ol, sey do'a."

No Yeesu waŋginiri haala maayde muuɗum ɗiɗawre

30 Too, ɓe ummi ton, ɓe caali nder lesdi Galili. Yeesu yiɗaa koo gooto annda haa o woni. 31 Ngam o ɗon anndina pukara'en maako, o wi'i ɓe: "Ɓe ndokkan Ɓii-neɗɗo+ haa juuɗe yimɓe. Kamɓe ɓe mbaran mo, ammaa ɓaawo nyalɗe tati o ummititto." 32 Pukara'en paamaay maana anndinol maajum, ammaa ɓe kuli ?amugo mo boo.

Moy ɓuri mawnugo?

33 Too, ɓe njotti Kafarnahum. Nde ɓe nasti suudu, Yeesu ?ami pukara'en muuɗum: "Ɗume on ngaabotiri haa laawol?" 34 Ammaa ɓe njeeɗi, ngam haa laawol ɓe ngaabotirno moy caka maɓɓe ɓurata mawnugo. 35 Yeesu jooɗi, ewni pukara'en muuɗum sappo e ɗiɗo, wi'i ɓe: "To goɗɗo yiɗi o laato arano, sey o waɗa hoore maako o ɓaawoojo yimɓe fuu, e jaggiiɗo maɓɓe." 36 Nden o hoo'i ɓiŋgel peetel, o darni ngel caka maɓɓe. O huufi ngel, o wi'i pukara'en: 37 "Mo jaɓi ɓiŋgel gootel bana nge'el ngam innde am, jaɓi yam min. Mo jaɓi yam, naa min feere am o jaɓi, ammaa nelɗo yam boo."

Mo honnaaki en, ɗon bee meeɗen

38 Too, Yuhanna wi'i Yeesu: "Moodibbo, min ngi'i goɗɗo ɗon riiwra ginnaaji bee innde ma. Min kaɗi mo, ngam o hawtaay bee meeɗen." 39 Ammaa Yeesu jaabi: "Taa kaɗe mo. Koomoy huuwi kaayeefi bee innde am, waawataa hallingo yam law ɓaawoɗon. 40 Ngam koomoy mo honnaaki en, ɗon bee meeɗen. 41 Annde, koomoy yarni on ndiyam seɗɗa ngam innde am, ngam on yimɓe Almasiihu, fakat o heɓan mbarjaari maako."

Deentinol dow hakke

42 Ammaa leesɓe nuɗɗinɓe yam ­- to goɗɗo daayni gooto maɓɓe haa am, ndikkana mo ɓe ɓila hayre mawnde haa daande maako, ɓe ngubo mo nder weendu. 43 Ngam maajum to juŋŋgo ma nastini ma nder hakke, ta''u ngo. Nastugo ngeendam a guddo ɓuran dow nastugo bee juuɗe ma ɗiɗi nder yiite jahannama nge nyifataa. 44 Haa ton gilɗi maɓɓe mbaatataa, yiite boo nyifataa. 45 Malla to kosŋgal ma nastini ma nder hakke, ta''u ngal. Nastugo ngeendam a boosɗo ɓuran dow wubeego bee kosɗe ma ɗiɗi nder yiite jahannama nge nyifataa. 46 Haa ton gilɗi maɓɓe mbaatataa, yiite boo nyifataa. 47 Non boo to yiitere ma esti ma waɗugo hakke, ɗoof nde. Nastugo ngeendam a ɗokko ɓuran dow wubeego nder jahannama bee gite ma ɗiɗi. 48 Haa ton gilɗi maɓɓe mbaatataa, yiite boo nyifataa. 49 Fakat yiite lamminan koomoy fuu bana manda. 50 "Manda wooɗi, ammaa to lammeeŋga maajam majji, noy on lamminirta ɗam fahin? Sey on laato on marɓe manda nder mooɗon. Njooɗode jam, taa jokkirgol laato hakkunde mooɗon."

Markus 10

Anndinol dow ceergal

10:1 Yoo, Yeesu ummi nokkuure maajum, yehi lesdi Yahudiya, nden o eeri maayo Urdun. Fahin yimɓe mooɓti haa maako. O anndini ɓe bana o woowi. 2 Woɗɓe Farisa'en ngari haa maako, ɓe ngiɗi naŋgugo mo nder bolle maako. Ɓe ?ami mo: "Noy? Tawreeta ɗon duŋgana gorko o seera debbo maako na?" 3 Yeesu jaabori ɓe bee ?amol feere: "Ɗume Muusa umri on?" 4 Ɓe njaabi: "Muusa duŋgani gorko o winda ɗereewol ceergal, o seera debbo maako bana non." 5 Yeesu wi'i ɓe: "Muusa windani on umroore nde'e ngam caatal ko'e mooɗon. 6 Ammaa haa fuɗɗam, saa'i Allah tagi kuuje fuu, o tagi boo gorko e debbo. 7 Ngam maajum gorko accan baaba muuɗum e daada muuɗum, o hawta bee debbo maako. 8 Kamɓe ɗiɗo fuu ɓe laatoto ɓandu wooru. Bana non ɓe laatataako ɗiɗo ɓaawoɗon, ammaa ɓandu wooru. 9 Ngam maajum ɗum ko Allah hawriti, taa neɗɗo senda." 10 Nde ɓe nasti suudu, pukara'en maako ?amti mo haala maajum. 11 Yeesu faamtini ɓe, wi'i: "Koomoy seeri debbo muuɗum, te'i goɗɗo, waɗi njeenu dow oya. 12 Non boo to debbo acci gorko muuɗum, gorko feere te'i mo, ɗum njeenu."

Yeesu e ɓikkoy pamaroy

13 Yimɓe woɗɓe ngaddi ɓikkoy pamaroy haa Yeesu ngam o meema koy. Pukara'en caatani yimɓe ɓe. 14 Nde Yeesu yi'i ɗum, o ɓerni, o wi'i pukara'en maako: "Acce ɓikkoy pamaroy ngara haa am. Taa kaɗe koy, ngam laamu Allah woodani irin maakoy. 15 Annde, mo jaɓaay laamu Allah bana ɓiŋgel pamarel, fakat o nastataa ngu sam." 16 Nden o huufi ɓikkoy go, o wallini juuɗe maako dow maakoy, o barkiɗini koy.

Suka diskuɗo

17 Nde Yeesu naŋgi laawol fahin, goɗɗo wari bee doggugo, tuggi koppi yeeso maako, ?ami mo: "Moodibbo booɗɗo, ɗume mi waɗata haa mi heɓa ngeendam nduumiiɗam?" 18 Yeesu jaabi mo: "Ngam ɗume a wi'atammi mi booɗɗo? Sey gooto tan woni booɗɗo, Allah on! 19 A anndi umrooje: Taa mbar hoore, taa waɗ njeenu, taa wujju, taa seeda fewre, taa waɗ rikisi, teddin baaba ma e daada ma." 20 Kaŋko o wi'i: "Moodibbo, ɗum fuu, mi reeni ɗum diga mi ɓiŋgel tawon." 21 Yeesu yiɗi mo, laari mo, wi'i mo: "Nden kam lutti sey gootum: Soorru ko a mari fuu, hokku ɗum talaka'en. Bana non a heɓata ndesaari haa asama. Nden war, tokkam." 22 Nde o nani bolle ɗe'e, ɓernde maako naawi, o dilli, ngam o diskuɗo masin. 23 Yeesu laari pukara'en muuɗum, wi'i ɓe: "Kayya! Caɗɗum riskuɓe nasta laamu Allah." 24 Pukara'en kayɗini ngam bolle maako, ammaa Yeesu wi'i fahin: "Ɓikkoy am, nastugo laamu Allah, ɗum caɗɗum! 25 Ngeelooba saalo nder wurde baatal ɓuri hoyugo dow diskuɗo nasta laamu Allah." 26 Pukara'en kayɗini masin, ɓe ?am?amtiri: "To ni, moy waawata hisugo?" 27 Yeesu suti ɓe, wi'i: "Haa yimɓe, waɗataako, ammaa haa Allah ɗum waɗoto, ngam kuuje fuu mbaɗoto haa Allah." 28 Nden Piyer wi'i mo: "Ndaa minin min accu kuuje fuu, min tokki ma." 29 Yeesu wi'i: "Gooŋga. Min boo mi ɗon wi'a on: Koomoy acci saare mum, malla deerɗiraaɓe mum, malla daada mum, malla baaba mum, malla ɓikkoy mum, malla gese mum ngam daliila am e ngam linjiila, 30 fakat o heɓtan ɗum cowi teemerre nder ngeendam maako ­- cuuɗi e deerɗiraaɓe e daadiraaɓe e ɓikkoy e gese, bee toonyaare fuu. Nder jamanuuru waranndu boo o heɓan ngeendam nduumiiɗam. 31 Ammaa ɗuuɗɓe aartuɓe jonta laatoto sakitiiɓe, sakitiiɓe boo laatoto aartuɓe."

No Yeesu waŋginiri haala maayde muuɗum tataɓre

32 Too, ɓe ɗon laawol yahugo Urusaliima. Yeesu ɗon ardi, pukara'en ɗon kultora, yimɓe tokkiiɓe ɓaawo maɓɓe ɗon kula boo. Haa fahin Yeesu hoo'i pukara'en sappo e ɗiɗo, kamɓe feere maɓɓe, o yecci ɓe ko tammi heɓugo mo. 33 O wi'i: "Nane, en ɗon njaha Urusaliima. Haa ton ɓe ndokkan Ɓii-neɗɗo+ haa juuɗe mawɓe liman'en e moodiɓɓe. Kamɓe ɓe ndo''an mo kiita maayde, nden ɓe ndokkan mo haa juuɗe heefeerɓe. 34 Kamɓe boo ɓe njancan mo, ɓe tuutan mo tuuɗe, ɓe ɓoccan mo, ɓe mbaran mo. Ammaa ɓaawo nyalɗe tati o ummititto."

Tornde Yakuba e Yuhanna

35 Ɓaawo maajum Yakuba e Yuhanna ɓiɓɓe Jebede ɓaditi Yeesu, ɓe mbi'i mo: "Moodibbo, woodi ko min toroto ma a huuwana min." 36 O ?ami ɓe: "Ɗume on ngiɗi mi huuwana on?" 37 Ɓe njaabi mo: "To a jooɗake dow leeso laamu ma nder tedduŋgal ma, nden kam min ngiɗi a jo''ina min gooto haa nyaamo ma e gooto haa nano ma." 38 Yeesu wi'i ɓe: "On anndaa ko on toroto. On mbaawan yarugo jardugel bone ngel mi yarata na? On njaɓan waɗeego ngiiwam baptisma bana min mi jaɓata na?" 39 Ɓe njaabi mo: "Ooho." Yeesu wi'i ɓe: "Gooŋga, on njaran jardugel bone bana am, on njaɓan boo baptisma ka min mi jaɓata. 40 Ammaa mi walaa baawɗe suɓugo mo jooɗoto haa nyaamo am e nano am. Allah bee hoore mum taaskitini joole man, kaŋko suɓata boo mo jooɗoto dow maaje." 41 Nde pukara'en sappo luttuɓe nani haala maajum, ɓe tikkani Yakuba e Yuhanna. 42 Ngam maajum Yeesu ewni ɓe fuu haa muuɗum, wi'i ɓe: "On anndi, worɓe limaaɓe nder laamiiɓe ummaatooje ɗon laamano yimɓe muuɗum'en bana jawmiraaɓe, mawɓe boo ɗon kolla ɓe baawɗe. 43 Ammaa caka mooɗon, irin maajum laatataako. To gooto mooɗon yiɗi o laato mawɗo, sey o laato kuuwanoowo woɗɓe. 44 Mo yiɗi o laato ardiiɗo caka mooɗon, sey o laato maccuɗo mooɗon. 45 Koo Ɓii-neɗɗo+ boo waraay ngam yimɓe kuuwana mo, ammaa ngam kaŋko o huuwana yimɓe, o hokka yoŋki maako boo ngam soottugo ɗuuɗɓe."

No Yeesu yamɗitiniri Bartime bumɗo

46 Too, ɓe njotti Yeriko. Nde Yeesu wurti wuro maajum, kaŋko e pukara'en maako e mooɓre ɗuunde, woodi goɗɗo bumɗo ɗon jooɗi kombi laawol, ɗon rooko. Innde maako Bartime, ɓii Time. 47 Nde o nani Yeesu Nasaratuujo ɗon saalo, o fuɗɗi hoolugo: "Yeesu ɓii Daawuda+, enɗam!" 48 Ɗuuɗɓe telɓani mo, mbi'i mo o jeeɗo, ammaa kaŋko o ɓurti hoolugo: "Ɓii Daawuda, enɗam!" 49 Yeesu dari, wi'i: "Ewne mo." Ɓe ewni bumɗo go, ɓe mbi'i mo: "Tiɗɗin ɓernde ma, umma, o ɗon ewne." 50 Kaŋko o wudini borgoore maako, o ummi, o wari haa Yeesu. 51 Yeesu ?ami mo: "Ɗume a yiɗi mi huuwane?" Bumɗo jaabi: "Moodibbo, haa mi heɓta gite am." 52 Yeesu wi'i mo: "Wumtu, nuɗɗinki ma hisni ma." Law o heɓti gite maako, o tokki Yeesu dow laawol muuɗum.

Markus 11

No Yeesu nastiri Urusaliima

11:1 Nde ɓe ɓaditi Urusaliima, wakere Baytifaaji e Baytaniya, ɓe njotti hooseere Jaytun. Yeesu neli pukara'en muuɗum ɗiɗo, 2 wi'i ɓe: "Naste wuro yeeso mooɗon to. To on nasti ngo, on tawan wamnde molde haɓɓaande nde goɗɗo meeɗaay wa''aago. Piste nde, ngadde. 3 To goɗɗo ?ami on: Ɗume on mbaɗata nde? Mbi'e mo: Jawmiraawo yiɗi nde, o lornan nde law." 4 Kamɓe ɓe ndilli, ɓe tawi molde haa laawol, nde ɗon haɓɓi haa dammugal suudu feere. Nde ɓe ɗon pista nde, 5 woɗɓe dariiɓe ton ?ami ɓe: "Ɗume on mbaɗata fistugo nde?" 6 Ɓe njaabi bana Yeesu yeccuno ɓe, nden yimɓe acci ɓe. 7 Ɓe ngaddi molde haa Yeesu, ɓe ndaɗɗi limce maɓɓe dow maare, Yeesu boo wa''i nde. 8 Yimɓe ɗuuɗɓe mbe''iti limce muuɗum'en dow laawol, woɗɓe itti haakooji haa gese, caɓɓi ɗe dow laawol. 9 Nden ardiiɓe e tokkiiɓe fuu kooli, mbi'i: "Yettoore laatano Allah. Jawmiraawo barkiɗina garanɗo bee innde mum. 10 Allah barkiɗina laamu baaba meeɗen Daawuda ngu tammi warugo. Yettoore laatano Allah haa dow!" 11 Yeesu nasti Urusaliima. O nasti haykaliiru boo, o laarlaarni kuuje fuu. Ammaa ngam hiiri o dilli Baytaniya, kaŋko e sappo e ɗiɗo go.

No Yeesu naaliri ibbi

12 Jaŋgo maajum nde ɓe ngurti Baytaniya, Yeesu ɗon nana weelo. 13 O eewi ibbi bee haakooji ɗuuɗɗi, o yehi ngam o laara to ibbe ɗon haa maaki. Ammaa nde o yotti ki, o tawi sey haakooji tan, ngam naa ɗum saa'i ibbe. 14 Yeesu wi'i ki: "Taa goɗɗo meeta nyaamugo ibbe haa maaɗa, haa foroy!" Pukara'en maako nani.

Yeesu nder haykaliiru

15 Nde ɓe njotti Urusaliima, Yeesu nasti haykaliiru+. O fuɗɗi riiwugo soorrooɓe e soodooɓe nder haykaliiru fuu. O hippi teeburji sanjooɓe ceede e koromje soorrooɓe pooli. 16 O accaay koo gooto saalo nder haykaliiru bee dooŋgal kooŋgale. 17 O anndini yimɓe, o wi'i ɓe: "Ndaa ko winda haa deftere: Allah wi'i: Innde suudu am woni suudu waɗugo do'a ngam ummaatooje fuu. Ammaa onon on ngartiri ndu lowol fasooɓe." 18 Mawɓe liman'en e moodiɓɓe tawreeta nani haala maajum. Ngam maajum ɓe ɗaɓɓi no ɓe kalkira mo. Ɓe kuli mo, ngam yimɓe fuu kayɗini ngam anndinol maako. 19 Nde hiiri, Yeesu e pukara'en ngurti berniwol.

Anndinol dow ibbi joorki

20 Jaŋgo maajum fajiri, nde ɓe ɗon caalo, ɓe ngi'i ibbi go fahin. Ki yoori bee ɗaɗi maaki fuu. 21 Piyer siftori, wi'i Yeesu: "Moodibbo, ndaa ibbi ki a naali go. Ki waati." 22 Yeesu jaabi: "Annde, to on nuɗɗini Allah, 23 on mbaawan wi'ugo hooseere nde: Sottu, do''a nder weendu. To on cekaay haa ɓerɗe mooɗon, ammaa on nuɗɗini ko on mbi'i laatoto, nden kam ɗum laatoto fakat. 24 Ngam maajum mi wi'i on: Nde on tori huunde nder do'aaji mooɗon fuu, nuɗɗine on keɓi ɗum. Fakat ɗum laatanto on. 25 Nde on ndari ngam do'aago fuu, to on ngoodi kooɗume dow goɗɗo, njaafe mo, ngam haa Baabiraawo mooɗon haa asama boo yaafano on aybeeji mooɗon. 26 Ammaa to on njaafaaki, nden kam Baabiraawo mooɗon mo asama boo yaafantaako on aybeeji mooɗon."

Moy hokki Yeesu baawɗe?

27 Too, ɓe lorti haa Urusaliima. Nde Yeesu ɗon waanca nder haykaliiru, mawɓe liman'en e moodiɓɓe e ndotti'en dawrooɓe ngari haa maako. 28 Ɓe ?ami mo: "Bee baawɗe ɗeye a huuwrata kuuje ɗe'e? Moy hokku ma baawɗe huuwugo bana non?" 29 Yeesu jaabi ɓe: "Min boo mi ?aman on huunde woore. To on njaabi yam, nden kam min boo mi jaaboto on bee baawɗe ɗeye mi huuwrata kuuje ɗe. 30 Moy hokki Yuhanna baawɗe yiiwugo ngiiwam baptisma? Allah na, malla yimɓe? Njaabeeɗam." 31 Kamɓe ɓe carwotiri hakkunde maɓɓe, ɓe mbi'i: "To en njaabi: Allah, o ?aman en: Koni on nuɗɗinaay mo? 32 Ammaa to en mbi'i: Yimɓe . . ." (Ɓe kuli yimɓe, ngam yimɓe fuu ndaari Yuhanna o annaboojo fakat.) 33 Ngam maajum ɓe njaabi: "Min anndaa." Yeesu wi'i ɓe: "Nden kam min boo mi wi'ataa on bee baawɗe ɗeye mi huuwrata kuuje ɗe."

Markus 12

Balndol remooɓe halluɓe

12:1 Nden Yeesu wolwani ɓe bee balndi. O wi'i: "Goɗɗo jubi ngesa inabooje, o howi ka bee kowaagol, o waɗi ɓiɗɗirde inaboojam, o mahi suudu towndu ngam aynoowo ngesa. Nden o halfitini ka haa remooɓe, o dilli jahaaŋgal. 2 Nde saa'i ittuki inabooje waɗi, o neli maccuɗo maako haa remooɓe go ngam o jaɓa haa maɓɓe geɗal maako haa inabooje. 3 Kamɓe ɓe naŋgi mo, ɓe piyi mo, ɓe njoofi mo juŋŋgo meere. 4 Nden jawmu ngesa neli maccuɗo muuɗum feere. Remooɓe go naawni mo haa hoore, ɓe njarni mo bone. 5 Jawmu ngesa neli maccuɗo feere fahin, ammaa ɓe mbari mo. Bana non ɓe kuuwi ɗuuɗɓe, ɓe piyi woɗɓe, woɗɓe boo ɓe mbari. 6 Luttani jawmu ngesa sey gooto, ɓiɗɗo maako giɗaaɗo. Haa ragare man o neli mo haa remooɓe go, o numi: Ɓe teddinan ɓiyam kam. 7 Ammaa ɓe mbi'mbi'tiri: Kaŋko woni donoowo. Sey en mbara mo, nden kam enen en maran ngesa inabooje. 8 Ɓe naŋgi mo, ɓe mbari mo, ɓe ngudini ɓandu maako yaasi ngesa." 9 Nden Yeesu tokki wi'ugo: "Ɗume jawmu ngesa waɗata? O waran fakat, o halkan remooɓe go, o hokkan ngesa inabooje haa juuɗe woɗɓe. 10 Walaa seko on njaŋgi aaya ka'a: Hayre nde mahooɓe ngudini, kayre laati ɓurnde saman. 11 Kanjum Jawmiraawo huuwi, ɗum kaayeefi haa gite meeɗen." 12 Mawɓe Yahuudu'en ɗaɓɓi naŋgugo Yeesu, ngam ɓe anndi o wolwi balndol ngol dow maɓɓe. Ammaa ɓe kuli mooɓre, ngam maajum ɓe acci mo, ɓe ndilli.

Haala jomorgol

13 Too, mawɓe Yahuudu'en neli Farisa'en woɗɓe e yimɓe Hirudus haa Yeesu ngam ɓe naŋgira mo bee bolle maako. 14 Ɓe ngari, ɓe mbi'i: "Moodibbo, min anndi a gooŋgaajo, a hulataa boliiɗe yimɓe, ngam a hakkilantaa goɗɗo to ɗon manto, ammaa a ɗon anndina laawol Allah bee gooŋga. Yeccu min, hokkugo laamiiɗo Roma jomorgol, ɗon haa tawreeta na? 15 Min ndokka na, malla min calo hokkugo?" Ammaa Yeesu anndi naafikaare maɓɓe, o wi'i ɓe: "Koni on tuufanto yam tuuforgol? Ngaddaneeɗam suleyre haa mi laara." 16 Ɓe ngaddani mo. O ?ami ɓe: "Ɗum ɗo foto moy e innde moy?" Ɓe njaabi mo: "Jey laamiiɗo Roma." 17 Yeesu wi'i ɓe: "Booɗɗum, nden kam njoɓe laamiiɗo Roma ko haanani mo, njoɓe Allah boo ko haanani Allah." Ɓe kayɗini jaawaabu maako.

Ummitineeki maayɓe

18 Too, woɗɓe Saduki'en ngari haa Yeesu. (Saduki'en ɗon mbi'a maayɓe ummitittaako.) 19 Ɓe mbi'i: "Moodibbo, Muusa windani en umroore nde'e: To goɗɗo maayi, acci debbo mo walaano ɓiŋgel, sey deerɗiiko te'a mo ngam haa ɓe keɓana maayɗo danygol. 20 Woodino deerɗiraaɓe njoweeɗiɗo. Arano te'i debbo, maayi, accaay ɓikkoy. 21 Ɗiɗaɓo te'i mo, maayi, kaŋko boo o accaay ɓikkoy, bana non boo tataɓo. 22 Haa njoweeɗiɗo fuu, ɓe accaay ɓikkoy. 23 Kadi saa'i nde maayɓe ummititto, debbo go laatanto moy caka maɓɓe? Ngam ɓe njoweeɗiɗo fuu ɓe te'i mo." 24 Yeesu jaabi ɓe: "On ɗon mboofa masin! On anndaa defte, on anndaa baawɗe Allah. 25 Ngam to maayɓe ummitake, ɓe te'ataa sam, ammaa ɓe laatoto bana malaa'ika'en haa asama. 26 Ammaa haala maayɓe e ummitaaki maɓɓe, on meeɗaay jaŋgugo haa deftere Muusa haala wumre wulannde na? No Allah wi'i Muusa: Min woni Allah Ibrahiima e Allah Isiyaaku e Allah Yakubu na? 27 Naa o Allah maayɓe, ammaa o Allah yeeɗɓe. Ngam maajum on mboofi masin."

Umroore ɓurnde mawnugo

28 Woodi goɗɗo moodibbo tawreeta haa ton. O nani gaabotiral maajum. O yi'i Yeesu jaabi Saduki'en booɗɗum. Ngam maajum o wari, o ?ami mo: "Umroore ndeye ɓurata mawnugo?" 29 Yeesu jaabi: "Ndaa nde woni mawnde umrooje fuu: Onon yimɓe Isra'iila, nane: Allah Jawmiraawo meeɗen, kaŋko feere maako woni Jawmiraawo. 30 Yiɗ Allah Jawmiraawo maaɗa bee ɓernde ma fuu, bee yoŋki ma fuu, bee hakkiilo ma fuu, e bee sembe ma fuu. 31 Ndaa umroore ɗiɗawre: Yiɗ keeddiɗɗiraawo maaɗa bana hoore maaɗa. Walaa umroore feere ɓuri ɗe'e" 32 Moodibbo go wi'i mo: "Booɗɗum, moodibbo, a wi'i gooŋga: O gooto, walaa goɗɗo, kaŋko tan woni ɗowanteeɗo. 33 Sey neɗɗo yiɗa Allah bee ɓernde e hakkiilo e sembe fuu, sey o yiɗa keeddiɗɗiiko boo bana hoore maako. Ɗowanaago umrooje ɗiɗi ɗe'e ɓuri wooɗugo dow dabbaaji guleteeɗi e dokke ɗe goɗɗo tammi hokkugo ngam Allah fuu." 34 Yeesu yi'i oya jaabi bee hakkiilo, o wi'i mo: "A daayaaki laamu Allah." Ɓaawo maajum koomoy huli ?amugo mo ?amol feere.

Almasiihu o ɓiɗɗo moy?

35 Nde Yeesu ɗon waajo nder haykaliiru, o ?ami: "Noy moodiɓɓe mbi'rata Almasiihu woni ɓii Daawuda+? 36 Ngam Daawuda bee hoore muuɗum wi'i bee Ruuhu Ceniiɗo: Jawmiraawo wi'i jawmiraawo am: Jooɗa haa juŋŋgo am nyaamo, haa mi wallina konne'en maaɗa les kosɗe ma. 37 Daawuda bee hoore muuɗum ewni mo Jawmiraawo, kadi noy Almasiihu laatori ɓii Daawuda?"

Deentinki ngam moodiɓɓe

Mooɓre ɗuunde nani haala Yeesu bee seyo. 38 Nder anndinol maako o wi'i ɓe: "Ndeente e moodiɓɓe, yiɗɓe waancugo bee ngapaleeji juuɗɗi, ɓe ngiɗi yimɓe koofna ɓe nder luuɓe. 39 Nder cuuɗi waajaago ɓe ngiɗi jooɗaago haa joole tedduɗe, to ɓe ewnaama ngam nyaamdu boo ɓe ɗaɓɓitan joole ɓuranɗe wooɗugo. 40 Ɓe ɗon mbaɗa rewɓe yurumɓe rikisi, ɓe njaɓta cuuɗi maɓɓe, ammaa haa gite yimɓe ɓe njuttinan do'aaji maɓɓe. Kamɓe, kiita ɓuranka naawugo heɓan ɓe."

Dokkal debbo jurumɗo

41 Nden Yeesu ɗon jooɗi baŋge baatirɗum ceede nder haykaliiru. O hakkilani yimɓe sakkinanɓe ceede nder baatirɗum ceede man. Riskuɓe ɗuuɗɓe ndokki ceede ɗuuɗɗe. 42 Nden debbo jurumɗo talakaajo wari, sakkini aniini ɗiɗi, waato ceede tis. 43 Yeesu ewni pukara'en muuɗum, wi'i ɓe: "Mi ɗon wi'a on, debbo talakaajo oo sakkini nder baatirɗum ceede ko ɓuri yimɓe feere fuu. 44 Ngam kamɓe ɓe ndokki seɗɗa diga ɗuuɗeeŋga jawdi maɓɓe, ammaa debbo oo, koo nde o laafuɗo, o hokki ko o mari ngam nguure maako fuu."

Markus 13

Gibbuki haykaliiru

13:1 Nde Yeesu wurti haykaliiru, gooto haa pukara'en maako wi'i mo: "Moodibbo, laar kaa'e nyiɓle ɗe'e no ɗe mbooɗiri!" 2 Yeesu jaabi mo: "A ɗon yi'a nyiɓle mawɗe ɗe na? Hayre luttataa dow hayre, konne'en ngibbinan kooɗume fuu."

Ɓillaaje e toonyaŋgeeji

3 Too, Yeesu ɗon jooɗi dow hooseere Jaytun haa huusitirde haykaliiru. Piyer e Yakuba e Yuhanna kamɓe feere maɓɓe, ɓe ɗon ngondi bee maako. Ɓe ?ami mo: 4 "Yeccu min ndey kuuje ɗe'e laatoto? Alaama kaye waŋginta saa'iire nde ɗum timmata?" 5 Yeesu fuɗɗi anndingo ɓe, o wi'i: "Kakkile, ngam taa goɗɗo majjina on. 6 Ngam ɗuuɗɓe ngaran bee innde am, ɓe mbi'a: Min woni kaŋko, ɓe majjina yimɓe ɗuuɗɓe. 7 To on nani habaru konu koo ɓadiiɗum koo daayiiɗum, taa kultore. Doole ɗum laato, ammaa timmoode siwa. 8 Ummaatoore haɓan bee ummaatoore, laamu ummanto laamu. Dimbanɗe lesdi mbaɗan nokkuuje feere feere, non boo weelo. Kanjum woni bana fuɗɗam luuwe danyugo. 9 "Kakkilane ko'e mooɗon, ngam ɓe naŋgan on, ɓe njahran on haa kiitaaji. Ɓe ɓoccan on nder cuuɗi waajaago Yahuudu'en. On ndaroto yeeso mawɓe e laamiiɓe ngam daliila am, haa on mbaɗa seedamku yeeso maɓɓe. 10 Sey ummaatooje fuu nana waaju linjiila tawon. 11 To ɓe naŋgi on, ɓe njahri on yeeso hiitooɓe, taa cuklane ko mbi'oton. Ammaa to wakkati man wari, mbolwe bolle ɗe on keɓata. Kanje ɗe iwataa haa mooɗon, ammaa haa Ruuhu Ceniiɗo. 12 Yimɓe ndokkan deerɗiraaɓe muuɗum'en ngam mbareego, baabiraaɓe kuuwan ɓikkoy muuɗum'en bana non, ɓikkoy ummanto saarooji muuɗum'en ngam mbarugo ɓe. 13 Koomoy fuu wanyan on ngam am. Ammaa mo munyi haa timmoode, o hisan."

Nyidduɗum kulniiɗum

14 Yeesu wi'i boo: "On ngi'an ko wi'ete Nyidduɗum kulniiɗum ɗon dari haa pellel ngel haanaay ɗum daro. (Mo jaŋgi ɗum, sey o faama booɗɗum!) Nden kam sey jooɗiiɓe lesdi Yahudiya ndogga haa kooseeje. 15 Mo woni dow soorowol, taa jippo nder suudu ngam ɓoftugo kuuje mum. 16 Mo woni haa ngesa, taa hoota saare ngam hoo'ugo ngapaleewol mum. 17 Kayto bone haa reedu'en e musininanɓe nder nyalɗe maajum! 18 Tore Allah ngam taa ɗum laato saa'i jaaŋgol. 19 Ngam nder nyalɗe maajum ɓillaare naawnde waɗan, bana maare meeɗaay laataago diga fuɗɗoode nde Allah tagi duniyaaru haa warugo hande, nde meetataa laataago boo. 20 Ammaa Jawmiraawo rammini nyalɗe maajum ngam daliila yimɓe muuɗum suɓaaɓe. To naa non, walaa koo gooto hisanno. 21 "Wakkati maajum, to goɗɗo wi'i on: Ndaa Almasiihu+ haa ɗo, malla: Ndaa mo haa to, taa nuɗɗine. 22 Ngam almasiihu'en fewooɓe e annabo'en fewooɓe ngaran, ɓe kuuwan alaamaaji e kaayeefiiji ngam ɓe majjina koo suɓaaɓe boo, to ɗum heɓoto. 23 Sey on kakkila, mi yecci on ɗum fuu diga aran."

Garki Ɓii-neɗɗo

24 "Nder nyalɗe ɓaawo ɓillaare go naaŋge nyiɓɓan, lewru accan yaynugo, 25 koode asama njanan, baawɗeeji nder asama boo ndimboto. 26 Nden Ɓii-neɗɗo+ waŋgan gite yimɓe fuu, o waran nder duule bee tedduŋgal e baawɗe mawɗe. 27 O nelan malaa'ika'en maako haa alkibilaaji nayi ngam mooɓtugo suɓaaɓe maako diga keerol duniyaaru ngo'ol haa ngola. 28 "Paame ko ibbi anndinta on: To lice maaki kesɗiti, haakooji maaki boo mbiliti, on anndi seeto ɓadake. 29 Bana non onon boo, to on ngi'i kuuje ɗe'e ɗon laato, annde o ɓadake warugo. 30 Fakat mi ɗon wi'a on: Kuuje ɗe'e fuu laatoto hiddeko yimɓe hande maaya. 31 Asama e lesdi njinnan, ammaa bolle am njinnataa sam.

Walaa mo anndi nyalaade darŋgal

32 "Ammaa walaa mo anndi nyalaade maajum koo saa'a maajum, malaa'ika'en anndaa, koo Ɓiɗɗo+ boo anndaa, sey Baabiraawo tan anndi. 33 Kakkile, ayne, ngam on anndaa ndey saa'i maajum laatoto. 34 Ɗum laatoto bana to goɗɗo dilli jahaaŋgal, acci saare mum, halfitini huuwooɓe mum gooto gooto fuu kuugal muuɗum, umri aynoowo saare o ayna. 35 Ngam maajum ayne, on anndaa ndey jawmu saare wartata, koo kiikiɗe, koo caka jemma, koo baɓɓol, koo fajiri. 36 To o warti bee juhuki, taa o tawta on ɗon ɗaani. 37 Ko mi wi'i on, mi ɗon wi'a yimɓe fuu: Ayne!"

Markus 14

Dabare naŋgugo Yeesu

14:1 Yoo, lutti nyalɗe ɗiɗi haa juulde Paska+ e tamseeje ɗe uufnaaka waɗa. Mawɓe liman'en e moodiɓɓe tawreeta ɗaɓɓi no ɓe naŋgira Yeesu bee sirri, ɓe mbara mo. 2 Ɓe mbi'i: "Taa en mbaɗa ɗum wakkati juulde, ngam taa yimɓe mbaɗa fitina."

No debbo wujiri hoore Yeesu bee nebbam

3 Too, Yeesu ɗon haa Baytaniya nder saare Simon kuturuujo. Saa'i o ɗon nyaama, debbo feere wari. O woodi faandu nebbam uurɗam mbi'eteeɗam nardi, ɗam caɗɗam masin. Debbo man yewi faandu, rufi nebbam dow hoore Yeesu. 4 Woɗɓe caka yimɓe ton ɓerni, ɓe mbi'mbi'tiri: "Koni o majjini nebbam maako meere bana ni? 5 To o soorruno ɗam ko ɓuri suleyje teemeɗɗe tati, o hokki ceede man talaka'en, ɓuranno nafugo." Bana ni ɓe ngurŋgurti dow maako. 6 Ammaa Yeesu wi'i ɓe: "Acce mo! Koni on pitinta mo? O huuwani yam kuugal booɗŋgal. 7 Talaka'en ɗon ngondi bee mooɗon foroy, on mbaawan huuwango ɓe mbooɗeeŋga koondey on ngiɗi fuu. Ammaa min mi wondataa bee mooɗon foroy. 8 Kaŋko o huuwi ko o waawi. Diga saa'i siwa o wuji ɓandu am ngam uweego. 9 Mi ɗon seedo on: Kootoy nder duniyaaru haa nuɗɗinɓe yam ngaajinta linjiila fuu, ɓe ngeccan boo ko debbo oo huuwi, ɓe ciftora mo."

Jamba Yahuuda

10 Nden Yahuuda Iskariyot, gooto haa pukara'en sappo e ɗiɗo, dilli haa mawɓe liman'en ngam o hokka Yeesu haa juuɗe maɓɓe. 11 Nde ɓe nani haala maako, ɓe ceyi masin. Ɓe iinani mo ceede. Diga saa'i maajum Yahuuda ɗaɓɓiti laawol ngam o jambo Yeesu.

Kiirtaari Paska

12 Nyalaade arande haa juulde tamseeje ɗe uufnaaka, nde ɓe kirsata jawgel Paska+, pukara'en ?ami Yeesu: "Toy a yiɗi min njaha, min taaskitina kiirtaari Paska ngam maaɗa?" 13 Yeesu neli ɗiɗo maɓɓe, wi'i ɓe: "Naste nder berniwol. On pottan bee goɗɗo doondiiɗo mbulku ndiyam. 14 Tokke mo haa suudu ndu o nasti, mbi'e jawmu saare man: Moodibbo wi'i: Toy suudu haa mi nyaama kiirtaari Paska bee pukara'en am? 15 Kaŋko o hollan on suudu towndu mawndu, mo''itinaandu, taaskitinaandu, on taaskitina kuuje fuu ngam meeɗen ton." 16 Pukara'en go ndilli, nasti berniwol, tawi kooɗume fuu bana o wi'i ɓe. Ɓe taaskitini kiirtaari Paska. 17 Nde hiiri, Yeesu wardi bee pukara'en muuɗum sappo e ɗiɗo. 18 Saa'i ɓe njooɗi, ɓe ɗon nyaama, Yeesu wi'i: "Mi anndi fakat, gooto mooɗon mo ɗon nyaamda bee am, jamboto yam." 19 Ɗum naawi ɓerɗe pukara'en, ɓe puɗɗi ?amugo mo gooto gooto: "Naa ɗum min, koo?" 20 Yeesu jaabi ɓe: "Ɗum gooto haa sappo e ɗiɗo mooɗon, mo ɗon suuwa loŋgere mum bee am nder le'al. 21 Fakat, Ɓii-neɗɗo+ maayan bana ko winda dow maako nder deftere. Ammaa bone laatanto gorko mo jamboto Ɓii-neɗɗo. To o danyaaka, ɓurananno mo."

Kiirtaari ceniindi

22 Too, nde ɓe ɗon nyaama, Yeesu hoo'i tamseere, waɗi yettoore, yewi tamseere maajum, hokki ɓe, wi'i: "Koo'e, ɗum ɓandu am." 23 Nden o hoo'i jardugel boo, o yetti Allah, o hokki ɓe, ɓe fuu ɓe njari bee maagel. 24 O wi'i ɓe: "Ɗum ?i?am am ndufaaɗam ngam ɗuuɗɓe, ɗam tabitinan alkawal Allah. 25 Mi ɗon wi'a on: Mi meetataa yarugo inaboojam ɗam haa nyalaade mi yarata kesam nder laamu Allah." 26 Nden ɓe ngimi yimre maŋgtoore, ɓe ndilli haa hooseere Jaytun.

Yeesu e Piyer

27 Yeesu wi'i pukara'en: "On fuu on accatam, on ndoggan, ngam Allah wi'i nder deftere: Mi mbaran gaynaako, baali caŋkititto. 28 Ammaa ɓaawo mi ummiti, mi aartan on yahugo Galili." 29 Piyer wi'i mo: "Koo to yimɓe fuu acci ma, min mi accataa ma." 30 Yeesu jaabi mo: "Nan ko mi wi'ete: Jemmaare nde'e, hiddeko asgumri u'a nde ɗiɗi, an kam nde tati a wi'an a anndaa yam." 31 Ammaa Piyer wi'i bee sembe: "Mi meeɗataa wi'ugo irin maajum, koo to doole mi maayda bee ma." Bana non ɓe mbi'i ɓe fuu.

Do'a Yeesu haa Gecemane

32 Too, ɓe njotti nokkuure wi'eteende Gecemane. Yeesu wi'i pukara'en muuɗum: "Njooɗe haa ɗo, haa mi waɗoya do'a." 33 Nden o hoo'i Piyer e Yakuba e Yuhanna bee maako. Kulol e saklere ukkani mo. 34 O wi'i ɓe: "Torra ɓernde am yiɗi mbarugo yam. Njooɗe ɗo, ayne." 35 O yehi yeeso seɗɗa, o do''i haa lesdi, o tori haa saa'iire torra nde'e saalano mo, to heɓoto. 36 O wi'i: "Ya Baabiraawo, Baaba am, haa maaɗa kooɗume fuu waɗoto. Ittanam jardugel torra nge'el. Ammaa naa ko mi yiɗi min, sey ko an a muuyi." 37 Nden o lori, o tawti pukara'en tato go, ɓe ɗon ɗaani. O wi'i Piyer: "Simon, a ɗon ɗaani na? A waawaay aynugo koo saa'a ngoota na? 38 On fuu, ayne, tore Allah ngam taa on nasta jarribeeki. Ruuhu neɗɗo yiɗi ɗowtaago, ammaa ɓandu mum tampi." 39 Fahin o yehi, o waɗi do'a bee bolle ɗeya go. 40 Nde o lorti, o tawti ɓe ɓe ɗon ɗaani fahin, ngam gite maɓɓe teddi. Ɓe anndaa ko ɓe njaaboto mo. 41 Nde o wari haa maɓɓe tataɓre, o wi'i ɓe: "Onon ɗaaniiɓe, on ɗon ciwto na? He'i kadi, saa'i waɗi! Jonta marɓe hakke keɓan Ɓii-neɗɗo+. 42 Umme, ndillen, ndaa mo jamboto yam."

No ɓe naŋgiri Yeesu

43 Diga Yeesu timminaay wolwugo tawon, Yahuuda, gooto haa sappo e ɗiɗo go wari. Mooɓre wardi bee maako bee kaafaaje e cabbi, diga mawɓe liman'en e moodiɓɓe e ndotti'en dawrooɓe. 44 Jambotooɗo hokkino mooɓre man alaama, wi'i: "Mo mi hoofnata bana soobaajo, ɗum kaŋko. Naŋge mo, njahre mo bee aynugo." 45 Nde o yotti, law o yehi haa Yeesu, o wi'i: "Moodibbo." Nden o harli mo, o hebbi mo bee hunduko. 46 Mooɓre naŋgi mo, jogi mo. 47 Ammaa gooto haa dariiɓe ton losi kaafahi muuɗum, fe''i maccuɗo hooreejo liman'en, ta''i nofru maako. 48 Yeesu wi'i mooɓre: "Koni on ngari bee kaafaaje e cabbi ngam naŋgugo yam? Mi pasoowo na? 49 Nyalɗe fuu mi ɗon wondi bee mooɗon nder haykaliiru+, mi ɗon anndina on, onon boo on naŋgaay yam. Ammaa ɗum laati ngam gooŋɗingo ko annabo'en mbi'i diga ɓooyma." 50 Nden pukara'en fuu acci mo, ndoggi. 51 Suka feere tokki Yeesu, o ɗon wakki godoore tan dow ɓandu maako. Ɓe ɗaɓɓi naŋgugo mo, 52 ammaa o yoofi godoore maako, o daɗi o tembo.

Yeesu haa kiita dawrooɓe

53 Too, mooɓre go yahri Yeesu haa hooreejo liman'en. Mawɓe liman'en e dawrooɓe lesdi e moodiɓɓe fuu ɗon mooɓti ton. 54 Piyer tokki daayiiɗum, nasti saare hooreejo liman'en. O jooɗodi bee sukaaɓe, o ɗon aytino yiite. 55 Mawɓe liman'en e dawrooɓe ɗaɓɓiti wullaandu dow Yeesu haa ɓe ndo''a mo kiita maayde, ammaa ɓe keɓaay. 56 Seedooɓe ɗuuɗɓe ceedi pewe dow maako, ammaa bolle maɓɓe narraay. 57 Nden woɗɓe ngari, ceedi fewre dow maako, mbi'i: 58 "Min nani o wi'i: Mi yibbinan haykaliiru ndu'u, maharaandu bee juuɗe, nder nyalɗe tati mi nyiɓan feere naa bee juuɗe." 59 Ammaa seedamkuuji maɓɓe kamɓe boo narraay. 60 Hooreejo liman'en ummi, dari caka yimɓe, ?ami Yeesu: "A jaabataako kooɗume na? Ɗume ɓe ceedi dow ma?" 61 Ammaa Yeesu jeeɗi, wolwaay sam. Fahin hooreejo liman'en ?ami mo: "An a Almasiihu, Ɓiɗɗo+ Allah barkiɗinaaɗo na?" 62 Yeesu jaabi: "Ooho, min woni kaŋko, onon boo on ngi'an Ɓii-neɗɗo+ o jooɗiiɗo haa nyaamo Allah Baawɗo, o garanɗo nder duule asama." 63 Hooreejo liman'en seeki limce muuɗum, wi'i: "Walaa haaje en ɗaɓɓita seedooɓe feere. 64 On nani kalluka maako. Ɗume on mbi'ata?" Ɓe fuu ɓe kiiti mo o haani mbareego. 65 Woɗɓe maɓɓe tuuti tuuɗe dow Yeesu. Ɓe cuddi gite maako, ɓe lukki mo, nden ɓe mbi'i: "Annditit le, moy waɗi ma ɗum?" Sukaaɓe boo koo'i mo, maari mo.

No Piyer dullitini Yeesu

66 Too, Piyer ɗon haa babal nder saare tawon. Gooto haa horɓe hooreejo liman'en wari. 67 Nde o yi'i Piyer ɗon aytino yiite, o suti mo, o wi'i: "An boo a wondi bee Yeesu Nasaratuujo." 68 Ammaa Piyer yeddi, wi'i: "Mi anndaa, mi faamaay ko a wi'i." Nden o dilli haa jawleeru. Saa'i maajum asgumri u'i. 69 Korɗo go yi'i mo fahin, wi'i dariiɓe ton: "Oo ɗo, o gooto maɓɓe." 70 Ammaa fahin Piyer yeddi. Duuraay dariiɓe ton mbi'i Piyer: "A waawataa yeddugo a gooto maɓɓe, ngam an boo a goɗɗo Galili." 71 Piyer fuɗɗi hunaago: "Allah hiito yam to mi fewi! Mi anndaa gorko maajum." 72 Saa'i maajum asgumri u'i ɗiɗawre. Piyer siftori ko Yeesu wi'no mo: "Hiddeko asgumri u'a nde ɗiɗi, an kam a wi'an a anndaa yam nde tati." O fuɗɗi woyugo.

Markus 15

Yeesu haa Pilaatu

15:1 Nde weeti, mawɓe liman'en njaawi sarwotirgo bee ndotti'en e moodiɓɓe e dawrooɓe fuu. Ɓe kaɓɓi Yeesu, ɓe njahri mo, ɓe ndokki mo haa juŋŋgo Pilaatu. 2 Kaŋko o ?ami mo: "An woni laamiiɗo Yahuudu'en na?" Yeesu jaabi mo: "Bana mbi'ɗa." 3 Mawɓe liman'en ngullori Yeesu kuuje ɗuuɗɗe. 4 Nden Pilaatu ?ami mo fahin: "A jaabataako kooɗume na? Laar no ɓe ngullori ma gullaali ɗuuɗɗi." 5 Ammaa Yeesu sali wolwugo, haa Pilaatu hayɗini.

No ɓe ndo''iri Yeesu kiita

6 Nde juulde Paska+ waɗi fuu, Pilaatu woowi yoofango yimɓe kaɓɓaaɗo gooto, mo ɓe ngiɗi. 7 Wakkati maajum goɗɗo bi'eteeɗo Barabbas ɗon haa suudu fursina. Kaŋko e woɗɓe ɓe mbaɗino fitina, ɓe mbarno goɗɗo nder fitina maajum. 8 Yimɓe puɗɗi hoolugo, ɓe mbi'i Pilaatu o huuwana ɓe bana o woowi. 9 Pilaatu ?ami ɓe: "On ngiɗi mi yoofana on laamiiɗo Yahuudu'en na?" 10 Ngam o anndi fakat, mawɓe liman'en njahrani mo Yeesu ngam kaajal. 11 Ammaa mawɓe liman'en tiɗɗini yimɓe ɓe ɗaɓɓa haa maako o yoofana ɓe Barabbas. 12 Fahin Pilaatu wolwani yimɓe: "Mo on mbi'ata laamiiɗo Yahuudu'en, mi waɗa mo ɗume kadi?" 13 Ɓe kooli, ɓe mbi'i: "Ɓil mo haa leggal gaafaaŋgal!" 14 Pilaatu ?ami: "Kadi halleende ndeye o waɗi?" Ammaa ɓe ɓesdi hoolugo: "Ɓil mo haa leggal gaafaaŋgal." 15 Pilaatu yiɗi fottango yimɓe. Ngam maajum o yoofani ɓe Barabbas. Nden o umri sooje'en ɓocca Yeesu, o hokki mo haa juuɗe maɓɓe ngam ɓe ɓila mo haa leggal gaafaaŋgal.

No sooje'en njanciri Yeesu

16 Too, sooje'en njahri mo haa babal nder saare Pilaatu, ɓe mooɓti sooje'en fuu. 17 Ɓe ɓorni mo mojaare woɗeere, ɓe mbami gi'e bana meetaleewol, ɓe njo''ini ɗum dow hoore maako. 18 Nden ɓe koofni mo: "Allah woonane, an laamiiɗo Yahuudu'en." 19 Ɓe piyi hoore maako bee sawru, ɓe tuuti dow maako, ɓe tuggi koppi, ɓe cujidani mo. 20 Nde ɓe timmini jancugo mo, ɓe ɓorti mo ngapaleewol woɗeere go, ɓe ɓorni mo limce maako. Nden ɓe njahri mo yaasi berniwol ngam ɓe ɓila mo haa leggal gaafaaŋgal.

No ɓe ɓildi Yeesu haa gaafaaŋgal

21 Haa laawol ɓe potti bee goɗɗo Sirene, bi'eteeɗo Simon, baaba Aleksandire e Rufus. Kaŋko o ɗon wara diga kawye. Ɓe ndooli mo o efta gaafaaŋgal Yeesu. 22 Ɓe njahri Yeesu haa nokkuure nde ɓe ewnata Golgota (waato: nokkuure Gumbal-hoore). 23 Ton ɓe ngiɗi yarnugo mo inaboojam ɗam jillindiri bee kaaɗɗum, ammaa o sali yarugo. 24 Nden ɓe ɓili mo haa leggal gaafaaŋgal. Ɓe cendi limce maako caka maɓɓe bee fiyugo caaca, ɓe ndaari koomoy ko hoo'ata. 25 Ɗum fajiri njamndi joweenayi nde ɓe ɓili mo. 26 Ɓe mbindi daliila kiita maako dow alluha bana ni: "Laamiiɗo Yahuudu'en." 27 Ɓe ɓildi fasooɓe ɗiɗo bee Yeesu haa leɗɗe gaafaaɗe, gooto haa nyaamo maako, gooto boo haa nano maako. 28 Bana ni ko deftere wi'i gooŋɗiri, nde wi'i: "Ɓe limi mo nder huuwooɓe junuuba." 29 Saalotooɓe ton ndimbi ko'e muuɗum'en, kuɗi mo: "Hey! A wi'no a yibbinan haykaliiru+, a ummitinan ndu nder nyalɗe tati. 30 Jippa le gaafaaŋgal kadi, hisnu hoore ma!" 31 Bana non boo mawɓe liman'en e moodiɓɓe njanci Yeesu, ɓe mbi'mbi'tiri: O hisni woɗɓe, ammaa o waawaay hisnugo hoore maako. 32 To en ngi'i Almasiihu+, laamiiɗo Isra'iila ɗon jippo gaafaaŋgal, nden kam en nuɗɗinan mo. Koo ɓildaaɓe bee maako go boo kuɗi mo.

Maayde Yeesu

33 Caka naaŋge nyiɓre suddi lesdi fuu haa warugo njamndi tati. 34 Njamndi tati Yeesu hooli bee sembe: "|iElohi elohi lema sabaktani.|r" Waato: "Ya Allah am, ya Allah am, ngam ɗume accuɗa mi?" 35 Woɗɓe dariiɓe ton nani ɗum, ɓe mbi'i: "Ndaa o ɗon ewno Eliya." 36 Gooto maɓɓe yaawi, suuwi irin sooso nder inaboojam lammuɗum, ɓili ɗum haa sawru. Nden o ɓaŋgti ɗum haa hunduko Yeesu ngam yarnugo mo, o wi'i: "Sey en ndaara to Eliya waran jippina mo." 37 Ammaa Yeesu wooki bee sembe, maayi. 38 Wirndallo nder haykaliiru+ seeki caka cak diga dow haa les. 39 Nde mawɗo sooje'en dariiɗo haa gaafaaŋgal yi'i no Yeesu maayri, o wi'i: "Fakat, kaŋko woni Ɓiɗɗo+ Allah." 40 Woodi boo rewɓe ton, ɓe ɗon ndaara diga daayiiɗum. Nder maɓɓe Mariyama mo wuro Magdala, e Mariyama daada Yakuba pamaro e Yoses, e Salome. 41 Ɓe tokkino Yeesu, ɓe mballuno mo nde o ɗonno haa Galili. Woodi boo rewɓe feere ɗuuɗɓe, ɓe ngarduno bee Yeesu haa Urusaliima.

No ɓe uwri Yeesu

42 Nyande maajum woni taaskorde, bana wi'ugo nyalaade nde aartata nyande siwtorde+. 43 Nde hiiri, Yusufu mo wuro Arimatiya wari. O mawɗo teɗɗuɗo caka dawrooɓe. O ɗon reena garki laamu Allah boo. Kaŋko o tiɗɗini ɓernde maako, o nasti haa Pilaatu, o tori mo ɓandu Yeesu. 44 Pilaatu hayɗini nanugo Yeesu maayi law bana ni. O ewni mawɗo sooje'en go, o ?ami mo: "Neeɓi o maayi na?" 45 Nde mawɗo anndini mo habaru, o duŋgani Yusufu hoosugo ɓandu Yeesu. 46 Yusufu soodi kasa ɗigguŋga, jippini ɓandu Yeesu, hasni ndu bee kasa maajum, wallini ndu nder yenaande wasaande nder hooseere. Nden o talli hayre, o maɓɓi hunduko yenaande. 47 Mariyama mo Magdala e Mariyama daada Yoses ndaari haa ɓe uwi Yeesu.

Markus 16

Ummitaaki Yeesu

16:1 Nde nyande siwtorde+ saali, Mariyama mo Magdala, e Mariyama daada Yakuba, e Salome coodi urle ngam ɓe njaha, ɓe nguja ɓandu Yeesu bee nebbam uurɗam. 2 Nyande Alat ɓe ndawi cub, ɓe ngari haa yenaande nde naaŋge fuɗi. 3 Ɓe mbi'mbi'tiri: "Moy sottinanta en hayre haa hunduko yenaande?" 4 Ngam hayre maajum mawni masin. Ammaa nde ɓe ɓaŋgti gite, ɓe ngi'i hayre sotti. 5 Ɓe nasti nder yenaande. Ɓe ngi'i suka ɗon jooɗi ton haa wakere nyaamre, o ɗon ɓorni togoore raneere. Ɓe kultori. 6 O wi'i ɓe: "Taa kultore! On ɗon ɗaɓɓita Yeesu Nasaratuujo mo ɓe ɓili ɗum haa gaafaaŋgal. O walaa ɗo, o ummiti. Ndaa ɗo pellel ɓe mballinno mo. 7 Jonta ndille, njahrane pukara'en maako e Piyer kubaruwol ngo'ol: O aartan on yahugo Galili, on ngi'an mo ton bana o wi'no on." 8 Rewɓe ngurti yenaande man, ɓe ndoggi, ɓe ndiwni ngam kultoreeŋgol. Ɓe mbi'aay haala man koo gooto, ngam ɓe kultori.

TIMMOODE HIINDE HAA DEFTERE NDE

No Yeesu waŋgirani Mariyama mo Magdala

9 Ɓaawo Yeesu ummiti diga maayde, nyande Alat fajiri cub, o waŋgani Mariyama mo Magdala tawon. (Ɗum kaŋko mo Yeesu riiwno ginnaaji joweeɗiɗi e mum.) 10 O yehi, o anndini ɗum hawtiɗɗiraaɓe Yeesu. Kamɓe ɓe ɗonno mboya, ɓerɗe maɓɓe ta''i. 11 Nde ɓe nani Yeesu o geeto, Mariyama boo yi'i mo, ɓe nuɗɗinaay.

No Yeesu waŋgirani pukara'en ɗiɗo

12 Ɓaawo maajum Yeesu waŋgani ɗiɗo maɓɓe bee jaati feere, nde ɓe ɗon njaha kawye. 13 Ɓe lori, ɓe ngecci ɗum luttuɓe, ammaa kamɓe ɓe cali nuɗɗingo.

No Yeesu waŋgirani pukara'en sappo e go'o

14 Ɓaawoɗon Yeesu waŋgani pukara'en sappo e go'o saa'i ɓe ɗon nyaama. O feli ɓe ngam sooynde nuɗɗinki maɓɓe. O feli ɓe boo ngam caatal ɓerɗe maɓɓe, ngam ɓe nuɗɗinaay bolle yi'ɓe mo ɓaawo o ummiti. 15 Nden o wi'i ɓe: "Njehe kootoy nder duniyaaru, ngaajine koomoy linjiila. 16 Koomoy nuɗɗini, jaɓi ngiiwam baptisma, hisan. Mo nuɗɗinaay, Allah hiitoto mo. 17 Nuɗɗinɓe keɓan alaamaaji baawɗe ɗi'i: Ɓe ndiiwan ginnaaji bee innde am, ɓe mbolwan bee ɗemɗe ɗe anndaaka. 18 To ɓe naŋgi boɗɗe, malla to ɓe njari njaram mbaroojam, ɗum naawnataa ɓe sam. Ɓe mballinan juuɗe maɓɓe dow nyawɓe, ɓe njamɗita."

No Yeesu lori haa Allah.

19 Yeesu, waato Jawmiraawo nde timmini wolwango pukara'en, o eeŋgti haa asama, o jooɗi haa nyaamo Allah. 20 Pukara'en ndilli, ngaajini linjiila kootoy fuu. Jawmiraawo boo huuwdi bee maɓɓe, gooŋɗini waaju maɓɓe bee hokkugo ɓe alaamaaji baawɗe go.

TIMMOODE HIINDE FEERE HAA DEFTERE NDE

9 Rewɓe go njehi haa Piyer e sooba'en maako, anndini ɓe bolle suka go bee rammitingo. 10 Ɓaawo maajum Yeesu bee hoore muuɗum neldi habaru kisndam nduumiiɗam, kubaruwol ceynoowol ngol halkataa. O neldi ngol bee kunduɗe pukara'en maako kootoy, diga fuunaaŋge haa hiirnaaŋge.

Luka 1

1:1 Ya Tawfilus tedduɗo: Yimɓe ɗuuɗɓe kaɓdi windugo kubaruwol kuuje laatiiɗe caka meeɗen. 2 Ɓe mbindi ko min nani haa yi'ɓe kuuje ɗe'e bee gite muuɗum'en diga fuɗɗam, ɓe halfinaaɓe anndingo kubaruwol man. 3 Ngam maajum min boo mi waɗi anniya mi linya kuuje ɗe'e fuu diga fuɗɗam ngam haa mi anndine ɗum bee tokkindirki, ya Tawfilus tedduɗo. 4 Mi waɗi ɗum ngam haa a faama hoolɗinaare anndinki ki nanɗa.

Malaa'ikaajo waŋgini danyeeki Yuhanna

5 Yoo, nder jamanu laamiiɗo Hirudus haa lesdi Yahudiya, woodino goɗɗo limanjo, mo innde muuɗum Jekariya, mo nder yeɓre liman'en Abiya. Innde debbo maako Elisabet, mo asŋgol Haruna, hooreejo liman'en. 6 Ɓe ɗiɗo fuu ɓe gooŋga'en yeeso Allah, ɓe ɗon ɗowtano umrooje Jawmiraawo e farillaaji muuɗum bee booɗɗum. 7 Ammaa ɓe ngalaano ɓiŋgel, ngam Elisabet laatino dimaro, ɓe ɗiɗo fuu ɓe naywi boo. 8 Nyande feere Jekariya ɗon huuwa kuugal limanku muuɗum yeeso Allah, ngam ɗum wakkati kuugal yeɓre maako. 9 Liman'en mboowi sendugo kuuɗe hakkunde muuɗum'en bee waɗugo kur'u+. Nyalaade maajum, Jekariya heɓi kuugal wulugo urle yeeso Jawmiraawo dow gulduɗum urle nder haykaliiru+. 10 Saa'i o ɗon wula urle, yimɓe ɗon mbaɗa do'a haa yaasi. 11 Ɗon ni, Jekariya yi'i malaa'ikaajo ɗon dari haa wakere gulduɗum urle nyaamre. 12 Nde o yi'i mo, o hultori, o sakli. 13 Ammaa malaa'ikaajo wi'i mo: "Taa hultor, Jekariya, ngam Allah nani do'a maaɗa. Debbo maaɗa Elisabet danyante ɓiŋgel, a hokka ngel innde Yuhanna. 14 A seyoto masin, yimɓe fuu ceyoto bee maaɗa ngam danyeeki ɓiŋgel man. 15 Ngam o laatoto mawɗo yeeso Jawmiraawo. O yarataa inaboojam malla nguykinoojam feere. Ruuhu Jawmiraawo hebbinan mo diga danyeeki maako. 16 O lornan Isra'iila'en ɗuuɗɓe haa Allah Jawmiraawo maɓɓe. 17 O aartan Jawmiraawo bee baawɗe annabi Eliya, ngam o narrina baabiraaɓe bee ɓiɓɓe muuɗum'en, o laatina luutooɓe boo ɗowtantooɓe Allah, o taaskitina ummaatoore ngam garki Jawmiraawo." 18 Ammaa Jekariya wi'i malaa'ikaajo: "Noy anndiranmi ɗum gooŋga? Ngam min mi naywi, debbo am boo duuɓi muuɗum ɗuuɗi." 19 Malaa'ikaajo jaabi: "Min mi Jibiriila, mi ɗon daro yeeso Allah ngam huuwango mo. Kaŋko neli yam mi wolwane, mi waddane kubaruwol belŋgol. 20 Ammaa a nuɗɗinaay bolle am tammiiɗe gooŋɗugo to wakkati man waɗi. Ngam maajum a laatoto muukaajo, a waawataa wolwugo haa to kuuje ɗe'e laatake." 21 Saa'i maajum yimɓe ɗon ndeena Jekariya. Ɓe kayɗini ngam o neeɓi nder haykaliiru+. 22 Nde o wurti, o waawaay wolwango ɓe, ɓe paami o yi'i kaayeefi nder haykaliiru. O ɓaŋgti juuɗe maako ngam o barkiɗina ɓe, ammaa o waawaay wolwugo. 23 Nde wakkati kuugal Jekariya nder haykaliiru timmi, o hooti saare maako. 24 Nyalɗe seɗɗa ɓaawoɗon, debbo maako Elisabet reedi, o suuɗi baakin lebbi jowi. 25 O wi'i: "Jawmiraawo woonani yam. O hisni yam semteende ndimaraaku am."

Malaa'ikaajo waŋgini danyeeki Yeesu

26 Yoo, nder lewru joweegooru, Allah neli malaa'ikaajo Jibiriila haa berniwol bi'eteeŋgol Nasaratu nder lesdi Galili. 27 O neli mo haa paanyo debbo, muuyaaɗo gorko bi'eteeɗo Yusufu, mo asŋgol Daawuda. Innde paanyo debbo boo Mariyama. 28 Malaa'ikaajo wari haa maako, wi'i mo: "Mi hoofni ma, an keɓɗo mo''ere Allah. Jawmiraawo ɗon wondi bee maaɗa." 29 Koofŋgol ngol sakli Mariyama masin, o numi ko ɗum yiɗi wi'ugo. 30 Nden malaa'ikaajo wi'i mo: "Taa hultor, Mariyama, ngam a heɓi mo''ere Allah. 31 A tammi reedugo, a danyan ɓiɗɗo gorko, a hokka mo innde Yeesu. 32 O laatoto mawɗo, ɓe ewnoto mo Ɓiɗɗo+ Allah Ɓaŋgiiɗo. Allah Jawmiraawo waɗan mo laamiiɗo, bana o waɗino kaaka maako Daawuda. 33 O laamanto ummaatoore Isra'iila haa foroy, laamu maako timmataa sam." 34 Mariyama wi'i malaa'ikaajo: "Noy ɗum laatorto, nde min mi anndaa gorko sam?" 35 Malaa'ikaajo wi'i mo: "Ruuhu Ceniiɗo waran dow maaɗa, baawɗe Allah Ɓaŋgiiɗo waran dow maaɗa bana ɗowdi. Ngam maajum ɓiɗɗo mo a tammi danyugo, ɓe ewnoto mo Ceniiɗo e Ɓiɗɗo+ Allah. 36 Elisabet, bandiraawo maaɗa ɗon bee reedu, koo nde o naywi, ɓe mbi'no mo o dimaro boo, ammaa jonta o ɗon bee reedu lebbi joweego. 37 Walaa ko Allah waawataa." 38 Mariyama wi'i: "Min mi korɗo Jawmiraawo, ɗum laatano yam bana mbi'ɗa." Nden malaa'ikaajo dilli, acci mo.

Mariyama yehi haa Elisabet

39 Too, nder saa'i maajum Mariyama ummi, dilli bee jaawal haa wuro nder kooseeje lesdi Yahudiya. 40 O nasti saare Jekariya, o hoofni Elisabet. 41 Saa'i Elisabet nani koofŋgol Mariyama, ɓiŋgel fuɗɗi dimbaago nder reedu maako. Elisabet heewi Ruuhu Ceniiɗo, 42 wi'i bee sawtu: "Allah barkiɗini ma ko ɓuri rewɓe fuu, barka maako ɗon dow ɓiŋgel ngel a tammi danyugo. 43 Min mi moye haa daada Jawmiraawo am wara haa am? 44 Ngam ndaa, saa'i mi nani koofŋgol ma, ɓiŋgel dimbi nder reedu am bee seyo. 45 Barka laatanto ma ngam a nuɗɗini ko Jawmiraawo wi'i ma, ɗum laatoto."

Yimre Mariyama

46 Nden Mariyama wi'i: "Sey mi maŋgta Jawmiraawo, 47 ɓernde am ɗon heewi seyo ngam Allah, kisnoowo yam. 48 Ngam o yerdi laarugo korɗo maako leesɗo. Fakat, diga jonta yimɓe jamanuuji fuu mbi'an mi barkiɗinaaɗo, 49 ngam Allah Baawɗo waɗani yam kuuje mawɗe. Innde maako seniinde, 50 enɗam maako ɗon dow hulɓe mo haa foroy. 51 O huuwi kuuɗe mawɗe bee juŋŋgo maako sembiɗŋgo, o saŋkiti mawnitiiɓe nder anniyaaji muuɗum'en fuu. 52 O jippini laamiiɓe diga leese laamu muuɗum'en, o ɓaŋgti leesɓe. 53 O haarni weelaaɓe bee kuuje booɗɗe masin. O riiwi riskuɓe, ndilli juuɗe meere. 54-55 O walli yimɓe Isra'iila huuwanooɓe mo, ngam o yejjitaay ko o wi'no o hokkan kaakaaji meeɗen, waato Ibrahiima e danygol muuɗum haa foroy." 56 Mariyama jooɗodi bee Elisabet ko dillani lebbi tati, nden o hooti saare maako.

Danyeeki Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma

57 Yoo, nde saa'i danyugo Elisabet yotti, o danyi ɓiɗɗo gorko. 58 Heeddiɗɗiraaɓe maako e bandiraaɓe maako nani Jawmiraawo huuwi mo mbooɗeeŋga, ɓe ceyodi bee maako. 59 Nde ɓiŋgel waɗi asaweere woore, ɓe ngari ngam juulnugo ngel, ɓe ngiɗino hokkugo ngel innde Jekariya, bana innde baaba maagel. 60 Ammaa daada maagel wi'i: "Aa'a, naa non, innde maagel laatoto Yuhanna." Ɓe fuu ɓe kayɗini. 61 Ɓe mbi'i mo: "Walaa koo gooto nder yimɓe lenyol ma ewna bee innde nde'e." 62 Nden ɓe mbaɗani baaba maagel alaama bolle bee juuɗe, ngam haa ɓe ?ama mo innde ndeye o yiɗi hokkugo ɓiŋgel. 63 Jekariya anndini ɓe, ɓe ndokka mo alluha. Nden o windi: "Innde maagel Yuhanna." Yimɓe fuu kayɗini. 64 Saa'i man nden Jekariya fuɗɗi wolwugo, o maŋgti Allah bee sawtu. 65 Heeddiɗɗiraaɓe maako fuu kultori masin. Haa lesdi kooseeje Yahudiya fuu ɓe mbolwi haala kuuje laatiiɗe ɗe'e. 66 Nanɓe ɗum fuu tokki numugo: "Ɗume ɓiŋgel ngel tammi laataago?" Ngam fakat, baawɗe Jawmiraawo ɗon ngondi bee maagel.

Annabaaku Jekariya

67 Jekariya, baaba ɓiŋgel go heewi Ruuhu Ceniiɗo. O waɗi annabaaku, o wi'i: 68 "Tedduŋgal laatano Allah, Jawmiraawo Isra'iila, ngam o hakkilani yimɓe maako, o hisni ɓe. 69 O darnani en kisnoowo cembiɗɗo, mo asŋgol laamiiɗo Daawuda, suka maako. 70 Kanjum woni ko o waŋgini diga ɓooyma bee kunduɗe annabo'en maako seniiɓe. 71 O wi'i o hisnan en juuɗe konne'en meeɗen, e juuɗe wanyɓe en fuu. 72 O waŋginani kaakaaji meeɗen enɗam maako, o siftori alkawal maako ceniiŋgal. 73 Ngam Allah hunani kaaka meeɗen Ibrahiima, 74 o hisnan en baawɗe konne'en meeɗen, haa en kuuwana mo bilaa kulol, 75 ngam haa en laato yimɓe maako gooŋga'en wakkati ngeendam meeɗen fuu. 76 An boo, ɓiŋgel am, ɓe ewnoto ma annaboojo Allah Ɓaŋgiiɗo, ngam a aartan Jawmiraawo ngam haa a mo''ina laawol maako. 77 A anndinan yimɓe maako o hisnan ɓe, ngam o yaafoto hakkeeji maɓɓe. 78 Allah meeɗen o keewɗo enɗam e mbooɗeeŋga, o ɗon nelda en annoora diga dow, 79 ngam haa ka yaynana wonɓe nder nyiɓre e les ɗowdi maayde, ka ɗowa kosɗe meeɗen dow laawol jam." 80 Yuhanna mawni, hakkiilo maako ɓesdi. O jooɗi nder ladde haa yotti wakkati o waŋgi haa ummaatoore Isra'iila.

Luka 2

Danyeeki Yeesu

2:1 Yoo, nder saa'i maajum Agustus, laamiiɗo Roma, umri ɓe mbinda inɗe yimɓe nder lesɗe maral Roma fuu. 2 Kaŋgol woni bindol aranol ngol waɗi nder jamanu Kiriniyus laati ngomna lesdi Siriya. 3 Yimɓe njehi ngam windeego, koomoy fuu haa wuro muuɗum. 4 Yusufu ummi wuro Nasaratu nder lesdi Galili, yehi nder lesdi Yahudiya, haa Baytilaama, wuro laamiiɗo Daawuda danyano, ngam Yusufu iwi haa asŋgol Daawuda. 5 O yehi ton ngam windeego, kaŋko e Mariyama, muuyaaɗo maako, reeduujo. 6 Nde ɓe ɗon ton, nyalaade ɓesnugo Mariyama yotti. 7 O danyi ɓiŋgel gorgel, afel maako, o saawi ngel nder limce, o wallini ngel nder nyaamnirde dabbaaji ngam ɓe keɓaay nokkuure nder saare hoɗɓe.

Malaa'ikaajo waŋgani waynaaɓe

8 Too, woodi waynaaɓe haa ladde nder lesdi maajum, ɓe ɗon ayna baali maɓɓe jemma. 9 Malaa'ikaajo Jawmiraawo waŋgani ɓe, tedduŋgal Jawmiraawo yayni dow maɓɓe, ɓe kultori masin. 10 Ammaa malaa'ikaajo wi'i ɓe: "Taa kultore, ngam mi waddani on kubaruwol belŋgol, ceynanŋgol yimɓe fuu. 11 Jemmaare handeere nde'e, kisnoowo danyaama ngam mooɗon nder wuro Daawuda, kaŋko woni Almasiihu, Jawmiraawo. 12 Ndaa, on keɓtan mo bee alaama bana ni: On tawan ɓiŋgel caawaaŋgel bee limce, ballinaaŋgel nder nyaamnirde dabbaaji." 13 Law mooɓre malaa'ika'en asama kawti bee malaa'ikaajo go, ɓe teddini Allah, ɓe mbi'i: 14 "Tedduŋgal laatano Allah haa asama, jam boo dow lesdi haa yimɓe yiɗaaɓe Allah, yiɗɓe mo boo."

Waynaaɓe njehi Baytilaama

15 Nde malaa'ika'en acci ɓe, lorti haa asama, waynaaɓe mbolwi hakkunde muuɗum'en: "Ndillen Baytilaama, en ndaara ko Jawmiraawo anndini en." 16 Ɓe njaawi yahugo ton, ɓe tawi Mariyama bee Yusufu e ɓiŋgel keccel, ngel ɗon waali nder nyaamnirde dabbaaji. 17 Nde ɓe ngi'i ngel, ɓe ngecci ko malaa'ikaajo wi'no ɓe dow maagel. 18 Nanɓe ko waynaaɓe mbi'i, kayɗini masin. 19 Ammaa Mariyama jogi ɗum fuu nder ɓernde muuɗum, o tokki numugo ɗum. 20 Nden waynaaɓe lori, ɓe ɗon teddina Allah, ɓe ɗon maŋgta mo ngam kuuje ɗe ɓe nani, ɗe ɓe ngi'i, ngam ɗum fuu ɗum laati bana malaa'ikaajo anndinno ɓe.

Ɓe njuulni Yeesu, ɓe njahri mo haa haykaliiru

21 Yoo, asaweere woore ɓaawoɗon, saa'i waɗi ngam ɓe njuulna ɓiŋgel, ɓe ndokki ngel innde Yeesu. Innde maajum malaa'ikaajo wi'no daada maagel diga o siwa reedugo. 22 Nde wakkati coɓki Mariyama timmi fodde tawreeta Muusa, saarooji njahri ɓiŋgel haa Urusaliima, ngam ɓe mbaŋgina ngel yeeso Jawmiraawo nder haykaliiru+. 23 Ngam tawreeta Jawmiraawo wi'i: "Ɓiɗɗo gorko afo fuu, Jawmiraawo jeyi." 24 Ɓe ngari boo ngam ɓe mbaɗa sadaka bana Jawmiraawo umri: "Pooli ɗiɗi, malla pooli masar ɗiɗi." 25 Woodino goɗɗo feere ton, innde maako Simeyon, o gooŋgaajo, o ɗon ɗowtano Allah, o ɗon reena kisnoowo Isra'iila garanɗo. Ruuhu Ceniiɗo ɗon wondi bee maako, 26 anndini mo o maayataa, sey to o yi'i Almasiihu+, nelaaɗo Jawmiraawo. 27 Ruuhu yahri mo haa haykaliiru. Saa'i maajum saarooji Yeesu ngaddi ɓiŋgel muuɗum'en ngam ɓe kuuwana ngel ko tawreeta umri. 28 Simeyon hoo'i ngel, jogi ngel dow juuɗe muuɗum. O yetti Allah, wi'i: 29 "Ya Jawmiraawo, ko a wi'no waɗi jonta. Accu maccuɗo maaɗa maaya bee jam. 30 Ngam mi yi'i kisndam maaɗa bee gite am, 31 kisndam ɗam a taaskitini ngam ummaatooje fuu. 32 Kanjum woni annoora ka waŋginan ma haa yimɓe duniyaaru fuu, ka hokkan ummaatoore maaɗa Isra'iila tedduŋgal."

Annabaaku Simeyon

33 Baaba e daada Yeesu kayɗini nde ɓe nani Simeyon ɗon wolwa dow maako bana non. 34 Simeyon barkiɗini ɓe, o wi'i Mariyama, daada Yeesu: "Allah suɓi ɓiŋgel ngel ngam laataago daliila halkere woɗɓe ɗuuɗɓe e kisndam ɗuuɗɓe nder Isra'iila. O laatoto alaama diga Allah ka yimɓe njaɓataa. 35 O waŋginan numooji yimɓe cuuɗiiɗi. An boo, debbo, naaworlaaji tufan ɓernde maaɗa bana kaafahi."

Anna, annaboojo debbo

36 Woodino annaboojo debbo, innde maako Anna, ɓii Fanuyel, mo lenyol Aser. O naywi masin. O jooɗi bee goriiko duuɓi joweeɗiɗi diga yaake o derkeejono. 37 Nde goriiko maayi, o jooɗi o te'aaka haa duuɓi maako mbaɗi cappanɗe joweetati e nayi. O ɗon haa haykaliiru+ tum, o ɗon sujidana Allah jemma e naaŋge fuu, o ɗon suumo, o ɗon waɗa do'a. 38 O wari wakkati maajum, o yetti Allah, o wolwani yimɓe reenanɓe haa Allah hisna Urusaliima, o anndini ɓe haala ɓiŋgel nge'el.

Loraago haa Nasaratu

39 Nde saarooji Yeesu timmini waɗugo ko tawreeta Jawmiraawo umri, ɓe kooti bee maako haa lesdi Galili, haa wuro maɓɓe Nasaratu. 40 Ɓiŋgel ɗon mawna, ɗon sembiɗa, ngel heewi faamu. Allah barkiɗini ngel boo.

Yeesu nder haykaliiru, duuɓi maako sappo e ɗiɗi

41 Yoo, hitaande fuu saarooji Yeesu ɗon njaha haa Urusaliima ngam waɗugo juulde Paska+. 42 Nde Yeesu waɗi duuɓi sappo e ɗiɗi, ɓe njehi ngam juulde man bana ko woowa. 43 Nde juulde timmi, ɓe kooti, ammaa Yeesu lutti haa Urusaliima, saarooji muuɗum anndaa. 44 Ɓe tammino o ɗon wondi bee yahdanɓe bee maɓɓe. Ɓe njehi baakin nyalaade woore, nden ɓe puɗɗi ɗaɓɓitugo mo caka bandiraaɓe maɓɓe e soobiraaɓe maɓɓe. 45 Ammaa ɓe keɓtaay mo, ngam maajum ɓe lori haa Urusaliima ngam ɗaɓɓitugo mo. 46 Nyande tataɓre maajum, ɓe tawi mo nder haykaliiru+. O ɗon jooɗi caka moodiɓɓe Yahuudu'en, o ɗon nana ɓe, o ɗon ?ama ɓe. 47 Nanooɓe mo fuu kayɗini faamu maako e jaawaabuuji maako ɗi o jaaboto. 48 Nde saarooji maako ngi'i mo, ɓe kayɗini masin. Daada maako wi'i mo: "Ɓiŋgel am, ngam ɗume a waɗi min bana ni? Min bee baaba maaɗa fuu, min cakli masin bee ɗaɓɓitugo ma." 49 O jaabi ɓe, o wi'i: "Ngam ɗume on ɗaɓɓiti yam? On anndaa sey mi wona nder suudu Baabiraawo am na?" 50 Ammaa ɓe paamaay ko o wi'i ɓe sam. 51 Nden Yeesu hooti bee maɓɓe haa Nasaratu, o ɗowtani ɓe. Daada maako tokki jogaago kuuje ɗe fuu nder ɓernde muuɗum. 52 Yeesu ɗon mawna, faamu maako yehi yeeso yeeso, o fottani Allah e yimɓe fuu.

Luka 3

Waaju Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma

3:1 Yoo, nder hitaande sappo e jowaɓre haa laamu Tiberiyas, laamiiɗo Roma, Pontiyu Pilaatu laati ngomna dow lesdi Yahudiya, Hirudus laamani lesdi Galili, deerɗum Filip boo laamani lesdi Itureya e lesdi Tarakonitis, Lisaniya boo laamani lesdi Abilene. 2 Annas e Kayafas laati mawɓe liman'en. Saa'i maajum wolde Allah warani Yuhanna ɓii Jekariya nder ladde. 3 O waanci lesdi kombi maayo Urdun fuu, o wi'i: "Tuube, njaɓe ngiiwam baptisma, Allah boo yaafanto on hakkeeji mooɗon." 4 Ɗum laati bana annabi Esaaya winduno nder deftere muuɗum: "Goɗɗo ɗon hoola nder ladde: Mo''ine laawol ngam Jawmiraawo, mbaɗane mo buuwol darnuŋgol. 5 Luggol fuu fottitan, hooseere e towndiire fuu ittoto, laawol leliiŋgol fuu dartoto, laabi kalluɗi fuu mbooɗan. 6 Yimɓe fuu ngi'an no Allah hisnirta en." 7 Yimɓe ɗuuɗɓe ngari haa Yuhanna ngam o yiiwa ɓe ngiiwam baptisma. O wi'i ɓe: "Ɓiɓɓe poosokje, moy wi'i on on kisan tikkere Allah warannde? 8 Kuuwe kuuɗe ɗe mbaŋginta on tuubi, taa nume nder ɓerɗe mooɗon, on mbi'a: Ibrahiima woni kaaka amin. Ngam mi ɗon wi'a on, Allah woodi baawɗe waɗugo kaa'e ɗe laatano Ibrahiima ɓiɓɓe. 9 Fe''irde ɗon taaskani fe''ugo lekki diga ɗaɗi mum, lekki ki rimataa ɓiɓɓe booɗɗe fuu ki fe''e, ki wudine nder yiite." 10 Yimɓe ?ami mo: "Ɗume haani min kuuwa kadi?" 11 O jaabi ɓe: "Mo mari limce ɗiɗi, sey o senda ɗe bee mo walaa sam. Marɗo nyaamdu boo, sey waɗa bana non." 12 Jomnooɓe boo ngari haa Yuhanna ngam ɓe keɓa ngiiwam baptisma, ɓe ?ami mo: "Moodibbo, ɗume haani min kuuwa?" 13 O jaabi ɓe: "Taa on njomna yimɓe ɓura ko ɓe umri on jaɓugo haa maɓɓe." 14 Sooje'en boo ngari, ?ami mo bana non, ɓe mbi'i: "Minin boo, ko haani min kuuwa?" O jaabi ɓe: "Taa on njaɓta jawdi yimɓe bee sembe malla dow seedamku fewre, ammaa munye dow ngeenaari mooɗon." 15 Yimɓe ɗonno ndeena bee tammunde, koomoy ɗonno numa: "Teema Yuhanna woni Almasiihu." 16 Yuhanna wi'i ɓe, ɓe fuu: "Min mi ɗon yiiwa on ngiiwam baptisma, ammaa goɗɗo ɓurɗo yam baawɗe tammi warugo. Koo fistugo ɓoggi paɗe maako, mi he'aay. O yiiwan on ngiiwam baptisma bee Ruuhu Ceniiɗo e bee yiite. 17 O woodi jaartirɗum gawri haa juŋŋgo maako, ngam sendugo gawri e nyaande. O mooɓtan gawri haa beembal maako, o wulan nyaande bee yiite nge nyifataa sam." 18 Nder wolwango yimɓe bolle goɗɗe ɗuuɗɗe fahin, Yuhanna heɓi waajingo ɓe kubaruwol belŋgol. 19 Yuhanna feli Hirudus ngam o te'i debbo deerɗiiko, o ɗon waɗa boo kuuɗe kalluɗe feere feere. 20 Nden Hirudus waɗi ko ɓuri hallugo fahin, o nastini Yuhanna fursina.

Yeesu jaɓi ngiiwam baptisma

21 Yoo, ɓaawo yimɓe fuu keɓi ngiiwam baptisma, Yeesu boo heɓi ɗam. Nde o ɗon waɗa do'a, asama maɓɓiti, 22 Ruuhu Allah jippi dow maako bana poola. Sawtu boo iwi haa asama, wi'i: "An woni Ɓiɗɗo+ am giɗaaɗo, mi ɗon seyoro ma masin."

Lencitorde Yeesu

23 Yeesu waɗi baakin duuɓi cappanɗe tati nde o fuɗɗi kuugal maako. Fodde ko yimɓe numi, kaŋko o ɓii Yusufu, Yusufu boo o ɓii Heli. 24 Heli ɓii Mattat, Mattat ɓii Lewi, Lewi ɓii Melki, Melki ɓii Yannay, Yannay ɓii Yusufu, 25 ɓii Mattatiya, ɓii Amos, ɓii Nahum, ɓii Hesli, ɓii Naggay, 26 ɓii Maata, ɓii Mattatiya, ɓii Semeyn, ɓii Yosek, ɓii Yoda, 27 ɓii Yowanan, ɓii Resa, ɓii Jorobaabila, ɓii Salaatiyel, ɓii Neri, 28 ɓii Melki, ɓii Addi, ɓii Koosam, ɓii Elmadam, ɓii Eri, 29 ɓii Yeesu, ɓii Eli'ejer, ɓii Yorim, ɓii Mattat, ɓii Lewi, 30 ɓii Simon, ɓii Yahuuda, ɓii Yusufu, ɓii Yonam, ɓii Eliyakim, 31 ɓii Meleya, ɓii Menna, ɓii Mattata, ɓii Natan, ɓii Daawuda, 32 ɓii Yessa, ɓii Obed, ɓii Bo'es, ɓii Salmuuna, ɓii Naasunu, 33 ɓii Aminadabu, ɓii Admin, ɓii Arni, ɓii Hesruunu, ɓii Fares, ɓii Yahuuda, 34 ɓii Yakubu, ɓii Isiyaaku, ɓii Ibrahiima, ɓii Tara, ɓii Nakor, 35 ɓii Saruku, ɓii Ragaw, ɓii Falek, ɓii Eber, ɓii Sala, 36 ɓii Kaynam, ɓii Arfasada, ɓii Sem, ɓii Nuuhu, ɓii Lamek, 37 ɓii Matusala, ɓii Anuhu, ɓii Maleliyel, ɓii Kaynam, 38 ɓii Enos, ɓii Yarat, ɓii Setu, ɓii Aadamu, ɓii Allah.

Luka 4

Jarribeeki Yeesu

4:1 Yeesu lori diga Urdun, o keewɗo Ruuhu Ceniiŋgu, ngu yahri mo ladde. 2 Iblisa jarribi mo ton nyalɗe cappanɗe nayi. O nyaamaay sam nyalɗe maajum fuu. Nde nyalɗe maajum timmi, o maati weelo. 3 Iblisa wi'i mo: "To a Ɓiɗɗo+ Allah kam, umru hayre nde'e, nde laato nyaamdu." 4 Yeesu jaabi mo: "Deftere wi'i: Neɗɗo yeeɗataa bee nyaamdu tan." 5 Iblisa yahri mo dow, yi'ni mo laamuuji duniyaaru fuu bana ma''annde yiitere, 6 wi'i mo: "Mi hokkete baawɗe e risku laamuuji ɗi fuu, ngam ɗum hokkaama yam, min boo mi waawan hokkugo ɗum mo ngiɗmi fuu. 7 To a tuggi koppi, a sujidani yam, kuuje ɗe fuu laatoto an jeyi." 8 Yeesu jaabi mo: "Deftere wi'i: Sujidan Allah Jawmiraawo maaɗa tan, kaŋko feere maako a huuwanta." 9 Fahin, Iblisa yahri mo haa Urusaliima, jo''ini mo dow hoore haykaliiru+, wi'i mo: "To a ɓiɗɗo+ Allah kam, diw diga ɗo haa lesdi, 10 ngam deftere wi'i: Allah umran malaa'ika'en muuɗum ngam aynugo ma. 11 Fahin: Ɓe taɓo ma bee juuɗe maɓɓe, ngam taa a naawna kosŋgal maaɗa dow hayre." 12 Yeesu jaabi mo: "Deftere wi'i: Taa jarriba Allah Jawmiraawo maaɗa." 13 Nde Iblisa timmini jarribaago Yeesu bee dabare mum fuu, o dilli, o acci mo, sey saa'i feere fahin.

Yeesu fuɗɗi kuugal muuɗum nder lesdi Galili

14 Yoo, Yeesu lori haa lesdi Galili, o kebbinaaɗo baawɗe Ruuhu Ceniiɗo. Ɓe puɗɗi wolwugo haala maako nder lesdi man fuu. 15 O waajini yimɓe nder cuuɗi waajaago Yahuudu'en, yimɓe fuu teddini mo.

Yimɓe Nasaratu cali Yeesu

16 Too, Yeesu yehi Nasaratu, wuro ngo o mawni haa muuɗum. Nyande siwtorde+ o nasti suudu waajaago Yahuudu'en bana o woowi waɗugo. O ummi ngam o jaŋga deftere, 17 ɓe ndokki mo deftere annabi Esaaya, o maɓɓiti deftere maajum, o tawi aayaaje bindaaɗe bana ni: 18 "Ruuhu Jawmiraawo ɗon dow am, o suɓi yam ngam haa mi waajina laafuɓe habaru seyo. O neli yam haa mi waŋginana haɓɓaaɓe joofeeki muuɗum'en, ngam wumtingo wumɓe, ngam hisnugo torraaɓe, 19 ngam yeynugo hitaande nde mo''ere Jawmiraawo waŋgata." 20 Nden o maɓɓi deftere go, o hokkiti nde aynoowo, o jooɗi. Yimɓe nder suudu waajaago Yahuudu'en man fuu tokki laarugo mo. 21 Nden o fuɗɗi wolwango ɓe: "Aayaaje bindaaɗe nder deftere ɗe'e ɗe ngooŋɗi haa mooɗon wakkati on nani ɗe njaŋgaama jonta." 22 Ɓe fuu ɓe ngerdi haala maako, ɓe kayɗini bolle maako booɗɗe, ɓe mbi'i: "Naa o ɓii Yusufu na?" 23 Yeesu wi'i ɓe: "Fakat, on ngeccatam balndol ngo'ol: Kurgoowo, hurgu hoore maaɗa. On mbi'atam boo: Min nani ko a huuwi haa Kafarnahum fuu, huuw ɗum nder wuro maaɗa boo le." 24 Fahin o wi'i: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga, walaa annaboojo koo gooto mo ɓe njaɓata bee booɗɗum nder wuro muuɗum. 25 Mi ɗon wi'a on, fakat, rewɓe yurumɓe ɗuuɗɓe ɗonno nder Isra'iila jamanu annabi Eliya, saa'i iyeende tooɓaayno baakin duuɓi tati e lebbi joweego, weelo saatuŋgo waɗi nder lesdi fuu. 26 Ammaa Allah nelaay Eliya haa debbo jurumɗo koo gooto, sey haa mo wuro Sarepta, nder lesdi Sidon. 27 Kuturu'en ɗonno ɗuuɗi boo nder lesdi Isra'iila jamanu annabi Elisa. Ammaa ɓe njamɗitaay ɓe fuu, sey Na'aman goɗɗo lesdi Siriya tan." 28 Yimɓe wonɓe nder suudu waajaago man fuu tikki masin, nde ɓe nani bolle ɗe. 29 Ɓe ummi, ɓe ndasi mo, ɓe njahri mo yaasi wuro maɓɓe haa towndiire nde wuro maɓɓe maha dow muuɗum, ngam ɓe cakkina mo haa les. 30 Ammaa o wurti caka maɓɓe, o dilli.

Goɗɗo mo ginnawol torri ɗum

31 Yoo, Yeesu yehi Kafarnahum, berniwol nder lesdi Galili, o waajini yimɓe ton nyande siwtorde+. 32 Ɓe kayɗini anndinki maako, ngam o ɗon wolwa bee baawɗe. 33 Woodino goɗɗo feere nder suudu waajaago Yahuudu'en man, o woodi ginnawol kalluŋgol, o fuɗɗi wookugo bee sawtu, o wi'i: 34 "Hey, an Yeesu Nasaratuujo, ko yaalu ma bee amin? A wari ngam halkugo min na? Mi anndi ma: A nelaaɗo ceniiɗo mo Allah neli ɗum." 35 Yeesu telɓani ginnawol kalluŋgol go, wi'i: "Jeeɗa, wurta gorko oo." Ginnawol do''i gorko go yeeso yimɓe fuu, nden ngol wurti, ngol acci mo, ngol waɗaay mo kooɗume. 36 Yimɓe fuu kayɗini, ɓe mbolwi hakkunde maɓɓe: "Haala irin kaye ka? O ɗon umra ginnaaji kalluɗi bee baawɗe, ɗi ngurto goɗɗo." 37 Ɓe mbolwi haala Yeesu haa lesdi maajum fuu.

Yeesu yamɗitini nyawɓe ɗuuɗɓe

38 Too, Yeesu wurti suudu waajaago Yahuudu'en, yehi saare Simon. Esiraawo Simon debbo ɗon waali nyaw yontere naawnde, ɓe tori Yeesu o yamɗitina mo. 39 O turi dow nyawɗo, o wolwi bee sawtu, o umri nyaw ngu wurto. Ngu wurti debbo go, o ummi law, o weerni ɓe. 40 Ɓaawo naaŋge muti, ɓe ngaddi nyawɓe e torraaɓe nyawji feere-feereeji haa Yeesu. O wallini juuɗe maako dow gooto gooto maɓɓe, o yamɗitini ɓe. 41 Ginnaaji kalluɗi ngurti yimɓe ɗuuɗɓe, ɗi ɗon ngooka bana ni: "An woni Ɓiɗɗo+ Allah." Ammaa Yeesu wolwani ɗi bee caatal, o haɗi ɗi wolwugo ngam kanji ɗi anndi kaŋko woni Almasiihu+.

Yeesu waaji nder lesdi Yahudiya

42 Nde weeti, o wurti, o dilli haa nokkuure ferewnde. Yimɓe puɗɗi tefugo mo. Nde ɓe tawi mo, ɓe ngiɗaa o acca ɓe sam. 43 Ammaa Yeesu wi'i ɓe: "Haani mi waajina kubaruwol belŋgol ngol laamu Allah haa gure goɗɗe boo, ngam maajum Allah neli yam." 44 O dilli, o waaji nder cuuɗi waajaago Yahuudu'en nder lesdi Yahudiya.

Luka 5

Yeesu ewni pukara'en aartuɓe

5:1 Nyande feere Yeesu ɗon dari fomoonde weendu Genesaret, yimɓe boo ɗon ɓiɗɗotira ngam ɓe nana wolde Allah. 2 O yi'i koombooje ɗiɗi haa fomoonde, ngaawooɓe ngurti, ɗon loota jubaaji muuɗum'en. 3 Yeesu nasti nder gootal koombooje man, ɗum koombowal Simon. O tori mo o daayna koombowal seɗɗa bee fomoonde. Yeesu jooɗi nder koombowal man, o fuɗɗi wolwango yimɓe. 4 Nde o timmini wolwugo, o wi'i Simon: "Yahru koombowal haa ndiyam lugguɗam, nden an bee huuwdiɗɗiraaɓe maaɗa, on cakkina jubaaji mooɗon, on ngawo." 5 Simon jaabi mo: "Moodibbo, min kuuwi jemmaare fuu, min keɓaay kooɗume, ammaa nde an wi'i mi waɗa ɗum kam, mi sakkinan jubaaji." 6 Ɓe cakkini jubaaji, ɓe naŋgi liɗɗi ɗuuɗɗi, haa jubaaji maɓɓe puɗɗi seekugo. 7 Ɓe ewni soobiraaɓe maɓɓe nder koombowal feere ngam ɓe ngara, ɓe mballa ɓe. Ɓe ngari, ɓe kebbini koombooje ɗiɗi fuu bee liɗɗi, haa koombooje maɓɓe puɗɗi mutugo nder ndiyam. 8 Nde Simon Piyer yi'i ɗum, o tuggi koppi, o sujidani Yeesu, o wi'i: "Daayam, Jawmiraawo, ngam mi marɗo hakke." 9 Simon hayɗini, yimɓe wonduɓe bee maako boo kayɗini ngam liɗɗi ɗuuɗɗi ɗi ɓe naŋgi. 10 Yakuba e Yuhanna ɓiɓɓe Jebede, huuwdiɗɗiraaɓe Simon boo kayɗini. Ammaa Yeesu wi'i Simon: "Taa hultor, diga hande a laatoto ngaawoowo yimɓe." 11 Ɓe njahri koombooje maɓɓe haa fomoonde, ɓe acci kuuje fuu, ɓe tokki Yeesu.

Yeesu yamɗitini kuturuujo

12 Yoo, nde Yeesu ɗon nder wuro feere, kuturuujo wari. Nde o yi'i Yeesu, o sujidi, o tori mo, o wi'i: "Moodibbo, to a yiɗi, a waawan yamɗitingo yam." 13 Yeesu forti juŋŋgo, meemi mo, wi'i: "Mi yiɗi, a yamɗita." Law saɗawre acci goɗɗo man. 14 Yeesu umri mo: "Taa a yecca ɗum koomoy, ammaa yah, hollu hoore maaɗa haa limanjo, nden a lii'a dokkal bana Muusa umri, ngam anndingo yimɓe fuu a yamɗiti." 15 Koo non fuu haala Yeesu ɓesdi saŋkitaago caka yimɓe yeeso yeeso. Yimɓe ɗuuɗɓe ngari haa maako ngam nanugo mo, ngam o yamɗitina ɓe nyawji maɓɓe boo. 16 Ammaa Yeesu wurti, yehi nokkuure ferewnde ngam waɗugo do'a.

Yeesu yamɗitini goɗɗo waata-terɗeejo

17 Too, nyande feere Yeesu ɗon waajina. Farisa'en e moodiɓɓe tawreeta ɗon njooɗi kombi maako, ɓe ngari diga gure lesdi Galili, lesdi Yahudiya e berniwol Urusaliima. Baawɗe Jawmiraawo ɗon bee Yeesu ngam yamɗitingo nyawɓe. 18 Yimɓe ngaddi goɗɗo feere, waata-terɗeejo, ɓe ndoondi mo dow be''itte, ɓe ɗaɓɓi nastugo suudu haa Yeesu woni, ngam ɓe mballina mo yeeso maako. 19 Ammaa ɓe anndaa toy ɓe nastinirta mo, ngam yimɓe ɗuuɗi. Ngam man ɓe mba''i bee maako dow suudu, ɓe mbaɗi wurde haa kippol maaru, ɓe njippini mo bee leeso go caka mooɓre haa Yeesu woni. 20 Nde Yeesu yi'i nuɗɗinki maɓɓe, o wi'i nyawɗo man: "Soobaajo am, hakkeeji maaɗa njaafaama." 21 Moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en puɗɗi numugo: "Ɗum neɗɗo moye oo, bolwanɗo kalluka dow Allah? Moy waawata yaafaago hakkeeji sonaa Allah tan?" 22 Yeesu anndi numooji maɓɓe, wi'i ɓe: "Ngam ɗume on numata irin numooji ɗi? 23 Ko ɓuri hoyugo? Wi'ugo: Hakkeeji maaɗa njaafaama, malla wi'ugo: Umma, yah? 24 Ammaa mi yiɗi on annda no Ɓii-neɗɗo+ woodi baawɗe dow lesdi ngam yaafaago hakkeeji." Nden o wolwani goɗɗo waata-terɗeejo go: "Mi ɗon wi'e: Umma, hoo'u be''itte ma, hootu saare maaɗa." 25 Nyawɗo go ummi law yeeso yimɓe fuu, hoosi be''itte ɗe o waalino haa muuɗum, hooti saare muuɗum, o ɗon maŋgta Allah. 26 Yimɓe kayɗini, ɓe teddini Allah, ɓe keewi kulol, ɓe mbi'i: "Hande en ngi'i kaayeefiiji."

Yeesu ewni Lewi

27 Yoo, ɓaawo maajum Yeesu wurti, yi'i jomnoowo, innde maako Lewi, o ɗon jooɗi haa suudu jaɓugo jomorgol. Yeesu wi'i mo: "Tokkam." 28 Lewi ummi, acci kuuje fuu, tokki mo. 29 Nden Lewi waɗi mbeernaari mawndi haa saare muuɗum ngam Yeesu. Jomnooɓe e woɗɓe feere ɗuuɗɓe nyaamdi bee maɓɓe. 30 Ɗum fottanaay Farisa'en e moodiɓɓe tawreeta, ngam maajum ɓe mbi'i pukara'en Yeesu: "Ngam ɗume on ɗon nyaamda bee jomnooɓe e marɓe hakke?" 31 Yeesu wi'i ɓe: "Yamɓe ngalaa haaje kurgoowo, sey nyawɓe. 32 Mi waraay ngam mi ewno huuwooɓe ko fotti, ammaa ngam haa mi ewno marɓe hakke, ɓe tuuba."

?amol dow suumaago

33 Too, yimɓe mbi'i Yeesu: "Pukara'en Yuhanna ɗon cuumo, ɓe ɗon mbaɗa do'a tum, non boo pukara'en Farisa'en, ammaa pukara'en maaɗa ɗon nyaama, ɗon njara." 34 Yeesu jaabi ɓe: "On ɗon tammo on mbaawan doolugo ewnaaɓe haa ɓaŋgal ɓe cumo nde ɓaŋɗo ɗon wondi bee maɓɓe na? Naa non sam. 35 Ammaa wakkati waran, nde ɓaŋɗo hoosete caka maɓɓe. To saa'i man wari, nden kam ɓe cuumoto." 36 Yeesu wolwani ɓe balndol ngol: "Walaa mo seekata leppol haa limce kese ngam o mo''ina limce kiiɗɗe. To o waɗi non, o wonni limce kese, limce kiiɗɗe boo kawtataa bee leppol man. 37 Walaa mo loowata inaboojam kesam nder kanyakanyaawu kiiɗŋgu. To o waɗi non, inaboojam kesam seekan ngu, inaboojam rufan, kanyakanyaawu boo wonnake. 38 Ammaa sey ɓe loowa inaboojam kesam nder kanyakanyaawu kesu. 39 Mo yari inaboojam kiiɗɗam, marataa haaje inaboojam kesam fahin, ɓe ɗon mbi'a inaboojam kiiɗɗam ɓuri wooɗugo."

Luka 6

Yeesu e nyande siwtorde

6:1 Yoo, nyande siwtorde+ Yeesu ɗonno saalo nder ngesa alkamaari bee pukara'en muuɗum. Pukara'en maako itti cammeeje alkamaari, ɓe pofli ɗe bee juuɗe maɓɓe, ɓe ?akki. 2 Farisa'en woɗɓe mbi'i ɓe: "Ngam ɗume on ɗon kuuwa ko tawreeta duŋgaaki nyande siwtorde?" 3 Yeesu jaabi ɓe: "On njaŋgaay ko Daawuda bee yimɓe muuɗum kuuwno nyande feere, nde weelo naawi ɓe na? 4 O nasti suudu Allah, o hoosi tamseeje desanaaɗe Allah, o nyaami, o hokki yimɓe maako boo, ɓe nyaami, koo nde tawreeta meeɗen duŋganaaki woɗɓe feere nyaamugo, sey liman'en tan." 5 Yeesu ɓesdi wi'ugo: "Ɓii-neɗɗo+ woni Jawmu nyande siwtorde."

Gorko waata-juŋŋgoojo

6 Yoo, nyande siwtorde+ feere boo, Yeesu nasti suudu waajaago Yahuudu'en, o fuɗɗi waajingo. Goɗɗo feere mo juŋŋgo mum nyaamo waati ɗon ton. 7 Moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en ɗon ayna to Yeesu yamɗitinan goɗɗo nyande siwtorde, ngam haa ɓe keɓa daliila wullaago mo. 8 Ammaa Yeesu anndi numooji maɓɓe. O wi'i goɗɗo waata-juŋŋgoojo go: "Umma, dara caka yimɓe ɗo." Goɗɗo oo ummi, dari. 9 Nden Yeesu wi'i ɓe: "Mi ɗon ?ama on: Ɗume tawreeta meeɗen duŋgi? Huuwugo mbooɗeeŋga nyande siwtorde na, malla huuwugo halleende? Hisnugo yoŋki neɗɗo na, malla mbarugo ki?" 10 O laari ɓe fuu, nden o wi'i goɗɗo go: "Fortu juŋŋgo ma." O forti ngo, ngo yamɗiti. 11 Woɗɓe tikki masin, ɓe ndawri dow no ɓe mbaɗata Yeesu.

Yeesu suɓi pukara'en sappo e ɗiɗo

12 Too, nyande maajum Yeesu wa''i dow hooseere ngam haa o waɗa do'a, o waali toraago Allah jemmaare man fuu. 13 Nde weeti, o ewni pukara'en maako, o suɓi sappo e ɗiɗo caka maɓɓe, o wi'i ɓe Nelaaɓe. 14 Simon (o inni mo Piyer boo) e deerɗum Andire, Yakuba e Yuhanna, Filip e Bartolome, 15 Matta e Tomas, Yakuba ɓii Halfa, Simon (bi'eteeɗo ɗaɓɓuɗo ndimu ummaatoore mum), 16 Yahuuda ɓii Yakuba e Yahuuda Iskariyot mo tammi jambaago Yeesu.

Yeesu waajini mooɓre, o yamɗitini nyawɓe

17 Nden Yeesu jippi hooseere go bee maɓɓe, o dari haa babal, nuɗɗinɓe mo ɗuuɗɓe ɗon ton. Yimɓe ɗuuɗɓe ɓe lesdi Yahudiya fuu e yimɓe Urusaliima e yimɓe fomoonde maayo e yimɓe Tirus e Sidon fuu ɗon ton. 18 Ɓe ngari ngam nanugo mo, e ngam o yamɗitina ɓe nyawji maɓɓe. Torraaɓe ginnaaji boo ngari, ɓe njamɗiti. 19 Yimɓe fuu ngiɗi meemugo mo, ngam baawɗe ɗon ngurto haa maako, njamɗitina ɓe fuu.

Barka e naaloore

20 Yoo, Yeesu laari pukara'en muuɗum, o wi'i: "Barka laatanto on, onon talaka'en, ngam laamu Allah laatanto on. 21 Barka laatanto on, onon weelaaɓe jonta, ngam on tammi haarugo. Barka laatanto on, onon woyooɓe jonta, ngam on tammi jalugo. 22 "Barka laatanto on, to yimɓe nganyi on, ɓe ndujji on, ɓe kuɗi on, ɓe meeriɗini on ngam daliila Ɓii-neɗɗo+. 23 Ceye nyande maajum, iline, ngam ngeenaari mawndi ɗon reena on haa asama. Ngam kaakaaji maɓɓe mbaɗno annabo'en naane bana non boo. 24 "Ammaa bone laatanto on, onon riskuɓe, ngam on keɓi hayru mooɗon. 25 Bone laatanto on, onon haarɓe jonta, ngam on tammi weeleego. Bone laatanto on, onon jalanɓe jonta, ngam on tammi sunaago e woyugo. 26 Bone laatanto on, to yimɓe mbi'ani on booɗɗum, ngam bana non kaakaaji maɓɓe mbi'ani annabo'en fewooɓe."

Yiɗugo konne'en

27 "Mi ɗon wi'a on, onon nananɓe yam: Ngiɗe konne'en mooɗon, mbaɗane wanyɓe on mbooɗeeŋga. 28 Mbarkiɗine naalanɓe on. Ndo'ane torranɓe on. 29 To goɗɗo maari ma haa galaŋgal gootal, waylitan mo ngala boo. To goɗɗo ɗon hoosa ngapaleewol maaɗa, taa haɗ mo hoosugo toggoore maaɗa boo. 30 Hokku toriiɗo ma huunde fuu. To goɗɗo hoosi ko marɗa, taa a ɗaɓɓita ɗum. 31 Kuuwane yimɓe bana no on ngiɗi ɓe kuuwana on. 32 "To on ngiɗi yiɗɓe on tan, yettoore ndeye ndeenoton? Koo marɓe hakke boo ngiɗi yiɗɓe ɗum'en. 33 To on ɗon kuuwa mbooɗeeŋga haa huuwananɓe on mbooɗeeŋga, yettoore ndeye ndeenoton? Koo marɓe hakke boo ɗon mbaɗa bana non. 34 To on ɗon nyamlo ɓe on anndi njoɓan on tan, yettoore ndeye ndeenoton? Koo marɓe hakke ɗon nyamlo marɓe hakke, ngam ɓe njoɓa ɓe. 35 Ammaa ngiɗe konne'en mooɗon, kuuwane ɓe mbooɗeeŋga bilaa tammaago kooɗume. On keɓan mbarjaari ɗuundi, on laatoto ɓiɓɓe Allah Ɓaŋgiiɗo. Ngam o booɗɗo haa wooɗɓe e marɓe hakke fuu. 36 Laate enɗuɓe bana Baabiraawo mooɗon laatori enɗuɗo."

Taa kiite woɗɓe

37 "Yoo, taa kiite yimɓe woɗɓe, Allah boo hiitataako on. Taa ndo''e woɗɓe kiita, Allah boo do''ataa on kiita. Njaafe woɗɓe, Allah boo yaafoto on. 38 Ndokke woɗɓe, Allah boo hokkan on, o rufan nder jiiba mooɗon makka, etirgal booɗŋgal tiɗɗiiŋgal, keewŋgal bana rufan. Ngam Allah etanan on bee etirgal ngal on etani woɗɓe bee muuɗum." 39 Yeesu wolwani ɓe balndol fahin: "To bumɗo ɗowi bumɗo, naa ɓe ɗiɗo fuu ɓe ndo''oto nder ngaska na? 40 Jaŋgoowo ɓurataa jaŋginoowo muuɗum maŋgu, ammaa jaŋgoowo, to timmini jaŋɗe muuɗum, laatoto bana jaŋginoowo muuɗum. 41 "Ngam ɗume a ɗon laara kuɗel nder yiitere deerɗa, ammaa a hakkilantaa leggal gonŋgal nder yiitere maaɗa? 42 Noy a waawrata wi'ugo deerɗa: Deerɗam, accu mi itta kuɗel haa yiitere ma, ammaa an a yi'ataa leggal gonŋgal nder yiitere maaɗa? Naafikiijo, wurtin leggal nder yiitere maaɗa tawon, haa a waawa yi'ugo booɗɗum, ngam a ittana deerɗa kuɗel nder yiitere muuɗum."

Lekki e ɓiɓɓe muuɗum

43 "Walaa lekki booɗki rimata ɓiɓɓe kalluɗe, walaa lekki kalluki boo rimata ɓiɓɓe booɗɗe. 44 Lekki fuu ɗon annditire bee ɓiɓɓe muuɗum. Ɓe teɓataa ibbe haa lekki gi'e. Ɓe teɓataa inabooje haa jaajiihi. 45 Neɗɗo booɗɗo ɗon wurtina mbooɗeeŋga diga siga ɓernde mum mbooɗka. Neɗɗo kalluɗo ɗon wurtina halleende diga siga ɓernde mum kalluka. Ngam hunduko neɗɗo ɗon wolwa ko ɓernde maako saawi."

Cuuɗi ɗiɗi

46 "Ngam ɗume ewnotooɗon yam Jawmiraawo, Jawmiraawo, ammaa on mbaɗataa ko mbi'mi on? 47 Mi sappinan on neɗɗo garanɗo haa am, nananɗo haala am, jogo ka, bee moy o nandi. 48 O nandi bee neɗɗo mahɗo suudu, mo wasi ngaska lugguka, o jo''ini caɓɓawal suudu maako dow tapaare. Ilam wari, taari ndu, ammaa ndu do''aaki sam, ngam ndu mahaandu booɗɗum. 49 Ammaa nananɗo wolde am, jogataako nde, o nandi bee goɗɗo mahɗo suudu dow mbulwuldi bilaa wasugo ngaska. Nde ndiyam wari, taari suudu man, law ndu yibbi, ndu fuu."

Luka 7

Yeesu yamɗitini suka mawɗo sooje'en

7:1 Yoo, nde Yeesu timmini wolwango yimɓe bolle ɗe, o dilli Kafarnahum. 2 Woodi ton mawɗo sooje'en Roma, mo suka mum giɗaaɗo nyawi, ɓadake maayugo. 3 Nde mawɗo sooje'en oo nani habaru Yeesu, o neli ndotti'en Yahuudu'en haa maako ngam toraago mo, o wara, o yamɗitina suka maako. 4 Ɓe ngari haa Yeesu, ɓe tori mo masin, ɓe mbi'i: "Goɗɗo oo, haani a walla mo, 5 ngam o yiɗi ummaatoore meeɗen, kaŋko mahani min suudu waajaago." 6 Nden Yeesu dillidi bee maɓɓe. Nde o ɓadi saare, mawɗo sooje'en go neli sooba'en mum, ɓe mbi'a mo: "Moodibbo, taa torra, ngam mi he'aay a nasta saare am. 7 Ngam maajum mi laari mi fotaay yahugo haa ma min bee hoore am. Wi' wolde woore tan, suka am yamɗitan. 8 Mi woodi mawɓe dow am, mi woodi sooje'en boo ɓe marmi. To mi wi'i oo: Yah, o yahan. To mi wi'i oya boo: War, o waran. To mi wi'i suka am: Waɗ ni, o waɗan." 9 Nde Yeesu nani bolle ɗe, o hayɗini. O yeesiti, o wi'i tokkiiɓe mo: "Koo nder Isra'iila, mi meeɗaay tawugo nuɗɗinki makki bana ki." 10 Nde nelaaɓe lori haa saare mawɗo sooje'en, ɓe tawi suka yamɗiti.

Yeesu ummitini ɓiŋgel debbo jurumɗo

11 Ɓaawoɗon Yeesu yehi haa wuro wi'eteeŋgo Nayin. Pukara'en maako bee yimɓe ɗuuɗɓe njahdi bee maako. 12 Nde o ɓadi yolnde wuro, ndaa yimɓe ɗon ndoondi maayɗo haa ɓe uwoya. Maayɗo man o ɓiŋgel debbo jurumɗo, ngel bajjel. Yimɓe wuro ɗuuɗɓe ɗon ngondi bee debbo man. 13 Nde Yeesu yi'i mo, o yurmini mo, o wi'i: "Taa woyu." 14 Nden o yehi, o meemi doondorɗum maayɗo man. Roondiiɓe ndari. Yeesu wi'i: "Sukaajo, mi wi'i ma: Umma." 15 Maayɗo ummi, jooɗi, fuɗɗi wolwugo. Yeesu hokkiti mo daada maako. 16 Yimɓe fuu kultori, ɓe teddini Allah, ɓe mbi'i: "Annaboojo mawɗo waŋgi caka meeɗen, Allah wari wallugo yimɓe muuɗum." 17 Kubaru Yeesu saŋkiti haa lesdi Yahudiya e lesɗe piltuɗe fuu.

Nelaaɓe Yuhanna giiwoowo ngiiwam baptisma

18 Yoo, pukara'en Yuhanna ngecci mo kuuje ɗe fuu. O ewni ɗiɗo nder pukara'en maako, 19 o neli ɓe haa Jawmiraawo, ɓe ?ama mo: "An woni mo min anndi tammi warugo na? Malla min ndeena goɗɗo feere?" 20 Nde ɓe ngari haa Yeesu, ɓe mbi'i mo: "Yuhanna giiwoowo ngiiwam baptisma neli min haa ma, haa min ?ame: An woni mo min anndi tammi warugo na, malla min ndeena goɗɗo feere?" 21 Wakkati maajum Yeesu yamɗitini nyawɓe ɗuuɗɓe nyawji feere feere, o hisni ɓe e ginnaaji kalluɗi, o wumtini wumɓe ɗuuɗɓe. 22 Nden o jaabi nelaaɓe Yuhanna go: "Njehe, mbi'e Yuhanna ko on ngi'i e ko on nani: Wumɓe ɗon ngi'a, woosɓe ɗon njaha, kuturu'en njamɗiti, fahduɓe ɗon nana, maayɓe ummitake, laafuɓe boo nani kubaruwol ceynoowol. 23 Barka laatanto koomoy mo accaay nuɗɗingo yam sam." 24 Nde nelaaɓe Yuhanna ndilli, Yeesu fuɗɗi wolwango yimɓe haala Yuhanna, o wi'i: "Ɗume on njehi laarugo haa ladde? ?ombal ngal hendu dimbata na? 25 Kadi ɗume on njehi laarugo? Goɗɗo ɓorniiɗo limce booɗɗe na? Ɓorniiɓe limce booɗɗe, jeynitiiɓe, nder cuuɗi laamiiɓe ɓe ngoni. 26 Ɗume on njehi laarugo kadi? Annaboojo na? Mi ɗon wi'a on: Fakat, o ɓuri annaboojo piw. 27 Ngam Yuhanna woni mo deftere wi'i dow muuɗum: Allah wi'i: Ndaa mi ɗon nela nelaaɗo am yeeso maaɗa, haa o mo''ina laawol ngam maaɗa." 28 Yeesu wi'i fahin: "Mi ɗon wi'a on: Goɗɗo ɓurɗo Yuhanna maŋgu meeɗaay danyeego. Ammaa mo ɓuri leesugo haa laamu Allah, ɓuran Yuhanna maŋgu." 29 Yimɓe e jomnooɓe nanɓe mo fuu ngooŋɗini wolde Allah, ɓe njaɓi yiiwaago ngiiwam baptisma haa Yuhanna. 30 Ammaa Farisa'en e moodiɓɓe tawreeta njaɓaay muuyo Allah, ɓe cali yiiwaago ngiiwam baptisma haa Yuhanna. 31 Yeesu tokki wi'ugo: "Bee ɗume mi nandinta yimɓe jamanu jonta? Bee ɓeye ɓe nandi? 32 Ɓe nandi bee ɓikkoy njooɗiikoy haa babal caka wuro, ɓe ɗon ewnindira, ɓe mbi'a: Min puufani on algayta, on ngamaay. Min ngimani on yimre bojji, on mboyaay. 33 Ngam Yuhanna giiwoowo ngiiwam baptisma wari, o nyaamataa nyaamduuji goɗɗi, o yarataa inaboojam boo, ammaa on mbi'i o ginnaaɗo. 34 Ɓii-neɗɗo+ wari, o ɗon nyaama, o ɗon yara, on mbi'i o nyaamoowo e jaroowo inaboojam, o soobaajo jomnooɓe e meere'en. 35 Ammaa hikma Allah ɗon waŋga booɗɗum haa yimɓe ɓe njaɓi ka fuu."

Yeesu nder saare Simon Farisaajo

36 Yoo, Farisaajo feere ewni Yeesu ngam o nyaama bee maako. Yeesu yehi haa saare Farisaajo man, o jooɗi haa o nyaama. 37 Woodi debbo marɗo hakke haa wuro maajum. Nde o nani Yeesu ɗon nyaama haa saare Farisaajo go, o waddi faandu urdi. 38 O dari ɓaawo Yeesu hedi kosɗe muuɗum. O ɗon woya, haa o soofni kosɗe Yeesu bee gonɗi maako, nden o woosti ɗum bee gaasa hoore maako, o hebbi ɗe, o rufani ɗe urdi. 39 Nde Farisaajo ewniiɗo Yeesu go yi'i ɗum, o numi nder ɓernde maako: "To gorko oo o annaboojono, o anndanno debbo meemɗo mo oo, o marɗo hakke." 40 Yeesu fuɗɗi wolwugo, o wi'i Simon: "Woodi ko mi yiɗi wi'ugo ma." Simon jaabi: "Wolwu, moodibbo." 41 Yeesu wi'i: "Woodi goɗɗo mo tokki yimɓe ɗiɗo nyamaande. O tokki gooto ceede cardi teemeɗɗe jowi, gooto boo ceede cardi cappanɗe jowi. 42 Nde ɓe mbaawaay yoɓugo mo, o yaafani ɓe, ɓe ɗiɗo fuu. Caka ɗiɗo ɓe'e, moy ɓurata yiɗugo mo?" 43 Simon jaabi: "Mi tammi mo o yaafani ɓurɗum ɗuuɗugo." Yeesu wi'i mo: "Gooŋga mbi'ɗa." 44 Nden Yeesu yeesiti haa debbo, o wi'i Simon: "A laari debbo oo na? Mi wari saare ma, a hokkaay yam ndiyam ngam lootugo kosɗe am, ammaa kaŋko o soofni ɗe bee gonɗi maako, o yiggi ɗe bee gaasa maako. 45 A hebbaaki yam, ammaa kaŋko, diga mi wari saare ma, o accaay hebbaago kosɗe am. 46 A wujaay hoore am bee nebbam, ammaa kaŋko, o rufi urdi haa kosɗe am. 47 Ngam maajum mi ɗon wi'e: Yiide maako mawnde waŋgini hakkeeji maako ɗuuɗɗi njaafaama. Ammaa mo ɓe njaafani pamarum, yiide maako boo famarde." 48 Nden Yeesu wi'i debbo: "Hakkeeji maaɗa njaafaama." 49 Nyaamdanɓe bee maako puɗɗi numugo: "Moy oo, mo waawi yaafaago koo hakkeeji?" 50 Ammaa Yeesu wi'i debbo: "Nuɗɗinki ma hisni ma, yah bee jam."

Luka 8

Rewɓe wonduɓe bee Yeesu

8:1-2 Too, ɓaawo maajum Yeesu yehi berniiji e gure fuu, o waaji, o yecci habaru laamu Allah. Pukara'en sappo e ɗiɗo e rewɓe woɗɓe yamɗitinaaɓe ginnaaji e nyawji fuu ɗon ngondi bee maako. Kamɓe ngoni Mariyama (bi'eteeɗo Mariyama mo Magdala) mo ginnaaji joweeɗiɗi ngurtina haa muuɗum, 3 e Yowanna, debbo Huja mo suka laamiiɗo Hirudus, e Susanna e rewɓe woɗɓe, wallirɓe mo bee jawdi maɓɓe.

Balndol aawoowo

4 Yimɓe ɗuuɗɓe diga gure feere feere ngari, mooɓti haa Yeesu. Nden o wolwani ɓe balndol ngol: 5 "Demoowo yehi ngesa ngam o saaka. Nde o ɗon saaka, aawdi feere soli sera laawol. Yimɓe njaaɓi ndi, colli boo cuɓti ndi. 6 Aawdi feere boo soli haa pellel kaa'e. Nde aawdi man fuɗi, ndi yoori law, ngam walaa peewol. 7 Fahin aawdi feere soli caka gi'e, ɗe mawnidi bee maari, ɗe ɓiɗɗi ndi. 8 Ammaa feere soli haa lesdi mboondi, ndi fuɗi, ndi mawni, ndi rimi, gawel fuu rimi teemerre teemerre." Nde Yeesu timmini wolwugo, o wi'i bee sawtu: "Marɗo noppi fuu, nana!"

Daliila balndi

9 Too, pukara'en Yeesu ?ami mo ko balndol ngol yiɗi wi'ugo. 10 O jaabi: "Onon on keɓi anndugo sirriiji laamu Allah, ammaa haa yimɓe feere sey bee balndi. Ngam ɓe ɗon ndaara, ammaa ɓe ngi'ataa, ɓe ɗon nana, ammaa ɓe paamataa."

Yeesu faamtini balndol aawoowo

11 "Ndaa ko balndol ngol yiɗi wi'ugo: Aawdi ɗum wolde Allah. 12 Woɗɓe feere nandi bee sera laawol haa aawdi soli. To ɓe nani wolde Allah, Iblisa wara, wifta bolle man nder ɓerɗe maɓɓe, ngam taa ɓe nuɗɗina, ɓe kisa. 13 Woɗɓe boo nandi bee pellel kaa'e, to ɓe nani wolde, ɓe njaɓa nde bee seyo. Ammaa ɓe accataa nde tabita, ɓe nuɗɗina wakkati seɗɗa non. To jarribeeki wari, ɓe njoofa. 14 Aawdi ndi soli caka gi'e boo, nandi bee nananɓe wolde, ɓe ndilla, ɓe acca laruuraaji e yiɗugo risku e belɗum duniyaaru ɓiɗɗa wolde go, nde nafataa. 15 Aawdi ndi soli nder lesdi mboondi, nandi bee nananɓe wolde, ɓe njogo nde bee ɓerɗe laaɓɗe, booɗɗe, ɗe mbaŋginira nafuda bee munyal."

Balndol pittirla

16 Walaa mo huɓɓata pittirla, o sudda nga bee taasawo, malla o jo''ina nga les leeso. Ammaa o jo''inan nga dow jo''inirde pittirla, ngam haa nastanɓe fuu ngi'a annoora. 17 Ngam walaa cuuɗiiɗum ɗum waŋgintaake, walaa sirriijum boo ɗum anndataake, waŋgintaake. 18 "Kakkilane no nanirton. Ngam marɗo kuuje heɓan ɓurduɗe, ammaa laafuɗo, koo peetum ɗum o tammi marugo, ɓe koosan ɗum."

Deerɗiraaɓe Yeesu e daada mum

19 Yoo, deerɗiraaɓe Yeesu e daada muuɗum ngari, tawi mo, ammaa ɓe keɓaay yottaago haa maako ngam yimɓe ɗuuɗi. 20 Ɓe mbi'i mo: "Daada maaɗa e deerɗiraaɓe maaɗa ɗon yaasi, ɓe ngiɗi yi'ugo ma." 21 Ammaa o jaabi: "Daada am e deerɗiraaɓe am ngoni nananɓe wolde Allah, ɗowtano nde."

Yeesu de'itini hendu

22 Yoo, nyande feere Yeesu nasti koombowal bee pukara'en muuɗum, o wi'i ɓe: "En njaha gaɗa weendu." Ɓe ndilli. 23 Nde ɓe ɗon njaha bee koombowal, Yeesu ɗaani. Law hendu ummi dow ndiyam, ndiyam heewi koombowal, ɓe ɓadi halkugo. 24 Nden pukara'en ɓaditi mo, ɓe pindini mo, ɓe mbi'i: "Moodibbo, moodibbo, min ɗon kalka." Yeesu ummi, telɓani hendu e ?uuge ndiyam, ɗum de'iti. De'ere mawnde waɗi. 25 Yeesu wi'i pukara'en: "Toy nuɗɗinki mooɗon?" Ammaa ɓe kultori, ɓe kayɗini, ɓe mbi'i: "Moy neɗɗo oo? Umranɗo koo hendu e ndiyam, ɗum ɗowtano mo?"

Jamɗitinki marɗo ginnawol

26 Too, ɓe ngari haa lesdi Gergasene'en, gaɗa weendu Galili. 27 Nde Yeesu wurti koombowal, woodi goɗɗo marɗo ginnaaji haa wuro man, wari, fotti bee maako. Goɗɗo man duuri o ɓornataako limce, o jooɗataako haa saare, sey haa genaale. 28 Nde o yi'i Yeesu, o wooki, o wolwi bee sawtu: "Ko ɗaɓɓata haa am, Yeesu, Ɓiɗɗo+ Allah Ɓaŋgiiɗo? Mi tori ma, taa torram." 29 O wi'i ɗum ngam Yeesu umri ginnawol, ngol wurto haa maako. Ginnawol man ɗonno naŋga mo nde ɗuuɗɗum, ɓe ɗonno kaɓɓa kosɗe maako e juuɗe maako bee callalluuji e ge'elle ngam aynugo mo, ammaa o ɗonno ta''a ɗum. Ginnawol ɗonno yahra mo nder ladde. 30 Yeesu ?ami mo: "Noy innde maaɗa?" O jaabi: "Innde am mooɓre", ngam ginnaaji ɗuuɗɗi mooɓtino haa maako. 31 Ɗi tori Yeesu taa o riiwa ɗi, taa o yahra ɗi haa ngaska lugguka+. 32 Woodi sefre gaduuji haa ton, ɗon dura dow towndiire. Ginnaaji go tori Yeesu, o acca ɗi nasta gaduuji man. O duŋgani ɗi. 33 Nden ginnaaji ngurti haa gorko go, ɗi nasti gaduuji. Gaduuji man fuu caamni, do''i diga dow fomoonde townde nder weendu, ɗi kalki ton. 34 Nde waynaaɓe gaduuji ngi'i ko waɗi, ɓe ndoggi, ɓe ngecci haala maajum nder wuro e haa kawyeeji. 35 Yimɓe ndilli haa ɓe ndaara ko waɗi. Ɓe ngari haa Yeesu, ɓe tawi gorko mo ginnaaji ngurtino e mum go, ɗon jooɗi haa kombi maako, o ɗon ɓorni, o ɗon bee hakkiilo. Ɓe kultori. 36 Yi'ɓe ko waɗi ngecci ɓe no ginnaaɗo yamɗitiri. 37 Yimɓe lesdi maajum fuu tori Yeesu o wurto lesdi maɓɓe, ngam ɓe kultori masin. Yeesu nasti koombowal, o dilli. 38 Goɗɗo mo ginnaaji ngurti haa man go, tori Yeesu yerdo o wonda bee muuɗum. Yeesu lorni mo, wi'i mo: 39 "Hootu saare ma, yeccu ko Allah waɗani ma fuu." O dilli, o yecci yimɓe wuro fuu ko Yeesu waɗani mo.

Ɓiŋgel Jayrus deyel e debbo meemɗo limce Yeesu

40 Yoo, nde Yeesu warti, yimɓe ɗuuɗɓe njaɓɓi mo, ngam ɓe fuu ɓe ɗonno ndeena mo. 41 Nden goɗɗo bi'eteeɗo Jayrus, mawɗo suudu waajaago Yahuudu'en wari haa Yeesu, do''i yeeso maako, tori mo o yaha saare muuɗum, 42 ngam woodi ɓiŋgel deyel, bajjel, mo duuɓi sappo e ɗiɗi, ɓadake maayugo. Nde Yeesu ɗon yaha ton, yimɓe ɓiɗɗi mo. 43 Woodi boo debbo feere ton. Duuɓi sappo e ɗiɗi o nyawi nyaw ilugo ?i?am. O majjini jawdi maako fuu haa hurgooɓe, ammaa walaa mo waawi yamɗitingo mo. 44 O ɓaditi Yeesu haa ɓaawo, o meemi gawargal limce muuɗum. Law ni ilugo ?i?am maako go jinni. 45 Yeesu ?ami: "Moy meemi yam?" Koomoy fuu wi'i: "Naa min." Piyer wi'i: "Moodibbo, yimɓe ɗon taari ma, ɗon ɓiɗɗu ma, nden a wi'a: Moy meemi yam?" 46 Ammaa Yeesu wi'i: "Woodi mo meemi yam, ngam mi maati sembe wurti haa am." 47 Nde debbo yi'i o waawataa suuɗaago, o wari, o ɗon diwna, o do''i yeeso maako, o yecci caka yimɓe fuu ngam ɗume o meemi Yeesu, o yecci boo no o yamɗitiri wakkati man. 48 Nden Yeesu wi'i: "Ɓiŋgel am, nuɗɗinki maaɗa yamɗitini ma, yah jam." 49 Diga Yeesu timminaay wolwugo tawon, goɗɗo mo saare Jayrus wari, wi'i mo: "Ɓiŋgel ma maayi, taa ɓillu moodibbo." 50 Ammaa nde Yeesu nani ɗum, o wi'i Jayrus: "Taa hul, nuɗɗin tan, o yamɗitan." 51 Nde o yotti haa saare, o duŋganaaki koomoy nastida bee maako, sey Piyer e Yuhanna, e Yakuba e baaba e daada ɓiŋgel. 52 Ɓe ɗon mboya, ɓe ɗon ngooka dow ɓiŋgel go. Yeesu wi'i ɓe: "Taa mboye, ngel maayaay, ngel ɗaani non." 53 Ɓe ndaari mo bana ginnaaɗo ngam ɓe anndi ɓiŋgel maayi. 54 Ammaa Yeesu naŋgi juŋŋgo maagel, o wi'i bee sawtu: "Ɓiŋgel, umma." 55 Yoŋki maagel warti haa maagel, ngel ummi wakkati man. Nden Yeesu umri ɓe ndokka ngel ko ngel nyaama. 56 Saarooji ɓiŋgel kayɗini, ammaa Yeesu wi'i, taa ɓe ngecca koomoy ko laati.

Luka 9

Yeesu neli pukara'en sappo e ɗiɗo

9:1 Too, Yeesu mooɓti pukara'en sappo e ɗiɗo, o hokki ɓe sembe e baawɗe riiwugo ginnaaji e yamɗitingo nyawji. 2 O neli ɓe waajaago laamu Allah, e yamɗitingo nyawɓe. 3 O wi'i ɓe: "Taa koo'e kooɗume ngam jahaaŋgal, koo sawru malla booro, koo nyaamdu malla ceede. Koomoy, taa jogo limce ɗiɗi boo. 4 Haa saare ɓe mbeerni on fuu, njooɗe ton haa to on ndilli. 5 To yimɓe cali jaɓɓaago on haa wuro, ngurte wuro man, piɗɗe collaaje kosɗe mon, ɗum laato seedamku dow maɓɓe." 6 Ɓe ndilli, ɓe njehi gure feere feere, ɓe ngaaji kubaruwol ceynoowol, ɓe njamɗitini nyawɓe kootoy.

Saklere Hirudus

7 Yoo, nde Hirudus, mawɗo lesdi nani ko laati fuu, o sakli. Ngam woɗɓe mbi'i: "Yuhanna ummitake e maayde." 8 Woɗɓe boo mbi'i: "Eliya waŋgi." Fahin woɗɓe mbi'i: "Gooto haa annabo'en ɓooyma ummitake." 9 Ammaa Hirudus wi'i: "Mi ta''i hoore Yuhanna. Goɗɗo moy nananmi ɓe mbi'anta kuuje bana ni?" O ɗaɓɓi yi'ugo mo.

Nyaamnuki ujine njowo

10 Nelaaɓe ngarti, ɓe ngecci Yeesu ko ɓe kuuwi fuu. O hoosi ɓe feere maɓɓe, ɓe njehi nokkuure ferewnde, hedi wuro wi'eteeŋgo Baytisayda. 11 Yimɓe nani ɗum, ɓe tokki mo. Yeesu jaɓɓi ɓe, o wolwani ɓe habaru laamu Allah, o yamɗitini marɓe haaje yamɗitineego boo. 12 Nde naaŋge ɓadi mutugo, sappo e ɗiɗo go ɓaditi mo, mbi'i mo: "Wi' yimɓe ɓe ndilla haa gure e pattule, ngam ɓe keɓa nyaamdu e weerde, ngam en ɗon haa ladde." 13 Yeesu wi'i ɓe: "Onon ndokke ɓe ko ɓe nyaama." Ammaa ɓe njaabi: "Walaa ko min mari, sey tamseeje jowi e liɗɗi ɗiɗi. Sonaa to a yiɗi min njaha, min coodana yimɓe ɓe'e fuu nyaamdu kam." 14 Limgal yimɓe man dillani ujine njowo. Yeesu wi'i pukara'en muuɗum: "Njo''ine ɓe cappanɗe njowo cappanɗe njowo." 15 Ɓe mbaɗi bana non, ɓe njo''ini ɓe fuu. 16 Yeesu hoo'i tamseeje jowi e liɗɗi ɗiɗi go, o tijji dow, o yetti Allah ngam man, nden o yewi ɗum, o hokki ɗum pukara'en ngam ɓe cendana yimɓe. 17 Ɓe fuu ɓe nyaami, ɓe kaari, ɓe ɓofti luttuɗum tamseeje, ɗum waɗi cilaaje sappo e ɗiɗi keewɗe.

Piyer waŋgini Yeesu woni Almasiihu

18 Yoo, saa'i feere Yeesu ɗon waɗa do'a feere muuɗum. Pukara'en maako ngari haa maako. O ?ami ɓe: "Ɗume yimɓe mbi'ata dow am?" 19 Ɓe njaabi: "Woɗɓe ɗon mbi'a an woni Yuhanna giiwoowo ngiiwam baptisma, woɗɓe boo ɗon mbi'a an woni Eliya, fahin woɗɓe ɗon mbi'a a gooto annabo'en ɓooyma mo ummiti diga maayde." 20 O ?ami ɓe: "Onon boo, on ɗon mbi'a mi moy?" Piyer wi'i: "An woni Almasiihu+ mo Allah."

Yeesu waŋgini haala maayde mum e ummitineeki mum

21 Too, Yeesu umri ɓe bee caatal taa ɓe mbi'a ɗum koomoy. 22 O ɓesdi wi'ugo: "Doole Ɓii-neɗɗo+ yara bone ɗuuɗɗe, dawrooɓe e mawɓe liman'en e moodiɓɓe ngudina mo. Ɓe mbaran mo, ammaa ɓaawo nyalɗe tati o ummititto." 23 Nden o wi'i yimɓe fuu: "To goɗɗo yiɗi tokkaago yam, sey o acca numango hoore maako, o efta gaafaaŋgal maako nyalaade fuu, o tokko yam. 24 Ngam koomoy yiɗi hisnugo yoŋki muuɗum, majjinan ki. Ammaa mo majjini yoŋki muuɗum ngam am, hisnan ki. 25 To neɗɗo heɓi duniyaaru fuu, ammaa o majjini yoŋki maako, malla o jaalaama, ko ɗum nafi? 26 Ngam maajum, to goɗɗo semti yam e bolle am, Ɓii-neɗɗo semtan mo yaake o warata bee tedduŋgal maako e ngal Baabiraawo maako, e ngal malaa'ika'en seniiɓe. 27 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga, woɗɓe feere nder wonɓe ɗo maayataa sey to ɓe ngi'i laamu Allah."

Gayliteeki Yeesu

28 Too, balɗe joweetati ɓaawo o wolwi bolle ɗe, Yeesu hoosi Piyer e Yuhanna e Yakuba, o wa''i hooseere ngam haa o waɗa do'a. 29 Nde o ɗon do'o, yeeso maako wayliti, limce maako laati daneeje tal, ɗelkanɗe. 30 Ɗon ni, ndaa, worɓe ɗiɗo ɗon ngeewtida bee maako, ɗum Muusa bee Eliya. 31 Ɓe mbaŋgi nder tedduŋgal asama, ɓe mbolwi dow no kuugal maako timmirta bee maayugo haa Urusaliima. 32 Piyer e wonduɓe bee maako ɗaani ɗoyɗi tedduɗi, ammaa ɓe pini, ɓe ngi'i tedduŋgal Yeesu e worɓe ɗiɗo wonduɓe bee muuɗum. 33 Nde yimɓe ɗiɗo go ɗon ceeda bee Yeesu, Piyer wi'i mo: "Moodibbo, ɗum booɗɗum en ɗon ɗo. Accu min mbaɗa bukkaaji tati, wooru ngam maaɗa, wooru ngam Muusa, wooru boo ngam Eliya." O anndaa ko o wi'ata. 34 Nde o ɗon wolwa ɗum, ruulde wari, suddi ɓe. Pukara'en kultori nde ɓe ngi'i ɓe nasti ruulde. 35 Sawtu wurti ruulde go, wi'i: "Oo woni Ɓiɗɗo+ am mo mi suɓi, nanane mo." 36 Nde sawtu go wolwi, ɓe ngi'aay goɗɗo feere, sey Yeesu feere muuɗum. Saa'i maajum pukara'en njeeɗi, ɓe ngeccaay koomoy ko ɓe ngi'i.

Jamɗitinki ɓiŋgel marŋgel ginnawol

37 Yoo, nde ɓe njippi hooseere jaŋgo man, yimɓe ɗuuɗɓe ngari, potti bee Yeesu. 38 Goɗɗo hooli nder mooɓre man, wi'i: "Moodibbo, mi tori ma, laar ɓiŋgel am gorgel, ngel gootel tan, bajjel. 39 Ginnawol ɗon naŋga ngel, law ngel ɗon wooka, ginnawol ɗon dimba ngel bee sembe, waɗa ngel guufndaale haa hunduko, ngol ɗon torra ngel. Bee bone ngel seedata bee maagol, ɓaawo ngol torri ngel. 40 Mi tori pukara'en ma ɓe ndiiwa ngol, ammaa ɓe mbaawaay." 41 Yeesu jaabi: "Yimɓe sooya-nuɗɗinki'en, halluɓe, mi jooɗo bee mooɗon, mi munyana on haa yotto ndeye? Waddu ɓiŋgel ma haa ɗo." 42 Nde ngel ɗon wara, ginnawol do''i ngel, dimbi ngel bee sembe. Ammaa Yeesu umri ginnawol, yamɗitini ɓiŋgel go, hokkiti ngel baaba maagel. 43 Ɓe fuu ɓe kayɗini baawɗe Allah.

Yeesu waŋgini haala maayde muuɗum e ummitineeki muuɗum ɗiɗawre (Matta 17.22-23 / Markus 9.30-32)

Nde koomoy hayɗini ko Yeesu huuwi, o wi'i pukara'en maako: 44 "Nane booɗɗum ko mbi'anmi on jonta: Ɓe ndokkan Ɓii-neɗɗo+ haa juuɗe yimɓe." 45 Ammaa pukara'en paamaay haala ka, ka laati cuuɗiika haa maɓɓe ngam taa ɓe paama ka. Ɓe kuli ?amugo mo boo dow maajum.

Moy ɓuri maŋgu?

46 Yoo, pukara'en puɗɗi ?am?amtirgo moy laatoto mawɗo caka maɓɓe? 47 Yeesu anndi numo ɓerɗe maɓɓe, o hoosi ɓiŋgel pamarel, o darni ngel kombi maako, 48 o wi'i ɓe: "Koomoy jaɓi ɓiŋgel pamarel ngel ngam innde am, o jaɓi yam, min. Koomoy jaɓi yam boo, jaɓi nelɗo yam, ngam ɓurɗo famɗugo caka mooɗon fuu, kaŋko woni mawɗo."

Mo honnaaki on, ɗon bee mooɗon

49 Yuhanna fuɗɗi wolwugo, wi'i: "Moodibbo, min ngi'i goɗɗo ɗon riiwra ginnaaji bee innde ma. Min kaɗi mo, ngam o hawtaay bee meeɗen." 50 Yeesu jaabi mo: "Taa kaɗe mo, ngam koomoy mo honnaaki on, ɗon bee mooɗon."

Yimɓe Samariya cali jaɓɓaago Yeesu

51 Nde wakkati dilluki maako haa asama ɓadi, o waɗi anniya yahugo Urusaliima. 52 O neli nelaaɓe yeeso maako. Ɓe ndilli, ɓe nasti wuro Samariya'en ngam taaskanaago mo weerde. 53 Ɓe njaɓɓaaki mo ngam o yiɗi yahugo Urusaliima. 54 Nde Yakuba e Yuhanna ngi'i ɗum, ɓe mbi'i: "Jawmiraawo, a yiɗi min mbi'a yiite jippo diga asama, halka ɓe na?" 55 Ammaa Yeesu yeesiti, o feli ɓe, o wi'i: "On anndaa ruuhu nguye woni haa mooɗon. 56 Ngam Ɓii-neɗɗo+ waraay ngam halkugo yoŋkiiji yimɓe, ammaa ngam hisnugo ɗi." Nden ɓe ndilli wuro feere.

Yiɗɓe tokkaago Yeesu

57 Yoo, nde ɓe ɗon haa laawol, gooto wi'i mo: "Mi tokkete kootoy njahata fuu." 58 Yeesu jaabi mo: "Doldolɗe ngoodi gasɗe, colli boo ngoodi caɓɓe, ammaa Ɓii-neɗɗo+ walaa haa o waalo ngam siwtaago." 59 O wi'i goɗɗo feere: "Tokkam." Goɗɗo man wi'i mo: "Duŋganam mi yaha, mi uwa baaba am tawon." 60 Ammaa Yeesu wi'i mo: "Accu maayɓe uwa maayɓe muuɗum'en, ammaa an, yah waaja laamu Allah." 61 Goɗɗo feere boo wi'i mo: "Mi tokkete, ya Jawmiraawo, ammaa duŋganam mi jaɓɓito yimɓe saare am tawon." 62 Yeesu wi'i mo: "Koomoy wallini juŋŋgo dow baanewo, nden laari ɓaawo, nafaay laamu Allah."

Luka 10

Nelki cappanɗe njoweeɗiɗo e ɗiɗo

10:1 Ɓaawo maajum Jawmiraawo suɓi pukara'en woɗɓe cappanɗe njoweeɗiɗo e ɗiɗo, o neli ɓe ɗiɗo ɗiɗo yeeso maako, nder berniiji e gure o tammi yahugo fuu. 2 O wi'i ɓe: "?aamle ɗuuɗi, ammaa sodooɓe ɗuuɗaay. Tore Jawmu ?aamnde o ɓesda nelugo sodooɓe ngam ?aamnde maako. 3 Njehe, mi neli on bana baali caka caafaali. 4 Taa njoge booro ceede malla booro njooɓaari, koo paɗe. Taa koofne goɗɗo haa laawol boo. 5 Saare on nastata fuu, mbi'e tawon: Jam laato dow saare nde. 6 To goɗɗo jam ɗon haa saare man, jam mooɗon jooɗoto dow maako. To woodaa, jam man lorto dow mooɗon. 7 Njooɗe haa saare maajum, nyaame, njare ko ɓe ndokki on fuu. Ngam kuuwoowo haandi ngeenaari muuɗum. Taa cotte diga saare, on njaha saare wonde. 8 To on nasti wuro kooŋgoye, ɓe njaɓɓake on, nyaame ko ɓe ngaddani on. 9 Njamɗitine nyawɓe ɓe on tawi ton, mbi'e ɓe: Laamu Allah ɓadake haa mooɗon. 10 Ammaa to on nasti wuro kooŋgoye, ɓe njaɓɓaaki on, ngurte haa laabi maago, mbi'e: 11 Koo collaaje wuro mooɗon haa kosɗe amin, min piɗɗani on, ammaa annde laamu Allah ɓadake on. 12 Mi wi'i on, nyande darŋgal, kiita wuro man ɓuran kiita Sodoma saatugo."

Bone dow gure caliiɗe nuɗɗingo

13 "Bone laatanto ma, an Korajin. Bone laatanto ma, an Baytisayda. Ngam kaayeefiiji kuuwaaɗi nder mooɗon, to ɗi kuuwano nder Tirus e Sidon kam, yimɓe ton njooɗotono, ɓe ɓornotono buhuuje, ɓe ndufanno ndoondi dow ko'e maɓɓe ngam hollugo ɓe tuubi. 14 Ngam maajum nyalaade darŋgal, kiita Tirus e Sidon ɓuran hoyugo dow kiita mooɗon. 15 An Kafarnahum, a ɗon tammo Allah ɓaŋgtan ma haa asama na? Kayya! A nastan joonde maayɓe." 16 Nden Yeesu wi'i pukara'en muuɗum: "Nananɗo on, nanani yam, caliiɗo on, salake yam, caliiɗo yam boo, salake nelɗo yam."

Loraago cappanɗe njoweeɗiɗo e ɗiɗo

17 Yoo, nelaaɓe cappanɗe njoweeɗiɗo e ɗiɗo go ngarti bee seyo, ɓe mbi'i: "Jawmiraawo, koo ginnaaji ɗowtanake min ngam innde ma." 18 Nden Yeesu wi'i ɓe: "Mi yi'i Sayɗaanu do''ake diga dow bana ma''ere. 19 Ndaa, mi hokki on baawɗe yahugo dow boɗɗe e jahe e laamu dow baawɗe konneejo fuu. Kooɗume torrataa on. 20 Ammaa taa ceye ngam ginnaaji ɗowtanake on, ceye ngam inɗe mooɗon mbindaama haa asama."

Yeesu seyi

21 Yoo, wakkati maajum Ruuhu hebbini Yeesu seyo, o wi'i: "Ya Baabiraawo, Jawmu asama e lesdi, mi yetti ma ngam a waŋginani ɓikkoy pamaroy ko a suuɗi marɓe anndal e faamu. Nonnon, ya Baabiraawo, bana ni ɗum fottani ma. 22 "Baabiraawo am halfini yam kuuje fuu. Walaa annduɗo moy woni Ɓiɗɗo+ sonaa Baabiraawo, walaa annduɗo moy woni Baabiraawo boo, sonaa Ɓiɗɗo, e mo Ɓiɗɗo yiɗi waŋginango ɗum fuu." 23 Nden o wayliti haa pukara'en, o wolwani ɓe feere maɓɓe: "Barka laatanto gite gi'anɗe ko ngi'ɗon. 24 Mi ɗon wi'a on: Annabo'en ɗuuɗɓe e laamiiɓe ɗuuɗɓe ngiɗi yi'ugo ko ngi'oton, ammaa ɓe ngi'aay. Ɓe ngiɗi nanugo ko nanoton, ammaa ɓe nanaay."

Balndol Samariyaajo booɗɗo

25 Too, moodibbo tawreeta ummi, yiɗi jarribaago Yeesu, ?ami mo: "Moodibbo, ɗume mbaɗanmi ngam mi heɓa ngeendam nduumiiɗam?" 26 Yeesu wi'i mo: "Ko winda nder tawreeta? Ko njaŋgata ton?" 27 O jaabi: "Yiɗ Allah Jawmiraawo maaɗa bee ɓernde ma fuu, bee yoŋki ma fuu, bee sembe ma fuu, bee hakkiilo ma fuu, yiɗ keeddiɗɗiraawo ma bana a yiɗiri hoore ma." 28 Yeesu wi'i mo: "A jaabake booɗɗum, waɗ bana non, a heɓan ngeendam nduumiiɗam." 29 Ammaa kaŋko o yiɗi gooŋɗingo hoore maako, o wi'i Yeesu: "E moy woni keeddiɗɗiraawo am?" 30 Yeesu wi'i: "Goɗɗo ummi Urusaliima yahugo Yeriko. Fasooɓe pasi mo, ɓorti mo, piyi mo, ndilli, acci mo o ɓadake maayugo. 31 Limanjo feere boo tokki laawol man, yi'i goɗɗo go, widdi, saali. 32 Goɗɗo Lewiŋkeejo wari haa nokkuure man, yi'i goɗɗo go. Kaŋko boo o widdi, o saali. 33 Ammaa woodi Samariyaajo ɗon yaha jahaaŋgal, o wari haa nokkuure man. Nde o yi'i goɗɗo go, o yurmini mo. 34 O ɓaditi, o rufi nebbam e inaboojam dow kuuduuje maako, o haɓɓi ɗe, o wa''ini mo mba''aawa maako, o yahri mo haa nokkuure hoɗɓe, o suklani mo. 35 Jaŋgo man, o hoosi ceede cardi ɗiɗi, o hokki jawmu nokkuure hoɗɓe man, o wi'i: Suklana mo, to a majjini ceede ko ɓuri ɗe, mi lornante to mi warti." 36 Nden Yeesu wi'i: "Haa maaɗa kam, nder tato ɓe'e, moy a tammi o keeddiɗɗiraawo pasaaɗo laawol man?" 37 Moodibbo tawreeta jaabi: "Mo huuwani mo enɗam oo." Yeesu wi'i mo: "Yah an boo, huuw bana non."

Yeesu haa saare Marta e Mariyama

38 Yoo, nde Yeesu ɗon yaha haa laawol bee pukara'en muuɗum, o nasti wuro feere, debbo bi'eteeɗo Marta jaɓɓi mo haa saare muuɗum. 39 O woodi deerɗiraawo debbo, bi'eteeɗo Mariyama, mo jooɗi kombi Jawmiraawo, ɗon nana haala Yeesu. 40 Marta ɗon sukli bee kuuɗe saare feere feere. O wari, o wi'i: "Jawmiraawo, walaa ko yaalu ma nde deerɗam acci yam, mi ɗon sukli bee kuuɗe na? Wi' mo le o wallammi." 41 Jawmiraawo jaabi mo: "Hey Marta, hey Marta, a ɗon ɓilli hoore ma bee kuuje ɗuuɗɗe. 42 Huunde woore tan woni haandunde. Mariyama suɓi geɗal booɗŋgal, ngal hoosataake haa maako."

Luka 11

Yeesu e do'aare

11:1 Too, nyande feere Yeesu waɗi do'a haa nokkuure wonde. Nde o timmini waɗugo do'a, gooto haa pukara'en maako wi'i mo: "Jawmiraawo, anndin min waɗugo do'a bana Yuhanna anndini pukara'en muuɗum." 2 O wi'i ɓe: "To on ɗon mbaɗa do'a, mbi'e: Ya Baabiraawo, a Ceniiɗo, waɗ koomoy fuu teddina innde ma. Waŋginan min laamu ma. 3 Hokku min nyaamdu deydey haaje amin nyalɗe fuu. 4 Yaafana min hakkeeji amin, ngam minin boo min ɗon njaafano waɗɓe min aybe fuu. Aynu min ngam taa Sayɗaanu esta min, min acca nuɗɗinki." 5 O wi'i ɓe fahin: "To gooto mooɗon woodi soobaajo, o yehi haa muuɗum caka jemma ngam wi'ugo mo: Soobaajo, hokkam tamseeje tati. 6 Ngam gooto nder sooba'en am warti jahaaŋgal, ɗon haa am, mi walaa ko mi hokka mo. 7 To soobaajo mo nder suudu go boo jaabake mo: Taa daamam jonta, dammugal maɓɓi, min bee ɓikkoy am fuu min ɗon mbaali, mi waawataa ummaago ngam mi hokke tamseeje. 8 Mi ɗon wi'a on, koo to o ummaaki, o hokki mo ngam o soobaajo maako boo, o ummoto, o hokka mo ngam o ɗon daama mo, o hokka mo ko o mari haaje. 9 Min mi ɗon wi'a on: Tore, on keɓan. Ɗaɓɓite, on tawan. Cilmine, ɓe maɓɓitanan on. 10 Ngam koomoy tori, heɓan. Koomoy ɗaɓɓiti, tawan. Koomoy silmini boo, ɓe maɓɓitanan mo. 11 Moy haa mooɗon to o baaba, o hokkan ɓiŋgel maako mboodi to ngel torake mo liiŋgu? 12 Malla to ngel torake mo yeeraande gertogal, o hokkan ngel yaare na? 13 Onon halluɓe maa, on anndi hokkugo ɓiɓɓe mooɗon kuuje booɗɗe. Sakko Baabiraawo mooɗon mo asama, o ɓurataa hokkugo Ruuhu Ceniiŋgu haa torotooɓe mo na?"

Jaawaabu Yeesu haa hallinɓe mo

14 Yeesu wurtini ginnawol muukɗinŋgol goɗɗo. Nde ginnawol man wurti, goɗɗo man wolwi, haa yimɓe fuu kayɗini. 15 Ammaa woɗɓe feere mbi'i: "Laamiiɗo ginnaaji hokkata mo baawɗe riiwugo ginnaaji." 16 Woɗɓe boo ngiɗi jarribaago mo, ngam maajum ɓe ?ami mo o waɗana ɓe kaayeefi ngam tabitingo Allah neli mo. 17 Nde Yeesu anndi numo maɓɓe, o wi'i ɓe: "To yimɓe lesdi cendake, ɗon kaɓa hakkunde muuɗum'en, laamu lesdi man halkan, saare do''oto dow saare. 18 To Sayɗaanu honi hoore mum, noy laamu mum tabitirta? On ɗon mbi'a mi ɗon riiwa ginnaaji bee baawɗe Be'eljebul. 19 To min mi ɗon riiwa ginnaaji bee baawɗe Be'eljebul, bee baawɗe ɗeye ɓikkoy mooɗon boo ndiiwrata ɗi? Ngam maajum ɓikkoy mooɗon mbaŋginan sooynde gooŋga mooɗon. 20 Ammaa to bee baawɗe Allah ndiiwranmi ginnaaji boo, nden kam ɗum ɗon waŋgina laamu Allah wari haa mooɗon. 21 "To goɗɗo cembiɗɗo taaskiiɗo bee balmi ɗon ayna saare muuɗum, ko o mari fuu jooɗoto jam. 22 Ammaa to ɓurɗo mo sembe wari dow maako, jaaloto mo, jaɓta balmi maako ɗi o hoolɗinori, senda jawdi maako njaɓtaandi bee sembe. 23 "Mo wondaay bee am, o konneejo am. Mo wallaay mooɓtugo, saŋkitan."

Loraaki ginnawol

24 "To ginnawol wurtake neɗɗo, yiiloyi ladde ngam ɗaɓɓugo nokkuure siwtaago, heɓaay, nden kam ngol wi'an: Mi loroto haa suudu am ndu mi wurtino. 25 To ngol lori haa maaru, ngol tawan ndu wuuwaandu, mo''inaandu. 26 Nden ngol yaha, ngol wadda ginnaaji goɗɗi joweeɗiɗi, ɓuranɗi ngol hallugo, ɗi njooɗodo nder suudu man. Timmoode goɗɗo man tulliti dow naane."

Barka ngooŋɗuka

27 Nde Yeesu wolwi bana ni, debbo ɓaŋgti sawtu caka yimɓe, wi'i: "Barka laatani reedu danyndu ma e enɗi ɗi musinɗa." 28 Ammaa kaŋko o wi'i: "Barka laatanto nananɗo wolde Allah, jogi nde."

Alaama Ɓii-neɗɗo

29 Nde yimɓe mooɓti kombi Yeesu, o fuɗɗi wi'ugo: "Yimɓe jamanu jonta, ɓe halluɓe, ɓe ɗon ?ama kaayeefi. Ɗum hokkataake ɓe, sonaa kaayeefi annabi Yonas. 30 Ngam bana Yonas laatino kaayeefi haa yimɓe Niniwe, non Ɓii-neɗɗo+ boo laatanto yimɓe jonta. 31 Laamiiɗo debbo, mo lesdi fombina, ummanto yimɓe jonta'en ɓe'e, wulloto ɓe nyalaade darŋgal, ngam o wari diga daayiiɗum haa o nana bolle Suleymaanu keewɗe hikma. Ndaa ɓurɗo Suleymaanu maŋgu ɗon haa ɗo. 32 Nyalaade darŋgal, jooɗiiɓe wuro Niniwe ummanto yimɓe jamanu jonta, kiitoto ɓe, ngam yimɓe Niniwe tuubi nde ɓe nani waaju Yonas. Ndaa, ɓurɗo Yonas maŋgu ɗon haa ɗo."

Annoora ɓandu

33 "Walaa mo huɓɓata pittirla, o nyukkina nga, malla o hippa nga bee taasawo, ammaa o jo''inan nga dow jo''inirɗum pittirla, ngam haa nastanɓe fuu ngi'a annoora. 34 Gite ma laati bana pittirla ɓandu. To gite ma laaɓɗe, ɓandu ma fuu ɗon nder annoora. Ammaa to gite ma laaɓaay, ɓandu ma fuu ɗon nder nyiɓre. 35 Hakkil, ngam taa annoora haa maaɗa laato nyiɓre. 36 To ɓandu ma fuu ɗon nder annoora, walaa haa lutti nder nyiɓre, ndu fuu ndu ɗon nder annoora, bana to pittirla ɗon yaynane bee annoora muuɗum."

Yeesu feli Farisa'en e moodiɓɓe tawreeta

37 Nde Yeesu timmini wolwugo, Farisaajo goɗɗo ewni mo haa ɓe nyaamda, o nasti, o fuɗɗi nyaamugo. 38 Farisaajo hayɗini nde o yi'i Yeesu lootaay juuɗe muuɗum, fuɗɗi nyaamugo non. 39 Jawmiraawo wi'i mo: "Onon Farisa'en, on ɗon loota jardugel e nyaamrugel, ammaa nder mooɗon ɗon heewi bee toonyaŋge e halleende. 40 Sooya-hakkiilo'en, Allah mo waɗi yaasi, o waɗaay nder boo na? 41 Ndokke talaka'en ko woni nder jardugel mooɗon e nyaamrugel mooɗon, nden kuuje fuu laatoto laaɓɗe ngam mooɗon. 42 "Ammaa bone laatanto on, onon Farisa'en, ngam on ɗon itta jakka haako minti e haako jarne, e haakooji nyaameteeɗi fuu, on ɗon acca gooŋgaaku e yiide Allah. Kanji ɗi kaandi jogeego, ammaa taa on ngeebo luttuɗi boo. 43 "Bone laatanto on, onon Farisa'en, ngam on ngiɗi jooɗorɗe ardiiɗe nder cuuɗi waajaago Yahuudu'en, on ngiɗi ɓe koofna on haa luuɓe. 44 Bone laatanto on, ngam on nandi bee genaale ɗe ngi'aaka, ɗe ɓe ɗon njaha dow mum bilaa anndugo." 45 Nden gooto haa moodiɓɓe tawreeta wolwi, wi'i mo: "Moodibbo, ko mbi'ata ɗum, minin a huɗi boo." 46 Yeesu jaabi: "Bone laatanto on, onon moodiɓɓe tawreeta boo. On ɗon ndoonda yimɓe dooŋgle caɗɗe roondeego, ɗe on meemataa koo bee hoondu mon sam. 47 Bone laatanto on, ngam on ɗon maha genaale annabo'en ɓe kaakiraaɓe mooɗon mbari. 48 Nden kam on ɗon ceedo kuuɗe kaakiraaɓe mooɗon, on ɗon ngerdo ɗe, ngam kamɓe ɓe mbari annabo'en. Onon boo, on mahi genaale maɓɓe. 49 Ngam maajum hikma Allah wi'i: Mi nelan annabo'en e nelaaɓe, ɓe mbaran woɗɓe, ɓe ɓillan woɗɓe boo. 50 Ngam ?i?am annabo'en ndufaaɗam diga puɗɗuki duniyaaru ɗon ɗaɓɓite haa yimɓe jonta'en ɓe'e, 51 diga ?i?am Habila haa ?i?am Jekariya, mbaraaɗo hakkunde nokkuure seniinde e hirsirde. Nonnon, mi ɗon wi'a on, yimɓe jonta'en ɓe'e ɓe hiiteteeɓe ngam mbar-hooreeji ɗi fuu. 52 "Bone laatanto on, onon moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en, ngam on koosi maɓɓitirɗum anndal, ammaa onon, on nastaay bee ko'e mon, yiɗɓe nastugo boo on kaɗi ɓe." 53 Nde o wurti ton, moodiɓɓe tawreeta tokki mo bee haala, ɓe ?ami mo dow kuuje ɗuuɗɗe. 54 Ɓe kakkili ngam haa ɓe nana bolle kalluɗe haa maako, ɓe ngullo mo dow maaje.

Luka 12

Deentinki diga naafikaare

12:1 Yoo, wakkati maajum yimɓe ujineeje mooɓotiri haa ɓe ɗon njaaɓnjaaɓtira. Yeesu fuɗɗiri bee wolwango pukara'en muuɗum: "Kakkilane ufnirɗum Farisa'en, waato naafikaaku maɓɓe. 2 Cuuɗiiɗum fuu waŋgan, sirriijum fuu ɗum faamoto. 3 Ngam ko on mbi'i nder nyiɓre fuu, ɗum naneteeɗum nder annoora. Ko on cofndotiri nder cuuɗi, ɗum baŋginteeɗum haa babal."

Moy haani huleego?

4 "Mi ɗon wi'a on, onon soobiraaɓe am: Taa kule waawanɓe mbarugo ɓandu, ammaa ɓe mbaawataa waɗugo kooɗume ko ɓuri non. 5 Mi hollan on mo haani on kula: Kule mo waawi mbarugo, mo mari baawɗe sakkingo nder yiite boo. Nonnon, mi wi'i on, kaŋko haani huleego. 6 "Ɓe coorrataa colloy njowoy bee kobo ɗiɗi na? Ammaa Allah yejjitaay koo gootel maakoy. 7 Koo gaasaaji ko'e mooɗon ɗi limaaɗi gootol gootol. Taa kule sam, on ɓuri colloy ɗuuɗkoy saman."

Seedaago Yeesu

8 "Mi ɗon wi'a on, koomoy seedi yam yeeso yimɓe, Ɓii-neɗɗo+ boo seedoto mo yeeso malaa'ika'en Allah. 9 Ammaa mo wi'i anndaa yam yeeso yimɓe, Ɓii-neɗɗo boo wi'an anndaa mo yeeso malaa'ika'en Allah. 10 "Koomoy wolwi kalluka dow Ɓii-neɗɗo+, heɓan yaafuye. Ammaa mo wolwi kalluka dow Ruuhu Ceniiɗo, o yaafataake sam. 11 "To ɓe njahri on kiita haa nder cuuɗi waajaago Yahuudu'en, malla yeeso laamiiɓe, malla yeeso mawɓe, taa ɓillore numugo no kisroton, malla ko mbi'oton. 12 Ngam Ruuhu Ceniiɗo anndinan on ko mbi'oton wakkati maajum."

Balndol diskuɗo sooya-hakkiiloojo

13 Yoo, goɗɗo nder mooɓre wi'i Yeesu: "Moodibbo, wi' deerɗam sendana min ndonŋgu baaba amin." 14 Yeesu wi'i mo: "Hey an, moy waɗi yam kiitoowo mon malla cendoowo jawdi mon?" 15 Nden o wi'i ɓe: "Ndeente haa yiɗugo jawdi, ngam jawdi welnataa joonde neɗɗo, koo no o riskiri fuu." 16 O wolwani ɓe balndol ngol: "Woodi diskuɗo, o woodi gese, ɗe mbaɗani mo ?aamnde ɗuunde. 17 O numi nder ɓernde maako: Ko mbaɗanmi? Ngam mi walaa nokkuure mooɓtugo ?aamnde am. 18 O wi'i: Yowwa, ndaa no mbaɗanmi: Mi fusan beembe am, mi maha ɓurɗe mawnugo, mi mooɓta ?aamnde am e jawdi am fuu haa ton. 19 Nden mi wi'a hoore am: A woodi jawdi ɗuundi ɗon sigi, ndi he'an baakin duuɓi ɗuuɗɗi. Siwta, nyaam, yar, seya. 20 Ammaa Allah wi'i mo: Sooya-hakkiiloojo, jemmaare nde'e mi hoosan yoŋki ma, kuuje maaɗa a mooɓti ɗe fuu, moy marata ɗe? 21 Bana ni laatanto mo mooɓti jawdi ngam hoore muuɗum, mo laataaki diskuɗo haa Allah."

Hoolaago Allah

22 Yoo, ɓaawoɗon Yeesu wi'i pukara'en muuɗum: "Ngam maajum mi ɗon wi'a on: Taa caklane haala nyaamdu malla limce. 23 Ngam yoŋki ɓuri nyaamdu saman, ɓandu boo ɓuri limce saman. 24 Ndaare leekuuje le, ɗe aawataa, ɗe codataa, ɗe ngalaa cigorɗum malla beembal, ammaa Allah ɗon nyaamna ɗe. Saman mooɗon ɓurataa colli piw na? 25 Moy haa mooɗon bee dabare mum waawi ɓesdugo balɗe mum koo seɗɗa? 26 Nde on mbaawataa waɗugo koo peetum, ngam ɗume cuklantooɗon luttuɗum? 27 Ndaare pindi ladde no ndi fuɗirta. Ndi huuwataa, ndi sannyataa, ammaa mi ɗon wi'a on: Koo Suleymaanu bee ɗuuɗal risku muuɗum fuu meeɗaay ɓornaago limce booɗɗe bana pindi. 28 Allah ɗon ɓorna haakooji ɗi tawe hande nder ladde, jaŋgo boo ɗi cakkine nder yiite. To non kam, o ɓornataa on ko ɓuri non na, onon famɗa-nuɗɗinki'en? 29 Taa ɓillore ko nyaamoton malla ko njaroton. 30 Ngam kuuje ɗe'e, heefeerɓe duniyaaru tefata ɗe, ammaa Baabiraawo mooɗon anndi onon boo on ngoodi haaje. 31 Ndikka on aarta suklanaago laamu Allah, kaŋko o ɓesdanan on kuuje ɗe."

Siga haa asama

32 "Taa kule, on tokkere famarde, ngam Baabiraawo yiɗi hokkugo on laamu muuɗum. 33 Coorre ko marɗon, ndokke ɗum talaka'en, mbaɗane ko'e mooɗon boorooji sigaago ceede ɗi timmataa, e jawdi ndi re'ataa haa asama. Ngam haa ton gujjo ɓadataako, gilɗi boo mbonnataa ɗum. 34 Ngam haa jawdi mooɗon woni, ton ɓerɗe mooɗon boo ngonata."

Suka'en reenɓe jaagorɗo

35 "Yoo, taade ngam kuugal, pittirlaaji mooɗon laato kuɓɓanɗi. 36 Laate bana yimɓe reenanɓe jaagorɗo muuɗum'en gartanɗo ɓaŋgal, ngam ɓe maɓɓitana mo to o yottake, o tappi dammugal. 37 Barka laatanto suka'en ɓe jaagorɗo mum'en warti, tawi ɓe ɗon ayna. Gooŋga mbi'anmi on, o taadoto ngam kuugal, o ewno ɓe haa ɓe nyaama, kaŋko o suklanto ɓe. 38 Barka laatanto suka'en ɓe'e, koo to o warti caka jemma malla saali seɗɗa, o tawi ɓe ɗon ayna. 39 Paame booɗɗum: To jawmu saare anndi saa'iire ndeye gujjo warata, o accataa gujjo nasta saare maako. 40 Onon boo, taaske, ngam Ɓii-neɗɗo+ waran saa'i on numaay."

Kuuwoowo gooŋgaajo e kuuwoowo kalluɗo

41 Too, Piyer wi'i mo: "Jawmiraawo, minin a wolwani balndol ngol na, malla yimɓe fuu?" 42 Jawmiraawo jaabi: "Kadi moy woni kaliifaajo koolaaɗo, kakkilɗo, mo jaagorɗo mum darni dow huuwooɓe mum, ngam o hokka ɓe nyaamdu wakkati nyaamugo fuu? 43 Barka laatanto suka mo jaagorɗo mum warti, tawi o ɗon huuwa bana non. 44 Gooŋga mi wi'ata on: O darnan mo dow jawdi maako fuu. 45 Ammaa to suka man wi'i nder ɓernde muuɗum: Jaagorɗo am neeɓi wartugo, nden o fuɗɗi fiyugo huuwooɓe, worɓe e rewɓe, o tokki nyaamugo, yarugo e wuykugo, 46 jaagorɗo suka oo wartan nyalaade nde o tammaaki, wakkatiyel boo ngel o anndaa, o torra mo torra makka, o hokka mo ngeenaari naafiki'en. 47 "Suka annduɗo ko jaagorɗo mum yiɗi, o suklanaaki ɗum, o huuwaay bana ko jaagorɗo maako yiɗi, o piyeteeɗo piyɗe ɗuuɗɗe. 48 Ammaa suka mo anndaa ko jaagorɗo mum yiɗi, huuwi ko he'i fiyugo ɗum, o piyeteeɗo seɗɗa non. Mo ɓe ndokki ɗuuɗɗum, ɓe ?aman mo ɗuuɗɗum, mo ɓe kalfini ɗuuɗɗum, ɓe ?aman mo ko ɓuri ɗuuɗugo."

Yeesu woni daliila cenduki

49 "Too, mi wari ngam mi sakkina yiite dow lesdi, mi yiɗi nge huɓɓa diga jonta. 50 Woodi ngiiwam baptisma ngiiweteemi, mi ɓilli haa ɗum timma. 51 On tammi mi wari ngam waddugo jam dow lesdi na? Mi ɗon wi'a on, naa jam, ammaa cenduki. 52 Ngam yeeso ɗo, yimɓe njowo nder saare woore cendoto: Tato narrataa bee ɗiɗo, ɗiɗo boo narrataa bee tato. 53 Baaba waadan bee ɓiyum, ɓiɗɗo gorko boo bee baaba mum. Daada waadan bee ɓiyum, ɓiɗɗo debbo boo bee daada mum. Esiraawo debbo boo waadan bee esum debbo."

Sendugo alaama asama

54 Yoo, Yeesu wi'i mooɓre fahin: "To on ngi'i ruulde ummake haa hiirnaaŋge, law on ɗon mbi'a iyeende toɓan, nde ɗon waɗa boo. 55 To on ngi'i hendu iwi fombina boo, on ɗon mbi'a: Gulɗum waɗan, ɗum ɗon waɗa boo. 56 Naafiki'en, on anndi sendugo ko laatoto dow lesdi e ko laatoto haa dow, ngam ɗume on anndaa senditugo jamanu jonta?"

Narru bee mo njokkirɗa

57 "Ngam ɗume on keɓtataa bee ko'e mon ko haani huuwugo? 58 To mo njokkirɗa ɗon yahre haa pellel kiita, haɓdu narrugo bee maako diga laawol, ngam taa o yahre haa kiitoowo, nden kiitoowo boo hokke haa sooje'en, ɓe nastine fursina. 59 Mi ɗon wi'e: A wurtataako ton sam, sonaa to a yoɓi ko ɓe kiiti ma fuu."

Luka 13

Tuubugo malla halkugo

13:1 Too. Saa'i maajum yimɓe woɗɓe wonɓe ton ngecci Yeesu haala yimɓe Galili ɓe Pilaatu mbarno nde ɓe ɗonno lii'ano Allah kirseteeɗi. ?i?am maɓɓe jillindiri bee ?i?am kirseteeɗi go. 2 Yeesu jaabi ɓe: "On tammi Galili'en man mbaɗi hakke ɓuri Galili'en luttuɓe ngam ɗum waɗi ɓe na? 3 Mi ɗon wi'a on, naa non, ammaa to on tuubaay, on kalkan bana non, on fuu. 4 Malla yimɓe sappo e njoweetato ɓe suudu aynirdu yibbi dow muuɗum'en haa Silowam, ɓe maayi, on tammi ɓe ɓuri yimɓe Urusaliima woɗɓe fuu hakke na? 5 Mi ɗon wi'a on, naa non, ammaa to on tuubaay, on kalkan on fuu bana non."

Balndol ibbi ki rimataa

6 Yoo, Yeesu wolwani ɓe balndol ngo'ol: "Goɗɗo feere woodi ibbi ki o jubi nder ngesa maako, o wari teɓugo ɓiɓɓe maaki, ammaa o heɓaay. 7 Nden o wi'i aynoowo ngesa: Ndaa duuɓi tati mi ɗon wara teɓugo ibbe haa ibbi ki, ammaa mi heɓaay. Fe''u ki, ngam ɗume ki ɗon wonna sembe lesdi meere?" 8 Aynoowo ngesa wi'i mo: "Jaagorɗo, accu ki fahin hitaande nde, mi wasan kombi maaki, mi rufan koonal, 9 teema hitaande warannde ki riman, to naa non, a fe''a ki."

Jamɗitinki debbo jiijiiɗo nyande siwtorde

10 Too, Yeesu ɗon waajina nder suudu waajaago Yahuudu'en wooru nyande siwtorde+. 11 Woodino debbo haa ton, marɗo ginnawol baakin duuɓi sappo e joweetati, ginnawol jiiji mo, o ɗon turi, o waawataa daraago. 12 Nde Yeesu yi'i mo, o wolwani mo, o wi'i mo: "Debbo, a yamɗitinaama diga jiija ma." 13 O wallini juuɗe maako dow hoore debbo, law debbo darti, teddini Allah. 14 Ammaa ardiiɗo suudu waajaago Yahuudu'en ɓerni ngam yamɗitinki goɗɗo nyande siwtorde, o wi'i mooɓre: "Nyalɗe joweego fuu ɗon ngam huuwugo, nden kam ngare, njamɗitine nder nyalɗe man, ammaa naa nyande siwtorde." 15 Jawmiraawo jaabi mo: "Onon on naafiki'en, koomoy mooɗon yoofataa ngaari mum malla wamnde mum nyande siwtorde, ngam o yahra ɗum, o yarna ɗum na? 16 Debbo mo lenyol Ibrahiima, mo Sayɗaanu haɓɓi duuɓi sappo e joweetati, ɗum haanaay o yoofe nyande siwtorde na?" 17 Nde o wolwi bana ni, wonɓe ton fuu cemti, ammaa mooɓre fuu seyi ngam kuuje tedduɗe ɗe o huuwi.

Balndol gawel citta

18 Yoo, Yeesu wi'i fahin: "Laamu Allah nandi bee ɗume? Bee ɗume mi nandinirta ngu? 19 Ngu nandi bee gawel citta, ngel goɗɗo hoo'i, aawi haa ngesa muuɗum, ngel fuɗi, ngel laati lekki, haa colli mbaɗi caɓɓe muuɗum'en dow maaki."

Balndol ufnirɗum

20 Yeesu wi'i fahin: "Bee ɗume mi nandinirta laamu Allah? 21 Ngu nandi bee ufnirɗum ɗum debbo hoo'i, waɗi nder kuroori kilo noogas e jowi, ngam ufnugo kuroori njiiɓaandi man fuu."

Dammugal paaɗŋgal

22 Yoo, Yeesu saali berniiji e gure, o waaji nde o ɗon yaha Urusaliima. 23 Goɗɗo wi'i mo: "Jawmiraawo, yimɓe seɗɗa tan kisata na?" O jaabi ɓe: 24 "Tiiɗe nastugo dammugal paaɗŋgal. Mi ɗon wi'a on: Ɗuuɗɓe ɗaɓɓan nastugo, ammaa ɓe mbaawataa. 25 "To jawmu saare ummake, maɓɓi dammugal, onon boo on ɗon haa yaasi, on puɗɗi tappugo dammugal, on ɗon mbi'a: Jaagorɗo, maɓɓitan min. O jaaboto on: Mi anndaa haa toy iwɗon. 26 Nden on puɗɗan wi'ugo: Min nyaami, min njari yeeso maaɗa, a waajini dow laabi amin. 27 O jaaboto: Mi wi'i on, mi anndaa haa iwɗon. Ndaayeeɗam, onon waɗooɓe halleende. 28 On mboyan, on kir?indiran nyi'e haa ton, to on ngi'i Ibrahiima, Isiyaaku e Yakubu bee annabo'en fuu nder laamu Allah, onon boo on ngudinaama yaasi. 29 Yimɓe ngaran diga fuunaaŋge e hiirnaaŋge, woyla e fombina, ɓe njooɗoto nder laamu Allah ngam ɓe nyaama. 30 Nden kam yimɓe aartuɓe jonta laatoto sakitiiɓe, sakitiiɓe jonta boo laatoto aartuɓe."

Yeesu yurmini Urusaliima

31 Yoo, nyande man nden, Farisa'en woɗɓe ngari, mbi'i Yeesu: "Dillu haa ɗo, ngam Hirudus yiɗi mbarugo ma." 32 Yeesu wi'i ɓe: "Njehe, mbi'e doldolnde man: Ndaa: Mi ɗon riiwa ginnaaji, mi ɗon yamɗitina nyawɓe, hande e jaŋgo, nyande tataɓre mi timminan kuugal am. 33 Ammaa sey mi tokko laawol am hande, jaŋgo e faɓɓijaŋgo, ngam haanaay annaboojo maaya yaasi Urusaliima. 34 "Kayto, Urusaliima, Urusaliima, a mbari annabo'en, a fiɗi nelaaɓe Allah bee kaa'e. Mi ɗaɓɓi mooɓtugo yimɓe ma nde ɗuuɗɗum, bana no gertogal mooɓtirta ɓiyum'en les bileeji mum, ammaa on cali. 35 Ndaa, suudu mooɗon laatoto winde. Ammaa mi ɗon wi'a on: On ngi'ataa yam ɓaawoɗon, haa saa'i on mbi'ata: Barka laatanto garanɗo bee innde Jawmiraawo."

Luka 14

Yeesu yamɗitini nyawɗo

14:1 Too, nyande siwtorde+ feere, Yeesu yehi saare gooto nder mawɓe Farisa'en, ngam o nyaama ton. Wonɓe ton kakkilani aynugo mo. 2 Ndaa goɗɗo uppuɗo ɗon yeeso maako. 3 Yeesu wolwani moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en, wi'i: "Yamɗitingo nyande siwtorde dagiiɗum na?" 4 Ɓe njeeɗi. Nden Yeesu forti juŋŋgo mum dow gorko go, o yamɗitini mo, o acci gorko man dilla. 5 Nden o wi'i ɓe: "Moy caka mooɗon, to ɓiŋgel mum malla ngaari mum do''ake nder ɓulndu, wurtintaa ɗum law nyande siwtorde?" 6 Ɓe mbaawaay jaabaago mo kooɗume.

Suɓugo joole e ewnaago yimɓe

7 Yeesu wolwani ewnaaɓe balndol, ngam o yi'i ɓe cuɓi joole booɗɗe. O wi'i ɓe: 8 "To goɗɗo ewnake ma haa ɓaŋgal, taa jooɗa nokkuure ɓurdunde wooɗugo. 9 Teema woodi caka ewnaaɓe mo ɓuri ma daraja, taa mo ewni on wi'e: Accan oo ɗo pellel. A semtan yahugo a jooɗo haa pellel ɓaawoyel. 10 Ammaa to a ewnaama, yah jooɗa haa pellel ɓaawoyel, haa to ewniiɗo ma wari, wi'i ma: Soobaajo am, war haa ɗo. Ɗum laatante tedduŋgal yeeso ɓe a nyaamdata fuu. 11 Ngam mo mawnini hoore mum, o leesneteeɗo, mo leesni hoore mum boo o mawninteeɗo." 12 Nden o wi'i ewniiɗo mo go: "To a waɗani yimɓe nyaamduuji, taa ewna soobiraaɓe ma malla bandiraaɓe ma, koo heeddiɗɗiraaɓe ma riskuɓe, ngam taa ɓe ewne kamɓe boo, ɓe njoɓe. 13 Ammaa to a waɗi nyaamdu juulde, ewna talaka'en e wuustuɓe e woosɓe e wumɓe. 14 A seyoto ngam ɓe mbaawataa yoɓugo ma. Allah yoɓete ɗum nyande ummitineeki gooŋga'en."

Balndol nyaamdu ɗuundu

15 Yoo, nde gooto haa jooɗiiɓe bee Yeesu nani bolle ɗe, o wi'i: "Barka laatanto nyaamanɗo nyaamdu mum nder laamu Allah." 16 Yeesu jaabi mo: "Goɗɗo feere waɗi nyaamdu ɗuundu, ewni yimɓe ɗuuɗɓe. 17 Wakkati nyaamugo, o neli suka maako o wi'a ewnaaɓe: Ngare, ngam kooɗume taaskake. 18 Ɓe fuu maɓɓe ɓe puɗɗi yeldugo. Arano wi'i: Mi soodi ngesa, sey mi yaha mi laara, mi tori ma, yaafam. 19 Goɗɗo boo wi'i: Mi soodi ga'i sappo cindaaɗi ɗiɗi ɗiɗi, mi yiɗi laarndaago ɗi, mi tori ma, yaafam. 20 Goɗɗo feere boo wi'i: Mi ɓaŋgi neeɓaay, ngam maajum mi heɓataa yahugo. 21 Suka hooti haa jaagorɗo muuɗum, yecci mo ɗum fuu. Nden jawmu saare ɓerni, wi'i suka muuɗum: Yah law haa nder wuro, ewna talaka'en e wuustuɓe e wumɓe e woosɓe. 22 Suka yehi, warti, wi'i: Jaagorɗo, ko a umri waɗi, ammaa pellel ɗon lutti tawon. 23 Jaagorɗo wi'i suka: Yah kombi buuwi e laabi pamari, a doola ɓe a tawi haa ton fuu, ɓe ngara, haa saare am heewa. 24 Mi ɗon wi'a on: Koo gooto haa ewnaaɓe aran mettataako nyaamdu am."

No goɗɗo laatorto pukaraajo Yeesu

25 Too, mooɓe ɗuuɗɗe ndillidi bee Yeesu. O yeesiti, o wi'i ɓe: 26 "Mo wari haa am, to o wanyaay baaba maako e daada maako e debbo maako e ɓikkoy maako e deerɗiraaɓe maako worɓe e rewɓe, koo yoŋki maako boo, o waawataa laataago pukaraajo am. 27 Koomoy mo roondaaki gaafaaŋgal mum, tokki yam, waawataa laataago pukaraajo am. 28 Ngam moy haa mooɗon, to yiɗi mahugo suudu aynirdu, o jooɗataako, o hiimo ko o majjinta, o laara to o waawan timmingo ndu. 29 Ngam taa, to o fuɗɗi ndu, o waawaay timmingo ndu, yi'ɓe mo njala, mbi'a: 30 Gorko oo fuɗɗi mahugo, o waawaay timmingo. 31 Malla laamiiɗo moye, to yiɗi waɗugo konu bee laamiiɗo goɗɗo, o jooɗataako, o hiimo, to o waawan yahugo bee yimɓe ujine sappo, ngam fottugo bee garanɗo hippaago mo bee yimɓe ujine noogas? 32 To o waawataa, diga laamiiɗo man daayi tawon, o nela nelaaɓe haa mum ngam ?amugo sulhu. 33 Bana non haa mooɗon boo, mo accaay ko mari fuu, waawataa laataago pukaraajo am."

Manda ɗam nafataa

34 "Manda wooɗi, ammaa to lammeeŋga maajum ittake, noy ɗam heɓtirta lammeeŋga man fahin? 35 Ɗam nafataa haa lesdi, ɗam nafataa ngam koonal, ɓe ndufan ɗam yaasi. Mo woodi noppi nanugo, nana!"

Luka 15

Balndol dow mbaalu majjuŋgu

15:1 Too, jomnooɓe e marɓe hakke ɗuuɗɓe ɓaditi Yeesu ngam nanugo mo. 2 Farisa'en e moodiɓɓe tawreeta ngurŋgurti, mbi'i: "Goɗɗo oo ɗon jaɓa marɓe hakke, ɗon nyaamda bee maɓɓe." 3 Ammaa o wolwani ɓe balndol ngol: 4 "Moy haa mooɗon, to o woodi baali teemerre, ngootu majji, o accataa cappanɗe joweenayi e joweenayi goɗɗi nder ladde ngam o ɗaɓɓita majjuŋgu, haa o heɓta ngu na? 5 To o heɓti ngu, o roondo ngu dow balbe maako bee seyo, 6 o wadda ngu haa saare, nden o ewno sooba'en maako e heeddiɗɗiraaɓe maako, o wi'a ɓe: Ceyode bee am, ngam mi heɓti mbaalu majjinooŋgu. 7 Mi ɗon wi'a on, bana non boo seyo laatorto haa asama to marɗo hakke gooto tuubi, ɓura cappanɗe njoweenayo e njoweenayo gooŋga'en ɓe maraay haaje tuubu."

Suleyje cardi majjuɗe

8 "Malla debbo moy, to woodi suleyje cardi sappo, woore majji, o huɓɓataa pittirla, o wuuwa suudu, o ɗaɓɓita bee tiɗɗinaare haa to o heɓti nde na? 9 To o heɓti nde, o ewnoto sooba'en maako e heeddiɗɗiraaɓe maako, o wi'a ɓe: Ceyode bee am, ngam mi heɓti suleyre am majjunoonde. 10 Mi ɗon wi'a on, bana non boo malaa'ika'en Allah ceyorto, to marɗo hakke gooto tuubi."

Balndol dow ɓiɗɗo majjuɗo

11 Yoo, Yeesu wi'i fahin: "Gorko feere woodi ɓiɓɓe ɗiɗo. 12 Minyiraawo wi'i baaba mum: Hokkam geɗal jawdi ngal mi tammi ronugo ma. Baaba sendani ɓe jawdi mum. 13 Ɓaawo balɗe seɗɗa, ɓiɗɗo go mooɓti jawdi mum fuu, dilli lesdi ndaayiindi. O majjini jawdi maako bee fijirgo ndi. 14 Nde o timmini ndi fuu, weelo saatuŋgo waɗi haa lesdi maajum, o fuɗɗi maatugo ɓillaare. 15 O yehi, o nasti kuugal haa gooto yimɓe lesdi man. Goɗɗo man hokki mo kuugal durugo gaduuji. 16 O yiɗi haarugo bee ɓiɓɓe leɗɗe ɗe gaduuji nyaamata, ammaa walaa mo hokkata mo. 17 Nden o fuɗɗi numtugo joonde maako, o wi'i: Huuwanooɓe baaba am ngoodi nyaamdu ɗuundu, ɓe mbaawataa timmingo ndu, min mi ɗon maaya bee weelo. 18 Mi ummoto, mi hoota haa baaba am, mi wi'a mo: Baaba, mi waɗi hakke haa Allah e haa maaɗa, 19 mi he'aay mi ewne ɓiɗɗo ma fahin. Waɗam bana gooto haa huuwanooɓe ma. 20 O ummi, o hooti haa baaba maako. "Diga o ɗon daayiiɗum baaba maako yi'i mo, yurmini mo. O doggi, o harli mo, o hebbi mo. 21 Ɓiɗɗo wi'i mo: Baaba am, mi waɗi hakke haa Allah e haa maaɗa, mi he'aay mi ewne ɓiɗɗo ma fahin. 22 Ammaa baaba wi'i suka'en muuɗum: Ngadde limce ɓurɗe wooɗugo, ɓorne mo, mbaɗane mo halagaare haa hoondu, paɗe haa kosɗe. 23 Ngadde ngaari payndi, kirse, en nyaama, en ceyo, 24 ngam ɓiɗɗo oo, o maayno, ammaa o yeeɗiti, o majjuno, ammaa o heɓtaama. Ɓe puɗɗi seyaago. 25 "Wakkati man ɓiɗɗo afo ɗonno haa ngesa. Nde o warti, o ɓaditi saare, o nani pijirle e gamarle. 26 O ewni gooto suka'en, o ?ami ko waɗi. 27 Suka man wi'i mo: Deerɗiraawo ma warti, baaba ma hirsi ngaari payndi, ngam o heɓti mo o jamo. 28 Nden ɓiɗɗo afo go ɓerni, sali nastugo saare. Baaba wurti, tori mo o nasta. 29 Ammaa o jaabi baaba maako: Ndaa duuɓi ɗuuɗɗi mi ɗon huuwane, mi meeɗaay salaago umroore ma, ammaa a meeɗaay hokkugo yam koo jawgel be'i, ngam haa mi seyo bee sooba'en am. 30 Ammaa nde ɓiɗɗo ma warti, mo majjini jawdi ma nder daakaareeku, warti, a hirsi ngari payndi ngam maako. 31 Baaba wi'i mo: Ɓiŋgel am, a ɗon wondi bee am tum, ko mi mari fuu an mari. 32 Haani en perto, en ceyo, ngam deerɗiraawo ma oo, o maayno, o yeeɗiti, o majjuno, o heɓtaama."

Luka 16

Balndol dow kaliifaajo faasikiijo

16:1 Yeesu wi'i pukara'en: "Goɗɗo diskuɗo woodi kaliifaajo. Ɓe ngari, ɓe mbi'i mo kaliifaajo man ɗon wonna jawdi maako. 2 Diskuɗo ewni mo, wi'i mo: Ɗume mi nani ɓe mbi'ani ma? Waɗanam lisaafi kuugal ma, ngam a laatataako kaliifaajo am jonta. 3 Kaliifaajo numi nder ɓernde mum: No mbaɗanmi? Ngam jaagorɗo am ittani yam kaliifaaku jawdi mum? Remugo mi waawataa, rookaago mi semtan. 4 Yowwa, mi heɓti no mbaɗanmi ngam haa yimɓe feere njaɓɓo yam haa ci'e maɓɓe, to mi wurtinaama kuugal am. 5 O ewni jaɓɓe nyamaande haa jaagorɗo maako fuu. O wi'i arano: Noy jaagorɗo am tokkoto ma? 6 O jaabi: Nebbam goŋgoŋ teemerre. Nden kaliifaajo wi'i mo: Law, hoo'u ɗereewol ma, windu goŋgoŋ cappanɗe jowi. 7 Nden o wi'i goɗɗo boo: Noy jaagorɗo am tokkoto ma? O jaabi: Buhuuje alkamaari teemeɗɗe jowi. Kaliifaajo wi'i mo: Law hoo'u ɗereewol ma, windu teemeɗɗe nayi. 8 Jaagorɗo mani kaliifaajo faasikiijo oo, ngam o huuwi bee dabare hakkunde maɓɓe. Ngam yimɓe duniyaaru ɓuri yimɓe annoora huuwugo bee dabare hakkunde muuɗum'en. 9 "Min mi ɗon wi'a on: Keɓane ko'e mooɗon soobiraaɓe bee jawdi duniyaaru. To jawdi mon timmi, ɓe njaɓan on haa joonde duumiinde. 10 Mo huuwi booɗɗum bee huunde famarde, o huuwan booɗɗum boo bee huunde mawnde. Mo waɗi faasikaare bee huunde famarde, o waɗan faasikaare bee huunde mawnde boo. 11 To on kuuwaay booɗɗum bee jawdi duniyaaru kalfinaandi on, moy halfinta on jawdi ngooŋgaari? 12 To on kuuwaay booɗɗum bee jawdi yimɓe feere, moy hokkata on ko on tammi marugo? 13 "Walaa suka mo waawata huuwango jaagorɓe ɗiɗo, ngam o wanyan oo, o yiɗan oya, o teddina oo, o meeriɗina oya. On mbaawataa on kuuwana Allah, on cuklano ceede boo."

Bolle Yeesu goɗɗe

14 Farisa'en yiɗa-jawdi'en boo nani bolle ɗe, ɓe njali mo. 15 Yeesu wi'i ɓe: "On ngiɗi laataago gooŋga'en yeeso yimɓe, ammaa Allah anndi ɓerɗe mooɗon, ngam ko yimɓe ndaarata bana mawɗum, ɗum walaa saman yeeso Allah. 16 "Tawreeta Muusa e defte annabo'en nduuri haa yotti saa'i Yuhanna giiwoowo ngiiwam baptisma. Diga wakkati man boo kubaruwol belŋgol ngol laamu Allah yeccaama, koomoy haɓdi bee sembe ngam nastugo ton. 17 Timmugo asama e lesdi ɓuri hoyugo dow halkugo harfeere tawreeta woore. 18 "Koomoy seeri debbo muuɗum, ɓaŋgi goɗɗo, waɗi njeenu, mo te'i debbo ceeraaɗo boo, waɗi njeenu."

Diskuɗo e Laajarus

19 "Too, woodino goɗɗo diskuɗo, ɓorniiɗo limce ɗelemɗe boɗeeje. Nyalaade fuu o ɗon nder jeynitaare. 20 Talakaajo, bi'eteeɗo Laajarus, ɗon waali haa dammugal maako, 21 ngam haa o nyaama ko soli haa nyaamdu diskuɗo oo. Dawaaɗi ɗon ngara, taha kuuduuje maako. 22 Talakaajo oo maayi, malaa'ika'en efti mo, njahri mo haa Ibrahiima haa asama. Diskuɗo boo maayi, ɓe uwi ɗum. 23 Haa nokkuure maayɓe, o ɓaŋgti gite maako, o ɗon nder yaŋgada, o yi'i Laajarus ɗon wondi bee Ibrahiima haa daayiiɗum. 24 O wooki, o wi'i: Ya Ibrahiima, hinnam. Nel Laajarus o suuwa hoondu maako nder ndiyam, o feewtina ɗemŋgal am, ngam mi ɗon yaŋgito masin nder yiite nge. 25 Ammaa Ibrahiima jaabi: Ɓiŋgel am, siftor yaake a ɗonno bee ngeendam, a heɓi jawdi masin, ammaa Laajarus yari bone yaake ngeendam muuɗum. Jonta ndaa mo haa ɗo, o ɗon de'iti, an boo a ɗon yaŋgito. 26 Dow maajum fuu boo, woodi lowol ngol walaa keerol hakkunde meeɗen, ngam mo yiɗi ummaago haa amin yaha haa mooɗon, malla mo yiɗi ummaago haa mooɗon wara haa amin, o waawataa waɗugo ɗum. 27 Diskuɗo wi'i: Mi ɗon toro ma, ya Ibrahiima, a nela Laajarus haa saare baaba am. 28 Ngam mi woodi deerɗiraaɓe njowo, haa o wi'a ɓe kuuje fuu, ngam taa ɓe ngara kamɓe boo haa nokkuure yaŋgada nde. 29 Nden Ibrahiima jaabi mo: Muusa e annabo'en fuu ɗon ngam anndingo ɓe, sey ɓe nanana ɓe. 30 Diskuɗo wi'i: Naa non, ya Ibrahiima, to goɗɗo maayde yehi haa maɓɓe, ɓe tuuban. 31 Ibrahiima wi'i mo: To ɓe nananaay Muusa e annabo'en, ɓe njaɓataa koo to goɗɗo diga maayde ummitake."

Luka 17

Hakke

17:1 Yoo, Yeesu wi'i pukara'en muuɗum: "Woodi ko nastinta yimɓe nder hakke tum. Ammaa bone woodani neɗɗo mo laati daliila maajum. 2 Ɓurananno mo to ɓe kaɓɓi hayre mawnde haa daande maako, ɓe cakkini mo nder ndiyam lugguɗam, dow to o esti gooto haa famarɓe ɓe'e. 3 Ayne ko'e mooɗon! "To deerɗa waɗi hakke, wolwan mo bee hakkiilo. To o tuubi, yaafa mo. 4 To o waɗi ma aybe nde joweeɗiɗi nder nyalde, o ɗon wara haa maaɗa boo nde joweeɗiɗi man fuu, o wi'a: Mi tuubi, a yaafo mo."

Nuɗɗinki

5 Yoo, nelaaɓe mbi'i Jawmiraawo: "Ɓesdan min nuɗɗinki." 6 Jawmiraawo boo wi'i: "To on ngoodi nuɗɗinki koo seɗɗa bana gawel citta, on mbi'an dundehi: Ɗoofa, ɗisa nder ndiyam, ki ɗowtanto on."

Kuugal kuuwoowo

7 "Moy haa mooɗon mari kuuwoowo, mo ɗon rema malla mo ɗon dura dabbaaji, to o warti ngesa, o wi'a mo: Ɓadita law, nyaamu? 8 Na o wi'an: Taaskitinam nyaamdu, hoo'u limce kuugal, a huuwanammi haa to mi nyaami, mi yari, ɓaawo maajum an boo a nyaama. Naa non na? 9 Kadi o yettan suka oo ngam o huuwani mo ko o umri na? 10 Bana non onon boo, to on kuuwi ko Allah umri on fuu, mbi'e: Minin min huuwooɓe meere'en, ngam min kuuwi kuuweteeɗum amin tan."

Yeesu yamɗitini kuturu'en sappo

11 Yeesu yehi Urusaliima, o saalori hakkunde Samariya bee Galili. 12 Nde o nasti wuro feere, kuturu'en sappo ngari, potti bee maako. Ɓe ndari daayiiɗum, 13 ɓe towni sawtu, ɓe mbi'i: "Yeesu, moodibbo, enɗu min." 14 Nde o yi'i ɓe, o wi'i ɓe: "Njehe, cappine ɓalli mooɗon haa liman'en." Nde ɓe ɗon njaha ton, ɓe njamɗiti. 15 Gooto maɓɓe, nde yi'i yamɗiti, lori, ɗon teddina Allah bee sawtu. 16 O sujidi kombi kosɗe Yeesu, o yetti mo. Goɗɗo man o Samariyaajo. 17 Yeesu ?ami: "Naa sappo fuu njamɗiti na? E toy njoweenayo luttuɓe? 18 Walaa mo numi loraago, yetta Allah, sey jananno oo na?" 19 Nden o wi'i mo: "Umma, dillu, nuɗɗinki ma hisni ma."

Garoyki laamu Allah

20 Farisa'en ?ami Yeesu: "Ndeye laamu Allah warata?" O jaabi ɓe: "Laamu Allah warataa bee yi'eego. 21 Ɓe mbi'ataa boo ngu ɗon ɗo, malla ngu ɗon to. Ngam ndaa, annde laamu Allah ɗon caka mooɗon." 22 O wi'i pukara'en: "Nyalɗe ngaran, on ngiɗan yi'ugo woore nder nyalɗe Ɓii-neɗɗo+, ammaa on ngi'ataa nde. 23 Ɓe mbi'an on: O ɗon ɗo, o ɗon to. Taa njehe ton, taa ndogge ton. 24 Ngam bana ma''ere ma''irta wakere asama nde'e haa wonde, bana non nyalaade Ɓii-neɗɗo laatorto. 25 Ammaa aran, sey o torro masin, yimɓe calo mo. 26 Ko laatino nder jamanu Nuuhu, ɗum laatoto bana non boo nder nyalɗe Ɓii-neɗɗo. 27 Yimɓe ɗonno nyaama, njara, te'a, te'ana ɓikkoy muuɗum'en, haa nyalaade Nuuhu nasti koombowal, ilam tuufaana wari halki ɓe fuu. 28 Ko laatino nder jamanu Ludu, ɗum laatoto bana non: Yimɓe ɗonno nyaama, njara, cooda, coorra, aawa, maha cuuɗi. 29 Ammaa nyalaade Ludu wurti Sodoma, yiite e baruudu toɓi diga dow, halki luttuɓe fuu. 30 Ɗum laatoto bana non nyande Ɓii-neɗɗo waŋgata. 31 "Nyalaade maajum, taa gonɗo dow suudu muuɗum jippo, hoo'a kuuje muuɗum nder maaru. Gonɗo haa ngesa boo, taa loro ɓaawo sam. 32 Ciftore debbo Ludu. 33 Mo ɗaɓɓi hisnugo yoŋki mum, halkan ki, ammaa mo halkata ki boo, heɓtan ki. 34 Mi ɗon wi'a on, jemmaare maajum yimɓe ɗiɗo ngonan dow leeso wooto, gooto hoose, gooto acce. 35 Rewɓe ɗiɗo namdan gawri dow hayre woore, gooto hoose, gooto acce. 36 Yimɓe ɗiɗo ngonan nder ngesa, gooto hoose, gooto boo acce." 37 Pukara'en maako mbi'i mo: "Toy ɗum laatoto, Jawmiraawo?" O jaabi ɓe: "Haa nyawmande woni fuu, jigaaje mooɓtoto."

Luka 18

Balndol dow debbo jurumɗo bee kiitoowo

18:1 Yoo, Yeesu wolwani ɓe balndol ngam faamtingo ɓe sey ɓe tokko waɗugo do'a, taa ɓe acca sam. 2 O wi'i ɓe: "Woodino haa berniwol feere kiitoowo mo hulataa Allah sam, walaa ko yaali mo bee koomoy fuu. 3 Woodi boo nder berniwol maajum debbo jurumɗo mo ɗon wara haa maako tum, wi'a mo: Waɗanam kiita hakkunde am e konneejo am. 4 Kiitoowo man sali haala man haa duuri, ammaa ɓaawoɗon o numi nder ɓernde maako: Koo to mi hulataa Allah, walaa ko yaali yam bee koomoy boo, 5 ammaa debbo oo nde o ɗon daamammi, mi waɗanan mo kiita, ngam taa o tokko warugo, o jiiɓa hakkiilo am." 6 Jawmiraawo ɓesdi wi'ugo: "Nane ko kiitoowo kalluɗo oo wi'i. 7 Kadi Allah waɗataa gooŋgaaku bee law haa suɓaaɓe muuɗum, wookananɓe mo jemma e naaŋge na? 8 Mi ɗon wi'a on, o waɗanan ɓe gooŋgaaku bee law. Ammaa to Ɓii-neɗɗo+ wari, o tawan nuɗɗinki dow lesdi na?"

Balndol dow Farisaajo e jomnoowo

9 Yoo, Yeesu wolwi balndol feere fahin ngam laaranɓe ko'e muuɗum'en ɓe gooŋga'en, ɓe njawna woɗɓe: 10 "Yimɓe ɗiɗo njehi haa haykaliiru+ ngam waɗugo do'a, gooto Farisaajo, gooto boo jomnoowo. 11 Farisaajo dari, waɗi do'a nder ɓernde mum bana ni: Ya Allah, mi yetti ma ngam mi laataaki bana yimɓe feere, laatiiɓe wuyɓe, sooya-gooŋga'en, jeenooɓe, malla bana jomnoowo oo. 12 Mi ɗon suumo asaweere fuu nde ɗiɗi, mi ɗon itta jakka nder ko keɓmi fuu. 13 Jomnoowo dari daayiiɗum, o numaay koo ɓaŋgtugo gite haa dow, ammaa o fiyi wiɓɓere maako, o wi'i: Ya Allah, enɗam, min mi marɗo hakke. 14 Mi ɗon wi'a on, kaŋko o heɓi yerduye Allah nde o hooti saare maako, ammaa Farisaajo heɓaay. Ngam koomoy ɓaŋgti hoore mum, o leesneteeɗo, koomoy leesni hoore mum boo, o ɓaŋgteteeɗo."

Yeesu barkiɗini ɓikkoy pamaroy

15 Too, ɓe ngaddani Yeesu ɓikkoy pamaroy ngam o meema koy, ammaa nde pukara'en ngi'i ɗum, ɓe peli wadduɓe koy. 16 Yeesu ewni ɓe, wi'i: "Acce ɓikkoy pamaroy ngara haa am. Taa kaɗe koy, ngam laamu Allah laatanto irin maakoy. 17 Bee gooŋga mi ɗon wi'a on: Koomoy jaɓaay laamu Allah bana ɓiŋgel pamarel, fakat o nastataa ton sam."

Gorko diskuɗo

18 Yahuuduujo mawɗo feere ?ami Yeesu: "Moodibbo booɗɗo, ɗume mi waɗata haa mi heɓa ngeendam nduumiiɗam?" 19 Yeesu jaabi mo: "Ngam ɗume a wi'atammi mi booɗɗo? Sey gooto tan woni booɗɗo, Allah on! 20 A anndi umrooje: Taa waɗ njeenu, taa mbar hoore, taa wujju, taa seeda fewre, teddin baaba ma e daada ma." 21 Gorko go wi'i: "Ɗum fuu, mi reeni ɗum diga mi ɓiŋgel tawon." 22 Nde Yeesu nani ɗum, o wi'i mo: "Luttani ma huunde woore fahin: Soorru ko a mari fuu, hokku ɗum talaka'en, nden kam a heɓan ndesaari haa asama. Nden war, tokkam." 23 Nde o nani bolle ɗe, ɓernde maako naawi, ngam o diskuɗo masin. 24 Yeesu yi'i ɗum, o wi'i: "Caɗɗum riskuɓe nasta laamu Allah. 25 Ngeelooba saalo nder wurdere baatal, ɓuran hoyugo dow diskuɗo nasta laamu Allah." 26 Nanɓe mo mbi'i: "To ni, moy waawata hisugo?" 27 Yeesu jaabi: "Ko waɗataako haa yimɓe, waɗoto haa Allah." 28 Nden Piyer wi'i: "Ndaa, minin min acci kuuje fuu, min tokki ma." 29 Yeesu wi'i ɓe: "Gooŋga mi ɗon wi'a on, koomoy acci saare mum, malla debbo mum, malla deerɗum'en, malla saarooji mum, malla ɓikkoy mum ngam daliila laamu Allah, 30 heɓan ko ɓuri ɗuuɗugo nder jamanuuru jontaaru, nder jamanuuru waranndu boo o heɓan ngeendam nduumiiɗam."

Yeesu waŋgini maayde muuɗum e ummitineeki muuɗum tataɓre

31 Yoo, Yeesu ewni pukara'en sappo e ɗiɗo haa muuɗum, o wi'i ɓe: "Ndaa, en ɗon njaha Urusaliima, ton ko annabo'en mbindino dow Ɓii-neɗɗo+ fuu timman. 32 Ngam o dokketeeɗo haa juuɗe heefeerɓe, ɓe njancan mo, ɓe kuɗan mo, ɓe tuutan tuuɗe dow maako, 33 ɓe ɓoccan mo bee ɓocci. Ɓaawoɗon ɓe mbaran mo, ammaa o ummititto nyalaade tataɓre." 34 Ammaa ɓe paamaay kooɗume nder ko o wi'i. Haa maɓɓe ɗum laati haala cuuɗiika, ɓe anndaa ko o yiɗi wi'ugo.

Yeesu yamɗitini bumɗo

35 Yoo, nde Yeesu ɓadi Yeriko, bumɗo feere ɗon jooɗi kombi laawol, o ɗon rooko. 36 Nde o nani yimɓe ɗon caalo, o ?ami ko waɗi. 37 Ɓe mbi'i mo: "Ɗum Yeesu Nasaratuujo saaloto." 38 O hooli: "Yeesu, ɓii Daawuda+, enɗam." 39 Ardiiɓe yeeso peli mo, ngam haa o jeeɗo. Ammaa o ɓurti hoolugo: "Ɓii Daawuda, enɗam." 40 Yeesu dari, umri ɓe ngadda mo haa muuɗum. Nde bumɗo ɓaditi, Yeesu ?ami mo: 41 "Ɗume a yiɗi mi waɗane?" O jaabi: "Moodibbo, wumtinam." 42 Yeesu wi'i mo: "Wumtu, nuɗɗinki ma hisni ma." 43 Wakkati man nden o wumti, o tokki Yeesu, o ɗon teddina Allah. Yimɓe yi'ɓe ɗum fuu maŋgti Allah.

Luka 19

Yeesu e Jakayus

19:1 Yoo, Yeesu nasti Yeriko, saali nder wuro. 2 Ndaa, goɗɗo diskuɗo, bi'eteeɗo Jakayus, mawɗo jomnooɓe ɗon ton. 3 O tefi yi'ugo moy woni Yeesu, ammaa o waawaay yi'ugo ngam o dammuɗo. 4 O doggi haa yeeso, o wa''i dundehi ngam haa o yi'a mo, ngam Yeesu saaloto hedi ton. 5 Nde Yeesu yotti haa nokkuure maajum, o tijji, o wi'i mo: "Jakayus, yaawɗa, jippa, ngam hande sey mi weera haa saare maaɗa." 6 Jakayus yaawɗi, jippi, jaɓɓi mo bee seyo. 7 Nde yimɓe ngi'i ɗum, ɓe ngurŋgurti, ɓe mbi'i: "O dilli weerugo haa goɗɗo marɗo hakke." 8 Ammaa Jakayus dari yeeso Jawmiraawo, wi'i: "Jawmiraawo, mi hokkan reeta jawdi am haa talaka'en. To woodi mo mi hoosino huunde mum bee faasikaare, mi yoɓan mo cowi nayi." 9 Yeesu wi'i mo: "Kisndam nasti nder saare nde hande, ngam kaŋko boo o ɓii Ibrahiima. 10 Ngam Ɓii-neɗɗo+ wari ɗaɓɓitugo, hisna ko majji."

Balndol dow suleyje kaŋgeeri

11 Yimɓe ɗon nana bolle Yeesu, ɓe tammi laamu Allah ɓadake warugo, ngam o ɗon ɓadito Urusaliima. Ngam maajum o waɗani ɓe balndol feere, 12 o wi'i: "Goɗɗo tedda-lenyoljo dilli lesdi ndaayiindi ngam o heɓana hoore maako laamu, o loro. 13 O ewni sappo nder suka'en maako, o hokki koomoy maɓɓe suleyre kaŋgeeri woore, o wi'i ɓe: Mbaɗe filu bee maaje haa to mi warti. 14 Ammaa yimɓe maako nganyi mo, ɓe neli nelaaɓe ɓaawo maako ngam ɓe mbi'a: Min ngiɗaa gorko oo laamano min. 15 "Nde ɓe laami mo, o warti lesdi maako, o ewni suka'en ɓe o hokkuno ceede go ngam anndugo no koomoy maɓɓe fuu waari filu. 16 Arano wari, wi'i: Jaagorɗo, suleyre maaɗa waddi suleyje goɗɗe sappo. 17 Jaagorɗo wi'i mo: Booɗɗum, suka booɗɗo, ngam gooŋgaaku ma dow huunde famarde, laamana berniiji sappo. 18 Ɗiɗaɓo wari, wi'i: Jaagorɗo, suleyre maaɗa waddi suleyje goɗɗe jowi. 19 O wi'i mo: An boo laamana berniiji jowi. 20 Goɗɗo boo wari, wi'i: Jaagorɗo, ndaa suleyre maaɗa, mi ɗon sigi nde nder limce, 21 ngam mi huli ma, mi anndi a goɗɗo caatuɗo, a hoosan ko a jo''inaay, a sodan ko a aawaay. 22 Jaagorɗo wi'i mo: Mi hiitete dow bolle ma, suka kalluɗo. A anndi min mi goɗɗo caatuɗo, mi hoosan ko mi jo''inaay, mi sodan ko mi aawaay. 23 Ngam ɗume a jo''inaay ceede am haa baŋ, ngam to mi lori mi hoo'a ɗe bee riba? 24 Njaɓte mo suleyre man, ndokke nde mo mari suleyje sappo go! 25 Ɓe mbi'i mo: Jaagorɗo, o woodi suleyje sappo. 26 Mi wi'i on, ɓe ndokkan mo mari, ammaa mo maraay, ɓe koosan koo peetum maako. 27 Konne'en am boo, ɓe ngiɗaano mi laamo dow maɓɓe, ngadde ɓe, mbare ɓe yeeso am."

Yeesu nasti Urusaliima

28 Ɓaawo bolle ɗe, Yeesu ardi yimɓe, dilli Urusaliima. 29 Nde o ɓadi Baytifaaji e Baytaniya, kombi hooseere wi'eteende hooseere Jaytun, Yeesu neli pukara'en muuɗum ɗiɗo, wi'i ɓe: 30 "Njehe haa wuro yeeso too. To on nasti ngo, on tawan wamnde molde ɗon haɓɓi, goɗɗo meeɗaay wa''aago nde. Piste nde, ngadde nde. 31 To goɗɗo ?ami on koni on pisti nde, njaabe mo: Jawmiraawo woodi haaje maare." 32 Nelaaɓe njehi, tawi kuuje man fuu bana Yeesu wi'no ɓe. 33 Nde ɓe pisti wamnde, jawmiire wi'i ɓe: "Ngam ɗume on pisti wamnde?" 34 Ɓe njaabi: "Jawmiraawo woodi haaje maare." 35 Ɓe ngaddi wamnde man haa Yeesu, ɓe caɓɓi limce maɓɓe dow maare, ɓe mba''ini Yeesu. 36 Nde o fuɗɗi yahugo, yimɓe mbe''iti limce muuɗum'en dow laawol. 37 Nde o ɓadi Urusaliima hedi dirtorde hooseere Jaytun, pukara'en fuu ceyi, ɓe puɗɗi maŋgtugo Allah bee sawtu, ngam kaayeefiiji ɗi ɓe ngi'i fuu. 38 Ɓe mbi'i: "Barka laatanto laamiiɗo mo wari bee innde Jawmiraawo. Jam haa asama, tedduŋgal haa Allah Ɓaŋgiiɗo." 39 Farisa'en woɗɓe haa caka yimɓe mbi'i Yeesu: "Moodibbo, wi' pukara'en maaɗa ɓe njeeɗo." 40 Yeesu jaabi: "Mi wi'i on, to ɓe njeeɗake, kaa'e ngookan."

Yeesu woyi Urusaliima

41 Too, nde Yeesu ɓadi berniwol, o yi'i ngol, o woyi ngol, 42 o wi'i: "To a anndino, an boo, ko woni jam maaɗa nder nyalaade nde! Ammaa jonta ɗum suuɗaama haa gite maaɗa, a yi'ataa. 43 Nyalɗe ngaran dow ma, konne'en ma taaroto ma bee balmi, ɓe maɓɓete, ɓe ɓiɗɗete wakere fuu. 44 Ɓe kalkete, an bee ɓikkoy ma. Ɓe accataa haa maaɗa hayre dow hayre, ngam a annditaay saa'i Allah wari wallugo ma."

Yeesu nder haykaliiru

45 Yeesu nasti haykaliiru+, o fuɗɗi riiwugo filooɓe, 46 o wi'i ɓe: "Ndaa ko winda haa deftere: Suudu am wi'ete suudu waɗugo do'a, ammaa onon on mbaɗi ndu lowol fasooɓe." 47 O ɗon waajo nder haykaliiru nyalaade fuu. Mawɓe liman'en e moodiɓɓe tawreeta e ardiiɓe yimɓe tefi mbarugo mo. 48 Ammaa ɓe anndaa noy ɓe naŋgirta mo, ngam yimɓe fuu ɗon cuklani nanango mo.

Luka 20

Toy baawɗe Yeesu iwi?

20:1 Yoo, nyande feere Yeesu ɗon anndina yimɓe nder haykaliiru+, o yecci ɓe kubaruwol belŋgol. Mawɓe liman'en e moodiɓɓe e ndotti'en 2 ngari, ?ami mo: "Yeccu min bee baawɗe ɗeye a huuwrata kuuje ɗe'e? Moy hokku ma baawɗe man?" 3 O jaabi ɓe: "Min boo mi ?aman on ?amol gootol. Mbi'eeɗam: 4 Ngiiwam baptisma Yuhanna iwi haa Allah na, malla haa yimɓe?" 5 Ammaa ɓe mbolwi bana ni hakkunde maɓɓe: "To en mbi'i mo haa Allah, o wi'an en: Ngam ɗume on nuɗɗinaay mo? 6 To en mbi'i haa yimɓe, nden boo yimɓe fuu piɗan en bee kaa'e, ngam ɓe anndi Yuhanna o annaboojo." 7 Nden ɓe njaabi: "Min anndaa toy ɗum iwi." 8 Yeesu wi'i ɓe: "Min boo mi wi'ataa on moy hokki yam baawɗe huuwugo kuuje ɗe."

Balndol dow demoowo kalluɗo

9 Ɓaawo man Yeesu wolwani yimɓe balndol ngol: "Goɗɗo jubi ngesa inabooje, o halfini ka haa remooɓe, o dilli jahaaŋgal, o duuri. 10 Nde saa'i teɓugo inabooje waɗi, o neli sukaajo maako haa remooɓe ngam ɓe ndokka mo geɗal maako haa inabooje. Ammaa remooɓe tappi nelaaɗo, ɓe lorti ɗum meere. 11 Jawmu ngesa inabooje neli suka mum feere, ɓe tappi oon boo, ɓe lorti mo meere. 12 O neli tataɓo fahin, ɓe mbalmi ɗum, ɓe ndiiwi ɗum. 13 Jawmu ngesa inabooje wi'i: Noy mi waɗata? Mi nelan ɓiɗɗo am giɗaaɗo, kaŋko ɓe teddinan mo! 14 Ammaa nde remooɓe ngi'i mo, ɓe mbi'i hakkunde maɓɓe: Ndaa donoowo, mbaren mo ngam haa ngesa laatano en. 15 Ɓe njahri mo yaasi ngesa, ɓe mbari mo. "Jonta, ɗume jawmu ngesa inabooje man waɗata ɓe? 16 O waran fakat, o halkan remooɓe ɓe'e, o hokkan ngesa man haa juuɗe woɗɓe." Nde yimɓe nani ɗum, ɓe mbi'i: "Ɗo kam waɗataako." 17 Ammaa Yeesu laari ɓe, wi'i: "Ɗume bindaaɗum ɗu'um yiɗi wi'ugo? Hayre nde mahooɓe ngudini, kayre laati ɓurnde saman. 18 "Koomoy do''i dow hayre nde, naawnoto. To nde do''i dow goɗɗo boo, nde ɗigginan mo bana mbulwuldi."

Jomorgol ngam laamiiɗo Roma

19 Yoo, moodiɓɓe tawreeta e mawɓe Farisa'en ngiɗi naŋgugo Yeesu saa'i man nden, ammaa ɓe kuli yimɓe, ɓe paami dow maɓɓe Yeesu wolwi balndol ngol. 20 Ɓe puɗɗi aynugo Yeesu, ɓe neli yimɓe ngam haa kora mo. Yimɓe man mbaɗi ko'e maɓɓe bana ɓe yimɓe gooŋga'en, ngam ɓe naŋgira Yeesu bee ?amɗe ngam haa ɓe ndokka mo haa yimɓe ngomna. 21 Ɓe ?ami mo: "Moodibbo, min anndi ko a anndinta, ko a wolwata, ɗum fuu ɗum gooŋga. Yimɓe fuu potan kal haa maaɗa, a ɗon anndina laawol Allah bee gooŋga. 22 Dagiiɗum min ndokka laamiiɗo Roma jomorgol na, malla taa min ndokka?" 23 Yeesu annditi rikisi maɓɓe, o wi'i ɓe: 24 "Kolleeɗam suleyre. Foto moy bee bindi moy ɗon ton?" Ɓe njaabi: "Jey laamiiɗo Roma." 25 O wi'i ɓe: "Nden kam ndokke laamiiɗo Roma ko haanani mo, ndokke Allah boo ko haanani Allah." 26 Ɓe keɓaay ko ɓe naŋgira mo yeeso yimɓe. Ammaa ɓe kayɗini jaawaabu maako, ɓe njeeɗi.

?amol dow ummitineeki maayɓe

27 Yoo, yimɓe woɗɓe nder Saduki'en, wi'anɓe maayɓe ummitittaako, ngari, ?ami Yeesu ?amol ngol: 28 "Moodibbo, Muusa windani en umroore nde'e: To goɗɗo maayi, acci debbo mo walaano ɓiŋgel, sey deerɗiiko te'a debbo man, ɓe keɓana maayɗo danygol. 29 Woodino deerɗiraaɓe njoweeɗiɗo. Arano te'i debbo, maayi, heɓaay ɓikkoy. 30 Ɗiɗaɓo te'i debbo go, non boo bee tataɓo. 31 Ɗum laati bana non haa njoweeɗiɗo fuu maayi bilaa heɓugo ɓikkoy. 32 Nden debbo boo maayi. 33 Kadi nyande ummitineeki maayɓe kam, o laatoto debbo moy caka maɓɓe? Ngam njoweeɗiɗo fuu te'ino mo." 34 Yeesu jaabi ɓe: "Worɓe e rewɓe nder jamanu ndu ɗon te'indira. 35 Ammaa laatiiɓe ɓe ke'i heɓugo geɗal haa jamanu waranndu e haa ummitineeki maayɓe, ɓe te'ataa, ɓe te'ataake. 36 Ngam ɓe maayataa fahin. Ɓe nandan bee malaa'ika'en, ɓe laatoto ɓiɓɓe Allah ngam ɓe ummiti diga maayde. 37 Muusa wi'i laaɓɗum maayɓe ummititto bee yoŋki. Nder aayaaje ko winda dow haala wumre, o wi'i Jawmiraawo o Allah Ibrahiima, o Allah Isiyaaku, o Allah Yakubu. 38 Allah laataaki Allah maayɓe, ammaa o Allah yeeɗɓe, ngam yimɓe fuu bee maako ngeeɗirta." 39 Woɗɓe haa moodiɓɓe, mbi'i: "Moodibbo, a wolwi booɗɗum." 40 Ɓe kuli ?amugo mo ?amol goɗŋgol.

Almasiihu o moy?

41 Yeesu ?ami ɓe: "Noy ɓe mbi'rata Almasiihu woni ɓii Daawuda+? 42 Ngam Daawuda bee hoore muuɗum wi'i nder deftere Jabuura: Jawmiraawo wi'i jawmiraawo am: Jooɗa haa juŋŋgo am nyaamo, 43 haa to mi wallini konne'en maaɗa les kosɗe ma. 44 Daawuda ewnori mo Jawmiraawo, kadi noy Almasiihu laatori ɓiiyiiko?"

Feloore dow haala moodiɓɓe tawreeta

45 Yeesu wolwani pukara'en muuɗum yeeso nananɓe mo fuu, o wi'i: 46 "Ndeente e moodiɓɓe tawreeta, yiɗɓe waancugo bee ngapaleeji juutɗi. Ɓe ngiɗi yimɓe koofna ɓe nder luuɓe. Nder cuuɗi waajaago ɓe ngiɗi jooɗaago haa joole tedduɗe. To ɓe ewnaama ngam nyaamdu boo, ɓe ɗaɓɓitan joole ɓuranɗe wooɗugo. 47 Ɓe ɗon njaɓta kuuje rewɓe yurumɓe, ɓe ɗon njuttina waɗugo do'a ngam yimɓe ngi'a. Ɓe hiiteteeɓe kiita naawka masin."

Luka 21

Dokkal debbo jurumɗo

21:1 Too, Yeesu ɓaŋgti gite, o yi'i riskuɓe ɗon ndufa ceede nder baatirɗum ceede. 2 O yi'i debbo jurumɗo rufi aniini ɗiɗi ton boo. 3 Nden o wi'i: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Debbo jurumɗo talakaajo oo, hokki ko ɓuri yimɓe feere fuu. 4 Ngam kamɓe ɓe ndokki seɗɗa diga ɗuuɗeeŋga jawdi maɓɓe, ammaa debbo oo, koo nde o laafuɗo, o hokki ko o mari ngam nguure maako fuu."

Gibbinki haykaliiru

5 Yoo, woɗɓe ɗon mbolwa haala haykaliiru+, no ndu fawnaama bee kaa'e e kuuje dokkaaɗe Allah. Yeesu wi'i: 6 "Nyalɗe ngaran, ko on ngi'i, ɗum fuu ɗum do''oto, hayre luttataa dow hayre."

Alaama timmuki duniyaaru

7 Ɓe ?ami mo: "Jawmiraawo, ndeye kuuje ɗe laatoto? Bee alaama kaye ɗum annditirte kuuje ɗe ɓadake waɗugo?" 8 Yeesu jaabi: "Kakkilane ko'e mon, taa laate on estaaɓe. Ngam ɗuuɗɓe ngaran bee innde am, ɓe mbi'a: Min woni Almasiihu, wakkati ɓadake. Taa tokke ɓe. 9 To on nani haala konuuji e tuurtolji, taa kultore, ngam sey kuuje ɗe aarta warugo, ammaa timmuki duniyaaru laatataako bee law." 10 Nden o wi'i ɓe: "Ummaatoore ummanto ummaatoore, laamu ummanto laamu. 11 Dimbanɗe lesdi mawɗe e masiibooji mawɗi e weelooji laatoto haa nokkuuje feere-feereeje. Diga dow, kuuje kayniiɗe e alaamaaji mawɗi laatoto. 12 "Ammaa diga ɗum siwa laataago, ɓe naŋgan on, ɓe ɓillan on, ɓe ndokkan on haa mawɓe cuuɗi waajaago Yahuudu'en, ɓe nastinan on fursina, ɓe njahran on yeeso laamiiɓe e yeeso mawɓe lesdi ngam daliila innde am. 13 Kuuje ɗe fuu ngaranan on ngam ɗum hokka on laawol seedaago yam. 14 Njoge ɗum haa ɓerɗe mooɗon, taa nume no kisroton. 15 Ngam mi hokkan on hunduko e hikma, haa konne'en mon mbaawataa waabaago e do''ugo on. 16 Koo saarooji mon e deerɗiraaɓe mon e bandiraaɓe mon e soobiraaɓe mon ɓe njamboto on, ɓe mbaran woɗɓe ɗuuɗɓe haa mooɗon. 17 Koomoy fuu wanyan on ngam am. 18 Ammaa koo gaasawol hoore mooɗon halkataa. 19 Bee tiɗɗinaare mon on kisnan yoŋkiiji mooɗon."

Gibbinki Urusaliima

20 "Yoo, to on ngi'i honooɓe taarake berniwol Urusaliima, nden kam annde gibbineeki maagol ɓadake. 21 Wakkati man wonɓe haa Yahudiya ndogga haa kooseeje, wonɓe nder Urusaliima ngurto, wonɓe gese taa nasta berniwol. 22 Ngam ɗum laatoto nyalɗe baataaki ngam timmingo ko laati bindaaɗum. 23 Kayto, bone haa reedu'en e musininooɓe nyalɗe maajum! Ngam ɓillaare e tikkere Allah laatoto dow ummaatoore nde. 24 Ɓe mbaran ɓe bee kaafaaje, ɓe yahreteeɓe nder kaɓɓorli haa ummaatooje fuu. Ummaatooje jananne njaaɓan Urusaliima haa to wakkati maɓɓe timmi."

Garki Ɓii-neɗɗo

25 "Yoo, alaamaaji laatoto haa naaŋge, haa lewru e haa koode. Dow lesdi boo, kulol laatoto haa ummaatooje, haa ɓe anndataa ko ɓe mbaɗata, ɓe mbemboto ngam haraka maayo e ?uuge ndiyam. 26 Yimɓe maayan ngam kulol ko tammi warugo dow lesdi. Ngam baawɗeeji asama boo ndimboto. 27 Wakkati man ɓe ngi'an Ɓii-neɗɗo+ ɗon wara dow duule bee baawɗe e tedduŋgal maŋgal. 28 To kuuje ɗe puɗɗi warugo, ndare booɗɗum, ɓaŋgte ko'e mon, ngam kisndam mooɗon ɓadake."

Balndol dow ibbi

29 Yeesu wolwani ɓe balndol: "Ndaare ibbi e leɗɗe fuu. 30 To on ngi'i ɗe mbiliti, on anndi seeto ɓadake. 31 Bana non, to on ngi'i kuuje ɗe, annde laamu Allah boo ɓadake. 32 Fakat, mi ɗon wi'a on: Kuuje ɗe'e fuu laatoto hiddeko yimɓe hande maaya. 33 Asama e lesdi njinnan, ammaa bolle am njinnataa sam."

Ndeene ko'e mooɗon

34 "Ndeene ko'e mooɗon ngam taa ɓerɗe mon cakla bee nyaamduuji e njaramji e laruuraaji duniyaaru, ngam taa nyande man wara dow mon, on anndaa. 35 Ngam ɗum waran bana jubaawol dow lesdi fuu. 36 Ngam maajum pine, mbaɗe do'a wakkati fuu, ngam haa keɓon sembe daɗugo kuuje garanɗe ɗe fuu, daraago yeeso Ɓii-neɗɗo+ boo." 37 Nyalawma Yeesu ɗon anndina nder haykaliiru+, jemma boo o ɗon waala dow hooseere wi'eteende hooseere Jaytun. 38 Fajiri yimɓe fuu ɗon njaha haa maako nder haykaliiru haa ɓe nana mo.

Luka 22

Dabare naŋgugo Yeesu

22:1 Yoo, juulde tamseeje ɗe ufnaaka, wi'eteende Paska+ ɓadake yottaago. 2 Mawɓe liman'en e moodiɓɓe tawreeta ɗaɓɓi dabare mbarugo Yeesu, ammaa ɓe ɗon kula yimɓe.

Yahuuda jambi Yeesu

3 Nden Sayɗaanu nasti nder Yahuuda, bi'eteeɗo Iskariyot, mo gooto nder sappo e ɗiɗo. 4 Yahuuda yehi, narri bee mawɓe liman'en e mawɓe sooje'en aynooɓe haykaliiru, dow dabare naŋgugo Yeesu. 5 Ɓe ceyi, ɓe narri hokkugo mo ceede. 6 Ɓaawo narral maɓɓe, Yahuuda ɗaɓɓi dabare no ɓe naŋgira Yeesu bee sirri ngam taa yimɓe keɓta.

Taaskara nyaamdu juulde Paska

7 Yoo, nyalaade tamseeje ɗe ufnaaka, nde ɓe kirsata njawdiri Paska+, yotti. 8 Yeesu neli Piyer e Yuhanna, o wi'i ɓe: "Njehe, taaskitine nyaamdu Paska haa en nyaama." 9 Ɓe ?ami: "Toy a yiɗi min taaskitina ndu?" 10 O jaabi ɓe: "Ndaa, to on nasti berniwol, on pottan bee goɗɗo doondiiɗo mbulku ndiyam. Tokke mo haa saare nde o nastata, 11 mbi'e jawmu saare man: Moodibbo wi'i: Toy suudu haa mi nyaama kiirtaari Paska bee pukara'en am? 12 O hollan on suudu mawndu, dowru, taaskitinaandu, on taaskitina kuuje fuu ton." 13 Ɓe njehi, ɓe tawi kuuje man bana o wi'i ɓe, ɓe taaskitini kiirtaari Paska.

Kiirtaari ceniindi

14 Nde wakkati man waɗi, Yeesu fuɗɗi nyaamugo bee nelaaɓe. 15 O wi'i ɓe: "Mi yiɗi masin nyaamugo nyaamdu Paska+ ndu bee mooɗon hiddeko mi torro. 16 Ngam mi ɗon wi'a on, mi meetataa nyaamugo nyaamdu Paska haa to cuuɗiiɗum maajum waŋginaama nder laamu Allah." 17 O hoo'i jardugel, o yetti Allah, o wi'i: "Koo'e jardugel ngel, cende hakkunde mooɗon, 18 ngam mi ɗon wi'a on, yeeso ɗo mi meetataa yarugo inaboojam sey to laamu Allah wari." 19 Ɓaawoɗon o hoo'i tamseere, o yetti Allah, o sendi nde, o hokki ɓe, o wi'i: "Ɗum woni ɓandu am hokkaandu ngam mooɗon, mbaɗe ɗum ngam haa on ciftorammi." 20 Bana non boo, o hoo'i jardugel ɓaawo nyaamdu, o hokki ɓe ngel, o wi'i: "Jardugel ngel woni alkawal kesal, ngal Allah tabitinta bee ?i?am am, ndufaaɗam ngam mooɗon. 21 "Ammaa ndaa, jambotooɗo yam ɗon nyaamda bee am haa ɗo. 22 Fakat, Ɓii-neɗɗo+ maayan bana no Allah tabitini, ammaa bone laatanto neɗɗo mo jamboto mo." 23 Ɓe puɗɗi ?am?amtirgo, moy caka maɓɓe waɗata ɗum.

Moy ɓuri maŋgu?

24 Yoo, ngaaba ummi hakkunde nelaaɓe dow moy caka maɓɓe tammi laataago mawɗo. 25 Yeesu wi'i ɓe: "Laamiiɓe ummaatooje ɗon laamano ɗe, marɓe baawɗe dow maɓɓe boo ngiɗi ɓe ewno ɓe huuwooɓe booɗɗum. 26 Ammaa onon, naa bana non, sey mo ɓuri maŋgu caka mooɗon laato mo ɓuri famɗugo, ardiiɗo boo laato bana kuuwoowo. 27 Moy ɓuri maŋgu, jooɗiiɗo ɗon nyaama na, malla kuuwanoowo mo? Na jooɗiiɗo, ɗon nyaama na? Ammaa min mi ɗon caka mooɗon bana kuuwoowo. 28 "Onon ngoni wonduɓe bee am tum nder jarribeeki am. 29 Mi yowi on laamu bana Baabiraawo am yowani yam. 30 On nyaaman, on njaran haa nyaamrude am nder laamu am, ngam on njooɗoto dow leese laamu, on kiitoto le'i Isra'iila sappo e ɗiɗi."

Yeesu e Piyer

31 Jawmiraawo wi'i: "Simon, Simon, Sayɗaanu heɓi baawɗe dimbugo on, jaartugo on bana ɓe njaartirta gawri ngam sendugo ndi bee nyaande. 32 Ammaa mi torake ngam maaɗa, ngam taa nuɗɗinki ma timma. An, to a tuubi, sembiɗin deerɗiraaɓe ma." 33 Piyer wi'i mo: "Jawmiraawo, mi ɗon taaski yahugo bee ma, koo haa fursina, koo haa maayde boo." 34 Yeesu wi'i Piyer: "Mi ɗon wi'e, hande hiddeko asgumri u'a, a wi'an nde tati a anndaa yam."

Booro ceede, booro njooɓaari, kaafahi

35 Yeesu wi'i ɓe fahin: "Nde mi nelno on bilaa ceede, bilaa njooɓaari, bilaa paɗe, woodi ko on cooyino na?" Ɓe njaabi mo: "Kooɗume." 36 O wi'i ɓe: "Ammaa jonta naa non. Marɗo ceede hoo'a ɗe, marɗo njooɓaari boo hoo'a ndi. Mo maraay kaafahi, soorra limce muuɗum, sooda kaafahi. 37 Ngam mi ɗon wi'a on, sey bindaaɗum dow am gooŋɗa: O waɗaama nder limgal halluɓe. Ngam ko wajibi dow am ɗon wara." 38 Ɓe mbi'i: "Jawmiraawo, ndaa kaafaaje ɗiɗi." O wi'i ɓe: "Ɗum he'i."

Yeesu waɗi do'a haa Gecemane

39 Nde Yeesu wurti, o dilli haa hooseere Jaytun bana no o woowi. Pukara'en maako tokki mo. 40 Nde o yotti nokkuure man, o wi'i ɓe: "Tore Allah ngam taa on ndo''o nder jarribeeki." 41 Nden o daayi ɓe baakin sakkinannde hayre, o tuggi koppi, o waɗi do'a, o wi'i: 42 "Baabiraawo, to a yiɗi, daaynu jardugel ngel diga am, ammaa taa ko ngiɗmi laato, sey ko ngiɗɗa." 43 Nden malaa'ikaajo waŋgani mo diga asama ngam tiɗɗingo mo. 44 Nde ɗum suni mo masin, o waɗi do'a bee sembe, wulweende maako laati bana toɓɓe ?i?am dow lesdi. 45 Ɓaawo waɗugo do'a, o ummi, o wari haa pukara'en, o tawi ɓe ɗaani ngam ɗuuɗeeŋga suno. 46 O wi'i ɓe: "Ngam ɗume on ɗaani? Umme, Tore Allah ngam taa on nasta jarribeeki."

Naŋgeeki Yeesu

47 Nde Yeesu ɗon wolwa tawon, yimɓe ngari. Bi'eteeɗo Yahuuda, gooto nder sappo e ɗiɗo ɗon ardi ɓe. O ɓaditi Yeesu ngam o hebbo ɗum. 48 Yeesu wi'i mo: "Yahuuda, bee kebbaaki njambortooɗa Ɓii-neɗɗo+ na?" 49 Nde wonduɓe bee Yeesu ngi'i ko tammi laataago, ɓe mbi'i: "Jawmiraawo, min pe''an ɓe bee kaafahi na?" 50 Gooto maɓɓe fe''i suka mawɗo liman'en, ta''i mo nofru nyaamru. 51 Ammaa Yeesu wi'i: "Acce, he'i." O meemi nofru gorko go, o yamɗitini mo. 52 Ɓaawoɗon Yeesu wi'i mawɓe liman'en e mawɓe aynooɓe haykaliiru+ e ndotti'en warɓe naŋgugo mo: "Koni on ngari bee kaafaaje e cabbi? Mi pasoowo na? 53 Mi ɗonno bee mooɗon tum nder haykaliiru, on naŋgaay yam. Ammaa ɗum woni wakkati mooɗon e baawɗe nyiɓre."

Piyer wi'i o anndaa Yeesu

54 Yoo, ɓaawo ɓe naŋgi Yeesu, ɓe njahri mo haa saare mawɗo liman'en. Piyer ɗon tokki mo daayiiɗum. 55 Ɓe kuɓɓi yiite caka saare, ɓe njooɗi. Piyer boo ɗon jooɗi caka maɓɓe. 56 Paanyo debbo, kuuwoowo nder saare man yi'i o ɗon jooɗi kombi yiite, laari mo, wi'i: "Gorko oo boo ɗonno wondi bee maako." 57 Ammaa Piyer yeddi ɗum, wi'i: "Kay, mi anndaa mo sam, debbo." 58 Ɓaawo seɗɗa goɗɗo boo yi'i mo, wi'i: "An boo, a ɗon nder yimɓe man." O wi'i: "Kay, gorko, mi walaa nder maɓɓe." 59 Ɓaawo saa'iire woore goɗɗo feere tabitini, wi'i: "Fakat gorko oo ɗonno wondi bee maako, ngam o Galiliijo." 60 Piyer jaabi: "Gorko, mi anndaa ko a wi'ata ɗo." Diga o timminaay wolwugo, asgumri u'i. 61 Jawmiraawo yeesiti, laari Piyer. Nden Piyer siftori haala ka Jawmiraawo wi'no mo: "Hiddeko asgumri u'a, a wi'an nde tati a anndaa yam." 62 Piyer wurti, woyi bojji caatuɗi.

Ɓe njanci Yeesu

63 Yoo, yimɓe jogiiɓe Yeesu njanci mo, ɓe piyi mo. 64 Ɓe cuddi yeeso maako, ɓe ?ami: "Heɓtu, moy fiyi ma?" 65 Ɓe njanci mo bee haalaaji feere feere.

Ɓe njahri Yeesu haa mawɓe

66 Too, nde weeti, ndotti'en Yahuudu'en e mawɓe liman'en e moodiɓɓe tawreeta mooɓti, ɓe ngaddi Yeesu haa dawrirde maɓɓe. 67 Ɓe mbi'i: "To an woni Almasiihu, wi' min." Yeesu jaabi ɓe: "To mi wi'i on ɗum, on nuɗɗintaa. 68 To mi ?ami on boo on njaabataako. 69 Yeeso ɗo Ɓii-neɗɗo+ jooɗoto haa nyaamo Allah Baawɗo." 70 Ɓe fuu ɓe mbi'i: "An kam a woni Ɓiɗɗo+ Allah na?" O jaabi ɓe: "Nonnon." 71 Nden ɓe mbi'i: "En ngoodi haaje seedamku fahin na? En nani ɗum enen ko'e meeɗen, haa hunduko maako."

Luka 23

Ɓe njahri Yeesu haa yeeso Pilaatu

23:1 Yoo, ɓe ummi ɓe fuu, ɓe njahri Yeesu haa Pilaatu. 2 Ɓe puɗɗi wullaago mo, ɓe mbi'i: "Min tawi gorko oo ɗon fooɗana ummaatoore amin tuurtol, o ɗon haɗa yoɓugo jomorgol haa laamiiɗo Roma, o ɗon wi'a kaŋko woni Almasiihu, laamiiɗo." 3 Pilaatu ?ami mo bana ni: "An woni laamiiɗo Yahuudu'en na?" Yeesu jaabi mo: "Nonnon." 4 Pilaatu wi'i mawɓe liman'en e mooɓre fuu: "Mi tawaay aybe haa gorko oo." 5 Ammaa ɓe cembiɗini ɗum, ɓe mbi'i: "O ɗon tuurtina ummaatoore bee waajingo nder lesdi fuu, o fuɗɗi diga lesdi Galili haa yotti lesdi Yahudiya, jonta o ɗon ɗo."

Ɓe njahri Yeesu haa Hirudus

6 Too, nde Pilaatu nani ɓe mbolwi haala Galili, o ?ami to gorko oo o Galiliijo. 7 Nde o nani Yeesu iwi haa maral Hirudus, o neldi mo haa Hirudus, ngam nyalɗe man Hirudus ɗon haa Urusaliima. 8 Nde Hirudus yi'i Yeesu, o seyi seyo maŋgo, ngam duuri o yiɗno yi'ugo mo, ngam o nani ko ɓe mbi'ata dow maako, o tammi o yi'anno Yeesu ɗon waɗa kaayeefi feere. 9 O ?ami mo ?amɗe ɗuuɗɗe, ammaa Yeesu jaabaaki mo kooɗume. 10 Mawɓe liman'en e moodiɓɓe tawreeta ɗon ton. Ɓe ngulli mo bee sembe. 11 Hirudus e sooje'en muuɗum kolli mo yawaare. Ɓaawo ɓe njanci mo, ɓe ɓorni mo limce booɗɗe, ɓe lorni mo haa Pilaatu. 12 Nyande man nden Hirudus e Pilaatu coobri, ngam aran ɓe narrataano.

Ɓe kiiti Yeesu kiita maayde

13 Pilaatu mooɓti mawɓe liman'en e mawɓe yimɓe e yimɓe fuu. 14 O wi'i ɓe: "On ngaddani yam goɗɗo oo bee wi'ugo o ɗon fooɗana ummaatoore tuurtol. Ndaa, mi ?ami mo yeeso mooɗon, mi tawaay haa maako aybe kuuje ɗe on ngullori mo. 15 Hirudus boo tawaay, ngam o lorni mo haa meeɗen. Ndaa gorko oo, o waɗaay kooɗume ko he'i mbarugo mo, 16 ngam maajum mi ɓoccan mo, mi yoofan mo." 17 Ngam doole Pilaatu yoofana ɓe fursinaajo gooto haa juulde Paska fuu. 18 Ɓe puɗɗi wookugo bee sembe, ɓe fuu: "Mbar gorko oo, yoofana min Barabbas." 19 Gorko man o nastinaama fursina ngam fitina feere nder berniwol e ngam daliila mbar-hoore boo. 20 Pilaatu wolwani ɓe fahin ngam o yiɗi yoofugo Yeesu. 21 Ɓe kooli bee sawtu: "Ɓil mo dow leggal gaafaaŋgal! Ɓil mo!" 22 Pilaatu wi'i ɓe tataɓre: "Aybe ɗume o waɗi? Mi tawaay aybe haa maako ko he'i mbareego sam. Mi ɓoccan mo, nden mi yoofa mo." 23 Ammaa ɓe cembiɗini ɗum, ɓe mbaɗi hoolo maŋgo, ɓe ɗaɓɓi o ɓile haa leggal gaafaaŋgal. Hoolo maɓɓe jaali mo. 24 Pilaatu yerdi waɗango ɓe ko ɓe ɗaɓɓi. 25 O yoofi nastinaaɗo fursina ngam fitina e mbar-hoore, mo ɓe ?ami go, o hokki ɓe Yeesu haa ɓe kuuwa ɗum bana ɓe ngiɗi.

Gaafeeki Yeesu

26 Yoo, nde ɓe ɗon njahra Yeesu, woodi goɗɗo Sirene, bi'eteeɗo Simon, ɗon warta ngesa, ɓe naŋgi mo. Ɓe ndoondi mo gaafaaŋgal haa o tokko ɓaawo Yeesu. 27 Yimɓe ɗuuɗɓe tokki mo bee rewɓe, ɗon tappa biɓɓe mum'en, ɗon mboya mo. 28 Yeesu yeesiti dow maɓɓe, wi'i: "Rewɓe Urusaliima, taa mboyeeɗam. Ammaa mboye ko'e mooɗon e ɓiɓɓe mooɗon. 29 Ngam ndaa, nyalɗe ngaran ɗe ɓe mbi'an: Seyo laatanake rimarɓe e deeɗi ɗi meeɗaay danyugo, e enɗi ɗi meeɗaay musineego. 30 Nden ɓe mbi'an kooseeje: Ndo''e dow amin! Ɓe mbi'an towndiije boo: Cudde min! 31 Ngam to ɓe kuuwi kuuje ɗe haa leggal keccal, ko waɗata leggal joorŋgal?" 32 Wakkati man nden ɓe njahri worɓe waɗooɓe aybe ɗiɗo ngam haa ɓe mbara ɓe bee Yeesu. 33 Nde ɓe njotti haa nokkuure wi'eteende Gumbal-hoore, ɓe ɓili mo ton, bee waɗooɓe aybe ɗiɗo go fuu, gooto haa nyaamo, gooto boo haa nano. 34 Yeesu wi'i: "Baabiraawo, yaafa ɓe, ngam ɓe anndaa ko ɓe kuuwata." Ɓe cendi limce maako hakkunde maɓɓe bee fiyugo caaca. 35 Yimɓe ɗon ndari ton, ndaara. Mawɓe Yahuudu'en njanci mo, ɓe mbi'i: "O hisni woɗɓe, o hisna hoore maako le, to o laatake o Almasiihu, cuɓaaɗo Allah kam." 36 Sooje'en boo njanci mo, ɓe ɓaditi mo, ɓe ndokki mo inaboojam lammuɗam, ɓe mbi'i: 37 "To a laamiiɗo Yahuudu'en kam, hisnu le hoore ma." 38 Ɓe mbindi haa hoore leggal gaafaaŋgal ngal ɓe ɓili mo: "Oo ɗo woni laamiiɗo Yahuudu'en." 39 Gooto nder waɗooɓe aybe ɓildaaɓe bee maako go, huɗi mo, wi'i: "Naa an woni Almasiihu na? Hisnu hoore ma an, hisnu min, minin boo." 40 Ammaa ɗiɗaɓo feli mo, wi'i: "A hulataa Allah na? An boo a kiitaaɗo bana maako. 41 Enen, fakat en kiitaama deydey aybe meeɗen, ammaa kaŋko o waɗaay kooɗume." 42 Nden o wi'i Yeesu: "Siftoram saa'i ngarata nder laamu maaɗa." 43 Yeesu jaabi mo: "Mi ɗon wi'e bee gooŋga, hande a wondan bee am nder Aljanna."

Maayde Yeesu

44-45 Yoo, yaake man ɗum laati caka nyalawma, ammaa nyiɓre waɗi dow lesdi fuu haa yotti njamndi tati. Naaŋge nyiɓɓi, wirndallo nder haykaliiru+ seeki caka cak. 46 Yeesu towni sawtu bee sembe, wi'i: "Ya Baabiraawo, mi halfini ruuhu am nder juŋŋgo ma." Ɓaawo wi'ugo bolle ɗe, o maayi. 47 Nde mawɗo sooje'en Roma yi'i ko laati, o teddini Allah, o wi'i: "Fakat, gorko oo o gooŋgaajo." 48 Mooɓre yimɓe warnooɓe laarugo fuu, nde ɓe ngi'i ko laati, ɓe ɗon piya biɓɓe maɓɓe. 49 Soobiraaɓe Yeesu, e rewɓe tokkinooɓe mo diga Galili fuu, ɗon ndari, ndaara ko laati.

Uweeki Yeesu

50 Too, woodi goɗɗo bi'eteeɗo Yusufu, o goɗɗo booɗɗo, gooŋgaajo. 51 O wondaay bee woɗɓe nder dabare maɓɓe e kuuɗe maɓɓe. O goɗɗo Arimatiya, wuro Yahuudu'en, o ɗon reeni garki laamu Allah. 52 O yehi haa Pilaatu, o ?ami ɗum ɓandu Yeesu. 53 O jippini ndu gaafaaŋgal, o saawi ndu nder kasa, o wallini ndu nder yenaande wasaande nder tapaare nde goɗɗo meeɗaay wallineego nder muuɗum. 54 Ɗum laati nyande Jumɓaare, nde nyande siwtorde+ ɓadake nastugo. 55 Rewɓe wardunooɓe bee Yeesu diga Galili, njahdi bee Yusufu, ɓe ngi'i yenaande, ɓe ngi'i no ɓandu Yeesu wallinira. 56 Ɓe lori, ɓe taaskitini leɗɗe uurɗe e urdi. Nden ɓe ciwti nyande siwtorde+ fodde tawreeta.

Luka 24

Ummitineeki Yeesu

24:1 Too, nyalaade Alat fajiri cub, rewɓe go njehi haa yenaande, ɓe njahri urle ɗe ɓe taaskuno. 2 Ɓe tawi hayre maɓɓitaama diga yenaande. 3 Ɓe nasti, ammaa ɓe tawaay ɓandu Yeesu Jawmiraawo. 4 Nde ɓe ɗon cakli dow ɗum ko laati, ndaa worɓe ɗiɗo mbaŋgani ɓe, ɓe ɗon ɓorni limce ɗelkanɗe. 5 Rewɓe go kultori, kippi geese muuɗum'en, ammaa worɓe man mbi'i: "Ngam ɗume on ɗon ɗaɓɓita geeto caka maayɓe? 6 O walaa haa ɗo, o ummitake. Ciftore ko o wolwani on diga o ɗonno lesdi Galili, o wi'i: 7 Sey Ɓii-neɗɗo+ hokke haa juuɗe marɓe hakke, o ɓile haa leggal gaafaaŋgal, o ummito nyalaade tataɓre." 8 Nden ɓe ciftori bolle Yeesu. 9 Nde ɓe acci yenaande, ɓe ndilli yeccugo pukara'en sappo e ngo'o e yimɓe woɗɓe fuu kuuje ɗe. 10 Wi'ɓe kuuje man haa nelaaɓe ngoni Mariyama mo Magdala e Yowanna e Mariyama daada Yakuba e rewɓe woɗɓe wonduɓe bee maɓɓe. 11 Pukara'en ndaari haala rewɓe ɗum haala meere, ɓe nuɗɗinaay ɓe. 12 Ammaa Piyer ummi, doggi, yehi haa yenaande. O yurni, o yi'aay kooɗume, sey limce haa lesdi. Nden o hooti, o hayɗini ko laati.

Dow laawol Emmawus

13 Yoo, nyande man nden pukara'en ɗiɗo ɗon njaha haa wuro wi'eteeŋgo Emmawus, ngo daayi baakin kilomeeta sappo e go'o bee Urusaliima. 14 Ɓe ɗon ngeewta ko laati dow Yeesu. 15 Diga ɓe timminaay wolwugo ka, ndaa Yeesu ɓaditi, ɗon yahda bee maɓɓe. 16 Ɓe ngi'i mo, ammaa woodi ko haɗi ɓe anndititgo mo. 17 Yeesu wi'i ɓe: "Ɗume ngeewtuɗon nder yahdu mon?" Nden ɓe ndari, ɓe suniiɓe. 18 Gooto maɓɓe bi'eteeɗo Kiliyopas jaabi mo: "An a koɗo haa Urusaliima na? A anndaa ko laati balɗe ɗe na?" 19 O ?ami ɓe: "Ɗume laati?" Ɓe njaabi mo: "Ko laati dow Yeesu Nasaratuujo, annaboojo mawɗo, baawɗo nder kuuɗe e bolle yeeso Allah e yeeso ummaatoore fuu, 20 no mawɓe liman'en amin e mawɓe yimɓe amin njambori mo, ɓe kiiti mo kiita maayde, ɓe ɓili mo dow leggal gaafaaŋgal. 21 Min tammino o laatotono kisnoowo Isra'iila. Ammaa bee maajum fuu, hande nyalaade tataɓre ko kuuje man laatori dow maako. 22 Fahin rewɓe haa amin cakli min, ngam hande subaha ɓe njehi haa yenaande, 23 ɓe tawaay ɓandu maako. Rewɓe man ngarti, mbi'i min malaa'ika'en mbaŋgani ɓe, mbi'i ɓe o geeto. 24 Woɗɓe haa amin njehi haa yenaande, tawi kuuje man bana rewɓe mbi'i non, ammaa kaŋko, ɓe ngi'aay mo." 25 Nden Yeesu wi'i ɓe: "Hey worɓe sooya-faamu'en, neeɓa-ɓerɗe'en haa nuɗɗingo ko annabo'en mbi'i fuu. 26 Naa sey Almasiihu torro bee kuuje ɗe fuu hiddeko o nasta tedduŋgal maako na?" 27 O faamtini ɓe ko defte mbolwi dow maako fuu diga defte Muusa haa defte annabo'en fuu. 28 Nde ɓe ɓadi wuro ngo ɓe njahata, o waɗi bana o saaloto. 29 Ammaa ɓe ɓilli mo bee wi'ugo: "Jooɗa bee amin, ngam hiiri, jemma ɓadake." O nasti ngam o weera bee maɓɓe. 30 Nde o jooɗi bee maɓɓe haa o nyaama, o hoo'i tamseere, o yetti Allah, o sendi nde, o hokki ɓe. 31 Nden gite maɓɓe maɓɓiti, ɓe annditi mo, ammaa o majjiri gite maɓɓe. 32 Ɓe mbi'i caka maɓɓe: "Ɓerɗe meeɗen ngulaay nder meeɗen, nde o wolwani en haa laawol, o faamtini en haala defte go na?" 33 Wakkati man nden ɓe ummi, ɓe lorti haa Urusaliima, ɓe tawti pukara'en sappo e go'o e wonduɓe bee mum'en ɗon mooɓti, 34 ɓe ɗon mbi'a: "Fakat Jawmiraawo ummitake, o waŋgani Simon boo." 35 Kamɓe boo ɓe ngecci ɓe ko tawi ɓe haa laawol, no ɓe annditiri Yeesu wakkati o sendi tamseere boo.

Yeesu waŋgani pukara'en muuɗum

36 Yoo, yaake nde ɓe ɗon mbolwa haala man, kaŋko hoore maako waŋgani ɓe, o wi'i ɓe: "Jam laatano on." 37 Ɓerɗe maɓɓe ta''i, ɓe kultori, ɓe tammi ɓe ngi'i ruuhu. 38 Ammaa o wi'i ɓe: "Ngam ɗume kultorɗon? Ngam ɗume numol bana ngol laati nder ɓerɗe mooɗon, on fuu? 39 Ndaare juuɗe am e kosɗe am, ɗum min on. Meemeeɗam, ndaare, ngam ruuhu walaa kusel malla i'e bana ko on ngi'i mi mari." 40 Nde o ɗon wi'a ɗum, o holli ɓe juuɗe maako e kosɗe maako. 41 Ɓe ceyi masin, ɓe kayɗini masin, haa ɓe mbaawaay nuɗɗingo tawon. Nde ɓe ɗon cakli tawon, o wi'i ɓe: "On ngoodi nyaamdu haa ɗo na?" 42 Ɓe ngaddani mo liiŋgu nyaancaaŋgu. 43 O hoo'i haa maajum, o nyaami yeeso maɓɓe. 44 Nden o wi'i: "Ɗum ɗo mbi'no mi on nde mi ɗonno bee mooɗon tawon. Sey ko winda dow am nder tawreeta Muusa e defte annabo'en e Jabuura fuu gooŋɗa." 45 Nden o maɓɓiti faamu maɓɓe ngam ɓe paama defte, 46 o wi'i ɓe: "Bana ni ɗum winda: Sey Almasiihu torro, o ummito diga maayde nyalaade tataɓre, 47 sey tuubu e yaafuye hakke waaje haa ummaatooje fuu bee innde maako, ɗum fuɗɗa haa Urusaliima. 48 Onon ngoni seedooɓe kuuje ɗe. 49 Ndaa, mi neldan haa mooɗon ko Baabiraawo am iini. Ammaa njooɗe nder berniwol haa to baawɗe asama ngari dow mooɗon."

Eeŋgtineeki Yeesu

50 Yoo, Yeesu wurtini ɓe berniwol, yahri ɓe hedi Baytaniya. O ɓaŋgti juuɗe maako, o barkiɗini ɓe. 51 Yaake o ɗon barkiɗina ɓe, o seedi bee maɓɓe, o eeŋgti haa asama. 52 Kamɓe boo, ɓaawo ɓe cujidani mo, ɓe kooti haa Urusaliima bee seyo maŋgo. 53 Ɓe tokki yahugo haykaliiru+ tum, ɓe ɗon maŋgta Allah, ɓe ɗon teddina mo.

Yuhanna 1

Almasiihu, bi'eteeɗo Wolde

1:1 Haa fuɗɗam, diga Allah tagaayno duniyaaru tawon, woodi bi'eteeɗo Wolde. Wolde maajum ɗonno wondi bee Allah, kayre woni Allah. 2 Nde ɗonno wondi bee Allah diga fuɗɗam. 3 Allah tagri kooɗume fuu bee Wolde man, walaa tagdi koo ngoori laati bilaa maare. 4 Ngeendam iwi haa maare, ngeendam man laatani yimɓe annoora. 5 Annoora ɗon yayna nder nyiɓre, ammaa nyiɓre waawaay nyifugo ka. 6 Allah neli goɗɗo mo innde muuɗum Yuhanna. 7 O wari ngam haa o sappina yimɓe annoora go, ngam haa yimɓe nuɗɗina ka. 8 O laataaki annoora kaŋko bee hoore maako, ammaa o wari seedanaago annoora. 9 Wolde go woni annoora ngooŋɗuka, ka wari nder duniyaaru, ka ɗon yaynana yimɓe fuu. 10 Wolde man ɗonno nder duniyaaru, Allah tagri duniyaaru bee maare, ammaa duniyaaru anndaa nde. 11 Nde wari nder lesdi maare, ammaa yimɓe maare njaɓaay nde. 12 Ammaa woɗɓe njaɓi nde, nuɗɗini nde. Kamɓe, nde hokki ɓe baawɗe laataago ɓiɓɓe Allah. 13 Ɓe laataaki ɓiɓɓe Allah dow ɗabiya yimɓe, dow danyeego, ammaa ngam Allah hokki ɓe ngeendam kesam. 14 Wolde go laati neɗɗo marɗo ɓandu, o jooɗi caka meeɗen. Min ngi'i tedduŋgal maako, ɗum tedduŋgal bana ngal ɓiɗɗo bajjo heɓata haa Baabiraawo. Bee maako Allah waŋginiri mbooɗeeŋga mum e gooŋgaaku mum fuu. 15 Yuhanna seedani mo, wolwi bee sawtu, wi'i: "Ndaa, kaŋko woni mo mi wolwi dow muuɗum, mi wi'i: O waran ɓaawo am, ammaa o ɓuratam baawɗe, ngam o ɗon diga mi siwa danyeego." 16 En fuu en keɓi geɗal meeɗen haa jeynitaaje maako, en keɓi barka dow barka. 17 Allah hokki en tawreeta bee juŋŋgo Muusa, ammaa mbooɗeeŋga maako e gooŋgaaku maako waŋgi bee Yeesu Almasiihu. 18 Walaa mo meeɗi yi'ugo Allah sam. Ammaa Ɓiɗɗo+ bajjo, mo wondi bee Baabiraawo, kaŋko waŋginani en Allah.

Waaju Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma

19 Yoo, ndaa seedamku Yuhanna nde Yahuudu'en wonɓe haa Urusaliima neli liman'en e Lewiŋko'en haa maako, ngam ɓe ?ama mo: "An a moye?" 20 O salaaki jaabaago, o waŋgini ɗum laaɓɗum yeeso yimɓe fuu: "Naa min woni Almasiihu." 21 Ɓe ?ami mo: "An a moy kadi? A Eliya na?" Yuhanna jaabi: "Aa'a, mi laataaki Eliya." Ɓe mbi'i: "A annaboojo mo min ndeenata na?" O wi'i: "Aa'a, naa non." 22 Ɓe mbi'i mo: "E a moy? Haa min keɓa lornango nelɓe min jaawaabu. Ɗume a wi'anta hoore ma, an?" 23 Yuhanna jaabi: "Min woni mo annabi Esaaya wolwi dow muuɗum, wi'i: Goɗɗo ɗon hoola nder ladde, ɗon wi'a: Mbaɗane Jawmiraawo buuwol darnuŋgol." 24 Nder nelaaɓe warɓe haa Yuhanna go, woodi Farisa'en woɗɓe. 25 Ɓe ?ami mo: "To a laataaki Almasiihu, malla annabi Eliya, malla boo annaboojo oya, kadi ngam ɗume a ɗon waɗa ngiiwam baptisma?" 26 Yuhanna jaabi ɓe: "Min mi ɗon yiiwa on ngiiwam baptisma bee ndiyam, ammaa woodi goɗɗo caka mooɗon, on anndaa mo. 27 O waran ɓaawo am, ammaa mi he'aay mi fista ɓoggi paɗe maako." 28 Kuuje ɗe fuu laati haa wuro Baytaniya, gaɗa maayo Urdun, nokkuure Yuhanna yiiwata yimɓe ngiiwam baptisma.

Yeesu woni jawgel Allah

29 Yoo, jaŋgo maajum Yuhanna yi'i Yeesu ɗon wara haa maako, o wi'i: "Ndaa jawgel Allah ittanŋgel hakkeeji duniyaaru. 30 Kaŋko woni mo mi wolwani on haala mum, mi wi'i: Goɗɗo feere waran ɓaawo am, ammaa o ɓuratam baawɗe, ngam o ɗon diga mi siwa danyeego. 31 Mi anndaano moy woni kaŋko, ammaa mi wari waɗugo ngiiwam baptisma ngam yimɓe Isra'iila'en annda mo." 32 Yuhanna wi'i fahin: "Mi yi'i Ruuhu Allah jippi diga asama bana foondu, wari jooɗi dow maako. 33 Saa'i maajum mi anndaano mo, ammaa Allah mo neli yam waɗugo ngiiwam baptisma, wi'i yam: A yi'an Ruuhu jippoto, jooɗo dow goɗɗo, kaŋko o waɗan ngiiwam baptisma bee Ruuhu Ceniiɗo." 34 Yuhanna wi'i: "Mi yi'i ɗum, mi ɗon seedo kaŋko woni Ɓiɗɗo+ Allah."

Pukara'en Yeesu aartuɓe

35 Jaŋgo maajum Yuhanna ɗon dari haa nokkuure go bee pukara'en muuɗum ɗiɗo. 36 Nde o yi'i Yeesu ɗon saalo, o wi'i: "Ndaa jawgel Allah." 37 Pukara'en Yuhanna ɗiɗo go nani ko o wi'i, ɓe tokki Yeesu. 38 Yeesu yeesiti, yi'i ɓe ɗon tokki mo, o ?ami ɓe: "Ko ɗaɓɓititton?" Ɓe mbi'i mo: "Moodibbo, toy njooɗiɗa?" O wi'i ɓe: "Ngare, ndaaron." 39 Nden ɓe njehi, ɓe ngi'i haa o jooɗi. Ɗum laati baakin njamndi nayi. Ɓe kiirtidi bee maako. 40 Gooto nder nanɓe seedamku Yuhanna, tokki Yeesu, kaŋko woni Andire, deerɗu Simon Piyer. 41 Andire fotti bee deerɗum Simon aran, wi'i mo: "Min tawi Almasiihu." 42 O yahri mo haa Yeesu. Yeesu laari mo, wi'i: "An woni Simon ɓii Yuhanna, yeeso ɗo innde ma laatoto Kefas, bana wi'ugo Tapaare."

Yeesu ewni Filip e Natanayel

43 Jaŋgo man, Yeesu yiɗi yahugo lesdi Galili. O fotti bee Filip, o wi'i mo: "Tokkam." 44 Filip iwi wuro Baytisayda, wuro maako wooto bee Andire e Piyer. 45 Filip boo fotti bee Natanayel, wi'i mo: "Min tawi mo Muusa wolwi dow muuɗum nder tawreeta, annabo'en boo mbolwi haala maako, kaŋko woni Yeesu ɓii Yusufu haa Nasaratu." 46 Natanayel wi'i mo: "Huunde woonde iwan haa Nasaratu na?" Filip wi'i: "War, laaru." 47 Nde Yeesu yi'i Natanayel ɗon wara haa maako, o wolwi dow maako, o wi'i: "Ndaa Isra'iilaajo mo walaa naafikaaku sam." 48 Natanayel ?ami: "Noy anndirɗa mi?" Yeesu jaabi: "Mi yi'i ma nde a ɗonno les ibbi, diga Filip ewnaaki ma tawon." 49 Nden Natanayel wi'i mo: "Moodibbo, an woni Ɓiɗɗo+ Allah, an woni laamiiɗo Isra'iila." 50 Yeesu wi'i mo: "A nuɗɗini ngam mi wi'i mi yi'i ma les ibbi na? A yi'an kuuje ɓuranɗe huunde nde'e mawnugo." 51 O wi'i mo fahin: "Gooŋga mi wi'ete, on ngi'an asama maɓɓitake, malaa'ika'en Allah ɗon eeŋga, ɗon njippo dow Ɓii-neɗɗo+."

Yuhanna 2

Ɓaŋgal haa Kana

2:1 Yoo, nyalɗe ɗiɗi ɓaawo maajum, ɓaŋgal waɗi haa Kana nder lesdi Galili. Daada Yeesu ɗonno ton, 2 Yeesu e pukara'en muuɗum boo ewnaama haa ton. 3 Nde inaboojam timmi haa maɓɓe, daada Yeesu wi'i mo: "Ɓe ngalaa inaboojam." 4 Yeesu jaabi: "Daada, an wi'atammi ko woni kuugal am na? Wakkati am siwa warugo tawon." 5 Nden daada maako wi'i huuwooɓe: "Ko o umri on huuwugo fuu, kuuwe ɗum." 6 Haa ton, woodi looɗe joweego ɗe kaa'e, Yahuudu'en ɗon kuuwtinira ɗe ngam lootugo kosɗe, fodde umroore diina maɓɓe. Looɗe man, woore maaje fuu ɗon hoo'a ndiyam baakin liitir teemerre. 7 Yeesu wi'i huuwooɓe: "Kebbine looɗe ɗe'e bee ndiyam." Ɓe kebbini ɗe. 8 Nden Yeesu wi'i: "Jonta, nyeɗe, njahrane mawɗo ɓaŋgal." Ɓe mbaɗi bana no o umri ɓe. 9 Mawɗo ɓaŋgal metti ɗam, tawi ɗam laatake inaboojam. Ammaa o anndaa haa toy ɗam iwi, sey huuwooɓe nyeɗɓe ɗam anndi. O ewni ɓaŋɗo, 10 o wi'i mo: "Koomoy aartan hokkugo ewnaaɓe mum inaboojam mbooɗɗam. To yimɓe nguyki, o hokkan ɓe famɗa-dakamjam. Ammaa an a ɗon sigi inaboojam mbooɗɗam haa jonta." 11 Kanjum woni kaayeefiwol aranol ngol Yeesu aarti huuwugo haa Kana nder lesdi Galili. O waŋgini tedduŋgal maako, pukara'en maako nuɗɗini mo. 12 Ɓaawo maajum, o yehi Kafarnahum bee daada maako e deerɗiraaɓe maako e pukara'en maako, ɓe njooɗi ton nyalɗe seɗɗa.

Yeesu nder haykaliiru

13 Nde juulde Paska+ Yahuudu'en ɓadi, Yeesu yehi Urusaliima. 14 O tawi soorrooɓe na'i e baali e pooli nder haykaliiru, o tawi boo sanjooɓe ceede ton, ɓe ɗon njooɗi haa teeburji maɓɓe. 15 O hawti ɓoggi, o waɗi ɓoccol, o riiwi baali maɓɓe e na'i maɓɓe fuu nder haykaliiru+. O hippi teeburji sanjooɓe ceede haa ceede maɓɓe caŋkiti. 16 O wi'i soorrooɓe pooli boo: "Cottine ɗum, taa laatine suudu Baabiraawo am suudu filu." 17 Pukara'en maako ciftori ko winda nder deftere: "Yiide suudu ma, ya Allah, ɗon wula nder ɓernde am bana yiite." 18 Ammaa Yahuudu'en ?ami mo: "Kaayeefiwol ngole a waɗata ngam haa a tabitina a woodi baawɗe waɗugo bana ni?" 19 Yeesu jaabi ɓe: "Ngibbine haykaliiru ndu'u, min mi mahitan ndu nder nyalɗe tati." 20 Nden Yahuudu'en mbi'i mo: "Ɓe mahi haykaliiru ndu nder duuɓi cappanɗe nayi e joweego. An a mahitan ndu nder nyalɗe tati na?" 21 Ammaa kaŋko o nandini hoore maako bee haykaliiru. 22 Nde Yeesu ummiti diga maayde, pukara'en maako ciftori ko o wolwino, ɓe nuɗɗini ko winda nder deftere e bolle ɗe wi'no fuu.

Yeesu anndi koomoy

23 Nde Yeesu ɗon faɓɓa haa Urusaliima nder nyalɗe juulde Paska+ fuu, ɗuuɗɓe nuɗɗini mo ngam ɓe ngi'i kaayeefiiji ɗi o huuwi. 24 Ammaa Yeesu hoolaaki ɓe, ngam o anndi numooji maɓɓe fuu. 25 O walaa haaje goɗɗo anndina mo haala yimɓe, ngam o anndi ko woni nder ɓerɗe maɓɓe.

Yuhanna 3

Yeesu e Nikodemu

3:1 Woodino goɗɗo nder Farisa'en, innde maako Nikodemu, o gooto nder ardiiɓe Yahuudu'en. 2 O wari haa Yeesu bee jemma, o wi'i mo: "Moodibbo, min anndi a moodibbo mo Allah neli ɗum, ngam walaa koo gooto waawi huuwugo kaayeefiiji bana ɗi a huuwata, sonaa to Allah ɗon wondi bee maako." 3 Yeesu jaabi mo: "Mi ɗon wi'e bee gooŋga: Neɗɗo waawataa yi'ugo laamu Allah, sonaa to o danyaama ɗiɗawre." 4 Nikodemu ?ami mo: "To neɗɗo ndottidi, noy o heɓrata danyeego fahin? O waawan nastugo reedu daada maako, o danya mo fahin na?" 5 Yeesu jaabi mo: "Mi ɗon wi'e bee gooŋga: To neɗɗo danyaaka fahin bee ndiyam e bee Ruuhu Allah, nden kam o waawataa nastugo laamu Allah sam. 6 Ko yimɓe ndanyata, ɗum ɓandu tan. Ruuhu feere muuɗum waɗata marɗum ruuhu. 7 Taa hayɗin ngam mi wi'i ma: Haani on ndanye ɗiɗawre. 8 Hendu ɗon wifa haa ndu muuyi fuu, a ɗon nana sonyo maaru, ammaa a heɓtataa toy ndu iwi malla toy ndu yahata. Bana non danyaaɗo bee baawɗe Ruuhu laatoto." 9 Nikodemu ?ami mo: "Noy ɗum heɓorto?" 10 Yeesu jaabi mo: "An a moodibbo Isra'iila'en, a anndaa ɗum na? 11 Mi ɗon wi'e bee gooŋga: Minin min ɗon mbolwa ko min anndi, min ɗon ceedo ko min ngi'i bee gite amin, ammaa bee non fuu on njaɓataa seedamku amin. 12 On nuɗɗinaay yam nde mi wolwani on haala kuuje duniyaaru kadi, noy on mbaawrata nuɗɗingo yam to mi wolwani on haala kuuje asama? 13 Walaa mo meeɗi yahugo haa asama boo, sonaa mo iwi haa asama, waato Ɓii-neɗɗo+. 14 "Bana no Muusa ɓiliri mboodi njamndi mboɗeeri dow leggal nder ladde, bana non ɓe ɓilan Ɓii-neɗɗo+ boo. 15 Nden kam koomoy nuɗɗini mo heɓan ngeendam nduumiiɗam. 16 Allah yiɗi duniyaaru masin. Ngam maajum o hokki Ɓiɗɗo+ maako bajjo. Koomoy nuɗɗini Ɓiɗɗo oo, halkataa, ammaa o heɓan ngeendam nduumiiɗam. 17 Allah nelaay Ɓiɗɗo mum nder duniyaaru ngam o hiito ndu, ammaa ngam haa duniyaaru heɓra kisndam bee maako. 18 "Koomoy nuɗɗini Ɓiɗɗo+, kiita naŋgataa mo. Ammaa mo nuɗɗinaay mo, kiita do''i mo, ngam o nuɗɗinaay Ɓiɗɗo Allah bajjo. 19 Ndaa no kiita man wa'i: Annoora wari nder duniyaaru, ammaa yimɓe duniyaaru ɓuri yiɗugo nyiɓre dow annoora, ngam ɓe ɗon kuuwa ko wooɗaay. 20 Koomoy to ɗon huuwa ko wooɗaay, ɗon wanya annoora, ɗon jooɗi nder nyiɓre, ngam o hulan taa kuuɗe maako kalluɗe mbaŋga. 21 Ammaa koomoy ɗowtani gooŋga, yahan haa annoora, ngam haa yimɓe fuu ngi'a o ɗowtani Allah bee kuuɗe maako."

Yeesu e Yuhanna baɗoowo ngiiwam baptisma

22 Yoo, ɓaawo maajum Yeesu yehi lesdi Galili. O faɓɓidi bee maɓɓe ton baakin seɗɗa, o yiiwi yimɓe woɗɓe ngiiwam baptisma. 23 Yuhanna boo yiiwi yimɓe ngiiwam baptisma haa Aynun, wuro man daayaaki bee Salim, ngam ndiyam ɗon ɗuuɗi ton. Yimɓe ɗon njaha haa maako, o ɗon yiiwa ɓe ngiiwam baptisma. 24 Saa'i maajum ɓe naŋgaayno Yuhanna haa fursina tawon. 25 Woɗɓe nder pukara'en Yuhanna puɗɗi waabotirgo bee Yahuuduujo dow farillaaji cenki ɓandu e kuuje. 26 Ɓe njehi haa Yuhanna, ɓe mbi'i mo: "Moodibbo, a ɗon siftora goɗɗo mo wonduno bee maaɗa gaɗa maayo Urdun na, mo a wolwani min haala muuɗum na? Kaŋko boo o ɗon yiiwa yimɓe ngiiwam baptisma, ɗuuɗɓe ɗon njaha haa maako." 27 Yuhanna jaabi ɓe: "Walaa mo heɓata kooɗume sonaa to Allah hokki mo ɗum. 28 Onon bee ko'e mon on seedooɓe yam, mi bi'ɗo: Naa min woni Almasiihu, ammaa mi nelaama ngam mi aarta mo. 29 Ɓaŋɗo, kaŋko woni marɗo debbo man. Ammaa soobaajo ɓaŋɗo ɗon dari kombi maako, ɗon heɗito mo. To o nani sawtu ɓaŋɗo, o seyoto. Bana non seyo am boo, ngo heewi jonta. 30 Sey maŋgu maako ɓesdo, ngu am boo usto."

Mo iwi haa asama

31 Iwɗo haa asama, kaŋko woni dow kooɗume fuu. Iwɗo haa duniyaaru boo o goɗɗo duniyaaru, o ɗon wolwa haala duniyaaru boo. Iwɗo haa asama woni dow kooɗume fuu. 32 Ko o yi'i, ko o nani, kanjum o wolwata, ammaa walaa koo gooto jaɓi seedamku maako. 33 Koomoy jaɓi seedamku maako, gooŋɗini Allah. 34 Nelaaɗo Allah ɗon wolwa haala Allah, ngam Allah ɗon hebbina mo bee Ruuhu muuɗum. 35 Baabiraawo yiɗi Ɓiɗɗo+, hokki mo baawɗe dow kooɗume fuu. 36 Koomoy nuɗɗini Ɓiɗɗo, heɓi ngeendam nduumiiɗam. Koomoy sali Ɓiɗɗo, heɓataa ngeendam sam, ammaa tikkere Allah tabitan dow maako.

Yuhanna 4

Yeesu e debbo Samariyaajo

4:1 Yoo, Farisa'en nani Yeesu ɗon yiiwa yimɓe ngiiwam baptisma, ɗon heɓa pukara'en ɗuuɗɓe ko ɓuri Yuhanna. 2 Gooŋga man kam, Yeesu bee hoore muuɗum yiiwaay koo gooto ngiiwam baptisma, ammaa pukara'en maako mbaɗata ɗum. 3 Nde Yeesu nani ko ɓe mbi'ata, o acci lesdi Yahudiya, o lori haa lesdi Galili. 4 Ngam yahugo ton sey o tokko haa lesdi Samariya. 5 O yotti wuro wi'eteeŋgo Sikar, ngo ɓadi bee ngesa ka Yakubu hokkuno ɓiyum Yusufu. 6 Ɓulndu Yakubu ɗon ton. Yeesu somi bee jahaaŋgal, ngam maajum o jooɗi haa hunduko ɓulndu. Ɗum caka nyalawma. 7 Debbo Samariyaajo wari nyeɗugo ndiyam. Yeesu wi'i mo: "Hokkam ndiyam mi yara." 8 (Pukara'en maako njehino wuro ngam soodoygo nyaamdu.) 9 Debbo wi'i Yeesu: "An a Yahuuduujo, a ?amammi ndiyam yarugo, min boo mi Samariyaajo?" (Ngam walaa narral hakkunde Yahuudu'en bee Samariya'en.) 10 Yeesu wi'i mo: "To a anndino dokkal ngal Allah hokkata, to a anndino boo moy ?ami ma ndiyam yarugo, a ?amanno mo, o hokkanno ma ndiyam ngeetam." 11 Debbo wi'i mo: "Moodibbo, a walaa ko a nyeɗira ndiyam, ɓulndu boo luggi. Noy a heɓrata ndiyam ngeetam maajum? 12 Kaaka amin Yakubu hokki min ɓulndu ndu, o yari ndiyam maaru, kaŋko e ɓiɓɓe maako e dabbaaji maako boo. Kadi a ɓuri Yakubu maŋgu na?" 13 Yeesu jaabi mo: "Koomoy yari ndiyam ɗa'am, ɗomɗan fahin. 14 Ammaa mo yari ndiyam ɗam mi hokkata mo, meetataa ɗomɗugo sam. Ndiyam ɗam mi hokkata mo, laatoto seeɓoore ndiyam ngeetam nder maako, ndokkanɗam mo ngeendam nduumiiɗam." 15 Debbo wi'i mo: "Hokkam le ndiyam man, ngam taa mi meeta ɗomɗugo fahin, mi hisa loraago nyeɗugo ndiyam fahin." 16 Yeesu wi'i mo: "Yah ewnoya gorko ma, on ngara haa ɗo." 17 Debbo wi'i mo: "Mi walaa gorko." Yeesu wi'i mo: "A wolwi gooŋga nde a wi'i a walaa gorko. 18 Ngam a woodino worɓe njowo, mo a wondi jonta, naa o gorko ma. A wi'i yam gooŋga." 19 Nden debbo wi'i: "Moodibbo, mi faami a annaboojo. 20 Kaakaaji amin cujidani Allah dow hooseere nde'e, ammaa onon Yahuudu'en on ɗon mbi'a Urusaliima tan woni nokkuure sujidango Allah." 21 Yeesu wi'i mo: "Debbo, jaɓ ko mi wi'ete: Wakkati waran, nde on cujidantaa Allah koo dow hooseere nde'e, koo haa Urusaliima. 22 Onon Samariya'en on anndaa mo cujidanton, ammaa minin Yahuudu'en min anndi mo min cujidanta, ngam kisndam iwi haa Yahuudu'en. 23-24 Ammaa saa'i waran, ɗum waɗi jonta maa, haa Ruuhu mbaŋginanŋgu gooŋga Allah waawna yimɓe sujidango Baabiraawo kootoy fuu. Allah o Ruuhu, yiɗɓe sujidango mo sey ɓe laato danyaaɓe Ruuhu gooŋga. Irin sujidooɓe ɓe'e Baabiraawo yiɗi." 25 Debbo wi'i mo: "Mi anndi Almasiihu tammi warugo. To o wari, o waŋginanan min kuuje fuu." 26 Yeesu jaabi mo: "Min bolwananɗo ma woni kaŋko." 27 Saa'i maajum pukara'en Yeesu lori. Ɓe kayɗini nde ɓe ngi'i o ɗon wolida bee debbo. Ammaa walaa koo gooto maɓɓe ?ami debbo: "Ko ɗaɓɓata haa maako?" Walaa mo ?ami Yeesu boo: "Ngam ɗume mbolwata bee maako?" 28 Debbo acci mbulku muuɗum ton, lori haa wuro, wolwani yimɓe, wi'i: 29 "Ngare, ndaare gorko mo yecci yam ko mi waɗno diga ɓooyma fuu. Teema kaŋko woni Almasiihu?" 30 Yimɓe ngurti wuro, njehi haa Yeesu. 31 Saa'i maajum pukara'en Yeesu tori mo o nyaama, ɓe mbi'i mo: "Moodibbo, nyaam nyaamdu seɗɗa." 32 Ammaa o jaabi ɓe: "Mi woodi nyaamdu ndu on anndaa." 33 Pukara'en ?am?amtiri: "Goɗɗo waddani mo nyaamdu na?" 34 Yeesu wi'i ɓe: "Nyaamdu am woni ɗowtanaago nelɗo yam e huuwugo ko o umri yam. 35 Onon on ɗon mbi'a: Lutti lebbi nayi haa ?aamnde waɗa, ammaa min mi ɗon wi'a on, ndaare gese booɗɗum, ?aamnde ɓendi, ɓadake sodeego. 36 Codoowo nde heɓan ngeenaari muuɗum, o mooɓtan cammeeje ngam ngeendam nduumiiɗam, ngam haa aawoowo e codoowo fuu ceyodo. 37 Goɗɗo aawan, goɗɗo soda, balndol ngo'ol wi'i gooŋga. 38 Mi neli on sodugo haa on kuuwaayno, woɗɓe kuuwi, onon boo on ɗon naftoro kuuɗe maɓɓe." 39 Samariya'en ɗuuɗɓe nder wuro maajum nuɗɗini mo ngam debbo wi'no: "O yecci yam ko mi waɗino diga ɓooyma fuu." 40 Nde ɓe ngari haa Yeesu, ɓe tori mo o faɓɓa haa maɓɓe. Yeesu faɓɓi ton nyalɗe ɗiɗi. 41 Ɗuuɗɓe nuɗɗini Yeesu ngam daliila bolle maako. 42 Ɓe mbi'i debbo: "Jonta min nuɗɗinaay mo ngam ko a yecci min tan, ammaa ngam minin bee ko'e amin min nani ko o wi'i, min anndi fakat kaŋko woni kisnoowo duniyaaru."

Yeesu yamɗitini ɓiŋgel mawɗo

43 Too, ɓaawo Yeesu faɓɓi ton nyalɗe ɗiɗi, o acci ɓe, o dilli haa lesdi Galili. 44 Yeesu bee hoore muuɗum wi'no: "Annaboojo heɓataa tedduŋgal nder lesdi muuɗum." 45 Ammaa nde o yotti lesdi Galili, yimɓe ton njaɓɓi mo booɗɗum, ngam ɓe njahno juulde haa Urusaliima, ɓe ngi'i ko o huuwi nder juulde maajum fuu. 46 Nden Yeesu lori haa wuro Kana, haa o waylitino ndiyam, o laatini ɗam inaboojam. Woodi wakiiliijo laamiiɗo haa ton, ɓiyum nyawɗo, ɗon waali haa Kafarnahum. 47 Nde o nani Yeesu wari diga lesdi Yahudiya, ɗon haa lesdi Galili, o yehi haa maako, o tori mo: "Yahdu bee am haa Kafarnahum, ngam a yamɗitina ɓiŋgel am, ngel ɓadake maayugo." 48 Yeesu wi'i mo: "On fuu on nuɗɗintaa yam, sonaa to on ngi'i kaayeefiiji." 49 Wakiiliijo wi'i mo: "Moodibbo, war saare am hiddeko ɓiŋgel maaya." 50 Yeesu wi'i mo: "Hootu saare ma, ɓiŋgel ma yeeɗan." Kaŋko o nuɗɗini ko Yeesu wi'i mo, o hooti. 51 Diga o ɗon haa laawol tawon, yimɓe maako potti bee maako, mbi'i mo: "Ɓiŋgel maaɗa ?amɗiti." 52 O ?ami ɓe: "Wakkatiire ndeye ngel heɓi daama?" Ɓe njaabi mo: "Keenya deydey juura yontere acci ngel." 53 Baaba maagel siftori ɗum deydey saa'iire nde Yeesu wi'no mo: "Ɓiŋgel maaɗa yeeɗan." Nden kaŋko e yimɓe saare maako fuu ɓe nuɗɗini Yeesu. 54 Kanjum woni kaayeefiwol ɗiɗaɓol ngol Yeesu huuwi ɓaawo o wurti Yahudiya, o warti Galili.

Yuhanna 5

Yeesu yamɗitini waata-terɗeejo

5:1 Ɓaawo maajum Yahuudu'en mbaɗi juulde, Yeesu boo yehi Urusaliima. 2 Haa ton, kombi dammugal berniwol bi'eteeŋgal Dammugal-baali, woodi weendu wasaandu, taarnaandu bee daŋɗe jowi. Innde weendu maajum bee ibraniŋkoore, Baytijata. 3 Les daŋɗe go nyawɓe ɗuuɗɓe ɗon mbaali: wumɓe e woosɓe e waata-terɗe'en. Ɓe ɗon ndeena haa to ndiyam ɗon dimbo, 4 ngam saa'i feere malaa'ikaajo Jawmiraawo ɗon jippo nder weendu man, dimba ndiyam. Nyawɗo mo aarti nastugo ndiyam ɓaawo ɗam dimbake fuu, yamɗiti nyaw muuɗum kooŋguye fuu. 5 Haa ton woodino nyawɗo baakin duuɓi cappanɗe tati e joweetati. 6 Nde Yeesu yi'i mo o ɗon waali, Yeesu anndi o duuri bee nyawu maako, o ?ami mo: "A yiɗi yamɗitineego na?" 7 Nyawɗo jaabi: "Moodibbo, mi walaa goɗɗo mo nastintammi nder ndiyam saa'i ɗam ɗon dimbo. To mi ɗon haɓda yahugo ton, goɗɗo feere aartatam nastugo ndiyam." 8 Yeesu wi'i mo: "Umma, hoosu daago ma, dillu." 9 Law o yamɗiti, o hoosi daago maako, o waawi yahugo. Ammaa nyalaade maajum ɗum nyande siwtorde+. 10 Ngam maajum Yahuudu'en mbi'i jamɗitinaaɗo man: "Hande ɗum nyande siwtorde, tawreeta duŋganaaki ma roondaago daago ma." 11 O jaabi ɓe: "Mo yamɗitini yam, wi'i yam: Hoosu daago ma, dillu!" 12 Nden ɓe ?ami mo: "Moy wi'i ma a hoosa daago ma, a dilla?" 13 Ammaa o anndaa moy yamɗitini mo, ngam Yeesu acci nokkuure man, dilli, ngam yimɓe ɗuuɗɓe ɗonno ton. 14 Ɓaawoɗon Yeesu tawi mo nder haykaliiru, wi'i mo: "Ndaa, jonta a yamɗiti, taa meetu waɗugo hakke fahin, ngam taa ko tulli wara dow maaɗa." 15 Kaŋko o yehi, o wi'i Yahuudu'en, Yeesu yamɗitinno mo. 16 Ngam maajum Yahuudu'en puɗɗi toonyaago Yeesu, ngam o yamɗitini goɗɗo man nyande siwtorde+. 17 Ammaa Yeesu jaabi ɓe: "Baabiraawo am ɗon huuwa foroy, min boo sey mi huuwa." 18 Ngam daliila bolle ɗe'e Yahuudu'en ɓurti waɗugo anniya mbarugo mo, naa ngam o luuti umroore nyande siwtorde+ tan, ammaa ngam o wi'i fahin Allah woni Baabiraawo maako, o foondi hoore maako bee Allah.

Baawɗe Ɓiɗɗo Allah

19 Ngam maajum Yeesu wi'i ɓe: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga, Ɓiɗɗo+ huuwataa kooɗume bee hoore muuɗum, sey ko o yi'i Baabiraawo ɗon huuwa. Ko Baabiraawo huuwata fuu, kanjum Ɓiɗɗo boo huuwata. 20 Ngam Baabiraawo yiɗi Ɓiɗɗo, ɗon holla mo ko huuwata fuu. O hollan mo kuuɗe ɓuranɗe ɗe'e mawnugo boo, ngam haa Ɓiɗɗo huuwa ɗe. Kanjum ɗum hayɗinan on. 21 Bana Baabiraawo ummitinirta maayɓe, yeeɗitina ɓe, bana non Ɓiɗɗo boo hokkirta ngeendam haa mo o yiɗi fuu. 22 Baabiraawo hiitataako koomoy, ammaa o hokki Ɓiɗɗo baawɗe hiitaago, 23 ngam haa yimɓe teddina Ɓiɗɗo bana ɓe teddinirta Baabiraawo nelɗo mo. 24 "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Koomoy nani bolle am, nuɗɗini nelɗo yam boo, heɓi ngeendam nduumiiɗam, kiita naŋgataa mo. O saalake maayde, o yottake ngeendam nduumiiɗam. 25 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Wakkati waran, ɗum waɗi jonta maa, haa maayɓe nana sawtu Ɓiɗɗo+ Allah, nanɓe mo fuu ngeeɗan. 26 Bana Baabiraawo woodi baawɗe yeeɗingo, bana non o hokki Ɓiɗɗo boo baawɗe yeeɗingo. 27 O hokki Ɓiɗɗo baawɗe hiitaago ngam o Ɓii-neɗɗo+. 28 Taa ɗum hayɗina on, ngam saa'i waran, haa maayɓe nder genaale fuu nana sawtu maako, ɓe ngurto genaale maɓɓe. 29 Huuwooɓe booɗɗum ummititto ngam ɓe keɓa ngeendam nduumiiɗam, ammaa huuwooɓe kalluɗum ummititto ngam hiiteego."

Seedooɓe Yeesu

30 "Mi waawataa waɗugo kooɗume bee hoore am. Mi ɗon hiito bana Allah umri yam. Kiita ka mi hiitoto, ka fotti, ngam mi ɗaɓɓataa waɗugo ko mi yiɗi, ammaa ko nelɗo yam yiɗi. 31 To mi seedanake hoore am, seedamku am laatataako gooŋga. 32 Ammaa woodi ceedoowo yam goɗɗo, mi anndi seedamku maako ɗum gooŋga. 33 On neli nelaaɓe haa Yuhanna, seedamku maako ɗum gooŋga. 34 Mi walaa haaje seedamku neɗɗo, ammaa mi wolwi haala Yuhanna ngam wallugo on tan. 35 Yuhanna laatino bana pittirla kuɓɓaaŋga, ɗonno yayna, on ceyori annoora maako baakin seɗɗa. 36 Ammaa mi woodi seedamku ɓurŋgu ngu Yuhanna mawnugo: Kuuɗe ɗe Baabiraawo hokki yam ngam mi huuwa ɗe, kanje seedanto yam Baabiraawo neli yam. 37 Baabiraawo nelɗo yam boo ɗon seedano yam. Onon on meeɗaay nanugo sawtu maako, on ngi'aay mo boo. 38 On njogaaki bolle maako nder ɓerɗe mooɗon, ngam on nuɗɗinaay mo o neli. 39 On ɗon njaŋga defte, ngam on ɗon tammo heɓugo ngeendam nduumiiɗam nder maaje. Asee, defte man boo, haala am ɗe mbolwata. 40 Ammaa on ngiɗaa warugo haa am ngam on keɓa ngeendam fakat. 41 "Mi ɗaɓɓataa tedduŋgal haa yimɓe. 42 Ammaa mi anndi on, mi anndi on ngiɗaa Allah. 43 Mi wari bee umroore Baabiraawo am, onon boo on cali yam. Ammaa to goɗɗo feere wari bee umroore hoore muuɗum, kaŋko on njaɓata. 44 Koomoy mooɗon ɗon ɗaɓɓa yerdeego, ammaa on ɗaɓɓataa yerduye Allah. Kadi noy on mbaawrata nuɗɗingo yam? 45 Ammaa taa on numa mi wulloto on yeeso Baabiraawo am, min. Muusa mo on kooli, kaŋko wulloto on. 46 To on nuɗɗinno Muusa fakat, on nuɗɗintam min boo, ngam Muusa windi haala am. 47 Ammaa nde on nuɗɗinaay ko o windi, noy on mbaawrata nuɗɗingo bolle am?"

Yuhanna 6

Yeesu nyaamni yimɓe ujine njowo

6:1 Yoo, ɓaawo maajum Yeesu dilli gaɗa weendu Galili, wi'eteendu weendu Tiberiyas. 2 Mooɓre ɗuunde tokki mo, ngam yimɓe ngi'i kaayeefiiji ɗi o huuwino bee yamɗitingo nyawɓe. 3 Yeesu wa''i towndiire, o jooɗi ton bee pukara'en maako. 4 Paska+, juulde Yahuudu'en ɓadake. 5 Yeesu ɓaŋgti gite, yi'i yimɓe ɗuuɗɓe ɗon ngara haa muuɗum. O wi'i Filip: "Toy en keɓata soodugo nyaamdu haa en ndokka yimɓe ɓe'e fuu?" 6 O wi'i ɗum ngam o nana ko Filip jaaboto, ngam o anndi ko o tammi huuwugo. 7 Filip jaabi mo: "Koo ceede cardi teemeɗɗe ɗiɗi boo ke'ataa to en ngiɗi koomoy maɓɓe heɓa nyaamdu seɗɗa." 8 Andire, deerɗu Simon Piyer, gooto nder pukara'en maako wi'i mo: 9 "Ndaa, woodi derkeejo feere haa ɗo, o woodi tamseeje jowi e liɗɗi ɗiɗi, ammaa ɗume ɗum nafata haa yimɓe ɗuuɗɓe bana ni?" 10 Nden Yeesu wi'i: "Ngecce yimɓe ɓe'e fuu ɓe njooɗo." Huɗo ɗuuɗko ɗon haa nokkuure maajum. Ɓe njooɗi, limgal maɓɓe baakin worɓe ujine njowo. 11 Yeesu hoo'i tamseeje go, yetti Allah, nden o sendani ɗe yimɓe man. O waɗi bana non bee liɗɗi boo. Koomoy heɓi deydey bana yiɗi. 12 Nde ɓe fuu ɓe kaari, Yeesu wi'i pukara'en muuɗum: "Mooɓte luttuɗum ngam taa ɗum wonno." 13 Ɓe mooɓti luttuɗum tamseeje jowi ɗe yimɓe nyaami, ɓe kebbini cilaaje sappo e ɗiɗi. 14 Yimɓe ngi'i kaayeefiwol ngol Yeesu huuwi, ɓe mbi'i: "Fakat gorko oo woni annaboojo mo tammi warugo nder duniyaaru." 15 Yeesu anndi ɓe ɓadake warugo ngam ɓe naŋga mo bee sembe, ɓe mbaɗa mo laamiiɗo. Ngam maajum o dilli dow towndiire fahin, kaŋko feere maako.

Yeesu yehi dow ndiyam bee kosɗe

16 Nde hiiri, pukara'en Yeesu ndirti fomoonde weendu. 17 Ɓe nasti koombowal yahugo Kafarnahum. Nde jemma nyiɓɓi, Yeesu waraay haa maɓɓe tawon. 18 Ndiyam dimbi masin, ngam hendu ɗon waɗa bee sembe. 19 Nde ɓe laanyi koombowal baakin kilomeeta jowi malla joweego, ɓe ngi'i Yeesu ɗon ɓadito koombowal, o ɗon yaha dow ndiyam bee kosɗe, ɓe kultori. 20 Ammaa Yeesu wi'i ɓe: "Taa kultore, ɗum min." 21 Ɓe ngiɗi hoosugo mo nder koombowal, ammaa law ngal dukki lesdi haa nokkuure nde ɓe ngiɗno yahugo.

Yimɓe tefi Yeesu

22 Jaŋgo maajum yimɓe luttuɓe ɓaawo ciftori walaano koombowal feere haa ton, sey gootal tan. Ɓe anndi boo Yeesu nastaayno ngal bee pukara'en muuɗum, pukara'en feere muuɗum'en nasti ngal, ndilli. 23 Ammaa koombooje goɗɗe iwi haa berniwol Tiberiyas, ngari haa nokkuure nde Jawmiraawo hokkuno ɓe tamseeje, ɓaawo o yetti Allah ngam maaje. 24 Nde yimɓe ngi'i Yeesu walaa ton, koo pukara'en maako boo ngalaa ton, ɓe nasti koombooje go, ɓe ndilli haa Kafarnahum ngam ɓe tefa mo.

Yeesu woni nyaamdu hokkanndu ngeendam

25 Ɓe tawi Yeesu gaɗa weendu, ɓe ?ami mo: "Jawmiraawo, ndey a wari haa ɗo?" 26 Yeesu jaabi ɓe: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: On ɗon tefammi ngam on nyaami nyaamdu, on kaari. Ammaa on paamaay kaayeefiwol ngol kuuwmi. 27 Taa cuklane nyaamdu wonnotoondu, ammaa cuklane nyaamdu tabitanndu, hokkanndu ngeendam nduumiiɗam. Nyaamdu ndu'u, Ɓii-neɗɗo+ hokkata on ndu, fodde baawɗe ɗe o heɓi haa Allah Baabiraawo." 28 Nden yimɓe ?ami mo: "Noy min mbaɗata haa min kuuwa kuuɗe ɗe Allah yiɗi?" 29 Yeesu jaabi ɓe: "Ndaa kuugal ngal Allah ɗaɓɓata haa mooɗon: On nuɗɗina mo o neli." 30 Ɓe ?ami mo: "Kaayeefiwol ngole a hollata min ngam haa min nuɗɗine? Kuugal ngale a tammi huuwugo? 31 Kaakaaji amin nyaami mannu nder ladde, bana ko winda: O hokki ɓe nyaamdu iwndu haa asama." 32 Yeesu jaabi ɓe: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Muusa hokkaay on nyaamdu asama, ammaa Baabiraawo am hokkan on nyaamdu iwndu haa asama. 33 Nyaamdu ndu Allah hokkata on, ndu jippiindu diga asama, kayru hokkata duniyaaru ngeendam." 34 Nden ɓe mbi'i mo: "Moodibbo, hokku min nyaamdu man foroy." 35 Yeesu wi'i ɓe: "Min woni tamseere ngeendam. Koomoy wari haa am, meetataa maatugo weelo sam. Koomoy nuɗɗini yam boo, meetataa ɗomɗugo sam. 36 Ammaa mi bi'ɗo on: On ngi'i yam, bee non fuu on nuɗɗinaay yam. 37 Mo Baabiraawo hokki yam fuu, waran haa am. Koomoy wari haa am boo, mi salataako mo sam. 38 Ngam mi jippaaki diga asama haa mi waɗa ko mi yiɗi, ammaa ko nelɗo yam yiɗi. 39 Ndaa ko nelɗo yam yiɗi: Taa mi majjina koo gooto nder yimɓe ɓe o hokki yam, ammaa mi ummitina ɓe fuu diga maayde, to nyalaade darŋgal waɗi. 40 Ndaa ko Baabiraawo am yiɗi: Koomoy yi'i Ɓiɗɗo+, nuɗɗini mo, heɓa ngeendam nduumiiɗam, mi ummitina mo diga maayde to nyalaade darŋgal waɗi." 41 Yahuudu'en ngurŋgurti dow Yeesu, ngam o wi'i: "Min woni tamseere iwnde haa asama." 42 Ɓe mbi'i: "Naa o Yeesu na? Naa o ɓii Yusufu na? En anndi baaba maako e daada maako. Noy o wi'rata jonta o jippi diga asama?" 43 Yeesu wi'i ɓe: "Acce ngurŋgurtugo hakkunde mooɗon. 44 Walaa mo heɓata warugo haa am, sonaa to Baabiraawo nelɗo yam waddi mo. Koomoy wari haa am, mi ummitinan mo nyalaade darŋgal. 45 Annabo'en mbindi: Ɓe fuu, Allah anndinan ɓe. Koomoy heɗiti Baabiraawo, jaɓi anndinol maako boo, waran haa am. 46 Ammaa naa ɗum wi'ugo, goɗɗo meeɗi yi'ugo Allah, sey iwɗo haa Allah, kaŋko feere maako yi'i Baabiraawo. 47 "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Koomoy nuɗɗini, heɓi ngeendam nduumiiɗam. 48 Min woni tamseere hokkannde ngeendam nduumiiɗam. 49 Kaakaaji mooɗon nyaami mannu nder ladde, bee non fuu ɓe maayi. 50 Ammaa koomoy nyaami tamseere iwnde haa asama, maayataa sam. 51 Min woni tamseere ngeendam, jippiinde diga asama. To goɗɗo nyaami nde, o yeeɗan haa foroy. Tamseere nde mi hokkata mo, ɗum ɓandu am. Mi hokkan ndu ngam haa duniyaaru yeeɗa." 52 Bolle ɗe'e ummini gaabotiral hakkunde Yahuudu'en. Ɓe ?am?amtiri: "Noy o waawrata hokkugo en ɓandu maako ngam en nyaama?" 53 Yeesu jaabi ɓe: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: To on nyaamaay ɓandu Ɓii-neɗɗo+, to on njaraay ?i?am maako, on ngalaa ngeendam nder mooɗon. 54 Mo nyaami ɓandu am, yari ?i?am am boo, heɓi ngeendam nduumiiɗam, mi ummitinan mo nyalaade darŋgal. 55 Ngam ɓandu am woni nyaamdu gooŋga, ?i?am am boo woni njaram gooŋga. 56 Koomoy nyaami ɓandu am, yari ?i?am am boo, hawti bee am, min boo mi hawti bee maako. 57 Baabiraawo, dokkoowo ngeendam, neli yam, mi ɗon yeeɗa ngam daliila maako. Bana non boo koomoy nyaami ɓandu am, yeeɗan ngam daliila am. 58 Kanjum woni nyaamdu jippiindu diga asama. Ndu nandaay bee nyaamdu ndu kaakaaji mooɗon nyaamno, maayi. Koomoy nyaami nyaamdu ndu'u, yeeɗan haa foroy." 59 Yeesu wolwi bolle ɗe'e saa'i o ɗon waajo nder suudu waajaago Yahuudu'en haa Kafarnahum.

Bolle dokkanɗe ngeendam nduumiiɗam

60 Ɗuuɗɓe nder tokkiiɓe Yeesu, nde nani ɗum, mbi'i: "Haala ka saati. Moy waawata jaɓugo ka?" 61 Yeesu anndi ɓe ɗon ngurŋgurta dow maajum, o wi'i ɓe: "Ɗum jiiɓi hakkiilooji mon na? 62 Kadi noy to on ngi'i Ɓii-neɗɗo+ ɗon eeŋga haa o wonno ɓooyma? 63 Ruuhu Allah hokkan ngeendam, ɓandu neɗɗo waawataa kooɗume. Bolle ɗe mi wolwani on, kanje ngoni Ruuhu e ngeendam. 64 Ammaa woodi woɗɓe caka mooɗon, ɓe ngalaa nuɗɗinki." (Ngam diga fuɗɗam Yeesu anndi ɓeye ngoni ɓe nuɗɗintaa mo, o anndi jambotooɗo mo boo.) 65 O ɓesdi wi'ugo: "Ngam maajum mi wi'i on, goɗɗo waawataa warugo haa am sonaa to Baabiraawo waddi mo." 66 Diga saa'i maajum tokkiiɓe mo ɗuuɗɓe acci yahdugo bee maako. 67 Nden Yeesu ?ami pukara'en mum sappo e ɗiɗo: "Onon boo on ngiɗi dillugo na?" 68 Simon Piyer jaabi mo: "Jawmiraawo, toy min njahata? An a woodi bolle dokkanɗe ngeendam nduumiiɗam. 69 Jonta min nuɗɗini, min anndi an woni Ceniiɗo iwɗo haa Allah." 70 Yeesu wi'i ɓe: "Na min suɓi on sappo e ɗiɗo fuu na? Ammaa gooto mooɗon woni Iblisa." 71 O wolwi ɗum dow Yahuuda ɓii Simon Iskariyot. Ngam koo nde Yahuuda ɗon nder pukara'en sappo e ɗiɗo, o jamboto mo.

Yuhanna 7

Deerɗiraaɓe Yeesu nuɗɗinaay mo

7:1 Yoo, ɓaawo maajum Yeesu waanci nder lesdi Galili, o yiɗaano yahugo lesdi Yahudiya, ngam Yahuudu'en ɗon ɗaɓɓa mbarugo mo. 2 Nde juulde Yahuudu'en wi'eteende juulde bukkaaji ɓadake, 3 deerɗiraaɓe Yeesu mbi'i mo: "Accu nokkuure nde'e, dillu lesdi Yahudiya, ngam haa pukara'en maaɗa ngi'a kuuɗe ma. 4 Goɗɗo suuɗataa hoore muuɗum to o yiɗi yimɓe annda mo. Nde laati a ɗon huuwa irin kuuɗe ɗe'e, sey a huuwa ɗe gite yimɓe fuu." 5 Koo deerɗiraaɓe maako maa, nuɗɗinaay mo. 6 Yeesu wi'i ɓe: "Saa'iire fottannde waranaay yam tawon. Haa mooɗon kam, saa'iire koondeyeere fotti. 7 Duniyaaru waawataa wanyugo on, ammaa ndu wanyatam min, ngam mi ɗon waŋgina kuuɗe maaru ɗe mbooɗaay. 8 Njehe haa juulde onon kam, min mi yiɗaa yahugo, ngam saa'iire fottannde waranaay yam tawon." 9 Nde o wi'i ɓe ɗum, kaŋko o jooɗi haa lesdi Galili, o dillaay.

Yeesu haa juulde bukkaaji

10 Too, nde deerɗiraaɓe Yeesu njehi haa juulde, Yeesu boo yehi ton. Ammaa o waŋganaay yimɓe, o suuɗi hoore maako. 11 Yahuudu'en tefi mo nder mooɓre juulde, ɓe ?ami: "Toy o woni?" 12 Yimɓe mbolwi haala maako bee sofndaago hakkunde muuɗum'en. Woɗɓe mbi'i: "O goɗɗo booɗɗo." Woɗɓe boo mbi'i: "Aa'a, o ɗon majjina yimɓe." 13 Ammaa walaa mo wolwi bee baŋguɗum, ngam ɓe ɗon kula mawɓe Yahuudu'en. 14 Nde reeta nyalɗe juulde caali, Yeesu nasti haykaliiru, fuɗɗi wolwango yimɓe. 15 Yahuudu'en kayɗini, mbi'i: "Noy gorko oo heɓri anndal bana ni, o jaŋgaay boo?" 16 Yeesu jaabi ɓe: "Ko mi wolwata, ɗum iwaay haa am, ammaa ɗum iwi haa Allah nelɗo yam. 17 Koomoy jaɓi huuwugo ko Allah yiɗi, anndan to bolle am iwi haa Allah malla to mi ɗon wolwa bee baawɗe am. 18 Koomoy wolwi haala mum, ɗon ɗaɓɓana hoore mum tedduŋgal. Ammaa koomoy ɗaɓɓi teddingo nelɗo ɗum, o gooŋgaajo, walaa halleende nder maako sam. 19 Naa Muusa hokki on tawreeta na? Ammaa walaa koo gooto mooɗon ɗowtanto ka. Koni on ɗaɓɓata mbarugo yam?" 20 Yimɓe njaabi mo: "A ginnaaɗo! Moy ɗaɓɓi mbarugo ma?" 21 Yeesu jaabi ɓe: "Mi huuwi kuugal gootal tan, on fuu on kayɗini. 22 Muusa umri on juulnugo ɓiŋgel gorgel nyalaade joweetataɓre. To gooŋga kam, naa Muusa fuɗɗi ɗum, ammaa kaakiraaɓe mooɗon aartuɓe. Ngam maajum on ɗon njuulna ɓikkoy mooɗon koo nder nyande siwtorde+ boo. 23 On ɗon njuulna goɗɗo nyande siwtorde, ngam taa on luuta umroore Muusa. Kadi ngam ɗume on tikkani yam ngam mi yamɗitini ɓandu goɗɗo fuu nder nyande siwtorde? 24 Acce hiitaago dow ko on ngi'i bee gite. Ammaa kiitore bee gooŋga."

Yeesu woni Almasiihu na?

25 Yoo, woɗɓe nder yimɓe Urusaliima mbi'i: "Naa kaŋko woni mo ɓe ɗaɓɓata mbarugo na? 26 Ndaa o ɗon wolwa bee baŋguɗum, walaa mo haɗata mo. Kadi mawɓe meeɗen annditi kaŋko woni Almasiihu na? 27 Ammaa to Almasiihu wari, walaa anndanɗo haa o iwi, ammaa gorko oo kam, en anndi haa o iwi." 28 Saa'i maajum Yeesu ɗon wolwana yimɓe nder haykaliiru, o towni sawtu maako, wi'i: "On anndi yam na, on anndi haa mi iwi na? Mi waraay bee umroore hoore am, ammaa nelɗo yam o koolniiɗo. Kaŋko, on anndaa mo. 29 Min mi anndi mo ngam mi iwi haa maako, kaŋko neli yam." 30 Nden ɓe ɗaɓɓi naŋgugo mo, ammaa walaa mo meemi mo, ngam wakkati maako yottaaki tawon. 31 Ɗuuɗɓe nder yimɓe nuɗɗini mo, mbi'i: "To Almasiihu wari, o waɗan kaayeefiiji ko ɓuri gorko oo na?"

Ɓe neli aynooɓe haykaliiru ngam naŋgugo Yeesu

32 Nde Farisa'en nani ko yimɓe mbi'ata dow Yeesu bee sofndaago, ɓe narri bee mawɓe liman'en, ɓe neli aynooɓe haykaliiru ngam ɓe naŋga Yeesu. 33 O wi'i: "Mi wondan bee mooɗon baakin seɗɗa, nden mi loro haa nelɗo yam. 34 On tefatam, ammaa on keɓtataa yam, ngam on mbaawataa yahugo haa ngonanmi." 35 Yahuudu'en ?am?amtiri: "Toy o yahata haa en mbaawataa heɓtugo mo? O dillan haa Yahuudu'en saŋkitiiɓe caka Yunaniŋko'en ngam o waajina ɓe na? 36 O wi'i: On tefatam, ammaa on keɓtataa yam, ngam on mbaawataa yahugo haa ngonanmi. Kadi ɗume o yiɗi wi'ugo?"

Maaje ndiyam ngeetam

37 Nyalaade timminirde juulde, kayre ɓuri nyalɗe goɗɗe samɗineego. Nyande maajum Yeesu ummi, dari caka yimɓe. O wolwi bee sawtu, o wi'i: "Koomoy ɗomɗi, wara haa am, yara, 38 waato koomoy nuɗɗini yam. Ngam deftere wi'i: Ɓernde maako laatoto seeɓoore ilnannde maaje ndiyam ngeetam." 39 Yeesu waɗi balndol ngol dow Ruuhu ngu nuɗɗinɓe mo tammi heɓugo. Saa'i maajum ɓe keɓaayno Ruuhu tawon, ngam Yeesu siwa nastugo tedduŋgal Allah.

Yimɓe luuri dow haala Yeesu

40 Nde yimɓe nder mooɓre nani bolle ɗe'e, ɓe mbi'i: "Fakat, kaŋko o annaboojo." 41 Woɗɓe mbi'i: "Kaŋko woni Almasiihu." Woɗɓe feere fahin mbi'i: "Almasiihu iwataa haa Galili. 42 Deftere wi'i Almasiihu laatoto nder asŋgol Daawuda, o iwan haa Baytilaama, berniwol Daawuda." 43 Yimɓe luuri dow haala Yeesu. 44 Woɗɓe caka maɓɓe ngiɗi naŋgugo mo, ammaa walaa mo meemi mo.

Mawɓe Yahuudu'en nuɗɗinaay Yeesu

45 Yoo, aynooɓe haykaliiru go lori haa mawɓe liman'en e Farisa'en, kamɓe ɓe ?ami ɓe: "Koni on ngaddaay mo?" 46 Ɓe njaabi: "Walaa mo meeɗi wolwugo bana gorko oo sam." 47 Farisa'en ?ami ɓe: "Onon boo on tokki esto maako na? 48 Woodi koo gooto nder mawɓe meeɗen, malla nder Farisa'en nuɗɗini mo na? 49 Sey meere'en nuɗɗini mo, ngam ɓe anndaa tawreeta, ɓe naalaaɓe." 50 Nikodemu, gooto nder Farisa'en wonɓe ton, mo meeɗino yahugo haa Yeesu, kaŋko o wi'i ɓe: 51 "Tawreeta duŋganaaki en hiitaago goɗɗo, sonaa en aarta, en nana mo, en annda ko o waɗi." 52 Ɓe njaabi mo: "An boo a goɗɗo Galili na? Jaŋgu le deftere, a tawan walaa annaboojo koo gooto iwi Galili."

Debbo jeenoowo

53 Nden koomoy hooti saare muuɗum,

Yuhanna 8

8:1 ammaa Yeesu yehi hooseere Jaytun. 2 Fajiri cub o lorti haa haykaliiru+, yimɓe ngari haa maako. O jooɗi, o fuɗɗi wolwango ɓe. 3 Nden moodiɓɓe tawreeta e Farisa'en ngaddani mo debbo mo ɓe naŋgi nder njeenu. Ɓe ndarni mo yeeso yimɓe fuu, 4 ɓe mbi'i Yeesu: "Moodibbo, min naŋgi debbo oo nder njeenu. 5 Muusa umri min nder tawreeta min piɗa irin debbo oo bee kaa'e. E an, ɗume a wi'ata?" 6 Ɓe mbi'i non ngam jarribaago mo, haa ɓe keɓa wullaago mo. Ammaa Yeesu turi, windi haa lesdi bee hoondu muuɗum. 7 Nde ɓe tokki ?amugo mo, Yeesu ummi, wi'i ɓe: "Goɗɗo mooɗon mo meeɗaay waɗugo hakke sam, aarta fiɗugo mo bee hayre." 8 Nden o turi fahin, o windi haa lesdi bee hoondu. 9 Nde ɓe nani bolle ɗe'e, ɓe ndilli gooto gooto, ndotti'en aarti dillugo. Yeesu feere mum lutti, kaŋko e debbo dariiɗo ton yeeso maako. 10 Nden Yeesu ɓaŋgti hoore mum, ?ami: "Toy ɓe, debbo? Walaa do''uɗo ma kiita na?" 11 Debbo jaabi: "Walaa koo gooto, moodibbo." Yeesu wi'i: "Min boo, mi hiitataako ma. Dillu, ammaa taa meetu waɗugo hakke."

Yeesu woni annoora duniyaaru

12 Yeesu wolwani yimɓe fahin, o wi'i: "Min woni annoora duniyaaru. Koomoy tokki yam, heɓan annoora ngeendam, o yahataa nder nyiɓre sam." 13 Farisa'en mbi'i mo: "A ɗon seedano hoore maaɗa, ko a wi'i ɗum walaa saman." 14 Yeesu jaabi ɓe: "Koo to mi ɗon seedano hoore am, seedamku am ɗum gooŋga, ngam mi anndi haa mi iwi, mi anndi haa mi yahata boo. Ammaa onon on anndaa haa mi iwi, on anndaa haa mi yahata boo. 15 Onon on ɗon mbaɗa kiita bee dabare yimɓe, min kam mi hiitataako koomoy. 16 Koo to mi hiitake goɗɗo boo, kiita am gooŋɗan, ngam mi hiitataako feere am, ammaa Baabiraawo nelɗo yam ɗon wondi bee am. 17 Ɗum bindaaɗum nder tawreeta mooɗon: To seedooɓe ɗiɗo ceedake seedamku ngootu, seedamku man gooŋɗan. 18 Mi ɗon seedano hoore am, Baabiraawo nelɗo yam boo ɗon seedano yam." 19 Ɓe ?ami mo: "Toy Baabiraawo ma woni?" Yeesu jaabi ɓe: "On anndaa yam, on anndaa Baabiraawo am boo. To on anndino yam, on anndanno Baabiraawo am boo." 20 Yeesu wolwi bolle ɗe'e saa'i o ɗon wolwana yimɓe nder haykaliiru, haa nokkuure sundukru dokke ceede woni. Walaa mo haɗi mo, ngam wakkati maako waraay tawon.

On mbaawataa yahugo haa njahanmi

21 Yoo, Yeesu wi'i ɓe fahin: "Mi dillan. Onon on tefatam, ammaa on maayan nder hakkeeji mooɗon. On mbaawataa yahugo haa njahanmi." 22 Yahuudu'en ?am?amtiri: "O yahan mbarugo hoore maako na? Ngam o wi'i: On mbaawataa yahugo haa njahanmi." 23 Yeesu jaabi ɓe: "Onon on iwi haa les, min mi iwi haa dow. Onon on iwi duniyaaru ndu, ammaa min mi laataaki mo duniyaaru ndu. 24 Ngam maajum mi wi'i on: On maayan nder hakkeeji mooɗon. Ngam on maayan nder hakkeeji mooɗon to on nuɗɗinaay |imin woni mo ngonmi|r." 25 Ɓe ?ami mo: "An woni moy?" Yeesu wi'i ɓe: "Mo mi tokki wi'ugo on diga fuɗɗam. 26 Fakat, mi woodi kuuje ɗuuɗɗe ɗe mi wi'a on, ɗe mi hiitoro on. Ammaa nelɗo yam o koolniiɗo, mi ɗon waŋginana duniyaaru ko mi nani haa maako tan." 27 Ɓe paamaay o ɗon wolwana ɓe haala Baabiraawo. 28 Nden Yeesu wi'i ɓe: "To on ɓaŋgti Ɓii-neɗɗo+, on anndan |imin woni mo ngonmi,|r on anndan mi waɗataa kooɗume bee umroore hoore am, ammaa mi ɗon wolwa ko Baabiraawo anndini yam tan. 29 Nelɗo yam ɗon wondi bee am, o accataa yam feere am, ngam foroy mi ɗon waɗa ko fottanta mo." 30 Nde Yeesu wolwi bana ni, ɗuuɗɓe nuɗɗini mo.

Rimɓe e jeyaaɓe

31 Nden Yeesu wi'i Yahuudu'en nuɗɗinɓe mo: "To on ɗon ɗowtano ko mi anndini on, nden kam on laatoto pukara'en am fakat. 32 On anndan gooŋga, gooŋga boo rimɗinan on." 33 Ɓe njaabi mo: "Minin min ɓiɓɓe Ibrahiima, min meeɗaay laataago jeyaaɓe goɗɗo. Noy a wi'rata min: On laatoto rimɓe?" 34 Yeesu wi'i: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Baɗɗo hakke fuu o jeyaaɗo hakke. 35 Jeyaaɗo wondataa bee yimɓe saare foroy, ammaa ɓiɗɗo o limeteeɗo nder yimɓe saare foroy. 36 To Ɓiɗɗo+ rimɗini on, nden kam on rimɓe fakat. 37 Mi anndi on ngoni ɓiɓɓe Ibrahiima. Ammaa on ɗon ɗaɓɓa mbarugo yam, ngam on njaɓaay bolle am. 38 Mi ɗon wolwa ko Baabiraawo am holli yam, ammaa onon on ɗon mbaɗa ko baaba mooɗon wi'i on." 39 Ɓe mbi'i mo: "Ibrahiima woni baabiraawo amin." Yeesu wi'i ɓe: "To fakat on ɓiɓɓe Ibrahiima, on kuuwanno kuugal ngal o huuwi. 40 Min kam, mi ɗon tokko wolwango on gooŋga ka nanmi haa Allah. Bee non fuu, on ɗon ɗaɓɓa mbarugo yam. Kanjum, Ibrahiima meeɗaay waɗugo ɗum sam. 41 On ɗon kuuwa kuuɗe baaba mooɗon." Ɓe njaabi mo: "Minin min laataaki njaalu'en, min ngoodi Baabiraawo gooto, kaŋko woni Allah." 42 Yeesu jaabi ɓe: "To fakat Allah woni Baabiraawo mooɗon, on ngiɗanno yam, ngam mi iwi haa Allah, mi wari haa mooɗon. Mi waraay bee umroore hoore am, ammaa kaŋko neli yam. 43 Ngam ɗume on paamataa ko mi wi'ata on? Ngam heɗitaago yam salori on. 44 Iblisa woni baaba mooɗon, on ngiɗi waɗugo ko baaba mooɗon yiɗi. Kaŋko woni mbaroowo ko'e diga fuɗɗam, o meeɗaay wolwugo gooŋga, ngam gooŋga walaa nder maako sam. To o ɗon wolwa fewre, ɗum ɗabiya maako, ngam o pewoowo, o baaba fewre. 45 Ammaa min mi ɗon wolwa gooŋga, ngam maajum on njaɓataa yam. 46 Moy nder mooɗon waawata seedaago mi waɗi hakke? Ammaa to mi ɗon wi'a gooŋga, koni on nuɗɗintaa yam? 47 Goɗɗo Allah heɗititto bolle Allah. Ammaa onon on laataaki yimɓe Allah, ngam maajum on keɗitittaako."

Yeesu e Ibrahiima

48 Yahuudu'en mbi'i Yeesu: "Naa gooŋga min mbi'i na: A Samariyaajo, a ginnaaɗo." 49 Yeesu jaabi ɓe: "Naa mi ginnaaɗo. Ammaa mi ɗon teddina Baabiraawo am, onon boo on ɗon njawo yam. 50 Mi ɗaɓɓataa maŋgu ngam hoore am. Woodi mo ɗaɓɓantammi maŋgu, kaŋko woni kiitoowo boo. 51 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Koomoy ɗowtani wolde am, maayataa sam." 52 Yahuudu'en mbi'i mo: "Jonta min anndi fakat, a ginnaaɗo. Ibrahiima maayi, annabo'en boo maayi, nden an a wi'a: Koomoy ɗowtani bolle am, maayataa sam. 53 Ibrahiima, kaaka amin maayi, kadi a tammi a ɓuri mo maŋgu na? Annabo'en boo maayi, kadi an a ɗon laara hoore ma a moy?" 54 Yeesu jaabi: "To mi teddini hoore am, tedduŋgal am walaa saman. Mo teddintammi woni Baabiraawo am, mo mbi'ɗon o Allah mooɗon. 55 Ammaa on anndaa mo, min mi anndi mo. To mi wi'no mi anndaa mo, mi laatotono pewoowo bana mooɗon. Ammaa mi anndi mo, mi ɗon ɗowtano bolle maako. 56 Ibrahiima, kaaka mooɗon seyori yi'ugo nyalaade am, o yi'i nde, o seyi." 57 Yahuudu'en mbi'i mo: "A waɗaay duuɓi cappanɗe jowi tawon, nden a wi'i a yi'i Ibrahiima?" 58 Yeesu jaabi ɓe: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Diga Ibrahiima danyaaka, mi ɗon." 59 Nden ɓe koo'i kaa'e ngam ɓe piɗa mo, ammaa Yeesu suuɗi hoore muuɗum, wurti haykaliiru+.

Yuhanna 9

Yeesu yamɗitini danyaaɗo bee mbumndam

9:1 Yoo, nde Yeesu ɗon saalo nokkuure feere, o yi'i goɗɗo bumɗo diga danyeeki mum. 2 Pukara'en maako ?ami mo: "Moodibbo, ngam ɗume gorko oo o danya o bumɗo? Ngam daliila hakke maako na? Malla ngam hakke saarooji maako?" 3 Yeesu jaabi: "Naa ngam hakke maako, naa ngam hakke saarooji maako boo o danya o bumɗo. Ɗum waɗi ngam haa baawɗe Allah mbaŋga haa maako. 4 Nde nyalawma ɗon tawon, sey en kuuwa kuuɗe nelɗo yam. Jemma ɓadake, wakkati man walaa mo waawata huuwugo. 5 Yaake mi ɗon nder duniyaaru, min woni annoora maaru." 6 Ɓaawo Yeesu wolwi bolle ɗe'e, o tuuti tuuɗe haa lesdi, o jiiɓi mbulwuldi seɗɗa bee maaje, o takki ɗum haa gite bumɗo, o wi'i: 7 "Yah, sulma haa weendu wi'eteendu Silowam." Maana innde maajum: nelaaɗo. Bumɗo yehi ton, sulmi gite muuɗum. Nde o lori, o ɗon yi'a. 8 Nden heeddiɗɗiraaɓe maako e yi'anooɓe mo o ɗon rooko, ɓe mbi'i: "Naa gorko oo ɗonno jooɗi, rooko na?" 9 Woɗɓe mbi'i: "Ɗum kaŋko." Woɗɓe mbi'i: "Aa'a, naa ɗum kaŋko, ammaa ɗum nanduɗo bee maako." Ammaa kaŋko o wi'i: "Ɗum min." 10 Ɓe ?ami mo: "Noy gite maaɗa mbumtiri?" 11 O jaabi ɓe: "Goɗɗo bi'eteeɗo Yeesu jiiɓi mbulwuldi seɗɗa, takki haa gite am, wi'i yam: Yah, sulma haa weendu Silowam. Mi yehi ton, mi sulmi, mi wumti." 12 Ɓe ?ami mo: "Toy goɗɗo maajum woni?" O jaabi ɓe: "Mi anndaa."

Farisa'en ?ami bumtuɗo

13 Ɓe njahri bumtuɗo man haa Farisa'en. 14 Ngam nyalaade Yeesu jiiɓi mbulwuldi, takki haa gite bumɗo, wumtini mo, ɗum nyande siwtorde+. 15 Ngam maajum, Farisa'en ?ami bumtuɗo: "Noy ɗum laatori, a ɗon yi'a jonta?" O jaabi ɓe: "O takki loope seɗɗa haa gite am, mi sulmi, mi wumti." 16 Woɗɓe nder Farisa'en mbi'i: "Mo waɗi bana ni, iwaay haa Allah, ngam o jogaaki nyande siwtorde." Ammaa woɗɓe mbi'i: "Noy goɗɗo waawrata waɗugo irin kaayeefiiji ɗi'i to o marɗo hakke?" Ɓe luuri hakkunde maɓɓe. 17 Farisa'en ?ami bumtuɗo fahin: "A wi'i o wumtini ma, kadi ɗume a wi'anta mo?" O wi'i: "Kaŋko o annaboojo." 18 Ammaa mawɓe Yahuudu'en cali nuɗɗingo o bumɗono, o wumti jonta. Ɓe ewni saarooji maako. 19 Ɓe ?ami ɓe: "Oo ɗo ɓiɗɗo mooɗon na? On ɗon tabitini o danyaaɗo o bumɗo na? Kadi noy o yi'ri jonta?" 20 Saarooji maako njaabi: "Min anndi o ɓiɗɗo amin, o danyaaɗo bumɗo boo. 21 Ammaa min anndaa noy o wumtiri, min anndaa boo moy wumtini mo. ?ame mo, kaŋko boo o mawni, o jaabano hoore maako." 22 Saarooji maako mbolwi bana non ngam ɓe ɗon kula mawɓe Yahuudu'en. Ngam mawɓe Yahuudu'en narrino, to goɗɗo tabitini Yeesu woni Almasiihu, ɓe ngurtinan mo jama'aare maɓɓe. 23 Ngam maajum saarooji maako mbi'i: "O mawni deydey jaabanaago hoore maako." 24 Farisa'en ewni bumtuɗo ɗiɗawre, mbi'i mo: "Allah ɗon nane, wi' gooŋga! Minin min anndi gorko oo o marɗo hakke." 25 O jaabi: "Min kam mi anndaa to o marɗo hakke malla o walaa hakke. Ammaa huunde woore anndumi: Mi bumɗono, jonta mi ɗon yi'a." 26 Ɓe ?ami mo: "Ɗume o waɗani ma? Noy o wumtiniri gite ma?" 27 O jaabi: "Mi yecci on ɗum diga naane, ammaa on nanaay yam. Ngam ɗume on ngiɗi nanugo ɗum fahin? Malla onon boo, on ngiɗi laataago pukara'en maako?" 28 Ɓe kuɗi mo, ɓe mbi'i: "An woni pukaraajo maako, minin kam min pukara'en Muusa. 29 Min anndi Allah wolwani Muusa, ammaa kaŋko kam, min anndaa haa toy o iwi." 30 O jaabi ɓe: "Asee, ɗum kaayeefi! On anndaa haa toy o iwi, ndaa boo o wumtini gite am. 31 En anndi Allah jaɓantaa marɗo hakke, ammaa o ɗon jaɓana teddinooɓe mo, ɗowtantooɓe muuyo maako. 32 Diga puɗɗuki duniyaaru, walaa meeɗɗo nanugo goɗɗo wumtini gite danyaaɗo bee mbumndam. 33 To gorko oo iwaayno haa Allah, o waawataano waɗugo kooɗume." 34 Ɓe mbi'i mo: "A ɗon nder hakke diga a danya, a yiɗi anndingo min huunde na?" Ɓe ngurtini mo jama'aare Yahuudu'en.

Mbumndam nder ɓernde

35 Nde Yeesu nani ɓe ngurtini mo, o tefi mo, o ?ami mo: "A nuɗɗini Ɓii-neɗɗo+ na?" 36 O jaabi: "Moodibbo, wi'am, moy woni kaŋko? Ngam haa mi nuɗɗina mo." 37 Yeesu wi'i mo: "A ɗon yi'a mo, kaŋko o ɗon wolwane jonta." 38 O wi'i: "Jawmiraawo, mi nuɗɗini." O tuggani Yeesu koppi. 39 Nden Yeesu wi'i: "Mi wari nder duniyaaru ndu ngam waɗugo kiita, ngam haa wumɓe ngi'a, yi'anɓe boo mbuma." 40 Woɗɓe nder Farisa'en wonduɓe bee maako ton ?ami mo: "Minin boo min wumɓe na?" 41 Yeesu jaabi ɓe: "To on laatino wumɓe, nden kam on ngalaa aybe. Ammaa on ɗon mbi'a: Min ɗon ngi'a. Ngam maajum aybe mon ɗon tabiti."

Yuhanna 10

Balndol gaynaako e baali

10:1 Yoo, Yeesu waɗi balndol, wi'i: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Koomoy mo nastiraay waalde baali bee dammugal, ammaa o wa''i mahol, o nasti, kaŋko woni gujjo, jaɓtoowo. 2 Ammaa mo nastiri dammugal, kaŋko woni gaynaako baali. 3 Aynoowo dammugal maɓɓitanan mo, baali boo nanan sawtu maako. O ewnoto baali maako fuu bee inɗe maaji, ngam o yahra ɗi yaasi. 4 To o wurtini ɗi fuu yaasi, o ardoto ɗi, baali boo tokkoto mo, ngam ɗi anndi sawtu maako. 5 Ammaa ɗi tokkataako mo ɗi anndaa, ɗi ɗon kula mo, ngam ɗi anndaa sawtu maako." 6 Yeesu wolwani ɓe balndol ngol, ammaa ɓe paamaay dow ɗume o wolwani ɓe.

Yeesu woni gaynaako booɗɗo

7 Yeesu tokki wi'ugo: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Min woni dammugal waalde baali. 8 Aartuɓe yam warugo fuu, ɓe wuyɓe, jaɓtooɓe, ammaa baali nananaay ɓe. 9 Min woni dammugal, koomoy nastiri bee am, hisan. O heɓan nastugo e wurtaago, o heɓan nyaamdu boo. 10 Gujjo ɗon wara ngam wujjugo e wonnugo tan. Min mi wari ngam haa yimɓe keɓa ngeendam, ɓe keɓa ɗam bee feesaare. 11 "Min woni gaynaako booɗɗo. Gaynaako booɗɗo ɗon hokka yoŋki muuɗum ngam baali mum. 12 Ammaa duroowo ngam ngeenaari, mo maraay baali, o laataaki gaynaako gooŋgaajo. To o yi'i saafaandu ɗon wara, o doggan, o acca baali. Nden saafaandu hippoto baali, saŋkita ɗi. 13 O doggan ngam o duroowo haa o heɓa ngeenaari tan, walaa ko yaali mo bee baali. 14-15 Min woni gaynaako booɗɗo, mi anndi baali am, baali am boo anndi yam. Bana no Baabiraawo anndiri yam, bana non min boo mi anndiri mo. Mi hokkan yoŋki am ngam baali am. 16 Mi woodi baali goɗɗi boo, ɗi laataaki nder waalde nde'e. Sey mi wadda ɗi kanji boo, ɗi nana sawtu am, ɗum laato tokkere woore, gaynaako gooto. 17 "Baabiraawo yiɗi yam, ngam mi hokkan yoŋki am haa mi hoosita ki fahin. 18 Walaa mo hoosata yoŋki am, mi hokkan ki bee anniya am. Mi woodi baawɗe hokkugo ki, mi woodi baawɗe hoositugo ki boo. Bana non kuuwranmi bee umroore Baabiraawo am." 19 Ngam daliila bolle ɗe'e, Yahuudu'en luuri fahin hakkunde muuɗum'en. 20 Ɗuuɗɓe maɓɓe mbi'i: "O woodi ginnawol, o paataaɗo, ngam ɗume on nanata mo?" 21 Woɗɓe feere mbi'i: "Marɗo ginnawol wolwataa bana ni. Kadi ginnawol wumtinan gite wumɓe na?"

Yahuudu'en cali Yeesu

22 Yoo, saa'i juulde cenki haykaliiru haa Urusaliima waɗi, ɗum dabbunde. 23 Yeesu waanci nder haykaliiru+ les daŋki Suleymaanu. 24 Yahuudu'en taari mo, mbi'i: "Haa ndey ittata saklere amin? To laatake an woni Almasiihu, wi' min ɗum bee laaɓɗum." 25 Yeesu jaabi ɓe: "Mi wi'i on ɗum diga ɓooyma, ammaa on nuɗɗinaay yam. Kuuɗe ɗe mi huuwi bee baawɗe Baabiraawo am, ɗon ceedano yam. 26 Ammaa on nuɗɗintaa, ngam on laataaki nder baali am. 27 Baali am ɗon nana sawtu am, mi anndi ɗi, ɗi ɗon tokko yam. 28 Mi hokkan ɗi ngeendam nduumiiɗam, ɗi maayataa sam. Walaa mo jaɓtata ɗi haa juŋŋgo am. 29 Baabiraawo mo hokki yam ɗi, ɓuri kooɗume fuu maŋgu, walaa mo jaɓtata ɗi haa juŋŋgo Baabiraawo am. 30 Min e Baabiraawo min gootum." 31 Yahuudu'en koo'i kaa'e fahin ngam ɓe piɗa mo. 32 Ammaa Yeesu wi'i ɓe: "Mi huuwi kuuɗe booɗɗe ɗuuɗɗe yeeso mooɗon bee baawɗe Baabiraawo am. Ngam kuugal ngale nder maaje on ngiɗi fiɗugo yam bee kaa'e?" 33 Yahuudu'en njaabi: "Min ngiɗaa fiɗugo ma bee kaa'e ngam daliila kuuɗe booɗɗe, ammaa ngam a wolwi kalluka dow Allah. An a neɗɗo, ammaa a yiɗi waɗugo hoore maaɗa a Allah." 34 Yeesu jaabi ɓe: "Ɗum bindaaɗum nder tawreeta mooɗon: Allah wi'i: Onon on ɗowanteeɓe. 35 En anndi ko deftere wi'i sottintaake. Allah ewni nanɓe wolde maajum ɓe ɗowanteeɓe. 36 Ammaa min, Allah suɓi yam, neli yam haa duniyaaru. Noy on mbaawrata wi'ugo mi ɗon wolwa kalluka dow Allah, ngam mi wi'i mi Ɓiɗɗo+ Allah? 37 To ko mi huuwi laataaki kuuɗe Baabiraawo am, nden kam taa nuɗɗineeɗam. 38 Ammaa to ɗum kuuɗe maako fakat, koo to on nuɗɗinaay yam min, nuɗɗine le kuuɗe am, ngam haa on paamta Baabiraawo ɗon nder am, min boo mi ɗon nder Baabiraawo." 39 Ɓe ɗaɓɓi naŋgugo mo fahin, ammaa o hisi juuɗe maɓɓe. 40 Yeesu yehi gaɗa maayo Urdun fahin, haa nokkuure Yuhanna waɗino ngiiwam baptisma, o jooɗi ton. 41 Yimɓe ɗuuɗɓe ngari haa maako. Ɓe mbi'i: "Yuhanna waɗaay kaayeefiwol kooŋgole, ammaa ko o wolwi dow gorko oo fuu ɗum gooŋga." 42 Ɗuuɗɓe wonɓe ton nuɗɗini mo.

Yuhanna 11

Maayde Laajarus

11:1 Woodino goɗɗo mo innde muuɗum Laajarus, o nyawi. Wuro maako, Baytaniya. Ɗum wuro ngo Mariyama e Marta deerɗum debbo ngoni haa muuɗum. 2 Mariyama woni debbo mo rufino urdi dow kosɗe Jawmiraawo, o yiggi ɗe bee gaasa maako. Laajarus nyawɗo man, ɗum deerɗiiko gorko. 3 Deerɗiraaɓe rewɓe ɗiɗo ɓe'e neli goɗɗo haa Yeesu, ngam o wi'a mo: "Jawmiraawo, soobaajo maaɗa nyawɗo." 4 Nde Yeesu nani kubaruwol ngol, o wi'i: "Nyaw Laajarus maaynataa mo, ammaa ngu waŋginan baawɗe Allah, ngu waŋginan tedduŋgal Ɓiɗɗo+ Allah boo." 5 Yeesu yiɗi Marta e Mariyama e Laajarus. 6 Nde o nani Laajarus nyawɗo, o faɓɓi nyalɗe ɗiɗi fahin haa nokkuure nde o wonno man. 7 Nden o wi'i pukara'en maako: "En lorto haa lesdi Yahudiya." 8 Pukara'en njaabi mo: "Moodibbo, neeɓaay Yahuudu'en ɗonno ɗaɓɓa fiɗugo ma bee kaa'e, nden a yiɗi loraago ton?" 9 Yeesu jaabi: "Woodi saa'iiji sappo e ɗiɗi nder nyalawmaare, naa non na? To goɗɗo ɗon yaha bee nyalawma, o fergataako, ngam o ɗon yi'a annoora duniyaaru ndu. 10 Ammaa to goɗɗo ɗon yaha bee jemma, o fergoto, ngam o walaa annoora nder maako." 11 Yeesu wolwani ɓe bolle ɗe'e, nden o ɓesdi wi'ugo: "Soobaajo meeɗen Laajarus ɗaanake, ammaa mi yahan findingo mo." 12 Pukara'en njaabi: "Jawmiraawo, to o ɗaanake, o yamɗitan." 13 Yeesu yiɗino wi'ugo Laajarus maayi, ammaa pukara'en tammino o ɗon wolwa haala ɗoyŋgol fakat. 14 Yeesu wi'i ɓe bee laaɓɗum: "Laajarus maayi. 15 Ammaa ngam daliila mooɗon mi ɗon seyo mi walaa ton, ngam haa on nuɗɗinammi. Jonta kam, ndillen haa maako." 16 Tomas bi'eteeɗo Ciwto wi'i pukara'en woɗɓe: "Njehen ton enen boo, ngam en maayda bee moodibbo."

Yeesu woni ummitinoowo e geeɗinoowo maayɓe

17 Yoo, nde Yeesu yotti Baytaniya, o tawi ɓe nastini ɓandu Laajarus nder yenaande, waɗi nyalɗe nayi. 18 Baytaniya ɓadi bee Urusaliima, baakin kilomeeta tati. 19 Yahuudu'en ɗuuɗɓe ngari haa Marta e Mariyama, ngam de'itingo ɓe ngam maayde deerɗiraawo maɓɓe. 20 Nde Marta nani Yeesu wari, o dilli fottugo bee maako, ammaa Mariyama jooɗi haa saare. 21 Marta wi'i Yeesu: "Jawmiraawo, to a ɗonno ɗo, deerɗam maayataano. 22 Ammaa mi anndi, koo jonta boo, Allah hokkete ko a tori mo fuu." 23 Yeesu wi'i mo: "Deerɗa yeeɗitan." 24 Marta jaabi: "Mi anndi o yeeɗitan saa'i ummitineeki maayɓe, nyalaade darŋgal." 25 Yeesu wi'i mo: "Min woni ummitinoowo, geeɗinoowo maayɓe. Koomoy nuɗɗini yam, yeeɗan, koo to o maayi boo. 26 Koomoy geeto, nuɗɗinɗo yam, maayataa sam. A nuɗɗini ɗum na?" 27 Marta jaabi: "Ooho, mi nuɗɗini an woni Almasiihu, Ɓiɗɗo+ Allah, garanɗo nder duniyaaru."

Yeesu ilni gonɗi

28 Ɓaawo bolle ɗe'e, Marta lori haa deerɗum Mariyama, wi'i mo bee sirri: "Moodibbo wari, o ɗon ewne." 29 Nde Mariyama nani ɗum, o ummi law, o yehi haa Yeesu. 30 Yeesu nastaay wuro tawon, o ɗon haa nokkuure nde Marta fottuno bee maako. 31 Yahuudu'en wonduɓe bee Mariyama nder suudu ngam de'itingo mo ngi'i o ummi law, o wurti bee jaawal, ɓe tokki mo. Ɓe tammi o yahan haa yenaande ngam woyugo ton. 32 Mariyama wari haa nokkuure Yeesu woni, yi'i mo, hofi yeeso maako, wi'i: "Jawmiraawo, to a ɗonno ɗo, deerɗam maayataano." 33 Yeesu yi'i o ɗon woya, Yahuudu'en warduɓe bee maako boo ɗon mboya. Ɗum ummini ɓernde maako. 34 O ?ami ɓe: "Haa toy on uwi mo?" Ɓe njaabi mo: "Jawmiraawo, war laar." 35 Yeesu ilni gonɗi. 36 Yahuudu'en mbi'i: "Kay, ndaare no o yiɗiri mo." 37 Ammaa woɗɓe mbi'i: "Kaŋko mo wumtini gite wumɓe, o waawataano hisnugo Laajarus maayde na?"

Laajarus yeeɗitinaama

38 Ɓernde Yeesu ummi fahin, o yehi haa yenaande. Ɗum lowol maɓɓaaŋgol bee hayre. 39 Yeesu wi'i: "Cottine hayre." Marta, deerɗu maayɗo wi'i: "Jawmiraawo, o haccan, ngam o waɗi nyalɗe nayi nder yenaande." 40 Yeesu wi'i mo: "Mi wi'aay ma, to a nuɗɗini, a yi'an tedduŋgal Allah na?" 41 Ɓe cottini hayre go. Yeesu tijji asama, wi'i: "Ya Baabiraawo, mi yetti ma ngam a nanani yam. 42 Mi anndi a ɗon nananammi foroy, ammaa mi wi'i ɗum ngam yimɓe am, ngam haa ɓe nuɗɗina an neli yam." 43 Nde o wolwi bolle ɗe'e, o wi'i bee sawtu: "Laajarus, wurta!" 44 Maayɗo wurti, kosɗe maako e juuɗe maako ɗon taari bee leppi, yeeso maako boo saawaaŋgo bee limce. Yeesu wi'i ɓe: "Piste mo, acce mo o dilla."

Dabare naŋgugo Yeesu

45 Yahuudu'en ɗuuɗɓe warɓe haa Mariyama ngi'i ko Yeesu huuwi, ɓe nuɗɗini mo. 46 Ammaa woɗɓe maɓɓe njehi haa Farisa'en, ngecci ɓe ko Yeesu huuwi. 47 Farisa'en e mawɓe liman'en mbaɗi dawriinde, ɓe mbi'i: "Ɗume en mbaɗata? Ngam gorko oo ɗon waɗa kaayeefiiji ɗuuɗɗi. 48 To en acci mo o ɗon huuwa bana ni, yimɓe fuu nuɗɗinan mo. Nden Roma'en marɓe baawɗe nastan haala maajum, ɓe mbilan haykaliiru meeɗen e ummaatoore meeɗen." 49 Gooto nder maɓɓe, mo innde muuɗum Kayafas, kaŋko woni hooreejo liman'en hitaande maajum, o wi'i ɓe: "Onon kam on paamataa kooɗume. 50 On paamataa to goɗɗo gooto maayi ngam yimɓe fuu, ɗum ɓuran wooɗugo dow halkere ummaatoore fuu na?" 51 O wolwaay bolle ɗe'e bee anndal maako. Ammaa nde o hooreejo liman'en hitaande maajum, o waɗi annabaaku, Yeesu maayan ngam ummaatoore Yahuudu'en fuu, 52 naa ngam ummaatoore maajum tan, ammaa ngam o hawta ɓiɓɓe Allah saŋkitiiɓe fuu boo. 53 Diga nyande maajum mawɓe Yahuudu'en ndawri dabare mbarugo Yeesu. 54 Ngam maajum Yeesu meetaay waancugo bee baŋguɗum caka Yahuudu'en. O dilli haa nokkuure kombi ladde, haa wuro wi'eteeŋgo Efrayim, ton o faɓɓi bee pukara'en maako. 55 Juulde Yahuudu'en wi'eteende juulde Paska+ ɓadake, yimɓe gure feere feere njehi Urusaliima diga juulde man siwa, ngam ɓe cena ko'e maɓɓe. 56 Ɓe tefi Yeesu yaake ɓe ɗon nder haykaliiru, ɓe ?am?amtiri: "Ko tammiiɗon, o waran haa juulde na? Malla o warataa?" 57 Mawɓe liman'en e Farisa'en umrino, to goɗɗo anndi haa Yeesu woni, sey o anndina ɓe ngam ɓe naŋga mo.

Yuhanna 12

Mariyama rufi urdi dow kosɗe Yeesu

12:1 Too, lutti balɗe joweego haa juulde Paska+ waɗa. Yeesu yehi Baytaniya, wuro Laajarus mo Yeesu ummitini diga maayde. 2 Ɓe mbaɗani mo nyaamduuji haa ton. Yaake Yeesu ɗon nyaamda bee Laajarus e ewnaaɓe woɗɓe, Marta ɗon hokka ɓe nyaamdu. 3 Nden Mariyama hoo'i urdi caɗndi baakin reeta liitir, kuuwraandi bee nardi laaɓndi. O rufi ndi dow kosɗe Yeesu, nden o yiggi ɗe bee gaasa hoore maako. Suudu fuu heewi uureeŋga urdi maajum. 4 Yahuuda Iskariyot, gooto nder pukara'en Yeesu, jambotooɗo mo wi'i: 5 "Koni ɓe coorraay urdi ndi baakin ceede cardi teemeɗɗe tati ngam ɓe ndokka talaka'en?" 6 O wi'aay ɗum ngam o enɗi talaka'en, ammaa ngam o gujjo. Kaŋko woni jogoowo ceede, o ɗon wujja ceede ɗe ɓe kalfini mo. 7 Ammaa Yeesu wi'i: "Taa ɓille debbo oo, o aarti huuwugo ɗum ngam nyalaade uweeki am. 8 Talaka'en ngondan bee mooɗon foroy, ammaa min mi wondataa bee mooɗon foroy."

Dabare mbarugo Laajarus

9 Yahuudu'en ɗuuɗɓe nani Yeesu ɗon haa Baytaniya. Ɓe njehi ton, naa ngam Yeesu tan, ammaa ɓe njehi ngam laarugo Laajarus mo Yeesu ummitini diga maayde boo. 10 Mawɓe liman'en mbaɗi anniya mbarugo Laajarus boo. 11 Ngam daliila maako Yahuudu'en ɗuuɗɓe acci mawɓe muuɗum'en, nuɗɗini Yeesu.

Yeesu nasti Urusaliima

12 Jaŋgo maajum, mooɓre yimɓe warɓe ngam juulde Paska+ go nani Yeesu ɗon wara haa Urusaliima. 13 Ɓe koo'i lice dibinooje, ɓe njehi fottugo bee maako, ɓe ɗon mbi'a bee sawtu: "Ngette Allah! Barka laatano garanɗo bee innde Jawmiraawo! Barka laatano laamiiɗo Isra'iila!" 14 Yeesu tawi wamnde, wa''i nde, bana deftere wi'i: 15 "Taa hultor, an berniwol Siyona! Ndaa, laamiiɗo maaɗa ɗon wara, o ɗon wa''i wamnde molde." 16 Saa'i maajum pukara'en maako paamaay ɗum tawon. Ammaa nde Yeesu nasti tedduŋgal Allah, ɓe ciftori deftere wi'i ɗum dow maako, kamɓe boo ɓe ngooŋɗini ɗum bee kuuɗe maɓɓe. 17 Saa'i Yeesu ewni Laajarus, wurtini mo yenaande, ummitini mo diga maayde, yimɓe ɗuuɗɓe ɗonno ton. Kamɓe ɓe ngecci woɗɓe ko ɓe ngi'i. 18 Ngam maajum mooɓre ɗuunde wari jaɓɓaago Yeesu, ngam ɓe nani haala kaayeefiwol ngol o huuwno. 19 Nden Farisa'en mbi'i hakkunde maɓɓe: "Ndaa, ko en mbaɗi fuu, nafaay kooɗume, ngam yimɓe fuu ɗon tokko mo."

Yunaniŋko'en woɗɓe ɗaɓɓiti Yeesu

20 Yunaniŋko'en woɗɓe ɗonno caka warɓe haa Urusaliima ngam sujidango Allah saa'i juulde. 21 Ɓe ngari haa Filip mo wuro muuɗum Baytisayda nder lesdi Galili, ɓe mbi'i mo: "Mallum, min ngiɗi yi'ugo Yeesu." 22 Filip yehi, yecci Andire, nden ɓe ɗiɗo fuu njehi, ɓe ngecci ɗum Yeesu. 23 Yeesu jaabi ɓe: "Saa'i waɗi jonta, haa tedduŋgal Ɓii-neɗɗo+ waŋga. 24 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: To wabbere alkamaari uwaaka nder lesdi, waati, nde jooɗoto feere maare. Ammaa to nde waati, nde riman gabbe ɗuuɗɗe. 25 Koomoy yiɗi yoŋki muuɗum, majjinan ki. Ammaa koomoy wanyi yoŋki muuɗum nder duniyaaru ndu, o hisnan ki haa foroy. 26 Koomoy yiɗi huuwango yam, sey o tokko yam, ngam haa kuuwanoowo yam wona haa ngonmi min. Koomoy huuwani yam, Baabiraawo am teddinan mo."

Yeesu wolwi haala maayde muuɗum

27 Yeesu wi'i: "Jonta ɓernde am sakli. Ɗume mi wi'ata? Mi wi'a Baabiraawo hisnammi torra saa'iire nde'e na? Ammaa fakat mi wari ngam mi torro nder saa'iire nde'e. 28 Baabiraawo, waɗ kooɗume ngam teddingo innde ma." Sawtu iwi haa asama, wi'i: "Mi teddini nde, mi teddinan nde fahin boo." 29 Yimɓe wonɓe ton nani sawtu maajum, ɓe mbi'i: "Ɗum riggaaŋgo." Woɗɓe mbi'i: "Malaa'ikaajo wolwani mo." 30 Ammaa Yeesu wi'i ɓe: "Sawtu oo waraay ngam am, ammaa ngam mooɗon. 31 Jonta woni saa'iire nde Allah hiitoto duniyaaru ndu'u. Jonta o riiwan laamiiɗo duniyaaru ndu. 32 Min, to mi ɓaŋgtaama haa dow, mi fooɗan yimɓe fuu haa am." 33 Bee bolle ɗe'e o tindini irin maayde nde o tammi maayugo. 34 Yimɓe mbi'i mo: "Min nani nder deftere tawreeta amin, no Almasiihu jooɗoto haa foroy. Kadi noy a wi'rata Ɓii-neɗɗo+ ɓaŋgteteeɗo? Moy woni Ɓii-neɗɗo maajum?" 35 Yeesu jaabi ɓe: "Annoora ɗon wondi bee mooɗon wakkati seɗɗa tawon. Njehe nder annoora saa'i on ngoodi annoora, ngam taa nyiɓre hippo on, ngam jahanɗo nder nyiɓre anndaa haa o yahata. 36 Ngam maajum nuɗɗine annoora saa'i on ngoodi ka, ngam haa on laato yimɓe annoora."

Yahuudu'en nuɗɗinaay Yeesu

Ɓaawo Yeesu wolwi bolle ɗe'e, o dilli, o wirni ɓe. 37 Koo nde Yeesu waɗi kaayeefiiji yeeso maɓɓe, ɓe nuɗɗinaay mo, 38 ngam haa annabaaku Esaaya gooŋɗa, bi'ɗo: "Jawmiraawo, moy nuɗɗini bolle amin? Haa moy Jawmiraawo waŋgini baawɗe muuɗum?" 39 Ɓe mbaawaay nuɗɗingo, ngam Esaaya wi'i fahin: 40 "Allah wumni gite maɓɓe, maɓɓi ɓerɗe maɓɓe, ngam taa gite maɓɓe ngi'a, taa ɓerɗe maɓɓe paama, taa ɓe lorto haa maako, ngam o yamɗitina ɓe." 41 Esaaya wi'i non ngam o yi'i tedduŋgal Yeesu, o wolwi dow maako. 42 Koo nder mawɓe Yahuudu'en boo, ɗuuɗɓe nuɗɗini Yeesu. Ammaa ɓe mbaŋginaay ɗum, ngam ɓe kuli Farisa'en, ngam taa ɓe ngurtina ɓe jama'aare Yahuudu'en. 43 Ɓe ɓuri yiɗugo yerduye yimɓe dow yerduye Allah.

Wolde Yeesu hiitoto

44 Too, Yeesu wi'i bee sawtu: "Koomoy nuɗɗini yam, naa min tan o nuɗɗini, ammaa o nuɗɗini nelɗo yam boo. 45 Koomoy yi'i yam, yi'i nelɗo yam boo. 46 Mi wari nder duniyaaru mi annoora maaru, ngam haa nuɗɗinɗo yam fuu taa jooɗo nder nyiɓre. 47 To goɗɗo nani bolle am, ɗowtanaaki ɗe, naa min hiitoto mo, ngam mi wari hisnugo duniyaaru, naa ngam hiitaago ndu. 48 Koomoy sali yam, jaɓaay bolle am, woodi mo hiitoto mo. Bolle ɗe mbi'mi, kanje ɗe kiitoto mo nyalaade darŋgal. 49 Ngam mi wolwaay bee baawɗe am, ammaa Baabiraawo nelɗo yam, kaŋko umri yam ko mi wolwata, ko mi anndinta boo. 50 Mi anndi ko o umri yam ɗum waddanan on ngeendam nduumiiɗam. Walaa ko mi wolwata, sey ko Baabiraawo umri yam wolwugo tan."

Yuhanna 13

Yeesu looti kosɗe pukara'en muuɗum

13:1 Yoo, lutti nyande woore haa juulde Paska+ waɗa. Yeesu anndi saa'i muuɗum wari haa o acca duniyaaru, o hoota haa Baabiraawo. O yiɗi yimɓe maako nder duniyaaru, o yiɗi ɓe haa timmoode. 2 Yeesu e pukara'en muuɗum ɗon kiirto, Iblisa waɗi numo nder ɓernde Yahuuda, ɓii Simon Iskariyot, haa o jambo Yeesu. 3 Yeesu anndi, o wari diga Allah, o loroto haa Allah boo, Allah hokki mo baawɗe dow kooɗume fuu. 4 O ummi haa teebur nyaamugo, o ɓorti ngapaleewol maako, o haddi gudel. 5 Nden o waɗi ndiyam haa taasawo, o fuɗɗi lootugo kosɗe pukara'en maako, o yiggi ɗe bee gudel ngel o haddi. 6 O wari haa Simon Piyer. Piyer wi'i mo: "Jawmiraawo, a lootan kosɗe am na?" 7 Yeesu jaabi mo: "A anndaa tawon ko mi huuwata jonta, ammaa a anndan ɗum yeeso seɗɗa." 8 Piyer wi'i mo: "Aa'a, a lootataa kosɗe am sam." Yeesu wi'i mo: "To mi lootaay kosɗe ma, a walaa geɗal haa am." 9 Piyer wi'i mo: "Jawmiraawo, nden kam taa lootu kosɗe am tan, ammaa lootanam juuɗe e hoore fuu." 10 Yeesu wi'i mo: "To goɗɗo yiiwake, o walaa haaje yiiwaago fahin. Sey kosɗe tan o lootata, ngam ɓandu maako laaɓi. Onon on laaɓɓe, ammaa naa on fuu." 11 Yeesu anndi mo tammi jambaago mo, ngam maajum o wi'i: "Naa on fuu on laaɓɓe." 12 Ɓaawo Yeesu timmini lootugo kosɗe maɓɓe, o ɓorni ngapaleewol maako fahin, o jooɗi haa teebur nyaamugo, o wi'i ɓe: "On paami ko mi huuwani on na? 13 On ɗon ewno yam moodibbo e Jawmiraawo, ɗum gooŋga boo, ngam mi woni non. 14 Ngam maajum, to min moodibbo, Jawmiraawo, mi looti kosɗe mooɗon, nden kam haani onon boo on lootindira kosɗe mooɗon. 15 Mi waɗani on misaalu boo, haa on kuuwa bana mi huuwani on. 16 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Kuuwoowo ɓurataa jaagorɗo muuɗum maŋgu, nelaaɗo boo ɓurataa nelɗo ɗum maŋgu. 17 Jonta on anndi ɗum, barka laatanto on to on kuuwi ɗum boo. 18 "Mi wolwaay dow mooɗon on fuu, mi anndi suɓaaɓe am. Ammaa haani ko deftere wi'i gooŋɗa: Mo nyaami nyaamdu bee am, ummani yam. 19 Mi yecci on ɗum jonta, diga ɗum siwa laataago. Ngam to ɗum waɗi on anndan |imin woni mo ngonmi.|r 20 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Koomoy jaɓi nelaaɗo am, jaɓi yam min. Koomoy jaɓi yam, jaɓi nelɗo yam."

Yeesu waŋgini Yahuuda jamboto mo

21 Ɓaawo Yeesu wolwi bolle ɗe'e, ɓernde maako jiiɓi, o wi'i: "Mi ɗon wi'a on bee gooŋga, gooto mooɗon jamboto yam." 22 Pukara'en maako ndaarndaartiri, ɓe anndaa dow moy o wolwi. 23 Pukaraajo mo Yeesu yiɗi, ɗon jooɗi kombi Yeesu. 24 Simon Piyer ɓa?i mo bee gite haa o ?ama Yeesu dow moy o wolwi. 25 Pukaraajo man ?ami Yeesu bee sofndaago: "Jawmiraawo, ɗum moy?" 26 Yeesu jaabi: "Mi suuwan loŋgere nder takay, mo mi hokkata nde woni kaŋko." Nden Yeesu hoo'i loŋgere, suuwi nde nder takay, hokki nde Yahuuda ɓii Simon Iskariyot. 27 Nde Yahuuda jaɓi loŋgere maajum, Sayɗaanu nasti ɓernde maako. Yeesu wi'i mo: "Ko a yiɗi waɗugo, waɗ ɗum law." 28 Walaa koo gooto nder maɓɓe faami ngam ɗume Yeesu wi'i mo ɗum. 29 Ngam Yahuuda woni jogoowo ceede, ɗuuɗɓe tammi Yeesu yiɗi wi'ugo mo o yaha o sooda kuuje ɗe ɓe mari haaje ngam juulde, malla o wi'i mo o hokka talaka'en huunde feere. 30 Nde Yahuuda jaɓi loŋgere go, o wurti law. Ɗum jemma.

Umroore hesre

31 Ɓaawo wurtaago Yahuuda, Yeesu wi'i: "Jonta tedduŋgal Ɓii-neɗɗo+ waŋgi, tedduŋgal Allah boo waŋgi nder maako. 32 To tedduŋgal Allah waŋgi nder Ɓiɗɗo+, Allah boo waŋginan tedduŋgal ngal Ɓiɗɗo mari bee hoore muuɗum, jonta ni o waɗan ɗum. 33 Ɓikkoy am, mi ɗon wondi bee mooɗon saa'i seɗɗa tawon. Ɓaawoɗon on tefatam, ammaa mi ɗon wi'a on jonta ko mi wi'no Yahuudu'en: On mbaawataa yahugo haa njahanmi. 34 Ndaa, mi ɗon hokka on umroore hesre: Ngiɗindire. Sey on ngiɗindira bana mi yiɗiri on. 35 To on ɗon ngiɗindira, nden kam yimɓe anndan onon on pukara'en am."

Yeesu e Piyer

36 Simon Piyer ?ami Yeesu: "Jawmiraawo, toy a yahata?" Yeesu jaabi mo: "A waawataa tokkaago yam haa njahanmi jonta, ammaa yeeso a tokkoto yam." 37 Piyer wi'i mo: "Ngam ɗume mi tokkataako ma jonta? Mi taaskiiɗo haa mi hokka yoŋki am, mi maaya ngam maaɗa." 38 Yeesu wi'i mo: "Gooŋga a taaskiiɗo hokkugo yoŋki maaɗa ngam am na? Mi ɗon wi'e bee gooŋga: Hiddeko asgumri u'a, a wi'an nde tati a anndaa yam."

Yuhanna 14

Yeesu woni laawol jahranŋgol haa Allah

14:1 Yeesu wi'i pukara'en muuɗum: "Taa ɓerɗe mooɗon caklo. Nuɗɗine Allah, nuɗɗineeɗam min boo. 2 Woodi cuuɗi ɗuuɗɗi haa saare Baabiraawo am, mi yahan, mi taaskitinana on joonde. Mi wi'ataano on ɗum to ɗum laataaki bana non. 3 To mi taaskitinani on joonde, mi loroto haa mooɗon, mi yahra on haa nokkuure am, ngam haa on ngona haa ngonmi. 4 On anndi laawol yahugo haa nokkuure mi yahata." 5 Tomas wi'i mo: "Jawmiraawo, min anndaa haa a yahata, noy min mbaawrata anndugo laawol maajum?" 6 Yeesu jaabi mo: "Min woni laawol jahranŋgol haa gooŋga e ngeendam. Walaa mo heɓata yahugo haa Baabiraawo bee laawol feere, sey bee am. 7 To on anndi yam, on anndan Baabiraawo am boo. Diga jonta on anndi mo, on ngi'i mo." 8 Filip wi'i mo: "Jawmiraawo, hollu min Baabiraawo, ɗum he'an min." 9 Yeesu wi'i mo: "Filip, duuri mi ɗon wondi bee mooɗon, nden a anndaa yam? Koomoy yi'i yam, yi'i Baabiraawo. Ngam ɗume a wi'i: Hollu min Baabiraawo? 10 A nuɗɗinaay mi ɗon nder Baabiraawo, Baabiraawo boo ɗon nder am na? Bolle ɗe mi wolwanta on fuu, iwaay haa am. Baabiraawo mo ɗon nder am, kaŋko huuwata kuuɗe maako. 11 Nuɗɗine ko mi wi'i on: Baabiraawo ɗon nder am, min boo mi ɗon nder maako. To on nuɗɗinaay bolle am, nuɗɗine le ngam daliila kuuɗe ɗe'e. 12 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Koomoy nuɗɗini yam, huuwan kuuɗe ɗe mi huuwi, o huuwan ko ɓuri ɗum mawnugo boo, ngam mi ɗon dilla haa Baabiraawo. 13 Kooɗume on tori bee innde am, mi waɗan ɗum, ngam haa Ɓiɗɗo+ waŋgina tedduŋgal Baabiraawo. 14 To on torake yam kooɗume bee innde am, mi waɗan ɗum."

Yeesu wi'i o nelan Ruuhu Ceniiŋgu

15 Yeesu tokki wi'ugo: "To on ngiɗi yam, on njogoto umrooje am. 16 Mi toroto Baabiraawo o hokka on balloowo feere, waato Ruuhu gooŋga, ngam ngu wonda bee mooɗon foroy. 17 Duniyaaru waawataa heɓugo ngu, ngam ndu waawataa yi'ugo ngu, ndu waawataa anndugo ngu boo. Ammaa onon on anndan ngu, ngam ngu wondan bee mooɗon, ngu jooɗoto nder mooɗon. 18 "Mi accataa on feere mooɗon bana atiime'en, ammaa mi loroto haa mooɗon. 19 Yeeso seɗɗa duniyaaru yi'ataa yam, ammaa onon on ngi'atam. Min mi ɗon yeeɗi, ngam maajum onon boo on ngeeɗan. 20 To nyalaade man wari, on anndan min e Baabiraawo min gootum, onon boo on gootum bee am. 21 "Koomoy jogi umrooje am, ɗowtani ɗe, kaŋko woni giɗɗo yam. Baabiraawo yiɗan giɗɗo yam, min boo mi yiɗan mo, mi waŋginanan mo hoore am." 22 Woodi Yahuuda feere, naa Yahuuda Iskariyot, o wi'i Yeesu: "Jawmiraawo, noy ɗum laatorto, a waŋginana min hoore ma, ammaa a waŋgantaa duniyaaru?" 23 Yeesu jaabi mo: "Koomoy yiɗi yam, ɗowtani bolle am boo, Baabiraawo yiɗan mo. Baabiraawo e min, min ngaran, min ngondan bee maako. 24 Koomoy mo yiɗaa yam, o ɗowtantaako bolle am. Ko on nanata haa am, ɗum iwaay haa am, ammaa ɗum iwi haa Baabiraawo, nelɗo yam. 25 "Mi ɗon wi'a on ɗum yaake mi ɗon wondi bee mooɗon tawon. 26 Balloowo on, waato Ruuhu Ceniiŋgu ngu Baabiraawo neldata on bee innde am, kaŋgu ngu anndinan on kuuje fuu, ngu siftinoran on ko mi yecci on fuu. 27 "Mi ɗon acca on bee jam, mi ɗon hokka on salaaman am. Ko mi hokkata on, ɗum nandaay bee ko duniyaaru hokkata. Taa ɓerɗe mooɗon caklo, taa kultore. 28 On nani mi wi'no on mi dillan, ammaa mi loroto haa mooɗon. To on ngiɗi yam, ceye ngam mi ɗon dilla haa Baabiraawo, ngam Baabiraawo ɓuri yam maŋgu. 29 Mi yecci on ɗum jonta diga ɗum siwa laataago, ngam haa on nuɗɗina to ɗum waɗi. 30 Mi tokkataako wolwugo ɗuuɗɗum bee mooɗon, ngam laamiiɗo duniyaaru ndu'u ɗon wara. O walaa baawɗe dow am koo seɗɗa. 31 Ammaa ngam haa duniyaaru annda mi yiɗi Baabiraawo, ngam maajum mi ɗon huuwa ko Baabiraawo umri yam. Umme, ndillen!"

Yuhanna 15

Balndol inabohi

15:1 Yeesu tokki wi'ugo: "Min woni inabohi gooŋgahi, Baabiraawo am woni jawmu ngesa. 2 Lisal kooŋgale haa am ngal rimataa ɓiɓɓe, o ta''an ngal. Ammaa lisal dimanŋgal ɓiɓɓe, o mo''inan ngal haa ngal ɓura wooɗugo, ngal ɓesda rimugo ɓiɓɓe. 3 Onon on laati mo''inaaɓe ngam daliila anndinol ngol mi anndini on. 4 Tabite nder kawtal bee am, nden kam min boo mi tabitan nder kawtal bee mooɗon. Lisal inabohi rimataa ɓiɓɓe, sonaa to ngal ɗon hawti bee inabohi. Bana non onon boo, on mbaɗataa nafuda sonaa to on ɗon kawti bee am. 5 "Min woni inabohi, onon on lice. Koomoy hawti bee am, min boo mi hawti bee maako, kaŋko o waɗan nafuda. Ammaa to on kawtaay bee am, on mbaawataa kooɗume. 6 Mo hawtaay bee am, o wudinteeɗo yaasi bana lisal ta''aaŋgal, yoori. Irin lice ɗe'e ɗe nafataa, ɗe gudinteeɗe nder yiite, ɗe ngula. 7 To on ɗon tabiti nder kawtal bee am, bolle am boo ɗon tabiti nder mooɗon, nden kam to on torake ko on ngiɗi fuu, on keɓan ɗum. 8 To on mbaɗi nafuda ɗuuɗka, nden kam on pukara'en am fakat. Bana ni tedduŋgal Baabiraawo am waŋgirta. 9 Mi yiɗi on bana no Baabiraawo yiɗiri yam. Tabite nder yiide am. 10 To on ɗon ɗowtano umrooje am, on tabitan nder yiide am, bana no min boo mi ɗowtorani umrooje Baabiraawo am, mi ɗon tabiti nder yiide maako. 11 "Mi yecci on ɗum ngam haa seyo am hebbina ɓerɗe mooɗon, seyo mooɗon boo heewa. 12 Ndaa umroore am: Ngiɗindire bana no mi yiɗiri on. 13 Walaa yiide ɓurata nde'e: Goɗɗo hokka yoŋki muuɗum ngam soobiraaɓe muuɗum. 14 Onon on soobiraaɓe am, to on ɗon kuuwa ko mi umri on. 15 Mi meetataa ewnaago on jaggiiɓe am, ngam jaggiiɗo anndaa ko jaagorɗo muuɗum huuwata. Mi ewnoto on soobiraaɓe am, ngam mi anndini on ko mi nani haa Baabiraawo am fuu. 16 Naa onon cuɓi yam, ammaa min suɓi on. Mi yowani on on njaha, on mbaɗa nafuda, nafuda mooɗon boo tabita. Baabiraawo hokkan on kooɗume on tori bee innde am. 17 Ngiɗindire, kanjum tan mi umri on."

Duniyaaru wanyi Yeesu e yimɓe muuɗum

18 "To duniyaaru wanyi on, annde ndu aarti wanyugo yam min. 19 To on laatino ɓe duniyaaru, ndu yiɗanno on ngam on yimɓe maaru. Ammaa mi ewni on, on ngurto haala duniyaaru. Naa on yimɓe maaru, ngam maajum duniyaaru ɗon wanya on. 20 Ciftore ko mi wi'i on: Kuuwoowo ɓurataa jaagorɗo muuɗum maŋgu. Bana ɓe toonyi yam, ɓe toonyoto on onon boo. Bana ɓe ɗowtanaaki bolle am, ɓe ɗowtantaako bolle mooɗon boo. 21 Ɓe mbaɗan on ɗum fuu, ngam ɓe anndaa nelɗo yam. 22 Ɓe ngalaano aybe to mi waraayno, mi wolwanaayno ɓe. Ammaa jonta ɓe ngalaa hujja ngam hakke maɓɓe. 23 Koomoy wanyi yam, wanyi Baabiraawo am boo. 24 Ɓe ngalaano aybe to mi huuwaayno kuuɗe caka maɓɓe ɗe goɗɗo meeɗaay huuwugo. Ammaa jonta ɓe ngi'i kuuɗe am, bee non fuu ɓe nganyi yam, min e Baabiraawo am. 25 Ɗum laati non, ngam haa ko winda nder tawreeta, gooŋɗa: Ɓe nganyi yam bilaa daliila.

Yuhanna 16

26 "Balloowo on waran, waato Ruuhu gooŋga iwanŋgu haa Baabiraawo. Min nelan ngu haa mooɗon to mi hooti haa Baabiraawo, ngu seedanto yam. 27 Onon boo on ceedanto yam, ngam on ngondi bee am diga fuɗɗam. 16:1 "Mi yecci on ɗum ngam taa on acca nuɗɗingo yam. 2 Ɓe ngurtinan on jama'aare Yahuudu'en. Saa'iire waran, nde koomoy mbari goɗɗo mooɗon tammoto o huuwi ko Allah yiɗi. 3 Ɓe mbaɗan ɗum ngam ɓe anndaa Baabiraawo, ɓe anndaa yam min boo. 4 Ndaa, mi yecci on ɗum. To saa'i man wari, on ciftora mi yecci on ɗum."

Kuugal Ruuhu Ceniiŋgu

Yeesu tokki wi'ugo: "Mi wolwanaay on ɗum diga fuɗɗam, ngam mi ɗonno wondi bee mooɗon. 5 Jonta mi ɗon dilla haa nelɗo yam, ammaa walaa koo gooto mooɗon ?ami: Toy a yahata? 6 Jonta ɓerɗe mon cunake ngam mi wi'i on ɗum. 7 Ammaa mi ɗon wi'a on gooŋga: Ɗum booɗɗum haa mooɗon to mi dilli, ngam to mi dillaay, balloowo go warataa haa mooɗon. Ammaa to mi dilli, mi nelan mo haa mooɗon. 8 Kaŋko, to o wari, o faamtinan yimɓe duniyaaru ɓe ɗon mboofa bee numooji maɓɓe dow hakke e gooŋga e kiita Allah. 9 Ɓe ɗon mboofa dow haala hakke, ngam ɓe nuɗɗinaay yam. 10 Ɓe ɗon mboofa dow haala gooŋga, ngam mi ɗon dilla haa Baabiraawo, on meetataa yi'ugo yam. 11 Ɓe ɗon mboofa dow haala kiita boo, ngam laamiiɗo duniyaaru ndu hiitaama, timmi. 12 "Kuuje goɗɗe ɗuuɗɗe luttani yam yeccugo on, ammaa ɗum ɓuran faamu mooɗon tawon. 13 Ammaa to Ruuhu gooŋga wari, ngu yahran on nder faamu gooŋga fuu. Ngu wolwataa dow baawɗe maagu, ammaa ngu wi'an on ko ngu nani, ko tammi warugo fuu. 14 Ngu yeccan on ko ngu nani haa am. Bana ni ngu waŋginirta tedduŋgal am. 15 Kooɗume Baabiraawo mari fuu, min mari ɗum. Ngam maajum mbi'mi: Ruuhu yeccan on ko ngu nani haa am."

Suno laatoto seyo

16 Yeesu wi'i: "Yeeso seɗɗa on ngi'ataa yam, ɓaawoɗon seɗɗa on ngi'atam fahin." 17 Pukara'en maako ?am?amtiri: "Ɗume ɗum yiɗi wi'ugo: Yeeso seɗɗa on ngi'ataa yam, ɓaawoɗon seɗɗa on ngi'atam fahin. Kadiboo: Mi ɗon dilla haa Baabiraawo. Ɗum ɗume? 18 Ɗume ɗum yiɗi wi'ugo: Yeeso seɗɗa? En paamataa ko o yiɗi wi'ugo." 19 Yeesu anndi ɓe ngiɗi ?amugo mo, o wi'i ɓe: "Neeɓaay tawon mi wi'i on: Yeeso seɗɗa on ngi'ataa yam, ɓaawoɗon seɗɗa on ngi'atam fahin. Dow maajum on ɗon ?am?amtira na? 20 Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: On mboyan, on ngookan, ammaa duniyaaru seyoto. On cunoto, ammaa suno mooɗon laatoto seyo. 21 To debbo reeduujo ɓadake ɓesnugo, o sunoto ngam saa'i torra warani mo. Ammaa to o ɓesni, o yejjitan bone maajum ngam daliila seyo, ngam o danyi neɗɗo haa duniyaaru. 22 Bana non onon boo, on cunake jonta, ammaa mi yi'an on fahin. Nden kam ɓerɗe mooɗon ceyoto, walaa mo ittata seyo mooɗon sam. 23 "To nyalaade maajum wari, on ?amataa yam kooɗume. Mi ɗon wi'a on bee gooŋga: Kooɗume on tori bee innde am fuu, Baabiraawo am hokkan on ɗum. 24 Haa warugo hande on toraaki kooɗume bee innde am. Tore mo, on keɓan ko on tori, ngam haa seyo mooɗon heewa."

Yeesu woni jaaliiɗo duniyaaru

25 Yeesu tokki wi'ugo: "Mi wolwani on kuuje ɗe'e fuu bee balndi. Saa'iire waran nde mi meetataa wolwango on bee balndi, ammaa mi wolwanan on haala Baabiraawo bee laaɓɗum. 26 To nyalaade maajum wari, on toroto Baabiraawo bee innde am. Mi wi'aay on, min toroto Baabiraawo ngam mooɗon. 27 Baabiraawo yiɗi on, ngam on ngiɗi yam, on nuɗɗini mi iwi haa Allah. 28 Mi iwi haa Baabiraawo, mi wari nder duniyaaru. Jonta mi ɗon acca duniyaaru, mi ɗon hoota haa Baabiraawo." 29 Pukara'en maako mbi'i mo: "Ndaa, jonta a ɗon wolwa laaɓɗum, bilaa balndi. 30 Jonta min paami a anndi kooɗume fuu. Hiddeko goɗɗo ?ame, a anndi ko o yiɗi ?amugo. Ngam maajum min nuɗɗini a iwi haa Allah." 31 Yeesu wi'i ɓe: "Jonta on nuɗɗini na? 32 Saa'i waran, koo jonta maa ɗum waɗi, on fuu on caŋkititto, koomoy fuu haa saare muuɗum, on accatam min feere am. Ammaa mi laataaki feere am fakat, ngam Baabiraawo ɗon wondi bee am. 33 Mi yecci on ɗum fuu ngam haa on keɓa jam nder kawtal bee am. On njaran bone nder duniyaaru, ammaa tiɗɗine ɓerɗe mooɗon, min mi jaalake duniyaaru."

Yuhanna 17

Yeesu waɗani pukara'en muuɗum do'a

17:1 Yoo, nde Yeesu timmini bolle ɗe'e fuu, o tijji asama, o wi'i: "Ya Baabiraawo, saa'i am waɗi. Waŋgin tedduŋgal Ɓiɗɗo+ maaɗa, ngam haa Ɓiɗɗo boo waŋgina tedduŋgal maaɗa. 2 A hokki mo baawɗe dow yimɓe fuu, ngam o hokka yimɓe ɓe a halfini mo ngeendam nduumiiɗam. 3 Ndaa ko woni ngeendam nduumiiɗam: Ɓe anndi an woni Allah gooŋgaajo, gooto, ɓe anndi boo Yeesu Almasiihu, nelaaɗo ma. 4 Mi waŋgini tedduŋgal maaɗa nder duniyaaru, mi timmitini kuugal ngal a hokki yam. 5 Jonta kam, ya Baabiraawo, hokkam tedduŋgal haa yeeso ma, tedduŋgal ngal mi marno yaake mi ɗonno wondi bee maaɗa, diga duniyaaru tagaaka tawon. 6 "Mi anndini ma haa yimɓe ɓe a wurtini haala duniyaaru, a hokki yam. An mari ɓe, a hokki yam ɓe, ɓe ɗowtani wolde ma. 7 Jonta ɓe anndi kooɗume a hokki yam iwi haa maaɗa. 8 Mi anndini kubaruwol ngol a hokki yam, ɓe njaɓi ngol. Ɓe anndi fakat, mi iwi haa maaɗa, ɓe nuɗɗini an neli yam. 9 "Mi ɗon toro ma ngam maɓɓe. Mi torataako ngam duniyaaru, ammaa mi ɗon toro ma ngam yimɓe ɓe a hokki yam, ngam ɓe yimɓe maaɗa. 10 Ko marmi fuu, an jeyi, ko marɗa fuu boo, min jeyi, tedduŋgal am ɗon waŋga nder maɓɓe. 11 Mi jooɗataako nder duniyaaru, ammaa kamɓe ɓe ɗon njooɗi nder duniyaaru. Jonta mi ɗon yaha haa maaɗa. Ya Baabiraawo Ceniiɗo, a waŋginani yam baawɗe innde maaɗa, aynu ɓe bee baawɗe man, ngam haa ɓe laato gootum, bana min bee ma en gootum. 12 Yaake mi ɗonno wondi bee maɓɓe, mi ayni ɓe bee baawɗe innde ma, baawɗe ɗe a waŋginani yam. Walaa koo gooto maɓɓe majji, sonaa mo majjini hoore muuɗum, ngam haa ko winda nder deftere gooŋɗa. 13 Jonta mi ɗon yaha haa maaɗa, mi ɗon wi'a ɗum fuu diga mi ɗon duniyaaru tawon, ngam haa ɓerɗe maɓɓe keewa seyo am. 14 Mi anndini ɓe kubaru ma. Duniyaaru wanyi ɓe, ngam ɓe laataaki ɓe duniyaaru, bana min boo mi laataaki mo duniyaaru. 15 Mi torataako ma ngam a wurtina ɓe duniyaaru, ammaa a hisna ɓe juŋŋgo Kalluɗo. 16 Ɓe laataaki ɓe duniyaaru, bana min boo mi laataaki mo duniyaaru. 17 Wolde maaɗa woni gooŋga. Laatinir ɓe yimɓe maaɗa bee gooŋga maajum. 18 Mi ɗon nela ɓe nder duniyaaru bana no an a neldi yam haa duniyaaru. 19 Mi hokkan yoŋki am ngam maɓɓe, ngam haa ɓe laato yimɓe ma fakat. 20 "Mi torataako ma ngam maɓɓe tan, ammaa mi ɗon toro ma ngam nuɗɗinanɓe yam daliila waaju maɓɓe fuu. 21 Mi ɗon toro ma ngam haa ɓe fuu ɓe laato gootum. Ya Baabiraawo, ɓe laato hawtuɓe bee meeɗen, bana an a hawtiri bee am, min boo bee maaɗa. Ɓe laato gootum, ngam haa duniyaaru nuɗɗina an neli yam. 22 Mi hokki ɓe tedduŋgal ngal a hokki yam, ngam haa ɓe laato gootum, bana an bee am en laatori gootum. 23 Min mi ɗon huuwa nder maɓɓe, an boo a ɗon huuwa nder am, bana ni ɓe laatorto gootum fakat. Nden kam duniyaaru anndan a neli yam, a yiɗi ɓe bana a yiɗiri yam. 24 "Ya Baabiraawo, an hokki yam ɓe. Mi yiɗi ɓe ngonda bee am haa ngonanmi, ngam haa ɓe ngi'a tedduŋgal am. A hokki yam tedduŋgal man ngam a yiɗi yam diga duniyaaru tagaakano. 25 Ya Baabiraawo, gooŋgaajo, duniyaaru anndaa ma, ammaa min mi anndi ma, kamɓe boo ɓe anndi an neli yam. 26 Mi anndini ma haa maɓɓe, mi tokkoto anndingo ɓe boo, ngam haa yiide nde a yiɗi yam hebbina ɓerɗe maɓɓe, min boo mi huuwa nder maɓɓe."

Yuhanna 18

Naŋgeeki Yeesu

18:1 Yoo, nde Yeesu timmini do'aare nde'e, o dilli bee pukara'en maako gaɗa maayel Kederon. Woodi jarne ton, Yeesu nasti haa ton bee pukara'en muuɗum. 2 Yahuuda, jambotooɗo mo boo anndi nokkuure maajum, ngam Yeesu e pukara'en muuɗum mboowi yahugo haa ton. 3 Yahuuda yehi haa jarne man, o yahdi bee sooje'en e aynooɓe haykaliiru. Mawɓe liman'en e Farisa'en neli ɓe, ɓe ɗon njogi balmi e pittirlaaji e jame yiite. 4 Yeesu anndi ko heɓata mo fuu. Ngam maajum o fotti bee maɓɓe, o ?ami ɓe: "Moy on ɗaɓɓititta?" 5 Ɓe njaabi mo: "Min ɗon ɗaɓɓita Yeesu mo Nasaratu." Yeesu wi'i ɓe: "Ɗum min." Yahuuda, jambotooɗo mo ɗon darodi ton bee maɓɓe. 6 Nde Yeesu wi'i: "Ɗum min", ɓe lori ɓaawo ɓaawo, ɓe ndo''i haa lesdi. 7 Yeesu ?ami ɓe fahin: "Moy on ɗaɓɓititta?" Ɓe njaabi: "Yeesu mo Nasaratu." 8 Yeesu wi'i: "Min yecci on, ɗum min. To min on ɗaɓɓititta kam, on acca yimɓe ɓe'e ɓe ndilla." 9 Ɗum laati non ngam gooŋɗingo wolde nde Yeesu wi'no: "Ya Baabiraawo, mi majjinaay koo gooto nder yimɓe ɓe a hokki yam." 10 Simon Piyer woodino kaafahi, o losi ki, o fe''i suka hooreejo liman'en, o ta''i mo nofru nyaamru. Innde suka man, Malkus. 11 Ammaa Yeesu wi'i Piyer: "Waatu kaafahi maaɗa haa suudu maaki. A tammi mi yarataa jardugel bone ngel Baabiraawo am hokki yam na?"

Yeesu yahraama yeeso Annas

12 Nden sooje'en e mawɗo maɓɓe, e Yahuudu'en aynooɓe naŋgi Yeesu, kaɓɓi mo. 13 Aran ɓe njahri mo haa Annas, kaŋko woni esiraawo Kayafas, hooreejo liman'en hitaande maajum. 14 Kayafas oon wi'no Yahuudu'en: "Ndikka goɗɗo gooto maaya ngam ummaatoore fuu."

Piyer dullitini Yeesu

15 Simon Piyer e pukaraajo goɗɗo tokki Yeesu. Pukaraajo man o anndaaɗo haa hooreejo liman'en, ngam maajum o heɓi nastugo saare muuɗum saa'i nde ɓe nastini Yeesu ton. 16 Ammaa Piyer ɗon dari yaasi, kombi dammugal. Nden pukaraajo anndaaɗo haa hooreejo liman'en wolwani debbo aynanɗo dammugal, nastini Piyer nder saare. 17 Debbo man wi'i Piyer: "Naa an boo a pukaraajo gorko oo na?" O jaabi: "Aa'a." 18 Suka'en e aynooɓe kuɓɓi yiite, ɗon aytino, ngam jaaŋgol waɗi. Piyer boo darodi bee maɓɓe, ɗon aytino.

Hooreejo liman'en ?ami Yeesu

19 Nden hooreejo liman'en ?ami Yeesu dow pukara'en muuɗum e anndinol muuɗum. 20 Yeesu jaabi mo: "Mi ɗonno wolwa bee baŋguɗum, yeeso yimɓe fuu. Mi ɗonno waajo nder haykaliiru e nder cuuɗi waajaago haa Yahuudu'en mooɓtoto, mi wolwaay kooɗume bee sirri. 21 Ngam ɗume a ?amatammi? ?am le nanooɓe yam ko mi yecci ɓe, kamɓe ɓe anndi." 22 Nde Yeesu wolwi bolle ɗe'e, gooto nder aynooɓe maari mo, wi'i: "Bana ni a jaaborto hooreejo liman'en na?" 23 Yeesu jaabi mo: "To mi wi'aay gooŋga, waŋgin ɗum. Ammaa to gooŋga mi wi'i, koni a maari yam?" 24 Ammaa Annas neldi mo o kaɓɓaaɗo haa Kayafas, hooreejo liman'en.

Piyer dullitini Yeesu fahin

25 Saa'i maajum Simon Piyer ɗon dari ton, ɗon aytino yiite. Wonɓe ton ?ami mo: "An kam naa a gooto nder pukara'en gorko oo na?" Ammaa o yeddi ɗum, o wi'i: "Aa'a, naa non." 26 Gooto nder suka'en hooreejo liman'en, deerɗu goɗɗo mo Piyer ta''i nofru muuɗum go, wi'i mo: "Mi yi'aay ma nder jarne bee maako na?" 27 Ammaa Piyer yeddi ɗum fahin. Saa'i man nden asgumri u'i.

Ɓe njahri Yeesu haa Pilaatu

28 Jaŋgo maajum fajiri cub ɓe koo'i Yeesu haa saare Kayafas, ɓe njahri mo haa saare ngomna Roma'en. Yahuudu'en nastaay saare man, ngam taa ɓe coɓa, haa ɓe keɓa nyaamugo nyaamdu Paska+. 29 Ngam maajum Pilaatu, ngomna wurti, wari haa maɓɓe, ?ami ɓe: "Ɗume on ngullori goɗɗo oo?" 30 Ɓe njaabi mo: "To o laataakino kalluɗo, min ngaddataano mo haa maaɗa." 31 Pilaatu wi'i ɓe: "Koose mo onon, kiite mo fodde tawreeta mooɗon." Yahuudu'en njaabi mo: "Ɗum duŋganaaki min min kiito goɗɗo kiita maayde." 32 Ɗum laati non ngam gooŋɗingo bolle ɗe Yeesu wi'no, ngam tindingo no o maayrata. 33 Pilaatu nasti saare mum fahin, ewni Yeesu, ?ami mo: "An woni laamiiɗo Yahuudu'en na?" 34 Yeesu jaabi: "A wi'i ɗum bee hoore ma na, malla woɗɓe ngecci ma ɗum?" 35 Pilaatu jaabi: "Min mi Yahuuduujo na? Yimɓe lenyol maaɗa e mawɓe liman'en ngulli ma haa am. Ɗume a waɗi?" 36 Yeesu jaabi: "Laamu am iwaay haa duniyaaru ndu. To laamu am iwino haa duniyaaru ndu kam, suka'en am ngaranno faddanaago yam, ngam taa mi nasta juuɗe Yahuudu'en. Ammaa laamu am iwaay haa duniyaaru ndu." 37 Pilaatu ?ami mo: "Ammaa koo non, a laamiiɗo na?" Yeesu jaabi: "Nonnon, mi laamiiɗo. Mi danyaama, mi wari nder duniyaaru ndu ngam mi seedano gooŋga. Koomoy yiɗi gooŋga, nanan ko mi wi'ata." 38 Pilaatu ?ami mo: "Ɗume woni gooŋga?"

Yeesu hiitaama kiita mbareego

Yuhanna 19

Nden Pilaatu wurti fahin, wari haa Yahuudu'en, wi'i ɓe: "Mi tawaay daliila hiitaago gorko oo sam. 39 Ammaa bana ko woowa haa mooɗon juulde Paska+ fuu, mi yoofanan on kaɓɓaaɗo gooto mo on ngiɗi. On ngiɗi mi yoofana on laamiiɗo Yahuudu'en na?" 40 Ammaa ɓe kooli, ɓe mbi'i: "Aa'a, naa kaŋko a yoofata, min ngiɗi a yoofana min Barabbas." Barabbas man o pasoowo. 19:1 Nden Pilaatu umri ɓe koosa Yeesu, ɓe ɓocca mo. 2 Sooje'en mbami gi'e bana meetaleewol, ɓe njo''ini ɗum dow hoore Yeesu, ɓe moji mo mojaare woɗeere. 3 Ɓe ɓaditi mo, ɓe mbi'i: "Allah woonane, laamiiɗo Yahuudu'en." Ɓe maari mo. 4 Pilaatu wurti fahin, wolwani yimɓe, wi'i: "Ndaa, mi wurtinan mo haa mooɗon, ngam haa on paama mi tawaay daliila hiitaago mo." 5 Nden Yeesu wurti, meetaleewol gi'e ɗon dow hoore maako, o ɗon moji mojaare woɗeere go. Pilaatu wi'i ɓe: "Ndaa mo." 6 Ammaa nde liman'en e aynooɓe ngi'i mo, ɓe kooli, ɓe mbi'i: "Ɓil mo dow leggal gaafaaŋgal! Ɓil mo!" Pilaatu wi'i ɓe: "Koose mo onon, ɓile mo, ngam min mi tawaay daliila hiitaago mo." 7 Yahuudu'en mbi'i mo: "Min ngoodi tawreeta. Fodde umroore maaka sey o maaya, ngam o waɗi hoore maako o Ɓiɗɗo+ Allah." 8 Nde Pilaatu nani bolle ɗe'e, kulol maako ɓesdi. 9 O nasti saare fahin, o ?ami Yeesu: "Haa toy a iwi?" Ammaa Yeesu jaabaaki mo sam. 10 Pilaatu wi'i mo fahin: "A jaabataako yam na? A anndaa mi woodi baawɗe yoofugo ma, mi woodi boo baawɗe ɓilugo ma haa leggal gaafaaŋgal na?" 11 Yeesu jaabi mo: "A walaa baawɗe dow am koo seɗɗa, sonaa to Allah hokki ma ɗe. Ngam maajum mo hokki yam haa juŋŋgo ma, aybe maako ɓuri mawnugo." 12 Diga saa'i maajum Pilaatu tefi dabare yoofugo Yeesu. Ammaa Yahuudu'en kooli, mbi'i: "To a yoofi mo, nden kam naa a soobaajo laamiiɗo Roma. Koomoy waɗi hoore muuɗum laamiiɗo, o konneejo laamiiɗo Roma." 13 Nde Pilaatu nani bolle ɗe'e, o wurtini Yeesu fahin, o jooɗi dow koromwal kiita, haa nokkuure wi'eteende bee ibraniŋkoore Gabbata, waato Taŋkol-kaa'e. 14 Ɗum nyalaade aartannde juulde Paska+, deydey caka nyalawma. Pilaatu wi'i Yahuudu'en: "Ndaa laamiiɗo mooɗon." 15 Ɓe kooli, ɓe mbi'i: "Ittu mo, ittu mo, ɓil mo haa leggal gaafaaŋgal." Pilaatu wi'i ɓe: "Kadi mi ɓila laamiiɗo mooɗon na?" Mawɓe liman'en njaabi: "Min ngalaa laamiiɗo feere, sey laamiiɗo Roma." 16 Nden Pilaatu hokki ɓe Yeesu haa ɓe ɓila mo haa leggal gaafaaŋgal.

Yeesu ɓilaama haa leggal gaafaaŋgal

Too, sooje'en koosi Yeesu. 17 Yeesu wurti yaasi berniwol, o ɗon roondi gaafaaŋgal maako, haa o yotti nokkuure wi'eteende bee ibraniŋkoore Golgota, waato Gumbal-hoore. 18 Haa ton sooje'en ɓili Yeesu haa leggal gaafaaŋgal. Saa'i maajum ɓe ɓildi worɓe ɗiɗo bee Yeesu, gooto haa wakere nyaamre, gooto boo haa wakere nande, Yeesu ɗon haa caka. 19 Pilaatu windi tindinoore daliila kiita Yeesu, o umri ɓe takka ɗum haa leggal gaafaaŋgal. Ndaa ko o windi: "Yeesu mo Nasaratu, laamiiɗo Yahuudu'en." 20 Yahuudu'en ɗuuɗɓe njaŋgi ɗum, ngam nokkuure maajum daayaaki bee berniwol. Tindinoore man windaama bee ibraniŋkoore e yunaniŋkoore e romaŋkoore. 21 Ammaa mawɓe liman'en mbi'i Pilaatu: "Taa windu: Laamiiɗo Yahuudu'en, ammaa windu: Kaŋko o wi'i o laamiiɗo Yahuudu'en." 22 Pilaatu jaaɓi ɓe: "Ko mi windi tabiti, ɗum daro non." 23 Nde sooje'en timmini ɓilugo Yeesu haa leggal gaafaaŋgal, ɓe koosi limce maako, ɓe cendi ɗe geɓe nayi, soojeejo fuu heɓi yeɓre woore. Ɓe koosi ngapaleewol maako boo ngol cannyaaŋgol bilaa nyootugo. 24 Sooje'en mbi'i hakkunde maɓɓe: "Taa en ceeka ngapaleewol ngol, ammaa en piya caaca ngam en ndaara moy heɓata ngol." Bana ni ko deftere wi'i, gooŋɗiri: "Ɓe cendi limce am hakkunde maɓɓe, ɓe piyi caaca ngam ngapaleewol am." Bana ni sooje'en mbaɗi. 25 Daada Yeesu e deerɗum debbo, e Mariyama debbo Kolopas, e Mariyama mo Magdala, ɓe ɗon ndari kombi leggal gaafaaŋgal haa ɓe ɓili Yeesu. 26 Yeesu yi'i daada muuɗum e pukaraajo muuɗum giɗaaɗo, ɓe ɗon ndari ton. O wi'i daada maako: "Daada, oo ɗo woni ɓiɗɗo ma jonta." Nden o wi'i pukaraajo man: 27 "Kaŋko woni daada maaɗa jonta." Diga saa'i maajum pukaraajo man hoosi Mariyama haa saare muuɗum.

Maayde Yeesu

28 Ɓaawo maajum, nde Yeesu anndi kuuje fuu timmi jonta, ngam o gooŋɗina ko winda nder deftere, o wi'i: "Mi ɗomɗi." 29 Woodi mbulku ton, kebbinaaŋgu inaboojam lammuɗam. Sooje'en cuuwi irin sooso nder maajam, ɓe mbaɗi ɗum haa loosol, ɓe ɓaŋgti ɗum haa hunduko Yeesu. 30 Nde Yeesu metti lammuɗam, o wi'i: "Ɗum fuu ɗum timmidi." Nden o turi hoore maako, o maayi.

Soojeejo yuwi wuttudu Yeesu

31 Ɗum nyalaade aartannde nyande siwtorde+. Yahuudu'en ngiɗaa ɓalli lutta dow leɗɗe gaafaaɗe nyande siwtorde, ngam nyande siwtorde maajum nde laati nyalaade mawnde haa maɓɓe. Ngam maajum ɓe tori Pilaatu o umra ɓe ngewa kosɗe ɓilaaɓe, ɓe njippina ɓalli maɓɓe. 32 Nde sooje'en ngari, ɓe ngewi kosɗe arano, nden ɗiɗaɓo haa ɓildaaɓe bee Yeesu dow leɗɗe gaafaaɗe. 33 Nde ɓe njotti haa Yeesu, ɓe tawi o maayi, ngam maajum ɓe ngewaay kosɗe maako. 34 Ammaa gooto nder sooje'en yuwi wuttudu maako bee labbo, law ?i?am e ndiyam wurti. 35 (Gi'ɗo ɗum seedi ɗum, min anndi seedamku maako gooŋga, kaŋko boo o anndi. Ngam maajum onon boo on mbaawan nuɗɗingo.) 36 Ɗum laati non ngam gooŋɗingo ko deftere wi'i: "Ɓe ngewataa i'e maako." 37 Aayaare feere boo wi'i: "Ɓe ndaaran mo ɓe njuwi."

Yeesu wallinaama nder yenaande

38 Ɓaawo maajum Yusufu mo wuro Arimatiya tori Pilaatu duŋgaye hoosugo ɓandu Yeesu. Yusufu boo laatino tokkiiɗo Yeesu, ammaa bee sirri, ngam o ɗon hula Yahuudu'en. Pilaatu duŋgani mo. Yusufu yehi, hoosi ɓandu Yeesu. 39 Nikodemu mo yehino haa Yeesu jemmaare feere, kaŋko boo o wari, o waddi jillindiraaɗum ɗaccere uurnde, e leɗɗe uurɗe, baakin kilo cappanɗe tati. 40 Kamɓe ɗiɗo ɓe koosi ɓandu Yeesu, ɓe kasni ndu bee kasa, ɓe ndufi nebbam uurɗam dow maaru, bana Yahuudu'en mboowi waɗugo to ɓe ɗon uwa maayɗo. 41 Haa kombi nokkuure ɓe ɓilno Yeesu, woodi ngesa. Nder ngesa maajum woodi yenaande hesre nde ɓe meeɗaay wallingo maayɗo nder muuɗum. 42 Haa ton ɓe mballini Yeesu, ngam ɗum nyande siwtorde, ngam yenaande boo daayaaki.

Yuhanna 20

Yenaande sookre

20:1 Yoo, nyalaade Alat, fajiri cub, diga laaɓaay tawon, Mariyama mo Magdala yehi haa yenaande. O yi'i hayre sottinaama haa hunduko yenaande. 2 O doggi, o yehi haa Simon Piyer e pukaraajo giɗaaɗo Yeesu. O wi'i ɓe: "Ɓe koosi Jawmiraawo haa yenaande, min anndaa haa ɓe njahri mo." 3 Piyer e pukaraajo oya go ɓe ndilli haa yenaande. 4 Ɓe ndoggi ɓe ɗiɗo fuu, ammaa pukaraajo oya go ɓuri Piyer pargal, o aarti yottaago haa yenaande. 5 O yuurni nder yenaande, o yi'i kasa e leppi ɗon mbaali, ammaa o nastaay. 6 Nden Piyer yotti, nasti yenaande, o yi'i kasa e leppi ɗon mbaali. 7 Leppol ngol ɓe caawi hoore Yeesu bee muuɗum wondaay bee leppi goɗɗi, ammaa ngol ɗon taggi, waali haa pellel feere. 8 Nden pukaraajo aartuɗo yottaago haa yenaande boo nasti. O yi'i, o nuɗɗini. 9 (Haa warugo wakkati man fuu ɓe paamaayno ko deftere wi'i. Ngam nde wi'i Yeesu ummititto diga maayde.) 10 Nden pukara'en ɗiɗo go kooti.

Yeesu waŋgani Mariyama mo Magdala

11 Too, Mariyama dari yaasi yenaande, ɗon woya. O yuurni nder yenaande, 12 o yi'i malaa'ika'en ɗiɗo, ɓe ɗon ɓorni limce daneeje, ɓe ɗon njooɗi haa nokkuure ɓandu Yeesu wonno, gooto haa hoore, gooto boo haa kosɗe. 13 Ɓe ?ami mo: "Debbo, ngam ɗume a woyata?" O jaabi: "Ɓe koosi Jawmiraawo am, mi anndaa haa ɓe njahri mo." 14 Nde o wolwi bolle ɗe'e, o yeesiti, o yi'i Yeesu ɗon dari, ammaa o anndaa ɗum Yeesu. 15 Yeesu ?ami mo: "Debbo, ngam ɗume a woyata? Moy a tefata?" Mariyama tammi ɗum jawmu ngesa. O wi'i mo: "To an hoosi mo, wi'am haa a yahri mo, haa mi yaha, mi hoosa mo." 16 Yeesu wi'i mo: "Mariyama." Mariyama wayliti haa maako, wi'i mo bee ibraniŋkoore: "Rabbuni", bana wi'ugo "Moodibbo". 17 Yeesu wi'i mo: "Taa jogitam, ngam mi siwa eeŋgtugo haa Baabiraawo am. Ammaa yah, wi' deerɗam'en mi ɗon eeŋgta haa Baabiraawo am, Baabiraawo mooɗon boo, haa Allah am, Allah mooɗon boo." 18 Nden Mariyama mo Magdala dilli, wi'i pukara'en: "Mi yi'i Jawmiraawo", nden o yecci ɓe ko Yeesu wi'no mo.

Yeesu waŋgani pukara'en muuɗum

19 Yoo, nyande Alat maajum, nde jemma waɗi, pukara'en ɗon mooɓi nder suudu. Ɓe maɓɓi dammugal, ngam ɓe ɗon kula Yahuudu'en. Yeesu wari, dari caka maɓɓe, wi'i ɓe: "Jam laatano on." 20 Nde o wolwani ɓe bolle ɗe'e, o holli ɓe juuɗe maako e wuttudu maako. Nde pukara'en ngi'i Jawmiraawo, ɓerɗe maɓɓe keewi seyo. 21 Yeesu wi'i ɓe fahin: "Jam laatano on. Bana Baabiraawo neldi yam, min boo mi nelan on." 22 Nden o fuufi dow maɓɓe, o wi'i: "Njaɓe Ruuhu Ceniiŋgu. 23 Ɓe on njaafani aybe muuɗum'en, keɓan yaafuye, ɓe on njaafanaaki aybe muuɗum'en boo, keɓataa yaafuye."

Tomas e Yeesu

24 Yoo, nde Yeesu wari haa pukara'en, gooto nder maɓɓe, Tomas bi'eteeɗo Ciwto, wondaay bee maɓɓe. 25 Ɓe mbi'i mo: "Min ngi'i Jawmiraawo." Ammaa Tomas jaabi ɓe: "To mi yi'aay ɓattajje puusuuje nder juuɗe maako, to mi meemaay ɗe bee hoondu am, to mi nastinaay juŋŋgo am nder huuduure wuttudu maako boo, mi nuɗɗintaa sam." 26 Asaweere woore ɓaawoɗon, pukara'en ɗon mooɓti nder suudu fahin, Tomas ɗon wondi bee maɓɓe. Dammugal ɗon hubli, ammaa Yeesu wari, dari caka maɓɓe, wi'i: "Jam laatano on." 27 Nden o wi'i Tomas: "Waddu hoondu ma haa ɗo, laar juuɗe am, waddu juŋŋgo ma, nastin ngo nder wuttudu am, accu waabaago, nuɗɗin." 28 Tomas jaabi mo: "Jawmiraawo am, Allah am." 29 Yeesu wi'i mo: "Jonta nde a yi'i yam a nuɗɗini na? Barka laatanto ɓe ngi'aay yam, ammaa nuɗɗini yam."

Daliila deftere nde'e

30 Yoo, Yeesu huuwi kaayeefiiji goɗɗi ɗuuɗɗi yeeso pukara'en muuɗum, ɗi mbindaaka nder deftere nde'e. 31 Ammaa ko winda nder maare, ɗum windaama ngam on nuɗɗina Yeesu woni Almasiihu, Ɓiɗɗo+ Allah, ngam haa on keɓra ngeendam bee nuɗɗinki maajum.

Yuhanna 21

Yeesu waŋgani pukara'en njoweeɗiɗo

21:1 Ɓaawo maajum Yeesu waŋgani pukara'en muuɗum haa weendu Tiberiyas. Ndaa no o waŋgirani ɓe: 2 Simon Piyer e Tomas bi'eteeɗo Ciwto e Natanayel mo wuro Kana nder lesdi Galili e ɓiɓɓe Jebede e pukara'en Yeesu woɗɓe ɗiɗo, ɓe kawti. 3 Simon Piyer wi'i ɓe: "Mi yahan naŋgugo liɗɗi." Ɓe mbi'i mo: "Minin boo min njahdan bee maaɗa." Ɓe ndilli, ɓe nasti koombowal. Ammaa jemmaare maajum fuu ɓe keɓaay liɗɗi sam. 4 Nde fuɗɗi weetugo, Yeesu waŋgi haa fomoonde, ammaa pukara'en anndaa ɗum kaŋko. 5 Nden Yeesu ?ami ɓe: "Suka'en, on keɓi liɗɗi na?" Ɓe njaabi mo: "Aa'a, koo ngootu." 6 O wi'i ɓe: "Cakkine jubaawol haa wuttudu koombowal nyaamru, on keɓan." Ɓe cakkini jubaawol, ɓe naŋgi liɗɗi ɗuuɗɗi masin haa ɓe mbaawaay nastingo jubaawol nder koombowal. 7 Pukaraajo giɗaaɗo Yeesu wi'i Simon Piyer: "Ɗum Jawmiraawo." Nde Simon nani ɗum, o ɓorni limce maako, ngam o ɓortino ɗe, o diwi nder ndiyam. 8 Pukara'en woɗɓe ngari nder koombowal, ɓe ɗon ndasa jubaawol keewŋgol liɗɗi go, ɓe ndaayaakino fomoonde, ɓuraay meeta teemerre. 9 Nde ɓe ngurti haa lesdi, ɓe ngi'i yiite bee liɗɗi dow maage, e tamseeje. 10 Yeesu wi'i ɓe: "Ngadde liɗɗi seɗɗa nder ko on naŋgi jonta." 11 Simon Piyer nasti koombowal, wurtini jubaawol keewŋgol liɗɗi mawɗi mawɗi, limgal maaji teemerre e cappanɗe jowi e tati (153). Koo nde ɗi ɗuuɗɗi bana non, jubaawol seekaay sam. 12 Yeesu wi'i ɓe: "Ngare, nyaame." Walaa koo gooto nder pukara'en waawi ?amugo mo: "An a moy?" Ngam ɓe anndi ɗum Jawmiraawo. 13 Yeesu ɓaditi ɓe, hoosi tamseere, hokki ɓe, o hokki ɓe liɗɗi boo. 14 Ɗum woni waŋgannde tataɓre nde Yeesu waŋgani pukara'en muuɗum, ɓaawo o ummiti diga maayde.

Yeesu e Piyer

15 Ɓaawo ɓe nyaami, Yeesu wi'i Simon Piyer: "Simon ɓii Yuhanna, a yiɗi yam ko ɓuri ɓe'e ɗo na?" O jaabi: "Jawmiraawo, a anndi mi yiɗi ma." Yeesu wi'i mo: "Sey a dura ɓiɓɓe baali am." 16 Nden o wolwani mo ɗiɗawre, o ?ami: "Simon ɓii Yuhanna, a yiɗi yam na?" O jaabi: "A anndi mi yiɗi ma." Yeesu wi'i mo: "Hakkilan baali am." 17 O wolwani mo tataɓre, o ?ami: "Simon ɓii Yuhanna, a yiɗi yam na?" Piyer suni nde Yeesu ?ami tataɓre: "A yiɗi yam na?" O jaabi mo: "Jawmiraawo, a anndi kooɗume fuu, a anndi boo mi yiɗi ma." Yeesu wi'i mo: "Sey a dura baali am. 18 Mi ɗon wi'e bee gooŋga: Yaake a derkeejono, an bee hoore ma a ɗon taado taadorgol ma, a ɗon yaha haa a yiɗi fuu. Ammaa to a ndottidi, a fortanan goɗɗo feere juuɗe ma, kaŋko boo o haɓɓan ɗe, o yahrete haa a yiɗaa." 19 Bee bolle ɗe'e Yeesu yiɗi tindingo irin maayde nde Piyer tammi maayugo ngam teddingo Allah. Nden Yeesu wi'i mo: "Tokkam."

Yeesu e pukaraajo goɗɗo

20 Piyer yeesiti, yi'i pukaraajo giɗaaɗo Yeesu ɗon wara ɓaawo maɓɓe, kaŋko jooɗino kombi Yeesu yaake ɓe ɗon nyaama, ?amno mo: "Moy jamboto ma?" 21 Nde Piyer yi'i mo, o wi'i Yeesu: "Jawmiraawo, e noy oo ɗo?" 22 Yeesu jaabi mo: "To mi yiɗi o yeeɗa haa to mi lori, ko yaalu ma? An kam tokkam." 23 Haala man saŋkiti caka nuɗɗinɓe, ɓe ɗon mbi'a pukaraajo oo maayataa. Ammaa Yeesu wi'aay Piyer: "Pukaraajo oo maayataa." Ammaa o wi'i mo; "To mi yiɗi o yeeɗa haa to mi lori, ko yaalu ma?" 24 Pukaraajo oo, kaŋko o ceedoowo kubaruwol ngol, o windi ngol boo, min anndi ko o windi ɗum gooŋga.

Timmoode

25 Yeesu huuwi kuuɗe goɗɗe ɗuuɗɗe. To ɗe mbindano gootal gootal fuu, mi tammi duniyaaru waawataa jogaago defte maajum.

Kuuɗe Nelaaɓe 1

Baabiraawo tammi neldugo Ruuhu muuɗum

1:1 Ya Tawfilus: Nder deftere am arande mbindumi kooɗume ko Yeesu huuwi, ko o anndini fuu, diga o fuɗɗi kuugal maako 2 haa nyande o eeŋgtina haa asama. Diga o siwa eeŋgtineego, o anndiniri nelaaɓe ɓe o suɓi bee baawɗe Ruuhu Allah. 3 Nder balɗe cappanɗe nayi ɓaawo maayde maako, o ɗon waŋgana ɓe. O waŋgani ɓe laaɓɗum haa ɓe paama fakat o ɗon bee yoŋki. Pukara'en maako ngi'i mo, o wolidi bee maɓɓe haala laamu Allah. 4 Yaake o ɗon bee maɓɓe, o wi'i ɓe: "Njooɗe haa Urusaliima, ndeene dokkal ngal Baabiraawo am wi'i o hokkan on, bana mbi'mi on. 5 Ngam Yuhanna yiiwi yimɓe ngiiwam baptisma bee ndiyam, ammaa yeeso seɗɗa on keɓan ngiiwam baptisma bee Ruuhu Ceniiɗo."

Yeesu eeŋgti

6 Yaake nelaaɓe ɗon kawti bee Yeesu, ɓe ?ami mo: "Jawmiraawo, a wo''itinan laamu Isra'iila jonta na?" 7 Yeesu jaabi ɓe: "Baabiraawo am on darnadarnata wakkatiiji e jamanuuji, on mbaawataa anndugo ndey kuuje ɗe laatoto. 8 Fahin, Allah hokkan on Ruuhu Ceniiŋgu, on tammi heɓugo baawɗe maako. On ceedoto haala am haa Urusaliima, haa Yahudiya bee Samariya, e haa keerol duniyaaru fuu." 9 Nde o timmini bolle ɗe'e, o eeŋgti. Ɓe ɗon ndaara, haa duule cuddi mo. 10 Nde pukara'en ɗon tokki eewugo mo, law worɓe ɗiɗo ɓorniiɓe limce daneeje mbaŋgani ɓe. 11 Ɓe mbi'i: "Onon Galili'en, koni on ɗon ndari, tijjo dow? Yeesu oo, mo eeŋgti, acci on, o loroto bana on ngi'i o dilliri asama."

Ɓe cuɓi goɗɗo mbattudi Yahuuda

12 Nden nelaaɓe njippi hooseere Jaytun, ɓe lori haa Urusaliima, ɗum daayi baakin kilomeeta gootel. 13 Nde ɓe nasti Urusaliima, ɓe njotti weerde maɓɓe nder suudu dowru. Piyer, Yuhanna, Yakuba, Andire, Filip, Tomas, Bartolome, Matta, Yakuba ɓii Alfa, Simon ɗaɓɓuɗo ndimu ummaatoore mum, bee Yahuuda ɓii Yakuba, kamɓe ngoni nelaaɓe. 14 Mariyama, daada Yeesu e deerɗiraaɓe Yeesu, e rewɓe feere boo ɗon ton. Ɓe fuu ɓe ɗon kawta tum ngam toraago Allah. 15 Ɓaawo balɗe seɗɗa, nuɗɗinɓe baakin teemerre e noogas (120) kawti. Piyer ummi caka maɓɓe, wolwani ɓe. 16 O wi'i: "Deerɗiraaɓe am, ko defte Allah aartuno wi'ugo dow Yahuuda, doole gooŋga maajum waŋga. Bee hunduko Daawuda, Ruuhu Ceniiɗo wi'no ɗum dow Yahuuda, mo holli naŋguɓe Yeesu laawol. 17 Yahuuda laatino mo amin ngam Yeesu suɓi mo haa min kuuwda kuugal Allah." 18 Yahuuda soodi ngesa bee ceede ɗe o heɓri bee kuugal maako kalluŋgal. Ton waade do''i mo, reedu maako seeki, teteki maako ndufi yaasi. 19 Yimɓe Urusaliima fuu nani haala ka. Kanjum waɗi ɓe inni ngesa ka Akeldama bee wolde maɓɓe, bana wi'ugo Ngesa-?i?am. 20 "Ngam ɗum windaama haa deftere Jabuura: Saare maako laato winde, taa goɗɗo jooɗo ton. Kadiboo ɗum windaama bana ni: Sey goɗɗo feere hoosa kuugal maako. 21-22 "Kanjum sey goɗɗo feere hawtana min, ceediiɗo ummitineeki Jawmiraawo Yeesu. Sey en cuɓa mo nder yahduɓe bee amin nder jahaale Yeesu fuu, diga Yuhanna waaji dow ngiiwam baptisma haa nyande Yeesu eeŋgtina haa asama." 23 Nden ɓe mbaŋgini inɗe yimɓe ɗiɗo: Yusufu bi'eteeɗo Barsabas, coometeeɗo Yustus, bee Mattiyas. 24 Nden ɓe tori Allah: "Ya Jawmiraawo, a anndi ɓerɗe yimɓe fuu. Ngam maajum hollu min hakkunde yimɓe ɗiɗo ɓe'e, moy a suɓi 25 ngam haa o hoosa kuugal ngal Yahuuda acci nde o dilli bana ko haanani mo." 26 Ɓaawoɗon ɓe mbaɗi kur'u ngam suɓugo caka inɗe ɗe. Kur'u man waŋgini Mattiyas, o laati sappo e ɗiɗaɓo nelaaɓe.

Kuuɗe Nelaaɓe 2

Garki Ruuhu Ceniiɗo

2:1 Too, nde nyande juulde wi'eteende Pentekosta+ yotti, nuɗɗinɓe fuu kawti nokkuure woore. 2 Law ɓe nani iidoore iwnde haa asama bana iidoore hendu sembindu, nde heewi suudu haa ɓe njooɗi. 3 Nden ɓe ngi'i goɗɗum waŋgi bana ɗemɗe yiite ɗon caŋkito. Ɗe njooɗi dow koomoy maɓɓe. 4 Ɓe fuu ɓe keewi Ruuhu Ceniiɗo, ɓe puɗɗi wolwugo bee bolle jananne bana no Ruuhu hokkiri ɓe baawɗe. 5 Woodi Yahuudu'en jooɗiiɓe haa Urusaliima, sujidananɓe Allah, iwɓe haa lesɗe duniyaaru fuu. 6 Nde ɓe nani iidoore man, ɗuuɗɓe maɓɓe mooɓi ton. Hakkiilooji maɓɓe cakli, ngam koomoy maɓɓe nani nuɗɗinɓe ɗon mbolwa wolde lenyol muuɗum. 7 Ɓe kayɗini masin, ɓe mbi'i: "Yimɓe wolwanɓe bolle ɗe'e, ɓe fuu ɓe yimɓe lesdi Galili! 8 Kadi noy en nanata ɓe ɗon mbolwa bolle le'i meeɗen? 9 En iwi haa lesɗe Partiya, Mediya, Elamiya, Mesopotamiya, Yahudiya, Kappadosiya, haa Pontus e Asiya, 10 haa Firigiya e Pamfiliya, haa Misra, haa wakere Libiya kombi Sirene, woɗɓe meeɗen ngari diga Roma. 11 Fahin woɗɓe meeɗen ngari diga Kereta e Arabiya. Woodi boo Yahuudu'en e nastuɓe diina Yahuudu'en. Ammaa en ɗon nana ɓe ɗon mbolwa bee wolde meeɗen haala kuuɗe mawɗe ɗe Allah waɗi." 12 Kaayeefi maajum sakli yimɓe go haa ɓe ?am?amtiri: "Ko woni kubar haala ka?" 13 Ammaa woɗɓe njali nuɗɗinɓe, ɓe mbi'i: "Yimɓe ɓe'e, ɓe nguyki."

Waaju Piyer

14 Nden Piyer ummi bee nelaaɓe sappo e go'o, ɓe ndari, o fuɗɗi wolwango mooɓre bee sembe, o wi'i: "Onon Yahuudu'en, e onon yimɓe Urusaliima, nane haa mi yecca on kubar haala ka'a. 15 Yimɓe ɓe'e, ɓe nguykaay bana on numi, ngam naaŋge nyalwaay tawon. 16 Naa non, ammaa kanjum woni ko annabi Yoo'el wolwuno, wi'i: 17 Allah wi'i: Ni ɗum laatoto haa balɗe ragareeje: Mi waɗan Ruuhu am dow yimɓe fuu. Ɓiɓɓe mon worɓe e rewɓe mbaɗan annabaaku, suka'en mooɗon keɓan wahayuuji, ndotti'en mooɗon koyɗan koyɗi. 18 Kadiboo, koo maccuɓe am e horɓe am fuu, mi waɗan Ruuhu am haa maɓɓe nder balɗe man, ɓe laatoto annabo'en. 19 Mi waɗan kaayeefiiji haa asama, e haa lesdi boo, ?i?am e yiite e cuurɗe ɓaleeje mbaŋgan. 20 Ammaa hiddeko nyalde Jawmiraawo mawnde teddunde wara, naaŋge nyiɓɓan, lewru boo woojan bana ?i?am. 21 Koomoy ewnoto innde Jawmiraawo, hisan. 22 "Onon Isra'iila'en, nane bolle am: Yeesu mo Nasaratu, o nelaaɗo Allah. On anndi ɗum, ngam caka mooɗon Allah waŋginani on kaayeefiiji e baawɗe ɗe o huuwi bee Yeesu. 23 Diga ɓooyma Allah muuyi o hokka on Yeesu. Onon on mbari mo, nde on nduŋgani marɓe hakke ɓe ɓila mo dow leggal gaafaaŋgal. 24 Ammaa Allah ummitini mo diga maayde, wurtini mo naaweeŋga maayde, ngam maayde walaa baawɗe jogaago mo. 25 Ndaa ko Daawuda wi'i dow maako: Mi ɗon yi'a Jawmiraawo yeeso am tum, o ɗon haa nyaamo am, ngam taa mi dimbo. 26 Ngam maajum ɓernde am ɗon seyo, hunduko am ɗon wolwa bolle seyo. Koo nder ɓandu am tampundu ndu, mi siwtoto jam nder hoolaare. 27 Ngam an, ya Allah, a wudintaa yoŋki am haa nokkuure maayɓe, a accataa ɓandu suka maaɗa nyola. 28 A holli yam laawol jahranŋgol haa ngeendam, ngam a ɗon wondi bee am, mi woodi seyo ɗuuɗŋgo. 29 "Deerɗiraaɓe am, sey mi wolwana on bee laaɓɗum dow kaakiraawo meeɗen Daawuda. O maayi, ɓe uwi mo. Haa hande yenaande maako ɗon ɗo. 30 O annaboojo, o anndi alkawal ngal Allah waɗani mo: Allah wi'i lamminan gooto nder asŋgol maako, bana no kaŋko Daawuda o laamori. 31 Daawuda faami ko Allah tammi waɗugo, ngam maajum o wolwi haala ummitineeki Almasiihu nde o wi'i: Allah accaay mo nder joonde maayɓe, ɓandu maako boo nyolaay. 32 Yeesu oo, Allah ummitini mo diga maayde, min fuu min ɗon ceedo haala ka. 33 Allah teddini Yeesu, jo''ini mo haa nyaamo muuɗum. Allah, Baabiraawo maako hokki mo Ruuhu Ceniiŋgu bana no wi'no diga naane. Ko ngi'oton, ko nanoton, Yeesu on huuwata ɗum caka meeɗen. 34 Ngam Daawuda eeŋgaay haa asama bee hoore mum, ammaa o wi'i: Jawmiraawo wi'i jawmiraawo am: Jooɗa haa nyaamo am, 35 haa mi leestina konne'en maaɗa les laamu ma. 36 "Ngam maajum sey yimɓe Isra'iila fuu paama fakat, Yeesu oo, mo on ɓili haa leggal gaafaaŋgal, kaŋko on Allah darni haa o laato Jawmiraawo e Almasiihu+." 37 Nde yimɓe nani ɗum, ɓerɗe maɓɓe ta''i, ɓe mbi'i Piyer e nelaaɓe luttuɓe: "Noy min mbaɗata, deerɗiraaɓe?" 38 Piyer jaabi: "Tuube, acce hakkeeji mooɗon, koomoy jaɓa ngiiwam baptisma bee innde Yeesu Almasiihu. Nden Allah yaafanto on hakkeeji mooɗon, o hokkan on Ruuhu maako Ceniiŋgu. 39 Ngam Allah waɗani on alkawal muuɗum, onon e ɓiɓɓe mooɗon e koomoy daayiiɗo, e koomoy mo o ewni haa maako." 40 Piyer ɓesdi wolwango ɓe bolle ɗuuɗɗe, o tori ɓe: "Cende ko'e mooɗon bee yimɓe halkuɓe!" 41 Ɗuuɗɓe nuɗɗini bolle maako, njaɓi baptisma, yimɓe baakin ujine tato nuɗɗini nyande man. 42 Ɓe tiiɗi haa nanugo ko nelaaɓe anndini ɓe, ɓe kawti, ɓe laati gootum nder kooɗume fuu: haa sendugo nyaamdu, e haa toraago Allah boo.

Joonde nuɗɗinɓe

43 Allah waɗi kaayeefiiji ɗuuɗɗi kuuwe bee juuɗe nelaaɓe, haa yimɓe kayɗini masin. 44 Nuɗɗinɓe fuu laati gootum, ɓe kawti ko ɓe mari fuu. 45 Waato, ɓe coorri kuuje maɓɓe haa ɓe cenda ceede man caka maɓɓe, fodde haaje maɓɓe. 46 Nyalaade fuu ɓe ɗon kawta nder haykaliiru+, ɓe ɗon kawta haa ci'e maɓɓe boo, ɓe nyaamda. Ɓe ɗon nyaamda bee seyo, bee ɓernde woore. 47 Ɓe ɗon ngetta Allah, yimɓe fuu ngerdi ɓe. Nyalaade fuu Jawmiraawo ɗon ɓesdana jama'aare maɓɓe hisneteeɓe.

Kuuɗe Nelaaɓe 3

Boosɗo yamɗiti

3:1 Nyande feere Piyer bee Yuhanna nasti haykaliiru+ deydey njamndi tati, waato wakkati waɗugo do'a. 2 Haa dammugal bi'eteeŋgal Dammugal-booɗŋgal, woodi goɗɗo boosɗo diga danyeeki mum. Nde weeti fuu yimɓe maako ɗon ndoondo mo, njo''ina mo ton ngam o toro sadaka haa nastanɓe haykaliiru. 3 Nde o laari Piyer e Yuhanna ɗon nasta, o tori ɓe sadaka. 4 Ɓe cuti mo. Piyer wi'i: "Laar min." 5 Boosɗo laari ɓe bee booɗɗum, ngam o tammi ɓe ndokkan mo huunde. 6 Ammaa Piyer wi'i mo: "Mi walaa ceede sam, ammaa mi hokkete ko marmi: Bee baawɗe Yeesu Almasiihu mo Nasaratu, mi wi'i ma: Yah." 7 Nden Piyer naŋgi juŋŋgo maako nyaamo, ummini mo. Law, kosɗe maako keɓi sembe, 8 o hafti, o dari, o fuɗɗi yahugo. Nden o nastidi bee Piyer e Yuhanna nder haykaliiru, o ɗon yaha, o ɗon diwa, o ɗon yetta Allah. 9 Yimɓe fuu ngi'i o ɗon yaha, o ɗon yetta Allah. 10 Nde ɓe annditi ɗum boosɗo mo jooɗino haa Dammugal-booɗŋgal ngal haykaliiru ngam toraago sadaka, ɓe kayɗini.

Piyer waaji nder haykaliiru Yahuudu'en

11 Nde gorko go accaay Piyer e Yuhanna, yimɓe fuu ndoggi, njehi haa maɓɓe haa daŋki bi'eteeki daŋki Suleymaanu, ngam ɓe kayɗini masin. 12 Nde Piyer yi'i ɓe, o wi'i: "Onon Isra'iila'en, ko hayɗini on, koni ndaaroton min? On tammi gorko oo fuɗɗi yahugo bee baawɗe amin malla bee nuɗɗinki amin na? 13 Allah mo Ibrahiima, mo Isiyaaku, mo Yakubu, mo kaakaaji meeɗen cujidani, kaŋko teddini suka maako Yeesu. Onon bee ko'e mooɗon, on ndokki Yeesu haa juuɗe mawɓe, on ngulli mo yeeso Pilaatu, koo nde Pilaatu yiɗi yoofugo mo. 14 O booɗɗo, o laaɓɗo, ammaa on ngudini mo, on tori Pilaatu o yoofana on mbaroowo ko'e. 15 Non on mbari jawmu ngeendam. Ammaa Allah ummitini mo diga maayde. Minin boo min ɗon ceedo haala ka. 16 Boosɗo oo heɓti sembe mum ngam daliila baawɗe Yeesu. Ko on ngi'i, e ko on anndi, ɗum waɗi ngam innde Yeesu ummini nuɗɗinki boosɗo. Nuɗɗingo Yeesu yamɗitini mo haa yeeso mooɗon, on fuu. 17 "Kadiboo, deerɗam'en, mi anndi ko on mbaɗi Yeesu, onon e mawɓe mon, on mbaɗi ɗum ngam on paamaay. 18 Diga ɓooyma bee kunduɗe annabo'en, Allah waŋgini doole Almasiihu muuɗum torro. Ko o wi'no laatake gooŋga. 19 Tuube, ngaylite haa Allah, ngam haa o yaafano on hakkeeji mon. 20 Nden kam Allah hokkan on baawɗe nuɗɗingo mo, o neldan on Yeesu boo, mo woni Almasiihu+, mo o suɓani on diga naane. 21 Doole Yeesu jooɗo haa asama tawon, haa wakkati Allah tammi hesɗitingo kuuje fuu, bana no o wi'i diga ɓooyma bee kunduɗe annabo'en senaaɓe. 22 Waato bana no Muusa wi'i: Allah, Jawmiraawo mooɗon nelanan on annaboojo nder deerɗiraaɓe mooɗon bana o neldi yam. Sey on nana ko o wi'ata on fuu. 23 Koomoy mo nananaay annaboojo oo, Allah wurtinan mo nder yimɓe muuɗum, o halkan. 24 Ko Samuyila e annabo'en tokkiiɓe mo fuu mbi'no waɗan, ɗum waɗi balɗe ɗe'e. 25 Ɗum waɗi ngam mooɗon, on nasti alkawal ngal Allah waɗani kaakaaji mooɗon. Bana no o wi'i Ibrahiima: Mi barkiɗinan yimɓe duniyaaru fuu ngam daliila asŋgol maaɗa. 26 Non Allah suɓi suka mum, aarti nelugo mo haa mooɗon, haa keɓon barka nde o ɗon waɗa on ngaylito, on acca halleende mooɗon."

Kuuɗe Nelaaɓe 4

Ɓe ngulli Piyer e Yuhanna haa dawrooɓe Yahuudu'en

4:1 Yaake Piyer e Yuhanna ɗon mbolwana yimɓe, liman'en e mawɗo aynooɓe haykaliiru e Saduki'en fuu ngari haa maɓɓe. 2 Ɓe tikki ngam nelaaɓe ɗiɗo go ɗon anndina yimɓe no Allah ummitini Yeesu diga maayde, ngam maajum maayɓe fuu tammi ummitineego bee yoŋki. 3 Ngam man ɓe naŋgi ɓe, ɓe maɓɓi ɓe haa suudu fursina, ɓe mbaɗaay kiita tawon ngam hiiri. 4 Ammaa ɗuuɗɓe haa nanɓe bolle nelaaɓe ɓe'e nuɗɗini, haa nuɗɗinɓe mbaɗi baakin worɓe ujine njowo. 5 Jaŋgo man mawɓe Yahuudu'en e ndotti'en e moodiɓɓe tawreeta kawti haa Urusaliima. 6 Ɓe kawti bee hooreejo liman'en bi'eteeɗo Annas e Kayafas e Yuhanna e Aleksandire e woɗɓe nder yimɓe Annas. 7 Ɓe ndarni nelaaɓe yeeso maɓɓe, ɓe ?ami ɓe: "Noy on njamɗitiniri boosɗo oo? Baawɗe ɗeye marɗon? Moy hokki on baawɗe man?" 8 Ruuhu Ceniiɗo heewi Piyer, o jaabi: "Ya mawɓe e onon ndotti'en, 9 min ngullaama yeeso mon hande ngam daliila kuugal booɗŋgal ngal min mbaɗani boosɗo, o yamɗiti. 10 Onon bee yimɓe Isra'iila fuu, sey anndon: neɗɗo oo , o dari o jamo yeeso mooɗon ngam daliila innde Yeesu Almasiihu mo Nasaratu. Kaŋko on ngaafi mo, ammaa Allah ummitini mo diga maayde. 11 Dow Yeesu oo, deftere Allah wolwi, nde wi'i: Hayre nde mahooɓe ngudini, kayre laati ɓurnde saman. 12 Haa maako tan keɓeten kisndam, ngam walaa goɗɗo feere haa duniyaaru sam, mo Allah hokki baawɗe haa en keɓa hisrugo bee muuɗum." 13 Dawrooɓe Yahuudu'en kayɗini ngam ɓe ngi'i Piyer e Yuhanna kulaay sam, sakko nde ɓe tawi naa ɓe tedduɓe, naa ɓe jaŋguɓe boo. Nden ɓe paami ɓe ɗon ngondi bee Yeesu. 14 Ammaa walaa ko ɓe mbaawi wi'ugo ngam ɓe ngi'i goɗɗo boosɗo go ɗon dari bee Piyer e Yuhanna, o jamo. 15 Ngam maajum ɓe ngurtini Piyer e Yuhanna yaasi, ɓe puɗɗi yeewtugo haala ka caka maɓɓe. 16 Ɓe mbi'i: "Ko mbaɗeten yimɓe ɓe'e? Caka yimɓe Urusaliima fuu walaa mo anndaa kaayeefiwol ngol ɓe mbaɗi. En mbaawataa yeddugo ɗum. 17 Ammaa ngam taa haala ka ɓesda saŋkitaago haa yimɓe, sey en ngecca ɓe taa ɓe meeta wolwango koomoy bee innde Yeesu." 18 Nden ɓe ewni ɓe fahin. Ɓe kaɗi ɓe, ɓe mbi'i taa ɓe meeta anndingo yimɓe haala Yeesu sam, koo wolwugo innde maako. 19 Ammaa Piyer e Yuhanna njaabi: "Onon bee ko'e mon, ta''e haala ka. Ko woni booɗɗum haa Allah, ɗowtanaago on na, malla ɗowtanaago Allah? 20 Ngam doole min tokko wolwugo ko min ngi'i e ko min nani." 21 Dawrooɓe mbolwani ɓe bee caatal fahin, taa ɓe mbaɗa ɗum. Nden ɓe njoofi ɓe. Ɓe tawaay daliila hiitaago ɓe, ngam yimɓe fuu ɗon teddina Allah ngam haala ka. 22 Goɗɗo mo ɓe njamɗitini ɗum bee kaayeefi, duuɓi mum ɓuran cappanɗe nayi.

Nuɗɗinɓe ɗon toro Allah haa ɓe laato tiiɗa-ɓerɗe'en

23 Nde ɓe njoofi Piyer e Yuhanna, ɓe lori haa yimɓe maɓɓe. Ɓe ngecci ɓe ko mawɓe liman'en e dawrooɓe mbi'i ɓe. 24 Nde yimɓe maɓɓe nani ɗum, ɓe fuu ɓe tori Allah bee ɓernde woore: "Ya Jawmiraawo, an woni tagɗo asama e lesdi e beeli e maaje bee ko woni ton fuu! 25 An waɗi kaaka amin Daawuda, suka maaɗa wolwa bee baawɗe Ruuhu Ceniiɗo, nde o wi'i: Koni ummaatooje umminta haala, koni yimɓe nufoto ko woni meere? 26 Laamiiɓe duniyaaru ɗon mbaɗa fitina, ardiiɓe boo ɗon kaɓɓa dabare dow Jawmiraawo e dow Almasiihu+ mum. 27 Ngam bana non Hirudus e Pontiyus Pilaatu e ummaatooje e yimɓe Isra'iila ɓe fuu ɓe kawti nder berniwol ngol dow suka maaɗa ceniiɗo, mo a waɗi ɗum Almasiihu. 28 Ko ɓe kuuwi fuu, an hoddirno ɗum bee baawɗe ma e muuyo ma. 29 Jonta, ya Jawmiraawo, nan haala maɓɓe kalluka. Hokku suka'en ma baawɗe wolwugo bolle maaɗa bee hoolaare bilaa kulol. 30 Waŋgin baawɗe maaɗa, yamɗitin nyawɓe, waɗ kuuɗe kaayeefiije e kayniiɗe ɗe kuuwe bee baawɗe Yeesu, suka maaɗa ceniiɗo." 31 Nde ɓe timmini do'aago, nokkuure nde ɓe kawti haa mum dimbi. Ɓe fuu ɓe keewi Ruuhu Ceniiɗo, ɓe puɗɗi waajingo habaru Allah bilaa kulol.

Nuɗɗinɓe kawti jawdi muuɗum'en

32 Jama'aare nuɗɗinɓe laati ɓernde woore e hakkiilo wooto. Walaa bi'ɗo: "Jawdi am, min feere am mari", ammaa ɓe kawti ko ɓe mari fuu. 33 Bee baawɗe ɗuuɗɗe nelaaɓe ceedi ummitineeki Jawmiraawo Yeesu. Allah barkiɗini ɓe fuu bee barka ɗuuɗka. 34 Walaa talakaajo caka maɓɓe. Marɗo gese malla cuuɗi soorri ɗum, waddi ceede coggu man, 35 jo''ini haa nelaaɓe, kamɓe ndokkata ceede man haa koomoy fodde haaje mum. 36 Nden woodi goɗɗo Lewiŋkeejo bi'eteeɗo Yusufu, danyaaɗo haa Kiprus. Nelaaɓe coomi mo Barnabas, bana wi'ugo Cembiɗinoowo-yimɓe. 37 Kaŋko boo o soorri ngesa maako, o waddi ceede man haa nelaaɓe.

Kuuɗe Nelaaɓe 5

Ananiyas e Safira

5:1 Ammaa woodi goɗɗo bi'eteeɗo Ananiyas, e debbo mum Safira, o narri bee debbo maako, o soorri goɗɗum haa maral maɓɓe. 2 O sendi ceede man, yeɓre o sigi, yeɓre boo o yahri haa nelaaɓe. Debbo maako boo anndi ɗum. 3 Piyer wi'i mo: "Ananiyas, koni a acci Sayɗaanu nasta ɓernde ma? A fewani Ruuhu Ceniiɗo, a sigi yeɓre ceede coggu ngesa mon. 4 Diga a soorraay ka, an mari ka. Nde a soorri ka boo, an mari ceede man. Koni a waɗi anniya huuwugo kuugal nga'al? Allah on a fewani, naa yimɓe." 5 Nde Ananiyas nani bolle ɗe'e, o do''i, o maayi. Ɓerɗe nanɓe haala ka fuu ta''i. 6 Suka'en ngari, kasni mo, ngurtini mo, uwi. 7 Ɓaawo saa'aaji tati debbo maako wari, ammaa o anndaa ko waɗi goriiko. 8 Piyer wi'i mo: "Yeccam, ceede bana ni coorruɗon ngesa mon na?" O wi'i: "Ooho, non min coorri ka." 9 Nden Piyer wi'i mo: "Ngam ɗume on narri, an bee gorko ma dow jarribaago Ruuhu Jawmiraawo? Suka'en uwooɓe gorko ma ɗon haa yolnde jonta, ɓe ndoondete an boo." 10 Ɗon ni, o do''i, o maayi. Suka'en nasti, tawi maayɗo, ndoondi mo, uwi mo kombi yenaande goriiko. 11 Ɓerɗe yimɓe jama'aare nuɗɗinɓe e nanɓe haala ka fuu ta''i.

Nelaaɓe mbaɗi kuuɗe kaayeefiije

12 Nelaaɓe ɗon kuuwa kuuɗe kaayeefiije ɗuuɗɗe caka yimɓe. Nuɗɗinɓe fuu ɗon kawta haa daŋki Suleymaanu. 13 Walaa koo gooto nder yimɓe wuro yahata haa maɓɓe ngam ɓe kulan, koo nde yimɓe ɗon mbi'a ɓe wooɗɓe. 14 Tum worɓe e rewɓe ɗuuɗɓe ɗon ɓesdano nuɗɗinɓe Jawmiraawo. 15 Ngam maajum ɓe ɗon njahra nyawɓe haa laabi, ɓe ɗon mballina ɓe haa leese e daage, ngam to Piyer yaali ton, teema mbeelu muuɗum meeman woɗɓe maɓɓe. 16 Yimɓe ɗuuɗɓe ngari diga gure taariiɗe Urusaliima, ɓe ngaddi nyawɓe maɓɓe e marɓe ginnaaji. Ɓe fuu ɓe njamɗiti.

Yimɓe torri nelaaɓe

17 Yoo, hooreejo liman'en e wondiɗɗiraaɓe maako fuu, waato woɗɓe haa tokkiiɓe Saduki'en, kaaji nelaaɓe masin. Ɓe mbi'i sey ɓe torra nelaaɓe. 18 Ɓe naŋgi ɓe, ɓe nastini ɓe fursina. 19 Ammaa jemmaare maajum malaa'ikaajo Jawmiraawo wari, maɓɓiti pareeje saare fursina, wurtini nelaaɓe, wi'i ɓe: 20 "Njehe, ndare nder haykaliiru+, ngecce yimɓe fuu haala ngeendam kesam." 21 Nelaaɓe mbaɗi non, bee baɓɓol ɓe nasti haykaliiru, ton ɓe puɗɗi anndingo yimɓe. Hooreejo liman'en e wondiɗɗiraaɓe muuɗum ewni ndotti'en Yahuudu'en fuu haa dawrooɓe Yahuudu'en fuu kawta. Nden ɓe umri sooje'en aynooɓe fursina ɓe ngaddana ɓe nelaaɓe. 22 Sooje'en njotti fursina, tawaay nelaaɓe. Nden ɓe lori, ɓe ngecci dawrooɓe haala man. 23 Ɓe mbi'i: "Min tawi dammuɗe ɗon maɓɓi, aynooɓe fuu ɗon ayna, ammaa nde min maɓɓiti, min tawaay koo gooto haa ton." 24 Nde mawɗo aynooɓe haykaliiru e mawɓe liman'en nani ɗum, ɗum sakli ɓe, ɓe anndaa ko waɗi nelaaɓe. 25 Nden goɗɗo wari, wi'i ɓe: "Ndaa, worɓe ɓe on nastinno fursina, ɓe ɗon ndari nder haykaliiru, ɓe ɗon anndina yimɓe!" 26 Nden mawɗo aynooɓe dilli haa ton bee yimɓe mum, ɓe ngaddi nelaaɓe, ammaa naa bee sembe, ngam ɓe kuli taa yimɓe piɗa ɓe bee kaa'e. 27 Nde ɓe ngaddi nelaaɓe, ɓe ndarni ɓe yeeso dawrooɓe. Hooreejo liman'en feli ɓe. 28 O wi'i: "Min kaɗi on, taa on ngaajina yimɓe bee innde gorko oo, ammaa ndaa ko on mbaɗi! On caŋkiti anndinol mon haa Urusaliima fuu. On ngiɗi yowango min haala maayde maako!" 29 Piyer e nelaaɓe woɗɓe njaabi: "Allah min ɗowtanto, naa yimɓe. 30 Allah mo kaakaaji meeɗen ɗowtani, kaŋko ummitini Yeesu diga maayde ɓaawo on mbari mo bee ɓilugo mo haa leggal gaafaaŋgal. 31 Allah boo teddini mo, jo''ini mo haa nyaamo muuɗum haa o laato mawɗo, kisnoowo, haa o holla yimɓe Isra'iila laawol tuubugo, hakkeeji maɓɓe njaafe. 32 Minin bee Ruuhu Ceniiŋgu, ngu Allah hokkata nuɗɗinɓe mo, min ceedi haala ka." 33 Nde dawrooɓe nani ɗum, ɓe ɓerni masin haa ɓe mbaɗi anniya mbarugo nelaaɓe. 34 Ammaa woodi gooto maɓɓe, Farisaajo mo innde mum Gamaliyel. O moodibbo tawreeta, tedduɗo haa yimɓe fuu. O ummi, o dari caka dawrooɓe. O umri sooje'en ɓe ngurtina nelaaɓe. 35 Nden o wi'i dawrooɓe: "Onon Isra'iila'en, kakkilane ko on tammi waɗugo yimɓe ɓe'e. 36 Aran boo Tewdas waŋgi, o wi'i o goɗɗo mawɗo. Yimɓe baakin teemeɗɗe nayo tokki mo. Ammaa o mbaraama, tokkiiɓe mo fuu caŋkiti, haala maako waati. 37 Ɓaawoɗon Yahuuda Galiliijo waŋgi yaake windugo yimɓe lesdi. Kaŋko boo, yimɓe tokki mo, ammaa nde o mbara, tokkiiɓe mo caŋkiti. 38 Ngam maajum mi ɗon wi'a on, ndaaye yimɓe ɓe'e. Acce ɓe. Ngam to nufaye man malla kuugal man haa yimɓe ɗum iwi, ɗum majjan. 39 Ammaa to haa Allah ɗum iwi, on mbaawataa jaalaago ɓe. Kakkile ngam taa on kaɓa bee Allah!" Dawrooɓe njaɓi haala maako. 40 Ɓe ewniti nelaaɓe, ɓe piyi ɓe, ɓe mbi'i ɓe taa ɓe meeta wolwugo bee innde Yeesu. Nden ɓe njoofi ɓe. 41 Nelaaɓe ngurti caka dawrooɓe, ndilli. Ɓe ceyi masin ngam Allah heyni ɓe torreego ngam daliila innde Yeesu. 42 Foroy ɓe ɗon ngaajina, ɓe ɗon anndina yimɓe kubaruwol ceynoowol ngol Yeesu Almasiihu nder haykaliiru e haa ci'e.

Kuuɗe Nelaaɓe 6

Ɓe cuɓi wallooɓe nelaaɓe njoweeɗiɗo

6:1 Ɓaawo balɗe seɗɗa, nde nuɗɗinɓe ɗon tokko ɓesdaago, luural waɗi hakkunde wolwooɓe yunaniŋkoore e wolwooɓe ibraniŋkoore. Nuɗɗinɓe wolwooɓe yunaniŋkoore mbi'i ajaba'en caka muuɗum'en keɓataa geɗal haa cenduki nyaamdu nyalaade fuu. 2 Ngam maajum nelaaɓe sappo e ɗiɗo mooɓti nuɗɗinɓe fuu, ɓe mbi'i: "Ɗum fottaay min acca waajaago wolde Allah haa min cuklano sendugo nyaamdu. 3 Ngam maajum, deerɗiraaɓe, cuɓe worɓe njoweeɗiɗo caka mon, hoolaaɓe, hebbinaaɓe Ruuhu Ceniiɗo, marɓe hikma, haa min kalfina ɓe kuugal ngal. 4 Minin kam, min cuklanto do'a e waajaago wolde Allah." 5 Haala ka fottani nuɗɗinɓe fuu, ɓe cuɓi Etiyen, goɗɗo marɗo nuɗɗinki, kebbinaaɗo Ruuhu Ceniiɗo boo. Fahin ɓe cuɓi Filip, Porokorus, Nikanor, Timon, Parmenas bee Nikolawus mo Antakiya, jananno nastunooɗo diina Yahuudu'en. Nuɗɗinɓe njahri ɓe haa nelaaɓe. 6 Nelaaɓe mbaɗi do'a, mballini juuɗe muuɗum'en dow ko'e suɓaaɓe go, nastini ɓe kuugal man. 7 Non wolde Allah tokki saŋkitaago. Limgal nuɗɗinɓe tokki ɓesdaago nder Urusaliima, ɗuuɗɓe nder liman'en boo nuɗɗini.

Mawɓe Yahuudu'en naŋgi Etiyen

8 Etiyen, keewɗo mo''ere e baawɗe Allah, waɗi kaayeefiiji mawɗi caka yimɓe. 9 Ammaa yimɓe iwɓe haa jama'aare Yahuudu'en wi'eteeɓe Rimɗinaaɓe ngerdaaki haala maako. Nder maɓɓe woodi Yahuudu'en iwɓe haa Sirene bee Aleksandiriya. Kamɓe bee Yahuudu'en Silikiya e Asiya, ɓe mbaɗi ngaaba bee Etiyen. 10 Ammaa Ruuhu Allah wolwini Etiyen bee anndal lugguŋgal haa ɓe mbaawaay waabaago mo. 11 Ngam man ɓe njoɓi woɗɓe haa ɓe mbi'a: "Min nani o wolwi kalluka dow Muusa, dow Allah boo." 12 Bana ni ɓe umminiri ɓerɗe yimɓe wuro, ndotti'en e moodiɓɓe tawreeta. Ɓe kippi Etiyen, ɓe naŋgi mo, ɓe njahri mo haa dawrooɓe. 13 Nden ɓe ngaddi seedooɓe haa pewana mo, ɓe mbi'i: "Goɗɗo oo, tum o ɗon wolwa kalluka dow suudu Allah seniindu, e dow tawreeta Muusa boo. 14 Ngam min nani o wi'i: Yeesu mo Nasaratu, o wilan suudu Allah, o waylitan al'aadaaji ɗi Muusa anndini en." 15 Dawrooɓe tawaaɓe ton fuu ɗon ndaara Etiyen, ɓe ngi'i yeeso maako nandi bee yeeso malaa'ikaajo.

Kuuɗe Nelaaɓe 7

Etiyen wolwani dawrooɓe

7:1 Hooreejo liman'en ?ami Etiyen: "Gooŋga ɓe mbi'i na?" 2 Etiyen jaabi: "Deerɗiraaɓe e baabiraaɓe, nananeeɗam. Allah tedduɗo waŋgani kaakiraawo meeɗen Ibrahiima diga o ɗonno haa Mesopotamiya, o siwa jooɗaago haa Haran tawon. 3 Allah wi'i mo: Wurta lesdi ma, accu lenyol ma, yah haa lesdi ndi mi hollete. 4 Nden o acci lesdi Kaldiya, o eggi, o jooɗoyi haa Haran. Nde baaba maako maayi, Allah eggini mo, o wari haa lesdi ndi, ndi on njooɗi haa muuɗum jonta. 5 Yaake man Allah hokkaay Ibrahiima koo yaaɓannde kosŋgal nder lesdi man ngam haa o mara. Ammaa o wi'i o tammi hokkugo mo ndi, haa kaŋko bee ɓikkoy maako fuu ɓe mara ndi. Yaake Allah wi'a ɗum, Ibrahiima walaano ɓiŋgel tawon. 6 Allah wi'i mo: Ɓikkoy ma njooɗoto haa lesdi njananndi, ɓe laatoto maraaɓe, torreteeɓe baakin duuɓi teemeɗɗe nayi. 7 Ammaa mi hiitoto ummaatoore marnde ɓe. Ɓaawoɗon, ɓe ngurtoto lesdi man, ɓe cujidantam haa nokkuure nde'e. 8 Nden Allah waɗani Ibrahiima alkawal, juulnaago laati alaama alkawal man. Nde Ibrahiima danyi Isiyaaku, o juulni mo nyande joweetataɓre maako, Isiyaaku boo juulni Yakubu, Yakubu boo juulni ɓiyum'en sappo e ɗiɗo, laatiiɓe kaakaaji le'i meeɗen. 9 "Kamɓe ɓe kaaji Yusufu, ɓe coorri mo, o laati maccuɗo haa Misra. Ammaa Allah ɗon wondi bee maako, 10 ɗon ayni mo nder torraaji maako. Allah hokki mo hikma e neɗɗaaku yeeso Firawna, laamiiɗo Misra. Firawna waɗi mo mawɗo dow lesdi Misra e dow saare mum fuu. 11 Yaake man weelo waɗi haa Misra bee Kanaana fuu. Ngo torri yimɓe masin, haa kaakaaji meeɗen go keɓaay ko nyaama. 12 Ngam maajum, nde Yakubu nani nyaamdu ɗon haa Misra, o neli kaakaaji meeɗen ton jahaaŋgal aranal. 13 Haa jahaaŋgal ɗiɗaɓal Yusufu annditini hoore muuɗum haa deerɗum'en. Bana non Firawna anndiri lenyol Yusufu. 14 Nden Yusufu neli, hoosi baaba mum Yakubu bee saare maako fuu. Limgal yimɓe saare man woni cappanɗe njoweeɗiɗo e njowo. 15 Nden Yakubu jooɗi haa Misra. Ton o maayi, kaŋko e kaakaaji meeɗen fuu. 16 Ɓe njahri ɓe haa Sikem. Ton ɓe uwi ɓe nder yenaande nde Ibrahiima sooduno haa asŋgol Hamor. 17 "Yaake alkawal ngal Allah waɗani Ibrahiima ɓadi yottaago, yimɓe Isra'iila ɗuuɗi nder Misra. 18 Laamiiɗo goɗɗo laamani Misra, o anndaa Yusufu. 19 O ?oyri yimɓe meeɗen, o torri kaakaaji meeɗen go, o dooli ɓe, ɓe ngudina ɓikkoy maɓɓe musinankoy haa yaasi, ngam taa koy ngeeɗa. 20 Yaake man nden ɓe ndanyi Muusa, mo laati ɓiŋgel booɗŋgel masin. Ɓe njogi ngel haa saare baaba maagel lebbi tati, 21 nden ɓe ngurtini ngel. Ammaa ɓiɗɗo Firawna debbo hoosi ngel, mawnini ngel bana ɓiŋgel muuɗum halal. 22 Muusa jaŋgi anndal Misra'en fuu, haa o laati baawɗo bolle e kuugal fuu. 23 "Nde Muusa yotti duuɓi cappanɗe nayi, o waɗi anniya o yaha o laara bandiiko'en, waato Isra'iila'en. 24 Nde o yi'i Misraajo ɗon fiya goɗɗo maɓɓe, o yehi haa o walla bandiiko. O jiŋgi mo, o mbari Misraajo go. 25 O tammi yimɓe maako paaman Allah rimɗinan ɓe bee juŋŋgo maako, ammaa ɓe paamaay. 26 Jaŋgo man boo o tawi Isra'iila'en ɗiɗo ɗon kaɓa. O tefi sendugo ɓe, o wi'i: Hey worɓe, onon on deerɗiraaɓe, koni on kaɓata? 27 Ammaa toonyiiɗo yerɓi Muusa. O wi'i mo: Moy waɗi ma a mawɗo, a kiitoowo amin? 28 A yiɗi mbarugo yam bana mbarɗa Misraajo keenya na? 29 Nde Muusa nani ɗum, o doggi, o dilli haa Madiyan. O jooɗi ton, o danyi ɓiɓɓe worɓe ɗiɗo. 30 "Ɓaawo duuɓi cappanɗe nayi, malaa'ikaajo waŋgani Muusa nder jamre yiite nder wumre haa ladde kombi hooseere Sina. 31 Ko o yi'i, hayɗini mo, o ɓaditi wumre haa o laara booɗɗum. Ammaa o nani sawtu Jawmiraawo ɗon wi'a: 32 Min woni Allah kaakaaji ma, Allah Ibrahiima e Allah Isiyaaku e Allah Yakubu. Muusa hultori, ɗon diwna, huli laarugo. 33 Jawmiraawo wi'i mo: Ittu paɗe ma, ngam nokkuure a ɗon dari, ɗum nokkuure seniinde. 34 Mi yi'i torra yimɓe am nder Misra. Mi nani uumaali maɓɓe, mi jippake haa mi hisna ɓe. War, mi nele haa Misra. 35 "Muusa oo, Isra'iila'en njaɓaay mo. Ɓe mbi'i: Moy waɗi ma a laamiiɗo amin, a hiito min? Ammaa Allah neli mo o laato laamiiɗo e kisnoowo. Allah waɗi ɗum bee juŋŋgo malaa'ikaajo baŋganɗo Muusa nder wumre wulnde go. 36 Muusa wurtini ɓe bee huuwugo kaayeefiiji nder lesdi Misra, o yahri ɓe haa maayo Maaliya, o ardi ɓe nder ladde duuɓi cappanɗe nayi. 37 Muusa wi'i Isra'iila'en: Bana Allah neldi yam, bana non o nelanan on annaboojo mo lenyol mooɗon. 38 Yaake ɓe kawti nder ladde, kaŋko laati dariiɗo hakkunde kaakaaji meeɗen e malaa'ikaajo bolwanɗo mo haa hooseere Sina. Ton o jaɓi bolle ngeendam haa o hokka en ɗe. 39 "Ammaa kaakaaji meeɗen cali nanango Muusa. Ɓe ɗoyli mo, ɓe ngiɗi loraago haa Misra. 40 Ngam man ɓe mbi'i Haruna: Waɗan en ɗowanteeɓe ardotooɓe en, ngam en anndaa ko waɗi Muusa, gurtinɗo en lesdi Misra. 41 Ɓe mbaɗi lawru nandundu bee gaggel, ɓe lii'ani ndu kirseteeɗi, ɓe mbaɗi juulde ngam seyo kuugal maɓɓe. 42 Ammaa Allah ɗoyli ɓe, acci ɓe ɓe cujidana koode asama, bana ko winda nder deftere annabo'en: Onon Isra'iila'en! Kadi on lii'ani yam kirseteeɗi e guleteeɗi duuɓi cappanɗe nayi nder ladde na? 43 Aa'a, on ndoondi laymaaru lawru mon Moloko, on ndoondi horre lawru mon Refan, labbi ɗi on mbaɗi ngam on cujidana ɗi. Ngam maajum mi dilliran on haa gaɗa Baabila. 44 "Kaakaaji meeɗen ɗon njogi laymaaru Allah bee maɓɓe nder ladde, ndu waŋgini Allah ɗon wondi bee maɓɓe. Ɓe nyooti ndu bana no Allah waŋginani Muusa, bana misaalu ɗum o holli mo. 45 Ɓaawoɗon kaakaaji meeɗen ndoni ndu haa baabiraaɓe maɓɓe. Ɓe ndoondi ndu haa jahaaŋgal maɓɓe, ngam Yosuwa ardi ɓe nde ɓe njaɓti lesdi haa ummaatooje goɗɗe. Allah riiwi ummaatooje go yeeso maɓɓe. Laymaaru ndu jooɗi ton haa yotti jamanu Daawuda. 46 Daawuda heɓi yerduye Allah, tori mo o duŋgano ɗum nyiɓango mo suudu, kaŋko Allah Yakubu. 47 Ammaa Suleymaanu on nyiɓani mo ndu. 48 "Ammaa Allah mawɗo jooɗataako nder cuuɗi ɗi yimɓe mahata, bana no annaboojo wi'i: 49 Jawmiraawo wi'i: Asama woni leeso laamu am, lesdi woni jaaɓruɗum kosɗe am. Suudu nduye on nyiɓantammi? Nokkuure ndeye laatoto siwtorde am? 50 Naa min waɗi kuuje ɗe fuu na? 51 "Onon saata-ko'e'en, on nanataa haala Allah sam! On cali nanango Ruuhu Ceniiɗo bana kaakaaji mooɗon calino nanango ngu. 52 Woodi annaboojo koo gooto mo kaakaaji mooɗon toonyaaki na? Ɓe mbari nelaaɓe Allah, waddunooɓe habaru warugo suka maako gooŋgaajo. Ndaa, on njambi mo, on mbari mo. 53 On njaɓi tawreeta Allah ka wari bee juuɗe malaa'ika'en, ammaa on tokkaaki ka."

Ɓe piɗi Etiyen bee kaa'e

54 Dawrooɓe Yahuudu'en ɓernani Etiyen masin nde ɓe nani bolle ɗe, haa ɓe kir?indiri nyi'e. 55 Ammaa Etiyen, keewɗo Ruuhu Ceniiɗo, tijji asama, yi'i tedduŋgal Allah, yi'i Yeesu boo ɗon dari haa nyaamo Allah. 56 O wi'i: "Ndaa, mi ɗon yi'a asama ɗon maɓɓiti, mi ɗon yi'a Ɓii-neɗɗo+ ɗon dari haa nyaamo Allah." 57 Ɓe ngooki, ɓe cukki noppi maɓɓe, ɓe fuu ɓe kawti, ɓe kippi mo. 58 Ɓe ngurtini mo haa yaasi berniwol, ɓe piɗi mo bee kaa'e. Seedooɓe ɗum acci limce maɓɓe haa goɗɗo bi'eteeɗo Sol. 59 Ɓe ɗon piɗa Etiyen, kaŋko boo o ɗon toro bana ni: "Jawmiraawo am Yeesu, jaɓ yoŋki am." 60 O tuggi koppi maako, o hooli, o wi'i: "Jawmiraawo! Yaafana ɓe hakkewol ngol!" Nde o wi'i ɗum o maayi. Sol boo yerdi mbarugo Etiyen.

Kuuɗe Nelaaɓe 8

Sol fitini jama'aaje nuɗɗinɓe

8:1 Nyande man fitina caatuka ukkani jama'aare nuɗɗinɓe haa Urusaliima. Ɓe fuu ɓe caŋkiti haa kawye Yahudiya e Samariya, sey nelaaɓe tan lutti. 2 Woɗɓe hulɓe Allah uwi Etiyen, ɓe mboyi maayde maako masin. 3 Ammaa Sol ɗaɓɓi halkugo jama'aare nuɗɗinɓe. O yehi haa ci'e fuu, o naŋgi nuɗɗinɓe, o nastini ɓe nder fursina, worɓe e rewɓe fuu.

Yimɓe Samariya nani habaru Yeesu

4 Nuɗɗinɓe saŋkitiiɓe go ngaaji habaru Yeesu kootoy, haa ɓe njehi fuu. 5 Filip yehi haa berniwol Samariya, o fuɗɗi waajingo yimɓe habaru Almasiihu. 6 Yimɓe ngerdi bolle Filip nde ɓe nani ɗe, ɓe ngi'i kaayeefiiji ɗi o huuwi boo. 7 Ginnaaji kalluɗi ngurti haa yimɓe ɗuuɗɓe bee gookaali. Jiijiiɓe ɗuuɗɓe boo njamɗiti. 8 Yimɓe Samariya ceyi masin. 9 Nder berniwol ngol woodino goɗɗo bi'eteeɗo Simon. Kaŋko o hayɗini yimɓe Samariya bee hiilaaji maako. O wi'i kaŋko woni goɗɗo mawɗo. 10 Ngam maajum yimɓe nder berniwol fuu, mawɓe e leesɓe ɗonno ngerdi ko o wi'i. Ɓe mbi'i: "Kaŋko woni baawɗe Allah bi'eteeɗe Baawɗe Mawɗe." 11 O duuri hayɗingo ɓe bee hiilaaji maako, ngam maajum ɓe ngerdi haala maako. 12 Nde Filip waaji ɓe kubaruwol ceynoowol dow laamu Allah e dow innde Yeesu Almasiihu, ɓe nuɗɗini, worɓe e rewɓe fuu, ɓe njaɓi ngiiwam baptisma. 13 Simon boo nuɗɗini. Nde o heɓi ngiiwam baptisma, o tokki Filip, o hayɗini nde o yi'i kaayeefiiji mawɗi ɗi Filip huuwata. 14 Nde nelaaɓe haa Urusaliima nani yimɓe Samariya nuɗɗini habaru Allah, ɓe neli Piyer e Yuhanna haa maɓɓe. 15 Nde Piyer e Yuhanna njotti ton, ɓe tori Allah haa o hokka nuɗɗinɓe Ruuhu Ceniiɗo. 16 Ngam yimɓe Samariya ngiiwino ngiiwam baptisma bee innde Yeesu, Jawmiraawo, ammaa Ruuhu Ceniiɗo waranaay koo gooto maɓɓe tawon. 17 Nden Piyer e Yuhanna mballini juuɗe muuɗum'en dow ko'e maɓɓe, ɓe keɓi Ruuhu Ceniiɗo. 18 Nde Simon yi'i yimɓe keɓi Ruuhu ngam ballinki juuɗe nelaaɓe dow maɓɓe, o yeeni Piyer bee Yuhanna ceede, 19 o wi'i ɓe: "Ndokkeeɗam le min boo baawɗe ɗe'e, ngam haa mo mi wallinani ɗum juuɗe am fuu, heɓa Ruuhu Ceniiɗo." 20 Ammaa Piyer jaabi mo: "Allah halke, an bee ceede ma fuu, kadi a numi a soodan dokkal Allah bee ceede! 21 A walaa geɗal nder haala ka, a walaa nder kuugal amin, ngam ɓernde ma laaɓaay haa Allah. 22 Tuubu ngam halleende ma, tora Allah o yaafane numooji ma. 23 Ngam mi yi'i a haaɗa-ɓerndeejo, halleende jaalake ma." 24 Nden Simon tori Piyer e Yuhanna: "Useni, toraneeɗam Jawmiraawo, ngam taa ko mbi'ɗon waɗammi." 25 Ɓaawo Piyer e Yuhanna mbaɗi seedamku, ɓe ngaaji haala Jawmiraawo, ɓe lorti haa Urusaliima. Nde ɓe ɗon koota, ɓe ngaaji kubaruwol ceynoowol haa gure ɗuuɗɗe nder Samariya.

Filip bee Etiyopiyaajo

26 Malaa'ikaajo Jawmiraawo wi'i Filip: "Umma, yah haa fombina haa laawol ummotooŋgol Urusaliima yahugo Gaaja." (Yimɓe accino tokkaago laawol ngol.) 27-28 Filip ummi, yehi. Haa ton o tawi goɗɗo Etiyopiya, cortaaɗo mo ɗon hoota. O goɗɗo mawɗo, o ɗon jogi ceede Kandake (waato laamiiɗo mo debbo) mo laami dow lesdi Etiyopiya. O yehino Urusaliima haa o sujidana Allah, o ɗon hoota nder moota pucci maako. Nder yahdu man o ɗon jaŋga deftere annabi Esaaya. 29 Ruuhu Ceniiɗo wi'i Filip: "Yah tokka moota+ pucci ngaya." 30 Filip doggi, jokki mo, nani o ɗon jaŋga nder deftere annabi Esaaya, nden ?ami mo: "A faami ko a jaŋgata na?" 31 Etiyopiyaajo wi'i: "Noy mi faamrata, nde mi walaa paamtinoowo?" O tori Filip o wa''o moota pucci, o jooɗo kombi maako. 32 Ndaa ko o jaŋgi nder deftere man: "O ɗon bana mbaalu ngu ɓe njahrata hirseego. Bana baalel ngel woyataa koo to meksoowo ɗon ta''a gaasa maagel, bana non o maɓɓitaay hunduko maako. 33 Ɓe njawni mo, walaa jiŋguɗo mo. Moy wolwata haala asŋgol maako? Ngam ɓe timmini yoŋki maako haa duniyaaru." 34 Etiyopiyaajo wi'i Filip: "Yeccam, dow moy annaboojo wolwi ɗum? Dow hoore maako na, malla dow goɗɗo?" 35 Filip fuɗɗi wolwugo dow aayaaje man, o yecci mo kubaruwol Yeesu ceynoowol. 36 Nde ɓe ɗon njaha dow laawol, ɓe njotti nokkuure ndiyam, Etiyopiyaajo wi'i: "Ndaa ndiyam, ko haɗatammi yiiwaago ngiiwam baptisma?" 37 Filip wi'i mo: "Ɗum heɓoto to a nuɗɗini bee ɓernde woore." O jaabi: "Mi nuɗɗini Yeesu Almasiihu woni Ɓiɗɗo+ Allah." 38 Nden o darni moota+ pucci maako. O jippi, o nasti ndiyam bee Filip. Filip yiiwi mo ngiiwam baptisma. 39 Nde ɓe ngurti ndiyam, Ruuhu Jawmiraawo wifti Filip. Etiyopiyaajo meetaay yi'ugo mo, tokki laawol muuɗum bee seyo maŋgo. 40 Filip tawaama haa Ajootus. O tokki yahugo haa gure fuu, o waaji yimɓe habaru Yeesu haa o yotti wuro Kaysariya.

Kuuɗe Nelaaɓe 9

Sol nuɗɗini Yeesu

9:1 Yaake man, Sol tokki furkitaago nuɗɗinɓe Jawmiraawo bee wi'ugo o mbaran ɓe. O dilli haa hooreejo liman'en. 2 O ?ami ɓe mbindana mo bataakeeji haa mawɓe cuuɗi waajaago Yahuudu'en haa wuro Damas ngam anndingo ɓe haala maako. O yiɗi ɗum ngam to o tawi tokkiiɓe laawol Jawmiraawo ton, worɓe e rewɓe fuu, o naŋga ɓe, o wadda ɓe haa Urusaliima. 3 Nde o ɗon haa laawol, o ɓadi yottaago Damas, ɗon ni annoora iwi haa asama, taari mo. 4 O do''i haa lesdi, o nani sawtu ɗon wi'a mo: "Sol, Sol! Koni toonyotooɗa mi?" 5 O ?ami: "An a moy, Jawmiraawo?" Sawtu go jaabi: "Min woni Yeesu mo toonyotooɗa. 6 Umma, yah haa nder wuro. Haa ton ɓe ngeccete ko a waɗata." 7 Yimɓe yahdanɓe bee Sol ndari, ɓe mbolwaay kooɗume, ɓe nani sawtu, ammaa walaa mo ɓe ngi'i. 8 Sol ummi, dari, maɓɓiti gite muuɗum, ammaa o waawataa yi'ugo kooɗume. Ngam maajum ɓe njogi mo juŋŋgo, ɓe njahri mo haa Damas. 9 Balɗe tati o waawaay yi'ugo, yaake man o nyaamaay, o yaraay kooɗume boo. 10 Woodi nuɗɗinɗo haa Damas bi'eteeɗo Ananiyas. Nder koyɗol Jawmiraawo ewni mo: "Ananiyas!" O jaabi: "Na'am, Jawmiraawo." 11 Jawmiraawo wi'i mo: "Umma, yah haa laawol bi'eteeŋgol Laawol-darnuŋgol, haa saare Yahuuda, a ?ama goɗɗo bi'eteeɗo Sol mo wuro Tarsus. O ɗon waɗa do'a. 12 Nder koyɗol o yi'i goɗɗo bi'eteeɗo Ananiyas nasti, wallini juuɗe mum dow hoore maako ngam haa o heɓa yi'ugo fahin." 13 Ananiyas jaabi: "Jawmiraawo, yimɓe ɗuuɗɓe ngecci yam haala gorko oo, ɓe ngecci yam no o torriri yimɓe ma masin haa Urusaliima. 14 Ndaa o wari haa ɗo bee duŋgayeere mawɓe liman'en haa o naŋga koomoy ewnotooɗo innde ma." 15 Jawmiraawo wi'i mo: "Yah, ngam mi suɓi mo o huuwanammi, haa o waŋgina innde am haa ummaatooje e laamiiɓe e haa yimɓe Isra'iila. 16 Min bee hoore am mi hollan mo o tammi torreego nder kuugal man." 17 Nden Ananiyas dilli, nasti saare go, wallini juuɗe mum dow hoore Sol. O wi'i: "Sol, deerɗam, Jawmiraawo men Yeesu neli yam, kaŋko mo waŋgani ma haa laawol warugo ɗo. O neli yam ngam haa a wumta, a heɓa baawɗe Ruuhu Ceniiɗo." 18 Ɗon ni goɗɗum bana laalaaje yani diga gite Sol, o wumti. O ummi, o jaɓi ngiiwam baptisma. 19 Nden o nyaami, o heɓti sembe maako.

Sol waaji haa Damas

Sol faɓɓi bee nuɗɗinɓe balɗe seɗɗa haa Damas. 20 Law o yehi haa cuuɗi waajaago Yahuudu'en feere feere, o waaji haala Yeesu. O wi'i: "Kaŋko woni Ɓiɗɗo+ Allah." 21 Nanɓe mo fuu kayɗini, ɓe mbi'i: "Naa kaŋko woni goɗɗo mbaroowo nuɗɗinɓe Yeesu haa Urusaliima na? O waraay haa ɗo ngam o naŋga ɓe, o yahra ɓe haa mawɓe liman'en na?" 22 Ammaa waaju Sol ɓesdi nafugo. Yahuudu'en jooɗiiɓe haa Damas mbaawaay waabaago mo nde o tabitinani ɓe Yeesu woni Almasiihu+. 23 Ɓaawo balɗe ɗuuɗɗe, Yahuudu'en mbaɗi saawari, ɓe narri dow mbarugo Sol, 24 ammaa o nani ko ɓe annini huuwugo mo. Jemma bee naaŋge fuu ɓe ɗon ayna dammuɗe berniwol ngam haa ɓe mbara mo. 25 Ammaa jemmaare feere soobiraaɓe Sol koosi mo, mbaɗi mo nder silaawo, ngurtiniri mo haa wurdere mahol.

Sol lori haa Urusaliima

26 Sol lori haa Urusaliima, o tefi hawtugo bee nuɗɗinɓe. Ammaa ɓe fuu ɓe kuli mo, ɓe njaɓaay kaŋko boo o laati nuɗɗinɗo. 27 Nden Barnabas hoo'i mo, yahri mo haa nuɗɗinɓe, yecci ɓe no Sol yi'iri Jawmiraawo haa laawol, e ko Jawmiraawo wolwani mo, e no Sol waajiri haala Yeesu haa Damas bilaa kulol. 28 Nden o jooɗodi bee maɓɓe, o ɗon waanca haa yimɓe Urusaliima, o ɗon waajina haala Jawmiraawo bilaa kulol. 29 Fahin o ɗon wolwa, o ɗon waabotira bee Yahuudu'en wolwooɓe yunaniŋkoore, ammaa kamɓe ɓe tefi mbarugo mo. 30 Nde deerɗiraaɓe nani ɗum, ɓe njahri Sol haa Kaysariya, ɓe neli mo haa Tarsus. 31 Nden jama'aaje nuɗɗinɓe haa lesɗe Yahudiya e Galili e Samariya fuu njooɗi jam, bilaa torra. Ɓe cembiɗi, ɓe tabiti nder kulol Jawmiraawo, ɓe ɓesdi ɗuuɗugo, ngam Ruuhu Ceniiɗo ɗon wondi bee maɓɓe.

Jamɗitinki Ayne'as

32 Yoo, Piyer ɗon yaha kootoy, nyande feere o yehi laarugo nuɗɗinɓe wonɓe haa Lidda. 33 Ton o tawi goɗɗo bi'eteeɗo Ayne'as. O jiijiiɗo, o waawaay ummaago duuɓi joweetati. 34 Piyer wi'i mo: "Ayne'as, Yeesu Almasiihu yamɗitini ma. Umma, mo''in be''itte ma." Ɗon ni o ummi. 35 Yimɓe Lidda e Saron fuu ngi'i mo. Nden kamɓe boo ɓe nuɗɗini Jawmiraawo.

Tabita ummi diga maayde

36 Nder wuro Joppe woodi debbo bi'eteeɗo Tabita, mo nuɗɗinɗo. (Bee yunaniŋkoore innde maako woni Dorkas, bana wi'ugo Lelwa.) Tum o ɗon huuwa kuuɗe booɗɗe, o ɗon walla talaka'en. 37 Yoo, kaŋko o nyawi, o maayi. Ɓe looti mo, ɓe mballini mo nder suudu dowru. 38 Nde Lidda daayaaki bee Joppe, nuɗɗinɓe haa Joppe boo nani Piyer ɗon ton, ɓe neli yimɓe ɗiɗo haa maako, ɓe tori mo: "Yaawɗa, ngara haa amin." 39 Law Piyer dillidi bee maɓɓe. Nde o yotti, ɓe njahri mo haa suudu dowru go. Rewɓe yurumɓe taari mo, ɓe ɗon mboya, ɓe ɗon kolla mo toggooje e limce ɗe o nyooti saa'i o ɗonno bee yoŋki. 40 Piyer wurtini yimɓe fuu, o tuggi koppi, o waɗi do'a. Nden o wayliti haa maayɗo, o wi'i: "Tabita, umma." Tabita maɓɓiti gite mum, yi'i Piyer, ummi, jooɗi. 41 Piyer naŋgi mo juŋŋgo, ummini mo. Nden o ewni rewɓe yurumɓe go e nuɗɗinɓe fuu, o holli ɓe Dorkas, o geeto. 42 Habaru man saŋkiti haa yimɓe Joppe fuu, ɗuuɗɓe nuɗɗini Jawmiraawo. 43 Piyer faɓɓi haa Joppe haa saare koppoowo lare bi'eteeɗo Simon.

Kuuɗe Nelaaɓe 10

Piyer waaji Korneliyus

10:1 Woodi goɗɗo haa Kaysariya bi'eteeɗo Korneliyus, mo ardiiɗo yeɓre sooje'en Roma wi'eteende Yeɓre Italiya. 2 O nuɗɗinɗo Allah, kaŋko bee saare maako fuu, ɓe ɗon cujidana Allah. Tum o ɗon walla Yahuudu'en talaka'en, o accataa toraago Allah. 3 Nyande feere deydey naaŋge juura, Allah yi'ni mo kaayeefi, o yi'i malaa'ikaajo Allah wari haa maako, wi'i mo: "Korneliyus!" 4 O laari malaa'ikaajo bee kulol, nden o wi'i: "Ko waɗi, jawmam?" Malaa'ikaajo jaabi: "Allah nani tornde ma, o yi'i kuuɗe ma booɗɗe, o yejjitaay ma. 5 Sey a nela nelaaɓe haa wuro Joppe haa ɓe ɗaɓɓita goɗɗo bi'eteeɗo Simon Piyer. 6 O koɗo haa saare koppoowo lare bi'eteeɗo Simon gonɗo kombi maayo maŋgo." 7 Nde malaa'ikaajo go dilli, Korneliyus ewni ɗiɗo haa suka'en mum hoolaaɓe, bee soojeejo gooto, kulɗo Allah. 8 Korneliyus yecci ɓe ko malaa'ikaajo wi'i, nden o neli ɓe haa Joppe. 9 Jaŋgo man, deydey naaŋge caka, nde ɓe ɓadi yottaago Joppe, Piyer wa''i dow suudu taŋkaandu haa o waɗa do'a. 10 Weelo naawi mo, o yiɗi nyaamugo. Ammaa nde ɓe ɗon mbaɗana mo nyaamdu, Allah yi'ni mo kaayeefi, 11 o yi'i asama maɓɓiti, huunde bana godoore mawnde ɗon jippo haa lesdi, tolɗi maare nayi fuu ɓaŋgtaaɗi. 12 Nder maare woodi dabbaaji marɗi kosɗe nayi e ladooji e colli. 13 Sawtu wi'i mo: "Piyer! Umma, hirsu, nyaam!" 14 Ammaa Piyer wi'i: "Aa'a, ya Jawmiraawo, mi meeɗaay nyaamugo karamɗum malla coɓɗum." 15 Sawtu go wolwani mo fahin: "Ko Allah laɓɓini, taa laar ɗum karamɗum." 16 Ɗum waɗi nde tati, ɓaawoɗon huunde man lori haa asama. 17 Piyer ɗon numa ko Allah yiɗi wi'ugo mo bee kaayeefi man. Yaake man nelaaɓe Korneliyus ?ami saare Simon, ɓe ɗon ndari yeeso yolnde maare. 18 Ɓe towni sawtu, ɓe ?ami: "Woodi koɗo haa ɗo bi'eteeɗo Simon Piyer na?" 19 Piyer ɗon nder numugo dow ko Allah holli mo go, ɗon ni Ruuhu Allah wi'i mo: "Ndaa, yimɓe tato ɗon ɗaɓɓite. 20 Sey a ummo, a jippo, a dilla bee maɓɓe jonta, ngam min neli ɓe." 21 Nden Piyer jippi, yehi haa yimɓe man, wi'i ɓe: "Ndaa yam. Min woni mo ɗaɓɓititton. Ko waddi on?" 22 Ɓe njaabi: "Korneliyus, ardiiɗo sooje'en neli min. O goɗɗo booɗɗo, kulɗo Allah. Yahuudu'en fuu anndi ɗum. Malaa'ikaajo Allah wi'i mo o ewne haa saare maako, ngam haa o nana ko mbi'ata mo." 23 Piyer jaɓɓi ɓe, weerni ɓe. Jaŋgo man o ummi, o dillidi bee maɓɓe. Nuɗɗinɓe woɗɓe nder wuro Joppe njahdi bee maɓɓe. 24 Faɓɓijaŋgo man ɓe njotti Kaysariya. Korneliyus ewni bandiraaɓe mum e sooba'en mum hoolaaɓe, ɓe ɗon ndeeni mo. 25 Nde Piyer yotti, Korneliyus fotti bee maako, tuggi koppi, sujidani mo. 26 Ammaa Piyer ummini mo, wi'i mo: "Dara, min boo mi neɗɗo." 27 Piyer ɗon wolwana Korneliyus haa ɓe nasti suudu. Ɓe tawi ɗuuɗɓe ɗon mooɓti ton. 28 O wi'i ɓe: "Onon boo on anndi fakat, diina Yahuuduujo haɗi mo yahugo saare jananno. Ammaa Allah holli yam taa mi laara koomoy o coɓɗo. 29 Ngam maajum, mi wari ngam ewnaandu maaɗa, mi ?amaay kooɗume. Ammaa jonta mi yiɗi anndugo daliila ewnaandu mon." 30 Korneliyus jaabi: "Waɗi balɗe tati, bana wakkatiire nde'e, mi ɗonno waɗa do'a juura haa suudu am. Saa'i man goɗɗo ɓorniiɗo limce ɗelkanɗe dari yeeso am. 31 O wi'i: Korneliyus, Allah nani do'a ma, o yejjitaay kuuɗe ma booɗɗe. 32 Nel goɗɗo haa Joppe ngam ewnaago Simon bi'eteeɗo Piyer. O koɗo haa saare Simon, koppoowo lare, gonɗo kombi maayo maŋgo. 33 Ngam maajum mi ewni ma law, an boo a yerdake, a wari. Kadi min fuu min kawti yeeso Allah, haa min nana ko Jawmiraawo umri ma a wolwa."

Waaju Piyer

34 Piyer fuɗɗi wolwugo, wi'i: "Jonta mi faami fakat, yimɓe fuu poti kal haa Allah. 35 To goɗɗo huli mo, huuwi kuuɗe booɗɗe, Allah yiɗi mo, koo o asŋgol ngole. 36 On anndi koŋgol ngol o neldi yimɓe Isra'iila, ngol waŋginani ɓe habaru seyo, waato jam wardi bee Yeesu Almasiihu mo Jawmiraawo yimɓe fuu. 37 On anndi ko waɗi haa Yahudiya fuu, ko fuɗɗi nder lesdi Galili ɓaawo ngiiwam baptisma ɗam Yuhanna waaji. 38 On anndi habaru Yeesu mo Nasaratu, no Allah hokkiri mo baawɗe Ruuhu Ceniiŋgu. O yehi kootoy, o huuwi kuuɗe booɗɗe, o yamɗitini torraaɓe Iblisa fuu, ngam Allah ɗon wondi bee maako. 39 Minin min seedooɓe ko o huuwi nder lesdi Yahuudu'en e haa Urusaliima fuu. Ɓe mbari mo bee ɓilugo mo haa leggal gaafaaŋgal. 40 Ammaa Allah ummitini mo diga maayde nyande tataɓre, waŋgini mo haa amin. 41 O waŋganaay yimɓe fuu, sey minin. Minin laati seedooɓe ɓe Allah aarti suɓugo. Ɓaawo Allah ummitini mo diga maayde, min nyaamdi, min njardi bee maako. 42 O umri min min ngaajina yimɓe fuu linjiila, min ceedo kaŋko woni mo Allah darni ngam o hiito yeeɗɓe e maayɓe. 43 Annabo'en fuu mbolwi haala maako, ɓe mbi'i, koomoy nuɗɗini mo, Allah yaafanto ɗum hakkeeji muuɗum ngam daliila innde maako."

Ummaatooje keɓi Ruuhu Ceniiɗo

44 Yaake Piyer ɗon wolwa, Ruuhu Ceniiɗo jippi dow nanooɓe waaju fuu. 45 Yahuudu'en nuɗɗinɓe warduɓe bee Piyer kayɗini. Asee, koo yimɓe ummaatooje boo, Allah hokki ɗum'en Ruuhu Ceniiɗo! 46 Ngam ɓe nani ɓe ɗon mbolwa bee ɗemɗe jananne, ɓe ɗon maŋgta maŋgu Allah. Piyer wi'i: 47 "Yimɓe ɓe'e ɓe keɓi Ruuhu Ceniiɗo bana no en keɓri ɗum. Moy haɗata ɓe heɓugo ngiiwam baptisma?" 48 Nden o umri yiiwugo ɓe ngiiwam baptisma bee innde Yeesu Almasiihu. Ɓe tori mo o faɓɓa bee maɓɓe balɗe seɗɗa.

Kuuɗe Nelaaɓe 11

Piyer yecci jama'aare nuɗɗinɓe Urusaliima haala Korneliyus

11:1 Nelaaɓe e nuɗɗinɓe haa lesdi Yahudiya fuu nani ummaatooje goɗɗe njaɓi wolde Allah. 2 Nde Piyer yehi Urusaliima, Yahuudu'en nuɗɗinɓe peli mo, mbi'i: 3 "A jippake haa yimɓe ɓe njuulnataako. Nden a nyaamdi bee maɓɓe boo!" 4 Ammaa Piyer yecci ɓe ko laati fuu, diga fuɗɗam. 5 O wi'i: "Mi ɗonno waɗa do'a nder wuro Joppe, Allah yi'ni yam kaayeefi, mi yi'i huunde bana godoore mawnde, tolɗi maare nayi fuu ɗon ɓaŋgti, nde jippi diga asama, nde wari haa am. 6 Mi laari nder maare bee hakkiilo, mi yi'i dabbaaji ɗi kosɗe nayi e kuuje ladde e ladooji e colli fuu ɗon ton. 7 Nden nanmi sawtu wi'i yam: Piyer! Umma, hirsu, nyaam! 8 Ammaa mbi'mi: Aa'a, ya Jawmiraawo! Karamɗum malla coɓɗum meeɗaay nastugo hunduko am. 9 Fahin sawtu man wi'i: Ko Allah laɓɓini, taa laar ɗum karamɗum. 10 Ɗum waɗi nde tati, nden huunde man fuu lori haa asama. 11 Wakkati man nden, yimɓe tato njotti saare nde ngonmi. Goɗɗo Kaysariya neli ɓe haa am. 12 Ruuhu wi'i yam mi yahda bee maɓɓe law, taa mi miijo. Nuɗɗinɓe njoweego ɓe'e diga Joppe, kamɓe boo ɓe njahdi bee am haa Kaysariya, min fuu min kawti haa saare Korneliyus. 13 O yecci min no o yi'ri malaa'ikaajo ɗon dari nder saare maako, wi'i mo: Nel goɗɗo haa Joppe ngam ewnaago Simon bi'eteeɗo Piyer. 14 O wi'ete bolle kisnanɗe ma, an e saare ma fuu. 15 Nde mi fuɗɗi wolwugo, Ruuhu Ceniiɗo jippi dow maɓɓe bana jippori dow meeɗen haa fuɗɗam. 16 Nden ciftormi ko Jawmiraawo wi'i yam: Yuhanna waɗi ngiiwam baptisma bee ndiyam, ammaa onon on keɓan ngiiwam baptisma bee Ruuhu Ceniiɗo. 17 Fakat Allah hokki ɓe Ruuhu Ceniiɗo bana o hokkirno en ɗum, yaake en nuɗɗini Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu. Kadi min mi waawan haɗugo Allah na?" 18 Nde ɓe nani bolle ɗe'e, ɓe nde'iti, ɓe maŋgti Allah, ɓe mbi'i: "Asee, Allah hokki yimɓe ummaatooje goɗɗe boo laawol tuubugo haa ɓe keɓa ngeendam!"

Jama'aare nuɗɗinɓe haa wuro Antakiya

19 Yoo, nuɗɗinɓe caŋkiti ngam daliila fitina ka waɗi yaake mbareeki Etiyen. Woɗɓe njehi haa Finikiya e Kiprus e Antakiya. Walaa mo ɓe ngaajini, sey Yahuudu'en tan. 20 Ammaa nuɗɗinɓe woɗɓe iwɓe haa Kiprus e Sirene ndilli Antakiya, ɓe ngaaji yimɓe ummaatooje goɗɗe, ɓe ngecci ɓe kubaruwol seyo ngol Yeesu Jawmiraawo. 21 Baawɗe Allah laatani ɓe, haa yimɓe ɗuuɗɓe nuɗɗini, tokki Jawmiraawo. 22 Nde habaru maajum yotti jama'aare nuɗɗinɓe haa Urusaliima, ɓe neli Barnabas haa Antakiya. 23 Nde o yotti, o yi'i no Allah barkiɗiniri yimɓe man, o seyi, o wi'i ɓe sey ɓe koolo Jawmiraawo bee gooŋga e ɓernde woore. 24 Barnabas o goɗɗo booɗɗo, keewɗo baawɗe Ruuhu e nuɗɗinki. Yimɓe ɗuuɗɓe nuɗɗini Jawmiraawo. 25 Nden Barnabas yehi wuro Tarsus tefugo Sol. 26 Nde o tawi mo, o waddi mo haa Antakiya. Ɓe njooɗi hitaande woore bee jama'aare nuɗɗinɓe, ɓe njaŋgini yimɓe ɗuuɗɓe. Haa Antakiya nuɗɗinɓe aarti wi'eego Masiihiŋko'en. 27 Yaake man annabo'en woɗɓe ummi Urusaliima, njehi Antakiya. 28 Gooto maɓɓe, bi'eteeɗo Agabus, dari caka yimɓe. Bee baawɗe Ruuhu Ceniiɗo o wi'i weelo saatuŋgo tammi waɗugo haa duniyaaru fuu. (Ɗum waɗi boo nder laamu Kalawdiyus.) 29 Pukara'en mbaɗi anniya koomoy maɓɓe neldan ko o waawi ngam wallugo nuɗɗinɓe wonɓe lesdi Yahudiya. 30 Ɓe mbaɗi non. Ɓe neldi Barnabas e Sol ceede, njahrani mawɓe jama'aare nuɗɗinɓe.

Kuuɗe Nelaaɓe 12

Torra nuɗɗinɓe ɓesdake

12:1 Yaake man laamiiɗo bi'eteeɗo Hirudus fuɗɗi torrugo yimɓe woɗɓe nder jama'aare nuɗɗinɓe. 2 O mbari Yakuba, deerɗiraawo Yuhanna bee kaafahi. 3-4 Nde o yi'i ɗum fottani Yahuudu'en, o naŋgi Piyer boo, o nastini mo fursina. (Ɗum waɗi nder nyalɗe juulde tamseeje ɗe ufnaaka.) O umri sooje'en ayna mo. Kamɓe ɓe sendaaɓe geɓe nayi, yeɓre fuu sooje'en nayo. Hirudus waɗi anniya hiitaago mo yeeso yimɓe fuu ɓaawo juulde Paska+. 5 Sooje'en ɗon tokki aynugo mo, ammaa jama'aare nuɗɗinɓe ɗon toro Allah ngam maako bee tiinaare.

Malaa'ikaajo wurtini Piyer saare fursina

6 Jemmaare Hirudus tammi hiitaago mo jaŋgo man, Piyer ɗon ɗaani caka sooje'en ɗiɗo. O ɗon haɓɓi bee callalluuji ɗiɗi, sooje'en boo ɗon ayna haa dammuɗe saare fursina. Yoo, jaŋgo man Hirudus tammi wurtingo mo haa yimɓe. 7 Ndaa, malaa'ikaajo Allah wari, annoora yayni nder suudu. Malaa'ikaajo dimbi Piyer, findini mo, wi'i mo: "Umma law!" Ɗon ni callalluuji pisti haa juuɗe maako, njani. 8 Nden malaa'ikaajo wi'i: "Taada, faɗɗa paɗe ma." Piyer waɗi non, nden malaa'ikaajo wi'i mo: "Moja mojaare ma, ndillen." 9 Piyer tokki mo haa ɓe ngurti saare fursina. Ammaa o anndaa to ɗum gooŋga, o tammi ɗum koyɗol. 10 Ɓe caali yeɓre sooje'en arande, ɓe caali yeɓre ɗiɗawre, nden ɓe njotti dammugal saare fursina tiitiiŋgal berniwol. Parewal maɓɓiti feere muuɗum. Ɓe ngurti. Ɓe tokki laawol berniwol, ɗon ni malaa'ikaajo go dilli, acci Piyer haa ton. 11 Nde Piyer faami ko waɗi mo, o wi'i: "Jonta mi annditi fakat ɗum gooŋga! Asee, Jawmiraawo neli malaa'ikaajo muuɗum, hisni yam juŋŋgo Hirudus, e ɗum ko yimɓe Yahuudu'en annini waɗugo yam fuu." 12 Nde o faami ko waɗi, o yehi haa saare Mariyama, daada Yuhanna Markus. Yimɓe ɗuuɗɓe ɗon kawti ton, ɓe ɗon mbaɗa do'a. 13 Piyer tappi parewal haa yolnde. Derkeejo debbo bi'eteeɗo Rode yehi laarugo ɗum moy. 14 Nde o annditi sawtu Piyer, o seyi masin, ammaa o maɓɓitaay parewal, o doggi, o lori haa jooɗiiɓe go, o wi'i Piyer ɗon dari yaasi. 15 Ɓe mbi'i mo: "A ginnaaɗo na?" Ammaa o tokki wi'ugo ɓe: "Gooŋga, ɗum kaŋko." Nden ɓe mbi'i: "Nden kam ɗum malaa'ikaajo maako." 16 Ammaa Piyer accaay tappugo parewal. Yoo, nde ɓe maɓɓiti, ɓe kayɗini yi'ugo mo. 17 O ɓaŋgtani ɓe juŋŋgo ngam haa ɓe njeeɗo, o tindini ɓe no Jawmiraawo wurtiniri mo saare fursina. O wi'i: "Ngecce Yakuba e luttuɓe haala ka." Nden o dilli nokkuure feere. 18 Nde weeti, sooje'en cakli masin. Ɓe ɗon mbi'a: "Noy Piyer waɗi?" 19 Hirudus umri ɓe ɗaɓɓita mo, ammaa ɓe keɓtaay mo. Ngam man o linyi haala man haa sooje'en, o umri ɓe mbara ɓe. Ɓaawoɗon Hirudus ummi Yahudiya, dilli Kaysariya, faɓɓi haa ton.

Maayde Hirudus

20 Hirudus tikkani yimɓe Tirus e yimɓe Sidon fuu. Ɓe mooɓti, ɓe ngari haa maako. Ɓe aarti narrugo bee Balastus, mawɗo saare laamiiɗo. Nden ɓe njehi haa Hirudus, ɓe tori mo sulhu, ngam yimɓe maɓɓe ɗon cooda gawri haa lesdi maako. 21 Nde nyalaade Hirudus ta''ino waɗi, o ɓorni limce laamu, o jooɗi haa leeso laamu, o wolwani ɓe. 22 Yimɓe kooli, mbi'i: "Ɗum Allah wolwi, naa ɗum neɗɗo." 23 Ɗon ni malaa'ikaajo Jawmiraawo fiyi mo ngam o teddinaay Allah. Gilɗi nyaami mo, o maayi. 24 Ammaa wolde Allah tokki ɓesdaago yeeso yeeso. 25 Nde Barnabas e Sol timmini kuugal maɓɓe haa Urusaliima, ɓe kootidi bee Yuhanna Markus haa Antakiya.

Kuuɗe Nelaaɓe 13

Nuɗɗinɓe Antakiya neli Barnabas e Sol

13:1 Nder jama'aare nuɗɗinɓe Antakiya woodi annabo'en bee jaŋginooɓe: Barnabas, Simeyon coometeeɗo Ɓaleejo, Lukiyus mo Sirene, Manahen mo mawnidi bee laamiiɗo Hirudus, e Sol. 2 Nyande feere nde ɓe ɗon cujidana Allah, ɓe ɗon cuumo, Ruuhu Ceniiɗo wi'i ɓe: "Cuɓaneeɗam Barnabas e Sol ngam kuugal ngal mi ewnori ɓe." 3 Ɓe cuumi, ɓe mbaɗi do'a, ɓe mballini juuɗe maɓɓe dow maɓɓe, ɓe neli ɓe haa kuugal man.

Barnabas e Sol ngaaji haa Kiprus

4 Yoo. Bana ni Ruuhu Ceniiɗo neliri Barnabas e Sol. Ɓe njehi Selewkiya, diga ton ɓe nasti koombowal dillugo duunde Kiprus. 5 Nde ɓe njotti Salamis, ɓe ngaaji wolde Allah haa suudu waajaago Yahuudu'en. Yuhanna Markus ɗon bee maɓɓe ngam o walla ɓe kuugal ngal. 6 Ɓe eeri gaɗa duunde, ɓe njotti Pafos. Ton ɓe tawi hiilaajo bi'eteeɗo Bar-Yeesu, o Yahuuduujo, o ɗon wi'a o annaboojo, ammaa ɗum fewre. 7 O soobaajo laamiiɗo duunde man, mo innde mum Sergiyus Pol, marɗo hakkiilo. Laamiiɗo man ewni Barnabas e Sol haa muuɗum, ngam o yiɗi nanugo wolde Allah. 8 Ammaa hiilaajo bi'eteeɗo Elimas bee yunaniŋkoore, jaɓaay ɓe. O tefi haɗugo laamiiɗo, taa o nuɗɗina haala Allah. 9 Ammaa Sol (bi'eteeɗo Pol boo), keewɗo Ruuhu Ceniiɗo, suti hiilaajo go, 10 wi'i: "Ɓii-Iblisa! A ɗon hona ko wooɗi fuu, a kiiloowo kalluɗo, tum a ɗon ɗaɓɓa waylitgo gooŋga Allah haa ka laato fewre. 11 Jonta Jawmiraawo fiyete, a wuman, a yi'ataa annoora naaŋge haa neeɓa." Law huunde fuu ɓalwani Elimas, o wumi. O yiili ngam tefugo goɗɗo mo ɗowata mo. 12 Nde laamiiɗo laari ko waɗi, o nuɗɗini. Anndinol haala Jawmiraawo hayɗini mo masin.

Nelaaɓe ngaaji haa wuro Antakiya nder lesdi Pisidiya

13 Pol e wondiɗɗiraaɓe mum nasti koombowal haa Pafos, ɓe ndilli haa Perge nder lesdi Pamfiliya. Ammaa Yuhanna Markus acci ɓe, lori Urusaliima. 14 Kamɓe boo ɓe ummi Perge, ɓe ngari Antakiya nder lesdi Pisidiya. Nyande siwtorde+ ɓe nasti suudu waajaago Yahuudu'en, ɓe njooɗi ton. 15 Ɓaawo jaŋguki tawreeta Muusa e defte annabo'en, mawɓe suudu waajaago neli haa maɓɓe, mbi'i: "Deerɗiraaɓe, to on ngoodi bolle waaju ɗe on mbolwanta yimɓe, mbolwe." 16 Nden Pol ummi, dari, ɓaŋgti juŋŋgo mum, fuɗɗi wolwugo, wi'i: "Bandiraaɓe Isra'iila'en e yimɓe ummaatooje goɗɗe, sujidanooɓe Allah, nananeeɗam! 17 Allah mo yimɓe Isra'iila cujidanta, suɓi kaakaaji meeɗen, mawnini ɓe nde ɓe ɗonno haa lesdi Misra. Allah wurtini ɓe Misra bee baawɗe muuɗum mawɗe. 18 Duuɓi cappanɗe nayi o munyani ɓe nder ladde. 19 O halki laamuuji joweeɗiɗi haa lesdi Kanaana, o hokki yimɓe maako lesdi man, 20 ɓe mari ndi. Ɗum fuu ɗum waɗi baakin duuɓi teemeɗɗe nayi e cappanɗe jowi. "Ɓaawoɗon o waɗani ɓe hiitooɓe haa jamanu annabi Samuyila. 21 Nden ɓe tori mo laamiiɗo, Allah hokki ɓe Sol ɓii Kis, iwɗo haa asŋgol Benyamin, o laamani ɓe duuɓi cappanɗe nayi. 22 Nde Allah sottini Sol, o waɗi Daawuda laamani ɓe. Ndaa ko Allah wi'ani Daawuda: Mi tawi Daawuda ɓii Yessa fottani yam, o huuwan ko ngiɗmi fuu. 23 Haa asŋgol Daawuda oo, Allah waɗani yimɓe Isra'iila kisnoowo fodde alkawal muuɗum, kaŋko woni Yeesu. 24 Diga Yeesu siwa warugo, Yuhanna waaji yimɓe Isra'iila fuu, ɓe ngaylita, ɓe acca hakkeeji maɓɓe, ɓe njaɓa ngiiwam baptisma. 25 Nde Yuhanna ɓadi timmingo kuugal mum, o wi'i yimɓe: Mo ndeenoton, naa ɗum min. Ammaa woodi garanɗo ɓaawo am, mo mi he'aay koo fistango ɗum paɗe mum. 26 "Ya deerɗam'en, danygol Ibrahiima, e yimɓe woɗɓe sujidanooɓe Allah, haa meeɗen Allah neldi habaru kisndam! 27 Ammaa yimɓe Urusaliima bee mawɓe maɓɓe paamaay kaŋko woni kisnoowo, ngam ɓe paamaay bolle annabo'en ɗe yimɓe njaŋgata tum haa suudu waajaago nyande siwtorde+. Koo non fuu ɓe ngooŋgɗini bolle annabo'en bee hiitaago Yeesu. 28 Koo nde ɓe tawaay daliila hiitaago mo kiita mbareego, ɓe tori Pilaatu o mbara mo. 29 Nde ɓe timmini waɗugo mo ko defte Allah mbi'no dow maako fuu, ɓe njippini mo leggal gaafaaŋgal, ɓe mballini mo haa yenaande. 30 Ammaa Allah ummitini mo diga maayde. 31 Balɗe ɗuuɗɗe o waŋgani yahdunooɓe bee maako diga Galili haa Urusaliima. Jonta boo, ɓe seedooɓe maako haa yimɓe Isra'iila. 32 Minin min ɗon ngaddana on habaru seyo: Ko Allah wi'no o waɗanan kaakaaji meeɗen, 33 o waɗani en ɗum, enen ɓiɓɓe maɓɓe, nde o ummitini Yeesu. Bana ko winda haa yimre Jabuura ɗiɗawre: An a Ɓiɗɗo+ am, hande mi danyi ma. 34 Ndaa boo ko Allah wi'i dow ummitingo mo diga maayde, ngam taa o meeɗa nyolugo: Fakat mi barkiɗinte bee barkaaji am, bana mi wi'no Daawuda. 35 Fahin bana o wi'i nder aayaaje goɗɗe: A accataa suka ma ɗowtaniiɗo ma nyola. 36 Ngam Daawuda huuwani Allah nder jamanu muuɗum, haa o maayi, ɓe uwi mo kombi kaakaaji maako, o nyoli. 37 Ammaa mo Allah ummitini diga maayde, nyolataa. 38-39 Deerɗam'en, on fuu, sey anndon fakat, waaju yaafuye hakkeeji warani on bee Yeesu. Tawreeta Muusa waawataa darnugo on on laaɓɓe yeeso Allah, ammaa koomoy nuɗɗini Yeesu, rimɗan e hakkeeji mum fuu. 40 Kadi, kakkile, taa ko annabo'en mbi'no heɓa on: 41 Ndaare, onon yawiiɓe haala Allah! Kayɗine, kalke! Ngam kuugal ngal mbaɗanmi nder jamanu mooɗon, ɗum kuugal ngal on njaɓataa nuɗɗingo, koo to goɗɗo faamtini on ɗum!" 42 Nde Pol bee Barnabas ɗon ngurto suudu waajaago Yahuudu'en, yimɓe mbi'i, ɓe loro nyande siwtorde+ warannde boo, ngam ɓe tokko wolwango ɓe haala ka. 43 Nde yimɓe caŋkiti, Yahuudu'en ɗuuɗɓe e nastuɓe diina maɓɓe ɗuuɗɓe tokki Pol e Barnabas. Nelaaɓe mbolwani ɓe, cembiɗini ɓe ngam haa ɓe tabita nder mo''ere Allah. 44 Nde nyande siwtorde+ waɗi fahin, ɓurna yimɓe wuro ngari nanugo wolde Allah. 45 Nde Yahuudu'en ngi'i yimɓe ɗuuɗi, ɓe kaaji masin. Ɓe ngeddi wolde Pol, ɓe kuɗi mo. 46 Ammaa Pol e Barnabas mbolwi bilaa kulol, ɓe mbi'i: "Doole min aarta wolwango on wolde Allah. Ammaa nde on cali ɗum, taa nume on keɓan ngeendam nduumiiɗam. Min accan on, min njahan haa ummaatooje goɗɗe. 47 Ngam kanjum woni umroore nde Jawmiraawo umri min, wi'i: Mi jo''ini ma, a yaynana ummaatooje, a laato laawol kisndam ngam yimɓe duniyaaru fuu." 48 Nde yimɓe ummaatooje nani ɗum, ɓe ceyi, ɓe maŋgti habaru Allah. Suɓaaɓe ngam ɓe keɓa ngeendam nduumiiɗam, ɓe nuɗɗini. 49 Habaru Allah saŋkiti kootoy haa lesdi man. 50 Ammaa Yahuudu'en ummini ɓerɗe mawɓe wuro e rewɓe tedda-asli'en ɓe ummaatooje goɗɗe, sujidanooɓe Allah. Ɓe puɗɗi torrugo Pol e Barnabas, ɓe ngurtini ɓe lesdi maɓɓe. 51 Nelaaɓe piɗɗi collaaje kosɗe muuɗum'en dow maɓɓe. Ɓe ndilli Ikoniya. 52 Pukara'en haa Antakiya ceyi masin, ɓe keewi Ruuhu Ceniiɗo.

Kuuɗe Nelaaɓe 14

Nelaaɓe ngaaji nder wuro Ikoniya

14:1 Haa Ikoniya boo, Pol e Barnabas njehi haa suudu waajaago Yahuudu'en. Waaju maɓɓe nafi masin haa yimɓe Yahuudu'en ɗuuɗɓe e ummaatooje goɗɗe nuɗɗini. 2 Ammaa Yahuudu'en woɗɓe cali jaɓugo. Ɓe ummini ɓerɗe yimɓe ummaatooje goɗɗe, haa ɓe nganya nuɗɗinɓe. 3 Nelaaɓe paɓɓi haa ton. Ɓe mbolwi haala Jawmiraawo bilaa kulol. Jawmiraawo boo gooŋgɗini waaju mo''ere muuɗum bee hokkugo ɓe baawɗe waɗugo kaayeefiiji. 4 Yimɓe wuro cendi geɓe ɗiɗi dow haala ka, woɗɓe tokki Yahuudu'en, woɗɓe boo tokki nelaaɓe. 5 Nden yimɓe ummaatooje goɗɗe bee Yahuudu'en e mawɓe maɓɓe fuu mbaɗi anniya torrugo nelaaɓe bee fiɗugo ɓe bee kaa'e. 6 Nde nelaaɓe nani ɗum, ɓe ndoggi ɓe ndilli haa Listira e Derbe, gure haa lesdi Likoniya e haa lesdi piltundi. 7 Ton boo ɓe ngaaji habaru seyo.

Nelaaɓe ngaaji nder Listira e Derbe

8 Haa Listira woodi goɗɗo mo kosɗe mum jiijiiɗe. O boosɗo diga danyeego maako, o meeɗaay yahugo. 9 O nani waaju Pol. Pol yi'i o woodi nuɗɗinki yamɗitineego. Ngam maajum o suti mo, 10 o towni sawtu, o wi'i: "Umma, dara dow kosɗe ma." Goɗɗo man hafti, fuɗɗi yahugo. 11 Nde mooɓe ngi'i ko Pol waɗi, ɓe puɗɗi hoolugo bee wolde maɓɓe likoniire, ɓe mbi'i: "Ɗowanteeɓe nanduɓe bee yimɓe, njippake haa meeɗen!" 12 Barnabas, ɓe mbi'i ɗum Jewus, Pol boo, ɓe mbi'i ɗum Hermes ngam kaŋko wolwata. 13 Limanjo mo ɗowanteeɗo bi'eteeɗo Jewus, waddi ga'i e pindi haa yolnde suudu diina ndu ɓe mahino yaasi wuro. Limanjo man bee mooɓre fuu ngiɗi waɗango nelaaɓe sadaka. 14 Nde Barnabas e Pol nani ko ɓe tammi waɗugo, ɓe ceeki limce maɓɓe, ɓe ndoggi, ɓe njehi ton, ɓe towni sawtu, ɓe mbi'i: 15 "Onon worɓe, koni on mbaɗata ɗum? Minin boo min yimɓe bana mon! Min ngari haa ɗo ngam min ngecca on habaru seyo, haa on ɗoyla kuuje meereeje ɗe'e, on njaɓa Allah geeto. Kaŋko woni tagɗo asama e lesdi e maaje e ko woni nder maajum fuu. 16 Naane o accino yimɓe fuu tokko laabi mum'en. 17 Koo non fuu o ɗon waŋgina kuuɗe maako booɗɗe. O ɗon toɓnana on iyeende diga asama, o ɗon waɗana on ?aamnde bee wakkati muuɗum, o ɗon nyaamna on nyaamdu, o ɗon seyna ɓerɗe mon." 18 Ammaa koo nde ɓe mbolwi bolle ɗe boo, bee dakkerr ɓe kaɗi mooɓre waɗango ɓe sadaka. 19 Yahuudu'en woɗɓe ngari diga wuro Antakiya nder lesdi Pisidiya e wuro Ikoniya. Ɓe ummini mooɓe, haa ɓe piɗi Pol bee kaa'e, ɓe ndasi mo yaasi wuro, ɓe tammi o maayi. 20 Ammaa nde nuɗɗinɓe kawti dow maako, o ummi, o lori wuro. Jaŋgo man o dilli bee Barnabas haa Derbe.

Pol e Barnabas lori Antakiya nder Siriya

21 Pol e Barnabas ngaaji habaru seyo haa Derbe haa ɗuuɗɓe njaɓi tokkaago Yeesu. Nden ɓe lorti haa Listira e Ikoniya e Antakiya nder Pisidiya. 22 Ɓe cembiɗini nuɗɗinɓe, ɓe tiɗɗini ɓe ɓe tokko nuɗɗingo bee ɓernde woore. Nden ɓe mbi'i: "Sey bee boneeji ɗuuɗɗi en nastirta laamu Allah." 23 Haa jama'aaje nuɗɗinɓe fuu ɓe cuɓani ɓe dawrooɓe. Ɓe mbaɗi do'a, ɓe cuumi, ɓe kalfini ɓe haa Jawmiraawo mo ɓe kooli ɗum. 24 Nde ɓe caali lesdi Pisidiya, ɓe njotti Pamfiliya. 25 Ɓe ngaaji habaru seyo haa Perge, ɓe njehi Attaliya. 26 Diga ton ɓe nasti koombowal, ɓe lorti haa Antakiya, wuro ngo ɓe kalfina mo''ere Allah haa muuɗum ngam huuwugo kuugal ngal ɓe timmini. 27 Nde ɓe njotti Antakiya, ɓe mooɓi jama'aare nuɗɗinɓe, ɓe ngecci ɓe ko Allah waɗani ɓe, no Allah maɓɓitiri laawol ngam haa ummaatooje goɗɗe nuɗɗina Yeesu. 28 Ɓe paɓɓi haa ton bee nuɗɗinɓe balɗe ɗuuɗɗe.

Kuuɗe Nelaaɓe 15

Hawriinde haa Urusaliima

15:1 Woɗɓe iwɓe haa Yahudiya njehi Antakiya, ɓe puɗɗi anndingo deerɗiraaɓe, ɓe mbi'i: "On keɓataa hisugo sonaa to on njaɓi juulnaago fodde ko tawreeta Muusa wi'i." 2 Pol e Barnabas kujjotiri bee maɓɓe masin dow haala ka. Ngam man ɓe ndawri Pol e Barnabas e yimɓe Antakiya woɗɓe ɓe njaha haa Urusaliima wolwango nelaaɓe e dawrooɓe jama'aare nuɗɗinɓe dow haala man. 3 Ngam maajum nuɗɗinɓe neli ɓe haa ton. Nde ɓe ɗon caalo nder Finikiya e Samariya, ɓe ngecci nuɗɗinɓe, yimɓe ummaatooje goɗɗe boo nuɗɗini Allah. Habaru man seyni ɓe fuu. 4 Nde ɓe njotti Urusaliima, nuɗɗinɓe e nelaaɓe e dawrooɓe fuu njaɓɓi ɓe. Ɓe ngecci ɓe ko Allah waɗani ɓe fuu. 5 Ammaa nuɗɗinɓe woɗɓe nder Farisa'en ummi, mbi'i: "Sey ɓe njaɓa juulnaago, sey ɓe tokko tawreeta Muusa." 6 Nelaaɓe e dawrooɓe kawti, linyi haala ka. 7 Nde ɓe nduuri yeewtugo ka, Piyer ummi, wi'i: "Deerɗam'en, on anndi diga naane Allah suɓi yam caka mooɗon haa mi waajo habaru seyo haa ummaatooje goɗɗe, ngam ɓe nana, ɓe njaɓa. 8 Allah, annduɗo ɓerɗe yimɓe fuu, holli o yerdake yimɓe ummaatooje goɗɗe nde o hokki ɓe Ruuhu Ceniiɗo bana no o hokkiri en ɗum. 9 O sendaay caka meeɗen e maɓɓe. O yaafani ɓe hakkeeji maɓɓe nde ɓe nuɗɗini. 10 Ngam man, koni on ngiɗi jarribaago Allah bee yowango ɓe dooŋgal caɗŋgal nga'al? Koo enen, koo kaakaaji meeɗen fuu, en mbaawaay roondaago ngal. 11 Aa'a. Bana enen en nuɗɗiniri, en kisi bee mo''ere Jawmiraawo men Yeesu, non kamɓe boo ɓe kisrata." 12 Mooɓre fuu sirwi nde ɓe nani ko Barnabas e Pol ngecci ɓe dow kaayeefiiji ɗi Allah huuwi bee maɓɓe caka ummaatooje goɗɗe. 13 Nde ɓe timmini wolwugo, Yakuba ummi, wi'i: "Nane, deerɗiraaɓe! 14 Jonta Simon yecci en no Allah fuɗɗiri hakkilango ummaatooje goɗɗe, nde o suɓi woɗɓe maɓɓe ngam ɓe laato yimɓe maako. 15 Wolde annabo'en narri bee haala ka. Bana nde winda: 16 Jawmiraawo wi'i: Ɓaawoɗon mi loroto, mi nyiɓtoto suudu Daawuda yibbunoondu, mi darnan ndu. 17 Non yimɓe woɗɓe fuu ɗaɓɓitan Jawmiraawo, yimɓe fuu ɓe mi ewnoto, ɓe laato yimɓe am. 18 Non Jawmiraawo wi'i, mo waŋgini ɗum diga naane." 19 Yakuba tokki wolwugo, wi'i: "Min kam, mbi'mi, taa en cakla yimɓe ummaatooje goɗɗe, waylitooɓe haa Allah. 20 Ndikka en mbindana ɓe taa ɓe nyaama nyaamdu ndu harmi ngam ndu hokkaamano labbi, taa ɓe mbaɗa teele ɗe ngagaaki, taa ɓe nyaama kusel ngel hirsaaka, taa ɓe nyaama ?i?am boo. 21 Ngam diga naane ɓe ɗon njaŋga tawreeta Muusa nder cuuɗi waajaago Yahuudu'en bee nyande siwtorde+, ɓe mbolwani yimɓe bolle Muusa."

Ɓe neldi bataakewol haa nuɗɗinɓe caka ummaatooje goɗɗe

22 Nden nelaaɓe e dawrooɓe e nuɗɗinɓe fuu ndawri suɓugo woɗɓe maɓɓe, ngam ɓe nela ɓe haa Antakiya bee Pol e Barnabas. Ɓe cuɓi Yahuuda bi'eteeɗo Barsabas, e Silas. Ɓe ɗiɗo fuu, nuɗɗinɓe ɗon ngerdi ɓe. 23 Ɓe neldi ɓe bee bataakewol ngo'ol: "Minin nelaaɓe e dawrooɓe, deerɗiraaɓe mon, min neldi koofli amin haa deerɗiraaɓe ɓe ummaatooje goɗɗe jooɗiiɓe haa Antakiya e Siriya e Silikiya. 24 Min nani woɗɓe amin njehi haa mon, ndimbi on, cakli on bee bolle maɓɓe. Ammaa minin min nelaay ɓe. 25 Ngam maajum min kawti, min ndawri suɓugo nelaaɓe, min nela ɓe haa mon. Ɓe njahdan bee Barnabas e Pol, yiɗaaɓe amin, 26 taaskiiɓe hokkugo yoŋkiiji mum'en ngam innde Jawmiraawo meeɗen Yeesu Almasiihu. 27 Ngam maajum min neldi on Yahuuda e Silas. Kamɓe ɓe ngeccan on ko min mbindani on. 28 Ɗum fottani Ruuhu Ceniiɗo bee amin fuu taa min ɓesdana on dooŋgal feere sonaa umrooje ɗe'e: 29 Taa nyaame kusel kirsaaŋgel ngam labbi, taa nyaame ?i?am, taa nyaame kusel to ngel hirsaaka, taa mbaɗe teele ɗe ndagaaki. On mbaɗi booɗɗum to on kaɗi ko'e mon kuuje ɗe. Njooɗe jam." 30 Ɓe neli nelaaɓe go, nelaaɓe ndilli Antakiya. Nde ɓe njotti ton, ɓe mooɓti nuɗɗinɓe fuu, ɓe ndokki ɓe bataakewol man. 31 Nde ɓe njaŋgi ngol, ɓe ceyi nanugo haala ka, ngol sembiɗini ɓe. 32 Yahuuda e Silas mbolwani ɓe bolle ɗuuɗɗe, ɓe ndokki ɓe dartaare e sembe ngam kamɓe ɓe keɓi annabaaku. 33 Nde ɓe paɓɓi haa ton seɗɗa, deerɗiraaɓe ɗofti ɓe bee jam. Ɓe lori haa nelɓe ɓe. 34 Ammaa Silas jooɗi ton. 35 Pol e Barnabas paɓɓi haa Antakiya. Kamɓe e woɗɓe ɗuuɗɓe, ɓe anndini yimɓe, ɓe ngaaji ɓe wolde Jawmiraawo.

Pol sendake bee Barnabas

36 Nde faɓɓi seɗɗa, Pol wi'i Barnabas: "En loro, en ndaara deerɗiraaɓe haa en ngaajino wolde Jawmiraawo, haa en ndaara no ɓe laati." 37 Barnabas yiɗi hawtugo Yuhanna bi'eteeɗo Markus bee maɓɓe, 38 ammaa Pol jaɓaay, ngam Markus lorino ɓaawo, acci ɓe haa Pamfiliya, timminaay kuugal ngal o fuɗɗino. 39 Luural waɗi hakkunde maɓɓe, haa ɓe cendi. Barnabas hoosi Markus, ɓe nasti koombowal yahugo Kiprus. 40 Pol boo suɓi Silas, ɓe ndilli. Deerɗiraaɓe kalfini ɓe mo''ere Allah. 41 Pol yehi nder lesdi Siriya e Silikiya, o sembiɗini jama'aaje nuɗɗinɓe.

Kuuɗe Nelaaɓe 16

Timote yahdi bee Pol e Silas

16:1 Pol yehi Derbe e Listira. Woodi ton nuɗɗinɗo bi'eteeɗo Timote. Daada maako, Yahuuduujo, nuɗɗinɗo boo, ammaa baaba maako Yunaniŋkeejo. 2 Deerɗiraaɓe fuu haa Listira bee Ikoniya mani Timote. 3 Nde Pol yiɗi Timote yahda bee maako, o juulni mo. O waɗi ɗum ngam Yahuudu'en jooɗiiɓe lesɗe man fuu anndi baaba Timote, o Yunaniŋkeejo. 4 Haa wuro ɓe ngari fuu, ɓe ngecci nuɗɗinɓe ko nelaaɓe e dawrooɓe nuɗɗinɓe haa Urusaliima ndawri, ɓe mbi'i ɓe tokko umrooje man. 5 Ngam maajum jama'aaje nuɗɗinɓe cembiɗi, limgal maɓɓe ɗon ɓesɗo foroy.

Nder koyɗol Pol yi'i goɗɗo Makedoniya

6 Ruuhu Ceniiɗo duŋganaaki ɓe waajaago nder lesdi Asiya, ngam maajum ɓe caali nder Firigiya e Galaatiya. 7 Nde ɓe njotti keerol lesdi Misiya, ɓe ɗaɓɓi nastugo lesdi Bitiniya, ammaa Ruuhu Yeesu duŋganaaki ɓe. 8 Ngam maajum ɓe caali nder Misiya, ɓe ndirti haa Torowas. 9 Bee jemma Pol hoyɗi, o yi'i goɗɗo Makedoniya ɗon dari, tori mo: "War haa Makedoniya, wallu min!" 10 Ɓaawo hoyɗugo koyɗol maako ni, min taaski dillugo Makedoniya, ngam min paami Allah ewni min haa min ngaajo yimɓe ton kubaruwol ceynoowol.

Haa wuro Filippi, Lidiya nuɗɗini Jawmiraawo

11 Haa Torowas min nasti koombowal, min njehi haa Samotaras, jaŋgo man boo min njehi Neyapolis. 12 Diga ton min njehi Filippi, wuro nder yeɓre lesdi Makedoniya arandeere, nde Roma'en mari. Min njooɗi ton, min paɓɓi balɗe seɗɗa. 13 Nyande siwtorde+ min ngurti wuro, min njehi fomoonde maayo ngam min tammi nokkuure man Yahuudu'en mbaɗata do'a. Min njooɗi, min ngeewti bee rewɓe mooɓtiiɓe ton. 14 Gooto maɓɓe woni Lidiya, iwɗo wuro Tiyatira. O piloowo limce boɗeeje, o cujidanoowo Allah. O ɗon nana waaju amin, Jawmiraawo maɓɓiti hakkiilo maako, haa o jaɓa ko Pol wi'ata. 15 Kaŋko e yimɓe saare maako fuu, ɓe ngiiwaama ngiiwam baptisma. Nden o wi'i: "To on ndaari yam bana mi nuɗɗini Jawmiraawo bee gooŋga, ngare, njippe haa saare am." O dooli min jippaago ton.

Ɓe nastini Pol e Silas haa fursina

16 Nyande feere nde min ɗon ndilla nokkuure do'a, min potti bee korɗo marɗo ginnawol. Ginnawol man laatini mo o daaroowo ko tammi waɗugo. Jawmiraaɓe korɗo keɓi ceede ɗuuɗɗe bee kuugal maako man. 17 O ɗon tokko min, o ɗon wooka, o wi'a: "Yimɓe ɓe'e, ɓe huuwanooɓe Allah, ɓurduɗo ɗowanteeɓe! Ɓe ngeccan on no on kisrata!" 18 O waɗi bana ni balɗe ɗuuɗɗe, haa ɗum naawi Pol masin. Pol wayliti, wi'i ginnawol: "Bee innde Yeesu Almasiihu mi umri ma, wurta haa maako." Ɗon ni ginnawol wurti. 19 Nde jawmiraaɓe korɗo ngi'i o nafataa ɓe bana naane, ɓe naŋgi Pol e Silas, ɓe ndasi ɓe haa luumo, yeeso mawɓe. 20 Ɓe njahri ɓe haa mawɓe Roma'en, ɓe mbi'i: "Yimɓe ɓe'e ɓe Yahuudu'en, ɓe ɗon ummina haala haa wuro meeɗen. 21 Ɓe ɗon anndina al'aadaaji ɗi tokkaaki umrooje meeɗen. Enen en Roma'en, en mbaawataa tokkaago al'aadaaji maɓɓe!" 22 Mooɓre hawti dow maɓɓe. Mawɓe ceeki limce Pol e Silas, itti ɗe. Ɓe umri ɓe piya ɓe. 23 Nde ɓe piyi ɓe piyɗe ɗuuɗɗe, ɓe njahri ɓe haa fursina. Ɓe mbi'i aynoowo fursina o ayna ɓe booɗɗum. 24 Nde o nani ɗum, o yahri ɓe haa suudu cakaaru nder saare fursina, o haɓɓi kosɗe maɓɓe caka leɗɗe tedduɗe. 25 Caka jemma Pol e Silas ɗon mbaɗa do'a, ɓe ɗon maŋgta Allah bee gime, haɓɓaaɓe luttuɓe ɗon nana. 26 Ɗon ni dimbannde lesdi mawnde waɗi, nde dimbi suudu fursina diga les. Jonta dammuɗe maɓɓiti, callalluuji haɓɓaaɓe pat njani. 27 Aynoowo fursina fini. Nde o yi'i dammuɗe ɗon maɓɓiti, o tammi haɓɓaaɓe ndoggi. Ngam maajum o losi kaafahi maako haa o mbarto. 28 Ammaa Pol towni sawtu, wi'i: "Taa naawnu hoore ma. Min fuu min ɗon." 29 Aynoowo fursina hoo'i yiite, doggi, nasti ton, do''i yeeso Pol e Silas, o ɗon diwna. 30 Nden o wurtini ɓe, o ?ami: "Worɓe, noy mbaɗanmi haa mi hisa?" 31 Ɓe mbi'i: "To a nuɗɗini Jawmiraawo amin Yeesu, a hisan, an bee yimɓe saare ma fuu." 32 Nden ɓe ngecci mo wolde Jawmiraawo, kaŋko bee yimɓe saare maako fuu. 33 Wakkati man aynoowo fursina wurtini ɓe, looti kuuduuje maɓɓe. Ɗon ni kaŋko bee yimɓe saare maako fuu, ɓe ngiiwaama ngiiwam baptisma. 34 O yahri Pol bee Silas haa saare maako, o nyaamni ɓe. Kaŋko bee saare maako fuu ɓe ceyi masin, ngam ɓe nuɗɗini Allah. 35 Nde weeti, mawɓe Roma'en neli mawɓe poliis haa aynoowo fursina, ɓe mbi'a mo o yoofa yimɓe ɓe. 36 Nden aynoowo fursina wi'i Pol: "Mawɓe neli, mbi'i min njoofa on. Ngurte kadi, ndille bee sirri." 37 Ammaa Pol wi'i mawɓe poliis: "Ɓe tawaay aybewol kooŋgole haa amin, ammaa ɓe piyi min haa gite yimɓe fuu. Minin boo min Roma'en! Nden ɓe njahri min haa fursina. Jonta ɓe ngiɗi wurtingo min, min ndilla bee sirri? Waɗataako! Sey mawɓe Roma'en bee ko'e maɓɓe ngara, njoofta min." 38 Mawɓe poliis'en ngecci mawɓe Roma'en ko Pol e Silas mbi'i. Nde ɓe nani Pol e Silas ɓe Roma'en, ɓe kuli. 39 Ngam man ɓe njehi haa maɓɓe, ɓe tori ɓe yaafuye. Nden ɓe ngurtini ɓe fursina, ɓe tori ɓe, ɓe cotta wuro maɓɓe. 40 Nde Pol e Silas ngurti fursina, ɓe njaalti saare Lidiya. Ton ɓe tawi deerɗiraaɓe, ɓe cembiɗini ɓe. Ɓe ndilli yeeso fahin.

Kuuɗe Nelaaɓe 17

Nelaaɓe njehi wuro Tessaloniiki

17:1 Ɓe tokki laawol Amfipolis bee Apolloniya, ɓe ngari haa Tessaloniiki. Woodi suudu waajaago Yahuudu'en ton. 2 Pol yehi haa suudu man, bana o woowno waɗugo kootoy. Nyalɗe ciwtorɗe+ tati o ɗon hujjotira bee yimɓe dow haala defte Allah. 3 O ɗon faamtina, o ɗon tabitina wolde Allah wi'i sey Almasiihu yara bone, o ummito diga maayde. Pol wi'i: "Yeesu oo, mo mi yeccata on haala muuɗum jonta, kaŋko woni Almasiihu+." 4 Woɗɓe maɓɓe njaɓi ka, ɓe tokki Pol e Silas. Non boo ɗuuɗɓe haa Yunaniŋko'en sujidanooɓe Allah, e rewɓe tedda-asli'en. 5 Ammaa Yahuudu'en mbaɗi kaajal, ɓe mooɓi meere'en diga luumo, mooɓre man ummini wuro fuu bee hoolo maɓɓe. Ɓe kippi saare Yason, ɓe ɗon ɗaɓɓita Pol e Silas haa ɓe ngurtina ɓe haa yaasi. 6 Ammaa nde ɓe tawaay ɓe, ɓe ndasi Yason e deerɗiraaɓe woɗɓe haa mawɓe wuro, ɓe kooli, ɓe mbi'i: "Yimɓe ɓe'e, kamɓe ummini haala kootoy! Jonta ɓe ngari haa wuro meeɗen, 7 Yason boo weerni ɓe haa saare mum. Walaa ko yaali ɓe bee umrooje laamiiɗo Roma, ɓe ɗon mbi'a woodi laamiiɗo goɗɗo, bi'eteeɗo Yeesu." 8 Bee bolle ɗe'e ɓe ummini ɓerɗe yimɓe e ɓerɗe mawɓe wuro fuu. 9 Mawɓe ndooli Yason e luttuɓe fuu ɓe ndokka ceede jiŋgina, ngam ɓe njoofa ɓe hiddeko kiita waɗa.

Nelaaɓe njehi haa Bereya

10 Nde jemma waɗi, deerɗiraaɓe neli Pol e Silas haa Bereya. Nde ɓe njotti ton, ɓe njehi suudu waajaago Yahuudu'en. 11 Yimɓe Bereya ngiɗi nanugo haala kesa, ɓe laataaki bana yimɓe Tessaloniiki. Ɓe tiiɗi haa nanugo haala man. Balɗe fuu ɓe ɗon linya defte Allah, haa ɓe anndita ko Pol wolwi ɗum gooŋga na? 12 Ɗuuɗɓe maɓɓe nuɗɗini. Rewɓe Yunaniŋko'en tedda-asli'en e Yunaniŋko'en worɓe fuu nuɗɗini. 13 Ammaa nde Yahuudu'en Tessaloniiki nani Pol waaji wolde Allah haa Bereya boo, ɓe ngari, ɓe puɗɗi ummingo ɓerɗe yimɓe. 14 Law deerɗiraaɓe ɗofti Pol yahugo haa fomoonde maayo maŋgo, ammaa Silas e Timote njooɗi haa Bereya. 15 Ɗoftuɓe Pol njahdi bee maako haa yotti Ateena, nden ɓe lori Bereya. Pol wi'no ɓe, ɓe ngecca Silas e Timote ngara haa maako law.

Pol waaji haa berniwol Ateena

16 Pol ɗon reena Silas e Timote haa Ateena. Ɓernde maako metti nde o yi'i wuro man ɗon heewi labbi. 17 Ngam maajum o hujjotiri bee Yahuudu'en e yimɓe ummaatooje goɗɗe sujidanooɓe Allah nder suudu waajaago. O ɗon hujjotira koo bee yimɓe ɓe o tawi haa luumo boo. 18 Jaŋginooɓe woɗɓe wi'eteeɓe Epikuri'en e Sitoyko'en boo kujjotiri bee maako. Woɗɓe mbi'i: "Ɗume ɗuuɗa-haalaajo mantotooɗo oo yiɗi wi'ugo?" Woɗɓe boo mbi'i: "Teema o ɗon wolwa haala ɗowanteeɓe jananɓe." Ɓe mbi'i ɗum ngam Pol ɗon wolwa haala Yeesu e haala ummitineeki maayɓe. 19 Ngam maajum ɓe njahri Pol yeeso jama'aare haa nokkuure wi'eteende Areyopagus, ɓe mbi'i: "Min ngiɗi anndugo anndinol kesol ngol a wolwata. 20 Goɗɗum haa wolde man min meeɗaay nanugo ɗum, min ngiɗi faamugo ɗum." 21 Yimɓe Ateena e jananɓe jooɗiiɓe ton fuu mbaɗataa kooɗume, sey nanugo haalaaji kesi fuu e yeewtugo ɗi. 22 Non Pol dari yeeso jama'aare haa Areyopagus, o wi'i: "Ya worɓe Ateena! Mi yi'i on ɗon tiini suklanaago haala diina mon. 23 Ngam nde mi ɗon waanca nder wuro mon, mi yi'i nokkuuje diina mon, mi tawi hirsirde bee bindi ton: Ngam ɗowanteeɗo mo anndaaka. Kadi mo on cujidanta, koo nde on anndaa mo, kaŋko mi waajinta on haala mum. 24 Allah tagɗo duniyaaru e ko woni nder maaru fuu, kaŋko woni Jawmiraawo asama e lesdi, o jooɗataako nder cuuɗi mahaaɗi bee juuɗe. 25 Kaŋko o maraay haaje yimɓe mbaɗana mo kooɗume, ngam kaŋko on hokkata koomoy yoŋki e poofɗe e kooɗume fuu. 26 Diga goɗɗo gooto o tagi asli yimɓe fuu, o waɗi ɓe njooɗo haa duniyaaru ndu. Diga ɗum waɗaay, o darni wakkatiiji e keeri joonde maɓɓe boo. 27 O tagi ɓe ngam ɓe ɗaɓɓita mo, teema ɓe maata mo ɓe tawa mo. Ammaa Allah daayaaki koomoy meeɗen, 28 ngam ɗum wi'i: Yeeɗugo meeɗen, dimbaago meeɗen, laataago meeɗen, fuu haa maako ɗum iwi. Bana woɗɓe haa yimooɓe mon mbi'i: Enen boo en ɓiɓɓe maako. 29 Nde en laati ɓiɓɓe maako, taa en numa Allah nandi bee fotooji ɗi yimɓe mbaɗata bee hakkiilo maɓɓe, ɗi kaŋgeeri e cardi malla hayre. 30 Allah munyani yimɓe nde ɓe anndaano haala maako, ammaa jonta o umri yimɓe kootoy fuu ɓe tuuba, ɓe acca laabi maɓɓe kalluɗi. 31 Ngam o waɗi nyande nde o hiitoto duniyaaru fuu bee gooŋga, bee goɗɗo mo o suɓi. O gooŋɗiniri ɗum bee ummitingo mo diga maayde." 32 Nde ɓe nani Pol ɗon wolwa haala ummitineeki diga maayde, woɗɓe njali mo, ammaa woɗɓe mbi'i: "Min ngiɗi a wolwana min haala ka nyande feere fahin." 33 Nden Pol wurti caka maɓɓe. 34 Woɗɓe nuɗɗini, tokki mo. Nder maɓɓe: Diyonisiyus, goɗɗo Areyopagus, e debbo bi'eteeɗo Damaris, e yimɓe feere.

Kuuɗe Nelaaɓe 18

Pol waaji haa Korintu

18:1 Pol ummi Ateena, dilli Korintu. 2 Ton o tawi Yahuuduujo bi'eteeɗo Akilas, iwɗo Pontus. Ɗum neeɓaay o wari diga Italiya bee debbo maako Piriskilla, ngam laamiiɗo Roma bi'eteeɗo Kalawdiyus riiwi Yahuudu'en fuu haa Roma. Pol yehi haa maɓɓe, 3 o jooɗi bee maɓɓe, ɓe ɗon kuuwda, ngam sanaa'a maɓɓe ngoota, waato nyootugo laymaaji. 4 Nyande siwtorde+ fuu, o ɗon hujjotira bee Yahuudu'en e Yunaniŋko'en haa suudu waajaago ngam o yiɗi ɓe nuɗɗina. 5 Nde Silas e Timote ngari diga Makedoniya, Pol acci nyootugo laymaaji ngam haa o waɗa waaju tum. O seedi Yahuudu'en Yeesu woni Almasiihu+. 6 Nde ɓe njaɓanaay mo, ɓe ɗon kuɗa mo, o fiɗɗi collaaje limce maako dow maɓɓe, o wolwani ɓe bee caatal, o wi'i: "To on kalki, onon anndi, naa ɗum haala am fahin. Jonta mi yahan haa ummaatooje goɗɗe." 7 Non o ɗoyli ɓe, o yehi jooɗaago haa saare goɗɗo jananno bi'eteeɗo Titus Yustus, cujidanoowo Allah. Saare maako ɗon kombi suudu waajaago. 8 Kirispus, limanjo suudu man, nuɗɗini Jawmiraawo bee saare muuɗum fuu. Korintu'en ɗuuɗɓe nani waaju, ɓe nuɗɗini, ɓe ngiiwaama ngiiwam baptisma. 9 Jemmaare feere Pol hoyɗi, nder koyɗol man Jawmiraawo wi'i mo: "Taa hul, taa accu wolwugo, taa yoof kuugal ma. 10 Mi ɗon wondi bee ma. Walaa mo meemete, ngam yimɓe am ɗuuɗɓe ɗon nder berniwol ngo'ol." 11 Pol jooɗi ton nduuɓu bee reeta, o ɗon anndina yimɓe haala Allah. 12 Yaake Galliyo laati ngomna lesdi Akaya, Yahuudu'en kawti, naŋgi Pol, njahri mo haa kiita. 13 Ɓe mbi'i: "Goɗɗo oo, o ɗon esta yimɓe haa ɓe cujidana Allah bee laawol ngol tokkaaki tawreeta amin!" 14 Pol yiɗi wolwugo, ammaa Galliyo wi'i Yahuudu'en: "To ɗum aybewol feereno malla halleende wonde o waɗi, mi jaɓanno wullaandu mon, onon Yahuudu'en. 15 Ammaa nde ɗum laati ngaaba dow bolle, dow inɗe, e dow tawreeta mooɗon, sey onon bee ko'e mooɗon on kiito ka. Min mi hiitataako irin man!" 16 Nden o riiwi ɓe haa nokkuure kiita. 17 Ɓe fuu ɓe naŋgi Sostenes limanjo suudu waajaago, ɓe piyi mo yeeso yimɓe haa nokkuure kiita. Ammaa walaa ko yaali Galliyo.

Pol lori haa Antakiya

18 Ɓaawoɗon boo Pol faɓɓi balɗe ɗuuɗɗe bee deerɗiraaɓe haa Korintu, nden o jaɓɓiti ɓe. O nasti koombowal bee Piriskilla e Akilas, ɓe ndilli Siriya. Ammaa hiddeko ɓe nasta koombowal, o laɓi hoore maako haa Keŋkereya ngam o waɗino togayeere+. 19 Ɓe njotti berniwol Efesus. Ton Pol jaɓɓiti Piriskilla e Akilas. Nden o yehi haa suudu waajaago Yahuudu'en. O hujjotiri bee maɓɓe. 20 Ɓe tori mo o faɓɓa haa maɓɓe, ammaa o sali. 21 Ammaa nde o ɗon dilla, o yecci ɓe: "To Allah muuyi, mi loroto haa mooɗon." Nden o nasti koombowal, o dilli. 22 Nde o yotti Kaysariya, o yehi Urusaliima ngam hoofnugo jama'aare nuɗɗinɓe. Nden o yehi Antakiya. 23 Nde o faɓɓi ton seɗɗa, o dilli. O waanci nder lesɗe Galaatiya e Firigiya, o sembiɗini nuɗɗinɓe fuu.

Apollos waaji haa Efesus e Korintu

24 Goɗɗo Yahuuduujo, iwɗo Aleksandiriya, mo innde mum Apollos, wari haa Efesus. O baawɗo bolle, o annduɗo defte Allah. 25 O annduɗo haala laawol Jawmiraawo booɗɗum, o waaji, o anndini haala Yeesu bee laaɓɗum. Ammaa sey ngiiwam baptisma Yuhanna tan o anndi. 26 O fuɗɗi wolwugo bilaa kulol haa suudu waajaago Yahuudu'en. Nde Piriskilla bee Akilas nani mo, ɓe ngaddi mo haa saare maɓɓe, ɓe tindini mo laawol Allah bee ko ɓuri laaɓugo. 27 Nden Apollos waɗi anniya yahugo lesdi Akaya. Nuɗɗinɓe haa Efesus mballi mo bee windugo bataakeeji haa deerɗiraaɓe maɓɓe wonɓe haa ton, ngam haa ɓe njaɓɓo mo. Nde o yotti ton, o walliri nuɗɗinɓe bee mo''ere nde Allah hokki mo. 28 O wolwani Yahuudu'en yeeso yimɓe fuu, haa ɓe mbaawaay waabaago mo. O holli ɓe haa deftere Allah fakat Yeesu woni Almasiihu+.

Kuuɗe Nelaaɓe 19

Pol waaji haa Efesus

19:1 Nde Apollos ɗon haa Korintu, Pol tokki laawol kooseeje haa o yotti Efesus. Ton o tawi nuɗɗinɓe woɗɓe. 2 O ?ami ɓe: "On keɓi Ruuhu Ceniiɗo nde on nuɗɗini na?" Ɓe njaabi: "Min meeɗaay nanugo haala Ruuhu Ceniiɗo." 3 Pol ?ami: "Kadi ngiiwam baptisma ɗame on keɓi?" Ɓe njaabi: "Min keɓi ɗam Yuhanna." 4 Pol wi'i: "Ngiiwam Yuhanna laatani tuubuɓe hakkeeji mum'en. Yuhanna wi'i yimɓe Isra'iila sey ɓe nuɗɗina goɗɗo tammiiɗo warugo, waato Yeesu." 5 Nde ɓe nani ɗum, ɓe njaɓi ngiiwam baptisma bee innde Yeesu Jawmiraawo. 6 Pol wallini juuɗe muuɗum dow ko'e maɓɓe, Ruuhu Ceniiɗo wari dow maɓɓe, ɓe mbolwi ɗemɗe jananne, nden ɓe ngaaji wolde Allah. 7 Limgal yimɓe man, baakin sappo e ɗiɗo. 8 Lebbi tati Pol ɗon tokki yahugo suudu waajaago Yahuudu'en, o ɗon wolwana yimɓe bilaa kulol, o ɗon hujjotira bee maɓɓe, o ɗon haɓda faamtingo ɓe haala laamu Allah. 9 Ammaa woɗɓe maɓɓe cattini ko'e maɓɓe, ɓe cali jaɓugo, ɓe mbolwi kalluka dow laawol Jawmiraawo yeeso mooɓre. Ngam maajum Pol wurtini laatiiɓe nuɗɗinɓe, ɓe ndilli. Nyalɗe fuu o ɗon hujjotiri bee yimɓe haa jaŋgirde Tirannus. 10 O tokki waɗugo ɗum duuɓi ɗiɗi haa jooɗiiɓe lesdi Asiya diga Yahuudu'en e ummaatooje goɗɗe fuu nani wolde Jawmiraawo.

Haala ɓiɓɓe Sikewas

11 Allah huuwi kaayeefiiji kayɗiniiɗi bee juŋŋgo Pol. 12 Ɓe njahrani nyawɓe limce e leppi ko meemi ɓandu Pol, nyawji maɓɓe e ginnaaji fuu ngurti haa maɓɓe. 13 Yahuudu'en woɗɓe ɗon ngiilo ngam wurtingo ginnaaji. Kamɓe boo ɓe ɗaɓɓi wurtingo ɗi bee innde Yeesu. Ɓe mbi'i ginnaaji: "Min umri on bee innde Yeesu, mo Pol waajata haala mum." 14 Ɓiɓɓe hooreejo liman'en bi'eteeɗo Sikewas mbaɗata ɗum. Ɓe njoweeɗiɗo. 15 Ammaa ginnawol wi'i ɓe: "Mi anndi Yeesu, Pol boo mi anndi haala mum, ammaa onon on ɓeye?" 16 Marɗo ginnawol hippi ɓe bee sembe haa o jaali ɓe, o naawni ɓe, o seeki limce maɓɓe haa ɗe njani. Ɓe ngurti suudu maako, ɓe ndoggi. 17 Yahuudu'en e yimɓe ummaatooje goɗɗe jooɗiiɓe haa Efesus fuu, nani ɗum. Ɓerɗe maɓɓe ta''i, nden yimɓe ɓesdi teddingo innde Jawmiraawo. 18 Ɗuuɗɓe caka nuɗɗinɓe ngari, ɓe tuubi waɗugo hiila haa yeeso yimɓe fuu. 19 Waɗooɓe hiila ɗuuɗɓe ngaddi defte mum'en, nguli ɗe haa yeeso yimɓe fuu. Ɓe mbaɗi lisaafi coggu defte man, ɗum waɗi ceede cardi ujine cappanɗe jowi (50,000). 20 Bana ni wolde Jawmiraawo saŋkitori bee sembe, nde waŋgini baawɗe Allah.

Jiiɓotiral waɗi haa Efesus

21 Ɓaawo haala ka'a, Pol waɗi anniya tokkaago laawol nder Makedoniya bee Akaya ngam o yaha Urusaliima. O wi'i: "To mi yehi ton, mi yahan Roma boo." 22 O neli wallooɓe maako ɗiɗo haa Makedoniya, waato Timote bee Erastus, ammaa kaŋko o faɓɓi haa lesdi Asiya seɗɗa. 23 Yaake man haala makka ummi haa Efesus dow laawol Jawmiraawo. 24 Woodi tappoowo cardi ton bi'eteeɗo Demetriyus mo ɗon waɗa bee cardi irin cuurel nanduŋgel bee suudu lawru wi'eteendu Artemis. Kuugal maako nafi huuwooɓe man masin. 25 O ewni ɓe fuu, kamɓe e tappooɓe cardi woɗɓe. O wi'i ɓe: "Onon worɓe, on anndi kuugal meeɗen nga'al ɗon nafa en masin. 26 Onon bee ko'e mon on ɗon ngi'a, on ɗon nana ko Pol oo waɗata. O ɗon wi'a ɗowanteeɓe ɓe yimɓe mbaɗata laataaki ɗowanteeɓe sam, haa ɗuuɗɓe nder Efesus ɗo, e ɓurna lesdi Asiya fuu njaɓi ɗum. 27 To tokki bana ni, yimɓe kallinan sanaa'a meeɗen. Naa kanjum tan, ammaa yimɓe accan teddingo suudu Artemis, ɗowanteeɗo meeɗen mawɗo. Yimɓe accan mawningo ɗowanteeɗo mo lesdi Asiya e duniyaaru fuu sujidanta oo!" 28 Nde jama'aare nani bolle ɗe'e, ɓe ɓerni masin, ɓe puɗɗi hoolugo, ɓe mbi'i: "Artemis mo Efesus, o mawɗo!" 29 Haala ka saŋkiti nder berniwol fuu, ka jiiɓi yimɓe, ɓe naŋgi wondiɗɗiraaɓe Pol ɗiɗo, Gayus e Aristarkus iwɓe Makedoniya, ɓe ndoggi, ɓe njahri ɓe haa babal fijirde. 30 Pol boo yiɗi yahugo haa mooɓre man, ammaa nuɗɗinɓe kaɗi mo. 31 Mawɓe lesdi Asiya, soobiraaɓe maako, neli haa maako, tori mo taa o yaha haa babal fijirde. 32 Yaake man, mooɓtorde fuu jiiɓi masin. Koomoy ɗon hoola haala feere, ngam ɓurna yimɓe anndaa daliila ko hawti ɓe. 33 Ɓe koo'i Aleksandire caka yimɓe, ɓe njahri mo yeeso mooɓre, ngam Yahuudu'en ardini mo yeeso mum'en. Nden Aleksandire ɓaŋgti juŋŋgo ngam haa o faamtina yimɓe daliila haala man. 34 Ammaa nde ɓe annditi o Yahuuduujo, ɓe tokki hoolugo dow haala ngoota baakin saa'iiji ɗiɗi: "Artemis mo Efesus, o mawɗo!" 35 Bee dakkerr sekreterjo berniwol de'itini mooɓre, o wi'i: "Ya worɓe Efesus! Koomoy anndi suudu Artemis mawɗo, e hayre seniinde do''iinde diga asama fuu ɗon haa berniwol Efesus. 36 Walaa baawɗo yeddugo ɗum. Ngam maajum sey on nde'ita, on kakkila ko on mbaɗata. 37 On anndi yimɓe ɓe on ngaddi haa ɗo, ɓe ngujjaay kuuje cuuɗi ceniiɗi, ɓe mbolwaay kalluka dow ɗowanteeɗo men. 38 To Demetriyus e huuwdooɓe bee muuɗum ngoodi wullaandu dow goɗɗo, ndikka ɓe njaha kiita bee wakkati man, haa mawɓe man. Ton ɓe mbaawan hiitotirgo. 39 Ammaa to on ngiɗi ko ɓuri ɗum, sey on njahra ka haa mooɓtorde nde mawɓe ndarnata. 40 Ammaa ko waɗi hande, teema ɗum felan en, ɓe mbi'an en mbaɗi tuurtol, ngam en ngalaa daliila mooɓtaago bana ni." 41 Nde o timmini wolwango ɓe, o wi'i ɓe caŋkito.

Kuuɗe Nelaaɓe 20

Pol yehi Makedoniya bee Akaya

20:1 Nde haala man de'iti, Pol mooɓti nuɗɗinɓe. O sembiɗini ɓe bee wolde, o jaɓɓiti ɓe, o dilli Makedoniya. 2 O yiili lesdi man, o sembiɗini yimɓe bee waaju. Nde o yotti Akaya, 3 o jooɗi lebbi tati. O ɗonno taasko yahugo Siriya, ammaa o nani Yahuudu'en ngiɗi mbarugo mo, ngam maajum o lori haa Makedoniya. 4 Sopater ɓii Pirrus, Bereyaajo, yahdi bee maako. Aristarkus e Sekundus, yimɓe Tessaloniiki, e Gayus mo Derbe, e Timote, non boo Tikikus e Torofimus ɓe lesdi Asiya, ɓe fuu ɓe njahdi bee maako. 5 Ɓe ardi min, ɓe njehi haa Torowas, ɓe ndeeni min ton. 6 Min nasti koombowal haa Filippi ɓaawo juulde tamseeje ɗe ufnaaka. Ɓaawo balɗe jowi min tawi ɓe haa Torowas. Min mbaɗi asaweere haa ton.

Pol laari yimɓe Torowas

7 Nyande Asawe bee kiikiɗe min kawti ngam nyaamugo kiirtaari Jawmiraawo. Pol ɗon wolwana yimɓe, o tokki wolwugo haa caka jemma, ngam o tammi dillugo jaŋgo man. 8 Woodi pittirlaaji ɗuuɗɗi haa suudu dowru ndu min mooɓti haa mum. 9 Derkeejo bi'eteeɗo Ewtikus jooɗi haa wurdere suudu. Pol ɗon tokki waajaago, haa Ewtikus somi, o ngoŋgi, o do''i haa lesdi diga suudu tataɓru haa dow. O maayi, ɓe koosi mo. 10 Ammaa Pol jippi, hippi dow maako, harli mo, wi'i: "Taa mboye, o maayaay!" 11 Nden o lori haa suudu dowru, o yewi tamseeje, o nyaamdi bee maɓɓe. O wolidi bee maɓɓe haa baɓɓol, nden o dilli. 12 Ɓe kootidi bee derkeejo go, o geeto. Ɗum seyni ɓe masin.

Pol ummi Torowas, dilli Miletus

13 Min aarti Pol nastugo koombowal, min ndilli haa Assos. Ton Pol tammi nastugo koombowal man. O wi'no min min ardo, ngam kaŋko o yiɗi yahugo bee kosɗe. 14 Nde o jokki min haa Assos, min nastini mo koombowal amin, min ndilli Mitilene. 15 Min ummi ton bee koombowal, min njotti duunde Kiyos jaŋgo man. Faɓɓijaŋgo man min njotti Samos, faɓɓitijaŋgo man boo min njotti Miletus. 16 Pol waɗi anniya saalaago Efesus bilaa jippaago, ngam o yiɗaa neeɓugo haa lesdi Asiya. O ɗon yaawana yottaago Urusaliima hiddeko juulde Pentekosta+ waɗa, to heɓoto.

Waaju Pol haa dawrooɓe Efesus

17 Diga Miletus Pol neli haa jama'aare nuɗɗinɓe haa Efesus, o ewni dawrooɓe maɓɓe. 18 Nde ɓe njotti, o wi'i ɓe: "On anndi no mi jooɗori bee mooɗon saa'i en ɗonno ngondi, diga mi wari haa lesdi Asiya. 19 Mi huuwani Jawmiraawo bee yaŋkinaare, bee bojji, nder boneeji keɓɗi yam ngam Yahuudu'en annini halleende dow am. 20 On anndi, nder waaju am mi suuɗaay on kooɗume ko nafata on fuu, ngam mi anndini on haa mooɓre e haa ci'e mon boo. 21 Mi wolwani Yahuudu'en e yimɓe ummaatooje goɗɗe fuu bee sembe sey ɓe acca hakkeeji maɓɓe, ɓe ngaylito haa Allah, ɓe nuɗɗina Jawmiraawo meeɗen Yeesu. 22 Kadi jonta mi ɗon dilla Urusaliima ngam Ruuhu Ceniiɗo ɗon yerɓammi, mi anndaa ko waɗatammi haa ton. 23 Huunde woore anndumi: Ruuhu Ceniiɗo ɗon wi'ammi kootoy fuu callalluuji e boneeji tammi heɓugo yam. 24 Ammaa min, koo mi maayi, koo mi maayaay, fotani yam kal, to mi waawi timmitingo nelal am e kuugal ngal Jawmiraawo Yeesu halfini yam, kaŋgal woni waŋgingo kubaruwol ceynoowol dow mo''ere Allah. 25 "Mi yiili caka mooɗon fuu, mi waaji habaru laamu Allah. Jonta mi anndi on meetataa yi'ugo yam fahin. 26 Ngam maajum, mi seedi on hande: To goɗɗo mooɗon halki, naa ɗum aybe am. 27 Ngam mi waaji on muuyo Allah fuu, mi nyukkinaay on kooɗume. 28 Ayne ko'e mooɗon, ayne tokkere nde Ruuhu Ceniiɗo halfini on. Laate on waynaaɓe jama'aare nuɗɗinɓe Allah, nde o heɓri bee maayde Ɓiɗɗo+ maako. 29 Ngam mi anndi to mi dilli, caafaali kalluɗi nastan caka mooɗon, ɗi accataa tokkere. 30 Wakkati waran nde woɗɓe mooɗon pewan ngam haa nuɗɗinɓe tokko ɓe. 31 Kadi, ayne, ciftore no duuɓi tati, jemma bee naaŋge fuu, mi anndini koomoy mooɗon bee gonɗi. 32 "Jonta mi halfini on haa juŋŋgo Allah e haa habaru mo''ere maako. O waawan mawningo on, o waawan barkiɗingo on bee barkaaji ɗi o siganto yimɓe maako fuu. 33 Mi ?amaay cardi, malla kaŋgeeri, malla limce haa goɗɗo. 34 Onon bee ko'e mooɗon on anndi mi huuwi bee juuɗe am, haa mi humta haaje am e haaje wondiɗɗiraaɓe am. 35 Nder kuuje fuu mi holli on sey en mballa tampuɓe bee irin kuugal ngal. En ciftora boo wolde Jawmiraawo nde o wi'i bee hoore maako: Seyo dokkuɗo ɓuran ngo dokkaaɗo." 36 Nde Pol timmini wolwugo, o tuggi koppi maako, o waɗi do'a. 37 Ɓe fuu ɓe mboyi, ɓe karli mo, ɓe njaɓɓiti mo bee gonɗi. 38 Ɓe cuni masin nde ɓe nani o wi'i ɓe meetataa yi'ugo mo fahin. Nden ɓe ɗofti mo haa koombowal.

Kuuɗe Nelaaɓe 21

Pol yehi Urusaliima

21:1 Min njaɓɓiti ɓe, min ndilli bee koombowal, min njotti Kos. Jaŋgo man min njotti Rodos. Diga ton min njehi Patara. 2 Ton min tawi koombowal yahugo Finikiya. Min nasti, min ndilli. 3 Min mbakki Kiprus, min ɗon ngi'a ɗum, ammaa min caalori fombina maajum, min njehi Siriya. Min njippi haa Tirus, ngam haa ɓe njippina kuuje. 4 Min tawi nuɗɗinɓe ton, min njooɗi bee maɓɓe asaweere woore. Bee baawɗe Ruuhu Ceniiɗo ɓe ngecci Pol taa o yaha Urusaliima. 5 Ammaa nde asaweere man timmi, min ummi, min ndilli. Kamɓe e rewɓe maɓɓe e ɓikkoy fuu, ɓe ɗofti min haa yaasi berniwol. Min tuggi koppi haa fomoonde maayo maŋgo, min mbaɗi do'a. 6 Nden min njaɓɓitotiri, min nasti koombowal, kamɓe boo ɓe kooti. 7 Nde min ummi Tirus, min njehi Potolemayis. Ton boo deerɗiraaɓe njaɓɓi min, min nyalli bee maɓɓe. 8 Jaŋgo man min ndilli, min njotti Kaysariya. Ton min njehi saare Filip gaajoowo, min njippi haa maako. O gooto nder suɓaaɓe njoweeɗiɗo haa Urusaliima. 9 O woodi ɓiɓɓe rewɓe nayo ɓe te'aaka, ɓe ɗon ngaajo wolde Allah. 10 Nde min paɓɓi haa ton balɗe seɗɗa, annaboojo bi'eteeɗo Agabus iwi Yahudiya, 11 wari haa amin. O hoo'i taadorgol Pol, o haɓɓi kosɗe maako e juuɗe maako bee maagol, o wi'i: "Ndaa ko Ruuhu Ceniiɗo wi'i: Yahuudu'en haa Urusaliima kaɓɓan jawmu taadorgol ngol bana ni, ɓe ndokkan mo haa heefeerɓe." 12 Nde min nani ɗum, minin bee yimɓe ton fuu, min tori Pol, taa o yaha Urusaliima. 13 Ammaa o jaabi: "Koni on mboyata? On ngiɗi hulnugo ɓernde am na? Min kam, naa haɓɓeego haa Urusaliima tan, ammaa mi ɗon taaskani maayugo maa, ngam daliila Yeesu, Jawmiraawo men." 14 Min mbaawaay waylitgo mo. Nden min acci mo, min mbi'i: "Allah waɗa ko yiɗi." 15 Ɓaawo faɓɓugo ton seɗɗa, min taaski, min ndilli Urusaliima. 16 Nuɗɗinɓe woɗɓe ɓe Kaysariya njahdi bee amin. Ɓe njahri min haa saare Manason iwɗo Kiprus, nuɗɗinɗo diga ɓooyma, o weerni min.

Pol yehi laarugo Yakuba

17 Nde min njotti Urusaliima, deerɗiraaɓe njaɓɓi min bee seyo. 18 Jaŋgo man Pol yahdi bee amin haa Yakuba. Dawrooɓe jama'aare nuɗɗinɓe fuu ɗon ton. 19 Pol hoofni ɓe, yecci ɓe kooɗume ko Allah huuwi bee maako caka ummaatooje goɗɗe. 20 Nde ɓe nani ɗum, ɓe maŋgti Allah. Nden ɓe mbi'i Pol: "A gi'ɗo ko waɗi haa ɗo, deerɗiraawo. Nder Yahuudu'en, ujineeje laati nuɗɗinɓe, ammaa ɓe fuu ɓe ɗon tokki tawreeta. 21 Ɓe nani a ɗon anndina Yahuudu'en jooɗiiɓe lesɗe ummaatooje goɗɗe fuu, a wi'i ɓe acca tawreeta Muusa. Ɓe nani a ɗon yecca ɓe boo taa ɓe njuulna ɓikkoy maɓɓe, taa ɓe tokko al'aada Yahuudu'en. 22 Noy mbaɗeten? Ngam fakat ɓe nanan a wari. 23 Waɗ ko min mbi'an ma. Woodi yimɓe nayo haa ɗo, waɗɓe togayeere+. 24 Yah bee maɓɓe, sen hoore ma bee maɓɓe fodde al'aada cenki. Yoɓ ceede laɓugo ko'e maɓɓe. To a waɗi ɗum, yimɓe fuu paaman ko ɓe nani dow ma fuu, naa ɗum gooŋga, ammaa an bee hoore ma a ɗon tokko tawreeta Muusa. 25 Ammaa min neldi bataakewol haa yimɓe ummaatooje laatiiɓe nuɗɗinɓe, min mbi'i ɓe ko min ndawri: Taa ɓe nyaama kusel kirsaaŋgel ngam labbi, taa ɓe nyaama ?i?am, taa ɓe nyaama kusel ngel hirsaaka, taa ɓe mbaɗa teele ɗe ngagaaki." 26 Ngam maajum Pol yahdi bee yimɓe nayo go. Jaŋgo man o hawti bee maɓɓe waɗugo al'aada cenki. Nden o nasti haykaliiru+, o anndini liman'en balɗe luttuɗe haa cenki man timma. O yoɓi boo sadaka ngam cenki waɗɓe togayeere go.

Ɓe naŋgi Pol nder haykaliiru

27 Nde balɗe joweeɗiɗi ɓadi timmugo, Yahuudu'en woɗɓe ɓe lesdi Asiya ngi'i Pol haa haykaliiru. Ɓe ummini ɓerɗe yimɓe fuu, ɓe naŋgi mo. 28 Ɓe kooli, ɓe mbi'i: "Worɓe Isra'iila, mballe min! Ndaa gorko oo, kaŋko on waancata kootoy, o ɗon wi'a koomoy, yimɓe Isra'iila e tawreeta Muusa e haykaliiru ndu fuu, ɗum walaa saman. Nden jonta o waddi heefeerɓe woɗɓe nder haykaliiru, o soɓni nokkuure seniinde nde'e!" 29 Ɓe mbi'i ɗum ngam ɓe ngi'i Torofimus mo Efesus, bee Pol nder berniwol, ɓe tammi Pol nastini mo nder haykaliiru. 30 Haala maajum saŋkiti nder berniwol fuu haa yimɓe fuu mooɓti. Ɓe naŋgi Pol, ɓe ndasi mo yaasi haykaliiru. Law ɓe maɓɓi dammuɗe maaru. 31 Mooɓre yiɗi mbarugo Pol, ammaa habaru man yotti hooreejo sooje'en Roma, ɓe mbi'i mo: "Yimɓe Urusaliima fuu njiiɓake." 32 Law hooreejo sooje'en hoo'i sooje'en bee mawɓe muuɗum'en, ɓe ndoggi, ɓe njehi haa mooɓre. Nde yimɓe ngi'i sooje'en ngari, ɓe acci fiyugo Pol. 33 Nden hooreejo sooje'en ɓaditi Pol, naŋgi mo, wi'i ɓe kaɓɓa mo bee callalluuji ɗiɗi. Nden o ?ami: "Ɗum moye? Ɗume o waɗi?" 34 Yimɓe fuu nder mooɓre mbi'i haalaaji feere feere. Ɓe njiiɓi. Nde o heɓaay daliila man bee booɗɗum ngam haraka, o umri ɓe njahra Pol haa saare sooje'en. 35 Nde ɓe njotti haa yolnde, sooje'en efti mo ngam mooɓre nyaaɗi masin. 36 Yimɓe fuu ɗon tokki mo, ɓe ɗon koola: "Mbare mo!"

Pol hokki hujja

Kuuɗe Nelaaɓe 22

37 Nde sooje'en ɓadi nastingo mo nder saare, Pol wi'i hooreejo maɓɓe: "Mi heɓan wolwango ma huunde na?" Hooreejo ?ami: "A anndi yunaniŋkoore na? 38 Asee! Naa an woni Misraajo tuurtuɗo, yahri tuurtooɓe ujine nayo bee balmi haa ladde na?" 39 Pol jaabi: "Min mi Yahuuduujo, danyaaɗo haa Tarsus nder Silikiya, mi ɓii berniwol maŋgol. Mi tori ma, duŋganam wolwango mooɓre." 40 O duŋgani mo. Nden Pol wa''i ba''orɗe, ɓaŋgti juuɗe mum ngam haa yimɓe njeeɗo. Nde ɓe njeeɗi, o wolwani ɓe bee ibraniŋkoore: 22:1 "Ya ndotti'en e ngorgiraaɓe! Nane, haa mi anndina on mi walaa aybe!" 2 Nde ɓe nani o ɗon wolwana ɓe bee ibraniŋkoore, ɓe ɓesdi heɗitaago. Nden Pol wi'i: 3 "Min mi Yahuuduujo, danyaaɗo haa Tarsus nder Silikiya. Ammaa haa nder Urusaliima ɗo mi mawni. Gamaliyel boo jaŋgini yam, o anndini yam tawreeta kaakaaji meeɗen bee laaɓɗum. Mi tokki Allah bee sembe bana tokkortooɗon mo haa ɗo hande. 4 Mi torri tokkiiɓe laawol Jawmiraawo haa woɗɓe maayi. Mi naŋgi worɓe e rewɓe, mi nastini ɓe fursina. 5 Hooreejo liman'en e dawrooɓe Yahuudu'en fuu anndi ko mbolwanmi ɗum, ɗum gooŋga. Ɓe ndokki yam bataakeeji ɗi ɓe mbindani Yahuudu'en bandiraaɓe haa Damas. Ngam man mi yehi haa ton ngam mi naŋga yimɓe, mi haɓɓa ɓe, mi lorna ɓe haa Urusaliima haa dawrooɓe kiito ɓe."

Pol yecci no o fuɗɗiri nuɗɗingo Jawmiraawo

6 "Nde mi ɗon yaha Damas, mi ɓadake yottaago ton caka nyalawma, law annoora makka iwi haa asama yaynani yam, filti yam. 7 Mi do''i haa lesdi, mi nani sawtu wi'i yam: Sol, Sol, koni toonyotooɗa mi? 8 Mi ?ami: An ɗum moy, Jawmiraawo? O wi'i yam: Min woni Yeesu mo Nasaratu, mo toonyotooɗa. 9 Wondiɗɗiraaɓe am ngi'i annoora, ammaa ɓe nanaay sawtu bolwanɗo yam. 10 Mi ?ami: Ɗume mi waɗata, Jawmiraawo? Jawmiraawo wi'i yam: Umma, yah Damas, ton ɓe ngeccete ko Allah annini a waɗa fuu. 11 Annoora makka go wumni yam, ngam maajum wondiɗɗiraaɓe am ɗowi yam, njahri yam haa Damas. 12 "Woodi ton goɗɗo bi'eteeɗo Ananiyas, cujidanoowo Allah, tokkiiɗo tawreeta meeɗen. Yahuudu'en jooɗiiɓe Damas fuu ɗon ngerdi mo masin. 13 O wari haa am, o dari kombi am, o wi'i: Sol, deerɗam, wumtu! Ɗon ni mi wumti, mi ɗon yi'a mo. 14 Ananiyas wi'i yam: Allah kaakaaji meeɗen suɓi ma ngam a faama muuyo maako, a yi'a suka maako laaɓɗo, a nana to suka oo ɗon wolwa. 15 Ngam a seedanto mo, a yeccan yimɓe fuu ko a yi'i e ko a nani. 16 Ɗume a reenata jonta? Umma, yiiwa ngiiwam baptisma bee seedaago innde Jawmiraawo, ngam hakkeeji maaɗa loote ."

Jawmiraawo neli Pol haa ummaatooje goɗɗe

17 "Mi lori Urusaliima. Nde mi ɗon waɗa do'a nder haykaliiru+, Allah yi'ni yam kaayeefi, 18 ndaa Jawmiraawo ɗon wolwanammi bana ni: Yaawɗa law, wurta Urusaliima, ngam yimɓe ɓe'e njaɓataa seedamku maaɗa dow am. 19 Mi jaabi: Jawmiraawo, ɓe anndi fakat mi yehi cuuɗi waajaago, mi naŋgi nuɗɗinɓe ma, mi fiyi ɓe. 20 Nde ɓe mbara ceedoowo ma Etiyen, min boo mi ɗon ton. Mi yerdi mbareeki maako, mi ayni limce mbarooɓe mo. 21 Jawmiraawo wi'i yam: Yah, ngam mi nelete daayiiɗum haa ummaatooje goɗɗe."

Pol ɗon yeeso hooreejo sooje'en

22 Yimɓe munyani mo haa o yotti haala ummaatooje. Ammaa nde ɓe nani ɗum, ɓe kooli, ɓe mbi'i: "Koose mo, mbare mo, taa acce mo bee yoŋki!" 23 Ɓe ɗon koola, ɓe ɗon cakkina limce maɓɓe dow, ɓe ɗon ukka collaaje. 24 Hooreejo sooje'en go umri yimɓe mum ɓe njahra mo nder saare, ɓe piya mo ngam ɓe keɓta daliila ɗume Yahuudu'en ɗon koola bana ni dow maako. 25 Ammaa nde ɓe kaɓɓi mo haa ɓe piya mo, Pol wi'i soojeejo mawɗo gonɗo ton: "On ngoodi duŋgayeere fiyugo neɗɗo Romaajo mo hiitaaka tawon na?" 26 Nde soojeejo man nani ɗum, o yehi haa hooreejo maɓɓe go, o ?ami mo: "Ɗume a yiɗi waɗugo? Gorko oo, o Romaajo!" 27 Nden hooreejo sooje'en yehi haa Pol, ?ami mo: "Yeccam, a Romaajo na?" Pol jaabi: "Ooho, mi Romaajo." 28 Hooreejo man wi'i: "Min, bee ceede ɗuuɗɗe keɓmi laataago Romaajo." Pol jaabi: "Ammaa min mi tawi ɗum diga danyeeki am." 29 Law sooje'en taaskaniiɓe fiyugo mo ngam o wolwa go, acci mo. Hooreejo maɓɓe boo hultori nde o faami Pol woni Romaajo. Ndaa boo, o haɓɓi mo bee callalluuji.

Pol wolwi yeeso dawrooɓe Yahuudu'en

Kuuɗe Nelaaɓe 23

30 Hooreejo sooje'en man yiɗi anndugo fakat ko woni wullaandu Yahuudu'en dow Pol. Ngam maajum jaŋgo man o fisti callalluuji Pol, o umri mawɓe liman'en e dawrooɓe fuu ɓe kawta. Nden o waddi Pol, o darni mo yeeso maɓɓe. 23:1 Pol huusiti dow dawrooɓe, wi'i: "Deerɗam'en! Min mi ɗon ɗowtano Allah bilaa aybe diga fuɗɗam haa hande." 2 Hooreejo liman'en bi'eteeɗo Ananiyas umri dariiɓe kombi Pol ɓe piya mo haa hunduko. 3 Pol wi'i mo: "Fakat Allah fiyete, an naafikiijo! A ɗon jooɗi ngam hiitaago yam fodde tawreeta, ammaa a luuti tawreeta nde a ɗon umra ɓe piyammi!" 4 Wonɓe kombi maako mbi'i mo: "A ɗon huɗa hooreejo liman'en mo Allah darni!" 5 Pol jaabi: "Deerɗam'en, mi anndaa o hooreejo liman'en. Ngam deftere Allah wi'i: Taa wolwu kalluka dow ardiiɗo yimɓe mon." 6 Nde Pol anndi woɗɓe haa maɓɓe Saduki'en, woɗɓe boo Farisa'en, o wolwani dawrooɓe bee sembe: "Deerɗam'en! Min mi Farisaajo, ɓii Farisaajo. Ɓe ngulli yam haa ɗo ngam mi woodi tammunde maayɓe ummititto bee yoŋki!" 7 Nde o wi'i ɗum, Farisa'en e Saduki'en puɗɗi ngaaba, ɓe cendi geɓe ɗiɗi. 8 Ngam Saduki'en ɗon mbi'a yimɓe ummitittaako diga maayde, ɓe ɗon mbi'a boo walaa malaa'ikaajo, walaa ginnawol, walaa ruuhu. Ammaa Farisa'en ɗon mbi'a fuu ɗum fuu ɗum ɗon. 9 Nde hoolo man ɓesdi, woɗɓe haa moodiɓɓe tawreeta ɓe yeɓre Farisa'en ummi, nyaaɗi, mbi'i: "Min tawaay aybewol koo gootol haa gorko oo! Teema ɗum gooŋga malaa'ikaajo malla ruuhu wolwani mo!" 10 Ngaaba man ummiti bee sembe haa hooreejo sooje'en huli taa ɓe ceeka ɓandu Pol. Ngam maajum o umri sooje'en maako ɓe njaha haa mooɓre, ɓe ngurtina Pol caka maɓɓe, ɓe njahra mo haa saare sooje'en. 11 Jemmaare maajum Jawmiraawo waŋgani Pol, wi'i mo: "Taa hul! A seedake yam haa Urusaliima ɗo, sey a seedo yam haa Roma boo."

Yahuudu'en mbaɗi anniya mbarugo Pol

12 Jaŋgo man Yahuudu'en woɗɓe kawti ngam waɗugo saawari. Ɓe mbaɗi hunayeere ɓe nyaamataa kooɗume, ɓe njarataa kooɗume, sey to ɓe mbari Pol. 13 Hawtuɓe ngam waɗugo anniya ka ɓuri cappanɗe nayo. 14 Ɓe njehi haa mawɓe liman'en e dawrooɓe Yahuudu'en, ɓe mbi'i: "Min mbaɗi hunayeere min nyaamataa kooɗume, sey to min mbari Pol. 15 Jonta, onon bee dawrooɓe, sey on nela haa hooreejo sooje'en Roma, o wadda Pol haa mon, mbi'on mo on ngiɗi nanugo haala maako fahin. Ammaa minin min mbaran mo diga o yottaaki haa mon." 16 Ammaa ɓii deerɗiraawo Pol nani haala hunayeere nde. O yehi, o nasti saare sooje'en, o yecci Pol haala man. 17 Nden Pol ewni gooto haa sooje'en mawɓe, wi'i mo: "Yahru suka oo haa hooreejo mon, woodi ko o yeccata mo." 18 O yahri mo haa hooreejo maɓɓe, o wi'i: "Pol, kaɓɓaaɗo, ewni yam, o wi'i yam mi wadda suka oo haa ma, ngam woodi ko o yeccete." 19 Hooreejo go naŋgi mo juŋŋgo, yahri mo haa suudu ɓe ɗiɗo, ?ami mo: "Ɗume mbi'ɗa?" 20 O jaabi: "Yahuudu'en narri ?amugo ma jaŋgo a yahra Pol haa dawrooɓe, ɓe mbi'an ɓe ngiɗi nanugo haala maako fahin. 21 Ammaa taa jaɓan ɓe, ngam worɓe ɓuri cappanɗe nayo ɗon mbaaltani mo, ndeena mo. Ɓe fuu ɓe mbaɗi hunayeere ɓe nyaamataa, ɓe njarataa sey to ɓe mbari mo. Ɓe taaski waɗugo ɗum, ɓe ɗon ndeena jaawaabu maaɗa." 22 Hooreejo go wi'i: "Taa a wi'a koomoy a yecci yam haala ka." O jaɓɓiti suka.

Hooreejo sooje'en neli Pol haa ngomna

23 Nden o ewni sooje'en mawɓe ɗiɗo, o wi'i ɓe: "Mooɓe sooje'en teemeɗɗe ɗiɗo e wa''iiɓe pucci cappanɗe njoweeɗiɗo e jogiiɓe labbe teemeɗɗe ɗiɗo, ɓe taaskano dillugo Kaysariya deydey njamndi joweenayi jemma. 24 On mbaɗa dabare pucci haa Pol wa''o, on njahra mo jam haa Felikus, ngomnaajo." 25 Nden o windi bataakewol ngo'ol: 26 "Kalawdiyus Lisiyas haa Felikus, ngomnaajo tedduɗo, mi hoofni ma. 27 Gorko oo, Yahuudu'en naŋgi mo, ɓe ngiɗi mbarugo mo. Nde mi nani o Romaajo, mi yehi bee sooje'en, mi hisni mo. 28 Mi yiɗi anndugo ngam ɗume ɓe ngulli mo, ngam maajum mi yahri mo haa dawrooɓe maɓɓe. 29 Mi tawi o waɗaay kooɗume ko he'i nastingo mo fursina malla mbarugo mo. Ɓe ngulli mo ngam haala tawreeta maɓɓe tan. 30 Nde mi nani Yahuudu'en mbaɗi hunayeere sey ɓe mbara mo, mi neldi mo haa maaɗa. Mi yecci wulliiɓe mo ɓe ngullo mo haa ma." 31 Nden sooje'en koo'i Pol bana hooreejo maɓɓe umri ɓe, ɓe njahri mo haa Antipatris jemmaare man. 32 Jaŋgo man sooje'en warnooɓe bee kosɗe kooti, ammaa wa''iiɓe pucci ndilli yeeso bee Pol. 33 Ɓe njahri mo Kaysariya, ɓe ndokki ngomnaajo bataakewol go, ɓe acci Pol haa juŋŋgo maako. 34 Ngomnaajo jaŋgi bataakewol. O ?ami Pol lesdi ndiye o woni. Nde o tawi o Silikiyaajo, 35 o wi'i: "Mi nanan haala ma to wulliiɓe ma ngari." Nden o umri sooje'en ɓe ayna Pol haa saare laamu nde Hirudus mahi.

Kuuɗe Nelaaɓe 24

Yahuudu'en ngulli Pol

24:1 Ɓaawo balɗe jowi, Ananiyas, mawɗo liman'en, yotti Kaysariya. O wardi bee dawrooɓe woɗɓe e Tertullus, annduɗo dooka kiita Roma'en. Nde ɓe njotti yeeso Felikus, ngomnaajo, ɓe ngulli Pol. 2 Nde ɓe ewni mo, Tertullus fuɗɗi wullaago mo bana ni: "Ya Felikus tedduɗo, ngam barka maŋgu ma min njooɗi jam, lesdi amin fuu wooti ngam hikma maaɗa. 3 Ɗum fuu haa maaɗa min keɓi ɗum, min ɗon ngette masin. 4 Mi he'aay ɗuɗɗinango ma haala, ammaa useni, mi tori ma ngam enɗam ma, nanan min haala amin seɗɗa. 5 Min tawi gorko oo, o kalluɗo masin, o ɗon ummina tuurtol caka Yahuudu'en nder duniyaaru fuu, kaŋko woni ardiiɗo biɗu'aaku Nasaratu'en. 6 Nden o fuɗɗi harmingo haykaliiru+ boo, ammaa min naŋgi mo. Min ngiɗino hiitaago mo fodde kiita tawreeta amin, 7 ammaa Lisiyas, hooreejo sooje'en wari, jaɓti mo haa juuɗe amin bee sembe. 8 Nden Lisiyas umri wullooɓe mo ɓe ngara yeeso maaɗa. To a ?amti mo, a anndan ko min ngullori mo ɗum gooŋga." 9 Yahuudu'en fuu mbi'i: "Ko Tertullus wolwi, ɗum gooŋga."

Pol waɗi hujja yeeso Felikus

10 Ngomnaajo sappi Pol, o wolwa. Nden Pol wi'i: "Mi anndi duuɓi ɗuuɗɗi an woni kiitoowo lesdi ndi, ngam maajum mi seyi waɗugo hujja am yeeso maaɗa. 11 Ɓuraay balɗe sappo e ɗiɗi ko njahmi Urusaliima ngam mi sujidana Allah. To a linyi ɗum, a tawan non. 12 Walaa mo meeɗi tawugo yam mi ɗon waɗa ngaaba bee goɗɗo nder haykaliiru+, malla mi ɗon ummina haala koo nder cuuɗi waajaago maɓɓe, malla nder wuro. 13 Walaa mo waawata gooŋɗingo wullaandu ndu'u caka maɓɓe. 14 Ammaa ndaa ko mi waŋginante: Mi ɗon sujidana Allah kaakaaji amin bee tokkaago laawol ngol ɓe mbi'ata biɗu'aaku. Ammaa min boo mi ɗon nuɗɗini ko winda nder tawreeta Muusa e defte annabo'en fuu. 15 Min boo mi ɗon tabitini Allah ummitinan wooɗɓe e halluɓe fuu diga maayde, bana kamɓe boo ɓe tabitiniri ɗum. 16 Ngam maajum mi ɗon haɓda jooɗaago ɓernde laaɓnde bilaa feloore yeeso Allah, e yeeso yimɓe boo. 17 "Ɓaawo yiilaago yaasi Urusaliima duuɓi seɗɗa, mi lorake ton ngam mi yahrana yimɓe am dokkal ceede, mi waɗa sadaka. 18 Nde mi ɗon waɗa ɗum, ɓe tawi yam haa haykaliiru. ɓe tawi yam ɓaawo mi timmini al'aada cenki, woodaa mooɓre haa am, woodaa hoolo. 19 Ammaa Yahuudu'en woɗɓe ɓe lesdi Asiya ɗon ton. Kamɓe boo ɓe ngara yeeso maaɗa bee gullaali, to woodi ko ɓe mbi'ata dow am. 20 Malla yimɓe ɓe'e ngecce halleende ndeye mi waɗi hiddeko ɓe ndarna yam yeeso dawrooɓe, 21 sonaa haala ngoota mi wolwi yaake mi dari yeeso maɓɓe, mi wi'i: On kiiti yam hande ngam mi nuɗɗini ummitineeki maayɓe." 22 Nde Felikus anndi haala laawol Masiihiŋko'en, o wi'i ɓe: "To Lisiyas, hooreejo sooje'en wari, mi ta''an kiita mon." Nden o wi'i ɓe caŋkito. 23 O umri mawɗo aynooɓe Pol, ɓe ayna mo booɗɗum, ammaa taa ɓe ɓilla mo, ɓe acca soobiraaɓe maako nafa mo.

Pol wolwani Felikus bee Durusilla

24 Ɓaawo balɗe seɗɗa, Felikus wari bee debbo mum Durusilla, Yahuuduujo. O ewni Pol, o nani bolle maako dow haala nuɗɗingo Yeesu Almasiihu. 25 Ammaa nde Pol fuɗɗi wolwugo haala mbooɗeeŋga e naŋgtaare e kiita nyalaade darŋgal, Felikus hultori, wi'i: "He'i jonta kam. To mi heɓi wakkati, mi ewnete fahin." 26 O tammi Pol hokkan mo ceede, ngam maajum o tokki ewnaago mo tum, ɓe ngeewta. 27 Ɓaawo duuɓi ɗiɗi, Porkiyus Festus sanji Felikus. Ammaa ngam Felikus yiɗi seynugo Yahuudu'en, o yoofaay Pol.

Kuuɗe Nelaaɓe 25

Pol yiɗi laamiiɗo Roma hiito mo

25:1 Balɗe tati ɓaawo yottaago Festus haa lesdi man, o ummi Kaysariya, o yehi Urusaliima. 2 Ton mawɓe liman'en e mawɓe Yahuudu'en ngulliti Pol haa maako. Ɓe tori Festus, 3 to o yerdake, o wadda Pol haa Urusaliima, ngam ɓe mbaɗi anniya mbarugo mo haa dow laawol. 4 Festus jaabi: "Ɓe ɗon njogi Pol haa Kaysariya, min boo mi loroto ton law. 5 Sey mawɓe mooɗon njahda bee am haa Kaysariya, ɓe ngullo mo haa ton, to woodi ko o waɗi." 6 Festus faɓɓi bee maɓɓe haa Urusaliima balɗe joweetati malla sappo, nden o lori Kaysariya. Jaŋgo man o jooɗi nokkuure kiita, o umri ɓe ngadda Pol. 7 Nde Pol yotti, Yahuudu'en warɓe diga Urusaliima taari mo, ɓe mbaɗi gullaali ɗuuɗɗi caatuɗi dow maako, ammaa ɓe keɓaay gooŋɗingo ɗi. 8 Ammaa Pol wolwi hujja muuɗum, wi'i: "Mi waɗaay aybe koo haa tawreeta Yahuudu'en, malla haa haykaliiru+, malla haa laamiiɗo Roma." 9 Nde Festus yiɗi seynugo Yahuudu'en, o ?ami Pol: "A jaɓan yahugo Urusaliima haa mi hiito ma dow gullaali ɗi na?" 10 Pol wi'i: "Mi ɗon dari haa nokkuure kiita laamiiɗo Roma. Haani mi hiite haa ɗo. Mi waɗaay Yahuudu'en aybe, an boo a anndi. 11 To mi baɗɗo aybe ko he'i mbarugo yam, mi toraaki yoofeego. Ammaa to walaa gooŋga haa gullaali maɓɓe dow am, walaa baawanɗo hokkugo yam haa maɓɓe. Mi tori ma a yahra kiita am haa laamiiɗo Roma." 12 Ɓaawo dawrugo bee yimɓe faada, Festus wi'i: "A tori yahreego haa laamiiɗo Roma, a yahan haa maako."

Pol yeeso Agarippa e Bernike

13 Ɓaawo balɗe seɗɗa, laamiiɗo Agarippa wari bee Bernike haa Kaysariya ngam hoofnugo Festus. 14 Nde ɓe paɓɓi ton balɗe seɗɗa, Festus yeewti laamiiɗo haala Pol, o wi'i: "Woodi naŋgaaɗo haa ɗo diga laamu Felikus. 15 Nde mi yehi Urusaliima, mawɓe liman'en e dawrooɓe Yahuudu'en ngulliti mo, ɓe tori yam mi hiito mo. 16 Ammaa mi yecci ɓe, haa kiita Roma'en kam, sey gullaaɗo bee wulliiɓe mbolida, ngam haa o jaabano hoore maako dow wullaandu man. To naa non, ɓe ndokkitittaa gullaaɗo oo haa wulliiɓe mo. 17 Nde ɓe fuu ɓe ngari haa ɗo, mi neeɓtinaay sam. Jaŋgo man mi jooɗi haa nokkuure kiita, mi umri ɓe ngadda gorko man. 18 Wulliiɓe mo ummi, mbolwi, ammaa ɓe ngaddaay wullaandu hallundu bana mi tammino. 19 Sey ngaaba tan ɓe mbaɗi bee maako dow diina maɓɓe, e dow goɗɗo bi'eteeɗo Yeesu, maayɗo. Ammaa Pol wi'i o geeto. 20 Min boo, nde mi heɓtaay no mi linyira haala man, mbi'mi Pol: A jaɓan yahugo Urusaliima, ɓe kiito ma ton na? 21 Ammaa Pol tori yam hiiteego haa laamiiɗo Roma, mi umri ɓe njogo mo hiddeko mi nelda mo haa laamiiɗo Roma." 22 Agarippa wi'i Festus: "Min boo mi yiɗi nanugo haala gorko man." Festus jaabi: "A nanan mo jaŋgo." 23 Jaŋgo man Agarippa bee Bernike ngari bee laamu, yimɓe ɗon teddina ɓe. Ɓe nasti nokkuure kiita bee mawɓe sooje'en e mawɓe wuro. Festus umri ɓe ngadda Pol. Ɓe ngaddi mo. 24 Festus wi'i: "Laamiiɗo Agarippa, e yimɓe hawtuɓe haa ɗo fuu: On ngi'i gorko oo, Yahuudu'en iwɓe haa ɗo e Urusaliima fuu, ngulli mo haa am. Ɓe fuu ɓe ɗon mbi'a taa mi acca mo bee yoŋki. 25 Ammaa mi tawaay kooɗume ko he'i mbarugo mo. Yoo, nde kaŋko bee hoore maako tefi hiiteego haa laamiiɗo Roma, mi waɗi anniya neldugo mo haa ton. 26 Ammaa mi anndaa ko mi windanta laamiiɗo Roma dow haala maako. Ngam maajum mi waddi mo haa mooɗon, sakkoma haa maaɗa, laamiiɗo Agarippa, ngam haa ɓaawo linyugo haala ka, mi heɓa ko mi winda. 27 Ngam hakkiilo am jaɓaay nelugo fursinaajo haa kiita bilaa laɓɓingo daliila ko woni wullaandu dow maako."

Kuuɗe Nelaaɓe 26

Pol yecci Agarippa o walaa aybe

26:1 Agarippa wi'i Pol: "To a yiɗi, wolwu haala ma." Pol ɓaŋgti juŋŋgo mum, wolwi hujja muuɗum, wi'i: 2 "Ya laamiiɗo Agarippa! Mi seyake wolwugo haala am hande yeeso ma, dow ko Yahuudu'en ngullori yam fuu. 3 Ngam an a anndi al'aadaaji Yahuudu'en e hujjaaji maɓɓe fuu. Ngam maajum mi tori ma, a nananammi bee munyal. 4 "Yahuudu'en fuu anndi joonde am diga mi ɓiŋgel. Ɓe anndi no mi jooɗori nder yimɓe am, e haa Urusaliima boo. 5 Diga fuɗɗam mi tokki laawol Farisa'en, laawol diina ɓurŋgol saatugo. Ɓe anndi ɗum diga ɓooyma, ɓe ceedoto ɗum boo, to ɓe ngiɗi. 6 Jonta mi ɗon nder kiita ngam daliila tammunde alkawal ngal Allah waɗani kaakaaji amin. 7 Le'i amin sappo e ɗiɗi fuu ɗon tammi alkawal ngal laatoto, ngam maajum ɓe ɗon cujidana Allah jemma e naaŋge. Ngam tammunde nde'e Yahuudu'en ngulli yam! 8 Onon Yahuudu'en, koni on nuɗɗintaa Allah ummitinan maayɓe? 9 "Min hoore am boo, mi haɓdino wonnugo innde Yeesu mo Nasaratu bee dabareeji feere feere. 10 Mi waɗi ɗum haa Urusaliima. Mawɓe liman'en ndokki yam duŋgayeere nastingo nuɗɗinɓe ɗuuɗɓe haa fursina. Nde ɓe kiiti ɓe kiita mbareego boo, mi yerdi ɗum. 11 Cili ɗuuɗɗi mi torri ɓe nder cuuɗi waajaago fuu, mi dooli ɓe ɓe acca nuɗɗinki maɓɓe. Mi ɓernani ɓe masin haa mi yehi gure jananne, mi torra ɓe ton."

Pol yecci no o nuɗɗiniri Yeesu

12 "Ngam daliila man ndillumi Damas bee duŋgayeere e nelal mawɓe liman'en. 13 Nde mi ɗon dow laawol caka nyalawma, ngi'mi annoora ka ɓuri annoora naaŋge piw. Ka iwi haa asama, ka yaynani yam, min e ɓe mi yahdata fuu. 14 Min fuu min ndo''i haa lesdi. Nden mi nani sawtu wolwani yam bee ibraniŋkoore: Sol, Sol, koni toonyootoɗa mi? A ɗon naawna hoore ma bana ngaari to lati tufirgel jawmum. 15 Mi ?ami: Ɗum moy, an Jawmiraawo? Jawmiraawo wi'i: Min woni Yeesu mo toonyotooɗa. 16 Ammaa umma, dara. Mi waŋgani ma ngam mi suɓi ma a laato suka am. Sey a yecca yimɓe a gi'ɗo yam hande, a yecca ɓe boo ko mi tammi hollugo ma. 17 Mi hisnete juuɗe yimɓe Isra'iila e ummaatooje goɗɗe, ɓe mi nelan ma haa maɓɓe, 18 ngam a maɓɓita gite maɓɓe, a wurtina ɓe nyiɓre, a yahra ɓe haa annoora, a hisna ɓe baawɗe Sayɗaanu, ɓe nasta baawɗe Allah, ngam haa ɓe keɓa yaafuye hakkeeji maɓɓe, ɓe nasta joonde maɓɓe caka suɓaaɓe Allah bee nuɗɗingo yam."

Pol wolwi haala kuugal muuɗum

19 "Ngam maajum, ya laamiiɗo Agarippa, ɗowtaniimi ko Allah holli yam diga asama. 20 Mi aarti waajaago haa Damas e haa Urusaliima, ɓaawoɗon haa lesdi Yahuudu'en fuu, fahin haa ummaatooje goɗɗe. Mi waaji ɓe, sey ɓe tuuba hakkeeji maɓɓe, ɓe ngaylito haa Allah, ɓe mbaɗa kuuɗe pottanɗe tuubu maɓɓe. 21 Ngam maajum Yahuudu'en naŋgi yam nder haykaliiru+, ɓe ngiɗi mbarugo yam. 22 Ammaa haa hande, nde Allah walli yam, mi dari ngam waŋgingo gooŋga yeeso yimɓe fuu diga mawɓe e leesɓe. Mi wi'aay kooɗume, sey ko Muusa e annabo'en mbi'no waɗan, ɓe mbi'i: 23 Almasiihu yaran bone, o aartan ummitaago diga maayde, haa o waŋgina annoora kisndam haa Yahuudu'en e ummaatooje goɗɗe fuu."

Pol wi'i Agarippa o nuɗɗina Yeesu

24 Nde Pol ɗon wolwa hujja muuɗum bana ni, Festus wi'i mo bee sawtu: "Pol, a ginnaaɗo, ɗuuɗugo anndal ma itti hakkiilo ma!" 25 Pol jaabi: "Naa mi ginnaaɗo, barkaama! Ɗum bolle gooŋga, jaɓeteeɗe haa yimɓe fuu mbolwanmi. 26 Ya laamiiɗo Agarippa, mi hulaay wolwango ma ngam a anndi haala man, walaa ko suuɗani ma haa kuuje ɗe fuu, ngam ɗum laataaki bee cuuɗiiɗum. 27 A nuɗɗinɗo annabo'en na, ya laamiiɗo Agarippa? Mi anndi a nuɗɗinɗo." 28 Agarippa wi'i Pol: "Law bana ni tammiɗa a waɗa mi laato Masiihiŋkeejo?" 29 Pol jaabi: "Koo bee law, koo naa bee law, mi ɗon toro Allah an bee nananɓe yam fuu, on laato bana am, ammaa bilaa callalluuji ɗi!" 30 Nden laamiiɗo e ngomnaajo e Bernike fuu ummi. 31 Nde ɓe ndilli, ɓe ɗon mbi'a: "Gorko oo waɗaay kooɗume ko he'i mbarugo mo malla nastingo mo fursina." 32 Nden Agarippa wi'i Festus: "En njoofanno gorko oo tonaa ngam o ?ami hiiteego haa laamiiɗo Roma kam."

Kuuɗe Nelaaɓe 27

Ɓe neli Pol haa Roma

27:1 Nde ɓe tabitini min njahan Italiya bee koombowal, ɓe ndokkiti Pol e naŋgaaɓe woɗɓe haa Yuliyus. Kaŋko woni mawɗo haa yeɓre sooje'en Roma wi'eteende Yeɓre-laamiiɗo-Roma. 2 Min nasti koombowal iwŋgal Adaramittiya, jahanŋgal gure haa fomoonde maayo nder lesdi Asiya. Min ndilli. Aristarkus, goɗɗo Makedoniya ɗon bee amin. 3 Jaŋgo man min njotti Sidon. Nde Yuliyus ɗon enɗa Pol, o duŋgani mo yahugo haa soobiraaɓe maako, ngam ɓe nafa mo. 4 Diga ɗon min ummi, min mbakki duunde Kiprus haa wakere nde walaa hendu, ngam min ɗon potta bee hendu haa wakere feere. 5 Min eeri maayo kombi Silikiya bee Pamfiliya, min njotti wuro Mira nder lesdi Lisiya. 6 Ton mawɗo sooje'en tawi koombowal iwŋgal Aleksandiriya, jahanŋgal Italiya. O nastini min ngal. 7 Min ɗon njaha seɗɗa seɗɗa baakin balɗe, bee dakkerr min njottori Kinidus. Nde hendu haɗi min yahugo yeeso, min mbakki Kereta wakere nde walaa hendu, min caali nokkuure Salmoni. 8 Min mbakki fomoonde, bee bone min njottori nokkuure wi'eteende Jipporde-woonde, nde daayaaki wuro Laseya. 9 Min paɓɓi ton, haa juulde ittuki hakkeeji saali. Yaake man yahugo bee koombowal saɗan masin ngam naargeeji ɗuuɗɗi. Ngam maajum Pol wi'i: 10 "Hey yimɓe, jahaaŋgal meeɗen nga'al tammi saɗugo, kuuje e koombowal mbonnoto. Naa kanjum tan, koo yoŋkiiji meeɗen maa, kisataa." 11 Ammaa mawɗo sooje'en ɓuri jaɓugo ko laanyoowo e jawmu koombowal mbi'i dow ko Pol wi'i. 12 Jipporde man, jooɗaago haa maare bee dabbunde, wooɗaay. Ngam maajum ɓurna yimɓe man fuu ngiɗi dillugo. Ɓe ngiɗi yottaago Fenika haa ɓe ndabba ton, to heɓoto. Fenika woni jipporde koombooje haa duunde Kereta tiitiinde hiirnaaŋge walaadu woyla e hiirnaaŋge walaadu fombina.

Hendu haa maayo maŋgo

13 Nde hendu fombina fuɗɗi waɗugo, ɓe tammi ɓe keɓi ko ɓe ngiɗi, ngam maajum ɓe ɗoofi tiggirɗum koombowal, ɓe mbakki fomoonde Kereta. 14 Ammaa neeɓaay sam, hendu saatundu wi'eteendu Woyla-walaadu-fuunaaru ummi. 15 Ndu salori koombowal. Nde ngal waawaay tiitaago ndu, min acci hendu ɗon yerɓa ngal. 16 Nde min caali fombina duuŋgel bi'eteeŋgel Kawda, min ciwti hendu seɗɗa. Ton, bee bone min kaɓɓi koombowal pamaral, taa ngel halka. 17 Ɓe ɓaŋgti koombowal pamaral go, ɓe njo''ini ngal haa dow koombowal maŋgal. Nden ɓe kaɓɓi maŋgal maajum bee ɓoggi. Ɓe kuli ɗaggugo haa njaareendi gaa'en fomoonde Libiya. Ngam maajum ɓe njippini limce ko yahrata koombowal, ɓe njoofi koombowal haa hendu yahra ngal. 18 Nde hendu man ɗon tokki waɗugo, jaŋgo man ɓe puɗɗi wudingo dooŋgle koombowal. 19 Faɓɓijaŋgo man ɓe ngudini ɓoggi, e limce ko yahrata koombowal, e leɗɗe koombowal bee juuɗe maɓɓe. 20 Balɗe ɗuuɗɗe min ngi'aay koode e naaŋge, ngam hendu tokki waɗugo bee sembe, haa min itti tammunde hisugo. 21 Nde faɓɓi ɓe nyaamaay kooɗume, Pol dari yeeso maɓɓe, wi'i: "Hey yimɓe, ndikka to on jaɓino ko mbi'mi on, taa on ummo Kereta. To on mbaɗno non, en kisanno asar e halkere nde. 22 Ammaa jonta mi ɗon toro on, tiɗɗine ɓerɗe mon! Walaa mo yoŋki mum halkata, koo gooto, sey koombowal tan halkata. 23 Ngam haŋki Allah Jawmiraawo am mo mi sujidanta, neli malaa'ikaajo mum haa am, 24 wi'i yam: Pol, taa hultor! Fakat a daroto yeeso laamiiɗo Roma. Ndaa, Allah, ngam mo''ere muuɗum, hokki ma yoŋkiiji yimɓe nder koombowal nga'al fuu. 25 Ngam maajum taa kultore, onon worɓe. Ngam mi hooli Allah ɗum waɗan bana o wi'i yam. 26 Ammaa hendu yahran en haa duunde feere." 27 Ɗum jemmaare sappo e nayaɓre ko hendu fuɗɗi yerɓugo min haa maayo cakaawo. Caka jemma laanyooɓe tammi min ɓadake lesdi. 28 Nden ɓe njippini ɓoggol bee njamndi kaɓɓaandi haa maagol, ngam foondugo luggeeŋga ndiyam. Ɓe tawi luggeeŋga man waɗi piyanɗe cappanɗe joweego, yeeso seɗɗa nga waɗi piyanɗe cappanɗe nayi e jowi. 29 Ɓe kuli taa hendu yahra koombowal haa tapaaje, ngam maajum ɓe njippini jamɗe tiggirɗe nayi ɓaawo koombowal. Ɓe keppi ndeye baɓɓol waɗata. 30 Laanyooɓe ngiɗi wurtaago koombowal, ɓe ndilla. Ɓe njippini koombowal pamaral haa ndiyam, ɓe mbaɗi bana ɓe njippinan jamɗe tiggirɗe feere yeeso koombowal. 31 Ammaa Pol wi'i sooje'en e mawɗo maɓɓe: "To laanyooɓe njooɗaaki haa koombowal, on kisataa." 32 Nden sooje'en ta''i ɓoggi naŋgudi koombowal pamaral, ɓe njoofi ngal, do''i. 33 Nde ɓadi weetugo, Pol tori ɓe ɓe nyaama, o wi'i: "On munyi balɗe sappo e nayi, on nyaamaay kooɗume, on ɗon ndeena. 34 Sey on nyaama seɗɗa, to on ngiɗi hisugo. Ammaa koo gaasawol hoore mon majjataa." 35 Nde o wi'i ɗum, o hoo'i nyaamdu, o yetti Allah yeeso maɓɓe fuu, o sendi ndu, o fuɗɗi nyaamugo. 36 Nden ɓe fuu, hakkiilooji maɓɓe nde'iti, ɓe nyaami. 37 Limgal yimɓe haa koombowal waɗi teemeɗɗe ɗiɗo e cappanɗe njoweeɗiɗo e njoweego(276). 38 Nde ɓe kaari, ɓe cakkini alkamaari nder ndiyam ngam ustugo dooŋgal.

?uuge ndiyam pusi koombowal

39 Nde weeti, laanyooɓe anndaa toy ɓe ngoni, ammaa ɓe ngari pellel njaareendi haa ndiyam nasti duunde. Ɓe ngiɗi yahrugo koombowal ton, haa ngal ɗagga, to heɓoto. 40 Ngam maajum ɓe ta''i ɓoggi tiggorɗe jamɗe, ɓe acci ɗe nder ndiyam. Nden ɓe pisti ɓoggi kaɓɓuɗi leɗɗe laanyirɗe. Nden ɓe ɓaŋgti limce haa yeeso koombowal ngam haa hendu yahra ngal haa duunde. 41 Ammaa koombowal tawi pellel haa ndiyam luggaay, dari ton. Yeeso maagal ɗaggi haa njaareendi, dimbataako sam. Nden ?uuge ndiyam pusi ɓaawo maagal. 42 Sooje'en numi mbarugo fursina'en, ngam taa ɓe ngino, ɓe ndogga. 43 Ammaa mawɗo sooje'en, nde yiɗi hisnugo Pol, haɗi ɓe waɗugo anniya maɓɓe. O umri waawɓe nginam ɓe aarta diwugo haa nder ndiyam, ɓe ngino, ɓe njotto lesdi. 44 Luttuɓe boo naŋga kaataakooje malla leɗɗe koombowal gewɗe. Bana ni min fuu min njottori lesdi jam.

Kuuɗe Nelaaɓe 28

Pol ɗon haa duunde Malta

28:1 Nde min njotti duunde jam, min nani innde duunde man wi'ete Malta. 2 Wonɓe haa ton njaɓɓi min booɗɗum. Nde iyeende fuɗɗi toɓugo, peewol boo waɗi, ɓe kuɓɓi yiite, ɓe njaɓɓi min. 3 Pol ɓofti leɗɗe haa o sakkina ɗe nder yiite, nguleeŋga yiite wurtini mboodi nder leɗɗe man, ndi ngati mo. 4 Nde yimɓe duunde man ngi'i mboodi ɗon ɓili haa juŋŋgo maako, ɓe mbi'i: "Walaa seko, gorko oo o mbaroowo yimɓe. Koo nde o hisi maayo, ɗowanteeɗo meeɗen bi'eteeɗo Adilaaku accataa mo o yeeɗa." 5 Ammaa Pol fiɗɗi mboodi, ndi yani nder yiite. O maataay naawɗum koo tis. 6 Ɓe tammi juŋŋgo maako ɓuutan malla o maaya law. Ammaa nde haa neeɓi ɓe ngi'aay ko waɗi mo sam, ɓe numi fahin, ɓe mbi'i: "Asee, o ɗowanteeɗo!" 7 Gese Publiyus, ardiiɗo yimɓe duunde, daayaaki bee nokkuure man. O weerni min booɗɗum, min njooɗi haa maako balɗe tati. 8 Baaba Publiyus ɗon waali nyawɗo yontere e riiwre. Pol yehi haa maako, waɗi do'a, wallini juuɗe mum dow maako, yamɗitini mo. 9 Ɓaawoɗon nyawɓe fuu haa duunde ngari haa Pol, o yamɗitini ɓe. 10 Ɓe ndokki min dokke ɗuuɗɗe. Nde min nasti koombowal haa min ndilla boo, ɓe ndokki min ko min mari haaje haa jahaaŋgal.

Pol ummi Malta, dilli Roma

11 Ɓaawo lebbi tati min ndilli bee koombowal iwŋgal Aleksandiriya, bi'eteeŋgal Labbi-ciwtuɗi. Kaŋgal dabbuno haa duunde man. 12 Min njotti wuro Sirakus, min paɓɓi ton balɗe tati. 13 Min ummi ton, min njotti wuro Regiyus. Jaŋgo man hendu fombina fuɗɗi waɗugo. Ɓaawo balɗe ɗiɗi, min njotti jipporde Potiyoli. 14 Min tawi nuɗɗinɓe ton. Ɓe tori min min paɓɓa haa maɓɓe asaweere. Bana ni min njottori Roma. 15 Nde deerɗiraaɓe wonɓe haa Roma nani kubaru man, ɓe ngari haa Luumo-Appiyus e haa Jipporle-tati ngam ɓe potta bee amin. Nde Pol yi'i ɓe, o yetti Allah, ɓernde maako boo seyi.

Pol haa Roma

16 Nde min njotti Roma, ɓe nduŋgani Pol o jooɗo haa suudu maako, ammaa soojeejo ɗon ayna mo. 17 Ɓaawo balɗe tati Pol ewni mawɓe Yahuudu'en wonɓe Roma. Nde ɓe kawti, o wi'i ɓe: "Ya deerɗam'en! Mi waɗaay kooɗume dow yimɓe meeɗen, malla dow al'aadaaji kaakaaji meeɗen, ammaa ɓe naŋgi yam haa Urusaliima, ɓe ndokkiti yam haa Roma'en. 18 Kamɓe ɓe ?ami yam ko mi waɗi, ɓe ngiɗi yoofugo yam, ngam ɓe tawi mi waɗaay kooɗume ko he'i mbarugo yam. 19 Ammaa nde Yahuudu'en njaɓaay mi yoofe, doole mi toro mi hiite haa laamiiɗo Roma, koo nde mi walaa wullaandu dow yimɓe am boo. 20 Ngam maajum mi ewni on haa mi yi'a on, mi wolwana on boo. Ngam daliila goɗɗo mo Isra'iila'en mbaɗi tammunde dow mum, ɓe kaɓɓi yam bee callalluwol ngol." 21 Ɓe mbi'i mo: "Min keɓaay bataakewol habaru ma diga Yahudiya, walaa boo deerɗiraawo garɗo haa ɗo wi'i min habaru ko waɗ ma. 22 Ammaa min ngiɗi nanugo ko numata, ngam min anndi yimɓe kootoy ɗon ngedda yeɓre nde a woni nder mum." 23 Ɓe ta''i nyande ɓe kawtata fahin. Yoo, nde nyande man yotti, hawtuɓe haa nokkuure Pol woni, ɓuri naane ɗuuɗugo. Pol nyalli faamtingo ɓe e waajaago ɓe haala laamu Allah. O haɓdi gooŋɗinango ɓe haala Yeesu bee faamtingo ko woni nder tawreeta e defte annabo'en. 24 Woɗɓe njaɓi ko Pol wolwi, ammaa woɗɓe njaɓaay. 25 Nden ɓe caaki, ɓe ɗon ngaabotira. Ammaa diga ɓe caakaaki tawon, Pol wi'i haala ngoota ka'a: "Ko Ruuhu Ceniiɗo wolwani kaakaaji mooɗon bee hunduko annabi Esaaya, gooŋɗi. 26 Allah wi'i: Yah, wi' yimɓe am: On nanan booɗɗum, ammaa on paamataa. On ndaaran laaɓɗum, ammaa on ngi'ataa. 27 Yimɓe ɓe'e, ɓe saata-ko'e'en, ɓe cukki noppi maɓɓe, ɓe maɓɓi gite maɓɓe. To naa non, gite maɓɓe ngi'an, noppi maɓɓe nanan, ɓerɗe maɓɓe paaman, ɓe ngaylititto haa am, mi yamɗitina ɓe." 28 Pol wi'i fahin: "Kadi sey anndon, Allah neli habaru kisndam muuɗum haa ummaatooje goɗɗe. Kamɓe ɓe nanan!" 29 Ɓaawo bolle ɗe, Yahuudu'en ndilli, ɓe ɗon ngaabotira bee sembe caka maɓɓe. 30 Duuɓi ɗiɗi Pol jooɗi haa suudu haya, o ɗon jaɓɓo koomoy garɗo haa maako. 31 O waaji haala laamu Allah, o anndini yimɓe haala Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo, o wolwi bee dartaare, walaa mo haɗi mo.

Roma'en 1

1:1 Bataakewol ngo'ol iwi haa Pol, maccuɗo Yeesu Almasiihu, yahugo haa jama'aare Masiihiŋko'en wonɓe haa Roma: Allah ewni yam, waɗi yam nelaaɗo muuɗum, suɓi yam ngam haa mi waajina linjiila maako. 2 Diga ɓooyma Allah wi'i bee kunduɗe annabo'en o hisnan yimɓe, bana no njaŋgeten nder defte ceniiɗe. 3-4 Jonta o waɗi kisndam man bee Ɓiɗɗo+ maako Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men. Yeesu Almasiihu danyaama nder asŋgol laamiiɗo Daawuda. Ammaa saa'i Allah ummitini mo diga maayde, o tabitini mo Ɓiɗɗo maako mo o hokki ɗum baawɗe fuu. 5 Ngam daliila maako Allah mo''ani yam, waɗi yam nelaaɗo mum ngam haa mi yahra yimɓe nder ummaatooje fuu ɓe nuɗɗina linjiila, ɓe ɗowtano Allah, ɓe teddina innde maako. 6 Onon boo on laati nder yimɓe ɓe'e, ngam Allah ewni on on laato yimɓe Yeesu Almasiihu. 7 Mi ɗon hoofna yiɗaaɓe Allah wonɓe haa Roma fuu, ewnaaɓe ngam ɓe laato yimɓe maako. Allah, Baabiraawo men, e Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men ndokka on mo''ere e jam.

Ngenka Pol yahugo Roma

8 Ngam barka Yeesu Almasiihu mi ɗon yetta Allah am ngam mooɗon fuu, ngam kootoy nder duniyaaru yimɓe ɗon mbolwa haala nuɗɗinki mon. 9-10 Koondeye mi toroto mo fuu, mi ɗon siftora on. Ɗum gooŋga, Allah woni ceedoowo yam! Kaŋko, mi ɗon huuwana mo bee ɓernde woore bee waajingo linjiila Ɓiɗɗo+ maako. Foroy mi ɗon toro mo o hoynanammi yahugo haa mooɗon, to o muuyi. 11 Mi yiɗi masin mi heɓa yi'ugo on, mi senda bee mooɗon ko Ruuhu Allah hokki yam. Bana ni ngiɗmi sembiɗingo on. 12 Ndikka mi wi'a: En mballindira bee nuɗɗinki men, min mi sembiɗina on, onon boo on cembiɗinammi. 13 Annde, ya deerɗam'en, nde ɗuuɗɗum mbaɗmi anniya yahugo haa mooɗon, ammaa haa jonta mi heɓaay yahugo tawon. Mi yiɗi heɓugo tuubanɓe haa mooɗon, bana keɓmi haa ummaatooje goɗɗe. 14 Doole mi suklano yimɓe kooɓeye: ferɓe e ɓen peraay, marɓe anndal e ɓe ngalaa anndal fuu. 15 Ngam maajum ɗaɓɓanmi waajingo on linjiila, onon wonɓe haa Roma boo.

Baawɗe linjiila

16 Mi ɗon seedo linjiila bee dartaare fuu, ngam baawɗe Allah ɗon nder maaka. Ka waawi hisnugo nuɗɗinɓe ka fuu, aran Yahuudu'en, nden yimɓe ummaatooje goɗɗe boo. 17 Bee linjiila man Allah ɗon waŋginana yimɓe fuu no ɓe keɓrata yerduye maako. Ɗum laatoto bee nuɗɗinki tan, diga fuɗɗam haa timmoode. Bana ko winda: "Nuɗɗinɗo Allah heɓan yerduye maako, o yeeɗan."

Aybe yimɓe fuu

18 Ɓernuki Allah mo asama waŋgi diga jonta. O ɗon ɓernana yimɓe, ngam ɓe teddinaay mo, ɓe luuti muuyo maako. Halleende maɓɓe haɗi gooŋga waŋgugo. 19 Ko goɗɗo waawi anndugo dow Allah, ɗum waŋgani ɓe, ngam Allah bee hoore mum waŋginani ɓe ɗum. 20 Fakat, neɗɗo waawataa yi'ugo Allah. Ammaa diga o tagi duniyaaru, baawɗe maako e jaati maako mbaŋgani yimɓe nder kuuɗe maako. Ngam maajum ɓe ngalaa hujja sam. 21 Ɓe anndi Allah, ammaa ɓe teddinaay mo bana no haani, ɓe ngettaay mo boo. Ngam maajum numooji maɓɓe ndaayi gooŋga, faamu wurti hakkiilooji maɓɓe, nyiɓre nasti. 22 Ɓe ɗon manto, ɓe tammi ɓe annduɓe, ammaa ɓe laati faataaɓe. 23 Ɓe acci Allah duumiiɗo, ɓe ɗon cujidana fotooji yimɓe maayooɓe e colli e dabbaaji e ladooji. 24 Ngam maajum Allah acci ɓe ɓe tokko suunooji ɓerɗe maɓɓe, ɓe coɓnindira ɓalli maɓɓe bee kuuɗe cemtiniiɗe. 25 Ɓe ngayliti gooŋga Allah, ɓe ngayliti ɗum fewre, ɓe cujidani tagle, ɓe acci tagɗo mo haandi yetteego haa foroy. Aamiina! 26 Ngam maajum Allah yoofi ɓe haa suunooji cemtiniiɗi. Rewɓe canji baaldal fodde ɗabiya, mbaɗi ko luuti ɗabiya. 27 Bana non worɓe boo acci waaldugo bee rewɓe, ɗon mbaalda bee worɓe, ɗon kuuwindira cemtiniiɗum. Bana ni ɓe hiiteteeɓe nder ɓalli maɓɓe ngam numooji maɓɓe majjuɗi. 28 Ɓe cali tokkaago anndal maɓɓe dow Allah. Ngam maajum Allah acci ɓe ɓe tokko hakkiilooji maɓɓe meereeji, ɓe kuuwa ko fottaay. 29 Ɓe ɗon ɗuɗɗina kuuɗe kalluɗe kooɗeye. Ɓe keewi suuno e nganyaandi e kaajal. Ɓe mbarooɓe ko'e, jokkirooɓe, waɗooɓe rikisi e tufle. 30 Ɓe ɗon kallina woɗɓe, ɓe ɗon nganya Allah. Ɓe toonyooɓe, mawnitittooɓe, jurotooɓe meere. Tum ɓe ɗon tefa laabi kesi ngam haa ɓe kuuwa kalluɗum. Ɓe ɗowtantaako saarooji maɓɓe, 31 sey nufayeeji maɓɓe kalluɗi. Ɓe kebbintaa kunayeeje maɓɓe, ɓe ngalaa yiide koo enɗam. 32 Ɓe anndi fakat tawreeta Allah hiiti huuwooɓe kuuɗe ɗe'e kiita mbareego. Bee maajum fuu ɓe ɗon tokko huuwugo ɗe. Ko tulliti boo, ɓe ɗon maŋgta huuwanɓe ɗe fuu.

Roma'en 2

Kiita Allah ngooŋɗuka

2:1 Soobiraaɓe am, koo to on ɗon pela irin kuuɗe ɗe'e, on ngalaa hujja. To on kiitake woɗɓe, on kiitoto ko'e mon, ngam onon boo on ɗon kuuwa bana maɓɓe. 2 En anndi, to Allah hiitake huuwanɓe kuuɗe man, kiita maako ngooŋɗuka. 3 Kadi to on peli woɗɓe, ammaa on ɗon kuuwa ko on pelata haa maɓɓe, on tammi on kisan kiita Allah na? 4 Malla on ɗon njawo mbooɗeeŋga maako maŋga e munyal maako? Allah ɗon woonana on ngam haa on tuuba, on lorto haa maako. Kadi on paamataa ɗum na? 5 Ammaa ko'e mon caati, ɓerɗe mon ɗon calo tuubugo. Bana ni on ɗon caatina kiita Allah keɓanka on nder nyalaade kiita maako. Nyalaade maajum Allah waŋginan tikkere mum e kiita mum ngooŋɗuka yeeso yimɓe fuu. 6 O warjoto koomoy deydey kuuɗe mum. 7 Tiɗɗiniiɓe huuwugo booɗɗum, ɗaɓɓitanɓe tedduŋgal e daraja e duumaare, o hokkan ɓe ngeendam nduumiiɗam. 8 Ammaa tuurtanooɓe mo, salotooɓe gooŋga, tokkotooɓe halleende, o rufan tikkere maako saatunde fuu dow maɓɓe. 9 Ɓillaare e bone ukkanto huuwooɓe kalluɗum fuu, aran Yahuudu'en, nden yimɓe ummaatooje goɗɗe boo. 10 Ammaa koomoy huuwi booɗɗum, koo o Yahuuduujo, koo o laataaki Yahuuduujo boo, Allah hokkan mo tedduŋgal e daraja e jam. 11 Ngam Allah sendindirtaa yimɓe. 12 Yimɓe ummaatooje anndaa tawreeta, mbaɗi hakke. Kamɓe ɓe kalkan bilaa tawreeta. Ammaa Yahuudu'en anndi tawreeta, bee non fuu ɓe ɗon mbaɗa hakke. Kamɓe ɓe hiiteteeɓe dow tawreeta. 13 Goɗɗo heɓataa yerduye Allah bee nanugo tawreeta, sey bee ɗowtanaago ka. 14 Yimɓe ummaatooje ngalaa tawreeta. Ammaa to ɓe kuuwi bee muuyo maɓɓe ko tawreeta umrata, nden kam ɓe mbaɗani ko'e maɓɓe tawreeta, koo nde ka waŋganaay ɓe boo. 15 Umrooje tawreeta mbindaama nder ɓerɗe maɓɓe, kuuɗe maɓɓe ɗon mbaŋgina ɗum. Numooji ɓerɗe maɓɓe boo ɗon mbaŋgina ɗum, ngam saa'i feere numooji maɓɓe ngulloto ɓe, saa'i feere boo ɗi ceettoto ɓe. 16 Nyalaade Allah waɗata kiita dow numooji yimɓe sirriiji, ɗum fuu ɗum waŋgan. Kanjum woni seedamku linjiila ka Yeesu Almasiihu umri yam waajugo.

Yahuudu'en e tawreeta

17 Kadi noy onon Yahuudu'en jonta? On ɗon ndaara innde Yahuuduujo bana soomoore teddunde, on ɗon tuugti tawreeta, on ɗon mantoro kawtal mon bee Allah. 18 On anndi muuyo maako, ngam tawreeta anndini on huuwugo ko fotti. 19 On ɗon tammi on poti ɗowugo wumɓe e yaynango majjuɓe nder nyiɓre. 20 On ɗon elta faataaɓe, on ɗon njaŋgina derke'en boo. Fakat, bee tawreeta marɗon anndal e gooŋga fuu. 21 Ngam maajum on ɗon elta woɗɓe, ammaa on ngejjiti eltugo ko'e mon. On ɗon mbi'a: "Taa wujju", ammaa onon bee ko'e mon on ɗon ngujja. 22 On ɗon mbi'a: "Taa waɗ njeenu", ammaa onon bee ko'e mon on ɗon njeena. On ɗon nganya labbi, ammaa on ɗon ngujja kuuje nder cuuɗi maaji. 23 On ɗon njuro ngam Allah hokki on tawreeta, ammaa on ɗon njawna mo bee luutugo tawreeta. 24 Bana ko winda: "Ngam daliila mooɗon, onon Yahuudu'en, ummaatooje goɗɗe ɗon kallina innde Allah."

Roma'en 3

25 Koo juulnol mon boo nafataa on, sonaa to on ɗowtanake tawreeta. Ammaa to on luuti tawreeta, juulnol mon laatake meere, on potan kal kal bee ɓe njuulnaaki. 26 Kadi to goɗɗo mo juulnaaki ɗowtanake umrooje tawreeta, Allah laarataa mo bana juulniiɗo na? 27 Ngam maajum yimɓe iwɓe haa ummaatooje ɗe njuulnaaki, ndo''an on kiita. On mari tawreeta mbindaaka nder deftere, on ɗon njuulno boo, bee maajum fuu on ɗon luuta tawreeta. Kamɓe ɓe njuulnaaki, ammaa ɓe ɗon ɗowtano tawreeta. 28-29 Laatiiɗo Yahuuduujo gal yaasi tan, Allah limataa mo nder yimɓe muuɗum, sey laatiiɗo Yahuuduujo haa nder ɓernde muuɗum. Juulniiɗo haa ɓandu tan laataaki Yahuuduujo bee gooŋga, sey juulniiɗo haa ɓernde. Juulnol gooŋgawol ngo'ol laatoto bee Ruuhu Allah, naa bee umroore deftere. Yahuuduujo gooŋgaajo ɗaɓɓataa maŋgtoore mum haa yimɓe, sey haa Allah tan. 3:1 To non kam, woodi ko Yahuudu'en ɓurdata ummaatooje goɗɗe na? Juulnol maɓɓe woodi saman na? 2 Fakat, ɗum woodi saman, naa seɗɗa. Aran, Allah halfini ɓe bolle mum booɗɗe. 3 To woɗɓe maɓɓe laataaki gooŋga'en, ɗum haɗan gooŋgaaku Allah na? 4 Haɗataa sam! Allah waŋgan o gooŋɗuɗo, koo to yimɓe fuu laatake fewooɓe. Bana ko winda: "Sey koomoy fuu yi'a a gooŋɗuɗo to a wolwi, a jaalotooɗo to goɗɗo waɗi ma kiita." 5 To ni aybe meeɗen ɗon waŋgina gooŋga Allah bee ɓurɗum laaɓugo, ko mbi'eten? Kadi to Allah hiitake en, ɗum fottaay na? Mi ɗon ?ama bana yimɓe ?amrata. 6 Woodaa sam! Ngam to Allah laataaki gooŋgaajo, noy o hiitorto duniyaaru? 7 Ammaa to sooynde gooŋgaaku am ɗuɗɗini tedduŋgal Allah, waŋgini gooŋga maako laaɓɗum, ngam ɗume o hiitoto yam ngam mi marɗo hakke? 8 Noy to en mbi'i: "Kuuwen halleende ngam haa mbooɗeeŋga waŋga." Woɗɓe ɗon mbaɗammi tufle, ɗon mbi'a min wi'i ɗum. Kayto, ɓe keɓan kiita deydey aybe maɓɓe.

Walaa kuuwanɗo ko fottani Allah

9 Noy jonta? Enen Yahuudu'en en ɓuri yimɓe woɗɓe na? Naa non sam! Mi aarti mi wi'i hakke ɗon jaalo Yahuudu'en e yimɓe woɗɓe kal kal. 10 Ndaa ko deftere wi'ata: "Walaa kuuwanɗo ko fotti, walaa koo gooto. 11 Walaa marɗo hakkiilo, ɗaɓɓitanɗo Allah. 12 Ɓe fuu ɓe celi laawol gooŋga, ɓe mbonni. Walaa kuuwanɗo booɗɗum, walaa koo gooto. 13 Kondondi maɓɓe nandi bee genaale maɓɓitiiɗe, ɗemɗe maɓɓe ɗon mbolwa pewe kalluɗe, bolle mbarooje bana tooke poosokje ɗon ngurto kunduɗe maɓɓe. 14 Kunduɗe maɓɓe keewi naalooje caatuɗe. 15 Kosɗe maɓɓe ɗon njaawa rufugo ?i?am yimɓe, 16 bonnonda e halkere waɗan kootoy ɓe njehi fuu. 17 Ɓe anndaa laawol jam, 18 ɓe ngalaa kulol Allah boo." 19 En anndi booɗɗum: ko tawreeta wi'ata fuu, ka ɗon wi'a ɗum hokkaaɓe tawreeta, ngam taa goɗɗo heɓa hujja, ngam haa kiita Allah boo wara dow yimɓe duniyaaru fuu. 20 Walaa keɓranɗo yerduye Allah bee ɗowtanaago tawreeta. Neɗɗo woodi hakke, kanjum tan tawreeta anndinta mo.

No yimɓe keɓrata yerduye Allah

21 Yoo, ko tawreeta e annabo'en anndini en diga ɓooyma, jonta ɗum laatake: Allah bee hoore mum waŋgini no yimɓe keɓrata yerduye maako bilaa tawreeta. 22 Allah jaɓan yimɓe to ɓe nuɗɗini Yeesu Almasiihu. Koomoy nuɗɗini Almasiihu, heɓan yerduye Allah. Ngam haa Allah yimɓe fuu potan kal: 23 Ɓe fuu ɓe mbaɗi aybe, ɓe keɓaay tedduŋgal ngal Allah annini hokkugo ɓe. 24 Ammaa Allah enɗi ɓe, hokkan ɓe yerduye mum caahu. Bee Yeesu Almasiihu o rimɗiniri ɓe diga baawɗe hakke. 25-26 Allah waɗi mo alaama culhotiral yeeso duniyaaru fuu. ?i?am maako ndufaaɗam haa leggal gaafaaŋgal ɗon waddana nuɗɗinɓe fuu yerduye Allah. Ɓooyma Allah munyani yimɓe, hiitaaki hakkeeji maɓɓe. Ammaa jonta o ɗon yaafo ɓe. Bana ni o waŋgini gooŋgaaku maako. Fakat, nder jamanuuru men jontaaru o muuyi waŋgingo ɗum. Kaŋko o koolniiɗo, o ɗon yerdo hooliiɓe Yeesu fuu. 27 Kadi, daliila mawnitaago ɗon luttani en na? Luttaay sam! Ngam ɗume? Ngam Allah limataa kuuɗe, sey nuɗɗinki. 28 En anndi fakat, Allah yerdataako goɗɗo ngam daliila kuuɗe tawreeta, sey ngam o nuɗɗini Yeesu Almasiihu. 29 Kadi Allah laati ngam Yahuudu'en tan na? Naa o Allah ummaatooje goɗɗe boo na? Nonnon, o Allah ummaatooje fuu. 30 Allah o gooto, o ɗon yerdo juulnotooɓe e ɓe njuulnataako fuu, to ɓe nuɗɗini Yeesu Almasiihu. 31 To mi wi'i bana ni, mi ɗon meeriɗina tawreeta na? Naa non sam! Mi ɗon tabitina tawreeta.

Roma'en 4

Misaalu Ibrahiima haa nuɗɗinki

4:1 Noy haala Ibrahiima, kaaka asŋgol men? 2 Kadi Allah yerdi mo ngam daliila kuuɗe maako na? To non kam, o heɓanno daliila mawnitaago yeeso Allah. Ammaa o heɓaay. 3 Fakat deftere wi'i: "Ibrahiima nuɗɗini Allah, Allah boo limani mo ɗum gooŋgaaku." 4 Kuuwoowo fuu foti heɓugo ngeenaari mum, ndi limataake caahu sam. 5 Ammaa haa Allah ɗum laataaki bana non. To goɗɗo tuugtaaki kuuɗe mum, ammaa nuɗɗini Allah jaɓanɗo marɗo aybe, nden kam Allah limanan mo nuɗɗinki man gooŋgaaku, yerdoto mo. 6 Kanjum, Daawuda boo wi'i ɗum, saa'i o wolwi haala seyo goɗɗo mo Allah yerdi ɗum bilaa kuuɗe. O wi'i: 7 "Seyo laatani yimɓe, to Allah yaafake hakke maɓɓe, suddi boofi maɓɓe fuu. 8 Seyo laatani goɗɗo, to Jawmiraawo limanaay mo aybeeji." 9 Seyo maajum laatanto juulnotooɓe tan na? Aa'a, ngo laatanto ɓe njuulnataako boo. Mi aarti mi wi'i: "Ibrahiima nuɗɗini Allah, kaŋko boo o limani mo ɗum gooŋgaaku." 10 Ndey ɗum laati? Hiddeko o juulno na, koo ɓaawo maajum? Fakat, saa'i man o siwa juulnaago. 11 Ibrahiima heɓi juulnol bana lamba tabitinka yerduye Allah. Allah yerdi mo ngam daliila nuɗɗinki maako, diga o siwa juulnaago. Bana ni Ibrahiima laatori baaba nuɗɗinɓe fuu, heɓɓe yerduye Allah, koo ɓe njuulnaaki boo. 12 Fakat o baaba juulnotooɓe boo. Ammaa naa juulniiɓe fuu laati ɓiɓɓe Ibrahiima, sey tokkiiɓe nuɗɗinki maako diga o juulnaakino.

No wolde Allah heewrata bee nuɗɗinki

13 Allah wi'i Ibrahiima o marnan asŋgol maako duniyaaru fuu. Koŋgol man waranaay Ibrahiima ngam o ɗowtani tawreeta, ammaa ngam o heɓi yerduye Allah bee nuɗɗinki. 14 To goɗɗo heɓi maral ngal bee ɗowtanaago tawreeta, nden kam nuɗɗinki nafataa, koŋgol Allah boo laatoto meere. 15 Walaa ko tawreeta waddanta yimɓe, sey tikkere Allah tan. Ngam to umroore woodaa, luutugo nde boo woodaa. 16 Ngam maajum Allah darni koŋgol mum dow nuɗɗinki, haa ɗum laato dokkal mo''ere maako. Koŋgol maako ɗon tabitana asŋgol Ibrahiima fuu, naa marɓe tawreeta tan, ammaa tokkiiɓe nuɗɗinki Ibrahiima boo. Ibrahiima laati baaba meeɗen en fuu, 17-18 bana ko winda: "Allah wi'i mo: Mi waɗi ma baaba ummaatooje ɗuuɗɗe." Allah wi'i mo boo: "Asŋgol ma ɗuuɗan bana koode asama." Ibrahiima nuɗɗini Allah geeɗitinoowo maayɓe, umranɗo ko woodaa ɗum laato. Bee tammunde o nuɗɗiniri Allah, saa'i daliila tammunde woodaa. Bana ni o laatori baaba ummaatooje ɗuuɗɗe. 19-20 Saa'i maajum duuɓi Ibrahiima ndillani teemerre. O anndi o waawataa danyugo ɓikkoy. Debbo maako Saratu boo naywi masin, waawataa reedugo. Bee non fuu o sekaay koŋgol Allah, ammaa o teddini mo bee nuɗɗinki cembiɗki. 21 O nuɗɗini Allah woodi baawɗe huuwugo ko wi'i fuu. 22 Ngam maajum "Allah limani mo ɗum gooŋgaaku, yerdi mo." 23 Wolde nde'e windaama, naa ngam Ibrahiima tan, ammaa ngam meeɗen boo. 24 To en nuɗɗini Allah, o limanan en ɗum gooŋgaaku. Kaŋko o ummitini Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu diga maayde. 25 Allah acci mo o maaya ngam daliila aybeeji men. O ummitini mo boo ngam haa en keɓa yerduye maako.

Roma'en 5

Koolotiral bee Allah

5:1 Yoo, en keɓi yerduye Allah ngam en nuɗɗini mo. Jonta hoolaare ɗon hakkunde maako bee meeɗen, barka Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu. 2 Kaŋko o heɓani en mo''ere Allah bee laawol nuɗɗinki, en ɗon tabita nder mo''ere man. En keewi seyo boo, ngam en ɗon tammo heɓugo tedduŋgal Allah. 3 En ɗon ceyoro koo ɓillaaje men boo, ngam en anndi ɓillaare waddan munyal. 4 Munyal sembiɗinan dartaare, dartaare boo tabitinan tammunde. 5 Bee tammunde maajum en mbustataake sam, ngam Allah waŋginani en yiide mum, hokki en Ruuhu mum. 6 Saa'i en tampuɓeno huuwugo ko fotti, Almasiihu maayi ngam meeɗen, enen tuurtanɓe Allah. O maayi nder saa'iire nde Allah suɓno. 7 Caɗɗum goɗɗo jaɓa maayugo mbattudi goɗɗo gooŋgaajo. Teema o jaɓan maayugo mbattudi goɗɗo booɗɗo masin. 8 Ammaa Almasiihu maayi mbattudi meeɗen yaake en konne'en Allah no. Bana ni Allah waŋginiri no o yiɗiri en. 9 To laatake en keɓi yerduye Allah bee ?i?am Almasiihu ndufaaɗam ngam meeɗen, nden kam en anndi boo Almasiihu hisnan en tikkere Allah warannde. 10 Saa'i en konne'en Allah no, o timmini konnaagu man bee maayde Ɓiɗɗo+ maako. Sakkoma jonta, nde laatiiɗen sooba'en maako, ngeendam Almasiihu kesam hisnan en kiita Allah. 11 Naa ɗu'um tan, ammaa en ɗon ceyoro kawtal bee Allah ngam daliila Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men mo laatini en sooba'en Allah.

Aadamu e Almasiihu

12 Hakke nasti duniyaaru ngam daliila neɗɗo gooto. Bee hakke man, maayde boo nasti. Maayde laati dow yimɓe fuu, ngam ɓe fuu ɓe mbaɗi hakke. 13 Hakke ɗon nder duniyaaru diga tawreeta waraayno. Ammaa Allah limaayno hakkeeji, ngam walaano umroore tawon. 14 Bee non fuu, diga Aadamu haa warugo Muusa, maayde laati dow yimɓe fuu, koo ɓe mbaɗaay hakke bana Aadamu mo luuti umroore Allah laaɓnde. Aadamu wonno misaalu goɗɗo garanɗo. 15 Ammaa dokkal ngal Allah hokkata en bee goɗɗo oo, nandaay bee aybewol Aadamu sam. Fakat, yimɓe ɗuuɗɓe maayi ngam gooto waɗi aybe. Ammaa mo''ere Allah ɓuri mawnugo piw, non boo dokkal ngal o hokkata yimɓe ɗuuɗɓe ngam daliila neɗɗo gooto, waato Yeesu Almasiihu. 16 Dokkal Allah ɓuri aybe goɗɗo gooto go sembe. Kiita Allah dow aybe gooto oo aybini yimɓe fuu. Ammaa mo''ere Allah ɗon jaalo aybeeji ɗuuɗɗi, ɗon laɓɓina yimɓe fuu. 17 Fakat, maayde fuɗɗi jaalaago ngam gooto waɗi aybe. Ammaa ɓurɗum mawnugo laati bee goɗɗo feere, waato Yeesu Almasiihu. Ngam daliila maako, ɗuuɗeeŋga mo''ere Allah e yerduye mum laatani en, en keɓi laamu e ngeendam. 18 Mi wi'i: Allah aybini yimɓe fuu ngam goɗɗo gooto waɗi aybe. Kadiboo Allah laɓɓinan yimɓe fuu, hokkan ɓe ngeendam ngam goɗɗo gooto huuwi ko fotti. 19 Ɗuuɗɓe laati marɓe hakke ngam gooto luuti umroore Allah. Kadiboo ɗuuɗɓe keɓan yerduye Allah ngam gooto ɗowtani mo. 20 Tawreeta ɓesdaama ngam mawningo aybe. Ammaa to hakke ɓesdake, mo''ere Allah ɓurtan ɓesdaago. 21 Baawɗe hakke waŋgiri bee maayde. Ammaa baawɗe mo''ere Allah e gooŋgaaku mum ɗon waŋga bee ngeendam nduumiiɗam ɗam keɓɗen barka Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men.

Roma'en 6

Maayɓe hedi hakke, ammaa yeeɗɓe ngam Almasiihu

6:1 Ko mbi'eten jonta? En tokko waɗugo hakke ngam haa mo''ere Allah ɓesdo na? 2 Kayya, naa non sam! Hedi hakke kam, en maayɓe. Kadi noy tokkortooɗen jooɗodaago bee hakke? 3 Nde en ngiiwi ngiiwam baptisma, en kawti bee Yeesu Almasiihu. On anndi booɗɗum ɗum kawtal bee maayde maako. 4 Nder ngiiwam baptisma en uwdaama bee maako. Ammaa bana kaŋko o ummiti diga maayde bee baawɗe Allah kaayeefiije, bana non enen boo en keɓi yeeɗugo nder ngeendam kesam. 5 To en kawti bee maako nder maayde nandunde maayde maako, nden kam en ummititto boo bana maako. 6 En anndi fakat, ko laatiiɗen ɓooyma ɗum maaydi bee maako dow leggal gaafaaŋgal, ngam haa neɗɗo men ɓooymaajo halka, waato ko hakke jaali ɗum, taa en tokko ɗowtanaago hakke bana maccuɓe. 7 Ngam to goɗɗo maayi, hakke walaa baawɗe dow maako, timmi. 8 To en maaydi bee Almasiihu, nden kam en ɗon nuɗɗina en ngeeɗan bee maako boo. 9 Fakat en anndi Almasiihu ummiti diga maayde, meetataa maayugo, maayde walaa baawɗe dow maako. 10 Nde woore o maayi hedi hakke, jonta o ɗon yeeɗa ngam Allah. 11 Bana non onon boo ndaare ko'e mon on maayɓe hedi hakke, ammaa nder kawtal bee Almasiihu on yeeɗɓe ngam Allah. 12 Ngam maajum taa acce hakke laamo nder ɓalli mon maayanɗi, taa tokke suunooji maaji boo. 13 Taa acce hakke huuwtinira terɗe mon bana balmi halleende. Ammaa ndokke ko'e mon haa juŋŋgo Allah, ngam on ngurti maayde, on nasti ngeendam. Acce Allah huuwtinira terɗe mon bana balmi mbooɗeeŋga. 14 Yeeso ɗo, hakke walaa baawɗe dow mooɗon, ngam tawreeta laamantaako on, sey mo''ere Allah.

Jeyaaɓe gooŋgaaku

15 Nde mo''ere ɗon laamano en, naa tawreeta kam, en tokko waɗugo hakke na? Naa non sam! 16 On anndaa na? Mo mbaɗɗon ko'e mon maccuɓe mum, kaŋko ɗowtantooɗon. To on ɗon ɗowtano hakke, nden kam on maayan. To on ɗon ɗowtano Allah, nden kam on keɓan yerduye maako. 17 Yettoore laatano Allah! Naane on maccuɓe hakke, ammaa jonta on ɗon ɗowtano gooŋga bee ɓernde woore. Gooŋga maajum keɓɗon bee anndinol. 18 On rimɓe e njeyaaŋgu hakke, on laati jeyaaɓe gooŋgaaku. 19 Mi huuwtiniri balndol njeyaaŋgu ngam haa mi faamtina on ko haani. Naane on mbaɗi terɗe mon fuu maccuɓe coɓki e halleende haa on kuuwa kalluɗum. Bana non jonta boo mbaɗe terɗe mon maccuɓe gooŋgaaku haa on kuuwa ko fottanta Allah. 20 Yaake on laatino maccuɓe hakke, on laatino rimɓe hedi gooŋgaaku. 21 Ɗume keɓnooɗon bee kuuɗe mon? Fakat on ɗon cemtira ɗum jonta, ngam timmoode kuuɗe man wonno maayde. 22 Ammaa jonta on rimɓe e hakke, on laati jeyaaɓe Allah. Ngam maajum on ɗon kuuwa ko fottanta mo, timmoode kuuɗe mon ɗum ngeendam nduumiiɗam. 23 Ngam ngeenaari hakke, ɗum maayde. Ammaa Allah ɗon mo''ana en ngeendam nduumiiɗam nder kawtal bee Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men.

Roma'en 7

Tawreeta e hakke

7:1 Deerɗam'en, on fuu on paaman ko mbi'anmi, ngam on anndi tawreeta. Tawreeta mari baawɗe dow goɗɗo yaake o geeto. 2 Bana debbo te'aaɗo: Umroore tawreeta haɓɓi mo haa goriiko yaake gorko ɗon bee yoŋki. To gorko maayi, debbo rimɗi e umroore nde'e. 3 Ngam maajum, to o wondi bee gorko feere saa'i goriiko geeto, nden kam o jeenoowo. Ammaa to goriiko maayi, umroore maajum walaa dow maako, o waɗaay njeenu to o te'i bee gorko feere. 4 Bana non onon boo, deerɗam'en: On maaydi bee Almasiihu. Ngam maajum on maayɓe hedi tawreeta. Jonta goɗɗo feere mari on, oon ummitiiɗo diga maayde. Jonta on mbaawan nafugo Allah bee kuuɗe mon. 5 Yaake en ɗonno tokko numooji ko'e men, suunooji njaali ɓalli men, nastini en nder hakke. Tawreeta umminno suunooji man, en kuuwi ko waddani en maayde. 6 Ammaa jonta en rimɓe e tawreeta, en maayɓe hedi umroore haɓɓunoonde en. Ngam maajum en tokkataako Allah dow laawol ɓooymawol ngol umrooje bindaaɗe. En ɗon tokko mo dow laawol kesol ngol Ruuhu maako. 7 Ko mbi'eten jonta? Tawreeta ɗum hakke na? Naa non sam! Ammaa to tawreeta woodaano, mi anndataano baawɗe hakke. To tawreeta wi'aayno: "Taa suuna", suuno ɓillataano yam. 8 Umroore maajum hokki hakke laawol ummingo suunooji kooɗiye fuu nder am. To walaano umroore, hakke waatanno. 9 Naane mi geetono, mi anndaano tawreeta. Nden umroore wari, hakke boo fuɗɗi yeeɗugo. 10 Ammaa min mi maayi. Umroore man hokkaama ngam sappingo yam laawol ngeendam, ammaa nde waddani yam maayde. 11 Ngam hakke huuwtiniri umroore man ngam haa estammi, mbarammi. 12 Fakat, tawreeta iwi haa Allah, umrooje maaka ceniiɗe, pottuɗe, booɗɗe. 13 To non kam, huunde woonde waddani yam maayde na? Naa non sam! Ammaa hakke huuwtiniri huunde woonde nde'e haa mbarammi, ngam haa hakke waŋga ɗum hakke fakat. Ngam daliila umroore, hakke heɓi waŋgingo halleende mum fuu. 14 Walaa seko, tawreeta iwi haa Allah. Ammaa min mi neɗɗo maayanɗo, mi maccuɗo hakke. 15 Mi faamataa ko kuuwanmi. Mi huuwataa ko ngiɗmi, ammaa ko mi yiɗaa, kanjum kuuwanmi. 16 To mi muuyaay kalluɗum ko kuuwanmi, nden kam mi gooŋɗini tawreeta ka mbooɗka. 17 Waato min bee hoore am mi huuwataa ɗum, ammaa hakke ɗon jooɗi nder am, ɗon huuwa ɗum. 18 Mi anndi, booɗɗum woodaa nder am. Mi ɗon muuya huuwugo booɗɗum, ammaa mi waawataa. 19 Mi huuwataa booɗɗum ko ngiɗmi, sey kalluɗum ko nganymi. 20 To ni mi ɗon huuwa ko mi yiɗaa, fakat naa min bee hoore am huuwata ɗum, ammaa hakkewol jooɗiiŋgol nder am huuwata ɗum. 21 Ndaa laawol ngol kuuɗe am tokkoto: To mi yiɗi huuwugo booɗɗum, kalluɗum tan laatoto. 22 Ɓernde am ɗon seyoro tawreeta Allah, ammaa ɓandu am ɗon tokko umroore feere. 23 Umroore maajum ɗon haɓa bee umroore nde hakkiilo am yerdoto. Nde wartiri yam naŋgaaɗo hakke, umroore hakke ɗon jaalo ɓandu am boo. 24-25 Hakkiilo am ɗon yerdo tawreeta Allah, ammaa kuuɗe am ɗon ɗowtano umroore hakke. Kayto, mi jurumɗo! Walaa ko luttani yam, sey maayde. Moy rimɗintammi e ɓillaare nde'e? Yettoore laatano Allah ngam barka Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men.

Roma'en 8

Ngeendam kesam

8:1 Ngam maajum, to goɗɗo hawti bee Yeesu Almasiihu, Allah hiitataako mo. 2 O ɗon tokko umroore Ruuhu waddanannde mo ngeendam nder kawtal bee Yeesu Almasiihu. Umroore maajum rimɗini mo diga umroore hakke waddannde mo maayde. 3 Allah bee hoore mum huuwi ko tawreeta waawaay huuwugo ngam en tampuɓe. O neli Ɓiɗɗo+ maako marɗo ɓandu, maatuɗo esto hakke bana yimɓe fuu. O hiiti hakke nder ɓandu neɗɗo oo. Bana non o jaalori hakke. 4 Jonta kam en mbaawan huuwugo gooŋgaaku ngu tawreeta ɗaɓɓata. Ngam en ɗon ɗowtano Ruuhu Allah, naa giɗaaɗi ko'e men. 5 To goɗɗo tokkake giɗaaɗi mum, giɗaaɗi maajum njaaloto hakkiilo maako. Ammaa to Ruuhu Allah ɗon jooɗi nder maako, nden kam Ruuhu maajum laamanto hakkiilo maako. 6 Tokkiiɗo giɗaaɗi mum maayan, ammaa tokkiiɗo Ruuhu Allah heɓan ngeendam e jam. 7 Tokkiiɗo giɗaaɗi mum woni konneejo Allah. O ɗowtantaako umroore Allah, fakat o waawataa ɗowtanaago nde sam. 8 Tokkiiɗo giɗaaɗi mum waawataa fottango Allah. 9 Ammaa onon kam, giɗaaɗi mon njaalataako on. On ɗon ɗowtano Ruuhu Allah, to fakat Ruuhu maajum ɗon jooɗi nder mooɗon. Mo heɓaay Ruuhu ngu Almasiihu hokkata, laataaki mo maako. 10 To Almasiihu ɗon huuwa nder mooɗon, nden kam ɓalli mon maayan ngam daliila hakke, ammaa Ruuhu Allah hokkan on ngeendam, ngam on keɓi yerduye Allah. 11 Allah ummitini Yeesu Almasiihu diga maayde. To Ruuhu maako ɗon jooɗi nder mooɗon, nden kam o yeeɗitinan ɓalli mon maayanɗi boo bee Ruuhu maajum. 12 Deerɗam'en, ngam maajum walaa ko doolata en tokkaago ɗabiya men, doole man timmi. 13 Ngam to on tokkake giɗaaɗi mon, on maayan. Ammaa to on acci Ruuhu Allah mbara giɗaaɗi mon, nden kam on ngeeɗan. 14 Ɗowaaɓe Ruuhu Allah fuu, kamɓe laati ɓiɓɓe Allah. 15 Walaa haaje on puɗɗita diwnugo yeeso Allah, ngam Ruuhu ngu o hokki on, laatinaay on maccuɓe maako, ammaa ɓiɓɓe maako. Ruuhu maako ɗon jooɗi nder meeɗen. Ngam maajum mbi'eten Allah: "Baaba!" 16 Ruuhu Allah ɗon tabitina seedamku ruuhuuji men: En ɓiɓɓe Allah fakat. 17 To ni en ɓiɓɓe maako, nden kam en keɓan boo ko o sigani ɓiɓɓe maako, o hokkan en ko o hokki Almasiihu. Ngam to en njaɓi geɗal torraaji Almasiihu, en keɓan geɗal tedduŋgal maako boo.

Tedduŋgal garanŋgal

18 Mi numi haala torraaji men nder jamanuuru jontaaru. Fakat, ɗi potaay foondeego bee tedduŋgal ngal Allah tammi waŋginango en. 19 Duniyaaru fuu ɗon yenwa masin haa Allah waŋgina ɓiɓɓe mum bee tedduŋgal. 20 Allah yoofi duniyaaru fuu haa ndu majja, naa ngam aybe maaru. Ammaa Allah nastini ndu nder kiita dow aybe yimɓe. Bee non fuu o hokki duniyaaru tammunde 21 rimɗugo e njeyaaŋgu halkere, ndu hawta bee ɓiɓɓe maako nder ndimu e tedduŋgal. 22 En anndi, haa jonta duniyaaru ɗon uuma, ɗon luuwe bana ɓesnanɗo. 23 Naa duniyaaru tan, ammaa enen heɓɓe Ruuhu Allah ngu dokkal mum aartuŋgal, enen boo en ɗon uuma. En ɗon ngenwa wondugo bee Allah bana ɓiɓɓe mum, o rimɗina en e majjere ɓalli men. 24 Kisndam men ɗon tabiti, ammaa dow tammunde. Ammaa to en ɗon ngi'a ko tammotooɗen heɓugo, nden kam naa ɗum tammunde gooŋgaare. Moy tammoto hayru ngu o heɓi? 25 Ammaa to en ɗon tammo heɓugo ko en ngi'aay tawon, nden kam en ndeenan ɗum bee munyal. 26 Ruuhu Allah ɗon walla en, ngam en tampuɓe. En anndaa koo toraago Allah bana no haani. Ruuhu bee hoore mum ɗon toro Allah ngam meeɗen, naa bee bolle yimɓe. 27 Allah linyoowo ɓerɗe ɗon faama ko Ruuhu ɗaɓɓata. Ngam Ruuhu ɗon torano yimɓe Allah bana Allah yiɗi. 28 En anndi, to goɗɗo yiɗi Allah, nden kam kooɗume fuu laatoto ngam hayru maako ngu Allah tammini mo fodde anniya muuɗum. 29 Diga ɓooyma Allah heerɗini suɓaaɓe mum fuu ngam haa ɓe keɓa ngeendam bana Ɓiɗɗo+ maako, Almasiihu boo laato afo caka deerɗiraaɓe ɗuuɗɓe. 30 Heerɗinaaɓe ɓe'e fuu, Allah ewni ɓe boo. Nden o yerdi ɓe, o nastini ɓe nder tedduŋgal maako boo.

Yiide Allah

31 Jonta kam, ko lutti wi'eego? To Allah ɗon wondi bee meeɗen, moy waawata honugo en? 32 O jogitaaki koo Ɓiɗɗo+ maako, ammaa o acci mo o maaya mbattudi meeɗen en fuu. To non kam, o hokkataa en kooɗume fuu bee maako na? 33 Walaa mo foti wullaago suɓaaɓe Allah, ngam Allah bee hoore mum gooŋɗini ɓe. 34 Walaa mo foti hiitaago ɓe. Ngam Yeesu Almasiihu maayi mbattudi maɓɓe. Ko ɓuri ɗum boo, o ummiti diga maayde. O ɗon jooɗi haa nyaamo Allah, o ɗon seetto en. 35 To non kam, moy waawata sendugo en bee yiide Almasiihu? Bone na, ɓillaare na, toonyaare na, weelo na, talakaaku na, joote na, malla kaafahi? 36 Bana ko winda: "Ngam daliila maaɗa min ɗon nder joote maayde nyalawmaare fuu, ɓe ɗon ndaara min bana baali kirseteeɗi." 37 Ammaa nder kuuje ɗe'e fuu en keɓan jaalorgal timmuŋgal bee ballal Almasiihu, giɗɗo en. 38 Mi anndi fakat, walaa ko sendata en bee yiide maako, koo maayde, koo ngeendam, koo malaa'ika'en, koo baawɗeeji goɗɗi, koo jontaajum, koo garanɗum, 39 koo baawɗe nder asama malla nder jahannama. Yiide Allah laatani en bee Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men. Ngam maajum walaa kooɗume nder duniyaaru fuu heɓata sendugo en bee yiide Allah.

Roma'en 9

Allah e ummaatoore mum suɓaande

9:1 Yoo, ko mbi'anmi jonta, ɗum gooŋga. Almasiihu mari yam, ngam maajum mi fewataa. Ruuhu Ceniiɗo ɗon laamano numo ɓernde am, kanjum boo ɗum ɗon seedo yam mi fewataa. 2-3 Mi cakliiɗo masin, ɓernde am accataa naawugo ngam daliila bandiraaɓe am, yimɓe lenyol am. To min kam, mi jaɓanno naaloore Allah e seedugo bee Almasiihu ngam daliila maɓɓe. 4 Kamɓe ɓe asŋgol Isra'iila, suɓaaɓe Allah. Allah laatini ɓe ɓiɓɓe mum, waŋginani ɓe tedduŋgal mum, haɓɓi alkawalji bee maɓɓe, hokki ɓe tawreeta e diina ngooŋɗuka, iinani ɓe hayruuji ɗuuɗɗi. 5 Ɓe danygol kaakiraaɓe aartuɓe, koo Almasiihu boo o goɗɗo asŋgol maɓɓe. Yettoore laatano Allah, gonɗo dow kooɗume fuu, haa foroy. Aamiina! 6 Mi wi'aay koŋgol Allah laati meere. Ammaa naa Isra'iila'en fuu laati yimɓe Allah suɓaaɓe. 7 Naa iwɓe haa Ibrahiima fuu laati ɓiɓɓe Ibrahiima bee gooŋga. Allah wi'i Ibrahiima: "Nder Isiyaaku danygol ma ewna." 8 Waato danyaaɓe ɓandu laataaki ɓiɓɓe Allah, sey danyaaɓe ngam daliila koŋgol Allah limete nder ɓiɓɓe. 9 Ndaa ni Allah wi'i: "To saa'iire nde muuymi yottake, mi waran, mi tawan Saratu heɓi ɓiɗɗo gorko." 10 Naa kanjum tan, ammaa ndaarenma ɓiɓɓe Rebekka ɗiɗo boo. Baaba maɓɓe gooto, waato kaaka men Isiyaaku. 11-12 Ammaa cuɓol Allah ɗon dari dow anniya muuɗum tan. Ngam maajum o wi'i Rebekka: "Mawniraawo huuwanan minyiraawo." Allah wi'i ɗum diga ɓe ciwa danyeego, hiddeko ɓe kuuwa booɗɗum malla kalluɗum. Cuɓol Allah daraaki dow kuuɗe maɓɓe, sey dow muuyo Allah tan. 13 Bana ko winda: "Yakubu ngiɗmi, Isuwa nganymi." 14 To non kam, ko mbi'eten? Kadi Allah ɗon huuwa ko fottaay na? Naa non sam! 15 O wi'i Muusa: "Mi enɗan mo enɗanmi, mi hinnoto mo kinnotoomi." 16 Waato haala man fuu darataako dow muuyo neɗɗo malla tiinaare mum, sey dow hinnuye Allah. 17 Nder deftere njaŋgeten boo ko Allah wi'i Firawna: "Mi waɗi ma laamiiɗo ngam daliila ngoota tan: Haa mi waŋgina baawɗe am dow maaɗa, mi anndina innde am nder duniyaaru fuu." 18 Waato Allah ɗon huuwa bana o muuyi: O hinnoto oo, o saatinan hoore oya.

Ɓernuki Allah e hinnuye mum

19 Teema on mbi'atam: "To ɗum laatake bana ni, ngam ɗume Allah aybinta min? Moy waawi dartaago muuyo maako?" 20 Kayya! En ɓeye haa ngaabotiren bee Allah? Kadi tagdi wi'an tagɗo ɗum: "Koni mbaɗɗa mi bana ni?" 21 Mahoowo payanɗe maraay baawɗe dow loope kecce na? Bee loope goote o waawan waɗugo payanɗe ɗiɗi, woɗnde marnde saman, woɗnde boo walaa saman. 22 Bana ni kuugal Allah wa'i. Haa woɗɓe o muuyi waŋgingo ɓernuki maako e baawɗe maako. Ɓe kaandi halkugo, ammaa o munyani ɓe munyal ɗuuɗŋgal. 23 Haa woɗɓe boo o muuyi waŋgingo ɗuuɗeeŋga tedduŋgal maako. O enɗi ɓe, o taaskitini ɓe diga ɓooyma ngam haa ɓe keɓa tedduŋgal maako. 24 Ɗum enen! Ngam maajum o ewni en, naa nder Yahuudu'en tan, ammaa nder ummaatooje goɗɗe boo. 25 O wi'i bee hunduko annabi Hose'a: "Yimɓe ɓe laataaki yimɓe am, mi waɗan ɓe yimɓe am. Yimɓe ɓe laataaki yiɗaaɓe am, mi waɗan ɓe yiɗaaɓe am. 26 Haa nokkuure ɓe mbi'ana: Naa on yimɓe am, ton ton ɓe wi'eteeɓe ɓiɓɓe Allah geeto." 27 Annabi Esaaya boo wolwi dow Isra'iila. O wi'i: "Koo to yimɓe Isra'iila ɗuuɗiri bana njaareendi maayo, hisanɓe maɓɓe ɗuuɗataa sam. 28 Ngam Jawmiraawo timminan anniya mum dow duniyaaru, o timminan ka law." 29 Bana Esaaya aarti, wi'i: "Sonaa Jawmiraawo honooɓe asama luttani en asŋgol seɗɗa, en laatotono bana Sodoma, en nandanno bee Gomorra."

Almasiihu e Isra'iila

30 Ko mbi'eten jonta? Yimɓe ummaatooje goɗɗe keɓi yerduye Allah, koo ɓe ɗaɓɓitaay ɗum. Allah yerdi ɓe, ngam ɓe nuɗɗini Almasiihu. 31 Isra'iila'en kaɓdi ɗowtanaago tawreeta ngam haa ɓe keɓa yerduye Allah, ammaa ɓe keɓaay. 32 Ngam ɗume? Ngam ɓe kaɓdi fottango Allah bee kuuɗe, naa bee nuɗɗinki. Ngam maajum ɓe pergi dow mo wi'ete "hayre fergoore", 33 bana ko winda: "Haa Siyona mballinanmi hayre fergoore yimɓe, tapaare do''oore ɓe.

Roma'en 10

Ammaa koomoy nuɗɗini mo, kiita do''ataa ɗum." 10:1 Deerɗam'en, bee ɓernde am fuu ngiɗmi yimɓe lenyol am kisa. Mi accataa toraago Allah ngam maɓɓe. 2 Mi ɗon seedo ɓe ɓe mari tiinaare haa ɓe ɗowtano Allah. Ammaa tiinaare maɓɓe daraaki dow anndal gooŋɗuŋgal. 3 Ɓe paamaay no Allah yerdorto yimɓe yerduye mum. Ɓe ɗon ɗaɓɓa gooŋgaaku maɓɓe dow laawol kuuɗe maɓɓe. Bana ni ɓe ɗon luutira nufaye Allah. 4 Diga Almasiihu wari, jamanu tawreeta timmi. Koomoy nuɗɗini mo, Allah yerdoto ɗum. 5 Ndaa ko Muusa windi dow haala gooŋgaaku bee laawol tawreeta: "Koomoy ɗowtani umrooje tawreeta, yeeɗan bee maajum." 6 Ammaa ndaa ko wi'a dow haala gooŋgaaku bee laawol nuɗɗinki: "Taa wi': Moy eeŋgata haa asama?" o waato ngam jippingo Almasiihu. 7 "Taa wi' boo: Moy dirtoto nder ngaska lugguka masin?" o waato ngam eeŋgtingo Almasiihu diga joonde maayɓe. 8 Ndaa ni wolde man: "Wolde Allah ɓadi ma masin, nder hunduko ma e nder ɓernde ma." Kanjum woni kubaruwol nuɗɗinki ngol min ngaajinta. 9 To a seedake bee hunduko ma: "Yeesu woni Jawmiraawo", to a nuɗɗini bee ɓernde ma Allah ummitini mo diga maayde, nden kam a hisan. 10 Nuɗɗinɗo bee ɓernde heɓan yerduye Allah, ceediiɗo Almasiihu bee hunduko boo hisan. 11 Ngam deftere wi'i: "Koomoy nuɗɗini mo, kiita do''ataa mo." 12 Haala ka ngoota ngam yimɓe fuu, walaa ko sendata Yahuudu'en bee ummaatooje goɗɗe. Ngam Allah woni Jawmiraawo maɓɓe ɓe fuu, o ɗon mo''ana seedotooɓe mo fuu. 13 Bana ko deftere wi'ata: "Koomoy seedi innde Jawmiraawo, hisan." 14 Ammaa noy ɓe ceedorto mo to ɓe nuɗɗinaay kubaruwol kisndam? Noy ɓe nuɗɗinirta ngol to ɓe meeɗaay nanugo ngol? Noy ɓe keɓrata nanugo ngol to gaajoowo ngol woodaa? 15 E noy goɗɗo waajirta to nelaaka? Bana ko winda: "Ɗume wooɗiri bana kosɗe waajooɓe kubaruwol seyo?" 16 Ammaa naa yimɓe fuu njaɓi kubaruwol ngo'ol. Annabi Esaaya wi'i: "Ya Jawmiraawo, moy nuɗɗini waaju amin?" 17 Bana non nuɗɗinki iwi haa nanugo waaju, waaju boo ɗon iwa haa kubaruwol Almasiihu. 18 Too, sey mi ?ama: Isra'iila'en nanaay kubaruwol ngol na? Fakat ɓe nani! Deftere ɗon wi'a: "Ɓe nani sawtu nelaaɓe haa lesɗe fuu. Bolle maɓɓe njotti haa keeri duniyaaru." 19 Sey mi ?amta fahin: Isra'iila'en paamaay na? Muusa aarti, jaabi: "Mi umminan kaajal mon dow yimɓe ɓe laataaki ummaatoore gooŋgaare, mi tikkinan on dow ummaatoore faataande." 20 Esaaya boo hulaay wi'ugo: "Yimɓe ɓe ɗaɓɓitaay yam, tawi yam. Mi waŋgani yimɓe ɓe ?amaay haala am sam." 21 Ammaa dow Isra'iila o wi'i: "Mi nyalli fortugo juuɗe am haa mi jaɓɓo yimɓe luutooɓe, tuurtooɓe."

Roma'en 11

Hinnuye Allah haa Isra'iila

11:1 Ngam maajum ?amanmi: Allah wudini yimɓe mum na? Naa non sam! Min bee hoore am mi goɗɗo Isra'iila, mi danygol Ibrahiima, mi goɗɗo lenyol Benyamin. 2 Allah wudinaay yimɓe mum ɓe o suɓno diga fuɗɗam. Ciftore haala deftere, nde Eliya woyani Allah ngam daliila Isra'iila'en. 3 O wi'i: "Ya Jawmiraawo, ɓe mbari annabo'en ma, ɓe ngibbini kirsirɗe ma. Min feere am lutti, ammaa ɓe ɗon ɗaɓɓa mbarugo yam min boo." 4 Ɗume Allah jaabi mo? O wi'i: "Mi luttani hoore am worɓe ujine njoweeɗiɗo ɓe cujidanaay Ba'al." 5 Bana non jonta boo: Allah lutti suɓaaɓe seɗɗa ngam daliila hinnuye mum. 6 Cuɓol maako darataako dow kuuɗe maɓɓe sam. Ngam to cuɓol Allah darino dow kuuɗe yimɓe, nden kam hinnuye maako naa ɗum hinnuye. 7 Kadi noy jonta? Ko Isra'iila'en ɗaɓɓiti, ɓe keɓaay ɗum. Sey suɓaaɓe Allah nder maɓɓe keɓi ɗum. Ɓurna maɓɓe laati saata-ko'e'en, ɓe nanaay ewnaandu Allah. 8 Bana ko winda: "Allah hokki ɓe ruuhu ɗoyŋgol tedduŋgol. Haa warugo hande ɓe mbaawataa yi'ugo bee gite maɓɓe, ɓe mbaawataa nanugo bee noppi maɓɓe." 9 Daawuda boo wi'i: "Ɗuuɗugo nyaamɗe maɓɓe laatano ɓe tuuforgol, ɓe nasta ngol. Sey ɓe ndo''o, ɓe keɓa mbarjaari kuuɗe maɓɓe. 10 Wumnu gite maɓɓe ngam taa ɓe ngi'a. Ɓaawe maɓɓe turo foroy ngam daliila dooŋgle maɓɓe."

Walaa daliila mawnitaago

11 Ngam maajum ?amanmi: Ɗum laatani yimɓe Isra'iila ngam haa ɓe ndo''o na? Naa non sam! Kamɓe ɓe mbaɗi aybe. Ngam maajum kisndam warani yimɓe ummaatooje goɗɗe. Allah waɗi ɗum ngam haa o ummina kaajal Isra'iila'en. 12 Aybe maɓɓe waddani ummaatooje barkaaji ɗuuɗɗi, asar maɓɓe laati risku ummaatooje. Sakkoma to Isra'iila'en fuu tuubi, nden kam barkaaji ɓesdan ɗuuɗugo masin. 13 Onon ɓe laataaki Yahuudu'en, jonta mi ɗon wolwana on: Mi laati nelaaɗo haa ummaatooje goɗɗe, mi ɗon samɗina kuugal am boo. 14 Teema mi heɓan ummingo kaajal yimɓe lenyol am, haa mi hisna woɗɓe maɓɓe. 15 Saa'i ɓe ngudina, duniyaaru fuu heɓi hoolaare bee Allah. Kadi ɗume laatoto to Allah jaɓi ɓe fahin? Ɓe laatoto bana ummitinaaɓe diga maayde! 16 To goɗɗo lii'anake Allah tamseere aartunde, tamseeje fuu laatoto cenaaɗe. To ɗaɗi lekki laatanake Allah, nden kam lice boo kaŋko jeyi. 17 Lice goɗɗe ittaama haa jaytunhi jarne. Onon on nastinaama haa pellel maaje bana lice kese iwɗe jaytunhi laddehi. On kawti bee luttuɓe Isra'iila, on ɗon keɓa sembe diga ɗaɗol jaytunhi jarne. 18 Ngam maajum taa njawe lice ittaaɗe go. On ngalaa daliila mawnitaago. Ngam onon on njogataako ɗaɗol, ammaa ɗaɗol ɗon jogi on. 19 Teema on mbi'an jonta: "Lice man ittaama ngam haa min nasta pellel maaje." 20 Gooŋga kam, ammaa ɗe ittaama ngam ɗe cali nuɗɗingo. Onon boo on nastinaama ngam on nuɗɗini. Ngam maajum taa mawnite. Ndikka on kula. 21 Allah enɗaay Isra'iila'en, koo nde ɓe lice asliije. Kadi on tammi o enɗan on na? 22 Ndaare le mbooɗeeŋga Allah e caatal mum fuu. O ɗon saatana accuɓe mo, ammaa o ɗon woonana on nde on ɗon tabiti nder mbooɗeeŋga maako. To naa non, onon boo on itteteeɓe. 23 To Isra'iila'en lortake, nuɗɗini, nden kam Allah nastinan ɓe fahin nder jaytunhi, ngam o mari baawɗe waylugo kiita maako. 24 Onon yimɓe ummaatooje on nandi bee lice jaytunhi laddehi. Nde Allah nastini on nder jaytunhi jarne, ɗum luuti ɗabiya fuu. To non kam, ɗum koyɗum haa Allah nastina lice asliije fahin nder jaytunhi ki ɗe iwi haa muuɗum.

Bo''itinki Isra'iila

25 Deerɗam'en, mi yiɗi waŋginango on sirri, ngam taa ndaaron ko'e mon bana on marɓe anndal fuu. Allah acci Isra'iila'en woɗɓe laato saata-ko'e'en. Ammaa ɗum timman to suɓaaɓe Allah nder ummaatooje goɗɗe ngari haa maako bee limgal keewŋgal. 26 Nden kam Isra'iila fuu hisan, bana ko winda: "Kisnoowo waran diga hooseere Siyona, ittan halleende yimɓe Yakubu fuu. 27 Kanjum woni alkawal am bee maɓɓe, saa'i ittanmi aybeeji maɓɓe." 28 Kamɓe ɓe laati konne'en Allah, ngam haa onon on keɓa nanugo linjiila. Ammaa Allah suɓi kaakiraaɓe maɓɓe aartuɓe. Ngam maajum ɓe yiɗaaɓe maako. 29 To Allah barkiɗini ummaatoore koondeyeere, suɓi nde, nden kam o mimsitittaako. 30 Onon on ɗowtanaakino Allah. Bee non fuu on keɓi enɗam maako jonta, ngam Yahuudu'en luuti muuyo maako. 31 Bana non kamɓe boo: Jonta ɓe ɗowtantaako Allah ngam o enɗi on. Ammaa ɗum laati ngam haa ɓe keɓa enɗam maako, kamɓe boo. 32 Allah haɓɓi yimɓe fuu nder sooynde ɗowtaare, ngam o muuyi enɗugo ɓe fuu.

Tedduŋgal Allah

33 Kay! Jeynitaare Allah ɗuuɗi masin. Faamu maako e anndal maako heɓtataake. Moy foti linyugo kiitaaji maako? Moy faamata laabi maako? 34 Deftere wi'i: "Moy anndi numooji Jawmiraawo? Moy laati dawroowo maako? 35 Moy meeɗi hokkugo mo huunde ngam haa heɓa mbarjaari?" 36 Allah tagi kuuje fuu. Haa maako ɗe iwi, haa maako ɗe loroto boo. Tedduŋgal laatano mo haa foroy. Aamiina!

Roma'en 12

Huuwango Allah

12:1 Deerɗam'en, Allah waŋginani en enɗam mum ɗuuɗɗam. Ngam maajum mi ɗon toro on on lii'ano mo ko'e mon haa on kuuwana mo. Kanjum woni dokkal pottananŋgal mo. 2 Taa tokke al'aadaaji duniyaaru ndu, ammaa acce Allah wayla ɓerɗe mon, hesɗitina hakkiilooji mon. Nden kam on anndan muuyo Allah, on anndan ko wooɗi, on anndan ko Allah yerdoto, ko laati timmuɗum. 3 Allah mo''ani yam, waɗi yam nelaaɗo mum. Ngam maajum umranmi koomoy mooɗon: Taa goɗɗo numana hoore mum maŋgu ɓuranŋgu no foti, ammaa koomoy laara hoore mum deydey geɗal nuɗɗinki ngal Allah hokki mo. 4 Ndaare ɓandu neɗɗo: Ndu woodi terɗe ɗuuɗɗe, terde fuu woodi kuugal mum boo, ammaa ɓandu laati wooru. 5 Bana non enen boo: En fuu en laati ɓandu wooru nder kawtal bee Almasiihu, en ɗon mballindira bana terɗe feere-feereeje haa ɓandu maajum. 6 Allah mo''ani en dokke feere-feereeje, haa en kuuwtinira ɗe deydey nuɗɗinki men. Mo heɓi dokkal waajugo wolde Allah, sey o waaja ko Allah wi'i mo tan. 7 Mo heɓi dokkal wallugo tampuɓe, sey o walla ɓe. Mo heɓi dokkal ekkitingo nuɗɗinɓe, sey o ekkitina ɓe. 8 Mo heɓi dokkal de'itingo woɗɓe, sey o de'itina ɓe. Mo yiɗi sendugo risku mum bee woɗɓe, sey waɗa ɗum bee caahaaki. Mo heɓi kaliifaaku, sey o huuwa bee tiinaare. Mo woonanta woɗɓe, sey o waɗa ɗum bee seyo. 9 Yiide mon laato laaɓnde, nde walaa faasikaare. Nganye halleende koondeye, taa acce huuwugo mbooɗeeŋga. 10 Ngiɗindire ngam on deerɗiraaɓe nder nuɗɗingo Almasiihu, koomoy ɓurna deerɗum dow hoore mum. 11 Taa laate on mbaateendam'en, acce Ruuhu Allah tiɗɗina on, kuuwane Jawmiraawo bee anniya. 12 Ceyore tammunde hayru mon, munyane ɓillaaje, tiine do'aago. 13 Mballite nuɗɗinɓe laafuɓe bee jawdi mon, njaɓɓe hoɗɓe bee booɗɗum. 14 Tore Allah barkiɗina toonyiiɓe on. Torane ɓe barka, naa naaloore. 15 Ceyode bee seyiiɓe, mboyde bee woyanɓe. 16 Njooɗode on narruɓe. Taa ɗaɓɓe maŋgu nder jama'aare mon, ndikka on njaɓa kuuɗe leesɗe, jaŋkiniiɗe. Taa ndaare ko'e mon bana on marɓe anndal fuu. 17 To goɗɗo huuwi on kalluɗum, taa mbaate mo. Kakkile haa on kuuwa ko wooɗi haa yimɓe fuu. 18 Onon kam, tiine no mbaawɗon fuu haa on njooɗodo jam bee koomoy. 19 Soobiraaɓe am, to goɗɗo waɗi on aybe, taa mbaate mo, ammaa acce tikkere Allah waɗa ɗum, ngam deftere wi'i: "Min mi waatoto aybe, min mi hiitoto ɓe. Ni Jawmiraawo wi'i." 20 Mbaɗe ko deftere wi'i on: "To konneejo ma weelaama, nyaamnu mo. To o ɗomɗi, yarnu mo. Bana ni cemtinirta mo." 21 Taa accu halleende jaalo ma, ammaa jaalora nde bee mbooɗeeŋga.

Roma'en 13

Ɗowtanaago marɓe laamu

13:1 Sey koomoy fuu ɗowtano marɓe laamu. Laamu woodaa, sonaa iwŋgu haa Allah. To woodi marɓe laamu, Allah bee hoore mum halfini ɓe ngu. 2 Koomoy tuurtani marɓe laamu, luuti umroore Allah, fooɗani hoore mum kiita. 3 Kuuwanɗo booɗɗum hulataa mawɓe, sey kuuwanɗo kalluɗum. To on ngiɗaa hulugo marɗo baawɗe, kuuwe ko fotti, nden kam o maŋgtan on. 4 Ngam marɗo laamu ɗon huuwana Allah, haa o walla on huuwugo mbooɗeeŋga. Ammaa to on kuuwi kalluɗum, doole on kula mo. Ngam o woodi baawɗe hiitaago, Allah darni mo ngam haa o timmina tikkere Allah dow huuwanɓe halleende. 5 Ngam maajum doole on ɗowtano mo, naa ngam tikkere Allah tan, ammaa ngam numooji ɓerɗe mon ɗon umra on ɗum. 6 To marɓe laamu ɗon kuuwa kuugal ngal, ɓe ɗon kuuwana Allah. Ngam maajum njoɓoton jomorgol boo. 7 Ndokke marɓe laamu ko haandani ɓe, njoɓe jomorgol, ndokke ko mawɓe lesdi umri on fuu. Teddine ɓe, ngam ɓe poti jaɓugo tedduŋgal.

No yimɓe annoora njooɗorto

8 To goɗɗo hokki on nyamaande, njoɓe mo nde. Huunde woore tan luttata dow mooɗon foroy bana nyamaande nde on timmintaa yoɓugo ɗum, ɗum umroore yiɗindirgo. Koomoy yiɗi keeddiɗɗum, ɗowtani tawreeta bee gooŋga. 9 On anndi umrooje: "Taa waɗ njeenu, taa mbar hoore, taa wujju, taa suuna." Umrooje ɗe'e e goɗɗe fuu mooɓaama nder umroore woore: "Yiɗ keeddiɗɗiraawo ma bana hoore ma." 10 Koomoy yiɗi keeddiɗɗum, huuwataa mo halleende. Ngam maajum mo yiɗi keeddiɗɗum, ɗon ɗowtano tawreeta fuu. 11 Kuuwe ɗum, ngam on anndi saa'i waɗi jonta haa on pina e ɗoyŋgol mon. Wakkati kisndam men ɓadi masin, ɓuri naane nde puɗɗunooɗen nuɗɗingo Jawmiraawo. 12 Jemma jeŋgi masin, nyalawma ɓadake. Ngam maajum en acca huuwugo kuuɗe nyiɓre, en naŋga balmi annoora ngam haa en njaalo nyiɓre. 13 Sey kuuwen ko fotti ngam en yimɓe nyalawma: walaa pijirle kalluɗe e wuykere, walaa daakaareeku e coɓki, en acca jokkirgol e kaajal boo. 14 Acce Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu laamano ngeendam mon fuu. Taa cuklane giɗaaɗi mon, ngam taa ɗi njaalo on.

Roma'en 14

Kawtal nder jama'aare Masiihiŋko'en

14:1 Koo to goɗɗo woodi nuɗɗinki tampuki, njaɓe mo. Ammaa taa njokkire bee maako dow haala faamu. 2 Teema nuɗɗinki goɗɗo duŋganto mo nyaamugo kooɗume fuu. Ammaa mo nuɗɗinki mum tampi, ɗon nyaama haakooji tan. 3 Nyaamanɗo kooɗume fuu, taa yawo nyaamanɗo haakooji tan. Nyaamanɗo haakooji boo, taa fela oya, ngam Allah jaɓi ɓe ɗiɗo fuu. 4 Kadi on poti felugo maccuɗo goɗɗo feere na? Sey jawmiiko tan wi'ata to kuugal maako fotti malla fottaay. Fakat o do''ataako, ngam Jawmiraawo mari baawɗe jogaago mo. 5 Goɗɗo ɗon wi'a nyalaade kaja ɓuran goɗɗe maŋgu. Goɗɗo boo ɗon wi'a nyalaaɗe fuu potan kal. Sey koomoy tabita nder faamu mum, tokko ɗum. 6 To goɗɗo ɗon ɓurna nyalaade woore dow goɗɗe, o ɗon waɗa ɗum ngam haa o teddina Jawmiraawo. Nyaamanɗo kooɗume fuu ɗon ɗaɓɓa teddingo Jawmiraawo, ɗon yetta Allah ngam nyaamdu. Bana non boo mo sali nyaamugo kuuje goɗɗe, ɗon ɗaɓɓa teddingo Jawmiraawo, ɗon yetta Allah ngam nyaamdu. 7 Walaa koo gooto meeɗen yeeɗata ngam hoore mum, walaa mo maayata ngam hoore mum boo. 8 To en ɗon ngeeɗa, ngam teddingo Jawmiraawo ngeeɗeten. To en maayi boo, ngam teddingo Jawmiraawo maayeten. Kaŋko o mari en koo nder ngeendam koo nder maayde. 9 Ngam Almasiihu maayi, yeeɗiti haa o laato Jawmiraawo maayɓe e yeeɗɓe fuu. 10 To non kam, koni pelata deerɗa? Malla koni njawotooɗa deerɗa? Enen fuu en daroyto yeeso kiita Allah haa o linya en. 11 Ngam deftere wi'i: "Fakat bana mi geeto, koppi fuu tugganto yam, koomoy fuu seedoto min woni Allah. Non Jawmiraawo wi'i." 12 Saa'i maajum koomoy meeɗen jaabanto hoore mum yeeso Allah.

Hakkilango deerɗiraaɓe

13 Too, en acca felindirgo. Ndikka on mbaɗa anniya taa on kuuwa ko nastinta deerɗiraawo goɗɗo nder hakke. 14 Mi ɗon tuugo Yeesu, Jawmiraawo men. Ngam maajum anndumi fakat, walaa kooɗume laati coɓɗum bee hoore muuɗum. Sey to goɗɗo laari ɗum bana coɓɗum, nden kam ɗum laatanto mo coɓɗum. 15 To a naawni ɓernde deerɗa bee nyaamdu ma koonduye, nden kam a tokkaaki yiide. Almasiihu maayi ngam deerɗa. Ngam maajum taa nastin mo nder halkere bee nyaamdu ma. 16 Taa goɗɗo heɓa hallingo ko on ndaarata bana booɗɗum. 17 Laamu Allah kam, naa ɗum haala nyaamdu e njaram, ammaa ɗum haala gooŋgaaku e hoolaare bee Allah, e seyo ngo Ruuhu Ceniiɗo hokkata. 18 Koomoy huuwani Almasiihu bana ni, heɓan yerduye haa Allah e yimɓe fuu.

Roma'en 15

19 Ngam maajum sey en tiino haa en njooɗodo jam, en mballindira. 20 Taa on mbonna kuugal Allah ngam haala nyaamdu. Nyaamduuji fuu laaɓi, ammaa to goɗɗo seki dow nyaamdu mum, nden kam ɗum soɓnan mo. 21 Ndikka taa on nyaama kusel, taa on njara inaboojam, taa on mbaɗa kooɗume ko nastinta deerɗiraawo goɗɗo nder hakke. 22 Njoge ko on nuɗɗini nder haala ka'a, hakkunde mooɗon bee Allah. Booɗɗum to faamu goɗɗo tabiti, to numo ɓernde maako felaay mo. 23 Ammaa to goɗɗo seki dow nyaamdu mum, Allah hiitoto mo, ngam o daraaki dow nuɗɗinki. Ko goɗɗo waɗataa bee nuɗɗinki, ɗum laatoto aybe. 15:1 Enen sembiɗɓe nder nuɗɗinki, sey en mballa tampuɓe. Taa mbaɗen ko fottanta ko'e men. 2 Koomoy meeɗen ɗaɓɓa fottango keeddiɗɗum. Kanjum ɗum booɗɗum ngam haa jama'aare fuu sembiɗa nder nuɗɗinki. 3 Fakat, Almasiihu suklanaaki hoore mum. On anndi ko winda dow maako: "Kuudi huɗɓe ma yani dow am." 4 Ko winda nder defte ceniiɗe, ɗum windaama ngam anndinki en, haa en ekkito munyal, ɓerɗe men nde'a. Bana ni tammunde men sembiɗirta. 5 Allah, dokkoowo en munyal e de'ere ɓernde, hokku on on njooɗodo hakkiilo wooto haa on tokko misaalu Almasiihu. 6 Nden kam on teddinan Allah, Baabiraawo Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu, bee ɓernde woore e hunduko wooto.

Yimɓe fuu maŋgtan Allah

7 Bana Almasiihu jaɓri on, bana non onon boo njaɓindire, ngam haa on teddina Allah. 8 Mi wi'i on: Almasiihu laati kuuwanoowo Yahuudu'en haa o waŋginana ɓe gooŋgaaku Allah, o hebbina ko Allah wi'no kaakiraaɓe maɓɓe aartuɓe. 9 Sey ummaatooje fuu ngetta Allah ngam enɗam maako, bana ko winda: "Mi yettan ma caka ummaatooje, mi yiman maŋgtoore ma." 10 Fahin deftere wi'i: "Onon ummaatooje, ceyode bee yimɓe Allah." 11 Fahin: "Maŋgte Jawmiraawo, onon ummaatooje, maŋgte mo, onon yimɓe fuu." 12 Annabi Esaaya boo wi'i: "Goɗɗo asŋgol Yessa waran. O ummoto ngam o laamano ummaatooje. Haa maako ɗe tammoto heɓugo hayru." 13 Mi ɗon toro Allah, tabitinɗo tammunde men, haa o hebbina ɓerɗe mon bee seyo e hoolaare fuu dow laawol nuɗɗinki, ngam haa tammunde mon sembiɗa bee baawɗe Ruuhu Ceniiɗo.

Daliila ko waɗi Pol windi bee dartaare

14 Onon deerɗam'en, mi anndi fakat on ɗon kuuwa ko fotti. On anndi muuyo Allah, on mbaawan waajindirgo boo. 15 Ammaa mi windani on haalaaji goɗɗi bee dartaare haa mi siftinora on ko annduɗon. Mi windi bana ni ngam daliila mo''ere nde Allah hokki yam. 16 Kaŋko o waɗi yam kuuwanoowo Yeesu Almasiihu haa ummaatooje ɗe laataaki Yahuudu'en. Mi ɗon huuwa kuugal bana ngal limanjo, mi ɗon waajina linjiila Allah, haa ummaatooje ɗe'e laato dokkal pottananŋgal mo, lii'otooŋgal bee Ruuhu Ceniiɗo. 17 Ngam daliila kawtal am bee Yeesu Almasiihu mantortoomi kuugal am yeeso Allah. 18 Mi walaa dartaare wolwugo haala feere, sey ko Almasiihu laatini bee kuugal am: O waɗi yimɓe nder ummaatooje fuu ɗowtano Allah, o huuwi bee bolle am e kuuɗe am, 19 non boo bee kaayeefiiji mawɗi, e baawɗe Ruuhu Ceniiɗo. Ngam maajum keɓmi waajingo linjiila Almasiihu nder gure ɗuuɗɗe, diga Urusaliima haa yotti lesdi Illiriya. 20 Nder kuugal am ɗaɓɓumi foroy waajingo linjiila haa nokkuuje ɗe innde Almasiihu meeɗaay naneego, ngam taa mi maha dow caɓɓawal goɗɗo. 21 Bana ko winda: "Yimɓe ɓe meeɗaay wi'eego haala maako, ngi'an. Yimɓe ɓe meeɗaay nanugo ka, paaman ka."

Pol waɗi anniya yahugo Roma

22 Ngam daliila kuugal am nga'al mi heɓaay warugo haa mooɗon tawon. 23 Ammaa jonta kuugal am nder lesɗe ɗe'e timmi. Mi ɗon yenwa yi'ugo on diga duuɓi ɗuuɗɗi. 24 Mi tammi ɗum heɓoto jonta. Mi yiɗi yaalugo haa mooɗon, saa'i njahanmi Espaniya. On mbaawan wallugo yam yottaago ton, to mi seyorake kawtal bee mooɗon baakin seɗɗa. 25 Ammaa jonta mi yahan Urusaliima tawon, haa mi yahrana yimɓe Allah ton walliinde. 26 Masiihiŋko'en nder Makedoniya e Akaya mbaɗi anniya mooɓtugo dokkal ngam talaka'en nder jama'aare nuɗɗinɓe haa Urusaliima. 27 Ɓe mbaɗi ɗum bee anniya maɓɓe. Ammaa yimɓe Urusaliima poti jaɓugo ɗum boo, ngam ɓe mballiri ummaatooje goɗɗe hayruuji ɗi Ruuhu Allah hokki ɓe. Ngam maajum sey ummaatooje man mballira ɓe jawdi muuɗum'en boo. 28 To mi timmini kuugal ngal, waato to mi hokki ɓe dokkal ceede, nden kam mi yaalan haa mooɗon nder jahaaŋgal am haa Espaniya. 29 To mi wari haa mooɗon, mi anndi mi wardan bee barka Almasiihu fuu. 30 Deerɗam'en, mi ɗon toro on bee innde Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu, ngam daliila yiide boo nde Ruuhu Allah hokki on, haa on tiino do'anaago yam. Mballeeɗam toraago Allah, 31 haa o hisnammi juuɗe heefeerɓe haa Urusaliima, haa kuugal am ngam yimɓe maako haa Urusaliima boo fottana ɓe. 32 Bana ni keɓranmi warugo haa mooɗon bee seyo, to Allah muuyi. 33 Allah, dokkoowo en jam, wonda bee mooɗon fuu. Aamiina!

Roma'en 16

Koofli

16:1 Yoo, mi ɗon toro on ngam daliila Febe, deerɗiraawo men debbo, balloowo jama'aare nuɗɗinɓe haa Keŋkereya. 2 Njaɓe mo bee innde Jawmiraawo bana no haandani Masiihiŋko'en. Mballe mo nder haaje maako fuu, ngam kaŋko o walli yimɓe ɗuuɗɓe, o walli yam boo. 3 Koofne Piriskilla e Akilas, huuwdooɓe bee am ngam Yeesu Almasiihu, 4 foondiranɓe maayugo ngam hisnugo yoŋki am. Naa min feere am yettata ɓe, ammaa jama'aaje nuɗɗinɓe nder ummaatooje fuu. 5 Koofne Masiihiŋko'en mooɓtotooɓe haa saare maɓɓe boo. Koofne Epaynetus, nuɗɗinɗo Almasiihu aartuɗo nder lesdi Asiya. 6 Koofne Mariyama mo huuwani on bee tiinaare ɗuunde. 7 Koofne boo Andaronikus e Yuniyas, yimɓe lenyol am, haɓɓanooɓe bee am nder fursina. Ɓe tedduɓe caka waajooɓe linjiila, ɓe aarti yam nuɗɗingo Almasiihu boo. 8 Koofne Ampiliyatus, soobaajo am nder kawtal bee Jawmiraawo. 9 Koofne Urbanus, kuuwdoowo bee meeɗen ngam Almasiihu. Non boo Istakis, soobaajo am. 10 Koofne Apelles, tokkiiɗo Almasiihu bee gooŋgaaku. Koofne yimɓe saare Aristobul. 11 Koofne Hirodiyon mo lenyol am. Non boo yimɓe Jawmiraawo nder saare Narkis. 12 Koofne Tirifena e Tirifosa, deerɗiraaɓe men rewɓe, huuwanooɓe Jawmiraawo. Non boo Persis, deerɗiraawo debbo, giɗaaɗo men mo huuwani Jawmiraawo bee tiinaare ɗuunde. 13 Koofne Rufus, kuuwanoowo Jawmiraawo cuɓaaɗo. Non boo daada maako mo hakkilani yam foroy bana daada am. 14 Koofne Asiŋkirit e Felegon e Hermes e Patrobas e Hermas e deerɗiraaɓe wonduɓe bee maɓɓe fuu. 15 Koofne Filologus e Yuliya, non boo Neriyus e deerɗum debbo, e Olimpas e yimɓe Jawmiraawo wonduɓe bee maɓɓe fuu. 16 Koofnindire bee harlotirgo. Jama'aaje Masiihiŋko'en fuu koofni on.

Wasuyeeji ragareeji

17 Deerɗam'en, mi ɗon toro on ɗuuɗɗum: Ndeente e waɗooɓe luural, wonnooɓe nuɗɗinki yimɓe, luutooɓe anndinol ngol njaɓɗon. Ndaaye ɓe. 18 Irin maɓɓe kuuwantaa Almasiihu, Jawmiraawo men, sey deeɗi maɓɓe tan. Ɓe ɗon majjina sooyɓe anndal bee bolle ne'iiɗe e haalaaji belɗi. 19 Kootoy yimɓe anndi on ɗowtaniiɓe Jawmiraawo. Ngam maajum mi ɗon seyoro on. Ko ngiɗmi kam, on laato waawɓe huuwugo mbooɗeeŋga, ammaa on daayiiɓe halleende. 20 Allah, dokkoowo en jam, hokkan on jaalorgal timmuŋgal dow Sayɗaanu, neeɓataa. Mo''ere Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu wonda bee mooɗon fuu. 21 Timote, kuuwdoowo bee am, hoofni on, non boo Lukiyus e Yason e Sosipater, yimɓe lenyol am. 22 Min Tertiyus, binduɗo bataakewol ngo'ol, mi hoofni on ngam daliila kawtal men bee Jawmiraawo. 23 Gayus, beero am e beero nuɗɗinɓe haa ɗo fuu, hoofni on. Non boo Erastus, aynoowo ceede wuro, e Kawartus, deerɗiraawo men. 24 Mo''ere Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu wonda bee mooɗon fuu. Aamiina!

Maŋgtoore

25 En ngettu Allah! Kaŋko o mari baawɗe sembiɗingo on fodde linjiila ka ngaajinanmi. Linjiila ɗon wolwa haala Yeesu Almasiihu, ka ɗon waŋgina gooŋga Allah sirriiha. Gooŋga maajum suuɗino diga ɓooyma, 26 ammaa jonta ka waŋginaama. Defte annabo'en ɗon ceedo ka. Bee umroore Allah duumiiɗo ka anndinaama yimɓe nder ummaatooje fuu, ngam haa ɓe nuɗɗina linjiila, ɓe ɗowtano Allah. 27 Allah feere muuɗum mari hikma. Tedduŋgal laatorano mo bee Yeesu Almasiihu haa foroy. Aamiina!

1 Korintu'en 1

1:1 Bataakewol ngo'ol iwi haa Pol, laatiiɗo nelaaɗo Yeesu Almasiihu bee ewnaandu e muuyo Allah, min bee Sostenes, deerɗiraawo men, 2 yahugo haa jama'aare yimɓe Allah wonɓe haa Korintu. Min ɗon koofna ewnaaɓe Allah fuu ton, laatiiɓe maral maako nder kawtal bee Yeesu Almasiihu, e seedotooɓe innde Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo maɓɓe e Jawmiraawo amin: 3 Allah, Baabiraawo men, e Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men ndokka on mo''ere e jam.

Yettoore ngam dokke Allah

4 Tum mi ɗon yetta Allah am ngam daliila mooɗon, ngam o waŋginani on mo''ere maako bee Yeesu Almasiihu. 5 Nder kawtal bee Yeesu Almasiihu keɓɗon hayruuji e dokke fuu. Wolde Allah fanti haa mooɗon, anndal mon ɗon ɓesdo yeeso yeeso. 6 Kubar Yeesu Almasiihu ɗon tabiti nder mooɗon. 7 Ngam maajum on keɓi dokke Allah fuu, on cooyataa koo gootal. On ɗon ndeena nyalaade baŋguki Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu. 8 Kaŋko o ɗon walla on ngam on tabita haa timmoode, ngam taa goɗɗo heɓa felugo on nder nyalaade kiita maako. 9 Allah bee hoore mum ewni on haa kawtal bee Ɓiɗɗo+ mum Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men. Allah oo woni koolniiɗo.

Jokkirli caka nuɗɗinɓe

10 Deerɗam'en, mi ɗon toro on bee innde Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu: Njooɗe on narruɓe! Taa jokkirli laato hakkunde mooɗon, ammaa on narra dow hakkiilo wooto e anniya ngoota. 11 Deerɗam'en, mi nani haala jokkirli ummiiɗi caka mooɗon. Woɗɓe haa saare Kolowe, deerɗiraawo men debbo, ngecci yam ɗum. 12 Ndaa ko mi wi'ata: Oo ɗon wi'a: "Min mo Pol." Oya ɗon wi'a: "Min mo Apollos." Goɗɗo ɗon wi'a: "Min mo Piyer." Goɗɗo feere boo ɗon wi'a: "Min mo Almasiihu." 13 Kadi Almasiihu sendake geɓe feere feere na? Kadi Pol oon maayi mbattudi mooɗon dow leggal gaafaaŋgal na? Malla on keɓi ngiiwam baptisma bee innde Pol? 14 Mi ɗon yetta Allah ngam mi yiiwaay koo gooto mooɗon ngiiwam baptisma, sey Kirispus e Gayus. 15 Bana ni on keɓataa wi'ugo min mi laatini on pukara'en am bee ngiiwam man. 16 Asee, taa mi yejjita! Mi yiiwi boo yimɓe saare Estefanas ngiiwam baptisma. Ammaa mi siftoraay goɗɗo feere. 17 Fakat, Almasiihu nelaay yam ngam haa mi yiiwa ngiiwam baptisma, ammaa ngam mi waajina linjiila. To mi ɗon waajina ka, mi jillindirtaa ka bee ko wi'ete anndal lugguŋgal, ngam taa mi meeriɗina maayde Almasiihu dow gaafaaŋgal.

Baawɗe Allah e hikma mum

18 Kubar maayde Almasiihu dow leggal gaafaaŋgal, halkanɓe ɗon ndaara ɗum bana faataare. Ammaa enen hisnaaɓe en anndi ɗum baawɗe Allah. 19 Deftere wi'i: "Mi halkan anndal annduɓe, mi wudinan faamu marɓe hakkiilo." 20 Kadi toy marɓe anndal lugguŋgal luttata, malla moodiɓɓe, malla wela-ɗemɗe'en anndugo waabaago? Anndal duniyaaru ndu, Allah wartiri ɗum faataare. 21 Fakat, Allah marɗo anndal fuu hokki yimɓe laawol anndugo mo bee hakkiilo maɓɓe. Ammaa ɓe kuuwtiniraay ngo, ɓe cali anndugo mo. Ngam maajum Allah muuyi hisnugo yimɓe bee ko annduɓe duniyaaru mbi'ata faataare, waato bee kubaruwol maayde dow gaafaaŋgal go. Koomoy jaɓi ngol, hisan. 22 Yahuudu'en ɗon ɗaɓɓa kaayeefiiji, Yunaniŋko'en ɗon ɗaɓɓita anndal lugguŋgal. 23 Ammaa enen en ɗon ngeyna kubar Almasiihu ɓilaaɗo haa leggal gaafaaŋgal. Haa Yahuudu'en ɗum haala kalluka, haa ummaatooje goɗɗe boo ɗum faataare. 24 Ammaa ewnaaɓe Allah, koo ɓe Yahuudu'en koo ɓe ummaatooje goɗɗe, ɓe fuu ɓe paami no baawɗe Allah e hikma mum waŋgiri bee Almasiihu. 25 Ko Allah huuwata, ɗum nandi bee faataare, ammaa ɗum ɓuri anndal yimɓe fuu. Ɗum nandi bee tampere boo, ammaa ɗum ɓuri yimɓe fuu sembe. 26 Ndaare le ko'e mon, onon deerɗam'en, ewnaaɓe Allah. Haa gite yimɓe kam, marɓe anndal malla baawɗe malla tedduŋgal ɗuuɗaay caka mooɗon. 27 Ammaa Allah suɓi humaki'en, haa o semtina marɓe anndal. O suɓi tampuɓe, haa o semtina sembiɗɓe. 28 O suɓi leesɓe e yawniiɓe e meere'en nder duniyaaru, ngam haa o meeriɗina tedduɓe duniyaaru. 29 Bana ni walaa neɗɗo heɓata juraago yeeso Allah. 30 Ammaa onon, Allah ewni on haa kawtal bee Yeesu Almasiihu. Almasiihu laati anndal men iwŋgal haa Allah. Bee Almasiihu keɓruɗen yerduye Allah, en laati yimɓe Allah senaaɓe, en rimɓe e maayde boo. 31 Allah muuyi ɗum laato bana ko winda: "To goɗɗo yiɗi mantaago, sey o mantoro kuugal Allah."

1 Korintu'en 2

No Pol waajiri haa Korintu

2:1 Deerɗam'en, saa'i ngarmi waŋginango on gooŋga Allah sirriiha, mi waɗaay ɗum bee bolle mawɗe e haala lugguka. 2 Wakkati mi ɗonno wondi bee mooɗon, mi sali anndugo kooɗume, sonaa Yeesu Almasiihu, maayɗo dow leggal gaafaaŋgal. 3 Mi wari haa mooɗon mi tampuɗo, diwnanɗo bee kulol ɗuuɗŋgol. 4 Anndinol am e waaju am laataaki bee baawal bolle fodde anndal yimɓe, ammaa bee baŋginki Ruuhu Allah e baawɗe mum, 5 ngam taa nuɗɗinki mon daro dow anndal yimɓe, sey dow baawɗe Allah.

Ruuhu anndi sirriiji Allah

6 Bee non fuu mi ɗon waŋgina anndal lugguŋgal haa nuɗɗinɓe he'uɓe. Ammaa anndal maajum iwaay haa duniyaaru ndu, malla haa marɓe baawɗe nder jamanuuru ndu, ngam baawɗe maɓɓe ɗon majja. 7 Min kam mi waŋginan anndal Allah cuuɗiiŋgal. Diga Allah tagaayno duniyaaru, o annini hokkugo en tedduŋgal maako. Ammaa o suuɗino anniya ka. 8 Walaa koo gooto nder laamaniiɓe duniyaaru ndu annduno ka. To naa non, ɓe ɓilataano Jawmiraawo marɗo tedduŋgal Allah haa leggal gaafaaŋgal. 9 Ammaa ɗum laati bana ko winda: "Ko goɗɗo meeɗaay yi'ugo malla nanugo, ko goɗɗo meeɗaay numugo boo, kanjum Allah taaskitinani yiɗɓe mo." 10 Ammaa enen, Allah anndini en sirri mum bee Ruuhu ngu o hokki en. Ruuhu maajum ɗon wiɗito kooɗume fuu, koo nufayeeji Allah lugguɗi boo. 11 Walaa neɗɗo anndi ko goɗɗo numata, sey ruuhu goɗɗo man. Bana non boo walaa annduɗo numooji Allah, sey Ruuhu Allah tan. 12 Ammaa enen en keɓaay ruuhu duniyaaru ndu, en keɓi Ruuhu iwŋgu haa Allah. Ngam maajum en anndi ko Allah huuwani en. 13 Mi wolwataa haala maajum bee bolle ɗe anndal yimɓe anndini yam. Ammaa mi ɗon wolwa ko Ruuhu Allah anndintammi, haa mi faamtina heɓɓe Ruuhu kuuje Ruuhu man. 14 Koomoy tokki hakkiilo mum, ɗon salo ko Ruuhu Allah waŋginta. O ɗon laara ɗum bana faataare. O faamataa ɗum sam, ngam ɗum faamataako, sey bee ballal Ruuhu tan. 15 Keɓɗo Ruuhu Allah ɗon faama kooɗume fuu, ammaa kaŋko bee hoore maako, walaa paamanɗo mo. 16 Ngam deftere ɗon wi'a: "Moy anndi numooji Jawmiraawo? Moy laati dawroowo maako?" Ammaa enen en ngoodi Ruuhu Almasiihu.

1 Korintu'en 3

Huuwanooɓe Allah

3:1 Deerɗam'en, mi waawaay wolwango on bana no mbolwiranmi heɓɓe Ruuhu Allah. Doole mi wolwana on bana tokkiiɓe anndal muuɗum'en, bana ɓikkoy pamaroy nder nuɗɗinki Almasiihu. 2 Ngam maajum ndokkumi on kosam, naa nyaamdu sembindu, ngam on ke'aayno ndu. Jonta boo on ke'aay ndu, 3 ngam on ɗon tokko al'aada duniyaaru. On ɗon kaajindira, on ɗon njokkira. To non kam, on tokkaaki al'aada duniyaaru bana yimɓe woɗɓe na? 4 To goɗɗo wi'i: "Min mo Pol", goɗɗo feere boo: "Min mo Apollos", naa ɗum al'aada yimɓe na? 5 Kadi moy woni Apollos? Moy woni Pol? Min laataaki mawɓe, min huuwanooɓe Allah, wallooɓe on haa on nuɗɗina mo. Allah halfini koomoy amin kuugal mum. 6 Min mi aawi, Apollos yarni ko fuɗi, ammaa Allah mawnini ɗum. 7 Aawoowo e jarnoowo ɗiɗo fuu laataaki kooɗume, sey Allah mawninoowo tan mari tedduŋgal. 8 Walaa ko sendindirta aawoowo bee jarnoowo, ngam Allah warjoto koomoy fodde kuugal mum. 9 Minin min hawtiɗɗiraaɓe, huuwanooɓe Allah, onon boo on ngesa maako. To bee balndol feere boo: Onon on nyiɓaalo Allah. 10 Min mi huuwtiniri dokkal ngal Allah mo''ani yam, bana mahoowo baawɗo mballinmi caɓɓawal. Woɗɓe ɗon maha dow maagal. Ammaa sey koomoy maɓɓe hakkila no o mahrata. 11 Caɓɓawal ɗon tabiti, ɗum Yeesu Almasiihu. Walaa baawanɗo wallingo caɓɓawal feere. 12 Woɗɓe ɗon maha dow maagal bee kaŋgeeri malla cardi malla kaa'e marɗe saman, woɗɓe boo bee leɗɗe malla huɗo malla ?ombe. 13 Ammaa nyalaade darŋgal kiita waŋginan no kuugal koomoy wa'i, ngam yiite sendindiran ngal. 14 To yiite nyaamaay kuugal goɗɗo, nden kam o heɓan mbarjaari maako. 15 To yiite nyaami ngal, nden kam o walaa mbarjaari. Kaŋko o hisan, ammaa bee dakkerr, bana caaliiɗo nder yiite. 16 Onon on haykaliiru+ Allah, Ruuhu Allah ɗon jooɗi nder mooɗon. On anndaa ɗum na? 17 To goɗɗo wonni haykaliiru Allah, Allah halkan mo. Ngam haykaliiru Allah seniindu, onon bee ko'e mon on laati haykaliiru man. 18 Taa goɗɗo esta hoore mum. To goɗɗo mooɗon numi o marɗo anndal fodde gikku duniyaaru ndu, sey o laato paataaɗo tawon haa o heɓa anndal fakat. 19 Ngam ko duniyaaru wi'ata anndal lugguŋgal, ɗum faataare haa Allah. Deftere wi'i: "Allah naŋgan marɓe anndal nder tuuforgol dabareeji maɓɓe." 20 Haa pellel feere boo: "Jawmiraawo anndi numooji marɓe anndal, ɗi meere." 21 Ngam maajum taa goɗɗo mantoro yimɓe. Fakat, kooɗume fuu, onon mari. 22 Koo Pol koo Apollos koo Piyer, koo duniyaaru, koo ngeendam koo maayde, koo kuuje jontaaje koo kuuje garanɗe, kooɗume fuu laatani on. 23 Ammaa onon, Almasiihu mari on. Almasiihu boo, Allah mari mo.

1 Korintu'en 4

Nelaaɓe Almasiihu

4:1 Too, ndaare min bana huuwanooɓe Allah, bana wakiili'en, halfinaaɓe sirriiji Allah. 2 Sey wakiiliijo laato koolaaɗo, kanjum tan ɗaɓɓete haa maako. 3 Mi koolaaɗo na? Onon on mbaawataa linyugo ɗum. Walaa kiita yimɓe foti linyugo ɗum. Koo min bee hoore am boo mi waawataa ɗum. 4 Ɓernde am felaay yam, ammaa bee non fuu gooŋgaaku am tabitaay tawon. Jawmiraawo feere mum woni kiitoowo yam. 5 Ngam maajum taa kiite goɗɗo diga saa'i man siwa. Munye haa Jawmiraawo wara. Kaŋko o wurtinan kuuje cuuɗiiɗe nder nyiɓre, o waŋginan numooji yimɓe nyukkiiɗi. Saa'i maajum koomoy heɓan yettoore mum haa Allah bana no fotti. 6 Deerɗam'en, ngam daliila mooɗon mbi'mi haala ka'a fuu dow am e dow Apollos. Mi yiɗi on ndaara haa amin ko saawi nder wolde nde'e: "Taa goɗɗo ?aɓɓo keerol umrooje bindaaɗe." Taa goɗɗo mooɗon mantoro jaŋginoowo oo, yawo oya. 7 Moy ɓurnu ma dow woɗɓe? Ko marɗa fuu, na Allah hokku ma ɗum na? To ɗum dokkal kam, koni a ɗon juro bee maajum? 8 Ammaa onon on kaari, timmi. On riskuɓe, on keɓi laamu. Minin min keɓaay tawon. Booɗɗum to on laamakeno fakat, nden kam minin boo min keɓanno laamu bee mooɗon. 9 Ammaa minin nelaaɓe, mi tammi Allah laatini min ɓaawo'en. Min laati bana hiitaaɓe mbareego haa babal pijirle, bana fijirde laareteende haa duniyaaru fuu, haa malaa'ika'en e yimɓe. 10 Minin min faataaɓe ngam daliila Almasiihu, ammaa onon on marɓe anndal nder kawtal bee maako. Minin min tampuɓe, ammaa onon on sembiɗɓe. Minin min yawaaɓe, ammaa onon on teddinaaɓe. 11 Haa warugo hande min ɗon bee weelo e ɗomka, min ɓorniiɓe limce kiiɗɗe, min ɓoccaaɓe, min ɗon ngiilo kootoy ngam min ngalaa saare. 12 Min ɗon kuuwa bee tiinaare haa min nyaamna ko'e amin. To goɗɗo naali min, min mbarkiɗina mo. To goɗɗo toonyake min, min munyana mo. 13 To goɗɗo huɗi min, min njaabo mo bolle booɗɗe. Min laati bana mbuuri duniyaaru fuu, bana nyidduɗum ko yimɓe ngudinta ɗum, haa jonta. 14 Mi windanaay on ɗum haa mi semtina on. Mi yiɗi eltugo on, ngam on ɓikkoy am ngiɗaakoy. 15 Koo to on keɓi anndinooɓe ujine sappo, ɗowooɓe on haa laawol Almasiihu, on ngoodi baaba gooto tan. Saa'i ngaddanmi on linjiila, min oon laati baaba mon hedi ngeendam mon nder kawtal bee Yeesu Almasiihu. 16 Ngam maajum mi ɗon toro on: Laate bana am. 17 Mi neli Timote haa mooɗon boo. Kaŋko woni ɓiɗɗo am giɗaaɗo, koolaaɗo nder kawtal bee Jawmiraawo. O siftinoran on umrooje ɗe tokkotoomi bana Masiihiŋkeejo, ɗe anndinanmi kootoy caka nuɗɗinɓe boo. 18 Woɗɓe mon mawniti ngam ɓe tammi mi warataa haa mooɗon. 19 Ammaa to Jawmiraawo muuyi, mi waran law. Mi yiɗi anndugo mawnitiiɓe ɓe'e, naa bolle maɓɓe, sey baawal maɓɓe. 20 Ngam laamu Allah waŋgataa bee bolle, sey bee baawɗe. 21 Ɗume ngiɗɗon? Mi wara haa mooɗon bee ɓoccol na? Malla bee yiide e ɓernde ɗelemnde?

1 Korintu'en 5

Cemtiniiɗum caka nuɗɗinɓe

5:1 Ndaa mi nani njeenu ɗon haa mooɗon. Irin njeenu man tawataake koo haa heefeerɓe. Goɗɗo ɗon wonda bee debbo baaba mum. 2 Bee maajum fuu on ɗon keewi mawnitaare. Kayto! Ndikka ɓerɗe mon keewa mettamɓeram, on ngurtina gorko oo caka mooɗon. 3-4 To min kam, mi ta''i haala man. Ɓandu am daayi on, ammaa ruuhu am ɗon wondi bee mooɗon. Bee innde Yeesu, Jawmiraawo men kiitoriimi kuuwɗo cemtiniiɗum ɗu'um bana ni'i: To on mooɓtake, ruuhu am boo ɗon wondi bee mooɗon bee baawɗe Yeesu, Jawmiraawo men, 5 sey on lii'o gorko oo haa juŋŋgo Sayɗaanu ngam haa ɓandu maako halka, ammaa ruuhu maako hisa nyalaade Jawmiraawo waɗata kiita. 6 On ngalaa daliila juraago sam. On anndi geccawol ngo'ol: "Ufnirɗum seɗɗa ufnan kuroori njiiɓaandi fuu." 7 Itte le ufnirɗum kiiɗɗum, waato hakkeeji mon, ngam haa on laato jiiɓaaɗum kesum ɗum ufnaaka. Kanjum laatiiɗon boo, ngam Almasiihu, jawgel Paska+ meeɗen, hirsaama. 8 Ngam maajum en mbaɗa juulde Paska, naa bee ufnirɗum kiiɗɗum ɗum hakkeeji e halleende, ammaa bee tamseere nde ufnaaka, waato tamseere laaɓeeŋga e gooŋga. 9 Nder bataakewol am aartuŋgol mi windani on taa on kawta bee waɗooɓe njeenu. 10 Fakat, mi numaay dow jeenooɓe caka yimɓe duniyaaru ndu, malla suunaaɓe malla wuyɓe malla tokkiiɓe labbi. To nonnon kam, doole on ngurto duniyaaru. 11 Ko ngiɗmi wi'ugo, ndaa ɗum: Taa kawte bee goɗɗo marɗo innde Masiihiŋkeejo ammaa o jeenoowo malla o cuunaaɗo ceede malla o tokkotooɗo labbi malla o baɗoowo tufle malla o guykoowo malla o gujjo. Taa nyaamde bee irin goɗɗo oo. 12-13 Walaa ko yaali yam bee hiitaago yimɓe ɓe laataaki nuɗɗinɓe Yeesu. Allah bee hoore mum hiitoto ɓe. Ammaa on yowanaaɓe hiitaago wonɓe nder mooɓtorde mon. Ngam deftere wi'i: "Ngurtine kalluɗo caka mooɗon."

1 Korintu'en 6

Gullaali dow deerɗiraaɓe

6:1 To goɗɗo mon woodi wullaandu dow deerɗiraawo feere, o yahri ndu yeeso hiitooɓe ɓe nuɗɗinaay Jawmiraawo. Kanjum ɗum fottaay. Koni o ɗaɓɓataa kiita haa yimɓe Allah? 2 On anndi saa'i waran haa yimɓe Allah kiito duniyaaru fuu. Nde non kam, on mbaawataa hiitaago kuuje pamare na? 3 On ngejjiti na? Saa'i maajum en kiitoto koo malaa'ika'en boo, sakko haala duniyaaru. 4 Ammaa onon, to on ngoodi jokkirli dow kuuje duniyaaru, on ɗon ɗaɓɓa kiita haa yimɓe ɓe ngalaa tedduŋgal nder jama'aare nuɗɗinɓe. 5 Mi wi'i ɗum haa on cemta. Kadi walaa marɗo hakkiilo koo gooto caka mooɗon haa o ta''a jokkirgol hakkunde deerɗiraaɓe na? 6 Koni deerɗiraawo yahrata wullaandu dow deerɗum yeeso hiitooɓe ɓe ngalaa nuɗɗinki? 7 Fakat on ɗon ngullotira, kanjum ɗum ɗon aybina on on fuu. Ngam ɗume on munyantaa aybe? Ngam ɗume on munyantaa jaɓteego? 8 Ammaa onon on ɗon mbaɗa aybe, on ɗon njaɓta. Asee, hakkunde deerɗiraaɓe irin ɗu'um laatoto! 9 On anndi halluɓe keɓataa barkaaji laamu Allah. Taa este ko'e mon! Daakaaje e tokkiiɓe labbi e jeenooɓe e luuɗu'en, 10 non boo wuyɓe e suunaaɓe riba e wuykooɓe e waɗooɓe tufle e jaɓtooɓe, ɓe fuu ɓe ngi'ataa laamu Allah. 11 Woɗɓe mooɗon laatino bana non. Ammaa jonta hakkeeji mon lootaama, on laati yimɓe Allah senaaɓe, on keɓi yerduye maako bee innde Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu e Ruuhu Allah men.

Kuuwtinire ɓalli mon ngam teddinki Allah

12 Teema woɗɓe mon mbi'an: "Kooɗume fuu daganake yam." Gooŋga, ammaa naa kuuje fuu nafata on. Min, kuuje fuu ndaganake yam. Ammaa sey mi hakkila ngam taa mi laato maccuɗo kuuje man. 13 On ɗon mbi'a boo: "Nyaamdu ɗon ngam reedu, reedu boo ngam nyaamdu." Gooŋga, ammaa Allah halkan ɗiɗi fuu. Ɓandu neɗɗo laataaki ngam waɗugo njeenu, sey ngam huuwango Jawmiraawo, kaŋko woni Jawmu ɓalli meeɗen boo. 14 Allah ummitini Jawmiraawo men diga maayde, bana non o ummitiniran en, enen boo, bee baawɗe maako. 15 On anndi ɓalli mon laati terɗe haa ɓandu Almasiihu. Kadi mi hoo'a terde Almasiihu, mi waɗa nde terde jeenoowo na? Waɗataako! 16 Naa ɗakkotirɗo bee jeenoowo laati ɓandu wooru bee maako na? Kadi on anndaa ɗum na? Deftere wi'i: "Ɓe ɗiɗo fuu ɓe laatoto ɓandu wooru." 17 Ammaa ɗakkotirɗo bee Jawmiraawo laatoto Ruuhu ngootu bee maako. 18 Ndaaye haala njeenu fuu. Hakkeeji goɗɗi fuu ɗi neɗɗo huuwata, ɗi meemataa ɓandu maako. Ammaa baɗanɗo njeenu ɗon waɗa hakke dow ɓandu mum. 19 Taa ngejjite: Ɓandu koomoy mooɗon woni haykaliiru+ Ruuhu Ceniiɗo. Allah hokki on Ruuhu mum njooɗiiŋgu nder mooɗon jonta. Ngam maajum on maraay ko'e mon. 20 Allah soodi on bee saman. Ngam maajum teddine mo bee ɓalli mon.

1 Korintu'en 7

?amɗe dow teegal

7:1 Yoo, haa mi jaabo ?amɗe ɗe mbinduɗon nder bataakewol mon: To gorko te'aay sam, kanjum ɓuri wooɗugo. 2 Ammaa ngam taa on laato daakaaje, ndikka koomoy te'a, debbo boo, koomoy laato te'aaɗo. 3 Gorko wonda bee debbo mum bana no haandi, debbo boo humtana gorum haaje. 4 Debbo maraay ɓandu mum, ndu laatani goriiko. Non boo gorko maraay ɓandu mum, ndu laatani debbo maako. 5 Taa calotire baaldal, sonaa to on narri dow maajum ngam wakkati seɗɗa, haa keɓon de'ere ngam do'aago. Ammaa ɓaawoɗon kawte fahin, ngam taa Sayɗaanu heɓa estugo on ngam sooynde naŋgtaare mon. 6 Mi wi'aay ɗum bana umroore, ammaa bana duŋgaye. 7 Min kam mi ɓuri yiɗugo yimɓe fuu njooɗo bana am. Ammaa Allah hokki koomoy dokkal mum, oo bana ni, oya bana non. 8 Mi ɗon wi'a worɓe ɓe meeɗaay ɓaŋgugo e rewɓe ɓe meeɗaay ɓaŋgeego e rewɓe yurumɓe: Ndikka on njooɗo bana am. 9 Ammaa to on mbaawaay naŋgtaago, sey on te'a. Ndikka te'ugo dow suuno ɓilla on. 10 Ammaa te'ɓe e te'aaɓe, mi ɗon hokka ɓe umroore, nde iwaay haa am, ammaa haa Jawmiraawo: Taa debbo sendira bee gorum. 11 Ammaa to a sendiri bee maako, sey o jooɗo bilaa gorko, malla o narra bee goriiko fahin. Gorko boo, taa seera debbo mum. 12 Ammaa luttuɓe, mi ɗon wi'a ɓe, min, naa Jawmiraawo: To gorko Masiihiŋkeejo woodi debbo mo nuɗɗinaay, debbo boo yerdake jooɗodaago bee maako, nden kam taa o seera mo. 13 Nonnon boo Masiihiŋkeejo debbo mo gorum nuɗɗinaay. To gorko yerdake jooɗodaago bee maako, taa debbo sendira bee maako. 14 Debbo nuɗɗinɗo ɗon sena gorum mo nuɗɗinaay. Non boo gorko nuɗɗinɗo ɗon sena debbo mum mo nuɗɗinaay. To naa non, ɓikkoy mon boo koy coɓkoy, ammaa jonta koy cenaakoy. 15 Ammaa to cooyɗo nuɗɗinki yiɗi sendirgo bee nuɗɗinɗo, njoofe mo. Nden kam Masiihiŋkeejo gorko malla debbo rimɗi e teegal mum. Allah ewni on haa on njooɗo bee de'ere. 16 An debbo, a waawan hisnugo gorko ma na? Malla an gorko, a waawan hisnugo debbo ma na? Fakat on anndaa.

Njooɗe bana Allah ewnori on

17 Sey koomoy tokko jooɗaago bana Allah heerori mo. O jooɗo bana no o wa'i nde Allah ewno mo. Bana ni umranmi nder jama'aaje Masiihiŋko'en fuu. 18 To goɗɗo laatake juulniiɗo saa'i Allah ewno mo, taa o ɗaɓɓita ittugo batte juulnol. To goɗɗo juulnaaki saa'i Allah ewno mo, taa o juulno. 19 Ngam juulnol e sooynde juulnol ɗiɗi fuu nafataa kooɗume, sey ɗowtanaago umrooje Allah tan nafata goɗɗo. 20 Sey koomoy jooɗo bana no o wa'i nde Allah ewno mo. 21 To a maccuɗo saa'i Allah ewno ma, taa saklana ɗum. Ammaa to a heɓi baawɗe rimɗugo, naftora ɗum. 22 Maccuɗo mo Allah ewni ɗum, laati dimo ngam Jawmiraawo mari mo. Bana non boo dimo mo Jawmiraawo ewni ɗum, laati maccuɗo Jawmiraawo. 23 Jawmiraawo sootti on bee saman. Ngam maajum taa ngartire ko'e mon maccuɓe yimɓe. 24 Deerɗam'en, sey koomoy mooɗon jooɗo yeeso Allah bana no o wa'i nde Allah ewno mo. 25 Too, dow yimɓe ɓe meeɗaay ɓaŋgugo, mi walaa umroore Jawmiraawo. Ammaa mi wi'an ko numanmi. Jawmiraawo mo''ani yam, hokki yam faamu, laatini yam koolniiɗo. 26 Ndaa ko mi numi: To goɗɗo meeɗaay ɓaŋgugo, ɗum ɓuran wooɗugo ngam daliila ɓillaaje jontaaje. 27 To a woodi debbo, taa ɗaɓɓu seerugo mo. To a walaa debbo, taa ɗaɓɓu te'ugo. 28 Ammaa to a te'i, a waɗaay aybe. Paanyo boo, to te'aama, waɗaay aybe. Ammaa mi yiɗi hisnugo on cakle laatantooɗe te'ɓe e te'aaɓe. 29 Deerɗam'en, ndaa ko ngiɗmi anndingo on: Wakkati rammiti. Diga jonta, marɓe rewɓe laato bana ɓe ngalaa. 30 Woyanɓe, taa mettamɓeram jaalo ɓe. Seyotooɓe, taa seyo jaalo ɓe. Soodanɓe kuuje ndaara ɗe bana ɓe maraay ɗe. 31 Naftortooɓe duniyaaru boo, taa cuklano ndu bee ɓerɗe muuɗum'en fuu. Ngam duniyaaru bana ndu wa'i jonta ni, ndu jinnan. 32 Mi yiɗi on laato rimɓe e saklere fuu. Mo te'aay ɗon suklano kuugal Jawmiraawo, haa fottana Jawmiraawo. 33 Ammaa te'ɗo ɗon suklano kuuje duniyaaru, haa fottana debbo mum. 34 Bana ni ɓernde maako sendake ɗiɗi. Non boo debbo jurumɗo malla ceeraaɗo malla paanyo mo meeɗaay te'eego. O ɗon suklano kuugal Jawmiraawo, haa o laato cenaaɗo bee ɓandu e ruuhu fuu. Ammaa te'aaɗo ɗon suklano kuuje duniyaaru, haa fottana gorum. 35 Mi ɗon wi'a ɗum ngam mi yiɗi wallugo on. Mi ɗaɓɓataa haɗugo on. Mi yiɗi on kuuwa ko fotti, on kuuwana Jawmiraawo bee ɓernde woore. 36 Teema goɗɗo narran bee muuyaaɗo mum taa ɓe ɓaŋga. Nden o numti accugo mo non fottaay, ngam o heewti, suuno hoo'ugo mo boo ɗon ɓesdo. To non kam, sey ɓe ɓaŋga, naa ɗum aybe. 37 Ammaa to gikku maako tabiti, walaa ko dooli mo, suuno boo ɓillaay mo, nden kam o jogito anniya maako, taa o ɓaŋga muuyaaɗo maako. 38 Ɓaŋɗo muuyaaɗo mum huuwi booɗɗum, ammaa mo ɓaŋgaay mo huuwi ko ɓuri wooɗugo. 39 Debbo te'aaɗo laati kaɓɓaaɗo yaake goriiko ɗon bee yoŋki. Ammaa to gorko maayi, debbo rimɗi. To o yiɗi, o jaɓan te'eego, ammaa sey o teera bee gorko Masiihiŋkeejo. 40 Ammaa seyo maako ɓuran mawnugo to o jooɗake bilaa gorko. Kanjum woni numo am. Ammaa mi tammi min boo mi woodi Ruuhu Allah.

1 Korintu'en 8

Kirsanaaɗi labbi

8:1 Too, en linya haala kusel iwŋgel e dabbaaji kirsaaɗi ngam labbi. On ɗon mbi'a: "En fuu en mari anndal." Gooŋga kam, ammaa anndal bana nga'al laatinan goɗɗo mawnitiiɗo. Yiide tan sembiɗinta jama'aare Masiihiŋko'en. 2 To goɗɗo tammake o mari anndal, nden kam o heɓaay anndal gooŋgawal tawon. 3 Ammaa to goɗɗo yiɗi Allah, nden kam Allah anndi mo. 4 Goɗɗo nyaaman kusel kirsaaŋgel ngam labbi na? En anndi lawru naa ɗum huunde gooŋga nder duniyaaru, walaa ɗowanteeɗo feere, sey Allah gooto. 5 Woodi ko yimɓe mbi'ata ɗowanteeɓe haa asama e dow lesdi, fakat ɓe ɗon teddina ɗowanteeɓe e jawmiraaɓe ɗuuɗɓe. 6 Bee non fuu, enen en ngoodi Allah gooto tan, Baabiraawo tagɗo kuuje fuu, haa maako lorotooɗen. Non boo Jawmiraawo gooto tan, Yeesu Almasiihu. Bee maako kuuje fuu tagra, bee maako keɓruɗen ngeendam kesam boo. 7 Ammaa naa yimɓe fuu anndi ɗum. Woɗɓe mboowi haala labbi. To ɓe nyaami kusel go, ɓe ndaaran ngel bana kirsaaŋgel ngam labbi fakat. Ngam daliila numooji ɓerɗe maɓɓe tampuɗi, ɓe kulan soɓnugo ko'e maɓɓe bee nyaamugo ngel. 8 Fakat, nyaamdu mo''intaa en haa Allah. To en nyaamaay kuuje goɗɗe, tedduŋgal men ustataako. To en nyaami ɗe, tedduŋgal men ɓesdataako. 9 Ammaa kakkile, ngam taa ndimu mooɗon nastina tampuɓe nder hakke. 10 Teema a mari ko an a wi'ata anndal, a nasti suudu lawru. Goɗɗo tampuɗo yi'i ma ton saa'i a ɗon nyaama. Ɗum sembiɗinan mo haa o nyaama kaŋko boo, o luuta numo ɓernde maako. 11 Tampuɗo oo, deerɗiraawo ma mo Almasiihu maayi ngam muuɗum, halkan ngam daliila anndal ma. 12 To non on mbaɗi hakke dow deerɗiraaɓe mon, on naawni numooji ɓerɗe maɓɓe tampuɗe, nden kam on mbaɗi hakke dow Almasiihu. 13 Ngam maajum, to nyaamdu waawi nastingo deerɗam nder hakke, mi meetataa nyaamugo kusel sam. Ngam mi yiɗaa deerɗam majja.

1 Korintu'en 9

Ko laatani nelaaɗo

9:1 Naa mi dimo na? Naa mi nelaaɗo na? Naa mi gi'ɗo Yeesu, Jawmiraawo men na? Onon boo, naa on nafuda kuugal am ngam Jawmiraawo na? 2 Koo to woɗɓe njaɓaay yam bana nelaaɗo, haa mooɗon kam mi nelaaɗo fakat. On laati Masiihiŋko'en, kanjum woni seedamku no mi nelaaɗo. 3 Woɗɓe ɗon pelammi. Ndaa ko mi jaaboto ɓe: 4 Woodi ko haɗi yam jaɓugo nyaamdu e njaram ngam kuugal am na? 5 Woodi ko haɗi yam yahdugo bee debbo Masiihiŋkeejo nder jahaale am bana nelaaɓe woɗɓe e deerɗiraaɓe Jawmiraawo e Piyer mbaɗata na? 6 Sey min e Barnabas tan kuuwata ngam nguure amin na? 7 Soojeejo moy nyaamnata hoore mum? Moy juboto inabooje, o nyaamataa ɓiɓɓe maaje? Moy durata tokkere dabbaaji, o yarataa kosam maaje? 8 Kanjum naa ɗum ɗabiya yimɓe tan, ɗum umroore Allah boo. 9 Ndaa ko winda nder tawreeta Muusa: "Taa waɗan ngaari corɓoori sabakaare." Kadi Allah ɗon suklano ngaari na? 10 O wi'aay ɗum ngam daliila amin na? Fakat ɗum windaama ngam daliila amin. Sey aawoowo gawri e codoowo ndi kuuwa dow tammunde heɓugo geɗal maɓɓe haa maari. 11 Min aawi barkaaji Ruuhu nder mooɗon. Kadi to min codi hayruuji duniyaaru haa mooɗon, ɗum huunde mawnde na? 12 To walaa ko haɗata woɗɓe jaɓugo ɗum haa mooɗon, minin min ɓurataa ɓe na? Ammaa min naftoraaki baawɗe amin. Min munyani kooɗume fuu ngam taa min kaɗa linjiila Almasiihu laawol. 13 On anndi booɗɗum, huuwooɓe kuuɗe ceniiɗe keɓan nguure muuɗum'en nder haykaliiru, lii'otooɓe kirseteeɗi dow hirsirde boo keɓan geɗal muuɗum'en haa kirseteeɗi man. 14 Bana non boo waajooɓe linjiila. Jawmiraawo umri ɓe nguura dow kuugal waaju maɓɓe. 15 Ammaa min mi meeɗaay naftoraago baawɗe ɗe'e. Mi windaay ɗum boo ngam haa mi ɗaɓɓa baawɗe man jonta. Ndikka mi maaya! Walaa mo sottinta juro ngo haa am. 16 To mi ɗon waajina linjiila, mi fotaay mantaago. Doole mi waajina ka. Bone ɗon dow am to mi waɗaay ɗum. 17 To mi huuwi kuugal am bee muuyo ɓernde am, mi tammoto heɓugo mbarjaari. Ammaa jonta mi ɗon huuwa ngal dow umroore, bana wakiilaaku ngu Allah halfini yam. 18 Ɗume mbarjaari am kadi? Ndaa ndi: Mi ɗon waajina linjiila caahu, mi ɗaɓɓaay ko marmi baawɗe heɓugo. 19 Mi dimo, walaa neɗɗo mari yam. Ammaa mi waɗi hoore am maccuɗo yimɓe fuu ngam haa mi heɓana Almasiihu ɗuuɗɓe maɓɓe. 20 To mi ɗon huuwa caka Yahuudu'en, mi laatoto bana Yahuuduujo, haa mi heɓa Yahuudu'en. Min bee hoore am mi laataaki jowaaɗo tawreeta. Ammaa to mi ɗon wondi bee ɗowtantooɓe tawreeta, min boo mi ɗowtanto ka, haa mi heɓa ɓe. 21 Bana non boo to mi ɗon wondi bee yimɓe ɓe anndaa tawreeta, mi laatoto bana maɓɓe. Mi wi'aay mi ɗowtantaako umroore Allah, ngam fakat mi ɗon tokko umroore Almasiihu. 22 To mi ɗon wondi bee nuɗɗinɓe tampuɓe, mi laatanto ɓe bana min boo mi tampuɗo, haa mi heɓa ɓe. Waato mi laatanto kooɓeye fuu bana ɓe mba'i, haa mi hisna woɗɓe maɓɓe koonoy fuu. 23 Ɗum fuu mi ɗon huuwa ɗum ngam linjiila, haa mi heɓa geɗal barkaaji maaka. 24 On anndi ɗuuɗɓe ndoggan nder daɗadaɗa, ammaa gooto maɓɓe tan heɓan saman jaalorgal. Ngam maajum ndogge bee sembe haa keɓon saman oo. 25 Giɗɗo daɗugo fuu eltan hoore mum bee caatal, ngam haa o heɓa meetaleewol haakooji ɗaylanɗi. Ammaa enen en ɗon tammo heɓugo meetaleewol ngol jinnataa. 26 Ngam maajum mi ɗon tiito timmitirde daɗadaɗa. Mi laati bana lukkoowo mo lukkataa meere nder hendu. 27 Mi ɗon elta ɓandu am bee caatal haa mi ɗowtina ndu. Ngam min ewniiɗo woɗɓe haa daɗadaɗa mi yiɗaa wurtineego bana mo he'aay.

1 Korintu'en 10

Taa ɗakkotire bee labbi

10:1 Onon deerɗam'en, mi yiɗi on ciftora ko heɓi kaakaaji men yahdunooɓe bee Muusa. Ɓe fuu ɓe tokki laawol maɓɓe les ɗowdi ruulde. Ɓe fuu ɓe eeri maayo Maaliya jam. 2 Nder ruulde e nder maayo ɓe ngiiwaama ngiiwam baptisma bana tokkiiɓe Muusa. 3 Ɓe fuu ɓe nyaami nyaamdu wooru iwndu haa asama. 4 Ɓe fuu ɓe njari njaram ngootam ɗam Allah hokki ɓe. Ɓe njari haa tapaare Ruuhu nde yahdi bee maɓɓe, tapaare maajum ɗum Almasiihu. 5 Bee non fuu, Allah yerdaaki ɓurna maɓɓe, maayni ɓe nder ladde. 6 Kuuje ɗe'e laati ngam reentingo en, ngam taa en tokko suunooji kalluɗi bana ɓeya tokkori. 7 Taa cujidane labbi bana woɗɓe maɓɓe. Deftere wi'i dow maɓɓe: "Yimɓe njooɗi, ɗon nyaama, ɗon njara. Nden ɓe ummi haa ɓe pija." 8 Taa mbaɗe njeenu bana woɗɓe maɓɓe, ujine noogas e tato maayi nder nyalaade woore. 9 Taa poonde munyal Jawmiraawo bana woɗɓe maɓɓe, kamɓe ɓe maayi ngam boɗɗe ngati ɓe. 10 Taa ngurŋgurte dow Jawmiraawo bana woɗɓe maɓɓe, malaa'ikaajo maayde halki ɓe. 11 Kuuje ɗe'e fuu laatani ɓe ngam faamtingo woɗɓe. Ɗe mbindaama ngam reentingo en, enen yeeɗɓe haa timmoode jamanuuji. 12 Ngam maajum ndeente. Mo tammi o ɗon dari, sey o hakkila ngam taa o do''o. 13 Jarribooje keɓɗe on, ɗon keɓa yimɓe fuu. Ammaa Allah o koolniiɗo, o accataa on njarribe ko ɓuri sembe mon. To o jarribake on, o hokkan on sembe munyango ɗum boo haa on kisa. 14 Ngam maajum, soobiraaɓe am, ndaaye cujidanki labbi. 15 Mi ɗon wolwana on bana marɓe hakkiilo, nume ko mbi'anmi. 16 Ciftore jardugel kiirtaari ngel ngetteten Allah ngam muuɗum. Na ngel hawtan en bee ?i?am Almasiihu na? Ciftore tamseere nde cendeten. Na nde hawtan en bee ɓandu Almasiihu na? 17 Woodi tamseere woore tan. Ngam maajum, koo en ɗuuɗɓe, en laati ɓandu wooru, ngam en fuu en kawti nyaamugo tamseere woore. 18 Ndaare no yimɓe Isra'iila mbaɗata: Nyaamanɓe kusel kirsaaɗi ngoodi kawtal bee hirsirde senaande ngam Allah. 19 Ko saawi nder bolle am? Kusel kirsaaŋgel ngam lawru ɗum huunde gooŋga na? Malla lawru ɗum huunde gooŋga na? Naa non sam! 20 Ammaa ko sujidanooɓe labbi kirsata, ɓe lii'antaako ɗum Allah, sey ginnaaji. 21 On mbaawataa yardugo jardugel Jawmiraawo, nden on njarda jardugel ginnaaji boo. On mbaawataa nyaamugo haa teebur Jawmiraawo, nden on nyaama haa teebur ginnaaji boo. 22 Malla en ngiɗi tikkingo Jawmiraawo na? Kadi en ɓuri mo sembe na?

Hakkilango deerɗiraaɓe

23 Woɗɓe mon ɗon mbi'a: "Kooɗume fuu dagake." Gooŋga, ammaa naa kuuje fuu mbooɗi. Kooɗume fuu dagake, ammaa naa kuuje fuu nafata nuɗɗinki mon. 24 Taa ɗaɓɓite ko nafata ko'e mon, sey ko nafata yimɓe woɗɓe. 25 Kusel coorreteeŋgel haa luumo, nyaame ngel. Walaa haaje on ?ama haa toy ngel iwi ngam daliila numooji ɓerɗe mon. 26 Ngam deftere wi'i: "Jawmiraawo mari lesdi e ko hebbini ndi fuu." 27 To goɗɗo mo nuɗɗinaay ewnake on ngam nyaamdu haa saare mum, to on njaɓi ewnaandu maako, nden kam nyaame ko o jo''inanta on fuu. Walaa haaje on ?ama haa toy kusel iwi ngam daliila numooji ɓerɗe mon. 28 Ammaa to goɗɗo wi'i on: "Kusel ngel iwi haa kirsaaŋga cenaaŋga", nden kam taa nyaame ngel, ngam daliila anndinɗo on ɗum, ngam daliila numo ɓernde boo. 29 Mi wi'aay numooji ɓerɗe mooɗon, ammaa numo maako. Fakat, numo ɓernde goɗɗo fotaay hiitaago ndimu am. 30 To mi yetti Allah ngam nyaamdu am, koni goɗɗo hallintammi ngam daliila nyaamdu ndu njaɓmi bee yettoore?

1 Korintu'en 11

31 Ngam maajum mbi'anmi: To on ɗon nyaama malla on ɗon njara malla on ɗon kuuwa kooɗume, mbaɗe ɗum ngam teddinki Allah. 32 Taa cakle koomoy, koo Yahuudu'en, koo Yunaniŋko'en, koo jama'aare yimɓe Allah. 33 Kuuwe bana min mi huuwata. Mi ɗon tiino haa mi yerdina koomoy bee kooɗume fuu. Mi ɗaɓɓitittaa ko nafatammi, sey ko nafata yimɓe fuu ngam haa ɓe kisa. 11:1 Tokkeeɗam, bana min mi tokkori Almasiihu.

Cuddeeki hoore debbo

2 Mi ɗon mana on ngam on ɗon ciftorammi foroy, on ɗon tokko ko anndinmi on boo. 3 Ammaa woodi ko ngiɗmi faamtingo on: Almasiihu woni mawɗo gorko fuu, gorko woni mawɗo debbo mum, Allah boo woni mawɗo Almasiihu. 4 Ngam maajum to gorko ɗon waɗa do'a malla ɗon waaja nder mooɓtorde, o ɗon suddi hoore maako, nden kam o meeriɗini Almasiihu. 5 Ammaa to debbo ɗon waɗa do'a malla ɗon waaja nder mooɓtorde, suddaay hoore mum, nden kam o meeriɗini goriiko. O laati bana laɓɗo hoore mum. 6 To debbo suddaay hoore mum bee sallabi, koni o laɓaay hoore maako? Ammaa ta''ugo gaasa malla laɓugo hoore debbo ɗum cemtuɗum. Ngam maajum sey o sudda hoore maako. 7 Ammaa gorko, taa sudda hoore mum, ngam jaati maako nandi bee Allah, o ɗon waŋgina tedduŋgal Allah. Ammaa debbo ɗon waŋgina tedduŋgal gorum. 8 Gorko iwaay haa debbo, ammaa debbo iwi haa gorko. 9 Allah tagaay gorko ngam debbo boo, ammaa o tagi debbo ngam gorko. 10 Ngam maajum debbo sudda hoore mum bee sallabi bana alaama baawɗe gorum, ngam daliila malaa'ika'en boo. 11 Ammaa haa Jawmiraawo kam, gorko sendiraay bee debbo, debbo boo sendiraay bee gorko. 12 Ngam bana debbo iwi haa gorko, bana non gorko danya e debbo. Ammaa ɓe ɗiɗo fuu ɓe iwi haa Allah, tagɗo kuuje fuu. 13 Nume bee ko'e mon: To debbo ɗon toro Allah nder mooɓtorde, suddaay hoore mum boo, ɗum fottan na? 14 Koo ɗabiya boo ɗon anndina on, to gorko yoofti gaasa hoore mum, ɗum cemtuɗum. 15 Ammaa to debbo yoofti gaasa hoore mum, ɗum daraja maako. O heɓi gaasa maako njuutka bana suddaare. 16 To goɗɗo yiɗi waabotirgo bee am dow haala ka'a, nden kam mi wi'an mo: Koo min, koo jama'aaje yimɓe Allah, min ngalaa al'aada feere.

Kiirtaari Jawmiraawo

17 Too, woodi haala feere boo. Ngam daliila maaka mi manataa on. To on ɗon mooɓto, ɗum laatataako ngam hayru mon, ammaa ngam sarru mon. 18 Aran, mi nani on cendaama geɓe feere feere nder jama'aare mon. Goɗɗum haala maajum mi tammi ɗum gooŋga. 19 Doole biɗu'aakuuji laato hakkunde mooɗon, ngam haa hoolaaɓe mbaŋga. 20 To on ɗon mooɓto, on nyaamataa kiirtaari Jawmiraawo bee gooŋga. 21 Ngam koomoy mooɗon ɗon yaawana nyaamugo nyaamdu mum. Bana ni woɗɓe luttan bee weelo, woɗɓe boo nguykan. 22 Asee, on mbaawataa nyaamugo e yarugo diga saare na? Malla on njawi jama'aare yimɓe Allah na? On ngiɗi semtingo talaka'en na? Ko ngiɗɗon mi wi'a on? Mi mana on na? Fakat, mi manataa on. 23 Jawmiraawo bee hoore mum umri ko anndinmi on: Nder jemmaare nde Yeesu, Jawmiraawo men, hokkano haa juuɗe konne'en mum, o hoo'i tamseere, 24 o yetti Allah ngam maare, o yewi nde, o wi'i: "Ɗum ɓandu am yewaandu ngam mooɗon. Kuuwe ɗum ngam haa on ciftorammi." 25 Ɓaawo nyaamugo maɓɓe, o hoo'i jardugel boo, o wi'i: "Jardugel ngel woni alkawal kesal ngal Allah tabitinta bee ?i?am am. Koondey njaroton nder maagel fuu, mbaɗe ɗum ngam haa on ciftorammi." 26 To on ɗon nyaama tamseere nde'e, on ɗon njara nder jardugel ngel boo, on ɗon ngaajina kubar maayde Jawmiraawo, haa nyalaade o wari. 27 To goɗɗo nyaami tamseere Jawmiraawo, yari nder jardugel maako, ammaa hakkilanaay hoore mum, nden kam o waɗi aybe dow ɓandu Jawmiraawo e ?i?am mum. 28 Ngam maajum sey koomoy linya hoore mum, hiddeko o nyaama tamseere, o yara nder jardugel boo. 29 Ngam to o sendindiraay ɓandu Jawmiraawo bee nyaamdu meere, o fooɗanan hoore maako kiita bee nyaamugo maako e yarugo maako. 30 Ngam daliila maajum ɗuuɗɓe nder mooɗon nyawi, tampi, ɗuuɗɓe boo maayi. 31 To en kakkilani ko'e men, Allah hiitataako en. 32 Ammaa to o ɓocci en, ɗum laatoto ngam o elta en, ngam taa o do''a en kiita hawtaade bee duniyaaru fuu. 33 Ngam maajum, deerɗam'en, to on ɗon mooɓto ngam nyaamugo kiirtaari Jawmiraawo, munye haa to on kawti on fuu. 34 To goɗɗo nani weelo, sey o aarta o nyaama diga saare. Nden kam mooɓtaago mon fooɗantaa on kiita Allah. Haalaaji luttuɗi, mi ta''an ɗi to mi wari.

1 Korintu'en 12

Dokke Ruuhu Allah

12:1 Too, en linya haala dokke ɗe Ruuhu Ceniiɗo hokkata. Deerɗam'en, mi yiɗi on paama ɗum laaɓɗum. 2 Yaake on nuɗɗinaayno Jawmiraawo, al'aada mon ɗonno yerɓa on haa labbi muukaaji. 3 Ngam maajum ngiɗmi on paamta ɗu'um: To Ruuhu Allah naŋgi goɗɗo, goɗɗo oo waawataa wi'ugo: "Yeesu naalaaɗo!" Bana non boo, goɗɗo wi'ataa: "Yeesu woni Jawmiraawo", sonaa Ruuhu Allah ɗon nder maako. 4 Woodi dokke feere-feereeje, ammaa Ruuhu ngootu ɗon hokka ɗe fuu. 5 Woodi kuuɗe feere-feereeje, ammaa Jawmiraawo gooto umri huuwugo ɗe fuu. 6 Woodi boo baawɗe huuwugo feere-feereeje, ammaa Allah gooto ɗon hokka koomoy baawal mum. 7 Dokkal Ruuhu Allah ɗon waŋga nder koomoy meeɗen haa ngal nafa jama'aare fuu. 8 Goɗɗo, Ruuhu ɗon hokka mo dokkal wolwugo bee hikma, goɗɗo boo ɗon heɓa dokkal wolwugo bee anndal. 9 Ruuhu maajum ɗon hokka goɗɗo nuɗɗinki cembiɗki, goɗɗo feere boo baawal yamɗitingo. 10 Ngu ɗon hokka oo baawal huuwugo kaayeefiiji, oya boo dokkal waɗugo annabaaku. Goɗɗo feere ɗon heɓa dokkal sendindirgo Ruuhu Allah bee ruuhuuji goɗɗi. Oo ɗon heɓa dokkal wolwugo bee ɗemɗe ɗe anndaaka, oya boo dokkal fassitirgo ɗe. 11 Ammaa Ruuhu ngootu go huuwata ɗum fuu, ngu ɗon yeɗa koomoy baawal mum bana ngu muuyi.

Terɗe ɗuuɗɗe haa ɓandu wooru

12 Almasiihu laati bana ɓandu wooru marndu terɗe ɗuuɗɗe. Fakat, ɓandu maajum wooru, koo ndu woodi terɗe feere-feereeje boo. 13 En fuu, Yahuudu'en e iwɓe haa ummaatooje goɗɗe, maccuɓe e rimɓe, en keɓi ngiiwam baptisma bee Ruuhu ngootu go, ngam haa en kawta nder ɓandu wooru, en fuu en laati yarnaaɓe Ruuhu maajum boo. 14 Ɓandu kam laataaki tergal gootal, ammaa terɗe ɗuuɗɗe. 15 Teema kosŋgal wi'an: "Mi laataaki juŋŋgo, ngam maajum mi hawtaay bee ɓandu." Bee non fuu, ngal terde ɓandu fakat. 16 Malla nofru wi'an: "Naa mi yiitere, ngam maajum mi hawtaay bee ɓandu." Fakat, ɗum haɗataa nofru laataago terde ɓandu. 17 To ɓandu fuu laatake yiitere, noy ndu narrata? To ndu laatake nofru tan, noy ndu luuɓnirta? 18 Fakat, Allah hawti terɗe kooɗeye nder ɓandu wooru bana o muuyi. 19 To ɓandu fuu laatake terde woore tan, nden kam naa ɗum ɓandu. 20 Ammaa jonta, woodi terɗe ɗuuɗɗe haa ɓandu wooru. 21 Yiitere fotaay wi'ugo juŋŋgo: "Mi walaa haaje ma." Hoore boo fotaay wi'ugo kosɗe: "Mi walaa haaje mon." 22 Naa non sam! Ammaa terɗe ɓandu ɗe ndaareten bana tampuɗe, kanje ɗe ɓuran nafugo. 23 Terɗe ɗe pottanaay en, en ɓuran hakkilango ɗe. Terɗe ɗe cemtirten, en cuuɗan ɗe bee hakkiilo. 24 Terɗe ɓuranɗe fottango en, ngalaa haaje suuɗeego. Allah hawti ɓandu fuu, hokki terɗe leesɗe tedduŋgal ɓuranŋgal. 25 Ngam o yiɗaa luural laato nder ɓandu, ammaa terɗe fuu njiŋgindira bee hakkiilo wooto. 26 To terde woore naawi, terɗe fuu naawan bee maagal. To woore teddinaama, ɗe fuu ɗe ceyodo bee maare boo. 27 On fuu on ɓandu Almasiihu, koomoy mooɗon laati terde haa maaru. 28 Allah hokki koomoy joonde mum nder jama'aare: aran nelaaɓe, ɗiɗawre waajooɓe kubaruuji Allah, tataɓre boo jaŋginooɓe. Nden huuwooɓe kaayeefiiji, e waawɓe yamɗitingo e wallooɓe e ɗowooɓe e wolwooɓe bee ɗemɗe ɗe anndaaka. 29 Naa ɓe fuu ɓe nelaaɓe malla waajooɓe malla jaŋginooɓe. Naa ɓe fuu ɓe huuwooɓe kaayeefiiji 30 malla waawɓe yamɗitingo malla wolwooɓe bee ɗemɗe ɗe anndaaka malla fassitirooɓe ɗe. 31 Tefe dokke ɓuranɗe mawnugo. Ammaa sey mi sappina on ko ɓurata dokke ɗe'e fuu wooɗugo:

1 Korintu'en 13

Maŋgu yiide

13:1 To mi anndi wolwugo ɗemɗe yimɓe e malaa'ika'en fuu, ammaa mi walaa yiide, nden kam mi nandan bee njamndi iidoori malla bee koŋsiire hooloore. 2 To mi heɓi dokkal waajugo kubaruuji Allah, malla to mi anndi sirriiji Allah fuu, to mi woodi nuɗɗinki haa mi sottina kooseeje boo, ammaa mi walaa yiide, nden kam mi huunde meere. 3 Koo to mi sendani talaka'en jawdi am fuu, to mi jaɓi wuleego ngam daliila nuɗɗinki am boo, ammaa mi walaa yiide, nden kam ɗum nafataa yam sam. 4 Marɗo yiide munyanan woɗɓe, woonanan ɓe. O haajataa, o jurataako, o mawnitittaako. 5 Marɗo yiide huuwataa cemtuɗum, o suklantaako hoore maako, o tikkataa law, o limataa aybeeji goɗɗo. 6 O seyortaako kuuɗe kalluɗe, ammaa o seyorto gooŋga. 7 Marɗo yiide munyanan kooɗume fuu. Nuɗɗinki maako e tammunde maako e munyal maako tampataa sam. 8 Yiide ɗon duumo haa foroy. Bolle annabaaku njinnan, wolwugo bee ɗemɗe Ruuhu timman, anndal boo majjan. 9 Ngam anndal men e waaju men waŋgintaa gooŋga fuu, sey geɓe pamare. 10 Ammaa geɓe man majjan to gooŋga fuu waŋgi. 11 Yaake mi ɓiŋgelno, mi wolwi bana ɓiŋgel, mi numi bana ɓiŋgel, mi hiisti bana ɓiŋgel boo. Jonta laatiimi gorko, ngam maajum accumi laawol ɓiŋgel. 12 Jonta en ɗon ngi'a bana foto nder daarorgal, en ngi'ataa ɗum laaɓɗum. Ammaa saa'i waran haa en ngi'a Allah gite bee gite. Jonta mi anndi mo dow dow, ammaa saa'i maajum mi anndan mo laaɓɗum bana kaŋko o anndiri yam. 13 Jonta kam, kuuje tati ɗon tabiti: nuɗɗinki e tammunde e yiide. Ammaa yiide ɓuri kooɗume fuu mawnugo.

1 Korintu'en 14

Kuuwtinirki dokke Ruuhu

14:1 Tiine haa keɓon yiide. Ɗaɓɓite dokke Ruuhu boo, sakkoma baawal waajugo kubaruuji Allah. 2 Bolwanɗo bee ɗemɗe ɗe anndaaka, wolwantaa yimɓe, sey Allah, ngam walaa paamanɗo mo. Bee baawɗe Ruuhu Allah o ɗon wolwa bolle sirriije. 3 Ammaa gaajanɗo kubaruuji Allah ɗon wolwana yimɓe haa o walla ɓe, o sembiɗina ɓe, o de'itina ɓe. 4 To goɗɗo wolwi bee ɗemɗe ɗe anndaaka, o nafan hoore maako tan. Ammaa gaajanɗo kubaruuji Allah ɗon nafa jama'aare fuu. 5 Mi yiɗi on fuu on keɓa wolwugo bee ɗemɗe ɗe anndaaka, ammaa mi ɓuran yiɗugo on keɓa waajugo kubaruuji Allah. Kanjum ɗum ɓuran nafugo jama'aare dow wolwugo bee ɗemɗe ɗe anndaaka. Ngam wolwugo bee ɗemɗe man nafataa jama'aare sonaa goɗɗo fassitiri ɗe ngam haa o sembiɗina nuɗɗinki jama'aare fuu. 6 Deerɗam'en, ko ɗum nafata on to mi wari haa mooɗon, mi wolwi bee ɗemɗe ɗe anndaaka? Fakat, ɗum nafataa on, sonaa to mi waŋginani on gooŋgaaji Allah, malla to mi waddani on anndal, malla to mi waaji on kubaruuji Allah, malla to mi anndini on. 7 Ciftore kuuje gimi bana algaytaaru malla moolooru. To puufoowo ndu malla piyoowo ndu waɗaay ɗum laaɓɗum, noy goɗɗo heɓtirta gimol maako? 8 Malla to puufoowo luwal konu fuufaay laaɓɗum, moy taaskanto haɓre? 9 Bana non haa mooɗon boo: To on mbolwi bee ɗemɗe ɗe anndaaka, noy goɗɗo faamrata ko mbi'ɗon? Nden kam on mbolwi meere. 10 Woodi ɗemɗe ɗuuɗɗe feere-feereeje nder duniyaaru, ummaatoore koondeye woodi ɗemŋgal mum. 11 Ammaa to mi anndaa ɗemŋgal ngal goɗɗo wolwani yam, nden kam goɗɗo oo laatani yam jananno, min boo mi jananno haa maako. 12 Onon on ɗon camɗina dokke Ruuhu masin. Tiine heɓugo dokke nafooje ngam mawninki jama'aare. 13 Ngam maajum, to goɗɗo waawi wolwugo bee ɗemɗe ɗe anndaaka, sey o toro Allah haa o heɓa baawal fassitirgo ɗe boo. 14 To mi ɗon waɗa do'a bee ɗemŋgal janannal, ruuhu am ɗon do'o, ammaa hakkiilo am huuwataa. 15 To non kam, ko mbaɗanmi? Mi waɗan do'a bee ruuhu am, ammaa mi waɗan do'a bee hakkiilo am boo. Mi yiman maŋgtoore bee ruuhu am, ammaa mi yiman nde bee hakkiilo am boo. 16 Ammaa to a ɗon maŋgta Allah bee ɗemŋgal ruuhu, noy goɗɗo nder mooɓtorde mo anndaa ɗemŋgal man wi'rata "Aamiina" haa do'a ma? Ngam o faamataa sam ko mbi'ata. 17 Koo to do'a ma wooɗi masin, ɗum nafataa mo sam. 18 Mi ɗon yetta Allah ngam mi ɓuri on fuu wolwugo bee ɗemɗe ɗe anndaaka. 19 Ammaa nder mooɓtorde mi ɓuran yiɗugo mi wolwa bolle jowi paameteeɗe haa mi anndina woɗɓe, dow bolle ujine sappo bee ɗemŋgal janannal. 20 Deerɗam'en, taa nume bana ɓikkoy. Nder kuuɗe mon laate on ngalaa halleende bana ɓikkoy. Ammaa nder numooji mon laate on mawɓe. 21 Ndaa ko winda nder deftere Allah: "Mi wolwanan yimɓe ɓe'e bee ɗemɗe ɗe ɓe anndaa, bee kunduɗe yimɓe jananɓe. Ammaa bee non fuu ɓe nanantaa yam." 22 Ngam maajum wolwugo bee ɗemɗe man laati alaama, naa ngam nuɗɗinɓe, ammaa ngam sooyɓe nuɗɗinki. Ammaa waaju kubaruuji Allah laataaki alaama ngam sooyɓe nuɗɗinki, sey ngam nuɗɗinɓe. 23 To jama'aare mon fuu mooɓtake, koomoy mooɗon fuɗɗi wolwugo bee ɗemɗe ɗe anndaaka. Nden humaki'en malla heefeerɓe ngari, nasti. Ɓe ndaarataa on bana yinnaaɓe na? 24 Ammaa to koomoy ɗon waaja kubaruuji Allah, cooyɗo nuɗɗinki malla humakiijo boo nasti, nden kam bolle ɗe o nanata fuu paamtinan mo aybeeji maako. Bolle ɗe'e fuu kiitoto mo, 25 numooji ɓernde maako cuuɗiiɗi mbaŋgan. O sujidanan Allah, o seedoto: "Fakat, Allah ɗon wondi bee mooɗon."

Ko haani nder mooɓtorde

26 Deerɗam'en, to non kam, noy mbaɗoton? To on ɗon mooɓti, oo woodi yimre, oya woodi anndinol, goɗɗo woodi wahayu, goɗɗo feere wolwan bee ɗemŋgal ngal anndaaka, goɗɗo feere fahin fassitiran ngal. Sey ɗum fuu ɗum nafa ngam mawninki jama'aare. 27 To ɗemɗe jananne kam, acce yimɓe ɗiɗo mbolwa, taa ɓura tato, ɓe mbolwa bee tokkindirki boo. Sey goɗɗo fassitira ko wi'ete. 28 Ammaa to passitiroowo woodaa, sey bolwanɗo bee ɗemɗe go jeeɗo nder mooɓtorde, o wolwana hoore maako e Allah. 29 Heɓɓe wahayu Allah ɗiɗo malla tato mbolwa, luttuɓe fuu linya ko ɓe mbi'ata. 30 Teema goɗɗo heɓan wahayu saa'i goɗɗo feere ɗon wolwa tawon. Nden kam arano acca. 31 On fuu on mbaawan waajugo kubaruuji Allah, gooto gooto bee tokkindirki, ngam haa jama'aare fuu faama, nuɗɗinki koomoy sembiɗa. 32 Waajooɓe kubaruuji Allah ɗon naŋgta ruuhuuji muuɗum'en. 33 Allah yiɗaa en njooɗodo bee fitina, sey bee jam. Bana ko laati al'aada nder mooɓtorle yimɓe Allah fuu, 34 bana non nder mooɓtorde mooɗon boo: Sey rewɓe njeeɗo. Ɓe nduŋganaaka wolwugo. Sey ɓe laato ɗowtiiɓe bana no tawreeta umri. 35 To ɓe ngiɗi faamtugo huunde, sey ɓe ?ama worɓe maɓɓe haa saare. Ngam to debbo wolwi nder mooɓtorde, ɗum cemtuɗum. 36 Malla haa mooɗon wolde Allah iwi? Malla haa mooɗon tan nde wari? 37 To goɗɗo numi o keɓɗo wahayuuji malla o keɓɗo Ruuhu Allah, nden kam o faaman ko mbindanmi on ɗum umrooje Jawmiraawo. 38 Ammaa to o jaɓaay ɗum, Allah boo jaɓataa mo. 39 Ngam maajum, deerɗam'en, tiine waajugo kubaruuji Allah, ammaa taa kaɗe wolwugo bee ɗemɗe ɗe anndaaka. 40 Sey kooɗume fuu laato bee laawol booɗŋgol, bana no haandi.

1 Korintu'en 15

Ummitineeki Almasiihu

15:1 Deerɗam'en, sey mi siftinora on linjiila ka ngaajumi on. On njaɓi ka, nuɗɗinki mon ɗon dari dow maaka. 2 Bee maaka kisoton, to on njogitake ka bana ngaajirmi on ka. To naa non, on nuɗɗini meere. 3 Mi anndini on kubaruwol ngol njaɓmi bee hoore am. Ndaa ko aartumi wi'ugo on: Almasiihu maayi ngam daliila hakkeeji men bana no winda nder defte. 4 Ɓe uwi mo. Nyande tataɓre Allah ummitini mo diga maayde, bana no winda nder defte. 5 O waŋgani Piyer, nden o waŋgani pukara'en sappo e ɗiɗo fuu. 6 Ɓaawo maajum o waŋgani deerɗiraaɓe ko ɓuri teemeɗɗe njowo. Ɓurna maɓɓe ɗon lutti haa jonta, ammaa woɗɓe maɓɓe maayi. 7 Ɓaawo maajum o waŋgani Yakuba, nden o waŋgani nelaaɓe fuu. 8 Haa ragare, ɓaawo maɓɓe fuu, o waŋgani yam, min boo, koo mi laati bana ɓiŋgel danyaaŋgel ngel hebbidinaay lebbi mum. 9 Mi ɓurɗo leesugo caka nelaaɓe, ngam mi toonyi jama'aare yimɓe Allah. Mi he'aay wi'eego nelaaɗo. 10 Ammaa ngam mo''ere Allah laatiimi nelaaɗo, mo''ere maako dow am laataaki meere boo. Mi huuwi ko ɓuri nelaaɓe fuu, waato naa min huuwi ɗum, ammaa mo''ere Allah nder am. 11 Koo min, koo kamɓe, minin nelaaɓe fuu min ɗon ngaajina linjiila bana mbi'mi on, bana non nuɗɗinirɗon boo.

Ummitineeki maayɓe

12 Ndaa ni waaju amin: Allah ummitini Almasiihu diga maayde. Noy woɗɓe mon mbi'rata maayɓe ummitittaako? 13 To ummitineeki maayɓe woodaa, nden kam Almasiihu boo ummitaaki. 14 To Almasiihu ummitaaki, nden kam waaju amin laati meere, nuɗɗinki mon boo meere. 15 Ko tulli ɗum, min pewani Allah, ngam min ceedi mo o ummitini Almasiihu diga maayde. Asee, o ummitinaay mo, to fakat maayɓe ummitittaako kam. 16 Ngam to maayɓe ummitittaako, nden kam Almasiihu boo ummitaaki. 17 Ammaa to Almasiihu ummitaaki, nuɗɗinki mon nafataa, on majjuɓe nder hakkeeji mon haa jonta, 18 nuɗɗinɓe Almasiihu maayɓe boo kalki. 19 To en tammake heɓugo hayru haa Almasiihu nder ngeendam jontaajam tan, nden kam en ɓuran yimɓe fuu yurmugo. 20 Ammaa fakat, Almasiihu ummiti diga maayde, ngam maajum maayɓe fuu ummititto. 21 Bana no maayde nastiri duniyaaru ngam daliila neɗɗo, bana non ummitineeki maayɓe boo wardan bee neɗɗo. 22 Yimɓe fuu maayan ngam daliila kawtal muuɗum'en bee Aadamu. Ɓe fuu ɓe ummititto boo ngam daliila kawtal maɓɓe bee Almasiihu, 23 ammaa koomoy dow tokkindirki mum: Almasiihu woni aartuɗo. To o waroyi, Masiihiŋko'en ummititto. 24 Nden timmoode waran. Almasiihu halkan marɓe laamu e baawɗe, e ruuhuuji konneeji Allah fuu, nden o hokka laamu haa juŋŋgo Allah Baabiraawo. 25 Ngam doole Almasiihu laamo sey to Allah wallini konne'en maako fuu les kosɗe maako. 26 Konneejo ragareejo kalketeeɗo, ɗum waade. 27 Ngam deftere wi'i: "Allah wallini kooɗume fuu les kosɗe maako." To wi'aama: "Kooɗume fuu", fakat Allah ballinanɗo mo ɗum limaaka: 28 To Ɓiɗɗo+ Allah laatake Jawmiraawo dow kooɗume fuu, nden kam o sappanan Allah, baɗɗo mo Jawmiraawo dow kooɗume fuu, haa Allah laato kooɗume fuu nder koomoy. 29 Numte haala feere boo: Woodi woɗɓe nder jama'aare mon, jaɓanɓe ngiiwam baptisma ngam maayɓe. To gooŋga, maayɓe ummitittaako, ɗume ngiiwam man nafata kadi? 30 Koo minin boo, ngam ɗume min njaɓata naawneego malla mbareego tum? 31 Deerɗam'en, fakat bana mi mantorto on yeeso Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu, nyalɗe fuu mi ɗon nder joote maayde. 32 Haa Efesus mbaɗmi haɓre saatunde bana bee dabbaaji kalluɗi. To mi walaa tammunde ummitineego, ɗume ɗum nafatammi? To maayɓe ummitittaako, ndikka en tokko koŋgol ngo'ol: "Nyaamen, njaren, ngam jaŋgo en maayan." 33 Taa este ko'e mon! "Gondal bee kalluɗo wonnan gikku mbooɗŋgu." 34 Laate on hakkilɓe, fottananɓe Allah, taa mbaɗe hakke. Ammaa woɗɓe mon anndaa Allah. Mi wi'i ɗum ngam haa on cemta.

Ɓandu ummitinteeɓe

35 Teema goɗɗo ?aman: "Noy maayɓe ummitorto? Ɓandu nduye ɓe marata?" 36 Kayya! A walaa hakkiilo na? To a aawi aawdi, doole ndi maaya tawon ngam haa fuɗŋgo maari yeeɗa. 37 Ko aawa boo, naa ɗum fuɗŋgo maŋgo bee haakooji mum, ammaa ɗum gawel meere, bana gawel gawri malla kooŋgele. 38 Ammaa Allah ɗon hokka gawel fuu irin ɓandu maagel bana o muuyi. Aawdi koondiye heɓan ɓandu muuɗum. 39 Ɓalli kuuje marɗe yoŋki naa ɗi gooti. Ɓalli yimɓe cendiri bee ɓalli dabbaaji, ɓalli colli cendiri bee ɓalli liɗɗi. 40 Woodi boo ɓalli asama e ɓalli lesdi. Ɓalli lesdi mari ngarol, ammaa ɓalli asama boo mari ngarol feere. 41 Naaŋge woodi ngarol mum, lewru woodi ngarol feere, koode boo ngoodi ngarol feere. Koo ngarol koode boo laataaki gootol, jayŋgol horre nde'e sendiri bee jayŋgol horre ndeya. 42 Bana non ummitineeki maayɓe laatorto. Ko uwa, ɗum nyolan. Ko ummititto, ɗum halkataa sam. 43 Ko uwa, ɗum tampuɗum, nyidduɗum. Ko ummititto, ɗum cembiɗɗum, booɗɗum masin. 44 Ko uwa, ɗum ɓandu ndu kusel. Ko ummititto, ɗum ɓandu ndu ruuhu. To woodi ɓandu ndu kusel, woodi ɓandu ndu ruuhu boo. 45 Ngam deftere wi'i: "Aadamu, neɗɗo arano laati yoŋki geeti." Ammaa Aadamu ragareejo, waato Almasiihu, laati Ruuhu ndokkoowu ngeendam. 46 Naa mo Ruuhu aartata, ammaa mo ɓandu, ɓaawoɗon mo Ruuhu. 47 Aadamu arano tagraama bee mbulwuldi lesdi. Aadamu ɗiɗaɓo iwi haa asama. 48 Yimɓe lesdi nandi bee Aadamu iwɗo haa mbulwuldi. Yimɓe asama nandan bee iwɗo haa asama. 49 Jonta en nandi bee mbulwuldiijo. Ammaa saa'i waran nde nandeten bee iwɗo haa asama. 50 Deerɗam'en, ko ngiɗmi faamtingo on, ndaa ɗum: Marɓe kusel e ?i?am nastataa laamu Allah. Ɓandu maayanndu heɓataa duumaago. 51 Sey mi waŋginana on sirri: Naa en fuu en maayan, ammaa en fuu en ngayloto. 52 Ɗum waɗan law, bana ma''annde yiitere, saa'i hoolo luwal anndinta garki kiitoowo duniyaaru. Haa puufki luwal man, maayɓe ummititto bee ngeendam nduumiiɗam. Enen yeeɗɓe saa'i maajum, en keɓan ɓalli kesi. 53 Ɓalli men kalkanɗi ɓornoto ɓandu duumiindu ndu halkataa. 54 To ɗum laatake bana non, nden kam wolde annabaaku gooŋɗan: "Waade halki, jaalorgal timmidi. 55 An waade, toy jaalorgal ma? An waade, toy baawɗe ma?" 56 Baawɗe waade iwi haa hakke, baawɗe hakke boo iwi haa tawreeta. 57 Ammaa yettoore laatano Allah, dokkanɗo en jaalorgal bee Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu. 58 Ngam maajum, onon deerɗam'en yiɗaaɓe, laate on tabitɓe ɓe ndimbataako. Cuklane kuugal Jawmiraawo foroy, ngam on anndi tiinaare mon nder kawtal bee Jawmiraawo laatataako meere.

1 Korintu'en 16

Walliinde ngam nuɗɗinɓe haa Urusaliima

16:1 Too, sey mi ɓesda bolle seɗɗa dow walliinde ceede ngam yimɓe Allah haa Urusaliima. Bana no mbi'rumi jama'aaje nuɗɗinɓe nder Galaatiya, kuuwe onon boo bana non. 2 Nyande Alat fuu sey koomoy mooɗon resa ceede seɗɗa baakin no o waawi. Cige ɗum booɗɗum haa mi wara. Nden kam walaa haaje mi fuɗɗa mooɓtugo ɗum. 3 To mi wari, mi nelan suɓaaɓe mon bee bataakeeji haa Urusaliima, haa ɓe njahra dokkal mon ton. 4 To dokkal mon he'i haa mi yahra ngal bee hoore am, nden kam ɓe njahdan bee am.

Anniyaaji Pol

5 Mi tammi tokkaago nder Makedoniya ngam haa mi yaala jama'aaje Masiihiŋko'en ton. Ɓaawo maajum ngaranmi haa mooɗon. 6 Teema mi faɓɓan haa mooɗon, to heɓoto mi waɗan dabbunde haa mooɗon boo. Nden on mballammi nder haaje jahaaŋgal am haa nokkuure nde ngiɗmi yahugo. 7 To mi wari laarugo on, mi yiɗaa dillugo law. Mi yiɗi faɓɓugo haa mooɗon, to Jawmiraawo duŋgake. 8 Ammaa mi jooɗoto haa Efesus haa juulde Pentekosta+. 9 Ngam mi heɓi baawɗe huuwugo kuugal maŋgal nafoowal haa ɗo, koo nde konne'en ɗuuɗani yam boo. 10 To Timote wari haa mooɗon, njaɓɓe mo booɗɗum haa o jooɗo caka mooɗon bilaa kulol. Ngam kaŋko boo o ɗon huuwana Jawmiraawo bana am. 11 Taa goɗɗo yawo mo. Mballe mo haa o timmina jahaaŋgal maako bee jam, ngam haa o warta haa am. Min e deerɗiraaɓe haa ɗo min ɗon ndeena garki maako. 12 Ammaa Apollos, deerɗiraawo men kam, mi tiɗɗini mo ɗuuɗɗum o yaha haa mooɗon bee deerɗiraaɓe woɗɓe. Ammaa o sali yahugo jonta. Yeeso seɗɗa, to o heɓi laawol, o yahan.

Wasuyeeji ragareeji e koofli

13 Ayne, tabite nder nuɗɗinki. Tiɗɗine ɓerɗe mon, laate on sembiɗɓe. 14 Ko kuuwoton fuu, kuuwe ɗum bee yiide. 15 Deerɗam'en, on anndi Estefanas e saare mum. Kamɓe ɓe nuɗɗinɓe aartuɓe nder Akaya, ɓe ɗon tiini huuwango yimɓe Allah. 16 Mi ɗon toro on on ɗowtano irin maɓɓe, kamɓe e huuwdooɓe bee maɓɓe, tiiniiɓe fuu. 17 Mi ɗon seyoro garki Estefanas e Fortunatus e Aka'ikus. Kamɓe ɓe ndokki yam ko on mbaawaay ngam on daayiiɓe. 18 Ɓe nde'itini ɓernde am, bana ɓe nde'itini nde mooɗon. Camɗine irin maɓɓe. 19 Jama'aaje Masiihiŋko'en nder lesdi Asiya fuu koofni on. Akilas e Piriskilla e nuɗɗinɓe mooɓtotooɓe nder saare maɓɓe fuu koofni on bee innde Jawmiraawo. 20 Deerɗiraaɓe wonɓe haa ɗo fuu koofni on. Koofnindire bee harlotirgo. 21 Ndaa ko mbindumi bee juŋŋgo am: Min Pol mi hoofni on. 22 To goɗɗo yiɗaa Jawmiraawo bee ɓernde woore, naaloore dow maako! "Maranata" ­- war, ya Jawmiraawo amin! 23 Mo''ere Jawmiraawo men Yeesu wondu bee mooɗon. 24 Yiide am ɗon tabitani on nder kawtal bee Yeesu Almasiihu.

2 Korintu'en 1

1:1 Bataakewol ngo'ol iwi haa Pol, nelaaɗo Yeesu Almasiihu bee muuyo Allah, min bee Timote, deerɗiraawo men, yahugo haa jama'aare yimɓe Allah wonɓe haa Korintu, e Masiihiŋko'en nder lesdi Akaya fuu: 2 Allah, Baabiraawo men, e Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men ndokka on mo''ere e jam.

No Pol yettiri Allah

3 Yettoore laatano Allah, Baabiraawo Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu, ngam o baabiraawo enɗoowo, o Allah de'itinoowo min foroy. 4 Koo to ɓillaaje ɗuuɗani min, kaŋko o ɗon sembiɗina min tum. Ngam maajum min mbaawan sembiɗingo yaranɓe boneeji feere-feereeji. Min ndokkan ɓe de'itinki ki min keɓi haa Allah. 5 Bana no geɗal boneeji ɗuuɗirani min, bana non boo de'itinki ɗuuɗani min haa maako. 6 To min ɗon njara bone, ɗum laatoto haa onon on nde'ita, on kisa. To Allah de'itini min, ɗum laatoto haa onon on cembiɗa, on munyana irin boneeji ɗi min njarata. 7 To min ɗon ciftora on, hoolaare amin ɗon tabiti, ngam min anndi on ɗon kawta bee amin nder boneeji, bana non nder de'itinki boo. 8 Deerɗiraaɓe, min ngiɗi anndingo on ɓillaaje keɓɗe min nder lesdi Asiya. Ɗe teddani min masin haa ɓuri sembe amin. Min itti koo tammunde ngeendam boo. 9 Min maati nder ɓerɗe amin bana min do''aaɓe kiita mbareego. Ɗum laati ngam taa min koolo ko'e amin, ammaa min koolo Allah, ummitinoowo maayɓe. 10 Kaŋko o hisni min ɓillaaje maayde fuu, min ɗon koolo mo o hisnan min koo yeeso ɗo boo. 11 Onon on ɗon mballa min bee do'aaji mon. Ɗuuɗɓe ɗon ndo'ano min, Allah boo jaɓanan ɓe, woonanan min, ngam haa ɗuuɗɓe ngetta mo ngam amin.

Daliila ka Pol faasiti warugo

12 Numooji ɓerɗe amin ɗon ceedo min joonde amin nder duniyaaru, sakkoma caka mooɗon, laati bee gooŋgaaku e laaɓeeŋga ɗum Allah hokki min. Kanjum min mantorto. Min tokkaaki faamu yimɓe, sey mo''ere Allah. 13 Walaa ko saawi nder bataakeeji amin, sonaa ko on njaŋgata, ko on paamata boo. Min ɗon tammi, yeeso ɗo on paamtan 14 ko paamoton jonta dow dow. To Yeesu, Jawmiraawo men waroyi, on mbaawan mantoraago min bana minin min mantorto on. 15-16 Ngam daliila anndugo ɗum mi waɗno anniya yaalugo haa mooɗon nder jahaaŋgal am haa Makedoniya. Mi muuyno yahrango on mo''ere Allah ɗiɗawre. Saa'i lortaago am e Makedoniya mi yaaltanno on fahin, haa on mballammi nder haaje jahaaŋgal am yahugo Yahudiya. 17 Nde mi waɗa anniya ka'a, mi numaayno bee hakkiilo am na? Malla mi waɗi ɗum bana anniya yimɓe tan na? Kadi mi wi'i "ooho", ammaa mi numi "aa'a" na? 18 Fakat bana Allah o koolniiɗo, ko mbi'mi on laataaki ooho bee aa'a ɗiɗi fuu. 19 Yeesu Almasiihu, Ɓiɗɗo+ Allah mo min anndini on, min e Silas e Timote, kaŋko o laataaki ooho bee aa'a, sey ooho tan. 20 Fakat, kaŋko woni ooho dow koŋguɗi Allah fuu. Ngam daliila maako mbi'eten "aamiina" boo ngam teddinki Allah. 21 Allah bee hoore mum tabitini en, minin bee mooɗon, nder kawtal bee Yeesu Almasiihu. O suɓi en, 22 o waɗani en lamba maral maako. O hokki en Ruuhu maako nder ɓerɗe men bana jiŋgina hayruuji ɗi o sigani en.

2 Korintu'en 2

23 Allah woni ceedoowo yam, o hiito yam to mi fewi! Mi waraay haa Korintu tawon ngam haa mi hoynana on. 24 Min ɗaɓɓataa laamanaago nuɗɗinki mon, ngam on ɗon tabiti nder maaki. Ammaa min ngiɗi wallugo on haa keɓon seyo. 2:1 Ngam maajum mi waɗi anniya taa mi wara haa mooɗon ngam sunugo on. 2 Ngam to on cunake, moy seynatammi? 3 Kanjum mi windani on ɗum. To mi wari haa mooɗon, mi yiɗaa on cunammi, ngam haani mi seyoro on. Mi anndi fakat, to min mi heɓi seyo, nden kam on fuu on ceyoto. 4 Bataakewol naane mi winduno ngol bee gonɗi ɗuuɗɗi e cakle ɗuuɗɗe, ɓernde am naawino masin. Ammaa mi windaay haa mi suna on. Mi ɗaɓɓititi waŋginango on no mi yiɗiri on masin.

Yaafuye ngam ɓaɗɗo aybe

5 To goɗɗo nder mooɗon laatake daliila suno, naa min o suni, ammaa on fuu. Malla ndikka mi wi'a o suni woɗɓe mooɗon, ngam taa mi saalo gooŋga. 6 Ɓurna mooɗon hiiti mo, ɗum he'i kadi. 7 Jonta kam, sey on njaafo mo, on nde'itina mo, ngam taa ɓernde maako ta''a, o itta tammunde fuu. 8 Ngam maajum mi ɗon toro on: Kolle mo yiide mon. 9 Mi windani on ngam haa mi linya gooŋgaaku mon, mi heɓta to on ɗon tokko anndinol am foroy. 10 To on njaafake goɗɗo oo, nden kam min boo mi yaafoto mo. To mi woodi haaje yaafaago kooɗume, fakat kaŋko boo mi yaafoto mo ngam daliila mooɗon yeeso Almasiihu, 11 ngam taa Sayɗaanu jaalo en. Ngam en anndi dabareeji maako booɗɗum.

Saklere Pol haa Torowas

12 Mi yotti Torowas haa mi waajina linjiila Almasiihu ton. Jawmiraawo hoynani yam kuugal am boo. 13 Ammaa mi walaano de'ere, ngam mi tawaay soobaajo am Titus ton. Ngam maajum mi jaɓɓotiri bee maɓɓe, mi dilli Makedoniya.

Jaalorgal bee Almasiihu

14 Yettoore laatano Allah, ngam barka Almasiihu o ɗon yahra min foroy nder jahaaŋgal jaaliiɗo. Bana ni o huuwtinirta min haa min anndina kubar maako kootoy, anndal maajum ɗon heewa lesdi bana uureeŋgol belŋgol. 15 Min laati bana urle belɗe ɗe Almasiihu lii'ani Allah. Uureeŋgol maajum ɗon yotto hisanɓe e majjanɓe fuu. 16 Haa majjanɓe ɗum uureeŋgol maayde haa ɓe maaya. Haa hisanɓe ɗum uureeŋgol ngeendam haa ɓe ngeeɗa. Moy he'i huuwugo kuugal ngal? 17 Ɗuuɗɓe ɗon ndaara wolde Allah bana huunde filu. Minin min laataaki bana maɓɓe, ngam Allah neli min. Min ɗon mbolwa bee ɓernde laaɓnde yeeso Allah, bana huuwanooɓe Almasiihu.

2 Korintu'en 3

Ko sendi alkawal ɓooymawal bee kesal

3:1 Asee! Min ɗon puɗɗita maŋgtugo ko'e amin na? Malla min ngoodi haaje bana yimɓe woɗɓe haa min njahrana on bataakeeji anndinirɗi min na, malla min njaɓa irin maaji haa mooɗon na? 2 Onon bee ko'e mon on laati bataakewol anndinirgol min, bindaaŋgol nder ɓerɗe amin. Koomoy to yiɗi, jaŋgan ngol, anndan ngol. 3 Fakat, onon on bataakewol Almasiihu, minin min mbindi ngol. Ngol windaaka bee dawa, ammaa bee Ruuhu Allah geeto. Ngol windaaka dow alluhaaje kaa'e, ammaa nder ɓerɗe yimɓe. 4 Min ɗon mbi'a ɗum ngam min ɗon kooli Allah ngam daliila Almasiihu. 5 Minin bee ko'e amin min ke'aay huuwugo kuugal ngal sam. Baawal amin fuu iwi haa Allah. 6 Kaŋko o waawni min anndingo alkawal maako kesal kootoy. Ngal daraaki dow umrooje bindaaɗe, ammaa dow Ruuhu maako. Umrooje bindaaɗe ɗon njahra haa maayde, ammaa Ruuhu ɗon yahra haa ngeendam. 7 Umrooje man mbindaama bee karfeeje dow alluhaaje kaa'e. Saa'i maajum tedduŋgal Allah waŋgi. Yeeso Muusa yayni boo, haa yimɓe Isra'iila mbaawaay munyugo jayŋgol man, koo ngol jinnanŋgol. To kuugal umrooje gadduŋgal maayde mari tedduŋgal bana nga'al, 8 nden kam kuugal Ruuhu jahranŋgal haa ngeendam maran tedduŋgal ɓurŋgal mawnugo piw. 9 Kuugal gaddanŋgal yimɓe do''eeki kiita maa mari tedduŋgal, sakko kuugal gaddananŋgal ɓe yerduye Allah. 10 Fakat, tedduŋgal ɓooymawal fotataa bee tedduŋgal kesal sam, ngal laati bana meere. 11 Koo caaliiɗum maa waŋgini tedduŋgal Allah, sakko duumotooɗum haa foroy. 12 Ngam daliila tammunde tabinde nde'e min ɗon mbolwa bee dartaare. 13 Min mbaɗataa bana Muusa mo wirni yeeso muuɗum bee suddaare, ngam taa yimɓe Isra'iila ngi'a no jayŋgol maago jinnirta. 14 Ammaa hakkiilooji maɓɓe mbaawataa faamugo boo. To ɓe ɗon njaŋga bolle alkawal ɓooymawal, suddaare maajum ɗon waali dow maaje haa warugo hande. Nde ittataake, sey to goɗɗo jaɓi Almasiihu. 15 Koo jonta boo, koondeye ɓe njaŋgata tawreeta Muusa, suddaare maajum ɗon waali dow hakkiilooji maɓɓe. 16 Ammaa ko laatani Muusa, ɗum laatanto ɓe boo, bana ko winda: "To goɗɗo lortake haa Jawmiraawo, suddaare sottan." 17 Mo wi'ete Jawmiraawo haa ɗo, ɗum Ruuhu. Ammaa haa Ruuhu Jawmiraawo woni, ton ndimu woni. 18 Enen fuu en ɗon ndaara tedduŋgal bee geese cudditaaɗe, en ɗon mbaŋgina ngal bana daarorgal. Bana ni en ngaylorto haa en nanda bee Jawmiraawo, haa tedduŋgal maako ɓesdano en yeeso yeeso. Kanjum woni kuugal Ruuhu Jawmiraawo nder meeɗen.

2 Korintu'en 4

Ndesaari Ruuhu nder payanɗe loope

4:1 Allah enɗi min, halfini min kuugal nga'al. Ngam maajum min ittataa tammunde sam. 2 Min cali kuuɗe cuuɗiiɗe, cemtiniiɗe fuu, min kuuwataa bee dabareeji, min ngaylataa wolde Allah boo. Ammaa min ɗon anndina gooŋga maako laaɓka. Koomoy linyoowo ɓernde mum yeeso Allah, gooŋɗinan min. 3 Linjiila ka min ngaajinta, fakat ka suuɗaaki. Ka suuɗoto majjanɓe tan. 4 Kamɓe ɓe nuɗɗinaay ka, ngam Sayɗaanu, ɗowanteeɗo duniyaaru ndu wumni hakkiilooji maɓɓe, ngam taa ɓe ngi'a jayŋgol linjiila. Jayŋgol man ɗon waŋgina tedduŋgal Almasiihu. Nder Almasiihu boo, Allah bee hoore mum waŋgata. 5 Min ngaajintaa haala ko'e amin, sey haala Yeesu Almasiihu, kaŋko woni Jawmiraawo. Minin kam min huuwanooɓe on ngam daliila Yeesu. 6 Ɓooyma Allah wi'i: "Sey annoora yayna nder nyiɓre." Allah oo acci annoora mum yayna nder ɓerɗe amin boo, ngam haa min annda tedduŋgal Allah ngal waŋgata bana jayŋgol dow yeeso Almasiihu. 7 Anndal ngal min keɓi, nandi bee ndesaari. Ammaa minin min nandi bee payanɗe loope, ngam haa koomoy yi'a no baawɗe mawɗe ɗe'e iwi haa Allah, naa haa min. 8 Min ɓilliiɓe koonoy, ammaa min timminaaka. Min sakliiɓe nde ɗuuɗɗum, ammaa min ittataa tammunde. 9 Konne'en ɗuuɗɓe ɗon toonyo min, ammaa Allah accataa min. Ɓe ɗon ndo''a min haa lesdi, ammaa min kalkaay. 10 Foroy min ɗon maata maayde Almasiihu nder ɓalli amin, ngam haa ngeendam maako boo waŋga nder maaji. 11 Nder ngeendam amin fuu min ɓadiiɓe maayde ngam daliila Yeesu, haa ngeendam maako boo waŋga nder ɓalli amin maayanɗi. 12 Bana wi'ugo: Maayde Yeesu ɗon huuwa nder amin, ammaa ngeendam maako ɗon huuwa nder mooɗon. 13 Deftere wi'i: "Mi nuɗɗini Jawmiraawo, ngam maajum mbolwumi." Nuɗɗinki man iwi haa Ruuhu Allah, minin boo min keɓi ki. Min ɗon nuɗɗini Jawmiraawo, ngam maajum min accataa waajingo linjiila. 14 Allah ummitini Jawmiraawo men Yeesu diga maayde. Min anndi o ummitinan min, minin boo, bee Yeesu, o darnan min bee mooɗon yeeso maako. 15 Ɗum fuu ɗum laatoto ngam mooɗon, haa mo''ere Allah yotto yimɓe ɗuuɗɓe, limgal maɓɓe ɓesdo yeeso yeeso. Bana ni limgal yettooɓe Allah, teddinooɓe mo ɓesdorto.

Jooɗaago bee nuɗɗinki

2 Korintu'en 5

16 Ngam daliila maajum min ittataa tammunde sam. Fakat, ngeendam ɓalli amin ɗon halka, ammaa ngeendam ɗam Allah hokki min, ɗon hesɗita nyalɗe fuu. 17 Fakat, min ɗon nder ɓillaare, ammaa nde hoynde, nde duurataa. Nde waddanan min tedduŋgal duumiiŋgal, maŋgal masin. 18 Min tiitataako kuuje gi'eteeɗe, ammaa kuuje ɗe ngi'ataake. Ngam kuuje gi'eteeɗe nduurataa, ammaa kuuje ɗe ngi'ataake, kanje nduumoto. 5:1 Min anndi, to suudu amin jontaaru, waato ɓandu lesdiiru yibbinaama, suudu feere ɗon ngam amin haa asama. Allah bee hoore mum waɗi ndu, ndu duumoto haa foroy. 2 Yaake min ɗon njooɗi haa duniyaaru, min ɗon uuma. Min ɗon ngenwa ɓorneego suudu maajum iwndu haa asama. 3 Sey min keɓa ɓandu hesru, ngam taa min mbaŋga yeeso Allah min tembuɓe. 4 Yaake min ɗon ngeeɗa nder ɓandu lesdiiru, min ɗon uuma, min ɗon ɓillo. Min ngiɗaa ɓortaago ɓandu amin maayanndu, min ngiɗi ɓornaago ɓandu duumiindu dow maaru, ngam haa ngeendam moɗa maayanɗum. 5 Koo jonta boo Allah ɗon huuwa nder amin ngam haa ɗum laato bana ni. O hokki min Ruuhu maako bana jiŋgina hayruuji garanɗi. 6 Ngam maajum min ɗon tiɗɗina ɓerɗe amin foroy. Min anndi, yaake min ɗon nder ɓandu ndu'u, min daayiiɓe bee Jawmiraawo. 7 Min mbaawataa yi'ugo mo tawon, kawtal amin bee maako laati nder nuɗɗinki tan. 8 Ammaa min hooliiɓe. Min ɓuri yiɗugo haa min egga e ɓandu ndu'u, min njooɗodo bee Jawmiraawo. 9 Ammaa dow maajum fuu min ngiɗi fottango mo, koo min jooɗiiɓe haa ɗo koo min jooɗodiiɓe bee maako. 10 Doole en fuu en mbaŋgoya yeeso leeso kiita Almasiihu. Saa'i maajum koomoy meeɗen heɓan mbarjaari deydey kuuɗe mum haa duniyaaru, koo booɗɗe koo kalluɗe.

Soobrugo bee Allah

11 Min ngiɗi faamtingo yimɓe ko Jawmiraawo muuyi. Ammaa nyande feere Jawmiraawo ?aman min dow kuugal amin fuu, doole min jaabo mo. Kaŋko o anndi min booɗɗum. Ammaa min tammi onon boo on anndi min nder numooji ɓerɗe mon. 12 Min ngiɗaa maŋgtugo ko'e amin yeeso mooɗon fahin. Ammaa min ngiɗi on paama on ngoodi daliila mantoraago min, haa on cukka kunduɗe yimɓe woɗɓe, jurortooɓe kuuje gi'eteeɗe, naa gikku laaɓŋgu. 13 To on ndaari min saa'i feere bana min yinnaaɓe, nden kam ɗum haala hakkunde amin bee Allah. Ammaa to min mari hakkiilo, nden kam min mari ngo ngam mooɗon. 14 Almasiihu waŋginani en yiide mum. Yiide maajum woni daliila kuuɗe amin fuu. En anndi fakat, to gooto maayi mbattudi yimɓe fuu, 15 nden kam ɓe fuu ɓe laati bana maayɓe. O maayi ngam maɓɓe, ngam maajum ɓe maraay ngeendam maɓɓe, ammaa ɓe ngeeɗan ngam maako, kaŋko maayɗo ngam maɓɓe, ummitinaaɗo nder maayɓe ngam maɓɓe boo. 16 Ngam maajum, yeeso ɗo min ndaarataa koo gooto fodde gikku yimɓe. Koo Almasiihu boo, to min meeɗi laarugo mo bana non, yeeso ɗo min meetataa. 17 Koomoy hawti bee Almasiihu, laati neɗɗo keso. Ko o laatino ɓooyma, saalake, kooɗume fuu laati kesum. 18 Allah huuwi ɗum, o umri min min ngaajina kubaruwol ngo'ol. Naane en laatino konne'en maako, ammaa bee Almasiihu o waɗi sulhu bee meeɗen. 19 Ko Almasiihu huuwi, ɗum laati bana kuugal Allah on. O laatini konne'en maako sooba'en maako, o limantaa ɓe aybeeji maɓɓe. O halfini min yeynugo kubar kuugal maako kootoy.

2 Korintu'en 6

20 Ngam maajum min wakiili'en Almasiihu. Allah ɗon wolwana on bee kunduɗe amin. Ngam daliila Almasiihu min ɗon toro on: Njaɓe soobaaku ngu Allah waɗata bee mooɗon. 21 Almasiihu waɗaay hakke sam. Ammaa Allah yowi hakkeeji meeɗen fuu dow maako, ngam haa keɓen yerduye Allah nder kawtal bee Almasiihu. 6:1 Minin min huuwdooɓe bee Allah. Ngam maajum min ɗon toro on: On keɓi mo''ere Allah, kakkile ngam taa nde majjira on. 2 Ngam o wi'i: "Wakkati mo''ere mi jaɓi tornde ma, nyalaade kisndam mi walli ma." Ndaa, jonta woni wakkati mo''ere, hande woni nyalaade kisndam! 3 Min ngiɗaa goɗɗo heɓa felugo kuugal amin. Ngam maajum min ɗon kakkila, taa min kaɗa nuɗɗinki goɗɗo koonoy. 4 Ammaa nder kooɗume fuu min ɗon mbaŋgina min huuwanooɓe Allah. Bee munyal ɗuuɗŋgal min ɗon eftira caɗeele e torraaji e ɓillaaje. 5 Yimɓe ɓocci min, nastini min nder cuuɗi fursina. Ɓe ummini fitina dow amin. Min comi bee kuuɗe, nde ɗuuɗɗum min keɓaay ɗaanaago, min keɓaay nyaamugo. 6 Min ɗon mbaŋgina min huuwanooɓe Allah bee laaɓeeŋga amin e anndal amin, bee munyal e mbooɗeeŋga, bee ballal Ruuhu Ceniiɗo, bee yiide nde walaa naafikaare, 7 bee waaju gooŋga, bee baawɗe Allah. Balmi amin ngam fiyugo konne'en e aynugo ko'e amin, ɗum gooŋgaaku. 8 Yimɓe ɗon teddina min, ɓe ɗon njawna min boo. Ɓe ɗon mbolwa booɗɗum dow amin, ɓe ɗon mbolwa kalluɗum boo. Woɗɓe ɗon ndaara min bana fewooɓe, koo min ɗon mbolwa gooŋga. 9 Ɓe ɗon mbi'a ɓe anndaa min, ammaa fakat koomoy anndi min. Ɓe ɗon ndaara min bana maayɓe, ammaa ndaa, min ɗon ngeeɗi. Ɓe ɗon ɓocca min, ammaa ɓe mbaraay min tawon. 10 Ɓe ɗon cuna min, ammaa min ɗon ceyi foroy. Min nandi bee talaka'en, ammaa min ɗon ndiskina ɗuuɗɓe. Min laati bana min ngalaa kooɗume, ammaa fakat min ɗon mari kooɗume fuu. 11 Onon Korintu'en, min mbolwani on bee dartaare. Min maɓɓitani on ɓerɗe amin jaasɗum. 12 Min maɓɓanaay on ɗe, ammaa onon on maɓɓani min ɓerɗe mooɗon. 13 Mi ɗon wolwana on bana ɓikkoy am. Kuuwane min bana min kuuwranta on, maɓɓite ɓerɗe mon jaasɗum.

Walaa kawtal bee coɓɗum

14 Taa laate huuwdooɓe bee yimɓe ɓe nuɗɗinaay Jawmiraawo, kawtal maajum fottaay. Noy gooŋgaaku hawtirta bee halleende, malla annoora bee nyiɓre? 15 Almasiihu e Sayɗaanu mbaawataa narrugo. To non kam, noy nuɗɗinɗo narrata bee mo nuɗɗinaay? 16 Ɗume hawtata haykaliiru Allah bee labbi? Fakat enen en haykaliiru+ Allah geeto, ngam Allah wi'i: "Mi jooɗoto caka maɓɓe, mi wondan bee maɓɓe. Mi laatoto Allah maɓɓe, kamɓe boo ɓe laatoto yimɓe am." 17 Ngam maajum o wi'i boo: "Ngurte caka maɓɓe, cende bee maɓɓe. Taa meeme coɓɗum. Nden kam mi jaɓan on, 18 mi laatoto baaba mon, onon boo on laatoto ɓiɓɓe am worɓe e rewɓe.

2 Korintu'en 7

Ni Allah Baawɗo wi'i." 7:1 Soobiraaɓe am, bolle Allah ɗe'e fuu laatani en. Ngam maajum en laɓɓinu ko'e men, en ittu ko soɓnata ɓandu malla ruuhu. Sey en laato senaaɓe timmuɓe, en hulɓe Allah.

Suno e seyo

2 Maɓɓitane min ɓerɗe mon. Min mbaɗaay koo gooto mon aybe, min mbonnaay koo gooto mon, min koocaay maral goɗɗo bee ?oyre. 3 Mi wi'aay ɗum haa mi hiito on. Mi aarti wi'ugo, ɓerɗe amin maɓɓitani on ngam haa en ngonda koo nder maayde koo nder ngeendam. 4 Mi ɗon hooli on laaɓɗum, mi ɗon mantoro on ɗuuɗɗum. Nder ɓillaaje amin fuu mi ɗon heewi de'ere e seyo. 5 Koo wakkati min njotti Makedoniya boo, min keɓaay siwtaago sam. Saklere laatani min kootoy, jokkirli bee yimɓe woɗɓe, kulol boo nder ɓerɗe amin. 6 Ammaa Allah, de'itinoowo sakliiɓe, de'itini min bee garki Titus. 7 Naa garki maako tan de'itini min, ammaa o yecci min boo no on nde'itiniri mo. O yecci min on ɗon ngenwa yi'ugo yam, on ɗon mimsito ko waɗi, on ɗon tiino wallugo yam boo. Kanjum ɗum seyni yam masin. 8 Bataakewol am suni on, ammaa mi mimsitaaki windugo ngol. Aran, nde ngi'mi no ngol suniri on, mi ɓadakeno mimsitaago. 9 Ammaa jonta kam mi ɗon seyo. Fakat mi seyoraaki sunugo on, ammaa suno mon tuubni on. Allah huuwtiniri suno mon ngam hayru, ngam maajum min mbaɗaay on sarru. 10 Ngam suno ngo Allah huuwtinirta ɗum, laatinan tuubu, tuubu boo waddan kisndam. Nder suno bana ngo'o, mimsitaare woodaa. Ammaa suno fodde gikku duniyaaru yahran haa maayde. 11 Ndaare ko Allah laatini bee suno mon: On ɗon tiino masin, on ɗon ɗaɓɓa laɓɓingo ko'e mon e aybe. Hakkiilooji mon ummi, kulol mon ɗuuɗi, on ɗon ngenwammi, on ɗon tiino hiitaago halleende. Bee maajum fuu on mbaŋgini ko'e mon on laaɓɓe nder haala ka'a. 12 Mi windaay bataakewol go ngam daliila baɗɗo aybe malla ngam baɗaaɗo aybe. Ammaa mi windi ngol haa on paama, haa on mbaŋgina yeeso Allah boo no on tiinorto ngam amin. 13 Kanjum mbaɗɗon, ngam maajum min nde'iti. Ko ɓuri de'itinki man boo, Titus seyni min masin bee seyo mum, ngam onon fuu on ciwtini ɓernde maako. 14 Mi mantorino on yeeso maako, onon boo on cemtinaay yam. Foroy min mbolwani on gooŋga. Bana non boo ko min mantori on yeeso Titus, ɗum laati gooŋga. 15 Yiide maako haa mooɗon ɗon ɓesdo, koondeye o siftorta no on njaɓɓori mo bee kulol e diwŋgol, no on ɗowtorani umrooje am fuu. 16 Walaa ko haɗatammi hoolaago on, kanjum mi seyorto.

2 Korintu'en 8

Caahu Masiihiŋko'en

8:1 Deerɗiraaɓe, min ngiɗi anndingo on ko mo''ere Allah huuwi nder jama'aaje Masiihiŋko'en haa lesdi Makedoniya. 2 Nuɗɗinki maɓɓe foondaama bee ɓillaaje ɗuuɗɗe, ammaa ɓe ngoodi seyo maŋgo masin. Ngam maajum, koo ɓe talaka'en boo, ɓe mooɓti dokke ɗuuɗɗe. 3 Mi ɗon seedano ɓe ɓe ndokki ko ɓe mbaawi, fakat ko ɓuri baawɗe maɓɓe, ɓe ndokki bee muuyo maɓɓe boo. 4 Ɓe tori min ɗuuɗɗum haa ɓe keɓa duŋgaye hawtugo bee woɗɓe nder walliinde ngam yimɓe Allah haa lesdi Yahudiya. 5 Ɓe kuuwi ko ɓuri tammunde amin. Ɓe aarti ɓe ndokki ko'e maɓɓe haa Jawmiraawo, nden bee muuyo Allah haa amin boo. 6 Ngam maajum min tiɗɗini Titus haa o suklano kuugal ngal caka mooɗon. Kaŋko o fuɗɗi ngal, jonta o walla on timmingo ngal bee caahaaki. 7 Onon on feesiiɓe nder kooɗume fuu, on ngoodi nuɗɗinki e baawal wolde e anndal e tiinaare e yiide hedi amin. Min ngiɗi on laato feesiiɓe nder kuugal nga'al boo. 8 Mi wi'aay on ɗum bana umroore. Ammaa bee kubar tiinaare woɗɓe ngiɗmi foondugo laaɓeeŋga yiide mon. 9 On anndi mo''ere nde Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu waɗani on. Koo o diskuɗo, o wartiri hoore maako o talakaajo ngam daliila mooɗon, haa o riskina on bee talakaaku maako. 10 Mi yecci on ko mi numata. Mi tammi ɗum nafan on to on timmini ko puɗɗuɗon. Diga rowani on mbaɗi anniya, on puɗɗi kuugal man boo. 11 Jonta kam, timmine ngal. On tiini waɗugo anniya, bana non boo tiine timmingo ɗum. Ndokke fodde baawɗe mon. 12 To on tiinake hokkugo, Allah jaɓan dokkal mon. O ɗon ?ama ko on mari, naa ko on maraay. 13 Mi wi'aay on laato talaka'en ngam haa woɗɓe poofta. Ammaa mi yiɗi fotingo on bee maɓɓe. 14 Jonta ɗum fottan onon on mballa ɓe nder haaje maɓɓe. Yeeso ɗo, to onon on ɓillake, kamɓe ɓe mballa on. Bana ni potuki laatorto, 15 bana ko winda: "Mo mooɓti ɗuuɗɗum ɓurnaay, mo mooɓti peetum ngakkinaay."

Titus e wonduɓe bee muuɗum

16 Min ɗon ngetta Allah baɗɗo tiinaare amin nde'e nder ɓernde Titus boo ngam haa o walla on. 17 Titus jaɓi tornde amin. Naa kanjum tan, ammaa ngam daliila tiinaare maako o waɗi anniya yahugo haa mooɗon. 18 Hawtaade bee maako min neli deerɗiraawo mo nuɗɗinɓe fuu teddinta ngam waaju linjiila. 19 Jama'aaje haa ɗo cuɓi mo ngam haa o ɗofta min saa'i min njahrata dokkal go haa Yahudiya. Min ɗon kuuwa ɗum haa min teddina Jawmiraawo, min mbaŋgina anniya amin boo. 20 Min ɗon kakkila no min njogorto dokkal maŋgal nga'al, ngam taa goɗɗo heɓa felugo min. 21 Min ngiɗi huuwugo ko fotti, naa yeeso Jawmiraawo tan, ammaa yeeso yimɓe boo. 22 Min nelan deerɗiraawo goɗɗo bee maɓɓe. Min poondi tiinaare maako nde ɗuuɗɗum, min tawi o tiiniiɗo foroy. Jonta boo o ɓesdi tiinaago, ngam o ɗon hooli on ɗuuɗɗum. 23 Titus woni kawtiɗɗiraawo am, kuuwdoowo bee am ngam hayru mooɗon. Deerɗiraaɓe yahdanɓe bee maako, kamɓe ngoni nelaaɓe jama'aaje, ɓe teddinooɓe Almasiihu. 24 Kolle ɓe yiide mon. Nden kam nuɗɗinɓe fuu anndan fakat min mantoraaki on meere.

2 Korintu'en 9

Walliinde ngam deerɗiraaɓe

9:1 Walaa haaje mi windana on dow walliinde ngam yimɓe Allah haa lesdi Yahudiya. 2 Mi anndi on muuyi wallugo ɓe. Mi mantori on haa Makedoniya'en boo, mi wi'i: "Deerɗiraaɓe nder Akaya ɗon mooɓta dokkal man diga rowani." Tiinaare mon findini ɗuuɗɓe maɓɓe. 3 Jonta nelanmi deerɗiraaɓe go ngam taa manoore amin dow mooɗon laato meere. Mi yiɗi walliinde mon taasko fakat bana mbi'mi. 4 Ngam to Makedoniya'en ngardi bee am, tawi on mooɓtaay dokkal man, doole min cemtira hoolaare amin, sakkoma onon on cemtan! 5 Ngam maajum mi laari ɗum bana doole mi toro deerɗiraaɓe go aarta min yahugo haa mooɗon, ɓe mooɓta dokkal ngal mbi'ɗon diga naane, ngal taasko hiddeko min ngara, ngal waŋga ngal caahu fakat, naa ngal jomorgol. 6 Ciftore ɗu'um: Aawɗo peetum, peetum sodata, aawɗo ɗuuɗɗum boo, ɗuuɗɗum sodata. 7 Koomoy hokka deydey anniya ɓernde mum, naa bee mimsitaare malla bee doole. Ngam Allah ɗon yiɗi dokkanɗo bee seyo. 8 Allah waawan ɗuɗɗinango on mo''e fuu, naa deydey haaje mon tan, ammaa haa on mboonana woɗɓe boo bee caahaaki. 9 Bana ko winda: "O ɗon hokka talaka'en bee caahaaki, mbooɗeeŋga maako ɗon tabiti haa foroy." 10 Allah dokkanɗo aawoowo aawdi e nyaamdu, hokkan on aawdi deydey haaje mon, fuɗnan ndi, haa caahu mon waɗa nafuda ɗuuɗka. 11 O riskinan on haa on laato saahiiɓe foroy, haa ɗuuɗɓe ngetta Allah ngam dokke mon ɗe min njahranta ɓe. 12 Fakat, dokkal mon wallan yimɓe Allah nder haaje muuɗum'en. Ammaa ko ɓuri ɗum, ngal ɗuɗɗinan gettooje haa Allah. 13 To dokkal maajum waŋgini gooŋgaaku mon, nden kam ɓe teddinan Allah, ngam on ɗowtani seedamku linjiila Almasiihu, on cendi hayruuji mon boo bee maɓɓe e bee yimɓe fuu. 14 To ɓe ngi'i no mo''ere Allah ɗuuɗirani on, ɓe ndo'anto on, ɓe ngenwan on masin. 15 Dow maajum fuu, ngetten Allah ngam dokkal muuɗum, ngal tindintaake.

2 Korintu'en 10

No Pol jaabori felɓe kuugal muuɗum

10:1 Too, min Pol mi yiɗi wolwango on haala hoore am jonta. Woɗɓe ɗon mbi'a mi leesɗo saa'i mi ɗon wondi bee mooɗon, ammaa mi cembiɗɗo dow mooɗon saa'i mi daayiiɗo. Mi ɗon toro on bee yaŋkinaare Almasiihu e mbooɗeeŋga muuɗum: 2 Taa ndooleeɗam hollugo on sembe am to mi wari haa mooɗon. Kamɓe ɓe mbi'i min ɗon kuuwa fodde gikku duniyaaru. Mi anndi mi he'i hollugo ɓe sembe am. 3 Fakat, minin min yimɓe, ammaa min kaɓataa bana yimɓe. 4 Nder haɓre amin min kuuwtinirtaa balmi duniyaaru, sey balmi Allah cembiɗɗi. Bee maaji min ɗon ngibbina mahi. Min ɗon ndo''a numooji fewre, 5 min ɗon ngibbina mawnitaare fuu nde luuti anndal Allah. Min ɗon ngartira numooji fuu naŋgaaɗi, haa ɗi ɗowtano Almasiihu. 6 Min taaskiiɓe hiitaago geddal fuu, to on laatake on timmuɓe nder ɗowtaare. 7 Ndaare le ko waŋgani gite mon. To goɗɗo limi hoore mum nder yimɓe Almasiihu, sey o numta kadi, ngam minin boo min yimɓe Almasiihu. 8 Walaa daliila mi semta, koo to mi ɗuɗɗini mantoraago baawɗe ɗe Jawmiraawo hokki min. Ammaa min keɓi baawɗe man haa min mbo''ina on, naa ngam min mbonna on. 9 Mi yiɗaa on numa mi ɗon ɗaɓɓita hulnugo on bee bataakeeji am. 10 Ngam woɗɓe ɗon mbi'a: "Bataakeeji Pol tedduɗi, cembiɗɗi. Ammaa to o ɗon wondi bee meeɗen, o tampuɗo, bolle maako boo meereeje." 11 Koomoy numi bana ni, ndaa ko mi wi'ata mo: Bana no bataakeeji amin mba'i saa'i min daayiiɓe, bana non kuuɗe amin boo mba'i saa'i min ngondan bee mooɗon. 12 Fakat, min potaay nandingo ko'e amin bee maŋgtanɓe ko'e muuɗum'en. Kamɓe ɓe ɗon poondira ko'e maɓɓe bee poondirɗum maɓɓe, ɓe ɗon nandinira ko'e maɓɓe bee ko'e maɓɓe boo. Kayto, ɓe faataaɓe! 13 Minin kam min mantataako bana ni, min caalataako keerol ngol Allah waɗani min. O yottini min bee linjiila Almasiihu haa mooɗon. Kanjum woni keerol juro amin. 14 To min mantorake ɗum, min caalaaki keerol, ngam fakat min njotti haa mooɗon bee linjiila Almasiihu. 15 Min njurataako meere bee kuugal yimɓe woɗɓe. Ammaa min ɗon tammi, to nuɗɗinki mon ɓesdake, maŋgu amin boo ɓesdoto caka mooɗon. Bee non fuu min caalaaki keerol ngol Allah waɗani min. 16 Teema yeeso ɗo min keɓan waajingo linjiila nder lesɗe gaɗa mooɗon. Walaa haaje min njuroro kuugal ngal goɗɗo feere aarti huuwugo nder ngesa muuɗum. 17 Deftere wi'i: "To goɗɗo yiɗi mantaago, sey o mantoro kuugal Jawmiraawo." 18 Goɗɗo laatoto gerdaaɗo to Jawmiraawo maŋgti mo, naa to o maŋgti hoore maako.

2 Korintu'en 11

Pol e nelaaɓe fewooɓe

11:1 Ko ngiɗmi kam, haa on munyanammi, koo to mi laatake paataaɗo seɗɗa. Useni munyaneeɗam mi maŋgta hoore am jonta. 2 Mi ɗon haaja on bee kaajal bana ngal Allah. On laati bana paanyo debbo mo kaɓɓanmi gorko gooto tan, waato Almasiihu. Mi yiɗi mi yahrana mo paanyo man o laaɓɗo. 3 On anndi no mboodi estiri Hawwa bee ?oyre mum. Mi ɗon hula hakkiilooji mooɗon, taa mbonno bana non, haa on acca yiɗugo Almasiihu bee laaɓeeŋga e ɓernde woore. 4 Ngam to goɗɗo wari haa mooɗon, waaji on Yeesu feere mo min ngaajaay, on munyanan mo bee koyɗum. On njaɓan ruuhu feere ngu on njaɓaayno haa amin, on njaɓan linjiila feere boo ka on nanaayno haa amin. 5 Mi anndi fakat mi tullaay nelaaɓe mon hayniiɓe sam. 6 Teema mi laataaki wela-ɗemŋgaljo, ammaa mi marɗo anndal, mi waŋginani on ngal koondey e koonoy. 7 Nde ngaajumi on linjiila, mi ɗaɓɓaay ngeenaari haa mooɗon, mi leesni hoore am ngam haa on ɓaŋgo. Kadi bee maajum mbaɗmi on aybe na? 8 Yaake mi ɗonno huuwa haa mooɗon, mi jaɓi ngeenaari haa jama'aaje goɗɗe, fakat mi ɓilli ɗe ngam daliila mooɗon. 9 Yaake mi ɗonno wondi bee mooɗon, nde mi ɓilliiɗo, mi teddanaay koo gooto mon. Ngam deerɗiraaɓe warɓe diga Makedoniya kumtani yam haaje am fuu. Mi yiɗaano teddango on nder kooɗume. Koo yeeso ɗo boo mi yiɗaa. 10 Bee gooŋga Almasiihu ngonka nder am mbi'anmi on: Walaa koo gooto nder Akaya fuu jaɓtatammi juro am ngo'o. 11 Ngam ɗume mbi'mi ɗum? Ngam mi yiɗaa on na? Aa'a, Allah anndi mi yiɗi on! 12 Ko kuuwanmi jonta, mi tokkoto huuwugo ɗum. Kanjum ngam taa nelaaɓe hayniiɓe go keɓa daliila juraago, taa ɓe mbi'a ɓe ɗon kuuwa kal kal bee am. 13 Kamɓe ɓe laataaki nelaaɓe bee gooŋga, ɓe fewooɓe, waɗooɓe rikisi, ɓe mbaɗi ko'e maɓɓe bana ɓe nelaaɓe Almasiihu. 14 Kanjum ɗum walaa kaayeefi, ngam Sayɗaanu boo ɗon waɗa hoore mum bana o malaa'ikaajo annoora. 15 Ngam maajum naa ɗum kayniiɗum to wallooɓe mo ɗon mbaɗa ko'e muuɗum'en bana ɓe huuwanooɓe gooŋga. Ammaa haa timmoode ɓe keɓan kiita deydey kuuɗe maɓɓe.

Torraaji Pol

16 Sey mi wi'a ɗum fahin: Taa goɗɗo laarammi bana mi paataaɗo. Ammaa to on ngiɗi laarugo yam bana non, nden kam njaɓeeɗam bana mi paataaɗo, haa min boo mi juro seɗɗa. 17 Fakat, ko mbolwanmi jonta, ɗum fottanaay Jawmiraawo. To mi jaɓi juraago, mi wolwan bana mi walaa hakkiilo. 18 Ammaa ndaa, ɗuuɗɓe ɗon njuroro ɓural muuɗum'en haa duniyaaru. Ngam maajum min boo mi fuɗɗan juraago. 19 Onon kam on hakkilɓe, ngam maajum on ɗon munyana faataaɓe bee seyo. 20 On ɗon munyana koomoy toonyi on, nyaami on, naŋgi on bee tuuforgol, yawi on, maari on. 21 Mi ɗon semta wi'ugo ɗum: Nder kuuɗe bana ɗe'e min tampuɓe. Ammaa to woɗɓe kulaay juraago, min boo mi hulataa. Jonta mi ɗon wolwa bana paataaɗo. 22 Ɓe Ibraniŋko'en na? Min boo nonnon. Ɓe Isra'iila'en na? Min boo nonnon. Ɓe asŋgol Ibrahiima na? Min boo nonnon. 23 Ɓe huuwanooɓe Almasiihu na? Sey mi wolwa bana mi ginnaaɗo: Mi ɓuri ɓe nder kuugal maajum. Mi ɓuri ɓe tiinaago. Mi ɓuri ɓe nastineego nder cuuɗi fursina. Mi ɓuri ɓe ɓocceego. Mi ɓuri ɓe nastugo joote maayde. 24 Nde jowi Yahuudu'en ɓocci yam ɓocci cappanɗe tati e joweenayi. 25 Nde tati Roma'en paɗɗi yam bee cabbi. Nde woore yimɓe piɗi yam bee kaa'e. Nde tati koombowal yooli bee am, nde woore mi jooɗi jemmaare e nyalawmaare nder ndiyam. 26 Mi waɗi jahaale ɗuuɗɗe. Mi yari bone nder maaje. Fasooɓe purkiti yam. Yimɓe lenyol am e heefeerɓe toonyi yam. Mi yari bone nder gure, nder laɗɗe, nder mbeela, caka deerɗiraaɓe fewooɓe boo. 27 Mi munyani torra e ɓillaare. Nde ɗuuɗɗum mi heɓaay ɗaanaago, nde ɗuuɗɗum nanmi weelo e ɗomka. Nde ɗuuɗɗum mi heɓaay nyaamdu sam, jaaŋgol torri yam, mi walaa limce boo. 28 Taa mi limta kuuje goɗɗe, ammaa woodi ko ɓuri ɓillugo yam nyalɗe fuu, ɗum suklanaago jama'aaje fuu. 29 To goɗɗo maati tampere, min boo mi maatan nde. To goɗɗo do''ake, waɗi aybe, ɓernde am naawan masin. 30 To doole mi juro, nden kam mi jurorto tampere am. 31 Allah, Baabiraawo Jawmiraawo men Yeesu anndi mi fewataa. Yettoore laatano mo haa foroy! 32 Saa'i mi ɗonno haa Damas, kaliifaajo laamiiɗo Aretas jo''ini aynooɓe haa dammuɗe berniwol haa ɓe naŋgammi. 33 Ammaa deerɗiraaɓe ndirtini yam nder silaawo haa wurdere mahol taariiŋgol berniwol. Bana ni kisrumi juuɗe kaliifaajo.

2 Korintu'en 12

Kaayeefiiji gi'aaɗi e wahayuuji

12:1 Doole mi juro, koo to ɗum nafaay goɗɗo sam. Sey mi wolwa haala kaayeefiiji ɗi Jawmiraawo yi'ni yam, e wahayuuji ɗi o hokki yam. 2 Mi anndi goɗɗo Masiihiŋkeejo. Waɗi duuɓi sappo e nayi jonta, kaŋko o eeŋgtinaama haa asamawu tataɓu. Koo ɗum laati bee ɓandu, koo Jawmiraawo yi'ni mo ɗum, mi anndaa, sey Allah tan anndi ɗum. 3 Mi anndi fakat, goɗɗo oo eeŋgtinaama haa aljanna. Koo ɗum laati bee ɓandu, koo Jawmiraawo yi'ni mo ɗum, mi anndaa, sey Allah tan anndi ɗum. 4 Ton haa aljanna o nani bolle sirriije ɗe neɗɗo fotaay wolwugo. 5 Goɗɗo oo njurortoomi, ammaa mi jurortaako hoore am, sonaa tampere am. 6 Koo to mi yiɗi juraago, naa mi paataaɗo, ngam mi wi'an gooŋga. Ammaa mi yiɗaa juraago, ngam taa goɗɗo ɓurnammi dow ko o yi'i haa am malla ko o nani haa am. 7 Mi yi'i kaayeefiiji ɗi tindintaake. Ammaa ngam taa mi mawnito bee maaji, Allah hokki yam ko naawatammi bana gi'al, ɗum bana nelaaɗo Sayɗaanu mo faɗɗatammi ngam taa mi mawnito. 8 Nde tati toriimi Jawmiraawo haa o ittanammi ɗum. 9 Ammaa o jaabi yam: "Mo''ere am he'an haaje ma fuu. Yaake a tampuɗo, baawɗe am ɓuran huuwugo nder maaɗa." Jonta munyananmi tampe am bee seyo, mi ɗon juroro ɗe boo, ngam haa baawɗe Almasiihu ngonda bee am. 10 Ngam maajum ceyortoomi tampe am, mi seyoto to yimɓe kuɗi yam, toonyi yam, to cakle e ɓillaaje keɓi yam ngam daliila Almasiihu. Ngam yaake mi tampuɗo, yaake maajum mi cembiɗɗo.

Numooji Pol dow Korintu'en

11 Fakat, mi wolwi bana mi paataaɗo, ammaa on ndooli yam wolwugo bana non. Ngam onon on ceedanaaki yam bana no haandi. Koo to mi laataaki kooɗume, mi tullaay nelaaɓe mon hayniiɓe sam. 12 Kuuɗe anndinooje nelaaɗo fuu laati caka mooɗon, mi holli on munyal timmuŋgal, mi huuwi kaayeefiiji e kuuɗe baawɗe. 13 Woodi ko mi huuwani jama'aaje goɗɗe, mi huuwanaay on ɗum na? Mi ɗaɓɓaay on kumtanammi haaje am. Njaafaneeɗam aybewol ngo'ol! 14 Jonta taaskiimi warugo haa mooɗon tataɓre. To mi wari, mi teddantaa on. Onon ɗaɓɓanmi, naa ceede mon. Fakat, ɓikkoy nyaamnataa saarooji, ammaa saarooji nyaamnan ɓikkoy. 15 To min kam, bee seyo ndokkanmi ko marmi fuu, koo hoore am boo, ngam haa mi walla on. Kadi on pamɗitinan yiɗugo yam ngam mi ɓuri yiɗugo on na? 16 Walaa ngaaba, mi teddanaay on. Ammaa teema goɗɗo wi'an mi ?oyri on, mi naŋgi on bee dabare. 17 Woodi nelaaɓe am mi neli ngam jaɓtugo kuuje mon na? 18 Mi nelno Titus e deerɗiraawo goɗɗo haa mooɗon. Kadi Titus jaɓti on na? Na minin ɗiɗo min ɗon kuuwa bee anniya ngoota, min ɗon tokko laawol gootol na? 19 Teema on ɗon numa diga ɓooyma, min ngiɗi laɓɓingo ko'e amin yeeso mooɗon. Naa non sam! Min ɗon mbolwa yeeso Allah bana yimɓe Almasiihu. Deerɗiraaɓe yiɗaaɓe, min ɗon mbi'a ɗum fuu ngam haa min mawnina on nder nuɗɗinki. 20 Mi ɗon hula, saa'i ngaranmi haa mooɗon mi tawataa on bana no ngiɗmi, onon boo on tawataa yam bana no ngiɗɗon. Mi ɗon hula mi tawan jokkirli e kaajal e ɓernuki e ciɗotiral e bolle kalluɗe e tufle e mawnitaare e fitinaaji. 21 To mi wari haa mooɗon kadiboo, mi yiɗaa Allah am leestinammi, haa mi woya dow ɗuuɗɓe waɗnooɓe hakke, ngam ɓe tuubaay, ɓe accaay waɗugo coɓɗum e njeenu e daakaareeku.

2 Korintu'en 13

Wasuyeeji ragareeji e koofli

13:1 Mi ɗon wara haa mooɗon tataɓre. Deftere wi'i: "Sey wullaandu fuu daro dow seedamku seedooɓe ɗiɗo malla tato." 2 Waɗɓe hakke caka mooɗon e luttuɓe fuu mbi'anmi fahin ko mbi'noomi yaake mi ɗonno wondi bee mooɗon ɗiɗawre. To mi wari fahin, mi hiitoto ɓe fakat. 3 On keɓan seedamku ngu ɗaɓɓititton, on paaman Almasiihu ɗon wolwa bee hunduko am. Kaŋko naa o tampuɗo haa mooɗon, ammaa o waŋginan baawɗe maako nder mooɗon. 4 Saa'i o maayi haa leggal gaafaaŋgal, saa'i maajum o tampuɗo. Ammaa jonta o geeto bee baawɗe Allah. Ngam daliila kawtal amin bee Almasiihu minin boo min tampuɓe. Ammaa on ngi'an min yeeɗɓe bee maako ngam daliila baawɗe Allah. 5 Linye ko'e mon kadi. On ɗon tabiti nder nuɗɗinki na? Sey on keɓta ɗum bee ko'e mon. On anndi Yeesu Almasiihu ɗon wondi bee mooɗon na? To naa non, on ndo''ake. 6 Ammaa mi ɗon hooli on anndan minin min ndo''aaki. 7 Min ɗon toro Allah ngam taa on kuuwa kalluɗum. Min ɗaɓɓataa tabitingo gooŋga amin, ammaa min ngiɗi on kuuwa ko fotti, koo to minin min laatake bana min do''iiɓe. 8 Min mbaawataa honugo gooŋga, sey huuwango ka. 9 Min ɗon ceyo to minin min tampuɓe, ammaa onon on sembiɗɓe. Ngam maajum min ɗon toro Allah boo haa on laato timmuɓe. 10 Mi ɗon windana on kuuje ɗe'e fuu saa'i mi daayiiɗo tawon. Ngam to mi wari, mi yiɗaa saatango on bee baawɗe ɗe Jawmiraawo hokki yam. Mi heɓaay baawɗe man haa mi yibbina on, sey ngam mi tabitina on. 11 Too, deerɗiraaɓe, njooɗe jam. Tiine haa on laato timmuɓe, njaɓe bolle am haa ɓerɗe mon. Njooɗode bee narral e hoolaare. Nden kam Allah, dokkoowo en yiide e jam, wondan bee mooɗon. 12 Koofnindire bee harlotirgo. Yimɓe Allah fuu koofni on. 13 Mo''ere Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu, e yiide Allah, e kawtal Ruuhu Ceniiɗo wondu bee mooɗon fuu.

Galaatiya'en 1

1:1 Bataakewol ngo'ol iwi haa Pol, nelaaɗo. Mi laataaki nelaaɗo bee muuyo yimɓe malla dow hunduko neɗɗo, ammaa bee umroore Yeesu Almasiihu e Allah Baabiraawo, ummitinɗo Yeesu nder maayɓe. 2 Deerɗiraaɓe wonduɓe bee am fuu kawti bee am haa min nelda koofli amin haa jama'aaje Masiihiŋko'en nder lesdi Galaatiya. 3 Allah, Baabiraawo men, e Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men ndokka on mo''ere e jam. 4 Almasiihu hokki hoore mum ngam daliila hakkeeji men, ngam haa o hisna en jamanuuru hallundu ndu'u. Bana ni o huuwri muuyo Allah, Baabiraawo men. 5 Tedduŋgal laatano Allah haa abada abadin. Aamiina!

Walaa linjiila feere

6 Mi ɗon hayɗina on. Bee linjiila Allah ewnori on haa on ngeeɗa bee mo''ere Almasiihu. Ammaa law on acci mo, on ngayliti haa linjiila feere. 7 Fakat, linjiila feere woodaa. Ammaa woodi yimɓe woɗɓe, saklinɓe on. Ɓe ɗon ɗaɓɓa waylugo linjiila Almasiihu. 8 Ammaa to goɗɗo, koo min, koo malaa'ikaajo iwɗo haa asama boo waaji on linjiila feere, luutka ka min ngaaji on, nden kam naaloore Allah ukkano mo! 9 Mi meeɗi wi'ugo on ɗum, sey mi wi'a ɗum fahin: To goɗɗo waaji on linjiila feere, luutka ka njaɓɗon, nden kam naaloore Allah ukkano mo! 10 Kadi mi yiɗi yerdingo yimɓe na? Woodaa! Mi ɗon ɗaɓɓa yerduye Allah. Malla mi ɗon ɗaɓɓa fottango yimɓe? Nden kam naa mi maccuɗo Almasiihu.

No Pol laatori nelaaɗo

11 Onon deerɗam'en, sey mi faamtina on: Linjiila ka ngaajinmi, iwaay haa numooji yimɓe. 12 Mi jaɓaay ka haa neɗɗo, walaa neɗɗo anndini yam ka. Ammaa Yeesu Almasiihu waŋgani yam, anndini yam ka. 13 On meeɗi nanugo no tokkoriimi diina Yahuudu'en ɓooyma. Mi ɗonno toonyo jama'aaje yimɓe Allah bilaa enɗam, haa mi halka ɗe. 14 Mi ɗonno ɗowtano farillaaji tawreeta e umrooje kaakaaji am bee tiinaare ko ɓuri ngorgiraaɓe am fuu. 15 Ammaa Allah enɗi yam, suɓi yam diga mi siwa danyeego. O ewni yam haa mi huuwana mo. Nde ɗum fottani mo, 16 o waŋginani yam Ɓiɗɗo+ maako, haa mi waajina kubar maako nder ummaatooje. Saa'i maajum mi sarwotiraay bee neɗɗo, 17 mi yahaay Urusaliima boo haa mi yiida bee nelaaɓe aartuɓe yam, ammaa mi yaawɗi yahugo lesdi Arabiya, diga ton mi lorti haa Damas. 18 Mi munyi duuɓi tati, nden mi yehi Urusaliima haa mi yiida bee Piyer. Mi jooɗodi bee maako asaweeje ɗiɗi. 19 Mi yi'aay nelaaɓe ton, sey Yakuba, deerɗu Jawmiraawo. 20 Ko mbindanmi on ɗum gooŋga, Allah anndi mi fewataa. 21 Ɓaawo maajum mi yehi lesdi Siriya e lesdi Silikiya. 22 Yaake man, jama'aaje Masiihiŋko'en nder Yahudiya anndaano yam. 23 Ammaa ɓe nani ko woɗɓe mbi'i: "Toonyiiɗo en naane, jonta o ɗon waajina nuɗɗinki ki o ɗaɓɓuno halkugo." 24 Ɓe teddini Allah ngam daliila am.

Galaatiya'en 2

No nelaaɓe njaɓri Pol

2:1 Ɓaawo duuɓi sappo e nayi njahmi Urusaliima fahin. Barnabas yahdi bee am, mi hoo'i boo Titus bee am. 2 Mi yehi ton ngam daliila wahayu ngu Allah hokki yam. Mi hawti bee mawɓe jama'aare, mi yecci ɓe linjiila bana no ngaajiranmi ka nder ummaatooje. Ngam mi yiɗaa kuugal am laato meere, koo aartuŋgal koo jontawal. 3 Soobaajo am Titus o Yunaniŋkeejo, ammaa ɓe ndoolaay mo juulnaago. 4 Woodino deerɗiraaɓe naafiki'en, nastuɓe jama'aare bee dabare. Kamɓe ɓe ɗaɓɓi linyugo ndimu amin nder kawtal bee Almasiihu, ɓe ɗaɓɓi wartirgo min maccuɓe tawreeta boo. 5 Ammaa min ɗowtanaaki ɓe koo tis, ngam haa gooŋga linjiila tabitana on. 6 Wi'eteeɓe mawɓe go ­- fakat, ko ɓe laatino ɓooyma, walaa ko yaali yam, ngam Allah sendindirtaa yimɓe. Wi'eteeɓe mawɓe go njowanaay yam kooɗume. 7 Ɓe paami Allah halfini yam waaju linjiila nder ummaatooje saadooni'en, bana no o halfiniri Piyer waaju linjiila caka Yahuudu'en. 8 Allah tabitini Piyer o nelaaɗo caka Yahuudu'en, bana non boo o tabitini yam mi nelaaɗo haa ummaatooje goɗɗe. 9 Yakuba e Piyer e Yuhanna, laareteeɓe bana daŋraŋge nder jama'aare, annditi mo''ere nde Allah hokki yam bee kuugal ngal. Ngam maajum ɓe ndokki min, min e Barnabas, juŋŋgo narral, ngam haa minin min kuuwa nder ummaatooje goɗɗe, kamɓe boo caka Yahuudu'en. 10 Ammaa ɓe tori min min ciftora talaka'en nder jama'aare Urusaliima. Kanjum min tiini huuwugo ɗum.

No Pol feliri Piyer haa Antakiya

11 Nde Piyer wari haa Antakiya, mi feli mo gite yimɓe, ngam o waɗno aybe. 12 Aran o nyaamdunooɗo bee deerɗiraaɓe ɓe njuulnaaki. Nden yimɓe Yakuba woɗɓe ngari, ɓe samɗinooɓe juulnol masin. Piyer huli ɓe. Ngam maajum o seedi bee deerɗiraaɓe go, o acci nyaamdugo bee maɓɓe. 13 Deerɗiraaɓe Yahuudu'en woɗɓe haa Antakiya mbaɗi naafikaare bana Piyer, koo Barnabas boo fuɗɗi hulugo, tokki naafikaare man. 14 Nde ngi'mi ɓe ɗon cela gooŋga linjiila, mi wi'i Piyer yeeso yimɓe fuu: "An a Yahuuduujo, ammaa haa ɗo a jooɗi bana a goɗɗo ummaatooje. Jonta boo a yiɗi doolugo yimɓe ummaatooje haa ɓe laato bana Yahuudu'en na?"

Kisndam ­- sey bee nuɗɗinki

15 Fakat, enen en danyaaɓe nder Yahuudu'en, naa en yimɓe ummaatooje ɓe anndaa tawreeta. 16 Ammaa en anndi walaa mo heɓata yerduye Allah bee ɗowtanaago tawreeta, sey bee nuɗɗingo Yeesu Almasiihu. Enen boo en nuɗɗini Yeesu Almasiihu, en ɗon ɗaɓɓita yerduye Allah bee nuɗɗinki man, naa bee ɗowtanaago tawreeta. Ngam bee kuuɗe tawreeta walaa koo gooto heɓata yerduye Allah. 17 Nonnon, koo minin Yahuudu'en boo min ɗon kooli Almasiihu ngam haa min keɓa yerduye Allah. Waato minin min marɓe hakke kal kal bee yimɓe ummaatooje. To non kam, Almasiihu ɗon sembiɗina hakke na? Naa non sam! 18 Ammaa to goɗɗo meeriɗini tawreeta, wi'i ka hisnataa, ɓaawoɗon boo tabitini ka fahin, nden kam o waŋgini hoore maako o luutɗo tawreeta. 19 Min kam mi maayɗo hedi tawreeta, kaŋka kan mbari yam. Jonta mi ɗon yeeɗa ngam Allah. Mi maaydi bee Almasiihu dow leggal gaafaaŋgal. 20 Naa min yeeɗata jonta, ammaa Almasiihu ɗon yeeɗa nder am. Yaake mi ɗon yeeɗa nder duniyaaru ndu, mi ɗon yeeɗa bee nuɗɗingo Ɓiɗɗo+ Allah mo yiɗi yam, hokki yoŋki mum ngam am. 21 Min mi meeriɗintaa mo''ere Allah. Ngam to goɗɗo heɓi yerduye Allah bee ɗowtanaago tawreeta, nden kam Almasiihu maayi meere.

Galaatiya'en 3

Tawreeta malla nuɗɗinki

3:1 Onon Galaatiya'en faataaɓe! Moy hiili on? Na mi waŋginani gite mon Yeesu Almasiihu, maayɗo dow gaafaaŋgal na? 2 Njaabeeɗam ?amol gootol tan: Allah hokki on Ruuhu mum ngam on ɗowtani tawreeta na, malla ngam on nani linjiila, on nuɗɗini Almasiihu? 3 Koni on paamataa? Ko Ruuhu fuɗɗi nder mooɗon, on ngiɗi timminirgo ɗum bee sembe mooɗon na? 4 Ko laatani on, ɗum fuu ɗum meere na? Fakat, kuuje mawɗe bana ɗe'e laatataako meere! 5 Allah hokki on Ruuhu mum, ɗon huuwa kaayeefiiji caka mooɗon boo. O ɗon waɗa ɗum ngam on ɗowtani tawreeta na? Malla ngam on nani linjiila, on nuɗɗini Almasiihu? 6 Numte le haala Ibrahiima. Deftere wi'i: "Ibrahiima nuɗɗini Allah, kanjum Allah limani mo ɗum gooŋgaaku." 7 Bee maajum paamoton ɗu'um: Nuɗɗinɓe Allah, kamɓe ngoni ɓiɓɓe Ibrahiima bee gooŋga. 8 Deftere wi'i diga ɓooyma no yimɓe ummaatooje keɓrata yerduye Allah bee nuɗɗinki. Bana ni deftere anndiniri Ibrahiima linjiila diga ɓooyma boo, nde wi'i: "Bee maaɗa ummaatooje fuu keɓan barka." 9 Ibrahiima nuɗɗini Allah, nuɗɗinɓe Allah bana Ibrahiima keɓan barka Allah bana Ibrahiima boo. 10 Ammaa tuugtooɓe kuuɗe tawreeta, naaloore ɗon dow maɓɓe. Ngam deftere wi'i: "Naaloore Allah dow koomoy mo ɗowtanaaki foroy umrooje bindaaɗe nder deftere tawreeta nde'e fuu." 11 Ammaa bee non fuu, walaa mo heɓata yerduye Allah dow laawol tawreeta, ngam deftere wi'i boo: "Nuɗɗinɗo Allah heɓan yerduye maako, yeeɗan." 12 Tawreeta kam darataako dow nuɗɗinki sam, ammaa "kuuwanɗo umrooje ɗe'e yeeɗan bee maaje." 13 Almasiihu rimɗini en e naaloore nde tawreeta waddani en, ngam kaŋko o laati naalaaɗo mbattudi meeɗen. Deftere wi'i: "Koomoy ɓilaaɗo haa leggal, o naalaaɗo." 14 Yeesu Almasiihu huuwi ɗum ngam haa barka Allah dow Ibrahiima warana ummaatooje fuu. Koomoy nuɗɗini Almasiihu, heɓan Ruuhu ngu Allah wi'i o hokkan ɗum.

Tawreeta e koŋgol alkawal

15 Deerɗam'en, sey mi faamtina on bee balndol al'aada yimɓe: To goɗɗo waɗi alkawal, tabitini ngal, nden kam walaa potanɗo meeriɗingo ngal malla ɓesdugo goɗɗum haa maagal. 16 Yoo, Allah waɗani Ibrahiima alkawal, ngam maako e danygol maako. Deftere wi'aay "danygolji ma", bana ɗi ɗuuɗɗi, ammaa "danygol ma", bana ngol neɗɗo gooto, waato Almasiihu. 17 Ndaa ko ngiɗmi wi'ugo: Allah waɗani Ibrahiima alkawal, tabitini ngal. Duuɓi teemeɗɗe nayi e cappanɗe tati (430) ɓaawo maajum, tawreeta wari. Ka waawataa meeriɗingo alkawal man. 18 Allah wi'i Ibrahiima o hokkan mo maral. To dokkal maajum darake dow tawreeta, nden kam ngal darataako dow koŋgol alkawal. Ammaa Allah mo''ani ɗum Ibrahiima bee koŋgol alkawal. 19 Nde non kam, ɗume tawreeta nafata? Ka ɓesdaama ngam haa ka waŋgina kuuɗe luutanɗe muuyo Allah, sey to danygol Ibrahiima go wari, waato mo koŋgol alkawal wolwi e muuɗum. Tawreeta hokkaama bee malaa'ika'en, goɗɗo hakkundeejo boo waddi ka. 20 Ammaa to ɗum goɗɗo gooto, walaa haaje hakkundeejo wara. Allah boo o gooto!

Ngam ɗume tawreeta wari?

21 To non kam, tawreeta ɗon luuta koŋgol alkawal Allah na? Naa non sam! Ngam to tawreeta laatakeno fakat ngam haa ka waddana yimɓe ngeendam, nden kam goɗɗo heɓanno yerduye Allah dow laawol tawreeta. 22 Ammaa deftere wi'i hakke ɗon laamano yimɓe fuu, ngam haa dokkal fodde koŋgol Allah laatano ɓe dow laawol nuɗɗinki. Koomoy nuɗɗini Yeesu Almasiihu, heɓan ngal. 23 Ammaa diga jamanu nuɗɗinki siwa, tawreeta ɗonno jogiti en bana nder suudu fursina, haa nuɗɗinki man waŋgi. 24 Bana non tawreeta laatino eltoowo en haa Almasiihu wari, ngam haa en keɓa yerduye Allah bee nuɗɗinki. 25 Jonta jamanu nuɗɗinki waɗi, ngam maajum en ndimɗi e juŋŋgo eltoowo.

Galaatiya'en 4

26 Ngam daliila nuɗɗinki on fuu on laati ɓiɓɓe Allah nder kawtal bee Yeesu Almasiihu. 27 Saa'i on keɓi ngiiwam baptisma bee innde Almasiihu, on kawti bee maako, o laati bana limce ɗe ɓorniiɗon. 28 Ngam maajum walaa ko sendirta Yahuuduujo bee mo laataaki Yahuuduujo, malla maccuɗo bee dimo, malla gorko bee debbo. Onon fuu on laati neɗɗo gooto nder kawtal bee Yeesu Almasiihu. 29 Ammaa to on laatake yimɓe Almasiihu, nden kam on asŋgol Ibrahiima boo, on keɓan ko Allah wi'no Ibrahiima. 4:1 Ndaa ko ngiɗmi wi'ugo: Yaake ɓiɗɗo donanɗo maral baaba o derkeejo tawon, walaa ko sendirta mo bee maccuɗo, koo o marɗo kuuje fuu. 2 Woɗɓe ɗon kakkilana mo, kaŋko e maral maako, haa warugo nyalaade nde baaba maako ta''ino. 3 Bana non enen boo, yaake en ciwa heewtugo, en maccuɓe ruuhuuji laamaniiɗi duniyaaru. 4 Ammaa nde wakkati Allah waɗi, o neli Ɓiɗɗo+ maako. Kaŋko o danyaama e debbo, o leestani tawreeta, 5 ngam haa o rimɗina jeyaaɓe tawreeta fuu, o laatina en ɓiɓɓe Allah. 6 Onon on laati ɓiɓɓe Allah fakat. Ngam maajum o hokki on Ruuhu Ɓiɗɗo+ maako nder ɓerɗe mon, ngu ɗon ewno: "Abba!" waato: "Baaba am!" 7 Nonnon, njeyaaŋgu mon timmi, on ɓiɓɓe. To on ɓiɓɓe, nden kam on keɓan boo ko Allah sigani ɓiɓɓe mum.

Saklere Pol ngam daliila Galaatiya'en

8 Ɓooyma on anndaano Allah, on maccuɓeno ɗowanteeɓe ɓe laataaki ɗowanteeɓe bee gooŋga. 9 Ammaa jonta on anndi Allah, ndikka mi wi'a: Allah anndi on. Koni lorotooɗon haa ruuhuuji tampuɗi jurumɗi go? Kadi on ngiɗi on laato maccuɓe maaji fahin na? 10 On ɗon kakkilana nyalɗe goɗɗe e lebbi goɗɗi e duuɓi goɗɗi. 11 Mi huli, taa kuugal am fuu laato meere caka mooɗon. 12 Deerɗam'en, mi ɗon toro on: Laate bana am. Min boo mi laati bana mooɗon. On mbaɗaay yam aybe sam. 13 On ɗon ciftora no aartirmi waajugo on linjiila. Saa'i maajum mi nyawɗo. 14 Nyaw am foondi munyal mon masin. Ammaa on njawaaki yam, on calaaki yam sam. On njaɓi yam bana malaa'ikaajo Allah, bana on njaɓranno Yeesu Almasiihu. 15 Saa'i maajum on keewi seyo. Toy ngo jonta? Mi ɗon seedano on, to on mbaawino, on ɗoofanno gite mon, on ndokkammi. 16 Kadi mi laati konneejo mon ngam mi ɗon yecca on gooŋga na? 17 Yimɓe woɗɓe ɗon cuklano on masin, ammaa naa ngam hayru mon. Ɓe ɗon ɗaɓɓa sendugo on bee am, ngam haa on tokko ɓe bee tiinaare. 18 Booɗɗum to on nanani goɗɗo ngam hayru, ammaa sey on nanana mo foroy, naa saa'i ngondanmi bee mooɗon tan. 19 Onon ɓikkoy am, mi ɗon yara bone ngam daliila mooɗon fahin, bana luuwe debbo ɓesnanɗo, ngam haa jaati Almasiihu waŋga nder mooɗon. 20 Mi yiɗi wondugo bee mooɗon jonta, haa mi wolwana on hunduko bee hunduko. Mi cakliiɗo masin, mi anndaa ko mbaɗananmi on.

Misaalu Hajara e Saratu

21 Onon kam on ngiɗi leestango tawreeta. Mi ɗon ?ama on: On nanaay ko tawreeta wi'ata na? 22 Deftere wi'i: Ibrahiima woodi ɓiɓɓe ɗiɗo, oo ɓii Hajara, culaaɗo, oya boo ɓii Saratu, dimo. 23 Ɓii culaaɗo danyaama bee baawɗe ɓandu, ammaa ɓii dimo danyaama ngam daliila koŋgol Allah. 24 Ndaa ko saawi nder haala maajum: Rewɓe ɗiɗo ɓe'e, ɓe alkawalji Allah ɗiɗi. Alkawal gootal, waato Hajara, iwi haa hooseere Sina, ɗon danya maccuɓe. 25 Hajara, ɗum hooseere Sina nder lesdi Arabiya. O fotan bee Urusaliima, berniwol jontawol, jooɗiiŋgol bee ɓikkoy mum nder njeyaaŋgu. 26 Ammaa Urusaliima ngol asama, ngol dimol. Kaŋgol woni daada meeɗen. 27 Ngam deftere wi'i: "Seya, an dimaro mo meeɗaay danyugo. Welweltu, hoolu bee seyo, an mo meeɗaay luuweego. Ngam ɓikkoy geewaaɗo ɓuran ɓikkoy te'aaɗo ɗuuɗugo." 28 Deerɗam'en, onon on nandi bee Isiyaaku, on laati ɓiɓɓe Allah ngam daliila koŋgol alkawal. 29 Ammaa ɓooyma danyaaɗo bee laawol yimɓe toonyi danyaaɗo fodde Ruuhu Allah. Bana non hande boo ɗum wa'i. 30 Ammaa ɗume deftere wi'ata? "Riiw culaaɗo bee ɓiyum fuu, ngam ɓii culaaɗo ronataa, sey ɓii dimo." 31 Deerɗam'en, enen en laataaki ɓiɓɓe culaaɗo, ammaa en ɓiɓɓe dimo.

Galaatiya'en 5

Ndimu Masiihiŋko'en

5:1 Almasiihu rimɗini en haa en njooɗo en rimɓe. Ngam maajum tabite nder ndimu, taa acce goɗɗo wartira on maccuɓe fahin. 2 Naneeɗam! Min Pol ko mbi'anmi on: To on njaɓi juulnaago, nden kam Almasiihu nafataa on sam. 3 Koomoy jaɓi juulnaago, mi ɗon seedo mo fahin, o haɓɓi hoore maako haa o ɗowtano tawreeta fuu. 4 To on ɗaɓɓiti yerduye Allah dow laawol tawreeta, nden kam on ceedi bee Almasiihu, on ngurtoto mo''ere Allah boo. 5 Minin min ɗon tammi heɓugo yerduye Allah. Kanjum min nuɗɗinta, min ɗon ndeena ɗum bee baawɗe Ruuhu Allah. 6 To goɗɗo hawti bee Almasiihu, juulnol malla sooynde juulnol fuu walaa saman, sey nuɗɗinki ki huuwrata bee yiide tan. 7 On puɗɗi laawol mon booɗɗum. Moy haɗi on tokkaago gooŋga? 8 Ɓe ngiɗi estugo on, ammaa esto maajum iwaay haa Allah ewniiɗo on. 9 Taa ngejjite: "Ufnirɗum seɗɗa ufnan kuroori njiiɓaandi fuu." 10 Ammaa ngam daliila Jawmiraawo mi ɗon hooli on, mi anndi on numataa bee hakkiilo feere. Estuɗo on o kiiteteeɗo, koo ɗum moye. 11 Deerɗam'en, to mi ɗon waajina nafuda juulnol haa jonta bana ko ɓe pewantammi, ngam ɗume ɓe toonyoto yam? To fakat mi waajino bana non, nden kam haala gaafaaŋgal Almasiihu ɓillataano ɓe. 12 Fitinɓe on ɓe'e, tiiniiɓe juulnugo, ndikka ɓe ta''a les maɓɓe fuu. 13 Deerɗam'en, Allah ewni on haa on laato rimɓe. Ammaa taa kuuwtinire ndimu mon bana hujja suunooji mon. Mballindire bee yiide. 14 Tawreeta fuu hawti nder umroore woore: "Yiɗ keeddiɗɗiraawo ma bana hoore ma." 15 Ammaa to on ɗon ngatindira, on ɗon nyaamindira bana dabbaaji kalluɗi, kakkile ngam taa on moɗindira.

Bonnonda suunooji e nafuda Ruuhu

16 Ndaa ko ngiɗmi wi'ugo: Acce Ruuhu Allah laamano on, taa tokke suunooji ko'e mon. 17 Suunooji neɗɗo ɗon luuta Ruuhu Allah, Ruuhu Allah boo ɗon hona suunooji neɗɗo. Ngam daliila haɓre man on mbaawataa huuwugo booɗɗum ko ngiɗɗon. 18 Ammaa to Ruuhu Allah ɗon ɗowa on, nden kam tawreeta walaa baawɗe dow mooɗon. 19 Ko suuno neɗɗo laatinta, ɗum baŋguɗum: njeenu e kuuɗe coɓɗe, cemtiniiɗe, 20 e cujidanki labbi e hiilaaji e nganyŋgu e haɓre e kaajal e tikkere e jokkirli e luural e biɗu'aakuuji, 21 e nganyaandi e wuykere e pijirle kalluɗe e kuuɗe goɗɗe irin ɗe'e. Ko mbi'mi on diga ɓooyma, sey mi wi'a ɗum fahin: Huuwanɓe irin kuuɗe ɗe'e keɓataa joonde nder laamu Allah. 22 Ammaa Ruuhu Allah ɗon mawnina nafuda feere, waato yiide e seyo e hoolaare e munyal e enɗam e mbooɗeeŋga e gooŋgaaku 23 e yaŋkinaare e naŋgtaare. Walaa umroore haɗata kuuje ɗe'e. 24 Koomoy laati goɗɗo Yeesu Almasiihu, tiggi hoore mum bee giɗaaɗi e suunooji fuu haa gaafaaŋgal. 25 Ruuhu Allah hokki en ngeendam, sey en ɗowtano Ruuhu maajum bee yoŋkiiji men fuu. 26 Mawnitaare e tikkere e kaajal, taa ɗum meeta laataago caka mooɗon.

Galaatiya'en 6

Wallindirgo roondaago dooŋgle

6:1 Deerɗam'en, to on tawi goɗɗo baɗɗo aybewol kooŋgole, onon marɓe Ruuhu Allah, lortine mo dow laawol booɗŋgol. Ammaa kolle mo enɗam. Kakkile ngam taa on ndo''o bee ko'e mon. 2 Mballindire roondaago dooŋgle mon, bana ni on ɗowtoranto umroore Almasiihu. 3 To goɗɗo laari hoore mum bana o mawɗo, ammaa o laataaki non, nden kam o majjini hoore maako. 4 Sey koomoy linya kuugal mum. To ngal fotti, o heɓan mantoraago ko o huuwi bee hoore maako. Walaa haaje o foondira ɗum bee kuugal goɗɗo. 5 Ngam doole koomoy fuu efta dooŋgal kuuɗe mum, jaabano hoore mum. 6 Jaŋginaaɗo kubar nuɗɗinki senda ko o mari bee jaŋginoowo mo. 7 Taa este ko'e mon! Allah accataa goɗɗo fijira mo. Ko neɗɗo aawi fuu, kanjum sodata. 8 To goɗɗo aawi dow ngesa suunooji mum, codol ngesa maajum laatoto maayde tan. Ammaa to o aawi dow ngesa Ruuhu, Ruuhu fuɗnanan mo ngeendam nduumiiɗam. 9 Taa comen huuwugo mbooɗeeŋga, ngam to en tampaay, en keɓan codol booɗŋgol nder wakkati maajum. 10 Ngam maajum, yaake en ngoodi wakkati, sey en kuuwana yimɓe fuu booɗɗum, sakkoma hawtiɗɗiraaɓe men nder nuɗɗinki.

Wasuyeeji ragareeji e koofli

11 Ndaare no karfeeje mawniri ɗe mbindanmi on jonta bee juŋŋgo am. 12 Ɗaɓɓanɓe yerduye yimɓe bee kuuɗe ɓandu, kamɓe ɓillata on bee haala juulnol. Ammaa ɓe ɗon mbaɗa ɗum fuu ngam taa Yahuudu'en toonyo ɓe ngam daliila gaafaaŋgal Almasiihu. 13 Koo ɓe juulniiɓe, ɓe ɗowtantaako tawreeta. Ɓe ngiɗi on njaɓa juulnol ngam haa ɓe njuroro ɗum. 14 Min kam mi jurortaako kooɗume, sonaa gaafaaŋgal Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu. Ngam daliila maayde maako haa gaafaaŋgal, duniyaaru laatani yam maayndu, min boo mi maayɗo hedi duniyaaru. 15 Ngam maajum juulnol malla sooynde juulnol fuu walaa saman. To goɗɗo laatake neɗɗo keso, kanjum tan mari saman. 16 Tokkotooɓe laawol ngo'ol fuu, Allah hokku ɓe jam e mo''ere, kamɓe e ummaatoore Isra'iila gooŋgaare, yimɓe Allah fuu. 17 Yeeso ɗo, taa goɗɗo fitinammi. Min mi maccuɗo Yeesu, ɓattajje haa ɓandu am ɗon mbaŋgina ɗum. 18 Onon deerɗam'en, mo''ere Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu wondu bee mooɗon. Aamiina!

Efesu'en 1

1:1 Bataakewol ngo'ol iwi haa Pol, nelaaɗo Yeesu Almasiihu bee muuyo Allah, yahugo haa yimɓe Allah wonɓe haa Efesus, hoolaaɓe nder kawtal muuɗum'en bee Yeesu Almasiihu. 2 Allah, Baabiraawo men, e Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men ndokka on mo''ere e jam.

Barkaaji Allah dokkaaɗi bee Almasiihu

3 Yettoore laatano Allah, Baabiraawo Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu. Ngam o hokki en barkaaji maako kooɗiye gonɗi nder asama, en keɓi ɗi fuu bee Almasiihu. 4 Diga o tagaayno duniyaaru, o suɓi en haa en laato yimɓe maako nder kawtal bee Almasiihu, en ndaro yeeso maako en senaaɓe ɓe ngalaa aybe. O yiɗi en, 5 ngam maajum o waɗi anniya jaɓugo en bana ɓiɓɓe maako bee kuugal Almasiihu. Kanjum woni muuyo maako, bana ni ɗum fottani mo. 6 En maŋgta mo''ere maako kaayeefiire nde o hokki en bee Ɓiɗɗo+ maako giɗaaɗo. 7 Ngam daliila ?i?am Almasiihu ndufaaɗam keɓɗen ndimu e yaafuye hakkeeji men. Bana ni Allah waŋginani en maŋgu mbooɗeeŋga muuɗum. 8 O woonani en ɗuuɗɗum masin, o hokki en faamu e hakkiilo fuu. 9 O anndini en anniya maako sirriiha ka o waɗno diga ɓooyma bee muuyo maako, 10 haa o laatina ɗum nder saa'iire fottannde bee Almasiihu. O waɗi anniya mooɓtugo kuuje gonɗe nder asama e dow lesdi fuu, o waɗa Almasiihu laato hoore maaje. 11 Nder kawtal bee Almasiihu keɓɗen geɗal men haa kisndam. Allah, kuuwanɗo kooɗume fuu fodde muuyo mum e nufaye mum, suɓno en diga ɓooyma haa en keɓa ɗum. 12 Ngam maajum, sey maŋgten tedduŋgal maako, naa minin aartuɓe reenugo Almasiihu tan, 13 ammaa onon boo, onon nanɓe wolde gooŋga, kubar kisndam mon. Nde nuɗɗinɗon, Allah hokki on Ruuhu mum Ceniiŋgu ngu o wi'no o hokkan. Bana ni o waɗani on lamba maral maako. 14 Ruuhu maajum woni ceedoowo hayruuji fuu ɗi Allah tammani en. En keɓan ɗi to kisndam men timmidi. En maŋgta tedduŋgal maako!

Yettoore e tornde

15 Too, mi nani haala nuɗɗinki mon dow Yeesu, Jawmiraawo men, non boo haala yiide mon haa yimɓe Allah fuu. 16 Ngam maajum mi accataa yettugo Allah ngam daliila mooɗon. Mi ɗon siftora on foroy nder do'aaji am. 17 Mi ɗon toro Allah, Baabiraawo Jawmiraawo men Yeesu Almasiihu, Allah marɗo tedduŋgal, haa o hokka on Ruuhu maako, ngu faamtina on, ngu waŋginana on Allah haa anndon mo. 18 Allah maɓɓita hakkiilooji mon bee jayŋgol mum, haa on ngi'a timmitirde laawol nde o ewni on haa on njotto ton, on paama maŋgu maral kaayeefiwal ngal o sigani yimɓe maako. 19 On paama boo baawɗe maako ɓurɗe mawnugo, kuuwooje nder meeɗen, enen nuɗɗinɓe. Baawɗe ɗe'e, Allah huuwtiniri ɗe bee sembe muuɗum fuu, 20 nde o ummitini Almasiihu nder maayɓe, nde o jo''ini mo haa nyaamo maako haa asamanji. 21 Haa ton Almasiihu ɗon laamano mawɓe asama, e marɓe laamu e baawɗe, e jawmiraaɓe e inɗe tedduɗe ewneteeɗe kooɗeye, naa nder jamanuuru ndu'u tan, ammaa nder waranndu boo. 22 Allah wallini kooɗume fuu les kosɗe maako, waɗi mo Jawmiraawo dow kooɗume fuu, laatini mo hooreejo jama'aare nuɗɗinɓe. 23 Kayre woni ɓandu Almasiihu. Nder maare Almasiihu ɗon waŋga bee laaɓɗum, kaŋko kebbinanɗo kooɗume fuu kootoy.

Efesu'en 2

Diga maayde haa ngeendam

2:1 Naane kam on maayɓeno, ngam on ɗowtanaaki Allah, on mbaɗi aybeeji. 2 On tokki laawol kalluŋgol ngol duniyaaru ndu, on ɗowtani laamiiɗo ruuhuuji gonɗi nder hawa hakkunde asama bee lesdi. Koo jonta boo ruuhu man ɗon laamano yimɓe luutooɓe Allah. 3 Fakat, en fuu en laatino bana maɓɓe, en tokkino suunooji men. En mbaɗino ko ɓalli men e hakkiilooji men ɗaɓɓi fuu. Bana no en mba'ino bee ɗabiya, tikkere Allah ɗonno dow meeɗen bana dow yimɓe woɗɓe fuu. 4 Ammaa enɗam Allah ɗuuɗi, yiide maako boo mawni masin. 5 Koo en maayɓeno ngam en luuti mo, kaŋko o yeeɗini en hawtaade bee Almasiihu. Taa ngejjite: On kisi ngam daliila mo''ere maako tan. 6 Allah ummitini en bee Almasiihu, jo''idini en bee maako haa asamanji. 7 Bana ni o waŋginirta no mo''ere maako ɓurdi kooɗume fuu mawnugo. Jamanuuji garanɗi fuu ngi'an mbooɗeeŋga maako nga o huuwani en bee Yeesu Almasiihu. 8 Fakat, kisndam mon ɗon dari dow mo''ere maako tan. Naa ɗum kuugal mooɗon, ɗum dokkal Allah ngal njaɓɗon bee nuɗɗinki. 9 Kisndam mon iwaay haa kuuɗe mon, ngam taa goɗɗo heɓa juraago. 10 Enen bee ko'e men en kuugal Allah. Kaŋko o tagri en bee Almasiihu haa en kuuwa kuuɗe booɗɗe. Kanje boo, Allah aarti taaskitini ɗe ngam haa en kuuwa ɗe.

Laatiiɓe ɓandu wooru

11 Numte ko laatinooɗon naane. Onon on yimɓe ummaatooje. Yahuudu'en ɗon mbi'a ɓe ɓe saadooni'en, ɓe ɗon mbi'a ko'e maɓɓe boo ɓe juulniiɓe. Ammaa juulnol maɓɓe ɗon waɗe haa ɓandu bee juuɗe yimɓe. 12 Saa'i maajum on ceedi bee Almasiihu, on jananɓe, on ngalaa kawtal bee Isra'iila, on daayiiɓe alkawalji ɗi Allah haɓɓuno bee ummaatoore mum suɓaande. On njooɗino nder duniyaaru, on ngalaa tammunde hayru, on ngalaa Allah. 13 On daayinooɓe Allah, ammaa nder kawtal bee Yeesu Almasiihu on ɓadiiɓe jonta ngam ?i?am Almasiihu ndufaaɗam. 14 Kaŋko o waɗani en sulhu, o laatini Yahuudu'en e yimɓe woɗɓe fuu ummaatoore woore. Bee maayde maako o yibbiniri mahol cenduŋgol caka meeɗen, o timmini konnaagu caka meeɗen. 15 O sottini tawreeta bee umrooje mum e farillaaji mum, ngam haa o hawta asli yimɓe ɗiɗi, o laatina ɓe ummaatoore hesre nder kawtal bee maako, o waɗana ɓe sulhu. 16 Bee maayde maako dow leggal gaafaaŋgal o itti konnaagu, bee gaafaaŋgal man o hawti asli ɗiɗi nder ɓandu wooru, o sulhindira ɓe bee Allah. 17 Nonnon ɗum laatori. Almasiihu wari, waaji yimɓe fuu kubar sulhu, onon yimɓe ummaatooje daayinooɓe Allah, e Yahuudu'en ɓadinooɓe mo fuu. 18 Ngam daliila Almasiihu en fuu en keɓi ɓaditaago Allah Baabiraawo bee ballal Ruuhu ngootu. 19 Jonta kam, onon yimɓe ummaatooje go, naa on jananɓe malla hoɗɓe, ammaa on hawtiɗɗiraaɓe ummaatoore Allah, on yimɓe saare Allah boo. 20 Onon boo on laati kaa'e ɗe suudu nyiɓaandu ndu caɓɓawal mum laati nelaaɓe e annabo'en. Yeesu Almasiihu bee hoore mum laati hayre ɓurnde tedduŋgal. 21 Kaŋko o ɗon jogi nyiɓol fuu haa ngol mawna, ngol laato haykaliiru+ Jawmiraawo seniindu. 22 Nder kawtal bee maako onon boo on kaa'e nastinaaɗe nder mahugo suudu ndu Ruuhu Allah jooɗoto haa muuɗum.

Efesu'en 3

Kuugal Pol nder ummaatooje

3:1 Ngam maajum min Pol, kaɓɓaaɗo ngam daliila Yeesu Almasiihu, ngam hayru mooɗon boo, onon yimɓe ummaatooje, mi ɗon toro Allah. 2 On meeɗi nanugo fakat no Allah yowani yam kuugal waŋgingo mo''ere mum ngam mooɗon. 3 O waŋginani yam anniya maako sirriiha, bana ko aartumi windango on bee bolle seɗɗa. 4 To on njaŋgi ko mbindumi, on anndan no mi faamri sirri Almasiihu. 5 Ɓooyma yimɓe anndaano sirri maajum, ammaa jonta Allah waŋgini ɗum bee Ruuhu mum haa senaaɓe mum nelaaɓe e annabo'en. 6 Ndaa sirri oo: Nder kawtal bee Yeesu Almasiihu, yimɓe ummaatooje keɓan geɗal barkaaji Allah kal kal bee Yahuudu'en, ɓe laatoto terɗe haa ɓandu Almasiihu, ɓe keɓan hayruuji boo ɗi Allah wi'no hokkan Isra'iila. Ɗum fuu ɗum laatanto ɓe bee waaju linjiila. 7 Allah mo''ani yam, waɗi yam kuuwanoowo linjiila man. Bana ni o waŋginiri baawɗe maako haa am. 8 Fakat, min mi tullidiɗɗo Masiihiŋko'en fuu. Ammaa Allah enɗi yam, halfini yam waajugo ummaatooje, haa mi anndina ɓe jeynitaare Almasiihu ɗuunde nde heɓtataake sam, 9 haa mi holla ɓe no Allah timminirta nufaye mum. Allah, tagɗo kuuje fuu waɗno nufayeere man diga jamanuuji ciwa, ammaa o suuɗino nde. 10 Jonta o waŋginiran nde bee jama'aare Masiihiŋko'en, ngam haa marɓe laamu e baawɗe nder asamanji ngi'a faamuuji Allah feere feere fuu. 11 Allah huuwi ɗum fodde anniya ka o waɗino diga ɓooyma, o timminira ka bee Yeesu Almasiihu, Jawmiraawo men. 12 En ɗon nuɗɗini Jawmiraawo oo, ngam maajum keɓɗen dartaare e hoolaare haa en ndaro yeeso Allah. 13 Ngam maajum mi ɗon toro on boo, taa on itta tammunde ngam daliila boneeji am. Mi ɗon yara ɗi ngam mooɗon, ɗi laatanto on tedduŋgal.

Yiide Almasiihu

14 Ngam maajum mi ɗon sujidana Allah. Kaŋko woni Baabiraawo bee gooŋga. 15 Ko wi'ete baaba fuu haa asama e dow lesdi, heɓi innde mum haa maako. 16 Mi ɗon toro Allah, marɗo tedduŋgal maŋgal, haa o sembiɗina ɓerɗe mon bee baawɗe Ruuhu maako, 17 haa Almasiihu jooɗo nder ɓerɗe mon, mo njaɓɗon bee nuɗɗinki. Mi ɗon toro Allah haa on mbaɗa ɗaɗi nder yiide, on tabita nder maare, 18 ngam haa on keɓa faamugo, onon e yimɓe Allah fuu, no nufaye maako yaajiri, juutiri, towri, luggiri fuu, 19 haa anndon yiide Almasiihu boo, koo to nde ɓuri faamu neɗɗo. Allah hebbina on bee kebbinki muuɗum fuu. 20 Allah waawan huuwugo ko ɓuri do'aaji men e numooji men, ngam o ɗon huuwa nder meeɗen bee baawɗe maako mawɗe. 21 Tedduŋgal laatano mo nder jama'aare Masiihiŋko'en, non boo bee kuugal Yeesu Almasiihu, haa gide fuu, haa abada abadin. Aamiina!

Efesu'en 4

Ɓandu wooru

4:1 Ngam maajum, min kaɓɓaaɗo ngam daliila Jawmiraawo, mi ɗon toro on: Kuuwe ko fotti, bana ewnaaɓe Allah kuuwrata. 2 Taa mawnite dow woɗɓe, njooɗe bee mbooɗeeŋga e munyal, munyindire bee yiide. 3 Tiine jooɗodaago hakkiilo wooto bana Ruuhu Allah hawriti on, hoolaare hawta on fuu bana ɓoggol. 4 Onon fuu on keɓi Ruuhu ngootu, on laati ɓandu wooru. Tammunde woore laatani on bee ewnaandu Allah. 5 Woodi Jawmiraawo gooto e nuɗɗinki gooti e ngiiwam baptisma ngootam. 6 Woodi Allah gooto tan, kaŋko woni Baabiraawo yimɓe fuu, o ɗon laamano ɓe fuu, o ɗon huuwra bee maɓɓe fuu, o ɗon huuwa nder maɓɓe boo. 7 Koomoy meeɗen heɓi geɗal mo''ere, deydey ko Almasiihu hokki mo. 8 Ngam deftere wi'i: "O eeŋgi haa asama, o yahri naŋgaaɓe. O hokki yimɓe dokke." 9 Ko saawi nder bolle ɗe'e? O eeŋgi, ɗum bana wi'ugo: O aarti o jippi haa nokkuuje lesdi ɓurɗe leesugo. 10 Jippiiɗo oo, kaŋko woni eeŋgtuɗo haa dow asamanji ngam haa o hebbina tageefooji fuu. 11 Kaŋko woni dokkuɗo dokke boo: O waɗi woɗɓe nelaaɓe, woɗɓe annabo'en, woɗɓe waajooɓe, woɗɓe boo ardiiɓe e jaŋginooɓe jama'aare. 12 O waɗi ɗum fuu haa ɓe taaskitina yimɓe Allah ngam kuugal muuɗum, haa ɓe mawnina ɓandu Almasiihu boo. 13 Bana ni en fuu en kawritan bee nuɗɗinki gooti e anndal Ɓiɗɗo+ Allah gootal, en laato timmuɓe nder kawtal bee Almasiihu, en njotto darnde maako timmunde. 14 Ɓaawoɗon en laatataako ɓikkoy, anndinol goɗɗo dimbataa en bana ?uuge e hendu ndimbirta koombowal. To nuɗɗinki goɗɗo heewtaay tawon, nden kam waɗooɓe rikisi keɓan estugo mo bee hiilaaji e dabareeji. 15 Ammaa enen en ngaajindira gooŋga, en ngiɗindira, ngam haa en mawna nder kooɗume fuu, en njotto darnde Almasiihu, laatiiɗo hoore meeɗen. 16 Ngam daliila maako terɗe ɓandu fuu ɗon mooɓi, ɓandu fuu ɗon hawti bee jokke mum kooɗeye. Terɗe ɓandu ɗon mballindira, kooɗeye bee kuugal muuɗum'en. Bana ni ɓandu ɗon ɓesdo, ɗon mawna bee yiide.

Ngeendam kesam nder kawtal bee Almasiihu

17 Ndaa ko mbi'anmi on bee innde Jawmiraawo, mi ɗon tiɗɗina on taa on meeta tokkaago al'aadaaji yimɓe ummaatooje. Kamɓe, numooji maɓɓe ɗon majjina ɓe. 18 Hakkiilooji maɓɓe nyiɓɓi, ko'e maɓɓe caati, ɓe anndaa Allah. Ngam maajum ɓe cendi bee ngeendam ɗam Allah hokkata. 19 Ɓe ngalaa naŋgtaare, ɓe njoofi ko'e maɓɓe haa kuuɗe cemtiniiɗe e coɓɗe kooɗeye, ɓe tokki suunooji maɓɓe fuu. 20 Onon kam on ekkitaaki irin kuuɗe ɗe'e bee ekkitinol Almasiihu. 21 On nani kubar maako fakat, on njaɓi mo, on anndinaaɓe gooŋga ka waŋgi nder maako. 22 Ngam maajum sey on ceeda bee neɗɗo mon ɓooymaajo, waato bee kuuɗe mon ɓooymaaje. Ko laatiiɗon ɓooyma, suunooji pewooji ɗon kalka ɗum. 23 Acce ɓerɗe mon e hakkiilooji mon kesɗita foroy. 24 Sey on ɓorno neɗɗo keso mo Allah tagi dow jaati mum, haa on kuuwa pottuɗum, ceniiɗum fodde gooŋga Allah. 25 Ngam maajum acce fewugo. Mbolwindire gooŋga, ngam en fuu en kawti bana terɗe haa ɓandu Almasiihu. 26 To on tikki, taa mbaɗe hakke. Taa on nyalla bee tikkere, 27 ngam taa on ndokka Iblisa laawol naŋgugo on. 28 Laatinooɗo gujjo, taa meeta wujjugo. Sey o huuwa kuugal gooŋga bee juuɗe maako, haa o wuura, o heɓa wallugo laafuɓe boo. 29 Taa mbolwe bolle bonnooje, sey nafooje tan, haa on mawnina nuɗɗinki woɗɓe, on mo''ana nananɓe on. 30 Taa mettine Ruuhu Ceniiŋgu, ngam bee maagu Allah waɗani on lamba maral muuɗum, haa o rimɗina on nder nyalaade warannde. 31 Ngam maajum cottine metteeŋga e ɓernuki e tikkere fuu diga nder ɓerɗe mon. Taa telɓindire, taa kuɗindire, itte nganyaandi fuu caka mooɗon. 32 Ammaa maslindire, mboonindire, njaafotire bana Allah yaaforani on ngam daliila Almasiihu.

Efesu'en 5